K

DISSERTATIO PHILOSOPHICA

D E

NATURA ET PROPA
GATIONE LUCIS,

^ Q^U J M
ANNQENTE DEO OPTIMO MAXIMO
PRAESIDE VIRO CLARISSIMO

A. L. M. amp; Philof. D. Philofophiae, Phyfices amp;
Metaphyfices ProfelTore Ordinario,

^Publico examini Suhmittlt

A U C T O E

W A L R A V E

die vn. Junii mdcclkxx.

db horn äscima ad imdscimam.

TRAIECTI AD RBENUM,
Etc officina ABRAHAM! VAN PADDENBÜR0
ACADEIMIAE TYFOGRAPHI ^^mdcclxxx, •

V ^q-T^i:^ ^ T.-
Lf JL X -i.

\' •js\'t:

A

I

■t

■ .

D,

JACOB WALRAVEN.

cT¥ ODI

, 0•J.-^;.

O ii .LX-^g

rthnauéoiniiii

gODAl

fe,.

•

ÏAG. t

tJfenbsp;^^nbsp;.quot;iKnbsp;,♦4«»

B

^^------___

^nbsp;qp lt;qp ^ ^^pnbsp;^

DISSERTATIO PHILOSOPHICA

D E

NATURA ET PROP A
GATIONE LUCIS.

CAPUT P R I M U M.

Hiftoria doamp;rinae de Luce.

I.

n lucis naturam atque propagationem inquirere quum
aggredior, rem füscipio, diiBcilem non tantum,
multis nodis implicitara, fed a multis, iisque mag-

nis Viris diligenter pertraftatam, ac variis faepe explicationi-
bas tentatam; ad quam tamen eo lubentius accedo, quo ma-

Anbsp;gis,

gis, cum rei dignîtas, turn ufu5 ,-naturae fcrutatofemnontani-
îum, fed omnes etiam, quotquot hac luce fruuntur, morta-
les ad contemplationera fui, atque admirationem , cum debet,
turn etiam folet convertere.- Inter omnia enim, quae nobis Di-
Tinitus concefla funt naturae benelicia, vixullumreperieturprae-
flantius. quam hoc ipfum, quod folum fere vitae jucundita-
lem in fe continet, amp; cujus defe£lus tot tantaque incommoda
parit, ut omnem naturam quafi in languorem conjiciat, Ita-
que fieri vix aliter potuiî, quin involutae reinotionem qualem^
cunque, amp;-lt;iuafifp€ciem in animis fuis homines informarent.

Atque fic quidem generatim îucem efle diserunt, quando
oculis, quae extra func discernera atque contemplari poffint»

(^ua vero ratione percipiant iila, aut quo adjumento aélio haec
perficiatur, vel parura curare folent, vel fi maxime attendant^
leviori, fj non fallaci cura, esplicare coiî^tur».

I I

Hane autem obscuram vulgi notlonem, qiiirerum causfas pe*
nitius rimantur Phyfici diflinaara magis reddere, amp; ad vitae
ufum reducere coeperunt. Horum igitur exemplum fequendo,

at amp; ipfi lucis notionem paullo evolvamus accuratius, age L.

jBi

DE NAT. ET PROPAG. LUC.

B. tenebraâ primum confideremus, în quibus, cum oculis per-
cipi omnino non poflit, quod antea in luce pofitum pHneaccu-
rateque confpiciebatur, nihil profe6lo, vel in ipfare, vel in
motu ipfius aliquopotefi; in efi\'e, quo oculos nobis fiiiquafiiraa-
gine feriat, fed vis hujus rer omnis pendeat oportet a cauflà
extranea.

Deinde vero cum acerrima oculorum acies ea cernit, quae

longîsfime abfunti neque montes tamen, turres, caeteraque,
qua ex longo fatis videmus intervallo, agere ibi poflunc ubî

non funt ; colligitur ex his rebus omnibus ; inürumentum ali-
quod adjumentumque a natura adhiberi, quo oculis, atque if-
lorum adeo ope, menti ipfae rerum fpecies ofFerantur, quod ad-
jumentum diciraus Lucem (i).

Verum enim vero licet fie lucis notionem clariorem acquira»
mos, nulla tarnen ratione definire adhuc poflîjmus, cujus na-
turae aut indolis fit, quod pofuimus inftrumentum, in quo de-
finiendo omnes verfantur obfervationes amp; expérimenta.

Ilae vero ob/bi-vatîones amp; cxpcrïmenta lî diu aCCUrStS-

que examinaveris omnia, eo fere te compulfum fenties, ut
ex duabus fententiis optare unam debeas ; quarum altera

liicem peculîarïs \\inäolis materiam, vsre a ccrporîbus îucen-
tibus exeuntcm, Êf propagatam, dicit j altera vero fingularem
tnateriae inter ca quae vtfu percîplunîur ocidum interpoßtae

acilonem amp; motum ftatuit. Omnes enim tam veteruna quam

recen«

(I) V. p. V. MUSSCHENBROEK Mnd, în FUiof, m. T. II p. m^

A s

recendorum fententiae ad altemtrura horum capitura perdnent.
Quorum fata nunc paucis enarremus.

I V.

Si igltur ab antiquorum temporum memoria rem repetamus s-
principes memorandi veniunt EMPEDOCLES amp; EPICuKUS.
Atqui hic quidem, ideo rerum facies aut formas a nobis con-
fpici esiftimabat, quoniam es ipfis aliqwid ad nos allabatur
ita quidem ut e corporibus extimis fiant eßuämes quaedam avo.-

Jantîum atomorum în quîhus îàem pfitiu ^ îdemque ordo^ qui fuerit
in fouais ^ fuferiïcieUisve îpfommjer\'oetur I ut tâîes proinde eßuamp;io-

nes fint quafi farmae, five effigies âf imagines ccrporum a quibus
àimanant, B delineations iis conßmiles, fuperem longe fua tenuis
täte quidquid eß rerunL confpicaMHum (r), Hanc fuam doélrinara.
EPICÜRÜS non tantum caeteris , quae tum temporis doceban-
tur, probabiiiorem ducebat, fed variis etiam probare cooatur
�rii ponderis argumentis. Nihil enim obflare quo minus ta-
les in aere contexiurae formentur, longe certe faciliores ad in-
telligendum has eife partium externarum effluéliones, quam
quae in odore, calore, amp; frigore obferventur fimiles interna-

rurn

ci) v. gassendus Syntagma Fbil, Epic. P. IL SeB. Ill, C. n-
I2. Lucretius L, 4. Caeterum, uti in plerisquePhyficis, fic in hoc:
etiam EPICurum cum DEMOCRIXO cdhfentire teftatur Pi-trTARcir.
ek £kc, £bU, 1. 4\' c. js..

0E NAT. ET PROPAG. LUC.

ram ej(Hu6liones : vela etiam rubra folis îuce perfufa nullam a-
liatn ob cauiTam efficere uc omnia, quae illis fint interiora ru-
brum prae fe ferant colorem, nifi, quod effluentibus veJorum
atomis quafi colorentur. Imagines denique a fpeculis redditas
omnem nobis esimere dubitandi cauffam, Corporum autem di*
minutionem hinc omnino nullam memcndam efle. In odonim

enim efflufcionibus idem obtineri, amp; ingentem denique par-
tium celeritacem es atomorurtr celeritate InteJligi poffe.

^tque ita quidem fuam lucis Theoriam condiditEPicURüS.
In qua, praeterquam quod plura inveniantur, quae intelligi vis
qneant, nullum etiam argumentum aliquid pondens habet. Ne-
que enim folis corporum efflu6lionibus afficiuntur hominum fen-
fus , nec velorum rubrorum aut fpeculorum phaenomena ejus*
modi atomorum excuffionem probant.

Itaque mirum non efi contrariam EMPEDGCLI placuiffe
fententiam, qui effluélionis quidem ope nos videre flatuit, fed

oculum igneum efld addit, lucemque ex eo, uti ex iatema ,
exire (^t), \'Eure! sVys -rrVf ^v gt;coc3-lt;«V£p E^TreJ\'ofcA^\'f Çtl\'oS , (Tvvißatv^

fènbsp;«Vttép sk ÄsipjrT^poj t» quam fententiam,ab

EPlCüRO licet rejeaam, probavit tarnen CHRYSIPPÜS, «Sc
fuo quodam ac proprio quafi modo, exornavit HIP PAR CHÜS,
qui radios ab utroque oculo porreftos extremitatibus apprehen-
dere corpora extra oculum pofita exiflimabat

(a) V. ARISTOTELES de Ssnfu ^ SenßlL c. 2. D.
(2). V. PLÜTARCH. d( Plamp;c. FMI. J 4, c. 13»

As

His autem alii etiam addi poflent lucis ex quscunque tandem
efflu£lione derivandae au£tores; Verum cum longa foret ho-
rum recenüo, tum nihil efficeret, quo ullius cauITa defen-
deretur.

Alteram Igitur aggredimur claOem cujus praecipuus auBor
ARISTOTELES, uti in multis Philofophiae partibus, fic 6c
in hac veriorem dixit fententiam. Lucem aliquid efTe dicis
quod perfpicuum eft.nbsp;CO-nbsp;quidem per-

fpicuum définit, quod eft vifibile, non per fe, fed propter ex-
ternum Colorem 0 ifî c^arov s. kccb-\' etw .... aaa« jî «aaotp/at?
j^pwf^^iCs). Sic aeremamp;aquam perfpicua e{re,non autem perfe,
fedlutem quafi vim perfpicui amp; colorem conftituere, ^pui kiv

tCvrov ivi^^HSl rev êiCi^polvoquot;; ..... ro is Cf)«?, ôtov J^^pw^as-is** rS êioi-\'

ipxvûùç (3). Ex quibus in fequentibus lucem neque ignem,ne-
que corpus , neque tandem corporis effluélionem efîe,judicat
0Tlt; IT£ jrwp, ovy ô\'A«f (Twpsî, ouTê dno^^on ffct\'iAoiro? (4).

Manifeflo igitur apparet, amp; ex his ipfis reéle efficitur lucis
naturam ARISTOTELI plane non cçrpoream efle, fed habi-

tum

(1)nbsp;v. aristoteles de anima l il c, 7. t. 67.

(2)nbsp;v. aristoteles de anima L. ii. c. 7.

(3)nbsp;V. ARISTOTELES de anima L. II. C. 7.T. 69*
il) V. ARISTOTELES de anima. U H. C. 7- i-1

DE NAT. ET PROPAG. LUC.nbsp;jr

îmm tantutïî in corpore recipiendum (i) fe\\i vim perfpicui (2)
Quum autem lucem amp; defluxum corporis eflb neget, eo ipfo
aliam ac per emanationem, lucis percipiendae rationem admit?
tere coa£lus fuit. Quod eo tutius afiirmare licet, quo diferdus
EMPEDOCLEM arguit, dum hic lucem ferri volebat, m) svV.
spS-Wf \'BjA^s^QKÂnç ------ Wff ^êfs^uêvsu TÛU 4)«roV (3),

Dumigitur, neque lucem corporeum quid effe, neque adeo
particulas corporeas lucidas ad nos deferri ftatueret, nequeDE-
MOCRITI tandem fentemiam, pofito vacuo formicam in coe-

io confpici pofle, (4) amplefci vellet, eo ipfo fponte ad fubfidium
quoddam, cujus ope lucem perciperemus, confugere debuic, ît«-
y»^ -TS diffB-fjTmv yhsrai t® (5). Inftrumentum au-
tem hoc Ariftotelicum non adeo facile patet cujus fuerit natu-
rae. Apparat quidem ex ilJis, qoae ab eo de fono amp; odore
difleruntur, eandem ipfum eorum rationem efl\'e cenfuifl^e, ac
füoi arque odoris, nihil horum fenfus afficere, fed ab illis in-
ftrumentum (medium) mpveri, ab hoc autem moto, fenfus. ovr£lt;

«UTamp;jy tX-TTTO/ASHOV TS KfBtJTijpIoU TTSiSt ly,V tf«/(ts-jjc/v , tsaa* VITO jUlh

ûç^nç Ksilnbsp;Ts\' psTSf^J KtnTra^^ vtto tovtcv 7m dt cBnrtjfim.

kg^Tfajv (6). Soni autem inftruraentum aerem ef|e ftatuit ; di-

lertis^.

(1)nbsp;V. ÄRISTOTEL. 1. 1, T. 70,

(2)nbsp;V. ARsSTOTEL. 1. I. T. 69.

(3)nbsp;V, ÄRISTOTEL. 1. 1. T. 70.

(4)nbsp;V. ÄRISTOTEL. I. I. T. 74,

(5)nbsp;V. AR STOTEL. 1. 1.
(Ç) V, ÄElSXOXEi.» Î. 1 T.

fertîs tamen verbis non innuit, quale fit hoc, cujus ope lucem
percipiamus, nifi verba ^aa» to juèvnbsp;om

Tcv «ïp« (i) ita interpretari veîiraus, ut de aère accfpiatur ipfo,
quod tamen receptae AlllSTOTELl vodsnbsp;fignifîca-

îioni répugnât. Quare potius quale fuerit hoc Ariftotelis ad-
jumentum non deterininamus.

V L ■

Hanc autem ARISTOTELIS opinionem,rejeta EMPEDO-
CLIS atqus EPICURI fententia, recentiores, fi non omnera
amplexi fuerînt, fundamentum faltem fententüs amp; explicaiio»

nibus pofueruBt, Inter quos primus recenfendus efl RENA-
TUS CARTESICJS. Atque Hic ex tribus fuis corporum de -
mentis, quibus univerflim implebat, fecundi ofdinis materiam
addusit. Cum autem refpiceret ad eam naturae legem, quae
flatuiî, Uî corpora omnia, quae in crbem aguntur, quantum in fe eß
acentrîsfui motus recedanî^^xiïkimzvit lucera effe folam vim,qua
globuli fecundi elementi, -ut amp; materia primi »circa centra vor-
îicum congregata,ab iftiscentris recedere conantur. Neque ulla
caulfa motus màygexe, fed ita ßtos ej]e, S ad motum incitatos^
ut révéra fint eo verfusituri, li a nulla alia cauITa iropediantur.
Hi vero globuii, ipfi funt in motu perpetuo, nec in conatu a

centro

(I) ¥. ÄRISTOTEL. 1.1. T. 73.

centro recedcndi fibi mutuo obflant: praeterea vis lucis ei,
non in aliqua motus duradone, fed tantura in preffione, five
prima ad raotum praeparatione, vel ipfo motu non infcquente,
confifilt. Et ex hac praefertim obfervatione ipfi patere vide-
tur, qua ratione lux in minimo temporis fpatio five momento
ad maximum intervallum fpargatur, amp; fecundum redas lineas
a foie vei alio corpore lucido aequaliter verfus omnes partes
diffundatur (i). Ita quidem ut in folo tremore quodam, qua-

cunque de caufla oriundo, amp; celerrime communicando CAR-
TESIO omnis lux confiare videatur.

Haec autem CARTESII de lucis natura opinio licet magnam
quidem brevi celebritatem nafta fit, amp; a nonnullis avidiffime ac-
cepta, tamen, uii citiflima globulorum aélione fundata erat,
fic per deteftam a ROMERO lucis velocitatem cidffimo quafi
lapfu corruit. ROME RUS enim, quum fatellitum Jovis amp; prae-
fertim eorum intimi, Eclipfes attenderet, animadvertit emerfio-
num tempora, pro minori aut majori Jovem inter amp; teJJurem
ïntervallo, variari. Hanc autem mutationem , cum nCC exîguî

Planetae motui irregular!, nec ejus, ut dicitur, excentricitaii
tribuendam efle cenferet, ex lucis velocitate derivandam efle
duxit. Jnito autem calculo tempore 22\' lucem diametrum orbis
annui tel!uris percurrere determinavit (2). Verum poflea mul-
tae circa hanc rem lites exortae fuerunt. Ipfe CASSINI,

qui

CO V. R. CARTESlUS Princ. Pbil. P. III. S5- 56. 04,
(ä) HÜöENiUS de Lumîne, in initio opp. reliqq, p, 7,

ß

qui.caeteroquin rem una cum ROMERO deîeserat, dilFererî-
tiam es recesßone telluris (quam aequationero fecundam vo-
cant) oriundam, perperam lucis retardationi tribui judicare coe-
pit, hoc ufus argumenco, in motu reliquorum Jovis fatellitum
determinando, longe majorem amp; in variis variam effe adhi-
bendam aequatîonem, quae tarnen omnino eadem efîet, fi a
motu lucis, ceu caufla , proficifceretur. Aft HALLE JUS
cum tabulas Casfinianas, de intimo Satellite, in compendium re-
duceret, nova indicavit obfervaca, quae , cum eandem elle
aequationem pro tertio amp; quarto fatellite evincerent, ils iplls,
amp; Caffinianum argumentum depuîic, amp; Romeriano invento

•vim fuam reftituît. Huic tamen novam dein calamitatem pa-
rare coepic MARALDI, quum praefertim tertiam qusndam ae-
quationem, ex figura elliptica orbitae Jovis oriundam, fecundum
fuas obfervaciones negligendam, fecundumROMERl fententiam
vero adhibendam efîe, oftenderet. Verum rem intricatam ad-
Jnodum, quae non, nifî longiori tempore, amp; quam plurimis
obfervationibus confici poterat, abfolvit tandem Anglus J.
POUNDIUS. Hic tabulas Casfinianas emend are , rejeélam
tertiam aequationem addere, amp; plurimorum denique annorum
afliduis obfervationibus aequalitatem aequationum in omnibus
fateliitibus indubitatam reddere inftituit (i).

Ne

U) De Romeriano invento confuli poiTunt HUGENi US in traSatu de lu-
te. Märaldi Jcad. Scienîiar. 1707. imprimis autem omne hoc nego-
tium concinne explicuit S\'GRAV£SANDiUS £km. Pb^s. Maîbem. T.
II. L. 5. P- i- C. I,

Ne autem vel fie tamen cuiquam de motu lucIs dubitandi
occafio remaneret, BRADEE JUS denique, eximio fuo é aberra-
tior.e fixarum invente, rem omnera conlummavit (i).

Licet autem tantum hinc detrimenti ceperit fentcntia Carte-
fiana, vix ut Ariftotelis opinioni poffit praeferri, recentioribus
tamen fua hypochefi emendandi atque meJiora inveniendi op»
timam praebmt anfam.

Y IL

Poft CARTESIUM autem rem fufcepit HUGENIUS, Hic
cum Cartefii placica, nec per memorata obfervata, nec per
alia, preffionem V. C. ex partibus oppofitis, defendi ukerius
poffe obfervaret, antiquiorem evolvere coepit Ariilocelis opj,
nionem (2) , de anaiogia propagationis foni cum luce Uti
autem fonus aeris ope diiFunditur, amp; quafi per gradu. .b
pa«e altera^nbsp;.r.nfi.,nbsp;u«digue veJocitate, atque

fic )n foperfiaes fphaerarum extenditur, ita lux etiam,ope 1
tus materiae inierpofitae, e corpore lucido ad nos pervenire asquot;
famit. Quum autem in mnkis, praefertim in motus producen-
di.cauffa, discreparent fonus ac lux, neq^e aerem efTe guo
Jus propagetur facile perciperec , ixiateriam finxic aetheream

________quan-

V Pbilofo^hkal Tranjactions Phi. 35, p. 537,

(2)V.S. 5.

B 2

quandam, a motu partium corporum luddorum excitandam.
Hanc autem maxima fefe expandendi amp; contrahendi vir tute»
quam eîafitdtatem recentiores Phyfîci vocant, efle praedicam ,
tali quidem, ut hsec ipfa, ad celerrimum lucis motum propor-
tionem comparationemque habeat certam, quod fieri pofle ex
theoria mows corporum elaßtcorum eleganter fatis ofliendir.
Per illam igitur fummam duritiem atque daßicitatem, quam ce-
lerrime non tantum moventur particulae aethereae HUGENIA-
NAE, fed etiam eadem ratione atque aër, in undas fphaericas
expanduntur. Atque ita quidem immenfa ejusmodi undarum
copia, a variis pun6lis lucidis orta, in unam fe amp; fatis vali-

dam undam conjungere poteft, uc magno intervallo fentiatur,

quod nifi fieret, nunquam undulationes perciperemus a corpo-
libus tam exiguis profeaas. Variis praeterea quafi regionibus
ifl:ae undulationes circumfcribuntur, ut aliqua probabilitatis fpe-
cie phaenomena explicentiir. Has vero omnes recenfere, amp;
iongura foret, amp; extra inftituti noftri rationem egrederetur.
Breviter monflirafle fufficiat, HUGENIO lucis naturam in mo-
tu materiae cujusdara confifliere (i).

vii l

pofl HUGEN1UM fuam quoque opinionem tradidit MA-
LE-

(I) V. HUGENIUS in tracîaîu 4s luu^

LEÔRANCHIUS(i},amp;qui fuam propagatiofiis lucis theoriam
m Malebranchii hypothefi fundat J. BERNOULLIUS (2)
Hic aetherem dicit fluid u m infinito vorticum numero con flans,
quos tam esiguos ponic,ut facile arftiifimos aliorum corporum
poros penetrenc. Hi vortices per vim centrifugam continua
fefe dilatare nituntur, amp; revera fefe extendunt, fi unus loco
cefleric, atque adeo hi vortices violentum inter fe aequilibrium

fuftinent. Putat autem BERNOULLIUS, vortices iilos conti-

nere corpuscuîa exigua folida, quae, cum aequaliter ab omni

parte a vorticlbus premantur, quieta manent j fi vero vis ex-
terna acceflerit, quae unum propellat,fecundum datam direftio-
nem, aequilibrium deflruftum erit, amp; vortices in eadem di-
gt;e£lione collocati comprimuntur,amp; fecundam, tertiam, caete«
rasque particulas promovent , donee ceflaverit comprefïïo,
turoque verfus alteram partem fefe recipiences, elaterum in
modum vibrationes excitabtwt exiguas, fed celerrimas. Dein
flatuit, corpora lucida conftare ex infinitis particuHs folidis vio-
lenter agltatis, quae continuo impiogant in aetiierem eJaflicura

unde radiorum numerum excitare poterunt. Et ea quidem-
ratione generatim lucem propagari cenfet BERNOULLIUS.
Haec autem corpuscula ad varia phaenomena accommodat, ita

ut

(1)nbsp;Vid. Mémoires de VAcad. des Sciences i699\'

(2)nbsp;Canf. Recueil des Frix de VAcad. dss Sciences T. HI. Ubi diferte
îpfe bERNOQLLIUS monet 20. nihil ipias fcopo magis infenke pam
MALEBRANCHU vortices.

Bs

-nt fint variae raagnitudinis absque ordine mixta quidem, fed
tamen ad certum ordinem ab ipfo redigantur. Atque ge-
neralem hanc ipfius fententiae notionem exhibuiHe fufficiac.

s- IX,

Verum enim vero, licet hoc usque magna fuerit illorum au-
6loritas, qui per inftrumenîum, ut itadicam, elaßkum, lucis
naturam explicuerint, mora tamen his injeéla fuit a fummo
I^EWTONO. Hic, fuo ex more, ab omnibus diverfam viam
ingreiTus, inveftigare atque comprobare coepic ingenitas lucis

proprietates , eas praefertim , quibus refnngi , refle6ti , amp; colo-
rem gignere folet, Atque omnes hic rejiciebat hypothefes, quae
lucis proprietates ex cauflarum externarum accelGone interpre-
tabanturCi).

Quam quidem ob caullam falfum ei non tantum videbatur,
lucem in prefiu quodam confiftere , fed maxime abfonum etiam
per fluidum interje6lum propjagari,

Graviffimi autem ponderis argumentum propofait contra pro-
pagauonem peffluidum five momento fiat, five per tempus. In
prilicipiis ninsirum Philofophiae exhibet Theorema (2) per quod
probat, p-ejfionm non propßgari perßuidmnßcundum lineas re^as,

mf%

Clj V. newton optica P. UL Quaeflio 2S.

(2) V. NüWxon. Trine. Pö. T. II. 1. 2. Seft. 8. p. 415

de nat. et propäg. luc

mß îM pûrîiculae flmdï in êireâum jacent. Es quo cheoremaîe
coroüarium duds:. „ 51 preßonts ^ a àamp;îo pupBojer fiuidum propa-
gataSy pars aliqua obßaculo intercipiatur ^ pars reliqua, quae non
intercipitur, dimricabit infpaîia pone obfiaculum Haec autem,fî
ad lucis propagationem per fluïdum transferantur, nulla ratione
eidemconvenire facile percipiebac NEWTONUS. Ita niroimin
radius per foramen conclavi iramiffus, non refta \'pergere, fed

divaricari lt;Se omne conclave luce implere deberec. Quod tâquot;

ïtien ufui amp; esperimentis vis efl congraum. Sed idem praeter
rea obfervat (i) Philofophus,aquae preßus tendere quaquaver»
fus vi aequabili, amp; pari facilitate, non obftante vi gravitatis,
premi verfus latera ac deorfum ; iindas termines obftaculi prae-
terlapfas, fefe diffunderej vibrationes denique ipfms aè\'risquam-
vis aliquanto minus manifeflo tamen fefe infle6lere. Quod
ukimum quidem, uti maximi in hac quaeftione momenti efl,
fic,tefle NEWTONO, ex fono campanae vel tormenti bellici
qui trans montem audiri potefl, amp; ex propagatione per tubos
încurvos facile efficitur, Atque haec omnia plane respait lucis

natura. Neque enim folem aut lunam confpicimus, fi Planeia
intercedat (2). Nec radii, corporum limites praeterlaben*
tes, divaricantur, fed licet paululum verfus contrariam partem
Inlleccantur, (3) praeterlapfi tamen mox refla pergunt. Et his

qui-

;V. Idemopîic. L. III.\'Quaeft. sS.
z) Idem 1. I.
idem ilt; 1.

quidem argumentis alla addit Newtonus, quibus fluida repellat.
Ipfumenim HUGENIUiMignorantiam fuam fateri,cum cryüal-
li Islandici naturam fua hypothefi explicaret; diffidiius ilHs hy-
pothefibus explicari, radios efle alternatim in vicibus facilio-
ris reflexionis amp; facilioris transmifllis (i); duo media fluida
ftatuenda efi\'e (2); haec, motus invicem mutuos turbatura efle;
hoe denique regulari corporum coeleftium motui noclcurum.
Haec autem de dilBcultatibus, quibus fecundum NEWTO-
NUM premuntur fluida media ^ fufficiant. Quid ipfe de Lucii
satura fentiat paucis examinemus,

■5, X.

Lucem ïgltur generatim efle particulas, feu corpuscula e cor-
poribus lucidis emifla, aflirmabat NEWTONÜS {3). Qua cum
opinione convenit, quod ifl:iusmodi particulae per media uniformia
in lineis rsSlis transmitti debeant (4). Proprietates etiam haee
corpuscula inter transeundem per diverfa media immutabiles fervare
pofl\'unt (5). Piurima autem a NEWTONO adferuntur, quae
amp; elfe ejusmodi corpora probent amp; Phaenomena, inde expe-

diant

(i) Idem 1. 1.
Ca^ Idem 1. i.

(3)nbsp;Idem Quaeft. 29\'

(4)nbsp;Idem 1. 1.

(5)nbsp;Idem 1. I.

ds nat. et propag. lüc.

diant alïoquin inexplicabilia. Ex quo genere funt, aSïio cor-
pora m \'peïiucldorum in radios luds ad quoddam intervaüum,
unde ipiï attraftio, quot; progrefilo radiorLim ex vitro in vacuum,
eorumque ad vitrura reflexio, colorum varieras, diverfigra-

dus refrangibilicatis, inuficata cryftalU Islandici refraClio (i).

■ , ■ Î j _

Quum igitur .ffiirae, quas deïexsrat, amp; in fj\'llema reduserst
lucis proprietäres NEWTONÜS , ipfum ad propagadonera
per efflavia e corporibus kicidis ftatuendam iropellerent, fieri
âliter non poîuit, quin ARiSTOTELlS , CARTESIl, Hü-
GENII, aut novarum denique Hypothefium paîronis fua toen-
di ardor invaderet. Et hos inter omnibus palœam praeripuic
fummtis EULERUS. Magnus hic Geometra pro eo, quo efle
folet iirgenii acpmine , novam adornare coepit lucis Theoriam,
in qua non tantum NEWTON! argumenta egre-gie refeJ/ere,
fed vero miram quamdam in foni ac lucis propagatione analo-
giamnbsp;plurimaqne phae^pmena tara expe-
dite atque ingeniofe interpretatus eft, ut merito haec ipfa,^
XheQ|ia fammi Viri nomine plori^tur. Statim igitur EULE-

PctJS, fundamenta fententiae Newtonianae everfurus, duo ad-
feit , in quibus praecipue ipß res verti videtur.: fpatium ubl-

que

(I) Idem 1. l-

que plenum , planetamm motui- refldens-, amp; quod laudavimusï
theorema, de propagatione pulfuum. Prius autem illud E0-
LERO omnino abfurdum videtur. Si enim omne medium cor-
poreum refidenti^m praebet, neceffe erit, ipfam materiam lu,
cidam refiftere planetarum motui. Quod fi quis hanc lucis ma*
teriam ipfam nam tenuem efîè arguât, ut ne quidem poft plura,
faecula ullum retardadonis efFéêcum edat, vel numquam pla.
netas retardare poffit, nihil profeélo obfiare,-quo minus alte-
ram ejusdem fubtilitatis materiem efle Üatuas (i). Quod ad-
alterum attinet, obfervat vir fumœus, ejusmodi, q«akra in
hoe theoremate probat NEWTONÜS diffipationera, ne qui»
dem in ipfo fono obfervari. Licet enim fonus, per foramec^
in conclave immiJTus, dilFundatur atqwe in omni conclavis an»
gulo percipiatur, non taraeß effici inde, fonum per foramert
inmiflhm per totum conelave dlffipatum fuifle9 quum ipfi coa«\'
clavis parietes fono fint pervii»

Everfis autem Ne wtonianae fententlae prîndpîîs ipfäm NEW»
TONI doélrinam niasimis difllcaltatibus laborare demonftrare -
conaiur. Per continuam enim partium emanationem de folis-
diminutione metuendura efle, nifi radiorum raritas in terra fir
ad denfitacem materiae folis uti. it ioooooogqqooooooooos
Quod tarnen EüLERO rei probjbilitatem minuit,. Neque fa^
eile eflè ad «xplicandam,, qua ratione divetii radii es diverfit î
legionibus ijagenti celeritate fibi occurrentes fe mutuo non peî^^

EÜLERtjs. opuföv nm moHa. LucisU^cmrrn Ca^t M

turbent. Corporum diaphanorum naturam denique per ema«
tsationis theoriam vix ac ne vix quidem poflè expUcari (i).

X I î.

Quod autem ipfatn fpeaat Theoriae Eulerianae Raturana.as.

fumit illuftris Phiiofophus , îucem ita per medium ehfikum^
atmosphaersm noflram non tantum, fed univerfum mundi fpa-

tiumimplens propagari, quemadmodum per aërem fonus folet

propeiii. Nititur autem omnis luck propagatio propagatio-
ne foni per aè\'rem, ende per vibrationes , pulfus undulationes
fecundum leges , uniformis aequabilis pulfuum progreffio,
ab ipfo efScitur (2),

Praefertim veroJuds cekritatem, eadem ratione, qua NEW-
fONöS foni propagationem derivsbat, ex celeriute motus
per fîuîdum elajïîcum, determinavit. Haec enim cum pendent
adenfitace s^ ei^jiîdt^^^ i^G»^ iluidi. facUe, cognita denfitate

elafiicitau aeris. celeritas pulfuum definiri potuit. In
t)mni qaoque alio fluldo, cojas denOtas amp; elaflicitas ratione
aens cogojts font, reperiri facillime poteft. Dum-autem hunc
calcuiom inflituit EÜLERÜS infcnit elaflicitatem aetheris Ion-
,ge earn aërîs fuperare (3gt; Ex palfuum vero celeritate ipforans

ÎS-

Cî) EÜLER. î. 1.
(2) V. EÜLER. i. 1. C. lî,
lt;S) V. EULIE. Opnsc. L I. C, IIL

C s

incemlla definiuntur. Quod fi intervalla fiint aequalia radii

oriuntur fimplices,fin contra ^compofiti. Nulla etiam difficultate
laborat TheoriaEULERI in radiorum reflexione exponenda, cum
haec ipfa leges reflexionis corporum elafticorum fequatur (f).
Et in caeteris Phaenomenis exphcandis non tantum adcurate
motüum leges amp; conditiones obfervat Vir fummus, fed vero
tam accurate Divini ingenii inventis cum ipfo^ufu atque expe-
rimentis convenit, ut nifi folius NEWTONT manes vetarenr
vel fponte omnes in fuam raperet partem, amp; ad confenfom\'
eogeret..

f;.. X 1.1- \' . \' ■ \\

Pollquam igitur/ata doflrinae de luce recenfuimus fupereft
antequatn huic caplti finem imponamus^ fenfos etiam explicemus^
nofiiros,atque omnem hujus disputationis rationem breviter ex-»
ponamus. Itaque tantas eq.uidem componere. lixes, inter tan-
to\'s praefertim Viros, fateor L. B. minime efl^e nofirnm. Ve--
lum enim vero uti hoc faeculo omnis difcipllna, praefertim VQf
TO Philoföphia,au£löritaïis jugum exciifiit, ita fimul amp; aperte
mihi etiam liceat aperire mentèm , vel qqibus de causfis pla-
ceat mihi quod a fummis Viris efl: pofitum, vel quas habere
videatur difficultates.

Li..

(i) v. EUler. Opusc. I. 1. c- iv. Ipfius Theoria faciliofi, fiiachodo
sonfcripta exhibettn in, um, à ms Princ^ 4\'Jlkmagnu

m nat. et propag. luc.

Licet igitur incomparabilem mirer fummi EULERI Theo-
îiara, earaquecura Piiaenomenis fatis adcurate quadrare coDce*
dam, tamen multae non tantum in ea reperiuntur difficukates ,
fed qucd praeclpuum eft, neqae jufte fentendae Newtonianae.
fundamentum ab ipfo propofitum videtur, neque ut propofîtum
eft, ulla ratione everfum ^negue argumenta NEWTONi contra
omne adjiimentum Mdum proîata, foluta efle judicamus, Q\'ii-

bus argumentis ultimo etiam loco hoc acccdit, quod plurima
lucis Phaenomena ad ejus naturam Corpoream agnoscendam

me iinpellant. liaec igitur paullo uberius exponere praecipim
graviffimae quaeftionis momenta, atque ita argumenta Newto-^^
îliana reftituere, ipfa erunt difceptationis fioftrae Capita.

DISSERTATIO PHîLOSOmiCA

CAPUT SECUNDUM

\'drgummta quibus NEWTONI feméntia couz
fimatur^ eorumque vindication

L £.

Magniïffl, ^m inde a Veterum-raemoria , intei; PhHofophos
reperimus diflenfum , drca hypoîhefium ufum atque
îationem. Nonnulli enim modum inde ab initio atquéTatio-
liera, qua res fieri poffint conje^ando quafi diyinantes, aut
znetaphyficam quandam neceffitatem augurantes, aut ex conje-
flandi illo, aut ex hoc ratiocinandi erroreNaturam atque Phae*
îiomena coroponere nulli dubitanî. Alii, dum fimilitudo quae^
dam Phaen^mena inter amp; cogitationesquot; appareat, ex qua plera-
que effeéla explicare valeant, hanc ipfam veram Phaenomeno-
lum cauiTam effe, auda£ler concludunt. In pofl:eriori autem hac
claffe collocandi funt, qui Lucis naturam ex motu fluidi elajli-
si interpretari folent. Affumunt nimirum, fluidum illud tenuiffi.
ffium, mtbsm nomine infignitum, quod, uti a multis PhilofQ-

phk

phis ad varia Phaenomena vexatum eff, ita a nemine hucusque
iilud exiliere efl: comprobatiim. Neque in eo fubflflere folent,
fed novas ,iterum hypothefium fpecies, quafi generalioribus-
Tubjeclas,ad particulariumPhaenomenorum exphcationem con-
sinuoaddunt, quae modificationum nomiiamp;e veniunt. Ejusmodi-
autem hypothefium ufus etiamfi ducere interdum ad id, quod
verum efl, lubenter largiar, tamen ubi, amp; Phaenomenorum.;

esplicatio nos ad aliam eaulTam deducers videtur^ amp; difficult

îates ipfius hypothefis rem reddunt nodofam, has rejicere pra^
dentis efifè, exiflimo. Et quum ea\' fit Theoriae Newtonianae
ratiogt; (fi ipfi NEWTON© \' de pmpria theoria teftanti ßdem
habere liceat ,) ut, lucem corpus e£e ponat îanquam probaMIe dw\'
Strinm ßae confsamp;arîum, non tanquam hjpotheßn, qua velut fum*
damentO f doäma ßabiliatur ^ quin imo nee tanquam doärinae par^
tem (î), eo ipfo hanc, omni alii Theoriae in quacunque tan-*
dem hypothec fundatae,^ praeferendam efife puto. Ex quo o^

perae pretium fafturi fumus » fi NEWTOMI rationes paaJló.
lad aga verimus. accuratiusi^.

îhngnïs igitar NEWTONO vifa eft difficuicas, iff
admittendo fîuidum ehßkum, amp; coelorum adeo fpaiium mate*

(k) SIÊWXOT Opssc. T, II. wr

ria aetherea replendo, erat delapfurüs. Accuratiffimas nimirumj
quas dexeserat leges, fecundum quas corpora coeleftia moven-
tur, coelis materia adiinpletis , ruituras efle verebatur ( i ).
Quod licet prima fronte niagni fatis ponderis videatur argumen-
tum , fummo tamen acumiae obfervatur (2) eodem illo argu«
mefito, fi quidquam contra fluidorum hypothefes efficiat, ip-
fam NEWl\'OiNI theoriam everti, cum ex hoc etiam ipfa coe-
loriira fpatia materia lucis ex corporibus luceodbus ejeéla im-
pleantur. Neque fi lucis materia adeo fubtilem accipiamus, ut
corporum coeleftium motui nihil refiftat, aliquid inde eihci po-
tefl contra fluidorum hypothefes, quum haec paris, ac lux,

tenuitatis fingi queanC. Verum enim vero, ut ut eleganter

ha^c disputâta videantur infunt tamen, quae ulteriorem dis-
quifitionem requirant. Scilicet NEWTOjMCJS quum difficul-
latcm proponit in explieatioEe, qui fieri poffic ut radii Ont al-
îernatim in mibus fâciUoris reflexionis, S facllmis tiansmijjus ,
lequiri ad hoc praeftandum docet m omni.kco dm media aethereß
vlbranîia, quorum quidem aheïius - vibrationes lumen conftUuant, dî*
hratïones aiitem altêrîus ^ quonïam cekriores finganîur, efficîam^
quoîies priorïs vibrationes illas praevertunî -, ut illae priorîs vibra-
tiones fini in ißis vicibus. Hoc vero ipfum aflumi vix pofle,
cum non permittant reguläres planetafum raotus, ut coe]i fpa*

; . -.nbsp;quot;nbsp;- \'da

(iVV. mWTONI Optica Lib. IIÎ. Quaefilo 28. p. 293? St fq.
.(2) V. EULERUS Opusc. Nom Ikcr. C. .I, p. 7

t\'a meâtîs flaidis repJeta efleilatiias. (i) Ex quibus patet noa
in uno adeo aethere, fed in mutuis duorum mediorum vibra,
tionibus, poficam a NEWTONO e0e difficulratem. Afl ar-
gumentum ulterius urgere non lubet,qaam ne demonfträta qui-
dem fît illa, qua unice nititur, gfiumtio, inaterlam îucidsm
pgitcr mundi fpatia percurrere,

I I X.

AJterum jam lt;Sc maxlmi fane ponderis aggrediamat argumen-
îum, ex motu fluidorum elallicornm defumtum.

Memoravi Capita praecedenti, infigne illud Newtonianum
de motu fluidorum elafl;icorum theorems. Ex quo apparet,
per nullum fluidum eMlicura raotum reMneum ad latera noB
divaricantem propagari poflè. Hoc argumentura quum fit direfte
omni fluidorum hypothefi oppafitum, fummopere omnes vexa-

Vic.nbsp;\'

HUGENIUS (2) primum, dum bene animadifertat in iinda-

jTuin

Ci) V. NEWTONUS Optica L. III. Quaeft. ag. p. 293. fg.

(2) V. HUGENiUS in traUatu de luce C. 1. amp; Conf. J. BERNOUILÎÛ\'Î
mcMch. nyßi^ ^Vmnetr, ßr la .ueßion, comment ß fait la propa.aUon
de la tuinim. Recueil des Prix de l\'Acad. des fciences T fir d •
cÄ^nfJ^,. to ra\'^om dufoitil mirants par un pefh trou dans une \'\'àambrè î,
{mn, ßnt üs voir Jon ima^e ß Men ter^,^ j ^mm\'opje,

^nbsp;[m

rum emamiïone fingulas particulas motus fuos non tantum dï-
xe6le, fed etiam oblique cum caeteris omnibus communicare,
obfervat, undas masimam vim esferere in lineas ad centrums
perpendiculares , motus autem estremarum undarum elTe tam
exiguos, ut partes , quae fefe extra direélionem normaîem es-
teodant, fint adeo debiles, ut nullam Iucem gignere valeant.

Verum quod aflumit HUGENiUS , vereor an regulis motus-
■fluidi elaflici fie conveniens-, quae enim foerit tandem undarum
illa compofitio non adeo manifeflo apparet, fi particula quae-
dam direSle moveatur, amp; incurrat in fibi oblique appofitam.
Ita enim motum illa fuum non tantum cum has communicare fo-
kt, fecundum datam direftionem, fed vero motus, quo in di-
redum pergit maxime folet effe debilitatus.

BERNÜÜLLIÜS (i) igitur, huic ut roederetur incommodo
Tortices aethereos , pariiculas lucis continentes ita disponit,uE
fi caulFa externa motus accedat, aequilibrium deflruatur, amp;
parjiicula quaedam promoveatur fecundum datam dire£lionem.
Haec autem alias propelletquae in eadem direélione reperiun-
ïur. Atque ejusmodi dispofiticnem , uti facile concedimus ,
ita jure meritoque q^aerimus, quid fiet de particuUs amp; vorti-

cibua

funs qu\'àKcune trace de quelque foïbk luevr pareîjfe mîmr de l\'image , qui
■tli: precifemsnt la bafe d\'ma me, dont lefommet eji dans le centre du trou*
^ oppofé en mâms temf a Vmtronbsp;qui a pour i^Js di^i^S du^JgleilJim

m^iîie, felon ies regks de l Optique ordînairesl:

^î) J. BERNOULLiUS I. 1. S. 25»

clbus adjacentibiis ? Nonne hoc ipfo impulfu \' sfficientor ?

Tandem vero EULERUS (ï) rem agreffus, fiogalarl omni-
no methodo illam esilricare cooatos eil. Theorema enim,
Newtoniana^m mittens, indacit liinc non effici poffe diverfsra
effe rationem propagadonis lucis ac foni, qaum eadem ratione
ac lux, fonus per foramen in conclave imœiffus a fua prima di-
reaione non adeo diffundaturj üt totam conclave adiropleat.
Licet autem haec non fit direéla argumentandi rado tarnen,cum
ipfe aër fitiluidum elafl:icum,NèwEbni3nufn theoremaeverteret.

Verum tamen vereor,ii£ illud de fono aflermm probarl qiieat.
Triplici quidem ratione hoc efficere conatuî Vir furamos. Pri-
mo ftarim obfervatj corpus fonans femper in ea diredione efle
•judicari, unde puifus feu radii noftras aures percutmnt, atque
viciffimjiftos pulfus es ea direélione ad nos pertingere cenfen-
dos efle, ubi corpus cxiftere Judîcamus. Neminem tamen m
anguloconclavis qui fonum extrinfecus immiflura audierit, Cfrigi-
nem illius ex foramine repetiturum, qaod tamen fieri deberet,fî
.per^cotum conx;lave ronusinde diffiparetur Ca)- Verum enim vero ,
licet corpus fonorum in ea dire^ione judicemus node polfus

aures percudant, negamos tamen, fi quis in conclavis angulo
fedeat, hune, pofita foni per conclave difîjpatione, judicare
corpus fonans in foramine coilocatum eiïe, dum contra tene-

(1) V. EULERUS Gpusc, Mova tbm\'m §. iï. p. 174,

to V. EULERUS L î.nbsp;^

US,

mus, pofita dîflîpadone, amp; operatione per fluïdum slaßlmm
hoc iïeii nuiJa ratione pofle.

I V.

Fingamus enim fluidum ehßkum, cujus particuiae fefe mutuoî\'
percutiant atque propelJant, uti fit in acre. Dentur nonnullae
hujus fluidi particuiae, varia direflione pofitae. Prima parti-.
cula A. direße percutiat fecundam -B. Haec tertiam C Se-
cundum direéîionem obliquam fibi appofitam propellet quidem,
fed direélione a propria tantum diverfa, quantum id jubent rè-

gulae percuflionis corpor-um elafticorum. Si vero C. in quarr

tam D, motu fuo acquiiîco impingat, D. obîiquara ad C dire-
€lionem habens, aliam iterum viam fequetur. Ponamus quar-
tum D. in audientîs alicujus aurem impellere, haec minime:
hunc impulfum ex primae particalae fed ex quartae impellentis
direftione judicabit,.

Hoc fi transferamus ad corpus, de quo disputatur, in forai
mine coiîoratum fatis patet, fi primae particuiae direétionem
cum ultima aaguîom 5« efficere ponamus, judicium de corpo-
ris loco apparenti futurum efle,.atque hunc a loco vero 50 edam
differre. Unde hoc ufui confentaneum corollarium ducimiis ^
plures homines in diverfis conclavis partibus collocatos diver-
fum plerumque, fi res accurate traßetur, de foni ortu judi«
dicium ferre. Etconcludimus denique, neqne raemoratum mo-
dö decretum,, neque hanc ipfius probatlonis partem contra

Theorem-Newtonianom efficere qoidquam polTe.donec proba«
îuni fuerit, quem pofuimas cafum locum non habere. Qua«w
particularum feparatio hic nihil praeftare vsîeat, nifi omnia pap.
ticularum centra ad perpendiculum congruere ftatuamus, quod
principiis Geometriae répugnât,-

S. V. . ;

\\

^ Ne autem quidquam cauffae ferviendo diffimulare viüeamns,
alteram memoremus probationis partem, qua nobis, moram
hicaiquaminjicis EULERÜS.

Nihil enimdefotiidiffipatione afferipolTe innuit,cüm ipfi con-
conclavis parietes fono fint pervü, amp; fint ad fonum uti vitrum

nd lucem: Etimß mim fwamen oitureturßnumtamen fm aeque
ßrtem mdiri in omni anguh (i). Damus autem lubenter fora-
niine obturato fonum ubique fere aeque fortem aodlri, Aamp;ve^
ro e^em haecnbsp;i^pedit guominus foramine apet-

to diffipauonem non flatuamus. Docet enim erner?entia fi be

ne claoio condavi fbnus audiatur,apertofbramii^jntenjfiarin^.

fonum,idque aequali per omnes condavispartes incremento \'ex.
quo coliigi poteft, quidquid fono per foramen acceflerit incre-
nienti,m omne conelave debuifiè penetrsre. Quod^ igüar ter-

tio poftulac EULERÜS, ut utrinque par ratio fuerir concIa

V. EULEKÜS 1.1.

D

ve eligl debuiiTe cujus parietes fono non fuerint pervii, id ni.
hil omnino praeftaE contra carum, quem pofuimus; quum in«
crementum illud foni ab omni parte conclavis, aperto foramine
percipiendum, majorem nobis ad probandum vim habere vide-
tur, quam ut ad ejus modi d\'ivmri» recurramus.

s. VL

Tandem fummus EULERUS ufum fibi advocat patronura ,
quo conftet fonum in aere aperto nunquam verfus latera diver-
gere nec direélipnem fuam mutare (i) Licet enim amp; hoc conces-

ferim, tatnen fi obftacula intercédant foni direÉlio maxime incli-

natur atque defle6titur.

Sic fouus campansî vel tormenti belUci (quod ipfe adfert
NEWTONUS (2) auditur trans montem, amp; foni pari facili-
tate per tubos incurvos ac reftos percipiuntur,quod quidem qua

ratione luci analogum reddatur aut explicetur fecundum motum
direfturaj non intelligo,

S. VIL

Qaum itaque ex his omnibus re6le efFecifflus, îheorematî
Ncwtoniano, vim fuam manere omnem, neque ullam adeo, fi

non

(0 V. EULERUS 1 1,

(2) V. NEWTONUS Optica L. HI. gaa^fff 28.

non amp; lateralem fluidi elaüici aclionem, concipi pofîe, proba-
mns eo ipfo, cum lux verfiis latera non divergat, hanc nulla
ratione ejusmodi fluidi aélionem dici poße. Quod fi quis obji
ciat ex radii progreflli per conclave, de laterali lucis aftione
judicari non poflquot;e , atque undularum vim non adeo validam
efle, ut late fefe extendere queant, attendat qusefo, ad fe-
quens experimentum: fl radii, opo lentis convexae, colligan-

tur, Ita ut bafis coni lucidl projîciaîur in vitrum coîhdiîvunt dic-
tum, cujus pars interior charta obdufta lud tranfitum non per-
mittit, lux per marginem exteriorem pofc vitrum fefe diffundet
orieturque conus , ita diélus , umbrofus. Hujus apex, fl pris®
inatumjacentis unius, alterius ereflum fltum tenentis ope ex-
cipiatur , atque fledlatur, confpicietur ejusdera coni bafis,
circulo lucis fplendentiffimss circumdata. Quod fi, lucem age-
re etiam vcrfus latera exifl:imaveris, vix explicare poteris, dis-
tinéle adeo, nigerrimam bafis fuperficiem, a circulo lucis cir-
eumjacente feparari.

Licet enim lucis vim cantam non e/Te dicas, Ut per omnem

fuperficiem fefe dispergere queat, confufio tamen qussdam oriri
debebk , ad terminos circuli lucidi amp; bafin peripherics. Quod^
tamen non fieri, fed fummum nigrorem amp;fulgentifllmumfpien^
dorem, absque hujus ulla in illam a6lione fefe excipere, repe--
îitis vicibus obfervavi.

VIïL,

S VUL

Tertiiim quod NEWTONIANAE theoria favet argumentum
ab inflexione radiorum prope corpora prsetereuntium petitur.
Dum enim Lucis radium prope corpus quadam prsefenim aciein-
flruftum (i) tranfire faciamus, detegimus mamfefto non tan-
tum radium verfus corporis aut aciei partem inflefti, fed ad ma-
jorem etiam diftantiam repelli, ad mediam vero partem re£la
pergere. In his autem, uti amp; in diverfa radiorum refrangibilita-
te, lâborat ipfa, quam ingeniofa caeteroquin , theoria Euleria-
na. Licet enim Newtonianam attraétionem répudient, propriam
tamen theoriam omnes adverfarii, in his ab omnibus difB-

cuîtatibus immunem reddere vis poffunt. Moîum enim ubi
pulfus iJli accipionc acceleratum , amp; tam cito fe ac prope
fequuntur, ut unus in altcrum agere poflît, vehementer equi-
dem vereor ne omnis celebrata radiorum re£litudo (a) corruat,
maximaque oriatur confufio, vel faltem eaedem exoriantur in-
ilexiones, quas in fono fîeri obfervamus. Quemadmodumprse-
terea, qua ratione data hac acceleratione fiac memorata re-\'
puîfio non intelligo , denique vero fi ad fingulà NEWTONI
expérimenta attendamus, aut particulariaPhaenomena obferve-
mus, pluraoccununtargumenta, quibus can^ra alias hypothefes

fuam

fi) v. keWTONUS Optica L. III. obfer. j.
fz) y. EULerus Opwsc. Mv. Tbeor. C. ii. s« 52.

c

fuam theoriam immunem prasftst, hasque obfervationes Philofo«
phorum hypothefibus, ad illa\'usque tempora excogitaiis, adver-
fari, ipfe inuic NKWTONUS (1), fed, quoniam pareicularum
cafuum explicatio noftrum propofitum excedit, haec roifla fa-
cimus, amp; ad luftranda argumenta, qu^ direéle magis îucem
corpus atque materiam habere probare videntur, nos accingi-
IBUS.

ï X.

Atque, fi natufse régna attente contemplemur, multa quiquot;
dem occurrunt corpora, quse nobis lucis materiam probare vi-
dentur. Inter illa autem, quam maxime haec nofliro fcopo in-
ferviunt, atque adeo Newtonianse fententiae favere folent, quse
LucembïbentïavQC^xïiüU Haec fub dio tantum pbfita, vel caelo
fereno, vel nubilo, vel tandem fole micante, lucem ea ratione
imbibant, ut, lt;iuae antea in tenebris tenebrofae etiam erant,

KurfC in locum luce privatum iterum delata niteant fplendeant,
verbo, luccm adeffe luculenter oftendant. lt;Juum autem eorura
Rumerus fit infignis (2), unumtantum idque maxime eminens
confiderabirous, idque arte praeparatum, quod kpidis Bono»
nienfis nomine venire foiet.

Hic

(î) V NEWTON, opusîc. T. II. p. m. 239.

Y. P. MUSSCHÊNBROES intrcd. in Ph. Nat. T. iL C. 30.

DISSERTATIO PHiLOSOPHiCA

HIc Japis, fi Juci, ab alba cube reflesae, exponatur lucem
I30n tamum imbibic amp; in tenebris -refleélit, fed hac fingulari
etiam gaudet prgprietate, ut, lucls radio prismate escepto^
amp; coloribusfingulis feparatis, fi Rubro aut viridi aut alio tandem
colori immittatur in tenebris eosdem perfeéle colores reddat ita
quidem ut, fi rubro immiffus fuerit lucem rubrum, fi alii, ali-
um lucis colorem emittat. Hoc autem experimentum licet a
nonnullis(i) infiiüutum , contrarum obtinuerit eventum, tamen
eum plerumque habuiffe quem diximus amp; ipfi experiundo cog-
novimus, amp; fuffragantibus 1TALORÜMamp; BRITTANORUM
teftimoniis tuto affirmamus, praefertim cum esperimenta, qu®
a contrario eventu celebrantur, non inftituta fuerunt metho-
do accuratillma BECGARII (g). Singulare autem hoc Phaeno-
jnenon, quum absque ulla difiicuîtateper immiiTas lucis particuJas
explicari poteft, per omnem aliam hypothefin vix inteliigitur.
Kam, quae ab EUL.ERO fummo acumine infertur interpreta-
do, corporum fuperficies ita dispofitas efle, ut in illas innu-
tnera.e quafi chordae tentae confiderentor, quae pro varia na-
tura cauffae a quibus afficiuntur, varios edant effe£lus, pari ac
in fono ratione, ingeniofum magis quam natnra conveniens vi-
detur , quum ejusmodi partium dispofitio arbitrarie accepta,

nullo arguraento probari queat, fi folam analogiam lucçm inter

amp;

(1)nbsp;V. Hißoirs Jsl\'Jcsd. Royal des Sdenc, 1735. MüSSCHENBROEK,
X. II. P. 69s.

(2)nbsp;V. MUSSCHENBROEK. IL

êc fonum ab ipfo afParatam , exeeperis. Quae, cum foludoni-
bus fuperiore noftra diilertatione maxime debilitata fit, vis efl:,
quin hk principium ab adverfariis petatar.

Ejusdem naturae argumentum iiuicfuccedere videtur, a cor-
poribus lucentibus defumtum. Quorum ingens copia, ubique
obvia (i) miros in Natura praeftat effefcus. Et certe muka ex-
liibentur, quae materiem lucidam révéra quibusdam corporibus

accedere, probare videntur. Hue fpeélant Phospiiori amp; fîmi-

lia (2).nbsp;■

L X.

Magis fpedofum porro argumentum nobis praebent plantae:
Docent nimirum obfervata, amp; expérimenta a BONNETO (3)
infl:ituta, amp; ante paucos annos a BERNH. CHRIST, MEE-
ZE repetita, plantas ex folo lucis defeélu morbos contrahere.
Praeferdm aucem Botanicis de lucis praefencia aut abfenfia dis-
ferendi anfani praebuit, pî-antarum fie àiâ^ ekngatm Hanc
autem dicunt adefîe quando planta caules emittic iongos atte-

nu-

(î) V .Mepi. de l\'Acad, des fcîenc. 1735.nbsp;\' \'

.(î) V. R. BOYLE de natura effinviorum. Caeterîim Varia bic, cx hac
corporuffl claffe recenfestur, a variis , effefta Verum cum amp; haec ipfa
amp; ponderls incremeota es aliis prindpiis ^fre^xo fimiUbusqyg explican\'
tur, apparet facile vix tuto in his concludi poffe.
(S) V. CH. BONNET Rtchmhes fur ks feuilles.

E 2 \'

nuatost albidos, foJîîs minimis, male formatis, pallido-aut lit-
teOquot; viridibus, terminates (O- Hujus morbi cauffam efle lu*
cis defe£l:um inviflisesperimentis probaruTît. Varias nimirum
plantas aeri libero ejfpofuerunt, alias Tub tubis vitreis, alias
fub ligneis texerunt, hoc quidem eveotii, Ut ^uae vitreiâ
tubis tegebantur, paullo minores evaderent, quam quae
aere libero expofitae erant, fub ligneis vero tubis maxime er
longata eflent. Dein vero, ut accuratius examen infl:ituerenr,
unum tubi lignei latus ex vijro confeceront, tum vero nulla e-
longatio obtinuit. Ex quibus apparet luci quidem expofiras,
omnem acquirers vigorem naturalem, quo magis luce carent,

eo magis ab hoc vigore recedere , amp; tandem plane luce defti-

tutas morbos contrahere, arque mori. Si autem in hujusPhae-
nomeni cauflam inquiramus, fi qua de caufla color nàturaliter
viridis lucis deféólu, aut pailidus, aut flavus reddatur quae-
rimus, apparet facile haec non niß contorte ope motus fluifli
eJaßki explicarl pofle. Praeter quam enim, quod in ipfa Eu-
îeriana theoria color ab ipfis corporibus dependeat, atque adeo
ipfa in tenebris coloris mutatio huic theoriae minus favere vi*
deatur, lolum partium aeiherearum motum crefcenîibus plan»
tls fufiScere fl:atuendum erit. Sin vero fubflantiam fingularem
hic ponamus quae plantas, cum es terra prodeant, foveas at-
que eoutriat, qaaa illis languefcentibus caeteroquin naturalem
vigorem reddat ^omnia eo tendere videntur ^ ut Lucis, fingularis

fub.

|î) f» 5\' CII. MEEZE Exp^n Fbyf, Ds aSione hmimis.

fubftantia nobis verifîroilior appareat: Atquefiquidem argumen-
la, quae Newtonianam theoriam confirmare foîent reftituimus,
ad quam refl;itutionem fi acceflTerit d»iïicultatum , quae huic
theoriae obmoventur depulfio, maxima nobis eric hujus, pra©
aliis fenteniiis, au^oritas»

CAPUT TERTIUM

SqIuHo difficultatum contra NEWTONI

§. I.

Tnter illa quae maxime magni NEWTONI theoriam premere

videntur, priodpem locum meretur, metuenda folis amp; cor-
porum lucentium disfipatio. ■

Si enira coucipiamus, hicis radios e foie, tanguam fonte
jugiter, continui fluminis inflar, dimanare, fieri quidem aliter
non poteft, quin, poft raukorum faecuîorum decurfum, fol a-
liquid inde detrimenti capiat. Et frufira hic celebratur fumma
radiorum tenuitas, quum, amp; hac concefla, infignem fatis jaétu-
ram fol pati debeat, quod egregie a fommo EULERO infertur.
Quum radii e foli divaricent, decrefcet eorum denfitas in ra-
tione duplicata diftantiarum , emanantes perpetuo. Pofita igi-
îur denfitate radiorum in terra, ad denfitatem materiae folarfs
ii£ 8 ad 1, parallasi horizontal! = inito calcule tan-
dem

dem invenit EULERUS, efle jafturam folis finguîis minutis fe-
cundîs ad ejus maÜam, uti 54000 n. ad i. Unde patet, iramen-
fam efie debere radiorum in terra raricatem, fi praefertim com-
paraveris cum materia folari, amp; quidem fecundum EULERl
calcuîum, uti unitatem ad trillionem , - quae nimia fane efl:,
ipfo obfervante EULERO, folis jaftura , quam uc aliqua fe
probabilitate poflît tueri (î). Taceo raritatem ulterius minui,

Ü ex recentiorum obfervacionibus parallaxis horizontalis amp;

lquot; ftatuatur.

) -

IL

Alia, quaeque magnam vim quot;habere videtur, difBcultas peti-
tur es particularura lucis collifione, amp; inde metuenda confu-
fione. Si fl:ellarum nimirum, folis, aliorumque corporum, con-
tinuas emifliones attendamus, dum ingentem fphaerae coeleflis
partem per minimum foramen nobis confpicuam effe obfervemus,

fi denique innumeros radios ope fpeculi cauftici in focum colle-
aos fefe decuiTare, videamus, fane mirandum efl: nullam pror-
fus in fingulis alterationem, nullam confufionem percipi. Cum
enim, ut ex allatis unum tantum exemplum paullo accuratius
confideremus, per minimum foramen, vel acu chartae infliflum,

ex alta turri terram verfus oculum dirigimus, per folum hoc

exi-

(i) V. EULEKüS Nova Tbsoria. C. 1 §. 17

exlguum foramen innumera objefta nobis confpicua redduntur.
Quodfifiaî, afingulis horura corporum pun6lis lucis radios pro-
feélos amp; reflexos, varia dirt étîone omnes foramen absque aliqua
collifione, permeant neceffe eft. Quod expücatujam difficillimum,
mulco, tamen fit in explicabiiius, fi foramen dimidio anguflius
reddamus, turn enim iidem radii minus fpatium non tantum
percurruni, fed , quod mi/andum omnino, diftin6tius etiam vi^
d^mus quam antea.

Ill

Verum enim vero, utut elegantur haec disputate videantur,
fundamento tamen nituntur, arbitrario amp; temere pofito. Aflquot;a-
jmitur nimirum ab adverfariis per emanationis fyftema oportere,
ut lux jugiter (i) amp; perpetuo, fluminis ad inftar, a fo!e de-
currat. Quid fi concefi^erit aîiquis vix duabus memoratis, imo
pluribus difficultatibus, fefe extricabit, Afl:, uti continua haec
dimanatio pro arbitrioaflumta efi:, ita, nollrojure, hanc rejici-
mus, atque ah\'am probabilem magis accipimns, qua amp; iMew
toni fententiara his incomtnodis liberate valeamus. Ponoigitur,
Ut una cbfervatione utramque diluam difficultatem, lucis parti*
colas, non jogiter, neque fluminis adinfiar afoledimanare, fed
Mngo intervallo a fe invicem femotas terram verfuspropagari, ea

tamen

i^) V. EULER. o^uJc. Nova Tbeor. C. L

tamen ratione, ut nulla intermiffio usquam perdpi queat, quod
haud fcîo an probabili fatis conje6lura jamfim espofiturus.

I V.

Memoravi Cap. i.§. 6. ubidete6lamlucis velocitatem indicabam,
ingentem efle lucis rapiditatem ita ut 8\' tempore interval-
lum folem inter amp; terrara percurrat : fi autem parallaxin folis hori-
zontalem fecundum recentiflimas Aftronomorum obfervatîones =

ponamus , erit difl:antia media folis a terra = 34761680
milliar. Gall, quorum quodlibet 2283 hexapedas continet, (1)
adeoque = 476165492640 ped.Parif., ut adeo lux tempore 1quot;
percurrat fpatium 965852926 pedum. Si autem ftatuamus quo-
libet minuto fecundo n particulas e foie terram verfus dimanare,
erit intervallum inter particulas lucis 965852926: n,unde patet,
fi cognitum habeamus n innotescere intervallum inter parti-
culas lucis. Quum autem lucis radii continui nobis videntur

amp; perpetuo absque Ulla încermifllone fe infequentes, apparet fa-
cile, determinaticnem ipfius n pendere a duratione fenfationis
vifus h. e. a fixo velocitatis termino, quo dato, phaenomenoa
nobis adhuc , ceflTante licet caufla, tamen reprefentetur, fed qui
cum imminuitur Interruptio nobisfiat fenfibilis. Ad hunc autem
terminum obtinendum egregie nos ducunc experimeata a Nob.
jy ARCY (2) circa hanc rem infl:ituta.

Ma.

(I) V. Connoijf. du Terns A. 1782. p. 105.
Mmoires ds rJcad, des Sciences de Paris

F

DISSERTATIO PHILOSOPHICA

Machinam enim hic fibi paravit cujus ope determinarepofTet,
quanto ceîeriîaiis gradu opus eJQTec, uc corpus-lucidum gyrando
lucis circulum efBceret continuum.

Fuit autem is experimentorum eventus, ut fi corpus peri-
odum abfolverec annulus lucls cernereturcontinuus, cum autera
duo corpora ad variam a centro diilantiam\'machins imponeret,
eundem obtinuic eventum, hoe folo discrimine, quod immina-
ta celeritate intermifljo in majori citius, quam in minori circu*
lo, fentiretur. Ut autem certo definire poflet acutiffimus Ob^
fervator, utrum a fentiendi diuturnitate, an vero ab invito oculi
inotu,auc alia denique cauffa imaginaria derivandum forec phae-
tiomenon , experimentum etiam inftituit, in quo pars tantum
annuli obfervatori espofita erat, dum reliqua\'obfiacuîo tegeba-
tur, amp; tum etiam circumadta machina ifte locus continua luce
fuit repletus.

Atque his aliisque experimentis dilucide demonflravit Vir ex-
Imius, fenfum videndi per aliquod momentum, licet vaide exigu-
um, poffc cauff® ceflationem durare. Quod fi ergo ftatuamus
fingulis unam tantum lucis particulam ex fole ad nos dima-
nare, vel fie tarnen vifîo manebit continua, neque uila intermis-
fio percipietar ; quumque ica tempore vix 8 particulae la-
cis ad nos perv^niont, ftatuamus in calculo prEecedente » rrrg^
iinde finguî» fibî fuccedentes lucis particulae intervailo 12073101 (5

pedumdiflabunt. Sed ponamus fingulis non unam, fed cen-
tum lucis particulas ad oculos noilros deferri, vel fie tameîi
lingularum diflantia erit pedum 1207316, fiveplusquam 8Bmit*
îlarium Gallicorum»

BE lïAT/ÉÎT PRO?Aa LUC.
f

f. V.\'

Secundum hanc autem ^ quampropofuimustheoriam,fuîtnoî^

tantum omnîs EULERl calculus de folis diffipatione, ex jugo

îucisexitu metuenda, verum etiam, quum jam non ampliuslux

continuis particulis confier, omnis quoque illa difficultas ex in-
genti lucîs fubtilitate, fi eam cum materie Solis conféras, pror-

fus evanescit. Nullum prseterea momentum in akero de col-
lifione radiorum argumento fuper^rit. Eadem enim de diftantia
particularura lucis hypothefis ad ftellas aliaque corpora lucida
facile refertur, amp; cum tantum fit inter fingulas particulas
intervallum, tantaque illarum rapiditas, vix efl ut facile
fefe percutiant. Cum porro, fi veî concedamus nonnullas
diorumvariasdireaionisparticulas, fefe olFendere, nihil exinde
effici queat, quod experientis fit adverfum. Vidimus enim,

modo poft intervallum temporis fibi invicem particuJ® fin-
gulBB fuccedant, vifum effe continuum. Jam vero hoc tempo-
ris fpatio ex hypothefi noftra ico particulaî infequuntur, un.
de liquet manifefio, etiamfi 99 deftruerentur aut curfum at-
que direaionem mutarent, inde nullam etiamnum confufionem
oriri poOe, cum amp; centefima^fufHçerec ad continuitatem perfi-
dendam.

f. V l

Iv.V L

Aliud accedic argumentum, ex quo majorem etiam probabili-
tatem noftra hypothefis nanciseatur. Omne feilicet quod a lu-
ce fpatia coeIefl:ia implente \'metuebatur obflaculum bac-noftra
affumtione penitus tollicur: quin minus etiam particulae, -a fe
it^vlcem : fejunélse, refîflent, quam fluida ulla folent ela-
flka. Maxima enim pars fpatii coeleftis nunc ab omni ma-
teria prorfiis vacua manebit, Quum autem ii, qui Newtoni-
anam attraSlionera répudiant, fpatium, in quo Pianetae atque

cometae volvuptur, prorfus vacuum efl\'e negent, (i ) h ac ipfa forte
hypothefi ipfum (llud efficipolTet, quod aetheri tribui folet. Non

video faltem aetherem magis accommodatum ad vim centripe-
tam illorum corporum conficiendam quam ipfam materiem lu-
cis. Verum cum haec quaeftio non fit hujus loci, mittimus il-
Jam ad alias difficultates pergimustollendas.

VIL

Poftquam generalia, quae NEWTONIAN A E fententiae ob-
Jiciuntur, memoravimus argumenta,unumalterumve inter par-
ticularia majoris rooroenti addamus.

Nec omnino rejicienduffi eft, quod a natura corporum dia-
phanorum peticur argumentum. „ Cum radios fecund um omnes

,5 di-

(i) ¥. EUler. Opuse. £gt;6 rdäxas, mtus Planet, f.

Ï, direiSlIones per corpora peüucida transire poffe obfervetur,
„ neceiïe effet, ut haec corpora quaquaverfus fecundum lineas
reclas effent perforata, ita ut io iis nulla linea reóla concipi queat,
quae non fimul in hujusmodi meatu fit pofita.quot; Unde quidem
ipfi corporis diaphani materiae nullus locus füpereffet (r).

Obfervamus autem primo ; horum corporum naturam neuti-
quam per fluidum elaflicum explicari. Quum enim maxima

fit horum corporum denfitas , nefcio quid fibi velint. Cum di-
cunt, pulfus exceptos uti in aethere per eorura fubfïanciam pro-
pagari (a). Neque enim motus celeritas fatis interna partium
connexione fervatur, cum haec ipfa licet forte preflîonem ad-
mittat, maxime refiflere debeat. Dein vero, quod NEW-
TONI fententiam fpeélat, quum absque ulla opacitate corpora
diaphana nobis non effent confpicua, eo ipfo apparet, pelluci-
ditatem abfolutam fecundum omnes diredlionesnotorumcorpa*
rum diaphanorum naturae contrariam effe.

s- V I I X.

Alterum contra NEWTONUM argumentum praebent cor.
pora opaca amp; refleflentia. Et ingepfiófe hoc argumentum ur-
get fummus EULERUS (3).

Si

(!) v. euler. Opufc. N. Ti, lue. C. I.
(aVV. euler. Opufc. M. Tb. lue. C, V.

(5) V. EÜLEP^. Opusc. Nova Theor. Lue. C, 107, f^

JP 1

Si in corpora opaca radii lucis incidant, quoniam refle61ione
radii non mutantur, coloris mutado ab illis pendet. Sic a corporibus
rubris radios tantum rubros refleai videmus, etiamfi alii coloris
radii inciderint. NEWTONÜS autem, cum coloris diverfita-
tem in ipfis radiis fitam efle exiftimaret, in corporum fuperfi.
debus dari quandam refraélionem judicavit. Quum itaque in
hoe argumento, tam refi-aflionem, quam reflexionem ab obli-
quitace radiorum pendere animadvertat EüLERUS,atque adeo
hinc nulla ratione explicari pofle autumet, quomodo a corpofe
rubro foli radii rubri verfus omnes partes diffundantur, dubita-
mus an fatis attenderic vir fummus ad ea quae de coloribus ex
iamellis tenuiffimis fuperficiemm corporis a NEWTONO difTe-
runcur (i), Haec autem de difficultatibus contra NEWTONI
fyftema fu€ciant, Multa quidem, fi fingulorum Phaenomeno-
rum examen inflituere vellemus, hac deredicenda fupereüTent,
verum hoe amp; confiiii noftri fines fuperat, amp; cum in plerisque
Phaenomenis res ita fe habeat, ut facile ab utraque parte difpu-
ïari poflït, nihil inde ad cauiTam dirimendam lucraremur ad-
jumenti. Itaque fuperefi; tantum, ut generaliora quaedam/wVo-
rum elajlicorum incommoda indicemus,

s. I X.

Praerer univerfales, quas C. IL memoravi fiuidorum ela-
flicorum difficukates,illa nempeniti airumtiojie,eaqiieTheore-
______________ma-

co V. newton. Optica. 1. II. part, III. ^qui, m^^TüITbr\'^iï^^
«ksantei rem expofuit S\'GRAVESANDIÜS L. V. C. zff.

matî, quod latidavi, Newtoniano coatraria, alias nonnuîlas hic
breviter recenfere oportebit.

Argumentum, modo contra NEWTONUM allatam, de
confufione es collifione radiorum , ad undulationes fiuidorum
elafticorum transferamus, ut proprio quafi gladio jugulentur ad-
verfarii.

I Quamcunque autem theoriam,five HUGENLANAM five BER-
KOULLIANAM five EüLERlANAM denique attendamus^
ex omnibus maxima metuenda videtur undarum coJiifio. HU-
GENiUS (i) certe,cum duos aetheres aflumat, amp; horum undu-
ktione lucem propagari, refringi, refleéli, faciat, vix fieri po-
tefl:, quin mirara confufionem exinde radiis inducat. Quando enim
varies undulationes varia diredlione fibi occurrunt ipfa illarum vis
elüflica .fecundum leges collifionis corporum elafticorum, cffeftuni
turbabit. Neque ullus ordo ab exiguis vorticibus BERNOÜLLI-
ANIS cxpcélari poterit, quum amp; horum circumgyratio, amp; ac-
tio particular um materiae interpofitae, necceiTario confufionem
pariant, praeterquam quod neque hos rooturo reéliliaeum proda-

cere poffe fupra vidimus.

Quod vero ad EULERl pulfus attinet,otnniofn hi certe max-
ime regularitatem confervantjfedeodem tamen vitio laborant,ez
quo HUGENH undulationes fefe confundere, derivav^us. At-
queiinfiiper EULERUS, (^ut alias aliorum etiam taceam modi,
icationes) cum fonus Jonge alia ac lux propagetur ratione^ fuß»,
damentum fibi fere contrarium aifaoïfifie videtur.

(a) ¥. HüGENiÜS In traamp;am äs luce C. Y, ^

PROPOSITA PHILOSOPHICA.

I.

Lux non conßßit in aäione aetheris cujusdam elaßici^ unîverfum
implentis^ ßd eßßngularis naturae materia^ e corporïhus lucîdïs
manans.

I L

Non fob frîgore aqua ad congelaîionem dedudtur, fedaîîa corpuscuîa
accedere videntur.

l I

Naturam ßuidorum confifiere in partium motu perpetuo, firmorum
autem in quîeîe, negamus,

IV.

Tam M, qui vires corporum moîorum ex fimpïîcî veîocitate, quam
qui ex ratione quadratorum veîocîtatum aeßimant, habent, quo
tueanîur Jentemiam.

V.

Ad aBionem vere liber am nulla ratione requiritur plena indifferentia.

VI.

Mentem humanam non ejje corpoream reête affirmant^ atque adeo
fuidquid ad naturam corpoream fpeStat^ei merito denegatur.

VII.

Rerum ideas ab ipfa creatione menti imprejjas eJJe, uti nullo argu-
mento probari poteß^ fic illo, ab idea Dei defuinto, plane ever-\'
titur,

VIII.

Msns non abfohitur fola Cogitations»

I X.

Mentem femper cogitare experientia non probat ^ neque tamen inde
concludendum ejus eßentiam ceßare,

X.nbsp;^ .

j^ens a corporeß]mäa raîionaliter mt aBuofa, vitaeque praefentjs
memor.