-ocr page 1-

Al! t

y-m

.. f ^ ^ /

■ ■ « Î

V \'\' « \'

. . -i,nbsp;T Ä lt;

-1 ^ n

N/

« V

.v\'-\' -Ni

i

lt;

... • . hk\' ■ :i

^ \\ H

Kt.

% ^

\'Ü\' A ■\'•■-si\'-r\'

4

\\ ï } W

-

.«i,. 1.1*

:

-ocr page 2-

il-
I

T

t :

/vv ____

■l\'titfO

w

^ ^ Jx......quot;nbsp;\'H \' (i-L/iA)

_____ 93

__ V62.

K
//
//

VW/ ^^

IAj-

\'dM,

H

I? »

»i ^ i

Ir^ X.

t-l

w

-ocr page 3-

Hji\'Vil^ito\'vi\'

■■^Jft

I gt;6

_____„Xnbsp;gt; ^ Û/y

t

ij\'

^ ----^^ ^^ ^ •

^jLA/O\'l\'tJJ^nbsp;\' quot;quot;

i I

- I :

.quot;f ■ i
f;

I Î

li i

M

J

)

!

-ocr page 4-
-ocr page 5-

i

î

m

■•Î

y

i ^\'ci.\'-.

-ocr page 6-

fer

/

Î:

it

-ocr page 7-

.MEXICANAj:

f

\'RL CA

gerardi merlt;

MAGALA

^ PRVAJVA.

m^ KI CA.

A T LASquot;

\\mm

SIVE

co SMOGRAPHICiElt;
MEDITAT ION ES

mm

DE

FABRICA MVNDI ET
FAB^ELICATI FIGVRA.

; ::;f Urn tmdëm adfinm ^tii^s, mcim^mnmis smis tu:
- \' h^nbsp;crAmeric^ au^s dC

Muflrdtus kluàocô Bokiio -^^^us etiam ndiit^
(prdter Jiercatons ) ââuciidnbsp;omnium tahu ; i

larum 2cßnptimes mv^e, jhdio -ctopem fctMontmty \\

^ ^^^ -- \'\'AA.

\\ \\ ^ VInbsp;_ \\ \\ jv WvmW

/ / / ////

li

///

um

liffl

i

^fli\'Vn

WêerdensiS

tHH\'Un

-ocr page 8-

^VJnbsp;^^^^-------/ -v

t

\'tï-

-\'■Tn.Ï-

fiÏHi-v^ Mo^nbsp;ft iure

-ocr page 9-

îodocus Hondiüs LeÄon s.
^Ntandem promißm Adas ( humamß LeBôr) prodit inteçeriopm
\\ felic ißime quidem a Doäiß. V. G. M er cat ore inchoatum, a nobis au-
hem nufiù^ Deo iuvante ^ adßnem perducium.lSfos enipn omnem adhi-
ibuimUs diligentiam^utreliqUao^niaqus aà faßigmhuk opert impo-
__ x^^^dHmdeßderabantur^quamaccuratißime adimgerentur. Flagi-
îabat enim operis huius dignitas, \'vt nonfolum Europam integram (mi de er at Hispa-
nia)daremus: jed etiam r cliquas Orbis part es y Africam Çctltc et, Aßam ^ Americam
adEuropam adiungeremus. Dijßctllmum fane nobis fuit in tant a Tabular tun Htf
pani^penuria quidqmm boni ^ certiïn vulgus edere, Quis enim velmodîce deii-
nea\'vit çf deßripßt Hifpaniam? Qmdde
Africa ,Aßa^f America vafiißimis re
onibus dicemus? Has adierunt fciopatrum noHraque memoriaplurmi viri doäi ^
folertes, Mathefeos etiam non
imperiti,ex quorumßriptisnotatifque Charto lis muL
ta habemus ah ant iquis vel plane ignorât a gt; vel[altem parum cognita ^ luß rat a. Sed
quid hac ad accuratius iUas delineandas ac defer
ibendas?nbsp;ad exaäam Ep^rcp^

deßriptionem a Merc at ore noßro edit am ? , H^c enim nobis propinqua 5 h m refpsäu
aliarum partium exigua: h^cvbique nobis
pateti h^c denique japim nobis lußrata, de-
ßripta çf emendata eft»
lÜaßtu procul a nobis remote, (\'patio im menj^, ^ die ubi
penitus nobis claußafunt» Tama pr^terea nonnumquam obf^rvationum differentia.,
et iam in ijs qu£ßpius luflrata funt, vt folo nomine dumtaxat conveniant» 0 mm -
obrem licet G er ardus Mercator vir doäifsimus etiamnum fuperßes eßt, neqf^eßbi
neque dijs fmilimodo hic fatis facere pofTet^ Nos certe pro
virili in hifce partihs de-

^poJptgt; Nos certe pro virili in htfce part iff us
fcribendis, probatißimos quofque auótoresfequuti, noïîrum labor em Geographic can-
didatis non ingratumforefperamus. Potuifet M er cat or hacfelicius,fateor. 0 uh
tmm huius accuratas deßriptiones, diligent iam, curam ^ iudicium imitabiturîQ^
nitides quam eleganter, quam accurate^ quam adamußsim,quant0 iudicio
quidvisfi-
€itîlaudaturnonimmeritoSipccnhimOïhisa Gerardode luàds editum : laudatur
njiridiligentißimi Abrahami Ortelijlhc2Ltmm:laudantur ^aliorum
non contem-
nenda opera. Sedß cum M er cat oris opere conféras, longe huic poßponenda qui vis
*ïfel mediocriter doÜusjudicahit. In illorum enim Tabulis défunt plerumque longi^
tudinis latitudinifquegradus: imo (jr ubi habentur ^ßne menjura certa ordi-
ne additi. Omitto ((T alia in quibus ^Antorum negligentia,vel dir eBoris infcitia
peccatumfDe tabularum defcriptionib\'non loquor,in qmb\' V-ClfDfD.T-Meru-

^endihili^uteßinproiperbiofufpenfa h^deramhilopuseß,lt;t£ddtdtt noßer author
ßngulis^quasipfeinpublicum edidit Tabulis^defcriptionesToliticiStatus ordi-
nem continentes^ quas in ittim laudem amp; memoriam prout ipfe ha buit, intégras
feryayimus. Iis vero gr ay i ratione duüi deßriptiones alias ^ aliamethodo ,Jatis
ut nobis quidem yidetur artificiofa, (judicium penes LeBoreßt^adiunximus. E^
autem Jffini meo Tetro Montano Viro(abßt verbo inyidia^um doBo pio, tu
in laboreindefeßfo, debentur, Hic eas explurimorum tum yeterum tum recentioru
frobatifsimorum auBorum fcriptis (feryatisppius auBorum verbis aut modice in-
terpolatis^juxumethodum eruditifsimorum virorumjudicioconcinnatam,bona fi-
de couegit, Habes ergo jam Qhumanifsime LeBor\')opus (jeographicum magnis
fumptibus çjT^ laboribus elaboratum: habes totius Adundi imagtnem^ Habes\'
norifolum ea qu^e (S\\^ercator noBer toto vit^ curriculo in hoc operepraBarepo^
tmt : verumettam quidquidpoß ipfum Europeorum navigationibus deteBum eB:
Habes denique Indices locupletifsimos quibus fine mora fingula inyenim. Vale Le
Borjaye (r fruere noBris laboribus. ^mBelodami XIII Calendar ^yfprilis
^n, a ChriBo nato ch hc VI.

-ocr page 10-

GERARDO MERCATOR!

ET

IVDÖCO HONDIO. .
Cofmographis.
Q^is novus Alcides caelum, tcrrafquc, polumque

Atlante fefTo fuftinct?
Hondius cft. Tabulas nobis quas maximus Atlas

Aicrcator orbis liquerat
Perfîdens.Cœlo dignus qui vivat uterque
Et hic ÔC ille perpetim.

Petrus Eertius.

In Gerardi MercatorisFlandri

ATLANTE M,
labore Petri Montani^diligeptiaôc fumptuludoci Hondij

recenter cditum.

v-^vh a^ioUvTU. ylpm KVZÀÔ\'JU.ÎV{^ quot;ArÂûtç,

Kctr^î^Âouç KQcrfA^a Kiovct^ è^i^iid,
Aeivlt;A quot;TmèoûVÔûfAom cn^vi^iîoKnv clamp;i^\'î,

\'Eiç tricfûV Tisy^dç çsîcnctv \'OAvjATncl^üt^^

Hari,

ric/^cc: T vm^ûi za^soy ÄocjÄctTn y^cuvoi^ivi^i
^OicC
èw PÉ(pîîûTi TIZUT^^ TO^ÛiriKi CèÂèf^lVdf

Kvlt;^ôù)y ßfovl^, H.vMùùVçi^o\'^^\'
\' AuTaj^ oï ï? TnTs-i^nrs, ■srofw. ^ v\'sro yTict hihvrrti
\'\'xtom n^ i^QThxf yn^i rn^ofj^tm,

oÂÔAv^uv UvTTSiTèf. eias^ócoa-cq,
K^vxpajUéyof TrvKmv ofA^^aû\'
ùsre nÇiùûV.
\'OvKiti ^^ dxêsgnbsp;TnÀcJ^/ov iê^éTi edôij^f

\'fiç WjO©-quot;, à^xclmç Kioa-tv i{A.ß4ßci,i.
v-m^v TmÄtv è^avov dq-i^k^i»
TSH.im\'miç\'Scfd
Tl^c^m â lay ^a^iû^ov vTitçri^^oLTs ^Simy

IlciiTu. fiÊTfîjosv vdiAtcmù }(0f Tm^amp;^isç,
Moi\'-mvéi oî k-n^xèè y^ \'OvJlid^cto f^îvoiv^^

X.ccÄ}co^dpü)vnbsp;l^fAOcrvyyjÇ,

X^pîTi nda-fj^a TéKycss,,nbsp;dvïi ^ooyri^

\' {^AoLv^idKm quot;ArÄsi^ îjAÛîv àcro ■TpiÔAîay.

Léaàum genïtor, cmvaBipmdera caU

Et grave commifit Gracia materoms^
Biu Fieteràt, magmfjue humer h libravérât axes^
^m medium mmdilinea fndtt
Tot mvièîts, favojtotks percujfusah insèrtf

Et tot les ft mis Core vel Eure tuis.
Tot grAvîbm tebi, qmt iuftter athere torquetg

Seu tonitru ludtt^ fulmine Jïve fuo^
Dum fenio tandem^ dum multis dehilis annis

Et nimto viBus membra labor efuit,
Fleïades mœfium quoties gemuêre parentem^

Et fm textrunt nubibus ora fuis!
Tiilerat. ibat onus ^promque ardebat Olympe

Cedere cardimhm either is aula fm.
Gerardusfuhytcceli flarnmamia teâa,

lUe meus, civis Flandria mïlrAtuus,
o/t primum vaiidam fufpendit pondéré terram,

. Et Taàio cuncîas cedere iu fût aquas.
iMommi variter^pariterque ars fubuenit Hondi^

Hic jUlpro^calamepromptior ille fuQ.
Gaude maxima terra : mms ttbi Vlandricm i^tlas^
^ûdfeniormqaytfetre fuhivit oms.

Daniel Hcinfius Flander Graecarum Litcrarum profeflbr.

\\RuHra faspenfofgat fublimia cœk

Fruffra fdentt iumina pronafolo:
c^tque vices variai îîudio spécule tur in ans
cœlummetu , terraquietefacit:
^^em mn defigat rerum admiration qui non
t^gmÇcâi eaufis or dims atque decus.
Prifffsfamafidefnfecit mn vana parentes

Terrs nafcentis atque foli memcres
Sparsîffe inferos poH prima piacula natos
Dukia tampulchrdjemina notitia,
Sedfugitiva: manu duo in vefîigia ducant
în metâspulvtsfelius équot; tn numéros^
fine prima fepultaforet doamp;rina parent um,
CArîtfîcifque ma nus, atque labor operum\',

quibus amp; cœlo amp; {uccedereterr^
xJd âgna fidem tr inBituere anima.

TeHuris£ modum radio finire martfque

ibique umbras certis legibus irevagas.
Ipfaque met art vaÜA imermundia molis

l^falovis Stjgijregno, lovtfqueFatris.
Csmmenfum asirorum.^ numerumpromittere artn£

Etflab Hem centrifede movere gbbum.
Denique tantorum generoßpropago Virorum.

lMO\'HTA\'NJS aufu é Fiomirs eximi§
K^ntiquumfdcl\'tsnoßris oUenden mtmdum

Seu libit in piano vifirefveglobo
Frafentemque fuis oßendere eivibm orbem

Sive libel grandemvifereßve brevem,
Stühefpes humiies patrio concludat agello

Cuiusßt terra, machina marmpio,
Ordineque infatrium curasextendat oljmpum

ver.

i

lacobus Gîuterus,

àç AtAävt»nbsp;OyMü-

\'BÏpr!7:ij Tov\'^ArÄuyT cûfMiÇ TOV ov^ßivov di^ety,

fô çgCpÉçêv TnyvTouç
Oy»nbsp;Tij^^^sç, \'t^ \'\'Ov^oç a îcAtiTC7?%vjjf

«ÂêAo?. \'\'Apa^êçi\'^f ArÄetnasi^Hv^

-ocr page 11-

SIVE DESCRIT

E A R V N D E M.

A

ABrenetheanbsp;36.
Abiflinoru Regio

Achaianbsp;^05

Abruzzonbsp;289.

Aegyptusnbsp;315.

Africanbsp;ß 7^311

Ainianbsp;6s

Algarbianbsp;11 o.

Agufianbsp;63.

Albionnbsp;47.

Albanianbsp;^-05.

Alfttia inferiornbsp;229.

Allätia ibperiornbsp;231.

Amcricanbsp;345.41.
America Mcridionalis 351.
AnconitanaMaichia 2S5.

Andaluzianbsp;115.

Anglianbsp;65.

Anglefeynbsp;69.

Argovvnbsp;168.

Anjounbsp;146.

Aquitanianbsp;137.
ArelatcnfeRegnum 137.

Arteßanbsp;192.

Arragonianbsp;119.

Afianbsp;322.

Alia Minornbsp;327,
B

BArbarianbsp;sij.

Bafilicatanbsp;291.
Bafilienfis Provincia 162.

Bavaria Dueatusnbsp;2^5

Bcaufcnbsp;135.

Belgiumnbsp;173»

Bercerianbsp;75«

Berrynbsp;135.

Berry Dueatusnbsp;148.

Betfordianbsp;75.

Bifeaianbsp;i ii.

Bohemianbsp;241.

Boinanbsp;63.

Eoruffianbsp;95-

Bofnianbsp;299.

Bouionge Comit.nbsp;145.

Brabantianbsp;i S4.

Brandenburgnbsp;249.

Brafilianbsp;351

Bremenfis Epifc,nbsp;215.

Brenockenbsp;71.

Brefcia Comir.nbsp;277.

Brifgoianbsp;jsi.

Britannicaeinfulsnbsp;47.

Britannianbsp;135-

Brunfvvicknbsp;235.

Buckingamianbsp;75.

Buchanianbsp;63.

Burgundia Ducat.nbsp;15 ^

Burgundia Comit.nbsp;j^g

4. V

C

Calabrianbsp;291.

Campanianbsp;141
Campagnadi Roma 2S7.

Canaris inful.nbsp;307.

Candianbsp;309.

Cantabrigianbsp;75.

Cantieranbsp;62.

Cantiumnbsp;75.

Cardegannbsp;71.

Carmardinnbsp;71-

Carnarvannbsp;69.

Carniolanbsp;281.

Caridanbsp;01.

Caftilianbsp;113.

Catalonianbsp;119.

Cathanefianbsp;94,

C cri gonbsp;329.

Ceftiianbsp;69.

Chiosnbsp;329.

Chili Reg.nbsp;331.

Chinanbsp;335.
Cilia

Clevenbsp;1S4.222.

Coilanbsp;61.
ColonienfisDioeccf. 219.

Conatianbsp;5 3.

CongiReg.nbsp;319.

Corfu Innbsp;309.

Cornubianbsp;71.

Corficanbsp;293.

Corfyranbsp;309.

Cretanbsp;309-

Croatianbsp;299,

Cuba inful.nbsp;349.

Cumberlandianbsp;67,

Cyprusnbsp;^29,

Cytheranbsp;329.
D

DAniaReg,nbsp;85.

Dalmatia.nbsp;29^.

Denbighnbsp;69,

Derbianbsp;73.

Devonianbsp;71.

Dorceftrianbsp;71.
DunelmenfisEpifc. 67.
E

E^ boracumnbsp;73
EmdenfisCom.2i2.

^Epyrus inful.nbsp;305.

Effcxia Comit.nbsp;75.

Eubseanbsp;229»

Europanbsp;35.36
F

F^Eznbsp;317.

I Eifanbsp;03.
Fionia S
5-91.

Flandria Comi.nbsp;181.

Flintnbsp;69,
Francia 141-14?.

Franconia
Fretum Magell.
Friiiaoccidcn talis
Friflandia
Friuli

G

I allia

,Gailovidia
G a i n e fey
Geldria Ducat
Gcjiuenliiini Ducat,
Gcr/nania infer
Ger mania fup.
Glamorgan
Gloceltna
Glottia
Glottiana
Gorea
Grstcia
Groenhndia
Guinea

Guincnfis Comit.
Gulic Due
Guipifcoa

H

Annbnia
Harifordia
.Haffia
Hebrides inful
Herefordia
Helvetia
Hibernia
Hifpania
Hifpania nova
Hifpam\'ola
HollandiaConjit.i
Holfatia
Hungaria

7i.

160.
49.

lOj.

Mi-
34/\'.

85-188
89.

26/,
349.

341.

77.

3 37\'

45.
2S1.
263,

87.
521.
J39.

349-
349.

3ZI.
2§I.

55.

69.

333,

IAmaica
laponia
larfey
India orientalis
Iflandia
Iftria
Italia

luliacenfis Due.
lutia

L Anni boni
I. Galato
I. S. loannis
I. Margarita
I. Principis
LS. Lhomas
K

Karftia

L

LAgenia

Lancaftria

Laveaburg

3 5/-
210.
43.
£il.

129\'
61.

77\'
190.
2.73\'

174.

204,

71,

7U
6Z,
61.
63.

43.
321.
145.
1^4.
III.

194\'

75\'

237.

Latium
Leceihia
Legio

Lemannus Lac.
Lenj nos

Leodienfis Dioecef.
Levinia
Lincoln ia
Lithuania
Livonia
Lôrna
Lôiharîiigia

Loihiananbsp;^^

Lôbardia26^27i 273//\'
I-uncnburghnbsp;233

Lu (arianbsp;^

Lurzenburgnbsp;j^g]

M

Acedonia 305.
Mannia 69.
Mantua Duc.275.
Marocci
R
Marcha Tarvifina
A4arcia
Marrea
Media

Mediolanum Due.
Mekelenburg
Merionith
Middelfexia
Miio. L
Mifnia
Mi ty Jen el.
-Molucce I.
Mona L
Monumeîha
Momonia

Montgomerynbsp;o/i

Motisferrati MarchiÔ273
Moravianbsp;64.253.

Moreanbsp;307.

Mofcovianbsp;g^^

Murcenfis Comit. 222!
N

\'AmurcêfisC,i94.
NatoJia 327.
Navexnia
64.
Naxus

Neapolitaaii Reg.iS9.291
329.

61.
73.

75\'

135.
67.

73«

79.
43.

287.
7i\'
IU.

166.

329.

220.
62.
73.

97-
93.

62.
152.154.
61.

317.
271.

61.

63.
45.

277.
233.
69.

75.
309.
247.

339

77\'

71.

57\'
6/?,

Negroponte
Nitia

Norfolcia
Northampronia
Normandia
Northumbria
Notingamia
Notvvegia
Nova zembla
O

OMeaburgenfis

-ocr page 12-

Orbis fctr^^nbsp;|| Romandiola

Orcades inluLnbsp;48:64. Roflia

Overiflel Dora,nbsp;J90. Ruffit
Oxonium Rutlandia
P

.alatinatus Rheni
Palatinat* fuper,245.
Parmenlis Dnc
.275.

Paraviadirionbsp;jgjg,

Pedemonriumnbsp;279.

Pcioponnefusnbsp;307,

Pen brocknbsp;71.
Pennon de velez I.
317.

Perficum Reg.nbsp;131.

PciUvianbsp;351,

Picadianbsp;ipi.

Poidounbsp;ijo.

Polonia R.nbsp;259 •

Polus x\\rdica$nbsp;43.

Portugallianbsp;109,

Provincianbsp;139.

PiigUa Piananbsp;291.
R

Adnornbsp;71.

Rhodusnbsp;329.
■ Rcnfroian

S

Alopia

s

Salzburgen0s Archie.

257.
97-
309,
293.

247.

309.
299«
59.61 63.

295.
259.
89

71.

331.
75.

75.

285.
78.

Samogitia
Santorini
Sardinia

Saxonia fuperioï
Scandia
Scarpanto
Sclavonia
Scoria
Sicilia
Silefia

Slefvvicenfis Due,
Somerfctus
Sophorum imper,
Southamptonia
Southfexia
Spolcttnus Due.
Staftbrdia
Sierlinenlîs ager

T

lArtaria
Taurica Cherfoncf.

Taichia
Terra Auflralis
Terra di Barri
Terra di Lavaro
Terra dl Orranio
Terra Sanda
Tevioda
Thufcia

Tirolenfis Corait.
TranlTiIvania
Trcvircnfis Pro.
Turingia
Tuneranum Reg.
Turcicum iraper.
V

Valenua

Index Tabularum«

375. Stiiia
64, SufFolcia
95. Suntgavia
73. Surria

Siuherlandia
69» Svvctia

297.

1 75\'
23 Î.

7S.

64.

79.

33?.

115/»

J89,
291.
325.
61^
2S3.

271.
99\'

I9Ö.

315-
323.

117\'

Valefia
Veda

Verona Princ.

Vicentiae diiio
Virginia
Volhinia
VJfonia

w

IT W T Aldcc Com.

▼ \' Warvvicum75.
VVcflmcrlandia 69.
Weftphalia : 214.216-J18,
Wight Lnbsp;75.

VVigornianbsp;71,

VViflifpurgcrgovv 164.
VVihonianbsp;71.

VVindorum Marchia 281.
Wittenbergnbsp;227.

Z

269.

77.
279.

147«quot;
97\'
JI.

ZAzynthus 309,
Zeelâdia Com. 188=

343.

162,
190.

Zeilan
Zelandia
Zurichgovv
Zutpbania Comic.

îinis.

-ocr page 13-

JnluSïr.PotemifimüqueÏiommif,

optimis maximisqve

foederatarvm provinciarvm

B E L G I C A E

R D I N

fimulqut
iJohiltftmis, Amplißimü, Doä^mm
eorvmdem

IIS

FIDELISSIMIS»

Dominis fumma mihi obfervantia colendis^
ïudocus Hondius.

ïgt;. D:

1 quantum cuiquc otij divinitus cónccfllim eft, Illuftriffimi Domi-

m, tantumctiamanimicfretadlaboresruosReip. commododif

poncndos, minus confufionû,plus ordinis actranquillitatis mor-
talcs in vita fua cxperircntur: quilibct enim pro fe intcntus in voca-

._____ ^/.tionisfuae muncra,liocagcrct, vtfide, mduftria^ peritia cctcris an-

ttftarct. Nunc quia omnes fumma fibiprsemiapoiliccntur, ncctamen omnes
via regia reaifqs artibus ad ea contendunt, multi veroquod fibi a virtute deefTc
confpiciunt, a fraudectmalis artibus fœnerantur, fit, vt non tantum paribus
imparia obtingant, fed mfenonbus etiam prœmia deferantur prœftantioribus de^
ncgatâ5 eoque pado frangatur bonorum virorum contentio, impetufque retar-
detur, dum alios vident prœmia virtutis habere, alios mcreri. Huic malo vana
omni fœculo remédiaconquifita funt. Qmdam pofteritatisiudicium exlpedan-
dumputaverunt; Sedillud, vt omnia ex votoeueniant, aprœclarorumoperum
inventoribus nonauditur. Alijconfcientiafuiopsris contenti, Yetant quicquâ
m vulgus darc,iuben tque fibi quemque cancre amp; Mufis fuis. At hoc non eft pub-
hcoautpofteritati prodeffcvelle. Nero quod a iureamp;œquitatc extorquerenon
potuit, extorfit a tyrannidcj fuitque omnino capitale ipfum vcl carmine, vel cy-
tliara, vel oratione fuperaffe. Hoc vero eft bona ingénia fuffocare. Non hcet om-
nibus Neronis perfonam agcre,nec vero fi liceat, libet.
lllud plcrifque vifum cft
probatl^î^mum^ fi qui rerum potiuntur, vel ipfi, quod longe eft optimum,vel per
fuosnbsp;talia opera infpiciant, et inepta quidem perpetuis tenebris ad-

lodicent, probatis vero locu eum defignent quem merentur, afferantque ea non
ab invidia, (qui enim id pote, quum
hxc laudatiffima quoque opera vt qucrcum
hœdcra complcctatur? ) fed a contemtu, amp; morfu imperitorum, vera humaniorû
diiciplinarum lolhgine.Neque inutilem hanc rationem adferendç cuiq3 Viro op-

timo

-ocr page 14-

timo fam^ fuç effe tcftis fuerit locuplcs C. Plinius, qui non alia m ob cauffam lu-
os Hiftori^e Naturalis libros, in quorum tertio, quarto, quinto, amp; fexto ^^ogr^
phica tradat, V^afiano, optimo tuncPnncipi, infcriplit^ qua vt contra Vitii^
tigatorcs(Catonis enimvcrbo vtitur) homines verç laudis expertes fe mundet,
gratiamqvfibiapud ^quos amp; bemgnos arbitros pararet.Multa enim pretiol^u-
dentur,quia\'runt templis dica ta. Eadem me quoque caufla impulit, ^iluitr^
mini, vt hoc quod videtis opus aufi^icatiffimo nomini veftro infcribere.
ATLAb

cft Geographicus, continens accuratas totius orbisregionum delineation^, eu
adiundis Pmacum explicationibus; opus nonyniusanni,imo nec vitae. Inlbtuit
illud primus Gerhardus Mercator homo Belga,omnium quoiquot haétenus vix;
crunt in hoc aenere Rofcius. Sed is labori fuo immortuus eft vt Apellcs venen. E-,
go, qui vel natura ad
hxc ftudia fadus fum, vel fponte ludidoq^ certo ea arnpui,
opus imperfe(5tùm magno œre rcdemptum meum feci, fùcceffique Atlanti ilh(ri
non viribus,atfaltem voluntate) alterHerculè- Supplevi igiturquçdeerant to-
tamque Hifpaniamcum vniverfa Alla Africa atque America et partibus aliquot
Galli3eamp;Germaniseipfius open adieci. Quantumoperç fitatqueingemj vnam
aliquamTabulamdefignare, quantç artisvnamcçlare, quantçfacundiçvnam\'
verbis defcribcre,norunt qui tentaverunt: nos damus poft Mercatotem non vna,
fed plus minus quinquaginta. Rçèe olimDomitius Pifo, thefauros ludicavit c-
ruditorum virorum opera efle oportere non libros: idem vt de ifto opere ludicium
ciTet mortalium, laboravi: ea quidem contentione, vt ncin raro cum valetudinis
detrimento defudarim. Chnfto fit gratia, quod vivo valentique mihi contigerit
ünïhhómm meorum confpicere,liceatq3 poft tot labores tandem aliquado ïcf-
pirare. Hoc autem opus in Aeternitatis templo confecraturus, volui Illuftri
nom ini veftro infcribere5 non quod aliqua perillud ad Vos famœ fieri posfitac-
ceffio/ed tum propter fe, tumpropterme. Vos nimirum in excelfo rerum hu-
manarum locatiij cftis,quifuprareliquos noftri fecijli PrincipesacMagiftratus
terras omnes ôc maria per cives veftros autaduenasluftratis, vix vt vllusin orbe
tam abftrufusangulusfit.qui veftram notitiam fugiat. Non ita alii qui bus ne-

que ob locorumoportunitatem,neque ob ftudia civium eacommoditas divmit^

concefla eft. Cui ergo melius hxc mea potuerim deferrequam Vobis^ De me i^m
ante dixijfperare me a vobis prœfidium adverfus iudicia eorum qui non nifipefa.
lienx famx ruinas gradum fibi faciunt ad gloriam. Accipite ergo Illuftriffimi
Viri Domini amp; Patroni honorandi Atlantem iftum Geographicîâ,meque veftri

nominis cultoremftudiofiffimum auraprofequimini benevolentiaeveftrœ. îta
\\osDeusYcros Reipiioftrœ Atlantes omet, iuuet,protegat,per G hriftum Domi-
num noftrum. DatrAmfteLxi i i Caleridarum Aprilis.Anno
i6oé.

: t

îlluftrîfT. Amplitud. Veftrae
devotilTimus cliens

îudocus Hondius,

-ocr page 15-

VITA

CELEBERRIMI CLARISSlMIqi VIRI

Gerardi Mcrcatoris Rupclmtindani,

a Domino Gmltero GhjmmiOy PamtioTeutohurgenß^aceiufdemoppUi
antiquißmiPr^toredigmßimOyCönfcripta^

•erardus Mercator IIluflriiTimi Principis liili^,Cliui3c, Montis,\'amp; c .Cofmogra-
l phus longê cxcrcitatiflim\',^ditns eft in lucëanno milkfimo quingetefimo du-
\' ode€imo,qninta Martij,fub aurora,hora fexta.a parentib\' luiiaccnfib\' viddicct
I Huberto Mercatore,amp; Emerêtiana ciufdê vxore,Rupelmüde in finib\' Comita-
tus Flandri^,apud illius patruü Gifbertü Mercatorë eiufdê oppidipaftore vigi«
Mantiflimü cöraorantibus.Cumq; pueritia egi-e|rusciret,primaq; rudimëtalati-
j ns lingug in patria vtcun4;didieiiret,mifs^ fuit ä prediäo fuo patruo Bufcodu-
cüjVtibidëindomofratrüGramatic^ftudiüabfolueret amp; initia diakdic^ addifcerct,deditq; hifcc
litcris opera fub Georgio Macropedio,füptibus amp; impcnfis fuperioris palloris,annis(ni fallor)trib*
cü dimidio .Hinc ablegatus cll ab eodc ad celcberrima academia Louaniense,ibiqj in eollegio Porei
inconuiduconftitutus^artibus humani oribus tantifpcr opcramaccommodauit^donec Magifterij,
^radum adeptus cfiet:poflpromotionem annos aliquot, cum fmgulari quadam animi deledatio-
nc,in ftudijs philofophicis lefe exercuit priuatim.caeterum cum hoc ftudi) genus, ad alendam fa-
miliam, impar illi in pofterü videretur, fura ptufque grauiorcs in profequendo exigerct, priufqua
huiufmodi faftigium confequi poflet,vt inde amplum lucellumfibi, fuifq? polliceripotuiiTetidc-
fertoigimrftudio philofophico, animum ad Mathefinadiecit . Hike difciplinis tam diligentcm
laborem impendit,vt intra pauciffimos annos illius rudimenta, apud quofdam ftudiofbs priuatim
profiteretur,inftrumentaqj mathematica,videlicct,Spha£ras, Aftrolabia, annulos aftronomicos^
amp; eiufdem generis alia, aere paulatim fabricaret amp; conficeret. Anno
;Etatis fu^ vigefimo quarto,
ä natiuitate veronoftriredemptoris Chrifti/upramillefimum quingentefimum,trigerimo fexto,
initio feptembris, Vxorem ibidem duxit, Ciuem Louanienfem, nomine Barbaram Schelleken,
qua; illifuccedentibus annis fex proles, vidclicct tres filios totidemque filias pepcrit.Mercatore au-
tem animaduertentc quod tam foelicem progreffum in artibus Mathematicis faceret,vt ingenij fui
vires magis excoleret,ca;pit ad fculpendas tabulas animum applicare, vtq; ea in re exercitatior fie-
ret,initium huius laboris fumpfit, amp; exorfus eft Louanij ä defcriptione
tcnx fanda: ,quam deinde
multorum cum admiratione anno Domini trigefimo feptimo abfoluit, amp; in publicum prodirc
curauit.Has fuas(tabularum geographicarum)primitias OrnatifTimo viiro Francifco Craniueldio,
Inuidiflimi Imp. Carol! Quinti Confiliario
, infcripfit.Pr^ccptorcmin fuperioribus difcipUnis
neminem (vt mihi fepius remlit) habuit, fed folummodo priuata intlrudione, celeberrimi quon-
dam Dodoris Gemms Frifij (qui tum temporis, inter eximios Mathemathicarum difciplinarurat
euitorcs,invniucrfainferiori Germaniafacilchabebatur) vfus, magna animi alacri täte) Merca-
toribus quibufdam vrgentibus) Handsigdefcriptionem mcditatus amp; aggrcfliis eft, breuiq; tempo-
ris intcrualloibidem expcdiuit. Abfoluta Flandria libellum de litcrarum latinarum (quas Italicas
curforiafq; vocant )fcribeiidarum ratione,anno 1541 Antvverpiae euulgauit. Cumq; tirociniuru
fuarum artium pafsim ä doclis viris commcndari intclligeret, \'mox alterum opus, videlicet globi
terrcftris iculpturam,fufc€pit atque inehoauit, vniusque aut alterius anni curriculo, videlicet an-
no quadragefuno primo pra:dido,hanc\'opcram foelicibus avibus abfoluit, ócamplifllmo grauifli-
moq^ viro Domino Nicolao Perenotto Domino a Granuella prsedidi Csef.Caroh Qmntijfecreti-

4

qu^ in bello SaxOnico,non procul ab Engelftadio in Ducatu Bauaria:,in horrco quoda(vt illi Im-
perator poft reditum ex Germania Bruxellis retulerat)igne abhoftibus clam fuccenfo,liquefai5i:a 6c
confumpta fu
€rant,quaproptcr iufflt iibi perMercatorem confici noua.lntericCco decennij inter-
iiallo, alteram globum,quo coeli planctarum ac coeleftium fignorum conftitutionem complexug
cft,in publicum cmifit,amp;Reucrcndiirinioac IlluftrilTimo Domino Georgio ab Auftria,Epileopo
Lcodknfi amp;c.anno quinquagefimo primo Louani) infcripfit.Eodem quoqj temporeconfcripfit
libellum de vfu globi ad Carolum Quintum Imp. item devftiannuii aftronomicitradatulum.
Anno kquenti vidclicct quinquagefimo fecundo Louanio ex Ducatu Brabantia;,huc Duysburgii
inCiiuia,cum fuperiorechariffima vxore, amp;fuauiftimis liberis commigrauit, habitatumque ve-
nit.Cumq^ icdem hicapud nos in noftra vicinia fixifiet,paulo poft iufiii eiufdem Imperatoris,duos
cxiguos giobulos,vnum ex puriflimo Cryftallo conflarialterum ex ligno confici curauit: in illo
plaoctarum fyders^cum prscipuis fignisccekftibus, adamante incifa.auroq; illuminata, amp; indue-
m erant:hic oibis teüarum dcfcriptionem (quantum orbiculi anguftia ferebat, quae globi magni-
tudinem,quo pueii in drculo ludunt non excedcbat)cxaö:iifimam contincbat,quosipfemct cum

* aliis

. Aquot;V

Is

% I \'h:

-ocr page 16-

■alijs quibiifdam mathematidsinfiramcntîs,Inpetaton pfâenôminâtoBmxelîis obtulit.Pnnfc|Ul
•autem Louariio difcedcret,aurpicamserat Europsedefcriptionera, tabulafq; tres vel quatuor ibidem
pcifecerat, c£etcras(aiiatis fecum sends tabulis) cum hic habiiatum veniret, biennij fpacio fciiicet
quinquïgeümo quactoannojiiiènfê Odóbri abioiuit óccuulgaiiit, atq^ Atrèbatenfium pra^üiii re-
uerendifllmo domino,Domino Antonio Perenotto Imp. Maieftatis Coniiliarioprimario,Nico^
lai(
cuiusfuperiusmentionemhonorifeamfccimus) Mio, opus dedicauit, huius heroicianimi
magmftcentiam
,ac inrigncmliberaiitatcm in honoravio, quod illius amplitudo, pro infcriptionô
pra:4ictarum tabularum illi contulit, re ipfa expertus cft. Eandem hanc Europam k-ic Duyiburgj c-
mcadaitit anno
15 ja.Mcnfc Martio.Qi^d opus tantis laudibus à dodifllmis quibußl; viris paflliu
cfFcrtur,vt vLx ümiie in Geographia,in ivrcem vnquä prodijïTc videatur.Rebusfuis hocmodo côfti-
mtis, oblataeftilliexAngUa, afingulari quodam amico, Briïannicaruminfularumdeferiptio,
magna diligentia, fummaq; fide congefta,
rogaiis vttabuiis jeneis incideretur,quoclamico fuo dc^
îîegare non potuit, amp;tam abfolutojdodorumq^ hominum confpedu, digno operi, manum fub-
\'ducere iniquum putauirj hanc igitur prouinciam fufcipiens, aiuiofexagclimo quarto |gt;r^locom-
mifit. Eifdem fere temporibus Ducatum LotharingiiE,Duce illius veniam à noftro Principe illi ini
petrantc,oppidatimacper fingulos pagosaccuratidimè per ftationes dimenfum, poft reditum ca-
lamoexaaédercripfit,fua£qi celfitudini Nancei obtuiit, quae profedio cum tanto vitas difcrimine
coniunda fuit, adeoqj vires illius debilitauit, vt parum abfuerit quin ex terrore grauiffimum mor-
bum fibicondliaftet amp; in animi perturbationem incidiflet.Quadriennio interpolito, videlicet fexa-
gefimo odauo fuam Chronologiam(€uius infra latiorem mcntionem facicmus)in publicum pro-
dire(typographo cum amicis vrgentibus) paffiiscft. Breuifllmo temporis curriculo intercedente,
nouum opus,fcilicct vniuerfiorbisexadiffimam defcriptionem, in amplifümaformaintuentium
dodorum hominum, ac per-egrinantium, amp;
nauigantium oculis, confpeduiqj exhibuit,atq; pio-
pofuit,( inuentione noua amp; conuenientiffima fphçram in piano extendendo, quas fic quadratura:
circuli refpondec vt nihil deefte videamr, prçterquam quod demonftrationc careat,vt ex illius oré
aliquoties audiui,) nulliufq; alterius in tam vafto opcrc,vfus eft fubfidio vel opc,fcd propria manu^
xjuicquid in tabula confpidtur fculpfit, lymbo folummodo excepto ; Deoque illius labores^
ac conatus fortunate anno fexagefmio ciono,menfc Aagufto,auguftiffimo operi,finem hic Duyll
burgi
impofuit,acIlliiftriffimo PrincipiGuilielmo DudCliuiae amp;c. Clementiffimo Domino iiio
infcribere jequiffimum elfe pu tauit iudicauitqj. Abfolutis praedidis tabulis , animum ad iuftauran-
das amp; à mendis fepurgâdas,Claudij Ptolem2Ei(qui fub Antonino Pio Imperatore floruit)olim œdi^
tas
tabulas,adiecit,veteremqi Geographiam ad mentem autoris tanta diligentia reftituit, ac emen-
xJauit, vt hoc nomine esimiam commcndationem optlmo iurc,à libcralium artium, ac mathema-
ticarum difciplinaru cultoribus promeruerit: Huic labori operiq^ colophonem
addidit atq; impo-
fuit,anno feptuagefimo odauo, menie februario,dedicauitq5 UluftriffimoacCkmcntiffimoPrin-
dpi noftro pijffima: memoria?,bonorû ftudiorû mecenati praeftätiffimo
Ad ha^c tametfi longé ante
AbrahamumOrtelium, ideas quaidam menteconcepiffet, deedendisalijs tabulis generalibnsaG
particularibus totiufq; mundi fitum-,ifl minorem formam redigere animum induxifîèt,amp; quodam-
modo cxcmpîaria aliquot in bono numero, calamodepinxiftetac pro débita proportione, Icco-
mm diftantias dimenllis effet, ita vt nihil amplius reftaret, quam vt aeneis tabulis inciderentur :qua-
doquidem tamen prxdidus Ortelius
finguhri amidtia ac familiaritatc illiiund-useifet, diüulit
igitur de induftria, eatcnus amp; tantifper inchoatu m laborem, donec exemplaria fui oibis Theaui
in copiofiffimo numero,aim magno faailtatum acfortunarum fuarum incremento,vendidifl\'et^
priufquam liiaspixdidas minores tabulas in iucem emittcrct. Ne autem diutius multorum doclo-
xum virorum cxpedationcm vana fpe fraudai cr, l esfoasitacompofuit, acinftiiuit,vtannoodua\'
gefimo quinto vniuerfç Galliç amp; Germania; tabulas,menfe Augußo hic Duyiburgi imprimi cura-
uerit
amp;Gencrofiffimo acSereniffimo Prindpi lohanni VViihdmo, prsfenti Dud noftro cle-
mentiffimo infcripferif, amp;dcdicau€rit.Hiicc pcradis italiaegeneralem acparticulares tabulasœri
jnfculperealt;Tgreirus cft, profperoqj fucccflli, anno nonagefimo menfc Aprili, eafdem abioiuit, 6c
Potentiffimoac Sereniffimo Ferdinando Media Dud Etruria; dcdicauit. Paulopoft, ex ordine
Septentrionalium prouinciarum delcriptionem exorfus erat, amp; non contemncndum progrcffum
inWdemfecerat- cstcmm fata illi huius operis abfolutionem ac cuulgatioms commodum inuide.
runt: illius hœrcdcsvero(vt Ledor in fequentiopufculo vides) intuentium ocuUs cafdemexhi-
bent. Chronplogiam quöq^ pr^didum plurimum auxit antiquitatibus amp;demonftratiombusjitem
iibcllum de arte geographia confcripfit qux ilHus hajredes propediem fc in lucem emiftijros fperât»
Quod fi illi Deus vitam iongiorematq; valetudinem conceffifiet, decreuerat partes Occidcmales
viSlicet Hifpaniam cum Portugallia in minores tabularum formas quoq; redigere, pra:loq; com-
mittere: Aliaq; quam plurima
ik in Geographia pr^ftiturum e£re,animo qmdem conceperar,cste-

ïum cuentus,vt dixi, votis defuit, füceiTumq^ fœliciotem denegamt. ^^ hadenus di^^

iiusinfignis,atq.cximij viri laudem,accommendationem, hxc m Geographicis ac Mathematids

difdplin is prsftitit.Pemeniamus nunc ad ilüus vtilem opmm,quam theologie ftudiofis nauauit.
Priulquam pr^fentis(ininfcriori
Germania)bdli,turbulentiffimatempora,cxorta effent,confcrip-
ferat H armoniam Euangelicam qua itacomparauit,,vt quilibct ledor contextum vniufcuiufq;
uäffclift^ kgere cômodè queat, pro illa ferie atq; ordine quo quifq; Euangehû confcripfit
ifm vero
aliquem dcledaret ex quatuor euangcliftis continuam hiftoriam Euangdicam cognofcere, iUi Ii«
bexü effet vna eademq, ledione votis fuis fàtisfacere,cuius cditioncm à Theologis magni nomi nis
\'nbsp;auidè

\\

-ocr page 17-

^^ ■nbsp;. VlTAAVTH^ÖRlli

àUidèèifidèrâri atq- commcndari meisaudiui auribus,. paüloqj antCnunäämsamp;mmliafes ânlil
i 5 92 prsdidum opus in lucera prodire curauit, ampiiffimo acgrauiffimo viro Domino Henrico
à VVeze Cliniae Canccllario digniffimo. Gonlcriplit praeterea GônientariaincpiÛolam ad Roma
nos,in quibus luculenter adniôdum ac folidè controuerüas quafdam noftri fetuli,de
Prœfcientiaac
Prœdeftinationc Dei,de libero itë arbitrio,magnaingenij dexteritate diluere, amp; pro virilicompo
ncre conatur.Item in Ezcehielis aliquot •apita,in Apocalypfim ôc alia plura:quod fi
Eötingatrquod
paulatim futurum Ipero) vt in publieum prodcant, non eft dubium quin illius boni yin impenfâ

opera,piusq5 eonatus, quam plurimisdodisviris optime probabitur.nbsp;gt; t

Quam béne quoq^, Mercator de Hiftoriarum candidatis ac ftudiofis mcritus rit,illius Chronoloi
gia quam anno fexagefimo typis
Gommifit,abundè fatis tcftatum fadt, quam cli-ilfimo longeduê
celeberrimo viro domino Henrico Oliuério.Cliuiœ Cancellario honorifico infcripfit.Quod opus
paffim per Italiam atque Germaniam dodiffimis quibusqj viris, adeo vfque placuit, tan^d- admi
rationi fuit,vtOnuphrius Panuinus Veronentis Italus, anriquitatum\'indagator amp; txcultor prscla
riffimus,amp;eximius(vt de aliorum vndequaque dodiffimomm virorum, magnificisde %criorI
fcriptoteftmioni^staceam) Mereatorem noftrum omnibusalijsexerdtatiirimisMathemaricis amp;
anriquitammcultoribus multis nominibus pra;ferrenon ütveritus.Cuiusteftimoniuin vtledorl
magis compertum üt,nonabs refadurum me^putäui,ü pra;didi audoris ipfiffima vcrba\'quse ex c-
piftoia quadam(quam Onuphrius ad amicum luum lohanncm Metellum, viruiii fummï eruditi.
onis,maximiq5 iudicij €onfcripfit)extraximus,hic referamus,quœ fie habent.

Sed hoc ego palam de Mercatore libereq; profiteor,ex omnibus quos hadenus in tioc ftudioruni
fecnere mihi videre licuir,vniuerfos autem qui extant
legi,neminem cxlftere cui ego iure fane Mer-
eatorem tuum,fme res fpcdes amp; ordinem,liue iudidum amp; induftriam intufeirisrfme motuum coe-
Icftium(quantum ad hoc attinet) animaduerfionem Igoniideres,longé non prœferam. QuapropteJ
à te per àmidtiae noftri faera peto,vt eum m mihi propter communia tempomm faltèm ftudia fä-

îniliarem,dum eum conuenies vel adeunifcribes,vitro reddas. ^

Q^sadha:timmenfum illius laborem que à multis annis (oblata inter kgedum rêmmbportu-i
nitate) in extrahendis,annorandis,atq5 in ordinem redigendis geneaIogijs,liluftriflmiorum herou
ac celeberrimarum famiiiamm (qu^à condito mundo paflim
floruerunr, atqufe pro pra;fenti re-
rum ftam per Europam vigent) eonfumpfitacimpcndit,fatis dignis laudibus,atque nominibus ce-
Icbrareaccornmendare potcrit?
Qijas proculdubio oblata oportunitatc prsloeommiffurusfuiH
fct,quod fi diuturnior îEtas diuinims iUi eonceffa ellec. Qnodquc poftremo decreusrit ac propofuc-
rit,amp;: quodammodo delineaucritplura opufeula poftÈritati (monumenti Icco) poftobitum relin-
quere,illius epiftoladedicatoria,quara tabulis Ciallia; amp; Germanise prœfîxit apertè indicat,cuiushiè
eft tcnor:exigebat operis dilkibutio amp; ordo, vt primum de mundi Fabrica amp; diftributione partium
in vmuerfiimrddndc coeleftium corporum ordine amp; mom:tertio de eorund^m natura,radiationö
amp; operantiuni confluxu,ad veriorem Aftrologiam inquircndam:Quarto de Elementis\'omnto de
reg norum,amp; totius terrœ defcriptione:Sexto de Prindpum
à condito mundo genealogijs, ad emi^
grationes gentium, amp; primas tcrràrum habitationes, rerumque
inuentarura tempora, amp; antiquü
tates indagandäs tradareni.Hic enim rerum naturalis eft ordo,qui caufas amp; origineseamndem fa^
die com mon ftrat amp; ad veram i\'dentiam%ientiam.que optimusduxeft amp;c. hadenus ille. Huiö
operi titulum impofuit: Atlas fiuceofmographieasfpesuMtionisiibri quinque.In primodefcripfit
opifidumac fâbricâ mundi,quem etiam duranteparalyû finiftri brachi|,pro Mlendo tempore ab
foluitreundemque partum pra: ceteris tota vita (ipfotcfte) parturiuit. Infecundo Aftronomic^
profequi inceperat, fed non finiuitàn tertio Aftrologicacxplieaturus trat. In quarto de creation®
dcmentorum,d€ mom foHsamp;luna,itcm de fituamp; ordine pianetarum, tradatum meditabatur;
Quintum Géographie totius terrarum orbis deftinaucrat, fi illi vit« fpatium conceffum fuiffeti
Sed m hoe poftremo operë longé alio ordine, quam vnquâ hadenus àb aliquo attentatû aut fadi^
tatum eft,orbem in tres asquäles continentes diuidere decreuerat,quarum vnam Afiam, Aphricani
amp; Europam conftituiiret:alteram Indiam Ocddcntalem,cu omnibus regnis amp; prouincijs illi con^
tiguis: tertiam vero etfi adhuc latêntem,ôcinËognitam elf® non ignorauerit,folidis
tame rationi-
bus atque argumentis demonftrare ac euincere fe poifëaffirmabat, illam in fua proportione geomé
trica,magnitudine amp; pondéré ac grauitate, ex duabus reliquis nulli cedere aut inferiorem vel mi»
noiem elle pofte,àlioquin mundi conftitutioném in fuo centrononpofreconfiftere,ha;cAuftra- \'
hscontinens à fcriptoribus appellatur.Hadenus de illius in lucem emiffisatq; cmittei.dis ducu-
brationibus diireruimus,explicauimufque;reftat nunc vt pauea quacdam,de iUius
placidis monbus
honeftiflfimoque vitae genere,in eximij viri laudem ac eommendationcm dicamus .Fuit homo fe-
datiftimi
ingeni ;,fingulari animi candore,ac fmceritate pr«ditus,pads ac tranquillitatis publics ôe
priuatae amanriftlmus,adeo vfq; vt à quadraginta duobus annis,quibus^hie Igt;uyft?urgi eum fua fé-
milia habitauit,cum nemine ex duibus verbum eommutaueri{,aut euiquam Gontrouerfiam mo-
ucnr,yel ab alijs in ius vocatus fuerit. Magiftratui detulit honorem ôcobféruantiam quam debuitquot;
cum vicinis vbicurhque habitsret,fertiper illi optime conuenit,nemini aduerfus fuit, aliorum ftu-
di js(quaîenusdecuit)oblècutuseft,nùlliquG fefe prçtuht.Vxorem habuit caftiffimis rnoribus orna^
tam,morigeram,cura£ domcftica: bene inftrudarh fuœqj vit^ generi conuenientem,qu^
anno éó-
Augufti 24 €x hac vita migrauit :pröies obfequëtiftimaSjbonaqj indole prœditasjfilios fuos à îenc^

3

fjf

-ocr page 18-

V î T Anbsp;\'

% annis îohanni Othoni,deindegeneroruo MoJanoinUBeralibugartibDïirJiîucndoscornmi^
-fir.Natuque maiorem nomine Arnoldum(qi.ii anno îiigclimo icptirao vltmia Augufttbuius vit^
•pdagasLouanij iiigrefllis erat) fimulatquchumanioribus Uteris vtcunqueimbutus eriet,ftatimiii
Mathematidsdifcipiinisiliuminrtiruitatqncexercuit. Ineiidemqueinrrapaucosannosadeo vf-
que profecic,vtin fabricandistxadé, ornateque inilrumcntis mathcmatfds,qua; flmimis Germa-
niïe aliquibusniagnaîibusapparauit, vix parem habuerit:ln Geographia iSc Chorégraphia autem,
fi quis alms,exerdrH;Liffifiiüs fuit, Ardiiepilcopatus enim Treuirenfis amp;Cattimodibocenfis comi-
tarusdimenüonesdiuerfotempore (peientibus id Rcuerendifiimis amp; llluftrillimis Prindpibus
Eledoreamp;GuilklmoLandrgrauiGjiliiufqueoperaminflgnihonorario fcmunerantibus) aggref-
fus breui abfoluit,accuraiiflinleq; non line laude calamo cxarauit aC dcfeiipfit: Vrbis quoq; Colo-
nienlisfitumchorographicum per pedes dimenfumtabLiiisq^ aeneispukherrime incifum,adiunc-
tis qu^ in illis etiamnuró à Romanorum temporibus aritiquitätcs confpiduntur in lücem edidit:
-Poftrëmo Haiïia; regionem ampliiïiniam ex voluntate pradifti Landtgrauij annooduagefimo fe-
\'•Xto dimetiri cum exorfus eilet morte pnïuëtus earn vti inftituerat àbloluere nc-quiuit,quapropter
-filius eius natu maximus!öhannes poitea prouinciam haiic füfcipicns,tandc\'exadiflimè defcribë-
do abfoluit, qui amp; cum fratre fuo Gerardo pkralque Ptokmd, huiulquc noui Geographid ope-
ris tabulas Aui fui œri inkulpfènmf.Prsedidus Arnoldus in vxorem duxeràt Duffeldorpij dodiffi-
mi viri lohannis Monhcmij Redoris ibidem fchoJa;
publicîE longé digniffimi^liam Elizabetam,
qu^ illi fçcunda decern partubus tredecim proles
videlicet noueni lilies cum c^uatuor \'filiabus pe-
perir,filiorum duo Gtrardus iam diduscum fratre luo Michaek in Geographia: ftudio pradarâ
ingeniorum fuorum fpeciminaœdiderunt,dumtrium vaftifiimarum orbis lerraE partium videlicet
Afri«^, Afi^ amp; America; defcriptionem, in tarn anguilamquot;formam redegerunt vt^ yniufcuiulquc
carumfitum ac
pro Geometrica proportione magnitudinem, in fpatiovniusfolij\'chartje com-
plex! fint
.hominumque Confpeclui propofuerint.Deas Optimus Maximus illorum labores, lau-
dabikfque conatus profperct benequèfortuiict. Vir fuit pro setate acutiffimiingenij, bonique in.
Mathemathicis krtibus iudici ),qua: mirurii in modum auxit quotidiana fcrum experientia. Q^d
fi fuperis annUentib\'\' ad
maturàm jetafem pcrueniifet, euafurus-eratin inlignem architedum pub-
Ikarum
ftrudurarum .Praeterquam enim quod quicquid librorum in hifce artibus alibi extaret fibi
comparaueiatdiligenterque euolue rat , habuit quoqueaccuratamadmodum ( in\'ciuitatibusamp;
munitiffimis quibusque pririCipum arcibus ddineandis,quas
illi infpicere Ikait, quibus amp; Thea-
trum vrbium,fuppieflb tâmVn nomine non pàrum auxit) publicorum operum-, videlicet propug^
naculoïum,foifarum,mœniuî1i,vallorumque ratiohem;ita vt facile in hac arte fuam operam cum
laude viri^ principibus, vel rerum put)licatum gubernatoribus offbrre atque elocare
illihcuilfeti
cxferum prohi dolor in flore sefatis itnmatura morte pkuritide ex hac vi ta, anno oduagefimo kp-
timofexta Iulij
,fut5latus\'eft : Pra;dida illius vxor quadrknniointerpofito, videlicet anno nonage-
■fimoprimo décima feptimâ Augufti màritum fequuta, naturje debitum exoluit.Secundus ex filijs
BartholomcusdicTiusHeiddberg^in Palàtinatuincoliégiofapienti^, ftudijspkilofophicis, lin-
guarumgra:cœ amp; hebraicœ
co\'gnitioni operam ibidem dedit.Hic anno 63 confcripfit libellum de
Sphœra Domino Henrico Barfio dedfcatum, cumque adokfcens optima fpei viginti odoanno-
rum effet morbo correptus/óbi;t anilofexâgdinio odaua Nàtu quot;minimus R\'umoldus nuncupatus
ha^redibus Birckmanui
aliquot ànnis tohabitauit,primo Lon dmijddnd\'c Antvvèrpiae amp; in diftra-
hendis libris fefeexercuitünterea temporis Geographia: quoque iludium coluit,ita vt domuni rè-
uerfus,Patri fuo quem iam multis amp; grauib\' ftudij s occupatum oft€ndi,in dclineandis tabulilGs-
ographicisadiumento fuerit.Patiisiui vniuerfalis orbis terra; Europx defcripticnesin compen.\'
dium redegit,ac totius Germaniae dilineationem in magna forma, patria; ftudiofis îedidit, amp; llluf-
triiTimo Guilielmo Haffia- Laiidgrauio amp;c. dedicauit:Sperandum efl ex hacpharetra plures huiuf..
modifagittas euolaturas. Filias fuas intra priuatos parietes in omni pietateac timoré domihi edu^
cauît ac inftituit,natuquc ïnaxi\'mam
nomineEmerentianamlohanni Molanotuius fuperius mc^
mini,cum hic Redorem ageret,elocaüit.lil ol\'diiie filiarum proximâm ho\'mineDorotheam,pri-
mo nWrcatori Antvverpienfi Alardo Six, cui duas filioläs pirotulit,poft illius obitum dui Weià-
lienfiTilmannodeNeufuilk in vxoremdedit: Poftrcmâm CatharinarnTlieodoro Verhacr Lu-
dimagiftro,matrimonio iungi procuràuit. Ab illo tempore qiib nofter Gerardus Mercator hicha-
bitatum vcniî,pro mutua familiaritate atque vidnitate frequenter illum eonueni, nunquam verQ
otio,vel tantillum ternporis indulgentem repperi, fed vel hiftoriographum aliquem, aut aÜum
grauem autoi-\'em( quorutó inllrudiffimahi biblioïhecamdomi habebät) euoluentem
autfcribë-
tcm,velfcuipentem, autarduis nieditationibus indulgentem, occupatum amp;intentumofFendi.
dbi poïufq;,tametfi Temper eflhpardflimus, culinâm tamen habuitlucukntam, rebufque neccft
farijsad honeftè viucndumbene
inltrudâm,quot;valëtudinis fux conferuandaegratia, curam geffit ac-
cu rati fiimam:fm vero in morbum aliquem indderat,ftatim Dodoris Solinandri, illius integerri-
mi amici opera vfus eft.In pauperes tenuiorifque fortuna; homines,beneficus femper fuit,hotpit.v
Ïiiatifquecultor acconferuator extitit,quo dd viuCret.C^tiefcunqueà iënatu ad publica folemnia
conuiuia, vel ab amicis ad priuata
euocaretur.aUt ipfe alios inuitaret, hilarem amp; facetum lèfe exhi»
■ buit,pra;buitquc,amp;aliorum moribuskaccommodauit, quantum corpuiculi
conftitutioacpim»
î
is ratio ferebat\'in familiari conuerfationcj amp; colloquio faakm amp; iucunduni fé prœftitit, amp; li

quandoquc

%

-ocr page 19-

\' ^Uândoqiin vïrös dodos indÈercî:, niliil illi\' accider\'c potuit gfatlus^ quâmamlce ac Familiaritc^
decommUnibus phiiofophicis,phyricis vel mathematicis ftudijs:\'de conferuanda\'bona valetiidine^
tQcndaque fanirate: componendis in religione controuerfijs: de clariffimorum virorum rebus gel-
tis, regionum iitu ac cœli conftitutione, item de peregrinamm gentium moribus, legibus amp; flaili-
tis conferre. Cum Domino lohanne E v vichio, Ambrofio Maum,lohanne Othone alij fq; dcdis
Viris hiccommorantibusamicitiam conferuauit ârâiirmîaiti. lofianiiem Mokniim dodilïîmum
Virum, amp;inligncm poëtam, adcovfque inamore eximium habuit, vt ilK filiam\'natu maximam in
vxorem daret. Colonise cum multis quoqu e dodis vkis illi notifia atque familiariîas interccffit,in-
ter quos Dodor Albada Frrrius,Ioiianries Metellus,
âc Petrus Ximèiiius,non poftremum Iccû cc-
cuparunt. Sed quid de exiguo ciuilium amicorum numero, quorum quotidiana familiaritatc hie
mecuni fritebamr, verba facio, cum apud viros prirîcipes,amp; potiffimum llluftriflimum ac Genero-
fillimum defunduril noftrum (fœliciffiimae recordationis) Priricipein: Comitem Hermannuni
Nuenariiim aliofque Comités, Barones ac virosquot;nobif
es, in fali rèputationeatque exiftimauone ex-
titerit, vt cum illo Êirhiliaritarem
coliteriûf atque conleruauerinr. în ill ius Celfitudinis amplilîi-
mo Con filiariorum ordine ac Medicorum cele berrima corona quoque, vix quifquam (ab anno
quinquageümo fecundo quo intra ambitum huius ciuitatisfe cohtinuitfeJemquefîxit) fuit, qui
noftrum Mcfcatorem non ex aiiiino amauerir,magniquè vt a^quum cft fèaiper fecerit. Neque fo-

•nbsp;lummodo in hifce vicinis regionibus Anglia, Dania, Gallia, inferiori et fuperiori Germania, Ita-
lia amp;c. tot tamqueilluttribusamp;pr^claris amicis muültusfuit, fed vbique terrarum, celeberrimi
viri in copiofo numero reperti funt, qui fcriptis ad illum familiaribus litefis, cum illo amlcitiani
contrahere, mumam amicitiam colere, tueri ac conferuare conati fuerunt; llliuique celeberrim a
fama adeo vfque creuit, diuulg^ata et paffim fpiià eft,vt etiani ad rimotiilimos 1 ndos peruenerit,alt;^
cum Dodifllmo viro Philippe Saifeto in Goa, Orientalis Indiae ciuitaîe notiffima commorante,
mutuis Uteris concertauerit: huiufmodi ac fimilium epiftolarum non cjlt;iguusfafciculus apud illius
haeredes, in promptu reperièar. In difputàtionîbusïuit acutiÖlmiingenij amp; exercitatiffimus:in la-
boribus fux profeffionis indefatigabilis: in rebus profperis amp; fecundis,moderatum,in aduerfispati-
cntiffimum fefé prœftitit exhibuirque. Corpore fuit fifc fàtis bené con ftituto, bonaque valetudine
plerumque vfus eft,pra:terquam quod in fenili xmc aliquando podagra laboraret.Cum priore vxol
xcin ftam coniugij quinquaginta annis,ôctribus fcptîmanis
vixit;Menilbusaliquot,poft huius obii
tum,duxit in vxorem viduam Ambrofij Mo\'er Cöitilis huius duitatis dum viueret. Anno nonage^
ijmo quinta Mai] paralyfi fmiftri latèriscorreptus eft, cui morbo D.Solinander celeberrim^longe-
que exercitatiffimus illuftrifümi noftri Principis Medicus pro virilimederi, amp; confulere cona-
tus quidem fuit, ceterum ingrauercéhtis ètatis intolmmoda ^ fucceftum fœliciorem impediiierunt.
Cumque iUi lingue vfus intégré reftitutus effet,
vidi illum ]a£hrymantem,pedufque fuuni ter qua-
rcrque pugno tun dentem, atque diCéntem: percufe, vre, fëca feruum tuum domine, amp; ü hon îàtis
acnterpercuffifti, percuté fortius^ acriufque pro b\'enepladto tuo, vt in futura vita mihi pârças amp; e^
Tametli vero catenus paulatim priftlnas vàietudini(adhibitis ex praefcripto füperioiis medici, di-
uerfis ixmediorutó generibus) reftitutus fit, vtniorbfolitoplacide nodmno teîiaporfc quielceret,
bonoque cunl appetitu, ciburn fadlions digeftionis filnferet,vinique aut cerfeuifi^ mediocri haui:^
mviresrefîcercr, fmiftri nihilornihus tamen cruris a\'e brachij potentiam (quamuisquotidianis
inundionibus illius nurus fumma eum diligentia prardidJa membra, àd vnius ferè horœ fpatium
mane ac veîperi,praeftàntiffimis vnguentis vbiopus erat affricaret) recu\'pferarè non potuit. Qua-,
propter fibi de céllaprofpéxît, qua a familia, ex Cubiculo vbi decumbebat, adhypo\'cauftu\'m, aut
culinam pro illiùs pladto portafetur. ^r^fèntc autfem conftitutione non obftante vel prohibente,
ftudiorum fiiorum curfum, in fuo\'ânti^uo v%oie pro virium fuàruhi exfguo modulo obferuauit,
paululum que temporis fibi elabi paflus eft,quin aut lédioni grauifûiîioruitl authoru intetus effet;
aut aliquid confcrib\'eret, âut fàltem in hieditatlonibus rèruin maximi momenti iUius animus cc-
cupatus effet, nihilque mâgis indigne tulit ; quam quod durante morbo tantatti pretiofiffimi tem«
poris iadufam fecilfet. Skpiffimfeque non fine ingehti animi
dolore conqubftus eft,quod imbecil-
li täte corporis impéditus, opufculaaUquot, qua£mente(vtfuperiusrnemini) conceperat, acpr^
manibus qubdàmtnbdo habebàt, abfoluturus non efîet,quod,proii dolor, ita evenit, vt illi animus
fa^penuiiibrodidàuerat. Quanlobrëmiuftiffiiiia doloris caufa omnibus ftudiofis, prsiatina auteni
Mathematidarurîi difdplinârurtidandidatisoffsrtur, bur illius celeberrimi viri inopinatum obi-
tum,pro humana fragilitate aegetrimè feränt. Elapfo trifennij curriculo, in maxiftium quot;:apitis de-
fluxum incidit, quifaucèsdim illius^utturë itaobftruxit vt lingue vfumaliquàndiu amitteret^
nmimaque cum difiîcultatefî quidefculènti , âutpbculentiillioffeiTetuï, dëglutirè poffer, qu^
vero aegritudo fefe paularini tionnihil rémifit: Ingmente autem larthàlis morbi neceffitate,
pridieilliusdiei quo ex hat vita
huigraret. Coram Concionatoreôc vicinis, deingènti dolore
omnium membrorum conquëftus ,Omhipotentis Dei milèricordiâm cufii fumma animi fiducia^
itcrato aliquoties fermoné implorauit, eodemque quo morereturdie,cundem vt profepublicîc

•nbsp;preces finita concione celebraren tur, obnixe poftulauit,quae poftrema illius vox fuit qux a drcum-
ftântibus iiitelligi potuit, placidiffimèque paulo poft vndeCimam ante meridiem, poftridie calen-
dàriibDecembris, cum vixiflètanhos odoginta duos, hebdomadastriginta feptem,horas fex, 6z
vidifletpronepotcs, in domiuo obdormiuit. Domiims Peus ilii làrgieturktiflimkm refusrcÄio-
nemindie iudicij.

-ocr page 20-

inobitum

GERARD! MERCATORIS

Auofiios picac placidé vita defunlt;51:a

tJMijJtim hxt qm mper vfrmnqmparentetni TheMu vt quondam vâtisßecce^r, m dtUfê
HeiimiÇèradutmtdoscogoriihiYemms.nbsp;^mdrigisraptidonareieptheri.

JL JL.SîcjL_Am,te vemrandepum qui dogrm dedïïii 0 njtinam docÎA mihifie quoque f ort fo mentis
S£pm,hinc nobis te rapt atra dies?nbsp;Cedat,^ exirymfars quotamnqm mams-.

Sicdo6frina.grauis^ietäsßcfrifcaferiUt^
ppukhralù conte get vrnafimd?
t^hßt \'Ut h£c fer yße qmmt qm morte tenaé

ConjUmptos vitaperpetis eßeiuhent,
Bas liceat eineri lachrymas tamen addere k^uit».
\'^amjgt;reßüsmwmm,corferiti!k dolor.

BPÎSTOLAE DVAEnbsp;]

Duorum docflifsimorum virorurn

DoBom Reinhardt Solenandri IlluHriß. Ducis luiu^ClmU^Montis^
^c. Äiedm videlicet, ^ D. lacM Sinftedij D y.L
inlaudemAtlanw conpript^^

P. Dodiffime Mercàtoramicorum iiitegcrrime, remitto\'tibi meditationcm tuamin fcxdi^-
rum opera confcriprâm, miiii mirum in modum grata amp; aceepramiNam fola illa in natura-
iium rerumcognitioncm deducimur.Qi^ndo tua apodidicaargumenta clarè amp;ad viuûdc-.
monftrantjCœlijAëriSjAquarum amp;TerrÇjprimaamp;originalia principia:de quibusinter Ethnico»
Philofophosmagnafuit diflentio.Tuis itaque rationibus prcbé perfpeûis amp; intclledis,nö ampli*
vanifTima Ariftotelis monftrofa priuatione fèducemut. Mcmînicuni illud vanum fallaxque fig-
înentum à Petro Ramo Parifijs impugnaretur,vnde hserefeos accuiabatur:vt pote qui Ariltotelica
fundamenra hadenus in omnibus fcholis approbata niîcretur cöucllere.Magnam itaque tibi habi-
turi funt, omnes ftudiofi gratiam, quod tandem veriiTmiam prineipiorum amp; caufarum cognitio-
nem,diuinitusimbutusin hifce extremis Mundifecibus,nobiscommunicaueris. Tranffcriptum
cx tuo exemplar mifi Greuenbrochium ad Amicum meura integerrimum, Dominum lacobum
Sinftedium,Iuris D.hominem dodrina,pierate amp;probitate infigni.Is legit amp; cum hoc epiftolio ad
me rcmifit,cx quo vtintelligasipfiusmentë amp;iudicium,ipfms auroypetcjxiv ad temitto.llleobnixè
precatur(quia putat me apud te aliquid valere) vt tc admoneam amp; adhorter, quo hoe fcriptum pri-
ma quaque occafione omnibus bonis amp; dodis communices.Pgo vero non hoc folum,fed magno,
pere flagito, vt ca;teros hbros quoquomodo poifis, expédias, forte tergiverfando valetudinem atq§
aetatem proferes(vt ego aetatem amp; negotia plerumqj pr^Etendo)verum mihi videtur,vt grauis^tas,
non fölum tc non excufarc debeat,fed magis ut matures hos labores, ftimulum addere. Vtinam fi
mihi liceretàmeodecrepito amp;malclàno Principe (cui folus in hoc difficili feruitioferuio) abet
fe,non folum valetudinis tua: caufa aliquoties ad te excurrifîem,fed ea potiffimum ratione te con-
iicnirem,te vt monere expeditumq^ rcdderem,quo aufpicata h^c, amp; bene incepta abfolueres : tuni
etiam deiucundis his ftudi)s,iucundè amp; amieè tecum vt conferrein .Cû in tuae huius meditationit
ledionc me obledo, amp; veluti Cygneam cantionem tua animo
excipio,venit mihi in mentë quod
cum Galenus nofl;er,vfum humani corporis partium dodè explicaret^ v:otum quafi animo côcep-
tum calamo omnipotenti Deo voueret.Memini enim quando fub finem 3 .li.de vfu partiu explicit
îcfatetur,illos fuos commentarios fe eeu hymnos quofdam eonfcribere,in quo veram magis pieta-^
temconfiftere exiftimaret,quatti fi
taurorumnbsp;«rci plurimas facrificaret,amp; cafias aliaq; fex\'

centa vnguenta fuffumigaretrprœferebat his omnibus fe ifta prius fcire, exponere deinde alijs qujè
nam
fitipfiusDeifapientia,queprouidentia,que potcntia,quai bonitas,quorum ignoratio Ethni*
cos
ille fummam impietatem iudicabat,noB ü à faerifieio abftincretiqua fentcntia haud iongc mihi

à fasr©

WANNES CMERCATOR
Bx^rimogemw nepos,hifce mwrem

-ocr page 21-

^ faèrôfanâ:onfm vaîulii fmteotijs vMcmr dîfmnctas. Mlrifièc dèlinitus fu-m éx Moamp; ircagnofèà -
oo veraphyficeseJemenra amp;priiicipia,qiixtu in hoctuofcriptocuidentiffimisdemonftraîiomb^
proponis,re veritatis cupidus icdor tuis argumeniis non line ratione acquiefcere pofiir. Mirum
quam varis amp; diuerfx opiniones de mundi materia apud Ethnicos feriptores paffim lelt;^âtur,vt vi-
dere eft apud Galenum in iiiftoria piiilofophica:apud Laërtium in vitis Philofopliorum: Plutar-
chum in libris quatuor de placi tis Philofopliorum (qui mihi phy üïorum
dogmatum epitome vi-
dentur ) apud Platonem etiani; tum ex Chriftianis apud Epiphanium in confutatione oa:ualt;^intâ
hîErefmm, qui explicité resadnotarunt. vt de multis alijs nihil addam. Quœ omnia toncidunt
quando tu poft Idea; diuinx dclcriptionem prGgrederis,ad\'piimaç illius mafiç Iccretionem, qua Lc^
£torem in Dei Creatoris amp; prima-matcriœ cum fuis innatis formis amp; qualitatibusdiuina eaque in-
credibili potentia primitus amp; ex nihilo creata;, adducis. Q^
13. capite tu ïe huius meditationis dè
ligno vita: conlignafti(in quo mei honorifieam facis Hientioiicm. fnihiq; plus amice tribuis quam
in meagnoico) ea legi amp; relegi aliquoties diligenter, quando enim illa planè Philofophica amp; Me-
dica funt,mirum quantum iftis afficiar.Inter cœteraoftendis amp; brutaanimantia fuœ natura; ex her-
bis fubfidium quîcrere,quod Piirundieis,Cati,ßufonis,Canis exemplis demonftras,licebit plurib^
oftendere, quandoquidem ipfa naturadodapiurimarum herbarum vires cognitas morralibus in-
dicarunt.Etenim Ceruos credimus Didamum herbam, quod eiuspaftu tefumeieciftènt faeitta-
rum vulneribus mederi oftendifiè: Sic]Ceruas Sefeii herbam demonftraftèärbirramur: Teftkudi-
iies Cunilam:Muftelas Rutam :Ciconias OriganumrAedpitres HiGracium.-Columl^s Verbenaca\'
vt non minus hie poftrema;ab ipiis animalibus,quam Cheiidonium ab Hirundine,
nominaadepm
fint
.In Aegypriorumhieroglyphids Picapingitur lauri folium ore tenens, quo defignant homi-
nem libi ipH medentem. Etenim
l?icaœgrotans,natura doda,dicitur lauri folia in nidum cono-ere-
rc,quo illis morbos arceat.Vtantiquit^is Apoliini,quem Medicinçinuentorem,dic€nte
€tiani\'Na-
fone,conftituunt, haud immerito Laurum facram fecérint dicarintq;.Pari€taria,qus à Perdidbus
Terdidum quoq; dicitur,quando Perdices ija ijs lods,vbi illacopiofè proii€nit,vt
plurimum fe vol-
uant atque obkc^entiFemculum nobilitaifè credimus Serpentes : nam guftamatq; efu ipfius iène- Ha^c emmB
dam exuere,oculorumqueaciem iucco eiusreficere fcimus, vndeipfms vlüs nobis patefadus: .Tu c^ mre dimÈ

eodem m capite addis,taies plantaïum fpcdes in quaquc regione à Deo creari,quales hominibii^^^

animalibus ibidem natis, maximècontóniant. Q^ viuus teftis multis documentis monftrare to
pofiemimo tam confidenter hoenixuscomperimento, fœpcnumero probaui,ex plàntarum naf-
fmlocodHferttU
ccntrnm frequetia,me fere animaduertere pofle,quibus morbis popularibus nimirü s ŒX\'^^rms.capte
libet regio fubieda eft. Obferuamus hoc ipfuiii apud Danos,Phryfios, Hoilandos,quibus Scorbu-
tus didus morbus frcquens,illius quafi proprium medicathêtû Cochlcariam fdlicet copiofè pro-
iienirc.Ita vbi in paludofis lods Tamarifcus natakiblum agnofdt,plerumqueLienisibidê vitijs
expohti hnt incolae,quod ex Itiridocolore, qui intumefcentecute illis eftlorefcit, hypochondrijsq^»
infiatis videre licet.Eodem m.odo obferuamus, quibus in pagis drca lèpes in areis frequens Abfyn-
ti-uum luxuriat(m 1 jfdemhabitatores naturaliii vifcérum obftrudionibus, ventriculi infirmitatc
luttuhone bihs plurimu aftedos^vt fadle nifi predidœherbas vfu,
vifcerum meatus referantur, cx-
terfaqj bile,\'eadem roboren tur firmenturq;iin Iderum primum, paulo poft in aquam intercutem
cxorbitent.Longins progrederer, fi iftorum catalogum contexerc velim. Qi^ eodem in dpite d^
inütione proponis, exquifita confideratione digna funt. Nam quod obferuafti cortices ftemma-
tum,furcuiorum vertidbus primum amp; potiffihium vniri,id quotidiano vfuatq- experientiacom\'

probamr:HinceftqübddèftèiTimateinferendo quanmmrelinquaturparumfolicitifimus^um;

modo cortex pur gatus fciffufq; cortia ita aptetur, vt fibris fefe contingat-. Infitionis diuerfi modi
Infohatione,quando nimirum intertruncum amp; corticem furculus inferimr. imo in Infoliationé

(quam all) Emplaftrationem vocant) id ipfum obferuandum eft.-Atq; hicdiligenter notandü eti-

amii Coiumdla ftatuat, omnem furculum omniarbori infer\'i poflè.Ego tamen communiYentê-
tiœ hoe tribuö,quod aptifamainfitio perfidatur, vbi iftarumarbomm cortices inter fei ta vhian-
tur, vt inter furculum mferendum amp; truncum cui ißferi debet,ifta cognatio fît, vt
cortices inferen-
ôilurcuhamp;corticiftemmatisadmifîarijeiufderaqualitatis, quodlûperfîdemattinct, proférât
öect de modoamp;qualitateinfîtionis,vbi ad te venero, quod bréui fiet : tum de animalibus medids
liic enim voco animaha
qux herbarû vires natura monftrante docuerunt)confercmus exadius de
rnn S ^nbsp;fnbsp;intelliges,ex eo commêtario quem de Climaderifmo

œn cripfi.Nam vt exhcrbammfoli,s, fioribus,eàmmfcilicettumetiamf^

àc ltipite,exlucci qualitatc amp;id genus alijs haud difKdle €Öiedari,fed dodo licebit,quibus morbis \'
quarumq; partm affedibus herba qua^libet conueniat.Qu^propter hac vice latius non proeredio/
m noftrum conuentum ea dilaturus.Interea m,vt valetudinem tuam curcs,tc hortor,quod eo au«

Rkptini Dulfeldorpij exaulidä

il

TimsReinhardus ;?olcnandcr Medicus^

-ocr page 22-

Ï^riidcntimmc immaniflmieqj SoIaiândcr,IcgîDcaimmîviriGerardiM€fcatons iibru dg
^ Fabrica miindi non minus veré quam doctè Icriptum .Et dici non potcft quanropcre mc ifti^
fcriptiIcdioaffeccrit. Video hadcnus tam Ethnicos qua Chriftianos veraPhyfiees EIcmêta
amp; prindpia ignoralfe, nihil certè iucundius,quam cuidcntiülmis rationibus ac demöfl:rationib%
auidum Ledorem amp; veritatis ciipidum, in Dd Creatoris, amp; primœ materia:,cum fuis mnatis for-
mis amp; qiialitatibus, Diuina potcntia primitus amp; cx nihilo creata:,pcnitiorem cognitioncm addud.
Puichrè igitur poft Ideœ diuina; defcriptionem progrcditurad primae iilius maffàe ôc materia fecrc-
tionem
demonftrandam.Nam oftendit flam amp; vehemetiore vento aqucam amp;limofam illam ma-
teriam fecretam fuiffe, ita vr grauia adccntrum in vacuo conftitutum vitro dedinarent: Nmiiruni
terram etiam dum
fluxikm,punaum fiuc centrum fphserica figura,per çquilibrium circumdedif-
fc,amp; vcntorum flatibus in ficdtatem amp; duritiem paulatimfuiiTe rcdadam. Deniq; exilla commo«
tioncaqucîE materia:, fubüliorcs humoresin aërcm conuerti amp;formari cxpeamtj amp; deinceps cx
aërca^thcrca
regio cum cœleftibus fpha:ris amp; ftellis adornari coepit, itavt aquasillasfupracoeleftcs
amp; Empyrium coclum confiimentcs, luddiftlmas fadat amp; angdos ex ijs creatos eife ftatuat.
Uxc
omnia funt Ddvcrbo amp;ratioDi minimcdifiaitanea.Licet AriftotclesoÛauo ^variKffç Aicfocttnamp;ig
mundum conîcndat aercrnum efle,qucm Picus, Comes Mirandulanus, amp; Paulus à Schala, amp;Palin-
gcniusinZodiacopro viribus tuentur.Sed prseftat Dd verboadha:rerc,quamincertisopinionibus
fluduare.Non polTet lane quicquam iucundius fuauiufq; did, quam cœlos, angelos amp; ftcllas,aërë,
aquas amp; terram, amp; quicquid in ijscontinctur, ad folius hominis
vfum cflc creatavt d inferuiant.
Quum iftorum omnium origo ex vna eademq; maifa defumpta fuerit, ex qua amp; homo, fequitur
cœlorum, Angelorum amp; omnium rerum creatarum raagnam cognaQoncm,affcdioncm êc amo-
rem inter fc amp;crga hominem
elTe.Ego certèdicamlibcrè quid mihi inter legendum accidcrit, ma-
gno defiderio amp; ardorc inflammari cœpi, erga omnes res à Deo conditas( folis diabolis exccptis ) vt.
potc mihi cognatas amp; ab optimo Deo in mcos vfus
crcatas:Hincpermoucor ad gratitudmem Deo
alfiduè
pr£Eftandam,qu^aiigctur amp;pcrfidtur Chrifti cognitione.lllud ccrtcfolcrtis amp;fagacisinge-
nij iudiciü cft,quod ex aquarum à terra feprationc amp; mcdiœ terra? cauitatibus inclufarum,idqï yn^
diq^ex
a;quilibrio,ne€cntrumponderis inaequalitatc grauemr; inde concludit amp; probat alterant
tcnx partem infia noftrum horizontem cx aquis eminentem, noftrae Europas, Afric^e amp; Afiae cor-
refpoiiderc. Quanta prudentiadiffcrit de charaderifmis herbarum,in quo loco amp; tui honorificam
mcntioncrn facit.In fumma agnofco illum\'dodilTimum elfe virum,amp; omnium Illuftrifsimorum
Principum fauorc amp; amorc dignilfimum. In vltimis duobus captibus verum Thcologumagit dc
originis pcccato difputans; atqui non fingulis theologis per omnia fatisfaciet.Statuit enim animam.

cx traduce propagari,amp;nondiuinimsinfundiin reccnscrcati pucruli corpus. Dequare Augufti-
mu
amp; Hieronymus,prolixiflimis amp; clcgantiftimis cpiftolis diflcrucrunt: fed Auguftinus in noftri
authoris fentcntiammagis inclinât.ïn Ha:breorum quorundam vocabulorum ctymis cxplicandis
Eugibinum fcquens,non nihil videtur à vero abcrrarc.Nam terrse nomen Eretz, quod nomen amp;
Germani ab Adamo retinuerunt Erdt, non à Razar, quod conculcare fignificat, fed à Raza,quod
appctcrc amp; veile fignificat, co quod terra defiderct amp;appctat herbas amp; frugcs, aliafq; res fibi à Deo
mandatas proferre. Sed de his plura maiorc
otio. Amanter rogo vt Dodifllmum virum ad aeditio^
ncm mamrandam hortcris .Profcdo Phyfica ars manca cri.,fine huius audoris acccflionc. Vale,

Xacobus Sinftcdius. 0.

Tuiamantiflimus

IN ATLANTEM

GerardiMercatoris Aux fui.

I; NûU UB or adefi Jtîas rediuium amp; ingem

* AÇpcegrmdduifigna\'vetuJia.femS\'
CentlsMaumum rex ferrnmßmm^qmy
Atqm Mathemaîhïca cUrf^fs ah arte fuit.
Seugenm antiquum,feu robw amp; ardm (fecîe$

Facta \'virijmilem temfora nulla dahttm.
Hx hoc tot reges gemti \'uirtute potentes,

Crederet vt ver os turha frophana dees.
Bic ille/vtperhihentjlellis ardentihm aptum

Axem humero torßt qmgeminum^polum,
Dicitur Alcides onus hoc ßh^e^qu-od Atlas

Arnhmingemusinßituißeteum.
quot;Bî quiafummorum virtm imitanda virorum eH,

Hum Auus exemple credidit eßefibi-
W.eferas gentes domuit,moderamine mBet

jffeBrn aquorexit ingenium.
j^la^ïtemfecitprdclarum dcûa Matheßs,
i^t Mer cat or
is marte Matheßs adeß,
^m bene Cofmographi perfunamp;us munere iußi,
• £t reliquis tut am pr^iruit arte viam.

Etßmulhis methodtimpraßrihit é\'Ovdinepmi

j^mfub menfiramßngula qu^^ cadunt.
^{mquoj^ cunäarum referensfrimordia rerum^

His adhibet quam dant MbHa facrafidem,
Ordinefirmto commonBratfingulajam e^è

Prima Creator is,deinde creata locat.
ABrorum voluit
poß hdCoHenderemotm,

EtPlmetarumqu4)vagatmbdmat,
^in etiam voluitßellarumpandere vires^

^mterm équot; radïjs inferior a domem.
Hinc Elementorum voluitperquirerecatsfas.

Ex quihm hac mundi machinaßruBa vigef^
Adde Geographie vet er ismu£^ tabellas,

^t^ Valium voluit claudere fcriptor opus,
Sedgrauis impedyt morbus,ßmulipjafeneüus^

Et morspoßremum multa negauit ei.
,^dpotmtfecit,commendat cdtera doamp;ü^
Ft patria ^famd confoluiße velim.

Johannes Mercator fcripfit.

\\ I-

-ocr page 23-

t

I N

Atlantem.

\' M •
^ i \'

i

■ \'-.y-:

[TLAS rexiMàuritanUé\'regkfie^mate àdfm, f atrefàhahmt errmumjiüeindige^
[nam, iuxta Eufehy exaraiquifimishiHoncis teUimonium^ q^fuitCduscogndmina^
tus, ijr Matrem Tit earn, cogmmme Terr am-, auum pater num f^ttld mater num Elium
i fmeSokmregem Fhrnieia, qui cum vxore BeruthinBiblohahitabat ambosinJIgnitef
I in ^STRONOMIA dr nàturalibm difcflim Verfhtos, ita vt eruditionis qratia, So^
\'ÎÙ amp; C^limmimhus digni haberentur. Et qtâdcm Atlas, quot;vt citant veteres,Biodo^
_nbsp;irm lik 4- S\' Ash okgMfuit peritijümm, de^fphjtrüfrimm inter homines dijputa*

uit. Fr aires habuit multos, quos CAus ex diuerfis vxoribw genuit vf^ adi^s\'. quorum ïj. ex Titea prudentif
fma, ér ho\'minibus multum benefcafœmina habuit, quos communi mmine a matre Titanes ap^ellamt-, Sorores
quo^ habuit, inter quaspracifudfuerunf Eafdia, quiêfratres omnes fuos ingratiam matris educauit,propt er ea^
magnam aimt matrem appellat am, équot; Rhea quam Pandoram dixerunt. Bafdia dàtem mm Cdtts cbyffet, vt
prm annis,prudentia^ amp; virtute reliquis pr^Hant ior,commum fi-atrum é\'pf^^lorum confenfu, regnum na-
claeHadhmvirgo,cum mlliantea nupfïfjet. PoHmodum cupiens regni hotredem relinquere, jratrtHjperioni
nupfit, ex quo duospeperit liberos, Solem équot; Lmam, quorumprudentiam admirati Hyperionis fatres, ne ipfms
foUeris regnum conpmaretur, ipfum obtrumkunt, ér ^olemadhucpuerttminflumine Fridanofuffocarunt.
T\\tm
Cœltflq, quorum riobiliores At Us ér Saturnm er ant,int erfepartitifunt regnapatris, Atlanti loca iuxtà
Oceanum, é\' Lib\'yam vf£ amp; fretum Gaditanum cont \'tgeruM, vbt mons t^tlas ér gentes Atlantes ab eo diSïs
funt in Mauritania. Saturm vero Skilia ac Libya obuenerunt, qui érpoïiea exofus à fuis ob tyra^midem inpa^
trem Cdum commïfpim,fugit in Italiam, ibi a lanoparticeps t egnifaàus. ^ma autem Diodorus cit at, prit
mum apud ^..Atlantes regnaffe Cdlum, hàrninef^ antea per agrosdijperfbs ad catum condendaf£ vrbes ab eo ex-
hortatos ejfe, certum eïl, aMiquifimoshos reges efje ,fuit enim i^tlantisfilim (^tl4s,pulfofratre Hefpero,rex
Iberilt;£, qu£pofl Hijfania. esi diÙa, annofoH Skuium vniuerfale 7 3 S., Btfpero in Etruriamfugiente, vbé
faEiuselilani tutor. i^uusi^tlantùElim înPh\'œniciaregnabatanrwàdiliiuio 662. Ft teHaturBiodorm
hos reges injignemprudentiam ex natura rerum ér contemplatione na£ios,fimuléj\' humanitati acpietati afpie*
faófos eflé, vt mer ito dicat Biódorm, ^tlantides tumfietatü, tum erga aehenas humanitatüpra c^terügen^
tibf4élaudemtuliJ?e,quóndovix 2 2iaM 2 3.generatione compléta, multa cmtinentisparteshominibftsadhtm
•vacux erant. Habuit i^tlas pluresfilios, fed vnum piet ate ac infubditos iujlitia humanitate^ infgnem,quem
Hefperumappelkuit, quicumim^tUMis cacumenadfcrmmdosaflrorumcurfusafcendifet, Jutitoàventk
gorrepm ,ncquaqmm amplius viffts eU. SicDiodorui-^ fed ego,vt dixi,r€gem in Iberiafui/^e inuenio-, adeo^
vernisfecundis in eam traiecijjè, vbi ita,prudent er érpiè vixit, vt cum a fratre in Ftruriamfugif^et, ob injigni
fapientiam érprudentiam, in lani tutorem ér regni adminiBrat\'oremfit conjlitutm, qux muniajrater eius Jt^
las poft Hefperimortem fufcepit .Hum Atkntetomirftgnemeruditionejhumanitateacfapientia virmtmihii

-ocr page 24-

Ex EußijfrAfaratione Euangelka Uk i cap.p^. qmditle anmtamt ex
Sdchomatone Phwnke hlfiotico.a Ph Hone BMo aduerbmn
\'verß.Et partim €x Diodoro Skulo.

^ Saturnm
quot;vxor joror Rhea«

luppiter Oljmpm,

Deucalion^

lapetiis Clime-« -ss .

--CI- rrometheus.
neüceamßlta. lt;

Terrcntts
\\\'vdIndig€na,Cd
momine.

,barilia.

i

i Bsetilus.

rore.

Epimetliciis.

Solpuer in Ertda-
) no(hiföcatmlt;.

Ellus

me Sol icmexT^UaßA^yP^\'\'\'\'\'^ ^xorßrorj

jyrnbsp;\' Cnbsp;H;iniia

rexrha-

Luna.

mcu

Dagon dem Phililihimmm^ luppiur A^
ramus diäm^Azßti cokbatur.

Hefpcrus.
Atlas.
Alcyonc.
Merope.

hn^is cm ex Plaone

Oceamßlm, Icdeno.

Tayeta^
SteropCj

Mm cm ix lom.

Titca filia.

alias Terra,

Mcrcurius;

-ocr page 25-

DEnbsp;J

VNDI GRE ATIONE

AC
FABRICA
Liber.

îrolegornenon Fabrics mundî

Caput prirnum.
Intentio tot \'ms Cofmographm,

iX I Ö M A eft omni nienti opifidum huius mündariae maïhinâe alîlt;|uomodo
linrpidentiy Deum ipfius authorem immenfœ potential, fapientia; amp; bonitatis
^ efîe, ac de potentia quidem dubitare eft impoftTibil\'e, ei qui ex nihilo conditum^,
Inon œternam eius maferiam cfediderit. De làpientia vero amp; bonitate fi cui
Inondum plenè apparet, necdum confiderato ornatu óclaudatiflTuna, cxquifitif-
\' fima, fapieîitiflîmaqûe difpofitione fabricîe,is nobiJcum eam perfcrutetur, do-

^^^ -__Jnec ipfamet optris vndequaque (quatenus ex ipfo Dei\' verbo , amp; manifefta reru

^e^ntTalicet)perfpeai confemplatio perfuadeat. Id enim molimur, dum Cofiiiographiani
mdimus, vt ex mirabili omnium rerum in vnum Dei finem concordia,amp; ex Inperfcrutabili in cö-
pofitioneVtouidentia,infinita Dei fapientia,amp; iriexhaufia eius bonitas confpidantur,quo ad vene-
tandam eius maieftate\'m, colendam âmplexandamque êius diuitem bonitatem,perpemo feramur.
AfFulgeat lux dus intelledui noftro, amp;. mentem ad \\^ram hanc fapientiam dirigat. Itaque immëfâ
illa Dei bonitas fiiam intra fe gloriam, pr^ nimîa exubefantis fœcunditatis parturitione,conrinere
nonpotens, hominem voluit trcare, cui fuam gloriam communicaret, quem cum fua lapientià
corpore amidendum, qualem videmus amp; prima eius treatio exhibet, condperet, mundum hune
quem contemplanduni fufcepimus, amp; partes dus âd hominis fie conftituti vfum necefîanas, m eu
quem videbimus ordinem, nâturam amp; proportionem, iuxtaideam eius ab aeterno conGeptam,pcr
omnipotentiam fuam condidit atque digeftlt. Primus igitur finis operum Dei,primaque mten-
tiocft, communicate gloriam fuam, proxima hominis creatio, tertia rehqui mundi difpofitio, ,
poftrcmus hie intentionisfcopus initium fuit operis, à cuius primo exordio mundi defcriptioncnt
aufpicari oportet eum, qui vtiliter ipfam ad philofophiam extcndere volet.

Soient curiofi homines interrogate, quid fecerit Deus antequam mundum conderet,quomodo
amp; vbi tum erat,cum nullus elFet locus ac tempus,Gur non mul tis feculis prius orbem condidpit,cui:
hominem no ita perfecerit vt labi nequiret. Huiufmodi temerarijs parumq; argutis quff ftionibus
facile refpondebit, qui œtern-^ Triadis
cognitionem (quanta ex lacris literis amp; opificio ipfius acqui-

tipoteft)habuerit actemporisamp;lodverasdefinitionescollegerit.

talium hominum infulfa amp;irreligiofa proteruia, cui refpondeaturjreligio emm eft de occultis Del
iudicijs amp; confilijs, qu£e ad abditam eius amp; infcrutabilem fapientiam amp; maiettàtem pertinent in-
ueftigare latius, quam nobis verbo fuo dignatus eft reuelare, amp; de ijs quœ extra amp; ante mnndum^
quarque fupra hominum funt captum difputare, liimma temeritas eft amp; ftultitia, cû enim opinio-
nes tantum, non fdentias gignant, non poffunt fapientiam adferre, fedcitius exoticas dodrinas^
quas veritatem rerum labefaäant, inducere. Quamobrem latis fit nobis, à rebus aut fenfu, aut
certa hiftoria notis, rerum verarum icientiam petere, non opinabilium, quorum non eft fciCA«
«ia/icenim nonabcirabimus/i modo iufto ordine progrediamur.

Prolegomenon Pabricas mündi

i

Caput fecundumi
Ï)e Deo omnium principio ^ efféBore fecundum Tlatonicosl

gt; Vlcherrime Plàtonid ex communione fpccicruhi, quäe in rebus perfpidtur^ amp; ordineeâruîii
\' ad Vnum ipfum primum omnium principium afcendemnt, hoe eft (vt PàuU filum fequa»

mur)exornatifllmarcrumomniumdifpofitioneamp; harmonia, prouidèntiamaliquam dr-
ca res ipfas exifterè vtcunq; per fpidèntes, dum eas alicuius opera efle mtelligerent, ac proindc ad
creationem earundem meditandam atque aflerèndam pertraherentur, eo peruenerunt. Verum
cum ab Vno illo ad operaipfa defcendereveilent, in modo amp;ordine creationis halludnati funt.
Primum quod ponant, intelledum fiue mentem mundi fabricatorem, extra ipfum Vnum amp; p^-
nè ab hoc diftindum atq; aliud. Deinde quod materiam cum ipfam fimplidter ab omni forma le-
parent,inteliigantnulhus Idea; progeniemefle.Idea:enim fpedesfunrfme formse, qu^nonniü

Ai)\'nbsp;formas

-ocr page 26-

4nbsp;CREATIONIS MY N D I

formasgenerarepoffunt,acpromdeiDcreatamquoqiiei,pfamamp; Ktemam neceffafiomtdli-ant Hie
«rrormdena usett,quod iiiateriamfuiceptibilemtanLumfom^

mis namr^ communionem iiabere, ideo que in ipia formarum lemma eirc,amp; ex notcntia eiiis per opi«
ficempofleduci, ne per iomnium quidem iemdcoeiramnt. vndeamp;nemenmm ^^lioiiod form^ig

priHaplum extra maicnacoi3itiLucr€coaduuntJdemamp;extraVnum,diucdümq;^

hac rationemdiidi iunt,quod cunvVnumiliud amp; primum omnium prindpium nimis ad viurm ab

----------------xvi^ ui^udui paucpnraum «X immedia e rerum for-

matrix virtus amp; exemplar opilicij mundani efid acdependerer,cuius dodriiiaï veftjgia infequutus Va
kntmusaliainfuperddiramemaaddidit, etiam modumcommemus quo
Vnum quod Proardien amp;
Bythum vccat ad generatioiimi Mentis proceflerit,amp; per intermedias ddnceps -ejierationes aUqnor
tandêm ad materia; amp; rerum onmium creationem deducens , nec non prcdigiolam Pytha^ora; phil
lofopliiam intermifcens,quem iequuti difdpuli nihilo fanius
docuerunt, vbiq5 plus quam Anii^bus
fabuhs veritatem confpurcâtes ócobfcürantes.Scdcuiii horum infaniafuafatuiiateexfibiltlur ad Ra
tonicorum potius théologiam amp;mu.ndi originem refpidendum eft,quœ,quod pra: omnium seniiir
um philolophiadiuinafit,amp; maxime ad veritatem Mofaies traditionis accedere vidcatur fadlius ab
ducere à reda amp; facra philofophia poteft .quapropter dus fümmam breuiffimè proponentes verani
rd ex ady tis fcnpture amp;nature narrationem opponemus^hanc rationibus confequenter confirmaturi
illam verb vbi erronea eft,reprobaturi,ne fubfpede facratioris theologie, per inanem philofophiam

ad latentem faliitatem faldnentur oculi inteiledus noftri,amp;à veritate rerum abducamur fimuiq^

vt innotefcat omnibus nullam fuiffe vnquam tam fanókm apud ethnicos fcholam, nullum tam ardâ
fludium,nulla adco prsclara ingénia,quae iplàm veritatem rerum fua
induftria afièqui poiuerint poft^

qua qui rdigiofiffimi omnium fuerunt PlatonidAipß longe aberrarum,amp; cseterisloncrilfimeaber^

randi materiam dederunr,ac proinde gratias agamus vni foli Deo,qui amp; prindpium,amp; ciTator amp; ani
mator,amp;conferuator,amp; finis opifidj mundani eft, quod mundi veram £ibiicäm,prindpium amp; fomg
vniuerfœ philofophia: ac veritatis, nobisdignatus fit per Mofen amp; Proplietas alios reuelare-

Ynum Itaque Platonicorum theologie hçc fumma eft, Vnum,Mentem,amp; Animam,qu^E in fabulis nomi

fiuc Bonum. nanturCœlum, Saturnus, lupiter, triaindiuinisponunt prindpia, ordine Ie inuicemconfequemia
Pi-imum ommum,quod ipfis eft Deus primus amp; fummus,Vnum vocaut,propter fimplidffimä fiml
plicitatem,amp; Bonum propter exuberätilfiimam fœcuuditatcmadgenerationem,amp; fuicommunica-
tionemprodiuem.Hocfcribuntneccnsefle,nccelfentiam,necintdledum,necbonumadiediuè ned
intelligere ne feipfum quidem, nec viuete, nec moueri, fed fuper omnia hœc elfe, hoc eft fontem
prindpium effe entis amp; eflentiïE, intdledüs intelligentia?, vitïe
ac motus, amp; omnium aux pra;-eE
ipfum primum omnium amp; fuprcmum prindpium cogitari pofùmt.Rurfum nihil in le habere amp; dîlt;
uerlum effe ab omnibus,m fdpfo confiftere necmifceri feqiientibus,adeffe tamen omnibus
ÔLCmnh

abiliocontmeri,fimilitervbiqueefre,amp;tamennufquam,hoceftnulliusiodindigumelfe necetiam

intrinfecus neque extrinfecus,linitum fiue determinatum effe,e(fe autem omnium potefta\'em amp; qui.

dem omnium potentiariimpoteftatemmaximam,non tamen omnia dfe, fed fuper omnia. \' \'\'

Mens,nbsp;^^^ Vnum fiue Boraum fua exuberantia parturiens,non cogitationead hoc annuente, neo• confî™

lio aliquo,neq; voluntatedecernente,neque vlloypado motum,fed manens in habim proprio,\'ex ipl^
fibiinfita perfedione, comitante intrinfecus adu potentiali, fiueefficacipoteftate, radiumcWtôc
cfFundit eo ferè modo, quo folidem amp; immotus manens lumen circunifundit^qui radius quatenus ex
illo manente ftatim hoc exiftit,ens efFicitur, quatenus verb naturaliîer ad fuum parcnîem conueititur
amp; quafi mouetur fit viuens, vnde corroboratus amp; poteftate impletus acperfedus ex eadem per femet
ditefcit mtdhgentia,amp; fit Mens, amp; intdledus,tum patrem fuum ipfum refpiciendo,tum fe in fe con»
uerfus,intelligens.Qum porro dum fefe infpidt poteftatis fuœ confdus,quantum illa valeat,\'^in qua nC
miruni vigeat virtus eflentiarum omnium geuitrix, ipfe fibi eflèntiam fuam hadenus indänitam at-
que indeterminatam definit,ac veluti explicat,non aciem intendendo, aut cogitatu difcurrendo quaf
qui quaerat quod nondum habet,aut fcire ftudeat quod ipfum latet,fed vnico vigiliq; perpetuo fui in!
tdiigenti^ adu, adu inquam fuae effentiç intimo, poteftatem fuam femperin fpiciendo,amp; quœ fine
adhibita intdh genria latuiifcnt determinate cognofcendo, fie inquam Ideas fiue\'fpecies omnium rerS
formatrices, quas intelligibilesvocantDeos,intelligendo condpit,ac quodammodo gj«^nit diftindas
. quidem formali ratione,fed dfentia adhuc eafdem,amp; veluti multa vnum exiftentes,non inquam vnîi
amp; mulra,fed vnum multa, vt vult Parmenides,propter minus numerosam vnitatem in mente quam
qux eft in anima, atque vt intdledus eft plenus poteftate vnaab Vno accepta, ita pariter plenus Idea
îum fiueformarum omnium,vnum cum iUis idemque manet,omniain hocentiaexiftcn^ ead- vera
quia immutabilia amp; a:tema,quœ protinus vt à fe amp; in fe genita funt,tanquam Saturnus quidam ifor!
bet nec finit apud Rheam enutriri, hoc eft non finit in materiam amp; naturam rerum caducaru labi fe4
m fe omniaindiffolubiliter, amp; impartibiliter compleditur ôc feruat,amp;in vno quodam omnia polïider
omnibus etiam amp; vbique praEfens,non tamen in illis,fediila,in ipfofunr,vt ab eodependentia amp; in eo
confiftêtia.Etcum fit Intdledusvnum multa,hoceft vnum quidem çxiftensinfetoto,amp;ineffenti^
identitate,fiue vnitate impartibile, at lècundum partes femper fimul amp; intro manentes,alteritate
tumqiiadaminfeipfodiftindus,noneftcircafequentiaentiapartibilis/cdperpemo fecum manens

veluti

-ocr page 27-

prolegomena

vdutiamp;Tniiminfecucmianondiftribuitur.Noiienim fecundum aker kar^m îiu«, a ■ ^

KT:

Ï)

inde dependcnsA inde quidem il)i œniunaa,iL V S iS^ r^r
Miimulcxiftens fecu„dLpamien.dem: Vnumq^Mem ^
âudi rationes omnium fomwum fuIäpi.,atqueiSS^

ßmul quoquemuha, quiadum in fe conLr\'tiri, mtSr^^^fniero™!^^^^^^

tmi conap,t A ordine enumemt, ac pr^ nimia fœamditate parmriendo iZ^^^
«m vegetatricera in plan,is,motû in c^IeIlib\'corporib^amp;quicqullm^^^^^^^^

fçciem,naturam,proportionemAmommrertimpertnclmomSm^^^^^

«(fennaconmmtaanima,ciimvtVnuraamp;InteIleaus iBfaôuonntvW^r t^^^

iion poteft „on fingula i\'n hoc mundo vilibili orSc ÄeL vâ«\' ^

quodqueadpropriumfuumeffeamp;formam vZi^nnrnhfnrnbsp;amp;vnum-

vires exercendooperamr,amp;fui anulaära, videlicet fpedl

îibethorumdifFerentemabilloàquoeffluxit.Maiusitemacnieliu^

gignitur, ideoque InteUedum minorem ac deteriorem Vno e{fe,mdiorLnbsp;o ^

iiimaA ûmilit^rAnimàmfpedebusàfe produdis.H^cferefenteZ^^^

theologi^,cui haue fequentem veriorem ^ponimus. \'^quot;^^^\'^^^^^^«iwerfsPkîonicoruîïî

Prolegomenon iFabric^ mundi

i

Caput tertium.

FTa deDeoeiM^Tnmtafe^exfcripmrxadyti

Num nobis Deum fub tribus hypoftafibus diffinffis, at non à fe mutuo diuiâ
amp; feprat.s,pmpomt verba Dei,quarum quolibet fuas habet propriétates
a rehquis dtftmguiwr .Sunt autem Pater, Logos fme Filiu,, amp; SpirSnaÙs \'

nZtor^fT\'quot;quot;quot;\'\'quot;quot;■^quot;^/quot;quot;teffemte.vthomol^omffiqÄ
^v^nume o funt efrentia,qmppe cum àfemtttuo fiminfeparabiIes,toûqueeamp;nïï
Pa,ris!atens,veIutçterhascne.ationein Logon eradielitavtL

nmt -Vt. ^nbsp;ipfe nos docetnbsp;a loauens-

munis operatic fëd fen ndfi nTr^n.!^^nbsp;- r ^nbsp;Vt omnium triu fit vna c5.

procedemJtaq no^

ynbsp;4,non très Deos^neqjtnareru prmeipiaponimus,qucmadmoduPlato,ftd vniiindi.

Anbsp;uifum

-ocr page 28-

lt;5nbsp;CREATIONiS MVHDI

iiifu m^iecanduni fe totû vbiq; pr2efens,ex quo per quod, amp; in quod creata omnia,exi tos qufï.
dem fub triplki ratione,fed in identitate elfeati^^diitinctum quidem in tres fubfiftentias fme perfo-
iias ,fed neque eflentia différentes, amp; à fe mutuo diuifas, neque confcquentcr ordine minores aut
dcteriores,vtPIatonici voiunr, fed per omnia äquales diuinitate, seternitate, potcntiaamp;€fficaciagt;
quarum finguiarum elTeiitiœ proprie tas,non magis nec minus vnius,quam alterius, fed jequèom-
mium ad citiufuis rei creationem neceflaria eft Jn omni enim opere faciendo,tria ii3ec operanti re-
quiruntur, potcntia fiue prîncipium adus iiiterni,aólus internus fiue operis conceptia ôcdifpofitio^
icadus egrediens. Qi^madmodum in igne prîncipium caloris eft natura fiue forma ignis,adus il-
lius eft calor
internus. Adio liue egrediens adus eft calor indeemanans. Et in anima cft principiû
amp; potentia motiua,eft difpofitio fiue voluntas ad mouendum, eft denique niotus ipfe.

Q^niam vero neque fortuito nccjue per ignorantiam modum tentandoamp; inquirendo,neqi
infîpientcr Deus hunc mundum condidityfediumma prudentia amp; fapientia,negari non poteftipsû
ab^terno exemplar
quoddam determinatum futur! mundi, amp; ideas opemm lingulas concepilfcj
verum non in Logo cas inchoamuS jVt Plato, fed in L©gi parente, cum omnia quœ habet filius à
Patre habeat,qiiamobrem in Patre velut fcminariam rationem mundi ponimus,in filio vegetantë
vim,in Spiritu fando vim pîodudricem amp; animatriccm, qux cum iilo ex Patrcf rocedens, amp; per
Hlium effu^â in opus progreditur.Igitur Spiritus in Deo exuberans omnipotentem inexhauftam»
que venam Patriscxuicitat,amp;immeniàmfœcunditaien} Fili), veluti ad germ inandum prouocat,at«
■que per eius Spiritus viuifieam Ipirationem Pater mondum feminali ratione amp; modo concipir, cö«
ceptum Logo tradit vtpote qui Patrem
ad amuflim cxprimit,ex filio iam adu producitur mundus,
non producitur autem nifi mediante Spiritu tanquam vehiculo, per quod mundus in partes fuas
difFunditur,amp; in fingulis iuxta propriam cuiufque idea animaturi^comitatur item Spiritus opificiü
per omnia fèmper., vtquod
ipfiusimprjEgnanie-adiuitatcconceptCi amp;viuificamotioneformatû^
•eadem etiamconféruari debet,non autem fiecomitatur fingula vt in partes diuidatur,fed eo modo
indiuifibiliter,quô rede Platonici animam mundi fingulis adeflt pronuneiant. Neque etiam pars
corum fitjVt propria eiufque anima aut forma euadat,ledtotus fecum amp;per omnia manens, prae-
fens,amp;abomnibusdiuerfusac feparatus,omnia femel ex potentia Patris per Adu m Filij infuant
^ua^qué effentiam amp; fpeciem format ex materia; eflèntia gradatim perficiendo,iuxta cx€mpkris rà*»
ÛQûcm.ÔLOumm deincepsiuxtalegem à Patre conceptam ftruat.

FABRIC AE MVNDI
Caput primuiru
lyeÇapièntia Cr eat oris ^

------------------Jnbsp;-------------

fpecies amp; ordinem ob oeulos ponerem,quoadcontemplationem vniuerfi amp; fapicntiain fa-
brica: mundi ledorem addueerem .Scriptum eft enim pXalmo ï o; ,5c 24. Omnia in fapientia fecifti.
Eft autem (apientia,caufas amp; fines rerum cognofcere,quas nufquam melius quam ex mundi fabrica
ordinatiflima,amp;fecundum caulas ordine annotatas a fapientiftimo arehitedodeduda,cognofci
poteft. Vt enim creando naturam fingulis indidit,ita etiam mox iniundum officium pra;ftiterunttt
amp; ad confummationem rerum vfqué praeftabunt.Q^propter nihil fatius eft,quam eius opificiumj
prout ab ipfo autore fadum eft,amp; didante Spiritu fando a Moïf fideli in toto eius domo fcriptum
ieft,peiueftigare amp; rimari omnibus ingeni) viribus. Neque enim hic facile errabimus in caufis rera
a{fignandis,cum naturje leges primas amp; praeipuas vulgo notas contcmplabiraur,amp;;fimiles inde ef*
fedus deducemus
. Sic nihil certius eft,quam grauia omnia deorfum ferri,leuia furfum,nullum
motum in redum infinitum elfe. Ex craffo quod fubtiliuseft euaporare, Vnde in centrum colligi
grauia,mundu fphaericü efle, amp;omniura paitiu eius ordine,amp; fubtilitatis ac nobilitatis differentia
colligimus.Ex ordine rerum amp; caufis finibufque demonftratis, Philofophorum veterum errores
circa principia rerum amp;circa naturas facile deprehendemus amp; €onuinceraus, vt Veritas inconcufia.
ftabiliatur in hominum animis, amp; non amplius fluducnt opinionum varietate, amp; ambiguis rati-
onibus quoquo modo perfuafibilibus feducantur. Sicmirapanduntur in ca^leftiun-i corporum
£itu amp; natura, quae hadenus non lätis inquifita nec explorata fuerunt. Sie multain elementis ha-
denus defiderantur, qua;
dilig«nti ftudio amp; arte ä dodis viris indagari poflent, adhibita ad mundi
fabricam dodorum virorum per diuerfa regna fparforura, obleruatione amp; obferuandorum lege*
Sic de incrcmento,decremento, amp; fluxu maris admirando,amp; caufis eorum aliquid tandem certi in-
dagarctur. Sic de nauigandi arte, in qua adiiuc quaedam non exigua defiderantur, latius inquirerc-
tur.Sic tandem vniuerfa geographia, magno Principum amp; totius or bis commodo abfolueretur^
qu£e vfqj adeo eft neceffaria, vt neque mercatores ad nobiliffimas ditiflimasque regiones accelfum
habcantjVt cum gentibus vndiq; contradent, amp; Chriftianis omnes terras famihares faciant,neque
Principes de fuisditionibus aliquid certi amp; folidi ftatuere poflint,nifi operofe amp; parum fidelib\' fu»
binde miniftris,quia defunt tabulae,oculati totius ditionis amp; fituum teftcs.Ego ante annos aliquot
fouius operis iiiiöü fed ä regionibus
in noftra hae parte defideïatiiTimiSjquib\' nunc Septentrionali-

umag

-ocr page 29-

primts bits:

^tk ac Samiatkarum takilaram j^rimuni noftra; Geoc^raDluV mm».«nbsp;^

mm tandem orbem per tomos dLnbendo aMuar^^S^ S Jv^ popoitó, tt to»
^ro V4j:ibH^ conaborinbsp;^iuiuam, quoa (
Dohimo vitaai amp; ümmm tïMcm^

F A B R I G AE M V N D t

Caput fèeundunT:

Primus Dies indpiti

»AuloanteMófisètatemnatuslhitSatiirrtnc ^ t-
)rerumnaturaIiumftudioli,variorum^

liubioh^reresinduxemnr^iuepofeins
, tantes,plurimüinter fedifee^iL fefe

4cipijsenarrationeminflituènsMofes illoritm .ïr^^nbsp;deijfdem prin-

ritatem opponit,eofque redarguit eum ab nfl nnT.nbsp;^ntiquiffimam vc-

JÖX primis mêdadffimèexfuo cerLo^^^^^^^^^

nudclinafomniant.Hucufq^ Mofi textumprofequemiir fi^^u fan^t^f^^^^ ^^^^.m\'^smizn^homi:.
cxpendendo.IN PRiNCIPiO mquit,hoceft

,eum nihil adhTirnbsp;rr ^^, ^^^^^

onem mchoée ftatuiffet diuina marcftas,determlinds conHli^ amp; ™ h,nbsp;quot;quot;quot;

autmomento exiftcntisrcrum,qui nihil adhucreieftfrrfW-«^

«:onditionecarcns.in illo,inquam,momento tempo^S.™^quot;? jmm.omnl rei aut eaftentis

nul a p^habita snater«, e. imraena amp; incompXifiS

lnd.geflammairam, «quaomniadéincepstaSmem^^^^^^nbsp;informem, rudera, amp;

re, V, in fequentibus omnibus tria

pwgnantemque Logi potentiam amp; fcecund.film ™nbsp;foecunditatem,aauofaih

potentia enm, Deljanqualnl^^a a

cxiftentu-ehauricns, apotcntiaaaiuaDdpe SSnanS^^^^

Vtcvo formata amp; iri elft dcduöa.a potentia Sue vfuifiS^ I anbsp;iquot;

eduöa eft. Sic vnus idcm^ue Deus omn potStr S r \'nbsp;^propatulum

.ofubieao ma.efiamomn.umcrcandorn^^^X P fo^a^^^^^^

rantepatre,deinde Logo,poftrenioSpiritufanarSL^rnTr^^^

amp;cooperantibusipr. i„ tnüate clVen^tia^diSl ^^quot;n p^ifii\'^f

vtexpofuimus,teftis cft Efdras lib.4cao s.ficdicen Odomfn^ln^? ^ \'O,quot;\' feintdiigcndum efli

conftruftione ^cumSScrear«^^^^^^^

rcsipfareclama^necdumriflt fcLTuS^\'^^^^^^^

nusinapologmqtefttonumfeJegifleteftatur, annotatisetiam f„,Tlnbsp;Mirandula-

«rum qua. hoe Efdne compendio traftantur.Ét veritarp oSf 1 \' ,I^quot;quot;erum argumentis,

Timiamcompietarum,Spirituamp;naodi£tantepriinat^roDm

cum(vtiam dtxi)ex propofito contragcntcs faiSÓfe iSm ZTnbsp;•

ter princrpuun intelligi,quam cos inTerpretati Sr f

formatö/cd c^ium fecunrrs^tteï^d^^^^^

«undipartesdcincepsordintxtxpis

nietonymicè primam illam informem Laflam 4 qua cXrii f\' E®^
fi femo eft,quibus hoe c^lum amp; hanc terram qu^Xmt

diauras eft, tiftatur, vtiturq; nominibus rebu% nm^^^^

mhen neme i \'nbsp;corporum, ad prin^S^\'

-ocr page 30-

snbsp;c R E A TI O N I s M V N D I

abyflum.îta tcnfimCGiVicmplantismenrem omni dererminatarerum fpecieexüïam, adprifnaai.
exil rerrxque materiam contemplandam cogit.Porro in abyfll vccabuioaliqualem iinius prim-x
materia; formam mdicat, nimirum quod tuent mareria liquida amp; fluxilis,amp; quitiem fmefundo,vt
quar^\'per omnia libi fimilis amp; a:qiialis fuit, quemadmodum aqua aqu2, lutum luîo.Iob item cap.
3 8 .V. 3 8.primaha:c materia APH AR appellatur,hoc eft iimus,quem Deus initio rerum in fohdam
terram compegii, Grads etiam vetuftiffimis y A
î? hoceftlimusdidtur prima omnium rerum
materia. Et item chaos à z^\'t^ quodfulilis li!:,qua: illms forma procul omni dubioà primis Hebra^o»
rum parribusamp; Mole adillosperuenit, mundoqueinnoiuit. Limus igitur erat lt;5cfuüiis materia
moles illa primum à Deo crea .a,non diuerfarum namrarum,fed vnius fimplids indiuifs fubftan-
tïx amp; formx, habens in fe virtutem feminariam terreftris for ma; amp; aqux amp;€a;kftiSjOmiiiumqu€3
ex ea mafla formaturus erat Deus.

FABRIC AE MVNDI

Caput tertium.

Adquidcreatumfit hoc chaos,^ de eimfmdamènU^atforma,

AM quid ex hoc chao Dêiis intenderit faceic,nunc poftqiiam fada funt omnk^
facile intelligimus omnes,nimirum vt illud diuidat formerq; in tot rerum fpe*
cies,quotadràundi Oeconomiam
fibiabïEtcrno propolitam neccfîarias effé
nouir, amp; fîngulis fuam vim amp; legem naturale femel indat ac ftabiliat^ vt imipu„
tabihs ad terminum vfque rerum omniü pra^conftitutü permancat. Porro cum
folius hominis caufa ercatit rdiqua,eiusq; fertlitio mädparit omnia,donecde-
curfu tëporis conftituti genu^ humanü adcaileftc domiciliü tranfferret, vt diui^
Î1US Paulus Rom. S .cîegater difrerit,tali ordine prudêtiflimus architedus eadë creauit amp; conftituit
Yt fub ordinaïis obfequijs,amp; cöfenticriffima harmonia omnia homini inferuirent.Qi^ harmonia
In eoprimü GÔfiftit,vtfup€riorescaufœininferioresprinGipatùgcrant,amp;effedusomnesàfummis
ciufis per médias atq^ imas progrediantur. Deinde amp; in eo, vt rerii omni ü ad fe mutuo iuxta ciulàl
rum amp; eftèduum eonfequentiam fit indinatib amp; veluti amor quidam,quo
inferiora refpiciunt ful
periora, tanquam bcnefica, amp; fuperiora vidifim inferiora^quo aliquid ijs conférant.His duabus na-
turae conditionibus fit, vtquantumuis contraria amp; diflidentia in imis rerum fpeciebus
reperiantur\'
tamen in ordine quaeque fuo ardifftraè coha^reant, amp; in prima caufa tanquam centro concurrctes*
iuftum feruitium Deo creatorl àtq; homini pr^ftent,adcoque omnia inter fe,iuxta proprium que!
que officium confëtiant.Sed de his poftea latius.Illud in prœfentiaadmoncndus,es ledor.vt m reS
creatione diljgcnter obfcrues quo ordine,
ex quibus amp; quo modo,quibusq; mediis fingula effecerit
Dcus,ficdifces quid in omni œconomia naturae fit prius, quid poftcrius,quœ operum fint cauf^
q UÇ fingulorum generation\'s,prolnde amp; rerum diffinitiones,amp; naturas,fyrapathias amp; antiparhiasquot;
diffcrentias in fortitudine amp; debihtate,nQbihtate amp; ignobilitate,longa;uitatc amp; corruptibilitate a\'
iiaque plurima cognofces.QmGquid enim de natura rerum difputari poteft,ab earum
generatione
amp; primaecreationisordinc dependet. Qm poteft caperecapiatj diffidlia quidem indagatu funt
multa,veruntamcn amp; multa intentiore animi fpeculationcconfequi hcet,pra:cipue fi Spintusfan-
di inuocato lumme,glorum Deo ex fuo opifido ftudeas exdtare. Multo hie alia namralium rcru
pnncipia,mnho ahum naturae operantis ordinem obferuabis quam à gcntilibus phiiofophis eft:
traditus, quippe fuopteingenio hac mundi primordia, eo
quo nobis à Mofe funt tradita modo
quot;percipcre erat impolfibile. Ad redum
curriculi noftri tramitem redeamus. Creato chao acciira? c
cogitandum eft,quid primum in eo fecerit Deus^ Ante omnia fixus illi locus erat neceflarius vides
enim grauiffimum omnium corporû efie terram,cui haec maflaconditione vicinior longe erat qua
cxlo.Q^d fi
fixum non accepift\'et locum,facile inteUigis in infinitum prolapfuram fuifle,grauitatc
niniirum femper motum vrgentê. Atqui vt rerum principium hic obiter admoneam,obiema Det
ab vltimo amp; crafiîfiîmo cîemento,ab inertiifimo amp; informi penè fuam crcationem inchoare, amp;
paulatim ad altiora,nobi]iora,diuinioraque afcendere,obferuaitem,à folidiore amp; firmiore
corpore
initium facerc,vt quœ ad vitam amp; perfedionem creaturarumpertinentiaparandaerât,quœ fluxa (5c
mobilia iunt omnia,vt inquam talia omnia firmum haberent fubiedû,in quo colligaratur
,ficrent.
que ftabilia.Terrae ergo amp; chao locum aftlgnauit pundù vnum in medio vacLii,in quo conquiefcc-
rcr,nec cum nada vlterius moaimintenderd.Hoe totius natura: longe admirandiftimum eft mira-
culum,omnem inteliedum amp; fidcni excedens,nifi aftrorum ambitus,amp; orbis terraz circumnauiga,
tio id ita efie conuincercnt,quis enim alioqui credere queat tantum pondus in medio ambientis ca;li
pendulum ha;rere,amp; confiftcre pofle? Et licet
Veritas fidem extorqueat,quis intelligat fine fuftenta-
culo tantam tamque ponderofam molem ibi ftare amp; conquidccrepofte? quisfundamenmm hie
vllum, vbi nihil quod fuftineat
öGcurit,cogitarepoteft? Merito igitur lobumin amaritudine doloris
fui Tecum difceprantem iubet
Deus,fiintelligentiani habeat,quod fit terras fundametum dicere lob-
3 8 .v.4. Iniperfcrutabilis hie eft Dd fapientia amp; incomparabilis potentia, neque vllam huius funda-
mcnri rationem excogitate eft poifibile,nifi folam Dei voiuntatem, qua; abfconditas in ipfo ratio-
nes ôccaufas lèquitur,cuiquc omnia abfolutc obediunt.Vt voluit ita fadum eft, voluntas dus mate-
ria ad omnia ^bricanda amp; formanda idoheam exprimit, voluntas eius ex vno vnius formscorporc,
plura diuerfarum formaru fingit. Voluntas dus corpora cx corporibus, formas exfornusdeduccn!

óo^

-ocr page 31-

? K ï M V s D î I a

io,quoa iaers 3c nuiliadiaita^c pr^ditum eft, paulatim in vc-etam vim tmc^^rnnbsp;•

inorum,iurenlum,amp;ininteiiecl:amdeiudt amp; quod maximum hÎ\' onnbsp;\' mvittm, m

fentieiitia. marnn.m... .s. vJn.nl.

orum corporum,

quin dementa omnia colique omnes ad funLum vfque, iSs amp;e in^ T f
tórant, ac pondus aliquod obtineant, quo ad medium indin^ï^^^^^
ram, tum inter femutLincubatione amp; contaau,acyeluti fe^^^^^^^

!
1

liiilii

lillülliiilflll®

/

-•f —^wuxuawLLi, rt-i. vciuiiicniu exerceant.
lorroamp;hocexperientiadocei, quae pondéré prenaient, ea natura velocius, própriusdue ad ccn
trum mundi fedem inquam grauium accedere.Hinctertiffima ordinis ratio in vniuérfoSafdtur vt
quaelemorafuntacfabtiiiom, fuperiorem locum obdneam . Nèque hoc folum, verum etiam chl
tcmufquemundifph|tica %ura mdeortum^nbsp;flux liseflSramp;lpe

omniafiimhs, œquaUvndequaquevniuteamp;fadlitate, adpuiidumillumquietisponde^fuX^^^

tur, Ita vt extrema eius omnia ^qualiter acentrodiftarent, ôc ex omni parte centri in œquilibrio con-
Meret. Si emmeius extrema in^quahter àcentro diftitilTcnt, plus ponderis centroexvna aliquà
parte mcubuifîet quam m âlià vtfi mcubo a fît centrum, b.c.d.e. fînt extrema. ex a autem fpec^es b
aut d. anguluin c. in medio latere, long^^

que ponderis habet materia quœ fecundum a.b. am d.a.lineamcentro intumbit, quam qui fecun.
rnZu. • Vineetigimrd.a.pondus , amp;c.a.atque c furfum protrudet cadendo donec c.d.

moigitur diaos m^quihbrio fub figura fpîi^ria confîftit. Et erat alioqui ulis figurafola mundö

-------- conuemens, poftquam fupcriora pe.feaioraque corpora, terrant

iuuandaî generationis caufa perpétua drcumuolutione crant am-
bitura lohannes de Sacrobufco ôc cacteri mathematici terr^ fbhje^
ricamfiguram, exapparentibusquibufdam accidentibus comproi
bant, fed pra^darius multo eft ex ipfo font«,ex caufîs,inquam, vnunt
quodque demonftrare , hoc enim tramite foiidâ fcientia inccdit
Inucntum hune pundum exiamdemonftratis, conftat centrum

autem phyùci ipfum mfimum omnium, rdiqua vcröfuoeriora
mommadmedmmdicuntdeorfum fieri\', àLdirvÂfu;!^
idq, optimoiurc quodfupremummeritôdiddebeat, idquoS

teft,mfimu vero quod logiffime ab illo,amp;iöcoamp;co£idition€di4t.!
FABRIC AE MVNDi
Caput quartumi.
Ègt;e natura^ foma chai fm

ï

I Macs hoc pnncipio aeatum ömmum rcmm quœ à Dco rada funt fuiffë pfîndpîuni mstérîàlè \'

lucedariusoftenditMofes,dumomniaex eodemiixdierumoperadc^^^^

amp; tamen ensetrf^ ^\'quot;^nbsp;efîeillam negare non fantaufi,

êctamenen^eflcmimmc coneciTcrunt, aiuntnccquantitatcmnec qualitatem eflè, nequchasinfé

-ocr page 32-

f5nbsp;CltÉAtïö\'\'5tïS MVMÖ!

■feabere,qmnïi\'noitaoÉiiii qualitatc amp; forma fpoliant, vt tan quam meram\'ptiüatioiïem malàM
t-ürpem cÜc tcftentm-, eoque nonnulli progreiTi fjntimpudentiïE amp; temcfiratis, vt Demn incdo-
manda materia-, ipraqueformisiubijcicndalaboraffe dicant. Qmd quœfo infuîfius,quid
magis pro-
brofum in Dei omni potentiam dici potuit^ annon qui
formas muito materia nobüiores aliandc(vt
illi volant) efficere
amp;induCere potuit, ■etiam mareriam adomneopUs fibi obfequentilfimam crearé
valuitï Sed h^c eft mentis humante caligo amp; caxitas, v^me duétu verbi Dei, nihil quodàfënfibuâ
cftremotum,amp;diuinamhab£toriginemreaèamp;certoafœqui qutat.Quin etiam fumma eft infania^
profundifîima nature myfteria, primam in quam eius originem, amp;abyfl\'um extremam confiliorum
amp;op€rum Dd, ex fuo cerebro metiri amp; perqiiirere velle. Natura doceie
nos poteft ex materia cre-
ata efle omnia, at quis materia iilius modum amp; conditiones nufquam neque verbo Dei, neque vllo
naturx veftigio indicatas, imo manifefto Dei verbo contrarias , pro oraculis obtrudrre audeat?
Materiara primam ita omni forma omniquc entis conditione amp; fpccie priuant, vt quo modo infé
ïpfa fubfiftere poffit, did nequeat.
Kt Mofes difertis Verbis eam terram, aquam amp; abyÔum nominate
priufquam
fupra concreatam formam noua aliqua fpecies illi induâ:âfuiffet,amp;Ecdefiaftes cap. 3.y.
âo.vocat AP H A R, id cft Limum. Ex quibus eam iam ab initio fpeciem aliquam terra; amp;aqux,pro-
inde amp; magnitudinem ac pondus habuilfe, fit manifèftum. Sed dicet aliquis, philofophos diftingueni
darum rerum caula materiam per fe^formam item per fe confiderarc, quo magis perlpicue caufas ic*
rum
à qualitatibus amp;formis ^ non à materia dependentes, amp; generationem produÛionemque fpcd-
crum, qua: formce ad materiam accelfu fit, doceant. Reûè id quidem, amp; nos qualitates ac formas adi^
was eflè, amp; ipecierum generatrices afierimus,
non nudatam hifce materiam, fed in duobus interim iU
ïigrauifllme peccant : primum in eo quod ab extremis perfediffimisque formis ad primam omni-
um, quaxunque cogitari poteft, aicendentes^omncs pariter à materia feiungunt, amp; tanquam accefic^
rias aliundcquc indudas habent, ita vt nudam ad cxtremum materiam relinquant, cum iuxta verani
fpecierumprodudionemàMofedefcriptam, fupiachaiinformitatem àMofeindicatam, nonliceac
afcendere, hoc enim
cum primum fuerit rerum initium, amp; in illud poftremo refoluantur omnia, iu-
xta Ecdefiaftem cap. 3. quo vlterius illud drcumddendo poterant afcendere, quum id compofituni
efle docere nequant? Secundo in co grauius adhuc peccant, quod formam omnem ita alienam à ma-
teria faciunt vt nullam in illa feminariam vim aut radiculam habere concédant, led primum fuiini-i.
tium aliunde extra materiam accepifle volunt, cui nos aduerfamur, cum ex mundi gencfi, amp; teftimo-
nijs diuinisconftct, primam materiam fuam formam, amp; qualitatem acquantitatemhabuifTe, amp; cX
eius forma rehquorum formas natas cffc. Praeterea abfurdum plané eft amp;: à Deo alienum, aliquid in«
forme amp; fine omni virtute acqualitatc creare, tum ratione inftitutifui, tum ratione omnipotentis
amp; maieftatis fuae. Inftitutij quia cum omnia hominis i\'eruitio deftinarit, quorfum iners fpedabit ma-
ter, qu£E nec ipfa aliquid perfe poteft, nec receptas qualitates amp; virtutes intendere^ quin potius ob^
tundere valebit. Nam fireccptis qualitatibus aliquid conferre dicas,contradidoria fimul afleris, ma=
îcriam, nec quantitatcmj nec qualitatem aliquam effe^ nec cam in fuis vifceribus propriam comple-
tamen aliqua virtute dotatam effe, quippe qua: operis aliquid praeftat. Ratione omnipotentix
maieftatis
fux minime Deo conuenit, informera omnino materiam condere. C^ippecum fit ilk
forma formarum omnium formatrix, mera lux, mera virtus amp; cfficacia , mera vita, amp; fpirans boni-
tas, quomodo potcrit inane amp; mortuum aliquid parcrc, qui ad vitam omne fuum inftitutum direxit.
Qui hominem ad fiiam imaginem creare concepit, quomodo
à morîuo ôcinerti fundamento inei»
piet, amp; ex eo hominem formabit, quo nihil Deodiftimilius, imo magis contrarium amp; à Deo alie-
-Slum efle poteft? Iniuriamergo Deo optimo maximofadt, amp; illius maieftati atque omnipotentiaE
detrahit, qui tam cxcellentis amp; incomparabilis operis tam
vile principiumfadt, Redius paulo dc
materia prima fenfiflTe videntur Empcdoclcs
amp; Anaxagoras, quosPlotinus Ii.de materia,ca. /.rcprc-
hendit.Non enim Empedodes materiam ita in infinitum circumddebat, amp; omni qualitatc exuebat,
.fedcumexperientiadifccret
omnia corpora in elemcntarefolui, vnde compofita fuerant, nec vlte4
tcrioremrcfolutionemdeprehenderct, deftitit altius materiœ prindpium indagare, nefdus priori®

materiïEvndedementa nata effent. Quod vero illi obijdt Plotinus elementorum corruptionem^
locum non
habet , etenim non corrumpuntur elemcnta, fedmixtuirx tantum, quarum putrc»
fadionc amp; refolutione dementa repurgantur, amp;fus integritati reftituuntur. Anaxagoras autem
proximèadchainaturamacccdens, mifturam quandam aquofam primam afferuit cfîè materiam^
in mifturaquidcmerrans, fed forte quia iuftum non fuppeditabat nomen^ fimilutidinerd proximo
illam defcribcre voluit, nimiium abantiquiftima traditione cdodus, primary rerum omnium mate,
riam Aphar,amp;tquot;Auv fuiffe. Addidit hancipfam materiam, nonaptitudinempaffmam tantum ad
©mnia, ytalij volunt habere, vt nimirum aliunde indudas formas redperet, fedipfam ad^ (non cx-
preffo fiue aduali, verum potentiali intellige ) in fefuauè effentia omnes formas omnesque fpcdes
continere. In quo profedo
parum admodum à vcritate aberrabat, vtin progreffu patebit, verum
fi fpedcma materia formari voluit, vt
diccrc videtur Plotinus, in co certe crrauir, neque enim im^
perfedum perfedius producere poteft, fed ipfumperficknte eget. Vt autem omiffis ethnicorum
.fomnijs , veram de materia prima dodrinam confequamur, primum quid de ea fentiendumiu-
dicem,compcndio dicam, öü in proceffucx verbo Dei ôcpcrceptibilis natuîscuîa ülQCOüfeafupro-
babo. Sicigiturrcs habet,

-ocr page 33-

fRÎMVS DIES.nbsp;rt

lx quoîibèt qxià libèt facérê folas naturae dom inus, Ehms omiiîpofènS potéft, dè qüö Xîâti $ . amp;
Luc. 3. fie teftatur lohanncî Baptifta. Potèns éft D :us, de iapidibus iftis lufcirarc filios ipii Abrah:r,
Et qui fine omni fubiecta materia mundum huncèréare potuit, muko magis ex quolibet quidlibet
cria m in mori^ento fecérit. Rationenl tamen amp; norniam quam naturae indidit^ ipfé in creando fe-
quutus èft, vt videbimus. Naturaautém fëmel à Deo ordinata amp; conftituta^ hon quidlibct ex quo^
libe t effidt, féd ex materia qua: illi quod intendit natura proximior eft, hoc ipfum procréât
. Hîec à-
nim illius infinita eft prouidentia, Sic non èx lapidé triticum gignit, fidtèx fueco terréo amp;âquco,ncc
igncm ex aqua fuicitar, fed ex oleo, magifque exfulphure. Qualitas ergo acconîmoda ijs quae gene^
rantur, in materia requiritur, atque hanc vidcniùs in vniuerfum naturae krael à Deo eonftituta: Ic^
gem ^ vt nihil ex nihilo gignat, neque èx contrarié afi^èda, aut ad generationcm inidonea rnàtèria.

Ôinilîsôpéràtionàturaî in contrarié affedammatcriam , atque inidoncam cft violenta, ntinus
tam^n in inidonéam quam in contrarié affedam Porro quod vim patitur amoto agente,ad fuuni
genium redit,
nifi diuturniore adione vidum paulatim inagentis naturam perirahatur. Violent®
cft igitur omnisgèneratio in matèriam, fi illam fint omni qualitaiè amp; naturali aflfedd, quibus ad
gignendum inclinari point, efîe diCamus. Porro ad generationcm amp; continuationem fpeciemm ac
jnultiplicationem, necéflàrius eft rerum inter fè conlenfus amp; fympathia, vt
5. capitcdidum cft, amp; in
jnundi oeconomiahoc palfim manifeftiftimè eft perlpicere: oportuit igitur materiam ex qua ali-
quid generaretur fibi propriam naturamamp;€0iiditi0iicm habere, quïead intentam fpèeiem ex ipfa
generandam effet idonea.
-iia:G eadem natura, fi e^ prima treatiônèrâdicèm in materia prima nulIo modo habuîïTet^ quo
modo potuiffet ad officium, ad
quoddéftinauit Dèus omnia (nimimm àd feruiendum in hominis
vfum) inclinari?
qusc potuiftetvnquanl rerum inter fe fympathia nafci? quamagnolciamp;obferuari
à nobis vfque adeo eft necefTariujn, vt Spiritus fandus, quiomnia crcatainhuncvfumfuftinct,amp;
dirigit, pèrPaulumRom. 8. nobis eam luculenter amp;amplitcrdcfcribat, eummagnitudincmin-
«omparabilemglorise, quîercuelabiturergânosex hoccreaturarum feruitio demonftrat, dicenss
Etenim follicitacreaturœèxpedatio cxpedatvt palam fiant filij Dei^ hoceftfuum offidumfibià
Deo iniundum alacriter profequitur, homines in hac vita follidtè fuftcntans, eu in defiderio vt fal-
ni fiant, amp;ad Deum creatorem fuum adduGinturs. Quod fi, inquit, hoc creaturae femitium in multis
fruftra fiat, amp; fit inane,tamen huiic vanitati non vokns fc fubijcit,hGCCft:, non perinde illi cft,bonis
neanmalisferuiat, fed quantum in fc eft praefcriptum officium praeftat in gloriam Dei, amp;falutcrA
hominum. Veruntamen illam huic vanitati fubieeit Deus,vt nimirum etiam mahs,licct fruftra fcr*
uiat, non fimplidtèj: tamen,fed fub fpe,fiforte palpent benignitatcm amp; beneuolentiam Dei,accon-
«Crtantur. Et vt inuitè malis fèruiuifïc illam doceat, addit cam ab hacfcruitute liberandamcffc,
iri
libertatem quae cedat in gloriam filiorum Dei, ad quam perpetuo afpirant, nimirum cum Chriftus
dominus nofter amp; naturae, praecifà vlteriore propagatione humani \'generis, fideles fuos in gloriam
Dei patris adducet.Vides hic manifcftiffimè,quanta fit rerum omnium inter fc amp; cum homme fym-
pathia, quaiTi ex materia plané informi oittnisquc qualitatis amp; aflfedus cxpertc,fïeri eft impoflTibilc.
Atqui dices mihi ex cthnicorum philofophia, Deum creatse materia poftea induxifk formam ali-
quam, ex qua deinceps generatio amp; propagatio
fit fada. Et quorfum quœfo fecundo loco fecundaq»
©peratione fecit, quod pri mo primaquecreationepoteràt? annon aequè principio mâtcriam in fui
tiaturaidoneéqualificatamdarepoterat, atque poftcâinduda, idque per vim qualitate? Rurfusan
potcftis qui totus forma virtus, adufque pcrfediffimus, potcntiflimus* optimufquceft, amp;ipfaboni
origoacfons^aliquid omnino informe amp;ab omni affèduadioneque alieniffimumj procrcarc^

Iam praedpuum opus fuum homineiftroluit Deus ad fuam imaginem crcàrc, qiiömotJo fenim ati«
©qui in diffimllitudinc potuiflfet gloria Dcifrui^Diffimiliadiffimilibus non afficiuntur,fed ab ijs abs
horrent.Similitudo igitur ad Deum requirebatur in homine magna,prout multum gloria: Dei par-
ticcps effe debebat. Atqui facrae liter« teftantur, vniuerfam Dei gloriam fandis patefaduiti iri,amp; no®
illi fimilesfore,quia videbimus eum ficuti eft. Maxima igitur hominis cum Deo fimilitudo erit in fii*
tura vita, aiius excellentiîe initia in creatione illumaccepiffè, ex Genefi teftatiffimum cft, quippe à
creationis fuœ initio cum Deo verfari, eique in omni obedientia fcruire, in hoc mundo debebat,do»
necin fimilitudineDd fibiconcreata adoiefceret, amp; exttemam pcrfedionem incœlis rédpcrcti

Cum igitur homo ad imaginem Dei creams fit, etiam reliqu« crcaturse, vt cum hottiinè cui feruî*
tmx erant iuftam haberent fympathiam, aliquid fimilitudinis cum Deo in ipfa creatione nadae funti
Qui n etiam amp; prima materia Chaos ipfura, ex quo omnia, paritcrquc homo, crcata funt, aliquani
ad fuum conditorem fimiUtudinem habere debuit, abfurdum enim erat, vt dixi, fontem bonorum
omnium Deum, mali aliqüid, amp; qui totu s, vita amp; virtus viuifica eft,ftupidum amp; fine omni qualitaté
âtqueaffedu corpus
creare, quod mox refmgendum effèt, vt crcandis rcmm fpedebus^amp; hottiini ip-
fi conuenirepoffet. Nam amp; cuiufque artifids opus, induftriam, prudentiam, amp; animi ipfius ftudium
fix fefert, quanto
magis Dei intentionem amp; imaginem aliquatn ipfius opera rcfcrunt. Qui ergo itä
naturam formauitamp;conftituit à principio, vt^non nifi ex idoncè qualifiata materia generationtni
^aciatjetiam primas rerum fpedcs ex idoneo ad hoc chao creaui t, ct cduxit.

B ij

-ocr page 34-

ï?.nbsp;tREATÏONiS-M^VÎ^Dl

Goùèludimus crgó, chaos fuiflc primam omnium rerum maieriam, habcnî\'cm ih fnacnémiÉ
omnium qualitatum amp; formarum lemen, namram, inquam, vnam Omplicem amp; incompofitam, in
toî qualitatum amp; formarum fpecies deducibilem amp; diiiribuibilera,quoînunc in vniucria natura ex-
tant. Faiïle item creatori fuo in eo fimile, quod quemadmodum Deus pater principium eft totiuf
deitatisyin fe occulté habens omnia quae in Logo filio adu exprefiàjamp; per Spiritum landura effu(a,ôc
creaturis communicata funt, itaetiam chaos omnes rerum formas, fubftantias, amp;;quaiitates,latenter
fecundum potentiam feminariam amp; radicalem in fuis vifccribus intimaque eflentia complexum fu-
ifle, qua: inde à creatore edudse, per fedae amp; in Ipccies diftributœ adu egrediente homini feruiunt. Et
lt;|uemadmodamin Deo Patre idearum multitudo, non vt multa, led fubvmtaicfiîtîplidcompre«
ticnfa, per creationem extra Deum in fmgulas dedudtur fpeciesritaciiaos fub vna fimpliCi amp; incom-
pofitanaturapercreationemintot fubftantias amp; fpecies didudtur amp;pcrfidtur, quot in mundi cor-
pore amp; ceconomia requirebantur ; Et quemadmodum fubftantia Dei ineompofita eft,non conftans
inateria amp; forma, fed vna indiuifibilis, etiam cogitatione, eftditia: ita amp; materia: prima; fiuechai
fubftantia ineompofita eft, non conftans hiateria amp; forma aliunde introduda, aut de nouo in ipfa
creata, fed eft vna fimplex elfentia vnico adu ab vnO fmiplici ente Deo creata j amp; fubftantia
Vitalis,
vitaque fiue forniafubftantialis, üue fubftantia difentialis, amp; eflentiafubftantialis (aut quomodocun-
quevnitasmateri£Eamp; forma;
exprimipoteftjexiftenSj in hoc tamen prïu cseteris differentijs maximè
à Deo di ftans, quod corporea amp; crafta lit ^ finita adu-, virtute amp; potentia, principium tantum tenue
horum exiftens, amp; diuifibiiis in différentes fubftantias,etiam vfque ad contraria, non quidem imme-
diatè, fed per intermedios progenitura; gradus. Hanc primes materiae vnitatem haud redè per omni«
diuiferunt veteresphiiofophi, quafi duo diuerfaamp;ineommunicantiaefldit rerum
principia, mate-
ria amp; forma. Inijs quidem qus generantur, ahquidintelledui luds adfert talisdiftindio, dum mate-
riam ex qua aliquid fit, amp; formam inducendam ac nondum exiftentem feiundim(vt ibi res poftulat)
fpeculamur, verum cum id in prima materia, amp; extra cafum generationis facimus, materiam plane
informem amp; inanem concipimus, amp; à veris naturalibus prineipijs aberramus.

Eft itaquc chaos in i /s qu ae crcata funt amp; extra Deum, ens fentiiim,forma formarum,fubftantia fub-
ftantiarum, non adu, fed potentia, caquc non extrauea, fediutratiea, m.ateriam amp; initiurti formx prze»
ftans, omnibus tanquam mater, verum opifice Deo primum, deinde virtutefpedfica à Deo inftituta^
ca formante, perficiente, amp; ad partum préparante. Hanc de materia prima amp; chao fcntcntiam,
cx «g^
Ätionc mundi amp; indubitata rerum cxperientia, confirmari videbimus,

PABRICAE MVNDI
Caput quintum.
î)e erronéö ^ \'vtro idearum inhSeSf m.

Via vero cx finiftro idearum formarum intelleduacconfidcrationc^muItAtraduntur àphî-
j lofophis abfurda, perplexae quseftiones amp; difceptationcs oriuntur, amp; verusopcrationum na-
ture ordo obfcuratur, altius idearum amp; formarum conditio ac natura perucftiganda nobis c-
rat,quu iiefalfo nitetes fundamento nos ipfos falîamus,amp; pro vera fdentia mcras opiniones, atq; etia
incpta dcliria conftituamus. Cum formas aliunde in materiam dcdud volunt philofophi, aliud Ôc
diftindum à materia prindpium illis aflignant, nimirum ideam quandam aeternam ex quafluant il-
amp; matcriae adiunganmr,ita vt ens vnumquodq^non fimplex lit,led ex diuerfis amp; feparatis atque in-
communicantibus, materia amp; forma compofitum, proinde nec in eflentia fimilitudinis aliquid, nec
fympathia: inter fe quicquam ante compofitionem materia amp; forma habuerint. Notum ac tritum
fatiscft, bonum quemque artificem ante operisfiiae fabricam ideam quandamconcipcre, cuiusin-
tuim illud inchoct atque perfidat, verum multa inter operandum fubinde incidunt, quae prêter con-
ceptum exemplar addatdematuc, amp;fi plures idem fpecicopus aggrcdiantur, tot erunt differentia,
quot artifices. Non igitur extra hominem idea eft aliqua, tale exemplar in illius intelleduminftii-
lans atque formans, fedipfe pro fuiintelledus perfpicuitate, proqucrcrumcognitionc,fiuevefa fiuc
crronca, quam nadus eft, amp; pro rationis fuae iudkio illud fingit,amp; cx accidente per expericntiam aut
aliunde meliore cognitioncrefingit. Deus item, Vt perfefapientiflrimus,potcntiifimus,peritiflimus-
que mundi .architedus, nonnifi optima exquifitiflTimaqueratione^condidit omnia, quamob rem amp;
ideam fuo operi conucnicntiftimam concepifîè ncceflàrium eft. Non enim eft fapientis aliquid fi-
ne iufto ordine, modo amp; ratione facere, enimu ero quae fic fiunt fortuito ac temerè fiunt, nec boni
fpecicm certo promittere poflnnt. At vcrp hanc condendi operis ideam, non cx rerum praecogni.
tione amp; pra?fcitu amp; ratiocinatione ac mcditatione tanquam excmplari aUquo collcgit,vt homo: ipfc
enim cum per feamp; fine omni mentis motu, altcrationc, infpcdatione amp;aufcultationcfit omni^
fcius, omnipotens, omnia rerum prindpia, media, fines, modos,conditioncs,numerum, proporti-
ones, habitudincs, amp; quicquid vifibilium inuifibiliumque exiftit, in virtute eflentia: fu2epra;fentia amp;
«onfpeda ^f onderata habens,tam abfolutus,inquam,aitifex a imixno ccntxg ôcfonteefTcntis fua:

banc

f..\'

-ocr page 35-

PRÎMVS DIES.nbsp;ij

»ancideamincreatam Sein omnia rclucentem habet amp; poffidét ab eterno. EÄrfuehäEcideavnica
amp; limplei, quemadmodam cHcnria Dd vnicaSc limplex cft, fed fœcunditaie veluti gcneiauoius
amp;propaga,ion,smramosfomarum, amp; fpcaetum omnium procedens, iuxta
cieafSnismviiica

creationem rcram intimé eon.empjari voie:,,
auo r^^^^rn?quot;\'quot;quot;\'quot;\' fgt;-quot;7^\'!gt;iamque tettè mdagare deiideras , quo ord.ne vnum quodque,amp; c»
quo ocetur, quoque modo fpeaesm fpecîem ttanfèat, tota mentis acie amp; viribus eit contemplan-

dum,mdeemm creamra. hngtüorumamp;feruitutisordo.quoad hominem pertingunt,irotZm.

fubftantiarà amp; effentiam collocate nuUo modo licet, cftenim ipfi

fuuiauedcsrd\'r™\'

^Ua amp;velurpquot;tkXquot;urc^^ quibufdaminfenirclubeat, \'^uiom.na exeflentia Dei ge-
Sm^btnSrlui^^pafâ^^^^nbsp;lediturasfommarunt . Cu\'m

principium,pra-terquamin Deo cogi.a« oioriiautiSr T™quot;\' ^

cnmr,amp; cum matcriâcôire refdue ipfaramp;quot; ned« cô^nn^r anbsp;^ pb\'loiophis coUo-

^médiateid nequiuiffetille autdedismatus îflet efficere n^Wan^ ^nbsp;lPquot; quot;quot;quot;

JtffimosefFeauspregnansomnipotenf.iucefficaäaat , cu7disnforquot;nob w

«nasper alienasminiftrafiiueideascreaffedicemus? An non eft C dorian .

Anveró äcrnateriam perfccundasideasconditamvolésC/lt;^u^foetsa!L

clfentia nudum, idea fingi poteft» Ideas enim fx\'nbsp;eft, Sab omni

feamdas ideas,\'nonin primum
quefpedesformainm LaminTuS o—^^^^

idem créa,ionis opus in fineu is tón^^^^^«quot;gtturpnmum hominem creauit Deus, amp;

qui angelos mundi creator\'s aSabamnVnS^

fpecies rerum conftituere dicun7 Crquot; îimnbsp;\'^easextra Deum pofita;

acceditquodanteadixi, fpcdem amp;ZcriaTr,fi

eftcum maretiamplan^ ilfoZS SeÄrrn^

.tetuis) fieri non p^ft, vt fit yUamaTeSZ^r-r

qu^cxdifferenti fimilitudinenafci urÄe^^^^^^^^nbsp;»quot;t vllafympathia.

tUes quïftiones oriunmr auas vtai nn,„ r„i„. „nbsp;feparatis mtricatx amp; merè inu.

poftta amp; deftmata, eamquc ideam,aauexterno in opifido mundi fpeSS^\'^quot;\'quot;\'\'\'\'\'\'quot;\'quot;
aauexpreflonawrahterpcrgenerationem fpedesinmultaindiuiHn,?^ i , ^ • \'
vllacxtraDeum coopérante Ideä, quippe in primo SiuLefreddaa^quot;^^^^^^^
rafter idea: Ulms ipeciei in Deo cxiftentis.

indinamr . Illam etiam iJeam, fmerationL omnium vtSttÄ\'\'\'^^^^^^^^
effeanalogLimipfieflèntiïdidmus, proinde amp;aeamras qurSemSquot; fi «^um effenua: Dei

neceffe, luxta fimUitudinem aliquam, non autem proportioned nl^ fi^vnbsp;^ ^

proportio.Exhac quoque cremm fympS^S^tumamp; fffiquot; quot;umnuUaeft
cordi^ fequiturfympaVqu^e propter Leonis fcopu ™

font, mcieationis hiftoria manifcftius ducent amp;

FABRIC AE MVNDI

F

i i

Caput fcxtum.

%

Dtttmport inchoap^mapionii.

-ocr page 36-

CÏIEATIÖNIS tóVNDÏ

gt; Vïn Dens crearc incipci^t nondum erant aftra, nondum ilioruitï motus/nohduÄ
igiiur tempus erat iujcta phyiicorum dctinitionem, amp; tamen tcncbrofum illud in-
{ceruallum, quod lu-cem praceffi!:,pro parte diei computatur,amp; nox ac vefpera vo-
) catur verf. 5. amp;cum luccfequent€,vfquelt;ium occiditilla, diem naturalem fequé»
Iübusa;quakmconftituit. Menfuratur igitur ä Deo xternum illud fpadum, pet
) ^rius polkriufque iuxta partium magnitudinem,nec cll vllacum phyficorum të-
^^^^^^^^^.poredifF€tentia,pra;terquam quod menfurari non potcfl:,niricomparmionemcni.
imX ex creaiione mutuo acc€pta;,ncq, enim illa mundum pr^edcns ^icrnitas,annos,menfes,diefficgt;
aut iimile aliquodaccidens,quo menliirari poflet,habuit.Qmd fi vero tempus phyficorum menlbrarl
fion polTit an
propterea definctefic tempus? menfuratio eltaccidcns tempori, definire illud non po^
teft
Quicquid eflfedinokitur fuam in natura habet defiuitionem, etiam fi verbis dari non poifit, ita
Kterifiras verè eamp; dinofcitur, communis enim intelkdus id oftendit, dum nemo eft,qui quod nun-
quam eft elfe fateatur,«5c quod eft aliquando,élfe noncontêndat,ae prOinde quod€ft,id aliquandiu,fi-
ue aliquo tempore eftè non dubitct. Etcommunis eft fententiaiquod nullo tempore eft,amp; quod nuf^.
quam eft hoe non ciTe.Impoflibik enim eft,efrentiam alicuius fine circumftantia temporis amp; loci co^
Spere Proindcadeuitandumflcxiloquoscaptiofofq^fermones, amp;inanesfantafiasmultas, quasex
temporis amp; loci definitionibus hadenus vfitatis,fallaces fophifta; mtelkdui tanquam denfas nebulas»
»ffundunt,pr^ftat in ipfas tem poris amp; loci fubftantias,fiue malis dici, eflcntias, animum intendere, amp;
rationes earum fiexprimerenequeas,cumdefint aptavocabula, fimilitudine tamen aliqua concep-
tafpeculari , Sk
tempus cogitabisextenfionem quandam durationis, mter prius amp; pofterius eflèj,
quam poft
mundi creationemconftantesimmutabiksquemenfurae, videlicet aftrommmotus, cx-
quifitiffimè menfurant,anre conditum vero mundum,licêt taks menfur^ defuerunt,non tamen dc^
fij t eflè tempus, amp; fi iam illud menfurare fpeculatio aliqua poftukt, cogitatione menfuras huius no^
ihi tê poris,quantum ad ex tenfiones earum attin€t,partibus illius a:terni applieabimus. Vt fi a;ternita-
tem Dei aliquo modo declatare velimus, dicerrius ilium milk feculis (extenfione inquam tanta) anté
conditum mundum fuiflë, amp; fupra hate rurfus milk, amp; vlterius milk, ae deinceps fuperius fine finêt
Sk communis intclkausa:ternitatis partes aliquoufquemetitur, amp; quid opus eft hicargutistergi*
uerfationibusamp;labyrinthis, quas sterna funt amp; inereata facihus aliquali intelkau concipiumut
quamdefiniantur aut rede delcribantur. Et verbum Dei sterna amp;infinitafxeuiaapriori amp; pofteri*

ori,Deofubindetribuit,communiintelleduiquemipfeformauitfe accommodans. Locum fimUi.

tcr cogitabimus effe fpacium quoddam in quo res eft,quem in fpecies tres partiemur, in excedentem
locatum,inad^quatum,amp; in minorem, nihil de locati magnitudine definientcm. S^ndum pri-
mam homo eft in domo,pro fecundacorpus quodque eft in aquaaut aëre, vndequaque eius extrema
comprehendente, fecundum tcrtiam vnaquaeqj res,amp; praeeipuè Deus,eft etiam in mininio loco, crc-
atura quidem fecundum fynccdochen,Deus vero kcundum totam effentiam .
Si quis ita hifcedé-
terminaris seternum aliquid prater Deum conftitui addubitet, is locum amp; tempus in ipfo Deo ab e^
ius effentia adferri confiderabit, cum eflènria fine tempore amp; loco effe nequeat. Eft enim vt ekgan-
tiffim è dicit lohannes Damafcenus lib. i
.cap. i6.Deus fui ipfius locus.Eodem quoque modo amp; ratio-
tie fibi ipfi tempus effe imaginabitur. EtTertullianuscontraPraxeamfic Icribit. Anteomniaenim
Deus erat folus, ipfe fibi amp; mundus amp; locus amp; omnia,fol,
675 -b.Si aliam temporis lociquc fubftanti*
amquserat, inabyflumimperfcrutabikm amp;deuias ambages
deuoluctur, quiaprofunditas Dei om-
nem intelkdum longiffimè fuperat.

Dicamus ergo cum Mofe v.5. creationis amp; primidiei namralis initium node fadum cfre,nod:eq;
primam diei pktem effe, amp; äprimo creationis momento tempus mundi inchoandum effe, ideoque
Vcnrn non folum hcbdomadam dierum in
memoriam creationis conftituifle, yeruna criam cuiuf-
que diei initium ab occafu folis amp; vefpera
fumi voluilfc, malequc fentire cos, qui vctuftiorcsHebr®*
OS diem ab ortu folis inchoaffe volunt, locis aliquot fcriptura facrae male mtelkdis amp; detortis id fibi
tyerfuadentes.Exod.i2.v.i8.foknnitas pafchaej- diebus celebranda pra:cipitur,amp;initiumfinisquc
illoramdiemm, conftituitur in vefpera, diem autem primumamp;vItimumfolenncs conftituit do-
minus V. i5.adeó vt primuslohann. i9.vii. vocetur magnum fabbatum , diem vero deciraum

quartum\'mcnfis,quoagnusmadabaturinterduasvcfperas, Hebraei voc^ntparafccuen,ideft, pra-
parationem amp;a\'Pafchateimmcdiatè fequcnte diftinguunt, Vt patct Matth, zj. v, öa. Marc,

1;. V. 42. Luc. 23. v. 34. lohan. 19. v. 31-Dnp igitur funt dies, duasqucvcfpersefe mutuo
fequentes » Prima eft finis diei
14. altera poft folis occafum fequens nox, qua? ad fequen*
tem diem pertinet . Inter has duas vcfperas lubet verf.
6. agnum occidi, amp; praeparari . At-
qui hoc in momento ytramque diem diuidente fieri nequiuit, ideo vefpera larius fumitut
pro tempore vcfpertino, amp; ad finem diei inclinante illiue propinquo, aut etiam diem tetminan-
te, amp; continuo fequente. Sk verfu 18. cum iubet infermantata , die
14. ad vefperam cdi, de
vefpera finiente amp; diem compktum immediatè fubfequcnte, intelligit . Cum enim folisoc-
eafus dies diftinguat, quomodo nox
qua edebamr pafcha , amp; pars diei ante occafum folis , in
qua madabatur agnus, in vnum diem referri polfunt? Planius Marc.
16.patct, nodeminitium
dici natiualis fuiffe. Cum prsetcrilfct fabbatum, inquit, mulicrcscmcruiitaroinata, quod febbato

QOO

-ocr page 37-

PRIMYS tàîBBk

\'éiôn lîcuîiïèt, vefpèrc ergo finito fabbato id fcccrant, quandoquidcm ^ftridie quae erat âîtéra fabbà
tî, fummo diei dilaculo ad monumentum veniflè fubiungit. A vcfpcracrgo amp; faie occidenic,diem
naturalem inchoarun t Hebr^i, quia primUs dies creationis à node coepit,

FABRÎCAE MVNDI
Caput fèptimumo
Opsraprimidick

^Rimum ergo quod crcauit Deusfuit chaos ilîud, de quo hadcnus diffcmlmiïs / h
iindigefta moles, materia mater que omnium creandorum, quam terram appellat-
équod terrea; naturae amp; éonditioni fuerit proxima, quippe terra primum abfolutà
fuit amp; fuos fmdus dedit, mox autem chao hoc adhuc indiuifo, ipfum aquas nomi-
nat, non quod aquae iâm tom à terra fegregatœ fuerint,lèd indicât ftâtim creata ma-
teria eius, in elementa diftihdiohem inchoatam fuiffe, ideoque amp; antequâm aqui
^ nominet, vocat abylfum, tanquam medium quiddam inter informem niaffam, amp;
primam diftindionemapparere incipientem, autpoîius naturam illius maïamp; iiidicar, quodfuerit
A P H A R amp; fluida materia,ad aqu^ generationcm prona^quam primum à teba feparare inftitucbat,
Fuit autem maffa h^c tota, quanta eratjabyïTus, vniformis enim adhuc erar,nec in vllâs ipeties formata,
necdum extabant ailimalia,plantar, lucidum cœlum,immo nec elementa ipfà,terra, âqua atque acr, led
crat,inquit Mofes/olitudo amp;inànitas,fiuefoiitaria,inanisamp;vacua, quemadmodum térrâm inhabita-
tam, fterilem, amp; nihil vfibus humanis accommoduni proferentem, foiitudinem âppellamus.Sic erat
înalfahscmerafoliîudo,fpeciem tamen in fehabens, vnde omnia qua; nunc fun r, deduciamp;formari
polTint, eaque fpecies fub forma APHAR, limiamp;abyffi prîecipué indicatur amp; intelligitur.

Addit huic chao defuilfe, quo maxime opus ci-at ad conftituendam naturam rerum omnium gc-
ncratricem amp; procreatricem, nimirum lucem. Duo in creatione in primis funt obferuanda. Primum
quodabimpcrfediffimis,ignobilioribufque, adperfedilfima nobiliirimaquicordine procedit, vtà
chao primum ad terram, deinde ad aquam, hinc ad caelum, 6c ita deinceps. Secundum, quod fmgulo-
rum naturas, potentiam, adiones, ordinem,modumqueagendi,ortus,occafusque, ócperiodosfingu«
lorum, vniueriamque naturœ legem,talia in creationeinftimit,qualia perpemo elfe voluit Jraque cum
inferiorem mundum, terram, aquâm,aercm, matrem generandorum omnium, fupèriorem vcró
patrem amp;mafcula vipraeditum effe vellet, hoe efl feminariam rationem in elementis, praeparatri-
cem autem amp;exciratricem ad generandam potentiam in cœlis conftituere vellet, mox vt dementi
cdiiccre coepit, fimul etiam materiam tdelorum extraxit, quo fimui mater paterque adolefcci-ent, vt
vtriufque in generando potentia virtufqucomnis^ fuas Itgcs nor masque in ipfa dcàtionfe accipercn
Itaque duos creaturarumordines à principio diftributionischai fimul inflimit, amp; in vtroque paula-
tim ad perfediora nobilioraque progreditur,amp; dum in elementa mafïàm diflingucre incipit,fimul cuiià
aërecaeleflem materiam luddam educit, cx qua deinceps firmamentum amp;aftra formanda colligcn-
daque erant, amp; vt cuique
fuam fpeciem fèafim perfidendo tribuit, ita amp; fingulis proprias nature le-
ges indidit, elementis elementares, amp;cœlefli materia cœleftes. Animäduertendum efl: âutcm amp; aëî
risdementum, amp;coelum ipfum ex quo luccntafl:ra\', vnocœli nomine fiibinde in facris Uteris fij
nari, ex ratione igitur nominis àDeo inflituti, eiufdem conditionis,ha;cduö primum fuerunt,fimul*
que indiitindim creatâ funt, fed mox feparari cepta^ cum ex nobiiiori dus fubftanti« parte firmament
tum condendumeflètatque afl:ra.

Obferua nunc, qua; fuéritcoelèfl:isfubfl:antix materia ^ Aqus dementum iam in chai conuexita*
tccolligiamp;; appareréincipiebat, necdum produda luce, qu^ad naturae opérationts erat neccffaria^
amp; ecce Spiritus domini ferèbatur fupcr aquas , inquit, Ventum validum è chao excitauit, qui aquas
nondum à terra feparatas mcuerét, amp; in altiorés vndas attoîleret. Hac agitationepaulàtim fecerni
aqua àcraffiore terrae fubfl:antiacœpit, amp;fubtilior fpiritus ex aquofa chai parte excitatus in aerein
euafit, fubtilior quoque amp;nobilior aeris parsinœthera, fiue cœlefl:em fubflantiam. Tria haec primö
die praeftitit flatus ille, qui haud dubiè durante vlterius agitatione, denfior, vehémentiorquefaduè
clt, ventofi fpiritus maiore excitata copia, donec fubfidcns terra amp;compadior euadens , agita-
tionem illam paulatim compefcerct, ventofaque materia vtcunque cxhaufl:^ amp; attrita, |)aulatirit
adquietemfeComponcret , Quando igitur cœlum ex aqUa necduhi difcreta éduci amp; formari vi-
des, facile intdligisipfùm etiam cum terra affinitatem habere aliquàm, magis autem , cum aqua
vndeipllim Hebraei SHAM AH IM, ab ES H, id eftignc,amp; M AlMaquis, vocant, quod ex Z
quis fit fadum, amp; aflja tanquam aquas ignitas circumferat, vt nominis etymoh defcribit Eugubinu^i
Porro quia chaos magnitudinem amp; pondus habuit,amp; quicquid ex eo fadum efl: matris indoi
lem aliquo modo , vt dixit, refërt ^ grauiora ignobilioraquc in vnoquoquc priniunl fub-
fiderunt, levior aut nobilior vero fubfl:antia, veluti pinguedo chai totius furfum élcuata diu-
tiflime cum fuperiore cohaefit, vndC cœlum ex nobiliore parte cuiufque dementi dreatum
cft , priufquam illa in fuum quaeque\'locum feparatim abijffent . Hinc cx nobiliratc ac vir^
tute omnia elementa longe fuperat Goelumj quod cxnobiliffima totius çhai fubftantiacreatumcftj

k

-ocr page 38-

CRÏATIONÎS MVHÖÏ

amp; in ipfo^cœîo, iqiT^e fupremafunt, inferiorrbiis multo funt nobiiiora, itemquc cœîcftîaadeîcmtfâtà-
îia, a fiinitatem amp; lympailîiam perpctuam obrinent, per quam ad fe niuîuo indinantur, fmiiliter
pcriora cœiiad inferioraeiuldem, vt nihil fit in mundo, quod non ex indita fibifympaîhiafuo loco
amp; ordine hominis caufa feruiat.
Itacœliamp; aftm proprer indinationem quam habentad ha\'cinferi-
\'ora, Iphx-rka forma conftiruta, amp;in centro vniueriî conquiefcentia, drculariteramp; varié mouenturj,
quo fuas virtutes bis infcrioribusomnibus, quanmm ad generationem neceifarium eil, communi-
cent . Fuit autem eœlum hoc primo die àûhuc indifcriminatim vnius per omniaconditionis amp; na-
tu ra:,proinde amp; vnicura tantum prindpio habens niotum,qui nodcm amp; dicm diftingueret. Cxîerum
non interquieicente creatione, luddiorcœli materia fenfim infphstras diuerfas, globosque ftella-
ïum amp;
planctarum colligi cœpit,amp; vt quodque ülorum perfid naturaquepropria amp; motu imbui cœ-
pir,ita etiam fua cuiquc lympatbia amp; operatio innatafuit . Sic foli ddlinata lux fiue lucens materia
ill dimidiam codi pariemcontinuotoliigi cœpit, amp; in globum foils eoire, ita vt poft decern circiter
€t eationis horas ( nam ad Leonis fignum con trahi c^pit, vt in Chronologia probabiliter demonftra-
tum eft lumen mundo dedeiit, quod poft quatuordecim horas deinde motu cœhdiurno occubuitv
îuitque hoc lumen, prindpio dcbilius, quippe fparfa adhuc foils materia, donec quarto die in fuans
magnitudinem contraheretur amp; compingeretur. Harcdefyderumin globoscolkdioiielucifquein-
cremento, inanis efte nequit fpeculatio, quandoquidem lucem
elfe piimo die oportebat, qu^e diem
conftitueret, cum fol quarto demum die perfedus fuerit, nec aliam lucem quam folis ad faciendum
diem Deus ordinarit. Simili modo expanfionem codi, colledioncmaquamm in maria, terrae exfic-
cationcm, herbarum,frugum amp; arborum
produdionem,amp; qusecunque foli namra: mandauit amp; com«
piifit D€us,non niomento, vtmandantis lermo prç feferre videtur , fada dfecogitabiraus,fed fen-
fim eo ordine amp; modo quo naturam lemper vti in pofterum voluit^ ideoque vnum quodque opus tû
inceptum dfe, cum materia ad hoc idonea prxparata fuerit , prsefertim autem eo die quo mandatunt
cxprefllimeft.Sicfccretio aquœ à primo die inehoata cft,at tertio demum die perfeda. Si enim in mo- \'
mento fingula crcata eflent, magis ad res producendas, quam ad naturas rerum amp; leges Conftituen=
das intcndiflc videretur Deus, cuius contrarium tertiodie videbimus 0 C^m ctgo cum re qualibct
eius natura, amp; lex naturalis fieri debeat, mox vt creari aliquid ccepit, ca^pit amp; dus virtus cfficax, amp; mo^
dus regulaque agendi, quibus Deo in creatione feruiebat, ita vt fingula à fui initio fua velut
progym-
nafnlatain creationehabuerint, amp; per naturam femel inftitu tam in cœteris difponendis creatori fua
fe ruieriat. Sic fado in chao pondéré, amp; cen tro fedeque grauium pofito, naturaliter omnium corpo-^
rum difpofitio amp; ordo fecutus eft, fic moîa per vcntum mafia, naturaliter terrae Ôcaquae difcretio fadà
eft, lt;Sc exhalationcs furfum fu
blatx funt,quœ in coeleftcm conditionem ab opifiec formats, cœlefteni
etiam operationem in generandis herbis, arboribus, animalibus exercuemnt à îta creatio pracedit^
creationem fubfequitur naturalis operatio, amp; haec duo deinde in reliquis Dd operibus
concurruntà
Cum igitur hic fit ordo rerum ab opifice ad totius intentionis fuae fcopum làpicntifiimè inftitutus, diw
îigentiffimè obfcruabit vetcE phiiofophis ftudiofus,quo ordine fint creata fingula, quam illorum ma-
teria: naturam primum indiderit crcator , quidque illi nature adiecerit, quo fpecies rei formanda:
prodi)t, item fi quid res hanc crcationem circumftantes, opera: attulerinr, negligcndum id non eft^
quantoenimha-comnia altius pcrfcrutari datur j tanto pcrfcÊtius
rd creatç natura, cfEcada,com-
m unio cum ali js crcaturis, amp; per confequens fympathia amp; omnis operatio innotefcent. Vt porro cu-
iufque rei materia cognofdbilis fiat, à prima omnium materia chao incipicndum eft, quatenus cnint
illa iuxta fuam formam amp; qualitates cognita fuerit, eatenus amp; qu^ ex ea primum creantur cognita fi- ■
cnt, fimiliter amp; ex his reliqua. Cseterum quae à creatore materia: adduntur, ad conftitucndam rei fpe»
cicmamp; naturam, ca pra:ccdens crcata naturadocere non poteft, fed
à poftcrioribus, nimirum abap^
parentibus reimagnitudine, pondéré, leuitate, Ibliditatc, raritate, fiuxibilitate, figura, quahtatibus^
coloribas, officio, aut alijs quibufuis accidentibus ac propnetatibus , quorum tamen caufa: effedrices
antea longo ftudio amp; cxperientia cognitae funt, petere oportet. Haec obiter admoneo,quia ad inueni^
cndas rerum caufasamp;oieonomiam( quo philofophus animum intcndere debet) hec prima funt fun,
damenta. Q^d quifque poteft hoc fadat,nos partes mundi,fitum, proportionemque ôcmotum le»
calcm, ca-teraquequ^ funt Cofmographi^ propria fcdamur, caetera diuinioribus ingenij s relinquit
mus contemplanda.

CumaitMofes: Dixit Deus, non latampcculiari aliquo tempore fcntcntiam indicat, fed perpetu-
um dus voluntatem,quae resfinefermoneautexpreftis verbis eloquitur amp; cfficit, ac definito tem-
pore profert. Itaetiam inadionibus Dei cum inquit, diuifit Deus lucem à tenebris, non externarà
âdionemintdligit, fed perpctuam Dei voluntatem, quafola omnia praeconftituto tempore incho^.
âtamp;perfidt. Non autem dicere vult, hoc die complctamfuifîe illam diuifionem, poftquam quarta
demumdie , fol, aftraque omnia perfeda fuerunt, fedintelligentinonobfcurecam lucis collcdi-
onem quam dixi indicat, eamque hoc die coufque proceflifle, vt lux in unam partem cœH contrad»
- occumb€rcpotuerit,relidapoftfe node amp; tenebris. Poft abfoluta huius diei opera addit lucem illant
bonam à Deo iudicatam amp; atteftatam fuiife, quod non de omnibus crcaturis agit, fed de illis tantum^^
lt;quae praecçtcris infignem homini vtilitatemconférant , amp;eximiè opus intentionemque Dei ilk*
flrant amp; commendant. Sic in fequentibus eodem encomio cxtollit terrae exficcationem, herbarum
arborum, amp; ûu
^tuam gencxationcm, folis,lunic ^ ftdlamm offida,aiiixnaUaaquatilia,deinde ôcter!

reftria

i -

i\' ■
I

-ocr page 39-

- _nbsp;SJCVNDVS bÎES.

Squot; aïunr^r^\'T\'\'\'quot;*\'quot;\'quot;\'quot;^nbsp;ilUusferuîtio, cuius cauû

uo Induâanbsp;f ^nbsp;op^quot;domi„i cxquifitain omnes volunite quot;Ls Pû?

quot;oâe S^e nnbsp;lquot;ce,complems fuit pnmus dies, quern dicit conftate vefpete amp; mTe fiuc

pnn^omLX etóquot;^

fabricaemvndi^

Caput Oftauunii
DECAJSLO.
■ Secmdut dies induit.

:onem..feftum?ft.CumenimIuxex;t qiatr:

jonuiis a firmamento veniar,€ertum eft eandem luddam futa^nbsp;\' j

amp;firmamemuSHAMAIMfaa-alinguavoo,ut,quoddufde.,^clltc.^^^

delicet quarto die. Vocat IrL fivLXu af^S AtaTquot;\'nbsp;?

diftenfio fignificantur.Ratio ergo nonü^XÏZ^^nbsp;amp;

fucceifu fafta fuit.Mox vt ventuf fn Zffi Tnbsp;quot;Pquot;^nbsp;ett, qux hoc ordine amp;

fubftantia,inquaquicqu dXe^cJmriquot;\'

gi cœpit vt diL prquot;Srcf firn n wT, « ™nbsp;quot;ti™ ^«oftum mox colli\'

L,afrmrexTëris^nbsp;f ftan.ia,in qua lux col!igebamramp; permane-

cumferens.Hoc fir_rm efgo

amp; expanfionem,propriè skIA Sm cft ^ elementoaens diffufionem, extenfioné.
ftantixrobur,qûod
R A Kl A non SX- autem propter foliditatemautcompaaumfubl
cft,neque exp\'alfio ilïa qui, hic iluSbSofe\'^ï Tnbsp;figt;mamenmr4ocfaaum

io .v.;.talemfóliditatem,aleTue^nbsp;^ï.ItemPfal.

ea^ifialiquodelus-rœ^^^^^^

-quot;^Sis nature, ftabilitatem atque immobn.quot;^^^^^^^^

tum caducarumadiumentum amp; fuftcntaculum. eÏ quid,|uïfo, profuiifet ibi f«, « S? f
tudo adamantmaquedarities,vbi nullaeftattritio, nihi eft qu^d corrum^ Vn
hocfirmamentumcœlumfiue SHAMAIJVI vteiufdemeffi-nrKft. ^ ^nbsp;D«quot;«

illacreatum effeintdligeremus. ObfemanduEft tfoSas I,
tepeten^ de hocfirmamento didt: Et die fecundo, inqS creaftl filt

quanto altius à centro mundi diftant corpora tamo rariorâ ta,?™ , rnbsp;amp; experientia,

qua in ftimmo refident maximè fDiX^r^ir^r^trT\', P\'quot;nbsp;cxiftere,proinde

riaetiam amp; turgens fœ^Sims reluiX^^^^^^^^ fuftciebat led pro return varietate amp; natura,va-

dosinferioristlutrdifrusrôferum^^^

fen.,a,eiu.4ue fortitudme fita eft quaptopter eiSritali^Sw ^ i\'- exundante fpiri.ali ef-

infi.rscnbsp;^^^ere.SidLuna.ücftella:aprmcipiocreatelucis iuxfa fîiî/^ff^- «^^\'^gene-

e at nnbsp;genetationisaaum: produaionem amp; ntn^o

bamp;Snbsp;\'P\'riralem cœli iiibftantiam Ceilm ^rTi, T\'^fr

num le d H

das,Videbis creationem rerum natural.^ c equunmr, haBeret.M entm totam njentisadem inten-

cere,donecadpropoüTumSnmf ^nbsp;atqueexcaufiscaufasdidu-

P P°\'\'tumeffeaumperuen.atur. Atquebsceftmcomprehenfibilislipientia Det.

Gnbsp;quod

: \'/

lt; Il

-ocr page 40-

,ISnbsp;CREATIONIS MVNDI

quod cxvfîoprimuîii create, ira naturam format amp;inftimit iuxtaideam vniuèrfâîèm, Yt üö^n miiiüs

earn imitari, quam condere amp; ftatuere videatur, quippe Idearavniuerfam nature exadiirune con-
ceptam.,
VGiuoiate amp; potentiacreaodo^etiam exacliiïimè iraiiamr amp; exprimit, vt idem m lûea amp; fa-
brica , naturalis rerum ôc-caufarum fuecefllis exiftar. • O iüpra omniaadmirabilem lapientiiîimam
noremiäm, amp;poteati-ffimamfapicntiaiiT: Quantum oporxt naturœad creatorem fuum affini-
tatem \' Dixit ille facia elt, voluntas illius eft huius eflentia ,proinde yt vult ilk, ita haec eft,ac
vult, idque propfer idem quod vulr ilk. Deus voluit, amp; cum dekxlatione amp; ftiidio voluit cœlum amp;

\'vnumquodqueineoaftram,hominiamp;propt€rhominèm omni creatuïa2,variomommf€rmie,hxc

voluntas hoc ftudium êtiâm cum quadam dikdione cœlo imprefla maner, idem vult, eodem incli-
^namr cœlum, amp;-cum deiedatione quadam, diligenter exequitur. Altedus ergo Dei ergaMm
-creaturam, fit affedus creaturfe adcreatuïâm. HafC prima amp; ^»r^cipua eft caufa amp; origo omnis fym-
pathia; qua vnumquodque ad fuum officium exequendum excitatur, non eft quod aliam cœlo aut
Ancrelos motores tribuamus, quafi per fe fir immobile, amp; virtutis fit^ radios oGiofè amp; fine vllo ad
feriora affea:u lympathia quccunq; contigerit, fpargat, multo minus vt à diuma mente ipfuni perpe-
tuo moueri dicamus, nifi perpetua natufa eius voluntate kmel illi impreflui. Interim tamen li hanc
-defympathia philoibphiam abfoluere voks, inquirendum tibi erit, quam fimihtudmem, quam
analogiam cum creaturis, amp;aim quibus earum ipfi cœlo indident, perquamadeasmclinentur,
\'quin etiam vnde, quo ordine amp; quo modo ea fimilitudo ^analogia in ipfum indu6la fit. Verum vbi
lioc theatrum afcendçris,exc!amabis: O profunditatem diuitiarum, amp; fapientia, amp;cognitionis Dei,
-quam infcmtabiliafunt ludida eius ,amp;imperfcmtabiks vi^ eius. Quod fi nihil inueneris, hanc ta
•menimperfcmtabilitatemdididflemagnoeritlucro, quo in fiuitam iapientiam Dei altius admira-
îi difcas, amp; ipfius makftarem promptiore animo reuereii. Hocctiam facüe confequens, vt nihilfi-
ne cauta iuftaquead vnicum fcopum ratione,à Deo condimm efle experiaris. Intdligis nunc fpero,
•quid vdit Efdaras cum ait Spidtuto firmam^nticreafti, amp; illiimperaftl, nimirum quodcœkftis ma-

teria qua: multum eft fpiritalis, perdpiens verbum Dd, fiue impreflionemvolumatis ems, eundem

-cum illo affedum erga hominem induit, viddicet vt illius caufa incakfcens extcnuaretur, (piritalis
fieret in altum fuper aë ris demen tum fe attolkret, êxtenderet,ac ibi fixa perfifteret,aquas ab aquis di-
uidens Hanc ergo cx voluntate Dd dufq; impreffione fympathiam nada materia caekftis, aeri ad-
huc mixta, amp; in fpiritaliorem eflentiam verfa, à lüa inclinatione furfurn edudaéft, amp; hoceft quod.
ait, fecundo diecr^eamm fpirkum firmamenti, licet mm nondum m globos ftellammac p.anetamm
contradus fuerit. Rdiquum etiam mandati, nempe diuifionem, ex eadem lympathia amp; mdina-
tioneeodemdieexeaitaeft, amp; in eodem perfiftit offido, donee Dd voluntas ex qua ems fympa-
thia pendet, compkamr, vt teftatur illud Dauidis,Pfalm. 14^. Stare fedt ea (coekftia) in perpetuum^
\'■ÔL in feculum, ftatmum dedit, amp; non praeteribit.

ÎFuit hocfirmamentum non fingularc aliquoddoeluin àbalijs diuifum, fed vnäcelorummachina^
vt inde manifeflum eft,quod quarto Die fokm,lunam amp; fldlas in hoc firmamento pofuit,omnes ni-
mirum cœlos, qui
nobisapparent.comprehendens.Quoriiamau^mcorpomh^c, quœ Deus m fir-

f mamentopo£uit,amp;fmmdima Dauidis teftiiTionium certis kgtbusfi^

berecompLiuntur, inpiurescœloskocfirmamemumdmiiumeflëconfiât, quorautemfmtunbsp;la

aftrononLis probabiliter difl-eremus. Diuifionis autem modus in pr^cedem^^^^

pemo fuperiom ex inferioribus, vt exienuata, dilataq; magis amp; leuiora afcendemnt, vt aqua ex ter-
ra , aër ex aqua, firmamenmm ex aëre, ita procul dubioinfirmamenticommum.fubflantia, paulaüni
fadafimüiextenuatione, difcretione, atqueinaltum fubdudione, pnmum imoloco rdidaeftSc
fubfedit fphçra lun^, kcundo fpha^ra folis cum
Mcrcurio amp; Venerc, tertio Martis, demde louis,ac fic

deinceps, vtpoftremalecretiofitaquammfupei-cœkftium,qu^totiusmachm^mundan^fuprema

\'mrscft amp;manet. Hanceflë incœlorumdiftributioneoiconomi^Ti, vmverfalisrerumamp;perpetuà
Ltïïrà quaiiseft lex grauium amp; leuium à Deo inftituta poftulat Cum enim ex prima vnkaque ma-
laria co\'ndanmr amp;formentur omnia, ideoquêilliusindokm référant, non aliaratine fuperiora ad
re mutuô quam inferiora inter fe affeda erunt, nifi Deum dicamus, cum ad cœlos formandos vemf.
fe
Xelm primam refinxifle, amp;multo aliamillieflentiam, namramamp;kgesmdidifle, vemm
hocquidcflfetaliud, quam
fapkntiam Dei amp; potentiam deuare, vtqui niatenampnmam nonad
Lniad-eandàidoneamfeafîet? quxpotuiflet, hocconceffo, inter cœkftiaamp;dementanaeflèna-
mrarumcomrnumo? quœfympathia? annon hocefletturbareomnemremmordinemamp;fcopum
Dd in fua creatione fubuerterel Cum ergo vniuerfalis lex namr^ per omnia inter kcomr^miican^
tia eodem modo fe habeat, nulli dubium eflè poteft, quin ea quœ ex vno m k conformi nec diffidente

prideunt,advnum\'illudeamobtineantrationem, quamfiliusad parentem amp;genim

Lm gen torem, illius naturäm ahquo modo referat amp; ad ülum tanquam fuum prmcipium indi-
netur, amp; amoris vinculo alligdur. Eadem ergo cx,.kftium inter k erit ratio quœ eft eknientarium,

CTUumeftvnaeademqueinfeconformiamp;concordimalfa creata lucceffiue fint omnia, amp;fuperiora

cxfuanobilitateamp;perfedione, h^sc inferiora tanquam fuum prinapium ampkxabuntur, eo for-
tius quômagisnaturacommunicant,amp;hominiproviribusferuiuntnbsp;Superiora etiam vt magis

a^^cata magisdiftillata amp; excoda, nobilioreforma lupperaddita, riobiliora quoq^ emnt ad fcopum
Dei mftrumema, validiusq; fuum officium âd eundem prjEftabunt.Q^amobrem abfurdiffima ludico

-ocr page 41-

SECVNDVS DIES.

qnx Ai^:i-ologi de Saturni amp; Maitis maiitia fibi periuadent, vt latius in Aftrologicis difëcptabo.

Creato amp; fuo loco pofitoûrmamento.ûdum eft ,inquit Mofes, vcfpere amp; mane dies fecundus,à
veipera nimirum vt primus, incipiens, amp; ad lucem iterum occumbentem,finiens, eadem eft ratio di-
ei quae prius, quam toto creationis tempore lèruans, perpetuo ad creationis memoriam retinendam
indicat. Vocauit autem firmamentum hoc cœlum,SHAMAIM Hebraicé,fi vocali dictione vocauit.
Adamo fie vocauit, alioqui quod Deo, dicere elfe, dixi, hoc idem eft quod voçare, videlicet ster-
na eius voluntas, qua firmamentimi ex aquis elfe voluit amp; fecit.nbsp;*

FABRICAE M VNDI

Caput noniim.

DeaquûfupercœleHibm ^ creatione Ar^e[ormn.
jEaquisfupercœleftibusnufquamapertafuitmentio, nifi Gen. i. v.7. Pfal. 14S.

i V. 4. amp; 4. Efd. 6. v.41. Varié de illis f en tiuntfcrip tores. lacobusZieglerus valde
Mneptè imaginatur, primam materiam à Deo infimtam creatam fuiffe, ne quid va-
jcui extra mundum relinqui putaretur, amp; ex ea materiamundum creando non ex-
jhanfiffe eius infinitudinem, fed quantum ad creandum fufiiceret afllimpfiife, reli-
^nbsp;^quum, vterat, reliquilTe, quod vocat aquas fupercœleftes, inane amp;tenebri il-

J)nbsp;^ ludque per firmamentum à mundo exclufumfuiflëafferit. Q^ fententia nimiû

eft abairdi, quomodo enim infinitam Dei fapientiam aliquid frufka creare admitteturgt; Etenim fru-
Itra plane fit, quod extra mundum inane, nullius^forma; amp; vfus rclmquimr. Q^d fi ad complen-
dum vacuum id hen dicas, interrogabo antea ne ab œterno ibidem vacuum fueri^^n vero etiam hoc
creatum fitgt; inextricabilis qusftionum fiet labyrinthus, nec vllus namrx modus, ordo amp; lex in parti-
um mundi ex chao dedudione, apparebit, fed omnia fine ratione, fine naturali aliqua confcquentia

îient, nullusenimeritlocusextenuanda:materiasacdilatanda;nobilitandœque. Ali| amp;quidemnon

pauci, aquas fupercœleftes putant effenubes, quae media regioneaërisfèrunmr, amp;aere infcriorefqui
enam ca;li nomme comprchenditur)à mari amp; flu mini bus feparari. Verum hisadverfaturfacriim

^equeemm aerqui fubnubibuseft amp;magnis mutationibus fubiedus, firmamentûdici poteft.Quod

yerum aha fiim itas requirittir, taie vt dixi fn-mamenrnm neceffarium erat, quod fiibftamia amp;

immutabilepcrpetuolubfifteret, ad fùftentandam rerum fecundumearumfpeciesge^

multiplicationem, hoc autem poft lucem fadum fuit, quare amp; poft aërem, nam lux fine aëre,qui cir^
cumireniaffam,lucemquedeferre, amp;diemnodemqueefficeredebebar,effenonpotuit.Q^mobrem
cum firmamentum hoc ex aëre fit fadum, illoqj pofterius vno die perfedum, aliud ab fc inferiore
aere, perfediufquc illo, proculdubio fuit, fiipra quod etiam Dauid has aquas collocat Obferua Pfal
148.
cms m laudâdo Deo ordinem, primo in genere cœleftia ad laudandum prouocat,ddnde iufto or^
dîne ôc diftmdmi fing^ula cornpeilat, primum qui cçlos inhabitant Angelos amp; fpiritis beator^ ^

mdepartescœlorum,folem, lunamamp;ftellas, hoceftfirmamenttim, tertiocelG^^c^^^^^^^
cœlos qm firmamentum ambiunt, amp; intra fe comprehendunt, fmc cœlum cSi^^v^^^^^

ftremoaquasqtt^fupracœlosfimt.mouer.Vides

fiugulari atifa cur maximè laudare Deum debcant, nimirum quia Deus illa flatódtin ™
blTentsXf^^^ quodinfedumnonpr.teribunt. Poft cœleftia tran fi? ad lÄJn^^^
em. f \' ^ grandines, nubes, auescœlicompleditur, nimimm dementaria omnia Vides

eflënubescrcdendumeft. ÈtPfal. 104.v.3.continua-
cffcrequeunT ^^^^^aaedificij fui, mùdi videlicet, aquis , quae ali?; quam ha; fupercœkftcs

dn7no ^ quot;quot;\'Tu ^ \'\'\'nbsp;^^nbsp;liquet.Quando enim oculis per-

cipi^onpoflUnt necquidexhito

quâobremamp;illatacet Mofes, necapertèrre
Liirnbsp;amp; fummeadmuandam Dei fapientiam amp;potentiam inexplicabilem in

to vnmerfo Xter cm q^.^madmodum amp; Dauid cum Pfal. 148. fupremum ilhs locum in to-
cemcreatamK-r ^ \'nbsp;Enimuerocum omniaqu^ h.denUs poftmotas aquasamp;lu-

ri nonS q^f extenuationis amp; pcrfedionis,furfum funt lata amp; fuo loco affiL,dubita.

i mpcrcoeieiüöus firventum.Sunc jgitur iftae aqua;,cœlum .omnium lympidifti-

^nbsp;mum

r

-ocr page 42-

CREATIONIS M\'VNDl

toAexipraamp;mamentUubfl^uacoU^

Ad quid iftaaqvianbsp;n.hü eil ab ^..crno p.^-

tebüeellvifumnbsp;A. quando acau fine h,non tacilè

Krvnura Dcum,iebquaomm^nbsp;,flH,econuincimr,quoniara in prinopiocveamt D.uscœ-

çft d,cere.nbsp;amp; r.rr.taa.rem,quod fi creatio à mafia illacx.p.t noa

Iuraêcicrram,hocelti..ioinicinnbsp;infomamemoco ocatcmuriamnihie-

pomeruntangcUpnmu«^

■ranl/icenimaUoqu u dominusloö^nbsp;fifc Deinonpotueiun.alij effequam

laudarent paritei ûellç luminis, amp;.^^ ßeo cieatori laudemcednenmt, cum
fenam lupet lapidem angulaiem quot; e nefdürabfoluta;: primo enim d.e manè cccperunt cre-

.iodieamp;eau« angeU ^ucruntque

ai-i, amp; quarto die tueruwnbsp;.lorificate. Quod autem locus .lie in lob

„efu!gereindpiebant.Deumqiinluoobfcqmolau^nbsp;_

^^6.addiemaeationistertium pertmeat/acdemt l g ,

prioreemmloqUit^dep^afu^

amp; in feculum. In altere loquitur de figura
Fundafltnbsp;^^^^^^nbsp;çqualiter centrum appeteirtenaaa eft, videlicet lphsr.ca.SeKto

quamnbsp;terS proamp;ndiffimam fL quçftionem.quo modo videlicet cen.

autem yerfir Pquot;™quot;quot; ^ ß, fixum,cum fit in medio fluxi amp; mobilis aeris pendulum .Mox

trum Illud,quod bafis eft gran ^

defuperftruaipneloquttu.qu^inalmm^^^

hiqmt.bpidemansu!atemiec. quimo^^^^^^^nbsp;fucceflerunt, in qu^ftionem ducj.

canda=amp;firmand^terrx fncentrn^fobfo^^^^^^^^^nbsp;fecundofubfidendo fpLrieam figuram

înXnontibuslUrranbsp;Quaipie

fupeinbsp;fundarit.vt non corruant, amp; adnaturalenifuum Iccum rcdc-

pia aquasnbsp;^nbsp;^^^^^

ant,.nterrogatveifusicAtus,.ccaiida^^ ^^^^^^nbsp;apparet angclo. ante compleiam illatn

die, cum terra (iCCa amp; foUda firmaquenbsp;; ^ ^ Pgt; ^Irat hueeleganùffimè aqua.

: ficdtatem amp; firmitudinem,nbsp;fX ex oiibus an^Jel»nbsp;effef.t verilimilüraum, nul-

„mfupercoelefliumaea.,^^^^^

entius erat ouam vndcfpiriium erant hauftura.Et Paul.Hebr. i. teilatur, angelos elk ipiutus a nam
nXigr^s ho eft Snbsp;in modum dariffim. flamm., quahs ferè eft calo empyreo foo-

ïuc2!v.ramp;muUeribusMatt..8.v.3.amp;Pm^nbsp;^

FABRICAE MVNDI
Caput dedmum.

ï)e (èniregAtîone aquarum element mm», amp; i^rd adge^

TERTIVS DIES INCIPIT.
^ .nbsp;.nbsp;fub ca:lo funt in locum vnum,amp;:apparcataridä.

NretäÄft^f-droXi^
A Is —f^quot;

^nbsp;1 •nbsp;fmusilhusreceptis, quo Venturis ammaliDusiedcsocnabi-

lÄd°uide,idique.nadmodümcreandiab3etemofu.t amp; ueinhoc^

TertStamp;cumablblutafaent,faaameffeab^ternovolu.t amp; approbatmi^te

Sùsmûmpœniterenonpoteft,qa»iedarsui,quscm^^

-ocr page 43-

■ SECVNbVS DIES-.nbsp;41

s=„ï;it,i,gt;fty;nlt;!Aoien»iaamp;:pra(!entia,oua:mutationem conaiijSvoluntatisnuliamidmitrit.Q^.
SaDDarea, arida hoe eft tar.tifper fiat d.uifio, doaec appaveat atida. Et y ando appateat andaïWunc

rè fcSaiiterdiuii onem^nbsp;qu.enttn c.eationeotd.nisamp;le-

Ms n quot;^tonttitutio, cum nun« fucceffiuè amp; pet caufas acconfequentia med=a illam operan v.dea-
Sus\' Neceamp;io tum feqi.etut Deum omnia ctealfc, pta;ientoomm otdtne amp; lege natura:, atq; hac

rXaipfi namixpi-ïfaipMiatq;nididifle,quodablurdü planeeft^

naturÄ^em operandi, lecuniexcteattoneadfettedebettt. n.hDeummcteadoaut cofiho au

Sentit notrfatis viluiffe lentiatT,us.lg.tur cum (eamdo verfu aquastort. flatu mouent, m.ellignn\'
fflùmnWemcaufam Icquennbus operibas mftttuifle, amp; iam .nde terram ab aqua t^tegan cœp-
tiThccautrndielertiol«nbsp;petfeftamÄ Compleramfuifle Hacles«gatgt;on.s

SmtuXbferuata, iimul incqualuatis terra:,imuum mar,s caufa uinotefc^, .dem emm v^

PhT,, .nudorincipiicieamm, itacxdiuetiis partibus eualit, vtvehemsnter maltum
«^tuScetquot;rSgitabis ergo ea patte qua nuncetl mate Atlanticom, vehementiflimum ve.um
m Ai
H AKnbsp;fublideiitis fecifte, amp; in alias continentes illam cumulafle,varios

tos valte Ibidem excauationes teu^^^

Kiiam nnbsp;■ mtel!i»«s. Sic per Aphricam mons Atlas, amp; montes Luna; i

mU,™ ^Sit Deus.vta.t Daaid Pfal. 103. v. 9. nimitum cum gtau.a omn.aad centrum mundi

eùî poffui t proxiinè accedan.,amp;aqua qua: fluxa amp; labU.s eft,non poiens accumula,a eonf.ltere,que.
admod rtma poteft iemper illa ad decliuiotcnr, locum labuur, quoufq; m imoad Ubellam ie con-

©biedisWoribusrepaffulisinmaredefluarib.nbsp;„ onbsp;n. /r

mturafibiindita vires intcntocsh^

tute natural! creuerum, proinde in exliccanda terra plurimum illam admmenti adferie ccrtum eft

Ventusedamvtcunqu^adhucpera^ë^^nbsp;humoresàfoleexcodosamp;extenuatose lutoed^

îit, vt duabus decauiis terra exficcaretur, amp; m maiorem foliditatemcoalefceret.nbsp;^Sicyf habet

Dauid Pialm. 23. firmauit Deus terram fuper aquas, ficcitate v.aehcetamp;fohditate, fine quibus ip.
fafluxilispermanfifîèt, amp;ad ima relapiàaquisnatura fuaiubfedfc, vtpotegrauioi* amp;ill^mal-
îum cedere coegiflet. Cœierum hanc terr^ ficcitatem, non abfolutam mtclhgere oportct,fed medi-

-f \' .confifte^humo.

enim ahqualis terram compingit, illo autem cxpers, omnino dilabuurvtjena, neque etiam gig-
ïiendisiisquteinvifceribu s eius efficere voluit Deus, idoneafinffet. Obleruandum etiam hic eft,
quanta prudentiafiieritcreatoris in excauandis finibus illis, aquarum receptaculis, ita enim maria
per vniuerfimi mundum diftribuit,
vt omnia régna mundi inter fe mutuo tradarc commerda, ôg
qu^ natura aut ars dederit, quovis tranfuehere pofllnt,tum vt quod maximum eft, terra cum aquis
colledisvnameffidensfphxram, in fuo^qmlibriopermanferit, alioqui enim terra non fuiifetfii-
pra aquas firmata fed plus ponderis in vnam partem colledum, totam terrae maffam verfus cen-
tmmgtauitatisamp;mundidepreiritfet, aquasqueex altera parte mcumbemes illa terrardepreffioal^
tiusinfublimefublatasdefluerefeciffet, amp; terras proximas occupare Poftquam enim terra a^iis
in eadem quamitate grauior eft, necelfeeft primum terrœ corpus per fe m ^quiiibno confiftere. De.
inde maria orbem teL ambientia, amp; inter fe communicantia fie diftribui, vt vndequaque m aequi.
librioiacentes,nonplusponderisadferamin vnamfph^r^ medietatenv quocumque tandem cir^
lt;^ulo illam finias, quam in alteram illi oppofitam. Si non communicaffem maria, fed quœdam pro.
Pîijs finibus conclufamanfilfent, potuiflet terra aliquo modo, etiamhnonper onmiam feipface-
quilibrisconfiftere
Quod enim in vna eius medietate defuilTet ponderis, lupplemflentaqujemea-
demconclufïE At ci^vfus amp; offidum marium poftularet, eorum inter fecommumonem, prop-
ter neceflàriam drcumnauigationem, idem etiam poftularet fluminum e^oneratio, quœ per folanl

mariumcommunkationem,œqualiterôàuxtaaequilibrium, m omnes fpha^ra. partes diftribui po-

teft. neceffarium m primis fuit, quoddixi, terrée per omnia aqmUbnum, neque pomififet aquis illud
compenfari: ill^enimin parteleuiorealtius
cumulanda^fuiiTent quamm grauiore, proindeamp;de-
fluxifîent , doneca^qualemvndiqueà
centro altitudinemnad^fuiffent. Quod fi has aquas xqui-

librium compeufantes ita drcumuallatas demus, vt effluere non poümt, tamen duo inconuementia
fequutafuifl\'ët,vnum quod corruption! obnoxi«, vidnainfeciITent, nec rebus humanis debimm viu
pra;ftitiftêt,aUerum quod vei in vifceia terx« exfuds, vel exhalatione paulatinr, extrada;, locum fuum

-ocr page 44-

nnbsp;CREA Tl O NIS MVNDÏ.

lt;ieremiâcnt,amp;:œquiîibriura totius abttuliflent. Q^dü raticncaliqua, ibî coîiferuàri |)ofie aqiJâSj
•cuniendataliquis,rtlpondcbimufcfrurira per piura, o| eroiioia, inutiliaqueex rcliquo media üeri^
quod fine iiuiufmodi
,amp; compendïo,amp; vtilius fieri poîeft. Quamc brem ftat lemcntia maciiinam ier-
ra: in fe ipia a:quilibicm elle, amp; ex confequenti etiam mare, quod illius limbus contineiur, tum ciL
am hoe continuo moueri, ne corrunipaiur amp; inficiat aerem, ac pilcesmterïiciat . Qmn etiam ler-
ram intus ac foris diluit, vt munda amp; falubiia üntomnia^ corruptione omni,motu amp; attritione con-
fumpta acdifflata.
Hïec omnia nu portât ccniri grauitatis amp; mundi confiiiutio, qua- fi à véle tibu s cog-
nita amp; examinatafuiflent, de nouœ continentis,qua; noflro lecuioinueïita ert , deque meridionalis
continentis,quïE nec dum expioraîa polo Antardico flibiacer, fitu amp; magnitudine prope verum iu-
dicafTent. Etenim cum terrae vetenbus cognitîe i So.gradibus iongitudinis comprehendantur,hoc efl,
dimidiam tantum fphœram occupe ut, neceflarium erat tantundem tcrraruinin altera medietate ex;a-
re. Et cum Afia, Europa amp; Africa pro maxima parte vitra a-quinodialem, verlus boream fint fit-«\'
n-ccefîe erat tantam continentem fub antardico polo exiflere,qua; cum Âfie amp; nouse lodiç, fiue Ame-
rica partibus meridianis, reliquis terris a:quiponderaret.

Teriam fie, vt diduni eft, ab aquisfegregatam ôtânimalium vita; appararâm Deus, inquit Mofes,
Vocauii EREZ, hoceft terram,amp; aquas colledas IAM, id eft maria. Non eft autem putandum quod
ftatimfêparatione hac fada, hffc nomina protulcrit, quemadmodum nec aniea diei , nodisamp;cœli
nomina,cui enim ea dixiiret,cum necdimi homo cuius hsec opera cognoicere maxiriiè intereiat, cre-
atuseffet:nifi quisangelisdidacontendat » Cœterum aliud amp; grande myfterium hicinfinuari per-
fuafumhabeo, videlicet immenfae diledionis, amantiffim^eque amp; beneficentiffimze conuerfatio-
nis Dei cum homine, quem fingulari propofito ac ftudio creauit, teüimonium. Exiftimoenini
hanc nominumpatefadionemnonhoc die, fedpofteain familiaricolloquio Adamo fadam , fi-
gnificare. EtenimcumGen.z.v. 19. ammaliaad Adam adduceret D^us , vt iîlis nomina inderer,
non dubium eft, quin latior ipfi fermo fuerit, amp;decreatione rerum pluribus cum illo egerit,lucem^
diem,nodem,cœium,terram,mare,folem,lunam,pra:cipuasque mundi partes nominando,quö pof-
tcris veram totius opifici) hiftoriam tradere poffit,vt etiamillaab Adamo ad Mofen vfque mediocri-
terconferuatafuit. EREZ vocabulum. (vt Auguftini Eugubini verbareferam) proprièdefi-
gnat, quod alcatur,à vei bo R AZ AZ, addita iuxta idioma hehraicum litera aleph, quod confilium
creandx terra; demonftrat. C reata eft enim vt ab animalibus nobilifTimis, quibus omnia creabantur,
calcaretur. IAM,id eft confonans,fremens,tumultuans,fit à verbo H AMAH,quod fremere, vocife-
rare,ae ftridere fignificat.igitur ex hac Augu ftini dedudione liquet EREZ amp; EAM, talë terram talef-
q^ aquas, quales nunc funt terra,qua- animalibus terreftribusefi: pauimentum,amp; euntibus,quiefcenti-
bufquefuftentaculum praftat,acmarevaftum,quodex congeriefluminumcolledum perpetuo fluit
acrefluitjfonitumftridoremqueefïicicns. Et quidem terra cum aterendo dicatur,proprijfTimevoci
EREZ, refpondet. Aduerte amp; hoc quod ibidem Auguftinus roonet. THEHOMab eodem verbo
H AM AH deriuari, adeoque abyfliim frementem amp; tumuituantem fignare^ex nominis ergo fignifi-
cato intelligis ventum illum difGretorium,de quo cap.7.difrerui,ftarim à principioin chaofuifle, nec
alium ibi fpiritum quam fiatum
hunCjtotam molem exagitantem inteiligenduaidle, proiade öcna-
turali partim modo difcretioncmaquœ amp; terrae fadam fuiflè.

F AB R î C AE MVNDI

Caput vndccimum.
T)e creandomm qu^ru^liclgrétdu ^ crdim.

Ädciiüä ea tantum liint creata, quae ad generationem corum pcrtinebant, quae hotnini äd
vitam funt nccefläria, quaque eorundem domicilia erantfutura, hoc eft,elementa ex quibus,
autca,quoruni operaillaerant generanda amp; fuflentanda. Diuidit communis fcnfus crcata
omnia in tres elaircs,aur potius grad\', in i a qua; funt,ca que vegetantur,amp; ea qu^ fentiunt:qu3e diuifio
fi rede intelligatur amp; expcndatur^elegantifl^ime fpcailationi noftra coimenit, eamqj plurimü inuat,
amp; fapientiam adfeii.In primo gradu non oportet nudam eflentiam fine omni forma amp; quaütate at-
que efïicac!a,qua1eftii foiliniant primam materiam philofophiintelligere,nihil enim tale creaflë Ded
oftendi,fed illa cogitanda funt,que quzecunquc fintvirtuteaut poteniia,tamem fine omni fimt motu,
itavt vbicunqueiaceant, ftent, pendeant, immotaper femaneanr, necaugmentum fibi vllumalTu-
mant,vel vt planiusdicam,qua; in fe vim crefcendi non habent, fed vtnatura primum formauit, ita
funt amp; manent, nihil in fe vit^ habentia. In 2. gradu funt omnia qu^ein iefe primum vitae gradum ha-
bent, videlicet vim vegetaadiamp; crefcendi, necalriusadviiamafcendunt.ln 3. gradu funt quae prjeter
vegctatiuam, eüam vimfenfitiuam habent,ac propria virtutc,pro fenfus eonditione,fe mouent.Huc-
iilq5 ex prima materia procedunt crcationis gradus,amp; quia animum hominis,quo folo a brutis difFerr,
non ex prima materia,fed priuatim amp; fingulatim ä Deo creari vulgo credunt, hominem ipfum caete-
ris animaiibusannumerant,amp; in 3. crcaturarum gradu comprehendunt. At vero cum fuo loco often-
dero, etiam animum hominis ex prima materia per intermediosperfedionisgradus deduci,quartum
in illo creaturarü gradum conftituendum elfe patebit.Eft itaque primus gradus eorum que funtjZ.eo-
mm qua: fiint amp; vim habent vegctatiuam,primum vitae gradum, tertius corum quae funt, vegctantor,

ac

■Ïvï

-ocr page 45-

SECVNDVS DIES. •

ftfendunt, atque ex CtnCn motïeatur volunranè,quârtus eorum qu^ fimr,veg«aiituY feùrmnt amp; in
îclligunt atq; ratiocinantur,aiît breuirer, i. qua; tant, 2, qua; crefcunt, 3. animalia q
uîe ieaiiunr 4 q-is
^intelliguntamp;ratiocinantur,fuperioresenimgradusinferiorescompledluntur.ln hos4 o-radusopor
tet philofophantem diligenter animum intendere, amp; ordinem creationis his gradibus alc^endcu rem
amp; progredientem obferuare. Neque tamen cogitandum eft, omnia qua- iunt prim i pradus pro-
\'creata fuifîe ante ea qua\' funt feciindi, non enim lapides pretiofos ôc metalla ante herbas\'exiftere n-e
^cefîe fuit. .Hoc enim ftatuendum eft in primis, eapritnum creanda fuiire,qua; hominis vfas mk\' poquot;

ftulabat,gemmxamp;metallaetiaiiifidiupofthominemiintnara,nihil incommodiadferrepotuerim

Verùm dices mihi, ante feptimum diem creata illa eflè oportuit, rede dicis, led artende ea tunicrca-
ta cenferi, quando terra mandauit Deus ifta generare,terra enim eonftituta eft mater horum amp; ma-
termanet, penes feamp;ex fe fernen condpit, vnde illa perpetuogeneret, acpro fuatbecundicàre fuo
tempore pcrficiat, at tarditas petfedionis nèuœ fpedei generationem non remoràtur quia iplh vl-
timaeft, neeconfequentergenerat. Quodfigemmagemmam, amp;metallum libilimilcdebuiiret
procreate, tum vim Ipecificam amp; feminariam oportuiflet métallo amp;gemma; indi o\'iodcrcaro\'is erat
nonterrœ, fie vtique ante feptimum diemnbsp;metalla perfeda eflb, amp; vinutem fpecificani

fibià Deo inditam haberedebuiflmt. Quod fi ordinem in Genefi mu«di exprdlum cblerue-
■mus, tertio id die cum herbis fadendum fuiftt videtur, fmulis enim fuiflet in vtrilhue o-enerandi m o-
dus,amp;vterquemeodemgradu, vegetantiumfdlioet, numerandusfuifsct,adeoqueparireradoleaif-

lent. Itaquecum horum feminariaratio penes terram maneat, Ifcetadiutrixamp;fortafleformatrix

aliqua virtus ex ooelefHbu s accedat, cenfendumeft, horumcreationem tum perfedamfuific cumfe-
^inaria ratio amp; vis generandi, terrae à domino impreffa fuit, quod nihilominus eodem hoc ?. die
\'iuxta naturalem rerum progrdfum, fadum credibile eft ,\'cum terra fut^kienter fblidatafait ôcaftrâ
iam proximè fuam formam compleuerant. Nullum igitur iiiconueniens inde nafdtur, fi mttalla
amp; gemmx amp; qua;cunque fimiliter à terra genita, propriam fui propagandi vim nö habent, poft ali-
-quot demum annos ,procreata dicantur, amp;fuerint, cum ratio fcminaria amp; vis fpédfica -. prîsdpio fer-
ra: indita fuerit, quae generationem complent.

_ Hic iam duplex generationis ratio occurrit, qua; pmdent€rdiftiri|uenda venit, vtncluftuscfè- -
^ationisordomGeneümanifeftè confpicuusturbetur, amp;ordinis quoqueratio per omniaconftet.
Vnaeft ipfius fpeciei, qua; femper fibi fimileprofert,vtequus equum,ouis ouem, amp;c. vfque adfiri-m ^
mundi quiaex propria fubftantia , amp;per propriam generandi vim, de cuius fupra omnem modum
admirabiiimyfteriofequenticapite dicemus. Alteraeftqua;non fibi fimile, fed fpeciedifeens pro
quahtate ^mtuum diuerfi generis concurrentium gignit. Sic terra, aurum,fuiphur, plumbum \' amp; c
,generat, fibi diifimilia amp; alterius fpedd, cuiusvimin fe habet ex creatione, non kitem poftea nec
aliunde nifi ab opifice
Creatore acquirit. Vides ergo duplicem generationem fpederum, quarum
qua?
a ipecie ipla iit, fpeciei etiam intra fex dies creationis pcifediouem requirit.quo fpedticam illam
Vim geneyandi
a Creatore aCdpiat, quam nec terra nec coelum, nec aliqua prius creata fpedesdarc
poteft, folius creatoris eft eam vim creatis fpedebusindere. Proprerea verfli 2
2. etfi aquœ pri-
mas fpecies pifcium amp;volafihum produxiftent, non tamen illis totisearundemfpedficam vimper-
petuamamp; propriamfedr, fedeandem vim in propria materia earundemfpecierum ex aquis fumpta
inchoatam cum animaübus ipfis perfedt, ïjsdemque impreffit atque indidit dicens- CrefdteSr
multiplicamini, ôcreplete aquas maris, volatile quoque multiplicet fefc in terra. Oux vero foedS

hancbenedidioneninonaccèperum,eœ neque exfemultipiicaripofrunt,feda

damgenerationemhabentaliundè, nimiramexcerto demento Ltelemenri/n, ?hnc ^

rationisvimDeusindidit, tunc haud dubiè, cum perfedam

ramproprmmquefpiriturnadeptafuertim,quemadmodumamp;^^^^

«U fn^^^^^P^^f^^isimpTeffaüt Znl

pustmt lapides, gemmas, metalla amp; rdiqua eiufmodi ,ante feptimum diem in confpicuum proferre

r^Zf quot;quot; rnbsp;dementis fada erat, nec vlteriore creatione opus habebant,eorum genè!

ratione naturaliter lam ab dementis pendente.nbsp;^

. Iam hifce rerum gradibus conftitmi^, fécretiorisphilofophiïeftudiofus diligenter perpendat qui
norum fmt nobiliores, amp; quo ordine, quibufqj amp; quot medijs, ad fua; fpecid perfedionem adducan-
^ur .Qiwmamautemintelledus amp; ratio aliquid fupra fenfum ôcvirtutem motiuamaddit amp; ha:quot;eplus
naoet quam vegetatiua,mrfus hçc primus eorum quç fût ad vitam acceftlis exiftit, facile intelledu cft

vJvgradusquoordineenumerâmr,eo etiam ànaturaformariacnobiHtari.Exemplumomniûin ho

amp; vTnbsp;habemus,in quo vis fpedfica à parentibus femini imprefla, dq^ innata primÛ cor-

to VP \'.nbsp;tantifper dum cor formamr in primo confiftunt gradu, at mox corde forma-

circit?rfe^?en—

oalis ^^quot;^^^ad^Ttagradum, fe mou ent, ac tum quidem nullum intellec^is fiue anima ratio-
primo cS^n\'Mr^^^^ deprehendere, neceft-ario tamen anima rationalis fubftantia, etiam in
tnbsp;uu adcft, fi generari illam à parentibus eoncedimus, at formatur tum illa adhuc, amp;

poftrcma

-tX-f

: ;

-ocr page 46-

CREATIONIS M V N D L

poftrérna Vînoblliffimàperfidmr. Proceditergo omnis geoemtio ab ignobiîiorêad riobiîiuSj él
îlimmo euiufqiie fpeciei faftigio perfidîUT, nec vitra aiceiidit.Nihil enimfuœ fpedeimetamfiiper-
gredi valet, quia vires ei vlteriores data; non funt, led öenedidio generationis , ipfa fpede termina-
tur.Sic ea qua; funt taiitum,quantumuis in fuo genere nobilirate cetera rxcedunt, ad crefcendi tame
potentiam non pertingunr,qua; vcgera funt,alia quidém alijs funt nobiiiora, verum ad fenfutn non
perueniunt, amp; animalia quorum in fua fpecie veftigium eft iènius amp; motus,ad inteliedum non per-
tingunt, hic enim iiiperat omnia,amp; Dei refert imaginem. Hunc nunc eundem ordinem obferuabis^
îcdor, in rerum creatione feruatum elfe, hadcnus entm creauitDeus eaqua- funt, deineeps ex hisip-
fis aflumpta nobihore fubftantia, creabit ea qu^ fu nt fecund! gradus, nimirum herbas amp; plantas, de-
inde
animalia, qux funt tertij ordinis,amp; in his primum qua; ex aquis funt amp; ignobiliora,poftea terré-
ftria,qux fubtiliore amp; ficdore,calidiorequc fpiriîu dotata, fubtiliora etiamfunt fenfu, amp; ad intelie-
dum nonnihil accedunt,denique hominem ipfum, qui ceteris omnibus ratione amp; fapientia dom-
naretur. Ita nobiiiora pofterius creantur, (^uia nobiliore ac magisdefa;catadigeftaque materiaegent,
proinde tardius per fiduntur, naturae quîE prius creata eft, iuxtafuum genium amp;modumabidea
Deiinditum ieraperoperante. Eft autem idea Dei opus fapien
tiœ eius, voluntas ordinis, virtutisôc
proportionis, rerum creandarum ôcliiftentandarum. In fumma, fi quis int entius ordinem rerum
perfcruterur,amp; fpecierum communionem differentiamque confideret, intdliget creationem rerum
ab ima amp; ignobiliftima fpede fie ferè furlùm afcendere, quemadmodum arbor primum vnicum ha-
bet
truncLi,in quo omnia qu£e funt à radice ad fummum vfqj ,lunt vnum communione fpeciei, fîn-
gulis interim partibus fuas in eo venas habentibus, cum vero ad aliquam differentiam incipiunt ac-
cedere,fit prima truncidiuifio in ramos,ramus deindequilibetynusaliquandiu exiftens , donec in
diuerfum illius venîE abeant, fit fecunda diuifio,ac fic deinceps, donec ad extremes ramos amp; frudus
peruenmm fuerit. Ita chaos vnicus omnium fpecierum creandarum eft truncus, radicem amp; initiumt
in vniuerfali idea creatrice,quae eft in m ente amp; voluntate diuma, habens. In hoc trunco omnia ad-
huc vnum funt, in feminaria ratione chai latentiaamp;communicantia j porro vtvniuerfalis illa idcâ
creatrix rerum, per diuifionem in determinatum fpecierum numerum amp; formam fefe paulatim af-
cendendo diuidit, ita ex vna fimplid ineompofita fpede chai, paulatim fpecierum differentia ori-
untur: tantifpcr enim om.nium deftinatarum fpecierum fubftantia; vnà manent, donec in eo in quo
communicant perfedè ad differentiam vergunt, inde qu^ adhuc communicant, vno ramo contents^
coherent, donec in propria fpeciei viam perueniant,fuam quaeque altiffimam fiuc extremam amp; per-
fedam fpeciem fedantes, fic omni vndequaque veluti per omnes creaturîe ramos fada excodione
diftiilatione,defa:catione,exteHuatione,fub]imatione, aut quocunque tandem modo,adus ifte ad fu-
prémuni operationis fcopum tendens nominandus eft.tandem ad fingulas fpedes conceptas perueni-
tur. Caeterumid memoria tenendum eft,quae fuperioris funt gradus tardius perfid, quandoquidem
per intermedios gradus aicendunt. Sic animal cum tresafcendat gradus, nimirum per efte amp; per
vegetam fpedeni vfquein ienfum amp; motum, necefle eft vegetamia vnograduprius perfici.lta enim
de idea illa m Deo vniuerfali cogitandum eft, illam in creatione ita fuas impreftiones facere, vt à
tmnco incipiens, ordine inconfufo ac redo tramite, paulatim per nobiliores amp; nobiliores ad fum-
fpeciei produdionem tendat, amp;qu2 vnius funt gradus fimul perfidat. Deinde quœ fequentis
amp;nobilioris, vtin creatione plantarum , animalium amp; hominis videmus. Iam fpecies qu
£E in
vno gradu confiftunt, fiue vnius fimt generis, vt in plantarum genere falix amp; quercus, gradibus qui-
bufdamexcdlentiaue aut nobilitate inter fè diftinguuntur, quamobrem perfedius aut nobilius
quid, tardiufquexffedueftiu vno quam in altero, inde fit quod tardius quercus quam falix crcf-
cat amp;adoldcat. Non mmus tamen quercus quam ûiids cieatio tertio,die fuit abfoluta, nam vt mox
videbimusvisfpecifica fimul cum germinante herbanara , plantœque per ideam formatricem im-
preffa eft,duobus enim his creatio eorum quse fibi fimili funt gignitura, abfoluitur,fpcdeipfa amp;fpe-
cifica, boc eft, propagandi fpeciem viraite,quae deinde fequuntur incrementa Ôcfruduum generatio
opera funt ipfius fpeciei naturalia, virtutem illam amp;creationem confequentia . Hic autem memi-
niife oportet,quod feptinio capite diximus. Moxvt materia rei alicuius parata fuit, fimulfpecies re-
rum inde creandarum nata eft, tametfi res ipfa ierius adoleuerit,
vt fbl primo diecumlucem Deus
crearet, crearicœptus eft, cum quarto demumdie perfedus fuerit, fic paratisaquis,
tértio die fpecies
pifdum creari cœperunt, amp; exficcata terra fpedes animalium terreftrium, cum hxc quinto demum
die perfeda fuerint, fic tertio die fpedes quoque herbarum amp; plantarum creari cœptaeft, licet quar-
to demum die abfoluantur. Moles enim tempus abfolutorum.operum tantum notât. Simul ergo
fpecies plantarum amp; terreftrium animalium, perfeda eorum matre terra, natxfunt,fedqu^ fofidi-
oris erant fubftantife tardius abfoluta, vt quercus quarto die ferius adoleuerit quam herbue . His de
gradibus amp; ordine rerum creandarum confideratis, ad plantarum creationem veniamus, qiia;cftal-
tm pars operis huius dici ter tij.

V

II

FABRIC AE MVNDI
Caput duodccimum.
De herbarum ^ arborum creatione, Spiritali^hUmtial

Poftquam

-ocr page 47-

TERTIVSnbsp;^^

tertio die, priino fèparauit aquas,quae fiifec^lo fiiiît à terra, durant^ ad-
iiuç flatu,alterum opus hums dieiiequitur,creatio herbarum,de quo nunc ai^em\'

terbis amp; frudibus viuéadam
e at d fecundum rerum gradom,qm^ca prittius vit.,procedit creatio, amp; qaia n
» llomm ahmcntum eranr tranfitu.a^modum muenit Deus, quo niu tipiiHi

^ -\'~iquot;™^^bus,etfîemmnonaddacurbenediaiomuItiplica ionis ea iatisin Jli^i nr

fciffc/cdexpunapamp;veli\'^ïor.rc^nquot;

amp; cœleftibus ad influcnthm virtumm aton- os fin^,?^nbsp;^ demeutis ad genèrationem,

fccnfarumindidit amp;addiditfibillmriri j u\' P,™idc^mmmfapkntiafuacompre-

tuofpedéœSata

1cm fubftantiam cxhSi t meZ S JLtT i Vnbsp;K estera corpora ex fe (pkita-

�mconnertitu amp;

lumiri quantitatefttoaStonri^. ^^^

ctefcere debeant.molle amp; duftile alimetrtum habLt, proinde óT^r^^^vkcSe exifala^^^^^^

H^ecfpUitalisfuMatólSS \'uîfee\'

aemferuat ( mte I,ge qua: in planta eft, non qu^ extra)h^c enim primum abillâLtr^-S^

%c,em,demdealitamp;coirferuat, amp; quandiu niliil ipfam fpeciem corruZr«^^

eofdem charaacrifmos,foIiorum,flomm,ramorum,fruLTr^Sorem fiL ,
quaacctdent^ conferuans,adeopertinadtsr,vtfl fttra lusvelgm^^^^^^

que fuam mdoiem fequatur, omnealimentum in fuam fn^ J inlt;cratur,ibi quo-
menmmfic attraftum informamduspaS quot;dqurrtenTquot;quot;*quot;- QSpdquot;betautemaii-
ns cunr ad frudum peruenit in fpeciemLftûs mS cuSlTfof quot;quot;quot;r

^oanimalis, vt omnibus eius extremis iiUu vu SpS r«cditul.

fet-vteiufdemfpecidtrraneat continuait

eonft quot;quot;quot;quot; ■»quot;»«\'»s hic fit vt veluti vnumcorpus, partes interThatmonr.1^^^^^^^

FABRICAE M VNDI Caput 13.
De Ligno vit a,

gt;nbsp;Knbsp;tâlcM

I !
t

-ocr page 48-

tîlEAtÎGNlS MVnDI

i Aîcm fcmlftàriam fptóem toto termrimi orbe, ibi ad hoc idonea erat cîemenîi fèrépcriës, de-
dit, vt nufqtiam iilius fpedei virtus deefiet , iiou enim locum mutant piantœ, amp; animaîiuni

_ racdo,per lenas ambulanr,redruo lococouliften tes feme marurum ibi proijciunt.neq; tranl^

plantan di hominibus data fuit cura,vt quibus otnnia fponte offerebantur necelTaria. Cumque nihil •
fruftra amp; line caulà fapientia D\'ei \'cieârit,quod non âd âliquam vita- necelfitacem fit vtile,certifiimum
cfi nullum efle moi bum, nullum natura defectum,cui non propitio remedio profpexerit. Q^mobre
tot fpecies plantarum pullulat\'e amp; \'enalci fecit, quot conferuanda amp; liiftentanda hominum vitx amp;
Omnium animalium opus erat,amp; lignum vitç in medio paradifi collocauit,vt homo quoufque man-
dati exercitio amp; obfequio diuinibr fadusj in ccelum îïanffefetur, eius vlù vitam làlubrem conferua-
ret : fic amp; brutaanimantia fuse natura fubfidium quarunt, Hirundo Chelidonium, Catus Nepetam^
Eufo i^lantaginem amp; Saluiam, Canis gramen, Teftudo Cunilath, Muftela Rutham, Ciconia Origa-
ganum, Perdix Pari€tariam,qua amp; Perdidum dicitur, Acdpiter Hieracuin, Columba veibenacam.
Pica quoque agrotans dicitur lauri folia in nidum eongerere, quo morbos illis are\'eat, fic Cemos cie-
dimus Didamum herbam, quodéius pâftu telum deciflet,fagittarum vulneribus mederi, ofteridific,
Ceruas Sefeli herbam demonftrafle arbiträmur,amp; Foeniculum nobilitalTe Serpentés, nam guftatu amp;
ciii ipfius ienedam exuere, ocuiorumque adem fucto dus reficere fdmus, quod amp; pluribus liceret
oflendere, quandoquidcm natura ipfa animantia doda , plurimarum herbamm vires fibi cogniras
mortalibus indicarunt. Tales autemijpedcs plantamni in quaquc regione creauit, quales hominibus
amp;animalibus ibidem natis,temperatura conucmrent, quodcomperimentisfapeuumero probatum
cft,ita vt ex folaplantarum nafcentium frequentiaanimäduerti ferè poflrit,quibus morbis populari-
bus,nimirum
bhf^ioigfqu çlibet regio fubieda fit. Ita apud Danos, Phryfios,Hoî]andos,qulbus Scor-
butus didus morbus
frequens,iftius quafi proprium medicâmèntum Codearia fqlicet copiofè proue-
nit.Ita vbi in paludofis locis 1 amariicus nataleXolum agnofcit, plèrumque lienis ibidem vitijs expo-
fiti funt incola, quod ex iu rido colore^quiin tumefcente cute iUis effîorëfcit, hypochondrijfque in-
fiatis videre licet.Eodem modo obleruatur^quibus in pagis circa fepfes in arëis frequens Abfvni hium
luxuriat, in ijfdem häbitatores naturalium vifcerum obflrudionibus,ventriculi infirmitate,lufFufio-
ne bilis plurimum aftedos,vt facile,nifi pradida herba vfu,vifcbrum ineatus relerentur, exterfaque
bile eadem roborentur firmenturque in Idefum primum, paulo poft in Aquam intercutem exorbi-
tent. Et licet quadam fint inimica amp; venenaquibufdam,fuo tarnen modo adhibita,Iiint falutaria, fic
ex peflfimis venenis
fit nobilis theriaca, Ôc nihil eft tarn alienum à uaturahominis Conditum,cuius v-
fus alicubi
non fit vtiliSiNunc.de femincagamus.Ex atomis terra per opusfapiéntia,id®am Dei afcbe-
iicdidionem, creauit Deus herbas amp; plântas, fic autem creauit queinadmodum nunc ex feiiiineilla
jiafcuntur,cadem enim eft primageiierationis
,qua (ècundç,operatio,cû fit amp; mäneat eadem fpecies.

Que m admodum ergo ex feminenafcitur planta, itaamp; ex atomo terra,pciideam for mato in cer-
tam
fpeciem,amp;è contrario.Exfemineautem gemmulaaltcro fine tomprehenfa, qua parte leminis
apicem fadt,humorem tcrrçaut aquaattrahit amp; radiculam vnam aut pluresfadt, pro ratione fpedei,
perdue eas alimenmm attradum in alterum fui finem, trunaim generat, amp;confequenter quatrun-

coadharentrami amp;folia,fpcdficaautemviseft ingemmitlaiUâ, qua omneattradum aliméntum

in fuam naturam amp; fpecicm mutat.Eadem eft ratio in atomo tcrreo formato per ideàm , non tmm
aliter fuam gcrminationem fadt quam fernen . Porro illud alimentum attradum vt magis furfum
fertur, magis etiam ac magis informam dus,quod inde nafdtur alteratur, in ramosà trunco diuifos,
in fo1ia,in florem amp; in frudus.PerfediflTimus omnium eft fmdus in quo abfoluitur fernen, quod ad
multiplicationem Ipeciei datum eft. Et fuperiora per calorem ad adct efcendum excitata , fuccum ab
inferioribus trahunt, radixautem non potens fuflfidens alimentum fuperioribus adminiftrare,nouas
aiti-ahendi colligit radices,per quas copiofius alimentum colligit.Hincconfequitur,qua plantç plures
habent
radices,corum fuperiora maiore alimcnto opus habent, amp; frudus funt humidiorcs, nifi radi-
cum potior fit vfus,quam fruduum, in quo fapientia diuina animalium vfuiprouidit,fic herba, qua-
rum radices efuideftinata funt, plus fucci attrahunt,ôç radices fucculentiores funt amp; crafliores,natu.
ra pradpué radidbus incrementum non herbis procurante, amp; qua longiorcs funt, ea ficcioris pin-
èuiorisq^ueferèfuntfubftanti^,vt qua ficcius alimentum in protundo quarunt . Multa ex acciden-
ribus amp; proprietatibus radicum obferuari polfunt, qua ad naturam, earundem amp; heibarum,difqui-
rcndam pertinent.Defcrtur autem füccus attradus in herbis furfum, per partes nondum alteiatas, in
aiboribus vero per corticcm, vt pote fpongiofu.m magis,donec ibi longiufcula mora alteretu r à vicina

parte amp; quod nobiliftimum cftamp;defacatius,furfum in flores,frudus amp; fernen attolhtur. Multehic

indaganti occurent fpeculationes.Qupd verç fic, vtdixi, furfum feratur fuccus attradus, dócent nos
infitiones furculomm in arbori bus, in ijs enim attradus humor primum furculomm cortid com-
fnunicamr, ibi moram fadens corticcs fu rculorum cortidbus ftemmatum ynit, amp; poft lignum ligno
connedit, fedfpcdesquainftemmatceft, mutaturin fpeciemfurculi mferti, fic iuxTamandatum
Dd eadem fpecics fèmper eadem produdt, fmecx feminc,fiue ex furculo mfito,amp; confcquentcr iux-
ta illi us fpedd naturam ramos, folia amp; frudus ac fernen profert. Non inutile etiam con fideratu eft,
quanto tempore? ^ quanto à terra interftitio, frudu. amp; fcmcn adolcfcat, amp; qmbus humoribus plan-
ts circa radices ddedentur, quos réfugiant,amp;fipcflribile fit, quopadofuccusaheretur per fingulos
gradus in radice, in trunco, infolijs, in floribus,in frudu, m ièmine, fic enim fpedd natura exadius
dinofceretur faltem hoc in confeiTo eft,alimentum planta multo nobilius effemfrudu quamin pla-

îa,nobiliffimumâutcjn in femiïic, vtquod fcofus eft ïQtiu$crcatiQnismiU§ fpedei.

\'nbsp;irfS

-ocr page 49-

TER T! VS dies.nbsp;quot;

. ExîâmdiaisMligimr/aîms hete

alias m America fiue Noua India eflè, qu^ nuiquam in hac noftra continente aS Afril amp;

Europareperiuntur,qua tantirperinhoniinurnvfunonfuerunt donecelt;=Sinr.nL^- \' ^

tinentepmiinemuenuuitur,qua;hauddubieàcreatioriemundi ibiextitcruM vnde(ufDicorear,eT
ras dUuuio Obrutas non
ruiffe,enm hominem delere vellet Deu«, Gen.6 v%e ad v 7 no^Tm
erant homn,e^pro.ndeneean,maIia ibicteata , ibiqne habùantiadélenda erant, vtpitirerh^o
quemcondidiffepoemtebat,proptercaufam m animalibus nonrepertam. In iftarêrô noftra cZ?

neme penre animalia del.uiflent,ninaliqua in area fmffe„rferuata,quia in aquisvi

lt;^um Igitur virtutes ligm vita^.lparfim toto orbe condidifl\'et Deus eaL, opera
ncafuiflèt.Impletoenimhommibusmundo, noilomnibusadliirnnm „i™. ^ J umtra-

bum auertin-et.Cum igitur ad rfum amp; minifterium hom n im
jllisopemexpeaabant,fupremaimisfuadonaconfeiebaut ^omniahnminrf fr î J

tnanfiflèt.ftAdam„o„peceafret,eadem tamen harmonia,fiquisXe^

ore dependeat,omnia propter hominem fi.nt,ad fcopum ergo cum omnia tenderenquot; St^ lu^\'
homo mquam, ex varijs partibus conftarci,qua; tarne confentieniilllmam imer fe harmonS^Sa
rent^, vt pote in qua vita confifteba^alia ftomacho,aUa epati, alia cordi, alia fanguini, arrS
Tc\'
fubfemiebant,quamobrem tot erant fimplicia aut plantée, quotvifcerain homine, amp; quoquot; Sruin
affeftiones. Et quum vrrum quodque ens attraftum alimentü in fuam fpeciem mutet,amp; fint d^eX

ftatonesinœrporehumano,amp;diuerfsvi®adfmguksextremasfiationespe^^

amica médias ftationes permeant.qua; virmtem fuam integram ad extrcmas defetunt, amp; ibi operan-

mrqu^veroillicanaturaal,erarinonpoffunt,eaautvetrtnafunt,autnatur=emoleftarS

™stetiombusaltcranmr,am.cafuntnamra.,autexigu=evlrtutis. Qu^einteg,avirmte^xt
ftauonespenetrant,^icanaturaeexiftentia, ea fu„tqua;UU membro autvilœrima.isfunt appT-

ffr,, \' tnbsp;quot;amrs fimilitudinem habent,enam in tiSura communicate

generanr, ti Hoies colore differunt, hoc pro fmgulamm peculiari proprieiate amp; aliquali dift\'erentia
S™ H r rnbsp;amp;arbores,quar folia inambimdentarain modum feir,: habem q™

■ K W sermmant, proinde fimile aliquid habent in namra, in quo conueniant : tnultœ i
tem herb®amp;planiç, foliainambituminimedentata, fed œqualiter circumfcripta habent mnltj
dentatamaoïWeïi abeunt, multa in rotundos velutiglobulos,vt ruta, multa in adem duram amp; oun
gentem veluti taxus, omnia diligenter obferuanda, fiquidem non cafu talia lunt feditir^n^\'
tuo producente natura:quamobrem cum nihil temere namra produat amp; dufdem fimV Jl? ^
pemo creaiacft cauamp;, neeeffe eft multa certa fpecierum lege fimilia eS amp; m „ quot; r® ^^
municare. Ampliuscumcœleftiumamp;terreLiumineunrfprnf quot;^\'quot;\'^^^\'«l^omodocom-

per m figura amp;formagenetationes habent, amp; fuigute à proprijs incXl„ ^fnf T\' ® mquot;quot;

charaaerifmosplantarum intendentes, multaiLifumTC^^^^^^^

nam^apudmedicosperitiorespartidpiacolligereamp;perfpicere,inqu

mtiira Hnbsp;«^haraaet.quem perpetuo feruat,afpiranteconfimili in cœlis

natura. Hxcpromeaquahcunqucfpeculationeleaoremadmonere volui, quo rem lon-evtiliffi
mam, m qua Salomonmultam laudem
3 .Reg.^.cap.v.j 3. adeptus eft,fuis ftudijs adiuuet Ou» enim
quot;quot;k-nbsp;in figquot;quot; amp; forma feaantur, quidnitodio amp;

Ä T\'*\'™quot;\'\'^ cquot;^quot;quot;?nbsp;diireientem illuftriffimiPrmcipis Iulifci Med cam

f fc^TT\' ^«\'quot;«\'\'quot;iSoliaandrum, qui vtinam in tam neceflària philofophia parte pè^ïll?

breui apodixes charafterifraorum haberemus,amp; occultas fingulis vifceribos appropriéiasnbsp;^

itaqucdum vbique virmtes ligni vita; conftimit Deus,reae Pfalmifta inquit pÊl.,, lu„rn,
la dommi exquifita in omnes voluntates eius,femper adfcopum pta^conftimmm opus

l\'oftquam pro meo exiü intelleftu dénatura amp; varietate plantarum egi,vnum eft fummum natur,

wsscmniula,quamdixi, latetyisemm tota fpedci,in illagemmula ablcoufaeft; aimgentmulania

D \'i nihu

-ocr page 50-

CREATIONIS MVNDL

nihil in fe talmm habeat, ncveftigium quidem vllum,fed fit totum homogenéum, amp;eïufdém pknè
nature appareat, quamobrem mihi rede iudicarevideor, ideam fimpHdlfimam quse prindpio for=
mauitfemen, adhucipedem comitari, ôceandem operamcontinuare,quoufqueceireï generaiio.
Et hoe eft quod Chriftus dixit:Ioh.cap.5 .v. ly.Pater meus vfque modo operatur amp; ego operor,quö
licei fabbatum à creatione fit,non tamen à fuftentatione creaturarum, fed quod opus illud duret vù
que ad finem rerum .Non video quid aliud hic did poffit^ Qm huius fpeculationis ftudiofus eft, prx^
dpuè attendat, qux acddentia cuique fpeciei fint propria, amp; horum caufas, fi poteft,perquirat,in pri-
mis de figura, ÔC eius incrementuto à radice vfque ad fummum quo ordine fiat, refpidat^ quo padó
per corticem,per venas amp; neruos folioaim, vfque ad ambitum eorum procédât amp; diftnbuamr, amp; m^
ïufque naturae charaderifmum proprium, tandem haud dubiè inueniet.Finis tcrti) dieió

fabricae mvndi

Caput dccimumquartum.

Tgt;e Luminarium creatione^

I

QVARTVS DIES INCIPIT.

Reatio luminarium licet quarto demum die perfeda fuerit, primo tamen dié
creari cœperunt^ idliquet,quianon eft aliud lumen quod diem ànodediftino-uat
(quam folis.vt.va4.proprietas illialfcribitur,amp;:iam tres dies elapfi funt,quarciÏlud
I lumen, quod primum diem à node diftinxir, haud dubiè fobs futuri lumen fuit
)fparfum adhuc, fed contradum inhemifphaerium cöeli,totum chaos ambientis^
) amp; ab initio fuper polis mundi verfatiiis, ita yt primo die fimul cum luce cçlum e-

___________I iufque motus creari coeperit, verfu enim 4 diuifit Deus lucem a tenibris, quod n6

nifi colledione luminis in vnam partem cœH,eiufq; drcumdudione in paradifo, dië amp;: nodem prç-
ftare poterat,quia igitur dies nodem fequi^ur,incidit creatio lucis primum in illam medietatem,; qu«
crat fub horizonte paradifi,vbi imenfior öc colledior fada motu in occafumfado, ab orientali para-
difi parte fupra dushorizontem afcendit amp; diem fecit.Qmrto autem die coiledio fubftantia Ibhs 6c
lunœ amp;..ftellarum demum perfectafuit. Mofes enim tempus abfolutorum operüdefcribit, quod à per-
pétua voluntate Dei dependet amp; definitur .Debuit tanien fol quem cor mundi eife dixi duodecimo
cap.ante omnia creari
,vt in animalibus,proinde cum prima luds creatione inehoatuseft. Sol autem
luddilTimam fubftantiam nadus dominium diei obtinuit, luna nodis, vt quae non fuo lumine node
illuftrat,fed foHs, habet tamen etiam proprium lumen, fed exiguum, etiam in vniuerfali dus eclipfi,
aërc claro, adhuc apparet eius circulus,fed luce admodum tenui, ftellae autem amp;reliqua aftra in tenfius
iumen habere videntur,fed longè infra folcm Jllud oblèruandum eft quod luminariacollocata
ait ia
expanfione cœli,amp;v.7 .expanfionem vocauit cœlum, vnde coiligiïur chaos multo minus creatum cf^
fe,quam nunc fit mundus,amp; ex APHAR ac veluti luteo abylfo chai, edudam amp; extenuatam mareri-
am furfum latam efle,amp;: paulatim vt longiusà centro receftït, fubtiliorem amp; nobiliorem fadam ôc
expanlâm,crafîîora elemcnta circumdediflè,ita
cœlum empyreum fubtiliffimum amp; nobiliifimum fa-
dum eft,vt pote thronus Dei amp; habitaculü b€atoram,fub illo primum mobile coelum paulo cralfius
amp; ignobilius,fub illo reliqui cœli amp; planetx, quanto
terrx viciniores,tanto dcnfioris ignobiliorisque
fubftantiae,minus expaniae,ita vtcraftïflrmum fit lunae cœlum, amp; conditione elementisprcximum!
Hï£C expanfio facit fuperiora leuiora, amp; fegregatio à crafliore nobiliora. Porro lucida materia qu^\'
aftrorum amp; luminarium fubftantiae parabatur, non extenfa fed contrada fuit, vt tanto
fortius lu-
cerent amp;: confpicua fierent, ita fit vt aftra denfioris fint fubftantiae quam reliquum cœlum,çquè tame
Jeuis,quod igneç,amp; dcnfioris quidem,quo fortior amp; potentior fit lux Sc radiorum ab alijs aftris pro-
iedorum reflexio,qu3e nodem illuftrat,praedpuè à luna reflexa,folis autem direda lux diem à node
diuidit
.PrzEter ha;c duorum luminarium officia additur, vtfint in fignaamp;tempora amp; dies amp; annos „
Hic aftronomi per figna intelligunt certos fyderum afpedus,per quos futura defignantur,ac toto errât
cagt;lo,longemaius eft cuius cauià ha;cluminaria funt condita,qua varia aftrologorum vatidnia, nimi-
rum vt homines quos Deus in fuo çdificio collocauit, omnipotentiam Sc bonitatem crcatoris fui
cognofceredifcerent,quod DauidPlàl.i8.v.i.luculenterindicar,dicens:Cœlienarrant gloriam De?
amp;h2:c (quae cum admirationcfpedanturjoperamanuumeiuselTeannundatfirmamentum.Et Paul*
ad Rom, i. v. 18. in eandem fententiam de gentibus Ioquens:Q^d,inquit,de Deo cognofci poteft,
manifeftü eft in illis,Deus enim illis,patcfedt.Siquidem qua fiint inuifibilia iJlius, ex creatione mun!
di, dimi per opera intelliguntur,peruidentur,iplaq; çterna eius potentia amp; diuinitas.Sunt ergo lumina
ria duo haec praecipué in cœlo conftituta, vt per hac Dei opera, omnipotcntia, maieftas, amp; diuinitas
creatoris, hominibus innotefcerent, non vt vanitati aftrologomm feruiant. Sunt prïEterca data ad
defignationem temporum,quando illaliint mutanda, fic finem temporum,amp; lïmndi indicium, in-
dicabunt,cumebfcurabunturac dilfoluentur.Sic temporepalfionis Chrifii,cuih tempus Icgismii-
tandumefier,admirandam folis ecljpfira Dionyfius Areopagitavidit. Etlofujeadmirandam Dei
manum fenfit per folem,Iofue cap. 10. V. i3.Suntitem pafitavt dies amp; annos definiant,deorfum in-
quam illuminant terram etiam, ftellae quae node coelum ornantjamp;foiisannuum ambitum fuo pofi«.
tu monftrant.Pinisquartidiei.

F A B R I C AE MVNDI Caput ü.

-ocr page 51-

TÉR TI VS DIÉS.

I^ecreatimepifcmm ^\'volatilium,nbsp;\'

QVINTVS DIES INCIPIT.

^^ndógradu remm crearo.iam de tertioagitur.de ijs qua funt veattanri,r
)\\) uentur, Scpntnum de ijs qua ex aquis, qu£ miAus folito funt fi S r ^

tefpeoe. fetten mtrafegénérant, ex quo matt.ro amp; proieftó
,nafawr cuiuslibetautem fpcciei indiuidua,eosdem femperdiart\'aer«

Contemplaberis;propriaenimcuiufq,fpeddnaturÄSmZ^

qmmr, vtex eiFedu eaufam, amp; ex caufa naturam coïl.gereT.cat i^v^ ?

«USettam hoed,e earum opuscompletum eft, licetfimulforZifœS^
parata enim cuiufq;ma.etia,con,inu6progrka eft créa ioTe«^^^^

^«.^wiiuviciur, ïequemuitaatq: vnum

creatDeus. amp;ordonan,„I

femamr.Atoetiamquœpropiusadyitamconfer^bant,

vt operam fuam iam validiusconferre potuerint, quam cum hetSnbsp;fi

tamm, mox vt parata fuit, fuum offidU exequi o»,;, H™ ,nbsp;quot;^\'Ta rerum crea-

di proceffit. O admirabilem fapientSr wXV r «\'quot;\'quot;buscooperamibus Êbriea mQ.
feaioni amp; viribus condendis fufedt ZX ^^ ^nbsp;Ï^™™ quot;«quot;«.ornawi.per-

hicfingularumlpedentmanatot^ramicere^

catur, amp; quo paifo amp; quot ftationr,«fn r quot; ^ eharafterifmt fingulomm difFerant,cognof-

inpifdbullLeniesert^SSS^t^b\'«^^^^

cum pifce incrementum fufdpit cuius offiri m Tnbsp;\'nbsp;Plcnam »clufo aëre,qua:

adfundumcorporisgrTu taS~u

tra matrem cum in fè virtutem fpecificaïn hahpjnbsp;\' r 1quot;c™Mmodum femen planta: ex-

fpeciem profert; ita amp; h=ee ouSquot;^

charaaerifmum matris exhibent Aueseti^mTnm^V \'quot;f\'^\'P\'quot;quot;\'. amp; eandem fpedemac

„uscognofcamr. Inquibusfmgulaoua vidffimprocreantur, SteSdtfoS

Êohus«halet)exdudut«ur,qu=eetiamàmatre parata(itamVimfpedfS

le matris aut eiiam hypocauftis, vc in Aegypto vfitamm eft fpado fex hebdomadarum am^^, r
fua: fp^=aei aues producunt. Porro maris amp; fœmdla, fient c^teraanimalia. conTrerœnl
Potiffimum autem hicattendendum eft ad diffèrentiam pifdum amp; auium onod conapiuntur.
die petfeaa fuenmt, non tamen ex eadem materia conftent, fed quia volatili7rrm n eodemque

busanimahbus vtexfanguineamp;totacorporisconflitmione Sftmnef

quam pifces habent, vt ex lutofa aqua nata videantur, amp; pifces ex pnZe aou.

mediaorfineimerterrcftria animalia amp;pifces.propioranatura:terreftriumLm,lS!quot; quot;^^^^
proindefcriushocdieperfeaa. Vnum autem in omnibus animaUbusTb?eZudquot;^^^^

amp; m hommedemum omnibus numeris petfeaa. Capm enim licet longius Canbsp;\'

amp;momm.nftmmentisfimiUbusquodam mododotatum eft, cranijoffafit^iua fp S

^-o-nlamembi^lÄÄ

FABRICAE MVNDI
Caput decimumlèxtum.

Deammaüitmterre^iriumcreatione

SEXTVS DIES INCIPIT.

TErtij gradus duo genera vidimus, pifces amp; aues, fequimrnunctertium wnn^ a«;«,.!-«

ftria,quœquotardiuscreatafunt,corimiliorafunthominiquoadfenfumamp;^
«eaute^homoomniainvmuerfumfuperat,vtqü®nihilhuiufmodihabent ^

t^mnbsp;, .. QmddefimiadKemusgt; qu^a.tioneshumana imi:

tamr ludibunda, nafcmr, rider, applaudit, cogitabunda olfadt, verfando infpicit, quafidd

cit

Ü«!

©

i , N

-ocr page 52-

^nbsp;• CREATIONIS MVNDI.

CîtqLiiâananrc3molianîur,caput,pedes, amp;nnanus limiles adraodum hunianishafet^ amp;perommâ
plurimumiuicraiiimaliacharacierifmosimitatur hon^inis^huius rationeconlultum eft iilius anato-
miam diligentifiimè perfpiceie, amp; examinare quana m inferior difpofitio, amp; in quibusab hominis
inrerioribus diiferat, quoaiiimales virtutes, ex mteriorum characterifmo, innotefcant. JExiftimo e-
nJm ilksab hocdepcndefe, aut (peciatim à natura inditas, per hunc tanquäm idoUeum inftrumen-
tum in opiis excitari, quod tamen ambiguum videtur. Apparet enim vnumquodque in fê fua na-
turaprincipium quoddam habere, quod tamen cum intereunte inrerir, ita vtcâufa cuiufque\'naturag
ipli rei concreata iit, amp; non aliunde mfit. Facienda eft autem cuiufque fp eciei anatomia, quo omni-
um inter fe animalium diiîerentra interna perfpiciatur, amp;diftquot;erentia virtutum animalium ex diuerfî-
täte charaderifmorum innotefcant : fie inu^enies quibus dc caufis virtutes animales excellentiores fmt
in volatilibusquam in pifcibus, in terrèftribus animalibus quam in volatilibus, in homine quam iii
terreftribus animalibus, amp;deprehendeselegantiftimum ordinem à minus folidisad folidiorâ, abim-
perfediore ad perfediora, à minus viuacibus ad viuaciora, à temporarijs ad aterna. Vefcuntur omnià
animalia è terra natis, vnumquodque quod ftiœ natura conuenientius eft, cuius naturaliter deledum
habet, amp;hockireeft vtile. Etfi enim natura tuiufque, alimentum in fuam fpeciem murât, aliquid
tamen virtutis ineft herbis Ôc frudibus, quod autem ad fuam naturam vtcunque fledit amp; immutatj,
pracipuè vbi eft affinitas naturarum, amp; digeftio facilis, quinetiam venena immutant, ied vi contra-
riîE natura, ôc corrumpunt. Aues etiam pifcibus vefeuntur tanquamçognatione affinitatis, amp; vnum-
quodque fua natura propinquioregaudet, eadem fpecie excepta, qua à fingulis animalibus cohturj,
praterqùam ab homine fua origims obUto. Habent venenofa animalia, praterquam quod natura
alicubi vtilem poftident, hoc com modi, quod paflTim v€nenaadfetrahunt,i)sqjaluntur, ipfaautem
ab alijs abfumuntur fine noxa, ita natura animalium incolumitati prouidit.Vna autem hie relinqui»
turquaftiofoluenda: vtrumeaqua nunc eft, animalium natura amp; conditio futura fuerit, fi homo
non peccaflet? Moritura haud dubiè erât abfoluta vita periodo, amp; fibi mutuo ih cibü futuia, alioqul
mul tiplicationê illoru mûdus non poruiflet capere, amp; quorfum iminortalia fuifîent, cum tantum
feruitio hominis deftinata efient, cum tot indiuidua multiplicata nulli vfui erant futura? hominem
autem reueritafuiftcnt eique obedientia, Gen, enim icap. v. 28. 20.^30. conftituitDeus Ada-
mum dominum omnium qua fub cœlo funt. Et Gen. 2. v. à i. fecit Deus Ada amp; vxori eius mnieas
pelliccas, quas mortua animalia procul dubio dederanr, ceflauerat enim Deus iam antea eieaigo

FABRICAE MVNDL
Caput decimumfèptimum.

ï)e hominis creationt^ çf prima acprincipali creationis intentiöml

Vartus gradus creandorurü amp; pcrfedifllmus, eft homo, in cuius vfum amp; feruitium hadenus
! omnia creata funt, amp; quemadmodum illa omnia inter fe ordinem amp; harmoniam ad mutua
^ opem habent, ita amp; hac fimul omnia ad hominem Certam in natura, qualitatibws amp; operati.
ombits conformitatem amp; harmoniam habent, amp; propterea homo microcofmus à Grads appellatur.
Eft autem hac conformi tas amp; harmonia, quantum adanimal hominis attinet. Porro nobilius
quiddam multo in homine eft, quod omnium creaturarum dignitatem excedit, nimirum anima ra-
tionalis, fecundum quam ad fimilitudineni amp; imaginem Dei conditus eft, et quia homo fecundum
fiibftantiam eft animal rationale, ôc benedidionem accepit vt crefcat amp; muhiplicetur, gencratione
videlicet (iia fpecid: non eft dubium, quin ex ea benedidione, etiam generandi animam rationalem
potentiam acceperit, qua pradpua eft fpedei pars, quam in fingulis hominibus de nouo creari mi-
nimè Conuenit, cum 7. die Deus ab omni creationis opere cefliuerit, amp;Sabbatum egerit. Etfunt in
hoc inferiore mundo adhuc reliquia dus materia, ex qua cœleftia amp; fupercœleftia cieata funt^ vt lit
fupenoris mundi ad inferiorem naturalis inclinatio amp; fympathia, amp; inferioris ad fuperiorem refpec-
tus amp; defiderium, hinc enim amp; fuperiorum ad inferiora prodiuitas amp; cooperatio dependet. Ko-
biliftimum autem quodin fiipèrioré eft mundo, eft cöelumeiiipyreüm, fiueaqua fupercœleftes ex
quo creatos oftendi Angelos, vt etiam ex huius m hoc inferiori mundoreliquijs,generati poffit ani-
ma rationalis ; amp; quid ni poffit, cum ex multo craffiore amp; ignobiliore materia terra aurum, quod eft
incorruptibiîe gencretur. Aetema igitur amp; immoîtalis anima multö magis ex fupercœleftium aqua-
rum rdiquijs generali poteft, vt fit fimilis Angelis, amp; benedidio ac mandatum Dei ad generandum
ac multiplicadâ fpeciem, potentia generandi anima ex talibus rdiquijs dedit.lam vide qua dona Spi!
ritusfandifiueDci,fint in hacanima:futintelledus,ratio,iudiciu,memoria,amor verè boni iuftiria
gaudi û in fpintu fando,libera eledio voluntatis,et fi qua (ut alia.ln his enimfimilitudinë De\'i haber*
ÔC imagine in immortah anima; rationalis fubftatia. Creatus autê eft homo hoc ordine amp; modo.Pri!
mû ex APHARfiueluto figura humanaplafmamt,in qua haud dubiè eavifcera qua primum in gene
ratione fiunt,yt cor,ddnde epar,ôc quae ïmediatè
à corde pendent/oxmari cœperunt,quibus format is

infpirauis

:|î

1

-ocr page 53-

Sextvs DÏES.

jr

rüfpirauit in fadcm cms fpiracaliim virç. Per os amp; narcs viuentia omnia fplrimm attralmnt gu^\'-^
tor accendimr vita amp; motu, ita per nares amp; os fiauit fpiritum, in quo haud dubiè eiai ex reiiqaijs
aquarum fupercöeleftmm, aut prius in corporis compagc aüquid earumconceptu m erat ex quo an.-
ma ratîonahs à comitante Spiritu fando tandem formata eft, prius tamen per communem ae^ ein vua
animahsprocuratacft, lion enimeademanimarationalis eft, amp; animal viuificans, fiquidcmdiucr-
fa habent muma, pra;cunte animalis anima, manet rationalis, amp; eft animalis anima certa harnio«
ma communis operatio intenomin vifccrum, ad vitam animalis confpirans, rationalis autem i ma.
go dium^ eflentia^.Q^d autem animalia vitani funt nada, fimili aëris flatu opérante fpiritu Dei haud
dubie fa^am eft, tametü id non dicatur, in fnnilibus enim flmiliter Deum operatum elfe ûdic intel- \'

ligimr. Donaqu^animarationalisfecumatmlit,neceirariaerantin homine, fiimagoDdeflede-
bebat, vt opera Det contemplaremr , amp;creatorem fiium agUofceret, venerareturamp;coleret, cognitio
enim Dei rcquireoamr ad fcopum creadonis hominis. quœ enim beatitude ei apud Deum fuillet fine
Cius cognitione gt; Cum ergo fummam Dei potentiam amp; bonitatem cognofceret, ôc fuauis ilii clfet cô-

Ätai eam ^^^^^^^^nbsp;W n\'a^^ rcucrcretur: voluntariam enim

amp;fpontaneam obedientiam amp;dilcdionem requirebat tam beneficus pater qua colendus cftet amp;

grammüleDeoobfequiumfecifret: tadlUmum illipr^ceprnmimpoSi; ne exvn^

tammult^ei-antoptimommafpeduamp;faporefruduumederet,^

ium Deo ahquandtu obfcquutun, dfe, non enim vna hora tanmm , vt fentitmt quidam lu dicbu,
aut hebdomadts aliquot in paradifo permanfit. Quin potius verifllmilmuim\\ft afiquot Lifi^^^^^

Cedrenus,quo opera Dci admmicaio1^,Ïrrtu^an!
^amp;contemplationediumrniorcßrmirercdoc%is, illapofterisfuisenarrarcpofter. Cumimtur
mÄ \'quot;\'Squot; unbsp;Dd dodrinapaucommtraditione,nimirum trium Adam

Mathulalem, Noe ad Abraham peruenit, cuius deinde facro cuns Deo fœd;re, fadlè ad .^fem vS
m pofteris lacob referuatâeft. Verum fub dus ortum nimium inualefcenteidilolatria
voiTdcI

hominesadvniusDdagnitionemamp;curmm

aflr 2 f ^ \'\'\'nbsp;^^^^ ^^^^ ^^ traditione, partim ex reuelatione Spiritus fan-

a d^fcripfit, hiccontemplarieft propofimm, quo veram ócitltegram todusorbisdefcdptionct^^
jammdagamus,afrequ,mur. Puit illi proculdubiofrequemius cum Deo colloquium inquod;

^mnbsp;vtfingulaperfpiceretacnominaimponerctiuxtanaturam eo-

r ^ ^ ^nbsp;Author eft Gcor-ius Ccdrenusin comoc

d ohiftoriarum, antiquosquofdam fentire, quod AdamfeptimodcmumanL DecrTnV
teiec^usfuit, amp;cfficadbusrationibusidprobabileeffeoftendiLnbsp;amp;paradXo

fabricae mvndi

Caput decimumodauum. t
Delapju AdamL

INtcrcaâumparâàifumhabitarctAdam,familiariorDcofaaus, fortènoîîßîfU«.1\'^«î^.

tum Dei pondcrans, Satana:auresarrcxit, amp; diu patienteraudiuit, qui inimicosfadn^nJ^\'®\'^\'\'^;

iuftodusiudictocóèlodeduscfrct,hominiinfidiatuseft,perfuafitdmaXu^^^^^^

ncm. quem ipfe à Deo non audiffet, damm cftè, quum tamen fdret Dcum crcatorem^iJm
amp;iiiftum eflfe, necTruftramandamm dediiTe, ferpentem vero mcndacem, amp;iuftèccclo ekdum eff?
Kon enim dubium eft, quin multam cum Deo in paradifo conuerfationem varia
colloquiahabue \'
rit, in quibus de creatione Óc fcopo rerum omnium amp; natura edodus fuit, potentiam etiam Dei cx tä
fapienticreat:ionc,amp;redoferpentisiudidoagnouit,
vt merito ferpentem nonaudire dcbuerit: fecit
iniipienter, in hoe tamen contra Deum nonpeccauit, quia Deus hoe non prohibuerat.Etenim fad-
.^^quot;quot;^joi^em Dd gloriam, fi Adam tentams non peccaflèt,tum enim ccrtum
teftimonium homo
cxhibuiifet de fe bene creato, vt erant omnia valde bona Gen. i. v. 31. Poterat ferpentis fcrmoneni
intermmperc, eumq; abijcere, amp; non peccaflet. Initium quidem ad peccandum, non tamen peccatü
fuit quod fatanïK aures praebuit, Deus enim hoe non prohibuerat, amp; adhuc poteftatem contradicen
dl obtinebat, fed diutior padcntia amp; familiaritas confenfum peperit, amp; condnuo pcccauit tranflt;^requot;
aicndo mandatum, quo offenfus Spiritus fandus, illum fuis donis qu^ in creadone acceperat amp; à
fpiriEu donec non péccarct, fuftentabatitur, rdiquit, Deo euentum fpedante, at non
approbante auia
prohibuerat, Adamo vero de fua conftaatia experimentum faciente. De hoe lapfu v^iftïmp ^ 1
nilÏÏnaè fcribit Ecdefiafticus cap.
15 ■ v. i ö.Deus hominem creauit ab inido, eumdue arbitrin rr \'
fui permifit, fi volueris mandata feruabis, opdm^q; voluntatis fidem prœftabis. Ignem
amp; aai r hi

propofuit,advtrum voles manum tuamporrigc,vitafimulamp;tilorspropofitafut homini Irvrmm
cunqueplacuedtdabiturilli. Porro cum eum peccaturum Deuspr^efdret curnon
talem deau^\'
quilabinonpoffeti Deus om nia beneamp;paternè fecit, gratiaerat, quod tat^ïinfimibus animi do d\'
bus ornatus fait, vt fadletam icui mandato obcdirc poffet, amp; medto homo pro tanï
danis fuocreacon obediendogracuseflcdebebat.Poteratergo »vtalferitEcdefiafticus ftare fi vob\'^
fct, quod autem ceddit, ilüus eft culpa, non prœdeftinantis aut volentis Dei, Öeus enim omnia va\'d » ^
bona creauerat, amp; paterne difpofuerat. Cum ergo pcccauit, Spiritu fando qui antea illi f \'
miliaritcr cohabiiabat, à quo vitaoi habebat aoa
iiKcrituram, fi non peccaffet, priuatuLft

qui.

7

-ocr page 54-

32nbsp;-CÏLEÀtïOKMS MVNÔÏ.

qui ilîum i-n vitàfanda,gratia amp; fauore Del fuftinuerat, dereiißas ergo familiari Spiritus ßinßi\'prig«
f€nLia,,nihiliufe lenfuquot; quamaffeclionescarnis,a quapertradtus eius anunus^vt ex Paulo liquet Rom.,
7. V. 15. amp; lequentibus vfque ad 24. fadus ell eni-m öc ipfe cariialis,hoc eil concupikenti js carois addi-
dus,vt in eaciemconltitutushypoftaii.Dicitenim aliam eflekgemiiue iieceffltatemincarne quam in
animo,amp;eam animumcaptiiium in feruitu tem trafeere.Porro quod
G^iptiuum fit,non elff^
alcetius poteilati fubijcitur. Indicat igitur animuni principio non fuiffe carnalem/ed talem eualifie^
•cum captiuusfieret carni.Hanc peccati originalis oiiginem plané nécellàrium elt fcire amp; cbferuarcj
ne aninmm ab im Liocarnalcm creatum efle, aut fragilem ócimpot-entem malis refiitendi, hocenim
creatoris impotentiam argLieret,vt qui ad conceptum fcopum, hominë idoneum creare non poflet,
amp; eius poteftatem violaret.lam que calamitates homini ex hoc peccato orts fuit, difce ex loco Pauli
allegatO\'Capit.
7 , Si enim tantum potuit caro in tot donis ornatum ànimum, amp; à Spiritu fàndo eu»
ftoditum, quid non pofîêr in eundem iam fibitaptiimm fadiim,amp; à fpiriiuà familiaritate deiertumi
Audi quid Apoflolus Rom. 3 .v.12. de omnibus tam ludçis quam gentibus dicat.Omnes deflexerunr,
fimul inutiles fatti funt, non eft qui exerceat bonitat€m,non eil vfque ad vnum. De natura humana
loquitur fola,fed quando in Chrilto eft, amp; à Spiritu fando adiuuatur homo, no eft taiis,iiaturàlia do-
ua animi, inrelledus,ratio, iudicium,memoria,amp;c.dona non fufficiunt, nifi adfît fpiritus, horum fu^
ftentator amp;gubernator.Eft autem carniscon\'cupiicentia,nö tantum priuatio
iuftitiïE,fëd\\^rainclina-
tio adea qua^carni placent, proindecum animus eiufdem inclinationis fit eonfors, non folum priua-
tur iuftitia, fed habet pofitiuum malum,nimirum perpetuam indinationem adcàrnis placitum, vndé
omnia peccata oriuntLir, amp; propterea dicitur illa inclinatiopeccatum originale. Q^d fi priuatio
tantum iuftitia: eflèt,non habuiifet Paulus occafionem exclamandi. Mifer ego homo quis me eripi-
et ex corpore mortis huius. Rom.
7. Renatusenimanimo iam ereptus erat. Atqui etiam in renalis
adhuc ha;ret peccatum originale, hoc argumentum eft, pèccatum originale plus efle quam priuatio-
nem amp; malum in natura h«rens,quod per generationem propagatur. In peccatis, inquit Plàlmiftâj,
concepit me mater
mea.Preuidens autem Deus, hoc peccatum in homine oriturum, dixit. Q^cun^i
que die ex ligno icientis boni amp; maliedcris, moriendomorieris, morte enim corporis hoc peccatunk
delendum erat.Itaque omnibus femel mori lex eft, quo quod praeter creationem eft deleatur in fal-
uandis. De paradifo, vbi fuerit, amp; 4uae dus flumina, in veteri geographiareftitutademonftrabo .
Hq^
mines extra paradifumcreàti in illum tranflati fuerunt.

FABRICAE MVNDI Caput 19.
De fecmids ^ fubakerna creatorà ïntentkne in creando homine.

Via peccâtumm Dfeus hominem pra^uidit, ne fruftra effet tam fapicns rerum omnium crcatió
amp; ad deftinatum finem fcopus,quem Adam peccando violauit, nouo benefido hominis lap^
fum refarduit,
viam conftituit, qua à peccato liber,priftinaeconditioni reftitueretur,amp;proce^
deter^rima crratronis intcntio, filium luumcarnem alfumpturum promifit, qui pro peccato Adami^
quo
omnes àgeneïationet€nebanmr,lâtiffacerer,DcLmi pairem pacaret,amp; Spiritus fandiauxiliuni
iterum impetrarct,quo promiflb amp; credito eadem
qua prius intentione vitam stern am aflequeretur.
Ex hac prafcicntia mirabili Deus vfus prouidentia,
itacrcationem omnium abfoluit, vt in vtroque
fiatUjObediemiae amp; lapfus, homini ad vitam aeternamconfequendamferuaret, itavt nihil fruftra à
Deo
fieiet, tantum maneret mors carnis,qua: peccato originalidebebatur, quo illud tolleretur plané
abhominé, amp;purus totus, vtcreatus erat, ad Deum veniret, in finem ad quem conditus erat. Porro
quia per peccatum originale omnes
tenebantur, vt oftendi praçedente capite, quo minus per dona
natura-
ad Chriftumvenirent, ordinauit Deusp€etlitenjiam,baptifmumamp;fynaxin,pradpuafacra-
menta,quibus homo coram toto mundo fe Chrifto dederet,amp; fideeius pro peccaris hominum fkri,
fidum\'approbaret amp; acceptaret,quo contra vim peccati armaretur, hoc folo medio à pcccati origina-
lis poteftate libtraretur, amp; contra dus vim, auxjlium Spiritus làndi impetraret, durât tamen pugnà
cumpeccato,quóad viuimus , donec illud per mortem carnis( m qua eius origopendei)aboleatut^
ideoque mors carnis à Deo iniunda cft,propter lapfum Adami,vt peccatum illud,quod prater creati-
onem eft,radicitus
tolleretur,quo fado faluus eft homo, non tamen patet acceflus ad Deum patrem,,
nifi per Chriftum,Ioh. 3 .v. 13. fcriptum eft. Nemo afcendit in coelura^nifi filius hominis quidefcen-
dit de calo. Via à Chrifto apericnda erat. Et oportuit Chriftum pati , amp; ita intrare in gloriam fuam
Luc
.24. v.26. Ergo vt hoc hic non redè à multis controuerfum adijdam,anteincarnationem Chrifti,
nemo piorum patrum in calum afcendit,fed certo loco in gaudio amp;falid expedatione feruabantur,
vfquc ad Chrifti aduentum.Hunc locum
vocabant patres hmbum, non interni, fed paradifi calcftis
opinor,inquo Abraham,tanquam
pater fidelium nominatiflfimus erat,in cuius finum fiue congiega-

tionem Lazaruspoft mortem abangelisdeportatus eft .Poft Chrifti mortem vero in Calumaddudi

funt,fecundum eius teftimonium. Pater volo vt vbi ego fum,illic amp; minifter meus fit, Proinde afcen«
dit lefus Chriftus fuo temporc,cum hac prada ^ captiuitate magna in cœlum. Peccatum ergo hoc ori-
ginale amp; pugna cum illo,du rat vfque ad mortem carnis,fed per fidem in Chriftum contra illud muni-
mur amp; feruamur auxiho Spiritus fandi, quemadmodum Adam feruandus erat,fi non peccalfet. Pro»
ptei dus pugnam cum animo hominis exclamat Paulus.Mifer ego homo,quis me liberabit de corpo-
re mortis huius, (quç ab illo
intentatur) Gratias,inquit,\' ago Deo meo per lefum Chriftum,que pater
faluatorem dedit^^ per
fpiiitum (mm adiutorem,donec in mortç amis plane aboleatur, f I ii iSà

■k

-ocr page 55-

qudprdcipiti labefaBamflumim montes
rTrtice, velfigrüßagnant immota, Ucmis.
Igt;»)n^h£C vi raftum,hac orbem gurgitemergurn^
Conditur exigu/jub aquü
fars maxima terrae.
.^dfufereBymagnovelutinfftlafaruafrofundo

Jmatat: h,£c etiam quantum vel[quälet arena f
Vel turnet invaflos ßnefrüge,fine arbore monttsi
Velnimijs ardetflammisHelfrigor e torpet^
Vel iacethumano indocilù manßeßere cultu,
Et valuer um dom
$fs: hoc angufio è carcere quantum Velfmmda malts animantum in funer a fucmf
SurrifitOceaniterrdcircumßuuihumor,nbsp;0 pudorJßolidipraceps\'Veßmavoti\'nbsp;^

^iqueperffercukairrumpensdiuortiameté, ^^^tulap4rsnrumefi,mquafeMatoffêf
EttropamLibjcti late fetungit ab erts?nbsp;frafr€mii,metmexammatJoL%rit er^eù

K^ddehucclaufiraArahum, qu^^aram^qmra Cogitopesferro^ iffiä^s,pmmaatquJvenemf
Hjircanês:h»c âdde lacm Uxds^ fdudes^ (campss Scilicet ^ trepidoferumt hnmamtmnultu,

DEMVNDO.

^VERSÎTAS hîcc, qux ob mentis humanae facraria magis, quam ocuîomm adcns obuef-
fatur, abElegantiaperfcda amp;abfoIuta Puritate Grîeds »eV/xoç, quod iHi nomen
primus KTomen -
-dedit Pythagoras, dicitur^ Latinis
MundusÄs PHnio Naturalis hiftoriœ hb. u. cap i cuius o
drcumfiexu teguntur cunda. Apuldo, admirandam omnibus machinam depitisenti qUOamp;Cüj
lt;^^pifiùcietateCœliéterr4Cûnfiat,amp;eorumTiaturè,qu£Vtriuiquefum,K^^^
lVJ îinitur ab Caufîisqmde: ij\'t râ^iç n k^ ^ictKoV/^^criç,« ôwTix»! i^h (L^cr-

founam m ipedem orbis abfolutifllmi globatam efle, nomen inprimis , amp; œnfenfusTn eo mortaU^r^ orbe
appciiannum pingentmmque, fed amp; argumenta retum docent : non folum quia talis fieura eft camciftlma

ftd al mtóamnbsp;r ^quot;aiœli meritô ex.ft.mandi fint, quL„o„ß^ur. ffh^iu vHrcuZn,

icd alius etiain figura eum efle funt aibitrati. Partes mundi duœ funt, Aethereafiuecœleftis

anbsp;eû ea qua: infra iUos orbes eonftituta, generationem cörmptionemque admitüt

eûquetiontantumcorporumfuBpUcum.vtfumisnis.aer.aqua,terra: Verumetiamcoru^qLe^^^^^

^nbsp;componuntut

T Y P V S,

iVM ex naturae ncccflitatc ordo fem per\'rcquirät gcneraliaparticularibusantcponcre, to-
tumquc parti, ad maiorem oblat^s rci intelligentiam: hac eadem amp; ego deuindus lege huic
fprimonoüra: Geographiif ac Septctrionalium lerrarum tomo,vniuertäkm orbis terras ty-
3 pum, eiufquc quatuor partes, Europam, Africam, Aham amp; Americam,quo foelicius rem
) profequar,pra:ponck debui:amp; fingulis quoque deinceps tomis confequcntibus, vt is etiam
_ )perfedum femper habeat opus, ac totius vniuerfidefcriptionem, hechac vtili fpeculaticne
priuetur,quivel fux tantum patrio ddineationem fibi com par au er it. ïucunda etenim elt
^Inaximopcrc ncceüaria gencralium contcmplatio , ei qui vcl minimam mundi amp; naturalium rerum co-
gnitionem habere cupit. Si enim libeat conüderarc, quis Solis or tus vei occäiiis, qua caufa a;ftatis vel hycmis,
quot;\\nde ina^qualitas dictum Scnoftium exiftat, quid deniq- amp; quo in ioco natum, propagatum, adum, geftum,
mutatum amp; conucrfum iam inde a rerum^onditarum primordio fuerit id oraneccrtè non aliunde melius,
quam ex harum quinque tabularum adiunftione fme omni pcriculo amp; honefta cum animi voluptate didice-
ris. Et quemadmodum nulli, quantumuis amplam habitationem nado, futheir perfpedas habere fuarum
je -
dium partes, vt funt atrium, cella vinaria amp; penaria, culina, triclinium, c^enaculum, cubiculum, conclauc,
mufa:um, quo ijs commode vti poffit; fed etiam in qua vrbis parte amp; platea, domus eius fita fit, compertum
ipfi effe necelTarium 6c commodum cft, vt hinc cognofcat ftatim, fi in ciuitatc tumultus vel incendium oria-
tur, quam prope vel procul ä periculo abfit.Sic non minus iucundum vcl neceflarium nofle, qua in orbis par-
te habitcs, quos populos vicinos, aut rcmotiores habeas, vt graffantibus belli calamitatibus, quo metu,quauc
animitranquillitatevtiliceatjfcircqucas.DcniquecumCoirnographiafit lumen totius tam ecclcfiaftica; qua
politico hiftorix, amp; plus ex ea difcat otiofus fpedator, quam ex longo,molefto amp;iiimptuofo labore peregri-
nator, qui crebro cxlum tantum, non autem ar imum mutat: parum vtilitatis ex ea capias, ü tabulis particu-
laribus generales non adiunxeris. Sunt autem hie generales tabul;^ collcdae ex magna; orbis terrae defcriptione
(cuius etiam initium longitudinis, vcl primi meridiani pofitionem in fingulis lêquuti funius)
ct ex magna
Buropa mea quas Duyiburgi edidi . Tu interim Ledor vale amp; fruere, ac huius tuas habitationis ac tibi
ad tempus tantumconceflae gloriam cum PoctaBuchanano diligenter confidera, qui ficeamcaeleftibus com«,
f arat, vt animos terreftribus acrebus hifce caducis immerfos cxtrahat, amp; ad altiora ac aeterna viam oftoidat«
Fercipjts rerumfit quantula fortio, verhü

nos magnißcü in regmßperba fecAmm^
Vartimurferro, mercamur fmguinefu^
Dmimué exigu^gieb^ departe triumfhes.
liUete.^\'mmolesfer [efpe^fatafeorfm,
iMagm quidem:ß cumßeliati tegmine cali
Comfon^yfutiäi inßar erit, \'velpmifiüj t\'ndt
Cmdidit inmmeros ßkior Gargetita orb es.
HdLC illa. eH homirnntßdes, h^c illa fer arum

■■ I-:

î

î

-ocr page 56-

IS veL anbsp;XI

-ocr page 57-

^ E M V N D ÖV

cuo«mquinqróg«Ve»Sapicutcs prodidcmnt

mmsmmm

Pompüms \'dem IpeU ^ .cdem ^nbsp;^^^^ d,„onftrau,t Aritotdes, tum ex Ediphbus amp;

IZtót Matte\'^^^^^^^nbsp;P.çterea longis ceuifquc pe.egdnana.m obfemanonte

horolog.orum V mori,nbsp;laü.üdüies Ictomm pro imcriiallis variari, adeö vt ct Pcriaicos, amp; An, oe-

Siétfn cut qaomaxtn4p.et,gradJ

quot;nbsp;mUliariaGermLica xy. vel Itaiica Lx,, non ent diamp;ci e mire lanoiien

tiuf errlnbsp;(v\' quot; Natural, hiftprHb gt;quot;\'1™\')nbsp;\'

rol.6afodlmm,vtqmlMtßmerurametatmpiertt, vltraqdepmsexmmuiunbsp;ArHeterraouidciii

Tcrrxqua-quatenuseacamanorbcmconftitm^^^^^^^

Maternavenerationis. H^cnosnafcentesexopit,^^^^^^^^^^^nbsp;AQuefubeuntin

.Mare.

ris.

Aquçfubeutuin

plexagiemiommq^

imbtes.rigetontmg™^^^

Ipontenbsp;^ „ . . n , jlocetiam adiiciendum videtur. Trornmorrnrn vccatiterrœ traflum ptomi-

Zteramp;oppo^T.trSnbsp;Ladniumamp;Zephyrium, inSidl«Lil)teum, inAfia

väamu Med^rraneum. aliudOccanum . o«««,quemSacrsliterxappellantabyiEmraquarum, reliqua
n^nk fua vaftitate amp; magnitudine fuperat, diffundimtq, per totam terram, ac per dmerfas mundi o«s varia-
rureeStaovriS-4s,prcmont^^nbsp;mcatuoberrans, nomencam locis mutat. Ahbi vocatut

ram gentium nttoia,muuanbsp;uifoanicus Atlâticus,Scvthicu5,GaUicus,Britaunicu5,Germamcus,Hypcr-

borcQS, öcijiaciaiis.ai.oicAiclt;w^iiunbsp;Ar^^hinK Perficos Gan{ieticLis,MaKiius,Sarmaticus,Mexica-

nus,Vcrmiiius. treta,v^ccani imi^ T^rt^iri^rorientalesintcriedumcil. MmMedîîemmum Afncara

Comme-nbsp;Pontus. Nequevero ftctileomnincveft mareitertpifces,fertplatas,

Acgïum,iviyriouti!,icaiiui. ^nbsp;irrifidonatura pleraquc omniaqua:autinterrisautia

dltatCsMafen gc-mos inp™

frnffuS in^ AcdeSirenibusamp;xNVeidibusconfpcais feitequivolet, praeter Alexandrum ab
Ï^^LtSiosraflidu» fidei amp;locuple.iffimos teftes, adeatpagumBrila^Eatauomm hmtimum,quem
Alexan(ltoauosq,jinbsp;exfîccatam amp;tomentofattam adferaatamquemreifidemac memoria,

^^^^^nbsp;^^^^^ Sucdnum.fpongiœ, aliaque

ex tempi! laqueanb dependentenynbsp;^ adorationcm fuprerai numinis! Sedde bis hocloco fa-

i„hn.ta,quemnonrn

tis copiofe, adnbsp;^^^^nbsp;„es funt partit!. Qui in duas, Afiam amp; Europam, alios Africam

comprehendiae lego lub Alla alios lUDnbsp;p amp;ipfcVatrolib i. de Lingua Latina. iubEutopaverô ■
tofthenesdequoVar^^^^

locant Africam pnbsp;^^ ^^ amp;Orofiumlib...cap.ii. In
eauushb.ix.Be^liPharlaici,tu^^^^nbsp;. velLibyam, maximè
Celebris apud veteres, quibus nô-
tres pattes diftrjbutio. Eu ^^nbsp;quarta parte =etas noftra adiedt. Mercatot

uus Orbis nondum innotueia ^

qlm Ve^^^^^^^^nbsp;=nbsp;Amcricam voea.

Tertlm dtótTSam AXlcni.quam nonnulUMagellanicam nuncupant, pauds hadenus linon-
Ts deteâàm. quot;^\'quot;\'quot;quot;Nos^ertTbcm^üucifum in quinque partes diuidimu» Europam, Afa«m, Aûam,
Amcricam amp; Terram Auftralcm.

D

.Terras am
bitus..

litas.

-ocr page 58-

B r rö?a:

^rrû^am licet omniiTm\'minimam, prmio loco cum potîlfirnis Tcrrcflrîs Gîobi Dclineatori- •
.bus, defcribemus :vel ob foli nobilirarcm, vel ob frequentiam incolarum, vel ob prçcîara
R^S^^*
^eorumfacinora qui\'cam hadcnus tenucrc . Plinius earn aitriccin vocat vidoris omnium
gentium populi lon^eque tcrrârum pülcherrimam.Aliè fané partes ctfî maiores lint vaftio.

j.rdq;, minus tamen habiîàta: font, Principium %itur det has alia^^^nbsp;pIurimaeEu-

. ropa; nobililBma hxreditatis lapheti ( quiprimogcniîus Ncai liberorum fuapomcria pro-

,--^^^ ^ duxit etiam in fratrum SemiChamiqu\'e Terras) Portio.Hœc pauds\'de Ordinis Ratione-iam

nunc Etymon fuccedit explicandum. Herodotus nomims huius originem ignorari putat: alijs tamen ab Euro-
pa i yna dia, Agenons Phoenicum ( Libya: inquitIfi dorus) regis fiha:quam loucm in Bouçm conuerfuni ra- ropa
puilie
tergoqucimpofitam Sydone in Cretam, vd Cyprum aucxifie, fabulantur Veteres. Alij fabulis reiedis, vnàc di-
raptamvoMnt Naui tàuriformi: alij Naucm hicagnoldmt qua: iouistutdam, cffigicmquetaun habuerit: P ri

Pnbsp;Cretcnfem Taumm nominatum fuiflc fcribir,quicx Tyrrhcna Regionfe cum cçtcris

Suntqui Legionem Militär cm fuiïfcarbitramur, cuiintcr,
A Knbsp;Quidam, ob pulthritudincm Regioms, per fimilitudinfem rapfse fili^, ficappdlatam

r^\'.nbsp;dixerit,qucm in hac Orbis Terrarum parte aliquando regnuni

\' Eecànusptrfuadcri nolens Europam Gr^c^m habere nomenclaturam, quum

l^miril;nbsp;linguaUîcvocatamputatàGcntispra:;

itantia. ^r enim monofyllabum per Dipthongunielatum niïiil aliudcflc,quani nu-^num quid amp; cxcclltns

quoaquc m quaqj re prsftantiffimum: ^op autem hominum multitudinem dcßgnarc.Mcm Goropius in Co-\'

^Z^oAf\'\'\'^ cdito,quo vti folims crar,cuiufquc rnarginibus, fccundam parans editionem, fua manu paffim

Miuitaadlcriplerac, nouamde Europœctymo fcntcntiam notàrat his verbis: Verum diligent ius mm mmék

l^rtgefr^Hmtmamp;felkmomenprofere^^^

mtHr lentirmim Cornubiurn denotat- \'m rxr.pllfn,nbsp;L.-c*nbsp;_______; » _ P

- 777nbsp;\'-\'^^^\'^^^^^\'^y^^Tnrnrepuamaejt.Lemugmmvero, qàoChnJius EurâPam Ecùieiam uam copuLmit

mnc^m dtfoluemradeo vt oftimo iure Jâfeùforth Eur^a dicatur.Sum et alia: huius partis Orbis Appellation« Tvrà NoîHina
«nn nl\'^^\'r / \' quamPudla:rapt^, quid^m Matrcm, Patriam ah) perhibem. Ex Scriptoribus Sacris varîâ.

Ptolemaeus 11. Quadripaniti Celtieam comniuni noü^ine A niiiîlU^

debere,manifeftèinnuità^^^^nbsp;Epho- ^ ^^^

r r Anbsp;?nbsp;diduccns,didt cam, quae verfûs Subfolànum ctt.habitari ab Indis qux dità

yerfusAuftrumabAethiopibus,quœadAquiioncm,abSgt;ythis,quceinOccafu^nbsp;Euro^

cultores, vt Mo^ϝ

Grçc^E addidi.Abnrini,quod teftantur varioruEphemcrides, in Africa,Nos ctia ^/fr.mg0es,Chkûiznotn autë
Rcgioncm Erankiam nuncupant; Grœds haec pars èvp«7rf amp; (vfuvrila., Sophodi item amp; Euripidi notante Sfe
phano,
Europia per i. Hçc dc nominc,fequitur fitus fiue Qmntitas .Q^od illam attinct, tenendum cum nrimil # •
Ptoicma:umaliofquevctcresÇuropamcoilocarcintetCiimata 4 ôcç\'inrcr Parallclos u ac2r. intcrCV H
ï.atimdinis5-6amp;54,Longitudinisî7amp;6i.- noftra ^tate, quum amp; folis Dedinatio

tumctt,mutata fxt.amp;plurimaLoca, Europe noftri adccnfenda,ad72.vfqueLa^^^^^
trionem in notitiam venerint,eamququot;e ob ^uffiam vlterior Clin atum Sel^^^^^^^^

dcmxxKVi amp; Ixxi ï, Longitudinis autem,fi, qua longiffimè fe expandit
ter Gradus fere xvnamp;h^^

Siquot;\' ^nbsp;O ^yffi^ olim,amp; Peloponnefi, hodie More^ Caput, rw. VetcnC n^n^

du bvtTJmaximus dies horamm xi 11 i,minut.xxx:Scptcmtrionaliffimus autem Limes fit eragt;
mcnfinï i \'nbsp;vcrfusborcamvltimum,hodie îfâarùamp;up^ , vbi maximus dies\'I cft

öam O^- \'\'\'\' ^/^^quot;^quot;\'hörarum 7. Lincamporro.à Tanaisfonte verfusScptcntrioncm rcda in Occanum du\'
^ilmnbsp;EuropîE Limitem ftatuimus,communcs^ à quibus diffcntire reUgio nobis eft fcauuti Cd

^lo ^,scmmEayopàLimhnbsp;inter mere!ScriptoresrîSLc^^^^^

d«nbsp;^nbsp;Dionyfius, Arrianus, Diodorus,PolybSrnar

Eiilumnbsp;Abrahamus Ottdius fines Europx verfus Ortum ftamit, ma e AcS P^^^^^^

Êi^inum M^otidem PaIudem,Tanaim fluuium,ôc Ifthmum qui eft ab dus fontibus reda ad Semenn-il.^^^^

An,queahos.PtolemeuseodemTanaifluminef^nitabAfiaEuropam,dudaqueabe^^^^^^
toE^Tof^^^^^nbsp;Orientales fisnamusmPaludeM^otide,BofporoCimmerio,Poll

£s ab Afdiaamp;J^^^^^^nbsp;Mediterraneu\'m, quo Meridiem ver.

niqueiviaraciauaiturBorcah.StraboformamDraconisdtribuit,cuiuscaputHifpania collûGallia manner-
manMasdextralaeuaqiierefemmltaliaôcCimbricaCherfonnefus. hLdefi^i\'^ nth^^^^^^^^^^^
tempcncstcna^u»quaUta.iUuftmda.Atrccccloquc Tt piurimum fruitur tempcr^Fffimo ac ^\'ffil

Ïnbsp;mo.

r\'

\'7

r-

r

-ocr page 59-

3. it r-^Wr

1

,11quot;

Mcl«

«^amenJiro.nbsp;\'\'^l^.\'\'

-(lltfF

I\'quot;-\'- (^£r/cn:rk,t no m

nt

n/-- -. f -- % -T -

So«.:

Oc £\\A. /l\'V S^

Tarre mjUli

%

DOjV^T\'^ scetJdmi^

|S. \'^randain

îi

\'•Jhp-

Il-:

(pontcr i io

Lmb:

KvltA-J^

^OtTi £

» \\ ^ i
S^ricK/

ma

Or^W

---- I

Taiïm.

Cauaba/I

i

^ii.i. ll £ \\ /Î C^.V\'V^H\' - ^

- ■ - C^SPA/V.
quot;r ^ nunc ^

Ruth en IS
Chuâlenûie moi\'ic

Gcrmi

. oceanùî: \' ■/quot;\'\'

^ oceanuî:

\'Pnif I

faeibenhj quot;Vim

ngrwhi

% er J

Mfr.\'

rsn, I

tu

Oe-\'l^it^as,

MoIA

A R

- A^ - :

\'Vjr^-.v^yi

l3lt ali^ quot; M J re ma loi^

Hi

Cdei

itx

Cmratanbsp;Ocnumgiuch,

Csfare\'tt

.opa:

^ti jndgntr Eurojne ye:
l \\ irardi^^iercatcris R imita
Jonem, Rumoîdi. ïkrcatomE
tjGj:|cm-a édita,famp;uato tamm
Wiitio lon^itudink ex ratio
^e rna^netis, quod fatei-^ \'
Jnma^nafuavniuei\':,
^îi^ofuit, ^^

m-... ^

/ o-^ ......

Cogna
Uaranda
,

^ _ \'^Gvx

MM

\'Ti\'iiefm

\'Kambéfa y o
o f^ aiujti.

Ai ore a

o

yiuiu:

s/Hedtus ^Heridianiis lt;0. reliqui ad hund
indinantur pro Tàtionc (fo., ôt ic .
j)amlIelorum-lt;.

I

\'Retime

MSutfrHjta -fquot;,\' * M\' -nbsp;/nbsp;^

\'■fia^

Mliaria
^ermanica
^«cvumjg mm

.ut. co

Par

m.

-ocr page 60-

EV KOi k ,

Vnde ctiâni Eiitopà qiiântà quanta tfl: habitatur,quarauis quicquid locomm fupra Lx. Latitudinis grâ^
dum, propter frigoraincommodé, tura laboriofè . Nec loium ftupenda Coeli dementia, tcnipcric, amocni-
tatc, maxima incolaruni frcquenria: vcrumetiam fei tilitatc, .Frugum, Arborum, Plantarum, omnis item gc-
~ ncrisaniniantium,Metallorum,amp; aliarum, qua: full\'entanda hominum vita: funt neceflària;, Rerum copiâ
fel iquas Orbis Tcrrsr partes fummo merito longé fuperat, Vites lamen vbique non habet. Sed v bi vinum
deelt, ibi c ius vfum faclitio è frugibus potu fupplcr. Ca:tcra quibus caret. Gemmas Prcdoiosque lapides, Aro-
mata, aliaque odorifera, tam eumulatè, tamque liberal! manu ab Afia importata accipit, imo vt generaliuscii
Impcrillïtl Strabone loquar,
neue quam Orbis particulam cxdudam t\'iùiô-iv fA^irmo-tv, vînufquammaior fitadfiuen*
^ K , tia. Ha;c Orbis bomiiorum(naiii nec hic ab eius teiiiperare Poflum iaudibus}Genitrix. Qiiidni? Produxit
A\'^aioru amp; quidem Alexandrum Macedonia, Italia Romanos; quifuccdfione quadamj quam Demsetemä füa prouiden-
jMinorym. tiadccreuerat Terrarum Oibem quousqüc notura habebant, domuerunt: producitautem hodieque Germâ-
\' nia Principes, qui quartae Romanorum Monareh ia jura, quantum per ImmaniflfimorumHoftium potentie
am amp;imprefliones licet, farta teda tuentur. Nunquid amp; Magni, quos Auorum adorarunt tempora, Europas
Heroes incognitam, vt pleriquc opinantur, Vcteribus Americam, potiorefquc amp; validiores Africç Afiaquc
partes fuo adiecerunt Imperio? Nunquid Mater tot Regum, tot Prindpum, Chrifto, quod alibi rarius, mili-
tantium?
Habet enim hac noftra Europa, prater Romanum Imperium toto tcrratum Orbevencrandum^
fupra viginti odo; fi quatuordedm, qua Damianusà Goes in fola Hifpania numcrat, adiunxferis; in vniucr-
fufcn Regna, Chriftiana Religione imbuta : vnde huius regionis dignitatem vel inprimis aftimare liceat. Iii
Europais ergo illam Noai bcnedidioncm: dilatct Deus iaphet, amp; habitet in tabcrnaculis Sem, fitquc Chi-
naam feruus eius, adimplctam cernimus. Europa enim vidoris omnium gentium, populi, vt fupra ex Plinici
attuhmus, altrix de rchquisOrbis partibus, qua Semo amp; Chamo obrigerunt non femel triumphauit. Con-
ftat enim non folum cx Theologis, fed etiam ex I ofcpho amp; alijs, lapheto No^i filio, eiufquc poftcris Europî
ccfliflc. Quid de Vrbium frcquenria, nobilitatc ac cdebritate dicam gt; Superbiuit olim Africa vnica ferè iuà
Carthagirie- tumuit vix tribus Afia vrbibus, Babylone, Niniuc amp; Hicrofolymis: Gloriantur hodic America
Cufco î Mcxicoquc Noua Hifpania ; at vero quis hoc tempore non videt parcs maiorcfque in fmguHs [pcnè
Europa relt;^ionibus 5 Pcrambulct quis cogitationc folum fua in Italia (excmplum enim fubminiftret hic vnuS
ille Mundiln noftra Europa ocdlus) fumptuofam Roma Magnificcntiam, regales Venetiarum Opcs, fuspi-
cicndam Ncapolis N obilitatcm, fcrucntia Genua Commerda amp; ncgodationes, feliccm illam amp; bcatam Mc-
diolani Amocnitatcm, aliarum denique alia cum miracula, tum Commoda: Sileant fua, damare cogetur^
filcant partes Orbis cçtera : Par nihil Europa, nibil cft fecundum. Regiones dus(vt hodie cas appellamus)
Cm\\t Hifpania, Gallia, Germanist, Italia, Hmgaria ,Tran$fyluania, Bdmatia, GrdCiA, Polcnia^ Lithuania ,aMofcouia,Ro^
xolania, Dania^ Suecia, liornegi-d.
Sunt amp; Infula in Üccano Borcali: Anglia, Scotia, Hibernia, Ißandia, Trißandiai
Alibi alise. In mari Mcditcrranco funt Baléares UHasorica amp; t-Minorica, Ccrßca ,Sârdinia, Sicilia, CHelita, \'Corcyrai
Greta
, plurcfquc alia, in quibus infinita vis hominum dcgiti Lacuum vero, Stagnorum, fiuminum Aqua-
rumquc,quels varia vires in hac parte quis cnumcrct? Q^ prater piiccs, quorum iiicredibilem copia fubmi-
niftrant\'rcgionibus pro muroplerumquc funt. Qmd Maria ï quorum commoditatcs, vtiUtates amp; dditia^
omnes fi vdim reccnfcrc,tempusmc dcfidat. Atque hacfuislods cxplieabuntur. Non dcfunt Europa mon-
tes inter quos Pyrcnai Alpcfque pcrpctuis niuibusalbicantcs : neque etiam fylua amp; ncmora, in quibus quuni
Profana.» fërarum vtihum alat copiam, noduarum tamen raritatcm merito porcft iadarc. Qi^d de opcribus publicis
tam facris quam prophanis, quid de priuatis dicam? Innumcra hic magnifica tcmpla, innumcr^ abbati^e, in-
finita cocnobia , Monaftcria ,XGnodochia,acNofocomiai Plurima Regumconfpicua Palatia, innumcra Ma-
Igt;CgCS ÔC gnatum amp; Principum magnifica acpulcbcrrima ades : innumcra denique amp; publica amp; priuata çdificia, vti ex
î n fti tu ta f^qucntibus Icdori planum fict. Habemus hic iuraamp; kgcs, habemus Rdigionis Chriftiana dignitatem, ha-
quot;nbsp;\' bemus humanitatis dclicias, habemus armorum vim :
HabemusSenatorcs innumeros, viros prudentia atquä

Scnatorcs cruditionevcncrabilcs. Denique fi viros cdcbrcs confcrrc hbcat. Nulla vnquam tanta fuit in alijs Orbis
ÔC eorum partibus Heroum virorumquc Nobilium frcquentia: quanta in vno aliquo Europa tradu. Artes vero fdcn-
rnbsp;•. tiafquc hçc pars Orbis ita tradat, vt ob multarum rerum inucntionem, mater 5 ob confcruationem pluri-

rrequcntlà JJ^^J-^J^^ Sapicntia mcritodiccnda fit. In hac funt praftantiflima florentifllmaquc bonarum Htcrarum
Scholz. Athcnaa, in alijs regnatmcra Barbaries. Supcreftpoftremum methodi noftra caput de Europaomm mori-
bus. Sua enim amp; Incolis qualitas. Sed ego non is fum, qui nulla coadus ncccflitatc, maximas mihi parare
Mores. vdim molcftias, ccrtiflimamqucab aUjs inuidiam. Praftarediffidlc cft, quod Timlus pollicctur. Non
que fui, vt Europaorum omnium gcnios amp; ingénia fidcli pcnidllo dcpingam. Fadat hoc,

^mmoreshcminummultorumvidité\'vrbes.

Et fuerim etiam multis in locis, multaquc vfu amp; confuetudinc didiccrim, numquid omnia temporis lapfii
aduentitioque commcrcio crebris mutationibus funt obnoxia? Horum omnium virtutes rcccnfcrc nimiunt

foret. Vitia(quisautcmijscaict?brcuibusaliquotdidisdrcumfcruntur:quaattcxcrc libuit: Franci, fimpli-

CCS, ruftici,vehementes. Bauart fumptuofi, commcflatorcs, procaces. Sueut, Icucs, loquaces, gloriofi-
Turingi, diffidentes, fordidi, contcntiofi ^ Saxones, diflTimulatorcs, vcrfuti, contumaccj. Belgd^ cqueftres, de-
licati,teneri. /if4//,fupcrbi,vindidacupidi,ingcniofi.nbsp;faftuofi,confulti,rapaccs, C-rf///,dégan-

tes , intempérantes, tcmerarij. Cimhri, magni, fcditiofi, horribilcs. Sarmatd, edaces, fupcrbi, furaccs. Bdémé
inhuman!, nouatores, pradatorcs. Illyrici, mobiles, maligni, tumultuatores. Pannones^ afpcri, fuperftitiofiJ
Grdci, miferi. Eft amp; aliud haud minus lepidum. Pons Polonicus, Monachus Boëmicus: Miles Auftrahs, Sue-
uicaMonialisj Italicadeuotio, Pmtcnorum religio: Tcùtonum iciunia, Gallorum conftantia,Nihil valent
omnia.

mo.

Vrbcii.

lacüs amp;
fluiminaj

Maria.

-ocr page 61-

Lcaori Salmcrn. \'
,\'^Dmonuimus in Prçfâtipôe (bcncvolc Lcaor)oém nos diLgcnti-

amamp;curamadhibuiffc, utqaafvis region^ acc^ratiflïmc dch~

ncatasin lucem darcmus: qüaproptcr nccep fuit non lolum
Gcosraphicas, fed etiam Hydrographicas Tabülas, prrfertim in
S^i^^rcfnotiflimis nuperque tum noftrorum. tupi aliorum navigati-
SSs7egionibusrutpotcAfrics,Afi^eamp; Amcricae)confukrc Vndcht
rnScutfpoftMcLtoris Tabulasedk^

ï Sffcrànt. Ne tamen illi injuriam fcciifc videamur.ipfius mtadtas reliqu -

ï^us noLfquevelfubjunximus,vel f^

Ss p rpofuimus: \'utitaamp; ilhus honori amp; Levions utilitaB effet conful-
quot;u^cu non ingratum
„oftrum laborem fperamusfore Gxteru^

nenduses(and4Leaor)nos inquatuorpambu.generahb^
quot;Uinem non a Ptolemaico Meridiano mcepiffe fedab

f nlïTo Azoresvocantur)quod acus nauticaibi reâam Septemtnonemvergat.

LcltersZT^^^^^^^

UcS xfnaTabulainaliamtranfitusócitin«

rSm Quam fi una utriufquedefcriptionis effet contmua tabula. Hoc tan-

ZSfSnisquodnon\\deandem fempergraduun. caköi^^

Xmftcœ^pVtabul^^

arii capadtas, ad quam circinus contrahendus extendufve eft cum iter cx
fSnuIlo^umV^-P^^^q-quot;^quot;^- valeamp;fruercLeaor.

lodocusHondius.

-ocr page 62-

Ameriœ!

PARS
Eftotï

Lahorato-,

ris terrd

Lamasnbsp;ùim(^s iwam-.-Jutû:

Lynam \'Pûïrmn: ^ÂuJax luplt jaim pro Eutcpm ..^i ab
yûtnm Qf jifchjïû fijftum ejl. ^m yktr ab Éurs^r^^mifu
\'Phan\'cjs ßjk, ham fartm iSß u4ßi in Cnim ahiuäa \'udfihdimut,,
Bste. tare^m- lachetnbsp;eam Jim vtahit: mjus pr^tnùm. î

hic äßrihcTelAmt,mJhiMifirmn^4tmn,

Koke ira halndrfilas Ia|)iief,Âii£\'iri, Cham: lachet f.
ߣgt;i hémt À ^mhiu hc natümcs ß^uenoj

äüTinbsp;T ^^nbsp;Germam.

3üäßntzx ^pi m\'imJi
Riph tmk Ä^W in . ^eU.

Togurmah \'Tracnti, «Z Twva
Afagog Ai Jßc O0^ia-Jic alm Italia. at Jij Turm tntzrp-ctmw,
a]^ J/^Si^cta! ^üfias, à ^mhus Turae^
Madai, aat MJi, ijm hferunt m .^^fEHfl», tmk Eeh m jjd min.

Tarjhiä ,imJeTirfis mùlim
Kittim mk Creta tr^ak
\'Ahfâmm unk \'Riedas if.
Tubal- Tdük : ^ hfäs Oï^\'^mk: Ümf) Mctore—
Mdhecli, attk Ji^amp;vk. Jk-^, Seyéd-
^Thrw
imà Thraeùu.
Eur^ Imües hAef ah OaîdStc Ocmum-^ Orimte ^n jS\'^au.m,
Tmtm Eu)cmtm,.Mj;ptiäm fé/Jm b\'ßmiim\'Tmtitii.k fiä rata-.-
tmed ai Sinm Ormviam hctd, ah fyamuf ■■ k- Se^tmtrim Mm
^^erhomm: à JùrMà veru Jiäre Miâitcmmeam-.^.

-ocr page 63-

■■■li

r-

» I\'

iJ

\\

■■ J-

quot;J.j\'.\'f \'

■ - J

/

y

/

y i--

\'Xnbsp;^ - K . \' . -t\' i

\' I . f-

f7.

( , -

r

or O

-ocr page 64-

ï

FKÎCA,

^îM»PtoIemaus.Bionyfms, Plinius fecundam volunt

y-1 »M 1 A.... ..._____-nbsp;Inbsp;.««nbsp;^

ft haudmmmm rcfért, himcan illosfequaris:nonniülis ordo Strabonfepla^ fnSu^^^^

authontatcmfequuti, Africam ftcundam orbis partem facimus. Ea ficdifta cft Secrc- xt quot; .
^nbsp;horroris expers, quum fita fit inter Tropicôs . Ai-a- i,r i n^ l«

.Tbusfercdiuifa vri ab/Srlb^pSquot;\'nbsp;°
terêlEuropatSaScftAf^«

»iffima: h/cZwsnbsp;quot;î^quot;quot;quot;\' eius defcriptione di.imus, cal-

cam EuropaZ Öre^fo^ gt;nbsp;^^ nemini videri debeat,fi Strabo Afri-
QuantuZnXr AfS

grorumna?r turS T^e\'^tp\'amp;propemodum poricntofaa- Soll fcrti^

fftquodde MauSSnbsp;\'

poffit, TOarumqueracemoscubifM^rA;h^nbsp;\' 1quot;=\'sduorumhommumcomplexuscaperenon

Alitamp;Africa eleSramp;DT^o^^^^^

Igt;ardales,capreas amp; sImSs auiSm llT. rf j ^quot;\'quot;r, fuoque complexu enecant: leoncs, bubales, J nîm^lii!

.faoreft: Dracorfestarpefhyxnt hS^^

«heras,Struthiocameloramp; nv, te ® anete^Thores hoc eft ex hy^ena amp; Lupo genitos. pan- VariCtaS.

nimûânimalnat^pof^rSrll^

am alit Africa. Qux deLdern narrTnm^amp;h.t?\'^ ^^^^ tefte,prorfusm Afri«, nullus eft. Eafilifcum eti-
ijem Lucia: fub f^.ce ftTbÎktum
rS^nbsp;\' îquot;\'quot;\',

ftromm genera quorum d ueS!™ ™^^^^ adfla.u magna lueRoma adfedla fuir. Sunt amp; varia mon-

.uiu^KgenerLu^ruTvS:-^

«mrg^w.AfticamRomanidimfcreinprouindasfex i-w^w/ai^Tl^f^f.

ems prouincas feu Satrapias numerat,^^»«^»«nbsp;rnbsp;duodecim

ex recentioribus totam Africam dirimit in partes quatuornbsp;J ™ nouerant.Leo Africauu»

Aegyptum amp; rdiqitam partetâ ^rnSèm Afit aS^^^^^

. Bugienfi amp; Nilo cZS quot;quot; m Batca.,Libys 3c Numidiar.cum regno Nubiœ. Ab Auftrô lao

Ab Ortu fun S

de Aegypco in fingSquot;quot;^ 5 »-quot;bru-n fita funt. Ab Aquilone clauditur Mari Mediterraneo cïe !
gypto ad fretum Gat^um tît\'^ M^\'nbsp;Hquot;quot;quot;\' ^\'«-^ttomm Africx tracquot; urS abS!

rocci,Peira:,Teleufmum Tu n.?nbsp;amp; Atlante monte concluditur, continetque Reena W ^

aori limites commS.3,-defcriptione. Nunc fatifSL^

in has prouindas,

,nbsp;occafuhattî^^Tquot;nbsp;Oceano A,lantico. Atlante ipfo,amp; ieinokine \'J^Z

Auftro rcgnum Marocd ei \'nbsp;fretum Heraileum, ab Ortunbsp;Z

Septemrione Maîi rradhertrr^quot;\'\'\'\'^quot;\'\'\'quot;™\'quot;quot;quot; ^ Meridiedeferto Numidiç; ab OrtufluurMatee à

te.td.tur ad Egypfi conftSlXhXTjT^\'î?\'^nbsp;^ finTbusMSro!

• - temrionemons Atlas,adnbsp;Ocddente mare Alanticum.à Sep-

veterrbus Sarra 4aa,quod deferta fit, liutwin eius à GaogaTregnoW^ Nilum,

Gnbsp;cxporri*

-ocr page 65-

Cala^^\'

Arabia de
H ferta..

• Aresa i

^tmiga

E-sCo

..-Tti

OJ

saku .^^^rabia fe;

■B-ahuco:

Cyrcne

..... _

lihy^ palus TeSS^^^\'

^ quot; ^-^C. V^iF -^ \'^^J^cn^amnbsp;S/rx^i-^g^ fcrtum

jßä

^^ goram

A lm

fardroJannbsp;•

IN ^S^^-^tbi^^

ta

\'Berdoa
reg.

MhdesSolino
vidrt

r.

.nbsp;f Inbsp;A Belloos

\'nr ir

\'^\\Tunijuhuiu
\'oitdm
nbsp;■ \' 11 quot;quot;

fc«\'

■Vn

\'.A

Barna ffaflb^

eße

.2*-

^^ yalus

quot;quot;J\'itaiiaquot;-

C.Lfanofo noftrï^.

till

-Oplll

regio.

/gzegr^
Siaefmd ilac.

I ^OT/l.

f - ^ li\'i-ti Lwmi

Seu Je/er. ^

Sionc

hdJimjhhajan.

^gt;. f Jadic

lea

ji

Sofa

Ahuiml

B/ga.

XaUe

A B 1 S XS I

Wl

luhheHa, .

-Pjlpirw^

Ln.-ira

( 1*1 f

Dan:,

quot;Dauma

m

Jlatma

Wol,

fiKit ^

/ li^Si^nbsp;\'Jïicare

gunaganui

=.■ 7:1

^imhan
cmtiuii

Bia^ far

..... - ^^

f-orcom ,

^^goté

ejic

0^^\'i^Ju.ocdo r.

rc

S IJuthiL

. Concho

-- ro

fl. 4P

f ^

g^imAm

Caitra-

idrrr. Ijyq^

Marcm

\'del.

\'Jdartwalnr^
-^v\'deJrcu^

Sicrr^s lie. i.-nbsp;L Itul\'^

f-m\'jf^:

O

^atda

re^

\'.-IffmduJcf
sCadi

s

5gt;

IÜ rf\'./y

i^Mada

I Leuma.

car

^ \'Africa

Ex mag^na^ orbis ter, \\

\'rg defcriptianeGerarct
Mercatoris dcfumpta
Studio Äinduftria

GM.

Itxnioris.

. Moli

.CJcUMf±

yeju^i-lijhoii

tO.

Ant,

\' ciiieSi

taiihro

MSvirito hnfm^S^-33nbsp;eße^emc^^

c -u s

ta

crus ^

iramtdos^^ ■ \'ÏW \\

mm,

■tada

. - ^ -

^ iïïtt- «uiV Vö^u cotjcre cetto
i tempore appai-et Al,
l^ene^ Ié.
3 cap. jjy

//j (.fcrmariica coninwua ^iwruvi)^ ijrudwn ununt^
~~ quot; \'atitiidmi\'r ccnß)tiui\'jr^_^ ^

F,

m fffï 1 tn-^TT irnTTT rr q- -ivnbsp;\'^rniT|TrmïïWfnnnn-fTmmTïïTTTyT.-frr^^^^

-ocr page 66-

AFRICA:

i\'

■\'î

I

S!î

I

I,

cxporrlgimrqut Ocddcntcm vertus, ad règnum vfquc Gualata quod Atlaiiîîco marl âdkcét, à Scpîentnoîiê
Numidiaî regno contermina eft, à Meridic Nigritarum. Deferta Libya funt
Zan/ga, Zuenùga^ Targa, Lempd
amp; Bordea. Ktgritd
dicuntur vd ab incolarum colore nigro, vel potius à flumine Nigro, quod hanc regionem
îanribit.Habent ab ortu Niliconfinia; ab Occafu Oceanum Occiduum ; à Meridie partim mare Aethiopicum,
partira Regnum Manicongi: à Septentrione vero Libya deferta.Regna eorû funt quinque amp;
m%imLGalata,
Ginea, Melli ^Tdrnhmurn^ Gago, Guber, Jgadez,, Cam, Caf ma, Zegz^eg, Zanfara, Guangara, Eormm, Goaga, Huhïa, Bm^
Temïamo, Dauma, Medra, Goran, rerfitoriumx^nterotenfe, Territorium Gialofa, Ora Ginea,Territorium LMeiegenß,dr
Regnum Benin. Abysßni
incolunt Supèriorem fiuc interiorem Aethiopiam, quorum Princcps Prete Gianni di-
citur Eius regio pcrampla, vtrumque penè Tropicum. contingit, extenditurque inter Oceanum Aethiopi*
cum amp; mare Rubrum. A Septentnone habet Nubia amp;Bugia populos Aegypto confines. Ab ortu mare R u-
brum, à Meridie Lu na montes, ab Occafu Regnum Manicongi, Nigrum ^piem, Nubia regnum amp; fluui-
um Nilum. Regna ei fubieda hac,
Barmgnes fiue Barnagafîlim, Tigremau?^, Tigrai in qua vrbs Caxumo, t^n^
gote, Amara, Xoa, Goyami, Bagamedrum^ Gueguere, Fatiagar, Damur, JDancaltamp; Dobas. Aethiofia inferior
fiue exteri-
or eft Auftralis Africa pars, Ptolemao incognita, Eius initium cft ad Occafum fupra Zaire fluuium, non lö^
ge ab Aequatore, totamque complcditur littoralis Africa partem, vitra ipfiim Aequatorem vfque ad fretum
Arabicum. Regiones eius quinque,
^iana terra, in qua regna Del amp; t^dea CMagaduzamp;um j Terra Zanguibaré
cuius regna, Melinda, CMombazzgt;a,^loa, UHoz^ambique, LMonoemuei, Cefala, CMompotafa,Torra amp; Butua, Cafro^
tum
regio, ^Marncong,ç.v:\\\\x% prouinda fex, Tango, Songo, Bamba, Batra,amp; ^emba,c^mhMS adduntur regnà
K^ngoU,Loângi,^i^nz,ichi, Atque ha omnes ditiones inferioris Acthiopia, incognita vt dixi, vetcribus^
primumcœperunt
noftroorbi innotefccrc anno Chrifti M.CCCC.xcvij, quo annoVafcodeGama
Promontorium Bona Spei pratergrcftlis, Africa vniuerfa circumnauigata, ad Calecutum India peruenit ,vi-
amque primus Europais commonftrauit ad Indias Orientales. Certè Ptolemaus vitra
x v i j. gradum latitu-
dinis Auftralis terras non agnouit, amp; cxtrcmus ipfi terminus eft in Praßo promontorio Agifimba Acthiopum
LâCUS. regionis, quod hodie
-\'^ocàmus Mozambique. Lacus aliquot immenfi funr in Africa, qui maria potius efle vi
deantur, quorum pradpuus
z^Zembre nonnullis didus, inter altiftlmos montes fims, diftans ab Aequatore
verfus Meridiem gradibus vndccim, cuius ambitus ad quinquaginta mill, patet, ex quo profluÏÏt Nilus Zaire\'
PI . amp;Cuamaamnes. Habet etiam hac Orbis Terrarum pars immenfos fluuios Nilum, Nigrum, Senagam^
Jriu mina. Cambram, Zaire, Cuamam, amp; Spiritus Sandi flu.,
qui omnes dufdem natura ferè funt: namque inundatio-
MontCSo ne fua terram mirificè irrigant, ac fertilcni rcddont. Habet pratexea montes plurimos, amp; maximos,
inter
quos principem locum tenct^tlds, qui immanibus amp;fupra quam crcdi facile pofllt altis iugis, è inediaarc-
narum vaftitate confurgens cxtollitur, vtpote fupra nubcs :ade6 vt citiscacumenprofpici nequeat, Hiné
fadus eft Ipcus fabula, vt Atlas Rex Mauritanie cœlum humcris fuis fuldre dicatur.
Columnam cœli Indigcnje
nuncupant. Incipit ab Occafu, vbi amp; Atlantico mari nomen i mponit, inde perpetuo dorib varié flexus cxtë.^
ditfefe Orientera verfus ad confinia
ACgypti:cftrotundus, arduus, indfis rupibus praccps, acinuius,frigidifll-
nius, nemorofus, Icatebris fontium riguus. Montis
huius vertex altis etiam aftaîc niuibus operitur; quineti^
am amp; eius dorfiim incrudefcente Borca nonnumquam alta niuc arbores iiipcrante tcgitur, qua tam pccudcs
quam homines inteiimuntuc. Pratcrea fontes qui iftic reperiuntur in fummo
Acftu frigidiflinfi, adeo vt fi,
quis manum in ijs aliquandiu immcrfam tcncrct, cam facile exanimaret acperderct. Prater
Atlantem mon-
tes
cdebres funt illi qui à Portugallcnfibus (XxcxxnxuiFiciFongoß, in parte Meridionalij nam que ob altitudinem,
atque afperitatem inacccflibiles feiè funt, nudi, dcferti, ac omni bono carcntcs. Pratcrea mons altiflTimus
Sierra Liona didus immenfa altitudinis, cuius vertex femper nubibus obumbratur, ex quo tcrribilis tumui-
tus amp; fragor in mari auditur: idquefortafle cxaflTiduo tonitru ac corufcationc, vnde amp; Leonum rupes dicitur^
Quam Ptolemço, Plinio, Mela amp; Hannoni Deorum Currum fuiflfe didam, nonnulli cenfent. Montes itë
Luna vcteribus eîiam cogniti fub Tropico Capncornilocantur, afperrirai lanè, ac incredibili altitudine
à gentibus feris inhabitati, prope quos font valles immenfa profunditatis, adeo vtillic centrum terra efle vi-
deatur. Sunt denique,nbsp;montes in
Angolae regno argenti fodinis ditifllmi, amp;alij quos in particula-
ribus dcfcriptionibus recenfebimus.
InfiU atitem circa Africam nobiliores ha funt. In Occano Atlantico eft
Infula portus Saudi, cft Madera
, funt Canariç, amp; Caput viride. Inpilaprtus SanBi fic dida à detedoribus
qui periculofa ac dubia eius nauigationc cmcnfa amp; fupcrata, hunc lociim fic vocari in rei memoriam voluerc*
Ambitus dus circiter quindecim milliar i u. OMadera à magna qua hic creiceb.it arborum copia nometi acce-
pit. Pcridromus dus drciter centumamp;4o.milliarium, C^w^rwfic dida à canum qua ibidem erat multi-
tudine.
Fortunata à veteribus olim nominabantur. Plinius fcx commémorât, Ombrio, lunoniammaiorem ^JMi-
nor em, Caprariam,lt;Niuariam, Canariam
. Ptolcmaus norninat ^froßtum. Her am, vcl ^utolalam Pluitaliam
Cafperidi^ Canariam é\' Centuriam,
omncfque reda ferè in Septcmtrionem linea difponit. Cadamuftus decem*
feptem ail tas, tres defer tasj nomina cultarum funt,
FraBa lancea. Magnafortis, Grancanaria, Teneriffa, Gomera,
Talma, Ferro, caputjmide
arboribus virentibus confitum cft, atque ex eo nomen habet, infula eius Occiden-
tem verfus medio lt;5ceanoiacent. APrifdsGi7r^öw.fdidaputantur.
Summtcm S.Antonij ,s.rincemij S.Lu^
da, S. Nicolai, Salis, BOm vißa, iMaggio
vel May, S. lacobi, amp; Igm. In Occano Acthiopico funt Infula Principis, dr
S. Thoma.
Poft Promontorium Bona fpdin fmu Barbarico, funt innumera Infula magna parte inculta pra-
ter vnam nobilem X Laurentij, quam indigene vocant tMadagafcar. Eft ôc :^cofara infula ad finus Arabia ini-
tia, ex aduerfo promontorij Guardafu, dc quibus aiibifufius.

-ocr page 67-

À s i

^ Frîcâm in mèa Pàrtitîohcfcquitur Jßa, Ea nomcn fortîta àb Àiia Nynipha^tcftc Varrone) vJiitTiëh â
) tÇ ex quaamp;lapctotrahitur Prometheus: qucd amp; Lyeophroni arrilit, amp; Herodoto, quitres ^
I\' Orbis partes à tribus mulieribusdénominatas putauit. Aiijs hoc commentum de tribus lt;^llibus OC
iniulieiibusdifplicet: dicuntigiturappellâtani velab AfioAtyisfilio, relabAfioPhilofo- CuriûditÛi
pho qui Troï Palladium ad vrbis euitodiam dedit:hune vt gratiam r€ferret,diîionem fuam
^omnem qua antea Epirus dicebatur, Afiam vocaffe:! Ab hac autem pofleà tanquam nobi-
iliori parte reliquusomnistradus,
A fia dici cœpit. Porrôvt Libya amp; tertiam Orbis porti-
onem fignificat, amp; eius portionis partem^ itemque vt Armeniae Cappadociasque appellàtionc amp; totum tiadu,
amp; partem eius fingularcm notaie veteres volucre: ita amp; Afiam obferuatum eft fignifieare amp; totam continente ^ c
apartem illam qua intra Taurum montcm eft; in qua Lydi, Cares, Lycaones, Paphlagones, lones, iBoles,
alijque, quapars diftindionis gratia vulgo
Afiaminor;Turäs2%/Ädicitur.V^ iv.nbsp;Jfa

non Europa Jnqm efiSyu:é\'Afiaautemvni^
uerfa^fWMSacris Scriptoribus nucupatur .Sita eft propemodumtotain Septemtrionàli Orbis plagaab xqua-
tore vfque-adgr; So. latitudinis Borca,exceptis tamealnfulisad Afiam pertinentibus,quarumaliquot vltra Ae-
quatorem porriguntur. Vnde maxima diuerfiîas per totam Afiani in magnitudine dierum artiftcialium con-
fpicitur. Nam in vltimo eius parallel©, qui non longé ab Acquinodiali per extremam Malaca Regni oram
dudtur, longiffimus dies eft horarum pene 12. Circa medium Afia parallelum eft horarum 15. amp; in eius
Borealifîlmo parallelo perpétua lux aftatis quatuor ferè integris menfibus perdurât. At fecundum latitudinê
protendituràmeridianogra. 52. vfqucadMcridianumdudum pergrad. 196. ,fecundum nonnullos: fedü
Mercatorisiioftridefcriptionemfcquamur, Occidcntaliffmiuseius Meridianus per gnî. tranfit, iuxta
«xtremamAfiœMinorisOramOccidentakmjamp;Oricntaliffimus pergra. 178.Coniungitur autem Europa,
qua eftnbsp;, Infra, eam ab Europa diuidunt, Tanais fluuius, Maotis Palus, Pontus amp; PropOntis. Ad

Septertitrionem habet Mare Scythicum, à Meridie Indicum, ab Ortu Eoum, ab Ocddente finum Arabien m
fme Mare Rubrum, ôcMediîerrancum, amp; Euxinum . Et vt fuperiore parte continua eft Europa, ita in parte
Auftrali ifthmo Africç coniungitur. Plinius tamen amp; Strabo alijque nonnulli Afiam ad Nilum vfque pro-
tendunt,totamquevS\'gyptumAfiœadnumerant. Neque vero reda hnea littus Afiaticumabextremo oftio
Maris Rubri ad Orientem porrigitur, vt arbitratus eft Mela ;fed finuofo littore tota interrupta cft .Pradpuifi-
nushifuntj
Perskmrnm Ekatif àcMepndm.Argaricm^nncGolfo de Bengalais

Plinij eflè aibitratur,diciturque hodie Af^r^ Cin, In Afia Cœli admodum iucundà falubrisquc temperies, aërCocll tCIÏl
clementiflimusacmirètcmperams i Non tamen omnis Afia banc cœli mcderadonemfentit: nameiusdex- j^pj-jgg^
tra atque finiftra,tcfte Mario ,calorea€frigoreiniquaacintokrabilia funt. Delicia
huius regionis tanta funt, *
vt etiam in prouerbiumccffcrint. Terra omnis ócvbertateagrorum amp; varietate fruduum, amp; magnitudine g^lj
paftionis amp; murtitudine earum rerum qua exportantur, ira nobilis, vt fadlè omnibus terris antecellat.Spec- ..
tanda hicfruduum,aromatum,mctallorum, gemmarum copia. Hinc balûmum, calamum^ thus, myrrhä, iltas.
cafriam,cinnamomum,cariophyllum,piper,crocum,lignaodorifcra, refinam, mufchunij margaritafque .
omnis generis acdpimus.Spedâdà hk animaliû diucrforum varieras. Alit enim innumeros Ekphantes,camc- AniniallU
îos, amp; alia complu ra animalia tùm domcftica,tùm fylucftria.Spcdandaingenia,diuitia,potentia incolarû.Hic varietaS.
primum homoàDeocôditusjhkprima EcckfiaDeifcdcs: hîcprimumartesinucnta\'.hkLcx lata,hîcEuan-

gelij dodrina mifcris mortalibus cum fpe beatitudinis conceffa perXgt;« filium lefum Chriftum . Hîc lingua-

lum varietas à Deo mortaiium generi immiffa, in cxftrudionc turns Babel, Hîc primum in inferiores pote-

tiorum imperium ortum eft. Hîc Nimrodcœpit. Totius autem tràdus Afiatici monarcha :primi fu- ,

crcL^r^\'quorumpoftremus Sardanapaliis^ vnica: luxuria, profligatifllmaquemollitieihonio, interfcor- împcrium

torumgvcgesdeprehenfusab Arbado, nec mul tè poft ab eodem praliovidus, iiiftrudaincenfaqucpyra,fc MaiofU.

amp; diuitias fuas in incendium mifit, buftoque incîdi hos verfus iuffitjnbsp;------------ \'

Hachahuiqmediyquaquteyfaturatalibida
Haußtjätillamamntmukadrfreckra relied.

Poftea ad Perjks deuolutum imperiû .Inter quos Xerxes Dàri) filius btllum à patre cocptum aducrfus Gra:-
*Iquot;^quot;q^ienniuminftruxit,copiafquedeciescentummillîum, ftrato fupcr Hclkspontumponte,ex A-
la in Europam deduxit ; quas naues quoque dedes centum milk numerocomitata funt; fruftraneo conatuj
quum is qui Deo miuitari, mari infultare, Neptuno compedesinijcere, cœlo tcnebras induccrc, montes fo-
^ aquare, totuni Orbem concutcre aufus fuerat, vix, profliptiS copijs, pikatoris fcapha fretum tralecit, fra-
^^^ ^^^quot;^^^^^\'■^peftatibus ponte . Poftremus Perfid imperij Darius fuit, qui vidusluperatufqueab Akxa-
dro, Macedonum Monarchia viam fecit, qui primus eam ex Afia in Europam tranftulit. Nunc autem Afia
viiiuerla fecundum eius Imperia quibus adminiftraiur, nobis nonineptè diuidi pofl:è videtur. Cuius prima
prs paret imperio Turdeo, cuius origo à Mahumeto, ditio perampla .Occupât enim quicquid tcrrarum eft
inter Pontum Euxinum, marc Aegaum,
Mediterran eum, Aegyptum, finum Arabicum, Perficum, Tigrim,
amp; mai eCalpium.. Sed amp; Mofeouia Dux magnam
Afia partem occupât, inclufammari glaciali,Obij fluuio,
Kitaia lacu, amp; linea inde duda ad mare Cafpium,lfthmumque qui inter hoc mare,amp; Pontum eft.
Tertiam par-
tem Magnus Cham Tartarorum Imperator poflTidet, cuius fines
à Meridie funt, Mare Cafpium,laxartes fluui-
us,Imaus rnons,ab ortu Septentrione Oceanus:ab Occidente Mofcouia regnum.
^artam habet Rex Per-
laram Sophi.Huicab Occidente eft Turca, à Septentrione Tartarus, à Meridie Rubro mari alluitur:ad Ortum
vero I ndo fluminenbsp;p^rs coiitinct Indiam tam intra quam vitra Gangera, qua non ab vno folo vt reli-

qua;fedpluribus Regalis (namqualibetillius regio proprium ferè habet Prindpem,quorum nonnulli ctiani
AlagnoChamo vedigalesfunt) regitur . Sed neque hoc pratereundum, quod loca maritima , qua funt
a finu Arabico ad Promontorium vfquc vulgö
Cabo de Lamp didum ( quod ad 30 gradum latitudinis Bo-
reaiis} fers omaia Luktanus poflidct aut fibi cributariafcdt . ^r.v/rf habet regnum China am plifti mum.

H Huic^

39

..VV.

-ocr page 68-

/

i

!}{ummu,nofins
quot;quot;dt ^nLje^ni

m

m

lU

-ocr page 69-

A SïA.

Huie Rtxprecfl, quem ÂntoûiusPiiiafcttatotius Orbis didt cffepotcntiillniumiM r^^ulis impcràrài\'i^^Ji^^ «
liiiulas omnes m Oceano Indico amp; Orientali, variédiCperfas compleditur. Inter qins
Tafroham amp; ^dan duae
ïa^u patrum memoria à Luiîianis Acitax^Bürneü, Celehes, Palohan^mdarrM, Gikk, cum Moluccu aromariteris.-
tux^UponU amp;nuperrimèinuenta2^^»4 6«w.7,dcquaan infulalit^an terra; Antardica: connexa, nondum
con ftat Veteres vero vt Strabo 11. amp; Arrianus 5. muitifariam eâ diuifere. Ptolemçus m 47 regiones ac pro-
uindas diftnbuit,cuius defcriptionem tradit,quinto, fexîo, acfeptimoGeographic libns duodecmi videlicet
tabulis abfoluram. Regiones autem quas Ptoîemœus ponit funt h^e: Pontus ac Bithyma: Phryg^ rnagna Lyci-
a Galatia Paphla^oma Paniphylia, Cappadcda, Armenia minor, Ciiicia, Sarmatia, Aüauca, Colchis, ibeua^
Albania Àrimni?maior, Cyprusinfula,Codofyria,Phoenicia,Palçftina luda^ae,Arabia Petrsa,Mefopotamia,
Arabiadcfcrta
Babylonia,Aflvria,Suiiana,Media,Perfis, Parthia, Carmaniaddèria, Carmamaaltera,Arabia
•fe\'ix Hvrcania Margiana, Badriana, Sogdiana,Sacarum regio, Scythiaintra Imaum^ScythiaextraImaum, Se-
rica
Atk-Paropanifus,Drangiana,Arachofia,GedrofiaJndiaintra,amp;extraGangeni,SinarumregiO,Taprobana

inlula cum ^lijsdrcumiacentibus.Habuithec tres vibes toto terrarû orbe ccleberriraas,Babylonem,Niniucn,ôc

Hierofolvma. Habet lacus pifcofos amp; immcnfos, atque vnum marc Cafpium m modum vaftilfimilacus, quod

ad Oceanum vfque non pertingit.ïluuios item plurimos inter quos dariores lunt Tigris, Eufhrates quorum
.. - . ^ _______îiifiVnpsaroirp nilmirandi inter ouos

• aa^ceaiiuuinbsp;^r—------------- ^ .nbsp;j • j- •nbsp;.

T], J nii n^ Moles in Gendi meminir, \\oigt;.^i\\\\%,Indmßänges. Montes hic etiam mhgnesatquc admirandi,intcr quos Mom

V/nbsp;• r^^^^cuitotam Afiamdirimit,abEoisvenienslittoribus. Immenfusipfeamp;innumerarum pene gentium ar-

Montes.nbsp;tiextero latere Septcntrionalis vbi primum ab Indico mari exfurgit;leuomeridianus, amp;ad oceafumten-

dens\'donec prementi terras occurrant maria, vdut de induftria rerum natura (ubinde îequora opponente,hm€
Phoénidum hi ne Ponticum-^illinc Cafpium amp; Hy rcanum,contraque Maeoticum lacum. Torqucîur iguur col-
iifus inter hare dauftra;\'amp; tamen vidor,flcxuofus cuadit vfque ad cognata Rhiphaeorum montmm iuga,nume-
rofis nominibus amp; nouis quacumque incedit inÇi
^ms Jmam prima parte didus, mox Emodm,ParcpamiJui,Ciraus^
Chambades Pharphariadesfhroates, Oregesproandes, T^if haies, Taurus:
A rquc vbi fe quoque exfupciat, CaucafosivU
brachiaetnittit fubinde tcntantimariafimilisSarfedon^Corâce/m, Cr4^^,itemmqucnbsp;Vbiverofefeapcnt^

pyiarumportarumque nomine vnitatem fibi vendicat, qua; alibi ^rmmi^, alibi Cüfpä, alibi Cilicijgt; vocantur.Eius
latitudo plerifquc in lods eft ftadiorum trium millium i longitudo tanta, quanta iplius A hae, vtpote ftadioram
millium: hoc eft milliarium Italicorum 5 625 -ab ora Idlicet Rhodienfi ad cxtremos vlque Chinœ amp; Tartari^
fines Sed de his fatis. Ad Opera publica tranlèo
qux fane inprimis liipciba amp; magnifica habuir,atque inter fepte
Opera pu- miracula numerata velmeritö numcranda. Inter qu« primum occurunt
Babj/Iommuri,quos SemiVamis
blica condidit aut faltem rumofos inftaurauit, codiU latere amp; bitumine ferruminato, ducenos quidem pedesaltos,
ouinquaWnos latos adeo vt quadrigas inter fc occurrentes redpercnt, turrefq^ haberent treccnias,plLires muU
ÎO habiiuri nifi aliqua ex parte Paludes pro mœnibus fuiflent. Cui tanto tarnque port^tofo operi adhibita fc-

rumurtrccentahominummillia.HerodotusauthorcftnuirosBabyionishabuiifecraftitudii^^^

tacubitommrcgiorum,cdfitudinemduccntorura. Perambitumccnmmport^ftabant^.

rpheß^ fadum à rota Afia ducentis amp; viginti annis, yt teftantur Hiftorix. Hoc autem m folo paluftn fecere,nc
terre motum fentiret,aut hiatus timcret. Et nc in lubrico amp; inflabili tantiE molis fundamenra locarenmr, ante
cakatis ca fubftrauere carbonibus, deinde vcilcribus lanse. Tcmpli longitudo crat 425 pedum, latitudo 220.
Columnç in eo centum viginti feptem à fingulis regibus fada:,cx quibus 3 6 erant caelatae. Open piafuit Cte-
fiphon .Fuit
ÖiSepuichrumquoäJrtemißaic^m^ Carix Maufolo marito defundocrcxit, inter Orbis miracula
annumeratum, cuiusaltitudo attollebatur 2y cubitis: cingebatur columnis tringinta fcx. Patebat ab Aufiro
amp; Septentrione pedes 63 . Ipfum ab Oriente odauir Scopas , à Septemrione Briax, à Mcridie Ti-
motheus ab occafu Lcocarcs . Regina opeicnondum abfoluto obijt j Artifices tamen non rccefte^
runt nifi eo coufummato . Atque ha:c inter orbis miracula recenfcntur . Fuit denique magnifi-
cum \'iilud
Tempkm , quod anno regni fui quarto îedificare cœpit Salomon non immerito feptem Orbis mi-
rrculis adnumerandum. Triginta imprimis hominum milUaca^dcndis atbonbus,vt Ccdns amp; Cupreflis fuere in
Tibanum deftinata Lapiddarum vero extiiemnt odoginta millia. Latimdo temph fuit vicenumcubitomm.
Sex-^-enûm longitudo, altitudofornicediftmda centenûmamp;vicenum. Inférions ftrudurae materia crat cx
canïntilapide Amplitudo veftibulidenûm cubitorum.Cdl^erant vicenaepermointeric vfu, aliœque his
fuppofite Trabes erant Cedrins, cednna concameratio, auro illiîa,vt parietes cmncs. Sandior locus à rdiquo
rempli corpore diftinguebatur muro, in quo erant ianua fculpse, vela dudilia, varijs marandris amp; floribus inte-
xîa Duo Cherubini ex puro auro. Pauimentum pedalis aurds inftrudum. lanua; vicenum cubitorumaltitudi-
îi\'- auro corufcantes. Ante vcftibulum erant dus columna; ^ncae xvi 11. cubitorumaltitudine, ambituque du-
odecim.
Erat amp; vas çneumtantœmagniîudinis, vtab re nominamm fit marc, quod vitu h duodecim diuerfas
mundi plagas,terni fingulas prolpedanics
drcumftabant.Fuit vas illud trium millium batomm capax. Erant
amp; alia; figurœ quas longum clfet rccenferc. Altarc fuit aercum dcnum pedum ahuudtne, longlmdiue duplo ma-
iore Item menfa vna aurea.Phialarû amp;aurcarum patcrarum decern millia. Argentea; quadruplo maiore nume-
ro.Candelabrorum dccem millia ex auro amp; argentofabricatotum. Circa templum aula capadffima, in qua po^
pulus confiftcret.Hcc autë opus feptem annorum fpacio ad finem perdudum eft. Sed haec de ftupendis magni*
ficisque Alia; ftruduris,deque hac Orbis Portionc dida fuffidant:ad Americam quartam Oibis Partem tian-
ieo, qua: in ordine noÛro fcquitur.

Vrbes\'
Lacus.

-ocr page 70-

wkï-ck

VARTAMkanc Orbis TcrrammpartcQivctcribiisincognitam Chrifêophöms Columbus fem re- , - ■gt; - -
(
^pcniamp;tMiam: alij oh vzHimcmmmrn Or km dixcrci cft\'enim ingens amp; noftro Orbi, hcfecft Europa;nbsp;^

^^ Africa, Afiœ, fimulconiunaisferèparj vti\\tlcxipfoTâbutenoftrivniuerfalis \'confoeóluliquet\' qmbus,amp;
DiGUaramp;of;^m«abAmericoVcfputioFlorerttiîioqui primus poft Columbumfeontincntis pariem vltrâmr inr^it-a
Aequatorcm ab Ortu detexit, in qui funt
Paria amp; Br^/iiia regionts. (^ndo autem America primum coli
cœptafit,inccrtumeft-certèmukisfeculisignotalàtuit:nam quoddc i^omanisquidamfufpicântur facilius
dicitur quam demonftratur, amp; commcntum illud accurâté itfiitâtum eft à Gaipâro Vârrcrio. Senecam en-
thyiiafmopoeticoraptum aliquid de hac m Mcdsa ceciniiTc nonuili opinantur: fed furor eftopinari yel illi
vdvdheoteculohaspartcsfuifl-ceognitas. Primus poft multa,amp;adhUcignotanobisannorumfa;tulaChrl-
ftophorus col. Genu.aulpicijs Regis Caftdl^e rem tantam fdidter inufenit, fedodus (vtcrfediturà nonnullis
îamdanfacmorisgloriamarrodentibus) ab Hifpano quodam nauta, diu mari Atlantico iàdato : Fadum iâ
anno C13 C C C C. X GI I.îPoft cum tcntauit idem Amcricus Vdputius aufpieiis Regis Portueällige, fadi- gt;
que ^œmmrnretuli^ quod totus ilk tradus ab ipfius nomme America, vt diximus, appfellationem habeat.
PorrovmucrfushicOrbisaSeptentrioncad Meridiem cxporreduséftduarum magnârum peniilfularumfor-
rna, quœ tenm ifthmo conncduntur : éarum altera dicitur Amcria Septemtrionalis, altera Mcridionalis. \'
î.ongitudociusextenfaeftinterMeridiahumgra.i90.amp;Merid. srad.67. Latitudinis terminus Auftrum
vcrius cft tretum Magdlanicum, id eft gradus L11, Scptentrioncm autem verfus, àgradu Ixvii. furfum pie-
ïaque adhuc funt ignora. Habet igitur ab Ortu Solis marc Atlanticum quod Vulgo
\\oaimdel?iamp;ft, àMeri-
die, terram Auftralem Magellanicam, freto intcrflucntc difiundam . Ab Occafu , marc padficum °
Bel Zur •
äSeptemtrione, incertum terras an mària. Tota drcumnauigatio eft drdter xxxii, miilium milliarium vt
tradunt probatiores. Eft enim tota drcumnauigâta,pr^tcr cum tradum qui Septemtrionem rcfpicit, cuius Krà] frf tî
littoranondumperluftratafunt. Rcgioinvniuerium multiplexeftacvaiïa ^iiimentoinitio^^^^^

cms loco mhtu^ay^ Icguminis genus, fie enim vocant, vt vinum CMchU : fintrcs Canoas : rcgulos Gra... no\'.
minant. Adfementestaciendas terram non arant: fed modica: altitudinis fcrobibus effbffls, tria quatuoruc
grana m vnam demittunt terräquc opermnt. Singuli culmi tribus quatuoruc panimUs onufti adolcfcût qua-
iiimfingul^^ pna centum amp; amplius fundunt.Maizijfcapns hominis altitudinemexfuperat, acquibufdam

AliudctiamgenuspanishabentvulgôCazabididum.\'ldexIu^

foTSas vtidiÄnbsp;f^menfundit, fedcànnas tantùm quafdam nodofasôc

lolidas, vuid bus foliis, vt cannabis. Eas cannas, vbi mamritasadeft, in taleasduos palmos longas exfecanr

volunt eârumradicumquantumvifumefteruunt,paucastamcnvnaqlquevum

jur. Duopra;terearadicumgeneraillisfunt, quarumaltéras

fpeciefimiles,nifiquodHai^minoresamp;fapidioresfunt. PIantamurautem,amp;fexmm[ntrrmenfS?
tumcomedunt : cœtcmm faporc aliquantulum dulci, fed fatictàtem mox amp;faftidium induccnte exi^i eaS
admodumfuccifunt, ventofquc, acfuperuacuos flatus gignunt. Magnam etiam arborum vim habcme«
terr^ qu^ vuas quafdamagrefte.ferant. Eamm adni, prunorumÏÏÏucftrium fpede qua; è fpinis amp; .rbnftL
fointur, nigro folliculo veftiuntur : fed quia multum illisligni, parum pulps ,incft ex nï Uy^ZT

iioneonficiunt. Sunt amp; arbores oliuàmmferaces, fed quJinfiLiodoL tumfan^

lias fruduumfpedcs, eafque abundè habent : quales funt PW P^nbsp;^

prunorum Damaföenomm craftitudinc, paucacarne -r^ndiorehstîT vhfm^ T\'\' ƒ

ddifaporis, Arboreum{rudumfcrensmagLeft,foha;?Ä
funt :mmores multum maioribus prœftànt Jrbor ipfa foHafefquipalmilat*
g.tudineporngit:interqu^ramusenafcitur,ccntutî;acplurespltanosmino^^^^
vigtntiqurnqueautpauloamplius, Tenera eft hec arbor, nec nifi femdfmdumfe^^^^

-nbsp;Vbimaturuitfrud. colli^m

ïîauefeSir CoHn^r^^ fedexfciffam arborcm lococahdoreponunt : ibiplatanicderitermaturefcun«c

vcrgens hT ^ veftiuntur obmfe cultdh partis craflTnudine: quod fupcreft pulpa eft, fapore in dulccdin«

ras hocamS.Vnbsp;delici|s font, atque, vt Benzo fentit, haud quifquam ïr udus alius per omnes ter.

fubaufteroah\'q^nbsp;Demptocortice quidquidfubeftpulpa eft: duldsmvmuerfum fapor,

amp;iongioribus c \' I \\nbsp;arborPcrfici aut Armeni) fpecie, folijs inftarlauri, fed craffij

turefcit:niTi4tu^nbsp;fed multo craiïi or, pendens inirborerna!

rdcandidisprîeftT^^\'P^^.quot;/nbsp;Hifrudus multa fcmina ócgranadaufa habem: purpu-

ktioi-efolio. FrS^?!\'\'\'\'\' Ti^\'J^^^ ^^^«\'^^^^^«^quot;^ediocrisnudsmagnitudine,îongiorequi
üiorc,füt.Trcs QuamXnbsp;Hifpàniola romndi : m contmcnti vero longi amp; crafilorcs, amp; Lftu fua-

faporealiquätuluduirEfte^A

fobtiUrquamaruminmofe\'\'^^^^^

bicularcs dus arboris Sf ^^^^l^^^\'^l^^o/f^^scandidum.Exftant ctiam,paululum diuerfœ ab his form^,or.
died coloris gerunt.Fert nriquot;\'\'\'\'\'^\' coloris amp; prioribus illis löge me lores,omnes vero intus adnos exiles fpa.
»S arbores,atque herbas ulhlT^^nbsp;faccharum, goffypium, hnum, aliaque vt apud nos,multafqueali -

-^s.mbct quoque aromâta,marsari fâs ac gcmmasA aur^ amp; argenti incredibiii copil afflu.

r

-ocr page 71- -ocr page 72-

â.MERÏCÀi

. .nbsp;itaInrquemetalUsacniincralibus. SctUcqucboue3amehibmt,ncque

Anitrtalmnbsp;ProindemiranJumnoneftfnnd.gena=ad primumequiconfpedumperçuUifuerult

varictas. SsglS^Xtuerphnanauequ^^petftemmMagellanicarnvU^

habue5:exeomtanmmüuefoli,fmeammamiuMipfommfoecunditatcaeuem

tumaique ia herbis amp; arboribus arrolerim. Ar.ir«alia^•ariaaUtpartm^no,anob« pamm^
orodi^ioliim teperimr animal, cuiusventti natura alterum venttem marfup,, mftataftinxir, Q^oties dcm.gra
Stuloltn c^cdL recorrdit amp; geftat. ld animal corpus amp; roftrum vulpis : manus ac pedes ccrcopittecu

duriffimo corio, exiguis oculis, auribus pamlis, vngulrs fiffis, breu. promufade munuum, vt d^phas. tontu

adeolrribilrvrhorn1rresobrurdefaciar:cxterumorneadefumruau.nbsp;Apror^^^^^

aenrqSidem fupemta; Barbarifque erepts hx funt:

iSsduabusvrbibusamp;föé-to.C»^^

tùd nTtbrSudineacmagnific™tia.vtcapukherrimisetiamGal^nbsp;mmaaarus nui-

S X^na pofiSmumn^bilium

XonteXe queaf. Nulla in eam multimdo plebeia admittitur, fed nobilium, proceram, maximorumquc

SumS sVquVpar,imi

4 quTqu^^^^^^ pr1:c pua funt paktia procetum quatuor. qui huius Rcipublica; clauum moderantur.que fu-

SZ^nitotreaLrucisformam plerifquc in lodsefficiunt,nullaautemeft,petqu^^

^rr^S ca^a i duaus,vtrinque lapidiL veffito-formaduitatis quadranplans, r^

ïauevenuftè deprimitur. In cliuofo amp;diffidli montisafcenfu,admirand^ pulchntudinis arx fpeaabtlem,at-

cueamœnamhancvrbcmreddit:cuiusfiucpuldnitudinem4meingentema:difia,molem coniA

S fimiles in yniuerfa Europa illis funt vifa:, qui terras quàm plurimas perluftamnt.nbsp;fiue M«« m

Hifoania noua Mexicana Prouinda opulenta amp; celeberrima duitas, de qua in fraindeferipuoiie Noua Hilpâ-
Iiia; aauri fumus. Ad alia pcrgimus. Multis indytis amnibus ha:c Orbis pars irrigua,quorum plcriqueaunferii

kcubusacfontibiiscopiofa.Inlacubusacfluuijspifdummagnacop.a,vnumeotumgenusquiabH,fçn.ote

ndiSnhvubô M.«iappdlanmr. Hicpifds lut« propè fotmam referens, xxv. pedes longus,« i craffus eft:

inaigenis vui^u mafmti^^^^^inbsp;,, „„ ^ coloris vensri, pedes duos elcphantims limi-

£apiteamp;caudabouemreferens:exiguisocuhs^e»

les habet. Femmç ems gcnerts.vt vacca:nbsp;quot;quot;quot; \' *nbsp;tamosfa^pe flamma.

oluriminbsp;iriterquoseft,vttcftaturBcnfo,monstlammiiiomus,quipcriigt;gcaiciiiw u wnbsp;^nbsp;.nbsp;.

ru^ g oto erSaat, yt „oau latiffimè vltracentum millia palTuum gt;quot;^quot;^diareluceant Nonnull, optrun ^^
Siquefaaumaumm effe, perpetuam ignibus materiam.Itaque Dommicanus quidam monachus, quum
tóus
rei periculum facere vdlet,ahënum etcatenam ferream fabricati curat : moxq; in montis cacumcn cum a-

e cSena: liquefaaü eft. Idque cum iterum multo craffiore catena cxperms effey es denuo prion inc^epto fimi-

«nbsp;lemexitunihabuit.Adaliatranfeo.Superbahicvrbiumamp;viarumftriiaura,sd.^

Opera pu- ^j^^fXrquot; tas in quo herb? arborefque cum fu.s trands, ramis, fruaibus ex fohdo auro, ea mole ftabam.qua
blicaamp;privta^ ^^^nbsp;opcrepamm

Zf.ramp;fementato,oartimaelato,pattimetiamexplumisvaricconferto.Memoi

vrbeCuana ad duitatem O#r,fpatio q^^

amp;faxorrSoirnonequi

»e mtmka eft murilpatetque inlatitudinem pedes quinq; amp; xxnntra quos riuuh fluunt, confitiad mar.
SarSSs quosipfW vocant. Alteraverö è Iaxis amp;mpib„s excrla per medios momes difcarr.t,

CufSas ^asnbsp;Rex( qui aLmm ^^^^

SofrdilSiaamila,fplendida,amoena,(i

cbaur:^«omn.afanelndè

\'aricœp^r. Quoetiamreferri poteft Imperii certaamp;conftansratio, fecemmomnmquuma^^^^

maSwne^e eft primum pamafuiire: non potuetuntautemnbsp;protrah., nifUongî

KmSorl H^ec de quatuor Orbis Partibus generatim pro te

Sus vt fpedatim ôç per partes Ewopam qua; primo loco pofita eft,deinceps pcrambulemus.

Vrbés

FÎumiiiâ
ôclacuSi

Montés^

uau.

-ocr page 73-

POLVS ARCTICVS.

ActerrammCircum-

ia^centmrndefcriptk.

■ENER ALl defcripHone (cpdide LeSorj totius Orbis terr* Sc quatuor partium eius iu«â
naturar otdmem raethodice tepetita amp; pramiflTa, llatui ad imitatioiiem Ptolerasi Cofmo

graphoruin principisab ipfo Polo amp; regionibus iiib ipfo circutriiacentibas, fiiiEuIarum ce-

.ncepspatt.culatwlt;3eogtaphiamiiielioare: vt nimirum ab alioadinferlora defcendbis
Xalmiftnsaddexterioraprogrediens, Septemtrionemcum Auftroamp; Ocddente.ncum

Orte.r.e pa^atim conmngam : Quod vt mihi reique pubUcœChriftians fœlix fauftumq.

«ca pcTceltttuirTXhinbsp;Maximum precor ôcobteftor. Polus eft extremiias axis, id eft lï

onafiramp; AuftZul rnbsp;^nbsp;\'\'• Hi duo fun., fcptemtri-

cognoi^Sr befcpr \'fWfideoqueMeridionalis, Noms,amp;Antarûiats
JizmfnTéSlèîfh knbsp;à«,bm, qmsaffclUuerum plm, cemrumclt;.IUfl, nam«

Ad regioneslUbPolo

-qutbusbrei^Sram^^^^^ Qusluut Groenlandia, ïnllandia, NouaZembIacumal.jsnonnuUis,de

taadhtte,„aSrpre\'amp;3nbsp;Infula ig^o-Gfoenkli:.

verliisgtad Lxv Prtî. ^itaeftmteicirculumArCijcum.amp;Polum, etusparalleli extremifunt Auftmm ,
1-xxx.faS-rio\'Snbsp;Inful^fiNicoraoZWoquiAnno M. ccc.^^quot;quot;^^

ir.en innLie Wnbsp;:nbsp;^\'\'T T?nbsp;diffoluun.ur, gtamini ta- ^ ,.

P\'^, obillat ; iibili il®quot;quot; \'T ■^\'\'^Sfamm.s amp; pabuhprouentus. M.raitem pecorum amp; laftariorum co- Caîll quall

butyriamp;cafci componan,, quastas amp;foli
baamp;S.ThomDua^autcintairmmhabitationes inGrocniandunobis nLfunt, A^

. ^laru^emtn umfon^^nbsp;. quot;T proculabeomons Aethn^inftarigniuomus, adcuiusradicest

ex tophiscoS^f^l quot; ^ \'fnbsp;\'Squot; excoquunmr. Tota huius Monaftetij fabrka

quos idem mons medas inter fiammaseuibrat Exterior pnimnbsp;laouca

quot; molIefdt,quo fit vt faxa faxis impofita tauquam tenadffimo tounW r^ T

fomeshortosvidnostepefaciunt,ita,vtvaiioflorumLtbarum^^ereL

nammaristiaaushatumaquamnUenignitafenunquamcongeirurquot;nbsp;Proximusc-

ptet.I„dehîc.antusaquariUump,rdumqueexfii|dioribus

£ .cumuicmi ctiam accok foauite. vnde viuant, habeant. Suntin hac inlSeSra; En fr^
«aiione Arch.epifcopiNidroIi«, que Nomegi^c Metropolis. Incote natura

Feruntur magidsartibusamp;carminibisderetaTipeftatesmarisamp;inuolueteS
fut prçdaturi Jpfi enim fcoftds q.mbis arbiiraiiâq, nauigatione vtéœ/^^S^^^^^^^

•m-. Magna ex parte Chriftiani fum, omnelque fuerunt lidetes : fed PaftomA n rnbsp;«\'•quot;iû-

^ultirdapifunt F.jïW«infulaveieribuspïoifusignota,maiorquaS

memia. lucotefrugesvllasnonhabem, fed pifcibLvdamturv^l™nbsp;hide-

ci^dem eftaim Inlula nominis. Regi Noruegia; paret. \' Incote vt pliSn^ifnbsp;oppidum

pmr enim nr euis pottu tama omnisleueris pifcmm copia. vt ijs tnu^
acentesinluhsauehuntur: Quemadmodum IdibitllusZiE^
teprox,ir,um,heuijsamp;fcopufcplenum,Iorium: amp; Infulamineo ca iat^quot;! !lt;-

î ftt -1 Squot;\'quot;quot;quot;hiquot;quot;demen.iaaetisatque imolerabilelmtcSZfri.^^^^ ^«»W. infulaeft vt

fta Jquot;?quot;quot;S\'«copiaeft. Eftquasmgt;W«appdlant. Qtisfuntmnff 7

,„r .„.rj quot;\'®\'.\'P\'?dila:corioinftarphocaram,breuipilo, riaukoninonbsp;^mmati

oc rbalnbsp;Amiduntur

mos decPquot;»««tadfretumquoddam, inquo repetitamp;nbsp;- quot; ■

nibt s V^^ \',nbsp;■ Homines dus lod ab omn cultu alien? 11 amp;hommes pluri.

ssf^iiisiP^

-ocr page 74-
-ocr page 75-

p O L V s A a. c T î c V s.

euovnifotomodo homini locus, cui vnicotamumrcmo opuseft.Dextrainömmmum tcntîqiiot.
Jestdoiaculatur. Huius exemplum in Angliaviium,vbi homo quem Forbilkrus iccum hincûuxcrat cii
omnmm admiratione
o^gnos, quod illiäRegioaconceilam erat, hoc modo aucopabatur Hic cum ahquan-
do Br gt;ftolii
îubicinem Forbifieri equum conkendere vidiflct, confcendere amp; iple voiuîî, fed facie ad cauuani
ccnuerlaequoinfeditnon fine magno fpeaantiüm rifu ôc voluptaie .nbsp;ioaniieDams

AufIo appellationem accepit, qui anno î 5 8 5 • amp; duobus proximis littora America, vd potius Grccnlandiae.
Cimum ipeaantia à . 3 .gndi:. ad 7 3 Jtei fiti. illacin China fcmtâdo perlegit.Qua de Euripis illis quatuor liT
Tabula vides deiumpta funt ex itiiierario lacobi Cnoxen BufcodutenfiS.qui rdert(quod tamen ab alio prms
accepit) muioritam quendam Anglum Oxonienfem Mathematicum terras polodrcum vicmasddcrip iik
amp; aftrolabio
dimenfum efle in hanc fequentem formamfere. vti ex lacobo coltegit Mercator. Eunpos ilios
Gua\'uor dicit tanto impetu
adinterioicmvoraginemrapivtnauesfemelingrdfa , nullotento retroagi
po^fint neque vero vnquam tantum ibi ventum efle vt mola frumentaria drtumagendafufcciat.
heà hec Luciani veris narrätionib\'\' non abfona videtur,quâdo qui Iota in quib^ Euripi illi eiTe drcuntur luftra-

run^ Euripidbsnullosinyenerunt:fQlicet Hollandiqtiivfq;ad 8i. lat.gradumapermmmareinueiiemnt.
De Septantrionalibus autem populis itafcribit Mela.
In Jßdtkolitmepnmt Byperboraßfer Aqutlcnem
$heo menmte\' Cub ipfo Syderum car dine iacent, -vbi Solmn quütidie vimbis, fédfrimum verm dqmmcîto exortm^ m^

tummàdtwumoccàt, amp; ideo fex menßbm dies,étüüdemalqsmx vßfue continua eß. Terra angusia, afrrca, perß
fertile-cuitoresimHfßmi,amp;dimmmamvllimortalium^hc^^^^nbsp;^iffe feHv femfer otw Uti, non belk

mouere mniurdai facrisoperatimaicime ^tollinis, quorumfrimitias Velen mtßßeper virgims fms, M
fuhindetradentes vlteriortbmt moremque eum diu, amp; donec vitio gentiÈm temperatmeß, fermjJereferumur.Bahitam
mo ^ filMmue. ■amp; \'vbi eos viuendi fatietas mmis quam tdium ctpit, hilares, redimittfertisjemettpfos inpelagm ex ceru
fJprJpitesdant. Ideüfunuseximiumeih
Sed de his fingularem librum fcriphtoUmHec^tçus, atamm a
Phniolib
VI. cap. ly/quicdamcxMclapkraquedehacgcntcdefcripfit. vt cx^lmio Solinus quortim
vterque probatifllmorum authorum fide veritatem fententia confirmât. Quod autem
Mela Plmius, So.
linus devirgimbusid-ibuntexhis lodsDelum profedis, id ctiam ab Herodoto traduum Cfi, hbro iv.qul
catuiii iter defcripfit. Paulus louius in Mofchoui^e defcriptione hac habet. Inextremo am Oceam more, vh
nornem atme Stmia amPÜfßma regna Ißhmo qmdm continemi adherent, Lappones exißunt, gemjupra quam creatht^
leeHamüi^ fufpicicß
é adomnts extermhomintsvêFHgiumnamgijqmconJpertummaxmefugax. Ea neque fruges^
neme
torna nelue àam omnino velt err^ -vel cœli benignitatem mmt. Sola fagàtandiperittactbum parat, varsyqm f^
rarumter^oribmvef/itur. Gentis cubilia cauermUßccatü replets fom^carnque arborumßpttes, quos vel mromiffa,
ûamma
vd ip favetußas induSla carie fahicarit . Aliqui ad mari, vbi ingens eß capiurapt[cmm,meptis jedfelmbusar:^
tifcmptrcantur,duratßfquefumopifcestanquamf^^^^nbsp;Lappmibmexigm corporumßatura, lundtcon^

ti -tquevuam pedesverhvelocißmii Ingénia e\'ormn ne ipsi quid-mproximi Mofchomtsnmerunt, quum eosparuamanê
M mai extialié infania eße dicant: magnis vero cop^s impem rerum omnium vitam ducentes laceßifß, neque vtile nequé
mmino ^orioùm vnquam exiliimarint. Vitra Lappones in regione inter Carum amp; x^qmlommperpétua oppreßa cali^
cine pyamA-reperiri,aliqMeximi£fiäiteßesretuierunt,qm

%nnomm mcnfuram vix excedant: meticdofumgenm hominum é-g^rritu (èrmonem expnmens, adeo vt tamfmtapro.
tinmi Mämßattira acfemihmabiuß^prmritämhamp;mine remotivideantur. Vltrahospopulosaltsfmnnf tonesextre.
mhommim
,nullacerLMofchom^nbsp;qmndommoadOceanumperuenent,\\edfamatantt^m

Mipfu plerumefuefabuMs mercatorumnarratimibm audst^ . Satis tamen conßat, midnamtnmiwei-ahdestrahentcm
^J^ingemcurfHädAquilonerndtf^^^^ marequetUeßilê^} vaBtßmum: itä vt ilüm adCathamm legendo orarré
dextri littoris ( nïfi terra inter fit) naiuhmperuerdripüße certijüma mnitcimâ iredendumfa * Caterum de Hy per-
boreorum habitationeexpedir adire Philoibphorumaecuratifilmasdifputationes, qua iiint apudCondlia-
torenifeptimaamp;fexagefimadificrentia. Expedit etiamaudire lulium Sçaligerum exeicitatione xxxvii. de
jiauigaiioncèx mari iiyperboreoSinam verlusita fcribeiltem.
x^nverhperidmarepoßitadSinMinßitmmui^
ffatio aiia air/s addufla fmt in viramqtiepartem argumenta, varieque adfenfum efi. licJira tarnen hacßmt. L^Du-
%inJfkudcBiis vnde cur fum atifpicamur, legendi e(Jè velum totum tllum tramp;£lum, qui vniuerfam amkt Scythiamad eim^
mentalem vfq^änkuium: in cuiusflexu, Septemtrionemaut^quihnemcumFauvnys commutanhm . ^a de reqtd
lerba pciunt iHtm \'et maru amp; ventorum. é orsnaturmi minus explorât am- habere, certum eß. ^aeh nainque rarl
fmt 2eph-ri amp; Subßmi, vtpenejim ignoti. Jquilonumfrequentia tanta , vt iüius imperium cdi qußl legitimum i
mura cLrmfliimeßcvtdmiir. FadainBita,c^caJm(fa. EyemequddecemJ^tt menfis, qu^ßpammento foUdata.
fran^ fuperßtes. K^deiiateperpetua calikfi, qmpemeridianis horis vna amp; altera vtx dijci^jja, mox redmtegratt^r. Turm
n.^eromatmiLgt;!jäciepericukm, mimimmenf^cruß4mtantes, mcbiliumtnfukrmt inter fe concurfantium[pedempr^^
hent
CertenuperisBatauorumnauigationibus Anno M. D. xciv.amp;fequenttbusduobusin hac locain.
ili\'utis ipes fada efi, pofie ex mari Hypeiboreo ad Orientales Orbis oras nauibus perueniri, fed difficulter
admodum propter gladem amp; hibeiiiam nodcm . VVildmus Bernardi negabat per fremm Naflouiciim ad
Sinas inltiîui nauigationem pofîe^ nort folbm ob gladem, led predpuè quod ex vanjsobferuatiombus
comperit, non mare illud fed finum duntaxat elfe, inprimis ex eo quod nullum fiuxum amp; refiuxri inuenetit.
Verû fpcs illi magna fuit per boiealiffima Noua Zembla parte didam nauigationem perfici pcfle.Caterunt
cum indies noua nauigationes iliac ad finas inftituantur,tandem experientia dilcetur, vtrum id perfid poflit
necnc. Confiât autem naucsnoftras ad gradum vfque 81 prouedas amp; etiamnum mare apertummuenifle:
rod vero adgrad.76 gkidei cruftis iiigentibus,ac node ingrucnte impeditasfuiife^nc vlterius progrcdi poflent.
Dcftituit vcdores fol 4. Nouemb. Anno M. D. xcv i. Vifus iterum
24 lanuari j .Anno fequenti : quo toto
tempore in Noua Zembla
tuguriolo à feexfirudolatitarunt, vfquead 14. lunij/ortifllmi Argonauta. Sic
enim iui c eos appellare liceat. Nam quamuis valde cekbrata fit à Veteribus Argonautarumnauigatio : fi
tamen cum ifta conferatur, luduscenfebitur- Qms enim, atite hos Hollandos, per 13. mcnfium fpatium,
âb omni hominum confortio fegregatus, rerum omnium inopia preftlis, rigidiifimo calo intenfiifimum
gelu pcrtulit,fubPoli Ardid76. graduumaltitudineinvaftafolitudinc3Edesfabricauitinquasfercdperet,
vtab aeris indementiafetueretur, in illis ipfis identidem altifiima niue fepultus, actotis ferè decem menfibus
îndufus 5Taceo qua in rcdim nauem deferere coadi ac fcapha non teda vediacerba pertulerunt.Tacco fero-
CCS, truculentosamp;ingentismagnitudinisvrfos,atquebeluasmarinas, cum quibus fapenumero fuit dimi-
candum. Quas tamen arumnas omncsjabores amp; admirandasdifiicultates forti magnoque animo, non fine
bctrsna Diui ni numinis protedione amp; fauorc fuperarunt. Dedmo quartolunij deferta naui oneraria reditu
tiiolknres duabus fcaphis feeommiferunt,atque ita quadrin§entapenemiiiiaxiaconfeccruatColam vfqu«
3Lappia cuitatçm, fed)s quibufdam intsrea amiffis.

-ocr page 76-

SLmnbsp;rSLANDiA;nbsp;K

verfibusvfurp\'ari.nbsp;Hoc tamenadaotaffelitcat Äpro Britannia 4 Statlo illolüisla

^f^^^fdaliterqmmäf^catrncölam^

pro icmotiflima quaque legione in iilo luuenalis»
non inandiam aut Tilcn,atchiam fed SehetlaXn, ^nbsp;muentam Thüle n, eamquc

^ntm infala eft inter Scotiamäc No,-uegL

PmWßMm^mmM

tiuam re caiufiihi „ •nbsp;\' montes pro vrbibus habentes. Pons hk aui ftm.Vn ^L

dumiemtranfomnbsp;^^

«alisinquoh^citSfi« ftlt;=ereatepoculi proprietärem imitatites. Ocea.m fn^quot; cquot;
tatem p4ftat, vt\'\'quot;\'.Pifcium eopiam fubminiftrat, tantamque S^b^

fou„nnhaei„fuiaon,.resquideeafc^^^^^
I\'merBetu.anrac^Tupfr^Ä
^^.^^^r^^^^^^^

»aperv,ri,,erfamInrulami„opiaeft,nififor è (q^^^^^^

dtores ventorum turbine funditus extirpata; naufragii infer^^bores gtan-

SÄcSSÄÄrrsÄ

«acule Ions)primiNoruegi^e Monarchr fZo^

erstarr\'™\'quot;\'®\'

mina Ph,nbsp;Nandus lonas, apud quem haSomm Fnif.nbsp;veriiimiie.- Creaan-

^uWendi

Huiuscarnem c • quot; , quot;^quot;quot;quot;ctorarioranonabsretueritcommemnr-,,, .......° ö

nentcm ad fcptem cubko. âquot;\'\' morimr: Iiabetque denrem in imaLT/f •nbsp;\'\'\'\'\'
Omdr^gintavinmrn, ó„

^nbsp;quit.

-ocr page 77- -ocr page 78-

ÏSLANDÎÂ.

üequit, capit îàm\'cn illos fua quadamârîe aftutia. Alius item pifcis Stäumßia!ur^i^.m toms artilagincus^ ràl»
£E aliquo modoTirailis: fed iniiiiiiis modis maior, infulç fpeciem cum apparet, prsefe fcrt, alis naues euertit.
Suntnbsp;boues marini, colorcgrifco-,egrediunîur aliquando mari amp; vicino inlittore pafcumur^

numero fimul plures,eorû nafo folliculus adhœrct,cui\' bcnefeio in aquis viuunt.Eralia. Ad monfes tranfeo^
lflandie( inquit Georgius Agnsola)tres funt montes clati in cœium,quorum vertices perpétua niue candent^
vion têSi radices iempiterno aeftuant igné. Primus vocàtur Hecla, alter Crucis, tertius Helga, id eft,fanâ:us. Ab Heda
non longè abiunt fodinç fuiphuris, penè vnicum incolarum mercimonium, amp; vedigal infuîœ: mercato-
res enim naues eoonuftaseuehunt. iVionsjpfecumfuiit, vt horribiliatonitrua infonat, proij\'cit ingentia
faxa,iülphur euomit, cincribus egeftis omnia longe latcquc complet, vt ad vicefmium lapidem terra coli nô
ppßir. Qui naturam caufafqueeius incendij curioiius contcmpiaturi propius ad montem accedunt, facile
vha
aliqua latente voragine viui abforbentur: nam amp; multç funt^ amp; cineribus ita tedx, vt nemo fibi cauere
poßlt. Locum propterea vocant carcerem fordidärum änimarum. Acdedit iiuc, quod quum glades fo-
luta totos odo menfes magnis molibus littori vndique allidatur, horrendum fonum edar, quem incolx di-
cunt animarum efleeiulatum ócquiritationem. Eiufdcîh naturae alius mons nomine Helga. Hic mbns annö \'
I j 81 telle lona tanto fragore amp; tonitru igncs amp; faxa erudauit,vt inde ad oduaginta milliaria grandiores ma*
ehinx bellicae explodi putarentur, Apud hunc vorago quaedem, vbi fpedra fe offerunt, congrelfibus homi-
num tam manifcfta, vt tanquam viucntesaccipianturab ignaris mortis illorum 5 nec deprehenditur error,
prius quam difparuerint vmbraei Sed hxc autfabulola funt, aut certe Daemonum ludibria. Ipfc lonas fabulo-
fa putat. Crantzius Iflandos fpecus plerumque habitare fcribit,ad montium latera excauatis manfiunculisi
Q^d idem quoque Olausalferit, in primis temporebrumali. Ex olfibus piicium domos exftrUunt, penuriâ
Opcrâ pu- lignorum.Contra lonas,dicit hîc templa amp; domidlia exftarefatis multa cx ligno,cefpite, amp; faxis fatis magni-
Î y Är nri ^^^^ ^ fumptuofa. Duos habet Infula Epifcopatus Cathédrales,
mlaw fub quo funt Monaftcria Pingora,

meßed^Mamp;dur^Munkemere: Scdholîcm Monaftcria ^hMumndey^Pyrnehar, Kmkehar^^Skirdâ.lixVc\\\\cih\\x^
Uata* tabula: audoris tamen fcriptis intelligitur noucm in ca efte monaftcria: amp; templa praeter ea trecenta viginti
nouem. Epifcopi autem ex Academia Haffnen fi eo mittuntur,quorum alter borcali Infulas parti prœeft, ali-
ter Meridionali. Ac vterque Gymnafium publicum xdibusadiundum habet,in quo viginti quatuor pueros
fuofumptualereamp;erudiretcnetur. Incolae communi tedo , vidu amp; ftrato gaudent cumiumentis . Iti
fimplicitatcfanda vitam agunt, cum nihil amplius quçrant quam qu^ naturaconcedit.Nam amp; montes ha^
bent pro oppidis, vt diximus,amp; fontes pro dehtijs. Beatagcns cuius paupertati nemo inuidet,amp; indcbeatior
quod Chriftianifmu m acceperit» Sed mercatores A ngli amp; Dani quidcere gcntcm amp; fuo contentam eftè notl
finunt. Nam obpilcaturam euehendam, Infulam hancfrequentantes, cum merdbus omnigenis vitia quo-
que nofira inuexerunt. Res maiorummcmorabilescarminibus celebrant, vel fcopulis infculptas vindicant
ab obliuione. Pifcibus vtplurimum viditant, quibus quoque exficcatis amp; contufis, tahquamin farinam re-
dadis, loco panis in menfa vtunturdautiorcs autem pane bis codo. Potus olim aqua,ditioribus lac:nuncau-
tem fru ges aliunde allatas huic mifceredidiceruht- amp;iimplicisvndç, poftquam exteri cum ijs negotiari coe-
MerCimo-perunt, odcrunthauftum. Lubecenfcsenim, Hamburgenfes, amp; Roftochienfes quotannis hanc infulam
nauibusfuis fréquentanteseódeferuntfannam,paneni,cereuiiiam,mulüim, vinum, pannosAnglicos,lin-
tea,ferrum, chalybem, aurum, argentum, mulierum vittas amp; ligna in vfum aedificiorum óc nauigiorumrex-
portant prohispaniium Iftandicum ( vulgolÄ^atm.an) magnas fuiphuris effoffi moles, pifcesinduratos^
butyrum, febum, vdlera, ferarum pelles, vuîpes, falconcsalbos, equos, amp;aliaiftiufmodi. Pifdumbïctan-
ta copia,vt eorum ftruesaltifllmas fub diocondnnent, atque ita venum exponant, altitudine inkrdumip»
fa a:dium teda fuperante. Tanra ctiam butyrifalficopia,vt ciftis odoratis recondant longitudine pedum qua»
draginta,altitudine ^, praeter viitata dolia.

Sed iubet Erafmi Michaelis verfus,quos habet Üb. j rei Nauticae de Iflandiaadijcerc.

MorcSe

Vidus.

ma.

rit ima TarrhaJi^I^dia ffe^atinAróias^
Sub Caurumforreamp;a gradus: non diuite tantum
Lxtafolo, cum velcMis occlufa cmtrnü
S»lfhuraflaua coquit mixtijque extriidit arenüs
Tahula velUtüfecorigratij^ma fratü
\'Bmdit, ofpletoó imeftit gramine valles:
vicina etiamftlidos mm littorapijces
pieemmerü^ mc menfura, cmüveferêndês

H4C vinctt tamen, ir cumuktopipe redundat,
K^AuBa cpibi^fortefqne animü coniplexa celoms«
Cuius amp; in Notios qm pars iacet
ohma vemos
Aefiuat aternisper apertdforaminaflammis
EruSfatque glovos cinerum,trepidequ€ boat%
Beck temm int er
fparfa piu Sjdeu Imhk^\'

-ocr page 79-

BRITANNICAE «

INSVLAE^

V

\'ANGLIA, SCOTIA ET HIBEKmiA,

CHmOrcadthHS,HehridiM,Mma,Veaaf^uterù
in^lùdrmmiacentihusÇuhnoMmBritmm»

(omprehenùst

rr?^™^ ««»«sM^. «P-fi»\'« Hlfpanös ScGïrmaniàm MagnoKttâmmfpadojU

mfónbsp;ftonom„:ecompIcctHar.Eamnuper Lhuyddus Prydaniam^h. A\'ii« .p/-

i^Wlu hfgt;nbsp;\'nbsp;gt;nbsp;Aaliorumveterum fâiptorû

colorera vt hoe hoa*^nbsp;effent: ijdemque quicquid

w pnmum noc nomen ita conceperant ab mcolis, quos Brith amp; Briton appellari accepiffent ad
M, Tama, quod regionem fignificat, addidiflc : amp; ideo Britanniam regionerir Britonn^ id eft pl£um amp;

vtautempiifciGdliaGonierfilio laphetGomera;i, Oomerirae, Cimmerij SccontraaèCimbri • ficetiam

BritanniluaproprialinguaolimCumcriamp;Kimbridiaifum. l^^e eos veram efle GallorumproptS

Sï\'nbsp;«nortta^nbsp;■quot;^nifeitè conftat. \'Btitanniam autem .««tenbsp;C^« \'^\'rks.

uZhZ

^i™nbsp;quot; \' optima corporishabitudmc, commódiffimis moribus, mitiflirois inip-nigt;s amp; maximk , quot; ^«^^rSvrftm

Sl p reliquas magnitudine longe prxcellunt: oCtó«, fubqua Angliaamp;Scotiacontinenmr
rat ■nbsp;eft i^/foc», qua: nunc fola nomen Britannix retinet, quod antea omnibus e-

,nbsp;nomen magis è libris emitur quattl in communi fermone v(ürpamr nifi aiind

Scoü fe ^Amuh amp; fuam regionem ^m adhus vocent. De nomine autem ^Ihio« non iLtom bbZn
aum, quodhmc infulximpofuerunt Grçci ad diffbrentiam, cum circurauicinai infule omnes Britannica: vn\'
=;iemur. A Gra;comm enim vanitate, fabulofitate amp; delultoria illa in fin2eudis nominibut lenrrar^
videtur Cum enim illi Italiam ab Hefpero Atlantis filio HelperS.m. Gallien à
PoCimF
toulore dixetint: hancinfulam ab Albione Ne^^

^bümite v.detur:quod Perottus amp;Lilius Giraldus prodiderunt.Alij ab malu„,1~etu JSe Fe

fto a^bumGr^cisfona^vndeamp;alpesappdte. AlbicaaiibusenimrupLs.quas^iÄnbsp;,

quot;iiresdiueifcsangulosfefecuneat. Promontorium primum Occidentem verfus Anirlivncanfnbsp;-

Scotfs äs f^f^.\'^\'^Morlmd-, Tertium Orcas fiueXaruirmm quod longe in Siïpüemtnonem extenditur
caih QuTHtnbsp;Liuius amp; Fabius Rufticus earn oblonge fcutuk iiue bipenni affimuïaueie Ab oc!

boi-eomarin, IAVergiuiusOceanusirmmpit, à Septemtrione, vaftiffimoamp; apeitiffimo Hyper-
tannico vr^nbsp;\' ^ ^^^ ^^^ Germania pratenditur, Germanico, à Mferidi« quà Gallia; opponitur In

kcerunt Pn?^!? !-nbsp;accuratiùs comparârunt, BritanniamodauoClimaüfub-

lium xviii rnn rnbsp;\' amp;vicefimo fextoinciufemnt, Diem maximum horarum Acquinodia.
genta ï OuoZl n^^pistant.Cçlàr latus eius quod Meridiem fpcdat, fcribitcontinere millia pafllmm quin-

lia paillé, oah.^e\'.r\'^nbsp;feptingenta millia:quod autem contra Septcmtrionem prorendimr, mil-
dus icribit effedSvniucrfus fu vicies centum mille pafllium . Diodorus libro fexto ambitu

Marnanus :nbsp;inquit, kngamiliibm oBin^

Caimknus hanc r^ZTnbsp;-vigtmi quinque millu ?f^./.Nuga^.Dodiffimus amp; accuratilTimus fcriptor

curuato, millia pafll mnbsp;promontorio ad Bderium, itinere ob finuofos littorum tradus

Bcciiii.millia on^?;,nbsp;Cantium ccGxx.milliat denique à Cantio ad Taruifium

teile Ptokmao r^ni r-Tnbsp;P^^^™quot;^ .Hac Infula olim in duas partes diuifa fuin

U^Aaçmm vo-at dterinbsp;mfuhm vniuerfam in Britamiam Magnam amp; Paruam difpelcit.

ró vheriore r^te ne^ \'nbsp;Meridiem vero vlteriorem ad Septemtrioncs. Romani ve.

dadam primum dulcem Vf\'^nbsp;Appianus Jfits vülü cf non poterat, dteriorem in Prouinciam iam re-

terioreinbsp;colügi,,, Anglia enim partemci-

fcripfemnt vtexSextoCT\'nbsp;f ^ Stptcmmomkm lnfermern vocat. poika in tres partes de-

nimirum Srif^^nbsp;r ^^^^ \' Bnranniam quinquepartitam fecêre,

ïuntfubRoma^iZfS^^^^^^nbsp;AtquehaquMem fue-

^-cripfere, nempe^^^nbsp;Nonulh vniuerfam Infulam olim fuilk in tres partes diuifam

vtquaàUuspopul^^\'^S?^^^nbsp;Camden\',

Pollea induoegn^ne^^^^^

h^cdiioftimRefnanbsp;verofcelidffmiofublacobo6. vnita,^^

fupradocaimuSnm^nbsp;Vaftiffimoautcm amp; aperaffimo Oceano, vt

Mnbsp;diierit®

-ocr page 80- -ocr page 81-

.. B R î T A N N î A. •

dijfcritXâtècertêmodoscàmposvrcinosinûdatmodo rcfiigitamp;nudar,amp;vtcûPlifiOÎoquâr,mmagnlmdin€
hac apertajLune vim làxê gi-aflantisefficacius ièatitjtamaque
vi femper imrairtitur,vt non folum fliimioa rc-
troagar, fed aut terreftlia deprehendat animalia, autmaruiadeftituàt. Tot enim amp; tanta moiiftra marina in
Uitoie Britannico dercHda lingula quçque setas vidit amp; obftupuit^ vt non temerè
cecinerit HoratiuSj,

Bellmfus qui rentUls
OhJlrqïtOceanHs\'Enunnis.nbsp;_

Et luucnalis: ^mto Belfhim dâlana Britamica maior. Tantumqiiè érat vel hoc noûrum mare hyemc nam«
gare, vt lui. Eirmicusinlibello deeïrore profanarum religionumad Conûantem amp; Conftantium Impp;
exclamârit.
Hyeme {quod necfacïumejialiquando-^ nec fiet) tumentes, ér fmier^tes vndas calcafiis Oceani Britamki%
fub remis veBris Incogmti iam nobù Mnè maris vnda contremuit, injperatam Imperatoris faciern Britannm expatm.

Camp;mmpditatîs, .^^idamplim vultis? virtutihm veftris vicia elementa cefferunt. De commoditatibus quas hoc mare praitat,
tepore quo terras fouet, de vaporibus quibus aerem nutrit, amp; agros irrorat, de
pifdbus varij generis, Salmo-
nibus, paflferibus, paguris, afeUis, halecibus, et c. quorum inhnitaexaminaalit, nihil attinei dicere: Marga-
rita tamen non funt ûlentiopratereundîe quas rotunda fpecie mari Britannico gregatim natare ducem le-
vantes, moreapum lubasmemorat. Et Marcellinus.
genm gemmée etùm in Brit anmdfèceftibmrnaris gigni

uerit. Atque hac de Albione^ nunc rcliquàs praeipuas percurramus. Inter omnes longé pr^cellit Hibernian,
de qua nihil hic, de ea in proprijs quas occupât tabulis, diduri. Eam fequuntur
Orcades nunc Orkney xxx.plus
OreaâiSf vnde minus infula,modicis inter iè difctetx fpatij s, quas ita appellat antiqua quçdam mer^srana, qv^àÇiK^rgath,ïà
diäa,nbsp;fupra Getos, vt ibi exponitur: Camdenus malit fupra Ctî^/^jObiacet enim C^/^îregioni Scotia, quam ob

Promontoriumnbsp;nunc vocant, cuius incola Carini pro Cathini perperam Ptoiemao oominari viden-

tur. Solini atate homine vacarunt,amp;iunceis herbis inhorruerunt, nunc vero cultç funt, fed fine fyluis,hor-
Soli fertility, dei latis feraccs, tritid amp; arborum omnino indiga. Serpens in eis nullus aut Vencnofum animal A nimali ^
i^nimalium um greges numcrofiffimos nutriunt: Icpores cuniculi, grues amp; cygni hîc multi. Copiofa item in his pilcatió
^arietas. cft,ex quaincolç non parum emolumenti capiunt. lulius Agricoladalfc primus Britanniam circumueäus^
Orcadas ad id tempus incognitas, inuenitdomuitqut, tantum abeftvt Claudius deuiccriî( quod Hieroninu
Impermm ma- chronids alferitur, ) vt Hàdriâiii tempore luucnalis cecintrir:
l^ytm*nbsp;i^rmaquidvltra

Litt0raIufiernaprûmouimus,érnmdi^caftMê
Orcades, amp; minima contentés noôîeBritannùs.
Deinde cum Roin^sîloïum conddcret in Britannia imperium , Pidorum fedcs fucruiit^amp; ClaudianiiÊ
poeticèluiiï.

xj^aduermt Saxone fuß Orcades.
Nennius ctiam tradit Öcïitliaih amp; Ebilfum Saxones, qm Britannis metuêrunt, cum xh CyMB, id eft Myopâ-
lonibusdrcaPidosnauigafie, amp; Otcadesdeuaftâfte. Poftea in Norvvcgorum poreftàtem amp; Danorum de-
üenerunt vndè Gothicè loquunturincok%amp; demum Chrifticrn\' rex Dania pacta pecunia, Anno M CCCG
Ixxi I II. omne ius fuum in regem Scotia tranftulit. Harum autem praftantiifima Pomonia Epifcopali ca-
thedra Celebris^ à Solino
P0M0NAdmm2i ob diei prolixitatcm vocata, hodic CMdnland incolis, quafi conti-
^nbsp;nens effet, Stanni Ôc plumbi ferax,ac: fede Epifcopali in
Kirkzmie oppidulo, amp; duobus caftris ornata. Ocetis e-

tiam inter has à Ptolcmao rccenietur, quam lieihy nunc dici coniettat Camdenus. An vero Hey , qua inter
has numeratur Plinij
JDumnam dicam,inquit idem Camdenus,ncndimi fiatui. Certèii non lit, malim Faire
tle,i. inßlapuichra,
cuius oppidum quod habet vnicum Dumo dicitur, Bumnam exiftimarCj quam cum Eecano
Wardhtiys\'mLappclandiaccnferc. Hadenusille. Zelandiamquoquevnamcaruni nominatloanncs Maior^
quinquaginta mille paflibus inlongum cxporrcdam. Incola porro\'harum infularum cum abundantia hor-
dei potentiirim um conficiant potum, amp; omnium mortalium fmt bibaciffimi , nullum tarnen in eis vn-
quam ebrium , aut mente alienatum , nullum amentem aut ftolidum viium eifc teflatur Boeti»
ffelrides, Urli\\xs . His proxima Hebrides Infula numero xliiij. quas Beda C^Uuanias , Ethicus Beteoricas , Gl»
nomina. t^\\àns2\\.ibilmhadesamp; Leucades,$QoüWeßerneIles, i .■ Occiduaslnfulas : Prolemçuscum Plinioamp;Sohiio
Vndedi^dthê Ä^wi-^.Nominis huius rationem eliccrenon pofturn,inquit Camdenus, nifi ita didas exiftimem,quolt;|
da.nbsp;frugcs hîc non prouenerinî j prodit enim Solinus harum incolas fruges nefdi e, amp; pifce tantum ladéque vi -

uer e,amp; Eb Eid Britannicè fmefrugibus fonat. Hac ille. Harum trigima efie Plinius icripfir, fed quinque re^
cenfet Ptolemaus, Prima eft,
Vlinio Ricnea, Antoninoi??^®;?;?, nuncInfula hac exigua eft
obiedaHibcrnige. Proxima
Epidii4m eft nunc lia ( tefte Camdeno)infula fatis ampla, amp; campeftri planidc fe-
rax. Inter hancSc Scotiam
lom interiacer, Beda Hy amp; H», fitu piano gaudens, in qua Epifcopalis eft fedcs, in
Sedore opidulo, vnde Infula omnesSodorenfes etiam dida fuerunt, quod in dus dioecefi cenicntur j Celebris
autem eft Regum Scotia fepultura. Inde
LMaleos eft Ptolemai, nunc Mula^ cuius Plinius videtur meminifle,
cum inquit
ReliquarumMeila xxv. mill.paff\'.ampBorproditur. Sic enim antiquiJlima Plinij editio Venetijs cond-
pit, vbi in vulgatis legitur
Reliquarmn nulla. Hebuda Orientalior nunc Skie, dei/idc Scotia littori longé obrendi»
tur, amp;
Hebuda Ocddentalior magis in Occafuni diuergcns, nunc Lewes, cui ^mt^Ma£cloyd, ôSn antiqua
Mannia libro,
Fj)dhus dicitur, monticulis prarupta, faxofa ôc raro cultorc, fed omnium amplilfima , à qua
. cxiguo Euripo
Euß difmngitur. Catera prater Hyrtham.ignobiles funt aut faxis afpera, au t cautibiis inuiÇj
amp; vix virenti cefpite veftita, has tamen omnes vdutimperij fui firmamentum numeratapecuniaà
Norvvc-
gis cocmerunt Scoti, etfi minimum indcfrudimi pcrcipiant, cum incola antiqui Icilicet Scoti, fiue Hiber-
bcrnici, homines ercdis animis, amp; proieda audacia, legum fcueritatej amp; iudidOrum nietu fe illigari non pâ-
tiantur. Qi^d vero ad mores, cultum amp; linguam fpedat à lylueftribus Hibernieis, ne tantillum difcrepanr,
vt facile vnam eandemque efle gentem cognofcamus . Sed de harum iniularum incolis übet verba Solini
hic apponere qui ita dc his fcribit:
üSljßimtfruges ,pißihus tantum amp; laSieviuum. Rexvr? efi vniuerßs-.naqmtqmf
fmt, omnes anguHa, interluuie diuiduntur : Rex nihil fuum habet ; omnia vniuerfirum, adaquitatem cert is kgibmßrin*
gitur : ac ne auaritia diuertat à vero, difcitpatipertate iuUiam, vtpote cm nihil fit reifamiliarü: verum alitm è publicoi
mdla iäi daturfeminapropria: fed per vicißttudines,in quamcunque commotm fuerit ^ vfurartam fumit, vnde einen
votum nec fpescencediiHrliherorum.
Sequuntur Mona amp; vedis dequarum altera in tertia Tabula Anglia, dc al-
tera in feptima agemus.Et hac quiSem de Britannia,dequc infuUs praedpuisBriîanîiids hos loco in genere di«
^âafufîident; catera in fingulis deinceps tabulis cxponcmus.

-ocr page 82-

I B E R, N I A,

H

^r ïBERMJlnMâfcquimr,Ójptóö, Ariftotcli amp; ClaudianolerM^ luiienali amp; Melae Fumerm, Diodoro Megk,

I_I Siculo/w, Euftathio Ferma amp; Berma, \'mQoYisErm,Bnt2iïimsTuerdhon^ An^lh Ire landnbsp;l^mma\'^ifcii.

iT Afiuxerint nomina, varise vt in re obfcurâ fubinde enata; funt opiniones .Hiberniam ali) ab Hibero du- ^ recentia^ à
eeHifpano, qui primus magna hominum coaclamultitudine, eam occupauir,. didam volunt : ablbero flu- quibm ^min
uio alij,quod iUius accola; primi infulam habitauerint : alij ab hiberno tempore, quia ad occidentem vergit :
dita.
Eulogij\'author ab Irnalpho Dude, Poftellus dum Mêlant Lutetiae prœlegerer,ab Hèbraeis repetebat, vt fit to,
c^uzÇiIurm, id eft Hebrçorum terra, Hehrdnbsp;fcirenîque Imperm

Vnmerßfutmum in anzülo fornßm^, qté eH adCaurum, illas^parîes, é Hiberniam qmmprimum dccaparunt, Syriqm
é\'TyrijUlasregiones vtbaßmfutmiimper^poment^\'ikölerefätegerumMiscv,m
eruditiflimoCamdeno fuftraga-
îi non aufim, ne recepti films quidem ifti dehiberno tempore opiniojii, quamuislegamusin haclniulaex
omniventoaërembrumefcere.
Hiberma, ImiernaßLoxji^na, procul dubio ab Orpheiamp; AriftotelisIi?r^4dimà-
narunt.
Term autem illa, Iris, luerdhon, amp; Ireland^ ab incolarum Brin. Ab Erin ergo géntis vocabulo etymon
petendum. Hîc Camdenus cam magnis ilüs Philofophis Wixu^ nec quid opinione augurari poifit fe haberê
dicit : nifi forfan , inquit, fit
2b Hier e Hibernica voce illis occafum, fiue plagam Occidentalem Ibnante, vndé
Erin quafi Occidentalis regio deduda videatur. Protenditur hare Infulaab Auftro in Aquilonem, forma len-
ticulari, fiue ouali non viginti dierum nauigatione, vt Philemon apud Ptolemçum tiadidit, léd cccc. tantu
mill. paftquot;. Latitudine vix cc. implet. Sira eft inter Tropicum Cancri amp; Circulum Ardicum : inter Hifpania
fcilicet amp; Britanniam : ab Ortu habet Britanniam,à qua mari Hibernico amp; vnius tantum diei nauigatione dis-
cluditur. AbOccidentevaftumOceanum. A Septcmtrione, qua OceânusDeucalcdonius quem Ptokmeus
\\0c2xHyperboreum, irrumpit, habetIflandiam: ab Auftro refpicit Hifpaniam.Aër huius infula; eft faluberrim\', temperks,
eœlum mite, clemens, blandum, nam neque îeftiuo calorc incolae ad vmbras amp; loca opaca impelluntur^ ne-
que frigore ad focos: fêmina tamen ob autumni humiditatcm rarius maturefcunt. Hinc Mêla fcribit, cœluni
ad maturanda femina iniquum habere. Salubritate tamen amp; (erenitate aëris multum Britanniœ pra:ftat. Ne-
mo propter hiemem ibi aut fœna fecat, aut ftabula fabricat iumentis. Terrœmotus hic nunquam, vix femel in
anno tonitru audies. Regio glebaprœpingui, vberiquefrugum prouentufelix eft: pafcuis tamen quam frugi-
bus, gramine quam grano fœcundior. Tritici namque grana funt hîc contrada amp; minuta, et vix alicuius va-
ni beneficio purganda. Q^d ver gignit, seftas nutrit, vix in mcfte pluuialis aquofitas colligi permittit. Aeo »
licis namque fiaiibusjamp;pluuialibusinundationibus prœalijs terris haec exuberat.
Ferum (vt inquitMeia)^-
deoluxuriopi herbis non Utis modo, ßed eüam dulcihm,vtft exigua diei part epecorafe impleant, (jr nifipabuloprohibèan^
tur, dimimpasia
dißiliam. Q^d etiam Solinus de hac infula teftatur. Hinc pecorum infinita multitudo, pri- AnîmâUuM ^â
ma; amp; prœcipuaeincolarum opes, ouium etiamgreges plurimi, quâs quotannis bis tondent. Equi item opti- rietas^

Vocantur ) quibus non idem quicaeteris in curfu gradus,fedmollis aîterno crurum explicatu glome-
laiio.Nullû ibi reptile degit, nullus ferpens,priuilegio cum Greta cömunirfkpè eria illuc de Britânia allati fer
pentes, mox vt proximantes terris odorem aëris illius attraxerunt, intereunt. Beda teftis eft, vidilTe fe, qui-
bufdam à ferpente percuftis rafa foliacodicum ex Hiberniaafportatorum propinata efle. amp; continuo tota vim
gtaflantis veneni, tumoremque inflati corporis receftifle. Falcones prçterea,accipitres amp; nifos, prse alijsregi-
onibus copiofè producit. Aquilarum quoque non minor hîc copia , quam alibi miluorum. Tanta vero mul-
îitudine fe grues ingerunt, vt vno in grege centum frequenter reperias. In Boreali plaga cy?ni abundant. Ci-
conise vero per totam infulam rariflima\' funt, amp; illa; nigrae. Defunt perdices, phafiani, picœ amp; philomelaê. A^

pü tanta multitudo vt non folu in aluearijsjledetiâinarborûtruncis amp;terrœcauernisl•eperiantur.Scribit\'eti-

am Gü-aldus de auibuspr^ ceteris hocmemorabile, ex lignisquibufdam in mari temere natantibus, gum»
mi primum eifluere: hocgùmmi pofteaincruftamindurelcere, intus nafci animalcula, quaeprimuni vTtam,
poftea roftra, pennas, alas concipianî, denique vel in aëre volitent vei aquis innatent, \'neque aliter generali
hoc animal. Sylueftet Gyraldus quem dixi, teftatur fe iftiufmodi aues permultas vidifle femi formatas, roftro
ex teftulis pendentes, quae fi perfeda; fuiflent, reliquarum more volitaflent. Eafdem quoque in Scotia nafd
ferunt, vocarique ab incolis
Mrnikles, Sunt amp; aues, eodem tefte, biformis natura;, quas aurifrifios vocant,
pluriniîE, aquila quidem minores, acdpitremaiores, quibus alterum pedem vnguibus armatum, apertuni
amp; rapacemi alterum veroclaufum amp; padficum, folique natatui idoneum, iiaturtE ludentis ope^;a contulit ad-
niiranda. Sunt amp; alia; quas martinetas vocant, merula minores, in modum cortunicum curtœ, fed albo
ventre nigroquedorfo dégénérant. Mirum de his auiculis, quia fi mortua; inloco ficcoferuentur, putrefcere
ndciunt : amp; imer yeftes aliafue res locata;, eas indemnes à tinea conferuant. Et ionge ftupore dignius efl-mor-
tue quoque in ficco fufpenfae,rediuiua plumarum renouatione fingulis annis immurantur. Ferarum quoq-
om nu tcre genera Continet. tiabet enim ceruos qui prx nimia pinguedine parum ad cur(um ap ti funr;amp; qua»
to ^^inores tunc corporum quantitate, tanto pr^cellentius efFeruntur cornuum dignitate. Aprorum magna
copia elt. Sunt amp;lepores muiti. Sed omnium animalium ferarum amp; auium corpora, hîc quam alibi minora.
inbsp;\' ^^luftela. Sed caret capris, damis amp; eridjs. Talpje nullœ vel rariiilm^ : fed mures infiniii.

T, , •nbsp;„nbsp;--------Ï VI iaiiiJiiina: - J\\,U 1HUJC» llimuu.

Seddehisfatis,adaliatranfeo. Hiberniaquondam multosP.egulos habuit,
mmcaatem lab Anglorumregimine amp; per Proregem quem Dominum deoutatum vorant adminiftratur.

ma..

deputatum vocant adminiftratur.

\' i.

\' r ■
i I

Hiberniavpi o (iiK^nbsp;• . vju^^n» uvtjuiümiu vocaui auimii

Re-cm vniuerf Hnbsp;^quot;glorum indditdrdter anpum 1175. quo Rodericus Connaciaîrex, fe

quicumtotam infulam lubiugare contenderet, bdlumcontinuum

nis effu io t A f^r\'nbsp;^^ feditionefadum eft, vt alij Reguli fe fponte, ac fine vlla fangui-

Henncu ^nbsp;^^^^^do dederint: amp; indeomnes Hibemi^ Domini/lidi funt vfque ad

ditiofis do^^^^^nbsp;quot;quot; Hibernia; ab infula ordinibus amp; Proceribus dedaratus fuit, quia quibufdam fe-

ràxMetroDolisnbsp;■ T a Q^tuorinhac duitatesprmpux, D VBLINIA totius niber Tr^/^ ä«?»?/«^.

num.

»^xMaropohs,feaeaResiaamp;Archiepifcopalir^deS.PatridjacComitatuanbsp;Hiciudidaamp;

N

lorum.

Comitia

-ocr page 83-

to

Ä0.

£0

zo

io..

, I 1 gt; _ I I ■___\'nbsp;: ^ J

-nbsp;Cinjofo vÂ^\' j?^ quot;nbsp;quot; quot;

7

Ca.Moresnbsp;,- -v-:- ; - -nbsp;-

vlïîlBIfnbsp;gt;

j^W^/^^ËiTlounefi/axt

A

■ -\'3 ■

: Jiwif ; -quot;^SMntaous

f QaneauM^

r«s.

Étia-,

FM

P -

Ûhqjfîs ta.

P

Claäpßi

,Gkii

\'onem

(CaOor.
ia:

----- --

JO -

Hja\'i

JO

15quot;. fatricijetS
legli^teS

CH.

karrfruraw

«»Élip

io

- Ä0

:JJ

Breaiwj^

. Ä0

O-vrtti

pX.J\'^lr;quot;quot;-
i htmen

m

R/a- Ô,

ï?Jr.

iTtrcm

^wa»«-

-OÏ

3o .fq.quot;;-:-::-

rmcf^

J3

quot;^«caîe

B

ao

J20

«0

CU

^ ffCj^rr ^erarâumnbsp;^^nbsp;^^ ^^^nbsp;^^^nbsp;^

-ocr page 84-

H î B E R N ï Ào

■comitis,(|uxviil;goparîaméiitâdï€unîur, cdebrari folent. Hiceriàrii füfukProtütätbrtsvtplünmWÄ
confident. Secündas partes tenet
Waîerfordia. Tertias Zimmirimm, ^artm Corcagia, Sunt amp; alia ibi oppidà
a« manicipla iàiis magna, de quibus in particulanbus defcriptiónibus fufms.
Lacm quoque plurimos haê
terra iiabet, inter quos lacuseft in, Hultonia ab Erno lacu xv. mill. difl:ans,de quo fuo loço fufms; Super o^fr-
macum vrbem ftagnum eft iiaud an^plum, in quod fi haftam defixam aliquot menfes reiinquas, pars ea qux
îuto inhafit fcrrea, qu^ aquaimmerfa faxea, exftans lignea futura fit. Eft amp;
Ermlacus,qui xxx mil. paflquot;. ift
longitudine, xv in latitudinediffunditur, fyluis opacis coronatus, amp; adeô pilcofusi, vt pifcatores nimiarn fré-
■^uentius pifcium copiam, retiumquerupturas, potiùs quamdefedus conqucraiitur. Fâmâ cft inter accolas
Il une olim agrum fuiffe cultiuilTimum, amp; incolis frequentilfntium/ed lübitó propter eorum infandam cuni
beftijs venerem, fuperfufis aquis in lacum
ttà^di\\xm.Terram, inquit Giraidus, um turpimn contra naturamfa-
cinorum confctam, nonîantùmfrimà, fedcunctisinpofterum habitatorihm indignam author naturdiudicauit.
Flumini-
bus item egregijs fcinditur amp; rigatur infula: quorum nomina hac funr: (^uenhßm, Dubel
per jVIédiam-,nbsp;Vltoniam ; per Çonnaciam,nbsp;cJ^«?^^^.^,perKenelcunilliam,Siicheiamy

amp;Samairam;nbsp;veronbsp;per Keiieleoniam. Sunt amp; alia plurima, quorum, quadam ex terras

tourné

Thimmamp;gt;

penetralibus irriguifquefontium venis emerfa, alia vero fubito e ftagnis erupta, illuftres inliilam per partes
iongis excurfibus difterminant,amp;;diftinguunt, de quibus fuis locis. Inter omnia vero flumina Hibernia non
immcrito principatum
Synnenmohtïntt, tam quantiratis fuç maieftate longiique terrarum excurfibus, quani
fcecundiftima pifcofitatc.Caîerum flumina amp; lacus fuis fibi innatis fœcuoda funt pifcibus; amp; prœcipuè gene-
libustribus, Salmonibusamp;Turtris^anguilHfquelutofis. Muranifqueoculoüs^j/ï^ïÉ\'w/affluit. Seddefuntgé»
nerofialiarum regionum amp;dulcis aqua pifces: lucij videlicet,pertica, gobiones,omnefque ferè qui non ex
marinis fludibus originem trahunt. Habent autem è contrario ftagna trium pifcium genera, qua nufquam
àlibi rcperiuntur. Sunt enim turtris longiores amp; rotundiores, albis carnibus eonfenisamp;fapldis, vmbris perfi-
miles, nifi quod capite dégénérant craifiore. Sunt amp;alij marinis halecibus, tam forma amp; quantitate, quam
colore amp; fapore, fimilllimi. Sunt amp; tertij, ttirtris, nifi quod macuhs carent,per omnia fimiles. Hac autent
tria ïFcn era pifcium in aftate tantum, amp; nunquam in hyeme comparent. Terra inaqualis eft montofa^
mollis amp; aquoia. In fummis montium verridbuè ftagna rcperies amp; paludes. Pecore montes, nemora feris a-
bundant.
De mari quod Hiberniam amp; Britanniam interluitficfcribit Solinus: Marequodinter Biberniamé\'
Britamiam interLuit, vnddfm équot; inquietum toto in anno, non nißdBimfamulü diebus eïi natdgabile, Sed errat. Saus
enim tranquillum eft, nifi ventorum vi agiteîur. Et non folum aftate, fed etiarn fumma hyeme, vedoies vi-
tro citroquenauigant. Marinis autem pifcibus per omnia ktera, maritima fatis abundant. Habet Hibernià
in vniuerfum Comités triginta tres. Archicpifcopos quatuor. Armachienfem totius Hibernia primat em.
Dublinenfem Hibernia primatemt Caflilienfem, amp;Toamehfem. Et hi quatuor viginti nouem fuft^agane-
os habent,-quos omnesfuo loco amp; ordine in fcqucntibus tabulis rcceniebimus . Sed antequam ad reliquà\'
pergamus tenendum eft,Hiberniam ex incolarum moribus in duas partes diftribui. Qm enim legibus tene-

glorum moribus ne tranfuerlum quidem vngueni difcedunt. Anglicè, naroralirer amp; incorrupte loquuntur:
Hibernicè tamen norunt, propter quotidiana commercia. Authoriratcnutuque Britänicarum Legum Rem-
publicam adminiftrant : fuos tantum dues affinitate deüinciunt : amp; Hibcrnicos procos vehem\'entiifima ani-
mi contentione répudiant. Hac de A ngüca prouincia habitatoribüs didafiiflidanr, reliquum eft vt de Hi-
bernicorum moribus atque confuetudinc nonnihil dicamus. Hibcriiid primarios quofdam Tyran nos ha-
bent,quorum imperio pluies tenentur: fub Anglico iure amp; imperio, nifi fimulatè amp; quandiu Angli miliies
eorum territoria depopulantur,nonviuunt. ludicia tamen ptopter depr^dationes amp; furta nodurna ccrtis
temporibus amp; locis conftitüunt. Illic reorum qui accufantur, proprium eft: Nego. Si conuiiicantur, ad li-
tem aftimandam quofdam arbitros rquos illinbsp;appellaat, adhibent. Ifti funt ex vna familia profemi-
nati,qui quamuis intelligentiam iuris non habeant vulgo tarnen propter arcanam quandam fcienîiam aC
moribus acceptam, quafi diuini habentiir. Militia eorum partim equeftris, partim pedeftris eft. Equités ha-
bent cquos valde tradabilcs, quos fine vllis adminiculis, etiam löricati infiliunt. Haflas bené ponderofas dr-
ca medium manibus prahenfäs fupra capita in hoftem vibrant. Inter pèdiîes quidam funt fagati milites vaîde
robufti,quos Galegkciamp;S\'QQCäViX., amp; tela pedalia fecuribus fimilia, eaque gemina, cultristouforijs acutiora,
lougiufculis haftilibus affixagerunt,amp;totius Hibernici belh fundamentum ac robur funt . Secundum locum
obtiuent Pedites leuis armature macharophori, qui
Kami dicuntur, amp; neminem occifum putaut nifi capite
truucatum .Teriiolocofuntcurfores, quos Daltiuos vocant, qui iuermes iuceduntamp; miniftrosfe prabent
equitibus. Totus autera tam equitatus quam peditatus, quoties ad manus veuitur magna voce
Pharro Pharra
indamat : amp; tibia vtriculari loco îubavtitur , Canitaiit Hibcrnici magnificè amp; opiparé. Nam licet deli-
catis artolaganis minimeabuTident,ncc etiam vlla vrbauaiu epulis lautitia adhlbeatur, menfas tamen habent,
bouc,porco, amp; alijs cibarijs, prout tempoiumjobfematio exigit cumulatiifimé iuftrudas. Porcos pracipuc
opimos uimiopere appetunt: fadunt pluris omnium obfotiiorum nihil. Nonnulli diditant
illoscrudis car-
nibus vefci,quod contra
eft,acdicuut: tametfi non admodiim codi s, nec plus fatis aftis deledantur, tamen
cruditate minus fape uaufeaut. In epulis accumbuut ledulis pofiîis. Primus in menfa locus tribuitur matri
familias, tal^ri tuuica, amp;fœpècrocota, bené manicataamida. Juter cenandimi adeftdthariftaoculis fœpc
capcus,muficisminiméeruditus, quichordarum pulfu
(funtautemcxferrdsautaeneis fiUs ^ nonexncrui®
vt alibi fit coritcxta) animosaccumbentium relaxât.

m

-ocr page 85-

HIBERNIAE it. TAB VLA.
\'In qmVltoniatComacia, Media: (^fars

Laiefda.

o

Vltonia,

generedefcripti: antequim ad fpedaliorem fm.nillmm n^

ongam, operaprcdum pmaui primum, diftributionem ems orono^^^^^ delmeationem me ae.
- -leuFrouindasdiuiditur\' InL«iJqusadOrièrerelZX n;n ^^^

qua ad Occidentem vergif ^tó«» inamp;Diem7r innJi Anglis.proxmia: Clt;,„McumveiCm,

n^teponuntur SlJ,,VourWUml toa«««cÓn „ÄiffeÄ^

tm^., nonnullaque alia. Fft amp; alia Hibernis parti,io quam in tab,^^^quot;\', \'
TelT^ di%en,iaeftconfiderauda, flquisLiusterr?ftamm tog^ r Ïa„,g,mus,ha:c magnä

H.berniam in duas plrtes dillrSS^in CliSm ï\'m ^^

conflaffent, v, ex fuis virtutibus, aliommque vitijs in exil.um age.erunleii\'Är

batur,damseratiRegcIohannefucceffor. „Lsvniom ifliamG^Sfd^r^Do\'

vxotem dux,,, amp; vxorio iure creams eft Vhonia: Comes, permaniitqueille ro.mfTn i,
anncm ncpo.em ,aeeam qui an,e pa,rem obij,, amp; Guiik mo Mu oZu oha n s fi^nbsp;\'

(hsredeakcraGilbertiC/^ftatris fui) quiäfuisin.erfeaus Él,zabeTm vn^^^^^^

ondloClaren,ia:Dudenupta. Pet huius veto vnicamfil,-,™^!nbsp;^\'\'quot;\'^ rdquit, qux Le

adRichatdumducemEborLenfemVlto^

facropatnmoniofiueDomanio.v,vocant redo adiunx^nbsp;\'nu.Rex Ar-iia:

mr o amp;alijHibem
DimattUfndtetioremamp;vlterkDrem. CitaiortreshabetCÓmi a,,,s r ^^^^

fedetmit \' ^\'^\'\'^»\'^\'\'\'\'^oppidummarifimuiriprofligauit.amp;ocddit. ReinespficTi /
nunedegene,\' èöim^rtnbsp;^Angl,ca

commemorareven,« Mnbsp;N,h,l,n h,s memoram dignum occurritnifi Hibernicos requot; ulos ^

ni;tme,ropolis ab Arm,nbsp;quot;quot;quot; quot;\'^=srolummodo^r»..KedesArchiepifcopiamp;?5tim

-ocr page 86-

//

r

-ocr page 87-

HIBERNÎÂE n. TÂBVLA;nbsp;^ ,

feiern ïi\'ulto Kih\'m amp; Btfn» fylua: imptditiores vlqiie ad liiium illum pcrrtngunt qu.atv
^ ftóm tmadX^nbsp;vtduasfedatCherfounefos, Uuk^

!\'eXrramp; ^^^^^^nbsp;ortutnprommet «uemumquc ,

quot; ptmon.oÄut quodnu„cnauüs^./.fe.«

infimum fona In ipfius ifthmo Dumm aoruit, cuius mcmmit ïi.am led no fuo loco Pto,en,a_i,s nunc

ouorum monumenta LconàrdumGieiumproiegemdcmolitunffuifle6maob met. orfr^e «M a

tr°teri aCo Sa quam Sauagi Anglica familia iamdegenet olim occupauit,amp; m quam Thomas Sm th
Pm erAuaaramp; Regina; à fectetis prSdato aufu, fed infeilo fato Coloniam non ita pndem duxit : fihum
SrnaSèm quem prafecemtexinfidijsimetceptumcanibusobiecetunt Hibetnic, cuius,mmani.at^
™èXtitonbsp;perfoluetu„t,ingt;etfeai, amp;lupis m pi.edamdaû. SuntSc

Si bcurdè o iW generali defctiptione mentio à nobis facta eft. Imer fluuios primum

ÏcSnÎinunrÂ

« eX^Äamp;iraldus, pulchri tudinis fiimius quod nomen teftatur,ex lacu£.»^i fe m Oceanum du-

omnto fluu^tum limpidiffimus.aiiufmodi aquis falmones vnicè delcaantur Eftnbsp;flu.cuius mem..

SrmçusTqu!nuncW«;paul^nbsp;Terra infuper im-

quot;quot;quot;SÂ\'rofœnbsp;vbi nunc cU^Uy,nbsp;\' \'X\'Z\' T^\'Tr

n^^^foue^Sftft tenuerunt. Ck^ehy lingua Hibernica Gemfimquot;, O-Nealotumfuit polTeirio amp; ne-

SSsrSffifnnis O-Nealifatoi^

? f A,« ^^nbsp;huncagrum Gualtero D\' Emms: Effexiœ Comiti cocceflit Regina tlizabe-

tha. Kmte ledes eiat^«» unbsp;patridum Atholia: Comiiem ob priuaias fmmltates fuftuhflent cx Sco-

rifhTeXüÄfr ac fuç gel^^^ femiliam illufttem reliquerf. Suprahas-fc ex aduerfo in-
, \' Pnbsp;S« A ndi
lUiljna vocant,ir»« fita eft O Céani regiuncula quam t anna m.erluit j

dequoNechamui\'nbsp;äf..diuesl«mefl,rltom.mum

^nbsp;Commcdmindigems\'vulitatef lacet.

Kec non in caftco vbi anno 1566 Edvvardus Randolphus veteranç miiitiî^ nomine dams vnam pa^
irvquot;de vi^^^ nuiL,uam recoJligerct. RSogß^^^ Log,am iocati omne Septentnonale iliud Him^

^^^fü wÄ plané lé ndeire Camdenus. Ab hoc fcopuiblo tmdu externa
rr\'aper^../^lacusomJm, quiPtolem^oc^.^./.didvidemr. Vltenus magis ad occaium...^^^^^^^^

flumen ^uod iranc aroda^AFemicnmm promontorium quod nunc Rames head A Bor^m promontoimm,
cnodnunc^\'.H^/^\';?^ Winter hos ftamitPtokmacus. A Boreo promontorio vndererrahunturinmendiein
ifttora■ vbi nunc O
DontlO Bail^^Mac Gmr mag\'ni nominis reguh habitant, confederunt ohm Brdmt. Hiceit
Frno lacus de quo in generali ddcriptione diximus, amp; alter xv ab hcc milliaribus ad Artlum diftans, m quo
infula eminer amp; in e\\ad monaftcriolum fpecus ob verfantium nefdo quorum fpedroram terrore, amp; hor-
rendis viüsdecmtatus, quem aliqui Vlvlfem effodilfe ridiculè fomniam, cum inferosattaretur.lncolis hodtc
XJ fmadory 5 ida,infulapursatori), amp; Parnci) Purgatorium nominamr. PatrictumemmHiberno-
mm Al4lum à Deo ardentiifimis preeibus impetraife creduii affirmant, vt pœna, amp; cruciat us qui impios
poft toc vitam manent, ob oculos hic proponerentur, vt infita fuis Hibernispeccata, amp;genuhum errores
Tc
iurextirparet. Gate um cam R^gü hic locus m Pâtrki) vira nominetur,^5^/..^alteram tmfîc quam Pto-

aufuamp;agaturapud Geographumjuus.Praœr hoc Patrie, , enant

aM !n hacinfula Brendani Purgatorium fuit,fed cum non inuenenm locu,mquit Camdenus, accipc quod

folum inueni, Ncchami dc illo tetraftichon.nbsp;• r

i^fjèntefeloctmfolenntsfamaduatum ,nbsp;. \'nbsp;,

Brendam.quoLuxlucidafifemicat,
Fßrgandasanmas daim hîc tranftreper ignss,
Vnbsp;vtâgt;mxfacie mêcü eße qm ant.

Hi funt antiqui Vltonia incolis, quibus tandem permifti Scoti, hinc Scotorum nomen in Botealem Britan-

dem fuaiii habet Armacliia-, amp; Primas totius Hiberma dicitur. Hos habet iuffraganeos Epifcopos, Maeth amp;

Deren Ardach forte Arde: l^ilmorc,Clcgher: Doune, Coner :Kloncknos,RabQO, forte RapoiDromoore.

Regio hac vt fine fubadione inhorrcfdt, ita incolamm ingenia fine humanton cuitura maxime effciantur.

Lackx

-ocr page 88-

hiberniae m. tabvla.

In qm Momonia (^Lagern« retiftd. .
Connacia.

quot;Sf^AHof ffenfenbsp;Anglis Cmnsgh, amp;HibemIs

quot;\'âamô cognadoimcr».

S^à^r^ fnbsp;velhoc nomen

reiS \'»isTfe^l f ïf \' lquot;\'« \'\'fnbsp;\'nbsp;quot;quot;l\'ûm ablud«. Cœtem Soli qmlim.

inuYtat!quot;CouotffedltfÄ f f»^bmbusalucispenùaaccoIa.ad nâuigationes quodammodo
neffisliSSemtZf if r ^^^^^nbsp;vtoi^atimmalin, vidum qua^rer^ quàmhc

eioni quot; .\'\'quot;® P?quot;Pf™K«n repellere. InHiberaiosproditumellhiftoriis Twkthmo mor O »^rhuicre

cibelliimm^n,\'nbsp;Rothencusprrfuu, qu. Hibernis Monaicham fe dixit, fed ille mole Ansli-

PofteaGuita^^^nbsp;aggteffuseft.

ComesGloceSr^r^ rnbsp;aibernicèvocamur, Gilbamsde d^

adhu^^SZTinbsp;regionemperdomuemnt,ac

hancprouSSMl

amp;opimosredituseoIlegermat,do!
ciRegisEdvvïdT emiZo^nbsp;Clarentia:Du- . .

P^quot;quot;quot;)™nbsp;acqulillifucceflèruntMoi-^\'^«.

DominorLZenramp;mTl^^^^^^nbsp;quosillifuistetrispra^fecerunti

Mibetnicisfoc,cratenbsp;initacun^

tes.AngUcoatlmdetC

l-etrim.t,e,GjvvcÏÏ Rofeœ^nbsp;induetunt. H^emfexcomitatusdiftrifaiûmr.^clarà.

Ïfthîrr^/L; -j\' ,nbsp;Sunt etiararn hac Baro de Atterith Baroderhrp

SotÄSS^cS

commerrn^ 1nbsp;cumuJatum. FeruntMercatorem tranfmaruîum quihàbuit Gumhis ODoidani«

commercium,oiim percundatum ex niberno quodani,in qua Galuei^ parte HiberniaconfXrer^ffi

thma, àcyilonu, oppidumnoncontemnendum.nbsp;autem quos dixi AnZ^^

partemolimoccuparunt, vbi nuncnbsp;Çm^UrU.

Auteroru nomë in feplaniffimè prodit T^om^^/rZuX^^ f T ^ Baromadc ^tterûh, aux

monixadiudicatur

fuisComitibus ccllris XSSTiè STÄ^

mondig Comimm titulo funtrono ar \'

à Thonra cy..duniori SlbS^^

conceffit.nbsp;.fffu^^\'^a^\'\'^\' ^quot;^^^quot;^rcgionem Rex Ed vvardJs primus

gènbsp;bellicofuS^^ r tnbsp;^Un-Rkhard crcauit. ^tLth vuU

lia comités deS w\'\'\'^\'\'quot;^ fuum loannem de wrmïngham Anglum in fuam laudem rapit, è quafami.
barbariemprolapfifrAna?^quot;quot;\'\'^ fedBermmghami hi AtterithienlCs c|uafi degcneresin Hibernicamiam
^\'^^\'^^T\'hehayofGa^^tf T\'quot;quot;nbsp;^os odT«/^..^uÇob^î,. oftium a Gcographo ftatuitur,

itemfiuuiuminc^^,^^^^^^^^

tcfcit, S^^/^^eniinaccSkn^^^^^^ ^^^^^^ icdmueifispro B4;./^;«literis,quoetiamnumnomineinno.
Adincolasredeonbsp;qui ex Ernolacu emilfus connachtia; amp; Vltoniîe limes dignofdtur

qui Vhoniam amp; connarf.m

quodammodopotiumur Tnbsp;^i^\'\'^^^lylueftresHibernidrerum

itcrio olim notam, ôc/Jnbsp;pcrinfulas ^rranjmfceath colmanni mona.

turinde littus zdiihJlT fermoner^W^4/^4./«/^/4«^interpretamr. Retrahi-
dclmu^tnbsp;^ oltium, quem exnlanrfm ü
H fîi^m nukiMÎ^m r-prl,,,^;^---j! . ^ t, _________

forte: Auaghdoune, donteeSofnbsp;^^^^^^ Kilmako.Olfine.EiÛropsHdphcn.

-ocr page 89-

#

-ocr page 90-

Mèdid\'c

EDTJtmh Hibcrnisc portio, quaïft patrio vocabulocj^if/^dicunt, An^W Methe^. ChéiustMidêm],
ùLLMediam^ forlitau quodlltiniplblnrulaemedio. VmbilicumenimHibernia: Ä4/r,inhacpai»

_ ___tecaftrum, quod videtur efle Ptolcma;i X4^^m,perhibent,ipfumque nomen non aliud innuit:Lais

enim lingua Hibernicamédium fignificat s,nbsp;.

Richardus vero Stanihurftius de Media: Etymo hanc habet: Anno 2535. quinque G«rinani fratrcslnful^
ctcupantes, fi:atuerunt eam in quatuor prouinciasaequa portione diftribuerc,vt flnguli fratrcs in fingulis pro-
uincijs perpetuum imperium firmarent. Q^d fatis concinnè fadum fuit. At vero ne setate minorem,cul
Slanio nomen erat, prorfus indotatum relinquerent, vna voce conièntiebant, aliquas è quatuor partibus glc«
bas deccrpere , i)sdtmque Slanium munerare. ille quidem munus hoc prompta animi voluntate accepit:lt;5c
exinde Mediœ appellationem emanafle, probabile nonnuUis, amp; penè verum videtur. Hçc ab Hibernicó
mari ad Sineum vlque flunien protenfa iacet, quod flumen iplam à Connada difterminat. Aërem habet fa^
lubrem afpedumque deledabilem. Fcrtilis eftfrumento, pafeuis amp; armentis, afïluens carnibus, butyto ^
cafeo, lade, amp; fimilibus : ac propter populi multitudinem, caftrorum amp; oppidorum fortitudinem amp; pacem
\' inde natam vulgo
Camera Hiberma mûit. ScribuntHibernid regionem hancfuos quondam habuilTeregeSj,
Slaniumque Hiberniœ Monarcham pofltà regali menfae appropriafle, Cum autem Angli pedem in Hiber-
51 ia fixiflënt, Hugo Laceius maximam eius partem fubiugauit, illique in feudum conceflit Rex Henricus
-mnc^jDomir^mde de Media qui ab Hibernieodum Der^artha Cätmm conderet ex improuiib capite tru-
catus, ille duos filios fufcepit Hugonem Comitem Vltonise, amp; VValterum Dominum
à^Trm^ qui Guilber-
tum fuperftite patre defundum genuit. Per Gilbert! autem filias Margaretam amp; Matildem, altera pars peK
JemtiUos ex familiaLotharingica, amp; CMortumnarios in domanium regium, Petrus enim ûçleneuil/ ex illa MatÜ-
denatus loannam Rogero de Mortiwmari Comiti Marchia QVin^izm genuit; altera per Verdoms ad varias in An«
gliafamiliaseftdeuoluta.
Patrum memoria in duas partes publico ordinumconuentudiuifa fuithïec regio,in
Mediam fdlicet
Orientale,amp; Ocddentalem. Orientale Beandus fi .qui l^toltxn^o Buvinda pïïi\\\\Xm interfluit,ÔC
poftea cum
Droqhda elegans amp; frequens oppidum à ponte fie didum alluerit, hanc partem ab Vltonia fecludit«
Occidentalis M^ëdia praeter Laberum iam
àiâum, amp; Dekin, qua olim Petrüm Mefet, nunc clariflfimam No^
gemomm ex
Angliafamiliam Baronis honore exornat, nihil memorandum habet. Gilbertus enim l^ei
( vt habet Richardus Stanihurftius, qui de rebus Hibernids difertè fcripfit) vir cenfusequcftris ob operam bel-
lo Hibernicó egrégiènauatam Dduiniœ amp; Fouriœcolonijsab Hugone LaceioMediae cxpugnatoredonatus c-
rat, c,cuiusftiipe DeluiniaeBaronesenatifunt, eibernicasgcnt^sOCMalaghkm.tJMac Ccghlaf^, OxMadden^
^kagpghigam, quorum vel nomina barbarum quiddam ftrepunt, libenter alijs relinquimus, In Media autem
oppida
numerantur Fontana^ qua: y\\x\\^^nxamp;\\jyrög}}edau nominatur, oppidum lautiflSmum, portum habcns
hauium ftationi perappofitum. Sunt tamen quimediam huius oppidi partem, nimirum transflumen in
Vltonia ponant. Infunt item in Media,
{J^ïolingA^ Fouria, Dekima, Trimmia, Kelleßa, T^ania, K^boia, Du*
ielcia amp; Scrinia.
Sunt amp; in hac prouinda prope Poneram tres lacus abinuicem non remoti, quorum quilibet
pifdum fuum genus continet : ad quem nunquam alij pifces accedunt, licet tamen fluminis interlabentis bc-
neficio vias commeabiles habeant : quinimo fi pifds vnius ad lacum alterius deföratur,aut moritur aut ad pri»
orcm redit. Fluui i hk funt
^oandm de quo fupra, qui a velodîate nominatus videtur : Boan enim tam Hibcr-
inicè quam Britannice yelocem dénotât,Nechamulque de hoe cednit::

Ecce hoandqui Trim celer inßuit, ißiw -vndas
SubderefifalßsDrogheddcermt aquis.
fnm
vero iîluâ oppidum éft méliori? notas, amp; antiqua quafi Baronia Liaedorum. Eft amp; Sinm fl. quem intef
Mediam amp; Connadam interlabi diximus,hic Ptolemçoi\'e\';?Mf,OrofioiV^lt;2, amp; nonnullis exemplaribusÄ«^/«»^^
écc6\\is\\cïo Schamin àicimi^ id eft, vt ah qui interpret antur,nbsp;Therne montibus in Vltoni;^

cffunditur, continUoque fecans in meridiem agros, modo fe in ftagna refundit, modóque in anguftias fe rc-
forbet, Clinique vnum amp;alterum laeum diftuderit, intra margincsle colligen snbsp;nunc, (vtMerca^

tor nofter obfcruauit)c^^/^ cuius meminit Ptokma;us, inuifit, ftatimque ab altero fpatiofo lacu cxdpitug
\\Louz,h Reqith appellant) cuius nomen, amp; fitus Rigiam vrbem quam Ptolemaeus eo lod ftatuit, non procul ab«
fuiflb quodammodo fubinnuit. Vbi vero lacum hunc prœteruedus anguftiorialueo intra ripas fc colligit
t^thlon oppidum illi infidct, fub quo flumen ponte e viuo faxo pukherrimo magno feditioforum tcrrori Do^
minus
Henricus SidnïfeuslaudatiflimusHiberniaEprorcx non itapridem coniunxit.Indc vero Senus maxima*
rum nauium
capax didudo alueo Limiricum vrbem, Hibcrnids Loumneagh^ Anglis,Limerike ampleditur*
Hinc per fexaginta pliis minus milharia Senus redus, grandifque in occafum pröperat, demiimquein Ocean»
ocddentalem vafto oftio adKnoc Fatric^ id eft, Faricij collts^^\\xQ\\\\à\\Vù.x.. Sicénim Ncchamusiocumiüüm voat
in his de Seno verficulisî

Fkrninihmmagnislataturmberma.Sinem,

merConnatiam,iMomoniamqueßuit.
trmßtpermurosLimirici.KnocFatriällum

OcemcJaffumfubditionevidet. %nbsp;rg

14

Vnde diÛÀ no-

m/m.

Situt,

Soli fertilités.

Imperium im-
iorum^

mttta

Lams.
Fiumi^-

-ocr page 91-

H I B E R N I AE

IUI. TABVL

Qu^ orientalcmVkonk partem con tinct.Sc fequcnck.
territoria infpedori ofFert.

ÎLageiiia.

\'^db^nnoMm^om^nbsp;Hibcmiç pars incolis Z^k .

BritanmsX..;., AnglisZ.^^/lt;fr,Scriptoribnbsp;La^emaM antiqGis Sabdorum vi^ ff

tis Lagen. 1 ota mancima ad ortuni Hibernia; iacet, à Momonia fluuio, quem mul-
tis tarnen in locis tranfcendit: a Conriaciaaliquandat Media fuis iimiiibus termi-

^m fortaffe diduda amp; contrada illa recentiora nomim Là^,Lemd, amp; Lemßer, Ferrilis amp;

-—T - -^--^frugiteraefttcrra, miîimmocœlo,necindementibusincolaruminlt;gt;em Diftin^ruimr

Longford, qmbus Fernes amp; Wicklo nunc annumerantur . Hofce Comitatus iam ex ordine luftrabimu«^ cum\'
Camdeno fecundum populos quos hac Hibetnix partem habitalfefcribit Cofmographus.5r/C\'^;;/«federunt
mterbumomum,confiuentefque:^^\'^\'«é\'^\'ïrri?jî;,qui5ir^?^Ptok didtur, fub vrbe^r^/^-fW/^ Quia

veroBngantmm vrbsfueritantiquainHifpania,5?-/^4»/i^dida,omncmmouctlapidem FlormnL del

vt hos Brigantcs ex fua deducat Hifpania. Si vero huiufmodi coniedura; fit locus, xquè probabUiter à Eri\'
gantibus m Britannia, quae gens vidna, amp; numerofiffima,deducerent ur.Sin autem verum fit quod qua-danî
exemplanahabenthosBirgantesdidosfuiffe,à%ôfîuminequodcircumcolunt , nominatos fuifièipfum

nonien tere perluadcat Inter ^ieorum amp; Birgum habitârunt Coriondi, vbi nunc Carloo, fme Caîerlcçh Comita^
tus, c^agri Kilkennicnfis pars non minima, atque etiam vlteriùs vbi
Ofiria Superior, amp; Ormondia qu^ Hiàr»
niQisVrro ^n, Anglis Ormond, amp; vulgo corrupcitfimè Wormewood. Harum neutra quicquam pr Jter fuos Do
minos memorandu m habet.
Oßria fuperior enim fuum Baronem Barnabam Fitz-Patric ab Edvvardo Sexto

Tï^rnbsp;^^^^^ •nbsp;^^dariffima Butlcrorum familia,duodecem Comités numcrat

a lacoDo I nmo, quem Edvvardus 111 eo honoris euexit, cuius maiores iam olim honorari) erant Hiberni^

^^^nbsp;^/^z/^-r impofitum Quod Vero nonnulli Hibernici, amp; qui fide dlgni videri vo.

f!f »nbsp;™nbsp;quotannis in lupos conuerri affirmant, fabulofum fané exiftimo ni-

iitorteilla exuberantisatras bilis malitia, qua; Lycanthropia medicis didtur, corripiantur , qua; dufmodi
piiantalmata ciet, vt fefe in lupos tranflormatos imaginentur. Nec ego aliud de Licaonibus illis in Liuonia
^anlmutans opinari aufim. Sub ofiio Suiri tMenapq tenuerunt Promontorium ad Lybonotum, vbi nunc
Coniitatus VVefhfordia; Hibernicè
County Reogh. A Menapijs maritima inter Belgas\' gente,hos Menapios
adiAeniife, nomen quodammodo innuit. Verum an ex his, velillisCaraufiusillefuerir,quiaiïumptapurpu
ra Britanniam contra Diodefianum occupauir, dixerint ahj. Illum enim Menapie duem vbcat ALeliii* \'
Vidor,nbsp;vrbs nonin Bdgica,fed in Hibernia à Geographis ftatuimr.
Hoc ipfum Promontorium

fneron, i vocat Ptolemxus, amp; eadem fignificatione ab incolis etiam vocatum fuilTe non dubitârin?

Huiusenimextremunîoppidumadquod Angli primam exfcenfîonem in hanc mfulam fecemnt Bmnà
quod facrum fonat, lingua patria vocirunt. Abhoc Sacro promontotio iittus in Ortum obuerfum ad Scd\'
tentrionem longo tradu procurrit, cui vadofa obiacent in mari loca nauigantibus infidiofa qua naur«
The

I^Wi vocant. Cmct, qui item gens erat maritima Germanix proximé Menapios habitârunt noneo

inteiuallo quo m Germania diffiti. Horum fuit maritima illa regio, quam OCMore, 5c O Brin Hibcrnicœ fa
miiiœ nicolunî, vnà cum ComitamKildancnfi. Kiidarienfis Comitams ager cit Istiffimus, de cuius pafcuis
vjiraiûusiilosVirgilij verfus vfurpat:nbsp;^

Et quantum longû carfunt armentadiehm
Exigua tantumgelidus ros noäe reponit.
iigantum vero choream quam hoc in agro ftatuit Giraldus, fabulofx antiquitatis admiraîoribus libcntcr
/f\' ^onenimegofabclIisindulgeredccreui.VitraCaucosegeruntÄw, vbinuncager Dublinenfis
tyiiew, aUera e quinque Hibernia: poriionibus. Comitatus vero Dublinenfis ad mare eft gleba fertili pa*
ur^nre lnbsp;^^^ Vt ccfpitc bimminofo, vdfoflili cx Anglia carbone plerumque vtatur. Inœl

5 ^^quot;^«oppidisrefertiffimus. VbiXfÄfiu. inmarefccondit/%?«?y^mariferèdrcumfunditurà qua
rfnbsp;tamiiia Baronesde
Houthnomimnmx, Intcrius Dublinenfibusadiacetad Aquilonem kn^

tatuîihîf^^!?^^quot;quot;\'^^^^^\'^*^quot;^^^^nbsp;Tantamfrumentivimquotannisfuppeditat. Cer-

isnauanbsp;agricolamm laboiibus, qux zWi per hanc infulam negleda et inculta dc

Hic orimnm ^^nbsp;grauifllme conqueri videtur. His expofitis ad vrbes amp; oppida tranfitum faciamiis.
fandita^PPofi^aeft,
Cella,fiucFanumCanici, quiantiquimsobvit.Tfohtari^ .-

hu^^nbsp;maxime inclaruit.Municipium eft nitidum, degans, copiofum amp; inter mediterranea

um eft ^nbsp;DiuidituroppiduminHibernicum,amp;Anglicum- Hibernicum quafi fuburbi.

üidnm mnf.^ A ^^nbsp;^^^^^^^ ^^^^^ ^^^^ ^ ^ ^F^^^po^dcm prçbet. Anglicum vero cp.

Robnbsp;Ranulpho tertio Ccftriîe Comité conftrudum, moenibufque ab Occafu fà

cnniHr. \'\'\'\'nbsp;^ ^ Burieris, vt exiftimant, firmamm. Inferius ad, eundem Neorum fedet

triimnl nnbsp;AnglicèrWi/.i^w, Hibernicè Balamae K^ndan, i. oppidum fili) Anthonii, v.

iusSnbsp;extruclorcThomaFitz-Anthonio Anglo indimmeft, cuiusha:redesetiamnum hu-

^mimUitotedoÄ^^^didturj ledprovrbceft plané ^flî^s i^W^A,?, vt inquit ille, paucuk falicct

-ocr page 92-

r-
s.

-ocr page 93-

HIBERNI AÈ II IT. TABVLA.

cafula: cum propugnaculo, Nobikm tamen virum N. dc S. Michamp;de Bafcneii ïituio exornàt, 4|ui vnigo Tkt
Baronet cfRkehan appellatur. £itamp; Léchiinia,Hibernicènbsp;regium oppidum à Bdliiighamo illo no--

biliifimo Prorege, patrum memoriacaftro munitum. Floruit óc Rc^e vrbsampla raercimonijs amp; habitato-
ribus frequens, ab Iiabeiia Comitis Richardi
Strongbongt; filia moenibus magno ambiru armata,qua;folummo^
do miccoftendit, Dilcordiaeoiminterciuesamp;religiofos flagrante, iam pridemferè in nihilum recidit. Hic
ctiam
Mempam vrbcm ftaiuit Ptolemœus, ad oftium Modonze flu. qua; iia fuis nominibus exciderunt, vtali-
quid lucis in tands tenebris elicere plane diffidat Camdenuß. Verumcnimuerô cum vns.im Iclummodofiu-
men hoc loco fe eftiindat, quod
nmicSUnedicixm, amp; ad eius oftium vbi ftagnat vrbs fit Germanico nomine
Wcffford, iounsComitQixViSSkneModûnarn, qnxFier^imgoso\\im Barones habuit, amp; WeyffordMemfiam
fuiile, confidentius inquit, coniedarim, eoque magis quod hoc nomen fit recentius amp; abülis Germanis !ra»
pofitimi,qui
Oußwmm Hibernisappdlaniur.Ca-\'terum non primç magnitudinis vrbs cft,fed cum primis me-
moranda,quod primum totius Hibermae in Anglorum£dem, Stephanide Duce fortiffimo oppugnante fe
contulerit, Angloruraque fada fuerit colonia, vnde totus hic ager Anglis eft lefertiffinius, qui Afigloium
a\'ntiquoveftitu, amp;idiomate etiamnum vtuntur, ita tamen vtAnglohibernice planéloquantur. Dermidus
qui Anglos in Hiberniam vocavit, hanc vrbcm amp; vidniam Stephantdi in perpetuum conceiBt; fed cum ille
ius luum RegiHenrico fecundo in manus tradidifid, in Strangbovvum Comitem ilk tranftulit,vt dientelari
iure à feamp;regibus Anglis tcnorct, vnde per Comités Marefcallos,
FaUmiamp;sh ftirpe Luhgniana, amp; Haßmgos.
ad Greios Dominosde Mut hin àéc^nàiiy qui paflim in antiquis Qhzm^Waiffordia Dcmini nominabantun Fft
pra^rerea in Comitatu Kildarienfi
Kildaria primitm, amp; prsecipuum oppidum, cui honori ciat in prima Ecck-
fia; HiberniïE infantia, Brigida virgo fanditate, amp; virginitate venerabilis. Richardi Comitis Penbrochiœ hac
fuit habiiatioj poftcà Guilielmi Marefcalli Comitis itidem Penbrochia; eius generi, per cuius filiam quartani
Sibillam ad Guilielmum dc
Ferrary Comitem Dcrbiae,^ per dus itidem ex ea filium Guilielmo Vefcy iufti^
darius Hiberniœ cum regis Edvvardi primi gratia excidifferob fimultates inter ipfum, amp; loannem filium
Thoma: Giraldi, filioque legitimo orbatus efler,conce{fit Kildariam amp; alias in Hibernia terras regi, vt filium
Spurium de Kiidareco^nomm^i\\xmà€QLY\\)Sicm^feofaret. PauloquepoftloännesilleEitz-Thomae Giraldi,
cuius maiores in expugnanda hac infula fumma cum virtutedcfudârunjt,ab Edvvardo fecundo rege A ngli^
caftro ÔC
villa i(V-W^î?\'/^donatusprirnusKildaria£Ccmescftcreatus,à quo iam reda fdie duodecimus Ccmcs
eolœtatur honore. In agro Dubhnenfieftnonfolum Lageniç fed totius Hibcrniœ primaria ciuitas, hanc
Ptolemœus
Ehlamm dixit, Angli 1gt;eudin, Latini mUinium, amp; Dubiimam, Cambrobritanni DinarsDulin, amp; Hi-

be rnid^^/^tf/«^/^,nbsp;vti

Hifpalis Hifpania-, quam fie nominatam tradit Ifidorus, quod in paluftri folo fuffixis pro fundo palislccaic-
tor. Regia hac HiberniîE vrbs eft, emporium nobihffimum, amp; primae iuftiiia;forum, moenibus validum, a:-
dihdjs fplcndidum, duibus frequcns,caftello ab Henrico
Lomdrehxchit^Hco^o firmatum, amp;quindecim
templis exornatum,è quibus nobihffimae funt S. Patricij aedes â Roberto
Cumin exftruda, feu potius reftau-
lata, quxfcdes Archiepifcopalis-, amp;Chrifti,inquaRichardusÂr^\';^l\'tfîP Penbrochiç Comes , expugnatot
ille Hiberniae fpkndido fepulchro conditur. Immunitatibus etiam gaudet multis. Olim pro fummo ma-
giftratuPr^pofitum habuit,fèdannorcparat\'^falutis
1409. vt Maior, amp; duo Balliuiquotannis eiigerentur,
conceffitHcnricus quartos, Balliuos autem poftcà in Vicecomitcs Edvvardus vi. commutauit. Elizabetha
ero l egina ad ingénia melioribus Uteris excokndafauftis aufpicijs Academic pofiiit fundamenta. Nec quic-
quamhîcdeeft, qucdinflorentiffimavibedefideres, nifiquod portuiplurinuimofficitarenoluscumulus
rcciprcco maris mcatu,
ivn^um-lifnijo^ium aggeftus, fic enim prarfiucntem fiuuium vccant, id eft, amnà
X/^//^.Dcvetuftate vero Dubhniaequoddicam, nihil ccrti occurrit, vetuftifTimam tamen effe Ptckœœi au-
thoritas petfuader, amp;€o fané temjpore, quo Ptokmaeus floruit, ab Auellano conditam dues prcdunt. Saxo
Grammaticus Danicisbellismifv-re conuulfamfuifle tradit : pofiea in Fadgari Anglorum Regis potcftateni
dcuenir,quod Diploma datum confirmât. Deinde occupârunt Norvvegi, vnde, invita
Gr)ßiäi^p Cy^
mn-, Principis VValliç legitur,Haraldum Norvvegimi,cum maximam Hiberniae partem fiibiiigafict, Dubîi-
niam condidiffe. Demum vero in primo Anglctum aduentu eorum virtuti conceffit, amp; ab illis fortiier de-
fcnfa eft, cum Aufculphus Dublmenfium Princeps, amp; poftea Gottredus Rcxinfiilarum eam acriter vndique
adorirentur. lam inde vero dcdu da in hanc cx Anglis, prçcipuèexBriftohenfibusColonia, multisttepidis
rebus, amp; anguftijf, pra\'clâra fua; fidei in Anglorum reges documenta dedit. Sed de his fatis,ad mentes ôc
fiuminatranko Infra
Oïmonlt;XvàmBlie\'^Blemy, (Bladinae montes vccat Giraldus, ) fekuiterconuexisii gis
•attollunt, è quorum vifceiibus quafi m at ern is ^«^y/;«^,
Neorus^ öl Birgte çduntur, amp; diuifis aluei.s deCurrentcs,
priufquam Oceanum adeunt, concordibusfc confodant aquis, vndcT\'m
Sorores ab antiquis éd.x. Neorum
multapropugnacula amp; qua^dam ftringit oppida. BirgmmxmBArcvp, t Bladina etiam monte picfiucns, fclKa-
tariusmultisanfradibusddatus,Ä^^»fprKtermcar,aliaquecpida.Pcfti\\gt;tfm
^Birguf aquas ccmmifccnr,
amp; pauca miiliaria vno alueo emenfi Suiro fbrori maxima?, amp; nomen amp; aquas offerunt fuas, qui ftatim in O-
ceanum fcopulofo oftio immergitur, vbi à finiftta angufta cemice excurrit promcntoriolum,qucd adiiam
turriculam
nauigantibusprétendit, à Roffenfibuscum fioruerunt,pofit2m, quo tutiusoftia frbiient.^ In
hacparie
McdûfMmûu. ûamii\'PîolCwxus, de quo iupmi ôi Cmamin regionemaritima, ad qücdnbsp;ca-

ftrum feder, qui fiuuius,vt inquit Gixz\\dusmnminminßuentihu\'s,ßmm que replmihm,quam elafßs cmnino 7narirds
aquis, innata dulcedinis fiforem retinens illihatum vfque in ifpm mare im^ er mixt asfalfidine vndas a nferua
. E ft amp;
\'fem amnis qui Dubliniam praeterlabitur, hicrarö rapide fcrtur nifi poft ingentem pluuia; vim : cacieicquin
admcdum fedatus fluit. Adiungam etiam quod idem Giialdusde Wä/o portai Ouoca proximo habet, quem
Ffinchilige/Ioa^fdhx. FßportmafudVVtmhiligeâû,eôlatereBiberniäs, qm froximiusWalliasreffifh ^ngene-

ralimarts refiuxuvndasrecipitinßuentes,inreu€rßmeverGßis^^^^nbsp;tmittit Mümigt; .nbsp;aliud

ibi notabile, quia cum totum iampnum elafßs vndà reßuum mare deferit, per emncm tamen anfnMum c era ima (aifedine
ßuuifuinßuensämmcatur,
Archiepifcppus vnus in Lagenia,qui federn fuam habet Dublinia\',amp;Glandelachy,
Glandeloyloug, amp; Primas Hiberniç nominatur fequentes fub fe habens fuffraganeos Epifcopos» Flphine,
Bifl\'hops Helphen f. Kildare. 1 .Fernes Oiforic,Lcighlin, aliJs Laghlyn.

\'( V

/I I

-ocr page 94-

HIB E R N I AE

V. TABVLA.

Momonia.

O^dcmalem antiquitus habitâtu.unbsp;amp; Auftralem.

Wnbsp;Ker^cnfèra fcil\'iaTLi \' Auftralem Vdi. fiue Nunc au-

SandsCructs,amp;VVaterfordienrem quomm

ff\'l^\'Mjfngetmmmflransfmmetxremm,

EtpmcreumHoratius.

^quot;quot;\'«^\'quot;\'\'«^habuere, fedhominumintm\'att ^^^^^^nbsp;amp;iuraDefLni«

fen feditiofomm perfugium iamS corrraS^\'^quot;^^^ f noluemntA ncfcierunt, in malomm

mmmâWMm

quot;\'Arthuriinbsp;\'\'f BaronisDomi.

fuhtffimumamp;tufflimumvidebatur. IpiequeDelmon mtaSm

Hfenlnbsp;poenasdepéndit. GanganisfSaeTnbsp;tm^ca-

quot;eft CatndetioInterprète. WriSamp; hun;\'/^

wi. luxtawofh/h- \'^\'quot;quot;««lueratir,vbi Str^i^^», amp;nbsp;copioÊ hal«um ^

Reges hisauitis S« quot;f \'nbsp;infenfiffimus. qui maiores fuos, vt iircom\'erdi n r

aisHibetnids atMhm™ ■nbsp;ex Kildarienfi fl^ \' .^fquot;quot;?quot;\'®

cimuin,

-ocr page 95-

/f-

-ocr page 96-

•nbsp;HÎBERNIAE V. TABVLA.

co Comité pcrditifllmum hunc rebel]em,quem dixi, ille honor quafi perpétua quadam fc rie dcfcenderît»
Poil Ibernosr^é\'^quiamp; Vodia-habitarunt, cuius nominis vcftigium expreffiori indiciole patefacitin agro
Kilkennienfi,parsenim eius maxima
Idou^^ldóutbnominatur. Incoluerunt hiComitatum Corcagienfem,
Tripararienfem, Limiriccnfem, Kilkennieniém, amp; VVaterfordenlèm . In Tripararienfi Comiialu, nihil
memoraru dignum feofierr, niliquod fit ibi palatinatus, amp;
Holycrofe\'m éooppiduium magnis gaudeat im ~
muniraiibus, qua in honorem,vt perfuafcrunt monachi,fiagmenti Crucis Dominica concciTç fuerunt.JW.
r«« flumen nobile accolis5iff»J^ ex hoc Tripararicnfi agro in Kilkennicnfem defer tur, qui èBladina monte
profufusperinferiorem, quaButlcrisComitis, ^cThmlesquxillis Vicecomitistitulumprabet, pri,
mum Caffiliam vrbem adit A rchiepifcppali dignitate ab Eugenio P P. cxornatam, cui nouem fubfunt fuf-
fraganei Epifcopi. Indéque iuxta V Vatcrfordiam alijs duobus fluuijs adaudus in oceanum exoneratur. Vn-
de Nechanius:

SmrimmfgnemgaudetdkareWkterfûrd, \\
^-Aequoreüvndisaßöcmuribi.

Vyhs^e^/ida^ Hadenus hanc partem Hibernia cum Camdeno percurri, rcflat nunc de vrbibus amp; oppidis huius partis
pauca explicare. Intet has pri mum fcfe offert
Waterfordia, qua fee undas inter Hibernia vrbes iure fibi ven-
dicat, inprimis honefta amp; oflScijs fidelis ciuitas,fide amp; obfequio in Imperium Anglicum femper fingulari.Ex
quo enim Richardus Comes Penbrochia expugnauit, Anglis Hiberniatn fubigentibus tutam fide fua,amp; qui-
iere, fecuramque à tergo pacem femper praftitit. Vnde reges Anglia plurimas, ôc maximas immunitatcs con-
ceüerunt, quas Henricus féptimus auxit, amp; confirmauit, co quod contra emcntitum illum principem Per-
kinum VVarbec qui plenisimpudentiavelis ad fummû regia dignitatis gradum cnitebatur, ciuesfefortitec
amp; prudenter gcffiifent.Hac à Norvvegis Piratis conO:ruda,quamuis cœlo fit craffiufculo,folo min\' lato amp; an-
guilioribus coardata vicis, ea lamen portus eft oppoitunitas, vt opulentia amp; frcquentia fecundas in Hibernia
ferat. Hecprudcntibusôcbenè moratis civibus referta. Habet tutum amp; tranquillum portum,atque cxtera-
rum nauiumfœpenumcro plenum. Fréquentés etiaiii VVaterfordiaciucsfunt, quimercaturasfaciunt.\'in
quo fane negotio, vfque eo prudenter rem familiärem adminiftrant, adeo cautè rationes fubducunt, vt breui
îicgotiatione, magnas fibi opesfoleant comparare. In Hifpaniam pracipuè nauiculariamfaciunt. Nihil ple-
,nbsp;runque aris alieni habent, in fuis nummis plurimis funt. Nullus ibi viuit menlàrius, quifraudulentocollybo

aut intolerabili faneratione( omnium rcrumpublicatum bufto) in ciuiuni bonis ac direptionibus verfàtur,
Ciues funt faciles, bcnigni,frugi, perhofpitaies, priuatis amp; publicis rationibus vfiHffimi. Appellauit hancvr-
fccm
znûqmxoLSiJl\'limapiûm, ficut amp; Dubiinium Eblamm.K^me/Iam rediusnuncuparetur, ab Amellano, qui
. cam vibcm condidit, quemadmodum amp; Sitaracus VVaterfordiam, amp;luoms Limmirîcum fundalfe fertur»
Erant ifti Germani fratrès olim in Hibernia magna audoritatis.Eft amp; in
hzcit^ion^ Limmmcum^ de qua vrbe
îiiodo didum eft) in tertijs confiftcns.- veruntamen loci fitu, fiuminis dignitate huic vrbi palmacft danda.Al-
îuiturSannoniO fluuio, omnium Hibernorum fiuminum abfquccontroucrfiaprincipe. Abalto Ix. milli-
ariorum intcruallo diftat. Tamen oncrarias naucs ad ciuitatis muros, nauarchi appellunt : ncc cft quod fco-
pulofascautes, in toto illo curfii offenderc, multum pcrtimefcas. Incredibile eft, quantam pifcium vbertatë,
6i copiam ibi reperias • Huius vrbis amœnitatc captus loannes, Angliae rex, cgrcgium caftellum, amp; pontcm
ïilic cxtruendum curauit. Ejft etiam
Conagu in Corcagienfi Comitattij /t^r^f Anglis,amp; Korcach\'mââ%tms,2.(.
tridiorc mœnium ambitu conclufa,amp; vna quafi direda platea protenfa,emporioium tamen frequens, amp; cé-
lébré : portu excellenti amp; tuto ornatum,fed/ta feditiofis vicinis circumfeffum,vt perpétuas excubias agitcnr^
«^uafi perpétua obfidione effent incindi, amp; in agrum filias elocare non audcant, vnde contradis inter fè nu*
|îtijs ciues omnes aliquo afiinitatis gradu feinuicem contingunt, Ciucs hîc etiam copijs fatis locupletes, o-
peram mercatura nauanr, res fuas domi forifquc frugaliter obeunt. Briocum virura fandiffimum, àquo Sa-
brochiana in Britannia Armorica diœccfis vulgo
S. Brieu nomen affumpfit, hinc oriundum fcribit Cœnalis.
Sed in hoc à veritate ab ijt,quod
Coriondos Hibernia in hac vrbe ftatuerit.Non enim huius vrbis meminit Pto-
lemaus. Flumen tamen quod prçfiuit idem videatur, quod
Davrom Ptolemço dicitur. Saurantu enim, amp;
Smennm Giraldo,vna tantum immutata literula, nominatur. Q^ intercedit inter hac nomina affinitas
hocniihi didauit, amp; maiori fané cum probabilitate,inquit eruditiflTi mus Camdenus,quam fi
Daurmd nomen
proximo fiumiiii adaptarem, qui Corcagienfcm Comitatum, amp; Tripararienfem interfluens per
Lißnor O-
ceanum petit, amp; Hiftoricisnbsp;jd eft flumen magnum, appellatur, de quo Ncchamus:

VrhemLißimorfertränßtflumen Auenmor,
t^rdmor cernit vbi concitusaquor adit,
KyfrdmüY enim viculus cft ad oftium,cui ad alteram ripam Toghalia, ftatio fatis tuta opponitur, quam noftra
memoria proditam ille feditionis fax Defmonia Comes mifcrè diripuit, fed huius proditionis panas Prçtot
mox fufpendio luit. In huius vicinia magnos habet prouentus Vicecomes Barrcnfis, à Roberto Barrio An-
glo prognatus, qui in cxpugnanda Hibernia operam nauauit egregiam.Sunt prater iam didas ciuitatcs ha in
hac regione
Kinfalia, Caßlia, Tüghelia^Roßia.Lefmoria^CXünmella Kilmalochia. üxc^to mcthodi Wtioncdc quinquc
Hibernia partibus fint fatis,ad alia qua adhuc rcftant tranfcamus.

-ocr page 97-

SCOTU.nbsp;\'

innbsp;Scotorum

1. Q^madmodum enim Germani infeil^r« »Zrc fnbsp;\'

---eft (agirtaiiosappeüant licetiam Rri,,„ „ quot; W^\'f amp; vno nomineScuttmid

busobletuatumelK Wianeconflifeo\'äamp;X^m^nbsp;Bquot;rannieis ictiptoti-

Albioms, quam nunc tenent.peraeailfe amp;cumSirv„

tutfuus. Tetmini eius aufttales An» quot;am «ri™nbsp;quot;\'\'quot;^ne, Icqutquot;

«US Deucaledonius, ad Oecarum HiSrs ad b«um ^

oeeanus amp; mare Getmanicum. LonS eTi x v. mStZ rquot;quot;\'\'nbsp;™d,que eam ambmt

fictuTnquot;\'rquot; ^quot;SHca. Regi^ emp\'fafiÖr cu mG^mT\'^n-\'nbsp;7- Lara. i

otTenl . ^quot;quot; infei:.ili,a e a^ouari non S xe t. \'\'^quot;\'quot;\'Onbus frigot.bus, calofbaique, C^ä ten^ni«

q antun,Kr^ fnbsp;dS ftiig;:nbsp;^ \'

quan umincoljabfumunt.Proferteüamiettavatiamctali^uVhTquot;nbsp;iMccterdtfiumenti

Tom^quot;\'^infe ^

nommqucincurüonibusconfeaum cormiiTr Tnbsp;Da-

\'orumnomeneonceffit.vnrcumcl\'eZt mnbsp;Sep,emttionaiisBri,annia:piagainamp;t

^umbri^panemfuifie;amp; SaSnL pcffeffinbsp;Ulanfetf,™Not

Scot,epartemte,ient,amp;Z«,Squot;r,Xft^^^nbsp;amp;hinceftquodomnesqui Otientalem

ralitium ^ .nbsp;• Ad Orienra\'eni vibis paitem agt;de. eV s x ciicumdata: difiar ä Cmu

s ^^

«öntibS 1quot; \'^quot;P«\'^quot;Oquot; »etuerit. • Rerio ipLSa Vnbsp;folosqua-

«ninfäGerm,nbsp;Hic vulgonbsp;a , intermomesmaxim\'

»ontes funt {r Zn uquot;quot;\' oü^-Scotommouc rc.„ I quot;nbsp;««re lendens
tecoxi, inuia, amp; G««,;« m

^\'quot;^\'«Uem^ aZT\'^^\' habere, confuemdinem, liberè fefp^dhnbsp;palä

«teftanmr. InterriiaEdinTquot;quot;™ quot;»quot;^fteria,xenodShlT.nbsp;^

P\'tolium. HabentquÄT \'■^S\'quot;quot;\'dequofupta. valdefuperbumäcrnaSCm

«quot;^giuspalaiijs PoffiatcL,!nbsp;\'^»«s fed „aiuralites amp; quadris laotiC \' 1quot;»quot;doadcom,„a

P quot;mtcomparau. Scdde bis latis, ad reliquasparlstnlSs \'nbsp;Ungute xdes

Populus

-ocr page 98-

^ 1 . ^^ \\ id

20nbsp;aO ,nbsp;^jy

[xirxiitnxtüiiä

io

^ .p
l i FTTquot;

20 fß _

ULI I H 1 ] I 1 I j j 11 M j .1 1

! I ! I h M rrrri i !j ij j i j iTXcn:

TTTT

r

jaryiiL. ft^« o^ T^feivÄ-V:-:^\'\'

iO

V

C \'i

^ijrles:-.
^oiiinM v.;} V

; ca:

k-ql^^quot; I

Jfoh

ouu

Sgotia

Regnum,

zo

\\ary

lÄSS

%rraläe

Lemf: ^

y^adamofh

Stoma^
quot; ca.

6o

ido

^tny.ca,

-■f^mmbrl-

\'/.[f.\'^air^^\'.
yy^minot-.:

I -to

\'hrohnii

Jrdmwhis

äaiül:--

jmmnbsp;^

Rof.-fl

Tdtricius ■

5P-

pFeun\'s

- \'-xMpr

^punranbsp;p .

: ^Olltll

2l7

hebri;

\\f.6m-ue

nnfiil^

20

slt;7

Jrrets ca.
\'nbsp;-p\'Bailmoir

Mula

Troth abk ■

58

m

y\'jok^t

nie (Z^ti

iina

7 J,

r\'

i

.\'p^fona inJuL _
\'-\'Oranz

riöüih\'::

^ Qiruard

o

(fve!
v/d

f^Ihin^ M-j

injulay

racial J^
r alle
nbsp;t

IVrv^

-57

57-

ytiell

hLiuqh \'\'^CiZr
hu^en

head

^ifip?

n, , Xy ,

\'uiun^ ^

ÜMflihn

leapc

toa/i^fr /-Ai ::.v:-V\'

\'iSanda :•:•■-•:■■

yim

L %amöia!i

i|

I»\'

Colramr

Canim quot;iJ
^ut.Lnrni\'t\'Vyf

rmkfv .y-ir.;

^ari^\'onh\':-

iertcM

hough

4lt;7

Zo

\\ Krmkfnyus

T^er ^erardum J/lercatorem

\\Duiih.
fi\'

ca

lt;nt

\'Barna dowm-
^Acmlona t
j
Qlamwie, att.

ANDIAE iiiic HibIRNIAE
PARS

Vn Vnbsp;1 i\'v\'v rrv\'^

i j i ; i. ttt

pinnqi

2onbsp;y)nbsp;2| \\

^_Jl_

Z0

zo

20

j:__Ml

zonbsp;J-O

^__JJ_______^______M

jo i

JA

zonbsp;^

^ 20

-ocr page 99-

mtm.

■ Nobilkam ratio h^ceft:vt primum locum obtinearit Rex filijque Regts^^mw legitimo editi,quorum ii plu-
res ilint, natu maximus
Princefs Scotia:, rcliqui ablolute Principes dicuntur. Rex autem cum pubîicè inaugn-
ratur populo vniuerib fandè promittit fe
leges amp; maiorum ritus veteraque inftituta feiuaiurum, eoque
iure quod à Maioribus accepit viiirum.
Secundum locum bbtinent Duces : Tertiim Comités: partum illi Mobiles
qni apud alias nationes extra infulam non vigent amp; à Scoûs Ulty Lordà appellantur. Q^od nomen tantam
dtsniïaiem in ie continer, vt etiam illud Epiicopis, Comitibus amp; fummis Magiftratibus honoris ergo tribu-
ânt Hofce Magnates poffes dicere.
^intum locum Equitésamati aut mrones übi-vendicant, qui Lordu dici fo-
lent In his Nobilitatis giadibus ha c feruatur ratio, vt nullus defignetur
Dux qui Comitis: nec Comes qui
TiowhwxsCMjlord-, ntc Dominus cïli;«: qui Equiüs Auraii aut Baronis titulo non auteafuerit ornatus.\' In
Sextum amp; vltimum Iccum reijciuntur il!i,qui nullo certo honoris titulo infigniti, led nobiU fai^iilia progna-
tivukofJ^-^Äf;? appellantur, vt funt fraiiesamp;fili j Comitum, Dominorum, Equitumauratorum natu
îiiinores quiin nullam h^reditatis partem
fuccedunt: fiquidem eatütain hlium natu maximum conferuan-
damm familiarum caufa iure Scotico deuoluitur. Plebs autem cmnes qui diuiujsaffluiint, quique Hcfpi^a-

iiîa isamp; cliemelarumnominebencaudiunthocferetitulo(GfMi/^^?/)decornbsp;Abhis autem Nobibbus

infimi 2\'-adus totum fere belli pondus pendet. Nam quamuis Scoti ad vnum omnes quccunque giadu lo-
couefint conftituti,
fuis ftipendijs Regi militarecoganïur ,amp;propterea à vedigalium muneribusfint im-
munes-
tamen hi prarcipue cum cogitant ex qua familia fint profedi maxima quçquepericu^ fumma ani-
mi macrniiudine adeunt, vt fefe familia fua dignos oftendanr. In qua re noil iolum populi iingularis vtilitas:
fed etiam ipfius Re^\'is fummaac pene vnicaopuleniia incluiacontinetur:fiquidem ea rarione Rexnunqliam
iiccelfe hab^et vtexfernum mili-em fuo fumptu auxilio euocet, cum ipfe populus ad hoftium fiangendos im-

pe^usQuafi ad commune quoddam incendium extinguendumopinionecitiusconcurrat. ,

Plebei^cxo dues partim funt primarii opibus infignes qui magi ftratu in fuis vrbibus funguntur : partim
mercator fs-. f zmmcpi^ces, qui omnes propter lu pra didam à vedigalibas ali) fque oneribus immunitat em fa-
dle apud eos ditefcunr.Ne quidautem grauius inaliquam duitatem in publias ccmiiijs fiatuatut,permitiitur
à Rege
tribus aut quatuor ab vnaquaqueciuitaîeevocatis duibus, vtcum reliquis duobus ordinibus iuain
fententiam de rebus propofitis libeieinierponanr.

Ecdefiaftidolim dccictorum amp; conciliorum authoritate continebantur,nunc autem vtca:teri Legibus,
ouas Re«^es defcriplerunt, aut Regum voce confii matas,4res ordines fixerunt, rcguntur. Liber, qui Leges
UumömlcsL^Mckn^^nbsp;abilhsvoabus hbri exordi-

um ducLur- Rdiquis kgum libris Scotica lingua Comitiorum (qu» Pailamenta dicuntur) inlaibun-
tur Ma-iftratusfunt in Scotia,vt apudaliasnationes,complures amp; dii erfi. liiter hos proxmie amp; fccundum
B.e-em RegniProcuratorfquem Gubernatorem appellant) facile princeps eft. Huic promnaa Regni gu-

bemandi incumbit, fi RdDublica Rege forte orbemr, aut fi Rex persetatem Regni negot^

Hic tanto in honore eft, vt fiquis illius dido vd imperio morem non gerat, violate Regi^ Maiefta\':is notam
Incurrat. Eft amp; ibi Senams perpetuus Edenburgi ex C/^-rö amp;2^l?i/?^^/quot;taconftitutus, vt Laicorum (emper nu.
merum ^quet parsalteia Ecdefiafticorum. Quibus adijdtur ex Ecdefiafticorum numeronbsp;in dicen-

dafeieodaquefcntentia principem locum obiinet, nifi iudicio Regni Cancdlarius interfit j eienim in omni
Rdpr.blica: ncgotio Scoti primas deferunt; Qui capitis iudicio, magnum lufticiarium: qui rei nautica- Ad-

miralii\'m:qiiicaftrisfigendis,Maiefcallum:quiddidisinteraula:fepiavindicand]spr^ficitur^ Connellabi-.

km appellant Sunt quoque in fingulis prouincijs , quas Vicecomitams appellant, qui pra:funt fioguli,
ouos Vicecomites antique vocabulo vocant. Horum authoritas in his rebus, qua: ad ciuiles caufas ix ca-
p-is lummam pertinent, deddendis non aliunde pendet, quam à iure quodam haereditario, quo etiam lilos
iibi Vicecomitams vendicant.Vt ij Vicccomites non à Rege creati , fed à paremibus nati iure quodam dici
poffint Habent quoque ciuitaies atque oppida iuos Prafedos, Ealliuos ac id genus alios Magiftratus, qni
does in officio contineant amp; ipfarum ciuitatum priuilegia u eanmr. lia îit vt Scotorum Refpublicaordinum
ap^adifpofirione, Le-um fan6la maieftaie, amp; Magiftratimm firma auihontate, floreat amp; lummam laudem
mererivideamr. NominaautemDucamum, Comi.amum amp; VicecomiiaiuumScotia- ha^clünt. Duca»
tusRotfay Albanie. Comitatus, Carnes,
Soteilant, Rofle, Morauie, Euchquhan, Garniach, Garmoran,
Mar Meruit Angus Govviy^Fifte,
Marche, Athole, Sua.heme, MemeiLh,Leuenox, VVagion, Dou-
clafli Carrikc Crawford, Annandale, Ourmonth, amp; Huntley. Vicecomitatus, Bervvyk alias North Ecr-
vvvk\'Roxburg Sdkirk, Tvvedale, Dunfrife, Niddifdale, VVigton, Are, Lanarke.Dunbretten, Sterue-
îinV Louthean, Laudonia, Clakmanan, Kinros, FitFe, Perth, Angus, Merms, Aberdone, Bamph, Foies,
^ Inuernes Yniuerfitates
S. Andrew, dc^^herdonia, quarum ha\'Cab Alexandro Rege amp; forore Ifabella mul*
tis orna a eft priuilegljs circa annum M.
cc.xl. Illa fub lacobo regeinaugurata, Anno M. cccc.xi. Quibus
addilur
Glajgumßs, ingénia Scotorum viuida funt, exdtaia,ignea: iapientia; capelfenda; maxime idonea.

Schold*

ijdores.

-ocr page 100-

SCOTIAE

II. TABVLA.

■ E N E R A TIM quas de Scotia dicenda habui, abfoîui: poftulat Mcthodus, vt fpcdatîm
] amp; per parteseam perambulem. Diuiditur autem Scotia (mente Grampio mediam fecâ-
J
te) in Auftralem fuie fuperiorem, amp; in Borealem fme inferiorem. Dirimitur vero ab An-
I glia primùmT\'^eda fluuio, :{emota monte altiffimo, amp; qua mons deficit, valio non adeo
^piidemfaao,acddndeP/^amp;Ä^tf fluminibiis. Cirra hos limites à mari Scotico ad ni-
\' bernicum regiones hoc ordine iacent. Prima eft
Olfama vel UHerchia, fie diâa quod li- \'JMarcîa.
aTTctI^\'^T^ ^ niiranea, ba;c finiftrum Tueda; latus attingit : ad orientem Förtha; œftuario, ad meridiem Skm.

quod Angli tenent. Eftamp;hic A^^;»fcaftrum, antiqua pof-f^ft^m.
tTrom.r\'^Tquot;quot;quot;\'nbsp;^nbsp;Merchiœfamiha oriundi, in amplam amp; infignem familiam lunt

S^fh \' ^\'\'\'^^^^quot;quot;^^^quot;bfidetÄVf.monafterioquondamcdebris, amp;amiquahabitationc Hepburnomm
Com?^ c r\'nbsp;\' ^ h^reditario iure Admirallij Scotia; diu fuerunt, cjui honores per ibroiem lacobi

defcendLnnfnbsp;V. enuptam, ad Frandfcum eius filium nunc Bothudlia.- comitcm

^ntr .nbsp;Bedasfortal^^ n^uhayiw.,;,

am ne nnnnbsp;\' Occidentem Marda; ad vtrumque Tuedç latus eft Taama, a Temra ^

fl ^^^^^^^niontedirimiturabAnglia . Poft hune regiones non

do arnnnbsp;ncminis Z/^^, famp; Efia nominatie. Vltima i^mandia, amp; ipfaabo^;?;?4;ç-

fus ad rnbsp;diuidente appellata, fecundum Soluœum in mareHibernicum decurrit. ïam vt rur-

ranr c quot;^edeamus, is ab ortu Lo.hianam daudit : Cochmni Salm, amp; Lamyrij monies eam a Marda fepa-
ram^hnbsp;Lauderiam ScTuediam : alteram aZW^r^Joppidojake-

T^itÏÏ^ ^Tnbsp;^ecanre XmdUm ad meridiem,amp; ccddentcm contmgunt Lidalia, Nithia, Gionkm,

it^naîa AKnbsp;^^^ ^^^^^^^Hibernicumlabens. Lothm àLothoPidorum tegeno- ^éU

berno \' Hnbsp;^^^^ Scotico. Vallem Glottianam fpedat ab ccddeute hi- Lothiam.

Qui noue a ^^ quot;quot;«^anitatis cultu, amp; icrum neceflariarum ad vfum vitç copia citeras longé prœcdlit.

vtroque£/?4, (qui antequam in marecadant in vnumalucum coëunt)i:^/^^ ^oä f rtilkas.
harum Hädinbsp;in Fortham defiuunt. Oppida habet

Glottima vînnbsp;Ddketlmm, Edinhurgum, Letham, Limnuchum, • Magis ad ocddeniem iacet Vrbrnrnmim.

Periore Dr/âS\'^quot;\'^ u-quot;nbsp;complexa,qua ob longitudinem in duas prafecluras diuiditur Jn fu- G ottiana^

inarc Scott T S non admodum edims, e quo in tria diuerfa maria fiumina effundunmr, Tueda in f^umim,
amp;GMmnbsp;»^nDeucaledoniumGloua. ]ncavrbesinfignioiesfumLamrcu,

ézJZkerZf^-\'^^^^^^nbsp;Vitra Coilam eftnbsp;Eafeparamr àNithiaclu: ^ . . .

fe^l \'nbsp;n^eridiem Velgens, acab littore eius rehquum illud Scotia; lams tegimr. Vniuer-

CrelTl\'iVnbsp;AmneshabetinHibernicummaredecurrentesrm^^Z).«^^, Kemum

J^mnbsp;^quot;^qquot;aquot;ïfcièinmöntesattolIimr,fedcollibustanïum frequentibus imumefdt In conquot;\'

na^e inXquot;.nbsp;reftagnans innumeros prope lacus effidr, é quibus primis ante arquinodium autum.

o ^\'quot;J.a^gentur, vnde muhitudo incredibilis anguillarum defcendit, quas accola naflis vim nds
^gt;^ceptasfalecondiunt, acnon modicuminde qua;ftumfaciunt. Inhacprouincalacuseftr

^um lateris eft T{cuantum Promontorium. fub quo in oftio Luß fluminis Sinus eft auijÜ^nf^o ^ ^ I
vacatur. ^^^^^^ucrfoinüuh cx^ûumoù^^^^^

«prifcomm ScotSmm linguanbsp;\'

^mduoamneTnbsp;^^tuarium Licla, E-

niodicosœncsumeS;^^^^^^nbsp;Interamne.quain.

inodo fibi fufficlnf f5nbsp;terreftnbus maritimifque copi^ non Sollf^rt^\'i^^^

modiceardscapacem. SuntinC^r/^^regione ingentis magnitudinis
fempcrfluitar lt;î?nbsp;quot;nbsp;^^^ \' pinguedoliquefada femd nunquam conciefcit,ièdold infar

quamameridieGalJouidiaclaudit, ab ortu sftiuo Glottianam atiin^it: ab cc^r v
xionignobile î.^^\'^\'S^^^i^^ift\'^S^it^r-mediamL^^^nbsp;Adeum firaeftAëiaemporium ef\'quot;\'

tenui amp; arenofofoln\'^\'\'\'^nbsp;eft ferador virorum fortium, quam frugum aut pecorum, tota quidem

Inhacprouindahan^^?^ hominum induftriam acuit, amp;:parfimonia vires animi amp; corporis confirmât
cubitorum non
amoîu^^nbsp;paflliumab Aër oppido, faxum eft duodedm vix pedes aitum,xxx;

nitum vd voce edas vd n quot;nbsp;immerito ab incolis surdum appdlarum. Nam fi ingentem fo.

ct, qui remotior mdin. ^ velquouis crepiraculo 5 is qui ex aduerfa parte erit faxo proximus, nihil aud^-

Glottamfubraouctnbsp;pofthanc adSeptemtriones prccarrit, 6c

» ^PJ^opeadiuftiamnismodumccercet. Nomenhmc Region! Dauicumcfiecom at

-ocr page 101- -ocr page 102-

SCOTIA.

quod eorum lingua r^^« âcmiciUum fignißcat : qux res indidoeft, cam Danos aliquando tenuiffe. Pro-
xima ad orient5em eius plagam
LhacàRenfroana, ob oppiduloinquoconuenmseiuscelebrariroîent^ap-
peliata, vulgo
Baronia dicitur. Mediam eam fecant 2 amnes, quibus vtrilquenbsp;eft nomen. Poft Baroni-

ameft Glottiaad vtramque Gloria: ripam protenfa, amp; ipfa in plures iurifdidiones ob magnitudinem diuifa.
Amnes nobiliores fundit: à laeua
Auennum,amp;L DugUJjum, qui in Glottam decurrunt: item à dextra alterum A-
uennum
, qui Lothianam abagro Sterlinenfi diuidit.Hi duo fluui) communem am nium appellationem Icco
proprijnominisacceperunt: quemadmodum in Valliadiuerfa dialecto is, quem Auonem vocant. vSierii-
nenfemagrum àmeridiefeparatàLothianao//^/2^/^,ab ortua^ftuarium För/-/?^, donec paulatim leipfo mi-
nor ad luftam fluminis magnitudinem redadus prope Sterlinum pontem patitur. Secat regionem fluuius v-
nus, qui memoratu fit dignus
CArrom iuxta quem aliquot vetufta funt monumenia. Ad là;uam Carrontis
duo terreni funt tumuli hominum opera(vt res indicat)a;dificati: vulgo Duni pads appellantur. Inferiusau-
tcm ad eundem amnem ad duo feré millia paftlim eft £edificiura rotundum fme ca! ce, fed faxis afpcris ita con -
formatis, yt fuperioris lapidis pars m inferiorem fè inférât: ita vt totum opus mutuo complexu, amp; faxoruni
pondéré fefuftinear, paulatim ab imo ad fummum in ardum fecolligens. Summa pars aperta df. Vulgus
alium atque alium vltim,amp;autorem eiuSadifîcij,pro fuo quifque ingenio comminifciiur.Pgo ceitè aliquan^
do coniedurafui indudus inquit Buchananus,vt crederem templum Termini fuifrc,quod(vt accepimus) ro-
tundum amp; luperne apertum ^dificaii folitum erat. A dextro Carrontis latere ager ferè Cetera planuamp;in col-
lem paulum prominer, medio feré fpatio inter Dunos pads, amp; œdiculam: in eo ad ipfum anguli fiexum mo-
dicç VI bis veftigium adhuc apparet. Sed murorum fundamenta , amp; vicorum defcriptio partim cultu ruftico^,
partim eruendis ad propinquas ditiorum villas conftruendas lapidibus quadratis confufa eft. Hunc locum di-
lertè Beda Anglus Qz/^ivocat, atque inipfb valiiSeucriangulocollocat. Multi praedari fçriptôres Romani
€ius valli meminerunt: multa veftigia exftant,multi lapides infcripti eruuntuï,quibus aut teftimonium ialu*
tis per Tribunos amp; Ccntuiiones accepta;,aut fepulchiorum infcriptioncs continentur. Vitra Sterlinenièm
agrum cft
Leuinia, à Renfroana prœfeduraGlotta, à Glafcuenfi Kekino amne diuifa, ab agro Sterlincnfi mon-
tibus à TaichiaForîha dirimitur: tandem in montem
Grampumdéfinit, ad cuius radices per vallem cauam
Lomundus lacus fe explicat 24 millia paff. long\' 8 laiMupra 24 mfulas compleditur .Praeter multitudine aliorii
pifciuhabet amp;fui generis efu non
iniu2i.ucs,Pol/acas vocant .Tria autë de hoc lacu memoratu digna referuntur.
pifces pinnis carët.giatilfimialias fàporis.Aquç nullo interdù fiante veto ita conciiantur,vtvdaudaciffimos
nautas de^erreant,quo minusfoluant. Demque infula quaedam gregibusarmentifqlt; pafcendisapta,natat,fer-
lurque quo ventis impellitur. Opinantur nonnulli fungofam vel pumicoûm terram effe oportere.Haud di-
«erfumabhoc cft illud
quod narrat Plinius hbroxvi cap. i.Romanos, dum circa Eatauiam agerent, procul
quafi ingentem hoftium daffem vidiflè,cai quum occurrunt confliduri,non in aciem hoftilem, fed in arbo-
res vna cum infulisnarantes incidiffe, quîe ad proximaquçque littora rapiebantur. Infulam quoque auul-
fam ex Datria fefupeifudiflè olim ftagnis Batauids vbi
nunciunt Fmen rdert Petrus Nannius, Danos autem
qnum res fuas repetitum veniflent, ac litem fuper ea re inftituerent, hoc rcfponfi retuliffe, vt vel alienum fo-
lumperegrina infula liberarent, vel poflèffionecederent. Etiam in Palatinatu Germanie
irnctFißcam ôz
Teidam
infula: atboribus veftirç, cum venti fuerint, vitro citroque fluduanr. Plura iftiufmodi pe;e ex Plinio
lib. 11 cap.95. Sed reieo ad lacum. Tandem erumpens meridiem verfus Leuinum amnem,qui regioni no-
men dedit, eftundit: qui prope Britannodunum arcem, amp; eodem nomine oppidum in Glottam ingreditur.
Leuinise partem extremam Grampij montis vltimi colles attollunt, finu maris exipo,
qucm Cenccbum i
breuitate appellant,intcrcifi.Vhra hunc cft
finus multo amplioi,quenbsp;vocant à Longoqui in eumcadit

Huuio. IshmeseftimerLeuiniamamp;Coualiam. IpfaCoualia, Argatheliafeu potius Ergahelia,amp; Cnapda-
lia muUis finibusanguftis ex ^ftuario Glotta: infufis, in multas partes diiimuntur. Vnus inter cœtera infi-
gnis lacus F/;?^ vocatur à
Fino fluuio, quem recipit Is vitra fexagintamillia paffuum in longitudinem porri-
jgitur, Eft amp; in Cnapdahalacus K^um, in quo eft exigua infula amp; arx munira. Ex eo fluuius Auus efiunditur:
qui vnus in ilfis regionibus in mare Deucaledonium exit. Vitra Cnapdaliam ad occidentem hibernum ex-
currit
Cantiera, hoc eft regionis caput, Hibernis ccairrens, a quo modico freto dirimitur,ipfa longior quam
latior,adeoar6UsfaucibusCnapdali£Econiungitur, vt vix mille paflus expleant, idque fpatium nihil aliud
quam arena-fit, adeo humilisvt per eam nauiculis tradudis nautae plcrunque nauigandi compendium quae-
rant.
Hzncmm^it Lorm Argatheliç adiacensamp;: vfque ad Abriam pmincns : regio plana necinfœcunda.
Qtó Grampius mons humilior eft,
ôc magis peruius Braid i^lbi» regio vocatur, hoc eft quafi akißimam
Scotiafartem
dicas, ac vbi maxima pars i\\\\2i2iiio\\\\imtDrum Aihin hoceft, Scotiddorfum vocatur, nec omnino
fine caufa. Ex eo enim dorfo fluminain vtrumque marc decurrunt, alia in feptentrionem, alia in meridi-
em. Ex lernoenim lacu lernam ftuuium in orientem hibernum fundit ; qui in Taum illabitur ad tria
millia paffuum infra Penhum. Ab hoc flumine cognomen accepit ad vtiamque ripam affufa vetere Sco-
rorum lingua
Sirathierna, dida. Strat enim regioncm ad fluminum decurfum iacentem appellare fo-
knt. Inter montes eius regionis, ^Brthm ponigitur
Taichia^z Taicho fiuuio,quimediuin fecatnomenadepta.

6t

J^enfâMa,

Glottis,

Sn-a.

Fiumina»

k^ger Sterli.
fierais.

Sètùs.
Lacus,

Cmûers^
Situs,
Lorna.
Fkmim^

-ocr page 103-

s c O T I AE

OL TABVLA.

( âichîam excipiunt Ocelli montes, ipfi quidem magna cx pârw, âtque ager .ad eomm radices in Ier«
nenfiprxfcaura ccnfcnmr. Verum reliquum agii ad Fonham vlqueambitio in varias prsEfeduras
àïG^Qmx.,ClMmamnam, Colroßianam$^Kinroßanam. Ah his èc Ocêllismontibus quicquid agri à îateri-
bus
Förtha amp; Taus claudunt,in orientem anguftè cuneaiur ad mare. Et vno nomine appellatur Fifa, omnibus
rebus ad vfum vitœ necelfarijs fibi fufficiens : quà lacusl^/»^cam fcindit, latiflfmia : inde vtrinque fe col-
Ilgens in anguftum vfque ad oppidum, Amnem vnum.qui memoratu fitdignus Leuinum fundit.
1 otum httus frequeniibus oppidulis prscingitur; è quibasmaximèeft memorabiltpropter bonarum arti-
^fpida,
um ftudia Fanum Andrea, quod prila Scoti Fanum Reguli appellant. Interius in media feré regione elt Cuprît^
quorehqui Fifaniadiusaccipiendumconueniunt. (^à lerniamcontingit, eftvêtus Picto-.
rumregia. HicinTauminfluit
lerm. Ipfe autem r^/Â^è lacu qui eft in ^r^/ic^fc viginti quatuor mil- ^
lia longo erumpir, fluuiorum Scorie facile maximus. IsfcadGrampiummontem infledcns, c^/^/i^^îwat^
tingu regionem fertilem in ipfis Grampi) faltibus collocatam. Eius partem fub radicibusmontis in planitiem
cxplicatam
Blaram vocant, qua? vox liberum arboribus folum fignificat. In Fifa autem re^^ione effbditu r la-
pis igni ftruendo idoneus. Infla Atholiam ad dexteram Tai npam fi:a eft
Caledonia oppidiTm, vctus tantum
nomen retinens vulgo
Duncaldem, id cft tumulus coiilis confitus. Coriius enim cum per inculta fe iaiifti-
nie funderct,amp; filuarum opaciiate agros tegetet, amp; oppido amp; genti nomen dabat.
Cakdones enim, aut Caled4}gt;^
^gens olim inter Britannorum clariftlmas alteram partem regni Pidorum faciet^nt ; quos Amniianus
Marcdiinus in
Caledones amp; r^widiuidit, quorum nunc vix nominis veftigium aliquod fupereft. Infra
Caledoniam ad duodedm millia paftlium in eadem dexira ripa eft
Perthum. Ad finiftram ripam fub Atholia^^^^\'«\'
^ orientem fpedanseft
Goreafrumentarijscampis nobilis. Et fub hac iterum inter Taum, amp; Efcam ^onz^^oafertility.
lt;ttanbsp;flue vt prifci Scoti loquuniur K^eneia, Sunt qui Horeßiam, aut iuxta dialedum Anglorum Fore-^^\'gußa.

s um didam putant. In ea funt vibes Cuprum^ amp; quod Boeihius patria; fuœ gratulans ambitioie Dei domm^rhm mmina.
vocat. Vetus enim nomen r4«7^/2»»2fuifléreor, à Duno ideft^ö/ZeadTaum fito, fub cuiusradicibus oppi-
um eft exftrudum. Extra Taumadxiiii millia paftlium redo h ttoieoccuntnbsp;, alio nomine

nnca.ÖQindc Rubrum Promontorium fatis longé confpicuum. Ffca fluuius cognomento Auftralis mediam
ïecat : alter
Efca Septentrionahs eam à Mcrnia diuidit. Ea cx magna parte folo cft campeftri, amp; piano, do-
nee vitra Fordunum amp; Dunotrum Comit is Martialis arcem occuriat Grampius paulatim fe demittens \' amp; in
inare iubfidens. Vitra eam adfeptcntriones
t^Deua, vulgo fluminis oftium : amp; plus minus mille Wus , -
vherius£)w^ Ad alterumnbsp;eft falmonum pifcatu nobilis, ad alterum Epifcopi fedes,
amp; fcholcE pu-mmtm.

blica: omnium ingenuarum artium ftudijs fiorentes Hancciteriorum inuenio vctuftis monumentis K^hre.

appellatam. Nunc vtrunqueoppidum t^bredoniaYtitns ^ Nou^ cognominibus diftindum vo-
camr. Abhactamanguftafron.einterhffcfluminaincipitcJW^m^, acfcfe paulatim dilatans ad Ix m longi.-^^^\'
tudinem millia fe protendit Badenacham vfque. Ea regio perpetuo dorfo continetur, amp; in vtrunque mare
tlumina euei git. Fadenachar confinis eft Abria, ad mare Dcucalcdonium modicè prona rc^io (vt im er Sco
tos) mprimis copiofa maritimis amp; terreftribus commodis. Eft enim amp; frumentis amp; pafcuis^mprimis fdix femlit^.
amp; prœterea nernorum vmbris, Ôcriuulorum fondumque amocnitate mcunda. Pifdum vero prouentu adeó

Wn^.nTnbsp;Nam prêter fluuiatiliumcopiam quam tot riuifuffictunt, mare

fuXTf ^ ^nbsp;^ terppauloaltiore ma-ginecoercitum fe latiusdif-

Wnbsp;âuiveriuslacuspr3ebet:vndeo/to?^,ideftftadonem patrio fermone appel-

»ann .dem qijoque nomen regionidrcumdrcumdrca vidnaedant.Qui Anglicé loquuntur vtranquc hoc
SLr^Ä Tnbsp;amp; regionem perperam,
ôiamp;hihïàèLûehabriamvoczm. Ha; tres regiones ^bria,ßa,

ma M •nbsp;Scotia inter duo maria compleduntur. Ad plagam fepientrionalem proxi-

tnannbsp;Dona fluuio ab ea diuifa. Ea omnium Scon^ regionum longiffimè fe in mare Ger-

riis fiUf^ffi^^^^^\'^^^\' ^^^^^^^ ouiumque prouentu admodum felix, cœterifque commodis ad viam nccefta-
diturnbsp;^^^^^^^ eiuscumfalmonibusabundent,
Ratram^mn^n\\ tamen id genus pifdsnon ingre- fertilim.

cuiusnatuiâprae-i^^ non videtur. Aquaè naiuraliforniceguttadm^\'^^^^\'gt;
vfque ad fnbsp;lapidum pyramidas vertitur, ac nifi opera hominum antmra fubinde püigarctur,fpatium

faxum obt^^^^^^quot;^^ breui compleretur. Lapis autem qui ita gignitur velut mediam naturam inter gîaciem amp;
omnia fper^^quot; ^^ f\'^\'^ilis, neque ad marmorisduritiem vnquam confolidefdt. Similem huic per
Ainia quaetT^^quot;^ ^^ Pyrenacoferunt. Vhra Buchaniam, ad feptentrionesdua; funt regiunculœ Boina amp; ^ûimamp;JmU,
ïiachje cuiusnbsp;fluuiumpertinent, quifeparateas à Morauia. Onturautem Sparaà dorfoBadc.

uoluit\' Adnbsp;• ôdongè ab eiusfonte lacus cft,vndeerumpit Lutea, ac fe m ocdduum mare de«

vidnîE fpedesnbsp;nobile fuifle, à fluuio Emmerluteam nuncupatum.Certè fiue terr^

cmporioaptus p°ï^îquot;quot;^»^^quot;®quot;^quot;%3tionisamp;fubuecdonis maritima; commoditatcm, locus eft admodum

quamnununûltquot;?^^^^^^^ ibihabitaueruntin Euonia arce
uiiistalso perfuafum eft:eflè StephamdummMn^ enim ards rudera, amp; veftigiû adhucin Lorna

Vnbsp;monftratur.

-ocr page 104- -ocr page 105-

\'SCOTIA.

monftratur / €anî regiuncuîa: a!iquot exigua: inter Buchaniam, amp;mare ocdduum interied^ : fed cum ni»
hi! habeantinfigne,acMiTatuadmodum memorabile, noneftquodin eiscxpUcandisimmoremur. Vhrâ
Spœam vliiue ad Netium iee^iitur Morauia, olim (vt creditur) Varar dida. I nter eos amnes Oceanus
G er-
manicus, velut rerro in ocddenic-n-i terram agens, fmu vafto eius laxitatem caftigat. Tota quanta el, hac
regio frugibus amp; pafcuisfoecanda, an.cenitate vero, amp; frudifcrarum arborum prouentu totius regnif acile
pnma. Duo memoratu digna habet oppida,nbsp;ad
Loxiam^mncm, qui nomen antiquum adhuc rennet,

amp; Neß^m ad cognominem. fluuium.Ndfus à Laeu.Nelfo longo viginti quatuor millia effiuir. Aqua femper
ferê lepida, nec vnquam ita frigida vt congeler. Quin Sc afperrima hieme fragmina glacici in eum muedf a te-
pore aquarlim breui ibluunmr. Vitra Nelfum Lacum occidentem verfus odo miliacontinentis terrîE proten -
duntur . Tantillum fane cft, quodobftat, quominus maria coeant, amp; quod reliquum eft Scotia iniülam red-
dant. Nam quodfpad) ab i)s faudbus ad mare Deucaledonium interijdtur,fere fmibus maris in terram irrum-
pentis eft interdiurn.. vitra Nefllim, ôcfauces illas anguftas eft interiedum in quatuor prouindas folet
diuidi
Nauermam, feu vt vulgo Strauauermam^l fluuio Nauerno didam - Vitra oftium Nefi, qua mari Ger»
manico immergitur eft
Roßta, in mare promontorijs altioribus cxcurrens: quod amp; nomen ipfum indicat. Rûs
enim Scotis Promontorium ügnificat. Ea totalongior eft,quam latior. Nam à mari Germanico ad Deuca-
ledonium porrigitur, quain montes attollitur afpera, amp; inculta: qua fe in campos explicat frugum fertilitate
nulli prope Scotiœ agro inferior. Valles habet amœnas pilcofis amnibus irriguas:Lacuspiicoios complures,
fed maximum
onuimmLubmm. A mari Deucaledonio htms paalatimfe caftigat, amp;in.orientem xûmiim
refledit Ab altero littore mare Germanicum inter rupium excelfarum fcopulos iter fibi pandens interms m
■fmum fe fpatiofum exphcat aduerfus omnes tempeftates pottum iàlutiferum, ac certum perfugium.Eft cmm
ineiedientibus non difticilis
aditus,intus vero aduerius omnes cœli,manfqueiniurias tmifllma ftatio, quan-
tumlibet magnis dafîlbus. Ptoxima Roflia:
extremlt;efeptemtrionem verfus eftnbsp;Nauemo am^

ne appdlata;quam vulgo proprietaiem fermonis patri j lecuti óïramuemtam appellant, Eam a mendie Roflla
claudit ab occafu amp; Septemtrione mare Deucaledonium eam alluit, ab oriente Cathanefiam contingit, Su^
ther/àJtahisomnibasiramtcricâacÛ, vt omnibus fit finhirna, atque ab aliqua regione cœli eas connngat»
Nam ab ocddente Stranauerniam, à meridie amp; oriente Roffiain a Septcmtnone Cathanefiam habet obiecta.
Cultores ma-is ex natura regionis pafcuo quam aruo dediti. Nihil m ea quod fciam fingulare, mfi quod mo-
tes candidi m\'armoris habet, ramm in regiombus frigidis miraculum, amp; prope in nullos vfuscomparaturn,
ouod nondum eius aftedairix luxuria eó immigrarit, Cathaneja vlnma ad Septemtrionem Scorie regio eft:
qua in plaga ei Nauernia occurrit: hœquc duç regiones Scotia latimdmem m frontem anguftam contrahunt.
Inea fionTetriaa-tolluntur promontoria. Altiflimum
in Nauernia, quodPtolemço eftOr.^, fiueTame^

amp;r^mto: rdiquaduo ncquaquamœquefubhmiain Cathan^

faifo Hectori Boëthio appellamm, nancDum Bd vulgo dicitur, ah, BmcmsBet vocant Ex hoc

nominealiquoth eriscxempdsvoxZ)/.;./.S.ifada vidcmr. Adradicemcolhsfinuseftpermodicus,quopor-
tunauicalœabinfulisOrcadtLsappulf^vtuntur. Sinus autern mans vulgo fi./vo(^ur Hic igitur finusc^

^.L;.ivdi^.;...^HinusàviCinisappellaretur, ex his vocabulis vtcunquecomundisfermopopulansi^«;.^
ti^inl In hoc tradu Pcolem^us collocatnbsp;, cuius nominisadhuc v^cftigia quidam reftant At-

™imComimmCnbsp;\' fV

nis M fuifîè vidcmur. Nam cum non in hoc tradu modo, fed m dmerhftima inlu^^^^^^

CornovalliaC.™gt;.ponateofdem, quivemftum fermonem Britannicumretinentadhuc
AcfortalTe non abllirdè iudicabit, fiquis
cormmlios ^loKernicaudits A cft Kermm GdJu didos exiftimauerit, Vi-
lt;kntur amp; in media iniu^a obfcura quidem illa, fed huius tamen nomims veftigtaremanliflTe. Valh enim Sc-
ueri initium fcribit Beda non procul abefle à Cœnobio Kebercurmg, amp; monafter;, quidem illic nuHum mdi-
dum in illis locis eft rehtlum: Manet autem non procul illinc lemidiruta Duglaifiorum arx K^recormm

nomine. Homm autem vocabulomm vtrumque, an ah erum fit anbsp;conupmm, ledori dijudicandui

relinquo. Reftat nunc vt dei nful is aliquid dicamus. Recemiorcs mfularum ornmum qu^ Scouam vdut

coroi amtresfecerunt

abkberniapenèadOrcadesinmariDeucaledoniola.eriOcodentahprîetcndurjm^^nbsp;Hasali, HehndesM

eosaCatWfiaduu

dianicarmmemaxmiefrcti: ^nbsp;/nbsp;saxone fufi

Onades^imakitPiäorumfmguineThuUi
Scûtorum
tumdosfleuit qlcicidts lerne.
Sed quum de his fupra inBritannicaium infulamm defaiptione cgerimusi h^c p»ttcula fuffiàcnt, vt Scoti«
finem imponamus.

xß/^rantä.
Soli fcrùlïtM.
Cppidn,

Moßä.
Situs.

Lacm^

flßuerma»
Situs.

Sutherlandia.
Situs.

^Montes,
CathAneJié,

ScäilemßliS-,

-ocr page 106-

ANGLIA.nbsp;: • ,

pB/O^WInfuIçpai-sMcridionalioracmaximaL^^^

;oncVVcftphaliK,.vulgo£i^^«, vtnonnullivolunt. Aliiabangulonomcnindhum^^^
arbitrantur quod otbis Ctangulus : alij ab (^«^amp;aoppido Pomeraniit. Gcrcpius An-
glos ab I . hämo pifcatorio dcdudt, quod vt inquiï ille. omnia fitó adbaml ent,
)tuerjnt,vt Angl.loquunmr
,GS.«i^»^/m, i. boni hamatoies. Qua:fiuè conieäura
nlum potms quam fidem meretur. Sunt qui ab Anglia Cimbtics Cherfonefi relt;.iuncu-
■ tati fuiranquot;HT„7d \'nbsp;■ Anglorum Terra, ab Egberto Occiduotum Saxonum Rege indi^i-

quiSmi

fuiffe agt;mmün n^, \'nbsp;Gertnamx populi qui Britanniam occuparunt, quos vnam gentera

vno noS^n^S quot; r Unfnbsp;• \'quot;lt;i,gergt;.s non

temamp;mateGerm^ T

\'^\'SiZvc^^ZT ^^^^^\'^^ mdtgeinsAnghsSaxonumpopulis , qui eam occuüamntto lingua
turnbsp;Occidenta^ior veto pars qa^ abhae,S;b™aamp; Deaflumintbus d.fcerni-

ipfo atüquonbsp;à r^\'tiais Anglis nominatur. Hi vero Britan.,i fe

veterinottól rL.nbsp;gt; quafi Saxonesamp; regionem

adS ifce^^

oitü Gert^^ni^ T1nbsp;Britannicus,ad Occafum Hibeinia amp; Occanus Hibernicus.ad

qitocuno ann?;nbsp;^nbsp;AnglicaXata 3 oo,à Belerio ncmpé âd Cantiü Promötoriu. Act hic r /■•

à\'I, Citor^o ^ ^^nbsp;gt;pfiuscœl,denfKatem. Compettttm namque etfi Brabantia, Flan-

iffenbsp;amp; omni ftugum genere ita beatum, vt Cererisfedem fu- Sclifemü,^.

bi inter alia d c^^\'h Tnbsp;Mamertinus aut Belga orator qui Pancgyriatm ,Ccnflaniino dixit : v-

iibeti quodS;quot;inbsp;fœcunditatem, vt mu..eribusvtr.ufque fuffidat, amp;Cererisamp;

vt non ad

^quefuppeut NereShfnquot;nbsp;fif.verametiam excoquendo vinofaaitiocetuifil

firn fagusnbsp;c=efarait,fagum; nunctameneflpaf-

-oetiam ad fc« v;anrur aTquot;nbsp;Theffalia. Rofmarinus veró tam copiofus , vt

ßigmm amp; D^hn n^? f rnbsp;fed dus exigua copia : plumbum

rnquot;!!\' ?quot;fuogenereoptimumi„magna abundantiahïceffoamp;,uquot;,amp;a™

vellerumtetmitîénÔMefSn,?\'?\'\'^nbsp;^ • r

«am amp; i„ collibo. V^V , l \'nbsp;cœh quaidam ben.gmtas ; terrœque bonitas Angularis, ^quot;f\'quot;\'!\'«\'»

PeridtempuspueroslocarrpÇaruSbfiXS^f^^^^^

font, vocarunrè Gen^anh W^ T Inbsp;Po^-

Propria impulfi LdT f r \'nbsp;capn/iue Pidomm amicitia amp; famiiiaritäte duai/me pcrfidia

iorum loca int^^Se V \' Britannos cum Piaisiniuerunt, domitifqueamp; prcfligatis holplübusfipfi xi.
Plürimas, ia^er oua.\'n. -nbsp;^ ^ Britannia? Anglia, vt ftipra vidimus, diûa eft. Continet Anglia vrbes

BathlnU r^^L-Londmmn, Bboracumfiantuaru, Brifkdia^ GlocesîriaßueGlouerma Saio

tictilaribusdelineabim ^^^^f\'^\'nbsp;^-^^^^\'^quot;^^cum multis alijs quas in defcriptionibus par f^Jnm,..

Oceanusautem qui rquot; r inbsp;iHuftriora Tarneßs^mmbrn, Tremz, Oufa^^Sabrma, de quibus ftiis lods

vernacula lingua appellenbsp;\' omnis generis pifdum copia redundat; inter quosludus eft quem Pâe ^^mm.

viuaria tranfferuntT vh1 nnbsp;^^^^^ predo habetur^ eóqueeum interdum ex paîuftri aqua in

Viuaria tranfferunt • vb \'ri ^^ magno m predo habeturj eoqueeum interdum ex paîuftri aqi
dumpinguefcir. Hicf \'nbsp;anguillis minutifque^ifdcuiispaflnsmnandumin mo-

troventeraperimrnbsp;in pifcariôforoviuuscum vendidebeat, fiopusfir d cul-

haud morimr, quippenbsp;= atfiminùs vendarureotamen vulnere afïedus

Oftrea nec alibi delicatio^ mftiitur ac ftatim poft in viuario tmcamm glutinofo con tadu fanatur. Sed
Comitatus Cantij extremn! ^
u\'nbsp;pra^dpui funt lu : Dauemt^^ vulgo Doure, qui eft

recolle munimr, arcemquehabet mtiffimam, omni armomm genereoptimé

cft,nec inueftkurâabaUo Lt-^nbsp;poteftate amp; mcrum Imperiü habet,necin Imperij dicntda

cleftaftid: lté lunt vd notules vel nfJ\'-fïquot; Dcum,fuperiorê agnofd t. Ei^ fubditi vd funt laici velEc.

nobUes vd piebei.Nobiiesfät vd maiores: vt Duces Marchiones,Comités amp; Barones,

Xnbsp;qui

-ocr page 107- -ocr page 108-

66nbsp;ANGLIA.

qui vel hser editario iure his titulis gaudent, vel i) lliem virtutis crgô à Rege exornantur. Ducis autem nom en
Ibli Regis filio natu maximo hoc tempore conuenit ; quamuis olim plures hoc titulo infîgniti fuerint. No-
biles minores funt Equités aurati, Armigeri, amp; qui vulgo Generofi
S^Genî lemen dicuntur: Generofi, vel pro-
mifcuè nobiles funt, qui natalibus clari, aut quos virtus aut fortuna è faxe hominum extulit .C/^É-i
ßue Burgeßes
quiin fua quilibet vrbe publicis funguntur muneribus amp; in Parlamentarijs Angh^ Comitijs locum habent:
Ingemii fiue Teomen funt, quos-Legales homines lex vocat, amp; ex agris, quos optimo iure tenenr, quadraginta
ad minimum folidos quotannis colligunt:
Ofißcesautem funt qui mercede operam locant. Diuiditur autem
tota Anglia in Comitatus, x x x i x. Comitates vero in Centurias (quae in nonnullis rcgnipartibus Wapema^
lt;hes à tradu armorum nominantur ) amp; ha; in decurias diuldunmr .In his Comitatibus, diffi cilioribus tempo-
ribus ,
Fräfeciu^ Regim , quem Lieutenant vocant, ne quid detrimenti Refpublica capiat, conftituitur. Singu-
lis vero annis nobilis ahquisex incolispra^ficitur,
(\\\\xtmVicecomitem quafi vicarium Comitis amp; Anglicè Shiriffe
id eft Comitatus pra^pofitum vocant j qui etiam Comitatus vd Prouinciîe Q^ftor redè did poteft .Eius enim
eft publicas pecunias prouinciîE fua; conquirere, muldas irrogatas vel pignoribus ablatis, colligere, amp; çrario
inferre. Iudicibus pra;fto adcfte, amp; eorum mandata exequi: duodecim viros cogéré, qui in caufis de fado co-
gnofcunt, amp; ad indices referunt, (Indices enim apud Anglos iuris folum amp; non fadi funt indices) condemna-
tos ad fuplicium ducere amp; in minoribus litibus cognofcere. In maioribus autem ius dicunt luftitiarij, quos
Itinérantes ^Miitiarios ad jfffasvoQ^m, qui quotannis hos Comitatus bis obcunt,vt de caufis cognofcant, amp;
de incarceratis fententiam ferant. Henricus fecundus hos itinérantes inftituit vd potius reftituit, hiiurant fe
cuilibet ius fuum conicruaturos illaEilim .Qi^d adEcclefiafticam iurifdidionem attinet, duas nunc habet An-
glia prouindas. Archiepifcopos item duos : Cantuarienfem totius Angliae Primatem amp; Eboracenfem .Qui
teges équot; bus fubfunt x x v* Epifcopi: Cantuarienfi x xii- Eboracenfi tres reliqui. AngUœ tribünalia fiue iuris fora,
quas etiam curias dicimus, in triplid funt differentia. Aha enim finit Ecdcfiaftica, alia temporalia, Ôcvnum
mixtum, quod Patlamentum vocant, amp; ex tribus Angliae ordinibus conftat amp; totius Anglise corpus rcprasfen-
tat. HOC à principe pro arbitrio indicitur fummâmque amp; fandam authoritatem habet in legibus ferendis,cö-
firmandis, antiquandis, interpretandis, ôc in omnibus quae ad Reipublicae falutem fpedant. Fora tempora-
lia funt duplida, iuris fdlicet aut aequi. Iuris funt,
Sancus Regim, Curia cameraBellatd, Bancm communis, Scacca-
fiumfiuriaWardorum amp; Liherationum, Admiralij, Ajjlfi,
alia que obfcura funt, omittimus. Sanctis regim ita di-
dus quod Rex ipfe in eo prœfidere foleat, Coronse placita iradat, Cameraßellata, fiue potius Curia confihj
legij in qua tradantur criminalia, periuria, impofturs, dolus malus, amp; c.
Bancm communis^ quia commu-
nia placita inter fùbditos ex iure Anglico, quod commune vocant, in hoc difccptantur, nomen habet.
Seac-
marium
à tabula quandrangula ad quam aftrdebant nomen traxit, in coomnes caufœ audiuntur quae ad Eifcura
pertinent.
Curia Wardorum, à pupillis quorum caufas tradat nomen habet. Nam cum ahquis moritur, qui
poftTeifiones à Rege tenet, tam ha;redes quam eorum patrimonium redditufque in Regis poteftate ôç tutela
Îîint, donec alterum amp; vicefimum aetatis annum compleuerint,
^dmiralß Curia res maritimas tradat. Afßsa^
quas dicimus, in quolibet Comitatu bis anno habentur, in quibus duo Affifarum luftitiari j ad hoc deputati
cum Eirenarchis, fiue pacis luftitiarij s comitati amp; de ciuiiibus, amp; criminalibus cognofcunt. Loca autem öc
tempora in vnoquoque Comitatu edido publico quindecim ante Affifas diebus denuntiantur. Eora sequita-
tis funt
Cancellaria, Curia RequeUanm, Concilia in Limitibus Wallis ex parte Boreaii, Cancellariaa Camellario^
quiibi prsefidet nomen traxit. In hac ex aequo amp; bono iudicatur, amp; fummum ius quod fumma ctux videri
folet, temperatur.
Requeßarum Curia pauperum amp; regiorum faniulorum cauftas audit.

Ecdcfiaftica fora ptîedpua funt, Sjmd^, quae Conuocatio cleri dicitur,femperque fimul cum Parlamento ha-
betur:nbsp;vtraqueprouincia.PofthïecArchiepifcopi cantuarienfis curiîc numerantur,vi-
delicet
a^ria dearcubta à loco fie dida, cui Index pra;eft Decanmde arcuhm appellatus qui ad omnium in cantu-
arienfi prouincia appellationes refcribit.
curia K^udientia, quae omnes Prouincialium querelas, caufas ap-
pellationes recipit.
curiafrarogatiua, in qua commiffarius de hçreditatibus ab inteftato, feu teftamento de-
îatis, ius didt.
a^ria Facultatum^ ïn qua prçfedus conftituitur, qui defideria cognofdt eorum, qui Ecclefiaftici
iuris quandoque rigidi atqueftridi relaxationem pemnt, amp;Regiftrarius, quiconceflàs dilpenfariones in fcri-
ptarefert.
CuriafecuUarium, ad quafdam parochiasabEpifcopaliiurifdidionein nonnulhsDiœcefibusfepara-
tas amp; Archiepifcopo Cantuarienfi peculiarcs fpedat.
r^cade?ma in hoc regno du.x funt nobiles Cantabrigienßs
Mxonienßs,
quibusadditurtertiaigt;;?^//w^.f. Ingénia produdt Anghanoninfelicia neque fterilia, virofquc
dodos amp; omnium facultatum amp; fcicntiarum peritiflTimos plurimos habet, atque olim habuit. Gens procera
ftatura, venufta amp;
Candida fade cft, cçfijs vt plurimum oculis, amp; vt fono linguae Italis perfimiles, ita corpora
babitu ac moribusab illis penè nihil difcrepan t. Bello finit intrepidi, optimi fagittarij, in pugna mors im-
parientiffimi^ itaque pralia ipforum impetu potius quam confilio amp; ratione valent. Sed amp; nauigatione pol-
lent. Vidus maxima ex parte in carne confiftit.Cercuifiam ex hordeoconficiunt, potum fàpidum, gratum,
iucundum. Hic in exteras etiam regiones afportatur. ^ Veftimento non multum abfimili Gallico vmptur.
Femilla: niueo candorcinfigniqueforma, quam longé decentiffimo veftitu honeftant. Atque hac quidem
dc Anglia in genere dida fufficient: rdiquain particularibus deinceps tabulis exponemus.

tMtû*

. I

SchoU,gt;

xjmes^

Vi^tii,
Veßitui.

-ocr page 109-

angli

n. tabvla.

quot; . . ! ■ /
Q^continet

^orthumbriam.CumberlandiamCornimm,

amp; ^^nelmm^emEpÇcopatum.

am «^omplcuemnr. qquot;^^ Pquot;quot;?, quot;nbsp;quot;xix Comi.atuum nume-

fuerunt tempore Edvmdi fotW^ri pnbsp;QHJb^s accedunt x t i r. plures in V Vallia, \' quôil,m fex

Coraitatus feu p^ quot;nbsp;Henticus Oflauus HofceauS

Hartm, omnium ° ® quot;quot;quot;nbsp;« \'^^ulis luculenter exmëffrexhiber quot;

fideliffitriè^rZnt^^rôff°

c\'audit, quà Dunelmenfes Sr n^rtquot;,nbsp;^\'quot;slams Vawmmm Tinam influens, Scipfe Tina Skm

«fubrumaliinOrtumïffiuu^

Vert.tur,regionumquXeseft Ter a^n?nbsp;quot;»»«quot;bus, inderwlt;i,flu.ptotrahimr,amp;oti. ob-

mediocri culmra Êtiseft color,;quot;«r!quot;nbsp;quot; parteafpera eft,accultu dumAd mare amp;7i«wadhibita Scli Motility

OfcaHeirgimftatre• f 1 rnbsp;Ha:c autem prouinda ab r . -

relbus SaoshaStit Înt^^Pquot;quot;quot;«» fuosducescuSr \'toe rTquot;
fi-etum perticrif \'nbsp;Inde cum regnum Berniciorum conftitumm effet anad à

I\'Um Saxonum rS imnbsp;■ «coticum non,en ceffit ; hunc au,em Lrum Fabettus Ort nr?

KxûatimexDulif n \\®\'\'quot;\'\'quot;quot;\'®™\'^\'gt;Danumpopuluspofteainregcmextulir

f nt. IncoîXeH

\'quot;eos quifpiam melionbsp;r quot;Pquot;\'quot;\'quot; confecrârinr non eft „

B^\'onuir, tLlonbsp;mutrimentum „on habeat, amp; quamplut^osliquot;,quot; ^w««

fouarent fa;., vt i.nbsp;. -^^egesetli tcnuioris formnse,vt militarem virtutem vel hnnor/;«.^

vocabatur, «atimque à Nouo cXc^^^d Robet^^^^^^nbsp;^ M»™^«

quot;^^«t nonnull,)nbsp;^ fnbsp;gitur,hccenim Britannicalingua filt;.nificare affif

aneis montibn. rlS\'^nbsp;mOrtumconuerfus, redà cum muro Pidico orocurrit.T^... ..r.l^ r;

rnbsp;\' \'■\'quot;^^^VVaniitaf-lnbsp;----^---------------------------

YmmerUnd, Ha-e VVcftn i omitto,ad iecundam partem tranlitum faciens E
ipiam Scotia abArdo^f?-^^®\'^^\'^*^^^^™ pr;eiaceE,vItim3 in hac parte An-li^prouincia .rm^t.nn..
«o^ndiamNorttnr.^^^^^

moiitesalpenotvideatur fi,,,\'quot;TenaautemquamuisobfeptentrionalemfitumfriEidior amp;ob lt;• n

tos montes, quibus lacSS f quot; ^P-\'farridetPoft verrucofas enim ru es! i conf:. \'\'\'
CuS™ Po\'^totem deuet,it Cum ïr™nbsp;\'quot;quot;f.quot;nbsp;diu,inr,mketuauit,amp; ferô in

holUul fnbsp;de fe et^é Jrnbsp;fnbsp;oculoixtm luce priuatis regnû

, quot;\'\'■«•\'düentantiutnincurffone tue e^f r™quot;^ vt Aqmlonares Anglia; Partes terramariqt,?ab

unioneweretut. Ex quo tempore filij Regum Scotiîc nam maximi Cuäbri^

Ynbsp;prsfecli.

-ocr page 110-

Lander ^^ft^^on^ °

\\ ^ , gt; Kefeahk

(Unburabnbsp;f . SwImt ,

\'----JW

tcntrio 50

v-xicno 20nbsp;■

3quot;

I I I 11 1 I TT

11 11111 I r

111 i In 11

20

AO

J.0

M 11 In 1111 1 11111 m|i:| 1111 m

i i 11 iti-111 m I

nxtrrr

11111

.T;

c

Clarihdld, o

B7

51^

T^eie flu
SeUl^

IP

Mdrofi ahl

^ayior

N5»

Itrijl^

Nohth
^Vmbria^O^

B£RLANDIA,ET\'

^Dvnelmensis^
Epifcopa;
tus.

5

Jc^u?

o d ^

Uoptm

\'\'CroMaW\'.

vK

r -

/

t

5quot;

3« H

^ S

9

■ ©

v;

,2lt;? -

An an: /diaSfe«^*

^ i

^ P Jamp;non

.jmamtt. , Oabranbsp;quot;nbsp;(S^eBnJqldud

1 A o

ahk

Carlo^m\'h^
cas.

)0 _

w

abb^

xa.i

TJ.TV5 WARS

o-

5° -

tea.

\'-M

5quot; -

V-iO

° Cor^ton
Soviti^ TRIA

^^ llfnbsp;O - J

Crofihn^,

l-yarurrL-j

je ^

xcn

ii 111111 iti 11 itni^

in 11111 r

11111111

I n ri I prm

■111111,111:

I \' 11 [ II n

m 1

Jl

IQ

20

zo\\

20

I 1 I I[ 1 i ITJI 1 I 1 I I 1 i t

3quot;

-ocr page 111-

ANGLIA.

prafedi alîquandiu didifuere. Normaiinis autem Anglia dedita, hac etiam parsinillomm manus conceffit^
Ram \'phoqm deiMeßhims obtigit. Sed Stephanus Rex, vt Scotorum gratiam iniret,iliis denuo reddidit, vtcli-
eutelari iure à fe amp; regibus Anglia tenerent. Henricus autem fecundus qui fucceifit cum hancprofufam Ste-
phaai liberalitatem fibi, amp; fuo regno fraudifuilfefenliflet, Northumbriam,Cumbriam,amp; Weftmorlandiam
à Scoto repeti) t. Qui prudenter confiderans Regem Anglia in hacparte cum potentia virium, tum merito
caufa prçfiare, ei pranpminatos fines repetenti cum integritate reftituit, amp; ab eo viciflim Comitatum Hun-
tedunenlèm prifco fibi lurecompetentem recepit.Eft inhac Prouincia optimaamp;opportunapofitionevrbs
vetuftiffima
Carßle^k Septentrione profundo Ituna alueo,ab Ortu VetenUo,ikgt; Occalu Cmda niunita,amp; prater
hlt;EC natu ra defendentis munitnenta, firmis moenibus è faxo quadrato, caftello amp;
Citadella quam vocant, ar-
ma ra, Romani, amp; Britanni hanc
Lugu-Faihm, amp; Luguba/Imn, fiut Luguhalliam, Saxones tefte Beda Euelliio-
Jemaus(vt nonnullis placet) Lemofibiam, Angli Carlile^à: Latini Carieolum recentiori vocabulo dixerunt.Ro^
manis temporibus hanc floruifie varia antiquitatis indicia fubinde eruta
, amp; Celebris eius tunc temporis me-
moria fatis affirmatè loquuntur. Sunt amp; alia
o^^ïézKefwike, Wirkmtcn,BubeJJè,Perjth, vt vicos amp; arces filentio
prateream. Atque hicager 5 8 Parochiales Ecclefias numerat. Habet praterealacus omni volatilium generc
abundanres.Fluuios item inter quos
Irton amniculus in quo concha cum rorem,quem veluti maritum appe-
tunt, ofcitatione quadam hauierint, fiunt grauida,niargaritafqu e pariunt, quas accola cum refederit aqua ve-
nantur. Eft amp;
Deruemio, Cohrm^Olenm imtElenm, Eiden atquealij, pifcibus abundantes. Ad hac Oceanus,
qui ad lit tus aliiditur , pifcium optimorum examina alir, amp; negligentiam accoiis quafi exprobat,quod min\'
gnauiter pifcaturarn exerceant. Montes hîc conferti metallis grauidi,inter quos montes
Dertmmfels vocati,in
quibus ad
aWWj çiis vena opulentanon fine auro amp; argento noflro tempore funt rcperta. Cafar fi hasfo-
dinas noffet,Britann0s importato are vti,non fcripfiffet,cû ha amp; alia araria non folü vniuerfa Anglia fu ffi-
ciant, verumetiam magna vis quotannis cxporretur. Hic etiam reperitur terra illa metallica, fiue faxum in-
duratum amp; micans, Anglis
Blacke leade didum, quo ad ducendas lineas, amp; monöchromata pidores vtuntur.
Mt*r^ Vicieus. Superiorem huius regionis partem interfecat, qui nullo modo ncendus eft. Mu rus illeceleberrimus. Ko-
manapouincialimesfiueClufura, Cxxii- milliunipaffuuro longitudine,Seueri opus jqui vtairOrofius,
partem infuU a ceterisindomitisgentibus vaUo diBinguendam curmit. Eum Beda 8 pedes latum,amp; duodecim altuni
fuiffe fcribit, reda ab Ortu in Occafumlinea: cuius non folum veftigia
fed etiam fragmenta in longa fpatia
porreda amp; tantum pinnis nudata extant, hodieque confpiciuntur, vt teftatur Camdenus.Supereft in hac Ta-
EpifcöpatusDu\' bula Epifcopatus Dunelmenfis, vulgó the Bifhopriek of Durham,nbsp;qui Eboracenfibusad Septentri-

fie\'menßs. onem confinis in trianguli fpeciem effbrmatur, cuius apex ad Occafum coëuntibus ibi Seprentrionali limite
Situs.nbsp;amp; Teßs fontibus figuratur. Latus quod Meridiem fpedat, continuo r^idccurfu terminatur 5 alterum, quod

Boream, primum breui ab apice lineaad Berwentum flumen, inde Ber^emo ipfo, amp; Tina flu. cum Derwentum
admiferit,defcribitur.Eafim vero trianguli,quç Ortum refpicit, ora maritima affingit, quam magno fremitu
Soli qualitité. Oceanus Germanicus grauiffimè pulfk. C^ in apicem coardatur,campi funt nudi,fylua rara, colles glabri,
fednon fineferri venis, conuallesautem fatis graminofç j Anglia enim Apenninus, huncanguluminterfe-
^ cat. Ad Orientalem atJtem partem, fiue trianguli bafim, vti etiam ad latera, culturç terra eft perquam grata,
redditufqj cum agricolarum labore contendunt, pratis,pafcuis,aruis diftinda, amp; carbone foflTiii quo pro io-nis

: Lnbsp;alimento paflim in Anglia vtuntur, copiofa. Totam hanc regiönem cum alijs etiam

\'nbsp;ümpatrimonium vocant in fuis fcriptis Monachi. Sic enim vocarunt iili, quicquid ad Dunelmenfem fpedauit

68

Vrhes.

Lacm.
tïumim.

CMars.
tMomes.

Ecclefiam, cuius Cuthbertus quafi patronus habetur, qui in prima Saxonica Eeclefia infantia, vitam tarn
fände, amp; intégré peregit,vt inter Diuosrelatus fuerit. Rcgefque Anglia, amp; proceres, tutelarem illumfuifle
Diuum contra Scotcs arbitrât!,non folum corpus eius fœpcnumerô inuiferuntjfed etiam ampliffima latifun-
dia donarunt, Plurimafque immunitates irrogarunt. Egfridus Rex magnos reditus in ipfa vrbeEboraco,
cre-
cam amp; LugubalUamciuitatem ipfi Cutherto viuodedit. Alfrcdus Rex, amp; Gutrunus Danus,quemilleNordan-

dus, Aihelitanus Reges, amp; Cnuto, fiue Canutus Danus, hac non modo confirm.ârunt, fed etiam auxerunt:
nec minus GuiÜelmus Normannus, à cuius ftatim tempore Comitatus Palatinus iudicatus eft. Et Epifcopi
tanquam Comités palatini figillo inlculpierunt militcm cataphradarium phalerato cquo infidentem altera
manugladiumvibrantem, altera infignia Epifcopatus pratciidentem cum Infcriptione
cruxveritati çjomes^
ïuraq\'ue fua regalia habuerunt Epifcopi,adeo vtprofcriptorum bona illis non Regi cedereni,amp;ipfa plebsim-
munitatibus elata merere in Scotia fub rege recufarit. Verum Edvvardus primus has libertates primusprçci-
dit.Iura tamen fua pofteà reçuperauitEcdefia,illafaque tenuit vfque ad Edvvardum vi. cui diflquot;oluto Epifco-
patu,
omnes eius reditus, amp; libertates, ordines in Parlamcnto cOncefierunt. Sed ftatim Maria Regina eadem
_ aurhoriiate hanc conftitutionem refixit, amp; omnia farta teda ecclcfia reftituit, quibus hodie gaudet. Sed his
r\'hesßifeCppi- omifiTis ad reliqua ftylum conuerto. Primaria huius regionis vrbs Saxonibus Dunhoim,\\2i.ûn\\s Bunelmum dida,
vulgus D^;4ï;ï2corrtiptiiBmé vocat. SitU quidem aditiori amp; fanèmunitiffimo,fpatio tamen
non magno,o-
uali quodammodo forma fiumine ab omni parte nifi à Septentrione circumfunditur amp; moenibus armatur.
Ad Auftralem partem fere quà flumen fe reducit, cathedralis ecclefia furgit pyramidibus ôcfàcra turre con-
fpicaa,in medio eminêtitumulo imponitur caftrum quodammodo intermedium
inter duos pontes è faxo,
quibus r-f^/r^flu.hincad Ortum,illincad occafum coniungiturjà caftroad Septentriones
patet forum amp; S.Ni-
colai cernitur tempkim. Sunt hicpratereaoppida,
Standrepe, Berlington, Hartlepole^ Binchefier, amp; cheHer vpo^
the Hreete,
cum mul tis vicis atque arcibus. Nùmeranturque in hoc agro amp; Northumbria Ecclefia Parochia-
les 11 s prater facdla plurima.Flumina hîc funt primum Tm Latinis 7\'^^.y amp;7£\'^,PoIydoro vf/y^ç^ Ptolcmao
T^^xappellari videtur Camdeno, apud quem librariorum incuria exularc exiftimat. Hicfluuius è faxcto il-
lo Stanetmre erumpcns, raptifque fecum multis vndiq j torrentibus,perrupes fiuens è quibus ad Eglcftô mar-
niora caduntur,ac deinde mulra locaalluens, tandem amplo oftio in Oceanum fe eijcit, vnde Trianguli bafis
ad oram maritimam inchoatur.
\\izm.Vedra^ Gaunleffe, Ter^entum Atque hec de hifcetïibus Partibas dida
fufficient, adrdiquaspergimus.nbsp;.

-ocr page 112-

angltae lit TABVlA.

^\'fimscommensComitatw,VVeamorlandmm,

Cermam, Caernarmn, Denbigh, Mnt, Menonidh, Mont\'
gomery ^ Salopiam, cum In^lu Mmnia, ^ Anglefej.

^^^umre^ifnbsp;SeptentrionalibLis,

^PPMta htnbsp;Pofteri CO honore floruérunt ad

^»ens S K PT^quot;quot;quot;«nbsp;nunc CfMj.Sok huius vemlhs amp; poSft -n? »quot;^quot;-\'.C.quot;«\'»- • ..

fnbsp;vetuLe memifl-et primarium re\'^o ° ccnfa? Z^nf ^nbsp;^^

^ i^TVi^Jquot;quot;\'quot;\' Pfnumetoamp; liabeutur. Huui f\'W/W, ^
^\'«ini titulo info,^^T q u
^quot;quot;quot;f\'^^ ^\'SO-U^^^^mSzTie Cmm) VdatmeofUmafrer, quod fit Conn-at LmcM^

Sutbu. ...... .^^HtbetntcutpOcea ^

r\'«iisdelidet^s Proufnr^\'\'\'^\'quot;quot;quot;\'\'quot;quot;\'quot;\'\'\'\'^

\'quot;tote Witri^r» ^ ^quot;\'quot;\'^nfiutn Cotttituni inligne. Et X.««gt;.ptadp„um regten s opuX
\'\'^^fubli, ? \'f^ ni^ofocapite, qui vafta mole, fed non petindenbsp;I\'n^

Vrbs hic data quam PtolemfeusZ)«,«.^\'^

«lift ° P\'quot;^ \'Wll. p,fl- amScSltnnnbsp;Wejhheßer,o^nx. Vrbs hax quadrata forma, mcenibus^

»is BO ^quot;ftwaum Vb^o« P^fi^ ,nbsp;Lybonotum, callrum eminet propeflumen a cd

vtrinn.^C P\'älatuiatusbjs quoianmshabcntur. Aedifida funt nitida, amp; proieais ManH

r^ ciuo nÎTicnbsp;numine, /s

\'quot;quot;quot;quot;\'\'^^«queconchasali m ^ fl \'nbsp;c««ulgo cmv^^y, qui abOrtu hue

quot;fquot;\' diuofa Alp ^^^^ roregrauid^ematgaritas pattununt.lntet.ora huius Con,,-
«^«Wfentfrtmeritoappdles. inquit camdenus.
«U,nbsp;Flîtttenl^^Siu^f f n f J? Ormn, vfque ad Deuam flume,, procurrit .A Borca

P^rs oceWuaSs t\' ^ \' quot; Menon,.hiaamp; Mo„,gomeria,ab Ortu Ceftrii amp; Salo:
iniq«.orem ad m ^nbsp;f««\'quot;d,ffima, Orientalis ftatim ànbsp;.

Wi,nbsp;eftvalhsemporium Deint-iprprri

^. ab ortu eèSficT^quot;^ Tnbsp;«i\'««^»nbsp;po^s E e.a œfluatio ab Sh».

^l^adninr!,:... ^ i^\'^V^iMs 68. hic comitatus. Huui hanc rc!?ionem inreHnnnr anbsp;P vi.

Fiuminâ.

%

-ocr page 113-

2-à

-ocr page 114-

ANGLÎAE ÎII. TABVLA.

fcdcoiliLirnpromineiiîiaaliqiiamulnm furgens,quœlenitérinfertiliffimosagrosrefupMmr,quiprà^fertim
quà mare profpidunr, primo quoque anno nonnullis inloeis hordeumjaiijs triticuiii^ in vniuerOim feeaie vü
ceiimo amp; fupra foeilorc, amp; pofteà auenam in quatuor aut quinque annos profundunt. Eft hic oppidum S.o/«
(äph An^rlis vbi Epifcopalis eft fedes, cui parsecia fubllint multa : amp; Ruîhlan caftello egrCgio nitens. Hic enani
Mdlen fiuuiis prope quem fons eft qui maris amulus ftatis remporibus fuas amp; reuomit amp; reforbet aquas.JV/^rj^
onethéire Larinècjtf^mw^à Montgomerico pago ad finum vfque Lunâtum amp; Oceanum pertmgit, quoab
Occadiita pullatur, vt nonnulîam eius partem abripuiflecredatur. Ad meridiem Deuo fiumineà Cereticadi-

rimitur adSeptemtrionesCaernaruoniam,amp;Denbigliiamattingit. Iplà veto inter montium Conglomera-

tiones omnium totius V Vallix terrarum hifpidamagis amp; hortibilis. oppida hîc rara,Harlech autem caftrurn cft
munitillimum,atque huius regionisprimarium; funtque aftuaria duo celeberrima
Traith fnaur, amp; TraithBo^
■cham id eft aftuarium malus, amp; minus.Montes habet altilfimos,araos tamen amp; in modum ärcis acutiflrimos,i
ncc raros quidem, fed creberrimos, amp; tanta aqualitate confertos, vt in fummis eorum verticibus paftores cö-
fibulan^es vel conuitiani es, fi concuriere forte ilatuerint à mane ad vefperam vix conuenirent; Numeroü
ouium Freses in his montib4is errant, nec eft vllum à
lu^h^znculum.C^,Montgomeryshiremeridiem Ccrctica
amp; Radnoria, ad Ortum Salopia, ad Boream Denbighia, amp; ad occafum Merionithia circumfcripta, heet mon-
tibus plurimum eminear, conuallibus tamen gratafœcunditate, cum aruis, tum pafcuis vtiquefœlix éft, lau-
datiflfmorumque equorum fœcunda olim genitrix.Primarium huius regionis oppidum
CHontgomery, iurge-
tiiàxo cuiamoenapkniciesfubiacetàEalduino liraitis vvallici prafedocöftrudLi. Eftamp;Lanuethhn, oppi-
dum m ercatoriu m. Hîc eftnbsp;fecundum à Tamefi Britannia flumen,nbsp;Angli indigitant. Hie fta-
tim à fonte ita crebris incuruus flexibus agitur, vt fape reuerti credatur,procurrit tamen, leu potius lentus per-
ua-atur huncagrum, Salopienlem, Vigornieniem, amp; Gloceftrcnfem, vitalemque humorem gleba vbique
fuppeditansinlabrinianumfremmléianaemplacidéexoncrat: Hic etiam Pto^« mons in eximiamcx^
ui-ens altitudinem, qui
Sahrinam fiumen,de quo modo diximus, c^un^it.Saiopia liu^ ComttatmSalopienßs Kn^
a^Shroppshire, ad Ortum StafFordienfes, ad Occafum Montgoni erienfes, ad xMeridiem yigornienfes,amp; ad Sep-
femtrionem Ccftrenfes attingit. Ampla regio, fcrtilis amp; arnœna.Oppklis amp; caftris vndique ftipata eft freque^
tUrimis,
vtpote qua limitaneafuerit. Inter qua huius agriwbslongc darillimaex antiqui Vriconi, occaiu
exorta
quam Angli Latini ^^^^^^^ Collem occupât iubrufescentem, Sabrinaque duob
pontibus puicherrimis peruius, feferè in circulum duccns ita indiigit, vt Ifthmo perexiguodebeat, quod non
fit infula Nec natura folu m mun ita, fed etiam arte, eximia, frequens, mercium copiofa, ciuium diligentia,
pannis conficiendis, amp; V Vallorum commercijs opulenta. A Wallis amp; Anglis incolitur quibus vtraque Im-
iia in vfu Su nt amp;
BtChops caflle, Ludlcw,Bndgnortb,2\\hquc oppida amp; caftella fparhm, nimimm NemasJle, Bop^
uncaU\'e Skipton S^JcoruumM. coruesham^Brancroft, Hoigpt, Ronton ^Lüf-^eßre.
Suntque m hac Regione pa-
rodv^^kntmilmsijo.^lim^^^^ nunc in Tabula noftra Infula dua ManniaSc
^^/eL Mannia Cd^n^ona^O^don^edaFtolcmxoqu^liMon-eitha/iàcÙ, MonaYcmouoic, MîcnusMo^
nadifterentiam,dicitur. apud^

tur Eubonia Gilda,nbsp;Britannis, incolis cJM^/^i;.^, Anglis Theyle of Man. kcet autem medio ibraminc

intk- Boieales Hibernia amp; Britannia partes,à Septcmtrione in Meridiem xxx-plus minus Italica milhana por-
reda laritudlnem vero quà maximè patet vix vltra xv. mill, qua mmime vill. extendit. Lmuin amp; Canna-

bim abondé profert, pafcuaamp;aruahabet fatislata,hordd,tritid, ledpracipueauena to

pane m aximé vefcütur incola^ pccorû vbique multitudo,amp; numeroil ouiu greges,fed cum oues,tum pecora
minora funt quam in Anglia. Cum autem liluis fit indiga, bimminofb cefpite ad ignem vmnmr, quem dum
effodiunt fapenumero in fufFofias arbores incidunt. Bntannos hanc inlulam vti Brnanniam tcnuillem con-
\' fcfl^o eft léd cùm a Scotemtrione gentes tanquam infl^.fi nymbi, has auftraks plagas inundarint, in Scotoru
potefta^m deuenit. Sub Honorio enim amp; Arcadio Augg. a Scotorum gentibus( vt cft apud Orofiun^aque aC
Hibernia iofa cuha fuit,
ScBinle Scotum quendam hanc tenuifle fcripfe Nennius. Scotos hos Edvvmus Nor-
damhumbrorum Rex amp; infubm (vt amp; Monam) Anglorum imperio fubiedt, h vtramque Meuaniarum no-
mine f vt volunt fcriptores) intdligamus . V eriim cum fecundo fuos fœtus emililfet Aquilo, Normannnos,
Danes amp; Norvvc-olt; dico: Norwesi, quorum latrocuiijsfrequentionbus mare Septemtrionalcmfeftiflimu

frit inhancinfu].uiiamp; Hebridasinuolaueram, amp;regulosGonftituerunt Plura Üquisrequnat Camdenum

adci ex quo h.TC pauca depromfi, qui hanc Hiftoriam ex antiquo manufcnpto bbro m ftia Britannia atrexit.
Inter oDD^da huiusinlule pracipuumcenfètur
Rußinüdauftrale latusiitum,quodacaftro vbiprafidmm habe-
tur vulgó

ad queni Galli amp; ali) enen cum falefuo manno commeant, cona, lanam^rudem, amp;carnem bubulam la ita
ab Infulanis emercantes. In occiduo aurem infula latere lunt
Bala^Cm vbi Ep^copus plemmque agit qui Ebo-
racenfi Archiepifcopo fubeft, amp;
The Pyle munimentum exigua in m ula pofitum v^ etiam n^on pauc^unt
milites prafidiarij. Ipfi vero auftrali promontorio modica etiam infula (T/;.nbsp;dida^^^

mannis auibus quasnbsp;amp; anatibus illis c ligno putrefado enatis, quas Angli Bemacles, Scon Clakes, amp;c solad

Ggt;.#vocanr,abmidamiffima. In medio Mafmia montibus denfmsattollimr, eqrnbusçdmifimus sceafell,
vnde Sudo calo Scotia, Anglia amp; Hibernia profpid poftit.Controuerfias omnes indices, quos e fuis cligunt,
c\\nbsp;vocant, fine fcaptisamp; impenfis dinmunt. Lapidem enim tollitmagiftratus fignatumque quere-

ti indit illoadueiiarium amp; teftes dtar. Siquid ambiguum, amp;maioris momenti adduodecimquos c/^«^^
m(:d e anpelhnt rcfertur. Coronatores quos vocant ^nms qui Vice-comitum officio funguutur, habet. Ita
ludex ecdefiailkus dtat, définit, infra odo dies parent, aut carceri intrudunmr. ludici amp;formuiari|S nunqua
hîc re denarius à populo impenditur. Habet ctiam fuum Epifcopum. Incola otnnes afurandi amp; mendicandi
oftiatim confuGtudine funt alieniflimi, miré rcligiofi amp; ad
EcdcCix Anglicana formam ad vnum vfque para-
tilfimiaccedunt. Gentiumvidnarum tamduilemquamecdefiafticam Ataxiamdeteftantur, amp;cumindua$
auftralem amp;borcalcm partes infula fit diuifa, bac fermone eommuiü ad Seotos,, illaadHibernosaccedit.Su-
pereftnbsp;ins.de quain 7.Anglia Tabula agemus.

{J^îeriomUâi
sit m.

soliquditiù.
Oppida.

tJMontes^

i^nimalium
varietas.
CMontgomeria
sttus.

so H fertilitas,

CpPida.

Sabrina.

Tlinlimon mos
salopia.

Sit tis.

soli fertilitas
Oppida.

Flimina.
Manma.
liomind.
situi.

solifertilitds^

Jnimalium
VmctiU.

Imperium ma
iorum.

Oppida,

C\\{ont!s.
Ratio guberna-

Vulgi mores.

-ocr page 115-

angliae UIL tabvla:

^»qi^AUfmtCömiuïm^ CornmU, Beuoma, Somerfem^Dorceßna^Wiltorna, Glocenrta,Mommetha,Ghmomn^
Caermarden^Fsabmk^Caràigam, Radmr^Brekmke^Herefordiaamp;FFigorma.

COrnubk quae amp; QornwaJlia BntannicéCeriiavv,#od in cornu tenuatur, amp; iîi altum promontorioiis, Cormhta vniê
qualicornibusvndiquaqiieexcurrit,maximè totius Britanniç in Occafum vergit. A meridieOccano Mb. \'
Britannico,à Septei)îrione Hibcrnico,ab Occafu Antjucftço prö.Öc GaiUco Oceano clauditur,ab ortu
sitm
amamrtu aDcuoniaamp;îungitur.R^

vero hictolum reperimr,fed vna etiam auium amp;ageiitum, adamantefq^ ab ipfa namra in ahgulos cfformati
^içuigati. hringium autem letilfimo prouentu per iittora paifim reperitur. Frugum quoque licet non fine
nagno agricola labore, ita ferax, vt non folum libi fufficiat, fed magnam vim frumenti Hifpania quotannis

^f^beriimis oppidis, qua numerofam claflcm confi-
^pmunt. lia font i^z/Sfö;? oppidum fignandiftannipriuilegio célébré. Pm^celebris mercatus,
Jrmmk Oppfda,

Huuijfunt, Fale, Fa^ey^ Loo, Lîmrmjlumîm,

nobüis,acipfumItaliaBrundulium, nauium capacilfimus, amp; mtifllmus. vulgó
1 ermini ems ab Occafu Tamara flu .ab Auftro Oceanus. ab Ortu Dorceftria amp; Somerletum, à Septentrione
durimanum t^tum.Hac vt maiori latitudinisincrcmento vrrinque quam Cornvvallia excurrif,ita vtrinq^ ^^
oue ^nbsp;commodioribus,nec minus Stanni venis diues,pratis diftinda
latioribus fvluis veftita fie-

m^Tr^ A \' ^^^^^nbsp;Pri^naria Anglis hodie Exeefler, Lati\'nls Exoma, Proie- Frbes ér oppidä

pro Danmoniorum. Vrbs ifta licet folum adiacens, humidum ,
tianbsp;fterilesauenas,amp; plerumque inane folUculum fine granoproducar, tamen fua magnificen-

del\'idquot;nbsp;opulentia, ôc conuenarum frcquentia, pmne itaabundat commerdum, vt nihil ibi fruftra

deres, quod vfuieftècxiftimes. Sunt amp; oppida plurima, vtPWö«/^quod fuperiorifaculo,ex viculo pif,
uo m oppidum amplum, ciuiumque frcquentia vrbis amulurn excreuit : portufquccommoditas hoc
cnîfnbsp;nauigia in finum paftis vdis admittit,tutifllmamque ftationern nauibus quantumûis ma-

^^ is prabet:amp; ad vim hoftilem arcendam fatis eft munitus. Hinc fuit Francifcus ille Dracus Eques auratus in
lanic^nbsp;niemorix facile princeps. Hic Anno 1577 ex Anglia foluens mare Auftraleper Magd-

Beo Dnbsp;orbem terrarum mter varias fortuna vidflitudines biennio amp; decem menfibus,

mmlPnbsp;Comité, fecundiflimèdrcumnauigauit. Item Lidf/on, Plimpton.Mûdbery^^Bermouîh Ex~

iumzlf\'^^ ^nbsp;394Comiuet. Huui j que

Nmh p: T\'nbsp;\' TeignusjÇea, Credems, Columbus, Otterey, ^x.To^ridae, Tavv, Ockus amp;

rimo on^^Hnbsp;Comitams fequitur vulgo Marnerfetßire, à ^omenontox\\^.s conuemus olim celeber- , . .

Dorceftria, ab Occafu Deuonia. à Septentrione Sa-

defck Snbsp;totama.?quot;\'\'\'^\'^\'-

admorrrquot;*^ , nquot;%amnonadfruges,autpabulaeximiè fcrtilis, atqueahbietiamadmantum tf^f \'

Î^T^^^^\'^^\'^^i^Plendore quidem Indicosprouocant,duritieccdunt.VrbspracipuaBÄ//^, pul-
^ inmisadificijs, Geminoflumine amp; muro,portu,cxterorum commerd)s,duiumfrequcntiailluftriur
^ ppida praterça multa habet , inter qua pracipuafunt
Theodorudunum rnxncWelles vrbecula epifcopalis ita ^ ^ ^^^^^^ quot;

obaquamm calidammfcaturi-
f^l ^oi^itatustitulum. Atque in hocagro Parochia
385 numeramur. Fluuij IveLFrome Pedred rhonm vl.^i».

Somer^Brm^ehe. T^orcefina,Bor[ethfire,^hOnv.^outhampom
^eario Britannico, à Borca VViltonia amp; Somerfeto terminatut. Gieba vero eft fenfli n f^nbsp;J^orceßm.

Port hilf amen ncc fpec.ofum moenibus lam ohm Danomm furore nudatum.Sum amp; alia bI,.

atquehic Comitatus Paradas s

Oxoniam ^ f ohm oppido FFdfon denominara, vulgo Wdßire, tota eft meditciTanéa. Terminos ab Siti^.
fcuis amp; fru-;busnbsp;^t» Occafu Somcrfetum, a Septentrione Gloceftriam habet. Regio pa- Soli qualitas.

greges pafcft amp;nbsp;admodum lata. Inprimis pars Auftralis ampla, amp; herbida planifie innumeros ouiu

. ^appellatioWm

etiam Crecklade cïnln^\'nbsp;oppidum fane elegans, amp; pannis laneis confidendis celebre.Sunt

complediturTluuiilntTnbsp;hic Comitatus Paradas lo^ \'-piumiria

ab Oa-afu VValS \' fr-f \'nbsp;Adderbourr^, Ellan,^ Kennet. GloeeHria vulgo Gloeeßerfhtn ^Xla

•nbsp;VViltoniamfpedat.Regio ^^^^^^

Comitatusnbsp;^nbsp;Primaria huius

ctiam alia ODDidaT/\'MiA-^/T.,,. , ^

5 templorum numero adiumque defcriptione fatis eft eleçrans. quot;Sunt

Parada 28ohocCoSœm^^nbsp;^^ircheHer, Tlumina. •

îeceptonbsp;amp; Ißs vulgo Oufe, qui pofteà

öJtut âSeptentrionenbsp;„nbsp;comitatus, Anglicè Uiiomnouthfhire, Indu- ^onumethen^

Glamorgeulës feiun..it S ;nbsp;ab Ortu Vaga,qui Gloceftrenfes\', ab occafu Bemneio, qui comitatus.

«eminterfecante euoluuntm ^ ^nbsp;«mediam regio-

i^ppeditat. Prirnirium r^ n^ifnbsp;neceftarijs non fblum fibi fiiffidt, fbd etiam vidnis a^tim ßrtiiit^.

amp;foflà pracindüm eriin ^nbsp;ad Septentriones quà fluminibus non defendiiur, mu-

niiio Gohamium T^evvpor^^^PT\'^\'\'nbsp;caftellum pratendit.Item chepßow, Aher^euennyMto- Oppida,

g^one porrela, sSnoSnbsp;maritima,minus latitudine, quari reda re-

^/a ßrechnochienft ab ^nbsp;pulûtur.Qua terram vero fpedat ab ortu Monumethenfes,à Bo-

ft-m^dcfcendent

Muamopru,,amiudicTuS^nbsp;ad radices planitiesin meridiem extenditur eapofitione, ^

cui 16; paroSS^n quot; Z^dT a ^^beculaZ.;.^^^.. fanumadraff; cpiicopali tamen Frbes^cppida,

Aa Neatlf,

/-

-ocr page 116-

J8

zo

551

::nrTn--r-r r7---ri--T--i 1 1,1 n-i-r

dm rWeftim^.^nbsp;Sihrngtmnbsp;^ [SHirh-f

\\

Domtm

Ludlaw

\'HUb

CK

\'Warurick\'-^

^Tj-OT-mfJkrnbsp;..........,

ftiynetm

H„e,

■t^iche \'■■ \'S\'^-nbsp;Xeneh,

Mof^ofi »
o ;

4.0

Stmrtdi \'he\'ad \'

l^fcarl

quot; / (UiOcefur . . y

Kevf^ to Oquot;

\'Iji A

• - •-\'- ■\'■\'Trcuenrth

^O . R ° D r

Vkvetton/

{C0A

Unc Srsyu I
oil ^

4 -m-

■-J\'B^h(f (mi:

Cm-..

.7) \\

B R,

m

\'-\'V-^

...... .. .

xJa., -

Utic

IsWBI\'fUII\'

\'Ireve

.\'ii/rJamp;^fi

quot;reiA^

freceter ®

\'quot;aj^ yfBrutie, jJ^reer

: Lethirwfaw qiue ■:
r-eccdenre^f/lunudatii
tantum {ipparctjVu^o ■
clhe ju^e

quot;■powi

J3

JjpAtai:^

•ten

Mormn^im

Carfi

IAnbsp;jr ^nbsp;«\'Uuer.

joi-a

\'-Bofcafih .
\'Tvrirytlr^

\'Iivuem .... _
ySertuM^ Ml

i^\'rrto,

iam ca.
iChiiU^
P

amp;defm-i

m

1

mt O^quot;

\'^ordnbsp;». 0nbsp;jte^.

jUdt^s

coj. 01

1

iaquot;.),

pot«

rM\'t^kiri^ify/Ps^::^-

l^dh^ot

Km^ejw\'et-y

Camwem\':;;:, PS

^ImmHU-eiL

\'■\'poiiit ■

lefari parnS^^^m

icnx:

2,0

\'1 I I 1 r I I Iquot;! I 1 I I \'I rT

J5

2,0

^^ gerardum Mercutorrm ^\'quot;wh\'^rok
Cuvi^riutleqio

J3

o ,

^JK-aUfA ManserfeUjonbsp;^ ten

Xacuftim nfil^^nbsp;».L^O^

C«- V - *

-Vi ^nbsp;nnbsp;WKfs « «nbsp;—

ton ^ .ii^fc^nbsp;^\'\'quot;^dMfJW^nbsp;5 o f 5quot;

OKmgUm
v, Qnbsp;■FottM^g^___

A JtrPethrtm

JO V^

OTt

■ Martm

1-- P

i^tf\'ySi PTOXJA

H5J

.iemertM

jfummmgim

\'; iViiit

WMartoi

.D 0/(\' R^.

n»\'

CrfftapL ............

if \\cprbi!\'!

_nbsp;\'Par.—

JfmortihliV^^

gc, 1■ ■nbsp;ƒnbsp;_ ..SiF--

^.^mor? fa?, jjM^^nbsp;jf^^^^CVJ ^ ^

\'Berc h

na.

fo

.■^nifeji.

9!

■ f-

yfimfp

I (f\' A

io

\\ MiBitmt

riAchairy

ystami-

, ws ~

rJfurJtciL^

[^quot;^matreiws

Bttrl:

Cor^

.■\'a;.\' ■

\'SandesfSte:M

fmLtificai

io

\' t \'

mq:

I\'ll

I I I I t : 13:

-ocr page 117-

7ânbsp;Angîiae iiii. TabüU,

Fummd.nbsp;Anglis Caermardenshire côtinetur ab ortu Giamoigania amp; Brcchinia,ab occafu Penbrochia, à Septem«

Caermarde\'btre Ceierica intercurrente Tiuio flu. amp; ä mcridic Oceano.Hicfrugibus fatis fcrtilis, gregibusabundans,fof-
iiliumquecarbonum alicubiferax .Vrbsprimaria
iomyszomxemnsCaermardenPtclernaoCMaridunum, Anto-
n ino
Murtdtmmn, pratis amp; fyluis amœna, antiquitate fufpicienda, codilibusmûris,vt inquit Giraldus, partinï
adhuc extantibuà egregiè claufa fupra nobilem
Twium fluuium, qui nauigiolis fubuehendis par efl:,licet arena-
rum puluinus iam oliio obtendatur. Eli amp; oppidum
KidiveÜy vêtus, quod nunc vetuftate quafi defertum fati-
fdt. incola: enim
Vcndraeîh ycham fivimolixm tranfgrefli nomxmKidmlly fubftruxerunt,portuscommoditatc
Venhrochienß co aîledi, qux iam ramen teni;s obiedis ,quot;ferè nulla efl:. Fluuij funt Yendraeth Nehan, fûuy Ytokmao Tûbius^ ôc
Comitaîus. Taf. ?enbrochienßs Comitatus Angtis {Tenbrockshire, vndiquemari vrgetur, nifi ab ortu, qua agcr Maridunenfis,
Situs.nbsp;amp; ab Aquilone qua pars Ceredca; obtenditur . Regio ex Hibernia; confinio aeris falubritate temperata, triti-

Cdlt tempermes eta, vinoque venali copiofe referta. Principale prouincia; municipium Demetiœque caput, eft Pembro, An-
lt;t solifertmrn,gîis Penbroke, in laxoia quadam ôc oblonga rupis eniinentia fitum. Nobilia etiam huius tradus oppida funt
oppida. Tenhj nauium ftaiione,amp; pifcium copia admodum cdebre ; vndè Britannicè Tenby ypifioiddenominatur. Har ^
firdn-efliuz degantia amp; frequentia inprimis celebic amp; per fe Comitatus Meneuia Anglis hodiè S. Vgt;auids o-
Flumina.nbsp;Ardiiepifcopi fedes, nunc \\ ero vrbecula pertenuis. f luuios hic non nifi duos reperio quos eodem nomi-

Fortu4. \' ne Gledauh Britanni vocant,id cft, ii interpretens, gladij. Eft hic portus quem MtlfordHauen Angli vocant,quo
teretica.nbsp;alter in Europa aut nobilior aut tutior. Qerettca Anglis Cardiganshire ^C^m^Q^ns regio ad occafum quà

Situs équot; loli ï\'^^are profpidt, vti ad Meridiem, qui Tiuius fluuius Maridunenfes fedudit: ab ortu vero amp; Aquilone, qua ad
Brechinienfes amp; Mötgomerieniés fpedat,continui montes pabulo fœcundi perpétua latera trahunt, lub qui-
bus paflim diffiinduntur lacus. Prsecipuum huius regionis oppidum eft
Cardigan, a Gilbertofilio Richardi
Comitis Clarcnfismunitionibusfirmauim,quod poftea proditionededitum Rhdlis films Gruffini diruit. Eft
ôcyjberistwitho^^iàûm totiusconuentûscopiofiftlraum.Ti^/ÄJfluuius Ptolem^eo Tuerobim hanc regionêper-
currit, qui olim caftoribus nunc Salmonibus abundat. Eft quoque
Ridoi fluuius è Vlinlimon monte pra-ruptc
ahifllmo defcendcns, qui Aquilonarem huiusagii partem claudit,amp; è fuo gremio Sabrinam amp; Vagam nobi-
hifima flumina, eftundi t. Et
quot;^ith Ptolcma:o Stuccia ad fonies plumbi venas h-Ähens-Radnorshire forma tri-
quetra, quanto magis in Occafum protenditur, in anguftum magismagifque contradaad Occafum Herefor«
denfibus anneditur.Ad Auftrum Vagafluminc Brechnochienfcsdifdudit, ad SeptemtrionemadiacentMot-,
gomoricnfcs. Pars eius oricntalis amp; auftraliscultior, rdiqua montibus afperior vix vllocultu mitefcar, iyl»
uistamen fatis veftita, profluentibus irrigua, Itagnifquealicubiafperia , Illuftrant orientale latus, prêter alia
limitaneorum Ducum caftra fuis iam minis ferè inuolUta,Gri?/ir
Vaine\\ Pagano Normanno cxtrudum deno-
minatumque,amp; if^ijf^tfrpra-cipuum totius pagioppidum, pro regionis more culmeis tedis fatis elegans.Mcc-
nibus autem (Sccaftro quondam tutum fuit, fed poftquamüi?/?«^ ille Glendo^erd^y feditiofusfuccendiflet, fen-
fimextenuatumelanguit. fluuius ocdduumagriangulum traniuerfum fecat, amp;:occurrentibusfaxisfra-
dus, fobito folo deftitutiis prccipitatur .Vnde loco
RahaiderGo^y nomen, id eft Vaga catarrada:.if/?lt;/w;\'/^fub-
iungiturad Auftrü Biechinia,Anglis^w;f/?ôife,à Brcchahioprindpe ficdida,vtexiftimant VV
to eft Radnoria aplior; ab ortu Heicfordia, ab Auftro Monumuthia amp; Glamorgania, ab Occafu Caermardinia
soli fertilité , tcrminatur. Regio in montes denfius conlurgit, conuallibus tamen paflim fœcundis : eftque(inquit Girald\')
latis abundans granb, amp; fi quis eft defedus ex AngHcana; vicinitatis copia affatim liippletur, pafcuis amp; fyluis,
feris amp; armentis terrafcecunda. Primarium huius agri oppidum
Brecknock in eius ferè vmbilico pofitum, à
Brittannis
AberjHodneyàiiÙxxm,(\\\\ûzHodnms amp; Ifcaeo loci aquas commifceant. Sunt praeterea duo oppida fua
antiquitate noia
Buelth fcilicet amp; Hay. Buelth fyluis amp; fituamoenum, caftro etiam munitum.Nunc fori freque-
tia, olim fua dignitate cdebre fuifle videtur, quod dus fiium è cœleftibus obferuauit Ptolemaus, cui eodem
nomine
BtdUum SÜurum dicitur ^Jjautem ipfa agri extremitate proximè Herefordiam Vaga: aflldct, Roma-
nis , vt videtur,nota, quorum\'numiimata fepius eftbdit, mceniumque ruinas oftendit. f^^^Borealem agri
partem alluit, //t-4 eximius item fluuius mediam percurrit. Vnde fluuialibus pifcibus ha:c regioabundat, quos
hinc Ofca,inde\'Vaga miniftrat, fal monibus enim,ôc trutis vterque, fed amp; egregijs quos v mbras vocant, Va-
ga fœcundus eft. Eft etiatri Lacus quem Britanni
Linsauethan, i. Xacum ftagnantem, Giraldus Clamoßm vocar,
quodhoiTcndoftrepitu tonitruacmentitur, quotiesinco glades refoluitur,
An^isBrecknockmer, n. mill.
paflUongitudine, nec minus latitudine pa; et, lutris, perchijs, tinds «Scanguillisferadflimus.
Berefordienßs
Cornimus
fme Herefordshire, forma quafi drculari, ab ortu Vigornienfibus, amp; Gloceftrienfibus,à Meridie Mo-
quot;soiifertilitas. nuniethenfibus, ab occafu Radnoria amp;Brechinia, a SeptemtrioneSalopia definitur. Regio eft prxtcramœ-
niratem , aut paicendis pecoribus, aut alendisfrugibus nufquam non mitiflfima, amp;ab omnibus ad vitam ne-
ceilarijs inftrudiflima, adeo vt fecundafertilitatis laude inter Anglic prouineias acquiefcerc haud facile fit co-
vrbsé âppida. ^enta. Harefordia nunc vrbs huius Comitatus prima, pratis gratiflTimis, amp; aruis vberrimis interfita, fiuminib*
ferè incinda , ad Septemtrionem amp; occafum anonymo, ab Auftro Yaga, qui è Wallia hue accderat. Sunt amp; a-
ha oppida
.LemHer, YVebleia, Ledbury-, Rofe. Atque in hoc Comitatu Parœcia: i 7 ö.numerantur .Ad comme-
Flumina. di tares vero huius regionis quas fupra commemorauimus flumina accedunt eximia, Y aga, Lugm, ^^vlunm»
tjMons fe mo-
His accedit Borm o^vàkMumvv augetur. Prope autem confluentes Lugi amp; YagA ad ortum collis quem LMarcley
mm.
nbsp;M\'vccant, anno M. l x x V. quafi fomno^olutus confurrexit, amp; triduum fe immaniffimam molempro-

pdlens horrendo reboans mugitu, amp; o buia qua-que profternens in fuperiorem locum magna cum admirati-
vigornia. one fe promovit. \\igormenfis comitatus vulgo worceßershire ab ortu V Varvvicenfcs,à Mendie GloceftrenfeSj,
su HS.nbsp;ab occafu Herefordieniês, amp; Salopicnfes, atque ab Aquilone Staffbrdienfes habet. Regio haec vt verbo d\'icam,

c^li temperies, codo amp; folo adeo propitio vtitur y vt falubritate amp; vbertate vicinis non concedat:pyrommq; fi qua; alia inpri-
ei solfßrtijtas mis ferax, è quorum vinofo fucco fiditium vinum Vyrry didum conficiunt. Pra-cipua Prouinciac huius vrb»
Urbs et oppida. ssorceHer. Eius meminerunt Antoninushh Brmonqnomme, amp; Ptolem^us (apud quemhbrariorum incu-
riafuo loco exulat) fit b nominenbsp;Latinis diciturnbsp;A Romanis videtur condita. DecusilHeft

ab incolis, qui funt numerofi, humani amp; lanifieio opulenti, ab edifieiorum nitore, à templorum numero, amp;
fede EpiicopaU. Eft
^Eouèsham, Item Bromefgraue, amp; Vmtwich. Atque hic ager Patœdas i 5 z.numerat.Algt;
aqua latis fodix eft
hxc prouincia, gràtiflima enim vbique funt flumina, quae pifces delicatiorcs afiàfim fuppc-
ditant. Vt enim quaî obfcurioris funt notje omittam, per mediam regionem à Septemtrione in Meridiem
fœcundantem akieum intendit
Sabrina flu. nobiUflTimum, plurimos fluuiatiles niurseiiasalens,et partem au*
ßriüempeifundiLi;^//^^^, qui à Vvarvvicenfibus defcendit, YtSabfinamadear,

Seit qudîtas,
Cppda,

Fiumina.

qmlitas,
Oppida,

Fiumindé

JRadnoria.
situs,

soli qualité:.
Cf^pida.

Vägaßu*

\'^rcchtniä
siim.

Oppida.

flumina.

Lacus,

ffcr^fordta,
situs.

Flumim,

-ocr page 118-

a n g l i ae

V. TAB VLA,

Hos continet Comit at m, Ehoracum, Lincolniam^ Berhiam, _

ghamiam, Lecefiriam.Rutlandiam,^ Norfilaam.

I Vcccdit explicanda qiiinta tabula Angliae,in qua primo loco t^gerEhûrâcenfisvvà^b Tork- Tt^^.
Ifhire,
torius Anglia Piouincia iongè maxima, occurrir. Ab Occafu, monribus, Lanca-
► ftrenfi agro amp; V Vefimorlaudia^ab Arcto Dundmenfi Epifccpam terminamr : ab Orm Jj^
J Oceano Germanico, ab Aulko primum agro Ceftrenfi amp; Derbienfi, inde Nottinghami-
» enfi,amp; poftea Lincolnienfi clauditur.Tempeiata haccenfecur vbertatis.Si hk faxofa vel
Sols qmUtm^
arenofà ûtfterilitas,iiUclatilfima aruorum foecunditas,fi hkfyluis fit nuda, iliicdenfiffi-
^ rmis nemonbus obumbrata,iia prouidè tëperantc natura,vt ipla regio etiam fua varietatc
grauor^laïdor videatur. Repertu m hk etiam alibi fuccinum nigrum. Gagatem aliqui elk exifti mant,
quem inteï rariores lapides,gemmafque babuerunt vereres.Enafdtur vero inter cautes vbi rimis dchifcunr\'
ec priufquam expoliatur,coloie eft fubrufo amp; xruginofo, expolitum veré eft, vt inquit Solinus,nigro-gem-
meus. Eft hk
Ehoracmn vulgó Torh vibs totius Angliae kcunda, huius regionis pulcherrima, quae vniuerfa; Vrbesé\'
kptentrionali parti, amp; praiidio amp; oinamento eft fingulari. Amoena, ampla, Äunita, adificijs tam priuatis,
quatn publias exculta, opibus duibusque referta, amp; Archkpikopali fede pradara.Hanc Vm qui nunc
Oufe
mterkcat, amp;quafiinduasvrbesdiûidit,quœIapideoponte vaftiffimo coniunguntur. Si Kingßomfon
^w/,qua ex viculo, amp;pifcatorumcafulisineamdigniratememerfit , vt magnificis adifidjs, firmispro-
pugnacLtlis, nauibus inftrudiftimis^mercatorum copia, amp; rerum omnium aftluentia fit nunc emporiû huius
t.adus Iongè celeberrimum; amp; oppida
Halyfax^Pomfreiif Shirborna, Wetherhy^Kinglhn, Patnnqtm
Antonino P^\'^^m^^aliaque oppida plurima. Oppida enim triginta nouem amp; para;cias 45 9 in hocConüta-
tu numero, quibus fubfunt plurima facdlamagnis parad; s incolarum multitudine comparanda. Potiora
ïlimiina funt
Bams, Calderm^ r^rm, Werfus^ Nidus, amp; öuß, que ex limitaneis monribus exorta , lods potio-
nbus aftuiiduntur. Sunt amp; alia
Cchrus, Figiis, DeTumtiolFoulneße^Hulks, Teyfe, DûUf, Rhie, Recalamp;LWißm. Eft
etiamnbsp;nobilenbsp;in quod Tr/^j-plurimosfiuuios fuo liofpitio exceptosdedudt,

anaquc maximi nominis ftumina euoluuntur. (^od certè torius Britannia seftuarium eft ampliftimum ôc
pilcoülTimum. Opera prarium etiam videatur annotate vberrimam amp; quaftuofiflimam hk in fubiedo
manHakcumpifcaturamcxerceri. Incredibik enim ferè eft quantam pecunia vim ex hac in iftolittore
pilcatura Hollandi fibi corrogant.Sed de his fatis, ad fecundam partem huius Tabute tranfitum fadamus,ea
uncolma eft,vülgö Lmcôlnjhire,K.c^xoamp]jflima,per fexagintaferè milliariain longitudine lacet, latitudinë I^ncobid.
aucabl fuper trigintaextendit.Ab Ortu Océano Germanicopulfatur,àSeptëtrionead Abuxamp;mxiû perrinet
aöUccafUNottinghamiamfpedat, amp;à Meridk V Vdlandoflu. àNorthantoniadifcIudimr. Regio alen- « /• /v
ciistrugibus, amp;paicendispecoribusmitiftima,frumcntari;scampis, alibi, ôcpakuisadmodumIçta. ^libi ^^
etiam fruticem odoriferum.
Galle vocant, profundit, linumque magna copiaprabet, nec non Alabaftritcm, quot;
qui tamen minus folidusalbarijsamp;emplaftris magis, quamalijsvfibus conuenit. Prima amp;pracipuahui\' rr i y
^omuatLis duitas
Limolnia, Anglis ZwÄ,Ptokmao amp; Antonino Lindum.Yihs ipfaampla amp;cdebris col-
lis dorfo infidet, vbi VVithamain ortum fedefledit. Sunt prçterea
oppiâa Stanford h faxo ftrudili, vnde
Jiomen habet aj^ificamm. Oppidum frequens, amp; varijs immunitatibus ornatum, muróque firmatum.
^ranth^m oppidum non infrequens,fchola à Rkhardo Foxo V Vintonienfi Epifcopo amp; fpeciofo temploex-
^inatum, cuiusfacrapyramisadmirandam in altitudinemaditafabuiiseftfamigeratL Item
JmafterAnto-
^noCroco^alma,CrcwUnd,Spalding,Boßon,
amp; alia. Suntquein hoc Ccmitatu Parochiaplusminùs 650 C\'-e-
quot;s hac regio fluui js rigatur qui funt,
Witham lucijs fœcundus, Luà,Trenta, Wellandns, Idek i?^m.Eftque hic
ui arium quod Ptokmao.¥lt;f/4m, Kn^iuheVVafhesédxm,K^%xxznxxm hoceft ampliffiraû amp;notifllmu
cllTîrT quot;nbsp;deferuekente, iter fed admodum perkulofum prabet. Sequimr Prouin-nbsp;ruf.

b^^nbsp;StaffbrLnfî,àSeptentrioneE-Sr

oui .a? anbsp;Nottingameufi dauditur, forma quafi triangulari, fed non ^equilatera. Ab Apice enim sit£ \'

niinùsnbsp;tiiill.patet,ita vtrinqueexfpatiatur, vt qua Septemtrionesfpcdat, tóginta plus

Sent • ^^ latitudme occuper. In duas partes Deruenrione flumine intercurrente diuiditur, qui è
Aiift^^Tquot;^quot;^^^ profufus,nigrantibus è terra aquis in Auftmm deuolutus Trentam petit, qui apicem
Pet niterfecat. Pars Orientalis amp; meridionalis culta ,facunda amp; viuarijsfrequens. Occidentalis tota

da V •nbsp;fatiscomo-

^^^^ oppidum necexiguum, nec infrequens,cekbre é iutididsconuentibus pro v- nmiJ^
ProDo^^\'rnbsp;Anglis o//^ dida. Huius oppidi opukntiaferè omnis eft ex ^

B^l-foel At^nbsp;framento emendo,amp; montanis reuendendo.Sunt etiam aliaiquot;. Diacre,\\Yorkefmrth amp;

huiusprouiiïil \'^^^^\'\'\'^^\'\'\'^\'^^^\' \'®\'^\'^nbsp;amp; Deruentio. Pars occidentalis Flumim.

lapides plumbi^-\'^f^ colhbus eminet Peakeôlicim, Plumlfi admodum ferax. In his enim monribus
obuerfis obihnLT^^^^\' ^^ Metallid, quotidie magna copia cftbdiuntur, quos in collibusFauonio
cffoiTisc^nzhbnZnbsp;lignorumvi accenfa, excoquunt, amp;

f^iwn vocant ^ hic quot; ^^ defluat, in mafiäs conflant.Necplumbum folum, fed etiam ftibium (vulgo Jntimo-
pides etiam molarenbsp;reperitur, quo in ringcndis dlijs Graca niulieres olim vfa kguntur. La-

didus m fodihk r.1 excmduntur,cotes item ad ferrameuta exacuendaamp; nonnunquam fluor quidam ca- Staffordin
^t^ordfhire
n neTo^^^ Chryftallo eft fimillimus.Sed de his fa tis,ad Staffordiam tranfeo nüc Si m *
dua Sal opiifibusnbsp;Warvvicenfibus amp; Derbienfibus,àMeridiana Vigoruienfibus , ab Oed- \'

or, amp; extremis fe ^^^ rhombi forma ab Auftro in Septentriones procurrit, Medio lati-

petfufa latior 1\'n f \'nbsp;Pars ftptentrionalis montanaamp;minus lata, mediaTrentaflumi-j-^/i

leshabet^Ôcferri vcn^ T -^u \'nbsp;\' vriamp;meridionalis,qua etiam carbonesfofii- oppidt.

^/#ör^caftroadinnAl\' ^ quot;^^^^^^^agricaput olim erat amp; nunc cft Sfafird, cui maximum tamendecus à ^^

oadinnAnbsp;quot;^--ö^x^dpuiuiiiit Cidi tx iimic cii orajjora, cui maximum tamendecus ä

^iumili fi^u^aus am Inbsp;-4 Eft hk etiam vrbs

^iggeribus quibus fn hrnbsp;\' aqua minus profunda diuifa, qua tamen duobus

Et Burun A hu^^nbsp;emiflana,coniungan tur. Hac multis retro ante faculis Epikoporum fedes fu-

idum.
Theo-

Fkmim.

-ocr page 119-

\'BUckhornenbsp;fU enbsp;àjap- Col^

ofinbsp;J^^ ^ß^J \'Tjnfo

.Sherhanfli

Van.

\'fB.ej | LudàmioTi
üUhmnbsp;Snbsp;...... -

fjhun
-neude

JViiliari.1
.; ; mediocrîa Anglia\'

■ _ «O

mtA«.

«^Böte o
quot;Rawnetra

I-^omnieiquot;
Cotes

fSiattrP si,
or

L

\'Jd^tehe

f^ parken tra

quot;ewtondap. \\lliapdlin. _

o À\'^\' isi-T-^

Vorth

V

Uimer.\'
ca.

Cong,

■M

Adm\'.dtM

R.

\'ertön:

- MAtwtche

fienbsp;quot; \' • o p\\Lsmmi0r\'\\ iL u-

\'nbsp;I I -mjfta c iS\'^eL

ß

zo-

Ulli .ixix:

I I I I iI ITT

xoxri:

Onbsp;rr^mdon

° rmiiworé O

OzfJsr £ L M. f. /^K Si s

^^^artlepooh.

•i 5nbsp;TZJS^rete.

^fte -Ci^ \'^ßhepfion

Stohmj
^ MlZMeton;
\' am \' quot;

ty

■0 t^C^M

Htakei

0

£ 1

5\'%

ßhi^dale^\'

t\'rficrdal

y

•^Jlaßa-rn

SIÄ\'

\'roii

55

55

SatJlM Af^irthquot;?

icklmgton

Othy
LiMc

Coltmgi

ro

®quot;rtott

„ / 9 o \\ J 1nbsp;Y

ffsa y^Blfdworth\'-^tf}\' Hochrti
, Seilten, a \'

fo

iisa

m

aiäb a

■quot;^unßa.
im

-inuTt\'

tigh

i.Äarf^^\'quot;quot;\'^quot;nbsp;Thurifiü-tan. O\'

-,nbsp;^ iiil /nbsp;S1-nbsp;^ Rirtûit ® ATl\'iJi\'rtquot;

,nbsp;\' 1quot;\' \' t\'fnbsp;Çcranhim Mtnatc. t m

a x, o

■ - - \'-D 4 A^ a^\'fquot;^

TatelhuHnbsp;II

^JfartUburnbsp;^^ • /nbsp;^nbsp;^ r^O.^ \\tiMerWoré

\'Ënâgmorth

PIA

Cheiton

•Tkirnmifhiin

jfn \' \'ÄniJ wcu

.eilen- 7\' Onbsp;-

jBurh

WmjWord

rl \'

Ä ■^»^yîewsï- ........-nbsp;■

ISh.

itpfjre

part

^ \'11 tf enbsp;iquot; - .nbsp;Cum Tnuileqw

TTTTJ

1 I I I I I I I I I I ï I I j I f I I I I I II ITTTT

J-J

%0

Erxiqn.:e.ij -p ; . - \' r x j j:; i j rn | i i i it^i i | î ir i i n i !

j.0

-ocr page 120-

ang lias v. tab vla:

Chumet, Tayn^Blith, amp; qui hos omnes capit amp; ad mare defcrt Trenfa. Hîc è duobus fontibus eifiu-
ensfuo quaü iuie tertiura fibi locum inter Britanniœ fiumina vendicat. Iicm
SousTama, ÔcPankus. Pars Sep-
tcmtrionalis montibus
non magnisleuiterintumefcit, qui hircexoifi, vt Apenninusltahse, perAngliani
mediam perpetuum dorfum perpetuis iugis elatum adScotiam vfque, nomine fa\'pè mutato agunt. Hinc
enim
CMoreland, inde Peake, deinde Blackjton edge, pofteà Cr^»m,ddnceps $îeamme,Sgt;L demum in cornuafciflî
cheftiot\\cc2imm.\\n parte huius agri media 2VV^lt;a^^\'^wlt;^^ylua^pacio^ä,viuarii^quot;q;repleîadiff^
\'^NoTtin\'rhmia. cumuidnanobilitas hilares venandilaboresgnauiter affidueque exercer, comitatus \'Njtinghamienßs Anglis
\'\' Afe/igt;^^/?4w//7/r^\'abOriuLincolnienficonfinis eft,à Septemtrione Eboracenfi, abOccafu Derbienfi, à Me-
\'nbsp;ndieLdceftrenliterminarur, Partemmeddionalem, amp;.OrientalemT;r^\'/fiumennobiliifimum, influen-

sûit q a. ...nbsp;riuuli fœcundant: Ocdduam partem faltus àtShirevt\'ood, longé fe porrigens, totam occupât. Hanc

quod arenofa fit Theßnd: illam quod argillacca The clay vocant incolaE,amp; in has duas partes regionem fuam
V be /t\' opfd diftribuêrunt. Vrbs praecipua,qus nomen Comitatui prebuir,\'2\\(^//?gt;?^/?4;w,lod ingenio amoena ad,Hinc enim
^ \' rr quot;^Vfl^j^ninafpatiofaprocübuntprata, illinc faciles confurguntcollesjomnibusetiâ quae ad vira pertinent copio-
la. Hinc
ShirewoodYi^nwm in ignis alimentum, illinc pifces Trenta large itipped^t?!.t. Amplitudine denique,
itrudura, vno amp; altero eleganti templo, foro longé pulchcrrimo, amp;munitifî^imo caftro eft fané fpeciofa.
Oppida praeterea hîc funt
Smhvvell,lievvarke,LManjfeld,Biith,Soroby amp; viorkenfipnon minus laîtiflimo proué-
tu G}ycyrizar,quam Comitis Salopiae edibus pixdarum. Atque in hocagro 16
S Parochiales Ecdefia- viiun-
tur. Flumina
Trenta, Linus, Snite, Idle. In ocddua huius agri parte, Shirewood^qmrn alij Limpidam Syluam, alij
FrxclaramJyluam interpreiantur, omnia olim frondibusadoperuir, arborûmque rami complicati, ita fyluas
commiferunr, vt Calles vix fingulis peruij eflent, nunc vero rarior eft,infinitas tamen damas, amp; furgentes in
cornua ceruos alit. Notthingamia: à Meridie confiniseft/\'rtfÄMXf/f^rf^j-,
nbsp;LeiceHershire, ab Ortu

Rotlandia amp; agró Liiicolnienfi,à Septëtrione Notiinghamienfi,amp; derbienfi ab Occafu VVarvvicenfi, à Mc-
soli fertilités, ridie Northantonenfi pra;cingitur.Tota campeftri5,frugibus opima, fed fyluis maxima parte indiga.Primaria
Vrbs a oppida. totius agri vrbs Legeceßria,\'Leogora,l.€geoceßer,^ Leiceßer, apud aut hores dida. Hçc maiorem vetuftatem qua
dignitatem pra: le ferr. Eft amp; Loughborro\'^^ meicacorium oppidum,quod nunc fecundum locum à Leiceftria
inter omnia huius Comitatus oppida
fibi luo iure vendicat, fiue amplitudinem, fiue ftrudufam, fiue etiam
fylua rum amoenitatem fpedes. Sub ipib enim faltus de
charnwcod, fiue charley longé expandimr , in quo
ieaumannour viuarium cernitur, quod Domini de Bellomonteloi^iàzo muro drcumfepfèrunt. Item \'Lutter\'-
•worth cm^oxïo\\nm,Himkley
6l Bofjt\'orth.Atque intra hune agrum ParochialesEcclefiae 200 numerantur.
Mediam hancflumen Trenram petensalluit, Orientale vero partem
Wrekus fluuiolus qui -ft^r^^demö.
commifcetur , placidé pererrat.
Butlandtavul^b Rutlandfhire, Ldceftrcnfi agro quafi includitur, nifi à Me-
ridie qua V Vdlando fluuio incumbit, amp; ab Ortu quà Lincolnienfes attingit j Spatio eft multo minori, vtpo-
te ,totius Anglia: prouiticiola minima. Forma enim feré drculari circumfcripta, tantum circuitu colligit,
quantum expeditus eques vno die conficere poifit. Traxifle appellationem videtur à rubedine, cum pafiim
ha-c terra rubeat, vfque adeo vt etiam ou ium vellera rubedine inficiantur, rubrumque Saxonibus
Roet, amp; Rud
didum fuerit, s t Rutland qu^Yi terra rubra dida fit. Non minori ha:c regio Ibli vbertaie amp; amoenitate, licet
fpatio fit minori. Caeterum hac prouindolaferius in Comitatum inftituta videatur. Nam Edvvardi Con-
feflbris tempore Northantonenfis agri parscenfebatur, ÔcHîftorici qui ante trecentos annos fcripferunt,in
Comitatuum numero non repofuerunt. Eft in hocagro
Fppingham, non obaliud memorandum qua quod
totius agri primarium habeatur oppidum, amp; fcholam elegantem oftendar, quam vti etiam Okehami^ , ad
puerorum ingénia bonis litteris excolenda laudabili inftituto R. Ihonfon verbi diuini minifter non ira pridc
pofuit. Eft amp; Okehamia cuius modo mentionem feci. Ecclefijs autem Parochialibus 47 ornatur haec Prouin-
ciola.
Wafh J fiue Cw^/ä fluuiolus, qui hune agmm ab Occafu in Ortu m quafi medium intermeat, in
duasdifpefdt partes. Reftat in Pinace
Norfolcia breuiter explicanda. Ea vulgo Hicrthfolke, id eft fi latine inter-
preteris, Borealis populus. Termini eius a Meridie Soffo!cia,ab Euro amp; Scptentrione OceanusGermanicus,
J àZephyroO«^^flumen.Regîôeftamplaferèomniscampeftris, nifi quà faciles affurgunt colles, admodum
Soit qualt as, ^pyientg^ ouium gregibus refertiifima, cuniculifqueinprimis ferax , aquis irrigua/yluis non omnino indi-
ga;fol um pro iocorum diuerfitate variû.alicubi pingue, luxurians,amp;: fucculentû,alibi tenue,Icue amp; fabulosu,
. , ., alibi argillofimi amp; cretaceu.Inter vrbes hui\' prouindae primü occuirit vctufta illa quam memorat Antonin*
vrees amp;âpptda. y^]^^sitomag(i0,nm\\c Thetford.lkins ha:c nûc eft habitatorib\',11cet fatis ampla,olim vero freques óc cclebraia,amp;
pra:ter alia vetuftaiis indicia, mole oftendit in magnam altitudincm aggeflam, duplicique vaîlo munitam amp;
mceoib\',vt ferunt olim firmatam,quam Rom^norumfuifi\'copuscrcdunt ncnnulli, vel poti\'Saxonicorum
regum,vt volunt alij, fub quibus longo tempore fuitflorentilEma. Eft etiam in hac prouincia A^brmV^ï vrbs
cdeberrima,
An^hNormch. Eanuncfuis opibus, frequentia,aedificiorum elegantiar, templorum pulchritu-
dinc,duium fedulitate, in principem fide, in exteros humanitate,inrer cdeberrimasBritanniîe vrbes merito
connumeranda. Et
Tarmouth portus oppidumqueclegantiflimum, loci ingenio, amp; folerti opera permunitû.
Q^amuis enim aquis pené circumualletur, ab Occafu flumine, quod verfatili ponte infternitur, ab alijs par-
tibus Oceano, nifi adSeptentriones quà continenseft: mocnibus tamen fatis firmis quae cum flumine fbrmä
quadrilateram oblongiorem efl?iciunt,pulcheiTimé includitunin quibus prçter turres, ad Ortum moles emi-
net, vnde tormentis maioribus in mare fubiedum, quod vix quinquagintapafllbus abeft, longé latéque ef-
fulminatur.
hem t^fchell-Thorp,Dis,Shetton,Skulton,i^ttleburgh, Wauburne, Lyne, Swaffham^ NortElmeham^
Dereham, Wimondham, Icborrow,
amp; alia. Oppida enim mercatoria 27. villas, amp; pagos fexcentos viginti quinq;
h£cc regio exhiber, amp; Parochiales ecclefias plus minus 660. Fluui) eam irrigant
Oufe, Thet, Wauentyfiarknk
Flumim, i^nglts Gern.-,amp; lere,
Ruffo pifce admodum fœcundus, amp; Wentßts. Et vt de mari aliquid etiam addam, é régi-
liarü comme- one Tarmouth,ïlzlecum captura totius Orbis eft vberrima amp; qua^ftuofiflima.lncredibile enim vidcatur,quan-
ditas.nbsp;ta; amp; quam ficquentes nundina: hîc ad feftum Michaelis habean tur, amp; quanta vis halecuni, aliorumque pifdü

ImoUrumrcs^ài^ï^hziuY. Porro foli huiusprouinciae bonitatem de qua fupra locuti fumus,vel ex eo colligas , vnde Varro
colirgereiubeî, quod incolçoptiméniteanf,vttaceam ingénia verfu tiflTima, amp;in iure Anglico municipali
acerrima; adeo vt foecundiffima lurifconfultorum altrix amp; ohm amp; nunc habeatur,ätque etiam ex infima pie-
be non pauci reperiantu r, qui vt ait ille, fi nihil fit litium, lites tamen ex iuris ap icibus fcrçrc calleant, Sed d«
fois fatis copiofè, ad Tabulam fextam tranfeo.

^Montes,

si f fia.

Flumina,
Situa,

Leictpîa.
Sitiif.

Flumind,
Ruîhnàia.

Siii^,

$amp;lifertilitdé.

Cppida,

KùrfolctA^
Situs.

-ocr page 121-

ANGLIÄE vr. tabvêa:

„i-jj r ■ P 1 quot; ■ -

A m duas diflingui cur pârtes, in àldo» fcilicct amp; WoodUni, t. i„ re-. olm ^Cfemnbsp;n f\'V • •

Pra-cipuum totiusagrioppidum W.rMe, quod« fted
fiW fnbsp;^ firmifllmuBJ ad Africum prxtendit.Sunt pi^eterea ^Tm illïT^

lÄmnbsp;aIia,continc„,urqu^e in hoc Corn octXffi

ocafu br^rrrn\' fquot;:^-/^\'^\'- , Sequituragernbsp;vulgö »«^^..^yi^^ \'ab

H r r \'nbsp;«^^■\'quot;quot;^hendoin ortum «fiuàlem p^tendîtur. Ab ortu ßedfordien -^quot;«W»«.

on; ufcÄnbsp;Buchingham,enrcsamp;Oxonienfes,abocalù VVmvicenièsAfse;. !

Eioeft rnif fnbsp;Lmcolnicnfts VVdiando flumine diftriminati ftdent. Cam pellris ré- c./i r , v

nibtîXfa^o ,h

ftuiSnbsp;caftrumhabetvetu-KA^^;^

vulgèXSnbsp;Tertiumlocumtenet

vuigo mmmgdonfhn eo fitu locata, vt ab Auftro Bedfordienfes, âb occâfu Nortanthonenfes vt er^ani à Sp „ ,

iiiccipm totiusComitamsoppidumcuiamp;nomendeditjtàmfitusfuleore ouàmfuinbsp;■^quot;quot;J^mûtit.

«nrn, c? «quot;\'dum amp; HOU inftequcns.ltem S.NeedesSlt;.Cmaimton-l\\,xaxqi 78 in hac resiuncula nume w ■
ou^fn^ f\'quot;\'\'\'quot;quot;™\'*\'quot;quot;^\'®quot;quot;\'quot;™\'\'-nbsp;in locum venit ager cJa^n\'enfi^AÉcllriZ^^^^nbsp;,. .

SuritT/h\'quot;quot;quot;quot;nbsp;^ OrientaübuisIxonIburÄ:;:

Xm^ :„f . ? Huntingdonenubas. a Septentrione Lincolnienlibus amp; Oufa flumine, qui ab occafu in

gisntlflrr.;nbsp;\'quot;Squot;\' P\'quot;\'™\'\'nbsp;(q»^ Crocunicop.ofè p o-

Sa^Z r\'\'nbsp;laudatiffimum aiïatim efFûndir, è quo ad regermiLtionem

«îue S

tentrinn^N \' ^rnbsp;uilirahendo maximum qu^ftum faciunt incote. Vlterior amp; Sep.

nunquamveromundante,maximamp3r;emadope-ta.VrbsinhocComita?uCantabriRia aLhI jl

f «-\'quot;^dariffimdque bonarum liieramm amp; pietatis officina
fèm Ih 1 °nbsp;catellumcernimramplumamp;vetuftutî! Cis Z-

fi 1; Tnbsp;Collegijsomnianùent. Sunt prœtereaRoiJSo»,Rech,nbsp;Elye Paiih -

lus, qu^àGront^eflu. ripisincipiens, nunccaiedis, interdum nigrisfufdZSS^^^^^^
Wm„emoribusiateruenientib;s,amp;flexuof.sriparûmanftâaib®abAn^

ggt;flimo traau protenditur. Saf[M, fequitur ab Occafu habens Cantabriquot; eS4 abtftTnbsp;r a-,

qui ab Efièxia diuidit, ab orm Oceanum German,cu m, à SepteXfoÄs

nando pecori pafcua.crfeique magno numeroconfiduntL.qui in omnes An\'iL Xes mtnonbsp;\'

.nbsp;^^nbsp;-«.viens Sep-,enfriona: Cftida.

Crus ôu/eZ ; \'nbsp;hocagto Parœiœ s 73 habentur. Fluuij autcift BreamsfiiLm zvW Ow»«

fum Änbsp;.quot;f fTtfnbsp;. Gloceftremf, fd Occa-\' S quot;

finiturnbsp;\'nbsp;^ Barkshueexd.jdiîur, ad\' Ortum Buckinghamienfia^ro de-

incMtur. Re|o fer-

omnilt;.enerLT„\' P™^\'amp; praus funtexculta : coite erebrisiyluisobffiffi,tiecfrug-;bustântùfr. fed«quot;/\' ß^\'lf\'Oi
mineio««« ™quot;\'«quot;™.qquot;»=venatu amp;auCapioaddbum fâpifol^nbsp;I„hoc Comit^tu e-

maofficina,vnde?elSrKnbsp;?nbsp;amp;Mima,literamm amp;fapîenticedariflr-

öde regiiiê eZafamp;nbsp;Auftralelatus ftibh.it, amp; CW^p.feofus fluuiolus , pla-

Mde sldStllV • quot;nbsp;r dilpettitpartes,done£ab Ilide exdpiatur.Sunt amp; hîc fluuij m^dmt
vocant\'vtamp;primarium eius oppidum à fagis quas Saxoris mihém^la.

meridie Berchcriînbsp;Septertitriones longitudine fua procurrit. A r„dedm.

onuprimum Bedfordi™frnfnbsp;quot;i^Ptentrione Northantonen(èm,ab S««».

beri,incoIisreSmrn, \'nbsp;amp; pofttaMediofaxonesprofpidt. Solo eft pâflim v- ^ou fimiim.

S^s pafdt, quarumnbsp;\'quot;Pquot;™\'P^bulofis pratis innumeros ouium gre-

quot;cntus 3aUnnbsp;\'\' ^^IT gentibus expetUntur. Caput totius Con-
•«umuit. Habet ™amp; \'«nbus anno 913. Edvvardus (enior contra Danomm irruptions cota.
0Qid4.

ganriamaximSin tooZ H Tquot;\'^nbsp;fuâamp;edifidor. mele-

ni^r,-...^-« . . ^quot;\'quot;\'\'ô\'^^\'-\'ppiaisacîœquancium ; ineo vernnnnH

n

Ù

gantia maxim U ; n k^nbsp;nigfj yy^^a,

womaXmhThe ,nbsp;^

à Sept^S^Ä™-^\'quot;\' ab oitu Canmbr^,enli abauftro Hertfotdenfi, ab Occafu Buchin.ha- ■

^ïï?ieptemr.oiïesfpcaat.fcr£iho«£ft,amp;4gt;e«oroû:aiictâadmeridiemquœmultctaaior,folo-^^^

\'sft

vnuni ex omnibus Maioiem pro lum-

-ocr page 122-

zo
22

ao

zo

.Sin^Iifejj

Mrrwtch

Jamp;i. 1^0 £ Cjjt 9 1 R 5nbsp;fete^^^^W

^ rrnSmmyref ^nbsp;, K «f \' ^ - r

^ Mnderrl^nbsp;AvT^\'

Iquot;,nbsp;I , ,nbsp;.

zo

2,0

, -nbsp;.nbsp;I . .

CBofi/m-th J^x.ecefin\'

^infim ^ ^^nbsp;^nbsp;landia. f ° - Pnbsp;v^.RA^u^

Ouef tennbsp;J ^

Cldbr^nbsp;° .

Jfandeßvmh

\'3r0michanLj \'\'
Mbrhom

53

53

y (Wovldr-nbsp;_nbsp;^ =1quot;

Iii

\'limch.
combe

zo

5J

Jßkott
a

4.0

Ä0

-ocr page 123-

67nbsp;AnglkVL labuke

folo t il trniiîorî, ïêd non omnino îngrâto ; Hordcura cniiiî plenum, album €t Craïfum ûffatlttl prcfundîf » I®
m edio fyluis nonnihil denfa, fed ad ortum magi^ fiticuloia, et arboribus nuda . Primarium oppidum Eed-^
^ardix^ vnde et regsçni nomen. Situsamœnitate, et fua vetuftate, magis quam elegantia aut amplitudinc (li-
cet quin que ecclesias numeret) prasdicandum. Habet et alia
fidil, Bkîmsho-, Eaton, Dunßablr. Para:cia(que 11 6,
hac prouinciolacontiiiet. Atque ^^ySfluuio iriigatur . Agro autem Bedfordiensi à Meridit adiacet
Hertfordia
siiie^^rz/ör^v^/ri\'jcitiuscccidentaklatusclaudui^nbsp;saxo-

rses Orientales, et partim Cantabrigienfes. Fru mcntari is agris, pafcuis,pratis,nemu(€ulis, foelix. Caput Co-
Soli fmilkas mitatusccnferurquae agro vniuerfo nomcn fuum communicauit. Amunceftinfrequens^etexeo

maximecelebratum, quod antiquum . suntnbsp;Antonino Verolanium vrbs eo tempore ce-

kber ri m a,Taci to Vcrulamium, Piokmaro VraUniuna sed hodic Verolamio in agros conuerfo, Tmum i_Jîbani
€x eius ruiniseduûum floret , oppidumekgansetamplum. Vïxmç.2iRoiihn, o^j/m^//, Bi^jopsStortfcrd,ah-
aq-, multa. Parcchiasqji
20 habet hic Comitatus. Fluuios Lea,Stort,Mimer am ôc Benefcit.hA Fjjèxianxic venim^,,
vujgo
Fßex. Hanc ad Septemtrionès Stourm flumen à Southfûlcia diuidit, ad ortum Oceanus fe infinuat, ad
Auilrum Tameiis jam grandis a Cantio fccludir, vti ad occafum
Ley fluuiolus a M€diofaxonibus,amp; in eum in-
îluetis^^^ï/iî^^Â^minorfiueÂf^r/âbHetîfoi-denûbus. Regioefiilata, frugifcra, crocifœcunda, nemorofaamp;iii
.nbsp;primis opuknta. Eft hic vetuflailla Romanorum Colonia

Cppid-^^*nbsp;twxvx^UlUldm. Item Co Ich eß er. Letton, Beamfieot^ Leeg, Rochford, ^ngre, Rdegh, Bunmow, Plaißy^

Emmmdt,
BercheriAk

Situs,

Cppida»

TluminAr,

Eßlxia.
%ttta.

Ci^da-^

Paifnfhä%

Chelmerford, hhanceßier, Ear les, Golm, Bark low ^ Waiden. Et paroecia 415. Fluui; Ley, Tameßs, Chelmer^ Frosh-
well, Coine. Bercheria
fequitur vulgo Barkshire-. Huius Septemtrionakm partem Ißis qui poflea74»?^j,flexu*
ofo, fed amœnoadmodum blândus alueo perfundit^ amp; primumab Oxonienfibus, poftea à Buchinghamien-
fibus fecludir. Auftraicm partem irrigat
Cunetio flu. donec Tamili fe inferat. Ad ortum qua latior eft, amp; partâ
ïnediâ, fuarum opum làtis prodiga, amp; frumenti ferax
, pr2Ecipue,vbi in valkm fubfxdet.Oricntakm autem par-
tem qua;minusfertiligkba,faltusamp;fylua; longe latequeoccupant. O^^làMcFarendon, ^^bendonia vulgo
\\.^bandtmé,Wamage^Waliengford
hmom Gallem,Caieiia Ptolemao vtrumque corrupte pro , Eunger--
ford, Widehay^ T^Whury, Reaziing, Bißleham,{JHaidenhead^Wmdfore
fedes regia fitu faneamœniflTimo. Cle-
men ter enim ex adito colle, iuCuudifllmo inoibemfruiiutprofpedu. A fronte valkm defpedat longe late-
que procurreiiîem, aruis diftindam, pratis viridantem, nemoribus hinc inde veftiram, amp; placidiflfmio Tamesi
Irriguam. A tergo paffîm colles exfurgunt, nec afpevi nec praâlti, falcibus coronati, amp; venation! è natura ip-
fa quail dicati. Suntque pratcrea in huius Comiiatus ccmpkxu Parochia 140. Flumina eam irritant Ißs^
Tamß\', Ohe, Cunetio à\' Lamborn. (J^iàkscxia amtdijs Saxonibus nomen habens, ABuchinghamienfibus
xjMrdiefoAa-, Colno fluuiolo ad Occafum, ab Hertfordenfibus ad Septemtricnem noto limite, ab Eflexia ad ortum Lea flu. à
hittü. * Surreiaamp; Cantio ad AuftiumTamisidiftciminatur. Angiiftioribusspatijs circumfcripta, quàlongifsima»
Cdinbsp;XX. mill.quàardifsimax I î. mill.paret. Summacœli lempcrie amp;lbhindulgenria, adibusamp;vicis magnifi-

ed-- Ço\'âfœcundt^ cis vb=quenitida. 0^^\\à2.\\\\\\Q{m\\\\Vxhrîdgé^\'Draitcn,Stanes, Wc/^amp;alia. Verum interhac omniaIW;-
totius Britannia Epitome: Tacito, Ptolemao amp; Antonino
Longidiniumàicitm, fub Vakm

Tlufnina^

Smria^
Sitm.

Sfliiciualliiiâ.

Cfpida.
■ Fiumlna.
Cäi\'jtmm,

flumina.

Suthßxia.
Sttué.

tas.

\'CMîda. tiniano eàam Augufta. Itaque in notitia Imperij kgas, Prafositué Thefaurorum ^u^ußenßum m Britamia, Eft
Mi Z\'jyM^^.antemverc,

P\'rbsanimisnumeroqtiepotensamp;rohoregentü.

Sita ad Tamisin Éuuîum, agro fertili amp; cœlo dementi. Diftat ab Occano fexagiota millibuspafluum, Pont^
liabei lap-deum vitra flumen, paflquot;. ç c c. x xx. vtrirnque magnificis fpkndidiiqueadifidjsexornatum. ArcS
piçterca munititsiniam, Anglia totius armamentarium, in quaeriam ofî:dnaeftmonetaria.Vicinum Lon*
dino eft VVeftmonafierium, templo, foro iudidario, amp; Regia longe celeberrimum. Templum Regum An*
glia inauguratione amp; kpultura insigne eft. Atque in hoc agro paroicia 7 3. plùs minùs extra vrbem numera-
tur . Flumina
Lea , Coinus, Tamißs^ ex duobus conflucntibus conftans,qui funt Tama amp; Ifis connubio iundiSp
\'fiiimm^ alucjm habet prealtum ,tutum, amp;nauiumquamlibetmagnarunicapacifsimum,atqueexçftuantismarisac-^
mthantonia:nbsp;^ îcxaginta plùs miùus ab oftio L aUcis millianbus. Salmonjbus amp; Sturionibus diucseft, amp; ade

Siîi\'^j.

Soii fertiîitÂs

yrbesiamp;lt;^ppida. . ,nbsp;. ,nbsp;.nbsp;.nbsp;------ -......

quot; ton, vrbecuia, acünciorum trequentia amp; ekgantiaCelebris, opuknta amp; munita Alicr^Wintoma Anglis WinU

d{ßer,FLo\\cmxoöcAmonmoPquot;entaBeIgarum. Vibs proculdubio Romanis fecuhs insignis, vtpote in qua
tcxïiina fua lacra Imperatores Romani habuifle videntur. Noftra atarefatis cft fiequens, fluminisdivortijs
irrigu.a, ab ortu in cccafum porrcdior,mille quingentos plùs minùs pafliis ambiiu intra mœniacolligit »qua:
kx portis parent, longioribusad vnamquamque procurrentibus fuburbijs . Suntamp; oppida
Rtng^ocd, ChriJt
Churchy Whormll^ Jndover, Rumfey, Portsmotith, Cingscleare, Odiam, sUceßer,
amp; alia. Oppida enim mercatoria
î 8, ac Paracia hic 2 5 3, habcntur. Fluuij
/Ivena, sturta, Teß amp;Hambte. surria Bedae suthriona vulgo SMthry^
amp; \'iurry^ ab occafu partim Bcicheria amp; Southantonia, ab Auftro Sufll^xia ab ortu Cantio contigua,à septem-
trione Tamisi perfunditur amp; à Midkfexiadirimitur. Regio cii non admcdum ampla, fatis tamen opuknta^
quà Famisiiticumbit, quàcampeftrisiacctplanities, frugcs mediccritcr, amp; pabulum ben igné producit, pra-
iertim ad Auftrum, vbi perpcrua vallis, grata nemorum, amp; pratorum varieîaie nobilis decurrit. Oppida funt
Gode.minge^ Ockley^ Effingham,Eingßlone, Merton,Croydon, Beddington, Wimbledon, FVandleséorth, TheBourroughcf
Southworh.
Atque hic Comitatus Paroecias i 40. habet. Flumina autem funt, r/^^j;, Molis^ Vandalà ôic quem
dixi
Tamißi. Cantmm vulgo Kerit fequitur. Regio à fitu fic dida. Grandi etenim angulo GaUiam profpedat,
^^^nbsp;1\'amisis afttiario, et Oceano omni ex parte circumfufa, nifi quà ad cccafum, surreiam conterminam habet,

J. e\' soQthkxia partem ad Meridiem, inaqualis eft, ad occafum planior, et fyluis vmbrofa, ad ortum furgenti-
[3, coJlibtîs cxcdfior.Incola, quà à Tamisi ad Auftuim patet in ties portioncs diftinguunt, quaium fuperio-
retn ad Tamisim falubrem fed minus opukntam efle ferunt, mediam et falubtem, et^pukntam: inferiorem
\\ eró opulcntam, fed infalubrem, vtpoi e qua magna cx parte eft vliginofa. Pratis tamen, pakuis, aruifque v*
Vrbsamp;otpida. ^^^^ pomisad miiaculum abundans, nec non cerasis. Habet à. ferri venas ncnnullas. Vrbs pri-
maria huiusprouinciaD//w»«r/;2»«?, Ptol.
Baruernum, Beda et üVilsBorcbetma, Arglis Gy^/f?-^»;^,latinis C^n-
tudria, peruetufta Romanoque fçculo illuftris, olim rcgni Cantij caput et fedt^ regia, ac nunc Archiepiicrpa»
lidignitategaudet. sunt et oppida
Hith ,Rumney, Sandwich, Gratie fend\', Ro(heß er,nbsp;et alia plu-

rima. ^InnuTamißs, Barentm ^Medwegeci Stoure. Suthfexia hodk Sußex Oceano Eritannico tota ad Meridiem
longiorquamla icrrcdoc,uasilittorcincumbit. Mariiimus regionis tradus colks albicantes fublime elaios
haber,quicumexc3etapinguiconftent,frugesaftquot;acimprofi:ndunr. Medius traduspratis, p£.fcujs, aiuis, lu-
cisdiftai^usadmcd .m eft fpedabilis. Citerior fyluarum opacilaîeamcenilsimus . Ferri vcnispafs m foecu^
Soit fertilitas. da eft hec regio. Oppi -a hic Chicheßer, Arundel^ Levies, Vrimhe\'ßy, ci alia. Fluuiolos habet plurimos fed quiè
Cppiaa. Septemtrionaliiunite dFusi,c mftarim Oceanum petanr nauig;gt;scneranis iubuehédislunt impaïcs « JPe^^
fula VViiht quam etiam hac tabula exhibet^dekriptioaeproxima dicemus.

Oppiâi*

HertJordu%
SitUi.

-ocr page 124-

ANGL!

vil t ab VL

Has

nglomm Imperio cômprehenpa holet t MôMm.fiuè
Angleßj, Veäam quot;uuJgo VF^t, larfaj^ Garnefy,

► eprima amp; poftrema Anglia Tabula has quatuor înfulas fub Anglorum Imperio compre=.
î henfashabet : quarum prioresdua videlicet MomSKFèéU^idhrrus Anglic,pollerioies ve^
I ro dua
iarßy amp; Gan/fiy iuxta Gallig littus fua funr. Prima eit iMom Britannis etiam

cfaca, Saxonibus CMomzê, i^nuiîïtioM nai^\'^^^à.
TK^Ö Britannia continente diuifajnlulanobihirima^antiqua ledes Druidum, cuius lóuguudo Ncmim.

plùs minus 22 milLAnglicorun^ latitudo i/.ambitus veto 60; Infuh
gt;nbsp;jJKr nquit Giràldus,
arUa^faxofa, afpecJu inamœm^ amp; deformà^ fuo tempore v iderctur ; nunc Soa fertilitas,

tarnen amoeua, Öc culta eft, triiidqueprouéntu adeôfœcunda, vx-JMaterWalUx\'^wX^h appelletur. lapides
ctiam habet molares, amp;alicubi terram aluminofam, é qua alumeii, amp; calehantum conficere non ita pridem
cœperunt. Re etiam pecuaria fatis eft opulema. Ea autem à Paulino Suetonio,amp;Iulio Asiricola in Roma-nbsp;-

nu miperiü redada,vt ex Tadto Icripiore grauiffimo refert Cädenus.Mul tis póft facalis ab An-lis deuida in ^
corum nomen concefllt,lt;^;?g%quali.-inglorum infula dida. Hocéiiamaddii Camdenus^- Romano»
rum in Bnranniaiam diue genre imperio, Scotos cx Hibernia in hanc ctiam urepfifle .Nam prater tumulos
ïoila circundatos, quos Hibetnicorum cafulas vocanr, etiam locus eft
Tnhericy Cwtdil ab Hibernids denomi^
«atus,qui duce Singi, Bntannoseo loco fuderunt, vt Triadum libro memoratur. Necab Anglis folum vc-
^rnctiamàNorvvegisgiaui.crdiuexaîatuir. Annoenim M. Ae hdredi claftistotaminftilam drcumue-
era noltikm m modum deuaftauit. Poftea Hugones duo Normannid, alrer Ceftna, alrer Salopie Comes
grauiiiimeaftlixerunt,caftrumqueo^r^f^-.Z/zfrn^-adccerccndosincolasextruxerum,verum iMainus Nor-^
d,f?îrnbsp;appulius Hi:gonem illum Ceftienfem fagitra tranffixit, amp; inlulam deprada.us

ccmt. DcincepsciiamAnglifçpiusauonilunt, dcnec Edvvardus primus in fuam poieüatem ledegerit,
ri^^^ ^quot;quot;î^^\'auit ohm î 6 3. hodieque incolis frequens eft. Verum primarium oppidum cenfetur Bell^ Ma.
J^y\\mgoBeaumaTifh, qucdinoriemah par^e tdwardus primus in locopaluftriconftruxit , ôcobfuum CpM.
cuo noc nomme mùgniuit, cum priùs locus diceretur, caftroque muniuit. Ab hoc fecundum ha-
IZfTt\'\'^^\'nbsp;Britannicè Bofur,qucâ ingeftisaienisdiu conflidatum. Eft hic quoque

»nbsp;V Vallorum vrbs. Item iacrum Promontorium quod Angli Holyhead/mcolx Caer Gu^

J\'aRibio viro fando Hilarij Pidâueniis difdpulo vocant. Incola ditifllmi ac validiflimlfunf,amp; Bdtannica
tuntur lingua Anglic^ penitus imperiti,licei- Anglia regibus per annos 3 00 cum rdiqua Cäbria paruerint
^^uitur W^fiue TÄ- BritannisC7^/^Ä, vulgó
ibù TfiecflVik, amp;iWight. Tam modicoautemin^rfluentêr^^^
^^ipo
Solem ohm di^do, à Continente Britannia auulfa eft vt cohafifiè videatur , vnde Britannicum fllud ?lt;£mim.
nomen Guttb, qûoddiuortiumûeno:ai( vt Nenniushabet,fadum videiur : quemadmodum eùam Sidha
ao Italia abmpia, amp; fcda. Latino vocabulo à lecnndo, vt eruditiffimo lulio Scaligero placet nomcn inuenit\'
iX hac htus vicmiia e, amp; nominis aft3ni a e
F- Bum hanc iBam efiè opinari 1 icer, qua vt habet Diodorus Si

itannum deuehere folebant, quod m Galham exporiaterur. tJlîtBim tamen efiè Plinii qua area item co

eacandidum plumbum proucniret, amp; in hac nulla fir,quc d
.nbsp;Camdenus. Hac inter ortum amp; occafum lemiculari fiue ouali figura viginti mill.
Sîtm.

îVieadIn? fquà maxime pa.etxii. mill, paft* expander, ahero

Xtür^nbsp;Terraeftvberiglebaamp;colonoadmodumgraia,adeóeüam\'^^^^

Variainbsp;perdicumamp; phafianorum pafllm feraxj faitumetiam amp;vi- ^mmaiittrn

ouibn j;at)ec^.amis ad venaiionis volupta em refermm. Per medium longo tradu prccurrunt colics qui -varietai.
habenM^^nbsp;profundonr. Quammlana poft vdlus Lamfterianum,^ Cottefvvoldianum op

Sent- • ^^quot;pi^imispannariiscx(3euintur, vnde maximum furgit incolis lucrum amp;commodum. Pars
Pibus 1nbsp;pafcuii, amp; fyluis viret, auftralis frumentari;s quafi tota iacet campis, vbique foflis amp; I\'e-

dat iiSs^^ • r ? extrema vtrinquepane mare à Boreali plaga ita fe infmuat amp; pénétrât, vt duas ferè efli-nbsp;-

Binhrydç Tf /quot;p ^^^^^ ^^^^^^^ vccantur, fdlicet qua ad occafum profpicit Frefh mter Tie, qua ad ortum
o meiuit annbsp;poteftatë primus hancinfulam redegirVdpafianusdum priuatus fub Claudi-

fedt, conceflltnu.?,\'\'^quot;!^/

pherus Merciorn^nbsp;^ hi(garo,qui Britannicosincolas ad internedonem fuftulerunt, Inde VVol.

ï^üit. Pofteanbsp;poteftatem redegit, amp; Edel vvacho Auftralium Saxonum Regi tri.

iublato,fuo imperio .H?,nbsp;Saxonum Rex Eddv vacho illo occifo, amp; Aruando infula Regulo

P\'îEaudada? militefm? ftnbsp;Camdenum.Incolç namrabdliCofiflimiamp;prom-^\'^^^^W\'^^^^-

gintafex oppidanbsp;, ^^^^^f^femillcduceniammfamiliarum infulacenftbatur, nunctri-^^. \'

PonumolimcJï^^./J.nbsp;Inter oppida,cdebriorafunr Newport primarium infojaem.^/M-

^i^\'Cvdortumvelocof^T-^^quot;^\'\'\'\'\'^\'^^^nbsp;Wefimeden dmiàuvv^ vt

habentnbsp;amp; gv/•nbsp;oppidum mercatOrium,A\'^t.\'t;/öA? amp; Yarrnomh qua fuos

qua^cum FForCLc ni, ^^^omiuaParlamcntaria mittunr. Tarmouth hac ôcSharpmre caftdla habent,
P^^P^SnaculoUtmsadoccafiimçftiuumdefeadunt. Quibus ex oppoüto vix duorum

Igt;dnbsp;milliarium

-ocr page 125-

— - *, »

jl-^ 5epten^
trio^

■L^irpe

4!R5

Lee

hot

V

ns

Jfqfel
ord

P.

LJarmaier

rOLESEY.

xi

lUamiath-.
Ï

\'Jónl

Rodi^ù,

f

L XI ^llan ^

tMmic^re\'- i

-Warden.-^

Uajttiaierm ^

quot;hüiiervnffßt\'\'.^

t-l ■wèthûUyvà

gtiru^

^ h

9 T\'

^bv truitj\'- _ ^

quot;^fr\'ombe

■\'Vr

\'^Ll\'mdeffuayne

fc

Ûgnren

.Wntt.^^-^nbsp;ÂWÊ-

ÖJ,nbsp;^^

-Ä fi irai Mnbsp;1nbsp;- - 7------

fWnbsp;htm -O

k^- rr \'

Ban^r

^ \\bt 1 mt\'L^

^^ewburah
0 \\Lhóietion

O- Uanuawr
jß^-

il î t theder

H^Hi

f / it\'^C

m ft

gt; ÎIL
£ il

Llantiaßlan

msüBSSs^ä

Septeiitnn

Rofel
liauen

Bewienbsp;^^

häufe ^^ ^^

\'Bewle
pcnntz.

^oueiL

\'deaneïïrf

SHlî huel^A^l

Onbsp;^

Cajicaii M
Vaief

~ c aftel

^ruhps A:

ri

I

H:

P

viSe 5 San^ßn ^
_nbsp;Chafteayt de

■^Bcçfvitnbsp;b

y

JET âû

-

-_

^^^ C^eZ k Serdcn .

Sânton

Sauïûur

Wrimtye

y\'Beerlade
b

ere

__ jpefi

LiBari^Aiglti a

^quot;quot;TT^ fr-m.-,- ^Jvreri

lAR;
SAT

-ocr page 126-

\'^ngll^evii Tabula«

m\'IIiârfnm interftitiooblacet mrUIlngulœ impofitum Hantonenfis Comitatus munîrnentum. ^mey^

bivir\'^iuibusvelaiismonaftcriolumannoi 13 2.poatum,6\'W5^i//vbiadingeniaexcolendaScholam^^

it /. vrorßey . Wdicowe é cmwe iam tuinoftim, qux in faucibusN£0portm¥xtm\\QXiamp; V 111- conftru»
3cit.\' Et ad ortum aftiuum S^W^\'^wcaftrum tormentis maiôribus, vt ca;tera inftruda. Necnatura: dcfendë»
tis munimcnta défunt, rupibus enim abruptis continua ferie pracingitur, fubfuntque occulta faxa Atque h®
dua infula HttoriAngliœadiacent. Magisad occafum nonnulla iniula Gallica pratenia, Anglici tamen
iuris in alto apparent: inter quas
Gerzgt;ey amp; Carmey primumque Normanniîs, fme Lexobiorum littori quos
Britanni noftri
Lem,-agt;, quafi littorales Vocant, Cafm ab Antonino memorata adiacet, quam Galli nunc ita
contraxer unt, vt
CafAvis Burgum i n Normannia, amp; Hifpani Cafaraugusiam in Hifpania, Gerz eni m illi indigi-
tanî vt
Cherburgh pro Cafamburgo, Saragefifn pro CafarauguBâ dicunt .In hanc olim damnati relegabantur,Pia-
textatusenim Epifcopus i^oLhomageuüs hue rclegatuserat, Papiriulque Maifonius
Infularnlimm Conßantim
vocat quod Conftantia antiqua vrbi obiacet, qua Ammian o Caßra Conßantia dici videantur, amp; fupciioribus
ïccxûLLM^ritonmm. Infula hac triginta plùs minùs mill. paft\', ambitucolligit, cautibus, amp; breuibus(qua va«
dofa funtlcca nauigantibus infidioia) defenfa. Terra fatis fertilis, varijstiugibus amp; grcgibus abuncat, oues
habet multas amp; ex ijs plurimas quatuor cornibusconfpicuas. Multiplici hortorum viridita.e, ac pomarijsn-
defvndévinumèpomishicconficiunt,quodÂ/?r4?»incolavocantamp;Anglii\'i^^é\'. Cum autem exiguum i*

snis alimentum ferat, pro lignis a^ga marina (Fraie vocant) vtuntur. ^a fucus marinus Plini) efîc ludicatur,
adeoque copiofè his kopuhs prouenit, vt fylua condenfa eminus videantur. Hac lole ficcata pro igne eftjcu-
iu^ etiam cinere agros veruadaque latificant, vberrimofque faciunt. Villis fiequens eft, parœcijs duodecim
cxornata amp; caftro m\\xmn^^m^oCMoritorguel colU impofuo mta, cui pro Anglis prafedus conftiiuîAis qui vni-
uerfa infula praeft. Viginti hinc milliaribus ad occafum aftiuum altera abeft infula, qua Antonino
Sarma,
Anglis hodie C74r;?/^appellata, cythara quafi formaab ortu in cccafum proieda, Cafarea quam dixi,nec ma-

snimdine nec foecunditaieadaquanda, paradas enim lanmm ic.haber.ln hoc tamenpiaferenda,quod nihii

veuenofum vt illa alat. Naiura munimentis tutior, vbique prarupta cautium corona quoque redimita,
mquàtirn. interquasSmyrislapisduriftimus, amp;afperrimus reperitur(Angli£;«mi7vocanr)quoGemmaiijlapidesex-
purranti fdnduiitque amp; vitriari) vitrum diffindunt. Hac criam Infula licuti prior hortos vindcs amp; pomaria
varias
arboribusconfita habet, vnde vino è pomis faditio plerumque vtuntur. Portus autem commoditatc
merUorumque commeam multo eft cdebrior quam Gerzey. In extrema enim ferè ad ormm pane, fed au-
ftrali latere lunato finu portus admittitur, cui adsidet oppidum
Vem, longaçlatea, amp; angufta produdum^
bdlico apparam plenum amp; meicatoribuscum bdlum ingruit, frequcntifTimum . Veten enim Regum An-
cliapriuitoorerpeiuahkfuntquafiinducia, amp;GaUisa)ijfquequamms bdlum exardcfcat, vltrodtroqus
hue fine periculo venire, amp; commeida fecurè exercere licet. Portus aditus vtrmque caftris munitur, ad fini-
ftram vêtus eft cafldlum, addexiram al:erum(a;w// vccant)é regione emmet m mpc fatis sdita, amp; mari cir-
cumflua. Quod régnante Maria, LeonardusChamberlan tquesauraïus,amp;mfuiapratcdusnoms operibus
firmauit Hk enim pkrumque agit infula prakdus amp; milites prafidiari) qui Galles óc foemmas nullo modo
ir.sredi patientur . IntolîEVtriufqueinlula funt origine vel Normannid,vel Britones,Gallicequeloquuntur.
Virobique
Vraie ilk pro ignis cft fomento,vd foifiles ex Anglia caibones,amp; pilcium vtrobique maxima mul-
riîudo. Spedarunt olim he miùla cumalijä drcumuidnisad Normâniam,fedcum Henricus primus
Rober-
tum fratrem anno Chrifti T i o 8 .debellaflet,Normanniam amp; has infiilas Anglia regno adiunxit,ex quo tem-
pore Anglia firma fideadhafei\'unt, iicèt
Gallus(profcriptoloanne Anglo, Normanniamoccupauerit, et
Henricus tertius fuo m Normannia iure pada pecunia fumma, amp; Aquitania pofîèflione, cefièrit.
Garnßiam
tarnen régnante Edvvardo Quarto Galli occuparunt, fed opera Richardi Harleßon vaieBtäeCörma(ytcoicm^
pore vocarunt ) illi exturbati amp; Rex ipfi in dignitatis pramium inlula amp; caftri prafcduram detulit. Quod ad
rem Ecckfiafticam pertinet, Epikopo Conüantienfi in Normannia paruerunt, donecilk noftra memoria
PontifidsRom, in Angliaauthoritatcm(quodEpifcopi Anghfaciuntjab)urarerecufarit. laminde VVm-
îonienfi Epifcopo fubeèdignofcuntur. Atque hac de hike quatuor Infuüs, deque Angliatam genm-
dsn quam fpeciatim dida fuft-kient.

fßrtm^

Oppidum S.Tet.

Tmpemm mi-
mtim^

fhräßqmdtlritamicUJnßüßiredeßdef^^.UegatGeo^^

GmlielmumCamdenum, \\oannemLefUium^Kichardum StamhurBum,amp;Rm-^

CtrXey.
Nomim»

Sîtm^

i! !

Garnfy
^itm

-ocr page 127-

NÓRWEGIA et svecia

frmum ^pcundum ArUoi OrbisRecrmm.

J a R^na Norvvcgi=e, Succix acbani^n Sfe!^\'^nbsp;•

b,s Ncme^t^ primo loco luftranda.
^^-^Jënbsp;luod Septemtrioncmnbsp;dinbsp;TT

SepremtrLnalis traftus. HafaTlll um Sfn\'quot; \' \'i»« Septe.mrio- .

quot;dam al,moniam incolis

fitata- minitudiSramp; X«nbsp;inquibuLi: Anim^.

fpte vtacrinfcctusvariosi^s^Ör^^^^^^^

Wtammm eft, Vtreges per eleftioiiem iufdt-cten unbsp;Tf confenfu Proccrum

mum Regesinterueiüunt.j Eftvetónbsp;fecundoantem ad Chriftiernumvlti.

erab.have%aliaimperant (idomTco^nbsp;\'

^dmrbusamp;mpibusV^ raXueVtna

carr i\'P^^quot;^^quot;^ ™^^^ vrbis occuparunt quamincolrrnnntrm .v. . ,
tanbsp;negotiatioillicquotidie minuiturT^^A

Ar^r® rnbsp;ol\'quot; Tromden, Metiïpolis St,s NnVvv^ \'^«\'^quod templi nomen eft licdi-

jöiua^viqiie ad Ruflla^ firics «^ubematnbsp;^ampiiüimum iilms iittoris Is!

quot;vutationem. vlfme\'ftnbsp;quoierpeiis m\'immagüimdinisintrrdumapcaret norten^^^^^c

-«\'Hmatasefttqa^\'.\'^.^\'quot;-AnnofiluttsM.D. L,f.altéemincnslu 4 quarcTm^^^^

-ocr page 128-

2-f

-ocr page 129-

i\'VECIAE 5EGNVM.

^nbsp;Ä^^rwregniim vctnscft, mcmînit eius Plinius $ habet ad cccafumNorvvegiam; ad Boreamlappiam Stroth-

*nbsp;mam : ad ortum FinlandiamjBothnico finudiicrctam,amp; Liuoniam maridisiundam, ad Auftrum, Gothiam«

\'^^di\'fertiiitdsnbsp;^^omnium Aquilonariumfertiliflima:agrum habet vberem, maria,lacus, fiumina pifcium variorü

_nbsp;\' piouentu foecunda : meralla ériam plumbi, ferri, arris, amp; argenti, quod circa Slaburgum eruitur purum. SyU

x^mmaiumnbsp;^cf^aas, amp; meilificio nobiles. Creditur duplo fuperare Norvvegiam amplitudine, fertilitate, agriqi

ijärtetdi. bonitate. Quibufdam tamen locisafperaeft,amp;falebrofa. Incola:viribusprœftantesfunt, ftrenui«5c bellico-
ïmftrkm ma-^^\' Hçc per ind^genasamp;domefticos Reges fortiter amp; feliciterdefenfaamp;amplificata cum aliquot feculis efiet^
mam,nbsp;tandem ad Dania: Reges deuenit : fub quibusannis amplius centum, jam aliquantifpcrobtemperans, jam e-

cfdem pi\'îEîextu non feruataru m Legum in coronatione iuratarum excutiens, mirum in modum fiuduauitt
Kodie au tem ad fuosiiidigcnas iterum de{ciuit,amp; ex illis fibi Regem con ft itu it. De eius folemni creatio ne»
ficfcribit OlausMagnus lib. 8. cap. i.
GLonofimdommcmfiitunonominèwunkipdium^fm^
mibm traSta, in fm exordiopr^ipit, vt incok Regem eleBuri in Suecia, Senatores, ac Proceres, nuntyqm omniurh pro--
uinciarttm, eommunitatumcudtatumque Regnifr^zdiBiconuenireteneantur, in ^rchiepifcopaii ciuitateVffalenfn vndê
mnfroculefl läfis camfeliris amf lm^ahincolü CMoraHen iipfellatm, in circuitu XII. continem lapdes faulleminore for-
ma numifrmatosün qu^ Icco^rxdt^ît Sendtores, feu regni corßliary, acnuntij conßuerefolent. ibidem ex Senatu pr Mi-
^uus Orator, circuwfpeóleprcponit, quam neceßariumßt pro Regni, omniumque incolarum übertäte, in vnum Regem, tîÊ
Primtpem c-ûnfentire ,prcut à maioribusßpra talem kpiätm, quißrmitate f gnat^prouidmtim fuerat obferuatuwes exhor^
tans vt libero, quem veänt voto, quantotyus ex mmineprofequmtur. 1s[jc mora prolixa interuenit. ^i bonumpublicity
regnique gloriamjpàcem amp; concordiamßn per tueri vtßs eSl, qui priuato regimine nullum Ufer at : quiviamp;or in bellk fre-
quentius fuerat: qui totius fcp\'di tuste viuendo famres (ortitusiil: qui legis (ir religionis amamior eß; is omnium
mntiorum provincia Htm vnanimi cm fenfu Rex afp ellandus elevatur: eo tamen refpeciu, vtßßiim Regis, frater, aut con^

I \'

Vfhêh

%,,

: ■
• ■

IS\'-
Ii-

il I

III M

Semteres.
Mores.

tP

Ci illi m iurare cogi tur. Prouincise huius regni vadae. Aliae Gothic£,yt OBgothia,c\\xmsLiMopia. Metropolis.\'J\'F^-
Lacu
Veiere abOricntälifeiunüa ,c\\x\'m$Scara Epilcopifedes. ÄuUraiisCothiaie\\iSmalandia, Tuifciajfequot;
rendia,
cuiusr^;filt;7pracipuun\\Oppidum eft . Mi!ringiaamp;:.ln{ul3.Celandia,âïccBorghûlmmmmâ^^
riCie ÇmSuecic^Çùmvt Oplandia, cumbVpßiiaä.dS3}amCna.,
in centro Suecix fedes Archiepilcopi ôc Scholae pu
blicîc . \'Multa hic videre eft Regum Suecia; fepulchra.niagnificé fplëdi deque exftruda. Et
Stockhoimia Empcs
rium nobile amp; fedcsïegia, munira tùm natura tumarx: Sita eft in paludibusinfiarYenetiarum, nomen-
qUe ex eo habet qiîod palisfundatafit. Aditus ad cam ex mari Eco peranguftas fauces MelciiprcfundiftTimo»
alueo patct: eaque capacitatc maie admittit, vt nauçs Gneraria\' pafiis velis in portum facilèin\\ ehantur. Vetä
turris
Waxho^mia^ è it^ioiïtJyigm, itaingiefium asßant, vt inuitis Regijs pr^fedis, ibidem excubantibus
nullae ingredi autegredi naués pofiint. Meridianae Meleri ripa: Sudermannise Oppida
Strengene^ Epilco-
pi fedes amp; a\'rx
Grtphifh^tà2is^2xem\'Nericia Ortho arx pracipuaeft. Occafum verius Weßmannia regio ^ vrbes
quam aigenii mctallà lunt praeftantiflima:adcovt artifices ex quindecim argenti libris vnam auri
cxtrahere dicantur)nbsp;lacuimcumbunt. inde verfus Occafum a;ftiuum D^/woccidua,
Eea^Solies

Dalia,ä lacu Solion ficdenominata, iacent, qu£e tres prouinciç vnacuni maiore parte monranarum prouincia-
rum, fub Epifcopi Sarofienfis
inipedione contiuentur. Ibi vena; minérales, quae or;um verfus ad marc Balthi-
cum, ÓcfinusHelfingiitet Giofienfesfefeexiendunt, öccaium verfbsper VVermelandiamadOceanumoc«
cidentalc ferè nufquam interrupt, quiri ibi metalli aliquid, argenti, cupri, plu nibi,ferri,chalybis fiiie fiilphu-
lis eflbdiatur, porrede fiint. Oplandia: vertus Boream finitima
GeHriiia, inde Helßngia, poft UHiddeipadia, vi-
tcrius
K^ngermannia Boreaamp;Notia.lndeNort Betnia in WeBbotniam amp; OUBotniam diuifa, longo terrarum tra-
du diifufae provincia-, Tandem Boream verfus
Scricfnnia, Lapponia, Biarmia. Has proprias Regni 5uecorum
prouineiasantiquas, plerafquefinusJ5lt;?mf»5\'exEalibicoin toie£.m leda Torcniam, amp;vliracirculum Ardi-
cum porredus àEinliandiaampliftîma peninfula dirimit: cuius apicem
Jlandia iniulç verfus Meridiem amp; /sb0
pifcopi fcdes, at verfus Boieam Wiburgumrenenr. Diuiditur Finlandia in Notiam amp; Borcam, quibus ISlatagu*
dtaÇu^zïïoY
amp; inferior , Sauoloßa,TauaHia, Einnonicsregiones latè patentes adiundaefunt. Inde trans Fin-
îiicu m finum
Core lia çmu^ Hexholmjxexholm forte meiropolis eft, amp; Meridiem verfusnbsp;in qua Louati

fiuminis Noucgardiam allabentis, quem Ajaecolœ vocant, oftium : fupra Qo^oxzmJngria, cuius Tamagrcdamp;
Sûlonfta,
cuîusluanogrod è regioneiNeruœ, arces funt pracipua:. His contiguœ verfus Meridiem funt Ltuonic^
Uthomm^m\\\\\\nQ\\\'amp;
,a2^r»4adReualiamamp;Pcrnouiam vlque pertinentes. Jllatttacia,cuiusNertfd -.Wiria^
cuius Weßmberga : J^iÄ,cuius Epifcopi fedes amp; infulaD^^^^ . Quœ regionestrans Finnicum finum
plerœque omnes,Ioannis tertij Regis virtute acfœlicii ate regno Suecorû noftra memoriaanno
m.d L x x x i.
primiim accreuerunt ,cum Reualia fponte Erico x 1111- Suecorum Regifelubiccifîet,anno m. d. l x i. A-
•nbsp;quisgaudetSueda, pifcofisriuulisplurimisiegionem perlabentibus, atque ex lacu in lacum ducentibusvt

^^^f^V^ fluuij fint, anmanufadiaqua:dud vixdilcerniqueat. Interfluuiosautemi:*^/;^, Balecarlia. Terraipfa
Crj)\' \' afpgj.^^ montibus fyluilquefiequenriffima. Subdiri autem huiusrcgni, vtin alijs, paitim Ecdefiaflid partim
laid, eique aut nobiles aut pleba:i funt. Inter nobiles funimus eft Fques Auratus, à Rege virtutis
e\\ go folem-
niter créât u s. .?ra:fedurae per indigenas admini ftrantur. Eft ôc ibi Marschallus, Cancellarius amp; Senatus R eg-
ni. Incolç porrosicum
Germanis conferantur, dvilitatis minusdnduftriaecertèingeniiqueforîafièplûs ha^
bcnt. Vtpotc quouis eorum ruûico, omnia penèopifida, artéfque mechanicas callente.

-ocr page 130-

ö a\'mi

Il E G N î

tu

Politicus ftatusi

 K î À îlepûm àmpiuiîi 5c Vâldé populofum, vûîgo Danémarëhia quafi trâaus û^
^uci^gîoDanorumappellatur« Qi^âutèmhorumDanorumfueritorigo , ne Danis
\' kquot; A?*^ ipfisatis conftat: nifi quod quidam à Dano ipforum Regc primo:3c aliqui à Da-
his Aha? poptilo eam répétant. ^ Dudo autem de S. Qnntino fcriptor antiquus, Guili-
elmo Camdenörëferente,eösèStahdiainCimbrorum veteres fedès deuenifte afterit^
Videnmrautem abaquisdicli: quia AH A âpud illos fiuuium fignificat amp; ipfi fe Dàneman
quafi
Viros aquaticos amp; fluuiales vooint. Eft fane tota Dania peneinfularis, vt dcfcrip»

rtofirfquot;^^^ ^ r vniuerfum Dania,in prœfecturas centum odogintà quatuor,qî^HAERETvocan^
tione quam pr^telt;ais legum Danicarum peritisadminiftrantur. Habet Regem magis ex Procerum eîec-
po rapidibus ffucceffione: Eius eligendi vctus mos erat, vt cum fuft\'ragia ferrent, in aperto cam-
îam mo«!or ^ ^ ^^^^^ nempe,fubicôtorum lapidum firmitateconftantiam eledionis dêfignantcs.
i^c^ni ducr^quot;^quot;-quot;^ ^^^^^ li^fnï^ in Ecclefia D. Maria; ante altâre, amp; in Ecclefiam pra^didam à fenatoribus
familijs attr^K,quot;^\' quot;^%niaRegiaillispraferuntur, vtfuntenfis,globus. Corona. Neque
Hïec funt proprijs
î\'oftea^eoHnnbsp;reliquisfere rcgnis,fedvt quifque virtute, ac dignitate pr^cellir, ei munCriadhibeturc

^m 5c leho-nbsp;articulos prafcriptos ^ qui in vfu ante àUquot tempora fuerunt, fe fttidé feruatu-

\' ^^ confuctudines regni defenfùrum, Deinceps vngimrab Epifcopo
Pr«fiantnbsp;iUiCoronaimponitur,qui Maieftati (ux tunciuramcntum

auratos leninbsp;nonfuerit facUm. Rex poftea ex nobilirate amp; proceribus militèsaut équités

ïiiâioresnbsp;defignat, qui antea in bello aut pace egregiam operam praeftiterunt; Et fie

îïc fubesitnbsp;optimum politic ftatum amp; monarchiam Conftituerunt, nec vlla vnquam natio illos pla-

vvagienfêsm^nbsp;At contra populi feprentrionaIes,vt Dani, Sued, ac Nor-

«ibus hiftnHnbsp;Europam deuaftarunt, in nonnullisqi locis régna conftituerunt. Nota cft enim om-

inltalianbsp;Italiamexpeditio,GothoruraHilpaniaîfubaaio,Longebardorumre-ni

Carolnnbsp;Normannorum in Gallia habitatio, Regni Neapolitani amp; Siciliç eredio, Gotfridi con.

quinqucimnbsp;pcraliquotannosfubiedio. Canutusetiam Magnus

3 .Imne«.^?^?^ tenuu,Rex enim Dani^,Sueda;,iSîorvvegijE, Anglias ac Normanniç fuit,nec non Henrid
P^atoris locer, vnde hi veifus extant.

^f^etmrariqmsgarmU ïaudihus efert

Gracia, qmiaäat Romafrferba, Dûtes,
■^amca non v LU veterum virtutefecundum
^didit, hj/hermterraprofinquafreto,
^^amihi Magnipepererum imlytammem

^inquepb Tmperio Régna fuere meamp;,
tMeßbi delegit focerum, qui tertius orbis
t^rbiter, Henricus nominefiept ra tulit,
luftitiapraclarm er am, reges ^potentes
Subie^os docui legibus ejfe fuis.

Éx

^iberam h^ rnbsp;amp; terra mariq; in proftigandis hoftibusfœlidfllmam.

^^i^quefilh^nbsp;digendireges, vtadhuchabent,fedplc.

à famili- linnbsp;Regis defignarunt,nifi cau fis fuffi dentibusimpcdirenmr, nihilominus tamen

^^inioresfihnnbsp;bello non permiferunc.

peditiones f f ^^^nbsp;prouindas ablegarunt, cum partidpes Regni fieri non pofiènt.Inde tot ex-

^t^ocaapt quot;nbsp;omnes in patria honeftum locum habere non poftent, vel

^^nguinis ab^ Anbsp;adipifcercntur.Scptentrionales enim populi funt multarum prolium, propter

dus, appetitumnbsp;caliditatem, pugnaces ac rixofi, plurimum comedunt amp; bibunt ( Aer enim frigi,

ßdd tenacesnbsp;Optimè concoquunt, proptereaetiam diu viuunt,formofi, long« ftaturä», fagaces ac-

^»nos nonnullinbsp;quodReges ipforum valde diu regmsprœfuerint^ multi 30,

^^ Vitra 40. aliqui adhuc diutius.

Politiâ

Quinque funt Status fiut ordincs totiui
Reipublicae Daniae»

^ R I M V S, eftRcgi^faniili^.

5ECVNDVS, Nobilitaîis,f€dfGicnduminternobikshosnulloisfféComitesautEarones:fed

E fnbsp;osiî\'»

-ocr page 131-

SÎnbsp;DANÎAË

fcrié maîomm nobilitatcrti demonftrarc pofie. Clypcosgêftartt fimpîîces,qiios miirareâutâû-
ïrc e dedecon efle anriquitaîi illorum putant. Viuunt adhuc nonnulla:familiae, qu-^adfuerant tradationi
ip\'Cï Carolum Magnum amp; Hcmmingum Danomm Regem fuper Eidoram fiuuium fada^, vt VREN amp;a-
P j. Hi poifident fua bona cum minori ac maiori fiue capitis iurifdidione, liberam etiam habent venandi au-
cupandique pote ftatem in fuis bonis, quemadmodum Comités in Germania. Bona illorum non funt feu-
\'
dai\'a in toro regno, led hereditaria fîueallodialia. Omniacaftra, prœdiaac bona, tam mobilia,quam immo.
bilia, à pareniibus rdida^que diuiduntur inter fratres: Ad ea fbrores ctiam admittuntur ex fmgulari priui-
legio\', ita tamen vt Frater duas partes, Soror vero tantum accipiat vnam, filijfque arcCs ac caftra cédant. Sic
multa prïedia ad primogenitum venire non poffunt t fed diuiduntur. Et nonnulli ex bona tamen familia
prognatiamp; virtute pra^diti, poffunt per matrimonium, Regibus aduuantibus, adamplas pofîeffiones pro-
moueri. ExhocordinédigunturfènatoresRegni,quorumnumerus28.rarocxccdit.Senatoribusomnibus
décréta honefta alimenta à rege amp; Regno, finguli enim arces habent, tantifper donec fenatoriam obtinent:
dilt;niitatem, de quibus nihil Regi contribuunt, fed tanmm coguntur aliquot équités alere pads amp; bdli tem-
pS-e, amp; quandccunque à rege vocantur proprijsfumptibus Regi in regno praefto effe. Si legati extra regnü
ableganîur,honeftè illis prouidetur exfifco,vt tanquam Regij legati prindpum morcin itinere viuerepof»
fmt. Reliqui nobiles etiam habent fufleniationem hondlam à Rege, fniein aula viuant fiueab ea difcedant»
Kam habet Rex praedia, qu£e Danico idiomate VERLEHN INGE fiue beneficia vocantur, his pro-
uidet bene de fe, regnoque meritis ad vitam,aut aliquot annos. De his coguntur alere aliquot equites,amp; fifco
certam pecunia; fummam fmgulisannis dependcre, eo tamen modo,vt pro labore amp; proprijs feruitijs etiam
aliquä parte lucri accipiant.Efl: etiä falutaris conflitutio in regno Danie,qua Rex bona immobilia prohibetuc
emere à nobilibus, ob eam caufam, ne aliqua diÜcnfio inter Regem amp; proceres regni oriatur.Rex enim alio-
qui poflcr qutedani loca cuperc,quae nobiles vendere nollent: proinde per hanc confiitutionë huic rei à Pro-
ceribus regni optime prouifüm eft, licet tamen Regi peirmutare bona cum nobilibus, contra nobiles nul»
la bona polfunt emere à regi j s ru ftids. Nam aliqui ruftid habent bona haeieditaria amp; feré libera, vt ante-
adidumeft.

Sequuntur nomina familiarum pr^cipuarum nobi-
lium, qu^ in regno Danico inueniuntur.

D.dcKaas,D.Guldenftern, dcMunck, de Rofenkrantz,deGrubbe, de VValkendorp, de Brahe,
de Schram, de Pafberg, de Hardenberg, de Vlftandt, de Bing, de Belouu, de V Vipfcrt, de Goce, de Sehefddt,

de RanzovT, de Schden, de Frefe, de lui, de Bildende Dreflelberch, de Green, de Brockenhufen, de Holke,

de Trolle, de Knutzeil, de Biorn.nbsp;, r,nbsp;. r , , «

Dei-eheftede delenfen, deStuege, deMattieflèn, de Lunge, de Banner, de Luck, de Raftorp, de Krufen,
de Fafti. de Lindeman,de Suuon, de Santbeke,de Quitrouu, de Lange,de Gdfchut,de Glambeke,de Krabbe,
de Marizer,de Kränge,de Achfd,dc Beck,de Ruthede,de Ncgd,de VVitfelt,de 5plit,de Ofren,de Appdgard,
de luenam, de Podquot;dfen,de Reuter,de Podebulfen,quifuerüt quonda Barones ex Ducatu Pomcrania; qucrä
familia adhuc ibi inuenitur. De Yren qui vixerunt Caroli Magni tempore,de Blick,de Galle,dc VVogerfen,
de Bafti,de Solle,de Daae,dc Bax,de Bafdich,de V Venfterman,de Hoken, de Lindow,de Bille, de Ruten, de
Hundertmarck, deHeidcrftorper,de Wolde,de P3pcnhdmb,dé Spar, de Falfter, de Narbu,de Worm,de Bilde,
de Bockholr, de Budde,deSuuaben,deSantbarch,deGram,de Lutken,deVhrup,de5pegd,deBammelberg,
de Rofenfpart, de Duue, de Hube,de 5chauügard,dc Muft,dc Gris, de Falcke, dc Brune, de Laxmam, de Du-
ram,de Baggen, deNorraan,de Gofs,de Matre, dc Rofengard, de Totten, de Ronnouu,deKrumpen.

Ex hac nobilitatecligitur pra:fedus, fiue Magifter aulze.Hoc officium fere eft tale, cuiufmodi Maior domus
in Gallia, Isenim plerumquèrefidetHaffnia:, tanquam Vicariusregiusamp;dirigitresàRegeadfcdeftinatas.

Ddndc Marifchalcus tempore belli amp; pads ea quae ad expeditiones pertinent procurât. Admiralius naues
a-dificat,
veteresreftaurat,amp;fingulisanniseaordinär, quçadtutandumOceanum amp;resnauticas pertinent,
habet amp; is fub fe conftitutum adhuc alium Admiralium,amp; in singulis nauibus prafedum cx equeftri genere
prognatum.

Cancellarius regni^ad hunc cx omnibus prouindjsac infulis appellatur,à quoad Regem amp;Senatum regni

appdlatio vidlllm deuoluitur.

Singula prouindœ diuifïE funtin H A E R R ET vt vocant, sine indiœcefes, fub quibus multa: funt pa^
rochia;, ibi primum
de iure difputant, si xixx fuerint inuicem ortae. Hinc licet appdlare ad ludicem terrx
iftius.
Ddiide ad Cancdlarium, poftrcmo ad Regent ac Senatores,ibi finalis fentcntiapromulgatur,hab^
ius fcriptum, compilatum à VVoldemaro primo, Epifcopis ac Senatoribus, Legi natur« valde congruum,«:

-ocr page 132-

©s

nou m^ulmm àRomâms Legibus difcrepans/ca quo vigorc huius rttdtoCitiuslltesfincmalTequi poffinr,la-»
taque lententia paratam habeat executionem. Primi iudiccs si iniquam tulerint fententiam in dimidiam par»
tem oonorura condemnantur, quorum Rex capit dimidiam, amp; Mus fententia iniufta, alteram partem. Se-
natoribus adhibuit V Voldemarus primus fni fallor )Epifeopos, quos rurfum Chrifiianus 3, propter certas

Gaufas ac rebellionem amouit,

^ CanceHarius Regis, qui plerumque in aula Regem fcquitur, habetsibiadiundosy. vel 8. nobiles fecrera-

nos et Icribas, et omnia negotia tradantur à Regeipib. Si autem aliquid magni accidit, vt de pace aut bello.

Item de tœderibus ineundis, de finibus defendendis sit dehberandum, Concilium Senatorum â Rege indici-^

wr. Nec licet Regi vllum tributum imponere regno ac nobilium ruüicis, abfque confenfu Senatorum et
Procerum.nbsp;» ^

Aerarij item praefedus, qui omnes totius regni reditus, tam caftrorum, quam praediorum, nec non tdo-
nia ram quot;j^ari, quam terra colligit, rationes audit, examinat, inquirir, quitantias pecun iam offerentibus
%endiumnbsp;etfcribas multos ex Plebe, pro quo labore habet annuatim

TERTIVS, eft flatus Ecclesiafticus, in quo fuerunt Epifcopi feptem, vt Archiepiicopus Lundensis, E-
piicopusRofchftdensis, Otthoniensis, Ripensis, V Viburgensis, Arhufensis, et Slefvvicensis, ad quem ca:teri
cuam Canonici referuntur.
hi habent décimas in regno: qux tamen in prouindjjdiversis, divcrfo modo
miduntur, dimidiam partem decimarumpcrcipiunt Epifcopi, dimidiam Rex, aliquam Canonici, paftores,
pars etiam adaedificandas ecdesias contribuitur. amp; quantum ad Pontiftcium iusattinet,femper in hoc regno,
quemadmodum etiam in Gallia, nominationes amp; ordinationes pra;laturarum, Epifcopatuumque, à Regib%
u hoc vfque tempus collate fuerunt, vt etiam ex refponfo VYoldemari primi Regis Dania;, vt arbitror,quod
nic arinedtere hbuit, conftat. Cum Pontifex Romanus à Rege ha-c amp; similia
poftularet, fertur refcripsiffe
vex :Regnum habemus à fubditis, vitam à parentibus, religionem à Romana Ecclesia, quam si repetis, remit-
perpr^lentes. Et quemadmodum CaroUQmntiprudensdecretumlaudatur ,quodin pofterum Ecclesi-
iticœ perlona; nullam rem immobilem coemere poftent, abfque prindpum confenfu. Sic Chriftianus ter-»
us arque prudenter conftituit, ne Ecdesiaftid aliquid vendant, abfque Regis expreftb mandato. AUoqui
dsnbsp;optimè prouisi in toto Regno à Chriftiano
3 -piae memoria;, amp; fcholx particulares multis in lo-

eiect^, veluti etiam in Iflandia du^, vbiétiam habent propriam Typographiam. Vna tantum eft in to o
egno Academia Hafnix,qua;fundata eft à Chriftierno primo,permiflu sixti Pontificis, Anno Chrifti 1478,
^^m f ridericus lecundus, quanquam bello suetico feptennali erat implicitus, lamen locUpletauit, amp; eius
Ptoventus fexaginta millibus thalerorum auxit.

A R T V »Status cft Ciuium amp; Mcrcatorum, in vrbibus ae oppidulis habitantium : Hi habent pro-
pna privilégia, quibus fruuntur, amp; his attributi funt agri proprij
ac fyluse limitibus circumdud^.. Hi etiam
^-^^etcent in agro amp; man in omnibus partibus Europse. Ex his quemadmodum etiam ex ruftico-
rum hberis diguntur, Epifcopi, Canonid, Paftores, amp; Senatores vrbium, ^crib£E in caftris amp; ardbus, magiftr )
c gubernatores nauium, aliqui etiam horum praeficiuntur teloniis, I udida omnia minora ex his confti-
muntur preside interdum vno ex nobilitate.nbsp;\'

^ I N T V Status eft rufticorum, horum duo funt genera,primum vocatur, Treihunden id eft liberi Colo»
o \'...quot;^poftîdent agros haereditarios, paululum tam en inde singulis pendun tannis. ni etiam metcatura
tJnif^^^^nbsp;seruitijs pr^ftandis non opprimuntur, nec tributapendunt, nisi confentientibus

Ecdes-^îî^^^^^\'^quot;^ \' ^^^^^^^^ ^^ ^^^^^^ ^^^^ poftîdcnt bona haereditaria, fed à Rcge, nobilibus aut
agti coniiene^^^^^ ^^ conducunt, et fervitia multa inde dominis praestare coguntur, prout cum domino

Plem^n ^^^^ \' ^^ Politia Danica cxponenda mihi fuerunt, ex quibus patet monarchiam Danicam,
Rea-nbsp;optimeconftitutam,nobilitatëquc libera dedionê i?egisleper habuifîè,atramen exfamilia

difte^^^\'quot; ^tiam didum eft, vnde hoc commodi confecutum eft , ne Dani inteftina habuerint bella ac
nobT^\'*^*^^^^\' ^^^ ^^^^ fuerunt inter i?egiam familiam,quas tamen cito compofuerunt,interuentualiquot
les m Âe^n^^ÏTquot;quot; -^egum filij nullam capiant regni partem. Deinde cum omnes fint tantum nobi-
fusf fnbsp;Comitum Ducumquenominaamp;titulosignorent, nullus tantis aftiuit, vt ijs fi-

nia fnbsp;opponeie audeat, eo quod inter filios amp; filias femper diuiditur paterna h^reditas\'. In Da-

temnbsp;^ft Equitum quos abornamentis, quas illis rribuuntur auratos vocant: fed illa nemini nifi

pubh^^m^ n^^^ f ^^^^ republica merito confertur. Ita habent i?eges Dania; optimè florentem rem^
mino terranbsp;vnanimes cum i?ege vt natural! fuo do-

Tl AN VS \'u ^^^^nbsp;reiiftere queant. Huic i?egno florentiffimo hoe noftro tempore prœeft CHäIS-

maximus cSeruer\'^quot;\'^quot;^ ^^ cumomnibusÄnatoribus ócnobilitate totius regni incolumem Deus optimus
uer, eique tranquillam amp; padficam concédât gubemationcm, ex animo piecor.

^ i

-ocr page 133-

fr-
. ti -

O\';\' ..
■ -i\' / : ;
■■ .-\'.ri-j\'l

/

ÎWnbsp;• -

K .
lt; ■

s.

P\'

, ir:..!::

V \' «

-ocr page 134-

dan 11

11 tabvxa.

Qua lutk Scp\'tcnitrionalis partem\'

compleélitur;

bepiemtrionê in modum rcninn^

re nautis ce\'eh,nbsp;veifus fe exiendens, iuxa So^n, „k r T /fnbsp;qua;

«aximam ^nbsp;coarftata dcHnit Habetau^m h \'nbsp;^ vadofum i js in Iccis ma-

nu\'tixcft vrjquot;nbsp;eft,atqueabundät tót bóVm

n^xmam t^nbsp;Ëihfcnmh •nbsp;P^-uitolim, .

iiAm-Zquot;quot;\'- . .

s.necfe-^quot;quot;quot;quot;quot;\'quot;«\'

quot;OS Ofto Vfaü^nbsp;\'^«quot;quot;Sifi\'^^^ait Roms. Dumuitautêtn het tóinn, \' quot;quot; Aöumque erat,

CimbSu^quot;quot;^nbsp;Matij quintum,iquoa™S

«ï^oruo,^ Ambronum. Sed quoniam roctcotectt

»pponcvrcnnl

xitv itiuiua iJUIIUi]

pcfitumnbsp;pti^fcriptumque foneabSuira?o„\'^quot;\'r\'rnbsp;\' amp; «i

«mpoffcir°m quot; f ^nbsp;rnbsp;quem

\'^ndente^nbsp;pnncipioinietiora Afi» penetralia ten^S ^ fop^g^tos efle Cimmetios, om-

S^tisÄ«nbsp;CimbricamcLtfoneWaS^^^^nbsp;Pquot;quot;quot;\'\' ^^^P^rad«ci.

-ocr page 135-

I T l\'T] quot;r^ê

%9

\\o

zo

rxizizbpôzi

zo

quot;ni I I I

jfellewat

.4ßor

Su^ede

i; I-

Joek

zo

ojCcmumnbsp;^quot;•Ätts®^\'^» i X^r-num ^^zprpj^ ^\'^fi\'^

^^^nbsp;^^^nbsp;^nbsp;lîdÉI

° KircMcrp W guhelçf\'

o \' ^Jnbsp;^lodorp Bao-\'^VV\'^

Bleßcr^rnbsp;aj-omum **

\'^\'^ftm-m iamp;aenti ^ «

Snbsp;Q ^^BVM o

h^fifana- ^^ „ -
o
nbsp;- o c „

Jiarßce

der

o ^

Semetftede J K^-^j^m^

^ iCiÄ/önr o °àafiiri

o VZamp;f\'n^T

s Ni.

^c/m

J50

^rhußn

° CJamtnmß

oß, quot;

■ 0- -rnbsp;Ä/o

^nbsp;- ccmmiim

^erm ^

30

zc

j f I

l\'.r r î

-ocr page 136-

DAMIAE ÎÎTABVLÂ.

iorcsdic! ptôbareq\'^cant, non intelligo, Bifvprolatronibusmilitcseonduaitiosacdplamys quomodöPïaü»
tia:^ mi!e:.gionolas dixit

tijr i iu.a,£has idre.ulïfleadpecubaremgead morem beiligcraBdi, vt quçdandeftims latronum moreiniuU
tiba. fuimmos opprmicrec : atque i-a memorarimpetuofo liloruri^ ir.curiu percullam Italiam timuiffe quii
pn em neqaedc nomtue nequedegenitaH ftde notam, rcpentine nubis iuitariuis eeruidbus irgrueie inÏd-
k aûcr, a que eo modo dixit
iL Vopucus Proculum Imp . Germaiios obtriuiflè, nunquam alitei quam larro=,
cuandi pugnauresmodo. Hadenus lunius. lutiahacin quatuor ledes Epikopalesiatifllmc p^niesdivi^

. Praftdm-as triginta, Civitates leptem, amp; Regiasarcel decern habet. ^ Kokült

^ ^^ ^egmaDororheaChriibanucrtirvidua,kholamruisfumpiiteinftmxiI odVtótó Prafeduii fr

Cl vr a.es lepten. amp; arces qumque habet. ^rhßum five ^rhußa, emporium eft cdebre ^ob ponum, quem
n.gens
Illud pronimitorium Heilems eftcit, quod ab arce regia Ivalloe, per ditionem Mols, vfque ad a riftl-
mum montcm,nbsp;ad duo nnlharia protenditur, amp;tamfiio, quam infuMrum aliquot obiedu

plaodum nauiis a quor efficit Sub hac Diœcesi infula funt Samfceßidm, Tuen,Hîarme, Gemoîonk {cmC
tumHiarniUgisceebris,./..^^^^^

^Cuiit^eslexhaoet.

%xvc venßua, id eft, Vandal^rum terra amp; Sedes, P. ^fcduras kx, Oppida tria amp; arcem vnam habet. Hk eft m£l
^iiberg ui quog gantum monumentaconfpiduntur. Adiacentiniula Gryihoim, Hertzhm, Tydéoim amp;a!
lia. In hanhare^eft mpes viknda altitudinis,
SkarrmgHmtà\\à2., amp; in oriidus Syrtes, quas SaidoresiBrX
t^rTÏnbsp;PraWasqiatuor, oppidumvnum\'ior^rn^^^^^^

vmcmiXWyZ^diaber. Infula et adiacet vna,nbsp;dioecesis Prafedurasfed^c.rCivitatS

tres,amp;toridcma;cescompkditur. .Vibuigigenerakcondhum triumvirorum nobiliiTimorumA\'faoier

turimorum decaasis civihbus cognofcendis^amp;dijudicandis, toto ferè anni fpatio continuaiur. nifi i^îaml
içfundi^omsmokl i,s dcfatigati,fempr^^^^^
b cçCheifoncficalus,querckdefimbusamp;hcreditammcon^^

niad.erüoncs,cuiufmodifuntcades,adtilteria,funa,amp;venefidicrimina defèmiitur. Adïr.*^,^^^^^

Mt.nbsp;fcad Sohsortumaftiuuminfiedit, eft ille luiiaangulusquot;^ Xei^^uk

oaatis adeo ^brmidabihs. Nam ingens dorfum amp; Syrtis longiffimè fe in mate protendit^ vt oui
tra pet-icah raemm eflè volunt, non propius, duobus miliaribus;ad üttus accédant. Tak eft\'
omne InH^iTtquot;
tus occidentale, vt qui in Norvvcgiam,ve! ex Oo^ano in Orkniem navïgaie intendunt,loneo drcuitii U ^
c Laie cogantur. Sunrtamen quatuor omnino montesin hoe longiflimolittoie, cx quibus naut^fi^n?

bentobftrvationesamp;indidaJncülahuiustradu^pifcaturäexccemXumauteportum\'eLfidamLvh^^^^

tionetnnoiihabeant,navesfuase)cahovenientes, convccaüs in fubfidium fodisamp; vicmisex rnarimtln I
pertmhunr,viqueeo,quofludusmaiïstrankendere,calquekvandomndendo

Copioiiffima bic m marl variorum pifdum, a-que inprimis akcum captura lngt;er fioniam inlülaramp; u
nes te e Dam, tam marmis quam fluuiahbus piki busabundar, corum nomina ^x icanne Keltofi a^^^^^^

^replacuir,quideh.shuncinmodumfcribit:£ftautemhacCimbiica tdlus, omnisgeneâ pS^^^
q.e^onahuiusoccidentahscommoditasaftimemr. Notiores igitur apud nos vrtiuiie^

cuiusla mum nomen non i^^
Salaromata hem , Rasa, Cancer^^^^^
^homh^ Haiee, Pa/er, Onéa,omms^cncns

Camcu/a, amp; id genus plura. Hadenus ille.His expofitis non alienum duxi Coronidis Ic co adiicere ouod 1 n^Z

hamm RegioimSeptêtricnahum fuerint amp; adhuc fint frigidiamp;licci,prc ceraftamra.raddpuIcLah^^^

loris, lua, ndi, lati, fufpidofi, callidi ac in negotijs providi, fani, fupe. bi, amantes fuorum multSn
dant ac bibant, bene concoquant, ideoque dm viuant, fanguine abundent, mores kveros habeant TrZ^t

cordiscalorem,sintpuguacesamp;rixosi.amentpericula, vcnationesamp; pe:egnnationes, f«amrnopi Sm
smt defenfores, nihilommus iuftitia memorcs, in omnibus hnguis addifccudis adprimè dcc-k?
s^^gzt
mantes, amp; pada amp;contiadus fandéobfervenr, muhoshabLnhberos,

ail,erpanant,smtqueformofa,ctinadmin¥tra ionerdfam.liariste«accsamp; prüden esT^^^^

morbo regio, angina, pkuritide, fiftulis, aqua in ercute id ph. hisi plerumque monantirr u n \'

teftaturhicinvcntafuifkàMonachoChymifiatormemabelUca. ^ ^^^^AchüksGafia.us

È\'6

tJiCürÓi,

-ocr page 137-

d a n I ae r E g n v m

Aréloi orbis tercium.

I Jgt;?l4duol?üstanmihIo£iscontirtenti îuiiaaefl:, éam à pîàga mundi ocddua, Oceanus
Germanicus,ab ortu folis mare Balthicum lambir amp; littora puUat,ad Septctrioneni Nor- sma. \'
gt;vvegiâamp;Suécià, ad meridiem Holfatia, Megalopolis amp; Pomeraniâ obtenduntur. Ea in
jcreberrimas infulas difiundiffimasdiftribuitur.Cœii temperies, vna cum faiubritâte aeris c^sliummes.
iDanosblandè^vtloh. Coldingcniis verbis vtar, refocillar. Terrae vbertas nutrit :
No\\yx-sdifertïiitas. \'
kCrum fuauiirmiusfeoncentus récréât; Siluarum nemorumque varia materia obi edat : In ^nimdium
^ quibus porciinnunlerabiles oberrandoïjiuncglandibus quercinis, nuncfrudibusfaginis
varietas,
ad voluptatem faginantur. Multiformes fmiul atque animalium fpecies,amp; florida prata deledant. Maris afflu- . \'
entia, vt penu conferri(Tmium, Danos cum magna Europé parte alit ;amp; quo ad
yitx vfum carere nequeunt,
î^^Ch^-ftnbsp;autem Maiorum fcribit Munfterus: Danum quendam multis an-
Imperium Ma^

e Chriftum feculis in fua Dania regnum primum tenuifle,à quo,regum Danicorum ftemmatàceu quodam torum,
öeriuato principio, fplendido fucceffionisordiuc profluxerunt. Fuit hic hlius Humbii, Selandia:, Ealftri^e,
i-alandiœamp;Monae Dynafta, potens eatempeftateathletaacpugilum maxjmüs, d^curfionibus, ■vàrijiquebel-
rexercitijs: tam gencrofi animi dotibus excclîens, quam corporis viribus heros prazualidus. Dan genuit Hü»
um amp; Lotherum :Humblu s primum rerum potitus à fratre deturbatdr,t)\'rannum magis quam regem agen-
te, atque iüi fucccffit filius Skioldus, qui rurfusGramum regnireliquit fuccelfoi-em. Gramus bello Noruagi-
V CO, quodin Suibdagerum gelfu,opprefrusinterijt. Suibdagerusergo primus omnium regum aquilonis , tri-
iim moderator fadus eft regnorum, amp;filiam regis Danorum, à patre diu negatam, fed iam bello quîcfttàmj,
cum regno accepit vxorem. Eo autem mortuo Froto filius regnum accepit paternum, imiltifque bellis félici-
ter ab eo geftis tandem in apparatu militari contra Regnerum Regem Sueciaeinftituto vitatn finiuit. De huius
autem fucceftbribus ac reliquis Daniœ regibus Munfterum vide fufifiîmè diflerentem. A primo vero rege ad
J^nriftiernum Reges numero p/ intercedunt. Nunc Danomm omnis regio maris faucibus intercepta con-
adia^^^^^^ Pai\'dbus, quarum prascipua: funt
lutia, TionU, ZeiaMa, amp; Scania, prater infulas finguhs partibus

quam nonnulii Gmhiamappelîari volunt, quondam Cimbforum fedes,apud Hiftoricos amp; Geogra- »
V^^^GimbricaCherfonefusd\\Qitm],;6^^^nbsp;amp; Sept emtrionalem àimâiixm. Huius Septemtrio- 1

^hs lutiae defcriptionem vide fecunda tabula Daniœ. tjMeridionalis lutia olim dida \'Njrdaïbingia inclytum
ucatum Sleivicenfem complectitur, cui Holfatiœ Ducatus nunc quoque fubiungi poteft,horum ampliore
Qeclarationem fuo loco videlicet tertia Tabula Dania; inuenies.nbsp;..

-RöÄ/^particularior quoque defcriptiofequituf,quartl Tabula Daniaccomprehenfa.nbsp;Fionia.^

Zelandia quç amp; Sialandiainter rcliquas Danix infulas eft maxima, Codanonia Mete, vtcenfent Oliuarius amp;
rtelius. Hanc alij
Zelandiam quafi maris terram, quod vndique mari incinda fit : alij vero quafi feminis Nomina.
terram, eo quod fua fponte abfque annua ftercoratione fegetum omnis generis ferax fitgt;didam volunt.Lon-.
gitudinem habet hxc infula itineris bidui, atque latitudinem fere çqualem. Qifindedm ciuitatum, duode-
^in Arcium Regiarum capax eft. Inter ciuitates autem
Hajfma fiue Copenhagen eft pracipua totius Dania;
Metropolis magnimdine, opulentia, amp; maxima portus commodititeinfignis, quem amp; incredibihs profun- ^
aitas ÔC obiedus Infulae quam ^magger vocant nautis mtifljmum facit. Vrbis initia fuere tenuia. i^salm e-
nim
Huide Archiepifcopus Lundenfis primum hoc loco arcem condidit, aduerfus piratas, quam à fe vocauit
*^xelhuys\'. hune locum propter commoditatem prtim pifcatores,partim mercatores cœperunt inhabitare,
didufque iddrco
Kiebmans H^^^.Hœc accidere circa annum Chrifti M.C. Lxv. Eft hoc loco Celebris Acade\'

Pontifice primus impetrauit, repetijt
Chriftianus OldenburgicusacpermifluSixti Romani pontificis ad optatum finem deduxit, eamquemul-
ac continuis bellis collapfam Rex Chriftianus Tertius inftaurauit,in cam collatis magnis reditibus,vt non
olü duodedm dodores amp; Magiftri Profefibres, verumetiam ingens pauperum fcholafticorum numerus in-
e fuftentetur : quos reditus Fredericus fecundus infigniter auxit. Ex hac fchola paflim Ecclefijs ceu perpétua
eges Dodorum, atque Paftorum ram in Regno Daniae quam Norvvegia: fubminiftratur atquefufficiturs.
iipraHafniameft^fe^\'amp;^^jr4amp; prope eam Arx Regia
Croneburgum de qua infra , cui ab altera parte vltra
^^lare fimilis
hxxHeißnborchcnm opido eiufdem nominis refpondet. Ibi Zelandia amp; Sf/zw-^ prominentibus v^
timquc promontorijs ita prope coeunt vt vix parui milliaris inter fe rdinquant maris fpaciû, quod
De Sundê
vo^tur. Ad hunc locum omnes naues orientem verfus curfum infti tuen tes, velut ad centrum coire ôc Régi
ycdigal pendere coguntur : cumque in vtroque littore arx pofita fir. Rex, fi quando id neceflTitas poftular, fu.
IS in niedio collocads nauibus, ita has fauces ocduderepoteft, vt quantumuis etiam numerofam claflTem ab
ingreflii, vdegreftuprohiberequeat.Hucfarpevnodiezoo. {aepcetiam
300 naues ex van j s Europa; partibus
^nnenirécontingit. m^^hizRoefchildiaiedcs olim Epifcopi, ibi multorum Regum amp; Ducum infignia
oiiumentaconlpiciuntur:,nunc autem ad tenui tatem perduda, quod dues vrbium con fifi munitioni-
Dusioieantmfolefere. Sub Zelandia autem fequentes funt
nbsp;fluena Hue Ween, CMoemßand

n qua ciuitas Stegoa, ôc plures aliîe. Habet ZelancUa vnum Epifcopatum cuius PraefuI Moeßhildia federn anti-

quitus, vtidiximus, habuit. \'

dacoÖani£E Prouineias magnimdine Ôc opibus admodum infignis cft regio, atque cum Sue-
Am dquot;nbsp;Scandinauiam pro Scondaniam^ià t% amœnam Daniam, alij Scaniam atque alij SconingiJ

cftenbsp;^}mmsQ^mt\\xmScandiamtnmScandmuiamwoQ3S., fed ineofallitur, qModlnfriam

runl^^^nbsp;^^g^it»diniî^portionem tantum ètits incoknte HiUeuionumgente, quingentis pagis,qui etiam alte-

\' ninfulnbsp;Sed Ortelius hanc PlinijScandiamôcScandinauiam non Scaniam, IH eam pe-

preh ^d^^ ^^^^odiQtriaampliftlmaregnaNorvvegiam, Sueciam, ôcGothiam,aliafqueregiones com-
ftiflinquot;nbsp;quoque dixinius. Afijbeatas terras amp; homines macrobios atque omnium iu«

incoe^^^nbsp;tradupofuerunt. Pleriquc ex veteribus tam Graeci quam Latini feré

gnitam habuerunt, iiUcque eflfe terrarum Zonam frigidaro, pcrpctuis damnatam niuibus omnifq; ani-

Hhnbsp;mantis

-ocr page 138-

0 .

OMrn ^^\'^^TpU
± ^ \\
.

0°nbsp;■ kr Steds o^

JSmM

Öhü

1^7

Lo \' Aftli-Mors

Lwycro^^^ ^\'Jdiltre

caäZ ^^o

OCrjfiorf*\'\'^ Q
\\

ruulflp

\' I .iSF^^nbsp;beraum,nbsp;Stenjbd q

■Xmdenu -}

•t^w ^ .AUum o

Q

chaucloß^.

^^gefeU o

quot;^refio
•ibt

iJi

r««™ 5»

quot;^Junde

di

les

«^onbsp;Fl

o

yfh
a ^

[cTde^r-Weißenbsp;,

-BreAurg^nbsp;o

icnj

\' shfwici

lo

^dtherchnbsp;Stuuad)^-^ \\ ^anf

Cad^n^ - rDFaW A O ,

Serp

34

2 7

3S

S9

%

(^qßei

flauer ^quot;^ß^V
o

jCuHberg

Meleni^a ;

^ßeäerick

: ^nbsp;Scoüorp (

J£atU?iJs ^ ym ./ a ^^^^^

r o

J ¥ *nbsp;\' JIM-II -,-11\'

° .......-}■quot;

Scho;

Cundon

. o

\\t1fenborg

■Q.

Cqßcs
Jy^iett o c? .

erUvangen Hell CTofiory
\' Idldiogm

IK

37

Xnbsp;Ortideßquot;

■«Sa O fcoÜOT

o

Tran

^rißow
^r^jwald

Pome

tharw.—cammunia--

39

69

germanica

Sodnelgr

(^erendia
. üunalen

Stiibten

(f^Ü/M

37

Sütnerhauen.

Ji

Wbllin
nPaS^

37\\

.J4

j

j;

-ocr page 139-

DANIAE REGNVM

fbm,nbsp;animantis impatretitem dixcriint magnoconfeBfu.Vndiqucciügitur haicScania mari,pi-acttr vnum tma- bra:

fehiLim quod porrigitur in boream ac ccindc rccuiuatur iri Orient cm \\ bi Sueciœ iungitur: i\'ed intercedunr pro-
fundi faltus, afperrimaque rupes, per quas è Scaniain Gotliiam Sueciae partem iter agitur tam difficile, vt ferè
Icuius fit marino difcrimine vitare terreftrem laborem. Regio cœli bencficio, telluris obfequio, portuum amp;
Cœu temperies cmporiorum commóditate, maritim is opibus, lacuum amp; fluminum pifcatione, venationenobilium fe-
amp;iîùuqualitd4.xzx\\im, auri, argenti, a-ris amp; plumbi inexhauftisvenis, oppidorumfrequentia, civilibus inftitutis nuili
cedit beata rcgioni:vnde amp; Sàmnàiât illi nomen manfit, tefteMunftero.

Hac quondam in duos ducatus,ß4//Ww^/? amp;/^/d\'i/\';2^/^^?^diuifa,nuucPrafediirasvigintitresamp;civitatc^^
yyy^nbsp;decim compkaitur. Eius. Metropolis eft
Londa fiue Lundia vbi Regni Archiepifcopus fedem fuam fixit : cuiirs

olim tanta fuit potentia, vt etiam Rcgi fuo bellum minari non veieretur : nunc autem in ordinem redadus,
vt cateri Epifcopi qui (cptcm lunt numero in Regno Dania. Qnando fuerit,amp; à quo vel à quibus condita,
nufquam in hiftorijs legitur. Nam qui Anglos conditores agnolcunt, appellatione fola raoti videntur, qux

: communis eft huiccum Anglia Metropoli: Germani enim vtramquecivitaiemZ«;?i^i\'/?iiominanr. jj^^ni

hanc fuam fua linguaX/W, quod nomen fairum vel fylvam Dankè signifteat. Eft etiam hic CAiahmgia, qux
dicitur, insigne emporiumamp;pracipua totius regionis duitas proprer nundinas amp; fréquentes ne-
.gotiationes, quas ibi provinciaks exercent. In Hallandia ^iisLïyiWarburpmtgàxiiXimh montium iugis fuper-
ftruda . Eam à Succisanno M. D.
l x v. captam amp;imposito prasidio munitam cum Daniel Ranzouius
iuffu amp; aufpicio RegisErederid fecundi arda obsidione premeret, vt tandem fè dedere sit coada, globo ex tor-
knentoaneo per caput traiedoperemptuseftannoM. D. LX IX. vir virtutibus amp; laude bellica
valde illuftris.
Nam Regis Dama Frederid 11 .ftimmus beUi dux cont ra suecos designatus paucis ante mortem annis in
cam-
po K^ßcrfheide iuxta Falckenberg quatuor millibus inftrudus ad fex amp; viginti miUa profligavit. Adiacent huiC
regioni infula Landoe , Hanme^ Eornholm, infula famofa in quatuor prafedurâs diuifa, amp;tres civitates ac vnani
arcem contincns:
Gotlanâa in qua antiquum Emporium Wisby aliquando valde florens, nunc autem ad alias
Civitates mercatura tranflata, viris, opibufqueattenuatum iacet. Praterfxumentum, cakum,
butyrum,va-
(Memméa. riafque pelles, etiam abietes procerilTimas, quaru m fréquentes ibi fylya funt, malis nauium fabricandis .

praterea lapides ad ftruduram vtiks, nec non cakem copiofe emittit. Epifcopum huk mfula Ftcderkus fc- \'
cundus primus prafecit, amp; alios in fempiternum prafkiendos liberali ftipendio conceffo ordinauit. Flumina
E^nia fiint
Fgidora,sn\\^o,F^der,Chalufm Pto.hicFrifios à Ditmarfis dirimit ac fe in Oceanum Britannicum ex-
onemf: amp;
Stora pifcofus amp; nauigabilis fluuius,qui in intima Holfatia ortus, aliquot oppida amp; nobikm ilkm
Ranzouianam domum Eredenbergam alluit, pofteaque fc in Albim effundit,amp; alia.
c\\îar€ Bdthimm quod

ad ortum terminum Daniafupra conftituimus,nuncaccola^^//jGermani0^i?2,tf^indigitant.à Baltheoideft

militaridngulo nomen hausit, quodcinguliinftar vtramqueCherronefum ambiataccompkdatur fiqrum
à Tadto nominari videtur, ab eftedu vt putat Ortdius, quod non vt cateramaria moveatur, nam aftus dus
vix deprehenditur, vt teflantur illi qui illud fapius nauigaverunt: continuóquc fluxu ex oriente verfus Oed-
Oma mbika ^^^^ defcendit. Helßngora ad fretum sunda, arcem habet Regiam Croneburgitm, prasidium extrema In-
/ F \' \' fute Zelandicae ora. Hancarccm Frcdericus 11. Dania rex maximis amp; innumerabilibus demersis faxis in.

tcrque cöpada amp; fiftucata robora conclusis, ac loco fundamenti ftabihtis firmatisque,ex ipfo maris fundo im-
manifumptueduxit,tantaoperisfirmitatc vtimmanespelagi fludus magnis prouolutos procellis atqucad
valium mutofque horrendo boatu illifbs, citra vlliusperici^li metum defpiciat. Opus vniverfum admirabiii \'
fymmetria cxadum eft, intus magnificis condauibus, cubicufis, porticibus exornatum: quorum tapctia Da-
nia reges ordine reprafentant. Teda cupreis funt obdudalaminis, murilapidibus cafis expoliti. Ad ar-

cis moeniaquamareamp;Huenaminfulamrefpidunt,faxumcftingensamp;ftupcndamolis, cumhaciWcriptio-

ne. Anno M. l X X -^JRIBFRICVS IL BANIAE REX CVRAVITHOC SAXVM FRIMO SFO LOCO VEI VI-
CISSIM ^Lirs SVBROGATrS EST LAPIS, NVNC DEVOLVILOCFM.
Eft in vrbe Lundia hWologi»
urn m quo ars miraducet, Laurentianum didum .Simm id in infenori templi parte, hk tabula parieti affixa
vifitur drculis aliquot variorum colorum diftinda. In hac percertosdus rdindiccs, amp;annus, amp;menfis
ac feptimana, dies quoque finguH, ac hora, in quibus agunt homines liquidiflTimè monftrantur^ co etiam
jndicato fi feftum cekbretur, ieu fixum feu mobile. Jtcm quis luminarium fofis ac luna motus, quaque ho-
ruminZodiacolocadkbusfingulis^amp;intcrfchabitudines. Atquchac quidem foris : intus autem machinis
quibufdam ad id fabrefadis its agitur. Qmbus illud additum cft, vdut/4w^f», fëd amp; idartcfàdum vt quo-
ties publice fignum datur horœ elapfa/upratabulam ipfàm duojconcurrantfimulachra (équitésdixeris Cata-
phrados) quatotfefcidibuspemnt,quotfignadat Campana maiorinturrifufpenfaquahoramindicat.
Qi^od vero magis mirandum,in buius tabula medio veiut in throno collocatum cft ilmulachrü Virsinis Dei-
para finu tenentis infantem. Ad latera huicoftia duo, ante pedes velut Theatrum femidrculi fo^a arciï
huius fpedatoribu5 obverfo. Intus machina cum fimulachris trium .Magorum, quorum fingulis fingulifa-
ïnuli additi. Machina mota ad ciuscui hoe negotium damm eft, arbitrium, prodeunt fimulachra. Ante a-
lios velutiCaduceator minitabu ndys, gladio vibrato pulfat oftium finiftrum, eoapertoproceditur. Bucdnis
fimul duabus fonantibus quas inflate videntur buccmatorum fimulachra. Q^\'primus eft Mafforurn magni-
fico prodit per theatrum inceffu. Ad virginis fimulachrum vbi ventum cft, rcverentcrad
hanc verfus\'inclinât
fefc Magus, vdutadorabundus, moxquc con verfus progreditur. Fadunt idem rcliqui Magi, fecundus amp;
tertius. Famuli horum immoti procedunt, nuüa édita rcucrcntia fignificationc. Homm pofÏrcmus ite-
rum receptus ad fuos, oftium dextrum claudit, ita quidem vt amp; darior quidam fonus,eoccclufo ad aures fpe-
dantiu m pctveniat. Sed de his fatis. Incola Dania proprio idiomatc » quemadmodum amp; Sueci amp; Norvva»
gij vmnturadeovthi vidni populi k invicem non intclligant. Daniaautem lingua non multum à vetert
Saxomcadiffert, Saxotamen Danum,amp;:SaxonemDanusiïon imdligit^ uifialiquaadiuiintafefmtcoïi-^

Tlumind,

CMare,

-ocr page 140-

DANiAE ill.

ïn qtia SleitiiiGcnfis DucatuS^ pirs, 6c Holfàtià»nbsp;j

ir tc dc iutià Septemtiio\'Äaii ; ifequitbr iJtîeridmaês, \'qiÄ veteribus, quod i rcli^uà Germani a per At-nbsp;]

-i bim fluuium ad boream diuulfa fit, atquenbsp;eitnbsp;Ea duos ducatus Sleivi-nbsp;J

—• -i-cenfem amp; Holfatiîe coinpleditur, de quibus ordine nobis eft dicendum. Ducatus Slefvicenfis ànbsp;Skß^^

tropoli amp;peruemftoemporioSiefvicoappellationem habet» Olim hïec regionbsp;dicebatur, quenbsp;;

VValdemamsAbehs regis Danfœ pronepos primus in Feudum accepit ab Erico rege circa anuum 1280. ^^-jr^dtdkamr. /
ftinda autem regum at ducuiii ftirpe mafcula, amp; Ducatu Slefvicenfi cum regno in vnum corpus redintcgrato
acconfolidato, Margarita triuto regnorum regina ducatum Slefuicenfem permiiit Gerardo Comiti Holiati«, ^
hat conditione, vt à rese Dania; collatu\'m benefitium recosnofceret. Caeterum \'ciuitates Ducatui Slefuiteniî

mum.

LMe Flemfiruxit njicini in littwe fönti

liota fatis non elï cuius origo -viri.
K.^nt£fuifides horum, qui f diere pfcis
Tiorum, nunc domibmpùreo magnificà.

^v/xiMidone, vt à rege Dani^ collatukn benefitium recognofceret. Caeterum \'ciuitaries Ducatui Slefuiteniî
fubiedx quia i|idem cum Danisgaudent priuilcgijs, eodem quoque iurecum i|s vtuntur. Subditi à ien-
tentifs magiftratuum cuiufcumqtie lod ad Principes at eorum fenatores polTunt prouotare amp; non vitra , vt
priuilegijs cautum eft. Hit enim Ducatus eft Feudum Regrii Dahi2e;eiuique Princeps totequites pediresquè
regno Danise alere tenetur, quot Holfatia
Imperio Romano. G eneralis autem gubernatio horum Ducatu û
Régi Daniç ac Adolpho Dud Holfatise incumbit, amp; per vices ab vno ad alium rranffertur. Froinde cum ad
B.egem deuoluitur,Rtgiœ fu^e Maieftatis nomine per Henricum Rantzouium Vicarium regis adminiftratur.
rrxdpuum huius Ducatus Opidum
Skfiimm vulgb Schlefzwkk Gcrmanicç originis nuncupationem habet,
ob fimm, quem ad Sliam, in maris Ealthici fmu obtinet.
Wiek, enim amp; opidum, amp; incuruum tnaris receftu, Opidè
fme finum 5 amp; Vicum etiam prifcis Saxonibus fonat. Qrcmadmodum Becanus, in fuis Gotodanicis obfer-
uauit. Crantzius amp; qui Saxolium confcripfer\'e hiftorias, aliam Slefvico appellationem atribuunt, quam eti-
amhuhi apud Danosamp;Friiiosvfusretinerevidemr. Hi enim fua lingua hoc Oppidum
HedebuiyeX Heideha.
nuncupant, eo quod 4 quadam Dâniïe Regina, cui Heth^ nomen,dicant primitus effe conditum. Eft autem
peroportunoad negotiationem fitu,pörtum habensad
exerc€ndacommercia,commodilfimum.01im enim
cx Belgio, Britanniä/Galliis amp; Hifpani)3,ad oftia Eidera:fluuij nauibus mercestranfportabantur , quœ per
Threanam fluuium, Hollinghftadiijm fubuedae, facili negotio Slefvicum, ac inde, per mare Eoum, in Da-
niœ, Norvvegiœ, Sueda;queregnà,iiecnon
Liuoniam, Ruftiam,Böruiriamaliafque Germaniç Prouineias^
quas mare Balthicum alluit: importari poteranr. Nuncautcm profatali eius cafu, non ea qua oüm magnifi-
centia amp; amplitudineconfpidendum. Non pröcul ab hoc Opido
Gotorfiam iitaeft.Telonium hiccekbre^
vbi compertum, fertilibus annis ex Dania.L. M. boum, in Germaniamabada veäigal foluifîe. Eft amp; in hoc
Ducatu
Fknfburgum Opidum celebre, de quo ftrenui ac Nobilis viri Henrici Rantzouij Camoen« ha;G Geo»-
graphiiE amantibus lufêre.

Credita:ßntportm commoditatc boni,
^rx mihiptrftölchra eB, funt temp la decors ßperba^

Regibus amp; Dticibm funt data iura mihi,
^^nc me iure ttnetpariter Fridtricm ^ arcem

x^piorh\'imdVrhseBmutarMmmibmv^^^ \'\'In Vdnixamp; Regno qui modo Sceptra gerit.
Opidum hoe inter montes excdfos,Urtori maris orientalisadiacet,in quod eius portus fe extcndit,tantacom^nbsp;^

ï^oditate,profunditateamp;fecuiitat€,vtfinguiiferéciucsexdomibusfuisriaues raercibus implere, ôc eafdenlnbsp;^ ;

ïurfus exonerate poflint,vt non immerito Crantzius, id Opidum terra marique rebus gerendis oportununinbsp;? ;

fcribat. Sunt amp; Hufenum, Haderßehia^ Nobiles in hcc Ducatu propria poflident dominia,acijfdem cum
Öanis fruuntur priuilegi js amp; iure. Habet vnum hic Ducatus Epifcopatum Slefuicenfem : Capitula duo, Mo-nbsp;,

nafteriatria. Caftra tam Prindpum quam Nobilium varia. Ördo autem Senatorum cuius iam aliquoties fa- Senat^rss»^
^^ eft mtntio plerumque confiât numeio xxi 11
ï . perfonarum equeftris ordinis, quibus adhibetur genera-nbsp;;

lis Cancellarius, nec non nomine vnius cuivfque Principis duo Iuris Dodores. Hi omnes caufas délibérant
tarn belli quam pacis tempore, amp; in vtroque Ducatu ius pronunciant.Qi^rum conuentus fingulis annis bis
in ftitui debet. In arduis negoti j s nihil à Rege Dania? amp; Duce HoHàtiae, ccrti concluditur nifi prœccdente con-
fenfu omnium Senatorum, inter quos primarium locum obtintnt Epifcopus Lubecenfis Slefvicenfis.

Holfafia Ducatus.

Holfatiam à fyluarum faltoumque frcquentia,quibus commun« cum iinguîs nomen In lingtia indigenaeft mifätis.
(nam amp;:fyluam ek lignum promifcué Holt Cymbriac Germani inferiores dicunt) nomen obtinerearbitran- fnaeai^A-:
tur. Eft enim regio fyluis faltibufque freqirentiffima. Nec defunt qui à Cauo lapide etymon vods aduocent,
quod Duces Holfatia;, Comités à Cauo lapide prius didi fint. Terminos habet ab Ortu Bilenam fluuiumjab sitw.
Occafu Storam, ab Auftro Albim : à Septentrione vero Eideram. Regio ipfa nemorofa ac faltibus occupata,
vndeligiiorumatFarim
,vtplusillislignorumpcreat, quamFiifijsfuppetenbsp;cum nihilominus focos

Jargiihme inikuant ipfi. Verum cum fyluarum apud eos finis non lit, quercus tarnen vix gignit robuftas, fed
iagis plena omnia, quarum frudu porci faginantur, maiori quam did queat numamp;ro. Ager plerumque fin-
gulis triennijs, mutatis vidbus, pifcationemvbercmgt;ac frugum diuitem prçbetmefîem. Tribus enim annis ^
colitur, ieritur, metiturque aruum, tribus deinde annis ftagna admittuntur, vt pifces depafcantur gramina ac
pinguis quaedam adducatur maceries,agramfertilem reddens. .Vineta nonfert, necoliueta hiclocus. Ferarû
rrequens eft venatio. Equoramque magnum hçc regio producit numerum.
Bolßtia diuifaeft in partes qua-
tuor
in Dithmarßam, Holfatiam,Stormariam amp; Waqriam. Hae fuerunt olim Comitatus amp; poftea à Friderico Im-
Peratore tertio, Chriftierno primo id petente, ercdi funt in Ducatum, qui iam Sacro Romano Imperio 40. ; -
cquiîcsac So.pedites alere tenetur.Dithmarfia autem primo in libertäre eonftituta fuerat per ahquotcentum ^^^^
annos, qua; etfi
à Friderico Imperatore, Chriftierno primo in feudum concelTa, tame^^
lubada fuit. Filij quidem ipfius Rex loan nes amp; DuxFridericus anno Domini 1500. expeditionem in illam
luiccperunt, fediftomm exerdtu fufo libertärem, fuam Dithmarfi defenderunt j donec tandem à nepotibus \'
*-hriftierni i
. Duce loan ne amp; Adolpho, ac Friderico 11. Rege Dania; funt vidi ac fupérati Anno Domini
59. In Holfatia vrbes hxSeieber^aià VVaària Holfatiae regione,quarto à Lubecâ niüliari. Itz^hoa fitu
^.....\'nbsp;- ■ *nbsp;......-nbsp;• ij■nbsp;■ lodque

-ocr page 141-

IßclBeß!

o Umdkerk

, „ßJL.

ferneren^ (^f»
limferianbsp;^

\'^Scrßbruß

^ W A G u IA quot;

(l^/F ^^ ■ ^^Ê^ Jamp;ßrh^^ OueJgunge-

I

;| 4.0

fcL 0 1 quot;(^oriehd^

^ \'nbsp;(Borrmeuet

CjramebtTß
il

■ic

^ ^

3nbsp;O

9renßatf Curcu
prttyi^nbsp;o Stoheßmf \'rTr

Siruhd^nbsp;° \'S!ulfsfek

echhcrß

r o f °

if ii

Shica^

S.i.x\'OAjtÊ

^öH^Äj«\' o/ßnthrl

JiycTtdcrp

r

ƒ 1

0 ƒ

Stecleßerp 1

(f

\\ ^

. N

ï^crrorcrpTi

Jiattâûr^ o

O . \'luui I ^

(httlofi (lems grctenîm/ ^

rVcde^an^^^\'nbsp;CBch^dorp ^

-nbsp;g,nbsp;cyame^\'-\'-^o^^ J^ x Co^ûtf

3\'T

ifquot;quot;

fC

..nbsp;, - iM ,

■ DeStrant

ç^iX-i^- tTL^rx^ rrn i-ULi™ ^w-Xi-^MJ

\'e S trant
^frcfea

3 p
J Retfeck
cningjfyl^

Ji

Jgt;.iri quot;

fsrOuerfie S^\'^

\'i -^/^efter^s^e

J ScJtrm^horrr^m „,
Safivl

Jh.

\'ilquot;!

-ocr page 142-

lödquè nâtui-a, naû^àtîonéque prxftans oppidum. Siora cm\'§xm pifcofo amp;liâui|abilifluminc, quod
in intima Holfatia ortu m,aiiqüotjoppida amp; nobilem illam lianzouianarndomum Bredenbergam alluit, po-
fleaque fein Albim exonérât..
ChîloniumKile vêtus eft oppidum , portumque habet capacem, m
queiTi ex Germania, Liuonia, Dania amp; Succia magno Holfatiorum quœftu merces déferuntur. Sunt m.
«odem HolfatiœtiaduCffWf^,
ôc ReiMdsburgum : illinomeh eft à fluuio praeterlabente, hùicâcon-
ditore. Sunt amp;
tj^ieldorpia, HeininckHe^Tellinckfiein Ditmaisia, amp; Stormaria;Metropolis Hamburgum Em-
porium nobile àdAMmt quod pft multas calamitates bellicasà Carolo magno reftaufatum eft,et tempore
Henrici i v. Imperatoris mûris cingi, portifque tribus et turribus duodecira ornari ca;pit. In hac vrbe vixit
fepultufque eft Alberms Crantzius, hiftoricus neque indifertus, nequé mendax.nbsp;Pàludibus frequens

regio , inprimis veto Ditmarfia, quœ paludum beneficio innixa femper obfequium Dania? Regum refpuit,iu-
perioribus annis iugum admittere coacta. Rari ac penè nulli hic montes confpiciuntur. Fluuiorum qui
hanc regionem irrigant, nominatiffimuseft Egidorayd Eidera, funt et alij,quorum pkriquc riuuli potius
quam jufti fluuij:dicendi. Cçreium mare Balthicum,quà parte Holfatiam et Slefvicum Ducatus alluit certos
habet et jucundos finus, Ifthmos Graeci nuncupant, in quos magno accolarumcommodo erimipit, ettritos
îTegotiatoribus navibufquc marinis fluctibus defatigatis prçbet receffus. Pifcatum etiam vberem et maximè
Salmonum alicubi fubminiftrat. Regio plana eft, quœ raris extollitur montibus, et quem rnrer duos pra:ei-
puum exhibet, is rainimêranas,fi tu eft periucundo, et belli togaequeornamentis quibus à nobiMimoviro
Henrico Rantzouio decoratur, admodum Celebris, inter Lubecam et Hamburgum vrbes nobiles. Arcem
tam antiquitate, quam primo conditore illuftrem fibi impofitam, amp; ad radices Oppidum adiundum habere
Sylv££ hic fréquentes, quibus pene tota implicitaac referta,inprimis Dithmarfia. In
hisBùrcholt, Burgholt,AL
^erdoïf€nhdt,Ref€nwald€,
accompluresalige . Habuerunt autem Holfati48. viros totius terrae Prîdldes, ad hos
ex fmgulis parochijsappellatiodevolvcbatur. Hi judicium exercebant. Subadis autem illis cum iamdivifî
fint irTduas partes, in fingulis praecipui eliguntur ex incolis eius terrae viri x 11. vnà cum Prœfedo, qui pleriî-
-que eft Dodor five Licentiatus juris. Hi omnes honefta habent falaria à Principibus, additurque illis fcriba^
nec non infpedor fiw Prœfes ex nobilitate Holfatica . Horum alter ex parte Regia plerumque eft prefecrus
SLeinburgeniis, alter vero ex parte Duds Adolphi, eft prœfcctus Gottorpienfîs. ni nunc judicio praefunt in
fingulis partibus, omnefque difcutiunt caufas. Subditis tamen libera conceditur appellatio ad Principes amp;
Senatores vtriufquè Ducatus, tam Slefvicenfis quam Holfatenfis, fed non vlterius. ïd enim in capitulation^
ita tranfactum cft. Habuerunt antea jus fcriptum, quod paulullum jam mutatum eft, et fecundum ;us cô-
mune
refonnàtum, compilatumque ab Henrico RantzovioVicàrio Regio, Sigefrido Rantzouio, domina
quondam in Nienhus, D. Adamo Trazigero amp; D. Erafmo Kirflemio, fecundum quod jus omnes caufae de^
ciduntur, et pœnge delictorum irrogantur. Nulla praiftant fervitia Principibus, fed defingulis terra: paludo-
îx j ugeribus tenentur folverc florenum ; de jugeribus autem terrae arenofœ dimidiam partem fementi depen-
dunt.

Holfatiâ habet quatuor ordinês, Nobilium, Ecclefiaftkorum, Ciu\'mm,ct Rufticorum, quomm duo funt
genera. Aliqui enim poffident bona propria, hereditaria ac libera. Ali) Vero bona conductitia
cenfui a-
lijfque exactionibus et lèrvitijs obnoxia. Nobiks habent arces acprçdia fua cum pleno doniinio maiore ac
minore, cum venationibus, pifcationibus et aucupijs, quœ maxima ex parte funt allodialia et hereditaria.Nó-
nulla funt feudalia tam mafculina quam fœminina. Holfatorum privilegijs cautum
eft, ne novis exactioni-
bus aut vectigalibus à Principibus graventur,prout etiam Principibus non integrum efi bella fufcipere non in-
. terveniente confenfu ordinis equeftris. Haecprivikgia Principes confirmare tenentur, antequam ilHs à fub-
ditis juramentum fidditatis prœftatur. Familias non habet vltra 24. quarum nomina in Holfatica chorogra-
phia recenfentur, ex qua excerpi poffunt, fed in fingulis multi ex eadem ftirpe progeniti exiftunt, vt Ranzo-
viorum fere hoc tempore fu nt centum, et quinquaginta caftra ac varias pofleffiones obtinent. Inveniuntur
etiam AkfddiorumetPovvifchiorumferetotidem ^ Habet Holfatia Epifcopatum vnum, videlicet Lube-
cenfèm. Hamburgenfis enim Epifcopatus Bremenfi fubiectus eft. Capitula tria, Lubecenfe, namburgê-
fe etOutinenfe. Abbatiastres, videlicetReinfddenfem,Bordcsholmenfem, etSdfmarienfem. Mona-
fieria decem inter
qux tria funt nobilium monialium magnique proventus, quae adhuc florent. Caetera ferè

in Scholas acXenodochia funt con vei:fa.

Nobilium lites dijudicantur à Senatu Ducatuü judicio,praefidentibus plerumque Prindpibus,vt privilegijs
jpforum cautum tft. Ab ordine Senatorio interpofita idonea cautione appellare licet ad Cameram
Imperialem.
Cives gaudent proprijs privilegijs ac vtuntur I ure Romano five etiam Lubecenfi. Mulctae inter Principes
ac
Civitates plerumque dividuntur. Molendina fpedam ad Principes. Subditià fententijs quas Senatus
civitatum
tulit, appellare pofliinr ad quatuor Civitates judicio peculiari cxercendo deftinatas.Ab hisperniit-
titur ipfis appellatio ad Prindpes
amp; Senatores Holfatia;, ac vlterius etiam ad judicium camerse Imperialis, ita
tamen vt cautio idonea précédât. Rufticorum caufe ventilantur per eorum caufidkos fubdio in
patentibus
campis. Adfuntque duldem loci viri nobiks vna cum Prefectis ac duobus acceflbribus, veluti teftibus. Ibi
in medium prodeunt, qui contra alios Utemfe habere exiftiinant,auditifqueamp;cognitis
partis vtriufquè actio-
nibusdefenfionibufque,conventus vniverfus rufticorum è confilio exirejubetur. Expenfis ibi diligen-
ter controverfijs in conlèlTum
redeunt vocatifquc litigatoribus de jure pronuntiant. Si quis ftare judicio non
voluerit, ad duodedm conftitutos indices, vel ad aliquod parœdas, amp; ab his etiam ad Senatores eius Princi-
pis cui Ruftici funt fubiecti provocare licet. Ab his etiam appellatio ad Commune forum Holfaticum, cui
Principes ftipati confefîu Senatorum prefunt, amp; deinceps ad cameram libera conceditur, modo litis gravitas
excédât
fummam ^ oo.floïenorum Rhencnsium^visöreprivikgij ab Imperatore Eerdinâdo Prißäpibus Ho^
iâtiedato.

LACtä,

Flumma,

CMarü cmnfi
ditätes.

xjMontu%

Silvk.
Semtéreh

tëges
ma.

; ftSi

)

-ocr page 143-

«

-D A N I AË

iui. tab vla.

Fioniajtt cum circümiacentibüs
Infulis continens.

n^f XT ™^\'«TO\'goamp;jwf«ptimumlocuininterca:terasinfinu Codâno infulasà Zelandiate- ^T j ».

mr. Hsc b OcSurSr^^^
«mittat, SmSTnZl^^

Cundus nunau^^^Tnbsp;amp;ccrcalibus bonis adeo fitfa-

«luiibiTumSrn^^^ Vndeanteamratesmultumfœtoriseffeobabteaospecorumfitnos

Mun(leras.Totetiamregiohïcboumarmentisabundat tamfœcniiHaa r

iumatqueequörurainateracnuttixeft,ytnumerofosbouraamp;equomm zteaes gi^^^^

tempora, quando Heràlivm reg
V\'bshœcEmporiumeft Infula non vulgare, inquocifcafcftum E-

KaeftaM

autem dunbsp;A °nbsp;\'\'«\'nti quatuor,Ciuitates fexdecim, amp; arces Regias fex. Relique

Qui

Circaidemetiam tcmpus in monteaÄiL Q^r^i^li^n^r n

g ornquibusferarummagnacopia. In urbe OttonialoftnrrempS Snbsp;,

fioT ^«quot;\'■ecratum. In hoc loLnes Rex anno Chrifti M.D.x iir.amp; fil us dunbsp;Of^rafMo;

•W-So form ?nbsp;amp; -tificiofiffimumoput^SSp:

niturnbsp;fijper altare qucddam apud Mmoritas eollocafle, cuius flmile in EurSpa non inul

»\'diem Hri inbsp;quot;onia,nunc ad infulas traufeamus. Sub Eionia continentur Infula: nonaginta ad Me

\'\' ngitudSab T\' tquot;\'nbsp;LanitUml roilliaria ieptem Germanica ii

Pfoccrum ardernlSri.\'^quot;!\'nbsp;amp; ««Kpr^terea aires aliquot Relias Cfp,d,.

^\'quot;hec^en, amp; iVîi rri\'n.f,\'^ x/quot;quot;^nbsp;longa eft quatuor milliaria Germanica, acciuitates habe; ^rU.

gis prsdium fteoLm i fr Ncapolis obamoemtatem, ac prsftantiam dictur. Ex hac infula iuxta Rc- Offida,
quot;«mi ann«; prS quot; ^nbsp;traieaus,qui (tptem eft miliiatium ad VVarnemundam,plurimü
frl

ff\'g- CumEffia ?dr,,l,nbsp;cumOpidôamp;Lc .

Pquot; mcdiocris ma-ulCdinif ^ rquot;^nbsp;ipeûat Ducque loanm paret. mß,fi,e Atfi vulgo M-

non mamoimeruallo J n \'.ffquot;nbsp;longitudinem , duo in latitudinem pa-^f«»-

i \'«,iclp,aens,aprun,sADslommfcdibus«odenifinudifterminatur.MonetnosEJnzbuiana

KIsnbsp;Miiamp;unij,

-ocr page 144-

îo

1nbsp;- V--nbsp;^ Jtrmi^nbsp;n

Schuhr

o . J.™ o

W^\'Jè\'quot;\', p V «

^nbsp;-nbsp;^^^nbsp;p\'frcp^nbsp;all

,nbsp;o Anbsp;°nbsp;° \'

Xußjr

.nbsp;oyanßloud

3J

40

r

Seldoiy

^^cro^ßard

glinte \' \' quot; cueredens
o o \' o

Ccîvf

o

^Jùrcp

-^jGrßc

Oßorf

°LunJky

o

Sundeifee
onbsp;o

jfèmeberch

, Daulund

..... ~ ^

■M \' éci. . ^

^chendercp ^^^^ ^
Vbeß

3^

Kirche

ijülhy

\'Tßarde

Jimts\'hcüÉt:\'
^^lipßauen

fiouet^^f:

\'erfchu

(^M . -

Coßil^art
Frcrcp o \'

cßendorp

^ .^TlßO

it.

Oße. ,

ß\'nhe^

len

■Lorop
\'^renhrch
^

Jordßh

■^^fuerfntsnbsp;^

jS

. Smcrfrack

^ icarcp

° gudn}\'

lonbsp;oMr^

ÏÏmieL
.Jà.

-jQßerfch
glefmos -éi

m

jGpdor^

Ackebjrnbsp;^aem

m

^■Oßenhera^
Sunderfy

Jquot;

quot;handeling o

n^äficvp

jüilerits.-:

jiUariit-j
germanica Communia^

=F

-T-r

ZO

■W-

^ ^penrade

^er ^jer^^tim
^Mercato rem Cum jjrmileßto

• M \' .quot; \'

3J

\' ■ 1 \' \' \' \' -1

■ \' ■ \' 1 \' quot; \'

\' \' \' \' ^^ -
r

-ocr page 145-

ï3anïaë lïtÂBVLA

Mtiftmiïïi/Romanos/înfuîareshorceF^^nbsp;Q^madmodum amp; cos, qui proximafo colulitTh-

fulam, Arios. Qi^m eandem hoc tempore appellationem retinent. Ptolema;ns perhibet, Jngics
mos effe terrarum Septemtrionis, ad Oceanum incolas.Quibus Tacitusconiungit Eiißo^, ^rïos àLtjMcnimcr
Quorum iam quoque nomina, ijs locis in vfu funt,
Alfen, x^rr, xJMûen..Oppidum in Alfen, fiufe Elifia eft
SunMMrgufn,kdufdcm nominis Caftrum, cum 2i\\\\]s\'ii€rbamp;rch,ofterhölm-,DkHcäe: Gammelgardt. Parochias
habet populofas decem, amp; tres, vnde aliquot armatorum milia fùbitô dare poteft. Saltuofa eft, quare Cer-
uorum amp;vari/generis ferarum venationcmprebet. Quemadmodum amp; marinos, dulciumque aquarum
pifces, atque filiginem. Et quia paftim compafcua, rei pecuariç fouendœ idonea.
Tafingaîmç, Tofmga , inter
multas alias infulas,prope Opidum Fioniœlt;$\'^i;?^Wg«w,precipua,miliiareinlongitudine habens,inquapraî-
ter aliquot parochias, curia eft KrnorpM Rofenkranfios amp; Ranzouios fpedans. Ex hac infula,ab Opido Af-
cens, in lutiam duo font miliiaria, ex Niburgo in Zelandiam quatuor milharium per mare Balthicum traie-
dus, alioqui admodum periculofus, prelertim mari procellis exagitato. Nam cum Orientalis pelagi vnda,
^€x tot fîuminibusiugiterillabentibusauda, inter tam multas infulas exitum querens, in modum torrentis,
velociifimo curfu protrudatur, facilè contingit, vt ventis à diuerfa parte obludantibus, fiudus in immenfa
■attollatur.Nautçque vndarum ambiguis vorticibus,pcriculole implicentur,vnde multi in hoc traiedu abfor-
pti feruntur. Anno M. C.lxx, Epifcopus Slefuicenfis, in traiedu huius freticum magno fuorum familiarium
numero pCTilt, qui longo tempore poft repertus, inmonafterio forenfiin Zelandia fepulms eft. Anno Mi
D. XIII. Sercniftimus Daniœ Rex lo3.nnes,vix menfem ante obitum, profecturus in lutiam, incolis ius di-
cendi, amp; controuerfiasdirimendi caula, cum Balthicum mare traij ceret, tempefiatefubito exorta, cum Re»»
, :gia nauis vârié ludantibus inter fc ventis, atquefludibus quafîàta efler, in tanto fuit difcrimine, vt cum ad O-
pidum Niburgum appuliffet, afcendifîètque de naui in pontem,conuerfusad mare,veluti mortem fuam prç-
fagiens, dixerit: Vale Balthicum, vale, eam in nos hodie feuitiam exercuifti, vt per te tranfitum nobis patere
pofthac te nolle oftenderis. Ac tametfi omnes naues commodiflimè, inter Scaniam, Zelandiamque,per fre^
tum
Den Sund, nâuigare fokant, tamen frequenter accidit, vt nauigia minora, quibus minus periculi eft, ab
infulis, ac locis vadofis, ex Holfatia, Lubeca, alijsquc vicinis Regionibusfoluentes, per hoc Balthicum mare
nauigationes fuas inftituant. Ita tamen vt in Opido Nyburgo, confueta vedigalia, foluere cogantur. t^roe,
in adiru Slefuicenfis Dncatus fita, vbi in Eioniam per Arfenfem, fiue Ottenfem finum, ad Oppidum\'Alcens^
traijcitur. Qmtuoreftdiftindishabitatapagis.
^mMà!.\'m{\\x\\^Romfo,Endelo^ Bhek,renno^Boko,Brando Tom,
yAggernis, Hellenis, lordo, Birckholm etc. HecdeEioniainfulisquecircumiacentibusdidafufficicnt. ^ibus
hoc loco potius quam nufquam defcriptionem Infule Fluent in cekbri Porthmo Regni Danie quem vul^^o
Verßnd vocant, fite, Coronidis quafi loco hbetadijcere : in qua Arx rr^/^ikrg»;» dida,quamplurimis,varia
\'€xadaque ratione,elaboratis Machinis Aftronomicis referta.Huius Infulç medium vbi Arx ipfa confiftit,ele-
uationem Poh quinquaginta quinque, 54. cum dimidio graduum obtiner,amp;ab occafu reniouetur partib\'3 7»
ferè.Haber autem in circuitu 8
î 60 paftfus maiores,quorum quilibet 5 pedum aflumitur,vnde duo quafi millia-
tia Germanica mediccria in ambitu adéquat. Que,cum in celeberrimo totius Regni freto, per quod qua plu-
rimç naues ab Orientali in Occidentale mar€,amp; vice verfâ iucundo profpedu tranfeunr,conffituatur,qu£edani
TTtiani huius Regni precipua Opida in propinquo circuitu profpicit. In Zelandia Hafniam verfus Libono-
tum tribus miiliaribusdiftan tem, Helfingoram, vbi naues pretereuntes foluunt vedigalia, amp; Arcem Cro-
neburgum verius Circium duobus milliaribus. Totidem etiam Helfinburgum in Septentrionem, idque ia
Scanie littore diftat, in quo etiam Landiskronia, vnico fàltem milliari diflTita. Verfus Eurum patet Lunda,
que licetmaritima non fit, tamen hinc fpedatur verfus Mefeurum diftanfia 4 milliarium. Malmogia vero
Vpophenicem refpicit, remota milliaribus quinis. Has ciuitates Infula in circuitu videt, amp; viciflfim ab his
cum fit admodum alta profpedatur. Licet veto non admodum magna fit,nulla tamen eius pais ociofa amp; fte-
rilis exiftit, eftque ferax frugum,amp;iumentis abundat, alitdamas, lepores, cnniculos,amp;perdices magna copia,
\'ac pifcatura; apprime opportuna eft. Siluulam habet ex corylis, vbi nulla nucum vermicuhs vnquam infe!
da vifa eft,vt neque glires hec terra patitur. Olim quatuor arcibus infignis erat, cum Huenelle gigantifîàe
(ex qua hec infula nomen accepiflcq-editur)pofteri, inter quos Hugoamp; Grunhilda apud Germanosin A-

thkiarnm hiftoria cekbres,memorantur, illam inhabitarent.Nomina arcium adhucrecenfentur:5jÄ^ÄT^^^^

verfus meridionalelittusfitaerat, qnemadmodum T^rdburgaoppoCim partes circa Boream obtine-
bat-
Karhecidia vero ortum hyemakm,veluti Hamera, eftiuum refpiciebat.Harum quatuor Arcium funda-
menta adhuc confpiciuntur, fed rudera nulla funt refidua. Licet vero infula hecadmodum alté inter ma-
rinam làlfedinem exfurgat, riuulos tamen amp; fontes aque dulcis, non paucos habet. Eftque inter alios fons,
qui nulla vnquam hiberni frigoris vehementia congelatur, quod aliâsin his Regionibus eft rarifîimum.Cç-»
terum hecinfula Nobiliftimi viri Tychonis Brahe Dom ini dc Knuds drup Aftrologicis omniumque Hbc-

faliumdi(apl]narumftudijsamp; VraniburgoArceabeo SerenifiimiRegis Danis Frederici II. decrctOjAftro-
«omis; inftaurande gratia
edificatavaldefamofa.nbsp;^

■Sîlm.

Taßm^a,

Situs\'

Sitm,
BuenAk.

Sûîî firûUîds

x^mmalmm

Kjarieîas.

-ocr page 146-

l i v o n i

Siuc Liefland,

r^Lemouiis progrcfll fintLiuones leuLiuonij poftremi Germanorumadlitms Venmi-
cum,adPaiallelum Scandinauiç Infule,que Gothlandiadicimr,habitantes, quos tamen
if] ab Efiuis mallem deriuare, vocabulo vulgari nonnihil fiifFragame,Ey flendervGcantur.
Leuonorumetiam mentio eft apud Ptolemœum lib. u cap xi. Et paulo poft vbi deAe-
ftijsfermofit,inquiens
corruptamTaciti ledionemreftiruifle Eeatum Rhenanum, qui
repofuetit Aeftiomm gentes. Apparet
enim,inquit,Rhenanus,in Archetypo finfle vtftuonjm pro^ ftiorum,
ex quo alius fecerat Eftuorum, nam v pro ij veteres librari) ponebant Si vero Archetypus habuit (inquit Al-
thamerus, Efluos, aufim iurare Eyflandios ab illis nuncupatos, vocabulo paullum variato. Hi populi etiam

Sudiniaicunmr,etcoiumregioSudina,PruftiecoherensXecrunnosquoqueeodemreponereplacetnon-

nullis, à quibus fieri poteft, vt nomen deriuat um fit. Liuonia autem ad Mare Balthicum iit^ Sinnm Ve-

nedicumporredaeftlongitudinecxxv.miLGeimanicorum,latitudineKi.Eamcin

amp;Ruflia,ceteraLiuonicusfinuslambit. Regio omnis plana, acfertiliftima eft. Emmentumrantacopia^././^r^//.^^^

profert,vtinannonecaritatevidnisquoqueregionibrisopemferat. Abundatetiam inooptmio, acar-

ïnentaahtplurima.Vrfosprœtereàinfvluishaber,alces,vulpes, Lynces, Martes, ^ebellos, Hermelmos

^Caftores. Leporespro Lnitempeftatecolorem mutarn, haud (ecus atque apud HeluetiosuiAlpibus.

HietTie film albi,eftate drenicëï. Eftque feramm tam frcquens vbique venauo vt ea ne ruftics quidem, licet

«mddirer à Nobilitate habitis, vnquam fitinterdida. Breui,Liuonie nihil deefl eomm que ad vitam huma-

î^amfuftemandâ neceflariafunr,excepto vino,oko amp; quibufdam alijs que mitiori coelo fabiedis terris con-

«efîa diuinims, que tamen ex alijs regionibus abundèaduehuntur. Liuonia ante annos cccc opera Merc^

tomm Bretrenlium, amp;predpuèmilUumTeutonidordinisadfidemChriftiadduda,cummultapmculolarmpe^m M,^

com cxtema tum inteftina bella amp; bdlorum calamitates pertulifiet, amp; vidnis fuis Regibus amp; Dynaftis quo- mum.

^ammodopredeeftet tandem anno M.D.lix. fub GothardoKetlero ordinis Teutonia vltimomagiftro m

fidem amp; dientdam à imifmundo Augufto Rege Polonix tanquam membrum Regni amp; magni Ducatus Li-
thuaaie
accepta eft. Cum autem die quinto Martij an.lxii. Magifter ordinis Gothardus m arce Rigenücora

I^Oloi quot; quot;quot; • -nbsp;. ___ .nbsp;M _nbsp;rir-^inpm fnnm rellP-nalTpt ^nnmnm

jf^ V

41 r^

thardus à predido Palatino nomine Regie Maieftatis , Dux priandie amp; Semigadie pubhce prodarnatus
eft,ei4ue èveftigionobilitasCurlandicaöc Semigallica
veluthenditarioDommo luramentum fidehrans
Pr^ftiiit. Poftridie etiam Dux Curlandie, fummus Regie Maieftatis locum tenens amp;Gubernator Liuoma:
in curia Rigenfi publicè renundatus, amp; daues arcis amp; porte duitatis recepii Nobilitati v^o ôc ciuibus om.

ï^^afuaiura ôc priuile-iareftitutaamp;confiimatafunt, proutinlitterisapud D. DamdemChytrxum viderc

i^cet. Diuiditur autem Liuonia in tres partes lods amp; Unguis diftindas viddicet in mum, LetteMm amp; C^r-
landiam. Fflomm prouincie funt ffmU, cuius metropolis cft Reualu Aquilonem verfus ad mare Balthi-

Cum ^nbsp;\' quot; - ■ \' \'\'___________j;,^ «7 .-»/-vff-n rflphrilt;;.Cinpc: inc. hfjKfni- T nhf-iTi^nt^ mrgt;nftâ_ ^

^iterranea.H-^r^fè^^ Helmede ^ RinkenJemiaNbiWittenßem, Latspuerpole^^^^^^^nbsp;Abjeei, Leal,

Lode amp;nbsp;Efti^adiacent infule Ofilta, mgeden, CMom. Wom.ßrraf%en et Um ct alie plures, in quibus

PanimEföca,partimSueuicalinguavtuntur.i^//^^r/^^vibesfunt,i?i^?^ Kokenhußn^Wenatn^mlrnayetiox^
Igt;ioccefis Rigenfis. Ri.a Primaria totius Liuoni^duitas eft ad Duinam quaft in finum Venedicum exoné-
rât. Colcnia hec toienfium eft,muro
fortifiimo,propugnaculis,turr^us,et beUicis tormcnns contra om-

r\'emviminfirudafofiisinfuperduplicibusetacutisftipinbusmunita.Arcem habetinftmdnTimam,mqua
^UmMagiftr.Liuonie(ordinisfratrumTeritonicorum)fedemhabuerunt:^

^üs Ketlerus de quo fupra Reptis Polonie feudalis nomine regio admimftrauit j fed m ciuitatem ipfam nihil

Vilupauiriuris.AdmiLntoiemenimfiueCapitaneumaliquemdueshbertatisadlertoresftrenm

tiuatur, tributafolum Rcgi Polonie ôc obedientiam fideliter preftant, m cçteris ius municipale habentes.

ï^i-xterea fomm hk eft omnium ferè mercium Septentrionalium,picis,hni,ca ç,c^abis;^

que remm iftiufmodi. Liui vero didi funt,qui tradumlittorakm à Riga ôc oftio Duine verfus Sahn amp; Par-
nouiamfiu. incoluemnt.C«r/W/^opidaamp;arcesfunt, G\'./^i/^^^/^,

bisWW.^,cekbrisiamohmobaulammagiftfiordinisTeutonici,inquactiam ComitmcekbrarifolitauiCic

Polonids prefidijsobfeffaeft.D^ramp;f/? Srunda^Gruhtn, vilten,^mhotenamp;Haßnpot.Semigalli^

aule Duc;:m Curlandie, Selbur^,Bauàenburf, Délen, ôc Dalem, vrbes funt. Sem;galliam vero ôc Curlandmm

Jl-ettorum populis ôc reliqua Liuonia, fluuius Düna difterminat. Etfi auiem i^iuonia vtididum eft, nunc

I^egiPoloniefubiedaeft,amp;MofchustamenôcRexSuedeôcalij,multasarces amp; cuuaies in ea cccuparunt

amp; adhuc tenent, quifque fibi vidniores nempe quasPolonus fereftitumrum fuo corpori mrauit.in Liuo- Lacus,
ï^iapermulti funt lacus, infignior eft
Beibus, qui in longitudinem ad 45 niilharia Italica porrigitur, ai que va-
iiopifdumgenereabundat. Eluuijfün
Dmm ^Winda,àcBecâ,^cvionnn\\\\i^\\ï),Dunaii\\içDumaPio\\tmxi ji^^^^ •

«fPeüceïoexRuira\\)ngifllmotïaduperLithuaniaamp; LiuonianaanasduobusiafiaRiganjilfianbusui

9,5

OnjfTiam in mea Methodofequimr LmmSmt temma^^ Lkjîind^àt cuius nominis
^^^ orm,nihil ccrti aflcuerare auüm,de eo autem fic foibit Al^erus.i^ieri potuit, inqmt, vt a ^^ ^

-ocr page 147-

4 lt;

iwawaitefy njBaii ya

trio

Sep-

5J

SJ

I I I

r5

^^ _ OrifchaX

^ mpr\'iijKnbsp;p

Fi n: fc^ landig

ntnt

a-

Tfr.mt

J^ta

Ahü
IcÉt.

Mof;

\'Dirnt

quot;-A/P -

441

^^^nbsp;^ ~nbsp;Ckre Ä P /

\'TeJ^e

■ «\'Allan;

Stockholm

tix

^ i

H

par5

Adnxja

I,

O

S^ii

YFe^efur quot; \'^\'fenjUvn \'j

cJfiahhe

Za.hor o

Ulg

co:

lï\'dow

ShoUi

\'Dachden

SJMS

fl\'U

t.: cn

\'■•^\'Au.^.Ohi-rPah

f \' m f

.El

qpcdl^

O

Cliza.:

O TCfW ^^^^

if\'

«r to

\'Tutn,\'

ne

■h

Hanirnrs Éé^^^^ê

Sannehtay\\

fm,

Conélel ^p^o^^ikethorn 0nbsp;^ ^nbsp;J-

55»

\'Wu

__

Zei

\\S9

LI

^vonia\'

A

i^n

C ^i^iiiA ^ lilPoronoc^

Jiu.-

.Tils

uien

Markus

\'^W\'tnick

V

■A.

pars

,l\\fèuhcais

^focrka ^

\\plfen

Jemen

ï^r,nbsp;SS

Don-
dongen

Srwalen ®

Angeren

Dagenho:nbsp;^fl

y Taljen

C ÄY ,nbsp;l gt; VÊ^ Ji-umen

C^ J Jachentnbsp;l\'

57

L Duvlen

O LA N Dnbsp;1 . J/

« Alfiden A^ /nbsp;]

Onbsp;W großSchanlen

■4e

, nPeße
\',0am

Gotland

\' grosKaryhhe

-Khin quot;Karls;
ohe

ifoborg

; U

Khm\\

iheïtcho

^SamerfoJ

E .l^^j/TW^r F \'
Ä

reenden

Tmiminbsp;Trihaüen.

Marienhurg

Schmilten^

ViCtz\'^^ft-v Jnbsp;Sch\'aireburg

Mnbsp;\'nbsp;Ä Marienhaus

\'SeJlk^.

lt;pvi

quot;evad

Cawon

E-auJcm

^-KockenhaiLs

V^eürara

^unehuvg. ßQderu-z

tnm^

Dodina ;

quot;Rurczurri ^

ßrafcsüm\'i

I^arj-nbsp;° Qarcewin

0 0

..fiadt^ki quot;Beher

sA i \'

■Maiari ®

-é A

Jdzel *

^ \'nbsp;O %ainkesfe^ Tvfen

i^Jrle Y/

A ,//N. quot; D

fCft\'

^Lawoloczt
lacus

Craßnhorot

Ir

^jcio lac.

\\

O Kwadqßow

L Precifia
^.^iebis
Ä ®

Schltno

^\'jf^cterda
■ ^Miefchouo
\'

Ipolo/cenfis

fiiH

lacus

Alfch

51

.ff \'Druia

/ /Ducajtu5

\'Pohczko

Sii^edos

ßCehß.

iyoThßi \'Ptißi\'iat

1

4

.Ole

■ke

\'\'ißl

U arv

ie-,

^quot;■piß

•en

■^ev

T^ol

sjDnwtö

se

\'hCohihicze ° Soßa.

^Jßiend

ttJji^

^nixen

pars

Jwmtratfa
Oivanti

éamo:

ë-

\'Bohiki

rid

les

m

53

52

-ocr page 148-

. , t

^.nbsp;Liiïonk.

IttmTîuonlcumamp;Balthicommarctandem infimditur.

Sib..nbsp;Reg,onnemontib«s,nemorolar-cl.lu.sm.mmenlumdenfa. Aiquc C^

a^rod 1rsquot;rm excmmntur. Eft amp; ^^^^^^^

f\'Ffnt S ^Mrfd ^ prodidcrunt^qui MagiLm cap.tuii in vinculis dcununad mor,cm viq;,

V tinne tmlc^^^^^^ Ex eo,empöre Felinumcumtoto Palatinatu vidno Mofchommregi pam.t,

ri^rvï^MaX^uit. r..«/?Let,am,quodalijr^m^vocant, arxquondam mu.i,nffi,j^fume-

à MoKmam Lithuani duce Nico ao Rad Jvvilo Palati,ro Vilnenü cun.cuhsaß.samp;fuppoh.o
amantealMolcmscaptarii x-miuaii uunbsp;T„;(rnrams in Liucnia funt quinquc, c quibus

dumtibimifqueimperarunt.

Cmpliatateviuebanrvtexpefloto^^^^

flea,amen doatabexrenspretmme^^

gione natx. magnam prsc ^^quot;quot;quot;Xb Je mulkbquot; occupa,«: vhedis hyeme amp; nau.bus ctftate dtccmvagan-

eresftddomina=appdlari,acnu^

tur. Gent, potus eft Medo Cercmlia « ™ Lhoneflant larua veftimemorum. Meices qua: ex Xiuonia
nß-mu . Rhenenfi.nbsp;\'\'nbsp;r^hriu^ u^fcerTS^ cineres,pixaridaamp;liquida, qiamr«rvoca.

irrGermaniamaliafquereg,onesdeu humur^^^^^^^^^^^
m„s,linum var,^fcr.nœpe lesAco,.a IteÄ

»US, magnâ copia quotanms h,nc ad nosnbsp;amp; Ccrmlni, vt ibi commetcia exetceant.

catores, nempe Molchouna:, Turca:,nbsp;^quot;S»\'\'\' ^ „^ deLycaonibuS

Hisa«temde£iuo,ria,expofois,remmeXcaoribu nom^

quihîcfrequenteseffe ferun,i,rnbsp;efob^nbsp;Eiusâu,emverba

Glaus Magnus, homines quoldam ,n hoc \'quot;âu qumann ir. Pnbsp;^^^^^^ ^^^^^^^^

„ongrauabor hk -PPoncre, vtnbsp;r^facita.

do tadium : ita autem fcribit lib xvi 11 cap. xlv J«nbsp;, IrumPecora mgmi mutmudimf.fäm «

„„amisacgemms/ufisihfirepmt. EtpaullopoltÄ/wx^»«^^^^^^

ifili^J^xfloram :

inde ftatis temporibus negl igere haud Poquot;quot;quot;quot;-j^^s .^men cum Piinio, quemadmodum amp; iti
cuti xlv 11 aliquot in Luposnbsp;exubetantis atra: bilis malitia, Lycanthropia

roedidsdida,compiantur, qucc eiufmodi phantafmatao«, vt ic c ^nbsp;r

J.y aoiribusks aide ipli Liuonia hw fufEaaW. ad Ruffiam pergimus.

j!|

I (
t!

îSît

I

I

\'iä

IM

-ocr page 149-

r v s s i a

fiue
^ R V s s î A.

vn.

;lèin hçclocacfFudere,6c àftio nomme Bomffiamtotam regionemdixere, quï nunc vna\'
I litera cxtrita amp; altera mollius exprefîa
Pmßia dicitur. Rei fidem fadt, quod etiamnum
JTnbsp;»^nbsp;ad Riphaeos habitantes eodem parique fermone quo hi vtuntur. Gordianus Goth^

tradit HulmigeriosGcrmanos^^^ tenuifle, arque ab ijs didam Hulmigerhm : cuius nomi-
nis reliquiae funtin CÄ/^w^. BorufliaàViftulaamne^queraad Occidentem terminum habet, incipiens^
ïmumque maris Balthid qui Septemtnonaledus latus ambit, percurrens, ad Ortum o//^;?ö/habct,ad Meri. Sim^

Acrefruitur amœno fed frigidiore. Regio omnis cft fœcundiftlma^ amp; finitimis prouinci js Calima\'iîâlt;,et
lo^e bcatior: ager frumenti feraciftimus quod Polonicu m amp; Lithuanicum bonitate excéllit. Abundat md- SoUfertiÜoi^
se ÔC apibus aequè yt cetera: reloues Septemtrionales, quaruni alutos ccu natiuos intra arbores ad hoc cauas
ernere cft : ex quibus tanta mellis amp;cera^ copia prouenit, vt Germanie, Britanniaeque,ac ceteris adiacentibus
niuiis, commode haru rerum vfum fuppcditet. Eft in ta quoque pecorum ingens vis^multa ac copiofa vena-
o. Ingentes enim vaftaeque fylua; multa ferarum genera alunt. Prster vrfos,apros,ceruos, quibus abu-
Àmmalim m
ant, proferunt Vros excdlenti vi amp; vclocitare, vulgo Bubahs vocant. Gignunt amp; Bizontes iubatos, é boum ruta^-.
»yiucftriumgenerc. Equosetiafylueftresquorum carne incolîtveicanrun Gignuntamp;alccs(quosfalfó
lyU
eltres afînos quidam autumant)fpecie media inter ceruinam amp; iumenti,nifi quantum aurium prcceritas, ip-
wqucceruixdiftinguit, magnitudine inter camelu m amp; ceruum,hos vulgo £/Wwvocant. PiïEterilla amp; pelles
qualdam nonignobiles mittunr hœ fyluœ,quœ veftium fimbrijs prindpum hominum fubduntur.Ledorum
tiam ftragulaex hisconfuunt, pretioque ingenti vendunt. Ididcs Latini eaanimalia vulgo Martes vocant.
vique^teinporaFriderid îK Imperatoris plerique Boruftlidoiolatra^ fuerunt, quo imperante anno M.
^.xv Crucigeri OrdinisTcutonid eos viGeie,Rd:gioneœqueChriftianam docuere. Poftea Prouinciœ amp;
mum
ïe?quot;^*^!^ fnbsp;Crudgerorummoti auaritia ócferocia , ad CafimirumiPoloni^

gcm ddecerunt. Poftannos triginta odo repetita defedione Marieburgum cum alijs caftcUis amp; vrbibus
ïi476000 fiorenis. Quiim autem Mariani obedientiam Regi rccufarent,tandiu vtrimquc va^
«yviartedimicammeft, donec vniuerfiistradus Alberto Brandcburgico vltimo Crudgerorum Magiftro
lt;Uit, qui etiam Cracouia; à Sigifmundo Poloniœ Rege Princeps lècukris amp; eques auratus fadus cft. i-aque
^nc partim exclufis,partim conucriis Barbaris,regio omnis à Polonis amp; Germanis habitatur.Nifi quod reli-
knbsp;^^ Çurlandicum lacum adhuc fuperfuni, qui cum Liuonibus ôc Lithuanis idiomate, mO-

OrujrtamvïtmixGcrminiasôrani aBomfîiSî^opuîis nomcn obtînére, Êrafimis Stdîaau« ^
thor cft. Hiteftc Ptolcm^o ad Riphxos montes,vbiin Septemtiioncm fuiîus cxcurriînt,
nec longé quà Tanaisex eis erampit,confederunt:amp;: (èdium fuamm peit^fi,valida manu, ^

Mé^

JDUs,habituqueconueniunt.Diuifamautem fuifie Boruffiam trâduïit in duodecim Ducatus à Venedufo

feptem pagi, Ôc quidem viles, in Luptauienl î territorio fuperfint. In Sambia funtciuitares pliîres Lebe^ ^^^têomtm,
exftrudaanno
M.cc.hf i, Kney back âï\\i\\c M.CCC.LXXx. Regius mom cc.lx. FiQhußa ZïiïiO m cc Ixix
f\'^ytetanno
m.cC.Ixxxix.cÄ/»?Am^anno m-cgJxxix. In \'2intanlt;^ïaciuit.\'ïrclt;;fimr

In \':^tangtad\\ximcsÇ\\\\nt,Vâldoma, Girama^Cen^
In Nädroma vix aliquot cafse amp; tuguriola
quot; Liccouia, Salauia, LabiaXifia/imburgia^

tidÇherfT ----

niumnbsp;amp; Guftadia. In Hogerlandia funt Brandtnhurgum, Tûlkicmit^tMunhufâ, Scharpouia amp; om-

In o^lhinga,m littore maris exftruda, fplendidis duium opibus amp; mercatorum frequéiiacekbris.

r„nfnbsp;. „nbsp;........ ^ r .nbsp;^ .

ftquot; clnbsp;InFGmefiniacùMarieburgum, Ciuitas ampla ^munitifiTima

•^^ucîa anno m r nt^ r r

CXÖO quot;nbsp;omnia deftruda amp; vaftata lunt, prater vnam Strahurgam, Regio omnis importationibus ^

cin^,•nbsp;onbsp;merdumapta, propter frequentiam fluminum,finuum,poituum. Fluuit nr^-

PUi iunt, FMa, l^meni, Cromn, ^ogat,Flhinga, Fufera, Pafaria, Aik, Pre^d, Offa, Mnicz,, Lica é- lJü
Pornbsp;^^ lacubus diues piicario. Mare etiam incredibilem pifcium fceturam amp; copiam fubminiftrat

doamp;^itnbsp;Balthicum,fucdnumcoliigimrquodincoia:voc3nt BernUeynA^ vlenl

ptofit,Gr^.d Eledmm vocamnt, quoniam fol vodtams fit Eledor ifnLlmL
SeruiusinodauamEneidadidt triaeft-eEledri genera, v^unfexate^^

S™ fnbsp;^nbsp;Solinus indicat. Plimus fcdbità

amp;cerLnbsp;C^.nJ\'di odorcft prsftannffimus, preimm initio viiiu. feouunmr folu.

^ fequuntur fulua
imaginem enim igneamnon i.

gncm

^ cere vrnbsp;p^i-ua iuiu. v..anmai oaor eit prseitanrmimus; pretiu

ea. Eulms maior autoritas, amp; quidem tranûucentibus modico fulgore;

-ocr page 150-

xrr

zim

RttCiae
inbsp;f flximims

• ^nbsp;Jnbsp;I ^Ime

K I

^hnena _
SchiranrfJ^
^Rufif
Ji/fvcupe
*7heuppe
^tfifauXclm
tutati^e
Taa^sagK
riihnis
hunitHaffe
Sclaâa.

StUhetkj

^i^Krtuttly

■55

J

s

ee

15-5-

4.C

Srdrfnjee

^yHefiim/te
O SchSnbàe

Mnbsp;£

! (
I
[

zo

eer ^erardum ^^.Ajbercatorevt
Çum ^riidîe^ùi

^îtramter^

I rr, 1

\' I 1 \' \' \' I \'

53

53

Il II

-ocr page 151-

borvssia:

ma igncm incfle placet. Sunt In quibus decodi meliis knitas probâtur, quae etiam exco meîîea vocântûr.
Vis fuccini vfufque in multis. Attritu akfadum pakas amp; folia arida attrahit, vt magnes ferrum. Proptcréâ
Arabes fuccinum vocant Cdrabâ, quod Aboali interpretatur rapiens ferrum,Cardanus ab humo folia ad duos
pedes in fublime rapta fuiflfe fcribit,fuccini vi. Ramentorum eius vfus apud quofdam in facris eft loco thuris^
quidam ea oko addunt, quod fic dilucidius diutiufque flagret quam iini medulla; Qms autem eius in medi-
cina vfus fit, pkniusex c. Plinio petipoteft,quidehacrc dificrit lib.xxxvii.Hiftormaturaliscap. li.amp;iiu
Habet amp; Boruftia filuas incaeduas, vnde vis ingens lignorum amp; ad nauakm vfum amp; ad domefticum conuehi-
tur; teretumque arbomm ad malos nauium accommoda, quae inde in remotiflimas oras deferuntur :habent
amp; filuç prœter id fuas diuitias,vnde quafi fpontecompendium non mediocre incolis prouenit,apum fciiicet^
de quibus fupra diximus,amp;ferarum.Diuiditur hac noftra aetate in Regiam amp; Ducakm. Poloniœ Rex,vtram.
que Viftula ripam,vfque ad illiusoftia hoc tempore immediàtè poftidet. Infula quoque Viftula amp; Nogato

fy

Îquot;

i w

(Morês^

diatè fubi€dà,codem cum Polonis regno contineturuamen peculiare Confilium publicum, leges, mdicia (à
SenatoreséfO\' quibus tamen ad Regem prouocatio eft):Erarii amp; belli gerendi rationem habet. Cor;filiarij Huius Borufll^
famp;mfre^uemta, quatuordecim funt. Duo ^^iko\'^\\,Warmienßis qui fedem fuam habet in Braunsberg, àc CulmtnÇs.Tits Pala-
üm^CulmenßSy\'iMariehurgenßs,amp; Pomeranicm.ltc^ Caftellani Culmenfis, Elhingenßs amp; Gedanenßs, Dantùck vul-
.gOitotidemqueSuccamerarij,amp;tres
primaria:nbsp;bis quotannis ad delibc-

rationes amp; iudicia conueniunt,menk Maio Mariebu x^xCMargenhurp^à Michaeïis,Gmdenti. Capicaneigt; feu
prafediarciumamp;redituumregiorumododecimfunt : Marieburgkm^ôL\'mVoXsxinztußtumdifineua.CHm^,
quot;^targardU. In Pomeranico,S/#f^/?»w fupraTucholä iuxta Bro.flu. Sueza^TuchoU^Berfanid amp; Pufci in Culmèn-

Ducalis autem Boruffiç olim fratrum CrucigerorumTcutonici ordinis propria, fub Alberto Brandebur-
gico Ordinis
Magiftro in haereditarium Ducatum conucrfa,amp; ab Imperio Germanico auulfa,in Poloniç Rc
gis fidem ócclientelam anno M.D.xxv.conceffit. Eiusprinceps primum acproximum Regi locum, in Con-
fitttquot; filijs
,Comitijsamp;alijs conuentibus apud Regem Polonise tenet. Si lires inter Regem amp; Ducem exoriantur,
à Confiliarijs Regis luramento nouo ad iuftè iudicandum obligatis, Marieburgi aut Elbingae dirimuntur.
Nobiks autem feu aHj contra Duce adionem habentes, coram Ducis Vafallis à Duce ad iudicium deputatis,
cam inftituunt,à quibus prouocatio ad Confiliarios Regis amp; Ducis Marieburgicöftitutos libera permittirur.
Caterum vnufquifque in iudicium vbi bona fitafunt vel domicilium Reus habet, vocari debet,necad extra-
nea iudicia trahi,aut à redo detineri poteft. Iudicium aulicum quinque originarij nobiks amp; tres lurifcon-
fulti adminiftrant.Iudicesin prouincijs ita conftituuntur,vt
cx tribus à qualibet prouincia nominatis, Prin-
ceps vnum eligat-. fecundum ius
Culmenfe amp; conftitutiones Prouinciae mdicet, Si contra priuikgia, liberta-
tes, iura,autconfuetudinesPrincepsfaciat,nec ad preces fubditotum fadum fuumemeridetJLiberum eft Or-
dinibus prouinciaabfque vlla lebellionis aut feditionis culpa ad Regia Maieflatis Polonia patrocinium con^
fugere,amp; vi padorum inter Regem amp; Ducem initorû, defçnfionem fuorum priuikgiorum ab eo poftulare.

Sunt etiam in DucatuBoruffia duo \'E^iCco^i,Sambienßs qui Regionkonte,vulgö Königsberg, Ôc Pcmefanien-
Jts
qui in Maricnvverderfcdct, quibusiurifdidoEcdefiaftica intégra amp; nonimpedita in Academiam, Con-
fiftorium,Ecckfiâs, Paftorcs,Scholas Ôc omnes caufas Ecclefiafticas amp; matrimoniales,etiam facultas finguUs
annis vifitandi öcfynodosparticularcs ad confenfum in dodrina, m ritibus amp; in difciplina retinendum, per-
mittirur. Delida eorum EpifcoporumPolitica, per Ducem:Ecckfiafticaverö,ü in dodrina vel ritibusde-
îiquerunt,per generakrn Synodum cognofcuntur amp; puniuntur. Huius Ducalis Boruffiç prouincia funtiV^-
tangia,Sambia, Regiomonte vrbc magna ornata, aula Ducalis fede, Academiaquc amp; cmporio cekberrinio
infignis,
\'Njdrauia, Sclamnia, SudottiayGalindia^Bartouia, Pogefinia^Pomeßnia ampliffima prouincia, dcSoßauid.
De Religiom: amp; ritibus veterum Boruffomm mira narrat Mekrius cpiftola load Georgium Sabinum. Co-
iuerunt Damonia pro Dijs, atque etiam nunc multis in locis occulte colunt. Immunda quaque animalia^
vt Serpentes, colubros perinde ac Deorum famulos nuntiofque religiofè veneratifunt, quos intra Domos
nutriebant, ijfqiievtDijsipenatibus Htabant. Deos in filuis aclucis habitare dixerunt, illis vidimis ibidem vt
placarcntut,immolandumefle: abhis fokm pluuiafque expetendas. Feras omnes,akem prçdpue, has fi-
îuas inCQlentcs,vt Deorum feruos venerandas effe fenferunt,ideoque ab eis abftincndum. Sokm amp; Lunam
Deos omnium primos credidcrunt. Tonitrua acfulmina ex confenfu gentium adorabant, tempeftatesauer-
tendas dtandafque precationibusdixerunt. Hirco in facrificijs vfi funt, obfoecundam animalis iftius natura.
Pracdkntes arbores, vtrobora,
quercus, dcosinhabitarc dixerunt. Quare nec eiufmodi arbores cadebant,
fed religiofè vt numinum domos cokbant. In co numero amp;Sambucum amp; pkrafque alias habuere. Dies e-
tiam natalitios amp; funera pari modo cclebrarunt, mutuis,fcilicet,commeffationibus ôc
compotationibus,cum
îufu amp; cantu, abfq; moerore
cli fumma hilaritatc amp; gaudio.Barbari amp; literamm rudes olim fuere,adeo vt nec
crcdibik putarent,fi quis diceret homines inter fe poffe aperire qua fentiant amp; velint benefido literarumjhi
idiomate proprio, ôc à Liuonico nöabfimili vtebantur,valdeq; liberales ôc hofpitaks fefeaduenis
exhibebat,
quorum potus aqua melk mifta, ôc lac equinum crat. Sed de his fatis.Plura qui vokt petat ex Erafmi Stel--
ja; de Boruffia antiquitatibus libra fecundo,

-ocr page 152-

Ruffia, fme Mofcouià.

îerminbsp;^^ ^ Eiusîmp:

viciiSaS^o\'\'\'^ Tartaros, à Meridie Turcas amp; Poloiios, ab Ocddente vxró Liuones amp; Siîeei^r^^

itaque Mofchouiae Dux hoc titulo feré vütur:^.
éoute w ^ \'^f®^^nbsp;mc mnmdq/tmDuxFolûdimerû, MoC

«■^^Tôâ^\'^tnbsp;lugoru, Pamp;mda, Vttch^, BolqarU, eU. Bominatoré mmnus Frhm.

Tanaisnbsp;vtik vitranbsp;-

h^bean onfnbsp;amp; Orientem verfus nulla vnquam peftis f^uiat, etfi morbum hird diffimile

ftim neque vgt;nbsp;vocanr,qui inteftina amp; caput adeo infeftat^vt paucis diebus pereant. Regio m vniuer-

^^auioris pomi frugiferam arborem.praeter melopeponesamp; ^Î^î/i
ïi^ilii panici^nnbsp;q^a^que gelidiftimis Boreae flatibuscxurantur: campi tamen tntici,filig;inis,

Reoio enim nnbsp;S^cncns legummum Icgetes ferunt, lèd certifllma meftis in cera amp; radie conliftit.

arborumnbsp;^^^nbsp;^^^ quot;^\'^nu fadis agreftium alucaribiis, fed in ipfis

rarnisarborum ^^^

«ondita- veteSoquot;^quot;nbsp;fay orum ingentes maflçarboribus

louius in libell quot;lelladefa-taab apibus,quum fuigulâs arbores agricolis fcrutari amp; euacuare rooleftum fiti
multo omnbsp;^^ Lcgâtione Mofchouitarum, refert, Demetrium Legatum narrare folitum

perné defiliifTenbsp;\'nbsp;quendam qusrendi mt,lliscaufliiin praegrandemcauam arborem fu-

^^iuuiffe \'nbsp;profundomellisgurgite pedoré tenus fuiffe hauftum,acbiduo vitam folo mellefu.

Adcxtremunbsp;fyluaruni folitudinead viatorum aures penetrate nequiuiffet,

«ius bduœarTJ^^j ^efperatafalute mirabili cafli ingchtis vrfx benefido, inde extradum enafifte, cum fortè
^ifo timor ^ r^ quot;^^re humano fe demitténtis, auerfos renes manibuScomprehendiöet,amp; eam fu-
fertihffmia^/ft^S^H ^^ exfiliendum tum tradu ipfo,tiira multo clamore condtafter. Lini óccanabis regio
^ullumone ftnbsp;ai^entiiie vel ignobilioris meralli,ferro excepto,apud eos vena/eduràue reperitur^

ï\'spleniffimnbsp;immanibusfè-

q^osbifonte^\' ^^^^^ ^^^^^^ ^^ Prulfiam vri ingentes amp;ferocifïïmi taurorum fpecie reperiuntur, Jdmdlmm vs
fuffraa-inumnbsp;^^^^^ ceruina effigie, amp; cum car nea probofdde altifque cruribus, amp; nullo rietds,

^dinis ^ quot;^quot;^quot;\'j^^f^\'^.^ofchouitis,àGermanisvcroHélencsapp Prœterea.vrfiinufitarœmagni-
felicior ^nbsp;colore formidabiks. Vcnatio atque etiam auium captura nufquam gentium

^^^^^^^ generis feras capiunr, amp; afturibus atque falconibus.

^^dignitatem M Tu ^^nbsp;•

^ofiouUie • \'nbsp;lin^na Tetrao nuncupata, quœ Plinio Erythratao vocatur. Csterum Rupx feu

^iusPrinr-nbsp;Eius omnia, duitates, oppida, arces, pagi, filuse,agri,lacus,flumina,v-

^ qüidqu d rmcoI-£magnu,m Czàr, id eft Regem feu Imperatorem vocant,imperio amp; numifubfunt,

^tile in b \' •nbsp;commodi ferunt, in vnius Principis fifcum congerunt. Duces ac Comités, qui dominiii

Psgos Ôînbsp;liberum poffidcant, amp; ad ha-redes eademtranfmittant, nullifunt. Addicit quidem
^^tû ih ïionnullis,fed rufticorum operis nihilominus vritur, amp; rurfus cum libet adimit : adeo vt abfo-

«mnibus •nbsp;imperiii habeat, amp; vidftTim tanquam Deus a fubditis colatu r, ciqueobedientia

^^ho M.fl,nbsp;rccufatione pr^ftemr . Caput totiusregni amp; metropolis eft vrbs Moßmk,

^^enti^^X^\'nbsp;opportuna, qui regionis médius effe exiftimatur ; tum infigni fluminim fre^

quot;quot;\'^tn tradn r \'\'nbsp;^ quot;if r\'^! amphmdine numeioque amp; munitiffima. arcis robore.Oblongo enim œdifid-

^^^fium W rnbsp;^P\'quot;^quot;\' milliarium extenditur. Domus in vni-

inlocoeftternnf-^^^rnbsp;^ngulahabëtfàcella, fedconfpkuo

P^fte funfp urƒ rPPnbsp;Mofth%illinc Neglinnaalluunt.Porró in vniucrfa hac Ruffi^

p^ftc funt.nbsp;^PPe^^af«^\'»^quot;^^ mnc Molch^illmc Neglinna alluunt.Porró in vniuerfa hac Ruffi^

^^be primaria fi ^ ^^ T \'nbsp;Ducaîus, cuius titulum magnus Dux fibi vendkat, nomen habet ab

^^ ortum folis d ^oannis vfque tempora,qui filius Danidis fuit,perpetua Ducû Mofchouiœ fedes/diftac
^itur .Prouincinbsp;milliâribus à Mofcha? fita cft in ripis Clefmae amnis, qui in Volgam euol-

inferquot;nbsp;adeo fertiliseft, vt ex vno rritid modio fœpé viginti modij prouenianti

*^ümVniuerfo D^u ^ quot;quot;P^ftione,agrorum fœcunditaienihilo cedit.Vrbem habeti\'!gneam,di6iam communi
^^lit dignitatem p^^^^ quot;omine Nomgrod, fitam ad Volgae et Occ.t confluentes. Hac fummam femper obti»
^ ^emftiffimiacvT^\'^Vr^^^^^^^^^quot;^ aedificiorum numerum, latifîîmiqueetpifcofi lacus opportunitatenij
^^ Cxfamm œmuTnbsp;ilîam gcntem templi famam, quod ante quingentos pené annos Byzantio-

^î^ceexlapidein fco^quot;^?quot;^\' Sophiœdiatum fuit. Arx hocloco memorabihs, fummisinipenfisàBafilio
proximum httori^^ ^nbsp;^^^^^ omnino vrbs à Mofchouia c. milliâribus Polonids ad Rigam ve-

^ccam fiuuium amp; T^nbsp;minus quingentorum milliarium iter eft. Rhezan Prouincia eft intee

^cc« fitam. amp;nbsp;^^Hîs, pifdum, aulumfcitiliftima: vrbes habet li$nc3s,Rhezanzdvïpzm

^^nibus ad fluens. vaf^n. Hnbsp;^^^^ ^ caftrum eiufHem nominis.Smersa, Ducatus eft ingéns amp; rebus

T^MuoqrodSiutrŒ^ ^^^/^^^«öcdefertoscampos: Oppida complura, inter qux pxxùpn^ihxc fum,^Staro-
\'quot;ê-ntem ex apibus itw\'a^\'quot;\'\'\' Hermellis, afpreolis, amp; marribus abundant ,mellis quooue copiam
P^c^affidua cum Tartaric h 11 Kegionera praeteriabitur fiuuius Sera qui In Defnam inftuit.\'Cens pro^-
^^■bemnbsp;_____^nbsp;adfiieta eft amp; manu prompta-. SmoieMDuc^tm ad Pnrvftf.^-n^m fnn^

miirn vel Zona tlnTl fnbsp;quem vtrimquc montes amp; inuiœ rupes muniunt, dicuntur\'que Cin.

Vt obdora in n a A fnbsp;^ud vedigalesad Septemtrionem longo tradu terranl

aurca anus^ Cmdom,Culmoria,amp;LLa^pia. Suntin

95

-ocr page 153-

.V

»

7

liœ

Sc9f e

lltc Oi\'e\\
■o odort
carnis
ttamßiftcnmnt

1

L t-y^-.C^!*- /.-S \'O;.\'/.

1 ,.11

Alti\'

5b

,nbsp;jviijttarw

I

» ^nbsp;\'^ffi th^wumß ;

Qrad^^crziro

Scséutàf^

ÎM. îi^

iJfmhokia^ -yMM,

R VS s IA

cum cotifimis.

52?

Rvs s lAt
PARS
Amplifie ata

Pd3

S8

- pa

u

-ocr page 154-

Moféliovîamuitiamp;magiiilacus ^//«r^wRuthenisIlmer,fapraNouügardiam,îongîtuàlnemhabet sîi.milli-
âr„ Germ latitud.odo.
Lsdûga Longus eft G. îams Ix. milliaria. Lpcas albus incolis Bielojeferro, îongus xi i
milliar.latûs roîidem : flimios recipit ccc. Ix. Fiumina etiaki ampla amp; multa funt.
Boryfthenes^ vulgo
per amp; -TieBer, vcl cum adiedione Utîcra; Dnieper amp; meß er appelîatu t;dus fontes Herodoto ]gnoti,funt ad pa-
\'^um MofchouiaD/ï^\'f^-r^^quot; in ^YÏu^Fmlhnski, vnde per Lithuaniam amp; Ruffiam defiuens, Smolensko oppi^-
dum amp;Kiouiam prxterlabiturcpofteà drca Chmidnicko redpit fiuuium Bog,ac tandem in Euxinum pontu
exoneratur: longitudo dus cft plus quamccè. milliarium Germanicorum. Tmmtus is cft Ptolemœoqui
Herberftdnioeft incolis i3«/;?^,Hichaud procul à fontibus Eoryfthenis ortus, àd Rigam Liuonias le m
mare Balthicum exonérât. Ptolema^i nunc eft
Volga amp; Fdil, ortum habet è lacu cognomine,qui xxv.mil-
liaribusà
Mofchouia abeft verfus Lithuaniam. Hiccornutiserrans flexibus^multifque receptis fiuminibus^
in mare Cafpium oftijs
Ixx. mMit.Tanais lizlïsTanâ, accolis Dom, â Septemtrione mens magno impetu,Ni-
lo opponiîur. Eius fontes Herodotus ponit in paludibusj Mela in Rhipharis montibus, à quo non difîèntit
Lucanuslibro
nbsp;..^injerticelaffm \'nbsp;Tmpoßitripis, K^ßd^uedr termimudem

Rhifh^eTanaisdiuerßnominämundi Furopa,^ medixdi^imensconßniaterrd.

Fuere qui per mare Cafpium eum labi arbitrât! funt,quos etiam lequutus eft in fua periegefi Dionyfius.Sed
crrant:nullus enim fiuuius ex mari Cafpio in Meotim paludem aut in Pontum Euxinum decurrit.Oritur aute
Tanais nô in Rhiphïeis iugis,fed in fyluse cuiufdä ingëtilacu nô longé a TuUa vrbe,ex quo efiâ lacu
Seat amnis
in
Occidents fluens nafdîur.Oi:f:Bflûuii caput eft in Prouincia Mndech,is multa prœterlapfus oppida,infraNo
liogardiâ inferiore Volga ingreditur.lngentes eriâ (àpidiftlmofque pifces, amp; ante alios fturiones,quos Siluros
antiquit\'fuifie pmm\\\\rolga pr^bet,amp; hi quidë hyeme multa inclufi glacie, recentes pluribusdiebus aflervan-
tur. Aliorum vero pifdum multitudinem fermé incredibilem ex fiuminibus amp;lacubus, inprimis ex albc^que
diximusjacu cxpilcantur.
CMonks PJpxos, de quibus Plin .iib.4 cap. 12. Mek etiam lib.3. Baro ab Heiber-
ftdn in fua Mofchouia icnbit, infola Mofcouia videri,qui, quia perpetuis niuibus amp; gladc rigeant,tran
firi fa-«
dlè non poftlnt. Acfortiri alibi alia nomina, tametfi communi amp;vulgari
nomine cingulum mundi dican-
tur,decemqj amp; feptem inafcendendo dies confumi porro memorat, neque tamen montis verticem qui
Stolp,
hoceft, coluiuna nun€upatur,eodierum numero pofîèfuperari. Hercyniafylua magnatn Mofchouiae par-
tem occupât, ipfaque paflim pofitis vbique çdificijs incolitur, iamque longo labore hominum rarior fada,
non eam ficuti plerique
exiftimant,horridam denfliftimorum nemorù impenctrabiliumque làltuum faciem
oftendit.
Cœterumeaimmanibusferisrefertiftlma per Mofchouiam perpetuo mdu inter ortum folis amp;
Boream\'ad Scythicum Oceanum excurrere traditur, ita vtfpes hominum eius finem curiofèfcrutantium,in-
îlmta magnitudine fua femper duferit. Habet Mofcouia templa innumera amp; fumptuofa,ac monaftcria val-
de multa. Gubernationis negotia amp; iuftitia: adminifttrationem Dux, per duodidm Confiharios aftTidué in
aula ora;fentesobit.In hos, prœfedurje ardu, amp;ciuitatum in toto Mofchi imperio diftributs funt:qui literas
amp;libdlosfupplicesPrindpiinicriptosacdpiunt, dusdemque nominerefpondent.Prmceps.enimiple nul-
las epiftolâs acdpit, nec vllis ad fubditos ilios, vel alios etiam Prindpes ferè Uteris manu fua fubfcnbit,

Epifcopi ex monachis quorum monafteriaftequetiftima in Mofchi impeno,omnia tamen eiufdem vefti-
tus amp; ordinis,(cuius D. Bafilium autorem referunt) vdut fandioris vitœ hominibus,deligunmr, amp; funt in v-
niuerlbMofchorum imperio vndedm,quos
Vladiccas ilii,id cft,oeconomos amp;difpenfatores fua lingua nomi-
nant. Sacerdotes vero feu Preftjvteros,
Poppos amp; ^rchcpoppos. Horum Metropohta(qui à Conftaniinopolita-
HO Patriachia olim comfirmabamr, nunc à folo magno Duce deledus per duos aut tres Epifcopos confecra-
tur,accum libet Prindpi remouetur ) Mofqux fcdem habet. Huic metropohtae fubiedi duo funt Archiepif-
copi, alter Nouogardise magna:ad Lovvtam flu. alterRoftouij. Reliquorum odo Epifcoporum fedes lunt
Smolenka in finibus Lithuania^, Cafinum^d Volgam, fweria Volgœ adiacet, Eezan, Sußdaüa, Wobgda,Columna,
Cmiza
adMofquam.Hi, dioecdes fuas raro aut nunquam ipfi inuifunt,ne quam confpirationis cum lubditis
fufpicionem Prindpi prîcbeant , fed in monafterijs t}yisfA,tyHç feu pra;pofitos ,
Sim opidis quibusdam
lauos, vuam facerdomm obf€mantes,habent.Ncc academiç vel collegia in toto Mofchi imperio vlla exiftüt.
Religio iMofchomris Grœca:quam anno Domini CM.lxxxv 11. admiferunt. Itaque Sp. Sandum tertiam
fznCtx Trinitatis ptrfonam à iolo patre procedere arbitrantur. Sacramentum Euchariftia; celebrant pane fer-
menrato,calids vfum vniuerib
populo concedunt.Nullisfacerdotum.fuffragijs,nullaque propinquorum aut
amicorum pietate iuuari mortuorum manes
putant,fabulofumque credunt Purgatorij locum,.-\' Libros facros
fuo idiomate legunt,eorumque vfum populo non dencgant. Ambrofium, Auguftinum,Hieronymum atq 1
Grcgorium in linguam lllyricam tradudos habentj ex his, aut etiam cx Chryfoftomo,Bafilio, Nazianzeno
homilias publice pro condone faceidotes legunt; neque enim
o rat ores cucullatos, (verba funt louij) qui ad=
vocato populo condonari amp; ambitiofè nimis atque lubtiliterde diuinis difterere foliti fint, admiiterefas pu-
tant, quoniam rudes imperitorum animos fimplid potius dodrina , quam altilfimis arcanorum interpre-
tarionibus difputationibusque ad fandiorum moriim frugem euadere arbitrantur. Matrimonia contrahuntj
Bigamiam concedunt, fed vix legitimum matrimoniii efle putant. Diuortia admittunt. Alduterium non ap-
pellant, nifi quis alterius vxorem habuerit. Mulierum conditio miferrima eft. Nullam enim honeftam cie-
dunt, nifi domi condufa viuat, adeoque
cuftodiatur, vt nufquam prodeat. Gensaftuta amp; fallax,magis ferui-
tute quamlibertategaudens. Omnes fe Principis feruos fatentur,luucntus omnis varijs ludis,fed militix pro»
simisfe exercet, in ftadio curfucontcndit, in pak-ftra colludatur, pernidtati cquOrum findet,
omnibufquc
prœmia, amp; praefertim Sagittariorû peritifllmis proponutur.In vniueriu amp; Mofchouitae ftaturafiint mediccri,
fcdquadrata amp; valde torofa,cçfij omnibus
ocuii,prolixa; barb^,crura breuia,amp; ventres cxtenti. Domi opipa -
potius quam lautè viuuntjnamqj omniii ferècibariorum generequ^vel àluxuriofiftlmis dcfiderari pof-
funrrcenfe eorum ôcparuo quidem pretio paffim inftruuntur, Gallinç fiquidem , amp; anates fingulis fa:pe
argenteolis tenuibus nummis veneunt. Venatione amp; aucupio vri apudnos nobiiiora obfoniaparanmr.Vino
natiuo penitus carent: itaque vtuntur adu edirio, fed infeftis conuiuijsduntaxat , aut in medicina; vlu, aut
in
principalis magnificentiœ oftentatione.t^opulus medonem bibit ex mdle lupuhfquedecodum, qui pica-
fis vasis conferuatus,ex antiquitate nobilitatem aftequitur. Habent amp; cereuisiam, quam a:ftate iniedis glaciei
cruttisinfrigidant.Sunt et qui in dditijs habeant fuccum ex fubaufteris cerasis expreftum,qui perfpicui et pur
puriflantis vini colorem iucundifllmum etfaporcm non ingratum refert. Tunicas oblongas, fine plicis,ma-
nidsftridioribus,Hungarorumferé moregeftant: ocreas feré rubeas eafque breuiores, vt
quae genua rion
atfingant, foleafque ferreis clauiculis munitas habent.-ventrem nequaquam fed fœmora dngun atqueadeo
pubetenus,quo magis promineatventcr,dngulumdemittunt. Nobile Mnum,amp;cannabum inreîses multaqs
boum tergora et malfas cera: ingentes,Mofcouita; in omnem Europe païtem mittunt;
nec non pelles nobi-
les acpretiosiftlmas, qui bus regio abundat.

Ldcm,
Flumi/M»

S\'ihm.

Kdtb adminif
trandi,

SenMores^.

V\'tBm,

VeßitiU,
cMeràï^âma.

-ocr page 155-

Ducatus^
Samogîtia,Ruffia,ôc

^Tquot;quot; ^ ^ venatorum, eô qubd ircgio illa flrequcnt^s venatiööes ëxercear an-
^
lonh\' r^ZTÄ\'^quot;^nbsp;^ Michou reijcieos, aliam de Lithuani^Erynio fententiam dm

^cmoilmll\'u^^^^^nbsp;Italicos ob Romanorum diifcnÜonts deferta Italia Lithuaniam ingrefibs,

^i^Ënn^^^^^ Italosdmfle.-eam vero per paftores Litaliam amp;genrctn Lnalo., litera prSpoiita

berqueaTonSnbsp;L^thuanos appellare.Regio ampliffima eft,Mofcboui^ pimima,ha~

Poloniamnbsp;tnbsp;Ru^i^ quç magno Duet Mofcouia paret: ab Occafu Pod]affiam,Marouiam,

ne i:iuo^nVÄnbsp;Septemtrionem Bomfllœ fitcontermina: refpiat vero à Septemtiio-

probet hec^n fnbsp;m iyluis apes conficiunt,arque etiam picis. \' Frumenmm quoque abuirdè , . ^

ä^iui prorenmnbsp;maturitatem pemenit. Vino non mfi impoitaro v titur amp; exotico, cias e-

mçZi,^^^^^^^^nbsp;Animaliaomnisgéneiis,fedparuaprodudt:
vrlî m^

copiam taceU anbsp;pncrafcrarum magno numero ftabulantur. Et vt Auium amp; ieprimis Ficedularum
faciefeiem r?;

«-^deo fe 1nbsp;vulpem referens, colore nigrum. Cadaucribus veicitur, inuentoquecadauere

Vrins vorare dHrn •!nbsp;^^ ii^.etur in morem tym pani : arque ijs qu^ vorauit identidem egeftis non

ftura amp; crr-rnbsp;^adauer abfumpferit. Fuit gens £uhuanomm annis fuperioribus adeo ob-

foiifierilit.\'^m • f\'^nbsp;perizomara amp;fubcraobegeftatem amp; tm

mentis nrci! quot;nbsp;fubieäionis exigèrent, doncc Vithcnesdux iithuanommfumptis viriû incre-

l\'ofter- hc mnh! ^r T\'-\'nbsp;^ principibus Rufll^ iniecto,eos adcgerit ad tributa pendenda. Huius

«ici ordini. Pnci\' f unbsp;t. ànitimas gentes inuadebar amp; diripiebant : -donec Crucileri Teuto^

fuccefllué neruetm^^^nbsp;/^ithuani Olgerdum amp; Ceyftutum duces lithuanii«

^ Chnm^^^nbsp;fapenumero prefilis, DeoMiferantcadPolonosdcciinauit,

^igi résinanbsp;amplexus baptifmatis facramento iiiitiatus , duda in matrimonium Hedu.

Premodudnbsp;^^ •nbsp;^^^^^ Lithuania: gcrmano fuo Skirgdloni tamquam fu.

gf bat QUO innbsp;commifif. Ante iagdlonis tempora paganilmus per omnem Lithuaniam vi-

dem receipt / ^^^^^^baptifatoque anno m- ccc Ixxxvi .miflaidoiolatria, fandam Chritli fi-
ïi^m mef, nnbsp;magnus Ducatus nunc in decern Palatinatus feu prouindas praxipuaseft diuifus qua-

adVilirrA?, \' amp;caputhoctcmporecft /^V/^^indigenis^iiWi Germanisautem• quce
ïi^uanosnbsp;^ Gedemino Duce condi ta, nunc cft fedes Palatini intci

^ui reote^T^\'V n Romanae obedienti^Zeopoliénfi Archiepifcopi fubditi, amp; zMetropolitaniRuffiîc.quot;
L Septem fubfe EpifcoposGia:dritush^bctMû^Mdomiri^..Luc.,\\n vV^ik;«;.nbsp;. ^

X:^-,œrtisqutbuldamplateisexceptts,i.;q^

^îterum tuil :nbsp;Pf^^\'f admodum amplum, plana c^nacuiorum ftrudurâ cdebre.

generis non^,\'!\'nbsp;confpicuum, ad radices armamentarium habens, in quo machina bellica omnis

reperLn?? confpiciuntur, cum tamen in vniueria paffim Lithuania, nulla vllius meialli lèdura, ve-

^^ftoexlaDid/;nbsp;P\'e^\'^^quclapidea, qu^^dametiam lignea. EleganseftBernardinorumcoenobiû,

^oichouia alla ^îquot; Anbsp;T quot;quot; \' OHÇ^^admodum amp; Ruthenorum aula, in qua ipli merces fuas ex

^cca, vbimiferir Hnbsp;paupcrtate afflidis affignara

cereuifi-imnbsp;^Ppi^aniaùtem omnes, Magiftratu rantum excepto, caupones

fiuuium fira amp; OrrLt^Vquot;^ Tùnbsp;Palatinams cmtelßenfsin quo mbß ciuitas ad Óuna

c^ûfmeniesinter VireKr.nbsp;Dedmus Palatinatus eftP^/t^^\'^^^/^i^quiâPtf/^.r-^^^^^

^^^^ ^-^iwoiiiam interiecla nomi for titur ùbi

Qagt; vifuiitiiïi

lima.

\'rïtm -ma-quot;

-ocr page 156- -ocr page 157-

Lithuania.

vîfùîitor. Hifce expofiîis demusXithuâni^ foos amnes.Zirhuaniam â parte cricntali terminant Ofcol, Mfgn^
minor Tanaïs^hï amp; plurimi alij in Tanaim defluiint. Eft amp; indominio Litiiuanorû Boryfthencs qui ex terra
plana amp; palufi ri ortus, per Rufllam delatus in Pontum Fuxiiuuii tandetn exit. De illo multa Eieiôdotus
lib.
4. Habet e. iatn perpulchra quadam Marceliinus lib 22. Meminit eius prater Strabonem etiam Mela, amp;
Solinus. Sunt ScFilta^ô^Niemen, hic valde ficxuofé decurritrnauefque deferens amp;merces:tandem mmare
Prutenicum fuas aq-aas exonerat.r)z/^^i;?4, amp; alij, quibus vtamp; lacu bus amp; iîagnis irrigua eft. Omnes autem ifti
üimii amp; lacus maximam pifcium copiam fubminifîrant, funtque pifces optimi ac gratiffimi iaporis, Eft pra-
terea regio fyluis operta, qua admodum. magnç funt, decern aliquando qtiindedm milliarium. Prouinciarii
autem Lithuania Palatinos Caikllanos Sigifmundus Auguftus Polon\'ia Rex in ccmitijs Lubiirxulibos
3n vnum Reipublica corpus, cum Polonis vniuit, amp;cerrum fingulis Proceribùs, Epifcopis, Palaiinis amp; Ca-
ftellanis Zithuanis locu ac ordinem in Senam regni attribuit, ita vt ex vniuerfo p^egno Polonia om n ibufqiie

prouindjsilli coiundis/mtin Senatu Epifcopi quindecim,Palatini tringintavnus,Caftellani maiores trigm«

ta,minores quinquaginta,et qui offidales Rcgni nominatur,Marfchald regiii amp;curijr Cscellarij ac viceCan-
cellarij acThefaurari\'j 2: de quib^ in Polonia latius. Colebant ohm Lithuani numina ignem^fjduas^aipidcs
fcrpëtes.-igne qui per facerdotê lingua ipfo rum Zincz nuncupatum/ubiedis lignis adolebatur,iy]ua,s auteoi ÔC
kicos facrofanctos amp; habitacula deorum putabant.-afpidcs vero atq; icrpcntesi n fmgulis domibus vdutDcos
penates nutricbantamp; vcnerabantur.Soluunturapud Lithuanosfadlé matrimonia mutüo confenfu, amp; iterii
atq;itcrûnubunr,amp;interf€matronapalamconcubinoshabentmariiorurn permiflu,quosconnubij vocant
adiutoresrcötra pellicams viris prcbro datur.Cii quis forte capite damnatusfuerit,defeipfb iu beute Domino
fupplidum funieie,luifque manibus fe fufpcndere cogirur, quod fi recufauerir, tantifper minis amp; verbcnbus
■ exagiratur, donec mortem libiinferat. Armenia viäumprabent,multoIäaevtcntibus. Panisvuigi niger-
rimus eft, ex
filigine aut hordeo vna cum fuifuiibus.Diuitum autem albiffmiu^x purotrhico piniitur. Vi-
ni apud cos
rariffimus vfus,CereaU pcculo muli i viuntur,plcbeium vulgusaqu^cruifiam coquunt diuerii-
modè amp; ex varijs granis,putafrumeuto, filigine, hordeo, auena, milio, fed infipidam. Medone amp; fpifio amp;
tenui amp; vario m odo
codo.abundant, amp; illo rcficiuntu r amp; i nebriantur. £it huania difiidlis aditu ac quodan? -
modo inacceffa, aquis omnia obtinentibus : hyeme commerdacum Zithuanis habiliorapaludibus amp; fla-
.gnis alta
2;ladeconcietis, niucque füperinfufa hu ut otnnia mci catoribus peruia.Opes apud eos predpua ani-

maliumpdles,muftchnai,vulpiria,amp;preaofioies,viiaidibus(quasMartesvocant) amp; Scyvhidsnlu^;disde•quot;

trada,quibus Scbdlinis nomen eft.Fx his magnum quafiom fadunt, vt cx ccra, mdle, dnere pice. Om-
nis item roborea illa materia qua War^enjéot noftratibus dicitur, amp; ex qua in Germania inferioris amp; Edgicaï
mariïimis regionibus vniuerfa feiè I\'gnea opera Ai chi tedonica tàm publica quam priuata, domorumq; ma-
^naex parte fupellexamp; vtcnlilia Daraiuur, his partibus cadtair, illincque ad nos perBaithicum amp; Gemrani-
cum mare adtichitur.Sed de Lithuania fads. De rehquisnunc pauçuia lubiungamus. Sequitur in iirulo
noftronbsp;(quod eorum lingua terram inferioremnbsp;regio Septemtnc nahs

amp; fatisampla,Zithuania proxima,fyluis lt;5c fluminibus dicumfcpta, quinquagintamilliatium lorgitudiue. A
Septcmtrione Ziuoniam haber ,ab Occafu mari Balihico fiue Germanico,qui ünus Balthicus prot riè nuncu-
patur, nonnihil verlusScptemtflonemrcfledeudo, alluitur, vidnaeftetiàmBoruffia. AbundatncbiJifti-
mo, candidiftlmo ac puriflimo mdle, quod in omni arbore excauato inuenitur.Oppidum nullum habet,no
arcem: nobiles in tugutiis viuunt, ruftid in calis. Gens huius regionis proccra amp; pulchra ftaiura, agreftis
tamen amp;incuii.is moribus, parco vidu viucns, fiam aquafedare lolita, raro cercuifiaaut mcdone, auri, ar-
at genii,aris, ferri,vmi ante noftra tcpora expers amp; ignaiaiapud hos licitu erat vni viro plures habere vxores,
amp; pane mortuo nouerCa fratreq? f^atriam ift vxorem acdpci e.Gens pratcrcaad diuinationes amp; auguria prodi-
uis.Pradpuumnumen Samog ticum erac ignis,qi em fac ofandum amp; perpetuu putabant,qui in mcniisal-
tiiTimi iugo aifidua lignorum aopoiitione a lacrorum face- doLcalebatur.Vladiflaus autem rex turrim in qi^â
is confiftïbat, incendir, I\'lriiemque diiiedt amp; exiinxit. Succdit deinde per miliies fuos Polonicos fyluas,quas .
tanquam facras amp; Deoruni habi acula Samcgita iuxta illud poeta,
flabitarunt Dijqu»qMefyluas,\\enerabancur.
Ahnoiraque
m.c cg3 xxxvi Chriftiauam rdigionem prcfi en coeperunt. Tertiuni Iccum tenet Rußa,
quo nomine hoc loco Rußum meridionale fuie A^^-i^intelligimus^cuius vrbs primaria Zeop^hs empono amp;

Archiepircopalifedecdebris.Diftriduspretcrieopolienfemfunr,^/4to/^F^

Reliât deniq; Folhinia lt;mx inter Lithuania,Podoliâ amp; Rufllam lita/rugibusabundat propter agrifenihiaiem.
Incola ftrenuiamp; bellicoli funt, Ruthenicoqueidiomare, monbufqueamp; religione vmntur qui quidem à
Volga fiuuio ampliffmio Volgari d^di in hanc regionem venerunt, quam à fuo nomme Volganam, pof ea
fucceifutcmuorisnbsp;magnum Xi .huania Dtxatum per-

tinebat, fed iiuncrcgnoPoloniaad;undacft. DiftridushabetFolodmtrienfemA Cremermeme.
funtque tres ciuitates prouindalesX^/.r;./-., Vmloàdmiria, amp; Fjzmenec, qua complura oppida amp; muriuiones
fubiedas habent. Xacushicamp; fiagna
plurima piidbus referra, acfyluafcris. Eft amp; in had abula fodoltaU^
ad
Tyram fluuium qui mfler dieuur, ab orm habet vaftiftimos campos amp; inhabuaios, vfq; ad paludem

otidemu-egioeftfcitiliftima,femdferitiir,tcrmetiiur:pratisitaluxurh^^^^^^

appareantrager tamen durus eft nec potcft orolc.ndi nih fex bubus robuftiffimis aratro lundis. ^^

condita cft a Bona Reginaloannis Sfmti^^

CIS Mediolani filia,Sisifiiiundi Regis vxoie. Sed de hac Tabula qua; dida funthactenus,fs.ffiaant,ad Tramv^ -

lianianipergim;as=nbsp;.nbsp;^

Thrnim*

Sik^t,
SsMtêm,

■Mmtmc-m-é,

IXomina,
Sims,

Soli jertilims.

(JWßm.
Viäia,

fuftâ,

F-bsleopdïû,

Fûihima,

Sitm,

Soa fertUîiM

Frhes.
Lacus,
Sil\' a.

SUUs,

SoU fertilitas

-ocr page 158-

Siebenbürgen.

Dads veteris pars tamp; Meditirtanea, quatn Ripenfém Romtoi dixere.nomen nunc habet

a (gt;-luatumraontmmque ambitu; fylua eft Hcrcyniai mons Carpathus Didtur amp; \'Si-ZZ^^ r ^ \'-
çidenrePannonia,àSeptetntrionePolonia,abAuioValachiaabÔren7eS

lien am quondianam teftatur id Traiaai numus in quo Ceres crcOa, défera tenuKmrnn a ^ll

tabellam:cumhacepisrapheo^i««A««i).«^. Vinumfert prïftaSLÛm^rf Am^fr r?\'

îgmedinum,Eir.helbinum,Fenufdum.FruauûitemmasnTco^

taurinm m?nbsp;Meloncs.pnïftatiftimi.Heiba: etiâ nobiliores paiTim creCcunt.Rha Ponticum Cm.

quot;Ha ineophrafti.Crocusaliœqueiexcentœ.lWetallommfodina;nobilesDemiiilra.nbsp;j c T

tm,qua=ZuIai,na dicitur Hungans, amp; ad RlmUiDomimrck., quodfoSkmîZnbsp;h ,

vmelt effigies cum petafo, amp;hacirXcriptioncC.CATO.parteâlteiaDadaformaDin» iiK.n „ j

8quot;ieroio?amp; Tnbsp;fmguUsftpèflorenis vendantur.Quiddicamdeeqü™q\'^îonbsp;quot;quot;

6 lacommemorem! Aquilas,Falcones, PhaGanos. Perdices

f«^nbsp;\'^Geta;, BaftaAärmat^f, Gi^i, Romani.Scytte SaxonTn^ Meianaftareti-

mam redegit.vrbemque Zarmizegethufä vccauit de fuo nomine Vloiam T^Sr^l?quot; 1quot; ff.?quot;\'quot;?\'?/quot;\'^-

»temporehumamtatefermonequeamp;elcganiijsRomanorumdepofitis,coeperunLcotef?rno:^l R f

tnfedere, leptemque fedes libéras fibi exftruxere. Scythis Lones fuccdTemnr rl „r
sm patria deferta h^cloca infedere, exltmäis feptem ad ScythammTemokm vTwh^^^^^^ Magnuempore.
fubfequuti,pariim lod vidnitatealleäifX mSetrt^^^^^ ^

Phano Parinoni« rege quem fanftum indigi,ant,totam iftam regi^S^

ama, oppid,. p,„Tranfly!uani^mo„tolà,ferodeuiaaeft^

^umhabuit,pofteaqueàStephanoHungariïrege. Wagt;hksilleDraculamqSamSquot;/quot;\'\'°S^^^

to Voiuodam hominem inauditï aadelitaiis viuum cepit amp; pottdeceZil^!^ Tm^yluania: monto-

FemnthuncDiacularnTuróslegatisquodhonUmde^
\'«sdauospetdiademataillaincaputvfqueadegiflè vtf vellentddS^T^f

«atiinbsp;S^™»-®. Ciculos amp; Hungarof. T^m.

aut

-ocr page 159-

47

zc

40

Dumccoä..

Q

Pt

Zaimar
hanja

o

trâewdi

O

Colonla

M

•uozdmcz-\'

^a^jr \'Icifahia ^ ^

yMàrcs

^Paldcif.

a P
jBefckcs

(Varalj\'a / l\'ewfehat^a: ^^^

Sereih

^Sqytific^\'

\'V,

itfy ^-OUi\' \'

y

Regen.

3anfû

oNofnerlaiM o\\

Ko

purbacho Sgt;.johannbsp;\\ °

0 i

•^ardeoui^ge . f

J^etkvfala

Secl ,,nbsp;fo ^A-derheî

inbsp;\'^urn, J

ffechinSf V AVp«/^ f Vtuarhel

Pachc^nbsp;\'

i 5

Ryßi

t ^Seumarck
Haßerhep.h

ed X^euerhd

f^\'ai-ßirch

Mtheukenbsp;,nbsp;oTeciendcrf

^.eired^ ^^J^eiiem lechmtL,nbsp;^

onbsp;(^ani

j^mt.^^-:rnbsp;Ma

o Sed Kylr
diSic:

jVîemea

Jiiereu

onbsp;o

în^atpn

Com:

\' (^oßarpcßat

Dobacm X o W ^

^nbsp;Ctshcr\'^

f^achcno

ij

^ ■ (Baia f

AO

^Kerejfevi

h

Mhnjpe

-10

fSmfilâr

irmdaif

o iTartcn

~ o

i^ACorana

Braß c Uta
\'erätmbach _

i\\eu(tdt

£gt;ees

% 1

Aytô

jSummrfach
i^Èadeleti

\'atm

. rnbsp;^ ^ ^nbsp;. ..nbsp;Mendorf oiCdten-fc/f

iVzardnbsp;SZjdennbsp;J onbsp;»^cÄnbsp;^nbsp;J^ \' ^nbsp;• , -

\'Gelmer inbsp;® 0

Sed Ma;(rcos

(Pmeck

quot;Slembe

,jordia

, P\'i k

Snatm

Jîl

t

^tr.

■^\'n -o mfinda

Tan-rci

/ff °2epcrfâcrf

gereng fnbsp;^f ^^^o ^^^^^ Vnbsp;^^^ °nbsp;■nbsp;^ - ■

\\i-iftdA
\'^Jùrhn
lt;

Sehnen

»

\' lt;îicfe

O i

kniiu

0 Cudfs

quot;^einaartennbsp;\' ,fi

«A

C rz

Zßedyn

à. imerich

IfOi

cbcr-SpoU

^fembergnbsp;Durnen

\'Kapclmnbsp;J«:

Dumennbsp;,

Land : uoT dem

hn\'tic/i

(Ttjfrcfs

o

Borhand

niderS^ald o

quot;\'^j^enhurg I ^ ^Mcmhach
Ma^uha

VardtaOj. \'

hudas

îpitîe

Schsrp^ 0 V

Reihendorf

ûhermittZ-^

^et-ed

\' Scharken-

o-f/:

\'^ie.-hfdcii-r

rt-zf

«ai

^CTt\'v.
o

^lyfaji\'

o Dtbrtca
_ •\'Jfhic-n ■

^hruchiat^d

s, Aitcheî,

Petetfdorp^

„ ^ rgt; Datai f .nbsp;r i

^ Themur o^ oKmemtetzo

mm

iazuaros
Bro/J

4

quot;\'quot;oltz

o{

\'tt/Vl

igt;

.. (Ttapok\'

S.^iergh

■ ^^V

^c : !

• i^iviaîîia
sjanoß

^arhel

Hat/zag VaL
lis

o

^Maifcncs

RAN
SYLVA
NIA

titrons

^i;;. H

V-

Î! lî

I

m

m

r-\\

(Per ßerardum^yf4.crcatorem Cum J^\'iuilegto

§i€nfih

iMiharia ûci mariica com:

4P

zo

iO

zo

47

4lt;5

2,0

-ocr page 160-

loonbsp;Tranfljîuanla.

capriiio grcgi prîsfît. Hiînfeptêm furit diuiü regiones quas ipfîfèdes Vocant, quarum nqtnina funt: i\'^fi
Orbai.Kyfdi^ Czyk, Gyrgiö, CM-ArcusT^ek, AranyasZeek. Hungari amp; Nobiies TraniTyluani paffim intermîjcii Sax-
onibus cum Ciculis, propemodum tam fcrmone, quam veftitu amp; armis conueniunr. Omnes fimul TranA
fyluani ad nonaginta ècamplius armatorum miiiia iuppedirant. Suntautem in Tranffyluania feptem vrbes
eelebriores locorum interuallis diftantes,inter quas
Cthiniumt^ Metropolis amp; Hemimjiat dicitur. Sita in
planitie, nullis prope montibus impeditur, quin fe in admirabilem latitudinem aperiat. Non multo minor
cft Vien na Auftrias jarre amp; natu ra multo eft munirior :nam propter fréquentés pifcinas amp; ftagna non patet ex-
crcitui ad eam aditus. Paroehiam etiam cathedralem habet.
Braßömaimc Corona Germanis Cronßat, quas 6c
Stefhâmplis^ intra montes amoeniftimos fita, moenibus, foftis amp; propugnaculis fatis munita eft.Hic Acade-
mia amp; Bibliotheca infignis.
BiBricia NoefinBat in ampliffima^ vallis planitie fita, vtrinque vitiferos colles ba-
bet.
Segefaark Sdeßurgipmim in zditocolk, partim infra ad radices habitata. CMtgies CMydmfch, in medi-
tullio Tranfî\'yluaniœ fira, ferax vini, ac rebus alijs omnibus ad qua^ftum amp; vidum pertin entibus fatis referta.
^befus
imc Zmzgt;in planitie, valk profundiftlma, aquis pifcium foecundiftlmis munita iacer.Hanc primaria
Saxonum fedem fuifle dicunt. Et
Colofrvaria Claufenbttrg itidem in planitie fuauiter admodum fita, tam mu-
rorum ambitu foris, qua m sedificiorum ftruduris intus fplendida. Eft 6c
hic^lba lulia vibs vetuftiflima, ac
fode Epifcopali cekbris. Ha;c in colle dccliuz fita, circumfufa vndique ad duo fere millia pafîiaum planitie. Ab
ortu fluuium Marufium,6c ex altero latere amnem
Ompay Hungaricè vocatum,ex alpibus defcendëtem habet^
Olim
T armis dida, ac Regis Decebali Regia tempore Traiani fuit. Numerantur etiam in Tranlfyluania quo
ad penfiones taxarum odo parochialia Capitula praecipua, qua: fimul Vniuerfitatem appellant,
BiBridenfe
Capitulum habet Brifticiam cum pagis regijs. i?^^;?^;^Capitulum iî^\'^tf» forte habet pagos plus quam tri»
ginta.
Barcenfe C^pimlxxmyBar^^^^g habet Coronam ciuitatem cum trcdecim pagis regijs.A\'^*?»/? Capitulum
habet Segeft3urgam,6c pagos quadraginta odo. Duarum fedium Capitulum complcditur ciuitatem Megien-
fem cum pagis triginta fex.
Cibinienßum Capitula duo, quorum vnumhabet Cibinium amp; pagos viginti tres,al-
terum Capitulum Cibinienfe, quod vocant
Surrogatiua, continet pagos circiter 22. ^b^cnfi Capitulum ha-
bet Zabefium cum pagis feptemdecim. Non defunt huic regioni ftagna atque paludes, qu^pilcibus prac-
ftantilfimis affluunt. Fluuij nauigabiles tres funt,
i^uta, LMoroßus, Samus : quorum duo priores é montibus
Scythicis originem fuam trahcntes, hic in Tibikum, ille vero redà in Danubium tendens, delabuntur j ter-
tius
Samus{Thimes J Germanis 6c Hungaris) ex Alpibus, Calota didis, oricns, qui itidem in Tibifcum delabi-
tur. Suntprseterca 6cahjamnes, vtC/?/V^/maioramp;minor,
Chryfolores, Strygi»s,q\\xommtxcB
Vltinii aurea ramenta ferunt, auriquc fragmenta quandoque fefquilibralia trahunt.Pifces in ijs 6c fupra didi.s
optimi, ac varij reperiuntur^ Acipenler nimirum magnus 6c paruus, Cyprinus trium generum, SalmOjLam-
petra fluuiatilis 6c lacuftris,Silurus, Mulus barbatus didus, Murenx genus ramm, Truta alba, 6c nigra, Gobi|
1\'quammatij ac fine fquammis aHjspenitus incogniti. De Iupis,Percis,Tineis,Murena vulgo dida nihil mc-
moro ^ qui pifces inaudita; ferè magni tudinis inuemuntur. Montes item funt Valachiae Cifalpinœ, 6c Molda-
uia; vicini, qui Agaricum, ac Terebinthum ftillant. Silua; fréquentes inter quas Hercynia, in quibus prseter
^OmApMu. ^^P^\'^ memoratas iubati boues^6c fylueftres equ i,quibus iuba ad terram vfque demifla. Sunt prxtcrea ia
\' hacregioncarcesplurimaeeaequemuniiiflfimae.InterquasptimumoccurritRubcaturrisarxfortiirimajfitaia
Alpibus iuxta decurrentem amnem, vbi anguftus inter montesintroitus patet in regionem, eftqueceupro-
pugnaculum totius terra:, vt ab illa parte nemo ingredi queat, fi arcis prafedus repagula obijciat. Eft ôc alia
arx munita infra opidum Millembach iuxta Bros oppidum, vbi quoqueiuxta fluuium interconualles 6c ni-
uofas alpes iter eft in Tranflyluaniam ducens, ôc aliae. Nunc fequitur vt de moribus ahquid fubiungamus,
qui varij limt, quia à varij s gentibus, ( vt fupra vidimus) 6c olim occupata fuit, atque etiam hodie tenemr.
Valachorum gens cft afpera, bonarum artiumatquedifcipUnarum expers, Religionis Graecae, moribus
Paganifmum redokntibus, quum Ôc diuinaculos in pretio habcant, ôc per Iouem,Vcnerem(quam jamp;ndam
vocant) iurent, ôc multis alijs rebus ad Gentilium ritus accedantj quinetiam neque opida habeant,neque do*
mos lateritias, fed in faltibus degentesarundineduntaxataduerfusinuria coeU muniantur.Rcliqua parsTrâC-
fyluaniç, multis partibus eft vtfolo cultior, ita 6c hominibus moratior. Scytharum in Tranflyluania lingua
cxigua diakdo ab Hungaiicahodie diflert;quondam tamen maximum idiomatisdilcrimen fuit,vt Ôc fcriptio-^
nis, quam illi Hebraeorum more àdextera orfi Ia;uam vorfura exarabant.CicuIi, genus hominum ferox,
bellicofum:inrer quos nullus neq; nobihs neque rufticus,omnes eodem iure cenfentur,Heluctiorum inftar,
vt fupra quoq; diximus.Hungaroru magna prae alijs potentia,ôc authoritas eft. Nam 6c Principcs,Ôc alij ferme
in regno Magiftratus ex ipfis ereantur. Neque tamen creatio ab ipfis folum/ed etiam ab alijs duobus Tranlfyî-
uanis populis Saxonibus nimirum Ôc Ciculisdependet. Horum dignitas perenni^cft, mcrumquclmperiua
Et hsec
hadenus de Tranfyiuania breuiter dida fufiidanr.

h \'

Ii:

i ;

licm
Flummài

tMontes,
SiluA,

i î

-ocr page 161-

t a v r i c a

Cherfoncfus.

„Bsquot;nbsp;natura loci maxitneadmirandum, copiofiflimut^-iquc extitit. cM

l^afiflauumui.antiquiftima. HancSuriCermemmlt;\\mamp;jluu.mmemTurcœvocarunt, nain
^^quot;quot;■quot;.vniuctfsqaeo^ rf •nbsp;fuperba,diues, delicata, amp;claraquondamGrçcsgentisc.

^\'\'quot;ntiine

U noraina?T f celebritate reliquis duitatibus raarics Cherfonnefi Mediterranes nâ eS
«l\'us regionis parte r!l,nbsp;eft.Ptolemso fortaflèT^fhm,mmo vetoT^phr^.Kcia emen^a

« wviuuctiis Urbisparabus commeant, vbicttiquelibetpaKUcceflUs,acliberacmcnai amp; \'é.

dendi

nain folum
coionia

®r^«gjaTaunsSq-thia:Europeœpopiûisrlt;»W4Cognominata Ptoleraœo, Scythatura •

gt; Srnbsp;^^^ Fr^fScTamrü »«/«r dicitur.Ampla eft Skus.

^ri^m ,nbsp;Ponmm Euxmum amp;iMçotidem paludem vfquead BofphoramCimme-

■J Sn ;rnbsp;verfus Ortum porreda. Longa eft «i, 11 milliaria,

Wamramp;aïrSiSne™^^quot;™nbsp;iT^quot; ^ ^ eft.hyemcm placidiffi- C»« \'e^mcs.

hyemisSfaTrlrnbsp;\' ■

PemienspleS^ffitquot;

que armen™Vmuerfaautcm ipfa Reg,ofrug„m feraeiffima eft, ac pafcendis gregibus ^..Solifctilim-.
ftmnt. Snbsp;K • tnbsp;folum fertile mcola. habeant, plurimi tamen agtos non cofunt.nec

;nbsp;\'Tî*\'quot;quot;nbsp;Eftpra^ereaauium

Vettationes^ro^

Chetfonefu n

km dirimunT S^fth«quot;quot;\'\'amp; »j^velut Apeaniuus Italiam in boream amp; Auftta-

butariam làz In hnf..,nbsp;Metropols eft Caf ia Mahometes anno M.cccclxxv.occupauit,amp; fibi tri- Tgt;^perium M^-

im campos Jnbsp;\'«iffimosinter Boryfthenet^ amp; Tana- dm

WhmociKafoZT\'™nbsp;Hi pofteapetfoflbTauricïad infute forma

PrœcoBenf« rf,nbsp;^PPfnbsp;quot;quot;fdem nominis ScRegiam fedem cum condidit

foeliJexemrm^or^Z quot;f

\'omannoSXnrnrnbsp;Tartar,, qui hadenus liberi amp; mdomiti,,Klbcï,s^{mnb^sOt.

eftViceRe3,vfnbsp;Regem, fed Beelerbeaim id

w hordas velU \' rf \' campeftres.qui cateruatim incampis nullis finibus obfernatis degunt amp;
TabulriklT r« f f/ \' amp; »gnomin-n^\'^.\'ififi amp;nt,deT,is fuo loco Afmtids vide-

p«eteam H quot;nbsp;^Fo\'^^ illafemper habuit. Genuenfium ternooTeln

cafL r \' Chnftiani Itah m anguûum ,ia redaaifunt,vt exiguœ amp; oblfcunradmrllnn,

-des d,ru,s, muri amp; turres, in qu,bus Genuenfium plutima infi-nSlfr „ \' t

^^P«teSunt df quot; vento duorum tantudierum fpatio, vel pauloamplius muibusel veniû .

?nbsp;fitum eft ?nbsp;quot;nbsp;« P«ra exdibs habet.nam î^ôtemaximo

^quot;quot;■efertum celebJ;. f Pquot; Turas cognomen retinet. Oppidum quondam non ignobileopi-

C-^ßmm «Bs T,^ ^ \'T,\' admirandum, copiofiflimumque exti tit. Chrfmjß\'
Ci.ofià\'nbsp;\'^urtceanttauinTima.nbsp;_________ ■\'„.J

tol

-ocr page 162-

gt;

Il I

-ocr page 163-

Taurica.

dendi facLiltas:amp; alïsc. Flimij Ïn hac regione plurimi, non parui ad modum exmontibus decurrentes. Pifci-
culosetiamß non magnos, nam aqua non eft profunda, fapidiftimos tamen amp; deiiatos plurimos habet. Sed
quoniam Tartaris piicium rarus eft vfus, Chriftianitantum amp; peregrini cum eo veniunt,in ijs capiendis ope-
ram nauant. Inter fiuuios autem prascipui
Boryßhenes vulgó altiflimus rapidilhmus amp; latiftimus fluui-
us qui à Septëtrione îabitur in Carcinitum fmum feu fluuium atq; in Pontum Euxinum pénes Oczacouiam
\'mÜmiDon, t^rieL^Samara cum multis ^lijs. Bofphorm Cimmerim\'zà quem vfque hanc Cherfoneliim protendï
diximus/retum eft quod Europam ab Alia difterminat,duorum miUium pafliiuiii latitudine,per quod palus
Maeotica in Pontum defluit. Hic Cimmerius à Cimmerijs qui partem eius frigidifllimamincolunt, dici-
tur: vel ab oppido Cimmerio,vt vult Volaterranus.
MaoHs palus eft propè Phafidis oftium, recipiens Jana-
im. Ha;c
Bonn mater dicitur Scyrhis, tefte Diony fio, ob id maximè quod multa inde in eum eflfluat aqua, di-
flrada potiiümum ex Cimmerio Bofphoro atque ex multis aliunde locis, qua; adeo ex omni parte paludeni
replet ,vt non poftlt intra fua labra contineri. Hasc quia plurima recipit flumina,pifcibus valde abundat.Pon-
msEmimiS itidem, cuuis fuperior aqua dulcis cft, inferior fallà. Elic cum pxmsK^xems imo fecundu Sopho-
clcm^foxmm, vel quod nauium eó non fieret adpulfus, vel propter barbaros Äythas adcolas, quiaduenas
trucidabant,diceretur,poftea£».rfö/^;^ figura quam vocantnbsp;dixere. Alij hoe ad Herculem, alij

ad lonas retulere. Pontum vero dixere tanquam alterum Oceanum, putabant enim eos qui illum nauigaflet,
eximium quid amp; memorabile pra\'ftitifie,amp;obid,inquit Strabo,per excellentiam proprié Pontum appellarfit,
quemadmodum Hoir.eruni poetam.Montes horridi atque ardui,inpriraisiUi qui Cherfonnefum mediam fe-
cant. Sunt amp; alij niaximi amp; célébrés. Maximus vero omnium, altitfimus eft, amp; in futnmitatc Lacum lanè nö
JîatiûgukrnaM çKi^immhâbcv. Sed h^chadenus: Deinceps reliqua videamus. lus vel iuftitia Mahometica legeapud
Tartaros adminiftratur in ciuitatibus vel oppidis Chani, amp; reliquorum Sultanorum. Prefl^yteri Cadij vel
ludices in pagis, Begi vel pra;fedi, quiiniuriasparticulatesaudiunt amp; decidunt, perpetui habentur. Verunta-
Semtms^ men capitis, fànguinis, furti, quas criminales, fundi, quas ciuiles caufas nos dicimus, Chanus ipfe cum Confi-
iiarijs fuis decernit. In quibus exponendis caufidico nonegent, fubtilitatibusiuris,calumnijs, excufatio-
nibus, nec dilationibus vtuntur. Extrema; enim conditionis Tartari vel peregrini coram iudicibus ôc Chano
ipfo, à quo femper audiuntur, ôc celeriter expediuntur, iniurias fuasipfi per fe libéré admodum exponunt,
SchöU amp; €du- omnibus enim femper ad illum aditus patet. Filios à primis annis Arabicis Uteris inftituendos, fiUas vero
canda iimentii- non domi alunt, verum propinquioribus fanguine curandas tradunt.Filios adultos Chano vel Sultanisin mi-
nifterium, filias nubiles infignioribus ac nobiUoribus Tartaris vel Turcis dant in matrimonium.In aula Prin-
cipis infigniores Tartari Ôc nobiliores non ad faftum vel iuperbum luxum, verum pro necelfitate Ôc honefta-
te fatis fplendidi ôc ciuiles funt. Feminas Mahometica lege quot pofilint Ôc volunt,ahmt, ôc vxores à Peti-
gorenfibus plerumque emunt, quas etfi non fuperbé, tamen latis progentis more culrè ôc ciuiliter,ex quibus
vero prolem fuidpiunt, quam honorificé amp; fpendidè fuftentant
ôc curant. Antequam in Tauricam feu pe-
ninfulam venerunt, moribus multö agreftioribus gens ea fera ôc campeftris (quod nunc etiam ex agreftiorib*
nianifelié apparet) fiiiflè videtur.\' nam illis Mahometicis legibus, iure, Uteris ôc moribus illa tùm prorfus ca-
ruit. Enimuero à Turdamp; hunianitatem
,ôc falfum illum cultum Tartari edodi maiori nunc ex parte nobilio-
res hofpitalitatem colunt.Cum in publicum exit Chanus,miferrimç fortis homines non excluduntur,àCha-
«o vero confpedi examiiiantiir, videlicet vt fiquid opus habeant, référant. Legibus obedientiam magnam
Tartari pra;ftant: Principes fuos Dearum loco ipfi adorant
Ôc veneranfur. ludices,pro lege Mahumetana per-
petui
ôc fpirituales pro diuis,indubitata?q; omnis a-quitatis Ôc integritatis fidei ôc opinionis viri inter illos ha-
bentur. A controuerfijs, criminationibus iuridicis,iurgijs minus neceftarijs Ôc particularibus,inuidia,odio,tc-
tris exceflibus, omni luxu amp; ambitione, in viélu
ôc amictu prorfus alieni funt. In aula principis nec interfuos,
gladios, arcus, nec alia vlla arma iUi gcftantxxcepris viatoribus, vd peregrinis iter fadentibus, in quos admo-
dû humani
ôc hofpitales fût.Illi à prxdonibus temper fecurirVerû à latronibus velfuribus(qui nihil quicquä
aliud praeter equos illisfurantur,nifi perpétuas excubias agant)nodu minus tuti eflTe folent. Nobiliores pa-
nem,
carnes,dbum, vinum igni eUquatum ôc mulfum potum habent, agreftiores pane carent, verum milio
concuffojadc
ôc aqua diluto,quem cafta vulgo nominant,ôc cafeo pro cibo,pro pom lade equine vtûtur.Ca-
melos, equos
Ôc boues oneri inutiles, vd iam moribundos iugulant, ac ouium carnibus non raro vefuntur.
Mechanicas artes rariffimi exercët,amp; in ciuitatibus vel oppidis pau ci admodum mercaturam exercent, ôc qui«
cunque artifices vd mercatores ibi reperiuntur, vd Chriftianorum mandpia, vel TurCie,Armeni,lud2ei,Cer-»
ceii), Petîgorenfés qui Chrift\'iani funt,Phyliftini vel Cynganiobfcure ôcextremae conditionis
homines funt.

RmniM,

i^iaria^

iMmttf.

tismodus.

{Mores.

Viätis.

Optßctd.

Merctmcnia.

de Taurica Cherlbnefo ac regionibus Septcmtrionalibus quse dida funt hadenus, fufiîûant. Ad Hifpani-
am ,cai in noftra diftributione princeps locus deinceps tribuitur^quodfelixfaufturnqj fit,earn luftraturi traa*
ieamus.nbsp;•

CJ.

-ocr page 164-

r s p A N I A

H^ßmM nobilîs Eoropx Rcgio,primaquc Cotitincntis Terra Pàrs,ab Hifpano Rcgc,vt notât luftinus, ^^^^^
Qictaeft. Alij fienominatam völuntab^^^^//vrbenobiliffima, quam liodie i-^/z/V/ww
appellant.A-nbsp;vn.

olim P f ^^^^ Ortelius, Vir in Palaftra Geopraphica valde opérofus^quum Iberiam Afii P.egion é ^âe de^h^à^
catamnbsp;quemlberis DionyAus^vidoriapotirus, prafecerat,ind£ vero^i^ww^ablunioribusvo-

ïberica ç ^^^^^^ ^^^^ Audorem de Fluminibus amp; Montibus,fidem fequutum Soithenis lib. 111. rerum
«Judusnbsp;omnes animaduertiflet primos Hilpania Incolas ex Iberia vfque deriuarc; ad-

fiomin^ n n potiuj illa,quam ab Hi§am uel nonim Regioni inditunl,crederer.Sane lt;r7rctyUv
autem^rnbsp;ad Roma. cap. xv.^/w^;»etiam vocar alibi D.Hi€ronymus,aG multi aîi). Qua

Poribunbsp;amp;ali) \'i^yrav\'tavvocmt, reicdaadfpjratioue,tem.

ab/^m^^Ar^quot;^nbsp;amp;Hefimamnominatam memoriaproduntStrabö,Plinius,alijqüe./^fmquidë

hunt arnbsp;^^^^ primos Hifpania Incolas non pauci deducunt. Alij iberiam ab Ibero Rege tra-

rant Ar 1 ^nbsp;^\'^rnlne^ Auienus ab Ibera Batica ofido. Hefpmam vero, ab Plefpdro, vt quidam memo-

in Euro ^^r ^^^ ^^ Horatius puLat,ab Hefperia Hefperi filia,vel potius ab Hefpero flclla Occidërali:quia
hanc
F/ß^nbsp;nihil eft hac Regione Occidcntalius;Qmimque amp;Italia nomen idem efiet, Horatius

Ceitieän^T^^^-^\'^\'nbsp;quondam fuifle nominatam tradit Appianus.-qua tarnen pars Hifpania fqua

^Benéîa Anbsp;tefte Varrone)potius ccnïtnàz.Sepharad Hebraisdici notant Gulielmiis Poftellus

Cöfiftit -, ^^^^ Montanus in Abdiam. Atque hac de nomine: fequitur Quantitas amp; Q^litas.Quätitas
ma; duonbsp;^ circuitu,quaq; indé quafi nafcitur. Forma vel Figura. Q^d igitur ad hnesradluit Hifpa-

diem vb?F ^^feia OceanusjAquilonare cantabricus ; Occidentale, Atlanticus; Tertium, quod ad Merl-
Montes ^nbsp;quot;^are pulfat Ibericum, quod amp; Balearicum: Verfus Orientem Pyrenços habet

duobu-nbsp;ab Oceano, vbi Flàuiobriga, hodie Fuentardhia^ tcndcmes ad Mare Mediterraneumj

ab Fenertr^f^^^^^^^^^^^^\'nbsp;cognominatum, in Oceanum proicdo, altero, quondam

liatiumHT ■nbsp;ab^.O\'^/r^denominato,inMediterraneum.Hifpanialongitudomaxima miU

CO mennbsp;cc.Latitudo qua maxima cxl, qua minima Ix. loamies Vafaus m Hifpania chronic

Hadria ^^^ftnbsp;Hifpaniam ad Pytenaos tam anguffam effe, vt quum per eos iter facerer, in Monté D,

Si-^evid^^--nbsp;Colone rerum iftarum peridflimocommonftranie, nifi fefcllciit adfpedus, vtrum-

eiesfernbsp;fcilicct,cui pcrigiînantes Crantproximi,atqueeminus, quoulqueoculoruma-

Ptolnbsp;Mediterranei fludus.circumirü aute Dc.mill.ftatuunt,amp;:amplius.Strabo,

hserente^ ^^ rnbsp;comparant corio E u bu lo humi protenfo : cuius pattes ad Collum pertinentes in ad-

ï^co Ma^quot;quot;^ ^P^Galliamporriguntur. collum inquam^ quantum protcnditur MonsPyrcnausabMediterra-
ra à Fret\'^ Hnbsp;Britannicura : inde di latatur ad Brachia, ab Noua Carthagine vfq; ad Cantabros: Cru-

*orium ?nbsp;vfque in Gallaciam ik Mare Britannicumivltiraum Cbri; ad modum Cauda, Promon-

^^Pofitnbsp;quod extenditüi\'in Oceanum Atlanticum, longe vltra omnem Hifpania.

cft Hif ^ QSntitate, in medium prodit qualitas, cuius cauifaplurimum in Climate,Situque Calefti. Sab- ^ /gt; . % ,
î^am quot;^edioQ^rti,totique Qmnto,parti etam Sexti Climatis; vbi optima ad res omnes Temperies.nbsp;\'

*^edia h?^^^ ^^ Africa vioknto Sole torretuiv neque, vt Gallia,ventis adfiduis fatigatur gt; fed inter vtramque
^^ualifnbsp;perfruitur.Hinc magna Coeli falubritas per Hifpaniam,tefte lufiino,

flatusnbsp;fpiritus nulla Paludum graui nebula inficitur- Hue acccdunt marinae aura vndique adfidui

^eddit\' ^quot;^^^quot;^^quot;^^quot;^^^^P^oui^ciampenetrantibus, euentilatoterreftrifpiritu, pracipuaomnibusfanitas
gidior efinbsp;Hifpania paftim qualitas. Q^a enim Ardon fpedat,plerifque feribentibus,fri-

habirnbsp;afperitatis; Oceano femper obnoxia, intCriorum aquamm indiga,malignaque in-

Perpetü?\'^^^^^®\'nbsp;Rupibus, Saltibus, Locifque Silueftribus pleraquc obfeS. Qua, Montibus fere

»ri^i^arinbsp;Auftrum dechnar, totafdix, tota beata, vt multis magnifque Fluminibus

-^i^iniainbsp;pluuijs,quantum fuffidt, recrcari folita, amp; hinc omne genu5,ca pradpue parte,FrugCi,

temperie ^^^^^quot;\'S^a folum Mater,fed amp; Nutrix folicita. Memoria mandat Philoftratus j hic Cali
P^Oücuiun^ ^^^^ ^^^^^^ Autumni tempore folet efiè in Attica. Admirandam eorum,eum qua cx terra
Sùlifemûi
-^ariquc\'nbsp;^^ ^^^^^ vifceribus generanmr amp; latent, fertilitatem; Animantium item, qua Terra

^^^Paiiiimtnbsp;înaedibills per omne

guuapinv-nbsp;tanta funt liberalitatis,vt pro accepto vno Tritid M odio tii^

^ifquc rnbsp;^o\'onis reddant; fape etiam quadraginta, in Batica pralertim, qua quidem Frugibus cun-

S^iibuf ^nbsp;fdix. Herbarum cum Satiuarum, tü Voluntariarum,quç dtra fementem erumpüt^

^liüs ■ ^^^ ^^S^^cs funt amp; peculiares vires paffim, cu mprimis in montofis locis eft feradftimai vbi fui difti-
dioïesîl^^^nbsp;Linum aut fpartum alit. Frudus etiam arborum numero plures, formaque gran*

prern^ ^nbsp;^^^^ referam! Inter ea melioris notç funt duo, Camfmm amp; Regium. Quid Pyraï In ijs fii^

^•Jm i-nf f quatuor, qua odore guftuque fuauifllma : ^.^pkmtm,qnoà CMufiatum vocant omnium Pyro-

iHmum, Q^rtumque,quod Hifpinis SineReguU nominatur. Qmd Oliuàs gt; In ha^

magnitudineiuglandes excedunt. Quid de reliquis dicam
Grannbsp;pauds ivlala Hefperia vel Citrea ; Cydonia, qua vulgo

ï^affir^T qu^^f^^^^ ^^^^^ Corijs medidnam fadentia. Qmd vinacommemorabo,optimi faporisodor:f);î
^\'Cat Üb I \' Je\'^jf admodum leguntur, alijs tarnen amp; alijs locis pj£aftantiora,quae Marineus Siculus ia-
^^^preciolür \' a ^ .^^^pania. Hiipania etiam Diues quondam vniuerfim, vt nunc qöoque varijs in lo-
tis adfer jnbsp;Ärgenti, Aeris,Ferri,Plumbi,aliorLiq; Metallorura Thefauris^de quibus videnda,qus

in Polihia^ ^^ Pofidonio,tum ex alijs Strabo Lib. ï i ï ; quaitem traduntur ab Diodoro Siculo Solino
^^^^ \'^on modnbsp;vltimo, PanegyriftaThcodofi j amp; alijs. Quid iam dicam de Salinis ^ Sal in Hifpa.

etiam plurimum effodi, hoc cft amp; fieriamp;gigm,traditSolinus. Fit in multis
ill in extr - ^^ Mputeanis, vt apud
SegtmÙAm amp; alibi :vnde Regibus magnum exigitur vedigal.Gigni«
•^niii Maris littoribus, c«ieris candidior. Sunt ôc Montes Hifpania, fi fides AMâïiiKO Si€ulo,na-

Klnbsp;tiui

lof

-ocr page 165-

Hifpania

Ulli Salis • vttpud nihagorcMm-, in quibus lapididnarum modo Salcxdimr arborui« iHodo poftea pullulat
^ac reiiafóuir. Apud opidum
x^éntkjueram Vallis eft amoeniffima, cuius longitudo palf. miiiequingentorij,
cx omni parte montium claufa iugis
,qux hieme pUmiaÜbusaquis irhpietur, amp; in formam magni lacus effi-
citur, cuius aquxcalore Solis ,ad juvanre Soli genio, in Salem candidum convertuntur. Alias iilentio pt«-
tereo fali nas. Eft Hifpania prartcrca amp; pecoris omnis generis dives, gregibus amp; armentis plena, adeo vt mu-
gifu, balatuquc Nemora, Silva;^Montcs, Prata,, Campi, Saltus vbiquerefoncnt.Equos alit optimos: Ceie-
t\\s Bgetica plures: Afturia fortiores: Ajiurcones inde diclos. Leones au teni,Camelos amp; Elcphantos non no-
vit, niii cicures amp; aliunde adve£los. Ad vcnationes extimulant cum alia, tum in montibus, vallibus, Silvil-
que Dam^, Cervi j Apri,Vrfi,L€pores;. Cuniculi.nis fane abundantem docet Kilpaiiiam verfrculus Catulli:

Cunkuloß CeltiherU PiA,

Ad Aucupia invitanttumavesalia;:, fuln Aquila-, Ardea?, Accipitres, Atagineseo nuper ex Sieiliaallati.Item
Grues, Anferes, Perdices, Palu\'mbi Torquati didi, Anates filveftres amp; Cicures. Sed de bis fatis, ad Imperiu
Tmpennni mn^ Majorum venio, quod caput in Methodo noftra proxime fequitur. Non animus hie mihi recenfendis cum
i^ram,nbsp;^^nbsp;iuftino,Diodorojofepho,Eurebio,Hieronymo,ftippofitiiioque Eeroio,amp; Interprete eius An-

nio Viterbienfi,Antiquis Hifpania^ ilegibus, rebufque ab ijs domi militi^que geftis, Ledorem morari iVio-
quot;räri hoceflet amp; ineptire cum multis. Tubal non in Hifpania neque in Europa ,ied in Afia fuir .Huic qui fuf-
ficiunrur, Iberus, lubalda-, Brygus, Tagus, Eaius amp; all j, ilcgcfne cenfendi^ Abfit:
nili quis fiuvijs alijfque
rebus Inanimatis
nafci tunc temporis loliios Reges coiicedar. Qui hdum illud agmen lequuti, non melio-
tisfimfcotTditioois, Interta omnia; vt amp; vix certiora, qua? fuoccffiohe quidam geflllTe Icribuntur in Hiipa-
^ia\',Regibus quafi exadis, varia fortiina, mukifquc amp; Pcpulis ä fc feminatis amp; Opidis conditis j Lydi, Thra-
ces, Rhodij, Phryges, cypHj, Phlt;x;nices, Egyptij, Milefij, cares, Lcibij drchaldsei. Exploratioracenferi ib-
lentjqua; abcarthagiiiierifibus,Romanis,mulioquc poft Gotthis, Vandaiis, A!anis,Suevis, Hunnis, eorum-
que Regibus patrata memoria- pic dunt Scriptores, qui partim rebus gerendis adftiterunt, partim ex fidcliffi-
nia aliorum ccgiioverunt relatione. Fa, pauds dicain, he habent. Qujihi in Hifpania longe lateque domi-
jiarentur amp; pleraque fub divione fua haberent Pa;ni, ali) que AfnW popuh, contra eos primi omnium cuni
armatis cxcrdtibusabJ?. F. mifli funt Q». amp; P. torn dij Sdpiones, belli Punici 11. initio tquifcptimoc-
lusbelliaiinoamp;nr ccfi, Q^Fuküo Flacco amp; A p; Claudio Polcio
Coß* Submiflus aiino fequentiPatri Pa-
truoque P .€oniélius Setpio -Africanus Major multa profpcrc gefflt, primufquc ibidem Provinciam fecit, Q^
Cxdlio Metcllo amp;L. Veturiofhilone C^/.anno F.C.lo
XL 11 .eic Afdrubale amp; Magonc,Carthagincnfium
jbuerbus ad B^tulam vrbem (qua: quo Icco hodie in ^ndalufia vifuntur
B^ca dcßheda, fuifle crcdiiur)fu-
■gatis, atque inde\'ex tota Hifpania puKis viiidieatifque armis Hifpanijs, amidtiam cum .Syphacc Mafl\'yloiuni
(hodie
Bkedulgerid)Kc^c, icto fsxdere^iirmavit. paulo poft j ebdiantes Hifpanice populos ad dediiioneni
compulir,Foedereque cum Mafianifla Mafa-fulorum (fueruht vbi
mmc JicgnurnTrerniße-mm) Rege amp; Gädiia-
nis fa do, Frovinda L. Lentulo amp; L. Manlio Addmo
tradita,Ronmm revcrfus eft 0 Poft Sdpionem Hifcä-
2-iam L. Cornelius Lenrulus Proconfule obtinuit:qui rebus bene felicirerqueg\'cftis, ovans vrbem ingrefliis
tft, annor.C/D
L/r.Triennio poft C-Cornclio Ccthego, Minucio RufoCoß\'. Hifpania: primum luntter-
hiinatse,atque in eas duo Moui Praetores mifll C Scmpronius Tuditanus in
Ckerkrem, M. ndvius Blafio in
Vitemrtm. Vixduobusdapfisannis, quum tantum gliiceret in Hifpania bellum, vtiam Confulari Duce
amp; exerdtu opus efler,
CM. Porcius Cato Cbnful Citeriorem fortitus, bello ab Emporiis (retinetur hodiequ«
nomen in
Amfurys) cocpto, rebdlantem itapacavit,vt Proconfule ex ea triumpharet, anno JT. Biz eft ille
Cato, quimiroftratcgemaie niultarum Hifpania: vrbium muros vnodiedirait, feribenteZivio,
amp;aliis.Pcit
Catonis vidoriam /iifpania: varie poflcfla: ikpcquc ouoc hic nuncibi amifla*: ita vt fupra x x x. Triumphi
poftea ex his rdati memorentur. Stipendium pendere non prius caeperunt, quam Augufto Principe: qui
quum
Hifpaniam omnem, debdiatis Cantabris amp; Afturibus, qui omnium diutiflime reftiterant,muliO va-
lioque Marte perdomuiflet, vnivcrlam in tresprovincias
^\\\\\\{\\x,B£tkamßußtankam, amp; Tarraconenß-mAm^d-
lis inde fui funt adtributiCcnventus: Bxticae i v- ^ \'Gadiianm, Cordubcnßs, Aßigttanm, S^Hißfalenßs, Lißunis
tres habuit Emerkenßm, Pacenßm, amp; Scalamtamirn. Tarraccncfßs denique T//. Carthaginenfem, Tarraconenjcnf}
\'•Cxßar-Augusianum, Cltmknßtm^ \'^ßmtm, Lucvnfem^ amp; Bracartnßm.
Vidcndi Plin. lib. 111. Strabo. lib«
Ï1 ■!. amp;-alii .Sic Rebus fubmde paullu m mutantibu s-. Provincie nobiliflimaJ Romanis paruerunt vfque ad Im-
peratoris Ä^oiiorii Vin. amp; Theodofiilll Confulatum, qui iiiddit in annum C C C C.X CIV: quo tem-
pore? Vandah j Suevi amp; Alani, ab Stilicone in Gallias eve cati, quum eas, Fdieno trajedo, cmnes penecc-
cupaffent, amp; in iis jam inrmanium Ikrharorum more debaccharentur .-ab Gothis, Adolpho amp; Vallia Reg?-
bus, quos ad iiberandas Gallias H^nonus Imperaior milcrai^cxadi gt; tranfgrefllPyrenseos momes, Hifpatii-
am Romanis creptam mukös annos obtinuèrunti Poft aliquot annos Got hi, Galliam incolentes, ab Fran-
cis bello petiti in Vandalos vice vei fa arnia movent. Franci Gothos cx Galliis, Gothi Vandalos amp; Alanos
Hifpaniis ejiciunt: Suevis ad imernecionem ca=fis . Qiu) tempore Vandali amp; Alani a Bonifacio in Africam»
ciiiproI mperatore pra:erat, evocati Hifpanias Gothis poffidcndas reliqucrunt. Gothi Flifpaniam, Rcnia-
nis Prafidijsomnino expulfis,quum fui juris feciflent, eaque lübfuis Regibus longo jam tempore fuiflent
potiti; tandem ingenti bello ab Sarracenis Arabibus profiigati, Rege Roderico ctcifo, Hifpaniamferectnr
iicra
amiferunt. Bello fuperftitcs quum in Afturum, Cantabrorum amp; Gallacorum montibus fefe muni»^
fct,paullatim amiffas Regiones, Vrbes amp; Cafttlla recuperare cï£pemt:amp; poftremo, quü Särracenorü res ni
B^tica Hifpania fe cötraxiflcr,omneq; Hifpaniä Got hi rccuperafier,iis etiam ab Fendiuädo Aragonia- Rege
ccgnoraine Catholico(quod h^ereditariü ddireeps efle coepit Succeflbrib\')vidis atq; omni Hifpaniacü Mci-^y
qui fe Granat^Regc fcribcba:,exiurbaiis,vniueiiaRegio Dominisantiquiseft reftituta. Qmiauté Maurora
t ëporib\' ä quinq- Regib\' Caftellae, Aragonia,Portngalli2?,Granata:,amp; Nauarra^Hifpania futrit pofi€fl3,Solus
hodie Imperium in cam exercet
Phiifpus 111, Philippi Magni F. Caroli Imperatoris ter-Maximi N.Diuila
olim varie fuit.Romani primo diviferüt in
Citeriorem amp; FkerioremXiteriorem diccbät,qua Principi V rbi Im-

perijque terrisproximiox erat, inter iberumiltafluuium Pvreni^os monte? 1 Vk^rmum vocabant, qt^^

naoiior#

-ocr page 166-

, fpedabat, incipiens Montibus, Séptenitrionaliorem partem inter Britannicum vel Cantabricum Oceanunl
DuriumquefluuiumadNcrium vfqucpromontorium, amp;Mare Atlanticum vel Eïitcrnimi ; Auibalioreni
vero ab i)fdem Pyrena:is, ad Ca(ialoneni,vltimam Oretanorum Vrbem, milliaribus aliquot infra Batisfao-
îem,vbi initium erat Eœtica,inter hânc amp; Borealius üü procurfus brachium Luiitaniam rdinquens, protcn-
debat ;cui fpacio Plinius 13 cvi i milliapaifuum adiignatrLaiera vtrimque Mariobijciebar,qua quidem Me-
tidici obueria, Mediterraneo ; qua vero Septem trionibus, Octano, Bmca, quam B£ds(vnde nomen) medi-
am fere fecabat, ad Sepfemtrionèm amp; Occafum Anans habebat fiuuium, quo ab Luiitania ieparabaiur j ad
Meridiem Mare fpedabat,extraColumnas quidem Gaditanum,intra Columnas Ibericum,quod pars Medi-
terranei,vt illud Oceani: ad Ortuin à Tàrraconénfi difmngebatur Caftalonis fine,vel Salm Cailulonenfi,fla\'
vioque qui Eodie
Gusdelemm, Veteribus Tadtr fuit appellatus. Plinius huic fpacio tribuit cd millia paliüun,!.
Lußtania adSèpîéiiitrionem Durio fluuio rerminabattir à Tarraconenü ; ad Occidentem amp; Meridiem Ocea-
no adluebatur^ ad Ortum liffîitem habebat, contra Bçticam, Anamfiuuium, Liiieamquedudtaœ ab Caflris
Vicellanis Septenitrionem verfus per Auguilobrigam ad Manliaiiura Saltimr, vbi Fons etat Tormefis incu.»
lus ripa fini flravifiturSalamantitâ; vel, vtalii,âd Albccellam Vacca?orumopidum amp; Ocellum Amnem,
cuius aluei veftigia confpiciuntur hodie àd Durij ripas iuxra Fermofélium, Sequenribus temporibus Hifpa-
niam in fex fuiiicdiftribu tara Prouincias It^iiiXviSyräyrdmmjfem^Cärth^

amp; traos fretum in regione Africa, Tinptanam. Maiirorum tempore regna fuerunt in Hifpania plurima,quç
pofleriores in quinque diuifere,Cafteila, Aragonum, Portogaîlia, Gianata amp; Nàuarra. Partiuntur autem
nouadiflributione totumlmperium in tria regtla, Aragonia fcilrcet,Caililia amp; Portugallia, Siib Aragone-
fi regno comprehenditur,prater Aragoniam, Catalmid^Fâlentia.iJ^îàiùrica^Minnbsp;regno caftiliacom-

prehenditur Bißaia, \'Lem^ASîmafiaUdA, Fßrenudura^Andabtßa, Granata, Muniaßttaque Caßiäa, cu.m acceifi-
èue canariaruminfularum.Sub regnoPortugaliiœcoinprehendiîurprçferPort
nbsp;A/garbia. Vibes. . ,,

■in toto regno pene funt innumera.Inter cäs^ixö.^ui^cßifpdb^tjifyrmtmjtirmo,Lifbom,GramayBampikm, ^ ^^ mmm.
f\'dentia, Barcim,
vulgo Bamp;rukna, Legio vlî. Germmica. nunc LeonS. Lucar.Corduba^liehßü, Compoßella;Tole-
^urn^SAUimmica,, Complutum^finm, C^cfar-Jugnfla nunc SarHgoßi,Jfluma Jugulia.^
aliaq; plurima. Sunt Hic
I-acus admirabiles. Prope
o^idum Btiaram Lacus cft non vtiiis minus quam admirabiiis^qui amp; Tuitures, tacm.
ï\'ifces fubnigros amp; excellentes, gignit,amp; futurani pluuiam turbinemqiie,tefte Marinao Siculo, magtio ae-
ïis fonitu pranunciat ; adeo vt eius murmur quafi Tauri mugitus fapenumero ad duodeuiginti milliapaif.
fuerit auditum. In fummo
C^fomis Stv/h cacumine L atus quidam éft, fcribente Valao, in quo fragmenta na-
*fium fubinde reperiuntur, quum tamen à mari plus xn. Leiicis abiitt quin quod exaftuet amp; Tem peftates ibi
audiantur, adfirmare Incolas,quoties intumefcit Mare,idem notât. In cantabria Lacum fulmen decidiffe,
l\'epèrtas duodecim Secures,ait in Galbe vita diligentiffimus Scriptor Suetonius,
^mdenum Stagmm eft apud
Hinium Hb.1
11 .natur. hiflor. cap. iii, haud procul ValCntia; hodieSequuntur Flumina.Hifpa- FiumiM,
pania multis irrigatur paüim Fluuijs. Sunt qui centum amp; quinquaginta numerant,amp;in i)s Pontes vltta fep-
tingcntos, inter quos ncbiliftimi Segouiç amp; Akantar®. Ahj alijs funt nobiliores.
ibtms Ptolemao \'iSwf,
hodie, erumpit apud càntabros ex idubeda Monte, duobus Fontibus quorum dexter in faltu Aucenfi
{Monte d\'Oea) Cinifter ad Opidum, quod Incolis Tuentibre. Inde magnis crefccns Amnibus,primo calagurita.-
fiis exceptusaruis(
Calahorra) luliobrigamTubellam pétit, Nauarra opidsjluliamque amp; celfamdnde
far- Auguftam adluit. Illinc digrelfas in Auftrum, ôc mox verfus Euronotu m labitur per Laletania populos
«lui nunc catalani,amp; Dertufmi opulcntam vrbem praterlabiruï. Poftremo plurimis fluuijs auftUs, perado
S^adringentorum fexaginta mill. paff. curfu, in Mediterraneum,cognomine ipfi,Pelagus tam violenter du-
obus Oftijs ingreditur, vt L.paffus in mare profufus dulcis hauriatur .Z)^m.fmaximus(concurretib^,in eü tot
Amnib\' quos cnumerare longû effet) Hiipania fiuuius
ex Idubeda, vbi nomen illi Sierra de Cofo/IofoLimkiis^
Vedones ab Afturibu,s,Lufitanos ab Gallacis Veteribus difterminat.Turrem Sullanam(\'7ö?\'^^//4^)Sarabrim,
Mirädam,öcalia opidacontempiatus,decimoquinto fere mfra Lamccam milliari,apudopidum Portugallia,
sued Pmm dicitur,rapidiftlmo curiii,Occidetv.ali le mifcet Oceanc.Aso^jV Ptolemao;A«^s/ft5, Straboni;Aögt;ox^
-^ppiano Alexandrino;Z)«^r^?hodie.7^^^^.f Tcfr\'yö^ Ptolemaoceterifquej nafciturin altiftfimis Orofpedaiugis,
fiadijs quinquaginta ab Opido paruo,cui nomennbsp;procul ab Vrbe Concia nunc
Cuenea.PtrCzu

peranos lapfusToletimi, regale Vrbem, petit,Ponteque accepto, Talaueram, Auguftobrigam, Alcaataram
^liafquc Vrbes non ignobiles adluens,mediara fere fecans Portugallia,vltra Olifipponam in Occiduû feexo,
ï^erat Oceanum^OfUo bis millium,vt quidam notant,quinquagint a paff. latitudine. Adcolis hicfluuius ho»
lt;iieq;r4ij7,Lufitanis
Teio. Tagm auriferis Arenis copiofusreliquis Hifpaniàrû fluminibus,vti teftantur Solln®
Polyhiftoreamp;Ifidorus lib. xiT I.Etymolog, cap.xxI, praferebatiir.Aurifdquot;ijm hodieque, vtamp;alios mul-
tos Lufitaniç fluuios effe adnrmat apud Ortelium, vir fide dignus Emanuel Enricus. Pifcium item Oftreorii-
«lUeferacifllmum, Gemmafque geuerantem memoria prodit Pomponius
nbsp;has^ Latinis Grse-

dfque Scriptoribus fatis notus, Originem habet ex vaftis ftagnis, in Laminitano Agro, vt fcribit Plinius libi
in. Naturalis Hiftor. cap. i. hodie
Camfo deCMontiel, circa Opidum, Hifpanis cagmmresdidum»Oreianos
pra,nerlapfus ad Metallinam,vbi Caftrafuifte Vicelliana
docent Antiqua eius loci Infcriptiones, Terra fe pe-
netralibus condereputatur( Nam
ex Vulgi opinione magis quam ex veritate haC efle tcftis eft apud Orre\'i^
Urnoculatus Georgiusab Auftria, PrapofitusHarlcbeeenfis) mox poft aliquot leucas, quafi fapius nafu
gaudens, inquit Plinius, ad VilUrtam cruptione fada, Auguftam Emeritam, vbi longifllmo Pont\'e lapideo
îranfitur, Pacem Iuliam,amp; Auftrum verfus alias Vrbes pratergrefliisad caftrum Marinum in Oceanum c-
\'^oluitLir.
W^zmshoôàz RioGuaàiana, receptaabArabibus voce, lis enim cWfluuius.B^/« (Bccmjp;olc~
oritur prope
caftaonem ex Orofpeda Monte , vtferibunt Strabo amp; Stephanas ^ qua pane Sier/A

à\'Jkéraxi

fiiipaniâ.nbsp;löt

motior, vîtra îbémni,ad Oceaiiu tii vfq^ extcîifa.Polka itl ttcs pârtiti fût partes Citerkrem,miûto amplioribu«

-ocr page 167-

\'io6

sTo^^îiomînâtui\'i Ab?onté în Occafum vergeiis Cordubam, âliaquc Opîda prsptcrîàpfus, âd Hifpaîim
In Auftrum dcciinans, oftio fatisamplo ( vnius enim Leuca: eft) fed quod Vadofius haud procul Gadibus in
Atîanticum Mare fe exonerat. Hicfluuius nobilis Auro Veteribus eft, amp; Oliuctis.Straboni etiam amp; Paufa-
ti\\x Tarteftus nominatur. Stephano llïfHHx. L\'uius Circenobincolisnominari notât: quam appellatione
âliquamdiu rednuerunt, fcribente Mario Nigro, Hifpania potiti Afri; quibus tandem
Guadâlquimr, vel, vtalij
fcribunt
Gmidchehir, tamquam fluuius tSdagms, fuit didus. CM.mm Hifpania Tarraconeniis fluuius,ortom
habens fexto fupra x\\ras SextianaSj quibus hodie
Luge nomcn, milliari ad opidum vulgo Caßel-Verde, Portio
marinum fecans, Pontemquc Beliarium amp; Orenlèm Ciuitatem perlaplus, fado ad Valentiam cum Auia cô-
greflli, fex milliaria procurrens in Oceanum fe précipitât. Sunt amp; alij
Lethe, Turim^Lmaa, Skorts, Chuljbs, A-
atquealij minorum gentium fluui;,quos alijs expiicandos,ne prolixiores ümus,relinquimus.Mare nos
tJÂdrki vocat amp; qua eu m eo cenferi folita, ^iiius amp; Portus. Occano vndiquc Hifpania amp; mari Mediterraneo conclu=
Csmmoditâtes. ditur,prater eam partem qua Montibus Pyrençis amp; Aquitania coniungitun Quorum beneficio paienti-
bus gremijs vniuerfi orbis tam Noui quam Veteris commercio opportuna, tanquam adiuuandos mortalcs
ipfaauida in maria procurrit.Qua ôc marinorum pilcium genus cm ne abunde fubminiftrant.Inter quos Cç-
te, Balena, Congri, Murena,! hynni, Sauali, Lampetra, amp;aii}, tum Oftrea,Conchyliaque.Memoria pro-
dit Marinaus Siculus Valcntia fe pifcem vidiflc, quem Pifcatores mari capium portaüerant,amp; Torculari ma-
gno locauerant Aqua pleno, craffitudine amp; longitudine magua Mula, cuius Caput, Os, Nares,Oculi Eouis
eifc videbantur ; prater Cornua, quibus carcbarfMammas habebat mulicbres, amp; Manus Mamillis adpofiras,
Vuluam quoq j mulieris-\'addit poftero die peperifle Pitciculu ipfi perfimil ë,longitudine triû pedij^craflitudinc
Colli Canis Gallici, Matremq; eum qtiarriduc poft
fame fcrtcäco2dä,deuorafle.ÄA?^5 Hifpania celeberrimi
funt tres, omnes ad Marenbsp;\\ aftiffimus eit
Sucrcnenßs,

magno fätis ore Pelagus,inquit Mela, accipicns, amp; quo magis penetratur angußior. Media magnitudinis
cft
Illkitams n une P/w/iî/o^fa^^^\'. Minimus cftnbsp;abOpido, vtfcribitMcIa, Virgi, hodie Verâ.

quot;^dBera. Corrupte apud Ptol. Vrce xclfirge : nec emendaiius apud Amoninum Fr«, vt nec apud Pü-
forimmm\' nmmFrgi. Nominaturnbsp;Sinus Mcla lib. in. ab Gadibus. Ho^ïsl Baia de Cadiz., inter Por*

0tm,nbsp;tus, quos Hifpania habet, primieft loci qui iJMagmts Vetaibus, ^iyas quot;Xt/Ai^ Ptol.intcr Ncrium gar«

öcScythiami ^ïomonton:i-,Corumd\\ilt;:}à^^c.Sm\\tàL^nmbalis Ponm,^^^ Pomponium, hodic in Ai-
bia
tQ^no:lt;^mamm,VYin\\o-, nunc Fuentarabk,yt Villanouanus,vel Bermeo^st Moralis ccnfet i Gaditâms^
Meia amp; Antoninojcirca GadeSi-r^frr^rö-^f^^/Zvjdc quo Sili

Tum hofpitaTarraco Baccho
OfßduM^ürtM,^^ fecur^gurgiteelauß
Stantpti)pes,l)oßtHfque labor,terrcrqueprofundi,
tjl\'iontes^nbsp;^^»wj denique Mcia nominatus ad radicea Montis Pyrcnai. Sed dc Sinibus Portubusque eorumqlie îa-

titudineamp;profunditatemulrisfdiciflimeicribitLucasAurigariusiniuo Nauigationis Speculo , Chartis^
quod ad Hifpaniam,décima nouemque fequcntibus. Succcdunf Montes inter quos i)\'?\'^»^»?prindpem ob-
tinet locum, Hifpanos ab Gallisdiuidens
m%mst. Ptole. amp; reliquis ; Srephano n-vf b\'vft, Tibullo Fyrene : Li-
uio amp; alijs
Sältus Fyrenmsi Hifpanis Xtfi Tireneos vniuerfim; nam pro ratione locorum varia fortitur nomina»
Didum volu nt plerique aïTÔ tä Tri/foj ab Igne.-vel quod crebrisfulminumidibusferiaturjvcl quod eius fil*
na (fcribente Diodoro lib. vi) iniedo à Paftoribus igne,quomdam vniuerfe conflagarint.Silius Italicus de-
nominationis honorem tribuit Pyiene pudl^, Bcbryds filîç,in eo monte ab Hercule comptclfç jibique qua
ab fcris laniarà eflèt,fepulta.Pyrenaus,vt ab Ortu in Occaliim ad Promontorium vfque Cdticum prolatatus
HifpanosdiuiditinCifmontanosamp;Vltramontanos,aliumadlberifontes Montem protrudic verfus Meri-
diem per Hilpanialatitudineniä Nomen ilU
Idubeda apudSträbonem amp;Violcm-sim\'n-.Sahust^ucer\'ßs^xulps
LMonted\'Oca
hodie voatur,ab K^im Vrbc vetcre, cuius ad Villam-Francam, vigcfimo fiipra Burgas milliari, \\c-
fiigia monftrantur.0?\'lt;?/^£\'^lt;4 Idubeda proies ;
Otûfpeda Strab, Grtofpecla Ptol .Toti hodie ccrtù nö cft nc mé:
nam quod Aluaro Gomedo cenfentur
^.ierraVermigia^VlonmoSierra o^fÄx,Clufiö Sierra Ui^ ore na ^ Partes
das funt. Orofpeda adcenfed fokt
Calpe. Sic Ptokmao alijfque Monfe vocatur ad Fretum Flercukum^qui
Gibraltar vulgo.Orolpedairem pars llupes pracdla,qua ex Hifpaknfi vrbe Granatam eunti prope Atchido-
m fc confpiciendam ofFert.Nomen habet famamque meretur ex memorabili,quod in omne auum eft dura-
turum, Amoris exempio.Hifpanis dicitur,
LaFennade los Enamor ados, Amantium llnpes. Pscs,vt paucis dicam,
ita habet: Qotim Rcgnura Granatcnfe Maurisadhiicpareret, grauequeinter ipfos amp; Chriftiancs bellum fla-
garct, quodam in conflidu inter alios captus eft Chriflianus,quem MauroiumRex obfórma venuftateni
facilitaicmque morum libertatcdonauit, eumdcm apud fe in palatio retinens, Inter hunc porro Filiamquê
Regis tanta tamque caftacoaluit iamiliaritas; vt Articulis hac Chriftianà fidei pradpuis imbuta, Chnftia-
nifquecommorarideincepsauensóccommori, Tcnim Coniugakmpollicita , fugamcumcaptiuofcerit
niolitû, Qram autem Rex diligenter illos perkqucrcquot; ur;in Rupem quam dixi, vt ibi
dditefcercntfugeruntî
videntes autem fe detedos, ôc Rupem ab Mauris vndique circumfeptam animadvertentes, cacumen conice-
derunt-,fequc,fupplicio, quod ab Rege expedabant,territi, mutuo compkxu pracipites inde dedeiuiit. Ad
cuius rd memoriam in dufdem Rupis dorfo^ inque via publica Cruces ereda videntur. Paullinus
Btmarctn
notninat.Refpidtcnim duo Maria,Internum Ôc Externum.Strabo Calpcn montem eflre,ait,Circuitu quidé
non magnum admodum, altitudine autera ingentem ôcarredum, vtremotioribus Infulafoima pra\'ferat.
Vnam lierculis Columnarum funt qui fabulantur, alteramque ex aduerfo A bylam in Africa,Laborum Her-
culismetas: Addunt vnum fuiflfe quondam Montem, kd ab Hercule peifoflfum, atque itamutatam rerum
fadem .Ex Orofpeda prope Akaraflum
Mariani Montes fu rgunt. Sic ncminat Plinius, qui finguîarirer c^^quot;
rianus Ptol.Ôc \\Mons Mîmr®«^ Antonino; hodie Sierranbsp;horum montium adluit ad lauä per*

petuo ferc ad Oceanum vfque nobiliiTimus fluuius Batis. luxta Barcinonem Mons cft quem {JMon-Iui^^^-^
sdcola; funt qui interpretantur
Montem roms-,2\\i] melius L^Lontem îudmum,ç\\M\\ quondam illic fc55eliebanttquot;!r»
quoruruque plura adhuc ibi fepukreta ôc Signa. In vertiCe Turris eft ;vnde Speculator die quidem Linteo Vc-
lOj nodu ^\'ero Facibus Nauigiorum aduentum Barcinona Ciuibus oftendit.
Sikis^ Nemoribus, Arboribuf-

que

Il \' \'

I\' \'

Il :

-ocr page 168-

^-^^»i^^nîânbsp;-nbsp;lof

que hngularcs ferentibusfrnaus, vbiqucèfi: plena Hilpanîa. Longum elTet omnia commémorais. Nem\'
fonbsp;Caftàneas, liiccs, Nuces, Coryîos^ Cera-

_ ^ 1 runos, Pyros^ Ficus ,vLabrufcas, amp; omne genus Arboruni fruaiferarum fola natura plantav!î,altitudi-
îi ^quot;g^ntis amp; latitudinis. Haud procul Opido ßeierano Nemus
cil amœniffimum, vbi Caltanc.T Ârbo-
_s ambitum fe menfum fcribit Lucius Marmeus Siculus pedum circiter quadraginta .Silyas etiam clt;tduas cö-
p ires iiabet. Quare amp; materia abunde pra^berur ftruendis Navibus. Q^d iam de operibus Pubiicis ram Sa-
Operapublica et
Monbsp;\' de privatis dicatnï Plurima hic magnilica Tenipla, plurima: Abbatix, Cœaobia Pnvata

Monatteria, Xenodochia, amp; Nofocomia. Multa Regum confpicua Palatia, multa- Magnatum et Lquitum

nagniticœ amp; pulcherriiiiç .îdes, innumcra denique aiia amp; publica et privata adificia.
•nbsp;naicitiirnoneligitur/inauguraturtamen, populoqueSacr^nbsp;Ratiogubh^

civ-f \' X ^^^^^ l^fMte^ Hifpaniarura appellantur. Inter cos Priniogenitus, qui omnium Precerum, nandh

Rex vivo Patre^^^

Xnbsp;^^^ omnes amp; omnia poteftas liberumque arbitrium : nihil tamen fere decernit, niii ex

I - V 1R CJ R V M (\'qui, totius Regni primores^,^/?^//^?» Regiumconftitutit) confilio. ibi graviora, qua:- ^emtores ea-

celanda, mSecrettore Cmßjju diicutmncur,\'qiiem rülfrcquäia,

euhp?. • ^^^^nbsp;Qua:adindiascarumq;

arii.nbsp;traclantur in Senatu, quem Indtcum vocanr, ab vno Pra-li^, x 11 vero Conlili-

LeS- ^nbsp;^tlttari pcragunmr: quem fiatuunt X 11-V1R1 Se nams Regii, Dic^atores item ,

ti^ quot;^r nnbsp;\'nbsp;hos etiam tres in Hiipania ilint/»w Fr^ecJurä, quas L^udim.

fes eft J^ff^quot;^ appellant, vna quidem in Caftilia, altera vero in Granata, tertia in Gaiecia-- vnicuique Pi je^
defnbsp;■ Senatores : ab his, fi Litigantes fibi minus fatisfaclum ai bitrentur, Controvcrfiœ ad Senatum

^^^^ vero multa variaque fint Rçgna,fingulis prafidtur vir prima; Nobilitatis,quem
cft Pnbsp;. ^fi deiiique
Thefmmm^Caßellamu fub fe quatuor habens ^tljores j quorum omniil

Go ^.^^quot;^^^^^S^^itraäare, eammquehabereredderequerationem. DucuminHiipania,Marchionuiii^
^^ muumqueingensnumcrusPrœterPrincipemcudter XXIILSüt

a X L 4 r ^ \' \' ^^quot; \' quorum nomina non occummr. Qi^bus omnibus annuus Cenfus eft

CXXY 11nbsp;quorum hic

^^-var^vvnbsp;• ^^^^^^nbsp;\'^^f^^iö^^es hi fere, PWae^TiO\'vae, AFtmgiae, K^gmiaris, Bernas, Momleiaris,

MontifMnbsp;^\'ellezae, Comares, K^ymontis, Altamime^Veladfae, Ftanme, Carpü, Camaraf^, QorteÙj,

Falci/f T\'\' f™^quot;\' Momf-C/ari, Dg UsT^^vas, Pccae,Sttp^ae, Ta-uarae, Fi/laeAramae.Dradae, Cavims,
Pcrcin 1 \'nbsp;Qerahae, Fdefts, Vallis, Certas,^rdalis, Mtm-, Alcalae, amp; alii; potiore parte Reditu

ditus ft^îv^nbsp;Comitéslecenferrturplusminus LXXX, quibusannuus Re-

dae amp; o ^ ? ^^ ^ ^ Dncatorum millia; inter quos Prindpem obtinet locum Bûnavmfie, Ahae, Mirat-
ion
■nbsp;Longum eifet Ledorique tadiofum, quserere hic Vicecomitum, Baronumque numerumt
s^iftP^ Viceregum, Gubernatorum, Provinciis Marique Pi-jefedorum : longum denique Magnorum Ma-.

variorum Ofdinum ,in Caftdla quidem SAacobi, Alcantarae, Calatravae^dcRhodi-

in Hifpania fuerint Ppfuies docet in Chronico fuo L

Am ■ \' \'\'quot;^quot;\'quot;^B^^^^^^F^^^-excit ympiinimiiane,vrquiaancxas naDeti^rovincias omnes in Africa Afia
Hifnnbsp;inventas) S.
lacbi, dus qui de Avis didtur, itemque Rhodiemium D. loannis. Inter familii vero

hrniumf obiter addam, andquitate prima eft Puieca, quum Hirtius in Commentariis nominet L,

^rcs Snir^T . Mnbsp;.fnbsp;Ciceronem hb. V1. Epift. ad Famili.

c ^ NonmnimilluftrcsfuntQerdea,Qardoma,LaLüs, FeUfcea,

^iobis Sen^f ^.r^Vnbsp;LimensM, Gufmama, Uondragonea, alias alii addant: amp; parcât

fiafticnfo

tèmponbusinHifpalenfifuitEc€lcsia,indeveroToletana,vfque
^hienifcon?nbsp;funeftiffimum.Toleto enim m Barbarorum poteftatem redaclo, Bracarenfis Ar-

nis Toiet ^^ dignitate eft fundus, docentibus illud Ecdeiiae Bracarenfis Archivis. Recuperato Chriftia-

Contem-nbsp;^^^^^ adquifitam retineret,

Onin^, ^nbsp;Decretal.,adeo vt adhuc fub ludice lis eflèfcribatur

^ poiro a temporibus Romanorum amp; Gothorum i

tatibusVumfr^^^

^^.quot;l^^nm quidam in nonnullis recens inftituti. Septem hodie Archiepifcopos Hifpaniam
^ius cui Doft
r\'nbsp;EpifcoposdrdterXL. Suffragan eos. Primus eftnbsp;Cancella-

ïpifcopi Bur e^^Anbsp;Prolem nullus vd dignitate velfortpnaî amplitudina; fecundus. Parent illi

Adis miblinf -nbsp;olim fuerat Aurac,nbsp;corrupte in quibufdam Condlijs alijfquê

qui

Vd cw/Xnbsp;Vrbani i iWM, anno CID X C V l l)Cuena vd Cunque^s^amue^

^uiflimus amp;proü\'tei ornbsp;in Concilijs Oxovietßs)nbsp;(Epifcopatus hicanti-

^^^ndus mrpaknamp;^l T\' i^piicopum cdebratiftîmus) lae^mß^: PakntimnfsjVd. Pdleminm-.Seaovienfis Se-

quot;r^rtius cLporLinllTnbsp;^nbsp;^ 1Epifcopatus: Ualacitanu.^ G^ditanmlcagt;mknß.

^quot;imum p^dronnbsp;^^Pilcopatus huius fedes olim fuerat/rw Flavta, vnde Irknß^,opilt;inm Galed^e ma-

IiveT;^., opido Gaîed-^ ad Minium amnem fi-

^^^^ÛataindeinMu^nbsp;Civitas

^^^^^^û^^ienfem, vulgoMottdomedo) Lugmßts^ Civitatis Rodrtgen/k. Quartus Grjmenfis.

S s ,

-ocr page 169-

f

-ocr page 170-

;îôInbsp;. \'nbsp;■ Hifpailiâà-

M cHi. niitnm raiittefulcs Jimerlte^Guadkenßstä Guaêtmm, oîim etiam Act^M 5 nâm quisolinî

Uer^s (vel SeMcenßsUezohrm,^^^^ nuncsegorbiaA B^learmm. Mawri^.hcxtusci^aré^on^^, d^T^ rl

imt^-iuSr« ( viiljo Lerida) Dertofams vel Tortofae, Herluae, BarcmomnßsfierfmdenßsrrgeM^^^^^ ^^Cj

. ■- r c_____:______Fnmin

-dicaui. H is imnibvs, vtc^^bbatibus/Monalterijfque quanti fmt aiumatun kcanus notant ^^^^^^^^

riiiïi.s S^cliis Dîm anus S Goes, amp;alij. Ad ftatum Ecclefiafticum pertinent etiam Fidci Inquifitores, m
Sa mceno.^^^^^nbsp;amp; ludœos pri.mim cteati,qui lapfu tempotis vires fuas Scaudoiitatem exienaetecoepe-

\'.«fo PC mm ^^nbsp;alieiùLes ab EcClcfiâ RomLa mêtes.Habeat amp; locam hie Notano Academiatum;

aosfccenicnt. Sophllfarum Allusplusfatisaroant.lnAcadcn-.iisHifpanicemagisquaraLatineloquigau.
d-nî vocesetiàmMautotumnonpiicasadmKicu.es.Suosfoctuslngeniique monimentaadpoûentatctn

r..,. .«Vïrai-o \'rarius ad Exteios,ob lingiiKdefedtum.producunt. Fuciunttamen, funtquehodie non vulgantet docti,

~ SSrioremfecetunt. Si Theolog. poîtatout.- ptodibun. Vigilanùus, Prclbytet Batanonenüs,_Aqui-
% Seuems; Pmdcntius, Epilcopus Atmemiar; Olius Coid«benlis;Auitus Prelbytet; Matcianus, Ep.fco-
™ it™ Ba cinonenfis^ Pillus Oroft Pacianus, ciufque filius D«,er; ^adentais, Ifidonis, Apocalyple-
os mctptes, luftinianus,
Valentin? Ecdefix Antifles^LeandcrHilpaicnfohpifcopus, Martinm^

doucfis Fulgçmius, Epi copas Gatîhasincofls, Eladius, Archicpifcopus Ioletam

palenlis loannes, üetL.denlis Pnrfuü Euttopius. V^l-tinus An.iaes,Eranci(cus i imcnes Cat^^^^^^
Atchiepifcoous folctanus,
Academia.- Complu,enlispater.qufvan,s Lmguis facta B.bha Complu cnlm^^^
an.eilationeno,iffimacu,4.itimptimenda; amp;aUj. Si Canonici luris pen,i; Bernardus Compoftellanus j
l^^mi iXs ^Safotti; Hugo Earcinoncn fis. Si lurifœiifulti; Calixtus i, i Pontifex Fortnmus
GaLTc^us Didacus Covan\'uuias, fi lentib-que minime pra:tcteundus A,«on,us Auguftmus, domo

ßs ÄichiepifcopusJ Vil Romanamm AWiquitamm amp; melioris litteraturje perinffimus Si Med,et hcet non

lufli US, amp; alii.ä Philofophi,L...nnïus Seneca, eiufque filij,Seneca Noua us,amp; Mefe, L.Iunius Moderate

Columella. c IüliusHygUu s Sotion, loannes ViuesValcnnnus. SiMa hetnatic,: PompoinusMe a; A-
fct^ru Càcatius, AlpLnfus Rex Caftdla^ Hetiricus, Inftns^

fr Arnquot; dus V lia,\'O,,am,s eiufqueDifcipulusRaimundusUilhus S, Orarores,p«,erSeneam.Pom-

usitroamp;M^
mafoFomfexM^

Tac MacaS cotonbsp;cuiiunando Femina: Collyr.oplunmumexCeruffa Minioquev-

umur. d,quot; iora amp; bene compaûa Me,t,bra. Magna Mortales omnes Superû,tio,ie fuperant, ad Cenmom-
àr Adulaïones, amplos Titulos Populis aUjs duces. Auimi concepta dexteritate Imgulat, tacendo.fimulan-
do, diZulandoque cdare norunt.\' Grauitatem feruant cum adfeaataquadam Seueri,ate: qt,a=fac,t vt

um fuftineamNationum omnium, gtauiflimum,quemadmodum ,pfe Manana pra:d,cat, atqueindiu,duum

ma-iiorum Imperiotum adfeclam. Mulieres non admodum foecunda- paucos panunt, ptifcas Rpiranas agt;
muTames Vino plurimum abftinent: raro fe confpicieiidas prœbent. Advenas mhumamter excip.unt. Apud
Fxteros alterauLm colit, «nentur, laudat, extollit: NobUitaLem, Pkbe,o e,,a,ii,f, quo poteft modo,con-
dSn° Iuftitia:cultoresmaximi-.S,;mmis,Mediis, Imisxqualelusadmimftiatur Eac.tMagtftwuuni

indiSria vt pauca, imo nulla ib, lint U-rocinia. Plerorum mauus pur? ab c^dibus, al,/que flagitijs. Nem.n
Cnê èft qui vel Sacrofanaas Lcges.vel quemcumque, etiam minimi loc, violate frier,t »lus. Inqu.ea
STa
femper moliuntur. Puliis imeftinis Hoftibus, profliga,ifque Saracems, potiffimas Orb^ Terrarum

P tSfiSReXsadquiteteftudcnt. Vbiduottó^^^

. ^ ffi^fquÎRebusdiflerunt,ad encruaudas Hoftium v.res vias
Machinasfiricant ftifqucDudbus,fiquidvi,i,tet„iue„tum,aper,unt. InCaftr,sFamis,Sit,s, Lpbpium

paS ft nUn ecoSfl,auquemaioriU,sArsquamFeroanbsp;Lev.bufquearrprsifldau

F^femfecile fequunmt ,fadleq„e,quum opus, fuga fibi con ,,lunt, nuiquam non, numquam nonmi^ -
riCormmda, tesMed,,a,ionibus. InConuiuijsdomi qu,demfrugales, fobr,) pauc,(que content,, fous

HifraniTaS manu ConfinaUbus fuis alij fque remotioribus Popuhs ,nfi,i,tacum apudfe nata^um
M,ii.ai. aaiitem i,a,gai..
nbsp;Çericum, Lanas, Pannos omnis generis, Sal, Saccharum, Me!, Mala,

-nbsp;Cap ares, Vuas.Ficutpruna paffa. Amygdala, Caftaneas.

Miniu,n,Purpûram,Th-nnos. Balenafque falitas,Baccas Laur,nas, fi^aus diu^^^

adiperfo , Alabaftrtîm, Coralium,Aumm, Arsenluai Ferrum,Chalybem, Sannum,Cupram, Ptobu^^^

: R^biam Tinaorum, Argentum Viuum, Goffipium, Gemmas ,tem precofo que Lap,des amp; ^» c®
ab
àl, is tum ab Indis accepta.Pro ijs autem omnibus grata quadam commutatione f i\'quot;^\'\'\'

Sctfi^ Afiaticis, AmeriLisaccipiuweasHifpauimcrces, quasN^^^^

■folet.

-ocr page 171-

Portugallia.nbsp;igo \'

[aftcnüs in gencrcHispaniam dcfcriprim\'munc poftulat Methodus^vt speciatim et per partes eam per-

ambulemus. Varie a varijs fuifle divilam in Generali defcriptione duimus. Nos vero Fartmm Hifpa- .....

tiia?, quo ordine methodoque ab Hondiodelineantur, defcriptionem, quam potenmus f.delifllme,
Foponemus. Eam fex
Tabuiis abfoluit, hoc ordine. InprimadeicribiturP^r/»ff4/7/4,inSecunda i\'^r4/.^,
^^fpufcoa amp; Legio. In tertia Caßella Vetm amp; T^va. In quarta Andahtzta, vbi et Convenm Hilpalenßs amp; Gaäes.lii
qumta rtUnm-, In fexta Aragonia àiCataloniâ.. ?ortugdiiam ,qua primo loco le oftert, Lufitamam Wctcïcs di- .

autem (A«trlt;rawa Ptol. amp;aHjs j Appiano autem ^kmravioi )nomen impofitum tradunt M. Var-nbsp;^^^

OÇ Plin. ab Lufo Liberi filio, Lyfaquecum co bacchante: Lufitaniam enim dici, tanquam Lmi regionem,
S^um Tctno- nihil aliud quam Regio. Marcianus putat I.«j?/4»ij;»/appellari ab fluuio cognomine, qui nüc
oite
Tagui, Portuga(liam lt;:\\\\xiàzm fic nuncupatam volunt a Port» Gdlorum. Andreas Relendius, cuius fentë-
iam fequuntm.ali|dodi,Plt;ïr/»^^//f^appcllationem manaflTe notât a
Portu Cale., quodOpidulum Durijflu-
^^^^^^*^ft^oadpofitumPifcationisgratiafrequentari quomdam folitum : vnde tanta hominum multuudo
ontiuxit, vt in civitatem opulentiirnnam cvafcrit, amp;
Portogdo (quafi Porttés C4/(\')nominari cœperitjinde ve-
jototum Regnum nomcn pofteaobtinuifîc. ceterum
Pertugallia hodie, li Terra latitudincm ab Meridie Sep-
ctntrioUcm verfus fpcdemus, maior cft quam
Vetui Lmitanu-, fin ab Occafu in Ortum ,Longitudincm, Mi-
^or.
Lusitania olim ad Boream tcrminabatur Durio Flumine, amp; alio minore, quod hodie Thormis, in ripa-^*^\'^\'
extra Vrbem geftans Salamanticam ; dudaque
ad fadcndum Limiiem Orientalem ab huius fon;e per Sole-
tm montem Saltumque Manlianum ad Anam(vbi caftra
quondam Vicclliana) Linea.\'Anaque porro pro,
gtcflu pet Emeritam Auguftam ad Mare. Paullo fequiores Lufi^ania terminos tribuit Srrabo Iib. i i i.
Por-
^\'ïww veto hoc avo verfus Boream cxcurritfiipraConflucutcs Miniu m Aviamque ad Opidum vfque Rib
niam,in Avia ripa pofi tum? qua Pane Galeçiam fpcctat; duÛaque hinc in ortum Linea ad Mirandum
SUeadDuriumcollocatamjindeveroMciidicmvcrfusrcdofereprogFeflufacloadoftia Anafluuij,quola»
Caftclla,Extremadura et Andaluzia cft confinalis,; ad notum et Occidcntcm Atîanticum refpicit Ocea-
ambitus eius
cenfeaturcffelDC\'CCXXcmilliarium,Optima in hac Regione Aeris Temperies,
ƒ ^^li fercni täte atque vbertatc praftat. Abundat Vino,01co,Malis aureis, Citreis, Amygdalis,melle, cera ^ffi^ifirtilitM.

ctructus quos hçcRegio producit bonitatc antecellunt fere omnibus qui in locis finitimis nafcuntur .Et
H ^lïtuis Incola non tantum frumenticxAgrisfuiscolligant,vtipfisadvictumfufficiat; tamen ex Gallia et
^crmania quantum opus habent, advchitur.plurima alit hçc Regio Animalia,Equos inprimis magno nu-
bit v\' ^\'^^ociî^tis agilitatifquc, vt vcnto conceptosfabularetur, imo credcret Antiquitas. De his fcri-
»«w Cap.i lib. II. deR. R.
Infxtura^inquit, rtse/l incredihtlisinHifpania,ßd verA: quodtn Lußtaniaad Ocea^
\'^^ opidum Olißppo,mor}te Sacro quidam e vento certo tentfore concipiunt Bquâ^Vt hic gallinA quo^
J ^^ ï ^^Aïum ova hyptnemia appellant : fed ex his equis nati pulli^mn plus triennium v\'munt. Eadem fcri bu n t Co-

libri, de R. B^

hmnbsp;peritus inDoSfnnadicehatL.VclumnioStnatoriM^ameßeOßh^

^^ ^^^duahuscoBis^quApenderet. XXpündo^eiufqueSuisacuteadospedem\'amp;tresdigitosfuiße.PortugalliaEeg.

circa annum Cb C initium habuit. Ad jd enim vfque tempus fub Hifpania nomine cenfeba»

jnbsp;prater alios Iqanncs Bar. cap. i. Afiati. Dec. Primum Regum Lufi

u commémorant H^»rw»ïDucéLotharingia,Comitcm Liniburgium,Virü Animo Magnû Manuquc

qui Laribus in Hifpaniam tranfîatis, Tyreftarnàxm K^lphonß V1 CaftellaLegioniique RcgisO^
ïam, accepta in dotem ea Galecia Lufîtaniaquc parte, qua
mmcPórtngallia -.quam non ita pridem ipfemct
a virtute ex Saracenorû amp; xMaurorû fcrvitute vindicarat.Defû do circa annum C b C XII Patri fucceflTit
AL
I, q^i Portugallia fc Ducem appcllans, Regis titulum ab exercitu accepit anno C ID C X X XIX, vi-
oriam confequutus in Agro Oiichienfi contra Ifmarium, amp; alios quatuor Saracenorû m Maurorumquc

Infigniafadimonimentum poftcrisrclinquens . Succefferunt huic reda ferc li-
^^Sandlius^ Al^honfm i ißan^ins i j, Alphonßai i x^ionyßus^Gpli primus Algarbiorum RegisTitulum vfur,
Alphonfm I T, Petrut, Ferànandus, hanneSyBduardtis, Atphonftu V^^fricmtM cognomine, loannes t r,
thnbsp;^ ^y SehaBianué\'m Africa intcrfcdus,/fr;?r/f«tf primo Çardinalis,amp;^/;/lt;?»/»j: quo, quod No!

Ihhnbsp;\'proximusheres Regnum occupavitPhilippus11 HifpaniarumRex,Emanuelisper

ïat n ^^ Pquot;mogenitam Nepos ; cuius hodic Filius Philippus 11 \\ feliciter Hifpania quanta quanta eft, impc-
lib\'nbsp;Regibus corumque ortu amp; Gcnealogia, rebusquegeftisadeundi Rcdericus Toletanus

Oli ^ ^ -^^lebus Hifpania cap. v.RodericusSandius, Matincus Siculus, amp; alii. Portugallia Metropolis eft
ea dicitur in antiquisamp; probata fidei M. Varronis, Plinii, Antonini, Melaexemplaribus.ln vul»
iio
nbsp;Olysipo, nuncOlißppo, item Flyfpfo, aliifquc modis fcribitur.- oAuws/a Strab. o/\'ucraiîçStephaf\'

iscnbsp;vel, vt Incola profcrunt, Li^hoa. Vibï$ nomen ab Vlyffederivare, abfurdifljmum: quum

ftirr^^Hercukum nuniquam navigarit. Prait non nihil ad verum Etymon Ptol., apud quem divîgt;
oxioienim,dici videtur/óAocrm^^^^^ quoinnüitur totum illumnifpaniç
ijs ■ ^^^ ^quot;î ^^^^^ I-nfitania, tanquam Equorum
quoddam fuiflTe Stabulum^Ob incredibilem Equarum
rai-quot; locisfœcunditatemi,. , Apud Plinium ctiam to-e^rMw nuncupatur. Fmporiùm eft,reliquisOrbis ter-

Divitiis fupra modum adfiuens; Mcrçium peregrinarum,qua ex Afia, A»
amo! ^^^^^^ adferuntur, Promptuarium célébré. Situs ad Tagi fere Oftium amœnifllmi commodiflTimiq;:
qucV^^^\'nbsp;magnitudine Montes quinquc, totidëq; Valies(nam olim multo erat minus, vnum,.

ftineuquot;^quot; Ynbsp;adluitur^ Poitisdi-

pla Q^^^rnbsp;i: TurribuspcrMurorum gyrum L x X VII mtmiîur.Te-

libufn ^ Gracis Parochia X x V. numerantur; prater hac plurima funtqua Monachis, Anàchoretis, Vcfta.

îi. n, _Sohodieque E vora. UberalitAJ lulia cognominatur Plinio ad difterentiam aliorum Hifpania Opido-

1
î

Qnbsp;--nbsp;jw^ptr/^Äizf^iifcognominatur riiniuau uiuciviiudüi duurum tiiipania upicio-

^lim V ^ ^^^nbsp;vulgo 5m, xclBexA-.oYim Pax lulia J Antonino:nbsp;VtolSetuhd,

^^^acia: qua tamen Varrerio Moralique putatur L^lcafir de faim Algarbia rcgio-
^-is Ta quot; Tnbsp;^ Antonino
C^tobriga : lacobus tamen Ddgadus fcribit hodie vulgo Troiamvcczn.

Anchornbsp;PfOCül Olifippone Aquüoncm verfus Cafiaû Opidum eft fitum, vbi naves oneraria, jadis

. \' ventum ii^ftUmane\' Vf fliltvi»n «r^-on^^^n«- /-.n/«rînnmr Vrrtr^hl^CiAwUf-mnbsp;ß^ffyl^^fffQ^^

eurritnbsp;fiunienafcendant, operiuntur. Propius ad vrbemaccedenti

Leiriam v h f ^^^ \' ^^^^ ^^^^^^^ Leiria, Tomar, Guar da, non ignobilia, neque obfcuri nominis Opida. Propc
^nbsp;.Haud procul Tomare vifiturCwfe,
Celiumhw^

^\'^»hercke \' ^^^^^^^^^ ^^ Tagum, Patriam fuam Damianus Goefius, fie didam putat tanquam
^^^bricanbsp;Fanum: ingcniofe, amp; vcrc. Hac olimEerabrica Antonino. Inter Mondam amp; Durum Co*

oclic Cßimbra,oUm caput RcguiPoriugaliia;. Fißm,vulgoFifeo, Fifimis Civitoi in Conciiicium

T £nbsp;opcrc

-ocr page 172-

r^jf-sT

BggyTir.T- latii--r-gsri-g

fmntm-r---—---j g ^ -.j ■

ö c cM^:^

3^1

%

ir

r

PORTUGAL!

oßm, Li^fama, noinßima-
erpcacitßmanbsp;.

iorc%^crtmnSj4Mnro Secoj,
c^ £ mtgro cmaicGhy anm, iC^

quot;Is ■

- \'vMSMojii,
\'quot;cmqy^c

^^cBcs

Ceicdgt;*\'o\'

%

^

gt; te \' fe . \'quot;fe \' fe-

^chcs^ähtr^ amp;
vffcif-o.

SShaoäe eacetä f ^
S ^JCÄr« ® N^ /nbsp;f -^^ ^ ^^ \\

muri

^(RrreJectarin
^Amcamäratria,

^^ß^\'^J\'V\'adoscaes
OsalmarjTs

j£tsäegt;a,

»oC.Baionaf

Jeirss

S^Co

\'^i^utiii
Uraacai»

Äi

rjjc^rama.
[jamp;tok

.quot;iX S^Pukiatort-^

Mfnt

i quot;Ol

tafKgrießSR lt;!gt;Jte

Jl

L^ttne.
SX\'^

Ser^a^ o ^

er

Caamhäre

sVM

he

t CWc ®J

Corte I

i %
«W.

COOSTD^DO.

Lejs

YeryttmehA

MLnbsp;caaS? .

quot; Eiroy

-

Xflirrem\'^ jT

sgmdmo

ro

■■-. Jidlo

vbtidiif^

jigucl

(jihraliao

fo

\'■Pentie \'

■^TeMca

Stätcs^

CG,

y

o

©J

%

■fe

%

quot;fe

fe

1

\'fe

XI

quot;k\'

■ J

X.

-quot;t

V3J PBITÄBJ.. ^

t^\'ilk^PjÄ\'; .........

I.

GuiDOjsriAsCAmoSFOHTlAE S R B-
Card, CUM^R-Adiilles Sutim Sal.

£_,usäaniam \'Vernanäji-lvmmJj^hvtdcßrijr^ tihiohjenäs
tttfJ^patroämmt Mcamus, ^mdsgt; Sßttia; Ifinchomiacs inart^tquot;
U virüäc acßhcitatepr^ctt, omnes Orbis ürranmf»Ummt.

vT.nbsp;.

O\'MIS

ara.

\'S

S.(

cmittidatt^ occfffm^tjfirniern

vcä^itmjccmtnt-

\'OMi

oSnidlt-,

.^tanu.

J^mae Uuca: tri- uni amdut compeientm

........

^Costäcm.

S.Lücax

ii
in

-ocr page 173-

Poitusallia.\'

Qnlt;PontememinitCôdliûTolctanûm. Inter

1J u 11 û den i q 5 amp; Mi niû Fyraga fupei bir .-fie hodie didm r, qu a Au^ s s « ïgt;io\\. Braccara AuguBx Anton
Jiu BrAcarumP]in. Ab GalJisSraccaHsconditâfamarefeit ^aniioante chriftum natü ccxc.Augufta;cognomen
addîderunt Romani Victores.Tam olira Celebris,vt conuentus hicfuerit ex feptem citerioris Hilpaniîe vnus,
vnde Vrbes xxi v, auàore Plinio, ius petere confueuerant, Aufonius hanc vrbem tali nobilitat Elogio:

^j^^quefinupelagi iaóiatfe Bracara diues,
Siraeftad Alcftemfiu. cuius fontesin Spino monte quatuor ab Vrbe milliaribus diftant.Vallem amocnif-
fimam Vibi adiacentem irrigat; multis hortis, pomarijs, pratis amp; viridarijs excultam: Vrbem adluit, atquein
Auum maiorisfama fluuium prope antiquum opidum Villam comitisinfiuit. Quidam falfo
Sethen vocanr.
Totius HifpaniŒ Primatum antiquiftimo iure fibi vindicat : qua de re cum Toletana Sede vêtus ei Lis eft amp;C
cooientio. Qnod porro CWe/» A utonino, nunc G\'^/^cenfctur : quod4
gt;o^ojf ^\'M/hwv PtoL, Hodic Lima:qi\\oà
KoA/óg^/7(x ekiem,hoca:voputaturß^y^^4w^. Sex milliaribus à Bracara Augufta verfus Euronotum locus cft^
cS#4W4lncolis,habitorecarens,vbiolim Ci^^^fuifte perhibetur, nobihs Lufitania Vrbs.AdTammagum
Humen Vicuseft, non vltimi tamen nominis,
Chaues vulgo appellatus, olim L^mißauia, nobilis Lufitaniae
Guitas.amp;äliaopida.

Elu Uli funt AnM iiue Caadtana^Tagfu^Mondeg^ Durim amp; Minim-^omm duo cdeberrimi,r^^fö^ amp; Durius: ille
m oenia 01ifipfgt;onisalluit amp; vi aut vi i inde Milliaribus in Mare influit;Hicprope vrbë Portum^mtCï^Mcsn
infra ea ndc Milliaribus itidem in Occanûfe exoncrat .Hi duo fluuij ab Oftijs luis ad Vrbes quas praeterlabun-
tur, non funt amplius fluuij; fed potius maris Sinus, amp; tutiffimi, multarumque amp; magnarum nauium capa-
i Mam commh. ces Portus,per quos aduerfo flumine, longiflimo fpatio nauigari potcft. Portugallia ab Occafu amp; Meridic
attates.nbsp;Atlan ticum rdpidt Oceanum, qui prater Pifccs quos abundefuppcditat, plurimas calque maximas comnio-

dnate3 praber.Huiccopiasliiasoaincs,vtdebet, ita amp; acceptas fcrt,acgrata memorque beneficia immortalia
ögnofdt, illum meliore rationeaurifluum, quam Nilum fuum vctuftas,dignatur,quod huiusopeamp;merito
meices vndecunquc iCrrarum importaïas accipiat, copado nullius iudiga, r\'urfufquequibus ipfacopi)s abun-
dar, per nauigia exportet, Commercij cauia terras quafcunquc non acceftas petens : quo dum pernio vti üce-
bi t, (licebit autem dum rerum vniucrfi ordo fuis conftabit legibus) non defuturas fibi opes fedperenriaturas
coiilidit. Prêter Portusautcm quos fupia recenfuimuseft PortusJ\'lt;\'^«^.i/xx Milliarib. Olifippone Auftrunt
vcrfusdiftans. Montes hic paud,ijque non magni, vt funt quos Incola
soc-kmSierra de Monehiquo-, de ChâU
decatao, deSordedM^
olim àiàx\'JMomes Lun^cic. Sunt amp; hi plerique LucisNemoribufqueconfiti. Suntetiant
SÜLia amp;denfa Nemora,in quibus Hifpania Principes vcnarifolent. Ad Meridionalem VrbisBragapartem
Siluax:^. Primatialis, Perdicum ac Leporum abundantia Celebris; in cuius fere medio Fons eft ainoenilfimus.
Opera publia Jn Opidulo Bethkem,templum eft D. Vii-gini dicatum, fumpmque incredibili exftrudum Emanuelis
Sacra.nbsp;Lufitania Regis Monimentum, quod dum viueret, libi ipfe defignauit. Magna tamen Operi acceflTio fadaab

loanne 111 Emanuelis Filio; qtiod indicat infcriptum Arcui Tetraftichon; litterisbeflalibus;
Faßa molesßicrumdiuind in littore Matrinbsp;K^uxit cpushitrcs Regni éftetatü-^ uttrque

Rexpofuit, Regum maximus,Emmanuel:nbsp;Strulluracert-intKeligionepares,

Suntquein Interamni Portugallia, vt fcribit Vafaus, prater Ecdefiam Bracarenlem Metropolitanam, amp;
Porttigallcnfem Cathedralem,atquealias quinque Collegiatas, plufquamcentum triginta Monafteria,qup-
\'rum pleraque reditus h abet amphfljmos;praterca plus minus M.CCCClx. Parochiales, vt fcribit quidam.
Certe in parte qua Bracarenfem agnolcit Ecdefiam odingenta reccnfentur. Ex qua re fertiUtarem amp; Reli-

gioneiTi antiq uam Gentis ficilc agnofcas.Sunt amp; Pötes quadrato lapide elegantiflrimeconftriîdi,eodem tefte,

prope ducêti. Taceo xenodochia, Nofocomia, Orphanotrophia, Turres editiores,pulcherrimas edes,hortos
amœnifllmos amp; eiufmodi.

Academias habent in hoc Regno Ehora amp; Coimhra.Vùor ab Henrico Cardinale Lufitania, eiufdcmque Ci-
vitatis Praftile^^ nuperinftituta. Deea
U^husPayua^^odß^iadtmiarum,mqun,gloria magis litterarumamp;
\'vmutumJplendore,qaam antiqidtate conslatßj:c,certepaulh Ante constituta cum mtiquif imis toto orbe celeberrimà
iure certarepotmt. Saus enim illapr^ fefert fpecimenintegritatü, Prudentit, Piet at ü,Fidei amp; Re liqioms,quibus mirum
ïn modmn excelltt Henncm Princeps cUrifßrnm- qui illam egregie fundatam^mirifice auUam, omnihm neceßarm rtbus
mumtam,moj6amp;poßeritat\\ex^dißcamt.
Altera ctiam inftuta nuper â loannc n. Portugallia Rege.

Sunt Luhtani omnium Hifpanomm ft^rtiflimi, vdoces,agilcs,mobili corporekuique, vt facile amp; fugiant
hoftcm amp; infequantur: prompti, laboris patientiffimi. Sunt amp; eo ingenio, vt magnifice dcfe amp; rebus fuis fe-
tiant: atque ipii didicant fe viucre ex opinione, hoceft k fuftentari potius eo, quod fe efle putant, quam eo
quod reuera funt. Rei Naualis funt peritifllmi, ac Nauigationibus ad incompertas Regiones toto Orbe no»
11 ifimi; Mercatorum commerctjs ditiffimi. Maxime autera Mercattira Lufitani ftudent, ad quam lod com-
Taoditasipfosnonparuminu]tat.NamfadevcraisOcddentemcontierla,habetadcxtrahoc Regnum Gale-
ciam, Bdcaiam, Galliam, Angliam, Geimaniam, amp; reliqua Regna Scptemtnonalia à fronte Infulas Acci-
piîrum,quaahas Percera nomiuantur; Infulas Fortunatas,vnacam Indijs Ocddentalibus. A liniftraAnda-
luziam amp; fietuni Hercu]eLim,per quod in Mare Meditcrraneiï, amp; indeinItaliam amp;Gradamnauigatur.RC\'
j icto vero Frero,li à iiuiftra Africam dicumnauiges plurimç inueniuntur Regiones, amp; plurimi populi vt cô-
flat, Aniiquitati, iucogniti.nbsp;^ ^

Aî^arbia.

Reno,
Vnde dicia,
Sitm
.

Sub Pormgalha hoc tempore ^Igarbi^ regnum pertiner. Hacab Arabibus norpen accepit, fignifîcâtquc
Cam puni Aiuumque fdix amp; vber, in quo omnia ad commutationem neceflaria. tin\'ëa autem\' cuius initium
r.b Alla fiuuio inter Amnes qui vulgo
Fataon amp; Carei-vas ;finis autem ad Opidulum Odefiiz^a id eft ab Oriente
verlus ücciden tem projrada, feparat ^IgM^ regnum ab ipfa Portugallia, omnium Hifpania Regnorum
minimum 6c ignobihflxmum. Comportanmr eo ex varijs Hifpanix partibus fecundo Ahçdccurfu Vina om -
ms generis, Sicca,baftarda, Romana, amp; eius claftls alia; qua porro nauibus impofita
in Galliam Inferiorem

Opida.

, , .nbsp;\' P^^^turque qua iiunci\'i/^i^. Fuit etiam ibidem ad Sacrum Promontorium

Lacobrtga 1 omponio, cuius etiamnum ruina rudcraquc vifiinmr prope Lagüs opidum maritimum, in Vico,
qui Luütamca Lingua
Lagoa vocatur, vti fcribit Vafaus: Eius Incola ^ocyyo^Wcu Plutarcho Sertoriumdc-
Wnbsp;A1nbsp;in dotem ab Alphonfo x,Legionis Rege,vt prifdrcfcrunt Annales, da-

Tnbsp;^ ^ ^ Pormgalha Rcgi, quum filiam ipfius Beatricem. qutm cx Pelhcec^cnucrat, vxorem

primus AJgarbiorum Regis titulum vfurparecœpit.ScddcPoilu.

galhaacde A]gaibiahacfufticiant,adidiquas Hifpania partes tranfconbsp;^

quot;ÎÎO

Tltimimi.

Portu t.
Montes

Siluät.

Academiit.

LMores.

Mercïmonia.

-ocr page 174-

Bifeaia, Guîpufcoa amp; Legio.

Gcmndcnfi Epifcopo à Baftulis Bàcticacantiejuisculroribusnomen traîiin Hi enim cum
J primam cx Libya in Hifpaniam EaeticamConceflTiiTeDti à Mauris loco puKi in Galecia; montes confti-
Fmiedtcia-.
gerunr^ibiquedomiciliaftatucntesnomengenrisrciinucrunf, vtBäßuHa^o^o tempore dida fir, quae
nunc5/^4?^nommarur. Hi proprium IdioMaBaibaricum à I.aâ io non admodum diftans elïeCérunt^ quo
^i^ninum vtuntur. à nonnullisnbsp;^ quït vox ad Vafconum nomen proxime âccedit.

Hiipaniœ ilegioèft ad Oceanum Montibus obfità.Temperatîusin câ clcm\'ehrinfqut Cœluni, quaminrcli^ sitià.
^ua Hifpania. Magn is enim Montibus circumdata ncefngOit niiliio infcftatur, nec calore nimio torretut. c^tiùrmnes.
; -^egio Arboribus, qua: Nauibus fabricandis idonea, referta. Nouir fcoc prat\'èr alias Prouindas totà Hifpània^ soU fcriiHm \'
•\'quot;Cui intégra notinumquamClaftès hinc fubuehuntur. Caikncarum» NucunT,Pomcrtim,quagt;^«rlt;?.^ cogao-
mmanmr, Refm:£,MetalIorum omnis .generis^ pracipue Ferri,Nigriquc Piunvbi,amp;aliarum rerum feraculi-
^la. Vmo carenti potum fubmi\'niftrant P-omaTaporis optimi, prcilà. AnmiaîiumhicTerreftrium, Mari-
i^nimalmm
Horum, Volatilium; Fruduum, omniumqut, qua vita hominum co\'inmodius agendse necefiàrià ingens varmod.
copia.-C^arn ^ij?^;^ hodie dicimus, habitarùnt olim
Camabri ; latius tamen quam ipià Bitcaia patct, occu-
pans etiam locis i^\'s, vbi nunc Gufußö4 amp; Tiauarm. Populi celeberrimi mukoruniquefcri ptis decant ati. Hi
vnam nullâm fint Afmis-eireexiftimabant. Omnibus Hifpania Populis fubadis, amp;ii\\ Pcpuli Rcniani porc-
Imperium Ms-
watem addudisjfolicum Altuiibusalijfqut Conregionalibus vinci noil potücruntgt;vndeHorar.iib.H Od.vi-\' iamp;mm,

Vantabrumimiäum itigaferre noHra,.

Vitra Montcseniili, quiaPyrenaisperpetuoprOcûrruntad Ncriura vifqiicPromontorium, habitabam,
equc, nifi cum maximadifficultate iummoque periculo adiri poterant. Bebdiauit tandem ferociftimamgê-
tcm,belIofere quinquennalifraâam amp;defarfgar£^m,c.C\'afai\'Odiuiaiiusnbsp;ipfe\'contra eos,rcliquof-

quc Romanis nondum pareni:tsprofedus. Stibiugauit autem CantabiosVipfani) Agrippa, Tcererorumquc
Legatorum quos fecum duxerat, induftria amp; fortitudine. Eft in Bifcaia, prater alia, opidtim nobik
Bilhae, Opida.
quod quomdam vti cenfent Villanouanus amp; Henrkus Coquus, ^\'^ccw.wvabi\'a ,vt quidem in Gfads Prokma:i
quot;Codidbus kgitur», amp;7è4lt;é?didum,vtquidaûvbpinântiir, quafi, commutationelitterarumHifpanis famiiiari
Biluâo^ id cft Bellum vadurn Condidit Didacus Lopeusdc Hazo, Calirabromiii Princcps anno ab Chrifto nato
CbCCC, aut drciter. Tria cum primis hocopidumxommendant, Situs oponunitas, Annona copia, mifà-
tsiiilquc Negociorum Hominumque vaiietas amp;multitudo. SiLiim cft in loco plano duobus\'ab Mari millia-
ïibus. Panis habctgenus, finguïansexcdkntia amp;-boniratis,-qucd
IxicoVi^BrndelFtttgo^xé. deArregmâgayo-
xiizxm. Pet hoe Opidum in rdiquàm Hiipaniam importatur,quidquid Anglia, Gallia, Bdgica mktunt; per
idem ipfum exportatur quidquid cum ijfdeni äli|fqu« Regionibus conimunicandu^m
^ire hic eft Ciues,qui foli quotannisfua pecunia tres quatuorquc naucs adificari curant. Ab altera parte,opi»
önium habciin ora maririma,/\'«9;\'/«^^//(?//^,vuJgo nuncupatum-^a quo riuus quidam, maris ingens brachium^
non folum in hanc Vrbem \\fqu€:kd in ipfasctiamdomos influir.Hoc importari àtq-, cxportari paruo nego-
quot;Cio viliquc precio, varia Merc\'ium,aliarumque Rerum genera indits vidcre cft . Sunt ctiam in Bikaia portuS
ï^obiliftimi . Nec eft cur pifcium vllum genus r€quiraï,cum amp; optimos habeat, amp; quantos fere vdit,eofque
\'t^^^yis cómm.
^centes. Margaritas item marina non negantconcha/ed qua ignobilioies. Inter Montes quibus cingitur,
■Mons cft
s. x^drimi, in quo antrum apparet, via qua in GaUiam renditur, per quod viatores vltro, citroque
quot;^onimeant. Hic enim in Bifcaia via lapidea per antrum huius
S.Bédrimi^ÏQmis reda dudtjindpiendo à pa-
go
Gaierota, vbi obafperrimam itinensSifficultaremi inconimodus equorum vfus, qui proinde manu du-
^endi lunt, amp; quia fumma montium iuga abrupta amp; imperuia, gladcs niuefquc perennes nuïla profeetione
*^perari polfunt\' neceftïtas, amp;quam hac exci rare fokt induftria, artem modumqueinucnit, quomonrcm
peruiam facerct,(Sc in eo antrum feu Grypram peifcderct^ m^diccrrt^^

^üm iagitta iadus extendere fe queat. Iningreffu, ab Hifpama latere,fubobfcura eft,aliquantutomdeorful^
dudt, amp; in medio ad finiftratn vcrgitj vbi deinde, ad exitum vMuti ftel^

I u

!

TT

Cûmmeycu^

^«»vo.j^wi^iaVA».njn^iioüiiiwi,v^utiiiitum iuliiuuuuiijLiuuiuunr^ vtiorromc,

^ ^\'ekui cornu aliquanrulum ex?et. Magna hicHifpanis, cum Gallis, Belgis,Anglis,alijfquePopuliscommcc^
^la. Lanaprçcipucfadtj vt omnia Foia Locaqucab Emtorç Venditorequefcrueantc

Guipufcoâ.

^ Cmpufcoa Gantabrorum etiam oîim erat regio. Nonnulli L \'fufcôam Sgt;c Lipmfca}n votant: corrupte , vt notât Regiâ.
- -^^^pnaiius, Gary bayus eius Ineda. Vndé au témllac appellaLionem habeat^ non facile disferim ,: nifi Forte ab Ncmim-,
\'Pßcua ansiqiaciuitate nomen trahat. Conduditur adOrtum Am ne rid0ßne{lt;i\\\\\\amp;lridorfi, ^Iduidu, Hk- Sitm.
^\'^Öc^^^jj^y^^^ mediusintcrGalliam amp;Hifpaniaro)Pyrenai(q^ Montibus;ad MeridiemNauarraRegno,ad Cdi temperies,
Oçcafi m Bifcaia,de qua modo dixi, ad Septemtrionem Mari Cantabrico. Cirèumiîuséius triginrafex millia-
imm. Tcmpciata autem maxime hac regio eft; neque enim fentitfiigoris rnokftias, nèqueSolis ythcmm^ SolimalitaSi,
ksardores, cœloautemvtiturhumidoamp;inconftand. Cum vero oïkinis fit montolà amp;afperà, non cft vfgt;

queadeo culta, quç tamen inca locacoluntur,vaMefunt fértilia. Vinctanon haber nifi pauca in parte ma-
ritima CatCrum regio vbique Ferri Ôc Chalybis ferax^adeo vt nufquarïi terrarum ferri maior fîtabundantia
àut praftantià : tantunique eius materia hic èffoditur , vt nlultis regionibus fuffidat. Vukani of-
ncma^Martilquè Armamentarl\'im ab Natura videntur hic conlQcata, tantam ibi videre cft non folum Fer-
ri, ôc Chalybis,fed amp; fadorum indc Armorum copiâm;vt non ihimierito
Ui\'fflrm fiîic Prfugnacukm Règrn^
vttm CdîéU
ôc Legiom in quibufdam région is Archiuis cognominetur. Scribit Nauagierus hoctradii
tantum lerri Chalybifque eftbdi , y t fingulis annis X X C millium Du^torum inde quseftus fiat.

Vfnbsp;Nôii

-ocr page 175-

^-ViltmL

l ^ ■ ^ Aßtr

ArmLnbsp;n^uMd

tili cum prom-s p
\'Tîîtas^m

, iaccn-jJtÄ

quot;quot;quot;quot;nbsp;quot; \'nbsp;klannM^

Ovîed-o
Z\\ittrQ^dîs-AflurU

Kstukes.

\'^Pilùte âe
IcL Hâ/im

Oliva.
Ca^aroß

A

\'^cnta. àc Conâc i

iZmUa

gt;gt;r*

w\\

Ccrvem

mme

-ocr page 176-

V *

ÎÏSnbsp;l-\'Cgio

Non igitur fin««ufa Monttm M fcribît Plinius lib. XX S i v» cap. X i v., îotiîm cx Ferro^ Cântahrù, în^uît,
mârtumamp;.parît,Mom,fr£rûftealtus, mredihîledicîujotmexeamâterkesL Conlöcantur hic ai\'tokmœo, Pô^
fonio, Hinio, aliifquc Poi^uYiOregevione^^ \'i^umgones^Varddi. Primorum memoria videtur ctiaronuni
fervari ii3 Opidis
Orendmn, -Orefa èorio, cuiusappcHaùonisibidem etiam Öuuius eftnon ignobilis. Metto^
pclis eO
niof ad Confluentcs lira Aràxin amp; O riam. Sunr amp; alianbsp;vbi fabrorum ferrariorum.

încrcdibiUs copia: Motmo, vel vt alii îciibendum cenfent Mvme de Trko, ab fcopulc cognomine, qui opido
îmmine:
F^entarabia , PtokinaoianumD, Sehaßum-, olim Hïcuru, poftea Den BaBia,
Corrupte hodie Donaßkn, idemfonans quod Vkws Sebaßtanm. Don enim Cantabris nihil aliud,
CjUam quod Latinisé
ANCFVÈ, Caftellanis SANTO. Loca namque in Cantabroruili agris varia pkrumqj
liabciU noinina, ob Linguarum difterentias. Alittr ipfi Cantabri, aiiter Hifpani rdiqui, aliter Galli, qui ipiis
Confinalcs, vocant. Situm cft hoc opidum ad oftium ftuîtîinis, q\\xodiLMenafct4s Pomponio Mek, Ptokmaro
FiuuPÇ%a!ybs.nbsp;RkCmnméa, vtlFrameà. Chaijbsüüv\'msm his regjonibus oritur. Cuius Aqua ad fern

tcmpcràmentum plurimum valet; adeo vt Hifpahinon alia. Arma, nifi qu^ huius liquore temperata, adpro-
bcnr. Ab hoc ftuminë Populos G^^^fjluftinus Lib.XLIV.aitappellatos,
Famm D. StbatHani Portum ha^
bet ahrpliftinui, nonartchumana,kdfagaGis natura: providentia fadum^ in quo Naves ab favicntibusvndis
Veiitifqiie i^arum faventibus fecuram er tutiftimam inveniunt Stationem. Ingrefius patet inter duo Caftella-,
qu.orum quod ad Orientem,in edito Monte exftruaum,Occid êtaliore,quod in Ruplt;2-di,eminentiusj etali\'^
OS. Incola ijtdem cum ßifcainisfunt moribuseademque vtuntur lingua.Naturafifntingeniofi, politici, fatis
icxaiiti,ad allickndumfadks,^tquidißiculter cogi poftlint, honoriscupidi, fuorum privikgiorum defen-
fores accriimij agiles, animoli, ad traaandaqmnis generis arma dcxterrimi, et ad militiam prodives. Sunt
et m ulieies admodum robuûx, plauCque viragines,corpore bene habito, forma bona; Licct laboribus afluc«
ta, aciddrco minus arrogantes. Maris Adcok Navigation! pifeibufque, cum ali|s;tum quos
Baccakoj ap*
p€ilant,capiundis, magnolucro^^ dant operamk

Lcgio.

S\'cquitmL^iû, cui nomén àb Le^hr/^Yll Üermamca, puœ hiC olim (Nerva Imperatoris prindpatu, Vt quidam
autumant) ftaiiva habuit. loannesGcrundenfis Paralipom. Hifpania Lib.i 11, initio ^te^z»didam-scri-,
bit ab
Ekma Provincia Libya propinquâ Syria et ^Ethiopia, in qua, ne fdlicet appdlationis caufàm ignorê-
mus, maxima Leonum copia iovcniiur.Inde Leonis huic Hegne vt et vrbi figuram pro armis ct infignibus
cfte
vfquc in hodier num diem. Hanc Hiipanise panem qui hodie habitant, eos pJeriquc volunt fuific,qtiJ.
fi-z/f^/^i-vPliniOi Ptolemao, Straboni , Appiano ■c^è\'-tcoi^i; ,nbsp;male in Latinis txemplaribus. FemnU

etiam mentio apud Prudentium. Hi populi^quo tempore primum in Romanorum vénérant poteftatem^
quum quofdam Centuriohes videreat de^mbuiandi caufa hac iliac fc fiedcrc,opinati cos (magnum hoc fim-
pliciratisindidum) infanire, Duces
ic,vt icfeit Aelianus lib. n Vanam Cap. V,ad Tabcrnacula ds prs^bu^

ere:putabânt€aimautinTabtn-na€aloquieîcfedcndum,ût»tpugnandumcire. ^

Metropolis, Vrbs illa dari ftima i?.egionicognominis, quaAs-v^f^v^rf^Aav/VH Ptolemao: Legio Cmim^
Antonino: Lern hodie vulgot quod nomcn,quur ab Leone gildo Gothorum Rege mal it, quam ab Legion«
ïplaFraiidfcusTarapha dcrivare, non video. Moralis tradit tt am SuhiAnàâ7nG\\\\m didam, adkribens dus
nominisveftigiaetiâmnumexftarcin loco, qui icfquimiliari diftans Legione,didtur
SolUnco. Confukndus

hacde re I hefaurus Ortelij.Illud pratcrea minime omittendû függerit Hieronymus Sunta Cafarauguftan

ConimentatioinAn-vOniniAugufti ltineiarium,exftareAuctore5, qui ante CCCC annos id prodiderint,
huic Vrbiquondam
Plorii nomê fuifte itidimm.PrafedumLcgionis Vi ï Geminanbsp;coiiftituit Scotus^

Auctor Notifia Provinciarum. De Templo Lcgionenfi fie kribit L. Marinaus Siculus Lib.i ii. de rebus

Tûrtus.

Morm,

Ëegîû.

FrhsZ e»iû Ge-

O

mindK

dr rebus dijs tntmorabiiim eß : Lcgionrnfe tamen artißcio mirabiii, mto quidem iudicio,omnibm eßl aniepomndum%
in cuius clauUro SaceHum e(iin quo ia cent Regesßeptem équot; triginta, é\' quot;vnus Hi fpmiA Imperator.

Illud autem memoria digniffimum cft, quod ab hac Vrbe cceperit circa annum loCCXVi Rccuperatio
HifpaniaquätotamfereMauroruraetSaracenorum gens occuparat. Pelagius enim, vt
cum alijs referunt
Rüdericus Toktanus Libro de rebus Hifpania V i per multa capita, ét RoderiCus Sandius parte i .Hift. Hilp»
Cap.XI,€x regio Gothorum fanguine, FifJa Cantabria Duds fiUus, ad Chriftianoruni, qui in Montes Af=
tariaccnfugcrant, rdiquijs Rex conialutatus, m.agnaftrage Maurorum édita, vix Regnum orfu5,hofii Le-,
gioneni eripuit: ibique ledemfuiPrindpatus hgens,novum Caftellum,quafi propugnaculum adverlus Bar-
barotum vim etiriCurfioncs,exftruxir;vnde
Cornites éóncc^s CaUeiU didi, de quibus poftea^rdedis autem
Gothorum Regum iniignibus ieonem fumfit Rubrum in albo Campo ferodentem,quo hodieque RCges
Lcgionenfes vtuntur. Pdagium in Regno fequuîus cft Fafila filiusjhuneautem Iniprokm AlphöiusCatho*
,licus, Petri Cantabrico Duds filius,ex genere Ricaredi Ç atholici Gothorum Regis oriundus: qui vxorê Du*

\'xerat Ormifendâ Fafila Sororeiii vnicam et hiKredem. In Alphofi familiapofterifque Legionis prindpatus

manfit vfque ad Veremundum,Regem LegionisXXlV: quo,annoCl3.XX fine fucceftbre deffido, Sandia
Soior, Ferdinando Navarreo, Caftdla Regi nupta Legioncnfe Regnum ad Caftellanum tranftulit. Hic tres-
habens ^ï\\ïos,Ssnctium quidem Teftamenio Caftdla Kc^txx\\-K^lphon[um Legionis et AfturumrC\'/jrc/^wdeni-^
queGaîkda(qufEabCon
)Ugis Maioribus adquifita Comitatus ad iÙud vfque tempus fucrat)et Portugalliaî
nominavit.S.î»À;7/Ây,iivifioms paterna impaîien3,fratres,\'^^^lt;?^/a;» quidem Regno deturbauit,(7tfrf/^wautê
occidit. Quum jam SanBiuô drciter fèx annos regnaflet, amp; ab Veüido per fraudem effet obtruncatus
Al fr
qui Tolcd apud Maurorum Regem exfulvixerat,non folum Legionis, quod ex Patris voluntate obtinC-
bar, récupéra vit: fed amp; Caftella,Gaicci^ Portugalia?que régna cft confequutus. HuicfuccefTit AlphonfuS
FII omnium qui ante ipfum fuerant potentiffimus, Hifpaniaque Imperator nuncupari meritus. Ab ed
tempore Xegio vnum femper habuit cum Gaieda Cafteliaquc Regem ÖC Principem.
Sed de his fatis, ad Ca*
ftcllam aceedamus.

jp-\'ptrium Ms
iormm

/

-ocr page 177-

C.,.,. .nbsp;Caftella Vctus, Sc Noua, \'nbsp;-

galUa:« rè

«d Ortum Ir. \' xf ^ Montibusqiufci-c per tongitudmem Hilpaniœ iuccjuni, iutercurrênbus

qualipropSn^ nmfn^nbsp;Pci^giusercpurtulùm Màuri»Legione, CaftéUum , .

uTSnS^T, quot;nbsp;cxftaaerat, cuiquiPra^fedi CVÄ. G;,Ärumcupati,Re-

lonirSt—nbsp;\'-\'\'i\'-quot; Ordônutm 11, decmumquitum Aflurum Le-

^ibcuTorßq ^I^SlSrtST.? JTr 1îquot;nbsp;«»i K-bus Bellids praefe; quorum

belIoforSrfûwfrf^nbsp;qquot;\'
Tortus?! aSurHifi lquot;^^^ quot;^^^^

VitasfnS quot;SnahChriflianonomtai redituiflitAäa El!

non cSen frH R. r^^^nbsp;Sorote éte. Affe herede. Se doti» nomine

lt;:oniu^m S , \'\' quot;^quot;Pnbsp;Ferdiaandun, tiiiun,, Lcgionis ctiâ fcgno per
cujurfiCvll™ferdu«ndo fucccffit iîl.us SânàiUs-, hdc Fra.tr AlphonfL:

Phonfoxt,ÏÏ^Irnbsp;poiUlairauudü Ecengariu,^ Tolofa: Comiem, AI.

quot;nbsp;tuerS« ï-nira. Metropolis Veteris

^nbsp;Ptolen«i. Vrbsantiquiifima.multifque rebus in-rê«

Äiv^Tnbsp;f«^*^ ado,nata,Fortsnbsp;Sm \'

«oninZ Hä\'^nbsp;«.ApPi^no,nbsp;Straboni, W««. corrupte apud An-

«quot;quot;cSaTamamî^

ftd EuropïtZL^th^ \' Sedcsoto Regtà; locus in amocttiffihta Pifuciga. ripa, non HiCpania, folum

nino amp; P?T\'nbsp;Durium fluvium Non autetn poftremi hic vifuur loci SMa^TLZ.

^\'\'amno,. \' , n^L°ly®n®-S\'\'\'^®quot;«^\'\'™lgo.Han£.iSalam.nisc,Attieis, Grma; Popuiis cô.

cîfr™ \'\'f^

Haudprocul hinead Buutum, o,mva\\%oGidj,CivhMRirikruiCotaKh. Cut.
\'ibus hi^ \'nbsp;\'nbsp;Ptol., Celticorunî opiduni in Luiitania. Tendë

«PPellari tri?! Anbsp;\'nbsp;Vt fcribit Clttfius : Cumm ab Lâtinis Itiniorib*

ÏÏu\' r,nbsp;quot;a ^quot;quot;^ifriquot;\'adnonamcircitet Leucame(t fWi.,vrbspulcher.

■«quot;ribunbsp;inquiscftWMcquot;

iUuH rnbsp;^ Aqua: duftu vifendo Romani operis nobilis.- in q-afvt vâft

^\'«^•■onTm^ Snnbsp;Vaccsom vrbs eft PtoU ,n h.fpanta Tarraconéni;: /?«^ Antoni^ex eméndationé

pr ftnbsp;ÄWW««Cümalteranianfionemiftaîegêbatur.QuxincertoSeriptoriE^c.

»^üt-orl u

«lit,, noo\'ed\'ftur- Rcliquas nomjnaiis à nobis adponendas Curioftoribus relinquimus Fuerunt
fämracn\'ftquot; ä\'f Vrbesnobtliflimx: fcdquœvcldirutx,vei latitampaiamp;calamitatem, vtdsioco certo.

\'■quot;HQui^MTÎ\' \'quot;\'^•^^äspf\'nquot;Plt;^mfäcilelocumtBebaturÄ««»^,toiiiisqucmdainHifpani3:robur,for.
\'\'\'\'■sLXiir-S^quot;\'-quot;\'\';-nbsp;Floruslib. 11. Hia. Rom. cap.x V t M, Cärgt;hagim, Cap«, ce. .

Pf ^.. Jnbsp;nommeamp;hi!tii)reMranKibm. bmnfummi. HncrA, .Mm.,

i maquot;nnbsp;■ ^ quot; ï r \'quot;fnbsp;«b quot;Pidquot;™ curfum, obqueangu-

®*lt;^cpto °quot;\'?.=\'«\'quot;quot;«quot;Mvig,|spetnieabiliseltadcentum miiliariaetamplius. Hiccïteris Amnibus Miit^o
/quot;\'.Alofas, Lampetras amp; Trofta, quàs jute pr.femnt dclicatioris
Caftella yetus ClatilTtman,
gt; Vrbes amp; ponuiquot;nbsp;\'f;*\'nbsp;\' D\'^\'pimarumomnium genitricem, a qua oftines fer; Hîfpa.

\'nbsp;vti ipfcDidacusin variis Refoluttonibu,

irtum ma-

-ocr page 178-

2.0

xz

iftaJrir

\'alaharra

JeCûffJe

Kgt;igt;

Leon

zük

/.a

Mjn\'odmei ,

^^^tüarmte

LÛrej

Cernera^

^nbsp;ONES

Palan- tianbsp;. ^^h

4Jl

-ÇiiknuevAi

m

Uscartm ^ramiei/nbsp;ßjnbsp;^Unca

0

131

rAftor^a
As ru Aid

xy f âijid aJi hunc w;
clmarUur fro ramru-
^^ C^f ^urah\'-
hrunt.

t
/

ipvut

iBoria

x-quot;

C

i PaJencia^*

o\\L« moi

^^ Ums

h

^XSenavmte M .nbsp;, lt;•

A TMe^àe

uiÜea. ^ j.

mnn

iTenm rp^kla-.

^/Wjsitisï

Mirant

SEKTICA

t seftimî

-4 ^«•ieî/lxM\'^^\'

^^nbsp;Lances ^timte.s

^îf^ Carmao^- ^La^TmhU

^^rtîUa

Cctim

^artuo
Zchreres

\'Tare^

\'\'Vkm real ^ ^
^edes

i \' ni

Wd

©-nbsp;^AÏdMfuuva,^ 2

. 1 . r. V

faîfu, Segovia- . ,

Ji^ana

reuasy

Salamanca.
».SALAMANCA

b

CoUaJa

.M

^epdvelA

C^nlatfl^ABULA

P\'l

Jk

,amego

»

1%..

0

r-l/crgari^i^nbsp;N ^Mamcvà lt;pprto àcjico

A\'Vetm

Coria quot;^W^W^^M\'Vu

CAI7R1TA

^ctrios,

\'^Gal^ XmmdiU^ ^^s

c # -ä s

li^ Plazencia

t

Saniert
kUa.

L

oy^, placentia ™\'T«^ei.aacPlaccncia/f®\'^quot;\'

x.

Alcantara.

nor b^ciamp;sarea ^^unara^nbsp;.nbsp;f

ri/enäi\'

\\ Catuivera

Loj ianas u
cmchi

i

ß

.M^CßL

i^rr^o djmercigt; ■Vadera
^rMalpartida^ ^Ca^^res

/ ^Liadé
/mhar^hm

rsso

Ci^
re:

al \' -if

^nbsp;herterid

Merida oUm

i

herttrm

Merida oUm ^^^ \'cenamp;,dmàe0lt;tamp;ii
EM
ERITA ^vwarm .....

Vcocer

Caheai

, rmvaJtf»-

xà ma;

Elvasl
Baä^os
oh

fax aug usx

iK

\'Tmre k

^-ZMatqazda

ohtc

1

hecA ie
^thaim^

P

ill;\'

\'nbsp;—^.^\'tniaM candnbsp;^J

IM?,

PI,

Andm\'

CLA5T0

ujar

gt;

CaeaU

-Min;

L u z I ^

JuJiar^

Leuccc

pamcd

Cordub^

[drie

^Atien^a
\'^irdri^

Ji^uenca
5ersuntia

Guadal^,

-oatjlurtjj

\\

hati

^ilkrce

Xatmate

van

Gwnem-

^^ jquot; \'tttój\'it

\\ ^ttk

nue/va.

^ura

vwmas

\'^aMdj

qerd.

-^iJL.-!

Carac^^

/Venkl

lt;am

Inw

\'Tara
ÇfnllarmJêéy.

Cervcra.

\'^aU nmmAe.
-AS TAG IST

iartm6era,a

^-^imca.:^ imhu)

Lechmt ^

taram^

pcha ^

itUlava.
\'^iüär^wmäa
Laad^t

\\Jli4

Cornaüa

\'Hervel

haixuùt

Çardmrû

^ A

VlUfiTA
ynt^
£GELAS TA A

iL

CASTILIÄ

veteris

;ET NOVA
DÉS CRIP TIO

-düdcï

mChiva.

\'Ke^mna

T^um

OCucar

\'Jim.

rViÜmL,

ChirtchiHa , ^ ,nbsp;\' VÏÂïkâ

TretuUa%nbsp;BlOERRAx -sl

NA O Y^-^Ay

\'Vinuc rmemnbsp;.-•\'•■quot; quot; \'^ \'

_ .nbsp;Iimäk

-^materra.nbsp;. ,

-Puerto dc.i, maknbsp;HoriveJa

^^^^^ Törtoü-

Orcelis

t6o6.

mo

cara.\'

oa

■^aea.

vCkctt
^ara
quot;Larfdi

\'Murcia,
Mvkgjs

XaniariMa

mm

LtMio

Ligt;rüi \'Venta, totam.

mr

Baia

W

H

t8

zo\\

if

2-Z

y

■ l.i
, ..i

■J

■îl.

-ocr page 179-

adherens Veîeri,reliquis laienbus daudittitPoxtugaîÛa, Extrcrnadurai An-
daluzf%Gïanada,amp; Vakiiria. Abundaî Tririco aiijiq; Segetibus,ad viramq; Tagi ripa üïa.Nobilitarunt quöda
liaric
hirpan}apa*teic^57t|ravö/ptolema:o,kftp Stiabonirqiiosètiâ Villanouànus amp; moralis Regmm Tôle-
tû-mm inrcrprétaiUurKap7tîc-/bj voeat palïîhr Pol jbiiis, vtamp; Liuius : apud que etiä,vt irë apud Pbniû Carpetan^
gt; legirur Är^/(?.Metropolis Caltfella Novœ\'Toletum^vt Latini vocant; TcóAHrov Ptokmaa- hodie Toltdo, Toletanos gt;
\'nommtï^\\h\\\\m:Clt;)lcima\'îv
nbsp;in Nummis Augufti apud H.Goitzium-.Serezolaiii etiam fcribit appellatâ

fuifle Villanoua-husad i^Éokmeu-m.Dt Conditoribus,nuoc Mercuiè, nunc alijs qua-adferuntur/abulola ma-
rgis iunt, quartgt;-v€ra\'-. Centrum eft amp;quafl vmbilicus Hilpânie: Situscliuofi,inequalis,i5cafperioris, afcenlus
^mbulationii%ie diflkilis. Maiorem partem adluit amp; contra hoftes tuetur ïagus: quà Arfticum fpedat Po-
ium,mtîrismuiiitumeft yalidilfm\';isTurribulqucCliquarû audoremmemoranrcircaannum îDcclxxi /
■Eambam Regem, quem etiam hos Verliîs in Turn quadam, nitido, lucidoque marmore, infcuîpendos cu-
taflc, fcribiinr RodcricusToktanus Açhiçpifcopus lib. 11 i. de reb Hifpania cap; xii amp;in Chronico loannes

vafa;us\'nbsp;\' brexi.t, fâvtore dfeo rex inclytvs vrbemnbsp;. -

«amamp;a, sväe celebrem protendens gentis honorem.

\'Nobilium ingens\'in hac Vrbe üumerus:Civcs admodum funt indu ftrij-^rrte if^gi-« cognomenadeptum eft^
\'Toktuiï/poftadycntum Gothorum, qui Icderó Reî^ni ilUictranftukrunt, quum antea, vt RodericusTok-
fanus tradit, âb Varî\'d\'âlis, ali)fqueGermâiiia- poonlis, quivnain Hifpaniam comniigrarant, Hifpalls Vrbs
ilegia amp; vofcûta fu\'Qrit amp; iiabita. Cum al i j s am plifll m i s adi iicij s, tu m tem plo nobili taui r augu ftifil mo, pu 1 -
•t:hernmo, ditipiiii«^. Multa Tokri Concilia leguntur cekbrata; certe vltra àviï numerantur, quot alibi nuf-
quam- Delcribunt Ä/^/Äj^ Gotnedus Hb. vi de rebus lacobi Aragonise Regis, Nauagierus in Itnieravio, Pe-
trus Medinenfis,L. MarinsusSiculus lib. 11 ,de Rebus Hifpaniaj.Toletum, vt iMarrem Rcginamque fuam ve-_
Ticrantur
Madrid-, Aerisfitulquef^laberrimi^vbi carolus v.ImperatordiespaucOscommora-
tus, Morbo Quartan a, qttb\'diu hborâuerat, cft hberatus.Rebus omnibus abundans gratum nunc eft Hifpa-
nia Regibus Domidlmm:; Intolisbinc plenum,multifque prima nobilitatis amp; cqueiiris dignitatis viris,illu-
\'ftribïifque familijs nobilitâtum-, Silicum illi funt in Gliruiru L-apididna :
\\x\\à^Çiricium cecinit Hifpanus
Peseta loannes Mena. Jerminosiiabet lâtiflmios, campofquc tertilift]mos,quos
Mumcios Lumbos2Lpp€l\\ânt^
No n procul hincBi A. Montanus, Tarapha amp; Villano. MaVfeaeft Ptol. jCarquot;\'
pctanorum in Tarraconenfi Hifpania opiduin. Qua vu Igo, voce Arabica, Hifpanis hodie
K^icaladeHemre.%
tam certoxreditur Kcgt;7rAVrov, Prol, vt Latine ctiam non aliter in publ ici^ Adis amp; Monimêtis audiat. 5itum elt
ie loco piano, ad Fkiuiüm, quetn
ïfenafèm vocant; rerum omnium quibus humanus vfus indiget, copia, fiji-^
ifquepi^uentibusadeoabundans;vtniiilisaliuiidebofiisopushabeat. Ecckfiaibi, cujus omnestanonici
font quot;Fil eologi.nbsp;Antoiiino iiitcr compluîtim amp; cafaraiiguftam nrcdio fcre itinere ; Stguençânunt

■appdlatur Vàrrcrio «amp; Morali iudieibus. i^lcmtAïdm in ripa Tagi fcribunt Varrerius amp;alij efle qua Ncli^Söt
fiäij-afmnbsp;Üpidumefti^^nbsp;venerandsEamp; antiquitatisôC

niaidhtis.nbsp;nunc, Liuio wiWi,^ nominari opinantur Etuterus amp; Moralis, Sunthicetiam ,

CmncA, Cmcer^^sVYmi Lebazu^^Kmomno Libifoßfiäßom La quot;ueia, caftulo eidcn? Antonino. Tagm^n. ca-
ïtdlam nouamirrigâtcura alijs Amnifouyac riuulisin eum Concunxntibus;amp; iij eafuos fontes habet
Anas fl.
•nunc
Guààima. Stddc his fatis, ad Opéra publica vènio. Q^nta Madrito kuca verfus Occidentem cou-
fpidtu r magnifîcum illud amp; fumîuofum Monafterium S. Laurentij
in Ejcufiali vuigo Ordinis D .Hieronymi?
Philippi Hifpàniarum Regisopus; quod meritoccrtare potcft cum Aegyptiorum Pyramidibus, cum Vete-
îum Grçèorum Romänorumque Templis,Thearris, Amphitheairis,Ludis, CircisjThermisitcm, BalneiSi,
Sepukhris5 cum âlijs d\'cnique varioriim Rcgum amp; Principum Monimentis. Operi tanto vix quid eft par, viJC
^uid feeundum. Frontifprcium dus^ Occafum fpfedàns, tribus fuperbit portis: quarum qua Media primaria-
quc nTemplumaugafDffurium,Cœnobium,Colk§iutiiqu\'educit,quaaddextraiTi, in Oflicinas Monaftc-
iio confceratàs ; qua ad finiftram in Domos Schola deftinatas. Quatuor Angulos totidem cxornant mi-
iabiks arte fuâ Turres ; quas etiam duœ fuperant ad ipfius Templipcdem hinc inde faftu quodam con-*
fu!genres. Supra Oftium Templi niagnifica Stylobata Statuas faftinent ex Marmore Tophoque fee
iiziachhdis Rcgum , pedes altas x
v i i î. Ad Septemtrionem Palatium Templo adfirum vifitur,R6*
gi Regioque Comitatuicommodiflimeexcipieiidoparatum. Ad Meridiem variç funt Porticus j Hor-
tus omnis gcnênsinftrudus Herbis Florlbusque , amp; plurimis ornamentis; Pomarium gratiflimis confi\'-.
tumfrudibtisdttm Nofccomium, Pharmacopolium, amp; àliak Videre ibi eft inter alia dcpidum artificiofé .
Canfiiduminter loanntm
i î Legionis Regem amp;MaurosÇi:ânaî€nfcs3extradum.amp;x Linteocxxx pedum j
quod totaiti Hiftoriam eontinens rcpertum fcrrur Srgouiain pervetufta Turre. Qmd fupereft.^quidquidibî-
cccurit, ftupor\'enT Inijdt fpedantii- ideoque de i js, qua dicenda reftant,filtre cum modeftia praftaf,quam iciu-
ne pauca in mediuîn proferre. Eft etiam Tokti cdeberrimum Palâtium ab Carolo v. reftauratum, nouifqU^
fimdüri^\'regioadpaiatu exornatumiin quo, prater alia liiulta fingularia, Machina vifiturhydraulicàj init^
îtalorum ingenio Fabrieata, qua ex Tûgo flumihé,opera magna verfatilis éc excauata rota. Aquas in FiftuîaS ■
amp; Tubos per Canaks in fumnlitarcm A rcis amp; Montis ar tifidofo impetu cogir amp; impdlit; vbi vnum in locu
amp; arnplum reœptaculiun collcda in varios Arcis Vtbifque totius vfus dilapfa diftribuunturj qua rivulos de-

Inde amp; fontes Hortis, Magnatumadibus,Bàîneis,Eullonibus,Ciuiumqueneccifitatibusabundefuppeditant^

TftinCàftellanôuaEpifcopus Toktanusquem Vrbanus ii. Pont. Max. Hifpania totius in ftituit Prima-
îcùi. Eft ide fecundus ab Rege,Maximufq; Regni Cancdlâriusiquo inconlultojuihil fieri folitû nihil decerni*
Sércntiâm ftatim di\'dt poft Regem:rantaq;eft non folum;dignitatis ócaudoritatis, verum ctiam potential,Vt
fut? fe prêter pagos infinitos opidà cekbria habeat feptcmdecim,exquc ijs aHjfque Vecrigalibus Reditum an-
nuum ducentorum. millium Ducâtorumi Academia hic dua funt Complutenfis omnium Difciplinarum
Academia cdeberrima, quà nobilitatum eft Complutum ab Francifco Ximcnio Cardinali, ArchiepifcPp^*
Toleîano^cuiusamp;2Ufpidjsfûtibufqj(quifup€rafledicunmrlk.milliaDucâtoru)Bibliaibicdita,an^
qua ab loco
Complutenßa. Altera Toktana Academia florens^ literarum amp; fapiéntia darifllma officinal
Difdplinis omnibus Arcibufque Mechânicis in vrbéToktomagnus honos : Lânificio Sericoquc vitam quf;
Tuntkominurn milliaferedecem. Caftcllànifemperftrenui animoquc praftantes
aduerfushofteshabit»
funt. Fœmina quoque robuftà planeque viragines funt, laboris atque algoiispatientes, lUpra quaxn cw^\'-i*
crcdibik eft.

Situi,

S\'Suferâikâê.
Frbâh

choU.

CpißcM,

-ocr page 180-

à n b a l v 2 î à^

in qua Gönuentus Hifpalcn%

iVi(?//42./4Hifpaniœ Bastitxpars, nomtn adeptadiââque quondam P^nJalia. puîâmr ab Fa- ^^gio.
àalû, Germaniae populis, quos olim ad haec vfque Loca deucnifle, multi memoria; pro-
^^ dunt. Videndi praeter alios Rodericus Sandius parte i. Hifpaniae cap. v 11, Antonius Nc-^quot;^dedtiäum^
brilfenfisin Decadum Prolegoraenis, loannesVafa^usHifp.Chronicocap. vlii. Sici-
gituijVt nonnullis nomen penitius rimatis

VtndalorumDonmsilA^nws Aretius \\^ndaluz.um vocatam auguratnr,quafi mte Luftianiam^
^our Tnnbsp;nonnihil litteris. Ad Ortum habet Granatam, ad Septemtrionem Caftellam

Pacenfi Siluenfique Dioecefibus amp; Ana Flumine terminatur,ad Meridiem Atlaftricu m
garbio finbsp;prçcipua pars Comenm Hiffdenßs, Hic ab Ortu Cordubenfe territorium,ab Occafu Al-

cobi V ^^^ ^^^ habetj qua Septemtrionem fpedat, eam Lufitani^ ditionem attingit,qu£ Magiftratus S Ja-
sens amp; n Cetera vero Meridiem verfus Gaditano Conuentu,6c Oceano clauduntur^ Caelum hic indul-
quot;^cnti v^ ^^^nbsp;hilaritate amp; tcmpene ridens. Tcrraque in vniuerfo hoc tradu ad miraculum vfque fru-

Plct.Sc Hnbsp;omnis generis frugum jferadlfima eft, quibus longinquas amp; tranfmarinas prouindas rë-

tiftirnu^^ • Hifpania,quacumq; ambitur mari Italiae laudib\' proxima: quod de ca BïeficîE parte po-
^ibusnbsp;putamus,
qux ad Hifpalenfem conuentum fpe61:at, cft enim Oceano amp; Zephyrile^

ptouinbsp;Haecigitur Regio infigni rerum omnium fertilitate luxuriat,eo nomine vniucrfi orbis

^efcrre^? •nbsp;tamque merito Plinius ante Italiç laudes pofuiffct,nifi Homo Italus patriam an-

^los in ^^ • I*oetae quo felicitatem atque infignem huius regionis vbertatem dehotarenf,campos Ely-
îndicanbsp;quo figmento excellentem prxomnibus alijs terra; fertihtatem elfcrre volucrunr,ac

^^ineij^^^^^^ quod ad vitam. laute beateqj tranfigendam optari poftTit, cum aliae vel fcrtiliftinije pro-
fed nv \' ^ quot;^^^quot;^^\'^^^^^P^^^^^^^^^ ^^^^rentinopia. Hic etiâm pecorum omnis generis magna Copia,
^alui^^Pquot;^ cuniculorum , quos plerique lepufculos vocant , quorum frcqucns cxerCetur venatio ne
bandar t^K^ ^èïpat , plantis enim vaftitatem infemnt, amp;fatadcpopuiantur.
xjîndâluûam nomen à
^Un Af ^^P^^ diximus, quod hi à Gothis pulfi hoc loco fedes fuas fix\'erint : quibus poftea etiam eie-
r conccfferunt. Resitafcfe habet. Rodericus vicefimus quintus Gothorum Rex, in quo etiam
Sitanie- •nbsp;nomen defecit,Comhem quendam lulianum prœfedum cowftituerat Mauritania Tin-

Quo pater audito,Saracenos ex Africa euocauit , iu-
fuum Regis vindidafatiaturus. Hi AnnofalutisDCC.xiv. Duce Muzamiffo perangu-
klitos pnbsp;biennij fpario totam fere Hifpaniam oC€uparunt,pr«ter Aftures natura loci mu-

\'^^rumnbsp;SaracenipotiriImperio, Chriftia-

dübïÊnbsp;fieripotuit)RdigiOneextirpata,regnâinter fc variepartirifunt. PrimumfccereCcr-

ïiecà ipfi vocauerc ^hemlihetkum. Alterum apud Hifpalim,Tertium apud Cathaginem noUam:do-
di .
nbsp;111 his lods pulfi Granatam concefferunt Anno m.cc.xvi . amp; à Ferdinândo vi penitus eie-

^ifiint Anbsp;n I his lods pulfi Granatam concefferunt Anno

^odie^rnbsp;-Metropolis cft qus£Hifpalis Plin., WA«Ptol.H$^/Silio , Gratiano,

ti^-jnbsp;AriasMontanus ^mztHi^alm nomcn efte Pœnicum,cx SpiU vel S/\'4/4deflcxum,quod planici- *

cotitJit-^^^^quot;\'^quot;^ regionem fignificat. Alij, inter quos F. Tarapha ad Hijpalim Herculis Libyci fiUum,nomen
^Pfius ^u^^\'^fd\'unt. Ridiculus hic vtin multis Ifidorus, qui,quumabIulioC3efare conditam, cxque
^letn ^^^^ Vrbis vocabulo
lu/üm Rmttlam notaffet appdlatam, à Pali^ fupxis in loco paluftri fic didam
ludeay^^^\' Gerunden. Epifco. non improbanslfidori Etymon adfcribit videri vocatam Hifpalim à
fcj:cj^^^quot;^®*in^aVibêmdrcundat. Vrbs ad Boetim Situ amœniffimo excellens, Ambitu magna, Formà

Templis cdebris, a;dium pulcherrimarum frequentiaexculta.Tam multa dehac
\'utfi^^ ^ Ä ^ commemorari poffent, vt natum fit inde amp; tritum vetuftate Prouerbium, ^i \'no ha viBo S^;
^^nio
amp; f ^ Maravilla. Cum alijs felicis ingenij alumnis gaudet, turnBenedido Ario Montano,nobilif-
^^^ fyj^^^\'^® Theologo, plurimaium Linguarum cognitione ftupendo. Teftantur id Opera ab ipfb editaj
^^^abo Q ^ius admirationem apud omnes excitant. Metropoli vifa, reliquarum Vrbium nonnullas in-
\'quot;i^Js iticuriofior; fic tamen, vtquafque Metropohfu^proximas primo loco.Offertfe quintaaÖ
^^tente^quot;?^\'^^\'^^^^\'^^^^
nbsp;Palacies, fic didum ab Arce peranriqua, quam lateri habet ad-

Mon ^ fitum, quïç ad S. Luc:e Fanum Fretumque Gaditanumducit.Huicfuccedunt Cabec.e^o^iàu\\um
^^^^iamnbsp;^^rWiemMalagam verfus fecxtcnduntaditu fitum ; amp;Cabecis verfus Libonotum äd

inter Bnbsp;Opidum^ quod vulgo Lthrha-^ Nfîgf/crcrft Ptol. Plinius Veneriam cognominatiSitum fuit olim

^ernbsp;hodie odo paff. m. ab flumine , oblimato finifteriorc^iveo. Conditor perhibetur Li-

^\'^Uob?]- P^^^^quot;^^ ^^P^i\'^mœnum amp;pulcrum cum Arceperueteri,Agro vndiqucbeatiffiinocindum.Ci-
^^Anto^*^^^quot;^^ ^^ Antonio,Hifpania:torius Ornamento. Qus
Catmona vulgo,Ka?Aov Straboni cft,C4r-
■^\'itiiu^nbsp;Ptol.
CMaréena hodie, O/ö;?/^quondam, inquit Onupbriusex äntiquabafi, Marcia:

in Colliculo quodam, vbique pïanicies fpedante. Sunt amp; Andaluzia; Opida Lwa ad
^lua item r r^nbsp;Vetuftis lapidibus, tefte Clu^ko^Flauium^xalitammAmhtoïio Morali ex anti-

^^«ino quot;nbsp;Hifpalim eft amp; Cordubam. Ohm Clufio.^;\'«f4 norantibusPhnto, An-

P^\'UGOLapide.

OJJima, OfcrSva Appiano, Ou/o-wv Strab., Vrp Plin., cui amp; Genm{ forte Gemtm)Md-
^^benii^
nbsp;huiusloci Infcriptionibus. Vrfae Hirtio. E^eià ad Singulim fluuium hodie JT^w/vcl

trcci ^^^ Atrru-yj\'jjugußaMrmacognominatur à Plinio. Quod Opidum non adeo magnum,
B^ri» „ \'■^^quot;^^^abHlfpaliletiric vifitni- inriPV«quot;CinHfm W tfnoliVn Cordubam medio fcfe ifinî»i-lt;»

«lui H

P^^^S- P^^^ leucis vifitur, inter candem Hifpafim amp; Cordubam medio fere itinere, ad dcxterä
^l^^Palnbsp;putatur jXX/TryAäu-tyi-T^ïi^in meditcrrands Turdulorü;//r^4cogominc
ItalicaPhil.;

Decimo hinc Miliari ad eiufdem Fluuij ripam cft Cordubaino^d^^^n FtoL,
Cokniam Patriciam tradit cognominatam , quodctiäm ex anriquis Marmoribus probat
flu
f \'^anquaill Cor ^^/i^dicitur loanni Gcrundenfi. Alu mnoshabuit rei militaris gloria dcdri-
P^^\'5eilcntes. Bcata hodie eft
Orduba, prater alia multa bona,fcrrihfiTimis Agiis, Hortisamöe-
^ SUisulubeiiimis. SolumCoidibssvocatauieumSiliüsItalicuslib, iu:

T^cdtius ^:urif€r£ifßumtCordHb4tenj£,

Yjnbsp;fen^ue

-ocr page 181-

nW .......

...............

■......^^^ ■ quot;quot;■■•V ^ A S T I ;

U A

J real £ParJiJla

ff:nbsp;,nbsp;mS.Crtiz \'\'^tmrntem

Elcmvmtek\'nbsp;, ^ ^

vnc

..........__,^lt;lL TrttjiMil-

£ S T R ^

h.rrerm

Jms ^

i^-ViMamam ,

!nbsp;Mericia

ihmhvm-M cflttfo \'^^tmkreimik. hjahm

Ath^\'h

-^«Sii nuePA

......ACmnhr.\': dc S

\'BadAjosnbsp;••••■■■■.....

/\'............. ^4r0(he~ \'( ......

■nbsp;Lumtuuf Cumhrcs numres quot;\\nbsp;* fillarcnui

Car.tx^am%inbsp;Calami

\'SmHo/ter

^ffMaraM--\'\'\' k ( quot; ^^nbsp;CC^-^-Aalnuulc.nbsp;^

j^..-- -- Cah^TO^ cuitm { BvilUrnbsp;quot;nbsp;\'nbsp;H

ydanua mMnadtm)nbsp;x Xnbsp;TX

nmu4i

\'fita

D u ...........fi.................

vetm lUrveU

La,Wetm ichs
M-Pakcias

de^lcmn

P A R S,

lt; nueua

CA

quot;K ea^^o ^
ji S.OkMd

Ctnbsp;.Altnadm

^PIA

Ccmtrh

1 aen, Mmtesd aut \\
Wir^mn .AIM
nbsp;|

_ quot;^frre.

AlcauJate

amroAS

Cquot;^ in/tiM mievu.,nbsp;-ffji\'-Knbsp;^

.....

c

femm a^

.Aravird /quot;...................

V^ovon:

•^mttiu

^^^ \\inbsp;^/li^ CoYnbsp;-«s

la -nbsp;uamp;sam\'e.

ajo

^^iTr^^\'^m^nbsp;A tcf

\'Scyilh HrsPALi^ ^^

^iUar

...............Gtmrias

; ^nbsp;^^mta Caravdial

jCa^nbsp;it ^

^a^Mnbsp;inbsp;Sclera

^^-ipor.nbsp;CJrralA ^ f^AlcakreaJ ^^^ 4nbsp;\'

T^\'nbsp;rnbsp;Aft •■nbsp;Granada,

F

nr

-11

J ^ JJ^ / ^nbsp;harai htm

»»„^^nbsp;Aihnr^mrtjucnbsp;A

»

iJioecciis

\'Quern-

^rchUam

h^mterilk W

\'crcL.^

Lo-ra,

jmircsnui-:^

Chtpwm

mwmm

mmw.

turdetanixros;^^^.

_ . S mhml

N DA

Luzm

N O VA
DE SCRIPT.

- L j/pndius

I M Ol I T E R vTK^ n f tf

M

Fretum hkrculeum .srve
__ nunc Eflrcclio dc Gibraltar

M

Lcuu Htfjfan.

^Mki\'k Crmm
ftm

tz

17:

S F

I f ^^rf-i?

r ƒ A-

-ocr page 182-

Qtfii\'iquc Lends ab Cord ubâ verfusnbsp;0»^lexiftimàmr j?toî;,

TuMôldîuni in Hifpania Batica Vrbs Antonini: F//4vitiol:e eft apud audorem Belli tarn Akxandrini,
quam Hifpaniensis. Decern ab Cordubà Miliaribus
Aureus cft, Mmtoro vocatur vulgo: i^öM crcditur
Antonini. Male apud Ptolemaum pronbsp;quum illa sit non Baetica, fed Lusitània; peius autem

Eifepora in vulgatis Plinij Codieibus, vbi /^W(r?quot;^rlt;)/«w\'cognominatur, Hifpalim recurro, hincque per Palatifi^
lt;^cantarilla PonicmJOpidaqiie\'Cabecas amp; Nebriïfam,L««j^n peto
Fanum. Sic Latini videntur nominaftTc,
quodStr.lib.
hi. «fcoo-^ofov Mfov interpretatur;qiiodq;appellatiietiäaddit, LûcemVubiâ:ïioà\\ctÇiS,LmAr
\'deBarrankda. Haud procul hinc qitarta fere Leuta Verfus Vulturnum /Opidum cft, quod HispanisXrm dilà
J)\'0;?/^r4dicitur,quasiHifpaniac :xhacora veHnitiii vdterminus-HocNavagierus in Itiuiputat cflequody^^
Liv.amp; alijs:
HaHa Am. per adfpiratione.Afium tàmen Mor.fcribit adhuc nome retinere,vel locii illù efle,circa
Guadaleren Am hem, qui
vulgo a^^/^i/^^^/^.AbrahamusOrtclteud multuniabeft, quin fubhierfam putet
cumiufula Tarteflb jii Batisoftio. Centum ftadijs a Batis oftio diftatnbsp;opidum,Strab.Lib.iii,C^/^gt;»«

lurfis.Kà oftium Leamp;es fluminis,quod hodie G\'/Wif/é\'^ff, vel Arabice Blt;?i3?d/4^,Opidum eft, cui nomen Vortus S.

vulgo BlfuerhdeS.Mm\'amp;\\ Lethen ftanlgreftTis oecurrit cualijs Mtdim J\'/ia?i?»/4.Meridionaliora verfus Frei
tum petentibus offert fe
Cmilium, non ignobile Hifpania opidum, fexl^eucis diftans ab Gadium Vrbe: inluf-
trilftmo SXuta,quiet Medina Sidonia,dud parens.Co/^^V/« habetur ab Georgio AuftriaCoapud Ort. QurteVà
Pto. Carteiis. nôfemel meminit M.Tul .cû alijs locis,tuin Epift .ad Attitû ,câq j ab Corduba ab eïïc M.P.CLXX
perhibet Audor Commentarij Hifpanieniis, cuius verba fi fint vera, fatis arguunr, non bene Clufium adferc.
fe
Carîeum\\i0^iz effe Cârthagemm {quod videretiiäc ab illa non prorfus abludere. Tanffam,^zm
opinantur, cx Tarteffo corruptam ü quis dixerir, non admodum pugnandü videtur. Mon procul inde Ftgelïû
cft,vulgo opidum exiguum quidem,fed fitu operequedarum.-CoUique LatiftTima vndique planides ci-
•gtt,impofitum : adeo vt inde circumquaque profpectus patcat, quo vfquc oculorum ades extcndere fe poteft^
tam in
LsEtam laxâmque planiciem lotaque compfeua, verfus Solis exortunij quam in Africa Montes et orä
circa Meridiem:nec non m vaftumet tumultuofum Oceanum verfus Septemtrionem et Ocddentem.HiC irt
Caurum iter fledentes obuiam habent
Mmdam.S\'ic nominant Opidum Plinius,alijq; Latini Scriptores, quod
hodie vulgo
Monda.Vux^t tamenalij anti quam Mundam effe, qua hodic Ronda Feia:CMmdam autem,Cuius an-
tcâ memini,duobus îïide Milliaribus cxftrud am fuifle ab Arabibus,prifco retento nomine, vti quot;mos illis. Vi-
dcndas
Didacus Mcndoflus de bello vltimo Granatenfi.Ioaunes GerundenfisEpifcopusLib.i.ct ix Paralip.
Hifpaniç procul hmc amotam Mundam, eandem, fcribit eflb oxxmCoimhra Portugallia \'Opido. de Conflidil
porro
adMundam inter C. luUum Cafarem etCn. Pompei Magni Liberos Cn. Stxtumquc, confulendiPlu-
tarchusin Cafare, Appiânuslib.i/ Bellorum Civil.Audor Commentarij de Bello Hifpanîenfi, Strabo lib.
-III, Suetoiiiusin Cafärecap.
xxxv/ctinOdaviano Auguftocap.XClV»Valerj;;î4aximusLib.VIIcap.VIj
et alij. Lucanus lib.1:nbsp;,

FltimafmeFhcencurrmtfrAlia-jMundä. Bilm Ital.Lib.r//BelliPanici: B MundàEmam-
0s ItalisfAriturâ Lâheres.
Inter flu vlos quibus hac regio irrigatur Batis efl Ifidoro didus quafi GctSv, quod humill
folo decurrat. Hic nobifis Auro Veteribus eft, et Ohvetis. De Auro Ariltoteksin Adqairäd^ Audit; et Stephan
iiusde Vrbibus, vbi dc im^icc .de Oliuetis Martialis in Epigrammat.

BMisolvuifera.mmmredimttecoronä,nbsp;%

\'\'^urea qui nitidis Fellerdtingis \'àquis,
Pifcofum mare illis eft, vnde qudbftusîiaud e^iguus, et prater alios pifees frequens eft thynniis, qui quCrccffi
glande faginatur,que ad marc ifthic abundc nafdtur.Portus ctiam commodiflimos ct opportuniflimos
habeto
Sunt autem in diceccfi Hifpalenfi innumcra monachoru^ \'et virginum veftalium Monafteria.Multa ex his fe-
na aureorum millia änui reditus ferunt. Vnum certe Cârthufianorû quod ad Batim in ipfo Hifpalis profpediî
màgnificentiflime exftmdû cft, fupra viginti quinque millia refert. Longum fit ctiam xenodochia recenfcr
\'ci
cum in vna Hifpali tantum vltra cen tum viginti numercntur egrègie dotata,vt multa odo millibus aureorumi ^^
nonnulla quindecim millibus annuls locupktata fint. Eft vero HifpaHs adificijs faeris et t\'emplis omniuni Hif- \'\'
paniavrbium ornatiflimajinter qua templum Maria facrum,quonullum habet Chriftianus orbisexCelletius^
fi operis amphîudincm et maieflatem facra quadam hilaritate et pukhritudine
vcncrabikm,et turrim fummx
quot;celfitudinis^equaadftâras horas
fignumdatur.editiffimoctoperofiffimofaftigioadmirabilem fpcdcs, vndé
in vnivcifam vrbeiîi amp;latifllmédreumjacentescamposiiiëundiffimus profpeduscft. Quid Regiîcarcis or-
nanknta vere Regia defcribamgt; qua nullam eiegantioris ftrudura ,autgratioris voluptatis HifpaniReges
hä-
bent. Qmdfumptuofa Ducum, Comitum amp;illuftrium piocerum palatia: quid amoenifiimis fontibus
viretis ornatàscivium ades meiTiorem? Praterco antiquosaquarum rivoslongé per arcus in varias vrbis regiö-
nes derivatos, amp; retentiorb S. P. QJi. ingenti fumptu amp; induftria ad Hcrculanas vulgodidas colum#s dc-
dudos, amp; publica voluptatidicatos, paluftri amp; vliginofâvaftifiimaamplitudmisarfea, Confitis ^rboribus.m
pukhcrrimum viridariumreformata, amp;latiflimisfpatiisincirdfpeGkm addcdirfiones amp; voluptarias inani-
bulationesrslidis. Iam vfero fuburbanos hortos omnibus dditiis amp; amœnitadbus refertiflTimos, totque pec
.agros amp; ad Batis ripas magnificcntifllme eitruda praetoria quis dignis laudibus profequatur gt; c quibus naves
tomhieantes, amp; ex vtroque orbe redcuntcs
quotidic fpedare licet. Bonarum artiumin ca ftudia, amp; aobih-
tatis ex\'erdramenta apprimè florent. Et vt nihil dc artibus mechanitis quibus ädornata eft,dicam,
mcrcato^
ÏU m commerciis opukntiflfima eft. Hue enim ex variis mundi plagis, potiflTimum vero cx India Occidental!
inerdmoniaadftruntur. Nulla enim in Indiam navis cx Hifpania tranfmittitUr, quae non hic mcrcibus o-
ncretur, niachinis tormentifque bdlicis, rcliquoque idoneo apparatu namico inftruatur :
revcrfae
hk exoncrantur. Eftquc in cam rem ampla amp; magnifica Domus, quae gubcrnatores
habet duodcdm amp; a mcrdmoniis Indkis vocatur La cafa de la contraBion d^lmlndm^ VndC fit vt hacc vi ^
omnes totius oibis dvitâtcs^ fola vctere Roma excepta I divitiis-fiiperet;

■11

Tlumind.

hlônfes,
cperoipuhlica.

-ocr page 183-

Valentk.nbsp;n^

appelktioncm afua Metropoli affÛpfit^EmporibNobi!iiïîmo,vcncranda\'quc Antiqui-„
tatis. Ad Meridiem Murciam rcfpicitj ad Occafum.ytramque Caftellam; ad Septemtrionem Arago-f^^^
lo quot;l^\'^v^\'^Ortum-littoraeiuspulfatMarqlnternnm. Fruitur Aere temperatiore, ac clementiorc cœ-f^^^\'

gt;atquebeatiorequamvllaaIiaHifpaniaepai:s: imo tanta Cœlitemperieac Zephyri îenitatellegnû Va-
^cnti^gauderetradunt,vtquocunquetempore;\'etiam NatiyitatisIeruChriftifefto, erianuarioflomm ma- C^UtSpenes.
tarn ^^^^ quot;^^^^\'^quot;sgeftent/icutalijsinlocisApiiiietMaiofierividemus.Magnahuiosregion^
ctrnnbsp;itemXritici, Oriza^vaHoramquefruduumfcrtiliras, ^ ...

^ copia. Habet et Argenti fodinas, in loco quem Bmeldkum, inter Valentiapi et DeMofam. Reperiütur et quot; ^ertuitas.
apidcs am-eis venis lineolifque interftindi, in loco, qui
Jiader nominatur. Àd Promontorium Fmßramm
um terri iifmerœ; circa SegorbiamLapidicinae veftigia,e quibus Romam\' deveaa olim marmora.In/W^»

fnbsp;Alume,Rubia calx,Gypfu.Valetiä Vrbe diu Mauri tenoere longaducii ferie:op- Tn,.erimn

Pu^^nata fepe ab Aragonü regibus, donec Rex lames poft lögä obfidionê tandë dus potitus eft,duceq5
funHifnbsp;Mauror û millibus coegit vrbe cedere et DenUm confugere,auro,argcto,armis aliaque

peiiectileeodem afporrata.Defertani hoc modo Valentiam rex lacObuscoloniamifîà colere iter um cœpir. .
lia p ^^^^ Cataloni et Arr3gones,dudoribus D.BerengamPalafiûlEi^iicopo Barcdonenfi.D. FiddcCAve.
Üpilcopo lint^Q^ïiO. V. Pern rerdimndesd\'AcagraéB. Simone dTrreaEqimb}^^ Hi totam vrbem inter

Legibus etiam novis Rempublicam or. /
^ unt. infcripta eo tempore trecenta odoginta quatuor capita familiarum. Cœterum Regni titulum h^c

nenbsp;odauum,vtOrteliusex PetroMeti-

nii ôcPetro Antonio Beutero fcribit. Hiftoria fie habet: Hifen Rege Corduba^mortuodfilius Aîca no-
*nine lubannum Chrifti DCCLXXXVIII fucceflit, cuius patruus Aodala Valentin Dominus ex Tavi-
CO \'nbsp;ahui^ ^uun^ fratrem, cui nomen Culema exh^redatufque fuerat. Hi duoferes magnis

pus adunatisprofedi Cordubam ,nepotem Regno expdlere conati funt, prœlioautem vidi, Aodalafu-
■ int ^nbsp;gt; Valentiamque reverfuscft. Maurorum autem pr^edpuifefe inter patruos nepotemque

lem^^^quot;^quot;^^-\' ^^ ^^^ deduxerunt vt inter ipfos convenerit, vt Aodala fc Valentin Regem infCnbcret:Cu-

la airnbsp;iviumuuiurum mniia aa res ne^eiiarias parandas deaderentur. Qmbus padis cum Aoda-

dunr^quot; irS^\' primus fe Valentia: Regem compellavit. Valenmm habitaffequondam prêter alios deprehê-
Mctrquot;^ r ^ Ptolemœo forte non alii ab
Sedentanis. Bifiargitani : fic ex membranis legitur apud Plinium :
^iiilf Hnbsp;cuiusmentioinNummoGermanidCœfaris,tefteH. Goltzio: videnturpars

9mc ^nbsp;J quum in iis Bißargin nominet Ptolemaeus. LeomcmfesVlimo: quorum MetropoHs Le^

^tolemœo in Heditanis collocatur. Mentio eins in Hubertî Goltzii Thefauro fit»
hodi ^nbsp;quibus
ConteBania Hifpaniïe Tarraconenfis Regio apud Plinium:homm memoria fervatur

detunbsp;vel vt alijsnbsp;ad foh tem eius amnis, cuiusoftioadpofitum vi-

^utnnbsp;—contra Pytiufas Infulas. Lufones, quos ad Iberum fluuium poiijt Appianus,in Iberid%

lïitenbsp;vicinos : ad Tagi fontes pertingerefcribit Strabo. Lobetani, quorum Metropolis Lobetum ptole-

^ol^ \' ^^^ ^^ufe rus fcribit antea Turiam, poftea Averazin^undcrnqnt^^t hodieque, Albarrazindà-Qc^m. Tor^
çç^. ^^ppi^no in Ibericis,Saguntinis vicini, a quibus Turbuk Ptolemaeo, Torres hodie fortean.CrM#w, vt
^ ^ ^ ^ ^nbsp;Mela lib. / / /,cap. i ceteriq; LatinijquiCÄ?-« Ptolem^o

lon^Mnbsp;^^^^^ ^^^^^^ Cdtiberorum Pomeria hucilluc

eft M ^^ extendifle.Ctó CekiberU finis Plinio vocatur .Pofidonius apud Strabonem lib. ///audor

iiccr innbsp;exCdtibcriaexegifîè Talentum loCc ex quo conieduram facere

»mcolercntfteiilem. Nomen compofitum ex a//« et/^fWs. Lucanushb. IV:nbsp;\'

ProfugiqueagentevétuBa.
»nbsp;GàlloimmCeiîa^mifcentesnomenlheris. ,

^^^SümsItaIicusIib.inBdli P^nid^ i:

yepereetCelta^fociatinomeHlhms^
Bispugna cecidiße deem, mpufquecremarê.
Tale nef as C£lûeredu0Sû^erijque referri,

^eltih •nbsp;- Impa^us carpatjl

%nor ^nbsp;Sîrabonem, et confinales ipfis verfus Boream habitantes Deo cuipiarî^\'cujus nomg

Sç^çj^^^^^\'Pnbsp;nodurno Pervigilium celebrant,choreas diiçehdo. In Çeltiberis vîdnos vrlÈ

cff-« .nbsp;populos. Inter regni huius \\ihts falentia, Valmcia vulgo,primaria

Pefaranbsp;Vafœus atq;alij,quaabeo Româap. Vite.

pofterius am.plificatam et nobilitatam Valentiam appellauerunt, vocabölo idem

«atarn^quot;!^\' enbsp;hœc fabula videtur, qui eam a Lufitanis ca;terifq; Viriari militibus condita et nomi--

ftitutis\'?nbsp;Sucronenfis recefluad dextram fluuij Turi^ ripam. Hïec Moribus et In^

Sile? K ^^ ftudiofiflîmâT Multomm Equitum fplendore illuftris f Mercatomm commerdjs di-
gulis an/ft ^^ praetercundum quod de Valentinis notât L. Marineus Sicuius;i js iMore pofimm eftê fin-
i^iquébim ^atthis,fafisprecibusfad:ifqueobteftationibus, adlocqmSupplidjsdeftinatumire,
Q \' Wlt;gt;î^^a,fiue fufpenfa finti fiue humi iaceant, fufcipere, oflTaquefparfa colligere j mox
ma terctris impofita ad commune Guibus omnibus fcpulchretum deueda honorifice, Sacrificijs
\'nbsp;■/nbsp;......Ä ,., ..nbsp;^ .Oratio-

-ocr page 184-

-Vî
■hi

-ocr page 185-

jjgnbsp;Valcntia.

Orationibufqu€ peraclis, Terra- mandarc. Memoriae prodit Petrus Mcdinenfis efîc in hac Vrbefupra decern,
millia Puteorum Aqua Viva.Exada eiusdefcriptio Latifque apud loannem Mananam ^f^fj ^ ^^P\'^
Marincum Siculum lib. 111 extremo. Stetit olim ad ripam Tuna: fimftram, haud procul Valcntia (Strabo

lib in Pliniufqueiii.cap.iïi, millepaffibusab Marifeparant)nbsp;Hcditanorum vrbs : ^^ •

Ptokmao-saWroiStrabonijnbsp;^«-«ve« Stephano:nbsp;vitîofeapudAmonm^ ,

Hodic put;mr a pkrifque ^orueâre, ficdidum^vt quidam cenknt, ab Vetmbus. Zacpthmm Colmum
facit Appianus;nbsp;inquit Strabo lib. ///,nbsp;: quidam SüOimnm Hercuhs fihum condito-

rem opinantur: funt amp; qui ab Sagis ihmœ nomen accepifiè volunt. Situm dckribit Silius itahcus lib. i. ^a- ^
eunti Muris Camentatribuit Liuius lib. xxx; qua cake durata étant, fed interlita lu to, ftrudura antiquç ge-
nere • Côhftat ex Plinio Saguntinosolim coluifk Dianam, eodem ab Zacynthijs ipforum Progenit^ibus,
adveàami annis ducentis anteexcidiumTroia.
Sagtmm, Hde amp; arumnis incluta, PompomoMela.Decx-

ouéiîatione vrbis nobiliffimaCladeque, queob admirabikm conftantiam,amp; egregiam m Romanos tidem

tóamp;it in annum ab v.c. iDxxxv.M.Liuio Salinatore, L.AimilioPaullo coss. confukndi Lwius lib. xxi,
P0lÄslib./r/,Orofiuslib4. cap.î4, Eutropiuslib. 3, Horuslib.
2. Hiftor.Rom. cap.6, Silius irai.

lib i VakriusMaximuslib. 6,cap.6. Auguffinuslib-.adeCiuit. Dei, cap.xx, AuaordeVV.Inlultr.cap.

Aemilius Probus in Annibak, Cicero in Philippkis,amp;quinon! Supcreft memoria Smat^s r0phque!gt;a-
mmif quo loco Vrbs fuit,in Muro V.eterij his verbis:nbsp;•

\' \' SE\'natvs. et- popvlvs. sag-vntînorvm - ^
clavdio. ïnvicto. piö. felici. împ- caes
. - -nbsp;pont. max. trib. ptol. p. p.
PROCOS ^nbsp;. . , \\r r

NonignobilisinVâkntialccifunthodkquei\'.^^ramp;M, Ä^tf%^Ptokmaoamp;Straboni,vtiplacetW^

Clufio , Taraph^,Emanueli Enrico, amp; alijs: Segobrigam habent Nummi Augufti. IncolaPlmio
ieslt;o^ in capite Celtibèria ponenti. Segcbriga tamen Moralicenfemrvcl Cabeça tlGrtego-. cums fenten;
tiacrfamp;loannes Mariana, Hieronymus Surita, vbi fueritnbsp;dicit kignora^.^^^/^m^mitanti«

quum Marmor quodTarraconc.nbsp;(vt volumElorianus, MoraUs,Clufius)apud L-iceronem

^Plinium qui\' Stipendarium cognominat;Aç7i^o-mamp;jiAi!olt;r«o7r«ov cflStraboni, hmàficciûFerranaVïO-

montorionbsp;Hifpania Citerioris vaM^^

vt vult Bcuterus,C^f/;\'4//4 vocaîur:Horiano ttifzâfiel-Scras. IrtcMisÉif*^^ quaIndMis¥ionnno, vbi Annonc
Carthaginienfmm Ducem ab Scipione fugatùm narrat , C/;f/ft\'4cenkturFlorianofubdubitantitamen.^#

ÂÏi)sAlicanta,z\\ï}sElche, quod propius accedit.nbsp;Celibcria Vrbs nomen adhucretinet.nbsp;J

Unrci Ptol. /vnde Ueditanipomli) Lma hodie cft Clufîo\'amp;Morali.O//^/^ Opna/i Ptokmai Floriano, HormeU öC
Oriôla
Gomccio cft öcClufioj.^^/7r4]SIebrificnfi.r ^/g^yr^Liui)B;7H!aPtol.;hodieB^^4rBeuteroamp;Vafaoj

Clufiorfc^eft. Q^Seubis. Strab..,veli\'^/4kVantiquis^Lâpidibus,tefteCiufiojhodkElorianoiudice,A\'4-

t tua cluit.Fluuios h^t hac regio multos,inprimis vero Turiax^MQ Pomponiusnbsp;Ptokmaus nomi-

nat. Incok Arabicam vocem ^«^f^/^èwr feruarunt,quç vox aqua puram fignificat.Magnas hk fluuius com-
moditates, locis per qua fluit adfert. Non eft admodum profundus, nec eius ripa multum attolluntur, fed
terra ferè aqualis fluit; omnes alios huius regni fluuios pukhritudine excellir, vltra moduisi, ob femper vi-
rentesripas^rofis vaiioquegencrc florum coloratas,amoenus. Nemoribus hic afonte (qui in Aragonia haud
procul Opido
Tertielo) vfque ad oftia vtrimque à naturapulcerrimo adfpedu veftitur;vbiquc vitex,platanus,
pinus, aliçque nunquam fronde caremes arborés: ita vt verè de eo Claudianus, FloriUis amp; rofeisformofus Vum
rips.
Eftamp; fluuius, J^^^îynouonomine diaus.E montibus hk oritur Orofpedanis. Habet Valentia
duosMontes, quibusnomen Mamla^nbsp;-fRupemcupedinariam Latine diceres) in quos,quum

Stirpibus rarioribus Herbifque varijs abundent, qiiotidie magnus Medicorum amp; Herbariorum numerus es
diuerfi^ Hilpania partibus confluit. Nunquam non rati quid ibi fe offert. Valcntia vrbs antiquitarc
venera-
bilis eft, ibique ad noftramatatcm multa perdurant antiqua marmora. Romanis infcriptionibusinfculpt®»
quarum quada videri apud Beuterum,Ambroftum Morakm,Hotomannum in CafarisEphemerides,amp;ali-
os,pofTunt.ln vrbeSaguiitonunccJ/t^ra^r^WTheatrum amp; Scena,alia.quc multa Antiquitatis veftigia^yt
Sepui-
chra Sergiorum L. Galba,Seigij Galb^ amp; aliorum eius gentis, ex quorum Lapidibus conftruûum eft ^^eno-
bium fratrum Trinitatis . Acadcmiam habet Vakntia cekbrem , in qua S. Dominicus ,nbsp;.

Pradicatorum audor , bonis artibus S^^a^ue Theologia operam dedifte fcribitur . Prater hanc m
regno Valentin eft amp;AcademiaC7W/^»4 , quaritnon ita pridem erexit Illuftriffimus Gandiae Dux , ^ ^
ibi pracipuePatixsSocieratisIcfu,adqMfeipfum quoquecontulilfefertur,philofopharentur.W

ad adminiftraticnenU^eipublica artin€t,facik omnes antecedit Hifpania Ciuitatcs. Agcr huius vrbismaxi^
maex parte à Genre é Mauris oriunda ,, ôcpaternum fiueauitum fcrmonem ac ferc vita morem adhuc^ti-
nente, colitur. Illud autem non omitteidum quod
m. Tullius in Valentiaelaudem protulit oratione in Vf^
rem vltima:
ValenttmrumCxv.c^vC) hominum honeßifimvrum teßmornoMi^ivm ByÜl hoc in Regno paratur; ^
(\\n de lanificio amp; pannis ceteris totius Hifpania nklioribus taceamjvakula etia
Porcellanaconficiuntur

■ .

Tluminâ^

Nxontts.

C^evApMiu

SchôU.

Mores.

\\

F :

ctîffm.

i

1 I

-ocr page 186-

Aragohia Sc Catalonia.

^ragomaxcUbJutrigomhu^, Hifpanise populis tefteLaurentioYalîâ ; vdïTarracû?femm.
\'\' quaciuitatc, vtAiitonio Nebriifenfi amp; Vafa:o placet.nomenaccepit.Alij ab Ara^om fluuioquot; -
qui illic ortus Iberum influcre perhibetur.Nonnulli ab Herculis
i^ra Jgendihuique LudL ^ àiSîa.

pcriuant : quod ft verum, mirum tarn ahum obftinatumque apud Veteres Scriptores de

L^ragenU eflfc filentiu.Huic Regno adherent ad Caurum Mavarra;ad Vukurnum Catalo-

niaj quaAfricocxporita,CaftiUamfpcdat,quaAquiloni,PyrenjEoshabctmontesilcaio^.ViW;/^/.

nnlî^ 1. U ^ vt plunmum afpera amp; ficca eft,maxime vcrius Pyrenaum,vnde ad multum itineris ipad û
tuumnbsp;^quot;unttamen hic Valles nonnulte feradffim^ optimi fmmenti , amp;kic

CalcjSlf\'quot;quot;\' fnbsp;q^is adiuuantur. Huius Regni primum Regem omnium Scriptorum

^\'us w^^nbsp;Hic fadus cft Rex Aragonia;anno Chrifti c i dxvi. Huicfucceftit HhusSan-3

To fine Pr 1nbsp;Opida Aragonenfi adiedt imperio: Mortuo autem eo amp; fratre Alphon-

cam filitm ^^^^^^^\'^^f^^ûfratrë Ranimirü JVlonachum in cœnobio agentem Regem conftituunt,qui vni-
in Re^nTfnbsp;^i^i^cptam Viracam nomine Raimundo Barcinonis Comiti locauit. Hic poftea Scccro

c IDec 1 ^ t ^ ƒ diecitque eiciuitatcm Bardnoncnfeni. Deinde exfuccefllone lacobus drciter annum
ac Val^-m^ll\'\'\' •nbsp;regis focer fuit, amp; Baléares î nfulas expugnauit

ecftlt re^nnnbsp;\'^S^o ^^o adiecit. Petrus huic filius dcinde fucceftit, cui Nicolaus i r i Pontifex con-

ordine nZ f ^^Pohtanum: quiquenauali pr^lio cum Gallis decertans: ex vulnere occubuit.Cui multi ex
ftiodonbsp;de Origine RegniRegumq; Aragonia,-, Valeria; amp; Catalonia;,à quibus amp; quo-

^ Tii ^.\'\'quot;\'.^/^uennt, dequevnione eorum,legendi Rodericus ^anólius Hiftori^e Hifpanicx Parte i .cap.

Xiij

Piin

frhes,

.

nobm. ßnbsp;Nommamrf^epe in Nummis Veterum. Hodienbsp;Acadaiiia

n ^^^quot;^quot;^r^i^eiusferuntluban? Mauritani^eRegem,nbsp;appdlatam

«is Iber 1nbsp;repudiato nomine Cefam ^ugufli nomen ilH fuiftb inditum. Sita eft in ripaPIumi- \'

ÏI iHnr piano,ex quo Iberus infigr^i Ponte lapideo longoque(cuius etiam Strabo fadt menrionem lib.
fpedanr ^^^ inbsp;^tus Solex Calcei formam refert. Portas habet quatuor ad totidem Mundi partes

ciusArrf-nbsp;, crebrifque Turribus probe munita. Inhac VrbeRcges Aragoniœab

I\'lutarch c quiPrimus Regln,Diademafohtiaccipere. Ciuitatesrdiqua::ö/^LaünisOcrxaProl.amp;
üb xxiv P^.Ciues eius
ofctnÇesCa;fari nominantur: oficnfts Argentimzmimt Liuius
ï^m ObfiH^c ftnbsp;r \' Sertorium hanc Vrbem delegifte, in quam Pili; Prineipum Virorum,Hifpania-

hsAcademTJ\'irr ^^^nbsp;Difdplinarum Magiftris, mittercnmr. Eft ibi hodieque non ignobi- -

^i^Vrh^n f\'î mendofe vocatur Vdleio Paterculo, vbi Sertorium intercmtum fcribit : in Vetuftts Nu-
ryriaïïônJ^\'\'^^^^ .^^^nbsp;fütanotasVV. OSCA liceatcumAntonioAuguftinointerpretari

iiensin r l^fP fnbsp;Caci,quam à Tyrijs amp; Aufonijsconditam fuifle nonnuUi opinantur. Uccà

q^« cumnbsp;r^^\' laccetanorum quondam fedes. Cdduta, in campeftri loco,ex ruinis nata Bilbilitanis\'

^olie Ol , ^^^^ ^^quot;q^^^^fiinimonimenris, medio Miliari Hifpanicoab hoc opido hodie vifuntur, in
\'^ilt tri\'h?nbsp;yel BmhoU-. Cingitur Mons ille in orbem fere ab Sdone flumine, quem fitum\'^i/.

^^uit alumnus eius amp; Cimsfvïàc lib. i Epigr. Ix //.) Valerius Marrialislib.x Epigram, c iii.

CUmicipfs f^^ugußä mihi quos Bilhilis am
3quot; pnbsp;iMomecreat^rapldisqftemSalocmgit aquis.

Vtr Celtthem non tacende Gemibm, ndebis altam Licimane Bilhilim

^■^quot;nt vt annnbsp;putatur)Sertorius amp; Metellus memorabili prdio conflit-

^^^^ni\'ÏÏffnbsp;^ ^^^nbsp;c^^^^uP^e- ^uguÇu ^ilbiliscognominamr Martiali,

^mmnbsp;Sum amp; alia Ar?gonie Opida:B4r^4.

cui Collis imminet, a quo nomen Opido: Conuenribus Regnorum Aragoniie,
^^erdam amp; C^/ nncipams Cataloniœ
Celebris fedes: Vulgo iMonçon, ferrilis agri amp; aprid fitus. Fraga, inter
uune Z^nbsp;i
nbsp;(pAct^U ^tolßaiücum Antonino,vt Varrerius cenfet.\'Ali; Gallicum locât,

^^^^iuoimeTcnbsp;agrovetuftorumPauimentorum veftigia vifuntur. GmreaoYimForumGdbrum An-

Ȕiuo enbsp;amp; Pyren^os

.^ierhum, in cuius folo quondam ftetifle creditur Bhellinum^Amo-
^üerunt amp; al!^nbsp;\'nbsp;Aimonio, a^yio, forte Ptol,opidum hand procul Sicoris fonte.

quorumque nulla hodie Veftigia. Inter illa nonignobilis Ca/agurris
eofquenbsp;^auarra. Ciues eius Cdagurritam nominantur ab Ca;fare i bdli Ciuilis Commenta -

^\'^gnominat^^^F?^^^-nbsp;habuifte Auguftum notât Suetonius in eius vita cap. xlix. Plinius Nafficos

\'^^«lininir r^\', • •nbsp;^^^^^^ ^^^ Generali Ddcriprione diximus; Item Fiuuius qui Ga/Ie^o

IT\'nbsp;Pyren^o fupra opidum ^lü

miicct .^^\'quot;j\'^Pohtum, in ipfi terra Gallia oriatur ; Etalij. Eft que hicfons Sicoris qui fe Ibcro com

-^^^n^va^ FvrinMCatalonicalin-uavocari
^ar Auan „ ^nbsp;Cxfarauguftae quamplurim^e funt Domus, amp; quafi altera Ciuitas auas C^-

aha item prope Vrbem in Campo amocniflinio fatis grandisamp;in£l-
SO vf./j^^4r/4nuncupatur,de qua confalendus Marineus Siculus.

Aaanbsp;Catalo-

ÎÎ9

-ocr page 187-

2J\'

iP

zo

Caz^re/^^

\'0 nt

4/

, ^ Cj ^amylorui^mf^
jnbsp;V Tompdbpo^^

yf

\'S. ^

\\ L a /f^^ttelaRcvna.^^i

NavarraS 7ynbsp;-

iCqfo\'atiy

i Inbsp;I^afbairt-

rAlethnbsp;, \' ^

ra/asnbsp;, Hueßi

....\'■■^Saduhii

Oliva

A R A

Lli^t^

\'quot;^duanda ^

^Wca^

/ \'

Laywirh
T^ffumrete \'

£cva

JÏlcL

^^iETANT

Wl^\'

^ Mar Mi

\'^oiy.i
iiuûÂa

ict

Corr^

^\'rvnbsp;Camr ^ û

Afarzïlla^

.......

Cervemnbsp;\\ z

\' ^ ^ßtacona

PELE îsf^^^

D O N^\'IL qf / Möna^nonbsp;quot; ^^ ^i^WCgefamugk

E5nbsp;/Ä^nbsp;:

4d

^urcmkh

feCreuxy-

Çm^tcl^

G O

-^^ilta maior

^TonUcn srtwxr\'« -

3erjcu

Calââs

IFarraco inbsp;. ^wuca

I ßranomks ^S-Cchni

\\ ihHiJCtf^nbsp;........^al^uer y/^^Jcvma

MÖCddo

. \'Draroms

f/î^Wr^/ârat^^M)^ i Peräißm

iu%nbsp;^Ißmrin ^unM^

i.Uicia. \' - \' jlJ^\'^\'/iirk

-

ld.

2don ft
fAKCtNON

Imurtia

4ri

s

JJoraM

veU

Cdamocha.

iontalï\'O-^

tl /

Ui

^Ma! franco^

^ ^llarcjuemad^^^lUm^ra

gt; ~

4^1

^GONIA

atalo\'
nia

— - ^ ^

.....

quot;^urrtoj-^

^-!

lOT-

M -

2/

f

lt;r

s

ta

^J^miccL^

Laqueßj^

Cardnera .....

aj)

^as.

C5SSM

-ocr page 188-

Catalonia

Cutdoniä, vulgo Catalma fequitur. Notiien illi impoiitiim putat Volatcrranus ab Gothis et Âlaiiis, fcrx-
hcnââiTiq^ç^ScGothâamam. Beatus Rhenanus
Lib. i Rer.Geimanic. Ci?/?4/^»i^»?ai-bitratur appcllara
ab Cattiset Alanis, qui iundim in cam Hifpania porrione proruperunt. Alii ab Caftellanis, antiquis
Hifpania populis, qui hifce locis fua habuerunt domicilia, denominatam judicant. Sunt etiam, qui nuncu-
patamnbsp;tradunt abOthogerioCathalonejdequo.multa praeter alios, MarineusSiculusLib. iX.
de Rcb. Hifpan.ct L. Valla de Ferdinando
Aragon. Rege Lib. i. Hac Pyrenais Montibus, Mari Mediterra^-
Soliqualkoi. neo, fluminibufq; Ibero et Cinga terminatur . Regio ipfa vt plurimum fterilis eft, ac magis fruduum qua
Trbes, frugum abundans et filveftrium quam domefticorum. Metropolin habet hodie Barcelomrn^Mihcm pulcher-
rimam, qua in Maris Mediterran ei littore fita meram redolet Antiquitatem, cöplures fervans rei
probandx
lapides vetuftos. Conditor \'eius fertur a plerifque Hifpaniarum Inluftratorib\'\' Amilcat Barcha cognomine,
Filius Aunibalis Carthaginienfmm Ducis; qui vida clafte, a militibus in cruce fuit fublatusjpater auteAimi-
balis, Magni iftius Imperatoris: B€i.pßcUm PtoL^ ^4m;?^^f Paullino5 54ra/(?;?4lornandi.Fauentia etiam quöda,
tefte plinio. Laudat hanc Vrbem multis verbis Marineus Siculus Rer. Hifp.
lib. xi i i,lt;iui et Situ m eius de-
fcribit lib.XV.Fuit olim multo minor, qua hodie confpicitur,
ab Littore maris vno fere ftadio remota. Ha-
bebat Portas quatuor,que rotidem Mundi plagas,fpcdabant, aquo fere omnes fpacio inter fe diftantes, quss
adhuc in ipfo pene vmbilico Vrbis vifuntur: calatagerentes Capita Bubula, aha pacis, vt nonnulli volunt^
etquietxAgriculturaSymbola. Lapfutemporisbispravalidis MurisfuperbifqueTuriibuseftcinda, inquc
tantam paullatimmagnificentiamcxcreuit, vt multo nierito Caput kodiecenfeatur Catalonia. DcBarcino-
nis Comitibus, corumqucorigineconfulendiRodericusToletanushb.Vi deReb. Hifp. cap. 111,etL.Ma^
rineus lib. ix. Sequuntur hanc
Tarraco-,nbsp;Ptol. et Strab. Tarragona hodicj Colonia Tarracomf^ßszmà
Taciturn, Lib. i Annal. Vrbs olim tam Celebris, vt potiori Hifpaniç parti nomen dederir. Maritimaruni
opulentiflima Auihetanorum Vrbs.
Girom, Gemndd-
Plin. et Antonino: n^Svi^t PtoL GermdenfesttïlVïmionon. Tortoßa,qi\\^ Ai^mtra, Ptol. DertoJa^zm^iO
Lapidi, qui ibi extat; Derdofa Antonino, Ai^roos-oi, Strab. Bertofam (fic enim legendum) Populi fiint apud
plin. Lerida, qua Ptolemao, Stcphano et alijs fAep^», Ilergetu Vrbs., Situs ita delincatur ab Lucano lib^
IV Belli Pharfaliei:
CQlletumetmodkoßmiqucexmvit in altum

Pingue Solum tumulo: ßper huncfundata vètuUa
Surgît Herda manu:igt;lacidtsfrœlabitur vnàis
Hefperißs inter Sicoris mm vltimus amnes:
Saxemingenti quem f ons ampleSîitm arcu^

Hibernas paßurus aquas:

et qua alia ibi de dcvidis âd Herda ab C^ Cefàre Cn. pompei kgatis, M. Petrcio et L. Afrânio: qua de rc ple-
nc Càfâr lib. I. Belli Civilis,
qui etiam Opidum in Monte pofitum notat,Pontis item faciens mentionem »
\' £«?/\'m4?SilioLib. iii,Polybio lib.iii,et Ptol.: Ef^^o^ioy Stephanoj Emfurias vel Ampurias vulgo. Bldnà^
pomponio ct Ptolemao; Blancs vulgo, vt volunt Beuterus, Florianus et Navagierus OHanrefa, quam Floria-
nus,nbsp;Livio vocari cenfet. Ji^^yS?, Rofesvxù^o-, Rhoda Umo-, pé^tj Stephano, psIaW?; Strab.

fù^i\'uroKiç Ptol. Colibra^udßipii Ptol. lliberis Livio ct Plin. iXvßVffii Strab Eliberri Pôponio,Vicus magna quô^
dam Vrbis,cttenuemagnarum opLim, addenti,veftigium:CV/^\'lt;?wTabuiçPcutingeiiana. Ahj tamen
^nbsp;non
nbsp;aliud opidum volunt: S^^/rfj Poldus:P»/?lt;««2 01ivarius;/te Metxa^^ Fuit et, vbi nunc

Catalonia,quondam lulia Libyca-, Cimidna Antonino; Dedana Ptol. Hifpania fub Catalonia adcenferi Tervdm
R^//w;?«inPyrenœismontibusdifputatvaricIo.GerundcnfisLib.7,Paralipom.Flifp. ficdidamabopi^o
quod Plin.
Rufcino, Strab. pi^crxium PtoLnbsp;Avieno. Vrbis veftigia exftant haud procul opido

Perpigniano juxta Turrim, qua nomen eius rctinet. Vocant en im Tmrim ^cßili$nis. Academiam habet Ca-
talonia
\\krdd cekbrem et inftgnis antiquitatis,quam Horatius putatur intelkxiffelib. i Fpift. vit.

AutfugiesVticam ant vnäusmitteris lier dam
HicCalixtus m. Pont.M. publice Iuris prtidentiam doCuit tefte Platina.

Sed de Hifpania quadidafimt hadenus, iufficiant* Nefas fit autem non adfcriberCj Coronidis quail toCO,-
praclarum hominis Galli de Hif\'pankTeftimonium:quo quidquid in eius laude etcomendanonehucufqu^

a nobisVaiioruinindiçio prolatum,tamquam pernbsp;fuccinde nervokque iepetitur. Gallu®

cuj\' meminim^ Latin^\'eftPacat*, quiPaiîegyricû dodiftimùfcrigfitTheodofioImperatori,Hifpano.In^^
fie inter alia
\\oQpl\\\\m\'\\âmprcfelîo conßabit^eum Principem declardum^qui et ab omnibus legi debuerit^et ex om^^^^^^\'
VSljmprimum tibi mater Hifpania eß Terris omnibus Terra felicior : cui e-^c^ndd atque adeo ditand^ impenßus, qud^
teris Gentibus fupremus ilk fabricator Kerum indulßt, quA nec Auftrinis omo^id ^ftibus, nec Ar Bois fubieÛafrigo^^ß^^quot;
medi a fovetur Axis vtriufque temperte: qult;t hinc Pyrends LMontibus, ilUnc Oceani aftibus, inde Tyrrheni Claris Ittto-
ribus coromta. Natura folertis ingenio, velut alter Orbis includitur. Adde tot egregias Civitates-,adde culta incdtf^^^
cmnid ^ velEruBibus plena, vel Gregibtts : addeamiferorum opes Fluminum-, adde radiantium Met alla Gemmarum
Fabulas Poeta rum, auribus mttlcendisrepertas, aliqua mnnullis gentibus atiribuiße miracula, quddum
fmtßngula: nec iam excutio veritatem: Sint i^tfcribitur)Gargaraproventu Uta tritici-^Menavia memoretur Armente-

I20

Eegt0v}fde
diäa.^

vis Terra Crettnßs,parvi levisgloriata cunabulis-^ etgeminis Belosreputata l^minibus^ etalumno Hercule nobiles

Fidem tonßare neßimus au ditis, Heum dedit Hifpania, quem videmus. Plura de Hifpania qui vokt, conlu a
Joannem Vafaum, Marincum Siculum, Marium Arctium,
Damianum a Goes, Francifcum Taraffam^. Fp^^\'
copum Gerundenfcm, Annium Viterbienfem:et Hifpanica Lingua Florianum a Campo,ct qui eu^
Ambrofmm Moralem, etalios. Ex vetcribus quoque eonfukndiC^iar, Strabo et cçtcri, quos Damianus
G oes,inlibcllo Hifpania inkriptQ:indiGat. .

-ocr page 189- -ocr page 190-

■\'tH

. -f

-ocr page 191-

STVDIOSO ET-

BENEVOLO

LECTORI.

YANDOQ^ÎDEM nobis folis natl non fumus,fed quantum quifcjné poteft ad cömunt
bonuni, tantum à bcneficcntiffimo generis humani conditore amp; parente ab illo exigitur,
iuftum exiftimauiopus hoc Geographicum, cuius hic parte damus,ad Reipublicç vrilita-
tem quàm pofiùm maximè accommodate. Eft autem Geographia; in legendis hiftorijs
ijfq; retinendis facilior notiorquc vfus amp; vtilitas, quàm vt meo documento aut common
nefadione lit opus, fed alia eft eius amp; multo pra:cIarior dignitas^ ft redè quo valet diriga-
, tur,nimirum ad politici regiminis Cognitionen! plurimum confcrct,fi locorum non fitus
antum,fed amp; natura fiue legidma conditio defcribatur, quod alioqui etiam Geographiofficium poftulat,
^am vtfuçprofeftioninonlàtiffacit Pidor, qui hominem aliquem iuxta membrorum proportionem deli-
eat, verum negledis coloribus amp; Phyfionomicis fignis eius naturam amp; aftedus non profequitur, ita veluti
ortuum cadauer geographicum figurabit, qui locis tâtùm iuxtafuam fymmetriam pofitis, nullam eorum
niUiccm rationem politicam alfignaucrit. Qi^proptcr hoc fummoperc curandum duxi, vt quas m fingu-
^s regionibus eft dominiorum locis appendentiu natura amp; ordo,cam conuenienti diftributione ipfis tabulis
P\'^i£ngam,quo politica: diftributionis amp; rerum publicarum ftudiofis aliquid noftra conferre poftint. Quod
« m multis fit impcrfeda amp; deficiens ,aut ctiam alicubierronea confcriptio noftra, non mircris ledor.- non
«nim Rerump. forma per fingulas ditiones fcripts extant, neque mihi eas paftim perucftigarc eft integrum,
y quatenus ex hiftoriarum infpedionc deprehcndcre potui, faltem formam aliquam amp; rudimentum po-
Ttia ftatuscollegi, vnde rei propofitÇj rationem amp; ordinem intelligas,acquod in tua regione deerit fupplcre
poifis, amp; caftigare, quod fifacere non grauabcris, ac mihi communicate placuerit, tuo id nominlatquc ho-
öfrin caftigato tabulç frontifpicio acceptum rcferam. Idem fi ^ifque in fua patria praftiterit^nemo credat
quantum emolumcmi ftudiofis omnibus ex Geographia fitaccefturum.

ftaquecum tria pracipuè fint madminiftrationercgnoram,principatuu,amp;prouinciarum cöfideranda ca-
P^^vidciicet,Status Eeclcfiaftic\'Politic\' amp; iuftitiç iurifq^adminiftratio, primü fub regionis in tabuladelcrip».

ntulo,quot in ea regione fint ftatus politici membra rccenfcbo iuxïa carum dignitatis ordinem ibi obfer-
Joc^quot;^\'- ^cindein nobiliumlocorumdiftindionc(quandopcncsnobilitatemprarcipuum cftrcgimenjeos
enumerabö qui Principifunt fcudalcs,dcindcamp;liberos,idqucordinc à fummo nobilitatis gra-
^ «efccndendo vcluti Ducatus, Comitatus, Baronias, Dominia.Tectio in quas Prafcduras regio fit diuifa,
_ ^quot;^^is tribus Politicum ftatum fufficienter dedaratum iri exiftimo. In iuftitia adminiftratione notanda
■ ^t diœcefes iuridica, fupcriorcfque Senatus ad quos fitappdiatio,Deniquc in Ecdefiaftico ftatu primunt
^ rchiepifcopi^ fi qui funt,tum corum fuifraganei Epifcopij 3c qui praterea alijs fufamp;agantur ordine poncndi
Hac omnia enumerate ftudium quidem cft, vetùm dim defidentc materia in paucis id detur, prafta-
^^ poterojvtfaitempatriafeultoresadmeliora pcrfedioraque prouoccm. Singula autem loca nume-
jQ^^^?lt;^%nabuntur,vt in fubfequenti tabula continuo inücniri polfint, prior numerus gradus amp; minuta
h L^^^.^^^ïïiscontinebit, qui in latere borco aut mcridiano, tabulç quareutur, pofterior latitudinis numéros
tud ^^ occiduo aut orienrali latere qua:rcndos. Ab horum terminis, hinc meridians, indc patalleli lati-
•J, Y^^^dudu ad communem eomm fedioncm amp; locum propofitum peruenies. ver-o in generalium
abularutn indidbus funt,eorum fitum indc pctcrc oportet. Quod fiqus nomina infubieda tabula non
^.Periantutj id choroghaphi qui eam prior dtlineauit fadum cft vitio, propter quod prindpatuum amp; domi-
^i^m defignatio omittenda non erat.

autem penes nobilitatem cft regionum dominium dc regimen, vtilc amp; iucundum eft eius gra.
^^^ ^rdmc,amp;: proprias cuiufque conditiones intcrnofccrc. Summusdus gradus eft Imperatorius aut Regius
jgç^^^\'^dinefubfequunturDux, Comes,Baro, Tribunusmilitaris, quem Banderheer vocant Belga, quafl
\'ümnbsp;hoccftfignocqueftridudat, Dominum. Poft hunc eft Eques

^ocnbsp;quem Galli Cheualier, Eelga Ridder vocant. Poftremo

lgt;Ubi ■ ^^\'^^y^i^ïid cft nobilis fcutatus, qui infignia quidem nobilitatis geftat, verum otdinis dignitatcnj
^^ hcam necdum aflTccutus. Iam Comitum tres funt gradus, qui m primo eft à Gallis Viconte dicitur, hoe
» vt opinor,Procomcs, aut Princeps Comes, qui cateris apud duccm fuumdignitatc amp; priuilcgijs praftat,
tiii^^ Lodouicus Guicciardinus Burgrauium hodic did vult. Et fieri poteft hunc Comitum ordinem co di-
fçç^^^^onisdiiapfumcfîc, fedprindpioexcellentior fuh eius dignitas, vt mox dus defcriptio indicabit. In
^^ I\'^onincialis Comcs, Lândgraue Bdgicè. In tertio Marchio, Marcgrauc. HÎ funt pradpui
im^p^^ïis gradus atque ordo, iuxta quem regionis cuiufque dominium diftribuitur. Sunt amp; alia quadarii
îiiis^nbsp;fubdiuifionis differentie , fed
qux priuiligi js magis quàm regiminis forma diftinguuntur,

liljçj^^^^ô ordinis quem recitaui légitimas diftquot;crcntias amp; conditiones, quemadmodum in Gallico quodam
^cdüc^\'nbsp;Ladiuifion du monde: inuenitradam, ab ima nobili täte àl..: rum graduumcreationem

ens, vnde illorum proprietäres amp; regiminis ordo dcgantiffimc elucefcunt.
ïus auratus, inquit ille,fiue Cheualier ex fcutato nobili,ex Efcuycr, fic creabitur. Si diu hic bdlafecu-
fecat ç f^^^cuerit, pluribus conflidibus intcrfucrit, atque vnde ordinis ftatum honeftè fuftinere poffit ha»
rquot;*^-^ ^^ magna infigni ac diuite familia, mm in aliquo conflidu duci excrdtus aut ftrenuo amp; genero\'b
Ktitionemfuaaifigmficabit, amp; finito conflidu ipfc ducem aut cquitcm didum accedet, prafenfquc

iii

Bbb

-ocr page 192-

122nbsp;DE POLITI CO ST AT Y.

nomine Dâ ac S. Georgij orabir,vt fibi ordinis infignia dOnet. Caille au dito gladium iuum cdiicct,îerquc
fiipplicantemferiét, diccndo:Egotcfacioequitcra(CIieva1ier
)in nonlineDeiamp;S.Georgij adfîdeliîcreon-
feruandam fidem, iuftitiam, Ecclefiam, viduas amp; pupilles. Quod fi vero iiippieXjCtiamfi
firenuus,fit tamen
pauper,admittendus non erit , nifi tot illi reditus annui affignentur ac doncnt ur,quot ad ordinis honorem
amp; dignitatem confervandam opus eft habere. Atque hic primus eft ab imo nobilitatis gradus.

Tribunus militaris, ein Banderher,ex équité aurato fiet/i diu fecutus bella fatis terrarum acredituum pof*
fideat, ad tenendum amp; ftipendijsalendum 50 nobiles, hoceft vnam bendam,quaeipfius fignum equcftrein
militia fcquatur.Nemo enim fignum five vexillum erigercpoteft,nifi qui turmam hoc eft bcndam 50 vt mi-
nimum nDbilium ftipendiariorum fuo fumptu adducere poteft,

Baro cx equite aurato, aut ctiam Scutato nobili creari poteft,quando illein fuo Dominio quatuor Caftel-
lanias habentes iurifdidionem altam, mediam, lt;Sc balfara (vt vocant) poffidet, turn enim Rex ilii conferrc
poteft vexillum Baronatus. Cxterum hoc ilii conferri non poteft, nifi rebus in bello fortiter geftis. Itaque
ex primo conflidu equeftris fit ordinis, ex fecundo Tribunus militaris, ex tertio Earo.

Comes afcendendo fequitur, amp; quidem primo limitaneus, quem Marchionem hoc eft Marcgraue voca-
mus. Is autem talis creari poteft, qui duas aut tres Baronias in vno Ducaiu conclufas poifidetiCrear i autem
poteft à fuo Duce in cujus ditione cas poffidet.

Comes p rouincialis deinde, id eft Landgraue, fieri poteft, qui quatuor Baronias vni ducatui inclufas ha-
bet, quem Dux in Comitem creat, aut etiam Rex
per Ducis in ftantiam aut permiftionem.

Viconte,Princeps,Comes,fieri poteft qui tenet quinque Comitatus aut plures in vno Ducatu comprehen-
ibs aut iundim fitos. Et poteft à Duce in magna folcnnitatc permiifu Regis crçari.Quôd fi Rex ipfe pra;fens
adfirhonorabiliorfitprincipatus, \'

Dux eoComite qui futurus eft inprimis in Regno in quo coronandus eft^poffideat quatuor Comitatus
Principales, amp;in quolibet horum habeat alios quatuor Comitatus,fiue Baronias illis quatuor
Comitatibus
fideamp;clientelaobflridos, flcius Ducalisdignitatis confequenda\'liberum habebit. Coronandus eft aurein
à Rege vel Imperatore cuifubiedus eft,galero margaritis amp; gemmis predoiiffmiisexornatojin fiorentiftinquot;s^
fuarumiditionum vrbe, idque in magno conuentu Prindpum virorum, Ducum, Comitum, acBaronum
folenni etiam fefto celebrato, quemadmodum
in coronatione Regum confuetum eft.

Qui Rex futurus eft, necefle eft, vt quatuor Ducatus inter fe coha\'rentes amp; continues fibi fubiedos habeat,
amp; in quolibet Ducatu ciuitates quatuor, in quas jpfe fblus Dominium habeat. In qualibct etiam harum dui-
tatum Archiepilcopum vnum,fub vnoquoque rurfushorum decemProuindas Epifcopales.Hi s dotatus cx-
orna tufque Dominijs amp; dignitatibus Imper^itoriam xMaieftarem tanquam fuum fupcriorcm adibit, aut ad fc
vtveniat honorificaiegationeinuitabit, amp;efficiet quo ab illo coronetur.

Recentiorautem ha-celigendi Regis c^terorumque Prineipum lex effe videtur, quamdiu enim vagae na-
tiones, Goti,
V Vatidali,Longobardi,ali3:que plures fuos fccum Reges adducebant, non ex ampla terrarum
poffefllone regiam dignitatem metiebantur, fed ex viribus popuîiqucaddudi multitudine. Nec Ducum cti-
am qui primum
à Longino Exarcho Rauennatcnfi anno ï3omirii 5 69,amp; mox à Longobardis inftitui cœpc-
runt, alius fuit deledus, quàm pro fortitudine, amp; rerum gerendarum prudentia.
Adde quod Paulus Aemi-
lius teftatur: Duces Comitcfqueprincipio
ab Regibus ea lege gentibus ciuitatibusquc prafedos fuiffe,vtquo-
lici ex vfu effet dimitterentur aut mutarentur. Neque verb
didae creandorum Prineipum leges, cum heredi-
tarias terrarum poffefllones emetiantur amp; poftulent, condi potuerunt, quamdiu temporatio tantùm bene-
neficio Ducams Comitatufque
à Regibus 6c Imperatoribuscöfcrebantur. Qi^propter licet pr^ciféeius infti-
tuti tempus indicari nequeatfnullam enim eius notam adfert Gallicus ille libellus)tamê fub Ottone II. Impe-
ratore, aut circa annum Domini millef imum,vel paulo poft cam conftituendarum
confirmandarumqucdj-
gnitatum rationtm à Monarchis ordinatam fuifiè omnino eft vcrifimile. Enimuero vfque ad Ottoneni fe-
cundum pro fua quifque Princeps potentia amp; ambitione, ad maiorem dignitatem, regiam que
Maieftatcîtt
afpirabat. Sic ex vno Lorharingia: regno, quod à Rhcno ad Schaldim vfque extenfum, mari Erifico tcrmi-
nabatur,ôc vnius Lothari j Lodouici Pij filij erat, poft plura funt nata, videlicet tranfiuranse Burgundiae,quolt;i
à Iura monte ad Alpes vfque extenfum totam Heluetiam, Rauracos, Allobroges, amp; Burgundos tranfiutaquot;»
noscompledebatur; amp;Prouinciaeiegnum quod fimul partem aliquam Buigundiaeac Sabaudiae comp*quot;^quot;
hendebatjôc poftea appellatum eft Arelatenfè, cuius etiam
hodie Treuirenfis Eledor Archicancellarius ap-
pellatur , Regnum item Lotharingiae, quod Lotharingiam nunc dïdam,amp;deinceps rdiqua inter
Rhcnum
amp; Schaldim vfque ad mare Erificum continebat, amp; olim Auftrafi^ regnum vocabatur. Rurfus hoc ipfum
Lotharingie regnum Carolus Caluus, amp; eius frater Lodouicus inter fe partiti funt, vtrobique Regis
titulc»
fcruato. Omitto alia eodem fsculo pro imperandi libidine orra régna. At verb Otto II. Imperator Lotha-
ringiam ablato regni nomine in nouos Ducatus, Comitatufquediftinxit, veluti membris é corpore diuulsi*
amp;difl:indis, vt habet Cufpinianus , fadaquediuisione anno 981. primum eius quae nunc eft Lotharingie;
Ducem conftituit Carolum Lothari j Regis Francise fratrem, vt laiius tra61:at Richardus V VaflTenburgius. Ab
co tempore videtur arbitraria illa regnorum amp; Principatuum eredio defeciffe, Monarchis
nunc omniaad fta-
bile imperium componere cogitantibus , quod in iufta partium impcrij,quemadmodum in homine mcu^\'
brorum ad caput proportione amp; harmonia maxime fitum
eft. Vt ergo in Principatibus amp; rerum adminif^
tio ne ordo aliquis perpetuo feruaretur , tandem eo feré quo dixi tempore has leges didas excogitatas foißc
arbitror.

Habes ledor totius nobilitatis diftindosgradus, amp; dlgnitarum differentias. Iam obferua in vnoquoq«^
regno quo modo prouinciîe pro illomm ratione fint diuifç, quomodo regimen amp; vniuerfitatis gubernauo^
amp; qua portionc in hos gradus fint diftributa, quod cuique Ht proprium officium,qua:
cuiufquc ad altcruï»
amp; pracipué ad caput fit habitudo amp; necclTitas, videbis infignem harmoniam ad pacem amp; tranquilitatem,

^nbsp;*nbsp;jfO^UV

yquot;.

-ocr page 193-

^EGNl GALLIJE.nbsp;ï^f

tftfïiporis, liriam muïtitudine, prininm Bafdica magnifica Regis Lodovici Huttici, rel vt alij volunt Piii-
^ippiPulchdImperiocirciterannum 1292. xdificataeft^Tumcxmediocriludicumnumero tres Decuns
hàx Magna Camera, Inquifitionum amp; Poftulatorum. Sed anno 1521, Rex Francifcus quartam aeuide
Cameram 20, novis Confiliariisadiccit. Rurfus idem Rex anno 1543. alios 20. creavit. Sed h;c ludicnnx
«inventus non fuit perpetuus amp; perennis vt hodie, fed indidiuus, nccnifi certo Principis mandato exerceri
fblitus, AddiemidetnD.Maitini,ideft.e.idusNovem. àRcgedidum proponebatur, quoParlamentuiu
inchoandi ludicibus à Rege authoritas datur. ,

Verum paulatim in tantum huius confelfus, feu Parlament!autoritas excrevit, vt nulla Regia Lex, nulla
eonftitutio rata cflet, nifi cuius illi Cofiliarij autores comprobatorcfquefuiffent. Deinde vt nullus tota Gal-
Ha Magiftratus, non modo vrbanus, verum amp; militaris effet, quem non ab illo conleflu inaugurari, amp; apud
cundc in leges iurare oporteret, tum vt ab eorum iudiciis appcllandi ius non eflet, fed vt eorum décréta rata
^ fixa cfteuï, poftremo quicquid poteftatis, impcrij authorj tatis,penes publicum Confilium amp; Statuum par-
îaiTientum(cuius fcilicet Ôc nomen amp; authoritatem obtinet) fuifle diximus,
id totum in Senatum ilium iiâf-
iatum fuerit.

At hodie quando folus Rex pro fuo judiclo cum Secreto ac Privatofuo Confiiio quiduis decern it, pror-
fus in Ordinarium luridicum Confilium converfum cft,non amplius circa Remp. Regnique negotia occu-
patur, fixaraquc fuam fedem Parifijs habet.

Qi^d quidem latiflime pater, amp;amplifllmam pra caterisordinarïjs Curijs feuParlanientis (qua feptem
omnmo per Galliam nunc funt) jurifdidionem habet. Cognolcunt autem finguladc cauiîs amp; criminalibus
«omnibus, amp; quod a fingulis definitum fuerit ci ftandum cft. lllud Parifienfè pra cateris habet, quod in id
äiiquando ipfi Reges venire olim folent, quoties aliquid magni decernere vcllent, quod vel bellum vel pa-
«^cm concerneret. HodieadhucpaûionesRegum, amp; quicquid omnino ad Regni conftitutioncm perti-
net in co recitctur, amp; fcriptis publicis .quorum ipfi cuftodiam habent, infcratur.

Sic qua ab omni antiquitate amp; primordio Regni Francogallia ad publicosordinum Conventus refcreban.

amp; poft ijs aboîitis, ad Senatum feu Parlamentum Parisienfe, ca hodie ad folum Regcm , Si quos ille
Consilium adhibere vult, tianflata funt. Verum vt pergamus vlterius.

Eft aliud in hoc Regno conftîtutum Consilium quod Magnum vocatur,quod ex veris Principibus ac pr^-
^puis Aula amp; Regni consiftit, quod tempore Caroli Septimi amp; OÛavi,non nisi circa negotia Status Regni
ipfius Reip. incolumitatem occupari folçbat, fed amp; hoc ipfum adeo multitudine caufarum ac litium fuc-
temporis obrutum fuit, vt Carolus oÖavus Ordinarium ex co Consilium, 17. Consiliariorum fcccrit.
QHPs deinde Lodovicus duodecimusad viginti adauxir, addito Cancellario Consilïj Praside, adeo vt fub
^taucifco amp; ipfa Cancellariidignitasin Piasidatuni cicda fuerit, arque dcinceps folum vacarent cognitioni
«aufaruni extiaordinariarum à private Consilio ijs ccn-nuffarum amp;,fcrcordinaric appellationibus Prs^fedi
quot;ûfpitalis,vt vocant.

Prçter ordinaria iam didafeptcm luridica Parlamenta, vt familiari vtamurvocabulo, amp; Magnum Con-
quot;hum, habet Rex privatim adhuc Confflium, quod perpetuum amp; ordinarium eft. Rcgemqueferecomi-
^atur ^ éc circa negotia Regni pracipue occupari folet, quanqiiam amp; id hodic in Ordinarium quafi Confilium
^onverfum fit, quando fcilicet caufis civitatum amp; Padamcntorum fere vacat, amp; plertimque etiam aliorum
F^ivatorum non ira magni momenti caufis, adeo vt hi virifpedabiles amp; illuftres alij s occupati negotiorum
î\'^blicorum amp; Stamm Regni concernentium, cognitioncm amp; curam propcmodum omnem amilèrint, to-
^3que Regni adminiftratio amp; cura Regis arbitrio amp; paucoïum dccretorümeledorum iudicio commiffa

nuncupatur, in quocunde fiunt dcliberationcs fummam rcru
^î^ccrncntes , amp; fuper quibus delibcratum a Privato amp; Finantiarum Consilio fuit, si ciufmodimodo ncgo-
îia fuerint^ qua Regis pcculiarem. cognitioncm rcquirant. Inboc cuncta beneficia, litexa amp; mandata Re-
î
^^signantur, aliorum Principum, Legatoriim, Pra:fulum, acCapiianiorumlitersrcfcrantur, corumque
îcfponfa£oncipiuntur,amp;:SecretarijsSiatuumeommitruntur. , .

^ft eigo amp; aliud Consilium quod vulgo Finantiarum vccant, quod vniversi Regij ac Regni Thelauri cu-
ïtiü agil, cui adiundi quoque funt IntendcnccS j vt vccant,Scerctarij Finantiarum, item Quaftorcs serarij*

INVSVMTABVLA-

RVM ADMONITIO

V V M ad coelcftcm rationem vnivcrfam Geographiaih reduccre fuerit inftitutum, vt iu.
fta locorurh fymmctria, qualis in Spharica terra figura exiftit^etiamln plano quam pro-
ximè fervarctiir,débita graduum Icngitudinis ad meridiani five latitudinis gradus propor-
^io conftituenda fuit. Cum ergo paucos latitudinis gradus contincre\'tpropoüta tabula,ad
mcdiiä[fere parallela tabula eä proportione redegi,fiCvt qua illius paralleli ratioeft ad nie
ridianu, caetiä effet gradu û Ion gimdi nis in code parallelo ad gradus meridianisive lati-
^^^^^nbsp;^ , \'^ßdinis proportio.Ac tu meridiani omnes inter fëparallchcxiftût.Cû vero plures erat la-

^\'^uQinjsgj.g^^^ ^\'quot;^^^^^^^^^^ii^^^umoimoq; parallelisfit proportionisadmcridianudifFcrêtia,ne nimiû à
ïatio^*^^^nbsp;^ medio amp; extrem is diftätcs,ad qtiorä

paralleli fiût,fedprofuptorû paralle-
^nter k diftätia maiore vel minore,pl\' miu\'ve ad fe raatuo amp; ad medium rabulç meridianu
inclinantur.

-ocr page 194-

I5Snbsp;DE POLITICO STATV.

quo aincm modo ca meridianorum defignatio fit invenicnda, in Geographico Ptokmai opcre oficndi.

Gradn spono latitudinis ac Iongitudinis in lateribas tabu laru m dengnatos invenics, amp; quidem pro maxi-
ma par \\:e latitudinis in vrroque tabula latere, Iongitudinis vero in fummo atq; imo, quando videlicet vÄ-
tato G eographis more Septentrione in fupcriore parte collocate licet .Q^d fi regio dekribenda magis inter
meridiem ct Borcam cxtendatur, quam inter Orientem ôcOcsjidentem, tum fere Occidentcru furfü\'^locaui-
mus. Vtut fiat. Orientale Occidentakquc latus femper tibi latitudinis, reliqua duo Iongitudinis gradus rc-
prafcntabunt. Suntq^fmguligradusin 60. partes, quas minuta vocantdiuifi, aliquando in lingula, cû mag-
nitudo id patitur, alias in bina, quina, aut ctiam dcna.

Hoc fundamento pofito optimas quafque defcriptionesin dclineandis regionibus fcquutus fum, qua in
renon parumfubfidii mihi attulitinfignisChoromcter amp; fokrtiffimusRegis Hifp. GeographusChrif^ia-
nus Sgrothenius, qui multas regiones perluftravit, amp;pracateris amplius exaä:iufq;dcfcripfit. Tumeiufdê
quoque Maieftatis Geographus diligcntifftmus Abrahamus Ortelius, ipfe candor amp; humanitas, qui quid vf-
piam tabularum nadus fuit, mihi communicauit libcraliter, tametfi in eodem mecum cfl^t inftituto. Qui
pratcrea ahquid attukrunt auxilii ^ eos fuis locis commemorabo, quoiuftum fui bencficii encomium
apud
ftudiofos confequantur, nec ego ingratus rcperiar . Omnia autem qua ab aliis obiata fimulque qlia ipfe co-
quircrc potui diligentiffimé inter fecontuJi, quo quàm fieri poflet, emcndatiffimasdefcriptiones exhibc-
rem. Vnum tamen interim, quod maximè in votis erat mihi defuit, nimirum Prindpatuum amp; Nobilium
locorum cxadior enumerario ac defignatio, qua in aditis tabulis quàm maximè defiderantur. Promdc
huic defedui noftro veniam dabis (Ledor), amp;adcdebrandum nobilitatis ordinem politicum fuppetias fer-
re dignaberis, loca huiufmodi fuumque ac nomina, qualitatem qs eorum indicando, tuo id nomini decus
c-
rit. Orbiculiexigui locorum quorumlibetverum fiium indicant,atque hinc corum diftantiafumendaeft-
Catcrum his iubindefignaadharenr quibus internofcantur loca. Simplicespagi folis orbicuhs, vbiornatut
locus deeft contentifunt, caftraquotiesnotaoccurruntextantc vnconotamus»hocmodo S,c«enobia cru-
cefic£ , oppida turresTt minimum duas habent, pagi nobiles vnam. Hac obfcrvavimus quatenus nobis
fuerunt nota. Fadliaporro fadu fignaad hasdiftindiones fumpfmius, quo quilibctomiftafadkfuppkic
qucar.nbsp;\'

Si quis longitudinem ac latitudincm loci alicuius explorare vclit, vbi meridiani paralkli funt id efficict
diftantiam eius à latere tabulse circino fumendo, cirdnumquc fic expanfum ad aliud latus apphcando. Si di-
ftantiamab Orientali latere fumpfifti, drdnus ex eodem latere in Septentrionali latere gradum amp;minu-
tum Iongitudinis oftcndet. Sin à Boreo latere diftantiam habcs, ex eodem in OrientaH latere latitudincm
defignabit. Cum vero meridiani non fuenntparalkU eodem quidem modo lod latitudo reperietur, at in
vniverfalibus tabulis vbi paralkli funt drculares, diftantia loci
à proximo paralklo fumptaidem in latere
Orientali oftendet. Longitudo autem quaerenda ent filo aut régula loco fuperimpofita verfaq;, donecin
Boreo Auftralique latere idem vtrinque eiufdem gradus minutumdcfignetur, quodcunque tumUlud erit,
loci affumpti longitudo cxiftet.

Miliaria in diverfis regionibus multum fubinde differunt, fi ergo lubcat ca ad invicem compararc, cadcn«
circino ad gradus meridiani refer quot in vno gradu comprehendanturrevoluto circino explora,\'videbi«
quot vnius, quot item alterius regionis miliaria gradum vnum cmctiantur, 5ic Germanica communis
miliaria fquae 15 funtin vno gradu)quadrupla invenicsItalids commumbus, amp;fubduplafcrcquibufdai«
Suevicis ac V Veftfalicis.

Nonnumquam occurrct fimpkx linea orbulc annexa, fic p b ca nomcn ad iocum pcrtisicns iiidicai^?
ideo addita, ne in locorum prcffura, quod cuique nomen debcamr ambiguum fiat.

INDEX T AB VL AR VM

galliae

A.nbsp;Gallia vnivcrfalis.

B.nbsp;Britannia amp; Normandia.

C.nbsp;Aquitania,

D.nbsp;Provcncca
Francia Picardiaamp;Campfliuii
France.
Bouloignç,

H.nbsp;Aniou.

I.nbsp;Berry.
K. Poidou,

îv, J-otharingîa: pars Scptcntrionalif«
M. Lotharingiac pars Mcridionaiis.
N. Burgundia Ducatus.
O. Burgundia Comitatus^
HclvctietabulagcncralisJ

f
G

Zuridigovf.

JRnbsp;VViflifpurgergOY?«

S.nbsp;Lacus Gcaçvcnûs»

T.nbsp;Argavv«

V,nbsp;Bclgij vniwfaîii,

X,nbsp;Flandria.

Y. FlandrisParsOriefttali«.

Z. Brabantia,
Hollandia,.
Zclandii««

A,nbsp;Geldria,

B,nbsp;Artcfia.

C,nbsp;Hannonia äe
Namurcum,

-ocr page 195-

REGNI GALLIil.nbsp;123

ïobur ÔC potentiam,ad diuitias amp; faftum, ad virtutem amp; fapientiam, ad regni maießatcm, ad limitum cxten-
nonct^,ad inftabiïitatem,ad declinationem amp; interitum,aut quocunque aüo tendentcm, vt lint adminiftra-
üonum tationes variïe. Qi^ minus redè fuccedere videris, aut iudicaueris, vnde id procedat contemplarc,
qua; ita/bona ScfucceflTufodiciainueniscaufam illorum difquire, fic optimam politiam in regnoruin admi-
niftrationefpeculaberis amp; vtiliflimè Geographica tradaueris. QiP âutem meliore methodo in hanc fpecu-
ïationem ingrediaris, hic fiibiungam tanquam fiindamentum vniuerfi huius ncgotij.\' De Politico ftatu regni
Galiiç compendiumj quod meorogatu vir nobilitate amp; eruditione clarifiimus D. Dominicus à Burmannia
ornamentum huius operis,amp; fiudioforum gratiam fcripfit amp;communicauit,cuius exemplum inali;s quo-
que regnis amp; Rebus publicis viros dcdos fequi maximè optandum effet,quo omnes adminiftrationum Rc-
ïp\'varietates in contemplationemdud polfint.

DE POLI

statv regni

GALLIiE.

«

ALLI omnium fcriptomm iudidopopuli fagadffimi ac bellicofilTimi optimum fibi po^
^nbsp;j ftatum conftituere conantes Monarchiam Regalcm elegerunt. Natura enim ita cö.

gt; paratum videbant, vt vnam aliquem excdlcntidignuate plus reucreantur amp; metuant ho-
[ mines,quàm coadum aliquem numerum ddedorum,qui tempore commutätur. Ratio
quoque ipfa praefcribitin omnibus rebus ad vnum aliquem vclut ad caput atque fontcm
\'iKcefiario confugiendum , amp; rem cfle plenam incommodiatque periculi cum plures fi-
p .nbsp;mul imperium obtinent. Qmnedam exempla teftantur monarchias, etiam fi vel interitu

tincipum,vel alio quoquam humano cafu fuermt immutatie, diuturnioresfuiffe amp; tranquilliores,quàm vd
Ptunatumvel populärem ftatum, vtin Afiyrijsamp;Aegyptijs amp; Parthis, imo vt propioribuscxcrnphsvta\'\'
j Britannia, Hifpania, Galliaq; noftra videmus,quibu s làné prouindjs nullae ali^ Refpublicae temporis
^quot;^iginquitatc conferri polfunt.Pit vero plerumque, vr optimatum ftatus, qui Ariftocratiadicitur commutc-
m Oligarchiam, que paucorum eft dominatus, quando ex optimatibus amp; primis duitatis pauci quidain,
^ ut coniuratione fada,honores amp; emolumcnta omnia inter fe partiuntur,amp; fuas p^riuatim fortunas amph-
careftudentjUeglcda com muni vtilitate, quam folara amp; in primis curare debebant. Alterum genus qaod
^ Ptomifcuù vulgus pertinet,amp; popularis ftatus, feu Democratia dicitur,femper habitum eft tumultuofum,
periculi plenum, amp; viris prœftantibus inimicum. Prudentiflimè ergo Galli populi ab omni tempore vni
^Sis, quem ex virtute ^iuftitiaaeftimabantca^terispraecellere, quàm vel pluribusacprçdpuis populi, vd
♦ü!? p rei fummam commendandam dfe cenfuerunt,prout amp; fingularis aliquis, quifolus rerum poti-
\' -jtacilius aut promptius incommodis amp;penculis mederi poteft,quam multi fimul gradu amp;dignitate pares,
^^queyeróeffrenatam in Regem fuum tranftulerunt poteftatem, fed ccrüs legibus amp; conditionibus opti-
^limitatamautconftridam,netyrannidivlluslocusdetur, vtinprogrefluoftendemus. Caîterùm quem-
«öj^odum nihil in humanis adionibus ftabile eft acperpctuum, fed cunda vel temporis lapfu collabafcunt,
feculorum prauitateimmutantur, fic in Gallia quoque licet idem femper ftaïus,hoceft monarchicus Rc*
l^us fuerit, non omni tamen tempore eadem gubernandae Reipub. ratiofuit, quam omnem ab initio con-
nSf t)i\'emter ac diludde, quantum ex variorum fcriptorum ledione alfequi potuimus,ordine expo-

Status Gallic priufquam à Romanis in prouinciam redigeretur is fuit, vt neque uniuerfa vniusimperio
gercîur, neque finguk ciuitates vel in populi vd in optimatum poteftate effent, fed ita diuifa fuit, vt ple-
: ^^ quot;Optimatum confilio regerentur,qua; libera; dicebantur, citeras Reges habcient. Omnes quidem id
_ itutum tenebant, VÎ certo anni tempore publicum gëtis concilium agerent, in quo quas ad fummam Rd-
j jnbsp;videbantur conftituerent. Ciuitates autem
64.Tacituslibro 3 numerat, hoc eft, vt ex Cafarc

Oh r ■nbsp;quxnon modo lingua moribus amp; inftitu tis, veru ctiam ijfdera magiftratibus vtebantur,

q ahs ipfe multis locis Aeduorum, Auernorum,amp; Rhemorum ciuitates pracipue commémorât,
fed ^^^^ ^^^^ ^^^ I^egulos potius Galli eos tum appellabant, qui iton ad tempus, vt duitatum Magiftratus,
a m perpetuum rcgium imperium quantumuis exiguis finibus obtinebant, quos immutata temporum cö,
«etudo Duces comités, Marchiones nominauit.

çrant hi Reges non hereditanj, fed à populo propter iuftitia; opînionem eligebantur,neque habebant in-
^ iium,folutum,amp; effrenatum imperium,fed certis legibus ita drcumfcriptum, vt non minusipfi in populi,
am populus in ipforum ditione ac poteftate effent, vt feré illa rcgna nihil aliud nifi magiftratus pcrpetui vi-
^ eptur.Nam multos nominat Cœfar priuatos, quorum ta men parentes ac maiores Regnum obtinuerant.
P imatumergo amp;deledorum authoritate, quibus eam poteftatem populus permittit tanquam frenocoër-
mut,qua; optima Rdpub. forma,tefte Platone, Ariftotele,Polybioamp; Cicerone fuit,
ïermftnbsp;prouinds formam
rcdada, eodem modo reges ipforum ex virtute amp; nobilita-

^àtùînnbsp;tefte Tacito) totius popuU iudicioac fuffragijs eledi ac conftituti funt, quorum ires

î \' M^quot; hodiernum v fque diem annis fere 1200. quibus illud regnum durauit, familiœ reçenfentur.

2,nbsp;çT^^^^i^Siorum, qui orti a Meroueo ftirpem ad annos 2 8 3 propagarunt.

3.nbsp;^^*^iOuingiorum,qui orti à Carolo Magno fobolem inannos 337. produxemnt.

^^ Hugone Capeto prognati aiinis ferè 5 90. regnum obtinent. Nam licet dcferen-
■ uididum arbitiium que penes Ordinum comitia,publicumq, totius Gentis Condlium femper fue-

Cg€nbsp;• rit^s

-ocr page 196-

124.nbsp;DE POLITICO STATV.

rit, amp; ctiamnnm omni iure fit^filijs tamen amp; ijs,qui ex Regis demorrai ftirpeefTent propter nobnita*em(mo-
re Germanorum) amp; innaram quodammodo virmtem,prœ ogv iuara illam fere reliquerunt,vt eos quafi hXquot;
Tcditariè alijs pari virtuieprafeircnt, ita tamen, vtfi Regis defuncti filij anrris
24. minores effent, eoscrcari
ius non effet, atque adeo aüum atatis légitima.- crcari neceffe effet, cuius exempîum extat anno Chrifti 509-1^
Clcgio Rege. Sed amp; fubinde hoe ipfunï Regnum quod Francogallia dicitur, ex quo inter plures Regum dc-
mortuorum filios, exl^rocerum Regni voluntate amp; arbitrio diuiiüm fuiffe, plurima extant exempla. Si vc-
ró populus filio repudiato aüum eligeret( prout fepius id fadum eftj relinquebantur filio rcpudiato ad tuen-
dam fuam dignitatem res qua propria Regis,amp;,vt iurifperiti loquuntur ipfius patrimoniales fuerunt, amp;quas
fine publico gentis confiiio alienare non poterat, Catera qua regni amp; Reipub. erant, amp; Reip. dicuntur, ei
ad quem regnum deferebatur, attribuebantur, ficut ^ ea res qua Eifci dicuntur , qua fcilicet ad tuendam di-
gnitatem fuam partim ad vfus Reipub. repenfinos attributa fiint, vt erant Ducatus amp; Comitatus varij, qui
ctiam in populi comitijs illis affignabantur. Secundo amp; illud obferuatum femper fuit,vt filia à
regnifuc-
ceffione remouerentur ( non quidem lege Salica,
vt quidam male exiftimant, nam ea de priuato tantum pa-
tri tnonio, nec de feudis quidem, fed de allodijs, autore Salagafto vno ex regni proceribùs^ vnde Salica
ab eius
nomine dida eft, eonftituta fuit) amp; ijs negleó^is, fratribus vel patruis, aut etiam extraneis per Proceres regnû.
femper delatum fit,\'atque hac dc regibus primo Rcip. capite. Antequam autem reliqua de Regis ckdione,
eiufque amp; Reipub. concilio, rationeque adminiftrationis rcgnl prógrediar, opera precium fadurum me
ciTe
arbiïror, fi prius membra illa regni, qua rcgem conftituendi amp; abdieandi poteftarem habere diximus,
cisdefciipiero, quo magis dulcisilla harmonia
qua regnum hoe à maioribus prudennffimè conftitutum eft
clucelcat.nbsp;,

lllud in primis magni efl momenti. Regiam poteftatem, ac reliquos omnes regni ordincs adco commo-
dis amp; aquis rationibus inter fç dcuindos cflê, ac velut coagmentatos, vt vix vllum poffit inter ipfos
magnum
diffidium oriri. Sunt autem ordines in Gallijs tres praci pui penes quos legitimum gentisconcilium,regnum-
que adimendi ac conftituendi facultas omnibus temporibus fuit,nobilitas fcilicet,populus, vulgus. Hi fin-
guli pro fua quifqoe conditione fuas habent leges ac inftituta, quibut vtuntur, é: adeo commode funtinui-
cem
aggregari, vt agrè facultatem habeant alij alios opprimendi, aut etiam aduerfusregem coniurandi. De
Ecckfiafticorum ordine, qui quactus cenferi potcft, quanquam hodie, cùm m tantam excreucrit potentiam»
primum obïineaf,deinde diduri fomus,

Nobili tas igitur Gallia,fiue equeftris ordo maximis fruitur commoditatibus ac priuikgijs,coque fît vt ma-
gno qucdam afi\'cdu Regem compkdantür,5c vitam quoque pro ipfius acpatria faïuteprofundant. Neque
cnim V Hum pendunt ttibutum, amp; atmatis Heet i pus efle quocunque loco, amp; multa habent vita prafidia, fic
vt non fit opus illiberalem aut quaftuariam aliquam artem excrccre. Hocenim noftris moribus minimè il-
Jis conccditur, nifi fortè domi mancant, ac rei familiari ftudeant. Sed fi Regem fedari velint, habent quo fc
honcftè alant.Plurima enim funt domus amp; auk Regia miniftcria, quae folis nobilibus attribuuntur, qui fin-
giili partem aliquam anni in ijs procurandis confumunt, amp; rcHquum tempus vacuum habentac liberum re-
bus priuatis atquedomefticisadininiftrandis. Hi omnes annuum â Rege accipiunt ftipcndmm, amp; amplioia
fpc^andi magnas habent occafiones. Principes autem viri ac maioris dignitatis proceres, quoniam amp; ipfi Re-
gis beneficentiam experiunrur, ac partem Reip. procurant, nobilibus qui re funt famihari minus lauta vic-
tum «5c alia fçpé communicant. Deinde Reges perpetuumaluntamp;ampHffimumcquiiatum, exercendae 6c
akndc caufa nobilitatis,ac in tantoequitatus numero plurima funt prafedura,qua; in ülos diftribuuntur,ea-
cue raüo non minus pacis qua m beHi tempore durât. Maiofes quidem loci nobiks pro fua quifque conditi-
one ac virtute praÄciuntui equitibus, ex reliquis autem alij funt kgati, alij figniferi, alij lagiitarij, amp; qui pe^
5ctatem nonpoffunt ferre arma reliquis famulantur, amp; cum nullum intercedit bellum, licet ipfis manerc do»
mi, eiufque ftipendij partem noa mcdiocrem parfimoniaconfcruare. Adhacnemocredatquàm multç fint
per Galliam prafedura, vt ficdicam, vrbanae, qua foUnobihtaricommittuntur,nam aUj prouincijs,alij fini-
bus,alij caftdlisamp; arcibus, alij vidspraficiuntur , vt interim nihil dicam de maioribus illis muneribus,qu»
pTincip,bus tantùm tribui foknr,cuiufmodi funt qtü ipfomm Hngua diciinmsr Conneftabuïi,Marefcalli, Arn-
ika ü\'a\'^ j, amp;id genus alij, fed amp;annuam pecuniam,velut honorarium quoddam Reges liberalitate quadam elar-
g ri Iblenr in multos nobiks, qui nulli funtaddidiniinifterio. Hiappellantureorum linguaPenfionarij. Sa-
ns igitur ex
1 js qux diximus apparet ordinem equeftrem valde honefté amp; liberaliter in Gallijs haberi, amp; rcdé
qu ide m,nam amp; patriarn ab hoftibus defendu nt, amp; natura ferè ceteris antecellunt, amp; non fblum ipfis, verum
ctiam maiorum ipforum meritisarque virtuti illud tribuitur.

Alter ordo ftiaseiiam habet commoditates nonexiguas, ad hunc pertinent mercatores , lt;]uicofaciuft£

maiorem quaftum, quod tutó ipfis pet Galliam proficifciac negoriari licet , tum quod nobiles amp; merca-
tura nullam exercent,Scfplendideferèaciumptuofeveftiuntur.Huicenamordiniconueniuntacferetribuû-

îu r quafkira ôc rariones n û maria, i rem pratura, amp; quicquid ad iurifdidionem pertinet, qua fané in re pluri-
mum eft honoris ac emolumenti.Sunt cnim inhoc regno Iuris adminiftri Indices, Aduocati, caufàrum Pro-
curatorcs, Scrib^e, amp; id genus alij ;multo plurcs mea quidem fcntentia,quàm in reliquis omnibus orbis Chri-
ftiani prouind js, quod pcro poruinè illis accidit, qui relida mercatura his rebus operam nauare volunt. Eta-
deo quidem eft fruduofushi-c ordo, vt nobiks etiam inuideant, quanquam certe dignitate
atque fplendorc rc-
liquis praftant. Et qui fu nt alterius ordinis fere ftudcnr ad hunc peruenire, vt poftea diduri fumus»

In tertio genere eft vulgusamp;promifcua hominum multitudo, qui amp; agros colunt , amp; orwnis generis af-
tificiatradant. Vt autem hi vel nimia vtantur libertate, vel admodum fint diu ites,
vei in armis ctiam excr-
£itati, non eftconfultum. Nam quia conditionem feruitutisoderunt omnes, amp; natura fuafortunasampH-\'
ficare
ftudent,facile fit vt arnjacapiant,amp; potentiores opprimant,quod amp;ia Gallijs amp; ia alijs iods non femel

^ioàdiè^

-ocr page 197-

REGNI GÄLLliE.nbsp;sjt

accidiffé conftat. Vt autem eiufmodi fint ordines, ac veluti gradus in omni Republica neceffc cft. Qi^em-
admodum in corporc humano videmus infirmiora amp; ignobiiiora mêbra ftibminiftrarc dignioribus.Ncquc
îamen cft quod hi fuum ftatuifl déplorent ac indigne ferant, quoniam amp; ius ipfts communicatur
aequabili-
ter, amp; quam a maioribus accepcrunt, ea vtuntur libertäre, amp; multis ctiam Reip. miniftcriis adhibcntur, amp;
lola virtute amp; induftria amp; aftiduitate pofllmt ad fecundum ordinem emergere, quodiccundo non licet, vr ad
primum videliceteuadat, niil regis beüeftcio üngulari, quod ille folet ijsinipartiri, qui autiam feccrunt, aut
ptoRepub. vidctpoftc aliquid facere egrcgie. Etpradenrcr quidem iftud inftitutum
cft, primum vt ordo
conleruetur equeftris, qui propter belli exercitium fere minuitur,amp; fumptus vix tolerar. Deinde vt homines
tantisexcitatiprsmijsvirtutccötendanfjamp;adfuprcmumgradum eluûentur, Hac etiam fpccö lift qui funt
plebei amp; infimi ordinis afpirant ad fecundum, amp; cum in eo vet fati fuerint aliquandiu, ad primum. Itaque lit
vt minus fit inter ipfos inuidijeac malcvolenti,p,quando vident meritis ac virtuti pateàdam efle viam ad am-
pliifimos honores Slt;. propofitum effe periculum, fi malis lationibus cofdem obtinere ftudeant. QiK)d fi vel
conatus nimium difficilis,vel fpes effet nullaampliora corifcquendi,tum quiftîntmediocris amp; ififimi gradus^
magni prafertim animi, c^^ufam reperirem 6c occafîoném excitandimotus,amp; lui ordinis homines contra po-
tendorcs armadi, nüc autê minime diftiälis tft ratio, amp; videmus quàm multi ex
humili fapè loco adfummd
f\'iftigium evadant.Hanc quoque rationem diligenter olim fervab.mt Romani,nam a populari ftatu gradum
faciebant ad ordinem cqucftrcm,ct hinc deinde ad Patiitiam amp;Senatoriam dignitatem patebat aditus.
Eft praterea ordo Ecclefiafticus nulli non communis,qui modo animum hue adijdat, amp; pro Gallia confiic-
^wdinc non raro accidit, vt cdam homines plebei virtu^e ac eruditione praftantes ampliftlmosin eogcncrc
tonfequantur honores, Cardinalatum aliquando, vd Pontincatü ctiam, quae fane res ad virtutem ac litcra-
ftudia homines inflämarc poicft.
Ex iam didia liquet quam apte 5C venufte in^er fe cohareant omnes regni ordines
quibus fi quis aliquid
^dinquat facilis cft medicina,nam fi nobiles imuriam caierisfaciantcoeicemurabijsqui iusreddûr,quoru
cft tanta authosquot;:tas,vtquantumuis magni Principes corum cogantur parcre decretis. Qiiodfi populus ctia
®tque vulgus aliquid moliatur, vt nounimquam accidit, non eft difficile nobilitati propter potentiam amp;
vfû
a^morum illos ad aquitatcm amp; officium adduccre, coque fit vt fuarum rerum finibus ac vd uti cancdlis fcfc
C\'^ntineant omnes, ac pacem alii cum alijs colant, quando neque caufam habent, neque facultatem ctiam ali.
^«idconandi, amp; periculum ineo fummumefte vident. Uaque Regem tanti beneficij autorem compledun-
^tirôc amant omnes, accum tcmpusincidit libentifTimé imperatafacisar, amp; publicis neceftitaiib* magno üiu
*iiofubuen!unt.Q3)dfi priuatim aliqujabofï:ciodifcedant,paratafun£remedia/icvtmalumnonpoirulô^^
S\'tis progrcdi, Et hac quidem de ordinum Regni ftatu fatis.

Ex quibus equidem confiât quamconcinné hac Monarchiaiuxtaiuftitiamdiftributivam fit temperata,
f^que adminiftrata, amp; Ariftocraticé, hoc eft Oprimatum Imperio, amp; Democratice, hoc eft totius po^ uli
interventu, quippe cum ad omnes honores patear aditus.nbsp;quidem cft illa Refpublica quam tantopere

propterdulcem illam harmoniam, omniumque Rdp.generum temperationem, omnes Philofophi com-
^^quot;iendarunt, amp; vbi vctusilîa Lex aurealocum habet.
Saluspef ahfiprema Ux eßp.

Vç; um vt redeamus vnde digrcfti fumus. Ex tribus hifce ordinibus feu flatibus Rcgni folct quotannis Ca-
Rendis Maii publicum ac folenne Concilium feu Parlamentum vulgo haberi, atque adeo quories maior ali,
^\'•^la res inciderit, cui Rex in aurco tribunal! fcdcns praeraquot; Et huic primum Principes Regniquc Magiftra-
tum
inferioriloco legiti cxfingulisdvitatibusfubfidcbant,quosvulgodepuratos appellat.Carpcntoaüt
Kex in atiium vehcbatur bubus trado, quos auriga ftimulo agebat. Vbi in arrium ac potius in Rcip, facra-
îiumvcnmm erat, tum principes Regem in aurco folio collocabant, teliquiq; vtiam diximus,fuo quifquç
^^co atqjordine fubfidebant,eoque demum in flatu atque facrario Regia Maieftasdicebatur.
quot;^utoriias vero hujus confiiij omni tempore fumma fuit, amp; hac potiffimum in eo agi folebant. Primum
de
treau4ovclabiiandoregc,tumdepace5cbcllo, de legibus pubhcis, de fummis honoribus, prxfeduris ôc
ptocuratoribus Reip. de aflîgnanda patrimonii parte libcrisdefundi Regis,vel dote filiabus conftituenda,quî
Germanico verbo Abanagium, quafi exduforiam partem appellarunt. Denique de ijs rebus omnibus,quae
^^ftgusôc
nunc negotia ftatuum popular! verboappcllar, quoniam de nulla (vtdiximus) Rcip. parte, nifi in
fiaiuuni fiue ordinum concilio agi ius eflet. Item fi quis Princcps atque illuftriore loco natus criminis alicui*
J^fimularetur,in iudicium adillud confilium vocabatur,ibique caufam diccre cogebatur. Qmnetiam fi quädo
maiores fumpms facere inftituiffet, veluti in templis adificandis, amp; monafterijsfundandis, Rex ordiuö
Concilium exquircbat, Poftremo ne illud quidc pracrcrmittendu cft, ttam huius condlij apud cateras gentes
^^thoritacem fuiffe, vt criam Prindpes cxtcti,fi quid controucrfis haberent, id interdum huius concüij arti»
ac iudido permittercnt.

Atque hoc concilium hiftorid alias eu tiara, vt cÓucntum, alias Parlamentum, alias Pladmm appellate fc^
, quod rc in multomm confilio quafita amp; ddiberata, tandem inter ipfos placuilfet amp; conveniflct. Vnde
^pUcita Philofophorum apud Ciceronem amp; alios dida funt. Atque hincetiam promanafle videtur ilhid
J^odiernum in mandatis ac literis Regis:
^omam itafkämm eß^ quod male nunc a Scribis Gallicis tradu.
^quot;meft: CarteleUmUrepUißr,

^îigieriam folebant ineodem hoc ordinum convcntu fcuconcilio prafediReip. quiMcrovingijstcm.
P®fibus,Maiorcsdomus, hoc eft Magiftri Palatij diccbantur.Horum eadé apud Reges poteftas fuit,quae quo-
^^ àpud Imperatorem Romanum erat Prafedorem Pratorio, qui etiam Aula Prafedi dicebantur. Qm
^^
regiam poteftatem ëesidia Regumaliquasidia obfediEèm, eandem facultatcm iiadi, cam pro fua vfur.

P ddnbsp;^uum

-ocr page 198-

DE POLITICO STATV.

paruntac occuparunt: Nam cum omnia fere Reipublicae muneraobirent, amp; si quod gerendum effet bc^
jum
cxerd:ibuspra-effcnt, hi dominudoatque inaniRegum nomincGontentiproptcrdesidiam m otio vi-
veKmt vnde eo progreffa res eft, vt Childerico Rege 18. Regnum obtinetite Pipinus Magifter Palanj, qui
B écris ilomine magna diuturnaquebella gefterat, Saxones devicerar/uamque in poteftatem redcgerat^cbla-
tani Rec^i) nommisoccupandifacukatemnon repudiarit, exercitu prefertim eoque viaoreamp;gloriofo mftru-
dus . Tanta aurem prafedorimi potentia initium fvtdixiraus)cœpit tempore Clotharij feoindi, circiter an-
num\' Chrifti 5 8
8. id eft circiter annum i 3 o. poft RegnumFrancogalliç conftitutum.

Porro hic Pipinus in Regnum jdepofito Childerico, fublimatus eft. Dcquovide Lcdor\', hïccinappe-
dice Hunibaldi apud lo. Tritemium, pratter Marsii. Patavin
.-de Tranflatione Imperi) cap. 6. Eodem anno
(inquit Tritemius) Proceres totius Regni convenientes in vnum, fuper abrogatione Regis Childcrici inuti*
lis ccepcrunt habere concilium, placuit autem in commune omnibus, vtRegem Chiidericum nullam re-
gnandi vel peritiam, vel poteftatem habentem deponerent, amp; Pipinum penes quem totius Regni fumma
manebat authoritas, in Regem fublimarent. Sed Pipinus in hanc rem confentirc noluit, nisi prius consi-
lium
Pontihcis Zacharia: inquiratur, caufas allegans fe moventcs.

In magiftri huius palati) locu m fucceflifte videntur Comités ftabuli, vulgo Conneftablii. Comités vulgo
dicebantur omnes, qui ampliftimos quofque honores in Regia obtinebant, amp; Remp. pro parte adminiftra-
bant. Erat autem Comes ftabuli fere is qui apud Romanos Magifter Equitum dicebatur,id
eft, qui equitatui
prœerat, cui cuftodes equorum fu berant, qui vulgo Scarieri appellantur. Marefchalcus Germanis vocatur,
hodie eiidcm obtinet dignitatem quam olim Pr^fedi Prxtorio, lèu vt diximus Magiftii Palatij, ôcfub co
hodic funt quatuor Marefchald,
id cft Magiftri Equitum, ad quos introducuntur litcs rei militaris.
. poft ha;c
eredifunt tempore Hugonis Capeti (licet non latis inter fcüpiores dc hac origine conveniat)
quos Pares f randœ vocant. Illctnim remoto leguimo hcerede cum Regnum occupaftd, Proceres aliquot
novo aliquo honore acbcnehdo fibi devindendosputavit, nam ciufmoüi aüquid ab eo fadum eife omnes

confentiunt.nbsp;quot;

Horum Parium conftituendorum caufa duplex fuifle videtur. Primum vt Regni inauguratiom, atque vt
tum loquebaniur, inveftitura; praefient, hoceft,vt Regem Imperij fui infignibus, atque infulis folemnitcr
in Prineipum arque Optimatum conventu exornarent. Deinde vt li quis ePotentium amp; Prindpum Erancic
numero fraudis capitaiis reus fieret, indicium illud exeicerenr, nam cum antiquiius iudicia illa in publico gê*
tis Conülio exercerentur, vt didum eft, atque ismosmaiorum paulatim Capevingiorum inftituto ad lun-
diciale parlamentumiraducicoepiflet,nequePrincipesRegnifadlcilliParlamento fuas fortunas commit-
tendas puiarent, Regibus iilis ad fuas rationes commodifllmum fore vifum eft, prêter ilhus Parlament! cu-
riam fuum hunc Panum confenfum inftiiuere Parium Curia vcdtata eft, quorum tamen ordo acnu»
merus aliquandiu variusfuit, neque enim duodedm virrfemper fuerunt, vtnonnulh exiftimant, fed inter-
dura plures, inteidum pauciores erant, prout Regi, a quo in fum mi honoris ac beneficii loco Magiftratu«
ille deferebamr, commodum videbatur, idque varijs exemplis probari pofiet, sicut amp; Parium digniias fçpc
varij s Prindpibus attributa eft, amp; ad illorum iudida nonnuUi infupcr alii amp; Eranda: Proceribus, amp; SatrapiS,
Epifcopis, adhiberi foliti funt. Poftremo in illorum numero etiam Reges ac Prindpes sxteri fuerunt.

Porro e\'di hac Parium inftitutione, amp; quod Hugo ille Capetus ad conciliandos sibirefinendofque (vr di-
ximm) Procerum ammos, dignitates qu^ temporariœ erant, puta RegniDucatus, amp; Comitatus,perpétuas
fedt, haud paru m publici (de quo diximus ) Ccccilij authoritatem, hcet cum eiufdem Concilij confenfu»
aftute imminueriv, caetera tamen cunda adhuc ab eodem pro more pendcbant Condho, adeo
vt ctiam Bquot;-
da;uf,amp; Caroliis Molineus nadant rei nummariae jus,hcc eft poteftatis nùmomm vcl augendae, vel minuen-
àç femper penes populum Erancorum f uiffe. Memorabilc eft illud bdlum quod propter publicum bona
Proceres Regmafliduis plebis querimonijsamp;expoftulationibus indtatiadvetfus Lodovicum vndecimuiA
Regem decreverant. Quin nec illud omittendum, fub eodem Lodovico Confilium publicum apud Tut^
nesadCalend. Aprilis Anno 1467. coadumfuiffe, in quo placuit vtcertiprobatiqueyiri, 3 6. falicct Cu-
rat ores Reipub.
ex finguhs ordinibus deligereniur, quiRempub. eonftituerent amp; juriaciuftitisprovideref»
duodeni fcilicec ex Clero (qui vnum ordinem iam obtinebantj totidem exEquitibus, amp; totidem iUrisac iu-
ftitiîEperin ex populo, fidemque Rex RegaU dido promiflbque dedit ratum fe habitumm quicquid Uli

Viticonfritucicnt.nbsp;.nbsp;unbsp;j « • ^r!

Atque hac quidem in genere ad Capevingiomm vfque tempora totius Reip. gubcrnandîE, Regnivca«quot;
miniftrandi ratio fuit. Eaque recenfuimus Ofîîdariorum Regni muncra, quibus qui prafum vcl funguntut
propneRegni feu Coronaeadminiftratores, Offidalesvel Sapientes dicuntur, qualcs funt cum primism*
qu OS pu blicum Concilium con ftituerc diximus. Item Pares Erandae, deinde Conneftablius, Ammirfl^»
Cancellarius, qu^ftor generalis Erandae,^ c. Alii etiam omni tempore fuerunt Confiliariiac OflEiciaru
gii, qui privataip forum negotia curabant, Regique famulabantur aut aiiniftrabant qualcs funt Cameraruot
alii Miniftriamp; Officiales Aulae Regia;.nbsp;- te

Praeter hœc publica muncra inftituta funt fucceflu temporis alia atquealia Parlamenta iuridica, quam r
fciendum ad hsecfciè Capevii^giorum tempora, amp; fimplicem facilemque iu^reddendi rationem, rarafqu^
cmnino lires fuifie, quod vel hinc licet cognofcere, quod Rex Lodovicus cognomento Dives,
vit\'circiter annum
1230. (vt cx lonuillio, qui eius vitam defcripfit, conftar)ipfe vel controvcrfias difcep»-
bat, vel dilceptandi negotium nönuUis e fuo comitatu madabat. Q^d idem de Carolo Magno prodijû c ,
nrii vel dû caldarpm»- imirii-fMir litesdirimcbaî.Hui\' Icxtalis in caoitulariexrar ffâcmtfstnûftrtfffiff^P^

ilii
Ni

tili

Ii

:f

i?}
EM )

-ocr page 199-

galliae

N I V E R S A L I S T A B V L A.

^ Tomaximaptrtedmpütentpim Règesobmuermt^ Bek mm
infer im Hi^aniamm Rex, cuius Pnncij^atmfecundo loco explicabo:at
Gallic Regnum^quodmaiorem Gallis partem com^r^hendit, Franco-
coru Regi^cuims Metropolis Lutetia Parißorum ejt,psret.Hmm regni
in fua mehr a ^ off da dmisioprimaria h^c eft .Nomina \'uulgaria pona..

\'^Orleans.nbsp;(ïranre.

Bampmarttrt.
Beaumont. •

wgne\\
Vermandms,
sJMeßi. -
Chartres,
tMonfort^
\'CMelun,
Perch,
Euttux.

Comitatus qui immediate fubfunt \\
Corona Francia, Regno patrimonia-
les, fmrunt, nunc vero . tan-
tum.

Burgüiidia cm clier. lt; is^eum

^elare$(untComkat^XcharroHoiSj feddehocvUemtah. DucatmBttrgmd,
Narbona,

Britannia cut fidem^Pontieure.
prsjiani Comités. XPorthoix.

xJM,dne

Anion cui fdem de-
bent Comités.

Lauat.

Berry cuifdem^YAslat Comes Sancerre
\'^x^lencon.

Dunois.
J\'holûufe.

ArtcCnamp;c \'EhnàïnûUmfibCorona Francis tram^
mm àd Redis Hifpan.Sti^nespertinent.

quot;quot;DuxBurgundije.
DUxNormannit.
DuxGuienne ßue

KAcmtani^,
Cornes Fkndriie.
Comes Campanile.
ComesTholoß^

Jrchiepifi.
Remenßs.
Dux é\'Epifc.taon.
Ecclefi- J Duxamp; Epifcopm
aftici. % Langres.

Com.etEpifc.Noion.
Com.é\' Epiß.Beau^
mis.

Com.et EpiÇc,Chalh
flandria Comitatum Of^amp;iVo cumFranctßo Faleßk

Perigon

Toürs.
Barleduc.
Valoys.
Nemous.
Alençon
Reims.
Laon.
Langres.

Bor bon cuifubeB Comes Tornt.nbsp;-------^

fParifienfîs, cuius So,perpetuiprâuâeatianumfunt defimores^ te^ej 2. Inquifitionum.

loanne Auhano,amp;Üitiidittiriffnbsp;Arreßarum.

^.Requeßarum vel
Supplicationum. quot;

Benon.
J^moges,

Fentadofir. pacimaßde sxtmit,qua Gallia Regibmtrdt ohBricîusiDuces

etiam Comités reliqui fecuhres, quia Coronaßhie^i nunc
funt, PariumpoteHate \'uti nequeunt Soli Eccleßußici, vt Ec*
ilefiaBici, poleco manent, amp; quando eHopm alijfeadam

frincipespre arbitrio admcantuK

[PrimaéflCamera, 4.
Preßdenttsamp; Conß-
liarios 30. habens.

^tâtus Cmï\\\\%.\'Septem Toanne Jubano, amp; \'HiuidituriH^-
i^m fHtPwiSnatHsper Tholofanus.
Ylta,quosvulghPar^j Rorhomagenfis, tó.
\'■^^entavocant, àqtéi.^ Diuionenfis, Djon.

^fpellaremn licet. quot;^màïg^XmÇis.

A.ç^cLci\\Çis,Aîxinfmtncîdi
.nbsp;iGrationopolitanus,^;^^«^^/^.nbsp;V,nbsp;;nbsp;.nbsp;.

^^à^mi2^mRegmGallixfmth£\\Pms,Pêimers,Bou^^
^\'^\'\'ors^GrenMeyaleme^Relms^Angîers^càenqu^Caàomenfisdicitw

Status Ecdefiaftcus.nbsp;t r r r

\'nbsp;t^rchiepif:opatusduodecim,quorumSuffragamsinparncuk^^^^

y^^MgdumnfïsPrimas.nbsp;Reims,Remmfiinbsp;Bordeaux^BurdegalenJis. Tours,rmonènfts. ^

^^\'quot;^^^ Aquenfinnprouimia.nbsp;ûS(jrbdne,mrbonenJîS.nbsp;t^ux, Attxitanm.nbsp;Roan, Rotomagensïs.

^^^me,Fiennenfis.nbsp;\' Tholoufe, Tholofanus,nbsp;Bourges,Bituricenfs. Sens,Senenfi.

Ö ucatus Comiiatufqi hk fupra mminati, qua parte qmrendifint, indexpoB tabulamfequem indicabit,que in hum
collegi, vt faite clariora qudiq-, Gallic loca mox imtenirip ofint
, qUando qm mparticuUribus fumtabulà compte^
-^^ef-etmmefi operis effet, nec admodum mceffariùm.

i ediiîs tabula Meridianus eft 2 3. reliqui ad eum inelinântur iuxta rationes 44. amp; 49 .Parallelorum.

Ddd. HISPANIAM

lt;jM.or taigne.
K_Arcourt,

Eureux.

Normannia cui hi) iMiamp;lle,
ßbßnt C@miîAtm. Tenqmr

Longueuille.
Chammnt.
iMontpenßer.
Daulphin.
i^mergne.
ne.

, Eu.

Aücrnia cm hmd^i-KCkrmonh
\'Xvaudemonto
Pithon,
Rhodes
K^rmiqnd.
CMarche.
Perdriac.

,noamp;Cotô.
^lae Francorum,
^S.fuhfmt Dma-
Hum illorum cli
^^telaribus Comt^
^f, tanqna
f^^prnmpatrimo-
quot;^i^meth^reditas.

pares Francije/.?. âb
Bugone Capet o inßituti^
qm Regis conßituendi^
cùm de ßuiefßone eîl^
controuerßajpoteBAtem
häk^rent.

umßve fidem dihet
Comités.

G uien ne cui fide oh-
ßringuntur Comitésj Perdriac.

5 t^ngoulefmâ.

-ocr page 200- -ocr page 201-

HO,

I SP Anbsp;èmfqtic prçdpuas provindas perluftravi j pyrenàos tran%refîb-Gallia fc oifert.Hanc,

quapoEero fide percurram. Partem Europas quae hoctempore Framia^ didâmoîim multi memo-

Situs,

rise produnt rctAÄT/£a\',ab Lac Latinis fonante, quod ladeos, id eft aîbi coloris homines produ-
cac Montibus (\'hoc enim addunt) nimium folis ardore\'m inde excludentibus. Diodorus nomen natum fcri-
bit ab
Gêlata W^ïoxYis filia. Àlii alia tradunt. CeltogâUtkm Ptolemaus nominät lib. i ï. ceterique Grad. Ab
TcthctrU ö\'^iZ/Mputaturformataj quam tamen vocem ali) aliunde dérivant» Hac talia non tanti, vt Ledore
multis morentur, Gerte Gallia appellatio Latinis Scriptoribus fuit fetiflîma, vtcx fcquentibus plenius di-
fcemus. Hébràisr2«ï;^Â4^vocarifcribuntPoft€llusamp;Arias Montanus. if^V^m^ nuncupatur hodie ab M-
eis, Germ anie ad Rhenum Populis; qui vi Regionem hanc amp; afmata manuöccu^parunt; vulgo
Le Rojädme
de France. GallosGraci Cftovniverfimnbsp;Ijdemnbsp;tefte lofepho, olim didifüC-

runt. Atque hac breviterdc nomine. Sequitur fitu^amp;quantitas. Eam explicaboin finibus, Longitudine,
Lathudine, Circuituque. (^d ad fines R%ni quod B-^M^e nunc dicitur, ad Septemtrionem, qua quidem

Germaniam Inferiorem rèlpicit, Limes ftatui fblet in duda ab Caletibus in Argentoratenfium vfque agros
linea; qua ab finiftra rdinquit Artcfios, Hannonios, Lcuceburgenies amp;alios;addexträm Picardos amp; Lotha-
ringos: qua vero\'Anglia jacet obverfa, vaftus aftuofusque Oceanus Britannkus; AdOccidentem idem cam
pulfat, ingenti fado in Aq^itaniam Sinu, Oceanus. Ad Meridiem, qua quidem Hifpania adharet, Pyre-
naos habet montes ; qua vero apertior, liberiorque amp; fui quafi iuris fit, pkddior-€,ncmpe mediterraneo,ter-
minatur Mari, quod ab ipfa
Gallicum. Ad Ortum deniqüe Alpibus kparatur ab ltalis,Iura ab HelvetiL, Rhelt;
no ab Germanis. Gallig vd Franda fnam voces has dha.(pépi»g vfurpabo) Lortgitudo ab Occafu reda in Or- -
tum, milliarium Gallicörumcft paulo amplius CGC.; vd ab Gauroitgt; Vulturnum fupra trecentoruni amp;
triginta.Latitudo milliarium ferè C G X X G v. Circaitus fupra milk viginti milliarium .Ea igitur eft quan- ^ •
titas; fequitur jam nunc Qualitas: cuius caufa pluiimüm Clima. Subiacet parti quidem Qmnti, totis autem
. . ^ fexto feptimoque Climatibiis,Paitiquoque Odaviintcrgradunbsp;i.amp;l 11: Longitudinisautem

ertsnbsp;amp;XXXV I i i. Et IketyniverfimVentisobnoxia fit plurimum Septemtrionalrbus,propter aeris tarne

fakibritarem amp; temperiem oprimis Europa Regionibus adcenfenda. Conftitutiontfdidftlmamfacit Glau-
dian\'rfaluberrimä dicit Gafar lib. 111 .bdl.Giv.fbrtihffimä hominü Genitricem lib. 11 de Bell. Gall.,Strabo
vbi dc Arvernis, amp; alij. Ager magnam partem eft planus : araœnos hic;ibi habens colles,interque eos valks
Soli fertilitiisnbsp;has^ tum illos foecundirateadmirabiks. Arva bene culta Triticum aliafque fegetcs lu-

J • xurie magna producunt. Multumfert Gallia frumenti, tclkStrabone,milij,glandis. Nihil in ea odofumgt;
nifi qua paludes, aut Silvçobftant. Vinoabundat, eoque optimo, idque partim fuis Britannis, Normanis,
Picardis, partim confinalibus Germanis, Belgis, AngUs, alijfquc quibus vuarum maturitatcm ncgare folet
Aerisfrigiditas, fubvehunt. Auri quoque amp; Argentiapud Gallos fuifk metaSa, teftatur prater
Strabonem
etiam Athenaus; eanunccredunturexhaufta. Ager,qui âliundenon occupatus ömnisgeneris nutrit arme-\'
ta; qua f adu nr,vt Carnis, Ladis, Butyri, Cafei, Lana, reru mque aliarumabundet copia, Fraiïci
omnes Gai-
Imperium Ma- ^^^^ P^^ißcc obtinuerunt fub Rege Hlodoveo, qui primus omnium totius Gallise Monarchacft fadus, pri-
mufque Chrifti nomcn profeflus,ea, quibus in hodicrnum vfquediem Francorum Reges vtuntur, Trium
liliorum Infignia, coelitus, vt volunt, accepta vfurpavit.Regnafk poft eum fcribuntur fucceffione nunc di-
reda,nunc coilareraU,Childericus, Hlotariusi, Cherebertus, Childericusi i, Hlotarius i i,
Dagobertus
Magnus, Hlodoveus i i, Hlotarius i ï i, Cnildericus ii î , Theodoncus i, Hlodoveus m, Ghildebertus
î I, Dagobertus 11, Hlotarius i v, Chilpericus i,Theodoricus i i, Chilpcricus 11. HicannoRegniX I
j-
Chrifti vero
ipccL i, audoritate amp; iuffu Zacharia Ponrifids, cui Pi pinus vitupcrabikm amp; probrofam
gis yiram, tranfmiffo libdlo, depinxerat, Regni jure privatus ad Monachatum eft coadus. In locum eius
fadus eft accufator ipfius Pipinus Caroli Martelli F. Pipini N. Brevis cognomine, ex Prafedo amp; Maiore Do-
mus . Hunc fequuti commemorantur Carolus Magnus, Ludovîcus Pius, Carolus Calvuus, Ludovicvs 11 ^
Balbus, Ludouicus i v amp;Carolomannus, Carolus Craffus, Odo, Carolus Simplex, Rudolphus Burgundio,
Lotharius v, amp; Ludovicus v, vltimus ex Caroli Magni pofteritatc : quo vencno necato, habena Regni trâf-
lata funt ad Hugonem Capetum, primum Galium, Comitem Parifienfem, Ducemque Francorum
ôc ßur-
gundistitulo-tenus. Capeto fucccfferunt Robertus Pius, Henricus i, Philippus i, Ludovicus v i Crafamp;s »
Ludovicus V11 lunior, Philippus i i Adeodatus Auguftus, Ludovicusv i î i, Divus Ludovicus i x, l^^i- .
lippus î I i,Phihppus 1 vPukher , LudovicusxHutinus,Philippus
Vlongus, Carolus ivPukher;cuifiolt;=
prokmafculadefundofuffeóluseft Philippus V I Vakfius, Caroli Vakfiorum Comitis i filius. Sequuti
huiîtloannes Vakfius, Carolus V Sapkns,Carolus V i Benc-natus, Carolus V 11, Ludovkus
x i.CaroluS
V I I I Gibbofus, Ludovicus X 11 Caroli AurdianiF.Frandkus Vakfius i Caroh Comitis AngolimenfisFgt;
Henricus 11 Vakfius, Fraocikus i i, Carolus i x, Henricus tertius ;cui lacobita Monachi manuobtiuncafó
legitimus pronundarus eft Succeftbr Henricus IV Borbonius, Antonij Borbonij Ducis Vindocinenftsf •
Rex Navarra Galliarum Rex Chriftianiflimus. Sunt autem Galli alacres amp; ad arma proni, de quorum bel-
lica virtute oper® pretium eft audire Strabonem virum peritiffimum, genere Cappadocem\' eruditione Gr^-
Mdioru virtm. cum , judido prifcum, incolaiu Romanum, terrarum multarum peragratorem. Vniverfa,inquit, natio èn^

forum.

loqutfericuliêdeundireffeBu. Nemo etiam ignorât quanto fuerit olim Romanis, Grads amp; Afiatids tcrrori
Gallorum nomen, quum quondam ah fuis fedibus vfque ad Apoüinem Pythium, atqueadoracului^
orbis terra vexandum acfpoliandum profedi funt: quum Romamceperunt amp; incendcrunt,CapitoIium
federunt, vrbes in
lizXiiQQwààAzv^nt^Mediolanum, Comunt, Brixiam, Veronsm, Bergomum,Tridemum, Vincentt^^\'
Quum recenti adhuc memoria Borbonius Romam vicit. Caterum Gallia hodie non aque late patet atq«^\'
Ohm ; nam amp; Italic pars ea, quse inter Alpes amp; Anconam fita eft Gallia Cifalpina quondam dida fuit, nunc
autem/^;»W.^appdlamr:amp;Bdgammmagna parshodkGcrmania adfcribitur,
qu^exCaûris, amp;Pto;
kmai, veterumque omnium defcriptione ad Galliam pertinebat. Galliam enim
Tyanfalpinamqmm Vm
Comatam,
Ptolemaus Celtogalliam vocat, in tres partcsdivikre, Celticam, Behicam amp; Amitantam, Piokm?
in quatuor,
Afutam.im, Lugdunenfhn^ quç eadem eft cum Cxims C^hki /Be^^Lm à tK^rhmtß^

\'nbsp;\'nbsp;Dcüüi-

Eegh.

ér

vade deduct a.

H

-ocr page 202-

G ALLIA»nbsp;III

^cuniverunt eam Pyreiisiis Montibus,Rheno, Oceano amp; Alpium quum hodie quicqiiida Caleto ,
nentem verfus fpedat,non Gallis fed Gcrmaniae adcenfeatur, amp; Rheni vtramque ri pam Gei mani late ilbi ^
indiccnt. Vrbes precipuœfunt
Lumiâ Parifwmm ,iJMaßäü,-2iarbona, Lugdmum, Piäavium, Bmdiaak-NM~ Lacm.
^^g^JdiomAgm^Aurelia^Rothomagum, Ritpeäj:, alia^que plurima;,dc quibus in particularibus delco ptionibus
Ulms. Lacubus non caret Gallia.Inier eos principis loci qui lâtiàis
Letnanuóplerifque Gallia; Lacos habitus,
equo cum peculiarem in hoc Volumine Tabuîam habeat, plura hicnon addam ,eo Lcdorem rcmittens.
v^rta ab Opido Arvernix Beffb miliaris par;e Mons eft, inqueco Lacus late fe extendens : tarn altus, vt fü-
oexiflinieturcarere. Nullain eum, quod quidem inaientium oculis parerepoteft, infiuit aqua. Si quis
■quid in eumproiiciar, Tonitrua dicitur moxauduurus, Fuigetra villi rus, Piuviam amp;Grandincm habiturus,
îiud procul inde Crypta cft, cuius os rotundum, vulgo
Cteux de Soulas: amp; Abyirus,cuius profundiias explo-
^ti nequit: amp; huic fi quis injecto lapide aurem admoveat, Mui mar percepturus auribus perhibetur ingens
\' rnirabilem ftrepimm, Tonitruo exremotioribus venienti locis non abfonum. Aeftivis menfibas eiii ni-
U iniiciatur, Strepitus tamen in Cavi.atibus intelligitur. Putantur ineffe Venti, inter fe quafi bdligeranics.
ttactmstX Avitaci,caizhz\\Ato noraen,Lacusin Arvcrniaapud Claromontem tara graphica eft apudSido-
lumlib I I Epift. 11 reiquc conveniens defcriptio, vt hodie primum ddineata videatur, qua dexter, quak-
^üs. De
Rtéhrefo Lacn legendus Pomponiiis MeU lib 11 cap. quo Gallia Narbonenfis depingicur: Plinius Ru- Yij^rmm

eniem nominat. Alfivn-^a^ßo^viTis Siraboni eft amp; Stephano, La:tatur eriam GalliaFluminibus, qu^e magna,
quae parva, innumeris. Nominat fimul Fluuios non paucos Aufbnius Eidyllio 111, vbi de àiofdla.
Nontibiß Liger ant^eret,mn{_yAxona fr dcepjnbsp;Et paullopofi,

^atronamn^GaUü^Belgijqne int erßta finer. TeBrunajeßpArmincertaDmentiaripas.,
Santonicö reßtmmnifleCarantonmxHu^nbsp;^^Ipiniquecolentßuuy ,duplicemqueper vrbem

, amp; auriferumfcßfonet Galhâ Tainefninbsp;meat, àextfjt Rodanm dat nomim ripd;

Inßmmque rmmper faxa rotantia latenbsp;7 e Stagnü egcearuleis, magnumque fonorn

Inmarepufpmeum^DominAtamenanteUoßelh Amnibm dquoreäitecQmmendaMfGHrismn^,
_nbsp;l^tmineadorato ,Tarheäimibit Aturnm.

^ rimü autë inter fluuios agmê duciît Sequana^Ligerlsßarma, Bodânm.Ç^ Seqmn^ Lat.^sjf^cöi/yst
^^\'Smôeùvùç
Sreph. Siban,Benjamino,Seyne vul. Oritur in xurgüdiec Duc.,in Alfeti Regione paulo âpii^ leuca
^^tf \' Septentrionë a Burgo,qui S.Sequano Sacer; ducb\'rivulis,quos inter Pagiiacent Bill^\'et Peri^iereXüüm-
\'sfedifquecumaUjSjtum Lutetia Pari fiorum, cui nobihffimam facir Infulam, Rotomagoque,
Mare Bii-
^nnicum vel Normannicum oftio fatis lato irrumpit. ^ftuarium ibi fads eft nauigantibus periculoiumj
^eoque ptDvide magnaque fblidtudine adeundum. Normannis vulgo vocatur
La Bare. Sequana enim
^areingreffus repente contra fiuviorum ceierorum naturam refluit, horrendo fbnitu afcendensad hafta\'
.^\'iS^^^î^isakitudinem. Inexpedatafbienthicnegligennbüs amp; incurioilsoriri difcrimina. CurrensSequa-

— (,vei vtm ai!)s L.OÜ1C1DUS menus, Aiylt;/)lt;f)amp;A£lt;Vgt;î^!
aputejusin Pago Velauno.- Locus vulgo
VontdeLetre. A mplior eft reliquis, vt merito Pater Gallic Flu.
^^^^umzudm:
aqua: Limpidiffimae. Fado inter varios Populos f Celtas ab A quiranis olim ex Strabonis
^tationedividebat ) prccuriu,exonerat fain Oceanum Occidentale,inter Nannetes amp; Pidones- oftio qua-
^or fereLeucas amplo, Pulvillis aliquot infefto,-interius ad duas cum femileucas Rupes funî ,quibus a Porr
\'^cognornen. ingentes amp;Navigiorum patientes exdpit Fluvios non paucos,
Elauer^ vulgo Allier-, Carim^
ünbsp;Vienne, Fiane
et Vignane-, CM. eduanam, hodienbsp;alios. Gmmna fèquitur,Cœ-

^ Gallos ab Aquitanis dif]ungens Srrab. lib. iVrarifwç î Ptol. ret^j^y^t .nbsp;Frontino : quod

y ^^en integrum hodieque retinet a capite ad Blaviam Caftrum, vbi fingua Romana incipit. Nam inde Ge^
^
^«É* ÔC Gironde dicimr. Cermnam etiam vocat Gulielmus Brito in fua Philippeide. Oritur ex Pyren^is,haud
procul opido, quod vulgo
Cadalup, Hic hodic perluftratis cum alijs, tum Tolofaet Burdigala, Mari fe rnifcet
qiiitanico, duarum fere Leucarum oftio;quod intraniibus occurrunt Scopuli, quibus ab Afellis cognomë.
^ P\'emtrionalior i^SMtis\'Bd^sîISljcrder^Ffel, Auftralior,.v«yirr-£/f/,Pharum vel pra;alcamfuftinens Turrim
^^^ourCordan. ExcipitnavigerosEluviosr^r/?//»,LofarnvulgojGallice LeTar: Egercium,YiàiQO-
hot?nbsp;Arvchiatibus amp;:Mötanis CzàuxQkOoldt,\\dcixmsinïculo L-Old,iIOoît-,Durammn^

^le la Doràogne, amp; alibi Dordonm, et alios. Vltimum Rod^m dedi locum- Fluvius hic Scriptoribus önibus
^^Vjrïcis quibus
S^^ctvèç, amp; Latinis notiffimus. In vniuerfum Gallisnuncupamr LcRofnc: fed indigenis Lo
dominant OppianusinHalieutidsLib.IV amp; philoftratusin Vitis Sophiftarum . Plinius ab
Tl?\' Rodiorum in illo tradu Colonia nomen impofitum fcribit. Oritur haud procul Danubij, Rent, Arol je
jj \'^\'^\'iotumque fontibus, prope montem, qui vulgo Lacum Lemannû apud Pagum Novam-Vil-

ferC colore permeat, amp;:ad Genevenfium opidûm egrefl\'us, rapido curfn
î^editerraneum erumpit;fcptem oftijs,vt fcribit Apollonius in Argonauticisj quinque vt Di^
boi/^^ ^nbsp;Artemidorus apud Sîrabonem, Plinius amp; A mmianus} duobus vt Polybius eodë Stra-

que ^nbsp;pluribus, vt prudenter fibiqiie, ne medaci} argui poffet, cavens Livius.- hodie quin-

\'^P^^ quot;quot;ï^^erant nominantquc AdcoU, Gras nSf^f.GrasdVrgon, Gras Pmlet,Gra^Gram, Gras d\'Enfer,

ï\'olvK quomm poftremum, quod verfus Maftialim fit, mffâkotimrnnbsp;Plinius, MaJJaliotuum

^^^^^ quodsi Gradm Marcdlino amp; Antoninoj a quo ceteris etiam Oftijs Gradus
ft ExcipitRodanus Arva^n^ArmmhoàicSaone vdSone-,rfarm hodkIfere^Drunam, quihod e

Sedhîçc defluminibusinprœfentia fufficiant. Oceanm Biu
^^nbsp;Anglia?, opponitur eam pulfat, vt et ab Occafu, vri fupra diximus. A MeddicAT.«-

\'nbsp;Cum ad hoc, tum ad illum finus Gallijs funt infignes. Ad Oceanum cft cumpumis ille,

Ecenbsp;qui

nêmma

-ocr page 203-

13 Snbsp;Gallia«

qui L^^qmtmims Ktûnco ScsXi^sXarhellkm ^wlt;?«elcgantiflîm€apud Lucanum vocatur.Sinus etiamad idcrn
Mare funr non ignobiks, in quorum intimis receflibus locara videmus,opida,DiepamjConfl;antiam,amp; aîia.
Ad mare Medirerraneum
GalikmiycckccTiMg) Sinus eft dupkx, Maior amp; Minor. Maior ea Mediterranei pars
appellatur, vbi fein illud effunditRodanus.z^;^j;///^G\'4///m M. PorcioCatoni;^^^nbsp;t^ox^v Liuio,

luftino alijs. Af/wrapudSîrabo.fcribjturad Promontorium Montis Pyrena-i, quod c^/^/ö^z//»«? dicitur.
Hic
Salßs vocatur Mc\\x.Gamhlacitanum etiam finumponit ad Galliam Narbonenfem Antoninus. Portus,
Fûrtfênbsp;^^ hodie, de quibus pkne Lucas Aurigarius Charta V amp; quatuor fcqucntibus, dc olim habuit Gallia cekbcr-

rimos.Principem obtinent locum Staiiocanus, Vindana^Briuateî amp; alij quidam Veteribus nominati. Qm Stali-
ocanm
Ptokmœo,alijsPaul de Lyon in Britannia exiftimatur,/?^?/^» alijs,quibus vt fubfcribam,facit,quod po-
fteïior priore multo fit fidior amp;cönodic r, quamuiscnim oppcfitâ habeat Infulam^cui cognomen vulgo
Pas, facikm tamen Óc tiitum feptemque altum hodie vlnas, vrrimque prabet Nauibus ingreflum. Priori, mi-
nax obiacet Taurus( Infula eft, vulgo
Le Tameau)lt;\\\\x\\ciici\\m^oü.i2iS habet ru pes iimumcras amp; latentes amp; im-
minentes; a quibus m^num Nautis male prouidis creari lokt periculum. Haud procul inde in eadem Bri-
tannia verfus Meridiem poft flexum Promontorij Gobai,r/W^»40Ccurit Portus.l^V\'/^/i\'^\'if hodic, vel
Conqu^ßy
louio mak5rf/?. AdkribithincB^iiifarjjv Portum Prokmaus, Nomen hodie fere retinet, Breß. Sequitur
apud eundem
iirtzm^ Portus: Luffèn vel Luxon hodie Hinc Samonum,foxim Ptoi.fcribitur, hodie ia Rocheäe,^i
Montes. arbitratur Villanouànus. Succédant Monesamp;Silua. Qupd ad montes, Gallia alijs,quam alijs , iociseft
montofior. Eminent hic Delphinatus,Prouincia, Sabaudia, amp;Burgundia. Andegau en fis Agerfiios etiam
habet Montes, quiin Britannorum Pictonumquefincilatefeinfinuant. Montes Gallia cum primis cele-
brant Veteres Scriptores
Cebennam, Vegefmm, luram. Cebenna Mons eft, qui, vt Cafar fcribit, Aruernos {ced^
d\'Juuergne]ib \\AQ\\m]s{ceulxdeFiuaretz) (Xiikm^iin.Gehemaw V\\m-ßebennas,
Lucanus amp;Auiöniusnominant|
Geber^nicosMch. Vera genuinaquefcriptura eft,vr ScaEger fuisad Merulam litcris monèt, Cebennä per C.Di-
^ ci enim hodie
CMontaignes de Cehenes 6c Ceuenesivt redius Kifjufj^mi Ptolemao amp; Strabo ni,nbsp;Latinis qni-

bufdamdicantur. Cebenne Vineto,Nozoreno,Villanouano Montaignesd\'Auuergnes nominantur. Horum Mo-
tium parshodier^iw^, tefte Gulielmo Budaolib.i v de Afle,qui Lugdunum euntibus eft fuperandus. In ver-
tice fedes vifitur Petra incifa, cui Mercatores impoiuint eos , qui Mercatum Lugdunenfem numquamfre-
quentarunt.
Yu[^oLaCheredelaJ^eritévoc3.tm\'. Iurare namquecoguntur veritatem , Lugduni fuerint vn-
lt;quam, nec nc; eoque nomine nonnihil,quo Genio Sinuil indulgeant, polliceri.
Fogefm Gallia MonsCafa-
ri lib.de bello Gallico / v, Lucano lib./ Plin., ôi alijs.
Focetus vel Focetiuszoim^xc dicitur apud Taciturn hb.
Hiftoria. Öc alibi, vt iam ab doäis viris notatum. Alpium nomine à Strabone dekribitur lib.iv.Hodie
Mont
^/^/kftitÄ, alijsquenomenclaturisindigetatur. SepratBurgundiam AlfatiamqueabLotharingia . Prcuo-
mitMofam,vteriamteftaturCafar, ôcinfinitos ahos fluuios, quorum plerique Rhenum petunt. Pars vn-
de Mofella profluit irrrf^;^^rappellamr; quod habere fe tradit Ortelius ex Libello M S. Magni Gruberi in quo
Rhenum defcribit:addens,Traaum hunc Gallice,
^ Auff der Stay nunox^Sin in Chorographica Lo-
tharingiaTabula, iuflu amp; impenfis Ducis ab loanne\'Scyllio accurate deiineata; nihilqueibi , eodem ScylHo
tefte,prater Afarum herbam prouenire. Gignit Vogefus in Valle Leberia Argentum purum; fed,
vt notât
Munfterus, non ita multum.
Iura Gallia dicam Mons,an Germania? Olim ferc totus Galliaj quum Hel-
vetia Belgica adcenfcretur: Hodie magna etiam parte Germania. Initium dus ftatuifolet in finibus Bafili^-
fium, iuxta Rhenum, é regione VValdzhuti. Altus eft, muhifque amp; ingentibus fubnixus faxis. Meminc-
runt eius Cafar,Plinius,alij .Ptolçmao
wpaas-og eft:Straboni la^àfioç amp;c Aeuo noftro Accoiis Incoliflt;lgt;
pro ratione Locorumahjs atque alijs vocatur nominibus. Haud procul Arce Hafburgenfi prope Burgin*
(Opidulum eft fic didum Idiomate Germanico a Ponte, qui hic fuper Arolàmex vno Arcu
) Bützberg auditj^
Pago
Botzm, qui cum multis alijs Pedi Montisadlocatus.Hanc Iura portionem Focetum vel Fücetiumcamp;Cot\'
nehj Taciticenfent Munfterus, Schudus, Lazius, amp;alij,Ortelius tamen apud Taciturn Fogefum, de quo ante,
legendum-eftTc minime du bitat. Eft eadem hac Montis parte Vallis ingens cui nomen
Frickihal,2i Pago ccgno*
mine. Occurrunt amp; alia hic ibi Valles, vt obiter hoc dicam.
Laufen- thai, amp; S. Imerf thai, amp; fimiles: quaruöi
tamen nulla Montem per tranfuerfum pénétrât. Vbicumquc volue ris traijcere, opus eft alta fcanfione.In-
ter Ararim porro amp; Earlpurgum hic mons appellatur
Schaffmat, quod LatinisOuinum fbnat Pratum. Inter o-
pidum
olten amp; Humburgenfem Prafeduram dicitur lijder-Hauw enBein^Inferiorfeelus Laf is: Per Saxaenim fa-
dum eft iter. InterWalnburgum
amp;i.l^z\\{^z\\\\mm.ober\'Hauwenßein\\oc2tm,SuperiorfiälusLapisi vbicurruso-
nufti grandibus funibus per Montis decliuitatem demittuntut. Occafum verfus procedendo
Waßer-fal ti^i^\'
Q\\i^2xm,iàcù.Aqt4aruina. Vlterius eundo/»^^^;? ab Sabaudis prifco fere nomine, appellatur. Brachium quo^
fe extendit Bafikamverfus, vno ab Vrbe\'milliario, iuxta Byrfam fluuium, ÄUw dicitur ; crefdtque noi»
parum in altitudine amp; afperitate quoufque Delfpcrgum veneris, vbi rurfus in planiciem diducitur. Vlterius»
verfus
Bellde Monafterium Gallicum procedendo, rurfum crefcit, at deinde iterum evanefdt fpatio vnius niil*
liarij : hinc iterum faxofum horrendumque Montis iugum ab Oriente in Occafum cxtenditur j quod perüi-
um feciffe fcribitur lulius Cafar perforate in porta formam faxo. Portam hanc nominantalij
Pierreport^Petr^^
portam;alij Pierre-pertus,Petrampertufam. Dcfcriptam vcreaccuratequcab Sebaftiano Munftero, Merula, qquot;*
eam aliquando tranfgreffus, teftatur. Infcriptionem fupra Portam fatis daram idem deprehendit, niû qiio^
primae vocis litterae reliquis magis fint extrita.-

N.::::. ANGVSTI VIA DVCTA PER ARDVA MONTIS
TECIT ITER PETRAM SCINDENS IN MARGINE FONTIS

.................W

-ocr page 204-

GALLIA.nbsp;in

pitnbsp;intelligit Pocta Byrfam amnem , qui ibi ex Petra magna Aquaram vi mim-

dt\' ^înra verfus Libonotüm inter Helvetios Sabaudofque, quos ad Vulturnum refpi-
\' ^^nrgundos, quos ad Cautum relinquit (vndeamp; apud Cœfarem lib. i. duobus locis Iura Sequà-
sab Helvetijs diuidit) fecus varios Lacus, quorum prçcipuus Lemannusjvbi longe latequcc^ft%f.y. cUudij
_^uncupatus ad Rodanum tandem terminatur. Dealijs, qui ad Gallias etiam nonnihil fpedant, de fyrtn^to,

Defcriptione Hifpania£:deque Alpibus diireram,vbi Italiam percurrendum mihi erit. Siius Silud^
a ijs funt trequentes, non tamen, vt alijs in regionibus, magnœ,nOn denfa,non itâ dumis horridia. Apud
enomannos varia funt.
Les lor eft s deFerfay, Longotdney, Perß, Silk, Chafmy,\'L^fidain:^CM:aim,Conci(e:2,^\\.\\à Bri-
^^nnos lnfcnot
^,deEoBbla)ic,deTori4m,deGuier€he:2i^uà Pi donas, LesForeßsde^oulien, tgt;ym, Broße,Ligne,^
ia£--apud BiturigesÄ/»^ Roberti cum alijs vifitur.\'apudAndegauos,Zö«rjfS/é\' amp; CMarßnTurnus Bononicnlium
^ger vna quafi obfeffus eft Silua, cuius partes,
nbsp;Celles ^Hardebt, miles,Höurßn. Apud Vero-

^^ anduos haud procul Perona Nemora ilinr Recoigne amp; Bouhamh^wà Picardos Boi^ de Baineße Bemâieu,de la Fe~
dlTv^^*^quot;^\'
Nec fuis caret Siluis LotharingiajJr^mlt;?i,W4iif, Lebanhois, BoisdedMondon,deHeyde,deS.B.mft,
prar ^^^^^ ^ortaigne, Doßy^e.ln Burgundijs mulra funt filuula,quarum nunc non occurrunt nomina. Alias
idenbsp;t^rif^fi??/?^,hodiepotiflima_parte eft in Inferiore
Germania,

oque ibi defcribenda. Ga,7icam vocat ClaQdianus:amp; Siluam Gallixmaximam Cafar lib vi. de bello Gaîîico,
ftia ^ R ^^^^ ^^ Gallia Belgica. Gallos vero admodum deditos Religioni, atq^ inter priraos fuilTe qui Chri-
Scri ^^^ ^^^\'gipnem amplexi fint, amp; femper pra reliquis eam feruauerint amp; coluerint,non folum V cterum
Operaf uhlica,
bib ^^^^ Monimenta : Sed ctiam magnifica Templa, aliaqne.Religioni loca Deftinatateftantur, qua in vr-
tur-quot;^\' ^^^^^ vbique magno numero confpiciuntur. Gerte in vna Vrbc Parifienfi Ixix vniuerfim numerä-
•nuereaauguftiftimum,
CathedraleD.Fir^inis ; quod isdi? ab PhilippoAugufto anno cid cxci

funda-

dentis

Um r\' ^^^^^ ^lt;iificaticoeptumanno c i d ccIv11, D. Ludouico rcgnantc j ex Gallia Miraculis pracipu-
d^-nbsp;cxxfuftinetur. Longitudo Paftiium dxxiv; Latiiudo LX : altitudo G. Chorus Lapi-

thK^^^^ \'nbsp;VeteriNouoqucTcftamento inlcalptis. In Ambitu habet Sacella xlv, ferrcis Cla-

Vniuerfim PortaXI. In Fronte tres bif(S-e,ftatuisxxviii Regum infignes. Ad latera Tur-
g-nbsp;fcti Moles verius Campanaria, alritudine xxx.i v Cubitorü.Campana Maxima,cui ab Maria Vir-

efle^nbsp;viginti Viros flagitat pulfandaj Sonitus fereno coelo per fcptem Leucas auditur . Infinitum

pia qu^ hic amp; ali js in locis vifuntur,defcr^
fpic • ^ \' Nofocomia, Ptochodochia, amp;Orphanotrophia. Qmd verodicamde Ardbus, quiddecon-
pj.-^^nbsp;Qmd de Magnatum amp; Equitum adibus pukhcrrimis? Quid de alijs tam publicis qua

omnï^\'^^^^^\'\'^\' ^^ ^^^ tacere malo quam parum dicere. Academia a Mercatore enumerantur. Ex hisnbsp;.

ex multis EquisTroianis,innumcridoaiViri,Theologi,Iurifconfulti, Medici, Ali;
lonbsp;vno dudu enumcrare fi conarer, maximum mihi quidem conciliarem laborem, Lcduris ve-

^dmm. Nobilitas fane Gallicafqua frequentiftima cft) hodic tam pertinad diligentia, vt hoc vniuerfim celehrt$
^^am, tamque adfiduolaborcMdiorum Lifterarum Studig perfequitur, adeoque in omni Difciplinarum\'^^^^\'
famT^^quot;^ genere excellit,vt nufquam terrarum magis.Videre ibi cft fummo loco natos iliuftnbufque ortos
leinnbsp;inharere Chartis, amp; nunquam non Mufarum Sacris opcrari. Suntquide quacumq;

^^ ttjedium prolata expeditiftime poffunt, methodo admiranda, ex tempore amp; abfque vlla prameditatio-
non fine audientium ftupore diflèrere. Bibliotheca in hoc Regno varia, cum priinis
«Ünbsp;Scpriuatasprateream optimisrariftimifquecum cditis,

tefta ^\'^^quot;Ptis refcrtas libris. Ad Mores venio. Gallosacutos Ingenio,amp; ab Dodrina minimealienos eße, tjugres.
antur Dio^joi-üs amp;Strabo. Commendat illorum in bonis littcris ftudia non vno in loco Symmachus

ÄfÄ Vnbsp;origmumlib.ii,apud CharifiumSofipatrum; PleraqueGallia;incimt,dmsre^inditHricßf

amnbsp;remmtlttaremé-argutenbsp;Gallos inter alias sentes Eloquentie doä«.

•«n reportag-ç. Et hinc luuenalis:nbsp;amp;nbsp;^ ^ o

Inbsp;CalliaCaupàtcos dûcuit famndâBritanmso

Strabf^î)quot;quot;^ fimplex, nullaque deuindum maligniiate( egregia hac Veterum Gallomm laus ) tribuit illis
\'iibüs \'^^^quot;quot;ciat de ijs oculatus Teftis lulianus, Quod adulari nefdant; fed libère ac fimplidter cum om-
6c Vinbsp;iureviuere.Venerem Nuptiarum Deam amp; Bacchum Içtiûadatorem Coniugi) Prolifquc,

îi ^nantum cuique libeat,potandi gratia tantum nouifîe. Quae his alijfque talibus aduorlantia nonnul-
^^det 1nbsp;^ tamquam ab mahgna mente manuque profeda,funt exaudienda. Nam quis no

^^tie\' a vetemm Scriptorum de Gallorum Indole Monimentis, fadaquecum Genio, qui ijfdem hodi-
^oli/nbsp;eflè quod tradit Scruius, Gallos pigrioris efle ingenij ; quod lulius Firmicus,

tibn ^ ^ luhanus, quafi fiii oblitus,ftupidos, amp; ruftidtatem amantcsjquod Polybius, Dodrina amp; Ar-
ÎÇqu uquot;^nbsp;Diodoro, Athçnao amp; Clemente Alexandrino, infidos efle, crapu-

PeVnbsp;«ieditosjpuod Liuius Polybiufque,molles efle amp; effbeminatos|quod Mda, Auri auidos, Su,

thonbsp;quod Solinus,vaniloquos5quod denique pecunia infatiabiles efle, Plutarchus in Pyr»

iib.jnbsp;nihilominus multa Gallis inftillata ahorum populomm commerdo. S^^wtf Galles,m Florus

^it eiiquot;^nbsp;agufft. Auidos lurgiorum docet Ammianus lib.xv. Reprehen-

mui^ Fgt;iodorusin Gallis quandam Lingua intemperantiam,Sermone notans cos vti breui ôc fubobfcu-
^ nace^^ ex ami^dubia loqui,plurima ad iadantiam in fuam laudem dicere , amp; ad ceterorum Contcmtum :
eselTcaG Dctradores , opinoc^equc inflates . lactantia illa abStrabone etiam eft animaduerfa,

ijnbsp;Atqué

-ocr page 205-

134nbsp;Calîia.

Atqucca Galîîca Oflcntatîonbsp;ab Carfare lib. v/nominatur, êctnultis rdiqüorum librorum exemplis

adprobamr. Talis eft libro i. Helueti) Diuiconis elario, dum Hductiorum virmtem oxtoilit, Romäiise Ô2-
dis menjoriam obi^it, Cîçfaremquemi-nitando, admonet, ne committal, vt is locus, vbi P^omani conftiti^quot;
feiir,ex calarnitate Populi Romani internecione ex-crcitus nomen caperet aut memoria proderet.Sic Vercin-
getorix in concione jadatfevnum Coniilium totius Galliaelïccturum,cuiusconfenfui ne Orbis quidem ter-
rarum poflit obfiftere. Q^d ad Veterum GallorumRcli^ionem, Cultumquein Rebus Sacris feruarifoH-
tum, flocci fadenduseft M. Tullius oratione pro m. Fontdo fcri tos,
\'Gai/os minime\'väa Keligionewouen.hsx-
diendus potius Liuius; qui, etfi in ceteris fatis huicgenti mio^w^negligent-em tamen hau dquaqmm Ecligionis ad-
firmatj amp; Cafar lib. yï i belli Gall, cui penitus cognita hec natio,dicit eam
admodum deditam Etligionibus. Ma-
xime autem Mercuriumcoluerunt,eode Ca;faretefte.-Celtas/tf^^?;??coîuifîè atteftaturAiax.Tyrius,cuius fignii
altifll ma Q^rcus.
Dianam templum habuifle apud Maflilienfes, Strabo teftis eft : amp; apud Gallo-Grœcos Dia-
mmcnltâm,
Polyanuslib. vi ï i amp; Plutarchus commémorant. Eßm üue Hefum^T^utatem Ô^Tsranem Dcos,
habuifle Gallos, Ladantius, Lucanus amp; Minutius Felix referunf. fed Martern, Mermrium, louem, hos plerique
dodi interpretantur.5^\'/^»^^Gallorum Dcuseft apud Aufonium.,qui BgAVapud Herodianum in Ma.ximinis;
idemfortean cumTr?»/?^Tertullianiin Apologetico,quigradsalijfque Apollo, putaturfuifie.Colebatur amp;
apud Gallos
Abel/io:àt quo monimenta extare notât in Conuenis Nouempopulani^ Vir Nobihfl^ lofephus
Scaligerad Aufon.lib./.cap. ?x. ÄV^w/f»?etiamC^»2^quot;nominecoiuifle Gallos,audorcft Luda. in Hercule
Gallico. Galli autem Veteres Deosfuos in dextram conuerfi adorabant,Athenaofcriben te. Diis Homici-
dio alijsque rebusfacrificabanr, Martiimprimis,tefte Ceiare.Nullum autem Gallis Veteribus Sacrifidume-
rat fine Dm^sfiî,inquit Diodorus.Fuerunt hi olim apud Gdlos clarifacerdotes ficut amp; Baräißcquib^ Lucanus-

Fos quoque qui fort es animas, belloqueferem,ptM
\' £, rudibm in longum vat es dimittitu mum,
Plurima fecurifudijlts cÀrmina Bardi.
Et vos Barbaricosritus, moremquejiniflrum
Saerorum Druida positü refetiflis ab armis.
Solis noffe Deos, ^ccelinuminavobts
K^utfohs nefcire d4.tum. tremor
a altaremotis

Jncolitis lucis: vohs aut\'ioribm, vmbrd
l^n tacita-s
Erebi fedes, ditifqueprofundi
Pdllida regnApetunt\'. regit tdemßiritm artm
Orbe alio-. longät{ canitis (icogrmd) vitamp;
iMors media cH^
——\' Inde ruendi

Inferrumm^nsprona viris, anim^tqut cafa€€S
Mortis ér igmvumeßrediturä: pareere vtta-.
Atque h^cde moribus Gallorum in Sacris.-nuncdc corundem ritibusm prophanis paucafiibijdamus.Gaîquot;-
ÎOS ad Concilium armatos venire folitos, teftatur Liuius.Scribit Strabo id in Gallorum Condhjs vfitatum
life, fi quis orantem inierpdlaret,prog!cdiens Miniftcr publicusdiftridogladio, adicdifque min^s, filentium
imperabatj quod fi non adquiefccrct, idem iterum terticquefaciebat: denique de fago Intcrpdlatoris tantum
amputabar, vt reliquum inutile reddeieiur.
Gallortmfubita ^ repemina Consilia-. (inquit Gafar) inComiliß^^\'
piendis mobiles, amp; nouisplerumque^ rebusfiudent.
Notât idem Caiar, Gallos, vbi maior atque inluftrior res in-
cideret, eam damore per Agros Regiondquc mira cderitate fignificaie fohtosj hinc alios ddnde excipere, amp;

^oà€mQmoim\\c,abPxoribusDotisnormneacccperim,tantas€xfuàhonts

huim omnis Pecunixcmiunciim rat io habetur, ßuöiusquc^ feruantur.Fterecrumvitafuperarit, ad eum pan vtriufqtt^^
€umfructibusßperiorum temporumperuenit. Firiin Fxer€s,fa vti in Liberos, Fita T^cißueJhabem Potefiatem.
Gallorum mulieres fpecioiàs, magnitudine amp; robore Viris fimiles,fadt Diodorus; fcecundas amp; bonaseduc«-
trkes; fiue vt Strabo.pariendo educandoque feUces.Fuit amp; Gallis vfiiata more reliquarum Gentium SeruiiüS.
Pleriqu^, ait Caef lib. v / ,quum aut £re aliem, aut mâgnitudine^Tribmorum, autiniuriafmmierumprcmuntur.ß^\'
p^inßeruimtemdicant Tiobilibm, in hos eadem omninoÇunt iura, qua Dominis inSerms.
Tradabantur tamen hquot;-
manius liberaliufque, quam apud Romanos. Domini namque Galh fuos obaratos,atque,vt
Cafar vcce Gal-
hcaappellat,
lt;^mbaamp;os,honoxis quodam Icco cii cunrfe habebant, eorum que ope rain bellis vtebantur.Fi^i-
ha por ro in vfii habebant, Diodoro tefte, denfa ac Floribus diftinda. Cœnabant fedendo om nes non in IC\'
dibus, ledin iolo,fuper ftratis Lupoium aut Canum Pcllibus(in Toris apudStrabonemjMiniftrabant eisPn-
cn luniores,atate tenera. Iuxta eos Ignes fiebant,ijfq;adpofiia üifcbantur 011œ,amp;
Verua Garnibus pknajnia-
xime fuilhs, tam recentibus quam falitisî fed amp; omnisgeneris Carnibus: plerumque vero Cibus
cratcum t^*
de, vt fcribit Strabo Audiamushic Athenäum ex Pofidonio/icfeieLatineSonantem Celtafœnofubfraa
Libationt^proptnantfiper itgnns menßsparum exßamtbus. Panis^- ispaucmiFancm
hunc Fermente kuiorem ^os

VeBim,

— . . jnbsp;^ - . ^nbsp;,nbsp;~nbsp;.........é\'cosctmfale, ^—

Cymtno (quod ettampotiom tnijcmm) ajjos. Et paull o poft : Locupletes vinum bihunt ex It dia petitum vel M^üe^
fiumregione,éidr^mum,int€rdumJqu^pauMumapndentes.
Hadenusille. Sedamp;ex fruge madida Potum
Ébrietatemfedftè, Plin. eft audor lib.xxii. cap vit. ExHordeoPotum,quem iT^/wappdlabantfedfléi ^
ahum ex aqua, in qua fauum Meilis lauerint, Diodorus tradit. Quod ad Veftitum , ^^^jferebant, notantc
Strab.. eaque denk ex Lana texebant, Lanai vocantes. Huiufmodi Saga fcribit Plin lib.v 111. cap. xlv/// ^^^
fó^diuidere Gallos inftituifie. Q^ pli.
ScutuU, Diodoro funt srAij^ö;^. Per qu£ nihil aliud illi intelligunr,

Isobihfllmo Viro lolephoSca]igeronotante,quamquas GaHihodk vocant qmCiLauraPgi^s, ab

Launtoho,quodhabetRhombifiguram.nbsp;pörrofquaeqnod Gallorum efrent,Tegm en barbar urn Taci-

tojvtebanturGallidrcuni W/^wvdX^w.LocoTumcarumapudStrab^^ Veftem habent Galli Fifii-
lem manicatam vfque ad pudenda amp; nates demifiam. Manet hodieque forma in ifto Veftis geneie, quod no-
bis vulgo P^/Z^/r^dvd con trade
Palt-rock. Annulisdidtvtiindigitis,nihildiftineucnsDiodoruS| in media
tantum, Plin, natur.hift. iib.xxx///cap. /. Sed de his fatis, ad fpedalioraGalliaramperc^o.

-ocr page 206-

britannia. normandia, ^^

BEAVS SE, POICTOV,BERRY.

Grelle cuiusprimipalà hem Chaßem Andren i/sS: 4S 22.
^LePalsdcGuteL
Inferior ha-jBaignon.
bet dominia.\'\\Montfort.

ivametais 17 J2.
^ Rohan viconté ij
j y. j^t.
^Paü de Ygt;rieuxnbsp;Lamhalle
// s4\' 4S 21.

\\Tugon 28d-. 4822.nbsp;S. Malo.

Superior i^^/Plerel.nbsp;Iccelin

juaßnt ^Pontigny.nbsp;Redon.

\\SJulian de Vomnt es ^nbsp;Renes.nbsp;_

K^ußeuy.nbsp;Clißon fub quo comprehenduntw. Pais ds Rhez^.

ClißonoiSj tjrChamaußy.
. ^ ^nbsp;Status Ecdefiaftieus Britannia,

jßy .^^cniepifcopus Bolenßsin Bol. Hos fubfe habet Epifcopos: Nannetenßml^ntes, Venetenßm Vanne\',,Rriocenfem S.
^P^n his tribus Gâlliceamp;\'Sgt;ritanmcè loquuntur.

jj 23: 22. LeonenßmS. PoldeLeon, TrecorenfemTreguir. Tn quibus Britannica
^wn Imgua^ quam vocant Litton ^ritonant in vß eH,quam veter em Troianerum lïnguam effeputant,
^^ Malo, ^ Rcdonenßm Renes.In his, ac DoknfiGallicetamum loquuntur.

(\\^lencon.
\'Ducesnbsp;3ç\\4p so.

^Longueuille.

f Eu partim, nampars in Framèa eß.
Harcourt.
Eureux.

fSuperiorOT CoTmits\\Tan€aruille2tnbsp;22,

I qmßintnbsp;1 tJMaulemer.

Mortain S4\'48 3p.
[Montgommery.

^nbsp;V u lx dimidia parte in qua eß Gifors villa capitals, Comit,

é\' Bailinge22 s9\'-47^\'
(^ßaronia. L\'Aigle21 so- 4^ 47-
PaisdeCaux22
(PaüdedeBeßmio 20:4.9 d.
J Confiantin^ Metrop. Confiance^
\\Jin(cnotin quaßnt. quot;^Houiuet.

/ Royaume de Tuetot 21 si\'-49

^ Le Vaulx deVire.nbsp;^

.nbsp;StatusEcclcfiafticusNorniandia

f^^^^^^^^iko^mRhothomagenßsRoan, cuifubpjnt Eptfc. SagienßsSees211 d:4S^.ConHancitnfis ConBance^LemdT .
^^^^ßeuxao 10147â^. K.A^rimenßs^Aura,nches,^aiocenßs^aieux,EhroictnßsEureux.

(^Comit .Breux,
^Q\\\\zmén,CharmsBuc.etComit.inquofmtlt;
Knbsp;SComit. xji/tonfürt.

Hzxûtc^eaufe JAnïonBtte.amp;fubilloLMaineComit.

in qua funt )nbsp;(PercheGmetcuif£sprincipaleoppidum1S[ogentkRotrou-\'.

(j^cïchtComit. inqMoy
.
„SEnbsp;^ Haulte Perche in quo Mort aigne oppidum principale.

efi ■^^zamp;.inquafùnt:Paùd\'Orleam,S0logneamp;,Lorris23 2^:47 sd.

( Qomit. fub qm Bumts Comit. cmuspr^cipmcppidum Camp;fleandun, é Corn.
MoyenneJeTonmire.
fein quaßtm jYendoßne comit.

(^TouraineBucgt;

,.nbsp;Status Ecclefiafticus in Beauffc.

^ jp^\'^Pjic. Turonensu-.Tours habet fub fe cenomannenfemi Le Mans, amp; AndegiuenfimiAngiers.

\'^Q^^V^^carnetensùchartres^beBSenonensitncarnpania,é\'itemi^0reiia^^
^i^TOV amp; BERRY pecaliaribmtabulà latimdecUrabunt ur.

Hdcpro magna parte collect ex Itinerario Gallico intitulato La guide des chemim de Er âme.
Médius Meridianus 19:0.quot; reliqui ad hunc inclinantur ratione 46 40. amp; 49 o. Paralkloruns.

Britannia:, Normanma^Belsia.
-R^r^iVM-^, vulgo Bretaigne, nomen, jura, leges, incolas à Britannis, quos nunc Anglos
® dicimus fortita eft, qui fedibus ab Saxonibus pulfi in ea confederunt, Vortigerno regnau-^^J^
1
te,à quo evocati ad defen fionem ad verlus Scotos fuerant. Fieri etiam poteft vc ante id tê-

M

ßnbsp;J,nbsp;■ • —\'nbsp;•• —^ _ — —------—---

pus in hac Gallic parte Britannorum fuerint coionia, qua tuncaudeexftilibus Britanis,
|8\\ quam vim domi pafti fuerant, Aremoricis (nam hi quondam infederunt hac loea) intu.^
\'^f^ krunt. Scaliger in vrbibusî
Vkit lt;^remoricas animofa Britannia gentes^

Et dedit impoßto nomïnaprißa ißgo.

^^ITÂNNÎA

Mmiuorneur-
Binan.
{JHcdeßroit,
S.Aulhintg d: 4S
0.
Tiam Ci.

^ORMANDIA

^EAVS

-ocr page 207-

^^ùs àicituT

i

imimrliriin-rr

y

Jl r

IV \'3

rNV:

li

W

\\ertm0n,

^^^ COTWJoff«- yinbsp;tf r^ \\ rfKÇc^ ^

\'Èsj-umofsi-

af»

c«quot;

\'17tj é^-^^

: Lcsjumùts ; - ^

47

^hirmnKjoei^
injisla.

O

i j! -•-•.■H. ;..-.

i \'i f! r4iC qjjr: iT/J rm

hl

-ocr page 208-

Vnde amp; olim i^rmoricaMi appellata : prxdpuè qua ad Marc vergif, vbi nunc inferior cft Britannia.
i^r-rnor^mm vereribus Britannis nihil aliud,tefteCamdeno. Ad Orienten^
Normannos habet, Cenomanosamp; Andegaveniesconfinales; ad Meridiem Piäones: reliqua latera claudk
Mare Britannicum. In altum
vltra reliquasProvinciascmnesprocurrit,Peninfulse inftar, vndcnon incö-
cinnè
CornuGMs dicitur; foleœ ferrex fpecicm referre dicitur, cuius exterior pars lubrotundaMare: interior
vero concava, refpicit Mediterranea.Longitudo eius fex dierum eft itineris, trium autem latitudo. Regio
eft amœniftima amp; fertiliftîma. Pratis abundat amp; Erycetis, ex quibus gratum Pecori PabulumVcnasha«
betargenri, ferri, plumbi. Britänni autem in tantam repente potentiam cxcreverunt, vtGothisquo min*
Galliam totam occuparent obftaculo fuerint. Certè Riothimus iftorum Rex, x 11 milliaBritannorum
contra Gothos in auxilium RomanorUm eduxit, vtauthor eft lornandes. Pralio quoque adverfus Attilam
interfuifte teftis eft Callimachus. Eft amp; illud graue argumentum Britannomm potentie, quod Reges Gal-
lia totam hanc oram de qua liiperanda defperabant, Normannis, vtpote bello magis adfuetis, olim vincen-

damdepopulandamqueconcefterint. Neccaiuitconfiliumeventu:NoricoenimenfeBritannicacontufaeft: •

feiocia. Paruit igitur Normannis qua antea Regi GaUiç paruerat. Poftea proprios habuit Duces. Vltimus
eorum fuit Frandfcus ; qui anno M. C C C C x C. vitafundus, vnicam filiam Britanniaharedem rehquit.
Eiac Maximiliano Archiduci Auftria Romanorü Regidefponfa,
quum per Franciam deducendaeftet,rapta
cft à Carolo oâavo, qui eam fibi matrimonio coniunxit. Ex eo Britannia Franda adnexafuit. Eahodic
duplex eft. Ä^mlt;?ramp;/;?/^r/quot;lt;?r, niaLigcrividnior,hac Anglia ,diciturque alio nomine
Ripievßs. Superio-
ris Metropolis cft
Frhs \'HanneticaT^mtes, Ptolemao kMmvov Namietum, vt cenfct lofephus Scaliger,
Cognatus amp; alij . Sedcs fuit olim Britannia Ducum; Comitatus habens titulum, Dudfque Primogcnito ad-
fcribi folita: ad Ligerim duofque alios fluuiolos lita,loco peropportuno, haud proatl mari,Epifcopalisftatio,
vt amp; quatuor quse fcquuntur .
frhs Redonica,, vernaculè Rems. Kov^dn Redamm Ptolemao: Condate, Anto-
nino.
Doium, Opidum nunc, olim Arx: vulgoDö/velDW. FammBriocenfe, vulgo^, Brieu, o^ïà\\xm no
ignobile. Rupes ibi excelfa tutam prabet navibus flationem : in ea arx vrbi protegcndaexdtata.
FanumSan-
mMachhv§,\\cm2im\\hS. C^laio. Dtóopidum pulchritudinis cximia, indelicijs aliquando Britannia
Ducibus. Sunt amp; Britannia Superioris alia opida
Rieulx, ChaHeau-briant, Lamhallum, Vitray, Iugon,S.K^uU
bin du Cormier : Mont-contour, fier el, locelin, Ualeßroit, Pontigni, S. Julian, Encenis.
In inferiore vrbcs amp; opida
cddonoi\'k\'renctiah.QdizVanms.s. Fmli Famm, S.FmldeLeon. TricorienfiOpidum, M\\x\\^oTriguier. Blahid
mmcBlavet. Morlaye ,Jgt;mmpelray,Conquerneaux, ^mpercorentin, S. Regnaut des bois:
amp;alia. FluminaBri-
tannia funt
Ligerü, Raufa, Ella amp; alia. Mare com merd j s aptiffimu m cft : vnde Sal extrahunt adcola, quod ab
Soleinduratum Conregionalibusvendunt. Prater autem fjperiores vrbes amp; oppida, commodiffimos etia
Portus prçftant
BreU, lt;^ncrayum, Hdnebontum, Pontfecrot, vbi magna Oftrearum copia legitur. Incola non
omneseadem animi alacritate, non omnes eadem comitate : plerique tamen cautilucriquccupidi: gravifFi-

ma negotia ad poculatradarefoliti.nbsp;.nbsp;. ,. ,.

normannia fic dida à Populis Septem trionalibus, Nort enim, Idiomate Germanico, Septemtrtonahs Orbts ter^
rarumpla^a: Man, Vir: Normannia,
TerraFranda: viris eoab Septemtrionali ora vd Ardoo orbeex Dama
Norvesiaque profedis adhabitandum data. Nota funt
Normannorum m Germamam GalUamquc cxcurfio,
nes.
Normanmamxcm^à OcddentemCrenonefluuio à Britannia fecermtur, à Septemtrione Oceano ter-
minatur, à Meridie Cenomannis: ad Orientem vero habet Frandam propne didam, (m qua eft Lutetia) à
qua
flumine £/?wdiftinguitur. Itaque tota non perdnet ad Galliam Lugdunenfem, fed aliqua eius pars ad
Bdgicam fpedat. Eam fexto vix die expeditus pertranfeat. Regio fertiliftîma, frumenti admodum ferax,
pomis atque piris adeo referta, vt hinc potum gens fibi adfatim exprimât,amp; ad exteros copiofè frudus expor-
ter. Fftque pccoris magna copia.
Rollo Normannus atrodffima cxcurfionein pleraque Galliarum httoralia,

amp; inde porro in loca mediterrancaamp;penitiffi ma: ad tantam tandem redegit neceffitatem Carolum Simpli-
cem Francorum Regem, vt Rolloni, ad Chriftianam pictatem invitato, filiamC/tedededtvxorem,tota-
que dotis nomine
Wefl-riclum, amp; qui fuper Ligerim Britannos, primufque hicfadus eft Dux Normannia.
Vrbs primaria eft
Rotomagum vulgó Rouen. Fluvijs adfidet,ad Meridiem quidem i\'lt;r^»4;?^,maximarumnavi-
um (^vnde in^^ens Mercatura commoditas jcapaci ; ad Orientem minoribus
Rubeco amp; Jubetta: ad Septemtrio-
nem latiftimos pratorum habet campos,montefqucpracdfos.Sequana ponte ftratus cft ingeniofi artifid|

ftrudurseque fiquid in Gallijs aliud,admirabilis;lapidequadrato, validiscolumnis, pulchrisaicubus, qui
trcdecim
numero;altimdinislatitudinifqueinflgnis.Eftq; Vrbs hacArchiepifcopatu ócParlamêto Celebris.
Sunr praterea
^uremhes, Evreux, Baieux, Sais, Confiances, Lißeux, K^lençon, i^umale, Longue^vîlle, Eu, Har-

court rancarmlle,yiakurier,\\Âortain,Uongommer\'i:rhorigni,Gifors,Caulx,^c.Qz^^^

nullis exteris les;

ibusobnoxia: Moribus fuisamp;confuetudine, quam pcrtinadffimetuetur,vivit. Doli j^uide

amp; litis adprime gnara ; alioqui dodrina amp; religioni dedita.

mlfa vulgo Lanbsp;Regio ficdtatc aquarumque laboras penurîa: fertilis nihilominus, amp; frumenti val-

deferax. E^mplcxQ{ï,Superiûr,Media, Inferior. Superior, Z-W^^B^^/^^, initium capit ab Vico, qui vulgo
Jblys indigetatur pctcns porro Carnutum agros amp; vlteriora. Concenfentur illi Carnutum Regio, Ducatus An-
\' deJavenßs, Comitatus Perchenßs.
C^rw^^^^r^m^^-^vulgoleP^w CW4i»,adharcthinbsp;Comi-

\' tatui, inde Ducatui Aurdianenfî. Carnuticum folum nulli rdiqua Galliç partifcrtilitate velam.œnitate ce-
dit;omnigencrefrumenti,fruduum,Pccoiisabundans. Vino non deftitutum. Primarium Opidum
mmm audit, àVptJcov Ptol. nunc Chartres. Opidum hodie non poftremi loçx.Carnutum Territorio folirus cft ad-
cenferi
Comitatm Druidenßts amp; }Aontfortius. Sunt hic oppida Dreux amp; Uontfortium, Dueatus Andegavenß y
Duchéd\'Jniou peculiarcm tabulàm habet. Comitatus Perchenßs dividitur in duas partes, de quibus Mercator.
Sequitur Media, cui tribui folitum quicquid eft, inde quidem ad vtramque Ligeris ripam ab
Ratomagt, Vendû-
mium Vfque: hinc autem in dextra dufdem Ligeris ripa quicquid Caftelloduno porrigitur Blefas amp; ad Turo»
nenfium vfque agros. Reliquas fertilitate fiia Bclfias fuperat. Huius Comitatus, amp; Ducatum habet Merca-
tor. I nferior Belfia reftat. Ea Campeftris omnino amp; plana: Frumenti valde ferax, totius Gallix horreum:
Inferior. ponxda inter Epifcopatus Aurdianenfcm amp; Carnutenfem ab opido Stampenfi procurrit, verfus Orientem
S^?/^
fertilitas. quidem ad Senones vfque, verfus Meridiem ad Pontem Aurdianenfcm. In eaeft Aureha suX^oOrleamXiU^
yrhes.
Ligerim, Ducatus titulo eft nobilitata, atque ornatur Academia.^unt amp; LQmamm.RswQrmttn, amp; alia.

Sf4m,

Soli fertilités.

Imperium md-
igrum.

Vrhei»

Flumina,

Mare.

Porti^.
Mûres.

Normannid.
vnde dtcia.

Situi.

So i fertilitas.

fdgiM.ores.

Viclsia.

So!i fertilitas
^upertif^elsia
hiiiM.

yrbes.

Media \'Belsia.
Slt;tm.

Soli fertilitas.

-ocr page 209-

^mliqMfuMMunu vfqmadLigerimßumurncmi. ^i^oats,cempl(mimimerRodammamp;Alpes aMolim

Urmmf€r Caüiamé\'regmm ^rtUtenfifcrihit.

Guafcongne, fifteGuienne.
^mergne,
fDucatus yAngouÏefme.
Berry.

tour aine, Toms.

fSauoyc, Sabaudia Ducatus.
In^^gt;r/rÄ^Delphinatus Com.kßio Regis aut eo quiprs^

j ximeregnoFranciatßdesimatmpoßidetur.

( Prouincia Comitatm^

{tholofc.
quot;N^rbonne.
^Ibret lo:
. Armignaezi.-o.^s\'SO
Bigorr e feudalüTholofan*

2-0: o. 43: o.
B^d/zi: 42; 40.
Eßrae.

C^mingeoü feudahTholofans

22: o. 42.\' 25^
Foix feudal/s Tholofanê

Gomitat\'lt;; Yentadûur.

Fomdadour.
Montignac^ inPoicHou.
Terigon, Perigeux,
E^arre.

Lymoßn, Limogts,
Viäou.
March.

Frmßac Vicote 20:3 0.44:54^^
^ Tour aine, Tours.
i^Aulnay, Ficonte.
Baßue.
\\2Ianes
20: o .44.- 20.
^J^Qminizyjraue.

\\ Qhaloces.

/Saintonge.

^Aalnis.

Status Ecclefiafticus
f
^ztbon^iis,T{arbona,ßtb qmfuffrdganii\'^
JO. Caraßona,K^gatenßsiAgde, S.PomijTho-
meriacum: S. Pons, Ekamp;€nßs\\CAkth,Magug\'
lone
37 4;?: 44, Elnenjh\'. Ealne, Bitercen~
ßs : defier$ zy.so
.4.2:41. Lediuensis,Ledeuei
IQmau^emis^Nimesi, FticenßsFßz.

Bituriccnfis: Bourges,ptb quo 10.Epißm
Clermont,Rhodes, Lymoges, ÓHande, K^lby^
Cahors, Qaßros, Tulles, S.,Flour, Le l^uy ex^
emftm. Omnes funt in indice Gallia.

Burdegalcnfis : Bordeaux,fùb quo funt S.
Poi6iiers,Lucon,OHaillezaü,Sainamp;es, Engen*

1

Sunt in vniuerfo
\'^manÎA\'DucÀîi^

Status Eclefiaftiais.

f Tarentaficn fis in Sabaudia cui fubßni
2.Sedunenfis : bitten, i^uguUmßsin
Augufla.

Ebroduncnfis Ambrun cuifubfunt 9.
Dignenßs: Vigne, Graffenßs: Graße, Sene^
tenßs: Zena, mdmßis: Niza, Glaudaenßs:
S. Glattdforte, 27:^1.^6:8. Fancienßs: Faf*
mcenfi: Fap. alijs Gap, Briancon.S.Pol,

yienncCisiFiennecuißmt fuffraganei ff.
Ftlentinenß amp; Bienßs comunai:Falence(jr
Dye, Vmarienß: Himers, Mauriacenß vel
MrmenfiS. Ean de Morienne2S:
Archicpifco- Cebennenfü:Geneug^ Gratianopamp;lttamm
pi S\'nbsp;Romans,

Aquenfis.\' Aix,hmcfuhfum 5.
Apterfts: Aps,ForoiuIienß: Preiul, SeHurt^
cenß: Mieren, Regenfi
: Eres Yapinfenfut
Yapinte.

Arelatcnfis cuißbßnt
CHaßlienßiCHafilia, Vasienft: Yaifia^
T\'ricaßin%fü:Tricaße,Cauallicefi6: Cauaillorf
2 5 \'-48.431 U^mmon€nfis:i^mgnon,h.u-
raßcenßs-. Orange,oarpentoraeensis: Carpet»^
tras.2s-.J3.4ßi2oMnemis:mien.

è:

quot;^tchicpifco-

lefme, hgen,Cedon,Sarlac 21: ^7

Tholofanus.- Tholoufe, fub quo 7. Epifcopi In Lngdunemîfmimia vrbe higdum: Lyon Krchiep$(èamp;
Pamier^^Mirepoys,iMentmbaH,Lavaur,Ri- pmé\'prtmas Gallidresidet. Bahensfubfe4.fuffraganeos,qtti
eux 22:6.41:Lombes 21 : ^S. 43 zs.S. Fa*fint Heduensis: Kuteun , iJMatifconemis: UHafcon, Cabtiê

pons 2 3 •• J .43 : J. ^nbsp;nensis:Chalon adSaeniimJluuium,amp; Lingomnsis-^Lmgteh

Auxitanus:
^qtfenfis-. daqs Conuenarum: Comminge^
Tarttienfîs:Tarb€s,Fafatenfis:Bafas,Lefcurien*
\\fis\'.Ltfcure,LedroenfisvelLecisrenfis:Letou^
re,C0nfermenfis:Conferans,Olore»fis,Oler0^

BaiormjisalidsBaiocénfiiBaioné^Adurenfi, McdiusMerldianusii; 5ô. reliqui ad hune indk
^dured^sK^yre.nbsp;\\nbsp;rantur iuxta rationes Parallelorum

Ha- A

^ccx Annalibus Aquitania: loannîs Boucherpï@
magna partcdefumptafunt*

REGNVM.

aqvitania

AVSTE.ALIOR.

-ocr page 210-

^ft v^

fumpy X ,

.(Sfcns Jfl\'

\'lûrm,

r

Sept

Z2

zo

J9

JS

:r I I r

131

rirrTT:

4

MizH
s Sm\'iiejL

ÏOIS

Smia^

nbsp;J o

Anbsp;ri

sai

\'ni, ;

J

^quot;quot;\'■\'V-if

^ L T M. O

quot;hahu

S.-XimMr

\'^\'(jfstyon

4

J^.tMW\'fem^y\' J, ^ \\

m

M

.y

.-y

amp;5

ç. ,nbsp;,nbsp;MJîffsurs ^u« ^ js ,

^îfms \\JiMhenm quot;j. ■ f ^ r,.^ ,

54.5-.-nbsp;ikrnbsp;WÎ

0S04

•\'rigiiac

fOU

Riaumire\'-^
\'oun-nbsp;Wlaraft

^nbsp;ÀK

s.\')quot;

îzprn:

xn

3ZXIC

zp\\

2S

I I I I I \' \' I \' \'

Inbsp;9.

22

^ /
7-/

-ocr page 211-

Aqukania.

ALLÎAMnbsp;cuius Pars Au flralior hac Tabula delineatur, nonnulli didam Vô-

lunt ab Aquis, quibus abundare fertur : alij ab Opido, K^quis, Aqs, deriuant .Hac a /^rc»
nais Montibus ad Ligerim vfque iuxta Ptolemaum extenditur. Nunc autem, teflc Ortc-
lio, a Garumna ad Oceanum amp; Pyrenaos Montes. A Circio veto Septemtrionali vcnto
Occidentem verfiis Oceanum habet, qui Aquitaniens fmus dicitur, ab Occafu
Hifpania,
a
Septemtrione Lugdunenfem Provinciam, a Meridic Narboncnlem. In ea Mercator
. quinque Ducatus , x x Comitatus, amp; VI Dominia enumerat. Ducatus funt Vafconia, fi-
ve
Gmemm ^x^rvernia, Inculismenßsager, Biturigumregio, Turoma, Vafconia five Guienna ad Oceanum fita inter
. Baionam amp; Burdigalam, agrum haltet vini fertilem, quod inde in Europam reliquam dcvehitur. Vrbs in ea
pnmaria
Buidigala, reliqua enim \'Hjrac^ Condom^ UMirande, T^egera, Orthe^, Bazoos,Bax, haud magni momé-
ti funt. 2)4V tamen fontibus calidis, falinis, amp; metallisferreis nobilitatur
Mrdigala, Ptolemao Bovc^lyaÄa,
vererum Btturigum Vtbifcorum vrbs efl, fita in paludibus quas cxundans Garumna cfEcit: ornata tum Parla-
mento, tum Archiepifcopatu, tum Academia , in qua omnium artium amp;fcientiarum Profcffores iuuen-
turem inflituunt.
^_Arverma,Le Pai^ amp; Duché iArverg^ne fequitur. Situs illi in locis partim planis, partim
mmitofis. Vicinos habent Arverni ad Orientem Forenfes amp; Lugdunenfès • ad Meridiem Languedokios\'
ad Occidentem, Cadurces, petrocorios amp; Lcmovices •• Septemtrionem verfus, Bituricenfes ôc
Borbonios.
. ^r-i^^duplex ^ilSupenor amp; Inferior. Superior, Lehaultpai\'. d\'Arvergne, ôc i^rvernia xar iM, Primariam
habet Vrbem
Fanum S. Flon^ S. Fiour, in editaRupe fitam. Reliqua Opidà vulgo dicuntur o^i//^^, Carlatum,
Mmatum,Butlkns,lePuyà^c^xzï^.
Territorium quoque amp; BaiHivatus quot;^eaucaire. Inferior ommzcïkamp;LÎcni-
hffima 5 Vinis praflantiffimis, Frugibus, Melle, Croco, Pecudibus,Lana,Paituis, Nemoribus fupra modu
rtferta. Metropolis illi
Claromcntium, Clermont vulgo. Arce fupeibit, ôc Epifcopalis cft Sedes. Reliqux
vrbesfeuopidafuntx I i ir cx quibiis Rion, Monferrat ßfiire ccicnsnbsp;Inculifmensts , vulgo E/t-

goulejme ad Septemtrionem Pidonibus eft conterminus.- ad Occafum Santonibusrad Meridiem Burdigalen-
hbus amp; Petrocoriis, ad Orientem denique Lemovicibus. Ferrilis Vini optimi, Frugum, Cannabis. Me-
tropolis ems ,/W/)^4,hodie
Engoulefme: Vrbs A ntiquitate infignis. Sita eft in Colle qui Flumini Caranto-
, no imminet, Agro devio amp; ab Regi js vijs remoriore. Minorum gentium Opida fimt, qua vulgo: Uarton,
ChaHeau -neuf Vgt;laifac- Qhahannes ; Coffo/lant^ Ruffec: Aigres, Gourville- la Roche-foucault-, Marveil, Lanzac,Vil\'
leoots^Momberonamp;L\'Sgt;outeville. Uc Bitunguw regtone
in propria quam obrinetTabuladicemus. Turonlt
vulgo Touraine incipit tribus fupra Anibacienfem Vibem Miiliaribus, verfus Blcfas ; terminatur in Vic!S,qui

in Spiriiualibusagnofcens Epifcopum Andegavenfem, ôc Choufai. Hi enim li-
mites ftatuunt inter Turonenfes
Ôc Andegavenfes. incredibilem Regionis Amœnitatem amœniorem fa-
cit placidifFima fuave-fpirantis Aeris conftitutio ; adeo vt totius Gallia
Hortm atque Pomarium vocetur. Vini
Frumennqueferax eftj Nemora habet venationi commoda. Metropolis Ducarus eft
Cdarodunum Turonum^
vemaculertfm. Vrbs opibus Ôc Aedifidorum praflantia nobilis. Vidnus illi ad Orientem Ligeris: ad Me-
ridiem amp; Occidentem Idra fluit. Minorum genrium huius Ducatus Opida funt
Ambocia, Langerfum, Chtm-
numbc
alia. Comitatus Ôc Dominia brevitatis gratia prateriens, ad Regnum Ardatenfe tranfco.

Arelatenß Regnum.

Regnum Arelatmfe ab Nih^ Arelatoxiomcn habetj regiones compleditur inter Rhodanum Ôc Alpes, quas
Ohm f mperij erant, vthabet Mercator. Suntque in hoc tradu Sabattdia, Delphinatus, Ôc Provincia. Sabaudia
vnde nomen habeat varie quaritur. Quidam a Sabat^sYad^ûtmmt. Alijs dicitur, quafi Sabbatorum, qui
^4W/m/^\'iVolarerrano^Ä^^,ideft,Ager, Pramm.Quibufdamquaflnbsp;ViaperSaliccs:aut

Salva via ! nimm «^vrn-slanbsp;.-vUr^/T^ r^^c/r:,nbsp;......___• . -- -nt J ^ r.

Shusi

F^fcma.

Situ-s,

Soli fertilité
Vrbes,

^rtternia.
Sim.

Vrhesé\'oftdâ

ïnctdifmensis
âier,

Sum.

Soà fertilitas

Vrbs^ Opida

Turoifia.
Sit ta.

SoUfertiiitaé.
nbeJ.

Regie.

\'fSabdudia.
Vndedicia*

nili quod Montes intcrcurram editifll mi j ad Meridiem amp; Occalüm Ddfinatus fe offert, cum nonnulla Ro-
Soli fertilitas. POquot;ione ,Subaudos separantis ab Burgundia Ducatus Incolis. Aer Subaudiç purus eft. Regio vak\'c
montofa .Quod ad Valles ôc Campeftria loca,Solum amoenum fatis ôcfœcundum prçdpue verfus Septc-
trionem , fecundum Lemanni Lacus Tiadunij vbi vinum gignit generofum, quod
Ripalium vocatur ab La-
cus Ripa .laicuaAnimantibus omne genus enutriendisoprima^ cum ahbi, tum qua Mons Minor S. Ber-
nardiattolhwr Metropolis SabaudiaCW.mr^«^, vulgonbsp;in q^^ Pariamemum. Vrbs in cö-

vaüi liiamontibusvndiquecingitur. Cum Sabaudia tamquam partes dus explicantur Comitatifs Genevensis,
Maunanemis, Taramastm,mrchonatm Sufi-, ôcaliquot Dominiaj Diuo denique Erefanensts. De fingulis pâU^

c^.ComttatutGenevenstnomcnâbGenezgt;a,qnxCenavadickmAatonino. Vrbseftmira anriquiiatis. Sita

hodiead LacumLemanum ,biparritainduabus Rodaniripis; conjundaLigneoPonte; cuiperinteriedä
Infulam firmiori, vtrimque Domus impofita : Maior Meridiem eft verfus, MinoradSeptemtrionem .M^/^-
m/^m^ vulgo/^Möw/^/^^cxpanfuseftad Archum
ûimmm,vhiS.IeandeC^orienne Opidum non ignobile.
Tarant af us ,Tayentaîfe,concMus fere fpeélatu r inter montes Alpinos, Fluuiofque Archum ôc Aram.Nomcß
habet ab Vrbe
TAramasta, quç hodic Motmier Incolis; Germanis WmftermTaratafen,nbsp;Latine fcri-

De pbtnatm exonérât. Sunt ôc aha Sabaudia Opida: higuebelle, Mont-belial, May, ^cy, Montmelian^ Insilles,S^. c. Delphi-
Remvndcdt-
Wlcquitur. NomenilH voluntabC^i?./^^^^/;«, quod vernacule Chafeau-Dolphin. Huicad Meridiem
ctanbsp;adharet Provincia ; ad Septemtrionem Brefta, interfluente Rodanoj qua Occidens cft Veniffa fe pandit Co-

mirât ;qi,a Oriens,Cöregionalia jacent Pedemotni ôc Sabaudia.Vrbes hic Arcbiepifcopales fût Viém amp; Ebro^
Vrbes.nbsp;Allobrogum Metropolis
Strab. j eorumdem Vrb^ mediterranean Ptol. B/evvof. Steph. vuIgo

\\tenne.Ebrodunum\\Qo^lhvoy^x.o\\.Qaturigum^^amp;Klpium CMaritimarumk^u. Strab. Eburodmum
Antcrnmojv^rnacule Embrun. Epifcopales Vrbes funt quinque : Valemia, Dia,Gratiampolü,Auguna/apingH.
r4to/4; Antonino;ou«Aem^,Ptol.vulgoDucatustitulo gaudens.D/^ Vocontiorum, Antonino,

Gratianopolit4\'

m, 1 fidoro vulgo Grenoble. Sedes ampliftimi Senams Delfinatcnfis, Ifarazàilm.AuzuBaTricaftimmm Plin*
TrtcaftnaVrbsSiàomo\',Woà:xz, vriccnfctV. N.lofephus Scaliger, S.
Antonino.
vd quemadmodum in quibufdam c. Ic^xxmVapincum, vt ôc in Irineraria Tabula; Gap hodie. caput Agri, qui
vcriiaculei?4/^^p/nnonnbusobfiri.IpfumOpidum,vt hodic, fic ôc olim célébré Adcolisigt;
Col S. Digo^
Maiorum gent,. m Opida pratereo, vt et afia, lod anguftia fingulorum defcriptionem non fereiite. DePro-
vinciaDefciiprioneproximaagitur.

t^Animalium
varietas.
Vrbes ér ^ida.

-ocr page 212-

Jaaètàsde Äqüitania amp; Regno Arelatenfi: fequitur PwwM.HuicPrjEftantiffimo GaU
^ liarum tr\'adui, etiam vltra Rodanum ad Garurhnam vfque
frovincM nomen indimm, Begw vtêdé t
.quod àb Romanis in Pr^t^mi^fbrmafe multis ante C^ natu m annis redaclus,quod ^
■ hodieque impofita quondam-conditionis nomen tnprdicus in exigua portrof)ê, in

, raam,non quidem ordine, fed dignitate intef omnes Imperij Romani fuifîè Provihtóas. ^

- - - -Êftcnirii totus ille Narbonenfis Ager pars totius Frandaprailâtiffim^
\'S ad Septemtrionem Delphinatus, Montiüm interpofitu Velst^oi\'um^qui vulgo V^%?,inferciirftiqife mag-

^fidetNic^a, Italia hic piiritipiuni^qua MeridieselJl,ab

quot;^^^norumPrineipatusamp;Avenionenfis vel Veniffa Comitatus, huius quomdampartes,Fra^^^^^
^onis,nuncautemaliorumPrindpum5 partim Rodati^ integer, Lu^^

uamenti lurifdidioriem fpcdäns- Cttlum hie mite, clemens amp; valde purgatum. Ac Provincia.de qua mi- caels îrpàîes.
tanfnbsp;Scgefes, Frudus profert,non lolidracultura, no-biliffimos. Vvârum Paffarum Ficuumque S^Z/j^w^//^.

nJ k , vtpotiori Europa fufEciat.Ros-Marinus, Myrtus, lunineri Kacca,ahaqueid genus larga hic

anuab Natura proveniuntXalknea,MalaCitria,t:ydonia,Graiiata;c\\-ocus;On\'za;^^^^^

fit^i\'^quot;^^nbsp;generofiffima dät vina.Solum deniq^pa(fim grata, ferax; benigtium.De Antiquif- r^erium h^a

VtmfV^^^^-nbsp;Cornmbus pauca inveniimtur. Tempore Ludovid vi 11, Francorum Regis, legimus in ^^^^^^^

quot;iWhmisnbsp;Filiam vnicam et HeredS

Vxorem fuiÛedudamaigt;Qrô/i?Andmmamp; C^nbsp;Comite,dufdem Liidovia Regis Fi-

qui hoc matrimonionbsp;SucceirithiiicCW«.f,ddi^ök cognomine,PriDC^

j^aiernitanus, amp; Rex Neapolis. Hunc lèquutüseft Filius R0bertm,l)ux Calabria, amp; Rex Neapolitanus. Ro»
ertum Avuumexcepit
loanM(t:\\ims Parer Carolus, Caîàbria Dux, iam vitam cum morfe cömutarat ) tcûà-
.entocum Regina Néapolis,tum Pri^r^/^fi^nbsp;Francorü

^gis Filiö,iquem. expkndo inaduerfarios odio adopîâràt,Sui:ccflbreài amp; in alijs Prindpatib^,amp; in eodë Cc^
^^îtatu reliquit. Poft Ludovïcum Comesflidus eft Filius ejus
Ludovkus i i \\ quem fequutus Ludovkus î i ?

ins quum etiam ab loamia u.Ntapolis Regina in Regem Sidha, Calabriaquc Ducem çifetadoptarus, ,
trnbsp;habuit in fuis Prindptibus, ex confenfueiufde ioanna ii,
Renamm Mdegauenfem^lcn^ \' .

«x^E 1 - ^^^quot;^I^egni syjràpoiitani frovmuquè Comiutus jura refignare noller Renàto Lotharingia Dudv
^ iha lolanta Nepoti, ea tranfcripfiffe memcratur in
Caroium fratrem,Cenomanorum Comitcnt; qui Filio
^^ aroloorbatusX0^lt;?m«;»X!iFrancorum Regein, omnium Bonorum Heredem inftituilTe fcribitur . Alif
^premaidÂmà/ivoluntatefadum volunt^nonablquegraviffima juftiffimaqjRenati Lotharinéici eXpof-

Qnbsp;Suntautem in Provincia fub ParlaracDtO Aquenfi, prêter multa mmorum gentium

_ Pida, Vrbcs, dua quidem Archiepifcopatus, yndedm autem Epifcopatus dignitatt nobiles. Archiepif

1 ^uunt

KsMryiÄ Pîolemço: Ss^nAi« eft âpud Plutütch. in Vita C.Mari j- Kqm ^eßU Itineraria Tabula.C«?^-
A^/tói vocat La pis Vn hodie Lugduni ad D.Berredidi^^nbsp;ipfâs Aquas: Plenius nomi^

^^^oloniamMidmKîîpîîîam Kqm$Sextias Monimentom, quod in Agro Arelatenfi hodiereperiri notât ad
U^onium lib. i .cap.xxx,VirNobiliffimus lofephüs Scaliger.Q.^/.! item
IuUa Aqua Sextü^ Legso xxv vocatur
antiqua Infcriptione, Nummoque Vefpafiani, Huberto Goltaio.
A^me quidem,quod Aquamp;rum ibi CaL
, ^^Baln%à;vnde et hodi^e Atx-.^extue^ C.S

cxtio Calvino Cosvatino ab v* .c. lo c xxx.Hicenim vida Sa»

iHi^ collocarêt Prafidiumj quö

tbaros ex ijs reprimctet Littoribus,quaek Maffilia duitunt in Italiam, quum Maftilienfibus illis coercëdiâ
_ n luppeterent vires. L^endus tivi.Lib.lxi. ab V-C.
Mu Augufla vero ab Caj^rrnbsp;earn

Legionis XXV Veterànis. Parlament! ProvincialisSedes, quod inde Aquenfi.?2^t.
^ ^^ Sextias,
partim in Italia,in Cämpo Raudino,vicit Cimbros Germania Populos, quique ipfis fé
quot;*^^quot;^quot;VTigurinosAmbroncfq; Gallicas Natioires,C. Marius. Nota Hiftoria. Alibi etiä hacde renon-
Auf ^^^^ ^^quot;^Plicitci Orofio amp; Aufonio lib.de Vrbibus in Egigraphe amp; ipfo Carmine v i
i%Arektm, eidcni
lonio m eodem Carmint,et
^Mjs-, Are/ate Cafàri, Plin.Sueto.in TiiPrincipis Vita, Mela,5c Ali)s.-^\'|eAaT4
niquc Srtab. quae
d^^^rcy SaJyerum Cohriia, Ptol. | amp; Aytlatt, Sextamrum Plin. Vtnbsp;meminerür La- \'

Pîoes de quibus paullo ante,ad Aquas Sextias, Salprum quidem, abänriquiffimis Gallia Populisj Sextammm,
Legione v i, cui hic fua fuerunt Srativa. Ho^fie ^ries,^\\m^\\\\voct.rhelmeno\\ïm nunsupatam ab Graciscl
quot;^^«lorisE prodit Fcftus Avienus.^¥4;??///tócognominïtur, quam ob cauffam nefcitur, in In«
iiptione pulch€rrima,qua ibidem in Coiumnalegituï^refte V.N.I.Sealigero.
Cmflanttm vtdiccretur, ibii
4 je Septem Provindarumi Viennenfis, vtriufque NarbontnfigjVtriufque Aquitani3B,Nouempopulania,Ôc
pmm Maritimarum, Conventus ageretur, fanxit Fl. Conftantin\' Imperator* G
Romam vocat Aui
Junius, Carmine, cuius memini. Vrbs ad Rodanum fita. Ad Siniftram Ripä hodie. Itineraria Tabula col-
eatad dextram, vbi hodie Lànguedokiufh. Aufoniusnbsp;Rodani Fluentisintferfcindi, notât. Vil-

ÎCSIi ^^^^^nbsp;extremo Mofdla amp; Epiftola xx n i ad Pàuilinu,quod viddicct ih duas par«

citnbsp;leearerur. Hodie, mutata ibi rérum fade, Simplex eft, tota in ripa Rodahi, quje Italiam relpi-

qu/^nbsp;^quot;\'^iq^ie Paludibus, in quibus praferoces aluntur Boves.Putaiur hinc mäior fuiffe, credunt- .

^onr quot; partem Vrbis olim florentiftTima alteram ab Gothis exdfam. Emporium autem fûiffè fàtis
f^ • ^nbsp;Gi\'âïa olim Regibus Burgundiorum Sedcs fuiiffe legitu r. Poftea Cooy tu in Provindali-

îi^nbsp;PriiilusibiEpikopumegiffefcribiturû.rr^^/^/w^^^,Paulli ApoftôllDifdpulus,änuo

lia fT- ^^^^^^^ ^^^^^^ i« Gallias ab co deftinat\'jex eu j® fontib\', vt Zofim\' Poiitifcx M,fcribit, vniuerfa
chien f ■ accepiti Arce potens hodic, ffo/forato Hiiarkqh^ ràfliiib^ quomdä fuis,eft Clara. Et hac de At
P^inf a ^hquodabfqjâliarû fiat indignâtione, ■
as daboomnés,Grîifcique nominant nonnullii quaj Màt^tûùc Strâb.iStcph.^

H hh

-ocr page 213-

2-5

S.CÎemmt

S.\'Picr

Mmia

Scs^i

quot;V

PROVmCIAE,

l^cgionîs Gallige,vera
cxa^iÄffimaxj ddcriptio.

^ch\'o hanne quot;Bompano aud^e*

L^laretnbsp;^TAC^^P^ ïÂ^^^

Suhetr

ïcrtvm

L tl Crois i
ha^

r6\\

\'È

J^vtrilb» _ _
SamUacnbsp;..■•■.^SaJarmnbsp;..... Ä- ./\'C

/ darret

4

\'rmhes

Chmwle

^^ruis

\'9stm

(p| PHOVEWCE.nbsp;. \'BrmfoÈnbsp;lÄ

.DE Venanbsp;^jk^

M« •- V Ai
O^eeM ^l^raiers -

A

Chajbmt

SImv

quot;era.

•Te

—va ^
Saumoné

Les
.Àramon

er^

\'^^SèfftJts

(itieaUMiu

\'SffkOas

Xtst

Mîmes

Gnminx

IS.JnH}

al
pera

\\ S.Smveur

, »nbsp;Lamkce

[LeCastcBar

Serres

quot;Barciamp;ne

J^es ceehg

ü^^ff^Hß

re^or^

\'■\'Vmd

Vtnascn .
^ ^JCtigm

\'Rücas£iKavera.

^emme

Cagt;eßm

i^Qeieh

nbsp;* ^/^JUUfH .©4

Entraxesnbsp;Sngc

»en/lrvsnbsp;i^advetdz^t

vermmc

r—I

1— - —nbsp;JTetulanbsp;Ca/fel

\'Welver [nbsp;m^ àt . numte i W

hcKcra

Srfflir V ^i^mkM^ fi^

AÉ.^ H

f^, ^ t

Oßi

^lüa

CCSt.

h

j^Ucieli

.fu.

Vilar

•V.M

Carylie

^acaverttnbsp;2

A^anud^m ^^

ioîn

■a jA tfùmeie

hub

(nbsp;^, .Luimmon

MMnutrtme jft. ^

^^^ .AîyuUres

^^

Limite

\'ÎS.9ùr,

■dJiot ^\'ZT^\' Jß\'^^j.

r\' i^LePuts

m*\'nbsp;A

Œhwjues
^eha-ottj

ayesVrmrts

quot; quot;^ \'Z\'étBfre
Carres)

Lauennbsp;^

f \' AS.Iamuk

ï- ,

V-

- taA

..Ânéoitni ^^^rron
S^Ofem-eu^nbsp;oVicres

^»^ar-de

W

SêBion

Trots
Jtarûs.^

l^-jes
(Teoeioa It

e

\'iartiei

^StUOmt

.XIX

2V2

\'ms

^^ t

^ Anbsp;LdcoMere

OUads
Cenari

m

^^^

\'quot;t f
, . oA ^nbsp;x^i

I

A

■V

, , ^__^n^novmaaf

.■aaw»Miit,........wiiMiiB Halicar\'

^ s} J»,\' ■ t%y tji

[^iUaria, Qermmca communia. -gt;

gra

M

-ocr page 214-

Vctcîibusq; ^ummlSimâ-aXîaftolHC^arfiÈevkl^^^^nbsp;cögftofnmktirin Itineraria Tabula j quin Sc

iubuibicariusipfoiurh AgeribidemGr^f/ddicitur, Nam Phec^enjmm Gracorum\'m Alla Minore\'eft Colonk*
Condita Olympiade x I v, fcribente Solinoj tempore Tarquinij Regis, vt notât luftinus lib. xI î i i. Plutar-
chus in Solone conditam fcribit a Pm«», qui
Pmis aliis dicitur. Situm petrofo in loco, indicat Strabo, propC
oftia Rodani Amnis, in rcmoto finu, velut in Angulo Maris, aitex Trogo luftinus. Rempublicam por£ó
Maflibenfium tantopere laudat M. Tullius, vr,audiente Populo Romano, dicere auderet in Défenfione FÖ-
tci,
Civitatü\'iiimDifcifümm atquegravitatem mnfolum Cr mm ,fedpenemnBà Gentihm antefonendam. Epifcoquot;
pos ftios numerant ab D. Lazaro,quem Ghriftus ab morte luidtavit. Caputeiuscnonürare fè dicunt in Pri-
mario Templo 5 quod Incolis
LaXMaieur^ zà Yihïs ^^nia verfus Mare. Hacde Maffilia: reliquœ Vibes E-
pifcopales funt
Dine-, Binia^Wn .in Ebroduntijs j^/i/i«tPtol. in Sentijs. Qraffe, QraJJinfeépidum. Glandeve\',
G/^/?/?lt;i/lt;?ViïisDod:islatinefcribfntrbus;5 GlannatenaQivitat,li:{çgt;\\\\vm Provinciarum Gallia in Viennenli
î VîInalqsLtbriseft
Glanaticay\'mquibufdamGlamnatena. Fallunturc^KjlanumVVim), Mela amp; Antoni-
jii cum
Glannateconïimàvmx.GUnum enim AntoninusponitinterCab€liion€mamp; Aielatum-sat quam pio-
^ûlinàc G/af^ßate? QmdGlanufn
liodie ignoratur.^if/z^j/sWt^svjVefdantioru\'m opidum in Aîpibus Mariti-
mis, Ptol.nbsp;Opid in Alpïbus Maritimis,Ptol.^ôt)ÊVTfetDioni.

taIulia-,PutgientmmV\\\\\\\\.;%tj^vïaIiüm^nbsp;in mclioribuselt, Afta

luik\', Vt etin Itinerària Tabula, i^m^^Notitia Provinciaru\'m Gallia,in qua lub Viennent 111 fie Icgiturj
CivitasReienßumM\'€amp;. Reius. In Tabula Itineraria, feriptum eft, ReïsK^pllinaïis-% quod-nondum liquet. Feri^
uh,Forumîutij
Planco^d Ciceronem,, Coiiimonorû Vrbs Ptol,COL. IVL.quot;OCTA V-in Au-
gufti Nummo apud
GoltziunvForum MiumCciavanorum Colvniaqud fàienfisâfpellâîur^- CiafKa^Xm. Hodie
Portuseft marinus.
Cilieron ,SeguUer§ apud Antouioum amp; in Itineraria Tabula; Ceßero,inquit fuisad Meru-
îam litteris îofèpiius ScaJîgcr,Plin. ,apud quem ramen excufum eft
Ceßero. Sed Merula femper Pliniana Cef
jf^r^ cadëcenferi fblet cû ca qua KêWgaamp;j apud Pcol.Tolofa amp; catcaftoni c0numerata,qua hodie in Langue-
dokio caftres.
Toion, Teionum Dodis Latineîcribentibus;TèloCMartim, Antonino, Opidû in Intcriorc Ma-
ris receftu, novem LeucisMaflîlia. Hacde Epifcopalibus: funtalia non minorisnominis amp; Antiquitatiso-
pida:
Anfibë^ Antiplis, Deciatorum opidum Ptol. • Qfidum Latinum Antipolis, Plin. Tädtus Antipoiim Naîbê-^
mnfi^GâliiaMunicipiumz^^çMiiX:
O/i?/?/^^ Num mus Titi Imperatoris. Olbia Ptol. Melaquenota^ri-m vcl^ï-
^whodiecenfetur ad Mare, tribus ferc Leucis Telono. contra Opidum jacent nobiliftima Infula, qu«
f toi.nbsp;Hodic,Opido cögno^^nbsp;dicuntur de r^w vel
Hieres. ^coraliumibi

coliigitur Optimum, amp; quo noiialiud praftantiusin hh^nlJ^nÇÙQO^SMaximin,TecoiataVidtt\\\\x: Anioninù
in itinerafio, fex,grandiorit)us îcuds Maftilia, \\xrfus Boream. Taraßon, Teamp;^d^kmStrzbv: \'ra^McfKdii/ F tol.ad
finilleriorem Rodani ripam : cui in dexteriore oppofità visitur
Belkquadra, vulgo Beaucarre, fiuvio tantum
intercun-enre: vnde vfitatum illud Gallis:
EntreBemarreé\'Tàrafcon, lierepaiü BrebiyneOyßn, Hionf usqu en^
mTain^Tourmn.
Nam amp; liac apud Valentinosvtiimque ad Rodanum. comitatus dignitate fulgent Opi-
da,
Sault, S. G/Sjiamp;aIia.Mm quas hodie habcantappellationesOpida, quaapud «^ntoninum amp; in Itineraria
Tabula
catolma,q\\JiX catuiacia Tabula Itineraria,ignoratur. Vtriäquecerte Iccatur
inter ^egufteronem ôc Aptam luliam. Neque certiorahabemus de amp;nbsp;qua quomdam inteer

Cabellionem amp;AreIate.nbsp;lin.etahjs rAai\'sV Ptol. inSalyis,Itineraria TabulaEtErnagt-

nmn, quod hvdyivov PtoL, Èrndgma Itineraria Tabula: oî/f^my Straboni eflè videtur;apud quem in M.S.
Codicibus o^g^j/öi/ legi notât Cafàubohus:^^/\'«»;?? nominatGregoriusTuronenfis.
Vt^^^x Maßiliam,
kmm, Olbiam, Forum luliurh amp; Antipolin,
alià quoque ab Veteribus opida nominantur P rovincia hu|us, M arl
ädpofita, qua prolixitatis tvirandç gratia omittimus. Habet Provincia ad Meridiem Mare Gallicû. Portûqi
cdebcrimum ac tutiflSmum
ëiaftlienfem, qui catènis ferrcisclauditut De Formifto Dionyfius:

y) Anbsp;^

tuamp;ectt

Nomen Fortuï fuit, vt Euftathius notât aäWamp;v,. Hincapud Mélatn ex Vcterifeus librîs î%cn(ïu m : Et La^
^emtms* ^^ O^äfsilienßum Portm,amp;in eo ipß Mafsiîù.
Huius autem Vrbis f vt plene fcribit ^trâbo ) Sexeenticxznt Sc^
natores,quos
npué-x^ vocabant,quique totam vità ifthoc honore potiebantur: ex eo numero .^mndecim-ftrt
• quotidianis Litibus dirimendis legebantur. Atque hi nimirû funt
Sexcenti LMaßilienßum, et^tndecin^\'P^^quot;

quoshbrobdliCivilis 1 appellat Cafar. ^yfArml/^r^métiam meminit Valerius MaximusIib. 11.cap. vi*
Ex J^indeclmi-Firismtcm Tr^-f^rimoptabantjin quibus audtoritas effet fumma.Tijoä^^of nemocreabatur,qui
Liberos non haberet, quivea Tertia vfquc Prcfi;enieaC Stirpe Civisnonefîcti
Maßtlienß^m ipmv Respub-i

leges ér ^ßh

Ileanbsp;Strabonis eft vox)adminiftrabatur.Ariftoteles îioAim.lib.v.ôf v 111 eos ê\'hi^^x^^ ^ , ?

êwta,nbsp;teftatur. oügarchicum fanefuit; Genere, vt audivimus non virtute, Reip.Principes fieri. Eorum leges lonici

genij,jû!)wj£{«,inquit, Strab.^publice föt propofita.Inftituia Kti^XJ^fafsiiießu paucisrccenfet luftin\'üb. xI 11
Confu evifle fcilicet, ab condita fere vr be,
feßis diebus Porta f clmdcre,Vîgtlia j agere,Stéitiênem in Mûris vbfervdr^f
Feregrinosrecognoßert, Curasktbereyac,velueibellt^mhabeant,ßcFrhempacis temnbsp;adeo illic bene Ift^

fiitutamntemporumneceßtate,fedreäe faciendi confuetudinc firvaré. Alia de Mànumiflionibus, Spedaculisgt;
ValidisMendicantibuSjSupplicijs, Funeribus,SepuIchris, amp; Hofpiriorum-jure, leguntur apud Valerium?
Sikold\'inbsp;Capite, quod indicavi. Mercatus hic olim fuit^ vt memoria prodit Strabo lib. iv, bonârum Artium et D»-

Giplinarum celeberrimus. Eo tanquam ad altéras Athenas^ Romani, Galli, Hifpani, omnefque, quibus
bat,Philofophia Grsecaquc linguae gratiafe conferebant. Teftatur Tacitus in Vita Agricola Scccri, eft patquot;
Imenió ^ ho* fedem ac Magiftram Studiorum, habüiïfe Mâfliliam. Hac EumeniSs,c^i tam accurate quafivit de ÎNi-

mnm drtirm^^\'^^^^l*^^\'^\' quem tam ftudiofeinfedatur Strabo: Hac aliorum, quorum fcriptaintcrciderunr,fuitPatna\'

ßudijs ctiebres verifimile eft Philofophia dididfle Favorinum Arelatenfem. Hac Gallos omnes ita ^iAeW««^ reddebf i
vt contradus omnes Graco Idiomare conficcrent, amp; in omnibus publicis privatifque Rationibus GracislK\'\'
teris vterentur. Confonabantetiam optimisInftitutis^andiftTimipubliceprivatimqyeMores. MaffiliâTa-
citus ait Locum Graca Comitate amp;ProvinciahParfimonia iiiiftumamp;bene
compofuum. Sed ifti MorUï^
Integrirati multum ademitvnum,quofcinfamarefoliti MaflTiHenfès,
Vitium.NotumeftProvcrbium.iiAfeW\'
à-eteamp;ç mUst,a-(rcigt;^l\'Bugt;,\'JMaßlia naviges. Credebatur enim TvvmKo^amp;èîiy. Sed de his fatis.Vrbs hçciam fuoï
Incolarum induftria pa Afiam, Africam, aliafque remotiiTimas Régiones longe iatcque ncgodatur»

Marei,
hleràmmia.

-ocr page 215-

H R A N c I A ; F I C À R DI A

VERA, ET CAMPANIA,

\'f lePdrfßscätfsMetrßpöUi Paris.
f Prcüoftéamp; VkontéXLtf GoelleinquacomitatmBammarttnss

deFarh.

4\'äm0miqHi£[um ) amp;puuium Seqmmmi^èyne,
ifukinkfrmsoisßtaimeraerm^

FR.ANCIA

\'\'Comitâtus JuUeBi ^

tnhêcfum Vzlohmcammrn metropoUseß Senlis PreàÈiamp;Baaiasemhc ^Bmàm iB CêmitafmdeBiou^
Uûts.

^^tc^oïscmprehenditVicomêérBuaiageéMekn.

^Gaftinois comprehendit Dumm duos, Eßampes^ Nmrnh.

\'T^hitïzcht I)ftcatm in qmmetrepolfs Gftiß.
A A R DIA n)era fub iCom.amp;Vidmieii^mims.

Com, Soiffin.Nofin, 1 ^nim, é
^^tesiAdamp;ßrftaiß ^Com,Ret€lois,m quo metropolis ReteL ^nbsp;*

\'Bar fir Seine.
KmerreVieôntL
Tonnerre 2s 19 ; 47
fourfiiuent,

Braine2s SI\'
Grandpre 2lt;S iS\',
{JMaillyss
Vmrnzs
Rmßlf,
Retel.
Iféignj,
\\Brie21

1M P A NIA, Ducams mnfdteBi

\'Reims,

campania

in

^Langres^

ttLigny,

Comimüs wßfib\' ^LaLMûthh
ie^inbsp;schalm.

tBaroîi^

Mnélle.

Stams Eccicnaftîcus.
ïnhac parte Gallia.

^^chk^ïicoipiisSemnenfisinSe/l^s, cmßibfmi Parißenßs,MeldenfisMeaulx,Trecen[tiTroye,Carmt(nftsX:hartrts
W*c^inHaulteSeaujfe)Niaermrtfisls^

H^ colleda funt partim ex Gûîdc des Ctemins de Franccj partim ex
libello infcriptó La diuifion du Monde.

tedius Mcridianus 24 4b.ad quem reliqui înclinanmr iuxta rationem
4*8 0.amp; 49 30,Pârâllelorum.

PICARD! A Et C AM PÀlSri A.

quamuis non magnäeantiquitatis , nullatamen eius certa poteft rScddi ra»
tio. Alij aliam augurantur. Robertus Cetàlisdicit fe \'\\%noxiiQyn\\xigt;kardi2LBegarMs Hiereticis FndeM^g^
^nomcnhocfmt mutuari. Sed bis illos confiât multo eflè antiquiores. Sunt qui appellatos
tenfent Picardos; quodab his ortus prinio vfus Lancearum,.quîe vulgo P/f^tównuncupan-
tur. Earn hodie vt
CraiTedcflniam, ad Ofccafuni rcfpicit, cum nonnulla Normannis por-
tione, Oceanus Britannicus î ad Septemtrionem iftac Veteris Bclgicaeiace^^
JJ^\'^if^.ifcî^ quse hodie Artefiaôc
Hannoniaj âd Ortum Leuceburgnmamp;Lotharingia funt porreaaej
currunlnbsp;Campania, ifque
nobillffimi Regni Traa;us,qui fpecialiore hotiohe Franda vobtur,oc-

Potiusî\' ?^^§^\'^^^flt;^^quot;fiffitquot;à,HorreumqueParifrorum,âtquéadeoplerœqueFia^^ Vinoiarét, ignauaS-f/i frtiBt^
^forem ^nbsp;focordia,quam vel Codi vtl Soliiniuriâ.Picârdiaautem in tres diuiditur partes.
Yeramjhfe-

^^üovanbsp;^nbsp;COÊptoParifijsitinere,fupbratifqüe nraVkarM

gffyam-nbsp;Agrisinitium eft ad Crepacorium. Comprehendit Wicedamias,h!mUamm, Cor.bienprn,(^ vequi-\\

^^^^^^nbsp;DucatumTirafchei^em. ^mbianä: (rifdàmkâ\'K^miens)nomQni

olim vt multi Dodicenfent, Samarobrim.Vtol appellatur xufuijioßpiyci. hU^
^ntonini Codicesnbsp;ali;nbsp;Ôt,

iîj

-ocr page 216-

SemdtmUe

ixnixro

ijAtt^es

Francf_,_j
Picardie-

II G;

LfttWMnbsp;^

5d

iquot;

regioîii;
adiacen;

4M

.ßtrhfay

^Mlfjrfinchf

äjyp-ns

0,0

ao

,,nbsp;^s^ JLî.-?«/\'nbsp;Aß«-/quot;-. \' ^

^ 1 ^JÄL Aîa— i éê

; .

W

\'I

Pûé^a

Saw^

X(lf IKUtijf*\'.

mgnf

^efauK
SPpanau. A

livrche

-^iZiZîr»-*

A

Buitûlles

£0

quot;V\'cüßrt ^iâat^ ^

gehmae J®^nbsp;^ WÉ ■

-ß JE ^ ^^^nbsp;■ mi ynbsp;Seîi^^

Chgrti-.

Gmrtray-
ferfiQnj

frehxcwt

TVS ^^^^^^^^

Muß

Ptiis (J^è^»quot;*\'«quot;quot;quot;\' ^^^

,nbsp;ÂScuifûH

IReh^iÏÏe

-^vT \'nbsp;r /v

jy®* Ifvnbsp;VrtrWtp quot;nbsp;quot;quot; ^nbsp;^nbsp;KhniJrnûnt m ^^

4-0

A. \\nbsp;^h^ßJ\'!\'quot; Montai

ercatûJ\'eni

fum prkiifecio
___

1 T T t\' I I TT!

f^\'r (JeraT-dim^

quot;iMaÎQwi i \'Sj^ifftJ\' If «Ayr
Lambert Jîa.^nbsp;_

i-VT-Tpn-r-Tp4-TTyTi n rm-T | T-T-Q

äinxi

-ocr page 217-

142nbsp;ricamiaôci^.âmpanit.

Bùâ Thracio fefmoiiè, Vibs nuncupatur. Nonnulli SomomhngAm rcribunta ( Belgke Sm^
fiuums traijciebatur. c^wï^/rf^Âwcerte Vibs eft ad Somonam, quieam hicibi findit (vnde quidam
Amhianum
putant didura ab Imperatore Gratiano,quod Aquisambiatur) munitiotibus Galliarum amp;ab natura amp;àbhô-
mi num mduftria merito connumerandaj Foflis puîcris praealtifque vallata? Clauis ea parte Regni. Templu«^
habet fpecioßffimum^Probitate fane Incola: Rdclitateque funt înfignes.
Corkènfts ab Qerbia, quod Opidum eß

ad Somonamjquo loco fluuius,cuiadiacct,SomonamingrediturjClauis itidem,qua parte iacet,Fra^

it^cdïoncAmomm,mtctSamarohrmà^^
P^^/z/^/ïj/Opidum cft fie diaum,li vulgo

quodibiGuihelmusNortmanniaDux, cuicognomeneratZlt;?^^«^-^4f;^4, pofîtisinfidijs fueritobtruncatus
per fadionemBaldumi Comitis Cameracenfis , quieumpâcis ineunda pmextueopelleîserat. Teftantur
Nortmanniœ Annales.
Çomitatu^Veromanduorum, \\\\oâiit\\n\\^o Vermanàois, retento, fiquialij Gallia;populi,
prifco Nomme. Comprehendere vero fub fe Comitatum hunc lignant Francie Geoeraphi.
Sûs(f\'omm,LmàH\'
nen mm, TartenorfmDitione^. Vthec n^mnbsp;^nbsp;c^.-lrr....^
l. _ j-, ....i»^

■Ségto.
VndediBa
Sitm.
Sali

Frhes.

\' n 1 r V rnbsp;—i^iïiuicc» ,nbsp;vutcapua/iniüiniiuiij, jw^\'/oiquot;

l^êars^v 1nbsp;meminit Vita Caroli Magni,hodie

hitmiiïimi^o\\\\t.Tjrtemrum^ Vemaculer^irÄ«, Metropolis eft vulgo Z^F^r^ = Vrbse^rede\'munitai

fimquecommodifîîtào,adOyfamSemamqucconfiuentes 5 Arcemhabensfatisvalidam. C^anunc Vrbs
Nmon, l\\monmoNomomagus nuncupatur,inrer Suelfonas amp; Ambianoseam collo€anti,Dednilmqve odaiiarii
Legionem
illi tribuenti, mmi^^^^yx^ç Vaäcaßum eft Ptol. Vu%o EccIefiaftrtorUm Nomcmus. Vrbs eft,Antiqui-
mtis fua notas non
paitcas praferens.Epifcopalis Sedes,cuiusPfafulesComitesfe Nouiomagenlès amp;Frand^
Pares
icnbunt. ^anoS. ^mtmi^qxxoàQomixnm Veromanduorum aliquando Domidlium amp; Regiuncu-
culçcaput nomen
a qmntino, qui Martyrium ibi pafîus. Oîim AugßHa Peromanduorum. Hacde Veroman-
^is-, Retelûrùm(vulgo Retelois) ditio lira eft in ter Hannonios, Lotharingos amp; Barros. Mctropohs Retelium.
nrachx{LaTir4he)i^nm^mVi^hscfXGuifa, Arcefuperbiêns, PropugnaculumtontraLeuceburgenfcs.

Campania.

CJnfama, qua fequitur{ Comtéde ch4mjgt;aigne)nomta, à Camporum latitiidinelongitudincquc, vt notât
Gregorius Turonenfis. Eft enim Campeftris admodum amp; plana, Sementique apta. Circumdant cam
r- vndique Brienfiura,Burgundionum, Caroleiorumamp; Lotharingorum DitionesatqueTerritoria.
^\'ali temperier ^œl^mibi ferenumjAer temperatus. Agripaffim Frumento,Vino, omnique Pecorum genereabundant :
Soli ferttUtas.nbsp;Siluç,opimas qua prabent Venationes,iucundaque Aucupia . Qampama porro explicari folet ho-

me cum per fe, tum per Có iacentes ipfi Prindpams Per Se, propriéquc confidcrata duplereft, Inferior amp;
Supertor.Infertort zdccnfcmmTrieafmm^Dmontfquequxvn^^^nbsp;FàUd^, TricafûumïiommztVit

ab aui poftenorisScriptoribus,quehodicTr^w, Vrbsad Sequanamgt;/V^gt; Antobino , Legionem ibi xxir

AugufiobamTrecaßum Veterîbus monente V-
^. lofepho Scahgero. Epifcopalis nunc fedes. Ad Sequanam(qui Chartarijs hicmagno eft vfui amp; commodo)
in piano fita eft,fertiliamp; mercaturaque deditajArcepotens.ComitatusCampaniamfeparat à Burgundiaj
adharens Senombus. Opidum primarium
Tamp;igny, lufifdidionem agnofcens Bailliuatus Treccnfis.5#^^^
nominatur, quod potioremconflituat Inferioris Campania partem. Francis If^ra. Cinda Fluminibus
Matronal Mola, exiguaqueMofellaeportione, Aquis magis irrigatur, quam huius Ditionis rdiqua. Me-
tropohm habet cui
zhCakoCMonte nomtn^ Chaumomen vulgoj Bailliuatus titulo clarami Arce antiqua?
quamRupefiftabcncquemumta,fuperbientem. Tribui folentnbsp;, vulgo

maOpidanonmuahda.pleraqueArdbusfirmata./--5^y^;?^r.^^^^^nbsp;nomen screrecreditur at?

Valhbus,qu^habetpulcrasadmodumamp;fcrtiks;Par^^

facile loci raßemm Faßy, ad Bloifam, ditionis Guifia. Famm S. Beßderij, S. Deßer,vc\\ Didier: Aiccm habet:/^^\'
fuayiamtue, Familia Gmüx Apanagium, vt vocant,alijs loint.Fiäe fcribitur.Sunt amp; in Vallenfi Ditione Uon-
ttranddtum,pomkrmt,leQh4teauü^^nbsp;Six^tnoiCampaniavcxzterritori»mPmenfe,leP^\'

isdePertots Nomen ilh a Burgo vulgo Regio eft fertiliffima, abundans Frugibus, Lignis, Cannabis

eourt Louuemem,^z\\iz Opida. Sic campania quodammodo fit inluftrata perSerconiacentiadetigno DucatuS
quidem MemenfemöcLmgonenßm-, ComitAtm autem Catdaunenfem, Lignienfem amp; iMoitenfem fui iuris campa-
niaq ; non fubjedos.
RemenßDumtui{ Duché, Pairie amp; i^rchtuefchéde Reims).nomend!o Vrbe, qua Veteribus Vf*\'
rocortorum,hodicReims. AiipoKéTropv,?to\\.
Aiz/j/^coVrc^a, Strab. Ao^Kkrtpç Steph. mrocortumtLemorumdd\'
Vrbs eft indufa,amp;,vt ira dicam incorporata campaniie, fui tamen iuris. Archiepifcopum habet qui Dux P^i\'
mufqueParFrancia. Hk Galliarum Reges Oleo cœlims,vt fcribunt miflb, inausurari folent
Ungonenfi
^^^^tus(Duche,PatrteéEucfchédeLangres)Sih^^^

gres Avkixctrmov, 1 toL, ^ntemantunum vitiofe apud Antoninum, paullo mdius ^ndernatunmin Itinera-
ria Peutingeri Tabula: TacitoZ,/«lt;7/î«//»ïFr^f Gref?orinTnrr^nrgt;r.fi rr^U.nbsp;AH-

tédcla .W/f)prater nomcft, nihil adhuc reperimus. \' Cum Campania?oktlxplkari\'^^^^ ^Rrionenp ^T
pcllantur Nithardo, Traaus,Heurepenfibuscontiguus, Z4Sy^\'f,anriquus Comitatus. Initium illi ad

pr^ul Ponte Charantonio,vbi MatronaSequanacommifcetufquorum ilk Campanosfcre,hic
Oaitmenfes a Brien fibus feparat. Nam quidquid ferme inter duo hac flumina eft;ad Burgundia vfque Duca-

mm,Brienhbusadfcribi fokt. Manet nomen in Opido, quod vulgo Sn^-i.f/Sr^yce^^^/^l^^^.r/, ficdiaum ^

ComiteÄw Rrtenßum quomdam Prindpe, cui hic erat Domidlium. Brienßum Vrbes cMlumTheodorich
ChaskauThterry. Tatmum Medorum
vd Meldarum vrbs,ad Matronâ fluuium Ptol .nota :Hodk Meaulx:Prouinfmm,
Promnß
Opidum ab Rofis fuaue-okntibus, Conditis amp; Dukiarijs cekbre. Adccnfetur cdam huic Tradui Ar-
ehteptßopusSenonenßs, Ü Archeuefché de Sens cxxm O^idoV om\\o .Semmm Frbs
olim Aqendimm

MenunitC^far.SeddehisfatisadFranciamtranfeo.

-ocr page 218-

francia spegialivs ^^^

STRICTIVSOJTE SVMTA,
Vulgo France.

quot;p^Icardkm cum Campank, qua potui fide, diligentia,brcuitatcquc pcrcurri: fucccditin mea di-

^nhmionQFrancia vulgo France, FramU nomen hocloco Limitibus quam alibi, angufiio- Regio.
S ribus circumfcribitur; amp; totialioquin Regno proprium,pro Parte tantum eius fquam fè-
i quentiadocebunt)hicacdpitur. Franciamt^m dequa hicagimus, comprehendere fiib fe
\'fcribitur hodiepra;fed:uram amp;Comitatum (veU\'talij, Vicccomitatum)
Parißen[em, Du~
eamtnFaleßum,DiticnefqueHurepemiumamp;c GafHnemium. Prafeäura Parisienfi, LaPreucßeSc

fï\'Vk^-i-Ê ji M Dnbsp;1 ________ _nbsp;IT_____T^\'A-I _ .nbsp;-rx ■nbsp;^ Itnbsp;- /quot; gt;nbsp;« -- •

^en effenbsp;Taxationibus, Qmnctiam funt qui voru, quam nunc varisienfim \\ocmt, non aliunde no-

Rallie M^^nbsp;^^ varisium, de quo mihi fermo,duccrct. variß Huius Vrbs, totiufqucnunc

siorum}^^^^^^^^^^^^*\'^^^^^\' ^^^^^^^quot;quot;ommatur--Aêujcotêac/a Vto\\. Mvx^rUluYimo-,Lutetia^caHelkm vari-
Porenbsp;^dificiumanriquifiimum, quod hodieque ibicuftu-

^msnbsp;non tanibarbare,vtquidam hodie putant.Hodie

fodinquot;^^nbsp;^^^^^^^ quibufdama propter Paludes vici nas ; alijsabGypfi-

bodienbsp;multo quomdam fuit,quam

^illa I \'nbsp;infijlatantum quam ambit Sequana.Tenue ergo admodum tantç Vrbifiiit initium.Sed tan-

Contquot; quot;nbsp;indies hominum multitudinem paullatim capere nonfiiit potis. Dudis in vtramque

ism toquot;^quot;nbsp;Colonics, additilque Locis Suburbanis, itafenfim, produdis varie Pomerijs, excreuir, vt

^«niil \'^^quot;^ ft î?^ ^^^ maxima, in trcs nunc fecatur Partes- qcsarum Maior, eaque ad Ripam Fluminis dextram,
ftrutn amp; o vfnbsp;^ Septemtrionem vergens,
Fiäa vulgo dicitur. La VilU: Minor ad finiftram verfus Au.

^edianbsp;^quot;^^quot;^^^oco altiorcA qui per coUiculos fuos nonnihil adfurgir,r/?/m\'j//4j vocatur, Üvniuersitét

^iiobusnbsp;ciuitatem, antiqua appellatione, La Cite, nuncupantj Fluuio vndique cindaj Pontibus,

^ïrunrT^nbsp;tribus verp maiori iunda. Longum cifet enumerate qu« in tribus bifce Partibus oc-

nt,clcqueijsadferri poffunt,SinguIaria. ArchitremusPoeta Anglus hifce illam verfibusolim cdebrauit,
^xQritHrtiindemlocm,alserareqiavhœhinbsp;Igt;iuesagris,fcecundamero,mmßuetacobms.

VArrhißj, Qyrrhaea Ftris, CkyjaeametAlliSynbsp;xJMeßeferax, Fortis domino, fia regibus, aura

^^^eca Libris, Inda HHdijs,Rofnanavoetis.nbsp;Tgt;ulcis,amctnafttu,bona quolihet,omne venuHum

^ttica vhiloßphis, mundi rofa, balfamas srbis^ Omne bonum,ßfila bonisfortana faueret.

Parifijs j^onsCharantonius efl, vulgo, Le vom Charanton, non fgnobilis Vicus, vbi Matrcna Sequa.
^ione d^^^^^\' Auditur hgt;c ^x*^ r^ia-Kcti^uUcpmog, quae terdcdes humanam rcddit Voccm;qua;quc quod admira-
îurnbsp;niaiore, quadrifyllabum integre amp; perfede, quatcr quinquiefquc rcfonat. H«c dc
Tarisio: fequi-

jiiit^j ^^f«iquot;amminimcpoteft,difccdamabVulgatonomincnbsp;Huicctiam antiqui pericrant Li.

\'\'(»fisnbsp;tantum memoria quibufdam in lods ab Goel/a cognominatis. Eft ibi ComitatusDam-Martt^

dadum .nbsp;quomdam Opido, Vam-tMartino, quod nunc in Vidformam eft xc^

Renditnbsp;P\'^^^cia, l\'iße de France CKÎipCoxum Gallorum diffinitionccompre.

i^ier Çnbsp;^^ ab Fano S. Dion)f^ Poßiacum vfque amp; CMommoramum-^tquc vniuerfim quidquid

^^n ^yi^ofqueiacctSequanac, hincPicardiam,indcNormanniam vorfum.Ahj aliosipfi fines ftatuunt.

opidum amoenum atqucclcgans,quoda DionyfioArcopagitaim-
fy-gt; opidnbsp;amp;fomniorum monafticorum creduli nomen fortitumarbitratifunt.
Poßiacum^Poiß

Jö.Ge. P®quot; \'gnobilc. Arx ibi Regibus quomdam in dditijs. Eo Regina; fc conferrc folcbant.antcaquam
^k^ianbsp;cffet,P artum editura:.ibidem Regum libcricciucabantur,vt poftea Blacfis amp; Ambaxia:.lntcr

^om^nbsp;FanScft D. c^-rw^^/^tf coniecratum,vulgo S.Germain en Laye: Opidû nonnulliusantiquitatis.

^oisnbsp;Infaldiuc(icàiiFexinumFrancicHm,Fexin,\\cX\\tz\\y),FulxinleFra.

\'^ifiqr^Hnbsp;verfusPicardiam.P crijramp;huius metgt;ioria,

fcruetur, in antiquis quibufdam Chartis amp; Monimcntis, Hadenus de Prafeamp;ura Pa.

habere putatur aba-

ïnus V I\'r^^\' ha^cditio fuperbit, Valhbus. Alij aliunde diriuant. Comitatus olim, hodie Ducatus.P ri-
«riErat ^nbsp;^ AIcnconij,Comps didus fuit Philippi 111, Frandse Regis Filius, Philippi Pul-

DucTt^\' ^nbsp;^hilippum v i Filiuin Regium Valefiorum Stemma in Gallijsfuit propagatum. Extendit

^^nlunbsp;in Picardiam vfque. primarium Opidum fpraeter Crefpiacum,Creffi) Siluane£îum éft, Frauds

f^m p^\'ï\']^^^quot;quot;^^^quot;idamauguranîur,quodSiluœncdatur. Opidum eft antiquum, prsetcr Epilcopa-
auH ^ ^ ßaiUiuatu nobile. Ditauit Siluanedenfis Prafedura Valcfium Ducatum Dynaftijs ,
qux
^^^
cinA A^f ^ • \'nbsp;Ferberie, comprehenfis opidis qux nunc Angy, le Font S. CMaxence {Psikidibquot;

^^ta Co ^quot;\'^^quot;^quot;^mque ftatuit Francis amp; Picardiç)Pongoi»g,Brenonmlle,amp;c. Compleditur eadem Prîefe-
^^^sfcrilv^^nbsp;^^^^ Prindpum;C4?\'tfZp/Äalijsappellatü,abCarolo caluo,qui Pomeria-

^ Laud.nbsp;^ munijffe. Tranfgrcffis Compendium occurrunt ftatim Picardiœ Populi, Sueftbnes

vulaquot;^quot; Compendio funt Magny, Thorette,CreiI. Continet quoque Siiuanedum Pontis Jefiç (Pon-
Z^rFonteßum nominat luo epiftola c v) BaiUiuatum, Prsfeduram amp; Vicecomitatum; cui parent Vïae^

muu€

-ocr page 219-

UJ

Z0

to

Be / U

Syincmtnbsp;Lafolienbsp;^ OrmojU^amau

iä. .^erS.Marc m

^Chs\'ßj^imarf

L\'lfl^
de Francc,

.S.a^tcaloj:

Chmtil^ S.Fermm

~F0uchere

60

S.LaidcScrms \\

IParisiesis

AGRI DEr

SCRIPTIO.
Aucftora

^rT.Vame les Chaff f

jjnma

m

Miliars Jp^»\'^

Cd

icT\'^r^Tr^nbsp;^nbsp;^ntilh

r-jiimbtMivSy^\' ■ ^^C.kneuteresnbsp;tänbsp;S.Heeti

Potif

des.

^a^\'Ucie ieVh-n^

UnonuiUc

\'La

\\Ch\'

ieaumtmp^

^Chm^aw lagnj ^^^^m^ß,

the heau earn....

^ ^nbsp;Anbsp;Lafon^e

I ^{litersnbsp;^^^^i^^^^amp;^LeLtut M\\^3ynur

LefyUs ^huchar^^^^^^y^J^^uh^nm ^ Cmetki

/f^Guiii^

(ervM

fWj

/S.Ladf^

terioBitU;

JdsL

t^rar^Ci
Tenu^ix

ewurt.

Canpa^M
ißc Adam

\'lotiurlnbsp;-j\'fMl^

■ f^jßj

Lehaulrit^

^mumarchais

s^ntrCr^hQ O^^-^E L E

iinbsp;^Jßß-ef^

i^S Saupier

JJ L T I E N-

^ampmardn
Jviljy,

Cof^y

-^etonne

it:

^arettequot;^nbsp;f ^

-quot;^MmtJ/m

fi\'

lur^

foutß^

h^tlktieqficc

Notice

.. Le ^

Stain-^ ^quot;Nqjii;«^ ^ Vnbsp;^UfUßis

quot;- ^nbsp;Cmvp^^nbsp;Mr

fernbsp;...........-Beyern.nbsp;_„

h. DifÄ- chatwAtt^
rJ-nbsp;^\'J^rnbsp;^F^numcy
nbsp;......

Nmnamsnbsp;ƒ

Eue

f^m^uy^nbsp;LaVtlbm

Ttm^

•\'W^nbsp;vuieuenbsp;1 inbsp;^tjU\'Tr^e

SaMit^mnbsp;^^

Cre^i^

quot;«ten«

MeaVXnbsp;f Q

La Caneh^ %uhd ,
S-SaturnyA

rfnbsp;\\SaiujucmkrA ^Mf ^Vcrhwflm 1%

^tmatß

l7efl:Mm ie

Strnn

\\[tilin
mirr

Cuttue\'
r ^

ns

.LaFrete

^CormdUcs

.Ar/feteuil
[Sertrouquot;
tdllc . Lc MamtK

Lei

40

EiUi

m

iC-mrn
emur

^nlreß.i

^CMentauhdn

hem ^^iß^
S-Se^Hen

UA

4 ^

pilUerf

lamviUters

:r ä

Aure

Columbe.
La H\'mtiiUe

S.Om

CThJUharJiiu-
la;;fcknc
If

^ II

Jr^J

Tmtoi/i

^.Oin

^ürrehü ^Cem^
^ranconuiUe

.Arhel^

LS

\'Ko

hC

Eblk

Anet-

^ LeLanJy

-imt au^Veum

Cre^^

^nteßm , J^^ Afmm
ChamMj

w^W jyt

.Achai^eenbsp;\\nbsp;—

•Toi

Cdneres Ü
t fiubz-U hds

^S-Germ^M.
mla^c

iTort au£ec

\'^^tnotnile ^fmtf

Itraib

quot;»t.^ Ck

fgremUes

Co

Autudl

Xhakuam etnbsp;£mdehamp

UOtP

HH

^Ch,

\'^nmeres

ryahure

-ymremv

;:Miliiam
Qcrmamcä\'

p

S.Chid

uuJvtt ■

LL Anbsp;E

^^^ -TV quot;^amurm ^Coufeure

\'Lutm

mm

ill Com

nffrcl

\'^tücne^iu

sm

Jißjs.

\' )

inc.

JSisS

-ocr page 220-

144nbsp;Franda.

neuue le Roy amp; L^Iße i^dam. voste.\\j£e[K fupciàto, fc offert Normannîa. Sitaancaenfis in fuper Prçfeduras lus
agnofcit
Comitatus Belrnomm ad, Aepam, la Comté de Beaumont ßtr Oj?/?jantiqua prafedura,cui fubfunt F er fang amp;
tjMefi.ComitatmBtlmomius
Dominos agnofcit,Prindpes Regix ftirpis Vendcmenfis. Ad hocopidum vlira ac-
fiam iniîium capit BeliouacenfisDitio. Sub Siluanedenfi denique F rçfeâ;ura,fimuîqucfub Valefio Ducatu
cft
Comitrnts Belmiacmfii,Comté àe Beaumis^Beauuolfn. Metropolira habet BelouaiumSiz neminem opidum, quod
vulgo
Bemuais. Apud Calarem, vt Nob. Vir lofephus Scaliger fcribitad Merulam, Bratufpantmm , addens fub
Cafaribus tranfnominarum
Cdfaromagum, Bratufpantium tamen, ne quid diffimulemus, Caroîo Bovillo Pa-
gus hodie putatur
Granutller, vel Grattepance-^zWjs Clermont en Beamoifm-, Vigencreo Beaumont ad Aefmm. Eft au-
tem
Bshuacum Vibs iitu amoenilfimo, adfitos habcns Montes fertiles non adeo cxcelfosjinde Agros excipien-
dseScmenti conimodos. Nec defunt vina. Incolis pra;fertim Feminis, magna funt Privilégia, ab Ludouico xi
FrancorumRcgcipfisconccifa,annociDcccclxxii5 quodCarolumBurgundiae Ducem obfidionemfol-
uere, reque infeda abire coegerint. Haud procul Belouaco cft
Chromontiam,Clcrmont\\ Opidum eft Arec muni-
tum. Hac de
Vakfw: fequitur tertia Franciœ Pars Heurepenfe Territorium, Heurepois. Initium capit ad Sequanam,
fab Ponte Parifienfi,qui parvuus cognominatur;fecuftJuc cundem fluuium procurrlt Coibolium, Melodunû,
amp; Morctum, vbi Vcrina Amne, qui in Lonium fe exoncrat, feiungitur ab Gaftinenfium Agro. Adhxret Bri-
cnfibus, vbi refpicit Fanum, cui cognomcnab S. Coiumba Grandi apud Senones. Continetautem Viceco-
mitatum amp; Bailliuatum
Melodunenfem. t^^etropoUseft Melodunum. Nomen hoc perperam apud Cœfarem bis
cft infultu m; pro quo Veteres omnes fcripti Codices Commentatiorum de Bello Gallico habent
Metiofedum,
quot;Verum quidem cft CHelodunum amp; Metiofedum vnum idemque opidum tffc^\'kàL^^elodmum poftcrius eft. Hodie
%Melun, in Infula Sequanïe, inftar Lutetiœ Parihorum. tJHebdunum Arce validum cft. C^od Opidum bonis
pifcibuSs prïEcipue Cancris fuauiifimis, nobiîitatum amp; célébré, nunc Corbutilv\\x\\^o, Corbolium nominatur in
Vita S. Petri Tarcntafij. Habet amp; hoc cum multis alijs, Arcem. Forn BelU-^qua, vtmzcnXtFontaine-Belle- eau-y
Seceffus Regum articjeniffimus quietique aptilFimusrverc palatiurtii Domidlium ohm S. Ludouid,poft Phi-
lippi, poftremo FrandfciValeû). Multa ibi Singularia. Qi^rtum in Francialocum dedi
GaflinenfmmDitioni-y
vulgo Gaßinois-ylt;\\\\x^ ab Hcurepenfi fcparatur Verina fluuio. Comprehenditftib (c Ducatus Stampenßm amp; Nemur-
ccnßm, comitatumque Rupif-Fortis,à^
alios. Stamp£,Fßamp€s, vulgo jOpidum medio in ter Lutctiam Parifiorum amp;
Genabum Aurclianenfium innere, ad lunnam fluuium: Cammarorû, qui delicatiflimi, parcntem largum, ad
corboiium in Sequanam feexonerantcm. Ducatus (qui olim comitatusfuitjdaret dignitate
Nemurßum^Ne-
mours
opidum ad Lonium fluuium, qui paullo infra Morctum SequaniE concurrit. Inter Ducatus Francise e-
tiam non poftremi loci.
Kupef-Fortis, Roche-fort Gallo- Romanis dida, comitatus gaudct titulo. In Gaftinen-
fium quoque Ditionc cu
UKillio amp; Moreto(qnoà Limes Gaftinenfes inter amp;:Heuiepenfes) vtroque Arce praf-
dito, alijfque opidis cft
Montargium, quafi MonuK^rgi, vt quidam ratiocinantur; quod in drcumim adfped*
dus procul cxtendatur. Inccndio vaftatum drca annum ci a iDxviii, poftea rcuouatum fuit. Arccmôc
• hoc habet, in qua dcpida vifitur Hiftoria Canis Venatici, qui Hcri fui mortem vindicauit, ocdfo eo, qui ne- \'
cem illi attulerat. Hadenus Partes Frandae percurri potius quam pcrluftravi: nunc libet nonnulla quç oblêr-
vatu dignafupra omifimus,hocloco paucisaddere.Primû hic fefe offerunt Opera t.um pubhca ,tfi priuata,tum
Operàpuvlicâ, (^cra^tiim prophana. Templa numerariLutctiîelxix vniuerfim fupra in Generali Defcriptionediximus. V-
bi etiam de Tcm plo Cathedrali locuti fu mus. Pra:tcr Templa autem
Saceila Parifi) s non pauca,x 111 drdter;
inter quae primi ccnfcndum loci, quod in Palatio Regio
SanCium audit, ab Diuo Ludouico cxftrudumj om«
nium Cifmontanorum audaciffimumj nam Saccllum 5accllofornicato incumbit, nullis Columnis mcdijs,
fed latcralibus tantum fubfultum.\' Portainferiot veram D.Virginis imagincm,Superior Icfu Chrifti fcrmr cX\'
hibere. Scruantur ibi (ficpcrhibent Curioncs) CoronaSpinea,Toga Purpurea, Arundo,Spongia,Sudariu,
Mappaquc C^nae vltima;qua-omnia a Balduine Imperatore Conftantinopolitano Venetis oppigncrata,
Gallus rcdemta ibi rcpoliiit.
Cœnobia plurima etiam in hac Vrbc drdter xx / v, amp; ampla. Iam Domus Parißenßf,
cum Publicae, tum Priuatae, vniuerfim anno c 131 d xlixadx miniafuntnumeratS}CxceptiiCollcgijs,Tem-
plis, Coenobijs, ijsfque, quœ in Stiburbijs. Eminent inter rehquas
Domus Regia vicinaPalatio, Nelia^Flandra^
K^rteßa, K_Aureliänenß^ , i^lbretia, Lotharinga, ISlmernenßs, f^len^onia, Semnum, Remenfts, Lugdunenfts, tefcam-
fia, Bellovacenßs, Kothomagienßs, Bituricenßs, Hcfireßa,Sabduda,Claromontia,Cabillonenfü, Sauara,Burgunda^ReginÇy
S.PauB, é\'alix.
nbsp;prope D.Mathurini quidam à lulioCaefare conditum volunt. C«na-

culum illiceft fornicatum, cui Horms cum Arboribus immmc.t.Domus Publica Parifienfium anno cididxxxi //
coeptaabfundamentis exftrui, fub Franico i. Quid vero dicam dc^rcibu^fiMaiusCaBellumzh lulio Ca?farc
a;dificatum aiunt: magiscenfendum ab luliano caefarc, quialiquamdiu hichabitauit. Rcliquasbrcuitati ftw-
dens omitto. Q^d
àamp;Xemdochijs, \'Njfocomp, Ptêchodochijs, amp; Orfhamtrophijs? Dornum in villa cc c cacorû, algt;
Saracenis cxcacatorum,D. Ludouicus condidit Aliapraetereo.Sepulcra vcro,prafcrtim Regum, Principum,
Ducum, comitum Nobiliumque vtriufquè fexus quot in hac Vrbe confpiciuntur ? Eorum plena cft cnumc-
ratio apud Aegidium Corrozetium, cuius cxftat accuratu m de Parificnfis Vrbis antiquitate opus.
Statut^ ctiani
ftupendsB varijs locis,
Regum omnium in Palatio Regioj Caroli iMagni in Temple S. Marccllij Philippi Valefy in
. P rimario; vbi Ôc D. Chrißophori Gigantea, anno c i 3 c c c c x i n ab Antonio d\'Ejfars, Equite creda. Eft ibi amp;
effigies f^^y/Cagwri, iuxta Chorum in angu load altare B. Mariae. FabuIanturpcrLudibnumpofitam,quuni
bona Ecdefiaftica nomine Regio in Fifcum trahere conarctur,
ixxhPhtliffoFalesio-., fedfruftra. Hscdc vna Vr-
be quo ad ftruduras fuflSciant.
San Dionysianurn Fano fupcrbiffimo nobilitamm eft in quo omnes Reges Gal-
hae mirabili artifidofculptimonftrantur. Sed dc his fatis,ad Academiam Parificnfcm vcnio. Iiiftitutahaec
\' ab Carolo, Magno, Romanorum Imperatore,indtantibusco Magnanimum principem quatuor
Venerabilis
Bedx difcipulis. C^tuor firmiftimis nititur Columnis, Facultatibm, inquam, Theologie, Iuris Canonici^ lM^\'
dicinx, Artium.
Tribus quas hominauiprime loce, finguhs pr3EfidctD^f^»«y,duoqucinferuiuntC»r/tfr^^,q«^^

re^/Ä vulgodidmus. Tori corpori pr2Ecftiî^lt;î?ôr,ab Artium Facultate, fingulistrimeftribus legifolitus.col-
legia funt,
Sorbmcum,NafMrremm,D,Bermrdi/raemftßrateftß,Cameracenß^ ^^pttm, Rhemenß,ik\\i3iq\\ic.

i^cademia.

-ocr page 221-

b \'o v l o n g n e

COMITATVS.

Injunt ^ hi Comitatm Guines., Ardres, Fiennes Baronatm,
Item £pißopatm Tarmmenfis fm Mormomm^ cm hdi Ditiones in^iritualihm
parent,

Meridiani ad rationem paralleli 50 45 pofiti funt» ^

Olonid, vd.vt2li),Bûn6m£Com\\i2t.xm {Comtéde Vgt;oulongne) fatis eftampIus.TotushicTra-
dusarenofusefl:,eius generis arena:,quam Vrentem vocant;vndeamp;nonnullinbsp;ce- YnàediSi

ffent a iSlt;7«////gt;deriuatam, quod ridiculum videtur. Nomen, Comitatuiài^^\'/ô/^i^ï Opido
^quodin Superius hodie amp;Inferiusdiuifum. Initium Bononi^ Comitatui ab Montibus S.
Sim.
j\'®i^quot;gß^tgt;eiti;procurritq;adFluuiü Cancham,quseiusLongitudo5 Latitudo ad Lucum vfq;
quot;l^Jnbsp;Tournohenfem porrigitur.Comitatus autem titulo nobilis eft Bolonia ,quä dignitatem a

depta eft tempore Caroli Calui Regis Gallic quo tempore S.Pml, Oye^Gumesér Artefia eo-
Qem honore tituloque potita funt. Multa habet opida amp; pagos,. inter alia
Boloniam Opidum quod duplex Su- Off ids,
pcrius ÔC Inferius. Illud altiore fitum loco, Burgus tantum,anteaquam ab Anglis oblidione premeretut.Hoc
autem planiora occupans Mareadluit. Alterum ab altero paifibus diftat centum aut circiier.
Bononiamcium
nominant hac Galliarum ^^.nzNd.xXi.Bononienfe opidum habet quoque Pancgyricus incerti autoris Imperatori
Conftantino didus. Ciuitas Bononienßum eft in Notitia Prouinciarum inter Belgica Secundîc Ciuitates. Ho-
die Francorum Vulgo Boulongne-, Inferioris GermaniaePopulis propius ad Veterem appellationem accedenti-
^^^^.Beunen. Antiquiffimis temporibus, vti cenfent V. N. lofephus Scaliger fuisad xMerulam litteris {\'nam
^d Aufonium Ceßoire opidum hoc tradu nomen retinere docet) Papirius, Maflbnius, Lelandus, Ortelius, amp;
Qejforiamm. HisconteftaturPeutingerianaTabula, in qua legitur Gejjmacum quod nunc Bononia. Geßo-

niolaus Barbarus, Gmdauum Bilibaldus . Robertus Coenalis diuerfa ponit Geßoriacum Portum ôc Geßoriacum
^malf,
illum Bononiam cenfens; hoc autem Caftclhm^z\\xxoà vulgo Caßei. Bolonienfis porro fuit Godefridus,
Euftathij Bolonienfis Comitis Filius Lorharingia Dux,qui Chriftianoruni Primus Rex Solymorum. Propc
Lononiam
zï^iltimPortus: quem qui ot/fj/m Opidum eflearbitrantur, nullo ncgotio refelluntur àPtoie-
niKo, qui poft SequanaFluminis Oftia prius ponit i\'K,m A\'^npov, deinde rias-opicamp;}coi/, ETrUim Mopamp;jv.quot; à quo
ppidum
caiefmm diftat plus quam xx millibus Paft\'. Geßoriacum idem efic cum Itio pevfiiafum Videtur M. Vel-
fero.
itia^! ^ortusofiihuidam PariumS. LAudomari c.zn(ci\\ir, addudis cum vetufto Vrbis nomine,quo SitieuYO-
cabatur, quafi, vt volunt. SinusItij-, tum Loci fitu, qui quia valde ßt humilis,praaltis tamen littoribus Vrbem
4tiodammodocingentibus,Sinum Marisolimcapaciftimumfuifïeindicat.Camdenusinfua Britannia docet
Itmm Portum diu fuifte in loco,quem hodie Withfm vocamus, prope Blaneßum. Verum hac aiijs difceptanda
relinquimus.
EononienßComimm fuccedit Gmnenßs, Guißes^ qui difterminatur ab Comitatu Oyo per Cana-
iem Maiorem, qui Opidum ipfum praterlabitur, Territorium fere reddens inexpugnabile. Primarium O-
^^f^enßs,
pidum Guimßum, Guifnes, in duas diuifum Partes, quarum vna in Paludibus fita,altera in continentij Loci na- ^pda.
ttna munitum amp; validum. Cepit Rex Henricus 11, miffo illuc Francifco Lotharingio, Guifa Duce, anno co
lv///.De Danorum quondam in Guinenfem terram lure,multa Meierus in Annalibus Flandria, deque
eode Comitatu aha apud alios Hiftoriographos, qua huius non funt loci. Vifuntur amp; alia 0^\\à2^,Hartincourt,
^^^plirige, Concfuelk, tortus ^Nieuelletius, Continet Comitatus hic fub fe Baronatus i^rdrefam Ôc Courtembrone-
jem^
fingulos ab fuis didos opidis,quorum vnum Jrdres vulgo, alterum Courtembrone.ltem Fiennenßs Baromt^,
E^ttobus^ri/r^ Milliaribus verfus Oceanum occuriti:4/^V/w,opidumnaturaarteq; munitifrimum,Gal-
h« Clauis amp; lanua femper habituni; Muris primo, vt fertur cindum ab Philippo Bononicnfi,S.Ludouici Pa-
ttuo. Arcem habet cum Turri valida , qua ingreftlim ex mari in portum prohibet. Captum fuit ab Fduar-
V Anglorum Rege,pridie Nonas Augufti, vndecimo menfe poft horrendam pugnam, quam contra P hi-
^ippum V/, Francorum Regem, ad Creifiactmi anno
cid c c cxlv11 pugnatam,multis depingit P aullus Ac-
miliuslib. ix.\' Pofteftumab Anglis annosccxi fnam fruftra obiederatanno
c/dccccxxxj Philippus Bonus
^Lirgundus, Flandris ipfiim deferentibus; amp; tanquam Gallia Clauem in loculis,vt loqui confueucrant Angli^
fctuatum, expugnatum^GuifioDuce, Gallirecuperaruntanno
c/didIv/j-/, menfe Februario. AequaUfere
itinere verfus iMediterranea
Caksio Bonmniaque diftat Teroana CMorinorum vulgo Teroane ; nomcn retinens,
^uanquamabcarolov deleta,ÉpifcopaliSedeBononiamxi^x\\^\'ài2:x^\\z.nàn^,TerrennerherckTeruanna^e^Tar\'

Quidam r^mto»? appellare Bouillus
^^^^nx.Terrubamrummç.m:\\mt Triîhemius in Francorum Hiftoria.nbsp;quibufdam quafi
Terra-Vana^oh

^ilitatem Territori). In Notitia prouinciarum, vbi Belgica Seamda Ciuitates reccnfentur, nominatur etiam
lt;^iuitas
C^iorirwrumjdefi vonticurn, L\'Et\'efchedeTtroane.Coloma forte UHorinorum in antiquo Lapide, qui fupe-
Jioribus annis repertus fuit in Gelria, Sugambrorum olim principaiu, dimidiato ab Vrbe Neomagienft mil-
quot;ario.D^v^-^ porro
Oyana, Terre deOye, porrigere fe fcribitur Duyiikerkam vfque gt; Flandrie Opidum. Sunt ibi
piaster
Oy am, alia quaedam Opida fed ignobiliora. Ad Boloniam redeo. Ea Amnibas riuuhfque humeda- ^Ittntim.
^»r ^nhia-, qui per Arquenfe opidum Fanumque Audomari Grauelingam petit. Inde non procul Scalenfe cQ:
^ßuartum,
adufque Arderamarcem aftuans. Nec defunt aquorei riuuli duo,Marquifianus fciiicet,amp; Boloni-
acus. Eft amp; ffautia feu Ileßlin amnisHefdino Opido nomen fuum communicans. Sequuntur deincçps Ponti*
^oinni paludofa ftucnta, amp;
Cauclm flumen. Horum vero nonnulli amncs pifculcnta efticiunt ftagna, feu vi-
^aria, a
vidnis opidis denotninaca: cuiufmodi funt (uiç fua lingua vocant le Viuier d\'Hames, d\'Andre,d Jrdres,

^llibiisarenarisç vrriiM^^vr,-,,.ffi

-ocr page 222-

2.0

iEPTÊNTRIO JO

Flandn^
pars

M

fcnùane\'»\'
reng

-Ta

ff , A

Wffuimmir

JtiL

fq

BOLONIA
GVlNt^S
Comitatus

^arutUg

\'SeaufM

-T—T

f I—T—r-r-i

imi

ZO

1 V I -r—r^-T—ir-r

M.EB.IDIES

-ocr page 223-

an i o y

\' Vnbsp;ÂNDEGAVENSIS DVCATVS.

^^^OYDucatushdhetComitatus,Baronias^^ Domima.njtCraon îE-. $6. 47134.^
O necdum inumi, aut dtÇtïnguere potui. Homagiumfme fidem cùmtelanm Mi
r^i^\'^mhiCo mtatm^, Mame.V^^^

Qde - ^

Vallee ip-j^o.

VNV\\yf î r -nbsp;Status Ecdefiafticus.

M habet Eplßopum Andeganenfem, Angiers^, \'Turonensi
Meridiani pofiti lunt ex ratione 47;, 15 parelidi ad

Î4lt;S

meptjcûpojpmectu.

■ctrcalum maximum.

Ducatus Andcsavenfis.

/^^^^«quitur in noftra Me.hodo Bucaïm ^ndcgâvcnfiu L4 Bmhéd\' AnioB. Huius Provinciss? Regk,
L ^o^aïy populosC. Cœfarç^W«, Plinius Andegavoszpptlhx. Incipit ab Fm Chufaß finemque
^acdpit inter
MemmtourÓi f errau^xbiinitium PidauîenfîsTerritorij,quodilîiabMeridiej
^verfosOricnicmconfimafuntTuronenfiumet VindocinorumsadSeptemtrionem Co-
\'JC^K^M IvTia\'MdneôiLaua/^ûdOcddcmemdeniqueBritaniamartingit. Regio

tills ÔC amoena niagis qu ä ampla. Colles ibi vitibus paflim con fiti, valles Sil vis Sahibulqj
^^^^^^^^^^^nbsp;Vinahicalba, no-

^^ nonnpRnbsp;^^ qnicqmd huic vit« villi elfe poteft, h^c Provincia luppeditat.

Vbiqûç A ^ ^nbsp;Provincia; lods illudgenus lapidis csruteum amp; fiifileeffoditur, quo Templorum

^»des o ^nbsp;edacontra cœli iniurias muniuntur. Ardcifes vernacule vocantur^ 5uos olim habucrût

^^lliarurnnbsp;Dumnaium ab Gçfare vidum fcribit odauo libro Hirtius. Poftea cum alijs Imperium Via-

gibus: q
i^ato (ibi
Cx\\nde^

\\c%.nbsp;iv/iqudiiCÄ iu^csgcujllliu, Nepoti. I

^^imrSc^nbsp;^^^^^ ^ ^ lyGoiefndus 11. Fuko iv; Vuko yj qui Hierofolymoru Rex fuit, poft Bal»

^is H^. îquot;^ ipfe viduus duxerat

vxorem: Ctf/^/riisf/^^dcniqae VI Êarbatm, Cui fodata fuit Machthil-
RcgisF. Huius fili), Henricus quidem Rexfuit Anglia?, dus nominis 11: Andiu vero
^^^^maio •nbsp;quos quum paricdiali bellovidos terris fuis pepulifiet Frater Rex, Filios

filio ^quot;gî^Ç Regno,(7lt;?/^y7^ô»2autem V111 in Comitatu Andcgauenfi fuccefibrcshabuit. Gote-
^^^ jamnbsp;Comiti, Bntanniaeque per matrem Dud, bellum mouit patruus loannes Anglic Rex. Fece-

^^ilippo quot;quot;^^omagium, vt loquuntur, amp; fidem Prindpatus ftii nomine promiferat Francorum Regi
^^^ ttanfovpirquot;
u ^ ^^^\'S^ïus quum Pidones Regi patruo e-^eptum properarer,cùm exercitu Ligerim

eciptus, Rotomagumeftabdudus, ibiqj non multo poft
^\'lueni\'pgj,-^^^^^^ Ma\'er, ConftamiaConani Britänix Principis Filia óc Hseres, Regem lo-
^^^mnatuseftrnbsp;vocatus
if iuri non fifteret, P aricidij

^^atn lentc - parium Franci^idulque Provincia? quas in Gallijs haèebat,Fifbo Regis funt adiudica:«:
\'^^^iinisnbsp;ipfe Rex excquens, Andegauenfes libi deditione fiibiccit, PvCgique Francorû
Ludmico Filio

^\'^\'quot;\'\'^\'öfratnnbsp;l^tiicfuccefctFiliusZ-aiais^rw^jf ix,.y^^^jcognonrinatus, qui provinciam hanc

^^^^iueia ^^^quot;quot;^^\'l^^\'^^^onceftit. HuncfequutusQytf/«!;.? 11,qui Clementiamfiliam\\oz^vi�roloVa.tem
^^^eposS ^^quot;quot;^I^btis nomine laigitus eft. Huic fuccefferunt Fiandae Reges, Philif^us FaiesiusYiYius, amp; ex

hanc Regni P orrionem Ducatus titulo, âno c i dcc cL, decoratam Filio
^^quot;^^de mnbsp;dedit. Hunc feqimti funt defcendcntelinea
Ludovicm 11, amp; Ludtvicm m, quo fine

^tatre\'^^f ° Prindpatum adi jt Remîusïx^xct. Hicdefundis Liberis,Heredem dixit fui fratris Filiu CaroM
^^uc vn^^^^ vokmt) qui Heredem fcripfit Ludamp;^-icum xi. Regem. Ht fic Coronae Franciaefuii adnexus,
^^\'quot;olus ^^^^nbsp;nifi quod
Fraacifcui i .eundem fuç Marri /Uoiûae Sahaudaeih\\^fumfm(in rradiderit.Rex

^^^Usr ^um jure Apennagij tribuit Menrico^xm\'u qui deindePolonise Ôc Francis Rex. Metropolis Du-

tMaine, fluui; ripa, pontemque

». ^«Plnpnri fl ...nbsp;------------------ -----— •-i-\'-j ...........--I ■ - ■ tnbsp;, I y t ---

^^^^^^ Sed quot;quot;quot;^ïriiiniedum. Inlignisibi Poliiia. Epifcopaliïuïgec dignitate: Senefcallatu etiam amp; Eal-
ç^^^^^^^P^^^\'^^^^s Praefidiali. Academiam habet cdebrem abLudouicon. Andegauenfmm Duce,
^^Uifityj. •nbsp;inftitutamj cvocato,quiius ibi profita erur,Frandfco Balduino. Habet hic Ducatus mul-

.Mmm

rniam

^^^\'^^^^^^\'^^^^^^^^\'^\'^^ßsCivitui Paulo Dfaconoj vulgo \'^^giers. Ptolemaso didrur fóAtojttcty^, Vyhsé\'Ofidi»
5 Sede

ppida, alia alijs maiora. Pauca vt vernacule fcnant, dabo.\' to»/ad Ligerim cumArcci Ac^de-

^quot;■^emobnbsp;Francorum venerunt ditionem. Rex Chilpericus.ocdfo comité Andegauenfem

^tovincij^quot;nbsp;Carolus Caivus Superiorem quidê

refervatolibi fiipremoin cam iure: Inferiorem autem
earn 1 ^ Comiti, cuius ex fiatrc Comi c x^ndegauenfi Duceq^Celtice Nepos,Hugo Mag-
vuIffo^^fA^^^-^^?^^\'^^^^\' Torquatiex ingelgerofilio, Nepoti. Fukoniordinefuccefferunt
Fulcoii^Gotefn.

mum.

-ocr page 224- -ocr page 225-

Ducâtus AndcgaHeniis.

miam, quam apud Regem Magni Viri moliunrur, breui iiabiiurü; Mcntreneau, BM^e, Bedu ferf, Sripf, Man-
ßnui-Bday^ Malevrter, Chantonceau^Vihers, Duretatl, La Fkfche, Chaf eau-Gcutier,Segre.
In hac Prouincia multa
Lam.nbsp;Stagna,magnus Lacuum numerus,RiuuHnon pauci,amp; pli\'s qui xl funt Flumina: Sunt amp; Vivaria Paludefqj,

Flumim, Fontes item infiniti. Inter amnes praecipui funt Ligeris, Loire peramplus, pCrfpicuitate aqua inclytus, quem
Patrem Fluviorum Gallia vocant.
Figenm, cujus mentio apud Fortunatum, Gregoriü Turonenfem amp; Hu-
gonem Floriaccnfem,
La Fiene,Fiane6L Figmm-,~ Meduana-, Htiius meminit ex emendatione Turnebi Lucanus
lib. I.belli
^hzi(A.Inrifis Medttmatuis marcereperoßts. AM] CMedua/Ia\\çoum\',i:h^QàoxmQ3.m^ïm lib.i J i .
Novar. Led.
Meditana. CMeduanamhnt et NedammGdXWs: fluvium etiäm nominät Reginöamp;Turoncnfis:
hodXcOHayne Sarta vulgo Sartra à^Lerim. Habet etiam Andegavenfis tradus,alios non exiles,Nempeveau-
ra idoneos, quibquot; alluitur amnes, qui et ipfi fuis Ligcrim augent alveiamp;,quorû nomina bievitatis gratia omit\'-
Uomesnbsp;eft attolliturquecolliculis: amp;filvisaclaltibus ornataeft. Extra vrbë Andegauû vetuftç

Sih^ \' monftramur riùna, qua vulgo Cr^Wdicuntur, Nomineab Romano non abîudenre. Hic quomdam Thea-
Operavuhlicanbsp;^^ Romanis exftrudum fuifle perhibetur. Apparent multa parietinarù Murorumque reliquie. Eftb-

^ ^ • diuntur amp; infinita proba nota Numifmata. Cçterum huic Ducatui prater alios Comirat�ronias\',amp; Do-
Comitatuâ Ce^ minia qua habet: Homagiurn, fiue fidem clientelarem praftant hi Comitatus 4 CMaine, Fendofne Juufort,
mmanenßs, Val,
de quibus ordine agemus. Comitatm Cemmanenßs, vulgo Comté de MSnsßnmo loco occurrit .

Hunc tradum Ptolemai tempore Ctncmani infederunt. Prçuincia autem Genomanbrü inter prismas Galliae
habitari coepit. Olim eius limites longius fe extenderunt, quam nunc protenduntur, idque facilecolligi po-
teft ex ijs qua Liuius, Polybiusamp;Iufti\'nus,deirruptione Cenomanorum in Italiam hrciis mandarunt; nec
inficiari quis poffet, ipforum virescolledasfuiffe,ex Andegauenfit)us,amp; Turonenfibus,ficut amp;fub Boiorum
Soli quality, nomine ipforum vicini comprehendcban tur. Territorij pars vnafertilis eft, alia fterilis, incolifque fadlius
cft venaticas carnes, quam panem amp; vinum apponere, non tamen ijs omninocaret,aliqux enim huius Pro-
vincia partes ram fertiles funt, vt cam ncc Andegauenfis ditiogt; nec Turonia vini bonirate, frugumque ferti-
Solum herbofurajPaftioniquePecudumcommodum. Hancvero Prouinciam, fub Aquita-
iemm.nbsp;quot;ia comprehenfam, aliquando pai uifie legimus DudbusAquitanis, donec inter Reges FranciaLudouicum

IX amp; AngliaHenricum 111 padumfuit,vt Anglus Aquitania, quam ab Septcmtrione Carantonus Fluuius,
abMeridiePyrenal Montes tctminarent, comentus, in perpetuum cederet Normannia, Terrifque Ceno-
manorum amp; Andegauenfiumidque numerarenturcn iDaureorum milia. Rex
VmnzixloanMs Andium amp;
Cenomanorum Comitatum
Ludovico filio Secundo-genitodedit. Donatlonis Diplomaanni c id ccc Ixiß
ScrinioRegisadhucvifitur.
Ludovicootàïmkicctamp;mLudovicus u V\'ûimàL Ludovimi^^ Nepos. Hi tres
îirulum Regum Neapolitanorum gefîcrunt.
XW^â/» tertio vita defundonullispcftfe relidis liberis, ei fuc-
Renatus Frater, quem Regina NeapolitanaIoanna, eius nominis 1 /, fuum heredem in Regno Nkapoli-
tanoamp; in Comitatu Prouincia mftituit. Äm^mex Ifabella Caroliaudads filiafulccpit loannem filium, Ca-
labria Ducem,cui fupcrvixit Renatus Pater.nbsp;Maria Caroli Ducis Borboniœ filia, genuit Nico-
laum Calabria Ducem amp; Marchionem Pontenfem,quial)fque liberis deceffit,auüRenatoadhucfupèrftire\'
Renatm nc^on fuo Renatotx lolanta filia, amp; Friderico Vadimontano, iura Regni Neapoiitani amp; Comitatus
Prouincia refignare noluifîè, fcdea Carolo Fratri fuo,Cenomanorü Comiti,rdiquiife fertur:
qui cum etiain
paullo poft
motcramLudouicum vndedmum rerum fuarum Heredem inftituit.Caierum teta hac Regio fu-
perioribus annis in duas quafi abijt partes.
Ctvitas Cenomanenßs, Ditioni addita eft Regis Franciç ; Vihs autctn
Mmia, tJWaine cum Marchionatu,nunc in Ducatus decus eredo,Guifia gentis agnolcit Dominium Oppidu
Primarium ad ^artram fluuiü,vulgo
Le Mam. lofeph\' Scaliger Vir Nobilifllm\' fuis ad Merulam hieris puta t
c£itlvivhicov Ptolemai, Aulerdorum Cenomanorum Caput. Ab initio fedes EailUuatuss poft Hcnricum i ï
Prafidialiseftfada: ad quam variorum Opidorumappellationesdevoluuntur. Hae fe iaöar omnium Galli-
Carum vrbium primam Chriftianam fidem admififfe, miflb a Clemente S. luliano, qui Ecdefiam illam an-
nos xlvi I. perperuos rëxir, amp; myfterium Rdigionis in vidua locapropagauit. Prouincia t rib\' pradpuc flu-
uijs irrigatur il/^ia^zz^ vulgo
Mayenne, Ledo (Loir)^ Sartra, alijfque ccmpluribusexiguisfluuijs ac riuulis peiquot;-
luitur, qui folum hcrbofumreddunt, paftuiquepecudum commcdum,fedhiaftiuo femoie deficiunt, non
tamen territorium ab ipfis humefadum intermittit herbarum afiatim g gnere. Ornatus illi mukus abSiluis
Saltibufque accedit, in quibus ferarum non infelix prouentus. Qi^rundam huius Provincia locorum ftcri-
liras Ccnomanoslabori afiuefadtifunt induftrij,viuidiquefpiritus,necipl\'is facile quis imponat: probi patrcs-
famihaSj eoruinque vicinis aliquo modo aft utio res, adomnia idonei
quibus feaddicunt,vndcnatumfeftjquot;^
jy^c^fi^Vindo-^^^^\'^^^^^^\'^ \' ^^^^ Ducatrn, olim Comitatus, Vindoctnenfu
cinenüs DuchédeVendofme,
initium caph a Baugendaco, Limite inter duas Belfias, qua cognominantur ^ ^
Sitd \' \' fines Longe lateque extendens, ad Santonas vfque,Vf quidam volunt. Dïdns^Findocinü OpidOjVul-
go
Fendofme. Pi oi. forte étvhicov. (fic enim legendum) eft Aulerdorum Cenoraanorum,in Gallia Lugdunen-
fi Vrbs. Nihil hicadfirmamus. Näi^/i\'^fÄöi\'illud, ccrtius fortean eft opidû quod hodie Leo^lansyqux Magni
Jmptfium Comités originem ducunt ex Borboniorum ftemmate. Primum Comité Ic-
iorum. Ludovicum loannis Marca ClermcntijqucComitis F. Succefferunt huic reda linea Filius
Joannes, Francifcus NepOs, amp; Carolus Proncpos,qucm primum Vindodni Ducem creavit Francifcus î Galli-
arum Rex.
YWmm Carolus habuit Amonium, Vindocini Ducem, Francia Parem, amp; per loannam Albretani
Conjugem, Navarraor um Regem, quo natus
Henricus ^orbonius, Gallia cjusnominis i v Navariquot;squc

narcha potentiffimus, Bearnij Prineeps,Dux Vindocini,etc. Sunt et Ê^^»}»^/amp;

Oppidâ,

Tlutnina.

Silvae.

-ocr page 226-

b e r ry d v c a t v s

Sancergiie^îi s^-47
SznccmtCmitamm2$ sif\'4? r/quifibfi CBcaufca.
habet caßiUaniasf ut mmicifäliama^e- i Chapelle ä\'i^ngß/U»27.47 tg

Montfaulcon 2112. ^(f jlt;f.Baroma eß ftbqua \\
fi^^nbsp;Dominia,
(Croil

EthasCaBellanUs.Aijsd\'JngilUn2i 11.4710.nbsp;s:satur2i Sß-47tS.

SuryenVeaux2iS4.^7i7. Beaultm2inbsp;Lury 2^ 0.0,7à,.

SJauimge2331.^7 7. Brecy23 40.47 //.nbsp;E^ir.chyes hamp;js z3 4(^-47 5.

^engy 23nbsp;CMauifas.

S .Palais z 3 Z4.47 H-
La Salit da Roy.
^ueil.

^mtilly 23 2^.0,712.
Fomorigny.

Francheuilk 223^.4.714.
\' La Chapelle 23.^0.4.716. S. Vrßm.
Nancay2s 10.46 i lt;f.nbsp;TilUi 22 s 9,47

^oye.nbsp;briller s.

Leurox 2236.4.^^ $.nbsp;Fatan 22 46. 59.

S.Fieurant23Js.^(f^y.nbsp;Viiienef.(fui23 u.47 e.
Neuftàfur Caramon 23 13.4\'j xà^.S.Crafaix 2112.4Û 57.

iJMorthonmer 2 3 42.471,
Marmaignes z^ 1^.47 ß,
iJMaubranches

x^ifoiiiy.
Jnißy Le chauldrier 23 3^.^ifS (f.
La Corne.
Les Chäizes.
ViiuuriHes.
Les c!eyes.
Bouge22 3S.46 /g.

Habet autem hac metropolkßihfealias s Diœceps.

A IflÙfl^J\'\'\'^\' {cha(΀auMaillamz3io.^6ii. Chafiellet.
inbsp;fubfe.nbsp;Mareulz^ 7.4Ö 49-nbsp;Uafeume.

Neuffuy S.Sepulchre 22 46.4^ ^i.*^ugurande.
Rally
23 /.47 2.nbsp;S.Chartier 2339.

Paulh 22 s $ .4.6 59.nbsp;Fn Lepalleteau.

Maffay 23? .46 2 7. . Gommiers 2 j 0.46 4^,

^ l^oy ctmtasRegta,cmfubfum ha CapUania :Pra dif^ Qullam Barmia 2 3 21.^6 30. Chajieau neuf fur

on^dTaultfiueConcourfad

t.nbsp;Status Ecdefiafticus.

^^\'^»tnUT^J\'^\'^ c^^Wm M«.^. Cape^em.Caiïresnbsp;Jnicienflsje PuyeH exemptus,

^\'\'^uZLrnbsp;rmlmfem,Tullesnbsp;^ ^ ^

\'\'^m^ymges Caturcenfem.Cahors S. Florins.Flour.
HïcçyT .nbsp;HiEpifcopiomnesintahulai^quitaniétoBendentur.

oannis Chaineau aduocati Bituriccnfis hiftoria Eiturigum ddcriptafunt. Qosc in ipfiustabula

cerant loca, canccnumerismonftrarepotui,ncque enim ampUor huius Du^

camscxtat deicnptio.

■^^jf^nt meridianiiuxta rationem Paralleli

B I T V R I C E N S I S

Ducatus.nbsp;-

rmrtcu?n^t\\ ^iturieftsBmat\'*Duchéde^erry.c^û in noftra Mcthodofequimr^abSeptêtrionc ^^gf^-
oloniâ InfcriorisBelfiaepartc,a qua Carisfluentisdifterminafur-,adOrcû Hurepcnfes, Situs,
^quot;^^^quot;fcs,amp;Borboniosrefpicit,conftituentehichmircinRiuulo,cui nomen U Fay^\'
,quaMeridieseft,Lemouiceshabiranr,vbiCrfl«rf7?/^i/jqua Occidens Pidones amp;Turones,à
quibus fluuioio,qUi
dtry vulgo/eparatur.Scgetù cftfcrtiîifima,Vini lerumqjaUarum ad Soliferttlius.
vitam cultumque neccftàriarum. InprimisPecorcabundat, quodab IncoHsper vn\'-
^Snominawcr^unbsp;^^^IJiam. Domicilium hic
o\\ïm Biturigihus , quos k^.fcribunt

Biturigef

\'Bgt;^ion\\zs^Chafieaarof^x, GracayS.Seuere23 4.4if27. Lynieresz^ ^0.464.0cui^ppêk.
detcaßelkniadeRiz^y.K^rgentoninqiiA Eiuarermes fmes cauchec iz 20.^^6 3s. amp; Sermmet
RremHe.

ConÇLc\\\\zmAS,Vgt;oulJ\'ac2s^.j^6i9,Peroufe.nbsp;Ckißre,

iMoike Fullyzi 5.46 29.
VouHon s 2 57.46 44.,
Qharrouxz-^ 7.40^5,
La ferlé.
. Tieha/ft.

Fi/le dm 22 34.46 44,

J.

-ocr page 227-

y,

® Chamneans ,

11 I iTi J I

22

Chajireatt nue^

3quot; -

S

r Miliai^a

ccmviuma .

xl

J.

1 ^^

^Palumi

,nbsp;-nbsp;\'fcumaîoche? .

ViUeaB^

O

- ^^^

o_ ...........

Ceûuîmoni

\\CollM

/S.SehajUanO ^dantojtn, .

T) Oifnbsp;o

L.

(

I t l\'l\'i 1 T~r

M I I I I I □

.1 1 I ] 1 I □

3quot;

3quot;

Hurelt;

kChaitSîûn

pois.

onbsp;-\'^v

Sitrv

«« o ^^^

en Vfltdxnbsp;^

m

^uhmg^snbsp;y/eau^es onbsp;qnbsp;^ O

i^Jl ^nbsp;.......

^nbsp;^nbsp;uiefimnbsp;- quot; B VT.-Unbsp;\\ ,nbsp;^ ,

J/oh^i 1 Ju- ^nbsp;r O J

Onbsp;O^\'V det cham^î

ifbl ° O®\'^\'^nbsp;O^nejlcu ccueM^

W °—

Vnbsp;\'A^Z rnbsp;Èissînbsp;^nbsp;X/o

■ V onbsp;«b^nbsp;,

Far,

H47

Scix

W ri. A.

quot;r- \'ï

\'Cnfe.

^uar ^x\'Vnbsp;onbsp;-

J^clo\'\'^\'^ O-Tçnt Jlcrlg^
^S.StLain
nbsp;\'........

o Jaamp;T

dp^«......i - ■\'■^^mtfmhm \\ ^

o\'.oui-euer

D r, ^ llOnbsp;Sarrmk .^A.-éMMiÈ--.^

r J\'rtfm/Uf „nbsp;onbsp;^if

lt;

I 11

i \'1

il

lap

.....v\'^

CT^iàllent^ /nbsp;J^l-OJyartceiW

JÀenpionjur
SauÛre

°nbsp;^iuhirtn^\'Jti\'f^Mrre

\'S»quot;«

Copit

zo

Tort S.T^Î.
hmtk

auuena»

O

t V

fur (^he,-

celle

Vale-ni^

çj ^oni loys

Conîe

^--to^ C5

.Ain^ le
Châjleau.

jo-

J S. Chrifkofl^

M^ %

\'aninbsp;f*-rA.

. ÎO û

hvJfl^^V

V

/ Mejfig!^ o
Jo A

.....

Vauî/

onbsp;\\nbsp;I 1 oï* 5 0nbsp;^ Mr TV 1

^hfi

; ° S - Saulue-ur

1

nMe franche

gt;

quot;Ver ^evardumyP/ercafarem
Cum ^riuile^io

Verre

XTTrrrmz

zo

U I 1 I I ITT

1 II t I I I II

I I I I I \' I I 11 11 I I [ lin

t I I 1 I II I I

Jquot;

24

JO

\'«1

% O

- .S.

-ocr page 228-

149nbsp;BituricenfisDücatus.nbsp;^ .

Bituriges Cuhl, quorum MetrópoHs Amricum, Primas Aquitaniœ-, Bimiges Vihèfc aut Vmifd , quis pritn^r\'^
Vrbs
Bmdigala, Secundç Aquitaniae. Vtraque Ciuitas liberaiub Romanis, tefte Plinio. Ciuitas Bituric»^^^
Betorigorum
Notitis Prouinciarum, in Aquirania prima vel Sexta Viennenfi. De Gentis appellatione mu t
loannesCalamçus qui 5//»«^«wHiftoriam fex libris complexus eft.nbsp;..

Principatum apud Francos Hugone Capeto tcnente , ^//»r/gfc prœerat nomine regio Gotcfredus.A
€0 originem traxiflfe perhibetur
Harpirms is, qui ab.Rege Henrico 1 .emit Comitatum Siturigum. Hic non mun
poft accingens {e ad expeditionem Palaeftinœ cum alijs Principib\'\', eundem Coronas vniendum
vendidit r^-
äppo I. Aliquot poft annis Apannagij iure Comitatum\'m Dueatusâipmztcm tunc evectum obtinuii à Patre ^
a/tm VaLefio Francorum Rege îoanne% Fakfim : quo fme Prole mafcula mortuo , Ducatus ad Regnum redi; .
Adfignatus eft poftea
loanrti Caroli v i, qui numerofa piolcgrauatus erat,Filio. Hic,quum obijftct,luc-
ccflbrem
reliquit CW»»? Fratrem,qui Rex Francorum inauguratus SponfaliBus,qua: inter Henricum Angli^
Regem amp; Catharinam ipfius Germanam contrada iam ante fuerant, infupediabitis, quum ei maior Rcgrn
pars ab Anglisefleterepta, per ludibrium fcr/^«»? Rex fuit appellatus. Patri
Carolo fubrogatus eft cVtW^i,
Ludouici xf Francorum Regis Frater. Poft eum
Margareta, Regis Francifci foior, nupta primo Carolo Ale-
çonio Duci, deinde Henrico Albr€tanoNauarraRegi,P/^f4/«»jßi/0r/;g»w ab Fratre in Vfum-frudum acce-
pifiefcribitur.cJ/^rg4r^/4 denique,eiufdem Francifci Regis filia,nbsp;accepifîè traditurab Fratre Henrico

It, quum nuberet Emanueli P hiliberto Allobrogum Principi. Primariam eius vrbem Cxikr, Antoninu
amp; alijnbsp;vocant,qua nunc vernaculcBlt;?»r^ef. Auriga Ammiano ôcalijs . Didtur amp;

BituricdjBitarigaFrhi, amp; Biturica ciuitas.nbsp;quidam didum volunt ab flumine, quoadluitur. Lo-

catacftin agro perquamamoenoi qui non modo frumcntomm omnium amp;lcguminum, verumetiam Vi-
norum prxftantiflimorum, pecorum, Volucrum, amp; quorumcumquefruduumferacifllmus.
Q^tuorDca-
ta cft Riuulis qui vulgo
nbsp;Jurettes^y vna; Türe amp;tLC!Hoion abaltcra fluentes parte. Quis condidcrit, v

plctaqucalia Opida,incertumeft. Veteris paulo fcquior,quam Hodierna, Vrbisfuit fitus, Ad paludes icU -
cct vcrgebat,cuius etiam nunccum admirationc vifuntur Muri,propemodum intcgri,foiidifiima materia^
paflfim Vetcrum Romanorum Opera,conftrudi-InitiumcapiunrabTurri,
quamnbsp;vocant,perge -

tes per medium D. Stephani Templum, plateam D. loannis Campeftris, portamque Gordianam vlquca
Nouam, cui olim ab S. Andrea nomenj inde per Platcä Amphitheatri,vulgo
des Arenes,iczà Portam Turone-
fem
cxtcnduntjhincautem, porredo ambitu verfus Portam D. Paulli,paullatim Turrim,quam dixi,rcpcmn .
Poftea prolatis varie Pomoerijs ita fuit haec Vrbs amplificata
ab Carolo Magnoamp;alijs;vtiamnunccutn maxi-

mis amp; munitiflimis Galliae ciuitatibus contendat; formam habensoblongam, ampliftTimam lt;Sc fpaciofiai«ia\'
Munitaeft odoginta editjs craffifque
TurrihusXmcx cas principem tuetur locum quamantea Magrtadixi appe-
latam
\\Qmzc\\i\\h,laGreßeTüur, abmfolitacraflitudine, Minoribus vndique Turribus Muroquc amp; foins p^\'
fundiftfimis.Phihppo n. Augufto GalHarum RegcdrcaannumciDCxc. curante,dnda:
Forma eft rotunagt;
magns altitudinis. Aham omnino fimilem fuifle aiunr, led dirutam j a binis Turribusnbsp;nomcn m-

ditum fabulantes. Et laudat antiqui Grammatici carmcn Calamaeus:

Turrihmahinis,indevocorBituris,nbsp;.nbsp;\\ vo-

Hsc talia patioralijsperfuafa magis, quara mihi. Septcmdcdm hic funt quasnbsp;vulgo

cant: Septcmdcdm Parochie. Haec vrbs i^rchiepifcopdi fulget ^é-^f^.fua floret %^cademia, cui nulla per t^
Galliam par} DodiflTimorum Virorum genitrix amp; Emporium. Vigetin ca maxime
lurifprudcntia, quam ^
profefll funt Profefibres cxcellcntiflimi. Eft autem
^uarici, fummum totius Ducatus Tribunal, cui ^^^^
Monarcha Biturigum,qui vulgo
leBaillyde Berry.M huncdcuoluuntur omnes appcllationes cum a ^^^^^
Vrbano, tum ab omnibus finitimorûaliorumquc Tcrritori j Bituriccnfis Locomm Magiftraribus. ^
autem PraefcdusBituriccnfis fub feMctropolimiplara/iw/V««gt; amp; v Dioeccfcs quas cnumcrat Mcrca
Metropoliadcenfentur Comitatus,
CMontfaulcon,SamerreàzS.Aignan\'^zton\\2i.Q^^^\\l^mx, fcrexh ^^
pra Mercator rcccnfct.
Samerram quidam arbitrantur didam ab Cerert, quae ibi culta perhibetur j tanqn
Sacrumvd SacellumCererisDoùxoics Latinefoibcnteshuiufmodi Etymologiam avcrfàti Xantûdûrnf»\'^^^ \'
Comitatus gaudct ntulo, qui anno cnxvpermutatus a^mBthuacmf,
Kx(Xiï^im^m£\\xb^in\\iïtS4ftcerrd
dionem anno cid i dIxx i i 1 ; famem pafia tam fkuam, vt poft deuoratos auide Canes , Fcles, Equos, ^ ^ _
Mures, Talpas;poftconfumtaCornua, Corium,Pcrgamenasamp; fimilia,ncexcrcmendsquidem
humanis fuerit parcitum. Caftcllanias quç ipfi parent habet Mercator.
S. K^ignan nomcw habet
Epifcopo. Baronia
Montfaulcon Latinè fonans Montm Fakonis, Praeter Dominia duo quas rcccnfct M.corn p -
titur
La Fam, Lyuron, Cony, Villahort, Seury, Cl\\iarctlly, Marnay, Farges, Auor,Saligny, P£rägny,Cru,Laßtxßp^ J^
?(uiJfeme»t,FillieruCompoy.C;^ùe\\\\mixâutcmzMcTC^tovcn^
nbsp;reliqu« ^^^ rherrf

ob id hoc loco repetcre nolo.Fluminib\' haec regiopartim rigatur,parti zllmmt:Ligeri,Souülra,Aurrü^p^
rheone,IndrOyCreufa,2.Q
nônullis alijs ignobiliorib\'\' riuulis.Motcs hic nulli célébrés.Siluis hinc indenbsp;^^^

regio, quarum pr^dpua funt Silua Roherti, amp; Lacemaßln^t M opera publica amp; priuata vcnio.
triginta quatuor Ecclefias dc quibus fupra dixi: funt Coenobia quamor
Ordimm Mendicanîium : du« * ^ ^^^
A^batid-,
vna S. Sulpic^âc diucs cxtramuranea: altera intra Vrbem D. x^mbrofij valdc criam
CMulierum. Exftiudum ibi non ira pridem fuit à pio Magiftratu Ptochedochium, Pauperibus alij fque adm ^^^
Icndisconfccratum. Inter fplcndida bifida, quorum magnusfempcr hic fuit numerus,
cit
Domus lacobi Cordi, qui vixit tempore Caroli vit. fupcrba amp; fumptuofa. Sunt amp; amp;des
dam Rcgiae Gaza; prafuerunt,antequam Nundinae qusibi maximo Pcrcgrinorum concurfii I^f e-
Lugdunumtranffcrrentur. Infinita monftranturhiccum intra tum extra Muros Vetcrum ^^^
laborati opcris amp; materia; praeftantis Rudera: multa amp; quotidie cruûtur, prafcrtiro cx Fofla Arcnarum,
cantjubi quondam
^^nrphitheatrum. Artes hic florcnt lAechamd, cum pnmisTextrimi amp;ab ea, M^f^^^
nariA,
nbsp;.

Imper iamiM^
iorum.

Frhes.

TlumtHA,
Silus.
Optra,

ptpct
ÎA.ercïf»0ma,

-ocr page 229-

p o i c t o v

PICTAVIENSIS COMITATVS.

Hac ex Annalibus Aquitaniasloannis Bouchet collega funt.
Meridiamdifiantpt0raii0ne46 30.paral)diadcirculumniaximum.

PICTAVIENSIS

Comitatus,

oquot;\'fipcaatverfus Mtódiem Ecolifmenfes y,™
amp; Sanftonesiad Ocodentê habcr Oceanfl: qua Septêtrio eft.Bntanuosxefpidt amp; Andera-

Lana.,Un,qucferaciflimaiVmof™mc„tcqued.ucs ; Aumm fcTammquema^ra b^
i tens cop,am - quo fir yc vcnaciones aucupiaquc hic Hnt frcquemü Regui x\'Sccorafaquot;

tepturh«Proui„ciaab Goihis^ quos hinc, vt tota Aquilafa ^eSnbsp;„

PtoHi \'nbsp;^ HctesSW. elocatafuit luluu, v rPtScom^ i gt;, amp; i u; GW.,

l^funfto.iiipotertattm^nbsp;Filioconccfllt : ouolnDtoli

S\'»« inter

^^^aioneabiisfaftaad

__________ fi^^\'^^St JJitleaKexi teiiqmt.H ccamFraiti arEiiiKcft^w.,____________\'.......„

tei\'icamp;um.

-ocr page 230- -ocr page 231-

i$inbsp;Piâ:auienfis Comitatus.

tericdum. Oc varij generis Principatibus, qui Pidonio concenièii foliti,quîeîiiabco adfcribam, fi prius de Me-
tr op oU amp; regia eius Ciuirate nonnihiidixero.Ea eft
Picîauia. Sic Latini nunc voeant,qu« Avynç^piTov Ptolc-
Inbsp;\' m aeo, Awgußorimm Antonino- Piäamam Vrhem appellat Gregorius Turoncnfis.Yrbsaraoeniflimo fita cft lo-

FrbsP0amx ^^ cliuofö tanjen; nifi quod vna parte, quatn Tranchaam patrio vocabulo dicunt, in planicicm abeat: omni-
um Gailiïe vrbium poft Lutctiam amplifiima. Eara Clanius maxima parte ambit. Acadcmia hic ftudio iuris
ciuilis celebris, cui alter poft Parifienfem locus folet tribui, Inftituit Carolas v// Erancorum Rex, anno c/D*

cccGxxi. Dc qua Scaligcr in vrbibus;

Si fliidmmeBmimr. Vernum a,corf ore vins,nbsp;BMliudfßyalUheBexenentur amore

Galliaqueameritisfoßcit vtrumque pi,nbsp;Piciauium eB animw^catera corpus erunt.

Antiquitatcm eius teftantur Theatcum, Palatium GaUeni, amp; fo rniccs aqnae duduum qui etiam hodie
du^s vocantur, Romanox^m in hoc loco itnperi) certüfinia Mon imcnta.Sunt qui Agathirfis atque Gelonis,
filiorum Herculis fucceflbribusCqui Pidi à Poetis vocanturjcius fundationem attribuunt.Hi etenim ob con-
citatasfcditionesdomefticas patria pulfi, in Angliamdeuenerunt, inde numero amp; multitudineaiidî, nouis
j qujerendis fcdibus, in Galliam traiecere, vbi â fuo nomine pidoncs populos, hanc quoque ciuitatcm condi-
i difîè feruntur. Aliter alij icribunt, cum ex Pomponio Mcla, amp; pliaio conftcr, ante etiam multo, quam hi ex
5nbsp;AngliavenerintjPiaonumextiîiflernemoriara.Claramreddithanc Yrbem EpifcopalisScdes , cui maxima

laudeprefuit D. Hilarius, dodrinaacpietatc fingulari Antiftes, qui Arrianafadioni inuidum fc Antägoni-
ßam oppofuit, ac praciaros illos amp; nunquam imermoritutos dc S. Trinitatc hbros.x//. magno tum ingeni-
o, tiim eloquentia confcripfit.

Curia pitlauienfis regitur manu Praefidis amp; duoru^\'* Vidariorum, quörum vnus Giuiles,älter Criminales
cognofcit caufas. Ad hanc multorum huius Prouinci^ Opidorum Tribunalia pertinent :vr praeter Pidaviam
iplam, dc qua dixi, fii nt TQart eu m Arce; hic ampliftimi Pidonum Mcrcatus ter anno; Vontenay le Comte, Arcc
item pr^ditum; Moenia huius
Opidi praeterftuit RiuulusYcïiàxm{fendee)cim fubindcadeo excrclGit,vt t^nim
Fontcnsi
Territorium vicinaque loca inundet:£^;?4^,vbiCaftrumantiquura,quod vulgo }Aeliiß»eBl
autem, vt eam nunc
partem adgrediar, fub Pidonio Principatus Titulo ornata (praeter Talmontem, Talrrtontßic
didum quafi du M.onde, Calcmem h/imdi, vt quidam volunt) Rufes ßferlomam, Roche far-Ion, Famili^e^
Regalis
Borboniç. Nonerunr Aui noftri Ludouicam Borhonium, loannis Vendomx Comitis F. Rufis adlortna

Principcm,Comitem Morapenferium,eiufqueFihumCWi^?«.Ducatus dignitateclaretC4i?f/irwÄi\'r4^

ßtlherault, ad Vingennara. Vicccomitatus funt Tomrszà Touium Fluuium, Broße, Eridtera, Roche-Chouart.
Baronatus Dorainijque honore in fignitailmt Opida non pauca, quseturbato, vtinoculos vcniunt

mentem,ordineponam : M4i»/m,vbi PifcatioSalmonum,Alofarum,quaeClupcajalijs,Bala;narumamp;:Aie-

lorum prajcipuc; quiarefadi Ventoque «Sc Frigorcinduratiin varias Regiones folentexportari.- P0tenay -, \'
\'bAaxe»t,hllelle\'^ chizay,chamigt»y-, Lußac-,-Breßiiyre-. charrou,ChaHerteray€^S.M.efmniS, GiBs^ChaUeMimunUsSam
à*Aulonne,
S- Her mirte,hXontatgii, Opidum cum Arce,Salinis nobile, Mirebeaui la Hütte, S. Seiaye^ Votmant-, S,Ht*
laire, yiortemer, \\.uamp;ay,S. %min, VIße lourddrt, S. Bemiïi du Snuit, Bonrg.neuffy M^eroil, Mirvaßt, Erigft PßUt^^^ »
Fille-fatgnaix,
5c aha. fui0e amp; in Pidonibus Urmnum coWi^nm ex Antonini itinere quod Burdigala
, Auguftodunum: Ai^m PtolemaojIn Tabula hinerariafcribiturLi?»?lt;?«;z«^zw. Illud magni Viriputanti c
effe tranfnominationequadam,cum(^sr^«^lt;?y^lt;\',Pwlt;J?/^rj. Nihil audemus hkaffirmarenbsp;mention ^

CommentarioA. Hirtij tcr; vbi tamen quidamnbsp;contra fidem amp;:audoritatem Manulcnp-

torumCodicumpraferunt. Fluuijsquibusirrigaturfunt Clanius,

pifcium tóagnam fubminiftrantcopiam. Silentiononcfthicpraetcrêunduro Amphitheatrum apudiit.
nes P^^ Bûu^ adiacens, manu quidem amp; arte humana fadum, fed ita ,vt vidcri poffit â natura : totum cm
CKcifum ocexcsuatum eft in monte, fine externa vlla MatcriationeCalcis, Lapidis,Ligni. Montisipfins
fimfhitheatréplcmiïin\'ïa. eft delineatio,ex fide Lcuini Kcrfmakcri, Confulis quomdam Zirickzaei, Zclandi ^
que primis
huius belli Moribus Gubernatoris, apud luftum Lipfium Libello dc Amphitheatris quxcxtï^^
\'Romam cap. v/ :qui
Pagttm Boumm addit aliquid amplius olim fuifle, cum ex eo non pagani Opcris argume-
to,tum èx Vie antiquç publicxque rcliqui)s,quœ expago eodem pcrtinuit zAPontemC^ariamtfn,

Sf^jCuius Via; Pars adhuc vari)s locis confpicitur , pars autem maxima corruptacft,Lapidibus in J^dj^^
varie ifanitis aut avedis. Medio cuciter ab Vrbe PsdauiamiUari,itincre,quod Avaricum Biturigum du^*
in Via Regia ingens fpcd:atur Saxum/orma quadratum,quinqu€ lapidibus fulcitum, vnde vulgo I
a Pit^^^
vée,. De eoDiltichon hoc cxftat:

Hic Lapis ingentemßf erat grauitateColoßum

Ponderis, (jrgrénatSideraiMolefetit.nbsp;_

Ad mores venio. Agricolae nonnihil habent pccüliarisLinguxjquibus qui pamm fidit, fâpercpçrmDC •
Hominum genus, quod. Feras prohibitum, Liies venatur; contentiofum^amp; in fimpulo fiudus excitare
rum. Vrbanidiifimiiis planegeni; amp; ingenij,faciles,benefici, hbcrales,candidi, fucosamp;impofturasdctc
tes, Eruditionisamp;Eruditorum, qui hic non pauci, amantes. Nobilitaspróvida, ftrenua,audentior.

Ofidâé

F\'umina.
Ofera

CMores.

-ocr page 232-

i-otharingiae dvcatvs^-

PARS SEPTENTRIONALIS.

Meridianidift.ntprorationcParalJeli48.40. adcircalummarimum.
LOTARlNGIiE DVCATVJ\'.

JNepocc.

Parente.

quot;quot;quot;quot;Mm Incote, magnum inde Lucrum fadeni^ F^ i^^^^

EuropAovincMsno^^nveS^nbsp;Vitrina:

\'quot;«CofC® quot;quot; f\'quot;«« Calices conSr^^^^^^^^

\'^VrLnbsp;^^nbsp;vendito memL.

^kar :^«^tradiitHenricusnbsp;HuicfuccefTitnbsp;eX.

^^^^catorduab^s T,bn ^ Vadimontmm, authorem flirpis Ducum, qui ntmc Lotaringiam
depingit. fiabiSu^^^^^^^nbsp;^^^^^^ Septem ttionalem, ake^

^^«vi Metropol s Di^^llij^f ^^^nbsp;^ Ptclemao; M^.«.^/^/ etiam Ca^fari lib

FS\'î^nbsp;p^/.MÄnbsp;lib.i,Lucano lib.i amp; PiinioLfe^

rum facitnbsp;.Sicin notitia Proviuciaru fhb

kTuüumitem Lf^i\'^\'r.novit Antonini Itinerarium,

^^nbsp;Sunr

(îtm

-ocr page 233-

Terre de la ° Vai:

^ ^^^^nbsp;° \' vi

S^necourtnbsp;CUpUon ^ Sandg^^nbsp;o

°nbsp;® grimant ^y^orf^ o

;nbsp;I jquot; 1nbsp;rplahmille^ M\'f \'

^timtm - - \'nbsp;^^ ^ ^

-r- 1 I -1—r-T -nL_r

f^\'J J CUerefclnbsp;Œetdheij

o o

Soleuure

3lcil2

Crmn \\ ,nbsp;cfche^. ^

o 1

fieitenhut^

onbsp;\'

o-\'itk J o ..

rFlJkerc SemmetdUe

foi^TL-- ® \'Pmcpurt

--^i-rawj\' r^ieJîAhaultnbsp;j

Bar

^rfucfem

o ^n

Zliffnt S.3licheH

S.Tierre\'Val^

\'otaSUar^ont

\' ■ \'nbsp;A Studcmjhennbsp;quot; \'

I\'Uenmch

quot;nbsp;Toi ^^nbsp;__

^ini^en

2.0

f

\'SLtl

Gu^emuiUe

■ ^ o -;

Barny °nbsp;f , ^ ËWlnbsp;. .nbsp;-u.

Jr-

^falhach

Chamhhj^ °nbsp;S

S.1^tehau

o Lynsivejki
IVeyIer lt;

Z^a^at

\'Rehti^iin^e -

^ nrnbsp;^ ontelle

•Morhames

O

S.3la^e I

(tir

Lom^i^ Çtmg ^ccnbsp;^

S. lure

Q UoytotmSle _

ChevKtuiu

ChaiUpn

o f Mm^ty

uoncjtirt

rFlorey

h^S Or

Sommant

-o b Irrmnllenbsp;\' \'V\'

: ahh. o _ J»

urmmâle—\'

Serfer^
(\\J\\ûzier mnbsp;s

t^^ la tour

\'^\'quot;^\'aigny

quot;Vûmehy quot; o
^ \'\'ZUarlenwt jL

a. Onr

. Huianqc

Maztereî

fi^crec^tnbsp;. /W

quot;nbsp;JiintâUJTnbsp;/i!quot; J

quot;bride

Ji0nceii.rt
o Qvicffurt

^Bifnl^n}

r-Tm.nnbsp;S.\'liùhul

» ,nbsp;Up-»/

M

-JL I I I C

20

é-o

30

j:. /Mavf o ■

■dejh,

•IdicnJ ^nbsp;° jledcjfheh

£ he-^ngt

Guemmidnbsp;^ • r \' i

o J areiiyminghen
Bedingh

- Suk,^, ^ Jo ^ftzen 1

■hnhrchen o

Tt\'jf r/îj. il I ^

ï O gt;ii

\'^Wtmmencm;

O

o ^{t ed t*

fanqenhurqnbsp;quot;nbsp;s fquot; - S

SiîJS ^

.-^i.jljnn^jt\'

O

hmnciinj^ennbsp;f

40

\'TlCilhirta ccmnmnm.

zxnririrTrtziziix

:r ! I 1-1-

2,0

40

\'en

\'U^eflwiler/onbsp;-^^emme^mt

\'ntkn^en ^^ cL^ ^ .s

2.p

o o .Akzji^ilei

€inert

ihrucken ^

.^J VJ! !

-ocr page 234-

153nbsp;LotharingiaeDucatuSe

Sunt ctiam qui Tulmgôi Cafaris ad Lotaringiam referunt. Metropolis Lotaringia T^ßmimf, vul-
go Namy: Opidum non amplum, fed Situpukro commodoque, loco plano,formaquadiata, magnifico Lo-
taringicorum Ducum Palatio nobik.2t^^\'/Mœnia iäbitt;^/!;^^^^^^

Candei Moieliam intrat. Futant Petrus Divçus alijque Tiameium hodie effe, quod NäVw Ptol., \'Njß^
Antonino in Itinere, quod Durocortoro ducit Divodurum. Sed fi quis penitms itineris iftius rationem con-
fideretj facile deprchendet Antonininbsp;incidere no poflc in iocum ilium, ybi hodic
Nanmum: adeo

Tidimm illud fit, non quod nunc Nancemm dicimus,kdpgus xn inde miliarib\'\' diflTit\'non procul ab Mofa in
Barroducana Provincia,qui vul^o
Nat diâ;us,vnde Naßenjis, in Lapide ibi eftbflb, Certe Nafiîtiiluà amphflquot;*
mam aliquando Vrbem fuifle, iatis paret ex Ruderibus:quod etiam teftatur apud Ortelium Clemens Trela^-
us Mofellanus. Nanceiumdignitate fequitur
FâmmS, Nicolai, ^nl^o S. Nicolas, duobus indc diftans verfus
Orientem miliaribus ad Murtam Fluuium, loco piano amp; fertih. Hiclocus aduenarum frequentia in eam ex-
crevit am phtudinem, vt jam non Pagum,fed Vrbem, amp; quidem totius Lotaringia cultilfimam, quis poflet
diccre,ii muro claudcretur:ea eft Aedifidorum venuftate,apta Viarum difpofitionc,Incolarum multitudine,
vt nihil rcquhi qucar: fed ob Mercaturam pracipue, amp; omnis generis opificia cömcndatur; Mercatores
ha-
bens perquam opulentos, Vicinis fuis ditiorcs. Alia minorum gentium Opida^ne Lcdori tedium pariam,
praterco. Vno diftat miliari Nanceio //«^r/jtribusOm^^jpaullo amplius Bayon amp; Lun€vilk:qnlmox, U Pof^f ^
Honfin amp; Gerhtviller-,
quinque. Charmes-, fex Chaßemy, Oïiorhanges ôiFaucûleur-yfzulloplus, Maxen foubsBreße^
k^icm,Dompaire^Deneavre, HodonChaHeau-,oQLÔ, Rambervilk,Raon,Bellemom, Neuff.Chaßeau^Mufiflat, M^r^
€hain-Blle-,no\\\'tm Eßinal,Bruyeres, Darnej\',\'De.Qcm^ Or mont,Waldering, Beauraras-,
iredccim Vaignj-, quatuor-
Esiraye. Comitatus titulo Ócdignitatedarcntgqua vernacuk rWmt^^^^quinque Nanceio miliari-
h^.ChAiigny addextram Moklla, Leucaicmi Nancdo. Amancemiiliaribus ab Mediomatricum Vrbe
verfus
MeridiemLatinefcribeiitibugt;,Scrinium olimamp;antiqua Lotaringia Cancellaria, teftanti-
bus Archi vis ab Rofiero prolatis.
Ricbecourt haud procul Lacu, qui vulgo La Garde Lac/^\'ndc Am nis proflu-
it
,qui inter Fanum S. Nicolai amp; opidum .^^\'/gt;rlt;?iiVIurta miketur. Remiremontzàûmikxd^m Mofella Infulam
ibifacientis, in Lotaringia Meridionaliflimis: Rumaricum Caßlellum iiabet hic Aimoinus Monachus • Adro-
COrcupte legitur apud Reginonem, pro Ad Romarici,àmidm-y Rimelsberg GCïmznicQ nominatur Spi-
^elio adBarthohni Auftriad. Sped:antur haud procul inde Valles, qua vulgo
L\'EHraye^Varm.LaMoîhe2à
amnem fitum cft,qui m.ox m xMofam fe exoneiat.Vifuur ibi Territorium,cui nomcn LeSanäoy. Sunt et Co-
mitatus quidem Imperij Saimcnfis,
Kirchingams amp; Blancohurgius.Blanckenburg, Gallis Blanc^mornjimàn eft non
mag num, fed
puicrum amp; aniœoum. Spedatur ibi Caftrum Vêtus, ipadolum amp; maguificuni, cui palatium
Novum Duds, venufta ftrudura infignc, eft conjundum. Incoia Agriculture dant operam.\' Nomenij^^-
ronatus eft ad dextram Sella Fluvij, tribus milliaribus ab Vrbc Mcdiomatricum,Meridicm verfus. Domi-
nia
funt.-M^/j^/ad Sella finiftram, haud procni Lacu Lindero,in quo Infula cum Opido Techemffd\'. Réméré*
ville
tribus Nanceio miiliaribus. S. Bellemont, toiidem MQX.2,.Ramh ert-Ville ad Dextram Mortana haud pro.
cul Fonte,vbi Silva Mortanenfis.nbsp;Murtam, propc Fanum
D. Nicolai, duobus Nancdo millia-

ribus . Homburg grandiore Leuca ab opido Sarbruck,zà amnem, qui mox Saravo concurrit. Mariemonî ab mo-
te, cui opidum impofitum, vno ab Lindero Lacu milliari, meridiem verfus.nbsp;medio ferc itinere
inter Vaudimontem amp; Mottam, in Agro, qui vulgo
Sancîoy. Mediomatricum Vrbem,quacum\'Tullo alijf-
que Imperiahs olim erat, in fuam poteftatem redegit Galliarum Monarcha, Henricus i j. la nunc dicitur
vulgo
Metz,^ôcpofterioris aevi Scriptoribus Mete, Gregorioautem Turonenfi amp;zïï^sVrbsMetenfm Divodur»
Uediomatricuhnûqmsîmtz^^cll^tum. hmtimoiT^huhiDivamp;Dtirimedio, Matricorum-,
Lelt;^e, DivoduroMe-
diomatricorum.
fimplidter AtApo^ Ptol. Divodurum Tacito lib. 1 v amp; Antonino. Varioruin Nugas derecë\'
tis Nominis tiatione non lubct adfcribere. Sedes olim fuit Regni Lotaringia.
De ea eleganter petrus Divae*
in Itinerario.-
uetenfis Vrbs in amfla situ eßVlanictequam uofella in Varios Dtvißus alveos trrigat, éqéden^
eius muros ad Uvam lamhit,fars é eofdemfubit, vt Ctvium vsibm infcrviat, atque
sic dtvisimfluit ad inferiorem \'vf
que eorumambitu, vbi recepto Sella, altero Fiumtne, qtd dextram Yrbtspartemadiuit, in vnum denuo alveum céigit0\'
Sed Situ imprimis ipfius Yrbis deleäahamur: quum enim Agrum late circumiacentemfUnum habeat, eius tainen Are»
paullumpromtnet.vtineo \\etmmrationerninConàendis Vrbibus agmßas. Ad fummum fiquidem Templum mut\'
eisgradtbus afcenditur^ iuxta quod Forum Rerum Yenalium altiorem totius Area partem occupât,ér ab eo vndique \'ver-
fus uuros faullàîim defmàitm, prmipto tmtum invmparte Clivo,vbt Yiasduas Lapidibusftratas
siedipositas \'vide-
as,vt altera per alterius domormn culmina excmrat.
Cives uediomatrices nomimmuxmlnknptionc, quaextaC
MOgutiçad S. Albanum. Q^a Toul, vernacuk, Tullumolim; Tâ\'AAov,Leucorûopid. VtolTullum Antonino-
Tullium Itioerariç Tabule. denique Nerdm, Latinis vocatur hodie Virdunum amp; Yerdanum\'-Vi^^^\'
num
Antonino dicitur. Ctvitzs Yerdonemiumm Notitia Provinciarum; L \'EvefchédeYerdun» ic^\'untur ^^^

tem tres Vrbcs,quascommcmoravi,Gomitatus etiam tituio amp;dignitate infignes, \' ^

#rgt;

-ocr page 235-

totharingiae dvcatvs ^^^

PARS MERIDlONALia

Lotharingu Princeps efl Impsrü ad quimum Cirmlumper^memSimÊterEpia
ƒ ComitatmSdm, BUmmontfim ^lanckenberi, Krehames fim Kirmmen.
Meridiani difiantexrationeParalkli48.4o„ addrculummaxim^^

Nöncordo amp; Methodus noftra poftuïat,vt Lotaringia fuos amnes dariores demus,paucuk de Lacnb®
pramitrentcs. Stagna habet pifcofa, amp;Iacus. Inter quos memoratur iiie.cuiusambituseftquaïuor-.
grati VInbsp;quocarpioncsinfolitx magnitüdinis, trium vidèÜGetpedumifaporis vero adeo

Du V T regionum carpiones luauitate multo fuperent. Êx huius lacus pifcatione tertio quoque an-
Sarauonbsp;^è\'iecim perdpit Francorum millia. Fluminibus irrigamr cdcberrimis
LMofa, MofetU

piocul A ^ • ^^nbsp;^ potiore partcsceierifere integri.Oritur Uofilla in MöteVogefo,haud

qui vcrnaT\'r \'P®quot;^^® Vicû,qui vulgonbsp;ab Vuhurno ad Cauru,perluftratis Opidis,

quot;^t^lkm ^hnbsp;ab Oriente in Occidentem curfujeda petit

S^^e Mediom fcpilcopalcm j vnde in Orientem refurgens, Fmardum vfque verfus Aquilonem tendir 5 vififl
^^tihnbsp;u xÏ\'rnbsp;^ opulis,ad Conßuemum,cui ab re nomen,Reno confiuit.Ger^

»^cnHeroM. ^ ^^nbsp;ïï^^^P- loannesta-

n^i nuKc rpm ^ ® apud Ptolemaum non üuuium effe notât, fed defignari Tradum eum ad Rhenum,

^üsOrtdin

*lt;gt;qu€Carr« \'nbsp;^^ Molellam Tradum OhMnomcn hadenusrctinere.Mofdlam fmgulariodoc-

GuibuTv?.! D ^nbsp;quot;^^limpitudine, Nauigandiquefadlitatcj Villis Atriif-

Ttaeanbsp;Uuße/ia, Fe ca

hmeùTquot;nbsp;^ 5//»r^,quibusabundatï Fluminibus denique in ipfumdccurrentibus, Prtu

^ir^iTnoJe^\'nbsp;^ofel/amóc Ararim, fada inter

^arcnbsp;Vemsj vt Copiai ex Italia per

Septemtriomfquelitiorafi»
» vuxajbit Cornelius Tacitus hb . XIII. De hoc Aufonius^nbsp;\'

TefontesvtuiquelMm^tecAmUmßcent

J-hminai te veteresfâgommgloria y luck

TeDrunaytefparßsmcertaDruentiaripü,

*^lpmque colent Fluuij, duplicemqueper vrhm \' ■

^^rneatjt^ dextra Rodanm dat mminaripjs.

\'^eßagmsegocaruLis,magnumqm(onoris

SfSalmenfibus ortus, Fluuiomm omnium qui in Mfeamp;im^^cum, eft maximus j Ha-

Opidifque, qux vulgo

traniiata ex opido ad cum fluuium fito, quod hoc tempore vocatur Sar^Fruk, hoc eft sJr^Fom
CA£S. RO.EXER. imp. P. P-

S. C. AV. TREVE. INGR-
ISSVM. H. CASTRA. SARRAE
. ÏLV. PRO. MIL. CVSTODÏA.

VOlffi^Tt . n.jrnbsp;êlENN. POTITVS. EST

gnominMofeliam ingreditur. OUortané^â Pagumco
^^^^rPratan ^^ - ^ ^nbsp;fercceptis Amnibus, Mofellam loco plaoo

admSn m

^^ê^îomin; ;nbsp;fandem paullum fupra Condeium Arcem, qua à dcxtris in rupeeft Paso libt

quot;Vquot;^P«^ï^öens,tadocum Mofella Alueo Anguloacutiftimo,

dus amp; Aquis miicetur. Ringiffeei-

^omatncum Vrbem iniîiû quaß capiens ex Lindero Lac«, qui Sale diues Piibmral^

- . ;nbsp;ddiiq ,®

-ocr page 236-

\'^ioncourt
o Comcourt

_____

. ■ ,\'quot;quot;1 I I I C-*

Imimvnbsp;S.Mtchtdnbsp;Jnbsp;^ji ^ t-i

I I I Inbsp;ynbsp;I I _

TuMenay ^nbsp;° ^^ti-niiiUe

if Cnbsp;0 Series

quot;Zi^oi^ey

Tgt;om^germmn ^ Le^mtret

,, Q Chdmef

Daucouleur

i^^^^ydlan o
\'^\'\'Jfoi^ehmot

onbsp;.MainauxBoi

nt^rcUnon ^

Blamont
o

^imeiuzs - -

o, o

^^^^^ - - ^^^nbsp;--^^^^J^Satdxerette\'\' Soimcramp;uourt

iQ Sn^Janbsp;^^^^^Sadxeratte\'^ Souxicvdmcnrt fJiei-dcuai of°j£crmkmBrrt:\'^Usiaiyomiine^nbsp;^ \'\'

thivemont^^

■^^iincaurt A

o \'Ravpel\'^ onbsp;\'

Uit^lliemnbsp;^ CIl^

o o _ _ _ ^

ixaj/^tfc °nbsp;aicrficrcullefec /Ville Jirrillmt\\^ ^ ^

Wnbsp;_ SaluiUenbsp;S.3ellem0iTt

\'Dombray

!i:r! I
i

^^ i

ta\'Bnfe

it

Bur gun

l^iutth\'eme/iiil
adonuille

ngt;cr Gcrar£m ^\'^\'^i^rcatorem
^m (\'yrinile^\'io.

^ M I I I I, I I i T- \'l 1 I I ( J I I I I I 1 I I I I 1 I I t-T—l-T-r-r-f

mcycmtwfi\'^^^.iiipMre^ ^

:tterab-nbsp;Tpntemlk^

\'^Ejltuqy abb.nbsp;^nbsp;,nbsp;^ ^^

5quot;

Stilts-^

pars

Semen

I -

so

-ocr page 237-

istnbsp;Lotharingie Duca tus.

denique quot;Hiââ ( Orientalior cnim Germanicus , Occidentalior G\'^/Z/^\'^^didmr^faaoâdPagumHorfhcm-

umconcurlLi, duobus infranomeneft; milliaribusin Sarauum cxoneramr. J^/
in valle Deodarenftfons , ad complures morbos fanandos natura beneficio efEcax;. Sunt amp; SaUn^i»
quibus fal fubtiliffimum\', guftu fuauiifimum, ac Scythica nîuecandidius generatur,cx quibus
quotannis
Lothanngia centum perdpit millia Francorum , Altiffimi hanc Prouinciam ambiunt montes,
qui omnis generis metallorum abundantia Pyrensos montes longe fuperant : inprimis
autemargen-
tifodina fupra quam dici polfit fœcunda funt , ex qua quidem argenti vbertate haud paruus
frudus accedit.Gignir amp; Vogefus mons in valle Lebcria arsentum ourum. fed non ita multum. Siluas na-

Montes.

opera

ge/eHeyde, amp; alia. Inter opera publica,apud Pagum S. ^coloâ duobus milliaribus Nanceio diftan
Murtam fluuium Tempi um eft non niagn^ antiquitatis,!^ vafta molis, edita^que ftruduras ^ Lumino
omnino. Column^e,qua totum faftigium fuftinent tanta fimt^cum gradlitatià,tum altitudinis,vt
ri ferendo vix pares iudicentur. Turres habet
duas, in quarum vna Caroli Lotaringici Cardinalis, qui
Merenfis erat Epifcopus,cuique hac parebat Ecclefia fub Prioratus, vt loquuntur titulo, in fummo Cnm -
neSymbolum obelifcus fdlicetcum Hederàdrcumplicara,amp;infôriprione
te stanTe ViREBO. Apquot;
Pagum Wafterbillich vbi Surafluuius MolèJlaconfunditar,eftalius/^î/vulgo nuncupatus , vbiinl^.^^
eminenti fpedatur nobiliftimum illud venerandaeantiquitatis monumentum,quD nec cis Alpes infig«^^
aliud cxftare exiftimaî ur, quodque
ipfis Italis poflit oftentarijMoles eft lapidea, ex quadrata bafi pedum xxi •
fenfim aftlitgens ad pedum cirdter
Ixx i v altitudinem , totaobomni parte varijs imaginibus fèmipla^^
fcafpta,in faftigio aquila reftat fragmentum,globo infîdentis, cui expanfa ala,amp; ante
pedus velum fuift^ap-
paret. Eft Nancei Aedes D Georgij, in qua Monimentum vifebatur Carolii^udacis, Burgundiae Ducis, f
Heluetijs amp; Lotaringis
Nonis lanuarij anno ciDCCcdxxv//aciecafi, cuiusrcliquias, Caroli v
ipfius Pronepotis iulfu,anno CID I3L menieOdobri inde Leuceburgum folenîiiter tranftulit
Boifotus,C)ra -
nis Aurei Vellens
prçco; Brugas hinc mox. Maria Hungaria Regina mandatu, tranfportandas. Sunt in ^

dem D. Georgij Aedealicp^Lotharingicorû Ducû.Tumuli,quiInfcriptionibuscarent5 vtamp;inalijs^e^:

plis. Pofteriorum Ducum pars potior ad D.Francifd Aedem, fitaeft. Spedareibîeft fupcrbum Renäit,^
Vidoria potitus eft contra Carolum Burgundia Ducem, Monimentum.Conditi iacent ibidem Dux
eiulque
Fûim Prancißus, Carolique Ducis Vxor ClaudiaFakßa,Henrid i rGalliarum RegisFiliâ«
mentarium habet Nanceium, Machinis bcllicis omnis gencas inftrudiftimum. Templum eft in
tenfi D. Stephano facmm etalia , de quibus Diuaufc
Wemphm D Stephanimmentenet, qtd

operis in aduerfa npacernunîur. ImoUaàferebant in eodem loco Fontemhodteque effe, quamvishos Arcm{ fo...... ^

Fomi inferu^e putant es, é\' ab hoc Pago in Montis ipfm iugo minores alios Arcmfrife dicebant, qui verfr frbem ^ \'
tcnfemfmvnohimdiflat Wlian-, exmrri(?c viderentur .^^Ititudo iuxta Ripam
Pedum eHcirciter Ixifrtde \'^J^^^tj
efl, qumtatotimOperismole^jimit,qmmaquz^altitudo Arcnbsp;erant Fkminü aheo,
quorum hodie^^ ,

fùperejl. ReferebantijdemIncok, fferhremArcuumPartemplanamomninoejfé,clt;mentoruheicolortsir^duâAm\\0^
in eim medio Domimculam non ita muuis abhinc ànnis adhucfuijfc^, ab ^vtraque^ partes f mentem, qti^\'^^ ^osp^f ^ ^
Tecli fmff(L^,qu.tTubumtegeretjufpicahamur.
Mediomatricum Vrbem,qua oHm ImperialiscratHcnricui^^^
Galliarum Rcgera in fuam poieitat em redegifîè,fupra diximus, Praildct Vrbis Senatui miffusab Reg« V \'
giftratus. Tribunal autem Mediomatrids vrbis tres habet Epifcopatus,fub Metropoli TreuirenfijM^^^\'^^ \'
Tmlenfem^FirdîmmfemjÇïczhhoô.simncu^\'^to^m

.a.

-ocr page 238-

b v r g v n d i a

V C A T V amp;

îgt;^pn,U€frepoU^é HrUmemum Regmmjummugfenam. MBm.Ton.
nmiz4 ƒ/;47 zs.ChalmadSagomm\'vuhoSonam\'maveterihmeB Anar^

rangeu.

Chamlotsdei^cCommtumtmncm^^^

i \'

lt;

i

il
1:

^ porevmrtHspwuocationesiuridic^^^^^^^^nbsp;Parlammt,ve,

Imjupremi em doMnïdemlumtur, ihiquefiflmmr. Cmm Comitatmtituh,

daxquamdm Phihppuspaterfuperfmt, é\' Carolus ^intus viuo etiam Philippe
patre.Harum rerum teßem habeo do^ßmum \'virum, amp; rerupoliticaru ob fL

é-rnscoMbm— ^

r^pmoHs^nbsp;{nmrfaltfurnrmataantiqmoratemporafcripti^Jequmtur.

fnbsp;is.aif0nlietforteMomit2$ î3:47p

i^uxone^Rogemont2^ tS-.^f 2â. IAuI^jzk ^y,nbsp;Breßmont, S^-^i.

^ombys^enßmn,Gilly2s 23:47 SzMenion, Tireccurt^cheuthni^ Aine.
_ miießjptreyfmeBpiyyems 42:4^ u.Taruant , Brafey forte Bra (fe 2s 45:

XOommä ^^S so Rôchefùrt2S AimourtßueAgincomt 2S5-^37. Vite-
m. ^ihusadd$inturetiêm,ArUy2^30-.nbsp;7i.ChaU

Itgny, Uommartin, Longey, Beauchamp^ Couchesnbsp;addita

Mendiani pofiti funt cx ratione Parallcii 4640. ad drcuîum maximum.

BVRGVNDîM

Ducatus.

neufi vhTem^nbsp;\' \'quot;quot;quot;^^«\'«cum Cereie Bacchus. KiZrd«, Comes Anguftodquot;

commRegrornVâui^,^^^^^^^^^^nbsp;quot;quot;A™\'™ Duxinftimmsfuuà Fran-

in Regim Francon^r ^ i^

C^mfequucl Frater.

Huicfucceffit Filin. Zt quot;äncoram R«. Ducatum Burgundiœ ex teftamento,vt aiunt, Henriciad^.^ft

Cet,dnor habetur vulgo nobis potm, Reflautator.P^meriiqueSflquot;nbsp;\'

c\' U.Sitf!^quot;\',\'\'\'nbsp;plurimusibi fuit cultus impofitum PtitJr Hac V t „ h^•|

iss

-ocr page 239- -ocr page 240-

%

157.nbsp;BurgundiaDucatuSe

que mufosadliicntibusîjîlle quidem pcriculoriffimis Exundationibus Vrbcm infeßarecofueuitihicpi«^ ^^
tus admodum alveo fluit quietiore,Rerum mulrarum vilim lübminiftrarefoiitus. Muri ad iuftam propug ^^
di magnitudineminaltum fiinteduûijTurribus Propugnaculilque nupcr exflrudis muniti-
Tribunal amp; Parlament! Sedes; vnde veluti cx finu. Patriae Iura petuntu r. Qd in Maiorem huius Opidi
tur, non tam Honorem quam Onus fufcipere, velinuitusamp;renitens, cogitur, iufque^urandumpt^^ß^^^j^

Templo D. Virginis,pr^eunte verbaProcuratore Règio, fcRegifidelemfutumm,defenfurumquelua .
uitati Iura, Libertates amp; Priuilegia, aduerfus quofcumque, Regem etiam, quoties flagitat necclfitas.în \'
Vrbi Montibus optima crefcunt vina. Epifcopales porro Ducatus huius Vrbes funt K^uguficàumm
limm-, fua vtmmque fufpidendum antiquitate. Priori nomen K^uguUcânni natum ab Augufto ( Odauia ^ gt;
an quo alio, non valde laborandum; nam qui ab
Auge, Apolhnis Coniuge deriuant. Fabulas narrant) qj^^
rutum bello,quod Cœfar contra Gallias gelfitjrcftaurauit. Hodie AuBun didtur. Vrbs quondam ampiu»«^\'
fed multum de priftina gloria ami fit .Vifuntur hic etiamnum magna; theatri ruin«, itemque
columnamm.

fïienta,

Mom iaferiw, ad fluuium Arroufium.nbsp;--------.

go Challon fur Saône, ç^s condident, non conftat. Sita eft haec Vrbs ad dextram Araris ripamj ^S^/^^Sm!
Cœlique faluberrimi.Eximie felix,conuehendifq; fecundo Arari Merdmoni j s idonea j vnde abC^^re C ^^^
meatui parando , Exerdtuique ,qui fa^pe in pluresdiftradus eratparîes, diftribuendo deleda . quot; ^^
diranni aliquando regia fuit. Eam Lotarius Ludouid Pi; Augufti
F. pofteà incendio totâ gbfumpfit, vt ^^^^^^
ftigium quidem duitatis appareret. Sed ob lodopportuniratem poftea iterum caput extulit, eftq^^ huiuS
pore merdmonijs opulëta. Hac de Metropoli, Vibibusqj Epilcopalibus:fequuntur nonnulla
lîiinorum gentium Opida. Inter
Cabdlinum amp; Matifconem, medio fere itinere Opidum cft, quod vulgo i ^^^^
Timrtium Spartiano amp; Antonino. Solo fitum cftfertiiiiTimoj ab Arari vndique cindum. Colles in
burbicario Vinigcnerofiftimi feraces. Ab vîraque etiam Vrbe Matifconenii ÖL Cabillonenû itineris ^^^
prope a:quali
àiùsxCuyfellum, Regia; Ditionis, Opidum, vt Paradinuscenfet, Secufianorum, Secufumf^^ ^^^^

miano didum. Situm ad radices lurse Montis,multis licechodieruinisdeformatum,miram pr2Efef^^^ j2S

tiquitatem. Ab Oriente Montes habetcelfos, Amnefque perennes,quilimpidas amp; pocu iuaucs cdunr ^^^^
vnde Fons fàluberrimus ex Topho amp; vafta Rupe in opidum longe porrigitur per ligneos tubos. Ab eft
planicies fe in Sinum
laxiftimum pandit. Ter tiafere leuca ab Vrbe CabiÜonenfi verfus Septemtnoquot;^^^-^^
Belna,vu\\^oEeaulne,zà Amnem Adcolis EourfoizediCtum.Santqw voluntBihraéiencGhCa;farisamp;
Alijsaliamenseft.Situmcfthocopidamloco vliginofoamp;quod,vtfcribit Paradinus, nullo pene
nulloque ab hoftibus difcrimine, poftet Lacum Vrbi ad primum Lapidem offundere , quo
hoftes ab e ^^^
moveat. Vrbs tota valido Mœnium fepimento circumdata Propugnacula habet, quibus omnium ^q^
tomm vlm queat excipere. Belnenfis Ager pinguis eft,amp; optima: notae.Vites habet toto Terrarum
minatilfimas, amp; Vino non vulgari nobiliftimas.In eodem Agro viftturnbsp;Cifternis,

ds opus ftiipendum in vaftiftimoNemore exftrudum. Eius Cgenobiarcham agnofcunofupra
ginta Virorum Cœnobiajac totidem prope Velatarum eiufdem inftituti, quod hinc
Cijlerfienfidicü\'^^ quot;
nun», vernacule Smur, fitum eft in meditullio Territori j,quod vulgo i^uxois,opidum non inelcga^^* ^ j
Diuionemamp;Belnam itinere medionbsp;eft, vul^oSVL^j.Opidum hoe femper Gladiorü

çeleberrimum . Quod Opidum hodicc^/Ww, apud AmoninumA/A?/?^ vbi xvi dicitur.QHP^
vernacule,
Sidolucum eft Antonino, Legionem illi xv 111 tribuenti. Q^d Flavigni, fefquileuca
Orientcm,
FUuia Eduorum ccnfetur olim didum. Sunt amp; alia Burgundia opida Burgique,quis d^liu^^^ .
vitati ftudens, fuperfedeo: vt
innt^ufine, Arcem habens, Clauis Ducatus Orientalior, Arari

flmim.

Maßon. Prima dignitate gaudet amp;honorc Ducatus, cuius Ditiopatens^i^\'^
navigeri,Fiuuijs irrigatur, icauna, Elauere, Ligcri. Numerantur ibi
x 111. Opida claufa, quoru m
cft MetropoHs; Iurifdidionem exercens, inxxx,vtvocant, Caftellanias.iVlt;?\'z;/W»;?^/w C^farij Opidum ^ -j^.
ni ex parte moenibus dndum firmiftTimis, Turribulque ampliflimis, amp; Foflisprofundiftimisnbsp;j^ßßi\'

Inter praecipuaD^w/^ Nivernenßs Opida funt Dezifa^Deaß Amomno Sc Decetia: Clamecyurnpf^^^f^\' -^o^-

m«» Antonino, /gt;^/£\'»^;^hiciocanti xxi i. Antoßdorum AmmmiOyL\'Evefihe d\'t^uxerre. Territjo^^^^^j^jtaf
Vrbis, vulgo
le Pais d\'t^u^errois. Vino cognomine eft nobilitatum. Vrbs qua: hodie Mafien, Caeiari ^
CMatifima^ Matifc^ Itinerariç Tabulai MatifccnenfiCaßrum, Notitiaz Prouindarum Galliae, amp; AntoniJ^
Legionem \'ihi ponit xj iMaHtco in Veteri quodam Diplomate, vt notât Philippus Bugnonius,qui ^quot;iï^ggof^^
Hiftoriam
concmmmt,UiiachaonFilïa\\ïà^t\\xïàiQ\\Vzn\\\\o Diaconoin Longobardicis.Mlt;î^^^^\'^^^ d
Turonenfi, amp; alijs. Caballino, fî Situm quis Cultumque amp; Artes refpiciat, fimillima. Porreda iacct a
ïim, qui
P onteinfigni ftratus,redo longoquead Orientem tradu-rdiquis Lateribus in Arcus
mantibus. Plumina habet hic Ducatus
Sumnem^ofararn^drarim, Icaunam, Ligmm^ Elaverem ^ ^^^ \'

-ocr page 241-

^ v r g v n d i a s vper lor.^^^

SIVE LIBER COMITATVS,

vulgó LA FRANCHE COMTE.

Vidnbsp;Comitatus, in tres Diœcclès amp; praefeduras, fiue Balliuatui, vt ius facilius diceretur,diu i fa eft,

«ft n ^\'^Stiperiorcm,cuius fcdes cft Vefulij: Inferiorem, cuius fedcs eft Polichni),amp; Dolanam,cuius fedes
tiull ^ QHî.C®*^quot;atus,ideo liber didus eft. Cum quod eius Comes amp; Princeps,eius prouincia: nomine,
gt;. quot;\'JP^\'^ï^^us in Superiorem agnofcit, tum quod prouincia eftplanefub fuoGomite,ab omnibus tributis

.cxadionibus libera.

Cûmkes: iMâmhelliarty Rtché FardX,iJ^9ntrmd, Thalmej amp; Vmdgrenans

Abbaten : Creijfant, Charhe, BitameyCormul, TuUcyfikrforaylMxeulßeUtumdx^
GrAcedtm,Charle»,Triumregum.

Priores-. Vauclufè, Lanten^ris, Cufame, Charteret, lußey. Portßs Saône, tjdon-
terml^ndSagonam^S.CMarcelli.

Camnkii Calemoflier, amp; alij alijs locis ,

Frhes: Gray, Vefoulj iMontboifinf lujfey^Palma, Portßss Same, Crmary,^ont^
Superiorisj iu^lin, Faukengney.

I\'^^^J^ks agitur,

\'\'\'^^ineComituci
^canti

ly, D\'oizelet, Cicon^ TrafUes, Raincomteres, Cojîehrune, Sombermm, FÂllcfauh, Ber-
mmt, D\'K^villej,Mugnay,Vereur^T0uraiz,e, Citey, Provanchieres,Grandmont,Felle
cheurelûMs, Foyfey, Danf terre, Frotey, Beutai^ iMatay,7ioirûf7-de, TromArey,Millefiyy
Mailleronceurt, Myon, Eenenge^ Felierotleboz,, Clerc, V^etoncourt, Montaillote, D\'A^
mondans^ dr de Fràifne,Chauirey^ xJMomct^ Mom S. Legier,Cuufy, Montereul,Sorans^
à\'Ldmbry-.é\'al^fermulti,

Comités: Rujfey,é\'S. K^ulhin, BareCheureau^-

^bbates: S,Eugendi,Baume, Balerm,tMontS.lAâri£, Mont Remit, BeyUen,Rmfieres*
Priorer. Mainnaul, Fauclufe, Bonlieu, Mente, Lonpfudnier, K^rboii^ iAote^ Syndiy Vdlts
fupra PoUchnium, Mortau.

Canonici: S. Maurit^, ^ S. Anmlîj, amp; S. Michaelis,Salims omnes-. K^rhofanfes^Ps^

Am-J ^ lichmenfes,Noz4retenfis,^aliarumvrbiumaclocorum4l^j.

s\'^Aurengia^^-^ \' Frbes: Salinis, Mois,
^arfchakc\'.vi^ ^ _
^ ,_______ ...............

\' \'^obilitas, Ec. Rofait, Harigm,Be4ufm,Naßy,V Aigle,Courbofo,FertAmboz,Largilü,Müirü,L\'Eßüilk^
\'vrbes. ^ Chafnet,f^r€fche,Cogef,Bar,(jrPoupaul,D\'i^ftgea,Uoyre,Charrin, Char lin, Chau.

mes, Breteryeres, Fontenay, Cogna, Chaulx, Nientuet, Vadans, Filktte, Les Âtbois^ AigU-
pierre, ChaBehiUam,
S, lulia^, I^efcrilles, Verges, Chay, Champaigne, ^eattlchemin,YiL
kneufue les Orglit, ChAßeSjPr£feäusarcisdeIoHlx,siue,lurdrnotü^^KelU^yifmeattlx:^

Alyvmlti.

^Ikmims deGiurey,Lçngepierreamp;Raho»^Cleruans.
i^bbates: Billon,
S. \\incentij^S. Pauli ^fant^, D\'i^cey.
Priores: toye, Lmal, Damparti,huhe^ {Monterotjij^iotefupra ^kAmpetram^ Taye^
MoHierinSecußa.

Canonici: Delam, Bifintinenfis. é\'âlqalijslocis.
quot;DeUna Vrbes: Bsla, ^ingeum, OrnAm, Loya Rochefort, FerceïÎA.

{piceceßs Domini : Fauldrey, Rainnes Rye, Monfort^ Uontrichard, Fat Ans, Maillot,fermât,
Cleron, Ferchamps, Doffàm,Port, Chafie^m, Rnllault, Igt; ^bbornéquot; Marchault
RecuÙ,Chantrans. Mont Grefpain,Uiitigney, Chaßey, Parreffey, Choifey,S. Ilye,
Faye, Parrel, Chemin, Rahus, Champdiuers, amp; Ranfonieres, Rainchecourt^Paintre,

^nbsp;\\.Uontramhart,Sdans,Goußans,Chauirey,t^ncier,amp;ial^.

\'^atiior vero Burgundia nobilitatis prœdpux familia: vt pote, qua a Burgundia Regibus amp; Principibus

ç..^^^»ïducerenarrentur, vdcumijsadfinitatcmcontraxeruntîcommemorantur. Videlicet de vienne,
^j.j.^^\'^intatisepitcîhontitulufq.tribuitur.de VERGY,cuiftrenu3stitulusdatur. de chalon.quaopuIêta;

quot;^^^Hy nomen obtinet, Auraidqj Prindpams titulû. DE NEVFC H ASTEL,quç feudis eft infignis.

ex Gilbert© CognatoNozereno ad verbum fcre tranfcripfimus omnia: amp; quia in tres prafcduras
îwmiaomnia diftribuit amp; profequimr, adeoq; haud vaga eft locorum in tabula inquifitio, numéros omifi»
Pradpuedum qua quarentur, fignisadditis,vt turribus amp; crucibus, facilefe pandant. Plura autem no-
ie ^^gnatus qua
in tabula non

funt: noiuimus tamen ca omittere, vt totam Nobiiitatem quam redtat il.

\'quot;^^^eclcremur.

KTp^\' -^PPe^^^oiies omnes cx tribus Diœcefibus,fiueBalliuâtibus: Dolam, ad fupremum Comitat»
p^\'^^amentum, referuntur.

tia t\'nbsp;Archiepifcopus Bifuntinus.-cui fubfunt tres Epifcopi, Bafilicnfis in Germania amp; Hdvc«

gt;^aufanenfis, amp; Bellicenfis, in Sabaudia, Ecdefiaftica adminiftrationis eft caput,Princepfq-Impcrij.
bcjgnbsp;hic funt Impcrij amp; quinti draüi; Archicp. Biiuntmus; amp; Vrbs Befancon, duitas Imperialis ü-

gt; ^\'im maximum maxima Sequanorum prouindc, oppidum, Ôc ejus Prafidis fixa lêdes,

Decimus Imperij odrcuius dicitur Burgundicus quodâ demo BurgundicA sit inïlitmus^

compleamp;itur prdcipuos Belgq Principes,quifini

^ux Burgundia,nbsp;Comes Egmond amp; Ifelftdn,nbsp;Comes Naflàu in Brcds^

H.Bergen ôcvvadhem. Com. Home,nbsp;com. Bergen.

Ueridianimmt prs Yétione FarAlleli4Jf^eMcirc»km maximunt,
^
nbsp;Sff

i I

-ocr page 242-

0

7

S. SÙrtvi^
CBûunumne

1

-F

- • ^^er Çerataumnbsp;o quot;

Tcatûrennbsp;\\ tfsj^es ^ „

Cum ^riulle^ûnbsp;«

I I K I I I r-TT

4-8

4.0

I
r

-ocr page 243-

FX

Burgundk Cöitlitatüs.

SEquitur Burgsmdi^ Comitatus, fiue Mrgundiâ Suferior, Francis Franche Cûmte,ié eft liher Cemttatus.Vto^

uinc!anamquc plane fub fiio eft ComitCiab omnibus, ytaiunt. Tribu tis amp; Exadionibus libera^
Feudum eft Imperii,fub protedione Berncnfium Heluetiorum.Conregionales ilUfimtad Septem-
trionemXotaringiaSuperiorque Germania;ad Occidentem Eurgunâiae Ducatus; qua Orlens eft, occurruil
Heluetij;qua Meridies» Allobroges amp; Segufiani. Longitudo xc, Latitudo Ix eft milliarium.Regio admoduo»
Solïfertilitas. fertilis, rebus omnibus ad vicium neceftarijs inftruda ; agerque Se menti faciendç, Arboribus ferendis,\\Ane»
tis Vini laudatiflTimi fuftollendis, Pecori alendo commodiffimus. Summa eft vbique Tritici,
Siliginis,Hor-
dei, Auena;,Fabarum, Milij, aliorumque Leguminumfertilitas. Arborumiiaud minor foecunditas. Aget
pafiim prafcrtim qua vmbilicus eft amp; Regionis meditullium. Colles habctpraftantifllmorum , primaequC

nob liraiis Vinorum feiaces. Afudu^rboßanos amp; PadanosY3SzNmm\\2.i\\im adeo magna, vr DomosaUitudi-

ne videantur aquai c. Prope Rcgiam Veterum Burgundià Regum,qu£e Adcolis hodie Chambretteau
Terra Gyplum, Mareriam Calci fimilero, eftodiunt. Eruitur ibidem amp;in DûUnot^groin Magnatum iepul-
i turas Marmot candidi coloris,quod AÄaßagptrjjg Grsecisappellatur; amp; aliud nigerrimum, maculis purpureis
J • r. variatum.Varij etiam generis viderc eft ibi animalia, magnamque Iumentorum amp; Pecudum copiam.
Gra*
Ammalmm vanbsp;^^^^^^
Gradarios, Canefque ciufcem tradus ferociflimos probant omnes. De Antiquis huius Bur-

M gundia; Comitibus,Siirpis etiam ImperaroriaFrandcsque,multi multa memoriae produnt. Nuperifucrc.
i^o -m MO.nbsp;^ Palatini Buigundid fimui cum Ducatus, titulos primus geft au ir Eudo,cui fucceflir Philippus ex

to/um,nbsp;philippo filio nepos, quo fine liber is defundo, Rex Ftancorum loannes Ducatum Butgundia filio PhtltffO

qui^«.//Wdrcognominatusfuit dedit-, fed LMargareta Philippo, Nepotiex Sorore loanna iucccdens, Comita-
tum adepta eft Eurgundia:;Huicfucceflit
Ludovicus Mdanta filius, Huicnbsp;Makna filia,Hanc Philippus
Burgundia; Dux cognomento audax vxorem duxit, Huic ordine
incctamp;icloannes filius ccgnomcnto Intrepf*
dtü,PhiiippïtsBonm,Qaroks Be/Iicoßs, Maria, mpizMax\'mMaim Auàn2t^,Philippusi^ufhiacus,Carûk^
Im-
perator amp;c.
Philippus Hifpmiarum Rex, Philippm Hifpaniarum Monarcha. Vrbes quae funtin fingulis huius
Dioecefibusenumerat Mercator .Dckmi^m, Arcc potens, totius Comitatus eft Metropolis, idiquarumq;
Vrbium cdeberrima: ad Dubim fita fiuuium, qui in duo hicbiachia fcinditur. Putant quidam Ptolemœo eflc
Li^dttm, lib. II cap. ix,Sequanorum Vibë. Nihilibi earum rerum, quaadCiuitatisfplendoremfadunti
defideratur . Forum hicdcgantiftimum amp;fpatiofijm;foima quadrata,
LongitudinetarnenLatitudineo*
nonnihil fiipcrantc.In parte Ocddcntaii Pretorium eft, cum Carceribus. Primarium Tcmplum,quod pul-
cherrimum amp; admh-andi operis, Deipara; Virgini eft facratum.Sunt amp; multç alie,inter
c^zsgt;Feßntiamp; yulgo BSquot;
J4;2p»vrbs Imperialis, olim dida fita eft çommodoferùhquetetritorio. Alduafdabis fluuius ma-
gna ex parteipfam inrerfecat, ciufque potiorcm partemcondudit, reliquam partem ad portam qua Dolai»
itur, fluuius non zWmt. liozerethum Ncferoy,(^Qd olim anucibusdidum Nudllû,fed Ludouicus Cabillonen-
fis abexpeditioneHierofolymitanarcuerlus,muriscinxit» ac
liazmethumàxci voluit. Hic Com es arcem ha-
bet , qua; quia plum bo intetîa cft, dicitur plumbea.SÄ^,ampliftrima Ciuitas, toto terrarum Orbe cdcbrisj
ab falfis denominata Fontibus, SaJcque inde igne denfari
fohto«, qui candorc praehans in finitimas regiones
exportatus maximum hu ius Comitatus eft vedigal. Reliquarum Ciuitatû defcriptiones brcuitatisgratia^
mittimus. Lacus habet haec Burgudia\'mgtmçs amp; mirabilcs : Inter cos non poftremi loci,cui ^bForagitf^^
nomen; mirum Natura ludentis opus. Super enim Aqua fit Limus,qui adeo durcfcit,vi Confinés videamr:
jfupcr
quo tamen Equités Currufquc fccurc non ambulant, fed foH Pcditcs.Is coclo pluuiofo amp; ncbulofo no
cmergit, nifi Serenitas fit
futura. Tune per Foramina brcui tempore audus totam Columbanam Planicicm
ïigat. Inter Nozereihum porro amp; Ripariam alius cft Lacus in Bonualli, Lupis,Parcis amp; alijs Pifcibùs abun-
dans,qui
feptimo quoqucannoin aliquot hebdomàdasfuffugicnsamp;delitefcens, iterumcmcrgit.
in Miraculum exit, Fidemque vindt. Tiadus huius Comitatus AuftraliorLacubusfcatct; Viderc ibi cft, qu*
vernacule MantouxMnïot Minorquc ; Narlaj, profunditatis vix cicâcnàxiFernoj,duoChamhlici, Frcgeaj^Rortquot;
chault,
amp; alij. Flumina fcindunt eam bcantquc plurimum non pauca ; Bubà» Lougnonius^ Dams^ Lit^^î
\'Dubis
totus ad hunc Ccmitatum pertinet; ASßlç Ptolcmaeo, K^làuabis Cafari, fi proba fit conicdura Fuluif
Vrfini ; in alijs Cod\\cibu$f.^uaßdubis amp; Alduaßdalis vitiofc legitur, Vulgo Doux. Oritur cx Monte Iura paul-
lo fupra Pagum amccniflimum, quique inftar Opidi, Motam. Dttbisipovxo, cœpto ab Mcridic in Scptcn^
trionem airfu; per Pontium Lacum laplus,nonnuüisamfradibus praetergrclfus Pontarlum , Mortuam SC
Yafty m, Fanum petit S.Hippolyti; vnde in Occidentem flcxusad Pagum Chaßelot vcrfiis Africum tendens,
Vefuntioncmque permeans, 6c fada ad Dolam Infula
poft multas ambages reccptofquc Fîuuios prope Vn^-
dunum Arari commifcetur. Totus etiam Burgundia: Superioris cft Lougmnius, wxX^oLougnonc^và in Lota-
ringix finibus ortus, varijs Opidis Pagifque Luftratis, paullo
fupra Auxonam in Ararim fc fundit. Vam^ ^
uomitex finuoforeceflii Monsarduus,Syrodo, grandi amp;:ceIeberrimo Pago, incûbens, hoc moda* Pollua
defcendcris, eft Antrum profundi Pracipiii), amp; intusFons inperfcrutabilisprofiinditatis,
latitudine forfifatt
decern pafiuum, HuicRupeshorrendaimmincntj quœcontemplantibushorroremplane
incutiunt:

acper

G urgitem ahiffmium lanta Aquarum copia efeullit, vt ftatim in ipfo ortuf didum incredibile) Flumen Nauï-
giorum, fiobrupcs amp; faxa, perquadeuoluitur,hceret,fatiscapaxefîèt. Incohs hoc Flumen Zgt;4/^vocatur.
Fluuios in le rccipit variosicum alijs prope fontçm,Smam,Amntm fama amp; naturaingentcm,cx Fonß^ens P^
go, qui irnmcnlus multifq; conftans
Vifiis,abepdenominatus,exorienrem,amp;; faxofaconLuallc per Planes cC
Sienum vicoslabtntemiuxtaBurgumopidum. Etficalijs LxaudusFlunainibusdecurrens acprsterlaben®
pei Superioris Burgundiae meridionalem partem,in Rodanum tribus Lugduno verfus Orientem milia^pquot; ^
inuchitur;vnde Daniymmcn in pofterioribus Kûdanihm qui arbitrantur latere. P ifccs habet
iàporis, prçter alios Trcdam amp; Auratam. Lupus vd Lupa, vulgo Zlt;i»^,aîfifîimus,lati flimus,rapadflimus
gundi« Fluuîus, multa habet Pifcium genera, inter quos numerantur Alofa, Barbatulus, Anguilla, amp; Aur^
ta. Oritur pauîlo amp;pra
Villephanum m Ouino pago, amp;non procul ab Dola cum Dubidcin Ararim aqu^^
propciantibus devoluitur. Eft amp; Araris,amp; alia. Thermae quoque cum magna Calidarum Aquarum copiaa
Luxouium opidum icaturiunt. Regio infupcr Silvis,Montibus, Vallibusgratifllma viciflitudinc(pedaru^
variara.Montium autem huius regionis pracipuusamp;nominatiflîmusèft/«r4,qui hanc provinciam à ^ota-
ringia difterminat,amp; Fogtfis.Dc Ratione gubcrnandi fupra in Mcrcatorc habes. Acadcmia habet hic J
tatus veterem quidem,fed qua;drcaannumciDCccclxxxiv,(opitisbellis, fèrioflorcrecapit.In ^^ ^^
Hierony miano Bibliotheca feruatur multorum Audorum amp; optimorum Codicum. Atque haec nobis öc
traque Burgunds« dida fint, au alia pergamus

159

Situs.

Vrbes.

tacm»

Fluminâ.

jAmtes.

hcâdania,

Eiblmheca.

-ocr page 244-

helvetia

CVMFINITIMlSilEGIONIßVS

CONFOEDERÄTIS,

l^cmt. mfolhociunshahent
präia^s confadcrath, qmdde
ad communem Remp.
t^eiuetiorum pminentthm in

^nbsp;^merna 2p sS-4lt;f 42. Anno j; 3 s 2.perpetmfxd€rembmprimisp^

r.nbsp;Vrta^Frenso Z2. ^ rr jnbsp;,

1.nbsp;VrJer^aldenio s:^^ (
^t fifra.ia fe^^ ^^-fimuleumTugiotdemfié^.mü :

mmtspagis im.
{äaeli,
i
5 o i.

Pr^feamp;urasquasfmd
y^^ßerimnarim^

pojtanno 14 5 4-eumfexpag^s,ng^iro,Bema,Lmerna, SM,Tugio,6-Gkronain Perpet.mm.

C^e^, 2é:4djS.qmrumfocieta.domdsDeivocatf,r%oU^^^ Tmia kktm
ff decem mdicmtm vocatur cum Helmtes mnpepiait^ fed quia dMobmpmribm, Mofkde^
^^\'\'h^ret,ettamHe/uetp amicitiamnbsp;^nbsp;^

iedunum2^ 1:4^ S^.cum ra/efmtotafrdm^termmim/tcumEerputibm,anno 147s.Fi

f^Hoederati.

D ^^ -i /V T j- ^nbsp;\'nbsp;......

Rotvvcilf/^

qmddiqnotiesrenovatum, mmdemumi^ig.ptrpemoümitttrn esL

Ikhetrpf^dereiunäaeß,

UaZT^nlquot;^nbsp;Bernatibuspepigitjdq,armmßrmauit, annom6 . ^ mndum

lt;icqmjierim,p

tri, \'

^\'\'^tiopart\'icipisf.m^

I

t

i

I

I
f

:lf^f»encommmipAgorumcimtat$mfcrPaea.Sitaeßinl6ng.2rs2. lat.^^ 4S.

Tertia.

,anns i/ij.

rnbsp;f Jr^^^M^^^^^

. ^quot;^^^htcnameriszndicatafmtJnpArticuiaribusHelrntiae tabulis qummd/ßum

Mciidiani pofiti funt pro ratione P aralkii 46, 40.ad
circulum maximum.

HELVETIA.

rant Earn aut magnam ejus partem hodie vocant aut SÄ», a Vtó

2nbsp;amp; Nordalbingoru.» aliquot millia in Flandtiamfc Bt^Ä an.

cSucdain Hclve.iam commfgtum,
gt;nbsp;mundanonibus aquamm, ime numerolo incolarum coem fedibus fuis exclufi- vel de

lt; \'\'quot;quot;quot;ntctn Imam rt-umnbsp;Equot;quot;0P\'0/liq«and0^lt;,^ydiaifuere.HehetU^L

«C . Aaftrum All, rnbsp;u amp; Rh«quot;quot;® ßtaeftiHabetquc ad ortum SoMs J irolcnfg .

\'\'\' Occafu« SaCdtaÄquot;\'quot;\'\'nbsp;Mediolauenfem Ducatum, amp; traaum Pedemonra!^\'»^-

•«raudiam amp; Burguadiam; ad Scptcmmonem Rhenum. Paicni autem Hdvctiotum

ti-

iq^ißaoi \'\'\'\'\' LtganoTrTK45 ^ o.captxanno Hn feptemvetcr^agorumimperiumagnofcrnt.

-ocr page 245- -ocr page 246-

jSinbsp;Heivctia.

fvncs in longitudinem ccxl.milÜa paflTuum, vt ait csefar lib. i de bello Gall quod amp; hodie vemm cft. At in
Süü fertilkas, latitudincm tantum lxxx-, quam ca;far aliquanto maioierafacit. Regio omnis falubrifruitur acre: aclicet
cel
fis pi atuptifque montibus afpera fit,itaiamen mitefcere coepit incolamm indefeflb labore, induftria ac
culïura,vt nulla parte fterilis fit; quin ad vitam fuftentandam producat non folum neceflaria, fed amp; ea
dclitijs ac luxui inferuiunt. Frumentum abunde profert, quanquam plerifque in locis, nifi gleba exufta me-
rit fementem fruftra proiecerisj verum huic incommodo agricolarum labor ac induftria occurrit.
Vinü mul-
ta loca adeo generofum gignunt, vt Rhenenfe longe fuperet, amp; fapore amp; virtute. Hue accedunt pinguiinma
prata, in quibus tum greges, tum armenta magno numero pafcuntur, ex quibus incoiamagnum percipuiHC
cmolumentum. Nam ferum inde jfvt Ofvvaldus MoHtoTfcribitj
caicus, butyruro, aliaque ladaria tanta fiut
copia, vt non tam Helvetia ijs rebus expleatur,quam finitimse quoque nationes. Traofuchuntur namque m
Sueuiam, vltra luram montem, in Italiam,multaque alia loca, Ferarum etiam magnam multimdinem alit
Itinemm paftim regio, vt funt vrfi, cerui, Dama, capreoli, Ibices, lyoces, Apri, amp; alia, vnde incolis frequens venatio
rtus.nbsp;nec defunt aues, quaru m captura hic admodum fciix. TiuiiTmia femper itinera fuerunt per Helvetian!, fic Ytj

Mercatores opulentiilimi iter fecerint faciantqiie liberi, ôc fuas merces vitro citroque tranfportent, abfque vl-
Tmpemm Md-
lo ftipatorum comitatu, autcommeatupecaliari: quinin prouerbium abijr, fiquisaurum in baculoa tergo
mm,nbsp;dependcns palam
geftet, huic licere toto per Hdvetiaœ iter faccie. Helvetia Anarcha eft,amp;libera, neque vUi

principi fubieda, cx quo partim ciuilibus difcoïdijs ,pardm jncienientioiibus amp; ioiiiftioribiis iniperijs iLo^
rum
qui pro Imperatoribus ca loca adminiftraruntHeiveîi) incitati, quibus accelTit ug^ij nobilitatis, foedere
inito iugum cxcuffercjatque in libertatem fefeafferuere. Initium confœdcrationis fecerunt, Vri, Siluaoj,
Suitenfes, in horum oppido. Exemplo inuitata^ paulo poft vrbes reliqua, cum irritare eas ac laceffere pote-
tes vicini non definerenr, idem
fecerunt,^ initacum prioribus atque inter fefefocictate, eaq; ardiffi^isflt;^-

T^ktf.

Animdum
yérietas.

ma: breui vtuntur armatura, pedore tantum vcrticeq? ac parte intcriorc lacertorum contedi. Tanta autem
horum virtus, roburac potentia, vtamp;: principes amp;: Imperatores aliquot, dumeos fiibiugarenituntur, uoa
folum animus, fed amp; opes amp;fumptus defecerint, qucd inviolata corum fosdcra, quorum modo
meminim ,
praftiterunt. Ager FIdveticusin quatuor partes finditur quas ipfi G\'^îîî\'vocant, voce Germanica,qua Regio-
nem vel Pagum fignificat; funtque he: Zmichgiw,Wißifurg£rgow,K^rgmdLTurg0m. Partesin quas prate-
rea Helvetia Refpublica diuiditHr, cum vrbium nominibus,amp; Frafeduris habesin ipfo
Mercatorc.Laciium
ampliflimoru nufqua maior n umerus, quam in hac Prouincia, inter quos
Lmermm, deLucerner T^eX^g^^^^^l\'\'

------------ .nbsp;----------.nbsp;_nbsp;. „ .nbsp;.nbsp;, _ I _

flmm.

mm aquarum rapide curfu mouetur,nec limofa fub colluuie tar datur proper amflumen, é\' confufim mifceri mnpotefleof
pm: qmd nifi ita agi ipfe doceretaf^ecîus,nutla vi credebaturpofjè difcerni .\'^Xumïni
vero Heluetiam rigantfa fun
Kenus, Roâmus, K^dua, Ticinus, Limagus, Byrfa, Lanqarm, Sara, Tamm vulgo Tgt;uf, Aenus, Arola, aliaq; permult^
Montes hic enumcrare vix opus cft cum notiores fint per Orbcm Rhetici montes quam vt
quif^uam cot
nomina defiderct. Verum ne hk quoque defuiffe vidcar, prodam faltem aliquot. Summa Alpes nunc
thardi mons àlciim, hinc fcquuntur Penina Alpes; apudnbsp;mons funt. Dem

tChS.Bermrdim^iovamp; mmoï.Graise Alpes Leopontiorum {um-,AâulasMöns Germanis der-Vogel
tingit. luliae i^lpes ac Fermurtta mons in Fngadinoru ora funt. Hinc VaUrius amp;l Brantius montes,apud Ven-
noneSjA^Wjmonsin Rhucantijs cft. /ör^/^f mons, Lcmanoimmmet Lacui, Abnoba montes in
lingorum
finibus funt. Atque hac funt huius tradusfamofiffimaiuga.Scddc Alpibus fufiusin Italia.Sil^^
funtinnumera,ftngul
«Hercyniœportionesfunt, cuius hic caput cft, quamvis varia fibi hinc indeadfcifca
nomina, vtpote
Siluâ Brigamina, RhynWaldt^ BonWaldt, ac nonnulla alia. Helvetiorum Respublica cx optima-
tum
ÔC populi imperio miJcta eft. Etenim ex his populis quibus tota dvitas conftat, quidam mere Dcmocra-
tico Imperio vmntur, vbi
totius pkbis con filio fere omnia aguntur, veluti in his pagis qui nulla habent opJquot;
da,vtifuntVranij,Suitij,Vndcrvvaldii,Glaronenfes amp; Abbattifcellani- amp; par ratio
cQ.Tugimmm
vis hi opidum habeant: alij ab optimatibus rcguntur, vt omnes vrbcs Heivctia Tigurum, Berna, Luccfn^
etc. fed cum potcftas fumm-a penes populum
fit a quo Magiftratus diguntur,mixta fiint ha refpublics,öc a ly
magis Ariftocratica, alia plus populäres funt. Quare cum tota dvitas conftet his populis, qui non vna
que reipublica forma
vtuntur, non vna quoque led mixta quadam cft Politia qua ex hisconficitur. ^
enim kgati
qui in publicis conventibus in commune rdpub. Helvetica, confulunt, aut ius dicunt, videntu^
Optimatum politiam
conftitucrc, tamen cum plerique domi a populo deligantur, ôc in caufis paullo
niomenti non
habeat liberam decernendi poteftatem, fed omnia ex mandato populi agant,ôc ad eum
gulisrcfcrrecogantur,
facile apparet, takmfenatum, non pkne Ariftocraticumccnferi poffc. Senatus -
vcticus non idem eft numero, nam aliquando conveniunt prater pagos etiam alij fodj et foederati civ^^^
Helvetica, ôc pracipue ex his S. Galli, Ratorum ôc mulhufianonim kgati: atque hiccft maximus ôcfieq\'^^\'^quot;^
îiirimusSenat\'jCt
quirariusconvocatur,vbi de bdloôcpaccautalijsrebusagendum cft,qua ad omnes foe *
ratos cx aquo pertinent. Pkrunque folum pagoium trcdecim kgati conveniunt, ôc dc rebus ad civitate
Helveticum fpedantibus délibérant, amp; finguli par ius fentcntia dicenda habent ôc fuffragi j fercndi: itaq?
vtfapefit,
ab ahquo pago bini kgati mittuntur,vnum tantum fuffragiû habet, quoniam hac iuxtapagoj^\'
numerft aftimantur, non legatorum MultçhicfuntVaîksfingulaà fingulisartificum gcneribus habita^
Ab Inftitoribus Auguftana, Çamentarijs ôcLatomis, Cefia, Fabris cultrorum
Okela,Fumarijs, Vegc j »
Refinarijs deniqu ôc fportulart m tcxtoribus Galancha. Atque hi mcndicantium morercgionatim obcrw 9
ceteri vero finguli fua arte viuunt.

-ocr page 247-

r

z v r i c h g oiv v-

ET BASILIENSIS PROVINCIA.

. e .nbsp;CReichemp.

Âbbatiç împer§inhactahHÏa,tjMdiUftcjmSuevmckmU^Y

mqm in Germanie vnrvcrfaU mgnßraufun$nbsp;i^reutzlingév,

f Pfeffers^Vfegicmûpïmn

\' f Kjhurg Gmitâtm 3 9 42:47 3.
GroningenfisPrétfeâura, 3 »
Andelfingen
3 0 27:^7 i
\' (UAioïCSprAfe^iffr^ij Grifenfee 3 e 33:

^^ ^nbsp;\'S V/rlifnm TA rQgt; ^iv , .

mréinjrbem

Minores

BgUforv 30 14.
Libéra provincia,
Regenßergienbsp;J9.

F^ifviiiana, Wadißhfvyij^f.
Lauffa adcataraäasRheni, Louffen lO 21 „
Sitoàmnm,Winterthur30 3
S:a,7 %.amp;Steins 10 ^0:4^1$. Omdatigmnïsfareni^profriêi
tamen OHagiHratut hâbentjfedJigurinorum edi^is tenentur ,0\' if* ^ello illü militant,fropr^\'s
tamenfgnisvteates.

rO^^idumtffumdMrHmcfinventmmlocficenfetur,
duds habet partes ér i» ittu con^ \\
\'^eniusquolibetautemconventu,9. eli\' Jnbsp;^Uontmum.

gunturSenâteres^ qui regioni confilant. / Agcr \'vicims tresm-2 ValleEgeriamßveaqtttts rtgids it »0:46 44,

\\ \'ventmhabet, i^Baramfarochiam39 mj{.(f
^tnpcT3.mTuginioppidamperprafeâiosinvrbecommeranteshishcis.Chamo^ido
4^.S^Amiredvice^I^neL
^^^g9Wécheviâe,Stei»hufepago, lênbsp;S.Wolfgangp,

^Farnfpergarxx^ 2z.
[.Rfnjelätneditomenteßtazfi 28:4;

^^^^^hahetprdfecfurss qud jWallenburgcfp.ig ^y-A-7

S^^f•nbsp;\'S ffomburgumzç xy:13-

iLMumhenßtinig^

^Ramßeimp /ƒ: 47

Toggius Comitatus vbi Togwylopitttr eSi jo 5 2, Subeß Khhdti S. Gaffs , cnm Tamp;ggim elves fmt Suitiêrum^

Glarenenfum.
^appcriV vyl G?«gt;. jtf i44/.

^^^^tÇozï^Comitatus opinor eünbsp;iJ^jvhiStraesheegcorruptefcriptim exißim«»

S.eliqttaTufimp»gié\'Tigurimhahesmtah»ki^rgm,

BxIoßaSimlero,

Meridiani diftant pro rations 47 10. Paralleli ad
circulum maximum.

ZVRICHGOVV,ET BASILIENSIS

PROVINCIA.

i E Hcluctia generatim dixi/equuntur partes.Has Mercator tribus Tabulis fcqucntibus gts^
J phicé delincatas cxhibet. In prima,Prouincia dua^ea qua vcrnacule
^richgow, ôc ^âfilien.
} fà-,
in fecuïià^Wiflii^urgergow\', amp; in tertia yifr^tfipproponitur, quarum dcfcriptiones ordine
f dabo. Ad priorem prouinciam qua prima Tabula depingitur quod attmef,ea
Zurichgow Rtgk,
^^ vernacuiè, Tigurinuspagus Calaridicitur. Solum huius tradus amp; potilfiraum per circul-
ai tum
Tigüri duitatis primaria eft valde foecundum,f€raxquc vini öc frumenti piurimi» Vi Soli fertilité*
™ ^ , — D num tamen pierumqj eft fubacerbum, nec poteft ob vidnas Alpes ad perfedampcrucnirc
maturitatcm. Maturefdt autem vinum^ fcu potius mitefdt à fua aufteritatc poft aliquot annos in penu cöfer-
uatum. Abbatias Impcrij neque in Sueuico drculo neque in Germania vniueriah monftratas habet Merca-
tor, Prafeduras item cum Maiores tùm Minores cnumerat.
Vrbs huius prouincia primaria \'LoAimsTigumm, Tigtàrtm.
proximis aliquot feculis Ärr^a,dida,vernacuiè ;^w^jVetuftiftima eft vrbs/ita loco amoeno ad exitû Lacus
magni qui hic dcfmit, cxduditque amnem
Lindmagum vulgo Limmat didum, quem haud procul â Glarona
îcdpit,amp; diuidit vrbë in duas duitates maiorê amp; minorc,quç tarnen tribus cöiungumuramocnis pontibus,ia
quib\' fréquentés ciuium fiunt deambulationes.Eorura
habetfrumentarium amplûTimum ,in quo ingens fm-
tncnti vis hebdomadatimdiucndimr. Incredibilem pifcium copiam Lacus Tigurinus huic vrbi fuppeditat.Fo-
*um annona illic locaples cft, lacus fubuedioni idoneus. Etfi autem Tigurum quinto demum loco Helueti-
CO foederi accefieritj nihilo tamen minus propter vrbis cekbritatcm amp; potentiam priiicçp locus omnium cô-

VVVnbsp;fCÖL-\'

-ocr page 248-

fapenoris

pars

-t .Kxhelbach

fe: -^iwichßnjp\'^M- I
°
«UiilinßüPr ;

i! quot;-\'9

5quot;

_)

iziziziznzizr

rzcztzr

quot;iVaterähißen ö

Neuenbürgnbsp;^

Graffcliaffinbsp;o

SttißUnßen

■TL-.!

yÈlonpnenf^Lf

\'hcEngen

PARS \' Oodmen

\'Denzen

Stiehl

X oniat

O^UfirL

- O _ ,,
Mweu.

o

Ifahn^

^£gt;ot\'ßm^ennbsp;jlemmißf\'^en -

. I

V\'

\'H

\\ ^ei-lach ^\'KeuviUr o

^ - \\

jP^cémJcn V-- g

kUatmgcn

- ^

O

o- ^ - j^ia^tli ^
^ ^^ onbsp;o

\'Vtwflmrjg

c

\'^tterhtßen

Admiihhaen

RA V C I

^leckgow

:ircUichhoue

psrÄ

: -, vfiarrmun

^Leihßcit

H

■tamp;rrteß^«-
O

zo

a^feler

tgt;ennttcheii

a

o \\nbsp;o\'Rottin^

Linih\'-vl

ItM \'

O

SpeßcJbefß

jo

\'êenwuff^

\'trimbach -o o

4-7

^ • I ^ fff-\' Jt^f-f

° \' ^Ai^Lnbsp;40lfml Ä^amp;Jlnbsp;1nbsp;} r \'nbsp;■B\'^ü^

± . rnbsp;^nbsp;%K O quot;^L \'3k is ( Lnr^MV^- \'

47

^Arch

~ dktighqft _
quot;^nacheck

Lwipach
-^e^-^O\'VjvrU

tchen

^^r d

plcrHltTWIVnbsp;,

Iker

ygt;tf J-v \\ Jiirijtkbii-C r^-ij-^ -IV

-Kr«

■At^/

^gwiS\'^h

«..ff pI/^M\'^

\\ II .

Q Iamp;w^j/TL

\'JlieA-deJ
I O BronJw

tiJTimJieg

............., , p,

rtnbsp;\'6 ygz^ ohevlmrten ^^laiteuharh HuS

Ober lee |

\' Q y

TifMeiivali /ytiy^^
Krauchtal

■ V ji m

fum jTTwiG^to.

izxnziTizczö

xnzrix

rT~rT

Tun In!\'..

\'Kamcw

-ocr page 249-

16%nbsp;z^aricngow.nbsp;• gt;

fci.fuiilidatüscß,quemhodicqüoqucauaofoedei-eretinetiacom^
mbus.Viros
iUuftresamp;clarosmiikoshabuit, Cmrsd^mPeiimmmImgnxncbxx^Xh^ldxx ^ 3 jjos

peritiffimum-nbsp;poly hi flora i\\\\um3-lt;tv{Mlt;risiTarof, ac ^^^

runfm ?aguf. ecregios viroL Adcenfetur huic ProuinciaTugium pagus, cuius partes amp; in illis

vicinitate attmgem in pede paCcui, amp; viribus conhti momis lacm pifc^^^

qui ad Meridiem verliis ad Artenfe Opidum extenditur.Agmm

SoUferùBas. celhabet. EiuscultorcsT^gm, Straboni vero lib.

^nbsp;_____rrmfiilenajPinfarchnsinvitaMaril amp; EutrOPlUS lib. V.Faraiî iugiuii.a» n

SLIilCili IVWWiv, wv i

COS exercim addufto, obildioncIiberaret,ab Heluetico lacramenio nocn, m ou. yucui^«---nbsp;tabu*

. 2 , /T Cum autê vidiffentübi nullam in Auftriofpemeflè^HcluetiœfedcrifeiMnxerum.Hœcdepriorcn^

Dicituramp;V

men à Seauanis dedLidnm eiTe haud obicura eft coniedura, quam ctiam Rhenanusapprobat, rerum
nicarum libro tcrüo. Agmm habet vini optimi, frumentique feracifllmum. Vt etiam vicmis ^^nona c ^^^^^^

Dreftisfuccurrerevakantipiiusincola. Sumamp;pecorompafcua lxtiffima.Hancixgionemoiim,bcua ^ ^

MMml Ptol., Cxfarinbsp;mfedcrunt. quos refert, Hduetiorum exemplo, omnia fua

quicquid adificiorum habebant,exuifuTe.

didam à Ba^ilifco hic reperro,quorum opinio abfurda eft, volunt. Ali) a Bafilma îuliamnbsp;.Bc

addit; trakdum hoc loco fuiffe vcriümile efl-e,etiam dum ftante Au gufta,quod hic propternbsp;J.uté

torrcos è Byrfa dudus fiuir, tipa ßthumilior, amp; ob multas cauias ad tranfitum aptifllma,nbsp;voc«

abmpta. Hanc tamen conieduram Munfteras reijcir, authoritate Marcdhni,qui cimmcm ftl^mnbsp;enc

ideft R.^;^/^;^,vocat,quafi R«Äfeu

mcdiaro diuidit,mfi,quod pontc vnitur. Habet vrbs ipfa commoditatem magnam anbsp;terrâ-

tes funt nauigationes. magnifquepoteft adiri oneribus.Paflaeß ame annos ducentos multos acgrau ^^
motus. Sed rurfum eft inftaurata, amp; anno
m cccctx. à Pio Pomificc Academia ornata^u^ omniou

donatapriuikgijs,iuribusamp;immunitatibus,quibus fi-uuntur

bcrgenüs, Erdfordienfis, Lipknüs, amp; Vknoenfis.P refeduras qua huic fubfunt rccenfet Merca or
nullis
Comitatibus amp; Baronatu Kilchbcrgcnfi. Fluminibus hac regio riuuhfque rigatur P^^ ^^^
omnes
tandem Rhenus redpit. Inter hos Ehenus,Byrfa SiWkfa. Byrfa ex Iura monte pernbsp;partef

fileamvfqucdcvoluitur,plunmafccumdefercnshgnaamp;hgnorumrates. Wtefa vero

Nigrafiluakgregamr,adferunturqucpcreum plurima trabesadifici|sapta,acdeindeinmmori^^^^^^^
ti Jnkruit officinis. Nam krrantur dus offido mola
ver fatili arbores in affercs, commohtur rrmnbsp;j

.if-

cft Conful,qucm _ ^

digit. Confulibus potcftatc proximifunt Tribuni,hosTiguriniObertHemetfter, ^^aliitcnjj--^^^pita
cant; horum trcs i\'unt Tiguri, duo tantum Bafika, qui vna cum duobus confulibus ^quot;^^^gj-cnteï»»^* ^
^inatur.Scd hac fuftident.Plura qui peter,lofiam Simlcrum
adeat copiofeacdodc dcnis dm
h^cdcfumpfimus.

tiamp;inlcruitomcinis.nbsp;viu^viii^.v^^w .............—------------,----------ruit«

Kuunturfabrilia inftmmcnta,ducuntur in bradeas fcrreae maffa,multifque alijs conducit vimus , ^^
quod habet nobiks pifces,prakrtim trutas. Et quamquam minor cft oppofito fluuionbsp;j-jbus, ^

cofior.pluribufque inlcruit oflidnis,etiamfi Byrfa non modica quoque cxhibeat mmiftenanbsp;^grcg^f^^

\' Chartarijs,qui aliquot infignes habent offidnas iuxta hunc fluuium,aut potius iuxta nuu um ao ^^^^ jg
amp;admocniavfqucmaiorisBafikafadoalveo,dedudum.Suntamp;hkrÄr/^^, i^rgö^,ali)quenu

.nbsp;Lnbsp;^hisfatis. Reftat vt de adminiftratione rdpublicaharum prouinciarum, pauculafubijciamus.

MatiOgutem» ^^^^^^ quipublkis condli js intcrfunt, pari numero è fingulis deliguntur, tam Tiguri quam Bam, ^^^^^
autem pradpua autoritatis duo publica confilia in hifce
vrbibus,maius quando plures nomine t
cövcniunt,amp;id pkrumque tantum in gravioribus negoti js amp; quaad totam Rempublicamnbsp;^loius

camr- minus quod quotidkRcmpublicamadminiftrat,amp; civium comroverfias cognofcit.Ac 1 ^

confilium cft cc hominum, Bafika ccxluii. Minus confilium Tiguri l. hominibus co^i

Lxr/I/. Etenim è fingulis tribubus duodeni in malus confilium afliimuntur, nifi quod 1nbsp;^SiCiic^\'

fodetate XVIII ddigunmr.Inminusconfiliû Tiguri fingula tribus dant ternos hommes,

his accedunt duo Confuks in fingulis vrbibus publici confiiij capita; Bafika prater ea totidemnbsp;cn

vna cum confulibus capita nominant; praterea Tiguri nobilium focieias fcnos in minus conu ^^.^^i^us
aIiatribustanmmtcrnosdcnt,amp;adhucfexalij libcris fuffragijscooptantur, cxquibufcumqu ^^^^^ ^ui

fi-iftratui vifum fuerit. Minus confilium dividitur in vems amp; novum: veterem fenatumnbsp;pon

per medium annum munere fuo, defundifunt; hi etsi quoque conuocantur cum fenaws ^^^ r^i^ii^ simi(
femper vocantur, amp; funt quçdlt;.m qua novus fenatus tantum tranfigit. Bafilex etiam maius c
modo diuiditur, atque è duodecem viris tribuum fex nouo amp; totidem vctcri fcnatm »ccetftcnnbsp;pr^

autem minus confilmm pkrumque tcr,nonnumquam etiam quater fingulis feptimanis. ^ \' ^^\'jusconhiJ\'^®

tienßs,
rffdiäf^a.

-ocr page 250-

WI F L r s p V R G É R G O VV ^^

IN HAC TA BVL A TOT VS FERE BERN A-
XVMPAGVSCONTINETVR, ET FRIBVRGL

f ^.Suhrbdfias,quibmtotidemvrbisßgmfirf^^^ ^ßmmn ßimsSmuh
fr^eäurdmbellumproficißcumun ^ ^ ^ * ^nbsp;v

ffafelia vallis, quot;^aßi i /: 46 4/.
FnderfeaGff.P/iderfemenzg iOi^g
Simmiavaliisfferiorjß 10:4f 55^
Inferior Simmi* vallis 2ff iQ:^^
Frutingeni^
14.
Sanazg 0\'.^$ ^S^

fielen.nbsp;,

Thun29 15:4s 27.
Löuppen2% 49:40 ij.
Signarp2$ 2r:^6 ?7.
Drachfehaldig
Emmdflmjjvallts2$
Brandis 2p zo\'^é\'^.s,
\'Gcrmanicas Smmiftvald2ß z^i^ö 44.
jl.
\\BHrgdorff2ß 11:46/i^S,
Biereneck29 S2,
Landshußt 2^ 6: ^6 J2,
i^rberg2g
^dowzS ^S\'.^é Sl.
Erla£h2%
Eippium29
Wangen 29
14:47
i.y^rwangen 29 22:^6 sf.
lt;^rburg29 32:4.7
Biberßein29 4.4:47 II,
ISchenckenberg 29 47:4/ lét,
\' Lentzburg 29
50:47 7,
Item 3 cppida inpago Verbigeno Befnenßmn irnperium agnofcHnt:Zoftngm
29 3J-
47 I. dratv 29 4Ï •• 47 9.Ö* Bruck 29 5 5:47 74.

XJttmCatmbiorumPrafe^Hrdmaem.qmrumfexeiml^uof.iur^d^^

\'(^uenticumWißiCpurg\':^
\\Mimidmum, Moulden 28 ig»
TuerdonzS \\o\\ 4^
.Lasffanm2S 14:4^

^GsllicASi.\'^LMorges2S 4:46 z.
\\juafinf \'?{euidunumNyon27
0rön2S 28:46 12,
Zilia cumVibifcofeu Viuey
28 31; 41
. „nbsp;\\JtemtresCembiorumPK£feäuras.

^^nbsp;UtsBernatei, amp; Trihurgenfis alternatie perquinqucn-

^\'\'^icttnmnbsp;Uchwartzgt;enburg 2S 56:4(5 24. )nium?r£fe^osconfiituunt,ßcvtPr^fe0oexvna\'vrbecm-

ttm, (Granßn2S 11:46 Si\' \\ßituto,prouocmonesaddtermißam^i^abeadm TMiont^

ChaUmßue Scherlin.nbsp;^ Pr^fe^tcxaminentstr,

, -nbsp;Comités iu hac parte

hudor» 2lt;f 45:46 ji^nbsp;talmBdronat»s2gnbsp;if^

Arberg 2Snbsp;44,

FxIoßaSgt;imler@.

Meridiani dißantiuxtaratioiicm 46 20.Paralkli ad circulum maximum.

VVIFLISPVRGERGOVY

_ quod Ohm tempore lulij Calarijs Heluetiorum caput erat, öc ^vemicum diceba- rndedtm,
tur. Regio comprehenfa ett intra Sabaudia Limitcs,etiamri pareat Bcrnatibus amp; ïdbur- Situs.
gcnfibus, ficut amp; terra ex oppofito amp; vltra Lacum Bielenfem,fiue Neoburgenfem fita. Sa- Soli fertilitas»
ïisfcrax eft vini amp; frumenti. Catcrum in hac Tabula totus ferè Bernatumpagus continctur,
amp; Priburgi. Prioris vrbs primaria Berna. Hac fi annos numeres non admodum veius eit.fi Vrhti^
ifitum amp; cultum,fi mores amp; duilitatem, silegcs inftituta, si potcntiani ac virtutem relpi-

Xxxnbsp;cias.

^«tna Meüum
habet

[^quot;^^iverßiiHeiue.,,
^quot;\'quot;^\'l^\'cäainZmehS

ßm.

-ocr page 251-

Das

W^IFLIS PVR
GEKGOV

S^Mari^i }nbsp;O O oMjJbinnbsp;^

Bf

f ^ ^Miliare
\'\'ZHelvcticum commune

Cbauan^esnbsp;\' ^ \'

\'jSmilmes .\'quot;O

par

^ur^um
Camp^nolc

Upr.anwßier

o

ZO

Cb\'

Q J

zo

^ Saiten^

°

^^ hujßns

Ul

rnbsp;(J

_ ReVcfiptaine

.Q W: Jvlen ^V JlcntTrqßt

, onbsp;J.Lih-eJ x^\'illtn^jubvev

- /

Mo^

CMAfchißj, ^
^vsäer

getmn^ 3,nbsp;-^O ^ßufjn^nbsp;onbsp;^

giimJ

Duiüy \'X O\' /T

geji

^ fr.
der Lofanncr oder ^nniftf-i\'

C,.ans„ ° O,

\'S«.

IX

Cotnmiyiy o

Cpjjpet :nbsp;:■\'/■-■-f-::

rill

I I I f I 1 in

I I 1

28

\'V/

dquot;

£jm ^ffika^ ii

J r

I-quot;

-ocr page 252-

165nbsp;VViIfliipurgergow,

cias, nulli vrtónmccait. B^e Cuiustonftrudionc fic legimus. BcrchtoiausZcringi« Dux 1 v huius
conftruxiî tijo tempore duo ïriburga, id
cft libera cafteila, vnum fcilicet in Bri%oia,amp; alterum in Nucm» \'
dia
.Et quo fui fubditi,firmiorera amp; tutiorem inNuchtlandia haberent raansioncm^dcliberauit aliam ^
icduiratcmiuxtaarccmiuam,quaei«rlt;/«^appellabatur,inpeninfulaqux vocabatur ,
quamtuncn
quercina occupabat. Quo^am autem tempore quum idem Berchtoldus yenationi intendcrct,dicebat fuis: ^-
uitatem quam in hoc opporsuno loco condcrcdtliberauitoiis,nominari volumus vocabulo befti«,Quae no
ptiraum occurrcritcaptaquefuerit. Ceperuntautcmvrfum,quemGerrnani^frf»vocant.
Cumqueco 10 ,
Vtdiximus, plurimae crefcerent qucrcus, quo duitas erat condcnda, omnes ferè arbores illœ pro domoru -

n • r___^______c____________i i. .nbsp;^nbsp;.nbsp;__/ / /r-

Fl ■

ä

h \'
i

#

/

1
/

gt;

Ûtus veluti in peninfula,quä facit AroU fluuius nauigabilis . Na ad Meridië vrbis fluit amnis ille in demifîb lo
ab Occafu in Ortû,ac tune refiexus petit occafum ad iadu bombarda,quanta fdlicct cft logitudo duitatis, iicqî
Amnis eft civitati loco fofla aqua inundantis, nifi quod ab Occafu
ad iadû balift^funduscivitatis ^^^^^^^ jj^
tinëti5qui ifthmus fi pcrfoderetur haberet Berna formam Infuis. Eft autem à Meridie amp; â Septcmtrione va ^
profundus profpedus in fubieûam decurrcntem aqua^ab ortu lenis eft afcenfus in fummitatem civitatis.A in-
eens folum omnium rerum cft f€r3x,praterquam vini,quod haud procul Bernâtes ex fua terra petunt j
Crefdt etiam ab vno latere civitatis vinum.fed neque célébré neque multum. Ceterum
Berchtoldus i v nu ^
vrbis conditor obiit,ante quam civitati colophonem imponeret, ciusoperis confûmationem relinqueus
Berchtoldo v.amp; vltimo Duci Zeringëfi.Hic ex vxore filia Comitis de Kiburg duos filios genuit,quos no
rcgionis veneno extingui curauerunt, ob id potiflTimum quodarbitrabantur Berchtoldum odio amp; ïtmuia ^^^
ne adifidum civitatiscomfummafle,quô eosfub iugo femitutis continere poflet. Prafeduras quas
fc
habet tam Germanicas, quam Gallicas Mercator enumerat, inter quas I-aufanna Civitas Epifcopalis. J ^
habet mirabilemj occupât enim duos oppofitos colles amp; intermediam vallem. Cathedralis ecclefia amp; ca ^^^
nicorumçdestenentcollcmSeptemtrionalem,amp;exoppofitocoliemeridianopatctdelcenfus

cumvfque. Eorenfis vero locus eft in conualle . A morte Caroli ducis Burgundia, redemta à Princip»^^^

Sabaudia Laufanna,CiucsLaufannenfesinterim fingularifamiliaritatefuerunt iundi Bernatibus,vfq;a ^^
numMD
.xxxYi, quo Laufanna cum omni drcumiacente regione ad dominium Bernatiumnbsp;^^

cives fruuntur interim omnibus fuis privilegijs amp; iuribus. Ad alteram huius Tabula partem tranfeo, if^ ^

Prafedura etiam Bernatibuscommunes à Mcrcatore reccnfentur.nbsp;Opidum apud Ni

fies fitum in Vcthlandiaad Sanam fluuium, à Berchtoldo i v Zeringenfiiâ Duce pauds ante Bernam annis ^^
ditum.Regnante fi quidem Lothario Anno Domini
Mcxxvii Gfei/^/ww VchtlandiaComcsmormus ^
Nauckrus idibit, quo tempore ab Imperatore Lothario Vchtlandia Conrado Zeringenfi Principi
titur. Quo mortuo anno
M. CL II. fucccftitei filius eius Dux ^mfoo/^/a^Zeringenfis dus nominis ly. ^^^^^
«fque
hiburgi Brifgou amp; Vchtlandia fundamenta poîiiir, vt fupra quoque diximus. Anno poft Chriftu
tum
M. c L11 non fine priuilegiorum ampliftfimorum donatione. Quemadmodum amp; fublequentes e ^^^^
dinc Impcratores, vtrumquéoppidwm, non minorcfauore profequutifunt, quam fi Imperij quot;^•^quot;^^^pf^ndiâ®
AnnoddndeDomini
M.cc.xvi 11. ^«yftó-ï/fvZcringenûumDuce,« viuisfublato, Eriburgum VcR
priuilegijs omnibus ill«sis,ad
Ccmi/esKibttrgenßs deuenit. Anno vero Chrifti M.cch.EberhardusCümesß^ J.^
genßs,
iftius vrbis habenas tenuit. Is anno Salutis m. cclxx RegiRudolphoab Habftjurg, peringenti pe ^^^
fuum in hanc vrbem,iusvcndidit.Hinc vfneas Syluius,Friburgum nobilem Auftriae domumnbsp;rc-

cola tandem earum mutationum pertasi, non fine maxima pccuniarum vi, libertatem ab Auftriae do ^^^^^
demerunt. Itaque hoc tempore, Hduetici iuris cft. Eiufcemodi in Friburgcnfi muro cpitaphiuroinquot;^

Vi^m büßxcmii terfinis iungitur mntts^

I»Friburgmoritur,BertholdHSlgt;uxt^lemmnm,nbsp;c .mcf^r

Oppidum ipfum mirabilem fitum obtinet, partim enim monti pracipitibus petris fuffulto -quot;^^nis,
partim iacet in valle acdiuis montibus claufa, circumfluitq} montera,in imo per defidentem ^^quot;^^^^^/^eflSx
Sana mcdiocris magnitüdinis.Pratotiu m fitum eft in praccipiti rupe, vbi olim Arxfuit,àquatêporum ^
creuit duitas ip(à,fupra amp; infra. Oppofiti montes fuftentant moenia, tamctsi in orientali njonte \'
domus, prsEter munitiones exiftant.Qi^cumque pergis in civitate,cft tibi, vel afcendendum
Agerdus profert omnianeceifaria prater vinum, quo non nisi importato vtitur. Et Hacde huius ^^
Ciuitatibus: nunc nonnulla de adminiftrationc Reipublica harum Vrbium addamus.Genusnbsp;^p^c.

in his,quale in i)s vrbibus Heluetiç qua non funt diftributa in certas tribus ex quibus magiftratus
Jiathgtéètrmjf ro ddigantur. In his autem Vrbibus fummum magiftratum amp; caput pubiici confilij vocant, etn\'Schu
di.
nbsp;Vox hac Germanica in Longobardorum legibus vfurptur, amp; Schuldahis fcribitur : videturnbsp;ftiis

cis effe a debito, id cnim Schuld, amp; iubendo, quo^videlicetnbsp;debitoribus impcret vtnbsp;duo

fatiffaciant. ifte in hifce vrbibus fummam audoritatem amp; potentiam obtinet. Confilia hic publica ç^i
funt, maius amp; minus. Maius confilium Berna ficut amp;Tiguri nomen habet
ducentomm,quamvi5p ^^
ducentis. Minus vcroconfilium BcrnïÊ eft hominum xxvi .Senatus eligendiratio hac Bernau feruatu ^^
tuor vrbis figniferi ex omnicivium numero viros xvi experta fidei amp; virtutis fibi adiungunt; atque nV ^
vna cum Confule maiorem fcnatum deligunt .-ac poftea etiam Minorem. Confules quorum Pquot;^^^!? quot;jj-jpum
taseft, ab vtroque confiiio communibus fuffragi js eliguntur. Eriburgi itidem maius con filiuni
cc ^^^ur,
minus xxijii, Adminiftrantur autem a minore Senatu res yrbana, ac prouocationes fubditorunî au
prartcrquam cx Prafeduris Sabaudicis poftremo bello captis. Qua autem ad totam Rempub. pcrtme
iniquefunt roomenti,adducmos feu maius
confilium refematur, ConfulquivtriqueCoi^^^^^^^P^^* \'
vniuerfo popuio deligitur»

-ocr page 253-

sev descriptio lacvs le-

MANI amp; LOCO RVM Cl

cumjaccntmm. i^uamp;ore Iac$ho Marth.

NhacTabula primafronrc Lams Lcmanm in confinijs DucatusSabaudiar,nbsp;i^^emLemanm

Burgundia, Dominatus Helvetia amp; Epifcopatus Valcfia confpicitur. Circa Lacum ^^[omtrta Reù-
rao nomina Regionum, Prafedtùrarum, Baronatuum, Ditionum, Itinerum,
rum, Mondum, Vrbium, Pagorum,Caftcllorum amp; Cailrorû leguntur. Sabaudiâ inco-^^^j^^
lunt Populi Cilàlpini linguç Gallica non imperiti, qui olim AlltJbroges, telle iulio Ca-
^ B^^™™ ,1- ^^^\'^.^^quot;^quot;îenrariorum initio, ab Allobroge Galliarum liege qui florebat anno mundi
^^«iicmt^^Vnbsp;Bagâuda,tefte praftantifllmo AntiftiteFauchetio, amp; tandem Sa-

Somites amp;nbsp;Iliam Regionem abanno Domini 1126

hadenus rexerunt. Eadem Regio fertur a Legionc latronum primum
\'nbsp;tuta funt ibiamp;fecura tempoiepacis itinera. DeCœli temperieconqueruntur
Calitemprks.

*^^^gelaturLanbsp;\' ôquarn frigusvigetlvcl, quam aftusingens eft! Et tamen ferc nunquam

vchemen ^^ ^^cc Rhodanus. Aeftus vero non folet ibi efle tam ingens quam in Delphinatu ,nccfrigus
J^^tilis vt fain^ ^^^^ Inferiori Germania, vbi fluminacongclari folent. Acr quibufdam in locis adeo eft ,

I \'.\'15

^^«ft varictas t ^ \'nbsp;^ ^^^^ \' Caftanea amp; Amigdala j rariorcs funt Ficus. lucunda quoque

^^ ^vicinanbsp;. t^umaquatilium, tum terrcftrium Animalium. VuandalaHelvetia Laufâ- i^mmalmva.

^^nquenniinbsp;fubditifunt IlIuftrifs.DominorûBcrnenûû ditioni,quorû nominePrafedi pcrrktéff.

^finenfl Cmnbsp;cura authoritateclavem amp;clavum Rerumpublicarum tenent. In Prafedura Laii-

^ûravçi-Q j^wns annis45 . VerbiDei Miniftrinon imperiti femel atque iterum congrcgantur. In Prçfe-
^^ Ecclefia.nbsp;EtiaVerbigcnenfifeuOrbenfi ly.Quorum maxima pars duammvcl tri*

Secunau

Anno Mundi 2790. Laufanna fundamenta jecit Arpentinus Herculis ry^g,

eftcumtranfterretur

\'^ßenevis vnbsp;Vrbs Neviduni o-

^^^nbsp;adventum lulii Cafaris defolara amp; diruta, Imperatoris Flavi j Vefpafiani tem-

tv\' Albon.,nbsp;Coffonex Anno Domini 442 .ftmdiïm

ft-\' \' ^^ quacud? o Ö. 45 6 ôc fcqucntibus condita. GENEVA, civitas equeftris, libera amp; Imperi-
P^^ant ,xmon -nbsp;^^^^ ^ fatis nota ôc probata, primum vocata eft Genevra, vt nonn ulli eXi-

J ^quot;^«^anorunif?nbsp;^^^^nbsp;^^\' ^^^^ ^^ ^^^^^nbsp;(pater Alemannorumfea

I Pcratore onnbsp;^^^^^ \'nbsp;mundi 2994- • Poftea vocata eft Aurelia ab Aurcliano

Reftaurator fuit eiufdem civitatis, qua Hclîogabali temporibus fnnditus combufta
i^^is.nbsp;°S^^^\'\'^^cuaLatinisvocatacftGeneva,ôcaPcetis,mctricaufaGebenna, necnonaNo-nbsp;•

îî^hoftm™-^quot;^^^nbsp;^ Gallis Geneve, cuius anagramma petaptum cft VENGEE. Etenim multo-

I2.feu22. Decembrisi6o2,

^^fo Sabanbsp;Domini 115 5 . Imp. Clotario conftrudum eft. Aquianum, vulgo Evian,

f^ïte t^çj^^^ ^aïae Comitis Amedxi fratreôc Vicario conditum eft anno 12 3 7- Lacus ille Genevenfis ex
\'^^tiit. P
q^nbsp;XVI. ex parte vero Sabaudia x/i. etin latitudinem 4.

^^^iïïîun, : ex^ fréquentes ad minimum ió. Ex portu Morgienfi ôc Rotulenfi, vulgo Kûiie, vinum Pcrtus,

omontori;,vulgonbsp;ÔcNetonis, vulgó2\\(^r»^, magna copia ligni ôc .

S P^tieas nav\'^^quot;^ ^^^vehitur. Rhodams Lemanuna interfluens ab origine fua vfquc ad introitum Lacus nô
JîfMuod?nbsp;Genevenfis vfque adproximum oppidum nomine

^^^^hru^\'r h ^^ ^^ abvrbediftat.nbsp;Idcmfluviusccrtoloco 5. miliaribusab vrbediftaate

- ^nbsp;labitur. Conterranci Fluvij in Lacum Lemanum fluentes funtetiam Naui-

A* \'^\'Patienrenbsp;• j—nbsp;v.-unrcrrauci nuvijm l^acumj^cinanum uucuLcaiuiiiciiain iNaui-

quodanbsp;Rivus Laufânam interfluens olira Carmadiduseft, ôcinverfts fyllabis

ri

^apud Homcmmfdicem fignificat.

Y 11

-ocr page 254-

g h o r o g r a p h i c a t^^sl^l

l a g u squot; quot;i

anni

G . GctmpcmL

il ^
m!

É)

-ocr page 255-

\' Tr

107nbsp;\' Lacus Lcmanus.nbsp;,

luraßiis Möns tanta eft longitudinis, vt eius incola a Germanis olim Longiraani didi [fint. Nam cx c-
jus extrcmiscacuminibus confpiciuntur Tcmpla Geneva ócBafilea, quatuor aut quinque
dierum itincrt
âbinvicemdiftantia.
In eo fpedatur cum admiratione petra pertufa , quamSebaftianus Munfterus
infuaCofmographiadefcribit: Item Caftellum Puella fcu Virginisa lulioCaefare conditum: ItemS.
Claudij Opidum , quod a Claudis e longinquo nomine Rdigionis invifitur : Item Fons Niveus aftiyo
tempore: ItemPuteusnaturalis iuftartheatri latus, inftarTempli mediocrisaltus, amp;inftarantri
fcurus, perpetuo nive amp; glacie ac forte Criftallo plenus. Non procul a Lacu Lemano ex parte Sabaudic
confpiciuntur Montes media aftate nive cooperti. Eft quidam mons uno milliari ab urbe Geneva diftäs,
quem nonnulli non fme horroreconfcendunt per gradus arte plus quam humanae rupe fciflbs, ft ridos,
amp; fere innumeros .Sunt qui fupremo gradui pedem adponentes, identidem aconfpedu
horrendipraecipi-
U4 rcgreffi funt. Eft alius mons non procul ab Aquila Opido verfus Valefiam, de cuius ftupendocaftl
^ffedu legatur Hiftoria in Hiftorifs memorabilibus noftti temporis, capite Terramötuum , nuper Gal-
lice in lucem editis, Lutetia Pariüorum. Mons S. Sergijfertiüffimus eft inter cateros Chablafij, iflter
quos alter etiam fertih s eft. Ca^tcrinihilnißlignafeuarbufculaferuntcumpafcuis vaccarum, quain pla-
nitie montium aftivo tempore faginaiitur, amp; lac ubere reddunc. Caterum quis enumeret cafus amp; res
memorabiles in ijs tempore belligeftas ? Q^ntum amp; quam formidabilepradpitium montis
Muftruace-
fis, in quod linguüs annis multi cqui onufti ac nonnulli mercatores pradpites munt? De rupibus inftar
dëtium autenfmmacutisacutioriftiloeftfcribendumautfileudum. De radidbus Aquianenfmm mon-
tium notum eft eas ignoras dfe, propter altitudinem Lacus, e cujus
im,o originem trahunt. Sylvarum
maxima parspauperibusamp;divitibus caftaneasfuppcditat, porcis ôtfmbusglandes, igai ligna vilîpredo, ^
gricolis curricula amp; aratoribus aratra.

In his locis nulla aut paucx funt adicula fandorum reliquijs venerabiles, propter exulatam idololatrî-
Superfunt quidem Templafumptu ôcartifido magnifica, imprimis Lauiànnenfe
marmorenigref-

• _ _ ________«..^„r«nbsp;f«....«nbsp;c—__1 _______11________^nbsp;îA-nm ifâ

Curia.

Senatorts
Profham

hr es viri.

Bibliothecje

Vulgi mores,
Mercmenia:

am.

cens interius, necnon Genevenfe perantiquum albo ferro refulgens femel atque iterum fulmine idum,ita
ut crux plumbeacombulla fit amp; turris altademiffa,quod ante Caroh Magni adventum exftabat. Addc
Tcmplum Viviacenfe inter vineas extraurbis mœnia locatum, amp; Morgienfcnuper adornatum. Sed ibi fi-
mulacraddetafunt. Rc manferunt quidem 5epulchra in Templis,fed abanno Domini 1530. nemoam-
plius fepultus cft in ijs, ne Calvinus quidem, cujusfepulchrum in communi Dormitorio non magis ap-
paret qtiam corpus Mofis in monte,dc quo loquitur Apoftolus ludâs. Non decft Geneva Orphanotro-
phium nec Nofocomium 1 fed vtrumque includitur XcriodoChib, in quo habitat Catcchifta amp; padago-
gusin confolatione agrorum amp; preeibus vigilans, quod etiam proprium
Medicum amp; Pharmacopolarn .
habet. Curia munidpalis Genevenfis in qua quotidie v%inti quinque prudentes amp; pij Senatores Re^-
publice caufa conveniunt, in quaeiiam membrana fcripta cum codidbus aflervantur ,nodu a dvibus ipf^
cuftoditur. Exvna pane Porta collo^lata eft Sedes ludicij, vulgo Tribunal, magnifica. Exalterapartc
Porta proftat Monumentum notatu digniffimum dc tempore, occafione amp; medijs renovaii flatus.
mamentarium cgiegie inftrudum prope Curiam oftenditur. In eadem civitate multa funt propugnaeula
eminentiaamp;bombardismunita. Arces multa funt amp; fuerunt in hac Regione,
quarum vna S. Catha-
rina dida in qua repofita erantin ftrumenta bellica ad obfidionem Geneva parata amp; illuc adduda an. 159^*
Capta eft a Rege Henrico quarto eiufque jufîii diruia, anno D. 1601. Altera qua opportune in oppoij\'
tum ab ipfis Geiicvcnfibusercdaerat, padsamp; pardmoniacaufainChaOsredadaeft. Tertia, vulgo Riquot;
paille dida, auxilio Gallicarum cohortiuminpotcflatemGenevcnfium vcnitannoiiSp. ócdcfolata
eft, vtamp; quarta, qua erat Verfovij quum ab ijfdem Genevenflbus capta cft. NonnullaibifuntTutquot;
resaftabreamp;ingeniofcereda.interquasunadidtur Turris Magiftra, qua Geneuamex
parte Lacus ôcSa-

baudia défendit : alia dicitur Turrislnful«, vd Cafaris, qua in alta infula fitaeft ad defenfionem Pon-

tisolimadHdvetios perrinentis, amp;utferturab eodem Imperatore conftruda eft. Ratio munitionis op-

timaeftGeneva,vtfemelcompertumeft. Namextremafamepremiabhoftibusnon potuerunt: quo-
niam Lacus alluës amp; Rhodanus interluensoptimos eis amp; plurimos pifces fuppcditatun t,amp; quotidic fuppe-

dirant.nbsp;Nec ipfis mtmitio pulvcrumnigrorumdeeffe potcft, quandoquidem iisi quotidie conficiturau

Lelt;7es éinUi confici poteft. Statuta amp; Leges Reipublica Collegijque Genevenfis leguntur in libro imprefib.

tuunbsp;\'gnus eft in his locis nobihumfamiliarum numerus. QuodattinetVirosingenioamp;artium fdentiarumv

\'Nobiliores fa profeftione celebres, non paud funt qui fuis fcriptis Theologids amp; Philofophids claruere.

j^ili^nbsp;\'tus Verbigencnfis,GuilidmusFardlus, loanncs Calvinus, Antonius Sadcd, Petrus Cevalerius,

Bonamm arti laus Colladonus,Cornelitis Bertram us, Alberius, Ahzetus, Sequierius, Bucanu6,qui omnes fuperiori fee -

umHudifs cele- lo Geneva, Laufanna, Morgijs amp; Albonç Paftorum atque Profefforum muneradiligentiffimc

obierunt, quibus fuccedunt in fcribendo dari Theodorus Beza Vefdçus,Simon Goulartius, Silvancrtm »
Antonius
Faius,loannesLacomotusPaftores, lacobus LcdiusSenator, loanncsDeodatus Gencv^
Linguç Sanda i Theologia Sacrx Profeflbr, Ifaacus Cafaubonus regius Lingua Gtaca Profefîor, amp;
parus Laurentius eiufdem Lingua Profdfor. Caterum Bibliotheca publica Geneva multis exi^i^ m ^

nufcriprisornataeft. LaufannenfisvcroPatruniamp;aliorumprattantifs.ThcologorumopufcuUsnbsp;\'

Q^odvulgusattinet, a barbaric videtur alienum :ctcnim magnoamorc amp; honore advenas coin
dpit:peregrctruitas ponderofas, eapponcs pingues, calcosbonos/ aUtcafila^ amp; fctaj^iu^^^^^®
merccsmittit

^Montes,

Silva»

Opera publica.

-ocr page 256-

■t

ARQOW

S\'wjtz.^fndervvdd, Gkmnafap, pro maxima

f

t:(Xgt;\\mymqmhmTrAfemjnbsp;^ ^

ibidmlm

Siamurnkmté-pfcamipmeU,nbsp;n\'^^mm^h

(Wtllifmi^zy-^^^S:
^ Entlibuchia va/lis 2p 40:-^(f 2p.

Habspfirg2ps3\'4?i2.nbsp;^

Bmm^\'viämAgro Chdampt, idiUMéMlàPramnrn dm
CHenjchwandeft^o i: ^(f^ó-,nbsp;■■

--------.jsrant Wàggis

SenatûresmvrbemaAEbkma.
mmes^ ma fmt. Horba.

Krimtzäp 34.

femeUJmtLucermt^^^nbsp;^^^^^

XS^rnateddtgmr^mAmemxämumSempackamrum

ßuKhuemSmmrn mnmmmmemmpArticipel^^^^^

ff^bergBaromtus 29 1714610.nbsp;.

^trf^cnberg^Rinäenbergexißmoso^Qt^Si^

ExlößdSmkm

Bféridiaîîidiftantîuxtàràtîoncm46 ^o. Paralleli ad drculum

ARGOVV.

Aip^.^mMtRegmTranßu^^^^^^ quid quidäItii^mmfô, Aîpesàd Iw;

V queexcurrebat ^nbsp;^Allobrogum pars, hodic vero Sabau, Skm

l^ra Hdvctiorum hodicmorû pagi tenent) compreh€ndebat;«acautcm Tabula
)nbsp;yndervvaldflkrom^^o^ pro maxima fui parte continentur.
Imernâ t

.plvetiomvrbsquâMeyerusL...^^^^^^^

^nbsp;navigatur,ad pedem aitilHmi monris, quem Vr^âu

Pnbsp;Locus vrbi commodus eft, quod hac iter fit in Italiam per AbcsTl

slaris

^ïbisincertaeft^ vtrfn^^^

«umnocmponebamr ^nbsp;äLucerna qua forte illic in vfumaauigan.

^^tnhodie ab aqSmenh^^^

«affe, amp; abcocuL Snbsp;annales domcftici Lucernates Carolo Magho aduerfus Saracenos mili«

eo cum pnmlcgta quidam confequutos, tum cornuum vfum, quibus adhuc clafficum tempore

Pr^feëurAs

-ocr page 257-

zo

nmmnnbsp;f f Qnbsp;,nbsp;f

•ntr/nbsp;....., an

-

ap

\'\'^^■mhutt

Oi

Q^ Jcäakm
quot;Prasfenhmni

X

Rui tjihtct:-
O

I -Ol
■i.l

lt;

\\ \\

^ 1

6nbsp;fx- Onbsp;I

\\

■htiß^^r

V

JUatße^
IB.dws

I I

\' -i i

/^^J/Chu

Xraucltitd

Ruchfi

Oheri^M^

»\'an

tl\'^ I
ii I

{■\'iu

i\'i

M

O Hamoa.\'

opferen

Jn^rDh

SrhindeUe^
Einfldeln

/VizingeT^
SiktW

tBem

^vrt

Earis Jfe]

^gt;mckell

ivt

ffruoh.

2

t Schachen

V-

jig ■quot;quot;■•-C^^

[ZesetWjl/ S^MV

-r

nimi

O J

^ußnacJj

^ch/t

Cinfiiyl

tmgene

gitSi^
^ftdefS/S lt;
° Har^t

.jTo^fi

Ltng^erjvyl Ty. ^

ntal

Schach V««»^^

.0 .r^-o

Petmchon ^»«^ä

quot;Xwquot;\'^nbsp;iV^*\'-!^ quot;
......
ns^rmjpacl ^

Lachen

if-

iieinradtnbsp;_

£-tzd mom

tUgt;lczhu/en q
Vi\'chonl

aquot;

6 fe

Xaj^erjt

^lanen^

iiiy

icH

Slirti

Die M-arck

I Der malennbsp;_

^tmaflu ^ ^nbsp;}

JmSchenchen

Tertzen

O

^Ättedier^

G

*

ip\'-

\'Vti., ,nbsp;== -____________, - -

^aidea

Qeri/bi

\'Bergen mons m^\'^i^^^i^f

Go

^ Mcr\'och

Zmlyetii

0 - - • quot;

%Zutgt;mhach

Elt;i i i

Schvanien i

M-Hmher^
O jSi

\'^Ui-hs

so \'

•Vümgen
ydt^len

Jul.

^teffimßcn. ]

— rtwnett^

\'^et-hirnriedt

L \\

V

lt;^atteTwyl

mrientz

Yt ^ en.

-9

V

k

. N \' quot;Sil

S^ßeWerß \\

\'51

it:

^ üannenhälm -o

,£erkpiachnbsp;i ^quot;^-ClX JuSriarnacl

pO

a

Icintai:

V

^^D^ March\' mons

quot;ntö

quot;O-A

f^cäicrr-
O

\'Sciel^ci,

\\Sileiien

Uvtevb

gorier quot;Rhinß^-\'

^^^ell-mUT.

\'Di/ej\'ntis

^^mäelßegi

^Piial

\'XJrßrett

•\'\'A;.

O « -
fMHteWerA

J Jf^tdl
f

glen

^metjch

Vnderhechlen

■ \\ f

LjiivS

ZveyJimh^S^ oJ

quot;ffijj

I

C\'Ucki
mons

r

fjÄtl

.pes

.EJiitt -Vi/^alder;

ri

vusitcn

o MoviU,

J?/

Orient

Dabenfie \'

a

..hP,-^

A-\'

m

ems yoJteriafJu

■Of

//-A

miliari: ^ JLt\'/vc\'tii i/w

■Laxä

Arrien

\' Mxgt;tß)J

rnh^nne

rhadl

Qerttm^

eu0e

reniO\'

¥

^i^aters

S,

fL

commune

aiii:

y\'i

m

.So

ei fjt

mkkiUßer

Per gerarimn-JUrcA\'-
yo \\ toj-E-w.
nctiuma / Cwn-! privUe^io

1-J: I I I

Tznr

5quot;

ißhim

3quot;

zp

-ocr page 258-

lâp

ïmerium Manbsp;.Penes Canonkoramcolkgium maxima hic quondam poteftas fuit.^ Quodin poteftatem

■Jnbsp;\\ inde Abbatis Murbacenfis cx donatione Pipini Regis peruenit, Tum Albertus K^ußrim Imperator, Lucer-

^ nam à Murbacensi Abbate emit. Sed non ita multo poft, Lueernates fub Auftriorüöiimperio, grauibus o-
neribus prefti, pacis amp; hbertatis amore anno
mcccxxx 11 fœderi nomen fubfcripferc» Praefcdura; Luccr-
VrtOYumpAgut. natum à Mercatorerecêfcntur-Sequimtur ?êgï,VrmumyramèYum^\\i€VramaM\\m!i% incoiastcmpore luW
Gafaris, appellarunt Romani
Taurtßos, amp;iiomen T/\'i quo hodie nuncupämr, putaturorigincm duxifle ab
ranii, quos Veteres Tmrifcûs nominaiicrunt, ficuret in-hunc vfqucdiemSiehentdenßesxz\\xm% vocant mo-
re Veterum Germanorum, Deinde amp; regio ifta habet nigrum tauricaput, incampo
crocco,quopro infigni-
SuutoYHpAgus nibus vtitur. Smttomm Cmc Smtt£ \', Suma fiue Sukia, Opidum vniuerf^ Hcluetiœ nomen communicat,nam
Strick Opidum. ab ijsprimum adißeatum eft,qui nouis quarendis fedibus-cx Suecix regnohuc profugerant. Ex tribus pagis
eft vnus, qui-contra nobilium infolentiam fœdei^ coniunai fuerunt, robuftos, belloQue potentes bomines
i -€dit,qüifrequenterhoftibusincu£ferunt terrorem. Exijs rebus, qua; terracompafcuaex fefandit, feré om-
nes vitam fuftentät. Ab hoc opido siv^e pago, exteriHclvetios%/gt;Ä^;\'öi vocanr,vcl quod primo pro libertate

in ipforum-agropugtiatuni sit: vcl quia diutiflimecum Er-emitaniscohtenderunt, amp; primi omm

:©wlt;.

Ht.

quodinitiü côfœderationisfecerint Vri,Silvani,Suitenfes,in horum O^ido-^ünßerierüSjkamaequ^ vulg^
VnderüvaldktedmtmFndervvAldu, Hichberœconditionispagus, mutuo focietatisfœdercSuitia:amp;Vrania:iuna:% Ann»
jagus^nbsp;Domini Mquot;Cccxv.Naturali,Alpiu m vailocircumfeptus,pafcua habet amcena pecoribus akndis perqua ido-

-iiea, vnde magnas opesSiluania:incola: pcrcipiunt.Caterum Vri, Suit^nfes Siluani feu Vnd€rvvaldenfes,e
\'ïnonaftkarumfamiliarumabbatibuscertis pactionibus fubditi erant, tamen Cua quadam libertate ganzen-

tes Prçfeaos aecîpiebantabimperio,qtiosF^#i^?iappellant,fortaffeGrseconomine quasi
olim prafedt^raî Romanorum.Horum idem munus erat, quod in his terris
Burggrauiomm .Fcn^siîîos^i\'\'^^^
fumma iodkiorum pßblicoium, amp; vitse nccifqnc poteftas\'erat. Formamgubernationis
rdiqaâ mansu^
\' CX antiqua Romanorum monarchiaconijäo, in qua prïfeaurœ fuis non viuebant legibtîs, neque ex
Ckrûm. -numerocreabant magiftratus, fedhosà fenatuaut njonarëiisacdpi^bat. Supereft vulgo Glafis,^^^\'
vetidfœderis vallis acRegio, iuxta Limagumfluvium non admodum\'ampla,loiigitudinc 111 miHaiio^^
■ Germanicorum, nomen habens apra^dpuo totius r-ègionis vico,cinda tribus partibus altiftimis Alpi^\'-\'^ ^

Mcridic amp;:Orientc Rxtos, ab Occalii Vrios etSuitiosattingit,aSeptcmtHonecaftra Ra:tica didam regio-

ïrmmum Uét- nem, quaLimagusvaliemegreditur. Huius regionisiurifdiótio, vnàcum quibufdam prouentibus,
iorum.nbsp;^^^^ F^^olini per Comitem quendam donata monatMo Seckingenil, tempore fdlicet Clodoüci pnm-

Francorum Chriftiani Regis, nempe anno Domini D. quiprimus FrancorCi Rex fuit, quiinR^na, Alema-
^mia, Helvetia imperauit. Conlecuta ëft haec terra pofteris temporibus fuam lib£rtatcm,amp; projp^am lum-
\'didionem,lt; adiunxitque fe foederi Heluetico, Anno Doâiini
m cc. l i i . Viuunt incola: lade, calco, butyr^*
amp;carnibus. Ibi inter anguftias montium nulli,aut paucHèrunturagri,rarçp}antanturvites.

Hortos pomi-

Jnbsp;\'ieros habent, amp;pratalaetiftïma. Vi^ium\'amp;irumcntumahundeinuehuntur. Pifces Lacus miniftrant, Au

Garnefque ferinas montes filuofi fuppeditant. Patriamhanc Henricus Glarcanus,amp;: ^EgidiusTfchudus, doc-

tiftïmiviri,ortunobilitarunt. His^LOCcniètmHamburgComitatm^HumbergBarsnatusamp;i.Ringenberg,
Mercator-apudqucm hajc, ÓcTimilia vide, Sed h^c hadenus, nuncgeneraliaquaedam dehac Helvetia K
te fubiun^amus, inter quç Lacus prim um fefe offerun t, int^r quos miracuh caufia memorandus
Lacus m
\'cognomine, quiin monte, quem F^ä«? vocant, haud procul Lucerna penein fummomontisiugo, P^?\'
dinofofohtarioque fitus, filvis vndique ciicundatur,ncfdlicct a quoquam irritetur. Ferunt enim, q^
^^um de induftria injiduntur maximas dcre tempeftates, omniaque vndis opplere, qui fspe tentarunt amp;
perti : qua: verocafu indduntnihil adferre periculi.Locuseft vifu horrendus,aquafuoalueoindûù.ncc^^\'
itum habet, nec lîumcn in le redpit aliquod, necniuibusnecpluuijsaugctur. Ventoetiam minime agi^\'
tur, quin fempcr fibi fimilis nigrasliias tuetur vndas, nec fas eft peregrinis eumadirc locum, ne temere q» ^
Mmm^ inijdant, vnde vicina pcriditetur regio. Inter flumina vcró quibus hac Helueti^ portio
irrigaiur,funt ^^
mamp;gm^ hic apud Claronenfes oritur, ac in media ipforum regione Sefniphium alterum ex ahera valle ^^^^^
am ncm acCipit. Ddnde infra
Frms (duorum vicorum nomen eft) in^i^Latendurn pomm (ita vocant) exx ^
cu Vefenio accepta aqua, U/mi?^»? fqui fuit olim Hduetiorum in Raetos fini^; ^ Hdueti;
ï\\z tef rnirtu0 \'
cant; ac Caftra R^torum amp; huic loco etiamnum nomcn manet
Gaßra) difterminat. Hinciacum
ingreflus, ad oftiacius Tigurum amphftimam Hduenorum vrbem diuidir :mox
Aquas, memorabilejn ^^^
uetijs locum,propter calidas illic aquas, Gra\'ciT^^r^j vocant, ddabitur. Deinde haud ita longe Vrfe ^^
ïolç mifeetur.
Prfa lane, quem fluuium tranpofitis duabus prioribushteris vulgo Rußm vocant, in
Alpibus, quibus hodie
S. Got hardi nome n eft, oritur, ac reda ad Septemtrionem labitur, quum contra
•€x eodem iugo per Lepontlo^ in meridiem, Vrfulam fme Vrfellai^rinium vallem Reti^quot;^» ^^^^^^ -nos,
Taurifcorum,geHtis Gallicci^Iiquias, venit, vbi lacui mifc-etur, ijîfi Vros, Suizos Siluanosac

Siluç ciuitates (nam ita appdlanrhodic) alluit. Porrodeindc Tuginis amnibus fufceptisBrcmga
^Ijîgen (Opida funt ditionis Helveticx; lapfus infra Brugas Arolecommifcerur. Ad Confluentes
la Heivetiorum flumina
Limagus, Frfaamp;t^roklnRhenum exonerantur. Sunt amp;alia, qu^ fntcni

ac
tria

m

m:

Iixitatis,gratia,prat«reo. Summa poteftas in his pagis eft penes confilium totius plebis: conueniunt sfi
otnnes totius regionisdv^s qui annum ïEtatisxiin., aut xvi exeefterint.Habentur vero publici
Vd m .prmpuo yico totius regionis, vcl in ahquo loco qui in medio regionis fitus videmr. Bx

ponit Mercator equahnumcro^fingulis,S«natorcsquitotiregioniconfulantd^^^^

pagis Hd veticis lx. vin confilio intcrfunt, prater cos qui publias houoribusamp;ndi fenatores deinceps p^^^j
tuo manent. Porro nemo iii Senamra deligitur, nemo etiam confilio plebis
intcrefie poteft, niU qquot;»
cms eius xe^ionh etnLmdmart, atque fadliuscft in vrbibus iusduitatis aflèqui,quam in his pagis,
manitateahquaipforum,mukös tniminquilinoshabent, quos fummabencvolcntia amp; humanira ^ ^^^
pledunmr, fed quod certo confilio amp; more maiorum, vctcribus colonis regionis
novosadmifceri noi \'
faahus in eodem ftaturdpublicamancat amp;mutaticnescaveantur . Seddc Helvetia,eiufqne ^

Ada iüüt hadenus fufficiant, ad Mcrior^m Germaniam tranfeamus.

lacffSr

n

-ocr page 259-
-ocr page 260-

!f

J A

i ■ !

1.1
f ;

mquot;, 5 ;

quot; ■ \' \' ■nbsp;, \\nbsp;V- ^

r

■ ^ ., quot;

V / ^ tquot;nbsp;i i

i I

-ocr page 261-

AD STVDIOSVM L E C T O R E ....

politia b ê l g ii

s V B B V R G V N D I o N I B V s.

cardmm fdlicet OnfZamnbsp;ahquot iam poffidet fecuiis: alteram. Pi.

««s*-\'quot;quot;«quot;-

gt; ac natalem quamplurX Hon,^?\'nbsp;P^™«, longé nobiliffima dl : tum propter« ®

•«O\'umfuiir^ferunt v^i d^nb^i \'nbsp;quot;quot;quot; Carolum V. Impera^m

^^^^»tBurgL.diJ\' DuccsfolentSS^^ P;^multitudine regnomm

^^«fillnmc^nbsp;J^eConfihoStatmm. ^

ftbnbsp;Belgijnbsp;^»quot;»■•^quot;dh\'benmr. ;Conftai vero exdiuer.

fiim ^quot;\'Ihibentur HuicmZtvT ^ff

P^^feCrSrlS.nbsp;feutefesconfilii. Cum hoc confilio délibérât S

fil dicamn«nbsp;«naaque huc referuntur ex conClijs magis ardua neeotia denW \'

^ «t,sgubernatoubuspromnciatum,officiarijftiueRegijsnonnuIli.nbsp;quot;«quot;«uieiveU

gt; ^^nfiliiin,» ,nbsp;DeQmfiUorrimu.

fi?\'quot;\'\' \' cÔLfi!\'^ ^rquot;\' n quot;îf\'Tnbsp;Gubernatorem refîdct. Conlîaf ■ •

vooii-

-ocr page 262-

Î7Inbsp;STATVS POLITICVJ.nbsp;,

voeantur. Huius item ccmfilij cft cogriofccrc de limitibus, ac confinïbus provinciarum, dcq} partibus prifl^
cipalibusdominij, fuperioriratis, amp;authoritatisP rincipis,Doroinoïum amp; aliorum aulicorum immatri^i \'
torum , Denique confilium iioc robur cftac confcruator
Iûfl;itiâÊ,catèrârumquercrû omnium infped^
quanquam fiibinde magis ardua confilio Statuum communiCct, ac viceuerfa illud quie politiam ac Iuftitia
aliquo modo concernunt cum hoc conférât ac communicet. Habet amp; lioc Confilium fuum Praeßdem.

VeCemiliûFmantkmm,

In eadem curia refidet amp; aliud Confilium, quod vulgo Finantiarum vocant. Huic communiter prsiet^t^
ïcmpcr fuere tria ex prüden tioiibus dominis patriae capita, vnus Thefaurârius, vnus receptor generalis, amp;

Commiffarij doûiacprudentes,cum duobus Greffiarijs alijfque officiarijs. Hoc ConftUumciram habet bo-
norum pattimonialium amp; redituum Principis, fubfidiorum ordinariorum amp; cxtraordinariorü. Camers ra^
tionalis, Receptorum,aliorumque officiariorum Regias pecunias tradantium. In eodem fiunt
taxationesgt;
rationesaflignanturfoluendi quicquid concernit pacem vel bellum, fortificationes, munitioncs,
nes, adeoque omnes expenfas, tam ordinarias quam extraordinarias pro conferuationc Status patriae. Ho
item bona Principis elocat, facit moderationes acreftridiones contentas eius ordinationib. Breviter tota
agit curam Regij thcfauri vniuerfi.

DtConßlioCamir^ Ratio\'mîiè.nbsp;gt;

Eft alius Brucella: Magiftratus Regius, qui cft tanquam membrum Confiiij ïinântîarum, appellatur^
Camera rationalis, cui prœeft vnus Prarfes amp; feptcm Magiftri rationum, quatuor fciiicet ordinari j amp; tres ex-»
traordinarij, cum nonnullis alijs officiarijsgt; Reddunt huic rationem adminiftrationis pecuniarum regis om^
ncs thefaurarii amp; Receptores Brabantie amp;adhareritis ditionis .lté agri Lutzenburgici ,rcdpiuntque omn
iiic fuas quitantias. Prater hanc vero. Cameram funt adhuc in Belgio tres alia Camera
rationales,in Han-
dria fciiicet jHollandia amp; Geldria, qua omnes fummariè rationem reddere coguntur Finantiarum
conftlio f^quot;
quam omnium infpcdori. Atque hec funt confilia ôc Magiftratus yel oßiciari j, qui perpetuo
generale \'
gii Piafedum comitanturvclapudeumrcfident.

. DeCmßl^sPmdmialihm.

Eft ÔC aliud in hoc Eelgio Confilium in fingulis fere p rcuinciis, quod Parlamentum Regiu vulgo tiOtüi^
nant, quale cft Mechlinia,in Brabantia vero Cancellaria vocant. Prafunt huic communiîcr fecüdum di^
Herfa loca vel n. vcl i6. vel i8. Cöfiliarij DodorcsôcLicentiati,vnufqucPrafcsicu Cancellarius tanqua
iudex. Adfiftuntpariter AduoçatusôcProcuratorFifci, Greffiarij, Secretarij,
alijqueofficiarij,omnesalO\'
cumtencnteRegioelcdi,ôc aRegcftipeadiati. HicMagiftratusfummapolletauihoritate
cundarumciur-
hum ôccriminalium caufarum, ÔC omnium in hifce prouincialibus, Doniinijfque RCgijs controuerfiarun»

cognitione habens. Habet ôcadiuamôcpaifiuacognitionâ fundamentorum,confiniumacdiftcrentiarum^

qua a pralaturis eorumque iurifdidionibus procedunt» exceptis bonis mortuis,vulgo amortifez, eorü ern^
cognitio ad curiam Ecciefiafticam pertinet. Similiter obieruari facit priuilegia,
exemptioncs,ofticia,bcneii*
da, ac prouifiones a Principe concefla,faluis nihilominus femper iurifdidionibus ôc priuilcgijs locoru paftiquot;
cularibus» Hue vocantur in ius non folum omnes rcgi j Officiarij,amp;miniftriprouinciales,ied et Rex ipi *
pro quo refpondent eius P rocurater ôc Aduocatus, minimcque fumma eius authoritas, aut dignitas
praiudicio ac damno eft. Qmnimo accidit iam pridem in Geldria ignante
RCgc Philippo, vt cum Maielta
ipfius in caufa quada garuiftima contra Dominum de Anholt fuccumberet, nuilufque officiariorum, fcnt
tiam cxecutioni mandare auderer,Rex ipfc eam realiter executus fit. Ad hOc tribunal-cunda
deuoluuturap-
pdlationesinferiorum cuiufque prouincia iudiciorum, neque hoc vllam econtra appellationem admitnt*
fed duntaxat fy ndicatum,quem reuifionem vulgo vocant. Rarius vero fit
vt non reuifionem petens,ôcmaX*
imarum expcnfarum,eo fciiicet nomine fadendarum,ôc ipfius caufa iaduram patiatur. Sed nec per reuifi^
ncm hancfententiaprioris executio diftertur. ludicatur in omnibus hifce fummis
Curijsfecundum lus co-
mune, faluis tamen legibus municipahbus fingulorum locorum conftitutionibus,qua plurima
quidem jUi»
decretifquePrincipum vulgoMandamentis,quaquatenus priuilegia nonlçdant, cateris legibus omnibu
praferuntur. Veruntamen antequam hac publicantur in deliberationem ôc cognitioncm pradidi Coniiuf
trahuntur, funtqueearenusin iure fuudata, quatenus cum legibus fcriptisconueniunt.

Prater ia dida députât ctiam Regis nomine Prafescertos fingulis annis legatos per fingulas ferc prouin-
das, qui reuiforum fungun tur officio, vt fciiicet rationes proventuum feu redituum
aliaque patriam
nentiareuideantanimaduertanque,ôc fpedalitcr in Brabanria,vbiRex fingularem habet in
loca facra autho-
ritatem. Qua propter mandat etiam vt animaduertant in rationes Ecclefiarum,monafteriorum ôc
chiorum,ôcfi indebheadminiftratum quid deprehendatur, relatione fada ad Curiam, feuere
corrigitur,
reparatu r, adeo vt licet fingula regiones Ôc ciuitates fuis etiam legibus ôc priuilcgijs viuant ôc gaudeant,
tamen adminiftrationis luftitia ratio a Rege dimanat, atque in eum redundat, fitque ab omnibus offici^^^/
fua
Maieftati fidelitatis iuramentum.

CMilitia Belgica.

Tempore pads Rex non nifi paucis vtitur in folis confinibus Regni prafidiarijs miliribus, ca autem îoc
funt numero 26. maximi quidem momenîi propugnacula. Alia deinde equeftris militia ab omni annq«^\'
tateobferuataa Carolo V. anno 1547. prudenter rcftituta ôcrcparata eft, qua ordinarias bendas feu legio«^.^

vulgo vocant, trium milliû eledorum equitfl,quidiftributi in 14. bendasprxcipuis prouinciarum dommi^^

commituntur, atque hi fuos habent Locumtenentes, aliofquc officiario^. Vnus eft generalis Quaftor
h tiae^ qui Regis nomine hifce legionibusordinarijs foluit. Is fuit

Praterea nullam fere habet Rex pads tempore clafTem maritimam inftrudam, fed quia omnes regm fO^\'
tus nauibus diucrfis abundant, neceftitatis tempore omnes eas naues, vd quot Ôc quas ex ijs übet fifü itJbei;
Suifque easfumpribus ad bellum adornat, foluto nauium domino quodaquum eft. Atque in hunc finetJ»
toti rci maririma vnum prafecit fummum belli totiusque daffis Ducem, quem Admiralium vulgo vocant.
Is fuit Comes Hornenfis, hic omms prçda belli tempore, omnium
confifcationum,omnis denique genera-
lis mercatura, qua cum liccntia Regis ex hoftili folo ad nos defeitur, fuam habet partem. Hanc vero regi

liceriä Admirali\'\'fua manu approbate öccöfirmarc debet ätequä indenitatefibi promitrcre mercatores quea

Eft ÔC alius maxime quidë dignitaris rra^fed\' tormëtorû bellicorû, ôc quicquid idgen\'armorû cócernit^qn®
quidêarmaordinariè MechlinieafTemarifolentjatq? horû cura domino de Glaioii
AurdvclIerisEquiii oc^
mandata fuit.

hl!\'

KI\'

i\'

i \' :

I: -

hl Ij :

i: k

^i!

J!i

If

1

ïi i

-ocr page 263-

Regis vfum non modovenandi/ed amp;Iignandifpeaant. cftq,

^»»^ÄSvoSÄrAquot;\'Lalinc 6minU, vdpropî.as
«wner^rfimitonbsp;mercàtiaruni tam niariquam terra inter eos reditus con-

«cm furomnTut \' ^^^^^nbsp;quot;Tnbsp;quot;quot;tätes Rex habct.puta iu Amuerpiaiinvbi-pra-ter par-

]v . .nbsp;^ôdus cmmcanâi SuîHv

Tîquot;\'nbsp;\'quot;S« impofiturus,conuocarefolet,certoaffign.to

«nemSTihuSZnbsp;rum quod Brabântiniexufdui.

«uuSbrP«FnnT.;fuEcclenafticus, ..Nob,Utas. 3. pr^ipuœ ciuitates. Hor/lia-

nonnbsp;^nbsp;iquot; [«rfona comparete teneamur. Vemm

faS Su^Ä^hIquot;E-mpligtatia. Brabantmi, Hannomcn-
biCou^m
mSo?^ amp;Zeland.diuersis tommiffarijsremexpcdiunr, puta Ecclesiaftid Abba.em, No.

FlandtiZ vni^S.? \' \'^quot;^ f\'.ï\'quot;quot;\'nbsp;plurcs vd paudores pro aai exigcntia delegant

«iuWemrmeX™TTnbsp;vulgo, ratione quatuor membtorum œmpatenfq^^

ant Z t Sï^nbsp;? fi^radiaos flatus reprsfentan t. Quanquam amp; hi fepatatim fuos delegare oue

«Binenbsp;gt; ^ Tnbsp;fi^umque habetur. Hollandi duomm tantum ftatuum ni

«^ocSonbsp;Hocmodo«-

petiüon^l/?/nbsp;?nbsp;vel quis Statuuni ConfiliariusPrincipisfeu Regis nomtaè

hamaniffimè exponir. Illi poft confuctas MbèraLnes

\' fnbsp;\' ea lege amp; conditioneconfentire femper cenféntur, fi in eâ oZ

»inonSÄonm^^^^^^^nbsp;portionemconfentiant. (kodra o^

^quot;oquid™ afu SxZtnnbsp;pene vnquam Régi propter votorum diuerfitaiem conc4tur.

«a vtnon i ^®*P™«°Wgt;«PO«Pat\'e\'iKra£quiefdt,amp;incommodiustempusdiffcit. Attamenmr^«

POttioneï^XS^flnbsp;Tnbsp;^nbsp;modùra,taxam,amp; pro!

«quot;States Mo^flS^^^^nbsp;dependtwr. Ecdefiaflid fuam portionem feparatim foluunt,noWUtL amp;

«pulentbi r dignuatem Ducalem.fuam dependum partem in florenis 20. fluferorum. Handri propt«

cauTr. fnbsp;quot;pcdmonem^nec vllum cuiufcunq; flatus laicum vd fs^Iarem propter quoduisddiâQ

Wveht Pnbsp;QPquot;eûquideiufinodiprçtendat, legatum éxpreffum expédiât dé

Plt;^ire o ? rnbsp;quot;Tiquot;®\'^quot;^® ^^ • P\'^\'quot;^ beneficium ^teft, necgtatiam vd buUâ\'eÏÏ

\'lt;^\'gt;cedatnrnbsp;etteaum; nifi exequendi poteftas, ex Principis pladto quod vulgo nuncupät, fuppUcâti
\'olis Ecri„r n- • Sï?quot;™™ ^^ décimas, eœ ferè per lotam ditionem foluunmr, fed diuerfis modis : alibi enim
»»inus f^ ®J \'P^quot;\'quot; P^™™ dominis, alij vndecimam tanmm partem dependunHm

V. Imn^Jquot;?nbsp;prouinciarum amp; locorum confuetudines amp; priuilegia: extatduc pridem S

INDEX TABVLARVM BELGII INFERIORIS.

Bdgijvniucrfalis
HoUandia
Artefia

X. Flandria y FlandriaOrientalis z. Brabamp;tia
a. Zelandia.nbsp;a. Gddriacum OuetyflèUn Germania fît»

c. Hannoniaamp;Namurcum d. Lutzenbnrgamp; Trier.

Ad rcgimcnBcIgij huius pertinet etiam Frifia, quïinterGermaais

tabulas prima cft, litera .

-ocr page 264-

f\'Bramp;hmK

S^imshurg, mm Cemttm Dalem é* \'Bûmînm Tâchnhmg ac Rôde ïe
f^ucâm.nbsp;tu annexa funt^ é\'à luUma^ é\' Cancellam BréàantU dependents^

!nbsp;jLutzenbarg,

i Geldre.

mfenorti tj.
funtpromncu Régiquot;
Hifp ani arum fatri-
^niamp;les^

ffi\'ï
■ I

Vlaenderen
XArtois,

Hainault^Henegù.
Bolkndt,
ComUam Zeelandt,

Tiamur^ Ndmeifo
Zutphen.

MaKhionatiîs Jmpêry^ qui ^.Ifrmfêles cmf4*es hahmt^f^kelkmyZmmHms
^ Bruxeiïàm é\' metropolim K^AntmxpiAm^ rmm Brabant ta pars

belg ii inferipris

T A B V L A.

I \' ti

Inbsp;fiMamp;gnuin\'FrifialiSminitm,

\\Mechelen.,
Bcrmnk \\ftredit,
^nbsp;JOuery/eL

\\Grôemng^iiifiuePriJiaOfi€ntàUs^ Uhr^mDsmhrnm^

Warumfroumcîamp;rum quâiam^ vt Zttfhtn^ Omryfsel^ Magnum Pripa jDominium,amp; Orientalis Fripa, Bcft m Ctrmâf^^
tamm quia Belgy inferiorts Dhminio fubküa fmt^ hk reçenfentur, primo mtm kc9 ii» Ctrma»i£ tàhulis

Status harum ditionum Politicus, tamgmerasim^qumfiecêatimfere triplex ejfi
TûmmeflEcclefiaflicusJf^quôprjecîpuifumk^hates.

SccnnéasTlôUlitM^fVtfintiyms^Cômites^iMarcgratijf^ Tnnnpes^tmmSié\'^^gpt\'DQmm
Tertius Ciuitatum^quemprmaria cuiufque ditioniuimtatfs reprafentant.

li
i

If-

Hi Batus a Principe conuoeantur, quoties derehmamp;i Prirtcipm^ madPrimipatum^mt ââ mferuatmêmé\' quot;^tt^^^*

:

i! \'

nm

Statu s Ecdefiafticus. ^atmrfintinhc inferiere Belgio Fpifcopatus, Camerkk^ Sôrmk^Atmhts K^rrm Gailîsjt^
eresfibfint t^rchiepifeopâ Rhmenfi, amp; Ptrecht, qui K^rchiepifcopo Colonienfi fuheH.

Prouiiiciae Leodienjk^ Mermenfù^fiueTarmnmnfàin aliquampartem hnius Belgjj txfe^ntur^

êkC^d^mixfum âua^ Louanium amp; lgt;ouay^ oUm infituiayé\' ftumtenia addita^ iMgdumm Bûtaumm^

Collt^a^nt hsc ex Ludouico GmcciàrdmOs^uiamfle ^ eleganter
Prûumdas RegiasBe^ij defcripfit,^

iT, \'»

!

I ! \' 1

Mc(ius Tabula Meiîdianus îô\'O. rcîiquî adîiunc indinantur, pro ratione
amp; i^j.iatitudinis Parallelorumadcitculum
maximum.

■ il
i \'-i

-l\'i

-ocr page 265-

BELGÎVM^ SIVE GERMANIA

INFERIOR.

Bgrnm Gaiiid,(\\m potui fide,hadenus perîufl:raui.\'GVm^;2/4infemr nunc adeunda cft ; quam ^ ■ «
vt patriam mihi longe chariflimam, adibo perquam libens.Vt autem ab ipfo nomine ordi-
ar:Partcm Euro*paî,quœ hoc tempore
Germania, lnferiûr,Belgiumdi\\à2im C^fad nonnulli vo-nbsp;\'

luntj in quo fcribitfe tres legiones collocafîe, Hircius quatuor. Marlianus tamen amp; Glare-

\'Vie-

^^ ex Bekio\'t^ - ^ dccet; ibi dicit Britanniïe maritimam partem ab i j s incoli, qui praxlas ac belli inferëdi caul-
^^^runt. Nonlquot;quot;^^^^^quot;^\' qui omnes fere ijs nominibus ciuitatum appellantur, quibus orti ciuitatibus eo peruc-
^ Elfuos,nbsp;^^^ ^^^^^^ ^^^^^^ Belgicam intelligit. A Belgio enim,f eodem libro) Neruios, Morinos,

eani forteannbsp;Partetu Belgicas itaque fecundum Orteliurn videtur vocare Belgium,

^^mplediturnbsp;Geldriam amp; Cliuiam ^

^^lliab Vrbe h •nbsp;tertiam Gallia: partem conftituit Cœfar, nuncupant. Q^m vocem non-

^^drianus In \' ^^ ^^^gioniscdeberrima, nonnulli â Belgio quodam Bdgarum Duce, alij aliundederiuant.
l^jiiQc eft atr ^^^.S^ïnni appellationem ad nationis ferodam referendam aurumar, vt fint
Belga quafi Vel-
^clitnicandinbsp;vocalis in pritri^^

ilobis prs ^P^ênandiqueardoreac ftudio; eft enim Balgen, conferere manus, acconfligere.Regio tamen quae
quidaiinbsp;tantum dimidia drdter ipfius Belgica; pars.
Germania Inferior nuncupatur hodie. Germa-

V^^Jnfeyioy lingua, moribus, legibus, amp; vira: inftitutis paruni ab Alemannis amp; rdiquis Germanis diicre-
^^^niiiiore ^h ^^^^ propior fit rdiqua Germaiaia,amp; Superioris Germanie rdpedu capos Agrofq; fitu

^^îic com\'\'^^\'^—propter illi^ Regionis porëtia amp; i\'pledore pra: reliquis partib\':vd propter prima amp; cdeberrima
S^ia: Hifnquot;^^^^^^\' amp; nundinas Brugcnfes vetuftifiimas, notiflimaque Emporia, yel denique quod Galliae, An -
^titas ^ finibus propior, nota magis amp; diuulgata fit Atq; hçc de nominibus; fequitur Situs fiue
^ Meridi\'nbsp;voces hasnbsp;vfurpabojXermini.Ab AquiloneOceanus;
sims

Prinri,.. ^otangia,Câpania amp; Picardia^ab Ortu Rhen\' amp; Mofa fluuij :ab Occafu Mare. Vidnos autë habet hos

^\'inia.SiiK n. rgt;nbsp;vjrtuitt.Ao i^iiLiA ^Li. vJiiua. 1v.4u1t.u1 laui-iiuiitnbsp;; v-uiui tüuiia piuiuiiu

fernquot;? ^^-quot;^ania inferior medio Septirai,totiq; Odauo Climati; inter Gradus Lögitudinis quidê xxi i

femiftre,amp;Liii cumfemifte. Maxima Dies vEftatis
Parainnbsp;horarum eft xv i amp; ad initium Noni horaru xv i cum tribus quartis .Continet vero om-

^^^cat.A 1nbsp;Aer in Belgio humidior eft, fed tamen qui incolarum fanitati con-^^^^ teperm

^^^^quot;\'^quot;^^Ç\'peramoeii3e,amp;tciTiperatocaloretolerabiles;nonfe^^^nbsp;^

Spirantnbsp;Hiemeslong^e, ventofiE.

in tsi„. •

-c^quiione vel Euro lubitum exciratur amp; ardum sdu; Auftro vero amp; Zeohvro teoefcit aer. friö:ufauc

^crenbsp;Ager multis lods fabulofus; qualis eft, magna pars Elandriie Teutonicae, amp; Brabantiie

^landrinbsp;tamenaliaröq; frugum mcdiocriter fertilis, ac nonnulHslods fertilifilma,vt Zelandia, Solifertillta^.

çtiarti onbsp;\' Hannonia, Artefia, Geldria. Ac frumento, hordeo,filigine, lino, cannabi abundat. Erud\'

-^vella, g^^eris profert magna copia, Mala,Pira, Pruna, Cerafa, Mora,Mala Perfica amp; Armeniaca,Nuces,
îop^ \' Mefpila,ac nonnulUs locis Caftaneas. Rubiaitcm tihdorü hic abunde colligitur,amp; per.omnes Eu-
icigçj^^^^^.^^quot;^ magno lucrodiftrahitur . Eodinsemetallicîe magni momenti nullœ. Q^d ad arbores aliaq;
^^ifici^^ \'nbsp;prœbent adfpedum denfx, bene ordinate Ôi frudibus onuftze arbores; nec non materiam

^-auri amp; S ^^^^ prazbentes,omnis generis altiftimiE amp; mirje craflitid, quç hic magno numero , reperiuntur.
feci pj.^ ^nprefti rariores. Tiliarum vero copia maxima, vulgo
linden , forma amp;folijs vlmis fimillimç funt^
^snitn^oquot; ^^ proueniunt. Nam xvi autxvi 11 an norum fpatio viri medij craflitudincm adsequant.

\'nbsp;•»-nbsp;♦nbsp;X. * — —-----

I autem inuitant cum aves alia:, tum Ardea:, Acci-

pitres

Bbbb

Ititej.nbsp;m sdificando mediocris eft vfusrfiunt praterea ex ijs carbones,pulueri nitrato iàlignds aptiorcs.

iüs ^^icern amp; lignum reperitur lanugo quadam inftra Cannabis, vnde fitnes amp; vincula confici folent. E-

quamvis tenera animaha multa refpuunt,vt Virgilius hoc carmine indicat:
Cop^^
^^^^^^\'^\'Ci^nectornoraßleBuxum. Et Ovid. NecTiliamolks, necFagmamp;inmba^rcm. Habet amp;magna
iüsp^nbsp;Arborem venenatam. Hçc matcriemconficiendisarcubus pra;ftandftimam fuppeditat. Exc-

Eft g^^^^\'^\'^quot;enumconficitur,quofeexanimaireCattiuulcumEburonum Regem memoria: prodit Ca;far*
specie p ^ arborrs genus, quod ahbi fortean non reperitur, fincolç numero T^lmûxt^beelen nuncupantjquas
^ ^^Puli Albç videtur. Magna dus in Brabantia copia fucaefcit,eiufque ad res varias vfus, inprimis Bru-
îaq^^ç , ^ preterea bonitatem in alendis armentis extollere Belgis licet. Boues,Equi, Oves, P ecora, Arme- ^nimalimn
^Pim-^^^T^P^ terrarum felicius nafcuntur, aut aluntur. Equi imprimis grandes, robufti, bello apti. Boves ^^^^^^^

r^ ■ in Hollandia amp; Frifia, quibus vnus bos pondéré f:epiftime mille ducentas libras excedit. Lu.gt;
^ifnu ^^ p^^cciardinushomo Italus, cui noftra Belgica ob accuratifliniam veriftTimamque defcriptionem plu^
S^nta*^nbsp;Comiti Hoochftratefi Mechliniae bouem dono datum,cuius pondus fuerit bis mille quï-

vbe^.^ ^^ vigin ti odo hbrarum; quem isproptcrea depingendum, in Palatio fuo curauit. Eaxoscapacefque
P^rtibquot;^ ^\'^^\'^^rum finus, ladifque copiam quid ego commemorcm ? Conftat namquc aliquibus Hollandiae
^îor ^^ œftiuisdiebus, quatuor amp; quadraginta ladis heminas in muldralia refundere .Multa hic, ne proli-
fiueT^^^^^^^\'-^®\' ^^ venationes exftimulant, cum alia, tum DamaE,Cerui,CaprGa, Capreoli, Apri, Meies
Lepores, Cuniculi, quibus abundat. Ad Aucupia aut«

-ocr page 266-

I I I r I I Inbsp;I n M I I I I

■^mo

2-5

2.2,

-53

co^imjs

\'^efant injuiarum ßca aU^uoi-

numerïsß^nata
j i^cßca^^ellc 8 Valkmifc
a Onfvr,polder j? Commence
3 Verenbsp;jo J^^e

j. J^ädelhurß n
j Vl^nßert tz. iTerklrye
S Cortkeen 13 Oudetonge
7 Stuueßnt tf Odkfs^ßet

I

l\'.Shfiónn^e
onviehé.y-z::-

JkêZ/f

O pars

^Vïmm^m -

Seadenha^

•\'--quot;\'iWwj

V

rr-n O

Sanimm c^l
\'ouer

(-Aßincii^m

^tf^ceré-

\' \'1

GcrmaTiiciTS Occanus

iL /H

tlt;5?l

-5J

63

\' \'Drelfhaje

Cf/»

T^o^rtfi

^iUmlmy \\

O

DUmiash

\' Talafe

$

iq

mans

\'^nm

—SSquot; . . . ^^ V .............lnbsp;_nbsp;cnéé-fi

O -Ktif^quot;

S, gatgt;tr

SL

- A

eicid:

wil : ^ Aziê.-. -Srnbsp;S^Hr-

HifCnbsp;^

I t\'l

Tran^aHr

50

•Bi^t.

A

Ipé

Tïm

Oj^enlem

fsari^nbsp;quot; O ^^yt^

Lefcou

lil

\\

S,\'hendel

tifitre

Onbsp;1 V

O ^^

Sen^\'^S

l\' Türckheim

\'weïhvch^n^

(ß^ergcrardiim U^ercatorem
Cum^riuiG^ic,

.iil\'

20

. O

_nbsp;_ , quot; \'■-■Brim

; f-riAeman

/O

zo

/O

SraJ.^^//-

.^Jéc.yelJrJu^C^

S.pLuaultr ^ __

JO

I I I I I I \'I I ! I T

i-rr n 1 I rn i

I I I M. I I M I I

28

zo

■ ll

■■ t

-ocr page 267-

17 Snbsp;Belgium fiue Germania inferior.

cipitrcs,VulturcfjPe\'-dices, Phaliani, Turtures, Goturnices, Turdi, Ciconis, Anates, Anferes, Sc Scolopaces,
quas
Rpßtcuks Piini us, Rußkäsperdkes Martialis vocat, vulgus SHefpas, Nemcfianus cas ita dclcrià t,
PradaeBfaâlisamp;amœmScolopaxnbsp;\\.^trtonULaomlis^quibmeH^btußor^^

Corpore mnPavhifsa\'uibm majore vtdebîs, Sim nimium granÄsßed acut is naribmmßat
m a fub aggerihus primis,qua freluit humor^ Impreffb in terram roBrimucr^ne^fequaces
Pafcitur^exiguesf^ansobfonia vermes. Vemiculos trahit ^ atque guU dat framiavili.
Non défunt etiam Gallina: A fricanœ, amp; communes magna copia.Scd de his fatis, ad alia pergamus. Q^
Imperium M^^rîioàonbsp;P rouincixconiundœfmt , inque vnum corpus Coaluerint , quomodo item ad Ca oiuni

\'----------------v. amp; Filium eius phiUppum deuolute fmt,opera\'pretium eft cognolcere. Ludoums CMalanus Comes amp; Domi-

nus Flandri^, Niuerniae, Raftellae, Salinarum, AntuerpicC amp; Mcchlini3e,poft Matris veroobitum Comes Bur-
gundia; amp; Artefiç, vxorem duxit Margaretam, Filiam loannis Ducis Brabantiae, quoconiugio ipfc Dux Bra-
bantia:, Limburgi amp; Lotharingie faâus eft.Ex hac vniam Filiam genuit
Margaretam, Ditionum patriarum
Ha;redem:qu£Eanno c
idccclxix Gandaui nupfit Fhilippo Valeßm Duci BurgundiiE,cui ob virtutem lingularc.
cognomentum fuit
Audacis. Vixit is annos lxx. Obijt Hallœ iuxta Bruxellam,anno Chrifti cidcccci iii. Libe-
ros reliquit loannem, Antonium, Philippu m Valefios,-Catharinam,Mariam, amp; Margaretam. Hi omncscö-
iugio respatriasauxerunt.CatharinaLupoldo,Duciauftria: nupfitjMaria, Amedœo Duci SabaudisE.\'Margari^
ta ComitiHollandia; amp; ViZTinom.\'x.K^mömusVdeßms â patre conftitutus Dux Briranni2e,Lotharingi\'x Ôc-Lim-
bu igi,vxorem duxit Eiizabetham Duciffam Lutzenburgi, ex qua Filios fufcepitioannem, maritum lacobç
Comitis HolIatidiae,amp; Philippum.ambos Britannia Duces. Antonius cum Fratre natu minimo philippo Va-
Icfioperijtin bello Gallico ad Terrouanam anno cpccccxv. Fill) Antonij fine hberis poftea exftinÛi, patriu
um
loannemValeßum Ha:redem reliquerunt./tf4»/2« igiturnbsp;qui întrepidus didus cft,quum elfet é Fratribus

natuniaximus, anno cid cccc ii ii patri lucceftir,audufque Fratmm Nepotumque obitu multis amplis Di-
tionibus, mifere amp; pra:ter fas trucidarus eft anno
cid cccc xix â Carolo Duce Aurelianenfi, cum quo capitales
inimicitias amp; quidern apertas quamdiu vixit, fufceperat. Liberos reliquit, Philippum, Margaretam, Ilàbcliâ,
ÔC Catharinam.
Philippus cognomento Emus vel Pius, xxi 11 aetatis anno patri fuo fucce.ftit in Ducatu Burgü-
dl«, Comitatu Fîandriœ, Burgund!«, Arteüae, Marchionatu Imperij, Salinarum amp; Mechlini« : Hic Atrcbati
cum Duce Aurelianenfi Caroli Filio pacem contraxit, cumq? é carcere in quo annos iam xxv ab Anglis dete-
tus fuerat, liberauit , fblutoinCuperpretiOredemtionis , amp; forore Maria ipft in vxorem data . Hic obitu
Theodorici Comitis Namurcenfis fadüs eft eius Comitatus Hercs : obitu Philippi , audus cft Duca-
tibusBrabantiae , Lotharingie amp; Limburgi ? obitu lacobae , Conxitatibus Hannonix, Hollandi«, Zc-
landiç , amp;Frifia;. Ducatus quoque Lutzenburgicus ei accdfit ab Elizabetha, Antonij patruifui Vidua.

Tt^^nbsp;ÄA\'nbsp;Tgt; ^ ï i^« _____1 ^ Jl . l ^ ^^ - ^^ _nbsp;1 - /Vquot;nbsp;1nbsp;. • /V*nbsp;.nbsp;quot;T^___

murd, Frifi«, Mechlini«, amp; Marchionatus Imperij .Vxorem is habuit Ifabellam Portugalliœ Regis Fiham jVi-
xit annos
lxxii , obijtanno cidcccc vno filio tot Prouindarum H2;rede relido Carolo Audace,qui non rantum
patrium imperium feruauit, verum etiam auxit, adiunda Geldria, Sutphania, amp; Ducatu
Iuliacenfi. Atque hic
eft Carolus ille
Caroli FAbmus, nati annO m. d.cx loanna Ferdinandi Regis Aragonum Filia,Philippi Auftri-
aci vxore: qui Philippus Filiusfuit Maximiliani Auftriad, ex matre Maria ftlia Caroli Audads.Sub his Prouï-
Xûrum vtrtmnbsp;^^^^^ Dominos habuerant, coniund«, in vnum quafi corpus coaluerunt, atque hodiecom-

• muniEelgicaevellnferîorisGcrmaniœnomînecenfenrur.BelloautèmiaraoHmnobilesBeîgç.Ca^fariCom-
mcntar, de bello Gallico libro,omnium Gallorum eos vocat fortiflTimos. Sicçnim fcribit:
Gallorum omnium for-
tißimifunt Belg^: propterea quod a cultu atque humanitate^ prouincia longtime abßfnt, minimequc^ ad eosfxpe tMerca-
tores commearn, atque ea quéiadeffœminandos animos pertinent, importantiproximiquefunt Germanis qui
trans Rhenum
incolunt.quihmcum continent er bellum germt. de caußa Hehetij quoque reliquos Gallos virtute pracedunt, quod fire

Irl f^Jirt^M/t mnbsp;ft»^ J^.m^j. ______ . ^ .M *nbsp;\'1nbsp;.. . J \'7nbsp;Ä.t » r»nbsp;. T_T

Lacus.

Tlnmina.

rum imperium fumma vi auertere eriam C. C«faris tempore adnixi iïnt. Itaque contra ipfum copias diftribu-
tim confcripferunt.Edlouad
lx milliaarmaiorû.Sueffiones L.MilliajNervijfquorû adeo fuitindomitaferitas,
vt nunquâ in id temporis mercatores paffifint ad fe vina aut resalias vénales deferre,)etia
l.millia.Atrebates amp;
Ambiani x Miliia;Morini xxvMilia^Menapij noue Milha.Caletix milliajVelocaffes amp; Veromandui «quex M.
Aduatici
XVI11 M. CondrufiEbùrones, Caemani qui vno nomine Germani vocantur xl millia. Vtfumma

fuerit ccLxxII millium armatommlediffimorum tefte Orofio: vel vtC«faripfe prodiditcccLXVi II- Bello

ergo iam olim nobiles, vtexC^faredididmus.ldem Caefar/zCommentar. Solos eflè ait qui patrum memo-
ria omni Gallia vcxata Teutones Cimbrofque intra fines fuos ingredi prohibuiffent; eaque re fadum, vti reru
iftarum memoria magnam fibi audoritatem,magnofque fpiritus in re militari fumerenr Experti id etiam «o-
ftro feculo tot peregrini exerdtus, qui tanquam tirones cum veteranis congreflTi, in duibus,
ruôids,nautis, fe-
Vfhiunmina. rociam, amp;vim veteranorum deprehenderunt . Vrbes habet Bdgium plurimas eafque munitiffimas,
quarum numerum, vtamp;Opidorumamp;Pagorum apud Mercatorem habes. Inter Vrbes autem maximeexcel-
lunt,
Lamp;uamum^ Bruxella, Aniuerpia, Silua-Duci\\ Gandavum, Bru^a.Hipra, Mechlinia^ Cameracum, Atrehatum, Torna-
cum, \'jMons, Valencena, InfuU, mrdrechtum,Harlemum, Amßelodamum, Lugdunum Batauomm Namurcum, niomn-
gum, TraieBtm,
amp; ali«. Lacuum, ftagnorum amp;Paludum maximus in Bdgio numerus qu« pr«ter Pifces
quos magno numero fuppeditant; regionesiftas aduerfus hoftium impetus mnniunt.Flumina in hac regione
perpaucaoriuntur, fed
alibi orta maxima non pauca fdndunt eam beantqueplurimum.Pr«dpuafunt, Rhenus^
t^^\'ßiyScaldf^mißa-Minom^Mofella^Li^^^nbsp;DeRheno amp; Amifia dicemusin

Oermama. De Mofdia diximus in Lotharingia.Rdiqua hic defcribamus. Oliofa profluit ex monte Vcgefo,
quieitin ünibusLmgonum,haudlonse ab Araris Matron«que fontibus: amp; in Septemtrionem procurrens

forum*

-ocr page 268-

, BelgiUtti Cue Gcrmania inferior:nbsp;-„s,

RuismundamacVenloiumpmerkgit^vbUd
^Megenamadlucnsspoftapud Hervverdum ^ga

««telers

mSZ^ n,^^nbsp;^PMMtqu« ita Worcomium amp; Gorcomium pmerlap.

m p-Ö^anbsp;idque t«axin.o cumftuau. Pmerali-

Mofa,nbsp;ilt;tem cfficiuntqucS

doflimMnbsp;«adJucunt acipealetes , fed non tanta copia . Pr*ici«a Mofic aiuvt.liiviri

quot;-enbsp;Rhet. AcipenfeL mdto^ quot;^S^ftJirpd^!

^tipenliremïrfnn ! ^nbsp;fevidiffe

in Hollandianbsp;x fimul vtchffe quorum minimtis v pedum longitudinem ftperabat. Pifds hic

Sueinuenimr-oui fl \'\'nbsp;Pquot;quot;quot;®nbsp;tt^smenfo continuo^ vddiutius quo-

«nittifolet ftWH?.^nbsp;Atqueindcinregionesaiias,inprimisioAnJiain

f^bcua^ducTsJueiS«\'quot;quot;\'\'\'?quot;^ fetdelicatiffimiopiuntur^ExhocMariMof^ofliumqu^ue

\'nbsp;pe«Bs,Valentenam vtbem nobile fuis aquis ditat:^

«quot;rpaïïIrsrA^l Tf= « deindeflumtae

ve.Sen,Tornacum.Aldeflardam, amp;Gandauuûm

àUttatuacfremitavocatur.quopetZuvtl
S ^\'\'quot;\'■P\'™quot;quot; p/«^ dehcatlffimi qui ex mati aduerfoamnein Saldim pcneträt/.

quorum

f»A CamnftfnT\'\'??quot;\' knbsp;\' quot;^^Pquot;quot;nbsp;^commune pondus excedentesTvt

\'quot;bfidiol^l\'p;,?;q™ tarnen eo ex Mari fubeun?. Itaque Fluuius hic
Prope ri \' mulftudmc amp; varietate nulli.non modo GalUaf/ed necrotius Europee Fluminicedit
quamnbsp;oritur,amp; m Cïfiam vergens, Fanum S. Audomari perlabirar, ac Greudinsam ddatu»

^^\'fceSn quot;r 1 quot;y?\'quot; Bquot;g«ndosamp;GallosceIebrisiUapugnacommiiraeft, Infritannicum
Teroan ™VT
^nbsp;qtù hinc notnen obtinet,

Scaldiscommifcetur: Pifcibusplurimisijfqueoptimisabundat. S^
ty «nueX Luftltfn\'!quot;nbsp;P^P\' ^quot;gquot;«- Nouionem (M«.jn»fcitur,amp;in venmm Hdlefpó-

rnbsp;^quot;ßquot;\', B\'trhmornfJiUbem.e^tu, ScChlTek tandem

-ocr page 269-

177nbsp;Belgium fiue Grrmania Inferior

• Tilam oritur, amp; vcïfus Septemtrionem tendens f^averam. petit:deinde Louanium pcrmeattribuslnde MiUi«-
ribus difliîumj amp; curfum iüum triacircitcr Milliaria fcruans,poflea in Occidentem iiexus, multis Brachijs Me-
«hliniam perlabitur, ac tandem quatuor Milliâribus a Rupeimonda,admodura audus in Sbldim^cßnit.5^/?-lt;
(/tfj\'fw^ nomen, vt videtur, Äinuii, à ScnonibusBritamiia:popuiis, cuminbafceRcgionesadvexandam
lt;aalJiam veniifent. Nafcitur prope Opidum ii;/g»idn Hannonia:amp; adventumHelkfpontium vergens, Halla
pctit;amp; Bmxellam pcrlapfus,Vilvordam pcrmeat:indc ad Caciam flexus,dextra Mechliniam
relinquit,acpaul-
io vlterius progreffus in Dclum fe effundit. apud Lcodienfes prope OpiduIum J\'froritur:amp;in Septcnuri-
oncm^conufâfus Eindovam imerluit; inde priftinumcurfum feruans Siluam Ducis petit, infra quam in Mofa
cvoluitur.rgt;tfWf;-ii,prop€ Tungros in Leodienfi quoq5Dioecefi,featuiit,amp; in Occidentem v
«fusBilfcnum,indc
Haflîktû
^Hafelt) Dieftû interluit,vnde Sichenû amp; Arlchotum perlapfus, in Dclam fL^unditm^Nethapropc
^ PagüÄtoOrigine habet, amp; ad ventum Africum conuerfus vrbem i/^r^aW/perfluit, vnde curfu fuo
feruato,ad
DominiûCîrobcndonkianumdeamp;rtur,receptoq;fiuuiolo v^^^Liram tranfit Dufïknü ÓcVValemumadluir,
Ä paullo poft Delae raifcetur. Ruew.îon^ ^drana Tacito, vt fcribit Ritheimerus, prope Pagum, Bulinge,
ina^roMi^enfi, oritur,amp; Csciam fequcns Duram amp; iuliacum perlabitur, amp; tandem Ruermond«, cui no»
men indiî, in Mofam delabitur. Sunt amp; alia minorum gentium Fiumina,quibus
delincandisbrcuitatiiludens,
fuperfedeo. cum Torrentibus^ riuis,quosaiam,ncledori tedium pariam,pra;tcrco;prœterqnam quod
incredibilem pifciumcopiam fubminiftrant, regionefque iplas ornant amp; muniunt, magni quoque momenti
funt in commeatu k mçrcibus tranfportandis.Ruftici prxtcreahorûiîuminû adminiculo multas Aquas inter
feconneâentes, magna induftria fofîàs aliquot Milliarium, eafque Navigiorum patientes ducunt; ita Vt vix vlia
Ciuitas aut Locus inucniatur,qui Nauigiaôc quidem magna, nonadmittat. Viuistamcn Aquœ Fontibus, vt
plurimum Regio hare caret, excepns locis montofis. Monftratis autem, quae per Inferiorem Germaniam funt,
Pluminibusj fequitur vt aliquid etiam de Oceano dicamus;cum amp; propter adfinitatem aliafque cauflas non la-
tum membrum,fed amp; prouindae ipfius Caput fit. Magnam igitur immo vaftam amp;fupcrbam Oceani dico clTe
Faciem; amp; fi intumefcat amp; commoveatur formidabilem. Nam tanta fjepe vi,;tantoque
furore com m ouetur sc
tempeftatibus horrefcit agitaturque, vt fpaticfos campos amp; totas ahquando regiones abluatac mcrgatdnprimis
autemcircaZelandisoras,magnasfaspeirruptionesfecit. Incolarum autem induftria, ilhaggcrcsamp; Chelas
opponcntium,tandempericulum fere omne eft
am otum : nifi forte Cauri cum fummo Maris«ftu amp;aquis
viuis collifio fiat. Venti qui Mare pre ceteris turbant, ideoque regioni maxime noxi),funt Caurus, Zephyrus,
amp; Libs.Nouilunio quoque amp; Plcnilunio praeterduo ex^quinodiaquibus maximc,fCornelio Tacito
tefte}tu-
mefcit Oceanus,acerrimc vexatur. Quoties enim cum Sole congreditur Luna,atque innouari incipit,aut in or-
bem circumdudaplene confpicitur,maximosexcitariçftus,fiuaufqueattolh in immcnfum, ac maximascieri
tempeftates cernimus , Effedus Aeftusalios nouimus ôcexperimurcommodos, alios incommodos . Il-
los quidem quod Aquas purget, ne ftantes amp; quietïe{docet hoc expcriemia j fitu amp; putrefadionecorrumpatur:
quoditem promoueatNauigantes .Nam vt inquit Veget. lib. ivde re militari cap ^XwMcrccmocmùsmeâtui
amhigmtA^ Curfum Nauiumfecunda adiuuat, retardai adver fa. Hos autem, Inundationum amp; pcrruptionum violen-
îia. Nam tanta fspcvi terris immittitur Oceanus, vt etiam vafta Fiumina retroagat,inundans abluenfque Ipad-
ofoscampos, vt fupra quoque attigimus. Scribit hoc Pomponius Mclaj damantque tot multomm
feculorum
caiamitatcs.Scdh«chadcnus:cumautë indicaverimus,quantum nonnullis huius Prouindç Rcgionibusdetri-
mentumadferat Oceanus, vbicommovericapit, etiamaliquiddicendum eft de commodis, quibusdumtran-
ComtnoditaUsnbsp;pacatufquc manet, vniuerfam Prouindam adficit,quibus fi carcndum ipfieflquot;et(tot amp; tantafunt)vix di-

maris. midiam Incolarum partem alerepolfet. Q^mvis enim regio per fc latis fit fcrtilis(vt fupradiximus ) tamea
necipla vidum, nec hominum induftria res alias incolis neceffarias, fufticerepolfet. Mari
co quotidie, qu^ad
vidum cultumque pertinent, tanta copia importari folent,vt inde ctiam in alias Europe regiones multa tranf-
portentur. Atquehincfit vt Prouincia haec totius fere Europae fit quafi Portus amp;Forum,ita vt ibi infinita Met-
catomm amp; Negotiatorum fit multimdo amp; vduti Chaos quoddam tam incolarum quam extraneorum. Emo-
lumentum, praeter hac, Oceanus, dignum certe fua magnitudine regioniadfert,quod, vt quivis per fe vidct, in
copiolaakcum,pifciumque omnis generis captura,fidë omnafupcranteconfiftit,qui non tantû potentiorum
voluptatibus, fed eriam tenuiorum hominum fuftentationi inferuiuntmecfolummodo vidum,fed amp;opes in-
colae inde fibi parant. Q^d enim ipfis fupcreft, magnaf parti Galli«, Hifpaniae, Germaniç, Anglia, alijfquc
Regiombus fufficit; imo m ipfam vfque Itali am plurimi ab ipfis Pifces muria conditi mittuntur
, inprimis Sal-
Jnonesamp;Aleccs. Cum autem haec negotiatio pifcium muria conditorum maximi momenti fit,
treseorum
fpedes praedpuas recenfebo,nempe Alecem, Afdium maiorem amp; Salmonem. Primum de aledbus quarum
proucntus praecipuus, agemus. Aleces in nullo reperiuntur fluuio, vcl Mari Mediterraneo, Hifpanico, aut alio
(nifîfaUor)fcd in hoc foium Occano Septemtrionalixarû
magnitudo,forma,amp; bonitas neminë latet. Hae poft
quamcx Ardoi maris îatebris difcedentes, id quod praedpitante iam vere folet fieri, velut
commutatis natali-
bus insftiua conceadunt, tanta interdum multitudine, vtoppofitis retibusfifti nequeat impctus,qmnilla
rapianturaciiquidi^quorisfademoffufcent:(Quacau[faeftcurtamcopiofafitillarutninretiainfü
rai;Tumvcrodaflesvariç,mtcrquasH®llândica,Zdandica,Frifica,Flandrica,GaIlica Britannica amp; Sconca,

quafi excondido ad cvitandas fimultat^amp; contentiones partita inter fe certas ac définiras ftationcs fub Bn-
tanma,Scoria ora amp; Orcadibus , fingula pro viribus ifti pifdum generi infidiantur nauigijsrotundis, al\'
vo panda, obmfa prora, quas
Bujàs nuncupant. Hi pifces viui,quo ad dus fieri poteft ( nam fimul cum deferjo
lalo vitam quoque prorinusexpirant)perjugulatorem eundem amp;evifceratorcm, cui
pra cateris omnibus h-
berahihmamcrcesdatur,apcrtoprius iuguIocxentcranmr,
demperfalitoremcondiunmr, fcftinatisopens,
mdecondunturfalfamentarijscadis Latini dicunt)pofteavendifi, peralecarios cupariofquedcintegro
ftipantur,mamturbaquaIaaibusautoviscaret. numero fubmota,
nova muria obmuntur, pofticmopec
deledos;uratofquearbitros bonitatis fides exploramr. figilloqueadditoobftringimr, non abfimili idig»gt;îie
a vetere, qua Dians Sacerdos UmmamMubrkamprob^txiioKÜg^lloimpYcßb infignicbat, vtiGaleniieft^
momoconltat. Atque iftud quidem primum genus akcum eft, conditancum
feu muriaiicum nomia^ndum

Marto

-ocr page 270-

«unPlamo-anbsp;five Gcrmania inferior:

quodfubruffus ad atrumacccdeascolorSia

«quot;iffolvunt fSSftquot;^ videantur: inde plebs vrbanapariter amp; ruftia viflum qu«unf M^nvl,
Scnus.quot^^SSnquot;\'quot;\'\'\'\'quot;\'\'\'\'^^^^^nbsp;»utpartastuentur. Ahenin,ptó^u pTs

P\'KsintomS^^^^^nbsp;Hic cer e

««fa. in pr^mquot; n Mari FrSo«\'nbsp;potiffimum tempore quadr^efime. locis huic ma^pro:

S\'oniquoL™nbsp;magnumemolumentum^rl

onbsp;Teni^^^ genus pifaum pra:cipuum, quos fale confpergi dixeram, Latinis voa-

ommbusferern^riquot;quot;\'quot;™!\'!quot;^^^^nbsp;Rfcem hunc Hollandia amp; Zelandia proférât

«Putfanu aquot;quot; oo^

awem eius maxim? ^ Pnbsp;Par.

««lUrhfci\'^S?™quot;quot;\'\'quot;\'^^^nbsp;Leodiumvfque, qtiod f^tiuradx«

nas, aUimd nisin«^^^^^nbsp;^^ ^\'\'\'»«habet h^cfilvaomnis |eneris

quot;^inVcromaXsfxSrafifS fr^

\'«»oeniflima rfr L quot;\'quot;quot;quot;\'\'a*quot; ^continet Opida, Pagos amp; alialoca fontibus amp; aquis petennibus
\'inernrnbsp;quot; quot;quot;nbsp;Pagus cognominis egregia Arce muntecon

MagSarteamp;na
M.pateat: amp;totineafuntVrb^lainbsp;amp;

fceo I ^\'f\'-\'aculum videatutiideoque non pauci sftate Nobiles amp; Civ«honeflSr« f™ f

VJ » unbsp;§ilvaamoeniffimaeft,nomenqucaccepit a Sauentria pasoill

f MiSbt^ ouZvfsT rnbsp;Lifa,Caftello Morinorum amp;Balliolo

«Qnem?, «quot;quot;quot;quot;quot;ffi• !»Öw»itidemin Flandria fua eft. ac prope Hipram nmimquot;in

.â\'^ÏX r^nbsp;anno ci3

lquot;«\' in^K^f^anSn^\'r A™\'i\'=;»û,Silvaamœna, in Ventü Hellefpontiû vergit.

\'quot;ifpeaui Wmnbsp;dicasi^«« quarum Cngulç multû Spacij côtinent, amp; pagos plurimra

■quot;oantuquot;?\' ■ ^ O\'Pl\'anotroph.a. Certe in vna Vrbe Antuerpia duo amp; quadraginta eiufmowEu
B\'ong quot;\'armore,ex qua prolpcdus in vrbem opulentiffimâ

, in Fluvium navibus tcdum in vicinam r«»*
■irfctib^ m ^htOïïdreUquatemplaMonaftcria amp;eÏufceS™óc»

q»amatertadcfiaat.Q™rcd=h.sfi.eremeU%quâparûdicere.AdAadcmiaspers\'o,qVte^^^^

-ocr page 271-

Belgium five Germania Inferior.

phmraditur. Eftamp; trUmgue««/^^^nbsp;^^nbsp;^

Ann??

Anno M.CCCC« V. Ponnfe Martmo v.Reliqns noflramtmoriacrel«. funt. ExhistanquamexE!
KhlM.. «^^\'«natomnbsp;ficamp;hodiecelcbcrrimos pidudt. Quosom-

fœ^Ubm Im«nbsp;Inœlitfùntfotmofi, qui«i, pâturacholcrki,pa-

Suecapaas l.totadsamp;priy.lcg,omnbsp;v\'fqucftudioa Idctiamin ge-

«SmlntTnbsp;VixetenimcflhoVftiorvllad^musfq^prorado.

SSZ X ^ rnbsp;cxiguajnon maaetin Aummno Bovet^ integrum, auf

Äten^fr^ ^nbsp;Mulicres fort^ofe,

quovisconverfari; idco-

fir^r V ; ^^I TJ-T^ °nbsp;ftd quot;fam «i-gquot;o comitatu in vidna opida commeanr,

^nbsp;Suntadmodum continentes, amp; ad quidvisagendumadpofitse.

v?^!?? \'nbsp;Mquctantadextetitate Scdiligen-

V r rnbsp;■ Tnbsp;^nbsp;quot;quot; o«\'«ä committant. Atque

tacvi endirattonetnuherumdotnmandiaviditati adinnöa, ipfepfemmquenimisimperiofx, imomde.

«oaestel^uasCifdpmasprim^emtisparcntum.licctadii«cvi amp;«atevigentiumindcrcnomi-

^ if.liœt paremoimksdot^mhabeannitavireliquasalicuifepe defponde.
Samp;d rTvf^^^^^ T «.dioriconduiod aut marito refcrvantes. Atque hoc nomine iaudandi,

lefom^, T Çnbsp;pammconducunt. Indeccns autem eft, imoabfutdum videtur, Ado-

^ \'nbsp;änciquot;^. Dominam fimul»

â^nobhoribusjpannrcôn«^^^

Œ r^ tnbsp;^\'«ri«^ i« G\'Jli»™, Hifpaniam, Germaniam, reliquamque

iMopam . atqueadeo m Atrtcate amp; Afiamdepottenmr. In pifluds nulla «qie natio excelîit:nulla in Mu-
fic«2quot;l\'»invatjammli„guarutnïlt;^niii

fr rio?^;nbsp;F andria, Brabantia, Zeiandia, qui non amp; vernacula, hoc efl Germanic in-

mm r l^m IZÔf■nbsp;amp; virilitterati, etiam ItalîcaM, Hifpanica.n,Lati.

ReietiamnavalisEd.

t^en?mXmtmL J Tmon^^nti-. vid«quoqueparnmhabent Panidamp;Milij nihil. Vamp;
SÄa X^rfi^\'T\'\'^nbsp;Sobricacfrugaliter vulgus familiam educa«: folet. Potus

toc eft C«Wfia, quç confiatur decoqititurquc ex ea quam forte

« ottgratusiapor.jvocamus; indeadijcitur poftea triticeumfar molafraftum,

cum lupo ûlidario. Atqi^®

JfiKpotusbonusamp;tanusi,seft,quifedadfuefacercpoflùnt. Mulmm quoque bibuntlaftis. Opuleniiorö
wtio vtu ntur. Pane vulgo vefcö tur fccalitio.Solent etiam veluti feftisprtópuis, inprimis nomineipfotu«
mdigeMtis,uemBacchanalibus,conviviainftmerc,parentes,confanguineos, amp;amicosinvitare, amp;cuwa»
pol!ucibihtercoinmeirari:namraei,imamàntobleaaiiones,epulasamp;conviui^ Potentioresverofplendide
amp;magmficeepulantur,fequevetemagnaiiimosoftendunt. Nitidasamp;abftetfasconfervantdomos, aboiB-
m fupeUeaUc, amp; qujjkm commodiirm,a,inftruaas. ita vt meritoin ijs nihil defiderari poffit. Et certeput

ïhrumamp;gratum haba adf,«aum ifta bene ordinata, manda amp; copiofa fuppellex:qua L re fortalTts omnes

touuimnndi naaones(™o fme dubio) facile luperant. Hocaute^ habent Belga. virij v. mm fe nimio in-
gurptent, quomaxime deleftantur : ita vt fçpe necinterdiu nec noftu bibendi finem fadentes, pra:ter incô-

m^arehqua, maximecorpusamp;ingcniumadfidan,incommode; idque fmedubioimsin^i^nirïfepfi

TlSZtZ ■nbsp;q»°q«cdiaam fervarem: Ncquid«im,. Quod quidem ab

Teritnbsp;CS^nbsp;Mercaturam, cuius qu«umqac etiam

peiitillimi mm. Atque ipfaBclgica, maamam partem, mercatura et Artibus nitim r.

Ofifà»,

riSm,

reßtms.

Mträmmi/t.

-ocr page 272-

f l a n r i a

COMITATVS, Vlaendercn.

Trimum»??.

Secundum
membrum^
ISljibilitas,

Status Po
îiticus m

me

his

Tribuni
militares^
Baderhec-
Y m

\\

f In Flannria
Teutonics 4
pracifud ci-
uitates hoc ^
Tertium me memhru re-
bmmßntpralt;^ prafatnant.
XçipuAÛuitatîf

ê-

f Ordinis S. demd0ik^bates 7. S.Peter é\'S. BaefsGandauijSWinmckin ^ergen^S.
K^ndries,
24 23 \'Si 1S S, Peter in Ouâenarde, Eename ƒ-2: 5 ^ st. Mar chienne.
OvàimsS.Bernardi Abbates
s.TenXgt;unen,Bô{tdeloz$ is\'si ri\'\'DoeUz4 xs\'.st 20,

------CUmmerez.21 zs\'-^o â,p.Marchienne,é\'PrioratusinWaerßhot24 so:si

brfm,Pralatii OrdinisPramonßratettßsbbatess.S. NidaesinVmrne, Dronghenesr-si S.
\'EcckßaHici \\CornelisirtNknoue.

I Canonicorum Regularium ^bbates 6. Eer Boute, Soetendde 24 i/.\'i / i 7. Vvarnû-
ßon, Sunnebeke
24 i o:jo S4\' ^yß^^g, Falenpijn2âf, 11: $0 ^2.

Eiufdem ordinis6. Pr^pofitur^, S. LMarteninîperen, Formefeelenbsp;52. WAte*

ne,Looz3 ^y.^i Euerßam2$ jz: q, Petendale.

(Yicomczs.GendtJperen,Werne,Bergen,Haerkbske24 SOISt
\\\'?ïmlt;:\\^zim3.Steenhufe2$
7:so S2. Gauere,Eßinoy24. 8:^0 2p,
/ C2. inComitatti, Cjßcingamp; Hejne24 ji;so
24.
Barone;s 4.\\2. inBominio, Pamele in Oudenarde équot; Boelare 2 5 5tf .

InComitatuTeutomco, I)o?mnusdel^uele24 46:5 / 4. D. de Dixmude, .
de Beuerenße Praef prope Brugge .^Haeßkercke^VvatenejHeuerghen, 24^
5 6
$i ç, yvaeBine, 23 2j:so ^S.CaeBen24 22:^0 Ingelmufßer, Pouc-
he , Gfuithuße 24.
27; 5/ iQ.O^de24 2^:51 /ƒ. Maldegcm24. 4.0:si
iä.0oßcamp24 2^: j/ 12.Fvinendde,Colfcamp24
24:5/s.Ghißele p:
5/ 13.Sevecote2\\ lt;f. 5/ 12,Roußelare,PvaeHene 20^ 47. Hondßcote,
Cäßel,Nortvrie2^22:sl 20. Haeßkercke, Halewfjn2^ ip\'.so 49-

In Comitatu Gallicam, CaBellanus de Lille. D. de Vvaurin
B.deComem.

In Beminto Biandrie Dominus de Rode, D.de Gauere, Sotteghem, Centers
2S 2:si 0. Scoriß\'eza^ //.\'50 48. Poitz2^ ßy. $0 ^if. Liekerckezs 20:
SO 54.. Lumbehe 2\') 22:so 5lt;?. Rotßelar in iMeerbeke 25 iS\\ $0 so. Vveâer.
graetinNeyghem2s ^9.Steenhuße2$ 7\\lt;so
$2.

/ In ComitatuBurgrattiatus Gandenßs,(^ CaßellanUCortrA\'
quot;Gendt cuiu\\cenßs ac Oudenarde amp; Bteruliet
,24 sS\'-S^ ^3»
firtem fi-
lt; In Bominio (juadamßumßeuda Imperij, vti_yfmbachten^
quuntur ) dat Landt vanWaes, TGraeffchapJelß,Jlia libera Dominia,
Kvt Bornhemz\'^ 2ß:$j S. Bender monde. Geerdsb erge.
Brugge cuius fortemßequuntur in cenß ^ armis, qtußmtpoß 4f..officia,\'vß-
que ad Nieuport^ totus videlicet Franconatfis{het Frie)oppida eius clauja cf na
claufi.

/peren ad quam referuntur in cenßu(^Armisßperen Ambacht, Bellen Am^
bacht, amp;Caßelf^mbacht.

Franconatus CampeBris {hetplatte Frie) cuiusßortemßquunturin cenß é*
jirmisWerß Ambacht, Bergen i^mbacht,dr Bromborg Ambacht,

\\lnCaUicam%.Cimtat€Sprimipalet ^Douay

Iprchies

Tornacenfe Dominium,amp; Status Flandria anmxm,pexß conßat tribns memhris, Ee»
-,nbsp;ekfiaBic0,^bilitate,amp;4..ßpremis iußitqs.

Ststns\'EcchCiz^lms.fmmhabet I^landriaEpißopumTornacenßm^L^rchiepiß^oRemenßßhieBum,ms. ta^
^quot;^^^liixceßs Epißopdesdimfieß.TraieÜenßßubßmt
4.. officia nul/l,{^xele, Aßenede, Bechoute. Tormcenßßbßunt
^^nt, Cortryck, Oudenarde curramp;illarum CaBellan§s,Vvaes territorium,Brugge,Francenatus,é\' Lille cum fia Caßellania.
^trehatenfis comprehendit Bouay (jr Orchies, CameracenßßbeB Dominium Flandriat, vltra Scaldim verßsmeridiem,
^mimnenßs habet CaBdlamasIperen^ C^el, Fverne, Berghen, Broukborg, Belle.

luriididio.

^^FlanârîaTeutomcafmtî^primipaleiCmidComitifeuàales , Fiesburg, Gandaut,BurgusBrugis, SalainTperen^
^àflellmn in Cortrijck, Curia in Harkbeke,in Ttelt, Domus in Deinfe, Curia in Peteghem, diäa Beaulieu,amp; domtti Deinfi
t^^ie6ia,Tribttndm Oudenarde,
Burgtti inFverne, Curia inBerghen, in Bromborg, in Caßel, équot; ^^
^nFlandriaGallicmapmt iCuriäiComitifeudalei.SallainLille, CaBellumin Deuay,CuriamOrchies.
UnFlandriadominioßmt
4. Curiamp; Comitifeudales, Tribunal in Aelß, Domttsin Denaermonde, PratoriumVvaÇuapuà
^quot;^^StumlSlkolaum^amp;CaBrtm Beueren.

^^ommbm Curpamp;Iuri^diamp;ionibusdiölisappelktur adConßlium PrincipisproHinciale, quodeBGandmi^inde ad
^^^Umentum, quodeB iMechlinije.

Hxc ex Petro Oudegherft fumpta funt, qui exquifitiifimé res Flandricas confcripfit.
iMeridianidißantiuxtarationemParalleli /i.

F LAN DRIiE COMITATVS.

Landrü nomen quamuis non magnae antiquitatis, nulla tamen eius ccrta ratio reddi po- Repo.
teft. Sunt,qui ab vrbe eius nominis appellationem deducant,fita vbi nunc Ardenbui gum; Fnde di^a.
funt quiàFlandberto filio Blefmda?,quae foror fuit Clodionis, Regis Gallig : Vixit autem
Elandbertus An no Chrifti e c c c.xlv. Sunt qui à Lyderlei primi Coiuitis fponfa Flandri-
na nomen regioni datum arbitrantur. Sunt qui à flatu amp; fludibus, quorum magna ob vi-
dni Oceani impetum vis huic terrae incutnbir. Adeo y t etiam anno
m.cccxI in agrorum

Ddddnbsp;cenfn

îSO

-ocr page 273-

■ÏVr geranium Slfercatorem
Cum Tviuileaio.

J\'
.11.11

lt;1?

IJ^M jjlj. jj.l.j.l J.j, J.ITT

. 1

(^TMartn^henk^ O/-

P^rs

zxr

ZO

. !JJJ.

23

rr-TT

II

l\'

zo

r

ii

-

O

Jflull\'iUfji\'k-j

^ O isiamp;n/
\'ifeijiim

Itrrne^ c^ _

UnminlKi\'»\'\'\'

Ti:

23\'

JJllrrtriJUCt

\'Tr.-fo«^

I 1 ! I I rmimiq

F\'

UHammic

^Bu^ettd

Q.a_ 1 O.Bji#\'nbsp;^

rjfcl O
pnbsp;O ° Tumtiés

fRüKCOBnbsp;\'

ëeinhr-^n

inrr

Tininriizr^^

20

SO

■j\' ,\'i

( li

u

r

i\'/mféccht

M% OffeiJrceht

gt; Sanhhtt

\'^^Wf Brabantix

1 O

mArmic O
k O

I 1 1 i i\'T

fc\'il

-ocr page 274-

isrnbsp;Flandriœ comitatus.nbsp;.

cenfuvenditionequccauer€tur,vtfiintra annos X mare in ea loca exaftuaret,caflus irritufquc cifct contractus^

Ego rem in medio relinquo. Eius hodiemi limites funt,ad Auftrum Artefia cü Hannonia, amp; partenbsp;^
Ortum Hannonia ÔcBrabantia, ad Septemtrionem Oceanus,cum Honta fme oftio Scaldis,
quodFlandria

Zclandiadifterminat; ad Occafum Oceanus Britannicusfiuc mare Germanicum. Longitudo patct itinercnbsp;-
dui, à Scaldi fcilicet contra Antuerpiam,vfque ad nouum fofîàtum,mïll. paflT. xxx. Latitudo eft mill.

Aer regionis totius eft tem peratiifimus : Agerfertilis j potiifimum qua Oceano amp; Galliae eft vicinus.nbsp;^^

fcualata,cuiusreiargumcntum cft, quodpulli equiniex vicinisregionibusin Elandriam.quotannis deianbsp;^^

cquifoniWs jfoleant pabuli bonitate, aeris fuauitate, ex ftrigofis amp;macilentis reddi generofiores, Alititem v-
ria animaliadomeftica iaporis delicati amp; exquifitijnec non ferarum copiam pene incredibilem. Nec delun
vescum
aliaitü Phafiani,Perdices,Pauones, Ardea,Ciconia, Regionis incola ita olim bello addidi fuere,vtq^ j
eti pacatiue vix vnquam
viuerent: ac Syriam etiam, terramque Sanaam,ac Hierofolymam, eorum arma Pquot;
derent. Vrbcs in Flandria muro ac fofla cinda funt
xxx.Gandauum-, Brug^, Ifra, InÇuU.Duâcum,nbsp;\'

tracum, i^ldenarda, Aloftum, Hulsia, Teneramunda, Birfletum, Neof ortum, Siufa, Dunkercka^ Grauehnga,
Igt;ammum,Dixmuda, Turm, t^rdenhurgim,\'Kinoua,Berg£, Gerardimontium, Caiieilum, Donza,
Axella, amp; Oßenda.
Prater has funt etiam Municipia patentia qua vrbibus neque nobilitatc,nbsp;f

dignitate, neque ftrudura magnificenria,nequefrequentiamunicipum ctAv\\mMla,Pc2^ringa,Hondtjcota,t^^

Gifieiia,Middelburgum,^zXi^t4\\ntlV^gxmvniuerfumm.c.liv:vïnonimmeritótriuialiprouerbiodicatui^, _ -
driam omnes totius Chriftiani orbis Comitatus
fuperare , amp;Hifpaniquum in hanc Prouinciam .
po Rege venir ent, iudicauerinr totara
Flandriani conticuam vrbem efle. Hodie vniuerfa in tres
Teutonicam,Gallicam
amp; Im.perialem. Primaria vrbs eft Gandauum, conditum vuigi opinione, tumnbsp;^^^

omnium recentiorum confenfu, fnam vei eres deeo (iknt.-)tum Petrach^ aliorum que iudido, à C. iulio
re,quuminMorinisageret. Mderus
hos verfus iocertiPoëîacirat.

Hanc Clarineam veteres dïxerecoloriinbsp;MerctmoCafat^Chri^ofacravit^manduu

Gorduni .pmlique truces coluere Sicâ\'mhri,nbsp;^-Aacft

EnimueróGordunorummeminitC. Ce/ar librov. Comm.deBelioGallico.Pofteaà Wandalisdia ^^
Wanda, amp; littera prime mutatione Garda: vt V Valli, Gaïli :hinc Gandauum: vernaculèdicitur Gendi,mii^
/i?,Gallis
Gand.Sim cft quarto à mari lapide,quatuor fluminib^amoeniflimè irrigatur. Scalde cmmxx
Lißm^x
Artefia, Liuiam ex portu Slufano, iMoeram ex quatuor Ofïicijs quas Jmbaäias vocant, accipit. i ^ ^^^^^
Alucum habetmanufadum magnorû etiâ nauigiorum patientera,pcr quem perque pradida
flumina qu
omnium rerum ab omni Orbis parteacdpiatcopiam,incredibiledidu eft. Ex his enim in marcpatet vi P ^^

veum fiue Aquadudum, qui fe ad oftium vulgo Bet Sas in Oceanum exonérât cataradis ad hancnbsp;V j^ys

artifido exftrudis. Decem milliaribus diftat Antuerpia, totidem Bruxella,Mechlinîa,Middeiburgo.
intra muros eft45640pedum Romanorum: hoc eft Italicorum miliarium
feptem. Infulas habet xxvi- ^^^^
maiores, xcv 111. Molas aquarias 1111. Trufatiles infinitas; centum qua vento aguntur. Ecdefias
iv. Abbatias v.Ciues huius duitatis frcquentia, nobilitate,opibus, animis funt eximij. Hac

ratorem orbi dedit.Hac litteris ludocum Badium, loannemCornarium, Lauinum Brechtum,amp;alter ^^^^^

liinumTorrentinum, Balduinum Ronfaum,Vtenhouium, aliofque protulit. Opificiorumnbsp;j^^p.

Ll 1 .Textorum praterea ordines xxvï i inftituti primum a Comité Balduino, filio Arnoldi Magni, ^ ^
€cc.lxv.
^rugamp;{^rugge) vd a pontium frcquentia nomen habent, vd a ponte Brugftock iuxta Oldenbu b
Ardenburgum,e quarum vrbium ruinis ante annos
d.c cc. prima arx Brugenfis cxftrudaeft,fita cttter ^^^^ ^^^
liaria mari loco pJano. Ambitus intra muroseft 26600pedû Romanorum,hoc eft Italicorum mill.qua ^
dimidio. Vrbseft non Flandria tantum,fed etiam totius Beîgice amoeniffima : templa habet
lx.
puum amp;auguftiflimumeft S.Donatiani,olim facrumB. Virgini, exftrudum a Liderico primo Flandnse ^
te, anno D cxxi .Opibus in tantum floruit, vt Ioanna vxor Philippi Pulcri quum hue venifîet Anno .
diffctqueVirginum amp;matronamm ornatum, ftupore primum, poftea muliebris çmulationisaftropet
quefta fit, non fe foîam reginam
elfe. Opificiorum generaexercentur lxvi i ï . Et in hacreruni ^op^^^ ^^
men habet, neque pormm neque fontem
. Fofîa eft humana duda induftria, ipfi Eeye vocant,qua per to
bem diuifa,
ad Siufàm fefc exonérât in Oceanum. Et quia hac maioribus nauigi js nondum fuffidebat, a ^^^^
ionge maiorem altitudinem perduxerunt,oppofitifquc Catarradis a Mari difduferunt. Sunt amp; huius vr ^^^
bdlo, imperio. Uteris celebrati. Tanta etiam olim huius vrbis in mercaturis potentia fuit, vt cum
tiusEuropae vrbe conferri poflet. Brugenfes primi Caffiterides( Hifpanis
Jfores) infulas ^^^^^^^^ q^ca
runt,qua propterea Flandrica vulgo dicuntur; ijdem Burfam primi Mercurib facram habuerunt, a
Antucrpia,Rhotomagi,Londini,amp; in alijs vrbibus mutatis rerum vidbusloca mercatoriimnbsp;vrbis

ta nomen traxerunt.T^r^a riuulo Ypra praterlabente dida ,uulgo Tperen, anno cmlx. condita eft-Hu _
fundus dicitur eflè plumbeus,idque propter magnam plumbcorum tuborum vim, quibus aqua varie p ^^^^^
tem vniuerfam diftribuitur. Atque ha quidem funt Vrbes primaria.Portus fequuntur,i\'/(!^a Catarract ^^^^^
habet, qua Flandris vocatur
Sluys:yvbs eft maritima.- portum habetcapaciffimum,quo quingenta quot;^quot;^ß^io-
diffime rçdpi poflunt. Ex aduerfo eft infula
Cadfant,Georgij Caflandri patria.ad Oceanum _^j^eris
ne Alberti DucisBrabantia grauifrima,quam ad annos très amp; aliquot menfes fortiffimenbsp;■!quot; j\'dîch-

pene vtrinquecafis nôbilis.\'Iieoportm(;2{ieupârt)tm\\o ab Oftenda miliari vrbs eft maritima,patria ^^j j^a.
îhouei, cui proxima eft abbatia
S.Bernhardi, in qua Bibliotheca olim totius Belgij inftrudiffima amp;

Tlumina.
iJMontes.
Silva.

tereo.

niS oc cille tranctjco KapneiengtO\', prçierea t-jpmyum, Mrmemters onornamm, i ournay.iii nijpvuai^ - -- _
-ßum, ciuitasampla ôf munita ad Teneram fl. Comitatus titulo infignis.Pagosfub fe habet clxx.nbsp;opi^î^»

Steenl^ufenfem amp; Gauerenfem, Baronatus complûtes: Territorium etiam V Vafia?, cuius quatuor ^ ^^^
mlBa,ßxel4,Bochüute,SiJfemde.mpelmonda ad Rupelam flu.arx eft,hoc loco minime omittenda,vei
rardi ndftri Mercatoris llluftriftTimi Mathematici amp; Cofmographi,ac noftri fccuU Ptolemçi,memona.- ^^^^
nafuntÄ4/i;//j,
Liß, tenera.Uuia, Tfra^Aa, Scarpa,Rupela,Si2.\\h^ montes perpauci ; SedSilua
de vtiles, inter
quas Niefçnfts amp; ^onnenßs principes. Plura erant de hacnobili prouincia dicenda,qu
guftia prohibitus, fuperfèderc coadus,ad Brabantiamtranfeo.

SitHu

Aeris iefertès.
Seäfertiütaf,
Animdium va
tietas.

Maiorum vtYm
tus,

Vrbiu nomina.

-ocr page 275-

/sa

o r i e nt a l i o r

ed antequamErabanîiarà adeo, ea quç hïec Tabula exhibet pauds explicanda funt, quS
in gratiam Lcdoris Typographe inferere placuir. Eaautcmddcribitur parsFlandriç,
Jnquapiurimœrcsadmodum mcmorabiles noftra memoriagcftx funt: quemadmodû
w ex fequentibus planum fiet. Vt autem ordine tradumhunc
dcfcribamus,primo loco m ^ ^^ ^^
^eo occurrit
Wafia^vul^o Tlandt va» Waes, terri torium fertile ac dives, cum quatuor Ofn-
djs, vulgonbsp;quae funt, Guicciardino tefte,
quatuor civitates, quarum duœ

,, ^nbsp;^vjrnœnibuscinda%amp; (-x/.vf/^:dus mœni

quot;jie liuiusium ^ narum primaria, civitas clegans, amp; fatis munita. Graviftlmam hxc pafla ad aliquot menics
obfidionem annocooxcvi, Sed tandem plurimis fadisinfultibus, Cuniculisqjaäis, multilque millibu»
^^\'fiîs Atchidux Albertus ca per deditionem potitus eft. K^xeU Opidum mediccrc,miliari cum dimidio
*^quot;^ifta,quituor vero Gandavo diftat.
Bmehauten tertius locus, duobus iMilliaribu^Axeladiflidct. Aßenetum
^nartumoffidum ii Milliarium intervallo a dida Axela diftat: habëtque hac quatuor officia multosfub
^ P3g03. Inter quos
Watervlkt amp; Beuchaute, in quibusduo exërcitus anno fuperiorcconfederunt. Ordinu
^^^ercitus Duce Comité Mauritio in priore: in altero Regis Hifpaniaru Duce M. AmbrofioSpinola. Sût prae-
^Hrrnbsp;n^actu Arces amp; Propugnacula plurima, quœ in hac Tabula confpiciuntur; inter caqu« vulgo

\'\'f^tP^m», Pakmie, Tfenàycke, S. Pbtiifpe, S. Catelim, Coxie, amp; alia, quorum prçdpuum amp; munitiftîmû Tp^r-
Hoc cum tribus (èquentibus Dux Mauritius Anno c i
didci v facile per deditionem occupavit.E rc-
gionc Yfcndyck«
Btrfletum five Bkrvlkt in Infula fitû . Opidum olim non ignobile, portu oportuno gau- Birßetum.

^ns, Sed vtcaduca öcfluxa eft mortalium rerum conditio, atqucinterirui obnoxia, ita amp; Opida olim flo-
^^«tiffima peftum ire videmus, multa etiam in cadavcra converti; Eftque nuncdumtaxat propugnaculum.

Qum Cadfimo Infula . S/uß, TcutonicaeFlandriae Opidum, perquam elegans, quomdâ Lam-
vikt ^ uxips^hm
fir cx publicis Uteris, nuncupatum, copiofum oliniamp; dives, quinque Middclburgo,
fibus
Milliaribus a Brugenfibus abeft, quiarte manuquc fado aquadudu, feu Canali largiftimocopiofif-
nnoquc, omnes eius tcrritorij aquas, fingulari induftriafaeile in unum locum colligunt,eafquepluribusnbsp;- ,

navigabilibus, pcrvrberaducunt,ac vnum in alvcumdenuo revocatos^ adDammum Opidum, indc-
«l^ead Cararradas,
TerSlujfen, vocant, deducunt, ciquc ReU nomen faciunt. In cuius exitu, port usetiam,
^jJo s/afrf opibus olim floruit, (quando non minus , quam tune etiam temporisHanfcaticis Orienta-
ç ^srcaioribus domicilia prarbu it) tota Flandria Tcutonicacommendatur.. 1$
id Naves facile admittit,
^^^^^^ Annales Flandria peihibenr, Anno Clxccdxvi 11, paullo ante Nataiem Dominicum,in hue por-
ajspulfas CL uno tctnporc navcsoneraiias, infpedafque ab opidanis magnogaudio amp; la;titia. Ad Opi-
\' l^tus, Arxegrcgia eonftituta. In hac
Dux BovilUnius, amp; QsXïid: Hamp;miralm fiue maris Prafedus, illc priu$
cfdini, hic poftcrius, ad S. Qujnnni vrbcm capti, amp; in cuftodia illic habiti fuerunt. Ea Arx, licet nuncab
. feiundafit,initamenanieaper çdificiacomplura, qua:deindeconfulioBrugenfesevcrtcrunr,con-
\'»^ndafuit, Slufanum namquc Opidum, bellis contra Brügcnfês amp; di{fci,ifionibusfradum,adextremum
^\'^lani venditioneipfisaPrincipcaddidum, in eorum poteftatem devenir. Acerrima; namque diverfis tc-
Poribuscotïïmcrciorum caufa in:er Brugenfes amp; Slufanosvigucrût contentiones, quarum prafcipuacAnno
^^eccxxxii^quai,inoium novum, fivcmagnum vocarunr, hacoccafionefumfcreinitium./(O^wwi Comes
^amurcenfis, Fîlius Principis Guidonis, Patruus magnus Ludovid Comitis, ca têpeftatc portum Brugë-

ad Slufampoflidebat; Simul prafeduramaqua£,que hadenus PratorisDammenfisflierat, ab Ludo-^ . ip
^•co, rcrü adhuc per artaiêimperfto.obtinuir, Slufaq;quafcûq; vellet mcrces,maioris cti? póderis cxponc»
ïf» ^ Vcndere, licere fibi perfuafit rqujetamen mercesbonaquc omnia,iux!a leges amp; privilégiaBrugeufium,
^^gasad ftatum Emporium fubvehi debebant. Tympanum vetfatilcad exponenda quaecunqucbona,
liifeercxit. Eare quoniam emporium quod ftabilcBrugis erat, cum fumma pernicieRdpublicîeSlufam
\'^ansferri videretur, fumma ope cum Comité agunt Brugenfes, vti ea omnia, quae abfque communi terrae
onfilio Namurcaeoconcefierat, prorfus amp; in folidum rcvocatet: alioqui multo graviflimam rerum omniû
^uturam efle perturbanonem; qaarn quidem revocationem, poftquam fortiter contra nitcnte Namurcço,
®o\'increnon poiftnt Brugenfes, ad arma fe converterunt. Magnonumcrofoiï ter inftrudi.Slufam verfus
^^vcnt. Diftat tribus noftratibus Miliaribus:
Ludovkust^àç. reccrtior fadus, advolatÇonraco Brugas, vt,
^^npoßetjimpediar, frangatquc eoruminceptum.* fedfruftra omniaconarur. Coniurantvnanimitcr
^•^nesinSlufenfiumintcrirum, nifi donationem illam
Namurcaofadam, Comcs protinus per novas ta-
„^uasrefcindat, atque abroger. Et ne omnia privato videantur agcrc confilio, Ludovicum vna fccum Slu-
^ ^ducunt. Namureçus, quihacfuturaminimeignorabat, quanris potuit
m unitionibus, militumquc
^oore fe ad rcfiftendum parabat: mente autem conftcrnatus erat, quod vna cum inimids fuis Comitcm ac-
l^^dentem videbat. Venicntem nihilominushoftcmfada eruptioncacritcr cxcepit: primum occifisSigni-
\'^^^^\'^\'Cederecoegit, interfeda aliquanta parte. At poftquam reliqua maousacceflitBrugenfium, longc
_ par evafit, fufiis, fugatufque efl,
atque a Brugenfibus captus, dudufquc Brugas in ardiftïmam cuftodiam,
Lapisdidtur. Dcfideravit co praslic cx fuis nobiles viros^ vfque ad viginti, fi modo vcri funt, quos in-
Commcntari) : quo cx numero primarij fuere Floremius Bcrfalienfis, Simonab Bruchdammo, ôc
^^^nnes Ecruagius, omni pene vulgari milite, autcafo, aut fugato, autfubmcrfo. Ipfe per vrgentiffimas
^^tnins preces protedus amp; fervatus cft,alioqui
ab furiofa multitudinc difccrpcndus . Slufam Brugenfes
^Piünt
,direptamque^ nullius habite rcfpedu, per iram inccndunt, aefundimseyertnnt, Paullo poft,

E ee

M

-ocr page 276-

■6y

fes\' acavrü

iShis \'J^m^\'ict ver

Siête-^

olßn^.

é\'erthiy^e\'r

I^f^ßfftwkhi^
k

Loo Cr^

Gakdavijail

Gcnt-\'

tSevened,

\'WaJ^ S

^L^^^ntutmene

\'^Tyenterßem^^ ,
k .

[K^ondeym,

^yUamk^r^

de.

Cailelrie^

\'^aui^loo

Oude

Z^Qgt;er£em

Jl

acr

\'^l/mJernBute

ocrbelei

iCalve

Uult ten iove ^

van ^ ^ GortricJce.

^ m^ju^ mme^/y
ti^Miwvtcem ocmrermt.^wiectïièmt-mmm ammj\'
quot;

■ Onmiä- amM-atè mm^ri^\'tß^nbsp;ßas Ji^enter co Sacabi.

Tiéit-^

lyoorezecl

SkAitye.

\\Tauci

/ ZfiQrdoye

-

A

y i ^nbsp;e

\'quot;JiAt^m^ van. weßdotfnbsp;gnbsp;g^r ,

^^ 4nbsp;^ife ,nbsp;te

Axelenbsp;Msü tiJaj? vaa ffent

quot;Ttem-etL,

xieiikerch^
^ J^oc^leie

e

^üüßet^Ae\'

hot

B IJ L s ^

Swevete

Staen_\'

Amba/clij

^aemßacht ■

LtchiervelJe

t^ßeneic XCXï. .

LemieK

^^^■Imsiten

■^ek^O

Steel

Cartetnarck

G

\'quot;DiOnßme,
-^erclcene

^emm

^r^oraut

\'lIMcerieye

A

m

^enbll^ c^elle

^^ater^c

V i: L T 1

\'U^itUken^^
lx

nCarÉmme

t;

M

A

Oeleti

\'ntkmi/iU

a^tl

te

gmthufe

n^S^Ians ten

^rm^ck

Waterytüt

A

Lappen.

^Ajmh-mck. A I
Ék

teeß^

Seinem

cSrCrns-mm

Coeckelare

lel

\'am

.Mak
êaitggi;

^ T

S- SMäcinels-

i^ck

V A ISTnbsp;IST

SmËffem

•^Maere

•S.Crujs

Smkgem

^^tne

^quot;quot;IJK^^ ^ Jt ide/Surch

\'Jkt^^nbsp;^iteym- A

S.-Biefzrs ^

^Uerrt

. n mnbsp;anbsp;-^etkercke ia.^

A

StaeMk

Zonde

Jgt;T quot;BefXR^

Ovefint

X,eh2

Hem^
Wcrvc

CóoScercke J^lütBrsop r^

. Seyecate

omum I

Scoon^ck^^^^^

^^feek i Smkerch

jS.Ians ov dm

iCL

nie)éercke.

rbuiiéfcorcli

\'^JsTDT

ichra-.

gt;

i Wech

ClmfkerM

Ooptia

ifceJlile ^^dkhMßerk

l

iketts.

i\'l

i.^A

wmß^de

iJämeierM,\'.

Bfccc

ie.

L

Middeihur^Hn

e cM l\'
3gt;xAi: PAUS

s

OoSTEhrm

fX.

Zälandt

A

\'Petrusnbsp;c^efmA^-

-ocr page 277-

IS3nbsp;Flandnae pars Orientalior.

duoiproNaraurcailiberationcapüdFanum Audomariconventusindra^ vbi muïta primoru virorutn,
eade caufa frcquentia, iiuntium, ipfum Namurcaum e cuftododia cïapfum, Brugcnfium animoamp;ad pace«*
in j(itatj- Maxime quia Çàrolum Gàllia Regem Namurcao favere,idque agi ccgnofcercnî, vt adcmtaSlulas
arque marisacceifu, emporiofpoliarentur, eumque inîmodum in perpetuum vrbsipforum humiliareiur,

aovocmporibadSîufamconftiiuto. Itaque fexamp;fcxaginramilUufu nummum foiutioneadmiiforuin/\'e-

\' niam a Comité fibi\'ebmpa\'rat. \' S/aj^ Civitas eft hodie muniti^nbsp;Moenibus ócFoifaduphci valiata-

Hanc Princeps Mauritius Anno 4it3i3Civ Mcnfe Maio obfedit,camquc tertio

, ■nbsp;lc,faracaddeditioncmcompuht. Iuxta portum Slufanum xxvi Maij Annocoixiii pugna navalis vi

Logarû Naviiïfqua quod remis frequêti» qua vcHs incirâtutjTiremes vocäturjFrtf. Spinola,cû
amp; nTriremib\' ÔrdinûFœderatarû Provinciarum iuxta aditum portus Slufani iaceniibus. Inquo cofli^^^
l\'rsEfeâusip{e^]p/Wd interijt, cumquceociDcccc, feruntur amp;ampHuscumfufitumfubmerfi• ExZelan-

disdefideratifuiîtNavarchusiacobusMichaeûsF. eiufqUc Locum-tenens, cum Nauclero. Erant inPorni

Sîufano Propugnacula 1alterum in ipfiD portus oftio vulgo de HaÇe sckamfe ; alterum non procul ab
pidofitum
vu\\§o Bed-of ; quorum illud per deditionem a Mauritio occupatum, hoc pervim expug^\'^tuni
J»fi/d CadpL ^uif- Eiegionc huius Civitatis pofita exigua Infiila, quamnbsp;incola appellant, in qua amp;eiuldeffî no-

minis pagus . Multo pridem maior erat, cum et vrbem haberet, amp;pgoscom plurcs amœnos, acdivites.
Ad hanc prœlia navalia, divcrfis temporibus muhacommifla fuerunf-cum eo fere femper Flandrorum a -

verfaril Briianiii, Eatavi, ôc alijquivis, ad portum adpcllerent, Sed partim Oceani tempeftaîibus,
partim cjufdem fluxu ôc refluxu, plus dimidia parte ,ca Infula confumta eft. In
hac Infulapropugnacuja
II fiiintquorum alterum Mauritiusvacuum, alterum vulgo ter/^«\'J^f^^didum dcditione recepit. Oftert c
Aréeftlmrgum. hinc primo a Slufa Milliari ^rdenburgum: quomdam Metropolis illius prima partis, que obtinuit nomen
Flandria, compledensTö^^-w^
,amp;z.Oîthtirgum ^ cum tcrritorio Brugarum (quaenondum eo tempore niutis
cinda erantjtotamque oram maritimam Eonomam vfque. Hodie tota pene vaftataeft • Templum haue
tJHiddtlhur^. Deipar^ virgini lacrum, quo pulchrius neque fumtuofius viiumFlandriahabuit.
Mtdded^urgum difta^
aBrugis 11 Milliaribus cum dimidio nunc Mcrnibus amp;Foflàcindum. Haec Opida eodem annoMaüti\'
tius occupavit. Eft: etiam fecundo a Slulà lapide Hammum^N^àç. opulentum, populo amp; Mercatoribus fteque-
tîftimum olim Opjdulum, portu etiam amp; Vinorum ftatione cekbre, clavis amp; oftium niaris : claudcba
quippe, amp; äperiebat Brugenfibus, Mercatoribulqne onmibus Oceanum, Sed nuncincurfionibusO^\'^
rum, intcftinisctiam Gandavenfium atqueBrugenfiuradiffjdijs, alienata Mercatorumfrequcntja^ini ^^
vici eft: amp; portus iam noftra memoria, nihileft aliud, quam fofia manufada, per 11 MilliariaFlandricav q?
ad portam Slula,aftu concitato tantummodo navigabilis. Sequuntur
BrugA, quas fupra defcripfimus: cun»
Tcrritorio eorum quos
FramemtesFrancos, (eu Liberos vocant, eo quod iugum Brugcnfium excufferint, ccf-
vicefque luas liberai int, continctque agrum illum qui eft circa Brugas fcre ad v 11 JVlilliaria, ac vulgo vo^quot;
tur
T landt véndenVrym, lurildidionem habet pagorum plurimorum,ac omnibus ferc oncribus cxemt^
ißtnda. Conftiruun t hi nunc i v Mem brum Flandrise. Continet denique hac Tabula oßendam \'m terra Francoru

fitam.nbsp;Ante hac tempora vile Pifcatorum fuit Opidum magna ex partcmunitionecarcns, etianinunia

ciDiDÎxxi i^ fed lex annis pott Moenibusfeptum fuit. Portum habet tolerabilem. Hucviii immania

appulcrunt AnnociDCcccivquorû fingula cram longitudine pedum Ixxiv.Anno ctiam cidccccxxvi eap
fuit Poreus marinus,terrcftri fimillim9,nifi quod altero tâto maiorcftTet. Anno autêcisxcix amp; âno
îêpore Archiducis Albcrti, Flandri ad inhibendas Militû excurfiones ,eam circum circa valliscinxcrunt,^^
fatnen excurfionesimpcdireminime potuerunt: quam vis in drcuitu xvi i propugnacuUs circumvallata ^

fet. Itwttqvi^S.Catharma, Isabella, K^lbertm, Clara. Q^re Flandri vchcmenterinftabant,vt haec vrbso

fidi\'onc prcmcretur. Q^d fadum cft y luhj an. cididci . Obfidionis initium ternbilc fuit, ipfaque ^^^
vfquc admodum formidabilis : quod omnibus notilTimum, imo tam gravis amp; diuturna
haec fuit obU^^
quam vlla poft hominum memoriam: adeo vt tempore huius obfidionis vtrimquc Centum et decern P
minus Milha hominum perierint. In vcftibuscuiufdam Conquifitoris,vulgo Commiffarij Hifpani
tui Pugillares rcpcrti in quibus nominatim ratio confeda erat,qui numerus intcrijlfet virorum, amp; it^ ^
paratim pueri mulicrefquc : quarum omnium rerum fumma h;scerat.
Trtbuni itxx Bujectt
Utum sulgoMarefihalidelCampo ix.Chiliarchdo^y^i CoUonellixwgt;Caflrorum Frafeffi xXîx.Duces
ptanei
idIxv. S/gmferi cccxxi i, Lacum^tenentes t\\-:szxvi.OrdinumBu£foreszA iv Milia cci3X i.nbsp;^ ^^

DnUêres ad i x Millia clxv i. x3iagiflrt Equitu i3c. Gregar \'mum yiti \'mm amp; Cunkularmum Li v Millia
Nauta
idcxi . Pueri Mulierefque cxi x. Summa omnium fuerunt ad Millia Ixx 11 lt; amp; xxvi. ^ ^^^
gum eflet omnia Propugnacula amp; Valla, longum omnes Machinas ^clnftrumcnta bellica,
liqua omniacommcmorare. Porro inter Oftendam amp; Neoportum iilulijan.
cisidc comroiifuö»
illud inter Archiducem Albcrtum amp; Principem Mauritiun3,in qiio vtriniquead vi i peditam amp; .
Millia occubucre. Certatum eft initio ancipiti dubioque Marte ad horastrcs. Tandem
vidoria potitus eft, Hifpani vidi fufique. Defiderati inea pugna in Alberti exercitu ad vi Millia
capti prater gregarios milites, quorû magnus fuit numerus,
Jdmîrans Aiz^om^, ac cû iilo ploriî**\' yido-
resaulici: erepta hofti cv Signa militaria peditû cû ivEquitu, Nô taniê incraêta Mauritiofuü
Jidenbmgum. ria, cx parte enim ipfiusfacile ciDOCcubuerc. Oftenda i Milliaris intervallo diflidct Jldenbrng«.

taxât portam habet,civitas eft vêtus,ac quomdaai cckbris, amp;c emporium. Rdiqua quae hac Pinace
nentur Ddcriptione proximaexpofita funt^

IMvmmm.

r\\

/

-ocr page 278-

B R A B A N T IA)

gvlick et gle ve

ïH

4

^nbsp;f Abbatcs Jfßghem 2/ 22: /# 5 Gnrnhrgen 2 5 : 50 57 • Tmisrlo 74.\'

!fEcclefiafticosA5I 8.Gmnendd2^ 44: ^o \'S.GertmdhLouany.S.Bernardijf: $i ïonieer
quifm iinlndiceBelgicoMeleghernzs 37: si.farckfroye Lottanitm. Vlicrbekeprope
\'jUmnium, Frior cMagnfts Ordinis, S, i^umHinim Leewe, Gemhhmsz^

K^dhhasGemUeurs Comes,
Duxi^rfihot.
%Marc}m BergenepZoom.

barones. Biefl , %reda, Bö.v/4 Gaesbeeckir ip: jo 49»Wefemael,Bmerfem

26 11: f/« Perweys^ HoochflratennuncComes^Renes2$ 42:^0 33.
Domini. i^che.LMerckenzs 2ß:jo iS.Vuerne,Gheel,Lummen26 is\'.jo ^é,
, Thurmm^ Oofferwmk^S.QedenroyyVakmz
ƒ 45:5/ 6. mffeL

Nobiles, fw
membra, funt J

,\\Ci\\xïmt%i^.pri»cipaUsj Lomniumßruxella, Amuerpia ^ufcundmis.

^ratum

...nbsp;, X^^^^^^^^ß^^h\'^^^^^^^^tAbbaes.amp;CollenACanotncoru^

IStdtmpohticviscomlat fi. 2mbilitas.
mhter imebris^ft£[um Kcimtates,

^^^ketm^ditimisz^, Caßer2S 9:51nbsp;Creuenbroich 2$ 7:5/ 2.

Brugge27 ss-.^i IJ, Wäßenberg27 37: ^17.
Bern27 /6;/i 2. Geilenkiréen27 40: ^0
4/.
Boißeler27 siiso SP\' Hensbergh, Duren,

Fußkirchen2% ipij042.ThonbergzS ^if.

MunHereyffel2%. 19t$0 s6.Berchem 28 11: samp; sé.
tJMonioa
27 ^o 37. Heimbaeh 28 y. ^o 19,
BfchrvilerzS
i-j-.jo 38. Wilhemßein,

fulU
Q
uM

Gladbach 27 49\'. //,
tMilkH27
31:5/ ƒ.
Rangenrayd 2 7 42: 311,
lioruenich.
^enarGrafffchaff
Gultch. ^
nideke» 2t y.s9 44.

^mxsi^eyVitlQisßmilitertreserdines eontinet.BccleßaeiicummbilitAtem,écivitates^

wpravimialis Clivia has fub fe habet civitates 8,
Cleve metropolimfalcar27 %8isi 4s, Sonsbekevhireßdet.27
43:51 sSSanten B«.
nck.27 17. ydem2j is:ii4i,Griet.27 ^8.Griethufin27 ii.sijt

14« Cramnburg. 27 221X1 ^P.Lymers.nbsp;mßakenPrafeäuraJn^u^

M^l27 28:ns2^ Emmerichnbsp;ßmqumorcivitatcs^Dinf.

Gennep 27 i8:s 14^. Better.nbsp;laken , Wefd . DuysbuL

Gcch.27 29:51 42, i^fpeLnbsp;SchermUe28 lifisi

0rfóy.2Z 2:si so. Ringenburg.27 5^.71 44. Holtet
Huefkntuxtat^rnhem.Bißelick.z7 38,

lt;7

^ommmmRave^einamexmeßCitriaClivica.

^livu
Clevequot;

Meridiani diftant iuxta rationem paralleli ji.io,
ad circulum maximum.

DVCATVS BRABANTIiE.

maxima parte Aduaticoru,Ambivaritoru ÓcTungrorü regione compleaiturc.^ Rem
tcrum quonam tempore regio haec Brabautia nomen nada fit, plane incertum cft-aliis a\' rldediSI^

ßrennoGallodeducentibus,alijsabvrbe quadameiufdemnominis,cuiusnrueÄ

neque in hiftorijs veftigium vllum:alijs a Bramfpandio Opido Bellovacorurn cuius me-
mmit C^far lib.2. Ali) novum Ducem commimfcun tur Salvium Brabonem Arcade qui
CU Cafare in Belgicä profedus eft,cuius vxor Suana Cafaris neptis. Sunt etiä qui a Gore-

todoBarbatoComitcLovanienfiBarbantiäpofleaBrabantiädidäfufpicantur: Nomen

.nbsp;X7aJL ÈKnbsp;rt

fane

-ocr page 279-

o . ... X. J,nbsp;0

28

iquot;»?;. io

$0

fo

Jquot;

: LJLixxa

4.0

io I

iquot;

M I I M I r

rrnri

\' iehoet

C:

^utte OÏ

lieiotf) -
O \'C „

•ro

Squot;

Strvi

„,0 St^cff,^,,

^ 0/

o~

■I

Ojfetiort i

V If^^oV,

\' \'■#ƒ«« quot;Y

Voeue.

Unit.

a

• c/cînbsp;Tria..1 oSnbsp;ïnbsp;. Jlnbsp;f ° ^ ènbsp;cw^X .....quot; înbsp;„ ,

quot; /nbsp;--T..« A.^ «ni^. ir «il -,

3quot;

3quot;

- -1

onbsp;;nbsp;^ SteU

Brffecnbsp;\' quot;

- -Tnbsp;.•••\'■\'quot;M^fet®. r

.............\' o / ■nbsp;1

î/Tî/Zfnbsp;oê

J, ,0

Jntyh.

o e^

\'OOr

Qrnbsp;° Hecue

O

?........i-Anbsp;^\'^ê^^rS^

Xlc .

^ rVerfyoecù ^ ^^^êne^Uct Anbsp;^

o

verdeH

i^hmkorjnbsp;^

oJfMer^ DuClAfoîl-tlS

0 v^; ^

o

- quot; \\nbsp;O o \\ o^nbsp;}

Toi

Q SMedin^\'

J o Srr^racdt

. ° . rZfdM o ^ o

tir;

__o

Xhlle/\'r«

^iSof

laquot;

■^if^nbsp;■*nbsp;4nbsp;A,nbsp;.ft\'

^ c Kfntrt

■Je.Ji\'eJt^ ~

O

3lfU
^eimtmrk

Ho-makit
Oanfrott-

• O Clermiut-èi^
quot;Bàle»

•Même

SaxtaO

5a

o quot;quot;^io^kv-...... quot;P^Xm

o ^gfie

Ha;TiioinsE pars

Tsum

mt

JO

TT

m l\'Ti I I I I I I I I I M 1 I I I I I I I I 1 ri I I M I I M I I I I I I f I M I I I I r ri i \\ I I II I rm

ïnnbsp;* »rtnbsp;25nbsp;, 20 Inbsp;■ jû

J9

2lt;ri

20

Jquot;

-ocr page 280-

DucatusBrabäntix.

fanenupemm eft: quod vt certo coftat,itaorigo eius non conftatXongitudo Brabanti^ anbsp;D.Ger-

trudis vlque facrum rnontem eft milliarium x x i î. Latitudo ab Helmontio Bergas vfque x x.nbsp;\'

tusLxxx^ Habet a SeptemtrmneMofam fluvium quo Geldriaamp;Holiandiafepar£itur. A Meridic,Han-
nomam, Comitatum Namurci,amp;Ep^copatm^nbsp;qui etiam ad ortum flues eius fangit.

■Occ^ueftScaldiscumComitamAloftenn. Regio gaudet aere iälubri,planitiefertili, frugum irnprimis
raciflimataAÎtfi Campania five Caiupinia^i^ir.;^^.;.^ obarenasfit fterilior. Qua tamen pars non omni-

nomfrti^iofaexiftit. AdeovtlacobusSpiegeliusfcripferit, Agricolas Brabantinü\'s tam indu ft rios effe, vt
fiiiculofiflimasarenascoganttriticum ferre. Armentisnamqueovibufque,gratiflimapabula affatim fupp^\'
ditat. Ferunt praterea ovescampex^isBrabantia in cibatu reliquis delicatiores
haberi, aclanam quoque
reliquis ovibus fene molhorem ac iubtiliorem. Catemm Brabantia amp; Lotaringia primum ^b Principe
Auftrafia vnum Ducatum conftituemnt vfquead annum Chrifti D c c c c
l v i. Quo tempore ad Lotarif^*
Caroh magni nepotem Lotaringia,ad
Carolum eius fratrem Brabantia devoluta eft: âlus extinda ftirpc,niul-
tosperpeflaDominos, tandem devenir vna cum Hollandia, Zelandia, Hannonia,
Flandria amp; Artefia ad*
/^/^«^ penulfimurn Burgundia Ducem jure vxorio:
i fufcepitque exea conjuge CW««. Ducum vitimuiHî
Carolique vnica filia
iMaru nupfit CMaximiliam i. Auftria Principi. Ex his fati Philippus amp; Mar^^areta. Phi-
hppo nati ÛU o Ahl
Carolus V. amp; Verdmandus. CarolmV. Hifpaniamm Rex, Imperator Romanomm filium ha-
buit
Philippum quem heredem 17 Prouinciarum in quibus Brabantia caput eft, conftituit qui filiam fuam Ifa-
bellamDucatuBrabantiavnacum reliquisBelgij prouincijsdotisnomine donauit. Vrbes huius DuaîuS

Situs.

Aeris teperies
Soli fertilitas,

Imperium Ma-
iorum.

Vrbes.

Nomen Antmrpta creditur eflè a proiec^a manu. Nam Gigas quidam Druo qui hac ioca ante C. Cafaris
aduentuminfedit, pratcrcuntibus fidimidium fuarum mercium non foluiflenr, manum dexteram pr^fei«-
debat, eamquein profluentemabijciebat; argumento funt ipfius vrbis infignia, amp; oflTa quadam imnianià
qua in Curia hodieque adferuantur ipfius Druonis, quem alij Antigonum vocarum dicunt. Sed hçc faba-
lofa. Illud vero fimihus; nomen datum ab indigenis ab aggeftu terra ad Scaldim, hoc enim Belgis efl ^
\'Kerpen: namaggcribus oppofitisflumen pariteranguftius reddiderunt amp; profundiorem eiusalveum.

Sita eft

ad flumen qua id profundiflfimum, grad. long, xxvi min. 42.lat. li. min.^S. Diftat àmari 1111. mill-pa^\'
Mcchhnia totidem 5 Louanio odo: GandauoX.Brugisxv.jBruxellavni. LondinoLX.Colonia Agrippi-
naXXIx.FrancofurtOLX.Ter murocindafuir. Primumardioreambitu, AnnoM. cc. i. Pofteaamplio-
rc, AnnoM.ccc.xiv. qui annus fame, vtfequenspeftilentianotabilis fuit. Denique ad Septemtrionem
extenfa pomœria Anno
m. d xli 11. Ambitus eft extrinfecus quatuor millium pafl; odingentorum 5c duo*
decim. Fofl^a intra vrbem ex fluvio deriuataaptaque maximisplurimifque nauibus rccipiendis funt odo.
Merdmonia omnem fere aftim a tionem fupcrare folent. Guicdardinus eam iniuit rationem, vt demoii-
ftrarit fingulisannis commerda excedere duodecim milliones coronatorum: cuius calculus rebus Antuerpia-
anis florentibus non modo non fuperauit, fed ne ^^quauit quidem îuftam «ftimationem. Proindc meat«*
cccinit lulius Scaliger:

Oppida quotfpeäamomlo me tornaßnißro:nbsp;Jngens, resVemtumvAHa^ThoUfapotem.

Tût ms tmiäapallida telapetunt.nbsp;\' Ommmoda merces, artesprifcaque nouxque,

Lugdummomnigenue§,operofa Lutetia, Roma ^orum infum alasßmula,cunäamthi.
BufcsducumicaSthaBucts, \\tmzcxx\\c*Shertogen Bosch,
Gallis, Bolduc, nomen habet a Silvis. Vrbs eft amp».
amœna, firmiter munita, fita ad riuulum
Difam, altero lapide à Mofà, duodedmo ab Antuerpia. Atqueh«
luntquatuorvrbesprimaria,quarumtresprimacum2yi»tf^.îMarchionatumconftituutfacriImperij.

a quibufdam Brabantia adnumeratur, reuera tamen ab ea diftinda eftj vrbs alias pulcherrimaamp;nitida,
Archicpifcopatu mfignita, amp; fede Ampli Confilij ad quod vltima eft in Bdgica prouocatio. Eft praterea lA
Brabantia
DnçMnsArfchotemis, Marchionatus BergenßssiASomamriüulum, Comitatus Hoochstratensis, Megen-
sis,
Baronatus Bredmus, Dießensis, amp; Grimbergensis. Vrbes praterea in Brabantia funt Traieäum ad Moja^,
vulgo CHaeflricht ,Lira, Vihorda, Gemblacum (Gembloars) Uudoigne, Eamut, Landen, Halen, Leeu^-en, Sichern^,
Herentals, Eindouen, Htlmom, Graue.
Sunt amp; munidpia complura, nondum muris dnda, OoBenmk, Oorschotf

TS.i.ff\'al lÄr.^K^ . rnr____f ______ ^ 1 rr ______ ^ • r r __ » ______„ .nbsp;\' _ » .

LacHâ,
flumina,
\'Sihae.
Opera publica

Schok,
iMorts.

Turnhout, Duffel, Waelem, CMerchtem, Asche, Vueren, Buisburch,Hulpen,Waure, Dreine, GenapeG,heele, i^rendom^y
Dormal etisca.
Sunt amp; pagi infijper dcc. Refcruntur etiam. ad Brabantia Dominatus Raucftcin, Ducatus
Limburgenfis,cum Dominatu Dalem amp; Vaickenburg. Lacus, ftagna, amp; fluminanonparum adferunt com-
modi Brabantia. Horum autem principes AfojS amp; Scaldü. Sunt, amp; alia minora. Siluis quoque abunoat
regio, quarum pradpua fut quinque, Soniensis, Sauenterloo, Grootenhout, GrootenheiB amp; Meerdal. Opera
, publicatam facra quam prophanahic funt plurima. Inter ea Templum Louanienfe pradpuum, eft Dm^
pctrofacrum, magnificum valde,amp;fumptuofum. Bruxdl^etemplafumptuexGdlunt,cgiegia amp; débita iu-
pdledili ornata.
Mdcs quoque facras habet Antuerpia plurimas, inter quas ^des B. Virginis amplifl^^f •
Alia hic amp; in alijs lods qu^ pcneinnumera funt, prajtereo; atque ctia opera prophana
plurima, F alatia,
bihumdomos, Arces, caftdlaamp; dufmodi. Academiam habet Louanium
cdeberrimami dequain gen^
rail Bdgi j defcriptione vberius. Brabanti hilares, feftiui, in fcenids comidfque moribus immodici, tefle Le-

»

-ocr page 281-

Hollandia c

f Com.E^mûntzs $1:52 44-\'nbsp;■ r t

Com. Ligne mm fmt Dommia, mpnarzs J^-S^ nMouhzs 40:5^

^ ricecomit Atm Leidenfis ciuitatis.
Trimusnbsp;invenio amp; ho f Comitatus in Hamp;Uandia. CMaepndtzi 30 z-Texazs SS\'SJ n-

JûntEmites Goylanàt2d 27\\%2 zo.Kennemerlandt 1$ sS\'52 ^.f.Steenbergez\')
mrati(U^
Dom. amp; Baron.34- cmsefiamp;domirmmHam^z^

Pmipuifunt. bergenzs 52:$! ^z.Voomz\'s sedfelBein2^211^2 6,Strjen2s 42.-/I

genzs AS-SZ zi.Puttemzs iS-.^i ^yHarUm2^ si.S^nbsp;2s\'$l i^-\'fquot;

Peren2(f27:si jj.^rckelzô ip.si sy^ltemss 35-5^ Ó.BotterJIoet.

r Podgeeft25 51:52 HManenMàhorJi,Apndelfft,26 c^sz

ls2 jp.SPârmudeis 57:5^ s^^O^atenes 2j 40: s z ojckootenzj SA-S^ ^ s. Noorswjcic
\\2s
41:52 2i,Ferdoes,foneDoes2s 4^- 52 x^-LMymvm i_JmnehSpngenzs
z,eJlTgt;omim\\^lkemad£2s ij.Benthuyfm^Kenenhorchzs
34:5^4-

StatüsPo fumqu0rü,qui Srveten 25nbsp;14, Heemskercke 2$ 52 3p. Ruuen2$ 41 : /i S?- vupa-

mmine Statu Sprangm,nbsp;\' ,, ..nbsp;k P^t^fn-

Udia, tresi um in Hagal SMmpmereaamp;hacinBoüandiadomimaHoefden^OtidthuejdemS 27 :4^.
•rdinesco. Comitis corn- drecht,Waarden,Ghy/enbonh,^meyde,z6 17-^1^2 z.Woerdenzô io:s^ ii-

Jiirmm parere folent, landtz6z:% i8,Scagen2( o:sz s(f-^»rmerendez6 11:5? o.Gmdez\'i

funthiprétei. wyckz$ z8:s2 5. amp;ylwyé2s p: sz Schomhouen,Wateringen zs \'^\'J\'f\'\'-

15/ s^-5aeâriihtzSz-. 52 ^,Igt;den,SpychHardinxvelt,Bardtwytk,V[yck. ^ ^
\\gifiratum,ct4idHesparem,amp;Baliuumcuiexteriusten^^

3. Ordofmt^\'^\'^^mïmPratoremamp;LMag^ratHmdomihab

^viTau^qm^nbsp;^agiflrattmprvciHibus,BalimmproRuBiciiM\'tMc^^^^^

nomineomf^ mminalibmiurifdi^ionemkabentes.

T^j^«, p» ^.. \'A/tAftiFtY^fui ini

umHagacd\'
mcantm^

Traicaenfis^fö-
fperfeflatuha-^

fantem-.

mmaûtmfffndî^ttonemhabentes.nbsp;...

Lefden,PrJramp;xJMagiHratmintusfomBalmmpM^^^^ qutsncmtltbusamp;crtmtnalt^

inbsp;amp;mcoiis, Balimmquoqueamp;mk

S J^artini vuhodenDom,cuiusDecanusommsStMmfemperevocatadCommtm m Conuerm

scaindum,Nobilttas,Com.Montfirtcaputnobilitatis. Bom.Abcoude z6

Zr^ B^^^nbsp;T\' ZZTrt

^^nbsp;MmenfeftappelU.

\'quot;\'-\'^^iéîmrechtPaTkmemum^vnâapptUationudap-^^

StatusEcdefiafticus. TotaBollandilinfpiritualtbusfubeM
, fi^^cpartim ex Ludeuico Guicciardino,partim ex vulgart Chrmcoprmum collera funt ,Betnde a clanpmo u

UeridiLlem nkndiam,quia h^ctabula comprehendere nonpotnbsp;^^^

locahîcfîgnatajunt qumnda.

hollandia COiMITATVS.nbsp;.

ytdeHelenoPriamidcrefa.M«o,quimEpiioOpidulumTro,amcamaice^

tiamEuropceikcerunt. fomaplagamundi

^wbitamp;uLtapulfàt, ab OrtuSoUs ftcmm amplum Fnfiam procuap«^^

Vdavia,ad AutamTrakainadiüoobtendunmr. Ambuusemsadlx müto^^^^

«■\'iguaeft.quandoquidememcditalUoemscreditutv.aionpatercad^
wiumhommmfpào.velctiamhincadOceanum lUincad mansfmum^

\'quot;C. Habet kIo iftaaatosfmèferos, ac luxuriofo amp; opimo framento fupra modum fca cWK. lea qui

\'^ntillo fn fSS^

itat

forumvaûitL,laaiscopia,eùnùas. Contotlàae,»Uquibu»Holtod«[«mbusbovcssftwisJiebus^ua ^

hr

-ocr page 282-

/

ril.

zo

C

5quot;

i^an n r

cpilVop-

M

\'èP^ fffSo ? ..nbsp;t

rh

quot;nbsp;3o/ceejgt;nbsp;\\

»leer .

JKoerdrcchi.

Ouv^friefrke

Bmknt

,Stna

fj/ifv/ehug

\'Stetvihr,nbsp;o^nbsp;V-^rr!^^

An^rryeen

Mlrnam
jKue
\\§te[ßn4am
quot;ießtt oUi

IsercK- „

S.S\'

•rJen ^ -^ft^^^ 1

nt^

Cameryck

/f

ScMunen

«

inbsp;i

omé.

i °

Dai\'

Hiyeep

20 ;

20

SeheUtnrheui , ^ q

O Poißreeek ^

de-tiairr

\' Ottdeherch
^ , Poettedrecko

............quot;...lAJÏ/fa-

Wrip« V^U \\ \\ u 4nbsp;quot;

O^enfitep\', \\nbsp;ï OBam

. o/

vßytfiH
itt

hojj

4

3quot;

/ fli, onbsp;04

Goey^ landt ° ^.^i^S

3 ■ Oudenaf

A.gt;t

\'nbsp;ftïr \'RattttiAr

Knbsp;/ O

stifr/^quot;^quot;\'quot;\' vtric zo^ ht

X S^rJtehiiirgnbsp;xX-nbsp;O

O. f

O

JTmitawi-o

____________O

;; Capelau^tir i^riehennbsp;\\nbsp;^

^\'^Uirk

jf^uttceyiy\'i^\'7-.■ ; \'• :-i;^

alebnuf yf*quot;-, yQnbsp;^

quot;öjnbsp;Dier mennbsp;tSgt;

SO

O * j- „nbsp;O ßJ\'fe®nbsp;Bw^hoien €

^ïfn\'rttC ieen/èmnbsp;J

BenniA
Ceytk

O.

O/ieieren

rTrieht

BuTtftmalfinnbsp;Ë ^nbsp;f

ûéldtrmalz-J^rnbsp;ßfff^quot;quot;nbsp;-

n M O ,1

O

Aueûéi- ,

„onbsp;/ b-v^ w /o

Vottvienbtrgh ß

iif

Dvca

Schótyirelete
^ Pwtf^f«nbsp;Shrerenloó

^eldri uaçfiâ

O,

l^^ren

6rmeien

O tr^^^^

lnbsp;V

rEtde

I I \'

ïn I I } It T

I I i I

-I—j- I I gt; I I

3quot;

SO

zo

£fnneam

-ocr page 283-

187nbsp;HollandiœComitatus,

tuor amp; quadragißta ladis hcminas in muldtalia fingulas refundere. loanncs ctîam Benningus Coiifîliarius
\'Curia Hollandicae referente Guicciardino certâ obfervatione amp; minime fallente calcul© oftendit, tantum
Aflèndelphi, amp; quatuor vidnis pagis ladis vno anno è vacds colligi, quantum è Germania fiiperiorc Rhe-
nenfis vini devéhatur Durdrechtum .Ex hac tóis optimi copia, butymm con ficiunt, non barbararum mo-
doge nti m, vt Plinius vult, fed regum^iam-et priricipum cibum laudatiflimum. Conficiunt etiam cafe-
os Parmen fibus aut Placcntinis nihilo isferiores ^ Primae tribuuntur Tcfi\'aiico amp; Grauefandico, Sccundac
Edammenfi, quem imprimis vetuftascommcndat. Equos etiam gcncrofos profert.
In coUibus arenanjs
tUniculorum innuneram multitudinem habet. Ccruorum etiam Damarum amp; LepoEum frequentiam,
inque Hagienfi nemore capreolorum greges, auium quoque capturam quœftuofam, imprimis anatum, an-
ferû, amp; autûnalibus mëfibus Scolopacû, quas Plinius rufticulas, Martiahs mfticas perdices, noftri
Sneffas vo-
tât. Habet amp; cefpitem foflitium qui ex intimis hauftus
terrae pcnetralibus, ipfifq j adeo ex aquis edudus, ven-
Impefmm toque amp; foie exficcatus, ad focosadhibetur. Hollandia olim fuos reges habuit, quorum meminit Suetonius
iorum,nbsp;in Caligula cap. 44. Verum Anno Chrifti b ccclx j 11. à Carolo Calvo Erancorum Rege in Comitatum

dadaeft , dque prafcdus eftnbsp;è Regio ftcmmate ortus. V^iiï Theûdoro incQZamp;X Theodamp;rm

]ms, ^\\x\\Ci^rmldus^ Arnoldo Theodoricm, atque huic alij ex ordine, quorum feriem apudMunfterum Ä
MdsorumvirtK alioshabes. Bellica olim gloria dari admodum fu erunt. Hoc enim prafidio cum fidcconiundoinfraterni*
lätem Imperij Romani accepti funt Bataui. Hac Duce beneuolenmm fibi apud Principes
conftabiherunt,
Ä ftabikm fui fidudamplarifique illorum Tyraonis impreflcruot. Per hanc vulgo formidabiles, inuidae
virtutis opinionem acquifiuerunt. Per
hanc denique vera laudis imagine confpicui eife ambicrunt. Vrbium
nunc nobis cft proponenda defcriptio. Q^m nos ita partiemur,
vt in Tabula Zdandia cui amp; Mcridionalis
Trhei,nbsp;Hollandia adiunda eft, illius Vrbes recenleamusi hic autem rdiquas referamus: funt autem, HArlemur»*

ßebdamum^ T(aerdemm, Muda^ Weßfum, Edamum, MonâchôdâmfXFurmerendâi t^lmeriaßmkhuysa^ Bombet W\'
denblyckum. Barkmtm
amplitudine vrbis,a;dificiorum cultu, fitus amoenitate nobile eft. Templum habe
totius Hollandia pulcherrimura, firmiifimisinnixum columnis,foro imminens.
Vrbcmnbsp;in ter labi*

mr. Exftruda cicditur a Erifijs, circiter ânumD.Vî. Huic vrbi inuenta typographicaartis gloria dcberur.
Eft amp; altera huius vrbis gloria, capd nouo confilio
Pehsj, quam Damiatam vocant, cuius rei fymbolû ha-
bet, nolas binas ex are Corinthio qua a reDamiarœ appellantur. t^mßebdamum nobiliiTmium hodie to-
tiusOrbis Emporium ab Amne
K^mïHU nomen habet, paucis initio pifcaîorum îugurijs habitaturo, iuru-
didionis fuit Dominorum Amfteliorum. Hanc vrbem poftea Gifelbertus Amftelius ante annos duceatos
odoginta plus minus, communiri propugnaculis, por tis acturribus fecit: quibus perinuidiam vidnorum
fionflagratis, murocingi cœpit anno
cid gcccIxxxii. Ex eo perpetuo.audaet Hollandici iuris fuit.
vero non Hollandia folum, fed omnium vicinarum regionum ad Sarmatas vfque Gothos amp; Cimbros cft a-
potheca. In hac vrbe ftabulantur non folum Itali, Hifpani, Lufitani, Britanni, Scori, Galli, Sarmata, Cim^
bri, Sued, Noruagi, Livones, Germanis fed etiam Indi Ameriçani, Orientales, Mauri, alij que ex omîiîi^^®
pene Orbis plagis.
Naerdemm opidum cft Chaucorum {Geeylanders noftri dicût) a GûsdeU Altenatis
antiftita:cuiabOttoneImperatoreregioiftadonatafuit: aquatranfijtinHollandiPrincipis ius. Opidû ^^
tores magna ex parte incolunt.
^uäa ad Veda amnis Oftium fita incolas habet pifcatores.
muro cingitur, inde Veda alluiiur. ^^dificiahabet pro loci conditione fans fpkndida.
Opidani cereviu^ _
coquunt, propter bonitatem per vniuerlàm Hollandiam expetitam .
Edamum Maioribus Tdamum ab 74

fiuento, cuius nomen adhuc fervatpaguscJ^/^^^^j In hoc Opido n^vak cft,in quo nauigia fumma IS^u-
pegorum exftruun tur induftria. Cafeus eriam huius ditionis reliqua lloUandia cafeo prafertur.
Mondcfi^
^?4»?/wwmiliari vnodiftatEdamoîexftititiamannofalutis M.lt;;c. xcvii . nomen habet a vicino lacu qu ^
iMonickmeér dicitur. Fmmerendà ad Lacum Purmerum pifcofum amp; fpatiofum fita eft, vnde amp;nbsp;, ^^gf

anguillamm captura itaquondam felix, vt multa navigiapcrtufiscarinis ita fabricata,vt anguillis interlu
di effet fpatium, in Britanniam mitteret, ingenti quaftu amp; cmolumento. Dc capta Nereide in Laeu Purm ~
ro Anno
cid xli 11 kpida eft Hadriani lunij in Batavia Hiftoria narratio. ^lmeria,y\\û^o AlcmarUi nome
habet a lacubus quib\' vndique cingitur, ac fi
à^osamp;K^Lmter. Alij opinatux dici oportere ç^OiÇialecmeer, qu^
fonat lacum ex variorum rivuloru m confluentibus conftantem: ^articuli
vicem obtinente. Fertur
condita
ab Agillo Radbodi filio; drca annum 13 cc xx. Emhufa dida cft ab adium raritate quafi Emkdhttyß
Opidum eft elegans, natura loci munitum, in extremo terra
margine ad mare fitum: nobile nunc
quis navigationibus, amp; arte Salem excoquendi.
Burm a finuofo amp; inftar cornu inflexo portu nomcn ha J
exftruda demum ciDcccanno poft Chriftum natum, quum co Dani ad Mercatum cum bubulo P^^?^^
quentesappelkrent, qui mercarusadhucfoknniscft amp;anniuerfarius Euro flame fab Aprikm mcnfe.
autem nunc totius VVeftfrifia Metropolis: cam vna parte Mare alluit, parte altera cingunt amoeni agri, ^^^
latis pafcuis. Pra cçteris nobilis eft litterarum ftudijs amp; eruditione: cuius tanta hicadmiratio, vt va m
alia Hollandia vrbe plures viros dodos amp; quidem fingulariter invcnias, cuius rei argumentum
wlus Hadrianus lunius Hornanus, qui lliis fcriptis Bataviam illuftr\'auit»
Medenblicum municipium eft ^ ^^
rimum. Horna
11 Miliaribus diftans, fedes quondä regia Radbodi Frifij, illius qui baptifma recepturus, ^^^^
tata
fenlentia pedem alterum aqua immcrfum retraxit, quum ex Epiicopo iam ad ofiicium initiatiouis
do inteUexilfetjMaioresfuos apud Inferos torqueri,co quod a Chriftiana Religione fuiifent ükmM
7 non abfurda apoftrophc Poeta quidam Barbaro illo feculo i ta fcripfit:

O ioms^ 0 dirum^ dt fibiformidabilefemper

Ekgium,Radbodetuum,poBmBiafata.nbsp;^.x mt

Epifcopaius fU ^quot;\'^^^^^pifcopatu Vltraicdinopauculafubijciamus. Traiedumquondamc^ff^^ww,nunc ftreétàxo. ^^^
^iBinus ^^ luiiius cx eo fadum putat,quod ibi quinte tricefima kgionis ftariva eflTcnt. Itaque quum imperitu^ ^

Trbsamp;opéda guslegeret V.TRIC. LEG. STAT.fedtexeoVTRic.quodpofteaabijtinnm^/.Teplainhacvrbepc^
^ ^ \' multa funt, primaria
vero quinque. I nter opida vero qua Vltraiedina provindafubdita funt,

currit Batavodurum ad Rheni eücem Leccam, cuius mentiopem Tadtus fadt lib. V. Hiftor. poftea verigt;
men habuitZJiz;\'^/?^^?,incolisnbsp;Vrbs fuitpotensetopibusflorê^^

fadirutaquc. Grirmes, opidulum eft 1111 a Traiedo miliari ad Rhenum, Tadto non indidum - ^^^^^^
atraiedu Amifi fl. didtur, (vulgo plane vt a Erancorum traieduiT4Wi?y»rlt;/w. Opidumimfio P^^ ^
fuit, vt ex antiquo vallo amp; foflTa liquet : poftea extenfis pomœrijs amplificata. Ad ortum amp;nbsp;,

habet frumenri feradflTimos, ad occafum silvas: ad Septemtrionem pafcua, amp; interiedo milhari VA©» \'
OHonfortium ad Ifek fluvij ripam pari intcrvallo diftat lfclfteinio,Oudevvatera^ amp; VVocrdeno.

-ocr page 284-

z E E LANDT

comit at vs

Stat

politicus

^asy

■i\'t \' ■

\'nbsp;Et HollandiïEparsMcridionalis.

Vno Vrdato, qui totius Eccleßaßici Ordinis lommfupplet^ AhhiS S. IdjfdldOrdsnis Ftm*.

monßratmßsin Middelburg»
Vno HioUli fro tote Ordine, qui eß Marchio de Ver €24 54:5/ 37.

Et ciuitatum communitate, quarumfraetpuafint Midddburg,qud eß cdpitalis totius Cmïtâîug
, conUât tri\'^ Zeelandiäi.Sierickzee 2
5 i 4a. Vere,Vlißßngtn 24 48^51 30. Telm 2 5 27quot; 51 31
\'^iffiembris^ ^ temdyckr$ 2o:$i 3d, Rommerfwaie2.5 2y,s\\ zi.amp;Goes2$

Cauf£ omnes re feruntur adHagam Comitis in Hêllanâia,
Meridiani diftant ratione Paralleli 40.
ad circulum maximum.

ZEELANDIiE COMITATVS«

Et Hollandiae pars Meridionalis

BUndiA nihil aliud fonat quam terram ac folu maritimum ,à terra ac mari conflatö nomê.
Mari enim vndiqj cingitur.Hanc veteribus non fuiffe incognitam ex Tacito colligit Lem- ^^
nius,non hoe quo nuncinnotefätnomine/edex vfti ac vulgataalloquendiconfuetudi-
Se
ac compellatione,nempéil/rf^?;qua populates amp;indigGnç inter fefunt vfî. Mattiaeorum
enimilios nominedefignat,cum \\nt^\\t,EßintoémdfequioMattiaeorum gemRatavisfmn^
ßs,mßquoäiffoterrdßa\\olo ac e Jo aeries animantur.ZQlsxiàà^^
nomê accepit à Danis amp; Nort-
mannis,îqui ex illa infula Cimbrica quse in Dania Zelandia nomine infcriptaeft, profeâi
nouas terras quarendas, quum graui indigenarum multitudine laborarent, Britanniae
ac Gallia oras inua-
{^quot;^üntjac VValachriam vicinafqj infulas à patrio foio Zelandiam vocaverunt, Harum infularum fitus eft SUusl
Uyet Mofs amp; Scaldis fluminum oftia, à Septcmtrione Hollandiam,ab Oriente Brabantiam, verfus Meridiem
^^ndriam vicinas habent regiones,ab Occidente marc Germanicum refpiciunt. Aeris dementia deftitui-

^landia, qui in nonnullis partibuspaulloafperior cft,ôc quam vidnarum gentium minusfàlubris, pr». ^^ris ^mUt,
jcrtimaeftate ob paludum amp; ftagnorum graues halitus,amp; quod regio arboribus minus confita. Hoc tamen
quot;iabctcommodijquod contagioniac peftifcris morbis minus fit obnoxius ac fcrius infidatur : at infedquot;im-
*^aniter in hominum corpora graffatur, ncc facile conquiefdt. Magha vero hic foli vbertas,pin§ues ac glu-
Soli fertiUtâs,
«nofae gleba, fcraces, acfœcundiagritriticoquo nufquara gentium candidius aut magis ponderofum, ah|f-
*îuefrugibus:coriandrpitem amp;Rubiavulgo
Meedtcrappe nominata,adornandis pannis ,ne color defiorefcat,
«ümque intime condpiant neceflaria; vt infignes atque in immenfum faftigiatas lauros perpolitis maturita-

^^ccis onuftas: ut efficaces amp; falubres herbas, cum mcdendis morbis, tum efui accommodas fileam. Vbcr- i^nimdium
^^îïia ctiam hic faginando pccori pafcua,non folum intra exporredos aggcres ac ambitus, fed etiam extra Mx^- umetas,
J^^a, in ipfa Oceani crepidine, in quibus oberrantpecudum aüquot myriades maximo negotiatorum cmo-
*^mento,quaftuque vberrimo,non folum fupra vulgarem magnitudinem, fed faporis etiam delicati atque
^xquifiti,foli ac graminum beneficio,quod faluberrimum ijs pabulum fuppeditat, adeo vt cxteri quoq^ fum-
\'^pcre ijs deledcntur. Anno autem Domini Dccclx 11 ï .imperante Carolo Caluoapud Batavos illifquc ^^
affines Zelandos,prindpatus primum conftitui coepit ^ ac Comitatus nomine deßgnari,primufquc Comitis
^otnincinauguratusTheodoricus filius Sigifberti Prindpis Aquitania,qui annos
0Ô0 amp; triginta in co do-1
^inatu verfatus, fuccefforem Theodoricum fecundum herilcm filium conftituit,àquoâd noftra vfque tem-
haec Regia poteftas longa heroum fcrie ad Hifpaniarum regem Philippum dcuoluta Comitatus nomi-i
cenfetur, eiufque prouinciç principes Comités appellantur. infula Zelandic;s numero feptem funt, tresy
^quot;ta^Scaldis oftia, Batauiam amp; Orientem verfus,quae propterea dicuntur Orientales,
Scalâia, Dwvelandia, amp; \'
Qi^tuor cis Scàldim, Occidentem verfus, Walachria, Zuitbeuelandia, l^rtbeveîandia. , amp; Wolferdtjck,
^^^nium vltra Scaldim infularum maxima amp; prima eft Scaldia, indigcna vocant T landt van Schouwen,çm\\x%
^\'ïîbiîus nunc eft fepte mill, olim tamen maiorfuit, ac tantum exiguo freto àï^meLz^ISCûrthevekndia. Vrbes fr^yf^

primaria funt Zirizea,Sx. Brouwershauia.Zirizea omniû Zelandicarü vrbiû creditur effe an tiquiffima,circa
^^mm E). ccc. xl/x. exftruda à quodam Siringue: nobilis diu fuit mercatu omnium rerum, propter celebrc
Pottum,frequçnïiajnque aduenarumîfedobftrudo arenis portu multum de antiqua gloria remifit: fpes eft:
^^^len, eam nouo portu effbffo paullatim vetus nomen recuperaturam. In hac vrbe natus eft vixitque

^«w«wdodriria amp;artemedicacIarus.ßrtfÄ«\'£yi^4\'Z\'^^gt;»pifcacores incohm^^nbsp;Sc-

^quot;l^i^da infula Sealdia proxima eft BV^ELANDU, a columbarum frcquentia ficdenominata, patetque dus
^^fcuitus milLpafl*.quatuor. In hac tantum pagi funt amp; vici, vrbs nulla. Anno ci3. D.xxx.Oceani ftudibus o-
J^\'^îa fuit^ jnagna mortaliü iaaura,fed aggcribus confirmatis exdufoq^ Mari, haud multo poft fädle illud
compenfatum eft. Tertia infula eft
Tolen, Brabantia contermina, cxiguo tantum freto difcreta,in
a vedigali amp; portorijs {Bd§,isToden) itaappcllatura, vetuftum Opidulum : a quo non
Procul abeft
Martinianm agger,wu.\\go Martens Bijck, locus amocnus atque arboribus vndiq; confitus, in qui-

maxima alitum,pr£BfertiraArdearum copia nidifiât. Cis Scaldim ad Occidentera(indigen3e vocant
^er ^cÄ^)primaria infula eft Walachria, vel ab eius cultore denominata,aut a VVallis vel Gallis. Infula hac
b ortu Brabantiç obuerfa eft, a meridie Elandriç, ab aquilone Batauia, ab occafu xquinodiali Britannia.

totius Zelandia caput,fitu,opibus, incolarum frequentia, vrbium amp; pagorum fplendore, mercimonijs
\'^^uientiffima,decem in ambitu milliaria compleditur. Vibes in ea funt
UHiddetburgum^ Veria, Elißnga, Ar-

Hhhhnbsp;mmnda.

-ocr page 285- -ocr page 286-

ir^nbsp;ZeelandiaeCümitätüs^.

nemuda. Pâgicômpîures/^/iÂ^^gÂwa fitu nomen habet, eft cnim burgüs inmedituilio inïîiî^. Vrbs cft
âmpla publids privatifque aedifici)s, pontibus, türriblis, propugnaculisàd vfum amp; cuitumegregie cKotnata:
omniumque Zelandicarum Vrbium primaria,atque^mporium tiegotïatorum frequentationc celebcrrimu«
Veria fiue Camfovèria nomen habet a traiedu.qui Zelandis didtur Veer. Muto cinda primum eft AnnociJ
ccc.lvin. Ex eocapitêtiam efle Scoticarum mercium Emporium* F/p^ig^ nomen amp; fignum habet l^ge-
na£,Bdgis
Qti\\fte([che ndminata. Vrbs eft iiouhioia,lèd potensamp; mari impcrans:ac ftrenuis pifcatoribusia^quot;
que exercitatis naudéris, quos
Pilotas vocant,referta. t^rnmuda Middelburgenfium cft municipium, amp; fta-
tio nauium tutiflima. Poft VValachriam fecünda t^ZmàhivelandiU.o^^m alij a tremoribus
amp; concuflioni-
tgt;us nomen habere exiftknant, nos a Bauaris,quorum etiam infignia in eius Infulx fcutis fpeûantur» H^c
fpatiofiflimo amoeniflimoque verfus Elandriaf ac Brabaniiae oras traduexporrigitur, tametfi paucis ab hirrc
«annis maximamiaduram pafla,dimidio iam fit anguftior. Ab hac avulfa eft ciuitas non ignobilis
RemersuéU
/^ï^quamnullisexcultamagris, nullis exornatampomoerij s Oceanus vndique alluit, itavt vnica falisncgo-
tiatioiie fubfiftat. In Occidentali vero Infulaè parte fitaeft Goefa duitas, ad oft ium vnum Scaldis quod Setnge
vocant. Vrbs non tam ampla quam amoena amp; divitijs pollens
,quum vnica nunc fit in ea Infula: ciues habet
morum humanitate pcrpolitos. Senatum prudèntem. Tertia Infula Zelandiae cis Scaldim ad Occafum f^-
\'dans, eft
Ndrtbevekndia^in qua Vrbs Certcheene, pagi permulti: tota haec catadyfmo anniciD id.xxxi i pcri)tï

i![l

i;
hHi
I f\'V

I !■■ ■

hii

Mmsé

fMMa, ------------r—--------------------------------------1------■---------— -nbsp;-nbsp;-

cio excoquunt, magnis atque amplis lebetibus,redduntque ita purum amp;candidura, vtcum mue enam ccrra.w

poflit. RudiHifpanicovelArmoricoadfunduntaquammadnam,decoquunt,coIliguntqueproccnmniIi-

bris làlis Hifpânici, centum quadraginta quinque li bras puriores. Hunc falem per Galliam, Angliam,

OÇlerémMa. niam,amp; rdiquam Europam diuendunt. Ex re pratereafrumentaria^lediffimoque tritico, atque ex rubiâ,ia^

famentis,pecorumqueamp;imprimis ouium copiâ,magnosquaftusfâciunt. In re familiari ac domeftica oi^i^^

elegantia nitidi funt amp; expoUti; in rem attenti, in Mercatura induftrij, in pauperes benefici ac liberales. Sea
de Zelandia iiaec pro lod anguftia fuffidant. Reftatvt paucade Hollandia Mcridionali fubijciamus,

Hollands pars Meridionalis.
Reéonbsp;Anbsp;Rïiènî Oftio ad Mofam vfque Auftrum verfus quicquid ad Oceanum vfquc tèrrarum iâeet, la

Situs \'nbsp;i\\nbsp;HollandidMeriäomli adfcribitur,inquo tradu pratçr foli bonitatcm , pagorum, villarum,atqi

Seli fertiMmnbsp;atdum frequentia, portuum opportunitatem, vrbes funt Durdreétum, Delphi, Lugàirmm Bata\'voru. p

f^rbLnbsp;Gouda, Wo€rda, Oudewatera, Schoonhouia, Ifilße\'mium, Viam, amp; Roterodamum. Durdrechtum quod vulgus parui»

feite vocat Dordracum,idem fonat quod Duretiforum. Drcchmm enim antiquis Batauiseft fomm,qu3^® ^
ctiam extréma eft in
Wtt,Haeflre€hfuih,Mo£rendr€chtum ôf Cjplane vt in Italia funt Forû Varronis,Eorum Gotr
ndi j amp; huiuimodi.Sigillum etiam eius duitatis auguftius epigraphem hanchshtt,Sigillum(^idanerumf» V ^
dreét.
Fades Vrbis oblonga exit admodum triremis: iplâ opulenta amp; copiofa,imo eorum omnium qu« *

quaJis initio fuit, vrbis fades. Anno cnim cixcccxxi atroci amp; miferanda tempeftate difiedisacdifruptisagg ^
ïibus avulfa cft a continente,fubmerfis duobus amp; feptuaginta pagis cum centum prope mortalium niiBi^
Qua rc Chonologico verfu côplexas ©ft
Ixxmxi^DVrdre Chtoln CVbVit VlsatraXInClta Ventis

VrbsqVadlßlLVTtprotlnVshaVßaMarl,nbsp;^

Vrbs hac totius Hollandia eft primaris.Ius habet fiftendi amp; retrahendi ad fe merces cxotia?,quçcut«lt;î° ^ -
fecundo amni importantur, vt nimirû eo loco ftabulentur ac conquiefcant, donec vendita ^^
fum non alijs quam popularibusnavigijsalio deuehantur. Hocpriuilegium a Ä^^»/«? vocant
fequuntur, non Apollinis tripode,fcd Cercris acBromij muncre infignes. Coquitur enim in hac
uifia poft Britannicam optima.Nomen habet afolTa,quam Bataui i?^i
/vocant,dudaa Mofaad vrbem viq ^^
©pus eft Gothefredi Lotharingi cognomento Gibberofi, qui non abfque manifefta tyrannidis ^o^^yç
diâ ferequadrienniû poiredit,amp; nauali demû pralio a Theudcrico V legitimo principe fupcratus in . \' ^
periû iniufto titulo occup^tû amifit. Anno
m.d xxxvi quinto Nonas Mai|, ignis nato ex fauillis iottc m ^^
dio Juduofam amp; funeftam vrbis fadem reddidit,abfumta deformataquc pleraq; vrbis parte: ex quo
poftea pulcriorcmicuit.£f/â^î eftnbsp;quod Antoninus caput vocat Germania^ •

fiquiëem Lugdunû extrita Latina terminaùone eft Lugdun, ex quo noftrû Xlt;yw,quod etia ^^P^S^^^Ç^a,
. dicût Leyen.Sitâ cft vrbs ad mediû Rheni oftiu, Plin.amp; Ptol. nominatu^ad quod cafteila
Romanor û cxiü\'
quç poftea pro horrcis
i\\x€,i\\xnuA!amp;(o.0^ädampraßdp duhiarum conditarerumnbsp;^

Sedmodoßcurii,nontaßrafedh0rru,Mlgis,nbsp;^nbsp;*naO-

Suftinuithac Vrbs àniio M. tgt; lxxi v grauem amp; calamitofam obfidionem, fedpulfîsnbsp;quot;gcjcrii

pe amp; aquarum ftagnanfium vi,liberatacft. Goudaa. Cimbrica voce Gmv nomê habet,quït ßcfoffam oc
foife oppofitum denotatifitaad Ifdam non illam quidê fupèriorem in qua Rhenus Drufîano
exonerat,nam is Ifala cft,fed ad inferiore,quae ex medio Rheni alveo duda per Traiedêfes,nbsp;j^t amp;

mfTJiam vrh*»m ffvatr-nninfàm amp;rebusr»mnibi5SadfluenteHl\'

terodamum^Sciedamum, Ylaerdinga^Brisla. Praetcr Opida vero hadcnusa nobis commemoratanbsp;jo lo-

nicipia quadam, intcr qua primaria cft Baga comitis in quo amp; (àndiori Plincipis Ordinumque Con ^^
cuseftAforumUtibusfolucndisdicatuîn. .Rchqua,ncpïoUxiorûa^omittc^adGçlduamtranfit»^

il gt;
1

-ocr page 287-

DVC AT VS,

complectens zvtphaniam

COMITATVM^ET^\'wff»! DOMINI VM.

190

\'fDteVelmezj is-
BkBetomve i(f 30: $2 ûo
Bemmelermert
Ba renias quaTielerveert,
fi^f\'nbsp;tnbsp;eBtonckorßCmit.26
55:52 p]

^ \'nbsp;Zutfhen Comitatus fub quo funtnbsp;^

\\Sherenherg Comitatus 27
[^Superior GeldrU in qua funt Roermunà é\' Gelder.

rBronchorf Comit. ShmnhergComit.

î^oîiticus
^J\'^\'l^^tria habet
^embr

Nobiics qui füt\\^

LDojmniBaienhorch 26 59:5/ 53. Groefbeke 27 17:51
C^iomfortzj
24:5/ Sjab.BraklVeltab.Erab.27 2ó\\$i 35,
Wachtendoncktab.Brah. 27 42: // 2$.Grolz$ 52 8.
K^nholt27 4.p\'\')T $2. Keppel27 iy.$2 4.
Bredefort.

Buren Comitttus2lt;ï 41:51 Kp.ßti iuris eßi» Geldria»

A

\\Nimmegen Picome, é\'feudum Imperij, Ciuitas libera, metropolis totius Dttca.\'
tus Geldrid, qua
habet fib fe. Die Betouwe ßperiorem dr inferiorem,Bomme\'
lerwert, Tielerrvert,
amp; Maefmaelterritorium inter Wahalim amp; LMofam,

RoermundeSuperioris Geldria caput, qudhabetfubfe Venlo,Gelder , Vogdie,
Stralen, Wachtendomk, Ercklens, LMontfort^Bchtßieußat^ Kef el, UHid^
CiuitateS4.Q-j ler,Crieckenbeck.
pttales. *

:^tphm, cuifub fum Doeßurch, Doeteccrn,Lochemfrol, Bredefont^Bromhorß^
Sherenberge.

Arnhem fib qm fint Wagheni^gen,Hattm, Harderw^ck^Elborch , amp;totA
lur\'^-a-nbsp;^ Feluwe.

^ tvitatum ,fim vlteriore appellatione, ad has quoque eorum oppidorum amp; locorum qua ipßsfuhefe diäufn eß^

Çîiimmegen cum ÇuoterritmiofuheB Bpifcepo Colonimfu
Stah^.TT\' ,nbsp;\\amp;oermimde eum fuis Leedienß.

quot;^^^Ud^Çiz^icxxs.QeldriâEpipopis^. fubijcitur J

j\'^tphencumfuisMonasierienß.
\\j^rnhemcumßuisTraieldenßi.

Oucriffel.

f \\ ^d^pertresditioni^partesjßeHand, Twent, amp; Drem^quxintäbulaFrißaOccidemalistotade\'

fDeuenter qud eß ^Metropolis totius Tranßßlan^ Prouincia,
Tres Ciuitates capitales lt;SwoL

Cf

î^-srifdiA;

••Mil 1.0 i frquot; *nbsp;Jf

-quot;^»deappellarertotilicet^

^ccleûaaicus. Tota Ouerißel infpiritualtbus paret Epifcopo Traießenß.

,nbsp;Hac ex Gukciardino jum collera, #

Meridian! diftant ratione Paralleli 5 2 29. ad
drculum maximum.

Gcîriœ Ducâtus, compleâ:cns Zutphaniàs

Comitatum amp; Oueriflel Dominiu m.
ylria à GelrezicQ, quam V Vicardus à P onthe vna cum fratre Lupoldo œdifîcaffefertur, Regio.
I nomen rctinuiifedicitur.-quamvis complures à Opido cuius meminit Tacit, ap- VndediBa.
gt; pellatam credant. Aliam etiam nominis rationem referuntalij. H^eca Septemtrione S//«^^.
iFrifiam,ôc finum Germanici maris,vulgonbsp;habet: ab Ortu Cliuias Ducatum, à . .

^Meridie Iuliacum attingit: Brabantia amp; Hollandia eam ab Öcddcnte rcfpidunt. Aer rc-
\'gionisfalutarisamp;purus: agerfertiliftimus ,amp;adquamvis culturam apms, frumenti in
I primis feraxjpafcais item foecundus^ vnde pecorum ingentes alit greges; quin
amp; cx

mnbsp;motirn

-ocr page 288-

O 9

li

zo

SJamkamf Jnbsp;J^j^

J^\'^^^t.nbsp;......

^^..... rhertmn^nbsp;^^^

5quot;

JO

.20

j Dat Stiftnbsp;gt;»1«

Snur-rnrfnbsp;{ i aüquot;quot;^.......A»«quot;«

J\'

1 ^
Jültw^ej:

TagpeUe ;

; quot;quot;\' Hertogenh^ch

h
l^mhfckt

yo

rtth ] iztjizt:
2,0

I M I it

li I

-ocr page 289-

191

raotiffinia Dâeia co\'pafcendi ßginandiquegratia, numerofi greges agusmr: Lœtiffima namque acampliili-
ma, prafertim circa Rheni, Vabalis amp; Mofse deflusus prata habcntm. Initio rcda gubernaraquc Gdriâ cft
_ à Prafeaisnnde à Principibus. Martini enim Auftrafia prafeai ex Läbcrto nepos
Letfoldm, fiuc vtalij me-
^ morant
Guid^ti,hislocis prafqJt.Poft Caroli Magni tempora Domim de Ponte cü rexerût/ub titulo prçfedurae.
Otto inde T^foidm Princcps eius didus eft Anno m. Ixxix, fi Lazio eft fides. Sequuîi funt Ger ar dus. Hernieuw-,
Otto, Reinaidm,
cuius tanta fuit apud Imperatorem gratia, vt comiti js Francofurrenfibus Anno m.ccc.xxxix
diexiv. Aprilis Gdriae Dux à Ludouico Cçfare Auguftofuerit renundatus. Edtmrdm Reinaldum frarrem
poftvariapraliacepiï, vinctumqueincarccre detinuit totos annos decem, Succeftit
Gmlielmus, huic frater
Rema\\àus,RtinaîdôGmlielmus^rcuianm . îiic fine libcris Gorichemi pcrijt/Eius foror loanni Egmundano
îîupfit;ac tandem poft vanas rerum mutationes eo res ddapià cft, vt Anno
m. ccg c xci i Carolus filius A-
dolphi è Gallia ab Ordinibus Gelris revocatus haredem inftituerit Guilidmum loan nis CliuiadudsfilüJ,
qui etiam cum maxima Caroli y. Imperatoris ofFenfione rebus Gdrids aliquandiu prafuit, donec Anno M
ö. xl 111 maxlïBa luliacenfis parte exutus Imperatori fupplex fadus eft in caftris ad Venlonum: hactamcn
lege, vt totius Gdria:: polfeiTioncccderet, amp;fubditis iufiurandumremitterct.\'Cafar autem territorium lu-
liacen(€ipfu-eddcret,daobustantumopidisexceptis Flensbergo ôcSittarto. Atque hocpado Gdri initio
liberi, poftea ilib Principibus vixere: fcruata tamen legum Ordinumquc fuorum autoritate, Hodie ijdem
Optimatum folum agnofcunt imperium, ac pro libertate fua contra Hifpaüi impotentiam fortitcr pugnant,
Ducatus hic Vrbcs compleditur duas amp; viginti,quarum prçdpua
\'Homomagum^Ruremund-a, Zutfhania,^ Are-
mcum,
quod ïiunc vocant i^mtheimum. \'Uêuiomamp;gmn vd Neomagm-n {ßinrmeghen) vrbs eft \'antiqua, fita ad fi-
fiiitram Vahalis ripam,cuius eo loco profundiftimus eft aiueus jvidetur Eaionis quondam regia fuifîc, certè
Batenbm-gum arccm viduam habet, amp; iiitra vrbem Hcffi montem, à filio ( vt opinio cft )
Batonis Hcflbcogiiominatum. Vrbs vero ipfa fitu atque opere permuniïaeft,pradiues, rerumqne
omnium aflluensj qua Chuenfem diüonem propinquam refpidt, inarduum colkmWurgit, cû vetuftifTi-
maarce, luliano, vt vuJgo,cieditur, opere, à qua parte nemorofis montibus amp; frequentibus fonrium fcate-
brisamœna regionis facies fe apcrit: diuerfa vrbis ora io pakides depreffior fidit,reliquum folum tumulofer-
mè perpetuo acdiu€
ciï.Ruremunda ad oftium Rura amnis,qua fe in Mofam exonerat, vrbs eft amoena, diues,
potens, in vereribüs Menapiorum fedibus.
Zm-phama ad dextcram Ifalaripam Comitatus tituloinfigniscft,
de qua poftea.
Jrenacum, Tacito,quod pofteri mutarunt in ^rnéeimsm,cçu aquila domicilium; Vrbs eft
Gdria pnmaria et Confilij Senatorij fedcs, copiofa,èlegans amp; omnibus modis munitifïïma: ad Rheni oftiû
dcxîcrum fita . Sunt amp; minores vrbes,
Hatten, Elhurgurn, Hardervicum, Wageninga qua Fada Taciti, TieU,
meltum, Bronchorßum,Böeshurgum,Doetecomium,
amp;ali£e Com plures. C^i-Zr/^ tribus celeberrimisfluuiis, Rhcno
•nempe, Mofa, amp; Vahali irrigatur- F rater hac amp; alia quadaoi ignobiliora flumina eaodem perluunt, cuiuf-
modi fût
Vimm, Roer,Sua\\m,î{ela vêtus, Berckel,Niers, Regge^^^a amp; Viéns. Ad Scptemtrioocm rcfpidt Sinü ma-
fis quem hodieZ^j\'^frs:^-^\',velut Auftralefretum,óuod io meridiem vergat,nücupam^vbi
ficut Hollädiapa-
tzte grcmioaccommodatfecommerdo Orbis. Terra plana achumilis, montes rariffimi funt, ijdemquc
filvis faitibufqucconfiti. De Statu poHtico apud Mercatorem habes. Incola bdlicofiac
armis mirum in
modum addidi erant, paullo ante noftra tempora: hodie humanitatis ftudia maiore indu ftria fedantur.
Mcrcatura quoque negotiationiquc infiftunt,magna cx parte, rdiqui mechanids partim artibus addidi^par-
. tim agricultura, ob foli bcnignitatem inhiantes, vberrimos frudus confcquuntur. Compleditur hic Du-
catus prater alios Comitatus amp;ßaronias Comitatum -^utphânia. Hac nomen à ratione foli, fiGoropicgt;
Becanocredendum,accepit, a paludibus nemp€,quas?^^;?if;7 vulgo vocant. Huius regionis incola Vt vicim
proauorum indokm acgeniu referunt, fortes funt belloquc vt plurimü apri. Gelriam quippe, amp; Zutphania:
- potiffimum Comitatum, Sicambrimultorumfcntcntia,quondam obtinuerunt, quibus
pradpua feritas, amp;
bellandi pra cateris Germanis ftudium incrat, vnde perpetuis incurfionibus. Gallias infeftabât. Qm de cau-
^ fà, pacatoiam ÔrbcTerrarum,aliquandiu portaslauidaudere non poterat Odauianus
Auguftus, quodin-
tdlexiftet Sicambros adhuc Gallijs infeftoscffe.o/i?^gt;aittiV4/^?ÄGclria Dux prater fihû
Gcrardû qui ip^^^ ^^
Ducatu Gdria fuccdfit, cx Sophia Zutphania Comitis filia
Qerlacum genuit, que in Zutphania Comitaî^
fuccdfoicm habuit .(^improli e viuis fublato,Zutphania Comi tatus Gdrienfibus
adfcriptusfuit, a quib
pofka num quam dekivit . Vibem habet cognominem quamnbsp;ciuitatem elfe autumat Junius,

quêtera, copiofam amp; aquis munitam,ad dcxteram Ifala fluuij ripam. Eam Berckcl fluuius perfluit, amp; ibid^
Ifalae mifcetur. Comitatui porro Zutphanico affignatœ funt vrbes amp; prçfedurç ordine
fequentes, poushaf\'

rrks.

Tranßßtlania.

Vndedi^a.

Situs.

SoUß:rtilitas.
Imperium
torum.
Frbeu

gum,Igt;oetecomium, Lochemum, QroUa,Bredevorda, Bronckhorli, ha quidem vrbes,prafedur;r autemeç, q^« -
men ab his ipfis vrbibus fortiuntur. Atque his rurfum praeft, fummus vnus prçfedus, quem lingua verna-
cula Zutphania Comitatus
Drogartum appdlîtant. Huic quoque parti adfcribitur, vrbs rj/^iff^^^è^^^«^^^\'
ipfa Comitatus nomine infignis.

Refat imnc vî pauca de Tranßfalama fubiungamus, ob fiîum Ifala fie dida. A Septemtrione Friftam Oc-
îidcntakm;âd mcridkm Gddriam relpidtiqua Oriês t ft V Veftphalia eftjqua Ocddens Sinum
fhodk Zuyderzee) amp; Fiuuiû Ifalam habet. Regio plana eft achumilis; ager feradffimus, frumenri inprimis»
pafcuis item fœcundus. Tranfifalana prouincia multis feculis Vltraiedenfibus Epifcopis
fubditafuit: àon^
anno m. d.xxvi î i hortatu Henrici Palatini Epifcopi Vltraiedcnfis fefe Carolo V eiufque fucceftbribusfubquot;
mifit. In hac prouincia vrbes mœnibusdnda ©do funr, viddicet
nbsp;Campi, SwoUa, Steen^ijchm,

Woiknhova, Haßela, Oetrmrßa, amp; Oldeseeia.Davemria, (Deventer) omnium primaria amp; maxima, Anfuariorüß^

diutas, vnde manct notum illud omnibus amp; lippis amp;tonforibus,o^ÄjW/, vrb^ omni« copia cir-
cumflu€ns,opukntaamp; beataac valide munita: ad dexteram Ifalç ripam fita.
Campi finiftram Ifal^ quot;P^fquot;

tlumina,
%Mercirmniâ,

vaua«iimiiiia:aa aexteram llalç ripam iita. Campi finiftram nai» quot;r-;- \'
fecundum amnis decurfum opportuno loco fita vtbs, drciaitu ampla amp; fpatiofa,adifidjs fplendidis amp; ekga^
ftmdura fuperbis. Hanc vrbem volunt cffc
NauaMa Ptol. fic dida forte quod eo loco navigia qu a aduerlu^
hoftes amp; piratas inftru€bantur,inicapparari aut ftationcm habere confueueram .Rdiquas pratercc. Habe
prater Ißamp;lamfidrum,^\\izQ^\\xtvsmioxz flumina. Praeterea amoena amp; vtilia nemora quamuis exigua amp;
mine. Mercimonijs porro inprimis Daucntria, cdebris cft, cuius incola in remotis orbispartibus negotian-

tiir. ScdiîSEC deTranfifàlaniadidafufficiant^Arcefiamnuncingrediamur,

Tmpemm Ma-
iorum.

Vrhes.

Flumtm,
U^are,

CMontes,
SHv£.
Mores,
Mercimo0ial

ComttatusTjUt.

phama.

Etymon,

Maiortim i/ïk
tus,

ImpeviuM Ma-
iorum.

ü

-ocr page 290-

C O M I T A T V S.

^ameractrestactmtemporMtmssmui crjpmtrnmus reqttur, Injpm
ef»esifubeß^ in temporalihm fubproteamp;ione eß Regü CAtholici ffijpmiarum.

prolinbsp;domfßmtis^tiußquereifcientißrnus, Huimhifloriam^qmA

Provi\'^^\' si forte dijfm quoque patrio gloriam hoe modo sim iUuHraturi^ atqtie inde de Siatibm Regnorum équot;
vitnbsp;P^r 9 lt;^ffdendum, amp; GeographiAMCommqdatißmum eolügipoßit. Ulïembra tamen omnia quamp; ajfigna-

f qmbffquemmimbmjuxtaipsimdißributionemponamjqmdadprJipmütabuUdscl^^^ fnfßäei.

\'EpißopiduOjlt;^trebatensü(jrAudomärem^S. Omer.
Prdp9mduo^B€thumensMiamp;Ariemis,

Ordings S. BenediMij, Jm\'batenfi^JqfMnäenß Aifänsß §01$.
LJudmarenfe/Blangiacenfi Blmguz2 4.^: y^, oÜonteß, Hamenfe
Uames^i^lsiacenfe.
Ordinii S. Auguliini
7. Auriamfe, xJMonsS. Ekgif^S.Eioy$0: $lt;gt;
Abbatest». 19
. Ghoquenfe Cheques 23 42:50 Henmräß Benin liet are 24 7\'. so ^
\'(Ecckßaflici in{ quomm hac^ deRafelUvilla^ MarsolefetJiUreuliz jf:
5 0 2. Aqmmrtenfe in Eamourt

monaßeria

feCerJMmtp zjjz: $ü4%.Ckrimarenfe

1

SS

lt;agt;

^^^rtefatreu
moriin,^
1

/

quibus funt

24.0\'4ß

Ordinü Cisiercienßs 2.\'
Ckmmereszi
^4.-

OrdinisPrdmamp;nflrat. i^BammartinenfeDarnrnartinii 3\' S^ ly, Ät-
tandreanumz^ß: $010. huguatianum.
Collegia Cmonicorum 10^ Atrtbatenß^ Audomarenß^Buhumenfe, t^irienfe^ Hejdi^
nmßf Lenßenfe, Saf^aulitanum^ Li\'krienßf Falcühergetßj \'Dütirierfe.
Princep^vnus d^Effmamp;y2^i: $o2ß.
tMarchiovnusRentinenßs 13 ipi $016.

Comités7\' S. Pol, Falquenberg 23 iz: $0sy.Barlie-nßs 53 4/: 5lt;? zS. Bujquetenßs, Hemimnßs,
K^rquenßs^ Bkngiacenßs. SedhiduofoBremipridem in dotem monaßermrum S. Bertini é\' Blangß
eefferunt ,necin couventum ordinum accerfuntm.

CaßeUampr£cipm4.\\Atrebatenfis,C^ud@mAreßßsfBapdlmenfis,Lenßen^^^
EqueBresfarmli^ordi^ealphaheticofuntha: ^uffj, K^uerdoin^ Anbigny x5 ^2\'. s^ iß. Aixii
5V so IS.
Lyfnneqmnz^ 52:5032.nbsp;23 44:3 3. K^ueroitltj \\_4vïonzi 5 f: jf 24. AL

lennes^ Anuin, Bailleuhs 45:io 10.Beaufortz^ a^-. 50 ƒ4, Bemmez i^iS: $03.Beauramsz3 7:
SPzs.BeaußrtZ3 p: so^.BeHone 24.11: soi/. Berles, Billy i: yo zs^Boffles, Boißeux^Bonme^
res^Boncourt 21 13: so 3/. Boubers is iamp;: sozS.Bourszs ^oié .Brias^Emßy 24.1S: $0 s.Cau-
mont23 p:so i s^ Conroj.Gamp;ntes23 ß: so21. Coupignyz^ 40:yoz^. Croisiliesz^ff: soS.Cunchy,
Diuion.Douurinzi 3lt;gt;32\'.Enne,Erinz2s7iS0 i^\'Efquerdes,Eßrenbsp;Eremn2^
46:

$0 iS.Fkßhin, Gomecourtoi ^o/s^. Govy zj 47: 5012. Gréoval, Gedeßn, Habarcq^ Hachicomt,
FUmelaincdurtj Helfault^ Bmchin^ HoadinyLa fieJville^La Pkncque^Lignereul, Licques^Longaßre^
CMdanoy,{Maifml2i 42:^02j.ijyiammep^ ^arks\\\\Mes€nConture24
14:49 57* Mingoud,
Moiry^NedonceUei.^ 1^ufville^23 si-sozo.quot;Hoielk2310\'. $0s.Noircarmes,Ococh^Olham23 4$:
jozs . Öigmêj Oreßniaux, Plancques
2413: so 2%. PhtmhfPhn\'ville 24.11-. $oS. .^mrecques, Ra-
chicourtii 40:^0zf.Ranfart23nbsp;Rebecq, Regnauuille, Rely x3 ^OISOBS\' Rolan\'

coürt23 17: so 22. Rumenghien^Sdins, S. Aldegonde, S. Venant, Somhein, Somßre 23 46^. $0 2.
Tieuloie^Tramerie^Vaulxz^S\'.so4\'Villeri23 jê:so2.0.Vrolawt,Wamourt
24 4.\' /4. V^ark^

Regi^y.Airebatum Ly^rras,FanumAstdomariS. Omer, Bethm, hrien, Hefdiß, Lens, Ba-
Halmes.,

Priuaterum mmimrum, Sgt; fok Perne., Lilien.

M.nbsp;.........................^nbsp;^nbsp;—.......

\\ ^It emPagt maior e^\'^r^iurnprMogaüuavtmt es, qui etiam
j Ciuitatt^tm 2è. hrqnes^kubignj, Kuefies, Aufyßeaurains,Wängy
I pracipud. S: so Caumonti^ p-so i/. Choqtrn, Bourier
23 s^ 17

...............evocan-

_______________^^^nbsp;, ^enTernöis,Vgt;ufquoy,Caruini^

S: so liXaumontzi P-soiJ. Choqtm, Bourier 23 o.s^ 17- fauquenherghe 23 tz:so37,
Freßin23 14-. S\'0Z3. Piemhay,Freuene,Fragesz3^^\' so i3-Gdrgue23 $1-. so^o.Hennin^^
Lietard,Heuchin,Eoufdain.,Léroie,LibmtrgZ3 Z3^ samp;2ß\'0ijyz4 iß-\' so iß. P^, Reiche-
bßurg^T^rnehem,F\'eätie,ritry,

--^\'^^«idiof Cmsiliumproänäale eß Atrehati^ vnde appeliatioms adParlamentum Mechlimenfeäefiruntur,

Ecdefiafticus. Ktr€hatesüEpifcopminfpiritualibmtotiC0mitaimprMß,amp; Archiepucopo Rhemesifubeß,

Qmdam loca in Bolonienfitahla^ Utera efgnata qmrendz fant,
Mciidiai^i diftant pro ratione 5010. paralleli adnbsp;maximum.

-ocr page 291-

JO

\'Sep £

2.0

JO

F

3.0

JO

TTLnxrm

orsjm-

B olonienfis comi ^
tatus pars

Saefy

o

^•trecl^

oAqties
Chv^iyti

fO

oCmwi^
OSiiH^

^«»r«™ iSmite tache

aCtfUit

o

o ^\'Pafri-ahmumes

ARTESIA

Comit:

foad

.^ttelfin PaataMarqiie

° O Tenyteutte

Cmellenbsp;O

o. a

teha^id

^hania

0

n-o \'

Ofcfyes

[0\\

o Mtjnyhm

\'ioymd O

XweSe

ftf«

jS.Amani

fikfa

quot;hauin^s

fouKe /

I (V -fto^«\'quot; „ quot;quot; ntnbsp;fUttes O

^lavtany

g Simnbsp;te^«^

^^^ \'Rmteawt^

o ...........

^»««w CafieS.m Ctp^ ,

^nbsp;giff\'rgni\'!nbsp;o itow.

mm

m^m

JTdielJe

TrepBrit

JAeurpo^nbsp;o

Dammms

^Smrmias Sauhmi

frJ\'nbsp;°

BammetisQ
■4i-Vatef Mffjpital o

msi

ni®i

Cwto^

Lanoy \'PaucheF

onbsp;v^ V^i

quot;Retell^ c^O Iff

A f ^

^

\'Bt\'v
lt;-\'01/®,^

dConcom^
o

JO

fbuMiert

I,eirit o
^
jittuiUe

^ S.\'Rim

XT

hlmfheTache

K

_ O

Ibieff^i

P _ 1/5nbsp;O

tn

■ \'BaHl^tecom-ionbsp;y ^nbsp;llfnbsp;igt; . C

LmaSeo

To.
j/hmen

Onbsp;J^rju^ °

\'T.gjfi.r.i^ quot;Permit onbsp;\'«t.^\'WA«, ,«-=«4*»-nbsp;V

i BeraamVe ° ^^nbsp;„a ,nbsp;^

Jf^reBes onbsp;°nbsp;^if/piisnbsp;quot;Betmud o;

- Trnbsp;fW«»^nbsp;�uccurtnbsp;pjgfiemmtnbsp;Tdm o

rJ.Smht

Q Sttntatn
Petfiau

^CDt,

zo

o/ Tnbsp;Npnbsp;-Mmjifatti^

oi^w;^«^ ^^

/ 1nbsp;^H\'me o

o^ftfios?. Srtmehumt X

\', O SmtcouH

^Jwttiv \\

^mcmrt

Xeufittlkl

. O A® o

JO

LanJrecfyej

Tamp;aZv
Onbsp;Jtier

-t/l

.OS-Martitt

Imufs

Artfe

■Montnc,
(vOerjcatubk

......^ quot;

\'amif/l«\'nbsp;S.Attlreit -nbsp;|f o^-quot;-.nbsp;,elt;

-fynbsp;.nbsp;, CAMBRE ;

^f\'mcom^nbsp;MamrreJnbsp;-vnt^O

VtOerjIof,^ -0-\' o

tdeRmy

^mt-cttl

Chf^irau i

-SO

CmAera

S.raidsf ^
)nbsp;/\'Pnwf

Lotyeite

fo —^^O
rEj^tt^ o

..P^fmy

S j

■^ejfenanttm-e

houffe

quot;BotAm

m-nbsp;^nbsp;.......

foktie meigt;

Ci-mkit^ o J)

tongraue J

SMifnimttt
o

La\'.JLaitt

sMfUJt\'i^
o

»-I

iaufencoart

\'VtSers hrtonen

O Ofluyof
1 SidaciJLnbsp;t

Fffik »arf

J)nbsp;P f i

quot;Plmffj^ Irtiitudefku

S.So

10

S,Xtttt*itte ^

\\CAttmmt \'Veehmmt^ ■

.Mitfat: o
\' JnVd o

slO

fc J

Rarcm

\'Paracike

o/,. ^ait^f

igmeitr

o......quot;/irtjS^^rw« irW^;

onbsp;y ojy

Maca

J^fijhlr

^oman

A

IM:quot;quot;«^nbsp;Wnbsp;D/

I

\'auttminj \'^oume-ty

La TiralTe

Hcuurnne

/ Hftm

JB.

MmiBe

^-wcrnbsp;VuijlKn

O Mviemotti-

l/tSeff U-fecq

° jMonfeai^y\\ku3r

^tfymeVe ^rcit
O

-\'Hfi^aa o

,

.....................-v,nbsp;r\'^\'/\'^hr^t^

\' StP^McauPtU

o

^imJ

, moGarta comntm \'a

Ajy

O -

\'Bofiaeul

^urrepont

jojret^ont

/

iJHantiyuli^

Cifet^ O
O

hejcm

ryer Qcrardum CJiicrcatorem
Cum ^riuiCe^io

□□Z

-mment.-
OViSefirue

Chaiatuynbsp;^^^fJfPme

, in»

.f- -quot;Oari _ ,
•Arten . ^mmumt

tamp;oS.. fw ^ ^0 9,

\'endocul

^mBardsnbsp;/ lenMCfn

O «S-J,

(temme
Kaar^f o
^MorifivO^

O Mornd^i

Artcju

oTiUai

\'\'--.\'VieMre

f *

.Tklzj Iffomun

40

\'ely

ia^h

tenois^«

SaH

Str^

IMatt

iuba

Beanuoifiz
I I I I I 1 I i:

3quot;

T7~T I I I IJ.

\'3

JO

20

20

JO

\\ CyolwOe

xt

^0

3quot;

-ocr page 292-

f\'

Artefîœ Gomkätiis.

YUfiA mäximam partem compledirurcomm^ui Carfki AtrAms, ab vrbeprimaîia, q«^
Atrebmm. Marius tarnen Niger hic conftituit Ambianos. Ptolemaus etiam
A trebatios inter Sequanam amp; Phrudium qui nunc dicitur
La Some^colloc^u Nome aut0
recens
K^rteßa a voce i^nas qua nunc Metropolis nuncuoatur; quafi Arrateßa per fyß-
copen extrita fyllaba formatum, vulgo Termini hodie funt, a Septem trione^ian-
dria,aquadiamp;retaeft11uuioX^}Samp;nouaFofta:^
nbsp;Picardia, adOr-

^ __ mm FlmdnaGalhca, amp; ager Camcr.icenfis. Aer fuâuis amp; ferenus, regio fertilis, inprimis
SoU\'üniUtUs quot;itici.^^uwscopiamnonfuistantumabundefuggerit, fed vidnis quoque Flandris,Brabantis, aliifque. Ant-
• ucrpicnfium amp; Mechlimenfium hoc vnicum horreum eft . Vino caret , ignaua potius incolarum To-
Imperium Ma. coià:\\z , quamvdCœîi vcISoüiniuria. Ditio hac olim Flandrorum : Totam enim ^^/ii/z^i»

duematiàothloco àtàït Carolus Calvus , quum is luditham vxorem duceret. Poftea Philippus Ai-
fatius quum neptem fuam ifabdlam locaret Philippo Ludovid v11. Galiiarum regis filio, dotcm d de-
dit Flandriam occiduam , hoc eft tradum cum qui eft a noua Foifa , vfque in Picardiam. Eum Phi-
hppus anno
m.d.xcvi ii. fecit Comitatcnfem, deditque filio iuo Ludouico^ qui primus Artefia Comes fuitj.
poftea Gallia Rex, amp; pater Ludouid sandi. Anno vero
m. ^c. Ixxxi i. LudmmsMalamsQoiTiQ.^TimàS.^,
poft matris obitum fadus eft Comes Arrcfiç: atque ita rurfum vterque Comitatus coniundus fuit. Obitu
autem Caroli Audads Burgundia Duds,
Ludamp;vims X i. Galliç Rex iterum Artefia potius eft; qua poftreniü
pado amp; foederc Caroli Vi 11. Gallia Regis amp; Maximiliani Imperatorisceflit
Philippo AuUriace Maximiliani F.
patriCaroli
v. Anno m. cccc. xcii . Nihcs^Y^i^u^shibttAtrebatum, \'FanumS, Audomari,BethumamyAm
ÔC Bapalmam.\'xxterx
minores funt. i^trehatum, vulgo Arras.AtrechtM Scarpam Fluuium fitum €ft,ingens,
propugnaculis folfifque munitiftlmum, fpedem rcfert duarum vrbium, quarum alteram vocant
La cite, eft-

Manâ

Repo. \'
Fndedicia.

Situsquot;,

tormn.

Vrhè:

adferuatur, quod D. Hieronymus, atate fua, ad hanc regionem pluiflTe, fuis in Epiftolis,referï. Hac maior,
«difidorfi platcarumqj capadtateamp;fori äplitudine vehernëterlaudata.
Domus omnesfornidbus fubtcr-
raneiscapadftlmisfuftêtatur,aduerf\' obfidioms vimexcavatis.Habetpraterea Bibliothec? Manufcriptoru
librorum omnis generis-, fedpotifllmum Theologici . patria hac fuit Fr. Balduini,
lurifperiti cdeber-
rimi,cuiusParifijsMonimentuminadeMaturinieft tale. cviAci,
bäldvinvs hiC iacet . hoc te\'

CVM REpXA ET VALE- MORTVî\'S NOBIS IVRISPRVDENTIAM GRAVIS CÔRRÎPÎET 50P0R.
\'Bald. lurisc. ob. anm at. Li lu. 17. Nouemb. apartu Virgmis M.D. Ixiir. papirim Uliaßonus Balduim auditor F- ^^ ^
eadem dvitate natus vir darilf. CAROLVS CLVSIVS eruditionis omnis aîque dcgantia decus, qui poÖ^
regiones plurimas peragratasin Batavico Athenao fencx leniter conquiefdt,
manumque extremam impo-
nitdignis immortalitate operib^ Vrbs fic
fatis frequetata,quoru alij Mercatöres,alij opifices. Horû fut multa
collegia,quoru maxima pars
Lanariç ftudet. Fanu S. Audomari^ipxi\' vocatü fuit Sithiu, tefte Meiero, poftea a S-
Audomaro^.
Omer. Audomarus ifte Morinor û didtur fuiftTe Epifeopus drca annu dc.1xx,amp;coÏoco Cce-
iiobium exftruxiffe, adfiuuium Aa. Vrbs nitore amp; frequcntia dUium eximia» Qmbufdam Itius Pertm ceigt;
fetur, vtinDefcriptioncS^^w^diximus. Tertioinde lapideadftumenLifam fuitantiquiftima
Morinorn
Metropolisnbsp;, de qua eadem defcriptione . Bethuma nobile quoque in Atrebatibu# ppidum gt;

„ annona Erumentaria hotreum , magn^olim cdebritatis in Atfebatibus , fiue Flandris Occiduis »
Dominatus , ante quam in Atrebatium nomen Comitatumque vna cumahjs concedcret . Mercimo-
ïiijs, rei frumentarianegotiationeaharumque rerum, qua vita humana
?fuifunt,amp;exportarifoIcnt,
täte, cft pró renata, flofcntiffima. o^^i^adLifam fitaeft, qui eam mediam fecat: diftat Teroanaii
- bus: opidum nobile amp; munitum. Arcem habetantiquiftimam, acadificiafatis commoda. Eft et
nobile Gallo obiedum vallum ac propugnaculum, quod proftrato a Cafarianis dufdem
nominis opido,oc-
cafione belli inter potentiffimos Europaos Prindpes excitâtû. Situm habet
commodiffimum ad ripam
minis Canchi a, vnomilliario propius Gallia, diftans quatuormiliaribus Monftrolio amp;
quinqja S. PauH^\'
Rigatur k altero fliivio, vulgo Blangis a loco in quo oritur. Ita vt propter lod
commoditatcm,munim^^^
îiabeaturvalidiftimut^, amp;proptertranflationemiurisamp;omniumprivilegiorü,quibusoUm gaudebat Hd-
dinum vei^s,brevi tempore habitatoribus repletum fuit. Iuxta Fanum Audomari Lacuseft piicofus, in
aliquot infula natantes, qua funiculo arboribus alligato, aut contis quo libeat impdluntur attrahunturquc-

quales in Lydia toî Phnius rccenfet. Et ne quisnugasputet, aut exiguas aliquot terrjep3rti€ulas: iei^

dcbet,etiam bovesinijspafd aliaque pecorapolfe. Sub hifce infulis, brumali tempore. amp;aftivo,

latet pifcium copia, du-m gdudcvitant amp;calorem. Fluvij iimt pradpuilifa, Scarpa t^a. Cambialx^um^\' ^^

prater alios rivos etiam navigabiles. Eftque non procul teroana m^ç^m Canalis, qUcm Foftàm nouam mdi-

getant; eum alij putant humana induftriaeftoftlim tempore Balduin!Comitis fiue aduerfus hoftiû excur-
iiones,fiuead«onfiniaFlandriaxArtefiaqijediftinguendajaIijSinumefleexiftimantmarisi

Monnos Oceano vicinosfuifleagnouitetiam Vix^ilius, qmim coshominumextremosdi%it. Atqui nunc ac-
roana odo mihbus paft: a mari difcreta: Praterea ex fundo fofia nova fapenumerO
educuntur partes ancuquot;
iarum,aliaqueferramentanaudca,certifllmaargumenta viciniolim ôcadluentis Occam. Siluiseriam non
omninodcftituitur, pracipue Meridiem acOccidentem verfus. Atque hac de Artefia fulïciantj ad Hau»®\'
îiiam pergamus.

Lac^sl

Mumina,

-ocr page 293-

hannonia

COMITATVS

Cui adiungitür Namurcenfis Comitatus.

\' fi. Vami2.eimS^()nge\'vilk,Lensi$ lo: foi^.FiHy^Chkurcis Auefm^Chmay^tew*
I frnt
Xeux, Barhanfinz^ ló 1^014»Bmdour2s 571 /o29. Rehaux^ Waktmrt,

1

HanmnU^. ^
confiât memA
fmt

%

Ahhasé*nbsp;S • Wmldrut 25 26: so 2f.

t^bbafies26.S. Gmßain25 5:17.xMarchenms, Cambron2sloi 50 35. Hafmn,
Maroille iS4\'$o 6.^/10^2424: ^oz4.Umltmot, Ließy 2s 241nbsp;Bettys 2$ i^i

2. PrJati Ëc-j $610.Fkognc24.43\' $02^. S.Tmllkn^Crefpin24 so2lt;f.Bonne Eßerance 25 25:
ckßaÜki \\ $0 24.S.îan,S.Aldeg0ndezs ^z:$026. Ceilengken^Spnku, Kth^Fontemlkzsii-
\\ $0 o.BeaumontyDendn, lt;^eßnoj, Watkbminelalme^s 34- l^UUj, Utmt 25
27-. so IS.

■ ^^ Collegta. Canonkomm.
\'Principatus vnus, chimay.

Comitatus ro. Lalaim^ 21:50 i^^.Beaumamp;ntzsnbsp;55« Oß^rnant ctdus villa ca-*

ip4.

pitalts eßBouchain, Barbanfin, Aueßne,Berlaimont, 6: soio.Boßu 41: jö iS-
i^ontignizs 5: so^i\' K^ux^s 25: fo jo. Terrache^

______^......, heuii^ 24 5lt;? Vf . Haure%$ iS: iß.Lignej^

t^moing%4 40\'. ^^ 3 s.Fuerchin,Fontaim2$ ïSiso zs.Bdmaide24 \'^7: so 42\'
Kiurdn, Barlaimont,Fille
24 $9\'- 50 30. Comegnie24 sS:so 15. S.^.Jldegonde,Se-
melle,Conàet, Hmrdain24 12: so 14. Beüeule, FAgneiUe,Boufw,Roeßn^fr^ße^z^
50:50 ^lt;f.Harchiesz4 ss-

3.

^ßu3$t J

Baroni£Z2

iMarefcallus vnus.
Senefcdltis vnm.
Venator magnus vnm .

4. officia

ƒ. Civitatum communitas.

( Ecclefiafticus in quo fint Ahbates Florefz r 6: 2 6. Granpre 26 2Zi so Att^
Status Politicusnbsp;2p:so so.Bonfx(f 21: $0 3lt;5. Wa/ore 26 12: 50 i^.HaïiieU z6 iz\'. so 13.

^ammenßi s. conßat memARohïliàs, Bone Vifconte2(fj^

^ni qudßuntnbsp;/Civitates principales ß^mur^ Bouim^, Ch^lmont^ falenconrtßu6 Waleceurt

\'m

eiumpta ^nîpartm ex ijmçctarmno^ partim ex
inÇcrïhimr Hortuim Hamonu,

Meridiani diflant iuxta rationem paralkli 50 aOo

HannoniseComitatus. Cui adiungitur
Namurccnfis Comitatus.

Nemiomm olim fede., quomm caput hodie diceturTornacumquod Ptoktnœus,nbsp;.

B^V^vcy vocat. Sapiushxcregiomutauitnomenjinitiodidaeft Pamoma, Leflab^o
àPanoscultu-poftcaS^/?»^C^rWMJ, indcinferior Picardia- ?oilxemum HdjdeMCta
\'HaniaPlimioquime^ïiam regionem fecat,vernaculeto^«/gt;vd Henegouw, ab eodem flu-
aio
Gallh mine fiue Hene dido, amp; antiqua voce Germanica^ö««^, quas regionem vel
pagum fignificat . Habet à Septemtrione Brabantiam , amp; Flandriam^ab Auftro
_____jy-.^^^Ai^.^ -^K OrHi XTimni-rprifes amp; Leodicnfcs. cumdida Brabantia.

Aer tem-
peratus

pagum ngnmcar . naocL a ot^picuiuiwj.i»-nbsp;, ----

-nbsp;Campaniam amp; Picardiam, ab Ortu Namurcenfes amp;Leodienfes, cum dida Brabantia,

^bOccalu Fiandriam cum Artefia. Longa eft vniuerla regio viginti milliaribus 5Lata XVI . Aer tem-

Lill -

-ocr page 294-

t

nzodia

2.0

zrr

HANNONIA.

NAMVRCVM
Comitatus

V

\' ro ,quot; o
o o MtheBielce ,

O O

Mjji^em

o

.Q f/o.^quot;

luenbsp;......--- \\o ^

Trnfytt

O Cherrem

o

^6]

quot;TTT

^ Stewit^
otS\'yef

Cpefin ^^ytlkm

rHedi

-------- o

^ AnrwekfH ^^

del* ^

quot; Eawg. ^^ Orpypeitt^

oBeiMtt

..........o^^^ ^ o onbsp;orfV^ °

Jfaewm a^^i

O^Ugrmd f -^ma,
l^MiPutBk ^
oquot;:

■ o

■ O oimxuyn
O ^o.

Vileim

.Sr.

templeuttP

(J

hoftUe Vl^ Jnbsp;J

Vnbsp;olWi^ ° Mim./ r r- i

- Mmmccsnbsp;/nbsp;.yamat^ ^ny //^rp quot; ,nbsp;. .nbsp;^

o,

onbsp;quot;llriOTW^j . I WeWf , .

ilrf

\'O kpi.^.oMY/f^nbsp;fnbsp;-f

Anbsp;iiWMfrf
janireouUnbsp;CrmsaUms

O O
Qrufin
chmg^ O

o

0 lUo

f^emleer
iM-cx

,nbsp;______O ----quot;it ■nbsp;O O^^L^H!^nbsp;^

^ A^^ftawri)nbsp;^ oXmcfSi-nbsp;CUtyH«««!*

° Onbsp;jW hletnbsp;^

Ofufm^ \\
Satftf SeHes\'--.^_

.nbsp;\\glt;mfe-Ue \\ fehi

TtmrditKS.Traynbsp;resn

quot;S/^lheim onbsp;\' -

O .

Vt,quot;?quot;®nbsp;........\'o—- -tpme •juiimmcs.^

oT quot;^quot;PPfrt^^^quot;^ „ o o -rimwrs

oMmUr JPhrees

Cheimmt

fr ^nbsp;, S»-nbsp;o

iLeuiem Jermeianff: . ,nbsp;^

1 fnr«nbsp;^^^

oquot;\'™,nbsp;° onbsp;yif^t-nbsp;JOT-

^nbsp;Beimi\'mg ^ c£k/io \'Pfdn

^^^k-mmt Ch^^eBe^oims Q i ^ iwpfP^
o T^ Xnbsp;Tandrfim-kp^ o ^ onbsp;\'

or .Mp„knOnbsp;^nbsp;■nbsp;■nbsp;\'nbsp;Ci-rife I

jjHofte^ Ltit\\ zenbur^ ^nbsp;^-\'\'pars -

bA» / J^ _ ^ ^

,0

Sfeam^

0^0 o

p.

o

O ,nbsp;O

1/1

i20

20

nStittWWittnbsp;f .

Ofohis

■nbsp;of y

«Off

yttdj

JO

ll\'quot;

ji\'r\'o

Stms

\' —i! T\' O ^XteriK^s^^^^

o 0°

_

\'^^\'ifotmg.

! |1;
i
M

■.-Fii

rewceuf

S IS

_onbsp;TimifMs

gem

LesBmvJee

itmcourir: Q

/nbsp;haVachevie

\'o ;

SO

• ■«tff.i B

/ iofiUen quot;^\'^^^rsouki-e

rO^^ii^y quot;\'m^jjUknbsp;\'\'

• ^^^
u

i . !iJ

Gg^JO -LufelWJf

° Beaufeium\'nbsp;O

JunmwUe

O ^ Onbsp;O.nbsp;„ ^ Creir\' ^

^HJ S.Sau

^ quot;Pot^ommt
■ Jaacout* onbsp;S\' o

Onbsp;^^^ ^^

lArmmtnbsp;\'nbsp;^ \' -

DmiiJIe

oX

fvmatnc ^f

I i!
( iii

I f 1 I I I rrp I I ij\'T

[MM

I i I I 1 I 11

J I | -T

oqiTiazqnnzn
.r

T I I I I

TTT

20

^(5

JO

20

Vvnuff

dHUrjy

-ocr page 295-

195-nbsp;Hannonit.

SüB fertilitßs. peratus,fuautsamp;ferenKs: folum fertile,aGcetcraiumfrugum,fed prsdpuefrumenti pjaftantiffiml vîJCJtâS
maxima. Abundat pratis, pafcuis, pomarijs,
alijfque ad vita vfum rebus neceffarijs. Habet amp; mctalla fèr^
optimi, amp; plumbi; praterea Lapidicinas variorum marinorum,atque etiam
duri filicisquem Ouidius indicé-\'
Hdulki vernacule Leodien fes vocant. Ignem flammamque concipiunt fouentque,vtcarbOquot;
nes-, nec alius eorum vfus quam focis exfttuendis, lignis aliquot adiedis. Confiantur bicquoque vitrea iH^
lamina pellucida, quibus omnem cœli iniuriam ex templis amp; adibus prcpellimus, bœquc pra alijs qua aîil»
locorum fîunt^ palmam prçftantia ferunt. Omne item vitreoram vaforum genus, amp;
fupellex hic conficitufj
Prouincia hac frequenter Dominos mutauit, ac tandem à ftirpe Montenfium adPlandria Comités, inde ad
Batauicam, deinde ad Bauariam,ex hac in Burgundieam,poftremo ad Auftriacam
familiam devolutacft. Vr-
bes in Hsnnonia folfa valloque munitç funtxxi v,interquas primaria
xMmm amp; Vaiemem.Monm^Mms vulgo,
vrbs adfcaidimfiumê,quaidnauigiaferreindpit, fita,âplitudineamp;vallatismoenib\' inclytaeft .Fôtesinca vi-
ni permulti: opes ampla ex merdmonijs, opifidjs, agricultura, amp; Canonicatunobilium Virginum S. VVal-

autor eft Sigeber tus Gemblacenfîs, ad Scaldim fita eft planitie peramoèna, eoque tuta ab hofte. In ea cft A^^-
mamentarium ad belli vfus inftrudiffimum. Templa duo, vnum Sacmm B. Virgini,ftrudurâ antiqua, cuius
columna,cx marmore amp;lapide Porphyretico;alterum B. loannis rcceîiîius,opus Pepini,patris Caroli Magm:
Cocnobia pkira: vnum pra cateris nobile Frandfcanorum, quo Comités Hannoniç
de Domini Valencen«
feorfim fepdiuntur. Curiaampliifmiacum horologio eekberrimo, opus Guilidmi Boni Comitis Hanno»
îiia,Hollandia amp; Zelandia.Sunt
-p-extÇfcsiCmdatum {Cûndé)3id dextcém Scaldis ripam duobus milliâribus Va-
kncena diftans, opidum elegans.
Landresium{Landreß) ad Sambram, célébré obfidionc Caroli v, Anni M.D-\'

Lacm.
Tluminâ.

Pfbes.

lutumjtamen ad extremum ita reftiturum, vt multo elegantius renatum videri poiTit. Palatium habet priu-
cipakcum horto amp;labyrintho fingularis artifidj: HalU Brabantia finibuscontermina, Templo
D. Virg\'U\'^
cdcbcrrima;Si?»i?to municipiu m eft
fitum ad ripam Scaldis fl.inter Cameracum amp; Vakncenas, cxftruduni a
Fepinoin memoriam nobilis
vidoria quam hoc loco retulit ab exercitu TheodoridGothoram Regis;
€etum, j^f/^^,oppidulum eft,tertio lapide a Vakncena, mercimonijsnobilitatum.{QeaumontjOj-
pidulum pcrdegans ,a re nomenbabet-. P\'kUipplis (PhUippe^-vilk)^ Rcge Fhilppojü/^m-l\'i?^?\'^^/«?a Regina Hu-
garia Maria nomina habët; loca munitiffiaîaad\'Gallos reprimêndoscödita.B4w^;(Gallic€nô-
miDÀ^aganum vel ^ûgacum Ptol. effe arbitrantur: nonnulli illud ^elgitm C^fari in Commentarijs didû volût-
fed refelluntur ab ijs,qui in BelSouacisfeu Picardia quodam loco firmioribus argumentis eamdcm collocaat.
Sunt amp;
¥i4uheuge^ Bms,Reux, Soîgny, Ordnete Comte, Engten, Leßne, Cheure, Kt\'^S. CmUein, ^ Lerne. Pagi fi^^t
praterea c
m. l. quorum plerique omnes pulcri, amœni, opulenti. Regio Lacubus, Stagnis,Fontibus,ac
minibas vndique irrigua^ fluminibus
Samhra, Tmera, Hama, amp; alijs. Silvas habet amp; Nemora admodum
iucundaj prsecipua vero funt LMormmß.. ^.Kmanä.VovLO Refpublica Vakncena tanta prudentia con Ibtuta,Ä
tam bonis legibus ornata
cft, vt Norib€i:gêfesad eius exemplum ccleberrimam fuam Rempublicam volueri^
componere, miffis ad hanc rem aliquot viris prudentibusj quod amp; Romanos fedffe accepimus in Rep. Athe-
nienfi. Proinde non cft mirum fi ex tam pradara Politia orti fuerint cives per vniuerfum Orbem
virtute cc-
iebres; Inter quos primas ferunt,,Henricus vi î Imperator,
Dux Lutzcmburgicus: xMaria Filia vnica amp; Hercs
Caroli Audads,avia Caroli-V. loanncs Froifardus, Hiftoricus Nobililfimus, qui etiam
hoc ipfû initio fuio-
peris teftatusefî.

^êmmà Co.. Reftat lijlMrt CI CO MÏTATrs. Hk fitus eft inter Brabantiam, Hannoniam amp; Lcodknfem Di^e-
mmtw. cefim: exiguo territorio amp; moQtofo,fed pcramœno. Aercm habet falubrem amp; tetn peratum. Solum fcrax Re-
Cditemferiesnbsp;^^ fuftentationem fui vita humana indiget. Habet amp; Ferri Plumbiqj Fodinas,amp; Latomias, in qu^\'

Sdifertilitas\'^^^^\'\'\'^^^^^^^^^^^nbsp;Nequcif»

Jnbsp;\'pridem cœperunt effodi laxa illa ad igneraidoneafi.i/^;î;î^^Âr^^^4^nominarepoffumus)de quibus dix

■ Mnbsp;^^^^quot;P^^one Porro ditioifta omnis initio Dominum habuit

\'^^f^mm Ma^ ^^^pj^g mutauit. Marchio fuit Philiffus, Frater Balduini ComitisFlandria Anno M.cc.Comes fuit rheedorm
cuius obitu tota ditio ccifit Hil^fo mno Burgundie Duci, quemadmodum in Germania Inférions defcnpquot;^\'
ne a nobis cxplicatum, cft. Vrbesin hoc Comitatu murodnda funt quatuor,nbsp;Mvina,
Carlonfonti^^

ßm ^Vdenmrtitt.Pagi c.Ixxx11.nbsp;primaria,aù\' nome vnde dudû fit,ignoratur: ali|

putat a 1iâmgt; Deo Gcntili,qui quù antea oracuk fLiderefolituseflêt,fub aduentii Chrifti Seruacoris obumjni -
ErgoaNanomutoT^îw^/rcï^^r. alijanouoMuroillieRomanorumoperaexÖmdo. Vrbs fita eft inter düo
Montes, in Leva Mofa ripa, qua Sambram redpit. Diftat viii Milf Louanio, x Leodio ôc toridc Bruxeliis-

E\'nminâ.

Dives eft, amp; fpkndida publias priuatifqueadifidjs, arce ctiam inftrudiifima bene munita. Quarto m
Namurco funt Bovim [domines) opidum exiguum,quod bellorum iniurijs iam aliquoties
vaftatum,poftf^
vero ab Henrico j/Gallia RegeAnnociDisi iv magna parte deftrudum
cft. Id ex eo tempore Civium
ftria reftitui amp; reftauraricœpit.
Carlommtium{Chariemmt] e.xftrudum eft a Carolo v. Anno ci^n Iv ^^^^ ^ r
Gallos, quitunc Marienburgo potiebantur.
rdlemurtmm oppidum minimeafpernandum Namurco vn ^
liarium intervallo diftans. Flumina habet hec regio pifcofaj inter qua primas obtinêt tJMofa amp; SambmW^^^\'

______________vivos Ôclargos; Siluas nô tantum ad ddedationem,verumetiam ad vcnationcm apriftrimas,feris refertiffinia\'^

Cferafuhlm. Multafunt inhocComitatuTempla, amp; Cœnobiafpkndida Namurcenfium Comitum fumtibus olh^^^*^ \'
ftruda opimis honorara reditibus. Teruo Milliari a Namurco dives eft pag*
Aaàennas, in quo vetuftifl\'^quot;^

a
io

MonaftermmCanonicarum nobilium fcminarum exftmdum inftitutumquea Begga filia Pcpini vefcris,
qua pnmumcredunturdida Veftaks ■Ba^zgina. Id vrbcNamurcenfi fedes eft Confilij Regij, a quo app^^^^ ^
cft ad Curiam Mechlinienfem. Eft amp; Scdes Epifcopi, cuius Templum Cathedrale facrum eft S.nbsp;L

armis adOieii fu t, Gallicus i j s fermo, fed corruptus. Mercatores paud amp; opifices: Nobilium magna turba-
qui nothi fint illuftrium Prindpum, vd e nothis oriundi.

tomm.
Prhes,

-ocr page 296-

lvtzenbvrg

1 DVCATVS, ET TREVIREN

SIS PROVINCIA.

Status Politicus

Vi ine At ens

TEcckfiafticus0flt;amp;

ÇComitQAmVianâenyLaRocheen %^râeme,Salme 27 291 $0 Tgt;Hrhf2(fs9\'
\\nbsp;\\Marehez^^if: $0is.S,rit
nbsp;18.S. lamberg io: 49 ^

Nobiks ^Barones
^ra^qtiafunt \'nbsp;/Dominia »^«//rf.

196

Civitates principales, Lutsjeràurg^x^rlon^ TheonviHe, aliasDiedsnhove, Södem4rek/ertg MûJe-^
mackerewj 27 4z: 4ß 3/.

Confilium Ktgis Prindpak reßdet Lutzenburgi, h quoprotiêcatnr LMechliniam,

f Abbates, Prumienßs27 s^tjot?. S. MaximinipreximeTreuiros, tMetloch2t 4:49 34* Himmel-
\' redt2SIi: S0S-^^ ^^4-

ComitztUi,qttißntintraTreuirenfemJitiûnem. LManderfcheidt 2S ir-iamp;P^ Keßel2S7: jo
Veirnenhorgh2S14:S0^.^.GerrtBein2S7:^0iS.Veldentz 282614p

\'Bgt;2ioïàs^.Winmnhergh2S $oii,$ilßein2^4i:$c7,

Domifn2i.Paßenheim28 s8t s0Z2.Safßch28 sS\' 24\'\'^*rLeye28$5:50 \\%Mt\\2846: /3J

PermontiS42:so i6.Wildenborgh28 4r- 50 9-^(renk0rdz8 53: ii.Waldeck2S^v
Hertelßein285:^0 iz. Kerpen 28 iji sc 24.

VxxîçCtmxSchûinbergh 28 23:3021.Schôinedea 37/5:/^ -^4- H^ldesheim28 8: so 22. Danne 2$
ip: ^0 i^.OuerUanderßcheidt 28 1$: 50 9-^jibonhiVlmm2% 26: so is.Cocheim^Kempemch
28
3 7 :
2% .Mejen 2 8 4 3 ; 5 0 2 z. Monte ah % 21. Kaißrs Eßh i8 s S\'3016. Munfler Meivelt 18
Ap:so i^.OuerHammerßein2% 33: ^0 ^o.WelßhBiäich 27 ^9.49 Broich2% 14-.so i.Pfaltz2%
7:4p
^i.Witlich2% 18: s0 2.Sarb9rch, Grimborch,S. Wendel,Bleißaßel28 48:4^ \\6.Bmolßein
282S:4pnbsp;^^nbsp;2Q149 V-Cell 28 34\' s» ^.^ädeneck t$

so s. Scheineck zZnbsp;iz.Cobltntz., BoppArt,OmfWeßekEerenbreitßein,Montäbour,filmar^Byi»

chen^Caemborch. Hd^.inäcabumtirTaki.Weßfhalid,

stf. Arnàergi% 28:

Comitatusconßrtes ProuimiaTreuirenßin hac tabulacomprehenßfunt Blanchnheim2%
%0.menar28 40; 50 Reiferßhädt2% $-,30 lo.SleidemS4\'. S033-

îgt;omlnia Cromnbnrg27 5 9: J 0 -25. Smidheim 2% 31 so

^^^idmmProvmcidTrmire^fi.quodhac tabula cominerindnpotuit Jnuenief m 3 tabula WeßfhaU^.

Metidiani diftant ratione 49 5 o. Paralkli ad circalum maximum.

Lutzcnburgicus Ducatus, et Treuircnfis Provincia.
eftant in Inferior! Germania dnx Provinciae, Ducatus Lutzenburgicus amp; TreuimßsProuin- Segh. ^

paucis cxplicandae.Ducarusnbsp;nomen habet a primaria îotius rcgio^^^^

täte: kscfvt nonnuüi opinantur)a fluuio Eka Jlißmiafonc (^ntonini.^b Elzafit Elzen- beat.

buxch\'/iùdc lutzetfburck Petrus Divaus aliam de Lmzenburgo ^èntennam notât hisver-

bis: L€uc6rttmtemem{\'mc^in)iuxtaTreukos,xMediomatrices,ac
/7 ^ . ,nbsp;„nbsp;z\' r,.-/_______\'TMàl^TNank-\'tJP.rnae.ulffrfi^

J\'h ^i^aßderLutzenbmch.Uttc\'ü\\Q.TtrmmzuxhuQ Ducatüad SeptatrionêLcodiêfesamp;NamurcefeSiadAuftra
Lotharing!, ad Ortum, Molella cum EpifcopatuTreuirenfi, ad occafum Mofa cum fil va Arducnna. Ambit\' f,^tilitas
totius regionis eft Ixx.müliarium. Regio hec licet montofaamp;Salmofa, bona tarnen, benignaqucac fertilisnbsp;\'

«ft • Diuiditur in duas partes quarum altera Famenna altera ^rdmnm dicitur. Famenna fertilior eft fegetis amp;

^iifi. ^rduenna afperiorj fed qux afperitatemvenationum bonitate amp; ferarum optimi generis mirificaabun-

«îantia compenfet. Meiallaferri funt non procul â Manderscheid, in dominijs Keyla, Cronenberch amp; Sleida,ad
Vallem cui nomen cft HellcthaP.Conflantur hoc loco ab iftis Cyclopibus incudes, fornaces fcrrcç, pyretcria,
per totaiB Germaniam ingenti lucro diftrahötur .Titulum duntaxat Comitatus initio habuit, atque adeo

M mmm

In Treuirefi
^mimk hm
fm

-ocr page 297-

axlxci:

2,8

Jquot;

.nbsp;___ ^nbsp;^ ^nbsp;V \' ■ v

CBürJmesnbsp;® ; / \'VirftAinont ^ociH CfFmont Onbsp;\'\'nbsp;\' o \'

^^^nbsp;g^\'-r^nbsp;^ -HiT^^^

^ \'nbsp;\'y^rnff^O ^ ^^ oAwtrß.nbsp;BeniO /JJßiWJ^HP

^Mpeirtont ynbsp;—Bönfettsa\'-

- \'^AJ. ^nbsp;...... o

gcntieUattr\'^O °Jfaißn Xnbsp;St-andhannbsp;O

zo

StMom

Jäer.

gerreßem

K^\' Jvrttthem

\'PÜi^erfA

yyfiue o e./

(Dma^l
^nirciaitt

O,

V \'P«gt;ef,quot; jmJsßr\'«^

gemuime \\

r ■.

kMcflKi\'terg

. . \' I

--- CXiJUttdaU

\'^quot;et^caiaci

OgcrßhiJt

A t

0nbsp;^\'^-\'■ßmk

Iffndorf
O

,0nbsp;O

Hanmrci

pars

MJ

JUalMhf

Ryffefßhcn

3quot; ..

\\meil

^n-mufih

n^AMsaet
O

rtihetm

•ff«

O\'iö

y o

.Tti-au-ourffH

gratfrt

\\\\CroncJ\\

•musujt.

1nbsp;«quot;y^A

y^iißeUlA
if.

Battbit

fGuJe^quot;^^^^- O\'

wnJe

kTv»^\'^\'.-.....ciV^^*^

BeiteUof^

Bj-afJt

\'Palir:

\'it O*

■tin,nbsp;Sy

^Horuiti-

DW \'^icßfsflwn ^

^^ tiaeifivwii-
,ƒ Oheffülffinnbsp;1nbsp;O

^ Ctffeinbsp;2

aCrrßoil, D r ® PTraeMiyeit

Zvxem,

Inrnti

10

^DuaMjem

\\teyen

O ■Laniic\'b ^
Xgt;rectrmu}r(i

^\'iletthff,

Sehmetkett

6 n

Cet^mant « .-\'o——

\' o

lAwrUt\'*^^\'«^ JP^^J\'nbsp;i^Q^m ^ \'-«ai-iSV .

J- ^ F „ \\ X ° \\

-Jquot;

Jquot;

iJKquot;quot;

c^n

Armüc^

►o\'

^^^ 6 .

fcbA-ik

Lam} Jairo

O

■asp

granfitir

\'fmfeU
O .

Onbsp;lihittQ-

m

aervit^o

quot;^Rinfem
^merfofß

\'hfoie\'

6 CUtx^mom \\ o J. A

QVMauce\'
glatvOS

Iji-ßh

-h

er»\'.

Onel^rtlcil O

o

, .Mehermene

d)ami»t o

50.

^faurt,

yedk

\'quot;^Me.kd;
0/

O 0/

^Vmrtt %■

enfzci

Q ZffrfV

Üüßtfn

o

SUth

iSUqfelkß,-.

■Änbsp;1 ..\'ß^ssu- \\ V \'

ICeU

•R«;^nbsp;quot;Bf^/\'f« \'-Jchifen /quot;^fi *nbsp;■

A

Onbsp;\'

\\Ch.,\'hnu,J^tnbsp;n^O^^^Crt 6 o f-\'-cJ

-.quot;teiKiaSe

■ - . „nbsp;cr^nt^

o^quot;quot;

Cmtscitbefgh
act

■Uevtz^ O Lo ^nbsp;^

T R

kO// «quot;tv.

mm

P\'

Boneradt

Ö O

NT

C\'piai\'atil

wm

^cr

vMf\'«\'nbsp;, ,nbsp;,.nbsp;OStütztuch

rßhem^o

o

i^iJl^- S.Vit

Okißri, f-^«^^

:Rmmiiati ^

■ffemtufj

^.werH Palatinatus

4

haSefcl

I

.■a\'ctehi\'-\'\'. O O

Rjr

VI

9 r

.■«1\' ^nbsp;^ Jcaßet

rPotttetdOe °

Vllf«

.fctiavmh

■It

YtOers.

Ojf^T

Bofdetä/m

OB J^fftiJü\'u dbi^

J^t^n

- i|

o .yj^eirieü

uicaurt Leopmasc
\\o T A-;

o Jß\'quot;\'^ Si^ ^ Jgt; A,-

latamp;i.

0nbsp;i^r/ff^ ^

,nbsp;\' ^^^/quot;o \'i\'^ß.....

° ^apion/^^ S.CMimtfrnbsp;»nbsp;o

\\nbsp;gt;\'nbsp;qurfivtmlk OJK.

f-^«\'-nbsp;MachUal \' ,

Bttfauleoanbsp;(^-lUamifimiittt^nbsp;O

Chmuin^

Jirne^am

RIER

ci^r

LVTZEN

houjiy (

Jami^s

yCVäUfrmchc-.,

Thimm o
O ^m;

20

^jS* W If »fci

\'Miliaria (fua rtiviiirenßu

O

nl\'ih^Piü\'den

gt; Siein^^eiiep
O

feO / ,,.nbsp;fofquot;ft }/ o irJ«-* ft-\'lp-v\' ji.-\'Vf % ,

fti*nbsp;^r-nbsp;^v^uft^tquot;^nbsp;-UpXQii-..

Mfcr ^SiemßH oj^tjePem

j^Q quot;Pranwenlaateren^

Jok^M j p

Northern

jCMmcietli

Mst\'tyr« ^
.yiuoidt sjier^

t TUfStew-^ . ^^ Jarempttmahn

Cap feto fnbsp;quot;

pars

Mihamt dno Cittzcnlmr^im ■

Lotlia J^rinoi^

je

quot;^Pti- Qcviirtlnm Jllercittcrem
C hm \'I\'riuthjic.

Ufa

2ö|

2p

5quot;

a8

Jquot;

S-o

jo

Squot;

27

5quot;

Jquot;

-ocr page 298-

Î1UC vtitur, eueda fuit. Hocalij VVenceslao Romanomm Regi, alij Carolo quarto tribuunt; Conradus au^
Vercerius Henrico VI i. adicribit primo ex ea familia Romanorum Imperatori, Prinium huiusnbsp;_

Sigifridum fliiffe, in fchedis manu exaratis fe repcriffe fcribit örtehus: eumq^ filium fuifte Tacuini Ducis MO-
fellani. Puit olim Lutizenburgum Trcuirorum portio. Vrbes habet viginti, vallo amp; foffa munitas,
TiOXiii^\'ùs.\'s.c.îniit^L^^nbsp;Theomvilla^Grmemacherum, Coningsmacherum, D

fichum, Virfsmum, Echtermchum, Pianda, BaiionMum, xMormnedinm, Nvurnn CaHrum, panmlltriu, iJ[4arviua,
tha, tiurbis, S. Viti vrbs, Mmamp;a, -ôa Salma.
Sunt amp;: vrbes aliquot quarum moenia foîo a:quata. Sunt amp; arces
biumpene«mula, S. loannis Ö^LMmdreßheM,gt;qu\\bustnulus eft Comitatus. Vrbs primaria Luizgt;eftb(^rg^^ j

Lucemburgum,ôc Leuctburgum, PtolemïEo Augußa Romanduorum.Gmccmàiïm^ dÀùxxm vult quafi ,
gum, hoceft, arx Solis.Quemadmodum pleraque alia huius tradus loca à Gentilium Dijs denominata vi ^^^^
polTunt:
Arlm^ ara IxmoÈiJmis i loue, ^Marche a Martej fed an hac vera origo fit, alius cfto arbiter.^ \\
.ieft loco peramoeno,parte altera môtofo,altera piano. Hanc Elzafluui\'interluk,parte vrbis fuperiore et

j3am,abinferiori amp; planadirimës.Adificia in eadomuiq;vtcunquefpkndidae,verubeniiniuriis varie anii

ac templum factum Nicolac^ Cœnobium Francifco,in quo fepultus ioannes I^utzenburgicus Rex Bohe
filius Henrici vii. Imperatoris amp; pater Caroliî v.Vrbs hacetfi Martis frequcnterdeformata furoribus,cui ^^
hil cum Mufisotio amp;tranquillitaregaudcntibus commune, illuftres tamen eruditione viros edidit. A
inter multos NicolaumNauium,hominem vfque adeodod:rina,amp; rcrum prudentia magnum, vt Curia:
diciaUs apud Luccmburgum Praies, nonante munus quam vitam, filium autem reliquerit fibinbsp;■

qui paternas a:quans virtutes, tantum apud Carolum v, Caiarem gratia valuit, vt in toto Im perio Cance ^^
vicariusabeocoiiftitutusy id muneris cum vita finierit. t^rlomm vernacule Jrlon , fitum eft in montis
oppidum latis elegans. LunamDcamhkolimgentilitio mprecultam,amp; inde nomen habere
multa antiquitatis monumenta eruta qus Comes Petrus Erneftus hi,nc ad sedes fuas ampliflfimas, quas

in Pomoerio vrbis Lutzenbu^êfisjtransferricurauit. Patria haecfuit BartholomçiLatomi,viri egregie o

Fluminibus regio omnis rigatur plurimis. Eorum primum nobilifiTimumq; eft Mcfella, de quoin
diximus.ReliquafuntC^/f?\',
Bemoq, Hod, huh, K^lfatus, AUrdus, Sourm, Prumeus,tJ^iimus, Ghomeuf,
Alb/s,
ac innumeri penè riuuli. Montibus regio vndiqueattoilitur, fiiuifqueinneditur denfifllmis.
ncs Arduennac totius Gallia Siluse maxima,rami fust. Curia totiusProuincia in vrbeLutzenburgo i
Rati» guherm- cit, fermone vcl GaUico vel G€rmanico,pro locorum ratione quibusiusdicitur.Germaniceenim loqnu ^
di.nbsp;Lutzenburgi, Arloni, Rodemarcaf, Theonvillx^Gallice vero luoys, Mommidi, Marueil amp; Danvilli^^\' ^^^

ob hanc caufam necefle eft amp; indices amp; Aduocati amp; alij curiœ miniftri vt ramque Linguam calleant. A
autem curia prouocatur Mcchliniam, vbi quas fcripta funt Germanice, bona fide Gallice redduntur.

Treuirenfis ProvincM.

Sfgiff é* If TT ^dc Ducatu Lutzemhurgicoi fequitur Trevirenfium antiqua admodum ditio, cui ab vrbe no ^^^^
diäa.nbsp;i I Terminatur à Septemtrione Comitatu Naflavienfi, Ducam Momcnfi, amp; Epifcopatu

Situs.nbsp;A X Ortu Ringouia^ Hafiia : à Meridie VVeftrichia, amp; Bipontino Ducatu; ab Occidente Ducatu

Aerüqaditas. burgenfi. Aer frequenter hieeft hubilusamp; pluuiofus, vt quidam hue accommodent cloacam Plane ^^ ^^^^^

verum id propter Conualleïn, vbi nebulas fufpcnduntur, euenirc nonnulli âfîèrunt.Regio ipla inxqquot; „^ofc-
Soli qudUau j^ubi enim montibus ftcrilibusafpcra eft: ob idqjfilueftris amp; fqualida,amp; praeter avcnam vix quicquatn p ^^^
rens: alicubi vero foecundior eft verfus Rhenum amp; Molellam. Metalla gencrat
varij generis,
Ferrum, Plumbum. Proprium femper Duccm legitur habuii^c. Nunc autem Archiepifcopum m ^^^^^
Imperium ordine agnofcit Dominum. Armis autcTreuircnfes ita potentcsfucrc, vt duce Ambionge Cottam . ,
kgatosCsefarisapud Eburones interfecerint, totaïlinditus legionc deleta. Sed capti poftea funt a ^^ ^^^
Fatetur Caefar,Treuirorum ciuitatem propterGermaniac vicinitatem cotidianisexercitatamnbsp;Tant**

ritate nonmultum abfimilem aGcrraanisfuiflc,nequeimperata vnquam nificxercitucoaótam fccii

fcilicet antiquitus fuit Belgis hbertatis ftudium. \'nbsp;^ nditjat^Ï»

Vrbs primaria Au^ßa trtvirert^vxxIgo Trier. Hîeccu äntiquiffimis Europas vrbib^ de atiquitate cotci
hui® antiquitate trecetis amp; milk annis,antc vrbe Roma perfcrutatus cft ^neasSiluius. EamM^ ^c anioc-
pcrlabitur . Natura loci (vt Simon Richvvinus ad Munfterû fcribens teftatur) fatis cft ad \'^^quot;quot;^^j^^cchic^
nitatemfida, fiue montes amp; valles„fiue fiumina amp; riuos pratis interiedisfpcdare velis. Mont^ ^
cultu virent. Ager fatis hic eft fœcundus: oiBnis generis pifces amp;fecina hicabundant.
Comitatusnbsp;^^

seheyt^Keihel}^eirrfebor^,Gerresleyn,feldeisL:.BarmMWin^nbsp;prater Augufta a re ^ ^ ^^^

adMofellam: T^uomêgum diuicanraimlytäConßamini, reldentz,CelIaneilßeinXonflu€ntia, amp;:alibi a i ^/^pjjcs
hic funt Lacus mirœ profunditatis, ncmpc Vlmenßs^iLäichmßs\', in quorum pofteriorenbsp;fluuij^»

viridis, aocei, amp; rubicundi coloris,qui Smaragdos amp; Hyacinthos amulantur. Maiori autem ex gcoeris
torrcmibus, ac riyulis irrigatur, qui omnes Mofellaecommixti ad Rhenum defcruntur: vnde omn .
pifces hicabundant. InterJuuosfuntir/7qui amp;C7lt;r/^j, Fm»,rr,^^^^nbsp;amp; aiij. ^^^^^^^ \'^oào^quot;

mbi. Silva Arduema varie hicdiftunditur, diciturquc pro locis modo Weflerwdt, modo Eider^^ics
i^rsWddt^qxx^Silu^^ fcrisrefertifiimae funt.nbsp;Treuirieft fpcdandaeantiquitatis.nbsp;gxhi^^^^

^ \'nbsp;aliae fub cœcisterrœfpcluncisfepultçiacent, quae cumindies eriiuuturnbsp;fjj^iiaqu^^^^

Schola,nbsp;vetuftatem : Anfiquiifima etiam totius Germania; Academia infignitur. Artium amp;linguaru^ t ^-eftun^ \'

floruerunt, commemorar« nihil attinct, quum cx media etiam Italia eo contendifle pkroiqn ?
Mores hominum hic natorum plerumque rriftcsfiint, amp; ad Mclancholiam procHvcs, fed ^^quot;^^quot;r^jusbenc\'^

paulîatim-commerdo-cxtrancorum , amp;Stoicumilludfuperciiiumconvidufcu reaeatur. Au

Treuiris meritus, alicubi dci/s aptiifimcait:nbsp;tew/?^^

Ingmiuml\'iaturafhiscomeßitdumnis^nbsp;^^ç^iOi^sà^\'^

In vniujcrfum Mofellanorum corporalaboribusiiiduruerpitad raiuculum vfque, Pçr Months
^ apras rcptate amp; cvadcrc �amur»

197nbsp;Lutzeaburgiciis Ducatus, etTreiiirenfis Prouincia.

Impemm Ma- Henrkus Septimus Imp. Comes fuit Lutzenburgicus noa Dux .Poftea in Ducatus dignitatem, qm hodie a

torum

Vrbes.

flumim.

LMonte^»
Silva.

rii

ri ;

Vrksh

Lam.

flumina.
CMontes
Silva.

ijmores.

-ocr page 299-

w

Nquot; -î

-ocr page 300-

\'. \' .

1 \' _S \'»I

\' Ai, ä ■ r \' •.

I î:- .

it

! /

-ocr page 301-

IN GERM ANIC AS T ABVLAS--

VTILIS ET PRiENGSGENDA

JHSTRV.CTIO,

jVandoquidcm Imperium Romanum penes Gcrmanos eft,nbsp;admodum in fua

: membra diuiftim, opere precium exiftimaui eiusdifpoftrionê amp; ordinem,qualisin fcrip-
quod matrieulam Imperij vocant exrat, hodieque in vfti eft, oeulis ftibijcere : deinde
r in tabulas ftiaquaque Imperij membra commonftrare, quo vbi terrarum quaeque fedem
nabcant,ftudiofti s politia ledor facile reperire poftit. Duo autem eius matriculîe ex-
kmplaria fum nadus, vnum fcriptum, alterum Veneti/s Italica hngua excufum 5 vtrum-
târe intèiiiîS^—•nbsp;deprauatum, amp; multo aliam huius matricula; formam nunc in imperio ex-

inueniat Q^ïï^^^^^\'^^^^^^oniihivitio vertat, nemo ofFendatur oro , fi quae Imperio hîc adfcripta
Perij roçJ^j^^^lnbsp;fi quç funt om^nbsp;mea eft intenriode omnibus finguhfque Im-.

fciamnbsp;^^^ dicere,neque id mihi ex corruptis admodum exempiaribusfuit poifibile , pracipue

oppisnorat; ^ ^^^^ Imperij fuerunt, poft in priuatum Principum ius ceflifte,fiue permutarione,huc

^ppignorati ? quot; uquot;pcu j rucrunr, port m pnuatum l^rmcipum ius cemiie,nue permutarione,nuc
Vero ifta Qu-^^r^quot;^ donatione ob infignia ei ga Imperiû mérita,fiue redemtione, fiue alijs de caufis, neque
^oc tantum\'^\'nbsp;funt nö geographorü ftudia profequi raeû eft,fcd exquahcunq; matriculç exemplari

duoqucnbsp;^^ elegantiftimam Imperij difpofitionem, amp; per Germaniam diftributionem oftendam,

ergo talis Impc^^^\'^ft^^^^ ^ politicae adrçiniftraiionis (juomodo fe mumö illuftrare polfint, declarem. Eft

Imferator caput e§î Imperij.nbsp;^

Es« ^^ ^^^^ membra,quorum comitijs de omnibus Imperij negotijs confulitur amp; concluditur, vi-
Suartolmnbsp;\' quUubGregorioX. anno Domini circiter
1273. primum inftituti, amp;àCarolo

lib lt; »^^P^^^fo^^confirmati funt, vt oftendit Onuphrius in Comitijs Imperatorijs,^; Ioannes Auentinus
leiiaftiri^ Bauaricae. His foliscompetit Imperatoris eledio. Secundum membrum funt Prindpes Ec-
^iimici ÔL faculares. Tertium duitates libera;.nbsp;^

Gomes Palafinus Rheni Imperij Romani

Archidapifer.
Bux Saxoniaelmp.Rom. Archimarfcalcus.
Marchio Brandeburgenfis Imperij Romani
Archicanjerarius.

^ ..nbsp;P^^^^igiturmemhmm Imperij funt ^.EleBores\',

^lepifcopusMoguntinus Imperii Romaninbsp;Rex Bohemia Imperij Ro. Archipincerna.

-ychicancellarius per Germaniam.nbsp;n.u.:.,.,-o r_____Jr.____:

«rchiepifc.TreuirenfisImpe. Rom. Archican.
per Galliam amp; Regnum Arclatenfe.
^^cniep.Colonienfis Imperij Rom. Archicancdlarjus
per Italiam»

Archiepifcopi
»eburg %
J^\'tzburg
^^fancon
-t^iemen

Ramberg
VVurtzpurg
Ç V orms

^pier

^^chftatr
quot;^^Ideshdm

^a^crborn

2

5
9

Epifcopi.

I

S

S

s
1

4

4
9
7

Ferden
Munfter
Ofen bürg
PaftTavv
Frifingen
Kempfe

Gurckalias Göritz
Seckavv, Segouia
Hauandt
Bafel
5
Sitten fiue VVaUis
Regensburg s
Maiflen
S
Naumburg $

Secundum memhrum eß Principum ^virorum çf Nobilium,

^omina locorum vulgaria ponam, vt funt in tabulis, amp; numéros
in t?^Circulorum in quibus poftearepetuntur, quo facilius

«jabuhs^inueniriqucant.

Churnbsp;4

Halberftatt in 9. opinor cireulo

7

8.9

7
%

9

S
7

S

S

s
$

7

3
#

S

3

Vienna

7
7

7
2

Oooo

Minden
Lübeck
Vtricht
Camin
Svverin
Geneue
Cameric^
Verdun
Lofan
Metz.
Toul
Luyck
Trent
Brixen
Merfpurg
Labach

-ocr page 302-

Ab. Markthal 4
Ab.Rockenhaufcn
Ab.S.Pcterim SchVvartzvVald. 4
Prapof.Odeaheim 5
Pr. Ab.Stablo 7
Ab.Diiidienfe 4
Ab. Berkenhaufen
,Ab. Flchingen
4
Ab.Hentzlingen
^ Ab.VrlTenis
Ab.Planckcnburg
AbYlTui
4
Ab. Pfeifers 4
Ab.S. iohan imThurtal 4
Ab.PcîeiskaufcnConftantÎÂ 4
Ab.Pruim
5
Prçpof. Camberg i
Ab.Reishaim
2nbsp;.4

Ab.S.HeimeranRarifbonîE 2
Pr. Prâepof. Berchtolfgaden 2
Ab.S.GregoricMunfter 5
Ab.Muncherodc 4
Ab.S.Cornelis Munûer 7
Ab. Werden
7
Ab.Aurfperg 4
Ab.Yrfe 4
Ab.Brun

Ab.Echternaken 7
Ab.Heruorden 7
Abbatifîàc.
Pr. Quedelnburg 8
Eiien 7

Alt MunftertoRegenlburg 2
pr.
Ober Munfter to Regenlburg 2
Kauffingen s
Lindavv 4
Gernrode 8
Buchavv 4
Rotcnmunfter 4 ■
Heppach 4
Gutenzel 4
Beundt 4

Coblentz é
Eifas 4 \'
Batey Ofterich 3

in der Erfch 3
Comités Barones amp;
Domini.
Com.Helfenftein 4
Co.Kirchberg 4
H .Tuften 4
Co.VVifenftaig 4
Co. Lauften 4
Co«Montfort 4
CoEurftcnberg 4
Co. Zimmeren
4
B.Gundelfingen 4
H.Stutgart 4
H.Iuftingen 4
H.Sdienftingcn
Marckg.Eberftein
4
B.Geroltzcck 4

IN TA\'BVLAS.

Ab.S. Maximini iuxta Trier 6
Ab.Heueldshaufen
Ab.Sflohanszu Curtcl
Ab.Gengenbach 4
Ab.Konigsbrun 4

Vienna 5
Brandenburg I
Ratzenbui^ 9
Schlefvvick 9
. Hauelburg 8

Saculares Principes ôc nobiles. Ab. Rodt, alias Roden 2

DuxBauariae 2
ArchiduxAuftriae 3
Dux Burgundiae iO
Dux Saxonia 8
PalatinusBauariae 2
DuxluliaB,Cliuiç,Berge
7
Marchio Brandebut^ 8.1
Dux Bronfvvick
9
Dux Lunenburg ß
D. Pome ren S
D. Mekelnburg p
D.Lavvenburg ^
D.Holften ß
D.Lotringen
5
Landgr. Hcflcn ƒ
D. Wittenberg 4
D.Z-vvcibrug /
D.amp; Co.Spanheim s
Maichio Baden 4,5.7
Landgr,Luchtenberg 2
Princ. Anhalt 8
Com.Henncnberg i
Burggr. Meifîèn

Gallici Principes.
D. Meifs, alias MaÛa
D.Sauoy« 5

D.Chalon, forte Calim in
circuîo.

Eccleûaftici.
Pr.AbbasFuid.
5
Pr.Ab.Hiersfeldt ƒ
Pr.Ab. Kempten
4

Ab Rcichenavv 4
Pr-Prapof-VViflCenburg j
Pr.Ab.S.Gaili 4
Pr.Ab.Saltfeldt 8
Pr. Prapof El wangen.
TeutfchOrdens Maifier 3
îohans Ordens Mailler ^
Ab.VVaingarten
4
Âb.Salmanfvveiler 4
Ab.Kreutzlingen 4
Pr-Ab.Murpach 5
^Ab.VValkenriedt /
Ab.Schuttern 4
Ab.V Veiflcnovvjfiue Miß-

deravv 4
Ab.S, BM 4
Ab. Mauîprun 4
Pr.Ab.Corbey 7
Ab.Schuffenriedt
4
Ab.Ritîcrshaufen S
Ab.SteinamRhyn 4
Ab.Schafhaufen 4
Ab.Kcmpefëck z
Ab.VValdfachfen 2
Ab.Einfideln 4.
Ab, Rockenburg 4
Ab.Ochfcnhaufen 4
FraepoCSeltz 6
Ab.S.Gilgen Norinberga
Ab.Nuenburg

Pr.

Pr.

Nt

B.Öber Hevvèiï 4
Co.Otingen 4
B.Rapoltftain
5 ^
H.Rapoltzkircheu 5
B.Stauften 2.4
H.HohenRechperg 5
H.Berletzick
H. Hohen Konlgfperg
H. Hohenfcldt amp; Tipolt^kirch
Co.Sultz 4

Co.Hohen Zollera 4
H.Braides
B.Sonnenberg 4
Com.Caftcl 1
Co. Vcrtircim i
Co.Rheineck 1
Co.Hohenloe i
H.Reichclfperg «
H.Limburg i
Co.Erpach i
Co.Leiningen j
Co.Falckftein
5
Co.Hanavv 5
Co.Luchtenbefg ï
Co.Nalfav v,Breda, Sc Dillenbofg
10.7

Co.VViftgt;aden amp; Iltzftain S
Co. S arbrucken j
Co.VValdtpurg 4
Co.Naftavvin VVcilpurg ƒ
Co.Beilftein
6
CoXonigftein amp; Epftein 5
Co.Eifenberg fuperius ƒ
Co.Eiicnfeergiafcrius 6
Co. Merlin
Co.Budinghoi
Co.Wirnenberg 7
Co.Solms 5
B, Vin nenberg aut Vanca-

berg forte 7
Co.Arnftscrg 7
Comités Rhenénfcs 5
H.Falckenftein 4
H.Kunfeclf 4
H.Kanfcckerbcrg 4
Co.Horn 10
Co.Seyn 7
Co.Vintzlingc^
Co. Reyeii
Co.ßitfch 5
Com. Salm 5
Co.Veldentz 5
Co. Dengen
4
Co.Rappin S
Co.Hardech 1
Co.Hohenfteia
t
Co.VVolkenftein 3
Co.Schaumburg amp; Giengen
7- ? •
Co.Dierenburgamp;in SomeraW- f
Co. Mansfeit 8
Co.Stolberg ƒ
Co.Buchlingen
S
Co.Barbey amp; Muüingtn ^
Co.Gleichen Jquot;
Co.Schvvartzenburg /
Co.Suenberg, Schonbcrg opi-

nor ^
Co.IudcH.imRuech

H.Gcrav^

li^h

-ocr page 303-

^o.Plefs.

^•Piavven 8

^0-Olnbrug
Co.Loebciiftain 4
Co.Regenftain
V-o.VVeftfrdflandt
Oftfrdflandt 7
^^•VandcrLippc
7

Co.Oldcuburg 7

^o.Delmenhorft
Co.Hoya 7
Co.VVeftenburg
«•Muntzcnburg
^oXemgovv

^•Loflenftein
^o-Diepholt
^o^Steinfort
^o.Bcnthcm

$

9

5
I

7

. 7

GER^MKIC A S,

Co.Brunchorft 7
Co. V Vitgen ftdn
Co.Spigelberg
Co.Biucrflorff
H.Ridbcrg 7
Co.Teckdnborg 7
H.Linge

Co.Dortmtind 7
Co.VVinfdorfF
Co. Ortenberg 2
Ro.Ripperfhodcn
Co.Hagen 2
Co.Hoonfels
Co.Lcifcncck «
Co. Bergen Jö
B. Degenberg 2
B.Oberfultzbcrg %
H.Somirifs.
Co.Mandertchdd
7
Co.Reiferfcheidf 6
Co.Egmont amp; Ifielftdn i ö
Ji.Bergcnamp;VVadhem 10

H.Haber,alias Haucrc 5
H. V Vildcnfcls.aut V Vidersfcls

forte S
B.Tautenbcrg S
Co.Tubingen 4
Co.Blankenberg fme Blam-

mont 5
Co.Kirchingen^Krehangcs h
H.Senfter 3
H.Roggendorff 3
H.Alendorff
H.Kunigfiickerbcrg
H. Morfpurg amp; Befort $.
M.Brandenftdn amp; Ranß.
H.VVolfftdn
H.Periöont
H.Pronfbek
H.Flackcnfteia
H.V Vitien
Rirt.Fridberg
Jlitt.Glcichaufea

202

In hoc ftcunio mcmbro qusedäm numeris carent,quia poftea in circuü«
^on repetuntur. iPr.Principes,ghe furften prelaten fignataD.DuccSj
^o.Comites. H Herrfchafften)Dominia,B- Barones.

Terttum mèmbrum Jmfer^ eß Ciuitatum Uheramm»

^hinifchcBanck.

J^Votms c
ypdr
f

^»^rckhdm f \'

^agenavv 5

J\'Veiffaiberg 5

^raefburg 5

^\'^^fbenhaim $
f^oshaim 5
Schletftat 5

^ouuar r

Altach 5

^ülHaufenimSuntgovv f

t^\'^egoiis Munfter ƒ
^ctz
j

Vcrdnn 5

^^üfmans Sarbruck 5
^^«^ocon 5
^^nici-ick 7

5

ergin VVederavv 5
^t^^haufen
6

Älen 4

Lübeck 9

Hamborg 9

Dortmund 7

Mulhufen im Durin gen #

Northaufen ß

Gofler p

Gottingen /nbsp;i

Brakel 7
Wartburg /
Lcmgovv
7
Duyfburg 7
Dantzick i
Elbin ghen S

^hvvabifcht Banck*
Regeaftjurg\' 2
Nurenberg i
Roitenburg an der Tauber
VVeiflenburg aß Nortgavv

puto.
Donavverd
4
VVinshaim /
Schvveinfurt x
Wimpfen
4
Hailbrun 4 ~
Hai in Schwaben 4
Korlingen
4
Dinckdfpuel 4

X

Aufpurg
Gengen
4
Bophngen 4
Gemundt in SchvVabcn 4
Eflingen
Reutlingen
4
VVeyl 4
PfullcndorfF 4
KaufFbeurm 4
Northaufen
Vbcrhngcn
4
Wangen 4
Yfui 4
Lcvykirch
4
Memmingen 4
Kempten 4
Buchorn
4
Rauenfpurg 4
Bibrach 4
Lindavv 4
Gößnitz 4
Rotwdl 4
Offenburgk 4
Gengenbach
4
Eel in Hamerft^ach 4
i\'chafthaufen
4
S.Gal 4

BuehavvamFcdcrfcc 4

-ocr page 304-

^03nbsp;I N TABVL ^^

Primas Citculus efi: Prânconiœ amp; in tabula Franconiae\'âedarabîtiir.

Secußduseft Bauariaeamp;inciufâcmTabulaexplicab mr. \'nbsp;^nbsp;^

Tertius cft Aàftriac amp; in Auftriâca tabula dcicribetur.

Q^rtusSueuiae^ in tabula VVirtenberg..

Qmntus fcft Circulus Rheni, qui in Aîfatiaeinfcrioris tabula cxponetur,
Sextus^. EledorumRhenijinPalatiaatustabula.

Septimus Germani« inferioris fiue V Veftphalicus, tabula VYcftpkaiiae prîm«.

OdauusSa xoniaefupcrioris, in ciufdem tabula.

Nonus Saxoniac inferioris, in eiufdem tabula.
Dccimus Buïgundi«, in Burgundiae fuperioris tî^uîa.

Camera Imperiatk.

fr«tcrhaKdrculorumconfilia,adcaurasgrauiores,quaperimperiumaC^^^^nbsp;loftit®»

Spirs Camera imperialis, cui prsEçft Iudex Princeps, aut vt minimum. Comes, vd Baro,ifqucfaecularis,ll
ad hoc munus idoncus reperiri poflit. Afîeflbrcs huic amp;ConiudicesabImpcratoria Maieftatcduoex Ccmi-
tibus aut Baronibus,
duoex lurifperitis, duo item ratione terrarum , quas harcditariè in Imperio poflif «r,
autab Imperio habet, cxcqueftti ordine nobiles, faoccft , fcx
in vniuerfum dati funt. Ab Eledoribus i c
fingulis vnus, amp; ab vnoquoquedrculo duo fuperadditi faut, quorum dimidia par^ cx lurifperitis, dimidis^^-
tçra ex cqucftri
ordine funtcledae.

CATALOGVS TABVLAR

GermaniaÊp

43crmanîîc vniuerfalis
Fri fia Occidentalis
Emdenfis Comit.
WcftphaliaE fabula ï.

Vnbsp;Vcftphali» tabula

Vnbsp;Veftphalia tabula 3.
Leodicnfis Diœcefis

Comitatus Murs locaque drcum jacentia pârticukt^^
Waldeck

Palatinus Rheninbsp;^

VVirtenberg

Alfatiaiiiferiot

Alûtiafuperior

Saxonia inferica

Siriittfvviek:

lîaflîa,
Thuringià
Franconia *
Bauaria

Palatinatus Bauariç cuius éxtrema ad Septsî^.

trionem vide in tabula Fxanconis-
Saxonia fupcriOEnbsp;^

Brandcbur§
Bohemia
Morauia
Auftria
amp;Itzbuig
î*olonia
Huiigaria

-ocr page 305-

E R M A N I AE

v n i v 1 r s a l i s.

ffRegna, Bohemia EUUormsMomArègmm,etfidtenmqum Gemankdßikmi^
necintmferij mamp;trkdacomfrehcndmr^tAmenquumtra, veteris Qermmil.
timitemfifiuUmfmiufneJißtum, Qermanid tahu/is affmemus,
Hungaria etiam regrtam, qmâ extra veteris Germania limit es fitum eB^quia
multos infignes in^eraforeißedit^d\'plwibusßb Tmperioßtis regionibus dornt-

Ducatus SaxoniafiuperkrEkê^sf^7BrLArM^^^
eummino^nbsp;Duc.HolB,Maklenborg,nmern,LunenburgMwmnbmq,Brunfwyck LMeif-

fenJchleren/Morauia CUuP nvAnr^^f^ûuAt^^nbsp;l /

Archiepifcopatusr.

hgy. pnbsp;/ •nbsp;ivxcLcr«/« / mi^en^is 1 om m Lotiiartngta,^ J

¥ ^ermanicumlmperiunU Madeburgenfis Ueydburg, Primas Germania, cui fubßnt^.
^ ^eramur,quoruprouinct.^nbsp;MorfenburgenßuMor^urgßmmburgenftsNaum

jeffySchlefm.Morauia,aeue,Berge,Pranconiafiuemnciaörientalis,^

WirtemergSueuia.nbsp;*

Comitatus PalatinatusRheni Eleâoratus,Palatinatus BamrM,LandgramatHs
Heßen, Durmgenß^perioris ^ inferioris Alfitti^^nbsp;\'

xMarckgra. Brandenburg Ele^oratus,Baden.

Com. Emden, Oldenbur£,Benthem, Lf, Diefhok, my,mnsfelî, Aühak Stok
kerg,Tir4l.nbsp;^

^^^omzqmaGermanisfjheft,inter GermmixProttmtasrece
Sarmatiamrecedit inter dlasdeßcrtbitur.

[fUo$üntinusMentz,€mi2.fibfmtfufragam

Curia Chur,Confiamia Coßmt^,K^rgentim Strasburg,Spira,Wórmacia, Her^
hkoLts Wurtzburg,^uguBa Augfpurg, AyBettßildeshaim, Vamp;derhdrnM-
ber/fàtt, Ferden.
Coîonienfîs Colen, 5 .habensßfraganeo s qui fum,

MmaBerienßs iMunSerolim Mhfngardeueräenß,TrakÜenßs Vtrecht, Lee^
dtenßsohmTungrenßis,mndenßä Minden, ößnaburgenßsOfinbrm
TttmttnlisTriisr,cm3ß4ffragantur,qmfmt,

Metenß Hetz, Tuilen^is toul in Lotharingia,^ Vtrdumnßu Verdun,

^nfîs WievdhuviT

^^eyamur,quoruprouinci.

f^fta Liuonia, fub hoc
^^ftihd^ßribemur.

\'Zi

L ttrrfin K3crmantx, mtjitt/juru

h/lorpnburgeifuMorpurgßaumnbsp;Ciczenß, mt VO^

mtllenfiis,Brandéhurgenfiis,é\'Hauelburgen(à.

Sâlzhm-gcnCis Saltzbwg,p habetßubßFpil^os,quißnf,

Triâentinus Trent,Brixienfts, Patauienßü Paßa^,Frißng€7^is, Viennenßä Vien-

na, S^ouienß Seckaw, Gurcenfis Gurcz^ Larnmimnßü La^enmund, Chiemerr^
ß Chiemße.
Btcmctiüscuißntjexßßrdganei,

Lubecenßis, Suerinetßs, Lebußnenfis LehusßMßmenßs, Matzedttr^enß,

HambürgenßolimArchifftßepus.
Rigenfis Riga,hdetquatuorßbße^quißmt.

^ibenamp;eirempti Epifcopi fiintMf^^^^^nbsp;BaXrg\'é Ratifbonenßis-

Zberg^m^^^^^nbsp;Trier Jubi^n,Vientta J^Bril, BreßatP^Wit

Medius Meridianus i4.reliqui ad eum ineîinantHrpto ratione

4«?i. amp; 5 3 Paralielorum.nbsp;o

Germania.

\'Tc fe habet amp; vnîu\'érfim amp; fpedatim Germania Inferm{m\\ nunc Fluminc Rheni tranfito, Rem.

ßaperhr, FtoLiJîf^^^/eoffert,Europaiatifiihiârcgio,Rolnanique
pen; decus. Hanc,quafere illam Methodo percurram^Generaha priorelocoindicatums,
dededMäi.
inde Spcdaiia. Vt autem a nomineipfoordiàr :nbsp;fiue G\'fm^ww;^ nom en varie

aeriuanr.Hic namque Germanoi quafi Gaar mannen i.prorfus viros, obmartium ac virile
virtutis robur Hllè a certa obftinataquc fide quam fibi mutuo integram pra;ftàbant,^ternii
tianbsp;inuenifTeexiftimat: neque perperam diuinaiîecreditus eft, quiab honoria mili-.

etymon deducere voluit, quafi Geert rhm, eontrada vods mole, Germrn, didus populus fuerit.

^^^^^^ genuinos amp; gnefios diüos ccnfet,qubd prifcjs intcgritaiis amp; rufticänä
_ plicitatis nulla fere gens plus rctinuerit; cuius fonini; audorem in aures populi influerc,amp; ad Fratiam lo-
M^_ivoluiffeapparet:quamuisfimilièrroreirtvolutuscumLiuioGcographusStrabo, fummoiureinditunï
üe ^ S^otnano populo illud nonfinis putàt,quod pene legitimi ac Gèrtoani Fratres Celtarum cflen^ fi- \'
roDh R^ ^ viuendi ritum,fiue proccritarem corporum amp; rutilam cafariem fpedare quis velit loannfes Go-
^uiunbsp;cogendo militcm amp; ad fe colligendo non abfurda ratione dedudt a
Geren, quod cft cogéré

^«s of^iiiioni admmento efle amp; adminieuli vieem prseberc videmr Tacims^qui in c©mmentario de mSrib\'

Germanoruni

Oerinanicae ditionis
ipu^é\'prk

- .f jnbsp;----\' \'W.W Kl/y^

ythusfubims mtcmnrns
^^ßribemm

-ocr page 306-

lt; «1

-ocr page 307-

bel,,cofos amp;nbsp;amames innui autumant anbsp;G-«^.,.,tuius vocis „otiórS.Sfca.io.quam

5uod Imgua .IIa figmtotaduenju mopes amp; egeuos. Vlteriusetiam prouedus pknis veUs HLam ftudij

GctmT^nflat « MoÄÄ^nbsp;«quot;.cnatum efemafculJtS proieJ,

.nbsp;Gue per fccundam vocalem T^^.germa, manifefte relucet origo nowi-

ms Germanorum,reieaa tau adieaitia. amp;fccunda vocali n.mnMnbsp;L

Ii Uli

IIL
il\'

fiuew,™ ônôd A rfXT\'^

OacSnveH?,^ !/ \'

fe fibuZratmh Trquot;\'

amS^^^nbsp;prrfmffcfcnbit.Alij a Manno Dec patrio Tuifcoois F.

iv^^i ^ ^nbsp;regionem inundamt, nuncupatos fttipto prodidit : qui paru«

e«ae peregrmsc voos «m perfpexiflècreditur.propiufquead verum coljimaturusfuiffeffi rataerfosbeUato-

oSmum eft^^r

TlCZnt\'k Vopifcusia vita frobi: M«/«,nbsp;firUfJLL, ZLGemamamp;

Srfl F rnbsp;Teutonequcdam eorum Duce.Alijnbsp;vernacule TemfikM^\'

T^lSr^rTnbsp;amp;«gior«//iiMnomeB habetea Thuiflcne.queoi ali/ vocant

Tm conem.creduntquefihumfuiffeNoaehi.HuiusmemmirTari,

^Vj,
I \'

Skmnbsp;ScddeGermaniïEtymoeiufquevanjsapFclbtt-

IrmaS^fa^frf ^^nbsp;mutuometu aut MonXs Getnanosfoib«\'«

\'quot;^\'f • ^^ Tridentimvfquedauflra. Vtaa Rhenum quoque occup»-

Neme es vTnïïo^,^^^^^

oppugnabant, partim ^t eómm^LSesprohi^quot;?^

pattimvtin eosiplunfefli excurrerent,partim etiamvtdefidentesad lè German^^

^ue häc caulla eft, cur m altera Rheni ripa mult® admodum amp; pervetufladuitates conftiiutx fint, iu alters
^ l ruteni vltra Vifliilam:vt hod.ernus Limes Ptolemaico multismodisamplioriit Nam abrcöfu Rh^nB

^pes Uque. ab Ortu Vitra VjftutoPrufl-osco.itinet. Scptemtrionalis lim« eft Oceanus Situespofirom

gt;mo,uctauo Llimattbus,inter Gradus, Laïitudimsquidem xlvi i amp; iV; Longitudinis autem imer xxi v amp;
xLv,.Maximusd,es Aeftattsin AuftraliParaW^

I\'!, i

RrriPlZwnbsp;^^

resStSaâiircfe

facmthotiorumacvrffar«dehm,aulkviridaria,pomariauemagnapomoiLÏvbertate^^

l\'f
lltill

Ifrii

II: È»

M

-:îgt;
iti.i

l^\'l .

Ijf \'5
ht

-ocr page 308-

Iwquätuy \'h \'nbsp;r r ^quot;^^^^imsjuamp;ruunt, aut ai?lcmdum arbores tmtum, vtjumrna fpecies earum flantium re-

^enus ^nbsp;conÇuetudtne reciinauermtjnfirma^ arbores pondéré affiigunt, aut vna ipfi concidunt. Tertium eB

eorum ^^^nbsp;appellatur-^fint m agnituàtne paullo infra Elephant osfpecie amp; colore amp;ßgura Tauri. Magna viseB

Hac iik^^ Tirnbsp;necfuefer^^ quam conjpexerunt, par cunt : hosßudtofefoueis captos interficiunt

quediuirfnbsp;romani imperii sedes,qua mOccideuiem Oriente-/WW«»

baturnbsp;, diffidijs laceraia,mole fua ruinamminira-ilt;;^L.

Impcrarnquot;^ Snbsp;regione,quam Germania,pralidium,robur, laliuem quariuit,eleao in

tum femnrnbsp;Francorum P.cge, quem pagus eft tecundo Miiliari a Moguntiaco)na.

ftirpe c-fnbsp;nobile exftruxifle palatium, cuius rudera adhuc vi fendafunr. Manfit imperiurn in

quem^nbsp;excurrit: qua deficiente,tranflatum eft ad Conradum Franconiaducê-

îio ConfTr\'\'\'nbsp;^\'^quutus eft: hunc Omnes tres rquorum vltimus quum intelligcret Romanos Crefcenl

l\'oiitific ^nbsp;Romamcepit, impetrauitque a Gregorio

perpemoapud Germanospcrmaneret.Impctrauitautcm

béret f rT x pnmum vocarctur Cafar amp; Rex Romano ru m:poftea vero accepta a Pontifice corona ha-
l\'rincine ^quot;^P^raroris Augufti. Eicdores conftituti funt feptem: e quibus Archiepifcopi tresj Octuor
cosnompnbsp;Peculates: Ab his poft excefihm Ottonis primus leclus eft in imperatorem
Henricus

«lie exftar !• H jrnbsp;eledionis form ulam poftea î m perator Carolus i v in bullam aurcam qua ho-

decus de \'\'^«-Iniequentibus temporibus varia officia in Germania conftitûta funt,ad augcndum Imperii
breuiornarelnl l?\'\'^\'!nbsp;fortimdinem Tadius quifub Vefpafiano PrafesBelgamm fuit,

gionesfnnL.^^\'^\'!^nbsp;Expertçidquondamtrcsfub Augufto l^z-OHaiêrmnuir\'

qüos mldlZf Carbo, Caflius,Scaurus, Aurelius, Seruilius Capio, Manlius,masni Impcratores,

gt; :.moaocalos,modofugatos vidit Germania. Ac Rhytmivcieresnotiiunt; » r »

Welcher im Kriegen vnffjmk han
Pnbsp;Der fanges mit den D( utfihen an.

î^a«i^esDipnyfius,BcllacesArrianus.Germano,nihiIanimofius,nihiIadincurffî

cherHnbsp;^^^^ ^^ P^\'^^^ Germania regio,adeo amoenaadco pul

dat C - ™5iniifq;vrbib\',caftris ac pagis exornara Sl exculta, vt nö Italia,nonGallia,nö Hifpaniç ipfa cc.
^ra^lr^T^^nbsp;numcranmr
lxxxivj intcr quas Coionia L^grippina, Witemberga^Lubeka^Lumburmm

riennv * Lipfia,Sptraj^rgemina ,Frihmgum,i^ugufta Pindeltcorum^^Tubinga^HeMerça, Ratißona
abünbsp;locis.Tot etiä ac tantis Germania(vt de Lacubus amp; paludibus,quibus eam

irrigaturfiuminibus:vt etiam hac partefacilecumop^

11 ,^\'^S^\'^nibascertarc poftit. Huius Fluuiorum crebritatiscauflam indicat Seneca libro Natur. Quaftion

Fluuij autem Germania ceIebrioresiünt,Z)./^«W äW.
Plinin
nbsp;F^tula.DanubiusA^^é^^cç Ptolemao amp; cateris: ifter auocinc

urn \' ,^^^™onidicitur,hichomm nominum mutaiionem ponitadduscararadasiillcvbi primum Illvri-
rior no?\'\'^nbsp;AxipoUm urbem: Appianusad Saui fluminiscum eo con fluentiam.itaque vt fupc-

^dZnbsp;vero//?^ vccerur.Stephano^^TcW quondam didusfuitjitemnbsp;amp; Ad^Lç

niu tïT\'\'quot;\' appellamr,ab vndarum fono amp; ftrepitu ,vt habet Akhamerus. Hunc fecundum Nilum am.
I de^^^quot;crraneum pdagusfluunt, Salluftiusfcripfit5acjE.eV5.?Tlt;«K^oWvArrianohb.
gaafc ^ ^nbsp;Oritur in üluaHercynia, in pago
Don Efchingenextcnx vifceribus ma-

vt frriK^ xfebullicus. Veteres vocant montem, vnde prodit Abnobam,quâquam itinere vnius horœ

quod rnbsp;déficiente, ex colliculo quodam, cuius eminentia vix habet, xv aut xvi Cubitos,id

oririnbsp;luftrafte,addit. Huiusfontê Tibeiius vifendum f bi exiftimauit.Herodotuse Pyrcnais iugis

a Vfnbsp;fidem Ariftolesfequutuscft n Meteorologo.-PyrenaosiftosMaginusponitinGermani.

récent, excufct grauifllmorum Scriptorum. Fonte fuo prolapfus,diuagatur in paluftria,mox in alueü
ibagi ^quot;bindeallabenribusriuisaudior,muItasgentes,Sucuos, Pannonas, Dacos,BuIgarosadit, donec
^trabo\'^ïïnbsp;receptis, medio numéro nauigabilibus in Mare Euxinungt; euoluitur, oftijs vt Dionyfius

\' ,nbsp;prodidcrunt,V: vtPliniusvijvtAmmianusamp;SohnusSeptemjtantoimpetu amp; vndarû

hul\' g^^^^ilîjwnipaffuum longitudine, intra amaras Maris vndas, dulcem exhibeat hauftum quarenti-
^^ni) J 3b vltimis woftri finibus Maris, agminatim paricndi gratia petere pifces (Ammiani verba
Ponbsp;fuauitate falubrius fœtum cducant, necintercipiantur. Super hunc fluuium Traianus Ner-

i^ePsrn\'^fnbsp;Mœfiaconftruxit,quemdenuoAdrianusdemohtuseft, Dione Caffiorcferemc.

anubio GeorgiusFabritiusin quodam itinerario fuo fie:—fßer,

^i centum populos dr magnai aäuitvrbes^
^ .nbsp;Euxinum irrumpt bis ternoflumine^pontum.

VI1 ^quot;quot;^^^\'^î^ndem pîeraquefiuminacelebriora omnium terrarum defcruntur, quodctiam Quid lib
i Metamorph, hoc verfu prodidit:nbsp;\'

Shenum

In quo deßnimus fieri in que mrrimus amnes.

O.qqq

-ocr page 309-

\'207nbsp;GERMANIA.

Hhemm Cccunâo loco nominaui, ab C«fare alijfquc nobilitatum: p^vog Ptokmsojhodie Khîjn. Hic e Lepon-
tijs^ vt Caefar: ex Adula monte fummaram Aipium brachio quodam, vulgo iFtó^/dido,ficut Strabo ôî Ptolc-
1Ï1ÎEUS volueranf. e Rhetia,vt Claudianus,oritur.Rhemis autem initio ex Alpibus(vt fentiunt Strabo amp; Pto-
Ie.)fiimpto
;ab Orientali quidem earum parte vbi AdulîE,monticoniunguntur,populique Lepontij habitat,
duobusnafciturfomibus, vnius, vt minimum,diei jtinere, propter montium iuga diftantibus. Altero m^
gisOcciduomagifijueSeptemtrionali,
(\\\\xianterior Rhenus v^o^Altero magis Orientali magifquc Auflrali,
qui Rhenus fofterior adcolis dici tur.Hi tandem confluunt,amp; Äncitur e duobus fontibus tandem vnus Rhenus,
qui
prope a capite duos efficit lacus Acronium fiue Conßantienfem a Conftantia ad eum fita. de quo in Helue-
tiae defcriptione: alterum
Vmetum hodie Cellenfem, a Cella opidulo, om nis generis pifcibus abundantem.Hinc
conuerfus ad Occafum Opidü Rhinfelden^Mmt, eundemqj tradfi Bafilea vfq; fequitur^ibi vero prorfus ad Sep-
temtrionem conuertitur,donec Argentoratum attigerifinde multas regiones interluens,vrbibus multis lu-
ftratis,.amnibus vbique magnis amp; exiguis receptis
iSfiratn, V/ermatum,^{J^îoguntum,^x.\\x% admodum amp;
midus peruenit. Hincad Occafum conuerfiis Bingium alluit. Inde ad Cseciam vergens, atergo Confluen-
tia Bonna amp; Colonia relidis,demum circa initium agri Bataui (qui locus nunc Cliuici iuris eft,amp; Lobeco ve-
tufta arce amp; telonio nobilitatur,fcindit fe bifidocurfu in diuerfa labens: quam diuifionem
eleganter Mame^
tinus
dmsrtmm,\'^ïom\\n\\x^diuergium\'srnms nominant 5 illea diuertcndo,hica vergendo in diuerfum. Apud
Lobecum igitur bipartite curfum fuum diuidit, ita vt pars altera Rheni nomine appellata K
^renammï^àz
petat vrbem Gclrix primariam. Inde non multum finuofis maandris flexuofus T^^^^wproperat.Abeofe
fleâ:itiîf/?4»f,Âi;«mTacitonominatam5HincBatauodurum decurrit. Inde Rhenus mutato nomine
Lecca
dici incipit, quondam riuulus elicispotiuscognomcnto tuncdicendussat nunc reuera e riuo flumen fadus.
Culenburgum, 3c vianam piu\'terlapfus, luftrataque Scoonhouia, in Meruam amnem, priufquam Mofae no-^
men induat,fe effundit.Pars Rheni alteraad kuam fe fledit,amp; Neomagum vrbem antiquam pr£texit,vrbif-
que moeniaareamque naualem radit,Vahalis iam nomine clarus. Longo inde agmine Tielam pergit: iftinc
anfraduofo mearu Bomelium ad lœuam relinquit:deindenon procul Woricomio Mofam
accipit,moxapua
Goricomium
,Ling3£amnisincredibililcnitatcfcgnis,incremcntoaudus, Meroua; nomen accipit,a Mero-
uzeorum arce: quam vbi prscterierit, Durdrechtum nobiliffimam ex vrbe infulam prslabiturjdemum recep-
tis Lecca amp; Ifela Rheni brachijs, Ifelmondam prœterfluens, fub Roterodamo Mofa appellari incipit, vbi re-
cedentibus latius terris, vafto iam ore Sciedamum amp; Vlaerdingam ad dextrum latus relinquit, deinde Oer-
vlietum opidum amp; Brielam akua praterlabitur, ibique mox Oceanomifcetur.
K^mafmsfequitur di^tTinç
Ptol. AmaßasStrabönii\'^mßa Tacito; Amißus Plinio amp; Pomponioj hodie Eems. Hic paullum infra Pader-
bornam V Veftphalia vrbem caput foniefue fuos ducic, adque ad Csefiam conuerfus, Varendorpium, Gi^c
vam,Rhcnam, Lingham perlabitur; inde Meppenum amp; Nebuifum pergit: hinc in Septcmtrionalem Oce-
anum exiensapudEmbdam Caucorum minorum emporium, nomë iüi fuum mutuatur,Ff»2^ didus.
tu
I0CÛ tenet Mœnus VlïnïoiMœni^ Pomponio, Menus Ammianojhodie MeynMnnc Regino Hiftoricus,amp;eius
tcporis Scriptores Msgf/?« vocät.Fortean lulia flume eft apud Vellciû Parerculû.Nifi pro lulia Lupa apud hue
kgcndu, vt viri dodi quida fufpica tur .Oritur ex mote qui
der Ficht elbergk dicitur,amp; Francofordiä,qua£ intk ad

Moenudicitur, VVerthemia,Herbipoliamp;Pabcbergapraiterlapfus,iuxta MoguntiacuRheno mifceturjGer-

manofq; inferiores a fuperioribus cis Rhenum difpefcir.Eius litterae Graco com puto efficiunt cc c lxv, ton-
dem quot funt in anno dies. Quintum in locum vtmi\'NjccaruSjVnàç. vina Neccarinaoptima
amp; laudatifti^a,
antiquis tefte Rhenano: fontes habet duarum pene horarum interuallo diftantes a Danubio-, lapw \'
queperagrumVVirtebergicumRhenorecipitur fupra Heidelbergam- cxf/fó fequitur amphftimum
maniae flumen,quod Sueuos a Chcrufds(ita enim legendum cenfet apud Vibium Sequeftru lunius pro Ce -
uecijs)diuidit:Velkius Semnonum atque Hermadorum fines pra;terflucre teftatur. Dioni vocatur A*;^\'?\'®^»
quern e Vindelicis montibus decurrere ait, fic enim huius fcriptoris emendandus eft locus, vbi
vulgati C.na-
bent \'^ilfi kzTmê^tv^aÀmcov opm, pro étvhXiKMv prono lapfu. Tacitus in Hermunduris Albin oririflumen in-
clytum fcribit, at Conradus Celtes ex Hercy nio inter Bohemos. Multas vrbes claras pratcrlapfus tandem in-
ter Caucos minores amp; Cimbros Oceano infinuatur. Hiceft cuius in crepidine mulieris fpecies
humana ain-
plior,Dmfum compclIans, pergcre vlterius vctuitjDioneamp;Tranquilloreferentibus. Barbari feculifcnpt^\'quot;
res Latini
^Ibtam vocantjGermanis Elheàicitiix, Bohcmis vero, apud quos originem fumit;Ilt;4^^. Nomen
habere a numero indicat Fabritius in fuis Rerum Mifnicarum libris, fontium ncmpc xi, vt Bohemigt; fiue, v
Äxones dicunt, tot amnium influentium, Oritur enim, vt idem tradir,in tradu Hercyniç filuae, qui
a
tibusnomcn habet, vulgonbsp;ex XI (quorum fingula nomina adijcitjfontibus; quitandeni conna ,

Albim fluuium conficiunt. Ehe amp; Elbe Germanis xi fignificante.Ä^^^^^-J feptimo loco cii, quem alij ^^^
nominant,qui corrupradeflexaque voce Oi^er^ dicitur,quod ex Oderbergo monte cognominc
fontes tra
ad Marcomanniam fiue Morauiam:qui tiiultorumamniûacceifione audus Francofordiam Gyninafio c
brem praterlabitur: tandem poftquam hincStetinumSidenorum
fedem,maritimumEmporium,iln^c

minum vrbem Epifcopalem prartexuit, ibi lacu ingentieffedo in Germanicum Oceanum eludatur. _
qui
Sf ream{die Spree) fqui inter nobiliores quoq; amncs habetur,amp; Brandenburgum inclytam Marchion
fedem praetermeans, apud Haueloburgum in Albin decurritj Sueuum cffeautumant,erroris
compern »
quorum e numero eft Bilibaldus, qui in Oceanum abire Spream iuxta Sundam matitimam vrbem \'
Vîfurgis fequitur vulgo dieWeßr, Variana clade nobilis, vt Paterculus ait , male a Dionc a\'tritréiy^oSf ^
quum vera fcriptura effe debeat
iUa^yog lib 5 3. Hunc Ouidius Iturgummàtim appellafl\'e eo verfu, Decf\'-of ^^^
feSlafeflis Iturgus aqua\',éïc-èfyiç Ptolemao^Çjlt;ri^/gt;ylt;/r Strabonij T^rif in Adarai Hiftoria ecdefiaftica; Vejatts ^^^
donio.Hicex Haffia venit, amp; iuxta Mindenfem,VVerdenfëm, Gotingenfem, ac Brcmenfcm
îcriapfus, Vefera: nomine notiorin Oceanum defertur. Vltimum riBuU dedi locum, fiuenbsp;^^

Biiibaldusr4»£/4/»»2nominat.HicGermania£tcrminus,quod vltra eum Sarmatiam Europseam Ptole ^^^^^
collocetjiornandcs Scythiam, quiSarmatidsiugi^s decurrcns,Cracouiam Polonici Regni metropohn^ja^^^
it, auduquc fluminum vaftus in trinafcfundit oftiajhincGedanum(ca vox Heneto idioniatcprasfiduini ^
îîis obiedum fignat) nobiliftTimum emporium Dantifd nominenotius:inde Elbingam PrutenieiB®^ ^^^^
rum Reguli Academiam:tcrtio Lochftetum Opidum pra:rerfluit, ficquctrifidoagmine in \'^\'enedicum ^^^
cffunditur.Sunt amp;a}ij cöplurcs nobiks fluuij,qui velin marc vel in grandiorêaliquë fluuiû
ne prohxior fim.prçtereo. 4d Mare quod a Germania Gcrmanicö dicitur,tranfeo. Cû cnï
Germania v ^^^
fam hac defcriptione cxhibcamus,de Mari quoque dus Littora alluentc

nonnullafubijdcnda videntur.

terum cum dcMari vniuerfim fufius alibi,amp; proxime in generaliBdgicae Defcriptione cgcrimusjpauca

\'ißdare.

-ocr page 310-

qpMANIiE.

•Waris, quîEioci auguftia prohibiti ibi addcre non potuimus, prafati; nonnulla Gctmanîci Maris propriacnu-
^erabimus. Oceani aeftus exdrfcre Lunam, caufaraque reciprocani illipraberc, nunc conftat inter omnes.
^^madmodum vero Luna varias in Mom vices fuftinet; ita etiam diffimilibus vicibus agitantur ^E-ftus. 3SJa
unam.fequentes bis inter duos eius cxortusadfluunt, bis refluunt, vicenif-quaternis femper hor is; hoceft,
■\'^aria fingulis diebus naturalibus bisinundant, bisrecedunt: intumcfcentia,adfcendente Luna fupra Hori- *
fontein ortiuumj relabentia vero, ipfa ab Meridiano faftigio in occafum vergentc: iteru cxfurgentia, recedcte
ubtcrima cœli Luna, partcmque meridianacontrariam accedcnte; hinc fubfidentia,donec itcruro Cxoriatur.
V t item Luna non femper eodem tempore neque loco oritur; fed adfidue aliunde,quam pridie, prodit; fiC nec
^ftus ftatis horis recurrunt, fed illo tantum tempore, quo ipfa iter facit
per coeli cardi nes. Hoe etiam notandü,
tiuam aliter Maria movere,quum plena;aliter,quum dimidiata. Maior enim vis Lumini copiofo,quä debili
^ Velut exftindo. Nota noftratibus Plenilunij tempore vox,
Sfrinckvloedt, quafi Aeftus altius folito exfiliês.
•Wonminusvere, quam eleganter Agellius lib. xiv,Ocearuim quafi LunçComitem,cum ea fimul amp; feneC.
cere,ôçadulefcerefolere,ait. Con figuration es quoque nonnullius hic momenti. Luna enim, fiVencrem^
^cis gratia^ in idoneo adfpedu refpiciat, amp; humidas percurrat manfiones; Acceftlmi Maris prater folitum au*
/mMartem,amp;ficcaspcrmcet, minuit. Obferuanda amp; hic adfcenfio Signorum. Luna enim fi fuerit in
ignis Redarum Adfcenfionum, longiore tempore producit Aeftus^ quam fi in Obliquarum. Hoe namquc
^mmaduerfum viris magnis, nunquam Acceflus Reccftibus pres eile temporis duratione^nifi quum
lu na in
^gnis Aequinodialibus fine Latitudine. Neque hoe filentio pratereundum, alias Aquarum partes magis vi
umuiis amp; radiorum corporis Lunaris adfici, quam alias; vel ob reditudinem radiorum, vel vim quamda alia
occultiorem. Qmn amp; alia efficacia radios fuos in Aquas demittit Luna, fi Septemtrionaiis; alia, fi meridiona-
is:hic cnim Acceifusauget in Littoribus xMeridianisjibi in Septemtrionalibus. Caterum Aeftus m arini alijs
a Utquclocismanifeftiores, obfcuriorcfque, vt penenullifunt. Nam vt de noftro hoe Germanico Mari nö-
|HhiI dicamus; Certum eft Aeftus in co vix vllos pcrcipi, nifi quantum ventis concitatum, nunc in hanc, nüc
in illam partem vndabundum rapitur: Coroque flame altius aliquando intumefcit, neque vfquam latius do-
ïï^inatur Mare, multum fluminum hue atque illuc ferens, nec httore tenus accrefcit aut reforbetur, fed influit
Penuus atque ambit. Cumque Hifpanicus Atlan ticufque Oceanus profundiiatis pene fit im perfcrutabilis, ita
Vt dcmilfabolisadcccautccccOrgyas necdum fundum pcrtingat: Germanicus tamen plerifque locis lx tantû . ,
Cübitisdepreifus eflecompertuscft, aut vix vfquam ccntum cubitorum altitudinem excedere,praterqua Nor- ^ M^dt.
ycgicis Littoribus nonnullis, ita in immenium abr
liptisprofundifque,vt imperucftigabilis cëfeanturprofu-
^^^iipcr amp; hoe memorandum, quod, quum reliquaMaria pene omnia aquis conftent amarifflmisac
^\'UÜimis, hoe noftrum Maredulcibus potuque haud omnino mfuauibus vndis conflatur; idque ob divitem
^aximorum fluminum c Sarmaticis Montibus influxum ; quodque Sol ijs locis imbecillior videatur, quam
vt ld quod limpidius leuiufquc eft aquea fubftantia, elcuare queat : quam caufam nonnulli adferunt praci-
Püam Salfcdinis in Mari.Qi^ fifufficeret fatiique effet idon^OL^^makhiumquoque amp;
Chroniummarefalfedinis
expers foret, cuius contrarium contingit. Quare liquefada nives potius, didique Fluuij e Sarmaticis Mon-
^ousproflücntes, idmaredulce llmpidüquc reddunt. Vnde illud quoque emergit, cur facilius reliqua Ma-
oncrarias naues pondcribus maximis onuftas fuftineant, qua id de quo agimus. Solent quippe falfa Ma-
ïia plus oncris ferre obaquecraflioremfubftantiam; tenuitas fiquidë leuiftfimis pondcribus peruiacft . Na^
quoque in hoe marifacilior, quam in cateris, Naufeam tamen navigantibus contingere folitam, vomi-
^itumque excitât maiorem, obvehementioresmotus, quibus modo ad athera vfque attolli, modo in imu
Winfernumdeprimi videtur. Varias hoe Mare pro locorum varietate fortiturappellationes. Dicitur c-
nim
Oceanm Germanicm^^ vicina quam alluit Gerniania: amp; a Gallico Britannicoquc qui Occidentalis cft in O-
^^entem Sarmatiam vlque porrigitur. Dicitur et lAareSeptemirhnde^ ArBcum,Cimhrkum, Bâlthkum, Cffäamu,
^euicum, Vanddkum^Scythicum^SurmatkumàiQ.
Atque hac de Mari pro huius loci anguftia paucis fint dida.
^on Defijnt Germania Montes, inter quos nominaiiflimi funt
•.Rdhergm.iMensIfdis^tJMelihocus, Pmifer^Bef
J^, OBbergm, Semts, Suems, Fmonis, Rhetkus, Sprdim, Vocetim, Foßiguj.
Sunt amp; Silva; plurim3e,longe autê max- tMiffffeh

Bercynia Mva HercynU optimi maximi quique autores cum latini, tum Graci meminere j Pomponius
^ela qui eadem ferc cum Cafare diflerit: Strabo lib. 7 aliquantum diuerfaj Plinius item multis in locis. Eius
^^ fint haud dubie latecornua ,amp;varij tradus, ipfa tamen
intra Germaniam, quod ad Occafum et Meridiem
^ttüicf^ continetur. Ideoque Arduennam filvam vt illius partem neutiquam adnumeraverim, inquit Glare-
l^^s, quod quidam noftra «täte temere, fecere. Cafar lib. vi Comment, de bello Gall, fcribit Ix dictum fpa-
^^ «tendijfecundum latitudinem autem novem dierum iter expedito patere. Adlcifcit fibi hac noftra atatc
^na nomina: alicubi cnim
Nigra Silua a pinuum immcnfavi, Dn Schwartz Wald: AlicubiO^/öW,a venatio-
^^bus Imperatoris Ottonis in illaSilva partefrequentibus ;A populisetiam,quos adit,nominarautuatur,vn-
e
Trjuringica amp; Bohemtca dicitur. Apud folos aurem Cherufcos hadenus conftanter retinet nomen fuum vc-
veteribus Grads atque Latinis Scriptoribus celebratumHercyniç Silva,
Her Hartz. Wdd: arefina. Hartz,
^^jm vocant refinam amp;GalU «Sc Germani. Meminit huius Silva etiam Pandulphus Collcnuti\'Pifauricnfisin
eicriptione Germania, his verbis ;Sil va Hcrcyniaad Dacos amp; Geras diucrfafibi nomina fumes defertur, de*-
ad cxtremos Tartaros pcrueniat ,vbioblcursE Silv^ nomen accipit, ignotifquc finibus, itineribufque im»
ob ferarumimmanitatem,amp; monftrificosFaunorum terrores penitusiiiaccefla. Sed de his fatis, ad
^ pergo, Sequuntur Opera publica amp; priuata intcr quç,vt infinita prateream : Templum Argentoratenfc ^
^ eieberrin^ujj^ elegantilTima ftrudura, pracelfa turriconipicuum nequaquam filentio pratereundum. Inter
enim vniuerfi Miracula, non immcritoodauumobtinet locum. Cœptum eft autem anguftiflimum
plum iadis fundamentisadificari Anno Chrifti
cid xv. Anno autem Domini cid cclxxv 11 fub Ef if-
po Cörado a Liechrenberg, Erkuinus a-Steinbach Architcdus turrim exftruerc cœpit, opus nobile amp; ingês,
nec in Germania, neque in Italia aut Gallia reperitur: qua xxvi 11 annis fere vfquc ad faftigiucö-
^.r«mata. Hac ab ipfis fundamêtis vfq; ad fupremu culmë quadris amp; pulchrc figuraüs lapidibus cft ereda. V-
in*^-^^ ^^ri amp; vento eft peruia, patetque afcenfus dus quatuor cochlds.
Vbi vero crafllties eius in faftigium
nk^A^ ^^^in^inari, ibi odo confurgunt cochlea .nbsp;Supremusnodus, qui infcrius vix modij mag-

^^^udinem habere videtur, tantus cft, vt capadtas dus recipiat quinque aut fex homines. Longitudo dus ha- SchêU]
ruinbsp;idIxxiv. Eftamp;horologiumattifidofilïimum atque inprimis admirandum.nbsp;Bonarum\'artÜ

publica Mercator cnumerat; exquibustanquamex multis equis Troianis innumcriviri c-^ttdp ceUbns
^\'^^tifllniiexierunt. Tcftanturid permulti, omnium artium genere in ftrudi (Ti mi ; teftantur Luiguarù
Latina, Hcbraicx peritiflitniihicdifcrti Oraïorcs, hicacutidifputatorcSi hicàbfoiuti Arithmetidj lüc

Aftrono*

-ocr page 311-

209nbsp;GERMANîiE,

Aftronomi cxadiffimi iniacniuntur; Gcometras vero nulla Europa vel Orbis regio magis confummatos da-
bit.Tacco Medicina äccuratam cognitionê, atq} alia idgenus.Nunc ad Mores\'venio.Germenis in vniucrfum
abaudotibus corporum moles amp; firmitas tribuitur. Truces amp;cacrulei oculi, rutiljc
coma:,magnacorpora,amp;
tantumadimpctumvalida,aTacito;lmmanesvocatHcgefippus,amp;Plinius? Trucesamp;Feroccs Sidoniusj Su-
perbos Paufanias amp; CaiTiodorusj immites, Appianus jBarbari, Perfidi amp; finj ulatores dicuntur a Caefarc; in fû-
maferitatcverfutifllmi, natiqucmendacioaPaLcrculo. Atquisabhofle, in primis laccffi to, amp; non fem clfu-
garojcaefoqucclogia expedetmitiora? Sincerius, qui inter hos vixit Tacitus, dicit, mihtcs huius atrocilfi-
mos : amp; lœtam bello gcnrcm,fed minime aftutam ncccallidam : apcricntcm fecrctapcdoris,
atquedetedam
omnium mentem, amp; fidci cómilfae patienriorcm. Idemlulianus Imp. in Mifopogonc dicit fe experientia
didiciflè, gcntcm elfe qua adulari neiciat, ied libère ac fimpliciter cum omnibus viucrc. Natura temperatos,
amp; Placidos moribus hos elfe docet, ex regionis quam incolunt qualitatc, Ptol. II Quadrip Quodad Religi-
onem attinct, qua mentes hominum velut illigantur tenenturquc praefumpto Numinis metu, Germani Sa^
crißcifs, vt fcribit Q^{2x.,nonBudent :Igt;eorummmi€roeo^ fobs dttcunt quos cermm, é\' quorum of thus aperte muantur\'-
Selem é\' Vukanum amp; Lunam
, Polica tamen, vt patet ex Tacito, qui vixit fub imp. Nerua, übi alios quoq; De-
os adlciuerc. vt Mercurium, Herculem,Martern, Ifidem, ck Matrem Deorum- item Alcim quendam . Idein
Tacitus addit, his quoque Velledam amp; Auriniam loco numinis fuiIfe. Huius meminit amp; Suidas, qui Beleda,

pro Velleda legit. Pofthosetiam Gannam virginem oracularcddidilTc, fcribit cx Dionc Theodofius.Tanfa-

nx rempli apud hos quoque meminit didus Tacirus, qui èi Sueuos i crram matrem colere ait,quara Aerthanf
(\\ï legit Lipfmsjvocant, vt hadenus, i^erde. At his nulla fimulachra. BdemmDeum (ü fincera ledioj No-
ricorumcflefcribitTcrtullianus. Sacras quafdam muhercs, quasFatidicas Tacitus, Vatcs vocant
AgathiasÔC
Polya;nus, cos etiam habuifie, docet Plutarchus, amp; ex eo Clemens Alexandrinus : qux cx fluuiorum fonitu,
vorticibus,ac circumvolutionibusfutura pra:dicebant. »/£lianus cos etiani per aucs, vifcera figna amp; omina,
futura pradicere, annotauit. Ex equorum quoque hinnitu eos pixfagia expcriri, tcftis eft idem Tacitus. A-
rufpices cos quoque
habuifle, ex Suetoni) Domitiano patct. Maxime vero Mercurium fiue Tcutaten colue-
runt, ab humanis non abftinendo hoftijs, tefte Tacito, qui ita;
Beorum maxime mier curium coknt, cuicertisM-
ebus, humanis quoque hoßqs Ut areßis habent. Herculem ac CMartem concejjis animalibusplaçant
. In pacc nullus có-
munis erat Magiftratus, tempore autem bel li qui ei praeflent deligebantur. Qua dc rc fic Csefar.\'
Cum hellu»

..■■■-Ii*

FUtus,

Vestitm.

%J4 tque 1\'bi quis ex principibus in conßlio (e dixit ducemfore,qui fequi velint profit eantur, confurgunt ij qui et ca ^
hominemprobant, [uumque auxiltumpollicentur,atque ab multitudtnecollaudantur: qui ex ^sfecuti non funt, indeßrtorß
acproditorum numero ducuntur; omnttimquererumpojlea qsfidesderogatur
. Omnis vita in ftudijs rci militaris : Neqj
Latrocinia vllam habere infamiam apud eundem Carfarem legimus. Et ut placet Scneca,armonjm ilüs vna
cura ; his innafcuntur, his innutriuntur. Si Patria, tefte Tacito, longa pace torpeat, cas nationes vitro petu^^J»
quae bellum aliquod gcrunt. Conducunt matres,pignora, amp; vxores, quœ pugnatibus hortamina amp; cibos gci-
tant: nec plagasexfugere paucnt. Praelium can^u, fono armorum, tripudijsque incipiunt. Scutum in eo reU-
quific, prçcipuum flagitium ; ita vtmulti ex bello fuperftitcs,infamiam laqucofinierint. Hos fluuios tranare,
aiunt Dion amp; Herodotus ; leuitas enim armorum ,amp; proceritas corporum, cos tefte TacitoattoUit.
Dear-
mis porro Germanorum loqucntcm audiamus Taciturn.* Rari gladys,autmaioribmlanceü vtuntur.
ipforum vocabuloßrameasgerunt, anguÇe ^ breui ferro,ßed ita acri ^ ad v(um habili, vt eodem îelo,pr$Ht rstio pof^^»
velcominusveleminus^ugnem.é\' eques quidtmßutoßrameaque, contentus eB. pedites équot; mißdia
singuli,atqueinimfnenßmvibrant,nuS atit fagulo leues.nulücultusiaCiatiüßcutatmttmleäi^

fauns loricd, vix njnialteriue cassis aut galea. Inter Gcrmanos fiquis in vniucrfum aftimct,plus penes pcditenî
roboris,idem rcftatur : amp; ob id mixtos prçliari folere, apta amp; congrucnrc ad cqueftrcm pugnam vdocitate pÇ-
ditum , quos ex omni iuventutcdiledosanteaciemlocabant. Piinius traditapud hos durare moretn porri\'
gendi heibam vidosvidoribus. Eos mortis contemptores, pcrfiiafioncfuturi in vitam reditus, apud Appia-
num legimus. Sera hisiuuenum venus; amp;intraannum vigefimum feminç notitiâ habuifle, in turpiiwU^\'J
eos habere rebus, inquit Csefar . Seuera his matrimonia, fingulis vxoribus contenti funt: cxccptis
admodu
paucis: qui non libidinc, fed ob nobilitatem plurimis nuptijsambiuntur. Paucifl[imaadultcria: qaompcc^
prafcns hac; accifis crinibus nudatam coram propinquis expellit domo maritus, ac per omnem vicum vef^
rc agit. Sic Tacitus. Sua quemque mater vbcribus aht, neque ancillis amp; nutricibus dclegantur.
ffoßf^^f
lare
(inquit Q^{2,x)fasmnputAm, qmqmquedccaußaad eos venerunt, ab iniuria prohibent fanäofiue habents^J^^\'
ttium domuspatent^i\'iBiißue ammmicaiar. Nemo
apud Germanos,inquit Tacttrn, vitia ridet, neccorrampere amp;
rumpi,ßeculum vocatur. Biußque ibi boni mores valent, qmm alibi bona leges. Maior pars vi^us eorum, Caefarc me-
morante,
inlaéïe amp; (aßeoamp;carne comißit. Non alia puke quam ex aucna viucrc, Plinius teftis cft: in .
crudiscontentos Appianus . Crudis etiam carnibusvclci, addit Mela. In prandio, audore Athenaeo,adferu^
carnem membratim afl\'am, amp; fupcrbibum lac, vinumque merum . Cibi fimplices, reccns fera, agreftiapo-
ma,autlaccöcretum. Potus,humor ex hordeo aut frumento eft, Tacito. JSicquc
vlla gens in hofpin)
conuidibus effufius indulget. Q^mcunque mortalium arcere tedo, nefas habetur. Sed, vt nemo fir^^^quot;^
nafcitur ,dicmquenodemqueeontinuarc porando, nulli probrum .Q^dad veftitum,
omnibüsSagam,fibalaautsidesity fpinaconßrtum, quarcfixa rcfibulatavc difRuebat dehumeris fagum-
Germanos non fluitante veftc, fedftrii^artufque fingulos propeexprimentcamp; quafi
corpori alTuta,
fuifle vfos, qualem amp; Francis dat Sidonius oculatus teftis. Idem faminis
habitus qui ct viris . Tunicaecran
illis ft riatae, rufticis etiamnumapud nos alibi vfitatae: Ferarumquc pelles in honore amp; vfu fucre . QHP^\'^ij
etiam Germani corpore quidcmrobuftiflJimi, animo vero rudcs,amp; ad artes inepfi fucre . Nunc vero

generis opificia ftudiofe amp;cum laude cxercent:Ôi: fvi vulgares omittam) ^peda çris fundendi cudcndique p«^
ritiam,fpectajVletallorum tradandorum feien tiam, amp;fimilcsartes. Hac primum
machinas torfflcnta^^^
aheneainuenit, prima typographiam noftroOrbi dedit : prima horologiorumconfedionem dcmonftra ^^^
denique ita Germaniaomnium artium afylumfada cft, vt nullam elegantiorcm
fcicntiam admifcrit, auta
quam non cxornarit ,auxerit, polivcrit jinultas vero ipfainuencrit. Larga etiam manu Confinahbus u
tMereimoma. alijl\'quc remotioribus Populis fubminiftrat, Vina preftantiflima, Aurum, Argentum, Cuprum,

bum. Argentum viuum, Vitnolum,Alumcn, Colorespidorumvarios, Lamcllas, Frumcnium, cunw q-

Fabrilia ex Ferro amp; Cupro »aliafquc mcrccs.

{Mores»

-ocr page 312-

fr i s i a

OCCIDEN

2ÎP

TALIS.

\'Leevvardtrakeel, in cfm Leewarden
Tiez,erckßerdeelin qua Tietz.arck
IfdardcrdeelinquaTdaert
Rauher derahefn in qua Rau\'^ert
Perser deradeel in qUaFerwert
Donger detlinquaWetzens
Dantummedeel in qua Dantfmma^olt
i_Alcht KerjfeleninquaSuyrhußum
Colnterlandt in qua Collum
VeHerlandt in qua Beetz,

Smilingerlandt in qua Smalmgerke Jbhatia wdtnü $.

Stat» Politic\'
^iß^ tres ha.\'^
^\'t f artes pu

Wcftci^oc Comitatus in
quo ßunt Grieteneyt»

Scucn VVolden Co^t. in
X^HoßmGrietefteyen

\'WorißrädeelinquaWitmarfsurr»
Franickeradeelin qua tranicker
Banadeelin qua CMtmerßgae
M^ynàldumm4^elin qua Meynalhm
\\Baerderadeelhf^uaB,aerdt
* HennarderadeelinqukHemaert-
Weynhritzeradeelin qua Gamp;we
^\\GheeUerlandtinqua Wickel,

^Donyequot;^erBal inquaDonigae
Lemßervqßae in qua Limmer
t^enghe\'^eri, in qui Cathrybant
Schotter landt in qua Nye amp; olde Schottel
Wittingerdeel in qua Oldt horn
, Haßeher v^ßgae in qua Haßeherhorn

16 st\'
gj 6:

2lt;fs9\' 5i V.
%6S7\'Sii%

£6 59\'.
2j
iz: j3
27 II.- 53 X7\'

27 2z: 22.
27 20: 53
27 U: 53
BenedîSîi 2711»
53 7-

26nbsp;39\' 5B lö.
26 44: S3 tl-

2lt;r 47: 5;?

26 so: S3

Zösf.ss^^\'

5i Jö.
53: 53
13.
Sl 3,

SS\' 3$ 4\'
33\' S3 /.

27nbsp;7\' JS P\'
27 ß : fi

27 5: 53
I- 5i 7*

^^ Ocktf$ocCmffatus mus
Metropelts Ue^ardtn^ diui-,
dituf in Grietencyen ^ ideSU
Pfafeäumhäf,

IrnKdWdOyS/ffremfim ConßHum amp; Parlamentum frißa eB Lee^ardia^ad qucrdmittores lurißäiortis
referunturßne vit er tore appellatione.
Status Ecclefiafticus7*0/4 Frißa Occidentalis cum Groeningenßbm Ffißopo Traie^enßßbe^.
Grocningcn/^rß Saturn habet in duobus membris conflitutum, in Frbe ér circmnßta regio^e^
Mcridianidiftant iuxta rationem Parallcli 5 3.\'/o. ad circulum maximum.

PRISIA OCCIDENTALIS.

[ adciius in genere Germaniam defcripß : poftulat Methodus, vt fpeciatim 5c per partes
[am perambulem : caruiü omnium, quo Ordine a Mercatore proponuntur, dclineationc^

HD^quam potero fidclifllmcjproponam. OifFert fcprimo locoFriftaOccidentalis.

Frißa a Phrygia genitali patria didam,funt qui fcribunt; alij a gelu cxtremo, quo ditio
é^rigeat, nomen deriuant. Abbas Spanheymus audoritate Hunibaldi, tctcrrimi hiftoricas
dtitd.
\'veritatis corruptoris, a Frifo Clodionis criniti Frahcorum Regis fiho nomcn acccpiffe fa-
t^J^Qjî^bulatur,
quafi non multis ante faecuhs Plin. ae Tacitus illo nomine cos nouerint i Hadria-
I unius ad libertatem, ctiius ftudio femper flagrarunr, nominis fontes referendos cxiftimat. Fris^zMtcm
S^nsantiquiftima Germanorum Romanis obbellicas virtutes nota,nomcn nunquam mutavit. Hi Tadto
, Maiores fcilicet amp; minorcs.it/^/tf Aj,inquit,
minoribtißque Frisijs vocabulum eß exmodovirium, vtraque
^tients lt;vßqueaàOceantimRhempratexuntur, ambiuntque immenßslacus, amp; Romanis clasßbusnavigatoi
. Maiores
^adto
{hntOoßßriiif proprie didi,non ij qui hodicillud fibi nomen vfurpantEmbdani, hi enim funt Chaud
Jpinorcs; fedij in quibusnumcrantur Stauria,Sncea, Franicum.Harlingaopida,amp;Lcuardia. Similiter
Py qui in extrema Hollandiç ora
Northollandiappcllàntur, funtque continui Canninefatibus cxdcfcripnonc
^iiniana : hae namque duîeFrifioruttî nationes vfque ad Oceanum Rhcno pratcxütur. Hodie vd:o dividitur
ï\'rifia Amifiafluuioin Ocddentalem amp; Orientalen!.
Frißa OccidemlisüntWeßfrißaa^^oCimOibi», Cichodic Frißa Oceidm-
J^^ncupata,quam hic oboculosponimus, Frifiœ nomcn quafi proprium fibi antiquiftimo iure vendicat,/^//â-,
^\'^î^iperqucprxftantiorfiiit habita. Eam a plagamundi ocddua, amp; a Septemtrione Oceanus ambitöc littora
P^îfet : a Meridie finuampliftfimo, vulgonbsp;Tran fifalanaquc prouinda tcrminatur; ab Ortu Solis

Amafio Fluuio prçtexitur, qui eam a Bufadcris Wcftphalifquc difcrimmat. Acr vtcunqj falubris eft, nifi qua- f^p^yUs^
^^ni paludum cxhalatione mficitur, quanquam amp; id labis ventorum beneficio expurgatur. Eftque hac tem-nbsp;^

Peftatc Frifia Occidentalis regio longc maxima patte paluftris, folo depreflioreacdemçrfoplaerifque lods,nö j-auditAs
in novum modo fed in adultum quoque vc»; atque ob hanc aquarum multitudinem, frumenti parum ferax,nbsp;-

•^nundationes enim anus, quse pratcrquam quod mature accédant, tarde etiam rccedunt, fementë aut extin-
perent ,aut per agros omnes difiiparent. Sunt tamen hic vberrima faginando pccori vbique pafcua, quomm
bonitate cum
ahj s certare amp; vcrticë attollcrcFrifij s licet, vnde pradpui rcditusac proventus exiftunt : fiquidëc
cafds lt;5c Butyro, quœ cxpoitantur in externa loca, in fingulos anos quätum cmolunisntum ad ineolas rcdcat^

R rrrnbsp;dida

-ocr page 313- -ocr page 314-

FrifiâOccidentalas.nbsp;. ;

di£tu vix crcdibilc videatur, praterea qu« in quotidianüm alimentum ceduiit. Tot illa bouîn arfquot;®^quot;®
budat , tarn lata vaccarum parcns aenutrix eft. Equos etiam generofos , amp;praftantcs ptoducit. Siia^^
veroetiamfialicubi habeat,haud fiippetittamen tata iignorum copia,qua Martialis
Flacciquc votis i^^^P^j/
fura,per£nnemamp;largamanu exftrudum foeum onerarepoflit. Verum prouida
rerum parens Natura»
viaFrifijSjVt amp; Hollandis,aftatim profpexit, qua inopiam Iignorum leuarent, amp; quidem melius
nullis inter Scythas populis, qui Iignorum egentes, oftibus igncs alere
fcribuntur,nimirumfoflitio \'
qui e terra fodinis cru tus, folc cxcocT:us, ventoque arcfaaus,igni alimentum obuiUm, mmimcquc conte
ncndumprabet,cftquetuendoignifomcs,quamPromctheailIaferula,paratior. Huiustam copiofa\'
riaamp;luxuries in luccm profertur, vtnon tantum incolisabunde fufficiat,
fed amp; vidnis regionibus )
fubvenire queant . Materia huius cefpititiäe plura funt genera, qua colore, leuitate amp; pondère \'
adhaccineris,quo feobruit,b®nitate amp;candore,difFerunt atque examinantur.Primum genus vileeft.raru
inane, fungofum, valde leuc, color illi imp] u viatus,qui rubiginem parictum e pluuia defluxu natam \'
tur: quod genus dcterrimum cft, neque vfui duium expctitum , feruit fere
cortinis ceruifiariorum . ^
mandis amp; concoquendis; quod accenfum vultus e viuido colore plumbcos.cadauerofos, laruifque aflimi ^
hominesfadt,tetramqueexahaIatmephitim: quo odore non raro
etiam animi defedusf vti prafcn»^^^^
bituminofis carbonibus
fit) conciliatur,quem fal infpcrfustollit. Alterum denfiuseÂ/uruû , fegmentisvi^-
gultorum intcrmeantibus amp; paluftribus cannis intercifum, grauitate mediocri,promifcui vfus. Tcrtium p^^
derofum, laterum codilium duritiem quandam imitans,quod catcris natatu fiuitantibusfolumnbsp;g

qua immerfum, tardeque ignem concipit,fcd conceptum diutiftlmc continet,dnercum colore, fabulofoq
folo effofllim. Eft ÔÇ quod efalluginofa terraconformatur inglebâs,Zelandiadomefticum, Z2^^^\'î\'^^quot;^^
vocat.Praterhaceft quod vcrriculise fundo aqua extradum pinguiIutoconftat,quç
materiainlacusquo *
damquadratos, vbiaquaprius rcdundansdiffluxcrit,aff\'undituramp;complanatur, poftcaarefadainmetasr-
riores aggeratur, vt vento perflata folique penetrabiliorcs ad vfum duren tur. Habent amp; inopes rufticoru
familia inter Cifrhenanos Frifios peculiareccfpitum genus in teftellas,prius didorum more confotmatum^
Iwfe ium Mjnbsp;conftans,interfperfisftraminis,arundinum,foeniquiiquilijs,adfolemaftivumexeodo.\'fta^

pemm ma^ iusfum.us infefta acrimonia fic vrit oculos, vt lippitudincm facile condliet. Frifia hçcolim regio DJaa\'
rum.nbsp;daruit, ad Caroli Magni vfque tempora: a cuius obitu varijs agitata fuit molefti)s, tametfi amp;nbsp;\'

queeiufdem tempraduriftimum Danorum amp;Norvvcgianorum lenferit imperium-Tandem verofub«^^-

rolo VCçfare.Principevere pacifico,halcyonios dies eft adepta. Vrbes huius Frifia funt numero Xii- J
\'vardia,L€€warden,ioms Frifia cft caput, vrbs opulenta,amp; vti priuatis ciuium domicihjs decentcr ornata,ita \'
quarum ambitu, foueis amp; pravalida arce,contra hoftiiesinfultusegregie munita.Curiam habet
ludicialc gt;
amp; Frifia Cancdlariam,acuius tribunali nulla vlterius pcrmittiturappdlatio.Huic vicinum cft Zuichen^
patria Viglij. Doccum duobusindc milliâribus diftat, agrum habetfertilem, pafcua lata. Abeft a fmu
vno milliari. Paruitolim Gddris: in hac vrbe natus fuit Genmia
Mathematicçamp; Medicina laude cla^-

Sneca in Comitatu VVeftergoyenfi tribus a Leuardia milliâribus loco humili amp; aquofo fita eft, quo
getem ager non fcrat, pafcuis fit latiffimus. Vrbs tbta reccns, vix anteducentos
annos donata iure
progreflu tamen tempoiis in tantum creuit,vt nulli nunc totius Frifia vrbi concédât.Bonorum ^quot;S^^\'i^Lus
alumna diu fuit : nam vt multos alios ex hac vrbe ortos omittam j in hac natus
eftamp;cducatusloacm
Hopperus, non patris tantum duitatis, fed Frifia ctiam totius,atqucadeo Belgicadum vixit,lumen
menrum.
In eadem orti Petrus a Fritcma I.C.Albertus Hero Philofophus amp; TheoIogus,alijque conip^ \'
Stauria,Staueren, in Littore maris Auftralis porrcda iacet: Ager finitimus planus eft,foflis multis amp; P^^quot; j^j
interdfus. Hodic nihil magnificum habet duitas, prater arcem validam, portui maris
immincntcm, ^^
fundamenta iadafuntaGeorgioÄhenckFrifiaGubcrnatore, nomineCaroUVannociDisxxiijVt^^^^
gudi CO opportune poftJent mihtem amp; commeatum bdlo ncceffarium cx vidnis Hollandiç
duitatibus tr
mittcre. Olim tamen emporium fuit opibus amp; frequcntia mcrcatorum florentiftfimum, winter primas ^
fuariorum duitates. Plinius incolas videtur Âràj appdlare lib. i v ca.xv.
Harlinga ad fauces maris
fita, vnico milliaria Franico,ag£um habet fcrtilcm,arcemquc contra hoftium impetus bene munitam,po \'
que lod fitu oportunum: nam venientibus ex Septemtrionali Frifia ÓcGcrmania Orientali primam
dam que ftationetn ofterr : quodrca plUrimi co conftuxerunt, loci com modi täte illedi.cxque varia lua
fiugc hominum ciuitas vehementer
mùs^c^.Franicum a Francis denominationem fortitum,patria cft ^^^
Vlpij trium linguarum peritiflimi.Gymnafium publicum habet. Sunt praterea DammaMfvardurnjyta-,^
ten, Werchim, Hindelepen. Infula Frifiorum plures funt; pracipua vero eft Schellingana, nobilis canum ^^^^
noru m venatione, qui in littore apricantes, faltu incondito rufticorum varie veftitorum longius
tur, protradidum mare repctunt,capiuntur difpofitis in eam rem retibus.
Wefifrifa folet adcenfen Gr^ ^^^
ga Frifijs finitima,qua fola cum fuo territorio quod vocant Ommelanden, prouinciam conftituit.
fuit Rodolphi Agrlcola viri fuo feculo dodiftimi,fcripfit in Lo§icis,Rhctorids, Phyficis,Pocfilibroscr
tos. ClaruitobijtqucHeydelberga,annociDGCccIxxxv.EpitaphiumdfccitHermolausBarbaru5 gt; ^

VigliusZuichemusMonimento infculpiiuflithacforma:

Inuidaclauferunt hoc marmore fat a Rudolf huntnbsp;Scilicet hocviuameruit Germania laudis

K^gricola, Frifijffemque decufque foli.nbsp;^icquidhabet Latiumßr^cia qmcqfttdhabet ^

Eidem duitati originem acceptam referunt V Vcfldus fiue Bafilius , amp; Reinerus Predinius Thcoiog
Philofophi celebres.Edfia folum^lacubus
ac paludibus frequentibus abundatfvt fupra diximüsjac
rigatur
Laubaco{qui alijs Lauica amp; Labola, hodie Lau^er^) amp; Amafio. Habet amp; a Meridie Sinum longe a ^^^
phfllmum,qucm hodic Zuqder:{ee,vt\\m Auftrale fremm,quodin meridiem vergat, nnncupâmus. ni
nus varijs lods variaprafcrt nomina, alicubi OrciaBuarium feu vorago, ab vndarum rapiditatc nuncupate ^^^
infulam dus nominis; alibi Ganzotda,^. Ganfarum fiue anfcrum illic ftabulantium multitudine i »pn^ ^
nam Opidum Hoppa,^b vndarum feruore ebullicnte ceruifia in modum aftuantc fefeque cffcrente: /
a fluent! cuiufdam dice. Gensipfa fcrox,robufti corporis, atque animi intrepidi, ad ncccm pJ^^\'f^. L,f
tans ftudiolajexterorum peregrinorumque impatiens,caftitatis amans. Rd pccuaria
magnoperedediti *
nautica etiam ftudiofi : acpifcationibuspleriqueinhiam. Indies autem masis maaifque mcrcatursci
applicant.nbsp;» »

Vrbes

liiî

llf

Lf

Laeus.

Flumina,

LMare,

x^êrts.

-ocr page 315-

emdenetolden

borch comitatvs

Ambo hi Comit MUS [mt memhra Imperij in Circula pptimo, Weftfatico. In qui^
^^ quemadmodum çf inpkribm Germanis Principattbus cum nihil de ftam Polmco
^otHm haheamus.jtatum ^ mWra Impertj pot im poft h^c deßgnabo, m rem in prïmu
u dignam^ mamos interim principatus, qui mti mtht erunt, vbi locm fuerit
mn

P^^termtfums,

^^^fmhactabula,ComitatmDelmenhorftjo6: 53 2i.EtdomimaE^esS3 S^-

\'^rden iS 5 3 . Aurick 2S 47; 5 3 ^^^^^ 5 • 5 3 53- Vredehurg 29 S3
Ouelgume 35 3 5 /. Rheyde 3 i 3 4.

Mcridiani diftant pro ratione Paralîdi 43-40- ad
drculum maximum.

ComitatusEmbdanus amp; Oldcnburgenfîs.
cquuntur in hac Tabula Comitatus duo, EmbdaMusamp;LO/dèréurgenfis\', cos nacovàmc dcfcri-^ ^^^^
bam^
amitofus Embdams appellationem ab vrbe primaria habet; nüc etiam Fnßa OruntMu ^^^^^
didtur; non aliam, vt videtur, ob cauflam, quam quod Friiljscontcrmuia. Non emm lo-
\' cum hunc
Frisy olim, fed Chauci tcnuere ,quos duplices commémorant Plinius amp; Ptolc-
\'marus, Maiores et Minores. Maiores funt qui Bremenfem epifcopaîum incolunt: minores
funt Embdani amp; Oldcnburgenfcs. Siquidem inter Amifiam amp; Vifurgim etiam^tolema^-
►us ledes illisconftituif,cuius verba fum, iccwyji ôt iam^bi
rS êïtrà^yi^ \'^■crmiA.S, îlmKce,^
Tâ^aAG\'^, id eft, Caudii minores ad Vifurgin amnc exteuduntur, at maiores Cauchi ad AL
vfque.Chaucosautem itadefcribitPlinius lib. xvicap. i.SMntverüamp;mSeptemmßmvfßmbisgemesChMUä^
, rd maiores minore fque appellantur. Vaßo ibi meatu, bis ditrmm noBiumquefingdarum tntervaUis ejfufus m tmrne.
r*^ agitur Oceans ^aternam operiens rerum nature controuerßam, dubumq^ d err dût, an in farte maris. Illic mifera gem
*^mulos obtinet altos, aut tnbmdia ßrucla mambus, ad experiment a altisßmi As, cafis it a impofuis, namganttbusjimt^
^^ quum integant aqua circumdata-, naufra^ü vero, qmm receßerint ,fugi$mefque cum maripijces circa trnurm venatur.
^lt;^npecudem hü habere, non la5le ali, vtßnitimi ?, nt cum feris quidem dimicare contingit-, o^nnifrocul abaBofruttie. VU
\'^^épaluUriiunco fanes neófunt,adprj:texendapifcibus retia,captumqmmambmlutun^ vemismagis quam Sole sucan.
^js, terra cihos frigentia Septemtrione vifcerafia vrunt. Potus y s non nisi ex tmbre jervato fcrobihus m vtshbuk SoBfertilitak
domus, Ha:coHm Chaucorumfades. Ea nunc quantum ab illa mutata eftgt; Hodie enim, qua nam terra vbe-
^iüsprabet mortalibusalimetagt; non incolis modo, fed vidnis, alijfque exterisî At olim quam in formis, qua
^fiftiscultu,adfpeauque, quam mifera incolarum habitation Non Frumenti,-non aliarû Frugû mentione
^^citPlinius: iam vbi maior vbertas? Frugiferarum arborum olim impatiens? nunc omne fere genus arborii
Produeit.
Non pecudem habebant, non lade alebantur; vbi maior iam copia, amp; quis potior dbus. Agrum

Quidem planum, amp; pafcuisfœcundum, natura benefido obtinent, cuius quidê quam glutinofa amp; pingues
gleba, quam lata pafcua, quam numerofi armentorum amp; pecudû greges, vix verbis explicari potcft. Do-
id exquiilti, ddicatique faporis butyri amp; cafd ad miraculum vfquc copia,qua vberrimo incolarum quaftu
^«molumentomaximo ad varias ré|iones amp; per vniuerlkm Germaniam defertur. Qmnetiam non oblcure
id comprcbant pingues amp; fupra vulgarem magnitudinem boucs, quorum aliquot myriades m palcuis paftrni
oberrare videntur qui foh graminumquc benefido adeo impingL^fcunt, vt extera ctiam nationes ijs poti
ii-
*^^Qiddeaentur\' Poftremo fi cum fcris non dimicarint: hodie aliter docet crcbra Nobiimm venano. tli ^„imMva.
^^go folum huius tradus hodie adco diues vt regionum vidnamm ope indigcre minime videatur; imo multis
netas.
^^\'^ueadeoabüdat vt equis. Bobus, pecore, carnibus pordnis, lana,butyro, cafeo, hordeo,aucna, Fmmeto,
f abis amp; Pills item fale, vt coram quotannis magnam copiam larga manu Confinalibus iuis, aii)fque remotio. ^
^^Düs
Populiscommunicet. Porro Fredericus Imperator dus nominis 111. Annococccc Ixv cu varus 1 la- jf^peyium Mr-
hacProvirxiaregerctur,Comitamstituloauxit,toiamquer^f/w^^nbsp;attnbuir^ Indeadnoftru

tïZ

vique avum continuo Comités luos habet. Vrbcs in hoe Comitatu mœnibus daula dua lunt, Emoda
^ ^urichum. Fmbda,
fiue Emdem, vulgo Embden, vrbs huius regionis primaria amp; emp^onum cdebcrrimum ad ^^^^^^
^^^iüa fiuminis oftium, portus oppormnitate nobile, cuius alveus ita profundus eft, vt na\\ ipa maxima pat-
Vdisadmittai: propterea amplitudinc
opum,aedificijs pubiicis pxiuauique, amp; ciumm mukuudine omni.

S fff

-ocr page 316-

-7à

Butiadâ

Fr-nnbsp;a quot;nbsp;\'

\\ Ki^trrmaia ^^mnor^^ iSla ^

I onbsp;\\ Jnbsp;quot;m m W ^~WcdmrJen

s

I

hiMatmenhavch

.54

p -nbsp;xs^nbsp;\'^uwe Clû^er

Çeiflendoi^

Dlant^o ^

^\'^\'ïvfc X\'^fo Sctpdarpnbsp;o *Vnbsp;OUe Jjmréeratn

Pu^nrte J^Ynbsp;^ \'nbsp;^

JO

i

^UTo\'««^nbsp;--------

^/r \' ■nbsp;Jkmks

VMeUr-

-ma- Sanfiede , . , •

^ Scharme^A
.......—^

vi

\'^TcîlerfmJc
■ 9

Svante^el

, _ Tetn^huttel
Schoiféeck^

3quot;

Oertfiede

I :

îkdefho,
o

!Brmcken^\\

?f

2.0

\'lien

^rtfMerhJ/

Çr^ûrn
ryûlchmar S

o o

C^ener

o oûihunm^tc.-..■•nbsp;_ /t^^v^ ,.(\';■nbsp;{»N« \'«•■.fvi.vv.••;;••••.•::Va\'T \\.......lamp;iVaMotet ^ ; înbsp;■ • \\ ,

J /

Oijfh\'edde \'

Il I I l\'^lia

■ Ml ! I Tto

I 1,1 j/l E

quot;I I I I

111 I I I 13

I I U 4JL

JO

JO

2.0

s

onbsp;.«u

\'^^^uhorne

.....quot;quot;

quot;illi ^pn i iii i i i i i i i i

30nbsp;]0

■ / ]0
xr i I I j i-Li-

I I I I I

l(4èem

^çferde

Qj^^jûicj

-ocr page 317-

2JJnbsp;Comitatus EmbdanusÔcOldenburgenfis.

bus non Germania modo, verum etiam Europa anguiisinnotuit. Inter ornameuta pr^cîpua funt Comi-
tis ades fumptuofa, Templum magnificum, amp; Domus Pratoria . Mira hic omnium
rerum amp; exuberans
copia videtur, non earum modo, quibus fatis oeceffitati fieri, fed amp; quibus voluptatis ftudium concitari que-
at. Praftat hoc Ciuibus, tam Portus amp;importationis commoditas,quä natiuaFrifia(dc qua modo diximuj;
vbertas. Vrbs a fluuio
Ems nomen habet, que Tacitus Amifiam vocat. Hic ille cft fluuius ad que Drufianafofla
egrefla legiones Romana, lataque Oceano, fecunda nauigatione perueda funt,vt refert Tacitus // Annahu.
i^urichumwïbsûtctà, Nobilium iueundiflimus rcceflus ob filuasamp; nemora,in quibusaucupiovelvenatio-
ne liberaliter fefeexercent. Ciues potentes habet mercatura vel opifido alicui diditos. Arces amp; villa in hoc
Comitatu infinita fuut.Pagoru tantus numerus,vr alter alterù interdû contingat.Horû magna pars/iue adi-
ficiorû fplendorë fiue platearû amplituclinë,fiue incolarû firequentiâ ipcaes,cû quibufdà Germania vrDiD
poteft contendere. Neque vero in ij s omnes ruftici amp; agricola; funt amp; Mercatores,amp; Artificum varia genera,
Nobiles etiam fparfim interieai. Sunt hic amp; duo alij Comitatus, qui Embdano Comiti fubieÛi funt, Mjenßs
amp; k\'verenßs a primarijs eorum Opidis fic didi. leuerenßs ditio trans ladam ad Occalum fita eft, continetquc
pagos ododedm :ei Septemtrionem verfus qua fe Vifurgis in mare exonerat,pratexuntur dua Infulx, îw-
gerega amp; Spkeroga, deferta magna ex parte.Comitatus ad littus Oceani comiguus eft teveri^-, aboccaiu
Berumëfi amp; Auricenfi tradu;a Borea mari terminatur. ^ius Dominus
Haie ab Hu\\eke Anno cid ccc lxxx qu
petulantius vidnosinfeftaret, nauefque BremCnfium in Vifurgi interdum fpoliarct,mariaque vicma piratis,
terras pradonibus amp; graflàtoribus fuis impleret, tandem poft leuiorcs cum Bremcnfibus pugnas quibus inte-
riorfuit ^ quum Efenam confugiflet, captus a Bremen fibus Edoni VVimmeke Capitaneo leuerenfi tradi^

tus eft. Qmeum funecanabinodiutortumftrangulatumqueiandemfruftillatimdiflècauit , eoquodlor^

rem, quam in matrimonium duxerat, nulla iufta de caufla repudiaflct. Elu mina hic AmaÇm,Vifurgp luM ^
alia. Incola huius rcgionis Germanica vtuntur lingua; fed adfecrctiora propria quadam amp; vernacula, qu

aduenanonintelligunt. Omnisgcnerisopificiaftudiofeexercent,autagroscolunt;autmercaturamfaciun »

Veltitus honeftusjctiam rufticorum: ita vt cx veftitu eos pro opidanis qui^ duceret. Eemineus fexus haamp;i

multum abahjsdiftdente gaudet. Totam capitiscomam invnumcirrum componunt, eumque inultisa

genieis deauratifque fpharulis vel nodulis ornatum in tcrgum dependere finunt. Caput ipfum in aftate re^j
culo ex rubri coloris fericocontexto , argentoquedeornato redimunr. Hyeme
autem capitium ex pani
viridi induunt, quo totum caput adeocooperiunr,vtoculos tantumadfpiciendos prabeant.
Hatte vacant

genus veftimenti. Palla fiueveftis exterior , quaacapite ad talos vfque plurimis minutifqueplicisitm

. ell,ai gentds deauratifque laminis tam frequentibus vndecumque rigefdt, vt exuta , etiam eredaconul

Hecconftatex rubro, interdum quoque ex viridiscoloris panno.

Comitatus Oidenburgcnfis.nbsp;.

Ee^h amp; 1/WfTTï^cdccomitatu YmUznQ^iuQccäiWlderjburgenßs : Comitatui 0/«^?gf;^/impofiîumnomcnabvr

dila,nbsp;ri primaria Oldenburgo. Hunc tradum ohm Caud minores incoluerunt ficut amp; Comitatum ^^^

num, vtfupra diximus. Comitum autem Oldenburgenfium ditio quam etiam hactabulaob oculos pon »
Sms.nbsp;ab ortu ad Vifurgis ripam, prouincias Stegingiam (^eregioneBrcmaardDelmenhorftafubiedam.^^

landiam in quinque,Butiadiam in feptem parochias tributam , amp; huic lubiedam leueriam, Eriiia pau »

xviii parochijsinfigncmcompleditur; ad Occafum Amerlangiam ad Amafium fluuium porredam ,

medio Morinos habet. Ad Boream Erifia amp; Oceano: ad Meridiem dioecefi Monafterienfi terminatur. -
Trnfeyium Md- bertus Crantziusin fua /Metropoli 3 cap.i 5 fcribit hunc Comitatum efle ex omnium vetuftiifimis: ^^^^
ïoït m.nbsp;dum enim Saxoniç Ducemfqui vixit Caroli Magni tempore) inter huius Comités nominat, lib. 11

Irenicus tradit vrbem Oldenburgum, a Carolo inftauratam, Ecdefiamque illic in honorem S. loannis ^^P ^^^^
dedicatam confecraramque ab Adalgargo Epifcopo. In eo autem ipfum errare puto cum Orteho,quod i ^^^

duitatem inter VVandalicas numerat, iuxtaque mare eam defcnbat. Hçc namque alia eft ab illa; m ^^^^
grja nempc,Hollatia regione. Hanc V Vandali
Stargard,nbsp;quique pro fua lingua propri

vccauere, vt idem Crantzius aflèrit. Laurentius Michaelis putat i^mbrmes{q\\xos, quondam cum ^^^
Italiam profedos, amp; a C. Mario cafos,tradit Plutaïchus) hinc originem habuilfe, eorumque
nomen a.
exftare apud Gcntem quamnbsp;appellant. Idem de
Alanis Saxonibus lèntit,quos ad ftagnum ^^^^

num, in hoe tradu, amp; ab vtraque parte fluminis Alania vfque ad arcem Oriam habitafle credit,hodieque ^^^ ^
gemr ld eft r^lam-^ ^\'mrlenger quafi Vltralanos vocari. Arx Dclmenhorß ad riuü Delme Anno ^^^^^ ^
exftrudacum
lxv annos in Epifcopi Monafterienfispoteftatefuifièt.abAntomo Comité
die Palmarum anno
cidoxIv i i tadta militum manu , fummo manefuperatoaggerc cxpugnataamp; oc
eft, amp;prafcdusarcisHermannusabO^\'rincuftodiaferuatus. De Comitibus huius regionisquaedan.
Atidraas Hoppenrodins, in fuo ftemmatum Ubro. Sed optime de ea Dauid^Chy^raus in Tua
/t/esm Gamp;lt;««f^J-ftoria. Sed UbetdeChaucorummori\'nbsp;\' \'nbsp;\' quot; \'nbsp;^

ita de his Çcnb\\tiP0pulm inter Germa,

flumim,

Cpfîcia.
Veßitm,

. f -

nbu

rum.

-ocr page 318-

vvestfaliae

PRIMA TAB V L A.

* \' ,

Cêmhatm continet Oldenhurch,Hlt;^a, Diephok, vicinai^ Domma.

f

.Ordr^P 1 r «.^^P^quot;^^5CircuIusImperi|VVcftfalicusfîueGermaniœinfcrw^^^

2. Ordo Prineipum .nbsp;m

Epifcopi.
^^erhtrn,

Luyck,

^^nchf,
^tmßer,
^^merick,

berden,
binden.

Aken

TnderWefsl

Duren.

Camerick.:

Dortmund.

Soeß.

Duysburg.

Heruordm ? 0 75 • 5 j
Brakel.

4f\'S3

Abbatest

warden.

3 .OrdoQuiratum überarumc

Pnncipcs,Comitcs, ^ Domini-

Bux Cliuu^ Comes iMmhh.
Dux lulU^ Bergen.
iMarckgr.Badenin Lutzenh.
Comes Frißa Orientalisfme Emdenß,
C^m.Sein.zfi ä: Sif ijWeßfal.i.tah,
Com. Dillenburg.

Com.Vernenherg.2i 341 jO 24.tah.Lutz..
Cem.Manderfcheid2S js-\'^o g.tab.Lutz,.
C0m.Weida.29 Q\'.so 2ß. tab.3 Weflfd.
amp;Ringelberg.
Werdennbsp;Com.OMoers.

Stab/ff * .nbsp;f^-^y^^f^chorJi.27 ss^^ p.tab.Geld,

uZt^nbsp;\'nbsp;Com.Dortmund.

sr.tab. Com.Oldenburg.
Corbei \'nbsp;H.Ridburg.

mräeso iz.imB. Com.Dtepholt 30 53.

Abbatiffa 1nbsp;fLSpegelberg n i ^ Jab.Brunfr.

5/

H.Vanenherg.
Com. Arenberg,

Com.Dierenberg. U. mSomerauf

214

Meriaianidiftafttratronc53ï 45.ParaIldiadcircüïummaxim.um.

VVESTPHALIiE PRIMA TAB VLA

nuilieama VeltaDcaficdidamarbitramur . quafi VeUaliam: quod ea hic olim fnerifculra
th\' fignis habuerZquot;nbsp;Ungua SaxonrapuUum equinum fignificat. quem in mUita-

Ad Occidentem Rhenusefl:ad Sep-
^igidurau, quot;À, i^quot;\'quot;\'^\'quot;\' Trateaenfemac Tranfililanum tradum refpicit. Aeteftdutus auidem ^

oquot;® \'efpi Anbsp;Monafterienfis dioecefis,item is traûus qui alicubi Vifiirgim flu-

^\'^\'onieSSurlandiam,amp;Bergen(em Comitatum: MelllisnoncarètïSnè
quot;\'^quot;«orumtfrquot; r\'^ Matehico: Älinarum e.iamfecunditatc alibi regio commendatur. AtJrnaUurdonbsp;, -

^^^niinp n ! expetuntur. Ferarum quoque m filuis affatim habet. V Veftohalos Carohs rnbsp;■

M to?, Mynoenie.Qmsveto poft Carolû Maguû rerüflatus per VVeftpl,aliâ,quis erûfû

rurteT\'f ° • h:\'quot;quot;?\'\'quot;\'Tquot;\'quot;quot;quot;annai,bus.F.quidemi^OrientaliSaxo\'nler „tftX

i; Romanort 7nbsp;«quot;agi sincreuerunt, vfque ad Henricum prtaû

Epifcopisadminiftranres, omninononlegimu SequerititamerS^

u\' ^\'-^hicpffcô ™nbsp;Imperatoris Ftiderici 1 Ducatus VVeftpKLhm

quot;m d^ 4nbsp;Colonienfis vend.cabat.tenentauceumdem Dnr^.nbsp;if™\'® quot;1quot;\'\'™

\'«nbsp;quiffi.

-ocr page 319-

r-^x-^-^riXrTnTl\'IXLL UJJ-UXErTT\'\' Unjö-CTJmT^nbsp;\'

XJ 111 n 11, _

\'Broc dorp

2.0
fZisiKIst^œ

■u

zo

E S T FA
LIA

CumDioecefi
Bremen fi.

Vy A V^quot;^

tj)

\\ VbiW ^

■Erriflenlis Comit.

.--\'\'ö,-«nbsp;OiâzndanÂT\'

^ , ■nbsp;qVe,j\\innL o

0-:

zo

ars

P

4*\'

Hjmmc

■5

ßcytf:

M.

Sf^ en

!

Anbsp;•

G-aienhur-g «

jfy\\icrcctürem\'.......

^nbsp;..........\'^\'\'W: ■■.\'^vl\'i;

m Ï\' [TixmilTjTT 1 \'LIIJJ:

30nbsp;-

\'S

lt;0

Ij Çrarfit

\' O ö Cremjyc^-

Orfem!^,.:. Y
mileiéerch

zo

d

èmê.

------j-wö\';\',quot;quot;\',-.O ■.

\'Brukjmdê
T^iithrodc

O

Oittt^en
(^eßendotj: o

o/r^i-fr

lurJ,

H

zo\\

TC

\' O
(Ti^xefi

I Luneburg
l^at« tlucat:
pars

53

n ll

3J

3quot;

a

-ocr page 320-

$15nbsp;WESTPHALIA

quiflîmas PtoÏcmafus Collocat, cum Cimbris in Galliam profcdi, Tcutoburgo, quod Tacitusïn VVcftpïiâ-
liacollocat, nomen dcdiffc cxiftimatur.
Bufaéïerii^ntroLiiTi^ot^CMaieres amp; Minores Ptolemeo j Tacito BruBert.
Hos habitalFc Monafterium fcribit VVillickius.Huic quoq; adfëtitur H. lunius.Pcr horum ditionem decurriifè
Lupiam Amnem difèrte teftatur Strabo libro feptimo ^ vndeconjeduraaugurari licet illos praedidum Flumc
vtrinquepraeiexuiflTe, Roraamneinclufos. EofdemAraifiUm flumen attïgiftcvcrifimile cft:liquidem Stra-
bo fcripto prodidit Cosa Drufo mvalibuspr^li js devidos.\' Druftjin autem
conftat per Amifiam claflcm m-
vexifle ; A pollinaris eorum fines ad Vifcrim vfii^ue five Vüurgim cxtendiflc videtur, ibi,
BruSlerusvluofa
Viferis abluit vnda.
Tacitus prorfiis excifos a Chamavisamp;Augri varijs fcribit, eorum agrisoccupatis. Chama^
v/Tacito:PtolemaoxÄjitifcm, vtccnfet Villanovanus. Abhisnomcn O^ïXiChame» in Comitatu Marchi«
reliquum efte putat David Chy trçus,
t^ngrivar^ ayy^ asdpiot Ptolemao. Hi verfus Orientem ad VimjSiquot;^
federunt: vbi
nunc Hervor dia amp; Comitatus Lippienfis, Ravenfpurg, Diephold amp; Diœccfis Mindenfis Uta
eft. Prope Hcrvordiara enim, adhuc veftigium veteris fedis Angrivariorum fupeieft vicusEntern, Kyif^g^^^^
perA in prima eft apud Had. lunium: ad Luppia fiuminis caput : in cuius templo
Monimentum n^agnui-
lius Sax onum amp; Angriuariorum Ducis V Vitckindi hodierno die visi tur cum hac infcriptione:

Offu viri fort is, cuiusfirs nefcia mortisnbsp;Omnes mundantwhunc regem qui veneramur.,

Ifle locusclaudit: euge bonc^ ^iritus, audit.nbsp;Atçrss hic morbis cœli rex fai

JRegioe^ vnde
diàa.

Soli qualitas.

Vrbes,

Plmina,
UUores.

Zongobardi feu potiusnbsp;eft enim vox Germanica, tefte locupletiflTimo Diacono Regis JLango^rdo-

rum Cancellario, qui fic didos ait abintada ferro barba longitudine, Langobarbos fcilicet quafi longo bariios.
Hicollocantur a Ptolemao in huiusprovincia finibus in quorum extrema ora Bardevvicum fuit: ficutamp; i\'»-
gumnij hXyéiAvm Ptol. Dulgibini Tacito ; a quibus Opidum Duimen in Dioccefi Monafterienfi, domiciho
morte Hermanni Bufchij nobile, fupercife confentancum eftj itemnbsp;quos circa annum cccc xlvi ^ y

Britanniam traieciflc,amp; Anglia nomen dediflc,tum ex alijs Hiftorijs,turn ex D, Beda Scriptore Anglo col^a 5
qui temporibus illis vicinus fuit.
Chaucos vero, qui KAuxlt;^t PtOl. Cauci Suetonio,Lampridio Straboni,%lt;»y«8*
Dioni,Ci^^«Claudiano, TacitusaFrifijsincipientes,vbinuncBrcmcnfisDioecefisad Vifurgimamp;Albim| ^^

pertingit, occupare, amp; omnium quas expofuit gentium lateribus, donec in Cattos vfquc finucntur, o -

tendiicribit. Ad horum hms\'Cherußos ftatuit idê Tacitus: ex quoditiones eomm fitus facile innotefcit : iiqui
Dion Hiftoricus eos vltra Vifurgim habitafle teftatur, quod ex Tacito ctiam manifeftum fit. Regem habuc
Arminium Segimeri Principis filium ,roanu fortem,amp;: vltra Barbarum ingenio promptum (quod dc eo te -
tur Paterculusj qui fecuritate nimia Q^ntilij Vari ad occafionem rei bene gerenda vfus,tres
Romanoru leg -
ones cum totidem alis fexque cohortibus ad intcrnecionemquot; ctcidit m faltu Teutoburgenfi, tefte Tacito, q
faltus Tcutoburgo, nunc Duifpurgo dido, opido ad Roram amnem fito vicinus eft. Vnde Colligi potcl e-
videnrer Cherulcos, a Caucis ftjpra Vifdrgin habuiflcinitium, perque Monafterienfem,
Paderbornenlcni^
Prafulatusad Rhenum Duifpurgo tenusdcfijflc, perlongos terrarum anfradus. Hçc de veteribusnbsp;V „

incolis hadcnus:flagitat ordo,vt nunc vrbes et Opida cxplicemus. Sed cum de Dioecefi Bremcnfi hic no
quoque dicendum fit, qua etiam ipfius Tabula dtulocontinetur ,intermifla parumper
Weftphalias delcnp
one, quam fequ en tibus tabulis refumcmus, paucuîa de hac hoc loco fubiungamus,

Epifcopatus Bremcnfe.

BremenpstfiÇcûfatm vulgo Bremen cuiab vrbe nomê cft,trianguli Ifofcelisfigura/euius laterafereaeq«® ^
funt Vifurgis amp; Albis Fluuij, in extrcmo anguli apice ad peninfulam, cui a nouo opere fcu turri ad lecurita ^
nauigantium ibi exftruda, nomen dederunt, coeuntes : Bafis vero eft linca ab Efta flu. per fines ditionis \'
neb. amp; Verdenfis, paullc infra Allera in Vifurgim fcexonerantis, oftium deduda.
Efta cnim fluuiusLime
efi rcgionis Bremcnfis amp; Harburgenfis, quam a reliquo Ducatu Luneburgenfi Seuena fluuius exiguus pr^quot;\'
amp; tamen tribus oftijs in Albim influens,difterminat. Huius dirionis non eadem
vbique qualitas, non ide^
folo genius.Dua enim era Diœcefios Bremcnfis extrcma ad Albis amp; Vifurgis aggeres, admodum opmi«
frugum acfruduum feraces funt. Medius vero tradus inter Stadam amp; Bremam quem Mercatores ^^^^^^^^^^
feunt, horridus et incultus, fterilibus arenis, paludibus,eterycis confitus videtur. Itaque pallio extcnfo Di
ccfinBremcnfem vulgo comparant, cuius dua anteriores ora, a capite feu Albis amp; Vifurgis conflucnte, ^
triufque flunainis ripas adfcendcndo,fruduofiflîmis agris pafcuis velut Holoferica prétexta : reliqua
Lcuidenfi filo, aut canabi contexta fit. Domicilium hic olim fuit
Caucis tjMaioribusa Vifurgi \'^Ve-
vfqueadHamburgumfcdestcnueiunt. Metropolis
Bremanbsp;Ptol.P. Appiano, Peucero ^

nico vulgo BremeYïhs Hanfeatici foederis ad Vifurgim flu. elegans, opere, arte amp; natura munita; PlateisViei ^
infignis, Ciuibus plena,Mercatorum commercijsdiucs. Forum habet amplum, in quo hebdomarim re
vidui ncceflariarum frcqucntes funt niindinâ:. In medio Imperatoria amp; Regafis ereda eft ftatua, ibit ^^^
luftiria gladium manu tenens. Vnum fori latus Metropolitana Ecclefia refpicit; alterum
Senatoria
decorat, fundamentum habësprcciofum acgratum, Cellam nir^iirum vinariam ac publicam, in ^^
fedigubernatione,Senatus vinum,tolerabiliprecio,amp; deccnti clcgantiq;ceconomica ratione propinat.CL^.
communis eft multarum Uandalicaium amp;.VVeftphalicarum confuetudo, vt ad publica ferenda onera, vi
popma penes Senatum maneat. Brcmaigncbilisjprimuhi vicus fuit, aefcente vero Religione Chriß\'^quot;^ \'
res incremcnta fumerecœpit, qua Epifcopis fuis potiflîmum debet,
a quibusMetropoliricadignit^^*^quot;
trata, Ecclcfia Aquilonarium omnium Matricecondecorata, amp;murorum ambitucinda fuit. Epileoporu^^
fcriem in Ecclcfiaftica Hiftoria M. Adami, vide .Eft
ct Stada fiue Ä4i!/i»«?Archiepifcopatus Bremcnfis civitas ^
Zuingam fluuium in Meridionali Albis ripa,cmnium Saxonia vrbium antiquiflTima . Sunt qui
Ptole.
Stadam efle, cx graduum obferuarione notauerint. Nam cum Ptol. Setutand^e. ^quidam etiam
legu ntj in lat. 5
4 ^ et in long. 29 j aflfignct,eaque granduum aflignatio illius loci vbi Stada condita cft, fitquot;^ ^ ^^
refpondeat;nonefta vero prorfus alienum, ea voce Stadium apud Ptolemseumdefignari. Q^modoet Ca -
par Peucerusin Epift. ad amicum S^if^ii^;?«»^ veterem appcllari fcribit. Efteriam
Buxtehuda opidum • ^
nibuslçtatur hac regionbsp;^Ibi^EHa^ pifcofis; vnde pifcibus abundat,Anguillif, Murenis, Salmom ^^

quos Bremenfes ita Sale condre amp; fumo durare norunt, vt magno cum Lucro Ciuium vbique carl,
prcciofi fint. Brcmenfes natura bellicofi» induftrij et aliquantulum ad fcditioncm propenfi.
Literaruni ^^
dia, artefque liberales tum primum amant ctpromouent, quando carumvenuftate apud exteros pouquot;quot; ^

......----- ftudia et ftudiofos propenfi, Mercaturamlibentius exercent.Ex ampliflimancgotiatio j

1 igatione opcs fibi acquirunt. Vnde ciues pcnc omnes vel Mercatores, uel Opificc^ ^^ j

remotifllma
nauium architcd pcritiffimi iunt

nau

. c

-ocr page 321-

7r

htmrtennbsp;o

\'7281

10

\'1 r-j-r-nx

iJ-i-U-i-LJ.

•P C^v/;, Jtp Larigehth £,

Drent

r

30

ao

20

^...... .............. itA

- o

150

fo

N

t

Epif^ ^^^^^l^\'-\'^^co^A^pat/s.

o,

oiKv-i-nbsp;oa-\'T«^.^nbsp;f ° \'

.Oj-atcilm.::
amp; ƒ Jm

H 1!
1

Onbsp;o

tnbsp;0nbsp;0

Mors.

A, .«J

§rehetfi0m ^

a

20

ZO

Zfi\'m hoHi

tcrpxix

TTTJTT^I

xixpnaxp

20

T TTTT1 n

x-lJ-rp-T I I 1 I n I ;-rrr . 11 i i | i | | f

\'I 1 1 [ I I I r

28

3J

20

4.0

JO

20

30

^iettheiim O

XTFj I 1 I 1 pT ri [ I 11 I I I I I I I i 11 I I I n 11 rm:

-ocr page 322-

v

DcSrug

O -jf

Vcrjl

\' jC.s)\'\'quot; O ^^nbsp;°

: ^

quot;fjie

PM^^ei,-.

3 k\'

:xxxtd33:iidxrxi±xïxi:

10

20

10

xnjrtxxrx:

lt; ft f ■ . ■

Drent

rT.

iTst-

IVintmi jf-, , ,

o

lyey/cn^

° ^ O ■nbsp;i O quot;Batiftrcn

Stift Mrn/dennbsp;Vlnbsp;\'

O

\\eefe

\'o

% o

-

y y. TcJleJarJ
---

ao

u j^

^racn

- -.....

^21

JiT^

V

inbsp;!

-I Mors.^^

hqifrrirtéi-\'.

J_.(ljjftlliJ-llJ,.Ll-- ........ ......—--

o

W oehrjh^n- -nbsp;[ ^ ^

□TTTTTtl
28

pxi rTTXl-L} i i i i i i ij.jl4j

xm

Tl 1 I [ 1 I I t

i i i i [ i 1 i X.LI l\'tx

ttttt

Jo

3J

ZO

40

JO

-ocr page 323-

iJ7nbsp;VVeftfalia.

Summectenim hanc vrbem praecctcriscoluitjctn\'privikgiura nova.\'ß:hotecGnceflrit, In quaGraec^ amp; \'^n-
naeliiterae a virisdodis traderentur: vt fcribunt Munfterus, Hamelmannus, amp; Argentincnftum Chroni-
ca.
Minda, vulgonbsp;vrbsamcsenilBmaer munitiflimaeft, exnavigioVifurgis, eiufquealluvione,
amœnitatem , pifcesamp;ahacommodafentitns, coquirbonam cerevifiam, vicinis muhis gratam, van)-
que abundat mercaiu ris. De iiuius primis initij s ita fcribit Munfteius. QumWidekMus, primaiius
Saxonia Dux, ad fidem Chriftiperveniflbt , permifit Carololmperatori Arcem fuam ad fluuium V Ve e-
ram, vtin ea firmaret Epifcopo locu m, capax enim amboru m fuit , ita y t Epilcopo diceret, Mea
tua erit communi iure arx ifta, vr inde Saxonum htigua
cMyndyn diceretur. Sed temporum fuccehu
y factum eft e, vocaturque civitas ipfa hodicv^jvW^^.
t^renff ergumnbsp;Metropolis
mitatuseiufdem nominis. Situmeftad Ruram fluuium, arcem editiore monte adiunftamhabet, g\'^-
tumamp;commmodum EpifcoporumColonicnfiumdomicilium, vtqua\'
jucunda fimul amp;vtilia
nis exercitia, pifcium item copiam ex pra^terlaben te Rura prabeiat.
Warburgum, non inelegans V v
phalli Opidum-fitu inaquali, Dimulçaquis inftrudum, Comitatus olim titulo, vti

Hamelmannus per-
hibet, illuftre,
qui idem hoc Opidum a prçftandcommendatcervifia, gratiflimo-ijspotu, quicumpai-
vocruraenxdifpendio, genioindulgcrecupiunt. Trmonia,nbsp;in medittillioComitatus Ire \'

nienfis . Hic iacri Imperij Comitatus atque etiam vrbs, earum ditionum albo recenfentur qu« Inici -
termedio Romanorum Imperatorem agnoicunt Dominum. Vrbs quondam a TrutmannisSuevor
populisnbsp;, pofteris temporibusnbsp;vulgari autem diakdo, Bmmundt appellataeft.

naks veterumque quç extant Monimenta decbrant eo loci, vbi poftea vrbs Tremonicnfis cxftruda e ,

osolim Pagos Veterem fcilicet amp; Novum exftitifle, qui Imperium caftriTrotmannorumintermedijieqUquot;\'

rentur. Sub id vero tempus, quando Carolus Magaus hafcc omnes Saxonicas Provincias lubcgiflet, ^
muiiicipij accipere, paullatimque in Opidum coalefccrc coepifle. Isenim perfpedafoli vbertate litu q ^

non vulgari preftantia, Coloniashuc deduxit, fedemque hic fibi AuIaqueRegixdomicilium firnia^^^-
Exquavetuftatis memoria in Agro fiiburbanofertiliirimoequidemloco
pofita latifundia, (quorum po -
fio per Comités olim in Senatum
nbsp;Landt, amp;curtesfeu villa\'ifta; ampUfljnia: P^^

vicinosagrosditionefquecircumjeci^\'Äm\'Mö/f\'« nuncupantur, qusEcen fus fuos frumentorum ann^s
Aulam ibi Regiam conferre tenebantur. Sunt amp; Btßeldorfmm amp; Hervordtê. Et mmorum gentium
brugge àLCoefijelt. Sed de his fatis, ad reliqua pergaraus. WeßpkitiaSup\\i%, Paludibus, acfluniini^^^
multis irrigua. Flumina funt
nbsp;^\'mißia, Glaa, Neth, Hafia, Honta, Sala, Lippta, Stovera, Aa^ ^^^^

drus-^ adAmifiara pertinent Dtwr^, Berta, Glaa, Berckel, quorum fontes pkriquc hic reperiuntur

amp; Montes in VVeftphaliacolkfque plurimi, vi^oïc BaembergS^2i\\\\). Ncc defunt Silvs, inter quas- _
EemierHoldt, Be Avert, amp; Holtmarckt, Teutoburgienßs faltus,ad Lippiœ ortum. Ad opera publica veni -
Carolus Magnus multas Ecckfias in V Veftphaliaercxit. Primam vero Ofnaburgi Epifcopalem i^cclcU^
in honorem Divi Petri, Crifpini ac Crifpiniani condidit. Eft Sufati templum
cekberrimum mira; m j

gnitudinis, cum maximaealtitudinis turri, S. Patroclo Sacrum,quemtutclaremDivumagnofcitna^ --

■ vitas. Reliqua cum templa, tum Monafteria, Nofocomia, Xonodochiaque qua; Monafterijöc in ar
vrbibus confpiciuntur, pratcreo. Carolum Magnum VVeftphalosad Chriftianam religioncmvi coi
puliflc, fupra diximus. Ceterum cum fapius fubados, rebellando tamen refradarios, daram
violate animadverteret, vifumeftilliexreforefi diritatefupplicijexemplorumque tcrrore caftigar^t ^ -
rum proterviam. Itaque judiccsarcanos conftituit, quibus jus acpotefratem
animadvcrtendinbsp;•

ros, auttemerariasfideireos, autfacinoriscompertos,inauditosatqueindefenfos,delegavit. ^^

tas amp;trucul€ntia VVeftphalorum gentem in fide atque officiocontinuit, cum f^epius in iylvis
non mediocribusfortunisvirosfufpenfosperfradislaqueocervicibusvitam finijlfecernerent,
îioneprïcmifla. Sciibit 4.£neas Pius ad fiiamvfque a^tatem continuatum fuifièillud judicium, • ^^^^
que ritus obfervari, quibus crirainofos judicant, amp;reosdamnationisfueinfcios, vbicumquereperti ,
rint, fupplicioaffid j cofque Scabinos appellari, qui huic judicio cum poteftate prafunr, teftatur- Se
hadenus .V Veitphalum fe efl\'e profitetur Ioannes Levvenclaius nobiliflimus vir dodrina multa f • ^^
gua vtriufquè Latina atque Grœce cognitione, converf© a fe toto Xenophonte, omnibus
peribus, Hiftoricis aliquot preterea Grçcis, amp; alijs Grsecorum libris feliciflTime rcddcndis amp;nbsp;.

cekberrimus. Gentem habet hœc regio venuftam, elegantis amp; procetîe fiaturae ,foriemquc robu
corpore, amp;audaccmmente. Mihtiamhabetcopiofam, promptamqueadarmaôc moxnbsp;■ »uef.

niofietiam perhibentur Incote, acproverbiodici fokt VVeftphalis pluresaftutos, fubdolos, verlip^ ^^^
que, quam ftultos gigni. Adulterioruni ac fpurcitiei omnis fevera olim cenfura hic erat»
Cibus pani ^^^
ger amp; cafcus ; Carnes quoque tam bovillae quam fuillae, amp; quidem plurimae, eaque pkrumquc^ îum ^^
ratse^ Inprimis perna: quas etiam cruda s edere, incoUs noninfuave eft. Potus Ccrvifia;
opulentiores^^ ^^^^
vtuntur ex Rhenoadvedo, licetmagno ematur precio.Cum veroager pkrifque locis minusgratus 1 ^
tori, fit vtAitibusMechanicisacMercaturxfcdedantincolç. Merces funt Lapides
ftatuaria^, ac
cxftruendis aptiffimi, Molares etiam ac Cotes : inprimis vero pern^ delicatiflimce vel principm^ ^
cxpctitx. De hac legione hi verfus Rhytmici vulgo circumferunturj

Hojpttmmvilenbsp;Sunt inWeßphalia-,

CramkbrQotfdtînbier ,lan^Èmîk

Vlumma.
Sylva.

opemFublka.

Ratiogubam.

UHms.
Viamp;ßi*

Opißcia.
iMenimmu

-ocr page 324-

VVE s Tnbsp;IA E

TERTIA T A B V L A.

Byenherch 2S s y. si //.

iJHeyfenlo.

Medman2% 31:$! 2$,
Windeck. Syberg.

[zpy.^ûSSf

Lulßorffit 36: $d
{JMonhem2l 21:5/4.
Ângermodt 2% i2:$i ip.
Eruerfeldt2Z
39:5//i»
BorchxS 36: s I 6.

SiPartenherg29 3S:NuBat2(} i%:so
Wetter%8 sjt^i i-L. Blkke»fiem2% 44\'.$t iß.

\'Ducatus

flàcï^htmquâfunt AmpterJdeB, Prafi^uu sô.BlamhdôrgiS sv jû 44, quot;

lewenherg 46-. 50 43. Sîeinbachzg 5; 0.nbsp;Fortz.

HukkefwagemS sS:$i Byetiberch iS /y.^i //. Ldßorffii s6:

V/lrtlfuIMnbsp;.nbsp;___^

Bornfeldt.
Sdighen xS is\'S^ S,

I

1

Uam.

Swertenzß 6: il if

Lünen.

Vnna.

Raede.
Werden.
Camen.

hac tahu.

Gomitat»,

quot;^Marck in quoprafeBur414,
Iferenloezß 2o:si si.
Huer de
28 i^.tah.z.
WeßfalM.

t^kena 29 jû: // r/.
BoeckumiS4.2:si 27.ini.
tab. Weßfalia.

Waldeck.nbsp;\'nbsp;- . K

\'K3ßAU2f 20\'.$0 IS. amp; Dillenburg,
Seyen2p S\'so 27.
Siegen.nbsp;-

Limburg29 37: $0 21.
i^ltena in Comitatu Marchenß.
^rmbergfubeB Epifcopo Cohnienß.
Kunigliei» 30
7: jö s.
Hanau30 27\'.so
ffenherg29 ^Q 2g.

B-Ärf^ip %iA,.tylßein frope Briten ad ortumMede^
bach Fredehardeskmhen.HoueBatt. Werlez^ 2p:si ss^tab. z.Wefffal. Nehem
3^121: 51 25.
Balue2g 3if: SI 17.

^^aT\'si^^Tfr^^\'^^\'^nbsp;Hmbergip n: 49^ Hachnherg 29: ^q 40. Hardenberg

Meridiani diftant iuxta rationem Paraîkîi 50.\' 40. ad drcuîum ma/mum*

VVESTPHALIiE TERTIA TAB VLA.

;(^^\'ertiaamp;poftrema VVeftphaliœTabula, ficuti timlus ipfe praefcfcrt, tres partes graphicc

^quoproporitœfuntordinc,percunamus. Offert fe primo loco Ducatus MentenfiÇwxcBer-Rem é \'Vfutc
•^gpi^ qui a Bcrgo ripenfi opido nom en habens,in€ipit apud inferiorem V Vefaliam,afcen-Ä4
^ ditque luxta Rhenum magno fpatio. Dc huius autem Ducatus initio fk fcribit Munfte-
Situs.
^ rus; Tempore Henrici^ucupis Ro. Regis, nempe anno ccoxx iv fuere duo fratres, qui ob Imperium Ma.

meer - -\'
tatun Anbsp;regionem, in qua fenior, ncm^QjdoIphus, conftruxiicaftdlum quoddam prope Comi-

ïajj^ ^.^\'^^P^^S\'ï^on^^nauitquc illud Voiueshegh:amp; temporum fucceflu non parum cultiorem reddidit tcr-

ipfe r îf Fi^^ circuimm,opidis amp; vids cam ornans. Alter quoquefratcr, Lberharàusïiomint, conftruxit amp;

auit Ra\' appellauitque illud Aldenburg. Crefcentibus autem fratribus illis in potentia amp; opibus^cre-

EberKnbsp;Comitem, amp; ditionem ercxit in Comitatum, qui didus fuit Comitatus de Altcnna.

fuonbsp;in comiratü Bergenfê.Paullo poft Eberhardusfadus monach\',tradidit fratn

^^ aitioiic fuä,amp;coftrudo Monafterio iuxta fiuuiu Dune,fad\' eft Abbas in eo. Ab Adolpho amp; poftcris eius

filiîr ^ Comitatus Bergeniis filiofororis lu«,oape Gerardo Cömiti luliacefi.Poft eum prafuit vtriqjditioni
voc aV\'quot;\'nbsp;Wilhdmü
GerarSs^poil tîerardû filius dus Wilhelmus atq; huic fucceflit filius eius

busf qupq; Wilhelmus,Tgt;nx primus Iuliaccnfis,Ecrgenfisamp; Dux Gddria.Äicceflitautem d in hisducati.
\'nbsp;qui moituuseft anno ChrifticiDCCccxxi i r; manfitque poft ha:c tempora ditio Mö-

luliacehfem. Sunt qui aiunt Comitatum Montenfcm eredum eo tempore quando
ïatü M ^quot;perbus fuitdepofitus a Frederico i. Anno tamen Chrifti cucccxxxv-i fedt
Carélus n 11 ex Comi-
knf n^nbsp;quot;^filiusdusnbsp;ad Ducatum. Hacille. Eft hkImperiak,fubMon-

Vii•aL„ JTnbsp;quo Alfridus im HildefheymenfiumPraful Colkgiatum

vt vocäi

aîçfc ^ Veftalium ex paternisfakultatibusfundauit Coenobium,vifub Abbatiflkéducations 52 virgine.
^atiaquot;^quot;^^ ^fimiliter Canonid fubeiusloci Decano, Canonicam viuerent vitam. AfyfiPriuilegio
Ab-
clefiw \'nbsp;camaximeZgt;/fi?^»r^/nuncupatus. Villa aliquot vidna;, dus fubfunt dominio Ec-

ei mlTnbsp;Tabula exibetur vifenda Brunij illius Agrippinatis opus. Ager frumenti amp; Triti-

alif â,,nbsp;Candidus Eflendia panis in predo eft. Opidam Negotiationem etiam rcmotam,

• ^^^IoUm r ^^^^quot;^quot;^^î\'^brikm complûtes exercent. Nô alium fadle reperias locum,vbi plura confidantur
▼eto n /°quot;quot;^quot;s^öundatamp;attocarbonariolapidcqucm territorium Vicinumfuppcditat, potilfimum
- - qua stcltium eft, ad Ruram amnem Opidum. Eft amp;
Dufeldorpiumo, Dufdo amne cognominatum.

Xxxxnbsp;Seqaitut

^is

-ocr page 325-

3J

J I I I I l-TTT

I I I I I I I j I

HäZElxrn

M I 1 I I I i I

-»■■.,■■; rr

Siierum

^^^^teitiiuir

5 Ouereici

lefnatt

20

20 „

.. \'Vlüchil\'^ \'KeM\'^nM?nbsp;^ 0

Laiyeiidmch ^ Stnmv ^nbsp;\' quot;

O. - oWM Harßnbsp;^^\'quot;\'jyußU^

SckjJkimnbsp;o p^hî-nd ^ ^^ I \'

O iUiletidenÀ ^

Oîlfij? o\'KeifmAnbsp;ÜV

^OMinhen O ^ ^eken f^
,0

Tien

Bcke^ifennbsp;^

■m

■tW^mltJfotßen 3 raJ^TOjr
fflnifin fDûrméerg
^^L O Schider^ °

\' X_____Jnbsp;\'nbsp;quot;U Hnbsp;^

TJ

M^\'^mjnnbsp;8nbsp;Y jAe^mfen

3 eihcrher^ o M L,

,1, i

lit

- 7Ö

MuUt

Qaeraiit

, A~ ,0 j£o:têE-aetnbsp;0 L r., mh-rnclßerJ^p

sßcirch (Aemmerdc JT^ , - - . .nbsp;^ Jifanliem VJnbsp;P Cphaaennbsp;^^ ■

/ \'Rurfel

•yûeriU^ /

X

etshach L

ulia: o ;cen \\gt; o -t^^w-w^o gt;

- \'nbsp;quot;nbsp;■nbsp;« , Mk^nbsp;-Bumvdt

^\'i^feJnbsp;^ \\nbsp;Jjunhcch J M,

î \'nbsp;^ -1 r.- nfurtenhaeh n .nbsp;\'„Wipnbsp;. 1 ^ *

SI

iJh

quot; /ynbsp;\\

quot;Xclkrhey S^ermerdehaM Qeme

3attenhcra

\'Ûaâ

Dnyts onbsp;.

f rViktcrMdt

.J

vktuhmiu

\' ^nbsp;-^^^atifenbsp;Jlhctihaufn r^f^nbsp;.f^i^\'Ifütnhsrq V

2J H\'eeherßaufonbsp;/nbsp;\'\'

...... quot; \' ^ quot;quot; ■ Q-nbsp;^^ïhâmf ^

tOf J^/hitetirad Qf #nbsp;^nbsp;- |

. ,nbsp;Geflim fonbsp;lnbsp;^

3\'

30

20

20

20

28

XOII I, I I I

■I 1\'

mil I\'l

1 I I i \'l I TTl

T-I I I I j II I

0nbsp;j ^J^ fnbsp;r , , Tt -r./^T^ T\'C Aj^

-

^ hörnern

-

SßUirf
Auéem ■

^ ^EcJters:

.foécidert
\\ ^iJer.

\'Tondeiy
O

^oc^eAerthdnbsp;^

rnbsp;■ lAenbnrgh

.nbsp;^^^ Corn.

r^knAenkm

^ O

Jrmvnite

^ -WaMorn , , _ ; Onbsp;quot;Vlmen

Çemimnen

si.1

/ Jut^iiach

ZV

ZO .

BERG HE

Ducatus

MARCK CO:

mitatus et

COLONI EN

fis Diœcefis

fermant

Caerâen

Cockem

-iîK

iïd

CHj. 0

, Hmereit^

\'Prêcheff i^\'i,,

o-i;^^ L^\'^^ts^ k^KvCt

Treuirenûs/ prouincienbsp;pars

I ^

\'\'jUi/tarta com. Çcrmanica

Inbsp;\'-11

.50

50-

\'S;

Scltt^at
o

3ahenhaufit

.ercatorcTTL

^^rttitfeßio
-LLi 1 I I m

I I I I I I

11-LI-L.p. 1.1-L

JJ

2.8

F

P

]0

3quot;

zo

20

1urfiiSer£ C\'y O o

IIIIIITTT

20

-ocr page 326-

HOnbsp;VVeftphalia.nbsp;, , Vvident^^^^^^

Sc^mmCornimusMu,nbsp;Huncamp; Duca.um Bcrgenfcmnbsp;Co^

Qilusinfraplura. Caterum Comités Altena, contulocontemifuemnr,
ÄriciAltcnaamp;Momistilium, qui cum Marc fibi paraflet
Tat, geiTuqueinfigniadrciter annum c i . i 111

Ccmttätm
Marchid.

Imperium ma

iorum,

Opida,

JJtaectßsCtlfi\'
mcnfn.

nba.

i^oibideminrnmti,nbsp;initiumnbsp;habet,nbsp;aGuildrnodeHardenbergxh.nbsp;Co^^^^^^

dtatum, amp; ab Engelberte Comité MarckenC civitatis pnv.leg,,s ^^^^nbsp;, mo«quot;

Liiem\'pccuariara^ vndeamp;plurimumviaitant, exercem. ^groshabentla-tosamp;jmpnbsp;g^.

tes pi^altos amp; filvofos, in quibus incred,biles potcommnbsp;haud med«-

üffimomurmuieexmomibusfufurrantes. Qmnamp;expreterlabenteRura, commoo
cresDctciDiunt vndepiCcibus, amp;fapidispinguibulqueabundant Anguilhs.nbsp;Hancolimcquot;»\'quot;

S nSabüh^

mn fW- quoromfcdeswimumfuiffevidemuiaansRheimmdii.oneMarchiaamp;b^nbsp;Ho-

pSprl:fedM.AgripVindtetiotemripamtvaduaosad vidorisarbu^

lumLoa Conauendbusindpiebat, acetiamnum mc^.tnbsp;SV«

Verifimile fit nominis Vbiorum veûigiûlervari in pago Colon,snbsp;Se ^
nomina., olimfonaffe.
T.rüß, S,comt^amp;cTul,ifch,

coenobium, olimpt;.fidiariummunimentumaFl. Gonftanr.no conßrutomnbsp;amp; Utv^

Neque veri diffunile videmr nobüem illam primi ordinis facevdono \' .^^acuo ^ Sicambrom

eolocoexmtiffe, apudquam s.|W«(quiperperam StrabontSetm^^^^^^^^^^

Principis filius facetdos creatus fuerat, quem poftea m defefttonenbsp;coL.

lesprofugum, vittasabmpifieTadmsfcribit., Metropolis eft,

Are. j™gt;««lt;«gt;«.inantiquainfcriptioue, quatextat.u Aldi Oitcgtaphianbsp;^

mo Claudif cl^^riffmUm. Legi^x,. in nummo Vitcll^,nbsp;S/caTs Coloniam d quot;

Jgt;ctó«/apïïdSuetoni^nbsp;HodieCÄ,nbsp;\'volunt: Co -

aai quidam fabulantur a GolonoTroianoi alij.

neUusTadmsdeearefcribitinhunemodum:nbsp;^

Lrifpi». amp; ahm. huie vrbi ab Agrippina muliere datum eft ; ^^\'\'quot;\'\'^quot;ZZZtbm Gall\',^*

vfroV#W«dicicoepemnt. Romanommdeitidevmbusfenfimconn»^nbsp;ea.^

que ad Ottonis itemporafuishabenismoderatifum. Amroannocc

armotumftrepimFrancisereptam, Romanolmpeno.edd.ditnbsp;Aquo^^^^^

libera imperials dvitas extitir. Vrbs ad finiftram Rhemnpam ^quot;^quot;^XCbris, -Edium Pquot;\'®quot;
drata, nuncfemilunari, vifupulchra, H^lcnfreamp;eegamtaexceU^^^^nbsp;McenbasTu _

rimarumfteque.nianitidiffimeculta,PlatdsV.afquemfigms, Hortis^maru v^^^ M«han.as Ar«

ribufquevalida, duplidfoffadnaa, Civibusplena. Metcatomrncommercesdiv^^^^ \'ivi\'fquot;quot;co-

busnobilis, Aâdemiaamp;ftudijsliberalibusilluftrh,atqueopulentiafo^^^^^

teponenda\'. m-\'ß-m, aliisi®.?^,nbsp;Ptol. Marhan^

lonienfisOpidum, hu MiUiaribusab Agripp.nenfiColon.»diftans Tacitn Legnnbsp;,„,gata,u

proximam œnfti.ûit amp; in ea ?is»efmm-nbsp;\' vrbemque non

niftrum fim latus illuftrauit, donec Fortuna minus propttu.alueum ^hem .mm^nbsp;al.q«°

go fpadoadfpidens, brachium dusvfibus rdiquerit.Snnt pKterca mnbsp;--f

fgregi^f, vtpL jJermcm, cuius meminit Ammianus qm fub luhano Ca:Care nithta^^^^^^^^^
«iAlibetautem fitum amoenum iuxra Rhenum etimermoiites ..

mont^sRhenenfesquiaBingiodefcenduntRhenumque.ndudunt .n p^an.c.em eaannbsp;u.c^

ir non ignobile opidum, amp; vicus. Silentio non fum hic prstereunda Operanbsp;\' r^l

kboratum.D.Petrofacrum%uifiextrema Artificumeffetadd.tamanhs,nullurnomn.nbsp;j

mani:.Templu«i.elegantiaamp;masnitudinenonfuperaret,mer.toque.nterftupeuda£^^^nbsp;B^ß\'Ä

dumeflet. ^Qmddeperpolitoacuit.doMachabxommTemplo,_ d«iMilhum^^^^ àO^^\'^L

.■amgt; Quidde^iquisTeLplisamp;Monafterijsinbsp;P\'Ä

MjAnbsp;hanc vrbem mirifice ornant, qu^magnacumdeleaat,one fpectan

amp; rati operis mrrim oftentant. ex quadratis amp;formatis ad regulam faxts venufte

fe^XLrumßgnisdrcumauaquedecoramr.quorumfupremaf^^^^^

proportionitamapterefpondcnt.nbsp;vtomneseiufdemmagn.tud.mnbsp;effey deantur.nbsp;P^

; betLeftras, perquasvifusinomnesdvitatispartesp^rdrmr A^

florentem Rdp. Romana gubernationcmadpnme rcfeit. EtcmmnL.omuiuu,nbsp;^s^ur^v

.nbsp;Villum, Qu-ftorum, Annonç ^\'f «o™-nbsp;ordioc^

amp;ina«ibilemluftiti^baculum, amp;fdumloco.vt.vulsoex.ftimam .rece^

duilcm Senatorum authoritatem obferves, quafi effigiem amp; vivumnbsp;\' Rom»»«\'\'®

hancAgrippincnftmvidebisRempublicamiVtnonimmciito.nativo quod»m)Uic.

tut Colonia. Scd hsehaaenus.ad aUatianfcamus.

-ocr page 327-

LEODIENSIS DîOECESIS.

lodknß Dimeß nomen zbvTbcpnm^ith Leodiâ. Huic vero a Ca-faLegione Romana in ca v, ^

L vallc, vbi nunc X^À«?,nomen inditum conrtanter adfirmat Hubertus Thomas Uodim\' J-%
^Mipfi quoque indigenç vocant quafi Ltgmemà^Ctxtnx. Alij exiftimant nomen habe^
^^re a riuulo quodam ignobilinbsp;tertio ab Vrbe Milliari ortus , intra vrbem Mof®

ß^commifcetur, Vxû^oVmefchê du Liege. AdiacetiUi ad Borcam amp; Occidcnrem Brabantia; Sim.
ad Ortum parnm Mofa,partim Ducatus Limburgenfis; ad A\'uftrum Comitatus Kamur!
„ - \'i\'««»®^ w^» confis. Longitudo eius Milliarium Leodienf.xxx/:Latitudo xv.Aere gaudet purgato,teni-
Cdi tempefielt;
L ^^ ^faiuDri; Agroamœno/ertili,omnibus rebus adfluentejinprimis verfus Borearn.qua Brabantia con- Ji?// fmiliué

mina; ibrFrumenti amp; omnis generis fruduum admodum ferax cft, nomiuliis inlodsctiam vinf. Verfus
(ArHnbsp;artingit, paullofterilibr,montjbufq;ai:perior: amp;Nemoribus

kd Tf

quot;CS loll exterior; intus autem amp; in vifceribus, habet Ferri amp; Plumbi, arque etiam Auri optimi Fodinas fed

col^^^^^^^^^^nbsp;Magnatumfepuliuras MarmorcanÜidi

,ns,quod Agt;^/3^?p/T;jfGradsappeUatur : amp;vnbsp;Suntamp;faxgrandia , foftllia ad i-

lub Idonea,qua fummo labore, amp; non nifi cum grandi vita difcrimineex altis Montibus , atque etiam
rum!^^ ^nbsp;cauernis excauato petuntur , atque in prouindas noftras nauibus defe-

„^ J \'nbsp;annos excedente fum mam centies n^nbsp;• Hunc lapidcm vul-

ofebnbsp;Lcodienfem , Charbon du Liege : Isvbiferaeligncmcondpit; paullatimaccenditur

^eoreltinguitur, aqua vires concipit : Calord vehem\'entiffimus : quo fir vt Leodicnfes tria fibi praalijs
Sentïbusarrogent, pancm pane mdiorem:ferrum,ferroduriuigt;;jgncmignecalidiorem. Vfumhuiusfaxirc-

CIDCXCV11 i,a quodam percgrino,qui Fabro cuidam ferrarioeum common\'
auit.Nos non inepte, vt arbitror,poftlimus vocare
MS-d^S-pcKcç. Omni praterea Peccmm genere abun.\' Amm.n.,^

loannesd?MandeuXr1r
^ pusdodor
Mediana cdeberrimus poft multas ócdiffidllimaspcregrinationes per orbem terrarum fuf

nitare^quot;TKnbsp;offendiflc qui magis Leodienfi tradu placeret,propter ialubntarem loci,amce\'

difZvLnbsp;atque alias dclitias; itaque regionem iftam vulgari prouerbio vocant Para

wf^rnbsp;Chriftianam conuerfam tradunira S. Materno Patauino nrimö

dij df rnbsp;Domini Centefimum primum. Epifcopalis enim fedes qua ntïnc Leo

in Gr-rn^quot;^-nbsp;manfitque vfque ad annum ccccxcvi 11, quo tempore Cquum Hunni Duce Attila

i^cimaniam irmpiftènt,amp;ciuitatcm iftam vna cum ali js Opidis vaftaflent) a S. Seruario TraiedumiH
Äm\'^\'f^ Manfitque ibidem vfque ad tempora\' D. Huberti Epifcopi /q^ Ïn^^^^^^
conL tnbsp;Leodium tranftulit,vbietiamnum vifimr. PorroaD. Huberto primo Eoif

iJe^nbsp;^^nbsp;^ Prafuics a Guicciardino numeranturrapud quem plu ra de hls

icge^cquefolumhicPrafulEpifcopuseftvemmetiamPrincepsImperi^^^nbsp;Marchio

sr.nbsp;Vetereshuius EpifcopatusIncolaflieruntÄ.«,, Tumri

ciientes. Apud

^lonem xxxixg/3^^«, fW/populileguntur,nbsp;locus,qui pagus eft hodie, amp;nomcn rctinet,EWc-

n maudit £^^,.;.^.kgiturapudAdonem. Suntamp;nbsp;fiHotomannofides

tS\'\'nbsp;Ptoïemao,Cafari amp; Tacito funt Germanorum populi inte;

l abudam amp; Mofam habitantes.Horum meminit etiam Plin.lib.//; Strabo,Iulius Capitolinus.Eorum vrbs
amp;nonnuHisnbsp;vocatur.Eiusquoque\'nommismen^^S^

ti^mmm. Q^d fi fmt Tingri,dufdemPtolemaigt;r^^^^^^^

fel; normne fuoLeodicnfisnbsp;mmliionen\\emm^rétonatttm Framimomij,Comimum HaC.

^^Kf Brabantiaparet, XXI vvrbesmuris munita, amp;ci3idcc pagi templis mrri?erisr.Ä.lt;
Snbsp;—nbsp;Vrbiumnomina hac funt: LeoëumMïonil^randLr^ium
Lis

gum, Herck, hree.Vera, H^montmm, Smemm.Foßa amp; Couinum, vt eas numeratamp; nominatGuicciardinus Harn \'

«mnuuii Metropolis eft

rDsantiqua,cuiuspnmaaulpidain Ambiorigem magtianimum Eburonum RegemHubertus Thom^I
^eodiüsretert,quoduceindigenapcrinfidiasobrueruntCottamamp;SaW

ßorii cum y cohortib^qucmadmodumidC.Cafarlib.VCommentariorumfuommdebdloGalhœ^

D.Huberto Aquitano; cuius fententia ermi^
lanitcit jilmie ex Monimentorum quorundam amp; ftruduramm antiquitate conuincimr. Prêter MnC.Jl
^T^m uifiuunt m vibem aha aliquot Flumina , Fefes \\ ^mhluarus, ex filua Ardue^imii

XOTnbsp;SunÊ

-ocr page 328-

■ ^ ■

LEODiggiiDio^

Ojq

Iii

\'C.\'i

J

TYPUS.

éO

/iêri

•jsMme-raijaaa ä

/AfGra \\ ij^

ifiarium
3

\\zo

- Oi

ci/Tr \'nbsp;\' ^ \'

fAltUarta ^ermimtcd Crnimunia-

i]

I ^ ,1

,1 \\ A

i-4-1-1

\' ó ______ .

. t^\'IhexL.\'

TM

3o\\

Jwarhrctii^nbsp;Iltc^

Ofcier
\\ weert

lieertnbsp;.■■ Zi^ (nbsp;® ^

^ W rßm^u -Dlandinbsp;^

Tw

ffk

f^eni

\'berden

O

Uedid

35, -

JLamermg*
i-ct
V JiPorMom iè-^Gtfouid ,

V waeua/KKnbsp;^ ^nbsp;-Vlheckj^

......^^...... ^ -

rtHift-rOïr —^ ——»nbsp;............

O

Locn.

te quot;

: L oeóel

hiw\'

\'\\Berwßi

rBmtha^

V a O ƒ

SalmY ^ \'ißSne

130

M

re»

ó

Everhde

201

Jr^iJ«^

ïiïW M

fLmes

njlZue

PO

O

^^fitt»

Hers

.Sbtve:CoremieA
Q

ÏO I

\\to

T,

^ Neurie,

\'Qalli^E ïU^S.

quot;Bi^da \'Do^comtusJculj.

iSätttsntr

^^ßtxtuMms-

3

- ^

gt;en\'

Siclïencti

Ooßer^nbsp;y ,

wi.

|. /nbsp;» Üamp;Uumt\'

-ocr page 329-

IIInbsp;Leodienfis Diœcefis.nbsp;u anf-

Sunt amp; Fontes illimes amp; pcflucidi tarn frcqucmes, vt multze privatorura domusbinosaut
Vrbs ipfa laxa cft montcfquc amp; valles aliquot complediturj Ambitus eius cft ml Iralicorum
v€dificia ampla, ac prx cçteris ftiperbum eft amp; magnificum Epifcopi Palatium, exftruaum a ^^^^^ r^^c
rardo Epifcopo Leodienft. Publicis vero Temploru m ftruauris, five numerum Ecclefiarum
clegantiam, fplendorem, divitias, omnes fuperat non modo Gallic fed etiam Germauiiç vttiufque cm
Ocloin ea fût Templa Collcgiata, in quibus divites admodum
Canonici-,Splendidifl:imum vero e
plum D.Lamberti, qui tutete praeeft civitatis, Templum hoc Cathedralecftf
cuius Epifcopus to ^^^
tionis amp; Diœccfcos Princeps, Canonici Confiliarij : fed ad Canonicatum nemo admittitur,
aut-nobili prognatus ftemmate, äur alioqui Dodor vel Licentiatus: licetque Canonico (nifi in lacet ^^^ ^^

îiumetumfderitcooptatus ) refignare beneficium» , vxorem ducere, amp; aliud quodvis munus iuicipe - ^^^

fioc Templo multa admodum funt vaia magni pret i j, multa ornamenta aureaargenteaquc : ^^^^L^^Jpcr-\'
tuaeft D. Georgi j ex puro auro, quam Carolus Burgundiç Dux confecravit. Sunt amp;
quatuor At)D
quamopulentç, amp;Bibliothecisinftruaiftimiamp;exornatae. Parœciœ intra
vrbemfuntxxxjicutn _ ^
fijstotidem. * Atque ex his apparet, non immerito a Petrarcha olim fcripmm, f^^dileûdmm,
Clero locum Sermo civibus Galhcus • fed qui ob vicinitatem amp; cominercia Germanorum amp; Belgaru
pravatiflimVs. Vrbs ipfa eft Imperialis, non alio tamen vinculo, quam que d I mperaton arma .
movcnti, tencatur milites aliquot ftippeditare, vel pro ftUs adnumerare ftipendium, quo ahj con c
fmt. Epifcopus jus habet titulumque Principis : tanta tamen libertate amp;tot privilegigt;scon^fti«
vt pene libera videri poftir. Habet enim fuos Confules, Scabinos, Magiftraium. Studiahic ^^^ ^^^^
gno in honore fuere, adeo vt obleruatum fit, vno eodemque tempore Leodij i x Regum Fftios,nbsp;j},

cum, XXIXComitum, htterisartibufque humanioribusoperam navafie, prœter Baronum amp;a _
îuftrium virorumhberos, quipleriqucot^hesCanonicicrant Templi D.Lamberti.nbsp;^ jj^vaftâ-

ïus Dux Burgundia: Epilcopo aftini fuo opem ferens adverfus cives obfidione cinxit, cepit tot _

vit, quamhiftoriam prolixedefcribitPhilippus Comineuslib.xi cap.xiri.amp; xivfuaehiftona;.
-BémUon^ Caftellum cft quarto ab /w^ milliari, dedmofexto a/-f-oi?«» in montis
vcrticeniuaDi
«xftrudum : fcdes Ducum Builloncnfium. Ab hac uomcn habuit GofefreSsDüK Lotharing!^» T ^^^
CI3 xvï in Confilio generali cdebrato Claremonti) in Arvernia, vna cum fratribus Euftatio amp; p ^^^
cram militiam fufcepit adverftis infidèles, pro recùpcranda Terra Sanda. Quo
tempore llluftns a
nerofus Heros vteftet ad militiam illam cxpeditior, Spcrto Epifcoponbsp;^^^^

maiorcgloria vcndentts quam emends. Huius virtute AnnOciD ic capta funt a Chriftianis. Hr _ /^j^prï-
Eicum ab exercitu ob priclara mérita regnum Hierofolymitanum cum corona
offcrret^, neg^^
dpis Chriftiani pca\'jie aurea coronam aut Regiû titulum eo loco fufcepturû ,in
quo Sçrvator ^ pa-
ïieriscoronamfpineamtuhftct.
Framimontmmolimo^iéximMt muroclaufum, nuncmûris
tet: ineoCardinalisErardus, quemantearetuü,munimentumexftruxit.
AbeftLeodioiv ^^^^^^j^j
cftquetitulo Marchionatus infignitum. r^fpagus hiC cft Francimontio proximusj mctalla
optima, amp;inmontibus vicinislapididnsmarmoreac.
Tungri tribusmill. abfuntaTraicoio^^^^j^^bct^
/?wyamp;/?;totidemaLeodio: dvitas eorumnbsp;hodic appellatur, Tita ad fluuium

Tungris Germanise populis, qui relida patria primiRhenum traiecemnt, amp; has fibi dclegerunt ^^
eft omnium Brabantiasdvitatum antiquiftima. Abhac vrbe vfque Lutetiam Parifiorum ^^^^^^jf^^jflitBis-

Italie, cc. quod totum iter lapide conftratum fuit, exftantibus etiam nunc eius viae rdiquijsmannbsp;^^^^

Argumentum fumm« antiquitatis eft Templum Hereulis intra vrbem, cuius ftatua ante portam, ^^^^^
die confpid poteft. .
Hoïum.Boty, habet appellationem a riuuloimpetugfiflimq qui hoc ^^ ^ extrait\'
prffcepamp;fluit/ diftatLeodiovmiU.Qj^rto milliari a LeodioadDcmerumOpidulumeft
lud pagus
MunBerhilfen, in quo Abbatia nobilium Virginum , qüaé MonocerOtis cornunbsp;a Tu^i\'

pedes VI cum dimidioadfervaredidtur, donum fihaecuiufdam Ducis Britannix . Tertiojm ^

Vkmim,

pudluliumCxfarem mentio. Vno milliari a Lcodiö pagus eftnbsp;quae Eburonum caput

tur. Traiedi partem, vt et hocobiter addam, hiiic Dioecefi acccflifie ex donatione Fori, cuivnbsp;n-

nienfisComitis, fcribitPlacentius: ReliquaÖpida brevitatiftudens omitto.

gaturh^c Regio, quorum maximaparsMof^milccntur, LegU, üvcLegio^ rtes^reßs, , ^ ^^jiui defeii^\'^\'

ijiitotes,
Silvd. I\'

uoruna maxunaparsivioiœ miiccntur,nbsp;**v v. ^c^tu^ -r yc», --- ^cteiiquot;

lioy, refera. Vif Wer, Vrt, ac nonnulli alij ignobiliorcs rivuli : reliquiperDemeramadScai^ ^^^

^tur jnbsp;Ratbeck, Stimmer, Herck, Heß, Amncslim^idiffimi/qui pifcium flttuiatihum g

abandc fubminiftrant. In civitate Tungrorum fonsfertur fuiife, de quo C. Plinius lib. ^^^ J0flW\'
gri civitas GallU, Fomm habet inßgnem, fkrimis huüis Billantem, ferrugineifaforis, qutfdnbsp;^J^^biMr^

tus intelligitur: Furgathiecorpora,tertianasfebreFdifcutit,calculorumq»eviti*. Eadem aquaigrte

äcpoßremum rnbefctt, Ac de hoc fonte litigan t inter feyiri dodi. Alij contendunt efte adhue j ^^^^ ^^jc.

alijfquibusadfcntitur accuratiftimus Scriptor amp; quihuiusrei fidem fingularicuraexperirivolUi ^^^

dardinus; extra eam, fcfquim illiari a Limburgo, V Mill, a Leodio, v i 11 a Tungris, iuxta Spa v^nbsp;âà\'

more quodam amœno amp; iucündo, parte Siluae Arduennae. Huius fontis mirabilis eftieacia.nbsp;^^^^jbus
peratiflimis, phthifi, hydrope, febribus atqucahjs. Montibus etiam Regio
hinc inde attoin

divites Fodin^.dcquibusfupra. Silvis ctiam paftimvmbroiä , Arduennae portioncs funt snvçnbsp;^^qu

ricdebratiftimsc. Eius Portiuncula Comitatui Namurccnfi vicina
h«chaacnusdc DioçceûLcodiénfi : nuncad rcUq^^

-ocr page 330-

COMITATVS MVERSENSIS

SIVE DE MVERS,

€um Regionihus circumiacentibm,

1N hac Tabula qux démit Mum %MmrfenÇem vna cum Regionibus, Vrbibus amp; Fluminibus,
qua potiffimum huncComitatum ambiunt, graphics delin eamm exhibetteas duntaxat
gt; fegioncs defcribemus quas alibi non defcripfimus; has videlicet, primum
Comuatum ipfu

,deindenbsp;vltimo loconbsp;Commtus U^uerjenfs ^ . .

£^s^diJ^uers,vu\\zoGraefsch4tmrs^ ab Opidocognomininomen appcHationcmquc ^^^^ i
accepit Ad Ortum Ducatum refpicit Bergenfem ôc Comitatum Markeniem; ad occa-
^nbsp;fum Gclriam: qua Meridieseft Dioecefim Colonienfem amp; Ducatum
luliacenfcm; qua

^PtemtrioChuenfem. Ager vtcumque fcrti Us frumenti, ac pafcuis latus. Opidum huius Comitatus eft
■^^«\'\'^quodregioninomenfuumcommunicatee rcgionc Duift)urgi,haudproculRh€mfimftranpafnum. Opdt
l^t hac de Comitatu Mucrfenfi, ad Ducatum CUvenfcm venio.

^ttcatusClivenfis appellationem traxifte creditur a Clivis: exftatque eius nominis Opidum, dc quo infra,ad Bucatus Cli~
^heni ripam in tribus cliuofis Collibus exftrudum. Huius vero nominis rationem aliam aftcrt quot;B^ams-venfiï^nàèê^
^«nalis,dercGallicalib. ii.periochaiiï.
Aiunt, inquit, eos qui hodie Cleuenfes dicuntur ficappdlatos, 0us.

^clauisquasgcftabantGuinenfesjuifu Rodolphi: quafi dicas Clauenfes, quiclavas geftarent, nunc vero
Yeuenfcs.
At nobis prior ratio magis probatur. Terminator ab Ortu Ducatu Bcrgenfi, Comitatu Mar. j^is teperis^^
caia, ac V Veftphaha, a Septemtrione Comitatu Zutphanienfi, Ttaniifalano tradu,acBatauia; ab Oxiden-
^eGdriaScLeodi enfi tradu: a Meridie Coionicnil amp; Aquisgranenü ditionibus. Regio ipfa bono amp; ia ubri jj^i^ndium
^cregaudet: Agro fertili frumenti ac latis pafciM. Varij generis Videre hic cftanimalia: atque aUbi feras ^^^^^^^^^
varias, Apros,Mdes, Vulpes. Lepotes, Cuniculos,Ceruos, Fdes, amp; Equos filucftres; Palumbmm aliamm-
fertiUtat-

*l^eAuiumfrequensAucupium,inprimisPerdicum,Turdorum,amp;Cotutnicum;Annatesmnumerabiles,nbsp;^ ^

«omnium denique rerum qua ad vitam pertinent largam copiam. Ferunt autem K^eliumGrmlem quum o-injftmm Mà^
Pibusôcpoetntiafloreret in Gallia Bdgica, donatum a Pipinoôc Carolo Martdlo ea partcBatauia, qua
ounc
clivia dicitur. Succdfere ei ordine Theodoricui, Reinhaldus., Rudolfhus Joannes^ Robert us, BddmmSj alij que
^fquead
Toanntm qui ab t^elio fuit xxvi i. In hoc dcfijt familia. Cooptatus tamen ab.Impcratorc amp; pro-
vjucialibusin
jus Familia i^dolfhus.qm Conftantienfi Confilio a Sigifmundo Imperatore Dux Gli\'via didus

Habetautcm DucatusifteinoraGallicaOpidaifta:OpiduminfmiftraRheniri

amp;plerifquealijs; vetuftatisacantiquitatis multum pra fefert, r ;

quod teftatur tophus lapis incolisD«*tó^»didus,iiïgenti ibidem copia exantiquis minis colledus.nbsp;.

J^^nfiamaaratroprofdnduntAgricola,magnoshuiuslapidisaceruos ftudiofecongeftos, Brabantisingenti
lucro vendunt, quo cœmentum ipfi conficiunt, cuiufmodi nufquam alibi reperiri perfuafum cft,
DaraB vo-
eo
fiquidem Aqua dudus amp; Canales, nonnunquam intégras cdlas fubterraneas, vt ab aquarum em-
Ptione tuta fint, Ôç quicquid tandem folidum ac maxime obturatum cupiunt, collinurît: quauis enim calcc
indurata hac materia folidior eft. Eft autem lapis is fubdneridu«,€auernofus ac duriffimus, cx quo hoc loco

®Ö.omanisaliquot infigncsftruduras,adifidafcu propugnacula credafuifle,quapoftmodumin)uria tem-
porum
vafta ta ac deftructa fint, fufpido eft, quod ibidem non nafcatur, verum aliunde importatus videatur.
^nchium, Burich, Opidulum e regione VVcfalia fitum, fdid Agro amp; latis pafcuis gaudet. ^ Cliuia, Clcve
i\'rouinda caput eft,Opidum celebre amp; vetuftate fumma,non procul a Rheniripa,amp; ab eius divortio, vbi ex-
Panderc fuos
ramos, acBatauos in Infulam incipit redigere. Cuius amphtndo magna fuit quondam, ficut
ruderibus in Agro vidno paftim apparentibus colligitur. Nomen ci Cliuia quod in tribus clivofis cplli-
b^s pendulum verlus Rhenum panditur.
Difcrcpat vnius duntaxat vocalismutatione lingua popularis qua

TmminetRhenoin eminentiftsmo trium Collium,

--«iiructam efte, vdut profcugnaculum dus ad npam vicinuatis advenus ocuuauuj. v^^ ipium
;f^^»jMaiorePrincipumiuftuadQotammlegiturhi5verbis. ANNO AB V^BJJ?cxcvi11- C.

i^LlvS DICTATOR. HIS. PARTIBVS. SVBACTIS. ARCEM CLIVENSEM.
^VKDavIT. NuncIlluftriftimiluliacenfis, Cliucnfisamp;Montenfisindytafcde.Collcgio Ecclelia-
.ôcamabili Incolarum humanitate memorabilc cft. Situ pcroportuno excdlit, indeemm vici^pa-
in loca, librata planide ,Icra vircntiquegramine tcda, quam longiftlme patct profpcdus :potillimu
e turri al tidudine confpicuaquot;, qua a q gno verfatili ventorum indicc nomcn habet.nbsp;Opidum in

Infula Khcm amp; BdgicaBatauia^^ Cominbus Cliucnfibus, primims exadiiicari coepta. vtprçlidiumciletac
[^^t^m rcfugiumabincurfionibus Colonicnfmmac GdrenfiumVidnomm, quibufcumipfisfrcqucmia

^«l^a gcrebanmr .Nomen accepit ab antiquilTimo caftronbsp;quo trans Infulam hanc ad vlteriorcm Rhe-

^^^ipam erat traiedus. Lanificio amp;codionc Ccrvifia qua iftincad fininma locatramfcrebatur, potcns ac
rkta. haud mediocriter crcuit. Nunc vero quafi pcnuarium eft omnium ferecontiguomm locorum
^^quodifthucfinguUàfeDtimanisfrumcntafuaColoni diuendendafrcqucntiffimeconucham.SupraCal-

^^\'^iàlocQ que vocit hodie Aufdtn baern^at^imx Cafar Germanicus Rhenum pome ,un^fle,quum^Vctc-

^^^UsCaftrisinaf^ri^iicndercî,quos nuncvocamusr«.^^/4»lt;^imutatonomiiic,tametfi Opi^^

Zz-m

122

ium.

-ocr page 331-

Amers f \'

^^^^^^^nbsp;WAnbsp;. . .

pars

^^nbsp;Aenhétt

Mm.
......

C»nbsp;ic^m^^./ ,

quot;^enheraen

Sergen op sotn.

h\'^o^tel

§el\\

^ \'iJ^eit\',:

.tC\'

1 IhiißaleTt^m

Ä / /

SjnriMoùen

Bant
pars

\'VîluorâejL

5J

ico^

\'Bnißel:

Jfamtyre

j:^ y ^^^^^

■ ^J^CTJS.nbsp;Anbsp;........... MSleidetPnbsp;-f.

.......^ / /

nralcourtnbsp;V^TS

X aarl^nbsp;^ \'nbsp;, Tltt^nbsp;j^OuH

, Manebomy

-, Ocham :

■ F

Bwii/ffH. /

^ Jü^chaßel

ÙOX

pars

Mafiercs

l ^jtri Mill : T-r-p-r

TXCirC\'

n I I I I r ]• • 11

Uli] 1 ixr

^ Me; 27 ridics ^^

zo

IM

Co^\'

JfoorrMl^oer. \\ ß^- é ^-^^\'^W^Oyußel

fnbsp;X .\'J.Tny«,nbsp;COW-nbsp;Oi^jÄ;

Lu f ..Jé Jß fh^^nbsp;.nbsp;^f^-\'èx^i H.

r-i\'-r I I r-co:

j^oméisrt^

fCam^en!^^quot;

, ^......

iVrnrgh
Jiiiràeryvck

mm

/REGIOïm^

ét flumij ,
fnuin quç p o tiffimu
, Q)initatum Mürs
v^ ambiunt breuis
defcriptio »

......... \'Mnieïoü ,4a ••

Octrmr/\'^ : lU

nrr-

^ZtOphen \'^^^^^\'Bamp;rckehö

OJrede

ZvTPKÉM\'-j,.

^^ Hol;

7 » %

Com:

y

iRotttrdam^ ScoonZrouewj

Vheren,
hebeeck ■

CxK-m^ ^^

Jf^^ fyrren

\'\' -nbsp;iCTUi

Bauteil

35

; pKRS CHAFT

Vi

fyU in der , -f^mr^
. heyden^.....

Op (lenKar

rf Kai^mnbsp;^

^^velar

^Cimtas
«
A.rx
° Cœnoh^um
° l\'^S^sTarocUaUs

^ Vilhunbsp;^ _

^^\'^naUtium

oppidum et
Arx.

, i

J5

»iiiare ■PTÏUT
communP

1 ^

55 ■ Merîdics

50

-ocr page 332-

11%nbsp;Ducatus Clivcnfis.

veteris appclktionisfcrvct veftigia»\' ^««fmift:ram Rheni ripam tuemr: hanc ckeadem parte fcqu^«!^
Griethußnmm principioagriBâtauorumiuxta Lobccum vetuftam arcem, quamcurfiisextremitatcm
guiura dici volunt,
Loêf enim curftim nobis fonat,ôc Mangulum fignifica^t : ibidem Rhenus fcindit fc bindo
ciirfu in di vcrfa labens. In Ripa Germania fum nfaliâ de qua in defcriptione y Vefîphalia. Bmfbmgftf»^^\'
VC
Teuteburgum, veteris Germaniç Opidum ad ripam olim fluminis Rheni inter Ruram amp; Angram
fitum. Clarumfemperfuiflc, cum maxima çdificia, tum hiftoriarum ctiam
Monimenta declarant- Op
nundinas ctiam célébrés negotiationefquemeratoribusfrequcnt^atumfuilfe,
indicantRerUm Flandri-
carum Scriptores,qui priuilegia quadam veudendi merces Duisburg! a Fridetico i Imp. Negotiatoribus Fia-
dria, per philippum Alfatium Comitem Flandris, impetratas fuiflle adnotarunt.
Embrica incoiatum et
adium frequcntia, amp; Schola, quam optime inftituta concinnumi vulgo
Emmerick, K^sciburg^m Taoti

Scholiaftis. Idautemnon vacareerrorcNevvenariusdecet. Atque hac de Clivia: rcftat paucis exphca^us

luliacenfis Dtécatm vulgo luliers feu G^/Zi\'^-Nomen illiab Opido Iuliac§. Situs cft inter fluuios Rhenum amp; Mo-
. ^ . fam, idem pene qui Clivia, nifi quod hac Septemtrionalior ilk Meridionalior fit.
Conregionales enim a-
Jertsjepenes. jiq^uj eofdem habent. Regioais aër bonus amp; lalubris;ager vtcunqaefertilis frumenti, omnis generis, quod
Solf pYUlttas, plt;)nderofu valde cft.Profert quoqj Jfatim hcrba tindorum, vulgo Waid, qua aecolis ms^nu quaftû rcddit.
Animalium «ftq; pafcuis latus, Vinum vero haud gignit.Sunt hk permUltadomeftica animalia,amp; imprimis equi opnmi.

Principes luliaecnfes ab Euftathio Gotefridi Bilioneifratre ortum ducerc exiftimantur. Catcrum luhaccn-
fis ditio Comitatus olim fuit, amp; Anno ci^cccxxix a Ludovico Imperatore in Marcl;iionatum evcdus fuit, a
dcinde XXX poftannis a Carolo iv in Comitifs Metenfibnsfuitercdus in Ducaturà, id quodCufpimamis
fub titulohuius Imperatoris oftendit. Primus autem Marchio qui amp; poftea Dux
Guilielmm iv. HuiusFi
us(7Â/zw».fpatrifuccefiltinDucâtibusluliâcenfîamp;Gelrenfi. Hicquum^Wç obi)flet, fuccdforemre i-
quit
Rayndldum fratrem. Eoque mortuo fine harede relida dus vxor Affini fuo Adolph Bergenßnupfit, qu
fadus eft Dux luliacenfis amp; Bergenfis\'. His fine hberis mortuis, fadus cft
Guilielmm Dux luliacenfis atquc
Bergenfis, genuitquc filium nomine
Gerardum, in paterna ditione fucceiforem. Gcrardo natus filius g«^/-
Uelmu, quivtiicam filiam fuam tradidit vxorem, Ducis Gliuenfis vnico filio loannl? ficquc ties Ductus,
Bergenfis, luliacenfis, amp; Cliucnfis in vnam tedadi funt ditionem. Genuit autem ifte loannes fil^quot;^ ^
lielmum, qui quartum Dacatum, nempe Gdrenfem ,|ttßxit tribus Ducatibus, Clivenfi, luliacenu oc iser-
gefi,fed excitato bello Anno c 13
idxI 111 vidus a carolo v,fua ditione fpoliat\' fuit,ac deinde rurf^ ea certis co-
Vrhes é\' ditionibusdonatus, prater Gelriam tamen,duda vxore filia Ferdinandi Rom. Regis. Primaria dus vr
qua amp; Ducatui nomcn dedit, cft
luliacum.vuX^o Gulich, cuius etiam in.itincrario meminit Antoninus,utu
cft ad Ruram fluuium, A lulio Caroli Brabonis filio conditore fuo, nomen accepifle fabulatur Aman^«

Zyricaus. Âlij putanta Gugernis populis, quosifei antiquitus confcdiflc ferunt appellationem fumplnk.

Oppida praeter luliacum txxmU^arcodurum, vulgo Dunn, civitasex co tempore illuftrior amp; notior fada,quo
graviftimam Caroli obfidionem pertulit.
KMonaßerium Eyphalea oppidum amœnum inter montiuni con-
valles haud procul abEruatis fluui) fontibus;£«ji\'//\'Ä,
Berchemunt, Caßrum ^wxl^o CaBer ^ a magnifico a
ftroquo munitum cft, Grevenbroick, Siadbach,Dale»JVa/enberg opidulafunt. Arces frequentiffimas habet,q^9
Nobilibus amp; Equcftribusfamilijsnomendederunt,
Palant, Meroden.RenfchenbergyTieffilrdenyWaéundftnc.
Eft etiam BarenatusWickradienfis Arcem habens munitiflfimam, ^mdorum fedem. In hocipfo tradu Uta cit
vrbs Aqucnfis,
Aquifgrmum reccntiori bus, g gVgg^ Ptoiemao in qua Legio xxx Vlpiä-y Sed apud Antoninum
cft XX amp; Legio xxx Vlpia alius huic loco vicinus. Lhuithprandus Grani Palatium vocat. Rhegind ThermasGra^
ni amp; Aquis Palatium.
Sapius etiam Aqua fimpliciterab illius feculi fcriptoribus nuncupatur: vulgo Akeftfict^
manis t^ch. Gallis c^f/xdicitut. Vrbs eft nobiliflima, Aerefrukurfalubcrrimo .agroque gaudet pulchern-
mo, quanquam quod ad çdificia ftrudurafque attinet, nequaquam vcteri fama, nobihtati
,fplendorique rel-
\' pondeat. Balnea thermasque tam intra vrbis Moenia, quam extra, c terra erumpentibus aquis
natura can-
dis habet, multifque ac varij s morbis adprime vtiks^ Eftque hec vrbs fcdc Caroli Magni qui hic obi) t amp; le-
pultus eft,cekbrata.Fluuios habet ha regiones prater Rhcnum\'iî«r4z».fiue
Moram qui ad Vbiorum Opidum,
Koerort^ quod finemRora fonat, Rhcno m ifcetur, vbi videre eft duo rum fluminum concurrentium cuide-
tiftTimum dilcrimen,quorum hoc viridc, illud fubalbum apparet. Ec quidem,vfque adco tortuofus eft Rora,
tantJfquc ambagibus fertur, vt propemodum ipfe Maander videri poifit: tam autem viokntus cft, amp; vehc-
menti curfu fcrtur, vt quandoque per arua viam rumpat, adeo vt breui temporis fpado duo vel tria j
ugcra al^
luuione hincadimat, illucadijdat ; vel contra, paulo poft folum quodcumque inundat, i cakulisimpkt,at-
que corrumpit;
nbsp;rormmnty amp;alios. Hi tantam vim
Sihd, pifdu«ï proferunt, vt alicubi incolis tcnaiorisfortunae, magnam vidus partem fuppcditcnt. Nec Silvae dé-
funt,.inter quas, illa quam Tacitus
SaltumTemoburgenjemvodt^ Duifburgovidna, quodcingitplufquam
medium.quibuldam in locis vix quatuor, awitquinquebaliftarum jadibus diftans, vaftiftlma cft, amp; amplij-
fima,inquainaumer«fcraconfpiduntar. Riuulos habet plurimos,
amp; limpidiflimos, montes funt excel-
fi, arboribus praaltiscircumquaquevcftiti.Nafcuntur vulgo tam in f^a,
quam in circumjedis campis Ma-
Jorana, Thymus, Buglofta, aliaque herba hortenfes, amp; quae Chirurgisvfa veniunt. Altera filvsB parsRhc-
ßo flumine 5 altera Roratcrminatur. Sed de his hademw.

njâHetâS
Imftrium
xMaiomm.

-ocr page 333-

Im

II

-ocr page 334-

v v al deck

COMITATVS.

. Q^\'hanctabuMptimtisdcfcripfit amp;

Vyaldeccio caumcrat, vnum iibcmm intraComitamm commomntem,altcmm tam extra^quàm intraCo-

^«atum fcudo Comifiaftriaum,iiosergo orlt;fincs, cùm nihilpratcrcahabcam, hîcadnumcr^^^^

loruiti domus tabula infunt, indicabo.

^^^T^ïnoitQiT^biHumltherêrummraCamïmumfint rirmuH^nbsp;2. LMeifenhurg,Çùgrebtn j Zemei^,

Volmérkhaufenie 51 Dalwigi* é: i/ i^. Eppe 30 27-, 51 it. Rodehaufen, Reen^^o ip: 4.
Sconßat, Hertmghaufi», Twiß lo 5/ iß. ^nxtleden, Çeifmar^i 4-, 51 ß-nbsp;Dorf elf.

^^^^razxzfeuàatarîommtamextraquamiM^nbsp;Witßein, Meirefel, Spiegel , Calenberg , Vie^fd,

Canliein, Malfpurg, Lebenßein\'^o 54: 51 2. Mengerfen, UUeßhedcnz9nbsp;i9ßeimnburg,Papenheim,

Wuift 13.-nbsp;Volkenberg, Vrfsi 57: 51 i- luden.

i^cridiani diftant ratione Paralleli. 51 15 .ad circulum maximum.

WALDECK COMITATVS.

Mercatorem rcdco,apud-quemfequiturm/^/tfm^vel^^^nbsp;Comitatus, vulgo Repo é quot;^nde

[Craffichaftt Waldeck. Nomen habet ab Vrbe VValdcckia ; eftque Haflïa non minima
\' pars. Coniacct illi ad Orientem quidem Haflia^ad Septemtrionem Epifcopatus Paderbor-
Sftus.
ncnfisjOccidcntalior pars Diocccfim refpicit Colonienfem: Longitudo amp; latitudo Co-
mitatuseft
VI Milliarium. Solum,fcrtili€ampo,apricis collibus, irriguisamnibusfelix; Soli fertilitas-
frumcntom profert magna copia,amp;vinum: Metalla gignit \\^rij generis, Aurum, Argen-
, , - - _ ^tum,^s,Eerrum,Plumbura,Aï^entumviuum,Alumen,amp;Salem. Circa VVildungam
crum vrbem, Arcemque Eifenburgum pleraquc hac e terra vifceribus rara felicitate effodiuntur.
Sxxnt^ Jnimdium va
i^xa grandia,fofliÏia,(qualia in Epifcopatu Leodienfi)ad ignem idoneaj Germanis Steinkolen^ his igncm focü-rietas.
^üc tanquam carbonibusfouent. Varij generis producit animalia, magnamquein Siluis Ferarum copiam,Md-
Süae ad venationes frequentes incolas cxftimulant. Originem autem Comitum V Valdccccnfium, a
Wide- iorum.
mndo
Comité in Snalenberg,qucm Carolus ^Magnus Ecclefia Paderbonenfis,a (e primum fundata, Aduoca-
J^m id cft,(fi vera eft oAjf^/intcrpretatio,quatn lac. Meycrusali\'jque afierunt)ciuitatis Principem confti-
^j5,arceffunt. Qi^d ius ex pofterisquidamgt;r/#/flt;r;^/W^i Comes V Vaideccenfis,cum Fridcrico Barbarofîà in
Afiam ptofea:urus,acceptis ccc argenti Marcis, eollegio remififle fcribitur. Nec vero continua fuperiorum
^oinitum familisc feries adnotata quod fciaro,exftat. Itaque ab Henrico Fcrreo,qui Corbachiam antea libe-
J^*n,impcrio Comitum prim us fubiecit, feries ad noftra tempora deduûa adfcribitur.
Benricus F err eus Arcis
Landoiçconditor,Corbachiam AnnociDCCCLxvi diexi Martij opprefram,fibi parerecoegit.
Hemicus, Fri-
^^ficum Ducem Bmnfvicenfem elcdumlmp.ad Friflariam interfecit Anno ciDcacc,vxor
Elizabetha Bergen-
Henricus coepit anno cidcccc x fcxennale bellum cum Patibergijs, finiuit c 13ccccxv in- Patrocinio Lu-
^^iciHaflTia principis fc primus fubiecit Anno
cidccccxxvi//. Ws/y^^/z^^ComesaVValdcck, ab Epifcopo
■^ogutino, Friflaria, amp; alijs,qua in Haflia tenet opidis prafcdus
cidccccxxxi 111 .Philippus 1. Philippus Philip-
^ ï fiiius,VxorJ/?;frfàialoannis 11 Ducis Cliuenfis. Wolradus 11 pius, doûus amp;humanus; prafescolloquij
■^atifbonenfisAîinoci3i:gt;xlvi,mortuusAnnoci3iDLxxvi 11. Toßasnzms Anno
ci.\'gt;13L////mortuusan-

111. Chrißianus^Welradus, Comitis lofia filij. Vrbs primaria Waldeccia,vii]go Waldeck, quas Vrbes,
\'^^gioni nomen dedit, arce pradita,quam Edera^nxms adluit. Sunt amp; Jßinchufa,Dudinchufa Opida; Landauia
jTbs cum adiunäa Aicc-Mengerhufa vrbs quoque cum Arce, Comitum hodie ledes, duobusa Waldeccia mil-
^wribus diftat;
Rodenum vrbs amp; Arx,in cuius tcrritorio venationes funt fréquentés. Weittrburpm Arx locus
amp; pofitu peramoenu s, inter Tvviftam videlicet amp; Ahram fluuios fita ;
Wildunga vrbs qua nouo amp;c
^eteri nomine ac loco diftinda cftjinxtac^uam Fodina Metallica;ex quibus magna vis Auri, Aris amp; Ferri quo-
^idie cruitur. Sunt amp; hic fontes acidi ad quos variarum regionum ag ri ante annos aliquot folebant conftu-
Cbquimr hic etiam optima cereuifia^qua preftantiorem non habet hac regio.
Fricnhagen Carolini iudi-
fedcs;
^axenhden,Saxenh€rga,Furfienbergac^\\à%EifenburgMmAïx,cnm^nbsp;VVildungç, Aurum amp;Fer-

fuppeditat; qUOv\\^a-aVa-^aK.€?quoquceffodiuntur;ö//i^gt; Arxfinbsp;Vrbaamnediuidituri

^^^bachia vrbsmunita; Auri fodinarum ad eam, ante trecentos annos mentionem fecit Albertus Magnus, amp;
^^idemde Auro ibi effbfo, cum igneprobaturac purum redditur, minus qi^amde Boemico , vlloucalio
^^«fumiadfirmat. Nec vero hodie vena illa prorfus exhau fta funt;ham haud procul Corbachiacxarena fç-
Piuftulc lota aurum abftcrgitur.2\\C«ö^r^4 Arx amp; Opidum;
ltherArx-,^Werba Monafterium. Regio hac flu-
, ^niibusirrigatur varijsfinter
quos aghien pri mum merito ducit Edera, qui Tagi Hifpania, Hebri Thracia,
^aftoU Afiaamulus,aurcas quoque Vchit arenas,tum amp; Pifcibus fiquisalius refertiftlmusjmediam fere Pro-
J\'ïnciam VValdeccenfem fecar;cxNairaui3E Mon tibus per Comitatum VVitgenfteinad Francobcrgam adla-
ÔC Arcem VValdecccnfcmpradpitirupeconfpicuam , inimavallealtiffimisvndiqueMontibusfep-
5m,adluens;Friflariam Haflia Opidum pratcrlapfus recepto Sualma, in Fuldam fupra Cafleilam, atque inde
^^ Vifurgim fc exonérât. Stc^ymmmDimtla,rwina,Vrba,i^hra,either Oivaxits . Nec Montes dcfunt,in-cj^lt;?/??^/-.
^\'er quos qui vernacule dicuntur
Gruneheckerberg, Winterberg,DenJflenbergcum alijs qui in Tabula MercatorisA\'^/4:.
^ernuntur. Sunt amp; Silua in hoc tradu fréquentes,
L^lde ^aldt,Weter hol$,G£ppenhage,Plat-^zli^s pratereo,qua
Paflim per hunc Comitatum hic ibi fparfa. Atque hac dc VValdecccnfi Comitatu hadenus,ad Palatinatum
*^henitranfcasïius.nbsp;Aaaaa

-ocr page 335-

o

Luivf copatus pars

^ä^ O jnbsp;\'

jG-rhnc y^isri

Colonienfis Dice

Bullinckaußn

O

yimafnbsp;quot;nbsp;. - quot;

KArfte-nhäuJm . \'

Cjemrdim^JyHercätorem
Cum ^ Pmttle^ Milice vmm

Kcmmt\'rßvrcl;^^

^jJjMtural ^
c^umhaußn Ç y
J

51

.51

-ocr page 336-

!!

; I

I

■i

Hi

-ocr page 337-

Mentz,
Celn,
Trier.
IcHhmUn le 4y.$9 s.

Principes amp; Domini,

Taktimtuscumfuoterritm».
Cû. Naßau, (^ BeilßainsS 41.50 S.
H. Reiferfiheiàt 28
5 : so 30.tab. Lutzh,
H.Rheineck 2S 4p\\ ^i.tab.Lutzh»,
TeutfchOrdensHerninCehlentz,.
K^bb .S. Maximimproxime
Trier.
Prapoßtus Seltz2p 4S-.4S 44.
B,NiäerEißenbtirg2g 45.

p A L A T I N A T V s

RHENI.

Ssxm Qirculus Imperij eß qmtuor Eleäorum.
^^^^Oïts,nbsp;Ciuitates libcrîe.

^^^iPalatimsMem

ly^rchiepißopus
^quot;^»Aréùfifcopm

Meridiani fcparâti funt pro ratione paralleli 49 20. ad
circulum maximum.

PALATINATVS RHENI.

diePfaltz. Hanc nobilemÖcrma-#
V Vnbsp;nonnullia Palatio Rheni nomen accepilTc; Alij aCaroli Magni inftitutionc; alij dàa,

^aïcellino P.f Treuirenfi fic nominatam volunt. Beatus Rhenanus conatur probare cx Ammiano
^odum äil f^nbsp;^nbsp;defcendilfc. Scribit enmi Ammianus in hunc

\'tornen habet r T^^^

caßrafumpoßta. Hisfubijcit Rhenanus: Hic
^■^^mJturZT^^^nbsp;Cafaris,vcl œdificiolo illo quod in Rheno oftendimr no-

aliornm^ iquot;ampoffideix,fed vctuftiffimama Regioneelfe natam adpellationem .Hac ille. Sed cum plu.
Pab^? J Locorum Comités Palatini, in hiüorijsrccenfeantur, hodieque etiamnum fint; hanc de
»«hacre^l \'nbsp;Hucacceditquodanteccccannos,nequccaftra,nequc Opida

cmernn. hodie habitant,habucmnt: fed intra hos annos quicquid locorum iuxta Rhenum habêr
^j^nitatlT\' 7nbsp;adquifiuemnt. Plerifque magis adlubefcit,fi a Palatio Comes Palatinus dicamr. Qui

I^Ätiin\'cœpit Hinc quiin Comi^
caturn^.nbsp;Palatini vocabanmr. Habet hac Regio ab Occidente Zvvcibruckenfem DuJ\'^«^-

quaSeptemtrio, partim Moeno
^ic vniuirnbsp;Silua quam Ottomcam vocant, terminatur: Alfatiam attingit a Meridic. Tradus
Soii fertilitas.

Pleno . ƒnbsp;\' ^nbsp;vlh Germtnia parti cedit Montes

orStr^lNecdefuntPoinaria,amp;
^^ vb^TT ^^^^^^quot;quot;^f^orum genere confiti, qui paffim m hacrcgione plurimi vifuntur,magna porno-
«eroliï rnbsp;^^^^^r VVormaciam Heydelbcrgam, Ncofladium,Crucenacum
,Oppenheimumcrc_

Silue eHnbsp;Pfettershemij, cuius bonitas cum Setijs, Falemis, Cacubis certarcpolSt.

Hirco?«\' înbsp;poriffimum Ccruis. Qmn amp; incola plurimos in Siluis nutriunt

«^^rpcnHnbsp;^ Capras, eo quod hac Animalia poti us filueftribus deledantur làltibus quam pratis .

CoIonusCapraminfundo

lilis où P^ Heydcibergam cft magna copia Ardcarum, ibique in Nemore nidificant. Eft autem auis aqua^
«^onatnrnbsp;ex aqua, amp; tamen horrct pluuiasalialque tempcftates, quas in foblime volans evitare

Vocatur etiam ob id Ardea, quodardua
^jfum rnbsp;altiftimisaiboribus, oditquc namra Acdpitrem fringillarium feu

^^leid J viciflim Accipiterexitiumilliuscontinuoquxrit. Dccer tantes autem infublimi acre, vter-
oh conatur, vt al terum adfcendendo fupcret. Si Acdpitcr altiorem obtinuerit locum,impcm quo.
Wcriiinbsp;S^quot; Afde^\'^^quot;PCquot;orfLicrit,cxcrcmentofuofoedat Acdpitrem , atque

V4

\' ^uèvn ; ^^»^^^^quot;CuseiusAcdpitrivenenumcft. Computrefcuntenimindcpenn^eius. Sedadrem
3bmitioPalatini Palatiorum Prefffti nrafrrrim in Oi,;;.nbsp;. \'

cnim

-ocr page 338-

zc

■Prhnçfi^t

Aherß^i\'\'\'

Ifo\'-

r

g : ,

B- i

Bi :

I : \'

S

................

ftjdLnbsp;quot;quot;1 ZD

i ^

o SrXchnbsp;J/c

feWwinbsp;„nbsp;Jnauthronim^

ri

M

Frilvr^

So

quot; ,L \'\'«•iU,

iieiißkhaim

\'Ûih-ttKi

^r ^erarJum^o. .

Cum Priutle^ic ;nbsp;^^nbsp;^

rrj-rprrrf

za

J-

m

-ocr page 339-

2nbsp;Palatinatus Rheni.

enim hichominumeoni«toae. Suntquiamntprmnbsp;fuifft nobiles, vfqucâditcm-

Anbsp;Eledor fuit ffenmus, qui cum ceteris Elcdoribus Anno ci diu Imperatorem cÔ-

cnbsp;habuerit curiam ,cui prafcdcrit rcgioni, quos audientes habuerit pop^-

los, ipfc amp; aliquot eius fucceffores a nullo muenifcripmm, inquitMunlW, nec Prindpes ipfi qui hodic

V Vormaciç conlcdilfç amp; magnam in ca vrbe habuiffe iurifdidionem. Hoc conßat, Conradum Ducem Frä-
conix anno
ccidxl i i fuam fedcm V Vomiacia habuifrc,de Prindpe Palatino nihil talemuenimr. Scdcs hic
Ohm
^tuergomm Nemetum etiam amp;nbsp;vt nonnulU opinantur.nbsp;Germania populi:

Hos Peucerusm Palatmamconflituit circa Hcyddbcrgam, quçregioetiam cLtoamp;P^//^. vocata fuit,
vtfupra exMarcdlo rctuh.nbsp;alijs,Germania ad Rhenum
popuU,finitimi Me.

tenfibus, Argcnnnenfibus, VVormadeniibus; Spkrhoàic vrbs Epilcopalis in Germania B Rhenano.o^\'^-

Germania populiad KhznumWßrmbfer Bißhmbs
B. Rhenanoamp;Lichtenauio. Sedcontraaffirmat Pirchaymerus,Famiomscff^SpirtH^s.NernetesvcïoWfima-

aenjes . Rationem addit Irenicus, nempe quod Ptolemaus,qui in defcriptione Rheni folitusût a Meridie

in Septemtrionem decurrere,primum meminit Vangionum^deinde Nemetum; Sis. Gemblacenfîs tarnen,
quiame annos fcripfit ardterqumgento., VVoimatiam Vangionum
vrbem vocaf VVormariam vrbem
Ohm YOcmmFang^mumrptaihm, ex antiqua ibidem inldiptione, colligit quoque ioannes Heroldus.^^/^-
gen interpretatur Lazms. Sed hos poims Fargiones pum Orrelius.Pagi, Arces, JViunidpia in hoc tradu per-
raultavariediftufafunt. Vrbesmemoranmrdviii,quariim
Caputnbsp;Principis Palatinifedcs.

JSiome habet vdagentibus,haeoim Germanis dicuntur vd a iVlyrto,qucmijdcm vocant
atque ob hanc cauifam cruditiffimus Meliifus eam vibcm appdlat Mymlletum.Burlacum, cuius meminit Ab-
bas VrfpergêfisPyramio eil; quod alijs
Durlach,6c. xQt\\m. loannes Heroldus vocatnbsp;tarnen
fellammt^ipÇM^nmim, vt modo diximus. Munfterotraduscft qua iter Francofordia Hcydclbergam,
BergBras diam. Sunt eriam qui Ptolemaicam Budmn hic fi tam fuiflcputent; fed hi prater inanem coniedu-
ram nihiladfcrunt. Budorim enim ftatuit PtolemausLatitud.graduum li.QuumHcyddbergahabeatlati-

tudmegraduuduntaxatxhx.min.xxxv;Vulgo^^i./%Suntahjquico^^

É\'^^\'^quodfonatnobilcm montem; alij veronbsp;quod merosmont«nbsp;Sita eft ad Nicrum fi-

ue Neccarum flu.,in faucibus monüiim. Celebris fuit iam inde ab anno cidcccxIvi infigni Litterarum Sa-
pientia Gymnafio, quod i js temporibus conftitutum cft a
Ruperte fcniore Prindpe Palatino, qui etiam ad e -

luscuramMarfihum quendam VltraicdmumParifijseuocauir. Ex eo femper inclyta fuit dodorum amp;Ûii^^-
oforumfrcquentia. Inter dodorescdcbres fuere Rodolphus Agricola, lohannes Dalburgius , lohannes

Virdungus, Guiklmus Xilander, Thomas Eraftus; Zacharias Vrfinus, atque alij plurimi. Porro vniuer-
rnbsp;pr^pofituras rributus eft, quas illi lt;^mpten vocant, Heyddbergenfem, Alz^cn-

lcm,Neoftadicnfem, amp; Moft)achcnfcm,ab vrbibus Hcyddberga, Alzaa, Neoftadio amp; Moftja^honuncu-
patas. SuntprjEtcrea^m/^,Opidum mcdiocread Salzam fiuuium patriaPhihppiMdanchthonis, fummili-
berahum artmm Magiftri;
Ladeburgum,^ Caftris Latinis Peuccro didum,pignori datû eft Dud Rupcrto feni-
ori pro media eius parte anno ciDccdxxi. Altera medietas obuenit Epifcopo VVormacienfi Eidem Prin-

cipiv€ndidirSifridusaStralnbergannococccxiviiOpidumÄgt;amp;w^^^nbsp;Êtannocpa:c-

xliiii Optdum^^?/;^^^/;^perarbitroseft memoratoPrindpiadiudicamm,quodantcaEpif^^^

nus pofederat. Sunt item : Cmèa, Gelhufen, Smz.en,Luden^ATxxh^mm fl. 0ppenhem,C4are4LutraM\'^\'\'\'^\'
LowenHemum-.
m Bmremia ditione Bmxelk, amp; alia,qua in Tabulaobuiafum, vt amp; Arces amp; Pagi Flumina

prçcipuafunti?W,amp;2^.,,^,«,.HicmediumPalatinumfccatirrinbsp;im-

mergit ur,vetenbus meer didusîPifdum amp; inprimis Mullomm,quos vulgo Barhones vocant,1oecundus,riqui$

alius,amnis. Ddcenduntquoqueperhuncfiu.continuahgno£umrates,exOttonicaSilua^ quacxNeccaro

m Rhenum dckrimtur, atque omnibus ciuitatibus Rheni aSpira vfqUe Bingium ad portas vJfqî dcducuntut.
Ignobilores^iunt, Tuberm, Lutherus, laxtus, alijque. Regio vniuerfim tum montuofimm campcftris, Mon-
tes habet infignes m quibus prxftantifîima Vinadecoquunmr. Nec défunt Siluaopimasvenationes pr«-

Dciites. inter Siluas ca eft qua dicitur fiueöz/i^^^^^^

cashabeatPiceasarbores,kd magis Quercusamp;Fagos. Latitudo eius cxtenditm a Neccaro vfque ad Manum,
amp; longitudo a
montana via vulgo BergBras, vfque ad Tubcrum fl,, hoc cft, vfque ad Franconiam. Tres am-
oper, publica, «es vcmuntex hachlua, 0^tffdmgus,Kochems ^îaxtusM^mï^^^^^^nbsp;Norlingenfi originem fuam

r ducat. Sedhachadenus. Multam Palatinam Tempia,multa ctiam fuere Monafteril interqScXW^^^

iMcfheca. vulgoZ^;^.^ per Carolum Magnum,aut vt aii; putant per Pipinum conftrudum : de cuius bibliothccafiC
Munfterus : Non eft locus in Germania, vbi vetuftior quam in hoc Monafterio bibliotheca fuerit. i\'
bl exemplar vnum quod manu Virgilij Icriprum timlus prçmonebat. Inuenms eftibi quoque vitimus libci^
AmrmaûiMarcelhm,quiamp;iampublicaîuseft,fcriptusmaiulculistanmmhtcris. loannesDalgurbiusEpi^-
om^acienfis, jir Dodiftimus, tranftuiitindc ad Bibliothecam Ladenburgenfèm meliorcJ quofr
quecodica. AtqtiehacdcPalatiimiRhenifulhciant,adDuammmr/.^k^^^^

l\'kmèMA,

iMûtês,

-ocr page 340-

Y WIKT EN BERG

D V C A T V S.

^icducAtus cinulï Imperküs SêeukiprddfMpars eß, qmrn ^uia folam mter edterasexa^ias defcriptama Geer^

giamp; GardmrOj ^ Gauide Seltdin habemusjnc circttkm Sueuuum totum infuumordtnem
J ^nbsp;diHrihutumpropom^jloca^qudpoterocommcnßraho.

Qmrtus circulm imperij Sueukus.
OrdoEcelefiafticLis.nbsp;i. Ordo Principum cft.nbsp;3. Ordo Ciaitatcs über«.

Epifcopi.

Chur,

^fifpurg,

Abbates.

^^^pten,
^^ß^ltnUeluetia,

^^^^\'\'Men adücetConßm^amp;Rheno
^.Jff^\'temhorearn.

ri ƒ ^ ^ ^ ^^Jah .Helm.

PurftenvndHcrn.

\'DnxWirttnhergtnßs.

CMarck graf Baden lp 5/: 48 5^.

Ce.Hefenfieinii

Co.Weifenßaig. -\\J

Co. Otingen.iznbsp;ƒ6,

Co.laußen^önbsp;$7\'

Cö.Montfort.

Co.Furäenberg so iSgt;: 47

ijHar.Bherliain so 4lt;F 32..

Q?. Zollern.SS •4«^

C^. jö ifi\\ 7-

Cö. Loeben^ain 3 / 13: 4^7

Co.Tübingen 3• 4lt;f 17.

to. Kirchberg 31 5*?: 48 11.

Co.Tengen alias Dongen so lt;3:47 26.

tab.Zurichgow.
B.Gundelfingen 12 zy.4Z 32.
H.Stutgart.

HTuf en 32 ii.
Fr.Waldtfurg3i i5H7 tab.Hek.
H. Sonneberg.
B, St außen 12
15-48
H.falckenÜainii /ƒ:48 33.
HMnfecksi

H. Kunfechrperg 31 z 8:47 5
B.Geroitzeck29 41:4^\'

^/w^» 3O 5 é; 47 3 7•
int^tb.Zurichg.

i^Mgshmg.

Kauffbeurn.

Vim.

UMemmingen.
^ Kempten.
Bibrach.

Leukirch 3 / 47:47 35-
Tßm s/jy.^y 26. tab. Heket.
Warnenii
44:47 2StA.Helu7
Lindem:nbsp;5

Rauenßurg,,

Suchhörn II IS\'2i.pab.He\\tu
Vberlinge^i
7:47 30. C
Coßentz.
rfullendorf.

S. Gall. IInbsp;öjab. Hekef.

Schapjaußnsonbsp;ta. HeU

Reutlingen.

Fßingen.

Gmind.

Weßji 26-,4$ ij.

Hailhronio Af^ j^,

Wimpfn.

Bai im Schwaben,

BinckeljpueL

Bopfngen.

Gengen.

\'Nordlingen,

Donawerd.

Buchaw ii 16\',

Offenburg29 4S 27.

Gengenbach29 40j4i\' ij

%eU im Hamerjpach29 44J ^

Rottjveilt

j Abbatiflae,

\'\'\'\'ßfirdemMaißerirtFlfm,

Meridiani diftant iuxta rationem paralleli 4S 30»
adcirculum o^aximum^

Duatus

Ccccc

-ocr page 341-

F

q ^^Pfüßktuh O

\'heimdt

\'T^\'ejnaarte»

iipri^

JO

zo

rjxrtriiri

W

■49

^gmeft^rtt J^^ THritenhalr^

_____ ^^nbsp;^aldrityen

■hmdtrkin^en

O JCtirarttz—!

/I

\'lûufetk ^leilJûfff^ ^
 o \' ■

•îs^y/

O

nPurt^ach

I] 1 Ii n l.liq^lJLUL

30

JO

20

-ocr page 342-

12Snbsp;DVCATVS VVIRTEMBERGENSIS.

VeatusWirtemberg€nfîs,\\ul^oWurtembergerla}id^ nomen habet a VVirtembergaAfCCVCtcri
in eius fere meditullio fna, in edito colle, haud ita procul ab Eßingenfi vrbe Imperialij ali)
aliunde deriuant. Caterum
RegioWirtemhergenßs ii) prima fere Superioris Germania parte,
tradum Suevia feliciter occupât ,ad Nicri potilTmium ripam îita .
^ Conregionales illi ad
Ortum Sueui, Vinddid amp; Norici-, ad Occafum Comitis ad Rhenum Palatini -, Principis
Eledoris amp; Marchionis Badenfis Limitesjinde Nigra Silua iuga compleditur; qua Meri-

_ _ _nbsp;dicseft Montes Aibona pariter acSucuicaAlpesf ita vocant Montes eius regionis cditio-

res Incolç^prominent, Verfus autem Septemtrionem Francos habet vicinos, amp; non ita procul Ottonis Sil-
uäm. Aer huius regionis faluberrimus eft, aftate commodus, hiemc temperatus. Regio ipfa fertiliftjnia,
ita vt cum optima Germania parte ccrtare queat ac primas ctiam obtinere.
FrumentijLeguminum, Vini,Fru-
duum admodum ferax. Vniuerfa tarnen Regionis non eadem vbique qualiras, non idem folo genius. Ea
namque pars qua Neccarus oritur,quaque confinis Hercynia, tum qua
SueuicisfintcrDanubium amp; Nicrum
fitis) Alpibus eft contermina,fubafpera quidem,vitibus inimica,pecorum cultuifatis idonea. Ager in Alpibus
lapidofus,at frugum abundeferax,- item per Nigra Silua cacumina,mbro colore tellus arenoià,qua frurncnto
tarnen fatis abundat. Vbi vero Neccarus in campeftria diffunditur tota felix, tota bcata eft: vndique Bacchi
colles, herbida prata,fertiles agri- copiofus vbique Vini,Frumenti,Pomorumqueprouentus. Argenti quo-
que Fodinas hic Ducatus habet,haud procul a VViltbcrgo,acdidtur Puelachium Opidum totum ^ris fodinis
fuperftrudum. Producit amp;Ferrum amp; Acs. Reperiuntur etiam J^apideselcgantibusac yarijscoloribus,vtplu-
rimum tamen carukodiftindi. Vt videatur ctiam Natura moUta efte hoc loco gemmas producere. Vari j
generis Animalium paftim vis magna: acper faltuola Nemora Fera innumera confpiciuntur. Ducatus ti-

tplum adepta eft hacRegio Anno ciDCcccxcv,Imp. Maximiliano conuentum VVormaciacelcbrante.Hice-

nim EberhardumQomhcm Wirtembcrgcfem ad dignitatem Dueakm diexit. EbefhardusDuK i i amplius
biennium non manfitin Ducatu, fed corrafisvafis fuis aureisôc argenteis primum fugit Vlmam
ac deinde
ad Principern Palatinum, mortuufquc eft apud exteros fincLiberis. Tunccreauit Imp. MaximilianusT/w««
Eberhard! Ncpotem. Hic Annoci3i3xix,ditione pulfusamp;eiedusfuit,aSueuicifoederisfocijs,cum Reut-
Ungarn Opidam Imperij fœdcreipfis iundum nupcr cepiflet. Patri
VlricQ fucceflit CriBophorus-, Chriftopho-
xo LttdouicrnüMm. Ludouicus denique Fi edcricum Gcorgij Comitis Montis Pdicardi filium fucceflorcm
Vrbes.nbsp;habuit. Sedes hic habuerunt olim fuasRhenano Withungi. IXQmTeÛofages. Ducatusiftc

vdu ti circularem habet fitum, compkditurque ciuitates amp; opida plurima.Praftanriores duitates funt Tubin-»
ga, h.StutgardiaXuhinga,yxx\\%o Tübingen,
ad Ncccarum fita, vrbs admodum degans, Ceteris amp; Liberi donis
abudans,qua amp;:copiofo,amp;gcncrofo prouentu,tâincolis,quâ vicinis SueuiscömuniGat,vtramq; Neccariripa^
lapideo ponteconiungir, Arce, viniferocolle,Canonicorum coikgio,amp; rei literaria ornamento, acadcmia,
StudijfqueLiberalibusinluftris, Inea, pra ter loannem Stoflerum amp;alios,annis^üperioribuscumcekbrica-
t;c maxima nominis medidnam
àocaitLeonhardm Fuchßuspnmusmcäicinx hac noftra atate repurgator. In-
eadem Academia prbfitetur cum cdebritate nominis, etiam inter Barbarasgentes ftudia Eloqucntia amp;:lin-
guarumdaiifllmusacdodiflimus Vi r MaftinusCrufius. Eaminftituit Eberhardus Comes VVirtcmbcrge-
fis quem fupra ad dignitatem Ducalem a Maximilianoeucdum fuifle diximus,x^nno
cid cccclxxvi i . Man-
fionem Auguftam Caracallain Germania ad Tubingamfuiffe, loannes FkrOldus, libello de Germania pri-
mç antiquitatibus ex fragmento elogij ipfius, quod ibidem incifum videtur,dcmonftrat. Id Petrus Appianus»
lib, dc fâcrofancta vetußat^s infcriptionibus, ita exhibet.

MAX.

AVG.IM^ GER. MAX.
DAC. MAX. quot;\'ARM.
AlAX. TRiB. P.

€OS. ET- ■nbsp;- .nbsp;- .. : • ■ ■ \' _ ■

Verum, Heroldus hancinfcriptionem intcgram kgit^quemadmodum eidem \'Imperatori Rom» polita fuit.

IMP. CAES. DIVI. L. ^EPT, SEVER. P. PERT. AVG. PARTH. TARAB. ADIAB. f-M. AVREL. ANTONlN.
;4.VG. SARMAT. MAX.; -GERM. MAX. DAC. MAX-ARMEN. MAX. BRlTAî?- MAX. ARAB. MAX.ALEMAN\'
■MAX. PAR\'TH. MAX. P. E. PONT. MAX. TRIB. POTE. Vl. COS. PRQCOSi PERPET. LEG-VIIL ANT-
AVG. P. E. ElVS. NVM. DEVOT. PRlN. OPT. FORTI^..

ITtiSgardia, Metropolis amp; Sedcs cft Ducis,haud procul a Ncccaro fita. Ab hac ciuitatc Comitatus Stutgardi-
cus nomen defumit^a V Vandalis exftrudaeftj, poftea vero reftaurata a Marchione loanne i. Ekdorc
Brandenburgen Of cone 111. Anno auîçm cnccxc. Albertus 11 n .Marchio BrandenburgicuSjPri\'
ceps Anhaltin .films Ottonis i v .Filiefua Beatrid dotis loco dedit,qua Henrico Leoni Vandalo nupfit. Vrhs
hac Agro vndique beatiflimocinda.Yixverbisexprimi poteft, quanta vini copia per circuitum huius Opi^
in fingulosannos producatur. Ornauitlocum iftom loannes Çapnion vulgo Iteiichlinusdidus,virinfiguis»
lurifperitus,Trilinguis,amp;: qui primus in Orbe Chriftiano facram Hebraorum docuithngua. Eft amp; RetitHr^gf*

ad ?ieccarumüxz in Ducatu VVirtembci^cofi, annociDCcxl. a Frederico ii Imperatore fada duitas; alij dicuc

anno cixclxxxî i . Ciuitas hac famoia eftob molas papyraceas. Reliqua Opidaamoena fatis, ac pkraq;
•dbus amp; Caitós munitiifimis ornata, vtpote rm«?» ad
Amtmm^.,Nirtingum^Kirehem, Heilbroma^ tatiffe^^^
Jinigkheim,^fperga hx%,Greininga,Càiarbachum,Canfladium, Waihlinga,Schorenâorffum,Geppinga,Fie[e^ jbudia=
mm oMm^Heidenheimum,Wilipergium
patria diîigcntiflîmi Cofmographi Danielis Cellarij,ad Nagoltam fl

renbergum^Rotenburgum, Heàmgum ludaorum Afyîum,S4iï;7^Âwacconipluraalia5 quorum nominaacfitunî

hac Tabula infpidenri dabit. Paflim Regio amoenis Lacubus, atque amnibus admodum pifcofis irrigatur,
Ldcmet Fbmi- mter quos facile primas tenet Bremius amnis,qui nunquam, etiam gclidiftima hieme congelatur. amnis
n.1.nbsp;mcdiamoram percurrit,multifque Fluminibus receptis,quorura pracipua

rusJagußA,Filtzius,\\n Rhenum properantes:Brendus vero Danubio mifcetur. Huius Ducatus Montes fun«^
tripes qui abalbedine fic didi ercduntunalbiscnim filidbus ac lapiilis longe profpiciuntur,acfapius noua fi-
bi vocabula mu£niunt,vtpote:iir^é\'gt;\'^,
AlbuehusMänecampusßertfeläius. Hercynia atque Martiana Silua region^^^
piuribuslodsinterrumpunt,acfuis nominibusdifcernuntur,Vt
AlbuchiusLucm^ Stuhenthal%ilua,\']S[igraSiw^f
vuîgo der Sclmartmgt;altjOdsmâlt filua amp;:c.Per yniuerfum Ducatum populus ArmiSjHumanitate,Côftâria/^^
!igione,fpedatus.nbsp;,

Pêgh ^ mde

diäa.

Sum.

wertes.
Soli fertilitâs.

Animdiim va

rietas.

Imperium Mâ-
ioram.

s

LMmtegt;\\

Silud.

Vulgi Mores.-

-ocr page 343-

alsatia inferior.

22^

Qj^ntusärculus imperij, e§i Rheni

Principum,nbsp;Ciuititumlibcramm,

MulhAHpn mSuftdtgawfuper kr m

Mfatiig,

Colmar,

Kaißerßperg,

Turckhaim.

S. Gfegorüa^unßer,

OberEhenhaimz9 iZ\'.^S

Straesburg,

Roßnhaim 2p 12:4.$

Schletßat 2p //: ^s Z4.,

Hagenmgt;2ß ir.4%

Weißmburg2p 4.o\\4%

Lanàaw2p so:4.ß

Spier.

Worms,

Trancfort.

Fridberg in Wederath só /O; s# 1$,
fab.ß. Weflf,

Wetzlar 30 2: so 2ß, Ibidem!:

iMetamp;.

Toul,

terdun,

^mfmaMsSarbruekjtS 4a.

tdb, Palâti»,
Befanfon.

CaBrum Fridberg 2 f 4s: ^ f.
CletchhaufincAfirttm,

Principes, Comités amp; Domini
fecularcs.
Tgt;ux Lotharingie.
Dtfx Sahaudidj Sauoy,
Duxamp;C»mesSpmheimzß

int ah. Palatin,
tMarckgr.Bade»,
Duxs^eibrack,
Co, Veldentz.,
Landgr. Heßen.
Princ. de Calim.

Co.T^awinSarbruckiZnbsp;2.

Comités Rheni.

H. Rafoli^kirchenimtâ Raplizßain,
C^. Bitfchzç

Co, SalmzS ^a^^S 24..
C9, Hmaw amp; Lichteberg zp z^.:
48
4-5 •

Co. Leiningen29 40:4.9 24.,
Co, Falcken^ain 2p 2014.% ^i,
H. Mörß^urg2g2uamp;Befort

2S 3/f:47 29.

H, RafoltHainxß 5:^8 ^f.
H, Hoher» Rechperg 2p y. 4.7 7.
Ä quot;èlanckenberg^ Blammont in Lo-
tharingia
2Z xy, ^^ ^v.
Co. Weiihaden29 4.7: ^o 4..

Itzsiainzp 50: lt;,0 itab. 3. Weflf.
Câ, Kmigüai». H, \'von Eppenßaitf,
Ca, rßnburgzß 1
:47 4.8.in

t^lfatia ßferiore.
C Solms 10 ƒ4; 50 IS. tab. Haß^.
Ca, ?iaßatv in
Wetlhmg2ß j/: cq

2^.tab. s.Weßf,
Co. %emuigm.
Co, Hmare.
H, iMmizenbur^.
Co, Weßenburg. Zß
54: 5 y

3. WeFlf,
Co. Witgenßainso
14: js 47.
Co, Waldeck

Co, Pleßs I ƒ4.\' 5 / jy, täh.Brmßw.

Mcriàanldiftant pro ratione 48 30. paralkll
ad circulum maximum.

Ordo Eaclerafticuf
ïpifcopi.

\'^^poumctamquASittm

^ctz..
Md,,

j .nbsp;Alfatia inferior.

-ocr page 344-

Iii

-ocr page 345-

ALSATIA INFERIOR.

eorum abundantia fruantur. Qmït non immerito Ceilapemaria amp; Nutrix GermmU,^ lacobo VVimphdin-
go
in Epitome Rerum Gcrmanicarum didtur. Nobiliflima enim Vina huius Rcgionis continuo curribus
aliquando ctiam navigijs vchuntur in Hdvetiam, Sucuiam, Bavariam, Lotharingiam, amp; Inferiorem Ger-
maniam etiam ahquando in Angliam. In Sungoia magna creidt vis Frumenti;
imo per totam Alfati» pla-
mciem vfque ad Argentinam fumma eft vbique Frumêti vbertas, vndeLotharingise Montes
inhabitantes,
Burgundiôc bona pars HdvetiîEdbantur. Montes habet praftantiffim©rum, primçque nobilitatis Vino-
*umferaccs5amp;mplanononfolumfrumcntum,fcdetiam arborum fruûus proucniunr Habet quoque AU
fatiain Montibus
Silvas Caftanearum, habet Montes Argcnti,^ris,Plumbi Eodinismrgentes: prarfertimin

^zWtLeherthaL Habet praeterea in Montibus amp; Vallibus nobiliflima pafcua, idquod teftantur optimi et pin-
^.Stmaliuva^ guiflîmi cafei, qui mCMmßer thaï co^Muntm. Tot illa boum armcntis abundat, tam laeta vaccarum parens

rtetas,

ac nutrix eft. Alit et alibj Equos Silueftrcspcrmultos, Lynces item, Vrfos, Martes, omnis generis Ceruos,
Imptrium Ma- a\'^^ique feras innumerabiles. AlÇatia olim fub dominio Regum Franciœ fuit, ac pars Regni Auftriaci. An-
mum,nbsp;fj^ y^i^o D fere annis fub Romanorum poteftatefuifle legitur. Primum autem Ducat^\' fuit Alfatiaôcab Hil-

dencoFrancorû Rege £«V^?»iaffini eo titulo collata. Anno idcIxxxiv^cû area prxfedurse nomincd fuiCfct
lubieda. ^//t\'lt;\'«/fucceflitFiIiusciusc^^^wtojhicfagittaidumortuus rdiqmtduos Filios
Lmßdumöc
Eoerbardtmi,
qui prçfuerunt Alfatia. Poftea fuit familia eorum repulfâ ab Alfatia per Carolum Martdluni
I alatinum amp; Cuna Magiftru m in Regno Frandîc. Tempore autem Ottonis i Comités Ky burgenfes, qui
de lanpune eiufdem Imperatoris erant, potiti funt rerum in Alfària. Sunt qui voiunt eos fados Landgravi-
os Allatia, ail) vero dicuntab Ottone 111 Alfatiam primum in Landgraviatus duos eredam, peruenitquc
^^ u ^rnbsp;Superior, qui conduct Opidum Einshdm amp; drcumiacentiaquaqueloca, ad Comi.

tes Habl|urgenfes. Alter a Comiribus Ottingëfibus ad quos Henrico Landgravio inferioris Alfaria Impro-
hdefundodcvolutu^erat, Epifcopo Argentinenfidivenditus, etiamnum d fubeft. Hac
autem tam parva
Regio adeo humanis yfib\' eft dcdicata, vt in ea reperiatur xlvi ciuitates amp; opidula, omnia murisdnda,
l Ar-
ces m Motibuset piano fita: villarü vero amp; vicorum non cft numerus. CxtQxü Alfatia duplex eft. Inferior;
Frbs Opidanbsp;prafenti,amp; Superior, qua proxima Tabula depingitur : Vtramque rr/^^7apofledcrunt. InferiorüjL

i- \'Jatt^ vrbs primaria Argentina recentioribus ; \\Argtntoratum Marcellino amp; Sexto Aurclioj K^ino^ctn^^ Ptol.
Legtonemvi ii.SebaBerthiccollocanti, StrasbmgumcmmnominatRegino,quianteannos D. amp; amplius
icripüt. Rob. Conftantinus hanc eandem efle putat cum ea quam Aurel. Vidor, amp; Diaconus cx Marcclli-
no
K^rgentarîam appellant, amp; xxx Alemannorum cid a Grariano Imp .ibidem cafa tradit. Vulgo Strasburg,
aplateammnumeroamp;capacitate,didtur. Vrbs fita eft in agro fer tiliffimo, habetque miram copiam Vini
amp; Frumenti, Scribit ctiam Munfterus inueniri in hac vrbe aliquot ccntenos hortulanos, quianauatim mz^\'
numtaciUntquaftumexRapis, Cepis,Raphanis, Napis,Brafîids, vulgoCaulibus, Papavcrc, alijfque id
genus, que hic fdicîfllme proueniunt. Vrbem hanc Rheni brachium amp; tria alia flumina intrant, amp; aquis per
plateascanahbusdiftributis fimilitudinem Venetiarum in illa vrbe exhibent. Hodie Republica Schola ac
cdebriEcclefiamclyta. Occidentem verfusnbsp;Antoninocelebratafunt. Simlerus^^^^Uocat.\'^^-

^r^4Frodoardusnominat. TresTabernaKmmÏTimOnclio videntur. Dehis Aufonms:Sj�queperenmß-
teTaberms.
Fucrumauternr^W^^îMunimentumRomanorumad prohibendas Alemannorum in Gaïliâ
incuriiones, vbi hodie Epifcopi Argentoratenfis eft domicilium amp; Curia. Hoc munimcntùm ab Alcman-
nisdirutum Ammianusfcribit Iulianum Cafarem rcftimiflc. Abundat locusifte Vino, Fmmcnto om-
mbufquerebusvfuihumanoneccïfarijs. HaudprocuITabcrnis Opidulum quoddam eft amp;iuxtaillud Mo-

nafterium, cMaursmm^e^ amp; aliud Monafterium parum diftans a Brocomago, Stephani Campm, Steffins
filât^cormptcStechfeldt^diänrn,
Hinc Septemtrionem vctfüsffagenos confpidtur VrbsaFridcr co Bar.
barofla AnnociDCLxivmurodaufa,antc vicus burgumadiundum habens, in quoPrindpcs tcrrse commo-
rabantur venaoonibus vaantes. Solum habet circum Moenia arenofum, fed LiUtater^f Sa™

agerfer ihspaullolongiusaduitatediflTitus. VltcnmdcCccndcmiWgenb^rgumfM

jafiaIbumCaftrum infigneamp;dammOpidum,adVogafiMontis\'^ Simamoenum
diquehumilibus^da^m,Ncmoribusamp;varijsarborumgeneribusadOccidentcmfœh

nitate frugifera: Opidum ab omni parte, natura atque humana firmatum induftria. Lutra aS cuTu Ss
n ipfis Montibus paullo atms vi i Mill, pafl: ab Opido furgunr, penetratis iam Montibus per mediumin-
terluitur; qui vbi fub Opidi Moenibus elabimr, ftrido alveo duobus Millibus pafl: pradpiticErRhenû
vno oftio fe exonérât. Locuanta eft vcmftas. vt etiam apu4 nullos Rcrum Scriptores eLorigo
rcDcriamr.
Eftetgt;^../.OpidumadBruflchumfluuium: Id Francorum Rex Dagoberms

furda Florentius Skotus fuis pradbus fanitatem obtinuerat ) Blorentio donodedit, cum aeriîdiTmiace^
bus, quo loci Florentius Monafterium ex ftruxit. Flumina hancregionê irrigant beantqL plurimû prxtcr
Rhenumamp;aliosmultosAmncs; Kim:,gus, qui fecum magnam adfert vim rrabiumadifidisaDiarum- Ida
Bruschu.,Sorn,Mater,Lauter, Prmpuus vero Alfatiç fluuius eft///., qui totam fere percuruSat^^^^^
^aturiginemhabensinSungoiafupraOpidum Altkirch, fluenfque iuxta Opida MuhihaufcnSn^^^^^^^^^

tistamenanteaomnibusrivulisexvofagomonteemiflis. Salmonumaliorumquepifdum n amp; Rto
admodum foecundus. Regio partim montofa^partim plan a cft: SiluifqueacncmorLsrffî l

Vulgusresionemincolenfamp;t«^^^^^^^

nafcentiadeuaftanturaut pcrcunt, magnapremanturpenuL.

SteTursTu?

^ucna, putabueui, Bauari, Burgundi,Sabaudiamp;Lotharin§i,quivbif€tndrcgioncininereffifiieriftt noa
faale hmc emigrant. Sueui potilfimum ibi commorantur,nbsp;ô^y^era ingrem tuenat, non

Fkmma.

Sèh^,.
fuiçimortu

o

-ocr page 346-

il\'l
1

-ocr page 347-

alsatia

LANDTGRAVIATVS

SVNTGOVIA ET BRISGOIA.

Suit/Lisnbsp;4if.nbsp;cnbsp;T^ it

\'\'oniS %r-VJ if , aHerS/mg ifp-.^j iz.

\'üominiaB^«
\'^quot;«iolimVHMmsip

MfthioaatrnSeéhergii)j.

J^rchaip ir. ».

Meridiamdiflantrationeparallc!i4/ 10. ad
«irculam maximum.

AlfatiaSuperiorLandtgraviatus,

\'i\'intgouia et Brifroia.

Smtgc^iaamp;s«««^ddineatur , ^rù,c ■ \'
Metrofioiis eiiCl\'«nbsp;vujgo

.ablnfcnoribusSungois, hnüox^-ia-Zt^^^ Secfes«upremiSenatus,quo,

ArchiducibusAuftl^paWtSfTribTnTibu^^

irauis Hablburgenfo Regis Rudo phi ~ /nbsp;^\'berü CS

Ciuiiaslmperialisamp;eie-ans S

ii

P\'^ficeudorum Magiftratuum ius alCaX\'^fi i,P^pofituramj vnde
^henanus, cuius
natale folum fuit SeSZ; F™?^nbsp;F^d^. Videndus Beams

quot;jnetnpeverfusRhenumpalutoto™

-ocr page 348-

J^ere

2.0

C.k (f^rayV

\'Blnthac^

^ßnitlcen

I r:

Sehen

O grmurßV\'-.

J.U^

Senpne

I Oiir \'

) Rau^ach

t\'Vo^tbach

\'FonteaeVr

iO

yL

[^^auhy

4,0

O.

Salhr

I Z,imßn

«ü.fmcmintf

£rtm
I.utrquot;^

; Monierte

- cfi

gelthach

Huß

Ol

^^tum

O

a jMf

5quot;

a \\gt; ^tf O

J5ru

^ r»nbsp;riCnbsp;^rw \'

. H)

i^rW

r

o

tpIT

iMbine

Lei

^TV^ / J^ X^ZUrhad,

Dcrwu -

- Luxt

Sie,

T

■tirlte^

Bf

2J?

Pteintr

T^AT O ^^

\\0

O Wiherlherji J! k \'

- O,

SchoJberjO q

{Dhfi.-

ScOcT

P

jc

Te

^eiwlller-

Sota^m

jO

19

LM

ifjffjp

o ■

f VÄf--

-iO

OJ^\'effm

^ -

äo.

Baiilien ;

Haßli

J^mrif,

Stmimm

CDJl - ^ ^ O
agt;gt;o
nbsp;l-iA

^\'Kittym

20

( thüi

5 Ä-

(j^iViP--\'

VI

Ff f \'\'\'t^\'J^\'o

liöhzicn

^BuhejuLs^

o

, Fetrhach

COpar

Sf/rttrquot;

lt;y

Onbsp;V \\ o.

Onbsp;$*(«lt;■

Xraul

o/

e^eamp;aA

\'/•du Äffi

YcMlkath J ^ / ^

Schtrrd:

O

^US pars

o

OUenhtm

QMnnmihrnbsp;Onbsp;o «^s^Tquot;^

3quot;

l6

ƒ Jlurzcl

75

OMietk, ^it^hät- ~0 \'

!onbsp;O ^

Suri^at WerJm

OUfi^

H\'Sx

J^orfi

Sehensu\'

O

Q

40

•niad ^nbsp;Jf^t^nbsp;J 1

) Zaiarit.

V0O-.

ir^

Ut

I Dölmes

f o Seckiyen

cn

•KS.

fuperior

K

ALSATIA

Sunt^pjpia

.yVhiwen oJ
CeU

X

kO

Brife^i^-

ei.

^nbsp;\' ^erariamp;m Jl£ercatcrm

r«^ ^^■\'quot;^I^^Cbiti jrrhälejui

Seti

SP

I I

5quot;

.48

3quot;

40

-ocr page 349-

^nbsp;J\'ungovi^amp;Brifgoko

SVngdvta-^tXSmgom,ad Septctnonem adhsercns Alfatix: afeOrmRtienuW, ab Ocaf^
Gallia;cxtremitatem attingit; ad Meridiem Helnetiac eontermina eft. Habet multis in locis vineas, ^
vbique Frumenti copiam, quod circumquaquc in
omnes vicinas vehitur regiones, fcilicet m Helve-
tiam, Nigram Silvam, Lotharingiam : atque interdum in rcmotiores regiones. Compleditur $uffgoia Comi-
tatum Pfirtenfem,cuius
vltimus Comes flricus mortuus eft Bafileas Anno Chrifti cid xx i y, reliais duabus filia-
bus, quarum alte ram loannam nomine, duxit in uxorem Albertus Auftriç Dux, deditque Vrfulae loann«
vxoris forori, in hareditatis portionem,odo Marcarum Argenti Millia. \' Ad Comitatum pertinent base lo-
ta
t^ltkiUh, mttenriet, Befort, Eojenfels, iMafzmunßer, rham, Senheim-, quç hodie ab Auftriae Principibus, m
Praefeduras diftributafunt. In Befort eft collegiata Fcclefiaquam ComitésPfirtenfes cum Veldpacho Monafte-
novirginüfvbitredccim Comites,amp;totide Comitifr^cödit«funtjfudarürJn!jWii55:?»«Ärin%neeft Mo-.
nafterium virginum veftaüum ,arquealiquot Canonicornm, putantfundatum a
Mafone\'Alemannorum
Duce, a quo vallis illa eft appellata fallis LMafomsquse alioquin Waß appellatur. thamnum elegans eft Opidu,
adcenfeturquc Comitatui Pfirtcnft. Imminet Opido arx montana, Engelhmg appellata, ei adiacet mons B^ng
didus in quo noblhftimum creicit vinum to^w/gt;?appellatum, Bafilienfibus notiftimum . Prolabiiu^ i^i
ex
montium faucibus fluuius Thums, Sungouiam ab Aliatia diftemiinans. Morsmunfler monaftcrium m
Comitatu Pflrtenfi fundarunt Comités Pfirtenfes. Famm t^marini amp; Arx Fridberga, vno milliari a Than-
iio diftans, Abbati Murbaeenfi paret\' non procul inde Mofella fluuius oritur» {JMulnhaufen cft quoque in
Sungouia ,ciuitas Imperialis, cuius Aduocatus fiue defenfor (ficut amp; opidorum Colmaria; amp;Keifcrfpergi.j)
Epifcopus ArgentinenfisannociDCcix î fait, fed paulo poft Rudolphus Comes Hablpurgenfis,Gum Colma-
riam ciuibus quibufdam confeotientlbus occupaflet, amp; Opidum Mulnhaufcn obtinuit,Arccmquc quae in co
erat (omnibus quiinerant captis jauxiliociuium diruit. Eledoautem Rudolpho in Romanorum P^egem,
redierunt eadem Opida ad Imperium. Opidanorurnftiidiunfconfiftit potiflimum in Vini amp; Frumenti cul-
tura; eftque vinum huius loci àtis celebre. Otmarfen Opidum Monafterium habet virginum, quod tempore
Henrici quarti conftrui curauit Comes Habfpurgcnfis nomine Rudolphus. Huiusfrarer Wernherus
tinenfis Epifcopus, qui Conftantinopoh in quadam Infula vitam cum morte commutauir. Adhacrct Sun-
%o\\xzàOQQ.2.{\\im.ComîtatmiJMomiiBeligardi. HabetcgregiumOpidum Montisheligardium, Arccmregiam o-
fientans . Habet amp; hic Comitatus alia multa Opida atque Caftra: vt funt Granso^iàim amp; eaftrum, Klarrvan^
Opidum amp; Caftrum, Paßemangum opidum cum Arce, qua^omnia Ducum funt V Virtembcrgenfium, ^ vtu-
turque incoiîE lingua Burgundica. Comitatui Montis Beligardi propinquum eft Opidum Bruntraut,vbi Epi-
fcopus Bafilicnfis in Arcc Regia habitat. Atque haec de Sungouia fufficiant.

Smgoim.
Sitm.

Solt fertilitas,

Opida^

Eftat in hac Tabula Brifgoia paucis cxplicäda.j^/^öi\'//2,fiue Bri/gou,vulgo Brifyip.q^oà fonat lingua
Germanica pagum iaudabile. Et fane Regio ifta ob fuam eximiam feracitatem ,hoc nomine digna
eft,quum non inferior fit fertilitate ipfa Alfatiâ,quam modo dcfcripfimus. Si tarnen veteres rcvol-
vamus Scriptorcsjfadk.inveniemus hanc regionem hoc nomcn adeptam,a
Metropoli Brifaco, de quamoX
dicemus» Patct Briigoiain longitudinem Milliaria x, in latitudinem 11. Initium enim trahit a
Mortnavv,
et excurrit fecundum adfcenfum Rheni fere Bafileam vfque. Regio vbcris Agri, qui facienda fcmcnti, SC
Vinetis Vini laudatiflimi fuftollendiscommodiflTimus. Eftfque hic Frumenti amp; Vini, omniumque
Rerum,
quae funt ad hominum vitam degendam neceflariae, magna fertilitas amp; copia. Ius huius regionis Archiduces
Auftriœ amp; Badenfmm Marchiones inter fe partiti funt. Metropolis olim Brifgoia Brificum, vndc regioni
nomcn. Meminit Antoninus in Itincrario sMomis Brißci,qunm alioqui nullas tranfrkenanas commemo-
rct vrbes, fed tantum provinciales circa Rhenum fitas; vnde quidam ai;guunt
alvcum Rheni hic mutatunis,
qui ab altera quondam parte praetcrlapfus fuerit Opidum, quum illud adhuc in Gallicaripaftarct. Luitpran-
dus Ticinenfis qui fub Ottone i vixit, Montem Brißacum Alfati^ tribuit, amp; infulam Rheni fuifle docet. Ncc
dubium quin hoc loco olim fuerit validiftlmum Romanorum Munirtientum, hinc adverfus
Alemannos c-
rumpentes propugnantium. Situm hoe opidum in monte rotundo inftar Caftri, habetque hodie Rhenuta
adOccidcntem . Eft fatis elegans, munitum amp; frequens, fed temporum fucceflu faperavit ipfum
Friburgil
magnificentia amp; divitijs, Opidum recens natum amp; quod ob Mineras MetaÜicas fubito crcuit amp; ad fiimmum
a diceadit gradum.In Brifaco eft Arx quadam vctufta, fed quas diu in ruinis jacuit, rcfufcitataquc fu
nt tande^
dus adificia. Habet turrim robuftam amp; valde munitam, quam Beriholdus Ziringenfis 111 cxftruxif; i«
quod fequenîcs probant verfu s in lapidibus eius fculpti:

de diäa.
Situs.

Soli fer t Hit as.

, o/ quo pro fraude Burgundiii gens depopulatur.
Habet h^c d vitas duntaxat vnum fontem, cui fuperadificata turris magna,in quapedibus agitatur rota gran-
dis, qua; extrahit aquam ex multa profutîditatc terras, dvefque foluunt cenfum an nuum pro haufta aqua.
Nam vndique magnus eft defcenfus ad Rheoum amp;ad fubiedam planidem, vbi aqua in fuperfide terrae facile
quidem haberi, fed diffîculter in fublimem montem perferri poteft. Medio milliario infra
Friburgum fitquot;»^
eft in monte excelfo caftrum quoddam dirutum nomine
Zaringhen Duces Tarinmßs olim titulum fu-
um habuerunt.
Friburgum pradarum Briigoia Opidum, imo amp; Metropolis hodie, a Duce Bertholdo 111/
filioConradi i
ronZeringenüxh Henrico v Imperatore exftruda, cum antea paguseflet. Vrbsfituamœnifli-;;
mointer montes excdkns. Multis varijs amp; magnificis aedibus, templis, Monafterijs ornata. Academiaiî»
creda eft anno eocccdix. vbi etiam drcaillud tempus docuit Vdakicus ^afius cdebris lurifconfultus. Ha-
buit olim ditifllmam Argenti venam, vnius Milliaris intervalle ab Vrbe diflitam. Habet
etiamnum juxt»
fummum Templum turrim ekgantiflfimam, totam lapideam.feulptuiis amp;imaffinibusadornatam, q»^^^®
imeaRhempnlchrioi:aaa@ft,p®ft: Turrim Argentinenfcm-

-ocr page 350-

SAXONIA INFERIOR

ï. Ordo Ecckfiaftküs.
Archicpifcopî.

^^tdenhufg, ,

%irGopi,

^ildeiheim.
Lübeck
.
^weri».

MexDamd prt

IN QVA SVNT DVCATVi^.

Lauwcnburg, Mekcknborch, Lunenburg.^
Noms circulus Imperij, Nider Saxen diäus,

3, Frindpes 5s: Domini faecularcs, 3- Civitates über«.

mm

pertinentes

jyttxBrunfwijck.
jyux Lunenburg,
BuxLSMekelenborch..
DuxHolßein.
CemitesRoffdn. .
CêmïUi Belmenhrß,

Lübeck,
Hamburg,

Mulhâufen in Düringen.
T^rthäufe m Düringeniz
Goßar.
Gamp;ttingen.

Mcridianidiftantrationeparaîîeli/j 30. ad
dreuîum maximum.

Saxonia Inferior.

a Saxonibus populis nomen accepit. Horum,vt aliaram gentium, origin cmnbsp;^^^^

tymon non folum monachi cruditae anriquitads ignari, verum ctiam reccntiorcslimatuli^\'/^^.
iüdici) hominescommentitijsfabdlisinvoluerunt.Alij a Saxonc NegnonisF., amp; Vadali
Fratre,ali) a faxea natura,ah) a Macedonid exercitus reliquijs, alii a cüit€llis,vnde rythm\'
cft apud Engdhuüum
Qu fpe brevis gladius apudillßsSaxa vocatur^
^^nbsp;VndeßbiSaxommmtraxiffeputatur.

Cattis Germaniae, ^cruditusilkCapnioaPhrygibusdedudt, Ex
^is quiliquc quod placeat ,fequatur. Fluiufmodi enim opinionü cömentaconvdlere non eft animus. Am-
Pïc6tartamcn illam Geïmanorum erudidftimorum ,qui Saxoncs a Sads praeftanriftTtmo Afi^ populo ortos,
^ fic diftos quafi
Sacafines i. SaearumFili), amp; € Scythia, fiue Sarmatia A fiatica, cum Gctis Sucvis, Dacis, amp; a- ,
^is paullatim fein Europam eftudiftèarbitran tur. Nccration
€careth^ceorumopinio,qu«Saxones€x A-nbsp;* • .

«a deducit, in qua ortum amp; muitiplicatum genu sJiumanum . Nam prsEtcrquam q^uodStrabo fcribit, Sacmnbsp;;

dlosjvt antea Cimmerij,longinquas inuafionesfeciftè,amp; Armenia; partem dc Ù ^ a^^mlncS^cicenamdixiflè;nbsp;.

^tiarn Salfoncs, Sucuos,Maflagetas, Dahos,in illa Scythiœ partecollocat Ptol., amp; oï)fcruat Cifnerus, hasgé-
eandem prope in Europaconferuaflè vicinitatem ,qu3E ipfis olim inter fe in Afia fuerat. Forro Saxonia
ftfi totius Germanise amphlFima rcgio,hodie tamen non tam late patet ,atque olim. Antiqua enim Saxonia
inter Albim amp; Rhenu fluvios,Mare Germanicum amp; Eydoram am ncm vfquc ad Haftiam amp; Thuringiçcôfi-
^iacxtcndcbatur,cratqueciuscentrum
Brunßwtcum: itaque\\^^ftphalia, Marchia vetus, Mifnia^ Lufatia, Mäf-
^cidia, aliçquc regiones complûtes Saxonia nomine vocabantur. Hodie non ita naturalibus limitibus, vti
^quot;nt fluaiina de montes, fed fecundum Prindpum Dominia aut ïmperia terminatur. Aer rcgionisdurus,

acfaluberrimus. nifi qua paludibus nimium humedatur. Eftque Saxonia Rerum omnium, ^mtçxS^^fialiias,
^üam Villip ferax. Abundat hordco amp;Tritico, cx quibus non folum panem candidiftimum conficiunt, fed
«tiamjcervifiam. Metalla gcncrat varij generis, praefcrtim in Monte Mdiboco qui a Cattis ad Saxoncs pro- ^^^^ „ \'

îfnditut. Eruitur etiam ex eodem monte lapis niger,fiftilis, qui pidsaerifque plurimum continet ,inlt;iUoc-nbsp;/

^ana aperte fulget auri amp;cüpri color. Hunc ingenti copia erutum exurunt, dcftillante interea métallo ignis
liqucfafto. in hoclapide manifeftaapparentlineamentadiuerforum animalium, eorum inprimis qu^
ricinus alit
Lacus, AnguiUamm,Carpionum, Ranarum; interdum etiam Gallorum Gallinaceorum, amp;
^^Oîi fidem pene exfupèrat. Pontifias barbati triplid corona ornati. Habet amp; Goflaria prêter ^ris, Auri,
\'^\'^gentiqucFodinas, ditilTimos Salis fontes, quibus amp; Halla amp; Lunebuigum abundant Qmn amp; Marmoris
^opiâahbi Montana exhibent.Apud GoflanäOtto i Argenti didtur invcnilfe Fodinas,quarum magni fue-
rcditus. Abutentibus autem ciuibus fuppcditatis opibus, oftcnfus Deus permifit puteum vnum cor-
îûerc, quo cafu amplius mille homines opprefti fuerunt. Etexillo tempore neque Argentum neque Au-
ampliusfuit rcpertumeoloco/edplumbum nigrum. Fitautem primoatramentum futorium, quod
^^Igo
Vitriokm vocant,ddndeex eo excoquiîur aliquid piiîmbi amp; Argenti. Perhibent autem Metallum
^oslaria; fie natum. (^idam homo Nobilis equum cui nomen erat Ramelus in monte ramo arboris adii-
ê^vit. Is vngulis,quibus ferre3£ foleae indudae,terram quatiens ac vcrrens, recondicam plumbi nigri venam
nudâvit,nonaliteracPegaPalatus,vt Poetafingût,vngulafaxûfeoB, fonteapcruit. Vtautê
ifte cx co nominatiu Hippocreacjita Monte hûc S^ xones Ramdi vocarür^qui hodic
maximefiorer,atq;

fff{nbsp;admira-

-ocr page 351-

jh

\'Bertfeh

^rAum^MaratoreTrts CatUS

- PriuUegio \\nbsp;P^rS

34

2.0

20

I 1 1 1 I i\'-rri

,1111 I I I3ZE

I I Illi T-r~r

I 1 1 I I I

1 I 1. 1 .1 I I ! L

r

^ SAXONIA INFERIOR
I ET M eklen BO.RG
DVG

Koicrl

ßr-efmuHem

O\' nh

Monika

-hteh^A^

(l

U ,nbsp;O r\'

■Wordennbsp;% .nbsp;^ ^

5amp;

oc^enosp
cfcech

Vnbsp;Ii - -

-

Sichele

^^J^übhejßxdi^

20

mUtt

^Ojen

53 _

Comitatusnbsp;Drahenhur^ -^ ^\' W^Mfff^

^ ä

I I I I I I II I I I I I ! I I- I I r

Illi JTTT-f

52

3J

fO

V^utzo^

I_LI I iJ-J-

Hei
ifquot; ^

pars.

uic ^nbsp;. . ^Sfaaenovfnbsp;^ Qoman

WA

^0

i^ierrigenitz ^

-\'\'a\'\'-.....

,53

aiteX^ quot;....... -

J^ nnarck

StdnMM^

garMcn
OherC^orf
® o^ J^ettMf^

^O

35

3amp;

r

r-nbsp;...........

-ocr page 352-

Saxonia inferior.

mirabilê Pîiimbî copia fuppcditat.Rcperitur ócPlumbaginis qux GïxcisMoXv^^euvayVnlgôLôOtaerdeiScPyquot;
ritavum, Vierßeenen
, tanta copia, cx quibusplu mbum nigrum excoquitur, vt mons quidam totus pcnc cx his
ImpêrimtMA- conftarc videatur. Sed dc bis fatis, ad imperium Maiorum vcnio. Ante Regis Caroh aducntum
ferunt ad-
iortm, \' mimftrari foHtam Saxoniam pcrxii Proccrcsaltcrnis vicibus : ca lege, vt quemcunque in officio apprchen-
dcret externum bellum,
is Rex ad belli vfque exitum crcarctur. Hincfadum vt Dux Angria: VVidcchin-
- dus ob aducntum Garoli Magni cum Moderator jam elfet. Rex ad fufcipicndum bellum dcclarafctur. Qj^
dcuidus amp; ad fidem conuerfus ab eodem Carolo in perpetuum Ducem ordinatuscft. Permanfit autem
Ducatus Generalis Saxonia in familia V Videchindi vfque ad Ottoncm i .Is
Hermanmm Bilmgum obfcuro lo-
co natum primum praefccit Inferior! Saxonia, deinde Ducem optauit; rcferuata fibi Supcriorc, Turingia,
Mifnia. Poft ad Marchionatum redada
fub Bmmm, qui tertius ab Ottonc Magno fuit. Pulfo Leone, conccf-
farurfusSaxoniaDucatustitulo5r?quot;i^Wi?«Vo^^^f?/^/,aFrid£nco i Impcratorcj Cuius Filius Albertus i Ele-
dor. Ab eius
filio Alberto 11 longxuo vtriufqu e Saxonic Ducatus Vnitus. Scdfiflus rurfus poft loanncm 11
in cas particulas
quas jam obtinct, Saxoniam, Mifniam, Turingia,Brunfvvicùm,VVcftphaliâ amp; c. Nûc vero
diuiditur Saxonia in Superiorem amp; Inferiorem. Inferior tantum hac Tabula cxhibctur. Eius vrbs primaria
fiAlk, etymologia Greca, fiue vt Goropius non Grçca fed Cimbrica dcriuationc â Salis prouentu nomina-
ta: quemadmodum amp; Halla Sucuica, aiiseqncvrbescognomines. Etin Arrocnia Halisfiuuius, Grsecavocc
falfus, vt Straboni placet. Ita Halla ad Salam non ignobile Saxonia flumen, a fahs prouentu nomen habere
putamus. Cuius quidem Salis fontes,admodum fruduofi amp; falutares primum inucnti funt
ante Chrifti na-
talem a V Vendis, quos Hermunduros vocamus, quorum vbertas, vbi vicinis gentibus innotuiflet, haud
le-
cus, quam au reis fodinis, magnis conatibus, ijsinfidiati fuerunt. Nunc Kalla adminiftratoris Madcburgici
Marchionis Brandeburgenfis fcdes. Ad loferiorem Saxoniam itkvunxmDucatus Laumnburgmßs, Lünen-
burgenß,Brummcenßs,;^QpvxtCTCQi€\\\'mm Ducatus Meckeknburgtem.
In DucatuLuneburgenfi eft Luncburgö,
ciuitas cclebcrrima, fic dida, vclabldolo Lun^, quod monticaicis nomine iafignitoquondam impofitum
fuit: veralSuuiolopraeterlabente, nimcEimens,qnoiüEhenOw^hvndccim riuulis incumflu-
cntibus dido, olim Luno vel Lunow vocato ,ab Ifide, vt fabulanturiliac iter facicntc ad Gambrivium agna-
tum
. Vrbs cft munitiflima, cindafoflis amp; vallis j forma eius fere quadrata : Salis fontc ditiflimo bcata. H^c
enim
pracipua Ci.uium ncgotiatiocft, quam terra marique in longinquas exportant regiones. Maiorenjta-
men eius partfm Hamburgenfes Mercatores eoemunt,ac magnum quaftum inde faciunt. Templa Augu-
flana confeflioni addidafcx habet: quibus additumNofocomium. Totacommunio diftributa cft Roma-
no
more in Ciues, cum patritios tum plebçios, amp;inquilinos. Viget in caac floret optima; politiae ratio,ftu -
dia hterarum, Iuftitia, pax amp;concordia inter Clcrum amp; Gubernatores Reipublicar, quorum fumma pote-
ftas eft penes patritios. DiftatHamburgofeptem,Lubccadecem, VlccnaquinquefBergerdorftaquinque,
Brunfvigadeccm amp; fex milliaribus. In perantiquo Hanfaticofoedere inter fex primarias vrbes recenfetur, cx
quarum arbitratu conventus, vel totius Hanfîe, vel aliquarum, próut res cxigit, Civitatum reliquarum in-
dicanturconfcribunturquc. Otto primus erexit locum iftum in Comitatum adiundis ci pradijs déterra
Meckclburgcnfi. Deindccirca annum Chrifti
cidccxxxv Fridcricus iiex Comitatu Ducatum fccit. Reli-
qua
Opida, ne fim prolixior,pra£tereo.Qi^niam etiam aliquid dc Ducatu Meklenborgenß, quem Tabulse titu-
Tusreprafcntat, dicendum eft.

Ducatus rjAfegapoUnßs , yul^o {JHeckelburg, olim pars fuit Provindae atque Domini) Regum VVandali«
enj^s.nbsp;adiacens Bahico; nunc eft ex pradpuis Germanise Ducatibus, amp; Imperij membrum. Coniacent illi,

\'nbsp;qua Oriens P©mcrania: qua Occidens Flu. de Ehe vulgo didus : ad Meridiem habet Marcam antiquam-\' ad

Solîfertilitâs, Septemtrioncni Marc Balticum. Regio fertiliflima cft, Frumento, pomis, ligno, pifcibus abundans. Vari;
Ir/feriumMa~ generis viderc eft ibi animaiia^magnamque Iumentorum,Pecudum amp; Ferarum copiam. Cçtcrum t^ritbef\'
iorum,nbsp;^^^^
Regio ftemmate prognatus amp; in aula CaroH Magni ahquandiu verfatus, impctrauit Impcratricis fororctn

vxorem, ex quafuftulit/?i//«Äg//;», hominem dementem amp; potentem, cui paruerunt Sarmata:amp;VVandali

a Viftula vfque ad Viliirgim, amp; ab Odcra vfque ad Holiatiam.^Hic Rcgiam fuam habuit in Mcckdburgo.puo
vero filij dus Mizilaus amp; Miftcuus a patris pietate dégénérantes, cœperuut Chriftianos perfequi. Sed de his
atque aljj s Prindpibus Mcgapolenfibus legatur Munfterus. Primi huius
regionis habiratores apud autfioi\'cs
appellantur
EJeruli, Obotrtt^e, amp; generali vocabulo J^W^/i.Eft Regio bene culta dvitatibus, Opidis, Arcibus
amp; Villis. In hoc Ducatu Suerin^m vrbs vetus condita ante Lubccam, Roftochium,Sundium, V Vifmariam?
Figura eiuscft quadrata conftatqucadco quatuor fere vrbibus,quarum fingulis proprias appcllationes ibrtirac
funt: Prima eft Suerinum, fecunda Ncapolis, tcrtia a caredlo, quartaa paludc nomen habet.
VicusFichela
quiadLacumSuerinenfcm jacet,tantum /ooo pafl:difiat a Mari ßalrhicojqu« vidnitas cfFccir, vtdc
foifa ex
; lacu in Mare Balthicum duccnda aliquandoaditatum fit irrito laborc, vt in Ifthmo
Pcloponncfiacoaccidit.

■ Rofiochium vulgo RoHock olim Lacinium, amp; corrupte Rhodofolis amp; Laciburgium vrbs maritima amp; Mcgapolitana,
amp; prae multis aUjsGermaniîe, cuius haec ad Boream limes, vrbibus, lifKrario fimul amp; Mcrcatorio tmpotlo
darifllma. Primum Arx fuit,poftea a Godicalo Vdonis filio in civiratcm vcrfaj ddnde a Primifiao 11 î^i^^quot;
lotti filioauda. Academianunclibcralium Ar^um floret, quara impetrarunt Principes Mechclburgenfej
Ioannes amp; Albertus, vna cum dvibus Mechelburgenfibus, Annococcccxv. Aer hicfalubris. Rerum aa
vidum fpedantium cxiguo pretio magna copia.
Wifmaria, cuius originem nonnulli a V Vifmaro Rege Va-
dalorum, tempore Conftantini Magniflorcnte repetuntj Alij Coloniam Gothorumcx Vifl^uia Gothlan-
dia: Metropoli eo dcdud^i aflirmanr. Sed paulo ante annum
cidccxI cx ruinis vetuftœ amp; amplze vrbis Me^\'
klenburg, quxtoti ditioni fomcn dedit,a Gunzdino Comité Sucrinenfi fub loanntTheologo D. Mcgapo-
htanoconditam feu amplificatam fuifle Cranzij Monimenta, amp;Rdp. priuilegia oro nia, poft annum Mc^l
dataoftendunt Brc
vi autem incremcntamiranda ex commcrcijsaliarum genrium civitas fumpfit, pottain
mariscommodiflimum in totb hoc littore Balthico habens, oncratas naues quantumuis capaccs rccipicntc,
amp; fine vllis anchoris turas preftantemjvnde nomcn vrbi,non tam afapienti prafidc, quara
certitudine mati-
m portus indimm vcrifimilc eft. Minoribus Opidis copiam rerum ad vitam tucndam ncceflariarum facpi»^\'
mc communianribus, ac inde redpientibus velut corona vndequaque cinda eft. Agrum
vrbicarium habe
fcrtiliflimum. Vrbisfrequcntiam amp;ópcs priftinas, magnificcntiaTemplorum, amp; maicftasaugufta, for\'»
Curiae, Cdl^ vinaris, ac Acdium privatarum amplitudo amp;fplendor adhuc dcmonftrant. Sed hgc ha^^^^ \'
ad Ducatum Brunfvviccnfcm ttanfco.

f* 1

-ocr page 353-

Prindpatus.

Wippram 2^:5/
il S14S\' W^^f» s: S r 44. Ei ^emfirt \'h \'iz: s i 29. hem
Comitatus Barby 34 7: 52 Stolberg is 8.\' j/ -Hohenfién 33 1/ 3«,
^nbsp;K€gen§eini% jS: SJ
o. Fleßeyinbsp;omnesimferp

*^tmntHr

■ !

Goâarnbsp;SSlt;

Ecckfiaftid prindpat* hi.ii/^\'ÏWi Archkptfccfatm^^ Prmams\'Ger\'karii^Jmf.eftMldëshe^^^
Efifiofatus sz $3: j2 15. Imp, ^ ffalberffatt Epiß. j j i^.-yz y Jmp. fuh
XMoguntim. Item^mdelnboré 3$ ij:5s-, amp;Gemr\'amp;desj jz: ^/
StiffenjJuntlmfMi.^iï^»^

mhauje?» ^S\'nbsp;(igiiates .

Meridiani pofiti funt cx ratione paralMi ^ n î O .td

drculum makimumi
tt

Ducatus BruïijfVkenfenbsp;^ \' lt;

I utatMs Brmfvicenfn ab vrbe primària Brunfvico ttomén fîbi iuÂpât. Vrbs autem ipfa à ke%iamp; amp; ^d^-
I Brunone Ludolphi Duds Saxonia: Filio uomcn appdlationemquc fortita eft. Is enim d^a. \\
) quem inchoaverat vieo nomen rdiquit, qui ab iiio didus eft
Brumm vicus feu potius
I Sinus, qui lingua Sàxonica vocatur
Wjck-, nunc Brunfricum fiuc Brmnßveieh didtur. Eil Sit^s
|autcm5r»zî/z;/tfÉquot;^idirioampIiftimaa Magdeburgenfis amp; Halbcr^^^^ Droecclls.
kfinibus,amp;abHereyaiaSilua,ad Albim vfque pCrtinens. Circa annum autem CkrifticiD
Bmnbsp;^^^^^ Imperator Fridericus Dominium Brunfuiccic prouéxit in F)ucatum, amp;
Ottoriem

un^id Dominum amp; Luneburgi, Ducemcrcavit, Henrici Leonisfuccefforcm, qui generale Saxonise ha.
attrihnbsp;\'nbsp;* ^
Ottonem Leonisncpotem fedtducem ßrunfvicenlem amp; Luncbargenfem

cjEruinbsp;LconibusproditioneBrunfvicenfi amp;aiium

Poft;?^\'^^®quot;^ Leoncm, adiedis in dy peo maculis de terra Luneburgafigt; qus eran t olim Hermanno duci amp;
phi» \' ^^^ quot;Ducatus Saxonia. De rdiquis Dueibus videndus Munftems lib., 111- Cofmogra-
ditorênbsp;^ödic non tantum huius Comitatu$,fcd amp; totius Saxonia Metropolis, quondam à Con» nkis.

Vrbsambitu magna,forma quadrara, «diu

Pulchnbsp;Vrbsambitu magna,forma quadrara, «diä

alio .nbsp;frequentia nitidiftimeculta.-Ciuibus plena,Moenibusac\'foflàtoduplid profundilTimo, amp;

circu^\' tripliçi ,ac quolibetaquisftagnantc , munita; Vallotriam interfoffatacralfiffimodudo per
tibu \'^\'ariisarbOrumconfitogeneribus valida:quinqueforis, qiiinqueprartorijs, amp; totidem magiftra-
Condita eft a duobus fratribus Brunone acTheodoro, alijsThcomaro dido, Ludolphi

pçnbsp;ftlijs, anno îdcccI^ vt eorum Hiftoricus Hermannus teftatur. Hant vrbem Onacra an

heu^ ^^^^ \' ^ni ih Hartonica Silvà ortus, duas in partes duitatem fcindit j omnem immunditiem fecum
lïilè^\'/^^^quot;^^ vndiqiïepontibus coopertus ^ Vifurgo tandem coniungitur. Non habet duitas aquam potai

\' jf^^^fcbibûtceruifiâ:vini vfuscarior,
ind H - \' ^^ vicesamplificata, nuii
tn. ^ indc Duees Brunfvicenfes \'

amms
tra-

lt;^nesh K • --------------—nbsp;acrarior. Vrbs h^EC paruis orta initijs multas per tëporaaccefiï.

in^ll, vt per vices amplificata, nunc in eas exéreuerit vires atque opes, vt facile Principibus fuis titul û
\' ^^^ indc Duces Brunfvicenfes vocantur. Libet hoc loco, ea qu^ Curiç huius vrbis préfixa legû-
^aph / . ^quot;^ntïftimashuiuscontentiofi feculi litesforenfes, paucis fubiungere. In controversy\'s caufarum^

fit amisßoexpenfarum: corpus quot iée defaiigatur, labor animi exercetur: iJMulta\'^ii..
^mtnbsp;deinde conßequumur; Bona
et vtilia operapoUponuntur : é* qtti sdpe credunt obtinere/requenter fuccsm^

l^oftrÉ^nbsp;iomfutatislabârihusé\'expenfis^nihilacquirunt. Inter c2;tcras huius Ducatus ciuitates haud

quot;^\'itatinbsp;z^Geßaria. Hanc vrbem Henricm i pater magni Ottonis vrbium amator in foîmam d-

ïiftce^nbsp;Anno CI d LI Imperator Henricus i i i ingentibus regni florefcens opibus,vrbem iftâ mi-

iiï i ^^quot;^quot;^^\'^\'^^^^^^^paï^womoleiidino^vt aiunt, vel de tugurioycnatoris duo priores Hcnrid, amp;iftenüe
n ta magra fient hodie €C£ni poteft vrbê bono prouexcröt aufpido, in qua rcgalcpâlatiâ hic Imperator

^nbsp;Äiäguific®

-ocr page 354-

è

3J

52

io

xn:

ixnE

JMout^

burgi

1 ^rûi- Ofin

ten

Titurfif»\'^

53

l i I I ! iTT~r

-Limen ^

S-.....

quot;Knechts M\'KUm

h^jt^ Inbsp;QJèn

ê

0 -

|«ttltlTi

A

2(7

NC\'

Sieme

52

O.

fleimM
Vo0

f m inbsp;t gt; \'\' \'nbsp;W»«^quot; OjerW^^ Jfaepeïehen

\'J^IftttH

iTf»-

zo

lEEirjd

1 L, 1 I

1 Selfoufin

35

C^ijjkpIfmtßH

I

Ohe!

«O

Prignitz. ^^^

OfmSm

53

A

ZO

XP j/niç
JUétft

52

^cha

^y^tP^ - „Jli^^i tXvclte

BRAVNSVTCÎL

!l I

u

r1

quot;Fffdti

tMiißatt

ZCH

zo

ZO

Jltmdi

tjre^rt

amp; MEYDBVRG
GLim ceteris ad;
daceittibus.

T-T-r-i-r-r-T-rrT quot;LI I ! prrn

^ 2Û .

J I I I I

35

34-

20

^ .nbsp;3J

-ocr page 355-

Ducatüs\'^Brunfwicenfis

cxftmxit amp;duasOmnipötcntiDcocongi-egationesinÜittiit. HelmBadimOpldnm mtàiùmtcïtmnCvic^
amp;jVlagdekrgumitinerceft,iiuncAcadcmia£fedcmfigne;iaGmlieimus Dux Brunfvicenfisa Werden»
Abbatc cui parcre cives infoientiores recufabant, certa pCcuÄ fumma Abbati numerata redemptuin, quot;
jTuam poteftatem redegit. Munirc id Opidum Carolus, Caroli Magni F. adverfus Sorabosamp; Vilfosbclla ge-
rens cœperat idque S. Ludgero primo Epifcopo Monafterienfi tmdiderat, vr in pOpulis a Carolonbsp;\'

tis pr\'^dicanti, turns rcceptu^ effet. Halbersiadium vrbs Epifcopalis, Oltcmia fl. perluitur.In huius vrbiS n^-
dio cxtollitur tumulus accoffis j isduorum ftadiorum habet longitudinem, ac in fummo vertice latam a -
plamque planiciem, incuius extremis angulis,-bina aedificata templa fimt. In medio late patet forum Ipl quot;
didiflimis Canonicorum xdibus vndiquecinaum^- illa autem
qtxx in monte fua funt, civitas feu vrbs die
tur, qu£E ad montis pcdem , fuburbia vocantur. Eft circa^hanc eiuitatcm ager optimus, ferax tntici, m ^
refcentibus frujribus ,culmorum altitudinemcquoinfidentcm hominem ferunt excedere.
vrbs antiqua amp;quot;primorum in Saxonia Principum decus, haud ita procul Magdeburgo diftans, ab
Henrico Aucupe condita.
Hamovera Opidu ad ripam Lcinxft. e regione vetufta: Arcis Comitum
^rod,jamHenrid Lconis^tate, drca annum Cferiftici3elvi cui (quod transïiuuiUmhtumnbsp;.

Hanoucr nomen dederunt) ard fubiedum fuit.Floret hoc tempore inter ca;teras Saxomacnbsp;• ^^^

-enim, muris amp; foffis ftrmiter mu nita, amp; dvium bonorum acfor tium viroru m frequent la amp; ƒ ditici) s y
cft.
Hîldefheimium, ümHildeßum, ^fialingium\'^iol^mxi Irenico: dvitasantiqua;fuit anteaduplex, p
Vtraque coniunda, fada eft vnica. Templum fummum infigne habet,turrifque ipfa
tedum habet
Civitas amœna, patria Ludolphi Colonienfis Mathematici peritifîimi, qui nunc Lugdum agit ^^^^^ \'
Sedes eft Epifcopalis •• Irenicas iftius loci Epifcopos recenièt, quod amp; Crantziusin fua Metropoli, ^ P ^ ^^
accuratius Antonius Monchiadnus lib.i i de primis Chriftianae Religionis ihitijs prâ;ftat Fuit

pams HildefhdmenfisprimuminSaxonibiisfundatusacinftitutusaCaroloMagnoGalharum Rege,^^^^

peratore potennftimo. Continetur etiam hac Tabula sMansfeUia Comitatus veteris Saxonia:, ad
Salamantiquiflimus,quum Hegenus qui tempore Arturi Britanniç RegisiorUit, anno
idxIii
feldicusfuifle perkibeatur: nomen ei a Manno Thuifconis filio, vt Afcani« Vidnseab Afcencs.nbsp;^^^

tefunt3i^^/Ä,ad VVipemmfl.£i/7^^^^nbsp;metropolis eft, mter Salam amp; V Vipertm .

jnencrcditur habere ab Ifide, quam Tadms oras Suevicasf oft obimm mariti peragrafte, teftis cit.

-am funt Metalla in montibus Mdibods.Loca iftar« to/^i coluifîe exiftimantur. Hi tamen Twen^ 1 yu^—

Frifijs contermini.5 te/^f^/?\'Comitatus%uic vida us antiquum nomen reierrecredit Vemitius. Hos

•«xiftimatLàMusMigrationumlib, VÎ ÎÎ-.nbsp;. . , ,nbsp;. .nbsp;. » r r^i/^ûùafm

^c^tmnHcTabiih FpifiopamsMdadeburgen^^
Ma^deburfenßs rnlgor^eydburg,
ab vrbe primaria nomen habet. Caroiui Magms totareformata Saxonia,
cem Epifcopatus in ea inftituit, quorum omnium celeberrimusfuit CHagdeburgenßs, cuius iedes ex pu^

uafundationeinStydefuit,mmadValerüeue,tertiomVrefe tranflata. Tandemper Qmmmi, au
ccoxxxadMagdeburgum mutata, eiufque aufpicio in primatum Germamœfublimata, v^habetnia^
Chronicorum codex anonymus. Q^nquam tamen Saltzburgenfis ca;terique Archiepilcopinbsp;\'

primam hanc dignitatem Antiftiti Magdeburgenß non tribuanr, vt CrantziUs m Metropoli tr^.dit. ivia u ^

luraenfemautemButggravium conftituit 0/#^?/.vtprxeffct]udidjspublicisamp;gubernâtïompub^

imperatoris, inhis terris amp;in hoc Epifcopam, ac ceteris huic con jundis. Primus hoc munus geililieria
tur ordinationcOttonis(7lt;?wMarGhioLufadae,cuius memoriam confervat Mommentum

rodenfis. Huncfequuri memorantur hoc ordine âUcim.Hermamus Dux Szxonix,Letharms Comes de V
àtkyFridericus Lothari?nbsp;eiufdem nepos,üW^^^^ÄiConradi vtetinus frater. Hoc in P^f^^. ^^ quot;

fo,dignitatemconfequutuscftComes Plocenfis,Guius ftliam cum duxiflet/itf Marchio ^^^^^^ ^^^
genfis occupato Burggraviatu, fucceftbrem
xdiqukmnricum Filium. Eo fato fundo Lamp;tharim Saxo, w
munus commendauit
Burchardo e famiUa Dominorum de Qi^tfort, a quibus eft origo Comitum Mansr -
denfium Poft hunc reperiuntur m ea dignitate fuifle conftitud
Domini de Schrapela^2. quibusnbsp;quot;

dolphilmpcratoris^tranflatacftinDucesSaxoni^Eledores. Yxhi^nmznMiagâehurgum ohmnbsp;^

frhes.

Tlumina,
\\Montti,
SilvA

dus:auxitibiquerequiefcit, vtOttoFrifingenhs .Inclytâiiaccvrbs imperatoruq; none ita leaes,

tes diuiditur,cftque munita mœnibusacpropugnacuhs,turïibus quoqueacfoflTis validaac tuta, Acd^^^^^

cherrimis,perpolitis platds vidfqj infignis, ac tephs magnifids Celebris. Imprimis vero nobile D.
fanum cx quadrato lapide ftrudurs magnificentiaconfpicuum, Ottonum Ciefarum mfigne opus. i ^

ftratus jusdvileRomanorum Saxonica linguaconlcriptum,non fine revcrentiacuftodit,

gni authoritate firmatum tradunt, eoque in dedfioneCaufarum vicing gentes rccurrunt: magna ^^^ .^^j^.-

bilisearum legum authoritas habetur. Atque hçcde Magdeburgenfi Epifcopatu fuffident.Cœterum yt^

defcriprioniColophonem imponamus,demus regionibus hac Tabula contenns fuos amnes: Hilnnt - ^

OmcraMemia,Sala,WferusJnderB,Struma,Roide,M0ma,yker,Fues,^nbsp;Non Montes defunt inter Q

qui dicuntur Der Ramtlherg, tMtlihems, Ôc aUij «cquc Siluç, inter quas ^ßffdem Hartx.-Wddt^Soltr%er
«umalijs, quas iti ipßi Tabulacernerclicctj^

/

Bfißmtm

Magaehurgeß»

X^vffdediém.

Imperium Ma-
ierum.

-ocr page 356-

HASSIA \'

HESSEN LAND^

graviatvs.

^^hetHäsüamuhämnohtiitan^nbsp;loca,qu£ seitensinternoßerepulchm

efety^erumdehuregimmfqueftamnihtlmM

^t^DrnstamuminrnmcomtatHi, Söhnsßo is-joßs- ^Vr^tgenfiem
%Q ly: $0 SÛ,

Mcridiaftidiftant)umrâtiOnempârâïîelijri ©.ad
citculum maximum.

Haffia-

oft Ducamm Bmnfvleenfcm pandit noftranbsp;vnde nomen hîbeatnbsp;^

affibiKimr.SuntquiaMontcHefo; at isnufquaminHaflla,ncquGetiamahbi rcpcnmr, ^^^^

nifi is forte fit qui îSlouiomagi cxftat.quod quidem a re non vfque adeo ahtnum videtur .
Referunt enim nonnulli Batonem qucndam Regis Cattorum Fil ium,(qui Nouiomagu
auxerit, reftaurarit, ac mcenibuscinxerit) Hefum Filium habuifiè^quifauorc âc amorc
patrij foli ei loco fuum nomcn communicarit. Vndeetiamnum Mefus Mons dicitur.
Alij ft\'cnominatam volunt a Cattis qui hanc regionem incoluific commemorantur,
^ntatislittcris,
qucmadmodumfitinyAJrT^yA«ïro-^t,vndeadhuceft loci nomen Catx^enBinbogen, gentis

rilius conteftans vctuftatem. Beams Rhenanus Rcmm Ger. lib. i autor cft, Heftbs cx fupenore Germania
aavenas pulfis Cattis hœcloca occupafte, deque fuo nomineappellaviftb . rHabet haec Regio Turingiam ab ^»J»
Oriente, a Meridie Franconiam} VVeftphaham ab Occidente refpicit j a Septemtrione vero Ducem Brunf-

Jicenfem, EpifcopumMindenfem,aUofquePrindpcsvidnoshabet. Aer Regionisfalubnseft.nbsp;.

frumenti,Lcguminum.Fruauumqucfcradffima. Vinumautem nonfcrt, mfiqua Rhenum atungit. , . J quot;
SüntctiamYbcrrimafaginandopecoripafcua, in quibus numerofi armentomm pccudumquc greges con-»
[Piciuntur. AHtamp;Fcrammamp;inprimisCervomm mSilvis magnam copiam, fréquentesvcnationes
Nobilitatem invitantium. Metalla ctiam alibi generat, Acs amp; Nigrum plumbum. Salis quidem non todi-
»las fed Fontes habet.
Hanc Regionem quondam Comitatus, nunc vero Lantgraviatus titulo dccoratam
^lim
Cattos inhabitafîe (etfî Crantzius rcclamct,qui ex Cattis Saxoncsfacit) omnibusferc no^i fecuh Scnp.

ptoicmœodicuntur. Hi pofteain Infulam Batauorum tranfgtcfti (autore la-
vbi hodie horum nominum veftigiafuperfunt in duobus vicis, cognominatis ad Mare amp; ad Rhenum.
^^«horumEtymoitafcribit dodiflimuslunius: Catt^ttesmHrAamp;prm^tasHepsvtKAvn,c9mmme cumfi-

^\'^^scmifqmmmenfumßfcvidentur, aferoämeqaAinhoßemmfultabant.€^^nbsp;amp; mfetusam^

^^^isirnmjömeßid licet,inameîenâoiïïms iugulum^qmamp;ngufliamdferendetUudpremAtl \'veiaolofii mßdys qm^

ymreinhoßesfoliüfmrint^,^^^^
^tci^f^é\'ferêcis^ideîur! Refernhucpe%^

\'^\'ßicui.animAmmurihUsimmicumsigmficAre^^^^^nbsp;amp;$raf{antes virtute viri hec Catto.

^^^nominedesignatifuiffeolimamtèi^^^^^nbsp;\'\'\'\'\' vT ?

à-gemsexcellettiJnialiuMifcasmeds.qum

sßltmJivepr^amiAmde^es. tóaeAusilk. FuitautemohmHaftiat^tum Comitatusfubze.

^us Dominio Tur n-iï^id quod probat liber Torneamento

matrem. Acceffitmndtm ôr Comitatus CatzenElnbogen, idque per filiam vltirni Comitis,quam duxit He-

^icusLandgravL. GenealogiamLandgraviotumHafti^apudMunfterumhabes Sumporro n Haffia

P^^^teraliau inorum gentium Opida,Vrbnbsp;Mafu^umAfaßda ^tpurgum,nbsp;rrhes.

Haffi^Mmopolis Hancalija Marte quafinbsp;a Marcomiro Francorum Principe fic no-

^inataSnt OuitatemLncolim

fl^it. VrbseftSedcPrindpis,ScholailluftriconditaannoChrifticiDnx^^

^ienfi,noXl4nncOldLdorpio,danffimoomniuminterIurecofultosGanbsp;-

prœcipuammHafll^ciuitammaltera diaa
\'-am^namSorknsLnbsp;moreltabcoadprimeonamm. CiuitasK./^

^^r.trMnbsp;Aquisauteminftruaa,agmmfœcundumatquecompafcuahabe amp;

Vndeiivdlerum W^^itione, aumpoufllm.negotiatioc^

-ocr page 357-

«ml \'

4-0
.-i-JLI I I

I I L

nzrn

3quot;

^elhc

[nbsp;I

Comit:

\'Trtunha^i
/ Saxtnhmfn

quot;•Cnbsp;, f ^nbsp;1

fe-m pa/rs

^Jehacf\' \'

jo\'

5)

Uembach ■

quot;V

JiGmchauftnbsp;J _

dcriCuamp;eit
° \'TMtt^^nsfcm

!BireidcT^m

nHudet^}lt

^^ternbach 1nbsp;,

Qromhcrj r^jMer!homen.— , .

SoJmi

\'lii^ijflhci^

O

-r^- .Stmfaihc.

^ Hading\'

xxrr nn-i i\'i..i_i_j_|_i

3]

JO

20

4-0

SP

r

za

JO

i! I

f/lCettnbsp;nih^J,

quot;quot;-D^gW^rana J \\nbsp;Hcnxichcrs comitatus\'

onbsp;Jnbsp;CJerarSum Jkrcatorcm

(urn jjnpif/\'^\'\'^

30

30

-ocr page 358-

«2®nbsp;Haflîa.nbsp;\' . - -

AnnoCSiriftiisïxprimum exftraicœptumaRcgcTheodonco;polte»anno isckiiw -
Hungarids bellis «que inandijs, rertium depafta, déforma .que fucnt. .

défias ,nmltisinOpidis, fundaffc commémorât. mcmmitamp;Caufcnp, nonp^^^^^^^^

sa:.abêodem mm temporis c^dtat^. P-^^^daraetumextaritHent^ampcrato s ii e^

ÏÏp elvit. Graviffimlmrfusealamitatibusadfliau^amp;it,

Dhum MoRuntinum A^chipri^fulem, ScHaffia: Landgravmm acre defev.,r,nbsp;quot;^^^is^t pu-

ta vbiversamp;pcipctuxpadsdoariuaS.Eoniamp;a,aufpici)s,totiH3fli® Thurms®,

•Bsrsflrnii propinquitate,amp; fituadmodumamoeno, fanvmverla

lauto- Frumenti, Lcguminum amp;ftuftuumteraciffimo, etiam vini,cuius tamenteml.tate non ^
idmc^duror^ftans EtquarauisinipfaHaffia,^

IrcWepiTcopum pertiae^vnde vatijrFormn^e amp; Brilona^cafibus frequenter «P^ß^\'nbsp;ne dcfor-

matafait. Qu^dcreinSaxomaihaAlbettusCrantziushb.itcap.x

wtnàicafevolentei mov erunt in Hafwnes,

urnmomc^emc) qui ohvUmficérm. BccUfmm inßgnem €im opid,, lionifacm TM^s amp;^ y ï^

tVZLLis lufimnt. Eepn,useIUäcßium^isfMr,gmhgt;gt;smxmUx^ CornausJauc^
leeioncm partim pcriuunt.panim adluuntfluvi van,, quomm prarcpu..

WS X fotte,«fctitonbsp;ïArexeofadt luniusinfuo nomenclatore, »dd«queCattoru

Samnem Adam exircJn fua Batavia aatem

nnérmeamp;œnft.t. Mino

urroUmVViSdi Anglorum Prindpiscaftmm prçterfluem,Lafphe e.ufdem Comitam s^\'f^^etz-

Dttalaramp;Limburgprçtetfluens,mu!tis receptis amnib^nfra LonfteinOp du m Rhenu evoOT^^

^J^ramp;ciyib\'regio vndiq.obfi,a.eorû vero nomiutó

Sinfisniunmrnomimbus,vtiif#/j6^rg»^amp;ff^;»rmomes,amp;c. S\'IvaefuntplunmçHer^m^^

^^de Haffia qu^ diftafunt haftcnuCfuffidant. Nefas fitautem

AeliusEobanusHeffusincarminegratulatorioviaorigt;tadPhilippumLandsravmm,paua.dehwusteS -

nisgcnioamp;fitu,incolarumquemorib^

^HtiHupmiiiixtrcmtvm^ecAs,nbsp;Ovilla,oMriirmv, iyottßuMiMufA.

fUmim.

iMofftes.
SilvéC,

-ocr page 359-

THVRINGIA

dvringen lant^

CRAVïATVS.

•s paîus huius dmoms mihi necâum mmmemm, tantumimeni Comita-
tum Gleichen fo:
5© 5 çfvt exißimo Kmmchfeltj^ i j:

ItemEftfcopatum^mmMersburg 17:/1

O.

MerMiani diftant a fe iuvkem pro rationt
Acquinodiälcm.

Turingiâ.

Affiam fequitur, vulgo Bunngen, Tita inter duosBuoios Salam amp; V Verram? Reghl
quorum huncad Oecafum,illum-ad\'Ortum habet : adSeptemtdonem Hercyniam Süva Stm,
/QmmBmz. ^oa^niy.amp;iTmngenpm. vtvocant, Saäum, vu\\%oBurmgtrWddtMtudic.

Longitudo regionisLatitudinipar,XÏI Milliarium. Rcgioomnisgenerisfruguro amp; L^^

ruminumferadffima,amp;inpriniisfrumentopr^ omnibusaiijs Gernaani^ partibusfœ-
^ » 1_____
. ________Msffnns

ilatidis neroa:, ^^quani riiiiiub tï^^-s^«w, tiv^i«-nbsp;wv *nbsp;» ^^^^ r. »

ï^oniinant ôc carulcum effidt colorem) proventus, quaehinccum magno incolarum emolumentoad ahas
Regiones transfer tux , Yndc quidam Poetainfigni^

mbâThmngêrumcekhemmacréfcitikagm^

Mam IfatmGrdCHsfermovûmrefilet,
^onderù hac magni e^ , amp;fn»ltovenditur are-.
Hac etenimtingtlanafaratafikt.

ï^cquaPlin.lIb.xxii cap. ï. MmäenantagimGlaThm iß Qallta\'vacatur iqmBma^

^f\'rportehUta, qmhmfdamin facrisnuda incedunt, x^tMfttm^ßlormimitantes. Obfoniorum quoque ae fiu-

^«umvixquicquamdefîderatîfiVinamdcmasquodaliundeimportatuf. Rcperiuntucamp; Auri Argentiq-,

ï^odinx, amp;Salin«4iyites Olim Regnumfuit, hodie Landgrauiatus titulo decoratur, Tarin^ia amp; Haffia in^erium

^^bRcgibusEramorumconjundxvfqucadCarolumMagnumamp;HenîidAiKupis tempora manferunt,^^^^^

ilUl

^r^^cf^ç abHungariscaemseit. vjuare tiennQmnmcpi.xx.xY.
Saxoniç Prindpibus in hodiernum vfquediem fubieda eft. Etfi enim poft Guilielmum Ottonis / Impera.

f iliutn qui Archiepifcopus Moguntinus, Turingiam pcrmiflii patris tenuit, fucccflbrcs ipfius, Archu
«pifcopiMoguntini, merumlmperiuminvïbem Erfordiam,quod adhuc rctincnt^Ôc totam Turingiam fî-
ti aliquantifper vcndicarunt, quorum
Vice-Dominus fub Côrado Salico Imp. Ludovicus Barbatusaliquâ-
«îofuit : tamen poftea Barhati Landgraviorum titulo Turingiam ad Hxredcs tranfmiferuat. Donec ad Mif»
Marchioncm cx VVidcchindi Saxonis pofteritatc ortum, tUmicum illuftrem Theodorici filium amp; Her-
\'»anni Turinsix Landgiauii çx filia luditha Ncpotem drcaannum Chrifticisccl pervenit ,cui fucceifit fili-
^^Alhermdticnti ^iQxxtmyTrederimsAdmerfusèLTheoàoricm^Q,^^^nbsp;Mifniae Marchi-

quot;^^^h^x^dcsconmmûmntMnni^TT^^^

Ammoinius. Horum reliquias hodic vocatnbsp;inter Albim amp; Salam flumina.

ReyncmsReyneckius, in fuo de M^norum origine libro hosnbsp;quafi ^^^^^^nbsp;mdeque

«iusvrbcmGothamnomenfortitamfuiflTenondubitat Inhac rcgioncquamhbct exigua,vtfeaclt;^ep.amp;

^bHugoncBrinckhorftioAnelovrbisErfordicnfisdvc fcribit Ortehus, funtxnComitatus, amp;totiuctn

? et ArcS ErdfLiaûntErfirdiaJçdsSrphesfurdi^^nbsp;r quot;rl

fi^t,4u€Ciuitatih«icimtiLdcdit,drcainitiumimpennbsp;amp;Honon^- gofteaa Clodouaco Er^o.

-ocr page 360-

ÎO

XT, ] 1.1 I j-rr-

o:

fTJDtpp\'a

^l^hentvdcnbsp;i ,

DocheUcz^j

Sax:

r

amp; ferla

7 CO

JLlnchen X^r^.thaifen

nJDerkem °

lt;5 x-a^»quot;

quot;Bkichroda.

\\

to.

quot;Boäcißetn
quot; Seeioiff

/Ânbsp;Mcêel^adcnbsp;^quot;^ßfferitzinbsp;quot;quot;^■^yS^.^mtia, ni

rJrCdhe^at

CDcn^ejßab

Tgt;ercntrodenbsp;Onbsp;y\'\'\'

fiUeenfpde

rgt; ,nbsp;o guîchenftem

Manffeldi^e /comitatus parsnbsp;i

TSj

gerndo^f^^
^nbsp;QGoerttzj

.Anbsp;^^/^rtdeißck \\nbsp;^ Mcrllburg ftlft

-nbsp;o-nbsp;.CTrmdéc:

\' flôndotf

Sacyhnbay \'

quot;^uil^chhefi^
Hanwert,

2.0

2rO

;o Jlaricnthd

ei\'C-

Kcv

quot;r\'^T\'y^o CeU

%^enhuro

{oUeâanbsp;nhitjlehcn

üJxttreßeben

20

I I lliXX

11 II I I I g

II I I

I, I J I 1 I

TTTi-rrxT

XJL I I h IZD

Jdkhn

.a-j^

ijie

J/àuhirche

quot;nbsp;onbsp;° Olfczelfreâe

■ ^TeQelroâenbsp;H^erßmß^P Spichaennbsp;, /

\'Dorla

^ten gotten quot; quot;Motréui^

1 ƒ « JTeyiat
ITanfMen

Çros quot;ho^el

f

\'Klein fgt;orfd

JO.

^onna DoMei:
iï^nbsp;_nbsp;° lâner

^yelehennbsp;onbsp;Dnbsp;i

o

quot;nbsp;anbsp;strecl.^ isenach

quot;Bt^ait

\'^eiii I

° tGrhfhaißen
^ Ûnhà^n quot;

quot;Jörrmtcn

-7 «. o
0L°

-lt;D \'

° \'Wvmerhaißn

o

\'yirte-^

tic^eît

\'\'^ein

quot;^JKn

quot;.^ymhach q Comptât

_ ^nbsp;ntiufen

^\'^udchnbsp;\' /sÄ. ■ ----,

J^ayefilt o^nbsp;Barc^cfe I^ÇrTMèoc^r

^SS^Ç) lyernâorf

S/chi^ußen
o

30

Jt\'

20

^ o\'^o^ hni^nbach

\'£.tteru\'inde
° Ste\'mhach

Tyu^eti
Oherreujen o

^mmhurg
xi

J^Â

»

Doniber^î

° \'Irfemdoif
quot;wetzen

5

ena]

S

\'Denßet

Cap^endpif

ß

Jdadel

\'\' quot;quot; oi
b

\'RoixnßeuA

^X-lt;éucmnhur^
itroliche widerlta^

JJoJ^.

1£meßh(un

o Jieuenhqfen

Void-

f^eira

Jliclchuht

•Keila Seidenrod

Çrtin

THVRIN
GfA

T I I I [ IJDC

\' \' t \' I \' \' \' \'

XI

1 I I I I

3-

JO

2,0

\'Uichel

Orlamund
^Sda

-ocr page 361-

L

Hj ^^^ f r-X,-^

ho-hßcL^rrbalnbsp;° \'

- □nbsp;iflejiWirck^ Com-.

^ . .. •

Ptirslach

Hanaunbsp;Cöimta:^

Jfufiau

c

rmcfiir

«5»

^ ^ ° Kehem,

Uc

itd-nhajt

il^ J Wertnbsp;^^f

V ö , J®^nbsp;, ^ ,nbsp;^runßitr ^ onbsp;\'\'nbsp;MirJrr^\'

^nbsp;renenlce Xerel^erd

Oßlir ^ \'^Üt^iUfin

f

Riet AH\'

gt;

yjMnbsp;Varenpach

o- ^ Terlcn.nbsp;- ^

o -nbsp;^

ßj\'hach
\'?itfnivuc

zo

o

% P

V

Rotruden

gLMeiäena
CrefiaÄ

Htmeci^

Palatinatus

EJieni

Rctenhurc!

pars \'

-\' ijlatiprun

»j^ca^wjrtnbsp;Pnnhtia

^ -

JPßT ^erarduni \' Mercaicrem (f^
öum jiriuüeßicnbsp;(^WC^\'

Z|:J:ziziino::j izq

Hl;

Jnbsp;onbsp;o

P^yi -o ^^^

^nbsp;......XMa Dcrt,h°achnbsp;oM^yhaus\'n

KSerhach o

FlaifeUeit o

\'r . I ■ .

lt; t \' III i, I I

AÖ-i

\' 1 1

1—T—1—1—r—r~i—1—HT—rHi—■ ■ --—.—.—quot; ^ quot;

—i, J—1

—\'——1--1—1—1—1——1—l_J—L _

zc 1 ^c

—L-i. t 1 ... J_J__L
1

(P/W

-O

^N/ ms\'\' \'

Jihnttdimtii fIfvUür. Sibcken^^lnbsp;°

Scy^tetthra Chambi

V^riOT L ;

3rcnhera \' cnbsp;|-|

Srhcnftain \' i

■M

H

AT-»^nbsp;\' W\'ff-r

fp\' ,nbsp;i \'lUhnfeh O

ru^ o

J-Ui I iR

X_uJ_JL_Ulj

inzndzazrr

nnjifjzj xip

Ii L

i;

1\'

prUfi^- J .^nbsp;^^ ®nbsp;, u-ii Inbsp;p

1 .1,nbsp;f ^Kerffratrh ®nbsp;quot;nbsp;P

onbsp;- Irfnbsp;— •

Mcrntic^nbsp;X, c

tjchena, \'Wefn^^^nbsp;J^ ^ Schamp;Ucn C^l\'a^o

onbsp;jTerelßerchnbsp;Moenßa^n^

o ,

.^iuerlach

, t .!,

^\'aldi.
München

Schc-ntal

Jti7;nlif-!edi

\' 1 Mti - ^

M inbsp;\' ^nbsp;-

-^^ali I mS\'^V^^^nbsp;Mechnhufen \\nbsp;i^\' V quot;quot;quot;J -

•\' Onbsp;■^s ,, lnbsp;\'i^y-clnfcaiit Bcreidaußn

^nbsp;\' \'nbsp;o BrairnecL- ]

nanpvn

4 i

■ \'nbsp;• iloeimnc!

_ fH__\'_____________________ J-\' Inbsp;\'\' \' i ■ \' quot;

ml

H

M

-ocr page 362-

Prancoriîa.

Imerium il^4*Fianconum primus Priîicepsfuit ^emUläus, qui xxx. annos cis prçfuît Prçfuiflcpc cumfrcribuntur
lâmm. temirns, ßagohems, tudommi, ï, LMarcomiras^ 11. WArantundus alijs Fharamundus, qui vocatus ad regnum
Franciçfratri Marcc«niro reliquit DucoLiVimyPmmmeJjfèr^Genebdldits i i,SHm,Lmtemarus^H$^hal\'^s^Helniertci* »
GûtefriduSfGeuebdldusixu Ludovicus m .Hunc fequuti funtnbsp;Ludovicus iv » Gozfertus u, Hetau^

Dux vltimus. Qm fine haercde mortuus,nbsp;Francorum Rcgi, qui amp; Vif ims dicitur, Ducatumcxcc^

miflb reliquit, quem deinceps filius eius Carolus tMagms amp; primus B. Burchardo primo infulato
VVirceburgenfi eiufque fuccelforibus amp; Ecclcfiœ proprium donavit, anno id ccli i. Ducatus nomine oc \'
gnitatc ctiam num gaudct , quem titulum EpifcopusHerbipolenfisfibivendicat. Neque tamen ilH^^
Fianconiafubjcdaeft. Marchionienim Brandenburgicoparent Kitzinga, amp;Briftadium, Epifcopo
bergenfiGraglingiacum. Herbipolitano veto Chronacum, Forchcimium,Staphelfteinium,Hochftadiu^»
MoguntinoKoningfpergum, Oxenfordia,Caroloftaclium, Hasfordia,cumBifchofsheimo,Aldcrburgi ,
rrbes.nbsp;Mildeburgo amp; alijs quibufdam Opidis. Colburgum Saxoniœ Ducifubiedum eft,
Wircthurgunt

radus Celta vocat Erebifolim, Eigurinus non malus audor Herhifolim, Spanhcmius U^arccpolim, Ptoie ^
A^^rntJi/oi/jIndigenaemr/^W^adulcimufto, quod Herbipolenfis ager fuppeditat: Franciae
atqueidetropoliseft. Vrbs cft luculenta, in qua Bonifatius Archiepifcopus Mogunnnus Anno cn

XDCcis erexitEpifcopatum.nbsp;In plano fita cft, collibus vndique amœnifquc hortisamp; pratis cm

prscrcreafoftis, vallis, maquot;nibus,turribusamp; propugnaculis bene munita. Civibus plena, acdium pnlc -
rimarum frequentia nitidiftïme cuha. Ad Occafum Mœnus pra;terfiuit, ad vcäuram accommodatu^s. ^^\'

pas vtrimque jungitpens lapide us, fortiftimisinnixuspilis. Vltra Moenum in vicino monte arx eft,

. \\ariœcivium Ócrufticorum oppugnationes inexpugnabilem eftcoftenderunt. Ad pedemmontis
rium eft a Burchardo opibus Cunibcrti Francis Regis exftrudum in honorem B. Magm confeflbris.Gac
non fuerit alienum planeabinftituto pra^fenti, cognoicere formulamexfequiarum
amp; inaugurationis p \'
coporum ac Ducum V Virceburgenfium. Poft exceffum prioris, defignatus Epifcopus civitatem J
gentiamp;exquifitoequiîatuingreditur; Admiflus defcendit de equo, amp;depofitoauguftiore ornatuçt H ^
tuor Comitésofticiales in DomumSalvatorisdeducitur, nudatocapite, pcdibus nudis, vili vefte
folofuniculo cindus. Ofticiales funt, Domini ab Hennenberg, Caftel, VVerthein, amp;nbsp;^nia

ci cum clero obviam prócedens, topt, QmdpetaiMlledemiflerefpondci:, fcindignum prçfto efle,
adqua;ekdusfit,fubire,amp;fuooftidocxfidedefungi. Tum Dccanus, Ego vero, inquit,nbsp;amp;

capituH, domum Salvatoris Mundi eiqueadnexum Ducatum tuac fidd committo, in nomine Patris, y

Spi. S. Moxderuminxdem Salvatoris digreftiim ipfe fequitur,indutufqueex more Pontificalem traoe^^^j

Miiîa: primum, poftea conviuio in arce intereft. Defundi vero Epifcopi cadaver cxcntcratum m
ards primum deponitur, corde interea exempto inque vas vitrcum condufo. Poftridic cx arce in
rium S. lacobi defertur, dcxtera pedum, laeva gladium tenens; terfio die inde in çdem Saluatoris itur: m ^^^
tus, preces, vota : poftea cumpedo amp; gladio fepelitur. Civitates rdiquç
Bamberga, Ptol.
Appiano,
y^a.vïovdiim in graeco codice : primum vocata fuit Babemberg, hoc eft Mom Bab^, a Baba O ^^^
Duds Saxonis filia, atque vxore Albcrti Comitis Babembcrgenfis. Alij civitatem hanc vocant ^^^^

/m,/\'/îR^fÂè^r^, Ciuitas cft valde amoena ad fluuium Regnitz fita. Habet montes amp; colles amp; plnri^

hortos, fundumqucfœeundiflimum, vbi pcpones, amp; glycyrtiza crefcunt maxima copia,vt fupra ^.^\'^cu
retuUmus. Pcpones habentur ibi aïKiueNurenbcrgse quo deferuntur in dehtijs. Sedcs cft ^pi^^^opalis, ^
ÄÜjs felids ingenij alumnis gaudct, tum loachimo Camerario in omni dodrinatum gencce
Teftantur id opera ab iplb édita, quse fumma cumadmiratione leguntur.
Francofurtum vel
Mjinum vulgo Franckfurt am CHayn, ad diiferentiam alterius ad Oderam fita:. Helenopolim olim
Munftcrus, fed quando aquibus non addit. Henrico Srephano m encomio, quod ci vrbi fcripfît
nalis Mufaram Academia ,Francofordcnfe5 Athenx,Mufarum nundinç Mercuriales totius
p^iorum compëdium, didtur .Vrbs
hxc in duas partes a Mœno perfluente diftinguitur, quae ponte lap ^^^
c^junguntur. Civitas hoc tempore eft Imperialis, binis per totum Orbem nundiniscelebris.
manos Rcgesdigiab Eledoribus mos eft, ibidëq; fi imperij binos competitores cflè contingat, vtcrquc c
ledo exercitu de Imperio dimicant.
Mogtmtia, vulgo iMeintz., alijs Mgmtiacum, Pirckheymero c^w ^
tiacum-.:?to\\cmx\\xîgt; \'Ti€omagum lib. zcap. 8. tab. 3 appellat, vt nonnulli volunt.
Nomen habet Mogiiquot; .
Mœaifiuvio, quem alij iVlog;mum,ali)Mogum vocant. Ciuitas eft Epifcopalis amp; Metropolitana. ^^^
eius Epifcopi fuüTe dicuntur Crefccns amp;Crcfcentius difcipuHApoftoli Pauli.
S. veroBonifaduspri
fuit Archiepiicopus. Agrum habet, ab vtraque Rheni dpa fœcundum amp; pra;ftantiflimo vino luxunan ^^
Amplacft,bene munita , ôtfpifta, tum populofaca parte, quam Rhenus adluit: ex alio vero latere r ^^^

habiratorem habet, im raienfa eft longitudine, latitudinë anguftior. Aedesamphftimasfunt, Rpmano^^^

more, Bafilicx amp; CollegiatîE Ecclefia: magnificç, amp; pcrornatas, cum arce Epifcopali. A cademia hic er ^^^
eft a Thcodorico Epifcopo .Huicciuitati adfcribi folct artis typographic? inventio. Pia:fuUfuo proprio^
chiepifcopo ac Eledori,ncc non S. Imperij Cancellario paret. cj^w? R^g^»^, vulgo Königsberg,

jctn^*
ni

U, odo ignobilioribuscomitata, Sinm, Radiantia, ^eBus^ Tubera^ ac nonnulla alia.Silvas habet

nisde Monte Regio fum mi Mathematici, cuius extant fubtiliflTimacommentariain Almagcftn Pto e ,
Schweinfordia ad Moenum fira in medio prope Franconia:. Kits^inga 5 Fridberga vrbs Imperij,
na pifcofiifima vndique regionem hanc perluunt beantque plurimum, quorum precipua

i,,amp;aliç.

unis Silvam^zt alias etiam Hercynia: portioncs,qua: cara afditiffimis iugis per circuitum obfirmans, vei
tiuo muro ambit. Gens ipfa viribus armifque potens, nobilitate pollens, ingeniofa, laborum patien
netis Cöleadis vtcrquc fcxus incumbit,ncc cuiquam onofo eftc conceditur.

Tlumîni.

Sito*-

Vul^tmortSs

-ocr page 363-

BAVARIA

HJ

DVCATVS

Secmdm Cirmlm Imperij Bamricm.

Î. Drdp.
epifcopi.

s. Ordo.

3. Ordo*

^ Abbatcs.

■^hb Francon.

• Haymeran Katubem.
Abbatiflfe.

\'\'^^^unBtrjRatisbmd.

Î)HX Bavarid.

Co. PalatimsBauarU.

Landg. Luchtenberg.

tab, trancenix.
Com. Hage.
Co. Ortenhurg
35 /éi\'
^Sso.

B. m Stauffe, forte Thumfiauff. 5 4 21^
4P 0. autStaujfnegk 2S
47 3 i*
B. Rmfels,f»rte Éhmplden tab.

CermanU.
S. Degenberg, ss si.

Treïïîet.
^egenßerg.

Meridiani diftant pro radonc 4S o. pâralkli ai
ci rculu m maximum i

Bauariœ Ducatus.
WrffM nuncadeunda eft, ab Avaribus Hunnorum rcliquifs, qui Horidspüïfis in eaîCrra
confédéré,litteraadiea:a,dia:a. DicituraBoijs Cifalpina Galliç populis, qmfnde \'d^
hoc loco aliquando fedes habuifte leguntur:
Yu\\go Beyeren. Habet ab Oriente
ab Occafu Sueuiam^qua Meridies eft Alpes adiacent illi Rheticsej qua Septemtrio Franco- o/// •
nia. Longitudo Milliarium Ger. xxix, Latitudo xxv. Aer vr plurimum falubris, ac regi-
^ „^jg^^ • • ® amoenaeftj in vnivcrfum fatisferax, non aque tamen Vini ac Frumenti, quamuis amp; J^^tas,
Vinum gignat nonnullis locis, fed agreftius. Generofius vinum importatur ex Alfatia,
Ôc Auftria. Magna copia Frumenti inuenitur circa Ratifponam amp; Landshutum. Abundat infupet
fpcânbsp;frudibus. Ferro, pccore, volucribus ,feris, om nibus denique ad vidum, cultum amp; vfum vita

pinnbsp;Sues glandibus filueftribufque pomis tanta copia nutrit, y t veluti Hungaria boves, ita ha-c fucs \'-^^î\'^àlmva-

Europa; regionibus fuppcditet. Prater Vrfos itcm,Apros, amp;cateras dufmodi feras, centenarios

confenfu Pîincipisvcnari crimen cft. Anno cididIxu, xxu die Au,
hic \'\'^^^^quot;sin-Bauaria captus fcribitur, tanra corporis vaftitaîeamp;mole, vthbras ocxxvexhibuerit. Sedes
jgj^^^^ï^dam habuerunt
Nartsci, Vindelki amp; ISljricL fiariscos qui hodienbsp;Auentino, vel Tiarcau Mc-.

^ N •nbsp;^ Gatcris Danubius diuidit. rindclici ex Antiquorum defcriptione inter Rhçtos

plcdquot;^^^^^^ fui funt. Rhma duplex eft, vna iatior,qua Vinddicos Norkofque amp; Rhatos proprie didos cö-
^^ lt;^titur, altera ftridior, Vinddicos a Rhatis difterminat Lycus,fi Ptokmao eft fides. Sin Strabonem fc^
ïïianbsp;amp; Lacus Brigantinus, quem nos in Helvetia defcriptione monftrauimus. Eofdem a Ger-

^^is feparat Danubius, ab Italia Alpes. Origmcm nominis Vindelicorum rede óbferuauit cx Ricardo

rcusVelferus, Refpicit amp; latefluumfinàamque Lycumque
Jélfenttsvndas^é\'rtominalittûm ^vnde
i^ntiquamgentem.,fepulumque\'vrhemque vocarunt

Vindeiicam. Vindelicorum quanam genies vrbefque fuerint tum ex Plinio amp; Pto-
tut ^\'^Snofci poteft, tum ex illuftri Strabon is loco qui eft lib. i v. Pindelicormn petulami^hmihabiti funt Li=.
tgt;enbsp;^ Venmnei. Rh^torum, Mucatff amp; Colvantij
: Gefiioneî quoque Vindelicorum junt dr Brigantq. Vr^

Brigantium amp; Camadunum, J- Licatiovum veluti arx Dam^f^. De horum Latronum in Italiafdvitia, hoc

hos pago aut vrbe fotitos^ponmodopuberes omnes necare^ftd ne infantibmnbsp;Imo

fubßfhre,fedgravidas€ttammulieresöccider^nbsp;\'

pj- ^^^cendos miffifunt abAugufto Tiberius Claudius Nero, amp; Nero Claudius Drulus,ambo Imperatoris
içf^ S^^^^ui copias Barbarorum exiguis pralijs difperlas ac diffipatas aggreifi, fadk vicer unt inque fuam po-
pj^^^^^rcdcgerunt. VidePaterculumfib. ii.Dioncmlib. Liv.amp;Horat.lib. ivOdar. iV^wi initium ca-.
i,^ flumine Oeno; vergunt ad Orientcm amp; Auftrum, ad HungariamÖc Italiam vfque, Horum magna
fj^j vis fuit, vtpote qui bello adfueti limitancos Romanos femper oppugnarent. Indicio eft

«oratio cebratus, Etiä infcripno qua cis Danubiu inuêta ita habet. DIS M ANI BVS ET MEMORU
^^^lONVM. ET MEMORLÎMISERRIMORVM, VINDELICIS PRj^FECTIS MOCENIANIS
ViCTORI ET AVRELIO FILIIS VINDELICIS SVRINVS INEELIX PATER F. C.

L 1111 \'nbsp;Bavaria

-ocr page 364-

/

XJ

2 0

fO

20

40

xiiz[zi:nzi:;EJii

, afoch

lerbeae o^

quot;Umie^K^, Oh.,
n.. quot;

Boheiiii^

Suztc

Oherk

quot;pvahalit^

lihjper^

W\'

Oettt^nbsp;^

\'njrfchÀnbsp;.

Çuntî

•U^t^ee

-H^erdirtßL

J^^rtlraci

■MeJi

Lah J o

o

nwm

Vikarticz^

pars

u . J- , \'^s\'rjF

ß^^licz___ ^

Jenmutö
mom

^Schcn

Humpaim-eitnbsp;^ ^

\' O . in^uA^crß

iJ? o

_ Ifariura

l^unattii

JfeiihuTß

JtCendiirM

S^aUach

^urdchm

enha

\'ff^m^tn

ein

40]

iSchU^l

S.\'U^i\'B

^Bi-icthattft-

I haujh^ ,

onbsp;- Qyyeimüi^-

C WeßenÄorf
J^ehrchen

ten

Sirohm^l:
O

iOdMjw^rnbsp;\'WMkird

Sximjeîten

^nbsp;ç Mrememeu\'0igrnkirchen \'nbsp;quot; quot; .nbsp;SymUfee\'^^quot;\'\'^nbsp;\' ^nbsp;——-nbsp;, ..nbsp;---^nbsp;- - .nbsp;„nbsp;«nbsp;J/^aus

Treinetv^S

Ei^elhaAnbsp;_ -

xSebach C Junclmhouen

£

20 ^

\'Reifen

20

Siting

\'Berck^

^ Anbsp;rweißh\'^honbsp;Lnbsp;/-

\'Draim^

!l

I \'iquot;
!l!:i

M,.«nbsp;Vnbsp;o ^eJhmm o ,nbsp;Anbsp;/ fr^iuM .L -

quot;Pohi^en

Erém

OJT

Sciettihein/ O Xfj^^

^Sim-eberß
^\'i^ch^a^h Jnbsp;Q

~ \'nbsp;quot; quot;nbsp;• .....^nbsp;t\'nS.X.mir.T U ^/tichnhe

rSiamp;ixnß

làUng

I ^^i^l/tc. o l£o/imherq ßfdräownnbsp;t^Y gt;\'-0

/ ® l^lâmoêiing ß Jfinamm f~ , \\
i ^nbsp;«nbsp;yOttrumuen ^ o

gt;1/ 1. ^nbsp;OInbsp;rfeUt

\'îùidenberjl gcreizha^m Wétehrg Jnbsp;tJüeAiam v

zvnbsp;■ SA^\'ß^^Stedennbsp;^nbsp;^

Anbsp;^ti \'\'\'

gt; J-O

^§erhaytzperß
Ojhm^\'-^amp;O

S.ch

now

^m-nach -dnt^i^.

.....■• ■nbsp;-mîer»

MîtnAènnbsp;,9, , Qrcafsâtn-f 4 dyMfe^i\'wimtj^

\'^urppûbi \'nbsp;^fl^kL^mcltnbsp;fambaé

XSTrl

Offtmaty

TevJff^

Toi^

^SttaefoMcfT V

Çchivtii^n Oierh\'ptwn
^êumarcl^^

ii^hariir^l

IVit^faci

Marner

, Çtmmd

Mrt

fp

Tetvheff

\'onq

O Ünbsp;^

\'tatrt

l\'IpiUha^

y

flnbsp;F ^

® ! I ^JmZcïï

^tofiyh^

gt; Schanram

^jnnbsp;o .

H/mer^er^nbsp;, g

gîan^kj SfWeiet

Ttwh
CeM

BAVA
RIA DV
.CATVS,

Cardin

o

Mofchher^ qr-quot;^

Ueßtn f ^ryem

Sehkchdorfi

O,

^ ^^ochfibuyg

IFùeffen

^Dutnu

hlM,

^ Tartenkirchen

^\'dyt^ce

i.

20

Vi

M-Hiarta

communia

\'in

Mii:

^ Ohernfie

^chhur

e^eld

\\nbsp;—/ lÂMi

\\ \'

jrd

enayen
\'Deljes

Sdtwacs^

Cterie

wnbsp;Kfigyi

Orr (jerarâum Jfercaiarem T^/J Cum n?rtuihßio

-yinderlee

fsc^dâcr

\'£gt;auaric

quot;B^cûj^haf

\' \' J \' I I T-i I I 1 I I I I iX

331

io

^O

^O

2,0

20

3

ai

-ocr page 365-

gt;44nbsp;quot;BtvariaDucatüsr

, Bavs\'ïiâ olim â proprio Rege ad Arnuîphi Imperatoris vfque temporafadminiftrata fuit; \'èutù Vt f artîii Arfa-
împemm Ma^ ^^^^ ^ Aegyptij f tolemauni, ipfa Cacanmm nominavit. Deinde Duces habuit, quosetiamàum tenet.

dividitur in Superiorem Sx, Inferiorem. i\'/y^^wrfubdita eft Alpibus\', Auftroquc. Ha-c êrebris|impedita
eft paludibus, ftuminrbas rapidis, filvis adfpeótu horridis. Pecuarijs, pecoribufque pafcenâis magis idonca.
Inferior fertilioreft, crcbrius frequentiufquchabitatur, amp; propter Danubium, Ifaram amp; Lâvarum amnes
Vitium ferax. Atque ita dividitur Bavarianbsp;Dividituretiam\'^oAm;ci5\'ç politicejuxtà Prineipum Di-

tiones in Comitatu Bava/ia amp; Paiatinm^Comitatus hac tabula ,fequeti Palatinatusdcfaibimv . Vrbes Superio-
ris Bavaria funt,
MonaehiumzMjsiMonaeum, vulgo Munchen^oid ripam Ifaraft. fitum,exftrudum ab Henrico
Bavaria Duce, annoCciî)lxxr i fub Othonc i Imperatore. Vrbseft omnium pene Germankarum civitatû
amceniffima : inter iuuios Oënum amp; Lycum, inter vrbes V Vaflerburgum, Auguftam amp; Frifingam, inter
lacus pifcofos, interqueSiluas jucundiftiraasfîra. Meridiem verfus refpicit Montes Tyrolenfes, Orientem
verfus, hortos fuburbanos, rlvulis examne dcdudis diftindos : inter quos Ducis hortus,cura, amplitudine,
herbarumlorumquccopia amp; ordine topiario, illuftriseftdn hoc prater artifidofiftimum fontem amp; pergu-
lamaftivampidurisftatuisquc exornaiam, hoceftmcmorabik, quodfub crepufcuiumvefpertinumma-
gnus Ccrvorum Grcx fub ipfas fere feneftras quotidie accedit. In
vrbe Templa, turrcs, Bibliotheeç , Curia,
Forum ©pificum amp; Mercatorum frequcntia aliaque pt:rmulta, non ad vfum tantum fed etiam ad ornatum
amp; fpedtntiumftu porem videre liceti
IngolÇ a dium vul$o ingolHatt, ad Danubium jacet, antiquis didum
Engelßatt five t^ngeloHadium, ab Angdis Suevis quicivitatem hanc cum alijscepcrunt. Initio pagus fuir,fed
a Ludovico Bavaro Imperatore jus civitatis obtinuit. Gymnafium in ca exftrudum omnium ariium-amp;^fa-
pientia Anno CI3CCCCX, eamque multis poftea privikgijs amp; opibus ornarunt auxeruntque
Ludovkus Dus
Bavaria amp; Pius 11 Pontifex.
Frißnga olim Fruximm^htmm amp; Munftcro teftibus, condita putatur eo te-
pore quando Romani per Prafcdos amp; provinciarum Prafides tenebant amp;adminiftrabant eam Bavaria Re-
gionem ,quaa ripa Danubij excurrit ad Alpes. Habet autem locus ifte ekgantem amp; amœnum in colic fitu,
etiam fi vicinus ager juxta terra illius genium afper fit. Mofacusâmnis earn praterlabitur. Sunt praterea
Opida XXXI i. In Inferioreium Easiïomvul^o Regenspurg, fitaad Danubium : nomcn fumpfiftcputaturâ
pluvia amp; arce, a Claudio Tiberio Ncrone Imperatore 111 exftruda tempore paftlonis Chrifti, atquc ab ipfo
Tiberina vel ^^uguUaTiherijvoQ2XZ. Huius mcmoriam in antiquo lapideexftare Onuphrius fcribit. Goltzr-
us addudt nummum Tiberij, cum hujus hac inicriptione, C O L. A V G._ TIB. Hanc
Regensburgum
putat Simkrus Regiumnbsp;in lib. Notitiamm Caïira Regina dici. Alia multakd aBarbaris indira

nomina funt apud Althamcrum, vt Reginoburgum, Rh^etobonna^ Rhatopolis, Hyajpolis, Imhripolis ^ Regnipolis^e-
trapolis^ ^adrata ^Germanishejm.
Noraen Ratisbona a navigationc dedudum videtur. Ohm Metropolis
fuit Bavaria: Sedes Regum amp; Ducum eiufdem regionis. Pontem habet lapideum anno cô C. X V.ab
Henrico Imperatore fuper Danubium exftrudum xi fornicibus iliftentatum, paff. cccc et Lxx
Latitudinis.
Tatauium fiue Fatavia vulgo Latinorum, vernacule Paßaw-^ Batavas libri Notitiar. putat Velferus» Boióh^\'^^
Ptokmai Vinddicia ciuitas Aventino, Pyramio ôc Lazio; Vrbs ampla, elegansatqucdariflima ininfima,
inferioris Bauariaparte ad Auftriainitium, invtriufque nimirum prouinciaconfinio, inter Danubij amp;
Oeni conftuentcs, peninfula inftar, lococommodiftlmo pariter, amœniffimoquc fita. Epifcopali, cui pa-
ret, fede, ócampliflima, quaftuofiftimâqueomnis generis commcrciorum
negotiatione ad modum cdebris.
Tam praftanti fiquidcm ad negotiationem fitu ob fluuiorum,locique oportunitatem cxcellit, vt
quemad-
modum obrapidiftlmorum fluminiun concurfum, Lugdunum in Gallijs ,Gandauumin Flandria quaftuo-
fa negotiatione floret: ita hoc Germania tradu, eodem nomine pra ceteris vrbibus commendetur Pataui-
a. Hinc etenim omnis generis merces, vd ex Athcfina prouincia, amp; Oenana valk per Oenum fl., vcl ex vi-
dua Bohemia, cum per llliricum, navigio, tum per montana, jumentorum tergis,aut ex omni
reliqua Ger-
mania , per Danubium in Auftriam, amp; vicinas regiones copiofiflime dcportariibknt.
Landshutum, vulgo
Landshut, vrbs celeberrima, öc primariae digni tatis; ad ft. Ifaram fita, qui vrbem hanc praterlabitur, magno
incolarum commodo amp; ornamento. Hanc Irenicus ex quinta Ptol Europa tabula
Inutrium ftatuere vide-
tur, cui tamen fitus non optime conueni t. Ac proinde melius Ptol. hi^m Aventinus vcre lince us
Germa-
niç
, potiflimum vero Boiaria fua perluftrator, tjnittenwaldt Bauaria pagum cis Alpes conftituit. Con-
dita eft annoci3 ccvi 11 a Ludouico Bauaria Duce ; Agro beata fertiU Frugum, Animalium, Vini, omnif-
que generisfruduum . Vrbs ipfa adifidjs admodum vcnuftisamp;ekgantibusnitet: inter qua principem me-
rito locum obtinet fummum vrbis templum, quod arti ficiofa ftrudura gt; amp; viuo
ex lapide vifenda, imo ftu-
penda altitudinisturri confpicuum
eft. Magnificum ctiam Illuftriflimi Alberti Ducis,in inferiore vrbis par-
te cernitur palatium,
\'NjvumvnX^oadißcium nuncupatum . Rehqua minorum gentium Opida euitand^
prolixitatis gratia, pratereo- Fluvij Bauariam fdnduntbeantqueplurimum non paucinbsp;totius
Eu-

lopa maximus, Grads pariter atquc Latinis Scriptoribus cekbratusjX^\'z;^;\'^.^» ^^ßraamnis, vtamocnus,
itapifcukntUs amp;rapidus:///^c^/»^,
oenus: Lycus^ ^Alemannus, vcl i^tmula^Nabus, Jmbra,:^yfi, Vi^^
Wolfaha, Gyßea^ aliiquepcne innumeri. Prater hac fiumina complures etiam acfpatiofos habet Lacus, fin-
gulis , fingula fibi pifcium genera, amp; tanquam priuatas formas cuftodientibus j cuiufmodi funt t
^mmerfee,
^fee^Wirmfee^Rorfei
amp; c» Montibus cum hinc inde fit innexa altifllmis, nomi na fingulorum hic reccnfere
vix datur, pradpui tamen funt Peenina Alpes amp; Car avanças mons. Siluis penc infinitis ita fpargitur, vt vna vi-
deri quaar,vtireucraefti Hercynia enim omnes ha portionesfunr,ac totum
propemodum eam clim hue
tradumcontexifle, vix dubium cft . Verum diuerfa, ha eiufdem fil va porriones.fortita funt
nomina, cu-
iufmodi funt,
Heynerdock Schwartz, ^aldt, Grienwaldt, Zellerwaldt amp;c. Populus agri amp; pecoris magis quam bel-
li cultor, neque mercarnr« sinitum dcditus^ tantum Baccho amp; hberis operam dat: raro natale folum
qait.

tomm.

Mes*

Tkmha-»

Lacus.
iMontes^

Vulgimeres.

-ocr page 366-

s V p E R I Ö R S I V E

B A V A R I m.

Imperij cft Prindpatus.

. • \' \'nbsp;^nbsp;\' ■ V \'

lniQ6fLuchtmUrgLmàtiTmmusi\'h%r\'4-^ 35. Imper^ep in Circulofecmdo.

af^artâ prsEter diaifiones paulïo ante a nobis eornmtmmoratâs m Cis^Dâmfhkmm amp; Traf
Dambianam
dividitur . Bofvaria Tram-Damhiaria Narifcomm ora eft, de quibus fupra.
Hodie Tis^tgmiaàicimx,vn\\$onbsp;atquc hœc eadem
Faiatimusfperior eft. Ea iam

perium

Meridiani diftant pro ratione paralleli 4igt; i tà
circulum maximum.

Palatinams Superior
«SiueBavarix*

fHodie 2^y/glt;gt;»i4dicitur,vulgo îyjr/giw,atquc nœc eaöcm raiäummsj^ertor en. r.a iam
»nunc,
poftquamdeBauariavttiverfimacdeeaquaeComitatusnominecenfeturhaae- Regk vnde
k nusverbafecimus, explicanda occurrit. nertgavia autem nomÇ,vLab ctymo ordiamur, dîéfa,
i a Septemtrionali plagaaut tetra nomcn habet\'
. Nort enim Idiomate Germanico Septem,
trionem, terram amp; agrum fignificat. Dicitur eiiam hac Kc^F^lMmtMsfiperior, ad
differentiam eius qui ad Rhenum eft Palatinatus, qui inferior appellamr. Hec
Bavaria olim .-^oruum diûa
fuit, quamPtoIameus jEnoflumme, Danubij partequx cftab^noadMontcmCetium,VBonîe Cetio, Pa-
»oui« parte et Monte Caruanca définit. Sed poftquam Boij exadis Romanis m partem Vindçlieia:,qua m.
*®rwEnum amp; Lycum iacetimmigrarunr,eucHit vt is etiam traaus,tum Norici, tumBoiaria fiue Bauariç no-
\'«en accipcrct. Qi^ fenfu (vt fuisad OrteliumUteris M. Velfcrus monuit) eam Diaconus 111 Longobard.
Refcribit, his verbis:
\'Horicum fiquidcm prouinciaquam Boioariorum populus habitat, habet;ab Orict e Pan-

»ioniam,abOGcid€nteSuauiam, a Meridi^taliam ,ab Aquilonis vero parte Danubij flucma. Noricorum

düas prouindas mimecat Sex. Ruifus,item lib. Notiti. MétmmMeditirraneurn Si Ripmfe, OTtwramßavaria situs.
lî«ca Septemtrione Voitlandiam vidnam habet : ab Ortu Bohèmia^qua Meridies Danubio fluuio a reliqua

bauaria difpefcitur qua Occidens HaBCCampo, Suaiiç parte, acEranconiaterminatur. Acrhuius regionis^^/^\'^^^^;^,;

Vtcunquegratusaclàlubriscft: terra autem fatisduraamp;afpera, licet quibufdam locis fatis proférât frumen- ^^^^
ti:acpaicuarcpe£iantur faginandopccoriapta. luxtaKdhdmiumDanubij ripadtiferaeft, vinum tame
^gïiobii«amp;auftcmm,vt vukodidfoleat,acetum in illis montibus nafci. Gignit amp;a!ibi Mctaila vanj gene^
iis,inprimisFqrmm magr^copia, vnde Nortgouienfîs-annûatim magnam vim pe^jma coll^^m.

lt;^PtimûhacarukumcâorcmquemvulgoX^7.»r««vocant;Noticuporronunc^

«i rîmlo olim decoratû fuit,ac proprios rcges habuit rdiqua Bavariaa Romanis in provinciam redada, vjt^e ^^^^^

»«Sannum Domini 13.VndcIuliusCafarmeminit,nbsp;Germânommregemv-xoiem habtufî^^^^^

«oremregisNoricornm. q^stamen Horidpofterioribustemporibushabuemm prnicip^nbsp;conftat,

S^oufqucfadifuntChrifti^i.Annovero idxi operau in vimmregnum rcdad^^^^
Romanos e Bavaria expulit maxima ôrageedita: inde in tre^ucatus t^buta per tres films hhos, Jkeodmem

gum foret Vt tandem hoecaput finiam,LudovicusImperator Dux Bavaria anno Chrifti co cccxxxi x
famüfmodi diuifionem inftituit, vt tota Bavaria Norica PalatimsPrindpibuscederet, prater vrbcsauquot A
^»^Periaks: amp; quacunque iam olim ad Imperium pertinuerant. Metropolis hums Bavaria
Nurmherga yxx\\-rrhes,
^^numhirpM^mn^ Pe^^nitium,qui vrbero interluitj Situ amœno cxcdkns,Ambitu magna, Vüu pukra,
Remplis Celebris, ^dium pulcherrimarum frequcntia nitidiflime culta, plateis vicilque miignis, Moenibus
^«rribufquc valida, Propugnaculis tuta, Civibus plena, Mercatomm commcrcijs di ves amp; mprimis Mecha-
«icis Artibus nobilis, actoto orbc cdeberrima« Sita eft non
modo, in Germania, vt kribit Bihbaldus Birck-
fcaymcms, fed etiam Europa vmbilico. Ab Hierofolymis, qua in medio
Mundi eonftnuta ex graduum lö-
gitudinibus amp;ktitudinibus cognofcitur, diftat Nurenberga id Milliâribus Germanicis. Civitas licet perve^

ïüftanonfit, tamen Caftrum eius in edito colk fitum, quod olim CaTirurn T^rîcura
«öanuquum:conftrudumcnimaCiau4ioTiberiolmperatore, vnde ctiam Ncroms caftrum didum fuit.

M mmmmnbsp;0)lm

-ocr page 367-

33

M

JO

30

■co

2.0

MnTprchaim

wnbsp;°

rendo^\\

iem^^hen

^ J^uchenhachnbsp;^

ScW\'

Truck,

CUenenbe

Ó

[^ermk

r^^^iatcb

•Reidmedu\\nbsp;.-Fervriet Cclet.ßUt -ç-^Tl,

P \'Bemhach ^nbsp;^uch

,nbsp;° /^uchrfdoifnbsp;, _

Inbsp;^ Jfalrnj^achynbsp;f^rSß io\'^ß^y^

Ç\'-rfenwerde

~Jruhach

\'\'Vßhjrerj

%
Vj

Hiendorf

^^ehelfeU
c

yétierhach

•jTjtiK

vtiberj

Schac^àr

40

(^refinherß
IVe^emw

Sttrhur^

o

Ermreiit

^dherq

~Ji£rtzgßitw\'ach

ttrJ

\'^M^ernhe!^
o

0

Schhchtmi

Swabach

\'Ratcnberß \'nbsp;^

Schnatten

° y ^ /ejchrw^h

^J rJl^enfchwanà

: ASnbsp;vât.^

\'VfeHenftain

!Jgt;rattenßani

\'jfere^erg

^ 3uchjurt

r-Tarenrach jnbsp;\'JV^fc

I.

rjiatmanßdoß ® onbsp;^^jtól«

i-^ndtcfelànbsp;-

\' \'Kneiting

.0 l\'i

Titteißer^nbsp;\' _ ^„^

0 •n.^a-nr^ . ■ ^ Aich .nbsp;.ti *

^fOßacl)

Sm

Teudrt

20

Sinte^el } Vo\\ quot;quot;

f~rztreUor\\

T.udelßurs y^.Jîi^\'^^^^^ê.l

Oi£erach:â

mcj^erg

Tbtei^hwi

o

\' Toheridrus

o

Demejperch

TöL

»L.

Denn^erj

U h! j

IInbsp;. i- »f

Traimei^am

Schneherj

SchSnfee-^

.ikSchLher^ o °

\\WtmMem \\ . Q r,
\\nbsp;° Tremefchlnbsp;. «

0/nbsp;Vs

-Jifuracif^nbsp;kpl^erßiran ^\'Vlmanß, tnbsp;W

fewhms

3.

^^evjteth

-

Juri iiw

e

c

Zeuchtenhtrû

lt; T Ohuenberß

(^D

fr

o

Cn

1nbsp;ri t

ji ;
î

jo

O

I i:

\' I
i!

S^dk

o

■I

quot;Xriim

PA LATINA

TVS
BAVARIAE

Wnhe^^ )0JenberT

Xodihaim
Q

£0

o

f* \'nbsp;Schamhach

mreriornbsp;^ o

quot;Perd^am

H.

-\'S

i

nfler

leutn

or^

Vi

\'d^o

Xub\'.

JE.

JO

20

20

30

JO

i \'

il}\'

\' \'Il

-ocr page 368-

Palatinatus Superior!^

Olim fubjeâa fuit Alberto Ducî Francis, ^ft cuius mortem impeiio acccffit fub Ludowko ï ï ï Impera-
tore I ex eo augeri cœpit amp; coli. Sub Carolo quarto mœnibus cindaeft : Iterumque anno cDi3 xxxvi 11 •
Hodie civiras hec totius Germaniaeferc maxima amp; ampUlTima eft, ita vtcxxvi 11 contineat Platcas, xi P^quot;\'
teslapidcos, qui duas vrbis partes con jungunt. Fluvius per ciuitatem tranficns Ixvi n rotas hydromyîâ-
Tum vertit. Numeranturetiam in hac vrbe putei aquarum cxvi, fontes x n ex truncis aquam cvomcntcsj
iex magna porta, acbalneacommunia xi n. De haciabrhius:

mn Germanis efi vlla celehrUr ms %ive m mißces daros aqmndaqueprifiit
Seu Leges fpeBes éf Sanäi Iura Senatm. Ingenio, ^ varios luvenum^ Senumj^
Et fîcvnanimiviventes, feeder e cives, labor es.nbsp;-

Annot 13 i^ixxv Noribcrgenfes Altorfi) Academiam conftituerunt,ad quam h nguar um, artium, Philo-
fophia:amp; Facultatum Profelforcs magnis ftipendijscvocarunt. Eius rei memoriam lèruat Epigraphe -A-lto^
fina. IVVENTVTI, RELIGIONIS CHRISTIANAE DOCTRINA, LINGVIS LATlNA Ei
GRAECA, OPTIMIS DENIQVE ARTIBVS AC DISCIPLINIS INFORMANDAE, GEOR-
GIO VOLKAMERO, PHILIPPO GEVDERÖ, HiERONYMO BAVMGARTNERO,
UTTEEATORVM PRAEFECTIS, ET BALTHAZARO BAVMGARTNERO OPPI-
\'Di PRAEFECTO, SENATVS NORIBERGENSIS SCHOLAM HANC NOBILEM ET PA-
TRITÎAM APERIRI ET SOLENNITER INTRODVCI VOLVIT III. KAL. IVL. (i^î
ES PETRO ET PAVLO APOSTOLIS SACER EST. ANNO A NATO CHRISTO SAL-

YATORE M. D« LXXV. Tradusifte prater Metropolim plurima habet Opida, Monaftcriaamp;Vulas,

potiflimumannoChriftitrccentefimofupramillefimummurocindam, K^nwerhaik, Sult^
hack, Caßel Monafteriü.\' (vbi olim Principes Norrgovia fuam habuerunt Curiam.) Eger^ Beierut^ Eißet,^
purg, Neuwenîîadt, Rummkelm^ Kemnat^ Krufen, Grewenwerdt-, Gaynum
caftellum a ploratu didum. Nam iibc
Danubius, periculofa amp; horrenda, amp; qua citra lamenta, vix pervehi pofîlmt loca, attamen navigan tibus
tranfeunda fGermanice
Die Strudel, ab aquaru m ftridore atquc im pctu vocant) traniit; Efchenback, Weidef^,
Fernauw ^Pleißein, Hersfruck^ Rurback^ Neumarkt ^ Turfenrut^ Elboge»,Cham^ Schon fee, Kunfperg, Stauf ôLsXiz
no-
nulla, quaquidem pro maiori parte funt Prineipum Palatinorum. Includit quoque hac regio Nortgoui-
enfisvnum cx quatuor Lantgraviatibus,qui olim ab Imperatoribus fuerunt infthuti, nempe
Luchttm^r-
enfem, accepitque denominationem iftam ab Arce Luchtenberg,etiamfi Principes Domini) illius ciiriai»
fuam teneant in Opido Pfreimbdt;amp;quandoque in Grunsfclden. Non crevit ifte Lantgraviatus in tanta
potentiam vt cateri tres, qui temporum\'fucceflu multum audi funt, ditione amp; potentia ; maxime autctn
Hafliç Lantgrauiatus, vt fcribit Munftcrus. Regionem hanc irrigant beantque plurimum
Fgra, Nam*
Vtlfùs, Regus.Pegnitius^ Schwartzach, Sults.^,i^ltimulus ^Laberm^ Lamra fluvijjac prater hos nonnulli ali; .DC
Regnitio, Rednitio five Rcgo referunt hiftoria commoranti Carolo Magno apud Ratifl^onam pcrfuawm
fuifle, fore vt ex Rheno in Danubium nauigari pofllt, fi inter Radiantiam (hiceft
Regnitius)amp; Altimulum
fluviosfofladuccretur quç Navigiorum capax eflèt: quod homm fluviorum alter
Danubio,alter Rheßonn-
fceretur. Confeftim Rex ad locum opormnum accelerat, ac magna hominum multitudine
coada, totu
autumni tempus in hocconfumpfit. Duda cft itaquefofla inter pradidos fluuios duum milhum pafluum
longitudine, trecentorum pedum latitudine. Sed res fucccflfucaruit^nam propter juges pluvias amp; terram na-
tura paluftrem,opus ftare non potuit: quantum enim interdiuegcft um fuerat, tantum nodu humorclab^
tefubfidebat. Apud VVeifeburgenfe Opidum extani^ etiam num veftigia vani laboris. Silentio
non e .
hic pratereundum, omnes fere Narilcorum fcu Nortgouiorum fluviosfabrids ferri reliquorum meta -
O^ms Finifer. lorum onuftos amp; impcditos dfe; vtpote quorum fluenta agunt amp;impellunt, tam ingentesfolles,

* menfos malleos, Fabris, ferrum tantum fuppofitis incudibus,admoucntibus. CMonsPinifer vulgo Fichte^
bergk
in ambitu compledens drdter v i MiUiaria eft in bac regione ex eo quatuor infignes profluunt fluui;,
tj^icenus^ ?labns,Sala,ÔcEgra, ijin crucis modum divaricati, 4 Mundi cardines petunt.
Monsiftc variagi-
gnit Metalli genera, producit
amp;c optimum ceruleum colorem, quem vulgo Lamrum dicunt.
tur quoque in fummitate montis ftannum, amp;multafoVeaex quibus olim mctalla fuerunt eruta. Silquot;
Hercynia portionibus, hac ora ctiam vndique confpcrfa eft : ex
hishmtWeißenbmwalt, BehemerWaldt
alij s, qua in tabula reprçfentaatur. Porro fulcepta fideorthodoxa in Bavaria,fimul legcs amp; viucndi inftitnt«
genti fuere prçfcripta, nempe de Ecclefia libertatc, de incendiarijs Ecciefiarum, de confogientibus ad f
fiam, de Clericorum percuflbribus, de dccimis, de feditioforum poena, irem leges caftrenfes, denbsp;jT,

nuptijs, de caufis mulierum, de furtis, de legibus agrarijs, de^ommendatis amp;commodatis, de harcditatib ,
deemptienibus amp; venditionibusamp;c. lüislegibus Bauariante aliquotfeculaparucre, nonnuilil\'quc *
Non pofliim autem quin aliquot hoc in loco cx bis adfcribam Bavarorum leges,
iudex vt iuïU ïudicet hbr

Tlumîm.

Leges.

-ocr page 369-

SAXONIA SVPERI

OR D V C SIM V L C V M

MISKIA et xySATIA

Ordo,
Ciuitates libérai.

1. Crelo«

ï^ifcopi.

Merßurp
^»mburg,

^meihurq

î».

g, , Abbatiffa.

3 3 ƒ3:5/ 5/.
ii
iiï^i

Strandt

I

Oäafif^ Cimlm Imperij. Okr Saxen,

2. Ordo.

Principes amp; domini raeculatcs.

Hux SAXôniâ tleBor.
CMarcgr. Branàenhf4rgEle£îamp;r,

ij^.anhmesBrandmhmgenfeu

Duces Pmerânid,
Frmcipes \'Inhalt s^iQ\'Si^\'

C omîtes Schïvartamp;enhurg ß3
Comités CMamfeldt.

Comités Stolberg ßS 0:5\'
Co. [lohenHdin. is
nbsp;3/-

Co. Buchungen 53
Co. Baffin.

Comités xMuUingen. 3 3 5 9- i ^

itsr.jos^.
ComitésLeifneckp %:$I
Comités Widerfels.
H. H Bevmiw.

B. B. deTautenhergii s^-.S^ S\'
Co Rezensiein,i2.

B. H. de Schonburg.

Mcridianidiftantiuxtaiationemji 10. paralleli ai

meridianum.
Saxoniae Superioris Ducatusr

Simul cum Mifnia êc Lufatia-
prtónt, abnbsp;Seotemtrio Docatus Brunfvicenfis. Primanam

Sf^îW^dies cft Turirigla ScMifniaiacci^^^^^

Annusnbsp;®nbsp;ftraturusi« Opido publicam, in avena

nus penc totus intercefferat, caranbsp;Miiatiquiadftiietunt,

emnbsp;^nbsp;^^ü^T Z^ cßb hominem criministeum

pctfctunt loci tefeao.nbsp;amp; vltimo fupplicio

» mnoào imponcbamr : «lox mbet adnbsp;Hiftoria de candentis

totac.uribus, intcrimitur :l.a dmmo mdiao cft poduus no^^^^

«npatga,ionc;quamGenildisHennciuiconiuxfub.)..nbsp;Georgium Ce-

■\'»diciocaadimis feai ft purgaui,. Non abûmUe purgauoms gcnus^^^^^^^^

.«natninn^ni« „„^.„i™i„p«n-,nuoiffc.autqiia:corrupracirent, cratlulpicio. iNon iuu c i.....

H7

: - ,

-ocr page 370-

/

I LI li I J [ 111 m

3f

4-?

V
limili

!! i,l 1.1 i l.i lUllLi

O ^
^ovtzjck

Tê\'eijjeahur^k^^ \'Jirandt
\'3ranJes .

\\hvzeünbsp;jfnbsp;Taradis

i / Qpflen

quot;SAXONIAE

fitperiórjs

ai LVSAT IAE mi S: I @
NIAQFE

defcriptio

\\gutterbêgt;Qeri.

grim

^ FfliJ-^ oW r Anbsp;\\ Kernhtrg!\'

^nbsp;~ ■nbsp;Leigum _

r-^fm ^nbsp;O^mde Ji/nbsp;J

teldiec

liarne

lUtfrfrldt Ynbsp;^ ,

r

comitatus
pars

*zo

V

Ql^nuhtShi

sj

Adorff-

Byat^grunnbsp;J^^

J^er Cierarditvi r-r-i.\' 0./ -onbsp;, o

Jiercatoremnbsp;lnbsp;1 1

; ï

■So\\

Kf\'

Chanéi

tgt;ernh:

if

-ocr page 371-

?nbsp;Mirniâôc\'Lufatia.

XT -^rcnptim^nbsp;namiii HcimundurisAlbimnafdmemorat. Terminatur

ÄTaMerTdiquot;

tfd\'^r^fmvSf^^^^nbsp;obmontmmrnuammquehumidasexhalationesnbsp;nuncvero

fi dse^ä ce^^^^nbsp;^^^^^ omnifrugum generefœcuiidacft,

filvisexcjlisceöantncDma,nbsp;.nbsp;Summ.acft vbique non modo Frunicnti fern-

litas. verum etiarn V^^nbsp;Argemi enim font

.Stannnm™,BumM

c^tó quot; dil. iub vnam denominationem atquc Dominatronem redada : quema^~^

riannocxXCxli,quandoPrincepsLantgraviamsTurmgcnfislmepr^^^
I am
t^üfmifitad Dominos Mifnenies qui ab eo tempore vtmm

Mifnia multa: primaria eft CMüßm ad lavam Albis ripam, exftruda ab Ottone i. ^^^^
^nbsp;exftruda amp; pons cfaxo admirandi opens.
Upfia Emporium cdebre, ad i iC s

Gymnafium. quod rebus Pi-aga: conturbatisco tranflatum eft, anno ci, ccccvi 11. De ea Sc^er Ii.

Sterinffafimr. Stdli^m-v.rms-vmuvirmn^e^

Me Hums rnJfora »itcU Tagi.nbsp;^ß hmc Ccrmmm, Uffu

Hue Cjpmm, hucTemeCim. hue Arahes,hm Serui dices

^nibus/Hodierniincolarobufti^foitcfqueaccommêdandacorporisforma,^

res amid modefti padsamantes.nuUa in parte Germanorum innata fentatemnbsp;f

^ SquoqueSaxoniatribuimr,Rhhe^

¥ iida. IplbmautemLuratiorumnomen,affineeftvoci#gt;^^^

vicinia foifle certum eft, inquit loacbimus Curcus. Regio hec Frumenn, Rerumque ex terra naicc

î\'^^Mma. FuitaliquandoloniundacumMifnia: tandem Bohemi, qui Regnum fuum vnd q^^^^^^^^^
naLS extendere, eam ad fefe

b^ amp; Cotbu., in Illa Görlitz, Züan^. Gorîittum vulgo G.rlit^vvbs primaria aç nobiliftlma mnbsp;^

adifidorumnitore,atquefïequemiadara,murorumfoflammqueambitu,fitumontofo^

propinquitate firma, ex quo molitores, ceruifiaiij, tindores,alij que ciues, mfimras commoditates P^^^^P .
Eiustranfitusponteligneo, tedopcrcommodc daufo, oportuneconiungitur Pra catens autem

cua VrbsipraprimafundationeconftmdaAnnoci3Cxxxi,vteius Annales perhibent. Funefto vc

deinde Incendio Anno milkfimo trecentefimo primo immitis Vulcam ^^-.^quot;tatc confumpia ^
wicalt;midemdomusremanferit. Vemmcafuis edncribus, velutiPhccmx cuibuftumfuum vitay
poî^mruinamannofereodauo.fpedofior nitidiorque extitit. Bohemia regno fijbditacM^
IcLufatia.
Quonam autem pado ad Bohemia coronam pervenerit loanncs Dubravmshb.xxi d^

Bohemicis rÄ. Nt/Ta fluvius Lufatiam rigat, eamque beat plurimum. Sed hac de Lufana hadenus JN

^ vt ad Saxoniam redeamus, pauculade ea ilibiungamus. .Nobili

rtfurm-kcm

Pkditur, Lunmburgerhetd, Spondawerheid, Rattemtverheid,Qalberheid,PomerisM Hercymanbsp;^^^^

kxonia olim quatuor in genere habuit diffcrentias, Nobilium, Liberorum, Tibertorum atquc Sei vor ^^
Et id k-ibus cautum erat, ne vlla pars fua fortis oblita, terminos m copulandis con,tig.,s tf nfgrc^er ^^
Sed nobilis nobikm 5 amp; liber liberam duceret vxorem, Libertus coniungeretur Liberia,
Qiùcunqucverocontrafaceret, cumvitafua
damnoidlueret Legibus ad makfadommvindidamo^^^

vt^batur. Natio etiam omnium Saxonum admodum dedita fuperftitiombus, atque eam ob
de rebus gravioribus confukrent, prater arufpidnam, equorum hinnitus tanquam
prafagia inpnmis o ^^^^

vabant,vnde,fortaflefit,quodequumohmininfignibusgeftdintSâxoniaDuces. Sortibus etiam u

dis multi erant, virgamenimfrudifcraarboridcdfam, in furculos amputabant , eofquenotisquio ^^

difcrdosfupercandidamveftemfortuitofpargebant. Moxfî publicafueritconfultatio, facerdos^^^

priuata, paterfamilias precatus Deos, cœlumque fufpidenster fingulos tulit, fubîatos fccundum imp ^^^
notam intcrpretabantur. Vt bellorum euentum explorarcnt, gentis, cui bellum mdiccrent ^^Pquot;quot; Lj-jain
dedo popularium fuorum, patrijs quemque armis committere fokbant, et ex vidore, qua g^quot;^ ) \' ^^jo-
reportatct,coniedarc. Dcum Mcrcurium maxime coluerunt, cui humanis hoftijs litabant. Sc^n

res fugavit tandem Chriftiana rdigionis Veritas. Gens cft robufta, valida, cuius potus cerviUa, ciDU^
pkîumquclaridum audum, btiîjium, cafeus ac reliqua ladiciniorum genera.

quot;Refw é\'
Situs.

Solt fertilitas

Imperium Ma.
iorum.

Vries,

Tlumtna.
Si lud.
Vulgi mms \'

Regie.

Saxoma
SùV£.

\'Leges.

Mores

-ocr page 372-

M A R c HION A TV s

E T E L Ë c T O R A T V s.

quot;^J^f^àehurgkd Mmhi£ depriftionempimm ndhispr^ßkit de^lßmus Uäthmätkus et profejpr in
ty^nbsp;Oder am Elias Camerarim,\'uirii quomdtéin hßronomicü deßderamp;tißma expeBäbammßhngi-

tan- ^^ Cùnceftffet Dominus^ iam enim in ob [er not tone motmm foils ^ luru^ ai §ellarum diligent ißtmus erat^ ad

*lfètnbsp;^^ nobilitate équot;politico Batu regionis haud dubiè defgnatiomm aliquam mihi ffppeditajjetj fu^

^J^^^^\'^f^ihilhabeo amplius quam quod tota Principes EleBûr is ditto tnj- aut S. frouijjciaspdisiributa, qu^fint Al-
Pari^^r^* ^^^^^^^Arckgt;neuMar€k,VkerMarcK?regmîz,.^ Crojfen Ducatus, Sterneberg équot; Cotbus dominia. lté
eertnbsp;qtt^promldubioj tum ad(onferuation\'em amp; curam totius corporis, tum ad gubetnationem popalorum

Ordinumfatus amp; politia.

•hiùnbsp;his provinces Comitatus J vtRapin 35 51 ^ \'amp;Fierraden 54.\' 53 7. é\'^uÏÏrinMar^

lt;t

i

Continentur edam feac tabula.\'

MEKELNBVRG fiue Magaopolcn fis Ducatus, amp; POMERANIAE

pars maxima.

C o

* .nbsp;XkaBrandenburgEpißamp;ffauelburg.

LMagdeburgenßs (Archiepifcopus amp; Primas Cermanid: cmfubfunt in BrandebttrgenßiMare^

Mekelnburg Swerinenßs EpiÇceptu fuh Bremenßu

(j

^ßnt.

J» PomerantA Camin Epißopm.

Meridiani dift ant iuxta rationem paralleli aé
circulum maximum.

Marchionatus BrandcnburgiGUs*

qui hac Tabula repr^lentatur, oUmaVândàîlshabîtatusfuit,
j
quorû fcdes abAlbi flumine Orictem verfus porrigebantur, per ditiones quas nunc Me- ,
\' chclburgici, Brandenburgici, Pomerani, Bohemi,Poloni incolunt. Nomê habera Me- ^^^^
^ tropoli, quam quidam initio Brenneburgum vocatam adferunt, quo etiam refpexit
Ge-

^orgiusSabinusin fuo Hodoeporico:

^nbsp;ïtaliam quando digreßm aw 1 rbe petebam,

^^^^g^^^ßyemocündtta nomen hah(t.
ç Ppi^gtîauit cos diu Carolus tj^aqnus, expugnauir Henricus ^mcfs per brumam, caftris in glacie fîrmatîs, qui ^.
^^^ vrbi prxfidium impofuit, ^cum
colonia Saxonurn. Protenditur autem hic Marchionatus in longitu^
j^ni ad Ix Milliaria Germanica.
Ad Occafum clauduurSaxoniç, Mifniaeet Megalopolenfium regionu

^uibrnbsp;^ ^^ rr u-_____tgt;„i„_:____________-

w

Soli fertilitas.

: nec defunt vincta, e quibus vinum abunde coiligunt. «^orauium imuper,jE:titem, bcif-
t\' ^liafquc non ignobiliorcs gemmas producîîhaie regio.Porro Brandenburgicus Marchio Eleftor etiâ
^i^perij,
^ interopulentiftlmospotentiftlmofqueGermani^Prindpes numeraturjquippe qui prîeter/»iSrrm»? MtU

Marnbsp;oc intcropulentiüimospotentiüimoiquevjcuuauilt;ti.iiu^ipv3 ^...ixivxaiuij^w.^^^^w 4111 praeter

vtramque ctiaminLufatixComitatuamp;inSilefia vrbcs multas pofîideat, Principum iftorum
ïili varia fuit: namdefidenic Marchionum ftirpe,
Ludouicus Bavarusznno cidcxix prindpatum dedit
»oliî ^^^\'\'^wlt;?:BauariannociDccdxxiri vendiderant cum
Carolo ïmperaîon Kcgi BohemiîeiaFilio CV
fusnbsp;deuoluîus eft Marchionatus ad Mora viae Prindpes,
ludocim Frocoptum-. ludocus 2:re alicno pref-

oppignorauit Gulielmo Marchioni Mifniœ. Tandem in Goncilio Conftantienfi anno^coccccxv11
^nbsp;Rêx Inderm Burgrauio Noribcrgenfi dono dedit. Hodie ei praeeft fumma prudentiç, demen-

O OQOOnbsp;ti«

-ocr page 373-

34\'

Ij \\.\\ \\. I IJO-l 1 I I I itTrTTTTT.TI I I M K

I 11 .u rü

^^^^^MgobvUi

efmuHem

f^amp

c.

quot;Fnbsp;Pq ^

.fc

(Trehelji*uius U

^CpflifJ\'\'.,

Solbet^

IÉ fuia

: -\'^aéiie

\'ÏW

(ièariemund

enbsp;Doberanck: \\ l

^.rkeueen V^^nbsp;\'\'nbsp;quot;

( quot;Jhoma^hocffS^nbsp;\'

V rilnbsp;\\nbsp;^^Gi^OW

33

39

I ff I\'

40

aonbsp;-j-g I

rn-r-rt-rrrri j | f f H 1 i i I 1 M \' \' M quot;

zo

4.0

glaflmite
^iren/irtn

» »nbsp;fftnittA.nbsp;\'

Vorm

cplatga^.

\'M

c^om.

Jfew^artSn

f0

40

Stmienmnbsp;^ _nbsp;- aZ^

Jtetin

SFretenWfddt

^alcktH^^h
Tramhor^

S^he

Kgt;

.......... 1

\'TrtdekrJt^^ ii :

ICalts

tflf

««c

J- O

55

S3

M^enier^--

nSiurtaw

JiHartemme

ATmke .

-^dtimjèn

Alfa

fherwalde

med

I

O

/^ïédzic

Polonix

SSaekvm

Juttttet

èA

Tnme

J-erntz

M.

ze

j0mi

ujenMji^ebiirmn ^quot;^WW^AMiievif; .xy\'êco^

lekirgeii. ^Hu fcArchiepf;

pars

^redijh)

^ck

DENBVRCiEK5I5 amp;
POMKRANIA

15-2

fes?

quot;9er §erardum ^^^^Jfiena;

Cum \'Prmile^ia.

tarem.

\' quot; \' I I I I i-TT t I I j I I I ï ) i I I Inbsp;1 1 i 1 | r 1 1 iV| 1 j j jt

. . , 4quot; \'nbsp;\'nbsp;34nbsp;!nbsp;Inbsp;; \' . z^ I

fxn I |f I iTmii i 111111 In 11 Tl

TTTTt 1 M I I -1-4

4quot;

37

.. .

^ Jtf^MMWhWWtt^Oaw^i

-ocr page 374-

Marchiönatüs BrândenburgkiiSk

tia amp; liberalitatîs laude dams Ioannes Gcorgius. Diuidimràutem tota haecMarchiâ in très partes, îû f^^ff^
WfciHcct
Media amp; Nova. Incipit Marchia vetm^. Solitudinc quanbsp;ad Albim fluuiU

vfq; proî\'editur .Côfiniaitê habet cû Magdeburgefi, Halberftâdêfi Diœcefib% ôc Megalopoli.Hui\'incolas
olï fuere
S emm Sueui, nec nö alicubi Angriuarij cxx. Teutomh^ InhoQ tradu fût feptc nö parui nominis vrbes, n«
lïQ^c^Tagerdmoda ad Albi, quo Angra vel Töagra aqua fua euomit fitaj quôdâ Caroh i v Imp. fedes. Stedaliu^
qua hui\' Marchi« dui; as priraariaiS^»/^»f^lt;5/lt;?/« in duas ciuitates, Veterë amp; Nova diuifü. Gardelebe cü arce Bisch\'
f^ma àiù.z.lîcm OfierburgM^Werbu^Senûhufim A Senonib* populis forte fie nominatù.Minuscclebriafût Jrn-
burgum
cum arcead Albim {\\t\\xm,Bifemmhum,Boßera,ßu€ka non procul ab Albi cxadificatajûfrf/è^ amp; LMeßin-
ga
quam quoque letz-olingam appellant, Ac praeterea hic numerantur cccclxv non ignobilcs ^2%\\MediaMâr^
chia
ab altera Albis parte initium fumit, amp; extenditur ad Oder am amp; Sut\'vum (vulgo Spre) fiuuios. A Suevis o-
lim habitata fuit. Huius Marchise Metropolis eftnbsp;de quo modo dicere cœpimus, vrbs fatis

celcbris ad Havdam fluvium\'fita, alijs a Brenno Duee Gallorum nominata, vt fupra quoque diximi^,amp; ex-
llruda putatur : aUj a Brandone Francorum Principe Maacomiri filio conditam putant; qui drca annum
Chrifticxl hanc Regionem fubegit. Fuit hic ohm -s^^^^-ewV Vandalorum, quorum Dij fuerunt tum alij,
tum etiam
Zornebock ^ Srvandetvitz, ç^omoào \\à narraturinChronicis Merft^urgicis.Eft vero hodie hic
totius regionis tribunal. Multa funt huic vrbi privilégia, amp;immunitates,ab Imperatoribus, Regibus 5c
Prinéipifeus ohm dconcdTajCuiuslndidoeft ftatuapedeftrisin
Novîe vrbis parte pofita ; ftridum gladium
de^trà tenens,
^mm Relandumcivcs vocanr, Brandenburgum fequitur Rathertanjiums Havdam : sfandavi^
tms cxxm
propugnaculoadSuevum fluvium exftrudo : deinde Colonia, amp; Berlirmm, duo oppida a Suevo fluvio
ièparata. Hichodie Principis au la. Eft amp; vrbs primaria
Tramofmtum, cuius fitus longe efl jucundiflîmusad
Viadrum (quem Oderam vocantj pifdum copia abundantem: hic ad ortum eft: caetera vrbis dngunta-
moeniflimi colles amp; vinetalediflima,e quibus vinum colligunt,quodin
Pomeraniam,Daniam,Borufliam,
amp; vidua loca fecundo amne devehunt. Exftruda eft vrbs primum anno c j 3 cch 11 a Gedioo abHerrzberg,
aufpiciisamp;juflu loannis i Marchionis Brandeburgid. Emporium eft celebre, ternis nundinis fingulis an-
nis frequens. Gymnafium criam habet artium, linguarum, amp; facultatum pracipuarum, exftrudum anno
Ci3i3Vi aIoachimoMarchione,raukifqucexornatum ftipendijs. Inquojamindeabinitioinomniartium
difdplinarum atq-, linguarum genere prxftantilfimi Dodores fuerunt, quorum aliqui a SebaftianoMû-
ftcro recenfentur. Alia prçterea Opida funt,
Brietm, Fiddcognomen ha bens; item Belitza, Bernavium,
Bellinum,Miuemvaldum,Monackoherg»m,Btfentkalmn., Blumoberga, Botza-vium,
cum arce, Templariotum
qxionà2imi^2XionCyFryenmtldum,àLOd€robergum. Hic Marchio Albertus cms nominis n arccm in medio
fluminis exftruxit, qua prasternauigantes portorium iblverecoguntur.
Frifachum, Gerefaaldum, crimmiu
z^um, Qruneheyda, Qranewaldum, amp; Koffenicum,
quatuor Principis viuaria cum adjundis ardbus. Lichenum o-
pidulum,
FurBdimmoxm2iiœ M^/r^/äopidulum amp;pagus: BerMvichum,:^fao^ïà\\x\\\\imcum2^:cc\\WrutenS\'.■
Selowium
opiduluiB, multique pagi ac vid. Nova uärehia a media difiungitur Odcra fluuio, eo tradu quo
V Varta fluuius prope Coftrinum aquas fuas in illud exoncrat. Primi nominis vrbs in hac Marchia C,!?-
ßrimm eft,a M.^xQh.\\oncIoanne loachimi primi filio reftaurata, ac maximis impcnfis munita, atque in Prin-
cipis fedem ddcda. Aliç fu nt
Lanâsbergum ad V Vartam, Regiomons, Bermaldum, amp; BernBeinum opidulü
cum arce,
Bernamcum, amp; Bcrlinicum aut 1{0TPumBerlinum opidum : Ddnde k^rnjwaldum vrbs,Thamum opi-
dulum,
Soldimm quondam huius primaria vrbs; Furßenfeldum opidulum : Bramburgum, Drtefenum, Talkenher-
gum
vrbs cum arce, in Pomeranorum confinibus fita: Kart arv ^ Lef ena vrbs aulïE, Merinum, Sthiffeibenum\'. Ofi^
mundum, Sconßiei ,Wo!denbergum,Zeden, ^(andûcum.lisLhQt
in vniuerfum Mmi\'/^ Brandeburgica cum ijs regio-
nibus quas dus juris eile diximus Iv infignes vrbes,\'Ix i v Opida, xv i Opidula, quïe
Mürcktßecken vulgo vo-
cant
j XXXV111 arccs, fiue nobilium çdes,x viuaria, xvi i cœnobia.Fluminibus irrigatur Odcra, five Viadro^
Suevo, ^lbi,Havela,Warta,^\\\\)S.
Prope Francefiirtèfe Carthufianorum cœnobiumrivulus eft, excollc
vitifcro cmanans, in quem quicquid inciderit^ in lapidem indurefcerccompertum eft. Atque haccde Mar-
chionatu Brandcnburgico: reftac vt de Pomerania quae ritulo ipfius tabule continetur,pauca fubiungamus.

POmerania primis cultoribus lingua VVandalica Pamorzi appellara, nunc Ducatus eft, adjacens mari
Balthico, extenditurque longo tradu ab Hollàùç finibus,ad fines Liuonix. Regio cft vbique fertilisj
prata habet amp; pafcua la:ra gramine. Frumento, Butyro, Melle, Cera, Canabi, Lmo, rebufquealijs
Animalium va jftjufj^odi abundat vfque adeo, vt etiam ex eorum cxportatione incolç magnas fibi opes parent. Colligunt
netas.nbsp;eriä maris accola; fucdnum, fed minore copia quam Borufll. Varijgcueris videre eft ibi Animalia domefti-

hvf enum u^- ^a-^j-q. jj;! Siluis Ferarû arméta varie difcurrëtia.Proprios hçc Regio lëper Dominos amp; indigenas habuit,nû-
quam vidos, nunquam fuo folo amp; ditionibus pulfos. Civitates hic muha funt amp; nobiles.
Stetinum praci-
pua eft, ad Viadrum amnem j ohm pifcatorum vicus oblongus ad fluminis ripam, fed poft fufceptu Chri-
ftianifmum,amp;deftrudam VVinetamtranflatoilluccmporio amplificari
cœpit, eftqucadeonunctotius
PomeraniîE
Metropolis. Qripfivaldum opidum literarum artiumque humaniorû cultu cdebre: Gymnafium
cxftrudumcftannoci3i3xlvi.nbsp;opidum olim totius pene Europe amphflimum, Emporium Va-

dalorum fuit. Stralfindia opidum fplcndidum in littore Maris Balthid, olim proprium Ducem habens.fT/-
mta omnium quondam marifimarum vrbium opulentiflima, dcftrudaa Conrado Danoruni Rege. Sunt
amp; alis vrbes
Neugardia, Lemburga, Stargardia, Bergradum, Camenez, Publina, crifenburga : amp; ad littus ColbetgSf
Caminum, Collinum, Sunda^ Pucka^ Revecol^ Lovemburg, amp; Hechel
Aîc^mq ha:c de Pomerania pro huius loci an-
goftia paucis fint dida»nbsp;,nbsp;.

mes.

Flumina.

Regi^.

Situs

iorum
Vrbes.

-ocr page 375-

OHE

R E G N V M

amp;

E L E C T O R A T V S.

mhil deßatu huius ngm imenio.

dit£ fum.

■EurggumatumCarlféHMi^egnheromnbsp;55-

ihmiriti, Lißw, YJinmdt, Deßangt;, Schonfeck Skwa großen B.r^, Ltehmßatn.
îopfendorjfJraâetxM^^^^

\\^mms,Trachênherg,tMî(litfch.

Mendiâniporiû funt cx ratione paralkli 49 4®-
circulum maximum.

Bohcmiï Regnum et Eledoratus.nbsp;^ ^ ^

\'nbsp;vclnbsp;nonnuUisnbsp;a Silua Hc^^^^^^

rinanisB»»; Belris bo««.,arborera fona^GracsB«,,^-« amp;mcotePtolemjeoB«,p., Stra- düi^.
tonüirrSJ.i. B.» äcKÄ/i vocantur. Alij a Boi)s nomen habere volunt,
:Sfmigt™uiet.pfiaB»« t.Lisnod,ai videntur. Ptolemeus Lib. u cap. xx
1-1 in Germania: defcriptione fub S.lua Hercynia pomt Bsmos gemem magnam, vlque ad
S hj Danubium : Straboni didmr
Bubionum-. fie enim legunt Rhenanus, Auentmus amp; a h, :

inGra:dstamenexcuösexemplaribusBorfW^vhabe.ur fed hanclea.onemRhénan

A------TÄ^i-^nbsp;^ /X- 1 U ;. ... 1 pçri adnoiauit Caiaubonus,Taciîus Mtemum vocat. Ems Fr-

deprauatamccnfeuamp;mvemft.shbr

„esabormSohsadMarcomannosc^^

gam Pannonia Superior, nunc Aülhia d.aa.nbsp;^ adamphithcatri fadem. Vnde a:q«a d fere

fam HercyniaSilua perjemoambrtuons«^ »

Icngitudoatquelatuudo.atquevtraquepulloatnpto^nbsp;Ipfum veto

peunsAquilonisflatibusexço^

folumadcoïrugum,Hordei,acTriticiferaxamp;cop omnbsp;\'nbsp;ynbsp;Crocumecontrario

Lco, odore,colore optimum mtttu.A»^

?mÄquot;»quot;quot;Öftentatquept;eteteaCarbunculum,Cala.mnbsp;Amemyitum

„Ptum Ferammet,amingemema!itcopiam,obfiluamm

uorunT■ \'c V Zmfeu Bubalorum (quosipGaahnguavoatam)affiduamvcnationempr^bcm-
De^c\'au emfm£.»iperhibent, quodin vxnationevef.cam (quam latgam .nfra mandibukm m collo
fenfi emtabe quac^^^nbsp;eofqae^hacdumpoteftasda.ur u,-

Lr« q« qu cquid taaam fuerit,adurirar, non feeusac fi feruent, aqu^fu.ffet unnierfum, « amp; p.los amp; /«^rr«.« Ma.
Sato RcâimenhuiusKgionisprimofubDuce
PnmusDuxfuunbsp;Croatiaemr.

-ocr page 376-

li\'eidenper^ \\ Y\'-Awfua.br«^^^^^^^^

^ \\ l ■WaUßachfi

quot;Tb

f H O \\ O mebïtz,nbsp;^^

ó^eTynartnbsp;Itj ■nbsp;6nbsp;■nbsp;P Z^vyeret^

ßS^^etUn ° ^ ^^ quot;nbsp;_ - -

Achenbach quot;Anbsp;^nbsp;» ^nbsp;^ —nbsp;.

rDunvpach o fj^O\' | pnbsp;^

35

mil

[n

irquot;.„Mifni|

Car^

franken

fliti-\'

^ekmck.

Srheidnv

Mg

T\'laß

quot;^^Imnbsp;quot; Sclwméerg

O Trthel

zeroff ( \'g.i^di^\'an

Tfenk
Thititi--

o jcheherzo

vXMko

O Kift^rg
(Radien

Onbsp;Vinbsp;O

J£aide

Auerbach

-

ijloylo

\'ïaintf

\'Tachmf

^ißeck

jivßaw

^ejï \'

Jchoffeenbsp;O ^

Tlatna

^ ahpurch i

^^mbey

gr^itiherg

Hßenher^

\'RetZ^

zo

J^mtal ) p

Ltrenriedt ßgt;

jtra\'

hjclmttenhif^.

}Kotztmg

Xiitberj^

Anbsp;■ScbciMwl^ßiatznhach

\\i9:

%

:}£auA

\'^iefnßäin c^

r -

\'quot;iMuei^S^- ßßining

iiii|iiii|iinin.,ii:

rfnTrrrri i [ i rri

qyenneß^f^ 70. , p O r-ut quot;

fèaÜrrm n

^Quhurj

ßchwandffrßß

^Pahzerßorff

A Camereß

( rtv yerardum Ui^hercatorem
^m priuHeßiü.

mrp:

I i 11 n 11

i„j II 11111:

35

6nbsp;J^enewiti-^nbsp;Cztßa

Onbsp;h iCultpnier^

Cbßernbsp;.nbsp;^^ \'^\'^^SFf^^^ °nbsp;ojchelakowi Tolitzka. o

^^nr . -rf Sternbera Vnbsp;°nbsp;^^Jirnbsp;p

.-37

±

liluiiliiiiliiiiliuiUjji

±n

\'ïveéera

Landeßiil \'F\'vrßenHxmnbsp;^

^Cratza

\'Tarnan

-^Tfraun ^ j—O

inbsp;C . SiBerher^

Streniza^

Ißhelakowitz.

\'Lobenjinnnbsp;éaerii^ercP \'Radenttz^

Inbsp;. m^alkenavnbsp;. ^ - °nbsp;-nbsp;-x.nbsp;^ -

^quot;Behem .\'BrcAai

\'«Un

O x^:

i

Onbsp;Iä -^^ItCoUnnbsp;Jäße

unbsp;a

ö .nbsp;--./C/-Inbsp;^ \'BjÄ-fl °

O Tara

IFmneiÈz.,

c

fcrii-.^?^^^: -^ff^..............fnbsp;Tß^leßticÄ

Ibortti

°jßrzehiich ßfdUch creutiP

o-ftèm -Pilgram

\'e-ihas -Sokjan

Boritz

il\'TMr

Cem^JS.nbsp;O Lirnibitz^

\'P,

Jck,

quot;^Tetziiunf,^

O \'^odnimti

KP Cieterecwicé

o

^^Ije^alds

\'^Budwitt—\'

4P

J-ammtz^

pars

O^ ^ZlaUm

o

Zlahaten

\'dmyncz,
ßgoßain

o \'Vettaw

^TwfäiW

I\' ■\'\' I\'\'\' t [\'\' I\'
1
38

■iii|iiii

q*\'\' I] I I 11 [ 1111..

37

HIIIIU

3^

zo

r

.O ^TeiJrin

\'fyejel

nuzanki \'pï

Muhaus

-^eßeii

quot;^idna

,«nbsp;rnbsp;tCrevt.

Jtrimhm\'
Czirobnic^f^

-ocr page 377-

Bohemk Regnum.nbsp;^

grar.s Bohémicç gentis fudavit primordia.Huic fucceffiffe dicütur Cmm, Itbußa filia ca marito Tfimif^^^^^ ^
nißms.CHnaia Nepos, Vrißamklim Mnatîe, Necla^ T{oBerkus, wrßmus. Sub hoe ChriftianiÖnumnbsp;•

jBohemiaAnno nongentefimo a partu Virginis, tempore Arnulphi Imperatoris. ^^^^^^ilMS \'
Domini Milleiimo odtuagefimofexto Bohemia in Regnum evcaaeß:amp; in \'Cócillo Mogutino
I Rex ab Henrico i v Caefare creatus, amp;
Gilherms Trcuirorum EpifcopusPragam milfus, qui coram P\'^Pg^^
Regem inungeret,regalibufqueinfignibustonveftiret. Vxorquoque
i\'ß\'4/4;?4inReginam coronata. ^^
âb eo ad Vratiflaum 1 v rurfu m in Ducatum rclabitur. Verum hic ob operam Imperatori Friderico le^w- _
laavata in expeditione Mediolanêfi,ab co Bohemiç Rex amp; Imperij fociusfalutatusjciq; deftinata
infignia,Leo Ruber caudabifurcata in campo cädido. Ex ijs poftea aliquot
Imperatores fadirRapta videli
a Bifcriflao 11 Imperatoris Othonis filia iutha,atq; cognationescötraäiE.Eft inter /.Ekdores Bohemia; te •
Vrbes habet
Bohemia alias Regi (ii bjedas, alias Proceribus amp; Nobilibus. Primaria vrbs eft pntg^faPrimn ^
Ii I Bohemie Duce amp;Libufla eius vxorc muro amp;foftis cinda. Arcem in monte habet, Fß\'graäum, n
Wersehin. Dividitur autem tota vrbs in tres ciuitates, Superiorem, \'Njgvam, é\' Parvam. Muldavia nu^\'^
antiquam Pragamanova, in quaarxcftamp;TemplumCathedraicS. Viti,difcludit;pons connedit.
ficlapideuscft, häbctqueXXîvarcus, opus Vladiflai Regis. Carolas
iv Imperator amp; Rex Bohemiavr e
mirifice auxit ornauitque. Ad arcem acciiuiadmodum colle itur.
In Templo Arcis Monimentum eu 1 -

.gulari artificio ex alabaftrocxftrudum, quo Principes aliquot amp; Imperatores fepulti funt. Chriftopnor

PyramiusC4|^r|^;^Ptok.vult. AvenîiousverocJK^wfe«Wamp;£?^è/£=?»»wStrabonis. Annococccclxxe -

da ibi cft Acaécmia a Rege Carolo, quacdurauit vfqueadannumciaccccvi n. Deinde propter fadior)
■quandtmca Lipfiam tranflata eft. Minime vero omittendum nobis de Praga Elogium lulij Ca^ûtis Sca -
^eii;nbsp;■ ■ ^ ■nbsp;.

^pta t^ktaÜifers circum qus monte faperbk
E er Cynt â in medio Mania Fraga Sim,

Linquealijs populis tant ^ munimina Scd-s

tMamp;fttgs,

Sfkd,

LMores.

Namque tmm eB nonpr^dio turgert
Sed loca praßdysßderepoße tuis.

.^mnequeant armïs Iura tenere loci.nbsp;\'n

B^^iï, vrbs in primo adituBohemise fita: a fluuio Egra Cui adjacet, nomcn adepta putatur,
Romano, hoc vero tempore Bohemige regnofubjeda. Tota ornatiftima, totapukerrimaeft.
cris3edificijs,civili,vrbanoquepopulo,magnificts, amp;cximia virtute prasftantibus v
/irisinluftris.
ro, amœnifllmisacfœcundifîimis honis amp; agris, varijfquepomorumac fruduum generibus, atque pi-^
fo flumine luxurians. Ciaret hodie dvitas hœc ob medonem (potionemexmdk)
qui nulla paratur q ^^^^
in hac civitate excelkntior. Inter Opida pra;tcrca Bohemia infigniora numerantur

Marcoman niamjj^\'

fus, quae hodie Morauia, tMutha^ Chrudima,Hradecium Regina, Pardubicium^ Lytomißtum . Indealmute^^^
ricorum,
Glatovia, BornazUciim, M.ißd, Tacovia eminent. Ab co vero latere, quod ad Au
primum obtiùet
mduicium^ Crumlovia, Trebönia,Hradecium Hernieficut a Mifnia, Pons^ Cadam, Chomu \'
iAuUia.
Nam Skfitis, Hiaromirium, Glacium, Curia amp; quaedam alia 0;^ida contermina. Introrfus vero cc
brantur, Cuthna, Colonia, Pelßma,Verona^ Zatecium^ Lama^ Slana, Lytomtricum^ Taborium. Flumina praeip
funt c-yif/^ii quem ipfi dieu nr, hicad vrbem ^^^e montibus erumpit;
Salmonum inprimis foecun ^^
i/Lultaviaqul PtokmjeiC^r|weftecreditur,Germanis uolea^zdcollsFltawva. Egra,Saßava,gtßfa, ^ v rc
liaque, quorum nonnulla auri etiam ramenta ferunt, ciceris magnitudine, qua: nulla purgatione
indigent: funt etiam quae conchas habeant, e quibus vniones capiuntur.
Sudet^ montes
gunt, partimlonge introrfus pertinent, ac regionem ipfam fere interfecant, partim
èxtra cam etiam ^^
diem verfus ôc Occidentem excurrunt. uons Pinifer a Pinuum in eo crdcentium abundantia didus ( ^^^^^
Narifcotum ora fitus eft) oriens in montanis Marchionis Brandenburgenfis, inter Franconiam, * .
dia m ac Bohemiam intra fpacium du um ferme millium paft\'., quatuor indytos amncs, non fine
adnni
ne amp; natura: maicftate eflfundit, in quatuor mundi cardines, Moenum viddicet Francicùm, Salam quot;
gtcü, Nabam Baaaricü, Egramque Bohemicä, Idemque mons auri,argenti, argcti viui, ferri fulphut
Mineris foetus. Gemmarum etiam fodinas exhibet. Siluis Regio tota tanquam natiuo murociicnm ^
cuius parsca quae inter Occidentem amp; Septemtrionem porrigitur,
Gabreta Silua Srraboni dicitur, y^p^^^j^
Ptol.: Portio vero qujE a Meridie ad Danubium vfque pertingit
Lun^e Silva Ptol. vocatur, hodie
Silva, Der Paffatver^ald: verfus Occidentem qua Morauia^contiguaeft irr Schiebàiàîm. Ad inoics »
de quibus loannes Dubrauius ficfcribit : Tummorum,tum ipfius habitus^ quem corpore
ferunt, Leo animal gcnerofiftimum (cuius fideri Boiemi fubjacent) quafi quandam imagin^\'^f^P^^^^^is
videtur, fi vel celfam Boiemorum proceri tatem, vel latum amp; validum pedus, vel rigidam fuluiiqquot;^.
veftitam ceruicem, fi ddnde vocis fonum arduum, fi oculos micantes, fi robur amp; fidudam virium 1 ^^^
volueris, Sokt itcmLco, contemtu in alia animantia, ôcnonnullofaftu turgcre,egr^q5exarmaii,^^^^^^
fertim fi per ferodam eum adgrediare. Necab hac parte Boiemus dégénérât led
contemtum üben ^ ^^^
alios, verbo fadoqueoftentat fuum, iplamqueadeoarrogantiaminceftu, geftu, pompa, prodit. ^^^^ ^
roculus cum faftidiofe tradatur : infuper aufis perinde vt Leo promtus, atque in his
cxfcquendis jo
validus : interim tamen ambitiofus amp;gloriofus. Rurfufque vri Leo dbi auidus ; atqucin eo con ^^^^^
inftruendoque immodiceeftufus. Vicini piïetereaSaxones eum docuerunt, nodurno
certare mero_
diurno.Sed neqj in ca^teris quoq; moribus Boiemi longe a Germanis diuortunt, propter caiide
Hœcdc moribusBohemorum Dubrauius. Ceruifiainhacregione optima, quamalbamcogno * an^?
coquitur. Sermo
gentis Sdauonicus eft, fc ipfi Czeché/s, Germanos Niemeckos fua hngua vocant.

rrks.

-ocr page 378-

MORAY

MARCHIONATVS

MARHERN GERMANIS.

huenioin

■^ormia
^^mnari:

TComitatus Hukenwddt^ Schonberg^g 6:4.9 5/.

Dominia,Lomnkz^3% 3 9- 4 9 22. Duhrmitz^, Gemnicz,, Wal-
Hain, Feitnitx, Neuhaufs, Teleph, Boz}.ovvttzo iE 51:
2/. Treùirjch 38. 16; u. Dirmvvit\'^ß^ 5; ^^
19.
Raget^

Epifiopatmnvnum, Oimmf^ ßp 2/;

Meridiani diftant à fc inuiccm pr o ratione paralleli 49 jo. ad
circulum maximum.

Morauia.

^ ohemid verfus Occidcntcm Moravia vulgo Märhtrtt^ contigua cft. Nomen habet a fluuio ^em.
Moraua, qui eam regionem perfluit. Veteres Marcomani am dixere, quia fines Germa-
\'niae, quaDanubioinPannoniampergitur, termipabar. Qmppe Germanisnbsp;li_

^ mesdicitur, atque indc qui cam colucre Marcomanni i. limitum finiumquc accolse didi
^^ funt: vtfentit Dubrauius. De his aurem Arrianus: Earum gentium, inquit, poftremi
i\\xnt.^*di2iQMarc0manm,ààndcrâzgt;ygesS^im2iî^mvn gens, poft Geu^ dzindc Sarmat arÜ
- ,.nbsp;magna pars . Quod autem Moravia antiqua U^arcomanncrum fedes fuerit, vel hinc liqui-

«o conftat, quodiuxtaHanamfluuiumfçpiusab Agricolisinter aranduminuentafuerint numifmata vcte-
Imperatorum,intercaeterosM. Antonini, qucmplurinaaercftanturhifioria;gentemhancdc-
oellaflc. Monetaautem erat, cx hoftefpolium, cum hacinfcriptione, DE MARCOMANNIS. Sunt e-
13m qui ex vocabuli ctymoconijciant, deinceps i/^mmi^w^ cam Germani^rouinciam occupafle, quae
^ftgo
DieCHarckappellatur, feu CMarchia Bi^andmhurgenßs vltra Albim, verfus Oceanüj cultoresenim ei\'
^ \'tf Marcher .1. Marcomanni, o^zÇvJ^arckmenner dicuntur. Non defunt qui ab equis nomen adeptos Mdt*
^^annos
tradant, ficut Marßhaicum Equitum Pr^fedum, CMarßallerum equorum ftabuli Magiftrum appel-
.^\'^^\'SiqmdtMarcâ^LMerrhe Lingua Gemanicâ Equü amp; Equä fignificat,unde y^errhenladt interpretantur
^ quarü regione. Probabilior tamen prior eft ratio .
Moravkm vt nunc le habet, tribus e partibus iuga mon-
^J^^ni, aut Sil vaefaltufque,aut fluuij limitant, ab Oriente ab Hungaris, ab Ocddente a Bohemis, a Septem-
^»oneaSilefijs. Nam a
Meridie Auftriam verfus plana efl\',amp;alicubi Thayfiߣ\\\\im\\m, aUbi riuo quodam ig-

obih ab ca dirimitur. Aer regionis mollior, atque obidcorruptioni magis obnoxius dicitur. Regio cft vt C^liqualitd^,
P|^pu^lofa,ita Frumenti, Vini, Rerumque omnium ad hominum neccftitatem facientium feradfllma.
Qxo- Seit fertilitas,
mfuper copiam maximam fuppeditat. Regionis pofitioquatenus interius patet, campeftris, campiq; funt
oliigj-pi^gy- folo, ideo que facienda: fcmcn ti commodiftimi, ficut colles vinetisfuftollendis, propter ter_
cu?^nbsp;quam in Bohemia araicam,itaque amp; bonitate amp; vberrate vini antccdlit. Culta vero tota,

Iq ^^^^^^^neadeorcfertacft,vtnullumgrcgibusarmentorum,qua;nifiin folitiidinibus pafd nequeunr,

cum reliquerit. SudetA montes iuxta Iglam vrbem fodinis etiam foeti habentur. Atque hoc iam mira- quot;
quot;itut aliquis, vt eft profedo admiratione dignum ,inueniriin Morauia thus amp;myrrham, non ex arbore de-
jj; ^^^^ vt alibi ledam, fed e folo terrae erutam, vno tantum in loco, cui
Gradifco nomcn, in quo ad hunc
^^cm tjmg non folum quod mafculum vocant,a fimilitudine teftium, fed quod alia praeterea virorum muli-
^que.membra oftentat, ecfoditur. Nuper autem Femeslaus veterü proccrum familia, eorû quia quercft
jj^^^^^f^inäturjCkrus, dum in agro fuo Sterebei^enfi fundameta aggeri pifcinario molitur, corpus hominis
^Sfü inuenit, quod nihil nifi myrrha erat, qua ille per amicosdiftribuit. Regni titulo olim decorataleo-i-

i tor um.

tUi

Q^qqq

-ocr page 379-

«Wjtnbsp;Orîinrw\'^^X\'^st\'P o But\'.nnbsp;rCv^

onbsp;^Milêcracetg Zuchwannbsp;/ ^Men^, fnbsp;nT^ vV

... ^

FT:---^ ■ I V jfi\'tme\'i\'ti-z

tb ^ ^ 4

Swede»

\'b quot; quot; BcÂ\'CM\'iti
Joanmi\' .

:Datfâtli^
l^andlhein

, I o jf\'^tnnbsp;T^irna o

f^^etzetdcff

° SchedmàsL^)

- -ic

^ fer (^emrJum Mt

êrcatcrem

nJUi. ^Mhcum

Bi/lntd-a o

.............. quot;quot; \'

^ r^Eat^run o^ipÉnQcpcifnbsp;^nbsp;quot;quot;nbsp;^nbsp;muile^

fp

38

1

zo

-rn !

1

1

!

ID-liJjJLLL

-liii..

JJIL

^rnTTTTT-r

toiDj:

fr

JO

E.i iri I r

m 11111 !.

SC\'

rrrETTTT

mrtrnT

10

\\

lâfcUlL

\'fad0i

o ^^uK^

\'fultÙ\'Â

4.(3

Kraitzfer^

Oivla

\'Para

Furwiiz

Cipiiéz^ .

-

. \'Heilich Craitrz.^ o^S

o , o
\'Rtnhu^

Jhvwdicfniz.

-1\'nbsp;SVtifH«».nbsp;f\'f\'\' ISquot;

kmliiz^ .tcVzfihc^\' ^if ji
I^hclflnrr

^ànckm\' onbsp;° Sirtelnnbsp;^

Siarawei)nbsp;^

zo

o Kaniniiiu-^

V

quot;nbsp;(3 Xwrt\'lt ^ .».V

^ 0 ■nbsp;TatJlliWiknbsp;o

^LRudwukms-

\\

JC

Çiietnjrfunnbsp;V

5epten:

xn i [ 11 1 1

1111 N i 11

_^_

111 [ 111

J-IH i 1 l l lf,. .

Z0

40

se

. J)

iche\'ttcv\'

20

-ocr page 380-

r

^54-nbsp;Moravia

îur hec prouinda^habuitqj olim fuos Rcges, qui Impcriû tenuerut in omnëgentê Bohcmoru amp; PoIonorÖ
tuitque Regnum latiffimumacpotentiffimü. Cireaannu Chrifti Qzi^ZumtocopusàmoneL tenebatMo-
raviarn, bohemiam , Silefiam ,Poloniamquc, quarum Duces ilHparebant.îpfeaût animis fublatis dem-
gmtudme duionis, Imp. Rom. tributa foluere, que aliquandiu folviftèt Ludovico GermaniîE Regi
pern -
gabat Petitur ergo magno bello, fcdipfc quoque magnis rduûamr viribus, tandemque equis viribus difcef-
um eft. Sedebant mm Hungari gens
nova, ad repagula ,qu^ illis Moravorum Rex objedaflct nec erat vl-
la tranlcendendi facultas. Imperator qui in animum mduxerat, non niü vidor redire a Morauis
vnde-
cumquccircumfpexit auxilia: aperuit tranfitum Hungaris, immifitque hoftem Chriftianis populis, qui
intinitis poftea mahs provmdas afiiixerunt, Sic tu m opera illorum vfus Imperator
fupprimit Moravorum
Regem amp; multis peftundatis atque captis, in fugam cum vertit. Ille dapfus,in profundum folus fe recepit,
mm m, amp; profedo Regio apparatu, ad folitarium quendam fe contulit, cuius vliis conmbernio, vfque ad
hnem vita^ ercmfticam vitam vixit, amp; moriturus quis cftet apemit, amp; in Chrifti pace quievit. Tunc Bo-
ncmia, I oloma amp; Silefia fuum quçque Provincia Ducem conftituit, tributa tamen iüperioriraris
agnirione,
vei modica psndentcs. Eildem fere temporibus, imperantc Grçds Michade, venit Cirallus Dodor

amp;ApoftoiusomnmmSclauommvnacumMetodio,amp;pofucmnt fundamemum Chriftianœ fidd in Mo-
rama,erexeruntque Epilcopalem Ecdcfiamin Opido Vielagradenfi. Vnde vocatia Romano
Pontifice
^ correpti, cur facra cdebrarent lingua Sdavonica, refponderut, quia fcriptum eft, Omnis Spirims laudet
Dominum. Nuncantcm M^r^w.multo inferiori fortuna quam olim contenta, fuis deinceps Dudbus.
poß modum Marchiombus paruit, hodie diftrada dus tamen potior pars, ac pene tota Bohemia.- Rcgibus;
rdiqiia pars alijs Primoribus ac Baronibus Ibbeft. Gcntiscaput ac Marchionis fedes
eft Brunm, Germanicc
to, bohemicx Brno. Eft amp; Oimuzmm Oltgt;mmtmm,z\\ijs, Sedes Epifcopalis, Fologradenßs prius dida. Vrbi-
bus prœter has plurimis, domibus, mœnibus, turribus, amp; idgenusa:difid)s darilfimis abundat;
cuiufmodi
inmA^sijrnA^Eaàtsh.TgUvtA^Novâ ctvitas^niäosbiirgMömTiieäai.Weysktrchen, Cremßr, S^MtoolimMar-

chionumfedes,amp;compIurcsalia:,quaeinTabulaconfpidunmr.AmniuminMorauia PrincepsMf^-^T^fc^

uaravahä, Ctabrus Ptol. vulgo ée uarhe, habetur, qui Olomuzium principem civitatem drcumfluit amp; ab il-
la in lannoniamdefluens, m Danubium tandem fc fuis amp;aduenritijs aquis audus, exonerat Hicregioni

nomen dicitur indidifle,feu, quçdp®îius crediderim, a Regione ftimpfifte fibi nomen . Prxtcv hunc pra;ci-
^uiüimTheya, vclDems^TharfaDübvavlo.nommllisctim-inifia. HicZuoynam, obituSigifmundiC^-
faris memorabilem prœterfluit, amp; limitem Maravania; atque Auftriœ ftatuit. Igia,^ quo Iglauia vrbs nomen
fortita eft, dirimit Maravanos a Bohemis ac Marouaniam quoque ingteditur. Cçterum
Odâra Fluvius
haudprocul Olomuzio ortus, fuo nomine vfquein Oceanum ddabitur. Sunt qui illum a PtolemseoT/rf^

ß\'r^^vomriautumant. 0i^r4;^vocantabaucupibus vocabulo mutuato, quifpeculasauibusfpcculandis
captandifque conftitutas, ö^Wappdlant ; hodieque huiufmodi fpecul^e in Morauia ad fontem Oderarab Au-
cupibus conftituuntur. Neque
Harns filentio pra;rereundus, quamuis tenuibus interdum aquis fluens, at-
tamen eos agros rigans, quibus non alij in Moravia frumenti fertiliores, ita vt frumentarij coloni a largo
frumenti velut vbere, jure fuo illos fumen Moravia? appdlcntj in illis praterea fœpiusquam in alijs Numif-
mata M. Antonini, Commodiqueamp;aliorumnonnullorumC«{arum,tamaureaquam argentca exferun-
tur. Q^\' fane fidem bdlorum cum Marcomannis olim in Moravia geftorum manifeftam faciunt.Sunt lt;5c
^gra\\ül^o Smrta, amp;SuJuwa, qui Prunnam ciuitatem, dignitate proximam Olomuzio prïcteriabuntur.
Pilccs varios
ôc quidem magna copiahi fluuij fubminiftrant. Regio hxc quam Bohemia mfinus montofa,
nec tamen prorfus plana. Ponit
hoc loco Prolenia:us Orcjnium nemus, ac Gabretam Silvam. Incolarum (qui
feroces rapinarumqueavidi )fermomixtuseft, Bohémiens tamen prevaler, nam Germanica Linc^ua in vr-
bibuàtanmm inter Optimates in vfu eftjDc cerero,riribus moribufq;perinde morati
vt Bohemi,inquit Du-
braums. In hmus regionis pagis varie habiiant Anabaptifta; omnium bonorum communionem profeifi.

Frhs.

Tlumîm.

SilvA.
xJHores.

/

-ocr page 381-

A V s T R I A

ARC HID VC AT VS

Tertius Circulus Impcrijtft Auftriacus, ia quo duo funt ordines.

,«5 ƒ

tAußrid
i Com. Schaumberg.
f\'Pnncîpe^f»- jBareWêlkenHamij
lares.nbsp;Senlicr.

/ff. Eoçgendârf 37 4lt;f: 48
^Cfim. Bar deck 3$ 21^4% 4S.

\'TriâemimsBpfc, Trent. \')
Briximfis Epiß, irixen,
Gericu Fftß,
. Segûuia Bfifc.
\'^Labdch Eftfi.
Vienna Epifi.
Teutfih Ordens Méfier.
^Ordens OHaißer inE^étd. )

^cckfiaftici.

quot;Cemitatus, Thum, Crentz, Ortenhurg, Terneck 5/ /8.- 48 Carb.

Freßern,ländskramp;n,Wanberg, Hohen OHerwitz. Neuberg, Guetttnhag, Teufenbach, O^Uirhofen,
t^werßerg^ Börneckesaraw^ Hartenßain^SchrvarUertaw, TiernHain^ Wachauthaü^ mffkir-
eheniffis\'.ä^Sig.Bßüng.

DemimaitemÂickelperg^ Kaltenfrun 38 26. Ma(JenpergJtuhenberg^Heggenherg,Stah.
renberg 36 S: é. LiechtenHain ä: 48. t^. LoÇenfiain^ Fuchaim^ LuetkurtßForges^
Sshonktrchen 3ß ^x: 3i. Schefftenberg, ^.Altenßergjkrnßdn
3 8 5 SetherL
dtrff.

Mciidiani pofitnuxta rationem paraUeii4S 20. ad
eiîcuium maximum.

Auftriae Archiducatus.

J ic fc habet Morauiaifequimr exphcandaiamnunc in noftra Merhodo K^uSlriajoXim fan* I^egh.
noniaßperior
dida.Auftria; nomen,Wolfgango Laziotcfteirccëscft;ab Auftri vcntiftatu, P^fidedtamp;a,
qui ifta in regione frequens eft; vcl a vocc Germanicaquod nomen veteres Frâ-
ci regnorum fuorum hmitipofuerunt,vtfr{/?w^^occidcn tali. A tqui Francorum
mV/?gt;adRhenum fitum fu it ; didum que poftcaoiär»/??\'^?/^, quo nomine am iflb, videntur
Pannoni) illud fibi tribuiflc,vt autor cft idem Lazius hb. t cap. 11 Comment. Gent.

^_Auft. SuntautcmAuftriaciFrancorumamp;Saxonumfoboles^quihuncfibitradumiruf-

j^ïeluclantibus Hungaris ferro pcperciunt. ^«/m habet ad Ortum Hungariamrad Meridiem Sty ri^ A/»/.
„ ^ntes, qui ab Alpibus perpetui in Hungariani amp; vltcriorcs regiones protenduntur : ad Occafum Bauariä;
amnbsp;Teium fluuium amp; Moraviam. Aerefruimr lcniacaraoeno,falubriqucob Euri vicini-
CœUûuaîita^.

^ gt; quo perflatur. Ager omnis generis frugum, fcraciflfimus, amp; qui minimo impendiocolitur. Vili etiam Seit ferttlttas,
^quot;^igofoequoagricolaineo tradu qui Campus Tranfdanubianus fiue Marchianus dicitur, terram arat.

arga^ citra quamagriin Bauariainfatcundi, amp;macri fum, quid fit, Auftriacisincognitum eft. Vinum om-nbsp;\'

Ç. ®fegiofertnobiliflimumjmcracius Germanico, dilutiusHifpanico. Idque Morauis, Bohemis, Silefijs,vi-
^^ftque Bauaris pra;bet. Crocum infuper gencrofiftimum gignit; zinziber etiam produeit iuxta Hamburgö,
Caecij mötis.Ärgetoabüdat.rtö itë Auro:Saiê partim domi natû,parrim importatû habet.Rexerut
Itnnbsp;Comités Babenbergenßs, quorum primus Lupoldus Marchio Auftriacus äbOttone 11 Frnperium Ma-

cn ^^^^^^^^\'^^\'^\'^seft. VotezHenrims, Dux ex Marchionefadus a Friderico Hhperatore. Qua ftirpcdefici-
¥01^\'
nbsp;Habßurgenßs qui in Csefarem eledusfuerat anno c iscclxxx eam fui iuris fecit, Ducatumque

appellari.nbsp;11 in Regnum etiam evexir. Huius regionis infigniaolim erant quinque Alaudse

tto^^\'\' cœleftinoclypcopida:: fed Lupoldus Marchio hoc nomine V, a reicuentu abimperioconcefla
çj^^® ^^quot;i^pauit infignia, rubro et albo cöloribus diftinda; quod ita totus fuflnfusfanguine, in expugnari- ,
Vi/ \'•^^^hiaidosfuifict, cingulo tenus dumtaxat (quod album corpus interfecabax) a cruore immunis. Di-
Stvquot;-^^ P^^fo in
Superiorem amp; Inferiorem., quarum hxc vltra, illa eis Danubium fita cft. Habet prçrcrea quoqj
tirn\'? ^ueatuni, inter Danubium, Muer amp; Mietz fluuios extenfum, cuius incola^ partim Germanico, par-
\'JClauonicoidiomatevtuntur,ftrumifquepcndulisdeformesfunt. Habet et Ducatum Carinîhiœ inter
^h^^fVnbsp;fluuium fitum . Item Carniam Meridiem verfus. Primaria Auftrias vrbs eft
Vlema ante Frbes

quot;ïib^ •nbsp;natiuitatem culta a Sarmatis amp; Vuindis, quibus fucccfterunt Boi), Senones, alijque quos

in prouincix formam redegit: Vindebona dicitur in Itinerario Antonini; Ptolemeus lulicbont
Ujç*^» vterque ad cam locat x Lcgionem Germanicam, quam co lococonfcdiftc multa admodum Moni-
P^\'^^ntiqua, tum intra vrbem, tum extra cam teftantur. Legioni huic a figno nomcn Alaudsfi ugt;;
hhi ^^^^^ videntur prima orta eflè Auftriacorum Marchionum infignia, Alaudœ quinque. Dida etiam cft
^^ -Îîa ia vctcri piplomatc ani cisdv
ui^Ego Herkus Bei gratia Dux Außria^ vniuerfu Chrißißdeli^ säufe.
quot; \'nbsp;R ïïi^rnbsp;Manifßim

pnmferîjin-
mniom
ßria mmwari.

-ocr page 382-

^^e^np^ch
schleji p

^ •\'imjnsiznsrain^ Lan:^fPnbsp;Jfeukirch...nbsp;- - • rrnbsp;- - .nbsp;m

o1fej3mß

ipt

,nbsp;uiei«

\' KibJ^\'\' ,,nbsp;.........

o

(^IdaUhirchen

■.TiMa

o

.•ievf\'

^ujjlejießk

r

Qo^ße

■quot;^^inßat

r?

Smertr^erß

SO

. 0nbsp;Onbsp;\'nbsp;\' / \'\'nbsp;CTramtJkin O

... \\ Memlchit.

quot;Danrntz -o

Dia-haci

onbsp;tv II J, ^Pminatt^

pjlawkf- quot;4 O J O

Statz „^O^J^hfinhürg quot;^\'quot;^\'\'^\'-s.

EjJSriib

^fjrtwnbsp;p.^«^^nbsp;quot;quot;quot;quot;ff «y

o Swinßnäorf\'nbsp;quot;nbsp;quot;Ptr^äi^

^^Ylni Veuda^ ^ \'nbsp;Lr, ,. ~ \\o Lanßrdewsnbsp;^ ,nbsp;JL o Syvtifeld , s^

..

-nbsp;Mrfnbsp;^

\'Duh-anm

T-zirz:

trema

latilm\'ctz \'Landsii

SteLchnbsp;ÄTO?» ^ A-^urtTipwi

£hntal

°nbsp;Ober-Weich ^Jiürcheck)

O 3/ev^gt;f]

--po\'

O

Sdnt\'ad^nbsp;_

rtMirch

_ o^m^J^^^^T^nbsp;f-^i^S^^X^^ WZheihrf

1gt;iHmg
edmv Q

o

S.lhamas

o ^eieijperg

ii Scherrdiem ,

-

^ O y /fJ^nfe/s

J.Ucoh ^J^^hkirchn

t/waf 1
\'Scitn^otf

Ikikzj Jknhm-ß

lyechneck ^chwcnÄ

- Maierhof

48K

J -

■R^Jtii^,

SO -

Hi-^.;

^Oldfre

TCreu^adi
iP

/t

/ ^qfchamarcL M^Pubm-ß^^

° Jl^HT^^ comit-

-nbsp;^^^^ S^ ^i^erczv^iKhnbsp;- \'Rähnitznbsp;Stair^erß

.Strechinfc

r

JÜm Se e

•Stredaw

f

.jbnLi^er

^^ Onbsp;O -Reilh-Ttfi^ha

Schlmwu)

JO -

gt;3^

ZO

ZO

Sch^hiten

T I I

I\' I I 7

r.....L I .i.. \'.f,:nrT

I 1 t

JO

37

40

40

jl LttcißAa

3ofcch
Cafoi
_ ferrei com;

0nbsp;CzenkerA^. rv^^\'J?

^ihartvy

füamp;ßcu-dm

■Lmcz

\'Ranerfl.

,nbsp;oy^o Clingr^ergnbsp;tCveyczn ^

zo

^nhmn ^w^
Ofew Lgpfnhurg

TeurhaS]

^oBceßcf^i

-ocr page 383-

Auftriae Archiducatus.

Atque ad hanc adpellationem maxime accedit vulgataamp;: trita apud adcolas appellatio ^iana. Idem Lazius
?^W\'/wâStrabone appellari ait.
Panmniamvrhem vocat lornaridcs : vernaculeff/^;» : Wydme Sclavonicc.
Hanc vrbem Turcas
f,etzgt; vocarc exD.CaroloRimiojquonda apudZehmumXurcarum Imperatoréoratorc
fchaberc fcribit
OntM^ .Wetschvoczi Leunclavius ;item -Beetamp;. Vrbsclarifllma, ad Danubium Fluvium fita,
Impcratoria fcdenobilisrincxpugnabili murorû âbitu, praaltisfolfis^aggere amp; vallocingitur.Mœnia deinde
fpifîa amp; fublimia/requëtes Turres, amp; Propugnacula ad bellum oportuna habet; vt Vienna fit munitiifimum
adverfus Turcaru furorcm propugnaculû amp;munimctum. Suburbia maxima funtamp;âbitiofa .Aedes Civium
ampla£, area ôc piduris ornatœ, ftruótura folida amp; firma, altas domorum faciès, magnificjequc vifuntur. Te-
pla Sandisdicatagt; amp;ampla amp; fplcndida fcdo lapide conftruda, perlucida funt, amp; Columnarum ordinibus
admiranda. Interea principem obtinet locum nobile S.nbsp;CcUîevinarise
adeo profunda^ funt

amp;fpatiofar,vtfubtcrranonminus,^quamfupraterramaidificiorumeficfcratur. Platcarumfolum^ firatû
lapide duro, vtncquc plauftrorum rôtis facile conteratur. Annonas amp; potiffimum Vini incredibilis copia,
ita vrducentos amp; mille equos xl dicrum vindcmia exerccat. Chriftianam Religionem admifit anno cccc
îx IV Doctore Scverino,quictiam i r ibi Bafilicas cxftruxit.Hiftoria huius vrbis pcti poteft a Lazio amp; Ottonc
Frifingcîîfi. Vrbem Fredcricùs 11 ornauit auxitquc j vt amp; fcquentes fere omnes Auftriîe Duces. Nobi-
liflimumin ea Gymnafium artiumIcientiarumqucconftitutumQ^zFrideric4gt; impcratorc;
renovacum po-
ïlca ab
Alberto Archiduce Anno cid ccc Ivi .Id poftea fcditionibus inter ftudiofos glilcentibus collapfum fub-
verfumquecft. Vienna dari fucrc VVolfgangusJ^azius Medicus amp; Hiftoricus Ferdinandi Impcratorisrlu-
iius Alexandrinus, Matthias Farinator. Fuit öc Theologie Profeftbr in Academia Viennenfi Ioannes Ha-
fclbach, qui adeo diffufc folebat cxplicare, qua: auditoribus ptopofita enarrabar, vt viginti vnum annos Ic-
gcns in Efaia Prophefa, ad fincm primi capitis non pcrvenerit. Claram vrbem fédt obfidio
Turcarum an-
\'no
cid 13 xxix fortiter advibus tolcrata, in qua Turcarum Ixxx Millia perijfte memoratur .Eft amp; in Auftria
Supcriorcnbsp;Opidum quidem non ita magnum, quod tamen vcnuftatc amp; clegamia commcndatur,

fitum ad lacum qui indcappellationcm trahens Gmundartm Lacus, dicitur, ex quo Auftrix flumen Drauus
oritur. Gmundae magna Öc lucrofa cft negotiatio Salis, quod prsftans ^ acre ex vidnis montibus ccfoditur,
amp;Gniundamallatum, vafculis(qu® patrialingua, K/w/^^^indigetant)impofitum perDrauumin Danubiü
tranfportatur,vndc Viennajamp;inalijS Auftria, Hungaria£,Stirix, Carimhia vidnifquecivitatibus magno
commodo amp; lucro Gmundanorum diftrahitur. Vrbcs praeterea amp;antiquae amp; nobiles multœin
Auftria funt,
maxime tamen infignes
Ltntzium, Styra, Vadenhoffum, OHeLtcum,Czûd\\um antiquitus Claudionum; Crermft-
urn, Cetro
Caftdlum, hoà\\t:{e^felmaur ^Santohifpolytm ,?ieuburgHmà\\à^\\c%, alterum a cœnobio, afirumcnto
alterum didum:
Petronelia nunc vicus, magnée olim vrbis, id quod rudera amp; ruinae indicant, veftigium:No-
va Ciuitas,
Pruck, ad npam LcythîE fi. fita, mrnburga. Sam ôc alia opida plurima, quç breuitatis ftudio,
pr^terco. Lacuscomplurcshabet,cuiufmodifunt
Vffére,FrfeeJilIefee, Eynßdlerfee. Acflumi-
nibus irrigatur permultis : horum Danubius^ximum cft, ohm regionis terminus , nunc cam mediam fecans.
Kûiqnzï:ûtJthofmti^,GemsfcaOnafusXrAms,Traums,Erlafh^^ Ccllatcplo Virginis matris celcbrem,
cx laeu amœniflimo oritur;
Traißm, ^pßfts\\ CMelicus, Uarcbia, Teiusqm Morauiam ab Auftria
vario pifdum genere nobilis,
Leßha ; amp; in quo fcitiflTimi faporiscancri, Suegadm, amp; alia. Monribus mul-
tis attollitur, quorum pracipui
iumCeciusOPîonsvulgoCalenbergâDsiimhioâdDrauumfl. extenditur, eius
portiones füt schneberg,semering,I(eperg,frertferg,Deubßerg,ffeußj^^^^nbsp;mos,hodie
detffaimbttr-

ger^ergy^ Danubio ad Arabonem trahitur. Siluis hinc inde confperfa eft regio, quœ Hcrcynia; quoque por-
rionesiuntac Luna; filvç.- dicunturque hodie ^/^rFr-^yf^-mrvwiiAö»/^^^nbsp;Adaliâpergamus. In vrbc

Viennaduodedmquotidie Magiftratus jura dant amp; Leges dicunt. Q^ruin quamor funtEcdcfiaftici,Pa-

«I taui€nfisEpifcopiOffidalis,ViennenfisEpifcopiOfficialis,Capitulumcarhedralisecclcfi« amp;vniuerfita-

nana .nbsp;^is Redor. Sunt item quatuor Vrbani, amp; quatuor extra Vrbem; cx quibus pradpui funt, quem vocant Re-

vnde omnes Inferioris Auftria: jurapetunt, amp; quem ßi^«»» fiue C^w^r^weappcllant, quooöincs
rationes earundem prouinciarum referuntur. Rcliqui his fubiedifunt,amp;a quibus ad fupcrio-
rcsprouocadolibdlorumfit, Senatus prouincia cum fuis Marcfcakis,Ordinari
prouindç, Senatus Vrbanus cum fuo Confulc, PrîEtorittm vr-

banum, Telonarij judicium, amp; Mercatorum pra:-
torium, quodvocant, de
quibus fufe in fua Vienna dificrit
V Volfgangu 3 Lazius
Vicnnenfis.

Lacus.

IluminA.

iMentes.

-ocr page 384-

m

SA-L

CHIEPISCOP A T V S.

nihümïhicQnftdt.nbsp;i)^\'. -

McridiampofitifomiuxtamtionemparalidU/^^nbsp;; - ^

circülum maximum.nbsp;V

ïc,nbsp;•nbsp;.nbsp;■nbsp;■nbsp;\'nbsp;.nbsp;.nbsp;\' ■

Salisburgenüs Epifcopatus,

1- QoU7bureo nomen habet. Prandfcuslre-
Murgmfis Bpißopamszb Metropolitana Sal z jnbsp;^^nbsp;territorium omnis d0a

\'nicustxquinqueEpircopatibusBauariahu^

generis Mctallorum diucseft,nbsp;,\' ^„uoque Mavmcris Lapididna. Plana Io-

nium, Sulphur, Alumê amp; An^\'^onium. bun^ ^ r Montibusfrequentiaquoque aucu-
Jcaetiam conlitionibus, trumemo i ^^^^^^ nominat Munfteiuslvi r ij vltimum
f^^^Bj^ pia,acferammvenatio. ^alisburgem^nbsp;^^^^^^

1 -l

I\'sChUJiLafedefi^^^^^^

ine,usvidia ccfodUur.SaUzburgd—nbsp;,

, qu^epofi

-ocr page 385-

O.q


■i

-ocr page 386-

Salisburgcnfis Epifcopatus.nbsp;amSusî^^-

Fluminibus acrivulis ianumeris propemodum rigatur h^c regio, quicxmontibusfcatunmit ^ 7
uiusin Septemtrionem defluit, quem c^toi,
Saltdus,nbsp;fürs aquis augent.nbsp;. ^mi- .

Lacubusoritur ; Hinc etiamnbsp;nobilis amnis oriuntur , quem pofteriorcm rn

nat lib. in cap. XXV eumque ex Noricis fluerc tradit. Reliqui ignobiliorcs ri vuli m hos quosnbsp;^ßa

n3vicfl:unduntur. DitioomnismontofajugifqueMontium,quaeadcolaer^»//»vocant,

funt, Radliatterthaurn, Felbergthmrn, Kormhaurn, CaBeinerthaur», multique alij adeoalti vt, qui
eos confcendunt, quum ad verticcrïi perucntum cft, ftigorc infcftcntur; nullus curribus

les, adeoque interdum précipites, vt vix jumcnto ditellario etiam adfueto iter fit,nbsp;n^oVcL- \'

fcandcntcs maneant, quum aut fubito cxorti vcnti in pr^dpitia homines abnpiant. aut JJquot;®^^^ ^m-
tarum nivium globi filvas,faxa, juî?nenta,atque etiam domos vidnas fçpc obtcrant.
Exnbsp;^^^^^ ja

n€sfrcqucntesdcflüunt,d®quibusfuprameminimus. Montesetiam praeterfupradiaosi^ ,
Meridiemverfus,nbsp;quos
^fa ipfi vocant: varijs quoque cognomentisadfcuis, vt^/^

^ SwanbetgerMin^amp;c.ltcm Creutzbergum montem,lettachbergum,^in Oeuina vallc mctaiUieros ^
ficeednitConràdusCeltes lib. Amorum
II ode VI.nbsp;.

^imihide^elftsnuperfuiti^iftbrnaBmnbsp;Hictmba eB tetrxnigr^^ueßmtlltmamerft,

omus vbi,atque Jthefis murmura raueafmt, ^t foluunt vaUts igmbus ara juts.

■Argenti Memofcaturit qua vem met allo,nbsp;ffdud er edasnoßrisdecoäa metalla fer tgnem,

\'nbsp;EtditattotamfatriamAlemamum.nbsp;Sedfhlegmntds mundßcatavAdts.

\'-Michalmt liquids,furo équot; de fonte Satina,

Dit antes Bavar es, Außriacofque Duces.nbsp;i j ç-i îs t ad Septem-

Siiuis quoque hic Epifcopatus non deftituitur. Eardjonem^mm, Hmhardum amp; Wejhardumnbsp;^a-

trionem pofitas habet. Verum de Epifcopatu Salisburgenfi hs:c jam diäa fufïicient i reliquum

rinthia; Ducatu quem huiusTabulae ritulus etiam pra: fe fert, nonnulla dicamus.

Carmthk Ducatusnbsp;^ obtinuiff«

Carinthia vel Carmthia{quoà Rithaymero audore redius fcribitur) a Carnis populis nomcnnbsp;qco-

videtur, qui vctufti eiuslod incola: funt, vtpore quorum amp; Plinius amp; rcliqui in hocloco memi ^^^j^ ^a-
graphi. Vtrum vero a Carnunto ,veteri Opido,cuius crebra apud âudores mentio eft, nomei
xerint, an vero ipfi a fc vrbcm denominarint, dubium fedt rei vctuftas, Eft is locus mnbsp;^ac Rquot;\'

feptem fsre Vienna Milliaribus diftans, vbi non obfcura cdebcrrimae olim vrBis indicia, Moni^^^^ ^ar^^ft,
dera, etiamnum exftant,d nunc D. Petrondlse nomen eft. Dicuntur vero ctQr^^ö/inbsp;Fo-

Krain, Karfi. Habctautem hax Regio ab Ortu amp; Septemtrione Sytriam, ab Occafu amp; Mendie F ^ ^^^^
rumlulij contingit. Huius pars eft Carniola. Mulic-e in hac rcgionc valles collefquc
txinci t ^ .^j^^ad-
. nuscap. xxxait,Agruro Noricumfrigidum amp;parcius fruduofum,
qua vero fubdudtura|ugi ^
modum latum. Fuit olim Carinthiae Dux, quum Imperij offida paftim inter Principes amp;ci ^^^^^^^afl-
riaks di ftribucrcntur,
Fenatsr Imperij, vnde ad eum lites amp;contentioBCS Venatorum omniu ^^ ^^
tur. HuncvcîoDucatumprimusAuftriœjunxitO/rô Â^éi^«f^iwgt;CaEfarisAlbertifilius, ^^ ^^^^ Vhî\'
ris ncpos, Stiria; poft mortem patris e fratrum diuiüonc Dux,idque circa annum
Chnfti c cnbsp;lu-

mo enim Ducc f/enrico fme virili feminc mortuo, redijt Ducatus ad Imperium, fuitquenbsp;^^jo

douico Cafarchïtreditario jure Alberto Au ftriç Doci colîatuna i î fcilicet huius nominis. einnbsp;p^j

cis rdidam, habuit Ioannes hlius R^is Bohemiç vxorcm, cui defignatusfuit ComitatusTyro e ^^ ^J^^^per-
•catu Carinthise. Mortuoquc ifto
loanne fuieliberis amp; vxoreeius a Marehione Brandenburgen i
uenit Comitatus ad Brandeburgcn fes, Sed.cum Matchio nullam ex i\'xore tollerer prolem,nbsp;^ci

mitâtum Tirolenfem Ducibus AuftriaE. Metropolis regionis ©ft Santo-vicus vrbs minime negü|^ praitei\'^

namfiuuium. Forumhabctfaiisfpatiofum,acpcrcnnisaquxfonteralimpidiifimum.nbsp;^^ si-

Villacum Opidum, domibusinffonte coloribus hiftorijfque magnifiGe depidis, fpcdatoribus .„furît*^
tum eft ill planicie altiftimis rupibus (èptum ad Drauum fl. ponte lapidco eius oras connedçnsinbsp;^^
qO

vrbs bene munita, Claudia, antiquitus, Lazio tefte, vocata. Sunt qui fcribunt, eius vrbis ciucstu

incxorabiles, vt leuiffimaenam furti fufpidone notatus, inauditus ad crucem abripiatuf, Pf i^ofl*^quot;
quo fupplidum de eo fumptum eft, tertium, de mortuo judicant -, quem fi infontem
cognoucrint,
rificëtcpdiunt fi jurecum damnatum compcrerint, pendcrc finunt. Sfdhancfabellam
vocat Rithaymcrus.
Fïifuhum^ magnam refcrens vetuftatem ; Wolsfergum Lauando fl. adjaccns: ^^^jfße,
mrdüs
amp; c. Multi in hac regione Lacus, multi Am nes. Lacus (mLMr4fetterße,Oßiacherfee,vrer4ß^*^^^
ludenburgerfee ,Weyßee
. Inter amncs prx\'cipuus Dwää^, qui per Stiriam ac Pannoniam in Danu
tur. Haucî inferior
Savo, Glana, Schkinicza, Lavanda, quos omnes Drauus abforbet. ^^^^
Drauo miicetur. Plerique autem didorum fl, huic regioni fontes fuos debent, ac
in eadem oftia fua ^^^
Montibus rndî^ueinncxâ eft regio. Excdfaeriim Alpiumcapita, vc Strabo fcribit,
continuahaa
tcndunrur, 5c vnius Montis faciem exhibent, remifià inde amp; inciinata, plures in partes $ amp; ^^^^^Auncdà^^^
attolluntur. Tauri porriones jugaqueci edidcrim ;vnde abincohs fuis
nominibus diftinda.^ Ad (^tquot;
GaHein TaurnßilUchcvFdurn, Raßatter Taurn,Karnen Taurn, vocatur Nönulii vero vertices Aipin no j^^jjS
vant,
vtiünvJ^^odringalhn, Serbisalbn.Samlbn, öcc. Et Dravofl. Dtetzfergm imminet,
Argentatus
tdinbsp;berg: Raff ergtis mom Murœas Ifarsc fontes habet,

\'tMoteu

Regio vnde
diää.

Soli ferùBâs
Imperiuf^
UHäiorum^

Vrbes,

Lacus,
flumina.

, Mont es.

altero in Ortum flucnte. Inter hos vero Tauri Alpium\'que cditiflimos colics, Silvœ Ludqucipar^^^^^
/.\'ercynia; Silv^ portiones, vti funt
HhschfnhefPrkwalàt, Eremus vulgo in der Epod filvç. Mineris f\'^^ç^Pquot;
Alpes,Ferri,Argenti 5 Auriturgent. Quantum adEcdefiafticam lurifdidioncm attinct.eain^
pum Saltzburgenlèm, amp; Patriarcham Aquilcgienfem partita cft ,inquit Paraeclfus. Ritum apua
litum ac minime vulgarem inaugurandi Prindpes accuratilTime in fua EucopadcicribitFius
î £ •

Silvd^

eus lib. lil

-ocr page 387-

POLONIA REGNV

\'Caßelianm Cracouiat

Palatini^ €racguiae,foßianiae sandominae^KaUfche.^ Siradiae,Lamiß, \'Brez.eiie,
In9wladißauiaejRmßae.^Podoliae^Luh!in,Beize, Pißcmß, uazmiae, Maua Ais
inLithuamaVilnAe^TrdAi^Poktfco,\'I^mgrod,Fitelßnbsp;■

mae, umenhourg^ Pemermiae.
CaHellanij Pofnaniae, SmhrntriAe^ Kalifdjc, Voinice, ünefnae^ Siradiae^ Lan-
cißi€, BrizeHe^ Inowladiflauiae^ Leopoii^ Cameneäae, Lubim, Bel:^^ Ploienfe^
Geine, Raueamp;fe, sandedae^ CMyedzeris ^ Tißide^ Biece^
Rogofiiae, Radom,Za-
mchoB^ Landence, Sreme^ :(arnswi, Mologoß, iHekme, Premßüe^ Haine^
Same , Chelme, Dobrine, Polanede.^ Premetenfi, Cnfuimnfe, Czecouiae, fia~
kleyRoßirie^Byechouiae, ^ydgfsiiae, ßrezezine, Crujnicie^ Oßmmenfe, Ca-
memtz, Spidmirie^ Inowlodenfe, Roualie, T^mloc, Sochazoniac^ Varfouie^ Goß
tine^rifne^ R4äez^ Siefrecenfe^ Wifigrod, Rifin, Zakrochzimfjfe, Circhamuie,
Liuenße.
InLithumiamp;Vilne.^Trochi, InPrußtaCulme^. Uhingen^ Pomer
ma.

Cäpitmei, emus 0ffic^\'f trmulti funt inm^Poloniaeregn»
\\^JHarefialiiduo^Re^^€uriAeregiAe.

S I L E S i A.

tignicenfem, Bregenßem, Tefchinenfem^ Mo^ßerbergeßßm, Olfuicenfem, c^ Becußaäense.^
resveteresfamiliae, videlicet,Lignicenßs^ Teßhinenßs, amp; ^onß er berge nßs adhm amp;btmet,
Tropamenfem^Opolienßem»Nißenßm^Wratißamenfem,ßmeBreßavv^ $widmeenfim,
Bh-

enbsp;\\ is. \\enf€mMaiouienlem,Ratibemnfem^Sdtonmfirnj Reges BohemiM ^ extivfüi vetmbm

) ^

2X9

inmâorefeîomâj^Ltêfûli inMußm*

\'BcdefaHuo^

inquihm pçip^ptGracûmdW mimriPo^^ Piâczh m^Mazeuh, Chelm,i in Vßlhma^
famnbsp;Wiadißauiatn Cuiama^ Pmefania, Vdrmi^^ Culma ér Sambienßs in Prmfia. Pof

-V rriamji

J nanidi
t niM,.

K^hßei^ Rimliae

nanid in maiore Polo nia. Prdmißia in Rfißa^ Camnez in Pcdolia. In Ltthumis
mednicque huceoria qmfUnenßßßragatur. In Lîuonu Rig£, Derpta^^

StâmsPoliticuî

Vf\'VoknU dm,

y^miareguconm-l
\'l\'pépmtsqm?
Y^^/éregminh
^r^mimfiratîê

NohtleSj in
\\nt

0

Bmmm treifamilùi ^videlicetA Trachmherg, rertenberg,
^quot;Prcmum ^egis trihumlt» Sikßa iïï Wratißauke, vbi amp; fedes eß Fpifcopalis quemadmodué

M\'adhîs mcridianus41 30. ad quem rcliqiiiindinantur ratione Para^^^^

jo 52. ad drculum maximum.nbsp;^

PoIonisE Regnum.

gt;#/tf;?w ä plamtiffiterrffi (quam ipfi etiamnumvocant) nomen habet. Dida quoqi fuit
»J oUm
remum Lechitarum a Lecho Filio EUfe Ncpote lauan, primo Poloniae habitatore.

P\'gf^^Quin et in hunc vfqiie diem Grad, Tartari, BdTcrabcs amp; Ruthcni Polonos Uchitas vo.

Vafta admodum Regio eft: ad Septemtrionem Boruffiam amp;Pomeraniam refpl-

(Wcit, ad Orientem Solcm Maflbuiam amp; Lithuaniamjqua Meridies eft Ruffia amp; Hungarix

^montibusclauditursquaOccidensLufâtia, sikfia, amp; Morauia. Longitudocccdxxx, La-

itudo ccc Milliarium. Regionis aer purus/ed frigidus rigenique ac feuera hyemes. Rc^
plana, tertihshordei,frumenti, leguminum.Abundat Fmdibus,Cera, Mdk, Butyro. Habet amp;
^^«s maximam copiam qui ex terra eruitur. Habet amp; ^ris Fodinas in montium lugis,
Tatrt.^h incoiis didis:
sulphutis.
Abundatinfuper Armcntis,adco vt Saxonia multaque gentes Germanica Polonicis
®ubus viditent. Varii generis viderc eft ibi Animalia, magnamquc Pecudum amp; Ferarum copiam. Habet
/i^os,Bifontes,TaurosetEquosSilueftres, Onagros quoque et eiuftnodi. Nec defunt Aves vanae magna
^®pia.adaucupiainuitantes» Latrodniaignorâtgens; itaqueeftiuismcnfibuscurru,hibcrnis rheda ftima
ll^^niUcvthLtut^v^^nbsp;Regni titulü amp;Ma.

aecepitPolomaannociJi regnantenbsp;Ottone in Romanorum Imperatorere-

^.quot;i^^iadema accepit. Poft annos vero Ixxv 11 üxb^deßao\'^udacf, qm cmdditerStamäaum Cracouia E-
ïl\'^öpum truddauit, regio Diademate a Pontifice Roniano priuata eft. Iternm tarnen recuperatum cft a_
?^^^iü5,ekdoinReg?m Fremi/l^o i,,Ducemaioris Poloniçamp;Pomeramïd, AnnociDcexcv. Diuiditur
fcgioin Poloniani^^wrm k minorem. tMator cft magis Septemtnonalis, eamque mediam inierfccat
X^J^® ft. Minor eft Auftralis câq;Vilftulapererrat.tn maiore Polonia ciuirates.prmcipaks ifta. Pofnania ad Var-
^^ ^rofaaûmms inter colles condita, muro duplid: ades habet latcritiasampiäs amp; multas: fuburbia vafta ad
vJîetioïë ripä ftagno ingcti paiüdibufqi circudatas nudmas etil binasquotänisadmodü cekbics,amp;
^ ^ ® *nbsp;T ttttnbsp;Epik-

Regio ér
dièa.

Sims.

qua gt;j tas-

Soli fertilisai.

^■^nimaliuva-
rietas.

ltincn:m ßcu-
ruas.

Imperimn Ma-
iamp;rmn.

Vrbes.

-ocr page 388-

[öä

\'llzentien „JJÖL -Rcfim -

. M \\ i Onbsp;S

-nbsp;.. , iVWtai

iH\'lnn-

lliihnT

n 111 f .111

mi 11 n 11 u ujmaicijt^

■••■/quot; -V .)/ 0^0 - ; ST

rwt? y ■■.A.rnbsp;^»w

■ y

S3

53

SJ

Muftetnbsp;^

quot;Muik^i

Bohe;
: miç pars

1!

-ocr page 389-

g^jjnbsp;Poïoniae Regnum.

irnifrrûâîTede HibetfubfeOpidâi{Va,/#i^«;intcrlutoiàspaludeSS Millian^

Änbsp;muro circumdata, intcrpaludcs q-mPtoü.a fl. pr^tc^abrtur .^cc^mu-

rlZ^hnclacoMffc minxttamp;^ntm. SuhhâcfumGMfra,PyzJry, Wartha, \'Njkh, Land, Umm, Sltfeza, amp;

di^acrmhTcPrirrccpsPoloniaW#«.C^^^^^nbsp;Romanorum Imperatore Rcgmm D adema

feceo t aufad hoc vfque tempus R^es Polonia vtuntur, Siradia civitas lignea mur o fepta cft m phmc c,
ï eTÄnbsp;fl- Hanc vrbem Ducatus amplilfrmus oUm -^-^tt^^Sr^S\'

â o Reds fecundo ordinc tribuebatur. Subhacfunt Mma, Sadeck,

^ü^^nlocoüt^. lutofaeft.Adeamcomitia generaliaqua nuncVVarfaviçcekbrantur
nronrio cuodam vrbis privik-io amp; recepta confuetudinc fokbant : eratque ei rei extra vrbcm aula Rcgiacx-

ZZctrZüams ComiüLm loLi fervauit-tamen tribunal forenfc, quo hibernisnbsp;dic^uu ,

\'nbsp;UnädadmüscQ: haudinamœna, murofofîàqueclaufa, inphni-

mtdamCnauigaWem,quomercesexPoloniainViflulamdefemnt^

acCW.ïi\'rr^to poft Guefnam omnium Polonicarum vrbmrn

{a ad LacumC7.//., quot;ex quo lacu mures olim prodkrunr,

numinisira vinidam deVkente ,devorarunt. ^ dvitasl^

Phacz^am, GüHmin amp; Gambin.nbsp;fioczh amoena civitas in co k aa Viftulam, ledes eft ^puc^a^

kmfitaeft,ineaarxfukqiiamCrucigeridcmolidfunt.nbsp;^

minore vrbes prindpaks hœ funt,nbsp;amp; Lubhnum. Oacmu mnbsp;^^^c^m ^^^^^

daeft^eamPetrus Appianusputatc£iePtol.C4mi/^/?«wj muroduphci ,valloquefirmiflimo. Arcemtw
tlnfœpuloT^^^^^^^^nbsp;InhacvrbeRegumPolornaSedeseft^ amp;Sepultura ^

fium quoque cdebre ftudijs Philofophia amp; Artium. Carent autem Craco^uenfcs

Rex ipfe Prçturam Cracovienfem obit. Caftdlanus quoque Cracouienfis Palatmom Senatus conkfl^^^^^^^^^^
o \'digniorqle cft, cum in cateris Regni Prouindjs Pate^^^^^^

tes conti Je îumCleparâia, Straämu,^Caßmirk. Habet fub k Ducamsduos, UmenfernS^ ofmmmenlm.
OpÄLm hac,nbsp;S..A Lelo., K.ja., ôcnbsp;ciuitas pnncipal^

Sridus,murodrcamdata,incolkadViftulamiaeft,abeft^

quioperîs,amp;vtmncbdlaerant,fatismunitam. Subeafuntctoj mlocoplano, ^dmisLazuh^

èclabgoB,nbsp;i:Jtoduitaspracipuaiiliusdiftridus,vkraViftulamcft muro,fo^^

nita. In hac quotannis triplices funt nundina, ad quas conucmunt

chouita,Lithuani.alijque. ludeimaximam iuburbiorum partem occupantnbsp;^r.SloTonkrc-

pradpu^m Arcem fl. adluit .yfirzna. Subeafont r.W.«^, L.km,nbsp;fll^^^^

L sLnahabetpermultaamp;Lacusdnquibusomnepifdumgenus. Nobiliffimisnbsp;^^^^^^^^

^llvaenbsp;gerniummulta. Montelt;. fere nulii funt, piaterquam qua m Meridiem vergit

Carpathijfquemontlhu, quosT.^« incola vocant, dirimirur. Siluis pene om ms Regio obducitur qua n

nilnbsp;cvnipoLnesfunt. Seddehishadenus. Regni jus apud Polonos non eft hareditanu m, ^^^excom

muni Senatm amp; Equitum fententia pendet, qui quem volunt eligunt. Vinnbsp;f

ti in^Tcnio praditi funtj multifque amp; longinquis peregrinationibus pradentiam fibi amp; multarum
nerifiamcomparamnt: Impauidi funt, amp;cum hoftcetiam robuftifiimo pugnam non detredantj l^i^^jvi -
cnatibus, injuriam
omniconfanguineomm,dientum,amicorum, amp;familiarium confoederata ^^^^
tum
eont, nequeanteceffant, quam vd vindicarim, vdoccubücrint. Poftremum non
- \' quam profufi : quod Vitium augenifrequendbuscornfficflationibus, amp; immodicis iargitionibus, tum
ingentidientum feruorumque quos alunt, veftiunt, amp; ornant, numero.

Silciia.

« • \' „^.-«-^T hac de Poloniïe Regno 5 reftat pauds explicandanbsp;Nomen illi ab Amne cognomini, vt tra-

ff ernbsp;ahundederiuant. TeninamraSeptemtrioneamp;OrtuPoloma:a M^

ILridk Morauia amp; Hercynia Silua, ab Ocddente LufatiaÄ Bohemia parte. Longitudo ^flccmu-
Cœli temferies, p^jj; Latitudo Ixxx. Acr quamuis paullofrigidior, vtcunque tamen mitis amp; ckmens. Ager quod cic
Soltferttltus, iorrentibus ac rivulis irrigetur, fcrtilisadmodum cft, ac res nafcentes ex terra, magna ybcrtate m

locis fundit, amp;alicubi venas Auri, Argenti, Plumbi, amp; Ferri gignit : res etiam ad veftitum non modo lu

nhes.nbsp;rum,fedmultammetiamgentiumconfickndumhrgiftimefuppeditat Vibeshk culta

quehumanarum ftudijsexornata. Mcno^o\\isduscürrattßavia,Budorchs,vtqmd2mvo\\m^^ ^ amp;
Breßa^. Duglofllis fcribit, cam exftradam a Mkflao Duce Poloni% pauloante annum Chrifti
Inde poft annosxl ornatam eifc Epifcopatu a CaflmiroRege Polonia; hisincrementis tantumau6ta ei
eius duitatis antiftites
JureiFpifcopi ob divitias amp; rerum omnium copiam ditercntur. Anno cixccxi
tainfaviliasabiit. Sed fubCarolo 111 Imp. ex lateritia fadaeft aurea- Memorabik çft quod de tuiri
pli S Elizabeth^ teftatur fequensinfcriptio. MIRABILIS IN ALTIS DOMINVS.

Collapfaeßturris Séloe made facia cruere,nbsp;\'Niaminiftt Domini exceptarn^miglm^ß^

Pyr amide hac mfira^nernocademe périt,nbsp;r.^ngelicamamp;lem depo fuere manus. _ ^^

Acddit ruina ifta turris an. co i □ xx i x Fefto s. Matthai: prater fekm vnam nemo laftis. situs lod,
orum fpkndor , turrium, templorum, pontium ftrudura, platearum difpofitio, vrbem vchcmentci
mendaut.nbsp;Epilcopalis eft duitas. sunt praterea in hoc tradu Ducatus xv. r^im? per hanc regio

Vabiiur, in ^cm vndique plures Amnes amp;iivi coniuunt, Elfi, Ola, Bobrus, Barußm amp; alij.

Läcnt\'

Elimina,
xj^iontes.
^ilvae.

-ocr page 390-

Vâlmms ïiegni, ^uiprixif^tts a Rége équot; i^fus.ficuhi accupîm. Ta»,
dexôrdimrms exi^ït^ quemregniioUecmmum vm iligunt, me haer edit arm
^Jioffiêium.

Index Curiae^ quiejl vnmtx ïudkilus regni»rdinarius.

Ferfetttm^quieBuetrofoluanmStrigmienfiS^quié\'Prin^as
{^egni^^furnusSecretarimnominAtur.acfraerogMiua^^
CartctUariusyum Kegeminungendi, (jfigîllû maiére friuiicgta munit.

\\ Arbitrio -Reegis ajfûftus, qui eaeteras lit tras mimf egt; ^pûfis^-
/mum mandata Kegia, dr in caufamm difiinâlime datas munit-^
^decfetif£Kegijfuhfcribit.
LMdgiffer Curiae, Rff« Cmttmmfequi camp;gttur, é\' eiufdem intimus
lùrimhahetur.

TduermcorufnregaJiumiMàgiHer, mmfodi^mm,falimrum£^^br€viter
earum mitatum^fdgorum^, acea^roS cmfis difiingnit^ qmecûnque adVtfcu
regiumfertirnnt.

SVicefdatinm %egni,
Tres maioris nuâex Ferfim/ispraefèntiae, qui^T K^giae tJMâieJîâtis in iudicp
amhoritâtis^ lommtenet^^ludiùhuspaeejl. \'
£ Viceiidex Curiae.

VrotmôtârydmJudîmpcrfonalis^raefemiamp;i^
wotônetAfimVice^dâtini.
frotomtârim Vueiuduis Curiae.

Hi emnes Magifri fà f$m amp;fftllmt»r,halent^ it%
lahoris cmÇortium adiunaos hos fequentem :
Secret arium AnhieftfcopStngcnimfis, quit ft direcp

t^r caufarum^egAiium^ amp;F^d/isdicitur.
Dmdeeim^ffeffores.

T^tariosaliquêtiuratm.emmsfiemmate mlili
tos^ quifrofriôlocok caeterisfemctoapdem.

Thefauranus%.egis.
Cubicuiamp;rumregaliumLMagifttr.

Agdzmmn regaliumiMagifter^ qu^ StahHlitMagifrum GermAnivôcanK
Dâfîfetorumregalium Magtfter.

Minißrai
Kegk

lanitûrumregalium U^agißef.
Et alia mirier a officia.

rPßfimenß, sCemanensii, TrmcUmernis^ Turnzenm^
ymtrierssis^ Liponiensis^ Earsiemis, Onuizoli,
Sftpra DambiumdcepMsiensis^ muigrâdiensis^ Homensis, Tôrnemi^^
U Ùtcidensem JGewinarienßs, Abauiuariemis, Borfodiemù Hewefiemis^ \'

-ibißijk. ifnbsp;•nbsp;\' • ■nbsp;J . ,nbsp;gt;

ribißiß». {jefthierfsis, zathiemis,nbsp;Bodrvghtensis, Zeimcmsis,

Semitmemi^, Vnghemitnbsp;Peregrmmis^ Mofamarmiests^

^HpraTgt;anuhiumKrgoghiemis, ^tmariemis, ^abolciemis^ TerontaUersßs^

adoriemeTibifcflBtherimsis Oradiemis,nbsp;Clmadie»fis, Temßemis,

MißOr cft in fingulis
locis iuridicis. Porru quia
regnum ampUsfimum eft,
fleque a niiiioribus iudid-
is eonfluere omnes in C«-
tiam pofluHtj ncc caria
tot querulantibus
fuffi-

citj conftituti funt per pronbsp;L-^r-rt

vincias iudiciapaniculari- mer mmmumc. uujmmsts^ KhahstueTauriesis, ^ofrmunsu, CaFiriferrmsis^
a, COMBI quib. prima in- (^Drmum ^7a\'Udtemis^ Vefhriniensis, Alhemis,nbsp;Ftlmergt;(is

/«• gt;rolmnm,nbsp;Urr^fnUnäs,nbsp;tm^UmU,nbsp;W^aJemh.

iicunt, fimt^HC hi, |

Inter Dratmmamp;KFalkmet^is^nbsp;sj/rmie^fà,nbsp;Pofegienp^nbsp;^agrahmfi,

SauHmßu, XRißenfu,nbsp;Warafàtnfâ.

r Grm,\'velStrig^me^ß, legatusApoßölicmamp;Primd^regni.Nahetfitbfi j^rienftm

Adi3:iiniftratio,E€ckriaftica\\V4lt;r/V^^«?, I^trie^fem, ^inqueecclesitnfim^ Yefpinienfem^ qui cmceUarim tfi rt*
f^m dm§ eß Jrßhiepißüpßs^\'^giMie,quamnbsp;^

fiifmt quot; .nbsp;) CoUctn%i^üue€oktamp;,fiäquofum\\agvahrienß%yTram

Hœecx VVolfgangi tazif tabula Hungarîca defumpfi ,Qma veto omnia ad gubçrnationcm amp;\'rcglmcn regni
pertinent, opinor alium ctiam Statum efle inter Principes amp; Vrbcs regni, qui ad Conferuationem, vtiiitatcm,ne-
ceffitatcf, amp; tuitionem regni pcrtincat,quem ciÀm ignoremus adfcrcre nequira us,

Mcdiusmeridian«s42 ?o.adqucai rc]iquiincIinanturiuxtaratio߀S4lt; amp;4S.
paralklorum ad circulum maximum»

V ttuuu

i,Guhernam
regmm Regis

fmt

^ublimior
^ui in treu
%MagiHra\'
tu%
tnr

ïuàk\'ta
tralianSj in

offtcmr^\'

Miamp;âres^ qui miniifîe^
ria magis iudi0em?n
quam magifiratumexer-
Hïlt,

Rex TImgâns

regmm fm ad.
mniUràt dm.
rutff Magifira.^
tmm auxilio ^
^fjunt,

I

2SI

HVNGARI

REGNVM

-ocr page 391-

ról

amtmJiiLdiiiu uxjai^Tm

O Y

Ilirrsïf \'nbsp;T^ars L

: !

nee$

.^bà. S\'

M\'

Si î

Cz^m

^Si£tt0tatzl

S, tMartpn

Isiwma

f^raz

O Sarosnbsp;OiamwffdKa

dW of /nbsp;îtàSÏ^nbsp;-SmM-

\' Onbsp;iS^

C }ienm

Danuiûtj

Scl

(S(h

1

g

fania

\'yli

r

CAquot; quot; -V \' ^nbsp;\'Rntzkc ,nbsp;quot;

J^ . COmarmt

/

\'Kamm ^ \'Vrmezew
r- \' j. n ~Jlhsne ^

^ycth
izsvrnci-m

-^jBm,

Cjirfà^l

fO

TXr-, Jf\\. M \\

^in^fe

SaDiemwy^^J^P :Miéifth ^^

hatmn

^rfil^\'^^ ^rasnbsp;Zeg o

O Erieân tX^t,-) i

O Zihfopijhi
ïeh,

O

|o

Trdctehh

^T ^f^^-^^^W^^nseJhaza BiWufc
com I Xnbsp;^^m com

Salm^

,nbsp;DTaauifar

48

Soms

^fl

ÇtSb^-n

W«/

1/arlt;jïm j) îEiZWî

ppfo^nfimnbsp;^^^^

coï

Kipi

Ign
Zatmiu-

quot;Batffr

hifchly Xe

-Wfl TM/ -----I

(^etflinffnbsp;Ta^ütz^__^

^Sauaz

\'itthel

zieiffta \'

,0 0.

bes\'

\'^eiclhfd

O .

•frffan

O:

quot; \'O

V-^ O

.^..J Segefwar
quot; / cthetonbsp;\'

\'s. -

\\l ■Cmv.idanbsp;^ ^ ^

Te^etelatm-

-^urtur Vq/Qf^ |nbsp;iSa^yS^ ^^^

li ■ O - Inbsp;* ®

- 47

ö

. • Mijlflmm

TCeklèi\' •/gt; ■ i^Bi^^i 1

-^nbsp;«nbsp;/nbsp;nv. —

O _

Thamahia Cnbsp;f / ®.

comita.nbsp;.^^\'-MÉiTi-nbsp;» Sm^i^^^nbsp;^^^mn^ °nbsp;^^^^ oV\'

\' \' \\4CoL,nbsp;r Wnbsp;° O^ocutosnbsp;^^^

Campusnbsp;y (A ; Fnbsp;-

i I

quot;Jekttl-

•Bezemh

\'Karpai^

\\i _ A rt

quot;XDhnanchze |
,
3ekh! Q

SigetÏi\'

m

S.Mar

O

\'BreJAerc-\'

i 11
i II

Domlclmz^

O ® ® Ï\'^frefe

e quot; . ^athjcMfis «nbsp;r.

Gekmtthe \\\\ xonbsp;\\

vel

I 5lt;itf

S

Svhnos

Zemn ^ \'Bifere
Siirai

^rahalJi

O

r \'Js^a\'jeles Ç

m

hvng

O

•Têmtj O
O

Maróiis Campus

icht ^JH

Çalulm-hz

ria.

quot;rjiuk

wrtljerj

\'quot;Jiun^anca communia

^mklt; ^Jhtzjn^
lt;fniU-ritt

\'nbsp;^^^ !Bcyrada vel (iltndoruîiv

fid

les

\'aty

V.

ŒrrqnnznEpŒH

é]

M 111 j I \' 11 f \' I \' \'
_

-ocr page 392-

26$

- VNGARU vülsonbsp;nomen ab Hunnis vel Hungaris populis cx Scy thianbsp;,

i—i am incolunt, haberecomlat) Pannonias, amp; trans Danubium lazygum amp; Dacorum
JLA re omnem occupât. Ad Meridiem eft sauus Am nis, quo a Croatia amp; Scruiadihungitur qu^i
in parteIllyriciAdriaticopelagoobverfa. AScptemtdone funt Poloniaamp;Ruflï^ ^quot;\'Prc\'^\'T .bOri-^
fa. Ad Occidcntem Solem Auftria, Superioris quondam Pannoni^ caput, cum Moravia amp;Stiria 5JD^
ente Myfia quam Rhetianam nunc appellam. Regio omnibus cœh bcnigniuteôc clementia , ac i _ ^

mceniratc,ütufqucpulchrimdinc,fuo)urcanteferenda. Ager rerum omnium copia ac fertilitate le

Gemmas,Aurum, Argemum, Colores, Sal fodiemibusabundelargimr. Pabuh, f^^
num ac Fruduuum nufquam abundantia maior. Vinum gignit generofiflimum tradus fnbsp;\'

aQuinque-EcdcfienfiAgroTaumnum feu Belgradum vfque. Olcaramcntara aut nulla cft: ea demp

oD^ibuspropemodumnamr^EdotibushocRegnumornatum videmr. Ammaliaproducit vana,qu

tanta hic copia, inprimis ovium, boum, vt in exteras Regiones tot amp; tanra armcnta mittat, vt F ^ ^

dibilc videatur, prœfcrtim in Italiam amp; Germaniam. Feris quoque mirifice ^^midat, LcporiDus,

mis, CapreoHs, Cervis, Apris, Lupis, Vrfis, amp; huiufmodi; Avibus item pralertim Turdis,ie m ^^^^

amp; Phafianis. Coluerunt Regionem hanc primumnbsp;üve Pamems : poftea Goth, qm ab

fl funt: Bmm a Lomobardés, qui etiam toros xl 11 annos hic confédéré. Succefterunt iterum J

Attila ^quô obito ,Carolus Magnuseamfui jurisfecit. Anno autem ccid fub ^rmlfh

profedi Hamart loca ifta occupaverunc. Paganifmum cokntes ad vfque Regts Stepkam quem ^^f^\'l ^

inauguit.^ionem. Ab co deinceps ad noftra tempora Hungaria Chriftianam Religionem

tinet auf€m Hu ngaria totam lazjgMm UUetamBamm regionem. quam Ptolemçus Danubio, 1 iducu ^^^^

fibus Sarmatidscircumfcribit. Horumrdiquiasadhucexftareconftat, amp; vulgo contrada voce^^^^

- ri . Incolunt vero fedes a Pli nio defcriptas amp; lingax idioma habent Hunganco éiiïimûmmw.nbsp;.

gari^ primusfüit poft conftitutam religionem Chriftianam Siepham^s cognornento San^us-, icq ^^^^^^
eius Nepos,
nbsp;Stephanm 11, ^

I i,Stefhanus iii, ^ela tu, Bmericm, Ladißaus i /, alijque longo ordine, ad vique Rudolptii 1 ^
Germanorum Cefaris tempora, qui jam vigêümum nonum annum illi regno prœeft. D^viditiir
garia vniverfain Citeriorem amp; Vlteriorem . Citcrior Hungaria omnem illum tradurn compicc ^^^^^
dtra Danubium eft : Vlterior illum, qui vltra Danubium, quam quidem mediam Tibifcus i^cat. ^ ^^
polis ÔC Regni caputnbsp;fic denominata, vtipkiiqucexiftimam, a b^^. conditore tratrc Attn

velvt alij fcribunt,aBudinisScythi^popuhs,quomm Herodotus meminit. Appiano Irenico^
mero,c^.r^Ptol.
Ahjsnbsp;Ptol. amp; Antonini, cui 11 adtutrtx dà. Huwsü^^^.^

Ïnfpidas, ex parte montofa, amp; validis eft propugnaculis firma,vt nec quicquam munitius, quot;^quot;^ Jone vt-
tota ferme Hungaria inueniri poftlt. Publids pri vatifque adifidjsornatiffiniis prx caeteris m ea l^cg ^ ^^^
bibus,dariflima.
Agrum habet variorum fruduum vbertate luxuriantem. AnnociD^
guftiaTureammïmperatoreSohmanno Chriftianisereptacft. Rdiqua;funt
Bofmtumvul^one ^^^^

vrbsnobiliftïma. HicLcxtafl.Pannoniamfuperioremabinferioredividcns.cumlftromilceru^

r

Lam ^ 2
Flumtm.

ißißtes.

vrbs nobiliftïma. Hic Lcxtafl. Pannoniam iuperiorem ab mteriore öiviacns. cum iiuunbsp;. ^ afl-

vctus amp; clegans, qu^ vt fuu,ita acre quo fruitur laeto amp; amœno falubrique,multas Pannoni«JIDc^
tecdlit .Montes habet vincisamcenilfimis confitos, qui amp; magnam lignorum copiamnbsp;. ^ ^ulgo

bium in pracdfo momis vcrticc Arccm validam habet, zelgradum ad confluentes Sam amp;nbsp;So-

etiam didtur i^lba Graeca, antiquioribusr^«fr», Germanis Griechs WeiJJenburgy captum ^^^ . ^diii

limanno, annociD idxx, quum antea Chriftiani Orbis adverfus im manemhoftempr^fidiuma^^^^

fuiflet :nunchac Turcarum imperatoris fedes eft. Vlterius fecundo Danubio dclcendentibusocc

gidumm, captum aTurca Anno cccc xxxi x. Medio inter duas iftas vrbes fpacio, campus dt nou

dae vidoria advesfusnbsp;Imperatorem celebratus : Campum vocantnbsp;^j^riftia-

commiflum cft AnnociDCccdvi. Aduerfoflumincadfcendentem multaloca cxcipiunt funcitis ^^^^^^^

norum dadibus triftia . r^^ urbs capta Anno cnuxli 11. ^inque Ecclest^zdDmMumnbsp;jfcopali«

y/Vtf/i\'^AnnociDolxvi. Ba^^^dequallipra.nbsp;ad Danubium, vulgoCr^»dicitur, Arcni^^^^^^^

quomdam fedes,amp; jam in manibus Turcarum. Alba Kegalis, Stdweyfenburg Regum corona öi p
lebris captaeftAnnoci3i3xliii. ïn
eodem pene tradueft S/ÄB. Hicronymi patria.nbsp;^dDa-

vibs rnunitiflimaiu infula dufdem nominis, fruftra aliquoties a Turds petita, launmm, vulg^^
nubiumfita,feieincxpugnabilis. RdiquaOpidafilentiopraeterco. Sunt amp; in Hungaria Laci^ j^,g
nobiles, quorum prçdpuus eft
f.alatört, qui Germanis P/4?£lt;dicitur,xl MiUiaria Itabca fecundurn ^^^^^ ^^^
habenéamp;Hungaricav///. Flumina funt nohiMirnzDamhitts,Savus, Dravus,amp;.Ttbt}cm. ^ j^ic
priorescommuncsfunt nonnullis aüjs regionibus, kàTibifcum totum , fola Hungariahbivencii^\' .^^j^
quidem in Maramtifio fubaltifllmis Carpati jugis naldtur, omnefque Hungaria fluuios, proue ^ ^^ ^^

^pcrat:omnibusemi#lemporibusijsmirificeabundat,inprimisSturionibus, Lucijs,qi^ru^

qui vhiam longitudinciiltcrdum fuperat ; Cypriis amp; Siluribus. Alij etiam Amnes prater hos
ti morum amp; faluberrimèrutn pifdum.copia adfluunt, nimirum Funduhs, Trutis,
Salmonibns, ^^^^^

tcnis.Barbisôcahjspluribus,quiAm\'iîjgspleriqueferacesAurifunt. Montes ôtSilusenbsp;afr^i^\'^^

nubium ab Auftria amp; Moravia ^dni^ido recenfentur a Lazio, Tarchzal, Graecis Carpatusnbsp;p^fiefi-

Minerarumappdlatus, propter per Comitatus, Turoccnièm, Arnenfem, Liptovienfcm, .. . {^oiwitii\'
fem, Gevvinericnfcm ac Sarienfcm, cuius nomina Germanorum locorum ïncola aHjs atque ai j
bus indigetant,
de» ratter, deniMmé, denWurtganten,denSchmperg, Secundus eftnbsp;^ ^^^o O\'

«^riam confitus. Tertius omnium ampliflimus Erdel, Sunt amp; muUi alij, quos brcvitatis ftudio
mittimus, hifcc Germaniam condudcntcs.

m.

Fygk dr \'vnde
dich.

Sims.

Cœlimâlitds.
Sêli [militas.

Ly^mmdîum
varietas

Jmprium lï;
iomm.

Frhes .

-ocr page 393-

4 O

1 quot;

-ocr page 394-

■f

»\' ■

•i

À

-ocr page 395-

ITALIA;

t/fj

IN OyA HAE CONTINENTVR

KEG 10 NES,

%

Lombardia.
Vcnctia Ducatus,
Ligiiria, Genuas Due,
îriuliDuc:
Iftria, ^

Romandiola Comitatus,
ThufciaDucatus.
SpolctanusDucatus.
A nconitana Marchia/
I-atium nunc Gampagna

Abruzzo, Aprutium, Samnitcs.
Terra di Lauaro, Campagna

fcliccy Prindpatus.
Apulia Daunia plana, Regnum.
Lucania, Bafilicata, Princip.
Terra di Barri, Apulia Peucctia.
Terra di Otranto, Regnum.
Calabria fuperior Regnum,
Magna Grxda.
Brutij, Calabria inferior..

diRoma,

Regnum Neapolitanum magnam harum regi-
«nbsp;onum partem compleditur.

.Ç^î^ paucijßmi Comitatus ^ Domima mthiper Italiam ^ Gr^ciam innotm-
Tum
, ^ eorum pleraque nomina ac loc a in tabulis affignari nequeunt ob tahularmn

w^ji omnium regnorum nommas^ ^ ojpciajmgmorurr/\', lui ^if^c
^ eßent, Qmfque inßa hoc pr^fvanspatria laudem merebitur,

Mediusmeridianus36. o. ad quem reliqui inclinantur

diftantes pro ratione paralklorum 40,0. amp;: 44. o.

Italia.

ic fe habet, amp; uniucrfim amp; fpeciatim Germanu-y^ jamnunc, ea qua potui üéc perluftrata, ^^^
iTJLrJMin^ïcdioï j Italiam, Regionem Di js facrain, iuquit Pliu, hb. 111 natur. hiftor. ^
cap. xxj totius Europae beatiflimam, optimamque, omnium prope Terramm Alumna,
Rerum Dominam,Principem Gentium, Mundi Reginam. Varias habuit olim appellati-
ones. Dionyfius HalicarnafljeusHb. i Romanar. Antiquit. Regionem liac noùffima
Indigenas
vocaifc fcribit Saturmam-, Grecos vero Hejfermm^ \'^ufmiam^ Oemtriam-^ Hercu-^^^^\'\'-
^nbsp;x:#iis denique tempore dici coepifle
Italiam. Saturnia diâtafuit a Saturno Rege. Verum hçc

^P^eUatTô non ad totam Italiam; fed tantum ad eius partem, quaret Latium, pertinuifle videtutj Hepria^ t^quihus
ab Hefpero Atlantem fratrem fugiente, vt vult Hyginusyvel vt Macrobio placer, ab Hefpero fiella quse cur indita^
^®tiniseftVefperugo:quodadOccalumfpeaei:o^/^/tfw^ab Aufone.nbsp;a vini bonitate, aut

ab Oemtro Sabinorum rege. Italia nomen acceptum ab italo, quem Oenotris Regem facit Ariftoteles, Fe-
^^^^tio\\\\h^ixJtdîamdt0a,qucâmagmsItale^,heccBm{eshah€aî,ût, \'vitulos enim Itab^eße dióios. Timajus
fabulatur appellari ab
Itälo Boue, vno ex Armeuto Geryonis, qui abadus ab Hercule Siaüi Freti anguftias tra-
naucrat,TyrrhenaLingua//^/»«?r^/^w;^dicentcnbsp;quoque quomdam dida, ü fidesHcllanico, apud

^^mdem Dionyfium Halic.lib. i Antiq. Rom. Alias veteres Italia;appellationes,quod non tamToti, qua
l\'artibusconveniant, omittimus.
nbsp;It ali um Six^bo amp; Ptol., quam Natura Mari ,

SBpcro,Infcro,loniomuniuitlateribus tribus;quarioautem vallauit Alpibus. NamOccafumCaurumque
erlus adfufa: fót Italiœ Alpes,quœ fuis apud Veteres cognominib\' diftind« fuemnt, Martima;,Cottiîe,Gra-
Rhetica-que ad Arfiam
vfque fi.;Septemtrionem relpidens Poenas habet Iuliaique.-fuecedentemox,qua
^qniloeft. Mari Hadriatico,ab
intimoReceflli vfque ad Sinum Ionium,qui ad Orientem Vultu rniique il,
quot; obvcrfus; Q^ denique longe
lateque fpedat Auftrum, Africum Zephyrumque ab Mari pulfatur Medi-
terraneo.quodad eas
oras Tynhenum audit amp;Ligufticum: fadente etiam partem Auftralem Hadriatico,
g^aToti cohneduntur Partes, Forum luHj amp; Hiftria. Longitudo eft ab Augu fta Pretoria ad Biutium vfqj
Pî^onaontOriumvelLeucopetram ixcxlv plus minus MilIiariorum:Latimdo Maxima cccclxxv,Media,cxxx:
minima,Ixx11.Circuitusamp;-^re^^ep^^Itali?fecundum Caftaldumcoc/3/d1.qm exadiusfuntmctiti, fig-
^^nt c/xixcl : qui
exadiffime, non multo minus, c/xiDccdx. Italiam Euftathius Hederae : Quercus adfi-
^^iiant folio PUnius, Solinus amp; ali^, vt proccritatemulto fit amplior, quam latitudine; in Laevum fe fledens

X xxxxnbsp;cacuminc

-ocr page 396-

;:it
-r»

-ocr page 397-

cacuminc, amp; AmazonicaefigumdelîncnsParmaE. Recentiores convenientifïïmeHumanoCruricom-
parant ; cuius Tibia vel Anticnemion Mari objacet Infero/Sura, Supero: Fes vniuerfim lonioabluitur pcla-
go : Calcaneus Epirum fpedat;Vola vel Concavitas Sinum facit Tarentinum ; Carnofiores Panes Promo-
toriaftatuuiitZephyrium,Carcynum ScBruttium: Digiti in ^iciliam
funt coniàerli: Genu in Promontorio
j eft
Populonio jCoxendixamp;Feraoris Superiora lare contingunt Alpes, De nominibus amp;quantitatedixij
fuçceditexplicandaQ^litas, cuius caufa potior Iblet eflè Situs Coeleftis.
Huius liquis hodie diligentiflîniâ
meat rationem: fècundiim Longitudiném quidem OccidentaHftimum Meridianum deprehendet inciderc
in gradumxxix j Orientaliflïimuminxli11.-fecundum Latitudinemcompledigradus vin:
Auftraliflimü
enim Parallelum diftare ab Aequatore Grad. xxxv///, amp; Borealiftimum xlv/ : ficquecccnparedifcetltaliato
Q^ntum amp;Scxtum Gh mata, om nescjpe Parallel os, qui funt inter x/ amp;xv/, inquo Terrç tradu contingit
varietasDiei Artificialisvnius Horze, Major cnim Dies Aeftatis in Parallelo AuftraHHorarum eft xz/z-f»
cum tribusquintis;inBoreaUveroHorarumXV
cumQmntis totidem. Coelcftiautem Situ ficfe h«bcnte,
accedentibus etiam Appenninis Montibus, qui per mediam Italiae porredi Longitudiném, ab
vtroque la-
Cœli temf cries, tere, pr^cipue quo Meridianos excipit calores»Campos Collefquerelinquuntfrugifcrosmómagnoperemi-
randum eft, tam moderatam omnium anni Partium
in Iraïia eflè tempçftatcm, tantamque rerum omnium
Soli fertilitas^ fertilitarem ; quae ramen alijs, quam alijs, locis maior. Agcr valde eft temperatus, benignus, copiofus, ad
Segctes aliaque omnia proferenda fupra modum adcommodus, magnique fuiscultoribus qua^ftus, fumtuS
autem exigui. RoßelUnm^ger in Vmbria juxta Lacum Velinumtantœfertilitatis fu ifle fcribi tur, vtaudo-
re Varrone, Cçfar Vopifcus, quumCauflam apud Cenfores agerer,
Câmfos Rofis dixerit ltali£ Sumen efle, in
quibus Perticas pridie relidas Gramen, vna node operirct.
K^dmBum optima fert^ inquit Varro, Italia* do-
tes pcrfequens:
JgfrCampams, Frumentum:Faltrr^us,Fimm: Caßims, Oleum:Tusculams^Ficum:LMe},TareHti-
ms: Pifcem^Tiberis, Italiam porro peculiarem om Aum Arborum Parentem videri poflc, teftatur Plin. Vul-
gatas non commemorabo. Earum qua: vulgo
^urantiamp;, Citria vel OMedica^ Cydoniae, alia:que id genus,
incredibihs
hic copia. Tota ora, vtea nobis fit exemplo, qusein LiguriaabD.Remi,atque etiam ylterius,
ad Genuam pertinet, tot tamquenobilibus Arboribus, itemque palmisfuraina; proceritatis,

vndbfi-udus

admodum generofi odoriferique percipiuntur, ornata eft, vt cum adfpedu, tum odoratu fit perjucunda:
Hortispaftim occurrentibus,adrccreandastriftesadflidasquehominum meutes, aniœniftîmis. Idem dc
mille alijs dici poteft locis. Vivere in Italia
Piperis arboré docet idem Plinius. Oleis maxime fcatet Terra Hy-
druntina, in qua tanta copia, vtcui
Olearum his in locis ingentia Nemora non funt viîà,incredibile plane vi^
deri poffi t. Ager Barianus in Apulia Peucctia
Oleum, Vimm, Frumentum, K^mjgdalamfioßjfium aliofque fru-
dus vbertate quadatn amp; abundantiafunditincredibiü. Vnus Vallis Oneliç Agcrin
Liguria tanto gaudet O-
lei proventu, vt quandoquc duodcviginti, nonnumquam vicena millia reddat Vrnarum, quas Incolç Ba-
riUó vocant. Nec uama. negauir Italia? Natura. Prope /Mtomontiumin Brutijs uanna coliigitur, nodu
rorans : prçcipue quum Imbres diurnos liquidum purumquc Coelum nodis excipit. Legitur ex frondibus
amp; Arborum quarumdam truncis.Eodem beata muncre Magna Grsccia, quo loco Thuriorum nobis vifun-
turveftigia.
Vitium Principatumin tantum proprium amp; peculiarem/if^r/w^ notât idem YXiïi.\'Vtnjelhc\'unê
emniagentium viciffe^ quamquam odor if er a,pß it viderihom : quamquam vbique^ubefcemiumoderi nulla fuavitas
praefertur.
Teftantur generofiflima, qua; paflim nafcuntur, Vin\\ ab Antiquis Scriptoribus dccantata.
liae Vim ad quatuor clafles idem refert Plinius. Omnibus alij s prœfcrt Setinum, ab Setia Latij Opido didû.
Secundum locum tribuit F^toi;. AdTertiamveniunt apudeundem
^zlmzmVina Albana, Surrentina,Uaß
ßca
, statana, Calena, Fundam,Velitermm, Frivernatia,Signina. Qi^rtum obtinent, codenj tefte, curriculû,
Praetmia, 2A({Mci^mone nafcentia, amp; quae a Pahna vna forte enata Palmeßa appellantur. Sed de his alij • ^^
reliquas
Italiaedoicspergo: ftridim casindk^tums. fferharum omnis generiseft fertiliftSma. Qmi veröde
ij[ietàlln, Lapidibm, alijfque lsA\\incnbmd\\C2Lm\\Metalkrumommumfertilitate,m

ro lulio Hydra fl. eft, amp; haud procul inde i^rgenti-vimfodina. Magna Alwminü copia ante aliquot annos
reperta eft apud Etrufcos in Tcrritorio Mafias. In Campania Felice Cuniculifunt, ex quibus
ccfoditur/-
phur. Ab Volaterris amnem Cœcinam verfus, millia///. Colles aliquot vifuntur, vbiOfficin^Ei\'^/\'^\'\'^^^\'
Apud Brutiosetiam
Saltsfodinaeümx^ in intima Montis vifcera excavatœ, vnde Salem ecfodiunt. Taceo
mijgi vbiLapidesvoiuj caeduntur. IsiCCOLMarmora^t^labaßriten, Chryßalium^ Lapidespretiofosvsiûos-, Taceo
Ceccum^ Lamrium, Vitriolum, aliaque fubîerraiîca. Ac ne recenfendis variorumgeneruui Animalibus tcin-
•K^nimalium pus teram, magnam Boum /qui vetere lingua Graeca i Tlt;»Aof dicebantur) copiam in Italia fuifle, Bucetaqunquot;^ ^
variet as. Terra gigni pascique foHta compluria,docent apud AgeUiumlib.xi Nod. Atticar. cap. i TimzeusinHift^\'
rijs, amp; M. Tcretius Varro in Antiquit.
Lucana ^rmema maxima amp; validiflima olim ibidem fuiflè, tcftatuquot;^
Lucillius:

^emnequeLucanü or iundi montibuyTauri Hucereprütehvalidücervicihmpoßent.

Nutrit pratter alias Aves, Aquilas Vultureßque , carniuoras amp; rapaces Volucres, Hiftorijs Romanorii
Imperium ua- Veterum etiam nobilitatas. Infinita hic, ne prolixiorfim, pr^tericns. Ad Imperium Maiorum venio.
iûrum.nbsp;Gubernationis amp; Imperij,fub quo vetuftiflimi fuerunt Italiae terr£ Habitatores,non magna funt apud An-

tiquos Scriptores Documenta, neque Notse admodum indubitata^. Multa quidem eaque fpeciofa Anni\'
us Viterbienfis comminifcitur, de
Comerö , Primo ih Regionem hanc Aduena, de Chamo Jano, SabatioM-
ga, Crano, Aurum,ualote Tage, Ofiride, Hercule^Tufce, Alteo, Kitim,Itdo, uorgete, Roma, Romaneffo, laßo amp; al^^î
Sed horum apud probatosHiftoricos nullum eft veftigium. Variorum autem, cum Grscorum, tum La-
tm orum,pracipue Dionyfij Halicarnaflaei, Pompei Trogi, Solini Polyhiftoris, amp; aliorum
xMonimcntis di-
ligenter perluftratis,difcimus multis ante Conditam Vrbem Aetatibus, varia in Italia populorum,
pnmis Siculorum, Aboriginum, Ligurum, Vmbrorum, Etrufcorum
viguiflè Imperia :
cum a£uo fenefcentc vel in
ROmANORVM ditionem, vcladnihilum rcdada,ccrtisgradibus.

\'nbsp;dnitiO

%

-ocr page 398-

Livio, quos in-Romana hidoviafe

oncrun H „ T quot; quot;quot;nbsp;dotni vero moddlia amp; iu ftitia gubematiinis, amp; ordinumquot;^ ac

I\'bidincs fuerunt. Regum nomire, h»e sunt/W», qui regnavit annos

Svnbsp;\' \'nbsp;qui annos\'xx.v,nbsp;Prifms, cu

luctci/^Zfnbsp;fceus.cui

Äe quot; Pquot;Jquot;»nbsp;Pulfisautem Regibus partaquelibettateannua imp«iafaaa ac b.ni dl

p /T- HfraP\'^usLÄi^^.cui fufFeäusnbsp;r^Ä.atquehuic CM.

om îa OSL rnbsp;if««» cad™

«ÄEuS R^fnÄnbsp;q™» abdicate mffiamp;t OäLl

ï^, ™ Pnbsp;u»dponere non eft necelfc

.QH?aute,„fuemformaprim.gLtna,ion,s «giç, quœ incremcnta
»eftdXntr!quot; M \'T-»^o™quot;«™™vntus,quxbcllarquamvatijmotusdo!

fataliäw?nbsp;Acdeindc quo

quot; tap«r Vnbsp;\'quot;\'perium.ex in,eg,is hi.lorijs cogu\'ofccndum tft k^

•»»sSd.fic^fnî^.t^^^^^^^nbsp;Opidadata,famora, Gvibus auûa iJ^Lrhes

EMPORTA in perm confißit gloria ckußs.
Vrbs L1VÎÎ cilehrisnimtseßprocltvisaà arma.
B ER G O M VM ah incuit a \'dißum eH ignobile lingud,
Omnibm exponitglaàosx^RETlVM acutes.
VITERBI conventus opem f en fanâlus egenis,
^ivihmkmanudecorataeH^STAßdelis.
^uäihm,^nferibm,fomario ARlMlWM abundat,
VAnVMfo^mof^mulieresfettur habere.
Odit mundanas Speer a nOFARlA fraudes.
Claraperantiqud defeat fama RA VENN m.
k^NGLIa habet paucos Comités : VINCENT!}^ multos.

J^ratpatrt^SENAsfuundialingua:.nbsp;Am paucos Lomttev.riNCENTl
^^^l^^fmhomnuclamatmifera

nnl^rl^tf ortu decoratarJÄ^KROnU.nbsp;Caßaneis,oleo,triticoPlSTORlVM abundat \'

riNivartas çeneroCa\'VphuuturAdfwl^tnbsp;^z^n^^.r. ,

f^tnaYTlm varias generofavehmtur ad vrbes,
^^iXlA dives epum parce ficcurrit egenis.
Itahcos verfusprafert PAPIA hatinù.
^bera
L\\Ca tremit ducibus vicina duabus^
^m
PISai amifum dumcontemplantur honotem
)ommendam PaäMAM Lac,Caßt^s atque Butyrum,

afnbsp;\'nbsp;9nbsp;- ----

Mnicafru^dUs mariiDESTONh celonos.
Toiïftmt SEGlFiA cermiti mima/ùperm\'.
Dulcufilieim emgum vinit/i C£Se2\\(A M.
TARVISIVM exhikrmtmtidocumfiamme [mes.
luOLk divifa efl^mca h^ dhifa multû.

yamp;^\'egt;WVM(ltimtdmihiiscUmare,vtleie.
Titu eßfiaUtimfiilim
F AVENTIA -v^ù.
^îOLl.TVMcUm.tt,fereirim,imme,mmete.
L A V «^atj P o M p £ IA ioOTs frcdudt ivefaue.

^^Äsnbsp;PER VSlA claret ^

^^ELLae lucro nendeleëîanturimquo.

^•MOrdiruxnbsp;nàvrrrrtc^ _______. ^ .

wèsc^wmNAEran^teMcßùluhts. ASSISI V.M foÄFRANCISCI^ll /

Jquot;quot; quot;nbsp;Jn Campania Lucrims amp;nbsp;Lin.eJnim,

LanXS t™nbsp;f Pquot;\'«nbsp;Ußnmju. In Flamin,a S^««. v^uf. Falul

\'•\'»»s Zl ■ rerhmHS,Ommi, Urms,Lui\'m,, G4v,ratim,aifmum, trimm, Chvmk, PuL

P^^ffimflu^ ire^\'cÄ \'quot;7tr lquot; ^«\'/fnbsp;Plurimis edam iriigatïîr,, ,

\'ocum dcdim:, flnbsp;quot;-^\'^\'fi\'nbsp;Ws, oäms amp; Ahdua. Piimum

GalÄnbsp;Plinium Mcttodo» Scepfio, quod cucafontcm A^bor mul.a fit picea qux

^ocabT,?.nbsp;\'\'.quot;quot;\'^\'\'•^\'^quot;PP^Pquot;^\'\'\'\'\'nbsp;ferturappellatus.nbsp;Piin o Lin X!

e«V^Polybiol,b.nbsp;P.,c, Mons Vefus, Antiquis ômnS ^

Ptiöfi. ^■quot;•^quot;\'\'quot;\'\'\'usLigurnmGabicnorumFonteptofluit.utidemPlini^otatnbsp;^

». tragoie flrep,tu,ue maximo rrfonat. Mox in plauidem ccfufus Aqu^copia,qn« vcafandÏMote Frt

^^^^nbsp;menrari«

—-MOiuuiuum 1 noma: üduardi Angli.
^anUa efl SanBorumpretiofo fanqidne ROMA.
Ctng^tur vrbs VEN ET FM
pela^oßitifßma nummi^.
^ncljta PARTHENOPE gignit Comitefme Duce fme.

^EDlOLANVMlucundum,mbile,magnum.
t-xcellit fludijfœcunda BQNONlAcunamp;ii.
^f\'^endida folertes nutrit FLORMNCIA cives.
CE^j ^^^y^f portummercefque domofque fuperbas.
^^haurit loculos
FERRhRlA Ferreaplems.
^ERONA humanae dat fngula commoda vitae.
^^tollitPADrjM hinsUudiumé OHeàicina.

-ocr page 399-

Italia.

tnciitariîeru{Hcit,tcmcrcIafcquc,non ullo ccrto alveo difcuirit/paciojtrium feremilliar.ufqucâd Paifana,
ubi quafi Cuniculis ita abforbetur, ut exigua planefupra terram veftigia relinquar. Poft alterum vero milliar.
rurftis exoritur ad Paracolum,vnde pergens Aquulas,Torrentes, Amnefque ab Alpibus amp; Apcnninis Mon-
tibus varios colligit,quibus tandem mirum in modum audus altufque,mediam Langbardiam amp; Romanulç
partem permeanSjinHadriaticum fc exonérât Marc feptem oftijs prœgrandibus.Qma lengius vomit,feptem
Maria
cfficeredidus,inquit Plin .apud que lib.i //.cap.xvi, videde curfu plura,ut amp; apud Polybiû li. i/,Strab.
lib.v,PompoBiü Melam lib.///,SoIinû in Polyhift,cap v/i.Leandrû Albcrtû,aIiolque
t^ovitios. Flwviorum
Rex Erydams,Yïïg\\\\\\o ix.htïitiàos.\'^tfiimr hk ISljlo
canit libro / / Lucanuj^cui paullo poft ibidê, T^mmor
hk Wrû.Paditmannmoxù.
Commcatuû Italicis fubfidijs F/^« vocat l^-r^^^^r?Ambrofius.Appianus intimuff^
xMam Uâdrïâtui Sim.
Sequituro^^^fp Virgili© amp; alijnbsp;Straboni:qui Italis jiodie L\'Adice^vé. L\'Adefei

Germais F?/^.Tradit PliniusAthefîm ex Tridëtinis Alpibus ptofluerc.Initio perquaexilis lapfu vim magtu
Aquarû colligit,accedêtibHspaffim multis Amnibus,fubtcr Bolfanû ad metidiëvcrfus
rapidofe curfu flcditj
dein ab Tridêto lenius nônihil per planiciem evoluiturjat mox itcrû emenfis campis inter mûtiû anguftias
tanta cum violentialçuit,utomnibus,qua fluit,locis infeftc minari videatur j caque vchemcntia per Vero-
mm praedpitat,infra quam in duo fluminadeducitur;uno,quo Paludes petit,aItero, quoin Marc pcrtingit
ad Foffiones,haud igtiobilem Portum. Plura apud Leandrum, Ab Fonte Veronam ufque ratibus naviga-
bilis noH cft ob rapiditatem: Trabibus autem navigatur. Nam ingentes Lariccs Abietefque cum Afîcribus
maximis,aliaque prsegrandia ligna compadaTridentinif ex Montibus eo deferuntjVerona porro ufque ad
Folfiones optime navigatur. Torellus
in Hiftoria Veronenû Afheß» aV^jävov vult efle Ptol. Quibufdà idem
ctiam cumA/^^putatur efleA\'^^^ii»?,
qui apud Stephanum amp; alios. Tertium locum tenet Rubica pvßMcav
Ptolcm^Eeo alij fque Scriptoribus Grecis; pai^Um Straboni; nunc Vißatellm. Flumen eft illud , quoantiquims
poft tranflatos ab ^fi Amnc Termin os, Italia finicbaiur,audorc Plinio. SicLucan.lib. i,

PumceusRubicen qmmfervidacanduitadidSy

Perque imoi ferfit ifalles^amp;Sallicacertus Limes ab hufônijsäißerminat KrvaCôîmis.
Qi^rtum in locum venit\'T\'/^mf limes inter Etruriamamp; Latium. Nefcio an fluminum quid eo in hiftori;«
Romanomm celcbratius. Varia leguntur eius Nomina.-quorum alia profani, ut fiC; loquar,genij, alia lacri.
Prioris Claflisfunt
lanus, Albula, Kumon^Tiberir. poftcriorisSerra, /^»«wantiquiirmiis temporibus appelia-
tum fuifîe,tradit Athenœus, ab
Jane.^Ibulam fuiflfe didum, paret ex Varrone,amp; alijs. Ab ^^Ibo CûloredU
rivant Paullus Diaconus amp; Servius.Ä»«?#» a ruminando didus fuit,vt idemdocet.Omnibus his infupcrha-
bitis nobiliftimum nomen induit hic Û.Tiberis, cuius varia produntur Etyma. Ab Tibri Aboriginum Rcgc
trahunt quidam apud Servium ad v//i .iEneid ;Tufcorum Fcftus amp; Scivius: Ab
Tiberino Ä/gt;,Albanorum
Principe,diducunt Livius, Ovid. Feftus,amp; Eufebius. Abay^^gamp;j? àQmqwcTtberim, quaß rLùvQ^iv appcllatum
cenfetServius,qui eius Etymi duplicem indicat rationem hb iii amp; vi iiiEneidos. Varro Deheberimhn^^
fl. ab
nonnullis nominatum tradit ab P^My/, Vcientum Regulo-^^^-r^win Sacris nuncupatum memorat
Serviusadeundcm ^Eneidos librum ab fecando. Hsc de Nominibus:in quorum quarto illud notandum,
aliquod obfervatum fuiflè difcrimen inprolatione Vocum TiberisXibrii amp; Tiberim. Tiberiç enim comm^i
fermone dicebatur;
Tibris, poetke ; Tiberims in facris,notante Servio,quod tamen non ubique verum.^lt;?-
^ere vuIgo.7/^f autem Caput In Apenninis jugis tollit,ex media propemodium eius longitudine,finibus
Aretinorum,eademferme parte, ubi fonsArnifupra Arctium. Tenuis admodum initio eft amp; niodici ri-
vuii inftatl
,apfufquc aliquamdiu paullum etiam incrementi adfumit,quod prœtcr exigaos fonticulos aquac
grandes accédant nullf jubi fluminibus augeri incipit,paullatim çrefcens,navigabilis effichur , non piquot;^^
Tipherno,fed hntribus amp; naviculis tantum ufque Romam, Procutrens non procul Tipherno,
Otriculo, Etruriam ab VmbrisSabinifqucdirimit: dein citra Romam P.M. fere xm
VeientesabCru
minis,amp; Fidenatibus : itê Latium ab Vaticano fcparat:Romam tam grandis delatus,tit tranfiri niß P®quot; j\'
bus aut Navigio nequeat,fcribente Halicarnaftko. Pergit inde ad Oftia fua,ubi in Marc
Tyrrhenum cvo
vitur. Curfum delineant Pli.lib. ii i cap.iv,amp; Serviusad viii ^neid. Videndi amp; Florus hb. i. Hift-
cap
IV, amp; Varro lib. iv de L.L. DcPißibusTiberims Romanis peculiarem fcripfit libellum Paullus *
Amnes vel fluvios xlii
in7i^m««infiuere,docetPlin.hb. m. cap.iv. Arms(\'ucccdit,Lmo,Vlinio ^^ ^^
memoratus;A/!/ö?Stra.amp; Ptol; vernacule. Nafcitu£.,utStrabo perhibet, ex Apennininbsp;\'quot;Lj

Modicisinitijs principio inter Rupes horridas prsecipitefque Convalles in Occafü tendit : deinde conle
Fontibus,Torrentibus, Amnibufque plurimis tumidior,magna cum Mole Florentinû ingrediturnbsp;J

Florentiaqueamp; Fifa divifts multis adaudus fluvijs,Mare petit.L;^im/;lt;iVirgilio,Straboni,Plinioamp;alijSlt;l ^
CMencio vel Menzo hodie Italis. Lacum hicingrelfus Benacum pra;cipuaclaritate:circumdata infigni
Mantua,xiiî inde lapide in Padüevolvitur.r/lt;;wwLivio,Plinio,Silio,Tlt;jciw?PoIybio,Straboni,
Plutarc
Proieraa;o,Stephano; Ticenus Tabula? ltinerarie:qui hodie \'îefmo. Oritur ex Monte Summano,qui nunc •
Goihardi nuncupaturjunde amp;,in diverfum tamen,eunt Rcnus,Rodanus, Athefis,amp; alij. Ex illo
Lepontios in Auftrum intcr praecipites rupes ad Belinzonam opidum munitiflimum
fertur.-indccopio
acceftione plurimorum Amnium ac Torrentium in Verbanum evolvitur lacu, quem
fupermeat, ut 1 ^^
audor eft;ac tandem redditus per planiciem prscipua claritatc Padum influit,quamquam non
illa,quam ^^
lacu trahit,abundantia: quum dirivationibusamp;foflis inirrigua paflim exhauriatur.Tam eft Aquis
\' dis: ut quidvis,etiam minimum,imo in fundo dare demonftret. Aurum quoque amp; Argentu ex eius ar ^^^
percipitur. Pifcium nobiiitateeft indutus,nominatim\' laudatifllmo Thymallo, Ofc Plinio,
culeo^^//ö. Cernuntur in hocfl.iuxta Palatiolum,magnonumero Excipuli feuloculi confcpti
viminibus,in quo annuo certo tempore, deferentibus Aquis, Anguilla:
glomcratç cadunt,queniirapi
mero extrada: faliuntur. Ortum eius inveftigare operofum. Opinio recepta
eft duosmodicos rivos
Frigiduipho, qui inter Alpcs eft,profluere unum ad dextram nomen Frigidulphi
jungi-.alterum ad Lïevam in alium Amnem praecipitari,cumqueab AdcolisÖ^^\'principium ^^p^^î\'^^\'^jus
alia adfcrimt. In Ifeum Lacum influit,ubi Pifonium Opiiuai:ccfufus in planidcm paffim ^^quot;^^quot;^ijau-

ß66

-ocr page 400-

Itâlia.nbsp;267

txhaurimr:quibus irriguaBrixiani amp; Crcwonenfis Agri ficadaquantur,utcxicîuûisatquecalculofis, opi-
»îabenignaque fiant. Aquarum perpétua dari tas,nec ullo unqua tempore deficiens.Brixianum Agru
ab Cremoncnfi amp;Bcrgomate hac parte fdungit. Recipit aUos fiipra xxxvi i Am ntsi^bduâ
ïiantcfcriptura,Pofteriorem prioripraferojPhnio Tacitoque nominatur, qui Ktmç Polybio amp; Straboni;
hddA vulgo. Cenomanos dividit ab Infiibribus. Pater ilh Mons BrauUus. Notât inconfideratius Strabo
^fci cx Adula Monte. ReddituscLacu Lario, cuius Aquas fiipermcat.pcr planicicm in Padum tendit,de-
ferens Tecum cum alios,ut p^/^w/^mjiV^/r^^w^Zrfr^Wjr^y/mw^
nbsp;Brembum,Senmortum,ium Se^
rium
qui in Monfibus fiipra Bergomum ortus,pcrque Serianam flucus,hibcrnis mêfibus Cuniculis quibuf-
dam fe çondit,rurfufque iuxta Cremâ copiofcexoriens,tandem in
Kdduaminlabitur.-œftate tamcn,îiqucf-
centibusardore Solis Montium nivibus,adco folcr augcre amp; abundare, ut non folum Meatus fubtcrraneos
inipleatjfed etiam fupra terram fluat pcrpctuo. Reliqua fiumina quae plurima funt brcvitatis ftudio, fi-
Jcnrio praetcrco. Succcdunt
U.AriaySims,PortusMare su^emmjrjfemmjomum tribus Italiam dngunt lateri- iMariâ,
bus. Vnde de Italia Pliniul-Tlt;gt;? Maria,^mus^gremiumque terrarum cemmmiopateffs undique,amp; tanquam adiwm-
dosmortalesifÇa avide in manprocurrem. Sinus
habet plurimos, inter quos, Rapallinm, Erycis, K^mmlanum Ma- Sinus,
^^gt;fims^danm,vaeBanus,mpponiates,Scyllettcus,Tarentinus,VriasX€rgeßinus,L^^^
nbsp;Sinus no-
minavi Plt;?r^«j.Italiam plcrifque in lodsaA/jttgwi^ cfiè.fcribit Strabo lib.vi, amp; quos habet Portus,magnos efiê p^^^^j
®tqueadmirabiles,horum illud adverfus ex tcrorum Incurfiones ufui cfic,hocadinvadendos viciflim exte-
ïos,ôc cxpeditam Mcrcaturae copiaœ conduccre.
Portus autem Olivulat^^^naoms^i^vifinis, Herculis Monceci,

f^fj^cabrerHm,Telamoms,Herculisßravifcae,i^ugußi,i^ntia4,CaietayIulius,BaianUs^Yelinus, Metaurus,Oreßis,
^tra Hanmbalis,Tarentinus,BrHndißnus,Garne,Agaßs,hnconitanus, kriminenßs, Kaverne, perotolus, Livenza,

multique alij; Portuum cnarrationi fucccdit Mf/?^/»/». Inter cos^rindpem obtinent locum A^r^\' .
^uas Galliae quis,an Germania;,vel ïtahç adfcribat,parum refcrt:funt ccrtc Montes, qui Italiam hodie ab
^lliaGermaniaque,procurfufuo,tamquamnarivomurofeparant. Nomen A^/fc datum cenfet Feftus
^ Candorc,Sabini enim
Alpum dixere, inquit, quodpoBea Latini Album. I fidorus ^Ipium nomen vult efle
Wlicum : amp; Gallorum lingua
tripes Mon tes altos vocari. Agnofcit hodie nomen ^Ipium Idioma Germa-
nicum.\'cui tamen non id quod notât Ifidorus fignificat.
Alpcnim amp; Alpen Germanis Montes vocantur paf-
^quot;Mn quibus fœnum non fccatur, inquc hibcrnos ufus colligitur:fed in qu osRovesaliaque Armenta paf-
lt;jndi tantum gtatia mittuntur. J/l»/-« amp;
Alpioniaolim hos Montcsdidos fuifle fcribit Strabo. Stephano etia
^^«Âamp;àWswt dicuntur. o^A^afuntPhavorino:
•zdX\'zs-m, Lycophroni,A^/i fingulari numero cft apud
Ovid.
zt J de Arte Amandi,Lucanum, aiios:ÄWlt;©«\' apud Dionyfium Afrum.MuItacriam Alpium Nomi-
ïiam Veterum Monimennsoccurrunt,quaindicantmuhasquoque Alpium partes fuifle,per quas Itinera
patucru nt. Ea fun t, A-jc^f
{Maritime quœ Liguflica: CottiajGraid^ Penina, Alpes Summae, Lepontia e, Rhetieae, lu.
Carnkae.
Hœc de Alpibus qua Italiam fecundum Latitudinem ab/jallia Germaniaque feparant: fequi-
quiInfefSuperumMarc ôtlnferum excurrens,perpetuo duducamdem fecundum longitu-
Qmemfecat in duolatera.Sicdiaus putatur,quod radices habeat fub P^«/«^? Hannibalis tranfitu; eiufque iuga
cotitingat: Nonnullisnbsp;quumHannibaleDucc,in Italiam irrumperent, patefadus:

lt;înidam ab A^i prifco Duce, qui totam Italiam devicit,dirivant. ÀlTrimya, Ptol ôc alijs; ^wivvrn Steph. Apen-
»^»»î inqnit Plin. ,ltaliae amplifßmui,perpetuis lugisab Alpibus tendens ad Siculu FretH. Multos alios habet
Italia Montes; vel qui Minores Apennini funt portiones amp; quadam quafi Mcmbra:vcl quosidem, tamqua
oeeundus multorum Gcnitor,exfe hinc inde protêdit: vcl denique,quos haud procul ab fc locatos,radidbus
^s/uiscontingcns maicftate quadam amp; fuperiore coniaccntibusfagiftio defpicit.Eos ego,ne prolixior fim,
ocloco pr^eterco.Montcs porro dequibus proximedixi,amp; Valles Campique,fuisfupcrbiunti\'//w,z:^^^^,
^ ^J^mbus,
ç^xiomm non pauca apudPrifcos,etiam fuis nominibus leguntur cclebrata. In Etruria qui\'hodie S/W.

wtts, vernaculeBofcodiiMonteFiafcone^vulgoBolfena, Vitçrbiû euntibusoccatnt^Volfmien-
jiftmLucumab Anfiquis appdlatumtradit Leander. In Cimino Etrurix Monte quomdam, calcari pauciens
5 norrorcm folita,fuit Siîva,dc qua fic Livius:
Siha erat Ciminia,magü tum invia atque horrenda, quam nuper
JMere Cermamci Saltminulliad eam diem,ne Mercatori quidem^ adita. Eam intrare haud fere tfitifquampraeter Ducem

In Latio apud Capenar es fuitnbsp;quem canit Silius.nbsp;*

.nbsp;Pives ubi ante omnes coUtftr Fercnia Luco, Et Sac er humeäat Fkviaha rura Capenas,

iuxta Numicö Am ne Lmus erat \\ovi faccr,teftc Plin. Dian^t^etolicae Lucus Livio cft ad Agnin u C6-
^^^^^viam Silva extra. Vrbem ad quartö Milliariû fuifle notât Fc£xus.Camœnaru Lucucxtxa. Porta Capena
jcribitLivius.Qi^dhuicA/^iöf« hodie
Selvadelhgliodidtur AlbuneaSilvaminaltifllmisTiburtinis
-ontibus habet Servius,aliamque in Lauren tinorum agris, cognomincm.
Angitia l^emus propinquu tn
^^ A^arforurn fuifle, fignificat Virg Furin£ Z/^^iS^i^Territori j Romani,eft apud Ciccroncm. Furinarum Lu.

habet D.Vidor inxi ii.Regione Tranf-Tiberina.Ärfór^^;«i:»t»^Plutarcho vocatur. Facunae It^emora
gnofdt iuxta Montem Fifcellum in Vmbria Plin.Gaudent amp; fuis Campani,eum primis Luco Sacro di Galli.

siha. Sacer Lucus LivioaXa-H k^ov Strab. hodieHarmSallinariaSiham nommznt Cic. ad Pœtum fcri-
cns ScStrabiib.V.Lucanorum funt
Silvae,Lmiq!ie,Eholi,Peregrinalü,reüarum.\'^miiomm RhegiusvelRegina-
Sd/jf^i. Apulorum Batini saltus,6L Lmm Gârgani, In Gallia Cif-Padana Siha Lucina,Ôc Fedaneae Sihae.ln
ranCPadana Caßorum X»£/^i,Straboni denique apud Venetos duo iuntZw/^unusab lunonc ^r^va co^^
^lt;^^inatus;altcr ab Diana Miolica, alius ab Superiore,qui in Latio ad Anagninum Compitum. Ad Opera publica^
^blica cü sacra tum profana venio,qua cü fint innumera,pauca rantümodo e tanto numerodelibabimus..^^\'\'\'\'-
Vi^ ^ if ^acris ordiamur.Ea fane innumera pcnc füt.Sola cnl Roma hodie fupra ccc Tëpla numerat: quoifi

^ * ^-cligioniscauflamaximefrcquêtantur/.S.i\'^Min Vaticano:fûtu.marmoribus,magnificëriaamp;o

J^\'nia Orbis fuperäs Templa.Multa ibi fingulariajColumnç aliquot cx TcmploSchelomonis adved«;duo
ïeiPavones ex Pyramide P.Cornelij Scipionis Africani,qua£oli in Valle Vatiana fuifle didtur, tianfla-
• Vifuntui item ibi Sepukra multorum Pontificum :
othtm quoque j i Imperatoru marmoreum.

-ocr page 401-

Eft îudidum Orbisfuprâin SacelîoPontifias, OpusMichaclisx^ngeîi. Itvî omittam reliquâ, {JHofti-
fîeria ittm^Xenodochia, T^ßocomia, Orphmotrofhia, (^d dicam de varijs cum Ponrificis amp; Cardinalium, tum
aliorum Palatijs? Ponrificis in cdito Vaticani loco eft,fitu longe auguftiftîmum; qui relida Laterana Sede,
eoobamoenitatemloci amp; falubritatem commigrarunt. InchoatumabNicolao ii i. audum poftabalijSi
perfedum ab Iulio iiamp; Leone x, Aedificijstandêinluftratum pidurifqueabXyftov,ut Machina cœlo ad-
furgcre,pendereque videatur .Adicenfusfuntfacillimi amp;îcdibus Palatinis accommodatiexomni parte,adeo
vt etiam equo ad tcdum vfque eniti liceat. Opidum potius quis dixerit, adeo eft amplum, quam Dornum.

SaccllumibieftXyfti, quod amphffimum;equat Templum,Eo,vacante,Sedc, conveniunt Cardinales créa-

do Pontifici Maximo. Conclave vulgo dicitur. Aliorum Palatia commemorare longum eflet. His ergo pau*
ciscontenti ,ad reliqua pergamus. Sequitur Italorum Gubernatio, ea duplex
Politica amp; Eccleßaßica. AdPß-
torfw amp; Cm/^w^gubernationem hodiernam quodattinet,Difcerpta nunc eft nobihfllma Regio in varias
DynaUias. Inter eos, fub quorum ditione noftro eft aevo, praeter Pomificem, Kegem Tieapolitanum, Liberos^
Kejfublicoi, Venetam, Gemenfem, Lucenßem
amp; alias, primum facile obtinent locum in ^eptemtrionaliore, Pri-
(if es Etrußui
, EerrarienßSy lt;Mantuanm, CMedioUnenßs, xJ^ontis-Ferratenßs^ Parma, Salluzgt;z.iarum, Veronenßis : In
Auftraliore multi funt amp;:innnmerabilesDj»4f/^: quos occafione oblata,fuisrecenfeo locis. In Ecclcfiafti-
ca/\'^»^z/e\'^rnbsp;amp; Ecclefiarum omnium caput: proximi
Cardimles,his {^rchiepißopi, qui-
bus fui fubfunt
Epßopi Sußraganei. ÎPorro Italia Iure vtitur triplici, Pontifcio, Caßreo, winicipali. Primum
Alterumque quale, notum aliunde: Tertium ex Statutis conftat amp; Legibus, quas Civitates fibi fingule cô-
dere funt fohtîe.Sufficiant illa; non hiclurifconfultum agam.Refera vero hue,quae dc Variarum Civitatuin
Cmsilp leguntur in quadam Membrana: In Confilijs (fcriptum ibi)Mediolanenfes, praeftantes; Veneti, prude-
tes s
Lucani,iç.mcï2in} iPißani, incoaftantesî Placentini, providi: lUremini, Icnti\'.Veronenßs, fideles : Ferrariett\'
fesj cauti^ Gemenßsy
ignari: Lucenßes, vtiles; Yolfii, maligni: Brutq, ftupidi: uutinenßs, acuti; Perufim, celeres.\'
Senenßs, tardi; Patavmi,mib\\§,\\ii. Literarum Cultores Itali, quantum in ipfiscft, tuentur, fovent, alunt,or-
nant: ijfquc omnia bonorum Mecœnatum exhibent officia. Hinc tot per Italiam
^cademiA, Komana,M«\'-
diolarfenßu, Boftomenfts, Patavina^ Papienßs^ %japolitana, Perusina, sdernitana, Pifana, Ferrarienfü, Senenßü, flore
tina, Yeneta, Bergomenfu, Mutinenfis, taurimnps,
: Nam varmenfis^ pUcentina, Anconitana, amp; uaceratenßs ma-
gna ex parte interierunt. Inde item tanta Dodorum, fummaque eruditione varijs Artibus amp; DifeiplmiS
prçftantium Virorum copia. Stupendum fuit ab ijs omne Aevum. Eos uno dudu enumerare fi conarcr,
maximum mihi quidem conciliarcm laborem, Leduris vero ta-dium.
Itah potto Comitate, Convidus fa-
cilitate, facetisCoiloquijs alios antccellunt Populos. Fœlicifoecundoque nati Ingenio Ju pra modû prom-
ti funt in excogitando : amp; docihtatc pcrcipiendiscum Litterarum ftudijs, tum varijs Artibus praeftanrincrc-
dibili : Honoris ab omni a;vo ócgloriae fitientiflimi, Laudifque praeter alios adpetentes. Cum lade volup-
tatem inbibcntes, propen fi funt in Molliticm: in Luxuriam proclives: in Venerem foluti. Vindidx vehe-
menter funt cupidi.-eamque vira ipfa jucundiorem cenfentes:
Teftamentis fuis mandate confucrunt Po-
ftcris . Mulicresporro variarum hic Civitatum dcpingit feite admodum Membrana quaedam: quaeinter
alia , haec habet :
Senenßes, pulchra:: Fkrentma, delicat«: verußna,d€pintcs:Caietana, formofse: Conßentina,oD\'
ftinatae; BeneuentanamQicx-.Bonnonienfis, arrogantiunculae: uutinenßs,benignae;Cefenates,t^pQiCCS-.Genuenßs,

bae; Neapolitanae, folicitac; Brundifmae, inertes; FerrarienßsRavennates, humanae;Vrbinates, adfabiicH
yincentinae, conftantcs; varmenfes, y/ät^ivapienßs, lucri-cupid;^; Mediolamnßes, urbanae: ^edemontanae, pro-
caces: Vw^/^^, pétulantes:
NeronenfeK^xmaiX\', Briviana, ài\\\\^zntc^:Formianae, fpeciofîe:
ûitiofx \'Cremonenßs, fumtuofae: Tarvißanae,zt\\otyp2t,:Bergomates, aftutae: ^retinae,nbsp;P^t^^l\'^^^^^*

belÎ3?.Itali vero quomdä multis magnifq; Superftitionib\' ad ftupore vfq; legötur fuifle dediti.HodieSacro-
rum Cerimonias cx Romanae Eccleüae prarfcripto atque inftitutione religiofiftimc
obfervant omnes* ni
quodin Auftraliore Italia pauci Grsccorum iequantur ritus, amp; ipfi quidem Grarci generis. Quamauten^

quomdam bellicofi fuerint \\tali Militiœquedediti, loquitur fubadus ab ijs Orbis Terrarum:canenteadglo-
riam hanc claflicum Romano. De Veteris autem Italiae moribus fic canit Virgiiius lib. ix
Aeneidos:
^ms Deus Italiam, quae vos dementia adegit\\ Kut raBris terram domat, aut quatit Opida hello*
Idonhic htridae,nec FandtVißor \\\'lyßei.nbsp;Omne aevum Ferro teritur, verÇaqueiuvencûf»

Durum a fhrpegenus\'. %atos adFltmmaprimum Tergaßatigarnus haflainec tarda SemBus
Veßerimus, ßdvoquegelu duramusamp; findis\'.nbsp;Debilität vires animi, mutat que vigoremi

V (natu invigilantpueri, Silvaßque fatigant.nbsp;Caniciern galeapremimus^ßmperque recent ss

Fle^ereludits equo s,(^ßpicHla tender e cornu. _ Conveólare iuvatpraedaséquot;^itf^^f^aptoi
Atpatiensoperumparvoqueadßueta luventus.
nbsp;Et quae fequuntur.

Conftanti content! funt hodie Itali Matrimonio-, Kepudium non permitrentes,ex Vrbe Roma, ad malos ja
inclinante Mores, sp. Carvilij dudu quafi profedum. Regum Nobiliumque Primogeniti,
Inftituto vc-
tcrc,Principatusobtinent;inprivatafortuna virilisftirpis Liberiexaequo funtHeredes, modolegi^i^^^
nati Toro.Qupdad
Wißum,(öht\\) funtamp;frugalisvitîe:nonoperofiinadornandisftruendifquc Mcnfis»ui
quum ncceflîras flagitat.
Yeflttus non omnibuscft vnusi fsepe enim pro tempore variatur, cum qualitatc,
tumformaamp;ritu .
YenetisYeflituscÜ. laxitateinfigniamp;proljxirateramp;inhis VrbicusMunicipaüfii\'^^^^^\'
fior. Matronae ibiante paucos annos Vlnas, Brachia, Pedus, Humeros nudabant : nunc
omnia conte-
gunt, laxioribus vtentes Manicis, amp; in Hifpanicum dégénérantes. Secundum Venetos dvilis amp;niti\'^*
Florentiae ,tdiq[ifequcTufciae. uediolanmibus totiqut Aemiliae, Liguriaeque floridior, fed paulo contre-
or. Romae
Aulicus prolixitatecolorumque varietatecundosalios antecelliti Komanusipü multofrugah^^-
cui tamen fuus non deeft nitor, praefertim
inFetpinis, quae Tufcum nuper adfedabant. quot;i^eapolts mag«
do utitur, quamfumtuofo . Cetera
Italia fimplkiui veftitur. In tota GaUiaCif-Alpina Femina; prindpcs
Hifpanico videri gaudent habitu; Viri in Gallico inalunt
Qoïxï^xd.wmîuram damp;ïiïam Itali fum^»»
\' induftria.

fTöïcum

mherMndi

Leges in-
ßitm.

Acadmîae

Ingenid é\'

mmm artium
celehrts Vin.
Mores.

Veßitm.

iMercimmia

-ocr page 402-

LOME ARD I AE

tab i. in oya alpestris et

Occidua eius pars dcfcribitur, ôc fimul Vafia,

quae Wallis vulgo vocatur»

Wcnußa Archiepißopätm

töß

SedmumEpiÇcopatus ValefU 19 o;4/• i^Jkkpr T^
Auguiiafimilttert^ à,\\fs -f.

Meridiani diftant pro ratione paralleli 45.^0.ad
circuîum maximum.

LOMBARDI AE ALP ESTRIS

amp; Occidua pars cum Valefia.

Adcnus in genere/quot;/«i/i^w^defcripfimusïnuncad fpeeialiorem fingulamm Partium deli«
aeationemnos aceingamus.
jT/^/w»; alij aliter diviferunt. Auguftus, tefte Plinio , la
XI eam divilit regionesj Straboin odo partitur: In plures aîij :Q^busomilTis Divifionc
ac Methodum nobis a Mcrcatorcpropofitamfequemur.Occuint inea primo loco Ta-
bula primanbsp;in qua Alpcftris amp; occidua ejus pars, cum Valeftadefcribirur.

hodie Euphonia gratia dicitur pro Lan£bardi4,üc appcllataab Lang-bardis^ Regio ^ unde

____ex Germania huc lu ftiniani principatu profcdis ; qui ad utramquePadi ripam multos

^nnoö luas cum imperio habuerunt Sedes. Hac Ciäßpitta Qallia olim dida fuit. Gaflia quidem ab Gallts, Boijs^

radicibus Rubiconifque fluentis interci-
^nbsp;veteribuscolonis occupamm,fuithabitatü. Cw-z/^i/r^verodida^quod Prifcis Italis,Romanifque

^cnptoribus,deea diiferentibus cis efl\'et Alpes.quum alia trans Alpes habitaictur. Cü-Kipma haec, qua Sep-
^^mtrionaliffima Montibufquc adhseret propius,nbsp;cognominatur PIinio.
Citerior ctiam appella-

Gallia Sali. Çœf., obcaufîàm modoindicatam. r^/*^««?quoqueC^///-«/»nominat K\\xÎQ\\\\\\\\x^ltaiiamGaUl.

Appianus in Hannibalids;i\\/tf(///fyr/w^4w//4/fc/«?vocacNotitiaProvind
^cditerraneoadpofita mari.fed quod in lods raediterraneis:dndi,qua Septemtrio,Octidens, Meridiefque Sim,

Alpibus amp; Appcnninotumefcentc; qua Oriescft,Mari Hadriatico, Polybius amp; Plinius toti huic tradui
^î^llico formamtrîbuunttriangularcm.-cuius Apiccm facium Alpes amp; Apenninus Montes : Bafin Sinus
■Hadriaticus.
Florentifßmumltdia latus appellatTadms. Vbique arboriferam hanc Regionem, pecori paC f^yfiîjf^j^
^endoaptam,amp;multisirrigari fluvijs, teftiseft Plutarchusin Caaiillo.Perelegantei autem de ea Sigonius|
^^piadeo eulti Scubere^ inter£edttm{ dc Pado loquiturj vtpuis esnBet haud t emere alios rtperiri aut natura feracio-
^^h\'ititrebHsneceßar^\'s ad hominum rit am itîBruBioret.
Addit deinde idem Sigonius antiquos eius Principes
üilfe
Ligures ôc Etrufcâsi mox C74/5i»i5poftremo Rmanos^ his Gothos fuccefîiflê;Gothis iterum Romanos j Roma- iovum, \'
jusZ,^»ffèlt;irâ\'lt;?;.Videndus amp;Sabellicuslib. Hiftoria Veneta i,Decade iiii.Galhaautem CiuAlpina verliis
J-\'^fum duplex cft Straboni, Piimo,alijs, vel
nbsp;diquadalPo^ vel Tranf-Padanadel.

^ dal Po^ il Ja q^Q^j hac,quod trans Padum. Hic vero Lombardia ^^Ipeftris pars Occidentalis nobis defcri-
itur,que magnam partem
Lombaräa Trans-Padanae compleditur. Eft autem regio hac licet valde monto-
atque alibi Silvis innexa, Natura
luculentiftîmis dotibus varie locupletata^ Valles enim amp; Campeftria lo-
^^ Solum fQecundumfatishabent,Tritici,aliarumque Frugum,item Vini abundantia beatum. Collcse iâ
pJ^^ftantifîimorum Vinorum feraces. Sunt amp;in Silvis amp; Montib^isFerarumvcnationesfrequcntes Vrbes
multç funt,ac Opida plurima:
^ediolanu,Crema,Berg0mu,Corm,Clavenna,LugantlAc.qux in Tabula cô-
Piciuntur. Superat vero reliquas Italia partes multitudine magnitudineque £4f»«»iihacRegio:inier quos|^
\'^(yoanus Plin . Ovi^atQç Strab. qui hodie,quod reliquis in hoc tradu fit maior, LagoMaiore Italis: Germanis
^^tem
Langfe, Longitudinem eius ponit Strabo Stadiorum cccj Latitudinem maximam ftadiorum
Xxx. Altitudo
plerifquc locisltam eft vafta, ut Fundo videatur carere. Maxima procellarum vi fauit,

ab Auftrali vento,qui Incolis Liverna, agitatus. Pifces générât optimos, cum
Firnis Truttas permagnas, Lucios infignes: Chalddes vel Aquones, Phoxinos vcl Veronos, Perças
J^^ei coloris,amp; alios.
LarirnLacm Virgilio amp; alijs:nbsp;Strab.Ptol.cetcrifque Gïxcis:Comacemts2ib Vrbe

^\'^lacenie Paullo Diacono amp; Antonino. Hodic Lagoii Coma Italis:Germanis Chumer fe. Benaco maior eft,
aequalis fere.
Longitudinem Strabo ftadiorum fcribit ccc^ Latitudinem, xxx: ISÎovirij paullo aliter
^etiunmr. Excurrit abSeptemtrione in
Meridiem,pronior tamen in Orientem.Coronatur undique Mö-
^ibiis frudiferis, Silvifque Ferarum plenis. Pifciumque oprimorum fertilis eft. Confpidendos fe pr^cbenf,
J^tçr
Ferbanum amp; Larium, Lacus quidam minorum gentium. Luganus Lacus,Qaviratim,^JMonatiu$,\'!,\\^o^^^ixtu
etiam hanc Regionem Fluuij Ticinus^Jddua,Sems,nß,Sremba, atque alij piurimi,Montcs etiam varij,,

eu^»it^^mis cJJftf»^,vulgo Luckmanier,iMonsGothardi,^lfesLepontiae M^/^f^J^quibusabLario La-
___________________ ^

gt; Vt de rileßa altera huius Tabul« parte agamus.

^per Clavennam Curiam Rhetorum itur;nbsp;multi. Sed hachadcnusîRcliquû nunc

Valefia

Z ZTLZZ

-ocr page 403-

läß

I

\'if

i

I: i:

i il

1 1!

-ocr page 404-

V A L E S I A.

AîefîM tïomtn y^mmWa^ïs mtWafäßer Lanât vulgo diamt,undc ortum fît minime rcpcri.

VniediBa,
Situs,

flumina.

tMontes,

Sitva.

UHûres.

Munftcri ea de re fententia cuiquam placeat,verifimilis cette eft. Arbitratur autem vocabulum
illud natum efle a Latina voce Vallis, aut ab arce Sedunenfis civitatis Valeria, Valeßae conrcgio-
nalesad Boream Bernâtes amp; Luceriiates Helvetijj ad Meridiem Cottiae Alpcs ócLepontiae: ad Ortum
fummç Alpcs amp; Rhctiaaltaj ad Occidentem Graiae Alpes amp; Lemanus Lacus. Eius longitudo ab^^m
in ortum itinere quinque dierum protcnditur : Latitudo vero valde eft angufta, nifi quod prope Octo-
durum amp; Sedunum paullo fpaciofior eft. H^bc licet altiflfimis Montibus amp; praeacutis petris undiquc in-
Soli Fertilitas, nexa,qui pro magna parte altudincfere uniusGermaniciMilliarij eleuantur in Coelum, multiquecxi.1
perpetuo aut glacie irrefolubili aut niveobducuntur : nulla tamen re fuftentationi hominum neceflaria ca-
rct.^per fe ferax Frumenti amp;Vini,atque omnegenus Fruduum.Habet Triticum amp; Siligincm,habet Hordeu,
Avenam,Fabas, Fifa,Lentes amp; Milium. Vinum incipit crefccrein Dioecefi Brigenfi in Montibus,continu^
turque eius plantatio per defcenfum Rhodani,donec vcnias ad S.Mauriciû. Apud Sedunum Rubrum iubo
prœftantius cft,tamque atrum amp;denfum,ut co fçribi poflit. luxta Oâ:odurum,Album
bonitate fuperat Ru-
beu m. Vixque in Germania locum reperias,vbi nobilius quam Seduni
crefcat Vinum,atque inde m vier
nas vehitur Regiones.Confervari autem poteft ad x aut xx annos,excepto vino Apiano,quöd
Muscatel vo-
Gant,id ultra biennium non adfcrvatur incorruptum. Hic ut amp; in S/i^rJnbsp;crefcit Crocus in magna

abundantia. Sum ibi Mala Punica, Amygdala,amp; Ficus. Per totam quoque Regionem invenias onmis ge-
neris Poma
,Pira,Nuces,Pruna,Cerafa/:aftaneas,Mora,Perfica,Avcllanas, Corna. Suppeditant praeterea
Montes huius Regionis multas nobiles Herbas amp; Radices medicas,quibus infignes funt amp; peculiares vires,
Gentianam , Antrinam,Squillam amp;c. Minerarum etiam feraciflima eft Regio;ac
Cryftallus pura amp;ï^P\'^\'

ra in ComsïmX^ Rhodani originem eruitur. Varia quoque ptoducit Animalia, Vaccas,Bovcs,Equos, Annos,

Mulos,Oves,Porcos,Capras,Cuniculos,Anferesitem,Anates,Gallinas,Pavones,Columbas.Abundatctia

K^nimalinmnbsp;^^^^^ exiguum emolumentum. Habent prjeterca Montes Animalia quçdam nobis pcni-

• fnbsp;tus incognita,ut funt iËgocerota; feu Capricorni,Mcles,lbices, Mures Alpini, Lepores noftris diflitnilcs,

V armas, Phafiani,Galli fylveftres,Gallinœ petrofç, Avicul^ quas Parnifas vocant, Perdiccs, Bonofç,FuIicae, Vultures,
Palumbi,Ârdea;,Ficcdulœ Mergi,Coturnices,Turdi. Abundant quoque Vrfis,Lupis,Lyncibus, Vulpitus,
Martibus,Falconibus.Carcnt autem Cervis,Capreis,Apris,Scorpionibusamp; conchyliatis
Ranis.Tantaautc
Fcrinaïin hac regione abundantia, utbubulaèinftar, amp; nonnumquam viliori precio in maccUo vcn^r-
IrnptfiumMai- Epi^copusporro Sedunenfis Princepseft amp; Dominustotius Valefiae^in RebusSccularibusamp;
mum^nbsp;deditque Carolus Magnus circa annum Chrifti ccc i dv hunc Comitatum amp; Pra:feauram S.Theodolo Eptjcfff

Sedunenfiatque omnibus fucceflbribusejus. Confirmarunt quoque muhi alij Impcratores hanc dona-
tionem amp;roborauerunt ufque in hodiernum diem.
Valeßa populi olim Veragri ft^gaut^i,
Rhodani originem: Sedum^Jntuates^AlIohroges^Sallaffique didi fucre. Nuncin Superiorem ôc It*fertortr»
dividitur. Superior idiomate Germanico uritur,incipitquc a Furca Monte,cxcurritqucad Marcam rcgiom

ufque,quae eft fub Seduno,iuxta Amnem Morfum,compleöi turque feptem Décimas feu Dioecefes, ^^
illi
Tanden vocan t, ncmpe Sedunum, Syder, Lemk, Raren^Yiß, Brig Sc g ßmh. In Inferiore Yaleßa lingua
dica in ufu eft:ab Amne Morfo inirium fumit, extenditurque adpontem S. Mauricij ufque,cuius
olim
Yeragri didi funt. Habet autem Inferior Yaleßa lex Communitates quas illi vocant Vexilla fcu ^ \'
nerM,Ti^mpzCondes,^rdon,SAllién,\\Martwaeht,întrer^^nbsp;Valefiam Sedumm,^^ -

quot;Yrh: amp; Opida. manice Sitten amp; Gallice Si//;*,pro patrie more elegans civitas, crclcitque indies fplendor aedificiorum. A

cet Monti,qui in media planicie, inter alriflimos montes vallem claudcnres,fenfim verfus ortum conlur^^J
bifurcaturque in duo petrofa faftigia fcu eminentes colles. Arcibus binis,amp; CathedraU, Valeria Eccleiia i \'
ftris. Incola; utriufquelinguae ob Gallica; amp; Germanica oraeconfinia callentifllmi.Q^m fcrdlcm agru^
habeat,dici nequit. Vinum nobiliflimum,amp; panem optimum habet :Habet Hortos amp; Pomaria,atqu^ pr^^
pra;ftandfll ma. Apes recondunt apud eos Mel tanta copia,utper integrü
annum fuppetat illis Mcl cx
vcarijs. Prêter Sedunum nullam Muds cindam civitate habent V^/^i^^quamquam
S.Mauricius five
mm pro Opido haberi poflet. Sunt hic prseterea xJMartinacht five O^odurum: Gradetßh amp; Yetus Sider
der^\\.euc,ikaroma,YeJi)ia,BrigjîiatersjLMoril
Opida.Tcrra undiqueplurimis rivuhsrigatur, qui omnes
dano mifcentur.Is iuxta
Furcam Montem e glacie liquefcente,uti creditur,ortus.-quamvis amp; in eodem ^ ^^
te fons magnus fcaturiat,hanc regionem ingenti ftrepitu magnam fecum glacici vim trahens perlabitur
ilicoadcurrentibusundiquerivis
e Montibus labendbusaudus per afpera faxa, quot;^nguftias Montium ^
confragofaloca praecipitat tantainfania,ut nedumin fpmam,fed amp; in nebularà refoluatur.
Yaleßam ambiunt,habent hodie alia,quam olim nomina. Mons ex quo Rhodanii^ oritur olim
timsiC Yrfellus vocatus fuit, hodie Furca nuncupatur .Huic vicinus eft Qothardi uomx iuxta Brigam cft quot;
pronim Mms^hodic Simpelberg. Huic vicini funt saßs ^dMatter Montes.Exahcra parte Rhodani funt Lfi^J^
amp; Qemmi Montes. In Y alle Pœnina Ar alla monsglacialis eft. E regione Siàer verfus Septemtrionem cft s)^
Wim uonSf
is iam i^ugßaLberg vocatur, amp; cx utraque parte s.Bernhardt Mons. In maiore Xenodochium
fexcentenorum pcregrinorum czpz^.SihaHercyniahuctmm fpargit ramos fuos diverfis infigquot;^^®^ ... j
minibus,alibicnimnbsp;Sylva iuxta Arncn nimirumjiuxtaPerigradPr;^^^^/^/vocatur, atque

aliter. Populus in Vaiefia eft hodie erga cxteros,valde humanMS amp; afFabilis,totufque bencficus.imcr Ic
ro paullo rigidiorcs,qaamamicos amp; vicinosdcccat.

nifi

-ocr page 405-

LOMBARDIAE quot;

TABH IN OyA HAE PRAECIPVE

regiones defcribuntur, Tirolis Comitatu§ amp;
Marchia Trcyiûna. . gt;

TAtrkrchdK^quilegienßhifuh^ckmur Bpfcopâtus,Mantuayg. Cpman.Tnckntirttnßs^^ 6: 4.$ ;
Vmna
3 3 /S; 4/ 2. LMaravenßsJaduanenßs i4 r^: 4S Vimentinenßs 3 ^ 4«\';45 / 8, Tremßnmfis ,?4405 4^ 3

Cenmnßs,Ceneda fmenbsp;^^^ fdtniif iv.4% ^Munsa^

JLeU^msqmFatmrcha%^quilegienß fuhfuntqumintab.FriulL

Meridiani diftant rationtJfaraüdi^$ , %o,

TIROLENSIS GOMITATVS.

amp; MARCHIA TRE VISANA.

EcundaLombardia Tabula Tirolenfcm Comitatum amp; Marcbiam Trcvifanam com- ^egwéundt
pleditur.
Tirolenßs Comitatui nomzn habet ab Opido Tir oio, quod antiquitus fplendidü
fuific videtur. lacet inter i^thefinMenum flumina,interque
Alpium iuga: ad Septem-
triones Bavaria clauditur,ad AuflrumLombardia:ad Ortum Marchia Tarviüna, Eoro-
\' quelulij :ad Occafum Hclvaia. Rheticœ quomdam pars fuit. Regio hac Ucct Alpibus
Soli Fertilitm
inclufa amp; cxtenfa per ipfaiuga Rhetica^Eruûuum tamen, Rerumque ad vitam necefla-
^^nbsp;^^riarura,necnon Auri,Argenti,MctallorumqucOmnisgenerisoptimorumcopia ,divcs

amp;loeupies. fi Montium vifceribus ingentes hauriuntur Mctallorum thefauri,cacumina vaftis Silvis, fe-
larumque multudine plena:CollesacChvi,Frugibus ac Vineis:valles Fontiu acEluminum Aquis irrigua,
Armentis amp; Pecoribus referta funt. Itaque Comitatus ifte,non foïum Ducatui,verü ctiam Regno aqui- , • •

pararipoteft.AdiunausfuitDomuiAuftriacaannociDCCclxai?^\'^igt;i/^^\'AlbertimioAuftriçDucc.Vnbsp;quot;

maria Oenim vulgo Infpruck.zdi dextraOcni ripâ,fedesPrincipis:Parlamëti rcgionü Auftriacarû fedes. Sunt \'
praterea UJ^^r^w opidulû ad ipfii caftrü xirolefc ttpûiBckanS Emporiûj «»//d fadi tio Sale nobilis ad oenüi ^ \'
irixia^à Ifacû fluviu,qua fe Rictius in Ifacû exonérât,vrbs Epifcopalis.Eftnbsp;Athefim,Vrbs vetus,

lt;|uä in decima RegioneItaUa inter Mediterrancas collocat Plin.ôc Str. Condita volunt a Gallisj amp; ita Tro-
gusprodidit. Nomen
habere creditur a NcptuniTridente. Nam ut RandenenfesSaturnum,itaTridentinos
conftat coluiflê Neptunumjcuiusefligicscum fufcina adhucexftat in templo B.Vigïij,eo latere quod forû
ïcl\'pidt.Vrbem muro cinxit Theodoricus Oftrogothorum Rex, ufusad ftruauram lapide quadrato.Idem
Caftellum Verrucç Tridentoimminens in altera ripa pari opere munivi t. Poftea eicdis ex Italia Oftrogo-
this,tenuciunteam Langbardi
titulo Ducatus. Vido autem Langbardorü Rege DfM^ anbsp;rur-

fum fada cft iuris Imperi j,audaqueabImperatoreacceflïonei?//f4^0pidi ad Benacum, cum vallibus qui-
bufdam amp;vilhs^Poft huncCïrö/»i5\'4W,univerfum Comitatum Tridentiimm,unacum valle venufta, amp;
BolzamoOpidpEccleftçdonodedit. Additusdefenforamp;protedorComesTiroIenfis.Ex eo itaque iurii;
didiónemutramqueexcrcet
Epifcopus.Sermocivibus partim Germanicus,partim ltalicus;amp; quod in limi-
ïaneis civitatibus rarum cft,tam pure utramquc hnguam fonpt,ut neque in media Germania neq j in me-
dia italia vix quifquam purius. In hac Vrbe cclebratum cft Condlium ülud famolum, Anno c/:»i3 xlvi,
fiib Paullo III. Fluminibus Regio rigatur duobus pradpue^ amp; ^thcß-, Rdiqui rivuli potius quam
iuftifiuvi) dicendifunt. Montium hicnumerusnon eft,qui omnes uno ncraine
RheïicalugaM RhettcaJL ^^^^^^ ^

/«volt;Mntur,quamvisDroprijsddncepsnominibusdiftinguanmr. Sylvamm qooquc hic magnus nume- gnbsp;\'

marca tarvisin a.

îxi dcnbsp;reftat nuncut de ili^jn^r^^^nbsp;»garans. Nomen accepit a rarvißo Vrbe \'^cgia.

qua fedem amp; domidliüm dabat Marchion ibusLägbardid nominis,qui huic Tradui cum imperio ^ndediamp;a.

- praerant. r^rw/fesw^appellant Cafllodorus amp; alij .Didtiw ècVenetia, a Yenetis populis. Hodie vet-

ßacule uarkaTrevigtana. Quod ad Fines,fcribit LeaodcrabOcddentc VeneiMmcUnàac Mmdum,Bcnacû, Sttus,
^ Sarcam Fl: a Septemnione, Montes Taurifanos, Italia Germaniaquc difcrimen ; ab Oriente Timavi
Oftium partem
.qucHadriatidmaris;abMeridic,Oftium Athcüs,PaludefqueMdafianasacBrigäti
autè
VèmiaeYetem terminos eflc,non UarkaTarviß/M,qux muIro erat anguftior,fuamquc habebat lögi-

fadinem inter Mindum Alfamquefluvios:trans Aliam enim Foro julienicm Agrum adnedi; praterea CœJitemftries

^UrkamTarviünam^ qua nunc vocatur,nonnulla continere loca Ccnömanorum amp;c. Regio pernobilis eft
^ lauia; Coelum fälubre,jucundum amp;temperatum. Camposhabetamœnos,acFrumenti ceterarumq; fru-
soli fertilitas,
\' gum,item omliigenifrudus ac vinimaximcfertiles. Adeft Metallorum ubertasmec Pccudum greges defutj

tantis denique amp; tam multis munifiea natura doribusadfatim ornataeft amp; locupletata, ut inter prindpes

^taliaRegiones optimo jure cenferi poflit .Habirarunt hic olimnbsp;qmbus nomen, fi Etymon ex Gra.

dapetendum abgenere nobilidarifqöe natalibus.Eugamosïiisledibus profligarunt,ut Livius notât hb.

quibus tota Regio Venetia dida. WxhtsTarvisina lAanktaeÇxint Yeronaß^uentia.PMaimm^\'Venetia,
T^r^vmum.
De tribus prioribusnbsp;Yiccntia, Patavio, in propria quam obtinent Tabula, dicemus.

^nbsp;A aaaaanbsp;Y cnm m

-ocr page 406-

iO^

ip NA

ce^\'i-Sakan-i:^ ^\'\' i\'V \'^rymii^i f-jPc-MadJ \'

MVdègieriltrtus

Ttma^\'^

\'^\'j^Kuede^onnbsp;tlmtt

1/Î7f

aroh

ï\'rémi\'ï\' -...... /\'A

S

2.0

^^\'aymvi

IV

\\Ciitadeïïanbsp;.7 ^.Mvrto

, ° ^ lt;madiConti

Cu..: ^\'■\'mom... ^ \\nbsp;Anbsp;W\\A3rntteßf i 1 «

quot;Septe

32

I I I I I r-r-T-r

JJ

.luxnzizLnzizi

I I I

^upl/üM _
\' \'Brvnehnbsp;\'lüe^er^

Bnxia

^^«fjX O 1 (o ^

Tnbsp;^ \' -quot;«^quot;»t y^Ews^ff- m \' --^ Emhufß ]

\'nbsp;, M ^

TX )nbsp;c.

C^Jëfi:^\'
ILa Gamia ^ ___

Codejmrtßnbsp;^^

Shtiérens

M

, ^àmano
^autangt;_
nbsp;__ . ^

,, , T^ \'Jrinlesl
Lerd^a
o

S.Mm

Sloderm

O

\'^.Tulugna

Stib/talnbsp;7

Trctta^

h\'

O

Stampa.

Conciananbsp;J\'ratma

• . .Camtno ff

^^ J»nbsp;JÄfta

Törre de Caügonbsp;^ %

VISA

L Maf iß

tosiaƒ5 ]emur: O

Catui

•Thnlwtij
OmtirAi\'^ n V

, jiÇrmAçjna \\ fnbsp;P Sartrum

(O DiOTf

(ja

° Tauen J ^^^nbsp;Inbsp;k^^m

f Janina
t^\'VaTbima

öai\'da r^/tf j

Calam o^^^^^^M^mhnbsp;»a^K

45

45

O auj^nbsp;\'

CÙ0I4.nbsp;o-Eateßk^regno

Màr^^e ^ Qj^ri (--^Crauatta

unbsp;6 Onbsp;.-jiX»^ 0

CdiàmtaJfnbsp;Jf^X

C^IàirfùtrW

îrifiâfta gt;nbsp;,

o Ss.Bartpy-

^OTftÄilo 1nbsp;GiÂ^lo i» .imt Caftto^

O O

o cfv^û

\' Mart and

ja

%.iult;rk:a
mma C%
.Mofchma O
.„ Sarelma _o

I FI I un

Setenya

rzEn I T\'i -L

r^zizrzjzizrztzE

r T nr~r

32

3J

20

20

zo

S.Ttero*^

-ocr page 407-

27 snbsp;Marca Tarvifina,

numero nom^

innmo SiLsHaiiarieireceffu,medijsinftagnis,quaaftufmgulisfeni
cft Pelaso quod tamen, ncfuaviolentia vcl ira fil noxium , prajedisalusquibufdam Infulis, tan^u

ag^eribus cohibetur. Licet non mûris, non propugnaculis, non;mriibus ullis fit munira, loci tamen n
tum eft mtiflima . Quamplurimisdiuidimr Canalibus. Vicis pene omnibus fm funtRivi, con^n^»
tibus ipfos Pontibus exhpide lignove circiter ccccL Inter Canales principis loci, qui vulgo

lonffitudinis trium Milliarium, qui Vrbem totam m duas quafi dirimit partes: circa medium iontemj
ftansvifendum. Itacommoditaspaiïim Vrbem vel pcdibuspcrcurrcndi, velcymbis,

odo dicitur millium. Vulgus Gondolas vocat. Ambitus Vrbis vj 11 cirdter Milliarium. Ï^Pfquot;/ „
Rnitudine,populifrequcntia, opum fplendore, mercium varietate, inlulhisi

dfqueeruditiftimisbeata : bonis Legibus laudabilibufqucInftimtisornata. Frumento, quodex^^
orbispartibusadvehitur, Vinismultiplidsgeueris, inter qua generofum illud, quod vulgo M./^«^^^
vocant, alijfquc rebus human^ vitanecefîarijs,itaadfluit, vtredeW/^nbsp;n.mo^^^^^^

nes ibi feu Parocbia Ixiv. \'Aedificia cum publica tum privata ibidem magmfica,fplendida,lumpt ^^
ornata.
Inter Templa preciofiftimum illud quodnbsp;dicatum,nbsp;multis lociso

tum Et vt reliqua omittam j Intra Vrbem Armamentarium eft (vulgo ^rT^/^^/^-jcuius circuitus uuo ^
drdter milliarium . In hoceligno, ferro,erc, lino, canabi, omne nautid apparatus g^^fquot; ^
tormen ta,catena, fpira, rudentes, vcla quotidie coufiduntur : liicmfig»ia a Turcanbsp;pîtroris

ofteniantur, Manubiaque illa opima Anno cid 0lxxi ad Naupadum ablata. Oftenduntur ^
quinquercmes, amp; nau\'is Bucentaums qua vedus quotannis ad Maris
introKum,ubi Cafte la Aeltuari^
ceps, Senam Primoribusque Vrbis comitatus, ceremoni)sab Epifcopo peradis, Mare ddp^ ^^^^
ieaoadperpetuandumDominiumaureoannulo, Eft ócGymnafium-publicum,

dinalis NicamBibliotheca.quamipfcmoriensRdp Venctalegavit. Civium frequcntiaV^^ f F ^
ftupenda.
Numerus trecentorum drdter mil liiïm ccnfetur, Triplicis illifunt generisj

penes Imperii amp; Reip. adminiftratio: Cives qui Scribarum amp; aliorum bonorum muneragerunt:^ y ^

quimechanicasexercent Artes. Prçterhos,nbsp;innumeriamp;Advcnaquivarioculmexom^^^^

Mundi partibus eonegotiationisgratiaconfiuereioliti: Turca, Aethiopes ,Slavi, Arabes,
Cyprii, Macedones, Germani, Vngari,Hifpani,Galli.alij. Vnm^reneu Re^gt;«i\'//^4;adminiftratiotuui .
turW/4w:alterarritó/M,perannoscdii:Pofteaanno iDCcvii fubnbsp;cœpit efle imperio.

r^e^vulgo,Rdp.caput,^««4?«icftPrinceps,eiquenihilinjuflu J-^A^^/^nicc pace agere, necbelloqu h^^,
liât, %(
cSenatumconmt. Senams^aaor decermt, Décréta tamen nommepromulgantur^

de publico certa penduntur ftipendia; eoquedefundo, ftatim in locum defundi ex Senatommnbsp;^,

per fuffragiafuftidmr.S^^^/«/, vulgonbsp;Bans eft totius Status; cjusmembraNobil^ ^

xxv annis majores : quibus mira in djcendo libertas, fumma in confulcndo integritas, ^ximiusrca ^^^
culms ftudium confervandç libertatis augcndique Imperij mcredibile, mfignis m ^^^erlis
coniwn .
ter Ducem senatumque, alij multi funt Uagi§ram, quos hic brcvitatis ftudio praterco.nbsp;V r

Vrbium dariftimacenfeturamp;florentiflima, Mundi Theatrum, commune totius ^rbis Emporiu ,
trixdominatrixquetot tantOrumque Hoftium, Hadriatid Regina Maris, Itahdnommisgloria a ^^^
Quamvis multa bella geflcrit , variamque fortunam mille annorum fpatio fitexpetta, in externi ta
Sspoteliatem nunquam devenit Divini plane funt Verfus Adij Synceri Sannazarij:

Vider at Hadr tacts Veneta mpunminundtsnbsp;ohi^ce.amp;tllatuiUœniaUartts.att:

Stare Vrbem, amp; tmpnere Iura Mari.nbsp;Sic pelago 7tbrimprafersi urbm adpue mr^\'n

Nunc mihi TâÇpeia^ quamtum\'vis luppiter t^rce^nbsp;lilam homines dices, hancpojuiße Deos. ^^ ^^^

De Hexafticho illo Epigrammate refert in Sannazarij vita loanncs Baptifta Crifpus, auditum a
Manutio Paulli F. Poetam ab S. P. QA\'eneto pro fingulis verfibus fingulos centcnos aurcos, non c7

tiadonoaccepifle. Scripfit ôcâc Wenetorum Yrbishto Vatidnium Gauricus,infignisÀftrologus.
Yifgineipartusfaeclisbisoâlopera^is,nbsp;Sed varios puer iflores.é\'graminaptnguei

B Fâagamp;emcrgensteHusfœcundacoloms,nbsp;Laetabêves ^haBanonremispulcraluventus

Fraehebitmtferis alimenta efrfgibus altis:nbsp;Certatim ludent,mœBo[pesant eSemtu.

^cNautapifcescapimtinltttcresiccâ^nbsp;-rdice**^\'^

Quibus verfibus Veneris Dominium Poeta pollicetur ufquead annum ciDiDCcdxxx: Vrbcm P\'^^jj^aïuiî*
Infula in Terram Continentem commutatum iri. Tempus docebir. Nos quidquid rerum quot;quot; ^^ trl^^
cft optima Dei Omnipotentis providcntia gubernari fcimus, cuius foliuseft mutareImperia, ^ I^^^ißdj«
ferre : quem penesarbitrium, Civitates ut floreant, ut pereant.
Tarvisium^ vulgo Trevifi. ^ rbs ^^^
quot;fple\'ndida opibufque potcns ,editiore jacet loco, in Campo fpadofiflimo, amnc Silidivifa. ^^^^nbsp;c

nitate falubrirateque ftupenda 5 antiquis fcriptoribus non nominata: ideoque non magniavi. ^^que
jus memoriam habent Gothorum Hiftoria . Gives humanitate funt fingulari, ingenijs
perdpiendis litteris, mercatura,alijfque honeftis ftudijs promtiflima. Epifcopatus gaudetnbsp;Qc-

biliravit hanc vrbcm ortu ÇnoTotila^ Gos horum Rex, cujus pater ejus fitu fupra modum capiena .^^^
nuit item,prater alios, Benedtäumxi P.M. ^PoniicumYirunium, Virum Latinis Gracifquehtteris^^^^^,
mum vti feripta probant. Poft Gothos fcdcm hicfuam pofueruntLangbardorum Marchiones, ^^^
ti Regioni
UarkaeTrevisinae nomcn\' inditum, vt initio didum. Prefla deinceps Adiolininbsp;perio ^

ratmimltaliaeque Regum: màtCarrariemiumMinc Scaliger orum, poftremo Vwf^ßr«wfubdita eft 1 Lpsnî^
poteftati. M\\tgnahic Agrorumeftvbcrtas, ingens rei pecuariçftudium,copia tritid optimi ^oruö*
confit candidiifimus; Vini nobiliflTimi ,aliarumquererum admiranda. Reliquas civitates oc
gentium opida fdenrio prcetereo. Fluvij infigniorcs huius tradus
Plavis, Piave vulg9y ßrertta, ^^ ^^^
omnium maximus Ktheßs. Montes funt hic in tradu Patavino, qui nec ad Apenninum # ^^ y^pJ^A
pertinent, qua conditione nullus alius ager cft totius Italia. Horum vnus cft g:?«»«^/^*,
CûlUs Bugansi, poetis cekbratilfimi. Atquc hfede Tarvisina ^Marcha brevitcr diâa HQbi^ ^^

Tl mim,
mo nu s.

-ocr page 408-

LOMBARDIAEHL

TAB IN QJA DESCRIBVNTVR

PEDEMONTANA, MONT/SF£RRAri

^^RCtilOTijrrS., é- GETifEISlJlYu DFCATrs,nbsp;^

Ecclcfiaftica adminiftratip.

regal^^^^^^\'nbsp;ilSz. emfuhfim Cafilenßsja ig-,^ ir. Salutiammip iti 43 mntk

g^u^r\'Z^^\'^^^\'f\'nbsp;K^Benßs.K^qumßs, \'.Albenß^Terdornnfi,Saonenß, Alhin,

mauJ\'^knbsp;Archiepfc.fubkmrntab.Brefcu amp; Uediola.

5. äeßgnatißHnt.

^raneîà^\'**^^ / 4 3 - ^tf. fib qm[mt Bebienfis 3012.^1 Aprumacenfü vdBrumäcenßu^ Metenmsis

■^^^e^fuvelAmpruniacenfitîtêir\'AJA-^\' NubienßisinCorßcaßroeNebienßs.
■^\'^eKßs^Albigavsitfu.hrbengA credo mer fuffragamos MedtoUmafisArchiepiß.reeenßitm.

Meridiani diftant pro ratione paralleli 44.0.

I\'EDEMONTIVM^MONTIS FERRATI MARCHIO»

natus amp; GenuenfiumDucjitu^.
PEDEMONTIVM.

Ertia Lombar due Tabula fequitu r, in qu a Pedemomiumlt;iMontis ^err Mi Marchiomtus, cu m
Bucatu Genuenßum dclincantur. Occurrit primo loco Eedemomium j fic^iidum, quod ad ^
pedem sit JAomium, ad radices inquam Alpium,quae Galliam Sabaudiamquc ab Italia divi-
dunt.
Yxxl^oPiamonte. Eines ab Oriente Padus: ab Meridie Ligurum Alpcs; qua Occi- Situs
dens cft, Alpes Galliae; qua Septem trio, DuriaRiparia. Regio eft amoenisfruaiferifque Soli Fertilités
Collibus plena: frumenturn,frudus,vina producentibus nobiliflîma, Ferri prope Turi-
lîu^îT^\'^ i^nni,Marmorumquc ad Paifanam fodinis non carens. Flabitarunt olim
Turini, Polyb.
Indei

:item Strab .Ptol. Pli. in Nona ItaliseRegioneeosnotantijLigurumqueftirpisfacienti.

P^a^pofuet^nbsp;appellari cœpit Iiic tradu sfub Langbardis, qui in Provinciae formam redado Ducem Imperium %f

.nbsp;P^^ft Principum diverforumjprscipuc ïq^^^

P®iatoremnbsp;fubjcdus:vaftatus fupra modum bello quod geftum inter Carolum V Im-

^^^otutnTnbsp;Galliarum Regem. Caput Regionis eft amiqua Ci vitas r^rä^w:nbsp;^ i y

^^^üm V T^çnbsp;^^^^ ^^ Populis,apud Antoninum,non uno loco. VulgoVm«^ gt; ^^^ ^ \'

Stephan

US Grammaticus ab 74»r^gt;,Maffilienfium,quorum fertur Colonia,Infigni.Conditum
I^urisl^f quot; ^^nbsp;Africano:alij ab
Lamifano,uno cx No^i Nepotibus. lacet ad oftium in pa-

^idis oriiaf S^^^ratajPortis patens quatuor, ?haethontis,Secuftme, Wmoriae^ Vdatinae vel Borianaet fplê-
^quot;pti^ae ç ^nbsp;Civium clara; rerum omnium copia abûdans.Summum Templum lohanni

^^^I^ücisv fhoc alia funt XX aut circiter. Sunt amp; nonnulla Hofpitalia.ut vocant Palatiunf
h$c u!. ^Ir Academia celebris

,in qua Erafmus Roterodamus S. Theologie Dodor eft creatus.Pri-
^^^filisjVaj/^nbsp;^^cinam habuit ^brariam. Epilcopatus gaudet dignitate. Ager illi perbonus amp;

^^^nbsp;,nbsp;copia refcrtas. Ad Collem Rivalité Opidû frequens:ulterius Aw//rf»4.Iuxta Padu

^^^^^oinde^\'\'nbsp;^^volos amp; Avilianam fplcndidum vifitur Cœnobium D. Antony Raveßmnon-

^^^tOabSa^^^^^^^^\'^nbsp;Aw?amp;fij//««2.Succedit mox Ä^,/4,quam plerique Sabaudia: adcefent.Ad Padum

Opidum iacet,quod vcrnacule/\'i;^Wtf,opulcntum,cumCa;nobiofumtuofoj
quot;^ninc^Padquot;quot;nbsp;: L^va fontis Sangoni
Fagellato amp; Briacajje, dextra Monte Bobio. Haud procul Pelice

^^^^ Reveüo amp; \' ^^»calerum eft amp; riäa Franca, ubi ponte Padi ripae junguntur. Sequuntur ad Padi fon-
ab
r Ja „ ulterius Critio-.moxqm Uambrmo, ubi Vallis Padi initium.Incola; vocant V-i//«? di Lté-

\'-3ftello,quodibicognominc.

Montis-Ferrati Marchionatus.

S der QUnbsp;peramœna amp; fœcunda Regio uons-Eerratm explicandus,Sic didus uti cenfet Lean-

A^\'^\'-^tt^quenbsp;Metalla vi acduritievindtjita ille finitimos ubertatecum aliorum fruduum^ Fmeät^a.

^ fnavitate,tum vero vini longe fuperet, Defcribit Uontem-Eerratum Merula lib.
Viceco^ ___J- » - .....-• —nbsp;.........

V|5ecom. hocmoào: MönseHperpetuisexpanfuéiugis,totusmœnui\'amp;frumfer,omniumquererumad

hos Co^. K^^^^^^^^f^^onisiidfftffdumfrequem. Incipit diufnpfere ittmre ab Alpibus.planicieque ßeparatur, quae ^^^^ Eertilitas
^^^\'ifüT^^^ ^ i^t er cedit, T^ihil hic incultum quidquam propter fimmam Samp;li bomtatem oponunitatemque,
^^^^^^^antonbsp;^^ddi adluit,neculliusaheum ^egio egreàiUir.^ante magi% autem ab Amnibus abfcedunt

^\'^^^^Htri ^^^^J.\'^^\'^^^^^^ff^Campiintereospanduntur,qtmhaud Mefopotamiä queres dicere ^quippe qaod
. lî^^\'^^îi; Mr^^\'^nbsp;Fuerunt olim in hoc tradu feptem Marchionatus, ab Othone i / Imperatore Imperium ma^

^^^ C^Ucis\'^Hr^^^\'^^^^\'nbsp;fingulifeptem filijs AlcramiSaxo-«/Äw.

^dhgnati. U^omis Ferrati Macciiionatum tenuit primum PaUeologaßirps ufque ad annum

ß bbbbb

CIDIDXXXIV,

-ocr page 409-

ió ^

-ocr page 410-

^ontis-fcrrati Marchionatus..

ultimo,Carolus v tapemtor M«/»« B»«™ iegliima

hl^ V^h« M^n^ f f rnbsp;\'quot;.MantuaPrincepsJnhocautê teirx traflu tres inßgn«,

habe. VibesMantUïDux^quç (unt C^fabsD.f«4ß.;Civitatis jusadepiaabSkto/vannoci3cccckx,v-lpif-

c!, Jnbsp;înbsp;//nbsp;f«cundiffinius,qui La^uviäavn\\,o. Tertia eft

vuîgS^ V^rnbsp;fquot; \' quot;P V, In LiS\'^ribus poneiti:nbsp;Strab.

at,nbsp;Cmpltóter Antonino:

biicafSenfis lanfiuXnbsp;amp;ngt;cdicatis:funteniminhaccivitatcThern,«pu-

_ .nbsp;Genucnfium Ducatus.nbsp;\'

Akridic?eft colfomrnbsp;Etruria. Macra intetfluente; qua

tiuminnixltaÂquoruZ«^^^^^^

raontofa,„ee vSm

gcutos qüinq^giX\'^qt NctonS^^^nbsp;quot;quot;

de. Hitfc menfura totius urbic fi^llT^^nbsp;^^ jnbsp;antiquorum eft pe-

habet adluftruS n^S r. ^ ^rt \' \'\'^nbsp;hancdiroenfionem vcnii. Infignem PorS

Troianotum -Zu Snbsp;var.,;Ianus Genius Prifi:u.;ptimusl,ali» Rex lam.s.-Rer

quin nec Genu omittimrnbsp;^ fnbsp;quot;nbsp;\'i™\'* porta amp; oftium liali«

Annquiffim^ CS fcnd^eft ortó habeatrecurvutnabIittoremaris.£gonihil affirmare poffü.

gentis miliùbusGemaui^cuSÂnf f^

plagasadirequ^ftu gratfa^nbsp;nullasnon mundi

Ocddentalibus Infulis rc-

Geauapolit,flïmi amp; rotu tidi cxftant Scaligerh^^

—nbsp;—• -^Äi.!.«.» 1* 1. w^aiji^v,i

Jgt;Uis opes Aßs,^\' cloroi Orientü honores

_ ^antaqueah Ëuxine tunditmmafah,
i\'ißnoö acies,Thufue decora indytapubis \'
Et traxi ad Ligures oaÜica jïgna mantis.
Subieclis domitss tenui cerwcibm K^lpes
Et tremuit noßras Africa terra trabeu \'

Fkmtna,

Tortud,

K.^ffliBm têties renetm^quaefugcratêlim

In patrijs movit teU petitm aquis,

^rußraGaikcupisfruHraesfrtßratürlhere,

Er usirafaevaferox Fnfuber arma capis^ \'
Vmco ego^quum vincor^par eß^moria damns.

Metropoli vifa^reliquaruoi v7bL\'m nonSas amp; OoidaSZhnnbsp;w

Amonino, hodie. Vrbs maS^a^uooi^^^^^^^nbsp;^^

tcns,part:m in juga,partim mplan.dcm poncäTZtZt^^^^^

ditionisSabaudiarPrindpis.St/praPorttmiHerculls M^nbsp;^^
^ fcrrm agro,qufdtns,palm.s,medtd;,limo^^^^^^^^^^^

tus. c./..^;«r.^i.:ambimextko,lednomine^ 1nbsp;arbonbusmirum in modum orna-

c/3 O pafluum. Atque hac font m Or; Ge^e\' fi oS^^nbsp;^^$niücïs,cuiuslibituscamp;

Orientaliornbsp;audiunt a-

notiffimus,M.^^r.hodie. Recipithi™

nunc p j^artf^.

Vriei,

Kfgii.

Vndt duÏA,,

Situs,

f^rhs.

-ocr page 411-

LOME ARD IAE^^^

ira TAB INQYA SVNT HAE REGIONES

praecipuac, Romandiola, Parma amp; Fcrraria Ducatus,
amp; Mantua Marchionatus.

Ecclcfiaftica adminiftratio.

^^ ^ CefenitenU^

Meridiani diftantcxrationcparalIeIi44.o.adcirculumniaximum.

ROMANDIOLA.DVCATVS FARMENSIS amp; MANTVAE.

Romandiola.

Varta amp; poftrcma Lamhardue Tabula Romandivlam, Ducatum P^rmsrffem, Sc Mantuae
repraefentat. VtimolocoocxmntKomandhU \\t\\Kommula, fic dida hodie , Caro^vS
li Magni Imperatoris amp; Romani Pômifids bcnifido atque aufpid;s, quod prse\'rdiqua
Gallia, Romanorü ritibus,lcgibus amp; inftitutis firmius inha:reret,Imperijque Ro.digni-
tatera,nomcii amp; majeftatem acrioribus armis contra Langbardorum tyrannidem defcn-
diflèt.Dida quoque ïmtFlamima^^h na Flamima^cimm C.Flaminius,Conftil Romanus

mumvit^\'^omamUe Limites ex communi fentcntia ad Septemtrionem quidem ^^^^^^
^aludes Veronenfes amp; Patavinœ.ufqueadFornaces,Oftium Padi ultimum,unacum parte Maris Haliatid-
^ OnçntemIfaurus, unacumPiceno; ad Meridiem Apenninus, cumEtruria^In Ocddentah variatur\'
^dam ultra Vatrinum flumen CIS Forum Cornelij non procedunt: tranfiliunt nonnulli Scultennam\'
«une Panarium,in ieo plerique/iftunt. Hos requemur,Longitudinem ejus ex Milliar.aut cirdter pofiturî

mtcrFoliamamp;Panarium;Latitudinemxcvi niilHar.vdpauliominus,inter Apêninumamp;,quarummemi ^^^^ FmiRtM
ni,laludes. Q^d ad Regionis qualitatem, A^os habere oprimos fcribit Leander,omniumque fiuf^um\'

«tu quae ad viram ncceflàri^, quam quas ad humanas voluptatesop©rtunœamp;delitias,fertiles. Campi hic
*attflirni^i-u^jfçr js ar boribus omne genus coufitijColles peramosni, Vitibus,olea,Ficu nitcntes. Silvœ mu»
herbidaque prata cum dumis venationi apta.-falubrcspaftim aquç; \'Saîinœ cum circa littus, tum intuj
«equëtesjMetallorumfodiaaeûnnumcraequeprîetereaNaturasdotescximiaBrquaenifi lôgiflima narrationc r A
lt;^ömemorari haud poflent. Vrbes funt in hac Regione ahquot célébrés amp; complura Opida .Primarii funt
^rminum É^^^am Ptol.amp;alijs,hodie Rimini Incolis: Kumelen Germants.J^omtn illiab Amne,quoadluitur
aliunde trahunt. Vrbs in pîanicie fitadmmincmibus ab meridie collibus amœnis amp; frugifcris • ab ortii

oci^uquelatiflimlsetifllmiquefepanduntCampî , Frumenti feraces I pullVur , Scptemtrio
^tjHadria. Rerum omnium copia fupra modum abundat.Portus olim amplus,fplendidusfatifque capax -

«odic modids navigijs tantum eft aptus,arcnis oppletus- Vrbs Epifcopatus habet dignitatem. Cervia vrbs
®atitimaolim P^j^f^/iff diaa.am^^/maiori ex parte falarij funt Artifices,tanto quœftu,,ut Pontifex annua
quot;ininde habeat lx millia Coronatorum. Aclicetobincommodiorem fitum fit infrequens EpifcopaUtaquot;

plcrifque^/

ahjs Cefnadtgamp;, tertijs denique Cefna. Hodie dvitas eftadmodum frcquensiannis fuperioribus a Bernarquot;
«mo Rubrio Parmenfi,qua Ocddentcm Septemîrionemque fpeaat,auaa. Arx vrbi ex Çolle qua Aufler cft
phdain]minet,aFridcric011 Imp. condita.Epifcopaïus titulo floret.
Sarfma Vrbs antiqua ad Apennini ra.
^ÇesiPiauti Patria. sa^cTii\'aSîrab.inomenhodte retinet. Vrbs cft Epifcopalis. Agrum habet uberemVit^*
^^ca,Arboribufq;omnisgenerisfruaiferis.i?4^;7^,Pâîe£«aS^

A toi. Antiquam Civitatem teftantur omnes. De Situ mita Strabo lib. v. Templa hœc Vrbs habet nobiliftî-
^a,imprimis Archiepifcepalc vel Cathcdrale S. K^nafiafi, opus ramm/plendidum,immenfi pretij : Vrbs
^ft Archiepifcopalis. Pafcua ad urbem optima:exqDibusmagnaLaais,Butyri,Cafdeopia.
\'Sorum-LkjijMo-
Vrbs natura amp;fitn,rerumquc omnium ubertatepraftans inter duos AmnesRoncum amp;Monto-
JHim fita:aerefruens optimo.Epifcopatus gaudet titulo. Agtû habet,qui Frumenti, Vini,Olei feradfltmus-

^oriandrum etiam, Anifuiu,Foenum-Grœcum,Cuminum,Rubiam,GIaftum,aliaque huiusgeneriscrianês

^Jgt;\'\'\'^mComelij\\\\x\\^oImo\\a. Sitaeftad Santernum Amnem,agrofrumentario,vini,oleialiarumque frugum
\'^race.
Bmvnia nobilis amp;anriqua cWw^s^Bolognavulgo: Apennini radicibusadpofita,ad Amncm Rhenum
Polà torren te mediam vrbem interiucnie;iota Orienti cxpofita: qua Aufter eft,montes imminent vitife!
rdiqua partes,
Agri patent longe lateque,omnis generis frugum feraces. Ccelum illi non admodum
^^lübre. Circuitus VI i milliarium; ohm multo minor. Portas habet xi/.Potens eft nobilitate,îEdibus malt;^
®^fica,porticibusfrequens. Epifcopatus florerdigni tare. Academiam inftituit Theodofius Imperator anni)
^ccxjci 11 .Nunc
Ferrariam vidcamus: cui unde nomen darum valde variatur. Quidam a Frattü, que\'linsua
^\'«niacuia
Virgulta,Prunaque Mveßria-, nonnulli a Fabroç^uoàamp;m ferrario;. funt qui a Yerro dirivant\'quotarfnis
Incolis olim Ccnfus
nomine Ravennaribus pendifolito.Veritan maxime confëtaneum-y^y/^w^ nun-
^^Patam ab
Verrartd^, quxtrans Padûerat,Colonis hucex Theodofi^lmpcratoris decretotranflatis anno
^^ccxxxi 11 : quo tempore vicîrs fuit abfque muris ab Smaragdo Exareho drca annum /dxcv foflâ mccni-

^^\'^fque feptus: paullatimque ita au6lus,ut tandem in nobiliftimam Civitatemcommutatus fuerit • Veterê

J^^ÇfuIatuabyitaliano,P.M:hucdrcaannum lochiii tradcao,alijfq;xii Pagis finitimis ilH fijbjeais ab
^^nftante
11 Imp. qui multa ipfi largituscft Privilégia. Hodie Fw^r^audit. ConditamabTroianisadfe-
^î^cxnovitijs Scriptoribus Gabriel Venetus. Adfidet rip^Padi Amnis,quo qua Ortum Auftrumquerefpi-
^^^adl^itur. Cœlum ipfi craflius,ob fitum paluftrem. Plateas habetreaas, longas,ampla$, quarum plerafquot;
^^eLeondlus Marchiocoâis ftravil latcribus.iEdifidjs cum piiblîds,licet nonmagnis tumprivatis fupra

modum

-ocr page 412-

1 I. 1

\'Trtui

Cauriatnbsp;. ^^

O WJr

\' ^JicKngùSS \'Pontagtoé ^^^^

Vouernbsp;Inbsp;Vr,

o / J^Vquot; r o ^^riam, \\
V ^ CapfaoBfAOnbsp;mnbsp;J JUif\'

^^Id^ O o Vo V /
Cre^ianbsp;o C ^Vi

^y ^oHl^SvJenùme Trancplm ^^ ^

ggiurnoto ^elapu n J^

Cvpare

-»enbsp;Tumpa:

iLO j ynbsp;•nbsp;hidei

fCot^

^Jlfquot;*

(J

(f= -nbsp;SahiorieUonbsp;\\ quot;Buriaco

rUJdommo^ «

û^jî^i-^^ I O-^^\'-^\'-^ra afeJeïnanbsp;o

gomagà

o \'Ronchonnbsp;-^r^ ^

o \'Resol
Titmb

tiiT

O \'nbsp;taJteUji^ccû

S. Martin o

^ iS.\'Dtmato

quot;Btna ,

tJf

Cmte

wCauoIlera

y -VaMoria àU\'^nbsp;(i

^jUateto -o

o ILnbsp;V carte]!^^

^j^arma
\'BÀsM7unia\\ . S.Orero

.nbsp;.. £-^Crocetta | q Tuw

îgt;ononiah

Cofoletenbsp;\'

5

Tiulhca

44

44

•f Jf

■enbsp;^nbsp;^^^nbsp;\\ n ^

quot;Bor^mumo ^-oit^erdî

gt;quot;7

^ \'Podezano^

Jio. } Cajirum/nbsp;Anbsp;JrarrrÂ^-cCgif^^

\'RiujJ), ç/f jynbsp;r^onéana ^

Mcerk

H quot;Pl. ^•^^^^quot;uoiJ.^iiX \'Anbsp;I

1 \\nbsp;cum r.fj« /§ J.nbsp;|nbsp;/ Imala

Vp«quot; înbsp;/ r. del\'VépS\'n-

^ohio yesmtza

Camia.\\nbsp;tJianm ^

^aaroU

C. Alvéole

A.

JPurU. vOi

geTlo

^^^ - ictmefij/

ttwiquot;!

\\CotterJht^

^aeifio\'\'

JRu^

Cefhno

Ozent^

ÇnrAoUo («^ ^^

\'^HoTterïa.

Chiaueri D »

a^no

^^raecou

chitfi

quot;BinyoS. Sepilchrol

ii de^tmté: - :

J.Andreai

gt; Varan Je

S. Toh

ifolA
■S.Ziiane\\

(Carano^

•quot;Varez,

Vauagna, o

WtBa

CautufTw ^nbsp;^nbsp;° Çapriola -

onbsp;jje Albtano

32

33

20

20

35

I J I I I ltt

I I II I EX

Tnr

Illi

X3=E

X

X

\'^ovohn hegMggnbsp;Tiaxema

Haïa

\'\'ettoU^

o quot;Rouato

quot;Palareob^.

^^^Caurtami o Uvckfj-^l^\'^^\'\'
goit

\' rquot;quot; ^^

Cdrye

o O: ^ quot;

^liaàa

CaxJia

. o

\'frenthiquot;^-
o g^r^f\'

_ 3U0ZO ^^

Ceregnannbsp;^J.

\'\'Érata

S. si/à

ICO 1nbsp;_ a ..nbsp;Carvenedoîa. _ gnbsp;r./?«

IjI aut unbsp;^

SJ^M

I o.. iJ;/îo

^^nw ^ -------^rr-ano

■Ponte\'kja^quot; ^ Iff^^U ^^^^nbsp;\'^^\'\'ava]^

C.J/^tJf -\'^^aÂara

M^cUiarananbsp;«i^

quot;quot;

^ T)!!«!^ \\ ff O\'

l\'i^ra

^lorensM

43_

\'Vtcc

.43

ROMANDIOLA
cum

Parmenfi Ducatu.

équot; J

.r

tiiL.

T

I I I T xrt

I—LJ f \'i I r

Illi

I I I I i

\'1 1 I I I

33

zo\\

35

34

quot; i\'ii

I \' i I I r I ta:

32

-ocr page 413-

modu® «H ofsssta. Maxîsnîisïî ci Vrbis Fanum. Aïx illi dupkx^upaad fl.,aîtmc rcgioüc S^ Gmr^ih
cisSedcs;ytraqu€lâtismûnitâ,Popiilofîclt;|û€îîs,rdîus«dvifaîîî öcceffarijs abundat, Jsioiî isatmiena i«tcE
pïiroasitalî^ Vrbcs eicrito€€ß fondai Caput fedcfquc Ducams Atcftinae famiiîsf, nobilitatis antiqui tatis
ûupçiîdas.Acadcmlam hîcinâitoitFridcricus îî Imperator iti Bononknfiumlt;xgt;£itumclia®s.^köïcicmiia-
bstdrca Êb maximam fed âcrikîiî, Reliquas Roîsiandiok vrbes,amp;;miaorumgcatium OpMap^tcico-

Ducâtiis Farmcnfîs.

P^wï^^/acîvîtatc Parma nomcn habet, Ager amœnus et, amp; fri%uc» vlttuw^u« optiffî««
miîîfcrtilîs,^quîsmcdicaûs palcuifquc ïxxïGimM€Mimm%C^emamp;.Ye(l€ra fummam mci^ntuf
commêdationcm, Laudat VArfMartiâUsi Tmdeté\'êm«mer0sQû\\ks^V3iïmzgr^es,
Idemcêfumm isîflstucns LanmumNelknhmfnfm iA^uBa,P^rmaS€€uniu\'iii^UUs,%^lmHmtcrtid Imdattvis^
Lanam ßäHumam vocat M. Tcrentius Varro lib. vi ii de L.L.Civitas vndcDucatusiftcnomen accepit Tar-^
Mm- \'»^^^^^^^^»^tmuîta: his locis alia;condita,aBoijs i nde pofleifa,lapfu temporis Romatîos htbuit Poaii-
aîosrquiaano î3lxx,quo tempore Mutinam,eoCWi^^,utLiviustraditlib.xx/x,duxcrunt: Calamitatcmafe
L. Antonio inlatam déplorât M.Tullius Philip.vltima.Conlaplà,audoritatc Romaninbsp;cum

ali|scœpiteIfqSequuta ïmncCaftes,PoMîifimRigt;mamsMmmenßyusf€m^^3Lmk3i^mn}nn€tsL. Gra-

vem pa^aefttotum4gt;icnniumoblidionem ab Friderico Iî Imp.circaannûci3cexlviî/,lt;3Uod partium effet
mnüfiimtm. Eoindcpröö^ato,variosfaabuit Re^ulos, Cßrrtgm,Sialigeros,Ateßmcs^ Wicectmtis^ Galsams^
Sfmm^allêsÂmi^uc, quibufcum faepcde Vrblsdominatu ccrtavit Pomf4xnbsp;ope amp; aiwcilio Ca-

toM v Impcratons,GaIhs tota Italia puliis,rerum folus deinceps in vrbe potituseû,Hodie fuos habet Ducts^
^uOfUSzj pdmus a P. M.inftitutuscft Pcms ^armßus]Pm\\\\\\ j i i P. M. filius, quo crudditer intrabi-
^nïiiumcïfo, fubrogatuscft
OBaviusfilius, dque defuaâo Alexander, Belgien Gubcinator : cuimortuo
fucceftjt ante aliquotannos filius. Ceterum
Farma^mlp^m Strab. Ptolin Aemilia via, quinque ab Apciw
îiinoP. M. NomcnilHab AmtieParma :exaliorum mente, quod
^armant, hoceft,brevefcutum referat.
Aedificijseftfplendida, plateis ornara redis largifqucj rebusad vitaui necdTariJs adfluensj Incokrum nor
biUtate,€iviumquefrequeritia«clebris. Situ cft admodum plano .- cœlo fumme falubri : adeo ut Plia-
VM^nfes tradat, tres quidem anhoscxx,duos verocxxx vixifte. Earn neque hiems, neque ^ftasadftigit^
Catom habet munitiftimum j Principum amp; inluftrium Famillarum Palatia non pauca. In foro fatisam-
plo, Fons pulcerrimus: amp;Templum adiraitationem S.P. Romani exftrudum : Campana tribus impofit^s
columnisi Turrisperfimilis Bononienû. Separatur^ibfuis 5^èurbi)S üuvio cognomine. Conditam
sbChryfiTïojano^ Pallantis Comité, amp;abeoG/;rjy/9^Ädidam fcribit Sicardu« Cremenfis. Albertutius
iiè. de Vrbibus ItaHa:
Cbr^fimiMm Placentinua: fuifle memorat. Notât Ifidorus Clarius plerafqueiö®
Familias ab Rcœianis originem traàere. Epifcopatus floret titulo, Incola; venufti,nobiles. Martij, anißi%
li, genio ingeaioque praftantes« De ijs lulius CacfarScaligetinbsp;\'

Iamp;vemurnrnedijsprAckrummmminarrnis^nbsp;Sedviget mfatuh^eBoref ums amer^

PrddnaipuoßtgensigneäUArtedßut,nbsp;xMagmnimofveüumeU mndifflkmßefudori^

IfsgemumrapäumfaciitßammauriabJra:nbsp;H^cfimoffkiecedereturpe^utat.

Bitcem^mn Parnaa habet vctufta óc noèilisdvitas TlamtU : PtoL alijfque nXoKîVTÎct, vulgo fmerfzji.
Pâdum, a quodiftatcirdter M. P. Jacet, locopcramœno,agrorum bonitatc, Civiumque daritatc fiiper^^i-
lt;cns. Muri novi fimt : Prc^ugnaculaampla, Munitiones infignes. Epifcopatusgaudct titulo. Gy«^
îiafium habetomoiumdifdplinarum. Vrbisager vini,old, frumenti, omnifquegeneris fruduum fer-
ciliifimuseft, proptercopiamaquarum:multos habensfontes^iuviosj rivulos, paleuitsirrigandis facient^s,

Jdântud^Ducâtm,

Vtatus iMantuançmKn habet ab vrbe Mmtua. Hujus Imperium primum fuît penes Tafc-es^
^^nbsp;audores : hinc penes
Gallos Cenomano^^ poft q\\xo%Komam rerum ibi funt poriti. Maximam fub Tri-

ItmermyUte-^^ umviratudadem tulit. Q^rnftcnim Crmö^ vidoribusdiripiendaeifctcocicefla, proptcrvidai-
rum.nbsp;tatem magnam Agri fui partem amifit. Hinc Vii^gilius: MmmavehmiferatmmmmvkinaCrerrtsniC^

Suc^eflTcruîît Romanisamp; to^gl\'^râfi: quibus profligatis, VrbsadZ/^/^r^^m/»? poteftatem cft setratb, .
cacuclus îabanie, in libertatem fecum multis alijs vmdicavit^ quam obtinuit, dooccab Othone ix Imp*
Tl}eodo\'haldo Comm Canofîàno donai^tur .. Subrogatus iJli Bmifacms Filius, dque önemafcula proie de-
fundo,conjux ,cum
CMathUdeàXu, qu^ Mantuam fummopere ampliavit. Libcrtacem iterum
nada poft aliquot annos ditioai fuèjeda
ciï tordelli Vkecomttis^ qui Pnaïus omnium poft Maihildea«
Comitem Mantuae prinopatum geflît; quodrca annum ci
d ccl xxi v mortuo, Dmes habuit fuos, primo
^W/5i7^,annosfcrelv,deindcabainioci3ca:xxviîînbsp;prafunr. PkncLc-

ander, qui accurate Principes commémorât ad fua vfque tera pora. V idendi amp; Blondtis, SabdUcus, Co-
rius, Aequicola, Frandfd VigiJij ac Banddîi Funebresorationes. Vrbs hkamua, Strab. amp; Ptol.: u-d^itu^
Steph. yiAvrvtt* hodie Mamoa . Galatheam vocat Ailegorice Virg in Fdogis, ut notât Servius. Conditaifli
V
k Mamuanbsp;Mamo, Tirefia: Vaiis filiaj nonnullinbsp;Tufcoruai Rege, amp; Mantuiipû^i®

^^nbsp;Matrisnominenuncupatam. Vu-giliushb.x.Acndd: llkeûimipatrysagntencmOcnutah 6ïis

^imur4S ^iamßque dedit tibi CMantmnsme^ ¥at \'idii£MamHs aquot;Tußißlms dnju,
Initium Vrbis ponuor varij varie. Aretiau^cccciKiter ante Romamconditam annis.-led iafirrrsofunda-
mento,- Leander anno .ante bellum Trojanum lx: non firmiorc. ^ Quidquid fit »antiquiflima ipfi eft on-
go . Pofitaeft in medio Paludum,qaas Mindus,ex Lacu Bcnacoegreflus, crcat, ncc nifi Pontibus, qui exi-
mij admodum ,aditur : hinc ob naturam lodmuninflimis ltali^cpncenfenda. AmpJaeft ^ amp; niagquot;\'^*^^
publidsprivatifqueadifidjsornata, redilque platds decora. Templum Cathédrale pukherrimöm- ^^rä.
iatis ampium, m quo Horologium ftimmiartifkii. Arcem habet fiunitam.In Curit, qu^e fpkndidiflii»^^
locus eft, qui
L^ Gmta vulgo, rebus preciofiflimis, multifque Antiquitatum Moninintis ab lfabclIa,Frâ-
dfdMarchiomiultimiConjuge, rcfertus. Videre ibi eft du©s Cupidines cxcellentis operis. Cornu inß-
gne xMonooeîotts, predj magui Gemmas, Vafaque aurea Ôc argentea innumera. Epifcopatus floret dign^\'
täte. Incolasad litteras, arma, Mercaturam apti promptique . Ortu fuperbit Viifllij, Poetarum apud Ea-
dnos Principis, cuius
ingenium •mo.xm Munfter,, tantumomneseffenedebm,mamirnmarinullipoßint.
tamenia ViCuA/Äsf//, hodieP^/lt;?/4,alte£oabvrbeiapidc.

Impwîn
rum.

-ocr page 414-

-w

BRESCIA

COMITATVS ET MEDIOLANVM

D V c A T V s.nbsp;^

Ecclcfiaftica adminiftrati©.

Cremenekem32p:4^j^.lmdenÇemii-^^ßrienfim30 27:44.Fereeffenßm 30 tC-.^^io.in j.
l\'Ombardûtak Ipporegienftm 3Sf 34\'y 44^\'tglevknÇtm,i^Çenfm^3o5 x^^qmnfm 3020:43
42. AJben-
femnbsp;34.T:erdonenfem3Q4p-.43 s^.Sâonenfem30 32:43 so.Mbwgaumnfem 3022142 ^o.rmtimilienfem 29

^\'.^z^.FlmntmHmiî 5^:44 i.vapienfemexemptum 311^:44t^.Ferrarienfemtxemptum

Meridiani diftant ad îationcm paralleli 44. O.

^ r \' ,

B R I X I E N S I S C O M 1 T A T VS amp;

Mediolanenfis Ducatus.

Brixicnfis Comitatus.

Aacnuslöwamp;^r^/4wperluftravimus .\'fequunturnuuc Mxknfts Comtamp;mnbsp;^^^^^ ^ ^^

I nenftsmoatrn explicâdi. Nomê priori a Civitatenobilinbsp;dus iraüusoccupât ^^^^

\'nbsp;longitud.Mill.Ca Limo-^^^^\'

ne Benad Lacus vico,ad Vrceanum Opidum.Latitudo cft milLL.a h\\ofamp; ufquc ad Diale-
gum
; fitufque cft intet Benacum,Sebinumque Lacus.Ager vberrimus Tritid, reliquo- Soli ftrülituf^
mmquefrumentigenerum,iremvini,oleique fertilis,neque carensferriœriftïuefœcun-

_____, _______ditate. Habet amp; Aurum,argentum,aIumen,marmorporphyrcticum,amp;aliud ex atro lt;Sc

Viridi vânegaaï,quod Serpentimm vocant,Ophiten Plin.ialioftiue Lapides pretio nobiles. a\\^arckafit4m etiâ,

quem PywVmvocarunt Vetercsj Abundatque omnibus quœ ad vita^ necefTitatem cultumque expctuntur.

^rixiaM^m Populi Rom. perpetuo coluifîelegitutjprœfertim Bello Punico poftclademad Trebiam Amncm ImperîumMê^

8b Kannibale inlatam. mlonia dedudaeft cum reliquis xranf-PadanisabCn. Pompdo Srrabone, ^nnoiorum,

l3dxv,amp; pofteacumalijsabC. CefàreDidatoreCivitatis juredonata. Deinceps in Impeutorumîmi po-

ïeftatc,quamdiu lalva ftetit ftja Romano Nomini majeftas.Poft ab Radagifo Gothorum Rege incendio va-

ftatä,annoccccxi i; hinc ab Attila Hunnorû prindpeftibvcrfa,fed refcdaanno cccdi r;imperantc Martia-

no;mox ab Langbardis poflefTa ufqueadcaptum ab Carolo Magno Defiderium;quo exftindOjlucceffit Yrt.

eorur» TmperiftmJlnàc2b Othonc Saxone Cafare libera Imperij Romani Civitas eft fada, anno cidcxxxvis

mox ab Henrico v j direpta,mûris nudata,fuifque fpoliata Privilegijsjab Scaligeris, Verona Dudbus, opera

Guelforum eft capta. His fucccfterunt rke-comites^ Mcdiolani Prindpes: a quibus faepe vexata ad Fmetoî de-

fcdt:quibus abG^Z/iirurfumadcmta, paullopoftijseft reftituta. B^i^U Strab.amp;Ptol.Hodie Brefcia. Dc

iuiitis Vrbis origine varia traduntur,fe4parum explorata. Ahjscertiora forte apud Livium,qucm multi fc- Vrw^Cftäd.

quuntur. Notât isab Cenomanisconditamjcum Elitovio amp; Belovefo Dudbus ex Gallijs, per Taurinos amp;

Alpesiulias in Italiam tranfgreffis. Hinc Cenomanorum genfi tribuitur etiam a Plinio amp; Ptolemaeo, quin amp;

liviuslib. XXXI iBrixtaCenSnanoru£i%mtC2.^\\xt.C\\m^stL^ pervetufta,dives,populofa,ampla,validis munita

mûris, Arce fuperbien$incxpugnabih,pulcraxdifidjs cum çublids tum privatis. Eam Amnis perlabituE

vocant: Ad fitum pertinent tiaeACatulUPœtaîînbsp;, . ,

\'Tlävusmammollipercürrit^lumineMänbsp;OdukiiucundaVtro.iucuniapartmi

mxi2irerond Uateramatameäinbsp;Sdi\'vtUequebonaTuppiteraudfetop*. ^

Caftrum habet mïfnîtiftimuine vertice Vrbem lt;iefpidens,amp; egregio firmatura abVénetis Prœfidio : Tem-

pla Baagnifica:Monafteriaftupénda;Hofpitalepulcrum.InPalati\'oCapitandhsc leguntur:^

Hklocmodit,êhat,punit,conjervatM^^^h Nequittfm,pa€em,criminajura,prohos^.nbsp;^

Tcn:ipîumamp; EpifcopiPalkrium,quin tota Civitas^ eiufque Territormm,omniamquam^aflimlcdrinimis
Marmorum Infcriptionibus,Statuis,Statuarum titijlis\' amp; dogi js,variorumque Epitaphi js funt plena. Incolœ
iocupletes,lanti,nobiles,folcrtis ingenij. Familiae Nobiles ibi n^n paucae: in quis principem habent locum

cognominari folita. Fidem Chriftianam fufcepifte traditiSr ab ^ppoäm^ cim^m Prœfule. Epifco-.

patus habet tittikm; De ea fic Scaliger^nbsp;ä \' ,nbsp;» .

^pinmesùatér^fpecuUde^e5latAhAh4, i.. Jt^uempdumtgnoratdmttsvberagn.

PoBulätlmperuBHxiamägnavices.nbsp;Stregèf\'etpatrm animtsconcordtbm^^^

Cœlum hiUrum from Utavrbi,gen}r}efciafauàif Tunc poterat Dominis tpfatubere fuis.

® ft in hoc Territorio cmm ^intiamm Opidum, viginri mill, paft: a Bnxia Meridiem verfus fîtura, propc
Allium
Amnem .Item Regqiate.Botteßno, Virle.novaîarâ cum multis aiijs. Lacm habet Benacum, fic didum
ab
Opido,^uod hicolim,ciuufque hodic cernunmr veftigia. Hic Ljdius (^tullo,ab Lydis i. Tyrrhen is, quos L^ms,
fama eft quomdam vidnos illi agros coXm\'amp;c\'.tagodïCarda InVicciGard-ß Germanicc ab Arce Orientalion
lipa: adfita. Hic Lacus ut fcribit ad Cardinalem Pohl Alexius Vgonias^optimis Pifdbusalijs pra;ftat:amoe-
RifTimis Collibus drcüfeptusmndique fontes fcatent ;hac illac Ncmora,Prata viretia, Vmea:,01iva% Abietes

i-âuri,CcdriiOpidâDrxterea,rebusomnibusnecefî\'arijsreferta in modum coronç iliumambiunt: ita ut

^ ^nbsp;D dddddnbsp;nihilnbsp;■

-ocr page 415-

10%

3J

JO

Squot;quot;

zo

~Jsn ^C-Chara
îihjim O. ,9

II.

Cartes^hh

Qattaz^

enû

■li

Suncwn

^ \' : ^ amp;

BRESCIA
Epifcopatus
MEDIOLANV
Ducatus

Xagpl

O

meleVio

Çayià

\'VdU

Sauun^j

o I

jmtii ç^o

P O

Mawni

Siaz!^_je

\' Jorhale

/TÙM de ion \\ q Tmamo- ai^dielaaquot;

:eca ^ rora ^^^ ® \\__nW^^M,.

\\ammonbsp;°nbsp;Jo C^m d^l

tcn^eßa.

\'orten

C\'eâemont ^

J

V^arheßiUf

Summo loco

fe Cella^nanbsp;^

Zariaß O

^alfefe\\

20

fene

2.0

f 301-ognii\'

fnjarena.

Ofenu)

quot;ko

Gfugio

^JnLrdbio

rj^Cn-tvrano

CHiltana.

JO

f~italtca communia

Garda

n/âlaho °

Éûmè

S,

\'^m^rugo

gcdiaaßo,

\'^ereurM

Cmno

Cantu
O : o; ^^
o \'
nbsp;fwinp

.JLpana

45.

non-

JS

\'^efca

OhtUn g

^mtra

o

3aramThgt;

Vm-e/i

Cem^cUo
r^a^,nbsp;o
nbsp;ra^

O

Kreuts

cûJttC

Carâ^mo

Cû^

Senon

\'^Jrirm

lt;3

Cara-

nri ° O

H!
][i
I

; ^aïlara
0

^~7Peda

C^eimû \'

o ,

Cmruma.—\'

(a l^oka-

S J^ l

^efû

C.deUe Stiuere q
o Ca^ya
f\':M0nttclnayo

quot;^ezQ}

0 m

Cerhnyû ^Goko

a^onm

ly

3ayamo

I !

^o^hionto

ana

Smdohna

:S(rt^ O, \'\' cUefiate

Onietta o ^^nbsp;^trK^o ^^r anbsp;(4 \\ o

^ ® oV,

gaw

fouara

Noua-\'

o

Ça.rhairmra, O

%ubw.

2.0

W .nbsp;rnbsp;T^^nla. ffnbsp;r\\ t yjoma .nbsp;.n Hrtnbsp;\'

XaM»- fnbsp;{lt;/J° ^ XX\'Occ»,

^^ cWo

hau^ar ^^ ^fnbsp;O Macmnmmnbsp;O Cariera

\'nbsp;\' G..

\'^^Mhtàra

Smigelh

O^éli^o S.Cohmhan
Jamale

\'.Ae^agm

o

Ccmiia

Mradol-nbsp;O

CUffnot

CorteUma—-q ■

yTauM

\'\'Uhtmella

O v^aMû ■ ,

Larbmafa ^^ Jlu
\'Dtmtûnbsp;o

^Jf Caranfchionbsp;gar^X^

Tûtrte\'

^Cvaton

C^ano

ofma

CHe.

quot;Tfu-hkonbsp;^nbsp;-

: p,

-

o

9

Sartirmui

^\'Viknte

fc

quot;îinarplo iXt

^Jo

gt;

JO

3^

20

ZwmeUo

Pa

3J

I^anondàtanbsp;!Redego

Onbsp;O CJTf O

0 C. Cifrenbsp;-

°nbsp;o

l\'Vi/ànû
O

dj]

; \\
I ■

^ i.\' \'I

quot;Borgo
fertc

M ntanara

Q C^tâ^ci

^nbsp;O C^Z rtfe/r

^ ..nbsp;CaßeUuccw

-o f^t^Zr/j^z-^o y\'^tj PCqfdnwTquot; Ç^rtmia ^

—-—■ -Kta^ yôht:nbsp;0nbsp;C.rrwra.

ii
iîii:
îtf

t m^f^

k Cou pILayt^Q ß/M - Quceva

fo

20

Ceîlà

Tartaid/i

3rc da

•detbo

Stagna ^o

SO

-ocr page 416-

17 gnbsp;Brixicnfié Comitatus amp; Mediolanenfis Ducatus.

nihilomnino illi défît ex hifce rebus, qnx Loca Campeftria vifu quidem pulcherrima amp;ufu grata atquc \'jü-
cuda efficere polfunt amp;c.Eft amp;
iimsSebinus aut Sevimtti, nunc Lago difeo ab Tfeo Caftto quod in eiusRipa-HiC
cxccprum adScprcmtrioncmöÄ/w»,rurfusadAuftrumcvomit.Eft denique internbsp;amp; Bendctm

Idrims,v\\x\\^oLagod\'ldro,\\t\\rdroLago, NomenilUab Idro Caftello. Alij abdiaumcenfent,quamHer-
cules hic pcrhibetur peremiffe. Pifcibus abundat.Exonerat fc in
idrimm per varios Amnes;Minores, qui ver-

hoc Territorium medium quodammodo fccatifluvm«

Virgilio notus,etiam Gatulio hoc verfu:

Brixia Cygmafoßtm infpeculanbsp;Tlavw quam molli f er cumt Flumine CMeld,

Mellae nomen letinet in hunc ufque dicm .Non percurrit tamen ipfam, vti videre cft,urbem, fed haud prlt;^
€ul inde ipfius agrum.Fluviolus qui urbem perlabitur hodie
Garza yocatur.Scd hsc de Brixh fufficiant: a
Ducatum Mcdiolanenfem alteram huius Tabulç partem tranfeo.

Ducatus Mediolanenfis.nbsp;^

DVeatmLMediolanenßsXxiO ambitu ccc Milhariacöpleaitur.lncrcdibilisagro cft fertiîitas,copiaqucrcm
omniû ftupenda-Tradö vero hunc M.Marcello amp; Cn :Scipione Cofl\'.cû plerifqae
urbibusTrâfpada-
nis in Romanorum ditionem conceftifle, formamque Provincise accepilTc, auûores funt

Florus , Polybms Ineademurbclmperatores aliquot pofteriores confediife loci oportunitatc dùcios

conftat,Nervam,Traianum,Adrianum, Maximianum, Phiiippum, Conftantiuin. Conftantinum, lovi-
nianura,Vaîentem,Valcntinianum, Theodofium. Traianuscerte regiam hic aedificavit, quae hodicqu
nomen
ktvsLtPalaf^\'. Debilitata autem Caîfarum potcntia, variorum hacc Vrbs Barbarorum impetu c^-
vuliàeftamp;labefaaata;Gothorum,Hunnorum, Langbardorû : quibus,Caroli Magni aufpicijs,Itaiia exaais
fidei fe commi fit
Francorum Rtgum\\ inde Germanorum Cafarum,quomm plerique Ferream Coronam, Impe-
rij folemnia,accipere ibi,in vetuftacelebriqueD.Ambrofij 3edc,confuerunt,wti fingulorum exemplis p*^®\'
bat Leander. Tandem fub Fridericis
1 amp; 1 / Ca£faribus,quibus perpetuo rebella vit, novos fortita eft Dom^
nos,Galeatiss Vieecomites, qui deinde ,anno c/dcccxcv Duces a Wenccflao Imperatore nominati. Vicecomi »
Stemma legitur apud Merulam lib.v Viçecom.amp;alios.Hisdeficientibus^w/^i«Igt;»^»«*Infignia funt adept »
cöfentientibus Civiû fuffragijs,amp; accedente Romani Imperij auaoritate.quod Galeatij nunquam ^

potuerant.Horû ftirpe Maiorû noftrorû svoexftinda,fucceflit Carolus v Imperator,qui Principatu ad •

gesffifpanieySucceSoïes^ttânûalk.Vïbs primaria Latinis Scriptoribus omnibus McdioUnu^yiéiohdm^ quot;oly
StraKPtolcui ScMe^ioA^KotTtalis hodie cJW/^\'«^lt;»-\'Gcrmanis
Meydat^^rhsu.elan*poth^mQ^\\i Gotfridus V»te^
bicnfis pronbsp;Conditore didû notât fuppofititiusCato.Sunt qui prius
Infuhrùtm vocata

volunt, ut fcribit Caftilioneus.nbsp;meminit apud Abrahamû Ortelium Nummusantiquus M.Valen)

Mcfîala;. M ediolanum ab Gallis Infubribus conditum; audores funt Livius,Trogus,ali j -.qui, Bellovcfo Duc^»
in Italiam profedi^pulfis Tufcis,fundainenta iftic Vrbis locarunr:anno,ut quidam computant, ante
ftumnatumcccxxxix:utalijccej^xx.Qmdquidfit-,anti^uiffimacft.Nomenillinatum,judicioVCL.If^^ _
Cafauboni ad hb. i v Strab.,ab Santonum in Gaîlijs
yiX^\'bAediolanio, Qmdam voceiii aiunt eflè
originis, quafi
uey-lmdSb Agrovernante,qualism^^« meihfèfoletefle:vel uià^land, quod mediumcfllt;it
velut umbilicus, uti etiam lovius inéicat Infubiiae,Tidno Amneclaufs.-vel denique
yiaegde landt five Me-
deLlandt, Wirginis RtgiovcX Terra, ab Minerva cujus ibi Templum fuît,quod olim S.Salvatori, poft P* *
gini,hodic D. Teds. Elegantes adponam.ea de rc verfus doâifllmi viri Andrea; Alciati:

BitturicisFerißexJieÄuisdatSuit4aßgmm:nbsp;Cultamnerväfuit^nunceßuhinumimTech

Hisf epulis patria débita ori^ tne^inbsp;^JHutato^ yiatris Virçinis ante domum.

^uam hAcdïo\\zimm Sacramdixerel^xxtWxnbsp;LmigertihuicßgnumfuiseH,ammalquehiforme

Tcnzm •^namvetushoeGallicalinguafonut. x^cribttshincfetis^lanitioindele\\i,nbsp;• \'bus

Vbinotandum etiam illam opinionem, qua uomen Vrbi impofitum comenditur ab Heduis amp; Biturîg»
eius Condiroribus-.quorum illi
Forci, hi Arietis five Vefvecisixgno u fi, fuœ mcmores origi nis, unuiij _
Suisçx duobusfadum civitati huicdedf runt, amp; ex eo nomen m^\'^^/^\'/^ïwfecerunt. D. AmbrofiusttîfHquot;^ ^^
men dirivant ab Apro,quî partenbsp;in Vrbisfundamentis fertur repertus.Situs illi mter ^

Abduamquc,haud procul Alpibus, peroppotfâhusjnaturacœli foliquetemperatus. De ea fie
fvJTi^^i Q^^vttü gier/. MihoXdvm io-xffv fjC\'nr^\'syoXiv.ri^dnbsp;\'quot;v bCS*

j\'sri^exAiTSudhTvm\'zs\'TiST^^^nbsp;Sanc inter maximas Europîe cenfetur

mercatura,opibufque florenstfpleridore fuperbit .^dificiorû :Témplorû magnitudine,Prastorior« amp ^
dine,pulcritudinc Vicorû: mœnibus,propugnaculis,atmamenfàrijs fupra modû inftruda: fpaciiî

tens immenfum,Suburbia habet longa;lataquc,quQruin nônullacum magnis Civitatibuscommitti po \'

altis foffis non fecus,acVrbsipfa,undiqiiecind;a. Poft-fEdéiin Sacram.quam VomumvoQ^nty magnifié\' P

ciofequead Forum exftrudam, D. Lau rent ij; Fanum eft ingens in ruinis Templi Herculis excitât

Exftant etiamnum fcdccimrftriatae Côlumna: peralta*, magnificentiffimi operis veftigia. At^^^\'
viderceft,omnium fere,qux)|n hoc ter^rum orbe munitiflimam,cui f^y/^/ïJT^nbsp;quot;

quaqusin Europa nihilcdebrius. Xcw^^^\'Ä»? ibi vel Nofocomiumfuburbanum,viaBcrgomati,jtiger

aliquot fpatio ampliftimum,ab Sfortijs inchoatum,nondum abfolutum. Eft le Curia vêtus, ubi exigi^^^^.
D.Gothardi Fanum,nobilibus aliquot Vicecomitum fepulcris decoratum. Multa; funt in hac Vrb^ F
«vi lufcripti ones,aliaque veterum ^onimentà. Academiam habet an tiquiffiiaam^ubi ctiam
firg*^*^^ ,
ris operamdediffecrcditur. Ad Prasdicatorestam infignemcflTe BibliothecamÇQûb\\xljiznàtx,\\xtCc\\c^^^]\'f^^
îtaliae non cedat.Magna femper Civiufiî,qui mirenavi amp; induftrij,hicfuitfrcqucntia:uti amp;oiim.Arti
diyerfâ ibidem généra,tan ta frequentia, ut vulgato provcrbiO dicatur,^

wdmo: Uediolanum fciiicet deBruendo^ltaHam ipfiruipQße.mmimva quijrum v is artificum copia.Dicit^r ^ ^
paniae Rex ex hoc Statu proventum habere odogintaaureorum millia. Adminiflratio CauÖärum Vî^ue
amp; Criminalium pendet ab Senatu Mcdiolanêfij in quoxv
i funt Dodorcs,amp; nonnulli Prslati Patnt^H
Mcdiolanenfes.

Flumhäo

Kfgtâ,

Soli VettilitAS,
Imperium i»^-
mum.

Vrh$ wtdf»quot;
Umm,

y

6

KäUffguber*
mndi.

-ocr page 417-

f

VERONAEPRIN

CIPATVS, VICENTIAE

ET P AT A V I I,

Vrbium prœdpuarum Marchio Tarvifîanst
ditioncs amplitcr dcfcriptsc,

Mcridiani diftant pro ratione parallel! 4meridianum^

VERONiE, VICENTIiE ET PATAVII

ditioncs.

Veronas Ditio.

, Ac Tabula Ditioncs trium Vrbium primariaru t^arhe Tarvt/n^ dcdincintur reronae
J vmnttae
amp; Pauvy . Occurrit primo loco Yeromeditio fine Territorium. Eius loneitu- r
\'nbsp;Bmchclio Opido fumitur Rivam ulque.in ultimo Benaci receffu pofitam lxv

•eftMilliarium.-latitudoabTurrcConfiniumRivoltcllamufquc xl. Ager cx parte l^.SoliquAlit^.

• pidorus,ac propterca incukus,cx parte optimus eft ; tritico, olco,vino peœribus^elleru
Item preciororu,ceterammquc frugum copia abundans.-nobiliflimas item habens La.
pidicmas.Leaifllmosenam medicinahumhcrbarum theiauros,pr^cipuein montcBal-
ali^.\'^\'î;nbsp;undiquceoconfluit AEfculapi) proles.Vrbem Veronam condidiflcferunturM/ aoud

Cn pnbsp;Colomam co duxit

vn. 1 ompems Strabo,Magni Pater. Ab \'^mla, Hunnorum Rege,poft vaftata, varijs inde fubditafuit Tv

«quot;nis,quorum agmen duxerunt facile Gothorum Reges : Hos expulerunt Langbardi ; Langbardos Carolo

J^agrio Ducc,f/d;?«:poft quos Beretîgarifsûgt; Othone i Imp. Italia e/edis, fui juris fada quieremaliquandiu

aDuit fub audoritate fidcque Komani Imferiji Per vim adcptus ^molrnrn Romminm Prafeduram in Domi

atum convertit, exado t^izom i^teBim, quem S.p.QJeroncnfis Pratorem defignarat. Eo defundo cir\'

«annumciDcclixcommunibusCiviumSufiVagijsÄ4Äg^//magiftrammgereruntcumrituloVica

irincipu annos propemodum cxxviJijquibusexturbatis partim,parrim veneno necaris,fua; ditionis fe-

anqualleperfeverat Vrbs Latinis; oV« Ptoho\'Wpvnbsp;Steph. Nomcn hodie reti. Vr^r Verom

fernnbsp;^^nbsp;itrufcafamiha,didam fabulantur apud Annium Viterbien-

em i^ato amp; Scmpronius. Ahj nomcn natum volunt 4 Brertm, Gallorum Duce,priufque Bremomm nuncugt;
fMiam,poft autem lapiu temporis
Veronam. Aerem habet tcnuem.Non abfimilis Heivetiorum Bafileœ na-
verfnbsp;^^ nobilisjaquo folorccumbens,ad Meridiem,Ortum,Occafumq• con

ria brumaletn : tellure ad Septemtrionem leniter adfurgentc, jugifque Theatralem penc formam expri-
cntibus. Athefiamnenon ram dividimr,quammunitutamp;drcumquaquecingitur. Mille Antiquiratü
«igia veterem teftantur Vrbis magnificentiam amp; divitias-Vias habet rcdas amp; amplas,codili ftratas lapide
^mpia circiter xxxv,quorumpraedpuavervctufta Aedes Cathedra lis, amp; 2).nbsp;fum\'

quot;Ocüvodüs ftmt Arccs nobihftima^jD.

Pnuhcatrum ibi vifitur onmium maximum,amp;quo nullum fere intcgrius,media Vrbe adftirgês. Civitas hac

_pikopatusgaudetdigiiitate.Incolamagniiid,fplendici,jucundoadfpcdu,^^^nbsp;maximcque

ntteras idonei. Illud hoe loco non omittendum, quod cum Vcncri hanc vrbem munirent,in ipfis foflTis

ntraexcavatactophoinventafint;Cumqueinmontefodcretur,EchiniSaWillicfpedatifmt,itcmquccon-

oftrca,avium roftra, stclIçqucpifces,omnia in lapidem verö.

Vicentiae Ditio.

VIcenthBïtio fcquiturjcuius Ager ut araœniffimus : ita vini, frugum aliarumque rerum fertiliftïmus:
prxdpue Mororum,quorum frondibus Bombyccsaluntur.Haud procul Vrbe duae nobiles Lapidi-
Fertilitai
Tur
•nbsp;Monte,quinbsp;Latinis, vulgo Covelo.Sxxnt amp; Marmorumin Valdanio vico. Vrbsab

temnbsp;Trogus,ab Ga/i^s condita, fequenti avo in fide diu fterit Populi Romani, ufque ad ^ttilae^^^^^^^ Mda^^

mpoteftate. Iis—
P ^ |^s»fibertatefuafubaudoritate/?i^^fr^7?tf«?4»/eftufaufqueadEridericri i Imper. principatum,a quo di-

p^^^\'^^^u^ataque varios habuit Dominos,C^w/tf^T^j Patavinos,^^4%^^^

s: Venetos.nbsp;Maximilimi i Imperatoris armis infeftata,eiufque fidei fubjeda, Yenetis ad cxtrcmusTi

^«^eddita. ConfiilendiBlondushb. xvii amp; Scqq. Hiftor. Corius Parte u , Mcrula lib nu Vic^
•^it. amp; alij, Vrbs ipfaTrogo, Pomponio, Tacito, alijfque dicitur V/^m/i^ : Vw/i^ Plin.. amp;Anto-
l ^ •»
:
^icrnrU amp;nbsp;Adiani , owWa , Ptolemso : vnlgoVicenza. Dida, utBaptiftaPalia- ^ ^ ^^

^tïusauguratur, vclob gentis incola: Vi^oriam,vt\\ ab Yillii centum, ex quibus ju ndis fada fertur dviras.

juxta radices collis,duobusamnibus,qui navigabilcs,Reroneamp;Bachilioneinaqualitcrdivifi.Nonufq;f
deo degans amp; magna:fed populofa,rerumque omnium copia abundans. Q^tuor ibi noiatu digna, Pala!\'

E eeeecnbsp;\' tiuni

-ocr page 418-

11

: f ».

■■ si\' ;
:|iiMi

: lit î J

\'m

i ii

i \'i
■iïs

il

-ocr page 419-

% . . . ■
lîum PrsEtoris magnificum: Pons unius
ArcusîSaxum folidum Arae majorisjin EccTcfîa D. |Lâurcntîi, ftn\'

pendîelongiîudinisjTheatrum denique, vulgonbsp;Ca-nobium ibidem D. Corons,ubi pulcerrima

Bibliotheca. Incolçingenijs funt vividi;adhttcras,militiam,mercaturampromti(rimi, facienda rci perpe-
tuo fudantes:fplendide vivunt,honefte veftiuntur.Nobiles habet amp; antiquas Famihas, uti viderc cft apud
eundem Paharinum lib.v amp; v i .Epifcopatus gaudet dignitate.Porro in
yiceminorumàïnonz Opida funt Ma-
foßicA
celebre amp; divitijs affîuens Opidum; Brendulum divitijs, nobilitate ac frequentia nobile; Lemcum cum
opibus amp; multitudine ac nobiUtatc,tum amplitudine,multis Italia civitatibus par.Ell amp;\'fcxto fupra Vicen-
tiam lapide, Auftrû verfus,pagus amp; Caftellum
Cu!îodia,c^oà ibi quomdamnoxij homines cuftodi# côfue-
rint in vaftisLatumijs,ad cadendosadificijsfaciundis lapides. lacet ad montis altifllmipedcm,in Solis exor-
tum fpedans. Pofteriori ad Occafum Latere, Monscavernas habet, inter alias unam memorabill vaftiratc.
Nam uti mcnfura csetcrifquc rationibus colligi potuit,arabitu fere tria Millia Palf. continet. Cavatus na
Monsdiuturnotemporisfpatiocreditur,cafisad adificialapidibus;quoniam antiquasPatavinorum amp; Vi-
ccntinorum sedcs hoc Lapide conftarc palam cft^.ReUaa; autem fulciendo Montis tcdo, pila cernuntur io-
lido ex eodem Lapide peringentes,quadrata trium ferme in fingulis lateribus pcrticarum mtervallis inter le
imparibus,plerifquctamen, uti menfura compertum, pcrticarum xi i. Numerus columnarü in univcrfum
ad mille efle creditur.

Patavij Ditio.

\'B^égîo,
Sims.

clxxx P. lM: inquo Sexcerttae amp; quadraginta ßptem V illae jeu Pagi. Dicere folitus fcribitur ab Cœlio Rhodigi-
Soli fertilité^\' no Conftantinus Palaeologus : nififciret a San6ïi[fmis Nirüafßrmari, in Oriente Paradifum eße^arbitrari fe »ott^
alibi eumreperiripo(Jè,quam inperfmivi Patavina amxnitate. Ager
frumcnri,variorum fruduum, vini etiam ge-
ncrofîimiferax:undeMartialis;
nbsp;Pidiaquepampineis Euganea arva iugis

Venationibus infupcr, Aucupijs amp; Pifcationibus frequens- Mirabilem rerum omnium copiam Incola: tri-
^lONCïhio: Bologna lagraßa^Padeva la paßa/Ynbsp;amica fociaque Romant,

^ImpermmMA\'^^^ parct cx Lhij hb xli amp; M. Tullij Philippics , Colonia deduda multo meliore fuit conditionc,
iorum,nbsp;quam aliîe Colonie Nam Patavinis ius etiam fuftragiorum datum legitur , tamquam Civibus Ro-

manis. Capta direptaquc cum alijs ab K^ttila Hunnorum Rege , annifquc centum poft zbLattgb^^\'
dis, qui amp; igne cremarunt, cum Caroli CMagni principatu partim fub Ktpbus cœpit cfîè Italiae, FtanetJ-
meCeßribtes
; partim fub Berengarijs\'. fui tandem juris quodam-modo fada imperante Othone i, Pra^torem

cxfuiscrcavit amp;PopuhPrafedum.DuravithaeRcipubl.formaufqueadFW^fw»;» //,cu)us juftu aufpiciF
que
Vrbem occupavit K^Sîiolinus Romaninus-. poft quem Dominos habuit Carrarienfes,Scaligeros,Galeatt^s,
circaannûabChriftonarociDCCcc/vnbsp;adhuc parer, tamquâpia Marer,pr^fento viriû

\\ rbsamp;optaa.nbsp;antiquifiima,flos amp; decus Vrbium,quafcumqnctellusItala continer. n^r^ti^wy Strab.

hoàxQPadua. Pcol. etiam alio loco So/Cw nominatur. Nomen natum quidam putant a Padi sdPalut^
vicinitate:ficquedidum quafi Vadavium. Alij d^o rS\'za-éTtçctf dirivant, quod captato augurio fueritcondir^
nonnulii a
petendo,quod avem Antenor, Vrbis conditor, telo petiverit;Inccrtis omnes conjeduris.Cou -
diflememoraturoZ-^/^/^^y^Troiaprofugus,apud Virg.lib\'i.Aeneid. , Livium,Pomponiii
Meîam,SoUn »
alios. Sita cft Vrbs loco fertih amp; piano ; placidiftima Cœh fruens tcmperic , lumma SoUnbsp;J

Euganeorum Montium amœnitatc , Alpium Marifque vicinitate beatiffima. Perftuit cam brea^
amnis. Ambitus duplex hodie , olim triplex ; Exterior fex millia , ducentofquc paftus contin^^/
cum fexPortis magnificis : Interior tria millia pafluum altifiimus , fupcrne deambulacrum habens p
peruum. Magnifica porro fplcndida, rebus omnibus,qua ad vitam necclîàriàf, adfiucn: Silice ftrata:to

Vallifquc,amp; Propugnaculis undique bene tuta. Aedificia habet Sacra,Profana,Public3,Privataque,ma^^
C2LàiiumXU0Ç%.TemplumCathedrale,zhUcmïC0\\m^cxzt0ïQ:Çtx\\x^

ob fplendorem tali matredignas,plurimas etiam fupcriorcs. C^tonaßeriaYirorum funt xxi111amp;xi ix
numCollegia. Palatium\'M Henrici I«2ƒ».opus,in quo lus dicitur: tota Italia nominatiflimû, nullis
lumnis,plumbo tcdum.C»r/^ infupcr publia confilij,cu Porticu,columnis
marmoreisfuffulta, SaxO c

ftruda,plumbeis itemlaminisinteâa: Voramaximzfunt v: Pontes xxxi ix,ex lapide,fornicati, fupra hr ^
tam.
Portictts amplifliniaj dreae i\'pmoCiÜïmx:Tloficomia rr i^Xenodochia totidem. Eft amp; Orphanotropht^-^^^^
Vomm Dei,
Expofitifijs Infantibus dicata. Domorum quatuor miUia hodie fuo ambitu compleditur.Ep\'
patus fuperbit dighitate^Incolac fummis prsediti funt ingenijsjadarma,litteras,omniumque virtutum ^
promti. NobilitaruntPatavium ortu fuo«^cinnumer^^^^
lesalij. Cives inter prxcipuasartes L4/?^«ßwexercenthodic,uriamp;ohm.
AcademiamhsbctPatavturna ^^^
1cm,quç Natales fuos debet Carolo Magno Impcratori,vel,ut alijs placet,Friderico 11 ; Adolofcentiam^^^
banoiv
,P.M;maturitatcminluftriftrnTtçVenetorumReipubîic;E.Clarifltmumcftomniura Difciplma
Artiumque Emporium;
Inris Legumque corona. Et Sacraethemidts,luptiaeque Domui. .
Ornata eft longa conluetudineijfdem,quibus Bononicnfis,Privilegijs. Habent fuü ibi Hortum ^^^ ■ yi^fis
plicium forma fphîerica amplum amp; irriguum. Videre ibidem cft
Bihliothecas varias,Grœcis Latinifqne
abunde inftrudas:unam,apud S. loannem in Vifidario:alteram,apud S.Iuftinam;tcrtiam,apud
Patavio municipali iure hoc tempore fpbjaccnt vu infignia Opida,qux ixxnuuontinianum, CaUram ^^^^
Jtheße.;JMonsSiUcü,Säcciopidum. ConnusS.vetri,Slt;.Cittadelia.
Item vi vici,Miranum,OriacumXitulum,
amm,Arqmdum,
Francifci Pctrachœfepulcrocelebcrriraû,Cô«^/w«;w,amp;^/?jj»/^^^^ Adeo verc
irrigatur h£ecRegio,ut maximo incolarum commodo amp;utilitatc, nullus agreûis-vicus vlttav l\'ait,
âfiumincdiftet.

-ocr page 420-

FRIVLI

T

IC ARSTIA C ARNIOL A V VINDORVM

) Marehia, Cilia Gomitatus.

\\

K^quilegkntmnhms zâ ic. 45 fuhquoßmtEfij\'cpfatmhi , Cmcordkss 4/ tj. VeU 37 M
^varentium iónbsp;\'t. Tmßmenfisvel rirgeflmenßsnbsp;38. Comaclenßs velVetemnßs\'. lußim- ;

folitmmnmcCapöielßmtinbsp;CMadnenfisCivttathmv^tvelEme^

KeliqumÉpfcûpatusqmfuhpirntam^

GradenßsPatmrchatm 36 1214Snbsp;Tercel/menfs 14

45 Equilenßi\'velEufukms,nbsp;Civitatiinovae 1$

Meridiani diftam pro ratione parallcli! 46-^

ad mcridianum.nbsp;- ;

FORVM IVLII ET ISTRIA, amp;c.

Forum lulij.

Equuntur apud Mereatorem Ftfr»;»/«/^\',nbsp;cum alijs regionibus . Nomen huic

Regioni vel ab Foro^lulio, vrbe primaria, vel vt alij volunc, ab iulk Caefire, qui aliquot diäa.
LegionesbacadverfusGcrmanosduxerit. ItalishodieFriuliiGermanis,Friaul-, Vene-
tis alijfque nuncupatur.
i^qmleienfim cmm appcllatam fuiffe patet cx Hiltorijs.
FincshuicRcgioniab Orm iftria: ab Aquilone, Montes lapidij;quaOccafus, Alpes
Vindelic« Noric;^que; qua Aufter, Sinus Hadriaticus. Ëeanr Regionem Cœlum tem-
Cœhtempems^
y^.Ä.l^V^\'^peratum- Aer falubris : Campi lati, irrigui, fruduumque omnigcnorüm fertiles; Prata Solt jerttlttas,

nitidiffima ; Pafcuapecoribusgraiiffima; item Vites vinagencrames generoOmnia: ^

teriacîedenda,quàt^vcnationTbusmunific^:MomcsMetallomm, Marmorumquc vanomm, necnon jnbsp;• ^^^^

precioforumlapidumferaccs. Inhabitaruntprimum hanc Regionem ^^^

fiatem. lisfuielferuntto^r^/Whis^^;^^^^^^nbsp;E»ona.

Vit bonam ejus portionem Ää»/^«^\'«

tandemfuijurisV^^^^//,circaannumcnccccxx;quihod.iequcibidominantur:licerpk

W^«cfubfitpeculiaribu«. JvtetropolishujusRegionis V^/»^«^: vulgoGermanis Weyàen. Con-
\' ditumhocOpidumquidamvoluntabt^/^f/yi^^^^^^^nbsp;pofiederint: alij

Mtilam HunnorumReo-cm,ejusauaoremtraduntiquidamabV^mx,Scythia?apudPhn populisfadum

notant: nonnulli prifc^ Slfemnt originis, argumento cum. Arcis ab lulio Calare ref^a, nominifque e-
infdcm
Inliae tum multatum,qu^ hicindiesinveniuntur Annquitamm. ^ Aliomm opiniones pr^tcrco.
Leander arbitratur antiquum
effe Opidum, ciufque mentionem fieri apud Plmmm. Niger er edit Ptol .ali-
ommque
nbsp;:nónbene. Quidquid-ftamendumfonbsp;Vrbseftamplaamp;ma-

gnifica î rebus omnibus neceflari js adflücns. Ambitus dus milliarium efi quinque. Veneti hodie Remp.
regunt miflis eo prefidibus quos
murn-tenemes vocanr.Civium m ca numems eft xvi millium. Sunt amp; a-

n^anis. Did^t qui^m ^^lunt, ab fontibus.pcrennrbus, quilts abund^ : vd, vtahis vilum, ^

A^«iA.,mihta iB5)rhanarumLcgiönumSigno:veUab^nbsp;quemf^untin Ital^vei^

cumAntenore. ConditamabRomanismemorat Strabo, munmoni^

tifonem fl. Vtbs olim fuit ampla, copiolä, Moenibusfirmiffima : 1 erpplis, magnifico Theatro, alnfque
operibus publicis amp;privatis fupra mödum ornata. Deea Aulomus; .nbsp;_

%neratißelom^vmeymtamennbsp;. ItalaMmoMaColm^

Modleirifrequeyeft ColonS,amp;adfditudinempropcmodum Çnbsp;quçquomdam fummo fuit fplc

dore, f^mlc^eamphtudin; Jidem fequutalegitur conftantiflime lmper~t ufquead^Hun-

nomm legis temport a QUoWmiii obfcifa triennmm magna Annonce ^««P;^ f gt; ^^^^ ^apta cft

« amp;vaftatà,obtmn^i^xxi|eïé%fçmhopri^m, quiineadegeb^t,

^ fbgaelapi s.Poft ab iVi.,/^,,reftituta,in
\' IiSiani adventum- ek óuLyttltae\'K^èbm^, ddnde
Imperatorthus paruit. ^oft ftib di ^ne Patrtarcharumcfle .
^ ^^nbsp;pacealta amp; tianquiUitatcfrintur^^ iudicio Le.

anl? , I^M.Antoninaamp;Ptol. Ahi d^i.«. ah ter ft.uurjn^m^^

Auftriluarent. Ooidum cft opibus amp; nobïhtatedamm.P^r^«^Gy«.mi,Phn.lgt;ör/^

\' ^S^^eSnbsp;clamm:nbsp;nobiledivd-

Sfdu^ Snbsp;cuiusfundamen.

t sfubftratifumnummicumhacin(criptione.Partcnna,

PaS aa • Fori \\ulû \\taltaeßhriBianaeßäei,fropugnaetdum. Reliqua minorum gentium Opida pr^tereo.
Flumitadhfnd

^ .......... .....

-ocr page 421-

pc

io

ZjO

zo

fO

,

I I I I I I I J r

I 1 I 1 I -r-

xzrrr

xinrrmir

i I I I I IZT

xd:

MM ii-rT

xx-LJ I iznx

zo

Coriouaua

Auiano

C\'ocioh)

_____^ ^ (

kJi \\. .nbsp;^—tn_i__^

^^ ^ --Thmbronbsp;O

O \\nbsp;^aJA^ oLffmo ^

\'STToga

CorÜsru»?nbsp;^ I XV.NXnbsp;/

S.Mm^tnnbsp;^^

S^auak ocM^

S^jI^ • T O

\'nbsp;quot;nbsp;O

quot; \\S.Mitna

ConcumP

Larca,

^nbsp;^i/w ojf

Wnbsp;Jnbsp;^ quot;yorto^ruaronbsp;.

yauerjenbsp;/nbsp;^

Stemardanbsp;{ ConcordiaJ

^—Jsrre de Cal^e . \\

,, CiTidmi

\'Trevijó

Jfoiienta

Cmn

fejc

at»

Cd

\'Ca^chach

lt;Veh

Cuencz,

mSL, J -

^Taulo O\'%
S.\'^a

f\'m^o mS^ 9
nmdt^l S.Mmgor^l
lt;-Vdë

^ladenenbsp;/

j j-i \'Rflü^^t

Morate»

^aiieU

I I K

JkJ^ïMM

rVdefitr^

eA

ïfitm.M

5 Cutermag

U

famhare

° iMa. Jranca
Cain-t^a

O

■-VUL de ^
3renta

-RA?

Cffnalhar
Cauar^

3S

L Cillci

. ^^^ Ot^erherg
l^^ \'KeJhefibffch ^^Laubach _
_

...............»h^nbsp;O 9

4d

lt; q,, - deZa/w—~ Ji/uras/ip \'

S, Lm-eneo^ffio^« \'^^\'kf^J^ ^^ ° 3rea
\' ° fw^oZe,. ^ • „ ^ quot;J^ Vrnguko O Canmma

h^e^ach^nbsp;O. I

»M*/ V ■ O,

--------quot;nbsp;^nbsp;(V\'i-^irfrfc^^^^ . _ rt lit?*

0ral\'mh

^m-ch^iaig

•Dr^rg ;\'nbsp;Jfetftiilmr^:

^rn^ê SeUnhmen

3rtmher£

O ^J^Mhain

\'aiti^

Cyettm

- p
Lemhad,

Stamberg
Stuiemci^
O
Tlancl^em

\'jTenhMfi
h.Teter ®

Onbsp;\\ O

. Sche^

O

•Ja

O ^^rach

\'Ram

O^ff. inbsp;y.Seuerm \' L

20

Cretan ^^mmma
l,j]hana

C.MSarhtm^

anbsp;S.-Ëochp O Onbsp;aiumanmC.

S. Utotmifi)

.J,téemce

4i

OJeroquot;\'

ja

nero

i » Golf O xy^l^K. iTif.r
sy dénbsp;la

-ocr page 422-

1E2nbsp;Iftria.

oro Iuîi)Succcdit I/yw Latinis Grœdfque Scriptoribus fatis nota 5 nnbsp;hodie femans: Germanis

Hiïier reich, quafr//^mRegnum- dida. lapydiam quondamfuilfenuncupatam, indicat non obf^r^

_ plin. PeninfuU formam refert : pleraque, inter duos finus Tergeftinum amp; Carnarium ,mari dnda Ha-

driatico : ab Septemtrione Alpibus munita Carnicis amp; Noricis:ab Occafuanteaquam in mareexcurrere m^
cipiat, Formionem habens amnem, Arfiâm vero fl. ab Ortu . Latitudo xl P. M; Ambitus, cxx 11, ab / or-
. mione » quem dixi,,ad Fanaticum ufque Promontorium, vel intimum Carnarij finusangulum extenla Jo-
Sûli qualité.\' ta Regio afperior efl: Gollibus tamen potius, quam_Montibusornata:qui vinî, old, aliorumque ftuduu
feraces ; Frumenti ceteiorumque Legumiqum infoecundiores.- exceptis Agris
Fifino amp; Humagiû.
eft, qui CUaior vulgo, benignus HerbarUm Sim plicium, quas avide extrand quaefitum hue properant Me-
did, genitor. Salem
Ißria abunde prabet. Saxifodinae ibi non iriutiles. In Rovinienfl agro Marmor cadi-
tur, quod
iflricum dicitur, maximi per Italiam fredj. Porro Iftria ex parte Venetorum eft, -^ex parte Au-
ftriacorum. Specialioravideamus. \' Pèroràmincedenti
occmntüätimlußinop/is, VrbsCherfonefipn-
maria. Sic dodis vocatur, quae vulgo
Cabo d\'lßria, Nomen prius ab imirn Imperatore. Pofteriore dein-
ceps nomine cœpit did, quod Foro lulio egreflis in câfte adituque Regionis occurrat. Parvam occupy
fulam,.
qux pafiibuslojgga mille; latitudine modica : trino teli jadu diuifa ab Continent!, cui jungitmquot; Po^^quot;
tibus, qui verfatiles. Arçem habet in medio, quatuor munitam turribus. In
Venetorum hodie eft, dit -
one. -Qrnamentum attulit Vrbi non exiguum
Vetrm Vmlus Vergerius, vit dodiflimus. Sùccedit m or
quinto fere lapide Caftellum
Inßila : Continenti ponte lapideo nexum. Sequitur mox Vramm, Italis Caße_
latium
, amp; poftea CaFitllerium, vulgo Castelier. Quingeritis hinc paÏÏibus ad D. Simovem de venitur :
li^ V Pw^ii» abeft: toti4em
hincSahorium: pari propemodum imcrwzWo Vinacum. Ab Vinaco millia du
\'ïiûmevâtûïàdD.Pere^infsm: hïnczdD.loannem délia C^rw paflTibus mille: totidemque ddn ad S.LaurenUti
viil^odiDailaitnoxad alterû lapidéipfa DailaÔL^dtcmu Cimtas2iova,o\\iJEmoma Po^ ^/W«fl.triamil. u
ad\'Pi?r/« Cf-rvm«. Vifitur quarto inde lapide

msVrferium. Superato Lemo, Kovïnium: tûmox quae vulgo Le Colonne,Fortefuol, Muraz^-o-^ndç^quc Promon-
torium
Cifanum.Muratio Phaßniam tria funt millia, hinc ad Vallem Bandoniam,duó, totidemque, ad M^f
dàinumimiimdcMPi^rtumVola. Confpiciendamddndefeprasbetinalto difficiliqueMonteVrbs Epiico-
palis
?ola prrfpum nomen retinens : Straboni, Plinio, Ptol. Antonino , alijfque nota. VXmiu^CoïorttArn vo-
cat: condiram olim ab
Colçhis exfulibus. Volamcnim Exßulum Ci-vitatem Colchorum lingua volunt
Addit Plinius fuo feculo
îuliamPietatem appellatam. In folo piano fita, Tergefte millibus drdter c abel •
Ancona,trajedumarisHadriatici,mill.ccxx. Amphitheatrum videre eftin fuburbanis lods ex quadrav
lapide: aliudqUè anipliflîmuro ^difidum, vulgo
Zadrodidum : cura multisalijs Antiquitatum variarui
Monimentis. Reliquaprzetereo .
istria: fluvij funt, Rifinus, Draconia, ^ietus, Lemrn, Arsia. Kifims^o .
didtur îpJ^pav.TVolfgangus Lazius vocat klben.Draconta nomen ab tortuofo fmuofoque lapfu, quo Ur^
coni adfimilatur. Inlabitur in Sinum Largonem. Qm
\\^eî0 Incolis. Latinis hujus avi Labatm n^mma-
tur: Italis
LabotóiQtïmm^^Lambach. Euripus magis, quam fl. videtur. Qm Plin. amp;Itiner-
ris Tabulœ, nomen hodie fervat, ArjSdidus. Terminuseft italic. S/Zt/^î^etiam funt, tum alijs vfibus ,tu ^^
,ad naves exûruendas materiam aftatimfubminiftrantes. Incolîe refunttenuiore: Veneris omnem negou-
tionem adfe trahentibus. Luculentam iftiix ddineationem iftriae ddineationem habet Caflîodoms 1 •
IV Variarum. EiufdèmChorographiamfcripfltPetrus Coppus. Tgt;cWînderumCMarchiainî\'^3.d\\ccn
erit, eoq; de ea fcriberé hic fuperfedebo.De Karftia amp; Cilia ^mitatu vix habeo quod fcribai pauca ergo
ctfrw/^fubijdam.nbsp;;nbsp;^

Carniola-

Sim.

Vrhet.

ïkmim^

SAvae.

Carniola a carnisnbsp;quemadmodum amp; Cärinthia nomen obtinuit. De his ^Volaterranus Geog j

phi^ hb. 11; Supra Iftros Carni funt, lata regio, a FOro- lulienfibus indpiens, atque ad mohtana
Hoc locoohm habitafl\'etradunr. Inhis vero regionibus Illiridstanta ctiam»^^quot;^ ^

, -I

SoUqualitoi.
Vrks.

Lacus.

terminorum confufio pro varia Reipublica;, feu imperij Romani ftatus v idftltudine, vt provindaru ^
quae hodie ibidem numerantur, vix aUt penitus fere nulli certi Limites tradi queant. Regio iplà ^^^^^^
montofa licet Ôc alpeftris,.qûemaàmodum amp; reliquas hujustradus provincia; Vini tamen, olei,

acfrumenti hinbindécopiaprofert,C4r»/tó«?autëduphcë ftatuunt:.föff4^ fcilicet,quîeaquaruminaiga

alteram irriguam,inquaS»wiifluvius ortum habet, Sa\'^^uportm qui Labatushodic dicitur, amp; alij P;^.^^
fluvij :
VucAtusiitukoïmL^^QÇi. Vibsprimaria Labacum ejufdem cum fluvio npminis. Nonnulli ^
in Carniola conocant,qi3am nos fupra in Foro lulij recenfuimus.In Laeva Sontij ripa furfum propngquot;^\'\'.\'^^
reperiunturbina,quondam a Veneiisadtutelamfluminiscondita,neTurcarû excürfionibus ^ac, vnpn^^^
pateret via. Relique,qu« hic recenfentur civitates in Foro lulio a nobis commemorata:
ftint.Porro m
regione Lacus eft.quiiingulisannis Mefl^\'ë.Pifcationem ÔcVenationem prabet. Adcpl« zirckmtz£r^^^ .
-minant ab
0^\\dotZircknitz,qi\\od in eius ora fitum . Straboni, locus hican Lacus dicam? vocari putamr
ytov, in Pannoitiadef^iptum. Sed liber eius defcriptionem paullo accuratius ex Georgio V Vernheto ^^
defcriberq Clauditùr is drcumquaque monfibus 1 patet ad fcfquimilliarium, minus laxa latitudine. ^^^
rifquein lods decern
Sf, o6l;o cubitosaltuseft: amp; vbi minimum profundus eft, aequätjuftam humani c ^^
poris menfuram. \' Ex mon tibus drcumpofitis rivi quidam ignobiles procurrunt fiio
quifquealveolo- ^
Örièntali quidemquot; pHga trcs, ab Aiiftrali quatuor. Singuli quo longius fluurit, hoc minus fcatentaq ^^
terra nimirum ipfos conibibcnte, dOnec poftremo abförbèantur fcrobibus fâxeis, ita naris
, ut
opere excifç videri póflent. Hic aquis ita redundantibus, vt recipi non poflint, fit vt régurgitent fcro^^^^
neque folum nihil aqua admittanff fed etiam quidquid receperint, effundant tank celcritateV t ^^ .0,
impetum equiti quamvis expedrto amp; fugienti a;gre effu^eré hccat. Itaque
quacbmquc pateat Ibcus, di ^
^ diantur aqu^ , Óc lacurn efliciunt.
Hx aquœ nori miùnéfcrc celcrirer recount, ^uam accefleruntf J^
per fcrobes illas tantum, fedunivcrfà penc terra eas nonaliter reçïpicntc, quam fi per cribrum ^^^
rentur, Qs^d cum fieri fentiunt adcplae, continuo grandioribus eius meanbus, quo ad fieri potet ;
ftrudis,agminatïmadvôlant,adpif(^tioncm, quae ipfis non modo jucunda, fed etiam
pcrfruduo a ^^^
, Nam hi pifces fale conditi mag;na copiaad vidnos exportantur. Porro ficcato lacu fit meflls, qua par^^ ^^^
alum confitum, «ie idem rurfus conferitur, antequam inundet. GraminiS ita eft ferax, ut poft xx die
cari foleat. Quis hic ludentis nature lairacula non fufpiciatï Sed de his hadenus, ad rdiqua pergamu •

Reqtoé\'unde
àiâa.

-ocr page 423-

TH VS CIA.

EPISCOPATVS THVCIAE

\'3^pefmuseftf:^ 5 47:^/ 59.
CaUellanenßsnbsp;Ji.

UMomisfalcûnis js 22:42 iz,
Viterhienßs^$ (f,
Sumenß,Soamepimr
34 45 :
CaBùdanm 3/ //j 43 g.
V\'dt er mm ß
? 4i.v2 44.
Senenßst^rchiep. 54 iS:j\\.2 44.
Feßdamis jj 5/:
^rzamnpj 2S\'43

Civitatenßs 3:4.23.
Balnmigenßs
Vrbevetanm is
£4Breßtfti 3/0:4.2 2.
Perußnu^ 3 S 3 75 4^ /4.
Großetmm 3âf.

Sutrtzs 57\'

Ortmenßs 3s 40:42 ip,
Cornetanenßs iSi^r^S.
Tußanenfis ISnbsp;\'

oy^^j j S: 42 4/.
i^retmasnbsp;o^

PteminenfiPomtofortèss ^-43rd.Lucamss^.^Ui 2

Vtriortenßts33 2254^/4.nbsp;Florcntinusi^rc.33 ƒ3:43 g

Corthonen^is

Pfa archief. 3 3 ^4 mßubßuntCHeßmenßM 3 3 5i : 24. Civttater^ßü amp; reliqui Fpißcofamin Corßea.

Meridiani diftant pro ratione parallcli4/ 30.
T V S C I A.

Equitur apud Mercatorë fußia,quxqualia temporibus anfiquiffimis liabucrit Nomina r^V

Cogriomina, non qu^ram. Hocenim pleraqucparvi momenti,fideiqueincertœ. i^^wL

Illudcertuiseö,(atifq;conftat totä banc Regionem antiquis Scriptoribus tribus mxc\\-undededuóla

citerSteph.a^fi T« TvppvS,rSdrv(^Stmb., ubi de plura. £/w/j,riServioadxr
^neid.nbsp;teMantur ufque ad primam ripam Tiberir.maii \'et^phpU

--------- ^ ^Per Syncopen=Er^^^r^.Nam eft Alter,«,,Hincputanr nonnulli f/m/^ no-

mencum adiptrationefcribendum. Sed ni mehonbuscumlatiuis tum Gr^ecis Codidbus femper fme ad
ipu-atione legitur. Aliomra opinioncs priEtcreo.
Tnjda Latinis-, eW^ Dionyfto Halicarnafteo lib i
rS^^-uW; ab
Sacrißcando\\q\\xod Etrußtpmcxt^mltaMepulü, eorum qu je ad Religionem ^ Sacriftda
pertinebant ftudiofi fuerint. Inde nonnulli primam Nominis litteram arbitrantur adljpirandam Alii ab

dirivant:SextusPompeius3br///tfi?f^^,HercuIisFiliodenominatamfa-ibit.Exhistribuspoftremu^

fane hodieque retinet. rlt;7/4;ïlt;inamque vulgo audit. Fines eius funt ad Meridiem mare Inferum, five Tvr
îhcnumjad Septemtrionem hronsApenninus,ubi Vmbria amp; Gallia: Togarje pars ; ad Occafum\'Licrm-ja
qua Macrafl.difterminatur:ad Ortum Tiberis. Ztf^^iW«?inter Macram amp;Tiberim eft ftadiorum b?s mille
quingentorum:fccundum Strab.
Latitudo eius certo non poteft diffirHri.Maxima eft inter Populonium Pro-
montorium amp; Ami Fontes.
Circuitus feptingenta habét Millia pafluum,Fabio Vbcrio innuente. Terra ipfa
qua Mari propior,planior eft,orïEque fpedatu jucundiftimaf^intus montofior: univerfim pulcra, nobihs
nulliquehaliae Regioni fuabeatitudinc poftpouenda. XatoslaitofqueapcritCampos,rerûomniûfettiles- ^^^^
^^rtilitat
anioenilfimas Valles, Mötes, Collefque, Pr^dijs,Hortis ,arborib:gt;,pr^dpue Malis Medicis Citrdfq; cöfitis\'

muh tempore Populus Romanus bellum gerere cœpit,perpetuoque temporum tradu geiïit,adeo ut, rc- imteriu Maio
busadpericuIohfliraumftatumaddudis/xpeDidatorecontraipfosfuerir opus. Anno Vrbis cccdxxivy f
Vulfinienfibus amp; Vuldentibus florentiftiniis
Etrufcorum PopuJis vidis per Ti. Coruricanium Cof Roma-
no Imperio funt adjedi, atque ea parte Imperium ad Arnum ufque eft propagatum Neque poft id tempus \'
luftum cum r^/?^ bellum fuiflegeftum memoratur. Ira fubiugati conftanter in fide Populi Romani mL
ferunt. Inclinantibus Romanorum rebus,varias funt Calamitates pafli ab
Gotthis,La»gbardts Humaris alijsquot; \'
£0 tandem ventum
ci\\,ut Etruria nunc,maiorem pzncm,iMagno Eimri^pareat Duci^fub cuius Imperio no-
biliiTmiae
BtFlorentia, Viße,Sem,Vratum,\'Pßorium,VoUterr^,-^.om Poütiams,Are(ium,Ccrtona,Vefcia,?üntia
^omKkinus,Liburnum,Ylumbimm,
aliaque quam plurima Opida . Ad Sttmmurp Vomificem pertinet l^atri-
tnonium
quod vccant, S.Vetrl Id ab Amne Pcloa amp; a S. Qmrico capit initium,amp; ad Caparanum ufque Ca-
ftrum in novo Latio non procul ab Liri fl. producitur. Ditionis
Hifpaniarum Regis funt Vontremulum iuxta
Macre fl\'. fonifm,quod olim Ducum fuit Mediolanenfium,ddude
vortmHcrcultffirbetellum ,CMomhrqen^
t^rius,ôi. Pimnbini Arx.Carfenianaku Cr^fmianaFalHs^
fub ApenninouItradtraqueÄm^»? Amnëpofita,in
qua Caftellum Novum eft Grafinianum,cum plurimisalijs Caftcllis Vidfquc,fub poteftate eft
Ducis Ferra^
rienßs. Sarzana
apud Macram fl. ad Genuenfesfpedai. C^^aßä amp; Carraria particularium funt uarchionum, qui
carurÄ Titulis decorantur: Alia quoque funt opida,Romanis quibufdà Proccribus fubjeda, inter quae \'sra-
iiammVrfmiiDuciLîûsThuhimpr^Ûât. In porro ha; funt vibes maxime prœ ceteris memorabiles;
Eifi vrbs ftupenda vetuftatis,?//^ Trogo amp; aliis: n/V^i Srrab.: nioxcti Ptol. Conditam vult Halicarnafla;us a Yrbes
Pif/^JlpheisPelasgis:?Vm.
amp; Solin.zvelopeFisßquefnc Atintams^GrxcaGentc: Straboabi)s conditaspÄw
P?/\'^notât,qui ex Peloponnefo cum Neftore ad bellus^^Troian\'ura profedi quum exdib Ilio domum redi!
rent, erroribus adi per maria partim Metapontum,partim Tyrrhenü littus tcnuemnt, Pyl^ omnes didi^
Incola fingulari valent memoria-quod Vrbs crafllorc fruaturaere.Iacetinter Amncs Auferem amp; Arnum\'
ut Strabo Pliniufque notant. Hodie Arnusper eam fluit,tiibusornatus Pontibus. Vetuftatemeius amp; No\'
bilitatem célébrât DionyfiusHahc lib. i. ConnumerarifolitamPiimisx//
Etruria Vrbibus tradunt aliiquot;
I)odiffime de ea,paucis multa lulius Ccfar Scaliger;

Y\\i%v€tm,viBißpoliüOrientiscnußAnbsp;Sic res eß humilitutior aramp;a loco,

Invidiae armavi Livida tela trucü, tJMor talesfperate vices,nec crédité Fat is:

Sic mcutt vicfße-^ alysftc vicimm ergoinbsp;islam quod nos alij s, illa dedere mihi,

Archiepifcopatus floret dignitate^P/^ä Magnus Etrurise Dux fa-pe moratur,amp; in ea Domicilium habet Equi.
jnbsp;G

\'0amp;

ICS

-ocr page 424-

lU

\\ !

-ocr page 425-

2 S4nbsp;Tufcia.

tes D. SrcDhani ab Magno Duce înftituti.Primarium Templum,quod Dvmmm vocant, ambitum babcns

viaiLd Panormum Saracenis retulerunt. Ager fuburbicarius Segetibus eft percommodus;adeoque fernlis,
utnbsp;fere totam pafcat,amp; Exteris etiam Annonam non neget- Vina ibi notœ non f

Pcpones ovûmuLucaiTufcù DelmtmX^Ï Lausmkta Cœli.mqun de ealul.Scabger. Luca Latmis Grac qu
Scriptoribus notiflima,Straboni amp; Ptol. A?...Nomen retinet, litreris omnibus, ^ida ut quidam vomn^,
ab sLtisinauratis: qu^ fummis inlocata VrbisTurribus fplendore Solls mluftrata valdenbsp;\'

nonnullisvidemr,abDucequodaminfigni.Ali5aUundetrahunt. Vrbs Templisamp;^difici, s fplend^^

puloquefrequcns, jacet in planicie. Collibus undique circumdata. Moenibus eft firmiffmia,quadrato itra

tafilice,fpaäoparvo,fedCivibusartaamp; Negociationumplena.TemplumPrimarium S. Crucidicatu. i

cote lauti ftint,prudcntes,ingeniofi.-quique Libertatem diu fapientiftime confervamnt
timorum bellis haud raro petiti. Epikopali gaudet dignitate.
Pißonum, m^^d^c Ptol.: hodie Pmu. i^ic
alii voluut a
Peße, quœ Reliquias Catiline,innbsp;debellati, adftixit:ah, a Ptfh^m

Moenibus cindaaudaque plurimum legitur abDefiderio Langbardorum Rege:i,ldem poft

impletis amp;undiquecomplanatis,omniqueAgrointeiFloreurinosamp;Luccnksdm(o:T^idem Horen

nitOfamfua:fübjecemntditioni. FWi. Etruri^capm amp; Metropolis

dicitur. Hodie xul^oFmcma, xclBrenza. Flerentia nomen id habere putatur vel ab Plore, cui ob ^^iJCiiai
ElorcnîemqueFormnam £imilis;vd ob
Floriâa excdlentiaque Incolarum ingénia: vd denique quod ao i
madeducla efietomnium Vrbium fiorentiifima .Ambitum habens fex millium, fupranbsp;j

tinensnbsp;liicolarum,a:quallioco)acetnbsp;adnbsp;Arnum^quonbsp;interfecatur,quatuornbsp;eximijsnbsp;conjundanbsp;pontmusi

quadrato ftrata,latis ornata Plateis. Collibus cinda eft Theatri inftar ab Oriente amp; f
llmis^quique undique frudiferis veftiti arboribus^qua Ocddcns eft pukram habet Planiciem: Cœh le^^
imer Aiedum amp; Pifam media miftaque: quarum Vrbium prior acutiftima fert ngenia,altera nommes m
moria vakntes fmgulari- Munit earn contra vim externam Hoftiumque incurliones brach^;s aliquo
Apenninus. Spkndore amp; degantia fumma eü.utvoce incertoque Vulgi

tomfyuc Flos Italu. Lods,qu« divino Cuhui facrata,nitet q,uam-plurimis. Admirabile ^^nbsp;^ ^^

riaeFlorid^t, magnificentifll mum,amp; inter tria Etruriae nominatum, totum ex Marmorenbsp;\' ^xtc

colorisconftar,cumHcmifpherioftupendiopens, quod ab PhilippoBmnalitioFlorcntinonbsp;.

fadum. Mulra hic praterea cum Sacra tum profana publica a:ditida:qua; brevitatis ftudio pratcieo. m v
acuti s;raves,facundi, bonarum artium ftudioft. Pecunia funt ftudiofiores, cu/us conquirendç denua
in uhfmis etiam terris negociantur.Mulkres forma pudidtiaque pra^ftantes, earumque ^^
amp; Virorum v
ftitusamp;pra modum egregius decoms. Archkpifcopams folget ha=c Vrbs dignitate.;nbsp;Ov^J^^^

Ptol. ^maenlaterme irinerari. Tabuiœ.Difticili aiperoque iugo çftimpohta. Mœnia ^^^^ratisconftan

LapidibuMongimdinis fenum fere pedunr. qui ekganter amp; adfabre abfque bitu^

VrLm Portis Adims datur; Pro fingulis Fons eximius Aquas ejaculaturpuninmas. Antiqui^tem cms

guum Muri,qmbus adhuc dugitor,Sepulcra;Epitaphia Litteris Etrukispofita^V

Sienâ. Roma diftans idccc

Sradijscditoütaeftloco,cisArbiä, flexu hnuolo propternbsp;^^

ribusaneuftior amp; prodivior,tria habens quafi Cornua; quomm quod Meridiem ^P^^f \'nbsp;^

Ortumfuntamp;OcUm Cœlo vtimrbenignoamp; falubri, nifi quod fubinde noxi,s ^nfcftemr Ventis ^^
temperatifllmo.
ItaiüDelitm multi vocant Poet^. Strataeftnbsp;latere codili,plateisredaamp;lone:,a ^

Turribus Frequentia nitet nobilium .tdifidorum.-ex quibus Templum D. VirgiUi facmm
amp; fumtuofura. Cives cum fuaviftimis^tum ekgantiffimis funt moribus,maximaque humanitatc ei^.^ ^
terosetiam pra^diti; Qua;ftui dediti amp; Civilis Vitçmuncribus.
Perußa m^^a-^ccVtolPerußum ^^ ^ ^
itineraria;Tabulx.Hodk/\'^r«^/^Italis. Pcmßamdiää volunt alii a Pcrußo lioiano:âh)aP^rJco.L.oi
Apennini ; natura loci permunua. ^dificia habet cum publica,tû privata.valde nobiha,ampla,exccua.

coparusgaudettimlo. 1 ncolîE,quorum mediocris eft frcquenria,animis mgemjlque funt lummi. no ^

nusad Litteras quamad Arma promri.Fj/^-rtó^;^jacetfpeciofofpaciofoquelcco,Iugis Cymini)sater^ _ ^^
minentibusjLapide quadrato -^dificara:Turribus plena .Inter Opera Publica Fons eft mfignts amp; ^^^^^^ ^

admirarionecopiofus. Vrbicariasilii Agcr bonusamp;fertilis:Vinoabundansamp;frugibus. Rdiquas
Vrbes amp; miuorum gentium Opida hoc loco defcribere anguftia loci non patituc.Ad Lacus ergo «t .j^ab
natranfeamus.Z\'^f^m Etmriavifuntur non pauci.
TrafcmenusUvi0 2^\\}iqüC,Traßmemnbsp;, ^

ab Vrbe viduanbsp;i\'^^-^^I^^^.o/pZ/inbsp;Antonino,h^^

Strab : LagodOrhudlo vernacule \'hacus Vadmems: Ctmtmus\'. Yolßmcnfu-,Sabatus : Palus
Fluviis fcatec Pilcium optimorum fœcundiffimis, qui funt Laventïa, Yng^àu^, Außer,Arms,nbsp;^^

Alma,Bmnus, Ymhroftfi, Aêcng^a,nbsp;amp; ah;nbsp;quot; ^f-^of-

faluberrima Balnea,nobiliillmasThermas,aliafque Aquasmirabilipiu^ditas virtue .^T^/s s W^^

femnt cum alij, tumnbsp;Liviq Vibioque notus ; nec non Virgilio. SoracJes Plin.

hodk. ^eßlams pontes habet ctiam in Etruna Orohus;nbsp;ibidem fu nt ad Septemtn^^^

Trafumetii hzzm.Silv^, Volfimenßum Lmus, ^va Cimtma, uœfia. Academia, habet Ptßs, Saenanbsp;^^

BMothecas item varias, Ff^e apud Dominicanos ; Lucae apud Frandkanos ; in vrbe Rorentina V ^ ^
amp; Pemfix.
Brufcos porro Gentem Italian opukntiflimam Armis, lu ribus,Pecunia efteaiuntLivius^
doms. Cerimonijs, Cultuiquedivino maxime femper addidosfuifte, conftat
ex antiquis Scnpto ^^^^^

ut qui Sacrifida, Divinationes, Auguriaque primi Italomm invenerint, eaque Romams
lio de Divinatione, alijfque notantibus. Vt autem olim,fic hodieque
Etrufa clariflim^unr BdU ^
tempore ; ad omnia fumma tam in otio, quam negocio expcditiftimi : ad Utterarum ftudia P^^f quot; . j
acumine Ingenij, mira lagadrate amp;aftutia fingulari pracftantes: frugalis vita;,
parfimoniaquc lau#ou
omate utentes, quod cb degantiam pra; ceteris
luliae cenfetur nitidiflTimum: docentibus id abunûc
Oratoiibus, alijfque Saiptonbus, quos habuerunt, habentquccum puriflimos, tum dodiflimofc.

Lachs*
Ylumim,

iAPntCi,

Sihde.

demüe.
Bmiothscae.

-ocr page 426-

2$ s

CHIA ^ ET SPOLETO

DVCATVS.

t^imM{ftßEpißüpatus3S,t7:4S,$i.ßthi!iItavimÄtenß t^^irdiepißüpatfft.

Epifcopatus Anconitanse Marchise.

^fifi^anenfü sf ^xii^^pMrmanmnbsp;it.Gmenmnßis ifnbsp;x^uximantrfü 35:45 t^.BummM

172/^/ A^-^.x^nmiums37^ff.BÇmnfisvelExinai0\'.àfi 3$Jemg*Uefs sé$0:4^ 4^Janefs 36 x^-.^fj

Pifaurenfü 36 7.45 4/. Feroßmprönienßs3^12:^3 37. CAÜknßis t?: 43 2j. Vrbmas fmS.leems ^ó n 43
Spaceratenßü 3
716:4 3 is. Racamtenfis 3 74 3 3 i •

Epifcopatus in Ducatu Spolctano-

^ßßnoiss 55:4^ Fulgmai3lt;f 4:4.2 50. ?iucmnui 36 75:43; 3. Eugub\'mmi^ ^8:43 SJpktânm
35 4j: Tudertinw36 ûI^j 3 t.Âmdknfis 3 5 40:4^ 33 .\'N^rmtnßs 355«Thi xâ. Interamnknßh 36S3 9,

Meridiani diftant iuxta rationem parallel! .fl o.

A N C O N I T A N A M A R C H I A.

\'nbsp;ôc Spoletinus Ducatus.

f • . quot; -

Anconitaiia Marchia.

\'i^rch\'tA vcltMarkanbsp;Langbardis nomcn acccpit,ab Anam Emporio celc- Re(rîamp; amp;

bcrrimo,quod fcdem amp; domicilium dabat Marchionibus\', univcrfae Regionis Domi- diâa,
nisamp;Moderatoribus. firm//» nominatur Livio, Latinifque Scriptoribus omnibus:
njx^wK PtoLcetcriique Grœds: n^^evwjjetiam Stiab.
Picena^egio^c^o. Pemapolà pro-
vincia
in Synodo v i Conftantinopolitana. Pictnur» autem diûum ab aufpicato Pici Mar-
omine, qui iri vcxillis Picenorum,qm cx Sabinis Afailum commigrarent, confcdiflc
^ ^nbsp;dicitur. Alij
âPico, Saturni Filio, Gcntis Ducc amp; Audoïc, dirivanr. Nonnulli a Piceno

vrbe.Conregionales Picentibus funtad Meridiem quidem Sabini,Vilumbri,Vmbri,cum Apcnnino Mon- ^î^tts

ad Occidentem Galli Gif-Alpini cum Ifauro FlüviOiquaSeptemtrio eft,Sinus illos pulfat Adriaticus; in
^\'^lentali Limite ftatucndo variatur. Plinius Atcrnum ponit Amnem amp; Anconem : Ptol. Matrinum fî.

Ancone.Novitij,in quis princeps Leandcr.Truentum fignatEinitorcm inter hos amp; Praetutianos.Ager P^^^Mas,
^/cens(ut cum Li violoquar/rcrum omnino fcrtilisifrudibus tamen lignarijs,quam frumcntarijs,pr«ftan-

NobihflTmium vinum ad Sirolum opidum colligitur,quodnbsp;Vint célébrât nomine, i^^^ium

^ ^o\'o majore cx parte ftibditionefiimmi cft Pontificis;cu jus in z%{\\xxMx^ncena,Kecmatum,Panum D.CMari^t
^^^^KCamerinum,Fantt7nFortmd,Tolentinum,TirmumiCMacerata,
amp;aliaqusedam opida : Eugubium, Caglium,
^^^^»Semprony, S. Leo, Senêgallia,Vrbinum^
aliaque nonnullaftibaliorumrunt principatu. Vrbseius prima- ,
|a
Ancona, A\'ytuJv Ptol. Hodie nomen rctinetjquod impofitum Vrbi ab orseibi flexu,Gübiti formam cffi- ^
Nam is
clyxJ» Grsecisdicitur.Oppoüta Promontorio Cumcro,Marifuoque PorfU clauditur aSep-
®^tiioiyç. Portisporro,Propugnaculis Murilque undique munitiffima,Pontificum prafertim Romano-
tT^ ^quot;lt;^wftria.Strabo,Plinius,Sohnus Graecam Vrbem,amp;abSyracufanis, Dionyfij tyrannidem fugicnti-
^ ^s,condiram memorant.Plt;?f/««* imprimis habct,qui naturaartequcvalidus:aditu peropórtunus;mul-
^iJm naviuni capajcrabTraiano Calarc exftrudus- Propugnaculis Vrbs fex fuperbit, qua omnia fuis tor-
^ Jnti^ bene inftruda. Continua Gracorum,l}luricorum,Pannonüm,imo totius Europae me^rcatura pra:-
^önis,vijs longilîimisfcd anguftis,frcquens habitati^r. Agcr fuburbicarius cum i^rum omnium, tum Vini
l^t^eroli eft ferti lis .Sunt pratcrea
Firmtum,(pipfjuiov Ptol.nbsp;mx^ov Strab .Hodie Firmo.Firmianus fuit Coe-

^^^^mim. Vrbs vctuscft.RuinetumJlec(,ßtoto,vt\\nbsp;Ricmati Italis hodie. Epifcopatus darum

\'i\'I^^^Emporium eft cdeberrimum, venieiitibuseo bis ad ]^undinas,ftatis arini tcmporibus,ex tota Europa
. »aquc pleraque Mcrcatoribus. Stupcnda
HelvidKtcinae vcftigia paflim in itincre per agros monßranrurj
\'nbsp;larentiu m Ärhphithcatrtim ingens in ripa flu minis potentiae,aliaque magnoru m aedifidoruin ru-

antiqua\'amp; Epifcöpalis Civitas,vulgo ofmolnbsp;plutarcho: A\'ti^nf/^ov Srrab. Oximum Livio.

^^ cnbi^ ^\'XÇiQos^v^^ j^ietropolin etiam Romanis dici ibiitam:amp; ab lonico xxc diftare ftadi js.Summamlod An^
3^iîaremteftantut paflim plurimanupcrreperra hicEpitaphi2 amp; Elogia.nbsp;Latine fcribentibus

\' ^^\'t^\'^^^iOpidum quatuor nobihflimis Italie Caftdlisob ardifidorum fplendoremconnumcrari folitum.
^ Pmcujïi rabernis fi-equens:qu^ ita diftributa: funr,ut Vid ünguli proprias habeant uno in loco, Fabfi fuas,
j^l^^arij fuas,Vrbs ^nbsp;rölgt;;^ioöc

Js:Ddnde Âgt;»tf^^///4éœpitaudire, sjyvöy^AA/^t Strab.s^\'i/ar^\'AAi««divihni Ptol. Hodiei\'iw^^^/wvél Sine- quot;
Va]?quot; ^ m Cœlum\'habet grave, parvu m ab Occafu Mifa fl.adiuitur:mu ro valiçlum latcritio, valde cr affo,..
Co ? ^^ propugnaculis. Penuria laborat propter Maris vidnitatem Aquarum duldum j inportatis uti
ada,.OpidumEpifcopalc non magnum, ih monte fitum,vulgo
Vano. ç^ya Steph. Icanumlcrtun^
Ptol. Frf/?/, quod ibi Fortuna; rumtuofifllmum olim dedicatunl, adi) uc magna mon-
veftVgià. Vifitur ibidem Arcus cx marmore,fiimtuofo nobilique opere fadus, altus cubitos xxx,

gi-^^^^^-Faftigio,quodmirabihartcelaboratumconcidit,infculptumlegiturConftantinoI^nbsp;Elo-

l^^.qiiod apud alios. Adluitur ab Argilla Fluvio. Mulieres habet ledifllmas 3c a pulcritudinc commendatas.

Yoßumhrunu,FojfimbrunoOpidti Epifcopale.lt;|)o^ov Xtf^Tr^uviov Strab.^ïô^oç ^îf^Tur^avia Ptol.
quot;\'gîaibi Antiquita; is quâplurima,prater Aque dndus,Vias Silicatas,Columnas,amp; alia.Marmoramulta

Vrbs Epifcopalis;

hodie Pefaro. Emporium Italiae cclcbre, merdmonijs dives,amplum,fpîendiduni, pulcrisadificijs or-

H hhhhhnbsp;natum.

-ocr page 427-
-ocr page 428-

A nconitana Marclîia,amp;: Spoletinus Ducatus.

n^um,plateis perckgans.fitupcramœno n.aximequc feuilijCœli tamen gravitate laborans* menfibus po-
tiflmiû aftivisfubexortûSyrij, Vrbi valdc inimicum amp; kthakm.Prater Curiam fumtuotàm aîiafqur
1 ^des,Arcem ad littus habet,munitam amp; pulcram,ab ioanne Sfortia conditam. In bacis Palatio
mftruaiffimû cft Armamentarium,
frhtnum alto fitum monte «5c insequali loco inter eofdem Amnes Du-
bitat Leander num fit 2«W^Ptol. Vrbs eft lautifllma, fpkndideque fatis adificata,bonoamp;fcecundo agro.
Arcem habuerunt extra eam
Frbinates laütiftimam,quam GundebaldusBux,ne noxia efîet deiecit Novam
Vetere diruta,intra muros ab fundamentis exftruxit
Iridericus Dux,ita 2dificatam,ut poffit equo\'in Turret
amp; ad Tedum ipfum m. Conclavia ibi ccdxxi 11, ampla amp; magnifica. Illuftrat eam precipue Bibliotheca.
hbns optimis ât myitis referta. Vrbs Eipifcopatus gaudet ntulo. Multç hic praterea funt civitates amp; mino-
rum gentium Opida , qua; brevitaris gratia a nobis omîttuntur. In Piceno ad latus Montïs Vidoris

X4^«.fmveniturfamanobilitatus:2^»r/;?»»»^dicunt.IneoCacodamönesinnatare Vulgus imperitum didi-
tat:quoniamAqu
£E perpetuismotibusfaHre/amp;viciflimfubfiderccernunmr,equidcm non fineineenn iî-

tms,Tenna,dJtentus,mHra,LetusFivus,K^fmus,Potemia,CMufon^^^ Canti-
amf,EoaJus,lt;^rgtla.
Inter Montes vero prater Peßas JuximuscÛ,abnbsp;amp; Corpus undecuni

AlbuU amp; Truento multi fiuunt Amnes per Mardicinos,Praecutianos,Marfos. Ceterum l^penninm mom hoc
loco iibihuic Regioni imminet,édit;^^^^nbsp;eft quod

Sibylla cognommarn rG;\'..«^ dzU vulgo)atque Campos Elyfios fingunt. Vulgus enim in hoc Antro
stbjUam quamdam fomniat.qua hicRegnum amplum magnifiesRegijfque Palatijs pknum,horris amœ-
.mflimisconfimm,lafcivienti^ufqüepuems,öc omnisgeneris de^^nbsp;Atque

hœc omnia communicari cum ijs qui eam per hoc AntrÛ adeunt.Hoc Anrrû noftianbus Loque innotuit.

fub nomme Frou Fenus berg, quafi dicas: Dimtn^ Veneris montem. Sed de hac fabula fatis, ad alieram huius Ta-
bulïE partem pergamus.

Spoletinus Ducatus; quot;

SPoletînus Ductus, VulgoDucato diSpoleto,zb Vtbc spoleto nomen habet,quse olim Regia fuir DucÛ Lan--

bardorum. Ohm dida fuit L^^ o^g/\'^^Gracisrqua tamen latius quam Z)/.../«. Spoletinus
patuit

quodob Montiumaifi\'

tudinem fit umbrofa. Latiffimos Vmbrta fines olim habitos,non obfcure colligitm ex Strabone qui Mon-
temilhApennmumôcHô

vd ad Tiberim,per viam Flammiam ahj demonftrarunt, quoipado ciài?d S.adia continentur
ria cxxvi / amp; lemis. Regio ab Apennino majore ex parte occupata,in fiius fui varieratc fc quodam modo vi- \'
detur obledarc. Nunc enim altis afperifque quafi hortet Momibus,nunc collibus veftitur qui Vini Old
Eicuum,aliorumque Fruduum mirum quam fertiksmunc denique amcenifiimas pandit planides \' nihil

nonfrugumabundeferentes.BonitatemVbertafemqyeVmbiia,mirificeextollitSi^ Audoiemdtans

üriitotekm. Yrbes Ducatm Spoletini funt Eug?èium ad Apen nini radices pofitum.-aditum praftante amœoa
pulcraque Planidc. Sunt qui volunt cfle^quod
Inginium SWïo: igu^ium Cicc. iV.W Ptol. Opidum perverns

muhisAnnquitatem fuam teftans hodieque vcfiigi;s.Frequens hodie:Incohsmduftria funLaTanar â nS •

gociationemtradantibus. Epifcopamsgaudet dignitate. ^ger Campeftds partim,partim Collinus- Fru-
mennuudiqueferax.i%.m..latcriitem Apennini adherens: N^^^ep/.. Prol.AW.«.Tabula- Itineraria;
^^r^vulgo SV^s\'^^r^^.^i^SrrabocommendatabVafisligneis.vernaculenbsp;Kom^no

feaginra fiipn centum ftadijs Perufe diftansnbsp;S.lio îtafico.TV... Ividirur

i^r MTnbsp;quos pnmÜ Civiles dekfLtur Cor^o-

verfi^Magiftratufungeniesbimeftri:,naitcroPr=etcr,quigravi^^

menfes^m tettio Gubern:ator,cuiiumma po.eftas Pontifias nomine tnbuitur.Epifcopatn

femurnbsp;pra. cererisgentibus Tragemata ex -Saccaio conficere, que vI^fÂ]vo^an^

i^ßstum, ab #montepi:oximodidum. aV.W PtoUjV... Strab vuko amp; sî/

fcft hic Bibliotheca iii^ftmdHhma^/...F./..Opidum amœni. in.Collibus,Novum quidem ^ incohs fi^
qiiens:quo5.C^ Erem.urum\'Ordmis Virgo, ferturorta.
Spolétum^quo r«../^

bn. tributum. Yulgo Spoleto. z.^™. ^rrab.amp; Ptol. Spo/Jum ^.ntonino amp; rehqu\'s Laiims^rucn Tft

inaquahter,partim in piano,parrmi in colk,CUIamp;Ai-x inhdet munitifllma,ex vetuftoQucdam

^j^iodhkerax^Ch. Vrbs hodieIpkndida eft,amp;omnium reruni adfluit«^
didiffimum ab Theodorico Go.horum llcse^dihcatum.v.bG6

ns autem opera poft reftauram. Videre ibidem iicer prater alia magni avi .d.tic,aamp; Amiqid ates^cfi^^^^^^^^^
Theatri undamenta,vetuftiffim.miext^

lubdudis. Epifcopatus dater diguirare.nbsp;novi nominis OpidumdHfi eaucns-a nn^ ^^^^

tur Erroues^qui nunc per univertam Italiam diicurrentes, fandLt^l^oiS^\'

Lacus.
Mmtes.

v.ras m colic amceno nu,ficubus,o,le;_svi!ibus .Ujlqueftuaifc™ arborib.^ omato Sa m^or

liura Opida praiereo. Z..,«,habet ^lmé,m,YeUmmCutilienrim Mome^TLmcvn , ^ minoruragei ,

vocai-c. c,»/w,Montes ibidem.cx quibus Alhafl. prealroall^nlZ 7/ 1 ,

Illud ApenmmPlimodicimr,undc duobus cmn,pi, Fa.ib«N^rfi

Apc„n,„i,qu^ M.., Viaor, ubi Apcnninus fupraCattellü Arq^.aahSc^cu™^^^^^nbsp;T

fepfum c.lümd,nev,deaturr.perare.idcft.u.a5h.rc„da circuVquaqu^

ongcvu.catndeoqueex renomcn huicCulmini da.umM«.«. relir^^^^^^^

hcoliores. Sed hxc hactenus.adalias Italij Panes tranfitum faoamu«. ^ quot;

Lacm.

Flumim,

Montes,

Regio blinde

difla.
Situs.

Soli qualité.

yrbes.

-ocr page 429-

c A M p A G N A DI

ROMAi

OLIM DICTA lATIVM.
Ecclefiaftica cxProvindali Romani Pontificis.

f^liifjtrammüs vrhts^S. cMm.

Vfaior,amp;yLonaBermm S. Laurent^.

mi Eccleßtiaßignatißrnt Epfcop ƒ. qui primum dicehäntur i^rchipresbyteri. Primus amp; fmmus e!f Papa reli^
qmfuheo Oßtenßstö
10:41

MtrenßsßveValenmßiil 33- f 3(r. PortuenßsßveS.RufßmdrSecundx 36 7: 4z 3z. sabinenßl TufmU^

3lt;r ^4: 4/ 45. n^mßmmßs 3^nbsp;St. ^Mrtenßis 37 ig-.^a i.

lißemEcdeßijsaßgriatißmtPresbytm^C^^^

Tituli S. Crucis in \\erufalem.
Tit.
SS, loannis ^ Pauli,
\'ïit.
S, SiephaniinCeliomonte»
Tit.S.Sufannx.
Tit, S , Petri ad Fimuls.
Tit,S.Frifc£.
Tit . S. Siriaci in Thermis,
Tit,s,uarcelli,
l^it.S. Balbinae\'

Ttt.SS^Coronatorum.

Tit.sSabtna.

Tti: SS. Neretamp;k^rchilei,

fit.S.Sixti.

Tit.S.Eufeb^,

Titul S. Vitalis,

Tit.Baftlica t^poBelorum,

Tit . S, Laurent^ in Damaß.

Tît.SXecilid,

Tit. SS. Marcellini ^ Petrh
Tit.S. ^naßaßt£, •
Tit. s. dementis.
Tit,S.Potentiand.
T/t. S. iMartiniin montibus. -
Tit. S.Praxedis
Tit.S.uarci,
quot;^it.S. LaurentijinLttcinâ.
Ht.
S CMiari^intranßiberinA,

Tit,S. Grifogoni.

lißdemadiun^i funt Biacamp;ni cardinales /8. videlicet

S. uarid in Aquiro.,
S: Gcorg^ ad Velum aurenm.
t.Hadriani.
s. Mariaè in Portie».
S. Mariae in Dominica,

S. Theodori.
s s. Coßnaeér pamiant,
SS, Georgi amp;^achi,
S. Jngeli.nbsp;i

S. Eußachij,
S. Jgathae,

Ludwin septifolifs,
S. Mariaein Coßnedin.

S. iMàride in Ha lata.
S. Nicolaiin carcere Tulliam.
S. Nicolai inter Imagines,

S.ritimMacellû.

Extravrbem in Campania maritima Epifcopi.

•^gfianinusà\'y^inbsp;sagninus^tf $0:4.1 30,nbsp;Eeretinusif y. 41 3S,

^Utrinenfisijnbsp;Terracinenßs 37 2:41 8. , Seranus3/ 20^41 34.

^mdanus37 \\éX4i 6.nbsp;Veruknm 37 mnbsp;A^quims 37 4/ zS.

Tiburtinus 3 6 20:42 fii

Habet etiam fub fe Papaper alias orbis àitiomsjf. Patriarchates Eccleßas, qui*
bus fbiconßitiit^ Eccleß^ fubfunt, Conßantinopolitamm^

ochtenfem^^MiirofoijmitanamjäeBsjmlocotraäahitur^ /

\' :■ \' . ; ■ ! \'

, . Meridianidijlantafemutuoiuxtarationfm\'ß
\' :nbsp;adparaUelum^i.^o, \' /

Latium, vcl Campagnadi Roma.

EFFERT fc nunc percurrendumnbsp;Italiae Regio: qus nullis non Auöoribuscele-

I5s?^brata . Z/iZ/ÄÄ^didumputatur abS^/^rw,quiPairiaprofugusin hislocislamiffefermr.nbsp;vnde

^Varroni placet Lat^nomtn huic Regionidaram , quod inter Alpium amp; Apenninifu-
^blimesprascipitefque rupes, Marc, Tiberimatque Lirim,tan-quamabfcondatur amp;lateat.

Alijs Z-rf/i^w ab nominatur Rege. NonnullisabZ4/i/»(^/lt;^£\'diriuatur, quod nulla
^^ haliae Regio
Utius fe inter Montes amp; Mare adfpiciendam pra^bear, Hodie Territorium
^vel Campagna di Roma vocant. Fines Latij plerilque ftatuuntur ad Septemtri- Situs,
^nem Apenninus Mons amp; Anio fluvius ; ad Ortum Liris; qua Meridieseft, Marc Tyrrhenumj qua Occa-
, Tibednum flumen : ambientibus illud Populis, Tufcis, Sabinis, Marfis, Samnitibus, Prsegudanis amp;
Campanis. Fertilisamp;abundanseflrRegio^prafterquam aliquibdäinIocis,propterOram\': quibuscuraaf-ç r ■gt;•

pera faxofaque habet multa, tum Paludes, amp; ex Paludibus Aerem vitiofum atque gra vcm. Primi incolue.quot;
re
Siculi, Aborigines, Pelafgi, Arcades, Aurunci, Yoßi, Oßci, Außnes, amp; ali j. Hac de Latio univerfim paucis\'.
flagitat Methodi ratio, fpeciatim vt perlu ftrem, orfus ab Vrbe, qua* Orbis quomdam compendium . Ea
ï^rima, in Antiquo Latio, Tiberim ex Etruria trangreflb fccum incredibili hodieque Majeftateofrert.Hsec;;\'^^^/.
fuum fcmel obtentum retinet. Sitaett loco non admodum fertili, Auftro objcfta 5 Cœli gravio-
amp; interaperantioris. Ambitus,qui quomdam Romae fuifte fcribitur tredecim millium pafluum.,hodie
rnulio minor efle deprehenditur.
Turres \'m Murorum Ambitu circiter ccclx; olim ixcxl: Regiones,ut olim,
ßc hodie, fed mutatis nominibus, funtxi v. A^«^^nunc TiberisAlmo Fiuvij. Occurrunt etiam varij
locis reliquic Fontium ex veteribus Dudibus. Fora confpiciuntur varia. Viité olim habuit xx 11 x, quarum
\'^\'^mina,
Appia.LA^ina, Labicana, Campana, Pr^neßina, Cimina, Valeria., Ohienfis, Elaminia, Caßa, Laurentim,
^^deatina., Tiburtina, Cellatina, Qaäicana, Tiberina, ^mentana. Salaria, ^intia, Mnilia, Portuenfi, Praetona.
H ^tiumphalü Corneliana, Claudia, Aurelia, Laticulenfts.
Fuerunt praeter iftas in Vrbe etiam Kitafmita,
^ \' liiiij ; . ^

-ocr page 430-

XICX

HUciano -

Ducatus

^ ^nbsp;^onttceUe

^^fiizano quot;nbsp;^

^Vûouarot

WMcricanef - ^^f^^ertto °

ynbsp;\\nbsp;^

\'C.S.An0eK

gpimorie
S.gregorto

42quot;

ff o — ®nbsp;^-Jî-«.)

Capranicha Msutri

JiCazano
o

J.Lticta

Jtroz ^

onbsp;r -/-.J-inta ^*

X.deh

P.Mottc

O ™

rr

Lajcarta
Quarto dtj^^^^^quot; \'RomaJ
jXreCapantK
o

^^knel

Ci

quot;Bracctano

jJ

rati\\ / ^Sdueh
olfieria quot;^X^reori^quot;
||o Dragom^^ o ^Cerquew T^eM^g^^ref^^Wt^é

iO quot; -11 • F ,nbsp;JOîa!

V o

ofiquot;. \'

r/

cS

c. diM»^\'^

■auargd

1 ^ ^

t ^ (4Ïnbsp;ƒ

JO

JO

quot;^quot;^n^illa di

QjiitttiUano

I yiZamp;î dtCi^te tfpiniane

JO

I I I

I I i„i I I

1 ^-^nTparsnbsp;fec^o

°Valerano

\'Borgheitto^

Parte

o ^ifctano

JLobrotulo
\'Beretra
J 5

(Î - 6

^ quot; Vk \'Inbsp;Jf

, ^^ . 1nbsp;° .Auia _

^erentmo^ J-or rice \\ quot; i ViTnbsp;.«S

QnteUauico $ ^^ \\ ^, ,nbsp;^Sora

f Jbnbsp;^

50

Jdferulo

Ceperano

Supino

Ifble^

^erfa

Cecccmo

Utephcaw

oma^r^g-ntgliano

(^ànnic

Cafhro

10

5

L^mno

Scurcula

S.g^rmmp rZTraeifa

O:

Lhmra Campania
t» \' fœlicis

fPontecoruo

S.Lorenzo

Calco^

3

Torfclknbsp;^

Q.nbsp;Jlfbntecalli

^^ccagitgUehruL ^ ^ P

~nbsp;G K C Ç^uro ro:

occaJecca

\\rutt

Y /tâW-\'
Se^nntno \'

^erracina

H

ftrocas:
-^ieUo

iimM

Cecuho âefolatanbsp;SiAo

° Cajûzze

onbsp;^^pentno

J^OLL ^ormia:nbsp;^ • ^

^ j^oimuxtenbsp;nrrmeito

. Scaxdi ^g^ar^Ufno

37

h

inagna

Sambuco **

k lt;? -

Ticmhmara

hqfiiriA

Qaeta

41

10

I 111

-ocr page 431-

ittnbsp;Latium.

yjh Uta, Suhmra,^tafacra, VtAno\'üa, frmmphab, VtteHia, Reßa,Tornieata. vârtae xv. Vlaminia op-Tt hodic
Torta fopuli,Gahmfa,S, Method^, CoilatïnaPincuna^Terent\'ma, Latim, ^irinalu, Kgonia, capena SehaUtA-
ni,
VimnaltSi S. Agnetü. oHienfis vel Trigtmina, S. Vault. Tiburtina, hodie claufa. Vortuenfis, Efquilma,K^^
relia., Naevia, Vontinalis Qcelimontana amp; Vaticana. QoUes moenibus includuntur ifti.C^/\'y/fÄJ qui ^Tarpet-
us-^Valatinus,
in quo fedes regia fuit, ôc magnificïe olim. domus Augufti,Ciceronis,Hortenfij, Catiiin£e,qquot;^\'
rum hodic ruinœ vix exftant:
Aventinus nunc S. Sabinae, prima Pontiftcum fedes. Cultus, vbi nnnc Tem-
plum Lateranenfe.
Ffquilinus, vbi hodie S. Petrus aà Wtncula\'. hic olim domus Virgihj, Properti j, amp; Horri
2vïoccenatis«V/w//?4/ij ubi hodie S.
Vrudentiana: in hoe Crafti domus fuit, ^mrinalis hodie Monte Caballo^
clarus çdibus amp; hortis .Salluftij. Ab his v 11 Montibus Roma Sepiicollis quibufdam : Septimentium Varroni,
Septemgemina Statio3nbsp;Graecis. Acceftèrunt vero ifti. Colhs hortulorum vel ^ncius, ih quo Tem-

plum Solis amp; Molcs illa rotunda, cuhi puteo profundiftimo. Cellis Yâticanus, ubi hodie Bafilica B. Petri
amp; Palatium Pontificis.
lanicuks ubi hodie Templum S. Onuphrij. Sunt praeterea in vrbe Templa ccc at- •
que amplius.
Qr%pt£fubterraned: qu£e quomdam, Imperatoribus in Chriftianos fsvicnti bus, iplórum fue-
runt Latebra: amp; Sepulcrä, quatuor. «
Cœmiteria, qua: partim olim fuerunr, partim nunc funt numerantur
xxv iir. XtfWäfcÄ publica omnium nationum v: fingularum quarundam fingula. Prêter
Academiam f^vA
XX Seminaria et Collegia omnium l^tionumsb Gregorion i P. M. inftituta. Bibltothecie publics multac, Tres
in Vaticano, vnafeledorum librorum claufa: alterä minus lecreta : tertia quae diebus profeftis
per duas
Horas omnibus patet. Sunt amp; alle etiam in Templis 5.
CMariai in Ara cœli r S. tjMaria de populo, S. Märi^^
Supra Minervam
, S. i^uguBini : amp; alibi ,Horti Vomißcü amp; Cardinalium, Basilicae amp; Palafia, per vniuerfä Vrbe
varie difperû funt.
i^quaeduamp;m, Thermae, (^rcuiTriumphhles^ Am^hitheatfa, Theatra, Circi, Porticus, Co^n*
nae, Obelifci, Colo^i, Pyramides, Naumachiàe, Septizoma, Equi, Statuae
i n publico amp; priuatim fpedandas, alia-
que plura, quorum numerum defcriptionemqueaecuratiorem nonfcrt inftituti operis ratio. Ha:c hodic v
quivideritjcomparaueritquecum vetere Roma,mcritodixerit,nbsp;^ gt;

„^imiferandavidet,\'veteri$\'veßigiaKlt;?ma^nbsp;JllepoieUmeritodicere^ %omafuit.

Haec de Roma pro loci anguftia fufticiant: qua verfus Meridionalioraegreftb fefe offert ofiia Latinis, o
Graecis. Grauioris eft cœliamp;peftilentis aeris. AgerPeponesfert copiofe.
O ftijsrelidis, reliqua Ladj
opida prîtcipua quae mari fere adfidcnt, peruagabor.
Neptunium agro fertilio re fitum eft •* Ciuçs Aucupio.
amp; Pifcanoni vacant, hodie pertinet ad
nbsp;ABura, Plinio quidem Flumen cum Infulä cognomi-

ne: Tabulae vero Itinerarlae, Opidum,quod forte fuit vel ad flumen in Continente,vel in Infula.Locus hic -
memorabilis cumindignilTimaM. Tullij Ciceronis,Antonium fugieiitis csedejtum Corradinifato Henr^
ci F. Friderici 11 Imperat. N. quem Carolus Eculifmenfis fecuri percuffit.
Taracina vel Tarracina,ToL^s^\'
m
Straboni; Tu^^mcu, Ptol. :nbsp;Steph. : Terracina apud Ahtoninum. Volfcomm lingua AnX\'

«^r vocabatur. Opidum cft exiguum, fed frequens amp; honeftum. Muri ex quadrato filice abfque ccmen-
to fadi. Ager eius fœcundiflimuseft amp;amoeniffimus,Viribus, Auraiîtijs, Gitris,
Limonibus,alijfque
id genus arboribus abundans .
Caieta ^ KeüdTTci Strab. Hodie Gaietta. Vrbs eft munita cum primis: Ar-
cem habensinvidiffimam, cum Turrialtiffima, SummoinMonte, que lupcrioribusannis. Gallis prP-
fligatis, muro cinxit Fcrdinandus, Aragonum amp; Neapolitanorum Monarcha.
Sinus ad Yxbcm Catetantts
audit, apud Strabonem. Portum ibi fuiflfe celeberrimum, arapliftlme ab Antonino Fiorefedum, refert
Spartianus. Hodic nullus eft. Mediterranea
Lat^\'locs. perluftranti offerunt (c Felitrd^O\'vi^dT^cu Strab.ßgA«-
rfjtSteph.
vul^oBelitre, velvtalij fcribunt,opidum vctüftiffimum Volfcorum, ampluni\'^pO\'
pulo fatis frequens, Epifcopatus fulgensdignitaie. Vcnuftiffimi fitus, iucundiffimi profpedus: Mœni-
bus vndique cindum.
Alba Latinis, \'itccciGï^CiS.Longam cognominant Veteres Scriptores, ab Sftn.^
Hodie J^Ä^^i^jfiLeandrofides:
ï\\^\\\\%,Qmàolfi\\ S.GaMolfo. Conditor cmsx^ßcanim AencitFilius, „
xxx poft aedificatumLavinium anno.Hodie planedefolatg iacet .NuncSeptemtrionaliora Latij per Viani
Valeriam Tiburtinamqueperagrcraus. Hic primo fe offert loco
Tibur, XiCa^ Ptol. Strab. Timli ho-
die . Vibs ad Anienem fl. : Roma diftans
Gl i\'tadijs, Procopio. Cœlo eft tcmperatiffimo : loCoqueob A-
quarum Fontiumquecopiam faluberrimo. Epifcopatus Titulpeft nobile.
Marmium ad Fucinum Lacum,
Marforum olim caput, exiguis nunc fe prodit, veftigijs ; qu^ tj^^r^tf vulgo, nominant.
Mba Latinis, vt,
Strab. hanc,
quodof ßdS-et\'^xßp^^\'^^^* amp;permunita vndique cftet, tradit Strabo, Roma-
nos ijs, qui cuftodiendi erant, tamquam carcercm adfignare, confueuiflTe. Ruinis nunc tota fere coHapfa
iacet.
Prenefte,nbsp;Strab., n^alnçov Ptol. hodic Ptlaftrina. Situs eius in dècliui Monte ad Veneftrim

fl., olim longe fuit amp;amœnifllmus amp; iucundiffimus; ideoque florente Re Romana frequenter Imperato-
res Augufti hue animi gratia feccffiffe leguntur. Arx fummo Monti in quo cöditum, impofita efl:. Epif-
copatus hodic gaudet dignitate.
Tufculum multis olim nominibus infigne, quod haud procul äb ir^f^^
abfuifle cenfent ex ruderibus, quœhodicque vifuntur, Viridodi. Plura funt huius Nobiliflfima: Partis I-
taliç Opida, qux breuitatisftudio omittimus. Suntet Latio Lacus.
Flopia Lacumhâbct Obfequens.\'
m vulgo vocatur. Inter Marinum amp; Albam Lon^ Lacus eft Kibmus, cuius meminit Livius Lib. v. Ho-
die
Lago di CaftelGangolfo: Sunt amp; Lacus vel Stagnum Nemcrenß, hodie Lago di N^mo-, luturnae Lmus :
gillus, hod\\c LagpdeS/Prafode-. Vucinus hodie Lagodi uarjos: Pontina vz\\Pomptina Valus etiam inLatio de-
fcribitur a Plinio^uunc AufentePalude:
FundanusJ^acus iTiburtinusi Caecubus amp; Simbruina Stagna .flumi-
naTiberis
quemingenerafi defcriptionedelineauimus, amp; varia fl., qua; cum eo, nominibus amiffis, mare
petunr. Reliqua Latij,utantiquitusappellabantur,
nbsp;stura,\'Njmphaeus,Yfens. Montes

prçter feptem Vrbis Komx, Colles,dc quibus fupra, i^lbanus cft, scriptoribus omni bus Grœcis Latinifquc
cekbtanffimus.M«7»s c4tfr»^^s in Sinum Caietanum vfque porredus, ab Vini, quod fert, generofitate tib-
minatiffimus.
Yefiinusitem, Algidus, Auentinus, lepinus, Cattllu^. Cerauniosetiam Montes Latij habet
Halicarnaflœus.
SilvaejumSilvaÇmthmusFeroniae, Lucus lovi Indigeti faceri Dianae Aetolicae
Stlva Njeuiai CAmaenarum
lucus : Algtdum Nemns : Alhuneae Sihai Angitiae Nemus: amp; Furine lucus. Po-

\' ^ -u r^^ regionis adhxc vfque tempora, prsEterquam inCiuitatibus, plerumque rudes,
monbufquc agreftibus, animis audaces confidentcfquei Viribus corporis,non minus quam olim praeftaa-
t€i. Atquc de Latio ,nunccas qu« nobis rcftant in Italia partes videamus,

)

Ldcuê.

Tlumma,
Mumci.

Sthae.

-ocr page 432-

ABRV2ZO

ET TERRA DI LAVARO.
Pars Regni Ncapolitahi.

In RegHd TQdpolttano mxu Prancißum Sanfüvmum,hi junt Vrimipatus amp; TiommU.

Igt;ucâtui 2i .videlicet Andri,Kmalfhi,Ariano,Äßu.,Boian0,CaBrovillarit€riivina,Martina, Mentaltv, Uonttlione,
^4rdo,?^cera,fofodijR(H;cadt Mondr^onejS\'PetroinGalatina^Seminaya,Se£a,Sommaf Sora , Tagliacozgt;zogt;Termoli^
^erranovaXraiittû.

\\Marchienatm 5 o, videlicet Anna,krbenzö^Beßate,Btkchiam,Campagna,CäfoYrßö,CAßelNetnbsp;Ci~

quot;^itaS. An\'ieli^Corigliane^Laina^LmjellOyLaurO:, Licito,TAtßraca,Oria,Oriolo,Vadula Berventana, reßara, Fulignano,
\'^i^rata^S.LucitOjTerx.ap^nre di Francolife,Torre Mäggiore^Trivico^Tierßo, Valle Siciliana, Vaßû,Yico.
Comités deß at u 5 ^.Bernini 1Bar ones titulati ^^i.TaraaeïiinRegnold^eapolitammhilitics.

Archicpifcopatus ôc Suffiaganci in hac tabula cx provinciali R omano.

In LAfrucina^\'yi^arß^anaprovincia Fpßopatm hi funt.K^qmlenßs 3 f ig.\'Sorcanenßs 121.^2 //.M^»*-
fcanmij
30:42 Of.yaluenßsßeuSulmonenßts 37 z^.Theatinusnbsp;i6.^ärienßis iS iS-.^z ^i. ^en^

Archiepißüpus Btneventanm iS 42:4/ 22.hmus fußragamißmt Teleßnenßs 3 S 20:4.1 20. S. Kgatht, \\^lphiefi\'
fi\'velAlipharenfis sS e\\ifi Sß-uom uarani, Mariano opinor intabula,^ S 2$.Avellinenßis 3/ f.\\ica-
nenfü ip 2ß. Krianenßü ip 12:^1 21.Boianenßsveln^oianenß
3/ .^#541 32 Afctdanenßi37 43: j?»
ferinus 3% ^2.TcrnbuknfiTraconenfis. Tulturanenß^ 11:4t/iquot;, Alarinensis 3%nbsp;^s.Ferentinenßs

\'vd^lorentinenfisXivitatenßssS 37142 22 Termelenßts ip 12:4$ S.Lesinensis ^requeminensis. Triventinensis
3f
5/:4t éyàiminensi\',forteBomiastnbsp;ij.YadiensisvelGadiemis, uußanemis. S. Maria 3g 4034/ j^f.

Archirp. Neapiditant^ 3^ 49-cuißhfunti^verfims 3^ 11:40 s % .exemptustßMolanus 38nbsp;Pu-

fedams 3S 71:4^ .Cumamnßs sy só-^^o 4.7.Kcerranus30 25:4.0 ^S.lßaUniis.

K^rchiêp.Ciïpuams3% 4- e.cuiparemTheanensis 37nbsp;iS.Calvensis 3S 5:41 ygt;.Calmemi^,Sueßßanus if

10,Fenafmms s7 fS:4i 3s. t^quitanensis velAqtdnatensif 37 3S\\4.\\ 2$.Ißrniensis 7:4.1 4.3.Caferta^
sensit 3 z y^
4.1 S^-^aiaciensis. Cafimnfs exenftus î7 3S.

h.rchte^, Amalfitanuy $ S 35: 4^0 32. Capricamp;nensis 3S 3S\'.äfi 23 .Scalemisvel Camensisj Mimrenm 3S jp: ^o
33. Siteranensiu

^rchiep.Sakrnitanm 3Z 4454^ 33 .Caput aquenßis 3 8 S7X 40 22. Välicaßrensis. Nußautanensis vel^ßaaensir^
Sarnensifs^nbsp;So;AcervemisvelActrnen%is,iiiarmemtsiRAvellemisexemptHS3% 32140
34..

^rchiep. Surreminus 3S lo: 40 3 3.cuifibfintLûbrensis,SalpensiSjAquensisvelEquensii aiiasFieemis velVica^
fffif li 22\\40 lô.CafieUimaris velStabiensis
3% 24.1 4.Q 39.

hamifats Saufovinus dicit in v^tfju l^eapolitam eße Archiepßcopatus amp;o.nbsp;Fpifcopatmßedqu^ßdam in Vrê-

^\'fnciali Kormmpoßtos non habet^altos etiam addit,mmirum vtpcßerieri tempore mutatißmt vel auäi.

Meridiani diftant pro ratione parallel! 4 i\'4ö.ad drculum maximum.

A B R V Z Z O ET T E R R A

di Lavoro»

, \' \' \' •

Abruzzo.

, Ac Tabula duç Regiones in RcgnoNtâpoîitàno peragrâdœ fucccdur, Aprutiu ^Terra La-
quot; boratoriu
prioremnbsp;hodie vocant irali,vel,utaugurâmr,quod Regio é\' atiàe

incok Brutsj nö Tint, vel quod in his quoque fint PrAcutirâ, tranflato a pane ad toiü \\o-diÜa.
cabulo:veldcmque ab Montium Sakuumqueafperitate in quibus A/gt;rzplerumque afri-
cantur.
Nomen Samnitumsb Vrbe Samniouniverfc huic regioni olim trjbutum fiiir,
quamFrenîamfaraceni,velîgni;JMarrmini,Pfcuutim,veßini amp; Eirpiniincoluere. Fines eius ^^^^
conftitui foleni ab Ortu Apuli Dauni cum amnc Phiterno:ab Occafu Sabini amp; PicenteS
Truenro fi.rqua Septemtrio cft,MareHadriaticum:qua MeridiesPicenrini,Campani,Marfi,^quiGolj,.
Secundum Apcnninum Montem ultracitraqueexparte habitantes. Regio futoma gaudet coeli falubritate Cœlite^t^tes,
ôc incredibili Incolarum frequentia:amoena cft amp; commoda verfus Mare,fèd Montibus afpera

in Mediier- Soli fertilités..

raneis.Prateralia Crocum abundemitrit,nutritqueAnimalia innumera.Hodie huius Traûus CaputKqm^
la, Vrbs Epifcopalis.Natam volunt ex Amiterni ruinis amp; Forconij,quod P.M v/i i hincaberat ; qui locus
nunc quoque magna operum fundamenta ex Lapide quadrato habet,appellatus
Forconum, Condidifle aute
perhibent
kquilam LangbardosjCarolum inde Martellüm,vel utalijsplacet,Fridericum i i ïmperat.mceni.
tgt;üs cinxifte,munijfièque; Colonis Civium iure,«amp; Civitati A^Äaomine adfignato ab figno Cœfareo,vel
potius abfaufto
kquiU nomine.Ea autem brevi maximis^inciementisitaauxiï,ut\'\'Civifatum reliquarü prin-
lt;:ipatum in hac regione facile nuncobtineat. Ager mira cum aliarum, tum Croci copia eft fœcundus. Sunt
ptxterea
Guaßumnbsp;vernacule Gmßo di Amme-, Piinio Melaque Hißonium: Ißonium Ptol, fine afpi-

îationc:ut amp; Iflmum Tabulae Itincrarias.Superfunt hic qusedam antiquorum operum,Theatri cum primis
^ Prarrorij veftigia. Marchionatus habet Titulum.
Lancianum Celebrc Emporium:quo quotannis mëfibus
Maioamp;
Augufto Italic,Inlurici,Sicilië,Gracias;, Afiç ócrehquarü Mundi Partium Negotiatorcs ad frequê-
^iflimum conveniunt Mcrcatum.nbsp;Ptol. Strab. Appellationis origo ab
Sohmo Phrvgio,

Kkkkkknbsp;iuex

-ocr page 433-

p. oi

J\' Roi^^

Campagna

— quot;nbsp;%ouar8^

/

^Jdimteli

quot;Ci^i\'

o

lt;

quot;cf

^^dt^eJt

quot;■Of.

fferfi

^Maruti

iartmo

.i7

^auerw

znm

•V,

«T^\'C.

Jdcrvh

Cda

no

ff quot;Btrte

■quot;yörella
Ailaiia

\'\'\'~JerrcictrM

fente

Vnbsp;o /

\' givghatw
^unimmsnbsp;o

J —Ä

Sp batcanbsp;-

Qnbsp;W. Stephana

Tertine

O

w/i^ ritma:\\

o ,
Tanntca

-dpetlt

-^V Ca^^rmaK \\

^jrumanbsp;o } C4a

^ quot;nbsp;X^cüiJ -

gt; i ^

?0

9. .0

f.Vutoria

OS \'tu^.

AnconitaV

Is\'m/

Warfquot;\'

\'\'^Fändi
-ftrumnbsp;S. Qrem^

Ceamnn

Cccw-ß

\'Vamp;lcorfa lb (-^ß^

koU

f/ehdol

ia\'^acca

SSeh^liano

^ina

Jentifti ne

Orrai^ j

£

Cqß^nam,} p^rS

o

quot;Famarah

AQ

^

Uwrv

^fracuhjc
® Car violanbsp;C x

CideUnonbsp;Maixme^nbsp;\' ■

DiUnto

Xfurtru}\'

C \'J\'-

Tatua

MLuch

Ci-me

d Ufv^

Ca£ri
= — Tnfula

Caki ^ChwlJa o
b \'Mirmti^^Tanee hrgru: \\gt; -Tonicchujo

A, ^

Citpt

UCLIlUt _ V

Ct^anem

M-Jfero

I\'aSe

Ct^alnme

Surret
^Tafctmu

O\'Vttka
^ryraiana

Ö.Ad

iMcntcS^icolA^J^^t^o
Soloptiquot;quot;

JhrnCeU.

dueUa

cß\'

^ « - Jima o?

quot;t^t^Ü^ rfnmca
rnare
I^

Q

Ö (v/v Vm\' ffttmciata
•RouHP S
onbsp;, o

Sarno •

fStdenw

\'^ortrw

O 5

Scazwventtdt W

« \' ^ V Cniuram

E T^f

Caua \' ^^

\'Set

\'ievmbnbsp;^nbsp;,nbsp;^

Jhntrftüreo Summejnbsp;S^^j^\'J O

^ — \'nbsp;Tetra

o

IJngchdiSim ^^^^

20

20

I I^J -Jl^

° \\ jCJimemanbsp;^^

. Jk^m ] 0 (

(uamana ^^nbsp;^nbsp;Martha ^

Lemno ^ \'

Optarl \\ s J I ® V -nbsp;\' °

--\'-nbsp;Lertna

Tampehfi

Mmteüa

« -nbsp;Itw ^ Jnbsp;^quot;Takanenbsp;V

I,auvino

kZa\'lJSta:

ABRVZ
ZO ET
TERRA DI
LAVÖRO.

p

^^Uartiw

A ^nbsp;V*^nbsp;-Martinonbsp;yi-jyc^o o

\\ C^tUuccw

kitp

S^VM^zot^

ii^andtda

20

^.^^Colk Torta ^-Jermnh dms
^ S-§wlumo

o

zo

ffuiUmiaca

Sei\\\'a Caprwhi
Cam-wla

- Jla^ quot;^antmc a O
quot;^e rruuorenbsp;—

I. Cf-

Pia

\\

S.Licmiro

Corueta \\

JdardU f LaUhicheßi q

CUei^o ^^etitM

o

^nbsp;inbsp;c^ Pu^lia

^ 5™nbsp;gemrdum Mtrca: Anbsp;hnbsp;^

^^nbsp;J -torcm Cum ^nuilcgionbsp;\\nbsp;\'Dehctto o

Chiagt;t\\

ehimic,

-a-o

\'Dentrcane J \'Bamta

Serjpita ^ rfimnafco \\gretta

^f MiietP

39

o

quot;Bcchent

20

2.0

20

-ocr page 434-

¥

Abruzzo 5c Terra diLavoro.

^nes Comite,tefteOvid lib.ïv Fajjtor. HodicSulmêmcQ. tcftc Lcandro 5 aKquibus maleSirmomëc^x\\^U
tame Ciofano.in pulcherrimahuius Vrbis defcriptione. Vrbs eft pukhritudine Ioci,frequcntia populi,a\'qùa\'
ïum abundan tia in primis nobihs. Ovidij patria. Epifcopu m habet qui
Vdvmßs dicitur , quod Sulmonenjü
tgercum parte quoque vkinorum/^^/t\'^^ uomineturX/?/gt;/i,vd Cm/^ü^«\'/^ vulgo, Vrbs ArchiepifcopaUs.
Sic Leander,Colicnutius amp; Niger hodie vocari kribit,quïET«lt;»T£WStrab.amp; Ptol. Vrbem hanc a Plpino Ca-
rol! Magiii Patre everfam legimus, quod rebus Langbardicis perpetuo ûuduifîct:reftauratam vero polteâ
adeo Norman nis ob amoenitatem loei placuifle,ut fedem hic potiftimum collocarent,auâ:ore Blondo.^/-
«■»/»wanriquiiTimaCivitas, Epifeopatusdignitatenobilis-vAV^j^Acv Ptol.: aVxAcç Steph.
Afdum Antonino.
Plinius nobiliflimam
Fiiem Coloniam appellat. lacet plano patuloque campo,munitiffimo in loco,mcenibas
firmis. Ab una parte Mons fublimis in quo fita eft Arxj ab altera Truentus ripis przealtis munit.
Benevtntttr»
aufpicatius mutato nomine , quum initio appcllareturL;^^/^^\'^»/»«2,ab Uîfrf/o^^^^?, quem iniuriofum oC
horribilem fa;pe patitur.Beygi/evTov amp; o\'ugvgCei/Tsf
^tol.Eeneventi vulgo. Situ urbs eft admodum oporruno amp;
amoeno,fumma agrorum bonitate pra:ftans.^i??-^, 2 J^
ä Graecis. Vicina eft Liri Amni : Populo haud infre-
qucns,tituloq5 Ducatus amp; Epifcopatus
omzta. Aquinum, a 3cèmv Ptol.Nobilitavit hanc Patriam fuam thmas^
magnus Philofophus,^^«i«^hinc cognominatus.Nom.en retinenscollapfa pene jacet, veftigia pra;ferens
. priftinœ amplitudinis:Comitatus Epifcopatufque habens titulum.Reliqua defcribere Opida Charta angu-
^lumina.nbsp;prohibeor. Uumina^iiz^hiterntM, quoSamniumab Apuhadividitur:fi?ne?r^ vulgo; (pnéâuoç Ptol.Eius m

Tlferno mote Fons eft,haud procul a Boviano. Exonérât fe in Mare Hadriaticü iuxta Lefinélë
quod
Fortmjkm notât Plin. AßnelIa,Semm,Sangrm, Smgrus varios co\'nvehit lecum ad Mare Amnes,inter quos
prseci pui Raßnm amp; K^^veminm. Su nt item iJVlorm,Fettrinm, peßara, t^tirnm, Eafemuj, Orta, Uber ata, Salim^t
{\'lur/iba,Vmanm,Turdinm,amp;^
aha. Montes porro in Samnitibus adeo funt excclü, ut ctiam ipfos Apennines
fuperent. lntereos(JWd»/?/r/r^/.??/i,obD,MarixTemplum nominadflimus.cJl^^/^^^^
adfcenfu diffidllimus,rupibusafpernmus. Cacumcn perpétua nive tegitur:mulra herbida habet Prata: plu-
rimos ecfundit Fluviok Silvis fuberbitimmenfis,Ferarum copia fcaicntibus: praedpue Vrforum j Rupibus
edam abruptis hortet plurimis. Sunt amp; luga Apennini:quç
CMmit^s Tremtli vocantur, wnde Sabbatus otiquot;
tm. licm ïÀomUl^atk^usôc Grfémf^.

Terra di Lave ro.

^ Ena Lahorü,Terra di X^we,Regio hçc audit hodicab Laberinif^qui Capuç quomdam vicini amp; fubur-
bani,Gîw//^,quorum Plinius meminit. Qmdam parum folideab
Labare laborant Laborinos trahere:
vel qnod ad Culture Labores idonea fiuvel quod fadllimecolaturamp; areturjltalisillud
Lavorare vo-
caudbus.Narciifusapud Munfterum ab
Lepore amp; ekgantiaautumat fic appdlatam.Eadida olim Camforna^
Keiii7rcùvici,Smh. Ptol. alijs; ab ficfentifima, quomdam ut plerique cenfcnt, MetropoH cuius Incol«
Scdproribus omnibusnbsp;Nonnulli ücvocatamnbsp;fe pandar
locûJœlix Pho*

cognominatur ab fdice beataque Regionisamoenitate. Fines eius,ut videre eft apud Strab.,Ptol.amp; aüos, ^à
Occafum Lins,Latium ad alteram rdinquens oramjad Septem trioncm,Samnitium Montes^qua Ortus eft,
- /• f ,/•nbsp;Fluvius, Lucaniam hinc dirimens,parlqne Agri Samnitium quos dixi, qua MendiesrMare Tyrrhc-

0 t jer Uttas. num five Inferum.nbsp;cft Camfania\'m quem Natura luxurians ecfudifte videtur largiffimo Sioa

Gaudi amp;Obledarionum. Paradifus vere Italic. îam
iorum.nbsp;incredtbilis ibi rerum ett ferdlitas.Pdncipatü habuerunt olim in hac Regione vanj Populi, dc quibus Strabo

lib.v,EtPlin.lib ni cap.v.O/?i«,cognomine Aaßnes,Ofa,Cumam,Tü[ci,Sammtes:qm poftremuma Pop.RoîO,
debellad funt. Hac in genere paucis de Campania? /am-nunc fpccialior me vocat eius defcdptio, amp; pnmin»
Vrb^f. Vrbium. Caput Cam paniae Regnique Neapoiitani Metropolisnbsp;m Numifinatibusdiciror.

Nomen hodie retinet, T^apoli vulgo atidiens. Spatium ampkditur magnum inter marecoliiumque ainoe-
niffimorum radicesa^dificatamagnifice: Muds firmiftimis:gt;Propugnaculis, Turribus,Caftellifque, pra;fer-
tim juilu Caroli v,cujus jam-nuncparet Nepoti,ut fit quafiinexpu^nabilis,munita Foftas habet Ixxxpedes
profandas:Portas odoîFoia ampla. Fontes publici,ex quibus Aqua limpidiifima nunc Lancea;
aldtudinc,
nunc duorum capitum ciaftimdine,nunc per centum fiftulas profilit,futit innumeri. Forma eft oblong«»
Inbsp;feque in modum dimidiarae Lu na: incurvans. Gircuitus olim 111 ,ounc, prolato pomerio, v Milliadum,

jnbsp;Acrcgaudet permolli amp; pladdo. Hkmem vix fcndt. ^des hxc Vrbscum Divorum tum hominum habcj

Inbsp;lornatiiTiiiias^ Arcesinvidiffimas. Academiam etiam abfriderico 11 Imp.inftitutam:adquam Studioforû

Inbsp;cxtoro Regno magnus fiiconcurfus. Sunt amp; l^ibliotheca; aliquoT-mquispnmi loci D. Dommid.Ager fub-

Inbsp;urbkanus, Vidnique Collesamoeniflimifuntamp;iucundiftlraijFrumemi, Vini,vadorum Fruduum, Her-

^nbsp;barum,FIorum,rcruraque omnium,adHominum Animaliumqueneceflîtatem, voluptarem,

delidasfact-

\'nbsp;cntium feracifiimi. Multa de hac Vrbe brevitati ftudens prœterco.Sunt amp; ali^e, Cafua Fetusêc.NovaJW-i^\'^^^l^

non Latinorum Scriptorum nota,nbsp;Steph. k^^ttJ^ Ptol.Spkndor eiusAmplitudo amp; Magnificent^

jnbsp;ab omnibus fummopcK palFim cdebratur, Vifütur hodie dus altero ab NêvaCama lapide peringentes rui-

:nbsp;na;,juxta Templum D. Maria-Gratiarum. ISlêva Capua cx Kniiqud dirutœ ruinisci^pit excitad, fdiciterq^c

• ;nbsp;€\'e(cere,quamconfpicere jamnuiTccftadfirarofiniftra; Vulturni dpa£,duodccimoabMadLapide,inplani^

:nbsp;oe,{atis magnificam,commode habitatarivfediiafrequendus: ftraram filicibus, Plateas habentem redas,aha\'

Inbsp;quexdificia. Adlaiteam abOrtu amp; septemrnone Vuituraus.indcquein Occafum refieditur. Pons eft fup^^

Inbsp;amnem ex Lapide infignis. Ff ifcopatum Cafuae Novac evex it in hrchitpißcepaium loannes xiv P.M.quu Otho-

Inbsp;ri! ï Imper. Aug.Coronam imponeret. Teamimiz.o%nC)mtnXQ) Sidieimrn.DcCcmm hodie Tkeanffvcm^cnic

:nbsp;diCHur: Epifcopatusnihilomious titulo nobik. Cl/^./Opidun3 Epi^copatusdignitatefuperbicns^lt;^\'\'«^^

.nbsp;Cumae, Kdijxcti St rab.Pîol. alijfque Gracis. Nunc hk omnia fere condderunt,oppleraquc jaceiit ruinis,ta-

rnen undique amplilfimorum operum veftigia fadsagnofcantur. Sunt ctiam Averfa, Caferta, Nola, Stimrrta,
^^^nbsp;Puteea^ atque aiia rainoru m gentium Opida. Intc\'f Lacus Palud^que^qux Campanie,loci principis funt Lucrt\'

ms èü Averms..LucrintisX(»cfmç ko\'âwcç, Strab. Dcnominatum volunrnonnulli,àbLucr4f,qnodex co,quf
pikofuierar,percipkbatur.
Averms a\'cpm Lycophronica^terifque Grands.quodam\'appellatu

Thmim,

Mô\'âtes.

bihasJnfermm Lacum vocat Virg.Hodk Lagodirripergola. Tdbuûtur amp; Campania LinternaFalmp^ï^^^^
Statime Paludes. Fl -mina
lunt Liris,lt;\\\\xi fufdpit dextra quidem Ftbremm,Cofam,Alabrum,Trerum, amp; alios- Sr

J Y, /y_______________ T-*/quot;____rf J.nbsp;TT »nbsp;_nbsp;_nbsp;.l.\'—îj-.ïrî-

mnta.

T

Fegiê ^ tmde
âicïâ.

Sim.

-ocr page 435-

PVGLIA PIANA: •

TERRA DI BARRL TERRA di

OTRANTO, CALABRIA , ET BASILICAT^,
Altera pars Regni Neapolitan!.

^rchieptfiomRegmß^o \\2137 szMkfihfmtLucrmß^o u.Cemmefifüj^ïs(f:tpsXaffanenfis 40
4^:30 47\'Cathacenfis,Tieecaßrenfa40 3^:}S sZ.Giracenfi^o nXromenfisali^TrcptenûsAOO-.îS iz.

gl ^s 3p.sqm/acenp4.1 ^iss 53\'nbsp;i jnbsp;r j -r ^

^rchiep.Cmfemims/[amp; 24:3p 22.ßbquo7.

^rchiep.RoßaneKß^i loiip ii.mnhahetSuffraganeos.Bißgnanenßu^o3p ip.effexemptus.

K^rcbiep. S.SeverimJubquefumEbmeenfs,velFmbram^^^^nbsp;velSemmenfisaut Infulenßs, Ge^

^tticaßrenßsvtlCenmeaßrenfüGereminenßs^S.Leonis.nbsp;\\ J i \'

K^rchiep, Larcatinm.ßtb quo funt JMutulenßi ^112:^0 s 3 .Caßellanenßs velCaHellanatenßs 4/ lo-, 402%.

K^rchtep. Irundufwm ^z 13 cmfubeß Jßrinenßs velojhinensis \'.

^nhîep.Hiàrominm^z spi^o SXaßrensis59.^9 Gallipoiitanm12:39 $S.LtciensisvelLmenensi$
i^. VgentinensisvelOgeminemis^z 2S\',zp s(f.LueemisvelLucaäemis,Nertonensi^,exempmsen.

^rchte^.Baremis^i s.cui fubfuntBetontinemis^0 4514./ z.CaelphaianmvelCMelphitemis^o
Vff^^^\'r ^^ io,Rubentinemi^, vel Rubenfii, nunc Kfvo opinor.^o
22:4, 7. Salpenßs^o 41 24. Caurienßs,
ti^iterenßs.Converfanm2^:40 57. Mnerviemis40 o-.^o o. Poligmacensii30: 40 lt;9. Cathememis, LaveUi

K^rchiep, Tranensis 40 3i\'.\'41 i ƒ• cui fubßmt rigiliemis^ K^ndrensis velAdriensis40 $0:4 in. Penensts,

^rchiep.SipontinusveliAomisGargani 40 1:41 ^o, cui fubfunt Fefcanensis exemptus40 11Î41 ƒ7. Troianemis
^^ \'7\'^e\'phiensis 3p 3^140 $2. uonopoliianensis cxemptm 4156:40 RspoUemisexempt

^rchiep.Cannofanm 4914:41 9. ßbquo Auranensis, Sarranensis, uentifuiridis, Lamedmmis, S. Anqelide
^mbardis, Bifaciensis.nbsp;\'nbsp;^nbsp;^

^rchiep.Acheronti3^4i%4ï t,cui fubfunt votentiensis 40 1014JO sS\'Tmariensis40 3^.40 ßsTtnusimms 19 sn
^ Oravinensh^o 44:4P44.Angoiensis,

Meridiani diftant ratione paralleli 41.0.

ÎVGLIA PIANA, TERRA

di Barri ÔCC.nbsp;\' ,

Puglia Plana.

Hquîmrnufie alteranbsp;parspcrluft^^nbsp;fe offert Re- Retneamp; ftffäi

gio,quse Italis hodie Puglia Piana, ab latiflimis Campis,amp; maiore, qua itv Peucerij s agro- dika
rum «quore. Haec etiam Apulia Daunia quomdam dida fuir. Fines illi ab Oriente Apu- sitm \'
lia Peucetia, intercurrente Aufidoiab Meridie Apenninus,cum Hirpcnis amp; Samnitibus:
abOccidenteFrentani,Caracenique,nunc Aprutij,cum Phiterno:abSeptemtrione Ha- fertilités
driaticum vel Ionium Marc. Agri hicfertiles fupra modum,Tritici aliorumque Frume- quot; \' •
ti generum^ Vrbes hic funt amp; Opida,
Manfredoniavihs lauta populoque ffequens, mf^rbtsé\'^ptâa*
lupc Sinus marini,quem Gargani Montis flexus efficir, fita. Invidam ad Littus habet^Arcem. Luceria Opi-
dum Epifcopalc: P^Kipîct Sttab. ceterifqueGracis. NaxipU ptol.amp;
T^uceria Suetonio.Rudera,qua hodieque
paflim eo loco,prifcam docent Vrbis amplitudinem.
Troia Civitas opulentiflima,fœcundi agri: Comitatus
amp; Epifcopatus titulo clara.
Apulum Vrbs,titulo Ducatus amp; Epifcopatus inclura. K\'crKuKùv Appiano Alexan-
drmo:nbsp;Steph. :
Kpulo vuigo,cognominc Satriano. Sunt amp; Sal^e Opidum Epifcopatus titulo nobile,

^rpiVYmio commemorati,aliquando hrgo^fIippiumà\\ù\\imymoxArgyrippa:^tyïhQsd^x,e\\xixm proverbij .
ludicrum abiere
Apina amp; Trica^SüC. In Salentino^mqmt Plin- lib. 11 .c.ci 11,iuxta opidum CManduriam Lacm ad Lacus.
^arginesplenm,neque exhaußü aquis minuitur^neque infußs augetur.
Hodie Lcandro, Lago di Andurie, in Apulia
BauniaiVfry?»//w,AlexandroAndrea.Flumina funt AäJj/ä^ qui Peu ab Dauniafeparat,A\'yc|)i(^öf Strab. ^lumtna^
^ Ptol. hodie
Vofanto.Candilaris item amp; CervariaMon^ vero hic vifitur cum alijs qui Garganu^ Pün.amp; alijs: w .
^dpyctvoç Smh,Tdpy»pov Ptol. Hodie Monte deS.Angelo. Pracelfus valde eft amp; adfcenfu difiidllimo : Silvis \'
quibufdam peramoenis confitussHerbifquc medicis amp; falutaribus fcatens. Incipit ab Apennino, ex cuius
dicibuslugumenafcitur editiflrimu,latitudineP.M.duorum,longitudiue xx: poft quod ita paullatim Möns
ipfeadfurgit,utinfummamaltitudincm,vaftitatcm,amplitudinemquedefinat.

Sic fe habet Apulia Dauniai^cqmtm explicanda )am-nUnc qua cognominari folet F^Wi\'/w.Nomê illi a Peu- Terra di Barri,
«■«wLycaonisFiho,xvii ante Bellum Troianumatatibus hucprofedo. Didtur nunc vernacula Italorum é\'undediBa.
^^^%VLZierraBariana;rerradiBari2ihyxhQBariofnmzm. Regio hac ftupenda Agrorum vberIale,admlran-
lt;^aq^e nobiliflimorum Fiuduum copia cum rdiqua fere Italia committi poteft. Sunt tamen ibi,ne quid fit ^^^ ffttlttas,
«mni ex partebeatum,Loca quadam, qua pluvijs,aquifque labora.ntHis lods antea
Btolos ex Grecia ortos
habitafle ferunt,quicxpulerant
Pedieulos. Civitas primariaeft Barium,Barion, Plin. ante /^/^Araddenti : ^dpm
Strab. amp; Ptol. Barri vulgo. Vrbs antiqua,ea pulcritudine populique frequentia, ur Regionis univerfa te-
»^eat principatum,cique nomcn ab
ïcTerrae BartAnael^x^idXnt. Archiepifcopaligaudet dignitate. Barium
Suoque nobile Syllani morte,Senatorisclariflimi:qui diro Neronisimperio mori julîus, pedus Centurio-
*^iprçbuitferiendum, Celebris eft amp; hac Vrbs inaugutationeRegum Siciliçamp; Neapolis. Ora hic impor-
^üofa. Agri vbertasincrcdibilis. Sunt pratercaA/gt;^^(Pö//sVrbsnova,Epifcopalisamp; Marchionatus titulo ce-
iebns;non quidem magna fed pulchra,fplcndida,adifidorumque magnificentia nobilis. Ager Old feradfll-
»ÎUS.
Poliniamm.Pûlignano Civitas Epifcopalis,editalicet praruptaque amp; faxofa in rupe fita,lauta tam5 amp; po-
pulo frcqucns.
tjWola frequens quidem adificijs,fed colonis agreftibus. Condidit Arcem ibi fuperioribusan-
îiis Marchio Pohnianusad Oranbsp;Vrbs Epifcopahs:Agro

alijs fcribitur,Mlt;\'r/gt;?4, vdnbsp;Prindpatus hodie titulo îiomx.Vigtliae vulgo BtfeglizàMm^ prçcelfisin ru-

Pgt;us Opidû Epifcopale. Tramm Civitas Archiepifcopalis,vulgo Trani. Ab adificijs cft pulcherrima; fed hö-
dicmaiore ex partedefcrta.Silv«Olcamm ôr Amygdalommab huius Opidi Agro propemodum Tareu\'
^nbsp;Lllillnbsp;mm

-ocr page 436-

il-!

■■ I.

il

-ocr page 437-

r ■nbsp;I\'ugliaPiana, Terra di Barri.

•mfe fcribum. V^^Ss EpSf quot; quot; colle fuum,nbsp;Ptol:I„ dus Agro Crocum

die. Sunt item

FWC..., Ruvijs valde eft inoU v „um ,am;n n^tL repÄtlnbsp;^ognomiuatus. Ab

Nunc Ita-

ufque id Promontorfum sStinum o^nbsp;^^ ««i^ie Taren,um amp; Ware

S««.nbsp;«iam amp; Hadriatico, qua Septemttio eft\' Tdln^n Promonronum cum Mari lonio : quod

refpicit Apulia illi ^diaceÄquot;? L mZ
, . gäudetaere, cœloquefudoamp;finceronbsp;^nbsp;Tota h«c Regio faluberriroo

^rbT fupe,biens urbibus. Caput Regionis cui nomenl?e „Sh l 1J \'nbsp;Strabonis. honeftiffimis

pali fuperbit dignitate3Agerilliamoenusamp;?«üirRZrfum

quam fulcra. Muuitiffimum habetnatura tom ScÖdu^^^^^

Civuas,Epifcopatusdignitategaudens. MerSbrnS-nfn S?
ol,m rUuncIums,ex quo Romanis mtiffunus

utv.x,t.remibuspereumcurtereliceat.Arxvrbimuriffimlnbsp;Nuncrepleruseft : adeo

or,.c,vuasin Colle Tarenrum fpeflaiisX.^, Snbsp;oleique feraciffimus.

Concho tonus Apulis Regio,Foroque perpemoScn?^ iquot; fnbsp;: verum etiam

que Nobiliam Sedes.nbsp;Civitasnbsp;\' \' knbsp;Domicilium.multoruni.

Tquot;- ««M3gnâGr«iâamp;SaleutinosdlfcrinKnfaaquot;lprrrh?^^^^^^nbsp;Fiuvij funtqu. in.

ZäMka. \'quot;quot;quot;\'\'quot;S^^POfeaain.erutrumquefretum InfaüSnètn^^l^

ftupenda,quidquid Vitxex vo,o tranSquot; ISr fnbsp;«i-

F.CUS, Poma Medica amp; Gtria, Limones aliofque\'nbsp;Faûitiumque

on, a Meridie Mare Vyrrhenui amp; S^cd^m,qua Ó^S oÄquot; l\'^\'quot;\'\'nbsp;\' itemqueLu-

rrh,. Graaa amp; Amne Crathi clauditur. Caput amp; MetropÓreit^^ör quot;nbsp;^^ Septemtrio, Magna

qmbus »f\'ma Vrbis itdificiorum pars impofita. vXrnZlwnbsp;colles ampleäens feptem.

us. qu. ipfimabbuburbijsfepàrat.Arcem hatemunuSam 1nbsp;Amnis includit Eufen-

hs eft atetbuta. Civitatesnbsp;^.^quot;JrP\'quot;\'\'«™» Archiepifcopa-

War. ded.t cosnomen,cuius in littore Coraltosoptim^^^^^

quç Ohm A/.^« G«««fi„es,ad Solisexormm ^qüSff^ \'^quot;^/i^^f^\'^^^\'^^diaafdt
äniS^^^r\'\'quot;nbsp;ApenninoÄnt qua^^^^nbsp;«quot;quot;cn Alex amp; /tu,tij:

reœflu Sinus,qu.ab ipfa VrbediciturlWi»,

nav g,,spateat. Max.manunci„ eo Portu p.Yc 1S

Sunt

■Ucänutaftü. Supereft.nh3cTabula£«.,»j.hodieS«/?amp;.ö^H/fl,. a ■nbsp;gt; J gt; C

sms. te.Lauscum Bruiti/sMagn^que Grcds wrte ab tTnbsp;MareTyrXnumTo 2

Vrbi amp; oP\'âa.nbsp;quot;^Squot;» locis folitudo.nroDrernbsp;. I«coliseft freq

uentior:

amp; ^älidiffimaolStnbsp;Nemorum Saltus Latro-

Aere^ud« ! ft

VAnbsp;illi forteana aSiiSra *

Opidum divefät

fuis Snburbiis,o^duKl\'\'quot; ff^nbsp;Plh^^

Pluminâ,
Sihae,

Iii!

-ocr page 438-

ËPISCOPI IN COR

fica, qui SufFraganci funt
Archicpifcopi Pifani
inTufcia,

Aiacenßs 11 9:40 4.0I
Alarienßs 12 zo, i/.
Sagonenfisji
42.
Cmitatenßs^

EPISCOPVS SVB

icdus Archiepifcopo lanu-
cnfi in Liguria.

2S[HbienfisvelNebknßsII 4.5,4.1 30.

MGNVM

i^rchiep.CaUritanenftnx 12:37 39 cuihifihfunK
Sulcttamsvel Suicienßs. ï j bolknps.

Jnhtep TmitmusiT %:ip 1$ .cmfuhfunthi

Scrrmßsii 4o:s8 SS. Plonatenfis,

K^purte^s, Gifacenßs velGiraräenßs

CaprenÇU\' • ^nbsp;\' •nbsp;^

Othaueafisvelothakenfts

Bûfanenfis, ^oßkforüi r 6:58

kfchiep Alhorcnßs3z jtf: 3g ƒ. \'{uhCumVßeHenfü

^nbsp;Terra Lbs

Ctmtanenßs exemptus
Qaltellimnßts txemptm»

Meridiani diftant pro ratione paralleli
Corficaôc Sardinia.

^rp^^\'^^cKp^\'T.çh^^^^nbsp;Stephanas de vrbibus quam hifto

mm plunbus refert Euftathius. Ahj a arß eius terra Domino eamnbsp;dedmT T

cacummis, fcu montis. Gracihanc;6t/^yflvappelîauere, a CVw^HercuJisFihonbsp;Ji

Lycophronij rW/^^ab Ouidionommata cft, vt fcribit Villanouanus. Ab oiZ7 Situs
teamp;SeptemtrionerefpicitMareLisufticumj ab OrmTyrrhenum. ^Me
— ,,^.,_, _ .LongimdomilI
.cxx noncxcedit.-LicetSrrabomill.clx,Pliniusd non.r r ! j-\'i
«emhiclxmiU.fadt,vilIelxx,quodvemmeireexdimenrioneperdrdnumconftaf Anbsp;j

HimumMillcccxXifecundumalioscecvamp;ccciXiSecundumMa2inumcccxxv n^^rquot;quot; ?
cxactam reperifle fcribit. Infula cft abomniparteaditudiffidlis, cum orarum?.^^^^^^^^

Prehenfa fit.Interius fimiliter magna exparte montofa, ideoque P/uTnSnl7
Iiseftsqua nifi paucis quibufdam iodscrefcunt, vbi feaperit,aiq: fluminih f ^^g\'-^mmum adeo ferti,
tedditm. EapLqu^elpidtEtruriameft mediocriterpla«;,nbsp;i

nobilesacduiccsfrudus. Vinainfula praftantiflima, primaquencbiJitari. rnbsp;^ produdtnbsp;!

tita, Corfica a loco dicuntur. Mellis amp; Refina hic magna uberras-Olei item ^ v
laCorficanaamaraeffenotauitSeruiusinivGeorg. HrqueidobTaxiconi^imnbsp;Mel-

Venenata etiam credidit Oaidius. Solus hicager lapidem gignit qm^/ou^ Apes mdla legunt.
«tiamincertaminacontraMagos adhibuit. Rhenniusde Corf.ca:nbsp;^^ Uemocritus Abderires

^ HarnfalamperhibemCatoehitemgigmre terrami ^^\'prihudapü hic ,eulimine t.nu. .Jt .nbsp;\' quot;

Similia tradunt Plinius lib. xxxvii cap. x.amp;Solinuscap. ixf Sed Pliniusdetófir ^^^

quoque hic reperitur: amp; Ferri Fodina funt apud Fiuuium Bimicum in Comitam nebi^TV \\ /T^^\'\'

vulgodidai./^Ä./4nonlongeaportu S. Floremij: ctpropeM^^^ funtvallc^of.nbsp;^ ^^^

nivibus fcatentes, fub quibus aiuntCryftallum copiôfe latere. Nafcitur eri. m f prolundiflima perpetuis

tefte Phnio, amp; Diodoro, nec non Taxus arbor venenata. Animalia prcdnam^.^r^quot;^ ÇOf^a^uxus,

amp; canes venaticos fpedata ra^aghitudinis. uufmo quoque animal, Plinioaudorehknbsp;Animàîium vaquot;

uofoli hodie vocant: animalpraterquam in hac Inful a amp;5ardinia nuibupmnbsp;rietas,

bet Coiium amp;pilosinftar Cervi, amp; cornua inftar arieris, non löga fed retro drofm^Jf T

duritid, vt fiaititudine l pedum pradpitemr interfaxa, ^c capiti ihcumbat nriX^^^^

ïcîinetCeruimediocris,foHrqueherbisvdcitur, curfuprœdirum vdodflimo Znern^Tu /quot;quot;quot;Smtudinê

pidas. Ouibus Infiiperamp;boamp;usrcfertacft.Infulaomnisiamohm maü^u^X pS^

tum â Liguribm, poft etiam a Romanis qiii duas colonias co deduxerunt, ijl^arianam^d Aleria ^ ^nbsp;Imperium tJlU

ftant. Carera BarbariicnncxQi Proinde cum Romani ineosirruerunr, njapnumferuon\'^^^quot;^^^^quot;^ ^^\'i^rum,
Romamabduxerunt: exiguofrudu-- quod tam nequam feruielfont tamque bruti^^quot;^
emerentur , ramen Dominos femper emtionis poeniteret, \' crr.k^ quamvis vili

M mmmmm fnbsp;mandauir.

41. O.

poeniteret
mmmmm

Âomanis

\\

-ocr page 439-
-ocr page 440-

rT

^94nbsp;Corfica.

jRcmamf rucceffcrc Saraeem: his F^fliga^s Gemenfer. tum Pifartr. hodie verO iterum ad Gemenfes j us redij t:qui

eo qifömiiis Pfàtïea\'ûtïi mlrtuiif: \'Nunc bifariam tri du as pan es eaïh diflin^^^^^nbsp;.......

solem refpicit, Latus interius : partem vero huic obverfam, Latus exterius vocant. Pars qua ItaHa pro-
pior eft,nbsp;amp; quae verfus ^ardiniam excurritnbsp;dici . Vrbes Plinius xxxi n faitfe in

ea teftarur ,quod etiam ex eo notavir Manianus Capella:Ex Strabone tamen non tam civitates quam caftel-
Ja fuifle videntur. Hodie Opidum eft
Bafita in quo Summus Gubernator prafidium habet. Eft amp; \'Heb*
fc^civhascum Comitatu,eam Ptolemausnbsp;videturappcllafle. Fluminibusxi^^iwiGelone, Tavi-

gmmJagona,Bavono,Tegiamo amp;:nonnulIisalijs. Silvis Nemotibufquequç Refmamexhibent. Montes
hinc i nde veftii^ntur. M ontes vero pracipui funt
Iltia Orba didi j item Cheparteno \'jMom, CMem Tenda, Wns
Guakago, lÀoûs Boßm.
In Mari autem inter Corficam amp; Sardiniam Coraliura legitUr; P6rfus;habet binos
hac Inlula faiisamplos, maximarum Nauiumcapaces, in Si»» qui vocatur S.
Florent^, Eft amp;S. Bonifac^
Fortm
, Ptolemao Vortus Syraeufami didus. Hodierni Corfica Incola etiamnum , vti olim, habentur ho-
mines agreftesferocefque, qui velipfoadfpcauanimiquamdamfcrocitatem référant. Homines pauper-
rimi, furtis amp;îatrocimjsdediti;ac a Litteris prorfusalieni,

Sardinia.

Sardima vndenbsp;a Sardo Herculis filio nomcn habet. Timçus ^anddidîin appellavit ab efligie folea: Mirfi-

diäa.nbsp;^ ChryfippusUhnufam, a fimilitudine veftigij. Eodem refpexit Maniliuscum inquit

^nbsp;^nbsp;Sardiniamin Lybicoßgnantvefiigiaflantae,

Situs.nbsp;Sardegna hodie aijdit. Eam ab Orçu Solis Mare Ty rrhenum, a Meridie Africum.- ab Occafu Sardoum am-

Cœli qualitas^ bit amp; littora pulfat: a Septemtrione Mare quod ipfam amp; Corficam interluit. Aer Infula inclemens eft :
propterea Q^ratrem monet M. Cicero, vtvaletudinemcurct, memorqued quum optime vaîeret,tamc
in Sardiniaeflet : amp; in Epiftoiis Tigellium quendam Sardoum hominem eflè ait patria fua peftilentiorem.
Sçlifertilitas. -^-bundat tota Infula Frugibus, Tritico, Vino, Argenti fodinis, Pecore,Armento, óccundtisad vita ufum
Jmmaliuvari- quot;^ceflàrijs. Equorum tanta copia, ut non pauci agreftes fint, dominis carentes, noftris minores. generofi
etof.nbsp;tamen, robufti ac agiles. Venationem habet vberem.-multique Ruftici ex fola viuunt venatione. Abû-

;nbsp;dat enim Regio Apris, Cervis, Damis, amp;alio quodam animali quodnbsp;vocant, quodmodoiii

Corfica defcripfimus . Nullum gignit SardiniaLupum, aut aliud huiufmodi nocens animal. Carete-
tiamScrpentibus. Silius:
Serpentumtellusfura.acviduataveneno Sedtrißisccelo,aemultavitiata^aludc,
Sed quod alijs teiris Serpens eft, id Stf//^»»^lt;iSardois agris ; animal perexiguum, fimilequearaneis forma.
:nbsp;LucanusSalpipvocat, PhniusSolifugam, quod diem fugiat. In Metallisargentarijsplurima cft cft

;nbsp;enim folum iftud Argenti diucs. Occultim reptat, à. per imprudentiam fuperfedentibus pcftcm facir. Ac- i

;nbsp;cedit etiam huicincommodo herba Sardonia quam Paulanias in Phocaicis Selino, hoceft Apio fimiiem

;nbsp;effedicit: Graci vocantnbsp;l^^^^^^^^culum,amp;Strumeam. Hac fiedulio fuerit, orahp-

\'nbsp;minum amp;riâ;uscontrahit, amp; quafi ridentes périrait. Straboex ea fcribit Hifpanos yenenum conficere,

quod vîgente vi maiore hauftum, citra dolorem périmât. Inde prouerbium natum, s^/stó^ ^\'Asy?-
Qmnam hacloca primicoluerint, ambigitur. Ariftotclcs in mirabilibus narrationibns docet
Graeos hiC
iperium Ma- quomdam habitafîè, llienfeigt; amp; hocrenfes creduntur fuifle. Romani de ea diu multumque certauere cum
\'nbsp;Carthaginicnfibus,vi6torerquc in earn Colonias mifere. Poftea ocaipauereS^rlt;îï:e;z/; hifque pulfis G^-

menß^, amp; vifâ^ii j nunc eam habet Bifpaniarum Rex. Vrbs Sardoa primaria eft Calaris, vulgo Cagler, Sita
eft in Monte iuxta Mare, Africam refpiciens , portumque habet amphfllmum. De
ea Claudianus,

FrbsLibyamcontraTjriofundätdpotenti,
Tenditur in longum Calaris ^tenuem^^f er vndas
obvia demittitfradlurumßaminacoUem.
In quatuor Vrbs fccatur Pattes : quarum media qua fortiflîmo fepta cft Muro, proprie vocatur Calarm
Pars ad Ortum vergens, Villanova vulgo dicitu r,Latine TSlovum Opidum : que vero Meridiem rcfpicit amp;
Mare Medi terra n eum,
Gliapela vocatur, feu La Marma : amp; qua ad Occidentem vergit Stampax nomina- /
tur. Suntque ha tres Partes Suburbia quadam amp; Appendices Vrbis Calaritana. Vrbs multis ornata /
cft Privilegijs. Confules creat, qui poteftatem habent fontes punieiiidi citra audoritatem Regis prate-
rea novas Leges condendi, cum populi tamen confenfu. In hac Vrbe B. r^ugufHniKÀ-^^mcK. tam diii quie-
vere, donecabHeliprando Langbardorum RegePapiam tranflatafunt. {nQ2^SardiniaeProrex(tï€ikw^ct
moratur , una cum Baronibus, Comitibus amp; multis divitibus. Mela amp;
Vïmm^Sulchttanam vrbem hîC
commémorant. Hodie etiam funt
Civ\'n2Xts,0rifiagnum Civiras Metropolitana, fita in loco piano amp; pa-
ru m diftans a Mari. Aer hic inlalubris ob paludes amp;:ftagna, atque obidnon cft admodum Populo fre-
quens . Fuit olim regio illa Arborea appeilara, nunc autem Maichionatus Otiftagni dicitur. In Iiacolitn
Turrita fuit Romanorum Colonia.
Safaris Civitas Solum amœnum habens amp; pulchernmis irfiguum
fontibus , multis bonslque frugibus abundans. Parum tamen munita cft-. ^^/jfr Ci vi tas nova, exigua,
populo tamen frequens amp; munitiftima, domibus amp; adificijs pùlcris ornata : cujus Incola fere omnes Ta-
raconenfes. HabetSardinia alias Civitates, amp; Opida, quorum mentionem hic non faciemus, brevita-
tiftudentes. Flumina habet multaamp;amœna, fed no« profunda, qua eftatis tempore vado tranfiri pof-
fint.
nbsp;Mag^ratm. Omnium fupremus eft P/\'ör^fjf, qui omnemferc Regis tenet

;nbsp;audoritatem: amp; folus Hifpanus hunc Magiftratum gerere poteft fecundum antiquas con ftitutiones. Ha-

B!iitio gubema- bet aRegeadfignatum.,4i^/?j^?quot;lt;??»Iuris V. Dodoremquem Regentent ïbiâppdhm. Habet pratercaamp;a-
d\\.nbsp;lios Confiliarios, quorum confilio omnia fere difponit, appellarurque ejus Tribunal, Regia auàientta. O.Um

S*en teres. hunc Magiftratum juxta privilegium Regni nullus poterat gerere nifi per triennium: deinde ahus fuccedc-
Inbsp;bar in locum ejus. Isfunc autem in eo Munere multis temporibus quis pcrfiftit,vt Regt placet. Ad mores

amp; Genium Sardorum quod attinet j Corpore funt robufti amp; laboribus adfueti, prater paucos luxui deditos;
Litterarum ftudio parum funtintenti, venationiautem deditiflTimi. Multi pecuariam exercent rem,agre.
fti cibo amp; aqua contend. Qm in opidis amp; Villis habitant, pacifice inter fe vivunt. Advenas amant amp; hu^\',
manitertradant. Vivunt in diemamp;viHiïimo veftiuntur panno. Etquod mirandum eft nullum habeuj
A r f ificem in tam ampla Infula, qui enfes, pu§ioncs amp; alia fabricct Arma, fed hac ex Hilpania amp; Italia p^^
peaint.

Flumîm.

Mû»/es.
Form.

Vulgi mores.

4

Ukrum.

%

1

:t

Alumina.

V^lgi ^uores,

Vaäm.
Yeftttus.

rF:

; ii
, \'I

-ocr page 441-

O

SICILIA REG NV M

Ecclcfiaftica adminiftratio.

Meridiani diftant pro ratione parallcli^;\'.^. ad mcridianum.

SICILIA.

i\'Sfuramp;Unramp;C.^^^^^^^^^ Infulasdari,arecmi„e-s,ThucydiJi W» a S««., Ee^U.

,qui,ut5oiinusôcCape]lafcribunt, cum Ibcncamanuin earn terramnbsp;tnbsp;^

Taraad.fu iJl
Dehad,dmr,cffid.. Tria il!a Promontoria au.em üm

«.MariTy„heLfc.Inferopuiratur,ab\'ÔŒ^^^

»dOcodentem Sardoo.Thucydideslib. vi fcribit ambitumSiciLnon nZo Itotreff^^^^^^^ \'

ma jrae pratftat. Subjacct en™ quarto Climati.quod Cœli dementia fex a^isanteoell.T. Omo fit ut duM quot;quot; fiquot;\'\'quot;\'quot;-
ScÄll\'rnbsp;inscnio,vtSolmnsai,,proxin,un, fit ijs qu^ opSa .udicXt

Nutricemque Piebis Ronane apellavtcHorrLm Pop. rÖ™
Zv-nbsp;• «P\'am Proferpinam Vcieres finxerunt.loco quem dixerunt rJiTj\'

C\'n^e Mccmi, Salm,. Huic tarnen non cedit Agct Leontinus.de quo vidend Cicero m Vert^

m«shb.x^,,ép.x/..Prudentiuslib.,icontraSymm.amp;lib, Car.xx.inbsp;u

ȔSa^risodorifquerVinaiaSiciHa laudatiffi^aprcmi. Plit^u (q^^

naDcOmSiahaponit.VocantauteniL«^gt;»v nuinradleaffeaum unde..^lürin, J /

ludeffequodc^«7?.«.amp;«,cxaaa;dulcedinis vocant.Vuasnamcue ^quot;arlrA^nf. T \' quot;

dicebantur eas Sc Mufe quoque vt inquü CoIuS\' ^ S.t^r a onil^ \'
vulgo nunc dicuntur, ex quibus vinum duldflimum amp; eximi» fuanbsp;^»fif/ké

^»didtur: licet plerique a mufd odore, quo pIurim^Ledo et W e \'.Tl J r r \'

tum quod palato^quearrid^nt, tum quod a^tatemoptLe fem^S ^m kèmnbsp;fquot;\'\'quot;\'

pccorum, ceterorumqueanimantiumArmentisGreeibufquedenfifliffimk „nbsp;, •

«ö S^zr^H-i®\'^^\'quot;quot;quot;^

tische •

m^St i quot;quot; pquot;nbsp;uiqueSiculas.quç inadere in annum cdccIxS! 1 ZZ

Permr^poflcdcre. Pliniusin hac Vrbes Jxx u numeravit. Hodie ffnt dvi.3op dfclSfr, M
wm Colon,a,uti ofteudunt Epitaphia aliqua Litteris Chaldaicis confcripta. E^iftiltur tem^^^^^^ Tquot;\'

no,Muris fepta akifïïmis.quod opuseft Friderid Regis, Secundum marc Arx eft quï^^^^

IM nnnnnnbsp;», i ^

turribus

-ocr page 442-
-ocr page 443-

2psnbsp;Siciliâ.

turribus Lapide quadrato conilrudi,ctiamniim|Qianent. Ternpîutn eftPanormi D.Petro Sacrum,a
rio Siciliae Rege conditum,quod Tuapulcliritudinc amp; rerum preciofarum apparatu, cet cris, quaî in Italia nûc
ufquâ exfl:ant,feu veteribus feu nouis merito prxferri conftat;quo nomine ab omnibus, qui Panormö ^ut
inhabitât aut in vifu nt viris.uon imperitis modo,fed ingenio etiâ do6l:rinaq;pr3eßantibus,fumma cû admira-
tione acvoluptate frequëtatur. Maior etiam totius Vtbis Ecclefia reticulata eû
ftruä:ura,quadratoac diver us
in exîcriorifacieimaginibusfigurifque incifoacperpolito Lapidea Gualtheriohuius nominis ii Archie-
pircopo,annocîDclxxxv fundata : vbi Regum Reginarumque SiciliaeacDucum quoque
corpora funtrcco-
dita Eft amp; Gymnafium publicum amp;
Hofpitale novum, quod amp; ftrudurae magnitudine amp; loci pulchritudi-
neceteris quibufvis Xenodochijs nihil invidet. Longum foret reliqua huius Vrbis ornamenta amp;
pra:clara
aedificia commemorare. Reliquae Civitates funt,vrbs quomdam maxima,quam ita Orator defcri-

portus habetprofe in adifcatione adfpe^uque urbi inclußs.^^i quum diverjos interß aditus habeant, in exitu contit^-
guntur équot;confluunt. Eorumconiunöfionefan opidiquA ûf^ellatur inßula,maridißmnBaanguHo,fonte rurßm adiungt\'^
tur amp; continetur. Ea tanta eß
\'vrbs,ut ex quatucr urbibus maximis conßare dicatur , quarum una eH ea quam dtxf
Infula ; quae duobus fortubus cinUa , in utriußqueportus oUtum aditumque proieka efli in qua eß domus ,
regis Hieronis fuit, qua Praetores uti filent. In ea funt aeàes ßacrae complures ; fed duae, quae longe caeterii ante-
£el7unt,Vianaeuna,(^ alter a quae fuit ante iBiusiycms)adventurn ornanbsp;In hac In fila extrem^ eH

Fom-4q»aedukis,cuinçmtn Arethufa eHdncreàibili magnitudine,plenißimuspifcium-.qmßuölu totus operiretUr, niftmt^
■mtione ac mole Lapidum a mari dijiunÛus eßet. Altera autem eß Vrbs Syracusis cui nomen Acradina eß, in qua
Torun*
maximum^pul(herrimaeporticm,ornatißtmum Prjtaneum,ampUßimacuria^templumque egregiumlovis Olympij, cete^
raequeurbispartes una lata
via perpetua multifque tranfverfis divifa£,privatü aedtßäjs continent ur. Tertia efl Vrbs,qaAf

Tkmînâ,

U4rs,

Uomeu

Vulgimortt.

T^apolu mminatur,adquam Theatrum eß maximum ^praeterea duo templa egregiaJCererü unum,alterum Liherat,Sig~
mmque Apollinis,quiTennites vocaturpulcherrimum dr maximum.
Idcirco Aufonius quadruplices dixit Syracij^\'

^uisCatinamfdeat,quisquadruplicesSjracußiMgt;.
vero virtute,aut eruditione,aut aliter nobiles,hi fere commemorantur. Lygdamus: cuius ofîà car-
ruifle medullis/ama eft.
Afylm amp; liifbio O\\ym^ïomc2i. Hermoerates Dux amp; Orator. Calîicrates, qui cum La-
macho Atheniëfi
ocoihmi.Heraclides,Eurides,Menader,DiodesLegißator,Theocritus ^Qçx^,PpicharmH\\Comoc-
diarum fcriptor?
Dimlochus\'.Corax ^Ctißaä Rhetorical Inventores: K^ntiochus Hiftoricus, Ljßas, Bion orator,
Cimias Philofophus, Philemon Comicus qui Alexandri Magni aïiate rifu mortuus.S^y^^^m Tragicus, Theo-
dorm
Orator, Themiftogenes Hiftoricus, Athanageras orator, Dion ad quem Platonis exftant epiftoia:,adfinis
Dionyfij Superioris,quiamp;ipfeSyracufiusfuit,amp;huiusfiliusaiter Dionyfius, qui Corinthiludum aperuit.
\'Njfaem^CephaluSfAgathocles,^ hu\'msV.Eudoxus,Phihßus, Hiero Rex, Archimedes. Hodie tam amplae vrbisdeco-
ra omnia periere.-ruinœ exftant ÔcOpidipartes.nbsp;vrbs fretoincumbens,cujus Incola: primum MeC

fancnfes,poftea Mamertini diûk funr,noti Punicis amp; Atticis bellis, ex Herodoto amp; Thucydide.
ctiam
Catana,\\x\\. rede tradidit Hermolaus Barbarus,Patria Charondç Lcgiüatoris,Gymnafio hodie celebris,
vÊthnae vicina,medio fere fpacio inter Pachynum (ScPelorum. r^ftr^?»?/»/»;}?? vrbs a Zanela^is condita, hodic
Taormina, Zfö/?//»«? patria Gorgiae Sophiftac.nbsp;pervetufta Civitas , quam olim Carthagincnks

eveiterunt,amp;Megalusatque Ferifcus rurfum inftaurarunt.Hic Tyrannidem fuam exercuit Phalaris, qui ho-
mines in taurum «neu igneaccenfumconjcdos nccavir.Sunt etiam t^uguftaanxc2LUlfegaraiCaßrogiani^
olim
Ennea: Drepanum,Monreale^Beraclea,àL alia: vrbes complûtes. Fluminibus rigatur plurimis,in quibus^uc
amp; in Lacubus Mugilum, Alofarum,Anguillarum,Tincarum amp; TroÛarum non fpernenda captura. Sicu-
las etiam PatellasEubulus apud Atheneum maxime laudat. In Mari vero Thynnorum non modo ad
Pachy num fed ad Panormum ctiam amp; Drepanum.ac omnem eam, quam Mare Tyrrhcnum adluit, oram,
largacaptura. Non fingulatim fed gregatim incedunt,amp; menfibus Maio ac lunio in mare Tyrrhenum, ab
Oceanoad ea loca maximo impetu irrumpunt. Capiuntur amp; in Frcto Meftanenfi Xiphij. Siculum mare
omnidenique pifcium genere bcnigniftimumeft,amp;Mullorum copia,quosGra:ci
Trichias,Barbatosautem

Sophronamp;Cic.vocanr,amp;MurenarumacHorycinorum,quitefteAthenaE:olib. vii fecundum obtinetit
locum,infigne. Qwd de Coralio plantç marine genere dicam?quod in Drepanitano amp; Meftanenfi gignitut
marilaudatiftimum. SubAquishcibafcit,extraüum dein ad aerem durefcit in lapidem purpurei coloris,
oculisgranftimum. Fretum autem Siculum anguftum,anceps,atrox,f3Bvuum,Scylîœ Charybdifque nomi-
nibus infame.
Montesçï\'xzi^m funt amp;tna amp; Eryx.^na, amt}. Ca-leBis Columna cognominatur Pindaro. It-
phoeum
eum vocat Sihus Italicus. Hodic Monte GihtUo aut Viongibello nominant, Afliduis ignibus flagrat,Vuï-
canofacer. Defcribitura Virg.lib m iEneidos,Pliniolib i/i.Cap.viii,Melalib.n
cap.viLSohno,alijs.

maxime mcmoratus obdelubrum Veneris ab^nea,quod fcribitur conditum. De quo Strabo lib. v i-
Eum pulchre defcribit Polybius lib. i .Sunt amp; alij Montes
ii^Nebrodes amp; Nejtmius. E Neptunio fpccula eft in
Pelagus Thufcum amp; Adriaticum. NebrodiDzm^Lxnm copia nomen dedit,quem Dama; amp; Hinnuli gregatim
pervagantur,ut fcribit Solinus, Sunt autem vt plurimum
Siculi ingcnioacuti,uatura facundi, faceti, fcnten-
riofi,amp; arguti-fed loquaces. Praeterea fufpicione plcni,invidi,nec non afperi amp; rufticijbello ftrcnui, facile in-
jurias inferunt,ac vindidae vehementer cupidifunt.

-ocr page 444-

STIR IA

Vulgo Stirmarck, per Frcdcricum Barbaroflam
fadus cft Ducatus.

h 0 plures ßint Comitatusjnter quos Waraßm^ édDrauitm
fluuium, Lehau, ad Muramflumum-

Meridian! pofiti funt pro ratione paralleli
é /o. ad circulum maximum.

S T I R I A.

Utridm vuigo Stirmarck^^Tmxo didam effe vix dubium eft, cui opinioni fubfcribit ctiam ^
\' ^gidius Tfchudus ; vbi refert cx Piinio, Catoncm Lepontios amp; Salaftbs TaiitifcjE gen-
^tisaftcuerarc : (inquit enim ) Fuerunt autem Taurifci ifti Galli, quorum natio in anti-
iquifllmis Gallorum praelijs Sedem collocavit vltra Alpes, de quibus Polybius lib. 11 de
^bello Gallico fic fcribicî In Alpibus ab vtroque latere montofa habitant ad cam partem
I qux verfus Rhodanum amp; Septemtrionem fpedat,
GaIH qui Trans Alpiniappellantur ; ad
,nbsp;^^ezmvcïOquxczm^isimmmctTaurifa^ amp; alia pleraque Barbarorum genera, a

quibus^rS^Alpitii non genere, fed difterentia loci difterunt: ideo Trans Alpini didi, quod trans Montes
colantctc. M/T^wr/yf/pofteaemigrantes,aliaquîefieruntloca^ occupaueruntqae regionem quomodo
fComitatus
Gcerss, appellatur ,ac deinde profedi funt in Stiriam, nomen fuum illi terrae relinquen tes .Signi.
quot;ficat cnim Taurus GermanisS^«/. Fuderuntfe quoque in Auftriam amp; Hungariam, de qua re hic non cft lo.nbsp;a

eus diflèrendi. Uxc ille. Sftriam vero Vakriam olim didam fuilfe affinnant nonnulli, ficque appcllatam
fuilfe in honorem r^/m^Diocletiani Filix,qucmadmodu Marccllinus memoria; prodidit: Et Aureiius Vic-
tor de Caefaribus. Volaterranus vero
lapâïam didam putat : Sic enim icribit lib. v i /1 Geograph. Proxi-
ma huic
nbsp;quam S«m»fnuncvocant, licet Pius Pontifex eam Valenam putatiego vero ex defcripti-
one
potiusnbsp;\'dixerim,intaquot; Danubium amp; Dravum. Hadenusillc. Si prior opinio
vera eft,
aliquando hçc loca tcnuifle, cxeoparet,quodSextusRufus fcribitfub IvXio^^ iMarcsma-
nos
amp; ^ades de locis Valeriae qu^ funt inter Danubium amp; Dravum fluvium pullos elfe. Eft vero amp; hxc rc- Sàus
gio Norici Mediterranei pars, quemadmodum amp; Garinthia, amp; Illyrici provincijs adnumcranda. Ger-
mania
quoque pofterius acceflit . GonregionalesStirijsfuntad Ortum quidem Hungari; ad Meridiê
Carniola
Garniaque; ad OcciacntcmGarinthia; qua Septetntrio eft, Auftria. Terra vndique Montibus
Pbfita, prœterquam qua Orientem refpicit Solem , vbi fpaciofa eft planicies. De eius fertilitatc parum
qnalitM.
polliceri aufim. Regio quidem vniucrfa Mineristurget, verum Principum iucuria parcius foditur. Ar-
gemariasFodinashabctin Alpibus quasnbsp;ipfi nuncupant. Ferrarias iuxta Anifum
Fluuium.
Salis quoque ingens copia hic coquitur, quem in alias Regiones exportant, ac Lucrum in-
gens red pi unt.
Marchionatus dim Pa nnoniîe primae erat, vnde Stir ia- Marchiadida fuit, Marcamttm Imperium Ma
Limitemfonati perLimitancumitaqucGomitemadminiftrabatur, vti Lazius oftendit. Ddnceps^™
Bucatus dignitatem adepta, Auftrijs Dudbusacccftit, quibus etiamnum parer. Vltimus Marchio die-

tusfuitO«ö^4y«tcuiusFiliamduxitvxoremiffÄ Dux Auftria;, qui confenfu Imperatoris fadus cft Dux

Stiriç. Ddndcfucccftione illa rurfus extinda, miferunt Provinciales quidam in Bavarianvaüj in Hunga.
ïiam , cuius Regni Moderator mifit Filiu fuunr.fed cum ille viveret iuxta mores fuos, intolerabiîifque
effetSdrijs, exadusfuit,
èivoc^im Ottecartts filius Regis Bohemia, qui vfurpaverat Ducatum Au-
ftria , obtinuaatque anno CHRISTI el ^CCLXIX Carinthiam, fed diu confervar\'e non potuit.

O ooooo

-ocr page 445-

(it

\\

-ocr page 446-

•nbsp;Stiiiâ.

Nam cum coarrogantiae piovedus effet, vr eontemta Impcn j Majeftate de CHcntelaribus Bocmis bene
lidjs Ca^fari Rudo]pho Habiburgio Sacramentumdicerenolletshicad Auguftam Vindelicorum,Germa-
nia; Principum con ventum indicitjcitaturquegraviffimis fub ^ç£,m$,Omca.rui, uti fe fiftat, acdein;ufte oc-
cupatis Imperij provincijs, negiedaque ejus Majeftatcrationem reddat. Ridet citationem
Omcarus
mincmquead Comitia qui pro fe refpondeat, mittit. Interim Legati ab Auftriç Ordinibus miffi Augu-
ftam ad Caefarem Principumque conventum perveniunt, amp;apud Caefarem Principefque gravilfimcde in-
juria crude]itarequeOttocariconqueftidocent, eum iniqui titulijureAuftriœfeinfinualfei
Margaritam
îegirimamyxorem.AuftriaeHeredemfuperinduûapelliccrepudiaife.actandemvenenofuftulifle; Agnc-
km Badeniem filiamqueejus Elizabetham cum fratre Henrico, légitima Auftriœhereditate fpoliafferOp-
timatefquecompluresin Vrbe Viennacrudelitcrtrucidalfc, acfaspiifimcin
innocentcm populum faevijflê:
Auftriam, Stiriam, Carniolamac VVindorum Marchiam Imperij beneficia, cumBela Hungariae
Rege dam efle partitum, ac ut exterae nationis auxilio, Auftriam retinere, populumque duro jugo pre-
mere poflet, ab Imperio ac Cîcfare dcfeciflc amp; c. Decernitur communi Principum fcntentia, Legatos
ad ßoemum mittendos . Sed cum ij indigna in Ca
;faicm imperiique Prindpes probra pro refponfo tu-
liflent, omnium conlenfudecreto bello, ad id jufta auxilia Ca:faripromifla. Is maximis coadis copijs
in Auftriam contendit. Prodit contra Ottocarus non minoribus addudis copijs. Sed de praclij evcnru,
Caefaris prudentiam ac vim veritus, dubitans, interceflioneduorum hinc inde Antiftitum, pacem cum eo
fadt reftituta Auftria,didoque de Boemiaceterifque ejus provincijs Cxfari Sacramento : in gcnuadum hac
fiußt -îiîte Cœfarcm fubfedit, infpedante exercitu. Qua de
re, ut indigna, ab uxore hominibufque turbu-
letitisitprehenlus, violata pace, cum ingenti exercitu, Auftriam invadit. Exit contra
CsefarRodolphus,
Germanorum copijs, Hungarorumque auxili j s ftipatus, .ac haud procul Opido Marchecco, cum Ortocaro
congrefllisf eum fuperat occiditque-, deindeinfefto exercitu Boemiaminvadcns j ferroacigne adolefceme
Wemeßaum, defundi Ottocari filium, petere pacem coegit, legefque pro fua Imperijque dignitatcdat. Fi-
lium vero fuum Albertum natu maximum Auftria? prœficic j ac paulo poft, e comm uni Principum Impe-
rij fententia Ducem Auftriœ amp; Stiris eum renunciat.
Stina diftinguitiir in Superior em vbi Murse fluvij di-
vertigium, amp;
Inferiorem juxta Dravi amp; Muraeconflucntes, qua Paanoniae Secunda; feu Hungaria: proxima
yrhé{gt;nbsp;gt; ^^ ^^ Hungherifchendicitur. Vrbes Stiriae funt famata: Brugd2^à Muram, ac ibidem Grazifmi

Vimâ, Voytfperg vulgo ad Kaynacham fluvium: Wolfspergum ad Lavandam fluvium : Uarchpurgtmyicno^o-
litana ad Dra vi finiftram ripam, atque ex eadem parte ^cMColoniavetovia, vbi Legiones Roman«
fixeruntfedem.
Txmsü\\xmtaWaraßmm,CaHra Variamnbsp;.RackehpurgumMm-^ ûnmims Cmi^\'ex

ripa:adjacet, ubi Sa varia Regio initium habet. In hac ctiam C/ii^ eft ad Savi ripam, urbs uti apparet cxve-
ftigijs, antiqua. Nam inlcriptiones in ca plures nominum Rom. apparent. Opidani a Sulla condUtaia
dicunr, vocarique
SulUcem, nulla tamen authoritate quam fciam,inquit Volaterranus. Nam forteeaßi-
erit autex eius ruinis, quam Ptolema^us non longe ab hac ponit, C^/i4»?appellatam. Fluvijs rigatur
r/4, Dravo, Lavanda, Sackan, Sulmo, Raynacho, Mura, uartzA K^jtrrahone, Veyf}ritzgt;a^ Laufnitio, aciofi-
nitis propemodum Torrentibus ac rivulis qui omnes tandem Danubio mifcentur,
(JHsntium hic nume-
rus non eft, quare fingulorum nomina adfcribere vix licet, omnes pene generali nomine
Noried o/-^«di-
cuntur . Vnde Alpium adhuc prae fe ferunt nomina cuiufmodi funt
Rauch Alben, Subalben, Sam
Schwmberger Alben.
In confinijs Auftriae, Carimhiç amp;SûnxTâurm Mons cft : Murïe fluvio Gefi£«s
Mons imminet, nunc vulgo DifySftf^^tf/vocatur, amp; Srf/^/i, cManßn^rg^ Weinfperg, juxta Salzim fluvium
éiciîuïInaSaivrußel, hoccilosporcinum, Deifeißeig.r.Biaboli praecipittum. Infra Muram dicitur, inGd-
ßal„ Stainperg öc Kainacher Alben:
Paullo inferius funt, Kreiczpergus, amp; Hertzpergus montes^ amp; verfus Or-
ttim
Rädel öc Plaitzperg. Vitra Dravum verfus Meridiem Claudius uons, nunc Drmmperg didtur. Refert
Vadianus, quod fuperioribus annis Vienna Auftriç conftans fama increbuerit, arderein Sdriaccjepißc
Montem, quo pelledus Maximiiianus Caefar Auguftus, nuncijs ad inquirendum miflis ita efle ut fercba-
tur compererit, quod miraculi loco hic recenfere libuit. FIa;c vero accidifle veriflimile eft circa anflum
Chrifti CO iDXx, quo tempore Vadianus haec videtur fcripfifte.Praedidi veroMötespairim,fparfimqï Siîoîs
veftiuntor. S//gt;^agreftes vulgo populi funt amp; ftrumofi, adeo quidem ingenri ftruma nonnulli, vt ipß$
loquelam impediat : amp; mulier ladans illam poft tergum perinde atquc faccum reiidat (fifama vera eft)
ne
infanti impedimento fit. Memoria; prodit Ortelius lêFrifachij dum anno cidijIvi i i Vienna Venctias
proficifcebatur , non fine admiratione hominem contemplatHm, cuimentum abauribusindpiens, humc-
ros latitudiue fere çquabat,amp;ad pedus ufquc propendebat. Strum^e cauflam AquxAcrique, quibus vc-
fcunturincolae, tribuum. Stiriani cultuamp; fermonc Gcrmam funt pra;ter Dravi adcolas, qui liljfiici
vtuntur Ungua.

-ocr page 447-

SCLAVONïAi

CROATIA. BOSNIA, CVM

DALMATIiE PARTE.
EccIcCaftica adminiftratiocx Provinciali Romano.

t^nhiepif Jadr arquant nunc Zaum dici futant 39 A4- 33- Cui fdfuni Amara, regia aut Vegia in tab. Tmli

S$ 19:4538 49Î.\'5\'4

i^rchiep.Spalatoj^o SAr.4-A lt;f pbqu0TraguriumAO A^\'A%$6. Temenßsi:ina/^ö 34:44 i4.Sardena4jO
IfmnenßSf^tnenps^\'TlonenßSyNonaepinor 39 1^:44nbsp;S4.Sibinicenßf4ß 16,44 2\'4\' ^^^reß.

Archief. Ragußnus,viäe in tab. Gracia (jr tMacedonia 42 5.2 5 o.ßub que Stagnenfà^z i 5 ^4 3 12 Eoffonenfis vel
^ü^6non{fs,^ißne qinor
43 3lt;\':42 44^\'^ribunienfis Trcbina^^z $^143 /.Catara^s 40:4136.Bacenßs,Eofinßs4Z 161
■i0.Bidnanensis,B»d»a/[.i 34i4i

Architfiß.Antibarensisintah.Macedomdj^^ 32:42 i2.fub^uoßnt\'Dulcinium4i s öSuacinemiSjDrimßettquot;

îw 44 S0i4i 3g. Bslaßrtmis^ Sccdremis, 44 xo-.4Z Z4.Sardensif,Sumnenps velAtitmenßs Arhenßs.

Mcdius mcridianus ad quem rcliqui iuxta rationes
parallelorum 44.-fo.ôc 46.0, indinantur.

i

SCLAVONIA , CROATIA, BOSNIA,
cum Dalmati^e parte.

Sclavonia.nbsp;^

[Ntcr Regiones quse hac Tabula nobis repraifcnrantur,primum locum fibi vendicat Scia. amp; unàt
^y-ôW^.Hçca gente Selavonica nômcn habct,qu3£ olim ad Maotidem paludem habitavit. did a.
I Jida quoquefuit UlyricumVlm. zhWyrico Cadmi,vcl ut ah/ fentiunt, Polyphemi Fih\'o: \'Ksmnü^
I iAAtipç Ptol. lllyria Sicph. Eam alij aliter definiunt. Ptolemaeus ab Iftria ad MacedoniïE .
ufqueconfinia fecundum maris httoraproductt}mcditcrranea eius ad Pannonesamp; Mœ- \'
Jiam fuperiorem expandit.Multo ampliorem cam dcfcribir Pom ponius Mela, amp; Dio-
\'^v^ p^^^«^ûyfius Alexandrinus:totam enim matis Hadriatici oram,a Tergefto ad Ceraunios ufq,-
*nontcs,Iilyrijs adlcdbir,cofque ultra Danubium fluvium habitarc docct : Danubium namque mter eius
fiumina Mela numerat. Alij etiamnumlanus huius fines cxtcndunt.Plinius vero inter Arfiamamp; Titiuni
fiuvios conftringit. Plerique in ca defcribcnda Ptolemçum fcquuntut. Secundum quem continet Illyris
qua Macedoniam fpcûat, Dalmatiam,amp; Liburisiam quam
Crabatem nunc Lazius vocat ; alij Croatiam:
Pinetus
Comitatum Iader2e,hoceftG?Ä^4ii?^/;(4gt;\'4indigitat. Longitudo ab Arfa ad Drinum ufque eft mili. ^^^^^ quaîit4i,
Italicorû ccclxxx.Acrcfruîtur locis nonnullis puroacfalubri,quibufdaminusgrato,quapaludesacexhala- quot;
tioncsfocdœ cum inficiunt. Regio omnis,tcfte Strabone,aprica cft amp; amocna:optimos habet amp; firmos ma-nbsp;y.

lis portus,folum fertile,ctiam vitifcrum,nifiquaraxisamp; rupibuï horret,autad Pannonias, ubi frigida cftamp; tîUta%,
ni valis.ElorusdcIllyrijs fcribit,primo bello Punico Illy rios populationibus non contentos, licentiasfcclus
addidiflc
,lcgatosPQp.Romaniiureagentcs,nongladio,fcdutviä:ima$ fecuri perçu flifle : Prafedos naviu
igni combufl
\'ifîè, idque, quod indignius foret,mulicrc imperante,quam \'\\\\\\ç.reutam vocatam fcribit. Rurfû
bello Macedonico Illyri j a Pcrfc rege condudi Romanum mihtem a tcrgo cœperant diftringerc, fed deleta
abAnicioPractoreScorda,quodcaputgentiscrat,ftatimfcquutadeditioeft. Pliniusorâlllyridis mille am-
plius Infulis frcquentari fcribit,quum contra Italia ora huic obvcrfa importuofa fit. Illyridis urbes poti ores
amp; Opida funt
Senia vrbs,vulgonbsp;planicie fita ad Mare, quod a Borea vcnto horridis tempcftatibus rrbes^

obnoxium. W^rd Colonia, Liburnorum Metropolis,hodic prsedpua ac munitiflima. Zara, vulgoSebenicu
Opidum Ptol. SicumàliCmm. Situm cft in Sinu Scardonico, in confpcauirmmpcntis freti ad montis radi^
cem,ubi cft Arx .Fertiles habet agros,fed male nunc habitatur ob Turcarum vcxationcs.
Sfalatum ê{ %alma.
l\'tolcmao amp; Straboni celebrata. Salona etiam, Dalmatarum navale,quod quidem nunc parum colitur, ob
Turcarum viciniam.
iragurium hodiecontinenti parvo Euripo feparatum. npdaurm vrbs anti-
qua,ad cuius ruinas
Ragußum,\\\\x\\go Raguß^Tmds febromcha^mbs exigua cum Arce munitiflima: Hic nobile
cft emporium raercium Turcicarum,Refpublica legibus çquiflTimiseonftituta,dves opulenti.Duobus pra- ^
cipuis abluitur tota l\\egio fluvijs,Savo amp; Dravo quiin Danubium corruunt. Vltra Montes plurimi mino- ^Imm,
res Amnes erumpunt in Sinu Hadriaticum, utfunt Edanius,Ticius,Naron,Rhizon amp; Drinus. lllyrid feu
Sdavonid populi fere omneslignds habitant aedifidjs, culmo contedis, prxter paucaslittorales vrbes, in
quibus humaniiïsdegunr. Et hsecdelllyrico fivcSdavonia univerfim.Sdavonia autem quam hic noftra
cxhibct Tabula, Illyrici illius tantum pars eft,nifi forte dicamus cam Pfinij eflc. Continet
Windorum

^archiarnôi^agabrierfmCûmitatum.micxFin^c^ndcïCCÙ.

PPPPP?nbsp;•nbsp;Croatia

-ocr page 448-

s, Sirmmm vetus

h S\'Demeier

Samaniria
O

\'Baric^

VJ

vohuih

^ S E N A .

r%

(^olehmm

O

\\

c

\'CheüU

^ware
gt;^0

Sarnto

Fodria

Seherut

O

Qehhs

\'bochel
O

(\'^elminio

CUfiira

O

20

^lagonanbsp;a^ocf\'\'^^^\'»^

Clohmtiii^

— 7 .

Econ

mitta ■

turt

éii

A4

CJerarJum Oé^rcatorcni
Ciim j)riviQ^w.

^ra^evechia

J_L1 I I I rrY-r-rrT i M i T 1 1 1 |\'

znq:

20

39

20

M

20

20

éo

44

Sahae^

, ^^rinc

Stripmd)

^erni^^j
loha^m
I

? I I t I I IJ Illi

43

SCLAVONll^... \'.
CROATIA, BOSNIA
CVM DALMATIAE

20

O

(j^ehrici

cwdefht»

46

^radykM
(Thrctcum

^Sa^owmanbsp;V Anbsp;O

^^nbsp;(gere«^

4.0

Chötnemetinbsp;S.g^org

Sirmienfis Vcom;

^■owtes^
\'cnpoj^

zo

-ocr page 449-

30«nbsp;Croatia.nbsp;-l

n^gi,.nbsp;^ nmU lllyrid quod initiodcfcripfimes,pars verfus Hungariam Rufe amp; Volatcrrano

SiL.nbsp;f^ aliis. Iftria: adSnum Faiiaticum adherer verfus Orturr,,.u.e. Cufpam amp; Savum flurvina amp; Super^-

Frbes.nbsp;V^rernMocfiamfita. HuiusMettopolisnunca^//gt;«»=fleci,cituriahquandoF«»gt; erat. Vrbe pr^te

rea plurimas habet,utpotenbsp;Ceteruiii Regiopa^

carutn in hanc invaCones r^irum in modum innotuit. Cum iam foedus quod cum Chr.ûian.s erat Tmc»-
rupiiret.haacregionemvti fibi vehementer commodari ad invadendum ceteras Regiones, Italiam amp; Oer.
LLiarA fuisRegnisamp;ptovinciisadneaereardebat. Sub initium itaque ^ftatis ann. c««xcii
ta^rôr per Eriamp;s amp; Duces fuos inCroatiam exercitum duci juber.Confternatisvehementa pe tm

terioiiemadventantehoccxercimmiUtibus ,nbsp;mnnimentnin f^

B^r« Bofnia capit. Neque hocfuriofi militis placata rabies eft.quinnbsp;avitatcm munit.ffimam^^-

lisLcribufque undique drcumduaam.obfideatimiliten, omnem,qui eam tuebatur,curn pro «ta fuWn-

Äreliquodefendendö,nihil,nequefpesfupercffet.gloriofeeda„tem,pr^

«t. Hancdeltionem mille alix calamitates fequuta: funt.quas filentio tranfeo. Porro anno

«atMilleÖmusQuingentefimusNonagefimusTertius.cumafctotpartasviaorias,tot captas

e«rcimcoaao,obfidioneLncdvitatem

Laimenti.ß a Tutds caperetur,non folum Germaniç,verum etiam tott Europee accedcret,c^

topiis,ac trajeao Savo:fluvio,pro dvitateliberanda.cum inimico confligere ftatuunt. Turcici E^quot;quot;«\'^

numeroeram 8000,aututali) volunt .oooo,utimpedirentChriftianomm adventumperponte^

anteexftruxerat,ad altera Savi ripä properât.exerdtû faû locant.pugnâquecu Chrift.ams meurt: mISat du-
Ito.canimofiu; Chriftiani,quorû impetum nô ferêiesTurca=ad pötê fugiunt.veru eu

Sûcxerdtûadim,omnesfereï^

tu Pars reliqua ExerdtusTutcici.cum a fuis infelidffime pugoatum vtderet turpi er fug t ; ac tandem
noftriauxiUameDecXXu lunijAnrvocnioxciiiCivitatematctiflima obfidione libérant.

Bofnia.nbsp;.nbsp;•• J I? I

■ - inbsp;^ -»r iburniï Orientalcm plagam BÄW hodie dicunt a Sf/à Inferioris Moefiœ populis : quu

sei^é ««de ynbsp;SuperloremWfiam migratunt,ac mutato e in o litera,pro SefuBoß,nbsp;dicu-

A-lt;fur-atque inde Eofm amp; BsßU. Qualcs mutationes iu multis ali/s proprijs nominibus fïpe tattas viac-
mus ut
oiimüütäu amp; hodienbsp;amp;nbsp;S^ sMm amp;c. C^ando h«

, • .r Reenum fuerit eveöa non invenio. Scribit quidem Bonfinius,i«lt;/«/œw Regem Hungaria: circa Ani^
/«^«»»»tó-Reg^J^\'u\'^^^^^^^nbsp;Bofnçcu,usfia

rrtis.

»fmudo RegePânoniç ini tquetœdus cu luica.iju,oi viutmnbsp;-i. 7 7nbsp;.-e-

maanumexerdtum contra o«upatores ej tts,TurVas,lcd M

5nbsp;Btoprrfedtque provLci^e /teW prindpem. Is abutens offiao, geffit fepro

rlt;Î^Ônesinvadens,mul.a illis damna inrulir. Hungari verocoHeaafortimanuprofeaimBofmr.Tm^

coleae t ucidato ômnibufque Turds.qui in eam provineiam fereceperant fuçtts/ubiugarunt f.b. r^ o
^em amp; conftimerunt in eaRegem, .primum fcil.cct{ut videtut)ex Chriftian«. vrbseft to«« m ^ »

Lonufitat^mduoamnesdrcu\'m^^nbsp;quot;^quot;quot;\'tnfhSra^

6nbsp;afambitum vrbisamncs illi confluunt.admixtique una in Savum feruntur Bofnenf« regni hw an«

«mp«ar^X4i.terar, cumUnexpugnabili Arce,acHoflibus^

MgCsX®.es,pt^fertim ScIn^miLm amp;mrhfy«c , quam aiunt hodtc effe Mcttopohm. fednulio
dngittlr muro. MilUatzka fiuvius diriniiteam in «Juaspattes,amp;c.

Dalmatia.

R Eftat vtdeDalmatia,cuiusetiam partem hïcTabuladelineat,pauca fubjungamijs.laaltefejw

vitate sentis Metropoli nomcn habere putatur. Fuit olim Dalmatia potcntiffima regio, a,que ipU
yitategciu^ mc p.....„:,,,„„.,K„/r.,„»,i,.«ro„fiHpntioiesfuerunt.AKcbant plerumque fub

Tthei.

SLegàe^unde

„nbsp;I»nbsp;ate sentis Metropoll nomcn habere putatur.nbsp;—.

rnbsp;\'u - -ÎXDaSolimpoteLsarmisamp;opibus^ftmetiamconfidentiotes^^^^^

«Se ùm Af.niusgtesibus,armis,agrkmuiaaverat,fedAuguftusrcb^^

\' vfS eftetum genus fodere terras colgit.aurumque venis repurgare: qu^ aboquin gens omnmm ffl-
SSûuTofa (U^iigentia anquirit.ut iU ud in fuos ufus fervare videatur. Vrbes ium %.Unum. H. fuf^

.^.Zm finus Wzonidabantiqui^nbsp;amp;,«»,optimumhabecsportum. Atquchaud piocul»

«mftibu huius W

Sftaeun?ZlSaquxcalidx\'amp;bitumen,pr.icrt^nbsp;Nec longe ab ho^co cc

Muntm M^la.amp;implcnturfodina:mrfum,utpoftal^^^^

-ocr page 450-

rtimtmmicsMimmilMdMilmimtemum.

Ecclcfiaftica adminiftratio cxProvincialiRomano.

mncScutanengmeConfimmofohs.nbsp;_ .nbsp;Ferirhdenfis. GAÏlipolh 54- sw

^^^^^^^ ^

Oirck Andrimpoimnm -A-

^rch.Traimofola j3. 1^:42. 44-

xgt;ragmm{is^ChrifipoUunm.

jfchMdippenjisnbsp;r \'

...nbsp;^reliaui ad eum funtinclinatiiuxta rationem

Mcdiusmeridianus 50. ^o.^ o. ad circulum maximum.

-ocr page 451-

/

^^oczaua fedes
^MUodf

W

Colcma

©

^-Tn-a.^^ Dtua. raßia

-o

(Doqauh S^ifrßen^ctart^^

jürneraP^ \'Jiah
jßrmenfiainbsp;J T^zf^

r^^oßarois J^Ä-^

Kejh^krß-

JVtUffè

^uzew

(Üeühum

Schatd .

qfica

Molda

PerxtnA

UI^

pars

WALACHIA
SERVIAo BVLG
R.IA T ROMANii

ßdaracpif

M ^ ^

^yÜcttcaßrc

^Tlüßuü

% lacus

pîi

~TArtßc

ha neua

gt;

\'/Ora

ly-

-lucama

\'nbsp;^nbsp;r^adn ƒnbsp;( Jf »

^ \'nbsp;iF Sc^ûUci^)

C\'hratax^

JJ^j Spera

Ju.

/quot;Têm^ùéw

■nbsp;-nbsp;Kara^hes

r

J^exewttz rr,

Vag

3aim

onbsp;jJBi/uii -nbsp;TEi^iZff.^-

rèata^eénbsp;^quot;^Ch^en

(TAxin -oi

T^rtmagc

LA V^IA

C^r

faraala nom

li^Üa

. loicâ^tcho i

RAS

CIA

^rpdiS

gataci^

lt; gt; Syrfia ^.

;nbsp;A ■.^\'/fiili\'quot;/\'\'-

(ptrcßni^

ZendeAn ß

gdomhetj\'

^arßc

I \'

\' \'

ft

I \'

I\'i

m

Sumau

quot;^•^atus

Sebarad

^nbsp;Jicrtiam

Samandrionbsp;^edcn

CoUmhas

Sehevui

i^r»

••w
^ -

_ TWoIotlö

,|eS

t

( Tof s Vanana^\'^^ ^nbsp;\'

o

Stiinza

Ssmti o|

Ößerftize

gaUihai

(Tpre

[ài

nJulp.

Oefcus

fida •Liläijl\'\'\'\'

fta o
^oteiom

mm^ö

^alonicz

-f ^Thnzf:

^ - ,,nbsp;Capidaua

^uccidaua

/l\'ynbsp;Jitrauw

Moquot; 5

st\'- - Jftn^nbsp;^

y_Morato J\'^

^airacam

Tiat^dma lj}fwic£_

onbsp;^ V ^

o r

M I
i\'ï i

Ltan

î\'arechtm

fSuachjfueßra \'B.lK^

uechia fquot;^

}(trei

Ich

f Umäre

C^d

nouû

i^toSBlquot;-

jSicol

o o

Clißurii:^nbsp;JucoU(^:Badxß^

Of.. \' Kfvi^^ \'-^^^nbsp;( è^crcutza Sarèrod}^»^\'^

, Carna

/quot;ÄhW _ , . quot; Ttmacum

Bardagf

o

Cratoue

^/Biw^rfwÄ/nbsp;xStthaana,

^ o ■nbsp;^«i^^/fe? \\ ° ■ A

!nbsp;Scutari

Euporta,

■J)cleißnoJ^

Stohi

üforutn

LaylL\'dea _
o ^

o ,
JCtlopolts

^TorptHu/s

Chacz.

müe.

H otzanbsp;^

Doß^ gurafertda ^ ^

\\a V

tea

y/ntßa

fotti-a

\' üölfo äe;

o Mena

nie

^(TbßUi

niea

Ma:

Jißrtrii

leta

Crcia

^nbsp;o oi

\' (^apadales ^mto_caßro

Dardaji 0

/-n-ra^c

Scampi ^d\'^
Clûdtana Onbsp;^

:,I.| Ii M \'

t

fil!
i 1

ßlidrico

° ^I\'undrico

cedo;

^ rer üerardum Mereatorem

\\^otanda
çTfachir

Q^apißo

Cum ßnuUemo

chnsdurs

P ^

I

pi

:

ii-
H
i

I

V^ûmu;

Mû^ia

Jcupt

m

V-o ^^

^ûmerchc

io^s

^fjfola
—^ o

I -nbsp;Beractia

Trmano.
: POU

^ - o

fantmo^^ammcr Mar dc Mdr

\'jhraelta\'

Chrißüc

Wni* ƒ ^^^rmora rilOrd quot;Pt lut^^^eatißdtu

Cülcmnp

ffnbsp;rf^ ^^Tnirami

o

3^1

Hf,

^qhila

Nato: li^ pars

Lctnh\'c^

C^aiat^^l Inbsp;Cypfela

tvrgamum
ßulmdmnbsp;Sr

^phrod^iH ^ Chi/èar „

\'^icedomj^ ^\'cicpoh ^ ^^BMaximtanapoßs

JiecLa Vergoß ^ S.apßrr J^j^

iChecetif

\\nbsp;Candia

m

ars/ o ,,

Mcliturfnbsp;Ä äolfa dc Contciknbsp;\'J^GEO^ JXnbsp;Ö

SteJar

i

^Lembdlo /nbsp;^^ ^

Sidero \\

hliariäJ

lo s

m=p333=nzn=er^

55

taliraejie ^P^jA««-

53

-ocr page 452-

VALACHIÄ, SEIVIA, BYLQAMA, mUANlA.

VALACHIA,

VaUchtaa Flaccii Qrnritum gentcappeilationem habet. Romani enim Getis fupcratis amp; deletis,

//^r« cuiufdam dudu CO Coloniam deduxere, vnde primum P/4deinde corrupta voce ^^v
UÄdida. HxcetiamTranfalpini nominis originem ex re fortita eft. Alpibusemm öcmori-
tibuscontinuis, amp; his quidem ahiftimis , ab Hungaria amp;eius potiiTmia Tranfilvania parte nemo roh
DaiTim amœnifque intcrveniemibus Silvis dividitur amp; terminatur- Habet autem ab Orm pifcofum Lacum,

Lern HierafusAmnis incolisPr«/^,efficit;adMeridiemYergitierminataDanubio, atqueiteraabucc^

fti Tranfilvaniç finesattingens, ad Opidum Severmum, vbi Traianiponrisadmirabiles pilç trigintaqiiatu-
or vifuntur . Ad Septemtrionem autem finitur
Haina, ignobiU flumine, 5c diredis terrcftibus t^rmimsau
Iftrum , curvata admodum regionis fronte contra
Paucem In/ulamamiqms Scriptoribus notam, quam tio^

Soli fertilitas. uriUanaâàlizxxxiU F^/.Äautem »licet ahiftimis fit innexa montibus,nihil tamen eideefte comperim ,
quod vfui humanoneceftarium videri poftit. Adh^c dives Auri, Argenti, FerriqueacSahsfodinis.^
vinex defunt : ncc varij generis animalia jimprimiscquosalitinfignes, Afturcones optimos, alio que ^
Tacopia.nbsp;Opidum Vaivod^ fedes,eft.
AM.Opilt;h ihm^adaô. p^ejkr^m, quot;Oquot; ^

LoecLitûrbituminis{pecies,eK.quoficutexceraoptimîecandel^conficiuntur.

Sis per Pa-os amp; villas habitantur .Plumina funt Hterafis, \'d^^^^oç Ptol.incolis Pruth:mmKmnubtus,z\\u.y^^^
Chi porro ut plurimum animoinftabiles , iracundi, . crapulœ amp;otio indulgentes,-

mos habitant ex ligno amp; ftramine confedas, crcta incruftatas, amp; arundine contedas, qua. ifthic abuno •
Vulgi mûres, ce^erum Mores, Religio, Sacra Valachorum, ad Grœcas Armenicafque Ecclefias accedunt, apud quo»

cerdoiesvxorcs ducunt. j Atque ha:GdcValachia ha den us, ad reliqua pergo.

Servia.nbsp;.

ürvia M4a Superior Lazio, regio inter Bofn iam amp; Buîgariam. Hanc antiquamrHbaüorum r^io-

„emeflenmlnputam . Er hi quidem populi hue cx .Septcmtrione, debihtatislmperi) Romam, ur.

cique viribus, commigrarunt. Sirfi ctiam hi Scriptoribus quibufdam dicuntur, atque etiam R^^,^
ipfa re^io Raiäa. Sunt tarnen qui hos populos diverfos putent, fed tamen.vicinos, amp; a Ro^jts ^^eptemi -
nalibuîpopiilis hue profedos .
Varâanes Serviam ôc Rafiiam habitafle, fcribunt Cufpinianus amp; Votóterrau .

ëlpacncU habet Sophianus. Regia Servia: vrbs fuir sinderevia, quam alij Spenderoben,amp; ah)nbsp;J

amvtliemendrtam, TmcxSemender, Hun^m Zendreuu vocant. qua.-quidem non procul a

Danubijripasjacet,amp;captafuitabAmüratheTurcammlrcperatorcAnnociDCCccxxxviii,

äu^iakfubBudcnfi Beglerbeso.nbsp;NobiliaquoqueOpidafunrrÄ. quodTurcis^^^^^^^

appellamr, ad Montem Argentarum fitum redadum in Sangiacatum Temifvarenfi Lcglerbegofub e^
^oz^rädm in finibus Servil , quod quidam perperam novum montem appelant ; Arcem ^^^

labilemnbsp;ubi funt Argenti fodina: admodum nobiles. Sum ôc Samandrta: FrtfdenaUm^

immlmvQïâîons:stonibrigadum,kBel^^^^

Bulgaria.

mio amp; vnde TT^nbsp;quafi Voharia dicitur, quia nimirum huiufmodi populi profedi a Volga circa annum Domi-

niixkvi hancRegicnemoccupamnt. mncqnïàamcamp;YctcmmM^^^^
Sttm.nbsp;J3 inter Serviam,Romania ac Dahubiû. Regio ma\'gna ex parte Motibafpera,ct iuxta f

Sali qualitas. produda modo verf^ DanubiCi^modo verf^ Romaniä;vndc media ipfa regio afpenor efttdechviora loca

^robfitafont,amp;Solitudinibusoccupata.-fiinttamenVall^^nbsp;Ca.temrn Bulgari gens tc^

Imperium ma^ rox putantur e Scythia olimegreftl, intuleruntque plurima damna regno Conftantinopohta^, amp; vc
^ -nbsp;runt Chriftianos varijs modis, quoufque tempore Nepomm Caroh

onespacis reddita Regi Sorore, quam belle G raedcœperant. Hasccumefîetm Chriftiana rehgioneiect

pervcncrunt ad agnitionem Chrifti. Famaeft primum Regem Chriftianum m Bulgans Trebe/Isum voc^^^
fuilfe. Metropolis hic Sophia, quam Ptol. Tibi cum Opidum Niger putat. Hec fitn peroportuno gaudc ,
a3aacpopulofreque/seft,licetnullaexpartefitmunita. HicfedemhabetBcglerbegus Graeci^,J^

• i^Sûs.Aï.r^,h^|saniiadsregitur. Prope hanc Civitatem veftigia fuperlum pcmtisac^^

maSmcquê ftupendi,qàm conftruxii fupra Danubium Trajanus Imperator, dum contra Gctas pugnarer,

Romania.nbsp;/nbsp;^^

B Vlmia Momania proxima eft, fic dida ab urbe pracipua Conftantinopoli, qus éma Nova etiam dicc- , J
batur
OWmThracia appellata fuit, vel à Thrace Martis Filio, vda r^r^^^ nympha, vel potiusa ic ^

täte feu tcmeritate. Separatur a Macedonia Strymone flu. ; ad Septemtrionem eft Ha^mus, ^ . .
7MSoli MareadluiV
RegionccCœlolœta,necSolo:amp;nifiquamaripropiorcftinfœcunda,frigida, corumq

Seru^r mfligne admodum patiens. Verfus mare vero Frugibus, FtUmeirto^ Lcguminibusf^cu .

qualttas.

mitigat, nifi ubi frigorä objedufrondium cultores arcuere.r.^^r habetnbsp;Democritinbsp;. ;

pol^,Philipppüm,mdTianopom,Traianopoli^nbsp;ahafquc;complures.

eft b/z«/;conditum a Paitfania, nunc Conflmmopolimvo^z Conftantino, quiibiledem impcnj c^^ .
voluit. Turds didtur
Stampolda, quafi ampla civitas. Sita cft ad Euripum, habetque ex advcrfo ^^^^ :

vocamnbsp;cornu Byzantino, veterem Genuenfiumcoloniatn. Multa admodum in vrbe^m.^

ftatis Monimenta partim illic primum pofita, parfim Roma illuc allata. Pra^dpuah^cfunt.

Sophia,opusluftinianiImpcratoris:PalatiumGonftamini,ColumnaSerpentina,amp;alteraquaeiiinbsp;^^^

ta nominatur. Templum S. Lucç, Navale, Caftrum novum ,Coloflus,Gynxceium,HippodroiTiu^, ^^
lifd, Flumina eam
à\\xozà\\\\ium,Cydrus,vu\\gon\\xm\'^achlevam^Barhjifes,Chamricon. Ambitus gt; ^^^
xiii mil.paf încolarû numer\' idcc millia cxccdit.Regio veto paucos Amnes habet veru ^^^^f^^^yli^rn.

hrum,CMeianem,Tearum,i^rfum,Bathyniam, m^iarn.nbsp;Montes mollit ,Hamum, Rbedcpen,

Fammm amp; Mefipum . E quibus H^mus in tantum altitudinis abit, vt Euxinnm amp; Adriam ex fu^*«^ .
ce oftendat.
IucoIje hujus tradus colore funt fulvo amp; cxruleo amp; in verficecomari, impavidi,nbsp;, ^

nlidiflîœiacfîBViirimi.-potoresftrcnui amp; vinofi, atque allio imprimis ddcdantur.

^egio^mde
dief a.

Animalium

\'varietas.

flumina.

Regio

Fr bes.

iorum.

Vrbes.

\'Kegio^ vnde
diäa.
Situs.

Frbes.

-ocr page 453-

GRAECIA

CONTINET PRAECIPVAS REGIONES

ALBANIA M, MACEDONIA M,
Epirum,/iehaiam,ôç Morcam.

ReâûrGrMUvocaturVromeliBeglerbejMeftRomanoruprincipumRcx,^^

enim omnibm regiombus,quas in Europa habet Turca,qu^ nou^ Roma Coßmnopoli
ßierunt. Htc fub fe habet AO-Sangtaglerfme Sangiacos,qui funt Capit ami coptaru
equeflrium ex Spachoglanibus eleäi, ^ inprmctpdibus cimtattbusprovmciarum com-- ^
morantur ad continendumeos in officio ^pace,ipfis ^fubfunt 150. SobafciCimmê-
riota,amplures,quifunt quafi\'vicarij per minora opptdadiflributi.Subhü autem San-
giacis loooQ. Spachifunt, quorum quihbet tritm aut quatuor equü meret. Et
funt hi Spachi perßamboler ^hoc eß, vexilladißributi, qua 200,300* 400 aut
5 00. equi^
tes continent.

Inter Sangiacospotentioresfunt reBor Moàend^.quipr^eft toti More^zMuiadman^
datum Be^erbey mille équités adduat^quos fuo ßipendio fibi devinäos habet Jtemgp^-
hernatgrBofih^ habens too.équités,^ hejféomc^ habens sook équités, quorum
i 00,
ferpetuopenesfe fer\'uatyreliquos momtm TurcÀ infubftdium mittit. Sunt praterea fub
hoc Beglerbeyo Sangiacûfubiec/i loooo.eqmtu^qui^ymariota \'vocantur, quod ex
Ty-
mar,hoc effarario Imperatoris ^îipendia habeant. J^t it em 60000, Akengifi\'ve Accon-
ti,ideft fatalesfivepericlitatores, quilibert çf exefnti acontributionibus abfque ^ulb
fttpendiô équitésfer^iunt, mctum profitant ibus civitatibus per quas tranfeunt : fmf
praedonesgraßatores^vaftatores. Sunt etiam multi feudatar^ -Moßlindtä^i,qui
aliquando adôô.m^Ua equitum ^ magnumpeditum numerum coUiguntur* In Afm
fex ^nt Begierbey,dt quibus ibi dicemus.

J^cdiusmcridianui^0.0.ad quem rdiquïindinantur amp;acctdunt pro ratione parallçlorum

G R iE C ï A.

SOI

i?^«rffequitur Europaî nobiliflîma Regiojtotiufq; eruditionis Fos amp; mater .Incolis lAA«f
diccbatur.Qm vero hodie cara habitant eä
Remechi^TmQiHcrämelinommzt.Rumeliä eft %omml,
LcunclaviorSeptuaginta Interpretibus Phobel.amp;iTavan. Eius incolas his nominibus apud
vetuftiflimos Scriptores frequentius appellari obfer,
Achivi^ Ar-
gividpyuQi^Dmaiù.clvlt;xgt;oiyDal0fes^ôxo.^iç, Dûres^uptuç Bryopest^pvomo,
Graij, Graiugcuîe,
Hellenei eAAjjyjf, lanes {unç.^yrmidones uvpfju^onçyamp; Peliifgi mhacryoi. Grsciam autem non Situs»
femper omnes ijfdem terminis circumrcribunt. Proprie ab ifthmo Thefîaliam ufquc
extenditur, amp; ab Epiro Am ne Achcloo difpefciturjor tum verfus habet Mare ^gxura :atque haec proprie eft
Hellas. Hoc cft quod Plinius aliquoties innuit;o^iamp;^;amp;«?i,inquit ^angusîijs HelUi inciftt. Et rurfum : Anguß a
GervicePehfonnefum contingitfJellas. Hac ratione,Athena Attic« funt iÀActç îÂÂd^oç. Interdum ctiam Pelo-
ponnefus amp; Thefîàlia Grarcî« notionecomprehenduntur. Ita L.yEmili us Paulus quum.circUiret Gracia,
per Theflaliam Delphos peti;t,inde Lebadiam,tum ChaIcidem,pofte#\'AuIidem, inde Athenas 5 altero die
Corinthum,tumSicyonem,Argos,Epidaurum,Lacedamonem,*Megaîopolim, Olympiam j Itaperagrata
Graciaredijt Amphipolim. Homerus folos
Phtiotas\\\'oc^tHelknas, Herodotus inter liellenasamp;cPelaJgos dif-
crimen fadt. Hodie vero Graciani vocamiis tradum omnem qui ad Occidentem lonio mari adluitur, ad
Meridiem Libyco,ad Ortum ^Egaojad Septemtrionem vero montibus a Thracia,Myfta,DâlnTatiaquc fepa-
ratur. Regio hçc praftabat olim reliquis Europa Cœli temperie,acbenignitate:Frugum omnium fertih-Gr//
ttmf cries
täte. Armen torumque omnis generis copia. Hçc illa eft regio,quafama,qua gloria,qua dodrina,qua plu- Soli fertiü \'as,
limis artibus,qua etiam imperio amp; bellica laude dm floruit. Libera primum,feddum imperium in focios
affcdat,ferva. Itaque eam primum
Cyrus, poftea Xerxet, alijque Perfamm Reges vcxaverunt. Subiecere earn Imperium M^-.
fibi h\\àcC^^acedones: tum Perfêodcvido Romani:c{nomm imperiodivifo ceffit tota Conflantinopolitanii, do- iorum.
utcGothißulgarißaraceni
earn dcprsedati funt,amp; Turca poftremum in miferam fervitutem omnem rede^^it
cxceptis quibufdam Infulis quç parent.Corcyra fcilicet, Cephalenia,Zacyntho,Cretajalijfq5 minori-
bug. Superbi vit olim Gracia multis
vrbibus florentiflimis; t^thenti^Lacedamone^ Delphu, t^rgis /JHycenis, \\
Corintho2\\\\\\iqxxc, plurimis,quarum pleraque,ut caduca amp; fluxa eft mortalium rerum conditio atquc mml^
niiobnoxia,proftraraamp;diruta jaccnt.Fluminahic5c fama amp; natura ingentia XXXI i numcroi ^o^imtStry^lElamm,

mop.

Qjmm:

Jt 6

-ocr page 454- -ocr page 455-

Î04-nbsp;quot; Graecia.nbsp;,

uÂm- nomen habet ab fe»«, quatn regiuncnlam in ultimis ItaUx ons facit Sohnus : vc ab lllynom

ut cenfet Atchidamus,in ttaieftuMatisibi fubmerns. ^^^^^^

ceb?tur ut antiquiSctiptotes teftantur.nbsp;Creta: Hodie MarM

\'Wsad Orientale Crets Promontorium.^g Wiftum.vt Feftus amp; alij fcribunt ab Agïo Thele. patre,
oui in idfe präedpitafle pcrhifeut: ut Pheretydes.ab Neptuno.qui amp;
nbsp;Aliorum opiniones prçterco.

NoXtu\'etiam .^^m VakrioFIacco amp; h,gu«.M«eCrMum Thucgt;.didi.Europa= is hodie
ceGtsca: Turcis
Mm album. Romanitotum hocmareduobus nominibnsolitn appellabant, teftel limo

MmMu« quidquid eius Macedoniam amp; Thraciâattingeba.:Cr««.#qu.dquid Gra^oam.^^quot;^^^^

Mrsnbsp;Ptolemao circa Cariam.Af,a: Minor,sreg,oncm:CaftaldoM4rlt;feiJgt;fWr«iSirabO

S yer7piramp; al,gt; ter Peloponncfum amp; Atticam. Nomenilli a Myrtilo Mercurij fïlio, quem m id de

tXumabOenLaovolunrSolinusamp;lf.dorus;vel,ut

^ùlaCaTyftoEubLopidalîta. k«,abIcatinoiafabulaplerifque: Andr««Tenedio.abuna Cycadu.
qlnbsp;faibente: Se alia, ».enam plunm,,S^r«M

l^Aütfihmmflfa, Mionfiitmmfithrrflcu,nbsp;Aaoc^^nij,Stjmfhcfidtdromm, Corax,

\'aJ.d-i«-conftaabamr.^SinguUsp\'en\'eurb,busfu.leses,fniReses^uiLc|,il^

muta. lt;fe;^.amp;Ä/.«.NamDraconiskgesalocod,a®inonaudorc.traten.mPr«on^^^^^^

iatemfan«uinefcriptas Demadcsait;fedrigoremmitigav,,Solon. Haper Decemviros Romamtrami»_

rs\'tporr^AtL^

deindefubArchontibuspetpemisxiiiperatmoscccxiv, ,n quorum«f;^»\'™» penuhimum Aelcnymra

S âymplduminitLm. TertioadArchontesdecenna^^
xr^ubernatL eft. Qua«« D«\'»°«^t«\'onftitutaeft,amp; Archontes annuicreati per annos Iv ufque ad
Piütotitytann,dem.p^»exaaostyrannosrurfusin populärem ftatum Ä,hens funt redato. Lacedç-
moniis iura p»lcripfit Lcgiflator celeberrimus Ljcmgu^. Hic e,iam primum Regnnm fmt : deinde
^rxiixEphoros Reges ftanati. Tertio Communionbsp;inftituta, ferrea moneta perci^fla.

roflXcLqualiterdlribu,=e:virsinesf,nedo.econocataepet eaiaemleges

i^rlnfihn. Ul^ucur Cretcnfibus UUiMs leges dedere.l n Grçcia, nempe Athems Mercatus olim fuit.bo-

nammAiimtnamp;Difci^^maru^^nbsp;^^^

a T^Z 7. \'JZ acerub IV epiftolarum ad familiares, NMfmu^ Orb. Tararm» Gym-
fnbsp;f^„a?CRomSqus naliones PhilofophisGr«=equeUngua: gtatb

ßud^s tüehrunbsp;tempore Athena: viris emditi5amp; excellentibus in omni doannarum gene«

X^hSaentir. H^diever\'onullaBarbari

ïa\'feSnontantum non colit,fedneinrelligit quidem. Nullavrb^apud^^^^^^^^^^^^

mia-nemoeftetiam quifuos liberosariçsUberales,aut hieras edoceri curer. Qupdad Vetcmm Uisco
quot;lition^m\'eglh eos IdololatriaDeorum enim Dearumque numerus fmt infin\'-

GrxcosextitilTe îooo Deoium.quorum ccc loves erant. Vnicutque luusLar fuum Namen domeft,can

Mqueafïeaui, commodo ,^Kommodo,periculo,fuus tutelaris Deu.,vn,cu.q«ep

fepraes lûiSacerdotes.fuaSacrifîda,amp;l,bat,ones. EtSei^«;^«\'v«^

^scSm hodieanrSquitatisnihilretinet. Napiprom,fram plerumq
SpirifS^tiimminentêpartemtonderefoleuduplicatoqueacctaffo^
fup2Squot;tiTurca.,côtêtifi,ntînecpluraeisleaisincabû

fuffu toSinersfblent. Odiófumomnescenfentvinumaquadiluere,amp;etiam nuncpocuhsftin^.

tantnbsp;eorum Sympofijs non interfunt, neque accumbunt tn accnbanonibus epulanto Vc

ÄÄ

Ytîi\'itus.

turconfuetudiniipfmsPrindpisconvenientibus, OBVcnetisnbsp;fubfunt,Venetorumvcftiunturmore, q

fubTurSSic sfimilesveûesgeftam. Genslevis.faceta,com.s. IracundosfmfTe -quot;g^f

cordes,fuf^Sis,falfos,ambitiofos.auâoreft Plutarchusin pra^ceptispohticis; no^

pidos têftaUrScriptot«. Longum foïct omnia ascurate rcftiicinequc id noûnhoc tempore tnöiwquot;
quare ad fpcciaUaia Giajfj; pcrgo.

Mari^

Schôlae.

i!

ii!

I \'

xMcres.

-ocr page 456-

MACEDONIA

EPIRVS ET ACHAIA,
cum quibus Albania dcfcribitur.

Prae\'^ms Sartgucm uacedonuhabitât m vrheThejfalenica,pi admßum Beg/erbe%
qumesTmaexf editionem dliquamparat, 500, équitésbernarmateshabet, quorum

Mfii.perpetft^penesfefervatindefenßsnemlimitijßä.

Epifcopatus in ha ctabula funtiuxta
Provinciale Romanilm.

Jychi^Phili^enßs $â szi^i cuius Sufraganetfunt Chrtßopoiitanus s 1 32-, 42 I^rageitenfiS, Chrtp^

Jrchiep. SereßknmnnBum habet Suffra^aneumi

^rch.Thefalonicenfis f:41 32/fuîqu0fentCitrenfij\'\'erienfs,4^ 3.

t^rchiep. Laricenßs^i 43; 39. 5S. fubquoDinutrienßsvelDinutrictnßs, Almur\'efis Armirotreé^^t ƒ4:
Cardiccnßs^p t^\'. 39 A-.UOKarocenßs^Sidonienßs^Dimeenfis,nbsp;*

Archief.\'Heopatenßßb quo Lariaefe»fu velLavaeenß.

ArchiepThebanenps3S $1. Zorocemenfi.Caßermfü^o 3S 4h

Arthiep.Athemenfis 20:37 fib quoThermopilenßs 4g 36:38 i/. tkivattenßs, Saknenfts ƒ#
?Hgr$p§ntenffts0 a/j^s zz. Alhelonenft^^uulgarenjfps ^xMegaraepinor, 49 jS\'.ß^ 12, ijune^is^ Efin^
f!enfit.

Archiep. Orcyrenfts/y^ if-^Sß

Ajchiep^Igt;urAcenßs44 xz\'é^t

Meridiani pofiti funt ad rationcni
paralleli ö,

«

Macedonia, Epirus, Ôc Achaia.

MACEDONIA

Gr^iamamp;îî} aliter divifcrunt.Quibus omiffis,Mercatorem noftrum feqùemur.qui tribus Pinacibuse-î^
jus partes graphicç nobis amp; eleganter delineat. In hac autem Tabula tres Graciîe Provincias propo-
nit,
uMäcedontam, Ppirum.^Achdatm, proxima ijüoream \\ Tertia amp; poftremaCandim. Primo loco B.^^ ^mdê
occurrit uacedania^ ampliirimaregioaM^rfi?»^ RegeOfiris filio, ahj dicunt lovis amp; Thy œ nomen foriitaj diêa.
telut Solino placet, a Deucalionis Nepote. Bmathia^fAcé\'M antea dicebatur, PUnio amp; Trogo teftibus. Pitol Tiomim

primo vocatam Icribit Livius, dcinde jimonidm. Edonia item 5c Pieria, Solino. Bceotiam quondam dgt;-
^am fcribit Trogus. Eius partem uncetiamuecKirimàÀçkzrn fcribunt Stephanusamp; Hefychïus\',amp;inde tota
regionem nomen accepiflc, refert Eu ftathius in Dionyfium.
Cethim item in Hbris Machab. vbi legimus
■AlexandrumcgrelTum eftè ex terra Cf/Aiw. In medio duorum marium loni jab Occafugei ab
O rien-
te dcfcribitur : ab Aquilone Dalmatiae partèm amp; Mœfiam Supetiorem; a Meridie Epirum amp; Achaiam at- « /• ./
tingit. Regio circumquaque fertilis: Montibus maximis circu m vallata: cujus ora juxta Ionium Mare
m j ac nemorofa eftj nam tota ea pars hlhania nunc dida, quae fatis ampla, fertilis amp; amoena eit, Auri
F\' «rerea amp; Argenti Metallisfatis dives eft,atque in ea olim incognhum quoddam Auti genus, tefte Arifto-
iele inventumeftiAfphaltum quoqueifthicex venis terr« eruitur, Gignit amp; Macedonia lapidem quem
^aeantidenwocmt, Hu nc eundem amp; concipcreamp; parcre, amp;parturientibus opitularifamaprodigaeft, vt
Sohnus Scribir,
Hae€ eß Macedonia^ inquit Plin,^ terrarumimperiopotitaquondamihac\\_yißam,f^rmeniam, Imperiumma^
Iheriam ^ Albanidm, Capp ado tiam, Syriam, Mgypturn, Taurum, Caucafum tranfgreßa : hac in BaBrii, ^eûis. Per. isrum »
ßs dominât a, toto Oriente poßeßo^hae etiam India viBrix ^per veBigia Ltberi Patris atque Herculis vagaia j hac ea-
dem elf Macedonia, cuius vno dte Paulus jgmUius Imperator noßer Ixx 11 urbes direptas vendidit. Tarn am differenîL
^m fortispraesiitereduohomines. Macedonia regiones plures in fe compleditur, inter quas fheßküa qua; nüc
f^^mcnolitari Cdi^zXào, praftantiflima cft. Vrbes Macedonia olim multa amp; nobiles. Hodie pracipua Vrbes,
^miTkeßilonica ,ïvou^pSlt;m^mAveU^càmç vtK^i^^^
nuncupata, nunc etiam frequenter a va rijs gentibus
Chriftianis habitata, amp; ludais, qui ibi Ixxx Synagogas habere referuntur. Sedes hodic Sangiaci Macedoni-
ci. Huic vici na
Siderocapfa Metallis Auri cdebris. Pe^a, vbi Gaza regia cuftodiebantur, amp; equa legia ad
foeturam alebantur numero fupra 3000: Plinio amp; Strabone prodentibus. Eam Mela illuftrem efficiunt A-.
lumni Philippus GradaDominus, Alexander etiam Afia. S/^^MAriftotelis patria . ^jp^^^fWrf in qua Au-
guftus Cafar Grecas litteras didicit.
Dyrrhachium quod antedicebatur Epidaurus e regione Brundufijj A»-
ion, Crâia, Gavalia, Tlumina Macedonia funt poft Strymonem in finibus Thracia Axius^ Erigonius, Aliacmo» plff^j«.
àipefeuf, S\\nmpxxcipmStrymonicus,Singiticus,rJi)roHicusamp;Thermaicus, MonteshzhcîVelion^ oßam,
PiW«, y. . \'
^ympha\'um, Afhon qui hodieabadcolis^V®-hj^ appdiamr, Athos ingcnseft,afpef, aditu perdiffidlis\' ^
vmbrasetiaannLemnum vfque Infulam proijdt: confitUs cft vite, olca, lauro, myrtho, pomisj nunc a
C^aloieris incolifur tanta religione, vtctiam Turcas.co folo abftineant,fape etiam monachos ornent mti^.c«
ïibusamp;ekemolyöis^nbsp;S fff ff

,30$

•Sj.

-ocr page 457-

/

Reniai c jp^quot;nbsp;\'

,4P

iiiilmi,

,44!

, »g
1.1\' 1111111

5-quot;

_ ■ iO

! 11 1.1.1 I 11

jiMilmi,:

rmr

I i I I 11 I I I

I II 1 I I I I I

rm^ht 11111 m rtTTffî

I 111111 11

o Bai«/-
guea o

ûwkuacî-\'

4J

\'J

43

Pars

^ CPer^amum

Qulmaea _
.nbsp;tamii.

^^nana

. o china

-Vnbsp;------izana

Jonbsp;« ° ^M.axnnm\'.

M.armi ynbsp;J^eojtna

Rergofa ^erofaS^
^.^vMunbsp;/ onbsp;^

iSram^f (lopinti / J^eoftrù ^deraO

rthig ^ ^^anwna

Cramai

Writfa

■heha.

-

HAari

Vf ^ ,nbsp;tiijBna O

Cdcide

.Combla

^ Lama-quot;

JààUMeàea lt;

Sttca

xgj^aiiiotit

42

\\kifta

\'^ffaiottoï^é

^ .nbsp;.^^^„o^^p^nbsp;.....

\'Paient

^cammanbsp;quot;quot;quot;ffui

Sfalia

lt;

^ Doari S^B\'^ol^^diSHifsi;

4J

4J

iulce

- ^

Ltfoni

i\'

h; : ■

iTeffaloiu^Rf^

ill^

.4quot;

Dion ol

3P

ysrsut ^S^^Js^v?=

^ojbehn Oposnbsp;\' . . ■nbsp;o

Uîàpanbsp;O Y \'nbsp;. \'îitfffonbsp;A ^nbsp;iVri««

îi)

Setolananbsp;MuRsq

I. ^irmcna

.«onbsp;^ j/^ Jf\'Pmhmhto^r,

— ^ ........ ^iiii .......Ill » i|_\'nbsp;iUnuanbsp;^ —T..--

Bi-Jquot;»^nbsp;_

38

:38

pT.V

^ o • 1 i jlnbsp;—

SeUa^cva Scvpnbsp;C(rtymic ^

Stdva fuor ^^.quot;iSxÉrpnS^

_nbsp;^^nbsp;ytcia

\' I I M Tl ITT-n-

-^{^ye r-yerar^m ^^pJdjercatorem_

n [Ti ïTpTi ilTTriTTiTTiTt iTjTr I rprr

Siurri

Iffi

5.0

20

zo

5J

zo

50

(Tmmmmnbsp;Cl^num

-ocr page 458-

nuncupariCaltaiausair. icrmmarurnaEc regio

Occidentc lonio pulfatur mari viquc ad Celydniim Amncm feuPepylychnumqua: Septemtrio dt
habet Macedoniam, Regio muhisin Joeis nemorofa amp; fterilis, ,ad
oram vero maritimam là-
tisfertiUs. Scribit Plinius Mala Orbiculata, ex figura orbis in rotunditatcm circumaä:i,diäa: in Epitp
primum provcnifle, atquc inde Graccis
Bpirotica vocata . Animalia producit magna excepto Afiino, impri-
mis Boves amp; Cants magnitudine egrcgia, atque etiam Oves. Equos generofos Epiri commendat VitS-1
Georg.
India mittit Ebur, mollesfua thura Sah ai. CaHorea, Fliadum falmas Fpiros equarum,

i^t Chalybes nudt ferrum virofaquefontus Hanc regionem audorc Trogo rj^oloft primum te-
nucmnt. Troianis vero temporibus
xcxitVlyßes, Poft quem ad jgacidasxa pervenit, ftib quibus longe pro-
Imperium ma- pagatum\' imperium . Dcinde locus is ad Romanos, poftrcmo ad CmHantinopolitanos pervenit Imp., amp; coru
conceflionead D^J^tf/fjy, familiam quandam magnam Epiri. Sed banc Turca Aww^/)?\'« cxpulüs Chriftia-
nis Principibus ante xl annos fibi fubjugavit. Vrbes hic funt
Dodcne Au^mtf, îtsaJ^a^ot©- Poetis propter
oraculwm lovis Dodonaei. quot;Hjeopolis, ab Augufto in memoriam viâ:oria;,cum navaü praeiio fupcravir Mar-
cum Antonium óf Cleopatram Rcginam, condita. Civiras olim fuit cgregia amp; incolis frequentiftima:
nunc
Prevefa dicitur. Jimhracia^nunc Larta a fiuvio cognomine. Fuit hçc Pyrrhi Epirotici regia,patria Clc-
ombroti Ambraciotac, qui referente Cicerone, ledo Platonis libro dc anima immortalitate, pertafus mi-
feriarum vitae,c loco edito fe pracipitem dedit.
Acïiur», quam etiam Acarnania clariftimam vrbcm po-
nit Gerbclius. HacAuguftifiiit Colonia ,nunc
Cape Ftgulo in reccntibustabulis. Buthr^tumß^B-pursvStrab*
amp; Virg.
Coloniam vocat Plm. mtrinto hodie Sophiano . Ei Leucas ubi Apollinis delubrum amp; faltus, quem
Tr^i^fjui. Lucianus vocat, quo crediti funt amatores ab amorisaftu liberari, amp; ex quo prima omnium
audorc
Strabone,Sappho Poetria defilijftè fertur, vt Ovidius etiam in epiftola Sapphus meminit. Amnes Epiri fût
Af-^f^wLivio. MariusNigerFf//^^/ interpretatur.
Achelousàyjhôùoç Strab. Sophia-
no
Afprï, Nigro Catochi, Kyriaco Ancomm\\ofieremlea. A^yu^Q^iitjç Dionyfio Afro amp; Callimacho Poetis.
I.ycophronis Poeta Gracus Interprcs fcribit ejus Aquam vulnerum dolores, cruciatufque lenire,
fi m
»ZVnbsp;. Montes, Ceraunij feu Acroeeraunq 2i\\m\\xà\\nQ, famofi, nautis formidabiles. Nam quoti-

cfcumque nubecula inde elevantur, tempeftates in cis maximç exoriuntur. Stymphe,lt;rvf*^n-, exquo Ari^^\'
/»/fl. profluit, tefte Strabone. Incola, Bcllonio referente, mrmatim fua regione çftatcegrediuntur, ob
foU ftcrilitatem, atquc alio proficifcuntur^ nempe in Maccdoniarn, Romaniam, amp;Natoliam, ubiopc- .
ram Turcis locant lucri gratia, veluti ad fegcres metendas, amp;frumcntumexpurgandum : quipoftcameflê
perfecta dom um Autumni tempore redeunt cum vxoribus amp; liberis vitam traduduri. Sunt autem Chri-
ftiani, amp; peculiarem habent linguam a Gracadivafam; religionem tamen Gracam colunt, amp;
quoniam
Gracia vicini funt, Gracum etiam Idioma callent.

Achaia.

eflat In hac Tabula Achaia,nbsp;Grsecia Regio. Hanc Ptol. Uellaiem quoque nominat, c^\'-

ram Graetiam vocat Plin , C acilius in cpiftolis, Liuadia hodie vocari ridemr. Achaiam quidam die-
tam volunta crcbra Aqaarum inundatipne : alij ab Achao Duce, Terminatur a Septemtrione
Theflaha iuxta Amnem Sperchium, Sinum Maiiacum., amp; Oetam Montem, ab Occafii Acheloo Amnc, vi-
tra quem mox Epiri tradus incipit ;qua OriCns eft, nonnihil in Septemtnonem refledendo jEgao Pelago,
amp; Myrtoo puUäturufqueadÄ»/«?» Promontorium,nuncCï/gt;lt;7^^//lt;?fo/«7»wjquaMeridies eft Peloponnciu
habet objedam Ifthmoconjundam. Regiones apud Scriptores hic ix reperio, qua ftmt
Dori\'i regio juxta
Painalfum.
Atzxoli^^àEvemm fl. Hacad Ardum plana, amp; fertilis, ad Auftrum afpera acfterilis. Mul
tas vetuftilEmas habuit vtbes, inter quas praftantiflima fuit
cd\'jdon, qua hodie cum reliquis in ruinis ja^
eet. Hanc regionem î w/?»jliquidiflimus Amnis pcrfluit, quiin maredcvolvitur.
Locrorum amp; Opuntiof^^
regio, afpera erat, quorum Amphtjja vrbs maxima amp; nobiliftiraa. In hac edam Naupa^ma^u^m alij in ACto-
lialocant. juxta Parnaflum montem. Vrbs ejus
Delphi, ubi Tcmplum Apollinis fumtuofiflrtnum,
amp;oraculumaudore Strab.
nbsp;Bœotia, inter mo-

tes fitaagropotitur humidoamp;paludolb, ledpingui\'amp;frugibus.fcccundo . Vrbes A/r^ adHeliconisradi-
ces Hefiodi patria.nbsp;a MinyaTheflalocondita, Tirefiaoraculodara.
ThehalTrnt^^xou, quanc-
que Atheniscedebant olimdariute, Plinio prodente. Multorum illu ftrium virorum patria.
Nunc vero
proftrata amp; diruta jacent.
cheronaa, patria Plutarchi. Plataa memoiabili vidoria Gracorum Duce Paufa-
nia advcrfus Mardonium nobilis.
Tanagra vrbsfupcrftitiofilfima. Aulis, ubi Grcdad Trojam profeduri
congregatifuerc. Attica, terra fterilis acfilvofa : Ariftophani Comico amp; Pindaro LyricoK^^m^t. Vrbspri-
maria
Athena, Pomponio dariores quam ut indicari egeanr. Euripidi apud Athenäum
Grada Gracia, feu Gradacompendium. Demoftheni
■i\'xjx^k ,knbsp;Valde pra-
dicai illam vrbem Cic. oratione pro L. Flacco: libro
11 de LegilDus, amp; in Dialogode p rtitione. Porro A-
tbenienfes quum habitarent, primum ain Aftuconvenire jufllfunr, qui vnam«
clxxx pagis civitatem conftituit. Attius^rf^^my^f«» vocavit, quod ex quatuor urbibusinunam domidlia
contuliflenr,
Braurone, Eleufne^ vir.toô^Sumo. Longum foret civium ingenium, urbis fitum, vias, loca fa-
cra amp; profana, bella, incrcmenta amp; décrémenta amp; c. accurate referre: pergimus ergo.
Fuerunt amp; Marathon
celebri Miltiadis vidoria notiflfima. Et Eleufis dara facris Ceteris quç Eleufinia dida fuere. Megaris, a\'Ste-
phano afpera vocatur, Hujus vrbs
Megara qua ipfi rcgioni nomen dedit juxta Ifthmum pofita. Fluvij Acha-
iç cdebriores funt:
ifmenusW^ivt^ Prol. Stcph. amp; Sophodi in Antigona : Thebas urbem adluens Boeotiap
fl.Ky^ar^ quoque Straboni.
Afspus.YiomztoZot^é^moç.^Xixùmih herbiduscognominatus. Hic,rcfe-
rentc Paufania in Corinthiacis, Thebanam regionem a Plataica dividit,
i.venus, ante Lycormas AvW/j/^\'»?
pollcdoro amp; Strabone teftibus. Fluvius cft Aetoliar. Montes celebres Parnaßus, Lucano Jib. v. tMo»^
^^»^r^\'w/tf^Ä^P^fri in ipfo totius Orbis medio Claudianoamp;Lucretio fitus. Helicon?\\ïmo Mufis natale.
mettus Melle, Marmore, amp; omni eo, quod ad medidnam utile cft, Idarus. Citheron, a Cithara didusLadl-
tio, quodillicfrequcntcrhecorganunj perfonarct:amp;alij Poetarum verfibus decantati

ii!^
lüi:-

Sali fertilit/u.

Animalium
Varietal,

tomm.
Opida,

Flumina.

Montes.

Vuîgi mores.

Frhes

t

Fluvj.

himes.

-ocr page 459-

O RE A

OLIM PELOPONNESVS.

habitai u^eme47nbsp;iX qtdtempmheUiBçgkrbeioVromelifme Ri^mammtlk^^^^^

In Morea hi fucrunt Epifcopi iuxta Pro-
uincialc Romanum.

Knhiep. Corinthimßs 49 V. 37 so.f^hqmAr^uimfis4% SsMcBtf, Patracenfi47 ny7

mit almenfi JHothomnfis47aA i5 ^^^ Coronenfts47 35nbsp;5/: 3 ƒ A^dromllmjt^

Meridiani diftant proratione paralleli

MorcàJ

?rcdepra:dpuis Grada Regionib? qua funt ill Cötinêil- Mamp;reA kCanMd suéôe4ritcx- Ëegiâ,

K^gt;pUcandç. Prior neAöWvv;flt;r(^ Ptolemao,Straboni, Stcph, Procopio ceterifque, pe-
\' ^ninfulacft, hoéxQ.uom.zCMaurommïom^^ incurüonibus. Ohm Appoliodoro amp; i^mim.
Äi Plinio teftibus A/\'M
ätw« . amp; Velasgia mXcia-ym, vocata fuit, hrgoslfy^, amp; poftea kr-
f^^tfi Ac/\'/iiœ»! nuncupatum, tradit Strabo; amp; t^baiam Orofms i cap. 11. Item Apuleius
^ê© VI Afini.
Telma mK^mct, etiam Euftathio : et Imchialva^-x^a,, Stcphano,
quoque in Eufebi) Chronico.nbsp;nomen eft a homine

ef^iia^MSictegiiauit. P.tóenim Infulam fonat,cum infula non fit, fed penmfula, platani fa-

L CtlrTbÄ,fimiU paripe^uelongitudineamp;latirudinc.EiusPerimetmseftquatuor Stadro-

rum Ä

SnÛ^uumX mulmmque Peloponnefiaci cum lonibus cenafleut, tandem pofuerunt Columnam

commStó^^ in partealtera erat, W ^nbsp;quot; altera, ^^

^rrvL Aneuft\'iasiftas perfoderemulti irritoaufutentavcmnt,quosini^er Demetrius,C Cçfar, Call-

Êl Neroquoinmmtofruftratis,munbsp;Eum

Amnmthe. Turadeiccit, Vcneti reftituemnt. Anno cidccccIi i i fpacio xv dierum 3 ^d Turca itcmm cu-

tTZ^JZXu^^^^^\' InhocIfthmoNeptumohmTemplumfuit,adquodZ«^//^WceM^nbsp;.

CeTerurnS/lrf^ad Ormm refpidt Mare Creticum: ad Occafum Ionium fiuc Hadriaticum: ad Septg- S//»s.

nionemcXhiicum habet finum, amp;Saronicum, inter quos Ifthmus clauditur: ad Meridiem h^^^^^
Märe Mediterraneum. Peninfula porro hçccaput amp; arx totius Gradi. cft, ut ait Plinius, haiid vlli ter-
ra nobilitate poft ferenda. Ea fiquidem rebus omnibus, quç vd ad vidum vbenorem, vd ad elegantiorc
vita cültum fpedant, fua foecunditate, affluentiaqueinfignis cft, Colles enim amp; planides frugiferas ha^t, jnbsp;^^^

acfinibus amp;portubusrefertiffimaeft, quos Promontoria multaefticiunt. Peloponnefumincoluete Ej^,
ueiTenü i^chivi, Sicjom, Cmnthiaci^Lacoms, K^gtvt^ Arcades,
Euitque hac Gracia pars toto Or-
\' be ouomdam maxime cdebrata propter
aHycenarum,^rgivorum,Lacedawomorum,Suyomorum,Eltenfum,^^^
cadmK PylLm amp; d^effemrum
Refpublicas, amp; Imperium ex quibus multi damerum Principes yt Ags^ ,

Jermn ^^eneL, JL^S^^lij. Ac lod ipfius mm fims. turn maieftas Impermm quomdam t^^^^^^

At hodie tota Pehpomefis Turcarum dominio fubieda cft, quemadmodum amp; rchqua
GracÏÏ Hcer^^^^^^^nbsp;amp;ar«^annisfupcrionbusgnayitex

S PrS

j t Vöc^tuThicSamiäcus2T.MbmstAorabegt, cuius annuus m hac Provmciareditus eft 700 mill alpro-

rum horeftrivmill. Aureomm. Vniuerfam autem hancregionem in odo Prouinciasfuiflc divifamex

runyioc eitX V m ^nbsp;. j ■nbsp;c^efem, Elis,Lechau, Stcjoms amp; Ar.

f rltTiZ^^^^^^^nbsp;vrbequaprimum^gt;^j.^diaafuit. Eam Cicero Vrksl

^.oim nitore lod vrbstubitoctcvit: juvit eam etiam Ifthmicomm ludoramcelebratio. ^crocortmhmm
oportanitatelocivrbslutoocieu ^^^^^^nbsp;fubca eratOwA.ambimxl ftadiorum, Inverticc

™eftvbsaLMumm^

tosquinquagintaduosquamabAleteHippotisfiliocratcondita,meftapudPatercmum o^|..fequimr:

tlTcplania Ortdio. Vrbes huius tradusnbsp;regia Agamemnonis, vnde Ovid ^gamemmnm

SrccTerLTemploIunonisvetuftiftlmoamp;rd^^^^^^nbsp;Eam Cydopes mu^

^ibum^nbsp;Non procul inde fuitX... pa-

-ocr page 460-

Onbsp;Jynbsp;li- quot;h/^

(3 . ir

Cartena-

. \'~V)mera

J?

IBehtedernbsp;Olym^ico

Q § 7aïji - O

Areanbsp;ca^^t^^ ^ ^^^ ^^

Cnntcra,nbsp;Si^\'J^^

\'^^emta. I

^ r.

\'^d^herei

Caele

O Thm-aia
Jpania ®

Wnbsp;»^nbsp;/

- --- .r.r - - ■-■ïHiifciMT^tf \'yP/^nbsp;dtlt;Wlt;r

V quot;nbsp;O O

JV arc ÄaiA;W^m:ArcadM siieraf^o ^ZffW

-TTnada

Xaudrm

Fp .

(J-Fquot;quot;

Crjllü

° Lern JTvA\'-^-nbsp;y «fc^o

C Vnbsp;Carmw o

Coron

MO REA

olim Felo ;
ponnefus

\'Si^ènétüö

3S

Qtfafewiga

f^^\'na^ Tartenic !

^nbsp;^^^^ornbsp;O rÄ^O

Then um
O

O .

3evwM Q ^\'\'\'na *

Ct^OTM

.Vnbsp;quot;BetonU

hm

Aefcula^

Ontwas

^fa \'^\'\'^snaco ftnbsp;rt

lonbsp;quot;Onbsp;ly^docojiw O

Sj^hhan

W VJ ^äa

O,.nbsp;5-nbsp;^

Cnrnol\'^ O ,--^ ,,

,«rr«. ^Jtórfc ^ \\ V^os ^ o

O

Ccrachattm

Q^Cm

®nbsp;O ) lt;nbsp;r\\

^ O W m , quot;^yranw

Chat

O aeiera
P l Soit.

Xrfc

^tro

\'quot;nia oi
(^ptepolisA

fcvTaUce

../Ui»

quot;Z^ilmulne

Qnbsp;^\'^Thuttum-

Schillä\'Jci^:^^

\'d^amaia\'.

O

TPueJin
hmuura ca.

Corico

^oca

Vde^ynti.\'

■lill

Wh

(^Ct^-Cttuema o
\'Jömtre go

M

\'Cithera

ré7

jj;

-ocr page 461-

lotnbsp;mnbsp;, Morea.

lus, vblHerCüIesHydramLernaeam, feu poiiusLatronesad ca loca !atrocinantes /ufitrlit, viciramp;ciitii|
uit,nbsp;vrbs exftruda, vtaliqui
nbsp;higogt;mamp;vTin-ry/i\\\\o\\mmcent^^

Argm habêbat, Poëtatum carminibus Agenorisrcgis Phonudœ liüocelebraro. Ariftoteks inter CL llcf-
publicas quas Diogcne tefte defcripfit, Atgivorum etiam Rempublicam depinxit.
Nauplia, hodie I^eafo-
Romania quot;Srbs munitiifima., Fpidanrusin. Saronici Sinus recefm, ^fcuiapij icmplo Celebris: Amyna.
Krgtamp;m
fequitur Laconica fiue Lacomm regio, in quorum ditione Strabo prater Spartam triginta vi bes ftnflc
teftatur, fuperioribus autem.temporibus C, atque cx eo didam Hecatompolin • fed amp; Hecatombas prop-
terea, quod pro vrbium numero boves C. immolarentur . Metropolis
Spgrta, qua etiam alio ncminc
vocatur Lacedamon, hodie
Mhkhra : vrbs olim magna amp; potens, quam idcirco etiam k-vi-ù-iosoud vocaucrür.
Fuit
hxcnonmuris, feddvium virtutelepta; nonhinc operum magnificentia ieddiidpliB^
inftitutifqi Lycurgi Pomponiomemorabilis,amp;quacum Athcnarü vibe ddndc de imperio dimica vit,qquot;^-
admodum Thucydides id libris vi 11 expoüiit.
LeuÛra notae Plutarcho afiliarum Scedafi trifti amp; tragica
hiftoria.
Fpdmrm qua hodie uduasia. Meffema a Taygeto Monte amp; fluuio Pamiiö ad; Alpheuni vique
porrigitur. Primaria eius vrbs
ueßem ad mare fita, hodie mattagia didtur. KriHcmems MdTeni) pràftâ-
tiflfimi viri patria, qui referente Pauiània, hirfutum cor mortuus habuifte, deprehenfus fuit. Sunt amp; M\'*-
thone nunc modm, infignis quomdam.-amp; nunc Sangiaci Turcidfedes. ccromnunc coron. patria amp; fe-
des NeftorisHomerid trifcdiilhusamp;duldloqui, TSédmyKc^Trng[liAmgyKvKÎmpiivdv^. Et
cuius toia
feneda, vt fcripfit Phiioftratus, hilaris amp; lata fuit, ridentiquc fimiilima. Dida quoque fuit
Sfhacîeru.
Et äparißi hodie Arcadia. Elis, inter Mefleniam, Achaiam amp; Arcadiam fita eft. Vrbes Elis per qua mediam
Pcneus amp; Alpheus flucbant,memorata lovis delubro, Ludorum datitate faftos Gracorum complcxa. Piu-
\'dari aufcm interpres
Elidem ^Pifam amp; olympiam in vnam vrbcm contrahit, ali) vero diftindas efie volunt. O-
cdebris a ludis Gracorum folemnibus ,qua Olympia dida fuere, amp; templo lovis Olympij fumtut)fi-
îfimo, quod hominum frequentia potentifljmorumque Regum donarijs adeo crevit, vt in tota fere Gra-
cia nullum fuerit magnificentius, nullum clarius opibus, cum etiam love ipfo nihil ibi putaretur fandius,
nihilqueauguftius.
Cypfek^ Corinthiorum tyrannus, lovem totu m aureum Olympiç confccrauif. De-
inde
Phidias Athenienüs fimulachrum eius Dd, ex ebore amp; auro ftupenda amp; infolita magnitudine eicxit,
vtpote pedum lx. In quo opere illud ab ahjs artifidbus rcprehëfum,quod fimulacri ad templum nulla ciky
proportio. Cum enim in eburneo throno federet lupiter, capiteque tcmpli faftigium contingerct, nccdTe
erat.fiquandofedendodefatigatus eburneus ille Deus furgere vellet, vttemphculmen una cum tedo de-
i^ceretur. Et P^a. Achaia zbVtol, propria cognominaia. Ab Araxo Promontorio vfque ad Sicyo-\'
nios extenditur, quorum terminus communis cft fi.
Sus-, a(5 Auftruni eft mons Stymp^i^-
ÎUS, adSeptemtrioncmSinusCorinthiacus. VrbesDyw^ qua nunc c^w^-^-ää^, unde Promont. A-
raxeum vocant
Capo dichtarenza: Olemus, Patraevihs infignis olim, nunc Patras didtur; MgiumYxbs reccn-
tioribus temporibus vel
Bsfli^néidLz, amp;aTurciScxdfa, iEgira vrbs quomdam primaria in coHc
afpero atq; difficili pofita, quç nûc diruta iacet amp;
XilocaHrdàiQimi. Et in Criflao finu Heiice ^Bura^Pellene- Si-
■cyomaimct
Achaiam amp; Afopum fita : primaria dus vrbs Sicyon, omnium Gracarum urbiuni vetuftiflîma,
amp; tempore Abraha condita, tempHs ,aris, ftatuis, fimulacris pleniflftma. Fuit amp;
Phlim, qua forte cacft
quam hodie vocan
Faßlicon. Supereft Arcadia regio Peloponnefi mediterranea, vndique a mari lemota.
Huius vrbes Megalopolis patria Polybij grauiflTimi acfapientifllmi Scriptoris. Hodic Leomari dicitur. stym-
phaks
,unde Stymphalis palus, amp;aues Stympkalidcs, àvhoçdyohvj^ mhpÓTmr Paufania. If^.
uantmsa, Pscphis
. Ciuitates autem totius Peloponnefi nobiliiFimas, quafi compendio complexus eft O-
uid. hb. VI Metamorph, vbi procerum mentionem fadt, qui ad confolandum Pdopem miflifuerant,
CUIUS foror Niobecum omnibus liberis fuerat extinda: vbi fic canit:

Finitimi Proceres coeuntvrbesqueprofinquae
Oraverefrosire adßlatia reges:
Argosque ér Sparte jVelopeiadefqueMjcenae,
Et nondum torvae calydon invifa Igt;ianae,
Vrdomemsque ferax, mbilisacre Qorintbus,
^ Mefènequeferox, Vatraeque humiles^ cleovae.
Et Melea Vylo^, nec adhuc ^ytheiaTrœzen,
^meque vrbes al\'iàebimariclauduntur ab Whmo.
AwwxcclebTiores funt Kfopus, nunc Arbsn Theveto ; Veneius, nunc Nigro amp; Theveto Tgliacß ; Alpheus, qui
adcohs
Ropheadicitur, vtSophiano placet, amp; fecundum Nigrum Orphea j Italis vero nautis carbon : atquc
huic fluuio cxlAinnesinlabunturj amp; albas maculas ac im petiginem fanat. Vanijus, Stromio nuBcl^ig^^:
icdVirnaza
in Tabulis Caftaldi amp; Mercatoris: totius Peloponnefi fluuiusmaximu$. Huius Aqua pueroru
amp; infantium morbis mederi dicuntur .
Eurotas, hodie BaÇilepotamo Sophiano amp; alijs, fed Ins Nigro; cuius
ripa lauro abundant:nbsp;qui P/^^fóz^ hodie eft Sophiano, amp; alij s. Reliquos praterco,
Ucnte^^

Stymphalus srJ/^^petAof, Möns Arcadia altiflfimus, qui Dom inico Njgro Voglici dicitur- Vholoe (pohkgt; Xiria
Nigro. c^\'i^V/^i/w, Mela, cy/^wStrab^ totius Arcadia altifllmus.
Uanalus, U^mlius Uc\\x. aonium,
•Kpówv
Ptol. Greuenosnbsp;GQm\\{kus:{araca^ ^d^Ket ,vocat. Minthe, uUB-n Ptol et Strab.

Gemiftus hoc loco apud PtolemaÜ legit, amp; cum quoque Scorton m.óprm vocat. Olonfi vocâiuX
Nigro. Euan videtur apud Paufaniam did, ab Euoe Eacchanrium voce: quod hoc loco Bacchus, amp; quae eû
fcquebanturmulicrcs, ficexdamaflecredantur.
Taygetus W^^w? Phnio, Paufania, Vibio amp; Steph.
PeioponnefîmonsinLaconica,Eurotçflumini vicinus. In huius fummitate exiftentibus, profpcdus paquot;
tetper omnem Peninfulam, vt nulla Celebris vifum effugiatduitas, Hicmons varias feras nutrit, eon-
fccratus Baccho, Apolliiii, Dianae, Ccreri.

TlumiftA,

xj^âfttei*

-ocr page 462-

c ANDiA

PRIMVM MAGNO DIVENDITA FVIT

VENET ISA BONIFACIO MOmiSIEKKATEmi, mm

Domini iiß^, fidfih Hemica Bmdalo Dace rebellavit, deinde anno 1343. per
dream DmmßbiugummißsadhucaDucedr Confilio Fenets

perPraßilemregitur. VolaterranusGeo^nbsp;■nbsp;t

graphialih. 9.nbsp;\'nbsp;• .

Epifcopatus in ea fucrc iuxta Pro
vincialc Romanum.

Arckiep.CretenßsmncCandianussß ^-2:34 ^^^if^hfuntSuffraganeitamp;irokenßs.K^rchadienßs, ^

ß 54 I CT: ^4 0. Sicinenßsjnunc Sittiaopinor, 5/: ^4 29.

gt; CMilopotamienßs $z 4/: 34 4/; ArienÇis, Calamonienßs, Fpicalamofoforte$2 14:34 25. K^gienßs,Rißanießs,
i^rchiep.Atriâenfis^ fub quo funt Cafen(ts,Scopulenfis,Napronenfü,LMdrga^^^^

K^rchiep. Soltanienfa hos habet Sußraganeos, Helenenfem, Sudenfim, CMonouaßenfem, Taurißenfem, Marrackita-
nienfem.

Cjrchiep. Vüsprenienfis^huicfuntSuffragandTephelienß,Mairehmfts,Cerfönenß,s$ 2133^6.

Meridiani pofiti funt iuxta rationem
paralleli .20.

Creta fcu Candia^cum aliquot Infulis circa Grœciam.

Andern ad poftremam Europa Tabulam pervenimus, in qua nobis Candia cum aliquotexiguis dr- Creta five Can^
I caGradam Infulis a Merçatoredepingitur. CyetaKp^r^ Ptol. Maris Mediterrand Infula. Hodie
JL dia vulgo didtur. Sic quoque in Concilio Chalcedoncnfi. Curetam olim ab incolis Curttibus vocz-rn \'dt di0a.
tarn volunt, amp; per Syncopen Cretam\' Alij dicunt Cretam nuncupari a Crete quodam lovis amp; Idea Nym-
pha filio, vt ait Steph. alij a Creta Nympha Hefpcridis filia, vt ait Plinius ; alij denique a Curetü Rege.C^-
dia vero, a candoreforfan, vt nonnulli fentiunt: fiquidem hujus Infula Montes occidui candidi dicuntur.*
vd ab urbe primaria cognomine. Olim etiam
Heria, Quretis, uacaros amp; Macarmefos didafuit ab aeris tempe- lamina,
de, tefte Plinioamp;Sohno.\'E«aTö^7roAlt;y quoque Euftathio. Idaaàinbsp;item Steph. r^ÄWii etiam a

Telchinibus, Vt habet Gyraldus. Eam a Septemtrione Aegai fiudus verberant, ab Auftro Libyci amp; Aegyp- situs,
îij, ad Occafum eft mare Hadriaticum, ad Ortum Carpathium. Forma oblonga eft : ad Orientem Pro-
montorium Samonium excurritjad Occafum K^/it fAireamv contra Cyrenem: In Septemtiioncm vero terti-
um prominetquod Strabo libx vocat Cimaru,nuncC4/»lt;?C^^j^» dicimr.LongitudocftcclxxM.p.jLatitudo
Î, Ambitus olxxxi ix. Regio omnis afpera eft amp; montibus ubique horrens, fed fertiliflima Frumenti, amp;
SoUfertilitas.
pafcua. Mira foliindulgentia, arborarij provcntusabundantes. Pliniusquoqucaudor cft,quidquid in Gre-
ta nalcitur, infinito pretio ceteris ejufdem generis anteftare, Profert Vîtes, Oleas, Mala punica, Ficus,Ma-
la aurea, Citrea. Malvaticum vinum in hac fola Infula premitur, atque ex ea Vcnetias amp; in reliquas Orbis
partes ddettur. Hoc vinum antiqui
Pramniumvocsimnt, audore Bellonio. At Volaterranus putat hodie
Arvifia, Malvifia did, adjedione unius Htera : additquc id genus vitium ex Aruifio Chius Infula promon-
torio(vndeAruifia vinaolim) in Cretam effe delatum. Profertitem McI, Ceram, Cafeum, Coccum,
Ladanum copiofe, Didamon foli Cret» peculiarem j atque aliam herbam«l\'Aj^ovnomine, qua admorfadil
«îurnamfamem, tefte Solino, prohibet. Cupreftbrum ad naves fabrieandas, hicmaxima copia. Hata-
ta altitudinis nafcuntur, ut fpedabiUus nihil humano vifui fir,inquit Dominicus Niger. Infula omnis
Lupum^ Vulpem, Serpentem | âut omnino animal noxium prater Phalangium, natura non habet. Earn
ob cauflàm magna cum fecuritate animalium greges nodu in arvis pafci finUnt, prafertim O vium amp; Aric- ^f^^^alium
tu m,
qniStriphocerïillis appellantur . Varia autem producir Animalia. Hoc etiam de Creta audores pro- \'^^rietas.
didcrunt, Noduam non habere, eamque mori quando invehitur. Rexerelnlulam primum//^/»ir^y, tum ^^erittm mé*
Rhadamantus,^où. iMims, amp; Gr act.
nbsp;poteftatis fada eft a Metello, qui ex re Creticus à\\ù.mc^.Cen^ iorum,

ßamimpolitani eam poftea tenuere: Balduinm Comes Flandria amp; Imperator Conftantinopoleos dedit tMar-.
thioni LMontifferrati,
a quo vendita eft Venetis anno c i dcxc i v immani au ri pretio : itaque adhuc illorum Im-
perium agnofcit, Acde love quidem ita Ennius in lacra
h\\^oÛ2L,îupiter (inquit)poUquam terram quinquies
eircuivtt, omnibufque amicis amp; cognatis fuis imperium divißt, reliquitque hominibm leges^ mores, frumentaquepara-
vit, multaque alia bona fecit, immortals gloria memoriaque affe6îusfempiterna, uonimentafuis reliquit : amp;tate pefJU
aamp;a, in Creta vitam commutavit amp; ad Deos abijt, eumque curetesfil^fui cur aver unt decoraveruntque,Bß fepulchru
eius in Creta opido Gnoßo : et dicitur Vefla hanc vrbem creaviße, inque jepulchro eius eß infcriptum antiquis litteris Gra-
ds
O ZE Vs TO Y KPONO Y, ideH latine, lupiter Saturni, Olim centum vrbibus claram fuifle prifd Scrip-
tores tradunt : earum circiter xl Plinij setas novit. Vrbium notiffima
Gnoßos, Minois aliquando relt;^ia, a ^
qua Gnofius arcus, tela Gnofia dicuntur. SequiturOr-^zf^, unde tela Cortynia, veftis Cortynia. Claudia-
sus de raptu proferpina lib. 2
CrißaturgeminoveBüCortpiacinSiu.nbsp;Tum Phaßos,nbsp;Ovidius

Proxima Gnoßmo iam quondam Phaßiaregnonbsp;Progenuittelîm.

Et Cydon, unde Arcus Cydonius, Cornu Cydonium. Et Di^inna, xManethufa, lycaßos^ Ly^es ßoUpixos, a-

V uuuuunbsp;liaquc

m

-ocr page 463-

■Jill A, Jl JIJ S

I •yvpi\'-i\'i - fV\'i\'I\'T\'I\'I\'t •fi.-i\'

-ocr page 464-

310nbsp;Candia.

liœqucaPlin.commcmorataeHb.ivcap.sii^Hodievcro,Kellonioauaorc, trcstantum alicuius nomi-
nis habet vrbes: quae funt CWw^oHm CMatium, vrbs totius infulç prima, a quauniverfa Infula appellatio-
nem defumpfit. Amplitudine fccunda pofl: Candiam,
Canea,o\\\\m Cydon. Tertia eft Khetymo, quam vete-
res
Rhithymnamdli^zi^. Paullo incommodiorem habet haec portum; at amp; Candia commodiftTimosha\'
bent. Flumina per vniuerfam infulam nulla funt quaenavem ferant. Sunt tamen multi amp; magni rivi, la
quibus fponte fua fine ullacultura Colocafia proueniunt. In littore Septem trionali (MntNelipotamits,Scajt\'
nus^Cladilis, Epicidomus, Giß), Divotro 1 verfus Occidentem eft Tiopuiiar : vcrfiis Meridiem Ltmens. Pifcern
habet Cretain littoribus admodumfrequentem MuliBarbati magnitudinealijsregionibus valde rarfi, qui
dicitur, cuius veteres audores faepe meminerunt, amp; apud Romanos olim in delicijs fuit primarium
inter pifces locum facile obtinens.
Mmtes ems nobiliores funt tres Ida, qui Pfdoriti adcolis vocatur : Eeud
qui PI inioCW^, nunc vocan tur de -sjüadara \\ ÔLDicîa, qui Sethia. Adeo celfi funt,vt nix totahieme eos
operiat: tametli Cuprefli hinc indeinter faxa convaUium naicantur,Mlt;!»i omnium
efteminentiftTimus.
Hic ante Solis ortum folem videtjnam vt eft apud Lucretium :

----Idnts famaeß e montibus altisnbsp;Dijperßs igneisorientilumineèernk

StirpibusrarioribusHerbifque varijs abundat, quaeaBeUoniohb. i cap. vi i cnumerantur. labfinthutn
in CrcîaDçdah opus multi memorant: eius, quemadmodum amp; Italici nulla veftigia fuilfe fuo avo teftis
eft Phnius lib. xxxvi cap. xi 11. Mirandus propterea Incolarum ftupor, qui etiam hodie ad radicem
tis IdsE pro veîcre novum fiftitiumque Labyrinthum oftentant; fed non eft mirum Cretenfem Kf^r^nÇ^*
De Arcjbus fme Caftellis huius Infulae agit idem Belloniuscap. veiufdem libii. Imoh vel Coeli Solique iar-
ga benignitatc, vel fuopte vitio fuerunt ad mala propenhifimi. Paulus ipfe ex Epimenide Cretenii de eoru
moribus in epiftola ad Titum:nbsp;quot; \' Acin EpigrammaïC

Leonidae, quod hb. I II Epigram. Grac. legitur:

quot;quot;kid Xv^çdj K^ dÄi(pS-c^oi é^i ^iKcuôinbsp;IL^iîç, fîÇ n^tjruv oih J^Kcaoff-wjfjv

Mendacesergooîim,fraudulenti, rapaces, auari, 5c vinoii fuerunr, vtauâores perhibent, laboris impatien-
tes, nullafque artes exquifitedifcentes; fed ut plurimum comeflationibus, amp;porationibus dediti. Hcdic
vero natura im pulfu, vt audor eft Bellonius, amp; ab ipfa pueritia Scythico arcu fefe exercere folent,
veterem
fequentcs confuetudincm . Namque tradunt eos olim Diana fuifîe dicatos : propterea etiam ipfos Tur-
cas arcus iaculatione fuperant/ quinedam dextri, agiles amp; ftrenui nunc in pugnis marinis funt, ficut olim.
Primi enim Crctenfes nauibus 6c làgittis valuifli: icribuntur, quod ira capiendum puto, vt hi Gracorû pn-
mi hac ftudia fcdad fint. Nam vt cft apud Philofophum cap. vin
lib. 11 Polit. Fideturhac Infula adprm-
cipatumGrdciaenata, acprae ceteris omntbuspraeäareßta. Immmet enim vniuerfo mari^cmGmeà circumfusißif»J\'
Atque hacquiàem parte exiguo abeU intervallo a Peloponnefo : illa, ab t^paelocojui efl circa Triopium, amp; aîlho0.
S^ocirca Imperiurn maris obtinuit Minos, atque mjularum alias fubegtt-. alias quu dmfmßentdefertae, coli fecit. At*
que haec dcCW/4: icftant paucis explicanda aliquot circa Graciam Infula.

Corfu \\\\i\\%o,Conyra yipu£^,Ptol.Infula olim nobilis,bello amp; navib^ imprimis potens. Diftat ab EpiroduO^
bus mill, vbi fretum eft arttiftlmum: vbi veto latiflimum xx. Paflus xcv 11 in longitudiném patet, tefte 1 ii*
nio. Cceli hic mira dementia: qua fit vt nemora ipfa ex Citris, Medicis, atque id genus arboribusconftcn^^\'
Solum fertile, abundans viribus, oleis, pomis, omnifquegeneris arboribus frudiferis: Mellis efiam ingcns
hic copia coliigitur. Segetes vero minus laetas habet, propter Auftrinos ventos, quibus exficcatx arefcunt
antequam ad maturitatem perveniant. Hodie
Venetis paret, a quibus ftrenac aduerfus Turcarum rabicß*
defenfaeft. Vrbem habet cognominem. Incola Graci funt.

Zacynthm,vvL\\^o Zante. Hanc inter Cephaleniam amp; Achaiam ponit Plinius. Ipfa in circuitu colligit xxxv
mill. AgerlnfulaFrumentum profert magna copia;impriniis vero Vuas paflàs, Vinum et
Oleum, cX quo-
rum annuo proventu,Incola colligunt cl millia Aurcorum.
Craeci funt et renetis parent. Habet ciuij
dem nominis Opidum cum arce in monte fitum,mari imminens,filuisobfitum, aeris falubritatc, pafcuortt
vicinorum vbertate, agrique fertilitatc valde commendabile.nbsp;didus,nobiUseft.

(jl^ilo Infula,eaMelos prifco auo dicebatur, in Cretico eft mari. Ambitus Ixxx Milliaria comple*^^^quot;^-
Fcradflimos habet agros Frumenti amp; Olei, fed vitibusparum accommodos. In hacetiam Argenti fodina

^Sûtàoniuslaptsit^ç^nxm.nbsp;gt;1

liaxus, nunc Idif^a Sophiano, amp; alijs. Hçc Ixxx mill, in ambitu patet. Intcr fmgiferas infulas na»,
etiam numeratur. Vini admodum fœcunda eft: in eaque Marmods genus reperitur quod
quot;o(pmç Gra^cis,
Ophites Piinio, maculofum, Serpentum maculis non abfimile. Smirillus ctiam lapis, Smiris Plin. bicr^^
peritur. Venam quoque Auri hic eflè, fed defidia et ignauia Incolarum tion inueniri, funt qui credun •
Vefpa
genus inea, cuius punóHohomini mortem adferre dicitur: VefpCrtilionu^que magna copia.
ni^rino Nobili Veneto hac quomdam paru it. Poftea fub quodam Y)\\xQtIacobeCrißoi\\)SXj quem Soltmm
Turcarum Imperator hinc expulit. Habitatur itaque hodie a Turds Ôcludais.

Samorini\\dSantorino,theraßa ^i^tdiA, Maris^gaiInfula, juxtaAtticam, Straboniamp;Ptokma;o. Fo -

mam nunc Luna corniculata habet, licet prius aliam haberet, antequam combureretur, amp; a Mari in du ^
. partes fcinderetur, inter quas fcopuli aliquot interjacent.
Eft etiamnum fatis fcrtilis,

amp;portubus commo-
da. Incolac pilcationibus fere vidum quarum. Hacetiam fubjugata a Turds eft.nbsp;.

Scarpanto, olim Carpathus, aut ut Homero placet ,CrapathusàliQL^, Carpathium hinc Mare. Situs ejus in-
ter Cretam amp; Rhodum, medio fere itinere. Ambitus ejus ,lx, aut, ur alij volunt Ixx mil. paf-nbsp;^

Montibas paflim afpera; ac in ea Marmoris Lapidicina reperitur. Olim quatuor vrbibiis prjedita erat,
id
Tetrapolii nuncupabatur, ut habet in Honaerum Euftathius. Habet multos portus, fed non admoau
capaces, amp; malefidos. Incola Grsece loquuntur, amp; Grçcorum rdigionem amplcduntur: VenetpruflQ î -
men dominio fubfunt.nbsp;.

Sed de Europa qua dida funt hadcnus, fufficiant. Reliquas igitu r Orbis Partes, amp; primum Africa *
cui in noftra dift ributionc poft Europam princeps tribuitur locus, quod fclix fauftumqucnbsp;quot; *

Flumîm,

Mernes.

Opera pubhca.
Vulgi mores.

Corfu.
Situs.

Cœli temperies.
Soli fertilitas.

Zante.
Sitm.

Soli fertilitas,

tJMilo.
Situs.

Soli fertilitas,

Nifcia.
Situs.

Soli fertilitas.

Santorini,
Situs.

Soli fertilitas

Scarpanto»
Situs.

Soli qualitas,
Portm.

-ocr page 465-

/

\'tiU^

\\

i

Xxxxxx*. Y

-ocr page 466-

7o\\

10/

\'AL

2,0

A R E -

c Vu

„ .^Editer

j^qimti f ^

^ i _

________. Cypm

ZimaÊ

0

-■Sa-Ja. Tyrus
ilGikabi

quot;m

I.CANÂR]

^ MjleiuL^

TV««

Fori

va. ^

■■.fCmJg

^^quot;^ARWBIA Deser;

r^Jted^Talméi: TA--^
w \'u. A Sûkta

Ekacat

0

u

fkfcat

iltcûmidù\'-.J^r

^ Soa \'

^.•Caraolinbsp;^^ ARRA U cB ^^^^

•wCano

aefer.

\'olîm

nehoa

Ile

onetf IrilT

Smehaa \'
Guinea

labbVel

te

n

L

to

Ê A

\'^Cmvk

iCam

Caj^O

bermlùma ^m^

\'TçflMOT

quot;^rWG V T

^ROP/tCUSfcCAN CRI,

.....\'ouro

Gual

ZO

/iïii?« àJca^AliCSiVeLg^^Xl

»J-:

quot;\'i^ihm.i^
* Jéamx I

■Cabo

^înfcGuinea. G-hez

Serrai

i?\'

î Tafa/
idcs

^\'uba.\'Fah^

IB*-

^NpBIÂ^

glin i Chrtflùm niu ^
veri m^Jirc.

\'^jre

ffic invmhinturW-.
^es ^\'uaU dicti.

Mîirii—

iOniro

-ilbayaiii^i

HtM^léfiiun

______

■Tituti ^^oaâii
Cattfilil âa hûa
-r. ZÏ1 ^uaqumi

Debarai^ _ T.ks.

(Add

AgoasI
T
igrejVIAON

kSofii

Jft^ia.

, T.aes. 1
Vatitma .. ^laJkamTt.j.

,Sardhcefiti\\

aza. rs^l |

Populll

\' $rikisjltmus fn.

\'^M\'^ûta

Jitrbapamp;

Difiru

Aimi^U\'IJimnbsp;.^irrfttft

T? Tquot; T T-?^nbsp;^

^^ c

Cç^are

w

S/trham

u

.......

LMIDR.^

ielcgxianze

Jn Jmara. nume In^cratoiv JBéi
lt;fù fi-ij reload vivw t, vacmtis
^f Impery Jmc^ûr educituc—, ^

op^i

juntas^

Ni

yaryue

m

zo

Ibem

Ambian? ^

T: I

N

taoj

, Ide Amur]

ie^\'deti

Wov^

.atateinbsp;.

à^ufttur ut ctiofti in TGfttïs

iJe^Janf.a,

llliK

î tO\'

^imm\'f marlamn.
mjtc ejcpm, imrfù tmmfructUm

! t^ ^Â Ormmltjm^im,

NOVA

A F R I G i^\'
r A B U L A

#

tafode^

20

\\zo

_m

C U

trop

W^I J^ jO R/N I

c A

A U C T O R E

^ ^^^odocojfondw

lÂAdc

a

F

__ ùuJmtquot;ùt

iir

c^p

Tir:

-ocr page 467-

t-

si

: J

m;

■h-\'

t ^

m

v V.

r

ï -

-ocr page 468-

B A R B A R I A

IN QVA REGNVM^TVNETANVM

ET iEGYpTVS,

Barbaria,

rfyW^nobiliffima Africa: regio nomen accepit vel a murmure incondnno incolarum. Regiû é vnk
Arabibusdido
Barbar, eo quod Numidarum fermo Arabibus talis videatur.- vel a frc- diâa.
quentibus defcrtis. Bar enim eoru m lingua defertum fonar. Ab^^gypto ad fretum vf-
que Gaditanum pertinet, complediturquc Mauritaniam vtramque, Tingitanam videli-
cet ÓcCaefarienfem, Afncam poprie diäam, Cyrenaicam, Marmaricam, cum Libya

dienbsp;deferta ad monris vfque Atlantis partem hodie vocatam, qu«

pars a Strabone forte fub nomine ^(pà defcribitur : huncque Montem Atlantem (fecundum eiUs ab Orl-
en te in Occidentem ad marc vfque, quod ab eo Atlanticumnuncupatut, longitudinem) aMeridionali
plaga ïiabet: ab occidente ipfum mare Atlanticum :Septemtrionale vero latus mare Mediterrancum lambit.
Acr amp; Codi qualitas huius Regionis varia. Verc Cœlum mite, démens, fetenumi
mMizx^M^Calitemperies,
vehementilïimi,inprimisIunio amp; lulio,menfibusjAutumno calor remilTior: Hiemefrigus vehementius,
potilTimum circa Decembremamp;lanuarium, fedmatutino dumtaxat tempore,adeo vt nemo ob frigus ad
igncm accedere cogatur. Autumni finis, tota hiems, bonaque Veris pars, irnpetuofis plena ventis. Quin
amp;grandinibus, fulguribusamp; tonitruis horridis interdum vexatur ; neque deeft ahquibusin locis nixco-

piofâ, AgcrDaäylorum, MalorumquePunicorumferacilfimusjfGdFrumentinonadeofcrtilis}vndec-

ius incolç magna cx parte panera conficiunt hordeaceum. Fr udus alios profert magna cqpia, Cerafa, Fi-
eus, Poma, Pira, Pruna, Mala Perfica, Armenica, Cydoni^, Ohuas, amp; fimiles. Abundat Öïcó, Melle, Sac-
charo. Multi jugis item Armentorum, Pecudum atque Ferarum generibus. Alit enim hac regio Draco- Animaliuva
nes, Elcphantcs, Capreas, Bubalos, amp; fimilia animalia: item Leones, ac Pardalesr habet amp; Mufielas fehb rietai^
. pares ac fimiles, excepta ridus eminentia: Simiarum quoque maximam multitudinem. Coluerunt hanc
Regionem primum
Phoenicumco\\om, ahjque qui ex Afia aut Aegypto eodeucnerunt: Poftea paruitÄ^w^- Imperium
»w,tum Grads Imperatoribus, dcmà^ Vanda/ts, Saracenis, L^rabibus -, nunc partim Ttsrca fubeft,partim proprio f^rum \'
Striffd t Hijpaniartm quoque Rex arccs quafdam in ea poftTidet, Regna omnino quatuor funt, tAarocci, Feße,
Teleufmum, Tunetanum,qmbüs
nonnulli Barc^ addunt. Dc duobus prioribusMarocci amp; Feffaeicqucnti Ta-
bula agetur, de rchquis hic agam**.
Teleufinüït^nn qucd vocät Tremifen,cû Mauritania Carfariêfis .Lô^ritu,
do
Clus ab Ortu in Occafum cft ccc Ixxx milliarium. Latitudo arda, milliarium xxv, a defèrtis videlicet Nu-
midisB vfque ad mare Mcditcrrancum. Huiuslt;tegionis maxima pars, inculta cft, arida atque afpera, eaque
prafertim parte, qua meridiem fpeaat.Maritimi autem agri aliquantofcrtilioresatquefœcundiores funt. ,
Rarx in hac parte vrbcs, raraque caftclla. Metropolis cft
Tekußna, quondam ampla, nunc magna ex parte
collapfa. In eodem tradu cft ^Igira, vrbs\'magna amp; probe munita. Hçcnbsp;^.ege primum defect, ac

Bugia Kegt tributum foluit : poftea hoc dcferto Ferdinandum Hifpaniae Regem admifit. Denique capta a Bar-
barofta, imperio Ottomanico adicda cft. Celcbris cft naufragio Caroli v, trifti Chriftianorum
captiuitatc
amp; piraticis cxcurfionibus Turcarum. Hodie ita praefidijs firmata cft, vt humana ope vix poifit expugnari!
Hanc Caftaldus
SaldenPtolcncia:ifuifle opinatur, fed Ortelius cum noftro Mcrcatorc putat Salden Ptolemsi
nunc eflc
tadelis : louius ccnfct cfle luliam Cdfaream, amp; alij Cirtham. Sunt quoque vrbcs Merfilcabir,ueûa.
gran, tjHußaganin,
amp; aliç. Duos habet hoc regnum maris portus nobiliflimos atque frcqucntiflimos, al-
terum
mrami feu Oranid cum arce munitiflTima, alterum iMarßt Eltabiri, ad quos folet conflucre maxima
Mercatorum frequentia ; prafertim ex Italia : qui ambo ab Hifpaniarum Rege ante aUquot annos occupati
fucre, non fine illius rcgni maximo dctrimento.
RegnumTnnetanum continet totani Africam minorem,
amp; magnam Numidis partem. Nam a
sMaiori fluuio,quem Audum Ptolcmaeicflfe putat Maginus, vfque ad
Mefratç regionis amnem extenditur. Hocautem tradu agerfatis fertilis eft, acfrugibus acpecoribusap-
tiflimus, arboribus fœcundiflimus, praefertim ad Occafum; nam ad Ortum fterilis eft, amp; aquarum inops.
In hoc Regno vrbes funt
Bugia ampla amp; copiofa, quam Petrus Nauarrenus expugnauit fpoliauitquc anno
ciDiDviii.
Hodie autem pulfisHifpanis occupât Turca. Hac rcgioniBugize nomcn dedit. ConUantina^
quae creditur Cirta fuiflè.regia CMaßnij]k,sihs eft locuplcs, amasna, mûris altiflfimis pradnda. In eodem
tradu cenmm penc mill. amariMcditerrancoeft fiue Hippona a Romaniscondita, cuius ccdefue D.
K^uguïiinus prafuit. Tunetum, vulgo Tuniß, quae Themißa Ptolemœi, initio paruum oppidulum fuit, fed
poftea creuit ex ruinis Carthaginis. In ea Templum eft Mahumctanorum
^meth Senatos, quod mira
venerationecolunt: eftque certiflimumrcorum afylum.nbsp;r,r(f^^//, alijque mercatores vrbem frc-

quentant. DcTunetoita Scahger.

Invide demolire alt as Carthagims arcesnbsp;En te inuito iterum Flor ens, exciß renaßcor,

^emßors aequalis ,parqueßutura manet.nbsp;Te non \'vinco ego, nec me tamer^^tpfapremis.

Ad fretum ftagni vicini qu^d Tunetum dudt, fita fuit ColettA arx, captt a Carolo v. deftruda ab Vchialia
Vgt;2i^Qn.Carthago conditaa Phœnicibus multis ante Romam conditam annis, ampla, potens, diues, Rom«
çmula. Arcem habuit
Byrßam, media vrbe fitam, cxftrudam a Didone, cuius fpadum creditur fuifle duoi u
mill, paflhum, nimirum
Taurinoquamp;ntumpotuitctrcumdaremgo. Vrbis totiusambitusfuit xxu. mill eam-
quc totamferc maredngebat. Eius fitum luculenterdefcribn Appianusin Punids.

Imperium eius non

in Africa tantum led in Europa longe lateque patuit: Hifpaniam enim a freto ad montes vfque Pvrcnaos
domuit. Italiam, Sidliamque longo bellofatigauit. Tandem a Sdpione capta totos dies vi i. a^fit. Re-
ftituta eft
a C. C3efarc:pofteaque a Vandalis, Gothis, Saraccms fœpius vaftata : adeo vt nunc deferta cx mag-
na parte fit, amp; pra:tcr rudera amp;
aquçdudus aliquot vix habcat quicquam antiquae maieftatis. Tripolis Barba^
fiée
hodie piratids cxcurfionibus nobiUs, cum prius merdmonijs maxime afilueret. Flumina Barbara Fkmma.
funt Baqradas, Cynips, Tenßfl, Omirabih, Subu, Luccus, cum m ultis ah j s. Regionis pars que mare Mcdi tcr,
raneum fpedat, monribus occupata eft. Inter quos Kotlas de quo ahbi ,frigidiflimus amp; fterilis, om nique ex Uonte^
parte ncmorofus atq? nivibus obfitus. Hic omnia fcrc totius Africa flumina procréât. Incolae probiflimi j^g^ss quot;
(fi Leoni fide^ funt viri; nullus illis fucus: fimplidtatem atque veritatem non ampledentcs modo,fed amp; ic
ipfa comprobaates. Validiflimi funtatque robuftiflimi; imprimis ilh qui montes incolunt.

Ta l/LïTéHa

-ocr page 469-

J-

; : C-tle S^mx^W «

■ Sacrum \'Promont^^ ^nbsp;^ ^

^ L ^^ Ë/h-ccJio dc Gibr^^^^Ä
rrturru-Gadibmuin; Ç Spßrtef^^^Curtm .

li

JO

A tjl^KTICI

S-uliL^

7deii0h

tqffihC •

imfolt

xO

C art^inis ßvc^oims ^Jünetmij
cdelerrimißnus necnon fo \'
^okMjipu/\'quatnvis

ZANHAGA

ZO\'l

j^ormentercLj

afô^Gà

HU- IJP .nbsp;\'TM

\'icnaorariy^

Iarga

giz LMU/ßtus^uimeaiä ^aug otmv^i^,

haUlzitismVacm-AràhesVmaîerc^

tantê\'m^çirms UfffradaJ\'ajmtJJ^^ ^ ^

■Sortis .^W^ör-

B

R I

C^eorr^

LetnOuj

r

BIBTAE

I

XKTFRlOfelS PARS

Cac^ertcih «

(^quot;^kdena^

w

Täßia^

■ar^a

OmoT-

tmadmdtT^
yivjums

\'o/JmrcîP^
fehlt ~

^etia^

Cal^n\'amp;fMru ^\'ZJacark.
\' , ^^^---T^rrr^P Otuiet—»nbsp;fnbsp;WTgt;amiatzL.

Surehi.i Snbsp;J^^izen^c

^.Imuùf Aquot; a^nbsp;^ 1 I ■

iWj^^fi--^\'nbsp;Salachta.

SaldL

hareo—)

quot;PJe

CFuraûn—

*DcrDtEij

Mu

^ _ -nbsp;^..... ™nbsp;^efeme^ ^^Z

«nbsp;ylRtart—^ .nbsp;Smuam.—_

-^^^^^Almotm^.nbsp;/f. \'nbsp;,

aeadt

w

ó\'a.

\' ^ÎDmrutl j
LeontonM

/jfewiL^

SytniLj
UamMcre Ü

uhßtL^

, Sehm^jJ^^M^ditaL-\'
^tddoô

70

liûhbt.\\

\'^Scarjaito

Giyzoal CUfJiii^

vSuria-

/Cgt;

^Gdel
anßa-

^ BAB-CHA

^^ietc.,

JH

émtr ^

17mitL

-ocr page 470-

iEgjptus.

éenobilis regio primum a Mifraim filio Chus ,ncpote Cham, aboepote Noachi culra
eft: quare a
chamo chemia in facris Ofiridis vocara fiiifle videtur, pm ckamia, vt ab alio CMifmrn, qua
appellationem etiamnum feruat apud Arabas qui vocant
uefre . Turcis diciiur Elquibetvd ElcheUt.
Termini fii nt ab Occidente ultra Isilum deferta Barcç Li byx amp; Numidiîc ,cura regno Nubix, Ab Auftro
agro Bugienfi (ScNilo concluditur, quo locoNilus abOccafuin Ortum nonnihil fertur. Plinius eam finit
Syene urbe, quae nunc Afnadicitur-Ab Ortu funtdcferta Arabia,qua inter ^\'gyptum ctMarcRubrum Ii-
Coelitemeries ^^ ^^ Aquilone claudimr Mari Mediterraneo, quod ea parte vocatur Pclagus ZEgyptiacû. Raro plait

•nbsp;in ^gypto,imo vt Plato tradit ,nunquaTO vifum eft plucre in ^gypto,fed aer perpctuam habet fcrenitatem,

•nbsp;atque ob id fortaflis ohm dida fuit K^eria. Terra quamuis penc expers imbrium, mire tam en fertilis
hommu ahorumq; animaliû perfoecûda generàtrix.Nilus effîcit.qui per mediû eius Iabcns,amp; finguhs annis

terrœlupcrficieminiindans,humea:ans, ôcaddudolimoimpinguans,fœcundam,^

dit. De hums (oh felicitate multa paflim extant fcriptorum ciogia. luftinus folum ita fccundum aflèrit, vt
ahmcnto^mnullatcrraferaciorfitinvfushominum. Vcteresetiam plurimi publicum orbis horrcû B-

gyptum efle prsdicarunt. Piinius quoque aflcrh Rom.Imperij amplitudinem abfque ^.gy^^^

bulque dm perdurare non pomiflè. cum in folo Nilo populi Romani abundâtia, vcl fames cfiet. Idem etia
teftatur, fic abunde herbis ad cibum accommodis^gypn agrum afilucre, vt vcl frugibus carere poflTif. Hue
fprtilk^nbsp;pertinet illud Lucani; Tena fm contenta bonis non mdtga mercts, Aut levis À» folo tama eUfidmia nï^o*

^oujermuas. Sutnma m Aegypto eft vbique Tritici, Siliginis, Hordei, Auenar, Fabarum, aliorumque Lcguminum:
Vini etiam optimifertilitas, Necdefunt Pafcualaetiflima.Oleo tamen, vt plurimum, caret, raraquchgna
jfthicnafcuntur. Praeter Bcftiasf^uasacnocuas, quibus haec terra abundat, Animalia domcilica mira co-
pia aht, Bubalos, Boues, Camclos, Equos, Afinos, Arietes amp;Capras, qua quidem omnia in magnam ex-
creîcunt molem, tefte Bellonio,ob aeris tcmperiem, pabuh abundâtiam,ac ftirpium a Niloirrigatarum bo-
num ahmemum,- inter rehqua vero arietes pingues admodum craifi lunt ,arque amplam amp; dcnfam, at-
que ad terram vfque propendentem caudam habent, amp; palearia infupcr e collo dependentia,vt in bobus, ni-
graquelana vcftiuntdr.Qma vero ha:cregio hiemetepida admodum acpaluftris ,incam aquatic^ Auestä-
tacopia commeant vt agn amp; prata ijs albefcantj prafertim autem Ciconijs : Ran^ quoque tanta abundâtia
ifticgenerantur,vt nifi Ciconiœ eas vorarenr, nihil illisefictfrequcntius.
Chamaleones etiam fréquentes
reperiuntur, eodem Bellonio tefte,in fruticibus qui
Rhamnus altera dicuntur, amp; in varios colores fefe cô-
mutant,qui non vento vefciTimr, vt multi prodiderunr, quamuis ij integro anno fine cfca perdurare poflint.
1 er vniuerfam vero ^gyptum, puHi gallinacci a matrecxcludi non folent: fed fornacesartificiofe cxftmdas
habent, m quibus tria aut quatuorouomm millia rcponunt; quarum calorcm ita tcmpcrarenorunt, vc
omnia pua fimul cxcIudantur.Quod etiam de .Ëgyptijs Ariftoreles memoria prodidit.: Metallisinfupet
^^g^«gt;^^cperpetuoabundavif,prafertiminpartibusad^thiopiam vergentibus. Ceterum vniuerfa olim
Imperium Ma- mtm floruit lub varijs Regibus diucrforum nominum vfque ad Ptolemhs^ nam Pharaones admodum pauci
torum.nbsp;i^tiQ.PtolemM logo tëporeregnarûr,ufq;adRomanorûimpcriu,quo perfradores^gyptia peruenit ad

Agareno^ Arabia fcliCis,quorum princeps Sultanmimi dia:us,amp;alij icqucn tes quoq; vocati fQti\'»to/,Mahu-
metaniomnes,regnaruntmuhisannisdonecaexpugnatifuerunt. Poflidetiam totam ^gyptum
Soljmanus Turca,reliao ibi Prafcdo, qui to^iEgyptidicimr. DiuifafuitabAlexandroMacedoneinNo-
mos fiue oppidorum prafeduras, quales Herodotus ponit x v i ii. Strabo vnum amplius. Ptolcmœus xlv i.
1 hnmsL. qw amp; addit quofdam nomina permutafle, vtproindc non fit putandum tot^gyptiolim praefec-
turas tuiflc quot apud Hiftoricos nomina poffunt colligi, quum eiufdem pr^fcdur« plura nomina efle po-
mcnnt. Leo Afticanus audor cft a Mahumetanis in tres prouineias diuifam efl-e.
Sakidqnx eft fuperior fiue
l hcbais, a finibus Bugiae ad Cairum vfque. Errifam, qu« cft pars Occidëralis a Cairo ad Rofettum : amp; Ma-
remmam qu« cft pars Orientahs. Vrbes ^gypti fub Amafide creduntur fuifle xx. mille. Diodorus tria mil-
lia fuo «uo fuperfuifle teftis cft. Celeberrim« fucrunt S..^..,
Thebe.qnxct Diospolis^Tentyra, Helmolis^Oi^^\'
phts Babylon Alexandria, Pelusium. Syene
nunc ^^^dicitur, fita (üb Tropico Cancri : hic, tefte Plinio, puteum
habuerunt Mathematici profundiflimum ,quem redis
ïincls Sol tomm illuftrabat, quum cflet in principio
hUull\\
aTucanusLib. 11.FmbrasnufquamßeaenteSyene, Thebeconâlit^.a BufirideRegeam-
^ m ^ ^ \'nbsp;,centum por tis,al ij fque «dificij s publicis priuatifque infignis,qu^ iä

ohm^eflè defimr. abinfula NiH nomé habct:incolç Tctyrit«,qui natur«,genio CrLdilis aduä

A t^nnmül Phnbsp;^^ \'nbsp;facerdotum habitatio, Straboni hominum

Aitro^uomi«ô£lhiiofoplîi«deditorummanfio. CMemphisohmi^rûnoe, rcgiavrbs vbiNilusprimaac-
cipitdiuiüonem amp;Aformamfadt, Hanc hodie vocanfa^^/^vdi..// Vrbs cft ;rianeulari Lma cx-
Äiucta,ambitu plus quam odo milliarium.lncolunt cam
Turca,Mgyptü, Arabes, HeèrMBabyion paul-

Hicnunc

ÏÏ ƒnbsp;t-^/^Wm nobihs olim amp;fplendida vrbs ab Alexandro magno in extremitate

mans Mediterranciloco fituque pulcherrimo condita:Turc« We-m;« vocant. Pelufmm hodic vocant
matam, vxbscftpotens,opuicnta, commodopormamp;naviumficqucntlacdebris adNihoftiumPelufi-

Cmopai cft Fuea ali«que. Regio h^c fluuio totius Orbis nobiliflimo fccatur irrigatur, acfoecun-
diüima rcdditur. Ortum, notauitluba Rexin monte Inferioris Maüritani« non
procul Occano habere,
lacupronnusftagnante, quem aiunt vocari Nihdem, Alijs alia mens cft. Ex hoe lacu
profufus longo curfu
varias regiones amp; fquallentiaarenis loca percurrir, poftea multas effidt infulas,quarum darifiimaefti^/f\'\'\'quot;^»

aquaquarfeusparalldusPtolemaicüsnomenaccepmdusramumdexterumdidt Pliniusvocari Aftufap^.

S^mnn^K^^concordibus denuo iunxcrit. Tandem in-
f^Z i \'nbsp;properantibus aquis ad locum vehitur qui
Catadupa vocatur, ibi inter occur--

fcXauXna\' quot;quot;quot;quot;nbsp;pr^ccpscataradcruerccrcditur,tanto fragore, vtaccol« fonitusmagnitudinc

a TdiuSnbsp;Ditionis^gyptiefleindpitafinc^thiopiç Sycne. Poft effidt il lud G rçcorû pel-

D;miam amp; ïïw ^ rnbsp;nauigabilia, Ptlußacurnvbi

atriJvrnumZ \'^^^^^nbsp;Ccrtisctiamdicbus auduma|nopatotamfpaquot;\'

ti^seS\'sauo ^^n.nbsp;quot;quot; non poft ccntcfimum,vt fcribit Herodotus. Maior autem I^ti-

a^kiSuseofo^^^^^nbsp;terrarum fuaru vident: nam qu«inunditur funt fertiliflima, cetera ftcrilia, amp; q^^^

men um XSnbsp;deprehcnduntur. lu. ^«crc-

tTln h^nbsp;abfiimunturtempora(ere4fiminus,nonriE rpro fi-

im r^\'nbsp;Ihilaritatemafîerumdui\' to

îcm,icdec,mdrhtias, Vrqu«qucliberata cft aquis terra, ita feritur.

Regifi.
flomm.

Ammdium

VàïHtdS.

-ocr page 471-

Marocdamp;FcfTœllcgn^nbsp;^if

jars illa Ejrhru qmm hac Tabula reprafentat olitn CMâuntania Tingit Ana dida, hodic f^cqio amp; vnde
fduo Régna comprehendit, Af^mci videlicetquibus nunc ordinc dicendûcft. di%a
\\.JMarocciit%n^ nomê accepit ab vrbe primaria uarocco, lacet inter Atlante monte amp; O- Sitm
»ceanum Atlanticum,Forma pene triangularis. Amœniffima cftregio,abüdafqueFru-
igibusamp;Leguminibusomnisgeneris, Oleo,Melle, Saccharo, Frudibus omnigenis,
Dadylis, Vuis ,Ficubus, Pomis ac piris varijs. Armentis item ac gregibus: Multa etiâ
Animaliuva^
ireperiuntur Capra, quarum pellesnbsp;dicuntur: villi vtihlTimi funtad patmos rieta^

contexendos quos Camelottôs, vulgo vocant.Rerum denique omnium qua ad vidum conueniunt, quç na-
libusadblandiuntur, qua oculos pafcunt, regio fe rad ffi ma eft. Eius prouincia funt, Äf^,quaab Oriente
cîauditur Flauio Esßuh, a Meridie Atlante,ad Occafû amp; Septemtrione Oceano: eftque regio afpera, mö-
tofa, nemorofa, diues, amp; incolis frequens. Guitares pauca hic funt, fed pai^i, vid amp; caftra munitiffima
Vrhsamp;Opidh

maximo numero rcperiumur. qua ad Septemtrionem Atlantem habet amp; oppidumad Ortum
fluuium Sus, regiofertihs, amoena, diues. Auri mctalla funtin
mornzllalemo. Pradpuum huius regionis
opidum
Tarodantum, U^^misTaurent, (atis amplum, ab antiquis Africanis conditum. Domorum numerat
drdter tria millia. Incola moribus funt duilioribus. Hic lt;^ngli, amp; C^tömercatores degunt, amp; Ferm Ste-
num, Plumbum, Saccharo commutant. tJ^^rtf^ra territorium cul tiflim um eft, Armentis, amp;Pecoribusa-
bundans. In hac vrbs eft
iMaroccumquod wcamm Hemerum Ptol. fuifle quidam fufpicantur. Hacinter max-
imas totius
Orbis terrarum vrbes adnumerari folet. Eft enim inauditç magnitudinis: ita vt fub Prindpejiio
ndi lofephi filio domus numeraret plus quam centiesmille. Portas in ambitu habebat viginti quatuor\': fed
hac ampla quondam
amp; Celebris vrbs, nunc ita frequentibus Arabum excurfionibus attritaeft, vt vix tertia
Vrbisportioincolas habeat. GuT^k ad Septemtrionem Atianti adharct, ad Ortum Hea iungitur: oppida
hic et arces vallo carent; pagi fréquentés, ampli, diuites : regio omnis
incolis referta. Duccak regio ab Oc-
cafu a T\'^^\'^/i? fluuio initium capit, terminatur a Septemtrione Oceano, a Meridie flumine
Habiel clauditur,
atqueab Ocddentefluuio//4ww/r4^//^. Paucain hac ciuitatesmuriscinda.
Haßvraïc^ioad Septemtrio-
nem Duccala confinis eft,ad Occafum terminatur
Tenffh Ûuuio, amp; ad Ortum fluuio J^adelhabit a regione
Teddetes difcluditur. Multa ad hancregionem pertinent opida opuleniiflima,populo fatis numerofa, vt
Alemàin, Tagedâfi, Elgiumuha, B^û amp;c. Ted/es regio non adeo am pla eft, ab Occafu terminatur flumi nibus
Servi amp; Ommrabih, ad Meridie Atianti contigua eft: ad Septemtrionem vero terminatur, vbi fluuius Serui
in fluuium Ommirabih prolabitur, vnde regio ipfa triangulari forma clauditur. Sunt in ea nonnulla oppida:
Pradpuum eft
Tefza, ab Africanis, conditû, populo fatis frequens. Sunt amp; Efza, Cithiteb, amp; alia. Pracipua
fiuminahm\\xsxt^n{(\\jimTenßB dzOmirabih, quiex Atlante monte erumpentesin Oceanum fe exonérant: Ekmmgt;
izdTenßß
oritur in Marocd territorio, ac plurimis augetur fluuijs, intet quos magni funt Sifelmel amp; Nifßi,
Omirahih
vero fcaturit inter altflimos raötes,qua TVdf/^i prouincia Eeßano Regno cötermina cft.In Uttore ma-
ris alibi magna Eledri copia inuenitur, qua inde a Lufitanis atque ali/s exteris exportatur in alias regiones,
quod quidem eledrum viliflimo pretio coemunt. Muki hic
Montes imti quos Tiißpha, Semede, Seufana etc. Montes.
quorum plerique fcigidiflimi atquc fteriliflimi funt, adeo vt nihil prater hordeum producant ^ In hoc reg-
no neque Templorum, neque Collegiorum, neque Hofpitiorum copiam defiderabis. In vrbe Marocco
multa fnnt templa, inter qua nullum artificiofiusnequemagnificëtius, quam quod in medio urbis adido
HaU exftrudum extat. Eft et aliud ab huius fucceflbre
Abdul Mumtn exftrudum , amp; ab huius Nepote Man-
jSr ampliatum, multifque columnis ex Hifpania convedis opulentiusrcdditum. Cifternam fubhoctem-
ploconfecit, ejus magnitudinis, cujus totum cft templum: tedum templo addidit plumbeum : fingulis
anguli.« addidit canalcs, quipluvialem aquam in cifternam fubjedam mittant. Turris ex lapide duriflimo,
quale Romänum Vefpafianieftamphitheatrum, altitudine Tu trim Bononienfem in Italia fuperat. Gra-
dus quibus afcenditur habeat finguli nouem palmos latitudinis i exterius vero muri lams decern. Septem
habet hacturris manfiones. Huicfuperftruda alia turricula, quç inftar acus adfurgit » Hac tres alteram al-
teriiüperpofitas habet manfiones, fitque ab vna ad aliam lignea fcala adfcenfus . Si quis e fumma turri deC
piciat, huic homines quamuis ftatura procerioris, non aliter ac pueri vnius anni appareant. Habet amp; hac
turricula in fu mma parte ferrum quoddam luna ornatum aurea, tres item fpharas aureas, fic ferro infertas,
vt maxima inferiorem minima fuperiorem locum occuper. Eft et Arx quadam munitiflima in hac vrbe, *
qua fi amplitudinem, fi muros, fi turres, fi portas cx Tiburtino marmorecxftrudas videris, ciuitatem iure
cenfeas. Templum habet altiflima turri ornatiCfimum in cuiusfaftigio Luna, atque fub hac tres inaqualis
magnitudinis fpharasaureas, qua omnes 130 mille aureos pendent. In hac vîbe intra muros vinea, pal-
ina,hortifpaciofi,agriquefrumentifœcundiffimi. Nam extra muros terram
colere, frequens Arabum
vetat incurfio. Incola huius regni alibi ciuiliores, alibi rudiores, ôcduilitatis plus fatis iguari. Pane fere Mores
vefcuntur hordeaceo, non fermentato, nec in furnis excocto, interdum vero cibum fibi ex farina hordea- viUui
cealade amp; oleoud butyro parant. Apud multos nullus menfarum amp; mapparum vfus » Veftiuntur fere Vesîim,
pannis ex lana inftraguU modü confedis, caput vero päniculo quodam ornanr, remanente tarnen fuperic-
re parte nuda, pileum non nifi fenes aut dodi viri geftant, fubuculas non habent, ledi vice culcitra villofa
vtuntur, cui fe inuoiuunt. Barbam rädere folcnt antequam matrimonium Gonrrahant,fed matrimonio
iundi promiflam geftant.

FESS^ REGNVM.

vel F^ Regnum fequitur,quodnbsp;olim a vitium copia nonnullis die-if^-j/ö ^ mde

mm:Eeßmum nùc ab vrbe eiufdem nominis. HocRegnum ditiffimum ôcpotentiflîmû, diäa,.
ab Occafu habet mare Atlanticum, a Septemtrione fretum Hcrculeum, ab Ortu Mul- Sitm.
uiam flumen, ab Auftro regnum Marocd. Eftautem hic alibi optima aeris tem pcries,
alibi aliquanto afperior. Ac regio ipfa etfi nonnuHis in locis prorfus afpera cft, frigi-
Solifertilitas
diflimis montibus plena, acin eaaliquotfmtfolitudinesacdeferra: ipfe ramen vmuerfènbsp;*

con fiderata, quamuis altera fui parte magis, altcraminus. feliciiTimaamp;fcrtiliflrimaeft.
Ager enim tam frugibus atque frudibus abundat, vt nulU cedere videamr; paflTim Vîtes, Olea optîmè
proueniunt, Ficuû amp;Amygdalarum magnam habet copiam, magnam etiam Goffipij affiuentiam.

A aaaaaanbsp;Reperitur

-ocr page 472- -ocr page 473-

^iSnbsp;~ FcflaeRegnum.

Reperitur hic etiam planta quadam, tMaus dida, frudum ferens vaidc dulccm ac efui gratiffimum, magni-
tudinis mali Citrei. Mahumetici Rabitii hunc effe frudum aiunt, qui parentibus noftris Adamo amp; Eva in-
„nbsp;terdidus fuit, CU) ufquefoiijs pudenda texerunt; folia enim habet longa amp; lata, harum hic magna copia.

capreolorum atque leporum magna copia. Fejpt Regiones
funt feptem.
Terne fm, TenùormmFeJJk, t^fgara, Elhabata, Errifa, Garetum, ^ Elchmßtm,ßve Chau^^ Temeftta
regio incipit a fluvio Ommirabih verfus Occidentem ,amp; pretenditur ad Ortum verfus Buragragum fluvium: a
Meridie terminatur monte Atlante , amp; a Septemtrione Oceano. Fuit femper hac regio totius Africa ca-
ï.put,inquaolim numerabantur oppida plusminus40. caftellavero 300. Sed ob bella, quaibimagnoperc
îavierunr, civitates omnes ôc oppida ddeta funt, totaque provincia vaftata. Sed tandem denuo reviviicerc
cœpit pcftremis hifce temporibus, amp; oppida prope 200. continet. Interea
Rabato qïsïxzs magna ad httus
Oceani condita . Hac mûris amp; ftrudura Marocco perfimilis, fed magnitudine ambitus valde diflTimilis.
Sunt amp;
Fhagia, Salla, amp; alia. Feßa territoriû a fluvio Buragrago, verfus Ortum protenditur vfque ad fluvium
Inavem, a Septemtrione fluvio Suba, a Meridie Atlantis radicibus clauditur. Numerantur nonnulla oppida
in agro Fefîano.\' fed ipfa vrbs Feflà primaria. Sita cft in regni hujus meditullio. Cönditam ferunt circa an-
num Domini feptingentefimum oduagefimumfextum. Hanc metropolim totius Mauritania dicunt: amp;
vulgo, tefte Marmolio, Aulam totius Occidentis cognominanr. Nomen habere abauro, funt qui opinê-
tur : quod cum prima ejus fundamenta jacerentur, eo loco inventusfuerit auri cumulus, quod Arabibus
^ei
appellatur. Alij fluvium F^squi mediam interluir, vrbi nomen dedifle autumant. Maximam hujus vrbis
partem colles arque montes occupant, ficvt vrbistantum medio planicies rcperiatur. Duabus vijs didus
fluvius vrbcm intrat, in duas namque eft divifus partes. Moxquein vrbem collapfus ininfinitas fere, per
quofdam aquadudus fefe fpargit, ac per fingulas fere domos, per templa, per collegia, per hofpitia amp; xeno-
dochia fefcdiffimdit. Deinde perforicas petcurrens, totius civitatis fordes fccum trahit, atque foras in flu-
viuminducit. Atque hac dicitur vetus. Fftenimamp;alia vrbs qua nova dicitur, duphcicinda
mu-
ro altiffi mo ac munitiflimo.nbsp;regio a Sepiemtrione Oceano abluitur, abOccafu ad fluvium vfque
Buragragum protenditur; Orientale latus claudu nt motes Gumarae, Zaronij amp; radices montis Zalagae-, a Meri-
die vero fluvio terminatur. Fuerunt hic olim oppida amp; arces quamplurima, fed bellorum injuria
maior pars delcta eft. Oppida pracipua funtnbsp;ócOt/S^-f/^^^/r, hoceft Regum palatium.
Habatyiç.\\iE-
iabat
regio clauditur a Septemtrione mari Mediterraneo, ab Occafu ^Igarae paludibus, a Meridie Suarga flu-
vio , ab Ortu vero montibus Herculeo freto vicinis. In ea praftanriores vrbes fimt
Arz^tl/a, feu f^zelia, am-
pla fatis, atquc a freto Herculeo circiter 70 mill, diftans.
TmgisizsxTanger, ampla amp; antiqua ad Oceani lit-
tus pofita, amp; a freto Herculeo 3 o mill. diflita.
Se^ta fcu Seuta maxima d vitas ad fauces Herculei freti, olim
totius Mauritania metropolis, ac Hifpania amula, qua quidem tres civitates fub regno Portugallia funt.
Frrifa regio incipit non procul ab Hercuico freto, amp; ad fluvium vfque feu Hoccore ad Ortum protendi-
tur; ad Septemtrionem prima fui parte, utteftatur Leo, terminatur Mediterraneo mari, vergitque Meridi-
em verfus ad eos vfque montes, quiFefla territorium fpedant. Oppida hic rariflfima, pagi frequentiflimi.
Gareti regio initium fu mit ab Occafu a CMedulo flumine, amp; ad fluvium unhjiam ad Ortum terminatur, a
Meridie montes ipfam a defcrtis Numidia feparant, a Septemtrione ad mare Mediterraneum protenditur.
Duas hujus pracipuas vrbes
JHedélam amp; Chefafam Hifpani occupartint. Cham vltima Fcflani Regni regio
continet tertiam ipfius fere partem : namque in longitudinem 190 milliar. patet, nempe a
?imio:^a ad Or-
tum , ad fluvium
Gnrguigara ad Occafum i in latitudinem vero mill. dxx. Nam omnis ea Atlantis pars,quac
Mauritaniam fpedat, teftc Leone, hujus regionis latitudinem prabet, com pledituramp; bonam planiciei at-
que montium partem, qui Libyç funt contermini. Pracipua loca huj us tradus ftmt
Dubdu oppidum anti.
quum,
àcTezgt;a, maxima, nobilis, amp; opulentifllma vrbs. Regnum hoc multiamp;irrigaturfluvijs, quorum ali-
quot navigabiles : prçcipui funt
Subu amp; Luccus. Subu veteribus Sub0^ià.ns, originem dudt ex maximo fon-
te in horrida filva
Seltgt montis Cheuz- provincia, atque multosrecipiens fluviosper longum tradum difcur-
rit, amp; lato fimul ac profundo oftio in Oceanum fefe exonérât, ubi naves etiam magnas\'recipit.
Luccus fluvi-
us Ptolemao ex Gumura montibus originem ducensin Oceanum labitur : in
ejus oftio fita civitas
Haraidos, cuius portus ingreflu difficillimus.cM^\'/?/^J hic mu hi inter qu os Gumara, T^rerüj-, mons Zalaga, amp;
multi alij quOsbrcvitatis ftudio omittimus. In vrbe Fez multa pulchrafunt amp; ampla adificia,publica priva-
OferajfuMka. taque. Templa, Collegia, Xenodochia. Templafunt
idcc.in quibus magnifica amp; fplendida. Summum
templum quod vocant m m habet fefquimiiliaris» Portas amplasatquealtas vnam amp; triginta.
In hoctcmplo fingulisnodibus
ccid lucerna accenduntur. Reditus templiin fingulos dies feruntur efle
ducentorum aureorum . Collegiain quibus ftudiofi artibus, medicina, legibus operam dant, permultafunt.
Vnum pra cateris nobile, in quod exftruendum Rex
f/abu Hertort quadringenta odoginta aureorum millia
cfludifle dicimr.

Canariae Infulae.

: reftant paucis explicandavelis. DeCa-
Soli fertilitas.
iH »arp in generali defcriptione Africa ahquid diximus. Abundant Hordeo, Melle, Cera, Saccari arun-
-M—^dinibus, Cafeo. Habent amp; Oricelum herbam, qua pannicolorepuniceo inficiuntur,amp;; vini prafta-
tiflimi amplum proventum. Sunt amp; tefte Martianopalmifera, Nuce Pinea abundantesj Pecoreamp; Avibus
plena.In
Ferri Infula res eft admiratione amp;commemorationc digniflima. Infula omnis aquis dcftituta, ar-
denti coelo, foloarido ,fquallentes aftu homines pecudefquedeftituit. Sed Dei Omnipotentis fingulari mu-
nere data cft arbor,qua fola medicinam fadt hominibus amp; pccudibus. Eam nubecula circumdat, ex qua ita
folia humedantur, vtex ijs perpetuo hquordeftfllet, quem vafiscirca aiborem difpofitis adcola exdpimit
tanracopia,vtabunde toti infula fufficiat.
CanariafJMagna\\on%z xc milliaria.nbsp;aliquanto mi-

nor eft. Hanc putat Niger efle \'Hiuariam Plinij : vt Forteuenturam Plinij Caprariam. Palma infula exigua eft
fed amoena, ac Vino,Cafeo ,Saccharo abundans. Qin ex Hifpaniain Peruuiam amp; Brafiliam
nauigat, in hac
infula commeaîû rerum in itinere ad vidum neceflariarum petuut.
Mom es hic fuapte natura fere inaccefli,
idcoq; inexpugnabiles.
Tenarijfa mote habet eximia altitudinis,que etiä ad nonaginta milliaria licet fercno
coelo confpicere. Incola ohm rudes adra odum erant, fed hodie cultiores amp; fagaciores fadi funt. Vita in-
ftitutis amp; moribus a cateris Africanis difcrepabant,Solem, Lunam Ôc Stellas colebant, veram lucem ignorâ-
tes. Viuunt pane hurdeaceo,carnibus0clade plurimo,ôcinprimis caprino,quo abundant.

Pennon dcVeles.

Antiquifllmum cft opidum in littore maris Mediterranei conftrudum ab Hifpanis Vdlet de GumenerA, fiuc
etia in
Pmnoamp;de Veles, nuncupatum . Inter duos vifendie altitudinis montes fitum cft« Alij ab Africanis®
alij a Gothis adificatum idibunt, Sed de hoc Opido in Thcatro Vrbium plura.

llumtita.

i/Lontes,

i^nimalmm
varietiU^

Montes.

OHûres,
ViSius.

-ocr page 474-

s s INOR

ET CONGI REGNA

il?

Abifîînorum Regnum.

hi^ormn Regnum, Ethiopia qua fub iEgypto,Ptol.dicituf,Eius Princeps Mauris ^ß- .
\' ^/4amp;-t/f/,lingua^thiopica/tf4/?mß^/»/, quod eft altus feu pretiofus dicitur. Hicfe Daui-

disortumftemmategloriaturtvtiturautemplerumqueiftiufmodi infcriptione, N.N.

Supremus morum Regrwrum, a Deo vnice dtleBus, columriafiàei, ortus ex Hirpe ludâete. Hic
, inter maxpmosrioftrà araris Monarchas proculcubiocenlèndus, vtqui inter vtrumque ç-
trôpicum àMari Rübroad^/Ethiopicumfere Oceanum perringat. Et vtaliquantoac-

- - ------- curacius eius imperij tcrminosdefcribamus ; A Septemtrione habet .Egyptum (qua

fubeft Turcis) vicinam: ab Ortu ad Màre Rubrum, et Sinum Barbaricû ex parte perrinet : à Meridie Lu-
na montibus a natura vallatut; ab occafu vero Regno Congi, Nigroamne, Nubiae regno (5c Nilo fliiminc
terminatur. C|mbus terminis veterumyEthiopiam fub vtgypto cognominaiam,TroglodytiCam, et Cinna-
momiferamregionem.amp; Libyçinterioris partem videtur comprehendere. Regio iplainvniverfum(utcx

recentioribus qui cam luftrarunt, conftat) fertiliftima . ^ftas ibi gemina eft in anno, amp; ferme perpétua*
vt vno tem pore in alijs agris fiat fementis, in alijs veto meflls .AUcubi fingulis mentibus noua Frult;Tes, Le*
guminaprafcrrim feruntur. Triticum quidem Regioparcè producit-.Hordeum vero,Milium, Sclam\'um,
Ciceres,Fabas, aliaque Ecgumina copiofiflimè profert; quorum nonnulla nobis ignota funr. Hebeno Per-
^ ficb amp; Siliquaftro abmidat, Aromata Piperis, Cinnamomi amp; Gmgiberis hic leguntur. Saccharum etiam
■ in arundinibus copiofe producit, fed ipfum coquere amp; expurgate non norunt. Vires ifticmultafunr,Vini
tamen hîc nullus vfus, pr^terquam in aula Regis amp; magni Patriarcha. Mala Medica, Citrea et Liniones
magna copia hîc fponte proueniunt: Mellis item i mmenfa vis .Nam apes etiam in ipfis hominum habitati-
onibus^utriuntur : vnde cera tantam conficiunt copia, qua toti regioni ad candelas conficiendas luflidat
abfque feui vfu : Linum habet etiam hçc regio, fed incola artem ex ipfo telas conficiendi nefciunr, atque
magna ex parte pannos fubs ex GofiTipio fibi parant, cuiiis hîc magnus eft prouentus. Metalla habent Auri
Argenti,yEris,fed ea nö expurgant,artë ignorantes.Habet infuper hac Regio omnis ferè generis Animalia\' .jfnimAÏmm
amp; Aues. Vu funt Elephantes, Leones, Tigres, Pardafes, Lynces, Rhinocerotes, Mdes, SimiaetCerui ^..ittas ^
(quod contra Veterum opfnioneni,qHi negant Africam alere hoe animal) Boues,Oues, Caprç, Afini, Ca-nbsp;\'

«leli, Equi. Sapiftimè hic a Loœ miruin in modum infeftantur. Olim a Reginisnbsp;;

duntaxat guberniatah^c Regio fuit. Vndeinhiftoria veteris Téftâmenti IegimusveniflèadiU//?»»i7»^«2Re-W^^nbsp;\'

gem, Außrinbsp;deSabf:,audicndfcaufaadmirandlieiusfapientiam, circiterannum Mtindi 2954. No-

men Regina hmcamp;xiiMaqueda, Crcdunt ^Ethiopia Reges ex DauidiS ftirpe, et Salomonisfamihafefepro-
creatos cftfe. Idcirco fe filios Dauidis amp; Saloononis,atqiïe adeo Sanä:0rüm Patriarcharum appellare folent
quod ex eorum lèmine orri fint. Nam ex Salomone filium fufccpilfe
Maqaedam illam fingunt, quem MeL
tónominarit. Poftea ZX?»/ifiiitdidus. Is fecundum^^orum commentum, cum annum àetatis vio-efSmûnbsp;\'\'

att/giflrèt,âd Salóroonem patrem amp; praceptorem àmatreremifluseft, vtdodrin\'a amp; fapientia vtiliacfaln-
lari ab eo itiibueretur. Quod fimul arque affecutus fuit
Meilech feu Dauid, pgmiftTu Salomonis, Sacerdotes
amp; Comiteâ nóbiles multos de fingulis duodecim tribubus fibi adiunxitf«c InTcgnum ^thiotia reuerfiis
gubernarionem eius fufcepit. Ac vna etiam legem Domini^circumcifiónemque eodem iihportauit. In
totohocimperiovrbespaucçiac vicanmhabitatur.Prçdpuarcgnaad Superiorem^thiopiampernnêntia

qua vt plurimi^n Abiftfmofum Imperatori fubiacent, funt hac fequentia. Repîum Barnames: Hoc fluuio
Abanthi amp; mari Rubrodauditur: vrbs primaria eft
Beroa feu Barru Ptolemao Coloneài^, yt Sanuto pla-
quot; cet : hic Regis vicarius degit : qui Abiflînorum regi Cl. equos quotannis pro tributo pendit, cum fericonbsp;i

alij fque mcrcibus; Bafla vero Tukicomillevncias auri. %rm^lt;?»Marabb fluuio proximurn et mari ru-
bro, quotannis pendit fuo Imperatori cc., equos cx Arabia aduedos. Subeft huic regno Regnum ligré^nbsp;l

:in quoeft%bsC4Ar®w0fcuC4/glt;;»^gt;,fedesohm(vtineorum an^nbsp;ReginaSabainbsp;Can-nbsp;\'\'u

lt;torllegina .regnum nùmocafct,vtumur pro eoü^^^nbsp;nomen habet à

monte in quo Imperatoris filij firmo et vigili prafidio leruautur, vtdefundo impcrarore heres educatur.nbsp;? f

in hoc regno duo memotóbiles^r^thiopiamïabentcs^^»^/, quinbsp;. af

^Haboras, in quem com plures alij Amnes conftuunt. Eons Abanhi eft BarceriaLacusiampliffimusfiibnbsp;f !

iEquincdialiiacens, inquo pluresinfiila . Hiclacus cftQ^lt;?i^/î/i Ptolemai. ïncolçdbmos cx cretaetnbsp;Af^:

ftramine compadas habitant.Chriftianam religionem profitentur, eorumqr^ fidei articuli pracipuifiint m, t ij

Çrcduntiiîj^pum Creatorem cœli ac terra, iti tycs pcrfonasdiftindum, Deum Patrem,Deum fiUu ^
cxpatrcabaeternogenitam; qui pro nobis carnemaflliiTipfir , mortuus eft,Öcrefurrexir; à^Deum Spiiruumnbsp;\' \'

Sanclum, ex Patte et Filio procecfentem. \'Hac fumma eft totius rdigionis. Vetus tcftamêtum cum nouo
fie coniungunt, vt ritus nonnUllos ludaicos amp; Chriftianos fequantur. Infantes omnes mafculos pariter amp;
femellas; b^auo ataris diecircumcidunt. Nullam tamen falutem oircumcifioni adfcribunt ,quam in fola
fide in lefi^m Chriftum collocat. Sed ad quadragefimu m diem ma^ulos, ad odogefimum vero femCllas ni- \'

fl aliqua égrimdofèftinaftionem dcfidcret, baptifanr. Singulis atînis bapufmum renouant, tam in aduitis

qtïam in infantibus, proferentes hac verba. Fgo te Baptizo in nomine Partis, Fil iJ amp; Spiritus Sandi. Hûc
i morem à mâioribù^ acceptum lande obieruant, non vt primum baprifi;numextenuent,autinfirment,ièd
vt à peccâtis abfolutionem fingi^s annis confequantur. Adminifttationem Cçna Domini fub vtra\'que
fpecieobt\'eruanr, tam Laici quam Clerici.Confirmarionem et extremam Vndionern neque pro facramë-
10 habent neque vfürpärefolcnt.Sabbatum aque ac Dominicum ab opereimmtrnehabent
veteriChrifti-
anorum more. Legis vfum illum maximum eflè putant, vt peccata nobis oftendat: feruari vero à nullo
mortalium poflè excepto lefu Chrifto, qui cam pro nobis implcuit, credunt.Sandos quidem amant amp; vc-
neranîur, fed non inuöcant. Mariaïii Chrifti matrem magno honore afiiciunt,
non tamen adorant, neq-
opem eius implorant. Coniugium Clericis amp; PreftDyteris non minus quam póliticis pcrmifliim cft,
Om-.
ncm fornicationènî éclibidinem puniunt. Habent Patriarcham Ecdcfijs prjt fidenîem, virum perfpedse
probi tatis, grauem, bonç dodrina ct proueda\'atatis; cuius munus eft Ecdcfiafticos flatus in vnione con-
feruare,Ecclcfiafticadiiciplinam tueri,ac rebellescxcômunicarc.Epifcoporum aliorumque Eceîcfiafticor»
ciedio, pcnes iolum Regem manet.

B bbbbbb

V i ,

V

-ocr page 475-

ßo

^ YÄ MA M swc^

\'odora

OJacnum- ,4nbsp;OhanUh^gtmad.

^nbsp;Cobras

\'^an^akdnmnbsp;v-r . CofU äe
^jehäha^ Pg \'^^dumjh^ucfu „

JL

\'\'Adiudif f ^nbsp;^

^Sibit I^M

Jt- ^.dfisz^bmi

rDoiaraa-^ lÜknbsp;1

________ ^

Wcantinanbsp;^

M BA KNA GA Ä^J

A-ka^ije Ielicis

httä\'m

■ \'

iGul so, -^naß^.^

Cama-

sMchiem-

w

regn

T)ßrtmnZcu

quot;Bara-i

Ijlaetyoria ^
\'Loanda

Cpihena. \'

4nbsp;Dacoru) 6\'.u-i^, i»--«

quot;^rc^att^ma VJ IST GA LI.

Äi^Ä tempen Sil:.nbsp;A

CUhut.nbsp;^^

éatKmma VA IST GA LI.

T\\ /-» ylnbsp;^nbsp;^tfMaUnbsp;A r

urts e/l Oyar^aU, Jßiärr\'t

^^ populi

JIQjlP

^nbsp;Angoüna

, Carcanir

Tna,

VO

\'Cabic-^

4tnetuct.
\'Aßt

Atninaru:^^\'
üva^
j

m^mS I N ü S:

CONGI REGNI m
Africa. Chriftiani
^ova dislt;ripuo,

Scala,

^^MiJUamm
-Germanic0r,

Leucarum-
liijfamcam

»5I 45 ^-T

ITJ

i^/i

O ^nbsp;-nnaottna

r^f^W^ANG O TE, \'^Rachh

Tierai/\'

ZamftJ^

40

Ulnt-,

BRAMAS

UtfUult

\'Bakcena^.

^^P^alxos (iz Tatrm\\

^ .••-l\'« Ti

NOv,

■yahütiL-^

-^uaif-m

Goiami,

Stoffel

g.Jqi ^itmadta^

\'Zaire

ftactts^

Qoraa-nbsp;I quot;

abis si no

rum sive

Pretiofi loan;
nïs Imperiü.

-FaiU

c O H G O.nbsp;WM^

QuihiL

Jihit,

^ ft

■ Laeus Trtm.

w

Imalzma

-Meti—\'W

I.deyt^thtiue ^ _

CerittcdPo-.

) quot;Batxa^
_____sS-Serras

--^ JffuL-Loncs rcßmnbsp;^^^ ^ ^nbsp;^p-

(U diaqo JofesK

VAVS^IJ^u^S

ZA UKEJSr TII

So

40

A

^nbsp;^ I c u_s

f.deCofiwkJ^

-ocr page 476-

^Congi Regnum.

RBgmm Congi AVijSL^micongo, zmp]üm potens amp;opuleiitum. A promontorio S. Cathrinae quod
fecundo gradu abeft ab^.quinolt;aia]i, Auftrum verlus protendirur vfque adPromontorium Wf*
Habetque ad Occafum Oceanum ^thiopicum: ad Meridiem Montes Luna:,
amp;:Cafere( populos: ad
Onum Montem, aquofiuvij émanant, qui inNilifontes prolabuntur: amp; ad Septemtrionem territorium
ies. Regni Bentn. Mira bic cœli dementia incredibilifque aeris temperies, hyeme atque aftate nunquam (a:-
vientibus. Abundat Regio Frugibus, Tritico, Milio, Oryza, Arboribusfruâiferis. Palmarum plures ha-
bet fpecies, vnam quç Dadylos producit, alteram qua Nuces Indicas, tertiam cxqua Oleum, Vinum, A-
cetum, Panem conficiunt. Exarboriscacumine tcrebrato vel filfo, fuccus quidam ladi fimilis emanat qui
initio dulcis, poftea tradu temporis acefcit. Ex fruduum pulpa Oleum exprimitur noftro butyrohaud ab-
fimile, cujus vfus eft in cibis, vndionibus, lucernis. Sunt amp; Caftia, amp; Gedri magna copia. Nec defunt in
hortis omnis generis herbaac frudus, vtPepones,Meiopeponej, Cucumeres,amp; iimiles,
prçter alia gene-
ra qu^ cum noftris Europa Climatibus non conveniunt. Omnis praterea hçc regio Metallorum dives cft,
t- ctiam Argenti, imprimis
àïc^ Loandam Infulam . Animaliu m varij generis hic ingens copia. Elephantum
imprimis hic maximus proventus, quos vernacula lingua ipfi
Manamp;ao vocant, mira magnitüdinis, quorû
dêrcs cclibraspêdör. Reperitur ócfcragen^, ï^MZehra didû, magnitudineamp;forma Mula inftar. Muls
aurem genus non elfe fœcuoditasâîguit; fœtum cnim parit; habetque pellem a catcris animalibus dilfi-
milem- vtpote triumdiverforum colorumfafciis \\a egatam: nigris nempe, albis amp; fulvis: animal tant«
vclodtatisatque feriîaîis utdomari neque ad homuium ufiim accommodari vllomodo poflit. Adagium
Lufitanis hinc
ïtnm^FeloxvtZebra, Sunt amp; hic, vt alibi, Leones, TigrCs, Bubali, Onagri, Lupi, Vulpes.
Cervi, Lepores, Cuniculi, Simia, Chamaicontes,amp; Serpentum multagenera. Item Porei\', Oucs, Capri.
At non habent Equos, Boues aut alia lumeniahumanis vfibus apta . Quare hgneis equis,\'tefte Maphao,
vmnrur, cuius commentum tale eft. Camherio feu tignododrantalis ferine craflitudinis, pedum odo lon-
giiudinis, bubulum coriumadteUaamplitudinem cxtendunt, huicephippiodiuaricatiscruribusviatorin-
fidct: baiuiifuccoliantduo, et vbi longum iter.eft, fuccedunt alij. Abundat ctiam Zibethis,animalibus
formam felis noftra domeftica habenubus, fed paullo minoribus. Habent autem in fe Odoramenti ge-
nus quoddam pretiofi quod amp;
Ztbithum dicimx. Nutrit infuper Aues omni« generis, inprimis Pfittacos vi-
rides amp; dneridos.Struïhiones item,Pauoncs amp; Gaüinasindicas^Perdiccs amp; Anates:habet amp; Phafianos,Co-
lumbas, Turtures, amp; minorum auium qua
Becca-fichi incolis dicumur, infinitum numerum . Aquilarum
praterea, Falconum , Acci pitramfdngillariorum ,Pdlicanorum magnam vim. Sunt amp; Multa Ardex
Candida Aue^nbsp;Gruibus fimiles quas incola vocant//mw^/Âg^rj. Diuiditurautem regnum

Congi in prouincias fex. Bamba, Songo, Sundt^ Pango, Batta àcFemba, Bamba liitoralis eft, abAmbrizl flumi-
ne ad Coanzam vfque: regitur a varijs Pra^fedis, quos ipii
uani vocant, Primaria vrbseft Fan?.a,£mm pla- quot;
nide qua eft intcr fluuium
Loze ôc^r^br^ze. Hic moratm Prafedus prouincia,diftatqj a mariC. M. Pass.

ad flumen fitaeft. Primaria vrbs eft in qua Prafectus huius prouincia agir. Sundiaco/fgi
vrbe ad fluuium vfque protcnditur. to^o a SeptemtrioneSundi contermina,a MeridicBatta,ab Occa-
fu Comitatu
Congo, et ab orm montibus Solis terminatur. Vrbs primaria in quo Prafedi degunt Pro-
vindacognooiiniseft, didturqueP^;?^^ .
Eatta qmmz prouincia : dus fines funt a Septemtrione
Ortu cxtenditur ad montes Sohs,amp; ad radices Montium Salnitri. Et a Meridie vfque ad Montem Brufci^
to. Hifce finibus Battatèrminatur, atque vrbs dusprimaria, in qua Princeps habitat, fimiliter Batùàà^
tur. Sex ta et vltima provincia
Pemba fita eft in meditullio regni CongK In hac fita cft totius regni vrbs
primaria et Regia . Hçchodienbsp;nominatur, olim vero dida fuit qua vox fignrficat A^-

lam in qua Rex aut Prefedus pleriim que agit. Sita i so millpauUoplm minus a mari in magno amp; cxcdifa
— Multis fluuijs regio ipfa irrigatur. Pradpuuscft ;^4w e lacunbsp;ort^s.Latitudo quibufdan^

Tlnmim.

^ark.

Montes.

Mgres.

monte.

lods eft quinque milliarium tantam autem aquarum vim in Oçeanuin.(Ethi6picum cpoluit,quot; vtx.ât-
que interdum xvi, milliaribus fcruetdulcedinem. Aduerfofluminc ad quinque tantii milliaria nauigârc
licet : occurfätibus pofteà vndis, magno impetu, quia è cataradis ruunt. In fluminis öamp;o infulae qusedam
funr, quibus per vicarios fuos rex Gongi imperat. Lembi illic ex arbore Licondo capaccscc. hominum
Crococilos capiunt, et Hippopotamos, et pifcem, quem
\\pÇi Ambiz.e Angulo vocant, quingcntarum libra-
rum ,cximii faporis, quem fu b pœna capitis pifcatores ad regem deferre cogüntur.\' Sunt et alia Flumina,
Leiunda ^d quam ciuiias regia Congo exftruda eft, Ambrizi,On:{o, Lemba, Danda, Bengo Sc Coanza: quomm duo ■
pofieriora è Danda orta infulam effidunt
Loanda phnam fine monte, finecolle.In hac fi crcfcentibus vndis \'
terram eftodias, aquamdeprehendcs dulcem; .fm decrefcentibus, faliam. In eadem conchas pifcanmr,qui
per totum regnum pecunia loco funt. Et quemadmodum flumina pifdbus abundar, fic etiam finusct nià-
ria. Etpotifl]mum quibufdam pifdbus quos vocantnbsp;um tantacopiaefii^

berno tempore vitro in littus fahant. Sunt et alia genera pifdum ddicatorum, vt Adpcnferes vulgo Sturio-
nes, Mulli amp; huiufmodi : ac Cancrorum magna copia: adco vt maxima pars gdcolarum maris ijs viuant.
Non defunt
Montes inter quos altiflîmus Lufitanis, La Sierra Compltda, hoc cft, Longus Monsi tMom Crpalh
fic didus a magna copia Cryftalli qua in eo reperitur: vajde cxcdfijs hic et inailtus. Sunt et alij qui d^-
xm Sierras de Sol, ideft, montes Solis, quia fupra modum alti funt. Alij item qui dicuntur
quia in ijs ingens huius mineralis vis; amp; Montes
Cabambe, ingentem Argenti vim profcretitcs amp; alij. In-
cola amp; potiftimum Bamba proceri, robore corporis gladiatorio, vaftis mufcuhs: geftant grandes gladios,
Helveticis fimiies, quos à Lufitaniscocmunt. Vno idu vivum hominem mediumdiifecare aut bpüi viuo
caputpreicmdereluduseft. Euere qui vas vino plenum ccc xxv libramm brachijsfuisgeftarint. Monilia
hbineduntexcaudis Elephamorura. Ex hac prouincia talium virorum xfrmillia colligütur admilitiam,
Rcgis miperio,quoties id vfus aut ncccflTitaspoftulat,nbsp;,

Regh,
Sms.

Cdli

Jnimaliu
rieîas^

Frbes.

-ocr page 477-

gvinea cvm in

ß \\

svlis s thomae. principis

êc Anni boni.

g v pne a

rinM rcgnüm c^o fradu éft,quo Ganpms Aethiopes,de quibus apud Orofium amp; Acthï-
cum,tcfte Ortdio. Incólis (^^/gt;?»ididïur. Regio Nigritarum eft. iV/^r//^dicuntur adeo-
la; fluminisNigri^qui mediam regionem praïtcrfiuit Nili inftar agros vicinos foecun-
.dans.Crefdthic,utamp; Nilus mentèluniojtotos dies xl.quibus per regionem vicmam
navi^relieer. Ita limo obduäa Tellus miro proventu rerum luxuriat. Circa flumen
planities ampla, nulU montes aut collcs,Silv« fr
equentes,quibus Elephauti pafcuntur.
2^T^%roiÄCrebrilacus,qui ex Nigdinundatione dicuntur remanfiflè. Aer faluberrimus, adeo ut
morbo Hifpanic© laborantcs,fi in eam rcgioiïém prèücMcantur certb conualefcam. SermoNigritis varius,
pro Cœlo amp; SoloJELdigio varia: Suaïin Meditcrraneis
Chriftiani,Mahumetiftœ,Gentftes.Mantimi vero

omnesidolacolunt.nbsp;.

habent. Color omnibus nigerrimus. ^Ccternm |^cguum in,t^ GuaUum^rmhutum J^ M.Ä^^um Sttnu
cft,aNiaroflumincad Oceanum ulquc éthiopien. HtÇuine* noftriscorporibus noxiuseft, mni ob Cœli CœU^uàhm.
imemp?riem,tum propterpluvias,quaeputreainêmpariunt ôc vermes. Eft aute Hordeo,Oryza3Goflypio,
Auronbsp;Ovibus item amp; Gallinis abundans. Eft amp; Aromatis quoddam genus,fapore p^eri confor- S^ntUUU

me lifttanis CMdegneu dihum.Müdité duplo cfRcadus PipcreCaîicutiano,vocaturquechais Lufit^is
quod tamen,vendcrcnonlicet,neVulgarePiperpMnbsp;-tmaus

aliospr$rernaaylosnulloshabet,fcdeosexNumidiaaut Gualatalncolîepemnt. Quadrupedum impri- ^nmalmm

mis Elephantorum ßcSimarium^viumqueinientcm habent copiam,pra;ferumAcro Pavonurn amp; Pfitta-

corum cincridomm. Habent amp; mmutas qualdam^vesqua;ex Arboram ramis pendulum fibi iplx m

dum ßngulariarteconftruunt. Arcem,OfHdurn^rbem non habem. Papmunum d^

mum q,^m Principes, Saccrdbtes,Doaores,:Mèmatorfôincolunt:Ceterilparftmdeg^

^ZX^n^LlUlunam Xerr^ aorant:^

Ltemfibiipficonfcmduntpotiusquamfcarificant,amp;pofteaunguentoquo^^^^^^

ipfis,nobisftLpendofpeaaculo. SaiatantPrindpemmgenuap^^^^^^

XmerSSnbsp;^W««\'vocant. ^ec maior eft proventus Arbon, quam

lin^^venbsp;diem LWralem. kn ea arbor fmdum Oliva, tripl d virtute pollentem:

mna; tetn^vemeniur^mr a . ..nbsp;fidapibus adhibhum fuerit,casutrcrocus tmgit ,aut eo

ÄaS^^ S^^SuperWabrum laudammt^ent. peye illud foramen amp; per nares
XborrfaS^^^nbsp;Aliiexinterftitionarium,autelabnseburgc-

tolcxoncÄcl^ e^m per^üibinferiore labro linguamtanquam per os^tert^exiertant Ycüi.

mentacontexuntexAtDorum ^ M ^^^^^^^^^^^^^^^^^nbsp;Oculum alterum rpbro

fed ad omatum nexas gerum Simiamm

colore tinaunt, alterum cçruleo. i-emmma;aiuurci lugcui^.nbsp;häv,;«, n imi aarei funt

ribusncaunt. Poftremum in ftupiaaamp;p..tida barbarie m.r.hce to ^nbsp;„um. aureilum

nuUa miiriprione infignifeutuntor etiam numisferreis rebus in

Infuk S.Thonise, ^ 1 :

j^loconomen. SnbipfoAeq atoreto^^^^^^^

^cutn detegereturnbsp;hic^ad quinquagefimum a:ta.is annum pertin-/

Aer calidus , amp; fa ubris • p^^^ata^ti^nbsp;. ^^^nbsp;^„o ftc cen- ?

S«n,; na m prodigiofum foret mter ilto^na oanbsp;a ^nbsp;amp; Septerabiiaebiaamp;den-

\'efiraumnbsp;annumnbsp;vivunt.nbsp;Diesnbsp;noâihusnbsp;feinpcr,a;quale!.nbsp;MCInbsp;quot;quot;nbsp;f.

-ocr page 478-

10

mmmmm

mmmmm

r 1 .s ^

Ttàmamp;cci GeNEHOA^

4 J^/^ û Smfrrta^
^xmm^ d\'\'

p a r s

à lûcrûz.

RA U O Ll
^Tpmhûtu

Tufya.

^ j^y b i a i n t e r i o r

m

Ovoaim dénias

Z

CA

Lu BJ YA s

(canes grande

mJ.JelBmT

m

^cancs pc.

J ffgt;-miJe

CSTi

.MELII

SierraLiona^^-

3udû

^aununbsp;Il ^

3etmt

tjib^Ni

^ s g .. ,

J^oo

Cacers- \\Atymm

JUA LA G VE TA

regnu

.V

\'T^ijmfa X^^L ili m. M

orenco
met:

lattw

A

m

X

s ^ ^ éK. ^ - * V « ^ j

m

ƒ

ƒ

d

7

a

m

hram

i\'ForMc

g vineae

N 0 V A

descriptio

■îr çw

9

B^armLeucce
^ernum-MUiar,

MZZ3ZLZZ33

11.

Vj_if

iT

- -■ ■

Z.0

to

-ocr page 479-

3 23nbsp;InfulâS.;Thomae.

SdtftrtiUiâs ^^ P^^vias décidant, quibus folum humedatur cxteris menfibus rore copiofo rccreantur frugcs. So-
\' Ium ipfum Inful« tenax,kntumjCok}re f brulFo. Fmmentum, Vites, aut Ar borem olfa duriufcula haben- ^
tcm npn patrtur;fert autem Mclones, Cucumeres,Cucurbitäs,Ficus,Gingibcris amp; Sacchari inprimis ingcn-
vtcm eöpiam,adcout quotannisxU navcsSaccharo onuft
«fplit«fueritrtiè^hae inlijlaahoexportari,proquc
Saccharofuo Vinum,Cafeum,Frumentû,Coria,aliaqucadvitam necclTaria importari. Seddcfijt proventus
ifte ex quo tempore vermiculi quidam arundinum radices perfodde coeperunt ,adco ut nunc vix fex nave»
Sacçharo illic nato polfint quotannis onerari. Liberaliter etiam Milium,Orizam,Hordeum pracbct .Ladu-
casitem,Bra(iccap, Rapas,Betam,Petro(êlinum, Herbas hortenfes magnaluxurieprofert.Praeter has radi-
cem quae apud Indoscrefcit in Infula Hif^ahiblä,qua Illic dicitur, Nigri huius Infulse dicunt ^^\'«\'
ac plantant tanquam herbam cximiâmcorumquevitx neceflàriam^^ Cortex exterior nigri coloris
cft,interior albusforma oblonga,inftar maioris rap«,atque in radiée plures pmos habet.
Caftaneas jguftn
repraefentat ; meliortamen amp; delicatior. Vulgo fub cineribus aut pruniscoä:a,aliquädoetiam crudacome-
Animdum va-nbsp;^^^^^^Hifpani hue aliquot Olivas,Pcriicos,Amygdalos,aliafquearbores tranftulerunt iqu« P^^^^^V

ietoinbsp;\'t«pulcherrim«qiiidemafpcctu®ere: led nunquam vllos tulerunt frudus. Eft in hac Infula Caücpo-

^^nbsp;rum mirificùm genus,quod in terra-Talparum inftar degit,thaîalTtj coloris:folurb fubuerfens • |ioc omnia

longe latequif iquot;nfeftat,arrodit,abiumiîque. Reperitur etiam in hac Infula Avium ingens nUmerus, Pc|di-
CCS, Sturni, Mè\'ful«, Pafîeres virides modulantes,Turdi. amp; Phttad, Vrbem in ca Lufitani cqndiderupt

rrbspautfi\' Âô.\'î/iw, ad flumen quà ibcc familiae creduntur habitarc, prêter Ep^copumahplqu^ordinisEcckfiä^

t.

It „ ^ ^

•jf

■•i -

ftici homines.Portumoptimtim Amnemqtïefalubcrrimum hâbet. \' Ad Pifcatloneslndtànt,in Maii om-
nis generis Pifces. Imprimis ycro res miranda eft infinitum numerum Balenarum confpiccrc,qu«in hoc,
amp; m reliquis Aftieolittoribuà r
€.p£riunîUî^. ; In media infula mons el| valdencmorofiis, qui pérpetuo nu-
bibus tegitur adeo denfis,ut ex filvis aquae man^t rigandis Sacchari arUndipibns fuflîciëtçs.-quoquc Sol cft
fublimior, eo magis cCefum cft circamontcmillum nebàlofum^ ^ Incöl« partim
àlbi funt, partim ^ni-
gri. Miruni quod narrant, nigros admodum pulicibus ; pcdiculis amp; dmicibus infcftaii; albos hcquc
iliculosjucque-pulices, neque dmices in kdis habere.nbsp;\'

• r

iJHons^

IMSVLA fRlNGIPISf

-, i gt;rf TT TT Aud p^sui inde,ciîrâjfequinbâiaîcm tamen graditónbsp;Hffc cx

\' M\' ,

I I CO nomen traxit,quo(dnbsp;Portugalli« huius Inful« reditus eftctaffignätus. Sâtîs culta eft, amp;

i JL orovcntu Sacchari cclebrata. C refcit amp; in ca Pa Ima^cuius iupra meiatiörimfccimus,cx qua fijCquot;

Samp;Ii fertilitas. A. JL provcntu Sacchari cclebrata

cum didunt, quo fitim levant.

ANNI BONI INSVLA.

A2lpihmht.\\de K^An^hcd Infula, fie diâa, quod fub novi Anni aufpicia detcda fuerit. Ea ultra
4iËqiùno^ialc.m Auftrum verfus pari intcryallo fitacft. Inhabitata cftifed ad eius littora optimç
pifcationcs fiunt: atque his)lt;5cis pifces volantes interdum apparent. Crocodilorum etiam kij;^»^quot;quot;\'
vencnofisrumanimahuminacdibiliscopiar ;nbsp;^ f^quot;\'

Atque haec dc Guima amp; hifce Infulis^ deque i^fitca hadenus dida , fufficiant. Libctlautemgt;^^
âdfcribere Coronidis qualf loco, quodAEnetas Gazaus Giacus Scriptor retulit in Thcophrafto fuo; .
five libro de animarum immortalitatç^^ amp; refurredionc rïförtuorum , Martyres ac Sacerdotes magnac
Liby«,cvullà a Tyranno amp; exciià ipforum lingua, n^hildmi^ius darclocutos fuifle,ac annunciafle anî4
mo hilari ac magno Dd magnalia, id cift,üt Jpfc loquitür5oquot;Aj?g^i*^i^ö3\'i\' dvettrsFocr^ua-fi; r^çnbsp;\'

dvrm^ Tyranno,quicriminis locofubditorum Ssorum pietaiem febcbar,eyxA»iij«Ä5rölt;4ttevü?T;jVöTö-vÄ/)%ö/*e-
vuvdvrSivcTiCiutVy^ (prnti^\'hapS-pof cdidiflre,acob£rùpefadum fcid vidifle amp;audivilfc commémorât. QS
porro,quam ego attuh,piura petat .cónfulat monco ex vetetibus Salluftidm iii bcllo lugurthino : Hanno-
nis Afric« circumnavigatiorifem apud ArrianuiH-,iamp; lamböliyäpd DîôdôrumSiculum ; item Mdpomenciî
Hcrodoti. Ex recentioribus Aîoyfium Cadamuflum:Vafcum dc Gama: ErancifcumAlvarcs, qui Aethio-
piam pcrluftravit : loannem Lepnem gai omnium accuratiflTimc cam defcripfit : amp; Ludpvicum Marmo-
iium:item Livium Sanutum\',amp; alios. De Nfl^amp;flumine totius Orbis tcrrarû maximo,extant littera loannis
feaptifl« Rhamufi,amp; Hictonymi Fiacaftorii. Nos ad tertiiam Orhis partem Afiam pcrgimüf.

r»di êiîa.

t ;

i ■

I-

-ocr page 480-

. - ■

■ r ■■

va.

/

^ ,

n;-

V

-ocr page 481-

j\\xïitn Jtrmim £ffnim jrpanis jmvu j^j
htituMnc óojradu e regioneInfularwn Om \\l

multis ar^ummtis cmtcndmt oram Uttom: 1
hm Amcric£ icream varjm ceu^tjue jsr^teü |
imc in pwdurti injuhe cum ttrra Lahm: U
tcris aut Green}mJtlt;e conjw^atür qmi m
1
iu fit feftus feifrafira ^uajtmm efi-pro; ■
j^tct vmtoru t^em et impetwfos turbines
ct maris jretmhu tcrrï^m, ftumtes jUcin

ii P

NO VA

Defcriptio
Auéïorc

lo

Jn ^ßa- frinn\'^armtes noßrt idioma ^ et Eva
cl-Damp;o conditi :Toß: varo diluvium Arca\'Xäha.
in. mmtilüs Amme fj^ui in Amimia fimt\')
cenßttit^ita, ut ah hae j^arte. mundm denus in:
cdi cepit hoe tmdo
; \'iNàha- tres habuit fllios
Sent, Cham ë-a^het .Poßerita^ Sem loca.
yicim Éaphrati verfüs Onmizm occu^n-At, Cha
hea, mina- 9-arâard lilf^lla vroßreßus vcrßasMc:
riliem, laphet Mmorem Aßam verfus.OcciJmn
tenuit f unde rnulto pentes in Europa ptoj^a^atcc .
uti in Hurc^a ^ßriptim^ d^ß^na-vintus.
A ^mhus i/ero p\'ceeipu natimes totius mundi
or^tnem haiiuerint, in ma^tui mßra. miverfaîi
defcriptione ojhndimus,

I^ctßunt in éditas aufforis.

-ocr page 482-

h-,.

¥

i--
i:

if

-ocr page 483-

TVRCICVM

imperivm

nnbsp;quam nunc pcruenimus, Imperium Tureieum primo loco occurrit. Turcarum lamina.

meminit Mela libro pri mo; Y^cundospabulo iuxta LMdOtim, ad alia fleriks mdesqae campes
gt; tenent •amp;udim, Geloni vrbem ligneam habitant. Iuxta Thjrfageta Turcaque vafias siluas ecctt\'
, pant ,aUmturque venmdo.
Eofdem agnofcit Plinius lib. vi. cap. vi i. neque eft dubium
quinabhisamp;nominisamp;gentisoriginetraxerintilliquilongc lateque hodie impcrirät,
(ignauiaamp;dilfenfionibusnoftrismagni.nbsp;fignificarehominem, quiagreftio-

____ Uemvidus rationem fequitur, docet Chalcondilas. Poftellus putat eos Hebr2eis7ö^4y-

ma nominari ; iicetiam Beniamin Tudelenfis. Hi fe ipfos CHuplmamos vocant, hoc eft circumcifos, vcl vt
ahj interprctantur, redecredentcs. Turcç vcroappellari nolunt,ac nomen hoc contumeliofum apud ip-
fos habetur, cum lingua Hebtœa exulcs fignificer, vel fecundum alios, vaftatores. Ceterum
Othomana
{cuOßnamdaiamili^Jmperium,
quod fane amplüTimum cft, acpotcntiftSmum, permultas prouineias, ac ^
regiones Europa;, African amp;
ACix compleditur. In Europa extenditur iuxta oram maritimam Hadriaticl
finus a finibus Epidauri nuncettotum^gaenm mare ambiens,fimulquePropontidem,ac non mi-
nimam Ponti Euxini partem, ad Thcodofiam vrbem in Taurica Cherfonefo fitam, quam nunc C/^zw vo-
cant, terminatur : quodfpacium odomilha milliar: continet. In Mfedircrraneis vero protenditur a la-
uarino oppido Hungaria?, incolis
Rab, ad Conftantinopolim vfque in finibus Europa; fitam. In Africa
habet Turca vniuerfam oram maritimam ab oppido
Bellis de Gomerav^no. ad finum Arabicum, Icu marc
Rubrum, cxcepns paucis locis Hifpaniarum Regi fubicdis. In Afra etiam quam latiftlme fcfc extendit»
Regio vt plurimum, Erumenti, Tritici, Hordei, Auenx,Siliginis, Fabarum, Milij aliorumque Legumi-
Solifertilitm.
num fertilis. Abundat Oriza, Lino, Gofiipio. Vineta quoque habent ct colunt, amp; Chriftiani
amp; Türe«,fed varie. Chriftiani Vinum conficiunt, amp; Türe« Mel eorum lingua
Pechme^voczxum, Vuaspaf-
fas quafdä ita medicantur, vt femper amp; vifu amp; guftu recentes appareant, has
Vjum Turß vocant. Fert etia
magnacopia Pepones, Mclones, Cucumercs, Nuccs, Poma, Pira, Mala Punica, Aurantia, Caftaneas, Fi-
cus, Cerafa, aliofqucFrudus; fed non in omni Regno. Sunt enim loca vt paflim in Cappadocia amp;Arme- \'
nia minori, vbi nibil horum (propter intenfiflimum frigus) nafcitur. Vcnas item habet Auri, Argenti, ,
Ferri, Aeris amp; Aluminis.Varij generis alit Animaha, magnamque Camelcrum, Mulorum et Pecudum co-
^^i^Altur»
piam. Equi Turcici, Canefque fcrocifllmi imprimis probantur. Turcarum porro Imperio talc legitur fu-
ifleinitium. Primusillorum Imperator 0^/fw-«;?^wTartarusfuit, miles magni Cham, homo audax, cor-nbsp;CMâ

poris viribus pr« ceteris eximius. Hic pr«tcxtu iniuriarum quarundam fcccdens a Tartaris, cœpit in Cap-
padocia montes atque aditus infidere. Habebat initio apud fe équités xl: acceflere tum pr«d« fpc, tum Ice-
krum fuorum confcientia permoti multi alij ; quorum opera, quod antea clam inftituerat, palam adgrcdi
cœpi^ occupauitquc
Cappadociam, ?ont»m, Bithyniam, Pamphiliam amp; C/tow^rcgioncsopulcntiflfimas. H«c
geftafiint circa annum Domini ci^ccc. HuicfucccflitfihusOrtf/;^;?^^. hica patreacceptum imperium ijfde
artibus, fed maiore opum vi amp; diuitiarum copia feruauit auxitq; : vfus imprimis oportunitate Chri ftianorü
inter fe animis diflenticntium: quo fadü cft,vt
Myftatn, Lycasnia^Vhripa, Caria domucrit, 2\\C/(r^^obfcdcrit cc-
peritque; regnum amp; ad Helkfpontum vfqüc protcnderit. Contendebant eo tempore inter fe Pal«ologi
cum Catacuzeno. Ratusautem quod res erat, forc vt fi huic fauerct in Europam accerfcrctur, traiccit, amp; viä
poftcrisftrauit Europam diucxandi^ Sub fincm vir« infeliciter cum Tartarisdecertans Ov:cubuit,poftquä
regnaflet annos vnum amp; triginta. Huic fucceflfit filius
x^murathes, egregius fimulandi amp; diffimulandi arti-
fex, robore animi,laborum tokrantia, difciphna rci militaris maioribus haud inferior. Hic contentiones
illas, dequibusdidum eft, inter Grçcosdiflfimulando fouit: quibus bello fcflîsamp;exhauftis, Gcnuenfiura
Hau ibus conduditijs vfus (hominum pèrfidiam et auaritiam vide) ex Afia in Thraciam fuperato Hcllcfpô-
to traiecit. Anno
cid ccc Ixi 11, Callipplimïn Cherfonefo fitam occupauit, quam magna ftatim Thraciac
pars fcquuta eft. Poftea deuicit
Myßam, Beßoj, Triballos. Denique quum expugnata Adrtanopoli Scmi« Bul-
gari«queinhiarer,aSeruoLazari
Seruiae Defpot«olimChentc quem in prçlioceperat^pugioneconfoflTus
pcrijt. UbçxosxdiqmtSolimamum dLBaiazeten\'^ Baiatetesïtznti^^^ rerum potitus, Thraciam
omnem vincere inftituit. Vir erat ingenio acri, amp; maximarum rerum cupidoj in rcbufquc capcflfendis au-
dax , in admimftrandisfokrs, in laboribus perferendisindefeflus, in occafionibus profpicicndis acutus amp;
lâgax, in excquendis conftans. Igitur Thraciaomni superata, animumad Conftanfinopolimadieccratj Sed
pdmum Theflaham, Macedoniam, Phocidcm, Attica m occupare vifum cft, ^j/^w quoque (qui hodie Ser-
\\n\\)lllyricos (qui Bofuefes) amp; rAfc^fquiBulgari dicuntur)partem rchquam PrincipeBulgari«inter-
feóliofubegit. lamquc Conftanfinopolim totos annos odo obfcderat quum Hungarorum Gallorumquc
{quos Imperator eo nomine in Italkm profedus accerfmerat) aducntannum copias reformidans, relida
cbfidione, adNicopolim ijs occurrit; Congrcflus vidor euafir cafis captifque magna ex parte Gallorû Du-
crbas. (^o rerum fucceifu elatus
Baia-^tesmiim Conftantinopolim contendit, eamquebicnnij obfi-
dione fatigauit: iamqueadum erat de obfcflis, nifi
Tamer lanes magnus Tarrarorum Cham igni ct ferro
Afiam totam depopulari, vrbes vaftarc, pr^das agere in ftituifîçt, cuius ille fubito terrorc cuocatus, in Ga-
larixamp;Birhynia firîibusâcieminftrûxir. Pugnatumeft acriterin multamnodem. AtBaiazetesimparvi-
ïibu.s fuperatur^et captus aurejfque compcdibus vindus in eauea per Afiam tradudus cft. Tandem dimifius
in Afia inglorius paullopoftdiem obiit,poftquam regnafîet annosxii i. menfes yi. Tilios reliquit
Calapi-.
mm, UMO) jen, uahumetum amp; Mußapham. Câlapinm
fubito extindus cft: Filius eius Orchanesa Moyfc pa-
truo inîerem\'ptus, ipli: etiam Moyfes a fratre
):ïicralachiamLMacedoniamqueomnem deuicit, fig-
naque Turcica ad lonium vfque pelagus promouit: regiam coftituit Adrianopoh, amp; poftquam impcraflet
atinosxvi i. è vitaexceffit, anno Domini
cid cccc. xxi i . mncAmurathes(ccm^^ imperium adcptus eft.

HkGcnuenfiûopeinThraciâdelatuspatruufuûMuftaphâcuîGrxdmagisfauebant, bcllovicit. Thefa.

knicam v rbem aotiquam, et tum temporis amplitudine, amœnitatc, opibus, fitaque illuftrem, qu« tune i
Venctis rcnebatur, QMç.n\\i. CyfYum ßpirum, B^toliam fubegit. Quumqucintclligeret rebus fuis ftabiliendis,
Ghriftianorû vero debilitandis magnopere fibi Gcorgij Defpotç Serui« Domini amkitiam ptodeflc pofî\'e,
»am modisommbusambijt, dudainfupcreiusfiliainvxorem. Hacetfuis viribusfretus, Belgradum
oppuc^nateaggrcditur. Perkreinobfidionevii. Turcammmillia. Succcflitfecundus,
micfratris nece tyrannidenbsp;tf///^expugnauit Anno
cidcccc. li î i.pcnultima die Mai j. Bi-

D ddddddnbsp;cnaio

-ocr page 484-

_po\\

sS

Mo/covias Jme Magn^

fXf^^TiciN;

14 i^jmeh

mya.

ISe^rm^
Caafiitl

iGifr^h

^Zevertmm^
tes

r ^

Scyk

DomÄ^

iTahrma

^SlCILlA

farec.

^Santi\'.\'ß.

fArru^M

i^J«^«®nbsp;OktriE J^tißii^y^aMo

\'^xwwnbsp;.nbsp;Cibelmnbsp;CuhrtS CSUV^^

\' Sitfma^/

Smyme^Anc^m

loreadiit
iCol

La,

Curcc

O

^^^ gt;
fwra / gt;

fixamatme \'

EtbuM^ Ir Inbsp;;

Sara. /W \\

OjiEGTPt^S ^azi

. ^Hs^udfirtt 4
^ \\nbsp;\\t........v^

P A

.......

F R I CA M

uf

\\ Kmet-^

A

Oimtu

fDasyah

iSd)tdM

J^kdius Jkridionus ^ -jo.
reh^id ad himc inclmmtur^o
raätm zo. er ^f paralkimi! J

id

M.

yo

OczakPM

■hBi

fjtuüch^
ta.

h 1 /

r Ü R C I C I
I M P E R I I
I M A G O.

^^wmmmmrn

MUtria Iulic(L.

■ I ——___ w^tfif^^^;^ Tmaämm ___ctS

I^yffi^ confinia,

JST

J^Cdiibea.

Pitigoramp;il ^
Men^relia!

^Cu

srihji Jd^E E T

Vefirt
(k

terminus

ATalcam

Saehanttn i

porgn

. iuhmfnbsp;--- gt;/ ^ -C

\'- -nbsp;\'—-----I^Vn^nbsp;XS.-,-™

Stemu.

gt; f

^himno (Giori

quot;la.

\'tuhttuß

comsik

Sinmcln^
iis / ^eJamn—4 \' quot;quot;

rani

Tdi

^nbsp;wm\' .......................

Chmhant4r

auan

(M\'A^dia

Chtnm

Et^tsnbsp;oliEchAtmM

^^en^mdnbsp;Tekram fiies.

Jo

^G-or^^htn
ftnm ^Hß^^

Vahi

Arnims

haiu So^]^ /^^jfeZzZrVzÄ m^cnum
I Saracenis I\'urcis Ja^iiJtdutn, d/hown ,
\\ flrerme qmiMie recu^era^ contunui inter
eos atroda helU ßmt-.

m

irc^tar

Zkim
aiar

Ußu-
IA

Sicherful

arm Gui
\\iuaM ^

■r^tft om ETquot;^

Qratifir

OvJiUS ^egnwn,p\\
\'TReßm Li^hanü Kyi M.
mtttue tomt Aivk«mJ\'

h
tcmtäi

, _________ohEup!..^

! ^eiß t^ flw^\'^^^^.\'k^ad.mciL ico

Sp\'^^fi^rßdisnbsp;1

^ft^ ^npJ^ fire- mm ßm Teijidf cu: ^ Z
-^jus Mtnyatä ^wbs 0mm W w ^\' ^
tferam ^^ G-miJwif m^mimt quot; \'

- u \\iis\\ChatJi

i^Ftnybat

I

T ioJlMUS

WrA2

Soar

j^Caburi

Mtrhaf Änbsp;i

.MUracfm

_nbsp;rrrcyhk.

L^-vim, ^ ^ ^^nbsp;Alibiilali .PciV^

Srun

L I X

Amatas:

CiMmm-üi;

uir

Suachen

\'erbaüX

_ Sanur

btlfemtartnbsp;Mrcoc»

Aden Re^^^nbsp;^^nbsp;^^

1 i

(0ßa,

4- BECH

- S iX

----------------„^^SB. j^HtiM^ATetp^CA

LDESBflLTA

T A R I A iE

P A

-ocr page 485-

J24nbsp;♦Turcicum Imperium.

cnnio poft Belgradum Tc con tulit, (ed multis ibi fiiorum intetcmptis, ipfc faucius diiccdetc coadus cft . Po^
ÛC31, E»/gariam occupauit, DalmatiamSiCroatiamcumKafdaomm. TtafezumemmzmcxçugnmitQcLMày-
lenen
cum aliis quibufdam maris Acga) infulis. Eub^mccpit, amp; Theodoßam nunc Cafhâm vrbem Genucnfm
dcuicit. Praefuit imperio annos XXXII.nbsp;ii bellum cûVenctisgelîît: eifquc ISljupaUum^tJHethona,

Djrrachmmque^^LXxXii^ Dalmatiamqut omnem depopuiatus, veneno iutetijt, Huius filius Selymus imperium
inuafit. Hic
Alcairamp; munitiffima ^Egypti vrbe expugnata, Sukanoquc cafo, Alcxandriara, totamquc
gy ptum fuo fu biecit imperio : Damafcum cepit.
Solymannm vnicus Selymi filius, patri fuffcdus eft, BeL
^«^»ffl^ccpitpropugnaculuainon Hungaria folum, fed totius ctiam Orbis Chriftiani. l^itmRhodutndc-
uicit,Är?gt;w/ä«;iwamp;W4«gt;,aliafqueHungariae vrbes expugnaiiit, Viennam Auftria obfedit, tandem-
que ad Zygethu periit anno Imperij fui xlv ii. Scquutus eft
Selimm Secundus, qui inducias Maximiliano fccit
annorum
VIII, Cjpmm Veneris ademit, Tunctum amp; Gouietam occupauit, obiitque inno
COI3Ixxv. HuicL^«ï//m/?tfjfucceflït, amp; huic
tMahumetes iii. qui parricidio intcrcmptis fratribus
xviii imperium aufpicatuseft, etadhucpoenis refervatur ^ Habet igitur Turcarum Imperator latas am-
plafquc ditioncs .In
Eurefa Hmgariam amp; Thraciam, cum vnmerfi Gr^eû, hocdS.,Macedmia, Epr@^ Achda, Fe-
kpamp;mefi,cum injulu maris cAtgd.
Praterca lllyridis Çmç.SclauonU partem. Tum Sûfitam, Struiam, Rafiiam amp;
Bulg^rmm-
quas Regiones omnes jn Europa defcripfimus. In habet yli^m»?», Titnetum^ Trtpê-
Um, totam Eegyptum ab Alexandria vfque ad%^fnam vrbem qua Syene efi,
de quibus in Africa. In ^ßa vero ha-
bet
liatêdâm qua eft Aßa minor, Cyprum, PaUßinam.dc quibus ÏBÏï^,Cœlofyriam, Bahykniam, tArabiam omne,
cum
^rmenid. In hisditionibus quatuor habet Vrbes op\\\\\\tmi^\\m2L%,confiantinopolim, \\^lcairHm, Akpum^
Tmrißum^ Cmßantinopamp;lü,
quondam S/ä^äjt/äw ,omnes Europa Ciuitates popuh frequentia fuperat. Ferü-
torenim inea efle plus quam feptingenta hominum Millia. In Ambitu tria Milliaria Germanica complcxa
rede amp; vere a Rhodogino mlt;rfA.ß^Kolt;riJLis dicitur. Regia fedes Imperatoris Turcici. Sed de hac plura ia
Thracia diximus,
K^lepum maxima Syria Vrbs, Emporium celeberrimum , amp; quafi Centrum, quo mcrci-
monia Afia vndique confiuunt. Adluitur ramo vno fluvij Eufratis, quem quidam ex Suitanis eorum
co deduxit.
Taurißum vclTauris, ampliflTimaquödam Imperij Perfarum ciuitas, quibtis noftroa?vo erepta
Cft. Ambituscius pene XVI milLpafllcompleditur: quo fpacio cc Civium millia contincricreduntur.
Al-
cairum vel Cairum inter omnes Africa ciifitates principatum obtinet. Non enim alia vlla eft, quam non lo-
go intervallo poft ferclinquat. Circuituscius plus quam vin Milliarium. Eft quafi Horrcum ,non folu
.^.gypti, magneque partis Africç, fed et India, cuius Thefauîi, ad mare Rubrum, acdeinde dorfîs Came-
lorum, inde Alcairum deuedi, per Regiones, quas Mare Mediterraneum adluit, diftribuuntur. Maxima
Turcis oiraexftruendifpiiofas
Mefchttas Çi\\xçrempla,S^ Carbarßara ÇmtXemdochta, Balnea, Aquaduästs^
Pontes, Vias,
aliaque publici operis, quae fane omnia fpcdabilia funt apud Turcas, amp; praclara. Bivs Sephi^
Templumin vrbe Conftantinopoli pukcrrima eft omnium ftrudura, qua adhuc per maneat, fcribentcBcl-
lonio, loogeque fuperat Rcmani Pantheonis ftruduram. Nam tota Templi interior pars in fornice s cx-
ftrudaeft, eafque fuperiore parte patentes, amp; lucem admittentes,qua columnisefelediflTimoMarmore va-
riorum coloru m confedis fuftinêtur, funtque in eo Tcmplo tot Porte quot in anno dies. Turca ad eius ex^
cmplum fuas
iMeßchitas adificaruntnam circiter fex admodum fplendida amp; magnifica qua intra centefî-
jnum annum exftruda funt, omnes ad D, Sophia Templi exemplar funt fada.
Regium Tmcx Palatiumâs.
multa vetufta uonimeta^ ne prolixiorfim,pratereo .Dom\' priuata âgufta: nö enim curât Turca quomodo
habitent. Teda cuneàtim Coeunt, quemadmodum;hic, idque in tota Europa; fed in Natolia teda plana
foiu in modum tabtilati fine vllo faftigio. Sed hac hadenus, ad rationem gubernandi venio.
Ottomanerum
Re gimeneft prorfus defpo ticum . Turcarum znivß.nbsp;adeo abfolute Dominus omnium rerum, in-

îîa fines fui Dominij contentarum eft, vt Incola, feipfius Mancipia, non Subditos nuncupent: nccquif-
quam fui ipfius, multoque minus, domus quam inhabitar, aut agri quem colit. Dominus eft: exccptis ali-
quibüs Familijs in Vrbe ConftanrinopoU, quibus pramii loco, amp; privilegio, id conceffum a Mahumete 11
fuit. Inter eiusMiniftros principem iocu m tenet
Alcorani Interpres mfßi didus Pontifici Romano fimilis.
Secu ndum ab hoc honoris Iocu tu habent
Cadikfcheri. Hi funt fupremi ludices cauffarum omnium amp; funt
vcIut Patriarcha, ad quos appeUarionescauflarum fiunt Olim tatoramododuo erant in vniuerfo hoclm-
pcrio. Primus
RumeUae.hoc eft Romania, vei Europç? alter Natoliae : fed à Selymo primo tcrtius adiund»
^ui iurifdidionem habet in ^gypto, Syria, Arabia.parteque Armenia. Hi imperium in iudices particu-
iarcspiovindarum habent, qui dicuntur CW^\'. Poftnbsp;ordine fequuntur
Vezires Baßae^ Confi-

liarijlmpcratorisiiodiecircker ix, quorum fupremusFOT^x^wdidos, folus vniuerfum Imperium maxi-
ma cum poteftate adminiftcat, queai quidc vt plurimum Imperator de rcbuslerijsconfuiit. Poft hosaudo-

iguincîîîfuderit, paripœ-

fiafemperpleditur. InadîiIteriodcpr€h€nfuscijriiaduit€ra,,àbfqu€mifericordiaamp;algt;fqu€«ïoralapidatut-,
Fornicarius prauentus odingcntcs ftagelli idus.fca verbcra debet lolerare. Fur prim^ ct fccunda mcjcâs-
preïieofusiotidcrovertjedèusc^dnur.- te^\'.la manutfuacanir: quarta pede. Longum cflctreliquas legest
Mliixea com memorare. Gyiïituftö toulta habent,
in qüibus kgesdüiksa regibus te pro regni admi^
mftfatioocdcfcnßoiieqiie pluriiwdoceoîar, quorumckiodequidam
£Gcldiafti€is,quidamfemlaribosmu.

î^xx 111 impcr^ntc Hcraciio. lo kge Mahoaietis omnia aMiir^a amp; ridkula, dc crc-
aaoüe «ur^i ^ dc-eius fitie. dc Paradifo, IhfcfiîQ,,cceto, Tcna^ creat-kïiM; hominis, deqoc Matometis itine-
K Ml i acadrfuM. Vnum caœciî Igt;am ^gaofcit, Ctiriftumi ctiam pco m^no Pr^spheta^oH p^^pdt,
m ct
liâofca amp; te. Aiîîîœn mm ex Solis fed« Imdx airamp;4JcüiiiMïi viit, Hase omnia iofiiiitaâliaMimit.
Reltki per fcmosfuosagcoscotat. Opiamp;cs^rtièus ■mßdaanidsfe foftioent,. Mcrcatiir^m.^uoqus Ars-
nuccxcT\'cœt. Tcr«dimt^iÄgt;tilt;8w,ccri»ai,cruiibös 4ea»flatiaicoftofitk. CSsas ||jfisortz«,^âùxs,marnes,

-ocr page 486-

TERRA S AN CT A-

\' Rovincia hac Syria longe ceîcberrima oHm Terra, chanam dida fuit, a Chanaan fiho Cha, Regio ^ im^
Iquicómunisdifceiïîonisneceffitate pulf»cä tenuit:7^m«hèPromiJJaii\\QPromipoms,lt;^dod dedtäa.
»patrib\'Abraha, liàac amp; lacob a Deo promiffa eifer.Hacipfa veteribus incohs exea pul-
, fis^, atque ifraehtis in eorum locum fubûituus,
Israel amp; ludaa cœpit appellari. Ptolc-
|maus amp; alij
\'^mÂcuçjvfjv PaUHinam nuncupant, a PataeHinis popuhs magni nominis qui
in Sacris Uteris
Philißim vocantur ; Chriftiani Terram SanSîam. Regio hjEC in vmbilico Situs.
lOrbis conftiruta,inter mare Mediterraneum amp; Arabiä,qua ex parte montibus fere con-
ti nuis natura vltralordanem fluvium vallatnr; atquc ab ./Egypto incipiens,v£ vultHerodotus,veI ,vtalij,a
Sirbonis lacu, vfque ad Phoenidam porrigitur. Ab O rie mc autem Syriam amp;Arabiam: a Meridie defertum
Pharan amp;i£gyptum: Ab Ocddente Mare Magnum feu Mediterraneum? a Septemtrione vero Libanum
Montera, fines habet. Eius longitudo ad Septemtrionem a civitate Dan ad radicem montis Liban i fita
(qua poftea Cafarea Philippi amp; Paneasdida eft) verfus Meridie porrigitur,amp; vfque ad Bearfèbagh dvitarêin
Tribu Simconis contra defertum magnum fitam, plus minusIxvi i conficit miliaria, fingula unius hora
itinere commenfuranda. Latitudo vero, qua ab Ocddente a mari magno in Orientem ad lordanem vfque
fumenda, quibufdam locis fedecim,quibu(dam ododecim miliaria compleditur. Inter omnes vero regio-
Cœli tfperies.
nesqua fub cœlo funt ob Acris falubritatcm Cœlique temperiem imprimis commendaiur,in qua ncc rigor
eft nimiushyemis, neque eftatis ardor. Inprimis autem ob Soli ubertatem, Frugum omnis generisabundS-ÄÄ/^r/i/i/^.
tiam, atque aliarum omnium rerum copiam, qua res tum ad hominum vitam funt neceflaria, tum etiam
carum,qua hominibus folcnt efle in delitijs,apud Scriptores tam facros quam prophanos maxirais eft cde-
brata iaudibus. Mofes de hacita Ifraehtiseft vaticinatus Deutero.S.
BceeBominm Deustuusimroducettein
Regionem homm équot; amplam, cuius aquae, torrentes, amp; fontes abyßi exeunt ex plamtiehus ér montibus, te; ram Triti-
£0 amp; Hordeo abundant em, Fitibus, Ficubus, LMa/ispunicis, Palmis: terram Oleo ^ uef/e afflnentem, in qua pane tuo abf
que penuria vefcaris: terram cui pro lapidibus eU Ferrum,
éf cuius ex montibus jes effodias: terram La6îe ér CMelle ma-
mntewt: terram quam Detts tuus procurât, cui divinitus profperitas eß collât a, ut fertilitate omnes alias terras ßperet,ac
FaradißDeißt adyfmilis.Suffïzgztm
his etiam Ariftoteles his verbis : f^am terra fromißonis amp; hominum cr om-
mum Frugum copia abundat. Immenfa ibi multitudo Vitium,Glandium amp; Palmarum-, tum omnis generis Pecmi omni,
que tempore pafcua p abundefuppeditantia,pr opter optimam foli temperiem atque pinguedinem: magna etiam tbi multi-
tudo Aromatum, Laptdumpretiojorum K^urique ex Arabia importât orum:
Vt eft apud Ccdrenum. Lonlt;^üm fo-
ret reliquorum lofephi, Plinii encomiaquibusmiram huius terra commendant fcrtilitarem comm\'cmora-
ÏC. Qu« au tem oculatusteft is Brocardus dehac refert, non absrc fuerit, paucis recenfere. Eft Solum ip-
fum , inquit, Frumenti feraciflimum,quippe quod in eultura fua minimum laborem exigit,amp; multum rcd-
dit frudum . Rofas, Rutam, Fœniculum, Sah iam, amp; alias Herbas humus ipfa fponte producit. Lana
quoqjfuccida ibi crefcitin fruticetis quibufda,quoru femina fingulis anis in terra fpargilmr, amp; ex his confur-
git caudex quidam in cuius folliculis Lana illa colligitur. Crefcuntquoqucibi Canna mollescx quibus
colhgitur Saccarum . Habent ha Canna medullam quandam humidamin modum Sambuci, quain pel-
vim exprefla atque in ancis caldariis dccoda, optimum efficitur Saccarum. Id tamen ingenue fateor
raro
illic inveniri Poma, Pira, Cerafa, Nuccs, amp; alios fimiles frudus arborcos, fed e Damafco illuc deferuntur.
Atlocoillorumhabencaliosfrudus,quictiaraper totumannuminarboribusconfervantur, utfepe vide-
asunam
arborem fimul flores amp; frudus maturos geftare. Habent Poma Cetrina magna, ex quibus optil
maconfidunt Eleduaria, Habent amp; alia optima Poma amp; mirabilia, quç Poma Paradifiab eis vocantur\'
Hac crefcunt in modum maximi Botri.quantitatem habent mediocris cophini, cuius grana funt ipfa Pol
ma, ita ut non raro centum poma amp; aliquando plura fimul conglobata in modum u varum reperias quoi
rum quodque ovi habet magnitudinem, obdudum foUiculo fpiflb crocei coloris, quidccorticatusdulcem
amp; delicatum rdinquit frudum. Vinea multa funt in terra fanda : optimum vero vinum quod in ea inve-
nimr, crefcit drca Bethleem in valle Raphaim, amp; in Nehdefchol, vnde cxploratores poriauerunt palmitg
uvarum, ut in Numéris legimus : habentque uno anno tres vindemias. Habentur quoque in ea terra Fi-
cus , Malogranata, Mel, Oleum, Pepones, Cucumeres, Melones, Citruli,
CucumcresBabylonici, amp;alii
multi frudus his fimiks. Frumentum quoque ipiuni eft dehcatiflimum, utnon videat mihiunquam
meliorem pancm comedifle quam lerofolimis.
Hac ille. Ex his vero qua: ad vita delitias, vel Medicinse
ufum faciunt, pracipue commendatur
Balßmum, huiç olim Orbisparti generofiflSmum uni a Deo concef-
fum, quo nunc caret.
Aromata, MaUix, ac duo Nucum genera, alrcrum K^mygdalal.zûïivsgt; didum; alterum
vero, quod optimum in ea regione eft, Grçcis amp; Latinis
Pißacea didum. In montibus ctiam Fetrum atq-

iEris Mctalla ecfodiuntur. Aquis duldbusamp;amœnis pafcuis abundat: Pecoribus, Armentifquefrequês\' i^mmaUum

Ladis «opia, amp; bonitate nulli concedcns. Aprorum item, Capreolorum, Leporum, Perdicum, Cotur- varietas
fiicum, ac aliorum eiufmodi Animalium amp; Avium optima hic eft venatio. Lupi, Cervi, Lçones, Vrfi, amp;
Camdi innumeri inveniuntur.
Terra autem domaaxx Rcgna Regefque habebat triginta é vnum, prater imperium cJtf4
Sydonios amp; Palaftinos maritimos, cum ab Ifraditis occupata atque obtenta fuir, maxima antiquorum cul- inLm
torum parte vel interfeda vd depulfa. Ipfi vero
Ifraelitae fub Ducibus fuerunt annis drdter quadringcntis amp;
quinquaginta vfque ad Samudem Prophetam. (^rum non fuit fucceftio cx certa ftirpe, aut eledio certi
Senatus, fed velut
Arißocratia Seniorum m fingulis Tribubus. Poft mutata fuit forma hac gubernationis a
Deo inftituta in Regnum, populo id flagitante, acmultos annos duravit hçc Politia. Succeflu tamen
temporis multas calamitates pafli funt IfraeUta donec tandem omnino Regno funt exiiti. Varias enim
mutationes expertam hancgentem, multifque bellorum tempeftatibus agitatam fuiflfe, vel gentis in«^enio
imppium nec fuum ncc alienum ferente, vel peccatis eorum divinam iram provocantibus vd exteris regi-
onemfdidflImamappetentibus,facraamp;prophanaHiftori2Enobisteftantur. Vidiahquoties aliquoties
in duram fervitutem exportati, ncc fecundis nec adverfis rebus idonei fuerc. Experti jugum modo vi-
ciiiorum , modo remotiflimorum populorum,
Egyptiorum, Chaldaorum^ UHeérum^ Perßrum, Macedonum,

^nbsp;Komnfirnmi

\' 1

) I

; I

! ll

Î!

I

ï t

-ocr page 487-

Wx

33

umoj^ ^ ^ecrto.

man,

\'p^alL

Macces

Eton ^nbsp;ƒ MSa.

Amor; ( SazoCL

m

0

O gt; L^ertwn

HIJS,

(jauUmnbsp;.nbsp;\'\'nbsp;-^DaéetnatC

\'nbsp;-GerAsaeorum

TTKACHONJTIS \\

Aji^thKEU

Inbsp;—fc

A

M A U E M O EL T tJ U M, S A L 5 U Mfc

mms

Labis

\'^fwc sj^Lis , LACU6 AS PHALTITISK*

4

GamrA

amp;nbsp;Wamp;s Sdtnartmi^y^rtcdtmtke^Jwcimd^

To/l autem Sodmut cve^jmutatu ^ m itlaniJimlvbttf^^

tddmiê ^^rdnda v^fi^t

Joh^^ \\nbsp;^ rlïaei

^uhShinbsp;^V^ ,nbsp;.

Pella.

^J^rabeth

mmAns toparcJii^^asÜ^^.

Alare Galila^a^ w

\'\'art

ItO-^

^ , Tit)erialt;ii5

WiefferkmCC Cftdi^nUS CrC

zareth

lermt \' ^ ,

CapharnXatm

€ ^

NAN AI

iTopar

\' Itahantm

mms

^mmaus

^Sabaritn Ahx,
^cthJaham^^Sitttm^ ,

^ BethabAra,

m

rr

^hiUMphtd

^dhbiuith \'

^tth

nm

TERRA SANCTA

in Sacris
Terra PromifTionis oh

Palestina

~lgt;artii

GALIL]

hoTttn i^.\' -V .

iCmtma-j.nbsp;^

Antilibaniis ^^mc/aph

t Tribus Aier , ,

Anam^f

rig A V ;

Scandark a /___j

^trmhd

O

JOOi

quot;^^tX iHetei

jdmtm

pu

}mem0i\\

E

ERIOR

{Bmthiis

Defer turn -Maon

a

TUDAEA

CoeruL.^ V ^

^■iethuUiL

^^/XriVbi?

^Emun

Aelatm

^uriiL^

HEVAEI

Hieruükm.Tuda ^^ ^^niirnbsp;^

, ^ .

Caria^^ j^lnbsp;Chehhm^ ^^^ \\AtÏ

A

A arewsum.

.g^jf , i^etjfms
dKnbsp;bos Ehz^ra^oV^^ i ^

I D Unbsp;A

PiS\'mtirTw/if

^hmmthamt

\\Upcn..

-ocr page 488-

Terra Sanda

nec deftiterunt vnquam iSitiofiscoafilijsfeqüefuamqjRempublicä omnnbsp;do-

necipfum FiliumDei humani generis Servatorem, nefarijs manibus (quonullumfcelusaltiuseniti
potuit ) cmci affixerunt. Ex eo lequutus longaferie nouus malorum ordo.
Titm Vefpafianm ludaa dcvida,
Hierofolymis captis, multis ludaorum millibus in captivitatem abdudis, pluribusoccifis fame, peftc, igni,
gladio, Templum amp; quicquid facri aut prophani erat, vaftavitdimitque, anno a Chrifto nato Ixxt 11 :quod
ipfe in terris agens futurum ante pradixerat. Vrbem reftituit .^lius Adrianus: mutata nonnihil loci regi-
one: Ac Templum vetus Salomonis diffipatum dirutumque jacuit vfque ad annum ccc. Ixi 11, quo lulian»
Apoftata ludais illius inftaurandi copiam fecit^qui tamen miraculo tcrritiacœptis dcftitCrunt. Anno
idcxv,
Chûfrees Perfamm it^jfurbem cepit, amp;in ea nonaginta millia hominum tmcidavit: fed ab Hcradio fupcratus
amp; captus poenas dedir. Anno
idc xxxv i, flaumarSaracenerum Princeps ludaam omnem fibi fubjedt, man-
fitque totos quadringentos quinquaginta annos fub Saraccnorum poteftate. Anno autem ci3 xcvi i,
quum Concilio Claremontano decretaeflet fub Vrbano 11 .làcra profediorecupetada xerrç Sandagratia,
Getefredus Bulioneuscoz^is Chriftianorum copijs ampliftimis (dicuntur enim ccc. fuiffc peditum miüia,c
milliaequitum)SaracenosexpUht. Annoco.clxxxPerfàrumKexSaracemsitÇâtmU HaudmuL
to tamen poft rurfum in vafereC/fr^/4/?/. Iterumque saracenidinnocizsCQ xvii, donec poft varias muta-
rrbiu nominanbsp;omnem occupaverunt Anno cid id xvh . Compleditur hac/if^w^/iw, lud£am, Samari-

\' am amp; GaliUam. ïàtmaa initium trahit a CaftTio monte, vel fecundum alios a Sirbonis lacu amp; verfus Ormm
ducitur ufquead ludaam.
lnc^üxmhxcivmtcsLMarefa,Mhinocorura, Raphia, t^nthedon, Afcalon, Jfotus,Sc
Gaza.
IudaaPaleftinaparslongeccleberrima,fitaintermare Mediterraneum amp; lacum Afphaltitem, atq;
inter Samariamamp;ldumaam. Nomen eipotiflima tribus/W^indidit, in qua vrbes amp; oppida plurima fue-
runt: led omnium dariflima HierufalemludeametropoUstoto Orbe celeberrima. Tempore Ptolemçi
Sr
Ua Capitolia dicebatur, hodieque a Barbaris incolis Cozku Godz,,mt Chutz didtur. Prater Hierofolymam ia
ludça funt etiam alia oppida,ac loca celebria,ut/mf^^7,ftf//tf qua nunc
laffa:Turris Stratonis poftea nuncupata
Cafarea: Bethlehem, Chebron five Hebron prius t^rbee, amp; UUambre amp; Cariatharbe, hoc eft, civitas quatuor viro-
rum, eo quod quatuor Patriarcha
i^dam,CAbraham, ifaacôclacobïbi habitaverint amp; fepultifiut. Ettraos
lordanem
LMacherm oppidum amp; caftrum munitiflimum. Hic etiam fucre Sodema amp; Gomorra qua ob fiagi-
tia amp; fcelera funditus fubvcrfafût., Sequiturnbsp;inter ludaâ amp; Galilaä fita. Nome ci a Metropoli

cognomine, quam K^mri Rex Ifrael condidit, nunc SebaHe didtur. Oppida hic funt Sichern poftea Hs^p^
lis, capermum, Bethfaida, Chorazin,
nbsp;fua eft inter montem Libanum amp; Samariam^ Hacia

Superiorem amp; Inferiorem dividitur. Superior,aliter Galilaa gentium dida, Tyrocontermina. Inferior fi-
ta ad mare Tiberiadis vel Gen ezareth, Vrbes in hac funt,
1{jim, Cana, f^azareth, amp; Gadara. Caetcrum to-
^ ta regio inter duo maria amp; lordanem flumen fira, lacus non paucos habet, eofque qui navigabiles funt, amp;
Lacus^Tat^ o^timis abundant pifcibus. Fluvius vciolcrdanis qui Hebrais larden^hznc regionem quam longa eft fecat.
lor dams, pj j^. ^^ fcripfit Hieronymus, cx duobus fontibus haud procul a fe diflitis lor fcilicet amp; Tgt;an bicornis crumpiJ;
alterum cornu W, alterum
tgt;ansoQzm adcolç, conjundi efficiunt lordan vel lordanem. Hic per regions
amœniflTimas laplus inter Caiàream Philippi amp; mare Galilaa vallem quandam ingreflus,ftagnum facir, la-
tum ftad.
xxx, longum ix. Hoc ftagnum vocant AquasCHeronSc Samachonitem Lamm, Excipitque eodem ia
loco fontis illuftris aquam, quem pofteriora tempora
Dapknin(2i\\xç.ïc, quo au dus inter Capernaum amp; Co-
razinin
lAareGaliUa^im La£um^enezareth(tz^\\x}:\\à\\t,lt;:^i amp; Mare Tiberiadis. Atquc hadenus quidë hrdd~
nis minor dickm. tJKaior inde effedus, Cifin amp; laboc torrentcs recipit: poft iüußnm convallem praterlapfus^
poft multos ac finuofosflcxus juxta
Arnonisoftium velut invitus in Mare mortuum five Lacum ^afphaltitem
(cui nomen ätto tSd(r^clXTis)dimm natura iilabitur, cui permixtus amp; nomen amittit,amp; limpidilfuiiasexi-
mia dulcedinis amp; faluberrimas aquas perdit, peftilentibus mixtas, quas ubi pifces quibus lordanisabundat;
guftavcrint, ilico aurrenaiant aut moriuntur .Lacus ifte exhalat tam tetrum fpiritum,ut neqUeaer Avem.
neque valles vicina frudum ferre poftlnt.
CMontes pradpuos habet Hermonzd Orientcm ,amp; Thabor ad Oc-
cidentem , eofque maximos amp; editiflimos, quorum alij vd brachia, vcl partes, vel ramenta funt.H^rf/enim,
Bethoron , amp; Mtfpa five cMafpha, ôc Bethel ad Hermon ; Gelboe, Gerizim, Sarona, amp; poftrcmus ac mari proxi-
musC^mf/ad Thabor referuntur. In maxi mis illis Montibus Ixones.Lupi, Cervi, Vrfi, aliaque fera cn-
bilia,latibulaque habeant.Sunt ôc
M,MonsSion,M.oria,Olivarum,Calvariae,dci[i). Silvis ctiam, iMcisamp;
moribus
fuperbit: inter quç Silva juxta Bethel ex qua immiflfi a Deo Vrfi devoraiunt xl 11 pueros. Silva tras
lordanem j^uxta locum
Copar. Silva W/gt;w,atque aha plurima. Multa etiam hicôc potiflimum Hierofo-
lymis pradara adificia. £x ijs vero operibus qua pracipua antiquis ôc recentioribus temporibus in urbe
fuiffe commemorantur, primum fuit
Möns Domus, ôc lebufaeorum Arx, ad quam jam dirutam Area Domini
a Davide Rege afportata fuit, in eoque loco raanfit, quoad Templum a Salomonc conftrudum confecra-
tumquc fuit: cuius loci veftigia nunc eacant, ubiamp; Chriftus Pafchacœnaflè perhibetur. Ibidem Davidis
Regumque 1 uda Mo humenta vifuntur.Fuit etiamnbsp;hadenus
Turrts David nomme, appel-

lataconfervarur. Mello etiam reliquia funt certis ruinis ad montis Moriah extrema confpicua. In ambitu
montis Templi Salomonis dua pifdna erant non longeinter fe diflfita ; altera ad ortum maior, qua inferi-
or dida : altera vero fecundum murum exteriorem ad Portam grcgis, quinque porticibus inftruda, cui ob
fingulare fingulis annis fanitatisbeneficium graviffimainfirmuudine oppreflishominibus divinitus exhi-
bitum
BethHefda nomen inditum erat,illuûri miraculo eadem alefu edito celeberrima» Fuit ôc tertia Pifdna,
quam Nehemias FACTAM appellat, in civitate David, inter Occafum amp; Aquilonem, quam Hiftorici al-
tam pedibus quadraglnta, latam vero ducentis Ôc quinquaginta dcfcribunt. Atque hac ex antiquiflTimis o-
peribuspracipuaadnotantur. Illa vero recentiora, fed fuis temporibus illuftria
CMonobazi Regis\\hdiabm
Valatium
in Bezetha fecundum montis domus murum Ortum verfus,Ôc Antiochi CaHrum iuxta eundem mu-
lum in colle emjnentifitum ad Aquilonem iuxta quem arcus duplex erat;
Lîthoflratôs Grace, Hebraice ve-
ro
GabatbadxàMs, unde Pr^fides populû alJoquebaaturiôc alia plurima.Imprimis autë memorandum Tem-
plum Soîomonisccieberrimum, quod fpacio feptem annorum centum Ôc quinquaginta millium homi-
num continua opera abfolvit. Decuiusmagnificentiainlib.
I. Regum cap. VI ôcvir, amp; Chron. lib. ii.
cap. 11 ï amp; IV abundc legere cft. De Legibus ôc inftituus brevitati ftudentes nihil adijcicmus, Lcdores
ad libros Mofis, Exodum, Leviticum, Numeros amp; Deuteronomium rémittentes.

men

Montes.

Silvae.

opera

rquot;

-ocr page 489-

ASIA MrNOR

QVAE NVNC NATOLIA

[Sia cui nomen a magna k.Âfa contigit,amp; ad eius differentiam mimrco^nomiim^ cß,Iioc Regiâ, amp;
ffocodefcribenda : fie cam Romani quum provinciam facercnt, a continentis nomine Knde di^a,
* vocaveie.Hodie Turcis
Naiolu aut Cdnatolu nommatur, quaß plagam Oricntalem dicas,
[a Grcca voce
äWoAjä qua Orientem fignificat,vt Petrus Bcllonius in peregrmationum
jluarumdodiflimisobrervationibus docet. Hanc etiam fubindearecentioribus
Turcum
[maiûrem
nuncupari videmus. TurcUm Novams. noftris, a Barbaris vero Ram dfci tradit
^Marius Niger; cam partem nempe qua verfus feptcmtrionem Bithyniam, Galatiam
ôc
Cappadociam compleditur. Auftralem aurem tradum in quo Lycia, Cilicia à. Pamphilia funt CcîtomA-
nidiam
nuncupari. Termini dus funr, Ab Oriente Euphrates fiuvius,a Meridie mare Mediterraneum,mo-
do Lycium,modoPamphylium mare,amp; alibi etiam Cilicia fretum didum:ab Occafu mare refpidt y£geû,
feu Archipdagum Gracia: a Septemtrione Ponto Euxino feu
t^Mari ü/^\'wiabiuitur.Compledituritaque
totam illam Cherfonefum ,qua inter Euxinum amp; Ciliciuni,PamphyliumqQc pelagus protenfa eft,^ EiuS
latitudo ex traditione Plini) cc. circiter mil. paff: ab Iftlco fdlicct finu, nunc
Golfamp; de Laiazzo, amp; Amanicis
portis vfque ad Trapezuntem quaeft in ora Ponti,in quo quidem cum Herodoto conlcntit, qui ait Ifthmû
Afia minoris efle iter
quinque dieru m expedito\' viatori. Terra cui nulla dementia Cœli : bonitate fehcita- Cdlitemperies
teve Soli praponcnda. Qi^d Cicero teftatUt his \\\'c^i\'^\\CeterarumfrovimimmvecU^dnbsp;funt. Seit fertilitas*

vtijsadiffasprQvinciaitutanàasvtxcomentiefjefofjirmisi^.^fiaverotc^^^nbsp;fertihó,vt vbertate agn-

rum^éf varietate fruamp;uum,amp;magnitudinefaßienis^ multitudine earum rerum ma exportemur,facile omnihm terris
antecellat. FuitergooIimfrugiferiscampis,copiofispafcnis,auriferirqueAmnibusabundedivcs. Praterea
quicquid ad bene beateque vivendum defiderari poteft iiaber,alicna nou cupit/uis fatis contenta. Vinetor ii
amp; Olearum fertilitate nulU poftponenda. Hoc tamen vnum in ea makim^nufquam in orbe toto tam afli-
dui terra motus ôc tam crebra vrbium everfiones:quemadmodum Tibedo Cafare imperante civitates ia
Afia
XII vna nodeconcidiffe, author eft Plinius lib. 11, Turca tametfi magno numero per turrnas, quas
ipfi Or4\'Z\'4;?»4/nominant,convcnirc ibleant,vt fecurius pi-ofediones fuas llifcipiant^quilibcr tamë eorum
Itinerum fc
Teftituaraidus,dipIomaquc habens ex aula Turcarum Imperatoris, comité interprete qui ilh dux itineris ritas,
fit,libcreqnocumquclibcbitprofidfcipoterir, exceptis ddertis amp; extremis Provindarum limitibus : ut
fcribit Petrus Bellonius. In hac /^^regna olim fucre
m^ximzTreianorum, Crœf ,CMithridatis, i^miochi,
Iafhlagmumfialatarumfafpadocum,2X\\on\\w.(\\\\xc.
Euit autem primum a C^ Perfarum Rege occupata, de-/w^-tom^w«
inde SLLMacedonihas^ôc ab
Alexandri ducibus vna cum Syria, Aegypto acBabyionia mire fuit divifa,poft z^Oifia-
ms fpoliata,ac poftremo a Turcis vaftata,milêrcque perdita,amp; ad maximam tenuiîatem reda61:a,vt nihil nunc
memoratudignum fere habeat: Totaque Imperatoris Turcid tjrannidi fubeft. Nulla hic datur nobilf-
tasexantiquitate faiaguinis^aut ftemmaris,fed omnes aquales tunt,ôc a Turcarum imperatore mancipiorû

cet^

uinciam redada funt,qua kodie Burfia-^^à Becfangial vocatur. Hoc Mithridatis quondam Regnum fuitj
\\TLhcscc\\éynoïz^e:ïzntyChalcedon,Nicomedia,Ceralmnbsp;montem Olympunijante captam Conftanti-^^^\'^-f.

nopohn Imperatorum Turdeorum fedes, Nicaed,amp;. Hcraclea Ponti. Herodotus ctiam qui hunc tradum
accuratifîime defcribit,
xtÏQttTium,f(yllmnJ)iofpoUm,Calfemprtum,^rîacen,Igt;i

ad Pontum Euxinum ûxzs.Afia propricdida nnrnvoc\'^x.utSahrum velSarcum^^h OrtuGalatiaja Septemtrio-
ne
Ponto amp; Bithynia terminaturiCatera mari adluuntur. Habet in fc Thrjgiam, Lydiam, ytranique xJMyfiam^
Cariam,Ae()lidemroniam,^J)oridem.Phrygiaà.\\x^\\t%
cft, maior ^minsr, Maior oriente fpedat,in ca vrbes paucç,
plures vici,
in ca eft mdaium vrbs iuxta Sangarium,a Mida,cuius regia hic fuit nomen fortita. Eft amp; Apamm
vrbium Phrygia maxima, non procul a Mçandro. Damp;cymâcum oppidum ôc Synrnda vrbs. Eft ôc Peffnus
vndematris Deum ftatua Romam accerfita cft. InUHimrePhrygia fiveTroadefuerellimiôcTroia, décanta-
tiffimis Homeri ôc Virgilij verfibus nota.
Pergamm quä ex arce in ampliflima vrbem Atfalus Rex novis ex-
ftrudionibus audam mutavit:patria J/îÂ^\'/\'iRheconsA^^^^^^\'^\'li^îerTroiarûioasetiannium marmorea

fepul4;hra,muroinmfundamenîa,turriumrLidcra,Coloiros,porUrûfragmeraexftare,teftise^

tione maior Beîlonius. Eft in eodem tradunbsp;pro monîorium amp; oppidum,in quo Achiuorum ftatio

amp; Achillis tumulus. Lydia qua ôc Mœonia vrbem habet Surdàs, Crœfiregiam. iJ^^yfia ad Helldpontû Troadî
conterminafuit. lnh2iQLampfacusvïhs^^nommQo\\om^,amp;i^éydus Milefiorum.
C^î-m inter loniam ôc
Lydiam fita cft, huius metropolis olim
üMiletus.qn^ nunc Malaxo dici putant.Falfo: nam hac Veterum cft
Mylt;ï/^,quam Plinius vocat vrbem liberamlib.v cap.XXIX.Eft ôc hodie fAägneßa iuxta Maandrü. Porrode
hîfce Afia populis non fueritalienum adfcribereiÜuftrem M.Ciceronis locum ex oratione proL. Flacco.
\'N^mque,utofinör,lt;^ßa vesiraconHatPhrjgia,ujßa,Cariii,amp; Lydia.Vtrumigitur noBrumeHanveßrum hocpro-
erbium, Phrygem pUgis folerefieri meliorem^^dde tota Canä Nonne hoc ve^ra voce vulgatum eB,Sîqmà cum pe-
riculo experiri velis,in Cari idpotiffmum eßefaciendum?^dporro in Gr^o jermsne tarn tritum atquc celebratu^qua
ßquisdejpicatui ducitur, ut Myforum ultimuseße dicatur?
in littore fuere lonia prope Chium infulam in qua ce-
kbris iilaquö dä
vrbsEphefus.nbsp;inter hanc Ôc Lef bû, cuius vrbes littorales Myrina,Cuma, nu ne CaBri, Ôt

Phffcaa, nûc Foqliarscchia dida. Dorts ad marc Carpathid in Cherfonefo cuius vrbs primariafuit Balicarnaßm,

F ffffffnbsp;patriâ

-ocr page 490-

] \\ \\ iTTlzx

d^Oi

yo

G RE

c.

u

, Carrt- . ^^^

m l«

, EreJ^îpf

yeroc-

Stoß^mi

TL O M\'^N

Roni

^^baivr

LUâi

luriri

Cmn

r\' ^ ^

C^otigi

Chm-Uci

Jm, m-,

CSißvia-
Seru^ri

DardmeUff

^^^ rBESCSANGIL

JtErfm»ugt;
[^raiareVu

i\'Ten^I.

Cl

t^mfuriiï TJXü- Jnbsp;m

lühtt

Canan

Cabn

»stalitni.

Wutttatktm^^^

.âif

CUittaîe

fßardofU

\'«W Qdhuml

ert^

Santtm

I V quot;quot;^-Ärföö^y^ GE\'

Jöl \\nbsp;-^fh^tnbsp;^ x

A M A 5 I Anbsp;NE CH.

â ^y^r^im

\'AS

mo^U

T^rat

ßu

^fln^tm.

^ ^Chiorme
uuas ^

^nbsp;,, Pegian.

\'Lehiiaegi
^eîeeéreMn

^na^Mnbsp;Mnbsp;Chict^ÈS

\\

Ç5

CuSetfit^:^

tfana.

Irat

Afm

CMatyaltch

kfi-

WC—

%ncara-

^Sea

Cais^uyt

CM^rnbsp;^.nbsp;J^htatirhurti

nmakrtK.nbsp;■nbsp;^nbsp;BO^OCH , ^

Ü

àt.
rTgt;ratt\'

M^ßsmnbsp;^aikucarafjare

^nbsp;Ofdaüii

40

\'Sihddptom-an
-MIAN.

AndrvmiU^

, _ Chtay -

liants ^ifea.

Z^t^ffu

rd(Lnbsp;j^w ^

^ \'nbsp;^ ^ ^^ quot; ^i^^T^àtnMKnbsp;Sjlr

Armmioj \'Mßß^ \\/Eldena, ^ J^amtach^ _nbsp;\' \'

Cfc

c L l fc^^^i^àô

[ ^édfJt: . B \' 1nbsp;f_____.y - ^ 1 \'nbsp;/z««.

{\'^-(Paré^mp éï quot; Mgtatyu ^a^m

ïntet

tam^

\'^AlkU

\'ftftt/

Creûnud Tma^a
ûa/Tp lâ

Iatu0 Ja
Cjireo

^ ffttti\'-M\'iß\'^\'^

Aiditutu yivfquot;P\'Nr\\nbsp;^^h M

NELLI. ^^nbsp;äFnbsp;hM^^

StateaU
Tfi^m-yfdicarm^u»
-

f^atpram
ft^t
lacatti.

ZatiMam

^ûtudus

Corrkaéiüt

w

N ATO L m
SIVE ASIA
MINOR

Caafec

jift-.

Adkarü G^er-
mamat

\'Médias \'J^rUkim ßr âz^
rcU^nbsp;incliruMur ^

ratwmC5\' -f 4.Tar(dldffru

^^ \'nbsp;gt; V1ÉR i T^^amp;ria lut-

-im

Uca

-ocr page 491-

$2$nbsp;\'m ^fia Minor.

patria Hcrodoîi ^ Dionyfij Hiftoricorum,amp;Regia MaußH. \'GaUûîU quK amp; Gâfkgraeck , nomen habet a
,qui Gra-cis mixîi olim loca ea coluere,quœ ad Ponrum Euxmum fitafunt,inter Pontum amp; Cappado-
ciam. Vrbcs in ca,y^;2^r4jnuncy^;ïgôri;celebrispannisuïîdulatisquiex Caprarum villis eo loco tcxuntur.
Shwf e^Mithnâatis^2X112-. L^mifm.mnc Stmifidida. In hac regione eft PafMagmiaJnodic Rom diä^Cappado-
da
qiixnunc Amaßa, a Gaîatia ad Antitaurum protenditur:ad Meridiem Ciiiciaeft:adSeptemtrionem Po-
tus Euxinusjongitudo cft ampliuscccc l;milL p\'afi\' Hicin campis Themifcyrijs Amazonum ohm regna
fucrerquas Titianus,ut cft apud Ifidorum, cleganrer vocavit unimammas. Vrbes funt
TrapezMSjThemtßy-
fd^Ajnafm,
Straboni s patria, lammm amp; Maza. Lyaa Cariae proxima cft,vrbes prçdpuas habet Pataram amp; Tel\'
meßim,
Pam phylia fequitur folo flu vio Catarade a Lycia divifa. In ca vrbes fuere Stdâ,lt;^itaLia, ôc
Hœccum Clälid hodie vno nomine dicitur CaramanU^ Cilicia; metropolis hodie c^Hama, veteribusT^r/®^
dida, D. Paamp;li patria,vetus lirterarum fedesad amnem Cydnum. Strabo eius vrbis Gymnaflû valde lauda^
Eft amp; oppidum
Adem^àc ad Taurum mowttmUeraclea.Armema, minor ad Euphratem vfque protenditur, ad
Laeus é* occafum vero terminatur Cappadocia. lmtï.Lacfn^QLto\\ixcamp;.Afc4nk palmkühcüs, nunc Lago del fme,

Ovaria,

quem in mare tendit Afcanim amnis. Flumina funt /w,qui nunc CafalmackHalispttemangiuch : Parthenim,Dê\'
laf^ Sangaris, Sangri,
qui fe omnes in Euxinum exonérant. In Propontim üiiunti^ßanius^Rhyndaeus, Aepquot;
fusj èiGmmeuf
: quot; In Hellefpontum,5iwlt;/i^ amp; Scamander^qm ^Xanthm.ln Kç.%ç.\\xvcï,Caims,Bermtu,Caiïirm^
Uaeandms
Prufseo autore fexcentas flexuras faciens. In Mediterrancum poftea Calhis^ Xanthm^ Limyruâ^ Cata-
ra^es ûï}quc.uaria vero Pontm Buxinm^^are js.gaeum^h.Pamfhjlium,Propomis ,Helleßfomus, fearium, uyrteum
amp; Rkfdie»ßfelagus. Horum magna opportunitate vt untur, cum propter navigationem qua omnia ncceflà-
rlaadudiunîur,amp;mercaturam,tum propter pifcationcm,qux ilIis perutilis eft.
Pontus imprimis pifcofus
admodum efticuius rei cauftkicumquod, praeter Phocas,Thynnosamp; Delphinos,cofque non grandes amp; in^
oosiösjbelluas maiores nonpatiatur,utcum alijslftdorus notatlhotum autem Maioribus Minores eflfeple*
mmque efcam,hofqueab illis dtuorarijtum quod cx vaftiore pdago pilces minorum gentium eo.tamquant
in tuuim quendam feceftiim confluant ad profundendos foetus,aquarum adleäi partim fuavitate, partim
V tranquilliiace. Sed quoniam in pifdum mentionem incidimus,non fuerit alienum de pifcatione quae ia

mina.

Ädnexum:quod tait artißcio dißoßtum eH in imofundefuhdqua^vt re}iß{bk vato,pißes qut in area ßmt\\ concludantf r,
Hadenus illc;3pud quem plura de his vide. Abundat autem Prcpontis omnis generis pifcibus, adeo vt noa
minorem cenfum rcddat,quam Coniinentis aliqua regio,pafcuis amp;arrocntis abundans. Montes me vocat.
Hos haber cdcbriores
Horminimn inPonto amp; iMyfiam qui amp; Olympus. tjMmte% Synnadim lapidicinis nobi«
lifllmiscelebratosj/i^.^ vetcre Divarii certamine amp; iudicio Paridis memoratu in PhrygiarT/^/Maurifcrû ia
Lydia:v^y_g^f//;^inCappadocia:
AmanH^m nc uote Negro m Cilicia,inquo celf^ crefcöt CedriAuniperus maicr,amp;
niösnbsp;etia varijs abCidat plâiis.Suntperinde
vt Acthna,cui?is

fläma tefte Plinio aft\'ufa aqua exdiatur/oeno autê extinguitur.Tauri motisiugu cft,cuius hoc loco initiû ik^
mût collesiin eius cacumine leones habität:in medio autc propter Ixta pafcuaCaprea?,amp;in radicibus Scrpe-
tes.VndePoe^jsmÖftrö finguntflämascvomcs,capitcamp;pcäoreleonino,caprino ventre,amp;caudaDraconis
ad quod tollcdü miflliserat BeilcrophÖjSut amp;ali/,vt t^mitaurm.Scordifcmquo^ breviraiis graiiaomittim^

SilvxluntinCilidaMyîtosaibosfruausferentibusconfitœacTerebirithisacPinaftris.AdOpera publica

vemo. lnloniafnirr.Im-1nbsp;.!_______________^ .-/r:

Mora.

t^iä\'m^

Hodicaurem,vt olim apud Romanos nulla; fuere fpkndidiorcs Fabrics Templis ôc Thermis,flcin Natolia
ah)fque regionibus Turdd dominij nihil magnificentius confpidtur^quam Templa amp; Therm», quse mag-
norum Palatiorum inftar funt. Multa etiam hic
Xemdochia ^xycNoßocomiaM^ Carbachara appellata. Null«
vero in ijs provincijs qua- Turcar imperio fubfuut diverforia,aut loca quœ iter fadcntes excipiant funt, nil!
publica illaa:dihcia:qua^ Öiverfis rationibusexftruäafucrc,inter quas hsc maximevfitata. Satrapy Turd-
ciqui opuleniievaferunt,pinm aliquodopusdum adhuc in viuis funt facere volcntes tales ftruduras zdo
quodamfiericurant;narancmincmfanguinciunaumnorunt, cui benefidum aliquod prœftarc vdint.
TaIiDuscrgoftraaurislummuma]iquodbonumfefacereexiftimantespublicsvtilitatisgratiamultacgrc.

gia opera rcftituunt,velutidegantem alique pontcm,vcl amplum XencdochiumCarbacharamum.Qm mag-
mhcualiquod fcmplu adiunäüfit,amp;huic proximü Ealiieû.Turc^paucafupdledilecôtcndfunt amp;fru-
çles. Carnes falfatmagnoapud illos in vfu funtieas autem recenslaleexcmptas^cumini pulvere infpergât
amp;adpenfas exliccaut,Carncs veroddigum cumbubuîastum vervednas pinguicum macro œqualiter per.
jnix£oconftantcs-,quasin tenues lamiriasfecaur,dciudcpauIu}umfaliuntatqueexficcant.Multaeduliapa-
rare not^unt Turca-c quorum numero farciminis gen us, vulgari Gr^corum lingua
Stopides didum î fiuat
wteni innuocmodum.-Nuces iuglandcsin quamor partes diuidunt, a? filio traijciuni,fardminis longitu-
tiinc,demde in coéhim vinum fervens reitcratis fœpius vidbus immer^unt, corum more quicanddas pa-
oinfpcrgunt,vt dtius fpiflefcant. Eadem ratione e^Eicubus, Amygdalis, Avellanis amp;

catnram quoque itrenuc cxcrccnt.

-ocr page 492-

g v m stalimenb c h i o^

.MITYLENE, NEpROPONTE, GERIGO, ET RHODO

■ \'nbsp;INSVLIS,nbsp;\'nbsp;J

^^/m inter maieres maris Mediterranei infulas locum iure fibi vendicat, Vcneri olim fa- Regh,
cra,cui amp; primum in hac rnftrîâ conftimtum templum. Varia hac obtinuit nomina. O-
nbsp;I

^i^^Kj^^li«^enim,tc|ePlinio,didanbsp;Cßlima. Crjptus etiam,nbsp;j

w lOlMï\'löiW quod à maris;vndis videatur ablcondi, amp; C^y^wob montes frequentes qualicornuanbsp;f

quadâ piietQßdztcs^Pdphia^Salamimä, amp; CMacaria-, quod mire fertilis fit ct nouem ali-nbsp;i

gt; quando regnorum : Cyprus denique vel à Cypro Cynic^e filia, vel ab arbore Cjpre huic in-nbsp;!

--------- __ifulç peculiari. In medio IlTicifinus intcr Ciliciamac Syriam iacetj ad Ortum eft Marenbsp;i

amp;yriacumamp;SinusIfllcus, (\\\\izmv\\x\\^oGolfode Laüzzgt;o vocant; ad Occafum Mare Pamphylium.-ad Me-
iidiem ^gypnum pelagus: adScptemtrionëfpedatafperam Ciliciam,qua
nixncTummanma, vel fecundû
dicitur. Habet in circuitu quadringeta amp; viginti feptem millia pafliium, in longitudine ve-
m ducenta, tefte Bordonio. Plinio vero ambitus ccc Ixxv. M. eft.
Promontoria funt, ad occafum ^camas,
, Drepamm^ ^ephymm- ad Auftrum Phmrium, Curias, Bades: ad ortum Pedaßum-, ad Septemtrionem çjommyon.
Ingrato quidem ac infalubri, vt plurimum acre fmitur, ob ftagna tetrum vaporem exhalantia. Infula ta- Cœli malim
mcnomnismircfertiliseft. Pert enim vbertate quadam ftupenda, quidquid Vita cx vototranfigenda, j-^/^/Lz/rf^i\'
deUci^lquefrucndisneccflarium: Triticum,Hordeum, aliaqucF^umeotigenel^; Vinum praftanriftimû
quod cum Cretico gratia certare poftît, Oleum, Saccarum,Ma. SalnatiuumacFofille, PomaMedicaamp;;
Curia, Limones, Dadylos, aliofque Frudus nobiliflTimos. Aurum item, GoflTipium, Lanam Crocum
coriâdrû, Sericû, amp; quid non? Smaragdo etia, Cryftallo, Ferro amp; Alumine nobilis eft.-^.reinpdmis, quod
ibi primum muentum creditur, tanta copia, vt Cyprusarofa ex eo dida fuerit. Ek pilis quoq; Caprarumnbsp;j

pannusconficitur cuinoftra atasnomen dedit. Non procul ab Opido Lymifo tradus quidânbsp;\'

terra cft adeo fcatens vermi bus amp; immundis reptihbus, vt nemo ibi habitare poflit. Eft tamen ibi Monafte-
rium , m quo plures aluntur Feles, qua rnrmatim egrefla in campum, malum illud imminuunt. rcuocan-
turque pcrcampanam in Cœiiobium, Diodor? Siculus libroxvi fcribit huicinfula nouem
Remprefuiflcj
qui tamen pmnçs
Regt Ferjarum audicntcs crant. Habuit amp; Tyranms olim Gr^cûs: Teucrum prhnó, qui Sa-
laminacondidit, ciufquc prolcm vfque ad
Buagorarrt, eiufque filium njcoclem, ad quem eft Ifocratis oratio,
Poftea tefte Strabone, iuuantibus Romanis in manus venir
Ptdem^orum, quorum poftremus quod parum\'nbsp;è

gratusergarcmpublicamviderctui^fiiblatuscfi:, hauftoque veneno périjt; airqueita ad Romanosredi;t.nbsp;^

Occidente deinde Imperio Cß^ßanti»folitaniImperatoren cam tenuere, fub quibus infula ipfa à Ducibus re-
gcbatur annos circitcr
idccc. C^bus fucceflèrunt Reges Latini ex familia Lußgnana GaUia nobiliftima. Tä-
de veto infula iurcharcditarioadrif;?^/^j perucnir:qui ca rexeruntabannociDccccLxxi ii, a^
Lxx, quo anno cam
Turc» Selymus Chriftianis eripuit, Olim quindcdm vrbibus daram fuifle legimus qua Vrbiu nomihA
nuncmaiori cx parte intericre. Harum dariflfimafucre. Paphos, nuncBaphoiVala\'^aphos, quoprimumex
mari Vcncrcm egrcffam affirmabant accola;
Salamis,, hac in amoenifiTimo finu Orientalis littoris pofita
fuit, habuitquctraicdum cxSyriacommodiflimum. Ea poftea dida eft Conftantia, habuitquc Epifcopum
Epiphamum. Fucrc et
Amathas ôc Ceraunia. Hodic celeberrima funt, liicûsia amp; Famagufla. Pagi in vni-
vcrfum fu^t occcL. Lacus cftamplushaud procul a mari, cuiusambit\'xi i milliarîum,in quem modieus
Lacus etßumi
amnisex Olyippo mötcdcddir, qui locus ad marc le Saline vulgo vocatur, ex eo copiolè l^lë colligutit. Ip- iwnbsp;l

fc cnim lacus m falcmcôgdatur,cx quo com plurcs, ac magna Naves quotannis oncrantur. ExOlympo \' \'

autem monte duo infignes exeunt amnes, lycusda Lapethi^, prior in Auftrum, pofterior in Septemtrionem
/dccür^r. Quanquamalij torrcntcs potius did debcrcesdftimant, quam flumina: quiainterdum cxficcan-
tur; quo femporc jncola fumma laborant aquarum penuria. Vnicum tantum habet portum navibuspet-
-Vium prope Farnagoftam vrbem, tametfi permultos alios habucrit, qui nunc impetu maris rçpleti funt.
PlurcsfuntinhacinfulaMlt;\'^/«,fe4omniumaîtiffimiîseftô^w/«^
Ofitm Trohodonyoc^nt, arboribusö- fji^emef
nis generis vcftitus, amp; vndique exftrudis monafterijsinfignis, in quibnbsp;Ambitus dus *

XivmilLcöplcditur. Pafllimvcroin Moiiafterillî^ntesaqueviuçi^

ï

I ï

......... .. •Stalimcnc.—■nbsp;;

mwjînfijIaMarisj/Egçi, hodie S/ÄfT^f Turdsamp;Itahs; intcrThraciœ Cherronefiim, ^Athow Inßula. f
Macedonia mont^ni, Thraciae opponitur., Ambinis eiusad Centum Millia pafluum (vt Bordonius Sitm, !
-\'refert) cxtenditur^ Plana, fi cam cum circumiacentibusinfuiis conféras, videtur. Qua Orientalem
Soliquditas,
plagam afpidt, aridam etTrugibus minus idoncam; inter Meridiem amp; Occafum vero, vbi hiHfliUior exftat,nbsp;j

fertiliorem efle fcribit Bellonius. Santquealibi elegantes amp; bene culti Agri, qui Triticum, Legumina\'nbsp;;

Pifa, Fabas, Çiccres, Vinum, Linum, Cannabim, ac fimilia proferunt. Terra quç olim Lemnia, \'^Galenonbsp;i

^^^yiç quod Diana fa xrdotis figillo obfignäretur ad evitandum fucum j hodie SigilUta, nunc vti olimnbsp;J

hic non fine fupcrftitionis apparatu ccfoditur, idquefingulis annis, vi Auguftij alio tempore minime«
Sub capitis cnim pœna c^tum eft, ne quis dam vd pälani co ad fodiendum accedat. Locus vbi ccfoditur
i^ontemFulcaniappç\\hn\\. Infula Equis gilvi coloris abundat: qni gradarij omnes, nullifucCuflatores.
Ncc Serpentes defunt. Vjrbes hic olim
Myrina ScEpheßias. Hxc hodie prorfus delèrta eft, amp; Cochino appella- rietJ
tut. Illaparvi nominisQpidum hodic, inPeninfula angufto Ifthmo Infula iunda, pofitum: hoc
Lemno f^y^i
noftra atatc didtur. Scribit Piinius in hac Infula fuiflenbsp;tertium abAegypto, amp;:Crcticofimilë,

fed huius veftigia nulla tóe cxftarcaffirmat tcftis oculatus Bellonius, apud quem plura de hac Infula vide. \'

Chios.

Chios Infula nomen habet, vcl a nivc qua Grads vd a ^ymph^Chtone. Dida antea fuit Infula.
/Mw, vtEphorus tradidit. Sita eft intcr Samum amp;Lesbum, c regione Erythrarum. Ambitus eius ^nâediâa.
C atque amplius Mill. PaflT. Chios ôim d^, vt libras ibi vi aliquandoracemi pendant Strabo-

ni. Chia autem Vina iam ohm fuifle cdebrâtiffima vcl cx Poctîs conftat. Tibullus: ..............Soli fertilitas^

\'nbsp;veteris prof er te Falermsnbsp;Consuh,amp;Chio(oluitêvïnclacadd,

Habet ct Ficusgtatiflfimi faporis; amp; Marmor varium quod Roma in dditijs fuit. Sola inter rchquas Mafti.

G ggggggnbsp;chea

/

-ocr page 493-

—1

-ocr page 494-

Chios,Mitjlcne^Ncgroponte^Cerigo, Rhodus,

\' \' ^ chêgcncr^.Olim vero Frugû adeo fcraxarq;abödasfuit,vfHörrm ; Populi Roaiäni didmerucni^Pcrdi-
db\'ctiâ abûdat maximo num^ cicurib\',in agros ad paftû cxcurrêtibl rcdcuntibus amp; paflim per pJatcas pa-
In^ertmnnbsp;c^xx^àz Gemefibusdtdixi fed tlTwcd

forum.nbsp;ImptïüxMcSelymo 11, anno 9 sidIxv inuafcrunr. Hodie vniuerfa di vidiiu r m Safer mem quœ ^^fanomerea,

amp; Inferiorem, quç Catomered dicitut. Illa montofa cft admodum, amp; Opidis frequcntior j hac Celles habet
Frhs amp; Ofida. Lentifco confitos, c quibus Maftix coliigitur. Opida funt xxxvi Primaria èft vrbs Ctó,portum habens

, ftationê peroportunam. Civium fiumanitatem vehedcnter pradicat, lapilis nobismeihoratusBcHoniusw
Montes. ;\'Totamontibusadjurgit. PromontoriahabetPoßdium, Phnaeumöci^rvißum,zquoViLi^rvißaquçnûc
riri celebres, ;nbsp;Ex hacOrti|lt;7;»Tragicus,Tiamp;r^^ftnbsp;- ÄiJ^mwquqquenon--

nulh hic natum credidere. Cicero pro AiqUv,^ Homerum Colophonijcivem ep dicunt ßttm ^Ch^fuumssfendici^,
Salamtn^repetunt,Smyrnaeiverofuue^ecffnßrm^^nbsp;Permultialji

praeterea fugnant tnter fe atque contendunt, AgelhushocEpigrammarefcrr,

Inertem Promontorio ScptcmrrionaU Opidum cft pcrvctuftum in monte quem vocant Z). Helta, in quO
ctiam nunc fepulchruEn dftcntatur.

Mityicnc.

Ieshm xic-ß^ feu uitylena^^etelinhodàcsb vrbe primaria ; Phrygia: obiacct, amp; abdus contincnti
vi1 Mill, cuin dimidio diftat. Circuitus dus traditur aliis dxvi ii Milliar. Aliis vero dumtaxat cxxx.
Wi f^rtiät^ -\'Hac Aeris falubritate, Agrorum vbertatc, ^Fruduum bonitate gaudet. Optimum hic FrumentÔ
solt jertmas^nzicmt, Vinutn profert optimumquod quidem Cónflantinopoliccicrisprafertur^atquc magna ex parte

r . - a,nbsp;ôîAchatcsgemma

Jmpersu ^a.. repen tur. Validos ócrobuftos alit Equos, licet humilcs. Hac ab Impcr. Conftantinopolitanocuida Gc-
w^««». «ucnfitradiiacft,quoddusauxiliodaflisadimpcriumrcftitutusfüerit. Nu per vero dum noftri cam in-
vaderevdlcnr, a Turcis maxima daderdedi. In ca quinque olim Opida,
nbsp;Ereûos, Cirava,

Arccm habet,amp;Agmm amoenumac fcrtiicm. Olim
inligmsluit ac fplcndidis Incolis, amp; adificijs ornata, nunc maiori cx parte collapfa eft. Duos habet

hac Infula Portus fatis commodos. Incola Turcarfuntjfedqui rura inhabitant.caquc amp;vineta colunt, fe-
rc omnes Gracifiint,nbsp;^nbsp;uvid^v^/i ,

Situs,

iorum.
Cptda,

Ncgropontc.

E t^^^Z r^quot;^nbsp;Meridiem promontorium arefi,, amp; Caphareum: gt;d Septg-

i J^? \'nbsp;\' ^nbsp;\'nbsp;fpätium habet vbiaräiffiina eft: cete-

^ Anflote IS ,b,)mof roreexMa,, cum caoflas Euripi Hue Maris redprocamisfemies dieae
teerlas mX ^^T\'\'\'quot;\' T\\\'»«fiS„dasnon méerore animi, fed veneno ipfom cxtinLm pro-
amp; ^ir n,.rr ; ^^nbsp;l^yrici- Car^ßo\' Stephane CÄOT««

diverfammriaturarum . Nam fi animalia ex vno po.ent,al.
V \'nbsp;Pquot;\'quot;\' P\'quot;™nbsp;«\'\'dquot;. Eftet EuripusqneL LivinS

alt rm^quot; Cn;nbsp;\'\'^l\'quot;quot; \'quot;^Pquot;« noacfluftib\'I.sinviccmvcrfi«

exnbsp;GrçcoTÛ

Ccrigo.nbsp;j

nin ^nquot;^nbsp;frti Porphyris Plin.nbsp;Euftathiodida a Marmoris PornhvrctidCC \'

_ pia, quo montes abundär-hoäiec?f/gt;\'». Primanbsp;^niions 1 orpnyrcnoto.

nici Diftaranbsp;cnbsp;■ . quot;larisiîigçiiniuiaad Occafum e regione Sinus Laco-

fet^iSen^^^^^^nbsp;HicTcmplimPaU^^^ \'

laniaicnDente, Veneris Vranianbsp;amp; Vetuftiflîmum cernebamr in auoDea fimulachrumin-

dutumarm,sconrp.c,cbamr,cumh.

Rhnrlnc-

Infula.
Tigmina
Sttus,

Fruaiferisetiam Arh^nKMcffl,,;, ™ \' \'nbsp;:quot;8quot;tœcundiflimus, pafcui imprimis mua bonitas.

daru

«i^ fisfracmstïaXre Oc^D^^nbsp;eam/.W^puI-

rrhgt;. dienfesinSriXüm^nXnfnfCquot;\'quot; Turaco ImperatoreAnoc»,Dxxii:M.litefqueRhcv

«turiffimum t duSuT^Hl^ f^^^nbsp;Portum habe, nobiliffimfi.

ornataqS^Ä H 4\'tfimlnwnbsp;.Arcitgt;usv.a,qucalijs propugnacuiis » unira cx-

drina,amp;Ta fcnf «^^^^^^

Septu\'agintaS SratoudLif

Iviannumterr^motZrnft« 1 ^«quot;»quot;dS.malachrümnbsp;IPoft

odedLnnis cSfoZ-Ss^ft^c^^^^^^^^nbsp;Vafiispecushiabantde fraflis membris. Da-

opus^tabilircmr. st^f^tTÂ^S^^^^

Tnfula,
Situs,

Vrkes,

tluminA»

JnfuU,

Sttus.
Opidum,

Cytherd xy^i

j

-ocr page 495-

p ER s IC V M REG

nvm\' sive sophorvm

I M p E R I V M»

I nrßmm five Sophrum Tmpmum^ntï olim ccicbrc/ic etiam hodie maxime darum cft.Eius - .
\' incol« Pcrf«, Vocantur amp; lt;^yami vel ab Azamia regno,qu« quondam Aflyria ^ quot;
; fecundum nonnullos;
Perßam a ?çiMc,ChefelhAi a pilco rubro quem impofitum capiti
, gcftant.
Sûphiani a Sêpho principc.Situm autem eft Perficum Regnum inter Turcicum
^^imperium, Tartaros Zagatheos, Cambaiac Rcgnum,amp;interHyrcanum feu Cafpium
mare,ac finum Perficum.Habeî igitur ab ortu Indos, amp; Regnum Cambaiç, aquo mö-
I fibus 3C defcrtis feparatur : A Septcmtrione funt Tartari,iuxta
Abimum five Oxum flu-
vrum .-partem reiiquam daudit
mare Cafpium. Ab occafu funt Turcae mxtzTigridem amp; lacum Giccho: ad Au-
ftrum finu Pcrfico adluitur,amp; mariindico. Quod fane tcrrse fpatium ampiiifimum cft,complcditur enim
plus minus gradus XXXI ixabortu ad Occafum. A Meridie vero ad Auftrum xx occupat.Dc temperie Aeris
Perfidis regionis fie fcribit Q^uttius lib.v.
Regio non alia ut a Aßaßalubriorhabetm\'.temper atum cœlumMrtcpet-
fetttum iugum opacum dr vmbrofum ,^uodaßui levât -, illinc mare adiunBum, quod modicê tepore terras fovet.
Regionis autem huius vniverfa; non eadem paffim eft qualitas,nonidcmSologenius. Q^ Sinum i^etfi-
cumfpedat,obfiuviosipfamirriganrcs.-atqueetiam vccfusmarcCafpiû,cumobfluviorumopportunitate, ç r
tum ob Aeris dementia, auramque frigidiorcm:totafelix,totabcata:amp;hinc omne genus Etugum, Anima- Sw/ /«rm//^/.
liumquc non benigna folum Mater.fed amp;Nutrix folicita. AbundatTritico,Hordeo,MiIio,acfimihbus.Mc-
tallis quoqueapfiuitôt lapillis. Vini item amp; Fruduum ubcrtas magna, Paullo Vcneto tefte. Cetera fc:r- ,
voribasamp;ficdtatibascxhauftadefcruntur.
PerÇarum porro gens obfcura prius,initium nominis ac
accepit a Rege C;r^qui ademptum
Médis Lydifque Imperium,primus in Perfidemïmnlïx, ac ampliftimum amp;
fiorcntilfimum ex minimo amp; tenuiffimo Afia fubada,amp; vnivcrfo Oriente iß poteftatem redado,reliquit.
Succeffit pam
^ambjfes,ç\\m ^gyptû imperio adicdt,a quo deindead Darium vfque, qui ab Alexandro, Ma-
cedcmc vidus vitam pariter cum Regno amifit,res Pcrficae in fuo ftatu manferunt. Rcgnatum cft annos
(Ccxxx,qüodQXurtiuslib.quartoiuftifllmo,amp; ne minimum quidem falIcntccalculotradidit : cui etiam
adfcnriturß.Hicronymusad ix Caput Danidis: Regemvocabant^gyavS«0-iAgfit,eumque diuinishonori-
busprofequebantur.Hodie etiam Pcrficum imperium quod pcncs
Sophos cft,inter potctiffima totius Orie-
tis imperia nùmeratur: id quamquam opprcflhm aliquandiu modo a
Saracenis fuit,modo a Tart3ris,tamca
îurfnserhicuitfub Rege.Regtonesautcm Imperio Perficofubicd« hae funt.
bAedia, Aßyria, Sußana,
Mefopotamia,P€rßs,Parthia,Hyrcania,Margiana,Bacïriana, P. ropamßm^ Aria, Drangiana, Gedroßa amp; Qarmania.
Uedia
hodie .S\'fyf4;?didtur,intcr?Perfiara amp; mare Hircanü fita,ad Ortu Hyrcaniam habet amp;Parthiä,ad Occa-
fu Armenia maiore amp; Aftyriä.DividiturinMaiorë fiue Auftrale,amp; v4?r0/\'4//4Scptcmriionale,.H«cfrigidior , -
eft,amp; iddrco minus cuha. Vrbs praedpua€ft^S«?»4f^Ält;:runt prxtcrca
Derbet,EreSy Sechi amp; Giauot. Illa cultior
cft ,vrbem
hzhtiTaurim pofitam ad Orontis radices,diftätcm a mari Cafpio odo dierû itinere. Ambitus eius

pene XVI mill, paft\' complGditur,quo fpaciocccivium millia continericrcduntut.Hxcfuntveterum

tana,vU Perfarü regesœftatecommorabantur.Eodetn tradu x^.ux^\\xmTmceman,Saru,%ultan,naftvan,Krdo-
vil, Uarant. ^ßyria
qu« hodie Pirzerum,ad ortum habet Mediamtad Occafum Mcfopotamiam: Armenia
Slli Septemtrionalis eft,Sufiana Auftralis. Provincias olim
hzbmtArrapachitem^hdiabenam,6c Sittacemm-, Vt-
bcm Nimvemà Tigrim,cuius ambitus Ix mill.paff. compledebatur. J\'»^/^;?^ hodie Qhus

tur; nomen habet a S«^///, vrbe primana,cuiusambitusxv.mill.pafir.qua fic didaafioribus, vtnotat Athc-

na\'us, Sufunvcnim Perfis liUum. Mcfopotamia, qua in Ç^cxis Padan Ar^w,hodie dicitur Diarbecha, fita eft
inter Euphratem amp; Tigrim, vndc amp; nomen,quafi Interamna.Kc^xoçÇi pro fitu amp; tempore vaiiarpartcm flu-
mina impinguant:pars aridaeft ftcrilis,herbisarboribufque dcftituta. Vrbes ptçcipua:funt,0;^4,cuius am-
bitus vi i mill.pafl^. amp;hacipfa mulro m^ioiQaramit,McîropohsMcfopotamia:,quamSelymus Turc^rûIm-
perator Sophiseri
puit. fedes Patriarchs Chaldaorumramp;Mlt;?j»f Patriarchs Ncftorianorum, cuius
audoritasad Indos vfque amp;Cataium extenditur. \\n?erfide quam nunc F^^vocant vclnbsp;vrbs eft

primaria 5/rlt;igt;-,quç olim didafuit ?erfepol\'j, regia quondam Magorum fedes.Plinius vocat Perfici Rcgni ca-
put,amp; Rcgiam totius Orientis Curtius. Hyrcmiahodie Girgiamdicitur vclQorcam vel Dargument» proxima
mari Cafpio,quod propterca etiam Hyrcanum appdlaiur. Vrbes habet Hyrcaram qu£e Sc)^this cft Qari^th,
BeBam.amp;iLMafandr an.^Margiana aimc Ifelbas nominatur,ad feptemtrionêOxo fluvio tcrminatur. Vrbs
pracipua eftnbsp;^nÇcisAntièchia fmt.Ba^riana hodie Batter vd Charaßaa cft TartariîeZagathcîc pars.Vr-

bes funt Baßfra qu« nunc Bochara amp; IHigiAS.?aropamißtuVgt;^amp;nzx\\x pars cft ad monté Paropâmipm^Ro^iç. regio
soQz\\m,Cadahar velnbsp;Primaria vrbs câCadabar Emporiûcclebcrrimû./^mquaaMctropoh fua£;-/

omnis vocatur âbitû xi 11 mill.paft\',habct.C(lt;rw4»w,C/?\'f4 vd chermainzd marc Indicû protëditur,vfq-, adGc-
drofia, vrbibus amp; portubus frequcntibus.Metropolis cft Chirrnain. Sunt amp; in Carmania regna uacran Era-
cainßuadel amp; Pat an. Gedroßa
non nul lis creditu r cffc GuzarattSdKo, quu m Guscarate fit ipfum rcgnu m Cam-
baix.
Babylonia inter finum Pcrficum amp; Mcfopotamiam fita, dextta la vaque clauditur Sufiana amp; Arabia
deferta: Nomcn habet anbsp;vrbc primaria. Adh«rcteiChaldaa.InChaldaaf^r fuit, lofcphoTy^, vn-

de Dei œoniîu K^brahamusin Mcfopotamiae migravit. Multos habet hoc Regnum Fiuvios, Camcpj ,gt;
Jra
\'xemÔLCjrum qui Mcdi« partem fcptcmtrionaliorcm abluunt: In AQ^ynzTygrim: In Sufiana EneUumi
în Mcfopotamia Euphratem.ln }A2Lipzï\\2LOxum,^rinyamp;iLMargimin Margiana-.inBadrianaö^Mnavigabilé
amp; alios î in Aria
Armm.Tenclemm Aràpenen,^ alios. Nec defunt Montes^inter quos Orontes in Mtdia, mons Montet \\

^nbsp;H hhhhbhiinbsp;Cêrenm *

-ocr page 496-

JfXgt;\\

TA -RJIA E

Caracus

^ctgdfcP\'i^ ^ranichéF\' 2tairan

-------------------^ , ^nbsp;~ ^ mM —^ / ^ Tartar flnsalana\'^ ^e^ttnbsp;^ 1nbsp;\' yachzizatll

Var^, mminém irUyttanr i\'^uthmi^^Chua-j^^ quot;^Uctu

nu^fd \'ihmhjerünü

ffmhttsnmipcXsryis^icmis dmmmatum. Lams toUusnbsp;A \'^quot;\'^^^Chémi -jd^ratmlnbsp;A^ef^tn

^nbsp;\'nbsp;\' ^nbsp;— —3u,mrci ^^ dnbsp;^nbsp;rnbsp;^JMhfyi

\\jii EN:\\nbsp;y^T)ïr¥mf hic Chu

GKE j

I ^irin^

^^^ HAumch

^Ptrtchtmr,

ae^rtufli

Chiar^ar K^I/i^ikf

fukhiMtder f i— ^^Uara-tir, /nbsp;GimtUtn—

.....quot;^tnaial l ^ ^^ Gimho

1 1

l^S^ai^c BiM de;

tAniiiatm ,, ,
^ic Tarchtm^^

\\ISTIG^S

fiAS

iertum

Gcrmifp

IThdisuHman ^

40

4^1

Co

, fUani haytmr i

^amtdava

mrave

Caimd
Ar^di

(tMiul

lacus, Jim:

\'.....-nbsp;.....\'tnï^r

rT/dlojftm

\'au

Calch^nMÏS^^ ^ .

quot;f^ihsiü fSmn

-^acru

, ^ü-rUcan L^ \\ \'rB^fhi?

rcand

Xjpahmn^ Tmmch ZuzanM^^r^
JC\'iL./u U ^-Turktr

^slK rSbcrcu^nbsp;{nbsp;. quot;^Tckzjmht

(^Stcherjul

TT»»«

i®. gutftrü^

quot;^yimba.
fSiras ^

FfAKSI,;

IfefïOTt-

Jrèis ^faratnbsp;i JJ / quot;Erhd - ,nbsp;_ . j,nbsp;jtrYn quot;

L®nbsp;JHarenb (

fl Chufré

hti

tjü^

t-aoi

tio

Edachnbsp;--

nohes

Tar

Sabdp K^chind\'

\'^^ji^vks olm Imr^ Cant

/cerra-

Ag,endnbsp;^ %evm ^

j. Aaruid^an^ .Cicuaünt^—^

\'Onichier

vat^s ncmtnthus tndtjetunr j^uthmts Chmttn/kd \'^ort didtur . ^
Mmri ^ahar Coifin /vacabuh mm fma ArdhtCff amtmmnjjwd^
tmre dat^ntJ^n^uat ^ ^h aUfs iUm aUur ^dhtur, uti
Mare j
. ^I de
Bachu^nbsp;Cm-i^unty a-vpü^

^ mhm ncmj^c Oquot; Um \'Vicints icnmmnatmn, Lams totius orhts ^
^^^ïmus J^s^ifu^na. co^ pifiiun^ahunUns

/--la

thmdi } k^lmt

■lamichic- ^
BelertumMin^itr ^

Cam^ij^^n
\'Saunt inbsp;AÈ „.„,, j. ^ ^ ,

I^prum^^ PÖrLzac.

Camatd J ^r^uni

gcm nunc
lNVOSTJJ\\r

D E S ÉJlt; ir A

D

utétd

m-.

fSarM

\'UL , Gtesjt tk

Taroti

** /tT7. fe\'ji h \'fe J \'öeccMrum ft ^

fnbsp;cubd

50

Zmikn , a-JttJ^qumuai „ , 1

ORjkffs

LamFSederfm.
naatu rW.ihJZf

XMJ^Atm

a Y A M A N
Arabia Foelix

^ C^BeJiedm,

sMa iCÈ

^brmmnnbsp;^

twn

M-cÉius meridün? cSv tof.
rdtfu- ad küftc indmamp;ir
mo^ mtim zj (f^-^.^andl

oWéj^s

jo 70 80 po

Hoitzo

WO

t^-ü

Z0 p

10

too

Mlcati^

-ocr page 497-

Pcrficum Regnum.

Coroms in Hyrcania. Taurmltzm qui Pffiam mediam fecar, varijs pro populorum adiaccntium fitu nomi-
nibus infignis. etiam habet multas,inprimis Parthia quae ncmoroia valde eft , ac ScptemtrioBalis
Hyrcania pars quafilvas habet: immenfas,(^rcu,Pinu,amp;Abieterefertas,atqueimmanibus feris plcnas,
Opera publica. Tigribus,Pan theris amp; Pardis. Aria etiam Silvis ac Montibus obfeffa eft,vt amp; Pcrfis tota. Ad opera publica
quod attinct,multa in hoe Regno fuperba amp; magnificafuerc,amp; poriftTimum in Babylonia. Imprimis vero
occurrit Pons ille magmficentiffimus in vrbe Babylone a Semiramidc Regina fuper Euphratem conftruc
tus,de qu^ ita Munfterus:
Mœnibm, nempe Babylonis,t^/z/Vlt;gt; anm abfilum^pentequaparte fluvius angußierßuebat,
conHrusit Badiorum
v longitudints,columnts in profunda fumma arte inuicempedes i diBantes iaäis.Lapides trun-
cûferreis jmmixîûiunamp;urisliquefa^oplumbocûntunxit. Anîecolumnas ad impetum aqua fcindendum, curfumque
fluvij reprimendumßrmos compofuit angulos,qu» ab omni aqua circumßuentis vi tuta effent. Font em qui xxx pedum la-
titudinem habebat,coniunxit ex Cedrii ü^Cjpari^is ac Falmarum trabibus fpeäata magmtudinü,opus nulli artepoßerim,
£omm qua a Semiramidefa^a funt. Regiat quoque iuxtaßumen ex vtroquepontis latere inflgnes adißcamt,
quarum
dcfcriptionem apud eundem Munfterum habes.Idem hortû penfilem a Semiramidc conftrudü his verbis
defcribit.
Praetereapenßlis quidamhortus Babylone erat, tam mirabiliartifeioconBruamp;HS,vt olim numeraretur in-
ter festem orbis mirablia, Huimhorti lateraßngulaiugeribus
/v extendebantur. {_Aditus veluti in mont eer at,adißcqt
alt ero fuper alt erum conBruäis,vt ex eo csnfpeólus longe lateque pateret. TeBudines in folopoßtae erant,quae totius hor-
tifondm\\uftinerent.Inde aliaefupra aliaefupra aliasexcrefcente femper magnitudine aedificatae. Nam fiperiores in
quibus hof ti murorum fuperficies continebatur,altitudine L cubit or um eminebant.Solum hoc modo conBabat.Erant pofl-
ue laptdeae trabes longttudinepedum
xv i Jex latttudine. Supra hai propavimento Bratae arundtnes afphalto compara.
DeppercoB Uteres dupliciordtne^jpfamp;flrum. Tertio tegulaeplumbeae,ne quahumiditas ad tefludines manaret. Aqua-
rum
infiiper receptacula, quibus humor efflueret. In hocpavimento congeßa humusprofunda,vtmagnarum arborum ra-
lt;didbuçjatù
eßet,h0rtum efflciebatiin eoprocerae omnü generis arbores,afpeamp;um incundum reddebant. ^adam arbo-
res aßurgebant in tantam altitudinem,vt lopedibut furjum ertgeretur,ferebantquenon fecusfiué^us,quamf ex ipfo ter-
tafundoprocefßfent. ^i a longe hunc hortum videbat,put abatfe Sylvam in monte vider e. Lumen quoque adeo teßw
dtnes inmempraebebant,vt in eis regia diverforia haberentier.Praeterea aquae duBus
occultefabricatus rigabat hortS.
Hadenus xMunfterus.ln Sufiana in vrbe Sufa Arx fuit, Medorum regisdomus,qmm, ut eft apud Caftiodorûj
Memnon arteprodiga illigatis auro lapidibusfabricavit\\h^nc\\mcx:hhnQ3imm{t^izm terns attributa miracula
idem numerat Herodotus propterea hbro v hanc vrbem vocat MspoW
âçu. Eft amp; in vïbtTauri Tem-
lum magnificentiftimum opus fane vifendum ac imprimis memorabilc, amp; alia plurima. De mo-
ribus Perfarum fic fcribit Herodotus lib. i.
\'FiequeHatuas : neque Templa: neque arM exßruere confug-
tudo eß:qmntmo hoc factentibusinfaniaetribuere. i^îori^ habent edittfßmis quibufque confcenßs montibus lovihojlias
immelare,emnemgjrum cœli lev em adpellantes. Solt Lunaequefacr^cant,é\' Telluri ér Igni,amp; Aquae é\' Ventis: qui^
hus folisgîibernantur. Ex omnibm diebuspraecipue honorandum eenfent fttum cuique natalem. Vino Per(ae mavnmre
tempérant. Eifdem nee vomer e coram alio^nec urinamfacere licet .Liberos a quinto eorum anno incipient es ufque advict-
mum tribus dumt ax at rebus inBituuntfeqaitarei arcufagittas excutere : vera loqui. ^Ante quinquennium ßlius in
confpeäuißpatris non venit. fedapudfeminas degit\'. quod eagratia ficßt\\ut si inter educa tionem
decedat,nullam e dam\'
m aßerat patri wolefliam, Equidem hunc morem laudo. Laudo item illum ne ob mam tantum caufam li.
teat neque ipfi Regi oecidere quempiami neque alicui aliorum Perfarum quidquam atrox agere aliquem ex fuafamilial
4ifdem quaecumquefacere fas non eBiea nec dicere. Turpißimum ducitur apud eos ment in fecundo bcocreditum debe\'-
re:éwfiumenvelmingerevelfpuere\\velmanusabluere-,audaliudqmppiamfacere.
Hadenus ille. Reges créa-
bant ex vna familia. Qm regi non parebat,capite amp; brachijsamputatis infepultus abijdebatur. Vxores du-

ccbantfinguhmultas,alebantquefoboUspropagandagratia,pellicdqucplurimas. Regespramia propo-

ncbant ijs qui vno anno plures filios procrcaflent. Ad «ftum amp; frigus perferendum, torrcntium tranfiti»
cxercebantur. In armis amp; madidis veftibus perdurabant,pafcebantur amp; rufticabantur. Derebus maximis
non nifimter poculaconfultabant,cam demum confultationcm firmiorem ratiquamquaafobrijsfitini-
ta.Noti inter fe 65 aquales ofculo fe in occurfu exdpicbant. Qm humilioriserant fortune venientem ado-
rabant. Solofepdicbantcorpora,ccraobUncntes. Ridcre coram rege aut fpucre,nefas ducebant amp; fiagi-
tium. De mortuis fepdiendis alij contrarium fctibunt,ncmpc Perlas corpora defundorum extra dvitafes
adcermm campeftrem locum extuliflc,ibique nudaexpofuiftea canibus amp; avibusdeuoranda. Noluiife in-
fuper vt ofla mortuorum fèpdirenmr aui; includerentur. Cumque corpus aliquod non illico abfume-
rcturab avibus aut fcris,iudicabant malum cftè fignum, füperftitiolè credentes hominem illum mala amp;
irnpurç fuifle mentis, atque ob id dignum inferno:amp;: proximi dus plangebit ipfum ceu hominem qui poft
hanc vitam nullam haberet fpem fdidtatis. Sin dtius devoraremr a beftijs,bcamm eum iudicabant Hodie
Mores
Perjarum muiro funt moïliores,quam vel Turcarum,vd Tartarorum vd Saraccnorum Natura libe-
rales font amp; civihtatis amaates:amp;: literas amp; artcs;colunt,inprimis vero Aftrologiam,Medidnam acPoefin,
Apu4 hos fratres,ac parentes humaniflime tradantur : amp; Nobilitas languinis in pretio eft- in quo a Tur-
cis differunr,qui nullum fanguinis aut ftemma tum difcrimen norunt. Praterea aduenas benVne acdpiunf
ac tradant: fed tamen Zdotypia morbo vehementer laborant. Vnde vxores in advenarum confpedum
venire non finunt,licetahoquin illas veneren tur,contra Turcarum morem,qui vxores mandpiorum lo-
co habent.Muheres autem Perfica, formofaadmodum funt.Militia vis apud eos in equitibus confiftit, qui

ftrenui funt, ac varij s vtunmr armis,potiflimum vero arcubus Scythicisipauca apud hos funt tormenta beU

lica,amp; pauci quoque inter hos pedites. Artes Mechanica amp; inprimis Sericorum pannorum textura apud
eos iiunc viget qmperuniverfamSyriamacalias Orientis regiones diftrahuntur. Frudibus Terebin-
tlgt;i olim,glandibus,pyris agreftibus vcfcebanmrjquotidianus dbus poft curfum,ceterafquc corporis agita-
tiones panis duriflimus,aqua poms. Fement apud eos Mercimonia Vnionum,Margaritarum Aromatu
^enmoniA. ^nbsp;Senci cuius hicincredibilis copia.Scribit enim Ludo.Ro. Patriti: in vrbe Perfidis Eri tantam

tantum Scrici,quantum terniscamelorum millibus oneran-
7nbsp;Rhabarbariquoque miracopia,eodem teftc. Su nt autem in adulterandis merdbus Merca-

tores icrlici miruttifices.xicraifli hac in rcconccdcnts, quodrncxemploCaftoxciidemauaordocct.

Mom,

Opifteia
ri£ïusl

-ocr page 498-

TARTARIA

SIVE

Magni Chami imperium.

I—fêuutexiftimatIoannes Leunclavius, Tataria, Regnumampliffimumcft; pmcrenim Äf^k
I Europe partem, etiam Sarmatiam omnem Afiaticam complcditur, cum Scythia amp; Senca, quam
A nunc vocant O/Ärf/o. Nomcn habet a fluvior^r^^^?, qui cam partem irrigat qua* a noftris
LMagog,
ab accolis JHongd dicitur. Sita ad Septemtrionem, ab Ortu potentiflimum illud Chin« Regnum habet, a situs.
Meridie Indiam, Gangem fluvium amp; Oxum, ab Occidente mare Cafpium amp; Poloniam, inde Mofcovix
contctminaeft, amp;a Septemtrione mari Glaciali, ubi prorflis ignota eft amp; inhabitata putatur amp; inculta.
Occupât autem a Meridiei phga ad Septemt.gradus fere xl nempe a parall.grad. xl,laritudmis ufque ad paral,
gr.xl ,amp;abOrtuinOccafumprotcnditurgra.plusminuscxlv. NamocddcntaliiTimus eiusMeridianus ^
eft gr.X amp; Oricntalifllmusgr.cxcv. Aer hic amp; Cœlum intcmperatum amp;mirificum, tomtrua amp;fulgura
Cdh tefmes,
in «ftate adeo horrenda, ut pr« timore homines intercant ; jam calor magnus eft, mox frigus, amp; denfif-
fim« nives cadunt. Ventorum frequenter tam validi flatus, ut cquitantes dctincant amp; ad terram homi-
nes ddjciant, arbores radicitusevertant, multaque damna inférant. In hycmc ibi numquam pluit, m«-

ftatc frcquenter,fcd adeo parce, ut vix terra madefiat. Regio tamen Tritici, Oriz« ac fimilium Frugum fc- Soli fertilitas.
rax eflc didtur : ac Serico, Zingi bcrc, Cinnamomo, Piperc, Caryophyllis,Rhabarbaro amp; Saccaro abunda-
re- Mufco item. Pice, amp; alicubi etiam Auro amp; Argcnto.Hic paucis in lods Vinum colligitur, amp; :ota pro-
vinda Catai« vinum non profert. Sunt amp; Saxa nigra foflilia ad ignem idonea qu« ex Montibus cruuntur:
ijsob lignorum pcnuriamad igncm ftrucndum utuntur. Eft pr«tcrea hicpaflitn Boum, Caprearum, Hir-
Jmmdium

corumamp;Porcorum magnacopia,ôcinprimis Equorum aclumentorum multitudo penc incredibilis. In rvarietas.

Epiftolis Tartarids\\zpm\\xsTArtarorum imferdtamp;remsXc^Q Equarum candidifliniarum deccm millia, quara
Lacbibat. Alcre preterea xxVcnatorum millia, amp; Acdpitrariosdedcsmille* Plena quoque Avium, ut
Phafianomm, Gmum amp; fimilium. In ca parte Tartar!« quam Zavolhcnfes Tartari tcnent ferunt lemen
cfle ,femini Melonis fimillimum, fed minus amp; oblongum : ex eo fi fcratur, plantam fuccrcfcerc quam Bf-
I. Agnum vocant. Crefcit enim Agai figura,ad pedum fere tcrnum altitudinem: quempedibus,
uno-ulis\',auribus, toto capite, pr«ierquam eormbusrepr«fcntat. Pro cornibus pilos gcrit fingularcs, cor-
nu fpecic. Obdudturcoriotcnuiflimo, cuiusdetradiufusadcapitumtegminaineoiis. Ferunt,intcrnarïi
pulpam Cammaricarnesrcfcrrc: ceterum evulncre quoque fanguincm manare. Dulcoreefle adrnirabi-
li. Radicemhumoexfertam,furrigcreadumbilicum ufque. liludetiamrniraculifovetmagnitudmem:

quamdiu vidnis obfidetur herbulis, tandiu vivcre, quafi agnum In l«to pabulo : abfumtisilhs tabefcere at-
que intcrire : idque non folum vd cafu, vel tradu temporis, fed etiam cxpcriundi gratia fubtradis atque a-
blaris eveairc. Illud etiam auget
admirationem: apped cam a Lupis cetcrifque animalibus rapacibus In civi-
tate Qnehnfu repcriunmr Galhn«,qu« loco pennarum pilos habent inftar Fehum mgrifcihca^^^^^nbsp;^

cva^ntoptima.PrimumcxTartarorumgenteImpcrato^m quiRcgnumacq^^^nbsp;Legibus conftr- ^^^^^

tuit a^que ludidjs nominant Chmgium Canem vel Chamum,{¥iic Paulo Vencto Onchts dicitur;. Ejus «tas m-
inddit in annum Chrifti
cidcc i i . Perus ante huncgentis cultus, fine moribus, fine lege,fine civili confuc-
tudine obfcuri inter Scythas nominis, finitimis vedigalis de re pecuaria, quam exercebat. Ab hoc Chan-
*rio c«rcrorum Prindpum origo cft. Propagavit hic Imperium incredibili celcritate, a Synarum regione amp;
OceanoufqucadCafpium mare- Hujusfiliusfuit/ölt;r«tf^4?»,quigenuiti?Ä^.wtertium Impcratoremqui
ab aliis nominatur. Hic dcvaftavitRufliam, Poloniam, Silefiam, Moraviamamp;Hungariam . Quar-
tus cx
Bathi genitus fuit Ternir Cut lu, qui eft Tamberlmes, in Hiftorijs ob fummam tyrannidem notus, qui co-
tam A fiam vaftavit ,acufque ad
iEgyptum penetravit. Hic Imperatorem Turcarum Bajatzetum vidr amp; cap-
tum aureis compcdibus vindum in cavca per Afiam traduxit. Qmntus Imperator exTmi;\'
Cutlu progenit?
fuit
Ternir Gz^ar, qui adverfus Crucifcros Pmflie fortiter pugnans ferro occubuifle didtur. Sextus Im^çï^
toiiCKTemirGz^arsemtnsMiLMacmetczar. Hujus filiusnbsp;Imperator. Hic genuit Sawt:^-

met odavum 1 mperarorem. Tartari homines lunt bellicofi, ftrcnuiin armis, amp; ad fubeundos laborcs intre- uifforum
pidi. Non funtcflœminati, molles, amp;deutijsadfued,fedpaticntiflimilaborumamp;inedi«. Fitnonra.
ro ut per integrum menfem nihil comedant, pr«tcr Lac Iumentorum amp; Carnes Animahum qu« in vcna-
-tionibuscapiunt. Dividimr autem r^r^^ri^ in plures partes.
CMimrem, quxEuropam fpedat amp; mter Bo-
ryfthenem amp; Tanaim condufa, compleditur xauricam Chcrfonefum,quam obtinent Prçcopenies. Dc
hac in Europa diximus,
Tartariam defertarn, in qua muit« hordç : T^gatar, qu« Scythia cft intra ImaumiC^^
taioQxxm Regno Tanlt;iut, qu« anriquorum eft Scythia extra Imaum, amp; Serica Regio ; ac denique Artttquarrt
Tartariam
, PtoIcm«o incognitam. Metropolis Regni cft Cambak ad ripam flu. folifangt, cujus fpatium Vrhes.
cftxxivrailL Italicorum. Port« funt xii, extra quas totidem Suburbia. Emporium iftud Gemmarum,
Auri Argenti, Serid cft opulentiflimum . Ferunt fingulis diebus mille currus Serico onuftos cx China hue
advehi, pr«tcr alias merces. Sunt
pr«terca Vrbes multç infignes Samaracanda a Tamberlane condita : Catndo
vrb^ mercatu cdebris, in extrema Tartaria, amp;alis£ muitç,quas brcvitatis ftudio praetereo. Lacus m Tartaria
plurimi, quos longum eflct enumerate, ahquot tamen infigniores rccenfebimus. In ProvindaC^/^if/^La-

cuseft in quo tanta margaritarum copia, ut pretium earum omnino vüefcerct, fiunicuique quantumhbs-

rct afportare pcrmitterctur. Q^are fub capitis pœna cautum eft, ne quis in hoc lacu pjfcari margaritas abf-
que permiflu magni Cham audeat. Scatct etiam idem lacus pifcibus. Eft amp; alius in provincia Caraiam val-
dc pifcofus, centum in ambitu complcdens miUiaria,amp; alij. î luminibus rigatur non pauds inter qu« Hu-
Flumma^
^nbsp;1 iiiii)nbsp;^nbsp;vius

SSÎ

ma.

-ocr page 499-

ßo/ tö^

ITquot;

tiO

7TT1 uLli (ULi / iMmj 11

:z

SJdidïm

\\ ^
Ba^u Lam^e

\'^^^ondoï

Ukg-

rnmótks ■(

M

O

Tr

m^m Chrifi \' \'
mm tzgo.\'

^umongi
Magog

vmr

r

Af

.\'Smtßyka

?AKLI t

gVachm^

A

S^GJTowa

-^VUttts

FEKOSÏTAS jnbsp;iOKK.^

kcTUtims hcaty auos w»/ C XJCO^^^^

r^ . \\ -r. L , ^fcfc- ^^ Jpt(. / Inbsp;£Mi-tmmnbsp;, /

^ Petigoriki \\3tara

Ctirauropa

^jtftrcicr

ARMENIA

\\.Chims ^ ■

Cmiakdj

\'oihéii^s Tartan

V tmttlmt^^tui^heAftriUxav f |

. Sachtd

^^ ^ # é r.

quot;Ktmisnii

1nbsp;wiuiehzi\'mtt -., , .

Sl beten,

___ ____ (Saféerd

Arnum

atom

Ttafnar\'

EUXJKX.

Aam.

[a^^roriim/Tartari iir^W,

■Qxem-
Sifttt!
\\mi .

Xts\'dtóich
-nbsp;Ches^

gt;Ä \'Sucatra.

k-,
kdmmf

i

\'/samfchatd J ^incïrif

iarctiem

fkrtari
im^O\'

O

VTerß

theß.
ASiéat J

tan,

Cask

Jan
iarm

O.

\'ms

Uctm ßhitmt\'

In hae^ ThiaH^ J^tyfme mtrmft adhihmms M^etmam ut rt;
^ims nifer al0vektecU fw ^tuej^ hcsgt; hohe,
rmiur^fmtm mhtwfitmßtußcerm^^m mm vaßm dkd ctéi\'.
a^miu rynum wn ä^rihetr f at p^mus hm ut vohrnm mtu^
----------Heet.

ZZZXZZZZZT

WO!

Jim iMd m quot;Bxoum

CavDGa Vnbsp;, V

^muin ^mnchi^ dwrtimt

ei

fapot^
Aéhkch

if

Colmak

1 patumpmilmi

U^Of^lu

\\ Lfa\'i^Mfft--^ J /raftmJnbsp;—J—quot;

SMCUk^ ^^^t

OmMs

uxrni

Xunäen

\' Ui

ifätni

(X fj ƒ

!

tX/M^u

REG

lt;1^

.N r

.-Mm^ ^ VL \'Ceuchü

Carat^^

S^^cii

Cmcuü^

^ A /

Meatus JkrUianus ^uo.^Q^ \\jlmkhm
rek^utjd htm mlrnnturfad V-j^hu
4-
cirmlu m^i.j mo ratim

^ \' \' I I ^ I 1 \'nbsp;t gt; inbsp;V v t \\

\' Canchii

jt^auw\'

\\ \\ \\ \\ quot;V

.........\\

.tartari

\\ \\ \\

-ocr page 500-

vius magnus fullfiémmommt,

dbusosufeafcenduot. Carûmwam, qui ob nïmiam lafimdinem amp;akiïüdiociii ooiioon haber ponrcmiC-
volviturveroin Occanum. ^ianfu, habenslatiïudiocm diniädi| milliaris, cftqucadroodum profundus
amp;pi{cofus.nbsp;quo maior (Taullo Veneiofcribentcjio Orbenoopuïatur.
Nam Udmdocius qui-

bufdam iocis xmilllariii,aUjsvi 11 amp; in quibufdam vï. Longimdo vero ejus patctitinere centum dierum.^
Rehqua pratereo: Ad ftructuras amp; Opera publica tranfiens, Hic occurrunt multa fingularia^ cum pquot;^
mis majsimum acpukhemmum Paiatium cx Marmore conftans, amp; Auro exornatum: a Chamo Cublai
in civitate Ciandu conditum. Eft amp; aliud in Civitate Cambalu, miroartificio exftrudum. Ambitus
ejus quatuor circiter Milliarium : quadraturaqualibermiJiiareunumcompledente. Eft murus valde fpiC-
fus, dccem palfïbus in aïtumconfurgens. Superfidesextrinfecacolore alboamp; rubeonitet. Infinguhs
quatuor Muri angulis Palatium pukhrum amp; magnum, Arcis loco conditum eft. Sicin medio cuiuüibcï
quatuor murorum, Palatium egregi urn exftrudum eft: eaqueinuniverfum vu i funt. In hisfervao-
turArma, Inftrumenta, Tormentaamp; Machina: Arcus, Sagitta, Pharetra, Calcaria, Erena, Lance«,
Clava, Nervi, amp; reliqua inbdloneceifaiia, fiiigulaque Armorum genera in fingulis pofita funt palatiis.
Porro facies Palatii qua ad Meridiem fpedat v habet Portas, qoarum media omnium maxima, fem^
claufa manet, nec unquam aperitur nifi PvCgi ingredienti. Neque ulli per eam pate\'t ingreflus nifi fbü
Regi, Sed hac habet duas minores portas ad latus, per quas ingrediunmrrehqui qui Regem comitanmr-
Sunt amp; ali^tres porta, per quas quifque ingredi poteft . Caterum intra murum iam didum, aliuscin-
githoc RegiumCaftrum murus habensin angülis amp; medio odo Palatia, in quibus contincnturalia Va(â
prctiofa Regis. In fpatio vero medio intcriori eft RegiumPalatium, fcilicet in quo Rex commoratur.
Caret Tabulatis: Pavimcntum vero exteriori fundo praeminetdecem Palmis. Tedum altum eft valde»
piduraexornatum. PafictesAtriorumamp;Condavium Auro amp;Argento fulgent. Vbique Pidura pul-
cherrima amp; bellicarumrerum Hiftoria fefe ingrediendum oculis ofterunr, vivis colqribus amp; rutilanti Au-
ro corufcantes. Atrium maius menfa accu mbentescommodeadmittit ad VI Millia.
S unt amp; alia, qux
brevitati ftudentes, omittimus. Eft etiam ultra fl. PW/j^f^MsPonsMarmoreuspulcherrimus, cuius lon-
gitudo rrecentorum paff. latitudovi 11 :Arcubus feu fornicibus viginti quatuor innitcns, Eftquoquca-
lius in civitate Sindinfu, lengiaidineuniusMiUians,amp;latitudine odo paffuum. Supra hunc con ftruuo-
^atfogmer- tur mane variadómunculaanificumofficina,qua vefperirurfusauferuntur. Habet Magnus Chamdu-
nandi,nbsp;odecim Barones auücos, qui triginta quatuor Prafcdi fimt provincijs : horum officium eft, ut fingulis.-

provincijs duos praficianr Redoxes,ac Rcgijsexercitibus io locis ubi moran tur, res neceffarias provideanî
amp; quicquid decernunt, Regi indicant, qui fuaaudoritate id confirmât quod ilii ftatuendum duxcrint. HI
multa beneficia amp; privilégia paffim largiuntur, ac propterea plurimum a populo obfervaniur, eorumquC
ambiturfavor. Habent Adîefforesamp;Scribas, quiilhsaConfilijs funt, quiqueeaqua agunt diligent^
adnoiant. Malefadorcs hoc modo apud Tartaros puniuntur. Siquis furatus fuit rem vilem, amp; vita
privarinoncommeruit, cadiiurfuftefepticsjaccipiens feptemdedm plagaSj, aut viginti feptem, autqua-
quadraginrafepîcm pro magnitudine peccati: idque ufquead centum, addendolemper decem. Nba-
nuih tamen nonnumquam ex his percuflionibus moriuntur. Quod fiquis furatus fuerit Equum vel rcïil
aliam, ob quam mortem meruit, gladio in viicera mcrfo occiditur. Q^od fi vitam redimcic voluerit;
noncuplum reddet.Inadulteriodeprehcnfi tamvirquam muiier. Lege iplaocciduntut.lnhordasTartaii
dividuntur, qua vox illis Coci um Conventumqueplurium fignificat. Sed ut varias longe latequediftan-
tes Provincias incolun t, itanequeiu moribus aut vita genere omnes conveniunt. Homines ftaturâ
quadrata, lata fade amp;obefa, oculis contortis amp;concavis, fola barbahonidi, catera rafi: corpore val^
do; animo audad: inedia amp; laboris patientiffimi: equitantes, fi fames fitifque illos vexaverit, equis
quibus infident venasfolent inddere, eorumquefanguinem biberc, Natio profana eft amp; barbata,
lus ipfis in armis, Lex in robore amp; viribus, Domos multi non habent fed pîO his Plauftra.Etquoniaiss
IncertîsvaganîurSedibus; Stdlarum, inprimis vero PoliArdici, adfpedUi curfum
fuum dirigere folcnt.
Vno in loco non diu commorantur, rati gravera effeinfeliciratem diu in eodem loco harere. Pecuni«
ofura non habent, itaqueres pro rebus commutant. Ifmaditasfeeffe dicunt, idqueetiamprçfc ferunt:
Mahumeti Legem admifere Anno raillefimo ducentefimo quadragefimo fexto. Catera ludçorum rit»
peragunt, circumcidunmr , lavantur, Summus ipfis Sacerdoseft Ä^i!/, Imperatornbsp;Fiunt non-

\'a.

BÏma^

Mms,

nullis iß îocis Panni optimi, Aurei amp; Serici, itemqueSindonss mundiflima. Vdcuntur Tartaii
cibisgrofTioribus, pfa:fei-tim Carnibus, ijfquecmdisaut fcmicodisj Lade amp; Cafeo. A Suilla abfti-
nent. Bibum Lac Equarum, quod its praparare norunt, m videâtur efTe
Vinum album non admo-
dum infipidus potus. Vocatur ab ipfis Chuinis. Vidus immundiflTimi funt, utpote qui Menfas map-
pis non operiant, Mantilibusnonutamur, quum manus non lavent, non corpus, non veftiment«,
Bibunt etiam Aquam, Lacamp; Cervifiamex Miliocodam. Vinum apudeos vt plurimum non nafcitu^
advcdum ficut cateri homines avidiffimc bibunt vfque adebrietatem, qua apud eosgloria eft. Ad Mcr-
dmoniaquodattjnct,eahicio Bormuilisurbibus vigentmaxime, inprimis Gemmarwm,omnisgcncsi»
Aramatum amp; Serici.

■-Jii

-ocr page 501-

niNAE Regnum ampliflimum ac potentiflîmum IncolxTanm, amp; Çeï^Ços Tangis vocant. Regiê.
Ptolemaus vcl hos, quod quidem Ortclio placet quem plerique fequuntur,.vel vfcinos
Cataienfes quod
magis probat Mercator,vocat i\'w^f. Sita eft autem Regio omnis ad
Oceanum Eoum,
amp; ab Ortu Sohs terrarum extrema putatur. Fines ^Us àb Oriente Sfim„
Mare Eoum, Cauchinchina Provinciaa Meridie; qua Occidenspft, Btalt;Émana; qua
I
Septemtrio funt Tartari, gens beliicofilfima, a quibus Montibus amp; muro longiüimo

____difcluditur. In vniverfum autem cindus ille üvc ambitus muri montiutnque ad 13

Milliaria proTenditur. Hiftorici Chinenfes murum hunc ante annos ducentos a quodam Rege Tzintzoa
nomine exftrudum memoria prodidcrunt, poftquam hnius Regionis incolas a Tartarorum tyrannide, qua
xctu annos perpeiTifucrant magna prudentia liberaftèt. Extenditur autem China a Tropico fereCan-
criadParallelum, vfquegradum n i r Latitudinisjamp; juxta Longitudinem continet Meridianosomnes in-
ter gradumcxxx, amp;gradumc]xinclufos» Regio Cœli amp; Soli rem perie, nec non hominum
nbsp;Cœli tempertes,
omnium rerum ferax. Habet enim homines mmime defidiofos, Icdlaborialfuetos: quibus nihil indi-^ Stf/z/^r/i-
gnius videtur, quam vitam in otio tranfigere. Hinc fit ut
nullus totius Trad usangulus non aliquid pro-
ducat. LocaarentiaTriiicoamp; Hordeo confcrunt. Humida, Plana, aut Paluftria, Oryza, cujus qua-
ter vno anno fatio
cft. Colles MontefquePmetisabundant, quibus interferuntPaoicum vel Legumina.
Nullus itaque locus, nullus Ager infrugifcr: amp; vbique Horti, Rofa, amp; varium genus Fiorum Frugum-

que.LinictiamfrequentcsfûtSegctes,amp;ArbuftaMoroconfira, adnutriendos Bombyces. Auripra^te-
rea,Argenti ,iEris, Ferri,
aliorumque Metallorum, Gemmarum, Vnionum,Mufci, Saccari, Rhabarba
rimagnacopia:
praftantiffimum habetur, id quod iftinc per Pcrfiam terra ad nos adfertur: Mate enim
multum virtutis illi adimere putant. Profert amp; hoe Regnum Lignum fingulariter medicum quod a Chi,
nenfibus LampaUm
,2i noftris Raäix Chinaàicmï: eftque ejus vfus per totam Indiam fcequentiifimus cötra
quavis Apoftemata, Paralyfim amp; Morbum Gallicum . EiusRadixdura eft amp; pondcrofaatque albi colo-
ris. Pecorum in Montibusamp;Praris greges infiniti. Silvas amp; Ncmora mcolunt Apri, Vulpes,
l^cpo- Jnima/ium
res, Cuniculi, Zebellinii Martes;a1iaqueid genus Animalia, quorum pellesin vcftimentorum vfum ex
petuntur. Horum jucunda hic Vtihfque venatio cft. Avitij generis miracopia, pralcrtim aquatiUs, cu-
jus tanta multimdo amp; pracipue Anatum,ut in vrbe Canton, ex minoribus huj us Regni vna, decemvel
duodecim millia vno dieabfumantur. Quamvis autem hac Regio fupra modum anmiahurri ferax fit, ar-
te tamen hancferadtatcm adaugcnthocartifido. Vere duo aut interdum tria millia ovorpm fimo con-
dunt, (vt in Alcairo Ägyptij ) cuiuscalore fuo tempore erumpunt Anatum pulli: Idem tempofe hyemis
fadunt, fed tum ova non fimocondunt. fedfportaarundinaceaimponunt, cuiigncm feu focum tepi- \'^r
dumfubftruunt. vnde aliquot dierum fpatio, aquc prodeunt. Tota hac Regio vni fubeft
^egi, tanquum imperium nm.

Monarcha, quçmLMundiDominumzcCœliFiiiumxocsiat. AntoniusPigiafcttaRegem Chmenfë totius
Orbis dicit effe potentiffimum; Regiam habere fèptemplicimuro munitam : imperare Regulis Ixx. alerc
Llephantcrum decem millia, totidemqucftipatorum. Huic m vnivcrfo Regno aut ftipendia fadunt,
auicerteSacramentotcnenturEquitura948350, Peditum5846^0- HoeRegmprafidiumeft. Paqumvtbs
verfus Tartariara, Regia dus Scdeseft. Ex hacnumquam nifi tempore bdhegreditui:. tManquin dxi
tem quondam dus anreceffores habitavcre, in cuius memöriam ibidem aurea tabula magno honore cu-
ftoditur. ContinemerfercBcUumcum Tartans gerunt Chinenfes. Tartari viribus, Chmenfes ingenio
amp; artibus pracdlunt. Ita fapc fit, vt a xartaris robore fuperentur, ipfi viciffim Scythas non raro dolis amp;
arte vincant. Dividiturautem hoe Regnum in quindedm provincias: quarum Maiiiimç funt
lcx,Camam,
Foquiem, Chiqueam, Xantora, Naqui,
amp; ^^cy: Mediterranea novem, ^idi», luana, ^mcy, Suinan,
Fuquam, Cansij Xancij, Hoaum, amp; Sancij.
Vrbes funtccxl celebres, quarum nomina terminatur fyllaba jrrhcs
Fu\'.
quodvibemfisnificatjvtC»Ä/lt;\'»gt;,nbsp;Opida quorum mgens eft nu merus, in Pagi \'/

innumeri fuut, incolis frequenres,ob continuam a^dculturam . Omnes fere vrbes ad ripam navigabihs
cujufdamfiuminisfitafunt, largisprofundifquefolfisöc muris munita. Hi muriabinferiori parte vi-
vis lapidibus, afuperiori codihbuscxftrudi funt, (loco calcis, terra figahna vtuntur, eadem cum ea ex qua
Vafa qua dicuntur Porcellanica finguntur, firmiifima ) quorum nonnulh tantç funt altimdinisatque craC
fitudinis vtquatuorautfcxhominesvnaincedercpoifint. His per intcrvallapropugnaculaaltiora, ex
quibus profpedusinprocul diftitosagros patet,,funt impofita.
Canton , de qua diximus, ambitum habet
xiiMill paft\', atque amplius. Nobile eft Oriemis Emporium. Sape
id Naves oneraria huc appdlunr.
Magna hic Aeiis, Aluminis, Cinnamomi, Mufci, Rhabarbari, Gladiomm Argentiquecopiaeft.Haud

procul ab hac vrbe funt Ecdefialcfuitarum. J^/«/^/non vrbs, fed Regnum dici meretur. Eius peri-
dromus eft c Milliarium. Hac Prindpi fuo ex Sale amp; Aromanbus maius pendu vedigal, quam Perfarü

Rex olim ex omni Babylonia tributocoUegerit. Sita eft m Lacu duld: habctquc Pontiu m Millia xu.-

quomm multi adco datis arcubusattolluntur, vt naves eredis mahsatque expanhs vdis fub ijs agantur.
Amœnitas lod memoiabilis: ob quam Civitatem Cœlt (hoc cmm Conzi^tnfat) dici voluerunt. Immen-
fum eftet referre omnia . Inter Lacus qui amœni hic funt, memoratur ille
m Saneq Provincia rotundus, Läeus ^ Tk^
cx inundatione anno cididIvh fadus, m quo fubmerfa dvitatcs feptem pratercppidulaÔc pagos ôc mor^ mina,
talium ingentem numerum, ymco tantum puero m tmnco arboré fervato. Flumina ôc Maria piiculenta
funt EU\\e^iohacquiamaritimacft, ôcpaffim Fluvi;snavigabihbusirrigatur, haudminori populoru
frequentia in navibiis quam adibus habitamr. Sunt qui nunquam navibus cgrediuntur, fed perpetuo in ijs
harentes, pifcationi ôc
aucupio operam dant,vnde hbi vidum. quarimt ; pifcium emm ôc avium, vt didum
cft,hicadniirabiliscopia. Pifcandi
illis varii modi, fed mcadfcnbidignus. In 1,s civitatibus qua fitum ha-

bem (vt fere omnes huius Resni) in ripis Fluminum

K Is^Kamp;wsnbsp;numero

t

11

-ocr page 502-

tJO

CA

nsmimwdi-.
jTiforemrtarofitm—
\'e^ssrhi id^^trvatim^in
(^t0tys mhtankm\'itateg
^f^ashidie.

PlRS

TfbrMa^leoa

^dloaliiJ},

. I, ,3mm- ,nbsp;_

0{oram

, Sacik

\'ion-.

JAWe!

CM^OrtutuuJ

Chidlif^
{^iikCuAtfi^

n ■nbsp;■

fwimd^I/hL,

___^y.»/

== ^nmfiirnitjihris.vylar^rammu,

china

inJiJunL.nbsp;nn^^ef^ eovy^

J^ifM lyedits,

~yim

fUtn^

S^otam-

5a

m

J

\'jiaehtff

yorait\' ■

1 . r Jgi

\'Smcyfwpmcia,factufjmlr M^
intwMt^AVf\'^in^uo
\' quot;
^lihineMjunteimta^sj^m

\' vwralmmn^entm-num^rtT
moiamumpm/ tntrnnco

ory^/eivatD ^ r ^^^nbsp;j®\'

^nbsp;C^etxi

Alfi^as

JunU^u fMiae^

jv u.

^Jt^rum^ens aJmodum tt^eni
fie-peWeUtrroJio ut purfuf Ji

it {tdftieavemts^, b ^ uk

muhtu ^feffl

\'«yUPERIOR.

\'tamaiA

cojttar
as^lis ymtif^ue ^ercanfcs

eiheajhu^Titi mt/t^iciper ^Tnbsp;^ ^

mare d^ene opUmewrintj |J. JN XJ X

A Rnbsp;^lEi.

INT RA,

\'tchio (
^^^^athenii-j
Ldu

omnimhu

Cocbii^a^ I ^ ^

fO

ilWV^,^

,nbsp;Chmtlte

tj^hiL-^

^ Jemm

chu

^ V arh^JeivatD ^ r

Pa^uiu-^
Cudiencau Qy^,^
^fPaimthu-

^enmmhu-f ^^an^he

err,-^csu^h

IXAN

/UOfi

\'Tunt

Stchto

Saxcti^ ^

\'Luchiuu-A

joa.

fiauou^
Chi

f^a^umA
3aelto

l-ltji^misMvt^nmmn^

ipzonlnif Jtfimuttt^moi\'eiuMrc-J i
^fmirptntun c^mvAini^Jtetofa^u-ere^l

.Sando.]^^

Jfkmtv/\'ifel-imm- uel educatioru^ \'^m^

hnjnj^otta hommfsMd^ri^oscmei^^^

utaniuo.

j feimmurAidantj^mri^jutdhii/^
I demJenbsp;ettcta^ncgam ai^t-

mUtm d^tnm^crue^uiiziChr^nas! aU:

^ 1 -A.Mer\'—^ \'
Wamt *

fp^q^_

iMfU^es

votni-^

~CHmN3N S1Samp;

^tOn

GA N^^ EM

hiauehia

OCEA%

I.^slr,

\\Ver

\'erma
tms

US

\\ief

Satoa

Can

rBet^A

Ibch
ik.

bmhm

-Vacf

\'\'Temtalu

Ira

zo

J^EQVr

zo\\

l^B z n^A Lj^lmM

AfrnL.

crdumn^ ^ tlt;jj
rekjUL aa\\hanc mknantur^ro

MtOiona Qer:
fmmca

Xjeuca H^a.

mi

StniL^ G^tuicutus

\'^mtume lAC^jS/Tar^-dkhrunt.

mu

=

nno^-i

tjoj

lo\\

-ocr page 503-

Sj^nbsp;\'Regnum CBînsp.

numi;roin ca veis alunt, hos navibus impbfi tos ad
culo conftriais haruni aviuni collis, n^pifciculos deglutire queant, acervatim i^
que cas tam d^iu finunt,donec collum faucefqucpifcibustumcreconfpcxerint : ac tum ad naves redeuntes,
ïntromittuntur,omnemque capturam Herisantepcdesevomum. Hocquc totics quotics vifum fuerit
pifcaroribusiterant. Actuindemum vbiadcavcasrcdiermtcoljâcarumdiflblvuntur, amp; cfcaconfucta
fatianturaffatim. Qui autem in Navibus habitant prater pifcationem aliud ex humidoElementocapiût
craolumenum/ Septum five textumarundineumconfiaunt, eiufdem cum navi fere longitudinis, vn-
dique cancellatimdaufu m, ram in fum mo quam in imo, vt aer tantum, amp;vnda admitti poflit, Inboc
fepto Anatum qu atuor millia commodealuntur, nidis amp; receptaculis circa navim collocaiis, in quibus o-
Cperd publica, va ponunt. Inter opera amp; firuduras egregias occurrunt Pcrta vrbium magnifiée ad miraculum ufque ex-
ftruda: Â/^ifÉ\'^quafiadlibellamfada, nufquam a redahneadeclinames,iantaamphtudinis, vtiterprç-
beant decem quindecimve vna equiianiibus^ haquepaflTiminfcrftinguunrur Arcubustriumphalibus,qui
vrbes fupra modum ornanr. Lufitani quidam referunt fcvidifle in vrbe Fuchco Turrim quadragimain-
nitentem Columnis cx folido marmore, quarum Altitudo erat quadraginta pahnorum (menfura archiie-
donica)Latitudoque duodecim. Hot opus eflè tantae magnitudinis, tam exquifi-a deganiia, tam infi-
gnis fpiendoris atque ingentis (umprus , vt omnes totius Europa fuperbas amp; magnificas flruduraslongc
Gubemandi ^^^ ^^ relinquere exiftiment. Sumpmofiflima habent tam in Vrbibus quam in Agris Templa. SexChi-
fatiOnbsp;«\'«^\'fiabet lub fe Gubernatorem Proregem : quem ipfir^/rf« nominant.Hiccaufarum totius Regni difcep-

tatoramp;iudex. In luftitiaadminißrandahuic magnafcveriias. Latronesamp;Homicidaperpetuiscarceri-
buscuftodiuntur, donccflagris,fame,vel fngorevitam finiant.Qoamvisenim vkirao fupplicio (quod fere
fiage!latiöne conflatjcondemnentur, fententiç tarnen executio adeo tarda, vt maximahorum condemna-
torum pars in vinculis moriatur . Hinc tantns captivorum vbique in civitatibus numerus; vtin vna vrbe
Canton fçpe millefimum decimum quintum excedat. Eurta (quo nullum crimen his partibus odicfius)
flagri verberibus crudelilfimis puniuntur. Flagellai ionis hic modus eft. Hominem pronum collocanr,
manibus a tergoieligatis; huic, flagrocx arundine aut calamo fado, furaserurum percutiunt, cuius idus
adeovehemens, vt primo verberefanguiseliciaturi fccundus idus adeo maleficum excruciat, vt in pedes
confiftere nequcat.^ Singula crura finguli Carnifices flagellant : tanta vehementia, vt plurimi ex quinqua-
gefimo autfexagcfimoiduvitam finiant,omnescnim nervi difrumpuntur. Lufiiani narrant fingulis

an n is eo mortis genere fupra duo hominum millia interire. Flagrutn hoc Laritudiniseft quinque digito-
rum, crafliiudine vnius,quod continuo aqua tingunt, vtflexibiUus fit, amp; maiori im pet ucadat. Licitum
virisplurcs ducere vxores, quarum vnam domi rctinent,cateras varijsin lods difponunt. Adulterosex-
tremo afficiunt fupplicio . In vrbibus nullum Lupanar, omne meretridum genus in Suburbia rdegatur.
Nupiialia Fefta Celebrant tem.pore Novilunij fere Martio Mcnfe, qui dies illis primus cft ineuntis anni.
HacqueFeftaperaguntvti apudnos, fplendide«Scmagnoapparatu. Condavia Tapc.ibusSericisveftiun-
tur, fternunturque,acflores fparguntur. Per multos dies continues convivia cdebraniur: Organis
muficis ludifque hiftrionicisadhibitis. Sunt autem Chinenfes plçrique facic lata, baiba rara, nafo limo,
occiHs patvis; etfi quidam inter eos fmt formalatis decora. ColoromnibusvrEuropaiSi fiibfuscusauiem
ijs qui circaCanton habitant. Rariffime vel nunquam patrio excedunt folo, neque facile peregnnum ad-
mirtum, inprimis ad in eriora Regionis ; nifi fide publica a Rege fuerii donatus. In comeflationibusÄ
compotationibus adeo ftrenuos fefe exhibent ,vt ipfis Germanis autBdgis ne minimum quidem cédant.
QiK)d ad Rehgionem huiusgentis attinct, credunt omnes res creatas,ommaque inferiora, atque horum
gubernationcmpendere a fupcrnis,arque Cœlo: quem maximum omnium Deorum credunt, cumque
primo Alphabeticharadcreexprimunt. Solem, Lunam, amp;ftdlas adorant, ctiamCacodamoncm, (quem
ca formaquanos Europçi depingunr)ncmala ipfis inferat,vt ipfi dicunt. Duplex etiam habcntgenus Sacer-
dorum : alreru candido veftitur, ralo capite, amp; in commune vivit, vt
Monachi Pomifici j : altci ü atro, pro-
niiflTo crine, amp; fcorûm habitat, vt Prefbyteri. Neutrum vxoiem ducit; horum vita laiisimpudicaeft amp;ob-
fcœna. In mechanica omnisgcnerisconfidendafupdledilcadeodextri amp; nitidi Chinenles,vt opus a na-
tura creatum, non manufadum vidcatur. ArsTypagcaphicaamp; Tormentorum bellicorum vfus hic adco
yetuseft, vtinventoremnefciant. Lufitani multa de fagadtatc homm hominum fcribunt,\' amp;hoc (quod
mpnmis ftuporem moveat)quod curribus vtanmr vdiferis, quos fic diriger« fdunt, vt ijs quocunque v dint
breviflimo temporis fpatio terrâ ferantur. Figulina illa opera pdludda, ni vcque candidiora, qua apud nos
in preiiofunt,amp;PorcdlanadicurtJr, nequaquam hoc loco filentio pratereunda. Ea apud hos fiunr hoc
modo. Cochleasquafdam marinasovorumteftismifcent,aliaquequadam addentes, fubiguntamp;mafläm
conticiunt.Hancfubtcrracondunt, ibiqueeammacerariadoduagefimum vdccntefimum vfque annum
imam, haredibufqueluis prctiofi thcfauri loco rdinquunt. Ipfique ea vtuntur quam aviatavique pofueic.
ri^usnbsp;Obfervantqueex veteri inftituto, vt qui veterem tollit. recentem eius loco recondat. Piduie non iam ac-

curata apud ipfos ratio eft. Obusvidufque eomm lautiflimus, Gallico ÖcGermahico non abfimilis Con-
.nbsp;accumbunt more noftro; non in tcrra,vt cateri lolem Afiatid. Cibum

t;^^r.^;»^;?/4.autemmambusmimmetangunt, led furcula aut vnco argenteo ori ingemnt.Merdmonia hic maxime vi-

gent Aromatum amp; inprimis Send. Ex Malacca enim, Bengala amp; alijs lods Piper, Crocus, Nuces odorat«
vuigoMulcata, Cafiaamp;id genus Aromatain Chinam non exiguo quaftu advehuntur. Sed Scrica Telïc
mc pracipuummercimomumeft. loannes enim Barrius in fuis DecadibusAfiaticis fcribit ad vrbem Nim-
poquamah; Liampo nuncupant, obfervafle quofdam ex Lufitanis trium menfium fpatio, navigioevedas

LMores.

Opifcïa.

-ocr page 504-

INDIA ORIEN

tali s

ndU Mix maxima amp; nobiliffima Regio, ab Indo fl uvlo ooracß habet. Hanc Ptolcmac\'
m duasdiuidit, in
Indkm ncmpeïnm amp; BxSrA Gangem^ cognominatam. Illa Hevila, vel
vt alij fcribunt ÄT^zw/^/i\'aut in Sacris Utterisdiciputamr.
H^cSma: incolis vero
\\J^îacynzi\\irj^îagmvoQmtz apud Mariumlegimus : Aiij Mangi amp; Chimmvocmiqui
Mercatorem fequuntur. Prioremab incolis vocari audor cft loanncs Ba rrius.
Hac terrarum ampliflima cft, Pomponius tantum fpatium littoris occuparc fcribit
tqnantum per lx dies nodefquc velificantibus curfiis eft. Clauditur autem fecundum
Sitm,
^iraboncmac Piinium, Occidentem verfusIndofluvioqui PerfiamabIndiadifterminat:ad Scptemtrionë
funt Tauri iuga: ab ortu Oceano Orientali.- à Meridie Indicocingitur. Occupât vero maximum coehtrac-
tum tam fecundum Longitudiném quam fccundum Latitudinem. Namquelecundura longitudiném có-
plediturcirciterLi
ii Meridianos, quomm Occidcntaïilïiniüseftingr.cvi j Orientaliflimusingr.clix.
Atfecundum latitudinem protcnditur ab^.quatore, quem propcmodum attingit, vlqj ad gr. XLiv latitu-
dinis Borcalis: quamobrem ad medium vfque fcxti Climatisespanditur. Regio lenibus auris amp; inprimis
Cœlitempmes,
ïavonioiàlubçrrima cft: quamvis Cocium iiabcat ina\'quale ob eius vaftam magnitudinemi alicubi cnim
calidaett, nimirum .£quatorem verfus: alicubi verotcmpmta fatis, ac poïiusfrigida, vcrfusBorcam.
Terra vero ipfa vnivcrfim SitUjCaliq; dementia, bonitate ac fertilitatc longe capteras orbis partes antccellit.
fcrtiütdt^
Aha hic rerumfacies,alijfyderum ortus atque obitus: billik mcfles in anno, binae asftates, media intcr cas
hycmc Etcfiarum flatu calores tempcrantc. Ager quamvis vt plurimum fmracnto carcat, Legumina ta-
men amp; fruges varias copiose profert, amp; inprimis Hordeum, ac Oryzam. Erudus praterea arborcos multos
producit, Piper,Thus, Myrriiam,CaryophylIa, Zingiber? 5c in partibus maximè auftralibus Cinnamomum,
Calamum Aromadcum, Nardum, aliaq; Aromata, quemadmodu ra Arabia amp; /^ithiopia. Eft amp; in arundi-
nibus Md. Multainfupcr Mcdicamcnta habet, multas arborum radices, mm falutarcs, tum noxias. Quid
vero de
iMetallt^s, Lapidibm alijfque Muneribus dicam.? Nafcimt enim in ea ingens Auri amp; Argenti vis: n5
parum quoque ^ris, Ferri amp; OricbaIci,audorcDiodoro; fcdPlinius ncquc
ms, uequc plumbumhabcic tra-
dit, Gcmmifqs fuis aCxMargaritis hoe permutare: quas mare littoribus iofundit. Bcryllis fiquidem, Chry-
foprafis, Adamantibus ,^Carbunculis,Lychnitis, Margarltis, Vnionibus, abundat. Scricihîctanta
copia, vt reliquo orbi sulildat. Animalia hic quam in reliquis orbis partibus niaiora, Boues, Camcli,
Ammälmm vê
Lconcs, Canes, Elcphanti. Ea etiam animalia que apud dos oaanfueta funt, apud illos magna ex parte rietä«,
fylvcftria. Elephantum ca cft frcquentia, vt non folum ijs vtsomrad bclla, fed ctiam ad oncrageftanda amp;
promovenda, interdura eriam ad arandum, Diacones in defertis immanes, a-quant feie Elcphantcmcor-
poris mole, amp; cum hisperpetuodccertant. Canes tam grandes ferocefquc, Y£ ctiam cum Leone committi
poifint. Serpentes innumcri,quibus etiam toftis incola vcfcuntur: vt amp; formicarum quodam generc,quod
cum pipcrc cdunt, fimiliter vt nos Cancros. Sim ia hic repcriuntur alba, Chamalcon, quem folo acrc
fiutriri crcdidit antiquitas, atque alia infuper animalia. Avcs prsBtcrca variaram fpccicium, amp; invifç exte-
ris nationibus, praeter Gallinarum, Phahanorû amp; Perdicum ingentem multitudinem: ncc non amp;Pfittaco-
ïum varij coloris. De îndorum imperio Plinius ita fcnbit;
Indifroft Gtmiurnplimmqmm cmigrAvtreßnihm Tmpmum
fuis, CsBgutur à Liberô Patreâd Alexa\'âàrnm hiagmm mmnCLzii. Amis\'vi, ci3ccccii, adijciuntcf mefu iori*m„
fistres. ScribitetiamStrabodcindis, Adcossinïli\\mY^xttxLiberumfd$rem, Hercttlemóclt;^dfexandrumcum
vidorta profedum dfe, qusimvïs^Cyro Sc Semirsmidexcnutos, Miiitia; viscftpencs^4/gt;tf5,funtqucnobili.
um amp; optimatum filij, qui ab anno feptimo vitaî agilitati adfucti funr, nervis oleo fciàmino inundis. Dix-
imus fupra Itidiam à Vctcribusin duas partes divifâm fuifle, in Indiam intra amp; extra Gângcm. Niger ctiam
sradit ex .«gypto in Indiam Navigantibus eandem in très partes diiiidi, fdlicet in
îrferiâreWj uediam amp; Supe^
tmem, Inferiorem
volunt eflè à fluvio Indoad Barium amnem, amp; hmcCatßrat voant : iJMediam, uimbar^
ipfis vocatamab hoc fluvioBario ad fluvium Chabcrim , capiunt: Superiorem vcïo quam aïlaalfar vocant
à Chabcri ad Gangcm intelligût. \' Sed hçc divifio Indiae folum intra Gangem cft. Marcus Pauhis notât fuo
tempore in tot partes ctiam diftribui ac Maiorem
Malabar, mediam t^hafciam nominat, minori vero pecu»
îiarcnomen nonaffignat. Scdhisrdidisad vrbcs tranfcamus. Alexandri Magnicomitcsincotradu In-

diœqucmfnbegcrant,vci3oppidorumfuiûefciipfetiJnt,nui!umOminus, vnde huius regionisvaftitatë
amp;ingcntjcm
amplitudînemfacileagnofcas. Vrbs primaria c^Calechut totius Qricntisemporium ceicbcr- I^rhiu nmina,
rimum. Sunt amp; alia, Cambaia^Decan, Batticalia, Canmer, aliçquc plurima?. Non defunt Lacus aliquot vafti. Lacus ttflnmi*
In hiftoria Alcxandri mentio fit Lacus, vd Stagni vetufta abundantique fylva coronati«\'millcpalfus parentis, na,
vbi cxcrdtuscius fîti pcnc confedus refedus cft. Omniu vero maxim\' cft Lac*
Chiamay, cui» drcuitus cccc
Milliarium. diftatquc a mari ne MiHlaribus, Hinc complures fluvij pracipui originem trahunt: pofl;^cum
0\'w»i%,atquealij. Aranium hic mira vaftitas. Proditur Alexandrum Magnum nullo die minus ftadia
Ï3C navigafle in Indo, nec potuiflcanic menfes quinque cnavigarc, adicdis pauds diebus: ôc tamen mino-
rem Gange efle conftat. Oritur hic in Caucafi iugo
quod vocatur Paropamiflus, hodic
amp; longo curfu nongëtorum milliarium in Oceanum Auftralem fiue Indicä duobus magnisoftijs crumpir.
Vndcviginti rcdpit amnes, fed dariffimos
Hjdafpcm, quatuor alios adferçntcm, amp; Cantabram tres. Gangem
alij incer fis fontibus vt Nilurfn, rigantcmque vicina eodem modo ; alij in Scy thids montibus nafci dixerûr,
Influercquc in cum six amncs. Alij cum magno fragorc ipfius ftatim fontis crumpcrciddedumquc per
fcopulofa amp; abrupta, vbi primum moîlcs planifies contingit,in quodam lacu hoipitari,indc Icnem fiuerc,
vbi minimum vi r i .mill, pafl: latitudine; vbi modicum ftadiorum c: altitudmc nufquam minore pafl: xx.
Hunc in facris
Phtfoß vocari notatum cft. Eum hodie Geographi quaerunc. Sut qui opincntur cum cflfc qui

L illliinbsp;m

ßS7

li

-ocr page 505-
-ocr page 506-

J3Snbsp;India Orkntalis.

in finum Bengal« influit, fortaffc ob nominis vicinitatem, adcola: enim vocant Cuenguam^ Sed Mercator
noikr haud afpernädis dudus rationibus
Gangém dicit efle eum qui dicitur Rio de Camaon. Poft hofcc Amncs
nnmcizmmMandona, Chaberis, cAva, Camfumo^hMenam^^enon, amp; ali; plurimi. Mcgafthcncs prodidit fex-
aginta am nes Indiae numcrari, quorum permulti asftate ercfcunt inftar Nili, qu« potiflTima cft fcrnlitatis
huius regionis caufa. Nutrircdicitur Ganges, ficut Nilus Crocodilos,itcm Delphincs, Anguillas quoque
ad triccnos pedes longas, Plinio tefte. HuncStatius Sebofus inter praecipua miraculaait vermibus abundare,
cœruleis nomine, amp; colore. Hi bina habent brachia longitudinis cubitorum non minus fcnum, adeo ro-
buftis viribus, vt Elcphantos ad potum vcntitantcs, mordicus comprchcnfos ipforum manu in profundum
rapiat, tefte Solino. Eft vero potiflima Indi« amp;nobiliflima Oceano pars Mcridionali feu Indico obvcrfa,
iuxta httus, leu ora maritima : qua etfi plurimum portuofa fit, attamen plcrifque in locis innumcris in-
fulis , fcopulis ac brcvibus cinda cft, vndc navigatio laboriofiflima amp; periculofiflima rcdditur.
Indica ma-
ria,
ait Solinus, BaUrmshabem vhrajpatid quatuormgemm. Sunt quos Phyfeterasnuncuf ant, qui enormes vUm
molem ingentiurn
cohmmarum, pfer antemna s fe mmumextollunt, hauMamp;fque fißulis flucîm sta eruäant^ %gt;( nimbofa,
éüuuieflertmqtie def rimant alueosnanrigantium. Plurimi hic mötes,m3gnufq; labor fit eos enumcrarc, quorü
magna pars arboribus ct ijs qu« virent fpoliata eß . lunguntur inter fe
Imms, Emodus, ParopamiJJus, Cau-
cafi partes.
Indorur» nemora, vt fcribit Solinus, in tamfroceram fùhlirmntnrexcelfitatem, vt tranfiaci nt jagittis
quidemfoßm. Fomaria Ficus hment, quarum CâfAdkes inwhemjpacioßexagimafäßuum extubttantur. Ramorum
•vmbrd
Ambitu bimifl adia cmßmunt. yo Horum ktitttdofmru Amaz onkdfelta c cmfarMur. F omum exirniaefuaui-
tatü,
^aefaliiUridfmt, armidineni créant ita craßam, vt ftßu internod^s, lemb» vice veättet navigantes, Onc-
ficritus rcfcrt, arbores quafdam ingenres cöc, quarnm rami, cum duodenos cubitos crevcrint, rcliquuni
sncrcmeotum pronom faciunt, dcfkxi quoufquc terram contingant. Deinde terram ingrefli radices a-
gunt, veluti puopagines, demum ruriiis in trunciim exeunt, à quo poftquam audi fuerint, inde flcduntur,
aliamque propaginera efficiunt, deindealiam ,amp;fic deinceps, vt ab vna arbore vmbraculu m fiat, tabcrna-
culo multis columnis fulto fimik. Narrat pr«rerea miram arborum quarundam magnitudincm, quarû
ftirpem vix quinq; homines compkôi queant, Hcbenuni arborem ipfa fola habet,amp; in pc«ruptis petris ar-
bores qu«dam thus cxfudant. Habet amp; aliam arborem ferentem nnces Indicas, amp; h«c arbor, vt rcfert
lofeph\'^ Indus, quadruplices gigaitƒruaus, videlicet Oleum, Vinum, Acetum amp; Saccarum\'\'. Eft amp; aha, rc-
ferente Ludo vico Romano, quîr fœcunditate ac fniduum mira fuavitatc reliquis omnibus arboribus longe
dft praeftantior.^ Denosenitnfrudusdiverfos produdt: dc qua vide piuraapud eundem lib. v cap. xvi. Ho-
dielndi«Acdindaacdomuamp;viicsachumilcs, pr«terquamMaurorum amp;Lufitanorum; fedantiquiflfinja
Indt^ Adificia, quomm etiam mioc aliqua fuperfunr, longé Romanorum amp;^.gyptioruKi Aedifidafupe-
Guberffoftdtra-^àc. Inlèptcmoidiiiesolimdiviiavnivcrfageiisfuit. lerat Philofophorum: ii Agricolammi niPafto,
rum: i m ArtificCr. v Militumivi Locum Ephori tencnr. Hiqna?amque in India fiuntinfpicientcsRc^
gireferunt. Scpiitnum vero, qui publicis confiliis praefunt, nunicro paudflioai, nobilitate prudcntlaquc
maxim einl ig ties. JEx his enim ad Regum confilia, tum ad Rempublicam gcrendam, tum ad res dubiasis-
. dicjndasafeiicuntur: Ducesinluper exhisddiganturacPrincipcs. Ad Leges porro^ inftituta quod atti-
net. Legibus vtuntur plerique non fcriptis: quidam etiam fcriptis:in quibus ficmi Contradibus max-
ima fim plidtasj quod vel exco aigui poteft, quod non multum funtlitigiofij nam ncc Cora mifli nec Dc-
pofiti iura vlla habent, ncc teftibus indigent, ncc figillis, fed fimplidter credunt. Qm, falfus tcftis dcprehcn-
ditur^ extremis dccurrarur digitorum articulis. mcmbro aliquo qucmpiam orbaverit, non modo ta-
lionis pœnam fubit, led etiam raanu truncatur. Quod fiquis Artifici manum oculumucademerit, capitale
cft. Nobililas gcnerisacfanguinis apud hos fumtnopereobfervatur, idquccx vcteri inftituto. Dynaftçac
Nobiks mimaiesâb incolis dicuntur, amp; hi vc plurimum in vrbibus non habitant, fed in agris j quorum Do-
nius muris, foihs et fcpibus munit« funt. Litcras plerique eorum ignorant, fed memoriter omnia admi-
Mûresnbsp;ni^trant. Sacrorum cura eft penes Gjmmffk/las qui Braéljr^amdkunmi: hi etiani Aftrolcgiam, Philofo-

^ ^nbsp;phiam, Medidoam fedantur. Sunt pr«tcr hos etiam AbdMi, qi\\i ad tempus aliquod abftincnt, amp; hoc ipfo

poftea puranr fibi ad omnia flagitia commcat um fadum cfle, Indis omnibus promifla caefarics cft, cultus
pr«cipiuus cum gemmis, habitus difcfepantifiinius. Lino alij vcftmntur aut Lana.- alij ferarum aviumq;
pellibus, pars nudi agunt, parsiantum obfcoeoavchtl. Niger vulgo corporis color, in matcrnovicro tales
fiunt feminis difpofitione, quaks ipfi funt quigcnuere. Genitale fernen vt^thiopibus nigrum. Statura
ri^tii,nbsp;proccraac valida. In vidu frugales funt, amp; à fm tis magno|.icrcabftincnt. His omnibus Oriza, Lac, Cafeusi,

CarnesiPifces,^ arborum quarumdamFrudusdbus funt. Vinum non nifiin facrifidjsbibunt. lilud
VeHtius, ^^ Palma arbore exprimun t: aut etiam ex Hordco maccrato, amp; Oriza potum cpnfidunt. In cultn corpo-
ris nimij : namctAurû gcftant amp;Lapillisexomantur, amp;findonccandidiffima induumur, vmbdlafq; fc-
cumportant. Pukhritudinemeniinescoknres omnia faciunt,qu«addccorandamfacicm pertinent. Ac-
; tati fcnum pra-rogativâm nullam tribuunt, nifi prudentia excellant. Multas nuptas habent, quas k patcnti-
bu» acdpiunt, pari boum cmptas, alias obediëntie caufa, alias prolis ae voluptatis, ac nifi caftas cflc cogant,
fprnicari Itcec. Si qua inulierrcgcm ebrium occidcrit, munerisloco habet, vt cum illius fucceflbrciunga-
tur. Rcgi interdiu dprmircnon licet,nodccogiturcubilia per horas mutare, idqucpropter infidias. Scr-
vilis condition is apud Indos nemo fuit, imo kgc quadam fancitum, ncquis omniao kruus cifct. Ss ulium
quippe videbatur amp; iniquum kgcs «quas omnibus pofitas, furwnas non «que omnibus efle communes.
Ariificesapud Indosmagno in pretio: hi enim nôlôlum immunes fum à iribato, fedfrumentuminfupcc
Merctmâfihu e rcgiaaccipiun t. Merdmoniahicmultîsin lods maxim« vigent , Atomatum inprimis, Lapillorû, Got
fipi; ac Sericî. Mcmori« prodit Ludovicus lomanus ex vrbcCambaia rantùm Golfipij ac Scrici afportarc
Mercatores, vt quandoque quadragenas aut quinquagcnas navcs his mcrcibws onuftas abducant^ alioquc
comportent. Multa hic que de India apud Scriptoiis kguntur, quia fabt^Qiàfûnî amp; fida sonfaito prac-

Marsa^

Sßvde^

tio.

Legei Ö
Uituta^

-ocr page 507-

I N S V L A E

Hamm maxima vixnbsp;tZm-

.xvmillUnumconcluduntur A«WcvaldcinfaIubris.

ocntcs, h.s Ipcs monuamr. Ager eft aridus, fpongiofas, quique imbres e cœlo deciden rXÏÏTmab\' Iquot;quot;quot;quot;quot;\'

«gt;Mare delabamur Profert varia Aromata. Nuces Myrifticas, MaflX Stt
Aloes, Sandalam, Cmnamomum. Zingiber, Piper, amp; caryopbyllatantacopia, idquefinevlla en m
M. vtmimmfî,. Qa^quotidianoefuiinfervium, raro hicamp;par«proveniu„VfcdrclmLtt^^^^ \'
fuanjm
Mercian,al^ndcparant. SuntetiaminMoluccis.amvafta;aru„dines, vteïijsdolhZficSm
incolar. Caryophylü Arbor inrupibusprovenit, quarioanno quam cœmtcreLr/m^fi.?, ? ^
Arborfoliommformaamp;mlEtie L^oeft amilliml flores vm^rinSZS V^mi^

MaliAurei. Fruûus flore collapfo paullatim promberant in formam claviiÄ^^

nomen. Initio rubri, mox Sole tofti nigrefi^^nt: quoautem dutiorSan t amp; v Zem n^ i

fovent. aquaaifaconfpergtimar. Arblrcsv^o ita1nterfede.,fanturquot;Sf~

fto onumf(rcanditate,vtplemmqueLucosfadam. Hosinierfc partiunturindigetii truauftu^Z^
y Mcrcatoribus divendaïu. In his Infulis Avis i^^terdum decidit ^.nucodia,. dila?mS3am \'
BOt,necmaiorfem,pede. Caputeinonrotundum.fedpreffumeft,quale Hiruudinis, audalonSa
bifurcata, pedesnulliiitaqueperpetuovolat, auram ruminât.
PlumaincaDitiso^nenbsp;\'

»Uta vtpilppropiorvifiimpenefallar. Biviriditas qu.inferisAnatlsS^veS^^^^^^
fplenVemimnetur. In partcinfer.orefubgaketiamnumamp;minut.or amp; brevior verumflav^ acni
toreCitri). Adftomachum Velgensdilutioreftamp;dilucidior Acauitr^l^î^în f
njaplumaje^tur, fulgorefuUginofo. quxadcaudam

illms intenfione paullatiin aliquid remittit. Par fub alvo magnitudo. color haud aSuf A m

protenfarumproluKasfefquipedalis. Pennarnm colorinfernebuxius. fu^rnecaridSleviffim f^

S,n«femit.naus. Pmnulxpeanarum noncoherent, fed diffi«aerem tranLittunt. HancSat c
Cœloautcx Paradifo Mahumetanomiitifuperftitiofccredunr. Haue etiam adeo fanfte relieiofcauJ h,
bent vtfeeaRege.tutosinBelloexiffiroent,etiamÛ fuo morein prima acie collocati fuerint Intcrh;^
InfuUs prœcipuœfuntTJrfwamp;TVr/wr, quarum pofterior duos habet Portus. in quorum alt^o Tnfi.!. • »
Arcemexftmxerc. SumqueincaMontesyEtnçinftarardentes, IndigenïLS^brZ r L

hjKeftGentilesfunt. SoleL^LuuamDcoscolunt: Solidiei,

ülumMarcm hancFcmin^dicunt atquehoscetetarumftellammparentes vocan\' quSomn« De
^effe, nunutostamenarbifraotur SolemOnenteracertisCarminibusfalutantpot usquam adorantquot;

Item Lunam ntóu folgentem, a quibus Liberos, fœcundam Pecorisfœmtam. T^^e ubercs frS aquot;
l.aque.d genusdepofcunt.Cctetnm Pietatem ac luftitiam colunt,amp; pr=ecipue Pacem atque OtTumäSntquot;
Belum veto maxime deteftantur. Sunt egentes admodum,vtpoteapud q^snihil praterouam A?^
proveniant, quatVenenisArfenicoamp;Mcrcuriofublimaiovulgoappellar^TcL n^^^nbsp;° î

veftiuntu,. libentcrcommutant. Vivuntpaneacpifdbus.nonnm—
demiffisadmodum. Quidmulta? Om„iaapudhoshumiliaamp;forSrr«erpa«m

Quommalterumamp;quifem pulcheriimumfummumque bonum,iZnfSu^^^^^

ftroOrteadeosrcIegaffevideVAromatavcrotumLritiatumÄ^^
etiamOrbeillorumquarerecogit. Adeo hominum pro.erviafalubriaquçqueLudtTsiurûtrne^^^^^^
pro.rudere,neqaequa;Iuxusamp;libidinisappetere. Seddehisfat^s. Mo^eperS^

paulloaltiusrepetete. qJSIuVS^:\'vif«
Onentem.Caftellanosm Occidentem, pomeriafuoram Principum protn^ercpto vitili adnitentës
diffiàum effet ortum : nealtcri alteris effent impedimento, LvusilleoXs auaSte Ar«!^^^^
r„ftiSîr^,quot;\'°r ^ i^duasparteseft^ diftribuL: Scriptis LegibusÄ onlb s
inftituta ab Atlantici^,s Infulis, que Hefpetides folent dici, navigatione Orientem veriiis rS^
tur, Lufitanommeffet: quidquidadOccidentem, Caftellaniscederet: ficLum benefido petnomk
America : . loram Orientis pleraque, ita lucri ftudio lapfu temporis excurremium, uSntur e^tL

Magellano quafi ludice. Hic enim LuCtanus. odio in Emanuelem fuumPrLdpem ôb i^onTne
penfatam,qu,n,,lhnavaratamp;effecerat.operam.exftimulatus, docens Moluccas cxfedadiÄtonc
pertmcread Cafiellanos, am.» MUlefimo qüingentefimo dedmo nono. auipicijs Ca»U S

SJ9

M mmmmmmnbsp;^^

ad

-ocr page 508-

iV

77^

t6o

ijo

lt;4a

\\\\4V

i \' «rf

.uco.

Lv^ni^

i^atfi

yptufi

00

VI

INSULÄ

Iiidiae OrientaJis
PR4CIPUÄ,
In mwus Molucc^p
cmbertinusunr.

\'avaqwro

SifwaJ\'

r^iia-

mJa^

m

l^Cahos\'-p J

CalameäJ^

Sarjnn^

\'TO

(kro

11,\'uimkho Trtßi^ip ,

tOjama 1nbsp;_

ßiL.

Sah

fCal

m

to

%Jutßalm

Zavan^A

otn -

l\'des-

hjijdnjd
S\'Cjara ^^

Tocem^\'^.^

Falm^a/^.

Oi

51

yatiimuj

^rahu

-^mt^oal:
\'^Sm-atyan

\'■deÜSlai^Ä

wi

\'^mamohmo-
\'^de\'Buruh

ICTS

^mautcmm..^
hrwap^\'quot;^

Borneo

^^ve; dondefoy Dotu

[GILOLO«

^iM^anLD
^, fTatwtu

quot;TvlcHitact

AmtuaraS^ V^^^^Kf. Samklam ■l\'atiyam
—jnrm ^»quot;^i-iSVnbsp;1

\'Saßüt^

iiraca-^

^ijölucc^e I^ideeßintjuxttl-^iloh

mnimon Tamate^\'jUm, .MühyMäAiant,
\'BaJiiatL. IDi^limt ommtmt ^ \'Jemab: \'^achtZ
t^rro Ad^dma^jsx hts^arta^h^lh, ctnamomuniu.
fturetf v^fßU^i^tt^tlgr acaUa arotttak^ uh^:
üm ädorbi^ t/ariat
1 fttthifiiot*\'

5

Od-if ^leriMvirßeorßius

SaiAfC E
PAßtn^i

XCuriaid,

-Cah

^^^jM^P /mäT ^

ZramaäS^quot;\'\'
uretO\'

thimha

T\'Leloc^

Chtirmwru,^^ — - — ,

Jai^^nbsp;^ ~ J-^ladtmL,

a X ^^^^ätuliar
Amnui -t
^B infuluj

^amDdD^m

TiJJ

1^0

%

ml

Java ^5

.................

inarrdhos

/^ahmh^

\'nkcmiL,

\\ I

in^mrlolnf J^row
tße^\'Bc

Zedfom^

I\'CmmtL.
^.aan

^neajmdnt^
Jotumlrati-\'

^ \'jui mhmtoa
^Afonfo

jnbsp;jnbsp;TDe ütu lav^Minoris \'nbsp;,

ata-j\'j/aria. ^ßeo^mphommßtitmtiadgJavoLMmnt

rntj^fMarnTaalt VmrtiLih-j caf \'tsfuh Ühfpicö Ca^ami eanuhcorü:
, a^ Srnmtram ipft fäutoVnußi^ Jl^m Savmn,tum f^chcorum ijflan^ ar

ßUi^tum^ dßs dramßm^j cmtadmt\'Jmrt etiamimlnfdam CamUya\'

I\' de(Don.

\'iim^

dmrtu^

hvm Jtßnorm dmvdutit -J^fos eämmmm k n didtia cnti mhil ^rmMt^ ^

170

■mm\'m

0

e 1

0

u

nova gvineaquot;!^

I 1 ^ ^

Iu dutn ßuod ejus Umra. hcontm^-:
fattes G%anm \\AjlTicim^
— ßmlÜL. Sit autem infida, necnt
murtum (^h.

• -

Leu^Hjfpa

C^iüianaGer.i
itunica

W

-ocr page 509-

3-4-0nbsp;^nbsp;Moluccsc

ad qusrenduro toiflus alU vülnfulas, quas dia, ita navigationcm fuam tempMvit, vtex Hifpania iû

^er ntZ hÄquot;nbsp;V \' quot;\'\'\'quot;quot;-Aüidc convcrfa ad Occidcntem Solcnfciaflè,

fnL « Tnbsp;marifque tiaftu lUpcraio, fub Orientem Solem ad Moluccas

ch»nbsp;AcindeperSoperum Hemifpharium p«tcrvclt;äi

«„»l^Ta ta^f \'nbsp;•nbsp;M^g\'ll^nusante repertas Moluccas p.SEÜo

«nf,nbsp;, K^\'Vi- r^ \'quot;vcftigara. Moluca, a Sodjs fuperftitrbus eiusnaiiga.i-

nuinwS,nbsp;dctentis, vna tantum navis fuperfles amp; inco-

Matgaritis etiam, qux in Infulis nonnullis grandes ad-
Ï^^SZl \' »\'«?quot;»Snitud.neovorumTurtu,um, Gallinarum etiam icAnferum.^ Dignio-
Pn^ri^faÄ. Lnbsp;qquot;»«»qui cum lafonc Theflilo ArgonautSrum

d^Ä^^^M,nbsp;^^^^^^^^^nbsp;quxvnafofpesamp; falvadomumte-

„l*^,, r\' Tnbsp;\'nbsp;\'nbsp;\'oilocetur, quam vetus illa Argo. Hire

• W^gel\'^nicavetoex HifpaniaAuft.umverlusinde-

inHifpaniampetSupe-

«usHemifphsrmmemenfofcmel, qocddidumeft, vniverfoterratumOrbe, remeavit. Sedhïcha-

UU^^Amhm Merc«ornoftetputatcire Ptolemai. Duarpiiores abgt;Equatorefecanmr tetnaad
CilohJ^uU. Meridremvergit Harum autem Infularuo. incol^ Ptolemxi feculo erant Anthropophagi
C^liqmlM. /^«■\'i\'.ve Bm.chim, exinfulis, quas vulgo nuncupant D^Vt^^^^/na eft,
-nbsp;nicinclemens.\'amp;Aercalidus. AeerabundatOtiTa ,—__

exlnlulis, quasvulgpnuncupanteft. Cœlnm
hicinclemens, amp;Aercalidus. Ager abundat Oriza, ac medulla cuiufdamarbotis, quïJ.^ïdi-

ciiur, «quapancmconficiunt:equaeiiamatboreSuccumeliciuntquolocoVinivtuntur. üalli.

iiveltres magna copia oroducit a noftris vsUr Aitr^r.^,,,. x,___________________^

Animalium
•varittiu.
Jttcûiarftm
msres

rrhe).

\\mtUrum
Wm,

r,«lt;;il„.ft„.__i ■-----J ■-------t--\'quot;—■•quot;quot;quot;quot;--\'quot;iv.uuiciiauntquoioco vinivtuntur. tialli.

v^nbsp;rf\'\' P^\'\'\';\'quot; \' valdedifferen.es; amp; vicinum Mare magnam alit TeOudiuû

vim quaram ca o emfdcmferc fapons cft cum carne vervecina. Incote barbari ac «udeles, qui vt olim.

, e^mirn«quot;: T\'quot;*;-nbsp;occafu Momccarum iacet. cum-nonnullis aîiji, ^Lç^b

CUbc hfiU. nommecomprehenduntur. A.quehx InlulacomnesAceto divitesfunt. Incole albi. Anihro-
Wl\'^S\'\'nbsp;Nudiagum.oblcocnistaniumvelatis.nbsp;viciasali^quot;^!

)»nomendat. PeHdromusemsnMilliarium. Afpetrima autem eft ac fterilis. Hu^sSeetUm

V i \' ^«\'quot;\'/»Ml\'ihlaborantmorboi acpitat.camexercendovicinasomncs Infulas habentinfeflas

aMeridieSindamm Infularum ac MoWum S sSa

^ quot;«»«VI, LatitudinisAuftraliSi aliieasvhragradus ivcum,trente ponunt. Hamr„o^„afunf^
S,ünbsp;«ii\'demnomencommumcans, OH,ra,X^fiUrg^im,. Ay,Rcm,nsir^ iLCun^e^

mummmtma qu«cc..uinnoardet: a.queobiddeferiaeft. HxInfulseNucesMwrWsamp;MaSen«
eadem arbore fubmmifttâr. Myriftica arborprocera amp; patulacft. noftr« Qucrcui^qtîam fim f
nquot;

c.ope„men.umtrrpto.Ptimumcraffiusadveribs iniurias aeris,ventiamp;im^m.Alteramm^^^^^^^^
flat reticulatomuntmemo,quod tertiumaliudputamenligneumambitmrembranulaillaeftC^^^^

duple«ft,fpontaneun,amp;fa,,vum:hocillomcliuseflihetbaCrocLrefert,radi.odorataeft

flar Piperrs amp; quidem P.pete ipfo calidior,Ci««^«»quod Herodotus in avium nito amp; p xfeX^^

nicts repenr. tradidrt, conex eft fmticis, frmillimi Malo Punico. Huius cortex aTcto

.gno avellitur, amp; paullulum ad Solem detoftus fit Cinnamomum, amp; a canalium figu« vuCc^Xv,^

mr. Arab« vocant^,,«, Pe,f^nbsp;Incok;(f«i«apud qûosctefcit magnf amp; col

ïnfuh. C cStor« W TT rnbsp;fnbsp;»»quot;d»quot; Agreftes funt ac viles, obtulfingenii, ac Ido.

gnacopiafrbminiftr« ^^^^^^^nbsp;H«Sandalumfiav„mlalbumma-

S^ü fertilité S\'\'=\'«^P\'»;quot;\'gt;minilttat, quodab InfulanisFerro,Secunbus,Gladiisamp;Cultrisredimitur. Sandalitriafun.

jbu„.lîavum,rubtum. Inlnfula75»..albiamp;flavi (vtriufqueautemSZae^itSux

\\»fiU. lemso Inlula fl-«,«dicitur. lacet inter Camhdsc SmamleS^ \' ^^
S»«. te Auftralifubeft ^quino^ialicirculo, reliquaBoream verfult^X^r\\ftSu e^^^^^
Stó /.r/ito.quot;^»\' ■quot;^«»».«ed. turque ex quorundamrelatu ttium habere Menfium circumnav^tS S^alrLm

vcro,ambitumbisci,amp;cc milliarium. Hçc rebus omnibus ad vitam vidumquXXiirabrdT

Camphotam,Agaricum,Adamanrem,Equos pufülosproducit. Multiper cmnL InSamroS
Portus funt, ampls Vrbes. 0W4. Tai^^fur^, T^mo^rarn, uaUnc, amp; omnium prSal™^ In^^Tffn

co aru„„Ulia viginti quinque. SitacSinpaludcaqu.marin.Udinft tVenetSrC

MahunieBnum, cum quo nefas nifi per interprète« loqui. Incolamm color albicans ingeilm^e^
que Ita fubdolum atque in aUis InfuU.: Idololat« tameu funt. Habitus eorum varto^ ^

-ocr page 510-

•t

y

I A p A N INS VLA

, Nfuîa haec Marco Paulo Zipmgri dicitur, ohm Chryfe Magino, Mercatori i^urea Cher r r ,
fomfis
: Eam wiX^oUpomamamp; Upanvoc^. Pr^dpuas trcsinfulœCm Pctro Maffci
lotefte, circumfufis alijs minoribus interfluo Euripo difma«. Prima amp; maxima
dida, in fatrapias aut rcgna tria amp; quinquaginta diuiditur: quorum potcntiflimafunr,
■jHeaci Ôc i^magmc^\'. Secunda dicitur Xtmo, habetque icgna novem, in qui bus praci-
pua funtnbsp;Tertia cftnbsp;I V rcgnacontinet. Diftat autem Wà

— . ___ .connncntce^//;^intcrvalloLeucarumLx: a noya vero Hifpania India: Occidentalis *

Lcucarum cl. Totius terr«longitudo ferme in ducentas, vti ferunt, Leucas procurrit. Huic ncquaquanv
lefpondetLatitudo; dccem tantum alicubi patct; fummutn triginta non amphus. De ambitu nihildura
ccrti ptoditum cft. lacet ab ^quatorc in Ardu $ trigefimogradu ad trigefimum fere odavum. Ab Ori-
ente obvcrft cft Novç Hifpanias. A Septemtrione Scythas vel xartaros, amp; aliosignota: fcritatis populos,
ab Ocddcntc fpedat Chinenfes. A Meridie, vafto mari in terfufo, incxploratas habet terras, c quib us cafu
nautas olim quofdam in laponiàm delatos fama cft,neque inde foluiftc. Salubris hic codi ternperies Frigo-
CMi ternies
ri amp; nivrbus Regio valdc obnoxia, ncqucadmodura ferax. Menfc Scptembri Oryzam, nonnullis ctiarn in Soîi /militas
lods Maio Triticum metunt.- neque cx eo pancm vr nos confidunt, fçd genus quoddatn ofF«,feu polcnt«nbsp;\'

Butyro, atquicôleoolivarum carcnt 5 oleum tamen a Balasnis cxtradîum habent. E tcrr« vKceribus incolâ
variaccfodiuntMctalla: amp; cxteras Icngequc diffitas natipnes ea merçe pelliciunt. Eftque hac infula in tâ-
tum Auri ferax, vtMarcus Paulus Vcnctustcftetur fuo tempore Pala tium regium aurcislaminis tedum fu-
iffë , haud aliter quam apud nos magnae Domus Plumbo vcl Cupro opçnuntur. Arbores vd ad amoeni-
tatem , vel ad frudum ferunt haud abfîmilcs noftris. Vnius tamen, quae palmam imitatur ignoto no-
mine, admira bile prorfus ingcnium. Siquidem (vti pcrhibcnt) humotcm qucmlibet rcfcrmidat: fi forte
madûcrit, contrahitilhco fcfc: ac veluti pcftifcrocontradu marcefcit. Remcdio cft, auulfam radidtus in
foie ficcarcî amp; in va^uin fcrobcm fcoriam fern contufam. vel fitienrem arcnam infunderc: ibi, poftquam ■

amcrit,rurfusdcpada,revircfdt,acpnftinumnitorcmdccoremqueredpit: ramiquoqucdcddui fcude-
fradi, fi davo ad truncum âffigantur, vdut infiricoalcfcunt. Plurima vero varijs locis cxfiirgit Ccdrus

tantae proceritatis amp; craflTitudinis, vt inde Fabri bafilicarum columnas, amp;cuiuslibct quamvis capacis Oncra-
liarmabscffidant. ixanimantium genere^ Oves,Pqrcum, Gallinam, Anfcrcm, ixà^Cq^i^^Llizsàomi jmmalhm
haudquaquamaluntlaponij. Camp^)s et prata, Boüm,EquorumqucmiIitariura Armenta : faltus atque
dumcta,Lupi,Cuniculi, Apri, Ccrvi, pcrerranr. E voiatihbusPhafiani,Anates amiijc«, Palumbcs Tur-
turcs,Coturniccs,acfylvcftrcsGaIlin£ECcrnuniur. ^-^/^w^womnenomcn vniquondamparebat Impe-r
ratori, cui titulus
Fo^ feu Dair. quoad is diuturna pacc in delitias atque fbcordiam rcfolutus, prçfedis ac
fetrapis, ac pracipuè
Cuhis (fic enim duo primarij vocabantur, quorum alter deinde extinxitaltc^ um) con-
tcmptui cœpit cflfe. Viri ergo militâtes, talem aliquamdiu perpcfli, mox indignafi dominum, an Jem a-
brupcre frenosj amp; fuam quifquc invaferc provinciam: ita memento vnitas illa, amp; maximi contcxtus im-
perij, multas in partes ac veluti fragmcntadiflTilijt, ius tantum £)4/fimanfit in hunc vfque diem, honotuni
vocabula proccribus dividend!, quae pro graduum varietate mutantur idenndem, certifque charadcribus
defîgnantur» Summus vero amp; potcnnifimus laponiorum habetur ille, quifquis Mcacuin amp; Mcaco finiti-
ma nobihffimarcgna (quern tradum communi nomine Tîf^iw nuncupant) armis atque arcibus occupant.
Ealoca\'antc aliquot annos obtincbatiVî»^»»»»^4 tyrannus. Huius in fohumaconiuratisintcrcmpti- hbe^

ris eiufdem aut pulfis aatocdfis,pcrfadionemacvimpracipuuscDucumnumcroF4A\'/^^fucceflit. Nunc

ikatcmTaicofama five Taic0 Monarcha cft laponiae. lapenia vrbsprimaria ueacttm, civitas maxima, cuiusam- trh\'\'quot; \'
bitus vnum amp; viginti milliaria patuit, fed nunc bcUis intcftinis infulanorum tertia parte imminuta cft. Innbsp;,

hac fummus magiftratus laponiaemoratur, tribus viris conftans. Sunt preterea, civitasilluftris, po-
tens, hbcra, omnium vt quidam autumant totius Orientis opulcntiffima. Magna hic Mercatorum vndiqj
concurrcntium frequentia eft, quorum qui mediocres facultatcs\' habent minimumpoflidcntxxxaurconl
millia, qui maiores, incredibilem fumma.
Bungum fui tradus vrbs praecipux, fitu opportuno. In hac Chrifti»
anorum magnus eft numerus.
Coia civitas Bonßo cuidam facta, quem Comhodaß vocant. Prindpes om-
nes in hac vrbc fcpcliuntur ; aut fi ahbi, faltcm hue dcntcm vnum mittunt fcpcUcndum; tanta cft huius lo-
ci vencratio.
Fiongo vrbs decern amp; odo Icucis Mcaco diftans. Haec Nobunang« tempore maiorem in par-
tem dcyaftatafuit. Eamquc annocoiD XCVi terramotusficconvulfit, vtnon minima ciuspars ad terram
allifafitj amp;paullo poft etiam maxima pars, ut dicunt, igne conflagrarir.nbsp;vrbs non contcm-

nenda Icucis quinis difiunda à mari Sacai oppofita. Habet etiamnbsp;Funatum, TV/Swz vrbes no-

biliflimas, amp;ahasquas brcvitatis ftudio praetcreo. Aqua: hic bonae : calid« etiam alicubi, medicosin vfus
eraicant. Pifce cumalio abundant incolae, tum vero fiuviatili Truta, feu Salari, amp; marina tanquam Alofa-
huic bonos plurimus. Portus marini hic multi,intcr quos
Ochinofamams, in quo fercmagnus navium nu-
mcms ftat. Edifi praeruptique mqntes, cum alij paflim, rum duo praecipua nobilitate vifuntur, quorum al-
ter, inccrtae appcllaiionis, adfiducÄammas evomit: inque eius cacuminc, ccrtis hominibus, poftquam vo-
ti caufa diu fc maccravcrint, fplcndida circumfufus nube fefe Cacodçmon oftendit : alter
Figemiama nomi-
ne fpedatae alfitudinis cft, adeo vt etiam ipfas nubes lcucarum aliquot intervallo fuperct. Magnifica exftru-
tint Templa ctSacerdotumvtriufquc fexus fumtuofa Coenobia: fupcrba etiam amp;:vifcndaPalatia. Palatij
rcgi j cx Paulo Vcneto, fupra mcntionem fedmus, cuius tcdum aurds laminis fuit opcrtum. Superficies ^^^^^
quoque fuperior aularû amp; condavium aureis laminis fercbatur teda. Ncc minus hodie funt in huiufmodi
opcribus fumtuofi amp; magnifici.Tiif^ five
Taicefama quem nunc hîc Monarcham cfle diximus,opere vifcndo
amp; ftupcndo molescxciravit. Hiccxftruicuravitaulam mille ^^^^wiVfftorcaeclegantiflîmaegenusefi) opcr-
tam cum fuisfimbrijsdamafccnis, holofcricis, aureis; quaeljibct autem harum ftorcarumodo palmos lon-
ga, quatuor lata cfi;, Haec aula eJigsio maximi prcn) «dificata cft, tantoque auro intus nitct,vt penc incrcdi-

N nnnnnanbsp;bfic

-ocr page 511-
-ocr page 512-

342nbsp;lap^nia five Tapan Infula.

bile videatur. Qtwmquam dum ad culmen perduda effet,videtur vanam illam oßentationcm m\'opcre
tam magnifico caftigare voluiffe: tanta enim Ozacse imbrium copia extitit, vr murorum alter, quo aula ai.
tcbatur, labefadus corrucrit; ex qua ruina non parua eiusinclinatio fecuta eft: verum, vt ille admodum in-
duftrius cft amp; follicitös, fertur brevifiimo tempore, fumtibus fubditorum qui coniinenter in eius opcrib*
molicndis laborant, in priftinam formam amp; dccus cam reftituiffc. Ante hanc aulam in planiticpulchcrri-
ma, iuflTitcrigi thcatrum ad agendas Comœdias; vtrimquc vero
nonnullo intervallo divulfas rurres binas
triumquatuorvccontignationum. Tantum autemftudium ^oùiiiTaico inabfolucndohoc Thcatro, vt
volucrit illud omnibus aedificijs a fc hadenus fabrefadis, elegantia,perfcdione, amp; impcnfis antccclliere .Co-
lumn« , qux ligne® funt, pavimentum amp; laquearia, obduda funt atra Sandaracha, quae in hac regione
rmfci
dida, quae lucct inftar fpeculi. Totum autem opus cft inauraturo Nafcmß, quodcft aurum molitu in pul-
Ycrccum magnoartificio rerum in coexprefîàrum- Laquearia varia fculptura, amp; ingcnti laminarum inau-
ratarum copia, nitcnt. Fofla m item propugnacu U magnifico ponte ftcrni voluit, per qu cm iter cflet ad di-
dam aulam, opcririque tcgqhs inauratis, in medio autem pontc emincre turriculam duorum folariorum,
quae in quaternis angulisprotcnfum habeat certum vcxilli genus, odonos vcl noucnos palmos longü^ qua-
tcrnos latumex orichalco auratP, varia volucrum arborumque cx eo pendente fcalptura. Si radios Sölis
cxcipiat, fplcndorém cgrçgîum rcddit, turriqüc novum ornatum conciliât. Ligna fupra vtrimqj tranliiCffe
pofita ad innitcndumyauro^fubai^p fulgent, pavimentum quoque ipfum tot magni pretij illuftre eft orna-
menris, tamquc mirifico«gt;pcre, laminis auro illitis intermicantibus, a praeftantiflSmis Magiftris clabOrata
cft, vtin folo ponte, quidecern plusminus cubitorum amplitudine patct, in auro Óc arte fumptum faduoi
quindecim millium autcómm quidam ex relatione GubernatorisSacaianimcmoriîe prodat. Multa aha
jprwatd\' hiCpratcrcobrcvitati flüdens. Ligneis plerique obcrebros terrjemotus, quidam tamen ab imolapidcis
vtuntur aedibus, elcgaatiaamp;arte vrfendis. Mcaci iii-F/Vi (qui totius Regni primorcs fummum Magiftra-
mnäi.nbsp;tum conftituunt)dcgunt\': penes quos fumma eft rcrum conftnucndarum poteftas. Prirnus, qui di-

citur, Ponnficisinftar,pr«eftiaGfis.Sccundus^i?fdignitatibus amp; honoribus. Tertiusnbsp;paci amp;: bëliö^

in V autem ordinesdivifa gens cft: quorum primus eorum quicum imperio funt, rerumque potiuntür:
hofcc com muni omnesnomineT\'lt;?W5 nuncupant: quamquâ inter ipfos Tonos alij dein cxiftant dignitatis
gradus, vti apud nos Regum, Ducum, Marchionum amp;Comitum. Alter ordo eorum cftgt; qui gentis illius
procurant facra,caphc acmento prorfus abrafo: Caelibem hi profitcntur vitam. Varia; ac multç humcra-
turcorum fcdç. Nccdcfunt qui ad Rhodiorum Equhum fpccië, bcllicas vna cum rcligione restradat.
Sed communi omnes appellatione ^«»»Ä^ appcIlantur.TcrtiusCiuium amp; reliquse Nobihtatis cft. Sequun-
tur I nftitutores ac Scllülarij;amp; variarum opificcs rerum
egregia fermefolertia. Poftrcmus cft Agricolarura
locus. Soniibus quolibet nomine, haud leviora quam
exfilij, aut profcriptionis, aut capitisfupplicia cöfti-
tuïufunc. Gladiofcrmctrucidantur, improvidi: quibufdam tamcnlocisComprchcnfos Latroncs, ccrtoqj
adignominia vehicuU gencrc,per civiû oraträfuedos, extra vrbc eruciaffigi mos cft. Cruces autê,apud Ia,
ponios in muhadis facinorofis vfitatae,duo habët ligna trâfuerfaria, alterû ad brachia,alterû ad pedes: mcdix
itêcruciaflixù breve lignû cft pondcri corporis fuftincndo, cui reus infidct velut cquo. Non vtuntur da-
vis, fcdmanuspedefquealliganr, autfunibus,autmanicisferreis,quaelignistranfucrfarijsclavisfuntinfixae.
Collum quoque conftringunt nervoferreo ligno infixo. Funibusitem aftringuntcruci, amp;cingulum, êc
brachia inter fcapulas amp; cubitum, fic prorfus, vt totum corpus bene fuftentetur. Deinde crucc in foflam di-
mifta, lapidibufqueiniedis amp; terra obfivmata : carnifex lanccam acutam, machœrœ ancipiti non abfimilem
tanta vi adigit in latus dextrum crucifixi, vt pcncirct in finiftrum vfque ad cor. In Dei cuhu quod potifli-
mum Iuftitia? munus cft,miièrandum in modum
errant. Magiftris Religionis vtuntur ijs quos dixi,
Inter numinafupplicitcr adoranda, funr
K^mida amp; Xaca. Sed habent amp; alia, a quibus futurae vitae bonaex-
petantur, quos
Votequos vocant. Alios etiam veluti minorum gcntiumDeos adorant, bona: valctudinis, li-
berorum , pecuniae, amp; eorum qua ad corpus pertinent, largitorcs; hofcc
Camu appellant. Multa hic varijs
locis Gymnafia,quas Academias dicimus.
Bonfiorum Schola cft in opido Bamum, in qua folcmni ritu gradus
titulufqucconfertur a Prafedo ftudiorum. Eft amp; inter alia
Semimrium lefuitamm Bungt, in quo laponcs lin-
guam Lufitanicam, Europaei laponicam difcunt. Ea a nonnullis haud imperins rerum aîftimatoribus, La-
tinç vel genere ipfo, vel vbertate pra:fertur. Sed ad pcrdifccndum, amp; magni laboris amp; longi temporis indi-
get. Ipfi laponcs etiam typis ad imprcflionem vtuntur. In vniverfum autem, acuta, fagax,ac bene a natu-
ra informata gens cft: iudicio,dociUtatc, memoria. Paupertasdedecoriaut probro cft nulli. Maledida,fufta,
impiam temere iurandi confuetudinem, alee genusomne cxecrantur. Coloris funt olivaftri, labofum
tolerantes, gloria cupidi, iniuriarum impatientes, quidam etiam in fuos liberos truccs, quos ftatim édités
fuftbcant. Armisdelcdantur, pugionibus amp;gladijsa duodecimo aetatisannocinguntur. Proceraftatura,
ficui contigerit, amp;dccoro corporis habituglorianfur. Lenta plcrifque vivacitas : firmç vires: in fcxagcft.
mum vfque annum militaris atascxtenditur. Barbara alunr modicam: in capillo varius cft mos : volfclla
depilantjpuerifinciput, plebciac ruftici dimidium caput: viri nobiles totum fiermc, paucis ad occipitiura
rclidis capilhs, quosattigiflc qucmpiam, contumcliae loco vcl maxima: ducitur. Storcis,culdtra: in modu
tumcntibus, nitidifqucpauimcntaconflcrnunt: Inijs ócfomnum, fubiedoccrvicibus lapide vcl tigillo,
amp; cibum capiunt gcnibus nixi, cruribus in fidcntes. Munditiarum apud eos haud minor quam apud Chi-
nenfes, cura: paxillulis item ipfi duobus inter cdcndum ita fcicnter vtuntur? vt neque excidat quicquä, nec
digitos extcrgerc opus fit. Cœnationem ingrediuntur difcalccati, nccataftromata calcando coinquinent.
Tenuiores, ad marc praefcrtim, viditant herbis, Oryza, Pifce: diuitcsornant fplcndidcatque apparatc con.
vivi um : in fingula fercula, fine hnteis aut mappis mutatur fua cuique convivae mcnfa e Ccdro Pinuve, pal-
maefcrcalfitudinc. Cibiconfcdiinpyramidem cxftruuntur, Auro confperfi,cuprcflrinis ramuUs ad gratia
promincntibus. Nonnunquam etiam roftro pedibufqucinauratisAvcsintcgrsenobilibuspatinisinferun-
tur. Vfum vitis ignorant, oryza cxprimunt vinum : ipfi quoqj imprimis dckdantur hauftibias aquse pe-
ne fervcnris, infpcrfo pulvere hcrbae, quse
Chu dicitur. Nobilitas aeque ac vulgus capite nudo in publicu pro-
xj^emmma, Vigent hic Lufitanotum commcrcia. Inveniuntur enim Margaritç magna copia, rotuûdçaccraflç ru»

\' bcicoloiis, itemalij Lapidcsprctiofi,qui vnacûAmoinfulara ditifiimamrcdduût,

^ms.

-ocr page 513-

If

il

c e i l o n i

En M, vel Ceilû?f InfuU Arabibus dkltmrmmzim k Termffm Terra delitiamm -nbsp;rr-t.

/arrerius, m fao de Ophyra Rcgioae Opai^ulo. Q^rum ^atead^lall^ed
TtielauroCeographiconbsp;hab.at Grad Ptolem^^

-es^cr^^cuiaiij parmstidsm habendam arbitranr.i«5 Eg^rem in medio relinquo ZeiUn vero In fa hTj
#antim(wa jacet non longeaComonao Promoaiorio, x gradibus ab^quarore. Ambitus eius cr^r
^arurn veivtalijdicuntcco autixc MiUiariam : Longitudo Leucmimixxviii, feuMUliariumccxl
ccl. Latitudoaiitem Leucammxii v, aut Milliarium cxI, Sic licct fub
Zona torrida, fubaue caadë
tiSyderefita, Cœio tatnemtatempcrato, Aere tam falobri fruitur, vtomiiesîiidi^aiProuin^ci % ■

bihfquctempericshiemeaaatequenunquimfavieatibas . Ager fertilis perpetuo virer Flill! fj ? e v
Suntur. Adeo uteum Poctade haclnfiilaeanereliccat; ^^cv^t^rr^reum;\'^^^^

Vmdithumtii Flores-—

Arbo^perpetuoEloribiisaucFmaibasonufta(utK,to AOfydaiacredibilifuavita^e Mal. U. \' •
ttica. Curia optima, Aur antia,Limones, alijque Frudus tiobiliffimi. Fertamp;Palmam amp; AromarT r-
oàmgmu,Cardamoîàa,Caryophy^nbsp;potum nauiVi^ nn,gt;!n

fab:r,iniftmt. ftatlumnbsp;librumO^,..nbsp;.mnf^re\'Zp C ^ quot;^^r

lj|svcla.cxcort.cefaues,cuiustcnuioribuspambus profiloutuntutad«laconfuenda trabrfnT.Air

Fodmis h.b.v, q.as tamen tegcs non pcrmittu.t ext. quot;Hri ivdn^Sf \'
flcntationcm fcrvanies-Nonnulliscaura videTur :nc quis illis Ll L Lfe IV .fl f
,ae. Linum amp; Sulphur producit. Eboris item in J«tem vto quot;quot;

Rubini, Hyadalhi. Saphyti, Chryfolichi. Topfz,\').nbsp;..

«gcnasCctvomm Huinulomm, Aprorum, Lcpotum, CunLlorum\'amp;ûmUiW niag fco^E\'^^^Z^^^

fephsntorum vctottuflt;iaam maior frequçt^tia amp; boaitas. Hos venalcshabcnt mironbsp;Ad Squot;\'

»mcmmad.na«mar,.vtpannos,Aula:a.;Tclam. P«tioin fiugulospalmosdedaitoritacumTOAim

^mecrcfcit aaimaiio. Sunt vero hi Elephanti totius Indis.Ofieatalis nobiliffimi arauc acetSf,
,n(Bme probatura elTcmemorat Hugo Linscotanus. eiufdem generis Animâtibusexal^ locis privara «nt

«tioneadorantut. Sedquoniamin Elephaiuorum mentionemidcidimus.aonabsre vifumdr h Jt

ttah paueafubijcere. Elephan.em vocant Arabes fi/. aedentem eiusC«.inbsp;r-\'quot;\',-

dtfcj^plini capax eft, amp; natura mite amp; traftabilc. InceflU iardtim videtuV \' cX tlenr«! -v
^uifpiam curfus eius inccffum ada:qaare queat. RepertosrUbi\'namp; Eleohlnr*expeditus

«.mfUfpiriisaclachrymisiaiquam^amlrtemdVoWrevideLttu^^^^^^^^^^^

gn. tlUdentesnonnittexElephantismaribusfi,nt: Femell^enim breviurculosquot;abquot;«nbsp;\'.A ^

»elotypû.atqueadeopraiiimia zelotvpia in furorem\' fubinde tâtû rani X1,?,!mV

MemorabilemHiftoramrefcrtdeme ha,,teChrirtophorusSa q^^^^^

MymmUuàt. nsfummimpmt.nbsp;■ \'

. . A ..nbsp;Ooooooolnbsp;-nbsp;■

v l a

-ocr page 514-
-ocr page 515-

intcrfererc, ntlcaionisftftUiurnatc^cfatictasnonnih.nr,

vonum. üallinarum, Colomba™ Jïcm^rcCa^nbsp;A«quot;m p™,cr9aom„isg„«is,Pa,

lt;j,vifoin,e.mul,os Pnneipcs ImpXnbsp;° .■ispoflcadolofubla-

Ch.rurgum qucmdam ptçcipuum cRegibuscSfX.inbsp;I-\'^fcotanusinfuo Itinerariocap. xi»

que belli« haudbdcm effe: verum \'eminTfitorrnbsp;\' ^ i«Seniopoliere,rei-

«.„queryrannidemoderunt, prcffiin™ 1 \' quot;d^

.cerbiinmus. eo anno qui difce\'flum diS nuS^^^^^^

xerat, magna populi acElcphantorum vi fcdirriioro,^!,n !nbsp;Aicem cbfidionecin-

laro. In hac infula vu fumvrbesperamp snbsp;Lufitanis al-
Cnnamomo, Elephantibus acaemm^^riisólLI?, ^^TV^f\'^t^\' H\'quot;°™plures naves \'
n.H,c„,eafe exftruftam. Por,us eft Sus amp; ,urn. H quot;Arcem habent Rege per-

m,n.«ceL4,reJ. Infula valde mon oS vffi ü nnbsp;ft^PO«quot;^ pr^ccipuos, pra;te° aW

ib,dem_a De,.,creatum. dicuntquee, a^ num td e \'nbsp;\'

rudme.di.lt;gt;s palmos excedenüa Skequot; datu cuin?nbsp;™P«flà..eft,gia: Jongi-

flus Pàmrius in fali.gio huius Monris^pe üm amp; que„ m ofoT\'quot;quot;

i»m prim. Parentis fancliffimi memo, .m. quot;Iquot; . r\'quot;:nbsp;.\'\'«\'P\'eoant e,usregionis

Qiîines lîico-

continentia, pccnitudine dudum culp m rrfcS R Tnbsp;t\'\'\'\'quot;quot;quot;quot; \'^Pfumiilic rfe.u

turpra^ftantlffimunvtantacopia u Silvanbsp;Cinnamomnm hicnafci-

Patrit.lib. V, Cap,. V his Htb s defa bTur rnbsp;^quot;Ludov.coRom.

gent,les(C.ogalasvocantjcoloril,iisalbus ftaTrawLnbsp;P^î^ftnt- medtterr^iei
rmbellesfum, cxiguifpiritus,amp;adbellum inepti / Tn^^^^

enim curant. ■

bell.cis, necferro:fediorum armaatundinesfiin\'f ob id «fr^rl\'nbsp;tudovicus, non utùntui

gentoûilîmi, amp; ex Auro. Argento, Ferro, Ebo,e opera fac um nnbsp;«quot;«t antem ia. gt;

porupiFiflulasinfignia.tefc^mafir vel.«arSdmar«.frnbsp;■ I^\'^bardarumfiveSclo-

LtnicotanusArchifpifcopoCrucisimaJncäE^

gitudmeuniusaln®, tanróartificio utcÄilli \' Jm^, ^ ^nbsp;«^Ebore.confecerat, Ion.

optima ftaturarmenftra.- InKurTn;; hïï 1\'nbsp;vmentts héminîs geflum

mentircntur«

«ii.ffa fuit, digna ^.ffimationeiéXêcS^^^

dem maximequot;, multafquegt;e.,ufta esœ por^quot;^^^^^nbsp;, Hiftrionum artibus excellum ij.

rium adm,rati\'one. ViûS^S^ ffi c^\'nbsp;Pquot;™\'«««, magnafpeOatl

^Utu. Veitis,nfraumbilicumeSenco7utG^nbsp;P\'otumexWmarumIucco coUi-
Jifiîfubtilicontegunt.

jStrabonemquilibrisv,absrinci^iendoequot;.BperfeSnbsp;DequaCquispIurapeutiadeat

mol.bnseandemddcripimiteè«/.. wfiS^tóbu^r^quot;nbsp;T IWfo.fex»amp;iepti.

mo«mintf^erthw)r,„giil,öBÄfefci«amp;^nbsp;Ex tecentioribus ne-
ttes Mandevillius (fed fab4s refertufhk) antumTelnbsp;Vartomannus,amp; loan-

^rbfj.

Portus.
xJHsmes.

/

yicÏtH.
Miim.

panem ;l„„ge maximam «ua-lnbsp;\'\' Pf »\'i\'» Terrarum

î

1 . ^

A ■ ^

-ocr page 516-

\'! V

O

s \\

\\

-ocr page 517-

mm

ra

-ocr page 518- -ocr page 519-

HISPANIA NOVA.

xifhanianoua Americ^ü provincia ampliffima,ceteris cultior,amœnioracpopuîisfrequë- ^f^^^^
I tior Haecniao^nis terraram fpatijs difieda, à Tavafco, ßve Grialui flumine occidente
Suus,
\'S\'verliiscxcurrensjad Sandi Michaelis amp;Culiacanasvfqueterrasextenditur. Scptemtrio
•finitur Granata nova, alijfque regionibus Novi Mexicani regni nomine nunc fignaris.
»gif Auftrale littus pacific! maris vndis abluitur. Inter a-quinodialem amp; Cancri tropicum
\' pene concluditur, ideoque dierum ncdiumque exigua hic difcrimina, amp; perpetuum pe-
«^.\'«-^.»^^iWejm ne
ver. Menfibus lunio, luUo, Augufto atque Septembri aflldu« pluvije, leniumque ve- Cœlitempmes.
toTi^f^roque maricommodiflimi flams, diurnos.aeftivofqùc calores difijduntactempcrant,quïevcra
eft ratio cur iftie fub Tropico a^ftiuo commode habitetqr, contra veterumPhilofophorum opmionem. A-
erem erso habet temperatum, quamuis fub torrida iacear Zona. Abundat regio ipfa Mineris opiilcntifll-
seli fmilitas.
misAud Arsenti Ferriamp;iEris: mittit Caifiam Fiftulam, amp; Frudus quofdam, quosincola:^^^^? nomi-
nant AmWdalomm
inftar, ex quibus potum vaide ab dsexpetimm confidunt. Goftypioac omnibus in-
fuper Fm^Tbu^ Fmdibufquequosin Europahabemus/affluit; Tritico, Hordeo, omnegenus Lcgumini-
bus
01eribus Laauds,Braflids,Raphânis,Cîëpis, Porro, Perrofdino, Rapis^Paftinacis, Malis infants,
Beta Spinachio
Pifis;Fabis,Lenticuhs,amp;fimiiibus. Suntamp;Mala Aurea,Limones, Mala Curia, Perfia
Ar meniaca ma4a copia , quot; Crefcunt hic etiam Poma amp; Pira, fed ta n tum mediocnter, Prüna rara, Ficus
masnaabundaiitia. Màlorum
Cotoneorum mirificospi-oventus. Mala Granata fans mu Ira. Cerafa hade-
nus non admodum fdidterprovenere. \' Caftaneas non habent. Amygdala pauca, led cx Hifpania Amyg-
dala
NucesAvdlansamp;luglandesadvehunmr. Vineaeinfuperfuntferentesuvas.ledex ijs.vinum noncOn-
fidtur Ole^ Saccamm,Mora. Habet praeterea multasaîiasFrugçs amp; Frudus nobis incognitos; imprimis
Granum üwl-didum Ciceri non abfimile magna copia, ex quo panem coniicunt. Varia itçm profert a-
Unmdmm
nimalia quorum tria genera hic conftituunt. Viium eorû qux ex Hifpania eo adveda funt : alterum eoru varutas.
oua funt eWdem fpecid cum ijs qua in Europa habemus, amp; tamen abHilpaniseo non funt tranflata.
Tertium grenuscft eorum
qux Indis propria funt, quaque in Hifpania non reperiuntur. Primigeneris lût
Oves Vâcca, Caprç, Pord, Equi, Afini, Canes, Feles, aliaque aniiiîaliafimilia: iftiufmodi enim omnia in
India
\'Occidentali reperiuntur. Ad fecundum tranfeo .nbsp;reperiebantur in hifce partibus ejufdem gene-

ris cu iis mx habemus in Europa, quç no funt ab Hifpanis eo tranfportata, fût Leones, Tigres, Vrfi, Apri,
Vulpes aliaque fera amp; (ylveftria animalia: item Cervi, Lepores, Cunicuh. Prater hacfuntamp; terti) gene-
ris aniinalia, qua in Europa non reperiuntur, vt funt quaappellant S4///i^f,animalia inftar exigui pord,qua:
vmbilicum in fpina dorfi habent. ^Euntmrmatim per fylvas: amp; alia plurin^, qua brevitató ftudio pi^- ,
tereo. Avium non minoreft
varietas, vt funt Anferes,Anates, Comrniccs, Gallinaquanoftraslongefu-
perant amp;alia. Occupataprimumfuitab/^#^/^«hacRegioAnnoci3i3xviriDuœf^^

Sn^a tamen fuorum ^^nbsp;aiiremune^tionis caufa dono concefta fuitnbsp;regio

nnZ Hifpanie à Carolo v. Imp. Regnatum fuerat in vrbe Mexicana omnmo fub rcgibus novem pec an.
nns Cxx^poftiDCxix annos. quam ànbsp;terra pnmum occupata tuit. Horum vltim»

fbir MoiezZa qui in quadam feditione fuit mterfec^us, (Sccum.eo Mexicanorum Regum familia intcrcidit.
Caterum incolifuntad bdlum nunc probeexerdtati amp; inftrudi, arma habent ferrea,- quibus olim care-
bant vtentesarmorumlocofuftibusligneis, amp;filicumduriftimo generecolorisprafimmanubrijs lignds

•nclufo Vtebantur et arcubus olim, fundis amp; haftis 5 quarum extrema loco fern cornu aut filice munie^
bantur\'
Plumarumfaficulosin bdlo vfurpabant, nonnulli varijs fcfc coloribusinfiçiebant. Incohtur
Dorro hacparsab Hifpanis
magisquam vlla alia novi Orl)isj vnde multasifiea habent colonias, nempe, C^
loMamnbsp;amp;aljas. Sunt porro in hac

nova Hifpania infignes nonnulla regiones, nempe nova C^tó, iMechuacan, tMex^co amp; Guaßecan. T^ova
Lte ab incolis prius XaÜßo vocabatur: quam primus detexit amp; acquifivit Nmus Gufmanms.qm in ea vrbes
nHouot fundavit nempe
ComfoBellrn vbi fedes Epifcopalis amp; Confiliu RcgiûjConcepionis,Michaeln
\\ Caudalaiaram
cdeberrimam ac totius regni caput : Pertinet ad novam Galitiam regio illa quç Culiacam di-

Sur ab vrbe huius nommisiacet autem in^rnbsp;Se

; Jr a terra abforbetur Metropolis vrbs eft Cuhacan, vbi Hifpani fundaiunt Coloniam Domus Michaelis.
Z^echuaehan regio ambi m m habet xl leucarum, amp; ex opulentioribus ac fertilioribus eft huius nova Hifpa-
nie. namineaMaizter matürefdt finguhs annis, amp; ah, etiam frudus. Regio hac duas commet vrbes. rrfc./.

p LipalesabHilpanis cultas,in quibus vigent merdmonia, nempeP^«.r,qua^Ej^fcopa,

UcàL prater a4 minus cdebres. tjto/r.«^ cateris noh tantum iiova^ Hifpaiya prçf^. fcdvm-
verfretto America. Nomen fumfitab vrbec^.:m.,
quxTemtßttanqxxoqucnuncupaiiir. Metropolis
^ft Provincie Mexicane. H^c fita erat in peramplç paludis m^edio, amequam a Cortefio occuparetur, qui
eamadeiufdemlacusrfpamtranftulit; eftque nunc opnmefabncata,^ ambitum oCcupans fexmiftiarium
n ^rnm cuius vnani partem Hifpani inhabitant, rdiquam vçromdigenç.
CMextco tanmndcm fonat at-

c e\'onsSuri^^^^^^^^

^^ Hcc^rbsemtprjedpuaacnobiliflimatotiuslndia,^ imo totius Orbis maxima, .quamFérdi:

rlt;fconeSnbsp;anLci^nxxi. Hcc cum totius Im.penj Mexicani cap^effct, ^dium capie,

r^l^n i^ä^Srf e\'isquidemamp;nobilium ^desei^tamfite,commodeamp;iflrabreexftruda: vuL
batfeptuagm^

^ iS^nS EftSeaimprimenbsp;^ Lacubu.porroMexicanisamp;drca

eoruXasiacemLoppida,quo^^^^^nbsp;ci^domôrtim. Poft Mexiçumeft

i45

11

Snda Zelormcivifas. qua^ ^nm^acipalam, id eft terra ferpenmm,vocabatur, qua Lauiflpo Celebris im-
^^ ^cuius ager valleus amp;
plahidebusdiftinduseft,in quto in^t^cra armenta amp; greges aluntur,ôc
-S^emm a? fruduum copia colligitur.
GuaBecan regio Novç Hifpana ad delT^orr^oCm eft.

Duas

-ocr page 520-

Z7t

17S\'

jpapwBni THwr tnmrrr

^^eas\'fim^ etJin-J 1 . meeduntf Jub ato nabowtt\'

■amn_J

_ itum
jahi4fs

ZoxmgiL^^

\'nnÖC \'^nmmdiC-J

Omnos-

®

quot;Meehoacan^ S3-.
= 1\' Ca^

^^\'\'^ptevacan ^

^^O^Kurtila-

^Sei^Ji

ßuaiimM

Coibpi- ®

-iT^S—g Tccoali\'nbsp;^

\' jcnbsp;® um vromwiA^ ^quot;^^Ar^^f^i

; CMetam^acnbsp;- ■ ^ lt;• ■.

fpwi
^numi^a

Ocmus
. \'yicmte-

S^Xjatuäcq^
Ofvmo

^entes in^mt^

Comp^dh__^

fOacäa^ ^tMtWirfl^^

CjitnioAäft—^

Terra, in^mtiu cpman\',
tihis t^^^rimo-^

JiU:^-

fcnbsp;^ ^ ^/iMaiva. «r \'quot;TäiüdiislnMt\'di^\'\'^^---r

^epaßait

5 Cvsxthttt-^ ,

\'ammtänm atmetjutn/Mheet\'
ßfUßetaünc^\'rnMt^f Oderts •
f^eUa utterje fA ittfjpm etjrwti
- mm aSffiümefß\'fünr^etvnt-^

f

Chichiimcay^^rni
t^^amßl\'Jio ■ I
^^—
fMm ^^j»«/

Saratlaa--^

\'^anorvmph
ißmtur^^

Svch^iLt—6

1 ^nbsp;©e,nbsp;) ®

OuytU
Kkdan.,

hl s panlä

novt^ nova

des cri ptio

TS,

^cathti- ®

Oomla

MülmJimdiaim

^«nr indinantur mv raii^ne tS- ■
r^^andletonim—
__ ___

Atatkn

quot;Jhiati^^

^St^tales

JßtumttM^

OitlatktL-^

ttimv

gt;1*1^ fenbsp;^ j^y^^hSlü^ ja^/W®nbsp;aPwi-\'y« / Cocain^ 9

»Ocmaxia.nbsp;^

Vnbsp;Omtrp^ .nbsp;jTuf \'

Stfa?.

^^^^^ l^«^«..

XOtum

■M

Araro

ipa«-«;

^maU

Oihtkn-

---- ®J

® ƒ i-j

, jindm ®

20

kti-^,

Wt\'

a

Jiitfii

Ohme

C^aMff-

^CSiCOAin^m^^

fyhamnm; jHumgna ®
■cluttas- Q^ec^

\'TmyUi

nt^e^
Aradan

f\'lfaäktl—ei

latm^o

.rzre£frma,ch
Coitüda.
i- ^

Lpaneca^l

nbsp;-Mi^^ ®nbsp;\'quot;ZJhßUt

WrtS. ƒ

^Ji»^-^^nbsp;Cacuh, ®

trk

^antjul^

hniT;
ä^etth

»WS

[m^

t ■nbsp;g .J^aäci^.nbsp;n - Ocfttotfprc -nbsp;t ■•jhfufttnc ■

PVtte^A-j- a • CvUaeatt^\'nbsp;o •HinetlaßiC.___^nbsp;uO^^^tryo\'

c• Jßa^ala^ii^nbsp;t. Cadavaca^-nbsp;ƒ. »TÜ^OT^rf-\'^nbsp;pC-ßhtfonantla-lt;^

i-y^^OfO^nbsp;^.-Jff^tU.nbsp;jr\'O?ebi0m ■

e\'\'Jeutahnj:^nbsp;l-Gtutm^n -nbsp;r (Judeon^o-

i fMsio / fsitUta

\'atahdiL^

amp;entutmca

-ocr page 521-

.nbsp;Hifpania Nova.

Duas hic Colonias Hifpani habent,nbsp;Si D.lMthia FaBbm. Poftremo in nova HifDaniacft

poft Medcum fecund«™,enctlocum
doi Re|publ,ca:moreguberna,ur, fub pofliffione .amen H.rpanian™ Regis Sun. in nova ffi pa^aC\'

eus mul., magnaex parte i,a fair,, V, Pal Äiis confic.a.u.^ Pr*^^

fnatem vocatur. Eftet vrb.s Mexicans i««. Hic falfus eft.amp;crefdtacdecrefcit peLiinftr rdûcTIk

fuas aquasm ahum lacum vKinum eftundi, qu, dulcis eft : nullos au.em fertpifces^idt „„ m\\ïrme/^ftal
te pu.refcen.e5 ac aeremmfellantes: extrah..ur ,a„,en ex eo magna Salis copia. Sun. fluvTi wTal
p ur,m. pgt;fc.busabund,n,es. quorum aliqui etiam auriferi fünf. l„vc.Lnn,r e,i=.iquot;n f C ordquot;
quorumcarn,busvefcuntur,ncole. Mate regionem adluens pifcibus abunda.,ac Oftrca fer.^rquibt^sX
ga„.a=coll,gumur. ES aatem Reg.o mont,bus amp; rupibus afpcrr.mis refena. In Pro noquot; S^n Mö
eft flamm.vomus q».P.^«.«^«Ä.incolis vocatur. Eftctmonsin resione(7«.A««inqldu™tl^
.urfontes,aIterfc.I,cetp.c,sn.gra=, altervero picisrubra;fervcn,is. £ftpra:.erea hccpltinci^sîteNe.

lfm flSirquot;\'-nbsp;^fquot;™^ ™ag.„.udin.s amp; craffi.ud.nis, .v. ex .js.rabcs quadkurcquot;nquot;amp;

v.g.n.i pedes long^^x.j i veto la.^onfcian.uf, tan.a quidem copia, vt mon es Cedril vtaoL nos Ouef

unturamp;ahsarbOTes eacraffitudn«, vt xii vir, eascompleâ. nequeant. Suntquoquearboresodorife.e

y«W;«.perc,pmnt. Operap«^

mficaTempia rdolis coniecra.a, ac Diaboli culfui deftina.a, Hifpaniolim voclcfapp Cnt m

pr.m.fn,t rnyrl^e Meï,œcekbe,r.mum,,emplum ««i/^Jß, ambLm ampli
caufac.rcu.,ius C..,^«tó,..UettColubmrumfu..d,aus. Itiiraamtó^

corn étant cpnclav,a Area ha^c vaft„a,e v.ftnda : fal.an.es cömode admi,.ens ad vn vel x Willia Quod
fanevrde.ur m5red,b, e, Pornbsp;^^^ ^cd

p.auns ac ftamislap,tos m.rum in mddumexorna.a. Varijs dijs dica.aerant, fed poft tcmpIum vS\'
pu zli fecundum .enebatlocum remplum r...^«., qßi ea.ßcus Poenxcntia: toftigaTiLis.ah ,m amp;
opnmeconftruaum. Tomm hoc.cmplumera.exorna.umvanjs Signis amp; ImaginibusffFabreä que^n-
.rquoar.,fic,ofaars. Erant vero .fta duo Templa velut Ecclefi« cLhcdrales.^crcl qS tln^Pa \'
loch.«, quie .am ampla eranç vt .n „s effent Collegia, Schol;. acSacerdo.um ^ics ac doS a mpTimli

vero res admgt;nt.oned,gna.curaquamMex,anrge,eban.ine^ucädisliber.s,cer.ofcien.eTm^^^^^
en,tn vntverfitate, quodplus ad.umen,tad reâam rert m tum privatarum rum publicarur^^^^^^^

adfert, quam puentiç difciphna. In eum finemjiberos lùos avocate ftudebanta dcliuis amp; libet.i r on^

duïfunt peftesiiuiiisa:.afls, öCcupaniesiliDs incxercita.ionibushone(lisamp; vtilibus. In eum vfum

in Temphs Domus deftina.xpueris, inftar Scholarum amp; Collcgiorum. \' Erat in his Scholis magnus bue
lorum amp; adolefcentum numerus, qui aparcntibus eo deduceban tut. Hic habebant pracepiotes amp; nlZ\'
gos. qui eos libetaliter mftitucbant, eumque animo cultum ac fomen.a adhibcre curaban^^r vt ad prcbi.alê
dccus, virtutern, pietatem informarenmr. Hifpaniœ novç, ficut amp; totius India: incols Idololatrœerâr cred

pue Sokm acLunampro Dijsadorames, tamerli aliaquoquei
lerum Di,shabebant,perindeacE,hn dNep.unum,Gererem,Bacchum, aliolq^

hoftes immolabant, necaliuderatin iacrifidjsdifcrimen, nifi quod amicorumctrn bnsnon vX^^?

quot;quot;quot; \'Pfquot;quot;nbsp;obfervabant. Sunt Indi rerum mechanicartó éS

«.ifices, prsfertim m contexen^s varijs auium plumis amp; ferarum pelKbus admiranda varietite^u?ét?à

bom tamfunr patientes, vtfa^piffimeintegrodiedbum „on fumant,quofpeciofiuLnt^Sn^^^^

velvmcam^umam. eandemomniex pattccon.emplan.es,.um ad Solem , tum in vXa v.peSj
mag,s ne reaa an inverfa conveniat, ereäis an deflexiscftnibus. Itaqueex plumisamm«cS

aut florem aut herbam tanta dexteritate mentiu n,ur, vt videantur ad vivum expW .

ma amp; praecipua eft conditio, amp; pra: c=t.erisattificiora: adeo quidem vt res quafuis ad viuum éxt mämÜ\' quot; \' \'

len.queplurimumfufjonisar,ifido,adeovtvclherbasqnafuis,.umresm^
exquilite vtanaturahbusdifi-errenondicas. Abfurdi admodumindbofumendofunr,

ftinenr an|man.e vllo, led Anguibus, Canibus, Murrbus, Gliribufque :.que vefeunmr,vt^^^^

debeat, fi humaniscaraibusvefcanmr. fancm quo vefcun.ur conficiumexgranoMirdiar ps
veto varia genera ex certis herbisamp;granis coquun.,quibusfepiusinebriamur. Tam virTquatófSft
plurimum nudi mcedrmr, amp; imberbes, non quodipfisnon nafcatur barta, fed quod fpedofiores^SS

turcïulfa. Locisqu,bufda.nvbiampliusquidpoli.ixoblerva.ur, indufióvefliunturbrSmantós

privo. mtextoamp;varieçto plum,s variorum colorum.,SolaMexicaBadvitas,omnemS^

u..onem to.iusngua.Hi,pan,^pa,ef,dt. Q^^ cum effet totius Imperij Me ropolT^

bante,ufdcmregion,sgen.es n^otiandigra.,a, .l,aquefinguknàtionesfual^

acleruabanr .rvqmbusfingulisdiebusqui

Itaque fingula oprfia,,amp;mercatur« genera . definimm fibi locum, ac_fl^
necvll,p,çoccuparelicebat,.quarcer,enonexiguaeftpolitia:fpecies. Nequec^^^nbsp;^

Lams.

Flimtm,

UMmtes,
Sihjt.

SekûU.

Opfßäa.

rictus.
VeHitus,

tMercimmia,

-ocr page 522-

V I R G I

E T

3 7

florid A:

Virginia.

V Iigium.

î Equunrur in noftra Methodo f^trgma amp; Florida. Virgima quà priÉsoîoco occurrit, no- înfda l
» men a Viiuino Regulo .fccundum nonnullos,(èu, vt mivulc ille qui Francifci Draeicx- Vrtdc dtSIa.
\' pcditionisannocoiDLxxxivad Occidentales Indias Diarium autGommœntariiïm c-
îdidit abEhzabetha Anglia Regina nomen tuUt.
IncoïiiWingartdacoaàïcmiï, Ecrtau-
gt;tem ibertate quadam
fclicitatcqu« miranda, quidquid Vit« cx voto tranfigcndse, dclici- fertilités,
ifquefrucndisneceflarium: Vinum, Oleum, Fabas incolis Okindgm,?i(^, qua üiismc-
koMom- Pcpones ôc Melones, ipfls -jMaeocqueri Herbas varias: Caftancas, Nuccs luglâ-
derFS^i^ucFraausnobihffimosjitem Aiumen,Picemaridamamp;linbsp;Terebmthinam, Fcr^

Tt;! Cupmm Sericum,Linum,Cannabim,Gemmas,alaqueplurima.VcrumaiitcaliaFrumcutum,(P4.

IToÙiÂiçrcnx vocant amp; Indi Occidentalesincredibilifœcunditateluxuriat: quod co ccrte vehc-
mentiusdemirari licet, quod Icviftimamtenuiflimamquc agricultura curam ac rationem excrceant. Agros
r^m leviter expurgatos, ôc lolijs evulfis farritos, cum aratmm vomeremquc penitus ignorent, non tatito
ittraisfulcisfubrucndi,glebasoccandi, dcindepoftiaaafeminacylmdroaquandi laborefatigantincola,
quantum noftri ad fruges ferendas requimnt^fed lignca pala modice vulnerata«vhumum Icviter iuvcrtunt,
rcrobibufque efFofîisgrana paftino hgneo, ficut apud nos faba iolent depangunt qua tcrra dcmum fi. per-
iufa eondita in fûmam luxuriam prorumpunt. Animaha m nonnullis locis pr^ucit varia; Vrfos, Leoncs, ^^almm
T nno^ Cuniculos
Si QuxlDColxvocsnuSaquemckot,nbsp;Aves praeterea cum ahas tum varietas.

gxsamp; Gallinas indicas, Columbas.Perdices, Grues, Gygnos, Anfercs, Pfitacos, Falconcs, amp; Acdpitres.
TZinia autem extra communem navigantiumcurfum fita, Anglorum demû navigationibus innotuit. Pri-
rfadhuncparallelumPr^/^^r^ Ä\'i^^fijitnavigatiö; plures ddndelucccdentibus temporibus hue dircax
Znt Duóbls RichardeGreiKvillio, ÔLRadu^ho Lm^^ fiuftifqueominibu^ Anglorum colonia hiccoaluît.
S d\'nnoGiDî3lxxxviicumrerumomniuminopiaprcmcrcntur,eodemLanioprovinciâmdcferëtc, Go-

lonf n^vibus Framtfd Draci ab expeditione Indiça eo commcantis, in Angliam redicruni. Horum relatio.

niteusr/r^adverforumorelaborarccöepit, detredantibusplerifquecolomsredire, amp;in tamlonginqua
infâuftamque navigationem nomen darc. Gum detegerctur Regem habebatnbsp;nomine
O^ià^OfidK,

hquot;c exic^ua^ decem aur duodecim ^dium capacia: dcfixishumi palis, anguftoaditu m orbem adificant, tê-

—An^isdidaca acLas,.^.^nbsp;- .

^^Zv^dUn^^, ChmaJa^^, Sequetan, amp; alia. Flumina q^bus ngamr i:unt Occam Ctp,^ TQmo, ^^^^^
nna Zs^^^X^^. oLuormenfibusanniFebrBario, Mart^, ApriliôcMa^copiofahicAcipenfemm

\' ^^nbsp;SuntctTrodafaporisiucundurimi, optimi nutriment!:

Necdefutu\'ahbiCancri,Oftr a,Lncha Ga^
ri afqueafa id genus. Silvas etiam habet et Nemorafrequentia, Cunicuhs Leporibus atque Avibus re.
Sdv.,
fena Silve non funt quales in Bohemia,Mofcovia aut Hyrcànu nuda gignetium amp; fteriles: fed celfiftimis
Iroueopiimis que in foto
Orbe reperiantur, GedrisconfitaPinis, Gypreftis, Leutifds, aut arboribus qua:

Maftichen générant, ac mulds alijs arboribus odorifens. Incola mediocri ftatura,aqmboniquc tenaces, ^oret.
tftitiamcLrcent,animaimmortalitatemfentiunt,fedfaltationibusafliduis mtempeftivifquccompota-
Lnibus ad
inftar aliorum Americanorum, intcmperanter indulgent a carnibus tamen humanisabftinSt.
\\mduis venationibus feras infedantur. Arma funt Arcus amp; Saguta. Credunt multos efle Deos, quos nu-
a pant U^ar^toac. led variorum generum amp; graduum, atque vnicum du in taxât pr au pu um ac magnû Deu,
oTfmt^te omnia fecula. Qm, vt affirmant, cum Mundum condere decreviflet, pnmum ahos Deos or-
■ d mis macipui condidit, quib^amquam adjutoribus amp; inftmmcnris,tum m creatione, tum mgubcrnatu
ISandi vterctur: Tum Solem, Lunam, amp; Stdlas, tanquam mmorum gentium Deos, atque mftrume-
Ta aherius ordinis magis pradpui. Primum (aiunt) Aquç crcata funt cx quibus opera Deorum omnis cre^
^u arumvlrietasviftó^^^^nbsp;Adgenmhumanum quodamner.mulierempri-

a.urarumva e anbsp;^ ç opera amp; admimculo cmufdam Deorum, concepit ac hberos pe-

quot;n?atqquot;t quot;nc^^^^^nbsp;^Sed quot anni ex illo tempore dap fi

ft n fefe referre pofte negät, cû nullashabeât literas aut aha adminicuia ôc Mommenta eiufmodi, vt nos, ad
cÄndam Lmporfs pr^tenti memoriam, fed dumtaxat traditionem parentum. Nudi ince

daarcutcmcoloribuspunduiifqueinficium,autdeturpant. Verendafcrinispembusconregunt p^^^^

duat, cutcmnbsp;Hencndenîefque crines in eodum coiligunt, fed verticem ad inftar crifta Gal-

capnisnbsp;pluma ornant. Sed de moribus et natura indigenarum,

cumfemntur»nbsp;Qjiqqqqqnbsp;Florida

-ocr page 523-

joz

301

m

3^3

virginiae

Item et

floridae

^imrmcTrmm^krim^^^

descriptio.

4*

s o^aMk
f utJ^ tm^r^aTcMj^

^oU

fStdant

(D

yiumi^uk^

A M E R I

Mmm ^^^entim mvamtr. ^^^
iSC\'^^^^\'^^^Slk^fS^^ Stakm

\'on

rPo^O*

r^ dms

echa®

tcUnou.

M^rra

\' GmHc I
LM ^
^
GtrmtdcWi

r\'deCharmteP^

Imcam
.cotiroux

Lacus dmfmg j-^ V
SarropeM® I W . J

3nm

Olotucara

Schj

\'\'^^caniTMa^m^

i^eris i^m In \'Vit^,

cm

Utina ^itiqual^-^^\'\'^

JioUma

focotL- SarenJanbsp;Saturia,

FlcruLc Imtcj lati\'us ^fmduntur, im
ut ab occthnte hdcaf Ak^icanam pro\',
vmciam, a Jim\'die Cuham htfulam n;nbsp;-jr-i \'\'

Jlmat.^mrrms m mfdumyihtm a^ I| lE
c^ni- p^mm mtUu. Vmm ms earn-
nbsp;jljll^

fahtmmada \'Florida partem he appoJumP
ci^mpkmrm notiuam hahmu^^ipfi
autsarapbo tllm ^m banc twrnme r^«nbsp;\' ^^

Qam accurnHfime kfcripfi\'trnbsp;^edano

^ umerfaU nofir% i^criptime a^^ent

m

Jfaffus^

Wk

p

Ch^^oc

^mymumry

O/\'

\'ararm

eiocuumt^T ^cfw

T^^uenoke

^ ^ly \'-quot;^ramafquccopck

n \'1 /l

^nbsp;f^ymottattwi

s E C O T A N

n

vo(X)cml

\\P

.Moratuc

T^afuoifz
nuck\\

Meiias ^criMmrn ^ ^oo^reh
^td aihunc mlmantur^ro ratmte

pars

3.M

m

3°7

ifcr

JOJ

sot

-ocr page 524-

FLORIDA.

i£0n^/4(vtobitefetyraôeîusexquirani) appellationem habet, quod ipfa Dominica palmamm rc-
perra fit, quam Hifpani fuo idiomate
?4cua de flores vocant. Inditum ei hoc nomcn a loanne Pontio

_ Legionenfi. Alij inter quos Thevetus, alio referunt nominis originem, nempe quod tota viridis flo-

ridaque fit.ftratis ctiam vndis herbisviridantibus 5 fed penes authorem (it huius rationes fides, cum nulqua
ab alijs conibnamia tradantur. Ab Incolis laquafa dicebatur. Circumfcribitur haec provincia latifiîmis fini-
bus, ab ortu Bahamr amp; Leucayasinlulas habet, in occidente Mexicans provincia terminos attingit, a Me-
ridie Cubam amp; lucatanas tptras refpicit, excurrens in modum Ifthmi ad centum pafluum millia, quaq; an-
guftiflima eft, triginta milliarium latitudincm occupât. In Septemtrione fupra Floridam funt Canada, Vir-
ginia,
Avanares, amp; Nova Francia. Regio fatis amoena cft amp; omnium fruduum fertilis. Magna incolis
annooa cura; Maizium Martio et lunio ferunt, tertio dehinc menfe
maturum coiligunt, ac in publica hor-
rea recondunt^ mox fingulispro cuiufque neccftitate k dignitate diftribuunt. Aliis prçterea amp; quidem va-
riis frudibns beata, Moris, Cerafis, Caftaneis, Wis, Mefpilis, Prunis Ipeciofis quidem afpedu, fed inicm
faporis. Sunt amp; radices ipfis Harledlidix cx quibusin annona penuria panem conficiunt.
Animalia produ-
cit varia, Cervos, Hinnulos, Capras, Vrfos,
Leopardos, Lupos, Canesfylvefties, Lepores,Cunicu-
los. Nec defunt volatilia, Pavones,Perdices, Pfitacï,
Columbe,Palumbi,Turtuies,Mcrula;,Corniccs,Ac-
cipitres,Falcones, Ardea, Grues,Ckonia, Anfercsfilveftres, Anatcs, Corviaquatiles, aliaque multa
id genus. Ingens hic Crocodilorum copia,cum quibus aflidue bellum gcrunt,amp; tamquam aducrfus arma-
tos vndique circiâfufos hoftes, in perpetuo metu excubijs vigilijfque lèle tuentur. Sunt amp; varia gcncra Ser-
pentium, atque animai quoddam Leoni Aphi icano haud abfimile- Habet denique percgrinum quoddam
vuîpi pcrfimile, fub ventreloculo quodam ccu facco munitum, qui amp; aperiîur amp; clauditur, vt fœtus editos
excipiat, cumque ijs pericula eft\'ugiat. Manfithac provincia poftquam à loanne Pontio detcda cfîct ad
tempus
inraaa,nemine fibi illam defpofeente, propter incolarum îèiociam. Procedente deinde tempore,
Ferdinandus Sottus, Prafedüram hanc à Carolo Imperatore obtinuit, muhilque veieranis militibus kriptis,

Floridam adnavigâvit,annotrigefimo quarto fupra milkfiraumquingentefimu m, fed aurarijs nimium in-

vsfti§andisintcntus,nul]âcurâ vrbisdeducendacondend.^quc, dum per provinciam vagatur,non inventis

quas credideratauri fcduris, mœroieconfedusinteiijt, milites focijquepaflîm a barbariscafiamp;difcerpti

lunt. Succedentibus temporibus, Ga/ii, tempore Caroli noni, Duce lohame Ktbaldo, Floridam verlus ena-
vigarunt, improfpere hacilliscedentenavigatione. Alteram aque infauftam nauigadonem Duce
Lândmi-
\'^yöfufeepeiunt Galli anno M. CCCCC LXIIcxtruda arce Carolina, qua brevi ils Hifpanis occupata i\'üit.
Biennio poft
Dominims 6gt;»r|^^/»JComparata clafiè trium navium, cum centum quinquaginta miiuibus Ôc
Ixxxnautis vltus Gallorum manes, Carolinam arcem recepit, evcrtit ac folo aquavit, Sed in reditu cum a
Rege fuo hocfadiim iniquo animo acdpi intelligcret, quieuit, neque vlla amplius Gallorum in Floridam
expeditio
memorarar, manfitque Hifpanis vacua bar um terrarum pofleflio. Provincia cdcbriores Terr«
Florida ab
Hiipanis reperta, funtnbsp;regio, in finibus Hiipaniç Nova fita,cuius incola bdlicofiadmo«

dum, amp;in bdlo crudeles; capnvos idolis immolant ôt comedunt. Viri barbas fibievdlunt, vt fpeciofiorcs.
appareant, naresôc aures perforatashabent^ nec ante xlatatisannum matiimonioiunguntur, Hincc^j«-i-
mrts regio, amp; L^lbardaoßa Provincia, quarumincola funt verfutiflîmi, moribufque a reliquis India
populis differunt. Hi enim per omnes India regiones nodu bellare nö foient: At K^lbardAêsij magna prç-
iianrur aftutia, noduqucbellum gerunt, agrofque devaftant : inimicum fi pcrfentifcant debilem, adoriû-
tur, fed vidum non pcrfequuntur: nec vidoria vti norunt. Eft quoque in Florida
laguazu regio,cuius inco-
te adeo curfu valent, vt Cervos füperent amp;capiantjcurruntque diem integrum ncc fatigantur. Sunt amp;ahae
regiones amp;Provindç ter rç Florida,
nbsp;L.Âuùa^nbsp;Regio in vniverfum pluri-

mis rivis fluminibufque irrigua^ coque humidior j ôc in montibus Jfcilchkis ingentes ri vi oriuntur, Auri Ar.
gentique arenas provolvcntes, quas incolç ripis per foflas didudis, coiligunt, amp; fecundo fluminead maris
littota vénales deferunt. Inter flumina pradpua font
Forto Real didum, quod fonat Portum rcgium. Ofti-
um
fluvij tria milliaria compleôî\'itur, habetqueduo promontoria quorum alterum Occidentem,alterum
Sepiétrionë fpedat:itë
^agnrnz^xGrandü^Garumna^ Charenta^Ligeris^ Axona^ Sequana^Ay,Str~
ravahi, tM-atm
, ôc alia. Oram habet fatis afperam, ac paucos maris portus, quinetiam mare eam abluens
fcopulisac brevibus refertum eft. Regio plana cft, ac paucos habet montes in quibus K^falchici ptacipui.
Circa fluvium
Portum regium muîtç funt Silva Q^rcubus et Cedris confitïe, in quibus Cervi plurimi ac Fe-
ra, eüam multi Pavones Indid reperiebantur. iuventutem exercent curfu, iaculando, Ôc pila. Ingenio ve-
to vafro funt ac fubdolo, ad bellum
ôc vindidam proni. Arma funtarcus, fagitta Vi^neno armantur, vena-
tioni
Ôc pifcationibusmirum in modum indulgent. Regescontinuis bdlis in mutuam pernidem faviunt.
Vcfcuntur Araneis, Formieis, Igt;accrtis, Serpentibus, ceierifque id genus vcnenatis
ôc infcdis. Regis cft vni-
cuique vxorem dare, leu vendere potius. Si in adulierio vxor deprehendatur, arbori per diem dorfo allega-
ta, exfertis brachijs,
ôc difiundiscruribus, virgis interdum eçfa,panas dat. Mulier, tertia poftquam peperit
hora, infanîcm ad amnem lavaudum portât. Nulla illis fecuris vel hgo, nifi lapideus. Vice aratri funt illis
afieres, quibus terram aperiunt. Colore funt enco, quem certainundione
ôc folis ardore contrahunt, cü
tamen recenter nati, fatisalbi fint. Prorfus nuciiinceduBt,exeeptisfenibusacfœminis, qui cervinis pellibus
induuntur. Abundat regio Hermaphroditis, quorum feruiii öperamandpiorumiumcnforumque loeo
vtuntur. Animarumimmortalitatcm credunt, catera idololatra.

Begi»,
yitdediamp;a^

Siti^,

Solifertilitah

K^nimalium
varteîM,

flumlnâ.

tMonîe^.

SîlnjA.

Kj^lçres,

riäus.

Yeptius.

-ocr page 525-

CVBA, HISPANIOLA-

i a m a i c a s i o a n n i

MARGARITA, I N S V L AE,

Cuba-

Vcceduntnunclnfula, Cuba, Hifpaniola, lamaica, S. loannis Marlt;.anr^ï« „^fl. .
Methodo cxplicanda.
Cuha infula fic ab incoiisnbsp;T

ab Hifpanis vocata : itcmA/pha ci O, fi Petro Martyri crcdimus E^Td O î
mari fccernitur a lucarana: ad Ortum frcto ab Hifpaniola ad Auftrum eff f
Eius Longitudo ab Ortu in Occafum extcnditurad ccc MillLi- aut potius L^\'r
Tht\'
panicas.-xvamp;alicubi XX habet in Latitudine. Eam mediam fecatTronieusC^ïn r»

____________ Cubamvidere.Salidsfolioaflimiiani, eoquodiongiorquamlatafir Re^^^ r

dum temperata, quibufdam tarnen tcmporibusfrigidior: eftque fertiliftima Auri -fed n«n n. ^
iErisditirnma-MagnamprofcrtRubiatinaomm copiam. Saccaiütcm mgentem vim E ^ ^^
ges ac Erudus varios, atque herbas. Gignit infuper CalTiam Eiftuiam, Zingiber, Maftichen
nbsp;a^\'

cs,amp;Cinnamomum. Serpentes, quorum hic ingentium copia, m dehtijs ohm fuiflenbsp;^ • v

mora Porcos amp; Boves maxima abundantia nutriunt. Sex vrbibushabitatur,quarum nrrrr.nn-Tf^r o
....iilacxtedaalacoboW^^^^

foletdaifis Regia tamdiufubfiftere,donecanni tempus. amp; vcnticommodam navi^^ationem

in Hifpaniam polliceantur. Nunc inca triremes aliquot funt quœ oram omnem coitra hoft

Multos habet hœc infiila Auriferos fluvios, quorum aqux dulces amp; potui apiœ funt \' Hn i.u /r ^u\'^T ,

frequentia, vnde hic quoque falis copia. Rcgioafpera , excelfa amp; montofa Mon\'ef.n. JS x

bentfedurisgenerofis. Eftque in eadem Infula non procul a Mar» Mons eanoP- fnbsp;ptx.UHomes.

bus ftipandis. Aliam rem admiratione dignâ in hac Infula defcribit Gonzllus Ovenbsp;\'\'

intcr duosMontesad duo aut tria milliaria Hifpanicadedudam, (Campum Lapideum v^rlt.

boncnfi Gallia hunc vocaflcnr,)quç Lapidcos Globos product ranto numero, L quiTmXs „He k^\'quot;

nerare poflit, atquea natura adeo ad fpha:rieam formam rorundos fados, vr nUii 1 drcno poflTirTh

fieriromndius Ipfagensnaturxbenignitaiccontenta,nequcmcbimnequetuum,autexifialemn..

noverat, fed omniain communi poflidebat, ficuti Solem amp; Aquam natura ex icquo omnibus

tis itaque viuebant horris, amp; fine Legibusfuaptcnatura redum colebaut. Nudifere incedebant ^ ^^^^^

nicuhsquibufdä BombydnisindutiJn Nuptijs mirü ritü obiervabaat:fponfus enim prima aoùcc-^^ r

non concumbebar, fed fi Dominus efl[et, Domini viccfn dusfupplcbant; fi Mercator Mercato f T^quot;

Rufticus, Domini vel Mercatores. Oblcviflimam caufam vin vxorcsrepudiabant \' Scdmuf^^ oeniqj

lam viros dimittcrc poterant: viri admodum libidinofi erant amp; obfcœni. Hifpani auidem nnnlf

tiacxcultam invenemnt, at nunc pene a folis habiratur Hifpanis, quod IndiEeL3 ni

partim lue venerea intcrierint, ac potiflimam Incolarum parrein in HifpalmX m tX^til r

fiofubiugata cflèt traduxcrim, vt iam vix Indorum ullus, aut ull^ ipforurn rc^S^

Hifpaniola.

HAnc Infulam IncoÏse Haity amp; ^(cfueia quondam vocaverunt Chami mmr,,,..nbsp;gt;,

honorivrbemcKftruxemnt,qu« omnium eft prmpua. Huius Infulsambi^.\'!. \'quot;\' cumsetiam l^^mina,
feuccd Leu amm; Longitudo oMilliar. Latitudo pro Sinuumamp;PromontoriorL„
P. Martyrrdiquammomnium Infulammgcnitricem vocat. Medium Inful^ab/nT^\'^Trquot;\'^quot;

pene x i x. Verfus Boream forma oblonga eft, panditur enim ab Ortuin Occ^f^m^ anbsp;^

rato, unde Arèores vt plurimum perpetuo virent: eftque pr^ ceteris om nibusTm^n t? V^^JPe- ^^jtenrperm,

cannasaiunt hicaltiorescrafliorefqueefle. quam ufquam alibi. OdoTvtinr.f i ?nbsp;,nbsp;\'^^^f^rnüus,

busSaccharum exprimitur. Ecrtihtatis indidum hoceft, quod Triticum fatumnbsp;qui-

ti. in Hifpaniaex unica canna vix feptem phial. implent\'ur: in Hw\'kTnS

gnitpr^tercah^cRegioCafliamfiftulam, ^iugiber.MaftichenSignum A ces amp;Cinn^^

ctiam vberem proventum habet. Auri amp; Argenti Ecdin^ lunt diuifes. cftl^ ah^mnVfSr \'\'

quantitas,pr3.dpueverocolorisc^ruld. AntcHiipanorumadvemum r am^

genera, nunc importatisaliunde animantibus ita replera eft, vrex ea pdlium amp;rri^r^^^^^^^^^

nisinHifpaniamcxportetur. Vrbes huius Inful. multç funt:Pr.c/pua eft ^.^^^SoZ^^

maXcd^ Epifcopi amp; Vicari; Regi, indyra:In hacetiam pecuniacuditur^fed non ea quantitare a^in M \'
Suntamp;vrbcs minores, s.
nbsp;Portus PUu,Poms ReomsCamna DJZTZT^\'\'\'\'\'\'\'\'\'\' r

in hac Infula Eluvij complures, Lacus acFontes admodim pifcofÏ. PrS^ ÏT \' quot;quot;quot;
commoditatemlncolisprjEftantquatuoringentiaflumina, quxinipfoinfuixumbiliconbsp;^ ^ummA^

morum Montium iugis, in diverfiifimas mundi partes abeunt: I«/?^ ad Orientem ad q.I®nbsp;Lmus,

Mcridionalibusaquismifcetur ficut ^„^\'\'^^quot;^^«^^ecurrit

dividatur. Eft prçterca in Bainoa ingens Lacus. Indt mgueig.hon, noftri Mare CafpiT^/oSnr

tisvndiqucfluvijsaudus,nufquamtaraenexcurritautexoncramr,fedcuniculölbforbT

jcdurisacditur rupes hafcc fpongiofas, per fubtcrrancos meatus Maris aquam rcduer/^quot;\' \'

R rrrrrrnbsp;quod ibidem mul-

titudo

-ocr page 526-

C.lAtnmti

W

-

C

^ fCa\'-riad\'ia
fc^chtS^t^

S •\'Pamwo ^
^■Sirfo

nyriUm
Calitui-^

ora.

S\'Croce

lifruTii,.

^ 1©-nbsp;j®r—

^tuu fLucnwiu. - .nbsp;.

to
12

Cunnj

4ta

mmdsa-

Cyprus

INS-

5IA.

CatoM

3S

\'4

^ j____I

arale.

^tWis^j. (VenMxioria\'

watt JL^nbsp;^ 4- ^nu

_nbsp;J jdr (finbsp;«I\'TA ~nbsp;-

Ji^retirL

—-^----^-IS2_.

CERIGQ\'IN S UL^^gBglRHODUS IN S-

-ocr page 527-

^$0nbsp;Margarita S. loannis Infulse.

titudo Marinoruna Pifcium inveniatur, amp; aqua Maris falfuginc infecta tota muriatica fît. Subtcrraneu ni
hoc Marc ve ntis agitatum, fiepe multas Indorum Hntrcs five
Camas demergir. AHj infuper quamumvis mi-
norcsin hac Infula funt falfi Lacus:
Eü quoque LMaguamsLd.Q\\is, prxftantiffimis aquis nobilis, Vitrafu-=
pradidos Lacus, ingens etiam Fluvi us in Marefalfusdecurrit, quantumvis dulcis aquae infinitisrivulisfô-
tibiifq; audus.Nec Montes defunt altilfimi, cx quorum jugis ingentia flumina deiabi fupra diximus, Inco-
lae R,crû omniû vnum Motorem invifibilemcredebant, caetera erroribus involvebant.Naturaocioüamp;de-
fides, vidum fine labore parabant, pifcationibusdcditi,nudiinccdebant.

Jamaica.

IAmaica, quam nuncAï;??^/74föènnfulam nuncupant, ad Orientem Hifpaniolae, xxvabcaLeucarum
intervallo difcreta,xvi gradibus ab^EquinodiaU hmitcdiftat. Ad Septemtrionem Gubîc vicina cft.
Q^ Meridies S. Bernardi Infulas, amp; Carthagenam refpicit: qua Occidens lucatanasTerras (eu Fondu-
CœU teperie^^ï^^. Ambituscius iDC Milliarium. Regio grata aeris falubritate amp; temperie gaudet :atquena fertiHs cft,
Sûli fertilitas. ut foli fœcunditate cum quavis alia certare poflit. Habet Auri Metalla: Saccari amp; Goflypij magnum pro-
^mmalium ventum : Ncc non Animalî\\im diverforum copiam. Frequens ohm cultoribus erat, nunc Incolis auifer-
ro aut mortahtateabfumtis, rarius culta, duabus tantum civitatibus habitatur; quarum
primaria
five Hifpalis, in qua Ecclefia principalis cura Abbatia, ubi Primatum geflit PetrmtMartyr Anglerius Mcdi-
olanêiis, vir in rradandis rebus Indicisdiligcns .Altera Orilîan.Ylu^i) hic multi amp; Lacus pifcofi. Vnicum in
Vmbilico Montem habet, qui leniter adfurgit, abomni rcgionis latere fenfim crefcens. Gens Lege,Ritu,
Moribufque in nulloabHifpaniolenfibusCubenfibufquc difcrepat,tantùm ferociorcs fuifle memoran-
tur.

/nfu kif. loannis.

INfila S. loannis, vulgo a Portu divitc cognominata, prius Borichena vel Borica dida, habet ab Ortu înfu-
lam S.Crucis, Infulafqueexiguasplures. Ab Occidente amp; Borea Infulam S. Dominici : a xMeridie
Promôtoriû Pariae,a quo cxxxvi Milliaribus abeft. Infula in Longitudine porrigitur ad quinquaginta pc
ne Mil.inlatû patetxi i,aut xvii-.maxima Lac.xvi ii pene Mil,Germanica cö pi editur. Affluit Frugib\',Fru-
dibus, Animalibus, ac Auro; praeterea amp; GuaiacoLigno perfediflimo, quod Lignum Sandum vulgo di-
3 citur. Dividiîur autem hafclnfula in duas partes, nempe Borealemamp;Auftralem. Borealis quidem Au-
ro abundat plurimo: Auftralis Frugum ,Fru61uum,Aviu-mque feraciflima: aliorum veto Animalium atque
Auri prorfus egena. Columbus fecunda fua navigatione hanc Infulâ detexit: fed loannes Ponti? Lcgionea-
fis pacificataProvindainfulanos domui t, amp;Caparram in Septcmtrionaîi parte çdificavit , fed relida Capar-
ra proprer ingentem aerisinfalubritatem, converfaad Occidentem habitatione, Guanica, iuxta ingentem
Infulae Sinum in fronte Occidentis habitari coepit, anno a nato Chrifto
cid I3x. Sed propter infedorura
moleftiam, cito quoque deferta, amp; monfttante
Sotto iMaiore, Aguadam Coloniam deduxerunt. Anno
CI3I3XI Borichinienfesrcbcllarunt, vocatifqucin auxilium Caiybibus multosHifpanorumobtruncarûtj
fed
mOx vidi amp; in ordinem redadi quieverc. Hoc tumultu memoriae prodiîum eft, Bereziä\'emosixi^cm fliipc-
Vrh S Uanü. ^^^ meruiffe,multofqucInfuIanorum dilaceraflè,Eft nunc in ca vrbs praecipua 5.If4».?ï/Joptimogaudêspor-
plitmina ^^ \'nbsp;funt aliquot, inter quos Cairabonus fluviorum maximus, ad Septemtrionem decurrir, cû-

^ \' que omnes aureis glareis arenifquc fluant,Septcmtrionale tamen latus, ufi fupra quoquea nobis didum eft,
gencrofioribus fodinis commendatur.Meridiana pars portuofior, frugibufque beatior, Maizium cçteraq;
neceflàriavitae producit. In Infula meditullio Montem eflreautumant,.ex cuius radicibus totius Infuls flu-
mina fcaturiunt. Incolat colore fubobfcuro funt, raris pilis amp; veluti imberbes, feri, crudcles, quorum ar-
ma funt Sagittae veneno infedœ, utunturque Scaphis ad fulcandum Marc ex unico ligno excavato elaboratis,
quas ipfi vocant. Nonpolfuinhic praeterirequodinhaclnfulaaccidiirc Benzo memorat. Quura
primum Hifpani hanc Infulam fubigere aggrefll cflent, Infulani eos im mor taies efle pro certo habcbantic-
jus rei periculum facere unus eprimoribusInfulîE Regulis aliquando conftituit: dat negofium famulisut
Hifpanum quemdam , hofpiiem fuum, pcrlatum ad flumen, tamdiu pedc vno rctentum fubaquamcrgi
finerent, doncc extingui poflet,fi mortaliseffet. Ilh ficdemcrfum amp; fuflocatum Hifpanumhumerisad
Herum dcferunt : isquum haud dubie mortuum effe viderct, tahcxpcrimento castcrosquoquemortalcs
cflc iudicavit.

Margarita.

ArgaritA Infula vcl :Ji4argaritarum, aho nomine Cubagua dicitur, x Millia in circuitu patct, decern
gradibus amp; dimidio ab ^quinodiah Ünea diftans 3 omni fui parte plana, ftcrilis nuda arboribus,
. aquç expers. Itaque tanta plcrumque humoris inopia eft, quura propter coutrarios ventos ni-
hil eCumana fubvehatur,ut fapenumero cadus Vini pari Aquas cado permutetur. Cuniculis Saleamp;
Pifcibus abundat. Imprimis veto Vnionum copia nobihs eft. Incolae colore fufco funr,raro capilHtio,amp;
velut imberbes, fcri,crudeles.Vcfcuntur Oftreise quibus Margarita;fumuntur. Non cft in toto terk-
rum Ofbe Infula tam parva, quae tantos reditus fijppeditarit,acvicinos populos adeoditavcrit quam hec.
Margaritae quxpaucij annis hinc pctita^funt/ummam
ii Millionum Aurifupcrantj fed hac ratione mul-
ti Hifpani «5c Servi pericrc.

iMontes.

yiores.

Iftfila.
Sit lts.

variétés,

Vrbes.

rïumim amp;

Lacus.

UHms.

Mores,

InluL
^siomina.
Situs.

Soit fertilitas.

xJHeres,

Inßla.
situs.

Soli qualitas.
tjHrreSj

-ocr page 528-

AMERICA MERI

D 1 O N A L I s

aurea.

\'^qu\'itm America Meridicnalis Civc Pervarta, inter quam amp; Hifpaniam novamtcrrscrpa-jp/r^/^.
a Uli adlantudincm decern amp; odo milliarium intercft, Propterquam regio Pervana in-
fula effe dclinit: dicitui q ;
Provincia Variena, mutuato nomine à magno fluvio Dariene.
Porro America omi-\\\\s Mertdionalis pyramidale formam habet: cuius baûs prope IhAmfi*^\'^-
eft Boream vei fus: vertex fiue cuncus fenfim extenuatus ad iMagclianicum fretum ver-
fus polum Antardicum de finit in acumen,gradibus pene Lui difl\'idcnsab /Equatore,
Ad Ortum alluitur mari quod vocant
del Nort.^à. Occafum mari delSurü.\\e Pacifico. Rc-

si^e^^^îcin à Borea in Auftrum montes fecanr. Ambitus eft fedecim milliü milliar. Partes eius multa;: caUella
, %d mxcivnx ha; ® uinq j ; Caficffa aurea, Pcpaiana, Peruvia^Chile, amp; Erafilia. CaBella aurea CaBtglia del or o nomê ^^^^ ^^^^

quot; accepit âb Auri maxima quoabunda: copia. Iuxta ifthmum fitaeft, quo pars AuftrahsBorealiconneaitur. ^^^^^^

■ -.i .

:

y-

i

l;

accepit âb Auri maxima quoaounaa. topw. lUAia uiuumxxinbsp;wx.^ccutux. ^^^^^^

Latirudoifthmi cftlxx 11. milliar. Eft au: em h^ec terra: pars maie habitata, ac parum culta ob inclemcntiam ^^ ^
CîEli ac ftasoantès aquas. Eftque earum reru m qua: ad annonam fpeûant minimeferax , tametfi bis terve
in anno colli-ant fuum
m^?^ .grani genus,qualeantedixi. Vrbes due funt. Nombre de Dios ^d mare del Nori,,^^^^^^ \'
èi Panamazdmzïc dc\\S\\xï. Qmcquidcx Peru via in Hifpaniam mittendum eft, id omne in PanamaidcvrBe
coadum terreftri itinere mit titur ad Nombre de Dios ,indcinHifpaniâ navibus exceptfi afportatur : Qmc-
quidexHifpaniain
peruuiam mittendum eil, id delatum in Portumnbsp;terreftri itinere mittiturPana-

maidcm, indenavigi js devehitur in Peruuiam. Fluvios habet auriferos, ^ rnincralia vnde facilitate prope- Flumina.

modum incredibili, Auri vis ingens exrrahimr.nbsp;^ . r •nbsp;u a rnbsp;^ t-^ •

pêpâiana regio incipii à parteSeptemirionis ad vrbe Annochia, dehmtq? ab Auftrah partead vrbe Quito. Popaunaregîo,
Iraq a Septem trione terminatur ad fines Cartel la: aureae, a qua feparatur in vrbe Antiochia. A meridie vero
Peruana regioni vicina eft, indeqidifiungiturvrbcC^rojabOrtu diftinguitur regnonovsGranatœ Tran-
fâdeno amp; Peruana regione, qus inde iucipit. Orienté verfus. Ex parte Occidentis iungitur mari Auftrali.
Hi funt fines ditionjs\'Popaianac, cui\' longitudo cc milliaria: Latitudo xl compleditürict nönullis in locis
latior cft. Regio harcmontib\' excclfis,horridis amp; adrRirandis pradita cft. Olim quidem populo abundabar, %oliqualitas.
pra:cipue ad Valles Npreias , ob feriilitatem reruraqäcabundantiam; ^ \'

P E R r f i A Regio totius novi Orbis nobiliftima, tota ferè intra iEquatorcm amp; Tropicum Peruvia.
Gapricorni clauditur. Nomen accepit à Portu amp; Flumine cognomine. Suntque fines eiusa Septcmtrione ^/de dióla,
noua Granat^, Caftella aurea amp; Peru fluvius ac porms; ab Occafu cft Ocean® fcu
Mar del Zur: a MeridieChi- ^itus.
la provincia : amp; ab Orm montes; cccuparque Longitudine fua mille et odmgentas Icucas Hçc autem di-
viditur hodic io tres partes iuxta regionis fiium^ in planitiem; in
ßeras feu montcsiamp;: mi^ndes feu Vltramö-
tanam PlanltiesPeruvia; iuxta mariiimam oram expandimr milhanbusproperaodum coi3 ital. Eiusla-
timdo maiorad Ixaccedir.Eft autem ha:c pars arenofa.ll^itudinibusfVcqucnribusdefbrmis^ac maiori ex solim4lit4Samp;
tcfteriUs, prxfertimcumnecvUoshabea. fontesautlacus, nec vllisimbribusaut pluvijs vnquamrigctur,
Sût tarnen in eaagri permulti circa fluminum ripas vniditatcac fœcunditate la;ti, fluviorum vtih perfufuac ^^^^^^^
înundationc irrigati : vnde Gofl\'ypïûm vai ij colorjs, amp; omne Frumenti genus copiofe reddunt. Huius trac-
tus Incolï viles, pro cfca pifces amp; cru das carnes habent. Montana regio longo cxtenditur tradiu a Septcm-
trione ad Meridiem mille circiter Icucis, amp; aliquibus in locis minus.Sunc vero hi montes admodum frigori
obnoxij, in eifquc frequenter nives cadunt : necarbores vt plurimum proferunt, vndeincolîE ignem cx ter-
ra quadam ad hoc apta fovenr. Repcriuntur hîc Lcones,V i fi nigri, Lupi, Capreoli, amp; quoddam pecudum

genus Camclis fimile, c quarum lana vertes gaufapiuas, amp;alia neceffaria conficiunt. Continentur inter hos
montes multœamplje valles ac profunda: feriiiiflfimœ, ac populo numerofiflîmç,cû aere fruamurcalidiorc.
Et incok quidem harum valliumcateri\'s huius rradusingeniofiores, amp;ciuiliores funt.
Jndes (um ctlum
montes,fed continua ferie produdi abiqiie vallibus. Hi etiam a Septcmtrione in Meridiem porrignntur, amp;
inter hosamp;aîteros
montesC^/^^\'proviiicia clauditur, qu^fuievtplurimum montibus refo acfrigo-
ri fubieda, fed tamen valde populofa- Mötuana regio, Lçvino Apollonio tefte,mariiimae regioni homi-
num cultu\'vrbium frequentia, amp; Soli Aerifque bea.imdine longe praeftat, ac pecuUari idcirco Regum le-
de,Procerumquehabitaculo excchconfueuit. Terraenim omnisegrcgiadementisCœlitempericadiuta
multo innumerabiliomrivorum, amniculorumquequos montes profundunt cxcurfu, mirifice fœcunda-
tur,ita vtgraminofis
vbique viretisiaEnflTimctranfeuntibus arridear, amp;feriilibuspafîîm pratis gravida omne
legiiminum genus liberaliter prçbeat.Nam praeternbsp;alia id genus mora dumetis afllieta,laau-

\' tas ctiam,brafllcas, caros, daucos,rapbanos magna ptocurirateluxuriantes,amp;tenuium eiiam menfisvulga-

res,amaracum,nafturtium,petrölchnum;ialviam,cxylapa hum,meBtam,amp;portulaciim,eondiendisepu,
^ lis iaurifllmas herbas profert, amp; reliqua porro omnia, qua pofteaHifpanis fcrcntibus accepit, vberrima rc-
ferendi benignitatc reddit. Prœter has amp; aliam hcrbam edit, flavos flores tcnuifculispcduncuhsgercntem
frondium habitu, apio non
abfirailem,quanvcelebracilfimo à Gratdsfcriptoiibus potamio ftratiote poten-
tiorem vulneri etiam
renafcenti,amp;ch:rU!gorum defperationedcploiato vnicum remedium afferrc;eandem
autem carnem fanam ac valcntem (fi huic adhibita fit j ad ima ofl\'a peredereferunt. Hac etiä prçftantior na-
fdtur altennbsp;indigent vocant) frondibus dus arbufculs fimihs, Graeds Rhus dida:, Latini fruticem

coriarium vocarunt ,qu« ficuti reipfacompcrtum eft, omnem cibiac potusappetitumavertit in oregeftâîi.
Verum ante aha frumentum tanta fœcunditate luxuriat, yt fi verC proditur, vno ex fatiuo frumentifcxta-

rio, quinquaginta aut ccntum, ducenti interdum progignantur : quod CO certe vehementiusdemirarihcct,

quodlcvilfjmam tenjuiflimamqueagriculturje cunim acrationem exerceant. Pi,milium etiam animantiû
campi, ac imx valles ad aucupum voluptatem vfque adeo funt plena;, vt Lepores, Cuniculi, Turtures, Co-
lumba;, Ficedulse, Nifi, Brigillaequc nullo anni tempore menfisdefint. Sed nc Pfittaci quidem, Vulpes,Vr-
fi ac
Leones rara montanis funt animantia. Equi non ifthic modo, fed per vniverfum Orbem novum pe.
nitusincogniti, verum horum inopiam,quamquamimparibus ôcineptisad bellum viribus,Oviumcopia
fupplct,
que Equis magnitudme pares, amp; cetera forma, praeter torofi pedoris ftrumä, Camdis perfimiles,
quinquaginta onerumpondofuftinent,amp;virum in terga fublatû ad ahquot panTunmillia vchunt. Haçten*

ille. Auri Argentiq; ditiifima inter omnes toti\'Orbis regiones non immcrito Peruvia cenfetur. Non folû

cnim plurimas eafq;nobililfimas Auri ócArgetifodinas habenfedfluvios auriferos, qui rutilantibusarenis

amp; pel lucidis vndis lim pidi au reo quodam profiuxuruere videntur. Continet autem Peruvia provindaia
tra fuos limites plurimas vrbes ac civicatcs quarum praeftantiorçs ac celcbriores Hint:
Portus Fetus Uichi^n^

s fff fffnbsp;\'

-ocr page 529-
-ocr page 530-

Amcrica Meridionalis.

Trugilkm, Rêgkm feu Lima, K^requipa, ^ito, Cu\\co, i^rgjrofolis, amp; Potoßum. Qiwrum quinque priores ab
Hiipanis primum fitus commodirate, amp;mercatura£oppûrtunitâtçaile£tisoGcupatçfunt, ócïedificijsmore
Europço txornatç.
Vertus Vetm, vuîgo Pertouetô, prima cft vrbs ab Hifpanis occupata, quœ ^quatori proxima
cft iuxta maius littus, amp; optimo portu gaudet, fedaercinfalubri,ob idque infrcqucntcrinhabitatur. Ad hac
autem navigîa appellunt qu^ vel in Peru viam regionem tendunt, vel ab ca Panamaidem rcdeût.
uichaelia,
feu Diui CMichaelis vrbs, Piura a Barbaris vocatur, eftque fcctmda ab Hifpanis occupata. lacet fupra fluvium
Ctram, optimum portum habens : fertili etiam gaudet agro, fedauri argcndquefodinis experte. Trugillum
tertu Hifpanorum vrb^, agram feracifllmum habet frumenti pr^eferfim iUius quod vocatur:fed na-
VJgijs parum frequcntatur, ob portus ipcommoditatcm.
Lima(zM iei-^/azwtótiusmaïitiraitradus cxcultiflTi-
ma Metropolis, in amœniffitna vallead ripam amnis iacct tutiflimoin portu, ad duo pafluû millia ab littore
femota. Mira aeris temperie gaudet, agro rerum omntum fertili, praefertim Frumenti,, amp; omni Leguminû
noftranum genere: arque etiam Ficuû, MaloruraCitreorum, Aurantiorum,Limonö,amp; cœtcrorû fruduû.
Eft praeterea populo frcquentiflfima : quingentis namqj aedificijs amp; pluribuscxcohtur, ambitu ni com prel
hendcns valde fpatiofum, in quo funt latîE vis, amplum forum, amp; cultiflimi amp;amœniflimi horti. Con-
dita fuit hac vrbs a Francifco Pizardo anno
cididxxxv; amp;in ca refidet nunc vniverla huius provmcisaudi-
€ntia,Cancellaria,Pfofèx,amp;Archiepifcopus,cuifubfuntEpifcopatushi^^//ö^
Cufce, GuamantiAci,^re-

quiM, Pas, Pkta,rrugilit, Guamgio, Cacapaia, Portus Veteris, Guaiachtl^ Po^oiam, Carchi, S. CMichaelit, S. Fran,
tîkî. ^reqmfa, qmnn^l\\Ç\'pznoxKim maritima cóloniaduodecim a mari miliaribus Ital. diftans,fœcundo ac
falubri in agro condita, trecentis ampliusadificiis nitet, amp; frequenter quidem habitatur, ob portus fui com-
moditatem . Meditérraneae ac montant vrbes prçflantes funt, in quibus Hifpani etiam colonias habent.
^tto vrbs, opulenta eft incolarum numero. Regio metropolitanse vrbi fere par eft, ^quarorislineaî fere
fubiacet i ne^ tamen feruido, fed frigido potiuscœlo fruitur . montanarum vrbium
regina,muhitu-
dîne inçolaPUm
Regto non cedif,amp; Fodinarum opulentia longe fuperior\'eft. De moribus autem Peruvinoru
iSes,nbsp;vniverfum Lœvinus Apollonius fic fcribit, Vniverfi tribus potiflimum gentibusdiftinguuntur, quaru

fingulçpluresfub fcpopulosnominum rurfus varietate diffcrcntescontinent. Hagentes diflimilitudine
gaudent, amp; diveriis Imguis funt difcret^ : frequenter etiam limites excedentes inter fc bclla gerere, amp;ferro
Veßitus. miurias vindicate dufcordesfolebant, priufquam in smnsGjnaoan^^xiioKi^vti ad ^qua\'torcm vfque provin-
cia ceflit Fœminis lanea veftis cft ad talos vfque propendens; marcs induuolum ad furas vfque, amp; huic
fuperiedumpalliolura gcftant. Quanquam vero idem fcretota regione corporibus veftimentifitgenus- \'
capitum tamen habitus mirifice variant,cum finguli pro vfitato patriamorefafaolas tornatiles,muhifimquot;
plices, plurimi verfîcolores gerant: nec fere finr qui^uam, quleo in capitum ornatu fecundu patrium vfû
abalterisnon vehementer dilcrepcnt. AdmirabiliveroomncsNaturaindonsfiraplicitatcimbuit: adhuc \'
vetuftae ruditatishares, qua ridiculas nobifcum negoriationes exercent: vix inexhauftas fuas Auriatquc Ar \'
genti gazas norunt, atque informibus eorum-maflis tantum yçuntur, quarîiquam aureorum atque argente^
orurn emblematum nö minore qui nosdeleèationecapiantur. Sed hachadcnus, adalias regiones trâfco
Ckh Regnum v lira Tropicum Capricorni fitum cft inter Peruvian! amp;.PatagOnum regionem quarumquot;
hacMeridiem,iilaBüreamfpeaat:adoccafumhabetmarcpadficum,longotraau. Nomcn Lbet à fri-
gore : quod interdum his lods tam vcliemens cft, vt equos cum feflbribus penitusconftringat amp;
marmoris
inftar indüreM Pkivias, ful mina, amp; totius anni mutationem fentit diftihdis interuallis, haud aliter atq. Eu
ropa: nifi quod illicaftas cû quum nobis cft hiems, mutatis rerum vidbus. Regio omnis partim maritima
eft, parti m mpnîana: qu^ pars mari vidnior cft, ea magis calet.
Terra natura fua fertilis omniumque ad vi
tamnec€flariörumabundantiflima,Mdle, Verzinoque fiuetindorio ligno abundat. Gignitcumorimls
piper longum; profertamp;laudaiiflimum vinumcomportatis coexHifpania palmitibus; Auriobrifihi^-
Vrhs S îacohinbsp;\' ^udus qui ex Hifpania allati hic fcmnmr,fadle crdcunt. Magna hic pecudurn

riaduxeiunt. Mamima multis fluminibus Hriganmr,quaecolhquefadisdiurnocalcrc nivibusdilapfafum

mis monnum iu|is, m Padficum autMagdlanicum aquor feruntur; fed plerique obindomitum ffis\' no^.

tuconcrefcunt,in:erdiuvcrodccurrumfoluiogdu. Montes huius Regionis cateris ita pracdlunt vtin

vniverfo Indiarum tradu-fimiles non reperiantur. Pr^ catcrisvero harum Andium vd Alpium Cordille
ra, quam vocant, tam aidua excdfaquecöfpicitur,vt vniverfi oibis montium faftigia, nedû Indiarum ma^
nitudine amp; amœnitatc fuperer. Initium capit a Freto Magellanico,atq^ead Panamam amp;\'Nömcn Dei Hif
pania novaoppi^a^pertmgit. $ût jn eaexcelfae rupés, quarüalia nivib\'irrigua, alia vero ignivomœ amp; per\'quot;

pctuisf^eimbtyju^^oxi^, vt eodiflicilivsaccedi poflint. Incolis vafta amp; firma corporilmoles menS

compada ,animus bello adiuetus ; arma habent arcum amp; fagittas-.vcftem, pelles ferarum amp; Luporum mà

verfusprotcnditurvfquead fretum Magdlanicum. InCfc rcRione

finguhs loiitu.

SupcrefttcnaOrientahorBraliUa aVerEmo,fiucCoccineiligi!iillKnbsp;inf^ju

os ftavios fita eftnbsp;amp; ddUfLu. Ea fic a Maffeio defer.bitut. Br.fdu a duobus ab ^qua.orè

partibufue, ad gradus qu.nque amp; quaJragrinta in Auftrum cxcurrens, trigonioblongifp.cicm refer, cuin,
bafism^qua.oreua amp; Sc-premtriones obveria.ab Oriente in Occidentem refla protendimr. Ansdasèr

tremus,gno.asadMe„d,emregionesa..ingi.;La.usinOrien.emfpeaans, in.erpofitoOcea.tH fp rTs

^.h.opgt;l.usob,ac«. Al.erum la.us a Provincia Pemana difterminaut iuga montium adeocelfa vti£.
vium vola, us fi,.gare dican.ur, vnodumtaxat.quodadhucexploratum fiT. eoque difficillir^rtrlnKr
poto,a.npr,m.s amcenaeft, Cocliadmodum iucunda falubriiquctempel\' Tn rqù ppe a pel
lagovcntorurT. commodiffimi flams matutinos vapores ac nebull tem^eftiv; dif.jciunr, lolefq.;^: ru-

.inmos acn,..d.ffimos reddunt. Terra partim in planitiem folura, par.imin collesckmcn.e affirZ

].x pratpmgu.bus gleb,s, amp; r.guo foio.lemperque vernante, crédita femina,mulnplic. reddi. fœno.l- amp; Sac-
. prafernm eft ferax, ^adrupefc hic plurima fed ferme iylveftria, par,im nota nobis, parrim igno\'a-

excoquendum conft, flaadihoa, nempe Tcmamhicum,nbsp;nmsmmiumsÀaorum vb É-

oilconalis amp; Pra^/îdKtniiiic i^i.nbsp;_____1 fcrmcplao^ \'\'nbsp;\' ^^^^

Ut, leucaii;!

. . , ^nbsp;---------------\'Pquot;quot;îS»^amtclJuremexaltocoLfpiciant Nullos

^mmo BrahuanicoluutDcos, orientem tame Solem vcnerantur, amp; animarum immortalitatcin cJût
Hommes magni amp;fpeao(Med anthropophagi. Nudi equc
vin ac faminç prorfus inccdunt, robuflislacer:
tis,fluxoa veruceduaiaxatcapillQ; nam ca:terascorporis partcsidentidcmdcpilant,nbsp;lacer-

l.li

Chilt.
Sitm.

Cœli qualitas.
Solifertilitas^

iMontei.

\\Mores:^

\'fîlta.
Situs.

Ceelitemferies,

Soli fertilitas.

Animalium

quot;oarietas.

Flumina.
CMores,

-ocr page 531-

F R E T V M

MAGE LLANICV M

\\^^Thxcézt^mericaiMeridtomli: rcftatpaucis cx^VicznàamFntumCMageäankum^ ^\\x\\-Vretum iMa-
^^go EBrechod* UMageUaffes. Nomen ci a UHagellano, cui iiuius Freti inventio dcbetur: nefhmcum
quot;^Cuiusconfiliumdelnfulis Moluccisinveniendis navigatione Occafum verfus inftitu mdediäum,
ta, aliasdiximus. Isxxiv Augufti quum primum Marisprocellacmitcfcercincipercnr,
foN\'itex SinuDivilu]iani,inquo3liquamdiu tiaeferatnon tamfiuauum, ventorum
\' atque hicmis, quam diftidiorum inreftinorum inter Caftellanos amp; Portugallenfes rem-

^nbsp;^ peftatibusexagitatus. Poftquam aliquot dies Auftrum verfus navigaflet, ventum eft

ad Prôm^torium S. Crucis. Hic vna Navis ad littus elifa eft, falvis tamen vedoribus, armamentis amp; mer-
cibus.
Inde cum obfervaret littora ab Auftro in Orientem paullatim defledere, fpes fada eft Freti confe-
qucndi.
Iraqucxxvi Noverabris fauces quafdam dctedaefunt, quas cum quatuor navibus reliquis ingref-
(wst^LuMageUams. Hicin Sinu quodam operiri placuit, «5c naves tres prœmiitere qua:viam tentarenr, re-
ferrentque fiquid vifum a fe cbfervammque eftèt. Harum una quae fratrem Magellani
Alvarum uefchitam
vehebat, elapfa Oceanum repetijt ,amp;diredoin Septemtrionem curfu in Aethiopiam,inde in Hifpaniam de-
lata
od\'avo menfe poft foci os defertos,nbsp;capti vum imperatori Carolo Caftelîœ Regi ftitit. Altera

navis Sinum tantum efle retulit, amp; quidem vadofum . Tertia adfirmavit efle Fretum, obfcrvato fluxu
Maris amp; refluxu. Menfis erat November, nox horarum quinque praeter propter. Dextra lîevaque in lit-
tore
folitudo, mortalcs nulli : nifi quod in parte fmiftraconfpeda magna ignium copia, Haec caufa fuit,
cur amp;
Regionem illam voaïcmTenamddFuego, amp; iudicarent ab Incolis elfe confpedos. Magellams du-
abusnavibus
hoc modo ami flîs, trcsreliquas prout ferebat tune rerum occafio inftruxit, etluftratisprobe
rebus omnibus, fecundo (Scvicefimo die poftquam Fretum ingreflus fuerat delatus eft in aliud Mare, quod a J/m.
ïranquillitatevocavitM4y^^^lt;pi\'5j«r: Ceterum Fretum hocaltiflimis undique ru pibuscindum,cxx pafluum
Millia in longitudine occupât: vel fccundum alios Ixxvi Milliaria jLaticudo non refpondct, nequeuf-
quam fui fimilis et, aliquando duo aut tria, nonnumquam decem aut quiaque
Milliaria patet, quaquc an-
quot;uftiflTimum eft, unius Milliaris fpatio concluditur. Ipfe Septemtrio ex Orientis latereinterutriufque ter-

rçauguftias per feptuaginta amp; amplius pafllium millia invedus, auftralibus undismifcctur, quasab Occi-
dente promontorijs illis deifeadis five defydcratis infinuatae, Septemtrionalibus Aquis occurrunt, magno- \'
queintcrfcmolimine
concurreniibusundis,horrcndofragore totum in fpumas vertiturMarc. Placidius
Auftcrfluhrefluitque, nam Occidentis haec pars cum incredibilis fît profunditatis, extenuatifquc
pafllm littoribus maiorem in modum terra fefe aperiat, quietum fluitanti Mari acceflum praebet. Sed Ori-
entale huius Freti littus,
vadis brcvibufqueinfeûum, interiacemibus pluribus InfuHs, frequcnribus çfti.
bus agiratar amp; ingentes aquarum morus cict: littora altiifimis ingcntibufquc undique arboribus con fita,
viridantibus pratisgratum pccori pabulum prxbcnt. Formidatum hoc nautis littus hibernocœlo non cflfc
navigabilc perhibent, propter ventorum inter pendetitcs rupes indufos vorticcs : ftatisalioqui tcmporibm
maris acceffum amp; rcceffum patitur. Porro
Mageüams dura in Auftralibus hifcc parfibus perfcmcftrc drci-
tcr fpatium h^fit »nihil fcre praeter Httora detexit amp; perluftravit, intcriora regionis pcnitus in cognita man-
ferc : qua tamen Ântardico Circulo vidnior eft, conftat magna ex parte montofam ac filvcftrcm cflc regi-
onem ,connnuisnivibusrigcntem. Nondcfucrcquicyandcolorisnivcmillicinveniri vcllent, quod
ego in medio rclinquam.
^ußräernhincTerrAm Magellamszbigne fiveignibus, delFuegê nominavit,pro- ferraÄußrali$
pterea quod dum hoc fretum luftrabat pcrnauigabatquc, nullos ufquam mortales. fed fréquentes, ut fu-
pra quoque diximus, longeque porrredos igncs in finiftro latere nodu faepius confpcxcrit.
Aaßralis autem Sitm,

fub ipfo Occidente utramquc lavam, Sumatramamp; Moluccas refpidt, cx Oriente Africam
habet amp; ^thiopicum Occanum, Septemtrio angufti)s Magellanidfreti obijcitur amp; Patagonum terris. V-
%9li qualitas,
triufque npx regio ftcrilis eft nullo Frugum beneficio recreata, fatis tamen pafcua proceris ignotifque ar-
boribus confira cflc perhibetur. Eft hicalibi omni rempote Pinguinorum Mcrgorum ac Phocarum co-
t^nimalium
piofa multitudo. Pinguini etenim Mcnfc Scptembri hue le confcrunt, pullofqucin Odobri cxcludunt. varietat,
. Mcnfc Aprili ad Marc fc redpiunt : quibus copiofa multitudinc Mergi fuccedunt. Pinguim nomen a pin-
guedine fortiti funt, maiores xi 11, xi 111, imo xv i libras pendent : luniores intra vi 11 amp; xi i. Dorfo ni.,
ero funr
ventreque ab ipfo iugulo albefcunt. Qmbufdam collum ambit drculus ladcus. Tergus ys vciut
PhociscJaflltudinefuillofimilc:quodnccadnacisidupcn«tres.RoftrummaiuseftquamCorvorüm,noii %
tamenaduncum. Collum breve ac Crafliim. Corpus molem faginati Anfcris habet, minori tamen latitu-
dine. Alis carcnt, quarum loco 11 habent pinnas plumis obtcdas, quae alarum mftar dependent, ijfque ad
vdodtatcminnatandomirificcvalent. Pifdbus viditant.-aquaticç cnim funt volucres. Sublimes ac etc-
û^proceduntpinnisillisdcmiflis. Pedes habentnigros, qualesanferim, non tamen ita latos, Infequcn-

tecas aliquo, voce pcnc humana ciulant. Ncc dceft Phocarum magnacopia. Mate autem in quod per
fretu m hoc pervenitur, Magellanus Pacificum nominavit.- five quia vento pleramque fecundo, minufquc
tempeftuofo ufus fuerat, five quia propter ingentem vaftiaequoris amplitudincm nullosibi
ventorum gyros vorticcfque cxpcrtus erat: nunc vulgus Nautarum
Mare UendtsnaU, five del Zur nominat.
Mare hoc afi vcteribus incognitum ,innominatom tamen nonfuit;a PUniocnim
Eoum^zhOtoHoOrienta-
le aoodlatur. Ptolcm^us falfo SimmMagmm vocat, cum mrernagmrn potius yocaflet. m cnim intet
^^nbsp;T
tttttc ^nbsp;©Kjnia

-ocr page 532-

/

-ocr page 533-

FretmnMagellanicum.

omnia Orbis tcrraram maria maximum atque vaftiffînaum . Apud iVïarcum Paulîum Vcncïumdcfcribirui:
fub nomine
Mârii Cm et apud Haithonum Armcnum (quem Antonium Curchinum vocat alibi Ortelius)
UäreCathai, Nominatum itaque ctfi fit a prifcismedixquea;taris(criptori bus; plene tamen cognitumaut
perluftratum non fuit, priufquam illuda Ferdinando Magellano navigatum fuerit, Vidcrat illud quidem amp;
tamquam a limine falutaverat anno
cididxi ii Vafcus Nunnius ex ora Peruvian regionis; Magellanus autem
anno poft natum Chriftum Millefimo qüingentefimo amp; vigefimo fuperato freto, quod mododdctipfimus,
hoc mare, quodan vmquam naves vidcrat incertum, Herculeoplane aulu aperuit. Qui hiftorias Novi Or-
bis defcripfcre,aiunt hoc mare circa Infulas infortunatas quae hodie
Tuberomm Ôc S. Pttri nominib\' innotefcû r,
profundiflîmum cflc, amp; Margaritiferum circa Peruviç oram; in eoqueeflè vu cîsccccxî Infiilas, ita vt non
immerito quidam hoc noftro fèculo eius partem verfus Occafum, yfr^^/^r/«^»»!*appellaverint : quia hocjnftar
maris, (quod Cycladibus,Sporadibus, muhis alijfque infulis paffim YparfisrepJetum,amp;
ArchîpeLsgo vul-
go Italico didtur) Infulis fit refertiflimum. In hoc eodem maris fundo narrant Francifcus ^Iloa, Ôc Anto-
nius Pifagetta nafci herbam quatuordccimautquindccim brachiorum altitudinis: eminerequeeamdemextra
eius fuperficiem ad altitudinem quatuor aut quinque brachiorum: adeo vt interdum non per maria, led {Ter
viridantiapratavchivideantur, HoceflècumOrtelioputo qaod Pliniusamp;Antigonuscx Megafthenc mc-
I mori^c prodidere: nempe totiim Orientis Oceanum, fiue mare Indicum, rcpictum efle Silvis, Locus quoque
Ariftotclis in admirandis huic non maie convenir, vbi fcribit de Phoenidbus, qui Gadyram inhabitabant»
dum extra HcrcuIis Columnas navigaflent, ad regiones quafdam applicuiffe ulva algaquc plenas, quae aeftib»
maris rigabantur. Glandiferas Quercus gignere Mar« quod Lufitaniam adluit fcriptum réhquit Polybms, a-
pudAthenaiû vir. Adde his quae habet Tfeeophraftus ivHift. Plantar, cap. vu, vi li amp;: ix: etiâ quae ^filia*
nusxiii Animal.cap. Ili,amp;Arrianusdc Indicis:ItemStraboxvi, amp;Pîin. ii cap.cm: Idem vicap.xxii,
êcxiiicap.
xxv, Plurarchusin Q^ftionib. Natural. amp; de fade in Orbe Luns. Sed de his fatis. Auftra-
^orts. les brevioris ftature effe perhibentur, Septemtrionaîes G hicae incola:, va fta ingentique corporis mole, xiî
aut X111 pedum paflim longitudiném asquant aut cxcedunt ; colore fere funr albo, perinde atque Septemtrio
onaUorcs noftri: voceadeo fonoraamp; horribili,vtBovis mugitum aut Elephantorum barrîtum potius, qua
hominis vocem exprimerevideantur. Tanrae quoque lunt agilitatis, vtpcrnici curfu Cervosantevertant,
ideoque difficulter fclopis vulnerantur, nifi catervatim fimul incumbant, aut cx improvifo occurrarit. Ingê-
tisfoititudinis roborifque argumentum eft, quod vini dolium fublatum, finguli navibus inférant, amp; tre^aut
quatuor, navem in profundumdctrudant quam vix triginta noftratium a terra molirentàr. Magnitüdinis
amp; albcdiniscaufa .rcgionis frigiditati amp; humidirati adfcribitur, quando terra pcrpetuis hoirridifqueobfita ni-
vibus, pra;duras amp; pene perpétuas effidt hiemes, Gens barba \'k fupra modum crudelis, nullo humanita-
tis iure, rcrumve cognitione ducitur, naturae tantum inftind* id quod inftat amp; praefenseft pecudum more
agitur. înhumaniores ramen putantur Auftrales populi, qi.i fub ipfo AntardicocirCulocollocati, longiflâ-
me ab omni humanitate recedunt. Siquando peregrinis amicitiae aut bcncvolentia: Symbolum cxhiberc cu-
piunt (quantumvis id perquam raro cveriiat) inter tripudiâ amp; patrios cantus.pulucrcm capiti infpcrgunt, aut
(i alios idfaccrcvidcant, prorâtoamidtiaefigno accipiunr. Ad bellum profcdurC Ducem cligunt cui omnes
obediant, plurimum Arcu valent, quo ita fcitè amp; gnavitcr vtu ntur, vt quidquid oculis adfcquantur, iaculit
feriant, et fiquando fagitta aliquo navis tabularo haeferir, vix multorum opera rcvclli polîit. Arcus habent
pra\'grandes, quorum nervi e ferinis intcftinis, polliciscraflitudine conficiuntui: ingentibus quoque ligncifi
gladijsarmantur: vtuntur amp;funda, qua feite iaciunt amp; quo deftinarunt, mOdo jadus meta concludatur, con-
tingunt amp;difijciunt. Hoc modo libertatem fuam tuentur, credo propter cxiguamvtilitatem, quando nul-
lum operîE pretium fit, terras illas perpctuo frigcn tes adire, amp; cum fanguinarijsillis gigantibus manus confe-
Teßkus^ îcre, aut confligcre, nullum fatis dignum ob praemium. Veflitam Incolis pr^ebent fcrarum amp; marinorum
ingentiaLuporum tergora, quorum apud ipfos venatioadfidua. Suntamp;Struthiones, quorum fefeplumis
cxornant, facicmque pluribus foraminibus, ornatus cauû cxcavant, quibus viridis quoddam Marmoris gc-
nusinferunt: venatione vidum «Sc vcftitum parant. Sed Luporum marinorum non tam carnes, quam pel-
les amidus caufa appetunt, quod duras illas amp;iufuaves efle ^uotidiano vfu didiccrint. Vifu ntur illic etia ra
Balenaru agmina, quarü oflib» Mapalia fua conftruunt. In ipfis Magellanictaequorisfaucibus, vifitur
nova
arx iuflu Philippi 11 Regis Hifpaniarum magnis fumtibus adtuendas huius Freti anguftias exftruda annoa
nativitatc Domini cid idIxxxi i , poßquam Francifcus Dracus Anglus Eqiîes Auratus, fupcratis Freti illius an«
gu fti js, invedus pacificum mare, Qmviram vfque navigavit, exploraturus an vllus per Ardicas anguftias ia
Angliam patcret reditus. Sed intolerabilibuspenefubadusfrigoribits, quum alfitudinisxlii gradum atti-
giflct, AnnociDiDlxxxi Nonislunij converfoadiEquinodiaIecurfu,fppliataquc lava, «mulusdecorisr/(??lt;p-
fU navis, prstcrvcdus Afiam amp; totius Africae maritimam oram, in Angliam rcvcrfus eft. Q^m poft ilium
laudem conléquutusThomas Candifchius, qui fimilem tcncnscurfum, totum terrarum Osbem incrcdibiil
celcbrititc circumnavigavit.

Atque haec dc freto Mugeüanico, deque quarta Orbis parte Amerka ^ fuffîcienr. Cuius invcntioncra ota-
nes noftri
ficCuli Scriptores Chriftophoro Cîîlumbo, neque immerito, tribuunt. Hic enim primus c-
am detexit quodan3modo,Chriftianoquc Orbi cognitam reddidit, vfuque amp; vtilitate communicavit^
anno poft Chriftum natum cioccccxcii.
Qui autem plura dc his, vel noftra pluribus cxplicata, pctat, confu-
latLaevinum Apollonium,^ Petrum Märtyrern Mcdiolancnfem jMaximilianum Tranlfilvanum, qui La-
tina Lingua dc ijs fcripferunt^ Icfuitarum cpiftolas: Item Maffcium dc rebus Icidicis, amp; alios.

-ocr page 534-

%

INDEX

In Angliae, Scotia amp; Hyberniae
tabulam gcncralem.

A

Abbeville
Abcrconvvay
Aberdonc
Aberdora
Abergeuenny
Abcryfthvvitii
Abotcfburyc
Aker.ca.
Air

Alcmat
Aloy
Amelant
Amersham
Amiens
Amftcrdam
Anan

ANGLESEY

ANGLIA

Antwerpen

Ardhey

Arguhytyn

Ardres

Ardrolfen

Ardftinfd

Arga

Arglas

Arien

Armaat

Armagh

Arras

Arran iles
Arren

Arroisquaerc/.

Arrundel

ARTOIS

Ashf«rd

Alferevv

Atherfton

Atvvyck

Avindail

Ayr

B

Badgenoth

B. Boilc

B.Cong

B.Cotton

Bailmoi quaere â,

Bailnes

Bala

Balcghan
Balatra
Ealcneion
Bale Willy

C.lettcE

C.LyftoI

C.Molina

C.More

C. Mores

C.Mure

C.Nichorc

C.Ouorelay

C.Hego

C.Rcvv

C. Robert

C Tome

Carantak

Cardigan

Carik

Carmardea
Carlingford
Carlylle
Caronehead
Gary
Caryk
Caffel
Caftrum
Honnc
Catherlagh
Catlyck
Catiies
Cavon
Cavvod

9Sf
9.f5

u.ss

10.53
10.55

10.54

11,54

14-54

9 55

ÎO.55
9,54
I3»57

15.53

13.54

16.53

13.56

18.57

9.5«

Ii.57

12. 5 ^

12.54
2 8.
ƒ 4
17.61
12.56

20.55

17-51

Î9/0

27.52

15.54

19.55
13.59

31,iZ

qufrc 10.

IS.54
17.61

iS.59

I7\'5 3
18.61
16. S 3

18.52
12. ƒ 9

12.55

^5.52
2é.5I

13.56

20.53

23-J3

19.59

23.54

10.55

13.54

Bow
Bowes
B.Quella
BRABANT
Brachypult point
Bradford
Bragdail
Brainford
Bramcroft

Braul
Brechin
Brecknokc
Breaks
Brid
Briftol
Brog
Broke
Brug
Bruelfel
B.Thomas
Buckingham
Bungai

Bamburgnbsp;20.57

Bamburynbsp;20.53

Bangarabnbsp;i4.Jf7

Bangornbsp;lö.^
Bannog

Bardfeynbsp;15-54

Barkleynbsp;18.5J
Barekwy quaere

16.55

19.59

19.60
17-53

16.53

18.51

32.54
IS.61

26.53

12.55

-27-54

20.52

24.50

27.53
17.57
17.59
15-55

19.54

26.52

9.53

15.61
24./1

15.57

12.^4
14.5Ö

24.51

20.56

13.56
25.51

9-57

15.57

21.51
24.51
22,.52
9.56

20v53

11.55

16. ƒ 7
15.57

II.2I,5J
I8.60
26.51

16.54

19.55

11-59

21.55

19.59
19.5S
20.52
25./1

13\'53
ÏO.56

17.5/

^1.53
, 16.52

, iI3-57
V 10.56

10. $5
2Ö.5I

quaere

13.15.58

Barifdail
Barlymont
Barmeruth
Barnefley
Barray
Barton
Baruy
Barvvyck
Baffingftok
Bain
Bathe
Bauley
Baylei
Bealt
Bedford
Bediford
Belfaft quaere
4
Beike
Bellamoi
Bergen
Bergomum

Buquhunefe
Burnham
Burton
B.VVicIoc

C

Caernavan

Calebegh

Gales

Calvin caft

Cam bray

Cambridge

Camp

Cam pen

Canan

Canterbury

Cantyrmui

Caput ArckloiO

C.Eealequsere 9.

C.Bron

C. Galon

C.Chriftian

C.CIcarc

C.Cloner

C.Doe

C.Doncy

C.Donin

C. Eiland quaercia.

C. Gallay

C.Catnc

C.Kirk

C.Knok

C.Korbrc

C.Latruquacrt5.

15-54

9./7

23.52
11.52
25-51
21-53
56.23
28:53

13.54

23.52

14-57
13.54

954

13.53

12.54

11.53

9.52

13.53

9.54

12.53

11.52

9.53

8.53

13.53

9.55

11.55

8.53

10.54

Chalmondelay quserc 8*

18.54

Chanonîynbsp;i6.6o

Cardcnbsp;18.51

Chccheftcrnbsp;ai.51

Chelmesfordnbsp;iz.fz

Chepftovvnbsp;18. ƒ 3

Chefternbsp;18.54

Chimlignbsp;17.52

Chipehafcnbsp;19-57

Chriftchurchcnbsp;19.51

Ciciternbsp;19.52

Cladoghnbsp;9.57
Clancauras quaere

Bcryca.nbsp;17.51

Beuiparisnbsp;16.55

Bcvvaelcynbsp;18.5^

B.Flemmiagnbsp;11.54

B.Hcannbsp;1353

Bickerionnbsp;i9gt;57

Birtonnbsp;18.51
Bifchops tardford quçre

12.nbsp;21./3
Bifhaminthcfilc 17-5 i

Blaconnbsp;9*54

Blagulmnbsp;IS\'57

Blairnbsp;i6./9

Blakbornnbsp;18 55

Bodmannbsp;15.51

Boducrinnbsp;1^-54

Boinnbsp;12.60

Bolongncnbsp;23.51

Boltomnbsp;18-55

Boltonnbsp;19-50

Bommelnbsp;27.52

Boracenbsp;9-5 5

Bofchnbsp;27.52

Boftonnbsp;2^.54

Botrautnbsp;11.5 3

14-9.5^

10:54
ij.55

11-55

11.53

11.55

12.53

22.54
1*7.60
22:53

quaere 7,

13.58
23.53
Coleshul

Care

Glee

Clogh

Clone

Clouefert

Cloncmel

Cloy

Clync

Coggeshalt

Collanzay

Colcheftcr

IÖ.59

8.52
13.55
11.53

14.59

12.60
15.5Ö
i7-54

12.57
îi.5/

8.53

9.56

I

-ocr page 535-

Coicshul

Collen
Colne
Cologcaft.
Colraine

. , 22,
Crefcclade
Cromarïly
Crom ere
Crovvland
Cru me ca«
Cuthaly

D

Dakcr

DANIAEPars
Darbyc
Darlington

Conobernartonnbsp;10.52

Conelnbsp;11.54

Congertonnbsp;18.54

Copcrvvicknbsp;30,61

Corane quaere 3«nbsp;i4-57

Corknbsp;11.53

Corn wal quasrenbsp;20

19.57

Cor try cknbsp;-25.51

Cofvvelnbsp;-14.57

Coventrcnbsp;19.53

Covvbridgcnbsp;17./2

Craufurdihoun qu^rc

17-57
19.5a
16.ÖO
2 3./4

13.58

17-57

IS.56

2g.53

29.54

19.56

Darthoiouthnbsp;1751

Dalkeynbsp;13.55

Delftnbsp;26.5i

Deluynnbsp;12,55

Denbigh.nbsp;17-54
Dereshamc quaere

13,nbsp;10.53

Dermontnbsp;^0.52

DerNoefsnbsp;29.60

De. fortnbsp;22.5 i

Diepenbsp;, 23.51

Dieftnbsp;^ 27.51

Dingvvainbsp;16,60

Dirltonnbsp;1858

Disnbsp;22.53

Dixoiudenbsp;24.5 2

Duel ca.nbsp;12,53

Dockumnbsp;28.54

Düilathelannbsp;1^.54

Doigejienbsp;17-54

Donan caft.nbsp;I3.jr7

Doncafternbsp;20.55

Domiromcnbsp;I4.5Ó

Donenbsp;ïoó\'5

Donekillennbsp;9.53

Donelongnbsp;1^.57

Dongaruaanbsp;12.53

Donynnbsp;12.55

Donkiremnbsp;9-5 3

IJ orceilernbsp;18.51

Dornonbsp;17.60

29-53
12,5s
18,55
11,52

Ï3.57

Dorr ,nbsp;27.5^

9.54

Dunncbcg

Dovart
Doücheri .
Dovet
Dounboy
Douneham
Dounelykci
Dovvn
Draton
Drifburg
Drogheda
DrOmmemer quaere
7,

Drymlar
Dublyn
Duglyn quMC

Dun bar
Dun began

17.5S

16.50
9.56

13.ió

15.55

10.56

,13.50

I7.5S

14-59
15.59

ao.57
I4.5S

Dunbeuh
Dunolain quere 17,

Dunbritton quaere
21

Dunbrofc

Dundalk

Dunde

Dungal

Dunganon

Dunkel

Dun ra

Dunska

Dunftabrrg

Dunftafag

Dunvveg quaere i.

13.55
16.57

19.59

19.56

12.60

15.61
24,52

13.57

17-/9
18.5S

5 3

17-5 6
2 7. ƒ 2
28.jf3

12.57

21.52
21.5

27.53

Dumlaryk

Dumnotyr
Do ra fme
Durna
Durnes
Duynkeicken
E

Eag
Eddir
Edynburg
Pgmont
Ig\'cmont
Xiudhoven

2,

Glatiynog

Glaskaryk

Glafquo

Gl äffen bury

Glocettcr

Goes

Gorciim

Gram harn

Great

Gregargu

Greue caft:

G reveling

Grimithorp

Grymi\'hyc ■
Gudzca

15.59

11.56

11.58^

21.55

15.60

18.56

14.58

12.59

Efleg

Eltham quaere 14^
Ely

E nek hu fee

Eiiglifchca, quaere 10.

10.53

Enuerloih
ERNE
Erih

E. Salr%thbic
Efbrevv
Eigil
Elill

1 N D

I4\'5S

27.50
gt;23.52
9.52

22.54

9-54

14.56

18.54

18.57

13.55

E X
Effir

Euesholm
Euil

EVSTA \'

Exceftcr

Falkirkquserc ïS.

Farohead

Farringdon

Federt

Ferinco

Ferne

Fernes

Ferney

Feftia

Fifêard

Finncvin

Fladda

Flamburyhead

FLANDRIA

Flint

Foir

f on ra in

Fordon

Foiian

Form by

Fernham

Fovein

Fonlnefs

Foy

Frefyk\'

FRiKLAND

Froddesham

Fionfuard

Fruy

Fye

Fynlator

11.54

17.57

13.55

15.58
IS./S
13 60
17,60

12. ƒ 9 Gunvva!
19.f3nbsp;H

18. ƒ2 Halifax

11.59nbsp;Haltvvefei
17 .52 Harn on ca,

Hampton court
17,;« Handa
14.61 Hanvvith

19.52nbsp;Hardanger

12.53nbsp;Hardervvick
13-54 Harlegh

16.60nbsp;Har Jem

13.54nbsp;Harlingen
13.56 Hartford

27.61nbsp;Hartepol
15.53 Hartley
i§.59quot; Harten
13.60 Harvvichc gt;
21.5 ƒ Hafielt
24.51 Haftihg

17.55nbsp;Haterlay
15.58 Havant

26.51nbsp;Ha ver burg
lg. 59 Haveril
15.5g Havering
17.55 Kayquot;

20.52nbsp;haynvlt
19-59 Hcjmcfiei
22.52
Hemeritage
15.51 Henlei
17-61 Hereford
.38.54 Heflahd
18,55 Hexham

16.60 Hicküng

19.59nbsp;Hitching
18 59 Hitrer

15.60nbsp;HOLL AN t
Holmetovvn
Holi Crofs
Holyhead
Hob ton
Horn
Horfes
Horsham
Horton
Höfel ey
Hothe
Hottin
Houden
Hoy
Hul

Huntingtom
Huntfpil

Hurft

Hydenbsp;I

-ladder
laxlci
iedgerton.
Innenkclly
Inuermcgy quaere

I nu er nes

Inucrugy

S9.55
18.57

ai.52
14,6!

. ^5?.61
a 8.51
16.54
2-6.51

^7.54

21.52
20.
ƒ 8.56
16.^2

23-5J

27^52
22,5 a

20.. 5«
20.5 j
-22..5J
22,ja
iS./i

19.56

15.57
20,5a
18
.5 s

-19.57
. -23.54

16.5«
. 11,54

15\'5f
18. 55

5 S
8.5s
21.
19^:57
23.53
13-55

10,51
20.51
17.61

21.51
18,
19.51

23.5z
27,61
21.51

78,57

II.Sé

9

17.5 s

16.59

19.60

G

Gaimefcl
Gal way
Gaofendal
Gakis

Garihpibo qoer
Gariic
Ghent

Gl i wal

Glanarmeabbï quere

14.57

9,54
13.54

16.58

18.52

19.53
20.52
27.52

20.54
I0.J4

15.57

24,52

zi.54

21.55

ij.i7

29.60
10.55
27.91

1 V57
7. 17.54
ié.59

25.52
i2.y9

-ocr page 536-

Inucryqiiäre S»i8.59

lonanbsp;ij./S

loaknbsp;20 SS

loughallnbsp;1253

Iprcnnbsp;25.51

Ipfwichcnbsp;23. SS

Ircby ^nbsp;I7-5Ö

IVTIAnbsp;30.59
K

Kaerilonnbsp;10.54

Karegfcigusnbsp;i4-57

Kar raynbsp;14.57

Kattrinnbsp;5 3

Keithnbsp;18.60

Kelleannbsp;iO\'5 5

Kelleloenbsp;11.54

Keilesnbsp;i^\'SS

Kclphekclnbsp;ii.ss

Kcndalnbsp;i§.56

Kenfeagcnbsp;16.52

Kefvvicknbsp;17.56

Kilhamnbsp;21,5 ƒ

Kilkarlinbsp;11.53

Kilkennynbsp;12.54

Killanbsp;55.60

Kilöxaninbsp;13.5S

Kiiro»nbsp;20.56

Kingflernbsp;^0.52

Kingftonnbsp;21.52

ICingftounnbsp;10: s 5

KirkBrigidnbsp;15.56

KirkChriftnbsp;15.56
Kirkham * 18.55

Kirkmalanbsp;15-56
Kirkmorich qusere 2

1S\'S7

Kirknbricknbsp;16,57

KirkOfvvaldnbsp;iS.^if

Kirkvvalnbsp;17-61
Kiriopfoot quarre 2

18.57

Eirtoanbsp;20.55

Knathenbsp;20.54

Knokinnbsp;18.54

Könne ca.nbsp;16.5a

Kybroynbsp;11-54

Kyldarcnbsp;12.55

Kyldrumnbsp;18.59

Kyllanenbsp;9.5/

Ky! makrenaranbsp;11. ƒ 7

Kylmonnbsp;15.5S
Kylmyumoge quare 15.

10.52

Kymedoknbsp;ii-54

Kyngftonnbsp;12.5 5

Kyntailnbsp;14.59
L

labrumnbsp;11./6

laghlynnbsp;12.54

Lancaitcrnbsp;i8.j5

landafnbsp;17-53

Landernbsp;18.57

Langporinbsp;18.52

lathomnbsp;18.55

Lawnbsp;10.51

LeeeÜernbsp;20.54

Lichladc

Ledes
Leghton
Leichfeld
Leikc

Lemethorn
Lenifter

Leneham qusere i ;

L.Ernc

Lefard point

Leftof

Lethowfovv

Leuer

Lenerpolc

Levifla

Le warden

Leuyn

Lewes

Lcyden

Leyden quare 2.

Lidbury

Lyghe

Limcrik

Linkn

Lifta

Llandbeder

Llaneguaft

Llahidios

Llaniltgo

Llanuillang

Llanynay

Llarrodcris

Loeven

Loghinuar

Loliercaft.

Lome

London

Lone

Loner quare 3.

Longford

Longham

Lome

Lovvthe

L.Sel

I.Tay

Luccursquare Ii.

Ludlow

Lundielnf.

Lunes dal

Lurgiihal

Lyd

Lyme

Lyn

Lyncoln
Lyfmora
Lyfton

M

Mabao

Machein

Machenleth

Madenhead

Madcftoîi

Magnus

Maine

Maldon

I N D

19.52
19.55

20.53

19.54

19.54
27-53

18.53

22. lt;2
16.5s
15.51

13.51

12.57

17.55

IQ. 60

27.54

17.58

21.52

26.53
16. ƒ 9

18.53

22.52

11.54
17.61
zs.lt;fo

16.53

17-54

17.54

i6./5
17-54

15.5/

27.51
IÓ.57

8.53
15.ÓO

21.52

10.53

16.59

11.55

s.52

15.nbsp;ƒ 8

21.55

I4\'59

16./8
18. jS
18.5?
16.S-2
18.57

19.52
22.52

I8.i 1

22.54

20.54
ÎI53

IÓ.51
17-57

17-54
20.52
22 52
17.52

11.55

22.52

E X

Mancheßernbsp;18.55

Mandevelsnbsp;14.57

MANIA Infulanbsp;i/.)0

Mapleionnbsp;22.55

Mardownbsp;30.60

Marketrafinnbsp;21.55

Marlingfbnbsp;i 9-52

Maunsfeldtnbsp;.20. ^ 4

Maynbsp;18.5 S

Mayenbsp;9.5 6

Mazad quare 12.nbsp;14.59

Mearenbsp;1S.52

Meernbsp;i 3 -59

Meitonnbsp;20.54

Menaghamnbsp;i^-jö

Meranbsp;14.60

Middelburgnbsp;25.52

Miidiialnbsp;2i.js

Milium caftnbsp;i\'/.jö
Mmchoighampton

quare 16.nbsp;19.52

Mongarnbsp;12.55

Molüganbsp;9.54

Monmoutnbsp;18.53

Monoch qucre 16.nbsp;16.58

Mönrofsnbsp;18/9

Mönsnbsp;26,51

Monflreulnbsp;24.51

Moriabhcnbsp;17.53

Morionnbsp;17./^

Moiafla.nbsp;27.50
Mofchencs ca. quare 6.

10.54

Montgomerynbsp;17.54

Moynbsp;16.59

Muknbsp;13.59

MVLAnbsp;13.5S
Munckwermouth

20.56

Mynhcadnbsp;17-52
N

Naghlinnbsp;11.55

N.^Uuerionnbsp;19.56

NAMVRnbsp;27.51

Namurnbsp;27.51

Nantwichnbsp;18.54

Nardcn quare 5,nbsp;17,60

Narynbsp;12.61

N.caft.nbsp;19. ƒ 7

Neathnbsp;16.53

Nelercnnbsp;2S.01

Ndmoinnbsp;16.54

Neutchaftelnbsp;27.50

Ncvvarcknbsp;-^0.54.

Nevvburgnbsp;16.55

Newcaunbsp;13.55

12.57
I2V6
lo
./6
i8./4

12.55

queren.nbsp;11,55

Nevvmaltonnbsp;jo.jj-

Nevvmarktnbsp;22.53
21.53

Newportnbsp;15.53

20.51

24.52

Ne wry

Ncyi! m quare 15. 15 5 s

Nivelnbsp;25.51

Norhamnbsp;20.57

Korhamptonnbsp;20.53
NORVEGIapars 29.01

Noruowrovvcnbsp;11.57

Norwichnbsp;23.54

Notinghamnbsp;20.54

N.Ronchcnbsp;18 62

N.Soiehamnbsp;21.5/

N.VVichenbsp;is.54
O

Oboiîcaft.nbsp;10.56
OCEANVS
Dcucalido--

niusnbsp;10,59

Ochiltrenbsp;ïö.57

Öldehilfontnbsp;30.60

\'Omahuscaft.nbsp;9.52

ORCADESnbsp;17.61

Oftllnbsp;i4.ô\'o

öftendenbsp;25.52

Otleynbsp;19.55

OEierncfsnbsp;30.60

Ouden ardenbsp;25 41

OuisKellcnbsp;18/2

Oxfordnbsp;20.52
P

Padftownbsp;51.15\'

Pappanbsp;17.62

Pasnbsp;34.51

Pcblisnbsp;/8,57

Peernbsp;27.52

Pemfesnbsp;22.52

Pen broknbsp;15.53

Pen leynbsp;is.52

Penaartnbsp;10.52

Penfanccnbsp;14.51

Pcntuarnbsp;15.51

Peterburgnbsp;21.53

Pc^ersfddnbsp;20.5a

Petvvorrhnbsp;21.52

PfouilskaiTCnbsp;15.61

Philorthnbsp;19.60

PICARDIEnbsp;2^.50

Picket!nbsp;20.S6

Plyn mouthnbsp;16.51

Polienbsp;19.51

Porterhamenbsp;13.55

Portcfmouihnbsp;20.5/

Portlandnbsp;78.51

Potnbsp;19,54

Poudediamnbsp;jy.^i

Preftonnbsp;18.55

Pruddonbsp;Ï9.57

Pulhdynbsp;75.54

Quaplad ^ 21.54
Qi^nes ferry q. ig.iy.is

Q^cncftonnbsp;J2.54

Qi^rtnbsp;Î2.60

Quhabitnbsp;14.59

Qi^ithonrenbsp;15.59

Qui mboro caftnbsp;zi.jz

-ocr page 537-

Radaraach

Radnor

Ramfeyinfu.

Ranishead

Ranifgatepcrc

Ranyuc quaere 4,

Rashe

Ravenglas

Ravenlkin

Reculuci

Renty

Repcrvvit

Read Cii ft

Reding
Ree

Rcvcnfaqu^re 3

Reuing

Riadcrgovry

Ringovvd

Rippley

Rippon

Rochc caft.

Rochefler

Rona

Rolay quaere 4.
Rofdoy
Rolfebrin
Rofe comon
Rofle

Roflelyc

Roffyn

Rotcrdam

Roihedalequafr.

Rothes qua:rc 7.

Rudder caft.

Rum

Rye

ip.Sl

15.51

21.52

18.58

17.55
1 8,62

18.59

20,51

11.60

15.51

12.61
15.59

. 15.53
18.59

1J\'.5?
8,53
9-57
9,57
14.51
10,17,58
13,59

Saild

S.Aeldanischsp

S.Agnes

S.Alban

S. Andreas

S.Afaph

S.Auguftin

S.Bogyca.

S.Boniface

S.Brando

S.Clement

S.Coiumban

S.David
S.Doneca.
S. Doners
.\'^.Govens point
S.Grigorij
S idelena
S Helenchead
S.Iees

S,loans toun q.

S.loha

11.60

2S.53

15.55

10.57

23.53

16.59

13.57

17.56
27.52
23.52
2-^.51

29.60

13.57

11.57
IS.59

20.S 2.
11,5/
15. ƒ
8
27.5®
Ï7.53

19.51

19.55

13.56

22.52

J3.ÖI

//.5S
16.5S
10.52

r 11-55

12.54
10.52
16.52
JÓ.60
•26.53

5.18,55
IS.59
13.54

13-/9

22.J2

S.Lcvans

S.Magnus

S.Maria

S.Niclas
S.Parricius
S.Patrick
S.Peter

S Shoburye

S.Valeri

Salcomb

Salefburg

Salfid abb.

Sandl

Sandvviche

Scharb rough

Schcape

Schcllinc

Scheuitenes

SCOTIA

Searon

Scdes Epifcop.

SEELANT

Selby

Sen nam

Sercnoch

Scvcntones

Sheafeld

Shravvcfburyc

Shyn

Shent

Sidmouth

Siericzee

Skipton

Skye

Skyc

SkyrAlfyn

Slane

Slcford

Sluys

Siygath

Smyihes

Snat be

Sodere quaeres.

Sol way

Somercon

Southampton

Spey

Spyne

Stafanger

Stafford

Stakky

Stancrorp

Staveren

Stele

Sterling

Sternvvay

Sterpoint

Stig

Stokvvith
Stopford vide 6.
Stow

NDE
/4.51

I 8.(f2

ïg.ór
11.iß

15.51
ïS.62

nJo

11.57

11.5^
17.61
18.^1

22.52

22.50

17.51

19.52

15,57
74.57

23.53

21.56

10.57
27 54
26.61

15.58

10.57

15nbsp;56

2/.52
20.55
14.51
2g.6l
I2.jfl

19.54

18.54
16.60
I^.óG

17.51

25.52

19.55

12.56

13.59

15.60

.21,54

5 7
14,ƒ6

20.55

14./8

, 17,57
20
,54

20,51

16nbsp;59
1 8,60

28.61

19,54

9,55
19,5^

27.54

18.55

17.58
12,60
I7JI
11,5^
20.55

18.55

X
Stoy

Strabubaftcr

Srratton

Strom

Stroma

Sturbridgc

vSrurmiftcE

Sudburie

Svvm

Syfcvvel

SylUcs

T

Tame

Taneftok

Tarbart

Tarde

Tatcrshal

Taunton

Tayn

Tenbyc

Terbart

Terrey

Teuerton

Tevv

Tewkefbury

Texcl

Thcdford

The fanduary

The fprun head

Thomas town

Thraepfton

Thrusk

Thüin

Thurnout

Tielt

Tiliinghaca
Tintagcl

Tiron

Toam

Tobbrcugh

Tong

T\'Ooge

Tlt;)rfatiiic

Tornay

Tornvvayqua.6.

Torragacaft.

Tovvrceftcr

ie,i4

8,5 3

9,5 3
13,6»

10,57

16,5 3

23,51

Tovven meridionidh

Traguate
Trail es
Trantirncs
Treconeli
Tregaron
Treport

Tripperam quaer. 8.11.54

Truronbsp;i5,/i

Trymnbsp;13.55

Tunbridgenbsp;22.52

Tunftalnbsp;21,55

Tylburynbsp;22.52

32.60

17.61
16./1
14.5
17,61
19.53

18.52
22,93
14.58

23.53
12.5/

20.52

16,/I

17,-60
12,61

21.54

18,nbsp;ƒ2
l(f,6o
lj.53
12,56
1^,58

17.52

2(f,54

22.53

.21-55
13,53

21.53

20.56
26,1

27,52
25./2
22.5 i
15.51

13.57
10.5.5«

10.55
15,61

26.54

16,61

25,il
17,60
I3i5J

^0,53

Tynmouthnbsp;20.57

22,51

Y

Varengen

YERGIVIVS

nus
Viancn
Vlecker
Vlielant
Vluerton
Yppingham
Vrquhart
Vske
Vtoxatcr
Vtricht
Voxftce
Vutziers
Vxbridge

Vuitton

Vuigcn quarre 4.

WIGHT

Vuighron

Vuikham

Vuitton

Vuinchefter

Vuinfor

Vuirkinton

Yuifbiche

Vuiuelefcomb

Vuodhead

Vuotcefter

Vuorcum

VV.Pappa

Vurexham

Vul fti quaere 3,

Vuyc op Zee

VV

Wainflcttcnbsp;2.?, 54

Vuakcfeldnbsp;19,55

Vualdennbsp;^2,53

Vualderfvviknbsp;23,53

Valhngfordnbsp;20,^2

Vauhham abb. quare

13, 21,52
Vualtonnbsp;23,53

Vuarehamnbsp;19,51

Vuarkcvvorth ao.57
Vuarrennbsp;i3.5j

Vuarriugtonnbsp;18.55

Vuaterfordnbsp;12 jj

Vuarvviknbsp;iß, 5 3

Vuelmton\'nbsp;18.5 4

Vuellsnbsp;13.52

Vuemisnbsp;is.js

Vueterington 20.57
Vuexfordnbsp;13. ƒ 4

Vuitbyenbsp;21,56

Vuitehurch qu^reß.

I§.54
19.56
18.55

20.51

20.55
2^.53

19.52
20,52
20,52

17.56

21.54

19.55

19.52

27,54

17.62

17.54

17.57

26.53

Yarmouth

Yarum

Yatc

Yla

Yprct

Yrvvcn

23,54

20.56
19
.5\'S
13.58
22,50

OCEA-
9-51

27,51

29.60

^6,54

^1,54

16.59

18.5/
19.54

27,/5

28.60

26.61

^ 21.52

-ocr page 538-

a

46.61

z1 Achas

46.64

-/r^Ackerhuis

32.61

Aduig

38.59

Agdanas

33.66

Agna

58.72

Agrcminc

46.64

\'ALANDisinf.

44.61

quot;Alant

^5.61

Alborch

^2.59

ALBVS lacus

57.69

Alftahus

S 1.66

Alta

41-63

Alvatra

38.60

Ambrunfch

42.62

Amerfont

30.60

Andanas

37.71

ANGERMAnnia

42.66

Anholt

5S-34

Anfloo

33.ÖI

Apnu

74.70

Aranes

44.66

Atbogo

40.61

Archas

56.63

Ardal

39-67

Arcnfburg

59.47

Arhulen

Arofia

40.61

Aruica

36.64

Arzevaflu.

6^.69

Afco

27.63

Aflbnflu.

46.63

Aflund

4/.67

Auri minersp

47-69

Auros

34-61

Avvcr

4^.70

B

Eabcnirlia

64,69

Bacamo

35.66

lahus

34-^0

EataS. Alban!

69.69

^Ealftad

41.71

Eay

32.ÓI

Bedftad

i3.66

BELLAMORE. i

Al bun mare

66.67

lerg

39.71

Berga 57.69jo.-62.4i.64

Bergen

28.6j

Ecikaraqucnar

42.69

Eerfia

42.65

Bigda

4^-67

Bionor

32.06

Bircala

^7-63

Birkarli

45-69

Blanifcog

35-62

EODDiAOCCT.

45-68

boddia Oricn.

50,67

Bodvvyk

34.65

Boctfeuoort

5 5-7S

Bogefunt

37.60

Bolancs

41.63

Bongau

467-

70.67
67.70

69.68

68.69

DALECARLIA

38.64

Gilbcrga

Dalecarha flu.

43.62

Gillefcal

De Neefs

32.60

Gnarp

Dcrpt

51.60

Golda!

Dfinacocnobiam

61.63

GOTIA

Diavon flu.

lt;gt;4.6s

GOTLAND

Dilfbo

42.lt;f5

Gotfchefand

Domshaf

.^8.71

Grcnefier

Domus Bircarorö

39.70

Grillefiord

Dorjaus Regia

39.66

Gritonos

46.64,

43.63

Groneilant

Don flu.

51.62

Grondclftcin

D ragen mark

33.60

Grunnafund

E

Gryp

Echefio

3d.60

Gyka H

Eckby

39.60

Hadhalang

Edfvvelt

33.61

Halinhadab

Eckholm

52-61

hallandia

Eckfonr

28.60

Hahnftat

tggc

41.71

Hals haven

Egrcpc

Halfne

Elfnabben

43.60

Hammar

Elucdale

37.63

Hammer

Enecopia

41.61

Hange

Eng

33.61

Hanvvith

Erambo

41^62

Hapfd

Erberad

42.64

Hardangc

Erilla

41.65

Harwick

Elke

44.61

Haften vvagh

Efpoa

48.62

Havor

Efterdal

31.63

Hebro

ESRONISdicEften

Hedmark

E

53.65

Heihchlant

Ealacopia

35.60

Hdligcnfont

Ealkeuburg

35.59

HELGALAND

Farder

32.60

Hdganas

Faxholm

44.65

Hdm

Feftun

27.61

Hdfiogabi

Feiborg

42.69

Helfingauat

Felby

44.70

HELSINGIA

Fellin

50.60

Hcmpnc

Ferenbo

36.62

Hen n mora

Feftia

-»7-61

Hermanger

Feringia

42.61

Herndand

FINLANDIA

48.62

Hertzhals

FiNNICVSfin.

48,61

Hefcho

finnisch fcc

44.63
39.59

Hefene

Fluerbuy

Hcfenes

Foria

43.65

Hefeport

Fors

41.66

Hdingia

Forfhcr

41.67

Hcflbk

Fofdacl

31.62

Hevvel

Foxnoz

68.67

Hirkioftal

Froftcn

35 66

Hitter

Frovvenberg

40.59

Hoff

G

Hokalaut

Galmefel

4g. 60

Hotda

Gambavvik

38.70

HOLELA lacus

Ganga

38.63

Holmdal

Ganfcndai

28.61

Ho medal

Gefia

43.62

Honbay

Gelben

35.62

Honovitz

Gdecal

36.68

Horfens

Gemen

47.59

Hotrola

GESTRICIA

42.62

Hova

INDEX
In NorvvcgisBamp;Succi^ tabulam.

Boiior
Borgclo
Borgfe
Borftcl
Bota

BOTNER fee
Bovvensberg
Brctta
Brinnia
Brunflo
Byri

Byrfcn flu.

C

Caavvad

CAIENKAfemla
Calenfcho
Campedal
Candclox
Capitanei Bircarorum

41.69

Cap.Bonse fortu.
C.Confort
C. Grati?
C.Gallanr
C.Hopevvcl alias

skct neues
C.Raco
C.S.Iohannis
C.Sovvcrbere
Carpa
Carpa
Cafteiholm
Caftrum
Caftrum rcgium
Ghalis
Chini

Chorogofchinoz
Cogerbcla

43-6/
4ï.6é
41.#6
43.61
43 .66
48.
ÓS
30.5s

3S.6I

30.66

39-66
5© 66
35.65

34-61

53.72
72.70
3^.64
66.68

37.62
32.67

42.65
3 6. 66
37 60

43*59

43.59

40.61

39.71

39.63
41-59

43-60

44.66

31.67
30.66
32^1
2.9.64

35.59

36.;S
32.59

28.62
3 3.62

43.65

47\'6I

19.59

48.60
^8.61

12.61
41.71

36.59
51.58

32.63
34-6%

29.60
I 33.67

4^-71

33.58

4S.70
5 3«70

41.64

32.65
39.6?
4-2.65
45.65
32.60

34-66

41.62

io.60
52.62
4S.62
28.62

50.59

48.62

28.60

35.61

52.62

49.6/

50.65

3S 63
SS\'6l

41.59

44-71

3K5S

49.62

37.91

51.73

71 6$
64,71

46.63

45.61
45.61
53.61
40.68
49.69

51.69
73:70
41.65
61.71

61.70
62.69
39.5S

69.65
34.60

32.60

30.61

38.63
58.67
60.67
68.69

46.66
31.66

39.59
48.93

39-5S
43.66

46*63
39.61
47.61

47.60
46.60
3 5\'6$

Cola
Cola flu.
Cola pogo ft
Colmar
Colmogori
Congcl
Conl b
ick
Coninxhaven
Copcïbeig
Copcrvvik
COPERDALIA
Corelcnborg
CORELIA terra
CORP. Chrifti p.
Corlcholm
Cracovvad
Cronabach
Cronaburg
Cronfbcrgn
Cudmudarad
Cuma 50.62.
Cumbla
Cufta

D

Dachdcn

Dachderot

Dalc

-ocr page 539-

INDEX

Hudingfuai

44.lt;5J

47.63

Marker

NORVEGIA

32-64

Hueilandia

t36-59

Kuîkon

47-59

Ma t kur

54-73

Notofcr

Hufbay

36,6z

Ladba L

35.66

Mayna Volok

60.72

Nouogardia

58-6Ï

Huicta

57.68

Ladoga

56.62

Mçdelhuis

34-65

Nyflot 0

Huittis

47.63

Ladoga lac.

55/1

Medfiord

39.71

Obdael

29.61

Hufabi

40.62.

Laffart flu.

53.63

MELER lac.

40 61

Oberau flu.

47.61

I

Laia

47.67

MIDDELPAdia

41.65

OCEANVS fcpt

3aö«

laddcE

27.61

Laikis

52.63

Millefuik

40.63

Oddoval

34.61

lama

53.61

Laio

47,62

Mita

47.61

Odenfe

40. 6 J

lanacala

49.63

Lako

35.61

Mo

42.63

Oclant

40.5 S

lanecopen

37.59

Lampis

49^64

Monc

48.60

Oldehilfont

30.6®

lanen flu.

46.62

Landbro

46.70

Monomanskic

62^70

Oldefont

27-61

legaborg

58.63

LANdrigiâfyl.

55^69

MONO MASKOY

Olenagoba pcf oft:

Iclmcr

39.61

Langa

39-65

ieporie

60^70

Olsbi

■ 52.63

Icitcuoort

27.6/

Langanas

34-7Ö

Mo nfterfent

34 59

Olsburg

33-61

lEMPTA

38.66

Lango

38.71

Mora

58.63

Olsby

52.7©

Icrfc

42.64

La pavefl

5V63

Morzovetz

70.68

Olfe

letabotg

47-70

LAPPIA

59.69

Mofcho

48.64

Ollen

51.6 s

Ictiadal

43.^4

Lâfvvyk

31\' 6

MOSCOvia? pars

Olternes

Ighia

Lan la

59.71

Moftelêra

46.67

Ombay

Ibedra vilk amp;1

SÓ2, 69

Laxaftreia

49.70

Motala

^8.60

Omega

/3-7I

Imbrevvife

35.66

Lefanger

45.67

Motalaflu.

40.60

Onegaborg

éo.6^

Imudce

52.71

Lekfunda

39.63

Moïka

59.71

Oporzka

34-5«

Indal

42.66

Lemes

46.63

Moïka goba

60.72

Oika flu.

49.6^

Indero

3 3.66

Lcrgas

52,68

movremanskoy

Orebro

40.61

Ingen *

44.71

Leroal

37.67

leporiaï

55.71

Orefcak

53.6s

InfüleS.Pctri

65-71

Leflb

33.59

Moufis

47.64

Orgront

44.6ja

LCrucis

68.68

Lera

3 8-62

Munkeuoort

57-72

Oriai

32.65

I.Voflen

35.67

Letrai

3 5«6 I

Muskenes

^7.70

Orifchom iu.

lochi

Lida

40.65

Muskftrom

3 6 Ö9

Orfa

39^61

lokis

5^.67

Lidekoping

36.él

myrmanskoy

more

Orfcag

lomolauefl

^8.67

LIEFLandiapars

50.59

1. Noruegicum amp; Da-

Ofel

47-.

Ions Vaten lac.

36.66

Limalant

44.61

nicummare

66.71

Oftafiord

jS.iS^

loufferlant

i2.ÓQ

Lincopcn

39.60

H

Oftbo

40.5^

Itomal

51.63

Lindefberg

3^.62

Narua

5î.6r

Ofterdal

36«6f

Itreoo

3 3.66

Lindefnelamp;alias

Nafs

34-65

Ofter-kaven

Ivanacraoii

67.70

Dcr Noefs

28.60

Nay dani

55.72

Oftcruee

2S.6J

luan grod

Lifta

2 8,. 60

Nelcborg

47,61

Oftoiefcro

IVTLANDT

30-/8

Litz

60.70

Neleren

28,61

Oftraarh

3 3 .Ä

K

Liufdal

42.65

Nergen

49=61

Otteuos

Kalle

32458

Liuftord

43.65

\'NEIUCIA

19,60

Ouiken

3 é

Karris

48.62

Lixen lac.

38.64

Ncrpis

46,64

Own a

Karkby

50.68

Lodhufs

34-ÓO

Nets

Ovvyek

40« 641

Kaiuc

59.72

Lofoî

31.70

Netaborg

59.64

Oy fiord

40,74

Kativvik

42.71

Lpgelbnt

44,72

Netra

44,66

Oxtfort P

Si^óm

Katzberg

34,60

Lokheile

3 S,70

Nicopen

42,60

Paderick

57V^

Kebere

56.72

Lomboshok

69,69

Nicovensko

^7,68

Fades

49y^0gt;

Keclvvick

49,72

Londiiogio

36.70

Nidacl

29,62

Padeuoori:

Kegor

59-72

Longaheden

59,62

Niding

34,60

Eagefea

^2,64

Kelen

36,04

Longen

Nigavwk

3«,70

Palio

Kexholm

59,63

Lofta

42,6^

Niger lacus

53.64

Parnievv

Kyldinc

6;. 71

Lotra

56,68

Nikirck

46,62

Paferik

55^71

Kind

45.71

Lula

47,69

54.62

Peckengamflu.

KINDIA

36,60

Lupalant

45^62

Nilos

35,^0

Peckingam

57-n^

Kiona

60.61

Luien fl.

4®,64

Niuron.da

44\'^5

Eeibas lat.

52,4®

Kitris

49,62

Luxftedc

31,59

Nomendaku

3^,68

Pele

43,7ï

Kiuaneb

55.62

Lykua Volok

00,72

Nora berg

Pelimofero

Knie

48.59

Maelftrom

35,69

Norcopen

4Î/0

Pelitza flu.

é6.é%

1

Kniefchyf

48-72

Maeftrand

34,

Norden borg

61,68

Pelting

5 1. 6x

Koggefund

43.^4

Maham

51,64 ,

Nord malung

Pelting

51.6s

Koick

il.6l

Mélanger

38 70

Nordmor

32,^5

Pema

54.69

Korila

56.62

Mandael

30,62

Nord TuCo

36,6z

Pcmara

47.éï

Koskanoï

.67.67

Mardon

31,^0

Nordgonderad

45M

Pcrkala

fçjéé

Kyla

49.67

MARE Balticupî

4^,59

Norm ora

37M

Perna

52.62

¥

Eyn

50.7 a

Margcden

49,61

, Nort capo

4^.73

Parnavf

4-9-59

Kyro

Mark

2 9.6.?

Nort ford

Pero

$7M

-ocr page 540-

Perfora

49.6S

S.Mi chad

Perfenskie pogofl:

57.70

S, Miehdsberg

Piente

49.64

S, Nicolai

PlENTElac.

50.63

Sandal

Pinego

69.6lt;f

Sa«da¥var

Pita

47-69

5aniam

Pleskovv

53-60

Saiboig

Pod on

60.71

Siftmola

Po! na flu.

56.6?

Savolax

Ponoye

68.68

Saya

Porihut

.51-62

Scara

Porky quot;

\' 52.70

Sceierf

Po Pcnticoft

69,67

Sccnningca

Pofda

68.67

Sccren

Pottra

33.67

Scerpena

Pourth

67,69

Schagen

Schei levec

Qi^de fior
Qi^ickcn

36.71

Sdychaven

46.07

Si^RiCHNNlA
Scuia mon.

Ragund

41.66

Suerheri
t\'

Ramaü)

42.66

Scby

Ramme

46.64

Sederon flu.

Pvafleborg

48.61

Segerwar

Raugma

45.62

Seiava

C t 1

Reftund

39.66

Sdloer

Reinknap

27,62

Seineftou

Reifenburg

52,62

Semeftrofpogoft

Renavâl

45.67

Semingia

Renfby

41.68

Scmifle

Reon C.

35.66

Senlodaei

Repervvik

30/0

Sere flu.

Refager

3^.62

Seienoch

Refll

42.67

Scviieaes

Reflà

48.63

Sibbenis

Reto

39.63

Sichern

Revel

50.61

Sigolan

Ribbeknut

30.60

SiüOSSVND

Rodc\'uk

45 71

Silen lac

RODEN

42.lt;fl

Silveiberg

Rodhdle

^8.71

Silmes

Rodho

31.60

Skaftuven

quot;Rocmerck

33.62

Skat^duagh

Rogge
Rogflada

SkdiiLia

43.65

Skokirkia-

Rollen

37.69

Skon

Rom

33.59

Skongen

Romfdal

29.63

Skiikby

Rona

48.62

Skyra

Roodehcl

54-63

SMALANDIA

Rune

47./O

Snafen

Ruft

34.69

Soderala

S

Soen vvat

Sadefla flu

51.62

Sognifai mon.

Sagolax

53.64

Sognifal

Sala

51.68

Scknadal

Salis

49 59

Soleta

Saiten

32.67

Soloski

Sammawik

43-72

Somd

S.Andreas

/î,70

Somen lac

56. 61

Somera

S.Prigiîtse mö.

27.72

Sonneburg

S.Colai

47.72

Sony be pogoft

S. Georgi;

67,70

Soronetflu.

SJoiiannis

68,69

• Sotdaler

28
66
6

D E-X

Sparabo

Stadsbig

Stadt

Staenes

StafFangcr

Siamdtc

Sranuvvifche

Starigar

S ra p pen

Stcckhölra

Sieg

S.ck

Sied?; borg

Stenobig

Scideien

Stittungberg

Siokhoim

Sîrengis

S tu tia

Styredol

Suaekby

Suaka

Sudbradfdalct

Slider copen

Suderdai

Sudcidalac

Suderhem

SVDEK.MANNIA

T

57-68
50.63
41.61

31.61

41.60
4.6,63

LEPORiE
66 69

^5-69

37.62
37-61

52.61

47.62

42.66
35.60

SO.if?

43.69
41.43

39-62

69.67
35.69

69.68

Sudraor
SViiCIA
Sugamora
Suada
Sunnebo
Sittendal
Suydford
Suyervvcr
Suyroi
Svvalagcn
Syvvarde
Syibuy

Tahaft
Tan^rofa
Teig

Telleniark
Tdlic
Tenafàlia
TERSKOY

Tctreuc ,

Tiallfund

Tingvvalla

Tl Wegen

Tolfburg

Toran las

Torp

Tom ia emporiû
Torfacker

Torfanger •
Toua flu.
Traenooch
Tree Oflroui

33.66
.32.66

29.65

36.63

^8.61

40.60
73,69

59.69
46.73

io.57

34.67

42.61

41.59
S5-63
32.61
45.72

.^2.61
40.^1

40.66
36.66

37-Ó5

33.Ó3
40. S 9
29.61

-?9.64

31.öl
41
6Q

32.64

38.64
6S.66
39-66

39-59
34-65

47-7^
45.7a

43^59
43gt;59

40-59

Trofcl
Trom
Trompfont

Trond uias
Trofa
Trundhem
TrVla

TVTSCHIA
Tuna

Tüflb
Tulvvonag
Tu teren
Tybne

Tybnc Volok
Tyfded
Tysholm

V

Vaerond

Vaibd

Vallis

Va m es

Var neu

Varo

Varta

Vafhi

Vaflcn

Vaflrai

Vbdal

Vdea

Vdden

Vedagoba

Vekclax.

Verna

Verga

Vermelac

vernelandia

36,6z

46.64
48.68

46.65
55.64
47.62

38.59
42.70
40.éo
57-64
51.67

37.62
54-67

52.69
41.64

29.60

33.61

45.63
45-65
37.6J
45.67
41-67

38.67

40.70
44.72
i8.6o
-#0.6^

Vcrmo
Vero
Verulax
Vcfikila

Viburg
Viga

V ige! (lade

Vickile

Ving^sker

Viris

Virtis

Vifi.cn

Vifla

Via

Vladifkoylac.

Vlecker

Vlcnfaker

Vlcfbuy

Vifen

Vlmoherad
Vma

VMATRESK

Vnderaker

Vnderval

Vogdo

Vo*ûce

VPLANDIA

53.61
3 i.6a

i7-/i
42.6Q
24.ÓCJ

50.61
40.60
43^65
.38.02

36.62

40.71

66

60.72
60,7a

30.59

33.60

43.59

42.62
4661

50.62

36.60
33,69
56.68
ƒ5,69
3 8.fo

34-64
\'\'9 36
51-62
58.7^

53.63
46 6a
47-66
36.63

IN

6S.66
30.63
67.66

39.71

4Ö-7I

33-ÓI

43.0 3

JO.Ó7
51- 64
35.60
54-63
i7-6o
5 5.62
29.66

32.60
40. 59
43-59

49.71

40.66

33.61

32.59

50.ÓZ

42.70

43.66
60
70

5 70
50.63
51,03

29.62

48.62
2S.ÓO

27.61

46.60
43*03

3971

39.63

34.62
52.65

36.70

40.71

46.68

42.63

44.65

35.67
52.70
4.^.69

37.59

32.66

42.63

32.61

30.64

30.65

35.65

42.66

64.67

50.6a

37.60
n-62
47.60

59.69
52,63
^6.64

-ocr page 541-

Vtvveenbsp;38,6 3

Vutzicrinbsp;a6,6i

VV

Vnbsp;Vakopen

VVaganbsp;«6,63

VVagaicfcranbsp;66,63

Waldersnbsp;38,64

VVandvvagnbsp;39.70

VVardhovvftnbsp;/6.72,

Vnbsp;Vardalnbsp;34,67
VVarongianbsp;6^,70

VVarfiga

V Var liga flu;

VVaribndt

VVartiberg

VVcber

VVeddc

VVcddero

VVcilTenftdn

VVenden

WENER lac.

VVenfuffd

VVcrdcr

IN P
64,68
7/»68
43,59
35,39

38.59

51.60
50.59
^6.61

31.59

35.60

VVcrnriöo

VVcftbo

VVefterdal

VVeftergarn

VVefterhais

VVeflerhus

VVcflkicl

VVcftcrvvik

VVcftu cort

VVeftrahcrad

37.59
39.59

33.62

42.59
^0.61

39,66

31-61

39.59

48.60

WETER lacus

VVexo

VVig«fera

VVittinfo

VVodlaieCera

VVolffont

58.60

38,58

64»6J
37,62

30.6©

47.61

34gt;6I

VVorift

Zolotit^a

F I N I S T A B V L AE.

-ocr page 542-

INDEX LOCORVM TÀBVLÀE

GENERALIS BELGII INFERIORIS.

r Ä Bbcvîile

jX lat:

S. Aechten Roy

Adud

Aelft

Aenholt

Aenlo

Aernheîn

Acth

Ahuys

Aken

Alcmar

Aldebroughè

Aldenaer

Aldenhoven

Alem

Alesham

Aliéné

Almeloo

Almen

Alpen

Altena

Altzei

S.Amand.

^Ambleteui

Amersfort

Amiens

Amfterdanl

Andernach

ANGLii£par

Antwerpen

Apel

Apeldorne

Ardenborch

Ardres

Arcnbereh

Arien

Arlar

Arlevve

.Arlun

Arnfberch

Arras

Arfchot

Artois

Arvvilcr

AffdanPont.

Aflclen

Aflèndelft

Afîenc

Afth

Afthe

Aftinchufen
Audenalle

Avclghem

Aveincs

S.Avoulto

Aufti
Authye fî.
Authye,
AuXi
Axelé

B

BAefro
Baerle
Bacviile
Bagimoat

Lon.25.

27.51

28.50
26.ji
3S32

28.54

2 3

20.5 3
2 S 5 3

26.53

23-53
ZÇ.JI

28.51
30-52

22.52
25-51

29-53

28.53
28.5^
io.5^

30.50
25-51

23.51

27.53
34-50
^7.5 3

29.51

22.51

36.52

39.54

28.51

25.52

24.51
29.51

2.^.51

27.53

25.51

30.52
\'4.51
27.51
25.51

29.51

23.51

29.54
26:53

26.52
28.52

20.51

31.52
27.51
25.51
56.51

29.50
23-5^

24.51
24.51

24.51
26.5z

26.52
27.52
■23.50

27.50

S.Geertruyeii Berge 27,52
S.Heeren Berg 28.52
Bergennbsp;24*52

Bergen in Henegovv aUas
Möns

Beigen op Zoom
Seven Bergen
Stein Bergen
Beringen
Berlette,
Berncaßfel
Berneval
Be.hune
yiller Bervoch.
Be veren
Bevcrvvijek
Beylftdn
Bilevclt
Bilfel
Binch
Bingen
Blangy
Blankeberg
Blankcnheini

29.52

28.53
29.52
29.gt;i
29.52
31-52

29.50

23.51

28.51

27.52

26.52

27.5 î
29.51
30.51
24.51
27.51

28.53
29-53

Bocholt vcl Boieholt.

Boeckbcrgen

Boeckiim

Boer

Grote Bocrl;

Boke

Bolchen

Bolongnfe

Bö mal

Bommel

Bömmenes

Bönef

Bonne

Boppart

Borborch

BurchvvoriiS

Borkelo

ßorncm

Balenbsp;27.52nbsp;S\'HertogcnB6fch 27.52

Baliienbsp;30.52nbsp;Oudcnbofchnbsp;26.52

Bambekenbsp;24.51nbsp;Boflbnuillenbsp;28.50

Bapamesnbsp;^5.51nbsp;Bouchainnbsp;25.51

S.Barbenbsp;. 2«.5önbsp;BOVLONNOIS 23.51

Barecnbsp;25.51nbsp;Boxtel.nbsp;27./2

Barlaimon^nbsp;26,51nbsp;BRABAN\'Tnbsp;27.52

BafTculnbsp;24.51nbsp;Brachtnbsp;30.52

Baflynbsp;24.51nbsp;Bradnelnbsp;22,52

Baßoignenbsp;28.51nbsp;Brainelecohtenbsp;2^.51

Bavaynbsp;26.51nbsp;Bramfchenbsp;30.53

Beaumontnbsp;26.51nbsp;Braynbsp;2450

Beaiirainsnbsp;29.50nbsp;Bredanbsp;gt;7.52

Beaureng.nbsp;27.51nbsp;Bredefortnbsp;28.52

Beckomnbsp;30.52nbsp;Brederodenbsp;26.53

Bedburgnbsp;^9.51nbsp;Bremennbsp;31.54

Bellenbsp;24.51nbsp;Bretveilnbsp;2^./o

Benfburglinbsp;29.51nbsp;Bricquenbsp;23.51

Benteulnbsp;25.50nbsp;Briell.nbsp;26.52

Benthemnbsp;29.53nbsp;Bridennbsp;31.gt;2

Bercknbsp;28.52nbsp;Briennbsp;28.50

Bergb 30.52nbsp;Brjfichnbsp;29,51
Geerts Berge 26.51

26.5/

26.51

26.52
26.52
27.52
24.51

29.50

23.51

24. 5X

28.50

26.52
26./3

30.51

31.53

^7.51
26.51
30.50
23./O
25-5?

29.5t

BRITANNÏGI tóaris

22.^1

28,52

25:/2
28.52

26.St
\'22Ï53

28.54

22.52

24.50
27./Ó
27:50

28.52

^9.53

iï2,52

Z3.51
.25.50

25.51

25.50
Z6.S3

18.53

23.52
gt;6,52

24.50
^4-51

29.51

28.54

24:50
31.51

24.gt;O

25.50

23.51

29:51
■^4.51

26,51
28.50
27.50

pars
Brompt
Bronchorft
B ru egel
Brugge
Brügge^
Btuflel
Brykdfey
Bucl

Buifly
BVLLOH
Bullon

Burgfteenford
Burnan
Bylen G

CAles

Callnicoürt
Cambray
CAMBRESIS
Catnp.
Campen
Canterbery
Capelle
Carbiie
CalTd
Caftdauii
Carlyck
Gatte

Catzndnbogé
La Gauchie
Caufîy
Caux
Caycti
Cdl
Cd les

CerffbntàihC
Chamont
Champiau

Chapelle ë Tyräffe 26.50
Charlinnbsp;27.51

Challeau c Cäb\'rcßs 25.51

Chaftclet

Chauemohî

Chauny

Çhieurc

Chimay

Chiny

ChonC

G lay .

Clerf^

Clery

CLEVE

Cleve

Cloppenburg

LesClufe

Cnocke

Cbblentz

Cocheim

Coege

Coelvelt

Coevorden

Cokefter

STIET CÖLN

Coin

\'Goiïîbîe

Com e lie

Conde

Cbrrkeciî

Cortrijck

Crànenborch

Cranenburch

ft

wvi

lïS (i?
K r
k

Creyecocuj:

Crcvecoeur

Creütznach

Crid

Cromerc

Crotoy

Cub

Cugnön \\
Culenborcfi
Cyfoen

D

DAleiü
Dalen
Dalen
Dalhdm
Damme
DamvillcÉ
Dafbcrch
Daunfc
Dedhani ,
DeLaenÖ.
Ddft

Ddmenhörft

Deinfe

Dè Mafe.fiu.

Dèreham

DerRhijnll:

Dèrmondè

Detteil

Dèvemont

Dèuènter

Die Eerhsfl.

Die Lip.fiu.

Diepe

Dicphok

25.50
■27.51
25.50
2(5.5 I
\'26.51
27.50
2 8\'. 51
22.X4
quot;28.51

24.50
27-5\'
27.ƒ3

30.54

25.5Ï
25.52

30.51

29.51

26.54

29.52

29.53

22,5 3
29.ji

27.51
i8.5i

25.51
\'25-51

26.52
2 5 - ƒ i

28.51
2quot;S.5i

25.50

25.51

24.50
30.5Ó

23.51

22.54
23.51

30.51

27.50

27.53

25.51

-ocr page 543-

Dicrnbachnbsp;31.51

Dieftnbsp;27.51

Dietkirchnbsp;28.50

Dillenburghnbsp;30.51

Dimchurehenbsp;2 3.5:?

DieVveferflu.nbsp;31.54

Dinantnbsp;27.51

Dinflakennbsp;29.52

Dif.nbsp;22.53

Dixmudcnbsp;25.52
d\'Lant van Luyck 27.51

Dodburgnbsp;28.53

Doeiekumnbsp;28.53

Dommelcrnbsp;27-52

Dompirenbsp;24.51

L?oncherynbsp;27.50

Ponqueurcnbsp;.24. ƒ o

Don wiche.nbsp;23.53

Döllensnbsp;2.^.51

Dorfttnnbsp;29.52

Dortnbsp;Z6.52

Dortmundnbsp;29.52

Dovaynbsp;25,51

Dover.nbsp;23.52

Doufyenbsp;27.50

Dreckfurdennbsp;30.53

DRENTnbsp;28./3

Drolshagennbsp;31.51

Duffelnbsp;26.52

Dülmennbsp;29.52

Dungnbsp;27.50

Durbuynbsp;27.51

Durennbsp;29.51

Dufteldorpnbsp;29.52

Ten Duyiicnnbsp;2452

Duynkerckenbsp;24 ./2

Duysburghnbsp;.29.52

Dynternbsp;27.52
E

Chternaken 28.50

,£counbsp;25.51

Edamnbsp;27.53

Eekelonbsp;25.52
Eems vcl Emsfl. 29.54

Idemnbsp;il. 5 2

Eensburennbsp;29.53

Eepenbsp;28.5^

Egmontnbsp;26.53

EgmcntopZecnbsp;26.53

Eiftchcnbsp;29.5 j

Eirerennbsp;24.51

Eirorpnbsp;29.51

Elaftonneflcnbsp;23.53

Elburgnbsp;28.53

Ellernbsp;30.51
Embrick, alias Emmcryk
28.52

Enchufennbsp;27.53

Euerenbsp;24.50

E negersnbsp;30.51

Engiennbsp;26.51

Enfcedcnbsp;.29.53

Eîcklensnbsp;28.52

Eimuyehnbsp;25.52

Eicaukflu.nbsp;25.51

Efchnbsp;28.51

Elpechynbsp;25.50

Eflcnnbsp;39.52

Eftaing
Eftaplcs
S.Eftennc
Eftcrford
Efterheu au pont
Efvvciler
Eyerlandt
Eyndhoven

quot;pAbayart

Fal ais
Fellon
Lafertc
Fcvcrsham
Fintain
Flabeville
Flines
Floref
Florennes
Foix

Folkefton
Fontaines
Fontaines
Forpach
Foulneftc
Francfort
Ville Franche
Eranchimont
Francken burgh
Franicker
La Frette
Freudenberg
Friefs

FriefsOchten
FPvISiAEpars
Fromele
Furftcnouvvc
G

GAeft
Gangelt
Gavere
Gedain

Geel vel Gheel
Geerdsberge

gelderlant

Gelekirchen
Gehe
Gemblour
Gerne

GemevcIGhemcn 29,52
Gemert vel Ghemerc

28.52
Gemünd
Gemunnen
Gendt vel Ghendt
Genival
Gennep

29.51

29.50

25.52

26.51

28.52

GERMANICVS OCEA-

NVS.nbsp;23.52
S.Gertruyenbergh 27.52

GeftdvdGheftdnbsp;27.52

S.Gevvernbsp;30./i

S.Giflainnbsp;26.51

Givetnbsp;27./!

Glabbeeck.nbsp;28.52

Gochnbsp;2 8. ƒ 2

Godin.nbsp;27.51

Goer vel Ghoernbsp;29.5 3

INDEX B
2S.50,
23.51

26.51

22.52

26.50

28.51
26-54

27.52

26.50

27.51

27.51
25.50

22.52
26.50

28.50

25-51

27.51

26.51

23.50

23.52

26.51
2^.50
29.50

22.52
Jl.50

27.50

28.51

31.51
^7.54

27.50

28.50

2 8.54

30.54

28.54

27.51

30.53

28 54

28.51

25.51

27.50

27.52

26.51

27.52

28.51

28.52

27.51

27.5/

E L G 1 I,

Go ere ie

Goef

G ontere

Gorcum

Goude

Granpre

Grave

Gravefandc

Grcve

Grevelingc

Greven brocck

Grevenract

Grimbergen

Groeningen

Groenouvvc

Grol

Groot Sundert

Grote Boerl

Guemund

Guines

Guife

GVLICK

Gulick

H

HAcfoxt
Hacskerkc
Hage

Halesvvorft

\'Hall

Halteten

Halver

Ham

Hamciiacourt

Hames

Han

Hanape

Hannovillc

Hannuye

Hapecourt

Harddot

Hartenberg

Hardervvyck

Harlcm

Harle fton

Harlingen

Harwich

Hafdunen

Hafi-dc

Haifdt

Haftinge

Hartem

Hattingen

HAYNAVLT

Hebftcden

Hede

Hdmont

Hcnfberg

Hcrck

Hcrcntaels

Herkinge

Hcrmael

Herman skcl

S\'Hcrtogebofchc

Hertogen Raid

Hcrtzbergh

Herwerden

Heldin

Hcfpungcn

2é. 52
26.52

26.51

27.52

26.53

27.51
28:52
26.53
30.53

24.52
29.52

29.52

28.53
28./4
29
53

29.53
26.52

29.52

29.50

23.51

25.50

28.51
28.51

27-SS
24.51

26.53

23.53

26.51

29.52
30.52

30.52

24.51

25.50

25.50
28.JO

27.51

25.50
2 3.SI

28.53

27.53

26.53
22./3

27.54

23.53
30.53

27.51

28.53

22.51
28i53

25 51

29.50

23.52
28.52
28.52

27.51

27.51
26,32
-27.51

29.50

27.52

28.51

30.5i

31.53
.24.51

Hickling
Hoey

HOLLANT
Holt

Homfalizc
Hondscote
Hoochftratcn

hoorn

Horn

Horft

Horftniar

Hoeft

Hotton

Hour

Hourdain

S Hubert

Hucfden

Hucifem

Hulft

Hunen

Huyfcn

I

TPerg
-^iemeppe
Inancourt
Ingel Munfter
Ipren
Ipfvvichc
llerlon
Iflelfl.
ludoingne
luoixvidcYvoix
K

KAifer

Kcifcrfwcrd
Kempen
Kerpen
Kerftenich
Kervcrdonck
Ki Iburg.
Kingfton
Kirch berg
Kirpach

Konigimacheren
Kufchel

L

La Cauchie
Laen. flu,
Lacrvvold
La Fertc
La Frette
La Motte
Landeck
Landrechies
Lange
Laon
La Rochc
Lebach
Lechnich
Leeck
Leerdam
Lcevvc
Leiden
Lcighc
Lcimuden
Lembcrgh
Lcmmcihorn
Lcngkexekc

23.54

27.51

27.51

29.52

28.51
.24.5z
27-52

28.5a
.^7.53

29-52
29. J 3

30.50

27.51
17.51
25.51

27.51

27.52

30.50

26.52

27.51

27.53

30.53

27.51
24./O

2/. 51

25.51
22./3

30.52

28.53
27.51

29.51

29.52
28.52

2^.51

.28.51

28.52

29.51

2 3. ƒ 2

2P.SO
30.51
28.50
29.^0

24.50

30.51

29.53
25.50

27.50
24.50

27.51

^5.51

29.54

25.50

28.51

29-50

.29.51
27.53

27.52
27-51

26.53

22.52

26.53

31.53
27-/4
30.53
Lenne-

- if\'r

-ocr page 544-

Lenne, flu.

i-enne

Lennep

Lcnnich

Lens

3-envilIc

1-enze

i-e.Portct

l e Roux

Les Cïuic

Lcicou

Lefîcn

Leiloîïc

Leuvorden

Leuwarden

Leye flu.

Li e nee

Lier

Liîers

Lillo

LIMBVRG

Limburg

Limpurg

Lingea

Lion

Lip.fiu.

Lippe

Loit

Lokeren

Lcllcr

Lo«gcvvirch

Longion

Longwy

Loray

Lubbeke

Lueven

Lumbres

Lummes

Lünen

Lunichufen

26.51

30.52

25.51
2/. 50

LVTZENBVRG 28.50

Lutzenburgnbsp;28.50

LVYCKnbsp;27.^1
Luyck

Lydberghnbsp;30.5.2

Lveflesnbsp;26.51

lyCflu.nbsp;24.5 r

iy.VDourgnbsp;24./1
M

^ ;r Acheknvel Mecheia

M 26.52

Wackumnbsp;27.54

Maerfennbsp;27.55

Maeflriciitnbsp;28.51

Maldennbsp;22 52

Maimedirnbsp;28.51

Manderfcheidnbsp;29.51

Manynbsp;^5.50

Marchenbsp;^7.51

Marchenncsnbsp;25.51

Marchûneaupont. 26./i

MARCKnbsp;30.52

Mardycknbsp;2452
Maretz
Marieburg
Marienfelt
Markeghea
Marie

30.52
30.51
29.5-2

28,51
24.51
23-5 I

25.51
23.51

26.51
25.51

24./o

26.51
23
53
31./3
27.54

24. 51

26.50

26.52
24.5E

26.52

28.51

28.51
30.5/

29.53
24.50

30.52

30.52
27.50

31.i1

30.53

28.50
28,50

28.50
31.53

27.51

2451
27.50

29.52
29.52

IKDEX be

Marteîengenbsp;2S.50

Marîcloynbsp;24.51

S.Martins dycknbsp;27-53

Marvilîenbsp;27.50

Mafeflu.nbsp;26.52

Idemnbsp;28.5^

Maleycknbsp;28.5^

Mafieresnbsp;27.50
Maubertfontaine 26.50

Maubeugcnbsp;.26.51

Mayenbsp;26.52

Medebachnbsp;3i\'5i

Medenblicknbsp;27.53

Medietonnbsp;22.52

Mceflenenbsp;25.51

Megennbsp;27-52

Mellenbsp;30.53

Memheimenbsp;27.50

Mentznbsp;30.50

Meppenbsp;\'29.jr3

Meppelnbsp;28.53

Mergesnbsp;34-/I

Merisnbsp;28.50

Merftatnbsp;so.50

Mertzichnbsp;27.-fo

Mefchedcnbsp;30.51

Mefieresnbsp;28.50

Mefîerichnbsp;jS.^o

Metlochnbsp;.29.50

Metznbsp;28.50

Meyennbsp;29.51

Meyertnbsp;27-53
Meyn alias Moenfl. 30.50

--------^5.52

24.52

26,51
27.5
t

27.51
29.54

29.52
27. f2

25:51

27.50

24.50
27.57

29.51

Middelburg
Middelkerck
Mierbeke
Mirwart
Modaef
Modum
Moers
Mol

Molenbay
Moncorne
Mondidier
Moniken dam

Monrealnbsp;----

Möns alias Berge in Hene-
gow
nbsp;26.51

Monfl:reul
Montabour
Montegny
Montford
Montmedy
Mortaignc
Mofellaflu.

La Motte
Moulon
Movy
Müden
Jiunftei:
Munfter
jViunflereifel
Murlebach

33.51

30.51
27./0

27.53
27.50
25-51

28.50
24. JO

27.50

25.50

27.53

29.51

^0.52

29.51
29.51

27. s

N

N

Amur

Namur vide Namen 27./1

Naflaunbsp;30.51

Neernbsp;28.^2

l€ i i

Neerfen
Kelle

Nemenden
The Nefle point
Neufchaftel
Neyeni
S,Niclaes
Nideck
Niekerken
Nienevc
Nieun^oer
Nicvvpoort
Nimmegen
Nivelle
Norderdtacht
Nordvvolde
North forlande
Northorn
Nortvvyck op Zee
Norwich
Noyon
Numagen
Nuftadt
Nüys

O

NICVS
Ochamps
Pries Ochten
S.Oedcn Roy
SaltOefel
Oepen
Oermerfen
Oirfchor
Oldenborn

OldeZeel
Olkens plaetc
Olft
Olftede
S.Omar
O mime

Onler Vrouwen

25 52.
t\'Ooge
Ootteinde
Ooftende
Oefterwyck
Ooftmael
Oppenheim
Orchies
Orchimont
Ordingen
Orfordc
Orgny
Orgny
Onby 1
O Ten brug
Ofs

Oudenarde

Oudenborch

Oudenbofch

OudeThonge

Over peelt

Over raidt

OverReefl:

Ourt£flu.

Ourt

Ourt

O

CEANVS GERMA-
27.52

27.50
30.54

27.51
31:53

28.51

29 53

27.52
28.54

29./3
.26
.52
28.J3

29.53
.24.51
28.53

Polder

26.53

27.54

25.jf2

27.52

27.52

30.50

25.51
.»7.50
.^9.52

23.53
25.50

26.50
29.5.2

30.53

27.52
25-51
25.f2
26,52
26.52

27.52
.29.51

28.53

28.51
28.51
27.50

28.52
24.50
22.52

.23.51

27.50

30.52

26.52

29.51

29.53

26.51

26.52
24.52
28.52
26.51

28.54
31. ƒ 4

23.52
29./3

26.53

24./o

29.50

30.51
29-5.2

Outvvycquot;k

Oyc

P

P Aderborn
Pames
Parck

Pasnbsp;.

l?as

S.Paul

Pecquencourt

Peer

Pcpergac

Pernes

Perone

Per weis

Pettingen

Pfaltz

Philippe ville

PICARDIA

Pierre Pont

Plettenborch

Pont Afielan

Pontavendin

Pont de Rcmy

Popering

Porlet

Le portes

Porvile

Poucke

Pruym

Putte

QVakenbrug
Qv^henry
Q^üioy
S^Qmntin

RAefvelt
Ratingen
Ravenfberg
Raven fl:ein
Hertogen Rayd
Rees

Over Reefl:
Reichenftein
Rheidevel Reide
Rhiede vel Reide
Pont de Remy
Rhenen vel Renen
Rhenn

Rhenty vel Rentby

Repelmonde

Rhethe vel Rhete

Rcving

Riequebourg

Rien

Ringelberg
Ripemont
Robequc
Roccy
La Roche
Rochefort
Roeden
Rosrfl.
Roerfl.
Roermunde
Roeflclaer
Roldc
^ij

27.53

24.52

31.5^
^3.5\'

28.50

^3.51
24.51

24.51

-23.51

27-/i

28.55

-24.51
-25.50
27.5 î
29. so
29.50

.26.5 I

24.50

25.50
30.52^

25.51

23.50

24.51

23.51

i3.Jl
»3.50
2/. f2
2S.SI

20.51

30.53
26.50

25.11

25.50

29.52
29.52
30.5^

27.52
-28.51
28,5;î

28.53

28.51

30.52

29.54

2.3.50

27.53
^9.53

24.51
26^52
17-52
27.50
24./1
27.50
28.52^

25.50

24.51

25-50

28.51

-27.51
38.54

29.52
30.52
28.52

28.54
Ronfe

-ocr page 545-

Ronfcnbsp;25.51

Roofwinckelnbsp;29.54

Rofendaelnbsp;26,52

Rotterdamnbsp;26.53

LcRouxnbsp;26.51

Roxnisnbsp;2tf\',52

S. Achten Roynbsp;27.51

S.OedenRoynbsp;\'27.5.2

Royenbsp;JO

Ruclèlnbsp;J?7.52

Rumneynbsp;23.52

Ruynennbsp;28,$ 3

Rydbcrgnbsp;31-52

Ryc.nbsp;22.51

RynvelRhynfl.nbsp;30.50
RyflH

Snbsp;\'

QAcftingeanbsp;26.52

•3salmcnbsp;28.fl

Salmeroernbsp;29,50

SaltOefelnbsp;31. ƒ3

Samfonnbsp;•27./1

Sandounc Ca fielnbsp;i^.52

Sandwichnbsp;2 3. ƒ2

Saatennbsp;^8.52

Santy?ortnbsp;.26,53

Sarfiu.nbsp;29 ./O

Sarbruckcnnbsp;29.50

Sarburgnbsp;iS.50

Saxmundhamnbsp;23

Schagennbsp;^6.53

Schcvelingennbsp;26.53

Schauwenburgnbsp;^9.50

Schelde fl.nbsp;26,5^

Schepye infulanbsp;22./z

Scher mbekenbsp;29.5.2

Schoinecknbsp;28.51

Scholnbsp;30.53

Schoonhovennbsp;27.5 3

Schouwen infulanbsp;25. j2

Schutdorpcnbsp;29.53
SEELANTvide Zeelant.

SelUngcnnbsp;29.54

Semynbsp;28.50

Senden hor fl:nbsp;30-52

Scnovilenbsp;.28.50

Sevecotenbsp;-^5.52
Sevenar yideZevenar.

Seven bergennbsp;26,42

Se verennbsp;23.54

S\'Hecrenbergnbsp;28.52

\'S\'Hertogenbufchnbsp;^^7,52

29.51

^7.52
30.;l
29 51

26.50

Siburg
Sichenen
Sigen
Summeren
Si non

S.vel fint Achrêroynbsp;27.51

S. Arnaudnbsp;^5-51

S.Anoülrnbsp;29. JO

S.Barbenbsp;28.50

S.Efleimenbsp;26,51

S.Gertruyenbergnbsp;27.5.2

S.Gcvvernbsp;30.51

^Giflainnbsp;^6.51

S.Hubertnbsp;.27:51

S, Martensdycknbsp;.27 53

S.NicIaes
S.Oeden Roy
S,Omar
S,Paui
S,Qmntin
S.Truyen
S.Valeri
S.Valcri
S.Vit

S.VVendel
Sipkcloo
Sirick
Siric Zec
Sittert
Sleiden
Slidrecht
Sloten
Siuys

Slyckenburg
Slyen
Smitberg
Sneck
Soens

Soeft vcl Zoefl:
Soigne
Soltzbach
Somefl,
Sotevile
Sorteshem
Souchies
Sour.

South Church
Sout Cote
South Shoburge
Spiere
Stablo
Staplo
Statlo
Staveren
Steenbergen
Steenvvyck
Steken quot;
STIFT COLN
STIFT TRIER
Stockem
Stowe
Stramont
Streien
Siuvefant
GrootSundert
Sutphen vide Zutphen.
Svvacleynbsp;23,52

Svvalmnbsp;29.52

Svvolnbsp;28.53

Suyder Zec vide Zuyder

fee.
Sydmifter

T.

so.55
30.52
24.52
24.51
26,54

23.5\'

\'-y-»Ecklenburgh
 Teljingh
TenDuynen
Teroape
Texel infula
The Nefle paint
The north for ia ndc
23.52
Theon villenbsp;28.50

Thoroutnbsp;s 5.5 2

IN D EX B
26.52

27.52
24.51
24.51

25.50

27.51
23.51

\\22.50

28.51
29.50

29.53
2 8. ƒ o

26.52
28 5I

29.5t

27.54
25-/2
-28-53

29-/3
29.50

27.54
^9-52

26.51
-29-50
-25.50
22.50
\' 26.51
24,41

28.50

-24. 52
22.$1

25.51

28.51

31.5^
29.53
27 54

26.52
28. 5 Ê

20.52
29,61

29.51.50

28.51

22.53
27.50

26.52
26. s 2
20.52

22.52

E L Gll,

Th urn out

Thuyn

Tichemont

Tiel

Tielt

Tienen

Tietz

Tilburch

Tilloe

Tiraffe

Titegny

Tolen

Tongre

T\'Ooghc

Tornay

Treport

Treport

Trier

STIFT TRIER. .29.50:51

S.Truyennbsp;27.51

Türckheimnbsp;30.50

Tvventnbsp;-28.53
Tzinficvide Zinfic.
Tzulck vide Zulch.
Tzvveibrücken vide Zv vei-
brucken.

V

V AI bergnbsp;30.51

Valcnchienesnbsp;25.51

S.Valerinbsp;23.51

S Valerinbsp;22.50

Valkenburgnbsp;28.51

Valkeniflenbsp;26.51

Varengennbsp;22.50

Vaiennbsp;28.53

Vdennbsp;28.52

Vecht fl.nbsp;2Z.53

Vechtenbsp;30,53

Veldentznbsp;29.50

Pontavendinnbsp;25,51

Venlettesnbsp;22.50

Venlonbsp;28.52

Vetchynnbsp;25.51

Vcrenbsp;2 5. ƒ 2

Viandenbsp;28.51
Vianen

Vilersnbsp;26.51

VilleEranchenbsp;27,50

Viller. Betuochnbsp;28.50

Vilvordenbsp;26,51

Vinermoetnbsp;29.54

Vireu.,nbsp;27,51

Virtonnbsp;28.50

S, Vitnbsp;28 51

Vitrynbsp;25:ji

VLAENDERENnbsp;24.51

Vleerfheimnbsp;31,50
VLIEL ANT infula 26,/^.

Viiflingennbsp;\'25.52

Vimnbsp;30.50

Vlmennbsp;29.51

Vnnanbsp;30.52

Vollenhovenbsp;28.53

Volmigfteinnbsp;29.52

Vpendenbsp;28.54

Vreknbsp;27,5i

Vreedcnbsp;^9^53

27.52

26.51
2 8,/O

27.52

25-52

27.51

30.51
2 7. ƒ 2
24.50

25.50

2 8./O

26.52
\'51

26.53
25.ƒ!

23.51
33.51
29.50

Vreelantnbsp;27.53

Vtricht.nbsp;27.53

Vuernenbsp;24.5 2

Vuerncnbsp;26./j,
VV

VVachtendonc 27.53

VVageningenbsp;28.5.3

VValcherë infulanbsp;25.52

VValcourtnbsp;26.51

Waldecknbsp;29. si

VValderfangnbsp;29.50

VValfinghamnbsp;22,54

Vnbsp;Varendorpnbsp;30.52
VVarlcynbsp;24.50
VVarnfleinnbsp;30.51
Wartefekz,nbsp;30.51
Waflenberghnbsp;28,52
Wafleravvnbsp;29.5©
VVaflerbillichnbsp;28.50
Vvatenenbsp;24,51
Vveddenbsp;29.54
Vveerrnbsp;2
S.52
Vveilborchnbsp;30.51
Vvelnbsp;28,52
S.Vvendclnbsp;29.50
Vvenduneanbsp;25.52

Vnbsp;verdennbsp;29.52
Vvcrdolenbsp;30.52
Vverlcnbsp;30.52
Vvefeinbsp;28.52
Vvefemale
nbsp;27-51
Vveièrfl.nbsp;31.54
Vvefernbsp;28.51
Vveflèmnbsp;28.52
Vveftcapellenbsp;25.52
VVESTFALIiËpars30.53
Vveflmer
nbsp;27.54
Vvetzlernbsp;31.51
Vvidcrdennbsp;28.53
Vviedebrugnbsp;31.52
Vvilkehngeanbsp;29.50
Vviishufennbsp;30.54.
Vvinchelfeyenbsp;22,51
Vvind^ecknbsp;30.51
Vvincndalenbsp;25.52
Vvingenc ^nbsp;25.52
Vvinkelnbsp;27,53
Vvintcrten neflenbsp;23.54
Vvitgenftcinnbsp;31.51
Vvitlichnbsp;9.51
Vvodbridg«nbsp;23.53

Vnbsp;voerdennbsp;27.53
Vvorckumnbsp;27.54
Vvormsnbsp;31.50
Vvulpenbsp;25.52
VvyckopZecnbsp;26.54
Vvyck tcDuerfteden 17.5 3

Y

YVoixnbsp;27.50

Z

ZrEELANTnbsp;25.52

VZevenarnbsp;28.52

Zinfichnbsp;29,51

Zulchnbsp;.^9.51

Zutphennbsp;28,55

Zvveibruckennbsp;29.50

ZVYDERZEE.nbsp;27.53

-ocr page 546-

AR.flu,nbsp;30.47

Aaravvnbsp;30.48

Aarbrugnbsp;30.48

Abbevillenbsp;33.51

Agdcnbsp;25.43

Agennbsp;22.45

S.Agnesnbsp;27.47

Aigilcnbsp;22.49

S.Aignannbsp;23.48

Aigrenbsp;21,47

Aigncbellcnbsp;25.44

Aigncl^erfc .nbsp;25.46

Aiguës Mortes.nbsp;25.43

Aigurandcnbsp;23.47

Ainaynbsp;24.47

Aixnbsp;27.43

Akennbsp;28,51

Alaixnbsp;25.44
Viilc Tranche d\'Albaii

SarAlbcnnbsp;29.49
Ville Franche d\'Albingcois
24.44

Albynbsp;33.45

Aldcrnaynbsp;19.50

Alcncoanbsp;22.49

Alethnbsp;33.43

Algonriovclfl.nbsp;20.42

Altdorffnbsp;31.47

Altenanbsp;30.52

Aizcinbsp;30.50

Amboifcnbsp;22.48

Ambrun \'nbsp;2S.44
Amiens

Anchifesnbsp;20.45

Ancraynbsp;18.48

Andclisnbsp;23.50

S.Andernbsp;17-44

Andernachnbsp;29.51

Anduzcnbsp;25.44

S.Ichâd*Angclynbsp;21.46

Angicrsnbsp;20.4t

ANGLIAE parsnbsp;18.51

Angoulcfmenbsp;22.46

ANTOVnbsp;2©.4g

Anffnbsp;20.43

AßtiboHnbsp;lt;29.43

Antwerpennbsp;26.5^

Anzînonbsp;30.46

Aquilenbsp;^7-43
Aquitanicus Oceanus vide
O

Aranckcnbsp;28.46

Arboîsnbsp;28.47

Arbrigcnbsp;iS.sx

Arcaxonnbsp;20.45

/.rflcu.nbsp;22.50

%cntatnbsp;24.45

^.Vgentonnbsp;2.0.49

Argcntonnbsp;23.47

Ariennbsp;24.51
Arles

Äiunnbsp;2/. 50

Arnaynbsp;26.47

iVmtnnbsp;30.4a

.\\inhcmnbsp;gt;28.53

.iaisbcrg.nbsp;30.52

Attasnbsp;24.51

I

! I

Arfynbsp;.26.49

ARTOISnbsp;24.51

Arvvangcnnbsp;10.47

Afchcburgnbsp;31 ./o

Afprcsnbsp;28.45

Avalonnbsp;35.47

Aubcnasnbsp;36.44

Aucynbsp;24.51

Audicrnenbsp;16.4S

Avcljiesnbsp;2651

Auguftanbsp;$0.46

Avinionnbsp;26.44

Aulnaynbsp;21.47

S.Auloycnbsp;a.?.46
Auquillado infula
26.43

Auranchcsnbsp;19.49

Autunnbsp;Ä6.47

Auxnbsp;22.44

Auxcrrcnbsp;2 ƒ.4 g

Auxoncnbsp;27:47

Ayerncnbsp;22.41

Aynnbsp;»7.49

Ayneflu.nbsp;27.50

Ayrenbsp;^1.44

Ayrolamnbsp;31.46
B

BAcauBcrynbsp;jtô.^o

Bachelictenbsp;13.4/

Bachrachnbsp;30.50

Baicux.nbsp;20.50

Baionenbsp;20.44

Baaasnbsp;2.1.4s

Banfacnbsp;2/,45

BARnbsp;36.49

Barnbsp;26.49

Barnbsp;29.46

BarfurScyncnbsp;.e6.48

Barccloncttenbsp;29.44

Barleducnbsp;27.49

Barneûabicnbsp;17. s^

Bafclnbsp;/0.48

Baflfynbsp;34.51

Bayonnbsp;28.49

Beaumontnbsp;34.49
Roche Beaucovet 22.46

Beauregardnbsp;25.46

BEAVSSEnbsp;23.48

Beauvoirnbsp;18.47

Beau voisnbsp;23.50

Bcfortnbsp;^9.48

Belenbsp;\'Ï8.46

Belle Iflenbsp;17.47

Belle Villenbsp;27.46

Berardnbsp;35.47

Bercnzonanbsp;31.46
Bergen op Zocm Jt6. ƒ2

Bergeracnbsp;22.45

Bcrmconbsp;iS.4^

Bernnbsp;30.40

Fcrte Bernardnbsp;22.49

S.Bcmardinnbsp;31.46

Bernevillenbsp;ip.50

Berrcnbsp;26,4^

BERRYnbsp;.»3.47

Befanconnbsp;28.^^7

Bevircpottnbsp;10.50

Beyercnnbsp;31.48
Bid \' 29.47

INDEX IN G A LsLIJE T A B V L A M

YNIVERSALEM.

Bilbao

Bilcvck

Bingen

Bitz

Biais

Blanc en Berry
Blefncau
Bloife
Boden tac
Bodenzee
Boichok
Bois de Fuchcrcs
Bommel
Bonchurch
S.Bonifacc
Bonne
Bon ne val
Boaonia
Borbon
BORBON
Bordeaux
,Bofchc
Bon longue
Bourg
Bourges
Bourg neuf
BRABANT
Brazper
Breda
Brcdefort
Bregentz
Breflc
Brelfc
Breffc
Brcfluyrc
Breft
Bretaigne
Brctocvil
Briancon
Ch. Briand
Briart
Bridicrs
BricI
S. Brieux
Brignollos
Bïioudc
Brioufe
Brifach
Briffât

Britânicus Oceanus vide O

Brondrut \'nbsp;29.48

Brucknbsp;30.48

Bruggenbsp;25.53

Brufîclnbsp;26.51

Bullonnbsp;25.50

Burgundia Comit.nbsp;28.47

Burgundia Ducat.nbsp;26.48

Bulancaynbsp;23.47

C

CAbafànbsp;2$ 43

Cabertonnbsp;^9-44

CaboCicusnbsp;25.42

Cacnnbsp;21.50

Caffrancnbsp;22.43

Cahorsnbsp;»3.45

Galesnbsp;23.52

Cambraynbsp;25.51

Cananonbsp;29.41

15.44

31.53

30.50
30.49

21.46

23.47

24.48
22.48

21.45

32.48

29.5-2

2^.43

37»52

20.51
20.51

29.51

23.49

28.42

35.47

25.47
^1.45

27.52

23.51

21.45

24.48
34446

26.27.S2
17.48

27,

28.53
32.48

^3.47

37.46

28.46

20.47

16.48
17.48

29-44

19.48

24.48

33.47

26.52

18.49
28.43

25.45

21.49
30.4S
20.4S

Canterbury

Capoddlemelle

Cap.Vircelli

Carcafibna

Cafîel

Caftd Sarrafin

Caftelnac

Caftres

Caudcbcc

Cauxcx

S.Ccdlia

Cdl

Chalon

C ha Ion

Chambcry

Chambre

CHAMPAIGNE 26.48

Champeauxnbsp;.^5.47

Champierisnbsp;37.45

Chantoccauxnbsp;19.48

Chapdlenbsp;26.50

Charbucilnbsp;24.49

Chariténbsp;35.4g

Chartresnbsp;33.49
Chafteau Briand 19.48

Ch.flu. Cambr,nbsp;25.51

Ch. Dun.nbsp;23.49

Ch. Gontictnbsp;20.48

Ch. Héraultnbsp;22.48

Ch. en Loernbsp;21.4g

Chafteau Neufnbsp;2 8.49

Ch.Rouxnbsp;33.47

Ch.Thierrynbsp;25.47

Chaftelncufnbsp;23.50

Chafteletnbsp;35.50

Chaftillonnbsp;2^.48
ChaftillonfurSeync
26.4g

laChaftrenbsp;34.47

Chaumontnbsp;37.4s

Chauninbsp;25.50

Cauvignynbsp;34.47

Chclfynbsp;21.51

Cherbourgnbsp;20.50

Chinoanbsp;21.48

Chiuraynbsp;22.47

Chizaynbsp;=^1.47

Churnbsp;^ 33.47

Claveanbsp;32.46

Clermontnbsp;2/.4Ó

Clermontnbsp;»4.50

CLEVE .nbsp;28.52

Clevenbsp;38.52

Cleruauxnbsp;28.47

Clerynbsp;2 3.48

Cliflbn ,nbsp;19,47

Clunynbsp;26.46

Coblcntznbsp;* 30 51

Cobkmanbsp;30.48

Cochciranbsp;39./!

Cognacnbsp;2 ƒ.46

ColdcPerfcnbsp;27.4.^

Colibrenbsp;25.42

Collinaynbsp;is.48

Colmarnbsp;30.48

Coinnbsp;39.51

Combuîgnbsp;19.49

Gomonsnbsp;26.44

I -
;i

33.5a
31,45

2$.4i

24.43
3Z.52

.»2.44

3 2.4 ƒ

^4.44

22.50

28.44

31.43

39.51

26.49

37.47

28.45

^9.45

Compicgncnbsp;25.50

* j

Com-

-ocr page 547-

I H D

Ebro rlo vcl fia. 30.42

Ecyanbsp;21.43

Ekcronbsp;19.50

Emonilîenbsp;s 9.50

Entraygues.nbsp;24,45

Eresnbsp;-»8.43

mes des Eresnbsp;28.4.3

Eicariisnbsp;a 144

Efpernaynbsp;»6.49

Efpontousnbsp;34.45

ksEflarsnbsp;19.47
Eftayng \'
J8.50

Eftampcsnbsp;34.49

Eurcuxnbsp;33.50

Eyndhovennbsp;37.5a

I

FAlaifenbsp;31-49

Eclctiiinbsp;34.46

La Ferenbsp;25.50

Ferre Bernardnbsp;32,49

Fertc Milonnbsp;35.50

S.Florentinnbsp;3 5-^^8

S.Flournbsp;34.45

Fontcnaynbsp;16.48

Eonienynbsp;38.48

Foulfâcâcnbsp;33.52

IcFouïnbsp;Î6.49

Foyenbsp;Î6.5Ï
Villa Franca vgt;îde:V.

Francenbsp;34,49

Francfortnbsp;31-52
Ville Franche vide. Y

IAccà

1

\'iahshaufcti

lainuille
larfay

S. lean de Lus

Illantz

Ingrande

locclin

lonqucra

iornico

Ipren

Iflc aux moutons
Iflc lourdain
Les 7.1fic«
IflcsdcErcs
Ifibirc. Vide Y
ITALI/Epars
Iverdon
luigny
S.Iulien

Irafcnctonbsp;39.43

Freiulnbsp;39.43

Fiiburgnbsp;30.48

Friburgnbsp;39-47

Eois dcFucheresnbsp;3 3.49

Fuenicrabianbsp;19.4.^1

Fuldanbsp;33.JI
G

GAillacnbsp;33.44

Gallegoil.nbsp;21.43

Gangesnbsp;-24.44

Gapnbsp;38.44

PontdcGardnbsp;36.44

Pent dcGaidanenbsp;29.43

Gordemaignenbsp;35.44

Garncfaynbsp;18.50

Gavachenbsp;18.47

Genevenbsp;28.46

GcncvcrScenbsp;.»8.46

Gergeantnbsp;.»4.4 8

S.Gcrmain Sufaynbsp;19.30
GfiRMANl^pars 31.50

Gcrnfheimnbsp;31.50

Ghentnbsp;35.52

S.Gironsnbsp;33.43

Givetnbsp;37.51
Giunio

Glerannbsp;17.4^

Gochnbsp;3 8. ƒ 2

Gomsnbsp;3-^.46

Conansnbsp;38.48

GonthicrCbnbsp;30.48

Gouloanbsp;18.49

Gracaynbsp;23:48

GralT©nbsp;29.41

E^X G A L L 1 AE

La Grave
Gravefand
Grenoble
Grcy
Groys
Grycrs
Guafcogne
Guemund
Guepion
Gucret
Gucrlesquisi
Gucrrcnde
Guetari
GVIENNE
LaGuicrche
S-Guilham
Puy GuiUiaunsc \'
S.Guindaft
Guinguand
Guifc
GVLICK
Gulick

Compladoi

Conac

Condon

Condrccourt

Confoulant

Cons

Conféras

ConiUnce

Conftat

Corbic

Cordes

35.45

2Z.44.

38-48

32,47

17.47

33.43

1949
3^.49

24.50

20.44

QifimperCorcntm 16.48

CorfCaftel

Cortes

Cortryck

Cofnc

Cofnc

Coftnitz

Cottas

Craon

Crevant

Creveccur

Crevola

Creutznach

Croppiere

Croyîic

19.51

35.47

3/5 I
3.^.47

3/.4$

32.48

21.45
30.48
35,48
31.50

30.46
30.50
.25.40

18-47

H

HAilpr^n
HMzuh
Hakerhoii
Halteten
Ham
Karnton
Han
Halfdt
Haftinge
Hattingen
Heideiberg
Helfton
Ch. Hérault
Heyfant
Hidc

HiSPANUpars

Honflcu

Hoochftratctt

Hors

Houdain

les Hougucaus

Heye

Huxtcr

Hyefmct

î

Cüiuum piomontonum
39.42

D

DAmpairc
Daiiubiusfl.
Dags
Darncy
Darmiouth
DAVLPHINE
Delfpcrg
S.Dtfies
Dcva
Dey ne
Diepe
Picft
Dieuzc
Piey
Digne
Dilknborck
Dinrnc
Divan
Dole
Domo
D«n feras
Dorât
Dorüea
Dort

Don munt

Dotn

Dt uay

D over

Dreux

Ch:Dun.

I ua le Roy

Luren

Duietail

Dufltldorp

Durlingen

Duynkerck

Duyfburg

Dyc

Pyon

28.^9
32.49

20.44
38,48

17.51

37.45

29.48

27-^9

19.44

37.44
23.30
37,5 a

29.49
39.49

30.51

27.51

19.49

27-47

31.46

33 46

33.47

29 52

26.52

39.53

30.48

25.51

23.53

33.49

ai.49
24.47
29oî
gt;0.48

39.52

31 •4«

J4.52

39.53

37.44

36,47

K

I^FyfcrsLutefnbsp;10,50

lA.Kilburgnbsp;»8.5 X

Keniilenbsp;20.50

L

La Chaftrcnbsp;34.47

La Gravenbsp;38.45
LaGuictche

Lambclcanbsp;37.4S

Lamelanbsp;37.43

LaMothenbsp;-a8.4f

Landernaunbsp;16.4«
The Landes end, 14.51

Landrcchiesnbsp;35.51

Landicliersnbsp;/7.49

Langcaonbsp;23.45

Langennbsp;3i-4/

Langresnbsp;^1.48

Langresnbsp;37,48
LANGVEDOC 35.44

Lanfacnbsp;21.46

Laredonbsp;37-44

Larcollenbsp;21.45

La Rochcnbsp;30.49

La Rochcnbsp;28,51

Laronnbsp;36.44

Lavalnbsp;20

Lavaurnbsp;.»3.44

Lautcrecknbsp;30.50

S. Legiernbsp;35.47

L.Fcurnbsp;Vidt\'F.

Leidennbsp;-»6.51

Lennenbsp;\' 30.51

Lennepnbsp;39,5a

Lensnbsp;34.51

LePuynbsp;35,45

Lefard pointnbsp;l5./o

Lefcur«nbsp;«i^^

38.45

23.j2

37.45
37.48

Î7.48

39.47

30.44

39.50

33.45

33.47

17\'49

18.47
19.44

.Ï0.45

22.48
35 43

25.46
X7.48
îS
.49

35.50

38.51
28.51

31-50
36.51
19. ƒ O
495\'»
30.53
20.5 I
25.50
37-51

3Ï.51

29.5^

31.50

15.51

22.4g
IS49
33.5a
18.43
.£2.50
^7.52

LesEffarsnbsp;19.47

LesHougueaux videH.
Lcfnevennbsp;i7~49

31.49

Les7.Ifles

17.4«

2J.49

Le Taureau videT,

gt;

JC,50

Le Tour

32.44

27.51

Le Tour

37.4Î

32.53

Lcucata

34.41

33 49

Liborne

.ai.4/

Liencc

26.50

22.43

Lier

36.52

32.50

Ligerls vel Loit€

0.24.4«

37.49

Ligncres

38.44

îM9

Ljgny

26.50

19.44

Lille

28.4S

Limburg

28.51

30 48

Limoges

18.48

LIMOSIN

3i.47

24.4»

Lion,

26.46

31.46

Li perche

37.45

25.51

Lipoftet

20.4r

16.48

Lippe

30.5i

2^.47

umelourdain

22.4?

»7.49

Lianes

16,4».

28.43

S.Lo

30.4#

Loche

23.4B

30.45

Lodcue

35.44

Vide Y

Lodun

21.^

25.4S

Ch.duLoit

30.4!

11.46

Loiiâ.

.»I.4J

Loin

-ocr page 548-

Loire vcîLigcrisâ

LolleE
London
Lonqae
Lonuy
S.Lorens
S. Lorenzo
Lofan
Lofec

lottrîng

Loubeagc
Louengis
Luccm

Ltjde

Luevennbsp;\'

Luganaflu»
Luncbitgo

I-uncn

Lünen ville

Lnpian

JLufac

Luflbn

Lutzenborg

LVTZENBVRG

Luxeul

lvyck

Luyck
Lyd

M

S.Mâcaire
Machelen
PontaMafroy
^jagadia

Magny
Haesfi.
Maes fl.

jMaesMunftcr
jVîacftncht

Maignc^

S.Maixent

Malamoîî

f^UUns

Maleftroit

S.Malo

Maude

Manie

Mans

Mantc

Mantua

Marans

S.Marcelhn

Marchiennc

Mareroediterranic

Mareuil

Martinach

S.MaiieiPoït

Marignan
Maringues
Marnay
Marne A-
Marpurg .

Mar Sa« Mont

Marfeillc
S. Martin
p. S. JVlartino

Martos
Mafcon

Maßers

S.Mathf

î N D
Maubeuge
Mauleuricr
S.Mauris
Maximin
Maylczay
Mayne
Mayne fl.
Meaux
Medebach
Medieton
Megcn
Meiringen
C. delle Melle
Mclun
Memers
Mentz
Mefeurre
Metz
Meynfl.
amp; Michel
S.Michel
S. Michel
Middelborg
Milliaux
Millanî
Perte Milon
Miltenburg
Miicpois
Moers
Molefta
Molins
Monaco
Moneftarol
Monreal

ALLI JE.

-0 N

N\'Amennbsp;27.51

Nancynbsp;28,4^

Nangisnbsp;.?5-29

Nantesnbsp;19-48

Nirbonanbsp;.^4.43

S.Nazarenbsp;18.47

Neckar fl:nbsp;31-59

Neuenbürgnbsp;31.48

Nemouxnbsp;24.49

Ncranbsp;22.44

Neversnbsp;25.47

Bourg neufnbsp;24.46

Neufchafl:eaunbsp;28.49

Neufcaftelnbsp;23.50

Ncvv.Shorchannbsp;21.51

Nicynbsp;2845

Nieuportnbsp;24.52

Ni mesnbsp;26,44

Niortnbsp;21,47

Nizanbsp;30.43

Nogcntnbsp;25.49

Nogentleretrounbsp;22.^9

Nogueronnbsp;a 1.44

Noiersnbsp;26.48

Nommenvnbsp;28.49
NORMANDIE 2349

North forlandenbsp;23.52

Noferetnbsp;28.47

Novaillenbsp;23.46

Novynbsp;244 tf

Noyonnbsp;25.50

Nu flatnbsp;JO. 51

Nuysnbsp;28.43
O

Benrac

X G
i6.fl
20.47

27.46
27-43*

20.47
20.49
20.49

24.49
3ï.5^
22.52
27.52

30.47

31.43
2449

22.49

30.50

27.4

25.50

32.51
29.4
.5
19.49
27.49

25.52

17.49

24 44
Vide F.

31.50
J3.43

28.51

27.44
25.47

30.43

26.45

21.44

S31.ii
21.52
25-45
37-47
25-43

30.43

39-47
29-44
29-49
25-45
2S.4-3
30.47

27-51

a 1.44
2Ç.4S
29.52

25.43

22.47

19.46
28.50

28.50

28.48

27. S ï

.ÏS.51
33.52

21^5
26.^ z

3 s.45
31.4^

28.51

27.50

29.48

28.51
21.48
21.47

27.41

32.47

15.48

19.49

24.45

;r246

21,49

27.46
20.46

27.45

26.51

26.42

22.46

29.40

2Z.45

27.43
25.4Ö

27.47
36.49

3I./I

20.4/
37.43

26.46
30.45
21-45
27-46
«7-50

Mons alias BcrgS in Henc-
26.51

govv
MonflierS.Piefrei
Monfl:rcul
Montagut
Montargis
Montauban
Montbclgard
Montbrilbn
Montcornet
Montegny
Montereau
Montfort
Montpelier
Montravcl
Montreulbeîay

^5,47

2-^.51

Ï9.47
14-48
23.45
29.48

26.45
26,50
27.50

25.47

19.48
35,45

21.45

20.48

OlfendortF

Oleron

Olivet

S. Ornat

Oneglia

Ooftende

Orbc

Orcngc

Orec

Orgon

Pont Orion

Orleans

Ofca -

Oudenarde

30.49
31.45

28.45
24.51
30.4.3
25.5-2

29.47

36.44
28.43
25.43

24.46

23.48
22.4Î
2 5. ƒ I

MontRougeau de Rivière

,22,43
Mont Leherri

34,49

34,49
29.49
29 46

17.49

21.49

20.47

29.50
28.50
31.50

28.49

27.50
22,45

P

Moret

Morhanes

S.Motitz

Morlayx

Mortaignc

Mortaignc

Mofelfl.

Mofel fl.

Mofpach

La Mothc

Moufon

Mouflac

P Aderborn
Padusflu.
Painmarc.
Paifana
PaUffe
Pamier
Pamplon
Paris
Partenay
Pas

Pauillac

S.Paul

S.Pat

Pcrigeux

Pernes

Perouc

Ifle aux Moutons vide I,

Moyal
Munfter
Sal Munfter.
MuiTidasi

2S.4S

io.52
31.51
32.4.6

Col de Perfc

Pcryn

Pfefficom

Pforîzheim

PICARDIA

Pierre fide

S.Pierre Monftier

S.Pierre port

Plancy

Plermel

Plimmouth

Poidier

Poiftou

Poifly

S, Pol dc Lioa

Pomeges

Pomenac

Pons

S.Pons

Pont

Ponterlin

Pontarly

Pont eau dc mer.

Pont S. Efprit.

Pont de Gard

Pont dcGardane

Pont a Mafroy

P.S.Martino

Pont Orion

Pont fecort

Popic

Portes

Portes mouth
Port S. Marie
PortoCrezo
Port faad
Port fal

O Oceanus Aquita. i 5.45
Occanus Britannicusi7.50 Roche de Pofay

20. 5
3 3.45

17.48
I7.4S

16.4 S

28.47
35.50

31.5.»

\'1-45
Î6.48
30.44

35.49

23.44
34.4p

-»0.47

32.45

24\'SI
21-43

32.46
34.51

3/. 5 O

34-44

37.49

39-49
iO.46

35.44

36.45

18.48
.»6.50
34.48

19.4»

36.50
Rcving

Poufin
Pouzanges
S.Privat
S.Privat
Provence
Pulvian
LePuy

Puy Guilliamc
Pyl

Pyrenel montes

QVarentan
Quercy
Qu^lberon
Qiiimpclay

Quirn per Cctcmin.

Qmngey

S.Qmntin

R

RAngcvillc
Ranziercs
Raon
Raren
Rafeas
Ravierrc
Real mont
Redon
Reims
Reinorantin
Rencs
Retei;

ij

VideC.
15.51

31.47
3I.4J*

24.50

24.45

■25.47

22.50

16.49

18.48

17.51

21.47
20.47

23.49

17.49

37.43
17.49

21.46

34.43

15.49

.29.47

37.47

22.50
56.44.

2if.44

29.45
38.45
30.45

24.40

17.48

33.45

21.45

20.51
^2.45

28.42

{19.51

16.40
2-2-47
36.44
20.47

21.46
-»3-46
37-43

19.47

35-45
35.46

iä.s^

31.43

-ocr page 549-

Rcvingnbsp;37.50

Rhein Zabcrcnnbsp;30.49

Rhodesnbsp;24.45

Rhynflu.nbsp;31.47

Ribadeonbsp;28.4»

Ribadefelknbsp;16.44

Rinccknbsp;32.48

Rinecknbsp;31.48

Rinfcldcanbsp;30.48

Rinanbsp;32.47

Roannbsp;23.50

Roanenbsp;26.46

La Rechcnbsp;20.49

La Rochenbsp;28.51

Roche Beaucovctnbsp;22 46

Roche Bronnbsp;23,45

Roche Chouart.nbsp;22.46

Rochefortnbsp;27.51

Rochellenbsp;20.46

Rochemadonrnbsp;2^.45

Roche de Pofaynbsp;22.47

Roche fur Yonnbsp;19.47

Roermundnbsp;28.52

Romansnbsp;26.45

Romenaynbsp;27.46

Roquelaurcnbsp;23.45

Rofncflu.nbsp;26.44

Rofncfiu.nbsp;27.46

Rolfillonnbsp;26.45

Rotevalesnbsp;19.43
Ville Franche Roveguc

videV.
Rougeau mont de Riviere
22.43

Ch.Rouxnbsp;23.47

Roycnbsp;24.50

Rucffecnbsp;ai.4tf

Ruffinacnbsp;23.46

Rumillynbsp;28.45

Ryenbsp;22.51

Rycnbsp;19.47

RyfTelnbsp;25.51
S

S Adoronnbsp;^7-44

Sacsnbsp;2049

S.Agnesnbsp;17.47

S.Aignannbsp;23-48

Sainäcsnbsp;21.46

Port Salnbsp;16,49

Salmnbsp;29.49

Sal Munfternbsp;31.51

Salfcsnbsp;24.43

Süluaderrcnbsp;.20.44
S.SalueurdeDyve 21.50

Salviatinbsp;23.46

Sandefagesnbsp;25.45

Sanfigonbsp;27 42

Santillananbsp;17*44

Sar.iiu.nbsp;29.50

Sar.Albcn \'nbsp;29.49
Sarrafin Caftel. vidcG.

Savignaccnbsp;2446

Saulicunbsp;26.47

Saulmurnbsp;20.48

S.Auloycnbsp;22.46

Savonanbsp;31.4^

Savoyenbsp;28.45

S Bernardinnbsp;31.46

S.Bonifacenbsp;30.51

S. BncujEnbsp;I S.4P

INDEX GAL

S.Cecilianbsp;21.43

Scheld.fl.nbsp;2^.52

Schoonhovennbsp;27.53

S.Defieinbsp;27.49

Sedancnbsp;26.49

Segrenbsp;20.48

Seiflelnbsp;28.46

Selorigcnbsp;27.4 S

Sehznbsp;30.49

Scmurnbsp;26.48

Scmutnbsp;26.46
Sena vide Zena

Senlisnbsp;.24.49

Sensnbsp;25.48

Sentronnbsp;29.45

Scp.lllcsnbsp;17.49

Scrcknbsp;18.50

Sermiernbsp;20.49

Scfteronnbsp;28.44

Scvenesnbsp;25.44

Seyn infuliinbsp;16.4»

Seynefl.nbsp;26.48

S. Floren tianbsp;.»5 48

S.Gironsnbsp;2^.43

S.Guilliamnbsp;25.43

S.Guindaftnbsp;17.48

New Shorehannbsp;21.51

Sidmouthnbsp;18^51

S.Ican d\'Angelinbsp;21.4^

S. lean dc Luznbsp;19.44

Sigennbsp;30.51

Siricknbsp;28.50

Siriczeenbsp;26.32

Sittennbsp;30.46

S.Iuliennbsp;23.46

S.Lcgiernbsp;26.47

S.Lonbsp;20.49

S.Lorensnbsp;25.43
S.Lorenzo

S.Macaircnbsp;21.45

S.Maixentnbsp;^1.47

S.Malonbsp;19.49

S.Marcellinnbsp;27.45

Ports. Marienbsp;^2.45

S.Martinnbsp;26.46

P.M.Martinonbsp;30.45

S. Mathenbsp;16.49

S.Maurisnbsp;27.46

S.Michelnbsp;27.49

S.Michelnbsp;1949

S. Michelnbsp;29.45

S. Moritznbsp;29.46
S.Nazare ,18.47

Soensnbsp;29.52

Soißbnsnbsp;25.50

S.Omarnbsp;24.51

Sone fl.nbsp;27.46

Sorgnenbsp;27.44

Soubizcnbsp;20.46

Sovillacnbsp;2 3.45

Soulacnbsp;20.46

Spaliounbsp;25.45

S.Paulnbsp;24.51

S.Pcrnbsp;2i.4i

Spiernbsp;31.50
S.Picrre Monftier 25.4.7

S. Pierre portnbsp;22.50

S.Pol de Lionnbsp;17 49

S.Por^nbsp;24.43

S.Piivatnbsp;22.46

L I AE.

S.Privatnbsp;2 3 »46

S.Qmntinnbsp;2/,5o

S.Scbaftiannbsp;19.44

S.Scignenbsp;26.47

S.SuIpiccnbsp;2$ .^4

Steinnbsp;31.48

Straefburgnbsp;30.49

S^Valcrnbsp;3.6.4f

S.Valerinbsp;22.50

S.Vitnbsp;2SJ51

Su meonbsp;31.4^

Summo laconbsp;32.46

Sufanbsp;29.45
Sufaye S, Germain 19.50

S.VVendelnbsp;29./o
T

TAlartnbsp;28:44
Tallemont 20.46

Talmontnbsp;19.47

Tannbsp;30.49
Tarantaifc
Tatafcen

Tarbesnbsp;21.44

Tartasnbsp;20.4.^

Tavetfchnbsp;ii»47

Le Taureaunbsp;17-49

Ternynbsp;26.46

Teroannbsp;2¥.5i

Tefinofl.nbsp;31.45

The Ian des endnbsp;14.51
The North forlande 23.52

25.50
25.49

23.44

50.47
27.SZ

50.51

19.47

28.43
27.51

21.45
-25./
1

22.43

27.46
30-46

21.,J17

28.49
.26.47

22.44

27.43

21.48

24.49
17.49
33.51
29./O

11.49

gt;3 45

30.44

24.44
30.48

26.45

35.51

36.45

32.50
30.50
32,43
Z8.48
32:5#

Theonvillc
Thierry Ch.
Tholoule
Thun
Tiel

Tietz ^

Tiftanges

Tollon

Tongercii

Tonins

Tornay

Tornoiata

Tornu

Tofafl.

Tovars

Toul

Toullon

La Tout

La Tour

Tours

Toury

Treguel

Treport

Trier

Tioye

Tubingca

Tulles

Turin

V

VAbres
La Val,
Valence
Valcnchienes
S. Valet
S.Valeri
Valonges
Vannerans
Vannes
Varcngen

Vareunes\'

Vauculeuf

laVaur

Vcldkirch

Venafque

Vendofmc

Venlo

Vcnncs

Verdu

Verdun

Vernueil

Very

Vefoul

VevillG

Viande •

Vidaubcri

Vierizoa

Vienne

Vilenefl,

Villa Franca

Villa Vitiofa

Ville Franche

Vilk Friche d\'AM\'24.44.
Ville Franche d\'Albin-

geoisnbsp;24.^4
Ville Frâche dc Rovergue,
24.4/

Vil lemurnbsp;23.44

Ville neufnbsp;29,4«

Ville Raugenbsp;24.44

Vinaynbsp;30.44

Vinfteringnbsp;29.49

Vircelly C.nbsp;22.

Virenbsp;20,4#
Vifp

S.Vitnbsp;28.$1

Viîcaunbsp;26.47
Vitrey

Vitrynbsp;27.49

Vivonntnbsp;21.47

VLAENDERENnbsp;24.SZ

Vîiffingcnnbsp;35.

Vouvantnbsp;30.47

Vfelnbsp;3o.4jr

Vfeznbsp;26.44

VfeîÈnbsp;^5.44

Vtertnbsp;27.55
VV

quot;^Vaggisnbsp;31.47

V Vvaldecknbsp;31.5a

Vvalderfaagnbsp;29.5-0

Vvarneftcinnbsp;30.51

S. V vendelnbsp;39.50

Vvefeinbsp;38.5*

Vvefennbsp;31,47

Vvefer fl.nbsp;3 3.53

Vvight infulanbsp;20.51

Vvirtzburghnbsp;J2.50

Vvormsnbsp;31.50

X

^Eudargel

YSfoirenbsp;^5.4«

Yverdonnbsp;29,47
Z

Rheim Zaberen 30.49

Zenanbsp;.»743

Zurichnbsp;31 «4*
Zvveibrucken
f IN IS Tabulç.

23.44
3^.47

32.4^

22.45
28.52

28.48

27.47

33.49

28.46

28.^3
»8,4/
28.51
28.41

24.48

26.45

19.4«

Ï/-44
2.^.47

-ocr page 550-

INDEX LOCORVM TABVLAE

GENERALIS GERMANIA.

A

A Ar fi.

Aarberg
Aarburg
Aarvvangen
Ackcn
Ackftedc
Adlitjansfdd
Adom

Adriatic! maris pars

37.46
Aelft
Agria
Aich
Aicha
Aichfeit
Aichftct
Aken

AlbaRcgalis
Alben

Albis vei Elb. flu.
amp;

Aich
Alcmar
Aldenburg
Afleldc
Allenftein
Allerburg
Almaz
Almeck
*Almcloo
Alpen
ALPES
Alporalfo
Aire flu.
Altihul flu.
Ah Ofen
Altorf
AltfoL
Altflat
Altzei
gt; Amberg
Amelanc
Amiens
Amflerdam
Anokerholtz
Andernach
Andeft
Anger

Neu Angermonth

ANHALT

Annaberg

Antwerpen

Ar con

Atdres

Arcnbcrg

Arcnbruck

Alien

Arky

Arlun

Arn

Arnhcm
Arnfpcrg
Arnf^valdç

Ai ras

Art

ARTOIS

Arua

Aflelen

Afchcburg

Afcherlebeo

Afchpach

Afolyndua

Afpach

Aterendorp

Athcfls flu.

Aihyna

Augfpu rg

Aulen

S.AuoIt

Aurick

Aufee

Axelç

Axternis

Ayc

Ayrolum

31.47

24.51
42.50

24.54

3i-Jquot;0

34-5^
3d-49

38.49

3if55
33.46
4Z.47

34-49

32.49

29.50
29.54

26.52
•.#2.55
32.50

3I-4.6

30.47
29 47

30.48

30.47
35-53

31.54

32.49
43-47

26.51

43.47

38./i

34.49

33-51

34-49

28.51

42.48

29.50

33.54

36.52

17.49

36.53
3551
32.53

44-54

45.55
4i-47

37.48
29.53
28.52

31.46

34.47

34.49

43.48
34.50.amp;31
47

42.49
i9.5ï

30.50
3 5/0

27.54
24,/O
27-5^
41.5J

.29.51
31.47

40.49

37-54

3/.52

36.51

26.52

36.55
24.51

29.51

36.52

24.51

42.46

28.50
3S.51\'

28.53

30.52

39.54

24.51

Abolcha^
Jd Baden
Baden
Idem

Bacrcnburg

Bakvva

Balaton lacus

Baldeck

Baldenberg

Bale

Balenftcdc

Balga

Baltrom

Bamberg

Banen

Bapames

Barby

Eardevvick ^

Barka

Earlaimont

Earndöip

Barrut

Bart

Eartenflein

Bartfa

Baryczflu.

Bafel

Baflen

Bafly

Baftoignc

Batha

Bauta

Bautzen

BAYEREN

Bayon 28.49

Bedach

Bcauraing

Bcbhng

Bedburg

Bedgosky

Bromberg

BEHEM

Behem Broda
Bclgradt
Belitz
Bclkuck
Belle
Beltzig

Bdtz

S.Benedid
Beniflavv
Benthem
Beraun

Berchtolfgaden
Bercka
Berga 3S.5I.amp;34-52
Bergenbsp;3454

BERGEnbsp;3Q.si

Bergen vide Möns
Bergen
36.52,amp;36.55

S3r54

32.55
36.53

38.53
30
.47
31.46

î-if-5 2

37 53

37.51

40.52
37-53

Braunfvvyck
Braufperg
Breda
Brcdefort
Bregentz
BREMEN
Bremen
Bremerfurde
Bremgartcn
Bremt
Breflavv
Brcfni tz
Bretfch
Brctzniczia
Briel
Brielea
Brietzen
Brin

Brinnitzka
Brifach
Brixeiit
Bro flu.
Deutfehen Broda

33.53

33-53
27.ƒ.2
28.52
32.4S

31.54
31.54

31.54
31.48^

3 5.5i
40.5 z

36.51

36.52
42.52
26 52

31.52

36.55

39-50
41.51

3 0.4 S
35-47

42.53
i8.50

42-47
39.49

30,49
31.48

31.53
42.47
41.47
30.47

40.54
27.52

34.52
^4-55

29.55

3 3\'SO
3S.54

25.51

35.53

3^-54
43.46

26»51
31.53

36.53
J5-55
45-5/
44-50
39-52
^0.48

29.54

24.51
28.ji

43 -47

47.55
f37.52

34.49
,ac 41.47

3 8.48

27.51

31.49
29.51

}24. 52

36.50

Bcrgervvoldc

Bergftede

Berlin

Bcrlinichen

Bern

S, Bernardin

Bern burg

Bernevvichen

Bernflein

Bernftat

Beskavv

Bcurberg

Beuttcn

Beyren

Bczenchc

Bibrach

Biel

Bielsko

Bilevdt

Bing

Bifmark

Viller Bet noch abb. 28.50

34-48
40.53

31.49

42.47

32.48

29.47
42.5p
31.53

30.50
34./3amp; 42.54

37.52

36.48

39.49

40.49

30.47
29.49
41-51

44-5 î

38-51

44.53

45.52

33.53

32.48
51.48

45.51

29.52
31.52

40.54

27.5-2

29.ƒl

44.46
ri.49
30.51
35.5i

28.54

Bromberg Bedgosky 42.52

Bruck
Bruckenavv
Brucks
Bruefl\'el
Brug
Bruneck
Bruyeres
Brzeflyf
Buda vd Ofen
Budin
Budvveis
Buckflu.
Bulach
BVLLON
Btdlon

^0.48
32.51
36.51

26.51

25.52
3 5.47

29.49
42.51
43.4s
37.51

35.50

45.53

31.49

27.50
27.50

Burgdorff 30.47. amp; 32.5 3
Burgfleenford 29.33
E Ittenbach
Buntzcl
Bufcn

33.49

i8.52
^1.55
Eufc-=

Biflchofsvverd

Biflchophoffquot;

Biftritz

Biftritzka

Blanckcnburg

Blammont

Bldbiiz

Blonie \'

Bober flu.

Bochaczow

Bochotnitze

Bockdhdm

Boden zee

Bödmet

Bodzetin

Boieholt

Boke

Bolnovv

Bommel

Bon

Bon Monitor

Bopfingeri

Boppart

Borch

Borckum

Borkanbsp;39.52

Bormionbsp;33.46

BORNHOLM infula pais
38.56

Bofch 27.52.amp;28.54

38.50
39-54

36.51
38 54

24.51
36.53

40.52

4^-49

37.50

29.53

37-50
36.48

31.51

Bofcz
BOSNIiE Pars
Botzan
Botzavv
Boxtchude
Bozock
BRABANT
Brakel
Bramfche
Bramftede

40. ƒ2

34-47
3^-53
32.54
42.49

37.52

30 53
3^.5 5

ERANDENBVRG36.53
Eianienburg 36.530c
44-5 5

New Brandenburg 36.54
Braunavvnbsp;36,49

BRAVNSVVYCK 33.53

-ocr page 551-

3 9-?3

45-4-7

12.4%

44.50

41.54

Condc

2J.51

Conin

41.53

Coninksfclt

29-51

Cooitz

41*54

Copenigk

37.53

Corbers

29.47

Corhn

39.54

Cort 17 ck

25.51

Coflyn

39-55

Coftcntz

31.48

Coftyan

3ß-53

Coibufs

S7-52

Cracovv

43.50

Craicnka

^0.54

CRAIN

37.47

Crainburg

37.47

C rapin

39.47

Craifo

42.46

Creutznach

30.50

Cronach

34./l

Cronc 4i.54amp;40.5^

Croflen

i8./3

Cub

30.51

Culm

42.^4

Cu Imbach

34.51

Culmfe

42.54

Culno

42.53

Cyeblou

39.53

Czafla

38.50

Czchoitz

44.50

Czcrnchor

\'39.50

Czoke

44-49

Czolno

4^-49.

Czongrad

44.47

Czvvetl

3S 49

Czyglcc

4448

Czyrfco

45.52

D

T^Ablack

46.55

X^Dabronivva 4046

Daleta

36.52

Dalniin

35.54

Dalovv

38-54

Dam 39.54 34-54^38o3.

amp;38.54

Danneberg

34-54

Dantzigk

42.5 ƒ

DanubiusvelDonavv.

35

.49.amp; 43.47

Darney

28.48

Daflbvv

34.55

Daten

40.48

Daufllm

31.51

Debicza

45.30

Dechnitz

36.51

Deckendorif

^0.49

Delft

^6,5 3

Deltau

30.53

Demmyn

36.54

S.Denyf.nbsp;29,47

Depftedenbsp;30,54

Deimondnbsp;20,52

Deflavvnbsp;. 3 5,52

Deventernbsp;38,53

Deutfchen Brodanbsp;3 8,50

DcutfchenLavvnbsp;43,54

Devvechernbsp;4^,48

Diebennbsp;3 5» 5 2

Die Peelnbsp;28,52

DicPfaltz,videP.

Diepholtnbsp;39,53

Dieftnbsp;27,51

Dictforrnbsp;3^,49

Dictkirchnbsp;28,50

Dieuzcnbsp;29,49

S.Dyeynbsp;29.49

Dillenburgnbsp;30,51

Dilftetnbsp;33,52

Dinantnbsp;27,51

Dinckelfpuhclnbsp;3 3,49

Dingel fingnbsp;3 5,49

Dirlchavvnbsp;4 3,5/

Dirfchkeimnbsp;44,5 5

Difchingnbsp;32.49
Dil ern tis 31,47

Ditmaningnbsp;36,48

Divenavv.fl.nbsp;38,55

Dixmudcnbsp;25,52

Dobelnnbsp;36.52
Dobermund 37.52

Doblachnbsp;3 5*47

Dobranivvanbsp;43.49

Dockuninbsp;28.54

Doetccumnbsp;28.53

Dombonbsp;42.47

Dömitznbsp;34-54

Domnavvnbsp;45.5/

Dompaircnbsp;28,49

Domlchuhufsnbsp;40.47

Doratznbsp;4 3.-^9

Dornftetnbsp;31.49
Döi-feJu. 3 5. ƒ 4
Dürften 2?, ƒ2

Dortnbsp;27.52
Dortmund 2^.52

Dotisnbsp;41-48

Douaynbsp;25.51

Doucherynbsp;27.50
DravclDravus flu. 36.47

Eufenin
Putze

Buîibulas MÖfior
Bötzen

Bytovv

CAlavT
Cales
Calgocz
Cambrav
CA-MBRESIS
Camiensko
Camin
Camitz
Camp
Campen
Canftat
Capithi
Cappel
Cappl
Cariftain
Ca rt haus
Cafiel
Caflbvia

Cath^ck
*

Catzn einbogen
Cell
Cella
Chabrock
CHAlokeutz infula
41.49
Chamsnbsp;35.50

Ciiapclie en Tyralfe

26.50

57-53

24,51
41.49

25.51

25-51

42.52

3S.55
37.52
.
26.53
zS.53
32.49

40. 7

32.52

32.47

S 8 49
42.55

24.51 amp;32.52

44.49
30.51

33.5i

39.48

42.49

Chafma
Chaftel
Chafteiet
Chege
(heim
Chemnitz

Chcntyny

Chyraay ^

Chiny

Chodzcz

Chorgo

Chratlovvieczc

Craftovvirz

Chrudim

Chur

Clauen

Clerf

CLEVE

Clcue

Clingen

Cloppenburg

Clofleriin

Cobcnrz

Coblentz

Coburg

Cocheim

C.OD AN VS Sinus
Coevordt\'o
Colberg
Colbitz
Colin
Colmar
COLN
Colli
Colo

40-47

28.49
25.jO
44.48

42.50

36.51

44.51
26.51
27.50

40.53

42.47
45.50
40.47

35.50

32.47

32.46

28.51

28.52
34./2

30.54

33.47

• 5S.4S
40.51

J4-5I
2^.51

34-59

29.53

39.55

38.50

30.48

39.51

39.51 amp; 36.53
4^.53

amp;43.46

38.47
3 5.55
34-53
37-39
.Î7.49

30,53
28,53
36.52
39,ƒ3

30,51
36,47

Draburg
Dragun
Drackeftcdc
Draun
Draun flu.
Drcckfurdc
DRENT
Drefda
Drefcn
Drolshagen
Droplack
Droskirch

Duderftac 3 3,5 3.5c 5
V Vyck tc Ducrfle
27.53
Dülmen
Dunavvcrt
Dung

DVRINGEN
Dürnbach
Dufleldorff
Duthng
Duynkerkcn
Duysburg
Dylling

E

Et Beleben
yEberfpcrg
Ebervvangen

29.52

3 3^49

27.50

33.51
40.49
29,5-2
31,48

24.52

i9,ƒ2

38.48

3 3»/2

3 5,48

3^,48

Ibin

Ebenftaing
QmnqucEcclcfise
Edelyn
Emfflu.
Egmont
Egra
Egra.flu.
Eider flu.
Eindhoven

Elb.vcl Albis flu.
amp;

37.48

32.5J

38.45
\'37-49

38,4«

31.50

44,4é
34-53

31.54
34.4^

41-4/

J5,50

33.52
3 2,49,5c 3 7,4J

29.49

28.50

34,4 s
30,54

35,52
32,52
43,4^
29,54

43.5J

Elbing

Elburg
Elchingcn
Elgovv
S.Elizabct
Ellifchavv
Einbogen
ELSAS
Elfter flu.
EMDEN
Emden
Enchufen
Endcrevv
Engelbcr
Engelfberg
Engenberg
Engefen
Ens.flu,
Ens

Enfpruck
EppingCÄ
Erdcvvdy
Erdfurt
Ercnburg
Ernberg
S.Erfebevvth
Efchenbach
Efchcnvvcgc
Efling
Efpinal
Eftaing
Etal
Erlcns
Eylenburg
Eymbckc
Ezekh
Ezes\'

Ezura flu.

4p 49 Tj\'Alckcnburgk
- rEALSTRIin

39-55

FALSTRIinfula35.5ö

Eavcrncy

Ecltzen

Ecmercn infulanbsp;3 3 -55

Ferdennbsp;31 o\'4

Fcryngnbsp;40,4^

Fevviolynduanbsp;-#10.41

Firednbsp;44.4^

Fifchaufcnnbsp;44*55
Fladingen 3-^-51

Fontamnbsp;26,50

Mau bert Fontainnbsp;26.50

Fonteneynbsp;2g.4i

Forchainnbsp;34-SO

Forftnbsp;37,52
Franckfurt 31
.51 amp; 3 7-5 3
Frau-.

314*

38.4S
43.47

43.49

30.53•5C2S.ƒ4
2é.53

35-5Ï
3 5-51

31.55

27.5.2

38.51
30.55

28.53

33.49

3

4047

36.50

35.51

30.49

37-35-^35-51

29-54

29.54

27,ƒ3
4^.47

31.47.amp;40.50

40.50

-ocr page 552-

Ghent
S.Giakh
Giengen
Gira

Glanacb.

Glatavv

Gleiz

Ghndefmor
Globuczko
Gloga
Glogavv

3 0.48

34.50
37.53

40.51

34.49

37-49
ƒ8.52

29.47

4O.4S

39.51

35.49

30,49

Hage na vv
Haideheim.33.5o.iSc
32.49
Hailbron
Haimburg
j^ainburg
Hain

Haircnftain
Hai

Halasdy
Halberftat
Hall
Halftat
Halteren
Halvvyl
Ham
Hamburg
Hamelburg
Hamfvverum
Hannouer
Han ftat
Harburg
Hardenberg
Hardervvych

Harkm

Harlingen
Harres
Hafe

Hafelunrn,
Haflblt
Hattingen
Hatvvar
Hauel flu.
HAYNAVLT

amp;

Fridberg 31.51.amp;3 8.51
Frideland i9.54-^37-53

Friddandtnbsp;|8.5i

FREISLANDTnbsp;28./4

Fries Ochtennbsp;30.54

Frieftatnbsp;37-48

FRiSCHAFFnbsp;. 37-54

Frifchncrungnbsp;4\'.55

Frizlarnbsp;32-52

Fronfpergnbsp;39-48

Friiartnbsp;^8.49

Frutingcnnbsp;30.47
Fruelfcn ^ 3 3-48

Fuldnbsp;32.51

Fuld.flu»nbsp;32.52

Furftenavvnbsp;39-54

Furftenbergnbsp;38-5/

FurÜenbcigknbsp;/6-54

Furftenfeldnbsp;40.48

Furftenfeitnbsp;34-49

Furftenvvaldnbsp;37/3
G

GAbin
Gaflcncz
Galfcifcn
Ganderfum

3l.J-0

40.49

34.50

36.52

39.54

35.48

41.49

33.53

32.5O.5c35.52
37.48

29.53
30.48
39-/2.amp; 30.52

Triefte vide T.

38.54

34-55
27. s 2

38.52

33.53

3^.52

32.52
32.56

39.51

41.52
41.46
4248

43.4p

3947
39.48

42.54
36.4p

/4-49

3849

34 55

38.51
24./2

51

35-5^

29.50

ƒ8.54

36.55
41.48
40.53

44.52

32.53

18.54

31.51

32.40

J3.jf5

32.52

34.51
^8.52
3?.52

38.52

25.50

28.51
2S.51

32.51
29.54
32.53

39.50
3 3-49

28.53
-»7.53

26.53

27.54
3949

29.53

iO.53

37-51

39.52

43.48

3S.S/,6£ 36.54

26.51

31.50

39.49

30.55

45-55

40.51

33-52

33.52

36.48

22.49
32.52

34-5/

34.50
2852
27.52
32.47
39.52

31.54

32.52

31.55

33.50
i

4353

38.48

32.47
32.53
28.51

41.55
34.53

39-49 amp; 35-49
37-54
45-52
28.5^

38.52

41.53

27.51

29.52
29 50.amp;i2.5t

43-48

35-53
40..^7.amp;42.47

i

aplonkou
lanafhida
Uro mir
lafmont
laxt hauten
Ibcrg

legerfburg
Icllo
lemeppc
lemmerdum
Icna

Icndrzeiow
Icflen
lezovv
Igla
Her flu.
Ilkufch
lllefy
lltz

laderftorff
Ligervvitz
Ingolftat
Inn. flu.
Innfpurck
Inovvlocz
lohannefburg
lonuelle
loun

41-50
44-48
39-51
37.5S
ƒ2.50
50.53
39-54
#0.54

37.51

.29 54

34-52
43-51
36.5^

43 52

3 8. ƒ O
33-4«

43.51
43-46

.#0.48

34.49

39-50
34 49
i6.49.amp; 33.47

34.48

44.52
-««5.54
38.48

29.47
Ipol.flu. Vide.Y:
S.lpolitcnbsp;29.4$

Ipren

Gangelt

Garde

Gardeleben

Gars

Gartz

Garvvolin

GELDER

Gelrc

Gembicza

Gemblours

Gemen

Gemünd

Gcnges

Gentin

S-UCOrg.

Heidelberg

Heilich Creutz

Heiligelant

Heilfperg

Hcmichavv

Hei

Helbeflu.

Held reychon

Hcllel

Hellenftain

Helmefhufen

Helmftat

Hemmavv

Hehfberg

Herentals

Herilovv

Hern ftat

Herpftede

Herfchfelt

Hertzhorn

Hertzogaurach

amp;

43-49

44-48
4i\'47

32.49
35.51
36,49
29.51

35-56
41-^8

31.47

/146
52.49

S.G corgi US

S.Gcoruara

Gepping

Gera

Gern

Gerrefheim

Geßbr

Gefthes

Geftinum

Gcuio

Gczftingea

Gloknicz
Gmind
Gmund
Gmundt
Gnezna
Godcsbufch
Goding.
Goer,
Gocrede
Goes
Golan
Goib

Goldenftat
Golfo dc
Golling
Golnavv
Golvvitz
Gorcum
Görlitz
Gcflar
Go i hen
Gotangcn
Gottotp
Go- zberg
Grabow
Gradiskia
Gran
Gran flu.
Grand court
Graz
Graudcntz
Graaenavv
Grcding
Greim
G rei niul lern
Gretz
Greueling
Greuental
Grim

Gnmborch
Grippenhag
Gripfvvald
Groblyn
Grodisko
Grodziecz
Groenavv
Groeningen
Gromberg
Grofeto
Grorenbro
GRVBENHAG
Grun
Grunberg
Grupcnhagea
Guben
Gutfe
GVLICK
Gulick

Hervvcrdc
HESSEN
Heu cl bergk
Hcvvatfla.
Hewcs
Hid len fee
Hildefheim
Himcl port
Hinder Rheia
Hirfthbcrg
Hoey
Hoff
Hohenavv
Hohenovv
Hohen ftein
Hohnvvert
Holifchovv
Holland -
HOLLANT
HOLSTEN
Holte

Hol i munden
Holtzkirehen
Homburg
HOORNE
Horb
Horburg
Horeffo vitz
Horn
Hornborg
Hottclnfehc
Hoyc
Hulft

HVNGARIA
Hu fem
Hufl-n
Huxtct

Guns.alt.nevv,

Gunterfperg

Guntzpcrg

OberGarck

Gurck flu,

Gurck

GuftereVT

Gutftat

Gymez

Gyrke

Gyfhorn

H

TJAbelfchvvcr.

quot;Hag

40.4.$

34.52

33.48

38.46

39.46
37-48
3 5-55

44.54

42.49

42.47

33.53

25,5^«

49

33.4^

i.2 46

37.47

36.50

39.51

32.54

42.
40.51

39-52

39.48
37-48

32.4^^

37-48

41.53

34.55

40-49

29-53
26.52
26.52

41-53

4i 53

38.47

Tranckcnbnrg 3i-5i
Franckendalnbsp;i\\\'50

Franckenlant 32-50
Franomontnbsp;2948

Frauftatnbsp;39-52

Frauvvenberg 36.50
Freiberg 3ö.ji.amp;39-/i
Freiburg
Freienftat
Freienvvald
Freievvaldc
Frei fing
Freiftat
Freftat
Friburg.

12.51
35-5 3
44-^9

I44-48
36.55

32.51
3i.J5
31.46
^8.51
27. yl

38,5Ï.amp;J5.51
ƒ5.48

40.4igt;

33.52

34.49

40.50

4/. 5 5

26.53

35-5/

31.52
32.52
34.48
30.4$

28.52

31 49

33.53

37.50

27.53

31.54

34-54

31.54
26.gt;2
42.4S
31-tó
30.49
^2.53

-ocr page 553-

Iprcn Vnbsp;25.51

Ipinbsp;38,49

Irfozcgnbsp;43.48

Ifchlnbsp;37.48

Ifdenitznbsp;4ï\'47
Iferflu. 3 6,49,3 4-48

Ifcrlonnbsp;30.53
IfncvidcY.

Iffdflii.nbsp;28.5i

ITALIAE parsnbsp;35.4?

ludcnborgnbsp;3848

lutrofchianbsp;40.52

luyftnbsp;29.54

Izbiczanbsp;42.53
K

Kaicnbsp;34-51

Kalisnbsp;39.54

Kalifchnbsp;41*52

Kaltbachnbsp;42-48

Kamaranbsp;37-50

Kamieniccznbsp;-^0,53

Kaminnbsp;42,/3

Kandciftcgnbsp;30.47
Kanick ! -^5,48

KapozVivvarnbsp;4-^-47

Kapunbsp;41-48

Kargennbsp;3 6-54

Karlftatnbsp;32.50

Karneynbsp;34\'4-7

Kafmsnnbsp;40gt;52

ICatanbsp;43.4S

Kaufbeurnnbsp;33,48

Kaydachznbsp;47 »47

KciferisLutcrnnbsp;30.gt;o

Keifcrsbergnbsp;30-49

Keifeiftulnbsp;^1.48

Kclheimnbsp;3 5.49

Kellcnbsp;30.54

Keipennbsp;44.46

Kemptennbsp;33.48

Kcntzingennbsp;30.59

Kerlburgnbsp;40.49

Kermendnbsp;40.48

Ketzkcmetnbsp;44gt;47

Ketzvvnbsp;41.48

Khulp.fiu,nbsp;39,4^

Kieleenbsp;44» 51

Kilburgnbsp;29,5 ^

Kiritznbsp;35,54

Kirnnbsp;39,/o

Kitzingnbsp;35,50

Klagenfuri:nbsp;3 7-47

Klauiennbsp;3 7-48

Kleckzkonbsp;4ï.5 3

Kneringennbsp;3 3 -49

Knitlmgnbsp;31*49

Kobelinnbsp;40.52

Kocher flu.nbsp;32.49

Komaprunnbsp;40.49

Komaranbsp;41,49

Konighpcrgnbsp;45-5 5

Konigmgrctznbsp;38,31

Koninfbergnbsp;3 8,53

Koppap.nbsp;41-47

Ktflanbsp;4151

Kofrynbsp;38.51

Koiecznbsp;41,53

Kovvacznbsp;41,4^

Kiacavvnbsp;S5gt;54

u

ll

Ff J

Krauta

Kremnitz

Krempe

Krems

Krem fiel

Krcufpach

Kriegla

Kromaw

Kromburg

Krone

Kropelyn

Krumlavv

Krumpach

Krupe

Krupitz

Krzepice

Kublitz

Kuffftain

Kum

Kunfberg

Kupferberg

iruftrin

Kuttenbcrg

Kyl.

Kykk

Kynigfbcrg

Kvfchavv

37,51
39.54
31.4^7

3 6,/l

33,46
31,51

39»49
34.56

28.49

42,53

3 5 49
amp; 30,50
4O.54amp; 39.54
amp; 3 3,47

LAberzeca
Labes
Lache»
Lada
Laecz
Laen flu.
Laha

LALAND infula
La Mothc
Lancicia
Laadavv.

45-50
26.51
29.4-7
40.48
4350
39-4733.48

38.53
39,46
29.55

32.54
29.54

44-/0

38,54

3 8,^7
38.56
38.52

3 5-53
32,50

Landeck

amp;

Landrechics
Landren
Landfee
Landfkrona

Landsberg
amp;

Landflrafl\'
Langeroge
Langeflede
Langhe

La Roche Vide K.

Lafflo

Latzjgh

Laubach

Ober Laubach

Lauben

Lauburg

Lauden

Lauifen 3 6.48 amp; 31.4^

Lauftenbcrgnbsp;30.48

Lauingennbsp;3 3-49

Latinnbsp;36,51

LAVSNITZnbsp;i7.52

Lauwenburgnbsp;3J.54

LAVVVE3VRGnbsp;33.54

i2.50

42.49
31.55

39\'¥9

40.50
3 9,4.^
39 48

39.50

32.48

40,54

34,5 5

37.49
40,48
43,48

41.51

42-51
32,47
35.4S
35-54
33,51
34-51
38,/3

38.50

3Z.SS
44-47

39.47

42.54

Lavvflu.nbsp;^2.53

Deutfchen Law 43,54
Lebenbsp;[41-55

Lechfl. 3 3.47-amp;34-49
Ldpnbsp;i7.5i

Lemberg 3452 amp; 34.49

Lemgovv
Lemmerhorn
Lcmpach
Lenitz
Lenne
Lenne flu.
Lennep
Lenzen
Lenza flu.
Le Pont
Lefla
Lcflen
Letowitz
Leu ben
Leu bus
Leuck
Leupnick
Leutmeritz
Lcutfch
Leuvoerden
Lcuwarden
Lewa
Lewdd
Lewenborch
Leyden
Lcypzigh
Leyiha flu.
Libeten
Libflat
Lichrenaw
Lichtenberg
Liechftal
Liechtenberg
Lientz
Lier

Lieuenovï

Landefhut 39.5i.amp;35,49 Lignitz

Lingenfelt
Lille

LlMßVRG

Limburg
Limpach
Lindavv
Lindinffelir
Linderen
Lingcn
Lipfl.
Lippe
Litichorn
Littomiflcl
Litvva
Loeds
Locucu
Londen
Lor

LOTRING

Lubben

Lubberftcde

Lübeck

Lüben

Luberafl\'

Lublinccz

ï-ubpula

3\'.53

27.53
39.49

39,5 3

31.51

30.52
29.52

34.54

32.54

28.49
42.^3

39.50

38.48

39.52

30,^6
40-, J O

17-51

43.49

/1.53
27,54

42.49

41.48
41 5 5

26.53

35.5-^

40.49

43.49

44-54
32.52

34-51

30.48

/3.49
36.47
36.52
32.\'52

39-52
39-48
-25.51

28.51
28.510amp; 58.51

19.50
32.4s
/1.50
30. H
2/», 5 3

30.52

30.52

39.50
39-50

42.49

3 3.47

27.51

31-56
32.51
-28.49

37-/2

32-54
i3.55

3^./2 3 7-5 3

37.53

41-51

44.50

Lubusnbsp;47\'5 $ ■

Lucernnbsp;30,47

Luetenbergnbsp;40,47

Lukennbsp;36,51

Lüneburgnbsp;45-5 ^

Lünen

LVNENBVRG
Lunenburg
nbsp;3 3-54

Luncrburgeiheydc 5 3o4
Lunevillenbsp;29.29

Luret f,nbsp;30.50

Lutcrbi rgnbsp;30.49

Luret fcu Keifers
Lutern Vide K.
Lutitznbsp;36.51

Lutzenburg

LVTZENBVRG 2 8,/o
Luxeulnbsp;2S.50

Luycknbsp;28.51

LVYCKnbsp;29.51

Lyckfl.nbsp;46,54

Lycknbsp;4-.54

Lymburgnbsp;31-53

M

M Ach den
Maefeyk
Maefmunfler
Macftricht
Maklar
Makovv
Maingen
Malchin
Mal na pada rck
Malogofcz
Maua m öfter
Manfee
MANSFELT
Manffclt
Mantern
Marbach
MARC
Marchpurg
Margenpurg
Marguartftein
MARERENSEV
Morauia
Mariaberg
Maribo
Marien vverd
Maris Adriatici pars
Vide A

26. lt;3.
.^8.52

29.48
28./*
43*49
45-5?

33-51

35.54

43.49

43^51

44.47

36.48
^4.52
34./2

38.48

32.49

^0,52
39-47

43.55

35,48

39.50

36.51

34.56
43*54

.^0.49 amp; 40,50
31-55

42.48
43.46 amp; 42

31.51

43.47

29.4^
43.4«

25.53

27.50

40.47

3 5.47

Markhfl.1

Marne
Maros
Marorh
Marpurg
Marian
Martinach
Martonvafar
Mafeflu.
Mafieres
Maflouing
Matray
Maubert

Fontaisne

26,50

Mauflcnnbsp;40.51

M«ut 3 5.5o.amp;3^./i
Maynflu: 31, 50.amp;: 34.51
MAVIAE pars 44.53
Medc.

-ocr page 554-

Us

Medebachnbsp;31.52

Mcdelsnbsp;31-47

Mticn^eldnbsp;32.47

Meilsnbsp;32,47

Meiringcnnbsp;30-^7

Mciffennbsp;36,52

ESSENnbsp;36.51
MEKLENBORG 3 5-55

Mekknbsp;38,49

Meklorpnbsp;31.55

Mellenbsp;30?5 3

Mellerftacnbsp;33,51

Melfacknbsp;44-5 5

Memedingnbsp;36.50

Memmingeanbsp;33.48

Memfchitznbsp;4^-49

Memznbsp;30.50

Meppcnbsp;29.53

Mctingnbsp;31-48

Meifpurgnbsp;35.5-»

Merftatnbsp;30,50

Mefchedcnbsp;3lt;\'.52
Mcferiifch 3^.50amp;4i5o
Meferitz
Metz
Mctzeral
Mevva

MEYDBVRG
Mcydburg
Midovvitz
Middelburg
Miechovy
Mies

Miitenburg
Milterberg
Mimmel flu,
Mindelhaim
Minden

Ncufladt 39.53 amp; 40.50
35.5^-52:5^.30.51 31.
51 34 51 34\'4.9 30.50
40-4« 37-5}..
Ncuftetnbsp;39.51

Ncuvvenburgnbsp;io.48

amp;nbsp;29.47

NcvvAngcrmuntVideA.

New BrandeburgVideB.

New Marck
New Marckt
Nevv Milhn
New Sol

Nex caftrum
Neydenburg
Ncyding
Nidafburg

NiderRodenburg
NiderVvittcnbcrg

37.48
37-47

38.53

42.49
38.56
44-54

31.48

.f049

33.
54

Min fi n g

Minsko
Mirecourt
Miskcbuda
Miflovvitz
Miflclbach
Moen
Moers
Molda flu.
Molnc
Monreal

Mons alias Bergen
Monflor
Monflor Butibulas 43.47
3 on Monflor YideB,
Montabournbsp;30.51

Monteynbsp;29.46

Montfortnbsp;32.47

Montmcdynbsp;27.50

Morhangucsnbsp;29.50

Morungnbsp;44-54

Mofa Vcl Maef flu, 26.51
öc 28.52
Mofchnbsp;40.53

Mofella vdMofelfl.2igt;.5i

.?8,59

31.50
35.49

28.49
4452
i7-52

Nidzalos

amp;

Mofpach
Mofpurg
La Mothe
Moulnicza
Mückcnberg

Muiskonbsp;45v53«

Mulbergnbsp;3 6. ƒ 2
Muldafl. 35,52.^6.51

Muldorffnbsp;35.49
Mulh iufeti 3;?.52amp; 36.48

Mulrafcnbsp;3 7-/3

Münchennbsp;34.48

Mundennbsp;32.52

Muhderkingcnnbsp;^2.4?

MVNSTERnbsp;30.53
Munfler 30.52 amp; 30.46
Muraflu. 40.47 amp; 37.48

Murekhnbsp;39?47

Murhardtnbsp;32.49

Murlavvnbsp;3 5 55

Myflundcnbsp;3-fgt;$S
N

■Ab flu.nbsp;35.50

Nachbarcnbsp;34./^
Nacks 36./i

Nagoldnbsp;31.49

Nakelnbsp;40.53
NAMVR
27.51

Namurnbsp;27.^1

Naaanbsp;43.48
Nancy ^8,49

Narevvflu.nbsp;4s-54
Naflbvv 30.51
Naters 30.46

Nauaznbsp;44.48

28.50

29.48

34-53
34-5 3

42-51

25.52

43.51

36.50

3 I ./O
37-49

46.55

3 3,49

31.53

31.49

45.51
28.49

42.51

40.49
#1.55

29.52

37.50
3/.54

29.51

26.51
44.47

Naumburg ^

3 6. ƒ 3
33-47
34,5.7
3 1.48

40.47

i7.52
40 5 I
35.50

28.49

27.50

29.46
39 54
31.50amp;35-50
^1.48

35.48

59.52
43-54

Navvc

Nazaret

Ncbra

Nccker fl^

Nedüz

Neifl\'.flu.

Nciflc

Neuburg

Neufchafteau
amp;

Ncufvillc

Neugarten

Neuhoufl\'.

Neukilch

Neukirch

Neumarck

Ncumarckc

Nieneuc
Neuport
Nin megen
Ninordcroghe
Nirria
Niiicl
Nomfneny
Nopnavv
Norden
Nordcrdracht
Nordluigen
Northcun
Norrhorn
Notez fl. 4Î.51
Nouem i alio
Nouîgrâd,

40.47

Nouigrod

Nowiirag

Nu ren bei g
Nurenberge
\'Nuwenhorii
Nuys

Nyawerck
Nychuys
Nyelaut
Nye Munfter

Nyenburg
Nyenhuys
Nyeftat
Nyfna

O

Eerberg 36 50
I Ober Gurck vide G
Oberkuch 30,49
Ober Laubach. VideL.

o

34gt;5cf

32.54

41 46

40.53
34.53

Jl.53
40.52
$7-/3 amp;4I.51
41.50
4i./o

41.50

36.51

3i.49

Vide A.

03ERN Pfalîz
Ober Rodenborg
Oberwasky
Obormki
Obrefl.
Ochten
Odclno
Oder flu.
Oder

Oderaefons
Oderburg
Oederen
Oetingea
AlrOten

30.54

30.54

3 3\'S5

40.50

43.49

35.52
40.52
42.52

24.51

2^.54

25.52

44-51

45-M
41.51

30.50
41..^9
29.54

Ofen vd Buda vide B.

OLDENBORG

Oidenborg

Oldcflo

Olmuntz

Olfavva

Olfnii«

Olflquot;

Olftyn

S-Omcr

T.Ooghc

Ooftende

Opato

Opatovv

Oppelen

Oppenheim

Orozlankvv

Ten Ort

Orteisburg

26.51

2 4\'ƒ 2

28.52

29.54

42.49
26.5 I

28.49
30.49
29.5.^

i8.54

33-49

32.52

29.53

39-5 3

-#4.52
43.

46.54

43 50

3450

39.54

31.55

i3 55

^8.14

32 S5
53

31.55
33.55

43.46

Ofen

Ofeuburg

Oflafl.

Ols\'eld

Otfoli-n

OSTENRICH

Ofterhouen

Ofterode

OSTERSCHEfee

Oftervvyçk

Oftmer

Oftra

Oftrolenka
Ofv\'ck

Otterendorp
Otting
Otidenard
OuelgunuG
Ouernorde
Ovvar
Ozora

P

31.5^
31,49

4/. S

33.49

35.53

3850

35.49

34-51
24 51

29.48
44-54

41.47

16.49
24./!

42.55

28.J2

27.51
^lt;0.53

39.48
42-48
35gt;5I
37-54
J5gt;54
44.46
27.51

43.4^8

30.54
34.46

39.46
39-47

37.49

31./î

44.54
^4.49

31 50
3450
il-47

31-49
35-50

32.nbsp;S

33.47

26.5 I

24.50
41 49

38.50
Pilfen

Adctborn
Paling
Pand
Poppenhaim
Parchum
Pardubitz
Paring
Parreut
Pas

Pafevvalck

Paffanant

Paflenheim

Paffion

Paftavv

S.Paul

Paurzke

Peel

Peer

Pdfern

Pela

Pelyfia

Pcr.igk

Peukun

Petlcbergk

Pcrkk

Per weis

Peft

Pcielcnborg

Petervvarden

Pctrouia

Peitavv

Peur bach

Peyne

Pezâfnitz

Plaffenhouen

PELALTZ

OBERN Pfalîz

Pfefficon

Pfortzheim

Pfreimbt

Pfullendorff

Pfunt

PhHppe ville
PICARDiAEptrs
Piefschen
Pilgram

32.53

30.53

41 5 5

3 4-53
45-51

38.49
56.49
33.52

55.38
lu-5 3
3i-5f
40. O
45-5 3

^5.51
31.55

36.49
25.51

30.54

42.55

4049 amp;41.46
42.47

-ocr page 555-

Pilfennbsp;36.50

Pilfnonbsp;44quot; 50

Pinzovvnbsp;44-5!

Piorravvinnbsp;45-51

Piotrkovvnbsp;43-5-2

Pirnnbsp;36.51

Pifckanbsp;37-50

Plannbsp;36.50

Planckenftdnnbsp;39-47

Plafsnbsp;36.50

Platnanbsp;37-50

Plavvnbsp;41,47

Plavvennbsp;3 5-54

Pleffenbsp;3i»52

Piatenborgnbsp;30.52

Pleznbsp;42.50

Ploenbsp;3 3-55

Plonskonbsp;43.53

Plouuiccznbsp;44-50

Plyntenmarcknbsp;38.4/7

Pobianicenbsp;42-52

Podnbsp;36.48

Pogonccknbsp;38,47

Polchinnbsp;i9.54

POLONIAnbsp;43-51

S.Pohcnnbsp;19-49

Poltovvskonbsp;41-53

POMERENnbsp;38.54

LcPofttnbsp;28.4^

Pontcrafinnbsp;3 3.46

Popclavvnbsp;40.51

Poppennbsp;45/4-

Poieganbsp;42.46

Pofnanbsp;40-5 3
Potcnftain 34.50.amp;39-4S

Potivvoriznbsp;38.50

Po^ftainnbsp;36,53

Poizavvnbsp;37,54

Poxpergnbsp;32,50

Pragnbsp;37,51

Prahalitznbsp;37,50

Praitenprunnbsp;40,49

Prauskanbsp;41,52

Praufnijznbsp;3 9,52
.^Pregelflu. 4/,55,^46,55

PrentzlavVnbsp;37.54

Prercrnbsp;40,50

Preiburgnbsp;41,49
Preu ii (ch ma rck 43-/4

PREVSSENnbsp;44.55

Pribusnbsp;38,52

Primkanbsp;38,5-2
Principis hortus 37,5/

Pritzvvakknbsp;3/, 54

Proceldennbsp;31,50

Profiynianbsp;46.53

Profzniaflu.nbsp;41,52

Profzovviccnbsp;43,51

\' Prucknbsp;39,^8

Pruckhnbsp;40,49

PszeczlavVnbsp;44-50

Przecbo.znbsp;43,52

Przibranbsp;37.50

Pizitycknbsp;44,52

Pfinnbsp;31,48

PubcndorfFnbsp;40.48

Pudingennbsp;31,51

Pulitznbsp;39,51

Pulkanbsp;39,49

Punibritz
Panitz
Putbus
Pyla

Pylczaflu.
Pykza

, Q_

Vakcnburg
\\)Qmnquc

S.Qnntin

R

ab flu. 41

T3

-tVRab

Raczanovv

Radom

Radonisko

Radzimin

Raefuclt

Ragun

Rain

Rakerfpurg

Rakonick

Rambcruiller

Rampno

Ramflavv

Ranien

Raon

Rapin

Rappcrsvvyl

Raftat

Raftenburg

Ralknis

Ratenavv

R atibor

jRatt

Ratolfszcll

Ratzenburg

Raua

Rauaflu,

Räuden

Rauenfpurgso.

Raueftein

Ray

Rayncck

Redavv

Rees

Regen

Regen flu.

Regen fperg

Regen fpiug

Regenitein

Reichenhai

Rcichtal

Reifling

Rciptzigk

Reitling

Remiremont

Remund

Rengeryck

Renfborg

Rentclen

Renty

Relchouet

Reuecol prom

Rcuing

Retz

Rhaftia

41.49

39,r2
36,5/
40,53
45,52

43.51

30.53
Eccleflac

43.47

25.50

.4S.amp;39,

48

,41.48

44-,nbsp;Sl

44.52

42.52

45.53

2i?,j2

35,52
39.47

40.47

36.51
29,49

41.52

40.52

37.48

29.49

36.54

31.47

37.48

45-54

46.55

35.53

41.51

34.50

31.48

33,55

43.52

43,52

39.52
53.amp;32,^lt;8

27.5a

31.53

34.47

36.49
.srS.52
36.49
35-50

31.48
35.^9

34-52
36,48

41.52

38.48

38.53

32.49

2/gt;.48
iS.sz

30.53
33,55

31-/3

-24.51
41.55
41,55

27.50
39 54
41.40

Rheia vcl Rhenus flu. 29,
5I,amp;32.47

31.47

137-47

30.49

29.53

32.54

29.54

32.48

4L 49
^749
32.48

4/»50

30.48
43.54

27.51

25.51
35^52

36.50

34.51
31.54
32,54

44.52

30.52
40.50

29.54

43.53

44.49

amp; 37.

49

35.48

30.49

35.55

45\'5 4

SAbacznbsp;43.46

Sabavvnbsp;38.54

Saeldenialnbsp;3 5.49

Sagnbsp;42.48

Sagannbsp;38.^2

Sakhonnbsp;lt; 40.47
Sal flu, 34.5Iamp;3 5.52

Salancznbsp;44\'4S

Salbingnbsp;34-51

Salfeltnbsp;34.5 r

Salmnbsp;29,49

Sal Munfternbsp;32,51

Saltznbsp;34,53
SALTZBVRG 36.48

Saltzburgnbsp;36,48

Sampronenbsp;30.46

Sandecznbsp;44 ./o

Vorder Rhein
Rheineck
Rheinzabcren
Rhenn
Rhetum
Rheydc
Rhineck
Richo
Ried
Ricdling
Rimanovv
Rinfelden
Rifenburg
Rocheforc
La Rochc
Rochlitz
Rockizan
Roda

Nider Rodenborg
Ober Rodenborg
Rodofchyce
Roer flu.
Romer ftad
Roofvvinckel
Ropin
Rol\'enavv -
Rofenberg 4^^.49

Rofenhainj
Rosheim
Roftock
Rofzavv
Rotenburg 38,52.amp;3^,48
amp;33.50-35,48

Rotenmannbsp;38,48

Rotingennbsp;32,50

Rotterdamnbsp;26.53

Rottumoghenbsp;28.54

Rotvveilnbsp;31.48

Rudden werdenbsp;3 4*54

Ruenbsp;29.47

Ruemansfeldennbsp;36.49

Rufllenbsp;3^.46

RVpIA infulanbsp;36.55

Rufconbsp;30.46

Rutren ftaianbsp;3 8.49

Rybnichnbsp;^1.51

Rydbergnbsp;31.52

Sandomirianbsp;4/.51

Sarflu.nbsp;29.50

Sarburg 2$.50.amp;29.49
Sarckavvnbsp;45,55

Sarvvarnbsp;41.48

Sarvvyzzeflu. 42.47
Saflattnbsp;43.50

Safsnbsp;30,46

Satznbsp;36.51

Saw velSauusflu. 37*47
amp; 44.46

32.47
35,52
36.47.amp; 39,47
32^/?

32,46

2/,52.25,51
42.52

38 47
32
,47

37-5^quot;
32-53
27.54
42,49
32,52

36.49

41.50

30.55
41.49

34.53

37-/ i

39,/2

42.42

33,51

39.51
30,49

39,4^^

43.54
37,54
42.54

34.48

34.52
25-52

^0.48

32.48

30.49

33.50
32,48
35,50

39,4s

32.53

33-51
3P-53

34-54
38.53

Schiermonickoghe 28.54
Schillich
Schinta
Schipftedc
Schlany
Schiawa
Schlavvina
Schleifing
SCHLESI
Schletftat

Schneberg

Schonberg

Schönebeck

Schoneck

Schonga

Schon vrerda

Schouwen infula

Schrym

Schuflenried

Schurtern

Schvvabach

SCHWABEN

Schwandorlf

Schwarcza

Schvvarns

Schvveinfurt

Schweren

Schwerin

Schvvibuflen

44\'51

45,50

45.54

34,^8

35,49

33.55
44,47
3/,54

39.46

40.47
43,47
45,54

Serneiz

ScH VVi TZERLANDT 3 0.47

Schydlov
Sdechov
Seeburg
Scefeld

See manshaufen

Segcberg

Seged

Schaufen

Seiflenberg

Sellin

Seplack

Sequa

Sax

SAXEN
Ssxcnfelt
Saxftede
Scams
Scelde flu.
Schadeck
Schaleck
Schan
Schandavv
Scha wen berg
Schellinck
Schemnitz
Scheneuclt
Scherding
Schetzin

-ocr page 556-

Scrnctz
Scroczacz
Scftea
Scctorp
Setzenim
Seuwen
Vnder Scuvvcii
Sgaro
Sgcrs
Si burg
Sid er
Siericzcc
S igen
Siibcrpcr
Simmeren

SlNViS Codanus vide C.

Siradia

Sifaiiicn

Sittavv

Sitten

Situo

\' Skoczovv
Skrzinno
Slage
Sleiden
Slcming
Slefvvick

25.52
3J.5I
41-53

42.53
2/.52

34-^8

43.47

SLESVVICUPARS

31.56

Sluys

Smalkaldcn
Snena
Sobota
Socns

Soeft vidcJ^;
SofFelarn
Soklyos

45 51

30.47

34-54
42.4S

34.52
41.47

44-4^

36.52
42.47
41-47

41.47

41.50
31.46\'

X 39-47

36.53
31.50
30.47

3 8,48 amp; 3 1,47
37.53

37.52.
38,52

39-53
28.5 1

34.5/
3gt;.5J
\'34-51

,\'i:
f \\

Sol.Nevv.amp; Alt. Vide N. A
Soldavv amp; Soltavv 44
54.amp;32,54

Sold in

Solecz

Soloturn

Solt Vvedel

Sombock

Someren

Somogvvat

Som OS

Sonncvvaldt

Soppia

Sopploncka

Sopron

Sopronitza

Sora

Sornico

Sorofpatak

Sofet

Spandavv

Spier

Spiez

Spittal

Spreflu.

Spremberg

SprottavV

Squirfina

Srablo

Stabny

Stade

Siaffclflain

33.47

44. gt; 3
45.54

30.53
43.53

3 1-47

30.47

44-5 3
42.52

30.51

30.46

26.52
30.51
3 «.48
29./I

41.52
40.46
37-51

29.4Ö

42.51

42.50
44-52
40.5/

29.51
40.48
32-/6

Stainam
Stain iez
Stain pacii
Stains
Staltcnovv
Stantzftat
Stargard
S tat hagen
Stageren
Stauifen
Steenvvyck
Stein
Steindall
Steinavv
Steinern
Steir

STIERMARCIC

Scepcnitz
Stercïingen

45 \'5 2

44-51

32,51

34./2
40,45
40.55 amp; 36
,54

37.54

3 9,J2

30.54

36.55

43,54

31.56
43.54

35.49

36,54amp;4I,5I
3 Ml
39.51

35-^0
43, 54

3 3,55

31.49
43.52
40,52

38,5,3

30,48
34-50

31,47

39.50

28,53

45.52

.^2,4.6
38gt;49

40.53

37.50
36,50
36,50

35.53
4/»5 5
44,49

31.54
41,54

,32,47
30.53
34?47

Sternberg

Sterin

Stezycza
Stobnicza
Stockhauicn
Stolberg
Stolp.fiu.
Solpa;
Stolpen
Strochncil
Stotel
Straelfund
Straefburg
STRANT infula
Straf burg
Straubing
Strelitz
Strcntza
Stn\'ega

S.Truyen VideT.
Stnbbecopinge
Stum

Suppendorff
Stutgard
Suleiovv
Sulovv
Sunnenberg
Snfenburg
Swabach
Svvatiden
Svvartaflu.
S.VVcndelVideVV,

Svvol
Svvolcn
Svvynar
Sycding
Szyrzoda ^

J[ Tachavv
Taintz

Tangcrmund

Tappiavv ^
Tarcza.flu»
Tarnltede

Tauchcl
Tauaas
Tecklenborg
Telfs

32.51

39.47

3 3,47

33.47
31.53

30.47

31.53

27.54

30.4s

28.53

3^.48.amp;35./I

35.53

39.52
31.52
37-49

39.48

38.54
3-4.47

amp;38.50
38.54

► TdtTch
Tem plin
Tenatz

Ten Ort.Vide O.
Terl

Tcrtzen

Tcffchen

Telfe r

Teupirz

Texd infula

Teya\'

Teyafiu.

Thalia
Thall
Thara
Than

. Theonvillc
Thicrhaubtcn
Thöm Dam
Thuin
Thun
T hu re n
Thurnout
Thür tur
Thybifchus flu.

Thyrn (bin

Tidt

Tienen

Titfer

Tintzen

Tirol

TIROLIS

Titul

Tokaya

Tolna

Toploven

Torgavv

Torn

Torna

Tornau

Tornavv

Tornay

Toul

Tramborn

Tranfchyn

Tranfperg

Traue flu.

Travemund

Trauiiftain

Trebin

Trent

Treptou

Tribd

Tricbniczflu.

Trier

TRIER

Golfode Triefte

Troppa

S.Truyn

Tubing

tvent -

Tuln

Tumuas

Turckheim

Turovv

Tufis

Tvvard

i8.50

36.54

32.47

37.47

41.50

42.48

,26.44

3 8.49

39.49

amp;4O.49

44.49

35- .si

36.53

32.51

28.50
34-49

34-54

26.51

30.47

32.50

27.52
45 48

44.46

45.48

39.49

25.52

27.51

39.47

32.46

33.47

44.^6
44-49
43.-^7

40.47

36.52
^-\'.53

44.49

36.54

3S.51

25.51

2 8.49

39.54

41.49

35.48

33-55

33.55

36.48
36 53

34-46
36.54

37.52

43.54

29.50

29.60
37-46

43./O

27.51
31-49

29.53

3 9-4^
3 3-47
30.50

34-54

32.47
43.50

amp;

Tvvardofchin

Tyhan

Tyüach

Tyrna

Tyrnôvv

Tzrebitzch

V

VAch

Vachocz
Vacia
Vaifd

Valcncienes
Va leken uam
Vamos
Varta
Vaiienovv
Vaucoulcur
Vayon
Vazzon
Vecht
Vecht fiu.
Veiburg
Vddentz
Vddkiixh
Vdica
Venio
Vcravv
Verdun
Vering
Vefpran
Vdpriüam
Vezdize
Viande
Vianen
Viazd
Vidavx
Vlerus
Vitalrz
Villach
Ville Neuf

34.-fO
36,49
29,46
29.49

/2.54

40.49
44-51

Viller Betnoch videB.
y^\'lingnbsp;31
,4s

Vilfeck
Vilfnoven
Viney
Vinftiiag
Vintel

Vifchamund
Vfticza

Viftulafl. 4M4amp;42.50

42.50

37.47

4^.48

4-2.48
37.54

25.51
37.5^

29.50

32.49

32.56
33.5-^

30.47
^S-49

42.52
30.52

Viftulie fons
S-Vit
Vitan
Vizzegrad
Vkermunde
VLAENDEREN
VIELANT infula

Vlni
VI m
Vlpenis

Vit zennbsp;^

Vndcrfeuvven
Vngvvar
Vuienou
Vnna

Vnftrutflu.33.52.amp; 34.52
Vokcmarknbsp;38
.47

VOORN infula 26,52
Voorn

42.50
41.47

36-47
41-49

59.50
39
.30

32,51
44,51

43,^8

30.54

25.51

35,50
44,49

41.52

30.53

27.47

45.49
41,4s

30,53

29,5.5

3 S O

29.50
32 47
41,46

28,5Î

40.48

27.50

32.46
41,48

28,49.

28.51

27.53

43.52
42.52
41.52

37.47

2igt;,4Ó

-ocr page 557-

Vorn t

Vuedd®

29gt;S4

Vorder Rein

3^.47

Vuecrt

2S-52

Vordon

42,53

Vuciden

3 5 .JO

VOYTLAND

35.5ï

Vucierr

35.4S

Voytfpcrg

Vueilhaim

Yïb

32.51

Vueimar

34.52

Vfcdorri

57.55

Vueichenfeld

34-50

Vfztye

40« 51

Vueiifei flu.

45.52.

VtricliÊ

27.53

Vveiflenburg

34-49.amp;

Vttcnbeurn

30.49

Vy

29.49

Vueiflènfels

35.52

Vyfalvva

Vucifvvaflcr

37«52

Vyvvas

43-/0

Vueixcl flu.

43.50

VV

Vuelavv

45.55

T/Vtdovvijzc
V Vvagfl. 41.41

42.50

Vuelbern

37^52

£gt;,43.50

Vuels

37-49

Wagftat

41.50

Vucrbcn

35.53

VVaidlioveri

38.49

Vucrdcn

29.52

VVaitz

3 #-4«

Vuerra flu.

VVAIXherê ioftila 25

Vuert

35.38

VValdcborg

39.54

Vuerthaitn

32.50

VVALDECK

31.52

Vuefel

28.52

Waldeck

3 1,52

Vueferflu. 30.55

.amp;33.52

VValderfang

.29.5c»

Vucfteihude

30.55

VVald München

35-50

WESTFALEN

30.54

VValpo

43.46

Vvetin

3 ƒ.5 2

Wangcroghs

so.$s

Vuctzlcr

31,51

Warafdin

40.47

Vueydern

VVardu

41,49

Vueyfroda

33.52

Waren

35.54

Vuien

4049

Warendorp

30.52

Vuienczburg

41.53

Warka

45.ƒ2

VVilbad

31.49

VVarnemimd

35.55

Vuildemaa

33.52

VVarnenftcin

30 51

Vuillenbrock

30.54

Vujlliflavv

30.47

VVartafl.

Vuilshufn

30.54

Wartburg

3ï,52

Vuimpfcn

31.50

VVartefeltz

30.51

Vuindeck

30.51

VVarzovv

45.53

Vuineta

37.55

V Vaffer fang

38.48

Vuinshaim

#3.50

Ober Vvaamp;ky

41.46

Vuinrerthuc

31.^8

^■^Varc© ia.

3450

Vuipperflu:. 34.52.40.55

Vuirvvil

34.52

Yfnc

32.4$

1

43.48

r^Abatiia

44.47

43.53

-^Zabem

30.49

38.48

Zagiocha

42.47

31.50

Zakaocz

41\'47

34-55

Zakrotzia

44.5?

40.50

Zalavvar

40,47

31.51

Zampach

39,51

37.52

Zandock

i9,5 3

35-54

Zanko

-^2,47

.52

Zanto

.42,48

i3.53

Zarki

42,51

43-53

Zarnovv

43,52

38 50

Zavvichoil

45,5ï

31-49

Zechlin

36,54

39.53

Zedenick

i6,54

30.40

ZEELANT

25,52

34.5 J

Zeitz

35,52

33,5^

Zele

34,4^

37.48

Zeil

26,4!

38,47

Zenkalos

^4-47

37,55

Zentha

45ï47

40,49

Zerbft

35.51

39,54

Zerdahel

41.47

33,55

Zuaim

19.49

3 4,/3

Zoeü

30.51

42,50

Zolnok

44-4»

43,52

Zombathe!

41,48 amp;

-27.54

42,46

44,5 5

Zonch

41-49

ii,47

35,52

^\'üllich 3 8«5 3,amp;2 8,5i

44,53

Zu lp hen

39,53

Rurich

JI.47

37-54

ZVYDERSEE

27^5?

29./i

Zvvcibrucken

29.5®

32.50

Zvvicka

26,53

Zvvine oftium

37-5 5

27,53

Zgeth

42.47

Zytnar

3 3,47

Zyvviecz

32,5.0

Vuifelbcrg
Vuifelcch
Vuifmar
Vuiffcha
Vuitgcnftem
Vuitichenavv
Vuitftock
Vuittenbcrg
Nidcr Wittenberg i3.53
Vuladiflavv
Viiodiaa
Vuoldavv
Voldcnbergfc
Vüolfach
Vuolffcldc
Vuolffcnburc!
S.Vüolfgang
V uolfsperg
Vuolgaft
Vuojgcrfdorf
Vvollcck
Vuollin
Vuolmcrftedc
Vuolta
Vuoivvorz
Vuorkum
Vuormdit
Viiorois
Vuorlitz
Vuorkraflu,
Vüroncy
Vvulfshagen
Vvunfchelbiirg
Vviirtzburg
Vuyck op Zec
Vuvckrc Duerftc
Y

-^Ms

YpoLfliL 43.

-ocr page 558-

LOCORVM

TABVLAE GENERALIS

ITALI/E,

dell. Abbatc 39.41

•Abba rianbsp;42.40: amp; 37-

AbiffariP.nbsp;3242
ABRVZZO 38.39:42*43

Acerranbsp;39-4i

Acumolonbsp;. 38.43

Adelbodcnnbsp;30-47
Adcfefl. 35.45:^ 33.

34.44

Adignanbsp;38.46

Aduafl.nbsp;32.40

Acîça montenbsp;39.38
S.Agaia 4ï.40.amp;4ï.^8

Agornbsp;35.47

Aguilanbsp;38^43
Aguilara

Aiazzonbsp;32.41

Aichnbsp;31.44

Airafcanbsp;30-^4

Aitanbsp;40.^^0

Alatronbsp;38.42

Alardo .nbsp;39.43

C. Alavanbsp;8

Albanbsp;30.44Î3S.43

M.Albano.nbsp;40.3 8

Albarazoquot;*nbsp;3 3-39

Albonanbsp;3 8,,46

Alcaranbsp;39.3 8

M.Alcino.nbsp;35.43

Alegurionnbsp;32.40

C.Akmuranbsp;35-43

Alefanonbsp;43.40

Alexandrianbsp;31-44

Alianonbsp;41-4*

AJicur \'nbsp;38.39

Alifasnbsp;39.42

Allanbsp;53.4^

Almifânbsp;42.44

Alonnbsp;31.42

Alpcs.m. ;nbsp;,3-6.47:31.46

Alpcunbsp;3 3-44

Ahavillanbsp;3942

Altinonbsp;39»43

Altorf.nbsp;31.47
,M. Alto vide M.

Aluczonbsp;32.4f

Amalfinbsp;39.41

S.Amanfânbsp;32.41

Amatonbsp;41-39

S. Ambrofionbsp;32.42

Amehanbsp;36.43

Amoncnbsp;^6.47

C uallo dc Amené. 40.
43.

C. Amont.nbsp;30.4/

Amozanonbsp;^3.44

Anagnanbsp;18.42

S. Anaftaiîanbsp;^7*42

Anconanbsp;38.44

ANGONITANA MAR-
CA.
37-38:44-
S. Andrea 43.43:39.44:
40 44-

Andrianbsp;41.42

Andurionbsp;41.42
SAngel0i2,45:37.43:39-

43-36.44

\'Angiera

Anguillara ,nbsp;36.42

S.Annanbsp;41

Anfignaiinbsp;34-46
Antîa ■

Amibenbsp;29,43^

Antibolinbsp;29.43

Anrifanonbsp;33.42

Amiuarinbsp;44-43
Anîonellotorre 1843

S.Antonionbsp;36.42

Antroplananbsp;30.46
Apênin\' m. j 5 -44\'4\'^-4î

Apiananbsp;31-45

Apre.nbsp;40-^2

Aquaneanbsp;41.39

Aqua Pen.nbsp;16.43

Aquilaüronbsp;3 3-39

Aquilegianbsp;37.4^

Aquinonbsp;38.4^

M.Arachinbsp;42-39

Arbcnbsp;39 45

Aïbenganbsp;31-43

Area S.nbsp;3 2-38

Arcenbsp;34-44

S.Archangclonbsp;41.44

Arconifinbsp;30.44

Ardcanbsp;37-42

Ardenanbsp;32.40

Arenanbsp;41

Arezonbsp;3 5-4-^

Argenturnbsp;31.40

C Argolcfonbsp;33.38

Arguanbsp;3 5-45

Arianonbsp;40-4-2

Arky T.nbsp;42-46

Arkynbsp;4-^-46

C.Armcnbsp;-^1-38

Arnennbsp;30.46

Aronanbsp;31-45

Arpinonbsp;3 8,42
Arqua 3 3^4-31 »44

Arrinbsp;35.45

Afconbsp;32.41

Afcolenbsp;40.42
AfcoliP.

Alcolinbsp;38-44

Afmaranbsp;li-40

Afola ,nbsp;31-45

Afpranbsp;37-43

Afllûnbsp;36.43

Aftenbsp;31.44

Afturanbsp;3 7:42

Atellanbsp;40.41

Aterninbsp;40.41

Aihefisfi. vide Adele

38.42
J9.43

39.41

3 9,42
3
8.42

38.43

, 16.44
30.46
42.43,

3 5-44

42.43

31.46
32.46
3/43

38.42

40 3 S,
41-38
32.42
3î\'3S

29.4/
29.4^

29.44

13.44
32.41
.42.42

41.4^
41.42:41

39-43

29-43

35.46

B

Atina
Atri
Avclla
Auellino
Aucrfa
Aufidera
Augubio
Augulla
Auguflini
Auf eolo
Au fta
Ayrolum
A zen
C. Azura

fiVbuco
^Babuio .
Baiaco
Ealagna
Balao
Bar.
Barceis
Barcclonctte
Bardi
Baregiii
Bari
Barl et ta
BARRI
Bafilico
Eafonc
Balfano

Baftia. 32.45:33,42:37-44-
38.46.

C.Baticanenbsp;40.39

Battinaguanbsp;39.41

Bclaèranbsp;36.44

Belfort 3 2.47.\'33.44-3 5.
43:I6.44gt;3 8,44:4I.3^

36.46

41-39
33-47

37.42

40.39
33.44-37.44\'-

34 45

35.43

32.45

34.46
4.2.41
2P.46

41.4a
3/.4S

Bclgardo
Bella
Belicaftro
C. Bell
Eclletri
Bel monte
Belueder

40.40
S. Benedetto
C.Bcnzi
Bergamo
Bergetto
C. Bernardo
S.Bernard
31.46.

Beftie
Bctole
Bettola
A

Bcvio

Ecuuer

Biagraifo

C. Bianco

Eiafcha

S.Biafio

Bibiena

Biela

Biiligraiz

Bina

Binafeo

Bilignano

Bitouto

Biumio

Blaranonbsp;,

Blot

Bocluent
Boczn.nbsp;\'

Bolgeri
Bolognefc
Bolze ria
Bonconucnto
Bondan
Bonelo

C. Bongerbino

Boniano

S. Bonifacio

Boniuento

Bonle

Bononia

Bonporto

Borgetto

Borgo

BorgodiSefia

Borgos fcpulchro
44.

Bormio

Borfan

Bofla

BOSSENA

Bouolenta

Le Bote

M.Eotc

Bozolengo

Biacciano

Bracco

Branczol

Breganze

Brcno

Brenta villa

Brefcia

Brevis

Briancor

Briga

Brindiß

Briflèllo

Briflblo

Brixen

C. Broti

I ,■

32.46

33.4-2

31.45

32.42

31.46
35.45

35.44

30.45

38.47
33.4/

32.45
41-40

41.42

31.45
35.44

30.44

40.42
34-37
34-43

35.^4

36.45

35.43

34-45
34»45

38.38
39.42

32.41

39.42

33-46

34-44
34-45

30.44
34-36

31-45

16,

33.4.6
41-58

12.39

42.45

35.46
38-41

17»46

10.45

36.42

32.44

34 46
34.4^

33.46

35.46

33.45

3 2.45

29.4^

10.43
43.41

3 3,4/
\'34-44-

35.47

35.44

35.46
Bmman

1 .1

-ocr page 559-

Bmman
Brunék
M.Bruiio
Bu a

Biibcnftem
Bucello
Bndoa
BulFolo
Buda
I Liffcto
BufiTo
Buifio

C

CAczenfdd videK.

Cadmanbsp;3 3-45

Caainbsp;3 4\'44

Csglianonbsp;40,41

Caglienbsp;3 6,44

Cahorlenbsp;36.46

Cainranzanbsp;3^,43
CALABRIA 41:41-39

CalAiinbsp;-3 3-3 8

Calderonbsp;34,46

Calcpinbsp;32^46

Callitrinbsp;40-42

Calvinbsp;-32,4^

C a merinonbsp;37.4^

Camirinbsp;42*40

Cammgnanbsp;38,43
CAMPAGMA©IR0-

ma.nbsp;37,43

Carapagaaiinbsp;3 5,43

Campanianbsp;42.40

Campeionbsp;4^,46
Campiglia

Can) pi onbsp;38,43

CXamponbsp;31.4^

Campo Marino 40,43
CampoTeoefe 40,40

Cananonbsp;2^,43

Cancdaranbsp;4\',4i

Candianonbsp;36,44

Candinonbsp;3 5,46

Candezanonbsp;42.40

Candolfonbsp;37,4^
Caneio 33^45-3 4^43

Canncnbsp;4^542

Canobionbsp;31,46

Canofanbsp;42, i9

Canorica \'nbsp;38,46

CanT-aiuponbsp;3 7,43

Csorfonbsp;3 3,45

Capellonbsp;43,44

Capjoonbsp;4lt;^?42

CapidtcliOnbsp;ƒ 8,42

Caponbsp;37,44

Capraianbsp;i3»43

Cap:aranbsp;40,43

Caprarolnbsp;36.43

Capiinbsp;39,41

Capriolanbsp;40,42

Capuanbsp;39,41

Caranbsp;32.45

\'Carannbsp;i4.44

Camonnbsp;3 9-38

Cararonbsp;4i-4i
42.59

40.46

33.47

32.44
41-44

3 s.47

39.43
4443

-37.42

41.45
33.45

40.42

^35,45

42.40
36.43:42.4!
34.43«35.43

/3 41.3 8:41
34.43:3
5-43

41-38
34.46
43.40:36.43

Caftiglionc
36.43
Caftitio
Caftoza
Caftro
Caftro dc caftcilo
3 6.44
Cäftrofranco 34-441/5

45\'.3 5.46^1-40

Caftro Greco Vide G.
Caftro del monte 41.42
Caftro nouo 33
.44-35

^3:36.42.-3S.46,3 6.44

Caftro Vechio 39.43
Caftro dc Vefcovo 3 4-44
Cataro
Catazo
Catolica
Caua
Cauallo
Cauallo Cap,
Cauarzerc

44-43

45.43

36.44
39-41
41.41
ƒ3.40
iS-45

41-39

32.46
3 8.4 ^

quot; V:.42.41

35.46
40.40
45-44

38.42
37-43
37-43

ƒ6-^4:33.40
i4-44

Caulonia

Cazaraga

Celano

Celio_

Ccneda

Ccnzola

Cepeliza

Ceperano

Cerero

Ccruara

Ceruio

Ccfano

Carazo
\'Carbeni
Carbon alre
P.Cardo
Cardonia
Carero
Cargnana
Cariati
Carignano
Carinismur
Ca\'quot;inola
Carneich. Vidc K
Carncro golfo
Carro
Cafalarborc
Cafalma
S.Calan-
Cafära
Ca feie
Cafiano
Caülento
Cafmo
Cafoio
Cafla Cap.
C all a n
Calläno
Caixagnole
S.Caiialdi fpecula
Caftel
Caflele
Caftclia
Caftellana
Caflellina
Caftello

Cifalunbsp;38.18

Ciglienbsp;30.44

Cigolinbsp;3 5.45

Cigan -nbsp;30,45

Ciileinbsp;39.47

CinifoP.nbsp;32.42

Cinqoeterrenbsp;32.44

S.Ciprianonbsp;j?3-4i

Cirignolanbsp;40 41 .\'41.42

Ciro ^nbsp;4i-40

Citeilanbsp;40.42.-4i,42

Citonbsp;40.41

Cittanouanbsp;37.46

Ciuitadunbsp;3 7-43

Ciuira.no.nbsp;38.44

Ciuitavecinanbsp;36,42
Ciuitella 37-43»3 5.43-39.

43.

Clauennbsp;32.46

EX L O C O R V M

32.44

S:Cefario

34.44

32.41

Gefena

36.44

33.38

Cefmo

3244

3 3 .42

Ceftino

36.44

39.38

Cctina

42.45

37.44

Cet raro

«^0.40

30.44

Ceua

30.44

41-^0

Chambre

29.4$

38.43

Chafta

38.46

kM.

Chcrafco

30.44

28.42

Cherlo

3 8.46

Cbia

32.38

38:39.46

Chiapa

33.41

3 5-44

Chiari

33.45

40.42

Cb:er

30.44

i3.45

Chiefc

3 1.19

40.45

Chi lion

29.46

3 3-.rS

Chircia

41.41

40,41

S. Chirico

■ 37.44

42.41

Chiuas

30.45

38.43

Chiuchio

42,44

18 42

Cbifcsia

54.46

42.44

ChomumCap«

3-Î.39

31. 39

Chraftovvnz

40.47

32.45

S.ChrelUna

41.39

41,40

Chur

32.47

31.44

S.Cicilia

35.43

SXlericonbsp;40 41
Glon Vide iC
CUife

34-47
33,46

31.46

35.47
31 45
31 44

33,38

Co degolo
Co de lago
Co de ponte
Code Vila
Coguretto

Conte P.

31.. 39

Conuada R.

37-44

Conueffano

42.4-1

Conuigno

^2.41

Copranitz

40.47

Cordouado

36.46

Cordouo

35-47

CoTcgliaoo

43.41

Corezo

34.45

Corfu

.^5.40

Corneto 32.19:3 6.42-40

42.

Corno

41,40

Corlka

32.41

Corfa Cap.

32.43

Coïtemiiiâ

31.44

Corton

31-40

Coriona

3643

Coruo Ponte Vide P.

Cofmopoli

34.43

Coftach VideK.

Coftcl

39-47

Co vvacz VideK

V

Cozenza

41-40

CRAIN VideK.

CRAINA

44-45

Craina

45»43

Crainburg

i7\'47

Crapi

39-41

Crema

32.45

Cremagnola

30.4^

Cremona

3 3^45

Crepacorc

41.39

Creian

38,45

CreleP.

31.42

Crefentia

30.43

Creuola

30,4^.

C Cricho

41-40

Croara

3 4\'4 S

CROx\\TIA

39.4S

S.Croce

3^44

Crocetta

3445

Cropani

42,39

Cumirza

42.44

Cuni

io.44

Cupo

Curchialora

Curia

36,44

Curita

43,44

Curnum prom.

29

Curzolo

42.44

Cufano

39,43

Cuza

41,44

Czircknicz

38,46

D.

DAgnonbsp;.^5-43
DALMATIA 40.
4-^:45

S.Danielnbsp;36.47

Dano Cap.nbsp;3 6,43

Dargonianbsp;32,44

Decemonbsp;3 3.3 8

31.44

41.46
Dcfcu

Colango
Coliantz VideK,

Colinanbsp;4i45

Colicnbsp;15.43

ColoncCap.nbsp;43-39

Colonianbsp;34-43

Coltclazonbsp;33.38

Comanbsp;32,42

Comachionbsp;3 5-45

Comonbsp;32.46

Compadre Pa.nbsp;18.46
Concordia 34.44:34.46 Degna P

Conftanzananbsp;31,45 S. Demctec

-ocr page 560-

\'ik:

TAB. GENERALIS ITA%IM

Dcfcn Caftro

3 3-40-

Dcferntis

31-47-

Devedïo

30.46.

Diamate

40.40.

Diana ftagno vide S

a

Diano

40.41

Dignano

37-43

Dilefta

3^-44

Doblach

3J.47

Dolazi

45.43

Dokigno

44-43

Domo

31.4Ô

Domus no.

32.38

S. Donato

34-43

Doria C.

30.44

Dorife M.

40.4.3

Diin

4-^-45

Drinafto

45.43

Drunie

43-44

Dubroniwa

40.46

SPOLETA-

40.41

37 4Ö

36.44

45.42
45.42

E.

33 46

34.42

34-44
33.42

33\'.39

41-47

41.40

31.45

i4-4ö.

19.46

40.41
41-îP
33.40

31.40

37\'42

35.45

30.45.\'3 9.43-

30.4-3
JS-43

36.44
38.4-^
40.40
29.43
32.4O

39 43

36.46
i^.38

34.45

37.44
35-44

^4-47

37-46

32.40
;?8.44
3 8..5*4

31.44
3-.4I

i4.44

41.41

37quot;^4

45.40

33.41

37-43
37-43

39.42

33.40

37.42
39-39

43.40

38.4^
40.42
33440

1—sabriano
Faenza
^ Falcaio
Falco M.
Faîconc
Fa\'œneM.

Faîconera

Faheio

Falone

Fanati

Faiicri

Fano

Faau

Faon

Farfara

Faifaro C.

Farncto

Pava

S. Félicita

Feiicur.

Felmo

Ferentino

Ferenzola

FeilunC.

58.44
35.45*

33.38

3 5-44
34\'46

3241

33.41

3 5-45

31.44

37.44

32

3 1.44
34-45

40.42

i5-4î
3 6..i!4

34.41
3 4 44
33-45
3egt;-44

32.42

33-4-»
3^.43

39.44.

30.46
32.46
40..#a

10.45

38 42

38.44

40,40

32.42

3 5-44
34.42.\'s 5,42

iS.42

31.44

35-45
3
6.47:4/.43
3 3-44

Fcrmo
Ferrara
FerratoC.
Ferrctti C.
Fichine
Fiéta
Figari
Figo
Fiilo
Filzan
FimeOno
Fin P.
Final
Finale
Fiore
S.Fiore
Fiore M.
Fiorentino
Fiorenza
Fiorenzola
Fiori
S.Firenzo
Fifchi
C. Fiu me
Flaviano
Fobello
Foci ne
Fcgia
, Foglia
Fondi
Forci

Forefta Cap*

Foriani
Forli
Formichc
Formie
Fornari
Fornafe
For no
Fornono
Forte m.
Forte R.videR-
Fortino m.
Foflbn
Franca villa
40.38

Franco C.
Frata
Erat ta
Fratte
Freddo
Freiul
Friian
Frifo
Friulz
Funim

Funo

DVCATO
NO videS,
LaDucbcfla
Dui DO
Durante C.
Durazo
Durazo Cap.

Dolo
ELBA
Erapoli
Elba longa
Ereo

Erfebcvvth

EEiro

Efepel

Eftc

Evian

Evoli

S. Euphemia
Euveria

Gardanbsp;33.46

Gardolanbsp;33.46

Garezenbsp;3 0..^3

Garnaioîonbsp;36.43

Garizzonbsp;40.4?

Gavardonbsp;3 3.46

Gavionbsp;31.44

Gau fuinbsp;43.41

Gazichonbsp;44-44

Gedinbsp;33.45

Gelelisnbsp;-^3.45

GelfoCnbsp;35.45

S. Geminianonbsp;34.43

Genarcanbsp;31.4I

Genevenbsp;1% 4.6

Gcneueîfeenbsp;23.46
diGENOÄ Riviera yidcR.

Genuanbsp;52.44
S.ücorg.
39.46:36. 4^:33-
45. 45-43-

Aidofcera
Haron
-Havenftein
HEL VETlAEpars
29.47

37-47
37.45

54.47

32.46

31.45
38.42

38.41
32.i8

31.46

35-42
31.45

^6.47

41 39
38.44

35.42

41.43

Heppen

HercoleP.

KU Heyl

Hifpella

HumGgo

Humana

i 3 4-47

35.42

38.46

17.43

35.45:38,44

I

IAblonitz
S. lan
C. lanquc
lafuri
launftain
laycza
Icoronata
Ider
Idoxi
Idria

Ilantz
Hall
Hica
Imola
Impaini

Imperiale Rocca.

R.
Incifa

In der läppen
Inn.fl.
Inurea
S.Ioan

lONlO Mare
lofagardia
loun
ISCHIA
Ifi M.

Ifola 30.44:32,44:34»

46\'i4.45U6.42:37.40:

42-39

39.46
29.45
32-45
40.4/

38.47
41.4^

40.45nbsp;.

33.46

31-45

37.47

38.47

32.47
35.44

35.44

30.46
Vide

31..#4

30.47

3 3.4-7

30.45

32.43
44.39

32.^8
29.47
38.41
35-43

Gera

S. Germain

S Germano

Geronda

Gcllori

Geuio

Gianuti

Giaroli

Gicraona

Gierazzo

Gtefi

Gigio

S.Gili

Gimnafl

,abellanbsp;43*44

Gakunbsp;38.41

Galeanbsp;3 3-39

Galeranbsp;32.42

Galigagna .nbsp;SS.46

GahpoUnbsp;40.40

Galioranbsp;3 8..^5

GALLIAE parsnbsp;28:46:45

Ifola Por.

Ifporiaa

Ifienoc^

Iffco

34-45
31.4s

41.46

33.45
Iftia

Gioia 40.41^41.39^2 41
S. Giovan pievc 32.42
Girapalanbsp;32.39

Glefsnbsp;33.46

Gmindnbsp;37 46

Goitnbsp;33.45

Golfo Cataro videC.
Golfo Lodrin vide L.
GoifoSchilacividcS.
Golfo îTarato videT.
Golff Triefte
VideT.

Golfo\'Varano vide V.

Gomsnbsp;31.46

Gonzaganbsp;34.4/

Gorgananbsp;i3.4J

Goniianbsp;37.46
Goto 35-45

S. Go:ardnbsp;33-46

Gozinbsp;41.44

Gradiskanbsp;37.46

Gradiskianbsp;41.46
Grado 37.46

GrageVechianbsp;44-44

Gramatanbsp;45-40
GrambciC. 3i-45

Graonbsp;42-45

Grataranbsp;3 5-4quot;^

Grarifl.nbsp;42.40

Gravinanbsp;41
Grazo 34-45

Greco Caftronbsp;4U40
Grenchc 30.46
Giignano 40

Gfigno

Grofeco

Grotole

Grottare

Gruaro P.

Gftcig

Guarda

Guardia

Guaftalda

Guafto

Guclfo

Guerra

Gugio

S.Guinant

Gundis

3446
3 5-»43
42.40

42.39

36.46
29.46
.^0.41

40.40

33.45

40.^3

3 3.45
39-4-^

52.46

29.46

29.4^

H

-ocr page 561-

38.46
32.41
3 3-47

45-44

39-45

Lündccknbsp;, 3 5-47

Lan dionbsp;37lt;47

LandÜïaisnbsp;39.46

Langonbsp;3046:31.39

Lapasnbsp;4ï.4i

Larch fl.nbsp;2.#\'-45

Laichenbsp;-29.44

lardenbsp;29.43

Laîîontconbsp;41-41

L\'a Ubachnbsp;38.47

LsüdCiib.nbsp;34.47

Lauen.altonbsp;3 3-44

dl LAV OLIO terra: 39.

40:42,4!

Lau fanbsp;3 3-44

Lauiannanbsp;-29.47

Lazanonbsp;3 9-43

Lccconbsp;32,46

34»45

Lt\'nanbsp;4\',40

Lendenaranbsp;3 5-45

LcngueiaC,nbsp;45,41

Lentanbsp;31,45

Leen m,nbsp;y 2,39

Lehnanbsp;42,44

Leuadanbsp;35,46

Leuar.anbsp;3 5,44

Leuitonbsp;37,43

Levvcnbcrgnbsp;34^47

Leze Vnbsp;4i,4i

Libianonbsp;36,44

Liconbsp;32,40
LÎGVSTICVM

marenbsp;30-72543

1nbsp;32,40

Imiara.nbsp;3 9,4^

Li me nenbsp;3 ƒ.46

Lionbsp;35,46
Lionc

LioncC.nbsp;36,43

Liparinbsp;4^,3 9
Li Tria videlfoîa,

Lïflanbsp;41,44

Liuenezzafi.nbsp;35-^6

îftianbsp;35.43

isiaiAnbsp;38,46

IftnaC.nbsp;37-46

S. luaanbsp;3-^.46

lueie bgonbsp;45-44

luueaazzonbsp;41.42
K.

Ï?^ Aczenfcldnbsp;\'39-46

Kameichnbsp;34-47

KAiiSTnbsp;37.46

Kloanbsp;38-46

Kohaüïznbsp;41.47

Koilachnbsp;3846

Kovvacznbsp;41.46

KRAINnbsp;38.47

Kublitznbsp;32.47
L

LAas

Labadia
Laccs
l-adincuo

Lagani

Lega P,
Ltgnano

/

I N D Enbsp;X L

Liuornonbsp;34*4.3

LizcC.nbsp;42, 0

Locarnonbsp;31,46

Loci fakonbsp;32,41

Lodinbsp;32.4^

Lodrinnbsp;45,42

LORDINgolfonbsp;45. f 2

Loedsnbsp;33.47

L02;gî0nbsp;32.41

LO\'MBARDIAnbsp;30.32

45-44- .

Lonadonbsp;3 3-45

Longerianbsp;^3.40

Longianonbsp;36^44
S.Loienzo 30.43:37.46

Lucanbsp;34-44

LucaCâp.nbsp;44.41

Liicciiânbsp;40.42
S.Lucia 52.42:3 3,40:37 41

S.Lucidonbsp;40.4.0

S. Lucio \'nbsp;40.4^

Luconbsp;33.42

Lucounbsp;32.09

Lugananbsp;ii.40

Luneburgnbsp;29-45

LunxP-nbsp;3i.44

Luparanbsp;40.42

LupidioP.nbsp;38.44

S. Luponbsp;39.42

Luiianbsp;41.40

Luicrnanbsp;29.44

M

Aceratanbsp;3 8 44

Macoucrnbsp;3-?. 3 9

Magdalenanbsp;-29.45

MaiorM.nbsp;34.44

Malamoconbsp;35.46

Malandrinonbsp;43.41

Maianîo \'nbsp;44.43

Maite.aP»nbsp;42.3^

Mallelenenbsp;33.46

Malieianbsp;41.42
Mamfredonia

Mandolfonbsp;37.44

Manilanbsp;32.39

Manihianbsp;40.39

Maniuanbsp;33.45

Maranonbsp;3742

Marazonbsp;31.39
S.Marco 41.40:4^,41

Mardinbsp;33.46

S. Margaritanbsp;29.43
S.Maria iO»43,vi-i9

S.Maria Cap.nbsp;44.40

S.Maria Roxanbsp;44-43

S.MariadeTicmitinbsp;40,
43.

Marignano 32.45:32.41

Maifaganbsp;32.38

Marflconbsp;41-41

Marfiglianonbsp;3 5.42

Marcanbsp;36,43
S.Mardn. 30.46!30.45.i8

47:38,41.39^42

Martinanbsp;42.41

Martinachnbsp;29.46

O c OR V M

Martinenganbsp;32.^5

S. MarnnoPon. 30.45
Marzaianbsp;34.44

MaÛa 33.44-34.43-39.4i

41,41
32.44

^8.58
5 5.^6

33.46

45.43

ig.45
45-43
4S-43

40.41

40.44
41-39

31.43
34-43

41-39

: 32.45
3 5-45
4/-40

32.42

30.44

40.38
#5-46

32.46

43.44

39-43
35*45

33.41
45-44

i4-46
3^-45

40-3nbsp;9

34-43

43-41
31.45:33.45
35.46
34-45

39.41

41.39
34-44

38.44
\' 30.43

32.41
3 6.^^4

35.46

37.38

30.44

33.42

30.45
31.4^

38.43

42.41

38.47
34-45
3 2.:?9
35.32
34-4i

32.42

Matera

Mannigo

Maura

Mazarsgo

alt Mccz

Medea

Medolin

Med on

Mekda

Mclri

Melilello

Meliro

Melk Cap,

Melons

Mentclia

Mcia

A-lcigon

Merlcra

Media

Meli

xVlcffina

M efl re

Meriola

Mcitouich

Metulla

Mezo

Mezza no C.
Micanan
S.Michel
Milan
Milazo
S.Miniato
Mmoruino
Mirabella
Miran
Mirandula
Mileno
Miitia
Modena
Mogliano
Monaco
Monaqui
Moncakio
Moncekie
Mondello
Mondus
Monerbo
Montgart
Monge
00

M.Monico
Monopol!
Monfpuig
Mo m agna n
Montagno
Mont alto
Monte Chrifti
Momeda

Monte forte vide R,
Montella

Monte real.vide R.
Monzanbsp;32.4/

Morenbsp;3 6,44

S. Moritznbsp;29.46
^Apoli

^ ^ Naibonc

Nardo

Narenta

Narni

Nat ers

Nauc\'lli

Naverfc

Neapoli

Nebbio

Nepe

Ncrba :

Nerny

M. Nero

Neruli

Nemlo

Nia .

Nibiz

S.Niclas

S.Nicolo

Niolo

Niza

Noare

Nocera 41

41-37.44
NogaroleC.
Nogaza
Nola
Noli C.
Nomento
Nona
Nora
Nori
NofaP.
Nouara
Nouigrod

^6:40,45
fsi[ouille
Nouo P
Nouolara
Nouomont
Nout
Novvyn B.
Noxeo
Numarck
Nurfia

O

OBroazzono,nbsp;41.45

Ocricolinbsp;39.43

Ogliaftronbsp;3 5-? 8

^g^dinnbsp;39.46

Oibianbsp;33.39
Oliverio

3 8.43.

^9.42
33.4$

32.^5

43-45
42,41

42.39
.46:37-44

37.46

41.40

37-38

39.41
19.43
43-40

43-44

36.43

io.46

38.43
35-46
31.39

32.42
.36,42

33.42

28.46
39-43

37.43
41-40

38 45
3144

39.4lt;5

35.45:39.45

32.42

30.43:31.44

40.38
.39.42.4139.

34-^5
34-45

39.41
31-^4

37.^3

40.45

32./9

33.41

32.46

31.45
40.47.40

29.46

33.41
34.45

45.-^4

3946
3 8,42
\'32.44

34-46

37.43

Mot o
Moronc
C. M orra .
Mofa ni ca
Moftar
Motola
la Mot ta

Mucka 3 S
Mugels
Mura no
Murus Carinis
N

-ocr page 562-

Oliverio

Ombla

Ombronc

OncgUa

Orach

Orbctcllo

Oibo

S. Orero

Orexia

Orgnaa

Orifgc

Orlando C.

\'Orferc

Orfo

Orr»

Ortaia

Orti

Qrtona

Orvieto

Ofco

Ofero

Ofmo

Oftela

Oftia 34.4jj:36.44;37-42

33.40
43-41

43.41

3246

42.41

Ofuli
OTRANTO
Orraiito
©vide
OuoCap*

P.

PAconia
Padua
Fadulia
Bgo
falari
Paiaftra
Palatio
Palazolo
l^aieno
Palcrc
Palermo
Palinuro
Palma defalc
Palmadcfofa
Palmarola
Palmctorrc
Palo
Panarc
Paomia
PÄrerizo
Patraa

Paflb di Spolcto

Pafoio

Patti

Paula
Pazo

Peccim M»

Pech

Peilflcin

Pelagofa

S.Pelegrini

Pelofo

Penna

PciuiÊ

40.5 S
43.43

35-43

31.43

44-45

35.42

3 3.42

33.44

32-38

32.46
4ÏV-45

39.^8
29.46
45-41

31-45

42.41

36.43
39^43
36.43
31-39

38.45
38-44

35-45

TAB.

Pcrgula

Perruza

Perugia

Pefcantina

Pcfcara

Pefcha

Pefchera

Pefla

Peteglia

Pctelia

Petra C.

Petri tola

S.Petroi/.3 8:

42.41

Peuc

Pczaro

Pfait

Pfunt

Piazenza

Piano

Pianora

Ptcighitor^

PicinoG.

Pie diLuco

Pie Motie

Pierla

S Pieto

SPieroP.

Piefto

Pietrapola

Pietra Santa

P\\evc

PieueC.

Pigna

Pila

Pilaftrina

Pinarol

Pinoa

Pinzano

Piombino

Piran

Pifanco

Pifciota

Pifm nova

Pifogno

Piftoia

Piza

Pizzo

Pofl.

Poderua

Poggio 32

43-\'3 4-44
Pola

Polccnigo ,
Polenta
Polefc
PoHcaftro
Policor
Polifila
Polignano
PoHnafl.
S.PoIo
S.PoJoC
M.S.P0I0
Fompofa

32.41
35.46

40:41

40:45
41.38

32.42

39-45

32.45
3943

5^.44

37.38

40.40
32,38

32.38

37.41

3 8.-44

36.42

40.39
31.41

57.46

33.45

37.43

43.41

19.3 8

12.45

40.40
444^

15.43
•^4-44
Î5.47

41.43

37.46

38.44

.^1.45

37.44

31.46
33.47*33.46

12.45
36.45
34-42

32.45
35.43

37.43

33.42

36.43
39.45:35.44

42.43
39.41

32.41

3 3-4i

33-46

36.43

38.44

32.41

37-42
30.44

34-47
3lt;^:47

34.^3

17.46

31-39

40.4Î
38.46

33.

34-44
34.43

41-39

24..f4.3 5-45

35.46
.4i:34-45-37.quot;

38.46

3 5-40
3 5-44
31.4Ö

40,40.42.40

42.41

34-45
42.41

45-41

13-44

36.43

38.44
35^45

33.46
38.42.

37.43

17.41

38.43

34\'43
36.46

33.44

4.^.44:44.43

34.42

38-44:34.45
43.41

33-40

38.44:41.41

31.44
39.41

34-47
29,44

12.44:34.34.44:

44-44
39.42

36.45:34.46

45.44

31.46

36:^4

33.47

31.44

32.40
40.42
33.38

42.41

34.46

36,46
3.2.46

33.83

33-38

PRQVIKCIAE pars

29.43.
Prunei
Puagri

PVGLIA piana
Pula Cap.

Pulzano
Pund
Purcia
Puftlaf

Vart
Qma

43*40
3 5*43
3 5-43

34.^7

29.43

45.40
43.43

44-43
39-47
37-44

40.38

40.41
30.46
39i43

40.39

39-47

32.46

39.46

38.43

35.47

3O035

K

T) Accane

IVRadda

Rade confani

Ralisnftcia

Ragni

Ragufa

Ragufino.

RagufiVec.

Rain

RamondeC.

Randazzo

Rapo!a

Raten

RafinoR.

Rafo calamo

Ratfchach

Ravenna

RafmP.

ReP.

Real m.

Real m.

Rebordon

GENERALVS ÏTAflAE.
37quot;5lt;4 Ponefma

73.44nbsp;Ponte Corvo

36.41nbsp;Ponti
^4.46. Ponria

39.43 Populai
40.45. Populonia

31.45nbsp;Pordanon
31.19 Pore

39.42nbsp;Porgoriza
42.40 Portaro

11.43nbsp;Porto

38.44nbsp;Porrolo
34.45.31.38 P.^ovouideK

Poflata
Potentia P.
C.Pozo
Pozzolo
Prada.s
Pramel

Prato
39543

Predio
Pretoria
Primero
Priftina
Prolezo
Prontori
Prontz

Rccionico

Reconis
Recunati
Redinc
Regia R.
Regio
S. Regolo
Rei na
Remus
S.Reparata
B^ver
Rezzo
Rhezo
Rhin fl.
Riccia
Riete
Rifredo
Rimano
Rippaille
Rifine
Riva
Rivalgar
Rivaka
Rivarotte
Rivela
Rivella
Rivello

41.42

30.44

41.40

38.38

45.43

41.39
30 46

34.43

40.41

-^8.47

37.42

34.45
3r -45
29\'4Ó
35quot;44
37*47
41*42

3 5\'44
32-38

41-39
39-38

42-40
32.3s
3 3-44
3 5-47

14.46

3 5-45

43-44
39.46

31.46
38.Î.7

29.45
33.45

42.44

SaW

RIVERE di Genoa
32:44

Rivo

Rocca forte
Rocca Imperial.
Roccella
Rocha
Rochella
Rodanus fl.
Rodil
Rcfrano
Rolle
Roma

ROMAGNA
ICoraagna
S.Rome
^omcna
Roncina
Rondo
Ronta
Roro
Rofa

Rofa marini
Rofano
Rofla
Roliäna
Rotnek
Rovero
Rovigo
Rudine
Rudolfsvvetd
Ruffle

S.

SAanek
Sabato
SABAVDIA
Sabio

Sabioiicellö

32.46

30.44
38.44

42.40
33.43

34-44
34.43

40.40

3 3-47

32.46
34.35

31.43

41-38

32.47

37.42

37.43

34-44

36.44

29.4^^

44-43
3 3.46

32.44

32.45

30.45

32,42

40.41
39.41

31.

-ocr page 563-

\'35.45

35.46
35.4Ö
31-40

33.4Î

41.4I

14.44

19.41

43.4Ï
39.45.^4.4^

3I.4Ö

41.42

30.44

37-4£
30.46
4Î.4Î

35.42

34-45

38.45
10^5

30.43
40.43
33.38
^3.40

SARDINIAnbsp;32J9
SARDOVM marc
30:
41:39

Sarlapcnbsp;32.39

Sarmoncttanbsp;37.42

Sarnonbsp;39.41

Sarochnbsp;3 3.3 S

Saroncfcnbsp;3 3-39

Satirananbsp;3^-45

Sarungasnbsp;32-46

Safe llo C.nbsp;31.44

Safcnonbsp;44»4i

Safignbsp;38-45

Saflarinbsp;32.40

Saflbnbsp;35.4$

Saturnianbsp;3 3-43

Saviglianonbsp;30.44

Savignonenbsp;32-44

Savonanbsp;31.44
Savusfl. 37-47-42.46

Sazabichnbsp;43-44
Scalea

Scalognanbsp;39-43

Scarinonbsp;34-43

Scecuaranbsp;3^-43

Sceggîanbsp;36.44

Schierinbsp;33-39

Schilaccinbsp;42.39

Schncbcrgnbsp;J9¥6

Sciantnbsp;40-45

Scionbsp;34.4lt;5

Scixanbsp;40-45
SCLAVONIA 40-47

Sclufanbsp;^0.47

Scondraninbsp;4-^-44

Scopiiiinbsp;45-40

Scoroionbsp;38.44

Scutarinbsp;45-43

Sebcnic»nbsp;41.45

Scdiftaanbsp;43*44

Sabionelî®
P.Sacho
Sacii
Sâffari

Sagona

Salandra

Salcia

Saîerno

Salcfe

Saila

Salo

Çalpc

Saluzc

Samigo

Sampionc

Sancfi

SangoC.

Sangucnc

Sanfego

Saniia

Saourgcs

Sara

Sarabis

Sarda

v

SHDEX E-OCORTM

35.43nbsp;Sotrone
39.46

32.44

#6.44

45-39

37-44

3942

31.45
30.45

40.41
30,44:37.43

34-47
3 3^44

32.45

33.46
38.43
31 4S

33.38
37-44
40.43

31.43

38.42
39.4t

31.45

32.44
J6.47

38.44

36.42

42.39
17
.44:3 9.4Î

30.43

55.47

38.42
37H2
4^-45

38:39:38

30.46

4/.4Î

35.43

39-45

37.42
42-39
31 4î
3S.4Î

39^41
34.46

32.-4Î

30.46

4045

3 3-47
3^.46

\'Sclaîîo
Sciflcnbùrg
Sdia
Sclvoli
Seminar*
Scnegalia
Senti n a
Scpino
Septio C.
S.Sepuloro
Sera

Sera Vak
Scre

Sercntinum

Serçzana

Sermene

Sermion C,

Sermona

Serono

Serpentera

Serra

Serra Capriola

Servo

Scfla

Sefluîa

Sefto

Seftri

Sethio M.

Set ri

S.Severa

Severano

S Severino

Sftviza

S.Sextî

Sexto

Sezza

Sfinga

SICILIA

Sides

S. Sidro

Siena

Silva

S.Silveftr«

Simari

Sinercâ

Sinopc

Sirene

Siftnan

Siûri

Sitten

Slimuifa

Snals

Snicla

Spalatonbsp;41..#4

Spartiucnto C.nbsp;41.38

Spaurnbsp;\'53.46

Spcnninonbsp;38.42

Spetianbsp;^3.44

Spezannbsp;3 4» 44

Spezanonbsp;41.40
Spilimbergio
3 4.44- 3
47-

Spinaculanbsp;41.41

Spinarfanbsp;45.4Ï

Spinazzolanbsp;40,41

S.Spiritonbsp;32.41

Spitalnbsp;31.47

Splugennbsp;5 2.46
SPOLETANO Ducato.

36.4.3
Spoleto
Stachiîago
Stagno

Stagno de Diana
Staia

37«4i

35.42
43.44

33.42
3S.47

33.47

31-47

32.44:35.42

3S.46
34^45
3 3-4«^
33-38
.#1.46

3642

42.39
42.3^

4-^-44
33-46
35.46
4.0.39

43-4Ï

30.44:31.45

40.4 (J

37.42
43.44

52.46
32.46
32.46
i2.39.33.39

29-^5

.^.46

41.40

42.4Î

Stains

Staatz

S.Stefano

Stegberg

Stela

Steneco

Sterge

Sternitza

Stigliano

Stillo

Stilo Cap.

Stinilà

Stcr

Stra

Stromboli

Struttt

S tuta C.

Storlitfck^

Sublaco

Sübtigft

Sultz

Summo laco
Sundrio
Surula
Sura

S.VVynaE

Syllano

Syro

3044

40.38

42.41

42.40
41.40
32-47
31-47

3 2.^44
3 5-42

39-42

30.44
34.43

X Taormia
Tara n to
Taranto golfo
Tarfia
Tâvaas
Tavetfch
Teio

Tclamonc
Telefe
Tends
Tera no,
Tcrcha

C.Soav®

34-46

Sofre

37-44

Sokol

41.46

Solefra

39.4t

Sohera

34.45

Soncnio

32.45

Sopploncka

1 4^-47

Sora

32.39:38-42

Lorano

35.43

Soreftna

32,46

Sori

32.44

Soi^ris

12.3 S

Terîenbsp;54-47

Termolcnbsp;40-41
Terni . 37-43

Ternovîzanbsp;44-45

Terrae nanbsp;J 8.42
Terra nova 3 3 40;4i.39

Tefinonbsp;34.4lt;^

Theanonbsp;38.42

Thietinbsp;3 9-4î
THIRRHENO mat«

35:41-38

Thunnbsp;3047

Tieifmnbsp;42.46

Tînanbsp;41\'45

Tirolnbsp;33-47
TiROLISCom, 33^47

Tifananbsp;36:46

Tivolinbsp;37-43

Tizaanbsp;33-^4

Toblinnbsp;J3-4«

Todinbsp;36,41
Tolat

Tolaronbsp;33 40
Tolmezo

Tollentinonbsp;^8.44

Trobolenbsp;33-4^

Torenbsp;32-44

Toretanbsp;29.44

Torigiânbsp;32.4#

Tornielanbsp;3 5 43

S.Torramonbsp;jî.^

Torsnbsp;41-42

Tortinbsp;32.41
Tortona

Tortoliîiî \'nbsp;33-39

Tolanbsp;. 19-3«
TOSCANÂ 34.3 lt;5-43

Tofcanellanbsp;36-42
Traicto

Traiettonbsp;38-42

Traiananbsp;39-31

Trancnbsp;41-42

Trapiatanbsp;39.42

Travvnbsp;44-44

Trebocoranbsp;4045

Trentonbsp;34 46

Trepontinbsp;37-4?
TREVISANA MARCA

34.46

Trevifonbsp;3 S

Tribarnbsp;35-44

Tribeconbsp;32.44

Tribignanbsp;-43-44

Tricarionbsp;41.41

Trieft

Trigno , 34-40-39.42

Trinitanbsp;41-42

Trinonbsp;31.4s

Tripalîanbsp;! 39.42

Triventinbsp;38.4 a

Trivent®nbsp;39,4Î

Troianbsp;40.4?

Trontan®nbsp;30.^6

Tropianbsp;lt;^\'39

Trubiconbsp;31 -45
TîuC®

-ocr page 564-

Truffa
Tullono
Turino
Tufculo
Tufi
Tufis

V

VAcolia
Vai
Valcinara
Valentino
Valcrio
Vallc
Valona
Vaivaflbn
Valviano
Varalio
Varan

Varano golfo

Varcna

Varft

S.Vas

Vden«

Vcgia

Vclica

VenereP,

Ycnctia

VENETO golfo
45.4^

Vcnofa
Ventoticnc
Vcnza
Venzar

37-47

39.43

30.44

37.42

45.43

32.47
3 5\'45

31.44

37-44

13.40:33.39
33.39

38-46

45.41

36.46

39.43

30.45

33.44

40.42

32.46

43.44

3I.rf5

36.47
39.46

41.46

33.44

35.46
37.43:

40.41

38.41

29.43
43-44

t\'a ».
Vcntono
Verba
Vercelli
Vcrchiano
Vcrgogna
Vermclîo
Verona
Verte negit
Verua
Verulo
Vefeovato
Veftiec
Vetoria
Vetralla
Vetrina
Vgenti
Vgonia
Vicarello
S. Vincentino
Vicenza

GENERAL

36.47
43-44

3 r.quot;45*
^7-43

3046

33-46

34-46

37-»\'6

30.45

38.42

33-45

41.42

37-44

36.43
. 43-41

43-40

31.46
36.42\'

39-42

34.46

35-46
38.44
16.46
41 41

31:45

44.40

29.43

38.43

29.44

37.47
34-45

Vico i4.4/j3 941.40.42
S.Viaor
S. Vidoria
Vido
Vietre
Vigevano
Vigne Caftricc
Vignoneto
Vilano
Vilar
Villa
Villach
Villa Fontant

IS JTAEIAI
Villa Franca

45:33.44

Villa noua 30
. 3 5.45\'. 4 3-4Ï
Villa Pctres
Villiare

S.Vincent 30.

38.42

Vintimilia

Virle
Vifo m.
Viife
Viterbo

S.Vit0 36.46:3 8
42.42:42.41
Viuaro
Vivcy
Vizano
Vlaftra
Vnzo
Vogera
Volane
Volcano
Vologno
Vol piano
Voltara
Voltri
Vratar
Vrbi no
Vrcgo
Vrotax
Vfel

vma

30.44:34.

.44\'.32.3g:

33.40
4140
45\'34-45:

3043

30.44

29.44

37.43

3 lt;^.43

43.-39:43

33.42
29,46

33.44

40.4Î

11.44

31-45

35.45

40-39

34-44

30.45
34-43

31.44
44.44

36.44
45 ..f3

43.45

30.45
37-31»

Vuallis
Vaaraifch
VVihitlch
VVINDISCH

39.46
VVuIturaria
VVltutaria
Vy.C.

Xîran

Xuonigrat
Z.

\'4bia co,
-\'Zagrabia
Zanara
Zara

Zaravechia

Zdo

Zeog

Zcrniza

ZifreC.

Ziran

Ziro

Zirfignano
Zocoi

S.Zorgi uideG»
Zorîe

S. Zaan 35-
2ucca
Zuchi
ZvYCzan

29.30.46
40.46
49.46

Marek.

4.0.42
40.42
30.44

44.44

41-45

■Se.

44.43

40.47
35.4-?

40.^5

40.45

34.45

39.46
44-44
31-45
3 9-43
3i-44

44-40

44-43
32.4J

45-38.40

41.45

37.4Ö

41

INDEX LOCORVM IN TABV:

LAM GENERALEM GRAECIAE.

S.Andanîa

/5-4l

Aracona

50-37

Affierofa

53-^43

Andan©

56.43

ARCADIA

48^9-37

Afpropiti

48,41

S.Andrea

43.43

Archiepelago

54.19$

Atfo

43.41

Andri

53-39

36.

Affmn

5Ï.4O

Andrinopoli

53-44

Arco

55-43

Aftacug

56.38

Anea

56.39

Arethufa

51.43

Afteo

►.51:39

Anico

55.43

Argiro

46.40

Afteria

50.41

An nia

52.3 Ö

Argos 49-3 7^8.3 8;47.

Atalanta

46.40

AHthedon

5^-39

39

Athenaei

46.42

Antigonea

48.42

ArgoftoliP.

46.38

Athyra

Antigonia

45.41

Argufa

4840

Atrax

47-39

AntideMilovi. M

Arraena

52-39

Attea

49.37

Antiocheta

55.42

Armilia

5^.44

Auido

43-40

Antipachftt

46.39

Armiro

49.40

Aulis.

-#5-43

Antivari

44-43

Armiro golfo

30.40

Ayoftoma

48-^7

Antopatrâ

49-59

Arfura

51.41

Auramio

48.37

Anuia

57-38

Artos

Axiopolis

48.37

S.Anzolo

5I.36\'.5C55.39

Arzentafl.

.^5.42

50.36

amp;57.44

Arzenterea

53-37

TjAbia

56.3^

Aphtodifias

54-43

Arzus

J5-43

-s^Bagoa

47.59

Apolimana

48.43

Afababa fl^

49.40

Baiatzel

54..J9

Apollonia

49.42 .-50.

Afcuia

56.36

Balezo

47.39

42.

Afea

49-37

Barbafti

51.42

Apre

55-43

Afera

49-42

B^rdagi

48-39

Aquila

55-4^

Asiae pars

57.41:40

Baffan

i4-39

Arachihus

47-39

Afiton

48.39

Baßia
b ^

A

ABdera
Acuari
Aeurgo
Aderfi
Agatoniflî
ACHAIA
Aiomaoia
Aladriano
ALBANIA
Albanopolis
Alcipo
Alea
Alcfano
Akifia
Aliphera
Alonc
Alpheus fl^
Altamura
Aîtoluogo
Ambraci»
Amifta
itmphiloca
Amphipolis
Amphifa
Aaaûafia

53.43

49-39
55.40

55.4Î
47-39

49.37

46-3nbsp;S

50.39

51-3S

56.44

48.40

56.40
55-45
5Î.39

47-41
48.37

53.45

46.41
-f8.44

53:45
45-4?

55.44
47.43

46.41
46.40

B.

-ocr page 565-

51-44
40-43

30.43

49,37 \'
4Ö.4Ï
5® 37

49.44
49.44

45-4^

51.43
53,4^

55.4^

50,36

4^.37
48,41,

55.44

50,44

46.42

43.4\'2
49.44
50.40

50.39
49-36
^8.44

51-36

32.43
46.4?
.52,43

41.44

51.3«
53-43

46.40

^5 •40
54,44

s 3,41

46.3*8

5a 3 8
56.39

sr. 3 6
474-5

^ Civitas
Cekuderis
•Cencdirc®
•Ceos
Cerigo

infula
Coriani
Cornia
Coroci
Corona

564s
53.3.8

49« 3

49-S 6

46.38
43^4^

55-. 3©
\'45-4^

Oiacz

Clialcis

Cfeaiidon

Crhaon mos®

Cteelie

Clievozu®

Chiarenzt

Cliidooi^

Cèicro

Ctrimera

Cliimi

China

47.38

49:37

fa.45

47.»41
47-37

5^-37

45.40
ƒ2.3-9
46.43
5 5-44

49- 3-0

56» 36
48,40
47-44

.14-43-

CortopcH

Co-ryta»
Corza

Corzapazaii

Coien©

Cos

Caza

CRAINA

Cfann-oa

Cratov®

Craza

CrioC.

Crifta

Criifo

Caloni\'fi
Calopénzt
CaludrisH.
Camera

C^minixa
CamiiiizaMa
Caoiaa
Ovniftro
Caniil

55-40
55-40

57-4?
48« 3 6

■51,44

51.44

54036

5-2^43

Chiores

Ctirpo

Chiran4

Chiretie

CMrood

52.4i
46,41
^0.41

51.41

55.36
44.44
12.39

toco B. YM
Ciiriftiana
Chriftoo
Cimera
Ciïcinio
Cifalcoa
Ckelia
Ciutri
Claucos
Clazomcnc\'
Ckoïic
Ckulta
Clifura
Ciitoï
Clodiasia
Ciuffiirizzai
Cochiao
Cogito

,53.36

57-43
■ 45.42
48«?9

45^43
50.37

49,3 s

55^39

15.37^56.37

Bazarich
Bcba
Beiza
Bckmia

Belgïado

Capri
Capfia

54-44
52.43
52.36
57.36

55«39
50,40
51,42
5 5^43
54-43
52^ 39
49.42

49^37
53^44

Carania
Carchi
Caadamik
Cardka
Csireala
Caridia

Bellisa
Bcliizaroaa
Belucdtc
Bctarat

49-39

46.4Ï

49^37

45^42

4^-44
54.42

54-4«

CtigaizÊnbsp;51-44

Coiarinbsp;47-4 2

Colizanbsp;47-4lt;5

Colocfeinanbsp;50.36

Colognanbsp;49.4ï

Cotokro 49-35^5^.17
Colufnb©
nbsp;47.38

C.Colooenbsp;5213 8

56.39
46.39

COMENOLIT Aai
47-4®

Cariftus
Carrabia
Cartona
Cafal

Bergus

Bctonia

Bicocha

Bigliza

Bilgiut

Bilz

Bitoglia

Bodnt

Bod^a

Cafinbsp;4^-41

Cafima P.nbsp;57-3\'^

Caflaadr®nbsp;50.4^

Caffionbsp;57^35

Caffiopanbsp;47-4^

•Caftanixanbsp;47-. 3.7

Caftel marmof«nbsp;57-37

Caftclsauratonbsp;55-42

Caftorianbsp;47-42
^Caftri ƒ4.42:48.37

Caftii de Ratlt;»anbsp;5 o. 3 6

Caftfonovonbsp;44 43

CaftroVcclis®nbsp;46...1S

Caftrunbsp;4-\'6-3 8

Caftictnbsp;50:4^

Cafyft-cinbsp;56.59

Caiar©nbsp;34-43

Catazonbsp;45-43

Caval«nbsp;51.42

Caua«nbsp;4/-45

Cauranbsp;53-3«

Cazuctynbsp;5 6.3 f

Bondinfea
Bordagut
Bofinc
B©tt€ P.
Bra

dc Braca guard

Braczfl.

Bcaiiouc

Bïauïom

Brendk«

BocberiuM

Biidoa

Boffiferpa:

Burr us dizuf

Byflioa

C

CAbn
Caira
Cafama^a
Calatïic
Calamo
Cahmott
Calamoti
Calm a
Call tere
Calokrö

Comams

Coïnerch®
Conger ba
Coalga
Coaftan
Comofta

lm

Cïoia
Cïükuacz

Cülürita
Cuma
Cumkza
Cuoafi
Curfia
Cmavd
Cuzolad
Cyltencm
Cyffcia

49-38-

I^Agno
-»--\'Damala
Dam sla
Dardanello

46-19
Dardafi
Dat tol
Dcduvift®
Delft

Demitriada

Dcmouare

Deonia

Detum®

Devoda

Diafchilte

Diavolo

Dtfera

52.43

45-42

49.43nbsp;\'

. $ï.4S
56.40

52.44

55-38
46.38
47-35

49-37
34-4i

D.

45-4?
51.3«
50.3

46.,42:46o4E

54.35:5 5.^3 7

49-4®
50.4®

56.39quot;

5 5quot;» 3^
46,4®

•57-42

47.4a
47»

S7-44
56.43

48.40

/7-44

Didafcall®

47.44

/3-44
4^:44

Coprizanbsp;5 4» 44

Ck^raffanbsp;49.4^

COil^V CEwtas amp;

\'4-5-4®

45.4^quot;

49- 3 9
4\'S.3€!

48-39

55-39

47.37

50.38
4S..4 3:47-40

48.41

53.42
56.37

44-43
49.41

49-43
56.37

49..3-g

Diae

5 6.3v5

Dion

Doara

Dolazi

4.5-4S

Dokign®

44.4s

Dolicha

DomocM

4904®

Domonif uiza m.

47-41

Donorigniza

©oufti

47 4® f

Drtgoet

■4^« 44

Pragonere

511:36

Dragonifi

Draguk

48.44 \'

Drccaaum

56.3^

Drenak

Dri.aaft®

DrinoC

Brobogliz®

49.37

Dromo

I7T\\ «41 ^ 11 1 ^

jjruiiyais
Ducat© C.

5 -44

DulichioCTl

Durazo

-45 «42

Igt;urazo Co

^Defza

49«^

-tiEdrosata

^8-3«

Hel®

56-39

-ocr page 566-

i

Elbeuâ
Eiea
S.Eîia
Elis
Elôrina
Endcro
Eneo

Engiainfuia amp;golfo
38

Epicbcronbsp;47.40

EPIRVS 4lt;5.47;^9.40

53.42
47.42

5?3.3Ö

55.39

55-42
51.36

50.38
50.3S
44.42

48.39

^7,41.47.42

Ena

Erigoniusfi.

S.Erini

Erithrc

Ernanio

Elapo

Elena

Eli no

Eichibabâ

Evello

Euporia

Euiopus

52.37

54.36
.^3550.42
46.40

48.36
44.40

49.40

51.41

54.43

56.38

52.38
48-39

46.39
56.39

56.39
57:42

51.42

50.38

53.43

45.43

48.37

56.40

5:? .42
51.43

45-43

55.38
46.43
47.38
48.37

56.42
5O.3S

1

?. i

50.36
48.38.

li

FAlconara
Faîconera
Fanar
57.42:53
ïanaro
Faneromeni
îanu
Far fa
Fafio
Ferachich
Fcrimaco
Fermenia
Fig
Figalo
Fîgclla
Eigen a
Filen
Filippo
FiCun LO^
Fume de mar.
Fochia
Foele

Foi a Vec. no,

Eonus

Fornafe

Fbrno

Fornolî

Fofa

F.Francefco
FuBzio

1 iUia
fuor

G

GAdcpoga
Gaimitano

Fiaîia
Eladafagni
Elatria

49.3 s-
46*41
46.40
50.38

5*5.40

54!\'40

47.37
47.42

46..SÈ3

51.

48.43

56.38

51-43

52-39
55.40

55^44

ƒ 5.40
54.36
50.41:54.39:
46.3 8:45.43:46-42i48.
41.55.37.
S.Giorgio Cap.
Gipp.

51.40
57.38

57.36
.52.43

56.37

49-37
46.40
48,40
48-40

47.43
45.40

49.4.2

.^5.42

47.44

50.44
4^38
52.43

46.43

46.42

^8.44

50.40

57-37
55.40
48.3 S

\' 54-)-9
50.4354^,42:55.

56.4^

47.39
51 39
48-59
47.42

Gira
Gifopoli
Gniduï
Goir
Gomcni
Gomphi
Gona
Grachovo
Gramata
Granca
C.Grega
Gregori
Guardia
GuifcardoP»
Guima2Mi
Gurafenda
Guribar
Gurgufa
Gyrto

H.

•w- -»Aliearnafîus
J-j[s.Hclcna
Hélice
He 1 vas
Heraclia

43
Heralea
Hippata
Holorira
Homilc
Horma

L

50.40
47.JS
50.42
49.40

5^.42

43.39

47.40
47-40
50.42
55.^2

IAco
laîia
ÏAMBOLI
lanizàri
lanizavv
lanizi

lANNA
lanna
lannina
larmeaiîoi

r^A s

Galato

Gailipolis

GaloCapo,

Gambrufa

Gardichi

Gargulia

Garifcus

Garonizi

Gazorus

Gereftus

C.Gcro

Geih

Gierimia

Gierra

S.peorgio

/2.59

56.^4
47.44

48.42

47.43
48.37

^8.40
51.40

4«.4i
54.43

51.4^

^9.37*50.36
50.43
49.36

43.40

51.41

45.42

45.42

46.42

\'53.4^

48,4t

45.43

49.39
43.43

49.39

47-43
4«. 3$
49.i 7

56.41

51.42

56.37

45.4ï

48.36

50.40

49.40
47.3p

56.43
48.4 I

5 3.4*

51-37

50.38
50.42
5-j«.42
4^.40

44.41

48.37

LAchi Cap.

Lach i fat
Lâcondea
Laco fuichio
Ladincve
Lagia
Lamcledâ
Lamia
Lan

Lanana

Lan bina

Landan

Landimiri

Langiftro

Lango

LAPLACA

L\'Arca dia

LarilTa a.

LariiTo

Larta

Larîachî

Lafterocbcri

Lavacra calida
Lccheo
Lembalo
Lembro
Lemito
C.Lenguek
Leondati
Lepanto

LEPANTO golfo 4$49:

38.

Lepofu

Lerna

Lcro

Lcilndra

Lefterccori

Leta

Leucas

LeucQ,

Levita

Liabiâ

Lîgia

Limacafi -

46.40

49.37

42-^9:55-57

56.36

52,43

49.42

46.39

56.40

55.37

47.43
54.43

4S.42

, G.EN\'bral\'IJS GR\'AEJGÏAE

47.38 laûuta

55.43 hvvr
.#8.3 lt;5 Ibar
52.41 Idorncn»
48.37.\'49.37 Ifitirga
49.36 Ignano
Ilhomc
S.Ilia
lorum
Ipfola
Irano
Iria
Ifchfî.
Iftechia
italiae pars
Iura
SJxct

Limne

Limon\'a

Lipfa

Lipfina

Lipfo

Lifimachia

Litar 1

livadia

Locrida

Lodrin

Logiton

Longan

Longa nico

Longon

Lorco

Loro

Lovo

Lycca

M.

]y£acedonia 4s
Macedonia

52.43

/4.43
52,38

49.36:50,36

50,40

44.44

49-16

51.3«

44.43

56.44

56,44

57.37

51.36

51.36

56.38

53.41

51.39

52.3 s

49.37

49.37

51-38\'

55.44

56.43
53-43

5I*36

55.39
49.39

50.35

49.36
46.32

SJ.42
53.43

Mechano

Macri
Macronifl
Maganico
Magnefia
Magriû monte
Maina
Mala
Malanto
Malaria
Malathià
Malfetan
Malio C.
Malvafia
Mandria

MANDRÎAinarc
Mandro
Mandugo
ManteloCap.
Mantinca
Maratha
Marathoa
Marato

MARE MEDITERRA
neumnbsp;44.3g

S. Maria 47.40.40.37
S.Maria Cap. 43.40
S. Maria dc Pretoria 47.
41.

S. Maria Roxa .^.43

Marizafl. 53.44-5i-i\'3:54.
44.

Marmora
Marognia
Marta
Maftico
Mata cala
Matapan Cap.
Mategîa
S. Maura
Miaure

Maximianopolis
C

51.39

S7\'36

50.39

50.38

55-38.5O;39

55-4^

50.39
48:49
:39

47.42
45.4a
50.39
50.39

48.37

55.43

51.39
55.39

5 5.^5

50,37

-ocr page 567-

Mechan®

Mcdca

Medin

Mcdon

Megapolis

Megara

Mcgra

Mela

Mclantrada
Mclas maior fl.
Melas minor fl.
Melaflb
Mclinc
Mclifle
Meli to
Mc\'iturgis
Melozaes
Mcnalet©
Merlcra
Mermiga
Mctellino
Methana
Metropolis
Mezzo
Microviza
Milo
anti Milo
Milolithus
Mironc
Mifitra
Modon
Mokfo
Molini
Molicrya
Monaflerio
Moncaftro
Monefler
Monte di Nettuno
Monte Santo
Monte Santo cap.
Mopfius
Mor a va fl.
Morcan P.
M®REA
Morgo
Mofeniga
Moftolua
Mundi
C.Mulgo
Munichias
Myndus
Myrina
Myrza

N.

NAmpl^ionbsp;54-36

Napoli no. Vcch.50.
37-

NAPOLIgolfo 50.37

Narolicanbsp;47 - 3 8

Navarinonbsp;48.3 6

Neangoinenbsp;57-43

Ncapolisnbsp;53.42

Nedmanbsp;48.36
NEGRO PONTE

Ji.52:^9

Ncgropontcnbsp;iï.39

3 5-43

45.43

46.44
45-43
49-37

50.38

50.3»
55.44

50.43
54.43

5/.4I

57.36

^9.38
50.38
55-42

50.42
50 36
55.40
45.40
53.38
55-40
51-37
48.40

45-43
.^S.44

5237

52.37

53.43

54-38
4-9.36
48 36

53.42

48.36

48.38

46.42

48.42
54 4I
5I
.4B

52.42

48.40

^8:44

56.41

48.50:37-36
/4.37
48.16

49.39

49.37

45:40

51.38

/6.jS

56.40
4« .41

INDEX

Ncocaftto

Neofpiti
Ncoflria
Ncflavafl,
Nicalidi
NICARIA
NIC ARIA n^arc
Nicea
Nicia
Nico
Nicol

S.Nicolo 4«. 4l;55\'39-4^
3.8

Pigrino

Pilis

Pilodes

Pilos

Piper

Pita

Pirg®

Piro

Pirofi

Pirl\'ana ß.

Pifcopia

Piftrina

Pitio

Placida

Plana

Platamona

Platari

Plcda

Pleurona

Polegafa

Policandra

Pohna fl.

Poline

Polino

Poliri

Poliftro

Politica

S.Polo

Ponta dura

Ponti quaranta

Popiza

Porama

Porcelli

Porgoriza

Portimo

Porto quir

Pras

Prafonifi
Premuli
Pïcfpa 47

S.Nicolo P.nbsp;46.37

Nico medianbsp;5 8.43

NlCOpoliSnbsp;52v.^2

Nicfianbsp;54.37

^ICSiAnbsp;54-37

Nionbsp;54-37

Niieanbsp;50.38

Nizarinbsp;56.36

Novigradonbsp;4^^.42
C.Nouo vide
C. -

Novomontnbsp;45-44

O.

OEnocnbsp;/1.49

Olbianbsp;58.43

Olenusnbsp;47.39

Omblanbsp;45.43

Opulanbsp;51.40

Orchimurnbsp;-45.40

Ormoasnbsp;50.36

Oribnbsp;•f3-4ï

Orudiza ;nbsp;54-44

Ofopofl.nbsp;io.39

Ofla .nbsp;5042

Oftianbsp;47.40

Oftodizusnbsp;54.44

Oftronbsp;48.42

Ot rantonbsp;43-41
Oxinea f 47-4©

PAchfttnbsp;46.39

Pag«nbsp;50.38

Pahonercnbsp;57*43

Palachi.nbsp;46.38

Palamidanbsp;50.37

Palationbsp;57-^8

PaleoC.nbsp;55.41

Pallantianbsp;48.40

Palmaiinbsp;46.37

Palmoflanbsp;5 5.i8

PaloCaftronbsp;5 3-42

Palorminbsp;56.43

Pandianbsp;5 5.43

Pandiconbsp;JO.40

Panormonbsp;45.40
Pantiro 5 5-43

Papanbsp;47.38

Papadalcsnbsp;45.42
Papigo 46.42
Paraccopolis 48-43
Patio amp; anti Pario 5 3-37
Paris 55.43
Pafimida 52
.37
Patras ^8.38
Pclagnii 51.4Ï

Ï.OCO RtH
49.37:47-3$ Pelari
48.3-/

52.43

47-43

51-42

55.38

55.39

47.42
50.38
48.37

52.44

Pcleo Caftr©
Pclla
Pelofo P.
Pergamum
Pergolo
Pericari
Perparca
Perus
^efari
Peichera
Pcfchiera
Peteni
Petiliadefti,
Pctorchc
C.Petra
Phalanna
Pharaia
PharïE
Pharc
Phea
Pkeftus
Philippi
Philippopolï
Phoenix
Pidanem®

Preftca«

Pricnc

Prileppo

Prifna

Priftina

Priviti

Prodeno

Prufias

Pythaeum

Y^Vchatuino
V^Qmmano
C.^j^viza
Qupfo

RAchaz
Ragufa
Raguleo P.
Ragufino vee.
Raimcr
C.
Rani na
RaoUa
Rapan C.
Raphti
Rato
Ravina
Recrca
RedoniCap.
Rcgo
Relazariza
Rem o milo
Rhamnus
Ricovera
Rifinc
Rifno
Rocha
Rocho
Rodia

ROMx\\NÏA

Rofla

Rudifcho

Ruinae 55

Rundrico

Rufio

Rutarida

50-41
50-36
50.40
50 38
51quot;43
5 3.\'4I
46-43

46.40
54-42
49.38
48-38

46.41
49.3 t
46.4a
54-42
50.38

Civitas

ÔC

46.40
5 1-42

55.41
SaAce

SAbioni
SACANIA
Sagra
Sahino
Sal
Sala
Salatina
Salefe
Saline
Salminco
Salmutara
Salnichfl.
Salona
Salufi

Samandrachi
Saminti
SAMO infula

56.19
Sanda
Sandino
Santi quaranta

4f-3«

56.39

46 4Ä

46.43

45.44

57-43

48.3«
58.43

48.40

50.40

52.37

57-41

51.4Ï
45.43

45.40

45.41
4^-44:43

51.41

46.^1

53.37

50.3^
52.3»

55.38

46.41

J6.45

45.42

57.43

51.43
52-36
il-39
53^39
44-^3

49-40
45.43

, 54-3^

56.43

X3:55-43!
49.35

55.43

.41:55.40
48.4a
52.43
51.43

46.38

49.42
47.37

52.43

53.37

49-37
54-40

48.38

49:42

47.39

45.41

5-2.36
46-38
47.38
5 5-40

49.40

49.37

48.38

48.37
47.37

47.40

51.43

52.44
58.37

50.41

54-39

51.37

46.40
47»37

52.41

54-3nbsp;7

45.42

51.38

49-44

48.36

56.36

47.43

55-39
55.3lt;^
55-3^
49.-^1
52.^9
51-37

47-39
53-16

53.37

45.41

45.41
53.37

52.37

5 5-43

51.39
51.36
54.41

49.41
52.44

49.36

55*36
44.43

51.^9
49.41

55.43

51.40

46.41
.43.47»43

R

-ocr page 568-

«ISlRAiîS GïfAÊClAî.

/0.40 Tcmpyranbsp;$3.43

JTènarinbsp;^8.37

Tcncdonbsp;/5.4i

Tcpclanbsp;46.41

Termcriunânbsp;56.37

Tcrnavanbsp;50-44

Terrcmotr®nbsp;49-39

Thebcnbsp;49.39

Thcbonbsp;50.39

Thedoronbsp;5 4-40

Thcfbonbsp;51.40

Thcflàlorîicanbsp;50.42

THESSALONICHI golfo

5Ó.41
THIGVES
Thigucz
Thormopoli
Thurium
Tidrico
Timacum
Tirefia

Tirynthi ruinae
Titre
Toaftri
Tochinalicati
Tochmolicati
Tolie

48.43
51.40

51.38
5i.i7

48.44
57.43

57-43

54.43

52.39

52.39

45.40
46.3 8Î5 1.40
49.41:50.43

55.56
4843:49.38
57-44-4543

47.41

53.38
46.37
48-38

50.36

56.43
57-42

54-36

52.37

47.42

55-43

51.38
51^37
53-36
53.36
49:38

50.36
50.42
4S.|6
5i.i7
48.38

46.38

53-37

49:39
54.40

49-i 6

50.44

57.37

46 gt;44

56.39

52.37

51.38

54-38
48.42

47-44

52.42

50.37
ƒ4-3 7

49.43

56.40
\'49-i 8

50.42

48.43

56.44

46.41
J3.4I
4^-43
47.36

49.38

49.44

48-44

51-3^9

46-43

49-44
53.38

54.44
53-43

50.3«

SCIRO

Sciropola

Scopuli

Scopulo

Scotufa

Scrova

Scupi

Scutari

Scydra

Sdille

Scchc

Segunizo

Scleniza

Sclinibria

Sequino

Scrpc

Scrphino

itcrîiana

Scfto

Sctines

Scttc pozzi

Sicandro

Sichino

Sicyon

Sidarizo

Sidero

Sideroeafto

Tolifll:

Toplica

Torpillas

Topyrus

Tornefle

Tovifa

Trachir

Traianopoli

Trait

Trapano

Trebigna

Treich

Tricca

Tricola

Trigoviftt

Trippiana

Tritano

Trivenc

Tronco

Troponitzfl,

Tufi

Tyrifla

V

^Acareuo
* Val compare
Valgaracaraz
Valia
Valiflb
Valona
Var

Vardani
Vardiani
Vardogna
Varlara
Vafigli
S.VafiU
Vafilica
Vafilidi

V

Sidro
SidroC.
Sî^Ulo
Ssgni

bigïlOpîO«

S-iiia

Silz

Smiic

Si nis

Sinopoîi

Siphano

Sn-na

50.39
50.39

51-39
51.44
46.41

54.43

ƒ441
ƒ1.44
48.37
ƒ3.42
48.37
3 7

Staiifi

STALIMENE

civitas
STAMPALIA
Stamuch
Standia
Stanuch fl.
Stapodia
Starichino
Statoria
St^ar
Stella
Stcnofa
Sribagna
Stinga
Stivo lago»
Stipe
Stobi
Stovania
Straga
S. Strati
Sttaza
Strivali
Stymphalus
Suachiveftta
Suatza
Sucamino
Suchogrelo
Sucova
Suda
Suguth
Suraviza
Sutica

T.

(•-piAlandi
X Tal anti
Talitada
Tallatbafar
TAMORIZA
Tantanzar
Tariflicri
Tartaga
Tasfaiia
Taflb infula
Tcgea
Tdus

f AB.

Stcllco
Sitrocapfia
Sivcti
Smyrna
Soganico
Solocaftro
Sop fia
Sorclli
Sorcna
Softhenis
Spaflb
Spcs
Spccic
Spiga
Spinarfà
Spina rfa fl,
Sragno
Staguida

Santo\'roontegolfo

Sapicnzanbsp;48-36

Sapozanbsp;47-42

Sarnbsp;46.4/

Saramontnbsp;52.43

Saransnbsp;50.36

Saraquinonbsp;51-40

Sarianbsp;57-36

Saribrodnbsp;49.4-^

Safenonbsp;44-41

Savaftopolinbsp;52.45

Scalanbsp;54-41

Scampinbsp;46.42

Scandanbsp;52.40

Scapfilcrnbsp;53^43
SCARPANTO 57-35
SCARPANTOmarc.

56.36
Scafcova
Schiaii
Schilla
Schill!
Schim
Schio
Schio golfo
Scio

50.42

50.38

56.39

ƒ0.39
49-3«

50.44

51.40

53.42
48.39

46.43

56.44

51-37

56.43
4/-41
45 -42

43.44

56,36

45.42

infula amp;
53-4Î
ƒ5.36

51.43
56.37:54-36

/2.44

Vafllocamo

Vaflanza

Vatar,

Vdagrada

Vcdriniza

Vclichi

Vclicifta

Vcndcnis

S.Vcnctico

VENETO Golfo

Ventre

49.4*

45.44
55.3/

48,40
43.40
48.37
4«. 3 s
49-41

49.36
5/,4$
50.4 s

48.45
46.42

46.42
47.-39

48.43

49 42

47^40
49.40

57-37

49.37

49-3«
49.36
/1.45
4ƒ-42

50.36

49.45

49-43

49.43

49.39

52.38

47.42

47.43

53-36

50.37

53.38

50.37

46.40

46.41

52.44

46.38
47.44

49-4^
52.43

47-3 7

49-3 8

494*
54-43

52.43

47-38

43.44

5244

48-40

48.40
47 44

49-/8

57.43

49-38

51.3(9

51-44

45.43

47.41

Veria 49-43:50.37547-41
Verlichi
Vefelin
Vichio
Vidonar
Vigne caftrice
Vinero
Yificardo
Virol ic
Vitulo
Vitupio
Vlafco
VIpianurÄ
Vnifla

Vnito Caftro
Vodiza
Vohitorn©
Volanda
Voli
Vollo
Volpe
Voflfica
Voftica
VoUdonia
Vrafabra
Vrcgo
Vtiio

44-43
49-38

/5-36

X.

Xilopolis

Z,

f^Abiaco
^-\'Zacoli
Zafrana

ZANTE infula amp; Civitai
47.37

51.43

48.44

52.38

49.39
47-37
53.37
44.44

4ƒ\'43
47.42

55-37
4-4.43

4/-43
4ĥ40
49-36

50.44

46-18

51-44
51-19

54-30
ƒ 1.3 9:45-41

47-44
46.3s

46.37
\' 49-37

48.43
5244
50.37:48.41

ƒ5-40.5î-i6

47.38

Zarnis

Zaz

Zea

Zeiton

ZeraC.

Zerfanto

Zerniza

Zeta

Zevozua

^Tinara

Zocol

Zopozo

Zoponzo

Zornata

Vaülipotamo lt;#7.36

S.Zorzi vide S.Giorgio
Zucrianbsp;48039

Zupaa

ri N I S.

ƒ0.36
#8.41

45-41
48.3s
47-39

47-40
48.43
48.3^
44.42
51-43

-ocr page 569-

at ö

B 0 t

INDEX TABVL AR VM

ITALIAE ET GK.AECIA1.

• ■ 1

i] Italia.

2, Lorn bardise tab./.
Lombardisetab.i.
Lombardiastab.s.
Lombardi^tab.,^.
Brefcia.

7. Vcronae, Vincentias amp; Patayij dit.

Friuli amp; Iftria.
9. Tufcia.

ÏO. Anconitana Marchia®
II, Campagnadi Roma.

12. Abruzzo.
/J, FugliaPiana.

14.nbsp;Corfica Sardinia.

15.nbsp;Sicilia.

lä, Stiria ducatus.
/7. Sclavonia-
1$. VValachia.

19.nbsp;Graecia.

20.nbsp;Macedonia.
-71, Pcioponnefus.
t2. Candia.

1 s.

ji-i

-ocr page 570-

-r :

;

r.i

: Ji

v;i

■ f

i.

(

V M ■■

4

4i

II

a;quot;

-ocr page 571-

Ifnbsp;À

L .

■Vquot; t-5 5

lt; \'

!1

, \'1
/1

V

IL

S:

ê

-ocr page 572-

». î

s\'

l-\'î

t :

M

V;

4

. v

- - -

--quot;.nbsp;....nbsp;\'-quot;V^I\'m-\'r . -.w..- •nbsp;.

r

I W

M

i:

r /

• .H

■ft

m

■ ;

-ocr page 573-

f\' - quot; \'

/

M\'-

» f.

fl

\\w

-ocr page 574-

mi-

A

•r pTw quot; ,(

lé \'W

iSrt

i

A

f.

I

X

\'■■iH.\'.

•• «öquot;^.. ..

Tl

r

amp;

•■f

x -

i

iiiiJl

;

H-

m

Cl\',quot;-\' ■ ■ s

-it.
M

i

y-\'

l .

/tv

«

M

l

Jk

1:1

«

S

i

\'A

-ocr page 575-

til

ï

r

\'J^i

fif

Y

■ «f

, f ^ \'

J

m

^ ■■■ «i, 1

M \'