DISSERTATIO JURIDICA
1 N A U G U R A L I S
Q U A M
AUSPICE DEO,
Ex AuBoritaU Magnifici ReBoriSi
Philof. amp; Med. Doft. Philofophiae, Phyfices Experimen-
talis amp; Aftronomiffi Profeflbris Ordinarii,
N EC NON
AmpltlJlmi S e n a t u s Academici confenfu, at que
Mlt;gt;hïliJJima; Facultatis Juridicae decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summisque in ÜTROC^ÜE JURE Honoribus amp;
Priviiegiis rite ac legitime confequendis,
Eruditomm Exammi fubmittit^
JiUSTÜS DE VRY^ GIVÏS Trajectinus.
A. D. 2p. Maji , H, L, S.
^ MZk^ :V äÄVl
.-.l Tt
■ ; ü » \\ t
^ ; e ^v^
¥1 -.i Oi
.. - .-rh^aa\'/ v\'. monoiflA y.
r-quot; 1 v
■Mnbsp;ä -
M A
r ^
I ;quot;!
\'tg
4-
.,nbsp;Ä , V\' .cc .K
J
r
gt;
K-W
A .....
! ■ ■
VIRO CONSULTISSIMO
J. ü. D. PARENTI SUO OMNI OBSEQUU ET
HONORIS CÜLTÜ PROSEQüEHDO.
NEC NON
SPECTATISSIMO, PR^STANTISSIMOQUE
AVO SUO OPTIMO p ET AD CINERES USQUE
COLENDO,
A T CLU E
AMPLISSIMO, GRAVISSIMOQUE
SENATORI EX VICARIO FEUDORÜM COMI-
TATUS CULEMBURGENSIS, ITEMQUE FUN-
GENTI VICE PR^FECTI ET COMITIS AG-
GERUM LING^ URBIS , ET COMITATUS Bü-
RENSIS\' FRATRI SUO ADFINITATE JüNCTO
OBSERVANDO, COLENBO.
Z
VlROQtlE PLURïMUM REVERENDO,
DOCTISSIMOQUE
REFORMATS ECCLESliE, QUiE DOROSTADII
EST 5 PASTORI FIDELISSIMO , PAXRUO SVQ
IN PERPETUUM COLENDO,
NEC NON
SPECTATISSIMO , HONORATISSIMOQUE
AVUNCULO SUO OMNI HONORE PROSE^
QUENDO.
Bane Sfertatlonm
D. D. D.
JUSTUS DE VBX
^^^^Uod ülis accîdity quïlongius aliquoâ iter
^ JSL^nbsp;^ \'vd requiefcere ^ vel vi-
^^^^ ^^ \' ^^^nbsp;, m divorjum ßeäere
Uolmt^ retrorfum convenant oculos ^ quanmm via
confecerint^ exploraturi; Sic ego emenfo ßudiorum
meorum curfu tantisper ßibßflere, ^ mecum cogi\'
^pare coepi^qtùd a me hoc tempore aäum effet, Quid^
quod idem ilîud alios ex me fcifcitari fuhmidiam ?
praßrtim cum hoc tempore opérez laborum meo\'
rum pramium aJiquod y Honores fcilicet publica s,
àmhiam, Itaque ut horum quaßioni^ Legibus
Academïcisy qua idex me requirunt ^ fatisfaceremy
hoc qimîeeunque ßudiorum meorum Jpecimen in lu-
cm edere voîui ^ débui.
Ex muMs mtern argumentîs^ quonm varktas
optîonem per quam reddit difficiUmy Jus accre-
fcendi hoc kco traÜare cönßitui. Novi me in quéi-
ßioneni incîdere, qua nec fiibtilior nec perpîexa ma-
À
-ocr page 6-^S\' in unlverfa Juris fctentia occiirrit; P\'emm fa*
km efß oportet, in qua qiiis vires fuas exerceat;
Porro haue materiam ekborandam in me fufcepi^ ut
cum mihi intricata admodtm vifaßt^ipfe eam dißifi\'
Üius intelUgerem, Jdjcio , vix quempimn ejfe\\ qui
bis majora k me exfpe6ht, atque illud mihi etiam
perfuadeo i me ex/pellationi illorum^ qui vires meas
noru?it t pro tenui modulo fatisfeciffe.
In hoc autem argumentopertraäando hunc ferva;
hö ordinem., ut cum primodix er o, quid per jus ac*
crefcendi inteliigendum fit ^ de vario modo legandi
paucis dijferam^ iisque pr^zmijßs oßendam 5 im er
qiios hoc jus locum habeat^ quihusin cafibusvim,
fmm obtineat. Ad rem igitur.
DISSERTATIO JURIDICA
I N A U G U R A L I S ^
D E
§. î.
ri vocis ufu illud dicitur ,quod
alteri rei ita accedit, ut cum ea firmiter co-
haereat. Hoc fenfu/. i. ^^ alluv.^ fa-
lud. fafc^ Portio agri jure alluvionis dici-
tur ei acquiri, cujus fundo^^e-cr^y^i?; Verum
in hac roateria accretio pro ea acceiîîone fumitur,
qua cum duo vel plures fuerint ejusdem rei focii, por-
tio deficientis focii non deficienti focio acquiritur.
Cujacius in j^arat, de ufufr, accrefc. Jus accrefcen-
di définit effe jus, nancifcendœ aut retinendœ partis é-
jus focii, qui non concurrit^ vel concurrere delîit;
quae quidem definitio duplicem hujus juris fpeciem, in
q^am à juris autoribus pallim difpefcitur, in fe conti-
Jus accrefcendi nimirum, amp; non decrefcendi;
ï^e qua poftea.
A 2,nbsp;In
-ocr page 8-Jus accrefcendi locum non habet , nifi inter duos vef \'
plures focios, haeredes, puta vel legatarios, ad eandemc
rem vocatos. Nempe in iplb legandi modo infigne o-
lim erat difcrimen., de quo tóe non nulk j^aefari opor-
tebit antequam de iplb jure accrefcendi dilîerami quod
mihi ideo,agendum erit, quonianii hocce jus pro vario
modo legandi vario quoque modo , antiquo jure fe ha-
buit. Aliud nimirum olim erat legatum fer \'uindkaquot;
ttonem^ aliud per damnationem y aliud per prtsceptio^
nemf, aliud denique finendi modo. Formulas, quibus
varia hacc legatorum genera exprimebantur, nobis ex-
hibet Ulpianus tit. 14,5. 3,4,
In legato per \'v indie at ionem, verbis: Do. lego, ad
legatarium dirigebatur oratio, atque ex tali legato ac-
^uifitio rei legatœ non tam faéto haeredis, quam ipfa,
jure peragebatur, ex lege fc. xii. tabb. quœ habebat:!
Tater familïas i utijlegajJ^t, ut if a jus ejj^et.
In legato per damnation£m h\'äeres damnabatur, h. e»
efficaciter jubebàtur, ut daret, faeeret y ejus adeo fa-
ftum in prœftanda re legata exigebätur, ad quod hœ-
res perinde fuit obligatus, ac fî à Judice fuilîet con-
demnatus; quare Ulpianus. jus legati per damnationem.
optimum elTë dièit, propterea quod res quœlibiét hoc
modo legari potuerît, tum quod lis inficiando in du^
plum creverit, vid, quot;ülp, d. T. 11, Taul. Jent. l. i.
Ter praceptîonem fie pronunciabat teftator : Tttius
Hkm rem pracipito. Mens erat, ut in judicio fami-
liae
-ocr page 9-lîiB erciscund^ Titiusid, qubd fibi legatum effet, prœ-
ciperet, five occuparet, quod inde ^r^cïpuum dice-
batur,
Denique ßnejtdi modus hac exprimebatur formula:
Her es meus damnas eßo^ finer e Titium fumer e ïllam
rem, Jibique habere. Qua proin haeres jubebatur pati,
Ut legatarius iibi rem legatana ipfe fumeret, non vero
etiam ad cam prœftandam obligabatur. Cajus Injt. l, x.
6. Has omnes verboriim folennitates nulla neces-
fitate,fedufu tantum introdu£las,aliorumjam principum
conftitutionibus fublatàs, ipfe etiam Juftinianus abole-
vit, omneque in genere legatorum difcrimen fuftulit,
Unamque omnium naturam amp; jus idem elTe voluit ; enim
vero cum veftigia antiqui hujus difcriminis inter gene- \'
ra legatorum obfervati pasfim adhuc in jure appareant,
maxime in responfis veterum Jâ:orum, quae non fatis
accurate difcreta, amp; ad normam novi juris à compila- \'
toribus digella funt, id cum maxime efficit, ut hœc de
jure accrefcendi doftrina perplexa admodum amp; difficî-
lis reddatur, nauleamque moveat illis, qui leges ad
eam relatas explicare y amp; fecum conciliare ftudenr-.
Nec in ipfo tantum legatorum genere, fed amp; iiy
modo legandi infignis obtinet differentia. Fit nimirum
faepe , ut teftator rem unam^ diverfis leget perfonis,
^dque feparatim, vel conjunftim, qui inde vel conjundi
disjundi appellantur. Dici autem nequit, quam
natic inter conjunftos amp; disjundos diftinftionum farra-
gonbsp;amp; maie habeat difcentium ^memoriam ?
necefle tamen eft, hanc conjunftorum disjunftorumve
familiam noffe illi, qui de calibus,in quibiis juri accref-
cendi locus ell, ad normam juris judicare vak. Atque
Ut à conjunâis ordiar, hi,funt vel re tantum conjunfti
vel verbis tantiim.^ vei re amp; verbis JimuI.
Re tantum conjunâi dicuntur, qui quidem ad rem
eandem, diverfis tamen orationibus vocantur ; Hac fe-
re formula : Tttio fun dim do, lego. Cajo eundem fun-
dum lego. S.8. In ft. de legat. Hos proinde res eadem
fecum jungit, disjungit.oratio-, quo refpeftuin disjun-
élorura clalTem referuntur, amp; fœpe disjundi appellan-
tur. I. 3. S. Ufufr. accrefc. /. i. S. 11. Cod. de
^ad, toll. Ut inde appareat, idem diverfo refpeftu non
elTe idem.
Verbis tantum conjunfti funt, qui non quidem ad
eandem rem, ad ejusdem tamen rei œqiias partes ea-
dem oratione vocantur, hoc fere modo : Tit to amp; Cajo
fundum do y lego ex aquis partihus.
^ Re denique ver bisque fimul conjunfti appellantur,
qui in eandem rem indivifam uno orationis tenore vo-
cantur, ut fi teftator enuntiet: thio amp; Cajo fundum
Ttifculaniim do, lego. Vel fi pro his fratres nominet,
vel nepotes. /. 13. /. 59. a. de bared, inftit. De
tribus hifce formulis vid. I. 142. de v. s. amp; I. 89.
de leg. 3.
Î V. . .
Separatim autem triplici quoqne modo res eadem
pluribus defertur, vel enim i. eadem res pluribus in
iblidum relinquitur, quod fit, cum aut diverfis ha^re-
dibus
6
J
INAUGURALIS.
dibus praeftatio injungitur hac formula : 7itius hares
ejioytsque fundtm lujculanum C^Jo dato. M^vtus
hares ejto, isque fundum fufculanum Sempronio dato.
Aut quoties manifello elucet, teltatorem rem le-gatain
pro numéro perfonarum, quibus earn addixit, muki-
plicari voluiffc, ut li duobus le get centum: Cajo cen^
turn. Titio centum. 2,. V el ejusdem rei diitindœ par-
tes duobus vel pluribus adfignantur, idque vel fimpli-
citer, partibus tantum nominatis, non etiam verbis di-
ftinais, aut definitis. E. gr. partem jimdt Tttw .par.
tern alteram Cdjo. Vel loco, aut alia nota diicretis,
ut fi dixiflet : Titio partem qua flumini, Cajo partem
qns vilU lt;uiema eft. 3. Vel denique eadem res alte-
ri pure, alteri fub conditione legator.
Differentia inter legandi modos non in nominibus
tantum confiftebat, led alio quoque refpedu inilgnis
amp; multiplex erat; Etenim per vindicationem legari
poterant res illae tantum, quae tempore mortis amp; fafti
teftamenti teftatorisexjure Quiritium erant, aliter enim
à legatario vindicari nequiviflent. Per damnationem
vero res omnes fine difcrimine legari poterant, etiam
alienae, dummodo ejus naturae effent, ut ab haerede
prseltari poffmt. Ulptan. L c. Cajus Inji, 11. §, 5, 6.
Legatum vindicationis poterat repudiari,legatum dam-
nationis non œque L 7- 44-nbsp;S- 2.. 2). de
leg, I. quae hie fummatim attigiffe fufficiat, cum ad
jus accrefcendi parum pertineant-
¥ I
7
f Ut vero legatum jure civili valeret, requirebatur o-
mnino, ut quod aliqua ex formulis fuperius allatis te-
ftator duobus vel pluribus legafTet, verbis ejus formulae
rigide adhaereret, nec ab iis latum difcederet unguem;
verum cum id fuccefTu temporis fuperfluum videretur,
SCto Neroniano cautum eft, ut quod minus padis ver-
bis legaretur, (i. e. quod verbis aliis, alioque modis eon-
ceptis legatum eflet) perinde valeret, ac fi optimo ju-
re legatum eflTet. ULp. T, 14. S. n. Donee Conftanti.
nus M. ejusque filn rigidam illam amp; fuperflitiofam ver-
borum folemnium obfervantiam prorfus tollerent. L 15-.
C. de teftam. l. xr. C. de legatis. A6lionum tamen
difcrimina pro varia verborum conceptione, qua te-
ftator ufus fuiffet, usque ad tempora Juftiniani manfe-
runt, qui ea quoque fuflulit; qua de re vid. Jmus A
Co ft a ad §. de legatis.
Quid autem hasc ad jus accrefcendi, de quo-hie a-
gimus ? Maxime vero hsec praemittenda erant, amp; di-
ftindius cognofcenda funt ei, qni illud jus tum ex ve-
teri tum ex novo jure defeiire cupit. Antiquitus quip-
pe ad legatorum difFerentias,modumque (fe formam^qua
concepta effent, quoties res eadem pluribus relinque-
batur , omnino attendebatur. Si enim conjunaim ea-
dem res per vindicationem legata fuiffet, conftitutum
erat, ut pars deficiens non deficient! focio accrefceret;
quod
-ocr page 13-IN AUGURALI anbsp;9
quod vero per damuationem relinquebatuf, id eo in
cafu haeredi ceffit, ut qui deficienti alterutro vel utro-
que collegatario îneminpm haberet, cui legatum prse-
Itaret. Sic jus habuit ante legem Pappiam Poppœam,
atque utroque in cafu poft hanc legem pars deficiens
fiebat caduca. Ubi vero disjunfta oratione fmgulis ea-
dem res legabatur, fingulis quoque folidum debebarur,
hac differentia fervata, ut in legato vindicationis con-
curfu partes fierent, focio vero non conpurrente res
intégra amp; indivifa alteri focio csderet ? In legato dam-
mtionis alteri res, alteri œftimatio rei ab haerede
praeftanda erat, nec jus accrefcendi locum habebat.
Glare haec docet Vlp. d. T, 24. Caj. I. 2. T. S«
Ut adeo hinc manifeftum fit jus accrefcendi obtinuilfe
jure veteri in foils legatis per vindicationem, idque us-
que dum Lex Pappia introdufta effet, quam augendo
œrario latam effe dicit Tacit. Ann. I. i.C. 2,
Lata autem fuit haec lex temporibus Augufti, M. Pap-
pia Mutilo, amp; Q. Poppœo fecundo Conff eaque famo-
fum illud jus trium, quatuor; amp; quinque liberorum in-
troduftum, atque ultimo ejus legis capite conftitutum,
Ut eo in cafu, quem dixi, deliciens pars caduca fierct.
Caducum^ definiente Ulp. proprie dicitur, quod quis
flbi reliâtum ita, utjure civili capere polTet, aliqua de-
in ex caufi non ceperit, à quo diftinguitur quafi cadu-
cum, tale erat, quod vivo teftatore deficiebat, interve-
niente morte eorum, quibus, vel evanefcente condi-
tione, fub qua relira erant /. i. z. C. de Cad toll.
Êaque dicebantur effe in catifa caduci. Talia ex lege
ï^îippia aerario, ad ufus populi mferebantur; quod ip-
^wm accidit, quoties nemo eflet, ad quern bonorum
Bnbsp;perquot;
-ocr page 14-perdneret poiTeflio, vel ü qiiis effet quidem, fed jtjre
fuo quacunque de caufa excidiffet. fragm. T.
S\' 6. L 13. /. ij. %. 3. de jure fifci. Verum fequiori
œvo, praefertim Hadriani tempore invaluit, ut caduca
quœdam non œrarium fed fifcus occuparet, quod cla-
riffime colligitur ex /. 20. §. 6. de hared. petit. In
qua oratio Imp. Hadriani exhibetur ; Poftea vero con-
ftitutione Antonini omnia caduca fifco vindicabantur
docente id quot;Dip. T. 17. §. Hune autem effe An-
toninum Baffianum Caracallam, Septimii Severi fucces-
forem, qui Ulpiano ea fcribente in vivis adlmc erat,
vel eo liquet, quod eum fimpliciter imperatorem vo-
cet, ut pafljm in fcriptis fuis facit ; Id pluribus adllruit
Schult, in vita Ulpiani Fragmentis ejus praefixa.
V I IL
ÏO
Falluntur tamen, qui exiftimant, legem Pappiam jus
accrefcendi eo in caiu penitus fuftuliflè ; Etenim libe^
ris amp; parentibus teftatoris ufque ad tertium gradum
lex Pappia jus antiquum dédit. Ulp.T. i. amp; Cel-
fus L §. ult. de leg, x, Ubi per jus antiquum in-
telligendum effe jus accrefcendi, quod fie tl^t gJo^^V
vocatur, nemo dubitet. Itidem liberos habenti jus ac-
crefcendi reliaum fuit, amp; caducum ex teftamentovin-
dicandi, ut colligi poteft ex d. t. is- amp; ex fuvenali
Sat, 9. V. 8lt;5. Ubi adulter maritum, ex cujus uxore fi-
lium progenuit, fie ludit :
Jura parentis hahs,propter mefcrihtris hieres
Legat urn omne cap is, nec non ^ duke caducum.
Ha-
-ocr page 15-I N A u G u R A L I Svnbsp;f ï
Habere autem liberos intelliguntur non iili tantum,,
qui plures, fed amp; qui unum habent 14. 2). de
verb, fignifi Obtinuit quoque hoc jus in iliis, quae in-
de ab initio non valebant, amp; propterea pro non fcrip-
tis habebantur. /. 1. §■ 3. Cod. de cad. toU. tum amp;
quae poft apertas tabulas deficiebant, non in fifcum re-
cidebant, fed penes heredes manferunt ; quo fpeftant
34î 3f-nbsp;Aquil. l. 53. 3, de acqu.
\'vel omit t. h^red. L 26. §, 1. \'D. de cond. amp; dem,
Ufusfruâius quoque deficiens non fifco fed conjunélo
acquirebatur, quod innuit. Tit. Tgt;,de ufufr. accrefi.
Quœ hucusque edilTerui, ad hiftoriam magis prifci
juris accrefcendi pertinent, quam hic tradere debui,
propterea quod ejus juris veiligia hodie quoque pas-
fim in digeitis fuperfmt, haud aliter facile detegenda,
amp; cum.aliis recentioris juris legibusin concordiamredi-
genda. Aft fublata legatorum diflerentia lecus hsec no-
vo jure obtinent, quod antequam oftendam y prias no-
taffe juvabît, jus accrefcendi non tam neceffitate qua-
dam legum introduftum, fed prœfumtse amp; probabili
îeftatoris voluntati, tanquam fundamento fuo fuper-
ftru6lum elle; Etenim cum lex xii. tabb. plenam cui-
vis civi teftandi legandive libertatem concesfit, hoc ip-
fo voluntatem teftatoris inftar legis effe voluit j ex qua
omnes circa haereditatem amp; legata eapienda qufeftiones
decidendae effent. Jus itaque accrefcendi inde natum
amp; eatenus locum habet, quod, amp; quatenus tefta^
tor partem deficientem ad cohseredem vel collegata.-
B znbsp;riuim
-ocr page 16-DISSERTATIO JÜRIDICA
gt; quam ad alium quemvis devolvi vpluis-
Neque enim jus accrefcendi inter legatarios tantum
conjunftos obtinet, fed amp; haeredum quavis ratione de-
ficientium portiones accrefcunt cohaeredibus reliquis^,
qui haereditatem occuparunt, eam vel adeundo, vel fe
ei immifcendo, vel bonorum pofTesfionem jure praeto-
rio concefram agnofcendo. Multo autem latius fe hoe
jus extendit quoad haeredes, cjuam quoad legatarios ,
quippe quo omnesfme difcriniine haeredes gauderepos-
funt, quocunque modo conjunfti, immo fi nec re, nec
verbis conjunfti fuerint, fecus quam in legatis obtine-
re mox videbimus. Ipfa autem ratio, quare jus ac-
crefcendi omnibus haeredibus competat, continctur in
trita illa regula juris: ^uod nemo in paganis pro parte
teßatus pro parte inteflatus decedere posfit /. 7.
de reg, jur. l. 1. 2). de hared. inßit. Quod contin-
geret, fi pars quaedam haereditatis deficiens cohseredi
non accrefceret. Nec teftamento tantum inflitutis,
fed amp; cohaeredibus ab inteftato vocatis hoc jus conce^
ditur, fi nimirum plures fuerint, ejusdem gradus, aut
faltem pari fuccesfionis jure gaudeant, amp; ex his unus
alterve deficiat, quod haereditatem adire vel noHt, vei
non posfit, hujus enim portio reliquis cohseredibus ac-
quiritur /. 9. Tgt;. de fuis amp; legïtimis hä^redibus. Non
quidem ob diftam rationem, ne fcilicet defunftus pro
parte teftatus pro parte inteftatus decedere videatur,
fed quod abfurdum vifum fit, h^eredem, qai defun-
dum
IZ
rium potius
fe credatur.
(B:um reprsefentat, ejusque perfonam fuftinet, eam pro
parte tantum fuftinere, quod contingeret, fi portio de-
ficiens cohered! haud accrefceret. Individuam fciii-
cet hsereditatem effe oportet\', ut perfonam defunai,
quam ea repr^efentat I. 8. de ret vind. Qonf, /.ii6,
S. 3. 2). de leg. I. /. 34- Tgt;. de acquir. rer. dorn.
Licet vero ob käs fationes accrefcendi jure gaudere
posfmt omnes h®redes,in eo tamen non femper aequa-
ies, fed alii aliis potiores effe faepe poffunt. Flures nam-
que hseredes fmguli eodem modo eademque verboruni
forma inllituti, vel eodem jure ad hsereditatem vocati
jus accrefcendi ^qualiter babent, amp; ad portionem de»
ficientem omnes amp; fmguli ex aquo vel pro rato con-
currunt. Quod fi vero diverfimode inftituti fuerint,
ita ut eorum alii conjundi, alii disjunai fmt , uno ex
conjuneiis ^eficientej portio ejus acquiriturfoli conjun-
SiQ eodem conjunftionis vinculo-, exclufis aliis disjun-
ßis , aut faltem diverfo öiodo amp; commate conjunftis;
fed quando disjunaus deficit , quoniam aequali, imo
potiori juri funt ceteri omnes ^ omnes quoque ad
ejus portionem concurrunt, tarn disjunai, quam
conjun(Si^ fed tenendum hic^ pluses inter fe con-
junaos eo in concurfu pro una perfona haberi , amp;
merari; Idque femper verum efl, quoties conjunai amp;
disjunfti in eodem teflamento inflituuntur j conjunaos
^nius perfonae poteftate amp; jure fungi L 34. de leg. i.
unic. C. §. 10. de Cad, Toll. Juvabit hie , varios
cafus, QMibu^haec applicanda funt, exponere.
B 3nbsp;- XM
-ocr page 18-X I L
Teftator. ita inilîtiîit : Titius hisres cßo. Cajus
Mcevius heredes funto. Ex hac inftitutione Titius fe-
miflem .unam,_alteramcumnbsp;feret. L 5-9.
S. z. de hered. inßit. At déficiente alterutro ex con-
jundis, Cajo puta, nihil hic Titio acquiritur, fed por-
tio deficiens alteri conjunaorum, Mavw fcilicet ac-
crefcitî quod fi vero deficiat, pars ejus utrique
conjunaorum cedit, qui licet in jure pro una perfonar
haheantur , jam delata eis Titii parte fcient fe duos amp;
partem inter fe dividendam efTe.
Sed amp;. fi Tïtitis ex iemifTe uno, Càjus amp; M^vim ex
iemüie aJtero niihtuantur, . M^vius autem mortuus fit^.
portio ejus..fuperftiti conjundo, Cajo nimirum accre-
Icit,,.idque ob duplicem rationem; tum quia portio
mortui pjo^on fcripta habetur , tum qaia vivus mor-
îuo conjunaus fuerat.
Quid fi teilator. ita. fcripferit ? Titius ^ ^ filH M^vif-
nefotes Caji mihi heredes fimto. Quoniam conjun-
äi etiam, amp; vel maxime funt^, qui nomine colleaivo
inftituuntur A r. in pr. de h ar éd. in ft it.- knit, in fin
C de impub, ^yal. jubß. Propterea.fiiii M^vii; item-
nepotes C^/V, quotquot fuerint, unius perfonœ vice amp;
jure funguntur; Déficiente itaque Titïo , femis ejus
portionis filiis Mœvii, femis altera nepotibus CV^\'-ad-\'
quintur. Sed jam deficiat unus alterve ex filiis Mavil^
lt;um vero eam partem^ reliqui ejusdem filii interfe divi-
A^nt, ïiQC Titms, nec Caji nepotes in ea quidquam-
juns habebunt,(juia iiliratione filiorumMaeviinon con-
gt;nbsp;junai
V
fî-N A\'XJ G V R A^L rS.nbsp;\'^f
junâ;i, fed disjunäi funt l. una. lo. Cod. de Cad,
toll.
Teflâtor hoc modo inftituat : A. amp; B. hœredes mi-
hi funto.-C.hœres efto. D. haeres-efto.-E. amp; F. hœ-
redes mihi funto. Quo in cafu E. amp; -F. non eodem ,
fed diverfo conjunftionis genere fociantur, quo A amp; B.
cum horum refpedu habeantur pro disjunftis. Defici-
ënte itaque A. portio ejus jure accrefcendi foli B. de-
fertur, exclufis reliquis omnibus, cum folus B. ei-con-
judus fit. Ail: deficiat D.., hujus pars in tres partes di-
-vifa, disjunaorum alteriD.reliquisque A. amp; B, E. amp; F?
^tanquam duae perfon« effent J accrefcit.
X II L
Juri accrefcendi etlam locus eft, fi untis tantum hœ-
:Tes fcriptus fuerit, idque ex parte tantum aliqua hsere-
ditatis, triente puta, dodrante amp;c. quo in cafu haçrés
rehquarum quoque partium, tanquam ex toto affe in-
ftitutus fuiffet, haereditatem confequitur; Verum eo
in cafu jus accrefcendi nôn fa\'tis commode è voluntate
defundi derivatur ; Vix namque credibile ell velle te-
ilatorem, ut is totam haamp;reditatem adipifcatur , quem
pro parte tantum haeredem inftituit ; partem enim qui
promittit, veldonat-, negat quodammodo fe totum da-
re velle. Juris itaque quo hie pars deficiens, non defi-
cienti parti accedit 5 ratio , nön tam in voluntate de-
funâi, quam in laudata juris Romani régula,quae eun-
dem teftatum fimul amp; inteftatum decedere non patitur,
«^uaerenda erit; quae etiam ratio redditur ab Imperato-
XIV.
-ocr page 20-X I V.
Quod fi contingat, teftatorem alTem inadgequatis par-
tibus divifum duobus vel pluribus haeredibus adfcripfis-
fe , ita ut pars aliqua vacet ; ut fi tres inilituti fint: A.
ex quincunce, B, ex quadrante , G. ex fextante. Va-
cat hie aUqua pars, fextans nimirum, nec tamen quis-.
quam fine parte haeres fcriptus eft, ,cui ea cedat; Con-
Itat vacantem partem finguUs tacite, pro haBreditaria
parte accedere, amp; (fi ex aequis partibus inftituti fint)
perinde haberi, ac fi (finguH) ex tertiis partibus heere-
ditatis fcripti eirentgt; docente idnbsp;L x. T, 14.5.
7. fin vero, ut fadum exhibui ,.ex inaBqualibus parti-
bus inftituti funt, fmgulis pro rata portionis fuaB, pars
portionis deficientis accrefcit,. idque juxta calculum
geometricum. Accrefcunt autem partes refiduae, vel
\'deficientes fingulis neceflario, amp; eandem ob caufam,.
qua uni haeredi ex parte fcripto reliqua hsereditas ac^
Qiiiriturv
XV.
His ita excuffis varia adhuc fuperfunt, quae hie in
quaeftionem mitti folent, levi tangenda digito , ne in
hac materia tam difficili amp; intricata minori diligentia,
quam par eft, verfari videar. Quaeritur imprimis, u-
-trum pars haereditatis deficiens etiam invito, eandem-
que detredanti heeredi accrefcat ? In hac qua^ftione di-
itinguendum ante omnia erit, utrum hseres, cujus pars
■deficit, haereditatem jamadierit, ac poftea deferuerit,
nec ne ? Eodemque tempore ad id ipfum attenditur in
fu-
-ocr page 21-I N A U G U R A L T
tip§rflite,nec déficiente hasrede. Hac diftinéHone ad-
îiibita rem optimorum interpretum judicium fecuti ita
defiiiimus: Ad eum, qui jam ex aliqua parte hœres ex-
tîterit, etiam invitum partes deficientium devolvi, id-
que quoniam judice juiliniano abfurdum eflet, eundem
ejusdem hœreditatis partem agnofcere, partem refpue-
re ï. C. de Cad. toll, tum ob alias juris accrefcen-
di caufas fuperius à me expofitas ; ita tamen ut liberum
maneat fuperftiti cohaeredi, utrum totam haereditatem
agnofcere,an totam repudiarevelit,docente id/. 5-5\', de
acq. her. neque enim ipfo jure hoc in cafu pars deficit,
fedcafuaut beneficiopra2toris, quod praeter amp; contra jus
civile conccditur ; Enimvero intercedentibus credito-
ribus hasreditariis, feque ejus parte contentis profeffis,
liberum ei amplius non erit, fuam partem juxta cum
intégra haereditate deferere, cum jam inde, ex quo fu-
am hœreditatem adiit, tacite Gbflrîâus fit creditor!-
bus , partem haereditariam aeris aheni folvere, idque de
ïuo etiam, fi forte haereditas folvendo non fufficiat,
atque fie efficitur , ut nihilominus ex afîe haeres eva-
dat , cum pro parte haeres efle nequeat, amp; haeredatis
proin aéliones in iblidum exercebit, amp; omne, quo hae-
reditas premitur, onus in fe fufcipiet; quamvis ex di-
fta /. 55. colligi poffit, eum à creditoribus haud ultra-
vires partis repudiatae conveniri polfe,
Atque haec ita fe habentj fi pofl:q-uam uterque par-
tem fuam agHovit, alter eam repudiauerit ; fi vero
etiam pofi: repudiationem à cohaerede fadam, alter
partem fuam, quam nondum adierat, ultroadeat, du-
bmm nullum fupereft, quin ex afle integro haeres fiat,
lt;^ßeribufque haereditariis omnibus folus implicetur ; qui
17
enim feit, aut fcire potuit alio abftinente fe oneribm .
fore implieitum , is ea hac conditione vidétur adire. /.
38. de acq, \'uelom,nbsp;fçienti autem amp; volen-i
ti nulla fit injuria,
Dantur attamen aliqui cafus, in quibusjus accrefcen-^
di ad invitos amp; nolentes haud tranfit» Sic, ubi quis
adverfus aditionem in integrum reftitutus eft;, ejus pars
cohaeredi non neceffario accrefcit/. 61. ff. d, t. vel, .
fi quis teftatoris voluntatem implere neglexerit, iri ea»
que negligentia decreto judicis adrtionitûs annum inte-
grum perfeveraverit, atque hanc ob caufam partem
fuam haereditatis amiferit, ea cohaeredi invito non ac-
crefcit, ob novam hac de re Juftiniani conftitutionem 3.
quae exhibetur Nov. i. c. i. Nec hic enim ipfo jure,
fed praeter modum a^ ratione quadam fmgulari pars
deficir.
Sed quid dicemus, fi teflator noluerit, jus accre-
fcendi inter haeredes iuos obtinere, totidemque verbis
feripferit, nolle fe^ ut haeredi fcripto reliquae vel défi-
cientes partes accrefcant.; Talem vero tefiatorem le-
gum prorfus imperitum, vel nimis arrogantem dice-
mus, qui id quod more amp; legibus proditum ac intro-
duftum efl:, fua voluntate abolitum cuperet. Id utique
que amp; rationi amp; juri confentaneum eft, neminem in
teftamento fuo efîicere polie, ne leges in eo vim fuam
©btineant. /.nbsp;leg^ i. Neque ergo efl^icere poteft,,
ut
-ocr page 23-IN A U G U R A LI à
m alio modo ei fuccedatur , quam confuetudine amp; Ie»
gum tenore conftitutum eft. Etfi enim voluntas teila»
toris haeredibus fit inftar legis, earn tamen aiiarum le-
gum fundamento fuperftruâam eiTe, certe iis baud ad-
verfari oportet, ut confiftere, amp; vim fuam obtinere
yaieat. Sunt itaque , qui teftamentum totum ob eum
juris defedum invalidum amp; irritum fore Judicant, plu-
res teftamentum firmum manere, amp; voluntatem tefta-
toris hac parte infuper habendam elTe cenfent ; alii has
partes, quas teftator accrefcere haeredibus noluit, tan-
quam ex fidecommiftb reftituendas arbitraïïtur iis, qui
ab inteftato fueceffiflent, quae poftrema fententia Vin-
nio quoque non difplieet, quern hac de re videfis com-
ment, in lnftït. I. 2. r. 14-/. 333.
Quae de jure accrefcendi haeredibus competente ha-
élenus difputavi, non eo fenfu accipienda fUnt , ac ft in
haeredes fcriptos tantum quadrareiit, cum certum fit,
m haereditate ab inteftato quoque hocce jus obtinere;
Etenim cum lex plures ad eandem haereditatem vocat,
liberos puta defundi, aut agnatos ejus proxirnbs, con-
fequens eft , ut mter eos, qui ejusdem gradus funt, con-
•curfu partes fiant, atque adeo horum aliquo deficiënte
portio ejus reliquis accrefcit. /. 9. de fuis ^ legit, ba-
red. Taul. fent. I. 4. T, 8.nbsp;verba quidem legis
XII. tabb. quae nobis exhibet Ulp.injl. T. i6. i. in
fingulafi habent : fi inteftatus morttury cui fms hares
^ec extabit, agnatus proximus familiam habeto. At
^^^amvisyïïio^ml jujt, Infl. de leg, agn,fMcces, Singu-
C 2nbsp;iari
ip
DISSERTATIO JURIDICA
lari numero ufa lex proxmos vocet, dubmm tarnen non
eß, quin fi plures ßnt ^ omnesßmul admittantur \\ Etil
enim haeredes legitimi nullo genere conjunffcionis con-
janfti fmt, eos tarnen lex quodammodo videtur con-
jüngere, nec inepte hanc conjimftionem legalem di«
ceres, etfi nulla ejus apud veteresJ£tos reperiantur vC\'
ftigia- Ut ut res fit, diferte Paulus L c. ex pluribus
inqmt haredtbus^ iisdemque legitimis.^ ß qui omife^
rànt h credit at em, vel in adeuudo aliqua ratione fue-,
rint irnpeditiy his, qui adierunt, vel, eorum h^sredtbus^
eorum portiones accrefcunt, Aààit : quod in harede in-^.
ßituto eum qui acceperat fubßitutum (Cl. Schulting,
legendum hic vult:, eoque coh£redt fubßituto\') evenire,
non pot er its Tiiverfa enim eß caufa firiptiM. Mgiti^
mi. Cujus difcriminis inter cohœredem legitimum amp;
fubftitutum ratio inde petitur , quod huic non ob por-
tionem, quam jam acquifxvit, altera obtingat portio,
fed ex voUintate fpeciali teltatoris, eique vivo déféra-
tur-, amp; ad ejus perfonam pertineat ,, non. etiam: ad hae-
redes tranfeat, led ut partem exfubftitutione ei adfcri-
ptam acquirat, ac trarxsmittat, voluntas Jubftituti nova.
req.uiritur l. 9. de fuis ^ leg, h£red. l.nbsp;de
acq. ^ omitt. bared, ^uoà tamen non obfi:at, quin,fî:
hœres cohaeredi fubilitutus partem fuam femel agnovis-
fet, altera quoque pars deficiens, ipfi^licet invito jure-
accrefcendi, accedat, non quidem jure fubilitutionis,
ac exdefunfti voluntate, fed neceffitate quadam è le-
gibus jaorum interpretatione derivata. /. 35-. ff, Je acq^
vel omitt. h^red. Nec caducorum hic juri olim locum:
fuifi^e, Ü mpdo portio diâa poil apertas tabulas defecis-
fet, argumento 4 23. J?, de vulg. ^ fubft. l;
to
2Â. §\':, I. f^ de cond. ^ dem. evmchur.
X. i X. .
Neque illis tantum, quos lex ad fuccelTionemvocat,
fed amp; iis J qui jure Praetorio bonorum polfeilionem
accipiunt , jus accrefcendi competiC ; diferte t.
de bon. pojf. k 3. S-9- bonorum ■poffeßme fciendum
eß, jus effe accrcfiendi. Quod quidem eo usque exten-
ditur, ut amp; illae portiones, quae caeteris fi bonorum
poifesfionem petiiffent, competerent, ei, qui fuam
partem admifit, accrefcant; quo etiam pertinet re-
îcriptum Gordiani Cod. I, 6. f. 10. De cujus mente
confuli meretur Uuarems com. de jure ac ere fr. L-. i.
(yper. f. 1085,
Enimvero hie innovam-difficultatem incidimus. Gon-
flât nimirum, duplici jure alicui deferri fÙGcesfionem,
Givili puta5amp; praetorio, unde jam olim inter juris interpré-
tés orta quaeftio: an is, qui utroque jurefuccedere potuis-
fet, omiffa intra praefinitum tempus bonorum poffesfione,
ac propterea jure praetorio excidens, integro interim
fibi jure civili, accrefcendi juri locum facial ? In qua
quaeftione verius equidem videtur, juri accrefcendi I0-\'
cum non eße , quamdiu civili jure haereditas adiri po-
tefl, cum hie pars non deficiat ita , ut haeredi earn ac-
cjuirere liberum non fit / unka C. de Cadjoll. Mirum,
juris auéloris , qui hodie fuperfunt, hunc cafum circa
bonorum poffelfionem non obfervare. Nihil interim^
^blUt, bonorum poifeirionem aliis ejusdem gradus ac-
crefcere ,, dum amp; quamdiu alter juris civilis auxiiio uti
nolueric, fed erit haec bonorum polfeffio, lt;\\mm ßm
re Ulp. vocat Infi. t. de bon. pejf. h. e. quae alter, jus
naereditatem evincendi non adimat.
X X,
Denique eodem modo, iisdemque decaufis, amp; in-
ter illos , quibus competit quaerela inofficiofi teftamen-
ti, jus accrefcendi locum habet, confirmante id I.
f. ff, de Inof- teß,
XXL
De légitima hic quoque qtiasri folet: an ea quoque
jus accrefcendi admittat? Finge quinque alicui effe Ii-
beros , quibus ut notum eil, è lege Falddia, amp; recen-
tiori jure ex conflitutione Juftini-ani debetur femis,ho-
rum autem unus quoquomodo deficiat, an reliqui nihil-
ominus femiffem ferent? Negat id juxta cum 2X11$ quot;Dua-
renus l. c. amp; probabilius exiftimat, cefTarehic jus ac-
crefcendi, propterea quod lex partem quamcunque fi-
liis deferens , eodem tempore ad numerum eorum refpi-
ciat, eoque crefcente, vel decrefcente, portionem quo-
que iis competentem majorem vel minorem definiat.
Accedit, fme conjunéiione Juri accrefcendi non elfe
locum, nifi in hœreditate amp; ufufrudu, ubi id ipfuni
neceflitate quadam amp; confequentia juris obtinet, q««
in legitimam non cadit.
XXII.
-ocr page 27-I K A tr G u RAL ï S.
Eadem ratio efl^ quare patrono invito pars vacans
hferedis in teftamento iiberti fcripti nonaccrefcat; quo-
niam nimirum haeredi fcripto nulla ratione conjundus
cenferi poteft; quippe qui portionem fuam non tarn vo-
luntate teftatoris,, quam legis amp; juris neceftitate confe-
quitur ; quare ita demum partem teftamentariam acqui-
rit, ft eo nomine bonorum poffeftionem ä praetore pe-
tere voluerit. Clare id docet Taulm de bon.pßeß,
c, 6,
De duobus patronis, quorum alter jus patrimonii a--
mifit, videfis fupra jam laudatnm Duarenium com. m
tit, de jure accr. I. i. c. 17. cujus judicium in hac
quaeftione, ut in plerisque aliis ad hanc materiam fpe-
ftantibus adeo exadum invenioutledorem etiam ad-
monere debeam, eum diligentius confulat, qui plera-
que omnia, quae hue pertinent, fufius excufla videre
eupit, b qua penu haud pauca ad exornandam amp; locu-
pletandam hanc meam operam depromere poflem, iii
meae potius induftriae, quam aliorum dodrinae,. fpeci-
men exhibere mallem.
XXII L
Vidimus haftenus, ua inter plures cohseredes jus ac-
crefcendi obtineat, uno ex his non valente, aut nonvo-
lente haereditatem adire; Nec inter cohaeredes tantum,
led amp; inter collegatarios huic juri locum effe in prae-
^edentibus dicere occupavi, horumque varia gene-
ra ex antique jiire defumta in limine expofui , aliquam-
V€
-ocr page 28-ve juris accrefcendi hiftoriam, -prout ante amp; poft tem-
pora legis Pappige fefe habuit , exhibui, quo facilius
via panderetur, fingula conjunélorum genera percur-
rendi. Ab hseredibus autem initium feci, quod hi le-
gatariis in haereditate potiores, ac velut priores fpec-
tentur; jam eo pervenio, ut de jure accrefcendi, pro
ut inter varias fpecies collegatariorum obtinuit, fubla-
ta veteri legatorum diiferentia , diftinaius edilTeram.
Ac primum quidem re conjundos quodattînet, quos
definivimus efle, quot;quibus una eademque res fine parti-
um mentione legata eft, manifefto conftat, in tali con-
junaione teftatorem fingulis folidum expreffis verbis as-
fignare, cum hac exceptione ex effedu legati accipi-
enda : Nifi concurfu partes faciant ; quoniam tamen
hac exceptione non obftante, uno legatum totum ca-
piente , nihiloplus accipiat, quam ei teftator dédit, ac
aliis demum fupervenientibus ex concurfu illo legatum
dividatur, confequitur, indivifum? amp; penes unum ma-
nere debere , fi forte alii deficiant, nec concurfu fuo
legatum prioris diminuant. Quid vero hoc eft aliud,
quam unumquemque ex his, qui re conjundi funt, ju-
re accrefcendi gaudere ? quod amp; confirmât /. tma C.
de cad. toll. ^ Inß. de leg. amp; fidekomm. Enim-
vero ut jus accrefcendi hocce in cafu locum habeat ,
manifefto conftare debet de voluntate teftatoris fingulis
folidum tribuente ; Occurrunt autem cafus, in quibus
fane,ai? taUs fit conjundio, non facile eft judicare. Il-
lud pro regula tenendum:In omni cafu conjunaionem,
.. quot; \' amp;
amp; jus accrefcendi è voluntate teftatoris amp; verborumj
quibus ufus eft , fenfu, erui. Me anguftia otii, amp; pr^-
finiti huic fpecimini limites non patiuntur hic latius e-
vagari, ac omnes amp; fmgulos cafus polTibiles, in quibus
de jure accrefcendi quaeftio inftitui polfet, expendere,
atque imprimis metuendum mihi eft, ne fi ipinas hie
attingam, iis implicatus impediar, quo minus metam
laWis aeque, ut vellem, brevi, amp; feliciter affequar.
XXV.
Id praeterire nonpolTum, re conjundos in jure pro
una perfona haberi I. 4.. ß. de leg. prim, quapropter
ufumfruélum etiam inter collegatarios eadem re con-
jundos ae-quis partibus dividendum elfe hinc fequitur.
Etfi autem eadem conditio in ufufruélu ac in proprie-
täte requiritur, ut conjunftim fit reliâus I. i. i. de
^fufr. accr. Facilius tamen admirtitur jus accrefcendi
in ufufrudu quam in proprietate ; Etenim (i) ufusfru-
ftus interdum accrefcit etiam non habenti partem ; per-
fonae namque accrefcit, non rei I. 10. f. eod. /. 33./:
ufufrun. legat. quare fi Titio fundus, Cajo ufusfru-
étus legatus fuerit, ufusfruclus inter utrumque asquis
partibus dividitur. I. 6. jf. de ufufr. Cum nudam pro-
prietatem fine ufufruftu legare nemo poffit aliter,quam
Ufufrudu expreffiS verbis detrafto. L 19. f. de ufufr.
leg, (i) In ufufruéiu duobus legato pars acquifita amp;
poftea amiffa collegatario accrefcit, nec ad proprieta-
tem revertitur. L i. §. 4. de ufufr. accr. quod fecus fe
ûabere in proprietate fupra vidimus
I^iverfitatis in hoc jure rationem ex Gelfo amp; Juliano
Dnbsp;red«
-ocr page 30-45nbsp;DISSERTATIO JURIDICA
reddit Ulp. L\\,%. 3. de ufufr. accr. hanc, qiiod m^^
mkum ufusfrudus quotidie conftituitur, amp;legatur,non
ut proprietas, eo folum tempore, quo vindicari poteft,,
h. e. quo nondum qusefita eft. Finito autem ufufruftu,
vel toto, vel pro parte, quod fit, fi plures in eundem
conjunfti non fint, aut omnes conjunai eum amiferunt,
ita demum revertitur ad proprietatem, à qua feparatus
erat. hifl. I. 1. t. 5-. §. 4. /. i. /r. ^ §. 3. 3- de
ufufr. accr.
Sequuntur re amp; verbis conjunfti, quos licet fecun-
do loco ponamus, eos tamen injure accrefcendicaite-
ris omnibus, qui aut re tantum, aut verbis tantum
conjunai funt, prseferri dicit TauL I- 89- ^^ 3-
amp; merito quidem, cum in hoc conjunaionis genere
omnium manifeftifïime appareat, teftatorem utriquefo-
lidum dare voluifTe, nec partes ex ejus voluntate ali-
ter , quam concurfu fcindi poffe, amp; debere, cum u-
trumque figillatim ad eandem rem fme parte vocet
Inft. de leg. L. una 11. Cod. de Cad. toll. Nam
quod videripoffit,fmgulis ab initio ex mente teftatoris
partes tantum viriles fuifle adfignatas, id aliter accipi
nequit, quam fub conditione, fi concurrant, qua pro-
in deficiente fingulis ex voluntate teftatoris folidum ma-
riet.
Virilium equidem portionum in legato inter plures
re amp; verbis funul conjunaos mentio fi«: I- S- 3 -ff-de
lez. a. Bed earum Papinianus meminit, quantum ad
effeaum ? 11 omnes ad legatum concurrunt, de eo e-
I I N A ü -G U R A L I S.nbsp;%7
nim in hac lege fuit quaeftio, atque iilud potiffimunï
ea conficitur, fmgulos eodem modo conjunftos aequali
jure efle, adeoque ubi concurrunt, aequales hoe coïi-
curfu partes facere.
Sunt amp; all® leges hue relats , qu^ a norma juris ,
quam exhibui, fpecialibus in cafibus defleftere primo
videntur intuitu, ad earn tamen exadas, opera amp; peri-
tia virorum doftorum, imprimis laudati antea Dmre^
ni amp; CL Voet comm. ad Tand, tit. de leg. amp; jideic,
60. hoc loco exponere, amp; longum nimis foret, amp; hoc
tempore fuperfluum.
Quidam jus accrefcendi, eo in cafu, quo reliquis e-
jusdem hfereditatis uel legatis fociis deficientibus unus
folidum confequitur , jus non decrefcendi potius dice-
re malunt ; quibus ego ob nomina litem non movebo ;
verum mirari fubit , veteres idos ea appellatione juris
dido in cafu non uti, quos tamen rationes, quare jus
non decrefcendi potius appellandum fit, aeque ac re-
centiores perfpexifTe vix ac ne vix quidem dubitarem,
nimirum, quod aliis ad legatum non venientibus, non
tarn pars deficiat, nec aliis accrefcat, ut ejus qui pri-
mus accepit, legatum augeri videatur, fed apud ipfum
folidum remaneat, nullius concurfu diminuta. L. una
Cod. ÏX. de Cad. toll, forte tamen, cum yenia re-
centiorum dixerim, veterum ingenia magis etiam per-
fpicacia hac in re fuere, uideruntque, ex pluribus col-
legatariis, fingulis ante jus non decrefcendi minus rede
^ttribuij quam de concurfu conHet, amp; ex eo conclufe-
runt, unum ex Iiis, reliquis deficientibus folidum eö
jnre non confequi, utpote quod ante concurfum non
ita habuit, quin fi reliqui concurrilTent, folidum
fuilTet divifum amp; imminutum. Quis enim dicat?
jus , quod fmguhs competit, ante concurfum, fe-
fe ultra portionem extendere, quam concurfu fafto
acquirit, quod cum de fingulis re conjundis verum fit,
unus ex his portiones reliquorum accrefcendi potius y
quam non decrefcendi jure confequitur; Neque enim
totum propterea habet, quod fuo jure effecerit, ne ex
eo aliquid decederet, fed quod eo rehquas deficientes
portiones occupaverit; Si quis tarnen urgeat, jus n^n
decrefcendi tum faltem commode dici, pollquam con-
flat, reliquos non concurrere, huic non repugno; Enim
vero eo in cafu vlx juris nomen meretur, quo nihil
acquirit amplius, quam quod jam confecutus eft.
Hie vero veterem illam amp; tritam quaeftionem eriam
renovare debeo: Utrum fcilicet verbis tantum conjun-
fti jure accrefcendi gaudeant? DilTenfum circa hanc
quaeftionem efle nemo nefcit, nec proinde inutile erit
hoc loco rationes amp; argumenta exhibere tum eorum,
qui ad hanc quaeftionem afifeverando, tum, qui n-egan-
do refpondent. Et illi quidem qui jus accrefcendi in-
ter eos quoque, qui verbis tantum conjunfti funt lo*
cum fibi uindicare afiiirmant, his fere rationibus fen-
tentiam adftruunt:
I, Quia divifio in partes, quae incertae funt, non
-ocr page 33-obftat, quo minus ad eandem rem vocati intelligan-^
tur.
2.nbsp;Argiimento leg, i6. ^ 3- ^^ leg. i. Cujus
verba funt : Si Titio, amp; poftumis legatum fit, non nato
fofiumo totum Titius vindicabit. Sed amp; fi tejîator Ti*
tie ^ foflumo aquales partes dare voluijfet, vel etiam
id exprejferit y totum legatum Titio debetur,non nato
poftumo. Cui confentanea eft I. 7. ff. de reb. dub.
3.nbsp;Imprimis hue faeere eenfent A 39. de leg. 3. ubi
adferitur, verbis tantum conjunftos in jure accrefcei^-
di potiores effe illis , qui re tantum conjunfti funt.
4.nbsp;Dicunt denique, Juftinianum fsepe laudata confti-
tutione de Cad toll, manifefto ftatuere, jus accre-
fcendi effe inter eosquibus aliquid conjunamp;im relin-
quitur, amp; conjundos dicere, propter unitatem fermo-
nis in unum quafi corpus redaâos elîe ; Quod amp; in il^
los quadrare videtur, qui verbis tantum conjunfti funt.
Eodem pertinere dicunt, quod docet Inft, tit, de
leg. 8.
Qui vero contrari\'am tuentur fententiam, amp; jus accre-
fcendi verbis tantum conjunftis negandum effe autu«-
mant, has rationes fere fpernunt, iisque alias graviores
amp; firmiores opponunt. Has potiffimum.
I. Quia verbis conjunéli propria conjunfti non funt,
cum conjunfti ilii tantum definiantur effe, quibus fin-
gulis totum legatum datum eft, quique concurfu par-
tes faciunt. l, go. jf, de leg. 3. Cum contra verbis
conjunéli partes ab initio acceperint ; Atqui jus accre-
fcendi non aliter inter legatarios obtinere, quam fiutri-
usque concurfu legatum inter eos fcindatur, ex eadem
îege evincitur.
D 3nbsp;a. Quod
-ocr page 34-i. Quod jure antiquo in legato damnationis duobus
conjundim relifto cefikverit jus accrefcendi, non aliam
ob caufam, quam quod haeres duobus eandem rem da-
re damnatus, fmgulis partes dare ab initio à teflatore
damnatus videbatur I. 7. ff» de leg, s. Ulp. Fragm,
tit. § 13. Nec hoc igitur in cafu, quo fuas cuique
partes evidenter adfignat teftator, obtinebit, cum novo
jure nihil hac parte immutatum fit.
3.nbsp;Diferte Papinianus : feparati videntur fruBua-\'
rii, quïbus Jingulis, ab haredibus fmgulis^ ejusdem rei
ufusfruBus legat ur, uon minus ^ quam fi aquis forti-
onibus duobus ejusdem rei ufusfruEîus legat us effet ^
atque inde fit, ut mter eos jus accreficendi non fit Ys^
quo evidenter colligi pofte videtur, jus accrefcendi
non habere eos, qui ob diftinélas portiohes finguHs re-
liras feparati videri pofliint.
4.nbsp;Hue maxime facit , fundamentum amp; rationem.,
ex qua jus accrefcendi aliis in cafibus derivatur, eum
in pfum, quo duobus eadem res œquis partibus relin-
quitur, non quadrare; Quippe inter collegatarios jus
accrefcendi non obtinet ex quadam juris neceftitate,
ut fit inter cohaeredes, fed tantum ex probabili tefta-
toris voluntate, id fignificante, ut ni concurfu partes
fiant, finguli rem totam capiant, quae amp; uno déficien-
te, nec impedito altero, quo minus totum fibi habeat,
executioni datur ; At ubi fmgulis ab initio fuas partes
adfcribit teftator, intelligitur velle, ut fmguli fua par-
te contenti fmt ; Quapropter fiquidem uno deficiente,
alter totum caperet, plus omnino acquireret, quam te-
ftator voluit.
XXIX.
-ocr page 35-IN A U G U R A L I S.
Quisquis aliatarum rationum momenta rite expende-
rit, facile inveniet, polteriores, quibus jus accrefcen-
di verbis tantum conjunftis competere negatur, prio-
ribus, quibus id defenditur, multo ponderofiores effcj
quibus proin, iî veî probabllitatem fequamur, ceden-
dum, amp; in eorum fententiam tranfeundum erit, qui
quaefitum negant ; Sed nec argumenta , quae illud^ af-
firmant, tanti ponderis efiTe, ut nobis moram hic inji-
ciant, facile effet ofi;endere ^ fed cum hunc quoque la-
borem alii me longe dodiores viri occupaverint , nec
confidam, me iis melius objediones folvere poflfe , fatis
habeo eorum judicio hac in re acquiefcere. vid. infiar
omnium Oar, Voet L c.p. 349.
Poftremo loco illud monendum videtur, ne quis ex-
iftimet, jus accrefcendi tum tantum obtinere, cum du-
obus vel pluribus fimul folidum amp; Individuum corpus
legatur, cum ad quantitates amp; res fungibiles: vinum
puta, triticum amp;c. seque pertineat ; Ut quae in jure à
prioribus non difiinguuntur, ubi de jure accrefcendi a-
gitur ; Enimvero quantitatem ita legari pluribus opor-
tet, ut «videntisfime appareat, amp; probari pofi^t, eam
ex voluntate tefi:atoris femel tantum prœftandam efiîe
^am fi contra manlfefi:is confi:et indiciis, tefiatorem
quantitatem vel fummam multiplicari voluiffe, faepius
P^œftanda erit L 34- de kg. i,
XXXL
$t
XXX L
Sed Iiis diutiES immorari noa lubet. Quin potîus
Roma tandem m Belgium noftrum redeo, quid mort-
bus noftris circa jus accrefcendi conftitutum fit, pau-
cis difquifiturus ; Nempe noftrae leges haud adeo fe-
verîE funt, quin unumquemque eo , quo contingit,
quove veht, modo, mori finant; Nec quidpiam jus no-
Itrum obftat, quo minus aliquis pro parte teftatuSjpro
parte inteftatus decedat. Miffas etiam facimus Roma-
ni juris fubtilitates, quibus fœpe efFeâum eft, ut jus
accrefcendi contra teftatoris voluntatem admiftum amp;
probatuon fuerit. Hodie itaque jus accrefcendi fola
evidenti vel faltem probabili voluntate teftatoris con-
ftituitur j atque inter duos vel plures cohaeredes, qui-
bus ab inteftato defertur baereditas, jus accrefcendi e-
tiamnum obtinet, quoties quidam ex his, quifimulvo-
cantur, fuas partes nolunt agnofcere. Si vero aliquis
pro parte vel ex re certa hœres fcribitur , reliqua has-
reditas ad legitimos haeredes devolvitur; filio tamen,
qui ex lege civiH, amp; natural! quodam jure, patri ab in-
teftato fuccedit, ex requot;certa inftituto, nec cohœredem
habenti, totam hœreditatem Curia Hollandica adjudi-
cavit. vid. Cur. Holl. T)ecïf. 3. cap. a.
Id etiam juri noftro cum jure Romano convenit, ut
fi teftator plures nomine colleélivo haeredes inftituat,
puta filios fuos adhuc fuperftites, juxta cum nepotibus
alterius filii jam defundi, uno ex nepotibus déficiente,
portio ejus cseteris nepotibus folis accrefcit? uno au-
tem
I N A u G U R A L I S,nbsp;33
tem ex filiîs deficîente, portionem ejus r eliqui filiivi-
ritim, amp; eum his nepotes, tanquam una perfona es-
fent, acquirunt ; quae omnia in fcriptisnoftrorum JCto-
rum palîim obvia, amp; in vulgus nota funt. Videri pos-
funt Gröf, Manud, ad Jur\'iJfr. Holl. L 2. C. 23. 4.
tê 5quot;. Leeuwen Cenf, For. pag. i. /. 3. C. K. 20.
éti\'îi.
Sed jam eo usque crevit mea de jure accrefcendi
difputatio, ut jufti fpeciminis menfuram affecuta videa-
tur ; fubcrevere amp; alia negotia, quae me eam longius
producere non fmunt. Subfifto igitur, amp; laetum oui-
îiibus, difficilius opus aggrelTis, adfcribo verbum:
Ê
THE-
-ocr page 38-THESES.
Syfthema legum Romanarum exaBum
quidem^ ^ omnibus fere numeris ab*
\' Jolutum eft , Jed mult a continet^
nulla necejffitate ? nec ratione idonea
introduEia*
I L
Legari alicui res
gato evadat locup
5 utexeok-
I I L
In legato alimentorum^ duobus pluribus*
ve ßmul reliBo^jus accrefcendi non
obtinet^
Nec correi ßipulandi^ quique alio con-
traBu
-ocr page 39-traBu inter fe deDmBt fmt 9 jure ac-
crefcendi gaudent.
V.
Si hares partem fuam h^ereditms, wi^
legatarius partem legati wndiderity
peraBa wnditione^ portio deficiens^
quije quot;venditori accreviffet y emtori ^i«
detur debere accrefcere.
lO
v\' holm c
■-.■■■fe
i V-