DISSERTATIO JURIDICA
INAUGURALIS

D E

officio curatoris in

administrandis bo-
nis MINORUM.

QUAS

FAVENTE DEO TER OPT MAX.
Ex AuStorïtaU Rectoris Magnifici

ALEXANDRI PETRI NAHUYS

A. L. M. Phil. amp; Med. Doa. atque
Profeflbris Ordinarii,

N E C N O N

Amplisfmi Senatus Academici confenfu ^ eM
NobiUs/im^ Facultatis Juridicae decreto,

F R O GRADU D O C T O R A T ü S

Summisque in UTROQUE JURE Honoribus amp;
Privilegiis rite ac legitime confequendis,

Erudïtis exammndam offert.

J A C O B U S

Ad diem ih. ja/h mdcclxxx. It. L. O. S»

TRAIECTI AD RMENÜM,
Ex officina ABRAHAMI VAN PADDENBURG,
ACADEMIAE TYPOGRAPHÏmdoclxxx..

- .nbsp;, f: , . ,nbsp;■ •■• rr ^y ; .. . , ■

. a I j rquot; u\\o u, i •

■ ■ _ a .a
. ... ^ X j/.inbsp;^^ U

v..- - înbsp;^ \' ..i .nbsp;; ■nbsp;•nbsp;■ ■ ■nbsp;î : i.

t. n

- Tnbsp;fquot;nbsp;»-..V .nbsp;-^irv »Tnbsp;r -nbsp;- ^nbsp;-nbsp;»r

■nbsp;-P iH \' quot;nbsp;(M\'T T T r

; J».nbsp;.irf-jiX ygt; «\'»âl inbsp;--L .rt.

,nbsp;rlior \' i , , quot;quot;

C Ü i \'y . ) G a a A a o o il 3

si\'?^ r.,.^.. ,nbsp;.

t u o ii . Î2 il et A V 6 u a O D a t

vxhv im ah a a.?. t\'

V I R î s .
NOBÎLÎSSIMÎS ET AM?LISSmis,
ABRAHAMO JACOBO S\'GRAEUWEN,

MEDICINE DOCTORÎ
URBIS ZÎRIZ^ENSÏS GRAPHIARIO, CET.
FRATRI PER AFFINITATEM CARISSIMO.

adriano jano de reuver,

J. Ct. CAMERA RATIONUM PROVINCIE
ZELANDI/E A TABULIS ET SECRETIS, CET.

TUTORIBUS SUIS MULTIS MODIS DE SE BE-
MERITIS, EOQUE NOMME, PARENTUM
INSTAR, PER OMNEM VITAM CO-
LENDIS, HONORANDia

Hancce Differtmiotim
inauguralem,

D. D. a

•r\'

e-

lïuv.:.

j

r r lt;-

AJ. . -v, A ..

.■\'S

-h:

t

Qi verum illud Jafonis, profunditatem juris ad 40 an-
^ nos fe extendere: Quid audadsel juris prudendam
nunc profiter!, cujus Sacris nondum initiatus fum, quam
a limine vix modo falutavi : Anni enim vix tres elapß
funt, quod huic ftudio incubui. Sed fcire te velim
B. L. neceffitatis fuifTe, quod hafce pagellas prœlo
fubmiferim: voluntas meorum taie quid abs me exegit: \'
ne autem menfura virium imbedliitatem excedente
tuipiter deferere cogerer, quod arroganter afTumfiffem

Intra meam peîlicuîam me coninuî, talemqiie mihi
elege materiam , quam humeri fere non recufant.

Accipias ergo benigna fronte hanc tenuitatis mese
ingenuam confeffionem , amp; pluris animum oiFerentis
quand pretium oblationis aeftimes qusefo: Ab aliis, qui-
bus araior cum Themide neceffitudo intercediî am-
pliora exfpeaies, ut enim jufte rationem impenfîrecî-

dam, proffierequid nequeo , quod doleaat alios i
fpedminis ergo hsec fubmiffe tibi ofFero, quod bene
interpreteris Spero: tuo favori fic me commendanste
feene valere Jubeo. —«nbsp;^

DIS-

DISSERTATIO JURIDICA
INAUGURALIS

D E

officio curatoris in
administrandis bo-
nis minorum.

s. I-

nent Perfonae ; ex his, quœ in poteftate

aliorum non funt, quaedam vel in tuteJa

funt, vel neutre jure tenentur. Ex his dis«

putare voleniem de illis, qus in Curatione funt, vocabu-

la rerum indices effe , tit, ƒ, de verb, S. me docet. Qua-

Anbsp;prop-

propter ne illotis manibus accedatnus,brevibus licet, ne videa-
/

mur cortici inhaefifle, folliciti erimus in enucleandis vocabulis.
Nomen autem Curœ quod attinet, Vano de Lîng. Lat. L. 5. de-
ducit ab eo, quod Cor urat^ Curare, ait a Cara didum. Fejî»
âe V, S. X. 3. Cura eft quafi cor edai^ vel quia Cor uraty
idem quoque habet Servîus adFirg. Mneïd. L. L vs. ZI3. amp; Poëta
ipfe Virgilius L. 4. JEneîd. ubi fic canit.

Jt Regtna gravi jam dudum Jauçîa cura,
Vuîms aliî veniS y öquot; coeco carpitur igflL

Alii vero derivant hanc vocem a Graeco amp; cerfe a gt; ^^ ^^
^or, commode defiimi poteft, idem enîm notât ac animo volvo,

Curo, amp; fic generaliter vocabula Cara amp;Curatio fumuntur pro,
cujuslibet Negotii aut muneris adminiftratione ; vid. Tac. Hiji.
L, 4. C. 68. Et Suet. in Claud, c. 25. â? Cic. de Nat. Deor. L i.
Ç. I. 6? ad familiar es L. 6. Ep. ig. Et fic Curator pro Cujus-
vis negotii adminiftratore fumitur; ut apud Suet. in Aug. c. 37.
i^in Calig. c. 27. Injure vero hse voces peculiarem fibi ufum
vindicant, cum de adminiftratione alienorum bonorum agitur.
Et haec de vocis origine,nbsp;lt;

§. I I.

Priusquam vero ad definitionem Cura transeamus, non abs

re erit, originem ejus pauîo altius repetere. Cum lege 12.
Tabb. de Puberum Curatoribus nihil fi;abilitum effet, adeoque
jure veteri Adoîefcentes pubertate liberarentur a tutela, amp; ma-
sime quidem ob temporis feveritatem, amp; quia adoîefcentes tune
■vitss honefl:ate eminerent -, fic legimus , Juvenes ea setate viriü

toga afî\'umta (quae folennitas circiter annum setatis decimum
feptimum tum peragebatur) fibimet ipfi permifFos fuifl\'ejpro-
priaque negotia adminiflrafle dicuntur. vid. Val, Max. L. 4. ex.
4. amp; ea setate fertur Nerva filius publice de jure respondilfe,
L. I. §. 3. ff. de poßulando. Similiter majori feptemdecim an-
nis permifllim fuit fervos in teftamento manumittere contra le-
gem ^liam Sentiam §.5. tnß. eod. Tit. qua de re ut amp; de toga

virili plura habet Dempßerus in notis ad antiquit. Rofinip.

Et fic hac œtate adoîefcentes fuerunt nullius poteflati fubjeóli:
paulo tamen poflea accrefcentibus divitiis amp; ex iis luxurie, vo-
luptate, ac profufione bonorum orta , lata efl Lex Lsetoria, qU3
cavebatur,. ut, omnibus re fua abutentibus Curator a PrsBtorô
daretur. Capitol, in quot;oita Mmi Anton. PMlof, cap. io. qua lege

A ^nbsp;ta-

tarnen jus 12 Tabular um defuetudine obliteratum potius réno-
vât um , quam aliquid novi conftitutum faille videtuf. Deinde
tandem Divo Marco vifum fait, omnibus Juvenibus, licet non
prodigis,Curatorem tarnen dare; idem Auäor Capit. Z. L. fic
fcribens. De Curatoribus vera cum ante non nifi ex lege Lcstoria,
vel propter lafciviam, vel propter dementiam darentur, itaflatuit,
ut omnes adulti Curatores acciperent, non redditis caußs, amp;Capitoli«
no confentit Gajus L, i, Inß, Tit, ult. Verba Gaji: PeraÜisPu*
pillaribus annis , quibus tutores abfohuntur, ad Curatores ratio mino*
rumlincipitpertineref fub Curatore funt minores, (State majores ever-
fires, injani. Es vi illias legis omnibus adolefcentibus, non-
dum vigefimo quinto œtatis anno impleco Curator datur, licee
res fuas bene gerentibus, quo fenfu intelligenda funt verba Vl
pianiL, l, S- 3. ff. de minorib.

i. III.

Prima itaque origine Curse exquifita, ad definitionero nobis pr(y-
pofitam tranfeamus. Juftinianus ait inprincip. infi. buj. Tit. 3.
Cura eft vis ac poteftas adminiftrandi bona eorum, qui vel per
setatem minorem viginti quinque annis, vel per animi corpo-
ris.

risve vitium ea adminiflrare nequeunt. Dicitur vis ac pmeßas,
talis nempe poteflas, qualis in adminiftratione bonorum requiritur,
non enim hic intelligenda tanta vis ac poteftas, quanta paterna
ac dominica apud Romanos erat, minime, fed ea quse ad utili-
tatem eorum, qui fub cura eiîent, Gonducebat. Et quidem efl:
vis ac potefl:as in capite libero. In definitions enim Curatelae
etiam illud referri poteft, quod in definitione tuteise dixerat:
Imperator. Cura enim quoque munus publicum efl, amp; ob eam
caufam liberi homines tantum Curatores,amp; liberi tantum ho-
mines in Cura effe pofliint, nullus enim in Cura efle potefi,
nifi qui fui Juris efl:, ergo amp; Curator poteflatem habet in Ca-
pite libero,id eft in homine libero; vocabulum enim caputfha.quot;
tini pro toto homine ufurparunt Quia prsecipua pars Corporis
habetur, ex qua homo ab aliis dignofci poteft Leg. 44. de
Reîig. hmc Horatîns L. i. Sat. i. v. aix.

Ouot Capitum vivunt totidem ßudiorum

milUa

Aäminißrandi bona ^ certse enim rei vef caufse Curator datur,,
son perfonse. Leg. 14. de Jeßam. Tut. Et hsec eft differen-
tia inter tutelam amp; Curam; Tutela enim refpicit ad Perfonam

Pupilli, Curavero ad bona minoris. Porro in definitione di-

A3nbsp;gL

citur , qui wî per cstatem minorem viginti quinque annh ; Es
his itaque patet illum numerum annorum potiffimum requiri,
non ita, quafi ante illud tempus res fuas adminiftrare non pos-
fent minores, fed magis id cautum ob imbedliitatem setatis,
qua minus res fuas adminiftrare queanr. Ut docet Ulpianus
1.1. a. Dl£i. Tit. Poft hoc tempus completur Viriiis Vi-
gor. Qui per animi corporisve Vitium ea adminißrare nequit,
puta euro , qui rebus fuis fuperefie non poteft, ut Fu-
riofus, mente captus, furdus, mutas amp; qui perpetuo morbo
îaborat, Furiofus etfi quoque mente captus eft, a mente capto

tamen plerumque feparatur L. 2, ff. de inoff. Teß. L. 8«
de tut. Ê? Curat. Dat. amp; multis aliis legibus. Turiofus nempe rabie
quadam ad ferociam agitatur, mente captus vero nulla fere
figna vitii naturalis oftendit extrinfecus, Belgice audit Een Goe-
de Gek. F urioforum porro duo funt genera, quidam enim in
perpetuo morbo verfantur, alii intervalla qusedam dilucia habent.
Qui vero perpetuo illo morbo laborant, per fe liquet inCuraefi\'e
debere^ cum nullo modo rebus fupereffe pofiTunt. Qui vero di-
lucida habeat intervalla ei tam diu modo Curator datur, quam
diu tempus furoris durât. Prodigi etiam hue referendi funt,
quia Furiofis sequiparantur. Nonnulla tamen eft differentia inter
Ffodigum amp; furiofum. Furiofus enim nihil negotii agere

potefl:, Prodigus vero es auftoritate Curatoris omnia recle
^ peragit. Prodigus rurfus duplex efl:, vel jure vel faélo: Fa-
élo prodigUs efl, qui neque tempus neque impenfarum fi-
nem habet, fed diiapidando, amp; dilacerando fl:atum fuum
reddit deteriorem £. i. ff. de Curat. FurhJ. Jure autem pro-
digus eflè dicitur, cui pofl: cognitam caufam a Prsetore inter-

dicitur bonorum adminiflratio. vlà. 2. Inß. quib. non eß per-

mtff. facere Tefi. L, i8. ff. qui Tefi. facere poff. Ex his itaque
confl;at, praetextu prodigalitatis illa,quae prodigus ante decre-
tum interdiaionis gefi\'erit, non infirmari d. f. 2. înfi. ^
10. ff. eod. fed amp; e contrario qui decreto prodigus efl:, quam-
vis poftea ad bonos rèdierit mores, tamen non nifi contrario
decreto bonorum adminifl:ratio ei conceditur. Unum quodque
enim eodem modo diflblvitur quo colligatum efl; L. 35. de reg,
Juris. Hic autem quseftio obvia videtur; An quis ipfo jure

prodigus haberi poffit? Negatur, quia prodigalitas efï fa6li,

adeoque Magiftratus fententia opus eft, antequam ei bonorum
adminiftratio interdicitur. Probari id potefl: ex L. 10. ^ 15.
ff, de Curat, furiof, L, 55. C. inßne de aàminîfi. Tutor. junSia
mm kg. I. prînc, ff. de Curat, furiof. vid. etiam Donellum de
Verb. orig. Gail. a. obßr\'o. 51. Fachin. 1. Cont, c. Ö3. Sed
mallera amp; hic poenam pecuniariam fl-atui lu eos, qui prodigum

vel eum ,qui ftatim dilapidaturus eft,quod accipît,fîbiobligant:
Et facile abftinebunc a contraflibus. Et licet quis fciverit pro-
digum vel lusuriofum acceptam rem vel pecuniara jurejurando
conftituturum effe, tamen hoc ipfi non prodefib debet. Quia pri-
valus ex delido privati lucrum fentire non debet: Ergo non
in totum efficaciter es contractu- Juratorio Prodigus obliga-
tur.

Ob Corporis vitium impediuntur furdi amp; muti, amp; qui per-
petuo morbo laborant; nempe eatenus eis adminiftratio inter-
dicitur, quatenus tali vitio impediuntur. Si non utique perpe-
tuo morbo laborant, fed dilucida quasdam habent intervalla, ut
Furiofi, tune hereditatem adire , amp; omnia agere ,,quae fani homi-
nes agunt, pofiÀint. i.6. CqL d$ Cur, Furioj. Foei. ad Tit.ff.
àe Cur, FurîoJ. N.i$,

I V.

Ut ordine nunc rem perfequamur , inquirendum , quibus
perfonis Curatores dantur. In definitione vidimus, ut quis
viginti quinque annis major efle deberet ad res fuas adminiftran-
âamp;sTît. Inß. de Curatorib. in princ. adeoque puberes hic in-
îelligendi, qui rebus fuis adhuc fupereiTe non pofiunt. Zï^

Inß.

Inß. âe CuraîOYîb. 6f L, î. üe m\'mrib. ubi JCt, ita ait.
Et ideo în banc ufque œtatem adokjcentes Curatorum auxllto regim-
tur, nec ante ret fuiS adnimißratio eis commini debet, quamvis rem

fuam bene gerentibus, Curatores iraque dantur iis, ut eorum
bona adminiftrent, quia minor, ob aetaüs imbeciiiitatem, non
îdoncus cenfetur; cura enim poft illud tempus ^^ nempe viginti
quinque annorum, fecundum Uiplan. L, i. g. 2. Diä, Tit.

completur virilis vigor.
Invitis autem.adolefcentibus Curator non datur, praîterquam

in litem, uti 2. inß. b. Tis. adeoque nemo cogi poteft, ut
Curatorem accipiat, fed fibi ipfi curatorem petere debebant
4. L. 2. ff. ^ui pet. Tut.

Sibi ipfi dicitur, adeoque per procuratorem vel per alium fibi
Curatorem petere non poterant. Uti 4. L. s- /^»i ante d.
Jegitur. -Sed fecundum Ulpianum non Kcere alium eis petere^
fed ipfum fibi ipfi. 5. 2. ^î/I p^f. Tm. Matri, aliisque ita
non licebat tutorem vel Curatorem filio fuo petere L. i.ff. qui
pet. Tut. L. 2. ff. 5. qui p. Tut. Sed Tutor , antequam a
fufcepta tutela fua liberatur, pupillum moncre debet, ut fibi
Curatorem petat L. 5. §. 5. ff. de per. amp; adm Tut. S Curat.
Sacris itaque conftitutionibus ei jubetur, fi negîexerit §. 5. Z.5.
ff. eodem, Adeoque minores viginti quinque annis Curatores fibi

petere debent, fcilicet, fi res eorum id exigat, ut patet ex L,
6. Coâ. quîpsî, tut. Ex bis itaque facile confiât, non femper
ex necefllcate, prϔerquam in litem eis curatorem dari ; fi enim
cum minore lis fit, adverfarii eft monere kinorem j ut fibi petat
Curatorem, cura quo tunc lis inchoanda eft , in eo fi tunc minor
tardaverit, adverfarius competentem poteft adire judicem , qui
ex außoritate fua pupillo tunc Curatorem attribuit L. i. Cod,
fuipet. tup. idem etiam locum habet in rationibus adminiftratio^
nis reddendis L. 7. Cod. eodem. Cur autem minori invito Cura-
tor in litem dandus eft, ex preedlélis facile percipienda eft ra^

tio, quia nempe ob beneficium reftitutionis in integrum, ex
quib\'uslibet contraSlibus minor fine Curatoris confenfu nory vi»
detur obligari L. 3, Cod. de in integr. reß» minor. Et omnia ne-
gotia cum minore abfque Curatoris confenfu gefla ipfo jure efiie
nulla,adeoque fi quis cum minore litem inchoaverit, amp; aliquod
damnum ex ea fenferit, fibi ipfi id imputare debet, quia ad li*
tem cum minore , non Curatorem habente, non cogebatur.
Sed quseftio tamen aliqua oriri poteft ^ Hempe an minor qui
Curatorem habet, ^ tamen fine ejus au£loritate contraxit. Jure
Civili obligetur; Ita ut,filgefus fit, petere debeatreftitutionem
in integrum; An vero contraftus iHe ipfo jure nullus fic. Pofte-
îius illud affirmatur per L. 3. Cod. de in integr. reß. minor. L,

ult.

nit. §. 2. Cod. de fent. paj. amp; refi. Jmä, cum L, 5. Cod. de
leg. Et fane conflitutio sequitati omnimodo confentanea, quia
alioquin minor, fj fine Curatoris confenfu pro lubitu fuo-nego-
tia gerere poffet, fsspiffime cum maximo\'rei familiaris fuae de-
trimento fua agerec., IJJa vero difcrimioa , uti ante jam allega-
ta, per AntoninumPhilofophum fublata fuerunt, confiituentem,
ut omnes adoîefcentes curatorem acciperenî mn reddïtis caufis. Quee
confiitutio in hunc usque diem vim fuam retinuifle videtur, uti
ex Voetio ad Tit. de Curator, furiof Num. a. aliisque ibi allegatis
fcriptoribus patet. Haec funt enim ipfa verba. Confußs apud
ms tutela ac Cure Juribus, dubium cjfe nequit^ quin inviti mino-
res œque fuis fubficiantur Curatoribus j ac pupilli Inviti tutores admit\'
terç compeliuntur

/

% V.

Poftquam jam vidimus, quibus potiffimumCuratores dari fo-
lent, ad fcopum noftrum jam nunc pertinec, ut inquiramus, a
quibusnam Curatores dentur. Patri enim non licebat poft mor-
tem de filii fui bonis in teftamento disponere , adeoque tefta-
mento non ei Curatorem dare J. i. inft. de Curat, Si vero Pa-
ter dederat, confirmabatur decreto Prœtoris g. i. inß. eodem.

ß 2 .nbsp;MI-

Minores tamen , quorum ffitas multis infidiis erat obnoxia,
quique per minorennitatem atque iinperitiam facile circumda-
cerentur, ab omni ope amp; ausiüo deftitutos relinquere, omni
squitaii contrarium videbatur; a Majoribus ergo Magiflrati.
bus, quibus id competebat ex fua Jurisdiftione, iis Curator
dabatur , amp; quidem ab illis Magiftratibus, quibus, uti ante,
competebat jus dandi tutorem, uti efl; in §. i. irijl. ds Cur.

V L

Videamus nunc, quid per iilum Magiflratum, qui jus dandi
tutorem habebat, hic fit intelligendum. Non enim olim apud

Romanos omnibus Magifiratibus competebat jus dandi Tuto-
rem, fed illis potiflimum, quibus id lege, vel Senatusconfiil-
to, vel a principe conceiîum erat, L. 6. ff. de tutelis. Cum
itaque nullus in tefiamento patris tutor inüitutus eflgt;t, neque
tutor ex tefiamento fperabatur , legibus Attilia Prartori amp;

Majori parti Tribunorum in urbe ; Julia amp; Titia prsfidibus in
Provinciis jus dandi tutorem darum eft. Secundum Li vi um ve-
ro Lex Attilia procul dubio lata eil, ànno urbis conditse 443\'
a L. Attilio Regülo Tribuno plebis. Legem Juliam amp; Titiam
Ja{am conftat es Ulpian. frag, u, is. Anno urbis condits

722.

INAUGURALIS.nbsp;xg

72i. Augufto tertium , amp; Marco Titio, Marci filio Rufo Con-
fulibus. Sed cum Praetores amp; Prœfides eo munere interdum ne-
gligenter fuDgerentur, Senatus Confiilto Claudiano cautum fuit j
Ut pupillis estra ordinem Tutores a Confulibus darentur. Ho-
rum itaque etiam officium erat icguirere, an tutor iiie idoneus
amp;bonsB fidei homo eflet, ne pupillus ex eo aliquid detrimenti
caperet. Quod refert Suet, in Claud, c. 23, Deinde Divus

Marcus Oratione fua in Senatu difta, primus inftituit, utPrge.
tor id jus dandi tutorem haberet Capit. in vit. ejus c. 14.

c:-

V I I.

Sed illud jus dandi tutorem minor! Magiftratui interdum at-
tribuebatur, fi non adeo magoce eiTenc pupIJIi facilitates 4.

Inß. de An. Tut. Si itaque pupilli facultates non excederent-
fummam quingentorurn folidorum, f« 5. irß, eodem qq^,

tuitor, St pupilli ßicultates non excedwent fummam quingentomm
folidorum, de/en fores Civtîaîum una cum ejusdem CivisaHs Relîgîo\'..
fijjîmo Antißite, vel alias puhîicas perfonas, îâ eß Magißratus, vel
Jurîdicum Alexandrins Civitatis tutores quot;oeî Curatores creare Le-
gitima caiitela fecundum ejusdem confiitmioms normam prsßanda
videlicet eorum periculo qui eam accipiunt.

B 3nbsp;VIH.

VII L

Si itaque Praetor pupiilp tutorem vel minori Curatorem da-
ret, id facere poterat omni die,nbsp;de tut. Curat, datis ah

Sed fub conditione, neque in diem tutor a Praefidibus Pro-
vinciarum dari non potuit; f. i. ff. de tut. Etfidatus fuerit,
nullius moment! efle cenfetur illa datio. Ita enim Papinîanm
i. 77. ff- da reg. Jur. fenOt Dationem Tutoris per tempo-
ris vel conditionis adjedlionem vitiari; ratio eft, quia Tutoris
dado a Magiftratu fît, adeoque ex aflis legitimis procedit,

qu^ ftatim per adjeftam conditionem vitiantur. Uti ex prse-
cedente allegata lege conllat.

Talis autem adjeâio, quam Pr^efides Provindarum facluntquot;.

% I, ff. de tut. Tutorem do fi fatis dederit, prima fpecie qui-
dem conditionem in fe continere videtur; Sed fijpervacua eft,
magisque admonitionem, quam conditionem in fe continet^
Scilicet, Tutela illis non aliter committitur, quam fi ca verin t,
^eni pupilli falvam fore. Pomponio ita dicente in d. leg. ali-
ter enitn tutela eis committi non poteft, Z. i. Cod. de Tut. amp;

Curat, qui fat. non ded. Si enim fine fatisdatione respupiljg.

res

î If A U G u R A L rSinbsp;^

res admîniftrarentur, \'amp; adeo quail libera poteftas erat tùtori
in rebus pupiüaribus adminiftrandis, fsepius eorum negotisi-
Tutoris profufioni obnoxia redderentur. Haec autem quœ de
Tu tore ~ difla funt, itidem locum amp; in Guratore habent. De
quorum eommunibus infra pluribus eric agendum.

IXv

Sed jam nunc ab lis ad alia tranfeamus; nerope ad minorum
Curam Agnati admmittuntur. Lege 12 Tabularum, agnati ad
Tutelae onus vocabantur, fequitur idem hoc etiam in Cura ob-
tinere, quia in plerisque iis caufis Tutoris amp; Curatoris oiSciura

Congruit. Qui autem agnati diéli funt, ex inftitutionibus far
tis notum, nempe uti in i. infl. de leg. agn. tut. CognatI
per virilem Sexum nobis conjunéli, uti frater ex eodem patre

natus, fratris filius amp; nepos ex eo. Cognati quinam dicun-
tur, ex L. d. confiât, nempe per fœmininum Sexum nobis
eonjun£ti, uti fororis mese filia, vel fiiiiis mihi efl; cognatus vel
cognata, quia in hoc cafu conditionem Patris, non Matris fe-
quuntur. Si autem plures agnati funt, proximus ad tutelam;
vocatur, ^uia proximus is eft, cui nemo antecedit. L. 92. ff.

i6nbsp;DISSERTATIO JURIDICA

de verh. Jign. amp; JuHinianus inqiiic , in Tit. Infi. de legit.
Patrcnor. tut, Ubi fucceffionis emolumentum efl, ibi amp; tute-
lae onus elTe debet; quia in fuccedendo olim agnati prsefereban-
tur Cognatis. i. 13.^. de bon, libert. Si vero plures agnati
effent, eodem gradu dillantes, omnes ad tutelam vel curam vo«
cantur. Sed Tutela faepius hasreditatem fequitur, adeoque he-
reditas omnino proximo agnate defertur.

Sed fieri potefi:, ut alibi fit hereditas , alibi tutela, uti ül-
pianus ait L. i. g, i. D. huj, Tït. Si fit confanguinea pu-
pillo. Nam hereditas quidem etiam ad agnatam pertinet, tu-
tela vero ad folum agnatum. L. 10, ff. de . leg. Tut, quia tute.
la efl munus virüe, ad quod mulieres non adrriitcebantur, L, 2.
ff. de Reg. Jur. In disfla autem lege 10, ff, f. i. de leg. tut,
Hermogenianus inquic, furdos amp; mutos ad tutelam non ad-
mit ti. Prasterea etiam \'in leg. uit. Cod. de leg. Tut. JuJii-
nianus ait, Neque frater nec alius legitimus in tutelam five

ingenui, five liberti vocetur, aotequara quintum amp; vicefimum
Eetatis annum attigerit. Ad\'eos ergo imperator respicere vide-
tut, qui ipfj jam rerum fuarum domini amp; adminifi;ratore3 funt,
quiaquot;ipfi ante iliüd tempus» uti notura, fub Cura effent. Sed
hic rurfus quasri potefl:, an durante minorennitate tutoris, m-
terim dandus fit Tmor vel Curator. Pofi:erius probatur ex

1, 24.

L 24. de adm, TuP, ^ L, unie. Cod. de a Tutorib, veî Cu-
rat. dand.

X.

Per Novellam autem 118. c. 4. amp; 5. hsc dlfcrimina agna-
torum in faccedendo vel fufdpienda tutela abrogata funt ; ubi
fine gradus difl;inélione ad tutelam amp; curam vocantur proximi
agnati, five per muliebrem, five virilem fexum cognationis gra-
du conjunfli; cum tali autem difcrimine, fi fint jufl;® setatis amp;
ad tutelam fufcipiendam idonei. Mulieribus itaque etiam tu-
tela committebatur, fi modo renunciarent fecundis nuptiis, amp;
Senacus Confulto Vellejano, quo cautum; ne pro ullo femin®
intercederent L. 1. ff. ad Senat. Conf. Fellej. Si mulier es re-
nunciarent fecundis nuptiis, id fiebat, fi ad tutelae onus libe-
rorum admitti vellent, tunc a£lis judidalibus promittebant, fe
ad Secundas Nuptias non efle transituras: amp; in tali optione
omnimodo liberas erant , nam ne ullo quidem jure coaélse
erant; fin autem ad altera vota tranfire vellent, tutelam non debe-
bant fufcipere. L. 2. Cod. quando Mul. Tut. mun. fung. pat,
Quid? fi itaque mulier matrimonium prssoptaret, Prsefeétas

Cnbsp;in

in urbe amp; Pr^fides Provinciarum in municipiis tutorem vel Cu-
ratorera ex inquifitione dabant L, 2. Cod: alïeg. Lege autem
12. Tabb. non tantum agnati, fed etiam Gentiles ad tutelae
onus vocabantur. Qui quomodo a fe invicera diftinguun-
tur apud Noodt ^ ad Fand, L. 26. Tit. 4. obiter explicatur,
Nerope Gens effe dicitur, quse plures familias in fe continet,
amp; ita familia eft pars gentis. Nam uti a gente familiafic
agnati a gentiiibus difcernunturjqui itaque ejusdem familiœ func
agnati dicuntur; qui ejusdem gentis. Gentiles ; quomodo hic
etiam verba leg. 53. ff, de verh. fignif. ioteHigenda cenfeo, uc
conjunéli, faepe etiam pro disjun£lis, amp; disjunfli rurfus pro
conjunftis fepius habentur. Sic etiam in leg. 12. Tabh. agnati

amp; Gentiles ad Tutelam vocancur: amp; hic pro feparatione inter-
cedit.

X L

Ks\'cjam ide Curatoris officio fiilBcere putsvimus. ordo re«.
Tura jam nunc poftuiat, ut inquiramus,quaenam Tutoris amp; Cu-
ratoris communia. ■ De quibus pauca quidam enumerabimus-

1». Utriusque munos pübliamp;üm èft, ad id captis pignoribus
coffipelli poiTunt: Ab iisdem Magiftratibus dantur Curatores, a

quibus dantur Tutores §. i. infi. de Curat. Si enim teftamento
non jure dati funt, a Magiftratu confirmandi funt, vel cum,
vel fine inquifidonev §. i, inß. eodem. Etiam non ante admini-
ftrationem in fe fufcipiunt, priusquam caverint, ut res pupilli
falva fiat. L. i. Cod. de tut. qui non fatisd. L. 27. Cod. de
piscop. audient. Eos, quibus dati funt, in judicio defendere,
res eorum, ut bonum decet patremfamilias,adminiftrare, débita
exigere, amp; crédita folvere debent. Res pupillorum vel mino-
ram immobiles non nifi ex decreto alienare poflunt. Vel etiam
uni tutela addici poteft, omnes vero ad rationes, finita tutela
vel cura reddendas, tenentur, amp; quicquid pupillus vel minor
culpa eorum lata ac levi amiferit, refarciendum. Contra eun-
dem Magiftratum tum in dando Curatore, cum in tutore, noa

idoneo, vel etiam in non dandis idoneis fidejuiToribus inftkui
poteft Aélio fubfidiaria. Cujus aélionis efi^iSlus ex inftitu-
tionibus amp; Pandeélis fatis\' cogniti funt, adeoque eam hoe lo-
co explicare fupervacuura efiet.

1 X I L

Ultima vero tam Tutori quam Curatori communia, haec funt.
Nempe, fatisdatio, excufatio, amp; fuspedi poftulatio. Quœ

Canbsp;fin-

fingula fi esplicaoda efient, nimis longum foret, amp; a propofi-
to noftro\'omnino recederet. Adeoque ea fakem breviter ex-
plicemos. lo. Itaque de fatisdatiooe. — Cum enim pupilli vel
jninoris maxime interfit res fuasfalvas manere, quae absque Tu-
toris vel Curatoris interventu in magno efilent periculo, amp;
maxime quidem absque interventu Curatoris probatse conditio-
nis; non mirum videri poteft, cur in initio tria obfervandafiint
tum in Tutore, tum in Curatore. lo. Ut fiat Jusjurandum,

quocavet fe adminiftraturum bona pupilli vel minoris, ut bö«
num patremfamilias decet , Novel. 72. Cap. 8. 20. Ut fiat in-
ventarum, quod fi non faélum fuerit, dolo fecifi!e cenfetur,
amp; tunc tenetur ad id quanti pupilli interfit L. in princ. ff,

âe adm» S psr* Tut. Quid autem per inventarium intelligi de-
beat, fatis cognitum; nempe, defcriptio omnium bonorum
quse defunflus tempore mortis habuit. 30. Satisdatio prssftan-
da eft, quse fit intervenientibus fidejuiToribus, ut res pupilli vel
adolefcentis falva fiat. Tit. t. ff. Rem Pup. Hoec jam de fatis^
datione fuffecerint; infra enim locus erit plura de ea dicendi.

20\'. Excufatio fiebat, fia tutelse vel Curse onere fe liberare
vellent, tunc juft^ excufationis caufœ inftituends erant apud
Eundem Magiftratum, a quibus Tutores vel Curatores dantur,
^use escuîationis caufas vulgo quatuordecim ftatuuntur. Has.

ar

mnem caufas inftitotionam juris noftri non plane impemus mn-
ïgnorabit. Ukimum omnium tandem commune eft, Poftula-
tlo fufpefti, ob quam Tutori vel Guratori ftatim tutela inter-
dicitur. Sufpeftus enim is eft, qui non ex fide tutelam gerit,
§. 5. inß. de fujp. Tit. vei Curat,

X r ï L

In antecedent! jam vidimus, pupillam,fi puamp;ertatrs annos ac^
tigeric, a tutela liberari, amp; porro vidimus, quomodo a tuteîa
in Curam reducitur ; noftrum itaque eft, ut videamus, quando
minores, amp; etiam alii prseterquam minores, a Cura libère 1 tur «Se
liberam bonorum fuorum adminiftraîionem acquirant^ Cura-

îoris itaque officium variis modis finitur. In minorJba^ Jure
Civili, per roajorennitatem, qase in maribas amp; fœminis efl: an-
nus vigefimus quintus, quam setatem fi attigeriot,. a Cura Ii«
beranturj ob rationem jam ante ab ülpiano dl£lam, L. i,
2. ß. de minor. Per nuptias quoque fecundum noftras amp;
aliorum conftitutiones minores a Ciira liberantur,. ita ut marlr
ras minorennis per fnbfequens matrimoniam pro majorenni. ha-
beatur, amp; fic a Curatoria amp; patria poteftate liberemrqua0
revera majorem sstatesa attigiflTet, atque fic noa modo liberanii

C 3nbsp;zeruOT.

rerum fuarum amp; uxoriarum adminiftrationem, fed edam hbe-
ram rerum aîienationis poteftatem acquïrat: quatenus maînœO\'
nium ex confenfu eorum, quorum in poteftate eft, contra-
sit^ quod amp; jure hodierno adhuc obtinet, mi ex Voet, ad
Pand. L. 4. Tit. j^.N.6. pluribus probatur. Sed tamen adjato-
rium reftitutionis ei denegandum eft, fi damnofum inierit ma-
trimonium, Foef. de flat, Secè. 40. C. 3, N. 5. Sed Jure Roma-
no roatrimonium a minore initum eum non libérât a Cura , uti
in L. 2. de minor. 25. legitur. Ubi D. Severus ait. quo
ßd honores^ minores ante majorennitatem a Cuïa llberatî ^ nou verô
ßd res fuas fufcipiendas.

^ -nbsp;X I V.

Minores etiam a Cura liberantur impetratlone venis œtatis,
qua minorennes, qui nondum vigefimum quintum aetatis annum
attigerunt, pro majorennibus habentur jure amp; moribus. Jure
Romano nemo setads veniam petere poterat, quam qui vicefi-
mum, jam impleverat annum. In fœminis non utique; bœ, fi
aîtatis oélavum decimum iropleveranc, re£le stads veniam pe\'
tebaïiC. Qua tunc rerum fuarum liberam adminiftrationem ac-
^uirebant; fi modo morum honeftatem bonis demonftrate pos-

fent

fent documentis. L, 2. Cod. de Ms §uî mn* œt. Nempe eam
veniam aecatis implorabanc apud Piincipem, qui folus hanc po-
tefl veniam concedere. Omnia itaque , quae poftea gerunt ^
firma iiabentur, ac fi vîginti quinque a^tatis annum comple-
viflènt; fic ut in integrum reftitutianis auxilium non poffint ira-
petrarc, quamquam res fuas non admodum idonee adminiftrant»
Res fuas vero immobiles^on aliénant, aut Hypotheca? obligant^
nifi id illis ob juftam aliquam caufam a Principe concelïum eft,
L. I. Cod, ^ penult, de bis qui ven, cet.

§. X V.

Sed alia eft ratio in Furiofis amp; Prodigis, amp; in iis, qui corpo-
ris Vitio ad fua. gerenda non funt idonei, nam in iis cura ces-
fat, quaudo conftiterit, eos ad fanos mores reverfos eJfîe. Quod
etiam in prodigis omnino locum fuum invenire poteft,fî quider®
vitaî honeftate probant rerum faarum admioiftrationem iis con-
cedi poffe, amp;in FuriofiS, fi rurfus fan^ mentis fiant ; adeoque;
ut ceteri homines,reéte fua gerunt; L. ï,ff. de Cur. fur. Quod
idem locum in corporis vitio impeditis obcinet, nempe, fi îeïïï-
porario morbo laborant, nam fi perpetuo morbo laborant, etiai®
in perpétua cura funt. Naturali ratione cura quoque fînitur

î30ï»

morte non folum naturali, fed etiam morte Civili, tum Curato.
ris ,tum ejus qui in Cura eft. Cura enim morte extingui tutelam
conftat, fîc quoque .Curam, qiîse itidem inter duas confiftit per-
fonas, eodem modo finiri oportet. Morte Civili finitur depor-
tatione, in exiiium milTione, amp; arrogatione minoris ; quia a
Tutela pupillus per adoptionem a Curatoria poteftate minor
liberatur, amp; in patrlam poteftatem tranfit, fic enim, qui in
patriam poteftatem tranfit, non amplius\'fub cura efle poteft.
Prînc. inß. de Tut. Minima autem Capitis diminutio Curatoris
eum non libérât a Cura, quia tutoris minima capitis dimina-
tione tantum légitima tutela finitur,.amp; quia Cura non eft légiti-
ma, fed Dativa, itaque minima non finitur capitis diminutio-
EC, I. amp; 3. Inß. quib. mod. Tut. fin. Etiam Curator a Cura

liberatur, fiis habet juflas ex cufationis caufas, quas apud Ma-
giftratum proponere debet, quas fi Magiftratus rejiciat, amp; Cu-
rator alias habuerit caufas, non prohibetur easiterum proponere
16. Infi, de excufi tut. SI vero Magiftratus approbat caufas,
Ratim a Cura liberatur. Poftremo Curator ab onere Curas übe-
latur, fi ut fuspeftus removeatur: quis autem fit fuspe£lus,in
§. 12. jam vidimus. Si adeoque non ad fidem Curam geflerit.
Cura ei interdicitur 7. Infi, de fmp. tut. et Curat. amp; qui-
dem ab eodem Magiftratu, cui competit jus dandi tutores amp;

Cu-

Curatores Princip, inß. de JuJp. Jut, êf Curat. Poft eam ac-
cufationem fequitur conderanatio, qua ob dolum famofus fît,
ob culpam non œque. §. 6. inß. de fusp. Tut, Sed hic quseri
poteft, an Tutor vel Curator, ob latam culpam remotus,etiam
fiat infamis; affirmatur. §. diflo , ubi culpa cppDnitur dolo,
haud dubie culpa levis intelligitur, quia culpa lata nihil aliud
quam dolus eft L. 226. de V. S., ideoque dolo vix opponi fo*
let, fed fub dolo fsepius continetur. Quinimo paOTim in caufis
Civilibus lata culpa sequiparatur dolo L. quod Nerva 32. ff. de-
pof. I. I. §. I. ft menfor falf. mod. dixerit. amp; facile infligitur
infamia 2. inß. de pœna tam litig. his adde L, 7. i. fj\\ buj.

Tit, L. uit, Cod. arbitr,

3nbsp;\'

\'nbsp;XV I.

In quibusdam commiinibus tum Tutoris tum Curatoris §. xi.
recenfitis, inter quse.etiam locum obtinet Curatoris fatisda-
tio five cautio , de hac infra pluribus meaélurum dixeram ; jam
nunc origo amp; effeólus fatisdationis paulo accuratius hic funt
enucleandi. In antiquitatibus de fatisdatione Curatoris nihil
proditum invenimus j Quum vero pupilli vel adolescentes inde

\' Dnbsp;ma-

iriagnom capere poîeranî detrlrnentum, a Prœtore etiam fatis-
datio introdu6la eft , arg. \'L. 3. ff. Rem. pup. fah. for, Eo
vero tempore Tutores ex teftamento Patris eam fatisdationem
ïion preeftabant j quia pater de rebus pupülaribus fatis bene
profpexiffe videbatur Frïnc. infl. de fatisd. tutor. Neque etiam
dativi, qui à majori magiftratu cum inquifitione dati fuerant,
quo cafu inquificio pro cautione venit Pm/r.Tït. alleg. Sed
illi tantum Curatores, qui a minoribuslmagiftratibus, uti a Duum-
viris amp; Scribis dati erant. L. ^o. Coi. de Episcop. aud. jun£i,
mm Tit. injl. de Att. Tut. Si nempe pupilli facultates non ex-
cederent fummam quingentorurn folidorum,uit. Cod.demagi/ir.
conv. a qua lege non admodum recedunt, verba formulae apud
Briffoniumde famp;rm.verb.p.^o^. Tutoremdofi fatis dederit., ADivo
autem Trajano illa fatisdatio Senatus Confulto quodam magis
eft confirmata, fi vel duumviri non fatisdationem a Curatore
exegiffent, vel non idoneos inftituiffent Curatores, de qua re
DÏQclet. B Maximian. Augg. L. 5. Coà. de Magiftr. eonv. In
magiftratus municipales tutorum nominatores ^ fi adminiftrationis fi-
mto tempore non fuerunt fihsndo, nec ex eautione fidefuffionis fiAk
dum exigipofftt^ pupillis quoddam-in fubfidium ïndemnitatis nomine
amp;Bionem utikm competere ex Ssnatusconfiilta^ quod auàore Divo Tra-
jano Parente\'nojïro\\ fa^um efi, confiftit, Quje indemnicatis pe-^

titio.

titio, Divi Pii refcripto etiam fefe estendit ad Magiftratus he-
redes. L, 6. ff, de magißr, conv-,

§. XVIL

In antecedenti etiam dixeram teftamentarios tutores hanc
cautionem numquam prœftare; cafus tamen exiftere poteft ut
etiam pr^ftent. Nempe fi ex teftamento duo vel plures Cura-
tores dati funt, quorum unus Contutori foli adminiftrationem
relinquit, fic fatisdationem de indemnitaté rërUm pupilla-
rium ofFerat. i. inß. dâ fatîsd. Tutor. amp; Curat, Intereft enim
pupilli rem fuam per unum quam per plures expediri, fi ergo
teftator in teftamento aliquando non\'uni tutelam obtulit, Ma-
giftratus decreto fuo id magis idöneo óffert;■ Ceteri tunc ii funt,
qui vulgo hcnorarii dicüntur §. i. iS? 2. ff. de ndm. ^ perte,
îutor. amp; Cur, Hœc autem fatisdatio fiebat datis fidejufioribus
ut res pupilli falva fiat. T, T. Rem pup. ßh. Qus fi fiebat
coram Praetore, femper aliquis pro curatore cautionem prae-
flabat L. 7. ff. de ßip. Prœt. ab his enim,fi pupillus abfens es-
fet, vel fari,;nondttm.pofrei, fervus vel proprius veli publicus
ftipulabaturj . ati in i, 2, ff. Rem h S. F, Ulpianus y m ^ß

D anbsp;pu.

pupillus ahfens fit, vel fari non pojjet, fervus ejus ftipuUbatUf • BÎ
fervum mn haheat , emendus ei fervus \'eß \', fed ß non fit unds
ematur^ aut non fit expedita emtio, profeBo dicimus, ßrvum Publi-
cum apud Prcetoremßipulari debere, Aliquando tarnen Prœtor aîî.
quem dabat, cui fidejuflores fi:ipularenc, L, Z-ff» Servus
autem proprius,five domino, five fibi,fiive imperfijnaliter fiipu-
latur, acquirit domino g, i. inß, de ßip. ßrvor. Servus autem
public,US refile pupillo fi:ipulari poterat, quia in dominio Rei-
publicas erat, amp; publica auftoritate licita erat fl:ipulatio X. 3.
ff. rem. Pup. fitiv. jor. Moribus vero hodiemis illa fatisdatio
ab ufii antiquo omnino recedere videtur, quia a judicis arbitrio
dependet, an a Tutore vel Curatore fatisdationem, five cautio-
nem, captis pignoribus, five datis fidejuflibribus, five ojslato ju-

.jejurando, petere velint;; rarius autem contingit, ut tutores
fatisdare cogantur. Quia vel tefl:amento vel ex inquifitione le«
gis confirmantur. Uti patet ex clariffimis auftoribus apud^st-
tium allegatis. ^

f. XVII I. ^

Expofitis jam iis, quae nobis ad minorum bona adminiftra«-
^ fulBcece videntur, i\'êftat ut videamus, quibus aéîionibus

* ..........mi-

Bores, cura nempe depofiia, juvantor. In quibus ordinarils
Occurrunt Adio direcla, 2°. Aélio Hypothecaria: 30. Aaio
ex ffipulatu, amp; 4°. Aaio fübfidiaria. In Extraordinariis, fola
occurrit, reditutio io integrum.. Qu^, i rite funt explicW-
dœ, 10. videndum quœnam (it aéiio direfta; eft nempe;ilfa^
quse datur pupillo contra tutorem, amp; utiliter minori contra Cé.
ratorem ,ut finita tutela vel cura^reddat rationes, fol vit reliqua,
praeftetque dolum amp; levem culpam. L.iJn prmc. amp; §.l«/ï. Cf
L.4. ff, ds tut. â? rat. §, 2, inß. de ahlig, qu^ ex quafi çontr,
nafc,.

X I X.

Ex definitione adeoqus patet, requiri, ut tutela vel cura fi-
nita fit. cafus tamen exiftere potefl, uc etiam durante curagt;
rationes adminiftrationis exigantur, ut puta, in curatione Fu^-
riofi, prodigi, item in curstione ad litem, vel alium fpecialem
a£tum, quia nullum temporis definitum adminiftrationi mometgt;
tum impofitum eft, plane enim incertum , quando prodigus vel
furiofus ad fanos reverfurus eft mores, adeoque etiam durante
Cura ad rationem adminiftrationis reddendam agi poteft, uti
in leg, 4.nbsp;§* ^^ ^ äeßr. Êf es

D Inbsp;Fm.

Voit, de tut. ^ rat. L. Tit. 3. patet. Si pupillo veî ml-
ßori Curator ad litem datusefl:, ratio adminiftrationis interea
peti poteft, quia plane incertum, quantum temporis lis fit du-
ratura, amp; an alia inftitui poffit. De tali curatore agitur in L,
16. I. ff, de tut, 8* rat. Nam in hac lege ptipilli amp; minoris
Curator cogitur ; amp; quia regulariter pupillo non datur Cura-
tor, fed tutor, Jurisconfultorum opinio eft, hic agi de Cura-
tore, qui extra ordinem pupillo vel minori datur, ad certum
a£lum;fic etiam in L. 26. ff.de adm.S per. tut. L, i. §. 3. ff.ds
contr. tut.amp;ut.act. Paulus amp;. Vlpîams agunt de Curatore da-
to furiofo vel prodigo, cujus temporis fpatium non eft determi-
natum, amp; exinde id colligi poteft, quod eum huic conjungunt,
qui pro Tutore negotia gerit, quem etiam dicunt ante finitam
adminiftrationem conveniri polTe in diSla Leg. âf Leg, i. g.
3. ff. In a£lionis autem definitione Curator cenfetur teneri ^e
lata ac levi culpa, fed objeólio quaedam inde exoritur, cum alio-
rum negotia curantes etiam de leviffima culpas prœftationequot;te-
nentur, uti in mandatariis amp; negotiorum Geftcribus L. 13. L.
21. Cod. mand. L. 43. ff. de reg. jur. §. i. inß. in fine de obi qua
:€x quaf. contr. Sed quaedam diftindlio facienda, inter Negoiio*
^^^ geftores, mandatarios, amp; tutores vel curatores, nam prio\'
ses illi ex propria fua voluntate id munus ambiunt, cum pofte•

rio\'

riores etiam invici ad tutelam vel curam vocantur, atque adeo
îion ad diligentiflimam curationem funt obligati; cafus tamen
dabiJis eft, ut in fuis diligentiOimi, amp; in rebus pupülaribus vel
minorum non ita exafti, etiam de Jevilîîma culpa teneantur.
L. I. princ. ff. de tut. rat. janâla cum L. 32. depof.
Nempe fi fponte fefe obtulerint adminiftrationi, fimul cum ob-
latione fatisdationis, qus a reliquis contutoribus, teftamento vel
a Magiftratu datis, oblata eft Z. 53. g. uff. àe furt. jmSè, L, i.

ZS\' ff\' dep. Vel etiam fi poft pupilli pubertatem ea gerant,
qu^ durante pubertate non geflerant; ita ut de his magis ne-
gotiorum geftorum, quam tutelle judicio conveniantur, .L.13.
L* 14. ff* de tut. Ê? rat.

s. XX.

Secunda aélio eft Hypothecaria, qnm competit pupillo, vel
minori, contra eos, qui aliquid es bonis, quœ, dum tutores veî
Curatores eflent, adminiftrarunt,poffident; nam h®c guafîpîg-
norî^ titulo obiigata funt, L. 20. Cod. de adm. m. quamquam
inter Hypothecam amp; pignus magna fit diiferentia. Hvpothecs
enim proprie dicitur, cum debitor rem creditori obligat nuda
Paao, quamquam non iaterveniât poßeilionis traditio, pignus

vero eft, cum debitor poffeffionem creditori tradit L. 9.
h ptgn, ac% Qaam differentiam etiam Ifidorus L, 5- orlginum
c. 25. his verbis, facit. Mer pignus amp; fiduciam amp; hypothecam
hoc interefi. Pignus efi quod propter rem creditam ohligatur: cujus
reî poßffionem folam ad tempus conMuitur creditor, ca^terum do^
minium penes debitorem efi ; fiducia efi cum res aliqua fumendce mu-
pecunia gratiavelmancipatur, vel injure creditur. Hypotheca
efi cum res ali^ua commodate fine depofitione pignoris pa^o veJ
Jjoneßla intervenier.. Ex his verbis ergo abuode COnftat,
hanc aaionem competere minori contra Curatorem,ut is rem,
adminiftrationi fuae depofitam, finita curatione, reftituat, vel
Bt dec pretium fatisdatione fua promiffam, ne minores uilum

detrimentum ex eo capere poiTent.

XXL

Cum autem f^pe fieri poffit, ut Tutores vel Curatores non
fint folvendo, tunc, uti in dando tutore vel curatore v.dimus,
eosinfufcipienda tutela Vel cura dare cautionem cum fidejus-
foribus ut r4 pupilli vel minoris falva fiat, a pupillis vel m.
BOribus amp; eorum heredibus convenir! pofl^unt fidejufibres amp; eo.

rum heredes adione ex ftipulatu ftriai juris ad pr^ftanda ea,

qu®

quse tutores veî Curatores, durante tutela vqI cura, non bene
geflerant,amp;ad quae per tutelse vel Curse aftionem direftam tuto,
res vel Curatores condemnati funt, ita ut etiam ufuras ex mora
preeftare teneantur in pupilli vel minoris favorem, quocumque
modo etiam pro tutore vel Curatore intervenerint L, de fi-
dej. ^ nom. L. 9. 10 amp; 11. rem pup. fah.fore. Sic etiam
repetere pofiuntidem, quod tutor vel Curator, fi minor con-

den^natur L. 5. ff* àe fidej. amp; nom, 1.4. S- 4- ^ ö. ff, rem
pup. Jah. fore, quamquam enim fidejuflbres vulgo non ali-
ter intelliguntur, quam qui fiipulatione, verbis expreffis, fe pro
alio interponunt, tamen aliquando funt ii, qui a tutoribus ut fi-
dejufl\'ores appellati non contradixerunt, fed nomina foa in

a£la publica referri paflj funt L. 4. §• 3«nbsp;^

mm, Sed fi plures fidejuflores pro uno tutore interceflerint, fin-

guli in folidum tenentur, quamvis ex Divi Hadrian! epiftola
fidejuflbres beneficio divifionis gandent, tamen eos teneri, fine
«IIa interveniente exceptione divifionis, amp; hoc quidem ita fa-
aum efl:, quia fi non ipfe pupillus contraxit, amp; omnium igna-
rus, beneficium dividendse aaionis injuriam habere vifum efl:,
ne ex unius tutelœ caufa, diverfae quseftiones apud plures ju.
dices conftituereatur, X. ult,ff, rem pup. fak. for.

§. XXII.

§. X X I L

Ulîimum tandem in ordioariis reHat feraedlurajfciîlcetjaéllo
lubfidiaria, quae datur pupiîîo vel adolefcenti contra illos Mâ-
gi£lratus,qui vel omnino fatisdationem non esegerunt, vel non
faltem idoneam fatisdationem , quas aéïio etiam Imperialibus
Confliîutionibus in heredes fefe extendit §. a. 8\' uït. inß, defa-
iîsd. Tut. Majores Magiftratus adeûque hic non funt Inteili-
gendi, fed faltem il, qui non niß certo cafu tutores velCurata.
^es dant; ut a£luarii amp; fcrib® , qui tutores vel Curatores dant,
!ü pupilli facultates non excedant fummam quingentorurn folido-

lum , amp; nominaîores, qui Prstorem de tutoris facultatibus in-
fOrmabant, vel Praetoris mandata non idoneam a tutoribus
exigebant cautionem §, a. uit. inß. àe fatisd. tut. ^ Curat.

L. i, §. r, 2, 3, B 8« ff. ie mag. conv. L. uit. Cod. hup Tut.
Sed cum h^c aflio ftt rei perfecutoria, ßne dubio etiam datur

contra Magiftratuum heredes, uti tutoris heredes etiam tenen-
tur. L. S ä. ff. de mag, conv. Contra magiftratuum vero
fidejuQores non datur, quia hi, non ut res pupilli ,fed uc respu-
jbli^a falva fiat, promiferunt. i. i, pinc. ff. de mag. conv. L^

-- 2..

inauguralis.nbsp;35

2. f. 2. ff. eodem. Sed lüe magiftratus hac a£lione non aliter .
tenetur, quam fi pupillus vel minor aliquod damnum fenferit ;
quod eorum dolo, vel lata ac levi culpa, minus idoneus tutor
yel fidejuflbr admifit. Si enim .idoneam fatisdationem exege-
runt, amp; poftea tutores vel fidejuffores rerum fuarum jaéluram
facerent, id eos imputari non debet, quia de fortuito cafu non
Xenentur. L, i-, lî. L. 6. in med, L. 7, ff, de magißr. conv.

Sed fi non idonea cautio data eft, amp; tutor tarnen idonee res pu-
pillares gefiferit, nihil nocet, quia pupillus ab idoneo tutore ac-
tione tutelse indemnitatem habere potuerit. L. i. g. ff. de
Magtfir. conv» L. 53. ff. de adm. ^ psric. tut, Ea vero aflio
tendit ad id, ad quod tendit ,dire6la tutelae afilio, non modo in-
tuitu fortis, fed amp; ufurarum, quia hac a6lione pupillus vel mi-
nor ab iis Magiftratibus recuperate debet id, quod a tutoribuç
forte ob inopiam exigere non potuerat. L, ult, ff. de mag. conv.
cum illa tarnen exceptione, quod pupillus agens non habeat
Privilegium vel Hypothecam inMagiftratuum bonis,uti in Tu*
torum vel Curatorum bonis. L.. x. §. 14. de mag. conv. /ed cum
ceteris creditoribus partem habiturus eSf^ fi vero pupilli vei
minoris fit illuftris Curator vel tutor facultates eorum indemni-
tati minoris obnoxiae reddentur. X. il in fin. Cod. de tut. vel Curl
iliußu

E a •nbsp;XXÎIL

X X ï I L

In integrum tandem reflitutio reftat, qu© fola inter extra-
©rdinaria remedia enumeratur. De qua Antoninus Imperator in
Leg, 1. Cod, Ji tut, vel Curat, interv. loquitur, ubi ait. Si jam
puberes utriusque Sexus parentum hereditatem adiiflis j fi etiam nunc
in m œtaîe ejiis, ut eo quod paternee hereditatî vos obligastis, in in-
tegrum refîîtutionîs auxiüum accipere debeatis : per Procuratores
vejlramp;s aditePrafidem provindee. quod fi legitimam eetatem mplefiis,
Uque tempus i quo in integrum refiitui potefiis , exeejfistîs. Curato*
res vefiros, fi adverfiis eos nondum expertî ejiis judicium,fecundum.

formam juris convenite. Ex his jam facile confiât, hac lege fuc-
curri omnibus minoribus , qui caufam fuam per procuratorem
apud Praefidem Provincise propofuerant; amp; fecundum juris for-
siam convenire Curatorem, ut in integrum fiat reflitutio, fijam ju-
fîsefint aetatis,non folum cum de bonis eorum aliquid minuitur^
fed etiam cum interfit ipfonim , litibusamp;fumptibus non vexa^
ÏÎ. £. 6. J\\ de numtihnbsp;»

§. XXIV,

Cum autem officium uemîni debeat eflè damnofum, fi illud
rite amp; fecundum leges implevit, amp; cura Curatores pofl: dépofî-

tam curam minorum bona non haberent in fua poceflate, amp; de-
bita pro adminiftratione rerum minorumex iis retinerent, noa
rairum videri poflît, cur Praetor contrariam introduxit Curss
aéiionem, exinde Praamp;toriam diftam. L. i, ff. de cur. 6f Tut»
^atam Curatori ÓC ejus heredi. L. 3. ult. amp; leg. pen. Cod, dê
contr. tut. finita Cura L. i. %, 3. ff, eodem quamquam etiam d^
rante adhuc cura inlîituî potefl;, quia durante cura etiam coîîw
veniri potefl:. L. i.^.i.ffquot;, eod, ad verfus minorem amp; ejus hercf
dem, ceterosque fuccefîores L, 3. ult. ff. eod. tendentem s,
ut Curator indemnis fervetur ; fi quid ex bonis fuis in mfno-

rum bona impendît, vel fi debiti minoris folutionem erogaverk
I. p,ff\' de tut. amp; rat. dïflr, L. i. prînc. 4 amp; s.ff. de\'
contr. tut. Una cum ufuris, quae in regione frequentantur. L, 3:7^
ff. de ufur, Nec refert,an eas impenfas fccit durante cura,, veï
etiam ante fufceptam curam, ß modo impenf^E in res minoris
toœ funt,, vel ab eo etiam pro curatore,ante vero fufceptam^

curam L, 3. 8 ff. de cont. tut. L. de tut. rat. Si autem
Curator forte impenfas fecerit, quae ad utilitatem rerum minorum
iperabantur efle futurae, fed tamen poftea cafu fortuito non
prosperum habuerint eventum, tamen ob Curatoris intentio-
ïîem, ut felicem haberent exitum, hsec a6lio ei non eft dene-
ganda L. 3. §. 7. ff\'. de contr. tut. Si autem Curator plures im-
penfas fecerit quam patrimonii vires patiebantur, id ei tunc
demum reddendum eft, fi id expediat minori L, 3. in pr ff. de
contr. tut. Si jam Curator in bonis minorum expediendis quasdam
impenfas fecerit, omnino ei funt reftituendse, fi eas bona fide fe-
cit, L, 3. in princ. èf §. ff.de contr. tut. Et fi Curator pro mi-
nore aliquando quid indebiti folveric L.^j.ff. de cond. ind, Sed tali

modo minor cum darano Curatoris locupletior fieri videretur;
verum fi atcendamus, illam indebiti condiélionem tum demura
competere minori, fi tale indebitum jam folutum , tanquam
verum debitum in minoris bonis jam relatum eft, amp; tanquam
verum debitum errore jam ab eo approbatum eft, nam fi de-
bitum non in bonis eft relatum,hsec aélio competit Curatori ads
verfus Creditorem. L. ult. i. ff. de cond. ind.

XXV.

Forro etiam accedunt damna, qu» Curator in expediendis

re-

rebus minorum in fuis fenferit, fi aliquo E,G. iofortunio arrep.\'
tus, damnum in fuis paflbs efi, omnino id repetere poteft. Vel
fi minor in rebus Curatoris damnum aliquod intuîerit, nulla eft
ratio,cur non Curator contraria fua Curatelae aaione, daranu4
refarciendum pofiit petere, cum in communi dividundo judkio
minores obHgantur. X. 46. #:nbsp;^ Sed fi Curator in

expediendis rebus roinorum aliquod damnum in fui^paüus eft,
quod fibi ipfi imputare debebat. Contraria fua aSioiie id non re\'
petere poteft, nam quod quis ex culpa fua damnum [entit, mnin.
telligitur damnum/entire. L. 203 ff. de reg. jur. Si autem Curator
ex faélo alterius Curatoris condemnatus aliquid pr^iterit, veî
ex communi geftione aliquid damni fenferit, utilem cLrs
Goncuratorem habet aélionem fecundum D. Pii refcriptum. Ai;

S. 13-de tut. amp; rat. Plura de Curatoribus amp; eorum officio qi^i
defiderat, adeat Gerard. Noodt, Foet. amp; alios commèntaiores de
Curatoribus, ex quibus praecipua delibalFe nobis fuffecerit:: y.
ceat itaque om Martiali L. 4. Eplgr. ult. pro ingenioli noftg
modulo tandem exclamare. .nbsp;^

Ohe jam fatîs eß\\ ohe libelle î .

T A N T U M.

I.

Minons invUi Curatores non acclplum\\ praterquam in

11;

MaîrîmomumconîraBum absque parentum con fenfu^ quo-
rum in poteflate funt contrahentes, quamvis fecuta fît
copula carnalis 9 tamen ipfo ju

ï I L

.J^enâîtor mn prcecîfe tenetur ad rem tradendam^fed llhe-
ratur etiam praftando Id, quod interefi.

IV.nbsp;^

Maritus ver us amp; juflus efi dominus rei dotalis^

V«

Filk exberedato tutor re^e datun

m-