BREDA,
BU BROESE & COMP.

Bij den aanvang van het onderrigt in het rijden
zal de onderwijzer zijne aandacht vestigen op de
houding des ruiters , vervolgens op zijn even wig t,
daarna op het besturen des paards; en het daartoe
aanbrengen der hulpen. Hij zal zich op dat punt
in de rijbaan plaatsen , vanwaar hij het best een
en ander kan nagaan , en in het begin te voetznn
onderwijs geven.

De kommando's tot bewegingen , welke achler-
volgens door eiken ruiter moeten uitgevoerd wor-
den, zullen in deze school Zeggenderwijze worden
uilgesproken.

Niettegenstaande de lessen, in dezelve vervat,
door de ruiters zijn doorgeloopen , i uilen zij na
de najaarsmanoeuvres worden herhaald , ten einde
de manschappen meer en meer in de rijkunst te
oefenen , en zoo mogelijk tot remonteberijders op
te leiden. Alsdan echter zal men zich minder aan
de volgorde der lessen behoeven te houden , dan
wel op die gedeelten letten in welke de ruiters
blijken geven , het minste geoefend te zijn.

,-.&.<T*-.> ^C4&*3c#^xyc&lcc)^ '*Ccte

IMlOUD DER EERSTE LES.

Bewegingen der hand.

Werking der teugels,
u der beenen.

j> van handen en beenen.

Van gelederen afstand tot
gewonen overgaan.

Van gang veranderen.

Van hand veranderen.

Ophouden na het teruggaan.

Wendingen stilstaande.

Gelederen- en gewonen af-
stand nemen.

W endingen in den gang.

Den draf uitstrekken en ver-
korten.

Het geleiden der paarden uit
de rijbaan.

Aantal en kleeding der rui
ters en uitrusting der paar-
den.

Het geleiden der paarden
naar de rijbaan.

Opstellen der paarden en hou-
ding des ruiters naast hen.

Benaming der deelen van het
paard.

Algemeene regels omtrent de
houding.

Binnen en buitenzijde der
rijbaan.

Stelling der handen.

De teugels verlengen en ver-
korten.

He teugels kruisen en ver-
deelen.

Van de plaats in draf gaan.

Uit den draf halt houden.

Vereenigen der gelederen.

Het gelid in het midden der

rijbaan stellen.
Sluiten en openen der rijen.
Wendingen op het midden.
VIERDE GEDEELTE.

Opklimming bij de oefening
in galop.

Vier ruiters of de geheele ko-
lonne uit den draf den
galop doen aannemen en
daaruit in draf overgaan.

Insgelijks uit den stap den
galop doen aannemen en
daaruit in stap overgaan.

TWEEDE GEDEELTE.

Rijden op den zadel.
KJeeding der ruiters.
Het zadelen.
Het geleiden der paarden naar

de rijbaan.
Opstijgen.
Zit op den zadel en herhaling

der bewegingen van de

voorgaande les.
Eindigen der les en afstijgen.
Het geleiden der paarden uit

Rijden in de tweede stelling

der handen.
Afmarcheren.
Verdeelen der gelederen.
De groote volte.

AANTAL EN KLEEDING DER RUITERS EN UIT-
RUSTING DER PAARDEN.

1. Het aantal ruiters zal bij het begin van dit on-
derwijs niet meer dan vier bedragen , gekleed in
stalbuis , rijbroek en rijscboenen zonder sporen.

De paarden zullen de deken opgelegd en de af-
rigtingstrens aan hebben.

2. De deken wordt in de breedte in twee�n , daarna
nog eens in twee�n gevouwen , en vervolgens in
twee�n toegeslagen , met de opene zijde regts en

naar voren , midden op den rug des paards gelegd ,
zoodanig dat de schoft vrij blijft , en met den
singel bevestigd , waarvan de eindriemen door de
passanten gestoken worden.

De afrigtingstrens moet zoodanig het paard zijn
aangedaan , dat het mondstuk der kleine trens
aan de lagen ligt, en de lippen niet optrekt;
het gebid der groote trens iets lager. De gesp
van het kopstuk moet lusschen de ooren liggen ,
het frontdeel opgeschoven worden tot aan dezelve,
de hakstukken achter de jukbeenderen en de
keelriem zeer los zijn.

3. Aan het hoofd van elke afdeeling moet een kor-
poraal of afgerigt ruiter rijden, om de tijdmaat
van den gang aan te geven. Men bezigt zoomo-
gelijk bij dezelve twee onderwijzers , waarvan
de een van eene chambri�re is voorzien , om zoo
noodig de paarden aan te drijven , mitsdien de
ruiters in de eersIe lessen uit hunne houding zou-
den geraken , indien zij zelve de hulpen daartoe
moesten aanbrengen.

HET GELEIDEN DER PAARDEN.

4. De ruiters worden in ��n gelid met geslotene
rijen geplaatst.

De teugels der groote trens blij ren op den hals
des paards; die van de kleine zijn afgedaan, welke
de ruiter met de geslotene regter hand eene hand-
breed onder den mond van het paard aanval, met
de twee eerste vingers tusschen dezelve , de beide
laatste om den regter teugel, de duim op den
linker gestrekt. De linker hand neemt het uit-
einde derzelve, en hangt langs de zijde af.

Ora de paarden te geleiden houdt de ruiter met

de regterhand, waarvan de duim naar boven,
de pink naar beneden is en de nagels naar het
ligchaam moeten zijn gekeerd , het hoofd des
paards omhoog. Links zijwaarts van hetzelve
blijvende , tracht hij het aldus te doen vooruit-
gaan , zonder het aan te zien.

Hij volgt zijnen voorman op den afstand van
zes passen.
5. Is het paard onwillig, zoo gaat hij zijwaarts
v��r het hoofd.

Is het te driftig ,zoo moet hij aan den schouder
terugblijven en het door geven en nemen der
teugels neven zich trachten te houden. Deze wer-
king der teugels zal gevoeliger moeten zijn , wan-
neer het paard springt , doch nimmer met rukken
mogen gepaard gaan. Slaat het met de voor-
beenen naar den geleider, zoo zoekt deze met
den elleboog steun tegen den hals des paards,
en bedwingt het door gevoelig de teugels te doen
werken. Dit laatste wordt ook tegengegaan , door
den regter trensteugel aan den singel te bevestigen.

OPSTELLEN DER PAARDEN IN DE RIJBAAN EN
HOUDING VAN DEN RCITBR NAAST HEN.

6'. Wanneer de ruiters in de rijbaan komen , plaatsen
zij zich in het midden derzelve, naast en op drie
passen van elkander, met het front naar de lange
en den regten vleugel des gelids zes passen van de
korte zijde. Daarna worden de teugels over den
hals van het paard gedaan , zoodanig dat zij aan
beide zijden gelijk afhangende , v��r die der groote
trens en deze eene handbreed v��r de schoft
komen te liggen.

Om het paard vierkant te stellen , dat is: het

in een langwerpig vierkant z�� te plaatsen , dat
zijne voeten juist in de hoeken daarvan komen ,
treden de ruiters voor het hoofd des paards , vat-
ten met de regterhand den linker , en met de lin-
ker den regter ring der groote trens, ten einde ,
door het hoofd op te rigten en regts of links
te brengen , deze stelling te verkrijgen.

7. Vervolgens nemen zij aan de linker zijde van het
paard de houding van [op de) plaats rust aan , het
hoofd met de ooren des paards gerigt en vatten
met de regterhand , op eene handbreed van den
mond de teugels der kleine trens, de beide voorste
vingers tusschen dezelve, de laatste om den regter,
de duim op den linker teugel , de nagels bene-
denwaarts , zooveel mogelijk het hoofd des paards
loodregt stellende.

BENAMING MR DEE1EN VAN HBT PAARD.

8. V��r het opzitten wordt de ruiter , tot beter
begrip van het onderrigt , in de verdeeling des
paards onderwezen.

Het paard wordt verdeeld in :
De voorhand ,
Het lijf,
De achterhand.
Tot de voorhand behooren :
Het hoofd , de hals , de schoft , de borst , de
schouders en de voorbeenen.
Tot het lijf:

De rug , de ribben , de buik , de lendenen en
de flanken.

De achterhand bestaat uit :
Het kruis, de heupen, de billen, deu staart
en de achterbeenen.

9. De onderwijzer kommandeert :

2. Regts (links) � �UGT u ,

Op het eerste kommando, trekken de ruiters
den regter voet naast den linker en nemen de
houding aan.

Op het tweede rigten zij zich.

Op het derde worden de hoofden regtuit ge-
plaatst.

De rigting wordt slechts eenmaal, en wel bij
het begin der les gekommandeerd , moetende de
ruiters zich vervolgens zonder kommando rig-
ten.

10. De onderwijzer kommandeert :

Maakt u gereed = OP TE SPRINGEN.
Een Tempo, Twee beivegingen.

Op het laatste gedeelte van dit kommando
maakt de ruiter regtsom, laat de teugels der
kleine trens los , neemt met de regter hand den
linker teugel der groote trens, de nagels bene-
denwaarts, maakt eenen pas regts , doet de
regter hand langs den teugel tot het einde afglij-
den en brengt haar omhoog , zoodanig dat, terwijl
de teugels daardoor ligt en gelijkmatig aange-
houden znn, het paard v��r noch achteruit gaan
kan. Hij steekt vervolgens den duim tusschen
deze, en plaatst de linkerhand, die haren derden
vinger insgelijks er tusschen steekt, en zich
daarna ligt sluit, op den kam.

Werpt hij met de regter hand het uiteinde
der teugels regts over , vat eene vlok manen
die hij in de linker hand overgeeft en om den
duim wikkelt. Hij sluit daarop de linker hand
en plaatst de regter op de schoft, de duim links,
de vier vingers regts.

Springt = op.
2 Tempo's.

l^e Tempo. Op het eerste gedeelte van het
kommando, moet de ruiter door eenen krachtigen
sprong, ondersteund door beide armen, zich vlug
en loodregt opgeven , de manen naar zich toe-
trekkende. Het bovenlijf zal zich niet over het
paard buigen , de lendenen zullen ingetrokken ,
de kni�n aan het paard gedrukt en de voeten
gesloten zijn.

2° Tempo. Op het laatste gedeelte wordt het
regter been uitgestrekt over het kruis van het
paard gebragt; de ruiter zet zich zacht neder ,
neemt den regter teugel met den duim en de
drie eerste vingers der regter hand, laat de manen
uit de linker los en stelt beide handen in de
houding.

De beweging van het kommando: Op moet te
gelijk met die van : Springt verklaard worden,
om den ruiter niet lang in de houding van
Springt te doen blijven.

DE HOUDING TE PAARD.

Het hoofd moet regt, ongedwongen en uit de
schouders, de kin een weinig ingetrokken zijn;
de oogen zullen tusschen de ooren van het paard
doorzien.

De schouders moeten natuurlijk doorzakken en
teruggebragt zijn, zoodat de borst vooruit komt.

De bovenarmen loodregt langs het lijf afhangen.

De voorarm moet met den bovenarm eenen reg-
ten hoek maken, en het midden van zijne bin-
nenzijde zacht tegen het bovenlijf gesloten ziin.

De handen, waarinde teugels verdeeld zijn ,
worden ter hoogte van den voorarm opeene hand-
breedte van elkander geplaatst, en gesloten ; in
de polsgewrichten een weinig binnenwaarts ge-
bogen , zoodat de duimen , die op het tweede lid
van den wijsvinger moeten zijn uitgestrekt, in
de verlenging vanden naad der mouw komen;
de pinken naar onderen.

De lendenen moeten bij het uitstrekken van
het bovenlijf, zonder stijfheid, regtgehouden
worden , en bij sterke bewegingen van het paard
buigzaam blijven.

Het bovenlijf moet in den zit loodregt en gelijk-
matig op de beide zitbeenderen en de kloof dragen.

De dijen worden van de heup af naar binnen
gedraaid , zoodat do knieschijf naar voren komt.

Dehni'�n moeten zooveel mogelijk teruggebragt
worden , zonder dat hieruit een staande zit ge-
boren wordt.

De beenen moeten loodregt en zoo digt langs
het paard afhangen, dat zij het. even voelen.

De punten der voeten een weinig buitenwaarts
gedraaid, de hielen om laag gedrukt zijn.

ALGEMEEN!-; KEGELS OMTRENT DE HOUDING.

12. Het bovendeel, dat is van en met het hoofd tot
aan de heup, moet, met uitzondering van de
hand, zeer rustig enongedwongen blijven.

Hei middendeel, dat is van de heup tot en
met de knie , moet onbewegelijk en als het ware
aan het paard verbonden zijn.

Het onderdeel, dat is van de knie tot en met
den voet, moet, tot het gebruik der beenen , in
de kniegewrichten los gehouden worden.

De dijen dragen, door het aansluiten harer
binnenzijden , tot eenen vasten zit bij ; dit moet
echter niet met te veel kracht geschieden ,
daar zulks den ruiter bij eenigen duur ver-
moeijen zou.

Het meer vast aansluiten met de dijen en kui-
ten wordt slechts noodzakelijk , wanneer de paar-
den het hoofd tusschen de beenen trachten te
steken , bij het springen in snelle gangen en
bij het halt houden.

Bij halt houden en teruggaan , zal de ruiter,
door goed door te zitten en het bovenlijf uit te
strekken , beletten dat zijn ligchaam voor-
overvalt.

Steigert het paard of slaat het achteruit, zoo
brengt hij , in het eerste geval, het bovenlijf
evenredig aan den graad , waarin de voor-
hand zich verheft , voorover ; in het laatste ge-
val terug.

Bij wendingen doet hij , terwrjl het ligchaam
onbewegelijk blijft, het gewigt daarvan op het
binnen zilbeen overgaan.

BINNEN EN BUITENZIJDEN DER RIJBAAN.

13. Men verklaart den ruiter, wat door binnen en
buitenzijde wordt verstaan , en de namen, die
die daarvan ontleend zijn.

Die zijde van den ruiter en het paard , welke

naar de binnenzijde van de rijbaan of den kring
waarin gereden wordt , gekeerd is , beet de bin-
nenzijde.

Bij wendingen en het overschenkelen is de
binnenzijde die, naar welke deze bewegingen
geschieden.

De buitenzijde is de tegenovergestelde.

Hiervan zijn eenige namen als : binnenhand ,
buitenteugel, binnenbeen, enz. ontleend , ter ver-
vangingvan regier of linker hand, teugel, been,enz.

STELLING DER HANDEN.

14. Bij het besturen des paards met de trens, kun-
nen de handen in twee stellingen geplaatst zijn ,
te weten in de eerste en tweede.

15. Terwijl de teugels der kleine trens op den hals
des paards liggen blijven , worden die van de
groote trens , tusschen de pink en den derden vin-
ger aangevat. Hun einde, dat over den eersten
vinger alhangt, wordt met het tweede lid en
de duimen vastgehouden. Zij worden evenlang
en zoodanig aangehouden , dat de ruiter, bij de
goede houding des paards , een ligt gevoel van
het mondstuk op de lagen heeft.

16. In deze wordt de binnenhand eene hand breed la-
ger dan de buitenhand geplaatst, en de binnenteu-
gel iets meer aangehouden dan de buitenteugel.

17.Bij bewegingen op regte lijnen, wordt de eerste
stelling der handen aangenomen, als: bij het
ophouden , het teruggaan en bij bewegingen

waarin het paard moet gebogen zijn ; de tweede ,
als bij wendingen , het overschenkelen , enz.

Wil men de teugels der kleine trens ook
aannemen , zoo worden zij tusschen den midden
en derden vinger genomen , en op die der groote
trens met de duimen vastgehouden.

DB TEUGELS VERLENGEN EN VERKORTEN.

18. Om de teugels verlengen, zal men kommandeeren :

Verlengt Z=Z TEUGELS.
1 Tempo,, 4 Bewegingen,

1°. Op het kommando : teugels, wordt de
linker teugel met den duim en den voorsten vinger
der regter hand drie vingers breed boven de
linker hand aangevat, de beide duimen tegen-
over elkander.

2°. De linker hand wordt geopend , om den
teugel te laten doorglijden , tot dat de duimen
elkander aanraken , daarna gesloten en beide
handen herplaatst.

3°. De regter leugel wordt met de linkerhand
aangevat, zooals op hel kommando : teugels ,
voor den linker is voorgeschreven.

4°. De regter hand wordt geopend , om den
teugel te laten doorglijden , tot dat de duimen el-
kander aanraken, daarna gesloten en beide han-
den herplaatst.

19. Om de teugels der trens te Derkorten , komman-
deert men :

Verkort = TEUGELS.
1 Tempo. 4 Bewegingen.

1°. Op het kommando: teugels, wordt met
den duim en voorsten vinger der regter hand ,

de linker teugel boven de hand aangevat, zoo-
dat de duimen elkander aanraken.

2°. Opent men de linker hand , laat den teu-
gel doorglijden , totdat de duimen drie vingers
van elkander verwijderd zijn, sluit haar en
herplaatst beide handen.

3°. "Wordt de regter teugel met de linkerhand
aangevat , zooals voor den linker teugel , op
het kommando : teugels , is voorgeschreven.

4°. Opent men de regterhand , en laat den
teugel doorglijden , totdat de duimen drie vin-
gers van elkander zijn verwijderd , daarna sluit
men haar en herplaatst beide handen.

DE TEUGELS KRUISEN EN VERDEELEN.

20. Om de teugels te /cruisen , dat in de buitenband
moet geschieden kommandeert men :

Kruist � TEUGELS.
1 Tempo 2. bewegingen.

1. Op het kommando : teugels, zal men de
buitenhand iets naar binnen draaijen en voor
het midden van het Iigchaam brengen , de na-
gels naar ondereu , den binnen- over den buiten-
teugel plaatsen en de hand sluiten.

2. De binnenhand langs de zijde laten af-
hangen.

21. Om de teugels te verdeelen , kommandeert men :

Verdeelt � TEUGELS.

Op het kommando : teugels , wordt met de
binnenhand de binnenteugel genomen , en beide
handen herplaatst.

BEWEGINGEN DER HANDEN.

22. Deze beslaan in :

23. Het aanhouden geschiedt door de handen bin-
nenwaarts te draaijen, zoodat de pinken een
weinig de borst naderen , zonder dat de duimen
daarbij buitenwaarts hellen. De teugels worden
hierdoor gelijkmatig verkort. Men gebruikt deze
beweging tot het verzamelen van het paard,
bij halve en heele ophoudingen en het teruggaan.

24*. Bij het geven worden de handen in diervoege
gedraaid, dat de pinken den hals van het paard
naderen en zich van elkander verwijderen. De
duimen worden nader aan het ligchaam gebragt.

Zijn hierdoor de teugels nog niet genoegzaam
verlengd , dan worden de handen in deze stel-
ling een weinig vooruitgebragt.

Men gebruikt deze beweging tot het over-
gaan in eenen snelleren gang, na het verza-
melen , bij wendingen, en wanneer het paard
bij het teruggaan achter de teugels blijft.
25, Om te wenden wordt de binnenhand binnen-
waarts gedraaid , zoodanig dat de pink den bui-
tentepel opwaarts nadert.

De buitenhand moet eerst een weinig toegeven
en daarna zoodanig gedraaid worden , dat de pink
den buitenschouder nadert.

Door de werking van den binnenteugel zal
het hoofd van het paard naar de zijde der wen-
ding bepaald worden. Door die van den buiten-
teugel wordt het de vereischte goede houding

voor de wending gegeven , het afvallen van de
achterhand tegengegaan en de grootte der wending
bepaald.

Wanneer de bewegingen volvoerd zijn, her-
plaatst men de handen in de houding.

WERKING DER TEUGELS.

26. De uil werking der beweging van de handen
op de teugels bn aanhouden en wenden, moet
in het begin zacht door het paard gevoeld , naar
zijne gevoeligheid langzamerhand versterkt wor-
den en nimmer met rukken vergezeld gaan.

Hoewel het geven sneller dan het aanhouden
moet geschieden , zoo zal het paard echter nim-
mer op eens de geheele vrijheid worden gegeven.

Beide teugels moeten gelijkmatig werken, en
de armen aan het lijf gevoeld worden. De handen
moeten stil en op hare plaats worden gehouden.

Het te sterk aansluiten der armen of kramp-
achtig zamendrukken der vingers moet men ver
mijden.

WERKING DER BEENEN.

27. De hulpen met de beenen het paard aangebragt,
zijn van groot belang, en worden met beide
te gelijk gegeven. Zij moeten daartoe loodregt
tegen den singel, of eene handbreed achter, doch
nimmer v��r denzelven, noch aan de flanken
van het paard worden aangelegd.

De punten der voeten worden zoo weinig moge-
lijk naar buiten gedraaid, en de hielen omlaag
gedrukt, om het aanraken met de sporen

voor te komen. De dijen mogen daarbij niet
worden verplaatst.

De werking der beenen moet in overeenstem-
ming met die der handen , zacht aangevangen,
naar de gevoeligheid des paards versterkt worden ,
en nimmer met slaan der beenen gepaard gaan.

WERKING VAN HANDEN EN BEENEN.

28. De hulpen der beenen dienen om het paard in
evenwigt of verzameld te houden , het te doen
vooruitgaan , wenden , overschenkelen , enz. De
goede besturing van het paard hangt van een
juist en fijn gevoel in de handen af, en van de
overeenstemming, waarin deze met de beenen
werken. Zoodra het paard gehoorzaamd heeft
aan de het gegevene hulpen , moet hare wer-
king langzamerhand verminderd worden , en
eindelijk geheel ophouden , door handen en bee-
nen in hunne gewone houding terug te brengen.

HET PAARD IN EVENWIGT STELLEN EN VERZAMELEN.

29. Het paard in evenwigt stellen beteekent: hoofd
en hals oprigten, het hoofd zoo mogelijk lood-
regt plaatsen, en de zwaarte gelijkmatig op v��r-
en achterband verdeden. Het paard moet in deze
houding gebragt worden, voor dat men het in
Stap of draf doet gaan, en is voldoende om alle
bewegingen in deze beide gangen uit te voeren,
moetende het in dezelve blijven tot dat: Rust, ge-
kommandeerd wordt.

Het paard verzamelen wil zeggen, hoofd en
hals nog meer oprigten, en de zwaarte meer op
de achterhand overbrengen.

In deze houding most het paard gebragt wor-
den om den galop aan te nemen, van galop
te veranderen , wendingen en volten daarin uit
te voeren. Van snellen tot langzameren gang
over te gaan en halt te houden.

Bi] gestrekten draf en gestrekten galop is het
paard in evenwigt, doch kan niet verzameld zijn.

Het wordt in evenwigt gebragt, door de teugels
aan te houden en de beenen achter den singel aan
te leggen. Gehoorzaamt het niet , zoo worden
deze hulpen afwisselend aangewend , en zullen
de beenen het in de teugels drijven en deze het
tusschen de beenen terug brengen.

Zoodra men bemerkt dat het paard uit deze
houding geraakt , zoo moet men het terstond
de werking der hulpen gevoelen.

Bij paarden , die goed aan het mondstuk gaan,
worden de handen zoo stil mogelijk gehouden;
doch die daarop leunen en met stijven nek tegen
hetzelve inwerken , moet men door gedurig de
hand te geven en aan te houden, de beenen
aanleggende, in de goede houding terugbrengen.

Het paard wordt verzameld, door bovenge-
melde bulpen in eenigzins sterkeren graad aan
te wenden.

De ruiters zullen hunne paarden in evenwigt
stellen of verzamelen , op het kommando van
voorbereiding , wanneer eene beweging op dat
van uilvoering zal geschieden, die door hen te
gelijk zal worden gedaan.

"Wordt echter eene beweging gekommandeerd,
die opvolgend door eiken ruiter zal worden
uitgevoerd , zoo moet hij zijn paard , even voor
dat hij de beweging doet, in evenwigt stellen
of verzamelen.

30. Om de ruiters in heweging te stellen komman -
deert de onderwijzer :

1. Peloton voorwaarts

Op het kommando : marsch , legt men de bee-
nen achter den singel aan , en geeft men de hand.

De onderwijzer kommandeert bij tijds: Met
��nen regts , en : marsch , wanneer de ruiters
tot op twee passen van den hoefslag zijn gena-
derd , op welk laatste kommando zij vooruit-
gaan , regts wenden en den hoefslag volgen.

Bij het doorrijden der hoeken, die in het begin
afgerond worden , herinnert de onderwijzer den
ruiter de werking der handen tot het wenden ,
bij § 25 voorgeschreven.

31. Om op te houden moet de werking der teugels
sterker dan die der beenen zijn. Het paard zal
daardoor of zijnen gang vertragen, of op de
plaats stilstaan. In het eerste geval wordt dit
eene hahe, en in het tweede eene heele ophou-
ding genoemd.

32. Om de eerstgenoemde te maken, moeten de becnen,
zoodra het paard door het aanhouden der teugels
zijnen gang vertraagt, dadelijk aangelegd wor-
den, ten einde het niet ophoude.

Tot de laatstgenoemde zal de onderwijzer , na-
dat de ruiters eenige toeren door de rijbaan heb-
ben gemaakt en op de lange zijde gekomen zijn ,
kommanderen:

Op: HALT, werden de teugels gelijkmatig
aangehouden , en de beenen zacht aangelegd.

VAN GELEDEREN-AFSTAND TOI
GEWONEN OVERGAAN.

33.Het nemen van grootere afstanden, die gewoon-
lijk zes passen zullen bedragen, dient om de ruiters
meesters hunner paarden te maken; zij zullen
daarbij vrijer marcheren en hunne voorlieden
niet kunnen oprijden.

34. De kolonne stilstaande , kommandeert men :

1. Kolonne voorwaarts.

2. -Aj'stand genomen,

Op het kommando: marsch, gaat de ruiter,
die aan het hoofd is, in stap vooruit; de overigen
stellen zich in beweging, zoodra zij van hunne
voorlieden zes passen afstands hebben.

Laat de lengte der rijbaan dezen afstand niet
toe, zoo wordt een kleiner bij het kommando
aangeduid.

VAN GANG VERANDEREN.

3�. Wanneer men van eenen Iangzamen tot snel-
leren gang overgaat , vangt men dezen bedaard
aan, en strekt hem langzamerhand tot de tijd-
maat, waarin hij zijn moet, uit. Gaat men van
eenen snellen tot langzameren gang over, zoo
vermindere men bedaard en toenemend , tot op
de bepaalde tijdmaat. Hierdoor wordt belet dat

de ruiters de paarden in den mond rukken , en
het schokken in de kolonne voorgekomen.
In draf en stap overgaan.

36. De kolonne in stap zijnde , kommandeert men :

Op : marsch , leggen de ruiters de beenen aan ,
en geven het paard een weinig de hand , waarop
het in goede houding den draf zal aannemen.

37. Om den stap aan te nemen , kommandeert men :

Op : MABSCH, houden zij de teugels een weinig
aan , de beenen aanleggende , waarop het paard
den stap zal aannemen.

38. In de eerste dagen der oefening zullen de be-
wegingen in stap , doch zoodra de ruiter meer
zit en houding verkrijgt, in eenen middelmatigen
draf worden uitgevoerd , die eerst kort zal duren ,
doch in evenredigheid der vorderingen langer en
in snellere tijdmaat plaats hebben.

De ruiter zal de goede houding in den draf
verkrijgen , door zich minder aan het paard te
sluiten , dan te zoeken zijn evenwigt te bewa-
ren. Daartoe moet hij zich niet aan de schok-
ken van den draf trachten te onttrekken , door
zich aan het paard te knijpen , maar deszelfs
bewegingen in de hem gegevene houding volgen.

VAN HAND VERANDEREN.

39. Om operhoehs in de rijhaan pan hand te per-
anderen , kommandeert de onderwijzer, als de
geleider den hoek v��r de lange zijde inrijdt:

Verandert van zrz HAND.

Op dit kommando wendt deze , na den hoek
eene paardslengte te zijn doorgereden , van den
hoefslag en gaat overhoeks door de rijbaan heen,
zoodanig dat hij op twee paardslengten voor den
tegenovergestelden hoek aankomt , waar hij wendt
om weder den hoefslag te volgen.

De overige ruirers voeren achtervolgens de-
zelfde bewegingen uit, zoodra zij op de punten
komen, waar dit door hunne voorlieden ge-
schied is.

40. Om liet paard te doen terugtreden , moet de wer-
king der teugels die der beenen voorafgaan en
eerstgemelde sterker dan de laatste zijn. De
hulpen tot het ophouden worden daarbij her-
haald aangebragt, telkens als het paard eenen
pa# achterwaarts maakt. Is het ongehoorzaam ,
zo� vermeerdert men de werking der teugels.
Wijkt het met de achterhand af, zoo doet men
teugel en been dier zijde , waarheen het afvalt,
sterker werken.



	,-.&.<T-.> ^C4&3c#^xyc&lcc)^ '*Ccte

		SCHOOL DES RUITERS

					r i;

				!� A A B, H»

			IMlOUD DER EERSTE LES.

						Bewegingen der hand. Werking der teugels, u der beenen. j> van handen en beenen. Vooruitgaan. Ophouden. Van gelederen afstand tot gewonen overgaan. Van gang veranderen. Van hand veranderen. Teruggaan. Ophouden na het teruggaan. Wendingen stilstaande. Gelederen- en gewonen af- stand nemen. W endingen in den gang. Den draf uitstrekken en ver- korten. De les eindigen. Afspringen. Het geleiden der paarden uit de rijbaan.
EERSTE GEDEELTE. Aantal en kleeding der rui ters en uitrusting der paar- den. Het geleiden der paarden naar de rijbaan. Opstellen der paarden en hou- ding des ruiters naast hen. Benaming der deelen van het paard. Opspringen. Houding te paard. Algemeene regels omtrent de houding. Binnen en buitenzijde der rijbaan. Stelling der handen. De teugels verlengen en ver- korten. He teugels kruisen en ver- deelen.



			54

	RIJDEN MET STIJGBEUGELS. 112. Zoodra de ruiter, bij het uitvoeren der voor- gaande bewegingen , in alle gangen eenen vasten zit op den zadel verkregen heeft, zal men hem, met stijgbeugels , hetzelfde doen herhalen. 113. De beugels moeten steeds op gelijke lengte en zoodanig afhangen , dat in de voorgeschrevene houding des ruiters, de ballen zijner voeten daarop rusten , en er , wanneer hij zich in de- zelve opgeelt, eene ruimte ter breedte eener hand, tusschen zijnen zit en den zadel zich bevindt. 114. Om de beugels in beweging niet te verliezen, moet de houding der beenen en voeten onver- anderd blijven en alleen het voetgewricht los en buigzaam zijn. Bij schokkende bewegingen of sprongen van het paard , moet de ruiter nimmer in de beugels eenen steun zoeken , noch de punten der voeten om laag brengen. TWEEDE LES.

		INHOUD. EERSTE GEDEELTE. I TWEEDE GEDEELTE.

Aantal enkleedingder ruiters en uitrusting der paarden. Opstangen. Geleiden der paarden naar de rijbaan en opstellen der ruiters. Opstijgen. Houding der stangteugels en linker hand. Rigten der teugels. Bewegingen der linkerhand. Rijden met de stang en eindigen der les. Afstijgen.				De galop. Aanspringen. Uitstrekken en verkorten van den galop. Van de plaats in galop aanspringen en daaruit halt houden. DERDE GEDEELTE. In galop van hand veran- deren. Wendingen en volten. Springen.



			0.7

met de deijen en kuiten , drukken de hielen naar beneden, om het paard niet men de Sporen aan te raken, houden de lenden zonder stijf- heid regt en het bovenlijf terug. Op het oogenblik dat het paard op den grond komt, moeten zij het met de hand ondersteunen , en om zoo te zeggen , opvangen , het met de beenen krachtig voortdrijvende, om in den voor- gaanden gang , tot de plaats, waar men moet halt houden, terug te keeren. 149. De onderwijzer zal eerst uit den draf, vervolgens uit den galop en ��ns of ten hoogste tweemalen in dezelfde oefening den sprong doen uitvoeren. Hrj volgt het paard , dat onwillig tot het springen is , met de chambri�re , bedient zich daarvan bn volstrekte ongehoorzaamheid en gedoogt niet, dat het de rijbaan verlaat, alvorens gesprongen te hebben. DERDE LES. OEFENING MET DB WAPENS.

		INHOUD. Oefening in alle gangen met de sabel.
	EERSTE GEDEELTE.


				TWEEDE GEDEELTE. Oefening met de lans. Geleiden der paarden. Op- en afstijgen. Herhaling der vorige be- wegingen met gedragene en afgezette lans. Het gebruik der lans stil- staande. � � in alle gangen.
Het aantal ruiters, hunne kleeding en wapening. Geleiden der paarden. Opstellen. Op- en afstijgen. Herhaling der vorige be- wegingen met getrokkene en opgestokene sabel. Oefening stilstaande met de sabel.



			08

				Op- en Afstijgen. Herhaling der vorige be- wegingen. Het laden en vuren stil- staande. Oefening der wapens in alle gangen.
DERDE GEDEELTE. Oefening met de vuurwa- pens. Geleiden der paarden en op- stellen.


		EERSTE GEDEELTE.

	HET AANTAL RUITERS , HUNNE KLEEDING EN WAPENING. 150. Men vereenigt tot deze les een aantal van 12 of 16 ruiters , naarmate de grootte der rijbaan zulks toelaat. Zij zijn als voren gekleed, met kaske of schabska , en in het eerste gedeelte dezer oefening van desabel , in het tweede van sabel en lans, in het derde van alle wapens voorzien. GELEIDEN DER PAARDEN. 151. Bij het geleiden der paarden is de sabel in den haak; zoodra de ruiters plaats in het gelid hebben genomen , wordt zij onthaakt. OPSTELLEN. 152. De ruiters worden als in de vorige lessen _iwanneer zij in de rijbaan komen, opgesteld. OP- EN AFSTIJGEN. 153. Het op- en afstijgen geschiedt zooals §§117 en 129 voorschrijven.



		ii. INHOUD. TWEEDE GEDEELTE. Rijden op den zadel, kleeding der ruiters, zadelen, § 61. Het geleiden der paarden naar de rijbaan ...» 62. Opstijgen..............'......» 63. Zit op den zadel en herhaling der bewegingen van de voorgaande les...............» 64. Eindigen der les en afstijgen...........» 65. Het geleiden der paaiden uit de rijbaan.....» 66.

			DERDE GEDEELTE-

	Rijden met sporen................ » 67. De sporen.................... » 69. Rijden in de tweede stelling der handen..... » 70. Afmarcheren................... » 71. Verdeelen der gelederen............. » 73. De.groote volte................. » 75. De'kleine volte................. » 78. Van de plaats in draf gaan............ » 81. Uit den draf halt houden............. » 82 Vereeniging der gelederen............ » 83. Overschenkelen................. » S5. Het gelid in het midden der rijbaan stellen. . . » 94. Sluiten en openen der rijen........... » 95. Wendingen op het midden............ » 97.

VIERDE GEDEELTE. De galop.....................» 98. Aanspringen...................» 100. Opklimming bij de oefening in galop.......» 101. Vier ruiters oi' de geheele kolonne uit den draf den galop doen aannemen, en daaruit in draf overgaan....................» 102. Vier ruiters of de geheele kolonne uit den slap den galop doen aannemen en daaruit in stap overgaan....................» 104. Het kort omkeeren...............» 107. Rijden met stijgbeugels . . .�..........» 112.



			INLEIDING.

		Bij den aanvang van het onderrigt in het rijden zal de onderwijzer zijne aandacht vestigen op de houding des ruiters , vervolgens op zijn even wig t, daarna op het besturen des paards; en het daartoe aanbrengen der hulpen. Hij zal zich op dat punt in de rijbaan plaatsen , vanwaar hij het best een en ander kan nagaan , en in het begin te voetznn onderwijs geven. De kommando's tot bewegingen , welke achler- volgens door eiken ruiter moeten uitgevoerd wor- den, zullen in deze school Zeggenderwijze worden uilgesproken. 1.



			'.

				De kleine volte. Van de plaats in draf gaan. Uit den draf halt houden. Vereenigen der gelederen. Overschenkelen. Het gelid in het midden der rijbaan stellen. Sluiten en openen der rijen. Wendingen op het midden. VIERDE GEDEELTE. De galop. Aanspringen. Opklimming bij de oefening in galop. Vier ruiters of de geheele ko- lonne uit den draf den galop doen aannemen en daaruit in draf overgaan. Insgelijks uit den stap den galop doen aannemen en daaruit in stap overgaan. Het korte wenden. Rijden met beugels.
TWEEDE GEDEELTE. Rijden op den zadel. KJeeding der ruiters. Het zadelen. Het geleiden der paarden naar de rijbaan. Opstijgen. Zit op den zadel en herhaling der bewegingen van de voorgaande les. Eindigen der les en afstijgen. Het geleiden der paarden uit de rijbaan. DERDE GEDEELTE. Rijden met sporen. De sporen. Rijden in de tweede stelling der handen. Afmarcheren. Verdeelen der gelederen. De groote volte.


		AANTAL EN KLEEDING DER RUITERS EN UIT- RUSTING DER PAARDEN.

	1. Het aantal ruiters zal bij het begin van dit on- derwijs niet meer dan vier bedragen , gekleed in stalbuis , rijbroek en rijscboenen zonder sporen. De paarden zullen de deken opgelegd en de af- rigtingstrens aan hebben. 2. De deken wordt in de breedte in twee�n , daarna nog eens in twee�n gevouwen , en vervolgens in twee�n toegeslagen , met de opene zijde regts en



			8

		9. De onderwijzer kommandeert : 1. Geeft acht , 2. Regts (links) � �UGT u , 3. Staat. Op het eerste kommando, trekken de ruiters den regter voet naast den linker en nemen de houding aan. Op het tweede rigten zij zich. Op het derde worden de hoofden regtuit ge- plaatst. De rigting wordt slechts eenmaal, en wel bij het begin der les gekommandeerd , moetende de ruiters zich vervolgens zonder kommando rig- ten. OPSPRINGEN. 10. De onderwijzer kommandeert : Maakt u gereed = OP TE SPRINGEN. Een Tempo, Twee beivegingen. Op het laatste gedeelte van dit kommando maakt de ruiter regtsom, laat de teugels der kleine trens los , neemt met de regter hand den linker teugel der groote trens, de nagels bene- denwaarts, maakt eenen pas regts , doet de regter hand langs den teugel tot het einde afglij- den en brengt haar omhoog , zoodanig dat, terwijl de teugels daardoor ligt en gelijkmatig aange- houden znn, het paard v��r noch achteruit gaan kan. Hij steekt vervolgens den duim tusschen deze, en plaatst de linkerhand, die haren derden vinger insgelijks er tusschen steekt, en zich daarna ligt sluit, op den kam.



			9

		Op Twee. Werpt hij met de regter hand het uiteinde der teugels regts over , vat eene vlok manen die hij in de linker hand overgeeft en om den duim wikkelt. Hij sluit daarop de linker hand en plaatst de regter op de schoft, de duim links, de vier vingers regts. Springt = op. 2 Tempo's. l^e Tempo. Op het eerste gedeelte van het kommando, moet de ruiter door eenen krachtigen sprong, ondersteund door beide armen, zich vlug en loodregt opgeven , de manen naar zich toe- trekkende. Het bovenlijf zal zich niet over het paard buigen , de lendenen zullen ingetrokken , de kni�n aan het paard gedrukt en de voeten gesloten zijn. 2° Tempo. Op het laatste gedeelte wordt het regter been uitgestrekt over het kruis van het paard gebragt; de ruiter zet zich zacht neder , neemt den regter teugel met den duim en de drie eerste vingers der regter hand, laat de manen uit de linker los en stelt beide handen in de houding. De beweging van het kommando: Op moet te gelijk met die van : Springt verklaard worden, om den ruiter niet lang in de houding van Springt te doen blijven. DE HOUDING TE PAARD. Het hoofd moet regt, ongedwongen en uit de schouders, de kin een weinig ingetrokken zijn; de oogen zullen tusschen de ooren van het paard doorzien.



			15

		BEWEGINGEN DER HANDEN. 22. Deze beslaan in : 1. Aanhouden. 2. Geven. 3. Wenden. 23. Het aanhouden geschiedt door de handen bin- nenwaarts te draaijen, zoodat de pinken een weinig de borst naderen , zonder dat de duimen daarbij buitenwaarts hellen. De teugels worden hierdoor gelijkmatig verkort. Men gebruikt deze beweging tot het verzamelen van het paard, bij halve en heele ophoudingen en het teruggaan. 24. Bij het geven* worden de handen in diervoege gedraaid, dat de pinken den hals van het paard naderen en zich van elkander verwijderen. De duimen worden nader aan het ligchaam gebragt. Zijn hierdoor de teugels nog niet genoegzaam verlengd , dan worden de handen in deze stel- ling een weinig vooruitgebragt. Men gebruikt deze beweging tot het over- gaan in eenen snelleren gang, na het verza- melen , bij wendingen, en wanneer het paard bij het teruggaan achter de teugels blijft. 25, Om te wenden wordt de binnenhand binnen- waarts gedraaid , zoodanig dat de pink den bui- tentepel opwaarts nadert. De buitenhand moet eerst een weinig toegeven en daarna zoodanig gedraaid worden , dat de pink den buitenschouder nadert. Door de werking van den binnenteugel zal het hoofd van het paard naar de zijde der wen- ding bepaald worden. Door die van den buiten- teugel wordt het de vereischte goede houding



			19

		VOORUITGAAN. 30. Om de ruiters in heweging te stellen komman - deert de onderwijzer : 1. Peloton voorwaarts 2. Marsch. Op het kommando : marsch , legt men de bee- nen achter den singel aan , en geeft men de hand. De onderwijzer kommandeert bij tijds: Met ��nen regts , en : marsch , wanneer de ruiters tot op twee passen van den hoefslag zijn gena- derd , op welk laatste kommando zij vooruit- gaan , regts wenden en den hoefslag volgen. Bij het doorrijden der hoeken, die in het begin afgerond worden , herinnert de onderwijzer den ruiter de werking der handen tot het wenden , bij § 25 voorgeschreven. OPHOUDEN. 31. Om op te houden moet de werking der teugels sterker dan die der beenen zijn. Het paard zal daardoor of zijnen gang vertragen, of op de plaats stilstaan. In het eerste geval wordt dit eene hahe, en in het tweede eene heele ophou- ding genoemd. 32. Om de eerstgenoemde te maken, moeten de becnen, zoodra het paard door het aanhouden der teugels zijnen gang vertraagt, dadelijk aangelegd wor- den, ten einde het niet ophoude. Tot de laatstgenoemde zal de onderwijzer , na- dat de ruiters eenige toeren door de rijbaan heb- ben gemaakt en op de lange zijde gekomen zijn , kommanderen:



			20

		1. Kolonne. 2. Halt. Op: HALT, werden de teugels gelijkmatig aangehouden , en de beenen zacht aangelegd. VAN GELEDEREN-AFSTAND TOI GEWONEN OVERGAAN. 33.Het nemen van grootere afstanden, die gewoon- lijk zes passen zullen bedragen, dient om de ruiters meesters hunner paarden te maken; zij zullen daarbij vrijer marcheren en hunne voorlieden niet kunnen oprijden. 34. De kolonne stilstaande , kommandeert men : 1. Kolonne voorwaarts. 2. -Aj'stand genomen, 3. Marsch. Op het kommando: marsch, gaat de ruiter, die aan het hoofd is, in stap vooruit; de overigen stellen zich in beweging, zoodra zij van hunne voorlieden zes passen afstands hebben. Laat de lengte der rijbaan dezen afstand niet toe, zoo wordt een kleiner bij het kommando aangeduid. VAN GANG VERANDEREN. 3�. Wanneer men van eenen Iangzamen tot snel- leren gang overgaat , vangt men dezen bedaard aan, en strekt hem langzamerhand tot de tijd- maat, waarin hij zijn moet, uit. Gaat men van eenen snellen tot langzameren gang over, zoo vermindere men bedaard en toenemend , tot op de bepaalde tijdmaat. Hierdoor wordt belet dat



		*�1-2*

Verandert van zrz HAND. Op dit kommando wendt deze , na den hoek eene paardslengte te zijn doorgereden , van den hoefslag en gaat overhoeks door de rijbaan heen, zoodanig dat hij op twee paardslengten voor den tegenovergestelden hoek aankomt , waar hij wendt om weder den hoefslag te volgen. De overige ruirers voeren achtervolgens de- zelfde bewegingen uit, zoodra zij op de punten komen, waar dit door hunne voorlieden ge- schied is. TEREGGAAN. 40. Om liet paard te doen terugtreden , moet de wer- king der teugels die der beenen voorafgaan en eerstgemelde sterker dan de laatste zijn. De hulpen tot het ophouden worden daarbij her- haald aangebragt, telkens als het paard eenen pa# achterwaarts maakt. Is het ongehoorzaam , zo� vermeerdert men de werking der teugels. Wijkt het met de achterhand af, zoo doet men teugel en been dier zijde , waarheen het afvalt, sterker werken. Het moet in verzamelde houding , stap voor stap, op eene regte lijn en slechts eenige passen teruggaan. Deze oefening zal den ruiter leeren het paard in de hand en tusschen de beenen te hebben. 41. Na de kolonne te hebben doen halt houden, zal de onderwijzer kommanderen : 1. Achterwaarts.

	2. Marsch.



		23

	Op het tweede kommando doei de ruiter , vol- gens de bovenstaande regelen , zijn paard be- daard teruggaan. 42. Wanneer het met laag gesteld hoold, stijven hals, stijven rug en ongebogene achterband terug treedt, zoo moeten de beenen worden aan- gelegd en zoodra men het in de hand voelt , de teugels werken. "Wanneer het paard het mondstuk mijdt, en op de eerste werking der teugels terugloopt , zoo zullen de beenen sterker worden aangelegd. Het teruggaan dient ook om het te straften, als het op het mondstuk leunt. OPHOUDEN NA HEI TERUGGAAN. 43. Om op te houden kommandeert &. onderwijzer : Halt , waarop de beenen sterker worden aangelegd , en de werking der teugels wordt verminderd. WENDINGEN.

34. De werking der handen en beenen moeten daarbij in overeenstemming zijn , daar de teugels het paard in de wending leiden , en de beenen daarin voortdrijven. 45. De onderwijzer zal de beweging der wending stilstaande man voor man doen uitvoeren , en de grondregels bij § 25 voorgeschreven, herhalen. WENDINGEN STILSTAANDE. 46, Om eene pierde wending te doen uitroeren; zal hij kommanderen �.



			24

		1. Met ��nen regis [links), 2. Marsch. 3. Halt. Op het eerste kommando stelt de ruiter, door de hinnenhand eenigzins binnenwaarts te draai- jen , het hoofd van het paard zoodanig, dat hij het binnenoog kan zien; het huitenbeen moet daarbij de achterband ondersteunen. Op het tweede , draait hij de binnenhand zoo- veel , dat de pink den buitentepel opwaarts nadert; legt zacht de beeiten aan , te weten: het binnenbeen op , het buitenbeen achter den singel. De buitenband moet daarbij eerst een weinig nageven , en vervolgens zoodanig gedraaid worden , dat de pink den buitenschouder nadert. De cirkelboog door het paard te doorloopen, zal drie passen groot zijn. Op het kommando: halt, worden de voor- en achterhand door buitenteugel en buitenbeen opgehouden en regt gesteld. 47. Om eene halve zvending te doen uitvoeren , zal de onderwijzer kommanderen : 1. Met ��nen regts {links-om-keert). 2. Marsch. 3. Halt. Na het hoofd van het paard als boven gesteld te hebben , zullen de ruiters op het kommando : marsch , door aanwending der beschrevene hul- pen , hunne paarden eenen halven cirkel van vijf passen doen beschrijven. Op het kommando : halt , worden de '*oor- en achterhand door buitenteugel en buitenbeen opgehouden en regt gesteld.



			as

		48. INa de bewegingen regts en links omkeert stil- staande , moet het paard niet op denzelfden hoef- slag terug komen , maar na twee zulke wendin- gen , die de volte zullen uitmaken , zal het zich op hetzelfde punt bevinden, als v��r de wending. GELEDEREN- EN GEWONEN AFSTAND NEMEN. 49. De kolonne in stap marcherende, zal men om in denzelfden gang tot gelederen-afstand te doen oprukken , kommanderen : 1. Gelederen-afstand opgerukt. 2. Marsch. Op het kommando : marsch , maakt de eerste ruiter halt , en blijven de overigen doormarche- ren , totdat zij op eenen pas afstand', van hunne voorlieden zijn gekomen. Is de kolonne in draf, dan zal de eerste op het kommando: marsch, in stap overgaan, en de anderen in draf blijven , tot dat zij opgeslo- ten zijn. 50. Om van gelederen-afstand tot gewonen in den- zelfden gang over te gaan , kommandeert men : 1. ^4 f stand genomen. 2. Marsch. Indien de kolonne in stap is , zal zij, uitge- nomen de eerste ruiter, die in denzelfden gang blijft; op het kommando : marsch , halthouden , en de overige ruiters zich achtervolgens in bewe- ging stellen, zoodra hunne voorlieden op den bevolenen afstand van elkander verwijderd zijn. Is de kolonne in draf, dan gaan alle ruiters, behalve de eerste , op het kommando: marsch , 3.



			26

		in den stap over, en nemen den draf aan , zoo- dra hunne voorlieden op den bevolenen afstand van hen zijn. 51. Om van gelederen-afstand tot gewonen door eenen snelleren gang over te gaan , komraandeert men : 1. ^Afstand genomen. 2. In draf. 3. Marsch. Op het kommando: marsch , neemt de eerste ruiter den draf aan ; de anderen doen dit achter- volgens, zoodra de hun voorgaanden op den Levolenen afstand van hen zijn. 52. Om in eenen snelleren gang tot gelederen afstand op te rukken , kommandeert men : 1. Gelederen afstand opgerukt. 2. In draf. 3- MARSCH. Op het kommando : marsch , nemen alle rui- ters , uitgenomen de eerste, den draf aan , en gaan achtervolgens in den gang over, waarin de eerste ruiter marcheert, zoodra zij op den bepaalden afstand gekomen zijn. 53. Deze bewegingen zullen dikwijls, doch met in- achtneming van de vorderingen der ruiters, in ver- schillende gangen herhaald worden. Zi] zullen hen leeren meester hunner paarden te worden , en den onderwijzer doen zien of ieder hunner de hulpen behoorlijk geeft, en de bevolene be- weging goed uitvoert. WENDINGEN IN DEN GANG. 54. Men zal kommanderen : 1. Met ��nen regts {links). 2. Marsch.



			�27

		i Op het kommando: marsch , dat uitgesproken moet worden, als de ruiters op de lange zijde zijn, voeren deze gezamenlijk de wending uit, bij § 46 voorgeschreven , en gaan daarna in denzelfden gang regtuit , hunne tusschenruimte en rigting links (regts) bewarende , zonder het hoofd te verdraaijen. Om hen in /colonne op den tegenocergestelden hoefslag te brengen , kommandeert men : 1. Met ��nen regts {links). 2. MABSCH. Op het kommando : marsch, dat gedaan moet worden , als de ruiters twee passen van den hoef- slag zijn, maken zij met �enenregts [links), vooruit gaande en volgen daarna dien hoefslag. Om hen in de vorige orde te herstellen, wor- den dezelfde bewegingen herhaald. 55. Tot de bewegingen met ��nen regts (links) om- keert , zal de onderwijzer kommanderen : 1. Met ��nen regts (links) omkeert. 2. MARSCH. Op het kommando : marsch , dat uitgespro- ken moet worden , wanneer de ruiters op de lange zijde zijn, voeren zij de wending bij § 47 voorgeschreven uit. Wanneer zij de helft van den boog hebben doorloopen , laten zij de wer- king des binnenteugels na , moetende alsdan de gelijkmatige werking van beide teugels , veree- nigd met het aanleggen der beenen het paard schuins naar den hoefslag terugbrengen. Deze beweging doet de ruiters van hand ver- anderen , terwijl zij hen in omgekeerde orde brengt.



	■18

Om hen in de voorgaande orde te herstellen , kommandeert men : 1. Met ��nen links (regis) omkeert. 2. Marsch. Waarop eene tegenovergestelde beweging wordt uitgevoerd. DEN DRAF UITSTREKKEN EN VERKORTEN. 56. Waanneer de ruiters evenwigt verkrijgen, zal men hen afwisselend den draf doen uitstrekken en verkorten. Tot het eerste , kommandeert men : Sterker ^S DRAF Op het kommando : draf , worden de beenen met toenemende kracht aangelegd en de hand gegeven , totdat het paard den sterken draf aan- genomen heeft. Deze moet zooveel mogelijk uitgestrekt zijn , zonder dat de paarden den ga- lop aannemen. V��r het inrijden in de hoeken verzamelt men hen eenigzins. Slaat het paard in de ijzers, zoo legt men de beenen meer aan, en maakt eene halve ophouding. 57. Om den korten draf te hernemen , kommandeert de onderwijzer: Korter � DRAF. Op het laatste gedeelte van het kommando zullen de ruiters , door de werking der teugels te vermeerderen , de paarden den gang doen vertragen, en door die der beenen hen verhindoren in stap over te gaan.

		�. * �-*



		29

	DE LES EINDIGEN. 58. Om de oefening te eindigen , stelt men de rui- ters in ��n gelid, in het midden der rijbaan , met drie passen tusschenruimte. De ruiters op de linker hand marcherende, kommandeert men : 1. Met ��nen links. 2. Marsch. Op het tweede kommando, dat uitgesproken wordt, wanneer zij zich op de lange zijde be- vinden , voert ieder de beweging uit, bij § 46 voorgeschreven, rijdt regtuit tot in het midden der rijbaan, waar gekommandeerd wordt: 1. Peloton. 2. Halt. afspringen.

59. Men kommandeert: Maakt u gereed � AF TE SPRINGEN. 1 Tempo. Op het laatste gedeelte van het kommando kruist de ruiter de teugels in de linker hand en vat met haar eene vlok manen , plaatst de regter hand op de schoft, met de duim links, de vier vingers regts. Springt � af. 2 Tempo's , het laatste in twee bewegingen. Tempo Op het kommando : Springt, brengt <le ruiter, zich op den regter arm verheffende,



			30

		het regterbeen gestrekt over het kruis van het paard naast het linker en wacht op beide armen steunende, het kommando : Ar. 2^e Tempo. Op hetwelk hij zich bedaard en loodregt langs den schouder des paards nederlaat. Op: twee, worden de manen en teugels uit de linker hand losgelaten , en met de regter de linker teugel aangevat. De ruiter maakt daarop eenen pas links en voorwaarts, terwijl de regter hand langs den linker teugel afglijdt. Vervolgens vat bn de teugels onder den mond des paards, en neemt de houding aan, als voor het opspringen. De beweging , die op het komiriando: ^4f, moet worden uitgevoerd, zal te gelijk met die van: Springt worden verklaard, ten einde de ruiter niet tt lang in de houding van : Springt bhjve. HEI GELEIDEN DER PAARDEN DIT DE RIJBAAN. GO. Men geleidt de paarden op dezelfde vinze uit, als naar de rijbaan. Hiertoe wordt gekommandeerd : 1. Met EENEN (links met EENEN). 2. MARSCH. Op het eerste kommando neemt de ruiter de teugels van den hals des paards en plaatst zich in de houding , die tot het geleiden der paarden is bepaald. Op het kommando: marsch , beginnen zij van den regter of linker vleugel af te breken.



		31

	TWEEDE GEDEELTE.

RIJDEN OP DEN ZADEL. 61. Wanneer de ruiters op de deken eenen goeden zit en houding verkregen hebben en in de verschillende gangen behouden, wordt tot het onderrigt op den zadel overgegaan. De manschappen zijn gekleed als inde eerste les; de paarden gezadeld. ZADELEN. De zadel moet zoodanig op den rug des paards zijn gelegd, dat de ruiter daarop dezelfde zit- punten heeft, als op de deken. "Wanneer de- zelve te veel naar voren of achteren ligt , zal door het gewigt des ruiters de voor- of achter- hand ongelijkmatig bezwaard en het paard in zijne bewegingen belemmerd worden. De onderwijzer lette hierop naauwkeurig. Het onderrigt zal zonder stijgbeugels worden gegeven , en men tot hetzelve acht ruiters vereenigen. GELEIDEN DER PAARDEN NAAR DE RIJBAAN. 62. Dit geschiedt even als in de voorgaande les , zijnde de stijgbeugels opgegespt, die, als de ruiters in de rijbaan komen, tot het opstijgen worden nedergelaten. De manschappen plaatsen zich als in de voor- gaande oefening is bepaald.



			32

		OPSTIJGEN. 63. De onderwijzer kommandeert: Maakt u gereed := OP TE STIJGEN. JE en Tempo. Twee bewegingen. Op het laatste gedeelte van dit kommando maakt de ruiter regts om, laat de teugels dei- kleine Irens los, neemt met de regter hand den linker teugel der groote trens , de nagels benedenwaarts, maakt eenen pas regts , zoodat zijn linker been tegenover den heugel komt, doet de regter hand langs den teugel tot dat einde afglijden en brengt deze omhoog, zoodat, terwijl de teugels hierdoor ligt en gehjkmalig zijn aan- gehouden, het paard v��r- noch achteruit gaan kan; hij steekt den duim daar tusschen en plaatst de linker hand, die haren derden vinger ook tusschen dezelve brengt en zich ligt sluit, op den kam. Op Twee. werpt hij met de regter hand het einde der teugels regts af, vat daarmede eene vlok manen, geeft die van onderen naar boven in de linker hand en wikkelt ze om den duim. Daarna maakt hij half regtsom, plaatst den regter voet drie palmen achter den linkerhiel en den linker voet in den beugel; drukt de knie aan het paard, zonder het met de punt van den voet aan te raken, plaatst de regter hand met de vingers buitenwaarts op den achterlepel, houdt het lig- chaam regt en ziet voor zich uit. Stijgt = op. 2 Tempos.



			33

		1°. Tempo. Op het eerste gedeelte van dit kommando geeft hij zich loodregt op, de manen naar zich toe trekkende en met den regter voet zich van den grond opgevende; steunt op de regter hand, en drukt , terwijl de hielen bij� ��nblijven , de kni�n tegen den zadel 2^e. Tempo. Op het laatste gedeelte van het kommando verlaat de regter hand den achter- lepel , die zich vlak op den poetszak plaatst, om het ligchaam , terwijl het regter been uit- gestrekt over het kruis van het paard gebragt wordt , tot het zacht nederzitten te ondersteu- nen. Daarna laat hij de manen los, vat de teugels, plaats den voet in den beugel en de handen in de houding. De beweging , die op het kommando : Op , moet worden uitgevoerd, zal te gelijk met die van : Stijgt, worden verklaard , om den ruiter niet lang in de houding van : Stijgt, te doen blijven. Opgestegen zijnde doet men de ruiters de beugels aan den sluitriem opgespen. ZIT OP DEN ZADEL EN HERHALING VAN DE VOORGAANDE LES. 64. De zit op den zadel is dezelfde , als die op de deken. De onderwijzer doet de bewegingen in de voorgaande les vervat uitvoeren. EINDIGEN DER LES EN AFSTIJGEN. 65. Tot het eindigen der les stelt hij de ruiters als in de voorgaande oefening op , laat de beugels afdoen en kommandeert :



			34

		Maakt u gereed � AP TE STIJGEN. Een Tempo. Op het laatste gedeelte van dit kommando kruist de ruiter de teugels in de linker hand , en vat met deze eene vlok manen , plaatst de regter hand vlak op den poetszak en doet den regter voet uit den beugel. Stijgt ^z af. Twee tempo's , het tweede in twee bewegingen. l^e. Tempo. Op het eerste gedeelte van het kommando brengt hn , op den linkel beugel steu- nende , het regter been gestrekt over het kruis van het paard naast het linker, en de regter hand van den poetszak op den achterlepel. Het bovenlijf wordt regt gehouden. 2". Tempo. Op het laatste gedeelte van het kommando plaatst hij den regter voet op den grond en den linker uit den beugel naast den regter. Op : Twee, maakt hij , den achterlepel, de ma- nen en teugels loslatende, links om op den linker hiel, vat met de regter hand den linker teugel der groote trens , maakt eenen pas voorwaarts met den regter voet aantredende , en neemt de hou- ding aan als v��r het opstijgen. De beweging , op het kommando: y4f', moet tegelijk met die van : Stijgt, verklaard worden, om den ruiter niet lang in de houding van : Stijgt, te doen blijven. HET GELEIDEN DER PAARDEN UIT DE RIJBAAN. 66. Dit geschiedt als bij de voorgaande oefening is aangeduid, wordende daarbij de beugels opgegespt.



			35

		DERDE GEDEELTE. RIJDEN MEI SPOREN. 67. Zoodra bij de voorgaande lessen blijkt, dat de ruiters hun evenwigt en hunne houding kunnen bewaren , zal men met sporen en in de tweede stelling der handen doen rijden. Het getal ruiters zal hetzelfde als in de voor- gaande les zijn. 68. In evenredigheid der gemaakte vorderingen zal de onderwijzer vsrgen , dat de afsta; Jen naauw- keuriger bewaard en de hoeken scherper inge- reden worden. DE SPOREN. 69. De sporen dienen om het paard te bestrafi'en, en tot zijne grootste krachtsinspanning aan te zetten. Men moet zich daarvan met nadruk, en vooral op het juiste tijdstip , waarop het paard misdoet, bedienen. Om de sporen te geven draait men de punt van den voet iets meer buitenwaarts en sluit zich met de dijen, knie�n en kuiten aan het paard. RIJDEN IN DE TWEEDE STELLING DER HANDEN. 70. De houding, die door de tweede stelling der handen aan het hoofd des paards gegeven wordt, zal den ruiter , bij het regtuit rijden voor zich uit ziende , even den neus en het oog doen be- speuren. Zij komt uit de buiging van het nek- gewricht voort, daar de hals regts en opgerigt



			:?(�»

		moet blijven en het paard regtuit op den hoefslag voortgaat, De werking des hinnenteugels zal zich sterker aan het paard doen gevoelen , dan die des buitenteugels, en hoewel die van beide beenen het aan het mondstuk doen blijven , zal het bui- tenbeen, achter den singel aangelegd, het bestendig ondersteunen. Bij het veranderen van hand en regts of links omkeert maken , wordt de stelling der handen , op het oogenblik dat het paard naar de wending met het hoofd bij den hoefslag komt, op welken het op de andere hand moet voortrijden , ver- wisseld. Dit moet gepaard gaan met de verandering in het aanleggen der beenen, en tegelijk zoo bedaard geschieden , dat zulks geenen den minsten invloed op den gang des paards heeft. AFMARCHEREN. 71. Wanneer de onderwijzer zich overtuigen wil, dat ieder ruiter zijn paard , tot het vooruitgaan , de hulpen overeenkomstig de voorschriften geeft, zal hij kommanderen : 1. Met ��nen [links met ��nen). 2. Marsch. Op het kommando: marsch , stelt de regter (linker) vleugelman zich in beweging en wendt twee passen van den hoefslag regts (links), om dezen te volgen. De andere ruiters marcheren achtervolgens af, wanneer hun regter (linker) nevenman drie passen van het gelid verwijderd is, en volvoeren even- als de hun voorgaande de wending regts (links), om hem op zes passen afstands te volgen.



			37

		72. Alsnu zal de onderwijzer op het naauwkeuriger inrijden der hoeken letten , en daarbij , ten einde het gewone gebrek voortekomen , dat de paarden in dezelve , met hunne achterhand buitenwaarts afvallen , toezien , hoe de hulpen met buitenteugel en binnenbeen worden aangewend. VERDEELEN DER GELEDEREN. 73. Indien de rijbaan de lengte mist, om met het nu bepaalde getal ruiters , de vorige bewegingen te kunnen herhalen , zal men het gelid In twee�n verdeden. Na de ruiters, welke het tweede gelid zullen uitmaken , aangeduid te hebben , zal men kom- manderen: 1. Tweede gelid. 2. Halt. Op het kommando: Halt , houden de ruiters van het tweede gelid op en worden door het kommando : Tweede gelid , voorwaarts , MABSCH in beweging gesteld, zoodanig dat de eerste ruiters der beide gelederen tegelijk in , of op denzelfden afstand van de tegenovergestelde hoe- ken aankomen. De geleider van bet tweede gelid regelt zich naar dien van het eerste. 74. Zoodra de gelederen verdeeld zijn, zal men de bewegingen in de eerste les uitgevoerd , herhalen. Bij de verandering van hand, zullen de ge- lederen regts in de rijbaan zijnde, elkander ter linker zijde voorbijgaan; links in de rijbaan zijnde ter regier zijde. Bij de wendingen met ��nen regis en regts- omkeert, gaan de ruiters, elkander regts voorbij. 4,



			38

		Bij de wendingen links heeft het tegenover- gestelde plaats. GROOTE VOLTE. 75. Om de groote volte uit te voeren deelt men de rijbaan in twee gelijke deelen, en beschrijft door de hoeken af te ronden , den grootstmogehjken cirkel in elk derzelve. Is de rijbaan daartoe niet groot genoeg , dan beschrijft men in haar midden ��nen grooten cirkel. Wanneer de geleider den hoek is doorgegaan , om op de lange zijde te komen , kommandeert de onderwijzer : 1. Groote volte. 2. Mafsch. Het kommando: mahsch, wordt uitgesproken als de eerste ruiter op het punt komt, waar de volte moet beginnen. 76. Om op de volte van hand te veranderen , kom- mandeert men : Verandert van zz: HAND. Op dit kommando wendt de eerste ruiter , door de anderen gevolgd, regts (links) en rijdt, eenen boog beschrijvende naar het middenpunt van den cirkel, waar hij , de stelling van handen en beenen veranderende , door eenen boog in tegenovergestelde rigting te doorloopen , naar den omtrek rijdt , en op dezen voortgaat. 77. Om de volte te doen eindigen kommandeert men : Voor = WAARTS. een oogenblik , voor dat de ruiter aan het hoofd



			39

		der kolonne aan de lange zijde komt, waarop deze den cirkel verlaat en op den hoefslag voortrijdt. KLEINE VOLTE. 78. De volte is een kring , dien de ruiter naar de binnenzijde der rijbaan beschrijft. Zij begint en eindigt op hetzelfde punt en heeft eene middel ij n van zes passen. ~9.Bn de eerste oefening daarin zal men de rui- ters met geene rigting bezig houden , en eerst bij meerdere vorderingen hiertoe overgaan. 80. "Wanneer de ruiters op de regterhand marche- ren , kommandeert de onderwijzer. 1. Volte. 2. Marsch. Op het kommando : MARSCH , dat uitgespro- ken wordt, als zij op de lange zijde zijn, wendt ieder zijn paard in denzelfden gang , eenen cir- kel van 18 passen doorloopende, en zich re- gelende naar den ruiter , welke zich voor hem bevindt. Na van hand te zijn veranderd , zal de volte links door tegenovergestelde middelen worden uitgevoerd. VAN DE PLAATS IN DRAF GAAN. 81. De ruiters stilstaande , kommandeert de onder- wijzer -. 1. Jn draf. 2. Marsch.



			40

		Op het kommando : marsch, zullen de ruiters door de beenen krachtig aan te leggen en de hand te geven , het paard de vrijheid verleenen om van de plaats in draf te gaan. �IT DEN DRAF HALT HOUDEN. 82. Wanneer de ruiters in draf marcheren , kom- mandeert de onderwijzer : 1. Kolonne. 2. Halt. Op het kommando : halt , doen zij het paard de werking der teugels meer gevoelen; zitten, het bovenlijf uitstrekkende , goed door en brengen het gewigt des ligchaams eenigzins terug. De beenen moeten daarbij worden aangelegd om het ophouden op de voorhand te beletten , en voor te komen, dat het paard bij het halt houden terugga. VEREENIGEN DER GELEDEREN. 83. Om de ruiters in ��n gelid te pereenigen, kom- mandeert men : 1. Tweede gelid opgerukt. 2. In draf. 3. Marsch. Op het kommando : marsch , nemen de ruiters van het tweede gelid den draf aan , en gaan in stap over , wanneer de voorste op den gewo- nen afstand van den laatsten ruiter des eersten gelids is gekomen. 84. De in deze oefening aangehaalde bewegingen zullen in draf herhaald worden.



			il

		OVERSCHENKELEN. 85. Overschenkelen is een zijgang van het paard in hetzelfde front, waarbij het met de buiten- over de binnenvoeten treedt. De voorhand gaat de achterhand de breedte van eenen hoef v��r; de tweede stelling der handen bepaalt de hou- ding van het hoofd, naar den kant van den zijgang. _ De ruiter doet bet binnenzitbeen , zonder daardoor de minste beweging met het bovenlijf te maken, het gewigt des ligchaams voorna- melijk dragen, en werpt eenen blik naar de zijde, waarheen het paard overschenkelt. 86. Het overschenkelen geschiedt in koloune, eerst stilstaande en daarna in stap. Het gelid regts in de rijbaan zijnde, doet men het halt houden , en man voor man overschenke- len , door het kommando: 1. Regts Overschenkelt. 2. Marsch. Op het eerste kommando moet de ruiter door het buitenbeen achter den singel aan te leggen en den buitenteugel in de rigting van den binnen- schouder aan te houden , de achterhand van het paard zooveel regis brengen, dat bij het marche- ren de voorhand de achterhand de breedte van eenen hoef kan voorafgaan. Op: marsch , wordt door het aanhouden van den regter teugel even als bij het regts wenden en het aanleggen van het buitenbeen achter den singel, de zijgang aangevangen , terwijl te gelrj- kertijd de werking des linker teugels, de wen- ding der voorhand en het binnenbeen tegen den



			42

		singel aangelegd, het te veel binnenwaarts af- vallen der achterhand belet, zoodat buitenteugel en binnenbeen het paard in de gegevene stelling doen blijven. Handen en beenen herhalen hunnen werking zoo dikwijls het noodig is , waardoor het zij- waarts gaan slap voor stap, in geregelde tijd- maat voortgezet wordt. 87, Als het paard sneller zijwaarts gaat, dan de ruiter zulks verlangt, zoo moet hij dit door den buitenteugel en het binnenbeen tegengaan. Zoo het achteruit gaat , kan het niet met de buiten- over de bintienvoeten stappen; de handen moe- ten dan hunne werking verminderen en de bee- nen de hunne vermeerderen. Wijkt de voorhand te snel en blijft de ach- terhand terug , dan moeten de buitenband en het buitenbeen hunne werking vermeerderen. Gaat de achterhand de voorhand vooraf, dan geeft de buitenhand een weinig toe; de binnen- band vermeerdert hare werking , het binnenbeen houdt de achterband tegen. Het vooruitgaan is minder nadeelig , dan het terugtreden; het is eveneens beter dat de voor- hand een weinig te veel v��r is, dan dat de achterhand vooraf gaat, omdat de schouders daar- door de noodige vrijheid missen, welke tot het overtreden der voeten noodzakelijk is. De ruiters zijn in het begin geneigd het bo- venlijf' buitenwiiarts te doen hellen en hetbinnen^ been van het paard te verwijderen. Deze kwade gewoonte moet ten sterkste worden tegengegaan. 88. Naeenige passen te hebben doen ovecschenkelen, kommaudeert de onderwijzer : Halt.



			13

		Op dit kommando doet de ruiter door het aan- houden van den buitenteugel het verder op zijde treden der voorhand , en door het aandrukken van het binnenbeen, dat der achterhand ophou- den ; zoodat het paard met het hoofd loodregt tegen de muur geplaatst is. De handen herne- men de eerste stelling. 89. Wanneer men links wil oaerschenkelen wordt ge- kommandeerd : 1. Links OVERSCHENK.ELEN. 2. Marsch. Op het eerste kommando , neemt de ruiter de tweede stelling der handen aan , stelt het hoofd des paards een weinig links en de achterhand regts. Op het kommando: mabsch, wordt de zij- gang door tegenovergestelde hulpen als boven uitgevoerd. 90. Wanneer men het overschenkelen wil eindigen , en de ruiters op dezelfde hand den hoefslag doen volgen , wordt gekommandeerd : Voor =: WAARTS. Op het tweede gedeelte van dit kommando , worden de paarden door binnenteugels en binnen- been , regt op den hoefslag geplaatst en door het aanleggen der beenen vooruit gebragt. 91. De kolonne , stilstaande, regts en links hebbende doen overschenkelen, zal men deze beweging in den marsch doen herhalen. Hiertoe wordt gekommandeerd : 1. Regts (links) ot>erschenkelt. 2. Marsch.



			u

		Op het kommando : marsch , wordt aan het paard de vereischte stelling gegeven, het zijwaarts treden aangevangen en voortgezet tot op het kommando : Voor � WAAB.TS, Als wanneer door het binnenbeen achter den singel aan te leggen en den binnenteugel in de rigting van den buitenschouder aan te houden , de achterhand des paards links wordt gesteld. Op den hoefslag gekomen , zal het door het aan- leggen van beide beenen , vooruitmarcheren. 92. Het doorrijden der hoeken moet in den aan- vang dezer oefening vermeden worden , daar het zeer moeiiehjk is , en reeds vele geoefendheid Van den ruiter vordert. De voorhand des paard moet hierbij eenen grooteren cirkel beschrijven , middelerwijl de ach- terhand op de plaats wendt, en de buitenvoet kort over den �innenvoet weg treed t; het bin- nenbeen tegen en het buitenbeen achter den sin- gel aangelegd , ondersteunt de achterhand; de binnenteugel doet door een sterker aanhouden, de voorhand eenen grooteren kring doorloopen, terwijl de buitenteugel het afwijken van den hoefslag belet. Het overschenkelen zal niet lang achtereen plaats hebben. 93. De voorgaande bewegingen goed uitgevoerd zijnde , zal men overschenkelende pan hand doen peranderen. Als de ruiters ter regter hand marcheren en het hoofd der kolonne op drie passen na , in het midden der lange zijde gekomen is, kommandeert de onderwijzer: