|
VERSCHILLEN
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
TEEKËNS EN
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
PAARD
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
met betrekking tot zijne handelswaarde
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
N EDERLANDSCH-I N 1) 1 E.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
W
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Au Nederlandsch-Indië in het algemeen en op Java
in het bizonder, is de handelswaarde van het paard afhankelijk hoofdzakelijk van de verschillende teekens en haarwervels. Deze, al naar gelang van het aantal en hunne ligging, bepalen den prijs van het dier. Ook in Europa worden aan enkele teekens, aan de
kleuren etc. eeDige waarde gehecht, zoo o. a. is daar Een paard met een witten voet niet gewild id met twee witte voeten ook niet id met drie witte voeten zeer gewild id met vier witte voeten een goed oorlogshaard. „Un pour chacun." „Deux pour les gueux." „Trois pour les rois " „Quatre pour combattre." De haarwervel op het voorhoofd moet liggen, juist op de lijn, welke de beide oogen verbindt, |
|||||
|
.....-_^
|
|||||
|
Cfr&ediC X&ZMAAUt AKMV iVth foiXOsXd/.
|
|||||||||
|
1
|
|||||||||
|
Over de kleur van het paard.
Vroeger hechtte men, ook in Europa, aan de kltur
eene groote waarde, en alhoewel dat tegenwoordig veel verminderd is zijn er nog velen, die aan enkele kleuren de voorkeur geven, omdat zij aan een paard met zoo'n robe betere hoedanigheden toeschrijven, dan aan andere. Zoo o. a wordt gezegd, dat bruinen en vossen de beste paarden zijn. De Arabieren stellen de vos- kleurige paarden het hoogst, wat uit enkele nunner spreuken blijkt. „Vertelt iemand U, dat hij een paard door het
luchtruim heeft zien vliegen, vraag dan van welke kleur het paard was; en antwoordt hij U, dat het een vos was, geloof hem dan." „Koop of verkoop nooit een vos."
* !
* *
Paarden van twee kleuren zijn klein moedig over-
eenkomstig het gezegde: „Chevaux a deux couleurs, ont des eoeurs de vaches." Terwijl van paarden, waarvan de kleur onderden buik
en aan de beenen veel lichter is dan boven op het lichaam, gezegd worden slap te zijn, volgens het Engelsche spreekwoord. „Wasby in colour, washy in constitution."
*
* *
Schimmels stonde . vroeger in hoog aanzien, getuige
die van Frederik den Groote en Napoleon ï, die |
||||
|
3
historische vermaardheid hebben verkregen. Tegen-
woordig heeft een schimmel in Europa de minste handelswaarde, met het oog op het spoedig wit worden. Vrijwel gelooft het meerendeel thans, dat elk goed #
paard een goede kleur heeft. De meeste in Indië voorkomende
gunstige teekens, die de handels- waarde van het paard verhoogen- zijn de volgende.* 1 Wi-tnoemoerti. Een zwart paard, dat de beide
huarwervels, die links en rechts van den maantop, zoo wat onder het kopstuk van het hoofdstel komen, mi|?, gaat door voor het beste paard, dat het land. waarin het zich bevindt geluk aanbrengt. Ook de eigenaar van zoo'n dier zal veel geluk hebben en steeds gezond zijn. 2 Poernomosidi. Een witte schimmel met zwarte
oogen en zwarte beenen brengt voortdurend geluk aan. Zoo'n paard in den oorlog jaagt den tegen- stander vrees aan. 3 Retno Koemolo. Een zwart paard met witte oogen
en bruine kooten is uitstekend en brengt den eigenaar geluk aan. V4 Rodjowahono. Een korenaar onder den hals, yC
loopende naar de borst is goed, de eigenaar van zoon paard maakt zich ' 'A de grooten bemind. 5 Satryo pinajoengan. Een korenaar op de lenden- |
||||
|
4
|
|||||
|
wervels heeft als teeken een bijna even gunstige
beteekenis als Wi noemoerti enkelen geven er zelfs
de voork 'ii;- aan
!j Kolokawet. Twee haarwer/els links en rechts op den dam zijn goed
6a rtoedjen-tjatjap. Haarwervels hoog op de ribben voor of achter de singels zijn goei.
7 Soereng. Een paard met een haarwervel op de
linker bil is zeer goed voor een legeraanvoerder— hij maakt zich dan bij het lfger bemind en zijne bevelen worden stipt opgevolgd. 8 Matjan kakoeto srenggi Een paard met drie haar-
wervels op de borstholte maakt dat zijn eigenaar bij zijne gelijken zeer gezien is. 9 Ken paard met een haarwervel op den strot is
goed en maakt den eigenaar rijk. 10 Doekoen mangsi goeno. Een bruine merrie wier
manen met witte haren vermengd zijn, is goed. 11 K«konnng hanangkoerat. Een korenaar lcopende van
de borat tot aan den navel brengt vee' geluk aan. 12 Poestoko ladang. Een Isabel of valk met een
wervel links op de lip brengt rijkdom aan. 18 Hardjopralojo. Een bruin paard met een haarwer-
vel hoog op den hals bij den manenkam is goed. 14 Poedjonggo boekem. Een zwart paard met een
haarwervel op de bovenlip brengt geluk in den oorlog aan. 15 Hamangkoerat. Een goed oorlogspaard is een paard
|
|||||
|
-f
|
|||||
|
met haarwewels of korenaren, loopende van de wan-
gen tot de schaamdeelen. 16 Nilo-Konto. Een roodschimmel met een haarwer-
vel op de bovenlip is goed. 17 Doekoen maspikoelo- Een bruine merrie, die een
haarwervel op eene der wangen heeft, brengt geluk aan. v/18 Tradjoe pemdem tjatjoer. Een paard met twee
naast elkander liggende haarwervels, boven de lijn der oogen en twee gelijke daaronder is geschikt voor een politie man 19 Soereng Kore. Een donker-bruin paard met een haarwervel boven het rechteroog maakt den eige- naar rijk. ^- 20 Satrio mongbolo. Heeft een paard drie naast*
elkander liggende haarwervels op het voorhoofd dan is het een oorlogspaard bij uitnemendheid 21 Gedong minep. Haarwervels juist boven de oogen vermeerderen de handelswaarde van een paard omdat de eigenaar rijk zal worden ^— 22 Sandi tawang. Een haarwervel onder het rechter
oor door de manen budekt is goed y, 28 TradJDemas Een paard met drie in elkander
loopende haarwervels op het voorhoofd brengt den eigenaar geluk aan en maakt hem bemind 24 Badento hing tawang. Haarwervels onder de ooren boven de oorspeekselklieren zijn zeer gezocht Men zegt dat vroeger Batobo Salio zoo'n paard bereed. |
|||||
|
6
•3% 25 Fatrio soesoemping Heeft een paard op beide oorea
een haarwervel dan is het door grootwaardigheids bekleeders zeer gezocht 26 Djogo satroe Vier haarwervels in een vierkant op het voorhoofd nwken het paard zeer geschikt tot oorlogspaard. <*~ 27 Djojo pah roeso Een paard met vier haarwervels op den koker is een goed oorlogspaard. 28 Mego ngemoe woelan. Een merrie met een haar- wervel op den buik brengt geluk aan- **^—s29 Satrijo tjoenéloek kembang. Een paard met twee op eeue horizontale lijn liggende haarwervels op het voorhoofd wordt door inlaudsche vorsten zeer gezocht. -*^ 30 Dewo nglajang. Heeft een merrie een haarwervel
op de punt van het rechter oor en bovendien een langen witten staart dan is zij een goed oorlogs- paard. ^*C?>\ Doekoen mesgoelo. Een merrie met witte mathi's
(de bij wisnoemoerti genoemde twee haarwervels links en rechts van den maantop) is een goed paard. _______32 Djajengrono. Een paard met een haarwervel op
een der ooren is goed, want het brengt den eige-
naar in zijne betrekking geluk aan. I&, 33 Satrijo manah. Heelt een paard, behalve de reeds
rj meermalen genoemde mathis nog twee andere,
n./rufo»* waarvan d.e rechtsche achterwaarts en de linksche
voorwaarts ligt, dan is het een goed oorlogspaard.
|
||||
|
7
|
|||||
|
34 Sarapsari. Wanneer bij een paard op de plaats
van de mathi's, twee korenaren loopen, wordt aan dat paard veel waarde gehecht voor<d als bet dienst moet doen in den krijg. 35 Bowonjoro. Een zwart paard waarvan de oog*
bollen donker zijn, brengt geluk in geldzaken en in liefde aan. 36 Moertisari. Een bruine hengst met een korenaar
bij zijn schaamdesl is voor iemand van vorstelijk bloed; hij brengt het land van den eigenaar geluk aan. 37 ëoekoepanggoeng Heeft een paard op iedere knie
een haarwervel, dan brengt het veel geluk aan en is door vorsten zeer se wild. 38 Een paard met een haarwervel op het linker voor-
been is een goed oorlogspaard. 39 Sandoeng bowo. Een paard met vier witte beenen
en een haarwervel op het linker voorheen brengt geluk aan. J.0 Hastino mams. Vier witfe beenen tot even onder
de knieën en de spronggewrichten zijn goed- 41 Hendangnemoewoeroehan. Een witte merrie meteen
haarwervel op den buik brengt vroolijkheid in huis. 42 Kastojro vrindoe. Een paard met één of twee haar-
wervels onder de knieën der voorbeenen is goed. 43 Een witte merrie met een haarwervel rechts en
links van de kling is goed. 44 Pandowo koeto besi. Een paard met een haarwervel
op de linker dij is goed; x |
|||||
|
8
45 Pontjokali. Drie witte voeten bij een paard maken
het tot rijpaard eens konings. 46 Srimangepel. Een witte sok aan het rechter voor-
been is goed. 47 Een paard met witte haren op de rechterknie is
een goed troepenpaard. •y 48 Koedoet. Eeu paard met vier witte beenen en een
witten buik is goed. 49 Moho dewo is een bruin paard met lastige gangen,
dat echter in den oorlog voldoet. . 50 Pan kresno malang dewo. Een zwart paard met
zwarte oogeu en lippen is een geschikt rijpaard voor iemand van vorstelijken bloede |
||||
|
De meeste in Zndie voorkomende
teekens en haarwervels, wolke de
handelswaarde van net
paard doen dalen zijn
de volgende ;
\
1 Bremono leboe genie Een bruin paard met roode
oogen en neus is alleen goed voor een smid, goudsmid, koperslager en in het algemeen voor hen, die met vuur omgaan. 2 Soenjotoko. Een mathi (zie boven) rechts of links
zittende is slecht — de ruiter valt dikwijls van zoo'n paard ""*•' 3 Roeboeh Earno. Liggen de mathi's te veel
achterwaarts — komen zij dus achter het kopstuk van het hoofdstel , dan is het paard niet gewild, omdat de eigenaar gewoonlijk uit zijne betrek- king ontslagen wordt of in den oorlog veel moeilijkheden zal ondervinden 4 Mathi soewoeng, Mist een paard (geen zwarte)
de beide mathi's , dan heeft het weinig handels- waarde , omdat de wenschen van den eigenaar niet vervuld worden. 5 b'atrijoh kapanah. Heeft een panrd behalve de
twee gewone mathi's nog twee andere, waarvan de rechtsche voorwaarts en de linksche achterwaarts is gelegen, dan is het een slecht oorlogspaard. |
||||
|
10
S 6 Pagas. Een haarwervel op de punt van het rechter
oor brergt ongeluk aan.
^ 7 Dandang aring-aring Heeft een paard een haar- wervel in het oor, dan is het niet gewild 8 Dandang soesoewoong. haarwervels op de slapen hebben geen gunstige beteekenis. ?* 9 Dandang soesoemping Een haarwervel juist onder het oor, vermindert eveneens de handelswaarde van het paard. 10 Een haarwervel op de punt van het linkeroor
gaat gewoonlijk gepaard mei schrikachtigheid. 11 Dandang sasenkang. Een haarwervel midden op
het oor, maakt dat de eigenaar dikwijls slechte tijding krijgt. 12 Kelorot Een paard met een haarwervel op het
voorhoofd , onder de lijn die de beide oogen ver- bindt is niet gewild. 13 Bojo kaprauggoel' Heeft een paard eén haarwervel
boven- en één haarwervel onder de lijn der oogen, dan brergt het den eigenaar dikwijls in moeilijkheden. ^ 14 Toeroen tanggis. Een haarwervel op een der
traanholien is van slechte beteekenis. '*~yp*'*•**■■■■■«
(jifj 15 Tadah loeh« Een haarwervel onder het „oog ver- f?i'A*4*»4v) mindert de handelswaarde. %%3ue?£?£m*mm*'*»J* #>~>j2*-, v f 16 Koeto westhi. Twee haarwervels boven de neusga- & ten zijn slecht.
17 Goedigo ngilo. Een bruin paard meteen haarwervel bij het linkeroog is ondeugend; de ruiter valt dikwijls van zoo'n paard |
||||
|
11
|
|||||
|
18 Koeris. Een paard met een hfarwervel rechts op
de bovenlip, maakt van den eige laar een verkwister. 19 Boekem. Op b^ide wangen een haarwervel lub-
bende, brengt het paard deu eigenaar op slechte gedachten. 20 AWl of kemil. Een wervel op een der wangen. De
eigenaar krijgt dikwijls twi^t 21 Kemil. Paarden met haarwervels op een der wangen
maken dat de eigenaar niet kan sparen. 22 Sendang kalingko. Heeft een paard twéé haar-
wervels op een der wangen dan dengt het niet 23 Gorok. Een haarwervel op den strot is zeer slecht.
24 ïoenggeng tojö. Een paard met een haarwervel op
den schoft brengt ziekte in huis. 25 Benggang karso. Een paard met een gedeukten
hals, heeft weinig handelswaarde, omdat de eigenaar van zijn meerderen dikwijls ontevredenheids-betni- gingen krijgt. 26 Songkolo kaloeng. Een haarwervel op den hals,
eene handbreedte van het oor is een slecht teeken. 27 Satrijo wirang. Een paard met een haarwervel op
- T*!-#<l<8Mg»*§hter halsvlakte is slecht; het maakt den eigenair dikwijls beschaamd.
2S-Jïoetah liati.; Een haarwervel op de borstholte brengt ongeluk aan. ^»-»^.—>-v*y y «*&—*—. 29 Djalak talpoera. Een paard met korte manen
is slecht 30 Kolo djongkok. Een haarwervel op dat gedeelte
van den rug waar de zadel komt te liggen is |
|||||
|
12
zeer slecht. — Iemand die een paard met dat
teekeu berijdt, krijgt een ongeluk 31 Kolo loewang Een paard met een gedeukten rug
brengt den e'genaar in moeilijkheden en maakt
hem ziek. 32 Kolo sapit. Een haarwervel op den buik, waar de
singels komen te liggen is slecht. 33 Pasoepati Een haarwervel juist midden op de
borst brengt ongeluk aan, 34 Klabang angleng Een korenaar loopende van hot
kruis naar den aars is slecht.yS> ri-tJL^-- <~'/J**jL*i41 35 Dendeng wong. Een haarwervel op den buik, '
waar ongeveer de voet van den ruiter komt is voor een paard het slechtste teeken. 3G Berantjak, Een haarwervel op een der liezen is
|
||||||||
|
slecht.
|
||||||||
|
,^r7z 37 Kelabnng kapipit. Een korenaar dicht achter den
|
||||||||
|
el'eboog is zeer slecht en brengt sterfte in huis
38 Kolo moemboel Iemand die een bruin paard met
een haarwervel onder de singels in den oorlog rijdt, wordt gedood. 39 Temboeng boso Een haarwervel rechts en links
op de liezen is slecht. 40 Doergo rantjono. Een bruine merrie met een haar-
wervel op een der dijen is slecht. ^gwu.41 Haneroes Een schimmel met een haarwervel op
een der billen is slecht. 42 Kombang angleng. Een paard m«*t een haarwervel op een der dijen, nabij den aars is slecht .' |
||||||||
|
13
43 Doedak angrem, Een paard met één witte vlek
op de roede brengt ziekte in huis. 44 Toewak Een haarwervel onder den buik is goed
noch slecht 45 Hartjoetoero. Een schimmel met een haarwervel
midden op dea buik brengt ongsluk aan 46 Sanglir. Een paard met één bal, brengt ziekte in
huis. 47 Soedoek. Een haarwervel op den buik rechts of
links zittende, maakt van den eigenaar een dief. • 48 Bajo^gangs^^ Een korenaar loopende yau den
l*C2ti omk tot dg schaamdeelen van een hengst brengt ongeluk aan. s 49 Doergodadak, Een paard, dat moeilijk watert,
brengt ziekte in huis. 50 Panggoeng rentjoh. Een paard met haarwervels
op drie beenen is eeu lastig paard. 51 Doromapak. Een paard met een haarwervel op het
rechter voorheen deugt niet. 52 Doergongerik. Een paard dat watert als het ligt,
en daarbij rochelt, maakt dat de eigenaar en zijne geheele familie uitsterft. Hetzelfde als boven geheurt, wanneer het paard
watert met twee stralen. 54 Hondomoestoko. Een paard met een haarwervel op
de knie van een der voorbeenen is gevaarlijk om gereden te worden. 55 Hondosojo. Een paard met twee haarwervels op een
der kogels is zeer slecht |
||||
|
14
|
|||||
|
56 Dandang mangajah, Een zwarte merrie met een
haarwervel op het linkervoorbeeo is slecht 57 Samparwangké, Een paard met twee witte achter*
beenen is slecht 5S Een haarwervel op den koot is slecht.
59 Panggoeng rentjok. Een bruin paard met een
haarwervel op een der linkerbeenen veroorzaakt den dood van den ruiter. 60 Bendono katoetoetan. Een paard met een haar-
wervel op de beide kogels boven de \etlokken der achterbeenen is een slecht oorlogspnard. 61 Goligap astro- Een haarwervel op de biuueuvlakte
van de dij is slecht 62 Walang kentjet. Een paard met drie witte beenen is
slecht, werpt den ruiter er dikwijls af, bijt en slaat 63 vandoeng watang Een witte sok aan een voor- en
achterbeen, aan den zelfden kant is slecht 64 Hanambang liring. Een paard met drie witte kogels
en een haarwervel op de beide voorknieën brengt den eigenaar in discrediet. 65» Hasthomanik Een paard met vier witte beenen
van af de knieën en spronggewrichten tot aan de hoeven is slecht. 66 Walang katoenon. Witte kogels aan de achter-
be.aen zijn slecht. 67 Sri katimpal. Twee witfe sokken aan de voor-
boenen ziju slecht, de eigenaar verarmt. 68 Toempar ingas. Een haarwervel op den staart-
wortel brengt ziekte teweeg. |
|||||
|
■■*
|
|||||||
|
15
K
69 Boentel majit. Een paard dat witte haren en een
zwarten staart heeft is slecht.
70 Tekong. Een paard, dat zijn staart scheef draagt
is slecht. ** 71 Boentel oepas. Een hengst zonder haaktanden is
evenals eene merrie met haaktanden niet gewild. M2 Soesoeh wigar. Wanneer bij een paard enkele haren van den straat in den aars komen, wordt het zeer slecht genoemd, omdat de eigenaar zich bij vrienden en meerderen gehaat maakt. T3 Pantjas ngawé. Een bruin paard wiens haren van den staart aan elkander plakken is niet gewild. 74 Lintang sarat. Een korenaar op den staart is slecht.
75 Sapoe wédar. Een paard zonder haargroei op de
punt van den staartwortel maakt dat de eigenaar geen geld kan opsparen. 76 Pantjal hangore. Een paard met een staart, die
zich krult, als het dier bereden wordt, brengt ongeluk aan. f |
|||||||
|
\
|
|||||||
|
'éLAtjtA.
|
|||||||