A. L. M. Phil. amp; Med. Do£t. Medicinse, Botanices,
Chemise amp; Phyfiologiae ProfeflToris Ordinarii,

Summisque in UTROQUE JURE Honoribus, sc
Privilegiis rite ac legitime confequendis,

TRAIECTI AD RHENUM,
Ex ofieina ABRAHAMI VAN PADDENBURG;
ACADEMIAE TYPOGRAPHU MoecLxxss»

i \'

uemadmodum veteres, erudidoois glo.
riâ, confpicui viri,in confcribendâ nia-
teriâ, fummâ openitebantur, utdeipfd

origine ^om, quam pertraaare defide^
rabanr, pauca in medium proferrent, amp;
veram, quantum in illis erat, vocis fignificationem prae-
mitterent; non abs re etiam alienum fore duxi, illorum

laudabiliura virorum premere veftlgia, quare prius,
quam materiam ipfam adgrediar, demonftrare , quan-
tum amp; in me erit, conabor, unde nmulinarum vox
defcendat.

Neminem fore arbitror, qui ignorât, Nunânam\'àr
pud Romanos Beam fuifle cultam, a die nqno didc^m ^
quo infantes lullrabant, iisque nomina imponebant,
quanquam autem oBavo die pueîlis, pueris-^vero nonoià
fieri confueverit, videatur Onuphr. Pan vin. in lib. de mm,
Rom. amp; fie Sextus Pom pejus, Lußrici, inquit, dies

(♦) De fuperftitiofäreligione , quae oiim (cum infantibus nomenimponere-
mr} plerumque obfervabatur j nobis tcftimonio flt Auflor quidam , cujus ver-
ba haec funt: McnV, mqüxt.fuijje apud nonnuUos-, qui pro Cbrißianisbaberi voU\'
lant, ut infantinomm impcßturi, lumina multa accenderentjuum cuique nomenaßg-
nantes: Puta unilumini Zoßmi appellationem indcbant, alteri Stepbani, tertio
Frocopii, ^ ita in caeteris, atque ejus demum, quad caeteris fupervixsrat, no-

mvemâînae (a novem amp; dies ita diétae) erant pagano-
rum i. e. rufticorumhominumferiae, quibusoonoquo-
que die, emendi vendendique caufll, Romam con-
venire folebant; amp; hae quoque fingulis noms diebus
fiebarit, quare Ovidius /. fafl, vs. 54. cantat:

Nono autem die ruftid, reliais agris, in urbem conve-
niebant mercium,judicii, legumquecauffii,vidd.Dion.
Halicarn. Lîk VIL p. 453. Varro Lib. II de ré ruß.
mpraef. amp; Auaor Moreti, qui de ruffico canit:

Unde vero initiom numeriindi huoc nonmn diem üt
ducendutii, akum efl: apud veteres filenduni, Sam.
Petitus de anno amp; perioäo Veit. P.om. Cap. 2. meraorat,
quod menfis Martius apud Romanos anni caput fuerit,
a cujus roenfis novä lunä nunmnas numerare incipie-
bant, easque (roto vertente anno) ad nonain rurfus lu-
nam menOs Mardi, anni feil, fequends, obfervabanr.

A 2

Quo tempore infîicutae fuerint Nundïnae , vel a quo
originem fuam traxerint , permultl (adhucdum) inter
fecertant, atque contendunt: Sunt, qui putant, Ko-
mulum Cfuojam tempore)inftituilTe nundînas\'mxtx quos:
Macrobius, qui /. i. Saturn. Cap. i (5. his fequentibus
utitur : Nundinarum or igt mm quidam R.OMULQ affig-
mnt, quem, cmmunicato cum T. Tatio regno, facrifi-
dis amp; fodalitatihusinßimtis, NUNDlNASadjecifecom\'
menaranî^ Alii fervmm Tulîîum harum inftimtorem
fuifTe defendere canantur^ veluti idem Macrobius hm^
laud.^ mmmt^/ed Cafms fervimn Tuliiumfedße nm*
dînas didî y ut în urbem ex agris convenir ent urhanas-
rußicasque res ordimturi. Hinceîiam e Geminoamp;Var-
rone additum legimus, diem nundînarum^ exaâis jam
Regibus^ coepiße celebrari^ quia plerique deplehe^ re\'
petita fervii Tullii memoria^ parentarunt ei in nundinis,
Enimvero, licet plebs , pulfo Rege Tarquinio fu-
perbp, ServioTuUio m nundinis ^ qm^iWh^ ipfe m^d-
tuiflet, parentaüe dicatur, ramen verofimilior videtur
fentenda illorum, qui harum originem Romtilo adfig^

nant, qui, cum annum in novA urbe ordinsret tunc
temporis nundinas jam inftituifle videtur; hanc fenten-
tiam etiam amplexus eft DionyC Halicarn. /. IL de Ro\'
mulo, cum inquit miry\\\'t opi^m vifA^ipcLv rui$ kyop^is nonum
diem mmdinisadRgnans* Haec autem, quae in medium
produxerimus, (quantum ad originem vocfs attinet)
fufficere videntur; ordo itaque rerum jam flagitat, ut,
quomodo definiantur nundinaey fequenti paragrapbo
videamus..

Nundlnae^ fi redlre definiamus, hic €unt mercatus^
qui certis ßatisque temporihus hahentur in locis ^ quibus^
eos habendi jus ^ vel longä confuetudine^ vel Principis hCquot;
neficio concesfum eß. Licet nunälnae hic definiantur\'
mercatus, non tamen ita accipiendum eft, acfi
mercatus efl\'et nunainoUs (ntercütus enim non liint nunquot;
dtnae^ licet hae laepe mercatus vocentur) verum nundi\'

definiuntur dies^ certis in locis , certisque in elvi\'
tatibus, mercandi caujß lihere conceß-, a Principe cum
unmunliate veStigaUmn impetrati fec, kg. tmicam Codde

msnâ. amp; mer cat, Mercaws autem folummodo funt loci
dies rebus vendendis defiinati: fie nundinae faepe so-
cmm jorum generalemercaîus vQïOvenale; hmc nun*
dinari eft mer cari, Sis^ emas, five vendas, non vero
mercarî idem eft ac nundinari.

Graeci nundinas rede interpretabantur per ^jy^ii^ fi-
cuti Plutarch, in vita Coriolani pgt; 222. quae k\'y^iii a
verbo a^\'slga congrego didae videntur, eo quod homi-
nes ad emendum vendendumve conveniebant amp; con-
gregabantur: Sic etiam plerumque -Tta/yiyvgiv appellare
folebant; \'Ttmyv^is enim eft quafi confluxus hominum
ôcfrequentia, vidd. porro, quae habet CalvinUS
CO Juo Jur id, in voce nundinae.

Duplex datur mmdinarum genus majormn Teil. amp; ml-
mrum\\ majores funt, quae femeh his y vel (quod mo-
dum excedit) ter quotannis celebrabantur, quaeque etiam
non, nifi per fpecialia Principum privilégia,agebantui:
Per minores intielligo eas, quae a quolibet euam magi-
ftratu indici poterant, atque nom quovis die redibant

Licet nund\'wae Illae minores fingulis nonis diebus re-
dire dicantur, tarnen, utrum feptem^ an oamp;o (inter ut-
rumque diem nundinakni) intercederent dies, non con-
veniunt inter fe eruditi.

QBo Hatuit Macrobius, qui lih. I. Svturn. Cap. 1
fententiae fuae teftem allegat Rutilium, de quo fic ait,
RuUlius fcrihit, Romanos inßituifje Nundinas, ut oBo
quidem diehus in agris rußici opus facerem, nono autem
dk^ intermisfo jure^ ad mercatum ^ legesque accipiendas
Romam venirent amp;c., quam fententiam amplexi etiam
funt multi alii viri, (baud exigua eruditione infignes)
qui Rutilium amp; Macrobium praeeuntes, hac in re (li-
cet male) fecuti effe videntur.

Inter eos, feptem ponunt, principem locum oc-
cupare meretur Varro, qui Lib, II. de re ruß. in praef.
fic ait viri magni, noflri majores annum ita divi fer unt,
ut nonis modo diehus ttrbanas res ufurparent ^ re Ii qui s
ieptem» ut rura colerent; quod dum fervaverunt inßitu-
tum, utrumque funt confecuti ^ ut amp; cuUurâ agros foe*
cundißmos haberent^ amp; ipß valetudinefirmiores eßent,
quod ita quidem intelligendura videtur, ut a nundi?ns.
ad mmdlnas novem eiŒent dies, diverß oamp;o, inter médit

fepHm, Idque enam evidenter adparebit, fi modo in-
fpiciamus Kalendaria aodqua (marmoribus infculpta)
édita a Grucero in Corpore Infiript, p. 133. feqq. in
quibus kalendariis ofto literae, ua ABCDEFGH.
condnue recurrunt, atque finguli orbes 0Ù0 Ute\'
rarum ßngulas nundinas indicant, ita ut prior cujuscun-
que Orbis îitera (A) femper diem nundinalem oftendat,
atque adeo tune feptem infequentes literae, dies interme»
^/ox, five rußicQs demonflrent, amp; fie prior novi orbis
V\\iQT^x\\xx£usdiem nmdinaïem\'màicQt, quapropter, fi in-
ter duos dies mmdinales dies o6to interfuifîent, kalenda-
riis mnoamp;Oy fednbsp;literae införibi debuiffenr. Plu-

ra fi quis de his Uteris fcire defideret, evolvat Erycium
Puteanum de nund. Rom. Cap. ai. quo capite etiam
occurrit Hemerologium vêtus Romanum, in cujus
fronte reperiuntur Uurae modo produélae.

Quem in finem mÇtlmaQÛntnuf^difmy unusquisque
facile percipiet, ad cornmodum fcil. amp; unîitateni focie-
tads humanae: Quid autem focietad humanae , immo
raercatoribus magis prodeflfe poteft, quam quod den-
tur

tur immunitates, atque veftigalium onera releventur?
Veôlîgalia enim (plerisque in locis alioquin folvenda)
mercatores a commercio adeo deterrere folent, ut fè
fuaque commoda bene curantes nunquam fere fuas
merces venales nobis proponerent.

Hoc etenim privilegio dato, extranei,fubpublicâqua
fi tutelâ recepd, mercandi amp; lucrifaciendigratiâ, pro-
ficiscuntur ad ea loca, quibus nunâînarum celebranda-
rum jus, vellongâ confuetudine, vel Principis benefi-
cio Goncelfum eH: Mercatura autem, fi modo nimia
amp; inmodica a mercatoribus abfit lucrifaciendi cupido,
multum utilitatis amp; commodi adfert focietati humanae.
Talem mercaturam etiam adpriobat Cic. lib. L de off.
Cap. 42. cum dicit. Mercatura autem ^ ß ternis eß ^
fordida putanda ei}, ßn magna, amp; copiofa, multa undi-
que adportans y multisque fine vanitate impertiens ^ non
efl admodum viîuperanàa; atque etîam, ßfatiata quaes-
\' tu, vel contenta potius y ut faepe ex alto in portum,. fic
ex ipfo portu fe in agrospojfeffionesque contulerif, videtur
jure optimo poffe laudari. Ex hoe autem Ciceronis loco\',
meo quidem judicio, evidenter patet, omnia copioß,
rum commerciorum genera, nullo modo prohibenda,
verum quidem fummo amp; optimo jure laudanda effe.

Anteqnani vero ulterius pergamus, amp; ad inflitutum
noftrum propius accedamus, non nullas diflenuentium
opiniones, utrum nundinae fuerint, an non, in
medium proferre haud alienum duxi, ut eo melius rem,
quoad ejus fieri poterit, penitus cognoscamus.

Inter eos, qui has ferias dixerunt, fummo jure refe«
rendi funt Macrobius, qui Uh. L Saturn. Cap. 16. cum
Julio Ca e fare (lib. XVI. aufpic.) nundinas ferias fuiffe
adfirmare videtur, cum fcribit: Nundinis cond onem ad-
vocari non poffe, i, e, cum populo agi^ ideoque nundinis
Komanorum^ comifia haheri mn poße Feftus, cujus
verba haec funt. Nundinas feriarum diem effe volue*
runt anîîquii ut ruß id convenir ent mer candi vendendiquot;
quecausfâ^ eumque nefaßum, ne ß Uceret cum populo
agi interpellarenîur nu din at ores. Nec non Rofinus, qui
îih. ÎV. Antiq, Rom. Cap. 3. nundinas ad puUicarum
feriarum genus refert. Ex his itaque locis luce meri-
dianâ clarius jam patet, nundinas mtet feriarum gQnQï^
relatas, nec iramerito vacationes forenfes fuiffe appel-
îatas,

Licet omnia, quae %pho praecedenti diflemi m US, ré-
véra ita efle videantur, tamen non minoris momenti
eft, quod ncgantes objlciunt, inter quos Trebatius,
qui//^. /. ReUgkn. fic fcribit, mmdimsmagiflratumpos-
fi manu mitt er e^ judiciaque addicere (quod tamen feriis
non licebat) nec non Macrobius, qui, licet lib. I. Sa*
turn. Cap. i6. cum Julio Caefare nundinas ferias efl^e
adfirmet, tamen paullo poft (eodem Cap. 16.) nundi-
nas ferias ejfe, negari pojfe, tradit, cum inquit, Titus
mndinarum dieSi non inter ferias retnlit ^ fed tantum
folennes vocavit. Ex quibus itaque diftis fatis conclu-
dere licet, nundinas aeque ad Jaßos, ac ad nefaßos dies
fuifle relatas. Verum utrum haec an illa nobis magis
placeat fententia, an vero utraque, in fequentibus vi-
dere jam non inutile erit.

r Licet binae illae fententiae, de quibus in praeceden-
tibus pauca jam in medium produximus, totocoelo

inter fe differre videantur, tamen eas in concordiamre-
ducere haud difficile erit, fi modo attendamus ad duo
tempora, ad tempora feil ante amp; poß Legem Horîtn-
ftam: Andquiffimis enira temporihus, ante Legem ncm-
pe liortenßam, ad mercatum legesque accipiendas,
diehus nundinalibus, five ipßs mmdinis, in urbem con-
venire folebant ruftici, non vero ad Utes movendasy
quod (fi modo nundinas Jovis ferias fuifle diótas in me-
moriara revocemus) fads adparebit, iis temporihus nil
publice agi liculfle, atque adeo nundinas tunc tempo-
ris ad dies nefaßos pertinuifle. Si quis plura cupiat,
adeat Feftum loco ifupra aiieg.) Macrobium, Aliosque.

Pofteriori vero tempore Qata Seil. Lege Hortenfîâ)
nundinalis dies tum fallus, tum nefaßus dicebatur fecun-
dum Ovid. Uh. /, faß, vs, 50-

Enimvero fans notum eft, rufticanos homines, qui
nundinandi ergo ex agris in urbem con vénérant, poft
îatam Legem Hortenfiam, Utes etiam eomponere potuiffe
vidd. Rofinus lib. VllL antlq^Rom, Cap, i. amp; Macro-
bius qui lib.. I, Saturn, Cap. 16. (joties citat.\') litigantiutn
partes, îepidiffime conciliât, cum inquit, Nundinas,

qui ferlas dicunt^ a mendacîo vindicanturpûîrocinio ve-
tuilatis, qui contra fentiunî aeflimaîu aetaîis, quae LR*
GEM fecuîa eß^ vero depromunt.

Quare cum Macrobio, aliisque, etiam hujus fecuU
viris (inter quos clariflîmus Chriflophorus Saxius prae*
ceptor meus, ad rogum usque coîendus) eximiâ, in
îiteris amp; antiquitate Romanâ, erudidone infignibus,
ftatuere nullus dubito, nundinas (ante Legem Hoiiten-
fiam) ad nef aflos dies perdnuifle: atque adeo ipfis nufr
dinarum diebus (pro viciflitudlne temporum) pofi Lie-
gm judicia publica exercerî omnino licuiße, mini-
me vero ante Legem, Si quis plura defideret, legat
Macrobium, aliosque antea laudatos. Hisce itaque
miflîs, ordo rerum jam flagitat, ut, penes quem
dinarum concedendarum fuerit jus, in fequentibus vi-
deamus.

Nundinarum concedendarum jura olim ad fena-
tum Romanum perdnuiffe legimus apud Plin. Lib. F.
Epi fi\' 5., cum inquit fillers vir praetorium a fenatupe-
tiit^ ut fibi infiituere in agris nundinas permiîteretur.

Vidd. edam, quae habet Pet. Greg. Tholofang in Sfn-
tagm. Juris Univ. lib. XXV. Cap. z-num. 4. A coiiv
fulibus etiam petita efle, teftatur Suetonius
dii Cap. 12. conferatur amp; idem Tholofanus loco modo
cit. Poftea vero a folo Principe, ficuti videri potefl ex
Lege i. ff de nund. amp; Lege Un. Cod. denund.amp;mer-
cat. addatur amp; Groenewegen de leg. ahrog. ad legem.
Un. Cod de nund\' amp;mercat, Longä confuetudine etiam
illa introduda fuiffe, patet ex leg. i.#. de nund.

Multa, immo varia nundinarum olim fuerunt jura ac
privilégia; de eorum praecipuis, breviter tantummodo

ageraus. optimum fane videtur Privilegium de nonad-
mittenm arreflo, cujus hanc rationem reddunt eruditi,.
quod, ne nundinarum tempore commercia turbentur,
negotiationesve impediantur, neve extranei fqui a ple-
risque commerciorum privilegiis excludi interdum fo-
lent) in totum fint remoti. Tale autem Privilegium fo-
lummodo competebat mercatoribus, non vero aliis, qui
(licet in locis, nundinarum ufui deflinatis, commo-

merces venales exponiint, qiiare igitur nihil eft, quod
iropedit, quo minus bona illorum Qmndinarum etiam
temt\'ore) arreftari poffint. Solis itaquemercatoribushoc
Privilegium indultum efle evidenter adparebit, fi modo
infpiciamus Leg, Un. Cod. de nund, amp; mercat. quâ in
lege ab Imperatoribus valente amp; valentio conftitutum
eft, ne quis, durantibus nundinis, ullam mercatoribus

Illud autem Privilegium, neminem fore arbitror,
qui ad omnes omnino contraftus, quos quisque tempore
Nundinarum iniverit, extendar.

remo-«

Quibus illud nundinarum privilegium fnerit conces-
fum, praecedenti %pho jam vidimus, fequitur nunc,
ut deiis, qui hoc privilegio excluduntur, in fequenti?
bus agamus.

II Qui pacem publicam magis turbare, quam nun-
dinandi ergo in urbem, vel nundinarum locum conve-
nire

ï5

nire praefumimtur, atque adeo tales non aliter confide-
rari queunt, quam qui gaudia, laedtamque contami-
nantur fee. Legem 3. de Episcop. audientia amp;c. addatur
amp; Peckius de jure fifi endi Cap. X. num. 7.

loco jam antea fuere detend ; hi enim ob fupervenien-
tem mndinarum celebritatem remittendi non funt, ve-
rum, ipfi quidem nunainarum tempore, de novo ab
aliis edam creditoribus (ut ita dicam) commendari five
arreftari poflunt, ad eum quidem effeaum, ne, (fin
priores creditores, qui illos commendaverant, eos la-
xent, vel faltem de eorum laxatione confentiant) di-
mittantur prius, quam ôc pofterioribus creditoribus,
qui in ipfts mmdims eos arreftaverant, etiam fadsfecis-
fent. Vidd. porro quae de hac re adnotavit Bort de

IV.nbsp;Excïuduntur a mmdinarum privilegiis, qui, con-
vafatis fraudulenter rebus, foro ceflerunt; hujusmodi
enim homines univerfae focietatis humanae tanquam
inimici fummo jure confiderari poffunt, atque ad adeo
nullo privilegiorum genere digni cenfendi amplius vi-
dentur.

enim, ne exceptis quidem nundinis, jus dici poteß fee.
Leg, 3. §. 2. j-eriis amp; dllaî.

VI. Uti ab aliis Principalibus beneficiis, fic amp; ab hoc
privilegio excluduntur criminum rei, quique ob delifta
ad publicam poenam funt condemnati; hi enim, fi vel
ante, five poft: mmdinarum tempus, five ipßs nundinis
deliquerint, omni prorfus fecuritate carent, Vidd.
Voet. ad tit. f. de nundinis amp; Zoefius eodem.

Vif. Neque hoc privilegio digni cenfentur exules^
five a loco, cui fmndinarum]\\x^QonQQ{^xxvcit^^ relegati
fecund. Peck, de jure ßßenäe Cap. X. num. 7. Hujus-
modi enim homines, tanquam hoftes civitaüs confide-
rati, nulla amplius imraunitate , nullove civitatis pri-
vilegio uti queunt.

ViH. Qui in totum nunàinarum privilegio renuncia-
verunt, hoc immunitads jure deftitun effe videntur,
etenim, quamvis hoc Privilegium veteres Romani, in
favor cm publicum induxerint, ob renunciadonem ip*
fius, fummo quidem jure, hoc privilegio in dignus cen-
fetur renuncians: Verum, utrum renunciado illius pri-
vilegii heredibus renunciantis obfit an nou, JCd ma-
ximopere diffentiunt: funt nempe, qui per kg, 37.
jf. de adquir. vel omitt. hered. oflendere conantur, re-
nunciationem privilegü illius obeife heredibus renunci-

antis, eo, quod her ede s In omne jus defuncti fuccedere
dicatur; nec non per leg. 59-ff- de reg. Juris y al ^ quod
heres efusdem , act defunamp;uspoteßatis jurïsque ßt. Ob«
jicîentes vero per leg. 3. §. igt;ff. de cenfibus comvmhm
defendunt fententiam, dicentes, Immunltatem- perfonae
datam cmnperfond femper exßingui. Quid autem aliud
eft nundinarum illud Privilegium, quam immunitas per-
fonae data? Quomodo itaque renunciatio talis immuni-
tatis heredibus renunciantij- obefle poterit, cum ftatim
poft mortem illius (utrum ufus fit, nec ne perinde eft)
cui haec immunitas fuerat concelfa, exftinguatur, at-
que plane inutilis fiat. De hac quaeftionepluribus ege-
runt Voet ad tit f. de jure Immunit. amp; ad m. de nund.
nec non Peckius de jure Siflendi Cap. Xlll.

fugitivis i£ih, de fuga admodum fuspeäis i ficuti Me-
vius de arreßis Cap. Ii. num. 7. qui oftendere conatus
eft, fugitivos five de fuga admodum fuspeStos ipfo nun-
dinarum tempore arreftari ac detineri poffe; enimvero
fugitivorum five de fuga admodum fuspeamp;orum detendo
eatenus modo admittenda videtnr, quatenus dedneri
foluminodo poffint illi, qui nundinarum loco commo-

rantur, five in urbe, cui nundinarum häbendarum jus
fuerat concefilim, habitant, non veroii, qui modo

nundinandi caufl^â eo convenerant ; nam fi id in omni-
bus procederet, tunc fubito totum Privilegium irritum
fieret, ac plane evanesceret. Vidd. porro, quae de hac
disput, habeat Voet. ad tit. ff. de nundlnis. Quaenam
autem immunitates mercatoribus amplius fint concefl^ae,
omnino videri poflunt ex Lege Unicä Cod. de nund. S
mer cat.

Nundinis impetrati s a Principe non utendo^ qui meruit ^
decennii tempore a fum amittit fee. leg. i. ff. de nund.
Videantur Cujacius traBu depraefcript, temporum amp; A.
Perezius in praeleSt. ad tit. Cod. de mmd,-^ mercat. Ubi
fic fcribit, Privilegium impetratmn a Principe amitti, eo
non utendo per decennium^ fi modoprohaîum fit^ quod
impamp;trans potuerit privikgio uti intra decennium 3 amp; ufus
non fuerit, quia tunc tacite renunciaffe cenfetur, Enim
vero ficuti fupra jam diximus, prlvllegii renunciansim*
munitate illius amplius gaudere non meretur, atque ad-
eo is, qui intra decennium tali privilegio non fuerit
ufus, tacite etiam renunciaffe cenfetur, cuj us ergo con*
fequens eft, ut ufum illius privilegii jure meritoque

amittat; nundinarum Qnm mÇus , fiomittaturperdecen^
nium, ipfo jure civili tanquam inudlis exftinguitur. Vid.
Pet. Greg. Tholofanus in S^ntagm. Juris Uni ver fi Uh,
XXK Cpp, 3. num. i. Sciendum enim eft. quando
Privilegium in faciendo, vel utendo confiftit, pro régula
tradi, tale Privilegium (quo alicui faciendi vel utendifvi-
cultas fuerit concefia) per decem annorum fpatium ^ non
faciendo vel non utendo femper amitti vid. toties allegata
lex, 1. ff. de nund. Secus vero eft, fi quis, urgente
neceflitate, eo uti prohibitus fuerit, etiamfi ultra homi-
num memoriam non fuerat ufus, fl modo probatum fit,
eum tali privilegio uti non potuifle: Ratio enim in
promptu eft, quod, ubi negligentia, aut alia quaelibeî
abeft culpa, ibi poena adefle nequeat, ficud colligere
licet ex leg. 25. ff. de fervit. praed^ rußcorum.

En omnia, B. L., quae de hac materie in chartam
conjeci ! Bona^ (fi forIaHreperianturgt;maximis,quibus
ufus fum , viris tribuas; mala (quae procul dubio irrep-
ferint) ftudiorum meorum tenuitati adfcribas, fupples
rogo.

Hoc Tuo favore fubnixus hic pedem figo, atque,
Gontraâus velis, in portum merecipio.

Beneficium Iqgis 8. Cod. de revoc. donat./ö-
lummodo Patrono in libertum effe conceffum^
nullus dubito.

If ïi

PRÂE\'

oélis erat medium, fulgebant Aetheris ignes,
Carpebac petuîans otia grata pecus.

Altus defelTos fomnus compleótitur artus,
Et fovet in placido languida membra finu.

Tempora fomnifero permuleens tegmine Morpheus
Adftidt, atque animo gaudia multa tulit.

Et vidi faciles adftantes undique Nymphas
JVIittentes placidos, ore favente, modos.

Omnia dum roiror, dura circum lumina volvo,
En ftefit ante oculos dolt;5tus Apollo m eos.

Non qua confuevit blanda, fed fronte minaci,
ttoftili arripiens tela verenda manu.

Cor tiemit hoc vifu, gelidusque per ima cucurrit
OOa tremor, toto pallor in ore fed et.

Quae te fegnitîes tardat defertor Amidl
„ Gum quo te Candor junxit amp; ipià Fides
An tua fie impies Faîiax ! promilTa favoris,
„ Quae tua jam dudum, perfida lingua dedit.
Eheu quo candor, quo fugit foedus amorls !
„ Proh pietas nuUo pe^ore vera viget !
Undique feftivis completur cantibus Aether,
„ Anne cubas Pjlaâis non memor usque Tui?
Si te dulcifono Mufae non carmine fledunt,
„ Horrida fed regidum marmora peaus habet. ^
Te tamen (ut rumpas non prorfus foedera pafti)
„ Commoveat Roß gloria laeta lui.
Dixerat amp; trépidas vox haec mihi perculit aures.

î»

3Î

Et fenfi gelido membra timoré quad.
Mox ego profilio, dura mens mihiconfcia culpae,
Tali pulfavit teéla fonora fono.
Hei mihi quo fugiam, quo tendam perfidus? En eu l
„ Perfidiam esprobat quaelibet ora mihi,
buris delerui confîantem in rebus Amicum,
Deferui Roßum, qui mihi porrus erat.

»9

3gt;

Eheul qoid reputét de me, quid? tune recedis?
„ Hoe cui promiflum femper in ore fuit.

Diffugiant omnes, disrupto foedere, amici,
„ Aft raea non cedet vera tenaxque fides.

9gt;

„ Quam levis amp; brevis eft impetus ille tuus 1
Hinc forfan lacrymis noliris com motus Apollo
Dulcibiis his pepulit taedia noftra ionis.
Si te poenitear Ro/iùw liquilfe fidekm^
„ Moenia feftino mox pete celfa pede.
In queis ridenti célébrât follemnia vultu;
Ét folvit Themidos thura Sabaea focis,

Vade repente tuum facînus, cuîpamque piato,
„ Et mora propofitum nulla retardet iter.

Refpiciens video rapidas pofl: terga quadrigas,
Mox cadit ex animo cura dolorque meo.

Plauftra tacens fupero cordis folada noftri,
Frenaque curfuris aurea laxat equis.

Aftreae petimus Themidosque facraria, quaeque
Dum refonant plaufu laeiitiaque viae.

Ad venit interea fludiofae ex flore juventae.
Magno concurfu longius agmen ovans. \'

Praecedit Themidos, gefta pia liba. facerdos
Cui cingit doftas infula facra comas.

[Non aliter quondam magna comitante carer va,
, întravit Flamen templa fuperba jovis.]

Sifto gradum, fenfimque mihi pia turba propinquat;
Detinet hîc oculos pompa decora meos.

Et dum per cunélos exaéle lumina voîvam,
Duétorem agnosco, noßer Amicus tx^x. \'

Circumdo tacitus fldo mea bracchia colio,
Dum veros gemitus peftora noftra feront.

Aft nubes poftquam discedere juflà dolorum eft,
Jncipio leni fic prior ore loqui.
Candida lux orta eft, qua (nuper forte repulfus)
„ Ingrederis Themidos ftruéta facella Deae
Qua \'l ibi contingit flammis crepitantibus aris
Virginis Aftreae munera prima dare, \'

Jgt;

Omine feiîci fie precor üle Tibi.
Quam fueris naftus^ Ipartam exornato colendam,
Hinc decus, hinc meritus fürgere pergat bonos.
Sis portus viduis, orbisque parentibus ara,
„ Omnibus arx miferis, ancora facra bonis
Sic Tua complebit virtus pia vota \'T hemistos
„ Et polt fata diu laude fuperftes eris.

Jgt;

5Î

5gt;

Et video, Aurorâ jam redeunte, diem
Somnia mirabar, palmasque ad fidera tendens,
Aeternum veneror corde precante Deum.
Omnipotens Roßi generofis adnue coeptis
„ Aclcrescat titulo gloria prima novo.

Sgt;

ÏK

Daar volgt Hij reeds het fpoor van \'c blijde Zangren tal.
Nu zal Hij de eere-kroon voor vliit en zweet behaalen?

Wel aan, ik voeg mij (lil bij h juichend feestgefchal!
En druk mijn fnaartuig, fchoon met onbedreven vingren,

De vriendfchap eifcht een pligt,die\'t hart,geen kunst,waardeert
Ik zal het letterloof om zynen fchedel flingren.

Terwijl Hem Pallas met den groenen lauwer eert.
\'t Gaat wel, een bloemtapijt ontluikt met geur en kleuren.

Waar Hij zijn treden zet! — Wij naadren reeds \'c_gebouw
Aan Themls toegewijd — daar Billijkheid de deuren ,

Als Priefteres bewaakt, met onbefmette Trouw,
Die Haar fneeu-witte hand Hem toerijkt op den drempel.

Ei zie — daar leidt Zij de Eer van Utrechts jonglingfchapi
Terwijl Hem Themis ftoet reeds opwagt in den tempel —
Hij nadert — welk een vreugd! — wat galmend handgeklap 1

Een deftig fierfel zet de wanden luifter bij,
De diamant gloeidt hier m.et zuivre wateringen.

En geeft zijn glansfen aan de beelden op een rei.
Naar orde juist geplaatst, die uit albast geklonken,

Den roest des tyds ontrukt, als Themis heilig zaad,
En aan b.eur borst gevoed met eer lauwrieren pronken quot;

Terwijl mijn\' Zangeres haar vlugtige oogen flaat
Op al dit Helden Choor, hoort zij het offer knappen

Van wierook uit het Recht, ende oudheid zaamgegaard.
Die nu mijn wakkre vriend met andre wetenfchappen

Door zweet, en nijvre vlijt op \'t Outer heeft gefchaard.
\'t Gaat wel! de zuivre rook zie \'k reeds naar boven klimmen

En midden in deez zaal een elpenbeenen troon
Wiens trappen en gefügt van Hemel- luider glimmen

Het geen de Rechtgodin van ouds koos tot haar woon;
Heur deftig wezen, dat met vriendelijke trekken

Een glans verfpreidt door \'t ruim der fchoone tempelzaal
Kan de aaudagt van eik een naar haare daaden wekken.

En ieder flaat verrukt op haar vergoode taal,
Terwijl zij oprijst, om mijn vriend dus aan te fpreeken.
„ Zijt welkom, wakkre zoon! ó roem van mijn geflacht!
Zie daar den lauwerkrans; \'tis mij genoeg gebleeken,
„ Dat Gij mijn\' wetten, en bevelen niet veracht;
iVTaar dat Gij als een zuil mijn Rechtgebouw wilt fchraagen
. M Dus moet Gij, gaat Gij voort op \'t regte deugden pad,
jgt; \'^en fpijt der va^le nijd, mijn vriendfchaps teken draagen
$1 Staa pal, dat nooit bedrog U in haare armen vatt\'j

9gt;

5, Bepleit, de goede zaak, wijz \'c onredic van de hand;
„ Laat waarheids liefde \'tfteeds van al uw daaden winnen;

„ Zijt weeuw, en weezten nut, en \'t dierbaar vaderland,
„ Zo de ijver voor mijne eer, en naam u blijft bezielen,

„ En Gij der onfchuld redt, dan wordt uw goede naam
„ Met al mijn Prieftren rei, die voor mijn akaar knielen,

„ Den aardbol omgevoerd op wieken van\'de Faam,
„ Dan zullen, edel puik dan al mijn voedfterzoonen!

„ Die ü van jongs af aan mijn dienst hebt toegewyd ,
,, De waare lof en eer u met haar palmen kroonen,

j, Dan fterven nimmermeer de rpofen van uw vlyt !
Hier zweeg zij : en \'t geluid van *t vrolijk handenklappen,

Bij \'t juichend Jö dooft op \'c onverwagst mijn fnaar,
. En door het Feest gedrang naak ik de tempeltrappen.
Eer ik mij zeiven in dien aandrang word gewaar.
Dan \'k wagt; en zie mijn vriend eerst uit den tempel leiden

Met d\' eerekrans verfiert, en meeftertabbaard aan
Hij nadert~-\'k wil nu ook niet langer meer verbeiden,\'

Maar dezen letterkrans om zynen fchedel flaan.
Zijt welkom, Themis Zoon! ô roem van al mijn vrindenl

Geluk met *£ Meeflerfchap ! ontvang dit tot een pand,
Dat zich mijn hart aan u door vriendfchap wil verbinden.

Dat aile vlyery, en looze trouw verband,
Vermeer uw waar geluk, door Hem voor al te vreezen.
Die eer en aanzien geeft, ja \'t leven aan ous fchenkt,
Laat Hem alleen het wit van al uw daaden wezen,
Vertrouw, dat Hy dan ook aan uwe jeugd gedenkt.

Daar men \'c gezellig zoet van de omgang niet meer fmaakt
De vriendfchapsband kan toch wel ongefchonden blijven.

Zo men door letteren die koorden vafter maakt.
Vaarwel! gedenk aan Hem, die U fteeds zal gedenken.
Laat nimmer tegenfpoed uw friffen welvaard krenken.

10
6

17
ir

ua
adpriohat
retnlit

valente
amp;

valentio
fnerlt
ad adeo
ßflende
■ mu
. Cvp.

Q„ae potrooculo fubrepfetint. Benevolas Leftor, Pro/.»
^nbsp;arbitrio, corrigat, fuppliciffimus rogo.

\'i-il

■■■-•■ i