|
DISSERTATIO THERAPEUTICO - MEDICA
DE
PROMOYENDA EUTHANASIA,
QUAM,
FAVENTE SÜMMO MMINE,
EX AUCTORITATE RECTORIS MAGNIFICI
HENRICI EGBERTI VINKE,
THEOl. DOCT. ET TROF. ORD. ,
ahpmssihiqüb SENATÜS ACADEMICI consensu,
UT ET
nobilissimae FACULTATIS MEDICI decreto,
SüMMISQUE IN MEDICINA HONORIBUS ET PRIVIEEGIIS ,
IJV ACADENIA RHENO-TRAJECTINA,
RITE AC 1EGITIME CONSEOUENMS ,
ERUDITORUM EXAMIM SUBMITTIT
ANDREAS JENTINK,
E PA&O STEElfïTIJKERirOlD.
DIE XXV MARTII MDCCCXI,, HORA V. TRAJICTI ADRIMll,
m offic. PADDENBURGII & SOC.
MDCCCXI,.
|
||||
|
VIRO PLURIMUM VENERANDO
|
|||||||||
|
ANDREAE JENTINK,
DOCTR. CHRIST. IN PAGO STEENWIJKERWOLD
INTERPRETI, MODERATORIBUS ADSCRIPTO , PATRI OPTfflO CARISSIMO,
|
|||||||||
|
NEC NON
VIRO NOBILISSIMO AMPLISSIMO
J. H. Baroni VAN LIJNDEN
VAN LUNENBÜRG, JVRIi U1RIUSQVE B0CTOR1,
ORDINIS EQUESTRIS LEONIS NEERLANDICI CENTURIONI,
AÜGUSTISSIMO REGI A CONSILIIS, ORDINIBUS REGNI
GENERALIBUS ADSCRIPTO , ACADEMIAE RHENO-
TRAJECTINAE CURATORI , ETC. ETC. ,
|
|||||||||
|
HAS OÜALESCÜNOUE STUMORUM
PRIJHITIAS D. J).
AUCTOR. |
|||||||||
|
Um den Menschen ins Leben hinein au hel/én,
dazu giebt es eine eigene Kunst, die Hebammenkitnst, aber dafür dass man ertraglich wieder hinauskommt, ist f ast nichts gethan. Reu..
|
||||||
|
Praef'atio.
|
|||||
|
vtuum in eo jam essem, ut, disquisilione ali'
qua conscribenda , finem studiis iviponere vellem , ac de argumento speciminis cogitarem, ecce post aliquod temporis spatium Medici mihi demandatur provincia, ad qnam quantocius mihi erat acce- dendum. Cum igitur tempus mihi deësset, ut ali- quid , dissertalionis nomine magis dignum, susci* perem, tarnen, ut legi satisfacerem, aliquid praestare cupiens, nolas, quas de Euthanasia in meos usus ex aliorum, qui de Aoó argumento egerunt, scriptis collegeram, in disquisitionis formam componere conatus sum. Sunt autem il~ li, quorum scripta consulere mihi licuit: JV. Paradijs , Oratio de Euêavxs-l» naturali et
•juid ad eam conciliandam medicina valeat, publice dicta s Lugd. Bal. J794. 7.
|
|||||
|
Vl
|
|||||||
|
PRAhFATlO.
|
|||||||
|
J. Chr. Heil , Entwurf einer allgeineinen The-
rapie , Kalle J8J6. S. G. Vogel, Allgemeine medicinisch- diagno-
stische Untersuchungen, 2 Theil. JS3J. K. L. Kloiiss , die Euthanasie , oder die Kunst
den Tod zu erleichtem , Berlin J835. Argumentum ideo mihi arrisit, quod inde plu-
rima discere potui, quae ad praestantissimam medici muneris partem merito referantur. Q_uum igitur semper juvenilibns viribus arduum
sit negotium , auctoris munere fungi, ita mihi prae caeteris veslra opus erit indulgentia, Viri Clarissimi Praeceptores , qua unice fretus , haec- ce veslro examini submitto. Antequam vero ad Mud accedam , tibi, Vir Ve-
nerande, Pater carissime, grati animi census non indicare non possum J Tu enim a tenera in- de aetate ad hoc usque tempus ea mihi praestare non inlermisisli, quae aliqua ralione ad meam salulem promovendam valere possent. Tu me ea docuisti , quae mihi opus essent, ilt ad studia Academica accederem. Tu et antea et postea et monilis et exemplo animum tneum informare non desiisli. Q,uae omnia quum tibi retribnere frus- tra conarer, nil superest, nisi. ui pia vota pro tua salute lougissime continuaia D. 0. M. fa- riam.
Tibi
|
|||||||
|
PRAEFATlO. VII
|
|||||
|
Tibi eliam , Vir Nobilisime van Lijnden van
Lunenburg , haecce quantulacunque non dedicare non potiii. Tu enim tam comiter semper me ex- cepisti, tot beneficia in me contulisti, ut tibi pro omnibus in me coïlatis beneficiis gratias, quas possum maximus habeain. Tandem ad vos me converlens, Viri Claris-
simi, optimi praeceptores , Woeterueek , B. F. SCTERMAN , SCIIROEDER VAX DER KoLK, VII-
bis gratias ago pro egregia inslilutione, pro
humanitate et benevolenlia, qua frui mikt li- cuit, dum in hacce Academia versarer. Vos omnes, Tu inprimis eliam Vir Clarissime N. C. de Fremery , qui mihi a nobilissimo ordine me- dico promotor es designatus , pro omnibus , qui- bus me tam benigniter affecislis, eodem favore grati discipuli pectoris accipialis documenla. O utinam dulce Mud negolium, gratias agendi, mihi suscipere eliam licuisset erga Virum Cla- rissimum A. C. G. Suerman , qui et nobis et Academiae et Patriae et orbi erudito tam fle- bilis occidit. Nobis nequaquam esse datum, ut ejus merita celebremus , nemo est .quininlellignt. Nobis nihil aliud superest, nisi ut cum omnibus , quibus contigeril, ut eum cognoscere possent, praematuram ejus mortem lugeamus. Vobis denique, Commilitones adjunctissimi, va-
le* |
|||||
|
VIII PHAEFATJO.
ledicendum est, vobis etiam, quos interiore mihi
contigerit prosequi amicitia. Utinam nunquam Mud vinculum, quo tam diu conjuncti fuimus tristi absentia dissolvetur. Utinam vero semper eadem ratione vigere pergat f |
|||||
|
Dis-
|
|||||
|
BESTELLING SCANS (=KOPIEEN) BIJZONDERE COLLECTIES
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
gegevens origineel [ ] Handschrift* [ ] Kaart [X] Oude/bijzondere druk
Vindplaats: MAG: Diss Utrecht 1839-40 *IV* 15 Barcode: 1820556-10 . Auteur(s):... Jentinck, Andreas.
Titel:... Dissertatio therapeutico-medico de promovenda euthanasia Jaar:... 1840...
* Download ook de gebruikersverklaring»
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
GEGEVENS KOPIE* [X] Scan pagina(s) in grijswaarden** [] Scan afbeelding(en) in kleur*5
Pagina's:...Gehele werk...............Tot welk bedrag?...................Euro
Opmerkingen:
Your Order number
@200838200 (Jentink, Andreas: Dissertatio therapeutico-medico de promovenda
euthanasia)
S.v.p op èèn cd-rom samen met ordernr. @200836661 Disputatio medica inauguralis de
malacia seu pica. Diss Utrecht 1694 dl 45 S.v.p. door Wiebe laten versturen. Er wordt betaald met IFLA vouchers (in totaal 7,5
voor beide opdrachten) * Levering vindt plaats op cd-rom. Overleg volgt, indien scannen niet mogelijk is.
** Kijk op de prijslijst voor het verschil |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
GEGEVENS AANVRAGER [ ] Medewerker UU [ ] Student UU [X] Overige leners
Naam + voorletters: Luthardt, U.
(Werk)*adres:...... Fernleihe Universitiitsbibliothek
Am Hubland
Postcode/Plaats 97074 Würzburg (Duitsland)
Lenerspas/studentnummer:............................................................................ Telefoonnr:... 0931-8885928.............E-mailadres: pfl@bibliothek.uni-wuerzburg.de
Handtekening**: Aanvraag per e-mail............ Datum 22-08-2008
* Voor medewerkers die op rekening van hun disciplinegroep aanvragen, verplicht in te vullen velden!
**Indien u tekent, gaat u accoord met de kosten» . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
In te vullen door medewerker
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Disserlatio
THERAPEUTICO-MEDICA
PROMOVENDA EUTHAIUSU,
|
|||||||
|
$tttt*0itU0.
|
|||||||
|
Üuthanasia, quo vocabulo Baco Verulamius
primus uti coepit, dicitur facilis et quant minimo cum cruciatu e vila exilus, qualenus moriendi fa- cilitas e causis naluralibus proxime pendet. Dis- ciplina autem, quae docet, qua ratione ea pro- movenda sit, admodum late patet, cum ad omnia ea referatur, quae conducere possunt ad homi- num exitum e vita mitigandum et nimium mortis dolorem auferendurn , imo vero ad ipsam placidiore quodam animo subeundam; sivc ea eflectus sit se- nectutis, sive morborum seu laesionis externae. A Qua-
|
|||||||
|
( 2 )
|
|||||
|
Quare uniuscujusque permultum interest, ut eani
rite colat, cum et religio et sensus moralis, et amor in naturae socios nos obstringant, ut cuivis morti subjecto omnia ea praestemus , quae condu- cere possunt ad ejus dolores diminuendos, ad sola- tium ei afferendum , verbo, ut, quoadejus fieri pos- sit, sedulo illi succurramus, quo facilius pugnam adversus mortem sustineat. Quae cum ita sint, Eu- thanasiam promovere ad nobiliora medici inprimis refertur officia, quae si negligat, ei illud omnino dedecori est. Quis tandem medicus temporis punc- tum , quo mors aegrotum e vita ereptura sit, quadam certitudine, deiinire posset? Et nonne artis peri- tissimi nonnuniqnam experti sunt, hominem , qui jamjam moriturus esse videretur, in vitam rediis- se'? Mortem autem , praesertim organismi pugnam adversus mortem , omnes homines horrescunt. Vi- tam conservare, eam saltem prolongare , hominis permagni interest. Etiamsi vita sit parvi momenti, etiamsi aliorum imperio sit subjecta, aut corporis animive perpessionibus exagitetur, nihilominus ta- rnen ejus possessio homini maximus videtur the- saurus. Homo magno dosiderio diutius existendi flagrat, cuin hujus doni voluptatibus jam huc usquc laeto animo usus sit. Imo vitae ratione habita, caetera omnia fere flocci facit. fylillia funium, quo- rum plures haud animadvertuntur, eum copulant cum hoc mundo, ac plerumque metu ducitur, ne hic-
|
|||||
|
( 3 )
|
|||||
|
hicce ei aliquando cum alio permutandus sit. Ita-
que recte dicere possumus: » Vifae desiderium inortisque metus hurnanae naturae veluti innata sunt." Inveniuntur quidem nonnulli homines , cum adversa fortuna luctantes, morbis excruciantibus ac insanabilibus laborantes, vel senes annis con- fecti, qui rnortem tanquaiu beneficium quoddam implorent. Audimus idenlidem nonnullos philoso* phos docentes, rnortem non esse timendarn. Sed ne ideo a proposito deterrearnur. Verissiimim est, quod Klohss dicit: » der scharfsinnigste Denker, der erhahenste Philosoph ist in seiner letsten Stunde, immer zuerst körperliches ,danngeistiges Weten , und leicht ist est, ttber den Tod, und wie er mit Fassung ertragen werden müsse, zu schreiben , schwer, sehr schwer i/tn wirklich also, wie man Anderen vorsc.hreibt, selbst zu erlei- den." Licet quemque , ex morali conditione , omnes vires
intendere oporteat, quibus bene moriendi ra'io pro- moveatur; hic tarnen nonnullas adrnonitiones adjun- gere volumus , quae ad ea referantur, quibus vel adhibendis vel omittendis hac in re niunere suo te- netur medicus. In hoc argurnento fractando, in- primis niihi placet divisio , quam alii jam secuti sunt, qua discernitua Euthanasia universalis a partiali. lila quidem ab omnibus universe homi- nibus et quacunque occasione coli potest; haec ve- A 2 ro |
|||||
|
TV' ..... \__.. /
|
||||||
|
( 4 )
ro a nonnullis tantummodo, cerla quadam conditio-
ne et casu se nonnunquam tantum offerente, potest exerceri. Ita v. c. rcmedia, quibus religionis an- tistes uti potest, ut morienti succurrat, majore ad- sunt copia et majores plerumque effectus habent, quam ea, quae vulgari homini suppetunt. Philoso- phia , Anthropologia , Psychologia aliisque discipli- nis rite excultus , praeserfim si, divinae religionis praeceptis totus irnbutus, ejus solamina bene adhi- bet, ille in morienlis animuni, in ejus conditio- nem spiritualem multo inajorem vim adhibere po- test. Sic etiam medicus, hisce doctrinis magis minusve exercendis, tuin etiam sua cognitione cor- poris humani ac legum vitae, morbi, niorlisque, prae caeteris valet, ut Euthanasiam hisce remediis majore vi et efficacia promoveat. Ut igitur quendam ordinem sequamur in remediis
investigandis, quibus medicus uli possit ad mortis dolores mitigandos, in hacce disputatione exquirere Bcopus est: I. Quid ille efficere possit ad ea , quae mortem
graviorem reddunt, propulsanda , et
II. Quid ei adhibendum sit,ad ipsam mortemsub- levandam.
|
||||||
|
Sec-
|
||||||
|
SECTIO 1.
|
|||||||||||
|
QUID MEDICUS EFFICERE POSSIT AD OMNIA,
QUAE MORTEM GRAVIOREM REDDUNT,
AMOVENDA.
|
|||||||||||
|
Ad
|
|||||||||||
|
ea amovenda, quae mortem graviorem red-
|
|||||||||||
|
dunt, medicus vel directe, vel potius indirecte
suas vires intendere potest. 1°. Indirecte, quatenusomnes malas consuetudi-
nes , mores , ususque, quae non raro ad moricntis lectum inveniuntur , consilio et exemplo avcrtaf. 2°. Directe, quaten:.ï medici personam agens,
curn moriente in actualem veniat attactum. 1°. Uti medicus in aegrotis tractandis multos ab-
usus , malasque consuetudines animadvertere solet, quae, in aegrotantium cubiculis dominantes, quam saepissime nocivum effectum exercent, ita ut sa- natio prohibeatur et non raro moribundi dolores au- geantur; sic eliam peculiariter plnrima existunt vi- (ia
|
|||||||||||
|
( 6 )
tia in morientibus tractandis, quae quidem ultima
vitae momenta gravia ac amara reddunt. In iis nutcm in censum vcniunt inscitia, super-
stitio, praejudicatae opiniones; turn vero duritas aut misericordia male constituta, porro inhumani- tas et omnino inutiles ac nocivae occupationes. Omnia haecce vitia enumerare haud incipiemus.
Quaeque urbs , quisque vicus , quaeque denique do- mus propria sua vitia habet, Ad ea , quae vulgo dominantur et quibus se me-
dicus opponere potest debetque , referenda est ma- xime noxia et funesta consuetudo, qua ad morien- tis lectum saepe plures admittuntur. Non significo hoc loco illum usum, quo aditus
ad lectum consanguineis pracbeatur. Hic enim mos , prouti deinceps mihi erit animadvertendum , nonnunquam , certis quibusdam opporlunitatibus , salutarem polius quam noxiam vim in morientis conditionem habere potest. Verum enim vero ni- mium numerum amicorum , vicinorum et familia- riuru ram maxime volo , qui non adeo aestumatio- nis et aniicitiae studio, sed multo magis curiosi- tate quadam ducti, ad aegroti cubile se conferre solent. Non raro aegroti cnbiculum, quod sacrosanc- tum habendum esset, talem videntur aestiinare lo- cum, ad quem unicuique aditus pateat. Vix de- monstratu opus est, quantopere hoc aegroto noceat; varii enim illi visitantes, domum percurrere sequc as*
|
||||
|
( 7 )
assidue movere solent, ex animo videntur condo-
Iere et lacrymari; praelerea saepius suarrt senten- tiam de moribundi conditione ita eloquuntur, ut hic eoi'um verba facile intelligere possit. Quae cuncta quantoperc debili jam et languido aegroto obesse, ejusque animi dolores et angores excitare atque au- gere debeant, non est quod dicam. Hoc loco etiam animadvertendum est, morbo increscente , sensum audiendi saepe valde acui, eumque , ut multi per- hibent, serius, inio postremo mori. Sic quoque aè'rem in cubiculo hominuru copia inquinat, totum- que saepe corrumpit. Quibus omnibus aliter fieri nequit, quin mors difficilior et gravior reddatur. Itaque medici est, ut, quoad ejus fieri potest,
abusibus istis obicem ponat. Illud facere potest demonstrando propinquis aegroti, quantopere talis agcndi ratio ei noceat, turn etiam plures jam con- gregatos persuasionis vi ac sua auctoritate eo ad- ducendo, ut cubiculum relinquant. Ipsum vero hac in re exemplum omnibus dare oportet, tollendis iis omnibus , quae angorem acgri alere ejusque condi- tionem magis ingratam reddere possent, quaeque amovcre aliquo modo potest. Pauca tantumiuodo lo- quatur, non plura saltem quam opus est ut dicat. Quando videt, id quod saepissime obtinet, consan- guineos etiam, animi affectionibus victos, ae- grotantis dolores augere, eos adhorfari debet, ut, autore in morientem ducti. lacrymas suas longe ab (>0
|
||||
|
■^^^■
|
|||||
|
( * )
eo remoti effundant, non vero ejus cubili adstantes.
Aliud autem non minus grave , et ubique donii-
nans , vitium quaerendum est in negligentia in tem- peratura cubiculi dcfinienda, qua cum arcte con- juncta est incuria de puritate aëris, quae saepe in aegrotorum cubiculis animadvertitur. Aestivo aeque ac hiemali tempore omnia clausa tenentur, plerum- que, ut putant, ad niinium frigus arcenduni, quod tarnen , quadam prudentia adhibiln , alio modo satis prohiberi potest. Inde autem fit, ut nimio calore et adaucta aëris impuritate , quae insuper nociva evapo- ratione, cum morbo conjuncta , increscit, morientis respiratio impediatur, ejusque dolores augeantur. Accedit, quodhomines saepe noxiis potius, quam
quidem salutaribus , remediis ad aërem repurgandurn uti soleant, v. c. vaporibus muriaticis et nitrosis , quibus organa respirationis afficiuntur, undeque mo- lesta enascitur tussis. In hisce omnibus ac sirnilibus casibus medicum
alios admonere decet, quantopere haec omnia aegro- tantis conditioni obsint, eos ad majorem curam adhortari, atque meliora iis consiüa ac remedia praebere eum oportet. Regulam tarnen generalem , qualis temperatura in
cubiculo adesse debeat, dare non possumus, quan- doquidem pro diversa morborem indole et aegroto- rum aetate minus magisve calida ea esse debeat. Corruptus autem et iniasmatibus inquinatus aër sem- per
|
|||||
|
( 9 )
|
|||||
|
per evitandus est, cui arcendo aceti evapores el
asspersiones , mature jam institutae et modice repe- titae tanquam optimum et salutare remedium omni- no conducere possunt. Inpriniis medicus admoneat oportet necessarios , ut curam gerant. ne vestiinenta vel tegumenta immunda aegrotantis impuritafi an- sam praebeant. Irnmundities enim et impuritas non modo aëris corruptelam promovent; sed in omni par- te etiam maxime nocent. Ita molestissima chroni- corum morborum symptomata ad mortem usque mul- tiplicantur, tuin etiam gangraena ex decubilu au- gelur, atque inde ipsa mors eo gravior fit. Verum hic quoque medicus eos ad pmdentiam
adhortetur, ne moriens inutili ac multiplici Iecti commutatione, nee nimia vestimentorum mutatione magis etiam crucieiur, quarn ipso morbo. Nee mi- nus medicus ad illud attendat, ut moriens quarn fa- cillime decumbat, quandoquidem aegrotus plerum- que in lecto degere debet. Haec enim res , ab iis, qui aegrotorum curam agunt, plerumque negligi so- let. Admoneat igitur, ut quarn maxime niorientis desideriis hac in re saf;sfaciant, cum ipse optiine sentire possit, quo modo facillime deciimbet. Si se- dere in lecto sive sede molli, pulvinaribus instruc- ta , aegrotus praefert, illud in nonnullis morbis et sub quibusdam conditionibus ei non modo salutare erit, sed etiam nonnumquarn per aliquod temporis intervallum ejus vires reficiet, et ei quietem et animi recrealionem afferet. Ac- |
|||||
|
( io )
Aeque necessarium est, ut medicus propinquos
attendere jubeat ad detrimentum, quod nimia lux in aegrotorum cubiculo afferre queat. Hoc non ita mo- neo, quia illud plerumque apud aegrotos negligi so- let; ast vero il!a cura, ne nimia lux officiat, ab eo inde tempore saepissime non amplius adhibetur, quo aniinadvertere sibi videantur mortem jainjam appropinquare. Si omnibus fere homiuibus tenebris opus est, ut dulci somno vires reficiantur, magis etiatn iis indigent aegrotantes , ut ad aeternum som- num praeparentur. Confirmatur illud experientia , cum pugna adversus mortem , quando interdiu lo- cum habet, gravior sit, quarn si noctu obtinet. Quae cum ita sint, illud agat medicus, ut aegro- torum curatoribus imponat, ut impediant, quomi- nus solis radii in cubiculum penetrent, ac can- (iclarum linnen nimis luceat. Eos igitur doceat, le- vem obscuritatem nimiae luci longe esse praefe- rendam. Difficile est dictu, quarn noxiam vim religiosi
nonnulli ritus , qui aliquando ad morientis lectum exercentur, suhinde in aegrotorum animum habe- ant et quantopere «ales iis iinpedimento esse pos- sint, quoruinus bene ac placide moriantur. Illi nimirum ritus spem vivendi, quarn, quemadmo- dum deinde fusius ostendere conabimur, medi- cus semper alere debet , subinde extingüunt. Ob ocu- los enim ponunt aegrofo periculum, in quo verse- tur,
|
||||
|
( 11 )
tur, eique ostendunt, morburri ejus esse letha-
lem. Ita mortis metus augetur. Constat quidem, niedico minime esse datum, ut hos ritus plane pro- hibeat; veruntamen ubicunque cos aliqua ratione tollere possit, omnes vires eo intendere eum opor- tet, praesertim si a moriente non expetuntur. Tandem Euthanasiae promovendae studium medi-
cum docet, ut caveat, ne homo nimis mature pro mortuo habeatur atque tanquam talis tractetur. Sae- pius enim homo , ubi defunctus esse videatur , sta- tim crudelissima agendi ratione aflicitur; imo vero, si quis durante node adeo mortuus esse videtur, vicini vel funerum curatores arcessuntur, qui ali- quando duris manibus defuncti oculos claudant, ejus membra extendant, eum ex calido lecto alior- suni ducant, vestibus eum exuant, eumque hiema- li etiam tempore, sine aliqua commiseratione in locis frigidis, tenui saepe tantmnmodo vestimento funebri indutum, deponunt. Quum autem repute- mus, verae mortis symptomata peritissimo vel nie- dico pauca tantum adesse, putredinemque solam verum nobis mortis documentum praebere; si repu- temus , subinde, ubi vera mors jam obtinuisse vi- deatur , inediam conditionem vitara inter et mor- tem locum habere , quain mortem apparentem dicere solemus, tum satis rnanifestum erit, consuetudi- nem modo memoratam omnino esse improbandam. Est igitur medici, praesertim quando ex praece- den-
|
||||
|
( 12 )
|
|||||
|
denlis morbi indole concludere nequeat, veram jam
mortem adesse, huic rei obicem ponere. Mortui saltem amicos et consanguineos admoneat, ut pru- dentiorem et leniorem agendi rationem sequan- tur, atque ab iis roget, ut ei permittant, ut no- tis remediis sibi persuadeat, revera vita functum esse aegrotum. 2°. Verum enim vero non tantum vitia arcere
debet medicus, de quibus huc usque verba fecimus ; sed etiam. quatenus ipse cum morienle in contac- tum venit, in omni sua agendi ratione maxima ei prudentia opus est. Si enim eum deceat, qualem- cunque negligentiam, quam in aegroti cubiculo animadvertat, reprehendere, afque eos, qui offi- cium suum omittant, admonere, per se patet, ipsi prae caeteris omnein diligentiarn hac in re adhiben- dam esse. Facile concedimus, medicum , quum videat, omnem suam operani, quam intenderit, ut aegrotum a morbo liberaret, irritam fuisse, nulla- que remedia excogitari posse, quibus in sanitatem restilui quiret, eo duci posse, ut eum non amplius ve! saltem non tam saepe visitaret. Hanc autem sollicitationem facile devincet, dummodo memor sit officii sui, quo obstringatur, ut omnia suscipiat, quae non solum ad illud cunducere possunt, ut na- turae socii vitam conservet; verum etiam, quando illud efficere non polest, ut eam prolonget, vel pla- cidiorem reddat mortem. Euthanasia ab hac parte con-
|
|||||
|
( 13 )
conspecta, per se patet, medicum , etiamsi aegroti
morbis insanabilibus , quae lento quidetn, sed cer- to iiiortciu afierant, laborent, indesinenter eos vi- sitare oportere, ut vitae spem hac ratione conser- vet, atque alat, et siniul omnia ea remedia adhi- beat, de quibus mox dicenius, quibusque mortem placidiorem et minus dolorificani reddere posset. Hac cum re arctissime conjuncta sunt monita de
ratione, qua medicus se ad aegroti lectum gerere debeat. Etenim quando ipse illic angorem, metum, vel animi defectionem prodit, in aegroti vicissim animo eaedem affectiones excitentur necesse est, et quidem eo magis, quo nuijor sit liducia in medico reposita. Modestus ac tranquillus habitus, nomi- natim in periculosa aegrotorum condiiione, semper eum decet, minimin, nisi hac in re modum exce- dat. Neque ex ejus vultu, neque e quopiam ac- tionis motu aegrotus magnum perictilnm in quo versetur divinet, nee ullum incerfi animi indicium consiliive inopiae documentum , licet apud ipsum medicum adesset, unquarn cernat. Et adeo minus medico licet, periculosam et plane desperatam mor- bi conditionem cum aegroto comtnunicare, recor- dans , peritissimum quoque medicum in prognosi sua falli posse atque insuper nuntium de inorte haud amplius evitanda ex ejus ore auditum, a quo libe- rationem a morbo exspectet, periculosissimas se- quelas secnrn non ducere iion posse. Hanc enim ob
|
||||
|
( 14 )
ob rem aegrotus fiduciam, antea in medico ejusque
arte repositam, et simul omnem vitae spem amit- tet. Tuin ea etiam remedia, quae Euthanasiae in- servire potuissent, tanquam vana et inania recusa- bit, atque ita mcntis agitationes, angores , tristi- tia aliaque patheraata animum depriinentia aegroti conditionem continuo in pejus mutabunt, mortem accelerabunt, eamque plerumque graviorem reddent. Uli igitur medico a verbis , gestibus , totoque ha-
bitu , quoad ejus fierï potest, omnis anxietas anio- venda est, ita iel quoque agat, ut insanabilibus ae- grotis et morientibus apta medicarnenta praescribat. Morientem cruciare ulfimasque ejus dies vel horas insua'/es et amaras rcddere talibus medicamentis, de quorum inutilitate ipse jam convictus est, vi- tium foret contra sanctam illam necessitudinem , quae medicum inter et morientem intercedat. I\imius multorum medicamentorum , eorumque intra
brevia intervalla usus , uti sunt pulveres , potiones , clysmata , infrictiones , vesicatoria , sinapismi, bre- viori diutiorive tempore adhibiti , emplastra, quae pustulas et cutis ruborem afferunt, dolores augent, lotiones et unguenta , eoderr. tempore et diu adhibila , onmin haecce aegroto omnem quietem omniaque gra- ta momenta adimunt. Ad qualitatem etiam medicamentorum , quae prae-
scribit, medicus rite attendat. Ea etenim, quae an- tea omnino adhiberi potuerant, ac debuerant, ulti- mis
|
||||
|
( 15 )
|
||||||
|
mis stadiis morborum insanabiliuin, in phthisi, in
febribus hecticis aliisque, non solum inepta et inu- tilia , verum etiam noxia esse possunt, ita ut non- ntinquam mortem accelerent, ejusque certamen gra- vius reddant. Ad medicamentorum formam, commixtionem et
compositionem , adeorum odorem et saporem insuper attendat medicus, et quidem multo magis apud morientes quam caeteroquin apud aegrotos. Con- stat enim, mortem eo mifiorem etiam reddi, si re- media, quae ad aegroti dolores diminuendos affe- runtur, ad ejus conditionem, vires , propensionem eet. accommodata sunt; praeterea si neque ingra- tum saporem vel odorem habent, nee talia ingre- dientia continent, quae aversentur aegroti. |
||||||
|
Sec-
|
||||||
|
SECTIO II.
|
|||||||
|
QUID MEDICUS ADHIBERE POSSIT AD
EUTHANASIAM PROMOVENDAM. |
|||||||
|
YjX iis, quae supra diximus , cum definitionem
daremus Euthanasiae universae et Euthanasiae me- dicae, jam satis patet, summum medici propositum habendum esse, ut vitam hominutn prolonget, ut mortis certamen leniat, ut aegroti dolores dimi- nuat, atque ut ipse mortem minus gravem reddat. Itaque hac in re omnia ea ei adhibenda sunt medi- camenta, quae experientia docente, eo conducere possunt, aut quae, ex justa analogia illi rei inser- vire posse verosimillimum ipsi apparent (a). Non
(a) Quamvis summum consilium medici esse debeat, nou so-
lum ut vitam prolonget, verum ctiam , ut mortem reddat faci- liorem, tarnen, quemadmodum HuffeLAND iu Encheirid. med. p. gog et gio rectemonet, posterius illud , si aliquomodo vitae prolongandae noceat, nunquam ei facere licet, quum uui- cuique , imprimis medico hominis , vel morientis etiaiu , vitam abrumnere vel extinguere nefas sit. |
|||||||
|
( 17 )
Non solum igitur physicis, verum etiam psychi-
cis remediis utatur, his praesertim ideo, quod iis facilius et melius vim in animum exercere, eaque ratione corporis etiam conditioni prodesse potest. Attamen mihi non Heet ex arte definire, quid
medicus ad pritnarium illud consilium promoven- dum efficere possit, nee postea speciatim accurate illud describere potero, quum horum remediorum usus sit accommodandus adindolem et propriam con- ditionem cujuscunque peculiaris obitus. Medicum accurate attendere oportet ad individu-
am et peculiarem singulorum morientium conditio- nem. In Euthanasia promovenda imprimis rationem habeat sexus , aetatis et temperamenti cujusque ae- groti. Quod ad morbi indolem attinet, videndum ei est, utrum sit mere corporeus , an vero psychi- cus , an quidem utriusque generis conjuncti. Pari- ter attendendum ei est ad locum, quem in societate occupant, ad educationem , consuetudinem , mores, idiosyncrasiam, clima, religionem. Haec anfetn omnia et universe et peculiariter varia indigent cu- ra, quae in genere exacte definiri nequit, sed coii- silio et judicio cujusvis medici relinquenda est. Ea igitur tantummodo remedia attingemns , qnac
universe, omni tempore et ubique loei necessan'.i esse possunt et utilia ad Euthanasiam promoven dara. Haec autem, ut supra jam monuimus, sive psychica seu pharmaceutica sunt. B 1».
|
||||
|
( 18 )
|
|||||
|
1 °. Quod ad psychica remedia attinet, medico
praesertim opus est, ut inoriens fiduciam in eum reponat. Uti enim in cunctis morbis fiducia niagis salutarem vim exercet, quam ipsa medicamenta , sic ejus benefica vi eo magis ii indigent, qui insa- nabilibus et dolorosis morbis laborent, vel in eo sunt ut moriantur, iuio vero ne carere quidem ea possunt. Sine hac nimirum fiducia multae res, quarum notitia medico non raro summi est momen- ti, ignotae ipsi manebunt. Hac destitutus, vitae spem, ubi in moriente exstincta erit, non resusci- tabit, neque, ubi ea collabefacta erit, eam corro- borare ac sustentare poterit. Sine hac fiducia om- nia ejus consilia vana erunt et irrita et omnia re- media, ad bene moriendum praescripta, omni vi carebunt. Ita denique ejus praesentia ad aegroti lectum ultima moestaque morientis momenta magis etiam acerba et ingrata reddet. Praeterea medici est, ut animum ostendat corn-
motum de sorte patientis. Uti jam antea, cum nondum de morbi sanatione desperaret, intima com- miseratione indicaverat, moerore affectum esse ani- mum suum de conditione aegroti, ila nunc quoque, omni spe destitutus , se optimum patientis amicum praestare debet. Consolatoriae ejus allocutiones, amabilis ejus agendi ratio, benovolentia ejus et hu- manitas magnam vim in aegroti animum habe- bunt, et nonnumquam ibi beneficam vim éxercebunt, ubi
|
|||||
|
( 19 )
|
|||||
|
ubi nihil amplius arte effici poterit. His aegroti
amor erga medicum excitetur, qui id eflicere pote- rit, ut ille eo majore cum studio hujus jussa et consilia exsequetur. Contra vero ex immiti et dura agendi ratione re-
pugnantia, intpatientia, major denique passionum gravitas enascantur necesse est. Ad haec reruedia psychica illud etiam refertur ,
ut, si quando moriens putet sibi medicamentis opus esse, medicus autern existimet, ea non tantum mi- nime esse necessaria, sed raulto magis nocere pos- se , ei hoc in casu remedia vi carentia praescri- bat, quae, ex innoxiis ingredientibus parata, apud morientem spem excitare possint, ut releve ■ tur, eique animum addant. Hic fraus medico de- cori esse potest debetque. Ne patiens unquam aniraadvertat medicum veluti munere destitutum; turn enim omni liducia in eo hucusque collocata privabitur, et in periculi plena ac desparata con- ditione se versari conjiciet, quod ipsam mortem non accelerare non poterit. Tandem his illud quoque adjiciendum videtur.
Oportet medicum ut Euthanasiae faveat, necessa- rios et proximos morientis libere ad ejus cubile admittere. Antea autem , quant ad illud accedant, ad justam eos adhortetur prudentiam. Experientia enim docet, absentiam dilectorum propinquorum mortis gravitatem valde augere, et contra eorum B 2 prae- |
|||||
|
( 20 )
|
|||||
|
praesentiam dolores ejus admodum diminuere, imo
vero eam mortem, quae in amplexu intimorum amicorum et dilectissimorum liberorum aut paren- tum locum habeat, multo minorem dolorem exci- tare, quam eam, quae ab iis remota superveniat. 2P. Transeamus denique ad auxilium indican-
dum, quod praestandum erit, pure medicum; ubi generatim observandum est, medicum, quan- do moribundis medicamenta praescribit, rationem- que, qua iis utendum sit, indicat, non illud age* re debere, ut insanabile malum curare conetur, et aegrotum in vitam restituere suscipiat; at vero ei videndum esse, qua facillima ratione dolores, angores et ea symptoinata vehementia, quae e morbo enascantur, mitiget, et, quoad ejus fieri possit, tollat. Symptomatum ad morientis lectum orientium levamen una ac praecipua est indicatio , quae tarnen hic non tam facile fit, quam quidem apud aegrotos , quorum morbi sanari possunt. Me- dicamenta admodum varium effectum habent in eos , qui jamjam morituri videantur. Plerumque ille pendet a caeteris remediis, quibus eodern tempore utamur, quaeque non raro medicamentorum usum superfluum, imo etiam noxium reddant, iis nem- pe de quibus gupra verba fecimus plane aut partim neglectis. Medicamenta etiam, quae ad bene moriendum
conducant ,a casus varietate dependen!, et, utinul- lum
|
|||||
|
( 21 )
|
|||||
|
Ium definitum medicamentum dari, sic cliam ne ul-
lum quidemfereexcludi potest. Tam antiphlogistica , quam excitantia et stimulantia, tam nutrientia et ro- borantia , quam sedantia, antispasmodicaet anodyna certis occasionibus bonum effectum habere pote- runt, ideoque periti medici perspicaciae relinquen- diim est, ut talia praescribet medicamenta, quae haec vel illa opportunitas postulet. Antiphlogistica, quemadmodum illud ex ipsa rei
indole satis apparet, nequaquam ultimis vitae mo- inentis , sed jam posterioribus morboruin insanabi- lium periodis adhibenda sunt. In iis autem mor- bis , ubi pugna organismum inter et morbum orgas- iiium in systemate sanguifero excitat; ubi cum magna debilitate conjuncta relativa sanguinis copia, praesertim in pulmonibus , obtinet, e qua angores , respiratio difficilis , tussis assidua etc. nascuntur; ubi igitur continua relevatione iisque medicamentis , quae statirn suam vim exerceant, opus est, parvae plerumque et pro re nata repetitae venaesectiones salularem vim habebunt, ad dolores, ad quoddam tempus certe, diniinuendos, ad periculum , ne mo- riens suffocetur, arcendum, ad respirationem rele- vandam atque ad beneficum somnum promovendum. Hae autem venaesectiones , ratione habita condilio- nisaegroti, hirudinibus excipi poterunt, quae, ubi adhibentur, licet molestiis non plane careant, ta- rnen , quum forte male et intempestive iis ulatur medi- cus, |
|||||
|
( 22 )
cus , nunquam tam noxias sequelas habebunt, qnam
venaesectiones male adhibitae. Longe majorem prudentiam postulatusus excicitan-
tium, quae, morientibus data, ab aliis inutilia, ab aliis noxia esse existimantur. Si vero illorum usus spectetur ratione habita officii, quod medico impo- situm sit, ut vitam quam diutissime conservet, tum nequaquam prorsus contemnenda sunt, licet ea tantummodo in causa uti iis debeat, quando magna debilitas et virium defectio locum habent. Omni tarnen tempore msdicus hac in re prudenter a rnitio- ntbus ad fortiora progrediatur; nam, quando sta- tim fortiora adhiberentur excilantia, cito vel fortis- sima excitantia vi carerent, atque timendum adeo esset, ne nimia excitatione relativa debilis organis- mi, hic , contra propositum, quod attingere opla- remus , extingualur , ejusque irritabiiilas plane de- leatur. Majoris momenli et frequentioris usus , inprimis
iu clironicis debilitantibusque morbis lethalibus, sunt nutrientia ac roborantia. Ex indole sua ap- tissima ad propriam et continuam debililationem prohibendam, non quidem nonnullos dies vel horas ante mortem aegrotanti praescribi possunt; illud ve- ro jam antea fieri debet, quando scilicet sympto- mata insanabilifatis morbi nobis persuadent, mor- tem certo esse seculuram. E. g. in phthisi, in 1'ebribus hecticis atque in omnibus iis morbis, qui mag-
|
||||
|
( 33 }
|
|||||
|
magnam consumptionem afferunt, nutrientium usu
vires, magna secretione languescentes, quodam- modo reslituuntur, cui rei medicamenta relative val- de nutrientia quodammodo jam inservire possunt, ea imprimis, quae multum gelatinae et sacchari materiem continent. Vires digestionis , in bacce conditione parum laesae, integrae conservantur nee omni actione privantur, quando adhibentur mitiora amara tonica. £a nimirum primas vias restituunt, in ventriculo non tantum majus nutrimenti deside- rium excifant; sed ejus vires ad cibos digerendos assimilandosque atque ad citiorem materiae commu- tationem afferendam stimulant etiam et suffulciunt. Tandem hic in censum veniunt sedantia, anti-
spasmodica et anodyna , quae optime adhiberi pos- sunt , Euthanasiaeque utilissima sunt. Quo magis mors appropinquat, quo magis morientis dolores erethica fere conditione se manifestant, eo magis sensibilitas excitatur. Eam autem ut diminuat at- que ad normam reducat medici sit propositum in Ëulhanasia colenda. Inter praecipua talia medica- menta primo loco Opium est memorandum. ld enim vi sua palliativa magis quam ullum aliud narcoti- cum valet ad dolores et perpessiones Jeniendas, ad erethismum diminuendum et simul etiam ad ani- mum erigendum. Ita igitur ad bene moriendum il- lud inprimis conducere potertt. Opium enim matu- rioribus morborum insanabilium non solum periodis ad-
|
|||||
|
( 24 )
adhiberi potest, verum ultimis etiam momentis.
Praeterea ad gravia symptomata supprimenda, ad dolores auferendos vel saltem sedandos, ad spas- mos tollendos , ad diarrhaeas , quae aegrotantis vi- res exhauriunt, arcendos, ad beneficum somnum promovendum, illud medicamentum prae ceteris in» servire potest. Est autem Opium magna cum cau- tela adhibendum. Neque eo tempore, quo alia eti- am nunc medicamenta prodesse possunt, medico il- lud praescribere licebit, neque ei illud majori con- tinuo dosi dandum est, ne nimius ejus usus effi- ciat, ut vim suam apud aegrotantem amittat. Si vero idiosyncrasia adsit, praejudicatasve opiniones contra illud foveat aegrotus ejusve propinqui, illud non praescribat, vel ita saltem ei det, ut non ani- madvertant, et tune quidem in talibus vehiculis, quae saporem ejus atque odorem involvunt. Diutius usurpatum nonnumquam noxios effeclus
habet, a quibus non satis cavere possumns. Inhisce habetur proclivitas ad putredinem et deliquescenti- am, debilitatio cutis, aphtharum productio, prae- sertim pertinaces obstructiones. Hi tamen noxii effectus ultimis vitae horis minime metuendi sunf. Tum igitur ejus usus relative minorem prudentiam postulat. Tum , quibusdam occasionibus, majori co- pia praescribi poterit, donec salutarem effectum ostendat et morienti eam animi hilaritatem, eam animi elalionem prae omnibus rebus terrestribus at- que |
||||
|
( 25 )
|
|||||
|
que illud in morte solatium revera praebeat, qui-
bus omnibus, quando bene adhibetur, ansam prae- bere poterit. Post Opium, intereamedicamenta, quae ad bene
moriendum valeant, in censum venit Acidum hydro- cyanicum, sub forma aquae laurocerasi et aquae amygdalarum amararum. Hoc medicamentum non- nullis nominibus Opio praestat; est enim suaviore sapore, systema sanguiferum minus stimulat, sen- sibilitatem tantummodo diminuit, ideoque in omni- bus conditionibus , ubi sanguinis orgasmus habetur vel metuendus est, majore cum successu usurpari poterit quam Opium. Dolendum autem illud in ma- nu periti etiam medici tam incertum et periculosum esse medicamentum. Si enim nimis exigua quan- titate adhibeatur, nullum omnino effectum habe- bit; sin vero aliquantulo nimia dosi praescriba- tur, vim vehementissimam exserit. Tum enim ae- groti mortem non leviorem reddet; contra vero effi- ciet, ut aegrotans sub gravissimis ventriculi dolo- ribus, vomitu , convulsionibus ac paralysi sit mo- riturus. Ideo iis semper medicamentis annumera- tur acidum hydrocyanicum , quae propter periculum , quod afferre possunt, dubii tantummodo in Eutha- nasia praetii aestimantur. Magis universe usurpandus est Hyoscyamus , qui,
recte adhibitus , eandem vim habet, atque utrum- que medicamentum snpra memoratum, licet utrius- que
|
|||||
|
( 26 )
|
|||||
|
que noxiis sit destitutus. Non agit stimulando,
non profert obstructiones vel sudores, diminuit erethismum, atque ita simul angores, inquietudi- nes et dolores; affert somnum beneficum, atque haec omnia efficit, nuilas secum ducens noxias seque- las. Porro mitigat tussim , expectorantibus junctus , tenacia, mucosa ac purulenta sputa emittit, pulmo- nes , hisce nimis repletos , iis liberat, atque adeo in- ter sedantia, quae ad bene moriendum conferunt, primarium locum meretur. Verum et hoc medica- mentum ab altera parte conspici potest, etenim non gravem quidem, sed ingratum tanien habet odorem ac saporem. Quare haud adeo vulgaris usus est. Peculiari nostra attentione ad morientis cubile dein- de dignumest Lactucarium, quod , noxiis Opii pro- prietatibus privatum, pariter tarnen dolores lenit. Antispasmodicas aulem et hypnoticas possidet vires , minime vero attributa continet sfimulandi vel stu- pefaciendi. Veruntamen semper majori dosi prae- scribi debet, quam supra memorata medicamenta. Excepta Digitali purpurea, omnia reliqua ano-
dyna et antispasmodica medicamenta ultimum hoc vitium cum lactucario, et saporis insuavitatem cum supra indicatis communia habent. Digitalis vero haecce purpurea propter efFectum suum specificum in systema sanguiferum omnino salutariter agit, in quocunque casu actionis excessivae diminutione opus sit, praesertim in organicis morbis cordis at- que |
|||||
|
( 27 )
|
|||||
|
que in aneurysmatibus. Etiam hac in ie praestat,
quod apta conjunctione cum remediis, systemati nervoso quietem statim afferentibus ejus visaugeatur, ideoque eo magis salutaris esse possit, quum insu- per sub variis formis praescribi queat. Mosehus tandem, quamvis eximia sua facultate
antispasmodica maxime interdum prodesse possit, tarnen ad Euthanasiam promovendam fere usurpari nequit: non modo propter nimiam stimulandi vim et diaphoreticam proprietatem, sed magis etiam propter odorem , quem habet; penetrantem, quo fit ut vulgo eum metuant. Cum primum mosehus prae- scriptus est» aestimatur aegrotus in periculosa con- ditione versari, ipseque hoc putat, quo fit, ut de- speratio excitetur et fiducia in medico reposita vi- taeque spes exstinguantur. Quare medicus ejus usu suum conferre non po-
ferit ad quietem, solatium et animum morienti ad- denda , atque ad ejus perpessiones levandas; eo vero inquietudinem ejus , angores et dolores multo magis augebit. Haec autem remcdia, ad internum tantummodo
usum destinata, quibus vires etiam adduntur ex- ternis adhibendis remediis, nonnumquam eximiae utilitatis esse possunt. Attamen non semper mo- rienti iis uti licet. Apud haud paucos deglutitio jam diminuta, vel plane deleta est; apud multos frequens iis excitatur tussis vel suffbeationis inde e-
|
|||||
|
( 28 )
|
|||||
|
enascuntur aft'ectiones; alii denuo aliis morbis la-
borant, qui ne minimum quidem internum usum me- dicamentorum admittunt. In his ac similibus causis externa tantum me-
dicamenta moribundis prodesse possunt. Quaenam vero haecce omnibus in casibus [sint, definire vix possumus , quandoquidem omnia , temporis et aegro- ti situationis ratione habita, benefica esse possunt. Non opus est, ut hoc loco iterum animadvertamus , haec quoque eo semper consilio esse adhibenda , ut iis perpessiones releventur et Euthanasia promo- veatur. O felicem medicum, qui semper optima ex his-
ce remediis sapienter eligere possit, aut qui, si quando nulla amplius medicamenta prosint, om- nisque ars ad aegrotum conservandum adhibita ir- rita fuerit facta, benefico tarnen auxilio crudelis- simos dolores lenire sciat, symptomata dolorifica praevenire, omniaque incommoda, quoad ejus fieri possit, evitare, aut ipsam saltem mortem minus pos- sit horribilem reddere! Morientis cubile locus est ubi misericors ejus animus magnifice se manifes- tare queat, ubi ipse quoque ejusmodi conscientiae approbationis particeps fieri possit, quae nusquam alibi invenitur. Si consolatoriis praeterea alloquiis morientis mentem relevare, ei animum addere et spem in Deo repositam , firmam illam mentis corrobo- rationem , fulcrum illud,quo animus in mörfis augo- re
|
|||||
|
( 29 )
|
||||||
|
re nitatur, firmare atque augere possit, imo vero
efficere queat, ut aeger cum lecto, in quo jam- jam moriturus sit, reconcilietur, indicando illi se- dem coelestam, tune omnino medicus nobilissimum se praestat hominum benefactorem, amicum in re- bus adversis, imo ad mortem usque sincerum. Nul- Ium sane est munus in humana societate, qujod me- dico munere sit praeferendum! |
||||||
|
QUAE-
|
||||||
|
QUAESTIOMS.
|
|||||
|
i,
Succus gastricus mortuas tantum substantias orga-
nicas solvit; vivae ei resistunt. II.
Venae absorbent. III.
Bilis secretio tam ramis arteriae hepaticae efficitur, quarn venae portarum. IV.
Ubi dolor, ibi non semper sedes morbi. V.
Nullum certum signum mortis, nisi putredo. VI.
In asphyxia neonatorum maximi momenti est di- stinctio inter sthenicam et asthenicam. VII. Majorem frequentiam fracturarum ossinm, quae tem- pore hiemali observatur, non adeo frigori esse tri- buendam censoo. VIII.
|
|||||
|
( 31 )
|
|||||
|
VIII.
Febrem turn symptoma, tum morbum esse eontendo. IX.
In multis morbis diaeta magis est efficax, quam rae- dicamenta. X.
In praescribendis medicamentorum formulis sirnpli- citas magnopere est commendenda. XI.
Medicamenta et venena non differunt, nisi dosi. XII.
Licet aliquando in delirio tremente potatorum in- flammatoria quaedam symptomata conspiciantur, haec tarnen ad genuinam hujus morbi indolem non per- tinent. XIII.
In panaritio culter praecipuum est artis auxilium. XIV.
In aneurysmatum operatione methodus Huimar cae- teris est praeferenda. XV.
Recte D. Bichat (Essai sur Desault): » 1'art d'évi- » ter les opérations ehirurgicales doit précéder celui de » les bien faire; et dans Ie doute de leur indication, » ne pas agir est Ja saine pratique." XVI. Optandum esse puto, ut mulieribus partus norma- lis, obstctritiae Doetoribus partus abnormalisdirigendus tradatur. XVII. |
|||||
|
*■ ■«-.■»—*» "^.. .....u "-.-
|
|||||||
|
'■"f- ^-"'fp?1.;
|
|||||||
|
( 32 )
XVII.
Si in partu difficili mors aut matris aut foetus prao-
videatur, matris vita ut servetur semper erit praefe- rendum. XVIII.
Si placentae solutio est efficienda, optima methodus
est illa, quam proposuit Mojon, injectio scilicet aquae frigidae per venam umbilicalem. |
|||||||