|
V O O R-REDEN,(
Tot inhydingh Van het navolghende Werck,
', Sijnde
WEG H - W Y S E R
TER
ÖEVGHDEN. Ls dien oney ndelijcken Godt, (Weerdigen Le-
fer) een Godt des eeuwigheydts, aenvingh het begin des Werelds, heeft hy ghefchapen dat groote, cnde onbegrijpelijcke werck des He- mels , ende der Aerden, fijnde des fondaeghs ,• Daer nae fijnde des maendaeghs, heeft gefcha- pen de Firmamenten^ Des dinfdaeghs de Planetenj Des woenf. daeghsSonendeMaenj Des donder-daeghs de Voghelendes Loghts, ende Viffchen der wateren j Des vrydaeghs heeft hy ghefchapen Adam ende En>am. Inder waerheydt, rechte ghetuygenilTe dat hy fich bewefèn
heeft te zijn onfen Heer, ende onfèn Godt j die, alshy nu ghe- reetgemaeckt hadde dien grooten ende heerlijcken Herbergh, de fèlfde heeft befètmet inwoonderen , al t'faemen inghcftort zijnde een befondere Iiefde,fulcx dat den eenen dit,den and'ren dat fal liefhebben. Alfbo verfcheyden als Godt Almachtigh de menfchen ghe-
fchapen heeft in veranderingh van perfoonen (niet fonderfijn Godlijcke voorfichtigheyt)alfoo heeft hy oock ghegeven yder menfch fijn befondere conditie, den eenen geneyght tot rijck* • ■ * dom- |
||||
|
* V Ó O R - '-R E D E N. '
dommen; Den ander lievende de ftaet-fucht en 't ghebieden $
'£en ander edelheyt ende afkomft, als dierghelijckenj Hier mede den weerdighen Lefer te kennen gevende dat onfe ooge- merck is, niet foodanighe iaecken voor waerdighe ende heere- lij cke aente raden , ende te leeren betrachten, maer alleen de Edelheyt der deughden dopt dit ons rijm-werck voor een be- fondere fchat te leeren om-helfen. Sijnde de liefde tot wereltfche faecken een ydele liefde,ghe-.
lijckdatydel fijn die faken felve; wefende ons leven ghelijck een Schip-vaert , ofte een pijle uytghefchooten vande Boghe die inderhaeftewegh vliedt, fijnde de daghen onfer jaren als fchaduwen die voorby gaen; Sijnde onfe lichamen niet anders als ftoiFe der Aerden met den windt verftuyvende j Wat willen wyftorTeendeAerde foecken ende aenhanghen'tgheene met onfe lichamen tot aerde moet verkeeren ? Laet ons veel liever trachten (fijnde nader zielen onfterflijck,van dien goeden ende onfterflijcken Godt ghefehapen) nae foodanighe faken die ons konmen geven de welluft van dat onfterflijck leven des Hemels, als daer toe noodich fijnde de wereken der deuchden. Om daer toe te komen dat wy het Hemels voor dit Aertfche
leven mochten betrachten y foo en moeten wy niet lieven de wereltende deydelhedendes wereltsnaer het lichaem, fijnde even foo vergancklijck als het lichaem felve (gelijck wy gefeyt hebben ) maer : Wy moeten lieven voor al dien grooten ende , waerachtjgen Godt, met alle het ghene in Gode over een komt, cndeGodtlijckis. . Wat iffer eyghener aen Gode als de deuchde ? $ijndeeen
Moeder aller waerheyt 5 Een Goddinne aller liefde j ÉenPritt- cejfe aller vrede ; Ende een Voedfter aller vreughde naer de ziele.
■" .. * Weer-
|
|||||
|
;
|
|||||
|
■tP
|
||||
|
% O O R - R E D E N.
Weerdighe Lefer, in fiendede weerdicheytderdeuchden,
d'onweerdighey t der ondeuchde^n, kan ick V. E. het eene niet ghenoegh aen raden ende het ander niet ghenoech teghen ma- ken, wat lijnde rijckdommen deferwerelt ? voetfels vande on- « deuchtjWelluft endedierghelijcke mifbruyeken; Ende wat fijn de mifbruyeken anders als leyts-lieden ter verdoemennTe,fijn- * de het fchrickelijckfte dat oy t een ziele toe mach komen. O wijfe Heydenen! O gheleerde Phibfophen, die geen wetten
hebtghekent terdeuchden,als alleenlijck de wetten der natuu- ren, ende nochtans oprechte verfraaders van^e rijckdommen ende goederen des wereld g«n«ceft,fulcJ*c^atdien deughdelijc- . ken Crates fijne goederen heeft gheoffert aen de Zee baren, fprekende defe goude ende Goddelijcke woorden, 't Is my be- ter dat ick u verdrencke, dan dat ick van u verdroncken worde. Wat exempel heeft ons nae ghelaten dien'wel vernoeghden Viogews , ons tot leeringhmeteenBurgherlijcken wooningh ons te vreden te houden, ö deughde : Met de welcke de Hey- denen ver overtreft hebben onfe heden-daeghfche Cbriftenen-, .. ódeughde : Oftghy mocht gelöcht worden door defe onfer Wegh-Wyler tot dien eynde, als zijnde de trappe om te klim- men nae die eeuwighe vruchten des Hemelfche levens. O weerdigheyt der deughden j hoe wel zijt ghy bekent ghe-
weeft by dien Heydenfchen fchrijver Seneca, ftilcx dat hy feght dat een Zaligh leven niet en beftaet in welluft \ maer in c/eugh- den;Iemandt redelijck fijnde,ende wil met dit gefelfchapgaen in een Zaligh leven, die moet (fèght hy) de Deughd de voor- gangh laten hébben, fijnde de deughde van fbo grooten waer-, de, heb ick my benaerftight eenighe middelen daer toe aen te wijfen, door defe mijne geringhe rijmen, op wiens tijtel wy de doodt als een wijfer ter deughden fijn ftellende, te kennen ge- ' * i\ ) - ven- •
\ ■-- s I • ■r i >
|
||||
|
V O O R ■ R Ë D E N*
vende dat aller dinghen eynde de doot fy; Rijckdom cnde wel-
luft worden door de doot verlaten j Zielende lichaem door de fel?e gefcheyden, hebbende die machten eens ende voor altijt van Godt ontfanghen datfy (fo feker als Godt feker is) ons een- maelvanditleven.falontblooten \ Ende dat onfeeckeroft het Y * huydenfijn fal ^ofte morghen , niet verfekertdooronfelonck- heyt, niet verfekert door onfe fterckheyt, derhalven onfe ghe-, dachten ft ellende op de waerachtigheyt van 't fterven, op de onwiffigheyt hoe haeft,laet ons dan de Deughde als het opper- fte goet na der Zielen, omhelfen ende aenkleven; Ver faken en- de affnijden alle midd«!Rhendew»r{Wken ons tot on-deught leyderide, op dat w.y niet en vervallen in fbodanige ellenden als die gene, vande welcke wy alhier Hiftorifcher wyfè verfchey* de exempelen in Rijmen hebben voor gheftelt, ende aen- ghewefen., laeten, wy ons toonen niet minder liefde tot de Deughdt te hebben, als wel de Heydenen in haren tijt, laet ons leeren van Seneca, wiens woorden waerdigh zijn in onfe herten ghedruckt te worden, met de welcke ick wil fluyten ende feg- een aldus, deypare geluckfaligbeyt beflaet inde Deugh, ende de Deugbd is genoegh om ^aligb tekipen, w^eerdighe.Lefer ! bedenck dit wel, wel bedenckende neem het ter herten , ter herten nemende fal het kunnen dienen daer toe dat het van ons hier voor gheftelt is, te weten tot een Wegh-Wyfer ter Deughden, de welcke ick den weerdighen Lefer mits defe toe-eygene, doeter u voordeel me- de, ende ghebruyekt een goet ordel, 't gun wenfcht die is ende blyvenfal ' %'" V. E. geheelen dienjiwiUigbe
Jan H: Krul
|
||||
|
WEG H-W Y SER
T E Ji
DEVGHDEN.
|
||||||||||
|
1
|
||||||||||
|
WEEDEDEEL.
|
||||||||||
|
'4 ■
|
|||||||
|
4k««ï
|
|||||||
|
.-■.
|
|||||||
|
Wegh - Wyfer ter Deughden.
TWEEDE DEEL. Ven Menfch bhjft noytin noodt verkghen
4ls byficfy keert van quaè wghen. |
|||||||
|
Pag-7
|
|||||||
|
IK heb eens op een tijt een vreemde faek gelefen,
En na mijn dunkt,foo kend't den Lefer dienftigh wefen; Dies ik te voorfchijn breng d'Hiltori die ik las, Wiens inhond(allïer volgtjin 't kort befchre ven was, Godhadt een feker vmndt een eenigh loon gegeven, Dpch delen in fijn Ieught, en was niet goet van leven, * Aaa 2 Hoe-
|
|||||||
|
-■ ■ '■_ ■-■-?*■-■■■■-■■-,-•- ■■■.■-
i- .LWcgh-WyferterDeagïiden*
Hoewel de Vader hem met Vaderlijke vlijt
Vermaenden tot de deugd, beftraften t'allen tijd, Hoewel de Vader hem vermaenden God teeéren, En van fijn quaden gang tot beter wegh te keeren,* «„ ItiaecJbiy in't quaed verhert,enacht het alles niet, *'Wat hem de Vader feyd,of wat hy hem gebiedj Hy die Van dag tot dag,loopt met de ruwe gaften JDie noytop God den Heer noch fijn geboden paften,, £ /HtóËg- van dag tot dag met fnooi gefpuys verkeert* ^ [Walï van hy andeis niet als alle ontucht leert, Hy diéniet anders doet als dobbelen en (pelen, Söeóïmet bedroch en lift fijns Vadei's geit te ftelen: : Hy die tot dronckenfchap is alle daeg gefint, 'i Hy die 't gefelfèha^vande lichte vrouwen min tm Hy diè in alles doet,wat goddeloofen plegen, Engaet geen ander padt,als defé quade wegen; ' Hy'die den ouden Man fijn Vader oorfaek geeft A Is dat hy alle daeg in groote hertteer leeft. Hy,die niet anders wenfcht als dat de Vader fterve, Hy5die niet andei's wenfcht als 't goet te mogen erve; u Hy>diein'tminftedeelde Vaderyetsontfiet, Nochöyt beweging krijgt uyt's vaders droef verdriet,
Hy,die in't quaed verblint,loopt dooien inde fbnden, r—" En dat van dag tot dag, en dat tot aller Honden, Hy die de vreefe Gods in't minfte niet en kent, Hy die van langer hand het quaed heeft aengewent* Hy die in'teerft het quaet ter herten heeft genomen, Bie is door 't eene quaed in 't ander quaet gekomen. Die is> van d'eene fond,in d'ander fond' geraekt,
' Hy);iadeibn:deri heeft een qua ge woont gemaekt^ |
|||||
|
\
|
|||||
|
Wegh-WyferterDeughdfen.: y
De fbnde Co fy niet in 't eerfte wert beftreden,
Die kruypt gelijk een Peft,en dat door al de leden, Indien men in't begin de fond niet tegen ftaet, Eylaes! fy wortelt in,en oorfaekt alle quaet, De Vader vande Soon,die in fijn oude dagen, Van Godewort geraekt,met fiekte wortgeflagen, Met krankheytword befocht.fijnlyden voelt lbo groot,
Dat hy in hem bevind te loopen na de dood, * Hy die fijns levens tijt ten eynden fbekt te vlieden.
Die doet noch iynen Soon voor 't laéft by hem ontbieden; Die doet daerfynen Soon verfchynen voor het bed, En geeft hem voor fijn dood nocheerfteenvafte wet, Die gaet fijn eenigkintop defe wijs vermanen, Oogt,feydhy,Iievefoon,op uwe vaders tranen; Gedenkt mijn lieve Soon,op uwen Heer,en God, Ghy die noyt hebt geacht mijn leering en gebod, Waer in mijn droeven dag in droef heyd loopt ten endenv Eneyndigtinverdriet,in hertfeer, en effenden,. Dewijl dat my de dood om 't herte leyt en wroet,, Dewyle ick gevoel dat ik nu fcheyden moet, Dewijl ik vait gevoel het eynde mynes leven,, En dat ik nu eer lang de wereld f al begeven, Dewijl ik door de dood hier uy t dit aertfche dal Tot in een ander land van u verhuyfen fal, Dewijl dit aerdfche vlees verrotten fal in d'Aerde, Dewijl ick nu de reys moet met de dood aenvaerde, Soo bid ik eens dat ghy u oogen open flaer, En dat ghy doch aenfietniiinjammerlijckenftaet,, Keb ik voor defen tijd uhert niet kunnen raken, Heb ik voor defenniet u anders kunnen maken* Afca\ $ Hsfefc
|
||||
|
6 Wegh-WyferterDeuglidcïU
Hebt ghy voor defen niet na mijn vermaen gehooit ?
Soo doet het,lieve Soon,fo doet het rechte voort. Hebt ghy voor defen my noch geen gehoor gegeven;
Ik bid ulieveSoon leef beter, na mijn leven.
Hebt ghy tot noch geleeft in fbnden grof en groot,
Ik bidd'u lieve foon verlaetfe na mijn doot. Wat is t'? eylaes! wat is 't re leven inde fbnden?
Wat heeftmen door de fond terwerelt niet bevonden?
Heeft God niet om de fbnd,de menfchen doen vergaen? Gelijk hy heeft aen die van Sodamagedae n, Waer is den rijken man? een aller fonden flave,
Eylaci! in een poel van eeuwigh vuyr begrave,
Dit is der fonden loon die God den genen geeft, Die buyten Godes vrees,in alle fonden leeft, Wat gruwel moet het zijn, dat God door fijn gebodea,
De ziel die fonde doet, tot ftrafFe,dreyghttedooden?
Wat gfuwel is de fond? mijn fbon bedenkt het wel, Dat fy veroorfaekt heeft,de doot, en ook den hel. Wat gruwel is de fond,dat Chriftus uyt Marye
Geboren raofte zijn? en om de fonden lye,
Soo veel verdriet en pijn,foo veel tormenten groot,
En fterven aen het kruys dien fmadelijken door: O gruwelijke fond, ó trooft,door Chrifti fterven,
Ken yder zondigh menfch fijn faligheyt verwerven.
Indien hy aen het kruys,en Chrifti lyden leert, Wat Chriftus door het kruys van 't fondigh hert begeert^ Hy heeft voor ons geleen,en wil dat wy oock lyen,
Hy heeft voor ons geftreen,hy wil dat wyoockftryen, .
En hy door lyne doot wijft ons het fterven aen, Te fterven na degeeft,de fonden tegen ftaen, Wat
|
||||
|
Wegh-WyferterDeughden. 7
Wat leert hy door fijn kruys? wat leert hy door fijn lyen>
Hy leert ons *t weelig vlecs,in welluft te befhyen. Hy wildatfynedootfaizijninonfefin . Hy druckt ons door het krays fijn droevig lyen in: Hy wil ons hier den weg ter zaligheyt doen leeren. Hy wijft ons hier door aen van fonden af te keeren, Gelijk als David defèn Coninklijk Propheet, Als hy gefondight had^berouWjen af-ftant deed; Een man naer Godes hert,in fonden fwaer verloop en: ? Gevoelt door Godes geeft fijn hert,en ziele open. Gevoelt door Godes geeft in hem een open grond, Een in-gang tot het hert een af-keer vande fond; Hy voelt een f ware laft ,hy voelt eengrootefmerte, Omtrent fijn droeve zielen in fijn open herte, Hy keert hem tot den Heer in't binnenft' fijns gemoet,
. Hy ftort ten oogen uyt een bracke trane-vloet; Hy offert een gebedt met febreyen en met fuchten. Hy offert aenden Heerveel aengename vruchten, ; ï Een recht gemorfelt hert,en een bedroefde geeft» Het geen ook aen den Heer is aengenaem geweeft, Hy fcheen door recht berouw in tranens vloet te drenken, De fonden mynder lengt, ó heer wilt nietgedenken, Hy valt den Heer te voetjiy roept fijn Schepper aen, En heeft over fijn fond een ware boet gedaen. Manaffes defgelijcx, met fchreyen en met klagen Heeft aen fyn Heer en God het herte opgedragen; Intranenfyne bedgewafïchen dag en nacht, Met fuchten en berouw veel dagen doorgebracht^ Den Heer heefc fyn gebed en rouwig hert ontfangen, Waer door hem ook den Heer fij n dagea deed verlangen: Myn
|
||||
|
8- Wegb-WyferterDeughckn.
Myn Soon,ik Bid,onthoud dees leering doch van myn,
En wiltfe na myn dood doch vaek gedachtich zyn, Het is de wille Gods dat ik als nu moet fterven,
En ken a na myn doot geen groote gaven erven.
Ghy hebt voor defen myn als niet met al geacht, Ghy hebt onnuttelyk het myne doorgebracht, 'K heb alles opgelet om u totftaet te trekken,
Doch wat ik heb ghedaen ten koft my niet vet ftrekken,
Ghy hebtuws vaders raet voor delen nietgewilt, Ghy hebtuws vaders haaf onnuttelijk verfpilt, Ghy hebt na myne raet,ey laes! noy t willen leven,
Dies ken ik nu aenu geen errefovergeven.
Maer fo ghy noch voor 't laeft mijn leering geeft gehoor,
Ik falu evenwel een middelftellen voor Waer door dat ghy ufiilt noch kunnen onderhouwen,
Dat is wilt vaftelijk in God den Heer vertrouwen.
Doet boete voor ufond,neemt toevlucht tot den Heer,
Neemt vaftelijck voor u te fondigen noyt weer, Leeft inde vreefê Gods en hebt den Heer voor oogen,
Hy fal fichinunoot genadelijckmedogen,
Het geen dat Davidfêyt dat falaenugefdbien, ij\\
Verlaten hebik noyt rechtveerdig menfch gefien, Noch nimmermeer fijn zaet dopr armoedt broot behoeven,
God trooft rechtvaerdige,verbHjt in noot de droeven:
De vader heeft den Toon beweeght in fijn gemoedt, ftsniM
Soo dat hy dit gebedtaenfijnen vader doet» has'&adH Mijn vader:mijn beroutmijn goddeloofèleven, rnj
lek bid a,wilt het doch vergeten,en vergevenj
Mijn vader,heb icku voor delen niet gev reeft, ._;■
Een ongehoorfaem kint,een ruwen gaft geweeft, Mijn
|
||||
|
Wegh-Wyfer ter Deughden*
Mijn Vader heb ick my niet na u wii gedragen, V Vaderlijk vermaen los inde wint geflagen, Weerfpannigh en rebel u wetten nietge-eert, En tegens uwen dank met quaden heb verkeert, Mijn Vader: heb ik u vertorent met mijn fbnden, Hebt ghy my willigh noyt naer uwen wil gevonden, Heb ik voor defen niet op u vermaen gepaft, Heb ik dus langh geweeft een ongehoorfaem gaft, Nu fal ik,foo het God belieft, mijn anders quyten, De tijt die God my gunt in beter leven flyten, Soo Godu dagen rekt/t geen ken door God gefchien,
Ghy fult na dele tijt een vreughde aen my fïen, Soo veel verdtiet als ik u dus langh heb gegeven, Soo vele vreucht (oud ghy nu weer van mijn beleven, Indien dat mijn gebedt fbo veel aen God vermach, Sal ik noch fijn een vreucht in uwe ouden dagh, Tndien het God belieft u dagen te vermeeren, Ik fal mijn Vader doen al wat hy mach begeeren, De lefTe die ghy hebt,mijn Vader,my gedaen, Die is my in het hert,ja tot de Ziel gegaen, Ik fegge tot de Ziel,daer teeltfe rijpe vruchten, En doet mijn in berouwen! mijne fondcn fuchten: Ik heb u menighmael veioorfaektgroote pijn, Mijn Vader.ach! ik bid,ic bid vergeeft het mijnj Ikvoele mijn gemoed met foo veelfmert beftreden, Als ghy wel droef heyt hebt om mynent wil geledenj Berouw mijnherteknaeght,met innerlijk verdriet, Nu mijn verblinde geeft fijn groote millagh fiet, De vader heel beweeght,en vrolijk in zijn lyen, Schept in fijn droeve ftaet een hertelijk verblyen, Bbb Wel
|
||||
|
i o Wegh-Wyfer ter Deughden.^
Wel iêyt hy lieve loon, 't is my een groote vreucht,
Dat ik in u beipeur genegentheyt ter deught, 't Is my een groot vermaek in mijn verloopen leven,
Dat ghy u nu voortaen ter deugden wilt begeven,
Komt u beloften na,ghy fïilt,onthoud het mijn, V leve dagen lank van God gezegent zijn, Ik fal in goede ruft dan vande werelt fcheyen,
Dewyle ghy nu wilt een beter levenleyen,
Ik voel dat my de doot vaft nadert aen het hert,.
Ik voel van uur tot uur door innerlijke fmert, Dat ik verwonnen ben,cn ft erf in alle deelen.
In uwen handen,Heer,\vil ik mijn ziel bevelen.
Hy geeft de laefte fnik,en fcheyt van 't leven af, En wort ter rechter tijt gedragen na het graf. Den longman heel bedroeft,gaet treuren ende klagen?
Dat hem fijn Vader is nu door de doot omdragen,,
Hy drukt fijn vaders les gheftadigh inde fin, Hy beelt fich alle daegh fijn quade leven in.. Hy voelt in fijn genioet de kennis van fijn daden,
Hy voelt met groot berouw fijn herte overladen,
Fy my,fèyt hy,dat ik gedoolt heb fa verblint, De booineyt in mijn jeught fbo goddeloos bemint.. Fy my dat ik dus langh bleef aen het cuiaet gebonden,,
Fy my,die ben ge weeft een flave vandefönden:
Fy my,die eer en deughd foo heyloos heb vertreen,,
En om vergiffenis mijn Schepper noytgebeen. O God Almachtigh God,wanneer ik van mijn leven.
Aen uwe Majefteyt eens rekening moet geven,
Hoe fal ik voor uftaen? indien,jk my,o Heer,. Wt gantf cher herten niet vaadeièrimr. bekeef / Ik Bid:
|
||||||
|
Wegh-WyferterDeughden. xi
Ik bid u goede God vergeeft my mijn mifdaden,
En toont den fondaer doch genadelijk genaden. Heb ik door fonden u vertoornt in mijnjeught, 'k Hoop dat ik u weer fal verfoenen door de deughr, Heb iku3omijn Godvergramt metfondigh leven, Ghy wilt door recht berouw den fondaer 't quaet vergeven. Leer my door uwen geeft,leer my,ö Heer,te doen, Al 'tgeenvannooden is,daer ik u mee verfoen, Geeft my voor alle dingh,o Heer van alle Heereh, Mijn ziele faligheyt voor 't noodighft te begeeren, Dit is het opper deel,dit is hethooghfte goet, Dat een reent Chriften menfeh van God begeeren moet. Ik bid u goede God,regeerder aller faken, Geef dat ik eerelijk mach door de werek raken; Ik bid u goede God,wijft my een middel an, Wae r mee ik goddelijk mijn nootdruft winnen kan, Ik wil van dees ti jdt af het boofe leven haten. Ik wil van dees tijt aft gheièlfchap varen laten, Ik wil van dees tijt af, ik wil van defer ftont, Begeven my tot God uyt een oprechte gront, Hy die in dit ghebedt volhert verfcheyde dagen, Hy die aen God den Heer fijn hert heeft opgedragen, Hy die van God den Heer met hongers noot en Imeit, Met armoed en verdriet nu feer geflagen wert, Hy die van God den Heer verföcht wort met veellyen, Hy,die fïch vindt geftelt om manneiijk te ftrijen/ Hy,die met Godes wil geduldigh was te vreen, Heeft Gods verfoekingh langh lijdlamelijk geleen- Hy,inde groptfte noot van ongemak gekomen, Raed op een feker tijt heel wonderlijk aen 't droomen, Bbbz Het
|
||||
|
12 ( Wegh-Wyfer ter Deughdetn
Het fcheem der yemantquam en {prak hem foetjes aen
Als dat hem God den Heer foud uyt fyo noot ontftaen, En hem een, overvloed van fchat,en rijkdom geven, Waer van hy ri jkelijck fijn leven langh foud leven, Hetfchecnbem infijn droom te wardenaengefcy-t Als dat hem het geluk haer gunft had toegeleyt, En dathy mofte gaen hem uyt der ftadt vervoegen, • En op een ieker plaets betrachten fyn genoegen; Dat op een ieker brugh hy vinden foud een vrient, Waer door dat het gelukioud worden hem veriient, Een die hem feggen foud,waer heen hy fich moftkeeren^ Indien hy was gefint te krijgen fijn begeeren; Soohaeft alshy ontwaekt,en opent fijn geficht, Soo haeft als hy aenfchouwt het lieve morgen licht* Soohaeft als hy begintb-y fijn gedacht te komen, Wei,feyt hy,hoe ontftelt ben ik van defe droomen? Ik voel een ft rijt in my,de droome my gebiedt Te trachten dat ik werd verloft uyt dit verdriet. Maei ach! ik ben verdook,më mach geen droom vertrouwen Het is een ydelheydt op lofïe-droom te bouwen, Nochtans myn geeft getuyeht,indien ik het befta En meteen vaft geloof na defeplaetfe ga, Dat my een fèker vrundtial komen aen te feggen Waer dat ik vinden lal een fehat verborgen leggen, Myn geeft getuycht het my,het fal my zijn gefeyt. Dat op een feker plaets een fchat begraven leyt, Den yver fynesdrooms die heeft hem aengedreven, Soo dat hy zipbbterftöntrjeeft na de plaets begeven, Alwaer hy op de brugh de belieft van den dach Gingk treden eer hy daer een menfche komen fach, |
||||||
|
Wegli-Wyfer ter Déughden. 13
Een Hechten bedelaer die fat met groot verlangen
Aen 't ey nde vande brug om Aiomoes t'ontfangen, Die fiet dat hy daer heeft een langen tijtgegaen, Die denkt vaft by fich fèlfs,wat wil hier uyt ontftaen, Na eenigh overlegh, bedenkt hy fich ten leften, En {preekt hem aen,en iêyt, vrunt hout het my ten beften, \s 't fake dat ik u,in u gedachten fteur5 My dunkt dat ik in u veel ïwarigheyt befpeur, Het is de meefte tijt van dcfen dagh verleden, Dat ghy hier op de brughalleenigh hebt gacn treden, Ghy hebt den meeften dag hier op de brugh gedwaelt^ Ghy hebt,nadatmy docht,veel dingenoverhaelt, Wat iffer dat u let 3 wat is u wedervaren? Indien het u gelieftXoo wilt het my verklaren, Op hoop oft ik u koft behuliipfamig zijn, Dus bid ik doch ontdekt u faken tegens mijn, Wel feyt hy wat is dit, wat komtmy hier te voren, Gaet vrunt.gaet van my of,ik mach u reen niet hooreis, Ghy zy het niet die my kunt helpen in mijn noot, V quelling end e mijn zijn bey de even groot, Ik weet niet hoe ik ben ge weeft loo fot van finnem Dat ik my door een droom heb laten overwinnen. Mijn fotheyt is mijn leet,mijn dwaef heyt my berouwt
Dat ik my al te vaft op droomen heb vertrouwt. Eylaes! een ydel ichim verfèheen my in het droomen, En op een lofteri droom föo ben ik hier gekomen, My droomde, dat ik fouw hier fpreken met een man, En die my wyfèn foud het geen niet welen kan. My droomde dat my hier een menfche Ibud ontmoeten, Die mijn bedroef de-fmeit Biet vteu^e fouw verfo'eten, Bbb 3 ItCt
|
||||
|
Ï4 Wegh-Wyferter Deughdeor
In't kort ik heb gedroomt('t geen niet en ken geichien)
Als dat ik hier een vrunt op deiê brugh ibud fien, Die my ontdecken ibud een onbekende iake, Waer door dat ie aen gelt,en rijkdom ibud gerake* Maer ach! 't is ydelheyt,en rechte ibtterny, Want wie op droom vertrouwt,vertrouwt bedriegeryv Den Bedelaer die lacht.om 't geen hy hoorde ièggen, Ik moet u eens wat nieuws/cyt hy,te voren leggen. Ik moet u ièggen eens hoe op een ièker tijt Ik door een ydel droom my ièlven had verblijf, 't Gingh my,gelijk als u,had ik droom willen achten, . Had ik gelijkals ghy mijn finnen en gedachten, In 't droomen aengeleyt,gelijk ghy hebtgedaen, Jk hadde overlangh hier inde Stadtgegaen; My droomde,in het huys dat naeft ftaet aen de haven, Lagh achter in den tuyn een pot met geit begraven. En onder eenen boom,recht nevens het Prieel Daer ibud ik deiê ichat verkrijgen tot mijn deel. Maer noyt en is in my die ibttigheyt gekomen, Dat ik my heb vertrouwt op warelooiè dromen. Den ander ftaet wat ft il, en let op deièn fin, Na eenigh overlegjValt hem dat ièggen in, Soud dit wel zijn de man,die my ial openbaren Die my de rechte weghen middel ial verklaren? Waer door dat ik mijn droom noch voort vervolgen Tal,
En raken in het ey nd oock uyt mijn ongeval, Ik hoop,en ik vertrouw,vaerd wel,fèyt hy,mits defen, Vnindt t'ismijn tijt tegaen,den Heer wil met u weien. Nadat hy hem nu heeft een langen tijt beraen, Nadathy grondighhadden bedelaer verftaen, Soo
|
||||
|
Wegh-WyferterDeughdein i
Soo denkt hy by fichfelfs,voorwaer dat was de gene
Die,foo ik had gedroomt,is tot mijn hulp verfchene; Voorwaer dit is de geen,die my te kennen geeft, Het geen dat door dendroom mijn geeft bevolen heeft, Het huys daer hy van ièyt,dat pleegh al lang voor defen Miina,Vaders eygen erf,mijns Vaders huys te weien. Na dat hy my daer heeft de kennis van vertoont, Soo heeft mijn Vader felfs ook in dat huys gewoontj, Die heb ik menigmael,en;dikwils hooren-feggen, Hoe dattervyant quam,en deed de Stadt beleggen, Hoe datter in dit huys gewoont heeft doen ter tijt,. Een maravan groote ftaet,geoefFent inde ftrijt, En die in het belegbvan'hun benauwde wallen, Op fyne vyant is fomwijlen aenghevallen,, • Waer van hy dikmaels heeft een groote buyt gebroci%, JDiehy nu hier,nu daer als doen te bergen focht,
Men heeft het overlanghiatwijffélinggehouwen# Men is al over langh gcweefl van dat vet trouwen,, Dat op die. ihlve pkets na aller oogen ichijn, Moft een verborgen fchat,of yets«verholen zijn, Want na een langh belegh f©o wiert de Stadt verloren,., En delen vrunt die fturf een weynigh tijtste voren.. Hy was by yeder een een rijeker man vermaert,... En die in fyne tijt veel rijkdom had vergaert: Maer als hy, door de doot van 't lichaem was ontbonden,, En heeft men nieuwersnafbavele goet gevonden. Dit ftelt mijn hope vaft,en ik lal 't ook beftaen, Om met gelegentheyt na defen Tuyn te gaen,, Hy, op een feker tijt is op die plaets gekomen, Heeft met gelegentheyt fijn {lagen waer genomen, |
||||
|
15 Wegh-Wyfer ter Deughden.
Hy fiende een prieel,gelijk hem was gefêyt,
Heeft het van Honden aen op 't graven aengeleyt, In 't eynd,hy vind een pot met goude piftoletten, Hy vindter groote fchat gepakt in oude {letten, Hy(op het hoogft verblijt,gelijk men denken kan) Die wort door dele fchat een machtigh rijker man, Hy,die veel meerder had als noodig tot fijn leven, Heeft,daer het noodigh was,den armen meé gegeven, Hy heeft van dele lchat de helleft afgedaen, En lbo in hunne noot, meer armen by geftaen; De red heeft hy gebruykt, een handel aengenomen, En is door Coopmanfchap aen meerder winft gekomen, Hy heeft in korten tijt vergaert een machtig goet, Gods zegen vloeyt hem toe in grooten overvloet, Hy heeftal wat hy wenfcht,na fijne wil verkregen, Hy dankt fijn Heer en God voor die gewenfchlte zegen: Hy heeft uy t fijne winft, en overwonnen fchat Genomen ruym lbo veel als hy gevonden had; Hy heeft uyt fijne winft lbo veel,en meer genomen, Als hy verkregen had,en inden Hof bekomen; Heeft fijn gevonden lchat den armen aengedient, Wanneer hem God den Heer meer Rijkdom had verlient; Hy heeft hem in fijn ftaet lbo eerelijk gedragen, Dat alle menfchen daer een groote vreucht aen lagen; Hy heeft fijn leven lang lbo eerlijk geleeft, Dat yder hem het lof van een goet Chriften geeft; Leer hier,o armen Menfch! leer hier op God betrouwen, Leer hierin tegenfpoet een kloeke moed behouwen; Leer hier,ó lbndigh Menfch,wie 't ibndig leven laet, En meteen oprecht hert tot fijnen Schepper gaet, Dat
|
||||
|
Wf gh-Wijfer ter Deughde». 17
Dat Godt dien helpen fal in alle noot,en lyen,"
Dat Godt den Heer hem fal vertrooften en verblyen: En óp geièttentijt en op bequamen dagh
Verleenen al het geen hem noodigh wefen mach:
Leer hier ó fondigh volck,o fondaers! wilt hier leeren, Met een oprecht gemoedt tot uwen God te keeren En met een vaft befluyt(bekennende u fchult)
i Dat ghy metfonden God noyt weer vergrammen fuik Dat met de hulpe Gods,ghy u voortaen fult wachten, Voor fbnden metter daet, en fbndige gedachten? Leer hier een goedeles, o ongebonden Ieught
Leer,dat ghy leven moet na wetten vande deught.»
Oongetoomde jeught, o kinders! wilt hier leeren, (jelijk dat Godt gebiet, u lieve Ouders eeren: ' Ift fake dat ghy u aen Ouders hebt mifgaen, " Soo denkt ook dat ghy felfs u S chepper hebt mifdaen,
Wantwie fijn Ouders eert, eert God, en Gods geboden, jBfte God eertjdie verkrijght ai wat hem is van nooden, i Bewijft gehoorfaemheyt u ouders metter daet, Wie fijne ouders eert,het fèlden qualijk gaet.
EYNDE.
|
|||||
|
Ccc Een
|
|||||
|
rS
|
Wegh-Wyfer ter Deughden;
|
|||||||||||||||
|
..-.,-.••■'.■. ,• ■ : ,. ..u • "t
Een boofe vrou,een quaet Huwlijk.
|
||||||||||||||||
|
V
|
||||||||||||||||
|
-L
|
||||||||||||||||
|
St
|
IS by mijn tijt gebeurt, verleden weynigh jaren,
|
|||||||||||||||
|
Als datter hier ter Stee twee Ionge luyden waren,
En dat de Dochter was van oude burgers ftam, Geboren en geteelt hier binnen Amfteldam: ' Gekomen tot haer jeught,en wel bequaem te trouwen, En heeft de Vrijfters ftaet niet langer onderhouwen j |
||||||||||||||||
|
Daer
|
||||||||||||||||
|
Wegh-WyferterDeughden. i9
Daer is als doen ter tijt,een jeughdigh quant geweekt,
En van een goet beleyt,en vaneen kloeken geeft, Die op dit rijpe dier fijn oogen heeft geflagen, En haer in ware trouw fijn liefde toe gedragen; Hy heeft haer aengeiocht, en hertelijk ghevrijt, Oockhare weder-iiefd verkregen metter tijt; De Ouders vande Maeght hier kennis van gekregen, Die waren tot de faek van herten wel genegen Te meer dewijl hy was van eerlijk gemoedt, Beleeft,en heus van aert, in deughden op gevoedt; Int befte van fijn jeught, int eelfte van fijn jaren, En in een goede ftijl van Coopmanfchap ervaren: Hoe wei hy niet en had fbo veele goed als iy, Noch fijne rijckdom met de hare geen waerdy; Soo ift nochtans gefchiet als.dat de vrunden t'famen, Ter oorfaek dit befluyt op 't kort by eene quamen, En hebben onder haer het huwelijk gemaekt. Soo dat dees lieve twee te famen fijn geraekt, Men lagh dit lieve paer door Echte liefde trouwe, Men lagh in groote vreught de blyde Bruyloft houwe, Men lagh dees lieve twee een korten tijt verheught, En plegen met vermaek de foete minne vreught, Sy van een quaden aert,die lócht in alle deelen, Alleen na hare wil met hare man te (pelen, Sy die op yder uur een vremde luft bedocht, Heeft alles na haer wil van hare man gefocht, Hy wiiligh in haei dienft volbrenght al haer begeeren, Sy in het eynde ïöekt het alles te regeereni Sy fiende dat de Man uyt liefden haer ontfiet, Gebmykthemalseenflaefen eert fijn goetheytiiiet, Ccc z faf
|
||||
|
a© Wegh-v7yferterDeughdeir.
In't eynde ift lbo veer met dele vrouw ghekomen,
Dat fy in't kort gefeyt,de «broek heeft aengenomen, Haer Meefter van het huys,en vande Man ghematkt, Waer door hy(al te laet)in droeve <pellingh raekt, „ Wanneer een kleene vonk in tijts niet wort gebroken, „ Het vy er niet uy t gedooft wanneer 't begint te frnoken? „ De vonk ontfteekt de brant5en mackt een felle vlam, „ Om datmen haer in't eerft hun voetfel niet benam, „De vlam vernielt het al waer datfè by ken raken, „Men fietfemenighhuystotpuynenalTchemaken Soogaet het met een Vrpuw^als fy haer wille heeft En boven het gebiedt van hare vooght Heer leeft? ', De Vrouw van wienik fprcek heeft haer allo gedragen^ Dat ik genootfaek ben ook over haer te klagen, Ter oorfaek dat hier uyteen Echte vrouwe leei\ Te toonen aen haer Man behoorlijke eer: Te leeren aen een Man die vredig huys wil houwe,, Hoe dat hy leven moet met fijne Echte vrouwe, K' milprijs niet dat een Man fijn Vrouwe eert en dien*,,
Maer dat hy haer,in als,al wat fy wil,verlient. ; K'mifprijs niet dat een Man fijn vrouwe foekt te vieren, Maer dat het niet gefchiet met reden en manieren, Een Vrou is als een Paert,dat alft fijn wille heeft, Seer weynich na de wil van fijne Meefter leeft „Een Paert,foo 't niet en wert,in fijne wil bedwongen, „T'wert Meefter van fijn Heer,en dat doox vremde fprongë Een Vrouw te veelontfien bevindmenfelde goet, K'prijs liefde tot een Vrouw, maer niet in overdoet. Hoor Echte lieden hoor,hoe dat hier is gevaren» J^a dat dit jonge paer een fes oft feven jaren xtt\r ■ * - l.n • |
||||||
|
Wegh Wy/êr ter Denghckn. a i
In hare Echte ftaet te fameii fijn ge weeft;
(T'is leering voor die geen die defe rymen leeft} , De vrouw die op haer man in geene deelen paften, Noch noyt volbrengen wouw hetgeen hy haer belafterr,, Die heeft met dwars gelaet hem altijt wederftaen,. Daer hy met goetheyt heeft haer ftuurf heyt ondergaen, Sy koftin geener wijs fijn vrüntichap nier gedooge^ Maer iach hemftadich aen met averechtiè oogem M^atjjefdedat hy haer betoonden of bewees, Noyt dat in haer gemoet een goe vergeldingh rees, Noyt dat fy fijne liefd metliefds vergeldingh loonden, Maer wreveligh en dwers haer tegeus hem betoonden. Wat dienften,wat gefmeek,wat vruntfehap hy haer deed* Sy acht het alles niet,de goede Man totleet, Hy fiende in het left dat alles was verloren, En dat hy haer niet koft metgoedigheyt bekoren,, Soekt op een ander wijs,maer Ieyder,al te laet, Te iuyveren fiin vrouw van rt ingewortelt quaet, Hy denkt vaft by fijn ièlfs ken goedigheyt niet baten,, Soo moet ik my voordaen eens quaet en boos gelaten,, Ik moet,fchoon ik niet wil,my anders ftellen an,, Quaet met de quade fijn als 't beter niet en kan; Ik fal na defen dagh een ander middel plegen. Waer door ik hoop mij,n vrouw tot goetheyt te bewegen* Wanneer iy haren aert boofaerdigh toont aen mijn, Ik fal, datfweer ik haer, noch tienmael boofèr fijn,, Ik fal haer boofenaert nu langer niet verdragen, Al fouder al de huurtjae heele Stadt van waegen. M Ik fal niet,ibo ik placht,haer boofheyt meer ont fien^
Al waert aok dat ik moft thien duyfent mylen vlieii, |
||||
|
44 Wegh-WyferterDeughden.
'K wil liever fonder Vrouw in ruft en vrede leven,
lek wil veel liever my ter plaetfen gaen begeven, Al waer ik onbekenttot aen mijn laefte dagh, In eenfaemheyt en vreed mijn leven flyten magh, Als meteen boole Vrouw te leven in een helle Van ongerufte ftrijdt en daegelijxfe quelle, Geen grooter kruys op aerd, geen meerder fmert of pijn,
Als met een boofè Vrouw altoos geplaeght te fijn. 'T gebeurt op fèker tijt de Vrouw begint te klagen, Dat iy een {lekt gevoelt door hare leden jaghen, Ik ben, feyt ry, niet wel,ik ben niet wel te pas, Ik voel my niet geftelt gelijk ik eertijts was, Wat ben ik fot geweeft dat ik my heb begeven, Met foo een Man als ghy,te eyndighen mijn leven? Wat ben ik, ach eylaesün on geval geraekt, Dat ik mijn minder heb mijn over Heer gemaekt? Wat ben ik in een poel van ongeluk gekomen, Dat iku Echtelijck heb voor mijn Man genomen, Ghy Goofên als ghy zijt? ghy zul, ghy rechte bloet, Ghy leegh-mai's, kale neet,op mapper van mijn goedt, Ghy fijt het die my doet lbo menich reyfên fuchte, ïk magh u geen meer fien, ik machu geen meer luchte, Ghy kunt mijn nae verdienft, niet dienen in waerdy, Al wattet is, van wie ift anders als van my? Hy dieal veynfend ïpreekt toont fich bequaem in rede We 1 ,lèyt hy,lieve Vrouw 'k verwonder my op hede Van 't gene dat ghy ieght,en buyten re4en fpreekt, Gedenkt het is een fwaert dat my in't herte fteekt, Hebt ghy my waeït gekent voor uwen Man te trouwen, Soo kent mywaerdtgh ook voor uwe Man te houwen,
\ VEcht
|
|||||
|
_
|
|||||
|
Wegh- -Wyfer ter Deughden. % j
V Echt is ymmers vry,niet met bedwa ngh ghefchiet, -
Na klagen is vergeefs, en waftu wille niet? Wat reden,of wat recht hebt ghy van my te klagen,
Waer in heb ik my niet,foo het behoort,gedragen?
Wat heb ik op gefhapt, oft van u goet verkort? Ik raed u voor het beft dat ghy eens wijier wort, Ik raed u, dat ghy u doch laet ten beften raden,
Oft anders Godt fal ons toe fenden meerder cjuadenj
Dat is,ftelt u geruft, leeft vredigh, wel te vreen, Ik bid u,lieve Vrouw,ikbid gebruyckt de reen: En heb ik niet gedaen nae plichte mij nes trouwe?
Betracht ik niet mijn huys in eeren op te houwe?
En doen ick niet mijn beft in alles foo ik moet? Soo wenfch ik dat aen my den Hemel wrake doet, Ikfbek van dees tijtaf beftek met u te maken,
Jk fbek van dees tijt af ook alle twift te ftaken,
Ik foek voortaen met u mijn lief,na deiên dagh, Vreedfaem te leven foo het ymmers weien mach Indien ghy uwen aert,na reden, wilt ontwennen.
En my voor uwe Man, als hooft, en vooght bekennen,
Gelijk als dat betaemt; foo fult ghy fien in myn, De liefde die behoort tot fuik een vrouw te zijn, Maer wiltghy, als tot noch, my dwingen,en regeeren,
Wilt ghy als vooght van t' huys het huyigefin beheeren,
En alles watter is doen ftellen nae u fin, Soo denkt vry dat ik u na deiên niet bemin, Noch voor mijn Echte vrouw in geenerley manieren
Sal eeren,oft ontfién,fai dienen nochte vieren,
Maerreyièn buytens lants en fche^den van u af, Tot my de bleke doot fal hyden in het graf, Sy
<&■'■'.- ■ ,■''■' ■ • ....-■♦
|
||||
|
24 Wegh-Wyfer ter DeugkJen,
Sy met een boos gelaet gelijk boos aerde wyven,
Begint met haren man als finneloos te ky ven,
Wat waent ghy lompen loer, wat waent ghy dat ik lal
My voegen naer u wil, u dienen te geval? V leegh mars, kalen bloet,die van het mijns moet leven», Soud ik mijn nau wil,tot uwen dienfte geven? Soud ik de minfte fijn,daer ik de meefte ben? O neen,gelooft dat ik dat niet begrijpen ken, 'T k 't mijne datter klapt, 't is al van mijn gekomen, Dies wil ik fijn geeert,gedient in acht genomen, K'wil onder u niet ftaen,noch doen dat ghy gebiet, Ik ben als vrouw en vooght, en ken u anders niet, fk Wil alles na mijn fin en na mijn wil beleggen, En wil dat ghy nietfult een woortdaer tegen leggen? O fuffertjdrogen nurk, die my mijn vreught belet, O grimmer aenden haert,o dromer op het bedt, Wat waent ghy dat ghy my naer uwen fin lult dwingen? Veel liever leer ik u een ander deuntje fingen, 'k Verwonder dat ghy durft aen my dit leggen veur,
Reyft heene daert u luft,en gaetvry daetlijk deur, Ghy liilt,dat Iweer iku, dien dagh niet meet beleven Dat ik my weer by u te bedde lal begeven, Volbrenght het geen ghy fèght-jengaet terftont van mijn,
Eh foo ghy 't niet en doet,fal ik de eerfte fijn, 'Sy met een dulle kop van gramfchap aen geftreden, Niet fiendeopde eer,verlatenvande reden, Sluyt kas, en kiften. op,en met een domme kracht,
Rukt al het goet by een door. haer daer in gebracht, Pakt,fakt het alles op en heeft het t'laem gebonden, Ea heeft van ftonden aen haer dienft raaeght uyt gclbnden, \'iT" \ Die |
||||
|
, 'WegbrWyfer ter Deughden. zj
Dieheeft daer voort een fchuyt doen komen aende walj,
D ie haer.en ook het goct gelijk vervoeren lal, De Manjioe.wel verbaeftjgebruykt nochtans de rede,
En heeft haer boos bedrijf geduldelijk gelede,
Hy zijnde goet van aert,een wel begaefden man, Die fiet al hare doent met goeden oogen an, Sy die ten laeften heeft haer uyt den huys begeven,
Roept boofwicht,fiioden Ichelm verdrukker van mijn leveo,
Hy met een Ibete tongh,en met een wijs beleyt, Heeft haer al eer ly gingh,dees woorden toegeleyt: Mijn vrpuw,m ij n Echte vrouw,doet wat ghy kunt bedry ven,
Vlucht waer ghy wilt,ghy moet mijn Echte vrouwe bly ven,
Schoon ghy mijn legt te lalt dat ik de oorfaek ben, Voor God,in mijn gempedt,ikmy onichuldich ken, Soo veel en kunt ghy noyt u over mijn beklagen,
Oft ik,dpor Godes hulp,fal 't duidelijk verdragen,
Dat ghy verfcheyden wilt wil ik niet tegen ftaen, Maer evenwel uyt liefdu noch ten beften raen, 'T is my van mijn gemoedt,en Godes wet bevolen,
V te vermanen dat ghy toe fiet niet te dolen}
Gedenkt de oude fpreuk,ik bid u daer uyt leer, Hoogmoet komt voor de val, Echtfcheyding loekt oneer, Ik hebber meer gekent die in haer Echte fcheyde,
En die her ongeval tot quaden eynden leyde.
Sy even trots en boos, ly even obftinaet, Toont haer verdurven aert,en blijft noch even quaet, Gaet met een dulle kop van Man en kinders fcheyen,
De man treurt in bet hert,de kinderen die fchreyen,
, Sy lö.nder eenigh liefd tot kinders ofte Man, En trekt haer (Teen zijn fmert,noch d'anders fchreyen an, Ddd Sy
. '" : '..".'' ' - « " . <~
' ' .'.■',
. '- ■-. • •' " "' - 1
._______________.....______________ _ |
|
|||
|
"5
*6 Wegh-WyferterDeughden.
Sy gaet,men weet niet waer,en blijft een wijl verfteken,
De Man van droef hey t fchijnt het hert in't lijf te breken, * En roept foo menighmael.ó Hemel,wat wilt zijn, Wat heb ik doch beftaen'wat hebt ghy voor met mijn? .Ach! oft ik liever had ter doot toe al geleden, E n duidelijk geleeft in alle tegenheden Als dus onteert te zijn,by yeder een befpot,
Geeft my in dele faek doch wijfheyt.groote God, Hoe ik in dit geval my beft fal kunnen dragen, Dat ik u lieve God,mach foeken te behagen, Vergund my goede God mijn naerftigheyt te doen,
Dat ik in eer en deught mijn kinders op mach voen, Ey gund my goede God, dat ik het loo mach maken, Dat ik met eeren mach hier door de werelt raken, Ik bid u goede God u graci ftort in mijn, 'K lal Vader,en daer toe ook Moeder t'famen zijn, Om mijne kinderkens in eeren t'onderhouwen, Waer toe ik goede God u goethey t wil vertrouwen- Hy die in dit geval zijn vlijt en befte doet, Hy die in naerftigheyt by daegh en nachte wroet, Leeft in een groot getreur,orn dat hy is verlaten, Van iyne Echte vrouw,weent droevigh boven maten, Hy fuft,hy is befchaemt voor opipraek van de Licn, In't kort,het was bedroeft fijn leven aen te fien, 't Gebeurt in dit geval,de vrouw gaet quade wegen, De vrouw die ftelt haer aen als quade vrouwen plegen, „Want als een Echte vrouw van hare man affcheyt, „ Men fiet dat mcnigh boef haer loofe lagen ley t, De vrouw doorboolèn aert,in Echt-breuk, laes! bevon^n, Vervalt ook metter tijt van d'een in d'ander fonden. |
||||
|
Wegh-Wyfer ter Deughden. ïi
Sy die uytboofèn aert verlaten heeft haer man,
Doet blijken dat haer vlees geen lullen weeren kan j De boeven leggen toe tot mifbruyk haer te brengen, Sy die het milbruyk lieft,gaet haer,eylaes!vermengen Met fielen en met guyts, berooft van eer en fchaemt, Waer mede dat fy pleeght 'tgeen deere niet betaemt; Sy gaet en fpeelt moy weergeeft al haer goet ten beften? Dochlnae den arbeyt is foo volght het loon ten leften: Sy was foo langh bemint, als fy van hare fchat, Noch yet wat miflen koft,noch yet wat over hadtj Maer als ht t was verteerden altemael verloren, Toenis de eerfte dachvan haer verdriet geboren; Toen fy in fonden had haer goetjen op gemaekt, Is fy in droeve ftaet en iwaricheyt geraekt; Sy is in foó veel fmert,en droeve ramp gekomen, Haer leven heeft een eyndt vol gruwelen genomen^ Sy als de fnootfte flons gaet fwieren over ftraet, In armoeden ellent,in Bedelaers gewaet: En bidt om aiemoes,tor onderhout van tleven, Ik(onberoemelijk)heb felver haer gegeven; Sy,die noch deugt noch fchaët,nochzedigheyt noch eer,
Noch eenighfms van dees in haer gevoelde meer, Gaet op een feker tijt,des avonts over ftrate, Klopt aen haer man fijn deur,en foekt met hem te prate, Hy felver meteen kaers komt loopen aen de deur, Wie klopt daer feyt de man? ik feytfy,benderveur, Al vrint,ik bid doet op, ik heb u yets te fpreken, S.oo haeft als hy haer fagh,docht hem het hert te brekenj Achlièyt ly,lieve man,{choon ik u heb mifdaen, Ik bid u,neem my doch weer in genaden aen, Ddd z &
|
||||
|
vfÉ Wegh-Wyfer ter Deughden.
Ik kent,ikheb verdient van u te zijn verftooten,
Ik kent,ghy hebt van rny veel tegenheyt genootenj Ik heb u dikmaels leet veroorlaekt lieve man, Ik heb ü meer mifdaen als ik verbidden kan} Ik ben verdoolt geweeit,tot mijn verdriet genegen, Maer ibek u in berouw ,tot me-ly te bewegen: Denkt dat ik ben u vrouw,u eygen Echte wijf, Denkt op de loete vreught genoten van dit lijf, Ach toont u niet te wreetin fwakke vrouws gebreken* ; Ey weygert geen genae my die u foekt te Imeken, Met luchten van berouw, en tranen van verdriet, Dat ghy het my vergeeft al watter is gefchiet: Wat mannen hert lbo hert,wie doch foo wreet van leven, Dat hy een fwacke vrouw, haer faut niet fouw vergeven? Te meer als i'y in rouw,en droeve tranen Ichreyt, En om vergiffenis van hare mildaet vleyt: Al wat ik heb mifdaen daer lal iku voor boeten, Al wat ghy hebt geleen dat lal ik weer verfoetenj Heb ik voor delen u veroolaekt fmert en pijn, ?
Na defen lal ik u tot vreught en welluft lïjnj
Soo 'k ongehoorfaem my heb tegens u gedragen, Na defen lult ghy u in mijne dienft behagen. Heb ik voor delen u niet (lbo't behoor^geeert, Nu heb ik,lieve Man,een beter plicht geleert* Hoe durft ghy ,lèyt de man, hier voor mijn oogen komen.5 Denkt niet dat ghy oyt lult vanmy zijn aengenomen, Jk ken u voor geen vrou, gaet heen van daer ghy quaemt, Berooft van uwe eer, verlaten- vande fchaemt; i Toen ik uals mijn vrouw in Echte plichten eerde Toen ghy mijn dienftbaerheyteüliefde niet begeerde, Doea
|
||||
|
Wegh-WyferterDeughden. 2$
Toen ghy u boos en quaet hebt tegen my getoont,
Toen heb ik, Ihoode vrouw, genoeghiaem u verlchoont; Nu dat ghy van my fijt door boolhsy t af gelcheyden, Niet achtende hoe Teer u lieve kinders fchreyden; Niet fiende op de eer,voerd' in u booiheyt voort, En droeghd u niet gelijk een Moeder toebehoort: Niet als een Echte vrouw behoorden haer.te dragen, Dies mooght ghy nu tot ftraf u milHaet gaen beklagen, Fy u,die naekt en bloot loopt dolen achter fti aet,
; : My tot een fpot en quel, hier voor deoogen ftaet, Ghy die u eer en goet te lamen hebt verloren, Sult my door geen gebeên noch tranen oyt bekoren; Ghy die met vuyl gelpuys te godloos hebt verkeert^ En boven dienjeylaes.'mijnEchte bedonteert, Sultnoyt dien dagh weer fien, datikmy fal begeven, Met een onteerde vrouw mijn dagen af te leven, Gaet voort onteerde fcheuk gaet voort uy t mijn gelicht^
Ik ken u niet,mits ghy niet kenden uwe plicht, Gaet, fegh ik flucx van nier, loo niet ik lal uleeren, Pat ghy na delen dach hier niet lult weder keeren, Ik raed u dat ghy gaet,en datelijk vertrekr, Eer dat u naekte huytmet Hagen wort gedekt, Sy,die niet langer bleef,ginghheen met droevigh klagen,, De Man heeft dele iaek de vrunden voor gedragen, En heeft daer voor geftelt als datmen dele Vrouw,, • s
In d'eene plaets of d'aer befloten houden louw, ...- Om meerder fchand en quaet door delen voor tekomen^ Ismet der vrunden raet en vaft befluyt genomen, Men heeft den Officier op 't ipoedigfte belalt* ., -
Te kri jgen dele yrouw^eii Jhaer te fetten vaft, . . f
Ddd$ . ■. Sy>
|
||||
|
$ o Wegh-Wi jfer ter Deughclen.
Sy, op een avont ftont gefbcht en ook gevonden,
Die wierd met dienaers naer het Spin-huys toegefbnden, Alwaer fy voor een wijl moft fitten,doch in 't endt, Soofterftfy defolaet» in droef heyt en torment. O God! ten aenfien ik dit Huwlijk heb befchreven, En ook hiervoor geftelt een godloos vrouwen leven; So bid ik,datghy voorts wilt ftierenmynepen, Op dat ik door dit quaet mijn naeften leeren ken: O God! Almogend God in wijfheyt en vermogen, Geen menfchen kunnen 't quaet verfchuyien voor u oogenj Geen hert dat u bedriegt,of oyt bedriegen fal, V oogen,lieve God,u oogen fien het al; V wijf heyd is bekent door Goddelijke krachten, Der menfchen wil en wenfch,haer finnen en gedachten^ Ghy wt et het lieve God,ghy weet het Opper-heer. Wat leefter meenigh Vrouw berooft van hare eer; Wat iffer menigh vrouw,haer Echte man tot fchande, Soo hier in defèStadt als ver gelegen lande, Die Echt en eer mifdoen,en fonde r dat de man Daer in het minfle deelyets van befpeuren kan? Hoor, Echte vrouwen hoor,die in dit quaet gaet dolen, Verbergt ghy't voor u man,voorGodis't niet verholen, Dien Godt dien groote God,die alle herten fiet, En watter in't gedacht ook vanden menfch gefchiet: Die fal op fyne tijtfichals een Rechter toonen, Ben yeder na den eys van fyne daden loonen; Leer Echte Vrouwen leer,ik bid u leer van mijn^ Gehoorfaem aen u man,vöor al getrouw te fijn; Wel leert hy,die fich leert aen ander liedens quade, Wel doet hy die fich laet tot goede deugden rade j Wijs
|
||||
|
Wegh-Wyfer ter Deughden. $r
Wijs is hy,die als hy een ander dolen (iet,
Dathy,door achterdocht van t'felfde doolpadt vliedt: Noytwort by Man en vrouw een vredich huys gehouwen, Wanneer men dit ghebrek fietfchuylen inde vrouwen; Dat fy wil Meefter fijn, en met een ftrafgeiaet, Beri fpen haren Man,en fchelden hem voor quaet, > Wanneer hy eenichfints doet tegens haer begeeren
Men fiet het alle daegh,dat ons de tijden ieeren Alwaer een hortigh wüf kant tegens haren Man, Dat daer geen vreede blijft noch eere welen kan, HoorlEchte vrouwen,hoor!ikwil op u begeeren, Soo ghy gceert wilt fijn, moet ghyu maneerfl eeren, Geen eer is by een vrouw,die hare naefte vrient Dat is haer Echte Man gehoorfaem niet en dient; Godt heeft het/öogewilten ielfs geboon voordelen, Ghy vrouwen:wilt u Mans(feyt hy)gehoórfiem wefèn: Ten fijn mijn woorden niet, maer fèlver Godsgebodt, Eert vrouwtjens,uwen Man,lbo eert ghy ooku God; Het komt de vrouwen toe(wanneer de Mannen plegen Haer vlijt en neerfticheytjUyt liefde fijn genegen Om vrouw en kinderen in eeren voor te ftaen, Dat fy in alles hem met lie fden onder gaen * Geen vrouwe ftaet het vry dat fy de man bedille, En hier of daer een faut aen hem beftraffe wille,. Daer dienft maccht ofte knecht,of t kinders fijn ontrent,
Het is een wyfe vrouw die defè leiTekent, Hetis een wyfè vouw,diehaerin als ken voeghen, Om(wat de Man belieft)haer willich te genoegen, Indien hy niet te veer buy ten de rede gaetj Leei,föo ghy wijs wilt fijn,teplegen defe daet, Leer9
|
||||
|
ff' Wegh-WijferterDeughden.
Leer fwacke Vrouwtjes,leer hoe datghyu moet dragen,-"
In dien ghy Gode wilt en ook u Man behagen; 'j Neemtmy nietqualijk af, datiku leering geef, • '*;
Ennietwatfmakelijcxvooruwe luften fchreefj r Al 't foet is niet ge(bnt,mèn moet ook bitter f maken,
Om een gefondemaeghen goede Ziel te maken; Dit dient u Echte Vrouw,tot leeringh aengefeyt,
l Dit dient u Echte Vrouw,tot leeringh voor geleyt? Datmen op heden fiet hier onder Echte lieden So veel oneenicheyd, en groote twift gefchieden? Dat men op heden fiet,foo menigh Echte Paer, Hier leven in verdriet,oneenighmet malkaer, Dat menigh Man en Vrouw foo qualijk t'lamen leven, En niet als ergernis haer evennaeften geven; Dat menigh Man en Vrouw mal kander dikwils ilaen,
Soo dat fy voor een tijt vaek van den ander gaen. Dat menigh Man en Vrouw onvredigh leven leyde, Ia breken Echte trouw en van malkander fcheydé, Dat menigh huys-geflnhier door geraeckt in rouw: Gefchiet,Godbetert, vaek door oorfaek vande Vrouw; Die oftfomwijl de Man eerft vleyt,daer na wil dwingen, Tot alle koftelheyt en alle moye dingen, Of die door hoovaerdy te weyts wil zijn gekleet,
En meer wil als de man voor haer te winnen weet, Oft die,foo fijt niet krijght,loopt morren ende pruylen, Loopt pratten door het huys,enalle dagen huylen, En toont haer ftuurs en dwers,werwaerts dat fy haer Iet,
AenTaerTelfonderfmaekjOnwillighop het Bedt, Wat Man heeft ymmer deeghmet fbo een Vrouw te leven, Wat vreughd ken foeen vrouw aen hare man doch geven? : — wat
|
||||
|
Wegh-Wyfer ter Deuchden. |*
Watbrenght fy meer tie weegh als dat fy oorfaek voedt,
Waer door het huyfgefin in dwaling komen moetj >y In plaetfe dat de man fijn vrouwe foud beminnen, Soo trekt hy van haer af fijn hert fijn ziel, en finnen; Hy voeght hem dan terplaets, alwaer men dolen leert, En daermenmetde luy een kanne wijn verteert; Dit oorfaekt meerder cjuaet,en dat niet londer rede, Dies fwacke Vrouwtjeslftelt door reden u te vrede V* Man is uwe hooft,u vooght,u Echte heer, Aen wienghy fchuldich fijt gehoorfaemheyt,en eer Een redelijke Vrou die fal haer leeren draghen, Hoe fy in alles fal haer Echte Man behagen; Een redelijke vrou doet alles wat fy kan, Om met eerbiedighey t te eeren haren Manu- Een redelijke vrouw verfoet haer Mans gebreken, Is hy niet wel gemoedt,fy 6.1 hem trooftaenfpreken: Maer fbo de vrouwe graeuwt wanneer de Man iet s doet. Dat haer in eenig deel gaet tegen het gemoet, Indien om dit of dat fy op haer man wil kijven, En hem in alle dingh naer hare wille dryven, Daer ken,dat is gewis, daer ken niet tegen ftaen, Een man,door fuik een vrouw,fal quade wegen gaenj Hy fal figh buytens huys gedurighlijk begeven Enfbeken fijn vermaek met ander luy te leven, Hy voeght fich daermen vaek een nachjen over blijft,
En daermen vrolijk is,en daer geen vrouwe kijft. Niet dat ik eenichfints de man hier in wil prijfen, Maer hem,en ook de Vrouw op beter wegen wyfèn: T'moet wefên dat de Man fijn Echte vrouw bemint, T' tnoet wefèn dat de Man in huys fijn vreughde vindt Eee T'moet
|
|||||
|
2fr
|
|||||
|
%ê Wegh-WyferterDeughden.
T'moet wefen,dat de man de vrouwe moet behagen,
Voor vrouw, en huyfgefin, ook naerftich ibrge dragenj Dat hy door fijne winft de koken wel verfiet, En datter nu en dan een pennink over fchiet; Om inden ouden dachgemackelijk teteeren, Dit doende moet de vrouw,haer man gehooriaem eeren, Indien hier toe de man fijn beft en vlij te doet, Volbrenght hy fijne plicht die hy haer toonen moet; Is hy in het begin de vrouw te veel genegen, In alles wat fy wil haer wille nimmer tegen, 'T is fèker goede man,alwaer dat dit gefchiet, Daer is u goedigheyt een oorfaek van verdriet; Men ièyt ai te,is quaet,wie dienft wil van fijn vrouwe Die moet fich ook tot haer int dienen matigh houwe; Een vrou in als haer wil, wort meefter vande man, Een vrou te veel gelieft,de liefde brt ken kan; Dies leer ik u voort left,o man,en vrouwe beyde Indien ghy 'tfamen wilt eenyredich levenleyde, Ghy man hebt lief u vrou,maer t'overvloedigh mijt, Maek vrouw,dat ghy u man ook weer gehoorfaem fijt. EYNDE.
|
||||
|
Wegh-Wyfer terDeughdcn." £j
|
|||||||||||||
|
f-..
|
|||||||||||||
|
HET L EVEN
VAN
Theodora,Sonderfle van Alexandriea
intlaer474« |
|||||||||||||
|
'* X S voor een wijl gefchict by Keyfer Zenos tijen,
I In een vermaerde piaets tot Alexanderien, **• £ee % |
|||||||||||||
|
' i
|
|||||||||||||
|
36 Wegh-WyferterDeughdên^
Als dat eerifëhoone maeghi van' Adelijkë ftam JJ*£ sj^
In hare jeught gevrijt,een Edelman becpam Met wien fy heeft geleeft een fèker tijt van jaren, ^fNa chrtf de; foete liefd haer Echtelijk deed païepj. / In ware liefd,en trou,in lieve vree en ruft, f * In Echtelijke vreuchd,in minnelijke lbflt; ■ ii>en een den ander was footrouwelijk genegen, É|tfen fagh dees lieve twee getrouwe liefde plegen, Wi Hy diende fijne vrou,fy eerden hare man, Hun liefd was foo volmaekt,a!s liefde wefèn kan-
Sy die een Spiegel was van allerleye deuchden, Was even aen haer man een oorfaek aller vreuchden; Sy,dieirt eerbaerheytfoolofbaerwas vermaert^ Sachtfinnich,lief getal,cn van een loeten aert, Is by een yeder een in deughden lbo gepreien, t>at haer gelijken fcheen ter werelt niét te weien- Haer fchoonheyt foo volmaektjvan fwrer en vari geftalr,
Dat yeder diefe fiet,in fijn gedacht vervak, Soo wie maer fijn geficht laet op haer fchoonheyt dalen ? En ken met geen gedacht dat wonder achter halen; T'gebeurtop feker tijtdat fy op ftrate gmgh, Al waer dat haer ontmoet een edel Iongelingh Hy die een dertel oogh in geyle luft liet fpelen, Op dit vermaerde beelt,en al haer ichoone deelen, Hy, die fijn oogen flaet op d'oogen van die gheen, Wiens lieffelijk geficht hem meer als wonder fcheenj Hy,die fijn oogen liet ontrent haer oogen dalen,, Geraekt door lotte luft aen onverfiehtich dwalen; Hy,dfe fichih het fort, van minne voelt gewont, ? Gluurt met een dei'tel oogh ontrent haer roode moni; |
||||||||
|
Hy
|
||||||||
|
Weglr-Wyfer ter Deughden,. .J7
Hy die de-jrainne voelt tot in frjn hertgeiönken?? - ,. 3n j
Die flae t een iöet geacht ontrent haer lieve ïon eken;,? nQ |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Hy die een ftraeltjen fietuyt hare oogen gaen
Die voelt fijn jeughdigh bloetdoot al de aders -flaea* Hy,die op t'voorhooft fiét gebrulde hayren iwierenj En weet nau,hoe hy ial fijn geyle luft beftieren, ?Hy die haer zedigh oogh van hem voelt afgewent, Haer eerbaerlijk gelaet de deuchden in geprent. Die vindt fichWet te min,tot Inften heel genegen,. En döetjn dat ge val, wat lotte Minnaers plegenj |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Hy,die van binnen fich met min ontfteken vindt
Hy,die een Echte vrouw in dertel heden mindt, Die wort in hem gewaer een innerlijk verlangen, Gevoelende fijn hert met lotte luft bevangen- "£iiB Hy die fich overheert voelt van een geyle gril- q |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
■
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Tracht dele jonge vrouw te krijgen tot fijn wil-j
Hy /bekt met geit en goed de Iufvrou te bekooren, Hy leyt haer fijne liefd,fijn lotte min te vooren, Hy vley r,hy fiïieekt,.hy bidt, hy gaet de Jufvrouw any , ,
Op allerleye wijs die hy bedencken kan,, . . | . ? Dochlfiende fijn bedrijnen moeytenfonder vruchten,. En dat fy niet en acht fijn klagen endefuchten, Hy fiende dat- hy niet te wege brengen koft f?
Bedocht een ander vond die hy gebruyckenjnoft,, . jg
Hy heeft een oude yi'ouw op fijne zijd gekregen, * Die haer tot fijnen dienft met giften liet bewegen, Dees koppelaerfler boos, en van een valfche gront,, Gebruyckt haervleyery meteen geveynfde mondt. Doet meerder als ik weet voor dees tijt te befchr yven. Om dees vervloekte faek in errenfl: aen, te dry ve% , Eeej lköt
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
\
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 9 Wcgh-Wyfer ter'Deughden.
Int eynde deefé feecx die bracht lbo veel teitfee gh
Dat hy fijn liift en wil van dele lufvrou kreegh; Helaeslde faek bekeyt,die brenghtin haer gedachten,
Een innerlijk verdriet met bitterlijke klachten;
Sy die in haer gedacht de vuylicheyt bekent, Siet hare Echte fchoot foo Goddeloos gefchent, Voorts voèlt ly in haer hert t'gun voor komt uyt de (bnden,
Een innerlijk berouw}aen fchaemtevaft gebonden;
Leet welen knaeght haer hert met innerlijke pijn, Ach!Hemel(riep de vrouw) hoe quam die fond in mijn? Mijn Echte bed onteert,mijn eed,en trou gebroken,
Het geen den Hemel noyt fal laten ongewroken;
O gruwello Beulin, o fbnde die my plaecht, En die dit ftinckend vleelch tot aende beenen knaecht; Onteerde Theodoor, wie fijt ghy fhoode vrouwe,
Waer voor fal yder een u Theodora houwe?
Wat hebt ghy doch beftaen voor een vervloekte daet?
O fondeldic mijn Ziel met fiherpe geeffels flaet, O fofide die mijn vlees een bitter föet deed proeven,
Waer vande na fmaek is een eyndeloos bedroeven,
O fbndé!die mijn vlees een vreughdens fchaduw gaf, Maer plaecht de ziele nu met vrees van helfche ftraf, O fbnde! die mijn hert door 't vleefchelijk verleyde,
En aende ziel helaes! het eeuwich niet voor fèyde,
O fonde! die mijn vlees door luften hebtgegraeght, Waer door mijn ziele nu met knagingh wortgeplaecht O fbndelghy die fijt een poel van alle plagen,
Bereyt de zielen ftraf in eyndeloofè dagen?
O fondeldie hét rijk van Pluto hebt gemaekt v Daer noyt een fondaers ziel in ftraf ten eynde raekt,
O leven
|
||||
|
Wegh-Wijfer ter Deughden. ^
O leven fonder doot,o pijne Tonder enden, i
Die my u plaegh voor feght mits ik mijn Echte fchenden, Mijn waerde bedgenoot.en wel geliefde man, (Wiens liefde t'mijn waerts ik geen/ints uyt fpreken kan) Heb ik,helaes!heb ik berooft van fijne vreuchde, Mits ik geweken ben van Echtelijke deuchde. Wat raet, eylaes!watraet?fchoon Theodora fwijght,
Schoon,fèyt fy,dat mijn man hier van geen kennis krijgt, Schoon dat de mifdaet blijft verholen, en verborgen Soo fal noch mijn gemoed niet fijn bevrijt van iargqt, Soo fal nóch niet mijn hert bevrijt fijn van het leer* 'T geen my verwijten fal de fbnde dien ik deedt, De eerbaerheyd, en deuchd die fullent niet gedogen, Dat ik de mifdaet fal voor hem verfwygen mogen, De trouw die ik hem fwoer op eed van Echte w*t, En ken geen hoer,helaes.,gedogen op fiijn bet; Brak ik mijn Echte plicht,fbo brak ik ook mijn trouwe, En fal fbo lang ik leef, my ook niet waerdich houwc De waerde mijnes mans,die ik te waerdich ken, Datiknadeestijtmeermet hem vereenicht ben^ Heb ik my door de ruft begeven tot de fchanden, |
||||||||||||
|
i
|
||||||||||||
|
K' begeef my fonder man(onteert)in vremde landen
Ik wil fêyt Theodoor» tot teken van mijn leet, |
||||||||||||
|
. '.
|
||||||||||||
|
Begeven my op reys, daer niemant van en weet.
Ik wil in eenfaemheyt mijn fbndengaen beweenen. God bidden,dat hy my genaden wil verleenen; Ik wil gaen r^yfèn heen daer my geen menfche kenfc,. Ten aeafïen dat ik heb mijn Echte bed gefchent; De fonden dien ik he& door krankheyt laes bedreven* "^ Die kennen my niet wasrd met mijne man teievieri, Dies
|
||||||||||||
|
4<> Wegh-WyferterDcughden.
Dies ik in kleeding wil niet meer een vrouwe fijn, ""'
Maer dolen buy tens Lants en dat in mane fchijn,
Het vrouwelijk gewaet dat wil ik gaen verkeeren, Veranderen mijn naem,en dragen manne kleeren, Ik wil in eenigheyt gaen dolen achter landt, Beweenen mijne val beklagen mijne fchandt; Ik wil in ware boet voortaen mijn leven leyen, Verïbenen my met God door luchten, en door fchreyen; Sy,die een mannen kleedt aen hare leden trekt, Sy,tfie met vreemtgewaet haer lichaem overdekt, Begeeft haer op de reys,en gaet verfcheyde ftonden, Al fchreyend op den wegh,al luchtend om haer fbnden, Gaet dolen in getreur,en innerlijk verdriet, Dodhkomtopfekertijtdaerfy een kloofter fiet, Alwaer fy haer begeeft en onder ftaet te vragen, Of fy ook daer ter plaets mach eyndigen haer dagen, Het wert haer toe geftaen, mits iy belofte doet, Dat fy in alle dienft haer leven flyten moet Sy die van die tijdt af,int kloofter is gekomen, Die heeft een Munniks kap tot haer habijt genomen, Sydie van die tijt af in't kloofter haer begeeft, Gelijk een Munnik daer verfcheyde jaren leeft; Sy, die in't kloofter haer gedienftigh weet te voegen, Geeftyder,die daer leeft,volkomen goetgenoegen: Sy in een Munninks fchijh haer fbnder op fpraek draeght,
Sqo dat hetyder een ten vollen wel behaeght; Sy die haer naerftigh weet in dienftbaerheyt te quyten, |
|||||||||||||
|
Sy die haer dagen weet met alle dienft teftyten,
|
|||||||||||||
|
tic
|
|||||||||||||
|
Sy die haêrwillgh ftelt,en feaiet het minfte niet,
Van aifeetgeen dat ook.deminften haer gebiet* Sv
|
|||||||||||||
|
Wegb-Wyfer ter Deughden» $i
Sy,diehaer fel ver acht een Slave,door haet fonderï,
Wort nimmer (onder dienft in hare plicht bevonden, Sy die het fnootftewerk, en meefte dienfte doet, Gelijkerwijs een llaefjof Hechte Dienaer moet, Wert op een feker tijt,als t'Kloofter had van noode, Yets tot nootdruftighey t,in hare dienft gebode Te reyfen na de Stadtjgelijkerwijs fy deed, En willigh alle vly t in dienftigheyt beft eet; Sy die de reys aen vaert is onder weegh gekomen, Al waer fy heeft een vrouw, oft jonge maeght vernomen, Dees waende Theodoor te weien eene man, Dies fpreekt fy Theodoor, in defer voegen an, Mijn Heerük ben op 't hooghft begeerighen genegen Dat my van uwe laet een vruehte ly verkregen, Ik bid u wat ik ken,dewijl de nacht genaekt, Dat ghy u voorder reys van defen avont ftaekt^ Ik bid u wilt by my dit nachjen overbly ven, Wy lullen foete vreughten minne~Iuft bedryven, Hoewel dat u de kap die foetigheyt verbiet, Ghy even wel enlaet daerom dees welluft niet, *Hoe wel de Kloofter-plicht de luften heeft verboden, Sooachtik evenwel mijn dienftigheyt van nooden. Om u genegenthey t en wel begaefde jeught Te lokken tot vermaek van focte minne vreught, Wanneer ghy u met my in luften hebt gequeten. Sal niemant die der leeft van a bedryven weten, Sijt daerom onbefchroomt, en efter onbevreeft. En toond udeie nacht geen Munnik,maer een geeft, Ey lieve ftaekt u rey^wat wilt ghy vorder dwal en, De duyfterheyt die valt, de nacht beginne dalen, E f f Siet
|
||||
|
4* „ . Wegh-Wyfer ter Deughden,
Sie hier bèquame piaets, een wel gelegen ftal,
Die t>ns voor deferi nacht gèdiètiftigh weièhfal, Sie hierghelëge'nthèyt órhdefe nacht te ruften, In ÜefFelijk vermaek van aengename luften; Sie hier dit geurigh höy, ons tot een bet gemaekt,
Vergunt my daer het geen waer dat Natuur na haekt, Hoe ftaje dus en dut,hoe fchijnt ghy dies verflagen, En durft ghy niet met my een buyten kanfje wagen? Sieltaltenauwe forguyt uwe jonge fin,- En plaetfter wederom de luften tot de min, Wel hoe, fcy t Theodoorlfoud ik my fb vergeten? Watmenfchen nieten fien, dat ken den Hemel weten, Van waer,o jonge vrouw,komt u die fbtte waen, DatTheodoor met u die fonde foud beftaen? Watvuylc luft heeft u de finnen in genomen, Watfbekt ghy daer ghy noyt door my enfult toekomen, Ik bid u jonge vrouw, of dochter,wie ghy fijt, Maektuwe Chriften ziel dees vuylicheden quijt, Laet minnens geyle toght uy t u gedachten vlieden, En wilt u jeughdighhert die vuylicheyt verbieden; Wilt minnens heete drift op 't hooghfte tegenftaen^ *
Laetdeuchde boven luft van geyle tochten gaen; Die anders niet en fijn als fchuym en vuylicheden Die aen een Chriften ziel en dienen noyt geleden O over fihooae blom u jeught die is te eel, Dat ik foo lieven roos föud rucken van fijn fteel, V plicht en ook de mijns en kunnen dat niet lyden, Ghy moet,o jeuchdigh dier! ghy moeter tegen ftrijden. De luft die is gelijk een vuyr dat ftaet en finookt, En dat noch tonder vlam gedurighleyt en rookt, De
|
|||||
|
\
|
|||||
|
" •* .... —
■ ^egh-Wyfer ter Deughden." v ajï
De graeght tot mins gebruyck ter herten in gefbnken
Is even ais een vuyr dast eerfl begint t'ontfonken En dat fijn eerfte kracht ken worden licht berooft, Indien men het terftont met weynigh water dooft. Tot lefchingh van u brant en ken niet beter wefen, • Als dat ghy u begeeft om Godt den Heer te vreefèn, |
||||||||||||||||
|
Den, menfch die is gelijk een boom4ie ftaet en bloeyt
|
||||||||||||||||
|
En daer fbmwijlen wel een quade tak aen grpeyt,
Dochlby den hovenier en wet t die niet geleden, Maer fpoedigh afgekapt,en vande ftam géfnelenj De deucht als Hovenier van 's menfchen ziel,niet lijt, Dat ghy een boom gelijk met quade tacken fijt, Den menfch dient op fijn hert als Op een hof te paffen, En in het hert en mach geen ydel énkruyt waffen,?>' O jongh,en j eughdich dier fla tiftn^en aende ploegh, Rukt uyt dit wilde kruythet is |\Ochtijts genoegh, Doof uyt de geyle brandt, met witer van Gods vreefè, En wilt niet als flaefin van uwe luïÉf p wefen, |
||||||||||||||||
|
h
I
m
|
||||||||||||||||
|
1:1
|
||||||||||||||||
|
En fijt geen onderdaen van uw jgenége
Maer toont u ziel te fijn Princes vafl uwe leden, Die als een Coninginu luften moet gebien, En willige al de leen tot haren dienfte fien, ;UOIMtó Wilt ghy,gelijk hetvoegnt,u ziel u ziele eeren, Soo mooght ghy jonghe vrouw geen quade luft begeeren^ Geen Dienaer nochte flaef,geen flechten onderdaen, Mach tegens fijne Vorft,oft fijne Prins op ftaeri, V ziel is een Princes.u luften maer flaefinnen, r^ Dees moet ghy om de ziel verfterven en verwinnen; \ 4. :
Fff* ........^ IsU
|
||||||||||||||||
|
j
|
||||||||||||||||
|
44 Wegfe-WyfertérDeugfrdeD.
|
||||||||||||||||||
|
Is ueèn vuyle luft gevallen op het hert,
Ik bid u dmftfe wegh'al eerfe grooter wërt, Hier op is dele vrou van Theodoor gefcheyde, Gebruykt een ander man die haer begeerten peydde? |
||||||||||||||||||
|
j
|
||||||||||||||||||
|
i \ h : I
|
||||||||||||||||||
|
'TV;
|
||||||||||||||||||
|
Ten aèisfien fy hem hatl tot hare luft gepote,
Van tf iéh iy ook tetftont bevrucht en fwanger woft^, |
||||||||||||||||||
|
Nae negen miëhdéi wert een foon uyt haer geboren
|
||||||||||||||||||
|
Die f? aea Theód6öt,uy t rpij^heeft op gefworaa
|
||||||||||||||||||
|
~>t.
|
||||||||||||||||||
|
Wegh-Wyfer ter Deuckfei*, 4
En na fy was verloft van haer on-echte dracht,
Soo wierden Theodoor de vrnchte t'huys gebracht: Al't Kloofter was ontftelt van defè vremde faeke, Als datmen Theodoor Tocht vaer van 'tkint te make, Een wonderlijk bedrijfis in dit ftuk gefchret Men feyt dit Theodoor,en fy ontkent het niet. * Wei wat een vremde faek, wat wonderlijke dingen,
Men (iet daer Theodoor als vaer, hetkint op dringen,, Men fiet onfchuldighhaer totdefè frnaet bereyc, En ion der dat fy daer het minfte tegen feyt, Alleen dat fy verfucht,en feyt met droevigh klagen Ik,die gefbndight heb, ben waerdigh ftraf te dragen^ Ik die de eerbaerheyt, door luiren,heb verkort, Ben waerdigh dat de ftraf my op geladen wort, Ik f al dit jonghe fchaep,feytfy,gedieriftigh wefèn, EnóerTenen't van jongs terdeughdin Godes vreefètïj:, Ik fal dit teere kind op queken foo ik kan, Als moeder fonder vaer, als vrouwe fondei'man, Maer al het kloofter volk begint haer aen te vallen,, Ghy die gefondight hebt, en dus beftont te mallen,. Sult tot u boet en ftraf, ook u-yt het Kloofter gaen,. Vermits ghy alseen guytdeesboofheyt hebt beftaea^ Daer wiert iy met het kintten kloofter uyt gedreven, iEn gaet daer op het landt,en door de bofteniweven, Tot dat fy eyndelijk daer by Cen hutjen raekt, Van hoy en ftroo gebout,dat heeft iy op gemaekt,, Sy die in defe kluys is met het kint gekomen, Neemt kruyden uyt het vélt,en bladers vande boomera Maekt haer een flechte fpijs,en fchraie koft gereet, ^aer fy het kindt mee v oedt, waer van fy felver eet$ V'
- : ■«:. - ■■■' •'-.' :■ v
|
||||
|
46 Wegh-WyferterDeugïiden,;
Sy,die daer fchapen fiet in ruyge bofTchen dwalen,
Gaet voor het jonge idnt,daer fchapen mellik..halen, Sy plukt een voedfaem kruyt; waer uyt fy per'ft het fap, En menghthet inde melk enkóokter van een pap, En voert het jonghe kint met diergelijke fpijfe, En wil een Moeders hert dit vremde kindt bewijfè, Sy voedt en queekt het op gelijk een Moeder doet, Sy toont geduldigheyt in al dces tegenfpoet. Sy die haer als vernoeght in defè armoedt ttelden, Dronk water uyt de beek,at kruyden vande veldenj Sliep op de koude aerd,en op de harde grondt, Aileenigh door berouw van haer bedreven' fond: Sy fchreyden menigh traen,en fuchte menigh werven, Verleent my lieve God,al eer ikkoom te fterven Dat ik in ware boet u Majefley t verfoen, Met tranen en berouw door Chriftum mach voldoen. Sy,die haer felver fielt bèreyt tot alle lyen, Sy, die haer felver fielt om geeflelijk te flryen, Lijt ongemak en fmert,liit honger,dorft en pijn', En door der Sonnen brant gelijkt een Moor te fijn* Nafèven jaren tijd$,haer leven dus.gefleten, Ka datfy feven jaer niet anders had gegeten, t Als kruyden uythet velt,en vruchten vander aerdt, En neffens haer het kint by ander vrouw gebaert, Heeft haer den Abt weerom doen in het Kloofter keeren, Sy,in gehoorfaemheyt leeft na des Abts begeeren, Sy wort daer in een Cel gefloten met het kint, En na twee jaren tijt die fy haer daerverbindt Gebeurden dat men heeft haer droevigh hooren fpreken En met een luyde flem beginnen uyt te breken,
Dees
|
||||
|
■■'.*.' Wegh-Wyfer ter Deuchden.
Dees woorden tegen't kindt? mijn ibönu fy bekent,
Dat ik mijn levens tijt voelloopeana her ent,
Aenftaenden is de üur,en'teynde van mijiklagen, Ik wilu lieve kindt een vader óp gien dragen, Een vaderdie fijn gunft aen arme wefen toont.
Een vader die niet hier,maer inden Hemel woont;
Een vader en een God, dien fal ik u bevelen, Een vader die u fal fijn gratie mede delen j . Een Vader geef ik u,een vaderlieve kindt,
Die uwe ziele lieft, en falighey t bemindt
Een vader die u fal een Vader fijn na defèn, .Bev.eel ik u gelijkeen Vader aller Wefen; ; In alles wat ghy doet, roept hem als vaderan, Ik bid u lieve kindt al wat ik bidden kan,
Wilt mijns gedachtighfijn, entloor vermaningh keren, Dat ghy voor alle dingh u Heer en Godt moet eeren, En oefïent uvan jongs met naerftigheyt en vlijt,
, >Jietdatghy"vandenmenfch,maer«Godt geprefen fijt, En op dat ghy beqüaem,hier toe fbud mogen leven, Wil"iku,voor mijn doot,een goede niiddei geven; f en. middel die hier toe is van een groote kracht,
•■" Datfin de werelt fijn verfchoven en veracht, Te lydenmet ghedult befchaemthey t, finaet,en plagen Ia allé ongelijk ter laligheydt verdraghen, Soo ghy oprechte eer ter falichey t begeert;
Soo maekt voor alle dingh dat ghy een ander eert;
Soo yemand u mifdoet, of yets te na moght fpreken, Het fy in wat geval ^behoed u voor het wreken, En toond u nimmermeer een fpiller vande tijt, Die door te veele flaep u vruchteloos ontglijt
|
|||||||
|
47
|
|||||||
|
Sijt
|
|||||||
|
-,
|
|||||||
|
48 Wegli-Wylèrtctï^j^Mcn»
Sijt-fbber in o. drank,en matigh in « tt*m9
Op dat ghy nieten meught hierdoor m plicht vergeten, In kleedingh houd u flecht,in woorden houd een maet, Sijtvlijtigh in't gebedt,en veel te kerken gaet. Verheught u nimmermeer in ander liens gebreken, En wilt noyt eenigh tjuaet van uwe naeften fpreken, Schoon datieryemandtis met leelijkheyt bevlekt, Schikt dat ghy anders vuyl met liefden overdekt, Indien u naefte Menfch een mis-flagh mocht betoonen, Soo fijt altijt gheneyght fijn fauten te verfchoonen; Indien der yemant u yets wat te vragen heeft, Soo fchikt dat ghy voor al beleefden antwoort geeft, Het fy ook tegens wien, fijt minnelijk van reden, En vriendelijk in fpraek,mannierelijk in zeden, Hetfyookwaer hetfy,enby wien dat ghy bent, Schikt altijt dat ghy ïelfs u voor deminfte kent, Wilt uwe naeftens val en ongeluk beweenen, Vertrooft de droeven,God fal u ook trooft verkenenj Maekt dat ghy in't gebedtu vaektot God begeeft, Bidt voor die ghene, die ghy weet dat qualijk leeft; SoolanghulevenduurtwiltGod daer voor bedanken, Toond liefde, en befoekt de fieken en de kranckeu; BidrGod,dat hy aen u die' krachten langh verlient, Dat ghy dees Monniken als uwe Heeren dient. Als met bekoringhghy deziele voelt beftreden, Soo neemt u toevlucht tot den Hemei,met gebeden, En bidden Heereaenin*tbinnenft vanuhert, Dat van bekoringh noytu ziel verwonnen wert; Na dat fy tot het kindt dees reden had gefproken, Is harefpraek gedaen, en haergeficht gebroken, . Sy
|
||||
|
Wegh-WylerterDeughden. J»
Sy die ter aerden viel,die gaf mits dien haer geeft,
Na dat fy negen jaer had by het kint geweeft, \ Een over groote rouw heeft hier het kint bedreven,
Als Theodora had aen God haer ziel gegeven, T'kint dat niet beter wift,of anders niet en docht, Dat het fijn Vader was die hem had op gebrocht Stort droeve tranen uyt, met fuchten en met klaegen, En leeft een langen tijt in veel bedroefde dagenj T'gebuerde dat de Abt in hare Celle quam, Alwaer dat hy de doot van Theodoor vernam, Deed hy de Monniken ook daer ter plaetfe komen, En hebben onder haer het lichaem op genomen, En hebben Theodoor nu doot in maenefchijn, Bevonden inder daet en ware Vrouw te fijn, Sy fiende haer ontfchult,die loofden God den Heere, En dragen ook het lijk te graef met grooter eere, 3 Men liet in aller yl uyt roepen op dat pas, Met welk een logentael dat fy befchuldight was, Al'tgeeftelijcke volk is befigh,om met reden, Te achterhalen waerom fy dit heeft geleden Doch niemant die te recht de waerom ken verftaen,
Men heeft haer niet te min dees eere aengedaen, Nadathaer zieie was by God den Heer ontfangen, Begroefmen 't doode rif met Pfalmen,enlof fangeni Als nu lbo menigh jaer,gelopen was ten endt, Heeft Theodooraes Man (dees handel onbekent, Door in val vande geeft,of door een fèker dromen) Sich fèlven in gebeelt by fijne vrouw te komen, Hetfcheen of deur een geeft hem wierden aengefeyt,
, Weet dat ©p fb een plaets u vrouw begraven leyt, |
||||
|
fi . Wegh-Wyfer tcrDeughden,
Hy door een groote drift tot rey fên aengedre ven
Heeft figh in korten ftont na't kloofter toebegeven, Soo haeft als hy daer komt en binnen rKloofter treedt, Wert alles hem ontdekt,tot fijner herten leetj Hy die leer bitter treurt,als hy dit had vernomen Die ftort uyt fijn gefight een vloet van trane ftroomen; Hy fught, ihy klaeght,hy weent,na hy dit had verftaeni En nam van die tijtook het kloofter leven aen, Hy,die met bidden heeft daer van den Abt verworven De Cel, waer in dat Theodora was geftarven, Leeft daer een wyle tijts in geeftelijke ftaet Tot dat fijn droeve ziel het broiê vlees verlaet, Het kint datTheodoor als eygen was gegeven, Dat bleef in't kloofter ook en voerd een eenfaem leven, Dat wiet den op gebracht in tucht en goede leer, En raekt in't eynde noch tot ftaet en hooge eer, Door fijn Godtvruchtigheyt en Chriftelijke deughden, Was hy het heel Convent een oodaek aller vreughden,- En door fijn naerftigheyt in ftvdi raekt föo vert. Dat hy ten leften noch den Abt van't kloofter wert3 EYNDE.
|
|||||
|
Heden-
|
|||||
|
Wegh-Wyfcr ter Deughden.
Heden-daeghfche mif bruyken.
|
||||||||
|
Ghepaft óp het fpreeckwooit,
lf*rendergheenfondent daer waren gheenplaghm.
|
||||||||
|
Ats ik der menfchen doent aendachtelijk doorgronde,
Als ik de werelt fie vol boofhey t en vol fonde, Als ik mijn «ogen flae op 't geen men heden fiet, Dat in het Chriftendom by veele nu gefchietj Gggz Moee «■
|
||||||||
|
74 Wegb-Wyfef ter Deughdetu
Moet ik met tranen leet beweenen 's werelts faken p
En met een droeve geeft dees treurge vaerfen maken- Als ik de Chriften Schaer van liefde iïe bei-ooft, En dat den Chriften menfch in Chriftum naa gelooft. Ben ik op 't hoogft verpl icht mijn geeften aen te dry ven, Om 't hedendaeghs mil bruyk der Chriftnen te befchryvea,.___;
Hoe wel het Chriftendom geen onderricht ontbreekt,
Hoewel den Dienaer Gods "de leeringh Chrifti preekt^ Hoewel de Dienders Gods de Godloof heyt beftraffen En voor een fïeke ziel den medecijn verfchaffen, Heb ik des niet te min iets op die ftof gemaekt, Mits imakeloofen vaek een nieuwe fpijiè ïmaekt; Vyt liefd fbek ik den menfch met rymenen gedichten Te leydentot dedeught,ennefFens dienjé ftichten; Te leeren met mijn pen*wat rechte deughde voedt, . En hoemen tor deï deught,door lièlde,korèenmoet- Demenfchen hedenckeghs inmenfejftijkheyt ontwennen* En langer liefdens aert niet weten'nolh te kenhen> De liefde ,Keve Gou! is by den menlch vervreemt, Dies fbnde d'overhandt in't f mentenen herte neemt,, Jt* $' De liefde, lieve Gödf en is niet al&vèWde fên, % .'.{ { :! Verminderingh van liefd yëiimndert Godes vreten^ f" •
Indien de vreefe Gods gër-aekt üyt s'menfchenhertf- .... fi '
Men fiet dat ook de deughd als dan verbannenwert,: " » De liefde tot de deughd,de deught van God te vrefert Die fchijnen by den menfch nu af gèfchaft te weien) De liefde die den menfch,cen rechte Chriften maekt,, Weit langer by den menfch als nodeloos verïaekt, J? De l|efde,die het hert ter deughd behoort te dringen^ Die is verkeert in liefd tot tydelijke diiigenj Ds
|
||||
|
J
|
||||
|
* Wegh-Wyfer ter Deuchden. jf
De 1 iefde, die dfcn menfch aen leyd tot Chrifti leer,
Wert hedendaeghs mif bruykt tot werelts ydeleerj De liefd, ter falicheyt wert langer niet gevonden-, Maer is vt rkeert in liefd tötbool heyt,ende fbnden,- De liefde wert. mif bruykt gelijk men daghlijks fiet,
• Men vindt de rechte liefd ter werelt langer niet, Maerïulke liefd waer door den menfch wort aen gedreven) Tot rijkdom en tot (tact, tot pracht en weligh levenj Lief<l,diehet s'menfchen hert bevrugt,en iwanger maekt,
Waer door lijn graeghe luft nae werelts eerehaekt; Liefdjdie de menfchen dwinght tot luft van hooge ftatert Liefdydiegeenherten ken in rechte liefde laten; \izfik, die het dertei vleefch-infachte luften ftreelt, Liefd,die in s'menfchen hert op ydle vreughde fpeeit,, £ief<i.a|| het werelts goed by eentemoghen rapen, Liefd^ (fft in overvloedt veel geks by een te fchrapen,. Liefdot een-vuyl gewin,enoverdadighgoedj * LiefSïèt een groote naem,van werelts overvloet. f Wj^U^Ks^. hooge ftaet en werelts eer te raken. ' j^j^Ql^rniiier op der aerd.de kinders groot te makeny, Lieft^d^ de luften geeft volkomen haren eyfch, Liefdj^iehet herte peyt metwelluft van hetvleyfchj, Liefd ~diè het herte maekt tot geit en goed genegen,, Liefddie de werelts pracht en hoovaerdy doetplegen, I,iefd,die de haet en nijt in't s'menfchen herte voedt»., Liefd die den armen noyt getrouwe byftantdoet, liefd,tot fijn eygen (èlfsdoet Chriften liefde fcheyden,. Liefdjdie de herten weet van liefden af te leyden, Liefd,die de ware wet van Chriften Heft verdrijft^ Lieft^die in't Chriften hert haer vaifche wetten fchrijftr. |
||||
|
ff/ , Wegb-WyfeïterDeugïiden.
Liefd in een diepe drift van vuyle lüft gefonken,
Liefq^omhetflinckend vleefch in prachten op teproncken: Liefd,om een grootontfagh te hebben by den menfch, Liefd,om in werelts maght te raken tot fijn wenfch, Liefd,om een grootedaet,enydel roem te tonen Liefd,om hier als een God,de aerde te bewonen; Liefd, om fijn even menfch te toonen werelts vrucht,
Liefd ,om te bouwen op kaftelen tot de luchtj Liefd,om een aertfche lof hier op der aert te planten, Liefd,die de Zalen pronkt metgulde ledekanten; Liefd,die met marmoer fteen de aertfche vloeren deckt,
Liefd,die het s'menfchen hert tot overdaden trektj Liefd, die tot aerdfche pracht de luften weet te ftieren; Liefd ,die de huyfen doet geïijck palleyfèn eieren; Liefd,die de huyfen ciert, met grove kettery, Liefd,diede kamers pronkt met ydel hoovaerdy, Liefd, die de menfchen doet met ongemak bejagen, Ten dienfte vande luft, een vreught van goede dagen ♦ Ten eyndeldatmen hier veel gafterijen ftight Ten eynde datmen brtnght veel fonden in het light- Ten eynde datmen mach met brafïen,fuypen flempen, De grondeloofè poel van diepe wetluft dempen: Ten eynde datmen doet gelijk den rijken vrek* Wiens weelde figh niet kreunt den armen fijn gebrek, Wat doet de werelt ons al dagelijxniet blijken, - Wat worter niet mifbruyktter tafel vande rijken? Wat worter niet gepleeght ontrent der Rijken dis, De overvloedt,eylaes,die Gode fbnde isj Hoe is de matigheyt verbann en,en verftooten, By't menfchelijk geflaghtföo wel dekleyn, als gröoten. Een
|
||||
|
Wegh-Wyfer ter Deuchden. p
Een yder in het fijn door mifbruyk,laes? mifdoer,
Vyt liefde vande luft, in ihode overvloet, Die anders nieten baert,gelijk ons leert de rede, Als fiekte, en verderf,ja fware moeylijkhede, O liefde, valfche liefd, die ware liefd verkort, O valfcheliefd, door wien de liefd verbannen wortj O liefd,op rechte liefd,waer fijt ghy doch gebleven? O liefd,op rechte liefd hoe fijt ghy dus verdreven? O liefd, op rechte.liefd, wat ift een jammer ach? Datmen ter werelt u nauw langer kennen mach; O liefd, op rechte liefdlhoe fchaers fijt ghy'te vinden, O liefd,op rechte liefd, die door de felle winden Vanquabegeerlijkheytenluften delertijt; Gelijkerwijs een ftof ter vlught gedreven fijt Waer fijt ghy ydel hert,door höovaerdy gedreven? Waer fijt ghy die hier ibekt in hovaerdy te leven? Waer fijt ghy dwalê menfchldie kromme wegen g&et,
En fonder ware liefd na werelts hoogheyt ftaet? Verblinde menfchlhoud op het dool-padt in te keeren, En wilt van Chrifto fels een Chriften liefde leerenj Waer fijt ghy gierigh hert dat in de rijkdom wroet? Waer fijt ghy die u luft hanght aen het werelts goedt? Waer fijt ghy blinde menfchlaen valfche liefd gebonden? Waer fijt ghy aertfche ftof genegen tot de fbnden? Waer fijt ghy die verblint in iwerelts liefde dwaelt,. En die een fware laft op u gewiiTe haelt? Let,bid ik op 't vervolgh van d^ïk rymerijen, Let,hoe ghy leeren moet des werelts liefde myenj Let,bid ick op de wet van ware Hefdens deughd, En dat ghy valfche liefd geen meer gebmyken rneught. jLeev
|
||||
|
S$ W«gh-Wy fer ter Deughde».
Lceruyt mijn ileght gedight u ydelheyt en dromen
En hoe verkeerde liefd u hert heeft in genomen, Leer,door mijn rymery u dwaef heytaf te ftaen, En door geen valicheliefd,hetdool-pat in teilaenj De deught ry u een baek,en wyiêr aen de finnen, Hoe ghy verkeerde liefd,door deughde moet verwinnen, Ghy weet het Chtiften ziel,dat ghy niet dwalen meught, Maer dat u Godt verbindt aen wetten vande Deught, •Ghy weet dat God den menich heeft lijf en ziel gegeven, Een yder in fijn hert een vafte wet gcfchreven God heeft dit aertibhe vleefch de ziele in geplant,
God heeft den menfch begaeft metreden en verftant; Waer door hy goet ©n quaet foud van malkander icheyden En na de wetten Gods een Chriften leven ieyden, God heeft den menfch verleent een Goddelijke geeft Waer door hy leeren moet hoe Chriftus is geweeft; Dat's God en ook een menich, ja heer van alle Heeren, Die door fijn lyden wil de menfchen liefde leeren, Dat Chriftus nu als menfch van God den Vader fcheyt,
En aller menfchen iönd op fijne ichouders ley t, Dat hy hier naekt en bloot ter aerden is geboren, Dat hy een arme ftal daer toe heeft uytverkoren, En.iöo veel jaren langh ter weerelt heeft verkeert, Met lyden aen den menich der menfchen plight geleert Dat is,om ons daer door tot liefden aen te wyfèn De liefde,als van nood,de menichenaen te prijièn ; De ftemme des Propheets weit overal gehoort Wie ial vertellen ons het werck van fijn geboort, Watift oft ik vergeefs daer op mijn herflènsflype, Ghy,wyièn Salomon en koft het niet begrijpe^ Dies
|
||||
|
Wegh-WyfertertteagMett* ff
Dies den Pröphectaefions hier me te kennen geeft, •
Als dat gheetï rnenfeh foo wijs, op defer aerden leeft. Die ons dat wonder werk fboklaerlijk,ken vertalen, Dat wy met ons begrip dat lullen achterhalen; O mijn vernaft te fwak, dat ick doorrymerij, Soud melden, hóe dit werk van God begonnen fp Dat God ten hemel heeft noyt Moeder uyt verkoren, En /onder Vader hier op Aerden is geboren. Den waren fone Gods, ter werelt voort gebraglit Geboren uyt een Maeght van vrouwelijk geflaght, O wonder,van een maeght is Chriftos voort gekomen, Een Maeght die tot dit werck noyt man en heeft vernomen, Ö,wonderUat de Maeght noyt man en heeft bekent, O,wonder!dat noyt man dees maget quam ontrent, Dies laetons den Propheet,dces fijne woorden hooren, Wie fal't vertellen hoe dat Chriftus is gebooren? O wonder* ons begrip en kennis ghy verdooft, Nochtans waerachtig,Chriften menfch,voor die gelooft, O krach te desgeIoofs,hiermoet u liefde blijken, Maer wil begrip gelool hier in dit ftuk doen wijken Wat fal begrip, verftant,vernuft of wijiheyt fijn? O Chriiten! 't is een kaerS by klare fonne ichijr*, Als u geboortes dachjö Chriftef was gekomen, Waer hebt ghy, Sone Göds,u leger fteegénomerf, Waer hebt ghy doch de plaets van u ge boort begeert? KieCïaee»groot palteys alwaérmen Princen eertj Niet in een aerdfche tröorï,noch Coflinklijke hove, Daer aiie Weelde vloeyt van onderen tot bove$ Maer in eert arme hut, eefiopen blbote ftal Gepronkt va&thctyitnÈxtoo, èk ghy niet by gtvai H h h Maér
|
||||
|
6o Wegh-WyferterDeughden. ,
Maer met voorfienigheyt vrywilligh hebt verkoren
Om arrem, naeckt en bloot op Aerd te fijn geborenj Daer lagh hy, die het al wat men ter werelt fiet, Alleen igh toebehoort, nochtans begeerd hy't niet Daer lagh hy die een vorft en Heer was aller Heeren, Om ons,oaertfehe mens, ons nedrigheyt tt lesren; Daer lagh hy naekt en bloot die al de werelt kleet, Daer lagh hy, die het al o-m onfe ionden leedt; Daer lagh hy als de minfl: die nochtans is demeefte, Daer lagh de fbne Gods in't midden vande beefter Daer lagh hy in verdriet, in ongemak en noot, Daerlaghdien RijckeGodt,koud,arm,naekten bloot* Dien Godt, die fijnnatuer van 't Goddelijk ontlede, f n met het menfchelijck in alles figh bekieede, Op dat de Propheci ten vollen wert vervult, Opdat fijn lydenfoud betalen onfèlchult. %. Hoe menigh jaren langh heeft Chriftus willen lyen, Om,ons ik fêgh om ons van 't lijen te bevryen, Wat iwarigheyt en ftrijdt heeft Chriftus uyt geflaen,
Wat heeft dien goeden- God niet om den menfeh gedaes, Na lang en veel verdriet van pynelijke plagen, Met doorenen gekroont, met geeÜelen geflagen, Befpogen en befpot, gepynigtengewondt, Gehongert,en gedoi ft,o menfehlom oniè jfbndt, En eyndeiijk gerekt en aen het kruys gehangen, Daer menigh druppel bloet vloot langs fijn bleke wangen O iiefde,Chrifti licfd,die door u lyden leert Dat ghy ook vanden menfeh oprechte liefd begeert, O liefde, Chrifti tiefd,o liefde ongemeten, O liefde,by den menfch,op heden als vergeten,, Oiief.
|
||||
|
- Wegh-Wyfer tcrDeughden, 4|
O Iiefde,by den menich fooweynigh overdight,
O liefde,hoe verftroy t by 't menfchelijk gheflaght O menfch,o Chriften menich wilt ghy als Chriften leven, Soo moet ghy u tot liefd, en lijdiaemheyt begeven. Ghy moet u naefte doen, gelijk u Chriftus leert, Sijn lyden,lieve menich, u lijdiaemheyt begeert, Sijn ïyden en fijn fmert, fijn bitterlijke wonden, Vernamen u, o menich te icheyden vande ionden, En willen dat fijn liefd met liefde iy vervult, Sijn lyden leert dat ghy fult iydenibnder ichult T'is al om ons geweeft dat Chriftus heeft geleden, Hy lijdt de ftraf,wyfijnde gene die miiHeden; O ïiefde,die ons leert,en drukt in het gemoed, En wil dat yeder ibo aen fijne naefte doet, Maer achlwaer is den menfch, die figh(in Heidens iaken Gelijk een Chriften voegt)ibekt Chriftelijk te maken? Geen Chriften wet heeft plaets in't Chriften herte meer, De liefde Chrifti ons tot regel,wet,en leer, Om met ons even menfch in Chriften liefd te leven, Die ichijnt als uy t den menfch verbannen en verdreven; De ibnd in plaets van liefd befit het s'menichen hert, Dëeenë menfch fijn vreugd is d'andermenfch fijn fmerc, Denycügheytenhaettot nadeel vande vromen, Die hebben 't meeftendeel der menfchen in genomen; O nydigheyt,o ibnd,o kanker aende ziel O nikkerlijfc bedrij f,o gruwelijk verniel Van deugt3geluk,en eer der eerelijker menfchen^ Fy menichen,die 't verdriet van hare naeften wenfchen, Fy menichen die de naem van Chriften menfchen draegt Daer ghy u naeften menfch met nydigheden plaegt. Hhhi Doch
|
||||
|
éx Wegh-Wyfer ter Deughdem
Dochlnydigheyt (een grove fönde)
~* Enwertalleenignnietbevonde ^By t'Ziel geflagnt,in onfen tijt, *Maerach!ik vind foo veel ghebreken Dat ikiè al niét uyt ken fpreken O menfch leer felver wie ghy fijt, Hoe menigh voelter t'heit bekropen,
Van vuyle lullen in geilopen Met graeghte tot een fpoot bedrijf; Hoe los werttrouw en eedt vergeten, En Echts beloft terzy ghefinctcn, Tot mif bruyk van 't verganklijk lijf, Watfpeeltdegeyleluftal parten
O gruwel fond,in Echte harten; Wat lift gebmykt het mode vleys, Óm in dees goddeloofe laeken Het fondish herte te vermaeken Te boeten luft naer minnens eys, Hoe v ley t en pey t de luft de finnen,
Metydel ibct van gey Ie minnen, T'gheen fighden derde menfch inbedt Het fy in Mannen, tTy in vrouwe Int' overtreen vact Echte trouwe Een yder fijne roile lpeelt. Wat hoor,en fienik alle daegen,
Wat heeft de werelt valfche laegen, Waer mede fy den menlch bekoort* Wie ken des werelts Inoot bedrijven \ Soo feer beklagen,of befchryveo, Als het(God betert)wei behoort» O
|
||||
|
...,. . ......
|
|||||
|
Wcgh.WyfctterDencbden. êi
O aertfchcn aertgsneyght totfonden,
Wat leeft ghy los en ongebonden, Hoe holt en fok ghy in u cpel, Achlhoe verftoot ghy liefden deughde, En fockt al u vermaek en vreughde, In't geen de ziel voert na den hel. O Aertfche ftof uyt aerd geboren,
Hoe prickelt u de haft met fjwrcn Na gelt,na« goer, nae hoöge ftaet Na rijkdom, eer en werelts weelden, Dieaendezielennoyt en teelden^! p Als eeuwig 1 eet, doch! aicelaet, j ;1; Hoe woelen wroeten s'menlchenfiöne,
Om overvloet van fchat te winne, Die als fy al verkregen fijn, Noch geen genoegen kjmnen baren, Maer teelendoor eengierigh /paren Tot meerder winningh,grootepijnr of geven oorfaek om te leven
In praghtjtot itaet fughtaen gscdreren, Wellultten dienftinovervloedt. Aenieydingh tot eenxpiaet begeerert, Met Goddelooiente verkeeren, Ontftaet uyt maght van gelden goef. Hoe wilt %h in voorleden tyden, al
Het heydendom hkr van te mydert, O Chridenziele,Seer,ey leer,. Van 't aertfch niet meerder te betrapten» Als ghy ufuk van noden achten; Tot onderhöuwt,èa deughd eneejr, H h h 3 Hos
|
|||||
|
éi Wegh-Wyfer ter Deuchden. .
Hoe woeiten wroet het grerigh herte
Hoe veel! om meerder lydt het fmerte, En heeft gebrek in d'overvloet; Ia knaeght,en plaegt figh alle dagen Jn quel van onnut forge dragen Tot vuyi gewin van geit en goet, Hoe veeühy ken het hert niet voegen
Om figh in veelheyt te genoegen; . Onnutequellingh, quae begeert, Hoeverkunr ghy de menfch verleyden. En van het menfchelijk doen fcheyden, Ghelijk ervarentheyt ons leert. Den gierigaert van luft gedreven
Tot overvloedt,(bek arrem leven, b Veel wil hy,weynigh wil daer van , ■... Dit is den aert van gierigh eygen, Altijt tot meer enmeer te ney gen, Hoe mcer,hoe min 't hem dienen kan, Een gierigaert,in fijn gebreken,
Wertby het vuylfte dier geleken, Dat op het.gantfche aerdrijk leeft; De wyièn geven voor een oordeel, Het verken levend,doetgeen voordeel, So ook, die'n gierigh herte heeft, In't leven wroet hy voor fijnluften,
Sijnquae begeert laet hem niet ruften, Te rapen overvloedt by een Hoe veel dat hy befit in't leven, (Schoon noot vereyfcht)hy f al niet geven, Noch yets^om Godes wil hefteen, Hy
|
||||||||
|
/
|
||||||||
|
Wegh-WyferterDenghden. r/f ê$
Hy M figfa ovef geene armen
In'tminftmedogen,oft erbarmen, In noot geen vruiiden byftant doen, Wat maghik doch van de/èn fpreken,, *-A Herrï felver fal het hert ontbreken,-.. \■' ^ vSijn lichaem in nóotdruft te voen> Hoe veer is woeker in gekroopen,
Waer door der veel fijn uyt gefbopen,, In goet, in bloet,in ziel, enlijfr Ik heb in't ftuck van defè Tonden-, Soo veeie by den Menfch bevonden* My fchamende^dat iek hetfchrijf. O werekjftadt van alle fteden,
Hoe vaek fught ik,en dat met reden, 0 » O werelt, werelt ach? ik ween, Ik fie in u de woeker-kruypen, Om arme herte n uyt te fuypen En t'vlees te (tropen van het been, O woecker,fcnijn vriendt vande droeven,,
(K'fègh droeve,die u trooft behoeven) Hoe graef*t,en aeft ghy hier te ftee,, Laet af, laet af n pont te delven, Laet af den wöeker:kent u felven, Want God die maekt zijn gefel ree» ? > Op/egh ik-, op ontfluyt u ogen,,
O gulficheyt.door luft bedrogen*. O dronkenfchap,o boof hey ts poel, m t, O voedlêl van veel quadefonden,. God betertjhier fbo veel bc\sondenr, Wat fijt ghy meer dan Satans boel;, WaeKfr *
|
|||||
|
J
|
|||||
|
*P Wegh-WyferterDeughdeti*
Waekt op,waekt op ghy Satans (laven,
Mifbruykets van Gods goede gaven, i r ;r O dronkenlchap, wat toont ghy blijk, ( Aen diejdie met een gauw op meixken, Aendachtigh letten op uwerken) Dat ghy de beefden fijt gelijk, Men vindt een landt daer fijne wetten,
(En waerdigh om wel op te letten) T'gebeurt als yemandt gaften beeft, En aenden tafel is geleten, In vrolijkheyt met drank en eten, Een vrunden mael ten beften geeft. Dat dan een flave wort gefchonken
Soo veel, dat hy werf vol endroncken, Op dat de gaften ff gefeerty Wat beeftigheyt den dronk kenvoedeni O heydens leeringh,on* ten goeden, Hoe hoogh ghy deughdêr,s wetten eert, Hoe vergaennti in onfècyett,
De lufteh vande hooverdijeöj Hoe op geblafèn,ttots in pracht Hoe der tel infatfoen van klede», gepronkt ghy nu w broofê leden f O aerts,en-fter#eHjkgefkghc! Hovaerdiglieyt die to©nt haer grillen»
Men weetnanw fanger hoemen w$le% O hoovaeréylWat wenegby aeuj Ik fie,ik fie ïirfoo ve^l plfegin; Ghy oorf^ekf ftrafjlöo ghy Se mgm, Begeert noch verder in te gaefl. * Het |
||||
|
Wegh-WyferterDcughden, €7
Het fpreekwoort leert ons alle dagen,
Dat fcnden oorfaek fijn van plagen, Wat plagen heeftmen oy t ge hoort, Wat plagen zijnder oyt gekomen, *. < Öf God die heeftfe voor genomen, Soo 'tfchijnt,te fènden ons aen boort. De ftraf des Heeren wy beproeven,
Peft,diere tyden ons bedroeven, Iaroovenjmoordertjplundren^brant, Al defen komen onsgenaken, (Om fo de herten op te waken Door ftraf van Gods rechtvaerde hant. O eeuw' wat voedt ghy droeve tyden,
Ln forge,ramp,fpoet,druK en lydeu, Benaude tijdt! al langh beproeft; Wat hebt ghy met verdrieten fmerte Soo menigh ziel,fö menigh herte Geplaeght, gepynight, en bedroeft, Nochfalder meerder droef heyt naken,
De tijd noch droever tyden maken Mits dien ik fie,endaegrlijx fpeur Datmenfchen in de fond voiherden In plaets van beter, boofër werden, Het geen ik in my n hert betreur, . Daer is geen liefd geen deughd noch trouwe)
Geen fbndigh hert met récht berouwe, Meer luft tot quaet als innigh leet, ln plaets van fonden af :e fnyen, De Ibnden meer en meer gedyeh. Den menfeh van geen bekeering weet, Ii i Soo
|
||||
|
Wegh-Wykt ter Deugh Jen.
Soo yemandt moght op mijn gebreken,
Door wreede dwangh van paffi (preken, En wyfèn my het fpreekwoort aen, Soo wie eenander wil beflarTen, Moet ielver eerft'het quaet af fchaffen> En op den wegh der deughden gaen* Die wil ik met mijn ry men leeren,
Het ooge op fïgh felfs te keere n, Mijn faut fijn mifdoen nietverfchoont, Dat ik de deught foek aen te wyfen. Schoon ibndaer,niemant kan 't mifpryfen,, Mits dien my walght mijn quae gewoonr. Ik heb,voor my, het mijns bedreven,
Der halven ook voor mijn gefchreven Den wegh der deughd in rijm gemaekt, En nret alleen voor die,die 't lefefï, Maer fal mijn hert een prikkel welen Die foo wei my als andren raekt. Om op der deughden wegh te komen-
Heb ik noch yet wat voor genomen, Te fchryven,hoe wel fwak van macht. Twee-dingen aenden menfcht'ontdekken, Die ons tot leydflien mogen ftrekken, Om tot de deught te fijn gebracht,. Het eene dat is Godes vreelè
Het tweede wil de liefde wefè *
Waer een van defe twee ge-breekt
En wort geen Chriften ziel bevonden,, Maer qua genegen heyt tot Ibnden, 'Kfeghiondeadieïjea Heere wreekt, _ ïsiet&
|
||||
|
Wegh-WyfeT ter Deughden.
, Niets trekr hem Gode meer ter herten, Niets kender Chrifto meerder fmerten Alsfond,door hem fodiervoldaen, Met fmert en pijn, en bitter fterven (Om ons den hemel te verwerven) Is Chriftus in fijn rijk gegaen, Alleen heeft Chriftus ons door defen,
De liefd geleerden God te vrefèn, De liefde is den menlch van nood, De vreefê Gods moet ons bevrijen, Van ftraf,van plaegh,van alle jijen, Ia fèlver van dien hellenen doot, De liefde is een Chriften teken,
De liefdeken de londen breken, Een Chriften weit door liefd bekend, De liefd toont Chriftelijke vrughten Dat fijn haer tranen,en haer fuchten Die ry tot God ten hemel fent. Wanneer men fpeurt dat Chriften menfchen
'T verderven van hun naefte wenfehenj O Godlhoekan 't een Chriften zijn, Die door pra&ijk gebruykt de reden Dat oorlogh nutter is dan vreden, O Chriften,Chriftenin de fchijn, Gebrek van liefde doetu doleti,
De vrede heeft ons God bevolen. De vrede is een Godlijk zaet, En vrede moet door liefde komen, Maer is de liefde wech genomen, Soo teelt de werelt alle quaet. liii De
|
||||
|
>© Wegh-WyferterDeughden.
De quabegeert,van liefd gefcheyden,
Soekt boofe tierten aen te leyden, In plaets van liefde tot de nijt, Elk wil de hooghfte trap betrede, En volght fijn quae genegenhede Dit brenghtorisoorlogh,dieren tij dr. Begeert met fcnden aengefpannen
Die hebben vreefe GodSjVerbannen* Gods vrees en liefde aen een kant Nu kunnen geen goe vruchten telen. Elk wil den rol van meefter fpelen, O Chriften ziele,Chriften fehant. Waer is Gods vrees, en liefd gebleven* >
Waer is,omenfch,het Chriften levem Waer is de trouw? eylaesf te nier, Om eygen baet de menlchen woelen* Haer naeftens armoed niet gevoelen* Den een is d'ander fijn verdriet, Hoe ongelijk is Werelts voordeeï,
Hoe ongelijk het s'menfchen oordeel** Den rijken is des wijlheyts vrient, Als yemant raekt in rijkdoms vreughde Eylaesïdat fchrijftmen toe lijn deugde Daer hy nochtans deondeught dient. 'T onvroom gemoed tot geit genegen,
Sijn wenfchingh door bedrogh verkregen* Sijn lift gelukt,fijn ftaet verhoogt, Hoe wel onvroom,hy wort geprefèn, Hy moet ook wijs,en eerlijk wefèn» gehoon hy in wendigh nieten doogfc Ir*
|
||||
|
Wegh-Wyfer ter Deughden.
In tegendeel,wanneer de vromen, Door ongeval tot armoedt komen Soo is het qualijk aengeleyt, Hoe wel oprecht in hun geweten. Sy moeten (eerlijk) eerloos heeten, En 't gaet gelijk het fpreekwoort ieyt, . Onkruyt kent goede zaet verdrukken, Een vroom gemoet ken 't luk miflukken, Miflukt hem t'lukjhy is een guyt, De ondeught fal lijn deugde Ichenden, Tot meerder lalt van fijn ellenden Hem voor een idooghniet maken uyt, O liefde,liefde, (onder krachten.
O liefd,beroofc van uwe machten, O iiefde,niet meer by den menfch, Oliefdjverbannen en verdreven Dies wy in onfen tijt beleven Dat yder traghtnaereygen wenfch. Gebrek van liefd baert veel gebreke»,
Wie kan 't befchryven, wie nyt fpreken, Wat liefdelooie herten doem, Hoe vele liften dat ry plegen, Door vals bedrogen quade wegen, Praktijk tot eygenbaet te voen, Hoe veer is Chriften liefd verbannen^
D'een tegen cr'andeivaen gefpannen. Eylaesfhoe wort de liefd vertreeij. Een yder, omiigh groot te makeny In ydel roem van werelts faken, Verkortde welyaert van f gemeen, 1^3
|
||||
|
7* Wegh-Wyfer terDeughderu
Gebrek van liefde voedt de fbnden,
Door fbnden is den Heer verbonden Tot plaegh,en ftraffe van ons quaet, 'T is om de fond, dat God fijn handen, Op Coninkrijken,en op landen In GeefTels van fijn ftraffe flaet, ■;.. ■ Dies wil ik my tot rymen keeren,
Waer door een Cbiiften ziel kan leeren Wat voor een Chriftendient gedaen, . Waer toe den menfch moet fijn genegen, om God tot mely te bewegen,
* De plagen van ons af te flaen» De liefd gegrond in Godes vrefèn
Kan ons een rechte middel weien Waer door Gods liefde wertgevoedt, Dit fijn de woorden onfès Heere Des fondaers doot ik niet begeere, Maer beterfchap in ware boet. Wie, kan tot boete figh begeve
Die niet en wil in liefde leve? Hoekander vreed en eendraght fijn, So langh de Chriftenen verlchillen, En geene liefde plegen willen Maer dragen 't herte vol fenijn. Laet afjlaet af o (wakke Chriftea,
Laetaf in 't Goddelijk te twiften, Hier om een punt,een kleyn verfchil (Iadorft ik feggen,ydei dromen) De Chriftenen tottweedraght komen, D'een Chriften d'ander dwingen wil.
Eylaes!
|
||||||
|
Wegh-Wjfer ter Deuchden.
Eylaeslten fijn geen Chriften wetten, Laet ons de liefde palen fêtten, Hoeveer het Ghriftendom moetgaen, Hoe veet een Chriften is verbonden, En wat een Chriften moet door gronden, Waer meed een Chriften kan beftaen, In God en'Chriftum te geloven,
'K fegh God die alles gaet te boven, God Vader,en God ibon gelijk, Godt Schepper ,wiens gelijk in waerden En is in hemel,noch op aerden, Als Majefteytvan 't hemelrijk. T' ken-teken is van Chriften menfchem
Haer naeften als haer fel ven wenfchen, Mijns oordeels,'t ftaet geen Chriften. vry,, Het hert 'm liefden af te trekken > Van die,die hy niet ka n verwekken, Dat met hem een geloovigh zy, Ten paft geen Chriften tijt verlieten.
Te ftrarïen yemant in 't geweten. Gelijk, God betert, wort gedaeny O wouw de liefde foo veel geven Dat yder moght fijn hert beleven Mits yder voor fich felfs moet ftaen., ; Wanneer den rechter lal veffchijner% Met helfche ftraf de boofê pijnen, En plagen eeuwigh met eUent Die,die een ander wilde keren, (> Op fuik een weghjénpadt te keeren,, '
Daer men geen chriften wette kent, lae?
|
||||
|
?4 Wegh-WyfertèrDeuchden. M
Ia,yder een wil nu verftrekken
Hen zielen hoeder, om té trekken % :. Het Chriften herte na fijn fin,
Elk wil een ander beter leeren En feltrer,dooreen quaet begeeren, Loopt hy verblint het dool-padt in. Aen and'ren is hem veel gelegenj
Sigh fel ven kent hy nauw te degen. Hy wil van and'ren veel gedaen, Een beter,wil hy 't beft berooven, ' Een ander't fijne doen gelooven, Daer elk moet voor fijn fêlven ftaen. 'Tis vreemt, dat rju de menfclien plegen,
Veel vlijt om andren te bewegen Terfaligheyt5en fórgen niet, . Met nauw en naerftelijk op merken, Dat door oprechte Chriften werken Haer cygen ziele nut gefchiet. Elk wil een ander heyligh maken,
En let niet op fijn eygen laken, Elks oordeel s'anders heyl berooft. ïa d'een die lal den ajider haten Hem liefd te toonen, achter laten Om dat hy niet met hem gelooft. O doolingh! onder Chriften menichen,
Elk wil fijn naeften zaligh wenfchen En op fijn felfs hy niet en let, O Chriften menfch, elk is va-bonden Tot betérfchap van fijne ionden, Dit is de rechte Chriften wet, fTwaent
|
||||
|
Wegh-WyferterDeughden. 7j>
T'waent iïgh al Chriften dooi- 't gelooven;
Die fight laet van 't geloof beroove
Dk wil nochtans een Chriften fijn;
Schoon hy gelooft: wat vrught kan't geve»?.
Soo men 't geloof niet wil beleven
Is 't maergelooven inden fchijn,
'T geloof(als 't nodighft,is van node,
Ter falicheyt geleer t van Godej
'Tis nietgenoegh,dit moeter by,
De liefd, de hoop, en ook de vreeiè
Die moeten by 't geloove we/e
Al eermen recht geloovigh zy.
|
||||||
|
A Endachtige lefer,alfoo mijn meningh niet en isyemantfloffe te leveren tot
difputen, maer alleenigh aen te wyfen den wegh ter Beugden, in defe my- ne Itymen, voorvallende de aenroeringe desgeloofs, als het allernoodigfte middel waerdoor defelvige kan ghevondeu worden, mijns ordels nietghe- noegh: maer van noode daerby te moeten voegen,liefde, hoop, en vrede. Op dat een Chri(len(vergheleken met een fchipper, inde ^ee baren van dit onghefladigh leven, a Isfijnde den wegh om tot de Haven des faligheydts te komen) foude'mogen geraken,. Den S chipman,f onder het fcbip te hebben, i(l nietmogeltjckjebefoecken de Ka-
ften van Indien,ofte andere eynden defes werelts, 'tfeljfde hebbende, als hetprinci- paelfien aldemoodighfi, heeft nochtans niet genpegb,maer moet fijn geanckert, en- de daerby jich verfirgen met Compas. 't Geloove reedlijckerwyfe,vergeleken met het [chip, is nietghenoegh terfalig*
heyt,willen tvy redengeen plaetsgevëjaet onsgaen tot defchriftureoy Iacobuia 2*17.het geloove fonderxoercken,is infichfelven doot: Alfoo wy dan alleenigh door 't geloove,niet en fijn verfekert, moeten tvy de reyfe
Mfesonfekerettlevens,in het [chip van ons geloove door brenghen, naden flreekjn 't Compas der heften,dat isnietalleenltjkjn Chriftu ra ghelooven, maer 00 {werken ^an liefde,ende barmhertigheyt aen onfe naeften betoonen. Voor het twee de,moet een geloovigh Chnften hebben het anker des hoop f, op dat
|
||||||
|
foo wannewhéikopde feyfiwtrvttHmdetetnpteftm Aeferwenlis,tevoeten tegen-
[poet,en ongeval,haet endenyt,ramp ende lydêniarremoedeendÉpnghemack^,droe[- heyt,en ellenden, moeylijkheyt ende [vangheden,vervolgingh en verdruckingh, dat hyals danfyn anker, dat is fijn hoop uyt fverpe in de[e onftuyme baren, vafielycj^ gheloovendè, dat hem Godabnachtigb na droe[heyt,blytfcbap,na lyden troo(l,nae <vervolgingh,ende verdruckingh,eeuwige ruft,ende \ahghe rve'vaertfalverleneft. Ten derden,de vree[e vergeleken met het roendoor welke het [chip moet gheftiet t
ende gheregeert voorden isnoodigh 'tgheloove ,aenghefienhy onderworpen isfich [elfs te vervoeren inde e llendigfte a[grmt der hellen,die niet en vfeeft, door een on- deughdel'ijckjjoos ende godloos[ondigb leven den waerachtigen God ende Schepper van alle ghefchapenMenfihen ende creaturen tevertoornen, roelcken God,al[oo hy goet ende barmhertigh is, [oo is hy ooc\[trengh ende rechtveerdigk, ende aengefi en dat Jyne beylige Majefteyt ken vergtamt endevertoorent worden door de [onden. Sulx dat hy derhalven onsbefoêckt met alletharideplagen,als oorloogh, die niet an- ders mede brenght,als branden ^moorden,bloet^vergieten, eefe [chenden, ende dier- gelijcken,jae dat ons God den Heerverfóeckt metbenautheyt, honger, pefi en diere tyden,waer door is' t f alleen door onfe fonden, Jïjn definden oorfaeckvan de[epla- gënsfalx dat God die wer ons is uyt [tartende,[oo moet het oockjvaeracbtigh fijn, dutfym HtMajefieyt,door beterfc hap van [onden,oprecht berouw ende leetwifèn, als woefacbtigeboêPoaerdigbeyt ende deughdelycke werckgn in barmhertigbeydt endevgènadekan vètfóentworden. Derhalvende[evoorgaende vaerfin voorgc[telt3 dieickbejluytènde,fal'vervolgen,ende deeygenfehappen vande liefde, in rymeryen afbeeldenjot een ware, ende epreehtén Wegh-wyfer terDeuchden, |
|||||||||
|
Liefde
|
|||||||||
|
* ■ &
|
|||||||||
|
i
|
|||||||||
|
, Wegh-Wyfcr ter Deuchden. .-j*
Liefde veroorfaeckt Deugden,
'k T "TEb eens een ouden man by na de tachtig jaren,
I I Ge-hoort een vremde faek met fyne mont verklaren •* Ik iègh een vremde laek,die ik hier by geval
Tot nut en dienftigheyt den Lefer toonen fal: 't Is nut,men lbo een laek ten hooghften foekt te pryfen, Waer door menyemantkan op'tipoor der deugden wylen, Dies ik de liefde ftel in d'alaergrootfte graet, Ia,als de fterkfte gront daer 't Chriftendom op ftaet. Het is wel eer gebeurt,waerachtelijk gebleken, Gelijk ik felver heb een Ouden hooren Ipreken. Dat binnen Amfteldam,woonachtg was een man Wiens naem,en wiens geilagt,alft nauwt,më noemen kan» Dees alle weeld gewent'ten aenfien fijn vermogen, Dees van een rijk geilaght en eerlijk op getogen, - Dees meteen Ionge vrouw iu Echte ftaet verleit, Dees wel begaeft met goed, en niette min met geit,
Is eerlijk van gemoedden deughelaem in fijn leven, Genegen van het lijn den armen meed te geven, Hy ,van e en goed beleyt en van een fchrander geeft» Js tot een fcker werk altijt geneyghtgeweeft, Hy beelden iïgh fteets in,wel doenelijke faken, Hoe wel ièer kommerlijk, en qualik om te maken, Begeeft fich in het ent daer toe, en vanght het aen, Maer achl't is al gemift, en qualiik afgegaen, Hy deed in d,elè kunft een machtigh geit verfijnden, Enfonder dat hykoft,daer in fijn wenfehingh vinden, Kkki Int
|
||||
|
St Wegh-Wyfer terDeughden,
In't kort, hy heeft fijn goet aen defe faek verfpilt,
Hy is by yder een onwaerd, en niet gewilt, De vrunden van fijn kant,en fijn hem niet genegen, De vrunden vandevrouw,die gaen defelfde wegen? Hy in het meeft verdrieten alder grootfte noot, Hy, fbnder hoop of trooft aen alle kant ontbloot, Hy,die figh alle huip der menfchen vint benomen, Is noch in meer verdriet en fwarigheyt gekomen, En 't gaet fo met den menfch,de rechte vmnfc&hap Wijkt,
Gee vruntichap vint dëmenfch,wanneer 't geluk bcfwijkt De vruntfchap is altijt van vrunden af gevloden Wanneer op 't alderhoogft de vruntfchap is van noden, Eylaeslhct Chriftendom(hier in te grof verblint,) De Weelde wel,maer niet de ware vruntfchap mint. Soo lang de voorfpoet duurt, fb duurt de vruntfchap mede, Ö Chriftenlwaerom niet geleeft na wet van rede? Geë vruntfchap is oprecht daer weelde vruntfchap maekt,
Meer daerfè wort getoont als men in onluk raekt, Op dat ik voort verhael,hoe fich de faken keerde, De vründen(inde plaets van vruntfchapjhem onteerde; Men floeg hem voor het hooft als hy om vruntfchap bad Men wift hem niet te wil, ook alshy niet en had, Hy,inde grootftenoot,en heeft geen hulp gcnooten, Maer wiert van yder een verfchoven en verftooten; Sijn leven is een ftrijdt,een quelling vol verdriet, Vermits hy niemant heeft van wien hem trooft gefchiet, Hy,door de hooge noot,tot bedelen gedreven, Heeft figh voor eenightijt uyt landighgaen begeven, Hy van een vroom gemoet,dat leven ongewent, Gaet bedelen ter plaets daer niemant hem en kent. |
||||
|
Wegh-Wyfer ter Deuchden.' $3
O hertenlhoe dus wreet,hoe kunnen Chriilen menfchen,
• Haer zielenzalighey.t van Chrifto Iefii wem'chen, O Chriilen met de mont,geen Chriften metter daet, Die lbo fijn even menfch in noot verlegen laet, Hy(in dit ongeval, begeeft fich menighwerve, Van allemenichen af,en gaetalleenighiwerve, Hierin een eykenbofch,daerin een open veltj; Al waer dat hy fijn hert aen God ten offer ftelt^ In mchten,en getraen,in weenen en in klagen, Ter oorfack fijn verdriet in dees fijn droeve dagen, Hy roept,o goede God, ik die u dienaer ben, Verfoek, geeft my geen meer als ik verdragen ken, Mijn fonderuik bekent,fijnoodaekvan mijn plagen, Die foo veel niet en fijn,of noch ken ikfè dragen. Achïals ik overdenkjioe 't met den menichken gaen^
Stort ik voor u,o Heerlmijn fuchten en get'aen, De droefheyt perft mijn hert tot ditweemoedigh treuren» Wat ismy,Heer'gefchiet,watkan my noch gebeuren, De noot brengt veel te weegh,en d'armoet diefoekt liftt, 'tBehoeven maekt my wijs,het geen ik noyt en wift. Gedachten brengen voort een wonderlijk bedenken Eylaes,de bittre noot ken deughd en vroomheytkrenkenj Ik wil dat niet behoort,ik wil dat niet mach fijn De armoed,goede God,brenght qua begeert in mijn,, Ik,die vangoet geflacht,van rijken als van vromen Ter werelt ben gebracht en eerlijk voort gekomen, Ik,die in eerbaerheyt,en deughd ben op gevoet, Ia alle weeld gewent,mijn nootdruft bidden moet. Ik,die nu vrundeloos,in arremoed,en fchanden, Moet bedelen mijn koft,en dolen achterlanden; Kkki Ben
|
||||||
|
84 Wegh-WyferterDeugfiden."
Ben nu. in d'hoogfte noot die yemant hebben ken,
Eylaes! ik h'aetden dagh dat ik geboden ben. Den naem van defèn man die laet ik na om reden, En een verzierden naem {al fyne plaets bekleden: Ik noem hem Defideer, ten aenfien hy verlanght, Dat hy in fyne noot een goede trooft ontfanght. Doch 't fcheen dat dat geluk op hem niet wiWe komen Ten waer hy eerft noch had meer ongeval vernomen. Als Defideriusgeenuytkomft vindenkoft, Maer noch van huys tot huys fijn nooddruft bidden moft, ïft op een feker tïjt gebeurt dat fijn gedachten, Hem rieden dathy fouw een hooger kans betrachten, Hy die in dit geval,fijn quade finnen voedt, Vervalt oock met het hert-op ander luyden goet. Wat ken gebreck niet al,eylaes! te wege brengen, Gebrek ken inden menfcheen quade iuft gehengen, Hy die een feker huys,vint onder wegen ftaen, Gebruyckt een lofèn vont,en komtter binnengaen, Daer woont een rijken man van loodtfch geflaght gebooren Deesfpreekthyaenjenleyt hemeen verfoek te vooten, Oft vraeght hem yets het geen ik fekerlijk niet weet, Maer onder dit beleyt hy fijn praótijken deedt, Hy fagh de gaten deur Jhy fagh verfcheyde delen, v Bequamelijkomdaerte rooveneriteftelen, -
Hy vintgelegentheyt,en neemtfè wel in acht, Doch ftek fijn voorneem üyt tot aende middernacht, Als hy nu vande lood fijn affcheyt had genomen, Is hy,'dien felfde nacht weer voor het huys gekomen, t Hyvoeghthemopde plaets des daeghs by hem v«r^)iet3 Hy breekter door in huys,en niemant hoorter yet, |
||||
|
Wegh-Wyfer ter Deughcien. 8y
Al watter was dat fliep,dies hy fijn quade luften, ,
Ook garen had volbracht terwijl het alles ruften. Hy(die te harde kiopt,oft al te luyde breekt) Hoort datter binnen 's huys den een oft ander fpreekt? |
||||||
|
In 't kort hy flaekt iïjn doen,en vint hem vol befchroome^
En roept,o groote God! waer roe ben ik gekomen! Drijft defe gare lucht en dampen uy t mijn hert |
'kSegh defe quade lufl^die my de sielefmaru
De
|
||||||
|
86 WeglvWyfer ter DeugTiden.
De Ioode fpringt van 't bet,met all de huyfgefinden,
En komen daei* fy hem in onmacht neder vinden, Een yder(op het hooghft verwondert en bevreeft) Roep/t is die Man,die hier op heden is geweeft, De Iood,in plaets van wraek,doet alle middel plegen, En toont figh inder daet ook dat hy is genegen Om onfen fwakken vrundt te helpen in fijn noot; Hy die hem alle dienft en alle byftant boot Vraeght Defiderium,de oorfaek ende reden Waeiom hy inde nacht komt in fijn huys getreden, Hy vraeght hem wien hy is,en waer hy comt van daen, t' Geen Defiderius hem alles doet verftaenj De noot,fêyt hy,my dwongh, door noot was ik gedreven, My tot dit booie werk,en valfcheytte begeven, Ey,vrunt vergeeft het my,en denkt dat armoed kan Berooven vandedeught een alder vroomfteMan. (Als nu de lood verftond hoe dat de faken lagen Heeft hy in dit geval hem loffelijk gedragen. Ik die aen u befpeur, fey t hy,een goet gemoed, En dat ghy rieffens dien fijt deughdfaem op gevoed, ïk dieu vrunden ken, koft uwe vaderonede,, Ik heb u hert en gront befpeurt uyt uwe rede, Ik, fal waer dat ik kan,in als u dienftigh fijn, En foeken door mijn gunft te fachten uwe pijn, Ik fal in dit geval u troofl: en vruntfchap toonen, V mifdaet door de noot begaen,op't hooghft verfchoonen, Ik fal uwe alle dienft en rechte liefde doen, Soo lang ghy fel ver wilt, u van mijn gaven voen, Ghy fiiitjfoo lang ghy wilt, hier in mijn huys verkeeren, Ea fönder dat ghy daet een ftuy ver fult veiteercn, O
|
||||
|
Wegh-Wyfer ter Deughden, 87
O iiefde,techte liefd, o liefde ongemeen;
Van duyfent Chriftcnen,fègh my,waer ifler een. Dit doet een Ioodfchen man,het"Chriftendom tot fchanden,' Ift wonder dat Godts ftraf valt over onfè landen? O Chriften Ifpiegelt u,hoe fich een Iode quyt,
Eenlode die den naem van Chrifto niet belijt,
O Chiftenldie u hert aftrekt van ware armen, Sie hier een Iode fel fs daer over fich erbarmen, Een die geen Chriften wet en kent,noeh onderhout,
Befchaemt het Chriftendom 't welck Chrifto toebetrout,1
Den loon huns zalicheytihet ordel wil ikftaken, Maer fbrge,'t Chriftendom,moet meerder ftraf genaken, De liefde heeft geen plaets,exempel heeft geen kracht,
Vermaningh wort befpot,de deughde niet geacht,
Berilpen betert niet,aenwyfingh hoedt geen dolen, ]k fegh noch eens fie toe, toe fien is ons bevolen, Elk Chriften heeft fijn plicht,een plicht,die als een wet,
In yder Chriften hert van Chrifto is gefèt,
Dat is alleen natuur,natuur die't hert doet neygen, Na liefde tot ons fèlfs,als in geboren eygen, gelijk als eygen liefd,ons huysveft in het hert
Alfbo wil Godt dat ook diefelfde liefde wert
Aen on(en even menfehbeiteet en op gedragen, Wie 't niet en doet,die lóekt ook God niet te behagen, Exempel uyt Gods Woort,het geen de menfehen leert
Dat hy in liefdefich tot fijne naften keert.
|
|||||
|
LU Dcut
|
|||||
|
88 Wegh-Wyfer ter Deughdern
Deut XV:Ctf. Iftfake datter yemant van uwen broeder,die binnen uwerjiadt foerte wonen int
lant welckede Heere uwe Godugevenfal,tot'armoedegekomen fal wefen,foo enfuldyuherttnniet i/erher.den,nochte uhant niet toefluyten,maer die den armen menfchen of en doen,endt hemlenen hetgeen datghyfiet dat hy behoeft, kfer'u oogen niet af van uwen armen broeder niet willende hem henen hetgeen dat hy begeert, of dat hy tegen u niet en roe f e aen den Heer, cnde dat u ter finden nietgherekjnt worde, maerghy fult hem geven, noch te ghyfult niet fchalcklijckmet hem leven in fyn noot te verlichten,of dat de Heer uwe God ugebenedye,in alle tijden ende alle dinren daer, thy uwe handen aen fteken fult,daer ommefoo gebiedick,u, dat ghy uwe bant opent uwen behoeftige» broeder,die met u int lant verkeert. Sie hier, o Chriften menfch,een wet voor ons gefchreven
Een wet waernae behoort hetChriftendom te leven, Een wet die onfe lood al beter heeft geleert Als wel een Chriften ziel die Chrifti iiefd begeert» Een Iood,die van my fal een eeuwigh lof behalen Tot fchant van 't Chriftendom,vol diergelijcke dwalen; Eë vroom,eë deugdfaem man om dat hem d'armoed raekt, Wert by fijn vrunden felfs voor deugh niet uyt gemaekt, Een vroom God vrefend man beproevingh Gods ontfangen, Van vrunden wortgewenfcht tergalgen op gehangen. Eenvrcom,een deugdfaem man van'tonlukneergetreen Na alle fmaet en fpijt van fijn geflaght geleen. Eenvroom,een deughdfaem man veel fmaet en fpijt genoten,, Van yder menfeh verdrukt,van vrunden uyt gefloten, Van yder ongeacht,en voor een fielgefchent, Vind in het eyndetrooftdaer 's hem was onbekent, By vrunden uytgejaeght,by vremden aengenomen By Chrifteneu verdrukt,by loden op gekomen, O Chriften menfeh, die u niet draeght fbo het betaernt,
Eylaes het Ioots geflacht de Chriftenen befchaemt, Als Defiderius in 't onluk was gekomen, Soo heeft hy fijne trooft in God den Heer genomen, Hoe
|
||||
|
i Wegh-Wyfer ter Deuchden.1 89
Hoe wel door hooge noot hy quaet te plegen ioght,
Nochtans fijn vroom gemoed kreegh nader achterdocht, En heeft in 'tminftendeel fich tot de daet begeven,
Doch fbnder defenlood,hy haddet licht bedreven,
Men fèyd de noot brekt wet,en liefd verhindert quaet, Gelijk in dit geval de daet ons blijken iaet, De noot had hem geperft tot lullen van te Helen
Een Iode dat belet,door 't fijne mee te deeien,
Indien der loden liefd,hem niet had by geftaen, Ia meerder als hem van fijn vrunden was gedaen, 't Had lichtelijk gefchiet dat hy hem had begeven,
Tot meerder dievery,en ongodfaligh leven,
Maer 't is gelijker wijs,een wijfèn leeraer feyt, Wie yemant ftiert ter deught,de deught bearrebeyt. En die op God betrout blijft nimmermeer verlegen,
Al fcheen hem ook de gunft van alle menfchen tegen,
Schoonyemant alle fmaet ja felver onrecht fchiet Soohy in God vertrouwt, ten fal hem fchaden niet Als Defiderius,woonachtigh by dees Iode,
Al fijne toevlucht nam in hetgebedt tot Gode,
En bleef flantvaft indie,die't al gefchapen heeft, En die terrechterhant by God den vader leeft, Die fpiegelt figh ten hoogft aen veler Chriften fonden,
En houwt fich aen de deughd van delen lood verbonden,
Te volgen 't gun aen hem de Iode had gepleeght, Hoe zalich is de deught die totter deught beweeght, Hy by fich fèlven fprak, hoe ongelijk ifl leven
Èen Ioode wijft my aen hoe ik my fal begeven
Tot liefde;die den menfch fijn naflen toonen moet
Daer my in tegendeel mijn maeghfchap anders doet LUi AI
|
||||
|
j>o Wegh-Wyfer ter Deuchdeo.
Als Defiderius een langen tijt van dagen
fich eerelijk en vroom had by den lood gedragen; Soo heeft de Iode feifs fijn vroom gemoet befpeurt, Der halven hem veel gunft ook vande lood gebeurt, 't Gefchiet op leker tijt dat hem de Iode teldde Een goede fomme Geks die hy op winningh ftelde Een lèker Coopmankhap daer mede heeft gedaen, De welke hem naer wenlch geluckigh is vergaen- Nu Defiderius veroorfaekt en verbonden, Tot alle dankbaerheyt deed alles wat hy k-pnde- En focht aen fijne waert,ja vader eer gefeyt, Met alle eer en dienft te nemen fijn affcheyt; De lodefecht hem neen,ik bid wilt niet vertreckei* Ik draeghyets in mijn hert,dat moet iku ontdecken* Mijn geeft en heeft geen ruft,de ziele ongeftek, Een innerlijke ftrijt al mijn gedachten quelt, IkvolghdeIoodfchewet,en leef na die geboden, Maer fpeur door hoogcr geeft de dwalinge der loden, Ik kan de Ioodfche wet niet langer goet verftaen, De geeft getuygt het my dat ik moet hooger gaen; ik ioek in errenft een geleert en wel ervaren Die my de gronden moght van't Chriftendom verklarenr Als Defiderius (op 't hooghft hier in verblijf)- Met alle naerftigheyt fighoeffentende quyt Ten aenfien dat hy was geleert, en wel bedreven Om reden vant ge loof,en Chriftendom te geven, Na lang en breet verhael ftelt hy een leering voor De Iode wert verlicht en geeft aen hem gehoor, In 't kort naer eenigh ty t is het fo veer gekomen, Het Chriftelijk geloof dat heeft hy aengenomen 1 \ Sie |
||||
|
Wegh-WyfertcrDeughden. 9
Sie hiei4 een vremde faek,een wonderlijk bedrijf,
Een laek die waerdigh is, dat ikfe voort befchrijf: , O Chriften!lefer,leer hier met een goet opmerken. Wat liefde niet kan doen, wat liefde niet kan werken. ') De liefde voed,de liefd,de liefd veroorfaekt deught. Gelijk ghy klaerelijk dat hier uyt Ieeren meught, 't Is liefde die de lood aen Defideer.befteedde 'T was liefde,hy in noot fijn naekte leden kleedde, 't Was liefde hy een faut ten beften heeft gekeert, . En niet de dolingh van fijn even menfch begeert, , 't Was lie*de,dat hy hem voor voorder dolingh hoedden] 't Was liefde,dat hy hem van fijne taeffel voedden; 't Was liefde dat hy hem in noot heefc by geftaen, 't Was liefde,dat hy hem heeft van fijn geltgedaen; 't Was liefde,die in hem de deughde deed bekly ven, 't Was liefde,die hemdeedftantvaft in<3eughde blyven> 't Was deughde wederom dat liefde wiert beloont, Als Defiderius fich dankbaer heeft getoont; 'T was deughde,ais hy focht fijn y ver aen te wenden, t Te ieeren Chriftum,die noch Chiiftum niet en kenden,, \ 'T was deughde,daer deliefdfbowilligh Was in macht* Dat hy de Iode heeft tot Chriftendom gebracht, De lode(nu bekeertjaen vaert het Chriften leven, En laet fich Chriftelijk een ander name geven- Ais hy van lyn geloof belydingh had gedaen, Wil hy niet anders fijn genoemt als Chriftiaen* Hoor'hoe het voorder liep,en hoe dat onder allen. Met Deïiderio de faek is uyt gevallen, Hy krijght daer onderricht van een die hem verfcheen>
Als 4at iyri huyf/rouw was de werelt overleen, ^ • r liu Hy
|
||||
|
9& ' Wegh-WyferterDeughden^
Hy die in deïè faek geengroote droofheyt maekten,
Vermits dat haer fijn fmert in 't onluk niet en raekten, Hy die nu fijnde vry ,van kinders niet belaft, Hy,d ie noch jeughdigh is,doet dat de jonkheyt paft, Voeght fich tot alle dienft met wel geneghen finnen, Om al het hnys gefin tot fijne gunft te winnen, En boven dien hy traght door middel vande deught,
(Als fijnde wel begaeft met fchoonigheyt van jeught) De fchoone Ifabel het maeghden hert te ftelen, Die haer ook toont geneyght tot hem in alle delen, Soo dat de vader wert van defe onder recht, Geeft Defiderio aen Ifabel ten Echt, O Goddelijk befluyt,nootwendigh fijn u werken, En wonder uwe macht gelijkmen kan bemerken, Leer,Chriften ziele leer,dat liefde God behaeght, En wil dat yder menfch fijn naften liefde draeght, De liefde oorfaekt deughd,door liefde en door dèuchden, Geeft God den Heer den menfch fijn zegening in vreugden, Tot flot van reden dient een woortje noch gefeyt, De liefde brengt de ziel in ftaet van zalichey dt. |
|||||||
|
EYNDE.
|
|||||||
|
Natuur-
/
|
|||||||
|
Wegh-WyferterDeughden>» ft*
Nattmr-lijke beweegh redenen
terdeughden,
Gheftelt op de woorden ghe-
denkt te ftervea» AL wat de menfclien doen,al wat de menfch e plegen>
Gelchiet uyt enkel drift van innerlijk genegenj Geneghenheyt (gevoedt door dagelijx gewoont) Op heden inden menfch(als noodigh) fïeh vertoont^ De menfchen Hellen fich al oft fy noodigh moeten, Om hooghcyt, en om ftaet,om geit en rijkdom wroetenj De menfchen ftellen fich met meerder laft en vlijt,
Tot eer, tot edeldom maer van een korten tijt
Als wel tot edeldom,en eer van fulke faeken, Die inder eeuwigheyt recht edel kunnen maken, Dit by den menfch gepleeght,is mifbruyk buyten reen*
De rechte edelheyt dat is de deught alleen,
De rechte edelheyt dats Chriftelljk te flryden, Om Chrifti wille fmaet en werelts oneer leydèn, De rechte edelheyt is datmen deughd betraght
En al 't vergankelijk van geender waerden acht,
De rechte edelheyt is datmen figh leer voegen, In kleynheyt wel te vreen,met weynigh te genoegen^ De rechte edelheyt die moet alken beftaen,
In faken die de ziel ter zalicheyt aengaen,
De rechte edelheyt ontftaet uyt kracht van redeny Eanietin yddheyt die 'smenlchea harflèns fmeden. |
||||
|
94 Wegh-WyferterDeugfoden.
O menfchlals ik bedenk,en ftelvoor myn gedacht,
Het milbruyk datter is in't fteffïelijk geflacht, En iaet mijn innigh oogh op s'menfchen leven dalen,
Sien ik veel meerder als ik weet te achter halen;
Ikfpeur dat niet en menfch hier op der aerden leeft,
Die ook in fyn beroep fyn mifbruyk niet en heeft, Ik fie,die felver deughd aen andrefrfullen leeren,
Dat die fomwylen ook van 't fpoor der deuchde keeren,
Ik fie ook menighmael dat die, die deughde prijft, De deught verftoot,fchoon hy ter deughd een ander wijft, Die,die het toefien op een ander is bevolen,
En hoet fich felven niet in ydelhey t te dolenj
Die,dieop fwerelts troon als Goden fyn geeert, En fyn noch niet genoeghlhet geen de tyd ons leert, Geen menfchen hedendaeghs,het fy ook in wat ftaten
Die met het haren hun oprecht genoegen laten,
Die over vloedigh leeft in welluft,njkdorn,eer, Gunt het gemoed geen ruft,maer ley t het aen op meör, Die min beflt hoewel genoegh, heeft fbrgh en vrefe
Om dat hy garen fouw meer als fyn meerder wefe,
Die weynigh heeft foekt veel,als hy 't bekomen heeft, Men fiet nochtans dat hy in luft tot meerder leeft, Elk een wil meer als aer,en dat in alle delen,
De Kray wil Arent fyn,de knecht de meefter fpeien.
Den CoopmanConink fyn,en d'onderdaeneen Heer, Begeerte inden menfch loopt huydendaeghs te veer Eylaes,hoe woelt en wroet den menfchinaertfche faken,
En fbekt hier op der aerd fijn eere groot te maken,
Wat worter lift gebruykt by die,die fijn gemoed, En fèlfs het herte hanght aen het verganklijk goed, ; " Hoe
j
|
||||
|
Wegh-Wyfet Eer Deiaghden. |f
Hoe dook begeerlijkheytoti> kromme©mme wegerï,
Al eer dat fy haer wil in't hébben heeft verkregen\ Als 't dan verkregen is en averechts vergaert, Soo wort het of mirbruykt,of wel onnut beipaerie, De ftaet-lucht leyt het aen,en foekt fich groot te makefi. En door fijn groote naem tot hooge ftaet te raken: En als 't na wil en wenjfch tot ftaet ai is getreen, Soo is 't ftaetfiichtigh hert noch efter niet te vreea, Soo langh daer hooger is,lal hy na hoogor ftygen, Een andermans befit Zoekt hy voor hem te krygêöt Soo yemant is gemeen in middel,macht, enftaeÊ, Men liet dat hy in pracht boven fijn meerder gaet, O menfchlverdoolde menfchleen les* dient hier géickhf e vea? Aen Alexander vanden Philolooph gegeven, ik fegh Diogenes,die deftigh heeft gefèyt ik ben een Vorft,ghy flaef,o groote Majefteyt, Ten aenfien dat begeert u nimmermeer laet ruften, Daerom zijt ghy een flaef omdat ghy dient u luften, Mijnluften dienen my,ik dwinghen drukfe neer, En daerom is't dat ik my ielver acht een heer, O les,o goiide les,doch weynigh diefèleeren, Geen leeringh leertmen meer,ais hebben en begeéreö. Ik bid u aertfche menfeh, datghy ti öögen ftaet Op's werelts ydelheyt enwaackelbarje ftaet: Enopdebrofheytvan ditkortonfêkerleven, :.: Waer s' Alexander nu met al fijn macht gebleveö? ^aer hy die onder hem: de; wereit-foaxtgebrochr, Waer hy die doórbegeeitfninïJeh^^ Waer zijn fy die Palleys en Keyïe^ljk èefaten? Bylacy^dporde doot entrirym^eiïnsgelace^ Mram Schooft
|
||||
|
$€ VVegh wyfèr terDeughden.
Schoon>datmenna fijn luft mach leven menigh dagh
. Ia menigh jaren lang fijn luften plegen mach; - Wie heefter hpndert jaer op aerd fijn luft genomen, Wie is het icker tot de hondert jaer te komen? Genomen dat het al naer uwen wil gefchiet,
Ten eynde,fijnde ach wat ift? een enkel niet,
Wat is dan huys en hofjwat fijn dan land en erven? Wat baet het als de doot u eeuwigh die doet derven? - Wat is dan alle luit die geen meer Juften vynt?
Wat ift dan als het vlees tot ftof en alch verdwijnt?
Wat ift al hondert jaer fijn leven hier te leyden? Want ziel en lijf int eyndt die moeten doch eens fcheyden, Wat ift, die luften meer gedient als uwen Godt?
Wanneer tot ftofen as,liet aertlche Kchaem rot?
Wat ift in ftaet en eer op aerd te glórieeren, Daer't vlees tot wurmen aes moet van 't gebeente teeren? O ftaet lucht ipiegel u aen haer, die fijn geweeft
In ftae.t,voor uwen tijdt, door drift van yd'le geeft,
Waer fijt ghy geit iughtlvol van yver intvergaren, Vervloekte gierjgheyt die honghert,om te fparen En Ibbre nootdruft lchroomt,maer woekert aen de luft,
Waer fijt ghy, fègh ik,die geen tijt verkieft tot ruft,
Maer hangt het i hert aen t gek, en ïwerelts ydel heden, Ghy indeovervjpet met armoedtfijtte vreden, Vervloekte gierighey t uyt cjuadö iuft geteelt,
Sie uwenmoederhierin vaerfèh af aebeelt, Sie hier vaniwat geflagt dat ghy fijt voort gefproten, En uy t wat vadeu gy- u oprïpronkihebt genoten, Vmoeder,<ptafi|eluftM paerdeHyfcbegeert, l.''
Mfyongodlijfe heeft met Satan gebüeleeit^ eb
|
||||||||
|
Een
|
||||||||
|
f* -% ' - "i iC
|
||||||||
|
i. i ' I '-*■».<■■. Ift\t0 ,■■-.■
|
||||||||
|
VVeghwyfer ter Deughdcn, 97
Een moot en hels gefpuys uyt cjuade lüft u teelde,
Vervloekte gierigheytlwiensfuièer:is de weelde ,r
Gebaert van eene ftof,doch ongelijk van aert, Den een verteert onnut't geen d'ander foo belpaert, O werelt! propte vol van diergelijke dwalen,
O menfchen'menfchen wilt met reden achterhalen
Dat gierigheyd en weeld dat groote overvloedt Het herte vanden menfch geenfint s gebruyken moet, O menlch'o aertlche menfch! wilt uyt mijn rympjes leeren,
Tot matigheyd,u hert en u gemoedt te keeren,
Toond liefde Chriften menich, en doet wat rede fèyt,
Legh af, ik bid legh af de qua genegentbeyt. O menfchlverdoolde menfch ghy die in alle deelen,
In aertfche kiften ioekt met al u hert te fpelen,
Ghy die u even menfch afgunftelijk benyd, Sijn fègen,fijn geluk, fijn welvaert,fijn profijt, Ghy die u even menfch,in armoed laet verlegen,
Schoon ghy van Godt meer hebt, als ghy behoeft,verkrege%
Ghy die u geit veel meer tot hovaerdy hefteed, Als dat ghy daer van uwen naekte broeder kleetj Ghy die veel liever wilt in overdaet u goeden
Milbruykenjals daer van bedroefde armen voeden;
Ghy'die in gulfigheyt veel liever godloos leeft, Als dat gy d'armen menfch yets wat om Gods wil geeft, Ghy,die veel meer befit als ghy behoeft,om leven,
En felver niet en wilt u fèlfs, u nootdrufd geven, *
Ghy die veel gaert en fpaert,ja dach noch nacht en ruft Gy weygert de natuur de nootdruft,om die luft, Ghy raept en fchraept by een,om maer de luft te peyen^
En durft van d overvloed geen eerlijk leven Jeyeni
Mmm 2 Ghy
|
||||
|
98 Wegh-Wyfer ter Deöghdein
Ghy die door woeker vilt u naeffen tot het beeft,
Ghy,die in pleyt het recht van reden doet vertreeri, Ghy, die door woeker wmft procelïen kund doen ftyven, Soo dat u minder moet verdrukt her onder bly ven, Ghy die u even meufèb perft^terghtja vilt en treer, Dat vaek een vroom ghemoetlmeort onder fuik een lett Ghy die u luften péyt in uwe naeftens fèhanden, Op krachten van het reeh^mét gijffelen of panden-, 'Twaer,dat ghy metrecht,die laken wel vermeught, Maer overtreed de wet,en terglit van ware deught, Ghy die u bitre gal uyt fpuwt asen alle kanten,. Niet op u naeften menfehr,maer eygen bl&et verwanten^ Wanneer door ongeval ghy eenighnadeel lijdt, Ghy,die u liier in toont als oftghy heyden fijt; In plaets van lief de,toont ghy booflieyt om ie wreker*,. Men hoort in plaets van troeft vileyne woord e jprekeny Men quetffc een vroom gemoed,metnaem van dievery,. Men fchelt fijn eygen Broer, al oft een dieve zy, Daer nochtans eer er* deugd; hem in het herte woonen, Maer daer *t geluk miltukc, kaftdeughde niet verfchoneriy Als het geluk miflukt moét deugd een deughniet zijn, Dé deugniet gaet voor vroorn,maer 'cis indeugdens fehijrr De fehijn en maektgeen daet,de daet blijft wel m wefèn, Schoon d'ongeluckige als deughniet wert miipt efen Onluk en breekt geen dëugt,fehoof! 't ongeluk beklijf Hy die de deughde mint int orrlukdéugdfeem blijft. Het ongeluk ontff aet uyt tweederf eye faken, Nochtans het ongeluk en kan geen deughniet mafe,glEb 't En zy des oodeüghts^lüfl'njetosgett bereyt, 't Onluk is twaederky, dies rfeoöderfehcyt. 'l £aef
|
||||
|
Wegh-Wyfer ter Deuchcfern 99
Daer is wel menigh menfch tot ongeluk gekomen,
Welk onluk uyt mpetwil fijn oorfpronk beeft genomen Die fbo onluckigh wort,die ift fijn deughniets fchuit, Maer ach,onreedlijkheyt de pafli fo ver vult» Dat men de teedlijkheyt nu langer niet wit plegen,. Hoe dat met menigh menfch het onluk is gelegen Ghy die in u gemoed met Godt niet wel en ftaet, Om dat ghy ,by u felfs op cjuade wegen gaet> Ghy die inwendigh fijt vol fauten en gebreken, Sult altijtop 't gebrek van uwenaeften fpreken, Ghy die met loos beley t u fauten over kleet, Verborghtfè fbo dat daer geen menfche van en weet, V moetwil werkt veel quaet verborgen voor de oogen, Noch hiet ghy vroom,fchoon al u werken niet en doogers Hy is een meerder guyt,en fnoder vaek geftelt, Die fèlver voor een guyt fomwyl een ander Ichelt, Ghy die tot hovaerdy eo pronk luft fijt genegen, Ghy die ter weere lt foekt de hovaerdy te plegen, En 't fterrTelijke vlees,dit liehaem,ach helaes, Dat een mae! worden moet verworpen wurmen ae$y Met alle koftelhe^t te pronken, en te eieren Op fbo veel modc,jafooveeiderley manieren, Ey fmatight u onmaet,en al wat fonden pleeght, Datwenfch ik,dat figh door mijn rymerij beweeght, Unflae fijn oogen op de fpiegei van dit wefèn, 'K fegh fpiegei die den menfch behoort te fijn tot vrefèn^. Sie hier een dorre doot,ontbloot van vlees en vel, Sie hier eens afgebeelt den hemel,en den hel, Sie hier een goeden geeft door wien ten eeuwigh leven, De zalige by God den Hemel wort gegeven $ M m.nu Sie
|
||||
|
ico Wegh-wyfèr ter Deughdea.
Sie hier een quaden geeft door Godts gegeven magt,
Ter hellen in gevoelt het Goddeloos geflacht,, Daer duyvels beulen fijn,om lijf en ziel te plagen,
Leer Chriften ziele leer,uChriftelijk te dragen^
v Bedenk in ugemoed3enfpreektufèlvenaen, Dus fal het met den menich ten dach des oordeels gaen,
Dus fal eens Godes föon in heerlijkheyd verfchijnen,
Met eyndeloofè ftraf verdoemde zielen pijnen,
Den goeden fal het loon ter zaligheyd gefchien, Dat oor noyd heeft gehoort,noch ooge heeft gefieh, God fal den goeden daer het Hemels loon doen fchenken
Het loon dat niet en kan het fmenfchen heit bedenken,
Een vreugde fönder eynd,een leven fbnder dood. Een blyfèhap fbnder pijn,een welluft fbnder noot, Een vrede fbnder twift,een vreugde fbnder fmerte
Salf]jnby Godbereydvoor duytverkoren herte,
Hierom^) aerdfchen menfch,u quade luften mijd, En maekt dat metter daed ghy een goed Chriften zijt. Öp op,op Chriften ziel, wild gy den hemel erven,
Snijd alle fbnden af, int hert gedenkt te fterven, h.
Op dat wanneer de ziel eens uyt het lichaem fcheyd.
Pat gy het Hemels loon geniet ter zalicheyd. STEM.
|
||||
|
,101
STEMME: Engelfche Klockedans.
IC kb en gh e dwongen
Door foete min, te voeren liefdens ftnjt: Ach! Venus longen, Maeckjioch mtf-njin,die fitte foetheyt quijt\
Ikjyjkjlry in liefdens ongheneugh^ Mtjn lyen is mijn vreucht, Doorfchoonheyt vanuleugbt, Die ghy in u %iele draeght, Ly enjlrj ikjchoone Maeght Om u die 't alvermeught. 2. Tweevyandmne^
Vangroote krachtJfefirydenmy voor eerft,
De een is minn^_,
Wiens foete macht,myplaeght op 't alderfeerfl 3 \
Een vondeen lonk^ae tweedis die my quelt,
Doorminnelyck^ghewelt,
Noch voel ickjny ontftelt
Door de pijltjes rvaer meeghy
Voerdulieveheerfchappy \ '
Die my mijn hert beknelt.
3. Dat ^tjn u ooghjes j
Wiens lonkjes ghy, als pijltjes inde vlucht, Door minne-booghjes Wtfchiet op tny,metviuchteloofè vrucht.
Ghy raeckt, en maeckt my uwe flaef-Godm-
Ghyvoedenweygerttnin
Diefftrijdi\met mijn fin,
Vreesfeydneen, de hoopfeydja^,
Liefde lief dop ughenae^,,
Deugd-lievende Godin.
Eynd^
De vyant die myplaeght Is af-kger van een Maeght Die trouwheyt liefde» minne^jx Nocb hopen te verwinne* Der'
|
||||
|
*3*
|
|||||
|
Der Poëten voor-fpraeck,
Algebeelt
Door A P O L L O.
HEt fterflfjk gheflacht uyt menfchlijkzaet gheteelt,
En door het mifbruyk in gewoonte,als vereelt, Verdoemt mijn Godlykheytj en laftert myn gheboden, Niet als een heyligh,maer al* een der helfcher Goden : O fiuloos mifverftant daer reden holt van 't lbocr,-
En daer de iufte walght te gunnen my gehoor:
t En is gheen fchrander breyn in wetenfchap door-flepen, Door wien myneyghenfchap niet wort te recht begrepen, 't En is geen reedlyk hooft,'t gheen niet begrypen ken
Dat ik tot nuttigheyt den menfchen dienitigh ben;
Poëten! u geflacht wel eer myn Gödheyt eerden, Ghelyk my noch gefchiet van wyfen en geleerden, VVaerom van defen my een meerder eedt befteet?
Mitsongeleertheyt van geen wetenfchap en weet,
Noch kennis heeft van kunft, waer is de eer ghebleven Die men wcleertijts pleegh aen een Poet te geven?' Verloopen eeuw! men heeft weleer in uwen tijt;
In dienftbaerhey t tot my betoont een meerder vli/t»
Men pleegh op ander wij s te volgen myne wetten» Men pleegh op myn gebodt met meer ontfagh te letten: Men pleeghmyn heerlijkheyt met meerder eer t'ontfieo»
Begroet en aengebeen van wei-geleerde lien:
Die door verloop van tijt, die eere met haer namen»
En nu by 't hcyligh Rey der Mufè hun verfamen.
*t Breyn*
|
|||||
|
Wegh-Wyfer ter Deughden. i»3
't Breyn-loós gefpuys,dat niet en doet da fèhrolt en fmaelt,
Dat van geen kunft en weet, noch na geen wijfheyt taelt, Heeft metfijn plomp vergift de herten foo beleten, Dat nu Ian Alleman belaftert de Poëten, Daer Pocfy verdient gheheylight en gfoe-eert,
Mitfdienfy fauten ftraft, en goede zeden leert, s'Is heyügh, mits fy wert door gheen pra&ijck ghevondent," Maer van den Hemelfelfs de menlchen toegheïondenj s' Is heyligh mits op aerd foo kloeken geeft niet leeft, Die door fijn gauw vernuft dees kunft verkreghen heeftj s' Is heyligh lègh ik noch, ten aenfien (y met vreughde, Het fterffelijk gheflaght aenwijft de wegh ter dmghd^ s'Is heyligh, aenghefien fy met vermaken ftight, En tot befchaembeytbrenght deionden ia hetltght, Dies ik aen d'Amftel koom van boven af g^edreven, En wil den lauw'ren kr^ans Poëten qvergheven, Waer zijtghylievers van het driemael drieghttal, Dat op Parnafii hooghtonfternijklevenfal, Koom hier ontfangh van my bedoude roofe bladert,- Vergaert wt Floraes fchoot, met Hipocreen beiaden, i :■ Ontfanghjontfanghvan my een groeae lauw'ren krans. En voerd met ugefangh de Mulèn aeh den clans. |
||||||||
|
't Is veel te achter halen
De wetenfehap» van takn. Traght yemanti datby wort ge-eert,
Om dat hy rijk zy oFgheleert, Indie-n hy't is gheneghen Het wert by hein verkreghen» Wal kunft datmen ter werelt fiet,
Menleertfe! maerdeRijjn-kuntt niet,- Vergeefs ift herfen fiypen Om Rijm-kunfttebegxypen, Nnn STEM.
|
||||||||
|
Daer zijn geen kunften op der aerd
Het fy hoe edel, en hoe waerd, Den menfch die kanfe leren, Indien hy 't fal begeren. Men aght het groot, en 't is ook ycel
Datmen door konfte van 't Pinceel Al watter is in 't le\;en? Gheïykenis ken gheven. 't Is veel, wel fchry ven met de pen,
't Is veel men veele kunften ken, |
||||||||
|
ï »4 Wegh-Wy fer ter Deughden.
S T E-M ME:
GbepvYmde Bode yande min, T Ndien ik had een Coninkx kroon
* Keyfèrlijke maght,
Befat ik een vergulden troon
Voerde Princen praght,
Ach! ik fouw, die alleen,waerde vrouw, gaen beftee*
Aen die,
Aen die, fegh ik, met wie
Dat ik op der aerd „ wenfch te fijn ghepaert
Door opreghte trouw
Die ik draegh tot mijn Iufvrouw.
Al heb ik Coninkx kroon noch rijk
Keyfers hecrfchappy ,• Mijn trouwe liefd heeft gheen ghelijk Daer ik mede vry, Ik vertrou dat de jeught,fchoone vrou meer vcrheught
In't gheen De liefde ftelt te vreen,
Dat is trouwigheyt „ die ö / foete meyt^ Na weerliefde traght Door u deughd en fchoonheyts kraght. Verweende ooghjes die mijn ziel
Stookt in minne brandt, Dies ik voor mijn Godinnne kniel Doe mijn offerandt Aenu Ieughdt,die mijn hert, voedt met vreugt,inde fmert
Van min, Die 'k lyd om mijn Godin, |
||||
|
Wegh-Wyfer ter Deughden,
Die my hoopen doet „ maer met vreefe voedt Dat liefds ongheval My in d' hoop bedrieghen (al. Dies voeren hoop, en vrefe ftryt
Teghens mijne min, Waer van ghy door ufchoonheyt Cyt Oorfaekö! Godin, Neem in aght mijn ghebeen,en verfaght hetgheween
Ik bid, Iuffrouw verleent my dit,.
Neyght u jeught nae 't hert,, dat door liefde wert Tot u deught gheleyt Door opreghtetrouwigheyt. S'TE MME:
Hoe leghikjjierinde/en ellende. "C Ylaes I wat is de foete minne-
•■-'Dogh anders als een flaverny, Een woefte doolhof voor de finne Hoe komt de minne dogh in my ? Wat magh ik aenmijn fel ven vraghen^ Haer fchoonheyt doet my liefde draghen. Ik minde deught in fchooneleden,
Dit is de oorfaek van mijn quel: Ik treur in duyfent treurighedcn, Wanneer ik mijn voor ooghen ftel De ooghjes die met lodder lonken, Mijn Iufvrouws fchoonigheyt bepronken, Nnn %
|
||||
|
Wegh-Wyfer ter Deughden.
Als ik aenfic haer ichoonc wanghen Waer op twee roode roosjes ftaeii, Ghekrulde lokjes overhanghen Soo prikkelt my de liefde aen, Ja doet mijn ooghen traentjes vlieten Om defe fchoonheyt te ghenieten. Maer agh! maer agh! 't fchijnt al verloren,
Mijn trouwe liefde leyt als doot: Mijn zieitjen had haer uytverkoren : Macr agh 1 de keur brenght my in noot-, Ja doet mijn ftryen met mijn finnen Mits ik u niet en magh beminnen. Magh ik mijn IurTrou aiet verwerven,
En is haer fchoonheyt niet voor mijn ? Soo wenfch ik door de liefd te fterven, In liefdens aldetwreetfte pijn, Wilfy haer gunft aen my niet ghéven Soo luft my langher niet te leven. juffrou mijn trou fal ik doen blijken,
Ten eynde van mijn droeve doot, Ik fal in liefde niet befwijken , Al is de wangunft noch foo groot, Die my van u foekt af te leyen, VVdtGodtyötgbtfalghrèn M(nfihtfthe)m} |
|||||
|
i
|
|||||
|
107
Vaerferiaëndèh RIDDER TRODENBURGH,
Op fynSpd'vmVrou Iacoba-.
Verthoont in S c h o u b u r g h. ALs uGrdefin mijn Heer, of bare zetel fat,
En 't ^wsielfibeToneelfeer heerelij\betr4t, Als Vro u Iacoba op de fcboot yan Borfel ruften, En Hertoch Philips uyt /#j?, te <vvr ekenfogbt die luBen, Verleenden ikjnqn por, enoogbe neffens dien, En bebdat deftigh rvToerkmetyWr aengbefien-, O 1 Ridder Rodenburgh, Hoe defiigb naerbetle^en, Hebt gby bet.pMb.ey4l Vanu Grdejin be.fcbre\en\ Hoe menigh hondertzjelyervoegbdenjighby een %4ls Vrou Iacoba Qf onsnieu Toneel yerfcheen-, Met njyeli{e.e#grdegbt.en luft yergaeptenoqgb en opren, Om u Graefin te fiep, om u Graefin te hoor en-, Dpmagbt ismyte kken, de kunjl mt/ngheefl ontbreekt, Om uyt te roemen tghunt in Vrou ïacobay&ft^. Gby Ridder Rodenburgh met reghtmoogbtzyngbehe.tenr Tronkyan Batavia^xiPr'mce der Poëten', Eén Hïpocrene-heekdié rümens yliettpport, Waerindatpi enmergh ydn kunsl.gbeyondennjyort. AlwaertdataldeGoodenmy, j Of vaerfen die, de Ridder maekt,
|
|||||||||||
|
Met d' alderfoetfteieekerny,
Van dagh aen dag h in Iovis troon Traderen \yildcn by de Goón, En ik u vaef fen derven fcmw, Wat meent gby dat ik kiefen Wouw ? |
|||||||||||
|
;'Óf fauffen die de Goden fmaékt?
'k Neem Riddqrs rijm vol Jeckerny,. En achter 't ander pot fpijs by. Geen Goden Nedar geeft het foet. Dat Rodenburgh met vaersjcs voet. |
|||||||||||
|
en-
|
|||||||||||
|
Nnn'^ Rodt
|
|||||||||||
|
108
Rcdenborvh aen JfhCiUe-broeder ]. Krul.
tT Heufheyt dringt mijn pen u heufchlijk weer te groetë,
^ Want door weer-heufcheyt'cheufch wy evenaré moeté, Is u mijn kenhisiief, ü vruritlchap rny behaeght, En fo ghy neygingh tot mijn Kunft-vrous werken draegt, Wilgerigh deel ik meed aen u't gun fy magh werken, Als van de (leghft in kunft van God Mercury klerken, Doch, 't is ghenoegh dat ik mijn graghe wil betoon, En aen my meerder gun de pronk fijns lauw'reri kroon ; Mijn K.unftrVrbuw pord my vaek lot hare foete beken, Wat is *t? lieïaes! de tijdt doet immer my ghebreken, De ftonden die fy vrijt in 't rijfen vande Son, Vermits mijn waerde Vrouw de dagh-kriek 't rijpfte vön, Om't voedt-ghedight metmurgh haer fuyver toe te tellen, En vrughten vande gheeft op haer Autaer teftellen; Het fnootfte dat my plaeght, het arghfte dat my dwinght,
Is dat mijn ampts-plight my die ftonden gantfch afdringt, En houd my in 't ghewoel van hooffche flavernyen, Die my beletten 't Toet ghehoor der vryeryen, En 't ftrelende ghevley van mijn Kunft-vrouws ghepor,
Soo dat ik vakan by mijn felven wreev'ligh mor; Mits tijdt gheen plaets verleent om foet te mercuferen, Dies, als 't gheheugh voor-beelt de tydenstijdts verkeren, Verfuft mij n geeft, want ik wei eer de tijde fagh, Dat wtmijn penne dröngh een vaerskèn yder dagh; En een dan teelden veel, als d'aertdcr Poëfie, M"«ier al mijn weeld is nu verkeert in hofferye; Waer voor ik wenfehe vaek verfellittgh van de mijn,
'k Seghmijn, mijn Gilde-broers, die Kunfte-lievers zijnj Gmarra,
|
||||
|
Gu)>am, die 't Mis-lof der'Hoven heeft befchrcven,
Doel-treften, want hy aldeNarheydtvan 't Hofs leven Ervaren had, en hy die 't grondigh alles wift, Heeft nae mijn nordeel, minft in fijn berifp ghemift, Dit is het fefte Hof, daer ik in heb ghefoyurven, 'k Magh feggen doch met fchreum, maer aen u fal ik durven Vrymoedighfpreken wt, en feggen dat ik aght, Een Herders lot veel meer als Princens Hoven praght, Een Vry-heer wt figh felfs, en vry fijns geeftens ruften, Want gheen ftaet gierigh-zught hem porden om te luften, Nae hoogher als hy is, gheen Hoflijkheydt hem terght, Maer d'Hemel hy alleen om graefe bemden verght, Voor 't knab'lend lamm'rè vee, hy leert gheen vleyerye, Veel min beveynftheyts gril, noch hoofs pluymftrykerye, Noch jac voor neen, noch neen voor jae,maer fprcckt herts
En dit, helaes f men niet by d'Hovelinghen vond ? (grond p,Gheluckigh ik hem aght die in vergeten ftilheydt, „En nae 't vermoghen gantfch eenvoudigh fijne wil leydt, ,, Hout voor fijnHof,het bofch,voor wandel-plaets het velt ,, "Waer hy door het ghe woel des volkx niet is gequelt j „En vindt fijn herts ruft in fijn Herderlijke woningh, „ja,'t beft hy figh niet bind aen gun ft vanPrinsnochCöningj „ Leeft op gheen yd'le hoop, noch 't onwis hy niet aght, ,, Noch door belóft van gunft hy gheen ghenot vérwaght, , Mijn Kunft-vrouw op dit ftof veel foudè kunnen fchryven Maer beft, mijns duttkensis't dat ik 't hier by laet blyven> En antwoord op 't in-houd van u ghefchreven brief, Ik merke dat u is mijn kennis waerdert lief: Do ch foo lief, en foo waerd die kennis niet k"an Wefen," Of waerderheb ik u gheaght feer lsngh voordefèn, Want
|
|||||
|
- <
|
|||||
|
Want ik u JkféSfb P£c $Stf ^ 9 Werken fagh,
Hier wtbefpeurtmen wat een goet vernuft vermagh, Die hert en gheeft foo trekt als vyy de vaerfen hoorden, Gelijk de zeyl-ftecn dringhf nae bet geweft van 't Noorden, Want elk Heft fijns ghelijk nae Marcnriftens aerdt, Hierom VruntKrul , ikagh?umijne neygingh waerd, En wenfche datmen moght t'faem mond-lingh redeneren, Want lpnfte lieverts door c|c kunft malkander leren, (weet 't Gund'eenraiftd'ander heeft,'t gun d'eeh vraegt d'ander En dees, v-wfeÜipgh aght ik dubbel wel hefteet; Die ik nu meefte mis, en meeft toe ben gheneghen, Soo dat mijn kunft Vrou vaek wt ftort een trane reghen, Haer vindende vervreèmt, jae {moort in haer ghetraen, Mits s'hier geen g'lijkheyr vint:want kunft fy niet verftaen, 'k Bek% w,e]i datmen yint hier mannen die veel weten En hooo-h-gheieerden ook,; rnaer 4aerom gheen Poëten, „ Vraeght yemand waeroru datmen veel geleerdeq vondt, 3, En fctiaers, Poëten, hier op ik antwoordt terftondt, „Hoe &tf gheleertheydtfpruyt wt ieringhs les te horen j „ Maer een Poet cjie wor? {ejis yi% natuur gheboren,, j „ 't Wejk iseen Hemels gaef, en geen les-leringhsleer, Pies ik Poëten geef alleen g'laurierde eer:
En ftel uj o dat rey, ghelijk veel aud'renmede, Dip. werker wt natuur als wt gheleertheydt deden* Qbyfeghtdatu kunft Vrouw haeft baren fal een Werk 't Gunfy,Wt nefd'totmyjopdraghenwil, ikmerk \j neygingh 't my waerts ftrekt, dies ik 't dankbaer aenvaerde, En wenfeh dat mijn verdienftu liefde eyenaerde; Want lief het my (al zijn, en vind ghy. in my yci; 't Gun dienftigb u ken zijn, ikfndde my ghebiet, En
|
||||
|
* s III
En foo vrymoedigh ghy niet zijn kunt in't ghebieden,
Of vaerdigher fal noch 't voldoen door my ghefchieden. Als V. L, feergheneghen. Rodenburgh.
Op 't Slot vanNaJfau, den 23. OBober 163 8. |
|||||||
|
KmldënJtjnTdtaefftheJpollo T. Rodenburgh.
Ü Ridderlijke ziel de heufcheyt in gheboren,
Geeft aen mijn fwacke breyn, ö! kloecké Ridder fporen, Waer door mijn logge ghecft geheel aen 't hollen raekr, En met een kreup'le pen dees lamme vaerfen maekt, Die ik dentytelgheef van ftoffelofèfchimmen, U lof te loven, waer vergeefs ten Hemel klimmen, U Rijm dat waer volmaekt, floegh 'teene vaers niet mis, Mijn Heer acht hem de minft, dacr hy de meeftenis, Vmif-flagh Heer, verdient dat ikfe moet verfchonen, Mits 't is den lauw'ren krans om 't Ridders hooft te kronen^ Wat eer fal ik u doen, 6! wel begaefden Man,
,. Die duyfent-mael meer weet als ik begrijpen kan; Dïeduyfent-mael meer lof vereyfcht als ik kan imeden Met hamers van vcrftant op 't Ambelt vande reden; Dit ftaek ik, en bedank u kunft-vrou voor de eer, Maer boven dien de wil des Ridders noch veel meer^ Die willigh my bedeelt met puyk van rijmers pronken, En levert pit en murgh uyt fijn rijnvrijke (chonken,. Ten offerand gheftclt op't autaer van mijn fin, Wiens foetigheyt ik zuygh ter ziel en finnen in; V kunft-vrou cjueekt mijn ziel met ftroompjcs uyt haer beken, Wier ziels verquickings kragt mijn rijm niet uyt ken fpreken, O o o Lief
|
|||||||
|
\
|
|||||||
|
112 ■ ' - .
lief ift my, lieve Vrundt, dat ghy my vruntfehap draeght,
Leet ift my, dat met leetghy tijdt ghebrek beklaeght, . £)oor plighten my ghemelt, omjn de leckernyen Te voeden uwe kift van foete rymeryen: Waer toe die krib'ge Feex gheen tijden miflen ken,
Diesik u leet befchrey met tranen van mijn pen, Mijn gheeften draghen rouw, en treuren over 't fterven Der tijden, dieu doen u rijmens tijden derven, . De tijdt, ik fegh dien tijdt! die u mifgund een dagh, Dat mijn Afollo felfs een rijmpjen maken magh;
,,Ö! wetten al te ftrengh voor geeften der Poëten, Hoe is 't gheluk, mijn Heer, foo leer op u ghebeten ? Hoe heeft de flaverny op u foo grooten kraght, Dat nu ghy het Hoofs meer als't Mercuferen aght ? Wat vraegh ik ? Heer, verfchoonmijn bot en plompe vragen, Het komc de kloekers toe eenfwateri laft te draghen, Ik wil de Majefteyt Parnaflvöet-val doen, Ook ielfs de Goon, op datmen hacr met u verlben I n wraek van wangunft door het weyg'ren vande tyen, Die udatfoetvermaek vanlijmety benyen : a Ghy wenfcht het gun ik wenfeh, ü weia/chingh is de mijn,
Ghy wenfcht met my ver(èlt,en ik met ute zijn : Wat waert een lief ghenot, wou 't luk my dat ver-eer en, Soo koft een fleghte Klerk eerft ftijl van Rijm-kunft leeren ; Kon'tzijn, het waer my lief, kent niet, ik wenlch ghedult. En hoop, dat ghy mijn Heer, my lijk'wel leren fult, Wat zija u vaerfen dight ghepropt met ftijl van fegghen, Hoe deftigh weet u gheeft 't Hofs ydel wt te legghen, Hoe fmakelijku rijm het lot des Herders prijft, Dat blijkt in 't gheen u gheeft me treden myaen wijfh Het
|
||||||
|
^k
|
||||||
|
m
Met is ghelijk ghy fêght, hy heeft fijns geeftens rtiïJen,
^iegbeen ftdet-gter'gbe fugbt en port tot hoogker hiHeni # Van meerder alshyis-.o\ fegghen wel ghefey t, O! klene woorden waer in groot bedenken leyt; • O! fauflen vol van fmaek op graegh en leck're tónghen,; . JHoe wel, mijn Heer, heeft dit u Kunft-vrouw wtgefongen ; Hoe valfch is 't neen voor 't ja., hoe fnoot de ja voor neen, Dat leerd my u gedight door fpekt. mep, murgh van reen; Hoe aerdigh bootft ghy af den Herderlijken woningh, Enftelt hem boven'tHofs ejeraet, jaegunft van Coningh j Wel leeft hy die de hoop van 't on-wis niet vertrouwt, Maer die figh/yergenoegt met weynigh om-ilagh houwt, Hier mede ïluyxik, en op-offer dankbaerheden, Voor al de vreugden die my uwe vaerfen deden, Die, om dat ikfê las, ó! Ridder, Vrundt, en Heer, Bied ïleghte Herders dank voor Ridderlijke eer. Uvaerienmyvcrgunt,ontfanghikalsmijn eyghen,_ V, Mits fy ghetuyghen zijn dat uwe gunften neyghen Tot mijn onwaerdigheyt, wiens innighe begeert, Vaek om u by-zijn wenfcht, opdat ik wierdtgheleert j Doch daer 't ghe wenfchte mift, en kan geen wenfche baten. En by ghebrekvan dien ik my ghenbegh moet laten, Dies ik nu tot befluy t mijn.rijmens offer doe, Send my doch nu en dan een van u rijmpjes toe, Kan ik u dienftigh zijn ? ghy hebt maer te ghebieden, Wil-vaerdigh fal yan my, Heer, u gebodt ghefchieden, sAls af en den ander dientfoo "rdekt de wanr/chap yaB.
. 'tGhebieden komtu toe, en my f volbrenghen paft. Als zjjnde V E. gbeaffeBioneerde j. Kt ui.
Ooo 2 SON-
|
||||
|
I?4
SONNET
Op het Conterfeytfel van T. Rodenburgb.
ALs luftpinceel fykpn dreef tot vreughdyan geefl en oogeny
Om af te beelden t "~Beelt en Ridderlijke gheejl Des Ridders, diefoo langhhy levend ü gbe^vpieft Defoete Tepels van Minerva heeftghefogben j "Heeft ons Parrafiüs allenighniet bedrogben, , Maerfetfs Apoilo, diegbemaekt bet ft tot een Man Dees Ridder, rvyiens ^yaerdy gheen kynfl afbeelden kan, Mitsby deMufenhy vanjonghs is opgetoghen; Soo'yem/tridt wil bewijs "pan Rodenburgh fijn geeft,
Hjy vindter duyfèiïden, die mderfijn rijmen leeft sl Onnodigh totfijh Lof een y iet rijm gbefcbreyett, • Onnodigh veerghehae'j éenop-gbepronktenfchijn, Reghtfeyt defpreuk^ goe Wijn behoeft gheen kraniïèlijnj Sijn werken zjjh ghenoegh om hem fm Loftegheven. |
||||||||||
|
i >
|
||||||||||
|
t
|
||||||||||
|
DIANAES MINNE-SUGHTEN
Oyer 'f yerlies van baer kuyfheydt. , .- - ''■ *ri • 't ,' : i • i
..STEMME:
'.■.-.• '. -:'•'■ -:- '''•'. .> ■•' ■';:-;; :;jff: 'v . :)'-;;., ■:..
' e^fè Mi»</« 2ïengbel,
ACh! brackejregen, droeve tranens vliet,
Moght ghybe weghert, d'oorfaek mijns verdriet l Hem, die nae fijn ghefworen trouwe,op eed, noch eere paft, Maer fmoort mijn hertjen onder defe laft, ."".: i:. J ' Hoc
|
||||||||||
|
Hf
Hoc kunt ghy vlughten, trouweloos van mijn ?
Daer duyfcnt fughten, als ghetuyghen zijn, Dat ik op eedt van trouwe liefde u mins ghebruyk toe liet, O! valfche minne wat teelt ghy verdriet! - Van luft beftreden, van de min verhecrt Zijn defe leden, door een Prins ont-eert; MijnMaegde bloempjen is verwellikt,befoctelt mijne fchoot, O! Princen minne ghy broght my in noot. O .' minne lusjes, door mijn wilgheboet,
Had ik met kusjes nimmer ughevoedt, En Princen geylheydt niet geleden, fo waer ik vry van fmert, Daer nu de minne pynight ziel, en hert. O! droeve finne, als ghy over denkt
Hoe dat de minne, eer en kuyfheydt krenkt,, * Soo diftileert het herte tranen, en fchaemte doet vermaen, Dat ik te los fijn luft heb toe gheftaen. Hoeukoft ik lyen, dat een geyle handt
Mijn quam beftryen, op mijn Ledekant ? Hoe koft ik fö veel vryhey t gunne hem die mijn kuyfhcyt ftal ? O Tminne, minne ghy broght my ten val 1 Ach! wilje vlughten, door de diepe Zee,
Hoor na mijnfiighten, voer mijn hertje mee, Ey 1 fughjes wilt hem achter halen, ó! winden drijftfe nae, Tuygh dat met tranen ik beween mijn fchae. VPaer min voor trouw» engaet daer teelt baerfoetbeydt fmert t
Maergaetde trouw» ~»oor min,foo teelt fy w~»elbehaghen'3 Als min ghenoten üt raekt trouhtyt wvt het herty
'Deet alles onfijn ttjdt9 wyant min Voor trouw» baert t>laghenT . -Oooj SLVYT-
t
|
||||
|
io8
|
|||||||||
|
SLUYT-REDFN
|
|||||||||
|
Sijn hier of daer verftroyde finnen,
Gheneghen tot onituyfch beminnen, ..' Is hier of daer een jeughdigh hert Gsplaeght met geyle minnens fmert j
Wort hier of daer een hertghevonden, Aen fught vai\ reyne liefd ghebonden, Is hier of daer een hert vol ftrydt, On dat het door de liefde lydt,. Gunt dat myn rymen oftgedighcen, Haer droeve qaellingh Wat verlichten; Gunt Godt! dat defe rymery, Een ydel hert tot ftightingh zy, En die in't minne doolt magh leeren Daer door tot beter kennis keerenj O! Godt ik bid dat myn ghedight Voor al mijn eyghen felven ftïght. En dat ik felver magh beleven '. Het gheen ik and'ren heb ghefchrevenj Gan God! het geen ik heb'gemaekt, Dat dat mijn eyghen herte raekt, Teweceiditikmy rmgb ftellen, Na luft der fonden noyt te hellen,' Dat ik mijn kiften traght tevoen,'. Om aen mijn naeften wel te doen, Dat ik mijn hert en al mijn finnen Magh ftellen Godt voor al te minnen. O! Godt dat ik mijn felven keer Tot al de deüghden die ik leer, En daer ik and'ren aen wil prijfeh, Met voorgaen haer die weg mag wijle. 'T is yet dat hier de penne doet, Maer niet genoegt ift hert niet goetj 'T is veel de wegh ter deught geprefen, En daer toe midd'len aen ghewefen, ' T is veel fegh ik, maer niet genoegh, Soo ik mijn daer toe nieten voegn, 'T is veel, maer niet genoegh bedreven, De deught aen and'ren voorgefchreven, 'T is veel, maer niet genoeg gedaen, Trek ik mijn fêlfs de deught niet aen; 'Ti is
|
|||||||||
|
Gelijk den dagheraet in 'c ooften
Je droeve herten ken vectrooften, iJie ofdoor de minne fiekt te bede 'si Of door benauthey t fijn belet De Üaep te gaansn aen de kiften, Om in de nare naght te ruften; Ghelijk het krieken van den digh Na dat het onder duyfter lagh De bruyne wolken door komt breken, Wc s' Hemels venfters 't hooft op itekë-, En fchiet op berghen, zee, en diyn, De Stralen van fijn goude kruyn' Die levend doode doen verreppen, laai wat leefc fijn aeffem fcheppen, , De Velden met ghebloemde kleur, De kruyden met een Hemels geur, De boomen met bedoude bladen Ghepronkt metHemelfche cieraden, Ghelijckerwijs door defe vreught, De menfeh in geeft en ziel verheugt, Gelijk dees vreugden kunnen ftrecken, Om zielen tot Gods lof te trecken, Alfoo wenfeh ik dat mijn ghedight Met. loet vermaek den lefer ftight. En dat raijn rymen hier ghefchreven. Een vruet ter deugden mengen geven, O! God ö! fchepper van myn geeft, Indien ik ben te los gheweeft Soo dat ik hier of daer yets milten, Oft my in eenigh deel vergiften, Waer aen figh yemant vindt geraekt Soo bid ik ïfler yets ghemaekt, Dat reyne zielen m ight barnetten, Gund my daer beter op te letten Wanneer dat ik na defen dagh, Weer nieuwe rympjes fchrijvê magh. O! Godt of lbo mijn rym moght wefen, Dat al de gheene die het lefen, Dat die die 't hooren ofte fien, Magh nuctigheyt daer doorgefchien; |
|||||||||
|
f
|
|||||||||
|
io<
|
||||||||||||||||
|
'T'T*TiAe
|
Een helt dat figh na reen wil ftellen)
En over niemant oordeel vellen; Een hert dat wraek en Lifter ft aekt, Als yemantin verval ghcrackt, Een hei t dat lafter foekt te roven, Al moft het felver f chade lyen. Dies mij n ghebedt gheofïert wert, /*rV Een hert dst na de vroömheyt traght, O! Godt verleen my fuik een hert, I Gewilügb by ghebrek van maght, |
|||||||||||||||
|
O hGodt verleen my fulke finnen,
~ at ik niet hert de deugtmagh minnen,
|
||||||||||||||||
|
Een hert datf09 gefteltfai weien,
Behoeft geenjafter fchand te vrefèn,
|
||||||||||||||||
|
Geen^feughden tonen met de mont,
Maerdeugnden in het hert gegront; O ! Godt öT Ichepper van mijn leden, GiiB^rrfy een hert gneneyght tot vreden, Gun my een hert van fuyver bloet, Jïenhert gheneyght tot alle goet, Een hert tot quaet doen noyt ghenegen, Een hert dat deughde foekt te pleghen, Een hert imvendigh niet beinjet, Een hert dat op de waerheyt Iet, Een hert dat fuyver wort bevonden, Een hert ghewapent voor de fonden, Een hert dat gierigheyt verfmact, Een hert het ghecn de logen haet, Een hert dat wraekluft niet kan 'lyen, ' Een hert om dronkenfehap te n yen, Eë hert dat fchrik heeft voor dë hel, Een hert bevrijt van overfpel, Een hert door lierd-n aenghedreven Om arme hens wat mee te gheven, Een hert imvendigh foo gheftclt, Een hert dat noyt figh f elven quelt, Een herte dat figb#ïmmer fielden, Om mijne naeften menfeh te fchelden, Een hert dat in een anders val Sigh felven noyt verheughen fal. Een hert 'tgun toont datChriften teken, Van yemants val noyt ft bande fpreken* Een hert dat na de liefde trekt, Een hert dat totmedeghen ftrekt, |
Een herte hier in wel voldaen,
Ken al het fchelden tegen ftaen; Om fuik een herte te begceren, Wil ik tot Godt mijn hertejceeren, Met vleughcls van begeerte vlien, Ten Hemel met ghebooghen knien, En dcjpdên Heer mijn offeranden, O! Hemel doe mijn herte branden, In'tvuyr van liefde ftookt mijn ziel, O ! Godt voor wien ik neder kniel, En offer u mijn gantfche leden In 'wierrook-brand van mijn ghebeden, ^chept tcgh in my een reynen geeft, Een hert dat voor ü oordeel vreeft, Een hert dat alle daeeh magh buyshen. Om u mijn fbnden re ghetuyghen, Een hert dat in opreghte boet, In fughten en in tranen vloet, L Voorgaende fbnden magh verfaeken, En nu een beter opfet maeken, Mijn toevlnght nemen tot den Heer,
Tot Chriftum daer ik my toe keer, Die door fijn doot en bitter lyen, 'Tleet werend hert vanftrafwilvryen> O! Chri/ie lefu Godes Seon, Op datikin u Vaders Tbroon. Een Hemels leven moght verwerven, Voer ik de fpreuk, Gedenkt tcfitvetn. I. K RU L.
|
|||||||||||||||
|
i
|
||||||||||||||||
|
-1
|
|||