mm

i/ /gt;/

NICOLA AS BEETS.

DICHTWERKEN.

Stoomdrukkerij Louiau, Kirberger amp; van Resteren Amsterdam.

utrecht

finii

0315 2810

DICHTWERKEN

VAN

N icoLAAS Beets.

1830—1873.

VOI.I.EDIGE UITGAVE, NAAR TIJDSORDE GERANGSCHIKT RN HBKZIBN.

DERDE DEEL

AMSTERDAM, W. H. KIRBERGER.

1878.

INHOUD.

Blad/.

GEMENGDE GEDICHTEN. 3de BUNDEL. 1848—1854, I^ste Helft.

Verwachting.................2-

Wat kinderoogen zien kunnen...........3-

Arabische menschenhaat..........................6-

De deuvik en de kompasnaald......................6-

Ontboezeming................................7.

Aan een onderwijzer, op zijn jubelfeest................7.

Triomfeerende argumenten............8.

Scheppend genie...............10.

Germanismen.................10.

Het juiste midden...............11.

Anders..................11.

Intuïtie...................11.

Taal-censuur.................11.

Aan een reiziger naar overzee...........12.

Prijsvraag..................12.

Zangdrift..................12.

Eens konings tranen.............13.

Aan mijne echtgenoote.............20.

Niet voor de wereld..............23.

De Magdalene bij \'t kruis............23.

Najaarslied.................26.

Bij een beeltenis................27.

Bruidsbezoek in de pastorie............31.

Aan mijn vader................33.

Lente . ..................34.

Aan Dr. Karei Gutzlaff.............35.

Eva....................35.

De Moeder des Heeren.............40.

Navolging..................44.

Het Haarlemmer-meer. 1850..................44.

Toelichting.................45

INHOUD.

BMi.

Naamgeving aan eene landhoeve..........4^-

Herfst...................47-

„Ik betrou in Godquot;..............47-

Nachtegaal................ 4^-

Keurigheid..............................49

Koekoek..................49

Zonsondergang............................49-

Aan de zee..............................5⁰-

Reinen van harte...............5²-

Een is noodig................S3-

Het Oranjewater...............53-

Opmerking.................5^

Simon Petrus................ . 56.

Oog en hart.................61.

Aan mijn vader, op zijn 72^sten verjaardag.......62

Vleugels..................63.

Weent niet over mij..............63

Weerhaan-wijsheid...............65-

Jaargetijden.................66.

Op \'t ziekbed................^7-

Geen deel, maar \'t geheel..................67-

Eenvoud..................67.

Stijg, maar nijg................68.

Zwijgen..................

Morgenstond.................69.

Madeliefje..................69.

Geen orgeltoon, maar uw persoon.........7²-

Een roos.......... .......7²-

Aan eene jonge dichteresse............73-

Ter bruiloft van Moeders Troost..........74-

Zelfcritiek..................77-

Aan mijne echtgenoote, met een bloemstukje, enz. . 77-

Volkomenheid................7 8.

Wederzien.................78.

De Leidsche visscher en het Haarlemmer-meer, in 1852. 79-

Waarschuwingen...............80.

Herinnering.................8°.

Het kruis..................®²-

Liedje...................®²-

Ontdekkingen.................®3-

Medebroeder.................83.

Aan eene achttienjarige.............84.

Scheiding..................

Overgangen.................86.

Voluptas flendi................87.

Een Nederlandsch lied.............87.

Koperen bruiloft. Aan Aleide..................88.

INHOUD. VII

Bladz.

Suum cuique................................89.

Jan........................................89.

Meizang. Aan Maria..... ............89.

In Mei....................................90.

Steenvruchten ...............................91.

Aan mijne moeder............................91.

Verpoozing..................................92.

Niels Stockfleth, Predikant in Finmarken..............93.

Bloeiende linde................................98.

Geen engel.................100.

Volkslied......... .......100.

Geen genade................101.

Het Haarlemmer-meer drooggemaakt. 1853......101.

Roem...................102.

Genot...................102.

Uit moeders naam. Ter bruiloft mijner jongste zustér. 102.

Vlekken in de zon..............104.

Jongelingschap. ................105.

Drie jongelingen...............105.

„Met zen achtenquot;...............106.

Maat en toon................108.

Kerstfeest..................108.

Hemelvaart.................109.

Zie op!..................109.

Nog eens: de waarheid ligt in ^rt midden.......109.

Waarheid..................110.

Begrafenis.................1 j o.

Opvoeding............. . . . 111.

Nog een wenk................111.

Het zeemanshuis...............112.

Aan mijne kinderen..............112.

Lotwisseling.................113.

Onbereikbaar................114.

In den herfst................114.

Een lied om bevrijding.............116.

Nog een lied om bevrijding...........117.

Vaders vedeldeuntje bij de wieg..........117.

Gulden les.................119.

Liederkransje voor de jarige moeder........119.

Wie schuilt er?...............124.

De vlinder.................124.

Polemiek..................124.

Aan Jonkvrouw S. v. S.............124.

EMENGDE GEDICHTEN. 4de BUNDEL. I 854 2^6 Helft.—1859.

De Stichtsche zwerfster.............126.

Nieuwe woning...............130.

INHOUD.

Hladz.

Mijn hof..................\'30-

Vallende sterren.......... . . .. 131.

Wasdom tot kleiner..............I3¹-

Tweede knop................\'S¹-

Laatste grond................132-

Maandroos.................\'S²-

Weei-slag..................^²-

Bartje...................\'S²-

De taal..................\'SS-

Aanteekeningen...............¹39

Vijftal gewijde liederen.

I. Het Woord is vleesch geworden........142.

II. Bede.................^I44-

III. Belijdenis................\'44.

IV. Loflied.................HS-

V. Lofzegging...............\'46.

(ralm en nagalm...............147-

Aan Nederland............ ... 148.

Onze vriendschap. Aan J. P. Hasebroek.......149.

()ud en nieuw................¹5⁰-

Aan bedroefden...............¹5¹ ■

Nog...................¹5¹ ■

Vertrouwen.................^I5ⁱ-

Niet onfeilbaar................^! 5 ² ■

Kwikstaart.................\'S²-

Twee Genève\'s................\'S²-

De kleingeblevenen..............I5²-

In eenzaamheid................\'53-

Elsje...................\'SS-

In de diligence................■54-

Haarlem..................\'59-

Heiloo..................1⁶²-

Het lied des dooden..............\'öj.

Bij het overlijden eens leeraars..........163.

Wapen voor de gemeente „Haarlemmermeerquot;.....164.

Mijn roos..................\'^5-

Open vensters................\'^6.

Betje...................\'^7-

In de kinderkamer..............\'7°-

Bij haar graf................\'7°-

Repos ailleurs................¹7¹ -

Nevens de bijenkorf..............^I7^I-

Jan Janszen.................\'73-

Nog te jong....... ........\'77-

Scherts..................\'77-

INHOUD. IX

Blad*

Slechts ééne taak...............178.

Twee lichten................180.

Nagedachtenis................180.

Benöni........ .........183.

Nazomer..................184.

Oud en nieuw verbond.............184,

Onder \'t vreemde juk.............185.

Naar Rückert.............\' . 185.

Afscheid..................185.

Morgenwekker. . ........ .... 186.

Zomerdag.................187.

Blijvende waarde...............[87.

Vrede...................188.

Aan den Heiland. ..............,-88.

Johanna Gray................18S.

Eenvoud..................192.

Godsvrucht................................152.

jong blijven.................192.

Dichtluim............ .....193.

Wanneer de kinderen groot zijn................193.

Eindelijk........... ......195.

Goedheid............ .....196.

Bij den dood van Dr. J. J. Viotta.........196.

Geen kruis, geen kroon.............197.

In de lente.................197.

De post van eer............. , 197.

GEMquot; !GDE GEDICHTEN. 5^dl: BUNDEL. 1859 -1869.

Madelieven zijn er altijd............19S.

\'Tweede huwelijksdag..............198.

Een driekoningen-lied.............199.

Zilveren echtfeest...............201.

Hanna\'s lied................203.

Voorjaar..................204.

Hollandsch huishouden.............204.

Twee wrakken................205.

Mooi Kaatje................206.

Voor de gevallenen...............206.

Hooge school................207.

Doorgraving van Holland\'op zijn smalst.......207.

Herstelde kraamvrouw.............20S.

Bij de beeltenis van Z. M. den Koning.......209.

Aan mijne landgenooten in Februari 1861......209.

Echte dichtgeest.........quot;......210.

Vragen aan den Schepper............211.

Waar is uw hart...............211.

De beste vriend...............212.

INHOUD.

Bladz.

Bede voor de Burgerweezen te Haarlem.......213.

Zwitserland.................²¹3\'

De twee Lutchinen.................. .215.

Vrouw Sijmensz...............^2I6.

Oude vriendschap...............217.

Hoe langer hoe liever..... .......^2I7-

Niet en kan der beter passen, enz.........217.

Ongewone gunstbewijzen, enz....... ... 218.

Nog een driekoningen-lied....... ... 218.

Vondels borstbeeld, enz............ ²²⁰-

Veldbloem en kasbloem ²² gt;•

Aleide II ................²²1-

Bij de uitgave van mijne „Verstrooide gedichten. ²²².

De bloemverkoopster............. ²²3-

Het regenscherm............... ²²4-

Het herberg-meisje.............. ²²5-

Lauterbrunnen................ ²²5-

Regendag..................²²^\'

Het Oranjefeest, te Utrecht gevierd..........²²9-

Jan Logica.................²3^I-

Jan Klank.................²3^I-

Mozes op den Nijl..............²3^I-

Aan een „Openbrief-schrijver.......... ²3²-

Vijfentwintigjarig Burgemeesterschap van den Heer Mr. N.

P. J. Kien............... ²3²-

Jubelfeest van den slag van Waterloo........ ²33-

Aan den Hoogleeraar C. J. Mulder........ ²35-

Verborgen............... ■²35-

Klauterlessen........................• ■²35-

Kinder-godsdienstoefening..................²36-

Aan J. J. van Oosterzee............²38.

Zij zeggen.................²38-

Winandermeer................ ²39-

De verminkten...............240.

Baumans grot.............. .241.

Waterval in Saksisch Zwitserland......... ²4²-

Blijf één..................²4-3-

Groote ontdekking.............. ²43-

Aan eene erfdochter.............. ²44,-

Gratiosa.................. ²45-

Iemand aan eene...... ........ ²45-

Dorothea Serena...............²46. ^ONS

Aan de Mogendheden.............²46.

Vondel............ ..... ²47-

Uit Shakspere................²48.

O Mihi praeteritos.............. ²49-

Ootmoed.................. ²5⁰\'

I N H O U D.

Blad?

Drie stemmen................250.

Bemoediging................251.

Bede...................252.

Geen partij-man......... .....252

Wat wil men toch?..............253,

Gesprek tusschen drie.............253

De Bijbel................................253,

Het oude lied................255,

Maanlicht..................256,

Waar niet?................257.

Afdalen...... ...........257,

Vraag..................257.

Avondregen................257.

Echte zang.................259

Opwekking.................260.

Op tijd............. . . 260.

Onberouwelijk............. . . 261.

Een lied. .................261.

Gezondheid en genoegen stralen.........261,

Aan eene weduwe..............262.

Alles en niets................262.

Drie gedichten naar Thomas Hood.

T. Het lied van het hemd........ . . 262,

II. Het sterfbed...............265,

III. De drenkelinge . . 265

Kinderlach.................268,

Een woord van Bacon................269

Zijt gij rijk, dat het blijk! . . . ... ... 270

Aan Dignus.............. .270,

Maakt plaats................270,

Eén slechts........... ... 271,

Geen Homerus...................271

Verlies van vrienden ... .... 271

Zijn of schijn ...... .......272

Aan een H. E. H. G..............272

Handen thuis................273

Poëtisch proza................273

Aan... Geen lid der St. Gen...........273

tiIfov jjfjktv nnuvxóc............273

Naar Rückert 1—8..............273

ONS VISSCHKRS VOLKJE. 1861.

I. Japiks wieg op \'t strand geboend......275

II. Trijntjes dolce far niente.........275

III. Het breistertje.............276

IV. Harmens uitreis............277

V. Jantjes eerste reis............277

i n h o u d.

Rladz.

VI. Het beslissend oogenblik.........278.

VII. Joost Atlas..............279.

VIII, Moeders middagslaapje..........280.

IX. Langs moeders graf............280.

X. Netten boeten.............281.

XI. Waar blijft hij?............281.

XII. Het anker uitgebracht..........282,

XIII. Pleuntje................282.

XIV. Toebereidselen voor de toekomst. . . 284.

kinderzangen naar isaak watts. 1864.

De lof van God...............285.

Lof aan den Schepper en Onderhouder.......286.

Dank aan God voor onze verlossing........287.

Dank voor tijdelijke en geestelijke voorrechten ... . 287.

Dank voor geboorte en opvoeding in een christenland. . 288.

Dank voor het Evangelie............289.

Voortreffelijkheid der Heilige Schrift........289.

Dank aan God dat men lezen leert.........290.

De alles ziende God..............291.

Ernstige gedachten aan God en den dood......291.

Hemel en hel................292.

Het voorrecht van vroege godsvrucht........292.

Gevaarlijk uitstel. . . .............293.

Voorbeelden van vroege godsvrucht........293.

Tegen het liegen...............294.

Tegen twisten en vechten............295.

Liefde tusschen broers en zusters.........295.

Tegen smalen en schelden............29Ó.

Tegen vloeken, zweren en misbruik van Gods naam. . 296.

Tegen ledigheid en moedwil...........297.

Tegen slecht gezelschap.............297.

Tegen hoovaardij op kleeding..........298.

Gehoorzaamheid aan de ouders..........299.

Kinderklacht................299.

Een morgenlied................................3⁰⁰-

Avondlied.................jOO-

Zondagavond................3⁰¹-

De luiaard.....................302.

Onschuldig spel..............................3⁰²-

De roos....................................3⁰3*

Stelen......................................3⁰3-

De mier....................................3⁰4-

Goede voornemens........ .....305.

Zomeravond.................306.

welkomstgroet aan de leden van het Prov.

Utrechtsch Genootschap, enz. 26 Juni 1867 . . 307.

INHOUD.

Bladz.

wedde, heil1gerlee, winschoten. Vaderlandsche uitboeze-mingen. 1868 en 1873.

Te Wedde, 22 Mei 1868............

Op het veld bij Heiligerlee. 23 Mei 1868......

Te Winschoten. 23 Mei 1873. Aan den Koning.

feestcantate voor den dag der onthulling van het Nat. Gedenk-

teeken voor 1813; 17 Nov. 1869..........

Aanteekeningen................

gemengde gedichten, ó^e bundel. 1869—1873.

Onsterfelijk...............

God laat groeien............

De opperzale..............

Vier Engelen..... ........

Liefde tot Jezus .............

Verzen................

Roepstem......... .....

Aan zekeren ouden boom..........

Man van den dag.............

In schoonmaakstijd ... ......

Verbeter, en verbitter niet. ... ......

Een goede raad van Lavater......

Uw tijd......... . . .

In het Nijenburgsche bosch . . ......

„Kennis is machtquot;............

Star en kus...............

Aan een pas geleerde...... . . . .

De wilg aan een dichter............. .

Tn het diaconessenhuis te Utrecht.......

Vaderlandsche leuzen...........

\'s Levens doel.....•........

In den zomer......... . . . .

Wat geef ik om een werelddeel.......

Gebonden stijl..............

De kerk op den Vluchtheuvel ingewijd.....

Feestzang gezongen op het Zendingsfeest te Heiloo.

Boetvaardigheid.............

Op iemands bladvullingen..........

Carpe diem..... .........

Jan veelschrijver.............

Grain de beauté.............

God is liefde..............

De gebroeders te Padua...........

Hart en geest..............

Groot gemak..............

Heb lief................

INHOUD.

Bladz

Strozzi\'s bijschrift op Michel Angelo\'s beeld: „de Nachtquot;. 37¹-

Natuurkeus................37 n-

Hedendaagsche methode......................37¹-

Tijdens den oorlog..............37 ^

I. De oorlog verklaard......................37²-

II. Bemoediging.......... . 37²-

III, Het slagveld van Gravellotte................373-

IV. Uitboezemiiig. (Na Sedan)..................375-

V. Aan Lodewijk Napoleon.........376.

VI. Aan Koning Wilhelm..........37%-

VII. Noodkreet van den stillen burger in \'t geteisterd

Frankrijk...............j^o.

VIII. De hoofdstad der beschaving...... • 3^⁰-

IX. Parijs in opstand............381.

X. Aan een gewezen dichter.........3^²-

XI. Parijs in brand.............3^3.

XIX. Caesar triumphator ... .......385-

Ter gedachtenis..... . . . . $86

De vijftiende..... ..... .... 389

Voorzienigheid....... . .....39°

Het portret......................39¹

Hard en zacht. ........................393

Mispas..................393

Weleer en thans. ... ............393

Aan den Apostel Johannes ......393

Voor den krijgsmansstand ..........395

Aan de artsen...............\' 39^

Een lied op het jaarfeest der Utrechtsche Zendingsvereeniging. 397

Hageroos. . . •..............399

Ontwikkeling der vrouw . • . . .......399

Een lied des vertrouwens. . ■ 400

\'t Beste..... ........ • • ■ 400

Bij het graf van Mr. C. W. J. Baron van Boetzelaer van Dubbeldam .... ........ ... 400

Holland . . ... .... .....401

God ........... .... 402

Kinderkusje..... ..........4⁰²

Tactiek ... . . ............4⁰3

\'t Is alles goed...............4⁰3

De natuur aan den natuuronderzoeker dezes lijds. . . 403

Vernuft en vlijt .... ..........4⁰4

Jantje.......... .... 404

Als gij voor \'t laatst ............4⁰4

V ader wijsheid ... ............4⁰S

Sanctum sanctorum..............4⁰5

Tegenstrijdig................4°^

INHOUD.

Bladz.

Erg.................420.

Neem het beste..........................421.

Roerend................. 421.

Naar Tersteegen.............. 4²¹-

Festina lente . . ■ .... 4²¹-

Geen kind zijns tijds .421.

VAN DE KLEINERE GEDICHTEN DE EERSTE REGELS ALPHABETISCH.

Bladz,

Aan \'t spoorstation te Heidelberg. 223.

Aan u, mijn viertal zonen. ... ......386.

Aardsche lust is haast genoten . .102.

Ach hoe vele, Groene, gele .... ... 86.

Ach, hoe zeldzaam is \'t uitnemende . . . . 406.

Ach, melieve, welk een feest!. . ..... 88.

Ach Moeder, welk een dag van diep en droef ontroeren 91.

Al heeft het lang geduurd..............208.

Alle heuvlen. alle dalen...........364.

Alle schoonklinkende thesen ... ... 369. Alles in slaap! Alles in rust!. .167.

Als een zegen daalt het neer . . . . . ■ 402.

Als gij voor \'t laatst mij hebt gekust. . .... 404.

Als ik een woord van wijsheid wist ... . 82.

Als ik Marie en Koosje zie....... ..121.

Als van twee gepaarde schelpen . . . . -217 218.

Ambtsbroeder — Foei! dat\'s stijf en koel!. 83.

Amen! U zij kracht en eer..........146.

Atlas draagt het hemeldak........ . 279.

\'k Ben in mijn neevlen niet meer veilig..........403.

Beschimp, beschimp geen vrouw, enz. . ......206.

Beschimp geen voorgeslacht, omdat het weinig wist 355

\'t Beste voedsel was voor elk. ... .....400

Bevallig Meer, volschoon Gennésaret........56

\'t Bezig leven sleept mij voort . .......92

Bij menigen juffer en menigen heer..............420

Bij poëzij is toovnarij in \'t spel.........274

Bij \'t kruis op den heuvel, daar buigt zich......78

de e e r s t r regels alphabet isc h. xix

Bladz.

Den gansdien naclit . . ... . ... 281.

Denk nooit dat ik behagen schep. . .....420.

Den Man, wiens wetenschap enz. . . . ²35\'

Der Vaadren ondervinding baat...... . . 381.

De schooljeugd groet. . . .......7.

De schoonheid der Schepping enz...... . 273.

De vertroostingen Gods zijn nooit te klein .... 262,

De verzen zijn bokalen. . . .......35°•

De Vriendschap, door ons hart gevoed............149.

De waarheid heeft geen erger vijand dan ... 416.

De waarheid ligt in \'t midden . . ... 109. De waarheid moet in diepe kuilen . . .123.

De ware wijsheid gaat met needrigheid gepaard. . . . 8.

De ware wijsheid is zich naar de omstandigheden . . 65.

De wereld is een kreng, enz....................6

De wereld is niet dan een groot tooneel. ... 248.

De wichtjes worden daaglijks ouder ... ... ^52.

De woorden dienen enz..... . 273.

De zon heeft vlekken, dat is waar ... 104

De zon is heet, de lucht is lauw...... . - 124.

De zon rijst op te juister tijd. ... 300

De zucht naar grootheid, die mij prest . . ... 419.

Dichtrennaam zal immer blinken .... ... 343.

Die in een viool geboren werd..............229.

Die laag bij de aard is vreest geen val . . . . 250.

Die niet langer varen mag................281.

Die niet uit alles leeren wil..........207.

Diep dringt de wortel door ... . . . . 98.

Die \'s Heeren zegen heeft . . . . • 33 •

Die \'t hardst kan schreeuwen is de man. 407. Die vijf-en-twintig jaar uw put geleegd . . .411.

Dit is de dag, wiens morgenstond..........300

Dit\'s Willem, wiens gelaat enz. . . .... 209

Doet ons dit indrukwekkend wezen . . .. 27 .

Dogmatische tranen schrei ik niet ... 365.

Door drift gedreven drijver .... 421.

Doorkerf een draad; uw parelsnoer . . . . 271.

Door zevendubblen muur en hemelhooge bergen . . 35.

Draag, groote Nijl, wien nimmer enz........231.

Dresseeren, Dresseeren................371.

Drie jongelingen togen dwars over den Rijn .... 105.

Driekoningendag is weder daar . 218.

Drukkend is de heete lucht . . .......66.

Een aardig meisje zong, enz .... .... 177.

Een basterdnachtegaal, die aardig in zijn soort is . . . . 419.

Een beeld der Hoop, voor die haar ziet.......132.

VAN DE KLEINERE GEDFCH

Blad?

Een blik, die tot in \'t binnenst ziet . . ..61

Een Deuvik, ziet terecht zijn waarde. • 6

Een dubblen trek heeft al wat leeft ... 274

Een enkle vonk valt in de ziel .........369

Een goede preek is\'enz. ... ... 410

Een half ei beter enz...... . . . . . 273

Een huivering van eerbied schokt mijn leden . 344

Een Ilias, en geen Homerus ! Hooggeleerden. .271

Een kind van God wordt steeds meer kind......131

Een rein gemoed, een zedig oog..........192

Een rol te spelen in den Staat ........419

Een ruige balk. een ruwe plank............380

Een schoone leest, een edel bloed. ... -53

Een star voor \'t voorhoofd van den Man......355

Een trouwen vriend in \'t oog te staren . .....12

Een valsche stap is ras gedaan ... ... 393

Een weinig menschenkennis schaadt . ..... 67

Een wind kwam op uit d\'Oceaan ...... .186

Een witte raaf, een roode spreeuw . ... 418

Eer brengt een arme Vader enz . .......173

Eer we onze tanden hadden.................193

Etndlijk blijft niet eeuwig uit ..............195

Ei, wat tikt daar aan de ruit? . . . 257

„Erg mooiquot;, „erg liefquot; enz..................420

Er is een heiligdom van \'t hart.........405

Ernst is zwartgalligheid enz...........131

Eurèkamen, Eurèkamen! Wij hebben het gevonden 243

Fier zwijgt de Vader in zij lot............. 3

Gaat u een meester voor........... 44

Ga voort, en stort uw besten balsem........238

Gedenk een sterveling te wezen . 395

Geef u niet over aan uw smart.............151

Geen goed besluit berouwt, enz. . . . . • . . 261

Geen kind zijns tijds te zijn, strekt geen verwijt .421

Geen nieuwe vriendschap die voor de oude gaat . .217

Geen schimp of smaad op uw vernederd hoofd.....376

„Geheel de mensch is in zijn stijlquot; beweert Buffon . . 418

Geleerdheid zal ons niet verbazen. . ... 8

Gelukkig \'t kind, dat in zijn jeugd ..... . 292

Gemoedlijk, ernstig! \'t kan wel wezen....... 8

\'t Genie maakt nog den kunstnaar niet ....... 78

Geprezen zij de wijze macht..........287

Gewis, voor wie de kunst verstaat........361

Gezondheid en genoegen stralen................261

Gij brengt uw anker uit, enz...........282

Gij de eerste mannen van het land ... .... 273

1) e k k r s t k r k li k l s alp h a b k t 1 s c h. xx l

Bladz.

Gij, die op \'t nieuw, veroverd, land........164.

Gij, Engel van den Vrede...........380.

Gij hadt geen genoegen enz...........274.

Gij hebt mij lang gekend...........163 .

Gij hebt mij, lieve Buren...........10.

Gij klopt; ik kom! enz. . ........1s5.

Gij waart zoo goed. Dat konden aller, lezen......180.

Gij wist niet wie \'t was, die zoo kort, maar zoo zacht. . 183 .

Gij zaagt u gaarne heden...........119

Gij zegt: Uw verzen hebben pit...... . . 91 .

Gij ziet alleen maar moed, waar moedig wordt gesproken. . 68.

Gij zijt geen engel, maar een mensch........100.

God gaf den mensch de tong en spraak.......296.

God laat groeien. ... ..................343-

God nam zijn Meester weg van hem........163

God is liefde, \'t Is zijn liefde enz.........367.

Gouden starrevonken.............270.

\'t Groote Babel zinkt in een..........383.

Groote Peter schonk den grooten Willem.......420.

Haast, haast u, berg u, vlucht in de ark.......35° ■

Haast trekt de spade een rechte lijn.... ... 207 .

Had hij een lucifer gehad........ . . 241 .

Had ik u adem. Nachtegalen..........34.

Hans Jorgen maait zijn goudgeel graan.......224.

Hebt gij nog een lach....................114.

Heeft de Aeoolsche harp gespeeld..... . . . 210.

Heeft Dora nooit nog iets gehad.........246.

Hef, Hollandsch Volk. het feestlied aan.......333.

Hef, Zeeuwsche Leeuw, den breeden kop.......408.

\'s Hemels wonder Duikt in volle schoonheid onder. ... 49.

Het hart blijft jong en wordt niet oud........192.

Het hart eens teedren echtgenoots. .......62 .

Het hielp niet of wij wreven........ . . 120.

Het is niet om de vreugd te sloren........102 .

Her leed dat u te beurte viel. . .......15¹ •

Het leven is een staat van oorlog enz. . .....197.

Het lezen voedt eer schoon verstand........269.

Het oude, de Omhulling .... .... 184.

Het plechtige luiden der klokken........236.

Het prachtig Buiten hief zijn dak.........166.

Het vrouwlijk geslacht, Dient enz................399.

Het was een avond schoon en stil.........367.

Het werkzaam bijtje weet heel goed........297.

Het wordt weer groen in Haarlems hout.......124.

Hier dient de zedigheid bestreden.........77.

Hier is mijn plaats. Aan deze voeten .....23.

van de kleinere g e d i c .h t e n

Hlad/.

Hier woon ik. Zult ^ij met mij wonen ..........130

Hij is niet rijk, die veel üezit. . .......421

Hoe ben ik toch op mijn vermaak. ... ... 299

Hoe heerlijk is de Heer der Heeren........285

Hoe klein zijn de mieren...........304

Hoe komt dat we iedereen enz. ....... 257

Hoe langer hoe liever is een kruid.......217

Hoe lieflijk staat een frissche roos............72

Hoe liggen op de velden ... ... *373

Hoe noemt gij wat wij leven noemen ..*... 211

Hoe sehoon is de roos! ......... . 303

Hoe schoon was de dag enz. . ..... . . 306

Hoe waait de vlag zoo vroolijk uit. . . .....229

Hoe woelt de poëzij. In mij......... . 12

Hoe zacht rust in des aardrijks schoot .....416

Hofmeester, hoog in eer...............272

Hooge vreugden zijn hierboven...... ... 349

Hoor de stem van den luiaard enz. ... .... 302

Houd 11 den slaap des doods uit de oogen.......171

Houd vast, houd vast, met oog en hart . . ... 260

Iets te zijn iets te zijn is de droom van den knaap. . . . 358

Ik ben de liefde zelf, enz ...... . . 10

Ik ben nu nog jong en teer..... ... 305

Ik breng met hart en tong...........290

Ik dacht zoowaar dat „louter Bronnenquot;.......225

Ik had in mijn gedachten....... ... 122

Ik had nog nooit een meer aanschouwd...........239

Ik heb van nacht uw stem gehoord ........50

Ik hoorde een lied jen in het Sticht..... . 126

Ik ken geen schooner kleuren. . . . .26

Ik ken, ik hel) een frissche Roos...........165

„Ik ken\', zegt Jan, „geen vreesquot;......• 419

Ik vond een man, een man van staal........S3

Ik zing dien grooten God, wiens macht. ... . . 286

In den beginne was het Woord...............142

In den ouden bolderwagen . . . . 154

Indien geen groot man enz . . .......272

Indien gij een vader van kinderen zijt . . . 405

Indien gij nut wilt stichten, wijze man .... . . 257

In eenzaamheid gedenk ik aan mijn Vader.....153

In onze dagen zij het vrede . ........18S

In \'t hoogste Noorden ligt een schip. . . . . . 205

In uwe school gelooft men op gezag. . . . . 253

\'t Is alles goed wat komt van God ........403

\'t Is alles prachtig wat men hoort of leest . . . .411

Is God een God slechts van \'t Verleden. . . . ■ . 402

D K E E R S T E R E G E I. S ALP II A B E T I S C H.

Is iets voor uw bereik tc hoog

[s Jantjen opgevoed ?......

\'t Is Juli. Haarlems lusthof bloeit \'t fs om den mooien weg te doen \'t Is solfiëeren wat gij doet \'t Is waar, hier is een glasruit stuk . Is \'t wonder, dat een visschersknaap.

Ja, enkel poëzij zijt gij.....

Jan is een ware wonderman .... Jan is geen middelmatig man ... Jan lag te slapen in zijn wagen, enz. Jan met zijn slecht voorzienen kop Jan rekent: „Tweemaal zes is zevenquot; Jan War preekt roerend, zegt gij. Kom. Jan was ter preek bij Dominus Verschrimj Jal \'t Juiste Midden I Maar waar tusschen? „Je m a i n t i e n d r a i.quot; De Koning leve Jezus wordt weggeleid. . . . .

Kennis zij macht; geen macht enz.

\'t Kind dat godvruchtig wezen wil . Kindren leert u vroeg gewennen ... Klein Jantje steekt van wal .... Klinkt op trompetten! Roffel trom! . Kom aan mijn hart, mijn vijftiend kind Kom Pleuntje, ga naar huis .... Komt ge in uitnemendheid van woorden Koren hier, en ginder druiven Krabbe het katjen en bijte de hond .

Kweek al wat kiemt, laat enz....

Laat de ketens vallen I.... .

Laatdunkend jongling, zoo verwaten

Laat hooren, laat hooren ...

Laat mij rusten aan uw boezem .

Laat niets uw ader stremmen...

Laat ons met de herders gaan.

Leer eerst uw taal wat beter schrijven .

Lieflijk prikkelt op de tongen

Ligt de bijl aan uwen wortel, Room der bc

Looft allen, looft Gods grooten Zoon

Maak een dag van den nacht, door \'t donk Maakt Elburg van den Boetselaer Maak vlijtig honig, nijvre Bij I Madelieven zijn er altijd .... Mal wicht! enz ....

Marten is ons oudste kind.

v a n d k k l e 1 n k k k k d 1 c h t e n

Blaüz.

Met begrijpen zal\'t niet gaau..........82 .

Met een bloemkrans om de bruine lokken......134.

Met vingertoppen, ruw en wreed.........262.

Met zorg hield een bedroefde kring........^65.

Midden in de stad heb ik een hof..........130.

Mijn God, ik sla uw werken gade .... ... 289.

Mijn Hageroos, mijn bloem van \'t veld.......399.

Mijn hart springt op, wanneer mijn oog.......414.

Mijn hof ontwaakt, wordt groen, wordt wit......204

Mijn lieve beste........... . . 245.

Mijn sieraad en mijn eere...........! 7⁰ ■

Mijn voorhoede en mijn achtertocht........400

Mijn zoon, indien gij leven wilt, enz........4¹7-

Mocht ik nog eens mijn leven overleven......249.

Moderne Proteus, menigkeeren.........; 17 -

Moet er, moet er een een liedje zijn........221 .

Mooi Kaatje, wrijf uw oogjes uit.........206.

Mooi Kniertje staat van dag tot dag........276.

Mooi meisje, dat in \'t berghótel......• . 225.

Naar wie hebt gij dat lief gelaat.........122.

Natuur en waarheid spant de kroon . . .....284 ■

Natuur is en doet alles; dat\'s de leus .... 371.

Neem de Kroon, neem de Kroon! ze is, enz. . . . ■ 188.

Neem mij niet kwalijk, lieve Bet!........167.

Neen, ducht niet dal ons hart, lief jongsken! u vergeet. . . So.

Neen, ik wil mijn vreugd niet zoeken ......297.

Neen, niet alleen toen gij Gods Engel zaagt......40.

Neen! nog is Neerland niet in nood..... . . 372.

Neen, zonder kruis geen kroon . ..........19quot; ■

Niet altijd mannen die veel weten........420.

Niets zoo lieflijk, niets zoo schoon........259.

Noem ze rozengaarde .... .... 46.

Nog wuift ie met zijn mutsje, Jan!........277.

Nooit kon ik den kunstgreep leeren........111.

November brengt geen malsche rozen.......84.

Nu doet gij wijs, dat gij den vrede wilt.......246.

Nu is de groote zonde ontdekt.........413-

Nu is het Meer niet meer...........79 •

Nu kom eens uit uw graf . . . .......\'01 .

Nu komt de zou weer schijnen.........198.

Nu wordt de Sloköp opgeslokt .........44.

Nu zich het aardrijk opendoet..........89.

Och, blijf mei uw genade............144.

Och, Neerlands machtigen en braven........117

Of Godgeleerdheid smale en Wijsbegeerte spotf . . . . 132.

O God. Gij schenkt mij juichensstof........2SS.

DE EERSTE REGELS ALPH ABET1SCH. XXV

Bladz.

O God, ik maak uw goedheid groot_........289.

O God, uw aldoordringend oog.........291 .

O God! wat is dees nietige aard. ...... 390-

O Heb tocli lief zoo lang gij kont ..... .370.

O Hoe gelukkig is het kind . ......294.

O Kind, van God gegeven...........203.

O Laat mij dwalen, laat mij dwalen..........359-

Omkrans het hoofd, het achtbaar hoofd . ... 53

Onder vreugde en zoete smarten................66.

O Nederland, mijn Vaderland!. . . ......87.

Ongevoelig, ruw, koelbloedig .... . . . 177.

Onmiddlijk nut sticht niemand, enz...... . . 260.

„Ontboezeming.quot; Ja; zoo dat waar was..............7.

Ontvalt u vrind op vrind...............271.

Onze oude moeder heeft verheugd.........197»

Onze wegen scheiden ...... .....85.

Ook die harp, ook die harp dan tot zwijgen gebracht. . . 196.

Ook ik ben \'t land van bergen, stroomen.......213.

Op aadlaarsborst rust. Middelburg. .......408.

Op een Driekoningen-avond ...... . . 199.

Op straat zij twist en luid rumoer . ..... 295.

Op \'t ziekbed dankt u. Heer! mijn lied .....67.

O Zing mij nog eenmaal het oude lied . . . . 253.

Partijman wezen wil ik niet..................252.

Pluk rozen naar uw lust, en laat het boompje snoeien . . 80.

„Poëtisch prozaquot; — Ja, enz ...........273

Prachtig blonk voor ons oog enz..... ... 187.

Professor is geleerd, enz. .... .... 262.

Reeds begint de spin haar rag .........184

Regen, Regen, Regen .. .. ... .228

Rust onder deze bloemen...............413

Rust zacht! Gij zijt ter rust gelegd . . . 410.

\'k Schiet hoenders in de vlucht, enz........11.

Schudt gij \'t uit de mouw...........419.

Sla toch dien mallen Audax ga! . . . .417.

Slechts blijde tonen kunnen \'t zijn........187.

Spaar geen hardnekkigen ... . . 393 •

Spreid vroolijk, tusschen gras en kruid . ... 69. \'k Stem toe, niet ieder menschenkind . .129.

Stijgt gij naar omhoog............185.

Strooi rozen op dit graf, enz..........400.

Ten dage van mijn bloeiend schoon . . .... 367*

Tradt gij, lieve Bruid!...........31.

Treedt vroolijk, treedt met fierheid op. . . . . 105.

Trippel vroolijk op uw dorre beenen. . 152

Tusschen bosschen, beemen, duinen . . .... 159.

VAN DE KLEINERE GEDICHTEN

Bladz.

U heb ik steeds bemind...........148

Uit een ver verschiet ..... .... 147

\'t Uitvoerig beeld voldoet niet recht. . .....56

Uw beeltnis, lieve man! Laat ook uw beeltnis maken! . . 391

Uw naam zoo heilig en verheven................296

Uw verzen komen tot mijn ooren............73

Uw wenkbrauw daalt, uw oog schiet stralen. 232

Van buiten rood, maar zwart in \'t hart . . 416

Van der bergen steile wanden................2

Van mij te verschillen, gelijk gij ziet..........152

Van wat ik zag, enz. . . .........r 74

Verbeter, en verbitter niet...........352

Verdraagt gij \'t, dappre legerscharen . . 395

Vergeet uw vrees voor louter vreugd. .... . 13

Verheugt u met het volk van God . . . . 397

Verkiesbaar zijt gij naar de wet ... ... 11

\'t Verkrijgen van den wensch. 418

Verscheiden tonen hoort men hier ... ... 222

Vertrouw hem weinig, die te mild .... 353

Vervolgt met stillen heldenmoed ..............396

Vervolg uw weg, voorspoedig Held!, . . . . 378

Verwijt gij mij, mijn waarde!..........20

Vijf en twintig jaar getrouwd....... . 201

Vijf g r o s c h e n. Heeren, geeft wel acht .... 24^,

Voer me op des Heuvels top, als uit haar slaap ontwakend 47

Voert water aan, voert water aan. . . ... 412

Voorbeelden weet ik wel genoeg. ... . . 293

Voor de wereld bloeit gij niet..........23

Voor u uit, voor u uit bruisen de baren.......351

Voor uw mooie oogen, Bartje . . . \' . .132

Voorzichtigheid ziet ver . . .......412

Vroegtijdig zijt gij heengegaan...........122

Vroolljke Onschuld, die niet weet..... . . 52

Vrouw Sijmensz kan niet scheiden van de zee.....216

Waag nooit uw schat, enz. ... . . 420

Waak op mijn ziel! Paar stem en snaar. 393

Waarheid is het lichtste spel van allen . . 110

Waar ik \'t niet winnen kan enz.........403

Waar is, o Dood! uw prikkel? .... 411

Waar is uw hart, enz. .. .........211

Waar is, waar is de nachtegaal .... . . . 153

Waarom de Maan zoo gaarn wordt aangeblikt?.....256

Waar \'t hart niet voor een hoog er wereld slaat. 419

Waar \'t leven van gemaakt is. .... . 366

Waar zijn de liedren, waar de tonen...........247

Wanneer de kindren groot zijn, enz .... ... 193

DE EERSTE KEGELS ALPHABET!

Blatlz,

Wanneer ik wandel langs den weg ....... 287.

\'t Was de eerste thuiskomst na haar sterven.....280.

Was op mijn versleten luit. ... ... . 74

Wat apenmoeder heeft voorheen . .... 268.

Wat dwaasheid is het trotsch te zijn.......298.

Wat een lied kan doen behagen . . 108.

Wat elk behaagt op d\'eersten blik ..... 67

Wat geef ik om een werelddeel?.........S^⁰-

Wat gij me op tafel zet, mijnheeren . , . . . 418

Wat gij onvatbaar voor bewijs . v . . . 414

Wat is er niet te hooren ..... . . 69.

Wat kan, in \'t Gooi, een schuldloos kind ... ico

Wat maakt gij, in uw schoone zangen.......35^-

i»Wat Poëzie, en waar haar woon is?quot; .....257

Wat pijnt ge u af, mijn goede heer ... . . 421

Wat \'saardsche roem? enz ... . ... 102

Wat schoon is moet eenvoudig zijn . . 49.

Wat \'s de schoonste en zoetste traan ... 87

Wat smeedt g ij. S m i d? enz . ... . 185.

Wat staart gij, met kortzichtige oogen . . . • . 109.

Wat vleesch noch bloed ... . . . ï44-

Wat voor de vuist wordt toegediend. . . 4^I7quot;

Wat wil men toch in Nederland? ........ 253-

Wee, die zijn „Ik ga stervenquot; spreekt . . 185.

Ween, trouwe liefde, ween . . 110.

Weer zoo\'n beklaaglijke . . . 265.

Wees in de keus tusschen dezen zorgvuldig . . 407.

\'k Weet dat er twee Genèves zijn . . ... 152.

Welk een vreugd in uw jeugd, welk een gloed in uw bloed . 113-

Wie heeft ooit den Bijbel mij . . ..... 253»

Wie is de Engel, die daar komt . ... 347

Wie wordt door elk bemind? enz. . . .. . . 196

Wie zal u drukken aan zijn hart . . ... 244.

Wie zal uw lijden ons verhalen . . . 35

Wie zegt daar: „\'t is nog tijds genoegquot; . . . 293. Wij waren verloren: gij hebt ons gezocht. .188.

Wij zijn kindren van ons land............100.

Wil d\'arbeid van \'t nadenkend hoofd. . 4⁰4-

Wilt ge dat we u metterdaad..... . , . 273.

Wilt ge ooit iets goeds beginnen . . ..... 353.

Wiltg ij zie neen schoone maagd I3--

Winschotens vreugde stijgt ten top . . ... 328.

Wordt u de aarde droef en duister ...... 67

Zaagt gij hoe die ster verschoot?. ............I3¹

Zeer zelden is ons de eer beschoren . . . . 49

Zeg uw gedachte, zing uw lied ..... 73»

XXVIII VAN DE kleinere GEDICHTEN, K N Z.

Zeven en een is acht .......

Zie op de bruine heide......

Zijt mij gegroet, Met blij gemoed.

Zij waren beiden frisch en sterk.....

Zij zeggen: „Laat uw dwaas vooroordeel varen

\'t Zit in de golf van Napels niet

Zoet Holland, lieflijk Holland, enz

Zoo als God mijn hart aan u gesnoerd heeft

Zoo ge u goede menschen op wilt voeden .

Zoo gij gelukkig z ij t, mijn vriend!

Zoo gij mij boeien wilt en treffen.

Zoo kirde de tortel, zoo geurde het kruid. .

Zoo velen zwelgen in het Overbodige

Zou \'k mijn naasten ooit berooven. . .

Zult gij de wereld gadeslaan.....

GEMENGDE GEDICHTEN.

DERDE BUNDEL.

1848—1S54, I^ste HELFT

„Onder den, zoo ik hoop, bescheiden titel van Korenbloimeu, reik ik mits dezen mijnen Landgenooten eenen nieuwen bundel gedichten toe, waarvan sommige vroeger bekend geworden, maar de meeste nooit gedrukt zijn, en die het bewijs moeten opleveren dat ik de pofizie niet geheel verwaarloos, al is het dat mij tijd en gelegenheid ontbreekt om haar opzettelijk te kweeken.

„Een onzer uitnemendste, en door mij van der jeugd af meest geliefde dichters, is mij voorgegaan in eene naamgeving, waarop ik ook reeds bij den herdruk van mijnen eersten dichtbundel, met motto en titelplaat, gezinspeeld heb\'). Gaarne beken ik dat zijn

Tarw, en van het beste Koren,

Ten beste van \'t Gemeen,

overvloediger en zijn Korenbloemen kleuriger waren dan de mijnen. Maar de wensch van ook mijn hart is altijd geweest, dat mijn Vaderland niet geheel te vergeefs naar mijn Koren mocht vragen, en van mijn Gebloemte getuigen:

Is \'t Onkruyd, \'t is van \'t best\'; \'t is vriendelick, \'t is fijn, \'t Is soet en schadeloos, en niet min als fenijn.\'quot;

Zoo schreef ik te Heemstede tegen het einde van het jaar 1853-De gedichten, die ik met deze voorrede in het licht zond, maken het grootste gedeelte der hier volgende afdeeling uit. Ik zou niet lang meer in Heemstede blijven, en wat het halfjaar vóór mijne verandering van woonplaats nog aan verzen heeft opgeleverd, met al den overigen

By-slagh, die den aerd van \'t Land, of van het Koren,

in dezelfde jaren

Te voorschijn had gehaelt,

zonder juist in den aangeboden ruiker te zijn opgenomen geweest, heb ik er hier aan toegevoegd.

De Korenbloemen, in 1853 in groot, in het volgend jaar in klein octavo uitgegeven, hebben bij het publiek een allerwelwillendst ont-

^l) Het motto u-as geweest.

De Bloem verschijnt nochtans, en menght sich onder \'t Koren: de titelplaat, een handvol Korenbloemen, naar een teekening van mijne vrouw.

Hl. 1

VERWACHTING.

haal gevonden, en zijn nu sedert lang uitverkocht. Ook in het prhi-cipibiis placnisse viris mocht ik mij verblijden, als a. o. uit de gunstige openlijke beoordeelingen van dichters als Tollens, kunstrechters als van Vloten bleek\'). Ik zelf zie met zekere voorkeur op dezen bundel neder. Is het omdat ik, eerst in dezen, van het begin tot het einde geheel mijzelf ben en mijzelven zie? Is het omdat zijn inhoud mij een tijd, een oord, een levenskring voor den geest brengt, waarin mij zooveel geluk, zooveel genot, zooveel zegen van allerlei aard is te beurt gevallen, en waarop, als nu tot het verledene behoorende. mijn oog met een gemengd gevoel van weemoed en genoegen rust? Of mag ik waarlijk gelooven, dat onder deze voortbrengselen van mijn drieëndertigste tot mijn veertigste levensjaar dezulke gevonden worden, die tot het beste behooren van wat ik vroeger of later in staat geweest ben -op dichterlijk gebied voort te brengen?

April 1874.

\') In /.eeskabiiiet en Knustkronijk,

VERWACHTING.

Van der bergen steile wanden Storten, met luidruchtig klateren, Met een onverduldig branden, Met onwederhoudbren val,

Alle Wateren Zich in \'t dal;

Daarop scheiden Zich de vloeden.

Om de landen door te spoeden; Daarop spreiden Zich de stroomen.

Langs verscheiden Bed en zoomen;

Daarop breken Honderd beken.

Met een daverend geluid,

Haastig uit; Zij doorkruisen

Zonder rust Alle streken,

ledre kust. Zij doorbruisen Alle landen.

Zij bereiken alle stranden. Zij doorvorschen alle hoeken: Om den God der aard te zoeken.

WAT KINDEROOGEN ZIEN KUNNEN.

En de vlammende Gloed Treedt, zooras hij ontwaakt,

\'t Lage dal, waar hij blaakt.

Met den vurigen voet.

En schiet lijnrecht omhoog Naar den oppersten boog;

En zijn hoornige kop.

Immer hooger gestrekt.

Scheurt het wolkenkleed op:

Of hij den Heer van den Hemel ontdekt.

En de aarde schaart, als stille wachten. De reuzenbergen op hun post,

Door jaar- noch eeuwkring afgelost,

Wier kruinen ijs en sneeuw bevrachten.

Zij zien op, zij zien uit.

Naar het Oost, naar het West, naar het Noord, naar het Zuid, Bij dagen.

Bij nachten.

Bij stormen, bij stilte, bij bloei, bij verval: En vragen \'t Heelal,

Of de groote Wereldrichter dan niet eindlijk komen zal!

1848.

* Dit stukje, onder den naam van Perzische Wereldbesckouwing, in den Muzen-Almanak van 1849 opgenomen, is ontstaan uit de lezing van het volgende in VON SCHUBERT\'S Geschichte der Seele (S. 59)^:

„Die Wasser, so sagt ein alter persischer Spruch, sie rauschen vom Gebirge herab und eilen hinaus in alle Lande, suchend ob sie den Herrn der Erde fanden; die Elamme des Feuers, sobald sie erwachet, schaut den Boden nicht raehr an, sondern geraden Zuges richtet sie sich empor zum Himmel ob sie den Herrn des Himmels erblicken mochte; die Erde, sie hat hier, sie hat dort die hohen Warten der Gebirge aufgestellt; diese ragen weit empor und schauen sehnend hinauf und umher, ob der Richter der Welt noch nicht komme?quot;

WAT KINDEROOGEN ZIEN KUNNEN.

Fier zwijgt de vader in zijn lot,

En leert, in \'t duister kerkerkot.

Verdragen wat hij draagt.

De klacht der moeder stijgt tot God;

Eens raakt zij uitgeklaagd....

„Ach kinderkens, mijn kinderkens! •

Uw moeders hart Bezwijkt van smart.

\\V A ï KIN DER O O GEN ZIEN K H X N EN.

Zij heeft geen woorden meer.

Komt! handjes samen, oogjes dicht! U w englen zien Gods aangezicht; Ontferme zich de Heer!quot;

Bij \'t venster knielt de kleine kring : In \'t midden, vaders lieveling,

In \'t midden, de oudste zoon:

Wat is zijn leeftijd nog gering,

Wat is de jongen schoon! „Ach kinderkens, mijn kinderkens! Uw moeders hart Bezwijkt van smart;

Zij heeft geen woorden meer. Wat staart gij op de donkre straat? Bidt, bidt tot God die « verstaat! Ontferme zich de Heer!quot;

De nacht is duister. Star noch maan Is aan den hemel opgegaan;

De kamer zonder licht.

De moeder ziet den kleinsten aan...

Hoe blinkt zijn aangezicht! „Och moedertje, lief moedertje! Hoe schoon trekt daar Een gansche schaar Van gouden lichtjes voort!

Zij zweven naar des Hertogs slot: De heilige englen zijn \'t van God. Die ons gebed verhoort!quot;

De bleeke moeder hoopt, en ducht; Zij treedt aan \'t venster met een zucht;

Maar alles wat zij ziet Is donkre huizen, zwarte lucht:

Gods englen ziet zij niet. „Ach kinderkens, mijn kinderkens! Het wicht verstaat Niet wat het praat:

Lief jongsken! ga ter rust.

De vromen dient Gods englenschaar; Maar in dien boozen Hertog daar Betoonen zij geen lust.quot;

Nu schudt de kleine \'t lokkig hoofd. Bedroefd dat moeder niet gelooft.

En tuurt aandachtig voort.

Tot dat de glans is uitgedoofd,

Die om zijn kopje gloort. „Ach moedertje, lief moedertje

wat k i n d e r o o g e n zien kunnen.

Gewis geschiedt Wat broertje ziet;

Der englen taak is schoon;

Gehoorzaam aan zijn wijs gebod,

Volbrengen zij een last van God\'* —

Zoo spreekt haar oudste zoon.

De kindren gingen tot hun rust.

Het wee der moeder schijnt gesust;

Zij slaapt den ganschen nacht;

Ook droomt zij dat haar de eega kust,

Die in den kerker smacht.

„Ach kinderkens, mijn kinderkens!

Wat toeft gij nog?

Omhelst hem toch,

En kust zijn bleek gezicht!

Hij kwam in \'t holste van den nacht;

Due d\'Alva heeft hem thuisgebracht Met pauk en fakkellicht.\'\'

Due d\'Alva woelt op \'t ledikant;

Zijn voorhoofd gloeit, zijn boezem brandt;

Zijn mond gaapt naar \'t geluid :

Nu strekt hij de een\', dan de andre hand

Met schrik en woestheid uit.

„Laat los, laat los, gij kinderkens!

Laat los, o vrouw!

Vergeet uw rouw!

Gij hebt uws Hertogs woord;

\'k Verbreukte \'t nooit, tot goed noch kwaad ;

^:k Vervul het met den dageraad;

Uw beden zijn verhoord.quot;

De nacht gaat om; het morgenlicht Schijnt reeds den kleinen in \'t gezicht,

Genaderd door een scheur.

Nog zijn de zware bouten dicht....

Wie klopt daar aan de deur?

„Staat op, staat op, mijn kinderkens!

Sta op, vriendin,

En laat mij in!

Omhels uw echten man!

Hij, die het hart der vorsten buigt.

Heeft voor mijn goede zaak getuigd,

Hij hebbe de eer er van!quot;

1848.

* Dit volksverhaal is te vinden in wolf\'s Nieder 1. Sagen, S. 157.

ARAHISCHE MKKSCHENHAAT. —■ DE DEUVIK EN DE KOMPASNAALD.

ARABISCHE MEN SC HEN HAAT.

„Dc wereld is een Kreng; die haar begeeren, Honden.\' Zegt de Arabier, die voor geen honden achting heeft, \'t Opzittend soort, dat pootjes geeft,

Wordt zeker niet bij hem gevonden.

DE DEUVIK EN DE KOMPASNAALD.

Een Deuvik, zich terecht zijn waarde „Als Deuvik en Geleerdequot; wel bewust,

Daar hij op een madera-fust Een reis gemaakt had om heel de aarde.

En ongetwijfeld al dien tijd (\'t Was streng verboón hem af te trekken)

Aan overdenkingen gewijd,

Waarmeê slechts onverstand durft gekken; Een Deuvik dus, van de eêlste geesten vol.

Van rijpe ervaring daarenboven, Met wetenschap gelaafd in een stikdonker hol. Bij „passendquot;\' afkeer van gelooven.

Verliet zijn „stil studeervertrekquot;

En kwam zich toonen op het dek.

Het scheen zijn eerste plicht, voor allen, De Scheepskompasnaald aan te vallen:

„Gij zijt gelukkig, lieve vrind!

Maar \'tis als een onnoozel kind;

Onnoozelheid, die ik niet laken.

Maar evenmin benijden wil:

Gij meent ons, trillende op uw spil.

Den koers naar \'t Noorden uit te maken.

Maar al mijn studie (en ik zat Zoo lang reeds muurvast op dit val)

Bewijst de onmooglijkheid dier zaken.

Vooreerst: nog is \'t mij niet gewis.

Dat daar een werklijk Noorden is: Ten andren, kan ik niet ontdekken,

Ifoc \'t Noorden naalden aan zou trekken. \'X. Begrip van \'t Noorden Iaat ik staan; Dat trekt sinds lang van alles aan.

Door wat gevoeligheid te wekken;

Maar \'t Noorden zelf, hoe zou dat gaan? Gij wilt er tot bewijs van strekken;

Maar zie of u \'t bewijs niet schort.

Dat ge inderdaad getrokken wordt.

En dat ik waar gij op durft roemen Geen malen op één punt mag noemen.

Geloof niet dat \'k uw eer verkort:

AAN EEN ONDER WIJZ F. R

Maar hoor hetgeen ik u verklare:

Zoo daar een trekkend Noorden ware,

Het trok mij lang reeds van dit vat....

Doch neen, hoezeer ik \'t zelf begeerde.

\'t Gebeurde niet: verklaar mij dat!

En voorts....quot;

De Naaide sprak: „Ei wat!

Gij zijt vau hout, U Hooggeleerde.quot; quot;

\'t Schip kwam ter reede zoo \'t behoort.

Men rolde \'t vat met wijn van boord.

De wijze Deuvik, vol gepeizen En studie, rolde deftig meê.

\'t Kompas bleef eervol op zijn steê.

Het schip stak af tot nieuwe reizen;

De Naald wees trouw den weg door zee.

1S48

* Misschien weten niet alle lezers terstond wat een Dciti\'ik is, \'t Is de houten stop, waardoor een vat gesloten blijft, totdat zij plaats moet maken voor een kraan, waardoor zich de inhoud mededeelt.

ONTBOEZEMING.

„ONTboezeming.quot; Ja; zoo dat waar was! maar ik ducht Gij zijt er nog geboezemd afgekomen.

En schept alleen een weinig lucht.

Om straks op nieuw ons te overstroomen.

AAN EEN ONDERWIJZER.

OP ZIJN JUBELFEEST.

(V O O K DE SCHOOLKINDEREN.)

De Schooljeugd groet,

Met blij gemoed.

Den Meester op dit feestlijk heden Wat kwam er in die vijftig jaar, Een groote, bonte kinderschaar Zijn schooldeur ingetreden

„Ik onderwees Uw ouders reeds!quot;

Denkt hij met liefde, en ziet ons naderen. Van menig onzer heugt hem, dat Zijn grootvalr op de banken zat In \'t eerste boek te bladeren.

Een zeldzaam lot Schonk hem zijn God,

IK 1 O M F E E R E N D E A R G U M E N ï E N

Waarvoor ons hart Hem luid wil prijzen: Die, bij \'t aanvaarden van zijn werk, Den Jongman moedig maakte en sterk, Die zegende ook den Grijzen.

„Diens zegen zij Hem nog nabij!quot;

Zoo wil met hem ons harte smeeken:

„Hem mooggeen rust, geen lust, geen kracht. En, bij het dalen van den nacht,

Geen hemelsch licht ontbreken.quot;

1S48.

T R I O M F E E R E N D E A R G U M E N T E N.

1.

De ware wijsheid gaat met needrigheid gepaard;

\'k Ben needrig — en dus wijs; dat\'s dunkt mij klaar bewezen En wien ik voortaan geen orakeltje mag wezen.

Bewijst zijn domheid klaar en opgeblazen aard.

2.

AAN EEN GELEERDEN TEGENSTANDER.

Geleerdheid zal ons niet verbazen;

De eenvoudigste is het meest verlicht.

De kennis, vriend! maakt opgeblazen;

De liefde, alleen de liefde sticht.

3-

AAN EEN GEMQEDELIJKEN TEGENSTANDER.

Gemoedlijk, ernstig! \'t Kan wel wezen!

Maar, lieve man! houd uw gemak....

Wie weet of gij Hebreeuwsch kunt lezen!

En voorts, gij zijt geen man van \'l vak.

4-

AAN EEN HOOGGELEERDEN TEGENSTANDER.

Collega heeft mij niet begrepen:

\'k Bedoelde \'t juist zoo als hij wil.

t Verschil van rechte en kromme strepen Is, wel bezien, een klein verschil.

1\' K I O M F E E R E N D É ARGUMENTEN.

AANEEN JEUGDIGEN TEGENSTANDER.

f.aatdiuikend jongling, zoo verwaten!

\'t Bewijst niet veel wat gij bewijst.

fn zulke dingen meê te praten

Past hoofden slechts, met eer vergrijsd.

6.

AAN EEN GRIJZEN TEGENSTANDER.

De grijsheid blijft ons eerbiedwaardig.

Maar, is ze ook al de kluts niet kwijt,

Ze is, wat ze ook zijn moog, eigenaardig

N\'iet op Je hoogte van den tijd.

7-

AANEEN W E LS P R E KEN D E N TEGENSTANDER.

Komt ge in uitnemendheid van woorden?

Schrijf recht en slecht, al is \'t wat grof!

Een kleed zoo schittrend om te boorden.

Bewijst niet heel veel voor de stof.

8.

AAN EEN ZAK EI, IJKEN TEGENSTANDER.

I.eer eerst uw taal wat beter schrijven!

Gebruik de Siegenbeeksche vijl!

Uw aanval zal niet lang beklijven;

Hij heeft zijn vonnis in den stijl.

9-

NIET AAN, MAAR VAN EEN DUCHT IGEN TEGENSTANDER.

De man is overal weerlegd\'

Door alle knappe luiden,

En \'t beste, dat hij schrijft en zegt,

Heeft weinig te beduiden.

Ook heeft hij onze weinigheid

Niet enkel aangevallen,

Maar zelfs (met afschuw zij \'t gezeid!)

Dien lievling van ons allen!

En zoo het groot publiek eens wist,

Zoo als \'t ons is gebleken,

Hoe dikwijls zich die man vergist.

Die men zoo stout hoort spreken!

Eén staaltje! Op zekere pagina.

Staat a -f- b voor b -j- a.

IO SCHEPPEND G E N I E. — G E R M A N I S M E N.

10.

AAN ALLERLEI TEGENSTANDERS.

Ik ben de liefde zelf, en zoo er iets ontbreekt Aan mijn geleerdheid — nu! wie zou zich „feilloosquot; prijzen? Maar gij zijt zeedlijk slecht. En vraagt gij naar bewijzen?

Dit ééne: dat gij mij gedurig tegenspreekt.

1848.

SCHEPPEND GENIE.

„Jan is geen middelmatig man,

Maar een genie, dat scheppen kan.quot;

Welzeker! Uit zijn meesters pan.

GERMANISMEN.

Gij hebt mij, lieve Buren!

Uw toons tick niet te sturen;

Ik zing niet gaarne op Duitsch; Houdt, daar gij mij door \'t oor boort Met uw afgrijslijk voorwoord,

Uw licclcrtafels thuis.

Verlost mij van de daadzaak, Waarover ik mij kwaadmaak,

Gewis niet zonder grond!

En wijs, om mij te grieven.

Niet heen naar de omloopsbricven.

Die gij mij onlangs zondt.

Och, dat de Nederlanden Toch sporeloos verbanden

Wat voortgaat uit uw huis, In plaats van door te voeren Wat burgeren en boeren

Tot schande strekt of kruis. Ons Neerduitsch was welluidend. Zoo lang gij \'t niet beduidend

Met valsche klanken schondt; Ons Neerduitsch was verstandig, Zoo lang men \'t niet onhandig

Verplooide naar uw mond; Ons Neerduitsch zal slechts leven, Zoo lang wij \'t niet vergeven Met vruchten van uw grond.

1848.

HET JUISTE MIDDEN. — ANDERS. — INTUÏTIE. — TAAL-CENSUUK

HET JUISTE MIDDEN.

[a, \'t Juiste Midden! Maar waar tusschen? Tusschen dwaling En dwaling, \'t Mag zoo zijn; maar geldt dit voor bepaling Van \'t juiste middelpunt der Waarheid ? Die dit zeit,

Geeft haar een lucht-hestaan van loutre onzekerheid,

Van \'t aantal, van de maat der dwalingen afhanklijk,

En niet bestaande, niet erkenbaar dan door haar.

De Wijze vrage dan niet langer! Wat is waar?

Alleen het onderzoek! Hoe dwaalt men? is belangrijk.

Maar waar den waarborg nu te vinden, die \'t bescheid Voor nieuwe dwaling hoedt bij de oude onzekerheid?

Neen, wandlaar! zie niet om naar die den weg slechts raden. Maar vraag dien ceniglijk aan die hem weet en wijst:

Betreed hem, leidt hij ook langs onbezochte paden, Met onverschilligheid voor die u laakt of prijst.

ANDERS.

Jan rekent: „Tweemaal zes is zeven.quot; Maar Piet zegt: „Zeven is wat min.quot; „„\'t Is twale/!quot;quot; valt er Krelis in; Maar dit acht Piet „weer overdreven;quot; En Krelis, die dus overdrijft,

Vergeet dat dwalen menschlijk blijft. En wil \'t maar niet gewonnen geven!

I N T U I T I E.

\'k Schiet hoenders in de vlucht, en op den aanslag, J an! Gij enkel in den zit, en legt een half uur \'an.

Nochtans beschouwt ge uzelf met innig welbehagen. En noemt het wetenschapljk jagen.

Maar Jantje! wat is \'t mijne dan?

„Het uwe! Durft gij daar naar vragen?

Daar neemt men geen notitie van.quot;

184S,

TAAL-CENSUUR.

Verkiesbaar zijt gij naar de wet;

Het dagblad doet dit daaglijks lezen.

Maar onze taal is nauwgezet;

Dat blijkt in dezen.

Een uitgang maakt een groot verschil:

Wees zoo verkiesbaar als je wil.

Verkieslijk zulje nimmer wezen.

12 aan een réizitter naar overzee. - prijsvraag. - zangdrift.

A AN EEN REIZIGER NAAR O V E R Z E E,

t o t afscheid.

niaioc; sv xaotote «jtjo x()Eia(r(gt;tu ynlrivijg vaviilóuaiv ihdiiuy.r. Euripides.

„Een trouwen vriend in \'t oog te staren,

Doet ons den boezem meerder goed Dan de aanblik der gestilde baren,

Als weer en wind heeft uitgewoed.quot;

Maar zoo ons oog den blik ontmoet Van Hem, wiens wenk de zee bedaren.

Den storm zich nederleggen doet —

Laat bruisen \'s levens hooge vloed!

Wij weten in wiens schuts wij varen:

Zijne is een liefde, die behoedt.

1848.

P R IJ S V R A A G.

Ernst is zwartgalligheid; dat \'s duizendmaal verklaard. Wat kleur van gal gaat met lichtzinnigheid gepaard? En is er oorzaak hen, die de ernstigen verdoemen. Steeds „duifjes zonder galquot; te noemen?

1849.

ZANGDRIFT.

Hoe woelt de poëzij In mij,

En haakt aan \'t licht te komen; Als in \'t gebergte een volle bron, Begeerig naar den glans der zon, Begeerig uit te stroomen!

Hoe voel ik mij omringd, Omkringd,

Door beelden, geesten, schimmen Van schoonheid, liefde, waarheid, kracht, Me omzwevende in een halven nacht. Waaruit een dag wil klimmen!

Hoe ruischt mij koor op koor In \'t oor.

Verlokkend en ontroerend!

EENS KONINGS TRA N E N.

Hoe zoet weemoedig is het mij, Als ware een stroom van melodij Mij op zijn golven voerend;

Als hoorde ik in \'t verschiet Een lied,

Dat hart en zin mocht kluisteren: Een nieuw gezang, dat niemand zong. En dat de gansche wereld dwong Tot opgetogen luisteren!

Mijn vrienden, neen! geen lust, Maar rust Ontbreekt den armen zanger. Hem kwelt een lang getergde dorst Naar poëzij, zijn moede borst Is van gedichten zwanger.

Geeft de onbezorgde vreugd Der jeugd.

Haar zoete mijmeringen,

In schaduw van \'t aloud geboomt, Of waar, van munte en tijm omzoomd, De rimpelende duinbeek stroomt. Hem weer — en hij zal zingen.

849- ______

EENS KONINGS TRANEN.

I.

Vergeet uw vrees voor louter vreugd. Wees, Dochter Sions! wees verheugd, En laat uw psalmen stroomen: Uw Vorst en Heer zal komen!

Hij komt, de Koning lang verwacht. Maar houdt, eenvoudig, arm, en zacht. Op \'t needrig lastdiervolen Zijn majesteit verscholen.

Hoe trekt de schaar hem in \'t gemoct, Het hart vol vuur, het oog in gloed. Hoe schudt men met de palmen. En doet hozanna\'s galmen!

„Hozanna! zegen over hem, „Die nadert tot Jeruzalem,

„Die komt in naam des Heeren, „Hozanna, God zij eeren!

„Hozanna! eer zij God gebracht, „Tot in den hemel van zijn kracht,

KENS KONINGS TRANEN.

„Tot in de hoogste plaatsen!quot; Dat berg en dal \'t weerkaatsen.

Aanschouwt hem! Goedertierenheid Ligt op zijn aanzicht uitgespreid; Genade is op de tippen Dier lachelende lippen.

Ziedaar het godlijk aangezicht Van die den blinden heeft het licht, Den stommen spraak gegeven, En Lazarus het leven!

Valt, palmenmeien! voor dien Heer Uit de uitgestrekte handen neer; De knieën moeten buigen.

Waar hart en lippen juichen!

Hoe klopt de boezem, die hem prijst. Wanneer men van den grond verrijst. Maar \'t opperkleed laat blijven Bij palmen en olijven!

Rijd, Koning vol zachtmoedigheid!

Rijd zacht op \'t pad aldus bespreid, En laat uw oogen waren Langs de opgetogen scharen.

Trek door het bloeiend, vruchtbaar dal. Dat nooit uw hart vergeten zal.

Waar \'t liefde vond en vrede...

Zijn nardus-geur trekt mede.

Bestijg op \'t veulen, nooit bereèn, Betphage\'s heuvlen een voor een,

Waar dadelen en vijgen U groeten met hun twijgen.

Rijd, rijd voorspoedig, naar uw woord, Tot d\' afgang der olijven voort;

Straks zal uw oog aanschouwen Jeruzalems gebouwen.

Daar ligt de stad, de koningsstad, Op tempel en paleizen prat.

Daar ligt zij, de overschoone. En vonkelt met haar krone.

Daar ligt de stad, der stede eer.

Waar zich de stammen van den lieer, Om voor zijn oog te naderen, Hem lovende, vergaderen.

EENS KONINGS TRANEN.

Hoe heerlijk pronkt, hoe vroolijk zwiert Het prachtig feestkleed, dat haar siert. En Iaat zijn breede zoomen Langs al haar bergen stroomen!

Hoe breekt de schaar, die om u sluit, [n hooger jubelkreten uit.

Zoo ras zij aan hun voeten Uw koningsstad begroeten. \')

Hoe heft zij van uw wonderdadn Met dubbelde hozanna\'s aan,

En trekt er hupplend henen —-Maar \'s Konings oogen weenen.

Hoe vroolijk worden, waar zij trekt. De wedergalmen opgewekt Van Sions bergvalleien —

Maar \'s Konings oogen schreien.

Zij schreien. Want de Koning kent De stad, die Gods profeten schendt, En overdekt met wonden Wie God haar heeft gezonden.

Zij schreien. Want de Koning laat De bloedvlek op haar schoon gelaat, De lastring op haar lippen Zijn aandacht niet ontslippen.

Jeruzalem! Jeruzalem!

Gij zult het roepen dezer stem,

Het galmen dezer koren,

Bij uw altaren, smoren.

De blijdste schaar zwijgt ras verschrikt. Als gij haar toornig tegenblikt;

Slechts wordt in kindermonden \'t Hozanna weergevonden. ¹)

Maar blijve ook \'t kinderlipje stom. En doe, van uit het heiligdom,

\'t Gekrijsch der lasterkreten \'t Hozanna gansch vergeten;

Zelfs daar gij met uw banvloek doemt. Wie slechts zijn naam met eerbied noemt. Hem zal geen lof ontbreken; Uw steenen zullen spreken!

1

\') Zie Matth. XXI. 15,

EENS K O N I N t: S T K A N E K.

Uw steenen dronken woorden in Van goddelijke menschenmin. Uw steenen zagen wonderen.

Die ze in uw ooren donderen.

Uw steenen, doof Jeruzalem !

Zij loepen, met onsmoorbre stem.

Zijn schriklijk Wee! u tegen, Ook schoon zijn lippen zwegen

En als uw vijand om uw wal Straks een begraving werpen zal En u rondom benauwen.

Met kinderen en vrouwen:

Hoe zal \'t geween, \'t gejoel, \'t verward Gejammer van uw woede eu smart, \'t Vertwijfelende gillen,

Door dag noch nacht te stillen:

Hoe zal het ruischelendè bloed, Dat door uw straten zijplen moet.

Waar broedermoordenaren.

Met pest en honger, warén;

Hoe zal, bij \'t steigren van den nood. Het vruchtloos zoeken van den dood. \'t Vergeefs verplettring vergen Van heuvelen en bergen;

Hoe zal de schelle wanhoopskreet Van moeders, met het staal gereed Haar kroost door \'t hart te steken, Uws Konings eere wreken !

Straks, als het heilig grondgebied Den „gruwel der verwoestingquot; ziet. De vlam des vuurs zal naken T ot tempelwand en daken,

Hoe schriklijk zullen wederom De muren van het heiligdom, In \'t wagglen, kraken, splijten. Tot eer uws Konings krijten!

Geen steen van heel uw trotsche wal Zoo vast en heerlijk, of hij zal Van uit zijn voegen breken:

Geen steen of hij zal spreken.

Verhef dan, bij \'t verwoeste Huis, Uw klachten over \'t rookend gruis.

EENS K O X I N G S T KANE N.

Ween luid! de stem dier steenen Roept luider dan uw weenen.

Of smoor uw jammerklachten, zend Uw kwijnend kroost tot \'s aardrijks end: De bloedige asch en kolen Kleeft wroegende aan hun zolen.

II.

Uw Koning middlerwijl volbrengt Zijn zegetochten ongekrenkt,

En gaat van oost tot westen Zijn vrederijkstroon vesten.

Verwerpt het kroost van Abraham Den leeuwenwelp uit Juda\'s stam: De heiden zal hem kronen... Uit steenen Abrams-zonen!

Houdt Jacobs dolend huisgezin Zijn plechtige hozanna\'s in :

In honderd nieuwe talen I foort hij zijn lof herhalen.

Verdort het Oostersch palmenblad,

Daar \'t zich terughoudt van zijn pad: Het Noord noopt pijn en eiken Hem duurzaam loof te reiken.

Het Westen, door geen zee gestuit.

Rekt voor dien Vorst zijn grenzen uit, Wien \'t aangename Zuiden Begroet met bloem en kruiden.

Wat nood dan. Koning! al veracht U \'t muitend Isrel, de Aarde wacht. Reeds hoort gij, dezer dagen. De Grieken naar u vragen.¹)

Wisch van uw stralende gelaat Dien traan, die in uw oogen staat:

Geen wederhoorig harte Verdient zoo diep een smarte.

Laat, daar gij tot een kampstrijd trekt. Die heel een\' wereld heil verstrekt. Het oog van uw getrouwen Een blij gelaat aanschouwen.

2

1

Zie Joh. Xll. 20, 21.

III.

EENS KONINGS TRANEN.

Geniet de hulde, die u wacht Van heel het raensehelijk geslacht:

Maar spil geen kostbre tranen Aan trouwlooze onderdanen.

Is niet de grond, dien gij betreedt. Tot drinken van uw bloed gereed ? En zoudt gij dien besproeien Met tranen?... Maar zij vloeien.

Zij blijven vloeien____ Moordnaarskrocht,

Voor u dit godlijk tranenvocht!

Volk, dat hem trapt op \'t harte.

Voor u, voor u dees smarte!

Hij weet wat ijselijke nacht Hem in dit dal des Kedrons wacht, Wat perskuip hij gaat treden.

Na dit bedrieglijk heden.

Hij weet wat strijd, wat heete strijd Hem tot der Volken koning wijdt; Hij weet in welke plassen Hij zijn gewaad moet wasschen:

Hij weet, uw Koning hoog geloofd, Aan welk een doop hij \'t buigend hoofd En \'t krimpend lijf moet leenen:

Maar dit doet hem niet weenen.

U geldt zijn droefheid, u alleen.

O Israel, zijn vleesch en been,

Niets kan in West of Oosten Hem van uw afval troosten.

Geen Grieksche aanbidding, eer, eu lof. Geen Adelaren in het stof.

Geen aangegroeide scharen Verteederde Barbaren;

Geen uitgestoken heidenhand Uit Mitzraïem of Morenland;

Geen bloeiende woestijnen,

Waarop zijn licht gaat schijnen;

Geen heerschappij van vloed tot vloed; . Geen nieuwe wereld, aan zijn voet Met schatten neergebogen,

Kan deze tranen drogen.

Ach Sion! dat, op dees uw dag.

\'t Zoo lang afkeerig oog nog zag

EENS K O N I N G S TRA N* E N

Wat tot uw vrede diende, Die koningstranen ziende!

Ach, dat gij \'t onheil wenden mocht, Zich spieglende in dat tranenvocht I Ach, dat gij mocht bezwijken Voor zulke liefdeblijken!

Dat de uitgebreide vleugelschauw U nog mocht bergen voor den klauw Des giers, die uit den hoogen U reeds verslindt met de oogen!

Hoe menigmaal, Jeruzalem!

Heeft u des Konings zachte stem Gezocht bijeen te gaderen.... Ach, dat gij nog kost naderen!

Gij wendt u af; gij blijft verhard; Maar van zijn koninklijke smart Zal \'t oog der Volken leken. Tot eens u \'t hart zal breken.

III.

En eenmaal breekt het. Eindlijk zullen.

Naar Gods bestel.

Ook uwe tijden zich vervullen,

O Israel!

Ook gij zult tot uw Koning naderen,

Ook gij aanbidden aan zijn voet. Hem kennende als de Hoop der Vaderen,

Die al uw jamm\'ren enden doet.

De olijfstam zal, voor vreemde twijgen

Hem ingegrift,

Zijn sap in eigen hout doen stijgen,

Met nieuwe drift.

Het aaklig dal, waar \'t dor gebeente

Verworpen ligt, verstrooid, verbleekt.

Zich met een levende gemeente

Bevolken, als Gods almacht spreekt.

En alle volkren, alle tongen,

Zoo verre en wijd De lof diens Konings wordt gezongen,

Wiens vleesch en been gij immers zijt, Zij zullen zich om u verdringen,

En blijde en luid Het groote Halleluja zingen,

Dat op uw groot Hozanna sluit.

1849. -

2*

AAN MIJNE ECHTGENOO T E.

AAN MIJNE ECHTGENOOTE

Verwijt gij mij,-mijn waarde!

Dat \'k sedert jaar en dag Mijn citer niet besnaarde,

Zoo vroolijk als ik plag, Om u een lied te zingen

Op uw geboortefeest.

Die negen zonnekringen Mijn sieraad zijt geweest?

Mijn sieraad en mijn eere.

Mijn grootste schat op aard, Ken gave van den Heere,

Zijn groote goedheid waard. Een onwaardeerbre zegen.

Een hulp, een troost, een vreugd Dat zijt gij op mijn wegen,

Gij, huisvrouw van mijn jeugd!

Wij plachten u te kronen,

Óp menig feestgetij.

Met liederen en tonen

En luide poëzij.

Wij lieten al de stralen

Van onzen vroegsten roem Op \'t blonde hoofdje dalen.

Dat ik het mijne noem.

Mei had geen rozenknoppen.

Geen leliën genoeg. Met perelende droppen

Bedauwd des morgens vroeg. Om u het hoofd te tooien. Vorstinne van ons hart,

En over \'t pad te strooien,

Waar gij bewelkomd werd!

Wij riepen filomeelen Van alle zijden op.

Om u een lied te kweelen.

Van berk en elzentop. De tortelduif moest dalen, Vol teederheid en min,

En om uw schouders dwalen, En streelen hals en kin.

Van uit de luwe bosschen,

Van veld en vijvervlak,

A N M IJ N E E C H T G E N O O 1

Van tusschen bloementrossen

En vruchtbren boomgaardtak. Moest u het lauwe luchtje De geuren, die het torst. Toevoeren met een zuchtje. En sterven aan uw borst.

En allen moesten hooren

Van \'t achttienjarig kind, Dat Ik had uitverkoren

En teeder werd bemind. En allen moesten weten

Hoe zacht zij was en trouw. Die mijne Aleide heeten En mij behooren zou.

Maar sedert God u kroonde

Met kostelijker krans « Dan ooit uw schoon verschooiuh

En liefelijker glans Deed op uw schedel dalen,

Dan waar de poëzij Uw lokken van deed stralen, Op \'t lente-feestgetij;

Maar sedert Gods genade Uw teeder hart verblijd En de allerliefste Gade

Tot Moeder heeft gewijd; Maar sedert spruit op spruite

Onze echtkoets heeft verheugd Verstomde mijne luite,

Van eerbied en van vreugd,

Laat frissche maagdenwangen.

Laat oogen vol van gloed, Den luiden lof ontvangen

Van \'t dichterlijk gemoed ; Laat keur van poëzij en En al wat ooren treft Om \'t minzaam lachje vrijen, Waarop zich \'t hart verheft:

Die in den bloei der jaren.

Gelukkig echtgenoot,

Zijn eegade aan mag staren.

Een zuigling op den schoot, Met neergeslagen oogen Zijn kinderlijken dorst

A N M IJ N E E C H T G E N O O T E.

Met meer dan nectartogen

Verkwikkende aan haar borst.

Die laat de citer glippen,

Die stort geen maatgezang; Ken beê zweeft op zijn lippen, Zijn boezem smelt in dank; Maar stem en woorden falen,

Of schijnen leeg en koel; De rijkdom aller talen Is arm bij zijn gevoel.

Maar die, met rozenwangen

En oogjes vol van vreugd,

Zijn kroost in d\' arm ziet hangen

Der huisvrouw van zijn jeugd; Maar die haar moeder noemen

En moeder wezen ziet: Vergankelijke bloemen

Vlecht hij haar schedel niet.

Hij Iaat geen liedren rijzen En klinken tot haar eer. Wie eigen kindren prijzen.

Die lof heeft van den Heer. Hij wenscht niet meer te pralen

Met zijn benijdbaar lot,

Maar zegent duizendmalen

Het hoofd, gekroond door God.

Mijn dierbre, die mij zonen

En lieve dochtren schonkt. En met hun frissche konen

En vroolijke oogen pronkt, Hoe prijkt gij zelve tusschen Het vijftal uit uw schoot, Kn reikt mij om te kussen Mijn kleinen naamgenoot.

Hoe treedt mijn ziel u tegen

Op dees geboortedag.

Verplet, van al den zegen.

Waarin zij roemen mag; Hoe dankt u dit mijn harte

Voor \'t offer van uw jeugd. Voor al uw moedersmarte,

Voor al mijn vadervreugd.

Hoe stijgen mijn gebeden En zuchten hemelwaart: „God ! die dit huwlijks-Eden

NIET VOOR DE WERELD. — DE MAGDALENE BIJ \'T KRUIS, 23

„Geplant hebt, en bewaart: „Het bloeie in uw bescherming,

„Uw goedheid, nooit verpoosd! „Och, schenk uw rijkste ontferming „Der moeder en haar kroost!quot;

1S49.

NIET VOOR DE WERELD.

Voor de wereld bloeit gij niet.

Roem der lenterozen!

\'t Zedig blosje, dat zij ziet

Op uw wangen blozen.

Zult gij, waar haar adem gloeit En het kruid des velds verschroeit.

Niet verroekeloozen.

Voor de wereld gloeit het niet,

\'t Lichtjen in uw oogen.

Dat zoo zachte stralen schiet Van zoo groot vermogen;

Keert zich niet uw reine blik,

Met een heilzaam heilgén schrik.

Van haar lust en logen?

Voor de wereld vloeit het niet,

\'t Traantjen op uw wangen!...

Vreemd aan \'t wereldsche verdrietj

\'t Wereldsche verlangen.

Zal het, in zijn zuiver schoon.

Zal het aan haar trotsche kroon Niet als perel hangen.

Neen, de wereld boeit u niet,

Hoe gij haar moogt boeien !

Waar uw hart van over vliet.

Wat uw oog doet gloeien,

Is een heiliger genot,

Is een blijdschap, die uit God Zielen toe mag vloeien.

1849- ___

DE MAGDALENE B IJ \'T KRUIS.

Hier is mijn plaats. Aan deze voeten. Genageld op dit hout;

Hier, dat de tranen vloeien moeten.

Die Gij in gunst aanschouwt.

De Simons schudden \'t hoofd en smaden En lastren als weleer:

D E M A G D A L ENE U IJ \'T K R l^T I S.

Dc Zondares, met schuld beladen,

Stort in aanbidding neer.

De middagzonne derft haar luister

De dag is donkerheid.

Uw oogen zien, ook in dit duister:

Wie aan uw voeten schreit.

CUj kent haar. Heer! Gij zult haar dulden.

Gij leest haar tot in \'t hart.

Het is de vrouw van vele schulden, Wie veel vergeven werd.

Ook op haar arme ziele daalde

Een zevendubble nacht;

Maar \'t licht, dat eens haar tegenstraalde,

Behoudt, ook hier, zijn kracht. Gij lijdt, Gij sterft; Zij voelt uw smartc.

Zij siddert bij uw wee;

Maar, in het binnenst van haar harte, Behoudt gij haar den vreê.

Haar oor vernam die bittre klachte:

„Waarom verlaat gij mij?quot; O zielverbijstrende gedachte...

Verlaten!.. Heiland, Gij ?

Toch blijft gij haar van vrede spreken,

Die al uw strijd aanschouwt;

Toch voelt zij, in geen strijd bezweken, Dat haar ^Jt geloof behoudt.

Ja, Gij zult Israel bevrijden;

Eens stijgt ge op Davids troon;

Daar komt een heerlijkheid na \'t lijden.

En, na dit kruis, een kroon!

Eens, in uw koninkrijk gekomen,

Gedenkt gij, naar uw woord, De vrouw, die gij hebt aangenomen. Bemoedigd, en verhoord.

Gewis, haar zonden zijn vergeven.

Haar schuld is weggedaan.

Haar naam in \'t levensboek geschreven;

Dat zeide uw mond haar aan; Die mond, die lieflijke, die zachte,

Die thans zoo bleeke mond.

Zich oopnend tot zoo bittre klachte, In zoo ontzetbren stond!

Ach, Zij vertroost, en Gij verlaten;

Gij smachtend. Zij onthaald;

Gij, prooi van allen die u haten,

de magdalene bij \'x k k l\' i s.

Zij, door uw gunst bestraald!

Die alle straffe Gods verdiende,

Zelfs door geen vrees benauwd !

Gods Heilgen in een jammer ziende.

Daar God zich ver van houdt I ...

Dit heilig lichaam enkel wonde. Van koorts en pijn verteerd; En \'t schandlijk werktuig van dc zonde

Gezond en ongedeerd!

Komt, overmoedige soldaten!

Doet recht, en spot niet meer!

Laat dezen Koning \'t kruis verlaten; Mij voegt het, niet mijn Heer.

Dit hout, met al zijn ijslijkheden.

Verdiende ik lang en steeds.

Wat toeft gij? Komt! Verscheurt decs leden.

Ontziet geen tenger vleesch!

Tk heb de wet van God geschonden.

Moedwillig dartel, dwaas....

Komt! Laat mij sterven voor mijn zonden, En sterven in Zijn plaats!

Maar neen! de Onschuldige moet lijën.

Als \'t offer op \'t altaar,

Als \'t Lam der oude profecijen... .

En zoo hij \'t Offer waar?

Indien.... Ja, Israels Verwachting!

Verzoener van mijn schuld! „Men leidde u als een lam ter slachting, „Zachtmoedig, vol geduld!quot;

Een stem roept uit: „Ons overtreden

„Kost Hem dit leed, dit bloed „Het zijn Onze ongerechtigheden,

„Die Zijn verbrijzling boet.

„De straf, die op ons hoofd moest wezen,

„Verdraagt hij in dees smart.

„Door Zijne striemen zijn genezen „De wonden van ons hart.quot;

Mijn ziel geeft antwoord: „Heer! ik dwaalde

Gelijk een schaap in \'t rond;

Zijt Gij \'t, op wien mijn misdrijf daalde,

Gij Herder, die mij vondt?

Zijt Gij voor mij, voor mijne zonde

Gelijk een lam geslacht?. .,quot;

Aanbidlijk woord, door uwen monde Gesproken: „\'t is volbracht!quot;

26 najaarslied.

* IJour liet opschrift van vorenstaand stukje wensch ik de vraag geenszins te beslissen of, overeenkomstig de kerkelijke overlevering en Prof. lange (Lellen Jesu), de Boetvaardige Zondares (Luk. VII) met maria magdalena een zelfde persoon zij, dan wel, naar het gevoelen der meeste nieuweren, eene andere. Slechts had de poëzie behoefte aan den naam voor het type.

NAJAARSLIED.

Ik ken geen schooner kleuren

Dan die van \'t Hollandsch bosch, In bruinen najaarsdos;

Ik ken geen zoeter geuren,

Dan die uit droge mos. Uit geelroode eikenbladeren En varenkruid dat bloeit,

Mij op het koeltje naderen.

Dat met mijn lokken stoeit.

Ik ken geen schooner zangen Dan vink en lijster slaakt,

Bij \'t morgenlicht ontwaakt, Eer hen de strikken vangen,

Door al wat zingt gewraakt; Den wildzang uit de twijgen Met vochtig rag omstrikt.

Dat, als de dampen stijgen. Met perels blijft bestikt

(k ken geen schooner luchten Dan waar de herfst meè praalt, Als \'t zonlicht nederdaalt En dorpen en gehuchten

In goud en kleuren maalt. Dan rijzen blanke rotsen En donkre bergen op.

Begroeid met ruige bosschen, Verguld aan rand en top.

Dan spelen alle verven Dooreen met stille pracht.

Tot dat ze, schoon en zacht. Versmelten en versterven.

En zeggen: „Het wordt nacht! Weer is een dag vervlogen;

Welhaast een jaargetij;

Een jaar gaat voor uwe oogen. Gelijk een damp voorbij.quot;

Sept. 1849.

IJ EE N li EEL T E N I S.

BIJ EEN BEELTENIS.

Doet ons dit indrukwekkend wezen,

Die fijnbesneden neus en mond, De aanzienlijke geboorte lezen.

Die ons uw schoone naam verkondt: De hemel heeft u meer gegeven

Dan eedlen naam en hoogen staat,

Meer dan dien adelbrief, geschreven Op \'t onberispelijk gelaat.

Of straalt er van dien kalmen schedel,

Dien gij zoo onbedeesd verheft.

Geen gloed, meer lieflijk nog dan edel,

Die alle harten trekt en treft; De vlucht verradende en de krachten

Van dien zoo hoog gestemden geest, Wiens leven, werken, en gedachten Men op \'t gewelfde voorhoofd leest?

Licht de adeldom van eedle Zielen

Die, door geen sterflijk hart weerstaan. De stroefste knieën dwingt te knielen En zinlijke oogen neer doet slaan. Om moed in \'t needrig hart te wekken

Van al wat zwak is en verdrukt,

Niet heerlijk over al de trekken.

Waarmee gij \'t starend oog verrukt?

Dit sprekende gelaat vereenigt

Ernst, reinheid, kloek verstand, en geest, Daar vrede en liefde d\'indruk lenigt.

Die licht te ontzaglijk waar geweest. Het statig schoon der strengste lijnen

Is, bij zijn regelmaat, niet koel.

Omdat er \'t leven door komt schijnen Dier ziel vol leven en gevoel.

Geen zweem van dofheid in die oogen. Maar zachtheid, die hun felsten gloed. Als met een wolkje, houdt betogen

En vriendelijker stralen doet;

Met zulk een glans als doet beseffen.

Dat elke vreugd en iedre smart Uw edelmoedig hart zal treffen. En weerklank vinden in dat hart.

Wij zien uw glimlach, onder \'t zweven,

Aan lippen, ernstig saamgeklemd. Een uitdruk van genoegen geven.

B IJ E E N B E E L T E N I S.

Maar die den ernst niet overstemt. En zwijgend zeggen ons die lippen.

Die gaarn doen zwijgen, waar gij spreekt; „Ons zal wel nimmer iets ontglippen, Dat geest of kracht of zout ontbreekt.quot;

Wij zien... Wij zien? Helaas, wij zagen!

Dat lief aanschouwen is geweest. Wij hebben naar het graf gedragen

\'t Schoon hulsel van zoo schoon een geest. Ten hemel is die geest gevaren,

Daar God hem voor zijn zetel ziet, En waar we onze oogen blind op staren Is slechts uw Beeltnis, anders niet.

Ach, die u-zelf mocht zien, mocht hooien.

Mocht lezen in \'t grootmoedig hart; Dat oog van d\'edelst\' ijver gloren.

Of glinstren van de reinste smart; Die lieve lippen zich ontsluiten.

Om met een stem, zoo klaar, zoo zoet. Een stroom van vriendlijkheden te uiten. Opwellende uit een trouw gemoed;

Die wat uw innigst hart bedoelde. Uw helder oog op eens doorzag. Uw geest ontdekte, ried, gevoelde,

In blik en kreukje, blosje en lach. In fijne schaduwen en stralen.

Afwisselend van stond tot stond.

Zich op \'t oprecht gelaat zag malen. Dat slechts het veinzen niet verstond;

Die in die oogen \'t wolkje stijgen. Den regendrop zich vormen zag. Waarin, na lang en ernstig zwijgen.

Een wereld van gedachten lag;

Maar straks die neevlen weer verslonden, Die zon weer schittrende in haar pracht, Daar reeds het troostwoord was gevonden. Nooit lang, nooit vruchtloos ingewacht:

Die u de heilleer in zag drinken

Van Gods genade en Christus bloed. Vol ootmoed in u zelf verzinken,

Of opstaan in een grooten gloed. Om wat uw gansche ziel deed leven En uitstraalde op \'t bezield gelaa\' In gloênde woorden weer te geven.

Of te bezeeglen, door een daad :

BIJ EEN BEELTENIS.

Die 11 beleven en belijden,

Getuigen en betoonen zag,

U in de kracht dier Waarheid strijden,

Waarin uw heil verborgen lag;

Die u den Heiland na zag streven,

U zelf verloochnen, zonder trots.

Voor andren, velen, allen leven.

Steeds werkzaam, in de vreeze Gods;

Die u mocht nagaan op de wegen Der teederste menschlievendheid. Met milde hart tot iedren zegen.

De hand tot eiken dienst bereid; De knie bij \'t krankbed neergebogen

Des schaamlen, bij zijn laatsten snik Nog opziend naar die minzame oogen. Die hem vertroostten door hun blik;

Die u, uw kind aan ^Jt hart zag drukken Met teerheid, die nooit weekheid werd. Met innig, moederlijk verrukken.

Maar met ootmoedig biddend hart; Die u, in nederige wijsheid.

Den mond zag openen tot troost En raad van neergebogen grijsheid Of van een hulpbehoevend kroost;

Die, met een hemelsch vergenoegen.

Van \'t liefdrijk hart den ganschen schat U uit zag storten, toe zag voegen

Aan die gij liefgekregen hadt,

En wie uw Liefde meer verheugde

Dan al haar weldadn zonder tal — Die zag der englen lust en vreugde. En wat hij nooit vergeten zal.

o Droefenis, niet uit te spreken!

Bezorgdheid, klimmend met den dag! Als men dit zacht gelaat verbleeken.

Versmallen en vermaagren zag; Als men dat oog nog wel zag blinken,

Van \'t eigen liefdevuur ontgloeid.

Maar dieper in dén schedel zinken.

Van \'t leven en zijn strijd vermoeid.

Als men uw ijver nog vermeeren,

Maar reeds vermindren zag uw kracht. En de olie in die lamp verteren.

Zoo helder brandende bij nacht; Als reeds een stem begon te fluisteren

B IJ E EN H E E I, T EN IS.

„Bemerkt gij niets van \'s Hoeren wil ? Maar \'t angstig hart niet wilde luisteren „Ik weet het ook wel; zwijg gij stil.quot;

Op eens! Daar zonkt, daar laagt gij neder De geest nog krachtig, \'t lijf gesloopt; Daar laagt gij en verreest niet weder — Vergeefs ontveinsd, vergeefs gehoopt! Vergeefs den hemel aangeloopen,

Om uw behoud, gekermd, gezucht; Die hemel immers ging u open,

Gij naamt uw afscheid, en uw vlucht!

O onvergeetlijkste der nachten.

Niet\' dan met tranen nagedacht, Met tranen, die de wond verzachten.

Ons ongeneeslijk toegebracht: Met tranen, die wij weder vegen

Uit de oogen, tuigen van uw smart, Maar ook getuigen van den zegen.

Dien God u stortte in \'t stervend hart

o Nacht van lijden, nacht van pijnen.

Van doodsbenauwdheid bang en lang! Wat licht van vrede zaagt gij schijnen.

Hoe hoordet gij den zegezang. Die door \'t geloof werd aangeheven.

Aan woorden en aan krachten rijk; Hoe bleef, in \'t sterven als in \'t leven. Dat hart vol liefde zich gelijk!

Belijdend, dankend, biddend, zegenend, — Met spreuken troostrijk, leerzaam, trouw Den diep bedroefden kring bejegenend.

Die gaarne met u reizen wou,

Tot ge al uw smeekingen ten laatste

Vereenigde in dat eene woord: „Kom, Heere Jezus! kom met haaste!\'\' En stillezweegt, en werd verhoord.

Zoo zagen n de schreiende oogen;

Thans zien ze u in den hemel na, Waar gij, aan \'t aardsche leed onttogen.

Den lijdér ziet van Golgotha,

Dien uw Geloof ons aangewezen.

Uw Liefde ons afgeschaduwd heeft, En die alleen de troost moet wezen Van \'t hart, waarin uw beeltnis leeft.

BRUIDSBEZOEK IN DE PASTORIE.

BRUIDSBEZOEK IN DE PASTORIE

TE HEEMSTEDE.

Tradt gij, lieve Bruid!

Amstels muren uit,

Kwaam⁴: ge in onze dreven.

Waar het eerste groen Knopt aan \'t jong plantsoen. En \'t verjongde leven,

Over bosch en beemd.

Weder aanvang neemt Af en aan te zweven?

Schept gij in den lust,

Schept gij in de rust Van ons land behagen?

Komt gij, voor uw kroon,

Ook het needrig schoon Van de veldbloem vragen?

Doet het lied u goed Van \'t gewiekt gebroed Tjilpende in de hagen?

Mag de frissche lucht,

Die het tegenzucht,

\'t Volle hart verkwikken?

Rusten de oogen uit.

Die op bloem en kruid Rustig neder blikken?

Dankt de ziel een God,

Die ook dit genot Vriendlijk wil beschikken?

En gebeurt ons huis.

Onze stille kluis,

Onzen disch die eere,

Dat Zij binnentreedt.

Die zich welkom weet Waar haar voet zich keere;

Dat zij plaats neemt in Uw verheugd gezin,

Dienstknecht van den Heere?

Zouden dan ook niet, ₄ Met der vooglen lied,

Menschelijke wijzen.

Dichterlijke galm,

Klank uit snaar en halm.

Haar ter eere, rijzen?

K R 1\' I 1gt; S B E Z O E K IN DE PASTORI E.

En een zang vol gloed Van \'t oprecht gemoed Haar den dank bewijzen?

Klink, mijn citer! klink! Rijs, mijn zangtoon! dring Luid door bosch en hoven! \'t Vroolijkst maatgeluid Moet de liefste Bruid,

Moet dees feestdag loven, En een zinrijk woord En een vol akkoord Allen wildzang dooven.

Doch wat zegt de klank Van het blijdst gezang. Van de schoonste rede,

Doch wat zegt een lied. Dat als bronnat vliet, Kij de stille bede.

Die, als alles zwijgt. Fluisterende stijgt Tot den God van vrede?

Die in \'t volle hart Uitgesproken werd.

Schoon geen lippen spraken. Die het peinzend oog Tot een traan bewoog, Bigglend op de kaken. Tintiend van den gloed. Die een trouw gemoed Voor haar heil doet blaken?

Bruidje! twijfel niet Of een lieflijk lied Zulker stille beden

Stijgt van uit dit huis. Stijgt uit iedre kluis Die gij in komt treden,

Stijgt van uit dit oord. En, van God gehoord. Keert het weer met vreden.

O^ver \'t vredig hoofd. Dat in hem gelooft.

Dat op hem blijft staren (Wachtende op zijn stem, Buigende voor hem, Met alle engl en scharen)

AAN M IJ N VADER.

En, bij \'t vriendlijk licht Van zijn aangezicht,

Vrees kent noch bezwaren.

o Mij dunkt, ons oog Ziet van God omhoog Zegen op u dalen!

Op uw bloemenkrans Zijgt een zachte glans Van de schoonste stralen;

\'t Oog van Gods gena Slaat u vriendlijk ga.

Waar uw voeten dwalen.

Keer ze wederom Tot uw Bruidegom,

Die u wacht met smarten!

Strooi hem met uw hand Bloemen van ons land. Groeten onzer harten!

De echtband, dien gij knoopt, In dat licht gedoopt.

Zal veel stormen tarten.

18 April 1850.

AAN MIJN VADER.

Die \'s Heeren zegen heeft In lief en leed ervaren.

Een leeftijd heeft doorleefd Van tienmaal zeven jaren.

Die dankbaar neer mag zien Op kindren en kinds-kindren.

Deed God ook hun getal vermindren. Gelukkig prijst men dien.

Gelukkig prijst men \'t hoofd, Gekroond met grijze lokken.

Van denkkracht onverdoofd, Nog kloek en onverschrokken.

Nog moedig opgericht.

Door tijd noch last gebogen: Gelukkig de onbenevelde oogen En \'t onverbleekt gezicht.

Gelukkig prijst men d\'arm. Nog krachtig om te schragen.

Het hart nog even warm Als in zijn beste dagen,

En dat zoo teeder slaat

III.

L E X T E.

Als immer voor die gade,

Die Gods geprezene genade Het nog behouden Iaat.

o Dat ze, aan gunsten rijk,

U dit geluk bestendig\',

Totdat zich eindelijk Uw schoonen loop volendig\',

Mijn Vader! en uw kroost, Na \'t lang gezegend leven, U welgemoed den geest zie geven. Gelukkig door eens christens troost.

19 April 1850.

LENTE.

Had ik uw adem, Nachtegalen!

Uw zilvertoon,

Langs alle heuvlen, alle dalen.

Zou ik uw smeltend lied herhalen, Zoo vol, zoo schoon!

Ik prees dien God in mijn gezangen.

Die veld en woud Weer \'t groene kleed heeft omgehangen Na zoo veel maanden van verlangen Zoo blijde aanschouwd.

Ik zou dien grooten Schepper loven.

Die, ongezien.

Zijn troon gevestigd heeft daar boven, En wien de bloempjes onzer hoven Hunne offers biên.

Mijn zangtoon zou des morgens stijgen,

En \'s avonds laat;

Met u, zoude ik des nachts niet zwijgen Daar \'t maantje, glurend door de twijgen Ons gadeslaat.

En \'t oog dat nimmer wordt gesloten,

Dat alles ziet.

Den kleinen zanger en den grooten.

Wier lofgezangen samenvloten,

In gunst bespiedt.

Mijn lied zou vrome zielen treffen,

Daar \'t woorden gaf Aan wat zij kennen en beseffen, En logge geesten opwaart heffen Uit stof en draf.

AAN Dl\'. KAREI. G U T Z L A F F. — EVA. 35

Ik ware een priester in dien tempel,

Die thans alom Van liefde en almacht toont den stempel —

Nu zink ik zwijgende op den drempel Van \'t heiligdom.

Mei 1850. -

AAN Dr. KAREL GUTZLAFF.

ZENDELING IN CHINA, BIJ ZIJN HEZOEK AAN NEDERLAND. Door zevendubblen muur en hemelhooge bergen

F.n wetten eeuwenoud beveiligd en bepaald,

Meent China voor altijd al ^!s Werelds macht te tergen.

Maar weert het zonlicht niet, dat van Gods Hemel straalt. Haast doet een hooger zon de Bloeiende Aarde bloeien,

En \'t Rijk des Middens prijkt met oogsten dicht en vol; Haast zal het eeuwig ijs in beken nedervloeien,

En drijven d\' ouden Draak druipstaartende uit zijn kol.

Haast dreunt de grijze muur, bij \'t klinken der bazuinen

Van \'t vorstlijk priestervolk, dat vrede brengt door \'t kruis, En stort bij \'t blij gejuich tot onherstelbre puinen....

Neen, levert bouwstof uit voor Gods gezegend Huis! Verspieder, op bevel van Jezus doorgebroken!

Wat tijding brengt gij uit dit Jericho ons weer. Van Rachabs-harten, reeds voor \'t heilgeloof ontloken.

Van lippen tot den lof zich oopnend van den Heer? [a, China\'s tijd genaakt; langs alle waatren ruischend,

Wordt de adem van Gods Geest vernomen, en het geldt

Zijn zestigduizendmaal zesduizend.

Wier eerstlingen door u aanschouwd zijn en geteld!

o Gutzlaff, keer tot hen; breng hun eens broeders groeten,

Van d\' oever der Noordzee, aan de uiterste oosterkust:

Betuig hun hoe zijn geest hen eenmaal hoopt te ontmoeten, Tot duizenden vermeerd, in \'t Hemelsch Rijk der rust.

14 Mei 1850. -

E V A.

Wie zal uw lijden ons verhalen,

O Moeder! uit wier vruchtbren schoot Al \'t leven en het lijden sproot,

Dat, in zijn worstlen met den dood,

Zijn stem verheft in de aardsche dalen ? Dat zesmaalduizend jaren lang Zijn noodkreet stort en treurgezang Aan alle waatren, alle zeeün,

Of, moê van \'t nutteloos geklag,

Zijn pijn verloochent met een lach.

Of krimpende in verzwegen weeën.

Zijn stille tranen plengen mag!

I ^

36 E V A.

Ach tranen!.,.. Bij de tranen-beken

In zand gesmoord en eenzaamheid, Wie zal ons van de tranen spreken,

Die \'t eerst en bitterst zijn geschreid?. Wie zal ons zeggen welke ellende,

En hoe ze een ziel verscheuren moest,. Die, in haar volheid, zag verwoest De zaligheden, die zij kende?

Helaas! wie heeft, bij eigen smart, Voor de uwe ontzag, gevoel, of hart? Wie gunt, bij eigen boezemklachten.

Bij eigen doornen, eigen zweet. Een luttel tijds aan zijn gedachten.

Ter overpeinzing van uw leed?

Of zoo de poging tot vergeten

Van wat men in den boezem bergt. Met heimelijke slangenbeten De hartadr van het leven tergt.

Maar van de ziel de dwaasheid vergt Om ijdelheden, vreugd te heeten En \'t zondig wereldsche gewoel Te prijzen, met verdoofd gevoel: \'t Is ramps genoeg, zoo aan die droomen, Waarin ze een avrechtsch Eden smaakt. Een kreet van smart, een einde maakt, Haars ondanks, van nabij vernomen;

Wat zou er wezen, dat haar trekt Een noodeloozen blik te wijden Aan een tooneel van smart en lijden. Met zestig eeuwen leeds bedekt?

Neen, Moeder ! Zoo zij u gedenken. De kindren, die gij achterliet, \'t Is zelden om uw diep verdriet Een diepgevoelden traan te schenken; Niet om zich voor den geest te wenken Het treurig beeld der schoonste vrouw, Versteend van plotselingen rouw.

Het is niet om u na te staren,

Zooals gij Edens stroom doorwaadt. Het hoofd gebukt, de blonde haren

Ten sluier voor \'t verbleekt gelaat. Den rug gekeerd naar \'t laatste stralen Van \'t ondergaande zonnelicht.

En naar den oever \'t oog gericht.

Waar voorts uw voeten zullen dwalen,

De hand gelegd in Adams hand.

Niet losgelaten, niet gegrepen;

E V A.

Bereid het leven voort te sleepen

In \'t door den vloek gedrukte land. Het is niet om den kreet te hooren,

Den kreet, die door \'t gebergte schalt. Om alle heemlen door te boren,

Als barenswee u overvalt;

Den gil, waarvan Gods englen ijzen,

Waar heel de schepping van versaagt. Die boschleeuwinnen op doet rijzen.

En de arendsmoêr van \'t nest verjaagt, Den gil, die \'t bloed in Adams aderen

Doet stilstaan, en hem storten doet Op \'t schamel bed van mos en bladeren,

Waar \'t ingewand u scheuren moet; Waar gij, bij \'t wringen van uw leden,

Bij \'t splijten van uw zwangren schoot. Slechts denkt aan \'t strafgericht van Eden, Ensiddrend kermt: „Ziedaar den dood!quot;,, \'t Is niet om met u neer te bukken.

Daar gij uw Abel — ach, hoe bleek! — Van bloed wilt zuivren in de beek. En, door hem aan Uw hart te drukken, Hem \'t leven, dat Zijn hart ontweek, — Het wondre, weggevluchtte leven! — Met duizend kussen wedergeven. Een proef, waarbij uw ziel bezweekt! Het is niet om al de ijslijkheden Te voelen, in haar volle som.

Van uw verschriklijk\' ouderdom. Vergrijsde ballinge van Eden!

Die acht geslachten voor zich heeft. Ter dood toe lijdende aan uw wonden, En de aard vervullende met zonden. Waarin uw eerste- zonde leeft.

Die eerste, de allereerste zonde;

\'t Begeerig oog; de onwijze hand; De vrucht, zoo zoet in uwen monde.

Zoo bitter in uw ingewand; Het luist\'ren naar de stem die vleide;

\'t Verlokken van een echtgenoot. Zoo haast verleidende als verleide.

En met hem stortende in den dood — Ziedaar wat uw verharde kinderen,

Ziedaar wat een ondankbaar kroost Zich met een koelheid blijft herinneren,

Waar wie gevoel heeft over bloost. De naam. waarmeê gij staat geschreven

E V A.

In de ijz\'ren harten van dees tijd, Die alles toont wat gij hun zijt, Die smalende op hun lip komt zweven,

Of vol van wrevel en verwijt; De naam, waarmee ze u kennen leeren

Aan \'t kroost, hun dankbaar voor die les Van kinderliefde en vroom vereeren,

Is anders geen dan -— zondares;

Eerste, ergste, dwaaste zondaresse!

De tranen, daar uw oog van vliet, llebb\' God geborgen in zijn flessché.

Op hun register zijn ze niet;

De tranen niet, de tranenvloeden,

Die gij hebt uitgestort voor God,

Bij \'t vreeslijk treffen van zijn roeden,

\'t Vervullen van zijn strafgebod ! De tranen niet, de tranen-zeeën

Van deernis met uw nageslacht, In schrikkelijker zieleweeën

Dan lichaamssmarten voortgebracht! Gij hebt geboet; —- Zij, onboetvaardig. Verwijten U hun zondig hart.

Gij hebt geleden om hun smart; — Zij achten U geen deernis waardig.

Gij hebt het schandlijk zondekwaad Uit voller harte leeren vloeken, —

Zij, die het altijd meerder zoeken.

Beladen u slechts met hun smaad. Gij hebt vergiffenis ontvangen,

Na \'t aardsche Wee een hemelsch Wel, — En zij verwijten u hun hel.

Die naar uw hemel niet verlangen.

\'t Is of in u hun, \'t beeld verrijst Der „vreemde vrouwquot;op de onschuld loerend.

Die haar gestolen waatren prijst. En, \'t hart door teederheèn ontroerend,

Met haar verboden vruchten spijst. Terwijl haar valsche hand de dooden Verbergen blijft voor haar genooden, Die zij het pad der helle wijst. \') En immers zien zij, in uw beeld, Een wijze moeder voor zich treden. Die met haar vurigste gebeden

Haar kroost den hemel aanbeveelt; Die met den rimpel van de smarte. En met haar zachtsten, teersten blik,

\') Spr. IX: 13—iS.

EVA.

Blijft smeeken tot haar jongsten snik: „Mijn klndren, ach! bewaakt uw harte!quot;

— Of zoudt gij niet die moeder zijn? Of zijt gij \'t enkel onzer zonde?

En danken we u, alleen de pijn Der erfelijke boezemwonde,

Waaruit een altijd versche smaad Voor uw gebogen hoofd ontstaat,

En die van de eerste levensstonde

Ons van een liefdeplicht ontslaat?

Zijt gij geen moeder, die vermanen.

Die troosten kan wie haar vereert? Speelt daar geen glimlach door uw tranen,

Voor hem, die van uw tranen leert? Gaat uw betrokken mond niet open

Tot woorden van den zoetsten klank. Die op een Paradijs doen hopen.

Waarin geen plaats is voor de Slang? En zijn daar lippen die u vloeken.

Die u bespotten met verwijt,

O Gij, die aller moeder zijt.

Beschermt u niet het Boek der boeken. En wreekt u de arm niet van dien God, Die wie zijn moeder vloekt, of spot. Met nacht en duister zal bezoeken ?¹)

Drie zonen. Eva! heeft uw schoot Geschonken aan dees droevige aarde; En zoo gij hen met smarte baarde, \' Wel bracht gij hen met kommer groot! Uw eerste is Kaïn. Eenmaal stond Hij voor u, bleek, verwilderd, bloedig Van handen en gelaat, hoogmoedig

En woest een glimlach om den mond. Hij had voor al uw luide klachten Niets over dan een koud verachten:

Voor \'t moederlijk verwijt een blik. Die \'t hart u stil deed staan van schrik; Hij vluchtte in d\'ijslijkst\' alller nachten... En sedert werd geen troostlijk woord Van d\' eerstgeboren zoon gehoord. — Uw tweede is in zijn bloed gesmoord Hij scheen geboren om te lijden

En vroeg te sterven; ach, hoe heeft U \'t hart des jonglings aangekleefd, Wien zulk een dood haast af zou snijden! -Uw derde is Seth ; uw troost, uw kroon.

i)Spr. XX 20.

LIE MOEDER DES HEEREN.

Uw kracht, uw steun in oude dagen,

Een trouwe smeeker voor den troon Diens Gods, naar wien hij leerde vragen. —

Nóg leeft die Kaïn, in \'t geslacht,

Dat koel „zijn vaders naam veracht En dat zijn moeders naam niet zegent;quot;

\'t Geslachte dat zijn broedren drukt,

De vroomheid met zijn haat bejegent.

En voor de roede Gods niet bukt. —

Nóg sterft die Abel duizendwerven,

En weekt met tranen en met bloed De doornige aarde voor zijn voet.

Maar lijdt en zwijgt met zacht gemoed,

Heeft lief, en zegent in zijn sterven. —

En nog heft Seth, met vroom gelaat,

De handen ernstig tot den Heere

En bidt vergeving voor al \'t kwaad,

En predikt, dat zich \'t hart bekeere

Tot Hem, die haast te komen staat Opdat hij de aard met vuur vertere;

Tot Hem, die eerst uit Eva\'s schoot Een menschlijk bloed heeft aangenomen.

Dat, als hij \'t op deze aard vergoot.

Haar beetre dingen toe deed stroomen.

Dan dat uit Abels wonde vloot.

Met welk een vreugd wordt Seths geslacht In Eva\'s armen opgewacht,

In schaduw van de levensboomen,

Die God aan \'t klare stroomkristal \\an \'t hemelseh Eden planten zal!

1850. __

DE MOEDER DES H E E R E N.

Neen, niet alleen toen gij Gods Engel zaagt.

Wiens schoon gelaat het vredig licht der hemelen Weerkaatste, en over \'t uwe, ontroerde maagd! Een weerglans van hun heerlijkheid deed wemelen;

Neen, niet alleen toen gij zijn groet gehoord En, diep ontsteld, zijn boodschap hadt vernomen,

Is in uw hart dat hartdoorschokkend woord:

„Hoe zal dat zijn?quot; met siddring opgekomen —

Het bleef u immer bij; het leefde met u voort.

„Hoe zal dat zijn?quot; Het antwoord is gegeven.

Gij weet: Niets is onmooglijk bij dien God,

Wiens geest, wiens kracht, wiens schaduw scheppend zweven

En over u zal komen. Naam en lot Stelt ge iu zijn hand, en buigt het hoofd; „Dc Heere

DE MOEDER DES HEEREN.

Doe naar zijn woord.quot; Zijn woord is liefde en macht.

U riep hij tot een voorrecht, tot een eere,

Waarbij uw ziel bezwijkt — neen! zwijgt eu wacht.

Maar zonder dat ze een straal van hooger licht begeere?

\'t Geloof verwint. Uw maagdelijke voet Trotseert gevaar en steilte op Juda\'s bergen.

Waar \'t wonderkind in moeders schoot u groet.

En vreugde en dank uw ziel een lofzang vergen.

Hoe hoog, hoe triumfeerend klinkt de toon Van \'t harte, dat zich in zijn God verheugde,

Der moeder waard van Davids grooten Zoon Ontstoken van een Koninklijke vreugde.

Bleef steeds uw moed zoo hoog, uw hoop zoo klaar, zoo schoon?

Of daaldet ge, in uw eenzaam huiswaarts dwalen,

Somwijlen van den stralenrijken top Uvvs vasten bergs, en kwam in donkre dalen

\'t „Hoe zal dat zijn? weer in uw boezem op?

Die boezem zwelt, \'t Gelooven wordt aanschouwen.

Het uur genaakt. Ook Jozef leert den staat Te zeegnen der gezegendste der vrouwen.

Het slaat.....Maar beeft uw hart niet als het slaat?

Uw oog aanschouwt het kind. Maar durft ge uw oog vertrouwen?

Hoe was \'t u, in dien wonderbaren nacht.

Als gij dit kind het stroo der kribbe spreidde,

En herdersmond een lied van englen bracht,

Dat \'s Heeren lof en \'s menschen heil verbreidde ?

Hoe was \'t u, op dien wonderbaren dag.

Als de ouderdom, hem heffende in zijn armen,

In \'t schreiend wicht het Licht der Volken zag,

Dat Isrel zou beschijnen en verwarmen;

Maar \'t zwaard, uw\' ziel bestemd, u niet verbergen mag ?

Hoe zal \'t u op dien schoonen morgen wezen,

Als Seba komt met Scheba aan zijn zij.

En zegt: „Ons is des Konings star verrezen!quot;

En wierook brengt en goud en specerij ?

Die dag gaat om. Hem volgt een nacht van vreezen,

Van moederangst en vlucht in aller ijl.

God echter waakt. Dit kind moet veilig wezen.

Maar is niet vaak, aan d\' oever van den Nijl,

\'t „Hoe zal dat zijn?quot; met kracht in \'t peinzend hart gerezen?

\'t Geloof is strijd; het wordt, in tijd en smart.

Door schok op schok bestreden allerwege;

Het harte zelf bekampt dien schat van \'t hart,

En zoekt zijn ergste neerlaag bij de zege.

Maar welk een strijd was de uwe, Vrouw en Maagd!

DE MOE D E R D E -S II E E R E N.

Die „\'t Heiligequot; uit uw reinen schoot geboren,

Gods Zoon genaamd, met Moeder-oogen zaagt,

Zijn dorst versloegt, zijn kinderkreet mocht hooren.

En de eerste tranen van zijn koontjes hebt gevaagd!

Een heiige wolk omnevelt voor onze oogen

Het Galileesch gebergte, \'t lage dal.

De stille stad, waar gij hebt opgetogen

Wien alle knie zich eenmaal buigen zal.

Ons bleef zijn jeugd, zijn reine jeugd verborgen;

Het woord slechts niet, waarin zijn klaar gemoed U toonde dat hij, in zijns levens morgen Alreeds, \'t geheim zijns levens had bevroed;

Maar gij, gij zaagt hem kind, afhanklijk van uw zorgen.

Gij zaagt hem kind, den kinderkens gelijk.

En onder kindren; spelend, leerend, wassend

Naar geest zoo wel als leden; slechts geen blijk Van zonde; op uwe en Jozefs wenken passend;

Welhaast diens zweet en needrig werk gewoon :

Vol wijsheid, maar eenvoudig; ingetogen;

Geen woord, geen wenk, geen stap tot Davids troon:

Geen wondergaaf, geen bovenaardsch vermogen.

Nu vroegt ge: „Is dit mijn kind?quot; En straks: „Is dit Gods zoon?quot;

Gerekte proef van dertig lange jaren.

Waarin dit stil, dit diep, dit trouw gemoed De woorden en de dingen bleef bewaren.

Waardoor uw hoop getergd werd, en gevoed.

Ach woorden, door Gods englen, Gods profeten

Gesproken en gezongen; en het woord Van \'t Heilig Kind, in \'t midden neergezeten Van wijzen, door zijn wijze jeugd bekoord;

Woord slechts door U bevroed, door U-slechts niet vergeten.

Op eenmaal, van het zuiden tot het noord.

Doet ééne kreet vallei en bergen schateren.

De stemme van den Roepende is gehoord.

Het volk ontwaakt bij duizenden. De wateren

Weerkaatsen \'t woord,, dat van hun oever stijgt: „Het Koninkrijk des Heeren komt! Gij dalen.

Verheft u! En gij trotsche bergen, zijgt Terneder, om den Koning in te halen!quot;

Gij kent dien Koning, Gij aanschouwt hem — Maar hij zwijgt.

Gij zaagt hem niet, waar zich de hemel scheurde.

De Heiige Geest neerzweefde van omhoog.

En \'t needrig hoofd, dat uit den stroom zich beurde.

Met al den glans der hemelen omtoog.

U was het niet vergund de stem te hooren,

Lgt; E MOEDER DES HEEREN.

Die uit het diepst van \'s hemels zalen klonk,

Wanneer, omringd van zwijgende englenkoren.

De Vader aan den Zoon getuignis schonk...

Maar hij doolt heen, in ruigte en wildernis verloren.

Hij keert terug. Wat glans van zegepraal Blinkt om zijn hoofd en schittert uit zijn oogen!

Straks zit hij neer aan Kana\'s bruiloftsmaal...

Daar is uw ziel zijn daad voonütgevlogen;

liet wonder van zijn liefde, dat uw hart Reeds, in dat hart vol liefde, had gelezen,

Ker \'t op een woord, een wenk geboren werd. Om U-slechts niet te wonderlijk te wezen.

Klonk, bij zoo grootsch een Daad, zijn ernstig Woord u hard?

Leer teedre vrouw! leer zwijgen, leer verwachten,

l.eer lijden: want uw lijdenstijd vangt aan;

De tijd der openbaring der gedachten

Uws volks, wiens dag van heil is opgegaan.

Te midden van uw moederlijke droomen

Van heerlijkheid, die zich vervullen gaat.

Van vorsten, gaven voerend langs de stroomen. En heerschappij van zeestrand tot Eufraat —

Gedenk dat woord: „Nog is mijne ure niet gekomen.quot;

Gedenk het, als de Vorst, van God beloofd.

Miskend wordt door de zijnen en verstoeten,

Geen schuilplaats vindt voor zijn gezegend hoofd! Gedenk het, als uw eigen stadgenooten

Hem voeren naar de steilte, dat aan dien.

Wiens vlekloosheid men dertig jaar aanschouwde.

Voor aller oog het ergste moog geschièn....

Peil, zoo gij kunt, dien afgrond, die u grouwde!

Diep is hij; dieper zult gij zijn verneedring zien.

„Zijt gij het, die zou komen, of verwachten

We een ander?quot; vraagt de Dooper in den strijd. Het warren en het worstlen der gedachten....

Gij zwijgt; gij zegt: „Ik weet dat gij het zijt.quot;

„Toon, wreek u op ons ongeloof!quot; dus tarten Uw zonen dezen zoon; gij zwijgt, en wacht.

En volgt, maar God slechts weet met welke smarten, En in wat kamp der ziele, dag en nacht.

Tot uit den zwarts ten nacht het licht verrijst uws harten!

O bange nacht! wat macht heeft u gebaard? Afschuwlijk kruis! hoe komt gij opgerezen?

Heeft de Almacht zelf haar meesters op deze aard ? Bezwijkt de Zoon? o God! „Hoe zal dit wezen?quot;

Daar staat gij op den heuvel, koud als ijs,

44 NAVOLGING. — II E T H A A R L E M M E R - M E F, R.

Versteend en stom, staroogend, zonder leven.

Tot dat een wenk, een klank van „paradijs,quot;

Een woord van liefde u d\'adem weer komt geven \').

En u het hart versterkt, op nooit gekende wijs.

o Gij die niets meer ziet of wenscht te aanschouwen.

Nadat uw oog dit schouwspel heeft gezien.

Die niet meer vraagt wat verder mag geschiên,

Gezegendste en beproefdste van de vrouwen!

Zie weder op, krijg weder oogen, kracht En moed tot leven; want gij zult nog leven.

„Zijn uurquot; breekt aan uit dezen bangsten nacht:

Steun op den zoon, u door den Zoon gegeven ;

Verlaat den berg van smart, en (eenmaal nog!) verwacht!

Een nacht, een dag, en nog een nacht verdwenen;

Het morgenlicht der nieuwe week breekt aan.

Nu spoeden de Maria\'s grafwaarts henen;

Maar gij blijft stil, gij laat ze grafwaarts gaan.

Het graf is leeg. De Magdalena\'s snikken.

De Simons naadren en verschrikken.

Johannes hoopt en vreest. Maar gij verbeidt. Een stem Roept juichende uit: Hij is verrezen!

En gij vraagt niet: „Hoe zal dat wezen ?quot;

Gestorven met uw Heer, rijst ge uit uw graf met hem,

1850.

\') Naar mijne voorstelling van de volgorde der Kruiswoorden, is dat tot den Medegekruisigde aan het woord tot de Moeder voorafgegaan.

NAVOLGING.

Gaat u een meester voor,

Volg, maar blijf vrij!

Treed op zijn weg, maar rij Niet in zijn spoor.

HET H A A R L E M M E R - M E E R.

1850.

Nu wordt de Sloköp opgeslokt.

Nu raakt zijn rijk ten ende;

Nu ligt de grove Waterreus Zieltogend op zijn breeden neus.

En jammert van ellende.

Nu laat hem Oome Cruquius,

Nu kopt hem Vader Lijnden,

En de oude Rijnsche Molenaar \')

gt;) LEEGHWATEK.

T O e L i C H ï 1 N G,

Purgeert hem sedert derd\'half jaar.

Dat al zijn krachten kwijnden.

Nu slinkt zijn buik met ieder dag,

Zijn onderkin en wangen;

Nu droogt hij als een stokvisch uit,

En hoort wel dat zijn doodklok luidt In onze zegezangen,

Ja, oude Landplaag! \'t is genoeg Aan Hollands tuin geknabbeld;

Genoeg gesleept naar diepte en krocht.

En wat gij niet verslinden mocht Bezoedeld en bezabbeld.

\'t Geduld is uit; de straf gereed;

Uw wisse dood gezworen;

Uw huis en erf verbeurd verklaard;

En wat uw roofzucht heeft vergaard Zal nu der vlijt behooren.

Rukt aan, met spade en ploeg, en komt Dit watererf bezaaien.

Gij, zonen van \'t gewroken land!

Met vroolijk hart, met nijvre hand....

En doe Gods gunst u maaien!

Aan dit stukje (mijn tweede Haarlemmermeer-Zang; zie den eersten, van 1839, II. bl. 95) door mij in 1851 inden Volksalmanak ge.^Xa.aX.amp;t, viel de eer te beurt dat een Lid der Meer-Commissie, en niemand minder dan de groote Conrad, onder den titel van Antwoord van het Haarlemmermeer, er een weerslag op schreef, door hem in 1851, in het midden harer leden, aan den disch van haren voorzitter. Gevers van Endegeest, voorgedragen. Zie Levensberigt van Frederik Willem Conrad, door J. G. W. Fijnje, in het Tijdschr. v. h. Kon. Inst, van Ingenieurs 1869—1870. se afl, waar ook het dichtstukje van conrad in zijn geheel wordt medegedeeld.

TOELICHTING.

iVic laat hem Oome Cruqums enz.

Welk Nederlander weet niet, dat de drie groote Stoomwerktuigen waardoor de 40,000 bunders land van het Haarlemmer Meer aan den Staat en den Landbouw geschonken zijn, genoemd zijn naar de drie mannen uit drie eeuwen, wier namen overvloedig verdienen voor altijd met die van dezen Polder vereenigd te blijven? 1° Dat, aan de Kaag, naar (Jan adriaansz.) leeghwater, Molenaar te Rijp in Noordholland, schrijver van het Haarlemmer Meerioek (1641), eerste ontwerper van een Plan tot uitmaling; 2°. dat, bij Heemstede, naar (nicolas) CRüQinus, met jan noppen, Toeziener, en melchior bolstra. Landmeter van Rijnland, als hiertoe gelast, opstellers van een uitvoerig Plan wegens de bedijking der Haarlemmer Meer, hetwelk

46 naamgeving aan eene landhoeve.

hij in Juli 1742 aan Dijkgraaf en Hoogheemraden van Rhijnland overhandigde; 3quot;. dat, nabij Halfweg Haarlem en Amsterdam, naar (f. g. baron van) lijnden (van hemmen), Lid van de Eerste Kamer der Staten Generaal, schrijver van een allerbelangrijkste en uitvoerige Verhandeling over de Droogmaking der Haarlemmermcir {1820), waarin almede een plan tot de uitvoering van dit werk wordt voorgesteld, en dat inderdaad als het Hoofdwerk over dit onderwerp mag worden beschouwd.

Zie van hasselt, Het Haarlemmermeer-boek, enz.

NAAMGEVING AAN EENE LANDHOEVK

Noem ze rozengaarde.

Wat is meer gepast Voor een plek der aarde,

Waar geen onkruid wast:

Waar de schoonste rozen.

Van den zoetsten geur.

Van de zachtste kleur,

In Gods zonlicht blozen:

Waar men eiken vrede.

ledre liefde vindt,

Bloeiende op de bede

Van wie God bemint;

Waar steeds versche knoppen Vroolijk opengaan En bepareld staan Met de reinste droppen?

\'k Sleet zoo zoete dagen

In dien stillen hof.

Geen der woeste vlagen,

Die zijn bloemen trof:

Heilzaam, frisch en geurig Was er mij de lucht:

\'t Afscheid kostte een zucht.

Want mijn hart was treurig.

Hoe gij hem wilt noemen

Uit bescheidenheid:

Ik denk aan de bloemen

Mij door u gespreid;

Stelle ons ook op aarde Menig naam te leur.

Boven uwe deur Schrijf ik: rozengaarde.

Zeist, 1850.

HERFST. — „IK BE T R ü U IN GOD.quot; 4.quot;

H E R F S T.

Voer me op des Heuvels top, als, uit haar slaap ontwakend, En, door den zachten drang der nieuwe levenskracht,

Haar windselen en boeien slakend.

Geheel de schepping vroolijk lacht.

\'k Smaak de eerste lentelucht liefst frisch en ruim daarboven; \'k Zie gaarne \'t gansch tooneel dier nieuwe heerlijkheid, Waar alle schepslen God bij loven.

Aan mijne voeten uitgebreid.

Breng me aan den groenen rand der heldre Waterstroomen, Als \'t zonlicht in den vloed zijn felste stralen doopt,

En, in de schduw der wilgenboomen,

De zwaan vergeefs op koelte hoopt \'k Wil, uit mijn schuilplaats, langs den bochtig\' oever staren. En zien hoe \'t bonte vee het lauwe bad geniet,

Bij \'t dobbren van de plompeblaren En \'t zacht gewiegel van het riet.

Maar als (mijn lust van ouds!) de rijke herfsttijd nadert.

Het zonlicht vroeg ter kimme nijgt:

O! 1 ,aat me alleen in \'t Bosch, waar, uit verdord gebladert.

Geur als van rijpe vruchten stijgt.

\'k Wil, tegen \'t eikengvoen en \'t blauw der Schotsche dennen, Aan \'t hooge geel, den berk herkennen:

Ik wil \'t getijgerd beukenhout Zijn kroon zien dragen van bruin goud;

\'k Wil \'t bloedrood loof met zwarte vlakken Zien fladdren, eschdooru! aan uw takken;

En peinzen met bedrukt gezicht.

Waar ik den statig\' olm, die in mijn kindsche dagen Zoo menig lieven naam heeft in zijn schors gedragen.

Geblutst zie met den bijl, die aan zijn wortel ligt,

October 1850,

„IK BETROU IN GOD.quot;

ZINSPREUK VAN ELBURG VAK DEN BOETSELAER,

(Abdisse te Rijnsburg 1552—1568),

Maakt Elburg van den Boetselaer \') De woorden van haar zinspreuk waar, „Betrouwt ze in God,quot;

Dat Hij haar lot Bestiere en regel:

Zoo heeft ze een steun van grooter kracht Dan rijkdom, rang en oud geslacht,

NACHTEGAAL.

Of \'s Hoogepriesters schrift en zegel Ooit in haar hand tezamenbracht;

Geen Keizer, knielende aan haar voet, -) Ontstak haar tot een hooger moed Dan waar haar lippen van getuigen.

Als zich voor God haar knieën buigen.

De geur van haar barmhartigheid Wordt door gansch Holland uitgebreid. Daar grijze en jeugd Haar zachte deugd Met eer bejegent;

Luid wordt zij door den vreemdeling.

Dien ze onder \'t gastvrij dak ontving. En luid door de arme weêuw gezegend. Die nimmer troostloos verder ging.

Maar steunt ze, ook voor haar eeuwig lot. Niet op haar deugd, maar op haar God, Zijn englen zullen met gezangen Haar in zijn gastvrij hof ontvangen.

1851.

1) Zie haar beeld op een der kerkglazen in de kerk te (Jouda, en haar lof in Schotel\'s Abdij van Rijnsburg bï. 203 en volgg.

-) Eene eer, aan haar voorgangster Maria van Tautenburg door Keizer Karei V aangedaan, die haar bij die gelegenheid „zijn gebiedende Vrouwequot; noemde.

NACHTEGAAL.

Zijt mij gegroet.

Met blij gemoed.

Maar niet met luide zangen!

Mijn opgewekte zangdrift zwijgt Bescheiden stil, waar de uwe stijgt.

Waaraan mijn gansche ziel blijft hangen.

Ik ken er veel.

Wier schelle keel In uwen roem wil deelen;

Maar eensklaps zwijgt gij tot hun straf.

En wacht den stillen avond af,

Om \'t Eenig lied in eenzaamheid te kweelen.

1851.

* Voor Zang en Piano op muziek gebracht door J. B. H. Bremer. (Swelingh; Jaarb. aan de Toonk. in Ned. gewijd door T. T. Viotta. bl. 68 enz.)

KEURIGHEID.

Wat schoon is moet eenvoudig zijn; Maar Eenvoud mag geen ruwheid wezen.

Eenvoudig zij \'t gevoel, maar fijn; Eenvoudig \'t woord, maar uitgelezen.

K O E K O E K.

Zeer zelden is ons de eer beschoren.

Dat iemands oog u ziet:

Maar des te meer vervult ge onze ooren

Met uw eentonig lied:

En wij — wij willen \'t altijd hooren.

Al zingt gij anders niet;

Dan: Koekoek, Koekoek!

Koekoek Eenzang!

Elk kent, mijnheer! uw ruim geweten,

Uw vreemd begrip van recht;

Daar gij, om zelf wat rijker te eten.

Uw kroost te vondling legt;

En wij — wij willen \'t aardig heeten.

Al is het nog zoo slecht Van Koekoek, Koekoek,

Koekoek Eenzang!

Gij spelt ons niet dan regenbuien ;

Gij gilt uw blijdschap uit.

Als, op een heldren dag, in \'t zuien

Een donker luchtje kruit.

Hier zou een ander \'t door verbruien;

Maar wat wordt ooit misduid Aan Koekoek, Koekoek,

Koekoek Eenzang?

Gij schijnt ons deze les te leeren

Van populariteit:

„Men heeft zich niet zoo zeer te keeren

„Aan kunde of eerbaarheid!

„Verberg alleen met zorg uw veèren,

„En zie wat kracht er leit „In Koekoek, Koekoek,

„Koekoek Eenzang!quot;

1851. -

ZONSONDERGANG.

\'s Hemels wonder Duikt in volle schoonheid onder,

Schittert met gekleurde stralen

III. 4

AAN DE ZEE.

Over heuveltop en dalen,

Dekt de kim met vuur en vonken,

Troost de wereld met zijn lonken.

En neemt afscheid met een lach —

Morgen rijst een nieuwe dag!

Maar voor heden,

Slechts wat na-gloor hier beneden;

Slechts een lichtstreep aan de kimmen,

Met een rozenkleurig glimmen,

Dat den wolkjes in hun zweven Aan blijft kleven;

Straks is \'t nacht....

Maar de maan betrekt haar wacht

\'Desgelijken Is uw glorierijk- bezwijken Ook geweest,

Groote Geest!

Als een zon zijt gij gezonken.

Als een zon hadt gij geblonken En met vollen glans gepraald.

Tot gij, laat, hadt uitgestraald.

Rijkbegiftigde, des gevens

Nimmer moê,

Wierpt ge ons, op de grens des levens,

Nog itfw schoonste schittring toe.

Eensklaps, als gij waart verdwenen,

Werd het duister om ons henen....

Ja, een schoone na-gloor blijft Aan de nevel wolkjes hangen —

Maar waar of het maantje drijft,

Dat van nacht u zal vervangen ?

1851.

AAN DE ZEE.

. Te Shanklin op het Eiland Wight.

Ik heb van nacht uw stem gehoord, Weerklinkende in dit lieflijk oord.

Waar mij mijn voeten \'s avonds brachten; Hoe statig klonk die grootsche stem,

En zong met majesteit en klem,

In \'t heilig uur, de macht van Hem,

Die op u ziet in stille nachten.

\'k Heb. slaaploos op mijn legerstee.

Naar u verlangd, geduchte Zee!

Ik zag u voor het oog der ziele.

AAN DE ZEE.

Thans, bij des hemels vroegsteu blos, Aanschouw ik, van dees hooge rots. U, grootste dezer schepping Gods!

Diens Gods, voor wien ik needrig kniele.

Hoe prachtig blinkt, in \'t morgenlicht. Voor mijn bewondrend aangezicht. Dat veld van donkerblauwe baren;

Niet grauw en grijs als zij, die \'t strand Bespoelen van mijn Vaderland;

En toch, met deze hand aan hand, Een zelfde Zee, waar de oogen staren.

Een zelfde Zee, die Englands vlag Naar \'s werelds einden voeren mag, En Neerlands dundoek op ziet wuiven; Een zelfde, die, in \'t bloeiend Zuid, De geuren riekt van \'t geurigst kruid, En, hoog in \'t Noord, met schor geluid. De schotsen op elkaar doet schuiven.

In Oost en West en Zuid en Noord, Brengt al \'t gebergte stroomen voort; Zij glinstreu, murmlen, ruischen, klateren, Verbreeden, vallen, scheuren \'t land.

Gaan snel en bruisende af naar \'t strand — Een zelfde Zee, aan eiken kant, Verzwelgt hen in haar zoute wateren.

Aldus, nog riekende van wijn En geurge klaver, gij mijn Rijn!

Aldus de Teems, trotsch op haar krone; De Taag, doorvonkt van gouden gloed; De Niger, zwart van menschenbloed; En blonde Ganga\'s heiige vloed;

En de onverwinlijke Amazone.

Een zelfde Zee vereent en scheidt De volkren, langs haar zoom verspreid: Verplaatst, verdeelt des aardrijks gaven; Ontvangt, vervoert, verzwelgt, vergeet De hooggetuigde Armade, en weet Het schelpdier in zijn steenrotsspleet Bijtijds te spijzen en te laven.

Een zelfde Zee, die hier met lust \'t Groen voorgebergte omarmt en kust, Daar bruisend brandt om klip en banken, Hier monsters kweekt, daar wondren bergt, Nu schatten brengt, dan ofters vergt.

R E I N E N VAN HARTE.

Hier helden tot een noodkreet tergt, En ginds genezing brengt aan kranken.

Een zelfde Zee.... En is dat waar,

Zoo kan zij ook, van baar tot baar,

Voor mij een boodschap overzenden!

Ik bid n, Golven! dat gij \'t doet:

Brengt aan de lieve Vrouw mijn groet. Die gij bij \'t Hollandsch duin ontmoet En \'t oog naar \'t Zuiden heen ziet wenden ...

Doet ook het Kind een weinig goed, Het knaapje met verlamden voet,

Dat zij komt baden in uw vloed,

En laat haar bange zorgen enden.

Augustus 1851,

REINEN VAN HARTE.

NAAR EENE SCHILDERIJ VAN ARY SCHEFFKR.

Vroolijke Onschuld,

die niet weet,

Welk een eerplaats

zij bekleedt;

\'t Licht begroetend

van den dag,

Mei haar blijdsten kinderlach.

Met de tintling van twee oogen,

In wier blauw Wij de oprechtheid lezen mogen En een vlekkelooze trouw.

Kuische Schoonheid,

die haar oog Vredig opslaat

naar omhoog;

\'t Effen voorhoofd,

rein en schoon,

Onversierbaar

door een kroon;

Schoonheid met haar kracht en waarde

Niet bekend;

Lelie, zwevende over de aarde,

d\' Open kelk naar God gewend.

Goêlijke Eenvoud,

\'t hart vervuld Van haar liefde en rijk geduld;

HET ORANJEWATER.

Liefst de laatste;

liefst geleund Op een schouder,

die haar steunt;

Door geen vreezen of vermoeden

Ooit ontrust;

Prooi der boozen, vreugd der goeden, Maar van beiden onbewust.

Scheur uw heemlen,

Hemelheer!

Zend beschermende englen neer!

Blinke een straal van hooger licht Deze\' uw\' schepslen in \'t gezicht!

Gun dat zich de reine blikken

Dezer Trits In de aanschouwing Gods verkwikken. Die het deel der rein EN is!

EEN IS N OO DIG.

Een schoone leest. Een edel bloed, Een rijke geest,

Een vroom gemoed: Alles is hij waard.

Die dit samenpaart;

Maar die het laatste alleen bezit. Heeft ook genoeg aan dit.

HET ORANJEWATER.

De jonge Prins van Oranje stak op den nden November 1851, de eerste spade in het stuk duingrond achter het landgoed Leyduin, boven Haarlem, waarin men voorhad de eerste vergaarkom te graven voor de sedert voltooide Water-leiding ten behoeve der Hoofdstad. Eer de Prins nog vertrokken was, zag men het gewenschte water in het door hem gegravene gat reeds opgeweld. De vergaarkom heeft den naam van Oraiije-ivatei\' gekregen.

Omkrans het hoofd, liet achtbaar hoofd,

Gij Hoofdstad, die ivij roemen,

Met klimop, dat geen winter rooft.

En late najaarshloemen;

HET ORANJEWATER.

Vertoon uw volk een blij gelaat,

En doe van \'t sleepend feestgewaad De zoomen en de plooien . Met munte en tijm bestrooien.

Zie westwaarts! Hef uw oogen op

Tot waar ze ons duin aanschouwen! De herfstwind waait, van \'s Blinkerds top.

Ons vaandel uit zijn vouwen; Een daverend trompetgeluid Voorspelt u krijg noch oorlogsbuit,

Maar, naar uw stille bede.

De vruchten van den vrede.

Wat koningszoon, wat heldenbloed,

Wat middelpunt van zegen Trekt hier dees feestelijke stoet

Met vreugde en geestdrift tegen? Een zachte blos op \'t lief gezicht.

Biedt hem een veertienjarig wicht \')

(Maar komt hem die te stade?)

Geen degen aan, maar spade.

Aanvaard dit teeken. Vorstenspruit,

Geboren tot regeeren!

Des werelds volken prijzen luid

Hen, die den arbeid eeren.

Verstrekke \'t, in Oranjes hand. Aan Hollands volk ten onderpand. Dat wie zijn akkers bouwen Te recht op hem vertrouwen.

Ja, drijve uw vorstelijke voet

Dit blinkend vredewapen Den koning schatten in \'t gemoet.

Die onder de aarde slapen;

Het wijs den weg in uwe hand Tot waar, van nacht bedekt en zand. De zilvren stroomen wachten,

Die naar het daglicht smachten.

Houdt in, trompet en feestgedruisch!

En herfstwind, zwijg en luister! Met murmlend onderaardsch geruisch

Verbreekt de bron haar kluister.

Daar welt zij op, hand over hand. En stort haar spranken over \'t zand,

\') Sylvia van Lennep, nu Baronesse Taets van Amerongen, jongste dochter den onvergetelijken Dichter van den HollnndscheK Dnivzajig,

HET O R A N J E W A T E R.

En blinkt ons tintiend tegen, Een beeltnis van Gods zegen.

|a, Bron van Goedheid, God! van wien

De goede gaven komen,

Gij doet ook dezen zegen zien.

Ook deze waatren stroomen. De wijsheid, die de bron ontdekt. De kunst, die haar tot leidsvrouw strekt. Zijn goddelijke stralen,

Die uit uw hemel dalen.

Van U is elke waterdrop,

Die neerzijgt uit de wolken. Die afruischt van des heuvels top,

Die opbruist uit de kolken;

Wat steden drenkt, wat volken spijst. Waar zich een vorst om zalig prijst. Bij overvloed en vrede —

Gij deelt het alles mede.

o Moge uw zegen, mild en rijk,

Met onverpoosde stralen,

In liefdeblijk op liefdeblijk

Op \'t minzaam voorhoofd dalen Van \'t vorstlijk kind, dat dezen dag Zijn naam aan waatren geven mag,

Wier overvloedig vloeien,

Roos en olijf doe bloeien!

Barst los weer, blijde jubeltoon, En dreunt, gij feestbazuinen!

Ja, klinkt en weerklinkt, vol en schoon,.

Langs Haarlems grijze duinen! De donder van \'t geschut vermeld\' Aan stad en lande, bosch en veld, Dat hier de waatren vlieten.

Die naar den Amstel schieten!

Vloeit, heldre spranken, op den wenk

Van Willems zoon verkregen!

Bruist, als een koninklijk geschenk,

Zijn dankbre hoofdstad tegen;

Voert bloemen van gezondheid aan, Die frisch en vroolijk opengaan,

En laat uw zuivre teugen Het laatst geslacht verheugen!

November 1851.

SIMON 1\' E T R U S.

OPMERKING.

\'t Uitvoerig Beeld voldoet niet recht,