VERHANDELING

RE EN HEDENDAAGSCHE
^TftAFEEGTSPLEGING m SURINAME.

Ktiï f#

T^nm7%fi)oo ïjylrjdnmm ÎÇ\'

Mûum

„ ^^

HISTORICO-JCRIDICÜM INADGÏÏRALE

it ï PI^OCEDENDI SURINAMENSI
^^ [^m CRIMINALIBUS, CUM
^ETERI TUM NOVISSIMO,

QUOD ,

ANNUENTE summo numine,

AüCTORIÏATE EECXOEIS MAGNIPICI

ICICHRISTIANI VAN GOUDOEVER,

MED,, OHIK. KT ABT. OBST. DOCT. ET FBOP. ORO.,
NEC NON

^^\'^i-iSsiMi SENATUS ACADEMICI consensu

lïssiMAE FACULTATIS JURIÜICAE decreto,

SUMMISQUE IN

ET HODIERNO HONORIBUS AC PRIVILEGIIS

tlf

^cademia rheko-trajectina

IflTE Eï LEGITIME COISSEQUEjNBIS ,
^^\'^I-ICOnbsp;SOLEMNI EXAMINI SUBMITTIT

quot;ÖRJIEIHJS JOHAPES BllJlIDU.

Surinamensis.

XII M. NOVBMBHTS, AJSUI MDCCCLVn , HORA I.

THAJECTI AD lUIENOM,
apui) j. G- BE OESE.

MUCCCLVII.

........

if

Verhandeling

OYER

^^ VROEGERE m HEÜENDAAGSCHE \'

^^TRAFREGTSPLEGING

ÏH SURINAME.

^ï^ademïsch proefschrift

TEB VEEKRIJoraO VAX DEX GKAAD\'VAN\'

nufor in h ^legfnr^

het openbaar te verdedigen

c. J. HEULIDIJ.

•TUE. ITTR. OAXD.

^ftderdag- den i2 Novemher 1857, des namiddag-s
ten één ure.

UTRECHT,
J. G. B E O E S E.

1857.

GESMUKT gIJ Q)EË£N amp; DUM8»T,

ALS BLIJK

liefde en bankbaaiujeid

TOE G E W IJ D

AAN MIJNE OUDERS.

ra-

«Coloni maneiit pars civitatis. Igitur eorum, tanquam civiuni.
»tio habeatur necesse est, ut iiaud videantur esse nati darnnatiqquot;®
»sorendum meteudumque soli patriae, nec simul sibi.quot;

PESTEL, Comm. de Rep. Bed.

iöl.

INLEIDING.

de

l\'iET

Cayenne had aangelegd en tot de Suriname

^as rl

aoorgedrongen , vond hij eenige woningen, in
gedaante eener sterkte van palissaden voorzien,

Engelschen gebouwd. Deze hielden zich met

bezig; doch, hetzij die niet aan
^61\'Wachting beantwoordde, hetzij wegens de
^®2ondheid der landstreek, spoedig verlieten zij

Oorden. Na hen zetten zich aldaar Franschen

neder, die echter spoedig wederom door de Bf\'^^®
werden vervangen. In den jare 1662 stond KABEt
de volkplanting aan lord willoijghby af

Voor dat tijdstip derhalve hebben de Nederlan^Je\'\'®
geene bezitting aan de Suriname gehad.
landwaarts aan de rivier Comawine

(Comnae^^r \'
hadden zich eenige Hollanders gevestigd, welke
de Indianen aldaar handel dreven 2).nbsp;^

In 1665 was Suriname reeds merkelijk aangeg\'\'\'\'®
De inwoners werden natuurlijk volgens de ^^^ ^^
van Engeland en eenige bijzondere keuren bestuur
Gedurende den oorlog waarin ons vaderlao\'^
1665 tot 1667 met karel ii gewikkeld

[greii

trachtte men elkander ook door het verniees ^^^
van wederzijdsche bezittingen afbreuk te doen-
het jaar 1666 gelukte het den heldhaftigequot;

en

ABRAHAM CRiJNssEN de Engelschen te verjag®\'^

he

1)nbsp;Zie aangaande dien Gouverneur van de West-Inu\'® ^^^
den DE WITT, Brieven iV. 344. brief van M. V.4N G ^^^^^
29 Augustus 1664 en 675. brief van J. meerMAN

bruarij 1668.

2)nbsp;E. LüZAC, Hollands rijkdom, II. 157 v,

3)nbsp;luzag, II. 159,

4)nbsp;Verg, Mr. j. c. DE JONGE, GescJdedenis van M ^^^^ ^^
landsche Zeewezen, II. D. 2« stuk. bl. 394 v., die ^^^

l^olonie te bemagtigen. De inwoners en eige-

^ quot;^er suikerplantaadjen deden den eed van ge-

\'^^heid aan de Staten van Zeeland, terwiil de
8oed

van hen, die weigerden deze belofte te
\' verbeurd werden verklaard i).
® Zeeuwen aldus den 28 Februari] 1667 in
^ ezit van die landen gekomen zijnde, werden
§enbsp;van Breda van 31 Julij daaraanvol-

tot ^nbsp;behielden het

^et jaar 168^, ofschoon reeds in het jaar 1678

d

van een geschrift getiteld: Waarachtich verhael

(ie k

iSgp ^^^\'quot;\'lycke overwinning van Pirmeriba ende de reviera

tfiQ^nbsp;nevens \'t weder veroveren van Ysequepe, Boii-

^^ \'^\'c-bago, onder het commando van den Comman-

^^I^Nssen. \'s Gravenhage Aquot;. 1667.

sten ^^^\'^^oordige staat der Vereenigde Nederlanden. Arn-

\'739. D. 1. bl. 537.

hn^i.j^J\'^^^^^^^h der Vereenigde Nederlanden, in H Fransch

^oor F. M. JANICON. \'s Hage !741. D. II. ld 249.

^^ WITT, Brieven IV. 677. 770, alwaar wij

«Op ^nbsp;(le Gouverneur van de voorsz. Plaets (Suriname)

^\'oote exhibitie van de Artikelen van het Tractaet van
® niet

»Pj \'t gedisponeert hebbende können werden, om de voorsz.

quot;«ise «

quot;^chenbsp;\'\'^stitueren, aldaer alsdoen gekomen was een Zeeuw-

quot;^atinbsp;medebrengende het open patent van den Koningh

834nbsp;tot restitutie van de voorsz, Plaetse.quot; — Verder

Vinjjj^nbsp;en 9i8, in welke laatste aanhaling men een\' brief

^nbsp;Ambassadeur j. boreel, van 10 December 1669.

r

van wege Hun Hoogmogenden en den Prios
Oranje Joannes hevnsiüs tot Gouverneur van
name was aangesteld geworden ij. In
raet goedvinden der Staten-Generaal, de kolome a
de West-Indische Compagnie, de tweede van
naam, afgestaan.

De Slaten-Generaai verleenden den 23 Septequot;\'
van hetzelfde jaar aan

de volkplantinfi een Octroo\' /
nor

»hetwelkquot; zooals luzac 3) zich uitdrukt,

\' 1

» Grondwet van een nieuw aan te leeren burgers

handel e»

wor-

Het doel waarmede het werd geschonken
uit de benaming Fondamentele Conditiën en
aanhef, alwaar gezegd wordt dat H. H.nbsp;^^^

trooi gunnen »omdat zij in de persuasie ziJquot;\' ^^
»eene Colonie nootsakelijck in sijn geboorte ^^^^
»smoren, indien men de Coloniers in den a®quot;
»ginne swaerder belast als sij bequaem ende

Mr.

—----- --------- quot; ; bi

n. J KOENEN, Geschiedenis der Joden in Nederlandgt;

2)nbsp;Groot Flacaaiboek III. 1424,

3)nbsp;LUZAC, II. 160 V.

P® ende assistentie te ondersteunen, mitsgaders

Privilegien en fondamentele Wetten te ver-

dat se in het toekomende in geene ondra-

lasten sullen werden geinvolveert. Want

^^ soodanigen maniere van doen de albereijts

^^ ^\'^Wesende Goloniers onder gehouden, en alle

afgeschrikt werden omme tol voortsettinge

zoodanige Colonie, en op hope van het doen

^ quot;^Oordeel en van welvaren ende van het pai-

jouisseren van dien, sich mede derwaerts te

ööven. Ji^ji (Jat ^g^ contrarie, indien men de Co-

iu den aenbeginne saghtelijk en selfs met

P® ende assistentie handelt, milseaders dat men
^^liaer

^^ Volkomen geruslheydt geeft datse voor het
^•^l^oniende, als sii in staet van middelen ende
^ ^^ Varen souden mogen wesen gekomen, niet en
^^ berden geactioneert, een Colonie, op een wei-
sen Plaetse gefondeert wesende, van een kleijn
in korten tijd door toevloeijinge van alle
^ quot;^^en tot een bijsonder en groot werck gemaeckt

berden n.quot;

^ deze railde beschouwing verdient vergeleken tc w.or-

Uit dit gedeelte der Inleiding is het streven
Staten-Generaal blijkbaar. De artikelen, ^^^
gemeld Octrooi bestaat, bevatten

„nderscbeiJquot;»quot;
privilegiën, »exemptie en immuniteyt van
»waarmede alle Coloniers en Opgezetenen ^^^^^
» beswaerdt sijn gedurende tien jaren i)quot; en

derge\'r \'

Tot meerdere zekerheid dat de bepalingen

van

Octrooi zouden worden nageleefd, moest »de
»tycque Raedt op haren eed besorgen, dat
»jegens geen infractien komen gemaeckt te
den 2).quot; Voorts stelde het vast dat de Raden ge
moesten worden uit de »aansienlijckste, vers^^ ^^

»dighste ende moderaetste onder de Coloniers
De Gouverneur had over alle »so Politycqquot;®
»Militaire saeckenquot; het hoogste gezag, doch
onderwerpen van eenig aanbelang gehouden

Vol.

den PESTEL, Commentarii de republica Batava.
XIIJ, De Coloniis etc.

1)nbsp;Art. 2.

2)nbsp;Art. 16.

rirps

3)nbsp;Art. 19. Nog in 1845 beriep men zich in een aoi
de Tweede Kamer der Staten-Generaal op de bepalingen.
Octrooi als ten eeuwigen dage aan de kolonisten in
verzekerd. Zie Bijdragen tot de kennis der Nederl^^ ^
en vreemde Koloniën. Utrecht 1846. bl. IH.

Baad K-

^ \'^yeen te roepen , de zaak voor te leggen, en
^ ^ïquot;over te raadplegen »ten einde in dier voege
^^ ® \'^esluitgjj als bij pluraliteit van stemmen oirbaar
^ienstigh sal geoordeelt wesen i);quot; welk be-

rl

^^nbsp;den Gouverneur moest worden opgevolgd

^nbsp;ten uitvoer gelegd. Eindelijk bepaalde

dat de Gouverneur en de Raden zouden
tot het administreren van alle criminele

\'quot;\'^stitie.quot;

ïlaad van Politie en Criminele Justitie, ook

^\'öke genoemd, was uit tien Leden zamen-

, onder welke de Gouverneur Generaal Voor-
zitter

^ gt; en de bevelhebber van het krijgsvolk Eerste
quot;^aren. Welke orde van regtspleging door het

gevolgd werd, - vindt men nergens duidelijk
Maar in het ouder Reglement der Staten-
van 13 Ooiober \'1629, onder den titel van:
^^^ Van Regieringe soo in Politie als Justitie in
verovert, ende te veroveren in de West-
,nbsp;wordt in Art. 55 gezegd, dat: »in \'t

J\'* van de Criminele Procedures, scherpe exa-

■\') An.

B. n. 1235.

»minatie, senteotieren over de misdadige, ende

»cuteren van de straffe, ghevolgt sal werden

»ordinaris ghebruijck van de Vereenighde Provin^\'^^^

»ende voorts de ghemeene gheschreven Rechtefquot; )

Wanneer men nu onderstelt, dat naar de

der Staten-Generaal dit Reglement ook voor

het vervolg »te veroveren Plaetsen m de W-

was uitgevaardigd en het later onnoodig ge^*^

dit voorschrift te herhalen, mae men tot het d

. •■ 1 af

komen, dat in Suriname reeds van dien tiJquot; ^^
criminele zaken geprocedeerd zal zijn volgequot;®
in het Moederland heerschende Ordonnantie^
pfliLiPs van 5 en 9 Julij 1570. Althans is
naar luid van het verslag der Commissie, ben^e
bij besluit van de Tweede Kamer der StateO\'
neraal van 3 Oetober 1851 , lot onderzoen

Ko\'

het verslag van het beheer en den slaat

QoS^\'

1) In de Instructie voor den Gouverneur Generaal
Jndië hendrik bkouwer van 17 Maart 1632, wordt
in art. 1 vastgesteld, dat de Justitie zal worden bedien«^ ^^^^
«gens de instructlen en praktijken in de Vereenigde W®
»sehe Provinciën doorgaans, zoo in het civiel als iquot;nbsp;jj,,

»neel, geobserveerd.quot; Verg. Mr. p. muer, verzamel\'is
structien, Ordonnancien en Reglementen voor Nederlaquot;
1)1. 51.

^quot;^^en over 1849, zooveel betreft het regtswezen

On rl

politie in Suriname, feitelijk onbetwistbaar,
quot;^S heden aldaar als verbindend wordt aange-
en gevolgd: »de stijl van Procederen van
^^honing PHILIPS, gewijzigd bij Besluit der Repre-
^^\'^tanien van het volk van Holland en Zeeland
\'\'O October 1798, welk Besluit in werking
is bi] Publicatie van 30 October 1827,

ö V

Wh

y achten het veilig dit officieel berigt tot leid-
Voor bet door ons in te stellen onderzoek te
en voegen er uit hetzelfde Staatsstuk bij, dat
^\'S^Qlijk in het algemeen in de Kolonie de gansche
^ quot;quot;^^oHandsche wetgeving en regtsvordering voort-
^ quot;quot;^nd kracht hebben. Immers wordt in het ver-
§ ^er Tweede Kamer verklaard, dat nevens ge-
strafvordering in Suriname steeds geldt, »als
^^\'^\'quot;gerlijk en bandelsregt, het Oud~Hollandsche
ineerendeels zooals het in den aanvang dezer
in de Provinciën Holland en West-Friesland
\'^\'■acbt was; als strafregt, de zoogenaamde Ca-
of Rijksstrafvorderlng van 1533 en eenige

Weekblad van het Regt, 5 Augustus 1852.

»der oude Plakkaten van de Staten van HoUaquot;\'^
»West-Friesland.quot; Eindelijk wordt bij de inachtquot;«\'
ming der voorschriften van de praktijk, zooa\'®
bij het oude Hof van Holland plaats vond, nog
tijd als gids geraadpleegd, »het alom bekende
»van van der ltnden.quot; Niettegenstaande de

maardheid der geschriften van dien Regtsgele®\'\'\'^®\'

van

VAI^

ho

ten behoeve van de Koloniën Demerary, EsseqiJ®
en de Berbice in het Engelsch heeft vertaald
levens, dat die vreemdeling insgelijks bet
leerd-, Practicaal- en Koopmans-Handboek va« ^^^
Amsterdamschen advokaat hoog waardeerde, en
ook dit laatste tegenwoordig nog in Suriname
tig gebruikt wordt i).

1) J. D. MEIJER, De la codification en général el de
de VAngleterre en particulier. Arasterdam 1830. P-

Mr. M. C. VAN HALL, Mf. J. VAN DER LINDEN 611 Wïquot;\'

MEiJEU als regtsgeleerden herinnerd bl. 19 en 20.

HOOFDSTUK L

van het vroeger extraordinair proces,

Na A-

beknopt en vluetie overzigt der onder-

schejj

^^ ene bestanddeelen van het koloniale Regtswe-
^ \' §aan vvij tot de behandeling van ons onder-
^^ P over. Met terzijdestelling derhalve, zoowel
I^urgerlijke- als van de Straf-wetgeving, en
.. ^^\'^\'g-ijk bepalende tot de Strafvordering, willen

^^ blik werpen op den geest en de regelen
den grondslag der Regtspleging in straf-
^^ Suriname uitmaakt. Wij vinden dien in
^^ S^heira qJ inquisitorisch proces bij de hiervoren
^^ Schaalde, in -1798 gewijzigde, Criminele Ordon-
^^ Van 1570 gehuldigd, en in die wet met den

naam van extraordinair bestempeld, tegen vvel^^
vorm het gewoon [ordinair) geding natuurlijk ove
Staat 1), maar welke laatste allengs bijna ten

/j[u

male in onbruik geraakte \'-i). — Wanneer nU
extraordinaire regtspleging in

Holland bet eerst v

komt, hieromtrent bestaat verschil, meïeb m®®quot; \'

dat de mondelinge en openbare regtsplegmê

namelijk door de Ordonnantiën van philips \'S

heven 3). de bosch kempeu is van oordeel, ^^^

openlijkheid al vroeger langzamerhand is verdvvequot;®quot;

cr\'\'

omdat reeds ten tijde van karel v de meest®
minele zaken extraordinario modo werden bereo

jiqy

Zeker is het, dat even als de Ordonnantie vao
voor Frankrijk, zoo ook die van 1570 voor bet

1)nbsp;Art. 7. Ordonn. van den slijl van Procederen
minede sahen-. »Ende dal ordinaerlijken ende extraor^^quot;\'®
ken,quot; enz.

2)nbsp;MEIJER; Institutions Judiciaires IV. 290 zegt:
igt;vait compter que sur raille affaires criminelles 999 etaißquot;
»vies à l\'extraordinaire.quot;

3)nbsp;MEIJER, IV. 285.*

Art. 32. Ord. op de Stijl: .willende voorts
»dat alle crimineele Processen extraordinaerlijken gecoD\'quot;-
»ende beleit sullen worden — ten warequot; —■ enz. _

/i) DE BOSCH KEMPER, Wetboek van Slrafvorden^^
ivikkeld. Inleiding LXX.

Nederland

liet bestaan dier geheime regtspleging

voorschrijft i). De Ordonnantiën van
ï\'BlLips w,

nebben niet gelijk de Duitsche Carohna een
^^ \'quot;®§t ingevoerd; zij hebben alleen een reeds

b,

Sinds

gesteld n

^^ otn aan de procesorde in strafzaken eene be-
gedaante te eeven, en daarin die eenheid te

streven van kakel v de zoo even ge-
, ® Constitutie Griminalis 2) nooit in Noord-Ne-

de

lieia

1)

•äe ,, ^i\'donnances Criminelles de philippe n. Discours
quot;1539nbsp;Brüx. 1856. p. 41. »C\'est l\'ordonnance de

quot;Hollnbsp;France, celle de 1570 pour notre pays et la

^^^nt \'nbsp;fremiere fois constatent authentique-

existence et prescrivent leur observation (te weten:

la procédure secrète).quot;

R. IV. 285.

M.

h^nbsp;Inleiding tot het Crimineel Wetboeh voor

fiopf, ^\'^^\'^Sirijk Holland, bl. 171. Doch zie melchior win-
Peii \'1 ^nbsp;van Averissel üilsaaf van de chalmot. Kam-

bi. 301.

Instructie van den Hove van Holland
Keizer de raagtiging verleend om schadelijk®
woonten, keuren en costuimen te vernietig^\'^y^^
kort daarop 2) aan alle OfTicieren en Wetbo« ^^^
last gegeven die verschillende regten lO

gescp.

te brengen en aan de Landvoogdes ter zuive 5 ^^^
vereenvoudiging aan te bieden. Noch aan dit ^^
caat, noch aan een dergelijk in 1540 ^^
werd behoorlijk voldaan, en hoe hevig de

»rde

over den jammerlijken toestand der proceso
waren, vermits in de eerste jaren der regering

naa^\'

PHILIPS II, behalve de vervolging der ketters,
welijks eenige algemeene belangen waren

deo

genomen, werd eerst bij de Instructie van u ^^
tog van ALVA weder eene poging tot
het werk gesteld. Bij dit Berigtschrift schij«^ ^^^
landvoogd eene geheele hervorming, zoowel

1)nbsp;De Instructie van den Eove van Hollandt,
ende Vrieslandt. Gheordonneert hy de Ketjserl
teyt. 20 Augustus 1531. Inleiding.

2)nbsp;Ordonn. van 15 November 1531.
MEIJER. Verhandeling over het onderzoeh en oquot;

ning der plaatselijke voorregten en Iceuren door
Ujke magt in Nederland en bijzonder door den
Verliandelinsien 2. 241,

\'^E als der regtspleging opgedragen te zijn i),
io October 1569 aan de Hoven aanschrij-
^^ § Werd gedaan, om niet gelijk ten tijde van
^ ^ de costuimen in geschrifte te brengen,
bet ^nbsp;te geven, in hoeverre deze van

ê^tneene regt verschilden. Den 5 Mei 1570
^\'^va aan philips: »de criminele Justitie zal

oieest wenschelijken voet gebragt worden.

ook de Placaten doen onderzoeken

JJ...nbsp;welke van deze met den tegenwoordigen

dan niet strooken, en daarvan eene ver-
,nbsp;te vervaardigen, zoo als men dit in Spanje

Ik heb aan de Hoven van Justitie
mij de costuimen te zenden, welke in
provincie worden gevolgd; men zal die ver-
en vergelijken even als de Placaten, en
gelasten, dat in de gevallen bij het een
quot;^der niet voorzien, het geschreven regt in
genomen worde 2).quot; Eenheid in de regts-

Ple,

lin ^ brengen was het doel. Nieuwe instel-
of nieuwe regtsbeginselen vindt men dan ook

g, ^^ Bosch kemper, t. a. p. Inl. LXXXIV.
^nbsp;P. 6 en 7.

eigenlijk niet in die Ordonnantiën; alleen afi^c^\'®
fing van misbruiken werd beoogd.

In de inleiding wordt uit \'s Konings naam
klaard dat tot »beter administratie van
»abbreviatie ofte bekortinge van processen
»verligtinge van onse ondersaten —

doende c

yafl

»seeren soo veel diversiteyten, of eer confusi®
»procedeeren daarvan men in veele ende versc ^^^
»den plaetsen plag te gbebruycken: Hebben
»doen maecken, componeeren ende oprichten
»keren stijl, den gheschreven rechte

aldermeesi 3

»lijchende, ende \'t ghene des wij bij de for^®

»maniere van procedeeren van berwaerts over

actief\'

»vonden hebben het alderbeste, claerste, P¹^
»belste ende rechtveerdelijcxte.quot;

Hoewel bet niet met zekerheid te bepa\'^quot;^
door wie die Ordonnantiën zijn opgesteld,
bet echter eens, dat het grootste gedeelte het

is van den beroemden Fries viglids van

1nbsp; jiten f

1) M. c. VAN HALL, BescJiouwing van den verhc
en strehJcing der Crim. Ordonn. iu zijne
handelingen, bl, 108.nbsp;pHi!\'quot;quot;®\'

van

BAViüS VOORDA, De Criminele Ordonnaniien. ^^
Fransch en Nederduitsch. Leijden 1792, Inleiding l»\'-

Het

nogtans uit de klagten en ook uit het

dien regtsgeleerde, dat eenige Span-

en Italianen i) daarin mede de hand heb-

^^ §ehad. De invloed van he vargas en den Raad

eroerten heeft daarin eenige artikels ingelascht,
oals ei •

te» ^Instandhouding der Placaten van karel v

n de ketters in art. 60 der Ordonnantie op den

^^

^^ art, 79 (betrekkelijk de verbeurdverklaring

SOederen) van de Ordonnantie op de Criminele

gt; omtrent welke bepalingen viglius in een

^ ^ brieven aan hopperus zijne ontevredenheid te

geeft en welke dus teaen ziinen wil daarin

g« Waren
Het

^^nair geding in eenige hoofdtrekken te schet-
hf

®0SCII

^.j^ kemper, t. a. p. Inl. LXXXHI.
^atiiïj^^^^^ oudeman, Over de regtsTcracht der Ordon=-
Dïifjnbsp;Philips in de Nederlandsehe Jaarboeken enz. van

^^ en VAN HALL, IV. 174 v.

jeaoj.nbsp;vargas, l. delrio, jeronimo de roda en

olzignano. Zie nypels, p. 12 14.
HALL, t. a. p. bl. 108 en 109.

P^ 15.

iC /\'

regtsgeleerden in ons Vaderland, door b. lüZA

. en

door hendrik calkoen 2) ^ door baviüs voord

anderen, beknopter of uitvoeriger, gedaan is.

Het eigenlijk en hoofdverschil tusschen de ge^\'^\'
en buitengewone regtspleging (of hetgeen vne^ ^^
wel het accusatorisch en inquisitorisch proces n^®
ligt hierin, dat bij de eerste, wanneer de verdacl^
beklaagde of beschuldigde het hem ten laste ge
feit ontkent, de aanklager of het Openbaar Mmis^®\'\'^\'
dat als zoodanig optreedt, gehouden is b®\'\'
van de misdaad te leveren en op dat beWijS; ^^

regten ingewonnen, de straf, bij de wet bep^^

burgef\'
v.doof

zö\'

1) E. LUZAC, Diss, de modo extra ordinemnbsp;^

causis criminalibus. Leijden 1759.

2} H, CALKOEN, Verhandeling over het voorkomen en
van misdaden, druk. Amst. 1796, bl. 209 v.

antwoorden. Door dit middel zoekt men hem
brengen, en alzo, uit zijn eigen
^^nbsp;, een bewijs tegen hem te haaien; zelfs,

^^ \'^Sevalle j^-j hardnekkig blijft ontkennen, maakt
somtijds gebruik van het bekende en bij vee-

^^ len

zeer gehaate dwangmiddel, de Pijnbank i).quot;
vermeldt dat het gewoon geding uitsluitend

negj, ,

^ quot;\'\'in het vrije Groot-Britannie, terwijl in

li\'knbsp;beide vormen gebruikt werden, gemeen-

^ echter het buitengewoon alleen, waarvan hij

tenbsp;voordeelen boven het oudere tracht

^^oogen en in het breede uitmeet. Wii kunnen
^HS tgnbsp;....

^ednbsp;vergelijking ontslaan daar onze

\'^daagsQbg strafvorderina;, immers in het Moe-
- net goede van net accusatonsch proces,
de zekerheid der aanklagt, en het regt van
\'quot;onkte verdediging huldigt, en met het onloo-
nut van het voorloopig geregtelijk onder-

\' ®\'§en aan het inquisitorisch proces, heeft pogen

nigen.

Bet ... .

^erb quot;^^ordinair geding streeft derhalve Inzon-

leid

gelijk zoo even is opgemerkt, naar het

t. a. p., bl. 210.

verkrijgen van bekentenis. Dit wordt door den

dit stuk bij het voorgeslacht en nog heden \'O

1 giMquot;^

Overzeesche bezittingen als orakel eeëerden
VAN LEEUWEN ondubbelzinnig bevestigd. »Ma^r,
bij in zijne aanteekening op art. 7 van

deOrdouquot;

tie op den Stijl, »indien de saak

ontwijfelijke l\'J
» straf medebrengt — procedeert men exlff^o\'^\'^\'^^^
»bij kort regt, bij dadelijke aantasting ende ^
»genis, ende werd den misdadiger gehoort, ^n ^^

y) desselfs lekendtenis, die hem des weygerende op ^
»bewijzen met pijnigen werd afgeperst ende uy B ^
»haald, sonder verder üquur van proces, reg\'\'

•• n stai^

»daan i).quot; Om nu die belijdenis le verkrijgequot;\' ^^
den regter drie wegen open, nl. hel
confrontatie, en zoo het eene liifslraffelijk®

geldt, de pijnbank Deze zijn de drie bestan ^^^
van het buitengewoon geding, volgens vaN l®®
in de zeventien eerste artikels van de Ordonn
op den Stijl le vinden.nbsp;j^^^t

Zijn tijdgenoot, de Haagsche advokaat boRT ^^

hoofdzakelijk hetzelfde. »Als extraordinarie

1) s. VAN LEEUWEN, Manier van proc
en crimineele saaken, 6quot; Ed., AmsL 1739.

P\'^cedeerd, en ook recht wordt verzocht, mag
de j)

\'\'ocureur Generaal niet anders overleggen dan
de bekendtenis of confessie van den gevan-

»gen

^ \' op de confessie alleen recht verzoeken,

^ extraordinair proces eeen sententie kan
»Woi-jnbsp;t

en gewezen, als op poincten alleen, die bij

^ den

Bevangen geconfesseerd zijn,quot; welk gevoelen

Qader

StuljL

sententie of extraordinaris proces en sententie
op f; „ . \'

fessie gewezen voor één en hetzelfde wordt

T

®8en deze verklarinsen van het extraordinair
Bedina . i

O i-rekt VOORDA te velde. »Het verhoor,quot; zegt
^^geschied om bekendtenis te krijgen, en als
gelult}; korat er ten aanzien van dat eeconfes-
^nbsp;en voor zoverre die confessie strekt, geen

te pas. Wat meer is, het verhoor eeschied
\'6 proces voor te komen. Het verhoor maakt,
ȕ;nbsp;bekendtenis op volgd, geen proces.

^^ öeven zo weinig maakt het verhoor een pro-
deszelfs gedeelte uit, wanneer de beschul-

bokt, Tractaet van crimineele saechen, Tit.

»digde het feit hem te laste gelegd, ontkend. P®

»ontkenninge maakt wel dat er geschil ontsta\'^*quot;

»welk geschil, in rechten betrokken zijnde o® ^

»aldaar in weerwil van de hardnekkigste ontken^

»tenis door vonnis te doen eindigen, genaamd

»Proces, maar de ontkenninge maakt niet,

»verhoor het proces, het twistgedvving ^elve

»Proces is er dan noodig om met de tijd te

»nen vonnissen, en aan een einde van de z^^^ ^

»komen, maar het verhoor is niet het proces ^elv^

, ^go de

»een deel van dien i)quot;. Volgens hem moet u
extraordinaire procesorde zoeken in de artt.

27 van de Ordonnantie op den Stijl, »^le

eeog®\'

ichtsnoer

iutn);

»van een rechtsgeding (judicium contradictorily\'
»strekkende, niet om den gevangen tot bekendt^^^
r)brengen, maar om onaangezien zijne vo ^^^
» bij de ontkenninge hem door bewijzen te ovef^^

»overeenkomstig met den zelfstandigen aarnbsp;^^

»rechtsgedingen, en om hem, op die bewijz®

» vonnissen.

1)nbsp;vöORDA, t. a. p., Hoofdst. I, § Xh

2)nbsp;voorda, Hoofdst. II, § I.

kan veilig aannemen, dat het gevoelen van
Hoogleeraar theoretisch rigtig en zijne verkla-
Van het extraordinair proces de ware is. De
echter van simon van leeuwen en bout
^^^Qokte met de praktijk, bij de Hoven en Regtban-
^^ gebruikelijk. De eerste beroept zich dan ook

Pgt; zeggende: »extraordinarie, dat is alleen op
Confessie en bekendtenis van den beschuldigde,
eenigen treyn van procedeeren toe te laten, hoe-
hij ons alk crimineele ende lijfstraffelijke
^^«•hen Werden aangeleijd i).quot; voosda erkent zelf,

dat hpfnbsp;•• •■ 1 •

^ extraordinair proces te zijnen tijde m ge-

overeenkomt met de verklaring van van

^^^ijWei^. hij noemt het »eene ongereegelde, wille-

^^\'^\'ge en daarenboven een zeer onredelijke en

ge behandeling van zaaken 2) maar geeft

vnbsp;t

■nbsp;Leeuwen, t. a. p., Aant. op Art, 5%

«VatJnbsp;Verhandeling, bl. 101. »Ofschoon wij de kunde

jjgnbsp;Hoogleeraar voonoA ten hoogste bewonderen,quot; zegt

quot;\'^annbsp;Kemper, t. a. p., Inl. XCII, »en hij vele dwalingen

quot;Onsnbsp;leeuwen zegevierend lieeft aangetoond, schijnt hij

quot;Qiarnbsp;Ordonnantie te weinig in verband met de toen-

quot;Gen\'^*^nbsp;te hebben beschouwd. — Eene procedure tegen

\'evi,,nbsp;is altijd in don zin van het oude regt eene
\'^ördinaire procedure.quot;

Iflus

toe dat de voorschriften der Ordonnantie aia
den toegepast, en wanneer wij bet hoogste

colleeie zelf in dien geest zien handelen j;

.nbsp;dat ^^^

ook bij ons naauwelijks twijfel bestaan, \'

strijdig ook niet den aard van elk geding, boe

nig overeenkomstig de bedoeling van den Vv g

het extraordinair proces bij alle Hoven en Reg

oD

ken inderdaad gerekend werd te berusten v ^^
zeventien eerste artikelen van de Ordonnao^\'®
den Stiil.

nreheO\'

Nadat er regtsingang tegen den geapp ^^^
deerde of gedaagde verleend was, moest ^o ^^^
»geprocedeert van offitie weghen, om de opquot;quot;® ^^

»waerheijt van den feijte te ondersoucken,

dit
vao

■ • ^akevan»\'^-

1)nbsp;De Hooge Raad in de Contra-Memorie m ^^ ^^^t

ADRIAAN VAN DER MIEDEN. Aldaar iezen wij, W\'nbsp;.^ve!

9 finmer»

» maakt dog een extraordinair crimineel proces.
»voornamelijk \'t verhoor.quot;

2)nbsp;Art. 7 van dc Ord. op den Stijl.

^•^icier van het Openbaar Ministerie len regel ge-

»generalycken dat alle crimineele processen

^^xtraordinaerlijcken geconduyseert ende beleyt sul-

werden, ende niet op de rolle van ordinaryse

\'\'Bedingen^ ten ware die materie van soo grooter

■^\'quot;^Portantien ende duijsterheijdt ware, dat partijen
»in

hechte ende jugemente op bun ghedlngen gbe-
\'^^\'quot;dt sij nde, gheordineert ende bevolen wierde,
deselve in ordinarijs proces ontfanghen souden

\'^^^orden^ ende bij den rade gbedistribueert oft
\'S^eadmitteert, om bij advocaten ende procureurs
te werden.quot;

vooKDA moest de regter in elke zaak be-
Welke van beide procesorden behoorde te

^^\'■den gevolgd i), en die meening is natuurlijk,
^aor
lioor

van het extraordinair proces uit te maken, wesha\'^®
wij kunnen stellen dat elk crimineel geding ^^^^^
ordinair werd begonnen, en in de gevallen bij
32 opgenoemd, in \'een ordinair overging, »^e
» beelden,quot; zegt de bosch kemper , » dat men na e^o
»extraordinair proces, ten einde de feiten te onder
»zoeken, naderhand in ordinair proces werd od\'\'
»vangen, om behoorlijk verdediging te kun^eo
»doen, zijn niet zeldzaam, ofschoon men later
»een verkeerd begrip van het extraordinair proc®^\'
»beweerde, dat men niet in ordinair proces ko\'\'
»worden ontvangen, dan tenzij men het feit coquot;^
»fesseerde i).quot; voorda zelf erkent, dat in zijn t^J
niets gebruikelijker was, dan een extraordmair g®
ding in een ordinair te veranderen. »Ja,quot; zegt^^\'
»men begint heedendaagsch nooit of genoegz»^^
»nooit een ordinair proces, zonder het extraordin®quot;quot;
»te hebben laten voorafgaan.quot;

Wij zijn nu genaderd tot den aanvang van
buitengewoon geding, het verhoor, welks bescbriJ
ving reeds in art. 6 begint. Hier toch wordt b®
volen, indien het doenlijk is, den gevangen bmnei^

i) DE BOSCH KEMPER, t. n. p., Inl. XCh

\'\'entwintig^^ zoo niet, uiterlijk binnen driemaal

^\'ntwintig uren een verhoor te doen onder-

^ Waarin hij verpligt was onder eede de waar-
heid f

® Zeggen. Immers als hij weigerde te ant-
orden of uitvlugten zocht werd dit als gebrek
oerbied en ontzag voor den regter aangemerkt i),
zonder vonnis, alleen op bevel van schepe-

\'leti of

van den baljuw, eene geeseling binnenska-

\'^ers nf

01 een aantal rottingslagen, zelfs op de teregt-
quot;ig, toegediend. Deze straf werd echter niet als
erend beschouwd, aangezien er nog eene vrij-
op konde volgen. Ook vinden wij bij van
aangeteekend, dat het; »gebruijkelyk was

den

gevangen, dewelke tot geen bekendtenis en

^ \'e brengen, te dreijgen ende voortegeven het-

n^gj^nbsp;meent, om te sien hoe dat hij

^^ nem V.

\'noud. ende of hij daarover niet en alte-

j --- — — - —j ------ —

welke aanteekening scbijnt zamen te

^ quot;^gen met art. 9, waarin den regter bevolen wordt
te nemen op de constantie ofte standvastig-

1)

^^egens het algemeen gebruik van Ungehorsamsstrafen,
das Deutsche Strafverfahren, Uiig. 1845,§ 82.,
^^^ leeuwen , t. a. pl., Aant. 1 op art. 8.

heyt, vacillatie ofte wmckelbaerheijt van den g®
vangen i).

Nadat nu den gevangen verschillende vraagpquot;quot;

ten waren voorgelegd en zijne antwoorden

naauwkeurig mogelijk op schrift gebragt, vaoes^

deze verklaringen door hem worden onderteek®

hetzij hij beleden had of bij zijne ontkentenis ^

hard. Daarna werd hij andermaal ondervraag \'

hetgeen men hooren op artikelen noemdenbsp;^

l i

hij op staanden voet moest antwoorden, en d

j quot; zeg

eenvoudig met ja of neen, »daer bij voegende,

flie

art, 13, »die defensien ende ontlastingen, quot;

ID

»sullen proponeren, indien sij eenige seggen-

dit artikel wordt ook eesproken over de co«/

.9 Xeg®\'^

tie 3) van den beklaagde, maar tegen wien-

zoodafl\'^\'\'

1) In het Duitsche strafgeding bestempelde men ^^^
aanteekening der houding van den gevangen met den
Geberdenprotocoll. Zie abegg, Beiträge zur Straf!quot;
Gesetzgebung 1841, S. 91.nbsp;yerhSiquot;

brauer, Bemerkungen über die Redaction der ^^^^
•protocolle in het Zeitschrift für das Deutsche Strafver]
van jagemann, 1® B. Heft, 1840, S. 213.

mittermaier, t. 3. p, ^ 106.nbsp;, op

2) Bort, t. a. p., lit. 7 num. 24, noemt bet

artikelen eene praeparatie tot de extraordiriaris pfoc^
3) MITTERMAIER, t. a, p., § 83 en 84,

\'beklaagde, tegen de medepligtigen, legende gelui-
^^ onderling i)? »Confrontalie,quot; zegt van leeuwen,
^ ^Is den beschuldigde in tegenwoordigheyd van den
^^^^^^^^^diger gebragt werd, ende hij legende omstan-
\'^vertuyging van denselven werd gehoort en na-

® dgr n J

overvraagt, om alsoo te beier tot de bekendlenis

waarheyd te komen; hetwelk ook in ge-

quot;^^one saaken, tusschen geluijgen, dewelke legens

^^^^nderen geluygt hebben, gebruijckelyk is 2).quot;
Voor

echter meent, dat in dit artikel geen spraak
^ lief confronteren van den gevangen mei des
(OIBciers) getuigen, maar dat hier
®eld wordt het vergelijken van den gevangen
yoe medepligligen; immers, het oogmerk der
^\'^^\'\'ontatle is om het duistere en strijdige der ver-
op helderen, om van elk eene volledige,
confessie te verkrijgen en op die belij-
le kunnen vonnissen. »Tot het onderzoek

Vaf^ 1

^^ oe waarheid,quot; zegt hij, »geeft zulk eene con-

J\'^otatie dikwijls aanleiding, niet alleen, wanneer
^^rdoor strijdigheden, die in hunne antwoorden

Wonbsp;het gebruik der confrontatie in de tegen-

regtspleging het Wetb. v. Strafvord. art. 96 en 192,
\' Van leeuwen, t. a. p., Aant. 2 op art. 13,

»voorkomen, worden opgehelderd, maar ook, ^
»neer medeplichtigen aan hetzelfde feit, beda^t

»onbedagt, elkander in \'s regters tegenwoo
»dingen verwijten en aantijgen, die tot nog
»onbekend waren

Hij erkent echter dat het artikel in de p*quot;\'

anders werd verstaan. Ook vinden wii wel bij
DEU LINDEN 2) melding gemaakt van het coniro»
van den beschuldigde tegen medepligtigen ^^^
tuigen, maar aan de confrontatie met

^etuig®quot;

wordt weinig gewigt gehecht, omdat zij g
ijn, welke het regt volstrekt verwerpt

wier verklaring ten hoogste de kracht kan vvo^

toegekend, om van elders verkregen bewijzen oi ^

pocP

wijzingen op te helderen en aan te vullen. \'
»het confronteren tegen getuigen is als \'l waaf^^
»zeker beleggen van dezelve in forma probanti,
»den aard van \'t extraordinair proces.quot;

1)nbsp;vooiiDA, t. a. p., Aant. 2 op art. 13.nbsp;ge-
Zie een treffend voorbeeld van confrontatie in het V\'

ding van oldenbarnevelt. Verhooren, Utrechtnbsp;0of

2)nbsp;van der linden, liegtsgèleerd-Practicaal-

mans-Handboek, 1806, bl. 407 en 408.

3)nbsp;L. 3, § 5. D. de test. (XXII, 5).

gelaten; geene bloedverwanten mogten zich met
^onderhouden , maar had hij het feit beleden,
•n^Joest de Procureur-Generaal of andere Officier
•^stitie criminele conclusie tegen hem nemen,
eenige uylstellen, dilatien of vertrek te ge-
\'\'^yeken i),quot; De eenige verdediging derhalve den
^\'^gen vergund was die, welke bij het verhoor
® ^ond, en hoe gebrekkig eene dusdanige moet
®est gijfj ^ springt in het oog. Één voorbeeld uit
\' omdat het een van onze doorluchtigste Regts-
erden en Staatslieden betreft, moge hier volstaan,
geding tegen oldenbarnevelt , hogerbeets en de
^ ingesteld, is van den aanvang af tot den einde

1) An

elf

kelen was gehoord, den volgenden dag op
twaalf, daarna weder op vier- of vijf-en
artikelen, op alle welke hij onmiddelijk ha^ ^
ten antwoorden. Het was naar aanleiding
gebeurde in deze zaak en van het daarover tuss
den Hoogen Raad en het Hof van Holland gef®^^quot;
geschil, dat in eene der memorien dienaanga^quot;^^
tusschen de beide Collegien gewisseld, de volg®
bedenking geopperd werd tegen de aldus even
regtelijk als onmenschkundig besnoeide verdedig ^
»Dat het niet onmogelijk is, dat door de defen®
»die een geaccuseerde doet, de saak van een

»heel ander aansien werd, en dat de geaccu^e

» deez@ en aeene excusatien weet voor den

■ • K .plve
»brengen, waarop de regter uit sicn

I ees\'^Pquot;

»soude hebben kunnen denken. — En ®
»poneerd zijnde, dat hij ook geene def®\'^®^® ^^^
»wereld had in te brengen, de regter in

f cfP

»gevalle moet niet vooraf uit zig zelfs vas ^
»dat er voor een geaccuseerde niets op ^^
» zich mede te defendeeren. — De reden imo^^\'j
»het natuurlijk regt, dat op de reden geg^\'\'quot;
»leeren, dat niemand onverhoort mag vi^orden ^^^
»condemneert, en in eene vrije RepubliC\'I

^^oorde ieder goed ingezeten daarvan te hebben
Wreur i).quot;

^ hebben tot hiertoe het geval ondersteld, dat
® ^ö^ilaagde het henn aangetijgde feit bekent; thans
\'vvjj onderzoeken, hoe het geding werd
\'^^\'■gezet, wanneer de beklaagde niet tot beken-
\'Was te brengen.

zulk geval, zooverre de regters bevonden »de

^^^ ende materie gedisponeert te zijn om toter

P\'JQbank geprocedeert te worden quot; werd het

daartoe onmiddelijk den gevangen aan-

B \'^ondigj Qj^ verder terstond ten uitvoer gelegd,

\'eert 3) ^ dat om daartoe te kunnen overgaan,

^ gevangen van eene misdaad moest beticht zijn,

^et verlies van lijf of lid na zich sleepte, en
bovepj-

quot;^len werden vereischt gravia et legitima in-

^IClQ^

^^«mmi\'s negati, »ende sulcks de sake zoo klaer
® het bewijs soo apparent, datter niet schijnt
^\'^tbreecken

dan de confessie alleen van den ge~

1) P

^^ . \'\'Oceduren in zalce Mr, adiiuan van der mieden,
en\'Jß\'nbsp;Hoogea Baad van 20 October 1744, bl. 9

39. Ord. op den Stijl.
■nbsp;Werchen, bl. 512.

elf °

kelen was gehoord, den volgenden dag op ^

twaalf, daarna weder op vier- of vijf-en

artikelen, op alle welke hij onmiddelijk had ^

ten antwoorden. Het was naar aanleiding ^\'an

gebeurde in deze zaak en van het daarover tussc

den Hoogen Raad en het Hof van Holland ger®^^^

geschil, dat in eene der memorien dienaang^\'^ ^^

tusschen de beide Collegiën gewisseld, de volg®

bedenking geopperd werd tegen de aldus even ^

regtelijk als onmenschkundig besnoeide verdedi»

j rlefen®\'®\'

»Dat het niet onmooeliik is, dat door de

°nbsp;ge-

■de

seef\'

»deezê en geene excusatien weet voor

»brengen, waarop de regter uit sich selve ^
»soude hebben kunnen denken. — En ook g^\'
»poneerd zijnde, dat hij ook geene defensi®
»wereld had in te brengen, de regier in ^^^^
»gevalle moet niet vooraf uit zig zelfs
»dat er voor een geaccuseerde niets op i®\' ^^
»zich mede te defendeeren. — De reden imnier^ ^^
»het natuurlijk regt, dat op de reden gegron ^^
»leeren, dat niemand onverhoort mag worden ^^^
»condemneert, en in eene vrije Repub\'\'^\'^

oorde ieder goed ingezeten daarvan te hebben
orreur i).quot;

^ij hebben tot hiertoe het geval ondersteld, dat
\' beklaagde het hem aangetijgde feit bekent; thans
en wij onderzoeken, hoe het geding werd

\'gezet, wanneer de beklaagde niet tot beken-
Was te brengen,
zulk geval, zooverre de regters bevonden »de
ende materie gedisponeert te zijn om toter
^P\'jnbank geprocedeert te worden 2] werd het
^elschrift daartoe onmiddelijk den gevangen aan-
^ \'^ondigj ejj verder terstond len uitvoer gelegd.
^^ leert (jj^j q^^ daartoe te kunnen overgaan,
gevangen van eene misdaad moest beticht zijn,

\'e Vi

\'net verlies van lijf of lid na zich sleepte, en
^ J\'Jien werden vereischt gravia et legitima in-
^fiminïs negati, »ende sulcks de sake zoo klaer
\'^et bewijs soo apparent, datter niet schijnt
\'^\'^tbreecken

dan de confessie alleen van den ee-

i) p

. \'\'\'^cecJuren in zalce Mr. aduiaan van der mieden,

«11 Ignbsp;Hoogea Baad van 20 October 1744, b!, 9

quot;

J 39. Ord. op den Stijl.
■nbsp;Werclcen, bi. 512.

»vangen , om denselven indubitablemenfc te conviquot;\'

oeeren.quot; En ook artikel scheen die meening

schragen; een misslag echter, veroorzaakt door tquot;®

voeging van eene comma, leidde ongelukkiger^^^^^

in de praktijk tot eene noodeloos vermenig^nld\'S

toepassing der foltering; niet zelden tocb ging

tot de pijnbank over, ook daar, waar de aan^^

zmgen van schuld zeer onzeker en

waren i). Men kan veilig aannemen, dat de P\'Jquot;\'

bank doorgaans werd gebruikt, ook om door ^^^

iiden-

verkrijgen van belijdenis, het appèl af te snij
Men had het door eene kunstenarij, gaauwig
of slimheid, hoedanige in de vroegere regtsp\'
gmg niet schaars voorkwamen, zoo verre wetequot;^
brengen, dat ook het verzet tegen de ordonnaquot;\'\'^\'
bij welke de pijniging gelast was, zooal niet afe^
sneden, ten minste met de daad verijdeld
Men gaf namelijk van het uitvaardigen dier ordquot;^
nantie aan den beklaagde eerst kennis op bet oog
bhk, dat de zaak, vvij bedoelen de pijniging\'
beslag had gekregen, simon van leeuwen zelf,

i) voorda, Aant, op [art. 42.
meyer, Insde. Judic., IV. 294.

iiY^^\'^nbsp;\'nbsp;getuige optreden.

^^ ^orzici-^jgg Rechters, als sij iemand in sodanige

i^hnbsp;pijnigen, en bedenken hebben dat

Elanden bij eenig middel van appèl mogten
^^ ^ gesloten, geven de ordonnantie van het
^^Pj\'^igen niet openbaarlijk, maar buijten weten
den beschuldisde, en doen niet eerder kennis

))n

voor dat hij op de pijnbank gebragt en
^ Werd, en gaan voort met hare saken eer
^ ^ eenig verbod komt i).quot;
^ ^^ de beklaagde door pijn geperst het feit be-
\' ^eo moest hij naderhand andermaal worden

. onj {0 2ien of hij bij zijue bekentenis

\'g heette te geschieden, of gelijk men het

P^\'aktijk uitdrukte, »buiten pijne en banden

ysere .quot; wordende hij bij intrekking of her-
^ping

der bekentenis herhaaldelijk, al ware het
^\'g nialen ^ gepijnigd, »totdat hemquot; gelijk

amalry, Bsschouwinge der crimineele zaaken
bl. 98.

fleze uitdrukking in de Sculcntie van 13 Mei iöl9

jrewezen.

^\'O\'^Rda, Aam. op arl. 40.

de waarheidlievende amalry hel den

onbarmba\'quot;

tigen regters van die dagen verwijt, »de lus\'
»overgaat, oni door herroepingen zijn leven,
»hem een last geworden is, te behouden

1) amalry, t. a. p., bl. 96.

ÏÏOOEDSTUK II.

^psciuffing der pijnbank. reglement van

10 october 1798.

^^dat in Frankrijk ten gevolge der omwenteling
^ \'\'789 de pijnbank was afgeschaft en ook hier
Wde het oude Staatsgebouw in 1795 instortte,
^ ae hervorming der wetgeving, in het bijzonder
^trafregtspleging,

weldra als onontbeerlijk erkend,
^^quot;quot;ijd Over de beginselen, waarop de nieuweBataaf-
^^öpubliek zoude worden opgetrokken, vertraagde
arbeid ettelijke jaren; doch middelerwijl, zon-

Q^p 1

^ et tijdstip van eene algemeene codificatie tijde-
j.quot;\' verbeiden, sloeg men hier en daar in raensch-
^ ^önden ijver handen aan het werk. In de provincie
^^^ï\'land, waar niet gelijk in Holland, de regts-

pleging in strafzaken voornamelijk naar de confess^^
van den beklaagde streefde, maar het vonnis op
\'s regters convictie gegrond niet minder deugdelijk
werd geacht, nam men het eervol initiatief to^ af-
schaffing der pijnbank i), reeds in 1777 door dequot;
rondborstigen Zeeuw schor er, zelf President van
Regtscollegie, geschandvlekt als »een natuurverkrag\'
»tend wangedrogt, ten verderve bij wijlen van on-
»schuldige in de hel uitgebroeid en door een eef\'
»loos Tyran uit dien heillozen zwavelkolk opg®\'
»baggert 2).\'\' De algeheele opheffing der pijn^ao\'\'
in Nederland werd, na de daarover in de Nation»\'®
Vergadering gehouden debatten, bij art. 36 der
Constitutie van 23 April 1798 uitgesproken.
vermits het doel, waarmede de pijnbank tot daarto®

werd gebezigd, om namelijk de bekentenis van den
beklaagde te verkrijgen, thans naar het oordeel vaquot;
sommige Officiers en Regters s) niet meer kon

ift

1} 9 September 1796, Zie Mr. c. L. vitringa
Arnhem, 1857, 1quot;. stuk, bl. 290 v.

2)nbsp;Mr. w. schorer, Veriooff over de

H samenstel onzer hedendaagsshe Eegtsgeleerdheid en \'
tijh, 1777 , bl. 95.

3)nbsp;Verg. Proeve van onderzoek over het verse ^^^
den vroegeren en hedendaagsehen vorm vau Procedt^e^

bereikt, en deze zich in hunne verlegenheid
^net Vertegenwoordigend Ligchaam wendden,
tijdelijk hulpmiddel i) door den Wetgever

\'§ gekeurd en verscheen het Reglement van

October 1798 2), waarbij den regter in Holland
vergund op de door hem ingewonnen bevi\'ijzen,
quot;^^^egenstaande ontkentenis van den beklaagde, te
^\'nnissen, terwijl hem tevens werd toegestaan, »een\'
gevangen of gedaagde, die weigerde op de hem
^\'^ergehouden vraagpoincten te antwoorden en bij
\'e Weygering bleef persisteren, door zoodanige
\'^\'ddelen, als hij gepast zal oordeelen daartoe te
\'quot;\'vodzaken 3).quot;

eze bevoegdheid werd sedert bevestigd in twee

tot de leer van hei bewijs der misdrijven, met
op van hamelsvëld, Amst. 1845, bl. 60\'.
g j ^^ Op voordragt van \'t Committé van Justitie der Stad Amsterdam,
~ Junij 1798^ Zie van hall, Regtsgel Verhand, bl. 102.
\' ^lï vinden in de Volledige verzameling der Puhlicalien
ingezeten, der Bataafsche Hepublielc, Leïjden, ,

Deel, Nquot;. XLIH.

van HALL, t. a. p., bl. 103 en meyer t. a. p., IV 307.

dat ten gevolge van dit artikel (I) in 1803 zekere

^llt JANSSEN door middel van bullepcesslagen genoodzaakt
^^\'\'oorlijk te antwoorden, en dien tengevolge dc hem aan-
misdaad bekende.

Wetboeken, die wel vastgesteld maar nooit in
kiog getreden zijn, als: vooreerst, in de Mge\'^^ ^^
Manier van procedeeren in civiele en criffl\'quot;^® ^
zaaken van Augustus 1799, art, 62
verhoor van den beschuldigde), en vervolgens m
1 087 van het Wetboek op de Regterlijke InsteH\'quot;
gen en Regtspleging voor het Koningrijk tl*^

DSgt; lquot;)

van 14 Julij 1809. Nog heden, in art. 84 I

quot; in

de Regtspleging bij de Landmagt, zien Wij

1! i^de ^^

val van halsstarrige weigering van den beklaag
te antwoorden, hetzelfde stelsel bekrachtigd-

Aat ^^y

Met uitzondering van bet een en ander,

rt ^

in \'t vervolg zullen aanstippen, werd in ®
bepaald: »de stijl en manier van Procedeeren
»de respective Crimineele Rechtbanken m nei
»schreven Gewest (Holland) vigeerende, z^^ P
»sioneel blijven geobserveerd, voor zooverre
»inne door het gestatueerde Reglement geene
»andering is gemaakt.quot;

vaii

.igo- vaquot;

1) «De Commanderende Officier zal alsdan, met ^^jjve
»Commissarissen en den Auditeur Militair, zoodanige
«middelen bepalen, als kunnen strekken, om den bescj
»tc doen besluiten om aan zijne verpligtingen te voldoen.
iair Welhoek van 20 Julij 1814.

oolang de voorschriften der Ordonoantie onver-

als regel golden, en men ten einde de
\'®ntenis te erlangen tot het scherper examen
nam, was natuurlijk het extraordinair
uit die bestanddeelen gevormd, waarvan
^Veii gesproken is. Men zoude verwacht hebben,
^ quot;^et de invoering van het Reglement van 10
^^ober een regt doen op bewijzen voor goed zoude
stand gegrepen. Het tegendeel blijkt uit
^®iquot;haal van een\' tijdgenoot, volgens wien, juist

middelen?), totdat de nieuwe Manier
Procederen in Lijfstraffelijke Zaken zou zijn
^\'\'^\'gevoerd, gewettigd werd i).quot; Doorgaans bleef
uitlegging in zwang, dat het extraordinair
^ hetzelfde zoude zijn als verhooren en confron-
tot verkrijging van belijdenis, en dat sententie
in dit proces synomien ware met regt doen

^ ^^nfessie.

Immers, wij vinden bij van der lin-
\' bij uitstek practisch regtsgeleerde, wiens
eenige jaren daarna in bet licht verscheen
het voortdurend gezag van het Reglement,

hall, t. a. p,, bl. 102.

aangeteekend, dat men door extraordmair
verstaan moet, »een regterlijk onderzoek der z^ak^\'
»gedaan volgens de ingewonnen praecedente
»matien, en bestaande in verhooren van den
»schuldigden, en vergelijkingen van denzelven
»en tegen medeplichtigen en getuigen, om l^og\'^
»dien weg te beproeven of hij tot bekentenis
»misdaad te brengen zij i).quot; Hij is het dan ooJ^
geenszins met de verklaring van voorda eens; e»
keurt de toediening van corrective middelen
kracht van het Reglement heilzaam, daar bet
))de algemeene belangen zeer schadelijk zoude
»om alle beschuldigden, tegen wie de bew^j\'quot;\'
»duidelijk spreken, en wier ontkentenis geen
»deren grond dan hardnekkigheid heeft, te laoet^^
»ontvangen in ordinair proces 2).quot;

Niets was natuurlijker na de afschaffing der pUquot;\'
bank, dan dat de gevangenen of beklaagden bij bunquot;®
ontkentenis volhardden, hetgeen een opeenstapel\'quot;^
van eindelooze gedingen teweegbragt, en ook t^n
gevolge had, dat in het algemeen de criminele P^®\'

j) van dek linden, t. u. p,, jjj. 400.
2) van üeh linden, 411,

Werden veronachtzaamd, ja zelfs, dat ge-

eenige maanden, wegens onzekerheid der

\'\'^^ijke bepalingen, een geheele stilstand plaats
Vond -n

\' öehalve het voorbeeld van Hendrik Janssen,
die ,

\' \'^oals wii herinnerden, in 1803 te Amsterdam

doop inbsp;.

tot confessie was gebragt, treffen wij

QOcf „ 1

^ ßdere strafzaken aan, waarin men trachtte,

^ ^^amelijk bij de lagere regtbanken, vierscharen

^ §®\'quot;egtenj hetzij door langdurige of zware gevange-

\'hetzij door eene reeks van afmattende verhooren

®^\'\'ikvragen i), die bekentenis aftepersen. »Nous

\'quot;\'Appelons entr autres,quot; zegt meter, »l\'exemple

dame, accusée d\'adultère (ce qui ne pouvait

))hnbsp;lt;ïu\'une peine pécuniaire), à laquelle le tri-

^e Veesp fit subir plusieurs interrogatoires.

^ P^ès piygnbsp;ßjj^qyante questions auxquel-

11

avait répondu pendant une instruction de

fleurs mois, sans qu\'elle eût copie des inler-
■^es, on crut s\'apercevoir qu\'elle s\'était con-
®clite suj. quelques circonstances, et on lui de-

C Pnbsp;getuigenis van den oud-Procureur Generaa! Mr.

9g ■ ^^^ maanen bij voORDUiN Wetb. van Strafvord., Art.

quot;\' 468.

4G

I r^^

»manda de concilier ces contradictions. Sur ia
»ponse qu\'elle ne le pouvait pas, le

tribunal j^ê

»cette réponse mcongrue, et ordonna g\'W \'elle

ywait prison, jusqu\'à ce quelle aurait donné des

yyphcatxons pertinentes ou avoué le crime

het onbestemde betreft der aan te wenden fP^^ j

sterker of wel corrective middelen ter bes

des regters, gelooven wij, dat men op zoodao\'-^^^

staat van willekeur en eigendunk in

meerdeï\'e

rßsf\'^\'

mindere mate kan toepassen, wat onlangs ee« ^^^
geleerd geschiedvorscher van de voormalige
praktijken der OfFicieren van Justitie uit echte
nen heeft medegedeeld. »Welke waren die dwa\'^ï?
»middelen,quot; vraagt hij, »die den regter vrijs\'^quot;
»den aan te wenden? Dit werd eeheel aan
»keus overgelaten, en zoo bleef dan ook Ills\'quot;
»baljuw de gelegenheid open, om ook zonder e\'S
»lijke pijn, door honger, door opsluiting in doquot;\'^^
»hokken, door allerlei kwelürigen, den gevang^o®^
»wiens schuld nog onbeslist was, naar zijnen
»kneden als was 2).quot;

1)nbsp;meveß, IV, 308.

2)nbsp;Mr. l. ph. c. van den bergh, Be Balju^^^\'
Nederlandsch Bijksarchief, mz. bi, 277.

Ij\'it

deze voorbeelden kan raen zien, hoe onge-
§ met miskenning van het voorschrift der
. Staatsregeling i), dat alle noodelooze ge-
omtrent gevangenen verbood, de invoe-
^ het tweede lid van art, 1 van het Regie-
li (jnbsp;rooeten werken , en dat men beter gedaan

^^ \' ?\'Ulke onbestemde uitdrukkingen te weren,
daardoor de eeleaienhoid tot misbruiken te ver-

^ek^\'\'^ ^ bepaalt, dal, hoewel de gevangenen niet
\'\'^d hebben, de regter hen daarom niet zonder
^ \'\'«gt;cheid in ordinair proces mag ontvangen. Neen:
bet verhoor afgeloopen is, worden de ant-
^^ en gevoegd bij de praecedente informatien en
regter ter band gesteld door den publieken

eisch

tegen den gevangen uit de voorloopige
^•^aiien gerezen, zijn weggenomen, »en er geene

30 der Constitutie van 1798: »Alle gestrengheid
quot;\'^ed 8®^3ngenen buiten hetgeen de Wet bepaalt, gelijk

Willekeurig verwijl van derzelver lercgtstelling

»waarschijnlijkheid is, dat zich nieuwe gronden ^
»suspicie zullen opdoen in welk geval de g®^
gen wordt ontslagen zonder eenig voorbehoud ) ^

Ten tweede, dat de gevangen de misdaad
heeft beleden, dat de verkregen informatien ken

. ^ eo

lijk ongenoegzaam zijn tot schuldigverkiai\' s\'
er geene waarschijnlijkheid bestaat, om voo-r lt;*

in ^^

of Urmen een korten tijd meerdere bewijzen
winnen, »edoch: dat het mogelijk is, dat dez® ^^
y)door den tijd zullen te bekomen zijn;quot; ^^ ^^^
geval de gevangen moet worden ontslagen ^^ ^
handtasting, en belofte van te allen tijde
zijnde wederom te verschijnen , en wel suh f

confessi et convicti 2).nbsp;..

-pl hee\'\'

Ten derde, dat de gevangen niet alleen me ^^^
bekend, maar ook dat er twijfel heerscht o^er

al of niet genoegzame der bewijzen, door den P
blieken Aanklager voorgebragt, om hem voor •

pj-ocs-

1)nbsp;Art. 5 van het Reglement. Verg. Manier van ^^
deeren van 22 Aug. 1799, art.

107 en Wetboek ^^
RegterlijJce Instellingen en Regtspleging van 1809, ^oo

2)nbsp;Art. 6 Regl. Hiermede te vergelijken art. ^^^^
even aangehaalde Manier van Procedeeren,nbsp;ed
182 van de tegenwoordige Regtspleging bij de La»^

art. 1121 van het Wetb. op de Regterlijke InsteUi»!!^\'^\'

die-

ö houden, of ook, dat er geschil rijst over \'t at
Misdadige van het feit, ui welk geval de gé-
moet worden ontvangen in ordinair proces i).
\'kierde, dat de regter bevindt, »dat de ge-

^^van

^^^^ ^^ kunnen gebragt worden tot
van de misdaad, waarvan hii beschul-
^^^^ ooch dat de informatien ten zijnen laste
»tenbsp;^^rt zijn, dat door dezelven

^^^ ^olle bewezen schijnt, dat het delict door den
^^^ ^quot;êen geperpetreerd is;quot; in welk geval »de
^ \'^^er den Publicquen Aanklaager zal auctori-
Om op die bewijzen in extraordinair pro-
quot;^^cht te vraagen, en mitsdien te dienen van

crimineelen Eisch en Conclusie 2).quot;
]nbsp;regterlijke beschikking moest niet al-

dennbsp;pubUeken Aanklager, maar ook aan

bevangen dadelijk kennis gegeven worden, en

^erd

•^eer ...
\'\'\'^knbsp;verkiezen, ten einde summier-

buiten figuur van proces 3]quot; zoodanige ver-
1) Art 7 R

ärt.nbsp;^nbsp;2i(3 art. 111, Manier van Procedeeren ti^

^nbsp;Wetb. op de Regterl. Instell, enz.

\' \'\'\'L 9 Re.1.

dediging voor hem te voeren, als hij zoude ie ra^^®
worden. Aan die Voorspraken, door den gevang®quot;
gekozen of hem ambtshalve toegevoegd, werd
middelijk vrije toegang tot hem verleend.
acht dagen na gemelde regterlijke beschikking, ^^^^^
de Aanklager zijn\' criminelen Eisch en CondfJ®\'®
bij den regter indienen nevens de daartoe betre
kelijke stukken, t. vv. de verhooren, confrontat\'®quot;\'
geregtelijke informatien en andere bewijzen- ^^^
dien Eisch en Conclusie mitsgaders van de
leverde bewijzen ontving de gevangen of
verdediger een afschrift i), waarvan de kosten
geval van onvermogen van den gevangen, door
Aanklager gebragt mogten worden, »onder dé ^
»ten en misen van Justitie 2]quot; De verdediger ^
inzage vorderen van de originele bewijzen, ^^ \'
ten overstaan van twee Leden of een\' Minister
Regtbank (Griffier) vergund werd. Ook stond
den gevangen vrij binnen den tijd door den B^é\'®
te bepalen, de tegen hem gehoorde getuigdquot;
conlra-vragen te hooren en voorts alle andere

1) Verg. hierbij art. 163 van \'t Weib. van
V Art. 3, iO, ]] cn 12 Regl.

^ zijner onschuld of mindere strafbaarheid aan
regter voor te leggen; in het bijzonder »eene

\'tie of Memorie van Rechten i).\'

\'\'yd tot het ontwerpen van dit verweerschrift
nooit korter dan veertien dagen en niet langer
Zes weken zijn; om zeer dringende redenen
. ^\'^\'\'Vel niogt de termijn verlengd worden. Was
ê®ndeel de schriftelijke verdediging ten behoeve
den gevangen zoo bondig en indrukwekkend
eest, dat of de onschuld volkomen bleek, of

Men

\'^egter waarschijnlijk (plausibel) voorkwam, zoo

^ den regter gemoedelijk ten pligt gesteld hem

\'i],nbsp;te ontstaan {van allen reatus), of hem

^ \'^^ö te ontvangen in ordinair proces, of onder

\'^dtasting op vrije voeten te stellen Daaren-
tegen r? ••

oe tijd verstreken zijnde, hetzij de verdedi-
§ geschied ware, heizij niet, moest de Regter
^\'^roepelijic en »zoo spoedig mogelijk de zaak
®nmeren, en daarin ten deßnitive vonnissen, zoo
quot;IJ in goede Justitie zal bevinden te behooren,
^i^lks evenals ten aanzien van vonnissen op

»confessie geweezen, plaats heeft, zonder dat daaquot;quot;
»tegen aan den gecondemneerden het middel vaquot;
»appèl, reformatie of eenigerhande provocatie ^
»worden toegelaten i).\'\'

Dit noemt men regt doen op convictie, dat
volgens van dek linden 2), ))uit overtuiging nop ^
»de volledigheid van bewijs, schoon de

beschuldig

»de misdaad niet erkend heeft.quot; Hoedanig hehoo^ ^
die convictie te zijn 3)? »Zij moet,quot; dus scl^e®

lOquot;

een talentvol Advokaat in 1801: »steunen op ^^
»danig bewijs, als het recht in de verscbil\'equot;
»gevallen vordert en voorschrijft. Niet het p\'\'
»culiere gevoelen van den Rechter, niet zijn® P ^^
»ticuliere persuasie, die zich al heel dikwij\'^ ^

• ei-eO)

»ras op een enkel niets zou kunnen detertnm

. • vo\'quot;

»maar eene leg aale, eene juridtque convicM^^
»gende na en steunende op bewijzen ,
»forma probanti gebragt, zijn het, die een J^e ^^

»alleen kunnen en mogen determineeren-

,nbsp;j- reselequot;\'

y)Convictxe regt doen beteekent naar die

i] Art. iamp; Regl.

2} van dek linden, t. a. p.\', bl. 412,nbsp;ygii

3) Verg. hierbij art. 427, 499 ca 431 van het We\' \'
Strafvordering.

® het recht en de reden bepaald bebben, dat
Hq .nbsp;Fnbsp;\'

®chter volgen moet, recht doen. — Het is,

altoos waar zijn en blijven : ad poenam

^^ _ f^^d^ndam non suffieit ut jiidex sciat, sed ut ordine

^ ^^^ ^ciat 1).quot; Pijn wordt die convictie nader ont-
red (]

een\' tijdgenoot en tegenstander, wanneer
^^ : y) Juridieke (of moreele) convictie is eene
B^oedelijlfe overtuiging, steunende op de zede-

u ^

® gronden van waarschijnlijkheid, voorzooverre
gronden als zodanige, d. i. of als bewijzen,
praesumtien, of als indiciën, eene legaale
bekomen hebben, om daarop in Rechter-
aken tot bet uitbrengen van vonnissen re-
te slaan, en Siquot;, omtrent de stukken of
welke die gronden bevatten , die

^^\'\'^^l\'teiten zijn geobserveerd, welke door het
^^l^t en de Praktijk zijn voorgeschreven
®dert dien tijd zijn zoowel door beroemde Cri-

calkoen. Twee gevangenen tegen de aanUagt

^^^^ \'^ervalschen verdedigd. Amst. 180i , bl. 136, 138.
/ig.^nbsp;beleedigde gerechtig-

\'ngen, enz. Amst. 1801 , bl. 31. Tot het daar bedoeld

ViVjijnbsp;behoort nog het Rechtsgeleerd Advies van Mr, B. a.

km%i 1801.

minalisten, rnet name door bentham, li
MITTERMAIUB en anderen, als door Wetgevers iquot;
schillende Staten, wenken en voorschriften voor
Regter tot het vestigen zijner overtuiging medeged®®
Zoo zag ook in Nederland in 1804 een OntioerP
Wetten omtrent het Bewijs het licht door de
het bijzonder der Regtsgeleerden eloüt en
cüRTiüs, uit hetwelk meerdere nuttige bepa^\'quot;-^®quot;
in het Wetboek van Strafvordering overgegaaquot; ^\'J
Dit geldt o. a. van de bevoegdheid tot het verquot;quot;\'\'
deelen op aanwijzingen, in welker beoordeeüng
luid van gemeld Ontwerp (art. 78), ten deze B®
lijkluidende met art. 444 van het Wetboek, de
ter te werk moet gaan »met de alleruiterste
»vuldtgheid en naauwkeurigheid, waarmede des^^
»geweten op het ernstigste belast wordt.quot;

HOOPDSTÜK IIL

vaj, jjg^ reglement van \'10 OGTOBEa 1798

in de kolonie suriname.

bebben in de Inleidins; onlvouwd, wanneer

df

m gebruik, in de W. I. Koloniën zal in-

fileer
p 1

d\'Instruction criminelle, en in het alge-

^oor de Fransche Regterlijke Instellingen, af-
§eschgr, ■

V iSj en door eene regtspleging vervangen,

slrookende

niet de waarborgen van burgerlijke

^quot;quot;yheid.

Suriname onder Nederlandsch gezag bleef,

laatstelijk onder het Staatsbewind der Bataafecb®
Republiek, werd daar de procesorde, volgen® quot;

Ordonnantie op den Stijl, gevolgd. En toen
oorlog, waarin de Republiek, als bondgenoot
Frankrijk i), na den kortstondigen vrede van Anu\'equot;\'\'
met de Engelschen gewikkeld was, de W. I
zittingen, waaronder ook Suriname door laatstg®\'
melde waren veroverd 2), schijnt in de wijze
procederen in criminele zaken geene noem
waardige verandering gebragt te zijn. Althans t
behoeve van Demerary, Essequebo en de Ber^^\'\'
werd nog in 1819 de zoo even gemelde Ordonn-an^\'^
van PHILIPS m het Engelsch vertaald, en daarbij te-
gelijk de werkkring van den Fiscaal in ^^et
gesteld 3),

Toen in het jaar 1815 Suriname weder Nede^\'
landsch was gewerden, werd bij het Reglei^equot;^

iet

1)nbsp;Ilaagsck Traclaai van 16 Moi J795, en
Constitutie van 1798.

2)nbsp;Op 19 September 1803 ging Suriname tot de Engetsch«quot;

3)nbsp;Verg. BiRNBAUM, Oratio de peeuliari aetaiis
criminale refornandi studio, p. 87 en bet aldaar aa-\'S^
liaalde Report on the Criminal Law al Demerara and \'
the ceded Dutch colonies, with an appendix on H
of the office of Fiscal by j. henrv. London 1819-

art.

hl

^quot;natne van 14 September, in art. 64 bepaald, dat

\'poedig mogelijk, immers binnen den tijd van

J(^ren, door het Hof eene verbeterde manier
»vaQ

procedeeren ontworpen en aan den Gouver-

J^eneraal ter hand eesteld zoude worden, om

Hoor dnbsp;.. ..

^^^ aezen met zijne consideratien aan het Depar-

^^ ent van Koophandel en Koloniën te worden

jjj gezonden, om daaromtrent door Zijne Majes-

, ^e Worden gestatueerd i).quot;« Doch aan deze
Mofte L- .nbsp;..

^^ schijnt niet te zijn voldaan; men bleef op
voet voortprocederen, totdat bij Koninklijk
lat) ^^^ Augustus 1827 bepaald werd , dat zoo-
Kofnbsp;^^ Criminele Regtspleging in de W. I.

^niën geene andere verordeningen zullen zijn vast-
gt; m de behandeling en beregting van criminele
zoude moeten worden in acht genomen het
van 10 October 1798; ten gevolge van
^^ ^ Besluit genoemd Reglement, bij Publicatie van
^j^^^\'^t^ber 1827 (Gouv. Blad, Nquot;. 5) 2), voor Su-
\'\'\'^e Verbindbaar werd verklaard.

^ VAÏ,-

^ quot;Amelsveld, Nederlandsche Pandecten, ü. Vllf, bl. 205.
\'^\'^^^^nements-ljladen in de Kolonie Suriname, 1816 -
D- !, 3)9 — 323.

Bij den eersten opslag moet het bevreemden
eene dertig jaren te voren voor het Departem
Holland uitgevaardigde verordening, die in het
derland sedert de Fransche heerschappij had opB®\'
houden te werken, eensklaps, al ware het dan ook
slechts voorloopig, herleefde däär, waar zij
gegolden had. De zaak laat zich evenwel deels daarquot;\'^
verklaren, dat men ook in Suriname de mogeHjkhö\'
van het gebruik der eigenlijke pijnbank in dezeee«^^
van beschaving en verlichting heeft willen afsmj^^®quot;\'
deels uit de navolging, welke het Reglement ^^^
1798 ook elders gevonden had, deels eindeHj^
daaruit, dat onderscheidene voorschriften daar^a^^
ontleend, zooals wij hiervoren gezien hebben,
Manier van Procederen van 1799 en in het
boek op de Regterlijke Instellingen en RegtspleS\'quot;^
van 1809 waren overgenomen; welke Welboekequot;^\'
voor een\' geheel anderen maatschappelijken toesta\'^
berekend , nog minder bruikbaar en iiitvoerlijk
de Kolonie zouden geweest zijn dan bet Regle^®quot;^\'

Wat de navolging dier verordening betreft
andere deelen der Bataafsche Republiek, deze scbyquot;\'
ons onloochenbaar, wanneer men het Reg\'®\'quot;^quot;^
van 15 November 1803 op de procedures

G gt;

^ 9lt;^nen en crimineele Delinquanlen, binnen het
Braband door het Departementaal Be-

den Bosch vastgesteld, met de strekking
met de uitdrukkineen van het Reglement

^»ti 10 A ,

^ ^ctober 1798 vergelijkt. Alleen de aanhef
^^abandsche Publicatie verschilt; de achttien
zijn gelijkluidend, en wat het zonder-

oSte \'

van het bestaan van bet Reglement van
ach \'^\'^^dt met geen enkel woord gerept. Wij
p ^^^^ het Wegens de schaarschheid van gemelde
^^ \'eatJe^ en ook uithoofde der verwantschap
^ ^ginselen van dit gewijzigd extraordinair proces
vennoedeliike beweegredenen tot de latere
^^^nbsp;van het Reglement in Surinaeie, niet

^^nbsp;^ (jg (Jqqj. dgj^ Brabandschen Wetgever

gevoerde gronden alhier in te vlechten,
^et depautewentaal bestuür van braband doet

»io

® ^^eeien;

jjjnbsp;by de Publicatie der Representanten van

^^olk van Bataafsch Braband, de dato 1

»n

\'^^ober 1796, onder anderen, is eestatueerd: dat

r • ■nbsp;quot;

^^ ^ruinneele Officieren gehouden zullen zyn,

alle gepaste middelen, de Gedetineerden

^ \'^^kenlenis te brengen, en dat in allen gevalle,

»het zy \'er bekentenis zal wezen of niet, aao ^^
»Gedetineerden, des zy zulks hegeeren, defensie
»worden verleend, en zy in een ordinair
» Proces ingelaaten : wordende tevens de Rechte\'
»gelast, om, ingeval een Misdaadiger niet tot co»\'
»fessie mogt wezen gekomen, desniettegenstaaquot;\'^®\'
»ea; actis et probaiis, rechtte doen, en tot absolu^®
»of condemnatie van den Betichten te procedeerei^\'

begreepequot;

efl

dit

»begeeren, in een ordinair Crimineel Proces
» worden ingelaaten, ook zelfs dan , wanneer ^
» van eene capitaale misdaad, waarni eene volle^\'^®
«convictie somtijds met eene compleete coof\'^^^\'®
»gepaard gaat, en de Rechter, zonder de
»hesitatie, in staat is, om ten definitive Recbt
»spreeken; van welk erroneus begrip dan ook
»zelden het gevolg is geweest, dat Misdaadige\'quot;®\'
»by wie zich de gegronde vrees voor straf opdequot;\'^^\'
»den toevlugt tot eene ordinaire proceduure
»om, langs dien weg, zo al niet de welverdiequot;
»straf te ontduiken, dezelve ten minsten, door
»durig draalen, eenen geruimen tijd uitgesteld

en inmiddels, byaldien zich daartoe ge-
opdeedt, te evadeeren.

»D^f

^^ , vermits eene dusdanige interpretatie der
^^ ^nbsp;Publicatie regelregt strijdig is met de

^^ aaiïie intentie van den Wetgeever, om, naa-
gelyk daarby wordt gezegd : ))zodanig
^^nbsp;Crimineele Rechtsoeffening daar te

^^nbsp;j Waardoor aan grove Delinquanten, en vooral

Vagahonden, de hoop henomen ivordt, om,
^^ ^^ ^^t loogchenen hunner atroce delicten, het
^^ \'^a.ard der Justitie van zich af te wenden, ten
^^ ^ ^^^ ^y de verderßyke wegen van hun voorig
^Ven niet weder straffeloos inslaan.quot;

»Bnbsp;Bestuur van

^^ ^band^ oordeelende alle gepaste middelen te
^^nbsp;ifj hgf^ werk stellen, om te zorgen, dat

^^ l^et heilzaam oogmerk der meergemelde Publi-
e Worde voldaan, goedgevonden heeft, provi-
j en tot zo lang eene algemeene manier van

»tjnbsp;Lijfstraffelijke zaaken over de ge-

^^ fiataafsche Republiek zal zyn ingevoerd, te
^^\'quot;esteeren het volgende
quot;Reglement,quot; enz.

HOOFDSTUK IV.

tegenwoordige koloniale REGTSPRAAK in

1 met

Een ieder, die eenigzins vertrouwd J»nbsp;,

. bek®\'

niale aangelegenheden, en wien het niet on ^^
is, dat eerst in den jongsten tijd zekere g
wettelijke waarborgen voor de betrekking ^^

aeO-

het Moederland en de Koloniën zijn bedon^ ^ ^^
verkregen, zal ligt begrijpen, dat,nbsp;^^^^^

procesorde, bij de Ordonnantie van pbi^quot;\'®
geschreven, reeds in Nederland op eene zeo ^^^^
melijke wijze werd misbruikt, de staat va^
onder diezelfde Ordonnantie m de West ^^^
Bezittingen nog treuriger moet geweest z\']quot;\' ^

tg toe\'

zoude ons gemakkelijker vallen dan aan

^ quot;^^en door de wreedste folteringen den somtijds
^^•^den misdadiger de bekentenis afperste en ont-
ö\' ten emde hem daarna te veroordeelen tot
; Waarvan ieder weldenkende een afgrijzen

heeft

quot; quot;^an 1765 tot 1787verzekert teekstra i),
^^ \'Vroegere barbaarsehheden zullen wij zwijgen)
^ ^ydvak van %% jaren, beeft men bij regterlijk
^^ 16 negers, om het wegloopen en het zoe-
^^nbsp;vrijheid, ieder een been afgezet, terwijl

\' \'li datzelfde tiidvak, van vier negers, een

)) A ) •.,nbsp;O \'

^^ ^^\'lies-pees heeft afgehakt 2).quot; »Het is nu slechts

geleden (1730),quot; zegt van kampen
^^ ^ ®ene Hollandsche regtbank eenen neger veroor-
om, met eenen ijzeren haak door de ribben,
, . ® galg

te worden gehangen, en aldus, onder

d Q * *

, \'Jsselijkgte

folteringen , die langer dan één dag

Inbsp;duren, te sterven. Iwee anderen, om met

ein

^uur levendig tot asscbe verbrand en intus-

1)

\'quot;■^9eralaven in Suriname, enz., bl. i 44.
Mej Notulen van het Hof van Policie i 765 Februarij,
door^ ,nbsp;. drie beenen afgezet, 1769, 2 October pees

I4 g P \' 1772, 18 en 21 Mei twee peezen doorgebakt,

negers een been afgezet, enz.
bl, ^ ^^^^\'^\'■iedenis der Nederlariders buiten Europa, D. Hl,

»sehen met gloeijende tangen genepen te worden i
)^einde]ijk zes negerinnen om levendig te worden
»geradbraakt i).quot;

Wel is waar worden in deze voorbeelden vaquot;

eene onverbiddelijke regtspleging bij uitsluitquot;quot;^
slaven vermeld, maar het lijdt geen twijfel, dat ook
ten aanzien der vrije Kolonisten al te dikwerf v»quot;
de bepalingen van het Octrooi van 168% zal afgC\'
weken zijn. Vanhier de wenken voor eene ber^\'^\'quot;
ming van het Bestuur der Kolonie, in de gescbn^^®quot;
van mannen zoo bezadigd als pestel 2), en
voorkomende, om niet te gewagen van heft\'ê®\'
klagten en vertoogen , waar-n men ten jare

i) Den 15 Februarij 1772 werd de neger avarY, ^^^
Heer van montaüban, zijn\' Eigenaar en Meester, met een ^^^
doodgestoken had, veroordeeld, om levend in een ha^\'^
zijne ribben te worden opgehangen. Zie Notulen van

van Policie en Crimineele Justitie in Suriname

Zie meerdere proeven van wreedheid jegens neger;
nen in Suriname bij hartsinck. Beschrijving van --- g,
uit stedman, bij charles comte, Traité de UgieWquot;\'^\'^\'
Ed, Brux. 1837, Livre V, Chap. IX.

2) PESTEL, Comment, de repuMica Batava, I, 520
quot;primis defendendi sunt (coloni) a magisfrattmm avaritia. ^^^^
quot;citate, imperiisque arbitrariis.quot; Verg. ook klüit,
laatsten Engelschen oorlog met de Eepuhhek, bl. \'

»dat er (in de Kolonien) voor geld alles
Verkrijgen is, dat om het geld hunne bezit-

hunne levens niet veilig zijn, maar dat

door de vervloektste listen, de verfoeijelijkste

^^ opmgen, onder den uiterlijken form van een

^^\'quot;egeld regtsgeding alles pleegt i).quot; Van hier ver-
(i

Aanvankelijke verbetering en de goede Regie-

^ Op de Policie en Justitie, door de zorg in

y^onder van den Raadpensionaris van de spiegel
Sü •

^^ quot;quot;\'name ingevoerd 2), welke de Omwenteling

^ beloofde op ruimer schaal en op duur-
^atïier vnbsp;■nbsp;■

^oet te zullen bevestigen door middel van het

der Constitutie van 1798 en in art. 18

d,

^^ ^^tsregeling van \\ 801 toegezegd Koloniaal Char-
^ ^ hoe noodig zoodanige hervorming gekeurd werd,
^oor koelzinnige en ervaren Staatslieden, blijkt
Volgende treffende vermaning van appelius 3).

ttiaj Woorden slaan eigenlijk op de Oost-Indische Compagnie,

UP Q 1 •.

Weu ^\'^quot;quot;\'ijver spreekt in gelijken zin van de misbruiken der
\'^quot;lidische.

Kedevoering aan de gewapende Burgery in

A. van vloten), Utr. 1784, bl.

^\'^denhing van eenen Staatsman weegens zijn Ministerie

quot;^^d, 1800, bl. 52.

in ® Staatsomwenteling van 1795 in haren aart, loop

beschouwd. Leiden 1801, bl. 221.

»Te lang zijn liet belang en de rechten der VH]

»Ingezetenen onzer Buitenlandsche Bezittingen quot;quot;

»bepaald gebleven, te dikwijls zijn dezelve ^^

»de willekeur der Gezachhebbers onderworp®

}iet

»geweest. Wil men deze Ingezetenen aan
»Bestuur van het Moederland verbinden
»men dan ook hunne rechten en derzelver o amp;
»kreukte handhaving verzekere, dat men zulks
»op eene wijze, welke bun volkomen gerust
»tegen alle willekeur en geweld, en voor het ^
»krijgen van onpartijdig recht, tegen wien bet oo
»zijn moge; maar dat men bij het Coloniaal Chart® •

»tevens de belangen van het Moederland in de

• • \'tl li®
»tigmg van een goed en krachtig Bestuur » ^

»oog houdende, de belangen van het Gemeene

(Jo®

»en deszelfs Colonien op alle mogelijke wijze
» overeenstemmen.quot;

Na deze uitweiding, hebben wij alsnu de reg
pleging en strafzaken na de afkondiging

Reglement van 10 Oetober 1798 in SurinaHJe;
diens werking te beschouwen. Wij kunnen
het grondigst en voegzaamst doen met het beb^\'\'
delen van eenige gedingen, die onder het geü^g
dat Reglement zijn beregt.

de eerste plaats moet hierquot; ter sprake komen

^ ^ zaak, Welke tot de zoogenaamde causes celèbres

nl. de brandstichting gepleegd door eenige

§ers te Paramaribo in den jare \\ 8321, waardoor
een

gi^\'oot gedeelte dier stad in de asch werd ee-
Alnbsp;-nbsp;O

^\'P den September van dat jaar werden

Zös-e

~veertig woonhuizen verbrand en dertien af-
ïquot;oken, terwijl na dien brand nog verscheidene
^ ^\'i^gen tot herhaling der misdaad werden gedaan i).
doel der veroordeelden, gelijk uit de verhoeren

en

■^VJ

®tad, hetzij in eens, hetzij langzamerhand, in

te steken, zooveel mogelijk bij die gelegen-
te stelen, en eindelijk in vereeniging met
e ontevredene en weggeloopene slaven, de
^\'^ken te vermoorden.
® \'fistructie toonde aan, dat drie negers de aan-
ers en beleiders, de eigenlijke mededaders, waren
^ eest, en dat andere als medepligtigen, gedurende
\'^\'\'andstichting zich met het ontvreemden van
®deren hadden onledig gehouden,
® ï^rocureur-Generaal, na verkregen autorisatie

\'Tiu, t. a. p., bl. 178^202.

om te dienen van criminelen Eisch en Conclusie\'
deed dien op 28 December 1832 i), waarin ^\'\'J
onder anderen gesteld vinden, »overwegende, d»^
»de misdaad der eerste beklaagden, zoowel
y^gens het beschreven regt als by de hier vigeiquot;^^^^^
wetgeving met eene gequalificeerde doodstraffe\'
»hoort achtervolgd te worden 2).quot; — (Jit het n^e«\'

bij\'
idef

van Regtsgeleerden, blijkt genoegzaam het onz
en wankelend begrip van de uitdrukkingen,
schreven regt, en de in Suriname vigerende
geving.

Wij hebben niets aan te merken op het beroep
bij die gelegenheid eerst van den Procureur-Geoe
raai, daarna van het Hof op die beschreven regteO\'

1)nbsp;teenstra, t. a. p., bl. 265.

2)nbsp;»Cf. I. 9 et I. 12, § 1, D. de incendio, ruina, etc- ^
»!■ 28, § 12. D. de poenis; cff. primo de placateii van

Junij 1657, en van den April 1738; voet, \'J\'
de incendio, etc. § 5; van leeuwen, Cens. for- P^^\'® ^
»1. V. c. 16; matthaeus, de crimin. p. 507 et seqq. J
»mannus, Elementa juris crim. Cap. 13, § 230,
Hnt aangehaald hoofdstuk van den üuitschen Criminalist haquot;\'^®
de crimine incendii. Verg. de uitgave bezorgd door c. G. BiKN^-\'\'\'
Leipxig 1802.

j ^nbsp;geheel strookende met hetgeen in onze

^nbsp;gezegd is den Kolonialen Regter weleer

^^ geschreven te zijn; maar wij gelooven., dat
^ deze en andere strafzaken bevestigd wordt
vragenderwijs, reeds in de vorige eeuw
^ malry 1) geuit, of »het dan wel onmogelijk
^ j\' dat een misdaadiger gevonnist word op eennbsp;ii:

\' \'daarvan en den text en de uitlegginge zo-

\'\'\'^el nnbsp;Iii

«an den Rechter als aan den gerechte onbe-nbsp;P

»ketitj ■•nbsp;. .nbsp;li\'

^^ zijn? Hoe zal een onbedreeve crimineel kun-nbsp;|

\' quot;ybrengen, dat groenewegen dezelve buitennbsp;[I

\' Waot , ..nbsp;. ~nbsp;|i

te zijn aantoont, of dat cüjacius in een hoeknbsp;i\'

^^ ^ quot;^e eene of andere pagina van een van zijne

^^lianten, eene andere uitlegging van dezelve

^\'geeftr\'

y zouden het zelfs den Reeter in Suriname

niet

eens euvel kunnen duiden , wanneer hij, op

et

\'\'^9nbsp;Holland, nog van

\' * de Mosaische of liever Goddelyke Wetten

tenquot;^nbsp;t a- P-5 Cap. lil. Van damp; lijfstraffelijlce wet-

van de Criminalisten, bl. 25 - 27.

Eerste Kamer van het Vertegenvuoordi-
■gt; Augustus 1798. Memorie dienende tot
^ Msiructie, enz. in zake c. l. maas, bl, 12. In 1803

tot aanvulling der Hollandsche en beschrevene ^^^^
ten als gezag had ingeroepen. Het komt ons
overweging dier bezwaren hoogst wenschelijk voor»
eerlang iets te mogen vernemen van den
der Staatscommissie i), bij Koninklijk Besluit va»
27 September 1852 ingesteld tot onderzoek ^equot;quot;
ontwerpen, »om de Nederlandsche wetgeving
»de Nederlandsche West-Indische Bezittingen
»het Rijk toepasselijk te maken, en tot het daa^
»omtrent uitbrengen van berigt en advies 2)-

Na dezen uitstap keeren wij tot de zaak
brandstichters terug. Voorzeker waren de uitdr^\'^^
kingen, in den Eisch van den Procureur-Geneiquot;^^
gebezigd, zeer onbestemd , maar hij was ongeh^^
den, en welligt naar den aard der vigerende vve\'
geving buiten staat, meer te doen. Nergens ^^^

G. J\'

verscheen te Amsterdam en Leeuwarden een geschrift v®quot; ^^^^
voouda, getiteld: Verhandeling over den Zin, ds ^^
durende hraeht en het toepasselijk gehruilc der wet, ^^^
lx:: 6, aangaande de straf van den doodslag en het r^
van gratie.nbsp;^^

1)nbsp;Leden dier Commissie zijn de HH. van stëENBE\'^ ^^
sloeï tot oldhüis, metman, fiers smeding, van der
brugmans en janssëns. Zie Bijv. tot het Staatsbl., ^ ^

2)nbsp;Verg. ook Bijdragen tot de kennis der NederW\'^ \'
en vreemde koloniën, bl. 173.

de verpligting opgelegd, den text der wet,
zijn Eisch en Conclusie steunde, te ver-
Artikel 33 van het Reglement op het he-
dcr Regering in de kolonie Suriname , vast-
bij Koninklijk Besluit van 9 Augustus 1832,
\'^^«eef Wel is waar voor: »in alle criminele vonnissen
dender onderscheid, welke ten laste van eenen be-
worden gewezen, moet de misdaad wor-
uitgedrukt en omschreven, met vermelding der
waarop de uitspraak berust;quot; doch
^ ^ublieken Aanklager zoo min als den Regter
daarbij bevolen, het wetsartikel te vermelden.
\'jGnoeg; de Procureur-Generaal eischte tegen den
quot; quot;quot;^ten dgj. hoofdschuldigen den strop, met de
\'^evoegifjg^ »dat het hoofd van het lijk zal worden
gebouwen en ter gezegde strafplaats op een paal

)) 2a]

^^orden gezet, en aldaar in dier voege zal ver-
y^en tot dat hetzelve door de lucht en het ge-
^\'^gelte verteerd zal zijn en tegen de twee andere

Gouv. BI. 1832, 13.
^^\'ètbnbsp;Moederland zijn met dc invoering van het Crimineel

toonbsp;Koningrijk Holland zoodanige afschuwelijke

verdwenen. Zie bij J. M. KEMPER , Inleiding, enz.
Aanspraak van den Staatsraad van Gennep:
quot; kleeft geoordeeld, dc oude gewoonte om dc lijken van met

mindere straffen, t. w. g^eseling, brandmerk
levenslange dwangarbeid. Tegen de zes overige ei-
genlijke medepligtigen werd geëischt, dat zij
wezen zouden worden tot geeseling en kortere e
langere dwangarbeid. Het Hof echter achtte d\'®
straffen te ligt, en vermeenende een voorbeeld te
ten stellen, velde het een vonnis, »de gruwelen de«quot;
barbaarsche middeneeuwen waardig i).quot; (Zie bij\'-

Na eene omstandige opgave der feiten aan ieder de^^
beschuldigden in het bijzonder ten laste gelegd,
op 10 Januarij 1833, met verzwaring van den Eise^^
van het Openbaar Ministerie, de straf van het vü«^
tegen de drie hoofddaders uitgesproken, op g^\'^\'quot;^
dat, »naar de wetten dezer landen, op de
»van brandstichting, vooral met zoodanige verzW^\'
»rende omstandigheden, als ten deze hebben
»gehad, eene gequalificeerde doodstraf, en meest^^
»het levend verbranden der hoofdmisdadigers W^r^^
»voorgeschreven, terwijl de medepligtigen naar b®^
^arhitrium des Regters, met eene mindere str4\'

^den strop fer dood gebragte misdadigers in het openl.aa\'\'
quot;galgen of galgenvelden naderhand ten toon te stellen niet wf^^«
»te moeten toelaten.quot;
-1) TEENSTRA, t. a. p., bl. 270.

^Of\'den achtervolgd.quot; — Niettegenstaande
^^ oömelde zachtmoedigheid, werden behalve het
§®duid drietal nog twee andere negers tot de

O-

\'nbsp;, en twee andere jongelingen de een

\' fie andere veertien jaren oud, tot zware
dwangarbeid.

, ^^ duidelijk, dat de straf van het levend ver-
de h \' ^^^^ ^^^ Romeinsche Regt i), deels aan
®Palingvan art. der Carolina ontleend was;
^ ^^ quot;^och lezen wij: »item die boszhaftigen überwun-
hrenner sollen mit dem fewer vom leben zum
§6ncht werden.quot; In het onderzoek overigens

dernbsp;\'^P welke de beweerde regtskracht

^^ \'Carolina in de kolonie Suriname steunt, tre-

minder, dewijl dienaangaande bij

Vrg. ^^ geleerde Genootschappen eene prijs-

•quot;^ed^ ^^\'^\'^angig is. Wij vergenoegen ons tot het

\'\' aangehaald berigt van het Hof van Holland

te verwijzen, waarin de redenen, voor

§en (Je toepassing der Caroline Ordonnantie of
quot;^esïs r 1-

^Vernbsp;door Nederlandsche Regters zijn

en uiteengezet.

^^ j § 12. D. de poems : »Iiicendiarii capite puni-
pleruiijque vivi exiiruntur.quot;

werd ao«^

den Procureur-Generaal, na bekomen autorisa^^^
te dienen van criminelen Eisch en Conclusie, bekla\'^^
van zich te hebben schuldig gemaakt aan bedrieg
en misbruik van vertrouwen, welke misdaad, na^i

stelling van het Openbaar Ministerie,» als eene

van diefstalquot; i) moest beschouwd worden, en
straf aan het arbitrium des Regters was overge

De zaak had zich aldus toegedragen.
één-en-tvvintig jaren oud, geëmploijeerde ter ^^^

vernements-Secretarie en » van de Hervormde
dienst,quot; in dienst van den Heer p. r. planteaü, v^\'\'^®
dezen gelast bij den Heer j. c. de normandië

\'s J\'^\'

de som van vijftien gulden te incas-seren ais cn ^^
butie voor het Muzijkgezelschap Caecilia. ^
den door vanier ontvangen en aan den Heer p^\'^ ^^^
ter hand gesteld zijnde, ontdekte deze later,
eigenlijk slechts negen gulden waren verschn ^^^
weshalve hij het te veel betaalde aan vaNIë»

-1) Misscliien wordt liicr art. 170 der Carolina

^ ^ stelde j ten einde dit weder aan den Heer
^OIUIANDIE \'s jacob te doen toekomen. De Heer
^ ^^ eenige dagen later dien Heer sprekende,
Vragende of hij de zes gulden had ontvangen ,
^ ^-nde deze zulks, vanier hierover onderhouden
jufnbsp;overhandigd te hebben aan me-

\'quot;ouw E. QJ, gQpp behuwdzuster van den Heer
^ ^\'Mandie \'s jacob en bij dezen inwonende. Die
^ülks echter ontkend hebbende, werd vanier

lYl

(crimineel vervolgd.

inf ^^^ ^^nleiding van hetgeen uit de praecedente

^^ \'quot;\'^atien en voorts uit de instructie ten laste

^ den beklaagde, voor wien, overeenkomstig het

van 10 October 1798 summierlyk ennbsp;\'\'

^iten rnbsp;...

rguur van Proces, eene verdediging bij ge-
was ingediend, scheen te bestaan, werd bij
van het Geregtshof, gewezen den twaalf-

en

\'\'8§ êepronuntieerd den zestienden September
\' êenoemde vanier, in weerwil van zijne stand-
\'S® ontkenning, veroordeeld tot eene gevangenis
^^nbsp;maanden en in de kosten, na schuldigver-

aan misbruik van vertrouwen.

dit geding was kennelijk, zooal niet in den
^en minste naar den vorm van het aangehaald

Reglement, dat is, extraordinair geprocedeerd, va

was niet in hechtenis gesteld, hij was gedaag\'^^ *

persoon en het Reglement veroorlooft, gelijk de ^^^

dediger van V. aanvoerde, de extraordinaire reg\'®

tot

pleging alleen voor het geval, dat »gevangen^quot;
»geen confessie der misdaad of misdaden, hun do^\'\'
»den Publieken Aanklager ten laste gelegd, kuno®quot;
»gebragt worden.quot;

Kon en mogt aldus extraordinario modo volg®\'
het Reglement geprocedeerd worden tegen eequot;®
gedaagde in persoon? eene vraag, die geW\'®

we

nader onderzoek waardig zoude zijn, maar

het Geregtshof in Suriname onlangs heeft afg^®quot;®

den, door in zake c. j. a. jacott Jr. en ^

LEYSNEB te oordeelen, dat, ofschoon volgen^

Reglement alleen geprocedeerd kan worden teg

, dat

gevangenen wegens lijfstraffelijke misdaden, ^
Reglement thans ook kan worden toegepast op
gevangenen wegens niet lijfstraffelijke misdaden

\'\'eden, waarom dezelve ook niet tot ge-
in persoon zoude worden uitgestrekt ^
daarvan ook reeds veele voorbeelden in de

zijn 1).quot;

r bii

yven echter andere bedenkingen over.

ten

ï^q^ en mo^t die extraordinaire pro-

hquot; • •

nier gebezigd worden, in eene zaak van be-

^erdg K j • ■•

bedriegerij, tegen welke geene lijfstraf bij

bedreigd is?

jj^ ^\'^eede. Kon en mogt het hier, waar op verre
\'^icfnbsp;§eval voorhanden was, dat aan de con-

des He

gters, aangaande de schuld van den
slechts de confessie zoude ontbroken

eti\'^

P de

^Qtlf ^^i^ste vraag kan men met te meer grond
\'^t-end antwoorden, daar, zooals in de Con-

defensie of de Memorie van Rechten ten

van den beklaagde werd aangemerkt, de

®^r~Generaal, door eene verkeerde voorstel-

dfii- ^^^nbsp;gekomen was, »deze han-

i

(lualificeren eene soort van diefstaldat

kenmerk van diefstal ten deze geheel

UNDEN, t. a. p., bl. 412,

vef\'

ontbrak, en » noch bedriegerij, noch misbruik vaquot;
»trouwen by een\' enkelen der Criminalisten;
»autoriteit binnen deze Kolonie zou kunnen
»als eenig misdrijf bekend staat, noch daarop
»is gesteld.quot; Immers bet beroep op de bepa\'\'quot;^^^^^

van art. 400-409 van den in bet Moederland ê®

\\ß

denden Code Pén al, meende men in Surina®®

\'be-

bet

moeten wraken. Spitsvindig voegde men bij
toog de redenering, dat » niemand door één e\'\'
»zelfde feit zich kan schuldig maken aan t^ee ^ ^
»schillende delicten, maar vooral niet gestr^^^ ^^
»worden voor twee delicten wegens het perpe^^®
»van één en hetzelfde feit.quot; Misschien kon i»®quot;\'
de Kolonie, bij gemis van eene stellige wetg®^\'
betrekkelijk den concursus idealis der misdrijve»\'
danigen grond met eenigen glimp bijbrengequot;

Wat de tweede vraag betreft, de extraor^)quot;^
procesorde was aan te meer bedenking onderh*^^\'^
naarmate de bewijsvoering der schuld van

J. (■ ll^

zeer veel te wenschen overliet. Daargelaten,- ^^
het singulier 2) getuigenis van den Heer de no^^^^

1)nbsp;Verg. 0. a. Strafgesetzbuch für das Groszher-
Baden, § t28.

2)nbsp;Zie liet Ontwerp van Wetten otntrent het

sone*^^quot;^\'nbsp;inwonende per-

d quot;^^estaanden, gelijk de verdediger be-
^^bet \' \'quot;^ei\'endeels als in eigen zaak gegeven,
konde opereren, was hier overigens
bet hoofdvereischte tot iedere cri-

quot;Minele

^ Vervolging, het corpus delicti.quot;

werd de beklaagde veroordeeld, en

^ en op het Hof zoo wel als op den Procureur-
^^eraal .
bennbsp;omstandigheden indruk te heb-

Beinaakt welke in de conclusie tot defensie

^■ehiel

quot; ^^^ w^aren bestreden. De verdedieer had te
® geklaagd, dat »bijna alles, w^at in het voor-

\'^^d kunnen uitkomen, in het

iQgg

^^ \' Was achterwege gelaten.quot; Daarentegen had

^en ^^ ^^^^ gehecht aan de verdachte houding van

gg^^^^^^^gde bij de informatiën, hebbende hij zijne

Hnbsp;niet genoeg kunnen beheer-

tijj . \' \'^on die ontsteltenis vreemd voorkomen

. . ^^^\'^nd, die »zich geene misdaad bewust, des-
tlj^l*.

jj^nbsp;eenen schijnbaren zamenloop van

®^^ndigheden en zamenspanning, op eenen jeug-

■\'Of jy.nbsp;»In de opgave van zoogenaamde singuliere

\'J^oiidere getuigen ligt geen bewijs.quot;

»digen leeftijd van een-en-tvvintig jaren, zicb
»oneer en schande voor zijn volgend leven bedreig
» ziet.quot; Men had alzoo niet te veel moeten hecb^e\'^
aan die »hapering en wankelbaarheid i),quot; v^n
men in de leer der wettelijke bewijstheorie als ^aquot;
eene verwijderde aanwijzing van schuld pleeê*^ ^^
gewagen. Tot de naar onze Europesche begripP®quot;
zonderlinge, en met het algemeen beginsel van g®
lijkheid voor de wet moeijelijk overeen te breng®quot;
redeneringen, behoorde die, waarin de verdedig®quot;quot;
stelde, dat de dame, aan welke de beklaagde he^
geld zoude hebben overhandigd, »minstens
»aanzienlijker was dan zijn dient, en er derhal^®
»geene reden bestond om haar eene zedelijke^\'\'P
»leiding toe te kennen, dan die van den beklaagd®\'
»geboren uit ouders, binnen de Kolonie ter ge®
»der naam en faam bekend.quot;

Wat van een en ander zijn mogt, de
naamsche Regter achtte zich in deze zaak, ^
naar een schier onveranderlijk gebruik, bevoeg j
extraordinair te procederen, en het is opmerke\'y

1) Art. 65 van het aangehaald Onfiverp van ^Vetten
treni het Bewijs, Afd.

^at v^ , .

•nbsp;«e invoering van het Reglement tot het

J^arigKH , ,

.nbsp;slechts ééne enkele criminele zaak ordinair

bereai

j S/S namelijk die van j. h. geursman (zie bii-
ti\\ ^

eti (jquot;nbsp;zooveel opspraak heeft verwekt i),

\' ^^nbsp;naar de feitelijke gewelddadig-

er beschuldigde ten laste gelegd, minder toe-
blkli quot;j

k ^^^^^^ verdienen dan de zoo even be-

flhjnbsp;beteekenende, van vanieu. In alle

^derg

^ , \'nbsp;geringste gevallen, waarin kleine

dboetp,

^\'erden opgelegd, is, zoo wij wel onder-

^^yn» steeds de extraordinaire procesorde gevolgd.

^^ bestendige extraordinaire regtspleging lokt

Uit, welke middelen onder de tegenwoor-

Orde van zaken in Suriname voorhanden ziin,
in k

doo ê®\'\' beroep te komen van esne sententie,

^^elke men zich bezwaard vindt, -vanier trots de
^or K

§ev \'ngebragte verdediging tot drie maanden

, êenisstraf veroordeeld zijnde, heeft zonder vrucht
^pfoefd 1

ïJoonbsp;geslagen gewijsde door den

^aad der Nederlanden te doen vernietigen.
^^^nbsp;hoeverre een of ander regtsmiddel

^ ^ koloniale vonnissen aangewend kan worden.

brochure:

Eene stem uit Suriname in het belang
Utrecht 1855, bl. 11 en 12.

HOOFDSTUK

appel-revisie van koloniale sententib^-

quot;nbsp;1 RßSi-®\'

In alle oud-Hollandsche geschriften over de

pleging in strafzaken, bepaaldeUik in die van

1 de ïquot;®

voorda en va!^ der linden 1), is meermalen ^^
van zekere Resolutie der Staten van Holland

vaquot;

10 September 1591, waarbij aan de Hove ^^^
Justitie verboden was, kennis te nemen van apP^^
len van vonnissen extraordinair op confessie ge^^ ^^^
Wij behoeven ons in het onderzoek der em ^^^^
geschillen, uit de toepassing dier Resolutie v^

•«1 J f p

gevloeid, te minder te verdiepen, dewijl

1} VAN DER LINDEN, t. a. p., 1)1. 421.

na de Omwenteling van 1795 vervan-
^^aarV-\' ^^ P\'^blicatie van 17 Februarij 1803,
y Werd vastgesteld, dat »van alle Sententiën of
respective Golonien of Bezittingen

^ den Staat gewezen of verleend, aan welke te
oreij K 1

Dy de Staaten-Generaal, als den represent

\'■^tiven cnbsp;•

öouverein , wierd gerevideerd, voordaan zal

Orrlri

^^^ geprovoceerd aan het Nationaal Geregtshof
^ I^epubliek, zoodanig, dat de sententiën

UQOj.

^Wo»^ Collegie uitgesproken, niet alleen zullen
gehouden als by arrest gewezen, maar ook

catinbsp;Publi-

\'Van ivfei daaraanvolgende, werd tot nader

t\'eb \' ^^^ amphatie der Publicatie van 17

»Qf ^^^^ bepaald, dat »ten aanzien der Instantiön

\'®Positiën in de respective Coloniën of Bezit-
gen

^nbsp;den Staat gewezen of verleend, by

geobserveerd, zal worden gevolgd de ma^
^an Procedeeren by het Nationaal Geregtshof
®nbsp;zaken in gebruik zynde, met over-

Hati\'quot;^nbsp;^^^ Reglement op de Revision

Ho!^nbsp;^^ hnmnj 1778, van de

^^^ gende punten.quot; Een van deze punten behelst,
»Provocatie zal vermogen te geschieden by

»matie in zaken waarin de suecumbant tot
»van geldsommen is gecondemneerd, en App
»alle andere zaken, gelijk ook in geldzaken
^)neer die gevolg hebben van infamie of
»irreparabele praej udicie/\'

j ^ ca ver

Een onderzoek in het Riiksarchief te s w

A H-

hage, met welwillende medewerking van de ^^

Archivarissen bakhuizen van den brink en vaN ^

BERGH ingesteld, naar de voorheen in het Moede^\'a

door den Hooeen Raad ten behoeve der State

Generaal opgemaakte sententiën of dictumsjn

Indische strafzaken, heeft tot ons leedwezen

TT\'t ee\'\'

weinig bevredigende uitkomst opgeleverd. ^^^

tijdperk van meer dan zeventig jaren (1727— ^^^

is ons naauwelijks eeniee der melding w®^

^nbsp;gt; ander®

:eti\'

teld Brieven en papieren uit Suriname, ontleenen

T t bet

eenige losse aanteekeningen, in de hoop, quot;
anderen gelukken moge meerder licht aangaande

1) Zie Overzigt van het Nederlandsche
\'sGravenhage 1854. 1quot; Stuk, bl. 201.

P te verkrijgen. Zoo schrijft de Gouver-

^^PVEu dennbsp;September 1773: »wen-

Ware het, dat door intercessie van UEd.

^^ Achtbaren de Placaten en Resolutiën op dat

J®ct te vinden in het Codex Batavus, immers
die bii V

J het Reglement ter bekorting der processen

art. 4 vastgesteld, dicterende dat in

\'ßeele zaken nooit Revisie pro Deo zal worden
•^Uteerd, zoo geene lijfstraffe is gedecerneerd,
^\'^or deze Kolonie in viridi mogten gehouden
Zoo meldt een jaar daarna, de Fiscaal
zake BBOMET, wegens niet-aangifte van

ontduiking van het betalen van hoofdgeld,

\'\'Me TC , ■nbsp;. .

\'^^oloniale sententie in hooger beroep te zijn

§ek

^nbsp;op de wijze met den stijl van procederen

strookende, en bij gebreke van dien in revisie

Vo

Staten-Generaal. — »Verklaerde te appel-
®eren t

j OU reformeeren voor zynen wettigen Sou-
zynde H. H. M. de Heeren Staten-Generaal

er Y,

^reenigde Nederlanden, edog bijaldien appel
uyt deese Colonie strydig mogte
^jjjj ^^^^ eenige Statuten, Ordonnancien oft
aten, In dat cas, verklaerde den Heer com-
te revideeren voor welgedagte H. H. M,

sde Heeren Staten-Generaal der Vereenigde Neder

»landen i).quot; Hoe slap overigens die Revisie

vervolgd te worden, zoodat de gedingen als a^»

den spijker bleven hangen , blijkt uit de klagt va»

denzelfden Fiscaal, »dat in revisie voor H. Ö-

ygt; reeds eenige jaren litispendent is een proces t^®

»sehen het OfTicie-Fiscaal en J. J. C.quot;

Zijn de narigten betrekkelijk de vóór 1795 i^ê®

stelde appellen of revisiën van Koloniale vonn\'®®®quot;

-li aa»

zoo schraal, ook thans is de voorraad niet nj

der

gewijsden sedert den terugkeer van Suriname oo
de Nederlandsche heerschappij, na de herstelling
onze onafhankelijkheid. Uit de conclusie in
VANLER, appellant van de hiervoren gemelde
bij den Hoogen Raad der Nederlanden, d«\'^^
Procureur Mr. c. j. François genomen, is ^\'ns S®^
bleken, dat door het voormalig Hoog Gereg^® ^^^
te s Gravenhage drie arresten in appel\'en m
male strafzaken gewezen zijn, en wel op ^^^^
1826, % Januarij 1827 en January 1836-

i) Zie nog in het Wetboek op de EegterUj^^nbsp;^tel

en de Regtspleging v. het Koningrijk Holland, ^
van Appel, Reformatie, Cassatie en Revisie. A\'quot; •
(Reformatie),

quot;^\'derwerp zelf is door Koning willem i bij Beslui-
van 14 Mei 1816, 6 Maart 1824 en 5 Augus-
®nbsp;geregeld, uit welke wij kortheidshalve,

\'n verband met het vroeger behandeld Regle-
van 10 Oetober 1798, de volgende zinsneden

quot;\'^roemen.

^^^ \'1. (Besluit van 6 Maart 1824). »Het Hoog

»G

te \'s Gravenhage, en wel bepaaldelijk

^de Trnbsp;. ,nbsp;. ,

\'^amer van appellen in zake van correctionele

P^licie bij hetzelve, wordt bij dezen gemagtigd,

voorraad en tot dat de Hooge Raad zal.

^^^^ gevestigd in appel kennis te nemen van, en

\'^et hoogste ressort uitspraak te doen in alle

zaken, ter eerster instantie, voor het Hof

\' pohcie en criminele Justitie te Suriname, mits-

voor de Raden van civile en criminele

zoo te Gura^ao als te St. Eustatius, St.

^^^rt.n en Saba behandeld en ordinario modo be-

en zulks na gehoudene mondelinge pleidooi-

en op de conclusiën van Onzen procureur-

\'S^^eraal bij dat Hoog Geregtshof.quot;

% »Aan de Raden fiscaal bij bovenvermeld

en Raden van Justitie wordt vrijgelaten, om

advokaat en procureur, voor het Hoog Ge-

»regtshof voornoemd practiserende, aan te s
»ten einde voorschreven appellen, te hunnen
-»en schade, en voor hunne rekening , waar te ne®®quot;
»en te behandelen.quot;

ïen aanzien van het Reglement van 1798 en be^
geschilpunt, of het hooger beroep in extraord!03||
proces daardoor al dan niet uitgesloten ware- h)®

eP\'

het Besluit van 5 Augustus 1827 deze vragen
tamelijk duistere antwoorden in:

a. »Of art. 4 van »ons bovenvermeld Beslnit
»Maart 18^4), op zoodanige wijze moet
»uitgelegd, dat van alle criminele zaken, ter

eer-

»ster instantie bij het Hof van politie en crimin®\'®
Justitie in gemelde Kolonie gevallen, hetzij dezel^®
»aldaar ordinaria modo, hetzij extraordinario
»zijn beregt, aan het Hoog Geregtshof te \'s
»venhage, appel mag aangeteekend worden.\'

b. »Of de Publicatie van het toenmalig go^^\'®\'quot;
»nement van 10 October 1798, binnen de
»Indische kolonie kracht van wet heeft of beboo\'\'^
»te hebben, en of alzoo alle criminele proced«\'quot;®^
»naar de voorschriften, in die Publicatie verva^?
»behooren te worden belegd, voortgezet en
»einde gebragt,

^ arop ig goedgevonden en verstaan :

»Te bepalen, dat, zoolang omtrent de erï-

Hien.

\'^orde

Suriname, Curaçao en St. Eustatius, St.

®Marf

^^nbsp;en Saba, in de behandeling en beregting

Criminele zaken, zullen moeten volgen en in
ïiemen het Reglement van 10 October 1798,

»door hnbsp;...

tiet gouvernement in der tijd vastgesteld,
^st aan de respective Gouverneurs, om aan

^\'Onstp ...

^^^ tegenwoordig Besluit in de koloniën onder hun

^tünr de noodige publiciteit te geven ; zullende

an door Onzen Minister van Justitie afschrif-

borden gezonden aan het Hoog Geregtshof te
» s Qj,

Onzen Procureur-Generaal
\'letzelve, tot informatie en narigt.

^ ■ ^^ Onzen Minister voor de Marine en Kolonien
» te

quot;^^gtigen, om, ten aanzien der uitlegging van

T

^^ ■ Van Ons bovengemeld besluit van 6 Maart
^^ 4 JNfo, (jgj^ Gouverneur van Suriname de
^ ^\'\'aagde inlichtingen mede te deelen, in over-
met het ter neder gestelde bij boven-
^quot;^quot;^eld advies van Onzen Procureur-Generaal bii

»het Hoog Geregtshof te \'s Gravenhage, van de«

Zoo v^\'ij ons niet vergissen, was in Siirinaffle een
Strafvordering extraordinair tegen zekeren Direct^^\'\'\'
kammeyer in 1824 ingesteld, en deze van de teg^quot;
hem geslagen sententie in hooger beroep gekom®quot;\'
in welk appel de veroordeelde van de tegen bei»
uitgesproken infamerende straf ontheven werd- ^^^
moedelijk was het dit geding, ook door teenstba
vermeld, hetwelk het Koninklijk Besluit van ö

gustus 1827 uitlokte.

Na deze Besluiten in het Moederland uitgevaa

door welke niet alle onzekerheid was weggen^®®quot;\'

hef

verscheen in de Kolonie de Publicatie vanföe\'\'®®
1832, houdende bepalingen en voorschriften;
vloeijende uit en in verband slaande met het m®
primo Januarij 1833 in te voeren Regeringsreglem®quot;^\'
in welks art. 14, nopens het hooger beroep in ^^^
zaken, in algemeene bewoordingen de tot daartoe g^\'
dige regtspleging gehandhaafd wordt. Doch ook

1)nbsp;Zie Handleiding tot de kennis van het
enz. Dordreclit 1827, Deel, bl. 228, v.

2)nbsp;teenstra, t. a, p,, bl. 153.

^Oorschrift baarde nogmaals twijfel, tot wegneming
^^arvan op dennbsp;Maart 1836 de navolgende

^^^1\'catie het licht zag.

PUBLICATIE.

®tigt;ekkende: ter opheldering en uitlegging van
art. 1 4 1) der publicatie van I december

1832, (g. b. nquot;. 14).

In naam des Konings.

de gouverneur-generaal der ne-
derlandsche west-indische be-
zittingen.

, die deze zullen zien of hooren lezen, Sa-
doet te weten:

Art. 14. Publ. I Dec. 1832. (GB. Nquot;. 14): „Het Ge-
^®gtshof zal even als zulks bij Art. 45 van het nog vigerende
®§erings_fjeglement aan het Hof van Civile en Criminele Ju-
is toegekend, in alle strafzaken bij arrest regt spreken,

quot;stitie
quot;Voof

zooverre niet, volgens de bestaande wetten, het appèl in
®^quot;ninele gedingen is toegelaten.quot;

In overweging hebbende genomen, dat hoezeer
bij art. 14 der Pubheatie van | December
(G. B. N». 14) is bepaald, dat het Geregtshof
Kolonie Suriname in alle strafzaken bij arrest
spreken, voor zoo verre niet volgens de bestaande
ten het appel in criminele gedingen is toegelaten, h®^
ons echter is gebleken, dat men van deze bestaan^^^
wet onwetendheid schijnt te pretenderen, im®®\'\'^
dat men sedert eenigen tijd zich handelingen
veroorloofd, welke tegen deze wetten lijnregt aa»\'
druisschen.

Zoo is het, dat wij willende de onderscheiden^

wetsbepalingen, welke ten aanzien van dit

onderwerp

in de Kolonie Suriname bestaan, in het belang de\'\'
Justitie handhaven en bevestigen, en tevens dieg®
pretendeerde ignorantie doen ophouden.

Den Kolonialen Raad gehoord in deszelfs verga-
deringen van den 121 Augustus en 3 December
alsmede in die van den 8 Maart 1836.

Gezien zijner Majesteits Besluit van den Oquot;\'quot; ^^^^^
1824 Nquot;^. m.

Gezien zijner Majesteits Besluit van den Augquot;®\'
tus 1827 Nquot;. 167.
Gezien de Publicatie van den Gouverneur der

II October

ö.

het Koninklijk Besluit dd. 31 October 1835
waarbij wij tot het in werking brengen
i^avolgende bepalingen zijn gemagtigd.

goed gevonden en verstaan, zoo als wij

^nbsp;en verstaan bij deze.

Artikel 1.

^an Criminele vonnissen bij het Geregtshof te Su-
gewezen, zal alleen appel kunnen worden
§eteekend, wanneer de zaken ordinario modo ziin

bereitnbsp;..

j..^ O geworden, en alzoo op dezelve zijn toepasse-
^^ gen-laakt art. 7 of 17 van het Reglement van
October 1798, alhier afgekondigd bij de even-
\'^e^de Publicatie van den Gouverneur der Kolo-

Suriname.

Art. %.

W,

anneer integendeel de zaken zijn beregt gewor-
naar de vormen, voorgeschreven bij art. 8 —16
genoemd Reglement, en mitsdien de Publieke
®ger is geauthoriseerd geworden, om tegen
aagden in extraordinair proces regt te vra-

von\'