Tis.
LEG
QUAM
DUCE ET AUSPICH DEO T. O. M.
Ex Auäoritate Magni fid ReäoriSy \'
Phiiof. amp; Med. Dod. Philofophia:, Phyfices Expcrimen- \'
talis amp; Aûronoiniœ Profefforis Ordinarii
necnonnbsp;\'
Senatus Academici confenfu, atqm
Nohhjfm^ Facultatis Juridicae decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summisque in UTROQUE JURE Honoribus amp;
Pnvilegiis rite ac legitime confequendis,
Emditorum Examini fubmittit^
Joannes emanuel schenck van reeckom.
Amstelodam ensis.
vf. D, Z. Junii, H. L, S.
TRA JECTI AB RHENVM,
OFFICINA lOANNIS BROEDELET
academiae typographi, mdccly. *
-ocr page 2-\' ■ . JL\'^.\'.nbsp;y A ri î
^ ■ . .nbsp;le A. y o ^
\'^.T\'OHOnbsp;TH Houa
H in\'^ i G1A a f: i WÏ4AO{
cnuüaä«»^
aA^OâUiùl atTATJ«\',?.\'-^ \'nbsp;•
k
éiÊtmià
r..
\' 4
t r
; gt; îélir^
■tif
v ^ \'
-ocr page 3-VIRO-DOCTISSÏMO PRÜDENTlSSiMO
REVERENDO
\' D. DOMINO JOACHIM BERVELINGH,
IN ECCLESIA AMTELODAMENSI PAROCHO
FAUTORI AESTIMATISSIMO.
NEC NON
VIRIS ÏLI.USTRISSIMIS REVERENDISSIMIS
QUAM MAXIME VENERANDIS
PETRO JOANNI MEYNDERS, amp;c. amp;c,
JOANNI VAN STIPHOUDT, amp;c. amp;c.
U T E T
TOTI CLERICORUM ORDINI, ILLI AC
HUIC SUBJECTO.
POMINIS suis AC FAUTORÏBUS IN PERPE«»
TUüM colendis, CUMVOTO OMNIquot;
GENAE FELICIXAXIS.
Cijfert at ionem hanc tnauguralem^
ut^ fe met ipfum devoto pe-
Bore humillime
D. D. D.
-ocr page 4-y
# - vfï
J» wi f i
p ^ \'nbsp;T -nbsp;■
Tquot;-
.v:5 Vraaoi-rnTs iTviiX^,-^
ITC
ÉÉ
t
/
DISPUTATIO JURIDICA
I N A U G U R A L I S
D E
LEGATI S.
T)e Etymologia ^y deßnitiom atque GemribUs
Legatorum.
legando funt legata ; iegare apud Ve-
teres Latinos fignificabat difponere de bo-
nis fuis, verbis direöis amp; imperativis per
Modum legis , uti teftator Ulpianus in
fragm, hoc tit, quae notatio quaedam eft,
^ ratio nominis : Cœterum quia hoc longiufcule peti-
^^m videtur, alii potius legare didum putant a legen-
do y quatenus hoc verbum deligere amp; decerpere fignifi»
quod amp; Florentinum exiftimaffe credibile eft,ac
proinde legatum definiviffe deliéatïonem her edit atisi,
I f 6. f. de leg. i. Nam deübare decerpere eft C/r. m
Orat. pro Sext. omnes unäiqueßoftuloi carpere atque
dellbare, quae autem decerpuntur, leguntur Vtrg.
Eclog. 1.
^itd legttis flores ^ humt nafcentïa fraga
Nec diffimili admodum Varro lib. j^. de ling. lat. Le-
gatos a legendo appetlatos tradit, quia fcilicet publice
leBi funt^ ut mittantur. Coeterum Ulpiani con-
venientior videtur latitudini fignificationis verbi le-
gare, in qua ufurpatur in ilk legis ix. Tab. uti
quisque legafet, amp;e. ubi hoc verbo legafet, conti-
nentur etiam heredum InfHtutiones , denique quid-
quid quibufcunque verbis folennibus Paterfam, in tefta-
mento caverit, confirmatur. /. iio.. de Verb. ßgn.De^
finitur autem legatum Tgt;onatio quaedam a defunflo re-
lira ^ ab berede praeflanda. i. Tnfl. hoc tit. dicitur
donatio quaedam, ut appareat improprie aliquid hoc
mododonari ; Donatio mortis caufa excluditur, quia
ea non relinqiütur a Defunâo, amp; quod ex ilia donati-
one accipitur, fuit debitum antea ex contraftu per mo-
dum conventionis inito tempore vitae, ad quem duo-
rum confenfus neceffarius eft : Excluditur heredis in--
ftitutio, quia ea non eft donatio quaedam, eo quod hè-
res fuccedat tam in commoda, quam in incommoda^
nam Hereditas etiam fme ullo corpore juris inrelleftum
habet, l. so. ff. de hered. f et. Imperative deinde de-
bebat fieri haec donatio, id eft verbis direäis. /,
Gommtm. de leg. /. e. de Teflam. Verba enim pre-
caria non erant valida ex legibus duodecim Tabularum,
fed ex voluntate tantum iwedum defcendebant • Te-
fta-^
-ocr page 7-tamento denique relinquenda erant Legata non Codi-
cillis , antequam fcilicet Juftinianus legatorum fideicom-
mifforumque naturam exaequavit. unde hodie refte in
Codicillo etiam ab inteftato exemplo fideicommilTorum
legari poffe certum eft, §. 20. in fin. de fideic. hered.
Genera legatorum olim fuerunt quatuor, quae relin-
quebantur vel per Vindicationem, vel per quot;T^amnatio^
■nemy vel Sinendi modumPraeceptionemnbsp;infl.
hoc tit. per Vindicationem his verbis legabatur, do le-
gocapito.^ Jumito tibi habetovindicator fer ^am*-
nation em ita^ Heres meus damnas efto dare ^ dato fa-
quot;■cito, heredem meum dare jubeo\\ Stnendi modo fic \\ He-
res meus damnas eßo [mere Lucium Titium fumere ilquot;
lam rem ßbique halbere fer Traeceftionem ; uni ex he-
redibus legabatur hac formula, Luci Titi mihi ex par-
te heres illam rem praecif ito, aut praecipuam ha-
beto.
Differentia iftarum legatorum fpecierum non una e-
rat, nam per Vindicationem legari poterant res, quae
utroque tempore, amp; mortis fcilicet amp; fadi teftamenti
ex jure Quiritium teftatoris propriae erant ; per TDamna-
omnes res legari poterant, etiam quae non funt
teftatoris, dummodo tales fint, quae dari queant Ul-
pian,nbsp;id vero fieri non poterat in vindicatio-»
nis amp; praeceptionis legatis. Si conjundim una res pluri-
bus effet legata per Vindicationem\'. pars defitiens coeteris
collegatariis accrefcebat: fin vero per T)amnationem
conjundim, tum pars deficiens penes heredem manebat.
Si disjunftim, duobus per damnationem aliquid legatum
^^ni res alteri aeftimatiq debebatur Ulp. d. I. %. é
Legatum Findicationis repudiari poterat./. 7./. 44.
4
S-
/. 86. §. ff. de leg. i. Legatum ^amnatw^
nis non Item, illud etiam erat fmgulare in legato dam-
nat toni squod heres damnatus a teftatore^ fimilis erat
damnato a Judice qui ob inficiationem duplo pleéleba-
tur. Paul. lib. i. tit. 19. §. i. per finendi modum, amp;
propriam rem teftator amp; heredis fui, alienam, quoque
reîinquere poterat, in quo legato non quidem heresle-
gatario rem reliètam tradere jubebatur. fed vindicanti
legatario non permîttebatur prohibere. Q^x inß. l.
7. Ita ut non folum hae legatorum fpecies verborum
formulis, fed amp; natura quoque, amp; jure diftinélae fue-
rint, de quibus plura videatur Theophîlus : ad d. §.2.
inß. hoc tit. Ant. Fab. 6gt; ConjeB. i. Maie igitur as-
ferit. BachoY. adTreutler.vol. difput. 13, thefi,
litt. E. hos legandî modos in effedu non diiferre , id
enim jiiri veteri maxime adverfatur. Verum verbot
rum ditierentias Conftantinus , efFeftum Juftinianus fu-
ftulît. S. 2. inß. I. XI C. h. t. ut novo jure una ea-
demque natura omnibus legatîs infit. /. i.C. Commun,
de leg. Quod tamen ita întelligendum velim ex commu-
ni DD. fententia, fi non cbfit voluntas teflatoris, non
enim verifimîl.e eft ïmperatorem voîuîiïe quidquam lia-
tuere contra teftatoris voluntatem, qui non verbis, led
ipfis rebus legem impofuit, quoniam nihil eft , quod ho-
minibus magis debeatur, quam ut fupremae voluntatis
(poftquam aliud velle non, poftunt) liber fit ftylus amp; 1Î-
citum quod non iteruoi redit Arbitrium. L i . Cod. d^r
J*, eccleß
De Perfonis., quae ^ quibus.^ a qtiihus
Ltegata relinquuntur.
egare omnibus conceditur , qui habent teßamenti
. j faftionem aftivam l i. §. z. f de leg. 3. /. x.
ae leg. 1. non enim debet cui plus licet, quod minus
eil non licere %\\. fj.de R. J. contra legare nonpos-
funt, qui teilamenti faftionem non habent. d, l. i. äe
leg. I. legari autem illis poteft cum quibus eft teftamen^
ti fa£î:io 2.4. inß. hnbsp;non folum qui teftamenta
facere poflunt,, fed etiam qui teftamenta facere non
poffunt, modo fibi, vel aliis acquirere poflunt, quales
funt infantes amp; fervi ; fed olim perfonis incertis legata
relinqui non poterant, quia certum debet efle Confi-
lium teil;antis ait Ulpianus in tit. Q^ia tamen res o-
diofa eft cohibere voluntates teftantium, ideo fi non
prorfus vaga amp; diffufe incertitudo eflet, legata facile
etiam a Veteribus fuftinebantur. Primo enim perfonae
incertae legatorum erant capaces, fi fub numero pluri-
um certarum perfonarum continerentur, quale exem-
pium Juftinianus profert ex cognâtis mets, qui nunc
funt y ß quis filiiim meam uxorem duxerit ei heres
meus illam rem dato, quod fi additum non eflet, qui
nunc Junty invalidum foret Legatum, quia non repe-
riret intentio teftatoris ullum habere objeâum. S, zy,.
i^fl. h. t. fi etiam vivo teftatore incertitudo ad certi-
^üdinem redigatur, quod reliftum eft, peti poteft, v. c.
^ teliator dixit, Ulis, qui teßamentum meum obßgna-^
I
verint . heres meus decern dato, L 14. de reb. dub. e-
tiam il quis remunerandi infignis beneficii ergo, incer-
tae perfonae aliquid praellari juiTerit, hoc effe adim-
piendum cujus rei exempium videre licet in L 5-. de
reb. dub. Poflumo alieno iure mediae quoque îegari
non poterat cum perfona, effet omnino incerta;
mas an foemina, ater an albus, imo an unquam
homo effet futurus. §. z6. h. t. Coeterum lervo
heredis non recte legatur pure; quia quod fervo le-
gatur, ipfi domino legari intelligitur, amp; proinde here-
di a fe ipfo legaretür , quod a juris ratione alienum efl,
h 18. t, 116. S. I. de leg. X. amp; licet fervus vivo tefla-
tore e poteftate exierit, nihilominus inutile legatum efl
propter defimtionem Regulae Catonianae, quae non
patitur legatum , quod inutile foret, fi teflator flatim
polt tûttum teftamentum deceffiffet ideo valere, quia
teftator diutius vixit. ^t.. inß. hoc tit. Coeterum
quia Regula Catoniana ad legata conditionalia non per-
tinet /. 4. f. de Reg Cat. nihil impedit, quo minus
l^ub conditione heredis fervo refte legetur, amp; valeat
legatum ii tempore, quo dies legati cedit, fervus in
poteftate heredis non fit: nota tamen fervo non aliter
reäe legari, quam fi dominus ejus fit Civis Romanus
amp; conf^equenter cum eo fit teflamenti faftio. Non ta-
men abfolute flatuere VicQt, legari etiam fervo PofTe
qutdqutd re6le legatur domiriQ : auae vero ipfi domino
relmqut nequeunt, fervo quoque frußra legari ^ vide-
n Ita prima fronte poffet. Si tamen penitius omnia in
ipicianmr ac confiderentur, contraria omnia fefe ha-
DeDunt, lunt enim, quae domino rede legantur fervo
ejus non Item, dantur etiam quae fervo alieno legata
coji-
-ocr page 11-confiftunt , quamvis domino relifta nullius raomenti
funt. vid Glariff D. Voorda EleEf, hb. fing:. Cap.
XVIII. Ecclefiis piisque locis quin refte legetur extra
dubium eil, fi jus commune reipicias- i. C. de^ S.S.
Etclef perquam Conllantinus permifit venerabilibus
locis bonorum quod optat relinquere non diilinguendo
mobilia fmt, an immobilia; revocata lege priore per
quam iita licentia erat fublata. enim vero cum nulla du-
bitatio fit quin fenatus temporibus D. Marci permiferit
Collegiis legare, id tarnen fic inteUigendum, nimiruni
fl Corpori, cui licet coire, legatum fit, debeatur; cui
autem non licet, fi legetur, non valebit, nifi fmgulis
legetur. Hi enim non quafi collegium, fed quaii cer-
ti homines admitterentur ad legatum. l. 20. de Reb.
dub. legatur porro non tantum ab berede five inftituto
five fubilituto, etiam pupillari ; non tamen pupiüi ex-
heredati; quia ut talis pupillus non poteft gravari, ita
nec ejus fubftitutus /. 24.. C. de leg. non tamen in am-
plius quam ei reliftum. l. 70. de leg. 2. cum nemo
îit gravandus ultra quam honoratus. /. i. 17. ad
SCtum Trebell. Quod verum eft quatenus quantitas
cum quantitate confertur : Nam ft rogatus reftituere a-
liquid, legata certa quantitate, etiam minore quam res
eft, quam rogatur reftituere, accepto legato cogitur
îegatarius rem fuam praeftare, quod videatur appro-
balTe voluntatem, amp; rem fuam pluris non aeftimafte.
CAPUT IIL
Legari poflunt in Genere omnes Res, quae funt in
commercio, excipiuntur marmora, columnae, ti-
gna, feneftrae, oftia, fiftulae, ftatuae, quae inhserent
parietibus, amp; generaliter Res omnes aedibus junftae :
/. 41. S. I. 8. feqq, de leg. i.aç|aamquam amp; haec
Jm\\ Rom. Commercia fere exempta videantur, plane
fi fme damno auferri poflunt, amp; publicus non defor-
metur afpeélus, refte legantur. Lz. C. de aedific.pri\'u.
JunBa l, 43. de leg. i. Damnum autem rei hic non
fignificat, quo res minoris venderetur, ut dare con-
fiât ex / /. 41. §. 11. de leg. I. fed quo domus ejus-
que fundamenta aliquo modo fiant infirmiora, aut pa-
rietes domus laedantur, aut laedi poflint, d. l. 41.
p. @ feqq. L 43. §. i. eöi. altera exceptio eil in I.
41.nbsp;nimirum ut valeat legatum 5 fi quis legaverit
ad opus rei publicae faciendum , aut ad opus civitatis j
in cujus territorio domus efl;, fimiliter fi quis illicite
aedificaverit (id quod conftitutiones dirui jubent) fide-
icommiflum ex eo relinquere quem pofle teflatur Ulpi-
anus in L ii. $ 14, de leg. 3. Quarta exceptio eft d.
l. 4Ï. §. 14. Cœterum non fólum id, quod aëdificio
urbano junftum eft,legari non poteft,fed nec id, quod
ruftico junftum eft /. s\'^- ß- ^^ contrah. empt. Mori-
bus plane hoc videtur ceflare , per ea quae tradit
Groenad d. L Quaeritur an faltem hifce cafibus
non
-ocr page 13-non debeatur aeftimatio , falfo id affirmat Accurfuis ad
d. /.41. eumque fecutus Paulus Voet in Comment,
ad hunc tit. num. 2. Cum enim Jurisconfulcus expri-
mât certos Cafus, quibus aeftimatio praeftanda eft ut in
d- I 41. 4.nbsp;ÎÔ. d. I. 43. pr. Confequens
eft in coeteris cafibus aeftimationem non deberi, cafus
enim exprefli amp; excepti firmant Regulam in non ex-
ceptis I. 11. 43-# de inßr. -vellntr. leg. l.\\%.ff.
de teß ib. Res quae non funt in Commercio conftat
legari non polTc ficuti nec res, quae in rerum natura
non funtî nec efle poflunt S. 4 inß. h. t. arg. $. i.
inß. de inuîil. ffipulat. Non pofllmt itaque legari Res
publicae, quaîes funt Campus Martius, Forum, thea-
trum , bafilica, prata, amp; pafcua publica, amp;c. de quib.
DD. ad §. 6. inß. de Rer. Tgt;iv. Neque enim res fa-
crae, Religiofae, amp; fanélac, nec Stichus, qui mortu-
us eft tempore teilamenti, aut Hippocentaurus, amp; a-
deo inutile eft hoc legatum, ut ne quidem debeatur
rei aeftimatio l. 59. %. 10. ff. de leg. i.d.§. inß. hoc.
tit. latius Mon och. 4. praefumpt. 119. ^^o. num. 6.
Mantic. 9. ConjcB. ^). num.^. PevQgnn. deßdeicomm.
art. II. num. 78. Sande lib. 4 deciß tit. 4. decif. 4.
Similiter non debetur rei aeftimamp;tio cujus tam difïi-
cilis eft comparatio, ut fere videatur extra Commer-
cium , (amp; teftator ludere, cum eam legat, quales funt
res Caefaris, quae in formam patrimonii redaélae, fub
Procuratore patrimonii funt d. l. 39. §. ult. non ob-
ftat , quod vendens fcienter ignoranti rem extra Gom-
ïïiercium teneatur ad interefle aftione exempto §. ult.
de empt. amp; -vend. l. 4, /. 6i. 1. ff. de contr.
em^t. Nam hic non videtur emptor lufifle ^ ficuti tefta-
tor, amp; teftator ludens non tenetur, nec heres ejus, quia
totum negotium proficifcitur ex ejus liberalitate, V en-
ditor tenetur, quia emptoris intereft deceptumnon es«
fe.nbsp;Quaeritur ft abfohite res non fit extra Commerci-
um, fed tantum quorundam Commercio exempta, de
quibus agunt Donell. ad L 34. f. de Verb. OhL Vinn.
num. I. 4. tnft. hoc tit. v. g. Mancipium Chriftia-
num refpeftu Judaei amp; Haeretici, an valeat Legatum ?
amp; refp. cum diftinftione, aut teftatoris, aut heredis,
aut Legatarii . commercio eft exempta, fi heredis aut
teftatoris, heres tenetur rem emere Legatarii nomi-
ne amp; Legatario praeftare, fi vero legatarii, legatum
abfolute non fubfiftit, adeo ut ncc debeatur aeftimatio
non obftat /. 114. §. 5-, de leg. i. ad quam refte re-
fpondet Vinnius ad d. %. 4. inß. h. t. num. 6. magis
obftat /. II. ï6. de leg. Refpondent vulgo DD.
fi teftator in Cafu d. I. fciverit eftc fervnm, deberi
aeftimationem non ipfi fervo, fed ipfius domino, qui
Utique legati eft capax, amp; commercium militiae habet,
amp; fervo Legatum, ipfi domino reliâum videri I. 31.
ff.nbsp;de^ hered. inß. itaque ut in difta fpecie Legatarius
legati incapax dici non poftit. Coeterum non deberi
aeftimationem, quando defundus putabat fervum elTe
hominem liberum, quia tunc nec domino poteft ali-
quid acquiri, obftante teftatoris voluntate, nec fervo,
quia non habet rei Commercium. Sed objici poflit con-
tra iftam folutionem, quod fi Legatarius fit capax, fi-
cut in priori dicitur fervus^ex perfona domini non de-
beatur aeftimatio, fed res ipfa, cum autem indj. xi.
abfolute dicatur, dandam elTe aeftimationem, non vi-
detur Legatarius efle capax in Cafu d. I. 11. Refpon-
dent
dent plerique Legata militia àeftimationem ejus videri
legatam, utpote quod Legatum magis confiftit in quan-
tirate amp; pretio, quo vendi poteft, quam in corpore L
49. %. 1. f. de kg, fac. L 30. uit. Cod. de in-
offic. teßam. Ita ut Juriiconfultus in cafu d. l. ir. vi-
deatur refpexifie ad aellimationem potius, quam ad ip-
fam militiam Cujac. ad /. 34- de Verb. Obl, Bronch.
3. ajjert. 46. Arum, exerc. 9. tb. 6. Vinn. d. l. mihi
quidem videtur reftius refponderi militiam, quae ter-
tio cuidam competit in cafu d. l II. proponi legatam,
legata autem re aliéna, faepe fimpliciter dicunt Juris-
confulti dandam aeitimationem L 40. de leg. i. L 49.
de leg. %. Prima Refponfio non fatisfacit, quia
licet militiae effeâus principalis fit ejus aeftimatio, ta-
men inde non refte infertur, militia teflatoris Legata
aeftlmationem videri, quin ipfa militia debetur, neque
patrocinatur d. I. 49. §. i. quia fenfus ejus non eft,
quod teftator legans militiam propriam, videatur lega-
te aeftimationem, fed quod Legatario mortuo Lega-
tum militiae non fit inutile propterea, quod mortuo
militante, certa pecunia debeat venire ad ejus heredes
d. I. 30. §. ult. non ad heredem teftatoris, qnia tefta-
tor non folam ipfam militam, fed magis aeftimationem
tamquam principalem effeaum videtur legalfe. Ulteri-
us objicitur /. 40. de leg. i. multi inter quos Cujac.
Bronch. amp; Vinn, debent fecundam negationem, quod
non probo, quia nunquam deveniendum eft ad correc-
tiones legum, quando aliud remedium fupereft. /. §,
Vet.^jur, enucl. diftinguendum autem judico in-
^^r commercium rei non habere, amp; Jus poffidendi non
habere, utique qui non habet rei commercium non habet
B Xnbsp;jus
ït
JUS poiïidendi, fed non contra qui non habet jus polîi-
dendi, non femper dici poteft non habere rei Com-
mercium: Jus enim poiïidendi non halbere etiam rede
dicitur is, qui habet rei commercium V. G. alicui mili-
tia legatur, qui ob Coecitatem^ aut furditatem aut a-
liud impedimentum corporis illam adminiilrare nequit,
hic tamen habet militiae commercium, licet Jus poiïi-
dendi non habeat ob Corporis impedimentum. Rede
igitur poffumus dicere Cafum d. l. 40, elle hunc nimi-
rum,, quod Res aliéna fit alicui Legata, qui non habet
rei commercium, amp; ab ipfo Legatario rurfus per fidei-
commilfum fit relifta alteri, qui commercium rei ha-
bet, fed non habet jus poflidendi, eoque cafu deberi
aellimationem, videmus igitur d, /. 40. noftrae opini-
oni non obllare. Poife etiam rem alienam legari, fi
confiât teilatorem ea fuifib opinione, quod Res aliéna
fit atque ea mente, ut ab herede redimeretur. Ideo fi
tefiator rem fuam arbitratus , alienam legaverit, tale
legatum inutile reperitur, quia fi forte fciviifet alienam
rem effe, non legafiTet tellator 4. mß. h. f, illa ve-
ro Ratione celTante, valere quod relidum eil, confiât,
atqui illa praefumptio ceifare videtur, quando Affeélus
erga Legatarium major eil, quam infolentia legandi
rem alienam, ideoque proximis amp; conjundis perfonis
legatum rei alienae indiftinéle debetur feu fciverit feu
ignoraverit tei^lator /. 10. Cod. de leg. etiam piae cau-
fae /. 39. de fideic. Itb. propriafque heredum res indi-
fiinde legari pofie, licet îuas putaverit tradit Papinia-
nus in /. 67. 8. de leg, z. quia celfat ibi Ratio,
quod teftator non facile redimendis rebus alienis here-
dem onerare voiuilTe credatur. accedit, quod heres fim-
Pli-
wm
pliciter faélum amp; voluntatem defunfti praeftare coga-
tur /. «49- ^^ J\' non tamen ultra quam pro fua
parte hereditaria I. i. C. fi cert. pet. L % / amp; 6- C
de hered a£t. fi vero debitor legaverit, quod debet fuo
creditor!, inutile eft Legatum, fi non plus eft in legato
quam in debito 14. tnfi. hoc ttt. Ut autem plus fit
in legato, quam in debito. Primo efficitur debiti re-
praelentatione, puta fi id, quod fub conditione aut in
diem debetur pure legetur, fic enim fit, ut in legato
plus fit tempore d. S. 14. injt. fecundo fi quod loco\'
longinquo , aut minus commodo debebatur legetur lo-
co propinquiore, aut commodiore , hic enim loco plus
eft in legato, quam in debito, plenior eft etiam aétio
ex legato, five diuturnior, ut fi vetus aftio eft honora-
ria, ubi ideo legatum valet, quia honoraria aftio faepe eft:
temporaria, ex teftamento Civilis eft amp; perpetua /. x8. de L
I. vel aliter uberior fit, ut eftaftioex teftamento: qua-
vis alia aftione ftridi juris Vid, Vinn. amp; DD. ad 28.
inß, de aB. generaliter autem toties valet hoc legatum,
quoties creditoris inter eft ex teftamento potius agere,
quam ex priftina obligatione /. ff. de libérât, leg.
quot;Wefembec. autem perfpicue errat, cum negat, ex eo
folo valere Legatum, cum debitor creditori fiio quod
debet, legat, cum nomine legati pinguior fit aclio, amp; ,
confequenter hodie femper hoc leptum valeat , poft-
quam J uftinianus legatariis dedit Vindicationem, amp; a-
äionem Hypothecariam, jusque taciti pignoris in Bo-
defundi L i. Comm. de Leg. Vix accidere poteft,
^t legatum rei debitae nihil utiiitatis contineat, amp; le-
gatarii non interfit potius agere ex teftamento , quam
cx priftina obligatione. Unde. vulgo quaeri.folet, an
Legatum utile fit, quando debitum quidem fuit in diem
B Inbsp;aut
-ocr page 18-aut conditionale, fed dies aut conditio exftitit ante
mortem teftatoris §. 14. inß. h t. L f. ad leg.
Falcid. amp; l. %-L. pr. de leg. z. Difficultas fita eft in
Conciliatione. Coeterum non refte Vinn num. 4. ad
d. §. 14. fecutus Bacchov. ad Trentler lib. 2. di^. 13.
th. ^ Jit, y. R. Paulum d. l. %%. diffenfifle a Pa-
piriiano in d. l. s*. Quod tarnen minus refpoftdet Ju-
ftiniano, aflerenti non dare Repugnantiam in Legibus.
§. 8. hißor. jur. de concept, digeß. adTribon. ego au-
tem\'cenfeo Paulum optime conciliari pofTe cumPapini-
ano, fi dicatur legatum quidem elTe utile quo ad lu-
crum, non autem quo ad fubfiftentiam amp; validitatem.
vid. Harpregt. ad d, 14, inß.
Quibus îuodîs Legata extinguuntur,
EfFeiSiUS Legatorum, de quo jam egimus, procedit,
nifi voluntas deficiat: quam contingit deficere,
3rimo fi extinguatur res legata, quia pervenerit in il-
; um cafum, a quo inchoari nequit. §. i6. inß. de leg.
nifi Culpa heredis etiam levi aut morâ poffit imputari
rei interitus, quia eam heres praeftat. /. 47. §. pen. amp;
ßn. l. 11%. 1. de leg. i. ne fafto alterius alteri in-
feratur injuria. Quod accipiendum primo quatenus cer-
ta fpecies eft legata, nam legatum generis interitu fpe-
ciei non extinguitur, ut traditur innbsp;inß. de leg.
fecundo fi tota Res pereat, partis enim interitus non
facit, quo nainus reliqua pars pars debeatur, cum tota
res
-ocr page 19-«
res fit legata, amp; fic quaelibet pars fuperfles §. 18. infl,
eod. Extinguitur praeterea legatum, fi legatarius rem
confequitur ex alia caufa lucrativa , quia duse lucrativae
caufac concurrentes fe invicem confumunt §. 6. inß,
h. t amp; infuper cum fine ullo onere acceperit rem ha-
beatque, fruftra eam petit, propterea res devenit in
eam caufam , a qua inchoari nequit, l. 98. de Verb.
Ohl. qua de Re latius Vinn, ad d. §. 16. in ft. de leg.
praemoriente quoque Legatario extinguitur legatum,
quia tantum legatario bene voluit teftator, non etiam
ejus heredi, ad quem proinde nihil transivit , quia ni-
hil cefiTit Legatario ante cefiTum legati diem mortuo l.
ÏO. ff. de adim. leg. adimitur Legatum, fi teftator po-
ftea id deberi noluerit : nam ficuti in libera teftatoris
voluntate eft rem legatam alicui relinquere, fic habet
facultatem liberrimam, illud, quod femel legaverit,id
rurfus ei adimendi, aut in alium transferendi : Volun-
tas enim hominis ambulatoria eft usque ad fupremum
vitae exitum /. 4. ff. de adim. leg. Ademptio autem
iion folum fieri poteft in teftamento , fed etiam in Co-
dicillis teftamento non confirmatis, faltem poft exae-
quationem legatorum amp; fideicommiflbrum Vinn, ad
tpr. inft. de Adempt. leg. dummodo verba non funt
perplexa amp;fe invicem non collidentia, de quo cafu lo-
quitur L n8./. de R. J. I.16. de Cond. Inß. Kà^m.-
ptio autem legati fit vel expreffe vel tacite; adimitur au«
\'tem legatum exprelTe hoc modo centum, ^ quae Titio
legavi^ ipß non do lego, tacite fit ademptio, quando
teftator rem legatam alienaverit nulla urgente neceffi-
tate rei familiaris /. ff. de adtm. lig. Quando au-
tem res neceiîitate alienata amp; contra eleganter tradit
Menoch,
-ocr page 20-Menoch. 4, praefumpt. \\6i. fi res neceflitate alienata
eft, legatum non extinguitur d. l. 18. leges autem
quae fimpliciter dicunt legatum evanefcere re legata a-
lienata, quales funt L 8. /r. de leg, i. l. i^. d, a dim.
leg. l. ^ tribus feqq. de pecul. /é*^. fecundum prae-
diélam diftinélionem funt.temperandae: objici folet/.
2-7- §• 3\' ff\' ^^ injiruB. vel injirum. leg, fed refpon-
deri poteft , vinum in cafu d. /.efte venditum, quia
aetatem ferre non poterat. Non obftat etiam noilrae
diftinäioni I.^-l. §. 5. jf.de dönat. inter vir. amp; Uxor.
Argumentatio enim a donatione inter virum amp; uxorem
ad legatum non poteft proccdere , quia ifta facilius re-
vocatur, utpote, quae ab initio non fubfiftit, fed mor-
te demum confirmatur , aliud eft in legato, nota etiam
rem nondum Uxori traditam fuilTe a marito in cafu hu-
jus legis: plane admitcitur probatio voluntatis tellatoris
contra diftindionem. Porro an re alienata nulla urgen-
te neceflitate, amp; poftea a teftatore recuperatalegatum
convalefcat late difputant D.D. quod tamen negamus
I. 98. 8./I de Jo lut. ^ /i^^r^f. Nifl legatarius pro-
bet novam teftatoris voluntatem : Limitant tamen hoc
quidam D.D. refpedu perfonae conjunétae, amp; piae cau-
lae arg. L 10. C. de leg. I. 28. i. de Cond. amp; dem,
Vid. Cujac. ad Modeftin. /. 18. de adim, leg. Gomez.
I. refolut. num. fó. fi duobus Filiis/^-/^r^^i«? flt
Legatum, deinde uni ademptum, nec appareat cui ,
utroque legatum, deinde uni ademptum , nec appareat
cui, quot;utrique legatum debetur I. 7. ff. de adim»
leg. fln conjunBim teftator utrique adimifle creditur /.
10. de reb. dub. Legatario quoque ante teftatorem mo-
riente /. un. Cod, toll, vel fi teftamentum -lit nullum,
ruptum,
-ocr page 21-ruptum aut irritum l. 17- f - de in juß. rupt. /. 1. i.
de Leg. 3. aliter obtinet, fi teftamentum fit refcilTum ex
caufa ex heredationis Juth. ex caußi Cod. de lib prae*
ter. déficiente conditione legato adpofita adpofita 1,77.
de Cond. amp; l^em. Propter gravem inimicitiam inter te-
üatorem amp; legatarium coortam, quae reconfiiiatione
confopita non efl I. 3. %. ult. I. 4. ff. de adim leg. fi-
ne dillinâione, utrum legatarius caufam inimicitiae
fua culpa dederit, vel non ; Revocatio enim lega-
ti fundata efl in praefumptione mutatae voluntatis^
quae quando taflator fuam iracundiam inique perfequi-
tur non minus intelligitur, quam ubi legatarius imme-
rentem ad iracundiam provocat. Adimitur etiam Le-
gatum, fi teflator legatum confulto induxerit /. j6,
de adim. leg. adde /. i. @ feqq-f. de his quie in teßam,
del. Uti quoque fi teflator rem legatam deflruxerit. /.
§. ult. de leg. I. I. §. z. de leg. 3. fic quoque
legatum extinguitur, fi res legata in novam fpeciem fit
tranflata, ita ut ad priilinam materiam redigi nequeat
d. /. 88 pr. (ê §. 1.1. 78. 4. eod. fi vero fpecies, in
quam res tranflata efl in fuum initium redigi poilit, pla«
cet confiflere legatum d. I. 78, §. 4. eod. d, I. 88. 3.
fac. zy. infl. de Rer, Tgt;iv. Nifi tamen aut hic heres
probet, teflatorem a legatariorece/fifTe. Quomodo ac-
cipi debet Ulpianus in I. 44. de leg. 1. Donell. 8.
comm. cap. î;. Cujae. 5. ad African, dd L 36. de Ufu--
fruB. ^ obferv. Non obilat L ^ feqq. ff.
quib. mod. Ufusf. amitt. Aliud enim placet in ufufru-
ftu legato, aliud in corpore feu re legata. Rationem
differentiae tradit Vinn. 3. infl. de Ufuf. num. 5*.
^ feqq Extinlt;ïuitur etiam Legatum,. fi teflator vivus
Cnbsp;pe«
-ocr page 22-:pecumam exegerit. §.21. inß. de leg. Nifx contrarium
ex faäi circumftantiis poffit deprehendi. l. pen. uit,
de adim. leg. Vid. ktius Vinn, ad $. %i. amp; ducem ad
univerfum Jus /ö/. %Z7. Sed ne propofitos fines exceda-
mus ; nam latifiimus adhuc campus in hac materia refla-
ret, fed haec pro exercitatione Academica delibafTe
fufïiciat, quare Coronidem diiTertationi huic impono ,
in qua , fi quaedam non ea, qua par eft Cura traftata
funt etiam atque etiam rogo, ut L. B. ignofcat, Ju-
ventutique ac ingenii tenuitati id imputet ac adfcribato
î.
Fera in folo altem capta» cedit oc eu-*
panti.
I L
Matrimonium ad certum tempus iniri
nequit.
î I L
Haereticis inßdelibus fervanda eß
fidesn
î V.
Pater fiUo exheredato tutorem dare
potefl.
V.
Adolefcentes inviti direBe Curatores
ajfumere non coguntur, licet in mul-
tis indireBe cowtpelluntur*
./k-ï ^ AJJ O iÏ Q D
■ .1