DÎSSERTATÎO CHIRURGICO MEDICA
IN AU GVR Ah IS
D E
^..■iiil
QUA M,
AUSPICE DEO OPTIMO MAXIMO...
Ex it aïe Reamp;oris Magmfici
Philof. amp; Med- Docl. Philofopiiis, Piiyfices Experiment
talis amp; Aiironomiîs Profdfons Ordinarii,
AmpIilTmi.^^jj^ ACAmci cBnfenfu, atque
iMomiijjmae BACuLrATis MEDICAE decretOy
PRO GRADÜ DOCTORATÜS,
Summisque in M EDICIN A hoiioribiis
privilegiis ritè. ac légitimé confequendlS\'i
Eraditomm Examinifubmittit
JOANxNEs CHRYSOSTOMUS GRAM
ROTTERODAMENSIS.nbsp;\'
I.
iii^ls:
M dim z8 Jutii, H, L.
quot;IN
ill:?
i\' :
amA M : K. H O G OIE Ç H
.quot; * ^^nbsp;, t\'jf • -r-i \'
ï
HENRICO GRAM, APUD
aOTTERODAMENSES CHIRURGO EXPERXIS-
SIMO, PATRI SUO DILECTISSIMO, OMNr,
QUO FILIUM DECET, AMORE, OBSEQÜIO ^
ET REVERENTIA, STERNUM COLENDO.
NEC NON
VîRiS CLARISSIMIS , SPECTATISSIMIS 5
DOCTISSIMIS
A. L. M. MEDICINE ET PHILOSOPHIC BOC-
TORI, PRACTICO EXPERTISSIMO, MEDI-
CINE THEORETICS ET PRACTICE PRO-
FESSORI ORDINARIO.
D. EVERARDO JACOBO VAN WACHEN-
DORFF, MEDICINE DOCTORI, PRAGTiCO
FELICISSIMO, MEDICINE, BOTANICES ET
CHEMm PROFESSORI ORDINARIO, PROMO«
TORI MEO HONORATISSIMO.
MEDlClNa^ DOCTORI , ANATOMES ET CHI-
RURGIE® PROFESSORI ORDINARIO, PRAC^
TICO eruditissîmo.
^ 2nbsp;UT ET
-ocr page 4-yiRïS VIGILANTISSIMIS, EXPERTlSSlJVfig
D, jOANNI FR ANClSeO van LEEMPOEL,
medicina doctori , praxin medicam
apud, rotterodamenses felicissimo
cumsüccessu exercenti, amico süo fa-
miliarissimo, ad; uetimum vit^ ha-
litum AMANDO et colendo.
MEDICINA DOCTORI PERITISSIMO apub
ultrajectenses practico felicissimo,
patrono suo benignissimo, ob SINGÜ-
larem exhibitam benevolentjam m-
TERNA VENERATIONE PROSEQÜENDO.
Hanc Differtatknem Inauguralem
offert ac dedicat
a ü c t ö k.
-ocr page 5-DISSERTATIO CHIRURGICO MEDICA
INAUGURALIS
% I
\'uum lauclabili Academijs inftituto caiitum fit
ne cui Medici honores concedantur amp; titu-
lus, antequam ftudiomm aliquod fpecitnea
edatdiu hxfi animi dubius, quam mihi pro
diflertationc inauguraii eligerem matericm
quum nihil, quod miiiies ab aliis diduni
--------- non fit, a nie proferri pofle, abunde Co-
gnofcerem: Tandem determinarunt me vifi mihi aliquoties
triftiffimi Scirrhi amp; Carcinomatis efFedus, ut ea in chartam
conjicerem, qtiÊC fcriptorum ledio, amp; viva vox celeberri-
n-iorum hujus A\'thenxi Profelfomm, tum amp; inprimis, ob
fumma in me collata beneficia xternum venerandi Patris mei
feptimo jam luftro Chirurglam Rotterodami fatis fciiclter
cxercentis, me docuerunt obfervata.
§. IL De loco, quem occupant Scirrhi in corpore huma-
gt;, snsxime 4iflentiunt Medici j irndc quoque npn parva
fio
-ocr page 6-^ DÎSSERTATÎO CHÎRURGICO MEDICA
.livrerfi^as orta fait in variis diriiiimi toties hujus mali defi-
Ikio Xs An iqm quidem Mcclicioa. Icnptores Sar-
fh nf^inerilitcr dixerunt Tumorem remt entern amp; dolortsex .
^.rF^TtS^ ex GalcniComm. 4. in Hb. de rat. viftus
frmoi\'b al Hos auî^m tamorcs Hippocrates nomme
\' romnleaitLir Ut iiabet üakniisnbsp;i. m lib. 6. Epid,
p^T^v œmpicttm r, ut naocnbsp;^ ^^^
^S^SIbnbsp;^arfim m opcnbur.fu.^
fam fc e morbi hiftoriam dederit, ut patet ex eruditifiin^
maatu Cl Grashuis de Scirrho amp; Carcioomatc , qui mteg^
capke veteaim de Sdrrho amp; Carclnomate i^entenuas col-
^\'T III Scirrhos genere dupiiccs eSc, quosdam ex fanguinis
fece amp; Melancholia, quosdam etiam ex crafla P^^uita quo-
rSm teneratio interdum etiam ftatim initio fit; interdum ex
humorc melanchoUco durum fine uUo doloris fcnru. „ Cura
Tn°m quamor genera lint tumorum fimplicium a totidem
quot; rumorTbaspari?er(impUcibusprodcunnbsp;ut \'Wamp;ms phleg-
monem , pituita œdema, flava bilis eryfipeias pant:
quot; S^s àb hLore melancholico originem daccre d.cen-
quot; dus eft neque humori. fpecics in ejus df mtione om. ■
\' tenda eîl, quod non minima pars lit ejus lubftantis. tor-
rivquot;lt;îc,ïonî^dfmentioner« variis locis fae.t Hypo-
cra\\es, uti videri poteft ex fupra laudato.raflatu C^ to^u\'^
CaD i S IV. amp; foefii œconcmia Hippocratis.
Ge^nere e urdercrrptioncm non cxliibeat, rllud ^
guit in occuimm amp; apertum. Occultum diccbau ,
Son erat cxulce^tu™, vel ut a vomn .nbsp;\'n-enoa^
bus corporis hserçbat j V. u. «ceio»
-ocr page 7-Galenus Comm. in Aph. 38. üb. 6 Recentiores vero amp; CI.
van Swieten Comm. m Aph. 494- -Boerh dicunt, ubi pruri-
tus, dolor, calor iM hoc tumore percipiuntur , non amplius
Seirrhum vocari poffc , fed Cancrum, quamdiu pellibus fuis
inciufuseft, occultum; his vero ruptis apertumj hancque ad-
ferit fuifl^ Hippocratis fententiam ^ ^nbsp;, ^ \'
Veteres autem omnes Galenum fecuti Carcinoma vel Caiv
crum, quibus voeibus promifcue utebantur, ut patet ex Foe-
fii Oeconom. Hipp. amp; Gorr^i définit. Med. definierunt, tu-
morem malignum, in^qualem, durum, orisprœtumidis, ve-
nisque atuo amp; crafiTo fanguine turgentibus inftrudum : unde
a fimilitudine, quod tumor Cancri corpus, venae vero ejus-
dem pedes repraefentent, nominis originem cum Galeno de«
rivant, vel uù Aetius libro ultimo defumfit ex Archigene ôC
Leonida uti Cancri afperi amp; duri, qux fuis forcipibus cepc\'
rint, haud facile dimittunt, fic quoque tumores hofce dures
amp; afperos segreque tradabiles, ubi femel radices egerint, non
nifi difficillime a partibus poffe avelli.nbsp;.
§. V. Sedcm horum inalorum ftatuunt Antiqui Hepar j
Lienem, Utemm, Inteftina, Mammas mulierum, Fauces^
Os, Faciem, Nares, Aures, Labra ; Oculos, Glandulas ,
Mufculorum tendines, caput, Collum, humeros, alas amp;in-
guina.nbsp;, ^ .
§. VI. Recentiorum alii fcirrhum dennmnt. Tumorem du-
rum indolentem t q^fi oritur in parte glandulofaj Alii huic adquot;
jm^mt, vel in parte hujus naturam habentc uti Cl. Platne-
rus in hiftit, Chirurg. §. 254. Alii vero définition! fimui cau.
fam addunt ut Ci. Heifter inftit. Chirurg, p. i. Lib. iv. Cap.
XVI. „Appellari autem fcirrhus folet iftiusmodi tumor cor-
poris durus, qui abfque omni fere dolöris fenfu eft; fere-
quot; que femper ab inf^iffato craffo, atque indurato inglandu-
Iis fanguine fuboritur; licet etiam^ in aliis partibus, ^
quot; cumprimis in pinguedine oriri poflit. \'\' Unde patet non
Rantum iUas partes, qua; Antiquis deiignats funt, Recenti-
oribus nonnumquam Schurhoias haben, fed amp; vix dari lo-
eum in corpore, quem non aliquando hoc malum oçcupa-
# DISSERTATIO CHIRUROICO MEDICA
vit. Verum illos tum ores dums amp; indolentes, qui extra
glandulas in aliis corporis paitibus toties reperiuntur, tumo-
res fcirrhoeides potiusvocandos cenfet Cl. van Swieten Gom.
in Aph. 484. Nec défunt quoque, qui varios fchirrhos fta-
tuendes putant, fic MunniCks in Chimrgia lib. i.cap. xi.
fcirrhum dividit (i) in Pcimatium , verum, Exquifitum amp;
Symptomaticum, lllegitimum ^ Spurium ; (a) in Purum amp;
Impurum amp;g. Alii alias hic denique diftinäiones adferunt.
§. VII. Qlio evitentur incommoda ex indetcrminata Ôc
nimis latâ tam veterum quam Recentiorum Scirrhi fignifi-
catione , ejus defimtionem dedit Gl. Grashuis, quâ eum di-
ftingui adlerit ab omni tumore duro in mufculo, tendine
vel alia quavis corporis parte cxorto: Ait enim lib. cit. Cap.
7. §. 2. „ Scirrhus eft tumor durus, folidus, glandulofiis,
„ a parvo principio lente increfcens, difficile refolubilis,
„ fua natura in Cancrum facile degeneransquot;. Addirque
IV. Hune folas glandulas, turn congiobatas, tum con-
glomeratas occupare, eoque dignofci ab omni aliarum par-
tium tumore. Subjungit §. 9. amp; feq. Scirrhi amp; Gancti fc-
dem eiïe in membraha ccllulofa glandularum, ea fcilicet ,
quse inter vaforum arterioforum, venoforum amp; excretorio-
rum glomeres interjacet ; adeoque non in eo confiftere fcir*
rhi naturam , quod vafa crudâ, tenaci materie obftrufta in-
durefcant, fed potius quod pinguedo uti habet cap. vi. §. 18.
In cellulis retenta amp; congefta lente augeatur, ficque fimul
comprimantur vafa, quae quum adeo comprclfa amp; conglo-
merata fint, non nifi tardiflime extcnduntur , unde tum ien-
îum hujus incrementum; ôc quia pinguedo impedito acris
accefîu incorrupta diu (crvari poteft, ac ubi femel acrimo-
niam contraxit horrendum fœtorcm ôc peffima qusvis cor-
pori mala valet inducere, facile reddi poteft ratio, cur ram,
diu innocuus gcftari poHit Scirrhus, qui poftea in Cancrum
degenerans ipia morte fit magis terribiiis. Hifce pofitis fa-
cile deftinguitur Scirrhus a fungo molliori \\n fola membrana
pinguedinola haerente, neque vafis ambientibus, ut ea , quae
iögianduUs eft, adeo compreffa 3 Sarcoma quoo^ue fic digno-
fcUur,
-ocr page 9-fcitur; quia hoc rdrrhosaugetur tardius, quoniam cdlulofe
comprefls amp; coardar« inter glandulai vafa tam fubitanea ex-
tenfio impeditur. Reliquos vero tumores in cryptis vel foi-
jilculis glandulofis ampullofos potiüs vocandos cenfct.
§. Vlil. Cunda hxc accuratifiime defcripta amp; uberius ex
Ipfo fonte petenda, fummi certe momenti lunt in praäicis,
neque aliud forte utilius in Medicina mventum, quam ac-
curata defcriptio indolis cujusque morbi, qua tandem patho-
gnomicum habeamus fignum , quo qaodque malum diftin-
guamus ab altero, fic tirmiori taio infilkret indicatio in tra-
aandis morbis intricatioribus. Pace tamen doäiflimi viri
dixerim, nonnullas mihi videri fupereffe difficultatcs quas
percitii gratia, uti moris eft, in differtatione inaimutali
liceat proponere. Et (i) quidem , quod nondum per Expé-
rimenta ipfius Clanff Autoris, aut aliorum obfervata con-
ftet, m icirrho femper efFufam reperiri pingucdinem in
membranam cellulofam. Diffecui glandulam thyi-eoideam
€X cadavere fxminse quinquagenarix defumram , j^pj,
dis inftar ixidui-arair» Sc renitentem, vidique eff^ufam jn
telam cellulofam fubftantiam albam , copiofam quam t^
men nec feryida in aqua digeftio, neque proträda coöio
ullo modo oleoiam aut pinguedinofam oftendit. Idem ex-
perimentum inftitui in binis glandulis induratis, inœqualibus\'
quadruplo quam naturaliter efte folent majoribus ex Mefen-
terio fenis exemtis j in hifce quidem cellulofa materiâ albâ
dura admodum extcnfa, amp; vafa impervia matcrise cercace®
confpiciebantur, nullam tamen pinguetudinein ex harum
fruftis elicere potuit coftio, paucas tantummodo guttas oleo:.
fas dederunt afîatœ in Sartagine ferrea. Uxori cujusdam nau*
tx a pubertate enatus erat parvus tumor in parte dextra an-
tetiori vaginx, durus, quem plures annos fine uUo dolore
geftavetat, donee nupta hlium peperiffet. Paulatim cum tu
more tunc increverunt dolores, eoque magnitudinis perveniV
malum, ut non vaginam tantumoecludeixt, fed amp;ma2n::im
partem extra vulvam prominerct. (Quarto Septembris A
1754- petiit confilium i^atris mei. qui ommbus confideratii
tij-
-ocr page 10-6 DÎSSERTATÎO CHIRURGÎCO MEDIC A
îumôrem Scirrhofum pronunîiavit, eumque operatione Chi-
rurgica auferendum , quod amp; rne prœfente perfecit feptima
cjusdem menfis, ita ut vulnere quatuor hebdomadum fpa-
tio ad cicatriceai perdufto, faniflima fine uilo incommodo
etiamnum vivat. Dilfccui igitur dc huncce tumorem, abla-
tasquc e medio quasdam Jamellas, aflavi in vafe porceilaneo
fupra igncm, neque vel iic mininum pinguedinis reperire po-
tui. Eodem modo examinavi Scirrhum, quem Paier meus
12. Septembris A. i74f. enuclcavit e mamma puellîe 20 an-
norum 5 qux 4. Februarii 1746. integre reftituta fuit. Ne-
que alium fucceflu m habuit experimentum, nullum in hisce
vaforum veftigium reperire potui, fed maflam ubique œqua-
lem , albam , duram, partesque affatx lapidis inftar induru»
erunt. Q^uum vero amp; Pater meus fervaret mammam Car-
cinomate infeüam, quam ampuravit 10. Martii 174J. Vul-
nusque feliciter fanavit ilt;5. Auguftl ejusdem anni, amp; hanc ex-
plorandam duxi , neque vcl fic pinguedinem ullam detelt;^ere
potoi, quamvis tres libras medicas fuperaret. In celluîofa
tumoribus hifce adhérente pinguedo quœdam confpicitur ,
nulla autem in ipfis tumoribus. Vidi tamen alium tumorem
oftodeeim Unciarum durillimum exulceratum, quem dex-
terrimus hac in urbe Chirurgus G. Bbfch prxfentibus przeci-
puis hujus civitatis Medicis abftuiit Anno 1744. 27. Feb. ex
parte interna brachii Uxoris fabri lignarii. Ille dilfedus totus
quantus pingui erat refertus, codione, amp; aftatione penicus
fere liquefcens, ita ut omnis pinguedo ex macilentiflima hac-
ce fasmina in unum tumorem videretur confluxifle. Alia de-
fiuo experimenta inftituere negavit Scirrhorum defedus öz
tempo^ris ratio. (2) ContuOones ad mammas mulierum, un-
de toties Scirrhos produci clamat omnis experientia, evincc-
re videntur, ab ahis quoque humoribus in celiulofam, cfFufis
amp;coiled:is eosdem poffe progigni. (p Quod fi ab cfFufione
amp; -ftagnatione humorum in tela ccliulofa derivandus fit Scir-
î^hus, ut fxpius fieri adduóta, ni fallor, docent obfervata, vi-
detur idem eâdem de caufa produci poffe, ubicunqug acl^ji
eellulofa, amp; vafa copioiisfima variis modis inter fe decurreii-
tia.
/I
tia, earumque paitium facilis extenfio ambicntc vel te^^ente
aliqua membrana denfiori, aponearofi, mufcuio tendine
acc. impeditur. Luculcntum hujus indicium probet Obier*
vatio quinta Opufc. Pacholog. Cl. Haileri, ubi iiasc ejus\'
ba: In ipfo mufculo inafloideo fere medio tumor cm Scnrhófum
dique Jm fimUein, afoum^ ovakm ^ njafculofum ^ uno quot;jerbo ^^
materia in celluUfam telam mufcuü cffufa com^aäurn reperi. öc
Obf. I. lib. cit. refert Scirrham Ccrebelii, cujus diameter
erat\'unciarum duarum, in quem tota aut corticalis aut me-
dullaris Ccrebclli fubfiantia degencraverat.
§. IX. Videntur ergo quxvis fere corporis loca apta efle
producendis Scirrhis, inprimis tarnen eae partes, quas glaii-
dulofas uno ore dicunt Anatomicij Hoc tamen fummopere
dolend um cft, nullibi reperiri, quantum fcio, apud fcripto-
res Medicos aut Chirurgos %num pathognomicum, quö
Scirrhum diftinguamus ab omni alio tumore duro amp; indolen-
te non Scitrholb ; vcl refolubili aut ad fùppurationem pro-
movendo. Neque enim fufficit, ut induratus tumor gian»
dulas occupet, quum non omnes glandularum tumores\'duri
amp; renitentes Scirrhi nomine infigniantur , ut infra patebit |
Sc quoque de glandularum fabrica nimis difputatur inter Me-
dicos, ut certum inde indicium poflit defumi. Quid enim
de mammis dicendum eft? Quid de Hepate, Cerebro? Numne
cum Malpighio hlt;ec glandulofa vifcera ftatuenda ftmt ? an
cum Ruifchto vafculoià. Qiüd de Renibus fentiendum eft^
quos Ôc vafculofos Ôc glandulofos adferuit cum ßocrh. inft.
Med. 3f5. Ci. Bertin in Aâ. Acad. Reg. fc. An. i.744.
additisque figuris illuftravit, Tardum quidem increœentunni
.peilimum prœfagium prxbet, nam quo tardius increvcrit tu-
inor eo erit pertinacior magisque pertimefcendus, ut notavit\'
Hippocrates, niiopEtat Cl. Scharp in trad, de Opérât. Chirurg^
Cap XXU. quotardiusincrementumfumferit Scirrhus, co ma-»
JUS adefle periculum, ne operatione perada repulluiet j\'audiviqe
a Patre meo ,fefe femperobfervaflc,tardiflime increfcentes tu«
.mores 4uros ôcindoientes vix ullaarte ad refoiwtioiiem perdußl
ver-
Hit\'
ex
■m
a DISSERTATIO CHIRURGICO MEDICA
pofle aut fuppurationem, fed folo cultro auferendos. Sed Sc
Ikatomata non raro quoque tardiflime increfcunt, duriffirna
funt amp; maxime renitentias Hœc tamen a manu perita ple-
ruraque diftinguuntur fat facile, neque graviter in hifce pec-
catur\'per applicata externa, quse vix aliud efficiunt, quam
quod levem luflammationem in cute producant, quum hi
tumorcs fua natura nunquam in Cancmm degenerent, un.
de certe illud fatendum eft folum Grashufium omnium ac-
curatiflime rem examinalTe, nuliosque tumores illis magis
pertimefcendos, qui a parvo principio inglandulis congloba-
îis amp; conglomeratis tarde admodum increfcunt, duri fiunt
amp; folidi; quamvis amp; in aliis quoque corporis partibus peflima
toties mala producant vel natura fua in Cancrum dégéné-
rantes, vel vkio in 6 rebus non naturalibus, aut impruden-
ter impofitis extcrnis aliave de caufa cancrofi penitus fiant,
uti mox §. 10. dicctur.
§. X. Quum vero Carcinoma non Antiquis tantiim fed
amp; Recentioribus habeatur Scirrhus quadam de caufa malignus
faäus, fatis fuperque patet, easdem amp; hicce fuperefle diffi-
cultates. In eo tamen conveniunt omnes, quod ex Scirrho
oriatur cancer uti habet Boerhave §. 492. „ Scirrhus
täte
X\'
augmenro.
motu vicinorum , fi movetur ita , ut
„ vafa vicina ad margines Scirrhi inflammari incipiant e-
„ vadit malignus, amp; vocatur jam Cancer a fimilitudine\'vel
„ Carcinomaquot;. Hic quamdiu nondum ulceratus eft, occui-
tus, ubi vero membranae ruptae funt, amp; ichor cffluic, aper-
tus dicitur, ut fupra §♦ iv. notatum eft. Adftruit tamen CJ,
van Swietenin Comm. ad §. 4p6. Cancro omnino fimikma-
lum in quibusdam corporis locis nafci, licet nullus Scirrhus
prœextiterit V. Gr. in labiis, lingua, pene virili, quorum
exempla adjungit, qui tumores ft a degenerantibus papiliis
nervofis oriantur diitindionis gratia Cancri fungofi dicipos-
fent. id ibid.
Idem adftruit Grashuis , quamvis aliam ejus mutationis ra-
tionem adferat, adferit enim Cap.vii.pag. 101. Quaevis ul-
Cpra aoa débité curata, maligna pofte fieri ac penitus caii-
^Grofa , e/usque caufas expofuît Cap. yr ub; .
j[îatur, tam fungi / quam farcoraatis Canï^^^^^^^^^
Jnmembrana celluiotâ malè afFeâa, adeoque i ^^^
puis haîc convenire.nbsp;m ^ m praeci-
^ §. XL Scirrhus in Cancrum mutatur, ubi dolor acc^^H-.
jnitîo quidem ievis xum pruri-ine , qui indies m.aic tS.îft^
I\'ilt.
modum interim increicit durities amp; afperitudoj color éï
naîurahfit ruber nigricans , lividus j ven^ fupra tumo\'em
circuniquaque decurrentes tumidis, craflo amp; Ttrn ^nL^
îie confpiciuntur replets, iiajcquc auaenf- ^ • .
exefis integumemis ichor effiSt In^^f
.putridiiîimi.nbsp;acerrimus, fœtoris
^or gbndularum folliculi diflentinbsp;cxcretoria ohft™quot;
fta tumorem hunc durum amp; indoJentem
rc confenticntcs habet Neotcrirnmm V^nbsp;Q.U3 in
men omnmo rqicicu, hxc opmS u icf TlS^^^
ge alterius effe natur^E, neque unquam in cSnm H quot;quot;quot;
iierare, led refoiutione benigna aut fuppuratbne nofteflquot;^\'
ilpandos, Magni momenti h^c forent in Sali^k r
mm tuto raedicamentis tentari poffet curarin
poft mflamm^tionèm intumelcentium , ubf^^
Scirrhis omnia Medicamenta vel leviflke ftiK.quot;\'\'^quot;^ ^^^
pejus amp;anguè viianda funt. .Quid df W ^f^^^
in re tanti momenti, amp; obi to^adlunt fummornm
tcflmioma, xxpencntia deftitutus ^eteraÏX^J^\'^^^^^^^^^
®nbsp;^îlfud
-ocr page 14-ïô DÎSSERTATÎO CHÎRURGICO MEDICA
Illud tamen addere aufim , fi in eo confiftar Scirrhi natura,
ut fupra §. 7. amp; 8. diaum fuit, qijod ab effiifione amp; Ha»
gnatione humorum in telam cellulofam gignatur, nihil Hux..
producendo videri aptius ipfa mflammatione, pr^fertim n
confiderenrur ea , qux habet Cl- Hallcrus in Opufc. Pathc«
io^. Obf AZ. quam lubet huc partim defcribere. „ în pu-
, erpera, quam cruris eryfipelas extinxilfe videbatur, pri-
mum evidenter, deinde innumeroiisaliiscadaveribus,na°
!! turam inflammationis mihi fum vifus me perfpexifle. In-
teftina flatu infigniter diftenta,, tota inflammata erant ,
quot; non quod vafcula fanguine unice diftenderentur, fed quod
cruor fecundum totam longitudinem arbufcularum vatcu-
quot; lofarum in celluiofitatem efFufus lineam obfcure ruben-
/ tem in vafis circumpofitam efficeret; Paulum diveri^K lunt
\' aiix extra vafa effuli humoris fpecies, in quibus in macn-.
las late confluit. Taies in vivo homine, cum funelta le-
quot; bre miliari laboraret, natas vidi quot;. Eadem hxc aliis addu» -
dis excmolis ibidem confirmantur ulterius. Idem innuiftc
videtur f/pius laudatus Grashuis Cap. VL .8. hisce verbis,
Siquidem ergo quacunque ex caufa humorum pravorum
\'\' in corpore congeftio ftiagnationem alicubi in membrana
quot; celluiofa produxerit, mutatio fiet in illa membrana ejus-
quot; que contentis diverfa, prout congéfta materies hanc 1 llam-
ve a ftatu naturali degenerationem excitare apta nata tue-
quot; rit. Unde vel inftammatio, vei Oedema, vel fphacelus,
amp; qnx hu)us generis plura funt, orietur Si ergo in-
iÏammetur pars in corpore pr^fertim cacochymico, langui-
neo, obefo amp;c. neque refolvatur aut fuppuretur , ftagnabunc
in cellulofa humores eifafi, lentius aut citius mcrekcnt,
pro variis circumftantiis , compriment vafa intermedia, ade-
oque amp; Scirrhum perfectum m hifcc, in aliis partibus tan-
gum producent : Facile quoque fic ratio reddi potent, cue
toties oriantur Scirrhi a contulionc in mammis niulicruin ,
inprinüs cacochymicarum, menfium obftruaioiie vel alio-
morbo iaborantium, ut uno ore teftantur Obiervatores.
§. XilL Nemo tamen a foia inflammationc omnes Scir-
rhos
rhos produci ftatuit, fed ab omni caufa, quae valet humored
in glandulis aut aliis pambus coagulare, ficque pertinaciflH
mas obftruâiones producere ; vel eorumdem in celluio^
- flagnationem amp; lentam coacervationem efficere. Has autern
^caufJE, quum admodum multiplices fint, amp; ubique apuçl
fcriptotcs Medicos occurrant, harumque jufta enodatio vel
fola hujus diftTertationis limites excederet, porius vifum eft\',
praecipuas levirer attingere. Hoc folum notafte fufficiat, va-
rias hic quoque in partes trahi Chirurgos. Lac adeo in coa-
gulationem pronum frequentisfima Scirrhi caufa habetur vi-
•ris praeclariflimis ; aliis negatur omnino, hoc unquam illud
malum protuliffe. Facilis plerumque tumorum in mammis
Jaaantmm per cataplalmata, emplaftra ieniter ftimulantia,
gummi ammomacum in aceto folutum amp; in emplaftri confi-
ftentiara denuo infpiftatum , pultem ex fapone veneto amp; la^e
dulci amp; plura iimilia, refolutio vel fuppuratio evincere qui-
dem videtur, alterius pasfim nature hos eft\'c tumores, quam
alii Scirrhi, qui poftea in cancrum dégénérant, folaque forte
produci priores a varorum lacliferorum obftruótione nullo
adhucdum m celluiofam humore prater naturaliter efFufo •
Nullatenus tamen hinc fequitur imprudentiori mammarurn
tnctione ad tocum accenfum, vcl fpirituoforum aut adftrin-
gentium abufu, aliave de caufa vere Scirrhofos fieri non poiTe
hoice tumores.
§. XIV. Contufiones frequenter Scirrhorum generationi
anfam pr^ebere fupra diäum eft; idem de impedito menfium
fluxu uno ore teftantur obfervatores, prgefertim circa illud
tempus, quo fluere omnino definunt. Hue pertinet vitacs^
lebs, anthraces, bubones, Ulcera prsemature claufa, par-
tium attritus aut valida compreÜio, viüus ex farinaceis\' du-
ris, indigeftibilibus , fpirituofts, unde tum humores lenti
pituitofi, atrabiJarii amp; multa fimilia pasfim apud autores ob\'
via.
§. XV. Caufas Scirrhum in cancrum vel carcinoma mu^
tantes enumerantur omnes ilte, quge vel humores prius blan-
tios, acriores valent reddere, vel humorum aagere in par-
tem
-ocr page 16-w DÎSSERTATÎO, CHIRURGîCO MEDICA
tem Scirrhofam impetum , quales oinnes, quaî. pr^ecedenti
paragrapho enumeratae funt, tum amp; inprimis corporis vel
animi motus inordinati, partis Scirrhofae agitatio, compres-
fioirritatio per acria caiida externe appofita vel interne as^
fumtaj Idem efficiunt enioiiientia., oleofa, imprudenter ap-
plicata , quae vel ip^à glandularum ulcéra toties . reddunt can-
crofa.
§. X¥I. Scirrhus quidem per fefe innocuus efl:gt;, poteftqus
in corpore euchymo, fi nulla accedat caufa irritans in fe-
ramifenedutem perferri ; Sia vero magnitudineita increfcati
m lœdat funäionem partis , cui adha:ret, pro vario partis
ufu varios quoque producet in,corpore humano efFeétus , a
magnitudinc, foliditate, reliquisque tumoris hujus amp; partis
adfed^s indole.facile cognita utriusque natura derivandos.
^eque. hic, multum refert, an Scirrhus fit proprio dicendus,
an tumor Scirrhoeides, ampullofus-, fteatoma, an alio nomi-
ne, infigniendus videatur, dum,modo concurrant csetera. U-
bi enim nervos comprimit pro vario compreOionis modo
nervorum horum ufum tollet, adeoque amp; partium, quibas
profpiciunt , motum impediet amp; fenfum, aliasque aûiones
fiftet a nervis - derivandas. Arterise accretus diminuet pri-
mo, tandem delebit omnino.ejus cavitarem , unde tum im-
pedito fanguinis transfiuxu liquore. vitali deftituentur parles,
fi fola hisce profpiciat ha?cce arteria, ficque immobiles fient
Ôc atrophicGE. Fer venas impediet refluxum humorura ver-
fus cor, unde tum horum ftagnatio , accumulatio, partis
Oedema,, inflammatio, gangraena , fphaceius amp; infinita alia,
qux cunda variabunt quam maxime pro varia natura vafis
laefi; quod fi folum parti profpiciat, ut arteria brachialis bra-
chio , cruraiis cruri amp;c. omnium quoque peflimi ab ejus
compreïTione orientur clFeâus. Eodem modo afperae arteria:
infidens refpirandi facultatem , Oefophago deglutiendi toties
fuftulit, cujus non nifi cum horrore amp; fummo dolore recor-
dor, quum omnia apparuerint expertilfimis «3c Celeberrimis
Medicis D. van Leempoel amp; Stook indicia, non alia de
cauiaj damno liuoquam refarciendo caciffimam mihi Ma-
trem
trcm anno elapfoeripuifFe mortem atram, quam induratio-
ne Glandularum O-efophagi omnem impedientium dc^lw
tiendi fundionem^ Si-c utero Ôc^ vagmaî , infixus totics fteri-
iiî^tem , ieîeftinis volvulum, hepati iderum, muscuiis ii^,
niobilitatem, aliisqoe partibus alia maia intulit, ex cognltis
hamm ufu amp; fabrica amp; ubique. occurrentium xMedicoriim
amp; Ghirurgicorum obfervatis cognofcendaj quorum ut lie,
centiores ßc^Ada Publica taceam, vei integrum libium fup™
peditant Schenckii Obfervationes MediccB..amp; Boneti fepu^
ciirctu-m Anatomicum;
§.,XVJI, Prognofis ergo in Scirrho defumenda en: ab ejas
magnitudine, inpemento^ infenliiitate, conditione partis,
cui inhœret, crafi homorum, vitœ .viausque. genere amp; aliis
circumftantiis, mox enarratis : faepius cnim glandule iubma-
biliares, Parotides, Thyreoidea tota vita geftantur Scirrhofe
fine alia funâionum Isfionej quam ipfius. glahdulsi : amp; diiv
formitate ab auda magnitudine produda: ubi\'contra parva
initio mammaium tubereuia, fenfim auda amp; vitio in fcx re-
bus-non naturaiibus irritata , prœfcttim ceffmte confueto ca
tamemorum fluxu irrirata, horrendam totics trag^diam la\'
duBt. Sic quoque ubi plures fimui in corpore reperiuntai-
glandule Scirrhüfx, peilimam, dabiint prognofin , indicant
enim toti-humorum maiTj^ineffe earn indokm , quîg Scirrho-
ÛS partium indurationes efficiat, unde femper metus eft nc
fimiii malo\' adficiantur corporis interiora; prœfertim quum
doceant obfervata,..fi hoc in cafu cuitro auferatur Scirrhus-
eo citius hunc aliis in locis repuliularc. Eandem ob caufaiiî
minus quoque periculofus haberi folet Scirrhus, ceteris pari-
bus, qui a comprellioue, contufione, vel alia caufa extcr- ;
nâ ortum ducit.
§. XVIFl. Cancer vero non ea tantum^ quœ Scirrhus in
corpore humano mala producit, fed amp; ichore fuo omnia de-
pafcente, amp; vel ipf» hnteamina corrodcnte, vicinas parted
inficit, corroditj unde tum toties dolores vix ferendi con
vulfpnes, animi deliquia amp; lethales haîmorrhagi^; in aliis\'
febris lenta ôc totius corporis emaciatio, fetOr^ue exoriturvai
B 3nbsp;deo
hi]
H DÎSSERTATÎO CHÎRURGICO MEDÎCA
deo hovvcndus, ut non adftantibus tantum intokrabilis fît;
fed nonnunquam tota vita e naribus expeili quot;»n pomeric
uti aliquot exempla adduxit, G. Harris in diflert. X. DiftemnE
tamen haec maxime pro variis circumftantiis, occulcus enini
debito vhx rcgiminc amp; medicamentis palliativis nonnunquam
ita fcdatur, ut ad mortem usque fine magno incommodo
geftetur, non tamen fine metu aeterno, quum impoliibile
fit homini ea vitare omnia, qux toties hoc malum exafperare
vifàfunr, ipfaque triftitia amp; metus conimuus, quibus hoc
niaio infc61:x adfliguntur, non parum quoque ad ejus exacec-
bationem conférant.nbsp;c ■ u \\
§. XIX. Qui vero interiora corporis obfident bcirrtii lt;K
Carcinomata, non tantum, qux dicta; funt, a;rumnarum eu-
mulum in corpore excitant , fed amp; eo plerumque pcjores ha-
beri folent, -quod vel nunquam vel difficiliime faltem cog-
nofcantur , dum hi tumores externi oculis amp; digitis noftris
expofiti tantam toties difficultatem pariunt. Hic erga certa
amp; indubitata omnino figna non dantur, adeoque concluden.
dum.eft ex natura partis, ejusque funäione l^ia, pondéré
infolito in loco affedo percepto, conftitutione Scirrhofa Ôc
state 2egri , doîoribus pertinacifiimis amp; humoribus e loco
adfedo effluentibus, aliisque circumftantiis, quas brevirec
€Xpofuit Nob. Cl. van Swieten Comm. ad §. 487. amp; deHacn
in tradatu de deglutitione amp;c.
XX. Quum Medici fcopus fit, non tantum morbos prjs-
fentes tollere, fed amp; futuros avertere, vel fi neutrum horura
valeat eîîicere, ut ea tantum mitiget fymptomata, qua; x-
grum maxime foleant infeftare; hinc uti in aliis morbis, fic
ôc in hocce quoque triplex oriri folet indicatio , Praîierva-
toria fcilicet, Palliativa vel Mitigatoria amp; Curativa dida.
§. XXI. Cundis quidem in morbis obfervandum eft tri-
tum pïovcïb\'mm Prmcipm obfla, hoc vero vix unquam melius
convenir, quam in Scirrhis amp; Cancris, qui omnem plerum-
que medelam refpuunt, ubi pej longas moras mvaluerunt}
raro tamen Medici auxilium imploratur,mfi _ aitiores prius
radices nialum egerit, in peflimis faltem Scirrhis, quiin lo-
(nbsp;cis
-ocr page 19-ds glandalofis a parvo admodum principio orti amp; indolen»
tes vix obfervantur ab a:gris, amp; quia dolorem non inferunt
contemnuntur. Hinc raro, itn unquam, inftitui potefl: cu-
ratio Prsfervatoria, nifi forte cognofcat Medicus cuidam Fa,
niilix tiseredirarium eflfe morbum, cujus exempium cx ore
Boerhavii adfert van Swieten Comm. ad §. 485-. pag. Sjy.
ïn iliis cerce cane pejus amp; angue vitanda fimt omnia, qiige
unquam Scirrlium produxilfe obfervata fuat; iliaque e con-,
tra exliibenda, quœ Scirrhofam fanguinis reliquorumque im-
morum diatiiefin amovere quam maxime docuit experientia.
Hue inpnmis fpeÛant venaî fediones debito tempore amp; co-
pia inftituti, diluentia , üpoiiacea, refolventia fimpiicisiima,
ut iiydrogala, ferum laâis, lac cbutyratum, quibus fimpli-
cisfimis remcdils alios vitam egiffe toierabiliorcm, alios inté-
gras fanirati fuifle reftitutos, qui inchoante malo hls diu amp;
copiofe fiiilTçnt ufi, obfervavit CL de Haen in tradatu modo
citato pag, 50. Hjsc ergo ubi jam prima appamerunt mali
indicia, vel quum jam ad eam fere xtatem pcrvenerunt, qua
faneftum.iioc taii Eamiliœ malum fufpicatur primas radices
emittere, magna copia exhibenda funt , quibus innumera a-
lia ex claflTe refolventium poifunt adjungi. Aqua picis na-
val is amp; aquas minérales hic quoque egregie videntur convc-
nire. Nec quoque hic Jnfimum locum meretur mercurius
dulcis parva admodum copia exhibitus amp; alia mox dicendaquot;,
QU3S fi jam prxCentcs valent Scirrhos dillblvere, tanto magis
videntur imminentes polTe avertere. In disera non tantum
vitanda funt omnia, qux ftimulant, vel acrimoniam iaigt;
guini aut tenacitatem inducunt, fed talia adfumenda, qum
facilis concoâ-ionis caufac morbificx maxime contraria, hu-
mores blandos ac circulation! per omnia vafa prx reliquis ap-
tos redd u nr.
XXII. Indicatio Palliativa locum habet (i) in Scirrho.
(2) in Cancro occulto amp; f^j in Cancro aperto. In Scirrho
quidem omni ftatim molimine conandum eft, ut tollatur
caufa premens vel attercns, amp; fuperveniens aliqua dc caufa
inflammatio fedetur quantocius. illud autem abfoivitar om-
ni*
nibus remcdiis antiphlogiftids didis, ven^ fedionc, aliis-
que 5 inprimis, partem lenisfime fovendo aceto tepefado, cui
pro re nata. addi poteft acetum Lithargyrii, aut faturni Sac-
ciiarum. Eundem in finem inungitur parti-adfedx unguen-
rum nutritum , vel Emplaftrum ex hoc unguentoôc fmaltho
confcctum imponitur. Interim ea omnia imprimis hicce vi*
tari debent, quae fortius folent humores eragirare, ut vomi-
toria vei purgantia fortiora, amp; cunCta ea, quae fapra dicia
funt Scirrhum in Cancrum mutare ; hsecque omnia eo ma-
jori cum cautela obfervanda funt, quo magis pars Schirrhoia
m Cancrum prona eft : . docent, enim obfervationes Medicaî
Manimarum, labiorum amp; oris Scirrhos inprimis exacerbarl
in Carcinomata, ubi Parotidum, glandularum inguinalium,
aliarumque, partium Scirrhi fepe tota vita geftantur inco-
lumes,
. §. XXIil. Ubi Cancri\'occulti jam adfunt indicia, non ea
tantum , qua: modo dida , fumma cum cura, exequenda funt,
fed amp; praeterea fymptomata omni molimine mitiganda, ne
iis irritata in Cancrum apertum erumpat. iHa:c autem fy^n-
ptomata inprimis enumerantur pruritus, calor amp; dolor ; qui,
quum diverias rurfum caufas, ut ex praecedentibus pater, a-
gnofcant, hx protinus, quantum in Aiedico cft, rcmovendsej
dein quies parti concilianda, fopiendo animi pathcmata amp; ab-
ftinendo a motu partis. Sic ubi mamma infeda cft , iftius la-
tcris brachium immobile retinendum eft ,\',quum motus mus-
culi Pedoralis valide in hoc cafu mammam pierumque adfi-
ciat. Hue ergo faciunt blanda diluentia, apcricntia , leviiTi-
me narcotica ^ tum amp; lenia purgantia ex rhabarbaro, fcn-
nx foliis, Caffia 5 tamarindis, addita parva-mercurii dukis
dofi , qux repetitis vicibus, ne valide moveant , .exhibentur:
fin nihilominus hinc ftimulus ortus fit vel Icvillimus, ille o-
peratione perada exhibito opiato fedatur. Externe laudan-
turea, qus prœcedenti paragrapho,dida. funt, tum cata-
piasmata ex foliis.papaveris, folani,.aliisque narcoticisj Em-^
plaftrum diapomphoiygos amp; limilia, quibus non tantum icni-
antur dolores, fed amp; partes defendantur ab omni injuria ex-
terna,nbsp;§. XXIV,
§. XXIV. In cancro exulcerato dolores fœviffimi amp; fnpi- • h
rendus inprimis Medicamenta palliativa cxigunt j undnbsp;quot;
fum omni modo i\'itanda, quis vel humorum impet^um
eorum acredinem augent; tum amp; dolores quantum pSlüh\'
le eft, fopiendi amp; putredini reftftendum eft. Hunc in finem
liber exitus ichori lemper conciliandus,^ ne partes vicinas oia-
gisGorrodatj Ted quia Über aëris accefius obfervatur putrediJ
eem magis augere, hinc ter quaterve de die ulcus implerê
folent Chirurgi molliffimis piumaeeolis, unguento quodam
faturnino tepefaäo leviter obduâis, ne ulcen adhjereant
hisce effluens virus reforbeatur ; Interim arcetur aër Empla
ftro C^ri^eo fimili variis in locis perforato, quo ichor
libere poilit effluere. Turn ad dolores fopiendos amp; putre-
dincm arcendam varia commendari folent inprimis foments
cx laturninis, leviffime acidis , amp; narcoticis, nri inf-wii.-,^
fohorum folani, hyofdami, CynoglolF^ , qmbus additur u
na vigeiima pars aceti, vel paucaî guttae ipincus talis nur in
ut nullam acrimoniam habeat. Alii folum Uthargyrii ^^e\'
turn deeuplo aqu^ diiutum I\'eliquis pra:ferunt, cui ^tum o-,
^lum unum alterum ve opii admifcenr. Alii oleum i^irl-h^
per dehquium, aquam calcis, decoctum Marrubii A-, imo
ni^, amp; multa alia commendant, ubique in fcriptis Medi
amp; Chirurgicis obvia. Interim omnino abftinendum doccm
imo ore Obfervatores ab omnibus pinguibus, refinofis ac?
bus, quae protinus malum horrendum\'in modum exacerbant\'
§. XXV. Curatio tam Scirrhi quam Carcinomatis petitur
■€x Pharmaceuticis amp; Chirurgicis i Quum vero Scirrhus ita
facile irritetur amp; Cancrofus fiat, folam hujus refolutionem
tentare folent Chirurgi in certis tantummodo cafibus, poft^
quam rite femper examinaverint, an ratio dielet, refolven-
tia tentanda efle remedia ? an vero rdinquendus,\'aut potius
operatione Chirurgica auferendus fit Scirrhus? , Scirrhnm
„ fi recens, benignus, loco idoneo fitus, nondum oerfe
„ aedurus, in homme euchymo, tentandum emoliieni
refolvente medelaquot;. ait Boerhave §. 490. H j docent\'
que obfervationes hunc fspius felici cum fucceifu rêfolutum\'
^nbsp;vix
-ocr page 22-Vix tamen dubitat Grashufms 11b. cit. Cap. VU. pag. 94- quia
Scirrhus verus fua natura fit irrcfoiubilis, additque ad atas
conditiones videri incerti amp; fiuauantis ammi mdieialUos-
que Scirriios refolutos potius fuiCTe indurationes ab inriam-
niationc praïgrefla , vel fcrofulam feu ürumam, aliumvetu-
jnorern fimilem. Certe ubi humores jam efFufi funt in te-
lam cellulofam, ibique condenfati vel coaguiati, ftmulque
vafa penitus obftruda, tunc a priori vix ulla relolutioms fpes
fuperefle videtur. An vero hxc ita in Scirrho recenti od-
tineant, nondum conftitit per experimenta. Optandum ergo
foret, ut quivis Chirurgus Scirrhos operatione Chirurgica
ablatos examinaret, detedamque indolem aÛis publicis com-
jnuniGai-cf Qui tum amp; ea detegerec figna, quious cogno-
fcamus , an primo a fola vaforum obftrudione, an potius ab
humorum eiFufione ortus Scirrhus refoluhiiis fit nec ne, il-
ie ccrte optime mereretur^de Medicina , amp; de toto genere
humano: donee ergo ha^c fuerint dete£ta, recitatœ modo con«
ditiones ubi adfunt, tuto tentari poffe refolutionem credide-
îim.nbsp;,nbsp;, c
§. XKVI. Hxc autetn refolutio promovenda externis amp;
internis. Externe laudantur inprimis mercurialia prudenter
parva copia tumori levi fri^tioni aut in Emplaftro appohtas
îum vapores aceti interpofitis laxantibus tepidi fubinde ad-
moti. Gummi ferulacea aceto diffoluta, ut Galbanum, Am-
moniacum , Sagapenum. Tum amp; Cataplasmata ex leyilh\'mc
aromaticis, aceto, gummi, aliisque parata apud Heilteruni
aUosque fcriptores Chirurgicos paiiim invenienda. Interna
dantur refolventia, lenia lalina, nitrofa, diluenna, fapona-
cea, gummi modo difta, aquae minérales, aliaque, quibus
omnibus palmam praeripere videtur mercurius dulcis ; riunc
enim prudenter exhibitum, ut faUvationem non excitct,
feliciilimo Ixpius cum fucceftu datum perhibent Oblervatio-
nes, quod amp; fequens cafus mihi communicatus ab amico
conjunciilhmo D. Jacobo van Rofendael Medicm^ Doctorc
confirmât. Anni prxcedentis die .3 menlts Man acceünc
cum ChirurgoH. van Locnen ÎLuftica quinquagenana conque-
içns-
m
\'tens de tumore indurato mamma: dextrœ, qui examinatus
occupabat eam mamma; partem, qua; a latere extcrno lupe-
riori papilla; eft, durus admodum amp; nodolus, mobiiis cum
mamma; parte, cui erat infixus, neque ulli parti inferius, quan-
tum detegi poterat adhi-rens. Ejus diameter iesquipoiiicem
fuperabat, amp; altera mamma intégra erat, neque ullum Vi-
tium in reliquis gland Ulis potuit detegi. F^mina ha!C robufta
amp; fanguinea, cui menfes adhuc debito tempore flue bant ôc
copia ad propofitas Medici qufeftiones dixit, duos modo an-
nos elaplos efle, quum lorica , quaiem geftare folent faemi-
nx, anguftiori mammam prementc primo dolorem, dein tn-
berculum ciceris habens magnitudinem detcxiilet, quod pau-
iatim audum ad cam jam molem pervenerat, femperque
fuifle indolens, nifi quod nunc ab aliquo tempore, dolores
fubinde lancinantes fentiret, quibus perterrita duos Amfte-
lodamenfes Chirurgos confuluerat, amp; nonnullos Medicos,
quorum unanimis fuerat refponfio , cultro auferendum eflTe
tumorem, ne brevi degeneraret in cancrum. Qiium vero
ÔC Medicus ôc Chirurs,us dicerent , melius ipfi conflllum da-
ri non potuifle, lacrymis amp; precibus eos adduxit, ut prius
periculum facerent, num medicamentis poflet fanari. His
common conclufcrunt hic tuto tentari pofle relolutionem
ea lege, ut fi malum exafperaretiir, ftatim operationem per-
mitteret. PrsEmifla ergo vens feftione amp; levion purgante ,
injunäaque diseta pra;primis ladea , tedus eft Scirrhusempla*
:ftro rcfolvente ex gummi amp; herbis digcrentibus dictis amp; e-
niollientibus, prgelcripfitque Medicus XIV. piiulas cx totidem
granis mercurii dulcis amp; fapone veneto, quarum unam alfum-
lit fingulis diebus ante fomnum. Primo junii examinatus
tumor in eodem ftatu deprehenfus eft, fed dolores minores
lt;5c minus fréquentés fuerant, unde eadem continuata. Deci-
nio cjusdem menfis longé mollior apparuit amp; quoque dimi-
nutus. Sexto.Julii ubique mollis erat amp; longé minor. Yi-
gefimo quarto Augufti amp; tumor disparuerat omnino amp; om-
induratio. Toto interim tempore pilulx cîedem idem\'
Bmplaftrum iicmz fuerant. Undecimo Oaobns mam-
C %nbsp;ma
nis
que
ao DÎSSERTATÎO CHIRURGICO MEDICA
Dna rurfum examinata nc minimum quidem monftrabat Scir-
rlii veftigiura. Juflit Medicus, ut adhuc per menfem conti-
Buaret piiulas, ita tamen ut alternis tantummodo diebus u-
nam adfumeret, licque fanata adhuc hodiedum vivit laeta-
bunda fine ullo^ tumore Scirrhofo. Similem fere, in recen-
tiffinio malo effcdum ab ufu xthiopis mineralis habuit Ce-
ieberrimus Oofterdyk,, hujus Academic decus non intimum.
§. XXVII. Cancro exulcerato, fola operatione Chirurgica,
ubi inftitui poterat, medendum fuifle, fatis fuperque docuic
notisfima hiftoria Annas Auftriac® Matris Ludovic! XiV. GaL-
liaruni liegiscitata ab Heiftero Chirurg, p. i.lib. 4. Cap. 17.
f . 7. donec imrnenfo humani generis bono non tantum Cor-
ticis Peruviani, fed nupemme nunc ßelladonncE in fanando
Carcinomate vnes detedcB.fint, jamque orbi lïterato commi-
nicatœ in oratione inauguraii a Cl. viro Lambergen, quae
quum maximam partem mferta fit Part. 2. Vol. 4. Comment,
de rebus geftis in Medicina, quod omnium, manibus verfar
tur, non eft quod hue tranicribam. Faxit Deus T. O. M.
ut Medentium vota ulterius expleat , tune duram certe Ope-
rationem Chirurgicam tam Scirrhi, quam t.arcinomatis ne-
mo fubibit facile. Haec autem operatio quibusnam in caflf
bus amp; quomodo inftitui debeat,, ex Chirurgicis cft petendum.
Haec ea funt ß. L. quae ut Legibus Academicis facerem
fatis, confcribere erat animus;^\'multa equidem, lubens
fateor, addi pocuiflent amp; debuiflent, fed alia omifl flu«
dio, quorum enodationem provedioribus, amp; in arte exerci-
tatis viris relmquendam cenfui; alia , ne praeiixos limites ex-
cederet hxc diflertatio, breviter tantum attigi, amp; alia deni-
que, qux forte non pauca funt^, juveniles adhucdum mms
latent.
CO-
-ocr page 25-I.
Medicamentum univerfalè non datur.
II.
Omnem ürinam Veficam urinarmm
Urn er es intrare omnino fiatm.^
la B
Vulnera in Cerehmm usque penetrantm
non funt abjoïute lethalia^
I-V..
Dantur Clyfleres nutrient es.
In morbis inflammatorüs Purgantia
tandajunt fortiora^
Aqua Medkamentorum diluentium ba-
ßs eß.
-ocr page 26-ERUDITISSIMO AC PR^STANTISSIMO
J U V E N I
JOANNI CHRYSOSTOMO GRAM;
fei
fj
IM \' i
amne fdere licet mihi, quum charîffime GRAMME
Jus fas in jungunt, officiumque jubet,
Debitum ut exhibeam per tot feliciter annos
Excultae nobis pignus amicitiae.
Scilicet emicuit, quam nos optavimus ambo
Conjunftis animis, illa ferena dies,
Dia dies merito, qua laurö magnus Apollo
Cingere vult viridi tempora doda tua ,
Hippocratesque fenex aevo memorabilis offini
Gaftra fequi faero te jubet ore fua.
\'Quid
!i
I
Ü«!
Quid laudes memorem nodesque diesque îabores
Impenfos, fatis hase fcripta perita docent.
Non mihi mens blande te ludere carmine s neve
More poetarum fingere multa libet.
Hoc folum cor di eft, tenui tibi plaudere verfa
Quem non fucatus coneinit unus amor.
Jam pete Cognatos fludiis hic rite peraäis
Te vocat in patriam chara Corinna^tuam.
Garpite vos fruftus ftudiorum, vivite laetos.
Dum vos jungit amor, Neftoreosque dies.
Apprecor ulterius femper tua vota fecuîidet
Gunaa fupercilio qui regit aflra fuo.
J. E G E L I N G,
Med, Stud,
-ocr page 28-»
5éH
WS:
-ocr page 30- -ocr page 31-Boekbind rij
OeÜer.
Valkenburo
. M
-It
B*
J-f.-
I i
1 I
4
I
m