^ -1,^ --T-t\' •

\\r- \' \'

Voor Neêrlands hoogste goed 1 Heil Willem! — God gaf vrede, Maar gold het huis en haard —-\'t Zou vlammen uit de schede Uw Nassansch Heldenzwaard! -

lp: n

1 fquot;

Er is bijna geen jaar in do geschiedenis der laatste tijden, dat zich dooi- gewichtiger gebeurtenissen kenschetst, dan liet merkwaardige jaar 18-i8. Het steeds onrustige en woelige Frankrijk gaf bet sein tot eene reeks van burgeroorlogen, die zich over een groot deel van Europa uitbreidden.

Het streven der volken naar meer burgerlijke vrijheden , de reactionaire pogingen dor vorsten , om de staatkundige ontwikkeling des volks , sedert de Fran-sche revolutie tegen te gaan moesten noodwendig botsingen veroorzaken , die niet dan door geweld in het welzijn der volkeren konden eindigen.

In Frankrijk kostte de omwenteling, na een bloe-digen strijd, aan Lodewijk Philips, die eens door don volkswil koning was geworden, kroon en scepter; Berlijn en Weenen waren dagen achtereen hot too-noel van bloedige worstelingen tusschcn het volk en de regeerings-troepen en do vorsten dier rijken werden gedwongen het vooruitzicht aan hunne onderdanen te openen tot hot verkrijgen van moor burgerlijke voorrechten. Alleen Polen en Hongarije streden

vergeefs, zij keerden wrevelig terug onder den ijzeren scepter hunner gebieders.

Ook in ons land waren de teekenen van ontevredenheid niet te n iskennen. Ue herziening der grondwet in 1810 iiad van den beginne af niet dio tevredenheid verwekt, niet die staatkundige vrijheid geschonken , welke de kern der natie voor hare ontwikkeling noodig oordeelde. Veler wenschen bleven onbevredigd en het volk, voorgelicht door uitstekende staatslieden , aarzelde niet zijne wenschen op ondub-hclzinnige wijze der regeering kenbaar te maken. Zelfs uit den boezem der volksvertegenwoordigers gingen stemmen op , die het ernstig verlangen naar grondwetsherziening zeer duidelijk te kennen gaven. Onze riddei ■lijke koning Willem II begreep die stemmen der natie en gevoelde hare rechten: uit eigen beweging op het onverwachts verscheen in 1818 Z. M. in de vergadering der Staten-Generaal en kondigde eene ruimere herziening der grondwet aan, die zooveel mogelijk aan de billijke wenschen des volks tegemoet zoude komen. Eene commissie van twaalf leden werd benoemd met den grooten staatsman Thorbecke aan het hoofd, om de noodige voorstellen lot grondwetsherziening aan de Staten-Generaal aan te bieden. Toen kwamen de gemoederen tot rust, men zag den goeden wil des konings en zijn streven naar volksontwikkeling , men stelde vertrouwen in de commissie, men zag de toekomst vreugdevol te gemoet; — het besluit des konings werd met algemeene geestdrift begroet! Toen nu de commissie met haren arbeid gereed en de vernieuwde grondwet door de volksvertegenwoordigers goedgekeurd was , mocht Nederland zich verheugen in een bolwerk van vrijheid, gegrond op de wenschen der natie, samengesteld in volkomen over-

oenstcmming met zijn cdolcn en geliefden vorst, waarop vele staten van Europa zich niet kunnen beroemen. -— Z. M. Willem 11 mocht helaas ! niet lang de vruchten zijner werkzaamheid aanschouwen. Reeds in het volgende voorjaar (1849) overleed de Koning to Tilburg onverwachts, te vroeg voor dc billijke wen-schen zijner onderdanen. Koning Willem 111 trad in zijne plaats en werd don 12 Mei 1849 plechtig in de Nieuwe kerk te Amsterdam ingehuldigd. Kon nieuw tijdperk was voor ons Vaderland aangebroken: de werking der herziene grondwet onder een nieuwen koning zou hare gevolgen doen gevoelen tot in do teoderste snaren van het staats- en gemeentelevon. En nu •— oen tijdperk van 25 jaren ligt achter ons -— met welke gevoelens kunnen wij terugzien op dien levensweg; is Nederland geworden, wat do billijke verwachting zich voorstelde; hooft Z. M. Willem 111 getoond het ingewikkeld vraagstuk der con-stitutioneele instellingen van oen vrij volk te begrijpen en te waardeeren ?

Het antwoord op deze vragen zal wel niet moeilijk zijn te geven. Wij behoeven immers daartoe slechls een vluchtig overzicht te ijemcn van do geschiedenis der laatste vijf en twintig jaren.

Meer dan eenmaal werd de vrede in ons werelddeel op eene onlzachelijke wijze gestoord en werden stroomen bloeds vergoten uit heerschzuelit en willekeur; meer dan eenmaal was burgerkrijg liet noodlottig gevolg van een halstarrig weigeren der staatkundige vrijheden ; niet overal werden do afgedwongen constitutiën op vrijgevige wijze toegepast; elders maakten heersclizuelitige vorsten haar tot een dooden letter. Niet alzoo was het in ons land. Do regeering des Konings wist den vrede te handhaven, die zegen en voorspoed moest verspreiden over alle takken van handel, landbouw en nijverheid. Laat slechts uw oog wijden over het kleine Nederland. Van de wereldsteden Amsterdam en Rotterdam tot de geringste buurtschap, heerschen bedrijvigheid , leven en voorspoed, die de vruchten zijn van vrede, vrijheid en orde.

\'t Is daarom niet te verwonderen, dat liet Neder-landsche volk den band nauwer toehaalde, die liet altijd aan het huis van Oranje hoeft gebonden , want vrijheid en Oranje zijn voor hen gelijkluidende klanken geworden. De geschiedenis is er, om dit te bewijzen.

Reeds lang vóór het jaar 1874, het tijdstip waarop Koning Willem 111 gedurende 25 jaren do kroon had gedragen was aangebroken, gingen van onderscheiden kanten stemmen op, om den 12 Mei van dat jaar feestelijk te gedenken.

Men erkende dankbaar dat Z. M. de constitutie in bare bedoeling op uitnemende wijze bad opgevat en toegepast, dat eene reeks van Wetten, uit de grondwet voortvloeiende, de welvaart dos lands en daardoor het geluk des volks had bevorderd; men gevoelde behoefte dit door openlijke vreugdebedrijven elkander te herinneren en mede te deelen ; men stelde er eeno

cor in den nabuur le toonon, hoc gelukkig-het kleine Nederland zich gevoelde onder liet vaderlijk bostuur van zijn koning Willem 111. Groot en klein, rijk en minder bevoorrecht door tijdelijke goederen, onverschillig van welke Godsdienst-belijdenis, alles gordde zich aan, om den 12 Mei 1874 tot een gedenkdag van onze geschiedenis te verheffen, en dankbaar gevoelde men met Mendelsohn\'s lobgesang:

liet Gemeentebestuur onzer slad Culemborg stelde zich in de voorhoede der beweging en nam reeds den 0 October 1873 op advies van den Burgemeester het iniliatiel\', om het feest van dien dag op waardige wijze te vieren. En geen wonder dat hel dit deed , liet lag geheel op zijn weg. De gemeenteraad toch is liet vertegenwoordigend lichaam der gemeenteleden, door vrije verkiezing benoemd, volgens do bepalingen dor gemeentewet, een dor schoonste producten, die voortgebracht zijn door de herziene grondwet van 18-i8. lli\'l Gemeentebestuur meende echter niet zcH\'liandolend te mocton optreden ; doch benoemde uit zijn midden cone commissie voor feestviering, die do eerste leiding der voorbereidende werkzaamheden op zich zoude nemen. Do Burgemeester, de lieer P. A. C. 11. T. A. Werdmiillor von Elgg, werd tot Eero-Voorzittor benoemd en de commissie zelve uitgebreid door eone uitnoodiging lo richten tot eenige geachte ingezetenen builen den Baad. Voel en uitgebreid ziju do werkzaamheden gewoosl, die do Culemborgsche feestcommissie zich in bet belang dor feestviering on in bet algemeen belang heol\'l

getroost. In hare eigene gemeente heeft zij goene opofferingen ontzien , om den 12 Mei quot;187.4 onvergetelijk te maken; naar buiten heeft zij menigen krach-tigen prikkel gebracht en de richting aangewezen, om de verschillende plannen, die er bestonden tot aanbieding van een Nationaal geschenk aan Z. M. den Koning , lot eenheid te brengen. Met zelfvoldoening mag zij, vooral ook in dit laatste opzicht, op hare bemoeiingen terugzien, omdat hare voorstellen dienaangaande in hoofdzaak door bet Nederlandsche volk zijn aangenomen.

De hier volgende bladzijden bevatten de origineele Notulen der vergaderingen en de correspondentie met HH. Burgemeesters van Amsterdam , \'s Gravenhage en Rotterdam , zoomede met het op baar initiatief gevormde Centraal-Comité, en geven een getrouw overzicht van de werkzaamheden der commissie voor de feestviering zelve en van bare bemoeiingen in bet algemeen belang.

NOTULEN OER VERGADERINGEN VAN DE COMMISSIE VOOR FEESTVIERING BIJ GELEGENHEID VAN \'S KONINGS 25 JARIGE REGEERING OP

Dn Eere-voorziller (de hofr P. A. C. H. T. A. Wordmülier von Elgg) opent de vergadering niet eene korte toespraak en gelnkwenscliing aan de leden van de commissie. Van die heeren zijn, behalve de Eere-voorzitler, aanwezig: .1. van der Putten, A. A. Blijen-berg, I\'. A. Hoogveld , L. A. van Hees , D. Louwerse en L. Laan. De heer C. W. Dresselhnijs is wegens ongesteldheid afwezig. De heeren L. C. Verkerk en 1$. Vermeulen hebben voor de benoeming door den gemeenteraad bedankt. Nadat de Eere-voorzitter op eene gedane vraag heeft geantwoord , dat zijne betrekking tot de commissie niet vereenigbaar is met die van voorzitter, wordt tot deze laatste betrekking de heer ■I. van der Putten benoemd, terwijl de heer L. Laan als secretaris-penningmeester wordt aangewezen. Beide heeren laten zich de benoeming welgevallen.

goedkeuring van don geineonteraad , zieli door benoeming van nieuwe leden zal uilbreiden, terwijl de tegenwoordige zich verbinden, om elk voor zich die heeren uit te noodigen, die op deze vergadering worden benoemd.

De Eere-voorzitter stelt als dadelijke maatregel voor, eene lijst den ingezetenen te doen aanbieden lot in-teekening van gelden voor de feestviering. Staande de discussiën over dit voorstel, ontwikkelt zich het denkbeeld om een derde gedeelte van de bijdragen der ingezetenen te besteden voor een geschenk aan Z. M. den Koning, indien een centraal-comité zich met deze zaak zal hebben belast. Aan bet hoofd der inteekenings-lijsten zal deze bepaling uitgedrukt worden. Het aldus geamendeerde voorstel wordt aangenomen, evenals het richten van brieven aau de verschillende kerkbesturen, om \'t feest godsdienstig in te leiden, algemeene goedkeuring vindt. Ook wordt besloten om do kinderen aan de verschillende scholen in de gelegenheid te stellen hunne geldelijke ondersteuning aan het feest tc doen blijken. De Eere-voorzitter acht het verder wensche-lijk eenige gepaste liederen, die waarschijnlijk wel zullen worden uitgegeven, voor de schooljeugd beschikbaar te stollen , om zoodoende gunstig op het volksgezang te werken. De leden deelen deze meening en dienovereenkomstig wordt besloten.

De voorzitter brengt een brief Ier tafel, met prijscourant en afbeeldingen van illuminatie-toestellen van den heer H. C. Hendriks te Oldenzaa!, bevattende eene aanbeveling voor levering bij gelegenheid der feestviering.

Nadat de Eere-voorzitter zijne tevredenheid heeft betuigd, vooral over de eensgezindheid en den goeden geest dezer vergadering en den wensch heel\'l uiige-

drukt (lat do commissie verder ten nutte van het algemeen belang zal werkzaam zijn , wnrdt deze bijeenkomst gesloten en do eerstvolgende bepaald op Maandag don 22 Docembor dos avonds ten hall\' acht ure.

De Eore-voorzitter opent de vergadering met eeno toespraak en wenscht de nieuw gekozen leden welkom in deze bijeenkomst. Van deze bobben do volgende hoeren de benoeming tot loden dor fcosteommissie aan-gonomen: J. t\'iek, J. G. H. Niegeman, L. A. Lovison, H. Pioters, C. van Panwijk, W. van Asch, II. de Kiew^jit, S. van Wolio, M. Kronenburg, A. \\V. Nieu-wenhuijson, C. \\V. van Beusekom, E. Beusker. De beeren C. NV. van Beusekom on E. Beusker zijn op deze vergadering afwezig. Zij wordt verder bijgewoond door do reeds vroeger benoemde leden: do Eero-voor-zitter, de Voorzitter en de beeren: L. A. van Rees, P. A. Hoogveld, D. Lomverse, A. A. Blijenberg en de Secretaris, terwijl van deze de beeren C. W. Dres-selhuijs en G. A. de Jong afwezig zijn.

De notulen worden gelezen en na eeno opmerking van den heer Hoogveld, dat bij de verschillende scholen ook andere inrichtingen genoemd zijn , goedgekeurd.

Hierop leest de secretaris de woorden, die geplaatst zullen worden aan het hoofd der inteekeningslijsten,

De namen der nieuw benoemde leden zullen op voorstel van den Eere-voorzitter bekend worden gemaakt.

Z. E. Achtb. stelt nu aan de orde de wijze, waarop de inteekeningslijsten door de leden dep commissie aan de ingezetenen zullen worden aangeboden en geeft _l

daartoe het woord aan den voorzitter, als zijnde meer in bizonderheden met de locale omstandigheden der gemeente bekend. De voorzitter zegt, dat \'t hem wen-scbelijk voorkomt, de stad in 6 deelen te bezoeken,

waarvoor 12 boeren beschikbaar zijn, die dus 2 aan 2 de lijsten zullen kunnen aanbieden en dat de eerste week van 1874 daartoe het meest verkieslijk is. Dienovereenkomstig wordt besloten. In de buitendeelen dei-gemeente zal op eene andere wijze worden voorzien.

Do verdeeling wordt nu, als volgt, vastgesteld en de daarvoor aangewezen heeren belasten zich met het aanbieden der inteekeningslijsten en de ontvangst der gelden.

Ie wijk: Havondijk (Oostzijd,!), Veerweg, Hoe-pelmakerij, met den Steenoven: De heeren W. van Asch en M. Kronenburg.

2e wijk: Ilavendijk (Westzijde) met inbegrip van de Molenstraat: De heeren J. Piek en L. A. Levison.

5e wijk, vereenigd met de Ge. Van af de Binnenpoort tot de Zandpoort: De heeren A. A. Blijenberg, C. van 1\'an-wijk, G. A, de Jong, It. Dieters en P. A. Hoogveld.

l)c Eere-voorzitlcr bedankt do genoemde leden voor hunne bereidwilligheid en wenscht hun goede resul-talon, waarna door Z. E. A. den leden der feest-cora-missie eone inleekenlijst wordt aangeboden.

Door het bestuur wordt nu voorgesteld een verzoek te richten tol do Eere-voorzitters en de voorzitters dor f\'eest-eommissicën te \'s Gravenhage, Amsterdam en Rotterdam, met hot doel, dat deze hoeren zich mochten willen belasten niet do samenstelling van oen centraal-comilé voor een nationaal geschenk aan Z. M. don Koning. Do daartoe door don Eero-voorzittor opgostolde Circulaire wordt gelezen en goedgekeurd en hel voorstel aangenomen (Bijlage B).

Nadat nog bepaald is, dat de inteekeningslijston in de eerste week van \'l volgende jaar zullen rondgaan en aan de volgende inrichtingen een verzoek tot deelnoming zal worden gezonden, n. 1. hel Weeshuis, do Congregatie, de Jongolings-vorooniging, de drie openbare scholen, hot Seminarium, do school voor Ghr. Nat. Onderwijs, do Israël, school, do B.C. Zusterschool en do Prol. .Bewaarschool, wordt do vergadering gesloten.

(w. g.) J. van deu Putten, Voorz. (w. g.) L. Laan , Secretaris, (w. g.) T. Werdmülleu von Elgg.

Nadat do Eere-voorzitlcr de vergadering heeft geopend, worden de notulen gelezen. De heer O. L. Bre-

kevcld maakt dc opmerking dat zijn naam en dio van den heer A. J. Auscms niet op de presentie-lijst der vorige vergadering voorkomen, waarop dc Ecre-voor-zitter antwoordt dat die hecrcn, toen nog geen leden van dc commissie zijnde, niet konden worden genoemd. Do heer A. A. Blijenberg vraagt het woord en zegt, dat de heeren O. L. Brekeveld cn A. J. Ausems door den voorzitter in overleg met hem zijn uitgenoo-digd leden der commissie uit te maken in do plaats der hecrcn J. Piek, L. A, Lovison en W. van Asch, die voor hun lidmaatschap hebben bedankt. Door dc vergadering worden nu do benoeming der twee genoemde heeren cn de notulen der vorige bijeenkomst goedgekeurd.

Volgens eene globale berekening blijkt uit de intee-keningslijsten, dat, na aftrek van \'/s voor het nationale geschenk, ± ^6i0 overblijft voor dc feestviering, waarna de Eerc-voorzitter voorstelt, nu over te gaan tot het bespreken van een feest-programma, dat naar zijne meening zoo veel mogelijk met het oog op het volk moet worden vastgesteld. Naar aanleiding van het voorstel van den heer 0. L. Brekeveld, die reeds vroegtijdig dc klokken wil laten luiden, oin veel gedruisch tc maken, wordt besloten, dat zulks driemaal , telkens een half uur zal plaats hebben; do uren verder door hot bestuur te regelen. Daarop opmerkzaam gemaakt, stelt het bestuur voor eene uitnoodiging to richten aan het Algemeen Armbestuur, om op 12 Mei a. s. eene buitengewone uitdeeling aan dc armen te doen plaats hebben. De heer J. C. H. Nicge-man voegt hierbij den wensch dat ook de kinderen der armenschool niet mogen vergeten worden. Dit voorstel wordt aangenomen cn dc heer A. A. Blijenberg uitgenoodigd, genoemd verzoek aan het Arm-

bestuur over te brengen. Daar de voormiddag van den feestdag waarschijnlijk wel zal ingenomen worden door Godsdienstoefening en parade der Schutterij, meent de Eore-voorzitter, dat in den namiddag cene harddraverij een zeer geschikt volksvermaak zal zijn Dit denkbeeld wordt aangenomen, onder voorwaarde dat alléén paarden uit deze gemeente ter mededinging worden toegelaten. De heer A. A. Blijenberg wenscht (evens vrijheid te laten aan de ingezetenen tot het uitloven van bizondere prijzen. Voor do harddraverij wordt nu eene sub-commissie benoemd, bestaande uit de hoeren: A. A. Blijenberg, 1\'. A. Hoogveld en C. van Pan-wijk, die op de volgende vergadering een plan en do daaraan verbonden kosten zullen voorstellen.

Nadat ook bepaald is, dat er volksfeesten zullen plaats hebben, wordt voor deze ook eene suh-com-inissio benoemd, bestaande uit de heeren: A. \\V. Nieuwenhuijsen, D. Louwerse, O. L. Brekeveld, M. Kronenburg, L. A. van Rees en C. W. Dresselhuijs, die evenals de vorige commissie plannen en onkosten zal beramen, om daarover op de volgende bijeenkomst ie beslissen. De Eere-voorzitter deelt mode, dat aan de tappers op den feestdag en daarop volgenden nacht volle vrijheid zal worden gegeven en noodigt deleden der feestcommissie uit door zodelijken invloed de orde te willen bevorderen. Het bestuur wordt gemachtigd om eene keuze te doen uit verschillende volksliederen en daarvan gratis op de verschillende scholen uit te doelen. Omtrent het voorstel van den Eere-voorzitter tot illuminatie van het Stadhuis en de Binnenpoort , wordt vooralsnog geen beslissing genomen. -—

Hierop wordt aan do orde gesteld de bespreking van het nationaal cadeau aan Z. M. den Koning.

traal-comité hcefl bericht, dat onze commissie zich met hot denkbeeld van een gouden voorwerp, dat zij een ongepast geschenk acht, niet kan vereenigen, en vraagt den leden een boter plan voor te stollen. Aan dit verzoek wordt in ruime mate voldaan.

Ie De heer A. A. Blijenberg wil voorstellen een ge-denkteeken te plaatsen op den dijk, tusschon hier en Vianen, waar de Koning in \'1861 zich bevond, loon bet ijs op de Lek zich in beweging stolde.

2e Do heer C. W. Drosselhuijs stelt voor Z. M. een rentegevend landgoed aan te bieden.

4-e Do hoor S. van Welie acht hot wenschelijk en overeenkomstig \'s Konings neiging, dat de natie eene inrichting aanbiode tot opleiding van jeugdige kunstenaars.

5e De Eere-voorziltor oordeelt de meest practischo wijze te zijn. in een prachtig ornament aan Z. M. de bijeengebrachte som aan te bieden, om daarmede naar goedvinden te handelen. -—

Deze vijf voorstellen worden uitvoerig besproken, doch daar \'t laatste den moesten bijval vindt, wordt dit het eerst in stemming gebracht en aangenomen met algomeeno stemmen, op eéne na, die van don heer S. van Welie. Dit voorstel zal door het bestuur aan het Centraal-comité worden gedaan. (Bijlage C.)

De hoor C. W. Drosselhuijs stelt voor, om in de Cu-lemborgsche Courant eene advertentie te plaatsen, tot het verkrijgen van prijzen. Dit voorstel wordt aangenomen. Het bestuur zal zich hiennedo belasten.

Eene missive van den heer M. Levison, inhoudende dat de leerlingen zijner school allen de openbare scholen bezoekende, geen afzonderlijke bijdragen zullen leveren, wordt voor kennisgeving aangenomen.

Nadat bepaald is dat de eerstvolgende vergadering zal plaats hebben op Donderdag, den G Februari, wordt de vergadering gesloten. —

Nadat de vergadering door den Eere-voorzitter is geopend , worden de notulen gelezen en goedgekeurd. Nadat aan den heer G. van l\'anwijk het woord is gegeven, zegt deze, dat de commissic voor de harddraver:] eene begrooting van ƒ120 heeft voor te stellen, waarbij de voorzitter nog voegt dat de harddraverij in tweeën is gesplitst n. I. van paarden boven- en van paarden beneden G jaren. Voor ieder zouden 5 prijzen beschikbaar worden gesteld. De heer A. W. Nieuwenhuijsen doet verslag van de voorstellen der sub-commissie voor volksfeesten, die aan prijzen de som van ƒ215 wenscht te besteden.

De voorstellen der sub-commissiën worden aansje-nomen en bij de volksfeesten worden nog gevoegd op voorstel van den heer S. van Welie; het ringloopen en het turfrapen. De verdere noodzakelijke onkosten worden geraamd voor de harddraverij op /quot;30 en voor de volksfeesten op ƒ 55. Het opstellen der programma\'s, de regeling der feesten, het bepalen en aanschaffen

der prijzen, hot daarstellen der tribunes en al wat verder er toebehoort, wordt door den Eere-voorzitter aan de leden der sub-conmiissien opgedragen, onder voorwaarde, dat het inaxinuim van /150,-— voor do harddraverij en van f 270,— voor do volksfeesten niet worde overschreden. Do commissiën vorklaren zich bereid die werkzaamheden op zich lo nenion. Hot bestuur zal zich belasten mot hot aanschafFen dor insignes voor de loden der ibestcomniissio. Mol alge-moone stemmen wordt besloten, dal do harddraverijen den i3on Mei zullen plaats hebben, dos namiddags ten 2 ure.

-i. Kwartier voor 12 uur doen deze oono wandeling naar hot stadhuis, waar dan de feest-commissie is vergaderd, om bij het gezang dor kinderen tegenwoordig te zijn, die daar hel .Wien Noorlandsch bloedquot; zullen aanheffen. Drie vaandels en oen oranje wimpel zullen don optocht opluisteren.

3. Muziek der Schutlerij van 7 — 8 uur on uitreiking van prijzon op hot terrein.

Aanvrage zal geschieden tot het bekomen van een draaimolen en eenc poffertjeskraam.

De Eere-voorzittor doet niededecling, dat het bestuur voorstelt, om de gelegenheids-verzen van J. van den Berg, uitgegeven bij do heeren Blom k Oliviorse, gratis uit te deelon op de scholen. Dit voorstel wordt goedgekeurd. Dc ingekomen gelden zullen door den Penningmeester op rente bij den hoer Hondius worden geplaatst.

Nadat nog de Eere-voorzittor heeft medegedeeld dat, voor zoo ver bekend is, hot voorstel onzer foostcorn-missie aan \'t contraal-comité van onderscheiden zijden gunstig is beoordeeld en zijn\' dank hooft betuigd aan de voorzitters en loden dor sub-commissiën voor hunne bemoeiingen, benevens den hoor C. H. Niegeman voor zijno welwillende medewerking, wordt do vergadering gesloten.

De voorzitter deelt mede, dat de Eere-voorzitter hem bericht li eelt, deze vergadering niet te kunnen bijwonen en opent daarop do bijeenkomst.

Gelezen wordt de circulaire van den heer liu rge-meesler van Arnhem, inhoudende verzoek tol aanwijzing van twee loden, die met het Centraal-comitó zullen beslissen over een den Koning aan te bieden geschenk. Het bestuur adviseert tot verkiezing van de heeren Mr. S. Rink, te Tiel en Mi\\ A. Schouten, te Druten, zijnde Nos. 8 en 10 van de aanbevelingslijst.

De heer C. W. Dresselhuijs, gelezen hebbende, dat de Arnhemsche feestcommissie heeft gekozen de hoeren W. F. A. H. dc Bas, te Zullen en J. Werner Baron van Pallandt, te Arnhem, steltvoor, om verbrokkeling van stemmen te voorkomen, de keus op die heeren te bepalen.

De voorzitter antwoordt, dat hot bestuur, vooral ook om de alwezigheid van den Eere-voorzitter, hij zijn voorstel blijft en niet buiten de aanbevelingslijst wenscht te gaan. Na nog ecnige discussiën worden met 8 stemmen benoemd de heeren Mr. S. Rink en Mr. A. Schouten; de door den heer C. \\V. Dresselhuijs voorgestelde heeren verkregen twee stemmen. Op de door den heer 0. L. Brekeveld gemaakte opmerking, dat hot zoogenaamde papbappen, voorkomende op hot feestprogramma , aanleiding zou kunnen geven tot bespotting , wordt in beginsel aangenomen dit punt van het programma te verwijderen cn daarvoor te ^tellen: wedren met hondekarren. Later bij het vast-

Nadat bepaald is, dat de sub-commissicn den 10 Maart e. k. met hare reglementen gereed zullen zijn , wordt de vergadering door den Voorzitter gesloten.

Nadat de vergadering door den voorzitter is geopend worden de notulen gelezen en goedgekeurd.

Door afwezigheid van den Eere-voorzitter is deze vergadering niet wel vroeger belegd kunnen worden; doch Z. E. komt heden avond terug en zal waarsobijn-lijk een gedeelte der discussiën kunnen bijwonen. Na deze mededeeiing van den voorzitter wordt -de nadere regeling der feestelijkhedenquot; volgens het programma aan do orde gesteld. Daar op de aanvraag van den Eere-voorzitter aan den Minister van Oorlog tot het doen van saluutschoten gunstig is beschikt, door het zenden van artilleristen uit Utrecht on het beschikbaar stellen van ammunitie te Gorkum, wordt het uur voor de saluutschoten bepaald op 7 uur des morgens.

Van de aangeboden gelegenheid, om de behoeftige kinderen op de scholen alhier te onthalen op krentr-brood en chocolade, zal gebruik worden gemaakt door

de Stads-armenschool, do R. C. zusterschool en do Protestantscho bewaarschool. Do lienr C. \\V. van Bou-sekoni belast zich met do bezorging hiervan.—

Tc dezen opzichte wordt verder bepaald, dat de feestcommissie ten half elf ure op het raadhuis zal vergaderen, om vóór \'t onlhaal der kinderen eerst de Slads-armenschool te bezoeken en zich vervolgens naar de twee andere scholen te begeven, om kwartier voor twaalf uur weder op \'t Stadhuis te zijn, lol de ontvangst der kinderen.

Tot de bespreking der volksfeeslen overgaande, stelt de Voorzitter voor deze gedeeltelijk op het Marklveld, gedeeltelijk op de Varkensmarkt te doen plaats hebben. De heer A. A. Blijcnberg en andere leden verklaren zich hiertegen, en wenschen alleen het Marklveld, waartoe dan ook besloten wordt, liet voorstel van den hoer A. A. Blijcnberg, dal ten doel heeft geen volksvermakelijkheden gelijktijdig te doen plaats hebben, vindt geene algemeene adhaesie en wordt verzonden naar de commissie voor volksfeesten. Alleen wordt bepaald, dal de draaimolen zal geplaatst worden voor do herberg van den heer Th. Harlé; de poffer-tjeskraam voor liet huis, dal bewoond is geweest door .1. Spoor; de muziektent tegenover de groole Kerkstraat, en het terrein voor volksfeesten op de markt, naar de zijde van \'t Stadhuis. Met hel oog op de vele werkzaamheden der commissie voor volksfeesten , wordt deze iiitgebreid door de benoeming der heeren II. Pie-ters, A. .1. Auscins, S. van Welie, II. de Kiewit, G. A. de Jong en ,1. C. H. Niegeman, terwijl de heeren S. van Welie, I). Louwerse en M. ivronenburg met hel technische gedeelte worden belast (De heer II. de Kiewit heefl hiervoor, om drukke bezigheden, moeten bedanken.) De prijzen zullen op Zondag, den 10^,l■quot; Mei,

ter bezichtiging worden gesteld van dos namiddags •4 tot 7 uur, Oj) liet raadhuis, terwijl deze bepaling door plaatsing in do Gulomborgscho courant en door oinroeping zal bekend gemaakt worden. Op last van het Dagelijksch Bestuur zullen op den 42^llen Mei het Marktveld voor rijtuigen en bet terrein voor de harddraverijen voor rijtuigen eu voetgangers worden afgesloten.

De Voorzitter stelt verder voor, dat de paarden voor de harddraverij na de keuring voor het raadhuis zullen komen, om gezamentlijk weder naar \'t terrein te rijden.

Na de vaststelling hiervan belooft het bestuur pogingen te zullen aanwenden tot verkrijging van meer muziek, dat vooral hij hel opmarcheeren goede ver-tooning zal maken.

Overigens zal do geheele regeling der harddraverijen aan de commissie worden overgelaten, die, bij monde van den heer A. A. Blijenberg, de ondersteuning inroept van de overige loden dor commissie, welke ondersteuning haar wordt toegezegd.

De Eere-voorzitter komt nu ter vergadering en wordt door den voorzitter welkom goheeten.

Na inzage van hetgeen bepaald is, stelt de Eerevoorzitter voor, do saluutschoten ten 4^2 ure to doen plaats hebben bij den aanvang der parade van de schutterij. Mot vernieliging van het hierboven genomen besluit, wordt het voorstel van den Eere-voorzitter aangenomen. Z. E. doelt vorder mode, dat de insignes door hem zijn aangekocht en aan do loden dor foest-commissio zullen gezonden worden en doel hot voorstel, oen adres van hulde aan Z. M. den Koning te zenden, waarvan de redactie, godecltolijk voorgelezen, aan den voorsteller wordt overgelaten. (Bijlage D.i

Nadat op voorstel van don Eere-voorzitter besloten is, dat do leden dezer feestcommissie op Donderdag, li- Mei, ten liuize van den heer G. J. Mol, gezame-lijk een soupée zullen gebruiken, wordt de vergadering gesloten.

Zelden is er voorzeker meer inct belangstelling naar goed weder uitgezien dan in den morgen van dezen dag.

Tot groote teleurstelling van velen helderde de met wolken bedekte hemel niet op en scheen een regenachtige dag een deel der feestvreugde te zullen vernietigen. Die schijn werd waarheid, want hoewel van tijd lot tijd de zon hare stralen helder kon doen schijnen, de middag vooral leverde bijna niet anders dan onophondelijken regen.

Toch werd do feestviering doorgezet: de gemaakte toebereidselen lieten geen uitstel toe, en ten 8 ure des morgens werd het feest geopend, door het statig klokkengelui. Reeds toen wapperde uit schier alle woningen de nationale vlag, die door eene groote volksmenigte, welke zich door de stralen bewoog, werd begroet.

De godsdienstoefeningen in alle kerken namen ten 9 ure een aanvrng en de godsdienstige zin van het volk verloochende zich ook nu niet; de dankbaarheid, die de natie bezielde, na een zoo gelukkig tijdperk, toonde zij door de Godshuizen overvol te bevolken.

armenscholen deel aan hel feest. Omstreeks 10 uur hegaven zij zich naar hunne leerplaatsen. Terzelfder tijd verzamelde zich de feest-commissie op hel Raadhuis en trok om half 11 naar do slads-armenschool. Daar werd zij verwelkomd door het gezang der kinderen, die uit volle borst een flink lied deden hooren.

De hoofdonderwijzer dezer school de heer J. C. 11. Niegeman, nam daarop hol woord, sclielsle in korte trekken de heteekenis van het feosi, vooral voor kinderen en bracht namens hen dank aan do commissie voor hetgeen zij gedaan had, om in de jeugdige liarlen vaderlandsliefde en gehechtheid aan het huis van Oranje aan lo kweeken. Deze toespraak werd beantwoord door den Eere-voorzitler, die vooral drukte op de hooge beteekenis van hel feest en de jeugd aanspoorde, om door getrouw schoolbezoek en ijverige plichtsbelrach-ting zich don naam van Nederlanders waardig te maken. Met een herhaald: «Leve de Koningquot; werden deze woordendoor do kleinen begroet. \'tWas eene aangename gewaarwording een 300 lal kinderen van bebooflige ouders zoo ordelijk, zoo feestelijk — sommigen geheel in oranje gekleed — met blijde gezichlen lo hooren jubelen, verlangende naar bel onthaal op krenlebrood en chocolade. Deze zaken werden hun op onbekrompen wijze verschaft door de zorg van hel Algemeen Arm-besluur, onder toezicht van den ijverigen rentmeester, den heer G. W. van Bcusekom. Nadat nog eenige liederen door do kinderen waren gezongen, begaf de feest-commissie zich naar do bizondere school der Uoomsch-Katholiekcn, waar do behoeftige kinderen eveneens zouden onlbaald worden. Ook d;^ geesldrilt was hier algemeen en de ontvangst hoogst aangenaam. Na hol aanheffen van oen feesllied, werd de feesl-conmiissie welkom geheelen door leerlingen dezer in-

richting, holg\'cen wc dei\' door den Ecre-vooi\'zitter werd lieantwoord. Nog meer zangslukjos werden door de kinderen aangeheven , waarop de leest-cninraissie naar do IV G. bewaarsciiool vertrok, waar zij op dezelfde wijze werd ontvangen.

Door het bestuur dor school voor Christelijk nationaal onderwijs was een afwijzend antwoord gegeven op de uitnoodiging der feest-commissie, om deel te nemen aan het onthaal, dat door het algemeen arm-bestuur ook aan de behoeftige kinderen dier inrichting was aangeboden. Zonder cenige kennisgeving evenwel aan do commissie, hielden do kinderen dier school een afzonderlijken optocht.

Onder het gelui der klokken trokken de kinderen der stads-armensehool, ten 11\'/2 ure naar het raadhuis, waar de foest-commissie weder was vergaderd. In goede orde had die optocht plaats. De inderdaad feestelijke kleeding dor kleinen, do belangstelling door do ouders betoond in het genot, dat hunnen kinderen werd verschaft, de groote meriigte volks, die zich verdrong om den tocht van nabij te zien, maakten oen\' goeden indruk, die nog verhoogd zou geworden zijn, indien niet de regen daarvan een gedeelte had overschaduwd.

Voor het raadhuis aangekomen werd door de kinderen hot • Wien Neêrlandsch bloedquot; aangeheven, waarop de Eere-voorzitter weder eene toespraak richtte tot do jeugd en tot do verzamelde menigte, welke door een \'Leve do Koning!quot; word beantwoord. In goede orde werden do leerlingen door hunne onderwijzers naar \'t schoollocaal teruggevoerd en voor dien dag van hunne werkzaamheden ontslagen.

Na \'t losbranden van cenige saluutschoten, ten 12 ure , schaarden do schutters zich in \'t gelid tot het

Op uitnoodiging van don Kapitein-Kommandant werd de in bataille geschaarde compagnie door don Eerevoorzitter geïnspecteerd en deed het een ieder goed de ordelijke en flinke houding der schutterij reeds bij den eersten aanblik te mogen opmerken. Onmiskenbaar oefende ook hier het feest van den dag zijn gelukkigsten invloed op de flinke niilituire ImuJing der burgers en kwam dit gevoel nog sterker uit, toen de muziek het geliefkoosd volkslied hooren deed. Na het inspecteeren der troep werd er in de beste orde voor den Eere-voorzitter en den Kominandant gedefileerd , waarna de compagnie onder de geestdrift der menigte haar opinarsch door de stad vervolgde.

Na het eindigen der parade verzamelde zich de gemeenteraad op hel Raadhuis, in vereeniging met de feest-commissie. Ue Eere-voorzitter sciietste in bezielende woorden ook hier de groote beteekenis van het schoone feest, herinnerde de uitstekende diensten, die door de Oranje-Vorsten sedert eeuwen aan Nederland zijn bewezen, bracht vooral hulde aan den Vorst, om wien het geheele land tlinns jubelt en wenschle de aanwezigen geluk, dat zij de eer genoten zulk een werkzaam aandeel te hebben aan het heteekenisvolle feest.

Dit feest, zoo vervolgde de spreker, moet nooit in vergetelheid geraken, eene stoffelijke herinnering moet nog na jaren aan de nakomelingen vermelden wat de 12 Mei 1 8 7 -i voor Nederland is geweest! Daarop werd het doek gelicht van een prachtig levensgroot portret, voorstellende Z. M. Koning Willem III, vervaardigd door den verdienstelijken kunstschilder J. J. van der Maas.

Deze schoone beeldtenis werd door den gemeenteraad aan de gemeente ten geschenke aangeboden en maakt

eon sieraad uit van de vergaderzaal van don Raad der gemeente. Na een oogenblik van stilte, die op deze verrassing volgde, nam do heer A. Niessen hot woord, om hulde lo brengen aan het dagelijksch bestuur der gemeente voor het sehoone denkbeeld, dat nu vervulling erlangde. Als lid van don gemeenteraad meende hij de tolk te zijn van al zijne medeleden. Ook do hoer (1 W. Dresselhuijs sprak oenige krachtige woorden, inzonderheid tot den Eere-voorzitter, do gemeente gelukwenschendo mot hot voorrecht een burgemeester te bobben, die zoo uitstekend toont, hare beboetten te begrijpen on do vervulling van die behoeften tot oen voorwerp van onvermoeide inspanning te maken.

Ton drie ure in don namiddag namen de volksspelen oen aanvang, volgens do orde, op het programma vermeld. Door do zorg van den gemeento-architect don heer L. Sillovis, wien daarvan alle oero toekomt, en onder toezicht dor commission waren de toebereid-solen in volkomen orde en bewoog zich reeds eene grooto menigte volks op het Marktveld, ondanks hot ongunstige weder, dat veel van de feestvreugde wegnam. De goede orde werd in geen enkel opzicht gestoord; eene feestelijke stemming kenmerkte do ge-hoele burgerij; geen enkele buitengowono politie-maat-rogel was noodig; de zedelijke invloed der loden van de feest-commissie was voldoende, om de vroolijko stemming te doen voortduren en elke ongepaste bald-dadighoid te voorkomen.

Het volk gaf door luide bijvalsbetuigingen zijne in-genoinenlieid niet de spelen herhaaldelijk tc kennen en de goede orde werd geen oogenblik gestoord. Dc muziek der schullcrij verscheen ten 7 ure op

het terrein en deze bepaalde hare werkzaamheden vooral door het uitvoeren der incest bekende volksliederen en daar intusschen do volksspelen waren geëindigd, begaf de feest-commissie zich ten 8 ure weder naar het Raadhuis, om den overwinnaars de behaalde prijzen uit Ie reiken.

Deze plechtigheid had plaats onder gepaste toespraken van den Eere-voorzittcr: Z. E. Achtb. wees nogmaals op de hooge beteekenis van het feest en drukte vooral den wensch uit, dat de behaalde prijzen daaraan eene aangename en duurzame herinnering mochten blijven. Ook bij deze gelegenheid even als overal, waar dc Eere-voorzitter verscheen, werd de uitroep gehoord:,. Leve de Burgemeester!quot;

De illuminatie van hot Raadhuis en dc Binnenpoort, alsook dc verlichting van het Marktveld door Hen-gaalsch vuur, is door het ongunstige weder uitgesteld. Zeer jammer was hot, dat een gedeelte der burgerij het feest van den dag nu geëindigd kon beschouwen, want de plannen der Rederijkerskamer Vondel, om eene voorstelling te geven en muziek-uitvoering te doen plaats hebben, zijn niet verwezenlijkt.

Door ccnigc particulieren is, in vereeniging met de feestcommissie , voor dezen dag nog een roeiwedstrijd georganiseerd , onder directie van de heeren A. van Asch en C. Kuilenburg. Deze nam des morgens ten 9 ure een aanvang op de rivier de Lek. De omstandigheden waren hierbij alweder niet gunstig. De koude noor-dewind verdreef de toeschouwers van den oever, terwijl hij voor do deelnemers zeer vermoeiend en belommerend was. Door den Eere-voorzitter werden de rooiers toegesproken, dat weder door een • leve de Koning!quot; gevolgd werd , terwijl de muziek der schutterij volksliederen aanhief.

Omstreeks des namiddags ten 2 ure reden de paarden , voorafgegaan van muziek en de feestcommissie naar het terrein voor de harddraverijen. Ook deze zijn goed geslaagd. Na den afloop hiervan zijn do behaalde prijzen, onder toespraken van den Eere-voorzitter, aan de overwinnaars uitgereikt.

Door de volgende eigenaars zijn prijzen behaald: Voor paarden van 6 jaar en daar beneden:

le afdeeling: 2e afdeeling: 3e afdeeling:

e prijs: ü. van Zanten en A. van Asch. c ■ D. Freiier en C. Borgstein. e prijs: S. JtiGERS.

3e prij 4e 5o 6c 7e 8e 9e 10c Hc Van paarden

4-0 afdeeling:

5e afdeeling:

6c afdeeling;

7e afdeeling:

Daar het weder langzamerhand schooner was geworden, heeft de illuminatie plaats gehad en de verlichting van \'l Marktveld door Bcngaalsch vuur kon ook doorgaan. Beide voldoden zeer goed.

den nacht aan , zonder dat zij door willekeurige omstandigheden werd gestoord, of\' de orde iets te wen-schen overliet, hetgeen wij ineenen te moeten toeschrijven aan de ijverige bemoeiingen van de leden der feestcommissie, die zich overal lieten zien en door zedelijk overwicht bewerkten, dat de politin zich met niets behoefde in te laten. Zelfs nog laat in den nacht werden uitnoodigingen aan sommige leden der commissie gericht, om op enkele plaatsen deel aan de feestvreugde te nemen en zich te midden des volks te vertoonen. Den volgenden Zaterdag-avond bracht eene menigte volks eene serenade met fakkellicht aan het dagelijksch bestuur, hetwelk daarop eene proclamatie heelt uitgevaardigd. (Bijlage E.)

Des zondags daaraanvolgende vertoonde zich in deze gemeente een gecostumeerde optocht uit het naburige Beusichem, met het doel om serenades te brengen aan den heer Burgemeester en den Kommandant der d.d. schutterij , den eersten voor het verleenen der muziektent, den tweeden voor het afstaan der muziek bij gelegenheid der feestviering aldaar. In zijne toespraak tot de feestcommissie en de deelnemers van den optocht, maakte de Burgemeester vooral opmerkzaam op de goede verstandhouding, die tusschen de twee naburige gemeenten beslaat. Door eene groote menigte volks uit deze gemeente werd de optocht uitgeleide gedaan.

De Eere-voorzitter, de heer Werdmüllep von Elgg, opent de vergadering niet eene korte rede, waarin hij den leden der commissie herinnert aan een aantal belangrijke vergaderingen, gehouden vóór het feest van 12 Mei II. en brengt hulde aan hunne ijverige bemoeiingen, die zij zich steeds bereidwillig getroostten. • Ook thans,quot; zeide spreker, -vraag ik nog een oog-enblik uwe aandacht, tot het aanhooren der rekening en wordt de Secretaris-penningmeester uitgenoodigd alle daarop betrekking- hebbende bescheiden ter tafel te brengenquot;.

Geadsisteerd door de leden J. C. H. Niegeman en A. J. Ausems wordt nu de rekening overluid gelezen en niet de inteekeningslijsten, rekeningen en kwiian-tién vergeleken, waaruit blijkt dat de gezamelijke ontvangsten bedroegen /\'848, 42⁵; de uitgaven ƒ852,6:} en er dus een tekort zou zijn geweest van ƒ4,20⁵, welk tekort evenwel door den Eere-voorzitter, lot goede sluiting der rekening is gedekt geworden.

De rekening in omvraag gebracht wordt met alge-meeno stemmen goedgekeurd, gesloten en geteekend.

De Eere-voorzitter zegt den secretaris-penningmeester namens do vergadering dank voor zijn gehouden beheer en bespreekt de vele werkzaamheden en goede diensten, welke de secretaris-penningmeester dor feestcommissie met onverdroten ijver bewees.

Wederkeerig brengt de secretaris-penningmeester, de heer L. Laan, zijn oprechten dank aan den Eere-voorzitter en voorzitter benevens den leden der Feestcommissie in \'t algemeen, die hem zijne taak door

medewerking verlichtten, gemakkelijk en aangenaam maakten. De Eere-voorzitter stelt nu voor, dat het archief, benevens de rekening der Feestcommissie zal worden aangeboden aan het gomcentebestuur, ten einde die bescheiden te deponeeren in het gemeentearchief, waar zij dan voor immer goed bewaard zijn, welk voorstel door de vergadering wordt toegejuicht en aangenomen.

De voorzitter, de hoer J. van der Putten, het woord vragende, zegt dat op hem en de feestcommissie in het algemeen nog een plicht rust, waarvan het hem eene ware behoefte en een genoegen is zich te kwijten; — spreker herinnert den loden aan de vele genoegelijke en vruchtbare vergaderingen der feestcommissie, onder de leiding van den waardigen Eere-voorzitter en schrijft aan die uitmuntende leiding, den tact en de belangrijke voorstellen, door den Eere-voorzitter ter tafel gebracht, het welslagen loe van den ganschon loop dei-zaken; — liij brengt daarom don Eere-voorzitter namens dc vergadering en zich zeiven den dank voor de uitnemende behandeling van zaken en wenscht de gemeente Culemborg geluk met een Burgemeester, die de belangen dor gemeente zoo heldor on krachtig opvat. Spreker eindigt zijne rede niet den oprechten wensch , dat do heer Werdmüller von Elgg nog vele jaren aan bot hoofd der gemeente moge staan en er zicli recht gelukkig gevoele.

De heer A. A. Blijenberg spreekt in denzelfden zin en brengt hulde aan zoo menige heldere gedachte van den Eere-voorzitter, waarbij hij, onder meer, ook het denkbeeld en de middelen noemt, waardoor liet over-schoon portret van Z. M. den Koning thans op liet raadhuis prijkt, als eene blijvende herinnering aan 12 Mei 1874-, op welken feestdag het door de gezamen-

Do heer C. W. Dresselhuijs juicht vorige sprekers toe ; want ook hij vereenigt zich van ganscher harte met liet gesprokene; — spreker wenscht evenwel de verdiensten van den voorzitter, den heer J. van der Putten, niet te vergeten, üe voorzitter toch wist steeds met kennis van zaken allo gevraagde toelichting te geven, was een der krachtige elementen voor don ze-delijkon steun der comuiissie en nam steeds met don meesten ijver dool aan elke practische bemoeiing.

Nadat nog door verschillende leden het woord is gevoerd, besluit de Eero-voorzittor de vergadering mot eene korte opsomming van de belangrijkste besluiten en verrichtingen dor feestcommissie en zegt spreker o. a. . Toen wij don 17^J™ December voor het eerst bijeenkwamen en het dool van ons tezauionzijn bespraken, beloofde ik mij reeds aanstonds allo goeds van uwe zoo natuurlijke geestdrift. Welk welgeaard Nederlander zou die ook niet gevoelen, wanneer hot Vaderland of Koning geldt! Doch verre overtrof het mijne verwachting, daar bij eene- reeks vorgadoringeji van ingezetenon van zoo verschillenden leeftijd, lovensop-vatting on maatschappol ij ken toestand, steeds ongestoord bleef hoorschen dat krachtig beginsel van eensgezindheid en samenwerking, waardoor bijna alles mogelijk wordt; want inderdaad Mijne hoeren, met betrekkelijk geringe middelen werd ontzachelijk voel gedaan. Naarmate de omvang uwer taak grootor word, verdubbelden zich uw ijver en lust, om do stad onzer inwoning een feesttooi te geven, die wedijveren kon met de al-gemeene feestvreugde onzer landgenooton. Maar niet slechls in localen zin, maakte zich Culeniborg\'s fe o s t c o m m i s s i o verdienstelijk , uwe voorstellen toch

in het algemeen belang, in zake het daarstellen eener hoofdcommissie, mochten weerklank vinden bij onze landgenooten. Was vóór dien tijd Zr. Ms. beslissing betreffende de keuze van het nationaal geschenk bepaald in den geest, zooals uw voorstel luidde, op den feestdag zeiven werd er met recht de Vorstelijke kroon op gedrukt door de overschoone bestemming, welke Z. M. onzen geëerbiedigden Koning behaagde daaraan te geven.

Uwen dank voor mijne bemoeiingen, mij welwillend bij deze en vorige gelegenheden gebracht, aanvaard ik gaarne, om daardoor eene krachtige herinnering te bewaren aan U, mijne heeren! die aan Uwe stadgenoo-ten als flinke mannen, hebt getoond, dat daar, waar het een tot standbrengen van iets goeds en\' schoons geldt, het in onze stad niet aan ijver en medewerking ontbreekt.

Waar het immer het algemeen of bizonder belang onzer gemeente betreft, wensch ik U, mijne heeren! steeds dien zelfden goeden geest en ijver, die U als leden der feestcommissie bezielden, en verklaar ik hiermede de Culemborgsche feestcominissie, ter gelegenheid van Zr. Ms. 25 jarigregeeringsfeest op 12 Mei 18 7 4, voor ontbonden.

Nog eenigen tijd bleef men vriendschappelijk bijeen en scheidden de leden der thans ontbonden feestcommissie onder de welwillendste gevoelens en wensehen voor elkanders duurzaam welzijn.

(w. g.) J. van DEit Putten , Voorzitter, (w. g.) L. Laan, Secretaris-Penningm. (w. g.) T. Werdmüller von Elgg.

En thans, die overschoane feestdag behoort tot de geschiedenis, om in hare rollen met gulden letter ingeschreven, het nageslacht te worden overgedragen.

Voor ons tijdgenooten, zal de herinnering van die onvergetelijke Meidagen wel nimmer verloren gaan; wij toch waren er getuigen van, hoe jong en oud, slechts door ééne gedachte heheerscht, het gemis aan koesterende zonnestralen niet bemerkte, omdat alles zich oploste in een gevoel van dankbare feestvreugde met de schitterende Oranjevaan tut licht en zonnewarmte !

Licht en warmte was het, dat u tegenblonk uitliet van jeugdig vuur blinkend oog des grijsaards, die zich nog zoo menigen bangentijd herinnert; — lichten warmte bezielt dien kinderschaar, die in haar kunsteloozen zang slechts dicht en toon heeft voor Oranje en Nederland; — lichten warmte eindelijk doortintelt dat krachtig lied, het vroolijk gejoel, dat zonder einde tot u doordringt, van dien ganschen drom, wien het niet genoeg is

Oranje te dragen in- en op de borst, maar wier behoefte aan uiting, zich nu eens in harmonischon zang, dan weder in een niet te onderkennen geestdrift oplost ! En ik vraag u af, is liet geen wonder dat die duizenden bij duizenden zoo onvermoeid in hunne feestvreugde geen enkel oogenblik de grenzen van orde overschrijden ? Ja, wellicht voor den vreemdeling kan dit het geval zijn , die zulk een ongekende geestdrift aanschouwt in een volk zoo bezadigd als het onze, doch wij kennen onze landgenooten beter; — het is de feestvreugde van een Oranje- een Konings- een Vaderlandsch feest, en bij zulk een feest staat in Nederland vrijheid op den voorgrond, vrijheid een gevolg van orde.

Of zouden wij, Nederlanders, ooit kunnen vergeten, dat wij die hooggewaardeerde vrijheid in menigen strijd zoo duur, zoo bloedig gekocht, verschuldigd zijn aan orde en danken aan de voor Neerland immer frissche Oranjespreuk: lt;lk zal handhavenquot;?

Gelukkig het land, waar regeering en volk als bij ons, slechts één wensch, één streven, één doel hebben en eendrachtig de daartoe leidende wegen bewandelende, dan ook welvarend, rijk en machtig werden, onderdes Hoogsten Zegen, en de krachtige hand van het vorstelijk Huis van Oranje-Nassau.

Gelukkig het volk, dat met de geschiedenis van een schoon verleden achter zich, het tegenwoordige dankbaar genieten mag, en onbezorgd de toekomst tegemoet kan gaan, wanneer het slechts zijne beste krachten blijft wijden, aan do belangen van hel lieve Vaderland, aan het nakroost dor stam, die in vredes-en oorlogstijden steeds de bewondering van gansch Europa wist af te dwingen.

gansch het land on zijne bezittingen, en hadden er reden voor in overvloed; omdat ons dankgevoel het met onweêrstaanhare kracht van ons vorderde, omdat het ons eene behoefte was des harten, den Hoogen Jubilaris, onzen geëerbiedigden en geliefden Koning, die dankbare volksvreugde door daden te toonen.

Niet slechts de paleizen der grooten en machtigen des lands, niet slechts de groote, rijke steden, neen, geen dorpje, geen vlekje zoo klein, of het vierde feest; — herinneren wij ons slechts die onaanzienlijke buurten, die schamele woningen, waar de nijpendste armoede en zorgen des gezins nauwlijks voor een feestdag wijken, — zij bleven niet achter, zij deden niet onder; desnoods de spaarpenningen aan een ander doel gewijd, zouden hunne feestgave zijn, en de onaanzienlijke woning, nu verscholen en overdekt met het frissche lentegroen, de Oranje- en Vaderlandsche kleuren was de tempel van hun nationaal gevoel, dat daar gekweekt van te hooger beteekenis wordt en de kern is van staatkundige gezondheid en kracht, waardoor een volk terecht machtig en gelukkig genoemd kan worden.

Gelukkig Nederland, uwe gespierde levensuiting was dan ook eenig in die dagen; het buitenland is doordrongen van eerbied en bewondering voor uw nationaal feest, waar geen volk in gelijken zin het geschiedkundig beeld van leveren kan.

Het gaf den machtigen nabuur te denken, hoe het er met dat kleine Nederland zou uitzien, wanneer het eens door den dwang der toestanden genoodzaakt ware zijne zelfstandigheid te verdedigen, — het vreedzame nijvere land, dat met zijne vruchtbare vlakten, zijne rijke en bloeiende steden, zijne vriendelijke en welvarende dorpen, bosschen en beemden, zich als een groot_e tuin voor uwe voeten uitstrekt.

Heeft het leger en vloot, sterk genoeg voor zijne verdediging of ligt het in zorgeloozen slaap, in dichterlijken droom ingedommeld, sints den zegen des vredes, die het genieten mocht, — blind voor dogevaren, die het omringen, als in kinderlijken eenvoud vertrouwende op een eeuwigen vrede?

Neen, overmachtige naburen! wanneer ons vreedzame feest uwe bewondering wekte, en de ernst dier feestvreugde ontging uwe aandacht, dan is ook de ruime beteekenis voor u verloren gegaan van een Ne-derlandsch nationaal feest; die juichtoon was geen ijdele klank, gedachteloos geuit, om straks verstomd ook zonder verdere waarde, weg te sterven in don stroom der vergetelheid.

Want ziet, ruim drie millioen menschen vierden een vredesfeest in den lande door kerkgezang, loflied en Driekleur met Oranje doorweven, en elke wuivende hand hernieuwde het heilig verbond nis immer, wanneer hot noodig was, tot verdediging onzer oude rechten, de rechten van het lieve Vaderland, van het daaraan onafscheidelijk verbondon Stamhuis van Oranje-Nassau! —

Zoo zij en blijve voor Neêrlandscli volk de waarde en beteekenis van \'s Konings zilv\'renfeest een zegen voor tijdgenoot en nageslacht, een zogen zoo treffend

afgesmeekt door onzen grijzen dichter in den voor ons onstcrf\'elijken volkszang:

Bij deze hebben ondergeteekenden do eer U ter in-teekening en medewerking aan te bieden nevensgaande lijst voor vrijwillige bijdragen in bet feest, dat onze gemeente op den 12 Mei a. s. hoopt te vieren.

Op dien heucbelijken dag zal bet 25 jaren geleden zijn, dat Z. M. KONING WILLEM lil ons Vaderland regeert, dat onze geëerbiedigde ongeliefde Koning een kwart eeuw aan het hoofd van zijn Hem getrouw volk staat en wij Nederlanders het zeldzaam voorrecht hopen te smaken het zilveren koningsfeest te vieren als leden van één gezin, bezield met dien eendrachtelij-ken geest, welke door alle geschiedkundige tijdperken heen onze Nationale feesten steeds kenmerkte!

Met dat benijdenswaardig vooruitzicht, dat onze land-genooten met dankbaarheid vervult voor het vele goede, gedurende het vijf en twintigjarig koningschap van Z. M. WILLEM lil totstandgekomen — voor den vooruitgang en bloei, waarin ons dierbaar Vaderland zich verheugen mag, kon het wel niet anders of reeds vroegtijdig zagen wij hier en elders maatregelen genomen, om den TWAALFDEN MEI 1874 feestelijk te her-

denken en vormde zich met dat dool uit uw midden ccne commissie, die reeds aanstonds op de krachtige medewerking van don gemeenteraad rekenen mocht.

Zij heeft evenwei gemeend behalve het gemeentesubsidie ü de gelegenheid te moeten geven ook zeiven hij te dragen tot opluistering van het Koningsfeest en biedt zij U met het meeste vertrouwen daartoe nevensgaande lijst aan.

Maar niet alléén de stad onzer inwoning viert feest, neen, geheel Nederland vereenigt zich dien dag om Zijn geliefden Vorst!

Uit alle oorden des lands wenscht men den Hoogst-geplaatsten Jubilaris met geluk- en zegenwenschen te begroeten, een blijk te geven van eerbiedige hulde, waardeering en verknochtheid.

Om dat doel te bereiken, ingezetenen ! zal weldra eenc Nationale hoofdcommissie gevormd worden, die zich belasten zal met de algemeene verzameling der bijdragen, opdat het geheele volk vertegenwoordigd zij in het geschenk, dat men Zijne Majesteit bij die gelegenheid wenscht aan tc bieden; het \'/₃ van de opbrengst der inteekeningslijst zal dan ter beschikking worden gesteld van de te vormen hoofdcommissie, welke die som op de meest gepaste wijze daartoe zal aanwenden.

De Feestcommissie, (w. g.) J. van dek Putten, Voorzitter, (w. g.) L. Laan , Secrt.-Penningm. üe Eere-voorzitter.

In hare vergadering van den 17den dezer werd door de feesteonimissie, welke de regeling van het Koningsfeest op 12 Mei a. s. in onze stad op zich nam, door het bestuur de wenschelijkheid betoogd, dat met het oog op de volkomene algemeenheid van het feest door geheel Nederland, in iedere gemeente een zeker deel der door do ingezetenen bijeengebrachte gelden lot feestviering wierd afgezonderd voor een geschenk Van eerbiedige hulde, waardeering en verknochtheid , bij die gelegenheid Zijner Majesteit, onzen geliefden Koning aan te bieden, en dat zich met dat doel mocht vormen eene hoofdcommissie, welke in verbinding gesteld met de verschillende plaatselijke feestcommis-siën , zich met de verzameling dier gelden belastte en ze op de meest gepaste wijze daartoe zou aanwenden.

Naar aanleiding van die overwegingen werd met al-gemeene stemmen in onze commissie besloten , dat \'/s van de opbrengst der inteekeningslijsten tot dat doel

zoude worden aangewend; eindigende zij hare circulaire aan do ingozetonen in dezer voege: -Maar niet alléén de stad onzer inwoning viert feest, neen, geheel Nederland vereenigt zich dien dag om zijnen geliefden Vorst!

Uit alle oorden des lands wenscht men den Hoogst-geplaatsten Jubilaris met geluk- en zegenwenschen te begroeten — een blijk te geven van eerbiedige hulde, waardoering en verknochtheid. Om dat doel te bereiken, ingezetenen! zal weldra eene nationale hoofdcommissie gevormd worden, die zich belasten zal met de algemecne verzameling der bijdragen, opdat het geheele volk vertegenwoordigd zij in het geschenk, dat men Zijne Majesteit bij die gelegenheid wenscht aan lo bicden; het \'j, van de opbrengst der inteeke-ningslijst zal dan lor beschikking worden gesteld van de Ie vormen hoofdcommissie, welke die som op dc meest geschikte wijze daartoe zal aanwenden.quot;

Onze plaatselijke commissie heeft alzoo bescheiden gemeend haar initiatief te mogen nemen in den volgenden vorm:

• Heeren Eere-voorzitters en Voorzitters van do plaatselijke feestcommissiën der steden \'s GRAVENHAGE, AMSTERDAM en ROTTERDAM door deze beleefdelijk uit te noodigen, zich met eenigc andere invloedrijke landgcnoolen, tot oen HOOFDCOMITE te vormen, ten einde het bovengestelde doel tc bevorderen en zoo mogelijk len uitvoer te brengen, als zal blijken het meest gepast (e zijn.quot;

De Fecst-commissie, (w. g.) J. van der Putten, Voorzitter, (w. g.) L. Laan, Secr.-Penningm.

Onze conmiissic welke met gioole ingenoinonlicitl hare lievelingsgedachte: -Een Nationaal geschenk aan Onzen geëerbiedigden Koning op 12 Mei a. s.quot; zag lot stand komen en in hot tegenwoordig daartoe benoemd Gentraal-eomité hot rechte middel ziet om dat algemeen geuit verlangen op waardige wijze ten uitvoer te brengen, heeft in hare laatste vergadering mot algemeene stemmen besloten, hare goedkeuring te onthouden aan een geschenk in goud of zilver, als niet voldoende aan do noodzakelijke voorwaarde van voor het tegenwoordige en toekomende geslacht tot een feitelijk aan te wijzen grootsche herinnering to kunnen strekken aan het zeldzaam voorrecht, dat onzen geliefden Vorst en daarmede hol Vaderland ten deel viel.

Niet minder, Mijne Hoeren! ziel onze commissie in, hol hoogst moeielijko on omvattende der taak door U aanvaard; in eene aangelegenheid als deze toch aan alle voorwaarden en ieders wcnsch le voldoen acht zij volmaakt onmogelijk; ja, uitte zich de vraag:.zal

hot mogelijk zijn een alleszins passend geschenk te vinden, is er nog den tijd toe, enz. enz.

Onze commissie, Mijne Hoeren, vreest daar ernstig voor en is overtuigddat men het algemeen hetreu-ren zou wanneer de vermoedelijk hoogst belangrijke som, welke door geheel Nederland bijoen wordt gebracht, niet volmaakt aan het doel zou kunnen bo-antwoorden.

Zij veroorlooft zich alzoo bescheiden Uwe vergadering oen ander voorstel to doen, wanneer bot nog tijd is, on dat baars inziens buiten eenigen twijfel eenvoudig, practisch on waardig de liefde des volks voor zijn\' Vorst zal uitdrukken op eone wijze, die door tijdgenoot en nakroost zal worden gewaardeerd!

l)o feest-commissie te Gulemborg overwegende dat Z. M. Koning Willem 111, even als zijner Majesleits doorluchtige voorvaderen, steeds toonde alles ten boste te bobben voor Zijn volk en onder zoovele andere vorstelijke deugden Zijner Majostoits mildheid in het ondersteunen of stichten uit eigen middelen van velerlei inrichtingen voor kunst, wetenschap of op pbilanthro-pisch gebied, hem reeds bij zijn leven den eerenaam van -do Goedequot; deed verworven, is van mooning Neêrlands volk geen beter blijk van vereering en ge-hoebtheid Zijnen Vorst zal kunnen aanbieden, dan een in edel metaal toepasselijk en kunstig bewerkte tafel-obelisk of soortgelijk voorwerp, waarin de oorkonde van het foost benevens hot belangrijke overschot b. v. ³/₄ van do bijeengebrachte geldon zullen worden godo-poneord, met eerbiedige uitnoodiging bet Zijner Majesteit moge behagen daarvoor ter herinnering aan 12 Mei a. s. naar welgevallen eone Nationale stichting daar te stellen of wel daarmede zoodanige reeds bestaande inrichtingen te begiftigen, als Z. M. in boogstdeszolfs

De Feest-Commissie, (w. g.) J. van deu Putten , Voorzitter, (w. g.) L. Laan , Secr.-Penningm. De Eere-Voorzitter,

Zijne Majosteit Koning Willem III, Prins van Oranje-Nassau, Groot-Hcrlog van Luxemburg, enz. enz. enz.

welke zich hoogst gelukkig acht, dat hare zwakke pogingen lot vorming der Hoofdcommissie voor het Nationaal geschenk aan Neerlands geliefden Vorst algemeen weêrklank vond in het hart harer landgenooten en als zoodanig met bescheiden voldoening lieden terugziet op do eerste stappen door haar daartoe gedaan, heeft hij deze de eer Uwe Majesteit eerbiedig aan te bieden hare oprechtste gevoelens van Gehechtheid, Liefde en Toewijding.

Dankbaar herdenkende de zeldzame voorrechten het Vaderland ten deel gevallen, gedurende de vijf- en twintigjarige zegenrijke Regeering van Uwe Majesteit, voegt zij bare vurigste wensehen, gewijd aan

Vorst, Vaderland en hot Doorluchtig Stamhuis van Oranje-Nassau, hij die harer landgenoolen.

Hoog waardecren wij de uitdrukking uwer welmee-nende gevoelens, ons gedurende liet heuchelijk feest en thans ten Raadhuize gcbraclit; weest overtuigd, dat ik als Uw Hurgemeester, dat het Dagelijksch Bestuur, de Gemeenteraad en Leden onzer plaatselijke feest-eommissie die blijken uwer welwillende waar-deering weten hoog te schatten en de indruk daarvan hij ons eene der aangename herinneringen zal blijven aan het schoone Nationale feest, dat met ons heel het Land jubelend vierde.

Het gelukkig slagen daarvan danken wij aan Uwe krachtige medewerking; de liefde tot orde en eensgezindheid, welke ons feest zoo overschoon kenmerkte, strekt U allen en onze stad tot eere.

In ieders oogen hebt gij daardoor getoond de hooge beteekenis en waarde dor laatste dagen volkomen te beseffen; — dat dirgt; opval!ing er onder elke om-standigheid toe moge bijdragen, den band die het lieve Vaderland steeds met Oranje vereenigde, kan het zijn, nog nauwer toe te halen ; —

Burgemeester en Wethouders van Culemborg, (w. g.) T. Weuumüller von\' Elgg, Burg. J. van der Putten. | A. A. Blijenberg- ^ct \'

601 - S

Ie pr	s: Frans Struik.
2e	W. Blijenberg.
3e	Mcj. Wed. Mom.
-io	P. Helmond.
5e	J. Bleijenberg.
Ge	J. de Jong. Nz.
7 c	A. A. Blijenberg.
8e	F. Struik.
9o	H. J. Ausems.
10c	J. Kootkar.
11c	W. van Meteren.
12c	H. J. Ausems.
13c	Jan Kootkar.
Uc	idem.
15e	C. van Panwuk.
16c	idem.
i7c	J. Blitterswijk.
Uitslag van	en eersten Boei wed