la\'g
? •\\
f||R GENEZING EN VOORKOMING
DER
5
/3
m
li
® 4 , :\' ^ i\' fz A/M « N G E 8 T E I. 1) ^Mp B
4 P O T H E K
TE
en met het gelukkigste gevolg toegediend , gedurende den tijd dat deze besmettelijke ziekte heerschende was in de omstreken van MAASTRICHT en vooral te MEERSSEN in de jaren ISeO-lS^O en IST\'S.
1
m
-r^ï
aSiiamp;a
-----^--|^—-rM t-gt;r-
BIBLIOTHEEK UNIVERSITEIT UTRECHT
3088 858 4
.\'■V
S^Vtrin r • ■ •
TER GENEZING EN VOORKOMING
DEU
ZAMENGESTELD D O O li
APOTHEKER
TE
en met het gelukkigste gevolg toegediend , gedurende den tijd dat deze besmettelijke ziekte heerschende was in de omstreken van MAASTRICHT en vooral te MEERSSEN in de jaren U^Sï^-lJ-^TO en IST\'S.
■ •. I \\
quot;quot; \' Kquot; A\'v /? X MAASTRICHT,
- , ■•/quot;gt;5}ruk. J. van Aelst. Firma E. Roberts.
:-,y v: ■■ \' 1876.
\'■■.y \' \' ■ . - J
■ - ï i , : S
, V
\' ?]• t gt;
TEll GENEZING EN VOORIvOAIlXG
DEK
gt;!lt; gt;gt;\' 1 gt;- en KL A.XJ WZIEKTE.
Dozc ziekte IvOint hij liet rund, liet schaap , do cjeit, liet varken en het paard voor, als eenc algemecnc heersehende en besmettelijke ziekte, die zich door het te voorschijn komen van Ijlaasjes en kroupens of diphtheritisch exsu-daat op het mondslijrnvlies en aan de kroon der klaauwen (hij het paard alleen in den mond) en bij runderen ook door de vorming , van een uitslag aan den uijer karakteriseert. De ziekte komt ook hij het huisgevogelte en bij in het wild levende dieren voor.
Deze ziekte heerscht soms zeer algemeen en gaal gewoonlijk van het oo^en naar het westen. De smetstof schijnt vast te zijn , en die is vooral aanwezig in het vocht der blaasjes of het exsudaat, maar zij is ook in andere afscheidingen (do melk) cn het bloed tier zieke dieren aanwezig.
O c
Door het koken verliest de melk de smetstof.
De besmetting volgt het meest door aanraking, door het voedsel, door het gaan op wegen en plaatsen , waarop aan de klauwziekte lijdende dieren geloopen hebben.
Bij het rund begint de ziekte gewoonlijk met eene ligte koorts. Het slijmvlies van den mond is heet, en is met taaije slijm bezet, die niet zelden met strengen uit den mond vloeit, de eetlust is verminderd, het herkauwen onderbroken, het opnemen van voedsel veroorzaakt pijn, evenzoo soms het slikken , de dieren spélen gaarne met den mond in het water. De mestontlasting is vertraagd , de afscheiding van de geelachtige op biest gelijkende melk verminderd.
Na een dag, verschijnen op het slijmvlies van den mond, vooral aan de voorlip , aan den tan-deloozen rand der voorkaak en aan de randen van de tong. soms tot naar de keelholte toe , maar ook op en om den spiegel en op het neus-slijmviies , witte of meer gele , in het begin ter grootte van een gierstkorrel tot die van een erwt of hazelnoot en zelfs grootere hierendaar te zamen vloeijende blaasjes, die met eene water heldere, geelachtige spoedig etterachtige vloeistof gevuld zijn en na cenigen §jd bersten en dan óf eene zeer roode open slijmvlies plek óf een onzuivere zweer vertoonen (1).
Van af hot oogenblik dal het dier met eene
Hekmkijer. Het ziekevue.
ligte koorls bevangen is, is hel raadzaam, ten einde de ziekte te voorkomen , onmiddelijk eone genoegzame hoeveelheid van het poeder in Nquot;. 5 aangehaald toe te dienen , in de meeste gevallen ontsnapt het. aan de ziekte. Het is heter, indien de Mond- en Klauwziekle heerschende is , den ziekclijken toestand van het vee niet af te wachten, maar in lijd aan alle dieren uit den stal hot poeder in te geven. Dit is het hoste middel om het voe van de ziekte te hehoeden.
Wanneer de blaasjes zich reeds in den mond vertoond hebben , wendt men onmiddelijk aan , dc oplossing Nquot;. voorafgegaan door cene was-sching mot de oplossing van keukenzout in water.
Bij de Klauwziekte vertoont zich eenc roodheid aan de kroonen der klauwen , vooral aan de ballen en in de klauwspleet, waardoor de dieren veel liggen. Deze roodheid gaat spoedig over tot blaasjes , die mot oene heldere vloeistof gevuld zijn en spoedig bersten. Van af hot oogenblik dat deze roodheid te voorschijn komt, wascht men de klauwen met de oplossing van zout in water, gevolgd door de insmering met de zalf Nquot;. i. Stoppehvoiden en onzu^yore stallingen zijn zeer nadeelig voor de klauwziekte.
Bij het schaap en de geit komt dc ziekte geheel mot die van hot rund overeen.
Bij het varken is de ziekte zeldzamer; de blaasjes komen dan ook aan den snuit voor.
Hij liet paard komt de ziekte soms algemeen verbreid voor ; zij verschilt weinig van die van liet rund.
Ook bij het gevederde vee komt Mond- en Klauwzeer voor; bij kippen aan de neusgaten en den kam , maar ook op liet mond- en neus slijmvlies , bij ganzen gewoonlijk aan de pooten en zwemvliezen
Men moei het zieke dier ligt verteerbaar voedsel toedienen, b. v. gekookte knolgewassen, wortels , gebroken koren, zacht mals groen voedsel, aan varkens zure melk, karnemelk, of wei en zemelen , alsmede slijmige dranken.
De Medikamenten welke ter genezing dienen zijn drie in getal :
1quot;. iïcne zalf Ier inwrijvinj lusschen de klamccn ;
2quot;. Eene vloeistof ter loassching van den mond ; en
5quot;. Ken meiu/sel om inwendig te worden toegediend.
Dit laatste Medikament is tevens een voorbehoedend middel, ter voorkoming dezer ziekte. Door ondervinding is gebleken, dat vee hetwelk zich in een en denzelfdcn stal bevondt en waarvan een gedeelte door de ziekte was aangetast, het andere gedeelte bevrijdt is gebleven , doordat dit laatste middel zonder onderscheid aan alle beesten was ingegeven geworden.
Door zorgvuldige Ijehandeliiig dor zioktc met do medikamenten , waarvan do voorsclinl\'lim volgen , wordt deze ziekte die zoo nadeclig is voor den landbouwer, in minder dan vijf dagen volkomen genezen.
Veeartsen, Landbouwers en oj.enbaie Ambtenaren , kunnen door ondervinding de deugdelijkheid mijner middelen genoegzaam bevestigen; de bewijzen welke op de laatste paginas zijn aangehaald, zullen, denk ik, wel voldoende zijn om de verkregene resultaten genoegzaam te bevestigen.
insmering- tnsschen de Klanwen.
Neeml: a. Spaansch groen . . 10 grammen Sterk azijnzuur , . 12 » Honig.....125 »
Wanneer dit mengsel eenigen tijd gekookt heeft en cene donker bruine kleur verkregen zal hebben, dan late men hierbij smelten :
h. Geel was .... 45 grammen Hars (bruine) ... 15 » Venetiaansche terpentijn 50 » Olijfolie.....180 »
Wanneer dit alles behoorlijk gesmolten en goed onder elkander gemengd is dan voegt er bij :
c. Zeer fijn poeder van aluin 60 grammen ® » b » borax 60 » Saiicylzuur .... 10 » mengt dit alles goed onder elkander.
Klt;gt; 1.
Met deze zalf worden de Klauwen van het hoornvee drie malen daags goed ingesmeert. Alvorens tot het insmeren over te gaan moeten de klauwen goed worden gewasschen met eene oplossing bestaande uit 30 grammen keukenzout in een Heter water.
Bij iedere insmering met de zalf moet deze wassching voorafgaan.
— 10 —
VVnscliinidclel vooi* tloii TV\'Xontl.
.\\ceml : Borax (fijn) .... 50 grainmon Lost, (iezo op in ;
Glycerine.....2a() »
Vocgt Iiicrbij :
Sterk azijnzuur . . . GJi »
Ilonig......oOO i)
Salicylzuur.....5 »
Met (lit waschmiddel moet den mond drie malen daags worden gesmeert, men gebruikt hiervoor het best een dikke spons, aan een stuk hout vastgebonden, men bevochtigt den spons zeer goed met hot waschmiddel.
Alvorens met dit middel den mond in te smeren , waseht men den mond goed met de oplossing van .quot;0 fjrammen keukenzout in een Heter water.
IVXeng-jsel om in te g-even.
Neemt: Engclsch zout . . . 000 gramme» Ijzervitriool .... 50 » Melksuiker .... 30 » Poeder van rood Sandelhout 100 •
Mengt goed onder elkander.
1° Voor volwassene beesten wordt deze kwantiteit in 4 malen , in twee dagen tijd ingegeven, een vierde doel \'s morgens en een vierde \'s avonds, voor den eersten dag en evenzoo den volgenden dag.
Voor beesten ouder dan een half jaar tot een jaar , een derde deel van het mengsel per dag de eene helft \'s morgens en de andere helft s\' avonds.
Voor beesten jonger dun een half jaar . een zesde deel van het mengsel per ilag , de eene helft \'s morgens en de andere helft \'s avonds.
Voor schapen , geiten en varkens js de hoeveelheid gelijk als voor beesten jonger dan een half jaar.
- 12 —
Alvorens iiel vco dit poeder toe te dienen , wordt het opgelost in eene genoegzame hoeveelheid warm water, en men laat vervolgens een weinig bekoelen.
Dit laatste middel wordt tevens aan het gezonde vee toegediend , terwijl het als voorbehoedmiddel der mond- en klauwziekte altijd de beste resultaten heeft opgeleverd.
Dat bovenstaande middelen , voor de genezing der Mond- en Klauwziekte onfeilbaar zijn , herhaal ik nogmaals ; de volgende certificaten , zijn wel voldoende om de verkregene resultaten genoegzaam te bevestigen.
De Landbouwer, wien het ongeluk treffen mogt, zorge slechts voor de goede bereiding der opge-gevene middelen , en voor de geregelde toediening derzelve.
Het ware wenschelijk dat van gonvernements-wege de gemeenten de plicht werdt opgedragen , die voorschriften zoo veel als mogelijk onder de landbouwers te verspreiden , dit dunkt mij zou het beste middel zijn om het vee van deze ziekte te behoeden.
Indien zulks mogt gedaan worden zal ik mij
— irgt; —
gelukkig achten , zooveel te hebben bijgedragen om deze besmettelijke ziekte, door de voorge-schrevene Medikamenten , geheel en al te zien verdwijnen. Dit is den wensch van den onder-
geteekende
J. DEMELINNE, Apotheker .
tc Maastricht,
Den 31 December 1875.
AS.
nb. Daar niet iedereen bekend is mei de wijze van bereiding dezer drie voorschriften , is het raadzaam dezelve door een Apotheker tc laten gereed maken , zoodoende is men zeker van een goed produkt.
afgegeven door don Edel Achtbaren Heer J. II. II. L\'Oktue, burgemeester der gemeente Meerssen en Lid der Provinciale Stalen van Limburg.
Do Burgemeester der gemeente Meerssen verklaart dat de drie middelen tegen de Mond- en Klauwziekte van het vee, uitgevonden door den Apotheker J. DEMELINNE te Maastricht, in do gemeente Meerssen de beste resultaten hebben opgeleverd , ik mag wel zeggen , dat deze als onfeilbare middelen tegen deze ziekte kunnen aanbevolen worden.
Meerssen , den 20 Maart 1874.
(get.) De Burgemeester, J. H. L\'ORTIJE.
Lid der Provinciale Stalen van Limburg. .
afgegeven door den Edel Achtbaren Heer J. A. P. Ritzen Kantonregter van het kanton Meersscn en Lid der Provinciale Staten van Limburg te Meerssen woonachtig.
Ik ondergetcckende verklaar hij deze dat de drie middelen uitgevonden door den Heer J. DEME-LINNE Apotheker te Maastricht, ter genezing der Mond- en Klauwziekte van het vee als onfeilbare middelen kunnen geschat worden, ik heb mij hiervan overtuigd, gedurende de besmetting dezer ziekte in de jaren 1870—72 . in de. gemeenten van het kanton Meerssen. Het poeder , hetgeen ook aan het gezonde vee is toegedient geworden, heeft zooveel mij bekend is, de gezonde beesten van deze ziekte verschoont. De drie middelen zijn naar de door mij opgedane ondervinding onfeilbaar.
Meerssen , den 30 December 1875.
(Get.) J. A. RITZEN,
Kantonregter en Lid der Provinciitle Staten in Limburg,
A *\'*