|
NAGELATEN
GEDICHTEN
VAN
DIRK SMITS.
I. Deel.
|
||||
|
NAGELATEN
GEDICHTEN
VAN
DIRK SMITS.
|
|||||||
|
I. Deel.
|
|||||||
|
TE ROTTERDAM,
BY JAKOB BURGVLIET, MDCCLVIII.
|
|||||||
|
O P D R A G T
AEN DEN WEL EDELEN GESTRENGEN
HEERE
JOSUA VANDER
POORTEN, BT HETLEFEN ZTNER DOORLUCHTIGE
H 0 0 G H E IT9 WILLEM DEN FIERDEN,
DESZELFS REPRESENTANT
IN HET OPPERBESTUUR
DER NEDERLANDSCHE OOSTINDISCHE
MAETSCHAPPTE. o Vander poorten, die aen 't y,
Al vroeg, langs de allerfleilfte trappen
Der meestberoemde wetenfchappen,
Uw tydgenooten fteegt, met vlugge vaert% voorby:
|
||||
|
U^ die, de alomberoemde kunst
Des grooten Dichters SMITS, fteeds eerde,
Zyn eedle gaven hoogwaerdeerde>
En hem belonkte met eene ongemeene gunst':
V worden, door myn' lagen toon,
Uit naem' van 2,yne Weduwvrouwe,
Die, nog gedompelt in den rouwe,"
Haer' Echtgenoot betreurt, dees DICHTEN aengeboon:
Dit overdierbaer Kunstkleinoot,
Met zwier' en vier en geest' en leven
En fchrandre vindingen doorweven,
Dus, door 's mans eigen hand, vervaerdigt voor Zyn doodt:
*
Ja dit, o eedle Kunstmeceen,
Die Letterhelden gunst durft toonen,
De Dic'iters naer hun waerde kroonen,
Dit offeren we aen U, met meer dan dubble reen.
Weet,
|
||||
|
'k "Weet j hoe uw gulle vriendlykheit,
Geftaêg van trouwen byftand zwanger. De Weêuw en 't Kroost van onzen Zanger Getroost heeft en veel ftofs van dankbaerheit bereid. 'kWeet hoe uw Taelkunde, aen myn' SMITS,
Niet ielden dierbaer kwam te ftade.
'k "Weet hoe hy zich met U beraedde,
Hoe Gy, op duistre paên, hem ftrekte voor een1 Gids.
Indien zyn geest van onze daên
Nog kennis drage in 't ander leven,
Zal 't hem geen kleen genoegen geven,
Dat uw beroemde Naem mag voor zyn DICHTEN ftaen.
Zy komen U rechtmatig toe>
Ontfang ze met omhelzende armen.
Gy kunt, Gy zult ze ook wel befchermen,
Wat arbeid tegen hen de bitfe nyd ook^doe;
** 2 ZOO
|
||||
|
Zoo flrekk' nog lang uw wyze deugd
Tot fehrik der dwalende verkeertheit;
Uw eêl vernuft en Taelgeleerdheit,
Aen elk, die wetenfcliap en kunst bemint, tot vreugd.
. NIKOLAES VERSTEEG.
Te Rotterdam
den 8<;n der fVynmaend'
MD CC LUL
|
||||||
|
I
|
||||||
|
VREDE.
|
||||||
|
Geboren 1702 . Overleden 17.52 .
|
|||||
|
Wat Kunstzoon pooo-t ons Mer ten Zano-bejrure op te leien ?
Ig't,fiere Hotte! totr Tolk? de Aartspriester van itv-Keyen? Uw Bictter, die de Kunst oeluort keeft "aan Natuur ? Ja,tis die Stroompoëet-, ior SMITS, wiens yrervuur, "Wiens vondrjt liermuzrk «rantsch Neêrland tan Tbetoren; Of eer^ 't is Vondel zelf, in dezen Zoon nertoren „ |
|||||
|
\
|
||||||||
|
*'
|
||||||||
|
o
|
||||||||
|
»
|
||||||||
|
VREDEZANG.
|
||||||||
|
VREDEZANG,
A E N
DE WELEDELE EN MOGENDE
HE EREN ZEERADEN
TER
ADMIRALITEIT
OP DE M AE S.
■;.■■■■■■ ■■■".';
V Oelde eertyds 't heidendom een blyde drift in de aêren,
Als door de orakeHtem, 't gebaer der wichelaren, 't Gekras der ravens of der dieren ingewandt, Iet heuchlyks werd voorlpelt tot nut van 't vaderlandt: Wat blydfcliap moet dan 't hart eens Chriflen niet befpeuren , Als £yn verlangen, uit de ontfloten hemeldeuren, A Godts
|
||||
|
% V R E ü E Z A N G.
Gods waerde huisgenoot, die niets dan heil voorlpelt,
De Vrede , door een1 rei van zaïigheên verzelt, Gekleedt in wit gewaedt, gehult met hemelftralen,. Tot heil zyns Vaderlands, aenminnig neer ziet dalen ^ Blaest thans haer adem elk een fiere zangdrift in, 't Is dan ook billyk dat myn blyde zangheldin, Getooit met eenen krans' van frisfche olyveblaêren, . Die Schoone welkoom heet met galm' van keel' en iharen, Dat zy, die lang om 't leet van Neerlandt ging gebukt, Nu, door de hoop op 't heil haers Vaderlands verrukt, * In haer beipiegeling' op Vreêbanketten aze. Welëdle Raden, die, op 't ftroomkristal der Maze,
Den waterfepter zwaeit, en, onder't hoog gezag Der zeven landen, zit befchaduwt van uw vlag, Terwyl uw zetel in zyne uitgebreide palen Blinkt van den killer der Oranjezonneilralen, Wier glans zich, door uw trouw gefterkt, nog verder ipreit Dan ooit uw Waterleeuw op 't veldt der baren weid. -
o Zeebefchermers! die het Vredelicht, in 't dagen,
Meê vrolyke eer bewyst, en thans met welbehagen 's Lands
|
||||
|
V R E D E Z A N G. 3
's Lands waterrosfen, op hun togten afgeflooft,
Ontzadelt 'm 's lands dok, een.lange rust belooft;
Laet nu myn Vreêmuzyk uw oorlogzorg verpoozen.
Het waterkrygsgedrocht heeft tlians de vlucht gekozen,
De Tuinmaegdt fchept weer aêm, de Zeeleeuw voelt geen prang;
Verleent des, ben ik 't waerdt, gehoor aen myn gezang.
't Klapwiekende gerucht riep naeuwlyks door Europe,
Dat Gods Almogendheit, tot troost der droeve hope, De Vree, die met het hoofdt van 't Roomfclie ryksgebiedt, Den zesden Karel, laetst te Weenen 't leven liet, Deed opftaen van den doode in 't levenwekkend Aken, Of ftraks gevoelt myn hart een drift die my doet blaken, Om haer, die 's levens zout, het licht der weereld1 is, Aendachtig gaê te flaen m haer verryzenis : Waerop Verbeelding, die ons vaek houd opgetogen, In haer veelverwig kleedt, met weligweidende oogen, En wieken aen het hoofdt, voor myn gezicht verfcheen. Zy Iprak: „ Wilt gy de Vrede en al de aenminnigheên „ Waermeê zy 't oorlog temt, de norfche krygzucht leenigt, „ Der vorilen wraeklust toomt, 't verdeeld Euroop hereenigt, A 2 „En
|
||||
|
■ ■■-->■.:!.'■■..,■.■■.:•::;-;■■>>!■-.- .-s:.
|
|||||
|
4 VREDEZANG.
„ En al haer zaligheên befchouwen van naby)
35 Schiet dan de vleugels aen der vlugge Poëzy',
„ En volg my. 'k Zal, naerdien de fchoonlle ftar by 't duifier
„ Het allerfchoonfte blinkt met tintelenden luifler,
?, De alkoeflerende zon, herboren uit den nacht',
„ Of uit een donkre wolk', praelt met haer rykfte pracht',
33 Die heldre ftar, die ion, dien glans der vorflentrooneii*
3, U by den nacht des krygs en de oorlogswolken toonen.
Zy zwygt. Ik volg haer; zy geleid my in een woudt
"Waer myn gezicht niets dan 't geen aeklig is befchouwt. Hier groeit gebloemt noch gras; liet onkruit dekt de paden; De grondt brengt distels voort, 't geboomt draegt ooft noch bladen, Men ziet'er eik noch olm met wyngaerdloof gefiert; Men hoort'er, voor't muzyk van 't minziek pluimgediert. Het ysfelyk gekrysch van gieren 3 ra-vens, uilen. En niets dan naer getier, dan brullen, krasfclien, huilen; 't Gerucht verlpreit'er niets dan moordt en roof en ramp; 't Is vol falpeterilank en dikken fulferdamp, Vaek gaet'er 't zonlicht fchuil voor 't licht der blixemilraïen; De fchorre donder loeit en rolt'er door de dalen, En
|
|||||
|
V R E D E Z A N G/ . 5
En voert op zyn gebrul, gehuwt aen naer gefchrei,
De Kroonzucht, Heerfchappy en Oorlogslust ten reij',
Daer Roof- en Plonderzueht met haer bebloede handen
Wat hare woede ontmoet verwoeften, iloopen, branden,
En de aengeièhonnen Doodt rinkinkt met fhelle Ichreên.
Ik fchrik op dit gezicht en wil te rugge treên;
Maer myn Geleid/Ier zegt: „ Schep moed, volvoer uw pogen,
„ Weid vry door dit gewest met uw nieuwsgierige oogen.
„ Dit woudt vol jammers is des Oorlogs ryksgebiedt.
'k Gryp moedt, ila de oogen op, toen zag ik 'm 't verichiet
Een overoud gebouw welks kruin, fchoon laeg verheven,
Door ilorm op ilorm gefchokt, gedurig ièheen te beven.
Niet ver van dit gebouw zat Neêrlands Maegdt, bedrukt,
Met de oogen rood beichreit, de vlechten los gerukt;
't Beangst en kloppend hart deed haren boezem zwoegen;
Zy rustte met het hoofdt, vol rustloos ongenoegen,
Op hare flinke handt, de rechte hield de ipeer
Angstvallig vast; ik zag den krygilorm, keer op keer,
Den hoedt, dien ze eertyds fier plag naer omhoog te heiFen,
Met gloeijend bhxeravuur en donderilagen treffen.
A 3 Aen
|
|||||
|
o
|
|||||
|
6 VREDE ZANG,
Aen hare voeten lag Jiaer anders wakkre Leeuw,
- Gedoken in het flof, als wars van 't krygsgefchreeuw. Naeuw vroeg myn Leidsmaegdt wat liaer herwaerds had gedreven,
Of 'k hoor haer zuchtende terftondt dit antwoordt geven:
„ Geen lust tot oorlog heeft my in dit woudt gevoert;
„ Der Gallen Staetbelang, dat mynen tuin beloert,
„ En, reedloos, my't gewaedt durft van het lichaem feheuren,
„ Beftond, ondanks myn* will', my herwaerds heen te fleuren;
„ Zyn opzet luifterde naer reen,, v-erbondt noch klagt.
„ ï)e Hemel weet, dat ik, van ftaetzucht' wars, nooit tracht
„ Myn wettig erfgebiedt en grenzen uit te breijen.
„ Nooit deed ik eenig landt myn oorlogzucht befchreijen.
„ Nooit, dan tot tegenftandt, fchiet ik het harnas aen,
3. Of om myn'bondgenoot manmoedig by te ftaen.
^ My lust Hechts met myn heir Brittanjes krygsbedryven,
.., Het moedig Ooilenryk met mynen fchat te flyven
9, En Gode mynen noodt te klagen in gebeên.
,„ Men noodigt my vergeefs in 't Oorlogshof te treên,
„ Daer word Europes ramp en myn verderf beièhoren.
„ Spoei voort, gy moogt'er zelf dat treuripel zien en hooren.
Hier
|
||||
|
VREDE" ZANG. 7
Hier eindigt zy. Wy fpoên ons voort langs 't distlig padt,
En treên in 't ruim gefticht, dat kunst noch pracht bevat, En niets vertoonde 't geen ons hart of oog kon ftreelen. De wandt was Hechts bemaelt met wreede tafereeler», Naeuw zichtbaer door den rook, befmeurt met brein en bloedt, Hier lag het dondertuig, dat lieden fiddren doet; Daer moordziek handgeweer, ginds kogels en granaten; De helfche voorraedt van bloeddorflige foldaten. In 't aeklig midden van dit moordhol vol geween
Zat de Oorlog op een' troon van puin en menfchebeen ; Hem dekte een vael gewaedt; men zag zyne oogen branden, Als gloênde kolen vuurs, hy klemde in zyne handen Een' ysren fepter en een fakkel, die bereit Van pek en menfchevet, een Hinkend licht verlpreit. 'k Zag by dit-fcheemrig licht, met uitgetogen klingen, De Heerfchers van Euroop, vergramt, zyn troon' omringen. Hier ftond Hesperië, ten zeeflryde uitgerust; Daer 't moedige Brittanje, uit edle wraek' belust Om 't nadeel van den Teems den Iber te vergelden; Daer 't dapper Ooftenryk, omrigt van wakkre helden, Kroaec
|
||||
|
8 VREDEZANG.
Kroaet, Slavoniër, Hongaer, Hufaer, Panduur;
Ginds 't fiere Gallië, vol blakend oorlogsvuur,
Om naer zyn' wil, ondanks 't geftaefd verbondt, vermetel.
Een' Vorst te heffen op den Keizerlyken zetel.
't Ontzagbaer Pruisfen bood aen Gallië de handt,
Om 't Huis van Ooilenryk op te offren aen den brandt.
Ik zag het oorlogsvuur flaeg fèhitteren uit de oogen v
Van Saxen, Beijren en Sardinië, opgetogen
Met al den heldenftoet in krygsbefpiegeling'.
De Vorst des krygs, bewust wat drift elks hart beving,
"Wist yder naer zyn' wensch te leiden en te ftieren,
Door de onvertfaegde vlyt van zyne lyfltaffieren,
De Staetzucht, 't Zelfbelang, den Waen, de Heerfchappy',
De valfcheDapperheit, de List en Vleijery'j '„
Die fnooden wisten elk tot tweedragt aen te fporen:
Dees' bliezen zy, kwanswys tot heil zyn 's volks, in de oorén
Dat hy, het fchaê wien 't wil, de koopvaert voor moet ftaen;
Dien gespten zy met list' het blinkend harnas aen,
Om zyn ontzagbaer ryk heldhaftig uit te bfeijen;
Dien raên zy, daer ze hem met ydle loflpraek' vleijen,
■ ■. . Tot
|
|||
|
VREDEZANG. 9
Tot demping van den twist in 't oorlogsveldt te treên;
Dees' wie Germanjes troon naer 't kroonrecht moet bekleen, Terwyl 't, om 's Keizers doodt vast zuchtende en verflagen, 't Verdervend vuur des krygs zyn hartaer voelde knagen, En Pruisfens Adelaer, die voor geen dreigen zwicht, De Zon van Ooftenryk vloog in het aengeziclït. Een' ander' hielden zy met looze tael' voor oogen, Dat zyne majesteit geen fchennis moet gedoogen, Of achtilaen op al 't geen hy ooit beloofde of zwoer. Dus.zetten ze al 't gebouw alom in rep en roer. Ik zag den Oorlog vast zyn' ysren fepter zwaeijen
En 't zaedt van tweelpalt in der vorilen harten zaeijen, Wanneer myn Leidsmaegdt my met hare zachte hand' Leid daer het fchilderwerk pronkt op den zwarten wandt. Zy iprak: „ Zie hier gefchetst wat leet, welke ongenucliten „ De Christenweereldt uit dit moordhol heeft te duchten, „ Wat landbedervend kwaedt het reeds heeft voortgebragt.' . Toen zag ik juist gemaelt, hoe Fredrik onverwacht Opdaegde met zyn heir voor Glats en langs die wallen, In fchyn' van vriendfchappe, in Silefië is gevallen; B Hoe
|
||||
|
io VREDEZANG.
o
Hoe de achtbre Heerfcher van den Albiönfchen troon,
Verzelt van Cumberland, 's Helds onverfchrokken Zoon,
Aen de oevers van de Main', door Neêrlands magt gefteven ,..
Noailles en zyn Jieir heeft op de vlugt gedreven,
Den Mainftroom zwellen deed van 't Franfclie heldenbloedt.
'k Zag hoe de Beijervorst, door ydle hoop gevoed,
Den troon des ryks beklom langs eenen berg van lyken,
Doch haest, in ballingfchapp', van kwelling' moest bezwyken,s
En 't kwynend leven in den fchoot' van Frankfort liet.
*k Zag hoe verbaest de Ryn dook onder 't lis en riet,
Toen hy, door zynen vloedt, den Roem van Lottharingen,,
Ondanks der Gallen wacht, den Elzas in zag dringen;
Ook hoe in Beijeren 't verlaten Munchen fchreit,
Terwyl 't Hongaerfche ros door zyne ftraten weid.
Wat verder zag ik Praeg voor Fredriks krygsmagt' bukken.,
c
En 't leger van Louis in 't vorstlyk Swaben rukken.
Maer 'k werd, terwyl elk ftuk my deernis gaf, gewaerr
Hoe Neêrlands edle Maegdt, in nood' en lyfsgevaer,
Naer 't leven was verbeeld in een der tafereelen.
Ik ipoei my derwaerds, om in haren druk te deelen.'
'k Zag
o |
|||||
|
©
|
|||||
|
V R E D E Z A N G. u
\ Zag hier der Gallen magt den ringmuur van haer' tuin,
Ondanks hunn' woord' en eed', vermorzelen tot puin. 'k Zag Meenen, Yperen, en de eêllle Vlaemfche Heden, Ooilende, Doornik, Gent, de lenden in getreden, Den Denderflroom gevult met levenden en doón. Dan 'k zag ook, tot haer' troost, de Keizerlyke kroon, Te Frankfort in 't gezicht van Vrankryks legervanen, Op 't hoofdt verzegelt des Groothertogs van Toskanen. Myn Leidsmaegdt, op wiens ipoor ik in hetkrygsleet deel,
Geleid my dus van 't een naer 't ander tafereel. Hier zag ik Ooftenryk op Pruisfen triomferen, Daer Pruisfen met lauwrier van 't bloedig üagveldt keeren, Daer Saxens Opperhoofdt, bedeest, in lyfsgevaer> Uit zynen zetel vliên voor Pruisièns Adelaer. Hier graesde 't krygsgedrocht met zyn gewette tanden Door 't vette Italië, fchond beemden en waranden, En maekte, in 't zwelgen van zyn fhoodgeroofde fpys', Een Hinkend kerkhof van dat lieflyk paradys. Daer fcheen de Po bloedrood en Piemont 't brandend Trooijen; Ginds holde 't oorlogspaerdt door 't onvertfaegt Savooijen; --_■'/ B 2 Hier |
||||
|
12 VREDEZANG.
Hier fchond de krygsörkaen het marmren Genua.
Voorts zag ik, daer ik 't oog verbaest in 't ronde fla,' By 't licht der oorlogstoortfe, in andre tafereelen, Den oceaen, bedekt met dryvendekasteekn; Het flerke Porto Belle, ontgrendelt door Vernon; De Kaeb Breton, geboeit door 't magtig Albion; Brittanjes Kroonharpy op 't Schotsen gebergte zitten; De Spaenfehe zilvervloot, geplondert door de Britten; 't Bataeffche waterheir, ten oorloge uitgerust, Standvastig op de wacht rondom de Zeeuwfche kust; Brittanje een' ryken buit van fehier ontelbre fchepen, Den vyanden ontrooft, naer zyne havens liepen; De watermonflers, voor zyn zeeklaroen vervaert, Vliên naer hun plondernest met ingetrokken ftaert\ Ik wilde myn gezicht naer de andre zyde wenden,
Daer Brabandt lag verwoest door Vrankryks legerbenderr, Daer Brusfel, Mechelen, Antwerpen, Charlerooi, En Mons, met andre fteên, den vyand' viel ten prooij'; Maer een verward gefchrei, gekerm en angftig klagen, Verzelt van krakk' op krak en felle donderAa£,en3 |
||||
|
V R E D EZA N. G. 13
Vervulde 'ganscn gebouw. Ik vlieg op dit geluidt
Met myn Geleimaegdt fluks het hof des Oorlogs uit. Toen zag ik Hollandt, dat weleer, vol kloek vermogen, De trotfte vorften dwong door 't wenken van zyne oogen* Het Spaenfche juk zoo fier heeft van den hals gefchudt. De wreeden wederftaen, de zwakken onderftut, Te veld' zyns vyands heir ter neer velde of deed wyken-, Te water vloot by vloot de trotfche vlaggen flryken: Dat Hollandt zag ik hier, verbleekt van fchrikk' en fchroom', Neêrzygen op het puin van Bergen op den Zoom, Zyn' burg, zyn1 toeverlaet, waer op 't, ondanks het kraken Der bommen, 't ftormgedreun, het vuur- en kogelbraken Van 't blixemend gefchut en 't dondrend krygsgeweidt, Zoo lang, gerust, zyn hoop had vruchteloos gellelté 'k Zag Hulst, ik zag Kadfant en Breskens overwonnen.. Tt Is al verwoest zoo ver myne oogen reiken konnen. Nu dekt me een buskruit wolk, dan zie ik 't blixemlicht. Dan hoor ik 't donderen op 't bevende Maestricht. In dezen krygftorm, in dit bulderen en blaken, Verryst, verheft zich uit de vrye rykftat Aken, B 3. Wiens.
|
||||
|
i4 VREDEZANG.
Wiens koefterende fchoot het kwynend leven wekt,
De Vrede, die al de aerd' tot levenwekfler llrekt,
Die al wat leven heeft weer bly doet adem halen
En 't oorlogsönweer ililt, terwyi zy aen koomt pralen,
Gelyk de morgenzon, wanneer ze, in 't goud gekleed,
Met ftralen om 't gelaet uit hare flaepzaef treed.
Het zuivere gewaedt vloeit luchtig om haer leden,
Een palmkrans dekt haer hoofdt, de zaehtheit harer Zeden 9
De blankheit van keur hart blinkt uit haer bly gezicht,
Dat vast met flraeP op ilrael het duifier woudt verlicht.
Men ziet de lieve lente op hare wangen blozen;
Zy ademt niet dan geur van verschöntloken rozen,
En voert in hare leest., vol aertsbevalligheit.
Een' goddelyken zwier en hooge majesteit.
De ware Vriendfchap, die het leven is van 't leven,
De hemelfche Eendragt en de oprechte Liefde ftreven,
Als herautinnen blyde en ïlatig voor haer uit;
Dit drietal ftaeft haer' lof met flreelend maetgeluidt,
Bekranst haer fneeuwit kleedt met groene olyvebladen,
En ftrooit Oranjeloof en vruchten langs de paden
- - Wacr
|
||||
|
v
|
|||||
|
VREDEZANG. 15
"Waer op zy word vereelt van haren hemelftoet,
Gerustheit, Vrolykheit, Gods Zegen, Overvlöedt,
Genoegen, Welvaert en ontelbre zaligheden;
Al ftaetjongkvrouwen, die, getrouw, haer zy bekleeden
En tripplend volgen op heur"' errensthaften tret.
Zoodra de fchoone dus haer zuivre voeten zet
Daer Neêrlands droeve Maegdt, van bitter leet bevangen,
Nog kwynde en hooploos zat met tranen op de wangen.
Vat zy,,vol teederheit, met vrolykheit gepaert,
Haer vriendlyk by de handt, en heft haer op van de aerd1;
Ze omhelst en kuscht haer teer en ftreelde dus hare ooren:
„ Schep moedt, bedrukte Maegdt! uw heillot is herboren,
,5 Het hemelsch Vrëdehof, genoopt door uw gebeên,
„ Zend, tot Europes heil, my gunflig herwaerds heen,
„ Opdat ik 't krygsvuur blusch', het Vredevuur ontfteke t
„ De hemelfche eendragt in der Vorften harten kweeke,
„ Het roo£ziek krygsgedroclit uit uwen tuin verdryP,
„ En uwen fchedel dekk' met heiligen olyf.
„ Schep moedt! 'k ben uw vriendin, denoordftaruwêrfchreden;
„ Ik ben de zelve, die, nu juigt een eeuw geleden,
U
|
|||||
|
i.6 VREDE ZANG.
„ U heb den tranendaeuw van 't blank gelaet gekuscht,
„ Het tachtigjarig vuur des oorlogs uitgebluscht, „ Uw' nek bevryd van 't zwaerdt der wrevele Filippen, „ Den vryen hoedt, toen gy 's Lands hulk van Spanjes klippen, „ Uw kuisheit uit de magt' der fchendren hadt geredt, „ Omvlochten met iauwrier, op uwe lpeer gezet. „ Toen zag ik, op myn komst, u om uw' Fredrik treuren, „ Nu vind ik u, omringt van nieuwe Granjegeuren, „ Daer de edle Feniks, uit zyns Vaders asch geteelt, „ Uw WILLEM, u bewaekt, befchermt, belonkt en flreelt. „ Schep moedtl zyn wakkerheit zal u en my behoeden, ,,, EnGodt door myne komst 't geleden leet vergoeden. Zy zwygt. De Tuinmaegt valt eerbiedig haer te voet, Gevoelt in 't zwoegend hart een' nieuwen vreugdegloedt, Wisent bly de tranen af, flaet haer vervrolykte oogen Aendachtig hemelwaerds en dankt Gods Alvermogen, Intusfen fpoeit de Vree zieh voort op 't fnaergeluidt, Waer zy haer fchreden wend ontluik gebloemt en kruidt, 'c Geboomt bot uit en bloeit, 't veldt krygt een blydèr wezetj. JJet woudt, hoe aekelig, hoe naer en doodsch voordezen, Is
|
||||
|
VREDEZANG. 17
Is nu een paradys, waer 't zangrig pluimgediert
Bevallig kwinkeleert en door de takjes zwiert.
Het ongedierte duikt in holen en ipelonken.
Het ingeflort gebouw des Oorlogs is verzonken.
De fleden ryzen uit haer bloedige asch1 en puin\
De Vorilen, die elkaer flus met gehelmde kruin'
Begrimden, uitgedaegt op 's Oorlogs moordtooneelen,
Vergasten nu elkaêr in groene olyfgfiëelen,
Daer dolle krygftorm loeit noch laeuwe bloedftroom bruischt,
Maer 't vredekoeltje ipeelt en \ nektarbeekje ruischt.
Die lieve rust verkwikt het afgeftreên Germanje.
Nu kuscht Hesperië het vreêgezind Brittanje,
Brittanje Gallië; daer Gallie Ooftenryk,
Met Pruisfen teer verzoent, omhelst, op 't fchel muzyk
Der krygstrompetten, die Euroop niet meer verbazen,
Maer op een' vredetoon alom den aftogt blazen,
't Geheiligd Vreêverbondt, geflaeft met eed1 en eer',
Schenkt yder Vorst zyn volk, zyn landt en'fteden weer.
't Verwoest Italië ryst vrolyk uit zyn tranen,
Terwyl der Gallen heir met opgerolde vanen
C En
|
||||
|
i8 V R E D E Z A N G*
En omgekeert gefchut zich fpoeit uit zyn gebiedt.
't Gemarteld Vlaenderen, 't gefolterd Brabandt ziet, Vermoeit van onder 't juk den kryg tot prooi te ftrekken, Met blydfchap 's Vyands heir, bevredigt, henen trekken. De gryze Schelde beurt op 't vrolyk vreêgeluidt Het hoofdt, met lis bekranst, den glazen ftroomzael' uit, En roept met de Yperlee, die met haer Vlietnajaden Nu veilig zeewaerds ryd op heure waterraden, Der Gallen wykend heir 't vaerwel blymoedig na. De Leye en Denderftroom vergeten hunne fchaê, En vloeijen vreedfaem voort door akkers en valeijen. Het lust de Sambre en Maes nu bly te fpelemeijen Langs dalen en gebergt, door vuur noch zwaerdt ontrust» De Geete- en Demernimf, beluifteren met lust' Den zoeten Vredezang van hunne ontruimde Heden, Terwyl hun waterftoet, met luchte en vlotte fchreden, Op dat gewenscht muzyk ten reij' gaet, handt aen hand'; Die galm herbouwt den muur voor 't vrye Nederlandt, En wykt Amfions luit noch kunstgeleerde maren. De Leeuw van Zeelandt rust nu veilig op de baren» |
||||
|
VRED'EZANG. 19
't Gehoonde Bergen, flus beknelt, geboeit, vertreê n,
Herilelt zich op den Zoom, 't heelt zyn verminkte leen,
't Ontfangt zyn Burgery weer in zyn dappere armen,
En zet zich weder pal, om Hollandt te befchermen.
Men hoort nu heinde en ver, voor 't baldrend krygsgeluidt,
't Rustvoerende geflreel der zachte vredefluit.
Waer flus, in rook' en damp', by 't zwieren der ftandaerden,
De trappelende hoef der vyandelyke paerden
Het goudgeel graen vertrad, de veldvrucht heeft verwoest,
Belooft de landman nu zich eenen ryken oest,
En dryft, daer rooversrot noch foudenier hem ftoren,
Vervrolykt en gerust, het kouter door de voren.
De blyde melker dryft, met de'aenkomst' van den mei,
Zyn koeijen nu gerust in klaverbeemdt en wei.
Dus wekt de Heilbodin door liefFelyk vermogen
De vrolykheit op 't landt, de blydfchap in elks oogen,
En fpoort door hare komst, die yders hart verheugt,
Waer ik myne oogen wende een algemeene vreugdty
Die vreugdt, door 't rustryk heil van 't vreêgenot gefteven,
Doet ftraks de blyde Hoop aen myne zy' herleven;
C 2 Dees
|
||||
|
so V R E D E Z A N G.
Dees zoete Troostfter van 't reikhalzend ongedult,
Gekleed 'm groen gewaedt en met gebloemt gehult,
Vooripelde my het heil dat Neêrknd zal bejegenen,
Indien de Almogendheit het-Vreêverbondt wil zegenen.
„ 'k Voorzie [dus fprak ze] nu de Vrede ons weer bewaekt,.
„ Zoo Batoos kroost Gods gunst zich niet onwaerdig maekt?
„ De ryke Welvaert, die alle oogen kan bekoren,
„ Eerlang tot elks geluk in Nederlandt herboren.
„ Dan zal Vors.t FRIS O, die op 't woedend krygsgebrom,,
„ In 't muitziek Landgevaer, den floel des Lands beklom r
„ En reeds, de hulk van ftaet op Gods genaê zag dry ven,
„ Met zyn Vorftinne en Kroost, in fchaeuw'dervredeölyven,.
„ Zich koeftren in 't genot der zaligende rust',
„ En met 's Lands Vaderen, vol ongefloorden lust,
,, By 't groeijend Landtrezoor, in burgerliefde blaken ,
„ En 't heil van Neêrlands Staet bezorgen en bewaken„
3, Dan zal de Vredezon, terwyl ze elk huis beftraelt,
„ En met haer' gloed' in 't hart van yder burger daelt,
„ Den Twist en Muitery hunn' dollen aert verleeren,
„ En leeren hun 't beftuur der Burgervadren eeren.
sa Dai
|
||||
|
VREDEZANG. 21
„ Dan zullen winkelier en noefte handelaer
„ Hun eerelyke winst zien wasfen jaer op jaer,
„ Dan zal de Koopvaerdy met opgezwollen zeilen;
„ Zoo ver 't kompas liaer wyst, de kiel geen' grondt kan peilen ,
„ Heen ltevenen door zee, en, 't zeegevaer getroost,
„ Den fchat, dien 't goudryk West, het kruideryryk Oost,
„ En 't kille Noorden baert, met volgeladen fehepen,
„ Behouden in Goêreê, de Maes en Texel flepen.
„ Dan word' gansch Hollandt weer, terwyl zyn glory rystr,
„ Eet ryke voorraedhuis, dat al de weereldt ipyst,
., Waer uit de Koopmanfchap haer vergekochte v/aren
„ Met voordeel uitvent aen ukheemfche handelaren.
3, Die voorfpoet, dat geluk zal dan met gulle gunst'
„ De wetenfchappen voên en elke nutte kunst'
„ Verilrekken tot een ipoor, en, by haer tierig bloeijen,
„ Gansch Nederlandt in magt, vernuft en rykdom groeijen.
Hier zwygt ze. 'k Sta verbaest; myn hartsverlangen brand
En haekt naer 't welzyn van myn dierbaer Vaderlandt. Maer Tc mis, zoodra ik my had voor de Vree gebogen, Myn vlugge Leidsvriendin, en vind my opgetogen, C 3 Daer
|
||||
|
• *
|
||||||
|
'%% V R E D E Z A N G.
Daer my de Hoop nog ftreelt met hare profeetzy.
Gun my, o RADEN, nu dees Vredefchildery,
Niet daer uw Raedzael waekt voor 't heil der zeebelangen, Maer in uw rustvertrek, eerbiedig op te hangen j Terwyl de Vyvernimf, met vredeölyf gefiert, In 't vrolyk 's Gravenhaeg' het Vreêverbondfeest viert, Daer ze uit 's Lands Vreêpaleis, door 't ftatenhof gefteven, 's Lands prachtig vreugdevuur doet naer de ftarren ftreven: Gy zaegt de Vredezon, zoo blyde als onverwacht, Verryzen met haer' glans' uit 's Oorlogs donkren nacht', In 't juichend Jubeljaer der duurgekochte Vryheit, Nadat de Oranjezon, gansch Neêrlands troost en blyheit, Gelyk een morgenftar, haer bly had voorgelicht; Ziet haer nu andermael verryzen in myn dicht; Zoo moet' myn lage kunst uw' Jioogen geest vermaken! Terwyl ge in 't vreêfaizoen niet ophoudt van te waken, Maer, met het oog in 't zeil en 't zeeroer in de hand', Denkt aen uw heldenfpreuk; Ik stry voor 't Vaderlandt, fllD C CX LIK,
|
||||||
|
TA F E-
|
||||||
|
TAFEREELEN.
|
||||
|
|
||||
|
-«^•.■«"■■■"■'V"
|
||||||||||||
|
|
||||||||||||
|
tf.t-f ..^fr
|
||||||||||||
|
,
|
||||||||||||
|
|
||||||||||||
|
......• i-iii-j'i'"'^-.; i.iiL.iii „.■■■■■■i.j.
|
||||||||||||
|
25
|
|||||||
|
TAFEREEL
|
|||||||
|
DER
|
|||||||
|
WRAEKZUCHX
|
|||||||
|
o VXY, die, rein van hart ennedrig van geweten,
In uw zachtmoedigheit, een fimple duif gelyktj
Ja altyt toelegt op vergeven en vergeten, En in die hoofddeugd' nooit uws Heilands wett'ontwykt,"
Draeit vry uw hoofden om, of treedt een poos'ter zyden, Wy hangen dit tafreel, niet op voor u, o neen:
Wat hier de voorgrondt toont mogt' uw gezicht ontwyden," De Wraekzucht word hier fledits genood om toe te treên:
D Zoo
|
|||||||
|
2<S TAFEREEL DER
"Zoo moog' zy haer gelaet vol purpren gruwelvlekken*
Hier, met eèn trillend hart, als in éen1, fpfegel' zien; '
Ja in haer eigen fchaêuw1 haer fnood gedrag ontdekken, En, tot der menfdien heil,* zelf voor haer fcliaduw' vliên.'.
Is 't wonder dat men hier op voor- en achtergronden,, Alom onzuiver blaeuw en morszig zwart ontmoet,
Dees fchildery veré'ischte, in 't hoogen, diepen, ronden, Geen aengename verf maer enkel gal en roet.
Dat zyn de wezentlyke en bittere cigenfchappen Der "Wraekzucht', die gy hier, met een geveinst gelaet,.
Ziet wandlen voor haer' floet, die hare fnoode Happen Vermetel onderfteunt en naerstig gadeflaet.
"Wie zou voor dit gedrocht niet fidderen en fchrikken ? Ei zie, zy buigt het hoofdt kwanswys demoedig neer,.
Doch fchort de winkbraeuw op en flaet haer gloênde blikken, Waer heilloos vuur uitftraelt, gedurig ginds en weer.
Het broeinest van heur haer gelykt een pruik van flangen,. En hangt, verwart en woest, om haren ftuggen nek.
Haer mondt is blaeuw en bleek, haer ingevallen wangen |
|||||
|
Zyn door haer' vuilen aêm befmeurt met viekk' op vlek..
|
|||||
|
WRA'EKZUCHT. 27
Haer lyf is uitgeteert door noodelooze zorgen,
Waer zy zichzelf meê kwelt en uur op uur ontrust.
De flaep ontvlied haer 's nachts, geen lieffelyke morgen Verkwikt haer' wreeden geest, geen dag verwekt haer lust,
Haer rechtehandt verbergt, in haer befmeurde kleeden, Een' ponjaert, fcherp van fheê, die ftaeg op 't leven loert,
Van hun, die, zoo zy waent, haer immer iet misdeden, Zoo word zy door iet kleens tot groote wraek vervoert;
Gy ziet haer flinkehandt daerom een glas bevatten "Wiens kracht het voorwerp van haer' bittren haet vergroot,
Dat doet haer al heur leet op hooger waerde fchatten, Dan 't waerlyk waerdig was, toen zy het eerst genoot'.
Arglistigheit, bedrog, geveinstheit, ontrouw, fchennis, En ander fhood gebroedt verzeilen haren tredt,
Terwyl zy, gansch ontbloot van deugd' en edle kennisP, 't Gehoor fluit voor Gods woordt en de oogen voor zyn wett'.
Dus durft zy 's hemels Vorst op zynen troon onteeren; Ja poogt hem 't wraekzwaerdt vaek te wringen uit de hand',
Hoe vaek zyn mogendheit haer weer te rug doet keeren, Daar zy zichzelf verteert van ipyt' en fmaed' en fchand'.
D 2 Men
|
||||
|
28 TAFEREEL DER
Men denk' eens in wat ftaet' die fnoode ftaêg moet leven}
Als haer de wanhoop plaegt met droef heit en verdriet,
Dewyl zy nooit by Godt durft reppen van vergeven, Want zy vergaf toch nooit haer1 fchuldenaren iet.
Al riep een ganfche fchaer van heilige Profeten Haer voor vele eeuwen toe: beveel de wraek aen Godr.
Zy floeg het in den windt, door fiiooden waen bezeten, En dreef met liefde en vrede en lydzaemheit den fpot.
't Verbaze u niet dat zy, zoo graeuw en grys.van haren, Door 't pak des ouderdoms hier krom gebogen gaet;
Zy gaf toen op dit rondt nog naeuwlyks menfchen waren. Al proeven van haer' aert door een vervloekte daedt.
Ik zwyg hoe ze, uit den poel' des afgronds opgerezen, Wanneer ze op 's Hemels magt zichzelf niet wreken kon,
Het allereerste paer liet door de flang belezen, Om dat het, haer ten ipyt', geftaêg Gods liefde won,
In Kaïn is haer aert ons zonneklaer gebleken, Zy vierde in hem den toom aen hare gruweldaên,
En deed, opdat zy dus zichzelf op Godt zoud' wreken, Ten fpyt' der broedermin, hem Abel nederllaen.
Dus
|
||||
|
WRAEKZUCHT. %9
Dus doelde zy ook vaek, met duizend looze lagen,
In Ezauws wraekziek hart, op Jakobs ondergang,
En Hoorde zich te noö aen vrouw Rebekkaes klagen > Wie, om dien broedertwist, het leven viel te bang,
Ja hadd' de trouwe zorg van die zoo teedre moeder Den jongen Jakob niet tot vluchten aengelpoort,
Zy hadd' hem omgebragt door Ezauw, zynen broeder, En 't huis van Izak ook bevlekt met broedermoord'.
Hoe wist zy voorts het hart van Jakob aftematten, Niet Hechts door Ezauws wrok en overzoenbaerheit>
Maer toen zy Simeön en Levy uit deed1 fpatten, Daer zy voor Hemons huis het wraekvuur had bereid.
Hoe duur moest Sichem haer zyn dartle min vergoeden, Toen 't zwaerdt zyn groene jeugdt en gryzen vader trof'
En al zyn manfchap doodde; en zy, in al dat woeden De vrouwen met haer kroost wegvoerde uit flat en hof.
Dus wist ze in 't heldenhart van Gideön te dringen, En gaf zyn dapperheit het wraekzwaerdt in de vuist,
Opdat hy 't hoonziek volk van Succoth zoud' beipringen y. En Pnuë'1 dat hem wuft beipot had en verguist >
D 2 Be
|
||||
|
o,o TAFEREEL DER".
De man die, naer Gods hart, godvruchtig was en heilig*
De groote David vond, op Nabals euveldaên,
Zyn koninglyk gewaedt en moedig hart niet veilig, Voor haer verwoede drift1 en doodelyk beftaen.
Hadd1 fchoone Abigaël 's Helds woede niet verfproken, En, in zyn edle ziel', de wrevelheit verzacht,
Zy hadd1 zich toen alleen op Nabal niet gewroken, Maer al zyn manlyk volk vernielt en omgebragt.
Hoe ligt laet zy zichzelf tot gruweldaên vervoeren ? Wat heeft 'er niet al kracht op haer bevlekt gemoed ?
Een wenk, een lach, een woordt kan hare ziel ontroeren, Ja wat beftaet zy niet om 't misfen van een groet;
Dat tuigt ons Haman, die, door hare drift bezeten, In zyn hoogmoedig hart, dat ftaêg in trotsheit klom,
Niet Hechts op Mordechai verfloort was en gebeten, Maer zyne wraek verspreide op al het jodendom.
Maer och! wat vond hy zich door haer beftaen bedrogen, Wat was haer wrevelheit zyn fiddrend hart een walg,
Toen hy, die toelag om zichzelven te verhoogen, Zichzelf1 verhoogen zag' aen zyn verheven galg'.
o Wraek-
|
||||
|
• ,■ wraekzucht: $t
o Wraekzucht, waertgy toen met Haman omgekomen!
Hadd' u de flrop met hem verworgt en doen vergaen,
Men hadd1 u, na dien tydt zoo dikwyls niet vernomen, En gy zoudt thans de deugdt zoo trots niet wederftaen.
Men zag', o doodharpy, o vlek, o pest der zielen; Gefchichtboek en kronyk alom van bladt tot bladt,
Niet van uw gruwelen en euveldaden krielen, En zooveel klingen niet met brein en bloedt befpat.
Men zoude u dagelyks niet reis op reis ontmoeten, Niet zien hoe gy vol lpyts uw naesten kwelt en plaegt.
En, om uw' fnooden lust en helfche drift te boeten. De hel en liaer gefpuis tot uwen byflandt daegt.
Zult gy dan nimmermeer uw' dollen loop volenden, En eeuwig voor 't geluidt der boettrompetten vliên}
Zult gy oneindig, met uwe eervergete benden, God' en zyn' goeden geest' hardnekkig weêrilandt biên ?
Gy ziet hoe noó zich Godt laet tot de wraek bewegen, Schoon zy alleen aen Hem, aen Hem alleen behoort,
En gy, fchoon 't u niet voegt, zyt llaêg tot wraek genegen, En wordt, om't minste leet, verbolgen.en verftoort.
Gy
|
|||||
|
■ ■■■-■--■■-"
|
|||||
|
32 TAFEREEL DER WRAEKZUCHT.
Gy hoort zyn' goeden geest ü, door zyn woordt, verkonden,
Hoe hem, die hier vergeeft, om hoog genaê gefchiet.
En voor zyn vierfchaer' nooit vergiffenis van zonden Voor u te wachten is. maer och! gy acht het niet.
Ach! wondt gy eens de les van 's weerelds Heiland volgen, Die zoo veel minzaemheit en lydzaemheit bezat,
Dat hy op niemandt ooit verftoort was of verbolgen; Ja voor zyn hateren zelfs vurig fmeekte en bad,
Wat zoudt ge een zoete rust verwekken hier beneden.' Helaes! wat rade ik u, gy fcliept in onrust1 lust
En durft op Kristus zelfs if wreken in zyn leden, Doch wee u, als Gods wraek zich zelf heeft toegerust.
Maer zagt. ik zwyg. dees tael fchynt haer nog meer te ontroeren» Zy boogt op haer gelaet en fnoode gruweldaên.
Daer komt haer oude drift haer zinnen weer vervoeren Ei zie ze aen ons tafreel de dolle handen flaen.
Hoe blixemt haer gezicht! wat is haer bloedt aen 't zieden! Laet ons voorzichtig zyn en hare woede ontvlieden,
ZACHT-
|
||||
|
r r
|
||||||||||
|
33
|
||||||||||
|
TAFEREEL
|
||||||||||
|
DER
|
||||||||||
|
ZACHTMOEDIGHEIT.
|
||||||||||
|
ijjprei fluweel, ftrooi rozebladen,
Waer een zachte daeuw op leit;
EiFen alle .ruwe paden, Hier verfchynt Zachtmoediglieit,
Die, in haer bevallig wezen, Ons haer' machten aeit doet lezen. E Zie
|
||||||||||
|
U TAFEREEL DER
Zie hoe rustig komt zy aen,
K r Welk een geur van zaligheden " Daelt 'er van de olyveblaên, Die haer heilig hoofdt bekleeden! Welk een koestrend zonnelicht Straelt 'er uit heur rein gezicht! 't Spierwit lam dat zy, zoo goedig
Voed en koestert, vleid en flreelt> En het duifje, dat zachtmoedig
Op haer' fchoot en handen fpeelt, Zien wy zinnebeelden ftrekken,
ê
Die haer' zachten geest ontdekken.
|
||||||||||||
|
i—\
|
||||||||||||
|
Zy erkent geen Vaderlandt,
Dan het hof daer de englen zweven, Daer ziet ze, aen Gods rechtehand,.
Zich geftaêg den voorrang geven, Onder al den achtbren ftoet,
Die aen 's Hemels mlV voldoet.'
|
||||||||||||
|
J
|
||||||||||||
|
J*
|
||||||||||||
|
***&■■ iiij-i -■—v^ig^r^6*^^ '"" __--
|
||||||||||||
|
-*4^^^mM.,kk**>èb>^
|
||||||||||||
|
\
|
|||||
|
ZACHTMQ' E DI G;H'£ I T.
Ja zy heeft zooveel vermogen '•,,..' [
Op den HeericJier van 't heelal, . Dat zy vgek hem heeft bew:ogenV ' lï.
Om. het menschdom ten gevalf* Zaligheden voor elenden, :
Heil voor haet' op aerdt te zenden.
Ziet zy Gods rechtvcerdigheit
De ondeugd' 't bitter loon verfchaffen, Daedlyk mengt zy, met befèheit,
Veel genade door het flraffen. En bezorgt, door hare beê,
't Vlammend wraekzwaerdt in de fcheê.
Lust het haer op aerdt te dalen,
o Dan blinkt zy als de zon,
Dan fchiet ze aengenamer ftralen Dan de zon ooit fchieten kon 5
Ja dan volgen op haer fchreden, De allerêelste zaligheden, & > E 2
|
|||||
|
TAFEREEL DER
Dan fmaekt Jozef , in den haet
Zyner broedren te vergeten, En hun liefde voor hun finaed',
Graen voor gramfcliapp'' toe te metend 't Allerwenschelykile zoet,.
ïn zyn vreegezind gemoedt-
Dan weet David van geen wreken»
Schoon hy Saül, wiens geweldt Hem 2,00 dikwyls is gebleken,
In zyn handen ziet geftelt. Keen: dan leert hy al het honen.
Met zachtmoedigheit beloonen»
Dat hem Simeï dan vloek!',
En met Heen1 op fteen bejegen1, Hy gedoogt het fier en kloek,
En, weiver vanwraek te plegen, Heeft zyn' knechten zelf verboón
Dien geweldenaer te doón.-
|
||||
|
ZACHTMOEDIGHEID
Dan, de goddelyke luister,
't Heillicht der ssachtmoedigheit. Blonk op 't fchoonste in 's weerelds duister,
Toen de hoogfte Majesteit Haer, uit 's hemels hooge zalen,
Met den Heiland' neer liet dalen.
Hoe onfcheidbaer was Ut op aerdt;
Met haer hemelfehe eigenfchappen, Aen dat vreedfaem Lam gepaert.
o Hoe teer üoeg iy 2yn flappen, .Vol van goedheit en genaê,
Met haer heraeliche oogen gaê.
Nimmer fcocht hy haer te öntwykers,
Hoe de haet hem ging te keer j Telkens gaf hy nieuwe biyken ,
Hoe haer fchoonheit, die weleer Hem ontilak in reine Liefde,
Nog fcyn' achten boezem griefde.
E3 |
||||
|
TAFEREEL DER
Schoon hem 't farizeeudom haet',
Stadig fchoid, met ihoö misbaren, Voor een' dronkaerd', voor een' vraet.
Voor een' vriend' van Tollenaren; Nimmer wykt hy van haer fcyV . ';
En zy blyftliem moedig by.
Laet de Joden, fd verbolgen,
Op zyn zaligende reen,
Hem weêrflreven en vervolgen; Laet de looze farizeen,
Met de wetgeleerden woelen, 't Zal haer min niet doen verkoelen. Zy ontwykt hem niet een' voet,
In zya. bangste zielelende, Schoon hem Judas zelf ontmoet.
En, aen 't hoofdt der Joodfche bende. Vol van flinks bedrog en haet,
Met een' fhooden kusch verraet.
|
||||
|
Z A C H T M O Ë D I G H E l T.
•
Schoon de donder, windt en bafen
Zyn bevelen gadeflaen,
En hy duizendt englefcharen Hem getrouw ten dienst ziet fhen -9
Zyn Zachtmoedigheit kan lyden , Dat zyn haters hem beftryden. Petrus moet, op haren last,
't Wraekzwaerdt in de fcheede Heken, Boeid men 7s Heilands handen vast,
Zonder 't minste tegenfpreken. Volgt ze, in al dat onbefcheit,
Waer hy henen word geleid.
Kajefas noch Annas woeden.
Geen Herodes, geen PiJaet,
't Snerpen van de geesfelroeden, 't Lastren van -den Joodfchen raed^
Noch 't gelpot en vonnisftryken Doet zachtmoedigheit bezwyken. |
||||
|
TAFEREEL DER
•
Dus holp zo, in den jongsten nood*,
Jezus alle finerten dragen, Tot hy alle fmert' ontvloot;
Dus heeft liy Jiaer gaêgeflagen, Door al 's weerelds woest gedruis,
Van zyn Kribbe tot zyn Kruis.
Laet ons dan, met ziel1 en zinnen,
Haer, die Gode omhoog behaegt. En des Heilands hart kan winnen, Dat haer teedre liefde draegt,
Trouw beminnen3 dienen, eeren, Zoo wy ooit Gods gunst begeren. Jezus heeft de zaligheit.
En het ryk bezit der aerdc, Zulken gunstig toegezeit,
Die haer fchatten op heur wacrde; Ja hy pryst zyn1 onderdaeri*
Zyn zachtmoedig leven aen.
|
||||
|
ZACHTMOEDIGHEIT.
Daer is alles in gelegen,
Wat de ware zielrust voedt:
Dat 's de bron van heil en zegen, De edle kalmte van 't gemoedt,
Dat de buldrende onweêrvlagen Van de weereld1 kan verdragen. Voor het zedige gelaet
Der Zachtmoedigheit bezwyken, Wraeklust, Tweedragt, Twist en Haet.
Alle grimmigheden wyken, Uit het zalige gewest
Daer zy haren zetel vest.
o Zachtmoedigheit, o moeder,
Van den vrede en ware vreugd', Hartvriendin van 's levens Hoeder,
Parel aen de kroon' der deugd1, Kruisbloem, leenigster der fmerten,
Bloei en woon in onze harten.
F |
||||
|
4Z TAFEREEL DER ZACHTMOEDIGHEIT,
Koom ons met uw hulp' te ftaê,
Wegens 't geen wy ooit misdreven, Want de. Aertsgoedlieit, vol-genaê,.
Zal ons veel, omu, vergeven. Zoo verheug ons uw beleidt
Hier en in alle eeuwigheid
|
|||||
|
WEES
|
|||||
|
'
|
||||||||
|
WEESZANGEN.
|
||||||||
|
DE DANKBAERHEIT,
TEN GEVALLE FAN DE
-
ARME WEEZEN
DER STAT ROTTERDAM,
DER ZELVER BURGERYE
TOEGEZONGEN,
TER GELEGENHEIT VAN DE VERNIEUWING'E
HARER LIEFDEGIFTEN AENDE ZELVEN,. Br DEN INGANG DES JAERS MDCCXLUL
\jrYi die uw hart, uw handen en uw huis,
Den Weezen weder hebt ontfloten,. Den bahem uwer liefde op hunne imert gegoten,. En rozen uwer gunst' kwaemt ftrenglen om hun kruis, F 3, £»
|
||||
|
46 DE DANKBAERHEIT.
Ei houdt uw deur, op onze beê, wat open;
Schoon de arme en ouderlooze Jeugdt Geen offergaven brengt voor uwe milde Deugd*, En zich, door haren wil, daertoe vergeefs voelt noopen; 't Lust my, voor haer, de oprechte Dankbaerheit Uw' drempel vrolyk op te leijen. Ziet hier die Speelgenoot der blydfchapp' van Gods reijen, De Liefdezangeres der ho'ogite Majefleit. Befchouwt haer vry in 't engelachtig wezen; De gloedt, die in haer oogen is, Is vergenoegfaemhek en gunstërkentenis, All1 glansfen uit het vuur van haer gemoedt gerezen; Dat heilig vuur maelt, op heur kuisch gelaet, Dien frisfdïen beemdt van roode rozen, Die, uwen naem' ten pry'ze en God' ter eere, blozen, "Wiens voorzorg, door uw handt, den armen komt ce baet.
't Nooitdörrend loof, om heure blonde haren, Toont dat zy nooit uw gunst vergeet; Haer ongeveinsdhek blinkt door haer eenvoudig kleedt, Welks witte zuiverheit de fiieeuw kan evenaren. Het
|
||||||
|
o
|
||||||
|
^^^
|
||||||
|
DE DA.NKBAERHEIT. 47
Het wierookyat, in hare rechte hand1,
Is opgevult met lpeceryën, Die zy, met diep ontzag, uw mildheit toe komt wyën, Tot lof van die omhoog de kroon der mildheit ipant. Zy komt u ook de korenaren toonen, Die uit uw vruchtbre zilvermyn1,
Den hongerenden Wees' tot fpys, gefproten zyn; Ja vlecht ze tot een1 krans, om uwe Deugdt te kroonen. Gedoogt dat zy, tot roem van Rotte en Maes, Uw handt, uw milde handt koom1 kusfen. Zyeert, o BURGERS! u ftaêg als Korneliusfen, o BURGERESSEN! u als andre Tabithaes. 't Schyn1 u niet vreemt dat uit haer zuivere oogen Somtyds een teeder traentje vloeit, Zy merkt dat in uw hart een heilige yver gloeit, Dit treft haer edle ziel, en houd haer opgetogen. Ze erinnert zich hoe zy, vol bittren rouw, Ontelbre Weesjes hoorde kermen: „ Wil, goedertieren Godt, u onzer toch ontfermen! „ Help! help.ons! wyyergaen van honger1 dorfl1 en kouw'! Het
|
||||
|
48 DE DANKB A ERHEIT.
Het heugt Iiaer nog wat bittre tranenvlieten
Ze uit de oogen dier Onnoozelheit, Die op -der oudren lyk zich fchier had blind gefchreit, Langs doodfche wangetjes vermoeit zag nederfchieten. Dan 't heugt haer best hoe, op dat naer genok, De Heilzon door dien mist van rampen Liefdadig henen flraelde, en, met die jammerdampen, Der Weezen tranennat allengs naer boven trok: Daer werd dat vocht hervormt in hemelzegen, Die, met een goddelyk geruis, Ncêrvloeide op uw bedryf, uw handeldryvend huis, En nyvre zeevaerdy, gelyk een zomerregen. Dit -fterkte uw Liefde en Mededoogendheit,
Om 's Heilands arme en naekte Leden, Het ouderlooze Kroost, te voedea en te kleeden, Dat flnts, door uwe gunst, nooit byflandt is ontzeit. Zaegt ge .eens hoe teer uw goedheit en ontfermen De Dankbaerheit in 't harte treft! Zy word verrukt van vreugd', zoo vaek ze uw gunst befeft. £iziet, zy werpt zich, ftom van blydfchapp', in uwe armen. Omhelst
|
||||
|
DE DANKBAERHEIT. 49
Omhelst haer teer, laet, op myn fmeekgeluidt,
Haer adem uwe ziel omringen. 2e is de oudfte ipriüt der Deugd'; de vlugge HemelJingen Zien zelfs naer heure komst met duizend oogen uit. Raekt zy de poort der hooge hemelzalen, Met hare lieffelyke klop, Dan gaet het vriendlyk hart des Hemelkonings op, En de Englen fchieten toe, om haer gezwind te onthalen. Ze is óq eêlfte bloem, die, in dit aerdfche dal, Oit wies voor 't eeuwigbloeijend Eden, De Aenvoeriler van den rei der Godverloofde zeden. Neemt haer des gunilig in, Gods Liefde ten geval 1', En, om Gods Liefde, ook tot der Weezen zegen, Waervoor ze u dankt», waerom ze u bidd'! Zoo moet' zy, dag aen dag, terwyl ze uw hart bezitt', Uw handt tot ryke gunst voor 't arme Kroost bewegen! Zoo moet' zy ftaêg uw trouwe Liefdedaên Tot eene nyvre voedfbr ftrekken, Opdat zy magtig zyn, om u alom te dekken Voor alles wat uw huis, dees Stat en 't Landt kan fchaên!
G v Zoo
|
||||
|
•50 DE DANKBAERHEIT,
Zoo.blyft ge, in fchaêuw' der vette vreêolyven>
Hier rusten, door Gods arm behoed! Zoo moog', wat oorlogsftorm reeds heinde en verre woed,: De hulk van Neêrlands Staet in itille kalmte dryven! Dan kryg' de Maegdt van Hollandt nooit gevoel
Van kryg of fcherpgewette zwaerden; Dan ftaet uw akkerlandt geen' hoef' der oorlogspaerden, Uw kroost geen' krygsmans dolk', uw huis geen vlamm' ten doel';,
De veldmuis zett' dan nooit haer bitfe tanden, Tot onze fchaê, in graen of gras; Dan levren boom en beemdt ons fchuren vol gewas; Dan overfcliryd' rievier noch zee ooit dyk of flranden. De welvaert volgt Milddadigheit en vlyt, Die ftaêg den Hemel milder maken. Hy, die de Weezen hier hun noodgefchrei doet ilaken, Krygt deel aen 't eeuwig heil 't geen 't Englenhof verblyd.. Liefddadigen; dus lustte 't my te zingen, Ten dienft' der ouderlooze Schaer', Aenvaerdt dit dankgezang, zoo zy dit Nieuwe Jaer U eene milde bron van nieuwe zegeningen» GODS
|
|||||
|
......- -. ________________________________ M" ■■!■■■-■■ ■■ •■■■■
|
|||||
|
GODS VOORZ ORG
OVER
HOL LANDT,
D E R
MILDDADIGE BURGERYE
VAN DE STAT ROTTERDAM,
TEN DIENSTE DERZELVER ARME WEEZEN,
TOEGEZONGEN;
BT DEN INGANG DES JAERS MDCCXLir.
'k JJlng hoe de algoede Godt, de Schenker aller dingen,
Zyn vriendelyk gezicht op Neêrlandt nederflaet, En daeglyks, met een1 fchatt1 van nieuwe zegeningen,
Ons, en in ons, ons huis en handel overlaed; G 2 Hoe
|
||||
|
52 GODS VOORZORG
Hoe zyn Menschlievendheit, met wonderbaer vermogen,"
Ten prys' van hun wier hart van ware godvrucht' blaekt,
Door hare teedre zorg, gefladig uit den hoogen Ons dierbaer Vaderlandt befchermt en trouw bewaekt.
Die zangftof ftreel' u 't hart, myn waerde Statgenooten,, Nu ik in 't nieuwe Jaer, opnieuw, der weezen rei,
Wiens armoe nooit uw huis of handen vond gefloten, Met fmeekend maetgeluidt, naer uwe deuren lei.
Ik lei ze Hechts, maer Godt, Godt zend hen t'uwaerds henen,, De Heilandt wyst uw huis hun tot een toevlucht aen,
Bewust, dat ge, aengeïpoort door hun nooddruftig Henen, Het ouderlooze Kroost, als ouders, by zult ftaen;
Het richt, met een gemoedt door't vuur der hoop'aen't branden, U, die voor hunnen nood' hier 's Hoogften plaets bekleedt,
Wel boezemöuters op, doch heeft geen offerhanden, Dan oude dankbaerheit en nieuwe fmert en leet:.-
Doch uw teêrhartigheit, uw liefde, uw mededoogen, Uw vaderlyke zorg, die de armoe mild onthaelt,
Nood de arme Weezen zelf voor uwe vriendlyke oogen, Waeruit hen 't koeftrend licht van 's Hemels gunfl' beftraelt.
Wie
|
||||||
|
o
|
||||||
|
■_/..■ ■■.-i,..^....;_____>...».-a^A„^^-^_i,_i.._^.
|
||||||
|
OVER HOLLANDT. 53
Wie weet met welk een' glans en tintelende vonken
Uw Mededeelzaemheit in 't oog der Godheit blinkt.
Wat heilgoedt onze Stat, om haer, al word gefcJionken,- Als uwe liefdegift in de offer/chalen klinkt ?
Wie weet of zy, wiens kruin we een bloeijende eerkroon ftrengel en ■, UitSalems Vredeliof, waer niet dan welvaert woont,
De flaepelooze wagt, Gods trouwbefciiermende Engelen, Tot Hollands dienst en heil niet heeft omlaeg getroont?
Voorwaer, my dunkt, ik zag, nu eene reeks vanjaren, Terwyl de kryg, die goedt en bloedt en leven rooft,
De weereldt om rinkinkte, omftuwt van helfche fcharen, Dien zaligenden floet ons zweven boven 't hoofdt.
Die vliegers dry ven vlug op hunne witte pennen, En doen, al tuimelende in 't zwerven door elkaêr,
Ons in hun fchoon gelaet geftaêg den weerglans kennen,- Des teedren liefdegloeds van 's hemels Zegenaer.
't Sneeuwitte hemelkleedt hangt luchtig, om hun leden f Dees voeren beukelaers, die fchildt en zwaerdt en fpeerr.
Die horens vol van heil en dierbre zaligheden, Die florten vruchtbren daeuw op alle onze akkers neer.
G 3 Verheft'
|
||||
|
54 GODS VOORZORG
Verheft zich 't oorlogsvuur in 't goudïnöogftend Spanje,"
En fchrikt de Koopvaerdy, op 't blaeuwe veldt der zee,
Op 't zien der oorlogsvloot' van 't fiergetergd Brittanje, Zy leiden Neêrlands vlag alom van reê tot reê;
Of hooren wy vanver 't verdrukte Weenen weenen, <5craekt in 't moedig hart door 't dreigend krygsgefchreeirv
Zy bieden ons Gods hulp, opdat wy 't hulp verlqenen, En wetten zelf't gebit van Hollands heren Leeuw.
Al word het Duitfche ryk beplant met veldftandaerden, Waer 't eerst vol goudgeel graen en groene wyngaerds ftond 3
Al krielt'er kreits by kreits van vyandlyke paerden, Zy voên den vreêölyf op onzen vruchtbren grondt.
Word Ryn en Moezelftroom gedamt met heldenlyken; Misverft het Spaeniche bloedt de Italiaênfche vloên,
Wy zien, door hunne gunst, langs welbezorgde dyken , De Maes, nog zilverblank, zich welig zeewaerds fpoên.
Hoorde onze ziel, met fchrikk', de hoogverheven daken Van 't fier Livorno, trotsch uit marmer opgebouwt,
Daer 't bevende aerdryk gaept, in 't bulderen en kraken, Xcrncder ploffen in het Middelandfche zout;
Ver-
|
||||
|
OVER HOLLAND T, 55
Vernemen wy' vanver de nare lykgeruchten
Van 't bang Sicilië, waer de onverbidbre pest
Dooriteenen vlekken holt, en, onder duizend zuchten, De huizen ledig moord en de aerd' met lyken mest,
Der Englen trouwe wacht bedekt ons met haer wieken In Hollands vryen tuin', wiens grondt niet word verwrikt;
Hier doet ze ons reis op reis Gods paradysgeur rieken, Die 't lichaem ftreelt en voed; ja zelfs de ziel verkwikt.
Hier dóet ze een vette beek van melk en honig vloeijen, 't Geboomte zwanger gaen van hartverkwikkend fruit,
In dubbele overmaet' onze akkerlanden bloeijen. En fpreit een' dubblen oogst op onze zolders uit.
In haer befcherming1 biên de verre uitheemfche volken Ons keur van fchatten aen met ryke vloot' by vloot;
Zelfs ftort de woefïè zee het eêlft' der diepfte kolken, De lucht het voglenheir ons daeglyks in den fchoot.
Zoo komt de Hemel zelf't milddadig menschdom danken. Maer hoe erkent men best die onwaerdeerbare eer ?
Men zalf' der Weezen fmert, en offer' dankbrc klanken, Uit een boetvaerdig hart, aen God', der Englen Heer';,
Di8
|
||||
|
56 GODS VOORZORG OVER HOLLANDT.
Die blyve, oBURGERS! u verzeilen in uw' wandel';
Die fterke u in uw huis- en nyver koopbeleidt ,
Zoo fterk' de bloei en groei van uw' oprechten handel Den uitgeilrekten arm van uw Milddadigheit :
Zoo bouw' zy, met geftaêg hier 't Weeshuis op te bouwen, U „eene glorytrap, waer langs ge u op moogt ipoên
Kaer 't hooge hemelhof, om Gods paleis te aenfchouwen, Dat hun is toebereid, die de armen kleên en voên j
Baer moet ge., in 't wit gekleedt, met Jezus heiligs orden,, Op Tt eeuwig heilfeest u met Englenfpys' verzaên.
En vaste Burgers van de ryke Godftat worden. Neemt, op .der Weezen beê, dees'Nieuwejaerswensch aea.
|
|||||
|
VREDE-
|
|||||
|
VREDEOLYFTAK,
D O O R D E
ARME WEEZEN
DER STAT ROTTERDAM,
D E R Z E LV E R ê
•;,■■- ... g
MILDDADIGE BURGERYE
AENGEBODEN;
t
BY DEN INGANG DES JAERS MDCCXLF.
■ '■ ■ ■■;...-
*•''.- ■ ■■■■■.' ;' „
VXOds Voorzorg, die we, opnieuw, u zien uit de oogenflralen,
Nu 't nieuwejaerslicht ryst, Verllrekt den Weezen weer een leidilar, die hun wyst Waer hy, voor kinnen nood', zyn1 zegen neer deed dalen: H o Milde
|
|||||
|
m
|
|||||
|
58 VREDEÖLYFTAK,
o Milde BURGERY! verzacht dan hun verdriet;
Verhoed hun fchuldloos lyden. Elk kan hier 's Hemels Liefde een dankbaer offer wyden, Naer hy, of min of meer, van hare gunfl' geniet.
Hoe wuft de weereldt draeit, op altydwentleade asfen, En "'t bitter fchokt door 't zoet, Wy zien in Hollands tuin', door 's Hoogiten liefdegloedt, Den Vreêölyvenboom nog frisch en tierig wasfen; Ja pal ilaen, fchoon de grondt rondom hem kraekt en beeft, Door oorlogsönweêrvlagen, Vol yslyk blixemvuur en dolle donderflagen, Wier felle woede reeds zyn' muur getroffen heeft;
Schoon, daer wy, reis op reis, voor zyne takken duchten t By 't üeigeren der vlamm', De nydige Eigenbaet de byl zwaeit naer zyn' flam, Om ons [dat Godt verhoê!] te ontzetten van zyn vruchten-, Zyn dierbre vruchten, die hy ons ten leven draegt, Tot lust van hart en oogen., Hoe zeer hy vaek door florm gebeukt word en gebogen; Ja fclioon de worm der zonde aen zynen wortel knaegt. Hy
|
|||||||
|
'm
|
|||||||
|
-■i'h —" ■■•—■•'"••■■■■a-"-
|
|||||||
|
VREDEOLYFTAK. 5
Hy heeft in zeldfaemheit des 't minfte niet te wyken
Voor Jonas wonderboom'; By dien, dien Babels Vorst aenfcliouwde, in zynen droom', Magyder dezen thans, met reden, vergelyken. "Wat vinden we in zyn fchaêuw' en vrolyklachend loof
Al lust- en rustprïè'elen! Wat zien we'er Zaligheên met heilgefchenken ipelen, Beveiligt voor de vuifl' van 's oorlogs moordt en roof!
De Vrede en Vryheit noón den Voorïpoedt aller ryken Op zyn volzalig ooft, Dat, door den heilzongloedt gekoeftert en geftooft, Den vryen Godsdienil flerkt, de Tweedragt doet bezwyken. De gunflige Overvloedt, belaên met graen en fruit En vergehaelde fchatten, Zooveel als ook de fchoot der Welvaert kon bevatten, Stort aen zyn' breeden voet' den vollen horen uit.
Men ziet'er Koopmanfchap en Nering yvrig zwoegen, Met onvermoeiden lust', En Land- en Akkerbouw, door vuur noch zwaerdt ontrust, Het zuivel woekeren, dekorenlanden ploegen. H 2 Wat
|
||||
|
6o VREDE ÖLY F. TAK.
Wat ikeft 'er markt en beurs! in ilat, in dorp, in veldt
Is 't drok met laên en losfen.
De noefle Koopvaerdy herfchept 'er ganfche bosfchen
In watervogels, fchuw voor ftorm- noch krygsgewelt;
Die vliegen over zee, langs kusten, ryken, ftranden,
Gefluit door klip noch duin,
Tot zy in Batoos dal, belommert van de kruin'
Des frisfchen Vreêölyfs, met fchatt' op fchat belanden.
oBURGERY! dees boom, die zoo gezegend groeit s
- Befchaduw' lang uw muren.
Wie zyne lommer wraek', vraeg onzen nageburen
Hoe naer 't gefchapen flaet daer hy is uitgeroeit.
't Rampzalig Duitschlandt zal, met de oogen opgeheven,
Daer 't fchandelyk verkracht,
De lenden ingetrapt, den laetften doodfteek wacht,
Zoo o't nog geluidt kan ilaen, hem fiddrende antwoordt geven.
Itaelje, waer zich 't vuur des oorlogs flaeg verheft,
En 't landt in bloedt doet fmoren,
Zal, met een nare flemm', hem, keer op keer, doen hooren
Hoever de olyyentak de krygsroê overtreft.
Of
|
||||||
|
-
|
||||||
|
f
|
||||||
|
VREDEÖLYFTAK. 61
Of lust het hem te zien wat fchrikkelyke wonden
Het oorlogsöndier byt, Hy lette op 's Ibers wee, op 't geen de Seine lyd, En hoe de ftrybre Teems zyn fchatten ziet verilonden„ Maer wat behoef ik hem te wyzen over zee; Gansch Hollandt zal getuigen, Hoe 't, in een vroeger eeuw', voor 's oorlogsdolk'moest buigen.» . En, met gebogen knien, God' aenriep om den Vree; Dien God' behaegt het nog ons allen te overftralen, Met zynen vredeglansf; Ja, met zyn1 geeft' en gunft', uit 's hemels hoogen transf', Tot ons, in ichaduw van 't olyiloof, neer te dalen. 't Lust des 's Lands Vadren, wien zyn Wysheit hier 's Lands toom En 't ftaetroer gaf in handen, Uit zucht' voor ons, hun kroost en toevertrouwde pandeny Bezorgt te waken by den Vreêöiyvenboom.
Dan de edle kracht der deugd' beveiligt ook zyn groeijen. De hoog/Ie Wysheit Zelf Roept, door den wysften Vorst, ons toe van 't ftargewelf: „ 't Bewaren van Gods wet doet Vrede en Welvaert bioeijen! H 3 Uw
|
||||
|
62 VREDEÖLYFTAK.
Uw Liefde, o BURGERS! die de Weezen kleed en voed
En koeftert waer zy klagen, Doet mooglyk ook dees' boom gewenschte vruchten dragen; Zy zie hem, door haer hulp, ook voorst verderf behoed! \ Mogt, dees' wenschryken dag', der Weezen reij' gelukken, Genoopt door dankbaerheit, Voor u, tot eindlooze eer der Hemelmajesteit, Op 't klinken van myn lier', dees' Tak daer af te plukken, Dees' Vreêölyftak, dien hunne arme jeugdt u bied; Ei wilt dees gift ontfangen! Gy ziet aen yder bladt een dankbaer traentje hangen, Dat 's alles wat zy heeft: verfmaedt hare armoe niet.
Godt zelf beloon' en kroon' alle uwe liefdewerken! Verryst de Veepest weer; Wierp de onbezonnen kryg de Vlaemfche vesten neer, Zyn Almagt keer' al 't leet, zy blyf' dees' Staet verfterken! Zyn Voorzorg, die, dus verre, u in hem; armen nam, "Zy eeuwig u genegen! Hy fchenke ons Vaderlandt nog lang zyn' Vrede en zegen, Zoo vind' hier 't Weeshuis heul by 't heil van Rotterdam. TA F E-
|
||||
|
TAFEREEL
■■*
D ER
BOETVAERDIGHEIT,
D O O R D E
ARME WEEZEN
DER STAT ROTTERDAM
DERZELVER - 0
LIEFDDADIGE BURGERYE
TOEGEWYD;
BT DEN INGANG DES JJERS MDCCXLFL J3/|Jlddadigen, die 's Hemels Lievelingen,
Der Weezen rei, die vaek om byflandt kermt. Weer vriendlyk troost, weer vaderlyk omarmt, Vermogten 2e u een' vreugdezang te zingen,
Hun
-n
e |
|||||
|
"**-——MM
|
|||||
|
64 ,TAFEREELDE R
Hun blydfchap, die 's Lands rampen niet befeft,
Zong', hupplende, uhun kinderlyk genoegen; Maer och! hoe zou dit by de Boetftem voegen, Waermeê Gods Kerk u 200 gevoelig treft ?
De Krygsdraek , die , met nare moordgeruchten, Ons Landt begrimt, ons, reis op reis, vertfaegt;
De Veepest, die ons aen de hartaêr knaegt,
Herfchept, helaes! het zingen thans in zuchten. Uw gunst, nogthans, die 't Weeshuis mild beftraelt,
Noopt de arme Jeugdt om u iet toe te wyden. Des offren ze u, in dees bedrukte tyden, Dit Boettafreel, door onze Kunst gemaelt.
Befchouwt dit beeldt met naeuwöplettende oogen. Schoon 't oog noch hart noch aerdfche zinnen vleit.
Vraegt gy wie 't zy ? het is Boetvaerdigheit.
Ziet hoe bedrukt ze in 't flof ligt neergebogen. 't Is zy, zy zelf, die 't zondig Ninivé
Der fterke magt' van 's Hemels wraek' ontrukte; Den jammertoon uit Davids lharen drukte; Manasfe ontfloeg uit 's kerkers angft' en wee;
Zoo
|
||||
|
B O E T VA E R D I G H E I T. 6%
Zoo bitterlyk aen 's Heilands voeten fchreidde,
In 't zondig hart der droeve Magdaleen;
Voor Peter, toen hy uitborste in geween,
Op 't haengekraei, 't zondrouwend ipoor bereidde. De tranenvloedt, die uit haer oogen vloeit,
Haer handgewring, haer zuchten en misbaren, Haer flecht gewaedt en ongeihoerde haren Getuigen hoe zy 's weerelds doen verfoeit.
Het waèr Begrip -der misdaên is haer moeder; Die voed haer ïlaeg met kwelling en verdriet.
Zy kent, fchoon 't aerdsch haer troost en byftandt bied,
BehaïvenGodt, geen toevlucht, geen' behoeder. Hoe flopt zy 't oor voor 't geen de Deugdt ontlucht!
Voor Hovaerdy', onkuifche en dartle zeden, Voor Dronkenfchapp' en alle ontuchtigheden Sluit zy, beïchaemt, het roodbefchreid gezicht.
De Wraek, gewoon zichzelf met bloedt te mesten, 't Bedrog, den Twist, de Logen en 't Verraedt,
De fiioö Begeerte en fchandlyke Eigenbaet
Vervloekt en fchuwt ze, als fchadelyke pesten, I Nooit
|
|||||||
|
«
|
|||||||
|
66 TAFEREEL DER
Nooit doet zy iet der weereld ten gevalT,
Niets kan op aerd1 haer 't flaeuwe hart verfterken Dan de edle geur der deugd1 en liefdewerken, Haer vreugdt, haer licht in 't donker tranendal.
Dus kruipt zy voort, langs distelige paden; Hier zucht, hier lleent, hier klopt zy op haer borst,.
Met vlekk' by vlek bepurpert en bemorst; •
Hier drukt haer 't pak der zonde en euveldaden. Het waer Berouw, dat haer tot leidsvrouw flrekt,
Doet haer, met reen, des Hemels wraekroê vreezen, Terwyl haer Hoop, in Gods vertorend wezen, Nog ftralen van genade en liefde ontdekt.
Zy fcheurt, hierop, met fidderen en beven, Haer kleedt, naerdien 't door 't vleesch bezoedelt is x
En doet, ronduit, voor God' belydenis
Van de euveldaên, die ze immer heeft bedreven.. Het diep gezucht van haer verbryzeld hart,
Dat fchier verftikt en wegfmelt in zyn tranen; Haer lust tot Godt, haer heete heildorst banen, Allengs, haer 't fpoor naer 't einde van haer fmart'.
Daer
|
||||||||||
|
ft»
|
||||||||||
|
—f
|
||||||||||
|
l
|
||||||||||
|
B O E T VA ER.DIG H*E I T.
Daer fchetst, daer toont, in 't midden van haer kermen,
Het Heilgeloof haer 't bloedig Golgotha;
Daer borst zy uit: „ Genaê! o Godt! genaê!
„ Nog eens genaê! wil myner U ontfermen! . Daer kuscht zy 't kruis des Heilands, keer op keer; Daer kruifïgt zy het vleesch en de ydle lusten, In wier vermaek cy eertyds plag te rusten; Daer zygt, daer ftort ze, in 't einde, in onmagt neer.
Dan laeft, dan zalft de bron van Jezus wonden Haer dorre tong en afgedorst gemoedt;
Dan fchept zy aêm, dan wascht zyn dierbaer bloedt
Haer lichaem rein van 't ftof en flyk der zonden. Straks kusfchen haer, in dien herboren ftandt,
Wiens duurzaemheit de lust is van Gods oogen, Gods teedre Liefde en gunftig Mededoogen; Dan valt terftondt de wraekroê uit Gods hand*.
Dan bluscht haer klagt den gloedt van 's Hemels toren; Dan maekt ze 't hart der Godheit zelf gedwee,
En ftuit de vaert van 't aengefchonnen wee,
De elende en 't leet, aen volk en landt beichoren. |
|||||
|
o
|
|||||
|
68 TAFEREEL DER BOETVAERDIGHEIT.
Dan word de Pest, die veldt en Hal beftormtj
In vruchtbren daeuw voor velden en waranden, De gloênde toorts des oorlogs, hoe aen 't brandea, Door de Almagt in een vredezon hervormt.
De Vooripoedt, die, als balling, om moest dolenx Door 't woên der zonde, omhelst dan weer de Deugdt,,
En zet, opnieuw, met godgezinde vreugd',
In 't Vaderlandt zyn zegenende zolen. Aldus geleid Gods lieve hartvriendin,
Boetvaerdigheit, verzelt van 's Hemels zegen ^ Den fterveling, langs natbefchreide wegen, Van 't padt des doods, het eeuwig leven in.
Uw Godtvrucht will1 dit Boettafreel ontfangen, o BURGERY! indien 't uw oog voldoet,,
En 't dag aen dag', voor 't oog van uw gemoedt,
Ten prikkel' van uwe edle Deugden, hangen: Zoo voeren ze u, door 's Hemels gunst geleid,
Na 't fluiten van 's Lands plagen en gevaren, Door dit Nieuw Jaer en veel gewenschte jaren, In zegeprael' naer 't ryk der zaligheit.
NIEUW-
|
||||
|
NIEUWJAERSZANG,
TEN DIENSTE
VAN DE
ARME WEEZEN
DER STAT ROTTERDAM
DER ZELVER MILDDADIGE BURGERYE
TOEGEZONGEN
ST DEN INGANG DES JAERS MDCCXLFIL
heils! veels lieils! o Burgery!
Die, door uw fiere Zeevaerdy, Uw Koopmanfchap en noeften handel. Niet ilechts met lof uw' naem verbreidt, Maer 't fcheepryk Rotterdam zelfs, in uw' nyvren wandel-, Ophemelt door den glans van uw Liefddadigheit. i3 wT
|
|||||
|
o
|
|||||
|
70 NIEUWJAERSZANG.
Wy ïwaeijen de edle wierookgeuren
Der Dankbaerlieit weer voor uw deuren, Daer u der Weezen rei begroet, o
Weer vrolyk klappende in de handen,
Nu op Gods wenk, de Tydti langs fcynen fhellen vloedt, Aen uwe levenskust' liet Nieuwe Jaer doet landen. |
||||||||||
|
't Nieuw Jaer, dat, als een Hemelmaegdt,
Gods liefdeglans op 't aenzicht draegt, En, door haer jeugdt en lieve lonken, Het oude uw' oogen doet ontvliên, Ontfteekt myn1 dichtlust thans met heilige yvervonken, Opdat wy u haer beeldt in dezen lierzang biên. Zy treed, begroet van duizend wenfchen,
Verwelkoomt door 't geflacht der menfchen, - Op 't oude fpoor, met nieuwen gang',
De zon vooruit, uit de oosterpoorte, En toont ons 't lang verloop des tyds, fints de Englenzang Gods Zoon, de Zon des heils, begroette op zyn geboorte.* |
||||||||||
|
Al
|
||||||||||
|
|
||||||||||
|
|
||||||||||
|
N I E U W J A E R SZA N G. 7
Al draegthaer hoofdt thans, naer 's lands wys,
Een kroon van hagel, fiieeuw en ys , Zy heeft nogthans tot kamenieren Haer vier Getyden in haer' ftoet, Die haer met bloemen, graen en druiven zullen fieren, Wanneer de Hemel ons zyn fchatkist open doet. Maer ik de ihelheit harer vleugelen;
Haer voeten, door geen magt te teugelen; De flang, die ze als een' firkel fpant;
De maenden, weken, dagen, uuren En oogenblikken, die haer leiden, handt aen hand'; 'ü Wyst alles, alles aen, hoe kort haer ryk zal duren, Haer kring, een iHp, een enkel niet,
By 't eindelooze ryksgebiedt Der Eeuwigheit, is één der raderen Waermeê de Tydt, ftaeg onvermoeit, ©ns van de groene wieg het dorre graf doet naderen, Ja 't groot heelal zich naer de onmydbare eindpael ipoeit., Schoon
|
|||||||
|
o
|
|||||||
|
|
|||||||
|
72 NIEUWJAERSZANG.
Schoon ze ons ontmoet langs effen wegen ■,
■Getrouw verzelt van nieuwen zegen , Zy ziet j bedrukt, Gods toornegloedt
Nog branden, als in vroeger jaren; Zy hoort hoe gruwlyk nog het Oorlogsöndier woed, Waer 't in zyn' dollen loop van flaen weet, noch bedaren, Zy ziet hoe nog, 'm Batoos dal,
De wreede Pest in veldt en flal, Door 's menfchen misdryf aengefchonnen, Met open muil' en klaeuw' en tand', \ Mensch voedend Vee verflind, de vette zuivelbronnen, De melkrivieren flopt, ten fchaê van flat en land'. Maer och! wie weet wat doodsgevaren
DeTydt ons in haer' loop, zal baren, Uit last van Gods Rechtvaerdigheit ? 't Alwys Befluur heeft voor onze oogen De dagen, onze ziel' tot lust of last bereid, Met ondoorzichtbaer floers en fchaduw' overtogen. |
||||
|
I
%
NIEUWJAERSZANG, 73
't Is Gode, Gode alleen, bekent,
Of hier, eer zy haer reis volend', De toorts des oorlogs niet zal branden; Of't pestvuur met zyn heet fenyn, Dat thans het vee vernielt, den mensch niet aen zal randen; Of duurte en hongersnoodt niet reets in aentogt zyn. Ach! bragt' zy Gods Genade, Vrede,
Befcherming, Hulp en Byftandt mede, Ten trooft' in 't algemeen verdrietf
Maer zou die Godsrei nederdalen, Waer de onbeïmette Deugdt zoo zeldfaem heul geniet, De Zonden, loos vermomt, langs markt en flraten dwalen? Men hael' dees nieuwe Heilbodin
Dan met vernieuwde harten in, Langs opgeruimde en reine paden, Alom beparelt en beipreit Met tranen van berouw en purperen gewaden Van hartelyke fchaemte en ware ootmoedigheit. K Men
|
||||
|
•
|
|||||
|
74 N1EUWJAE RSZANG.
Men droogt uit teeder mededoogen, )
Op hare komst, de fchreijende oogeu Der arme en ouderlooze Jeugdt!
Uw Mildheit, waer ze op blyven hopefl>•■■ *• Herfchepp', door gift op gift, opnieuw, hun Ieetift vreügdt-t Men poog1 Gods wraekflraf dus met gaven af te koopen.. Gods zegenende Hemelrei
Betreed nooit, ftraten waer 't gefchrei Der Weezen onverhoort blyft duren;, Ja yst van hunne naekte leen: '. Zal dan die heilftoet dra zyn fchreden t'uwaert fluren, Zoo laet uw Liefde en Zorg dees Weezen voên en kleên.. v.
Tracht dus dit Nieuwe Jaer te onthalen^.
Zoo will' Gods Voorzorg op u dalqn, ; Met al wat heil en zegen heet;
Zoo will1 zyn Liefde uw weldaên löonen, In 7t eeuwig vreugderyk, dat van geen Jaren weet. Ei hoor l... Hoe bly herhaelt het Weeshuis deze toorien. MENGEL-
|
|||||
|
MENGELDICHTEN.
£ ER STE BOEK
|
||||||
|
r--
|
|||
|
77
|
|||||||
|
D E
|
|||||||
|
ICHTLUIM.
|
|||||||
|
hoogtydt op den Helikon,
De Diclitvorst liet zyn reijen, In 't flralend goudt van zyne Zonn'^ Zich koestren en vermeijen, » Wanneer 't zanglievend Zustercal,
Door Pindus bloempriëelen,
Langs Aganippes waterval Luchthartig voer uit {pelen.
Dees vlecht zich eenen rozenhoedt, Die bloem- en mirtekransfèn,
Die noodde met haer veel den lloet Tot losfe en blyde dansfen> K 3 Eea
|
|||||||
|
DE DICHTLUIM.
Een andre zag de blydfchap aen
Met gulle en loddrige oogjes;
Die kwam haer Speélnoots dorst verflaen Met zuivre nectartoogjes,
Dees hief den lof der vreugd' in top, Op tTaemgekleefde fluitjes;
Die kwikte haren boezem op, Die hare blonde tuitjes.
Nu voerde! die dan deze 't woordt, « i Tot roem der brave daden,
Dus fpoeide 't fchoon Gezelfchap voort- Langs eeuwiggroene paden.
Dus kwam de Rei, wiens brein nooit fuft, In 't eindt, met blyde fchreden,
Jn 't bloeijend dal van 't eêl vernuft, Vol zielsbekoorlykheden,
Vol bloemen, die haer gloênde kleur Bevallig doen vernamen,
Eu telgen, die flaêg hemelgeur : ;;.» En levenslustjes aêmen,.
|
||||
|
DE DICHTLUIM,
Hier weet de getefli'ge Natuur ;
r *
Spitsvoudigheên te kweekeaj
Hier komt de kunst aen heilig vuur Haer zuiver Jicht ontfleken. L,
Geleertheit volgt 'er 't vlug verflandt. Met onvermoeide flappen,
De wysheit treed'er handt' aen hand' Met de edle wetenfchappen,'
De Zangfier, die dit zalig dal Doorkruiste, #en alle zyën,
Zag, onder 't wandlen, by geval, Op dons van kraideryën,
Een teeder doch bevallig wicht Onnoozel zich vermaken,
En met een minnelyk gezicht Als naer gezehchap haken.
Zyn oogjes gliriflerde als de dag, Men zag zyn koontjes blozen,
Als of 'er 't geurig waes op lag Yan verschöntloken rozen.
|
||||
|
,5
|
|||||
|
8o DE DICHTLUIM.
Het fclieen met ilamelend geluidt
En lachjes elk te groeten,
En ftak zyn poesle handjes uit Naer heur, die 't nu ontmoetten.
Dan wil een yder de eerile zyn Om 't vrolyk wicht te omarmen,
En in haer' fchoot voor leet en pyn Te dekken en befchermen.
Dan roept 'er een, met koelen zinn'j ., Wat laet ge u dus vervoeren,
?, o Zusters! mooglyk komt de Min „ Uw kuisheit hier beloeren,
„ Wist' hy, die Febus zelf verwon, 9, De koelheit ons te ontrooven,
s. Al 't water uit de hengftebron' 33 Zou onze vlam niet dooven.
Een andre zegt: „ Ik weet gewis, ^, [Wat moogt gy 't wicht mistrouwen!]
3, Dat het een goelyk maegdeke is „ 't Geen wy hier t'faem befchouwen.
|
|||||
|
DE DICHTLUIM.
Zy zet het op haer' machten fchoot,
Elk geeft het kusje op kusje,
En houd het voor haer Speelgenoot, Of allerjong/Ie Zusje.
Dan onder 't kusfen voelt de Rei Een drift door de aders ipelen,
Tot vedel, lier, trompet, fchalmei, En galm van fhaer en kelen.
Hierop roept elk verwondert uit, Van edlen zangltist zwanger:
„ Dit Kindje is wis een Hemelfprult! „ "Wy twyflen nu niet langer!
„ "Welaen wy zullen 't, tot een blyk „ Dat wy het teeder hoeden,
„ In vader Febus zangrig ryk „ Zorgvuldig op doen vo&ÓQn.
Zy korten des met lust haer reis En ipoên zich vol verblyden
Opdat ze Apol, in zyn paleis, "'t Bevallig wichtje wyden. L |
||||
|
DE DICHTLUIM.
Naeuw laet de Diclitvorst zyn gezicht
Op 't jonge Spruitje dalen.
Of hy verneemt terflondt het licht En weêrftuit zyner ftralen.
Hy voelt zich, onverwacht en fnel, Door eene drift bevangen
Tot zielverrukkend cyterfpel En hooggetoonde zangen.
De Dichtlust doet zyne aders flaen Van heilig vuur bezeten.
Des roept hy uit: „ Men zal voortaert „ Dit Wichtje DICHTLUIM heten!
„ Het is tot fteun van mynen ftaet, „ Gewis alleen geboren,
„ Om, met vernuft en hulp en raed', „ Den dichtlust te onderfehoren.
Hy gaf't de Dichtkunst, die, 't met lust, Moest hoeden en beftieren
En ftelde Vrolykheit en Rust Voorts aen tot Kamenieren.
|
|||||
|
_
|
|||||
|
DE DICHTLUIM.
Dus werd het lieve Meisje eerlang
Een Maegdt, volichoon van leden,
Gezwind van geeft' en z wier1 en gang', En ryk van edle zeden.
Zy voert een zuivre majesteit In 't onverwelkbaer wezen.
En doet al hare godlykheit Uit bei haer oogen lezen."
't Gekrolde haer zwiert om haer' nek Als kronkelende flralen.
Yvoor noch marmer zonder vlek Kan by haer blankheit halen,
De lelylheeuw en 't rozenbloedt Bedekken hare wangen,
Haer lippen pronken met een' gloed' "Waer godheên naer verlangen.
Dus is zy voorts van topp' tot teen Zoo fchoon zoo juist volfchapen,
Dat aen haer zielbekoorlykheên De koelften zich vergapen.
L 2 |
||||
|
DE DICHTLUIM.
Maer och! zy is £00 los van aert,.
Zoo wuft van eigenfchappen,
Dat geen verilandt, hoe vlug van vaert Haer fomtyds kan betrappen.
Zy tracht naer de eenzaemheit wel 't meest, En ftille boektreforen,
Doch komt ook vaek op 't woeligft' feest., Ja zelfs in koopkantoren.
Nu wil ze in 't holfte van den nacht Den rook van 't lamplicht rieken.
Nu is 't of zy den middag wacht, Dan weer het ucJitendkrieken.
Dus mint zy nu het ftroomgeruis,. Dan fchaêuw van eik of linden,
En laet zich dan in "t ftraetgedruis, Dan in een' bloemhof vinden.
Roept haer om hulp en byftandt aen, Vaek zal ze uw byzyn fehroomen,
En tracht gy haer bezoek te ontgaen Straks zal ze tot u komen.
|
||||
|
DE DICHTLUIM.
t
De Dichtkunst die haer teeder hoed
En voed met de eêlfte fpyzen,
Valt zelf haer vaek vergeefs te voet Om heure gunstbewyzen.
Het onheil dat zich voed en mest Met fpys' der tegenheden,
Ontvlied en fchuwt zy als de pest, Met onnafpeurbre fchreden.
Haer wonderbare tooverkracht En vormverwisfelingen,
Doón Jupiters gedroomde magt En Nazoos ydel zingen.
Nu komt zy als een godlieit aen Langs glinflerende wegen,
Dan daelt ze als eene witte zwaen, Of als een gouden regen.
Nu heeft zy haer gelaet hervormt In 't barsch en buldrend wezen
Van Mars, die blixemt, dondert, ftormt En zich alom doet vreezen.
|
||||
|
DE DICHTLUIM.
Dan doet ze, in fchyn' der Mingodin,
De Dichtkunst vrolyk blozen,
En ademt zacht en gul van zin Viölendaeuw en rozen.
Dan voert zy weer, met toorts en krans, In fchyn' van blonden Hymen,
Den Dichtgeest vrolyk aen den dans, Op galm van bruiloftrymen.
Wil zy het Dichterlyk gemoedt By zerk en graf doen fïenen,
En , met een' zilten tranenvloed' Der braven doodt beweenen,
Dan fiert zy zich, als Melpomeen, Met Lykcipresfenbladen
En naekt ons, met bedrukte fchreên, In lange rouwgewaden.
Zoo haer de rouw te £d beftormt Met eenen drom van zuchten,
Straks zal ze, in Erato hervormt, Dien naren ftoet doen vluchten.
|
|||||
|
»
|
|||||
|
DE DICHTLUIM.
Nu bootst zy Klio geeftig na,
Dan helpt ze Uterpe zingen,
Dan volgt zy weer Urania, Door alle hemelkringen.
Nu is zy Thalia , in fchyn, Wiens zang de kwelling leenigt.
Dan fchynt al 't kroost van Mnemozyn In haer alleen vereenigt.
Zoo gul, zoo wuft, zoo los van zin, Met zulke tooverkrachten
Beheerscht dees tiende Zanggodin Der Dichtren kunstgedachten:
En die, van hare hulp berooft, Den Zangberg wil betreden,
Krygt dikwyls draeijingen in 't hoofdt En tuimelt naer beneden.
Zooras ze ons uit haer' hemeltransP Haer aenfchyn doet befpeuren
Krygt Pindus bloemhof nieuwen glans En ademt verfche geuren >
|
||||
|
DE DICHTLUIM.
En raekt men keure ftralen kwyt, •
Tot fcliaê der Dichtwaranden,
Dan is 't een barre wintertydt, Ja nacht voor kunstverflanden,
Maer vloeit ze op onze geesten in, Met goddelyk vermogen,
Dan word de Dichtgeest door haer min Verrukt en opgetogen. ,
Dan luiftert alles naer heur wet; Dan wint ze ons glorypalmen;
Dan word de heldendichttrompet Vervult met hooge galmen.
Dan leert zy 't moedig Dichterdora De lof bazuinen fteken,
Om, in den fieren heldendrom, De deugden aen te kweeken.
Dan weet ze ons hart, met edlen zwier'. Tot dichten op te wekken;
Dan doet zy ons op luit en lier De gouden maren rekken,
|
|||||
|
•
|
|||||
|
DICHÏLUI M.
Dan fteekt ze. Febus naer de kroon,
Dan fchynt zy met liaer luister,
Van haren fcliitterenden troon', Zyn' glans en godheit duister.
Dan gaet de kunstgeleerde ziel Van haer' geliefden Zanger,
En wien haer gunst te beurte viel, Van Dichtörakels zwanger,
En baert puiktelgen, fchoon van leest, Die 't keurigfte oog behagen,
Naerdien ze blyken van den geest Der vlugge Dichtluim' dragen.
|
|||||
|
M
|
|||||
|
T U I N W E
VJTeen plant of bloem te na te komen!
Ook izyn 't hier all' verboden boomen: Doch pluk vry 't geen uw fmaek bemint Zoo gy den boom der kennisf vindt. |
||||
|
HUWELYKSTROUW.
A E N
\ ■
DEN HEERE
A N T O N I
VAN VOLLENHOVEN. I Ndien een Geest, van 's Hemels hooge tinnen,
My goudt en purper bragt, En een fheeuwitte veer der vlugge Cherubinnen, Opdat ik een Godin zou malen , naer myn magt; Wie meent gy dat ik trachten zou te treffen, Vol majesteit en zwier? Wiens lof, . verbeeldt gy u , dat ik omhoog zou heffen Op galmen myner kQGV en klanken van myn lier? M 2 De
|
||||
|
92 HUWELYKSTROUW.
De Huwlykstrouw, o brave VOLLENHOVEN!
o Ja de Huwlykstrouw,
Die Hoofddeugdt van den echt, wiens deugdt alle englen loven,
Zou 't edel voorwerp zyn dat ik verkiezen zou.
Die Aertsgodin braveert der Harren luister
En 't gloeijend zonnegoudt,
Naerdien haer fchoön gelaet 'm 's weerelds treurig duister.
Een heldre zon verftrekt, en 't leven levend houd.
Zy, uit de Deugd' en Liefde voortgeiproten,
ü
Baert weder Liefde en Deugdt, En heeft tot haer gevolg en lieve Speelgenoten
DeKuisheit, Zielevreê, Eendragtigheit en vreugdt.
Al ftryd haer hulk, op 's levens holle baren,
Met ftorm en golfgeklots,
Al komt de tegenlpoedt haer brullend tegenvaren
Zy wankelt noch bezwykt, maer ftaet gelyk een rots.
De Vricndfchap voert, in 't hart der trouwfte vrinden
Geen zoeter heerfchappy,
Dan zy in de ééne ziel van twee juiste eensgtzinden,
Wier ziniikkoort haer ftreelt met hemelmelody.
Zy
|
||||
|
HUWELYKSTROUW.
Zy red haer lieve en toevertrouwde panden
Niet zelden uit den nood'; Dus rukte zy weleer, door Michols teedre handen, Den Lust van Israël uit de armen van den dood. De wellust moog1 Sufannaes eer weêrftreven,
Zy fterkt haer, uur op uur, Haer kuisheit blyft, gelyk de fallamanders leven In vlammen, ongekwetst in 't fmettend minnevuur. Zoo een Tarquyn, ondanks haer vruchtloos Imeeken, Haer zuiverheit beimet, Doet zy Lukretia veeleer zichzelf doorfteken, Dan dat die leven zou als fchendiler van haer wet. Haer yver kreunt zich aen geen1 reeks van jaren. Haer fluit noch landt noch zee. Terwyl ze Ulysfes volgt door duizende gevaren, Weeft ze ook aen 't eindloos web met zyn Penelopé. Daer tienmaeltien gewette dolken blonken, Belust op Bruigoms bloedt, Werd Lynceus door haer vlyt het leven, nog gefchonken, En op zyn bruiloftkoets door zyne Bruidt behoed. M 3 'k
|
||||
|
94 HUWELYKSTROUW.
'k Zal van Admeet en zyne Alcestis zwygen,
En wat de trouw vermogt Van Orfeus, die vol moeds ten afgrond' neer dorst flygen. 'k Zwyg van den Trooifchen Heldt, die zyn Kreüze zocht, Ons Vaderlandt heeft zelf een blinkend teeken Van hare hulp' in nood', En hoort nu Loeveftein nog met verwondring fpreken Van de edle Gemalin van Grooten Huig de Groot. De Huwlykstrouw, die tien verfcheide zinnen Tot één fmelt in haer vuur, Leert Gade en wedergade elkander eeuwig minnen, En overleeft en tart des levens korten duur. Zy is de fteun van Heden, Ryken, landen. Zy kreunt zich geen gevaer. Zy gespt zich 't liarnas aen, zy neemt het zwaerdt in handen, En ftryd, metfieren moed', voor haertftede en altaer. Geen Meer, hoe wyd, geen kust, hoe ver gelegen, Geen berg, hoe hoog offteil, Ontziet zy, om 't gevaer der nare of woeste wegen. Indien 't haer ftrekken kan tot duurzaemheit en hal, Waer
|
||||
|
HUWELYKSTROUW. 9$
Waer heeft de hel meer Ipoken opgezonden,
Uit haren zwarten nacht1, Dan daer de Huwlykstrouw vertreên ligt en gefclionden, En al haer lief gevolg belpot word en veracht? Maer och! myn ziel gruwt van die nare ftreken, Die zy haer licht onthoud, 'k Waer' liever, in haer gunst', , van 's weerelds goed verfteken, Dan my, in haren haet', te baden in al 't goudt. De Hemel ftrooit gebloemt van zegeningen Waer zy haer' zetel vest; Ja komt daer zelf omlaeg en fchenkt den Echtelingen De heuchelykfte fpys van 't zaligfte gewest. Al mogt' myn pen zichzelf in nektar baden. Al hong myn zang aen een Van 't rein der lelyën en 't malsch der rozenbladen, Nog fchoot' myn kunst te kort by haer bekoorlykheên. Haer eerkroon hangt in '6 vredehof, hier boven , Heur eeuwig element. . Daer leeft, daerzegepraelt, daer juicht ze, o VOLLENHOVEN, Dewyl ze'er aflcheiduur noch leet noch fterflot kent. |
|||||
|
%
|
|||||
|
9<5 HUWELYKSTROUW.
Zy kwinkeleert ook, met haer lieilgeipelen,
In 't vriendlyk gemoedt Van uw MARYE en U, wyl ze in uw gunst' mag deelen, En met een tcedre zorg' uw minlyk fpruitje voed. Zoo des myn pen één trekje van haer wezen Naer eisch getroffen heeft; Ja zoo myn Liergezang haer' lof, hoe hoog gerezen, In 't allerminst verheft of nieuwen luister geeft, Dan durf ik 't u op uw' verjaerdag wyden, Die thans uw ziel verheugt; Dus moet' gy u nog lang in 's Hemels gunst verblyden; Uw Gade, uw Kroost, uw Stam, uw huis en onstotvreugdt. |
||||||
|
DE
|
||||||
|
■«
|
||||||
|
DE T Y D T.
DEN HE ERE
WOUTER DE KEMP
TOEGEZONGEN.
V ïugge vinding, geef myn lier'
Nu den raditen klank en zwier; Leer my, met gezwinde vingeren, Gladde toonen t' famen flingeren Tot een vlug en vloeijend liedt, Ras, weêrhou myn' yver niet, Stel myn' Didtfiuifc1 perk noch palen, 't Lust my thans den Tydt te malen Met de verf' der Poëzy'. Ach! hy vliegt my reeds voorby Op zyn nimmerfhuikbre vleugelen. Vlugaert, laet ge u niet beteugelen > N Houdt
|
||||
|
93 D E T Y D T.
Houdt gy nergens ftandt noch fleê?
Keert gy nooit, op iemands beê,
Met uw' overfiiellen wagen
Die vanjaren, maenden, dagen,
Nachten, uur en oogenblik
Word getrokken ? Duld dat ik
Dan, wyl ge, in uw rustloos rennen,
Ons uw wezen naeuw doed kennen, _ „..
Slechts de fchaduw van uw fchaêuw*
Afmoogfchetfen, bleek en flaeuw,
En uw aert en eigenfchappen.
Zingende, opipeur, waer ge uw flappen
Op den gryzen aerdbol liet.
Maer uw onbefuist gebiedt
Wist, byna, al uw bedryven
En uw voetipoor uit te vryven
Van geweste tot gewest.
Tydt, hoe mael ik u dan best?
Maer hy vlied voor al myn pogen.
Hoe zal hem myn kunstvermogen Dan
i
|
||||
|
DE TYDT,
Dan naer 't leven op 't panneel
Brengen, met myn dichtpenfèel. Dat ik veilig blyf voor fchennis ? Gy, ja gy, Hiftorykennis,
Sloegt zyn' handel 't vlytigfl' gaê. Kom myn' yver des te flaê. Leg my nu gefchichtboek open. 'k Tref het oogmerk van myn hopen,
Nu ik in haer dierbaer boek Door veel eeuwen rugwaerts zoek. 'k Zie zyn wieg. Wat toef' ik langer? De eeuwiglieit ging eeuwig zwanger Tot zy, na die lange dragt, Tydt in 't eindt' te voorfchyn bragt; Juist toen de aerde, zee en hemel En al 't levendig gewemel, Waer zyn magt ftraks vat op kreeg, Uit den woeften bajert fteeg. Naeulyks had'Jiy 't licht ontfangea Of hy repte zyne gangen N 2 |
||||
|
ioo D E T Y D T.
Reeds met zulk een1 fnellen fpoed1
Als hy ons nog ftaêg ontmoet. Zon en maen en ftarrekringen, En de fchepping aller dingen Zag hy door Gods wondermagt, In zes dagen gansch volbragt. Op den zevenden te rusten Streed met zyn gezwinde lusten, ^t Geestbekorend paradys, 't Lachen der verboden ipys', 't Schoon van Adams zielvriendinne, 't Zoet der eerfte Huwlyksminne Noch 't gevlei der looze Hang' Deed hem marren in zyn gang. Kaïns moordt mogt hem bedroeven, Doch die kost hem niet doen toeven, 's Eerfte weerelds fhooden ftaet Vol van wellust, overdaedt, Weelde, zonde en dartelheden, Trad hy door met vlugge fchreden. |
|||||||
|
©
|
|||||||
|
Toen
|
|||||||
|
DE TYDT,
Toen die weereldt fmolt in 't nat,
Werd hy door geen ark omvat. Noch zocht heul aen tak of lover, Maer vloog fiiel den zondvloedt over. 'k Zwyg hoe hy in zyne vaert Nimrod zag, die trots van aert, Met zyn bouzucht Godt wou naderen. 'k Rep niet hoe hy de eerfte vaderen Zag verfchynen in het licht, En eerlang hun zwak gezicht Look, en hen zag henen fterven, En 't oud Isrel om hol£> zwerven, Uit Egiptes dwinglandy, Door de dorre woesteny. 'k Zwyg hoe hy met vlugge fchf eden Levys offerplegtigheden, J£anaan, \ beloofde landt, 's Eerften Tempels prael en Handt, Veel vernielende orelogen, Babels grootheit en vermogen, N 3
|
||||
|
DE TYDT,
Met al 't Joodfche ryksgebiedt,
Onverfchrokken agter liet. Deed Gods wenk de zon vertragen En eens ftil ftaen met haer' wagen, Op een menfclielyk gebedt, Zyne vaert werd nooit belet. Maer het waer' in waen verwilderen
Al lyn reis te willen fchilderen. Die hy deed door 't aerdfche dal. Dat het talloos ftarrental Waer1 hervormt in kunstpenfeelen, Lucht en wolken in panneelen, En dan al 3 wat met een 'ziel Is begaeft, aen 't fchildren \id, Nog zou veel van zyn bedryven Ongefchildert moeten blyven. Zyn gelaet en vlugge leen,
Zoo vol wisfelvalligheên, Doen fchier ydereen verdwalen, Die zyn wezen af wil malen. |
||||
|
DE T Y D T.
Dees verbeeld hem, grys en flug,
Met twee wieken aen den rug, En een' mond vol yzren tanden; Die geeft hem een zeis in handen En een uurglas op de kruin; Andren doen hem op arduin, Yzer, ftael en koper wryten, Kerk en praelbeeld neder imyten, Deze maelt hem traeg, die ihel, Dees met een gerimpelt vel, Die doet ons weer uit zyn wezen Blonde jeugd en fchoonheit lezen. Dan 't zyn alle onzekerheên. Hy is traeg en vlug van leen: 't Lang en uitgerekt verlangen Gaet hy met te loome gangen; 't Bly genot van 's weerelds goedt Maekt hy veel te fnellen fpoedt. Hy is oud en jong van jaren, Vol geluks en vol gevaren y |
|||||
|
*
|
|||||
|
DE T Y D T.
Vol van duisternis en licht;
Hy vernielt en bouwt en fticht, Baert nu vreugdt dan tegenheden, Past op vloeken noch gebeden. Dezen valt hy fluurs en ftraf, Dien wischt hy de tranen af. En bewyst hem duizend gunsten. Hy 's de meefter aller kunsten, En verheft de wetenfchap
Op den allerhoogflen trap.
Echter is hy ongenadig,
Los en wuft en ongeiladig.
Rome, dat zoo groot een1 fchat
Van vernuft en kunst bezat,
Vond zich zelfs door hem bedrogen :
't Stichten hem paleizen, bogen,
Naelden, zuilen van arduin,
Marmren tempels, hoog van kruin, Praelwerk, dat, tot elks behagen, De eeuwigheit fcheen uit te dagen,
Beelden
|
|||||
|
*
|
|||||
|
DE TYDI
Beelden tot der Goden eer,
Doch hy worp het alles neer. 's Weerelds zeven wonderheden
Zyn door hem in 't fbf vertreden, 't Eêlst dat Griekenlandt ooit gaf; Rodus beeld, Maufolus graf, De achtbre Tempel van Efezen, En wat heerlyk was voordezen, 't Zy bezielt of onbezielt, Is door zyn geweldt vernielt. Wat is 't ydelheit, te bouwen
Op 't geen de oogen hier aenfchouwen! Alles ftaet den Tydt ten doeP, Niets beflaet voor zyn gewoel, 't Sterflot Ilerkt hem in zyn woeden, Om het hongrig graf te voeden. Aerde, water, lucht en vuur Staen zyn wrevele natuur' In 't verdrenken, floopen, branden, Trouw ten dienst met flerke handen. O |
||||
|
io6 D E T Y D T.
Dus, dus dryft hy ongeftoort
7t Hulkje van ons leven voort. Dus vertoont hy, op zyn fchachten, U DE KEMP, met fnelle krachten, Weder uw' geboorteftondt, Stondt, die ons, met hart en mond, 't Beste heilgenot der menfchen U gulaertig toe doet wenfchen. Maer hy vliegt weer, als een fchiclit,
Met dien ftond' uit ons gezicht; Dan dat moet uw vreugdt niet iloren. Laet dees zang u flechts bekoren, Die uw Dichtmin word gewyd, Volg de Deugdt, en zoek den Tydt, Tot uw voordeel uit te koopen, Na zyn rennen, bouwen, iloopen, Zwanger gaen van vreugd en wreê, Zal hy in de onpeilbre zee Der oneindige eeuwen fneven, Maer de Deugdt zal eeuwig leven. 174-2. TUIN- |
||||
|
TUINZANG
A E N
DEN WELEDELEN HEERE »
MR GUALTERUS SIMON
HULSHOUT;
COMMTS VAN 'S LANDS MAGAZYNLN
TE HELLEFOETSLUIS. VV Aer, onder fnarenïpel en zangen,
By feestbanketten, wyn en ooft, De vrees 't gejuich der vreugd' verdooft s Naerdien de grondt ilaeg krielt van flangen2 En elk der gasten boven 't Iioofdt
Een blank tweefnydend zwaerdt heeft hangen: O 2 Ik
|
||||
|
io8 TUINZANG.
Ik weet een' oordt, een vruchtbaer dal,
Waer, by 't gebloemte, in haeg en itruiken, Ontelbre moordgedrochten duiken, De zee vaek bruischt met woest gefchal;,
Nochtans kan daer myn geest ontluiken, Gansch zonder vrees' voor ongeval.
Zacgt ge ergens tegenftrydigheden
Elkandre fchuwen, wars van aert,
Geen ilang maekt hier de duif vervaert; 'k Zie Wolf en Lam vereenigt treden;
Den vreede en 't oorlog t'faem gepaert.
Zoek hier de fchets van 't Oostersch Eden.
Men denk' niet dat myn dicht gewaegt
Tan loosverdichte paradyzen, Gf 't naemloos Nergenslandt durft pryzen, Neen, HULS HOUT, die zich zulks beklaegt,
Dien zal ik hier 's Lands Tuighuis wyzen, Waer 't fterjte weêrgors moedt opdraegt.
|
||||
|
TÜINZANG,
Hier zal men, in een1 kring1 gebouwen,
Grofzwanger van metael en Loot, Gezwinde dienstboón van den doodt, 's Lands Tuin, uw lustpriéél, aenfchouwen,
Die elk op keur van vruchten noodt, Als de eer der Voreniche Landouwen.
Hier fluit de dreigende Belloon,
Die 't menschdom wonden kan, verschrikken. Of in haer' fulferdamp veriHkken, De zy der lachende Pomoon,
Die hart en o ogen kan verkwikken, Onthaelt op feestbanket der goön.
|
||||||||||
|
109
|
||||||||||
|
Dees grondt teelt tulpen, angelieren,
Jasmyn, renonkel, tydeloos,
Voorts hiacinth, narcis en roos,
"Welwaerdig dat zy Flora fleren; En toont de prael die Mars verkoos,
Kanon, houwitfers en mortieren. O 3 Alen
|
||||||||||
|
ïsaÜ*iA*^ife ... ii.tE: .....
|
||||||||||
|
TUINZANG,
Men duikt hier ia de fcliaêuw' der blaên,
Of fcJiept een lieflyk luchtje, tusfen De hagen, die de windjes kusfchen; Men kan 'er ook door laen by laen
Van dubbelhaken, donderbusfen En blinkende musketten gaen.
Hier pronken bruine Zomerkersièn,
Daer valt de geele Suikerpeer, Doorryp, voor onze voeten neer, Ginds kunnen wy den mondt ververfdien.
Met nektar, dien we 'er keer op keer Uit abrikoos en perzik perfen.
Men ziet hier teifens, in het groen,
Granaten 3 die haer proevers fchenden, Waer zidi haer gloênde korrels wenden; Ook ysren appels, die niet voên;
Al kogels, zwanger van elenden, En bommen die veel onheils broên.
|
||||
|
T U I N Z A N a
De ryke moestuin is. beladen
Met hof banketten voor den disch.
Wat lachen dees railoenen frisch In fchaduw' haerer breede bladen!
Zie hoe de druif gezwollen is En blaeuwt langs deze groene paden,
Maer 'k zie ook druiven, die de vos,
Hoe laeg zy hangen, zuur zou achten, "Wier rypheit ik niet af wil wachten, Al fchonk' men my een dubble tros,
Geen zon, maer 't buskruidt geeft haer. krachten, Rukt, fcheurt haer fterke ranken los.
Ik hoor, terwyl hier 't Vyverwater,
De karper, bot en paling voed. En ons met zoete kabbling groet, 't Flacquee nat, onder golfgeièhater,
Neer ebben met gezwinden fpoed', Ook 't vlocdoppersfend zeegiklater.
|
||||
|
[12 T U I N Z A N G.
In al dien vree van vrees' en vreugd',
Hoe ongelyk van aert en namen, Huwt gy den lust en last te famen', Paert gy de wysheit aen de deugdt,
o HULSHOUT, in het wys beramen Van 's Lands belang en uw geneugt.
Graeg zag myn hoop, die zulks durft uiten,
Dat uwe zorg, die, noest van aert,
Hier 't oorlogstuighuis trouw bewaert,
By 't geen' den kryg verflerkt in 't muiten, Ook 't oorlog, dat ons Landt vervaert.
Met fterke floten op mogt' fluiten. Uw plant- en pootlust wenscli ik bly.
Met ongeprangde drift', te zweven Door uw gebloemte, boomgaerds, dreven. Verkwikt dooi eigen lekkerny;
En U een langgelukkjg leven, Van druk en bange zorgen vjy.
W- op
|
||||
|
«3
|
|||||
|
O P
HELLEVOETSLUIS.
J_ J_et weerloos weergors lag in 't ïiltig nat bedolven,
Onwaerdt en ongeacht, verborgen voor het oog,
Doch beurde, door 't beleit des Temmers van de golven, In 't eindt, het natte hoofdt allengskens naer omhoog:
Het gryze Hellevoet, dat ligt zyn' naem ontleende Van \ oude Helium, verdroot ook 't waterkruis;
Des ftichtte 't, wyl zyn landt alom om aentocht fteende, Daer zyne Waterkeer en noemde 't HELL'VOETS LUIS.
Toen viel'er 't nut belang met noeste vlyt' aen 't flaven, En bouwde hut en huis voor land- en waterliên,
Voltooide dyk en kaei, en graefde een breede haven, Om moede vloot by vloot een rustplaets aen te biên.
P De,
|
|||||
|
ri4 OP HELLEVOETSLUIS.
De Zeeraedt aen de Maes liet hier 't gezicht naeuw fpelen,,
Of fticht'er Magazyn, Sciieeptimmerwerf en Dok,
Herftelt en bergt of bouwt hier zyne Zeekasteelen,. 't Geen fints zyn waekzaemheit en voorzorg herwaerds trok..
Het Raedgezandfchap uit het Hof van Hollands flaten, Herfchiep, door wal en vest, met wyze zorg en trouw,
't Geliucht in eene fterkte (*), om 't open landt te baten, liet richt "er 't Tuighuis op en voorts hun Lustgebouw.
Sints heft'er ook Gods Kerk haer fchedel naer de wolken, En blaekt van heilig vuur om Godt ten dienfl' te ftaen.
Hier krielen ftraet en graft van allerhande volken, Daer voert de foelie ftroom de vloten af en aen.
De Lootsboot doet dees reê flaeg fchip op fchip ontfangen, Van waer de Binneloots 't voert over 't Hollands diep,
Men zag Oranjes Prins hier naer zyn Gaê verlangen, Toen haer de huwlykstrouw uit Vaders rykshof riep.
Het oost- en westerhoofdt, op ryswerk, zoon en palen, In 't breed Flacqueenat, als twee armen, uitgeipreit,
Gelukt het meenigwerf Brittanjes Vorst te onthalen,
Ook 't koninglyke Kroost van zyne Majesteit.
Men
(*) Fcrtres,.
|
||||
|
OP HELLEVOETSLUIS. ii£
Men heeft hier voorts 't bezoek van Ryksgezanten, Heeren,
Kooplieden, Reizigers, en wat men, vroeg en fpaê,
Met floep, paketboot, jagt en fchip ziet gaen en keeren. Zelfs is dees reede 't veer naer 't ver Batavia'.
Al ftaet dan HELL'VOETSLUIS, hoe eng, hoe kleen van Leden, Den toomeloozen florm en 't zeegewelt ten doel',
Het wykt geen meenigte van ruimbemuurde fteden, In fcheepvaert, flerkte, moedt, en bezig koopgewoel.
Zulks voed en ftyft de beurs der nyvre Burgeryë, Wie 's Hemels zorg tot heul, tot hulp en IiqU. gedyë. |
|||||
|
P 2 OP
|
|||||
|
IIÓ
|
|||||
|
O P
DEN BEER.
o \ ruchtbaer eilandt dat, in 't midden van de baren
Des ouden Maesftrooms, die verlieft is op uw fchoon, Een lustpriëel verllrekt voor Ceres en Pomoon, Wier fchedels gy verfiert met ooft en korenaren!
o Ander Delos, dat , op galm van keel en maren,
Apol herleven doet in zynen echten Zoon1, Die 't Vloednajadendom ten dans leid op zyn' toon, De winden zingt in flaep, de golven doet bedaren!
Wie of u te onbedacht of uit een wrevle nyd'
't Eerst heeft den Beer genoemtfdaer ge op uw kroon van bloemen, Gastvryheit, zaehten aert en kunstmuzyk moogt roemen; Ja zelfs het oogelyn der zanggodinnen zyt.
Ging "'t naer myn' wensch, elkeen zoude u den Dolfyn noemen* Wiens groengekleurden rug Ariön Boon befchryd. 274-7* AEN |
|||||
|
"7
|
|||||
|
A E N
R U B R O E K.
[jekorelyk RUBROEK, dat, in uw groene dreven,
In 't lommrig Krooswyk, aen den boord' der Rotte duikt, Waer de aengename Rust de zorg de wieken fnuikt, En de aerdfclie zaligheên door uwe paden zweven! Hoe minzaem trekt ge my om te uwaerd heen te ftreven!
Zeg wat aentreklykiieit ge, als uw' magneet, gebruikt» Het geurige gebloemt dat in uw' fchoot ontluikt ? Uw zwellend ooft, of't loof dat we om uw kruin zien leven?
Uw geur, uw frisfèhe lucht, uw land- of flroomgezicht?
Uw bergje, uw vruchtbre laen, uw grys en trosch ge/licht, Of 't flreelend loofmuzyk van duizend voglentongen i "Wat vraeg ik u! 'k heb lang uw wondre kracht ontdekt.
Van uwe aentreklykiieit is 't eêlfle dat my trekt Het blank en vriendlyk hart des Jongflen der D E J O N GE N. 174.6. P 3 VOOR |
|||||
|
n8
VOOR HET HUIS
VAN
DE N H E E R E WILLEM LONIS
LEERAER VJN GODS GEMEENTE IN DEN
KOORNDYK. Vjfeboomte, voglenzang, rust, vrede en Gods genaê,
Doen my dees woonplaets vaek by 't paradys gelyken,
Al zie 'k, als ik 't gezicht naer de overzyde 11a,
Iets dat daer nimmer was; ik voel die vreugdt niet wyken:
Maer zie dan weer, met lust', voor arm, ryk, jong en grys,
Door 't doodbeenhuisje, 't padt naer 't fiemelsch paradys.
ANDERS.
Dees woonplaets flrekt my tot een paradys beneden,
En 'k zie door 't doodbeenhiiis den weg naer 't hemelsch Eden.
|
||||
|
B Y S C H R I F T,
IN DE KERKENKAMER DER
DOOPSGEZINDE TE ROTTERDAM. o VjT0^ ftort:hier uw1 Geest in uv/er Knechten aders ,
Spoor hunnen yver aen in 't geest'lyk akkerwerk; Verwek hier Mannen die, trouwhartige Armenvaders,
Befchermers van 't Geloof, Behoeders zyn der Kerk1; Zoo zien we, in 't geen door hen gepreekt word en bedreven,
Den grooten Kruisgezant en Stefanus herleven.
O P DE
WYNKOOPERS GILDEKAMER.
TE ROTTERDAM,
M^doék hier 't geloof niet. neen: o neen;
Het zal hier niemandt baten, Dewyl'er veel, in 't binnen treên,
De "Waerheit buiten laten. 1749. OP |
||||
|
i
126
O P
A R I Ö N
KUNSTIG MET DE PEN GETROKKEN
DOOK KORNELIS OKKERSE
TER EERE DER VEDELKUNSTE
PAN
DEN HEER
HENDRIK VANDER AMEIDE.
A
meides vedel lokt de pen van Okkerfe uit.
En doet haef 3 gansch verrukt door 't klinken van zyn maren _, Ariön trekken, daer hy dolfyn, windt en baren In toom houd door zyn1 sang en godlyk fnaergeluit, Die hier Ameides lof aen ons gezicht doen hooren. Pus weet de vedelkunst de trekkunst aen te iporen. OP-
|
||||
|
OPSCHRIFTEN
VOOR
VYF DRINKGLAZEN,
DOOR DEN HEER
ADRIANUS BISDOM,
1
NAER OOSTINDIEN MEDEGENOMEN.
I.
l^chenk me op myn peil
En leeg me op 't heil
Der Indifche OPPERMAGTEN, Die, uur op uur,
Den bloei en duur
DerMAETSCHAPPY' betrachten. I I.
Wenscht ge Indus MAETSCHAPPV,
En wat haer is genegen. Geluk en winst en zegen. Zoo vul en ledig my.
Q, Laet
|
||||
|
i2i ■ OPSCH: VOOR VYF DRINKG:
lil.
Laet vry het druivefap
Tot aen myn kimmen vloeijen, En leeg my dan, op 't bloeijen Der edle KOOPMANS CHAPPV
I V. Die Twist en Tweedragt myd,
Mag zig met my verheugen; Ik word door frisfche teugen Der VRIENDSCHAPF toegewyd.
V. Vul my tot aen myn1 rand,
En heg me, o weigezinden, Op 't welzyn uwer VRINDEN,, In 't lieve VADERLANDT.
1737.
|
|||||
|
OP-
|
|||||
|
OPSCHRIFT
i
VOOR DEN KUNSTIG GEDREVEN
ZILVEREN BEKER;
VEREERT DOOR DE ED. HEEREN
KOLONELLEN EN KAP1TEINEN AEN DEN EDELEN MANHAFTEN RRTGS- RAED DER STAT ROTTERDAM JLXet achtbaer Twaleftal, wier wapens op my pronken,
De wakkre Hoofden van den Krygsraed hebben my Aen dien manhaften Stoet, uit edle gunst', gefchonken:
Ei drink my, hun ter eere, op 't heil der Burgery'. a^ an-
|
||||
|
124 OPSCHRIFT VOOR DEN
A N D E R S.
Zy wier Wapens op my pronken,
's Krygsraeds Hoofden, hebben my Aen den Krygsraed' gul gefchonken,
Om j op 't heil der Burgery', Gul te worden leeg gedronken.
ANDERS.
's Krygraeds achtbre Hoofden fchonken
My aen 's Krygraeds dappren Stoet,
Des op my hun "Wapens pronken, Die de krygstucht hulde doet.
Vul me, opdat myn roem bedyë. Hun ter eer' van wien ik kwam,
Leeg me op 't heil der Burgeryë Van 't manhaftig Rotterdam.
|
||||||
|
AN-
|
||||||
|
....___.....—
|
||||||
|
KRYGSRAEDS BEKER.
ANDERS.
Zy wier Wapens op my pronken,
's Krygraeds achtbre Hoofden, fchonkcn My aen dien manhaften Stoet; Schenk my des vol druivenbloedt, Hun ter eer' van wien ik kwam; Drink me op 't heil van Rotterdam „ |
||||
|
i&6
ï N H E T
■•■**■
STAMBOEK
VAN
DEN HEER M* GERARD DE HAES.
iJe loflykfte achtbaerheit der weereldfche Overheden
Beftaet in hovaerdy, vermeden waen noch hoon, Maer in rechtvaerdigheit en minnelyke zeden, Zoo eert men hen met recht als vaders, ja als Goön,
Als Vaders van "'t gemeen, die yder teer bejegenen, Als Goön, die, op Gods last, hier 't volk behoên en zegenen. i74J< MEN- |
||||
|
MENGELDICHTEN.
TWEEDE BOEK.
|
||||
|
Vini.i ni-ïi ni-É ^-■-tt^*-*>*^~^~*&ii
|
|||||
|
|
|||||
|
D A N K O F F E R
A E N DEN
DOORLUCHTIGEN VORST EN HEERE " WILLEM KAREL
HENRIK FRIS O, PRINSE VAN ORANJE EN NASSAU,
ERFSTATHOUDER, KAPITEIN- EN ADMIRAEL
GENERAEL
DER FEREENIGDE NEDERLANDEN ENZ. ENZ.
TOEN ZYNE DOORLUCHTIGE HOOGHEIT DE
TOEWYING VAN MYNEN ROTTESTROOM
EDELMOEDIGLYK GELIEFDE TE
ERKENNEN.
|
|||||||||
|
w
|
|||||||||
|
er ryst myn geest? in welk een fchittrend Jichta
|
|||||||||
|
o Zanggodin! verheft my uw vermogen ?
Wat glans verrukt, verbystert my 't gedicht?
Wat heMem klinkt my toe 5 als uit den lioogen ? Triomf! ik fmaek Vorst FR IS O O S dierbre gunst!
Hoe koesteren de ORANJE sonneftralen Myn fcangrig hart en nederige kunst,
Nu ie op myn huis met milden luister dalen! R 's Lands
|
|||||||||
|
i3o DANKÖFFER AEN ZYN D: H:
's Lands VLOOTVOOGDT kent myn' veder de eere waerd;
Opdat Hy my op 't vriendelykh? verbaze, Te waken voor 't geen Helvoetfluis vergaêrt
Ten dienst' der vloot' des Zeeraeds op de Maze! Heilryke gunst, die mynen boezem blaekt!
Myn tong, geboeit, toen gy begost te vloeijen, Borst los, nu ik, als uit een' droom' ontwaekt,
U my, myn Gade en Echtöoft zie befproeijen. ORANJEZON! uw hemelfclie invloedt doet
Niet flechts uw' lof uit myne fharen ryzen, Maer tefFens, door uw' koesterenden gloedt,
Myn lief Gezin U juichend eer bewyzen. o Milde VORST! o Gift van 't Hemelhof!
Toen 't Nederlandt op 't gunstigst heeft bejegent, Ik zing in U de Hoogfte Goedheit lof.
Die my, door U, zoo mildt, zoo gunstryk zegent. Ik zie, by 't licht van uw liefddadigheit,
Die gy, door deugdt,- aen uw geduchtheit paerde, Hoe heilryk 't beeldt der Hemelmajeileit
Zich huist in 't Puik der Vorsten dezer aerde. 'k Her-
|
|||||
|
.
|
|||||
|
WILLEM KAREL HENRIK FRISO. 13
'k Herdenk met vreugd' lioe \ opgetogen ftond,
Toen, onverwacht,, uw gunst my kwam te ftade : Gewis een Godt, een Godt fprak uit uw' mond',
En troostte my met goedheit en genade. Dit maekt my 't zuur van 't vlugge leven zoet.
'k Braveer nu bly 't geplaeg, 't geknaeg der zorgen. Gy, Zon des Lands! herfchept 'm myn gemoedt
Den bangen nacht in eenen blyden margen. Uw glans beftraelt, verguld myn Stroomfestoen,
Ter goeder uure uw Hoogheit toegeheiligt. Laet nu de tydt en afgunst rustloos woên,
Gy hebt myn' naem en kunst naer wensch beveiligt. Myn Rotte wykt met hare kroon' van riet,
o VORST! nu ze in uw Vorstlyk licht mag wonen, Den Donaeuw, Seine, en Teems en Iber niet,
Hoe ryk beftraelt van gouden koningskroonen, Terwyl ze, met haer' ftoet', vol edlen fchroom,
Zich blindt ziet aen uw blinkende eigenfchappen, Doet ze, U ter eer', haer zwanen langs haer' zoom,
In 't fchuimend nat, de wieken t'famen klappen. R 2 Myn
|
||||
|
•'■ "
|
|||||
|
132 DANKOFFER AEN ZYN J>. H:
Myn Dichtgeest, wien om U het leven lust.
Ziet, U ten prys', genoopt met yverfporen, Door uwe komst de heilëeuw van August,
o FRIS O! thans in Nederlandt herboren. Heeft Cefar goudt en frisfche lauwerblaên
Geftrooit ten fpoor' der Roomfche Apolloos Zonen, Gy, andre August! noopt Batoos Zangrei aen,
Met meer dan goudt en groene glorykroonen-. Geen minder eer dan Maroos hooge kunst,
Dan Flakkus voor zyne onnavolgbre zangen Weleer genoot van 's Keizers edle gunst',.
Heb ik van U, voor myne kunst', ontfangen. 'k Beny nu 't heil den Venuzyner niet,
Dat hy genoot in 't lommerryk Tarente, Of Tiber , by 't geruisen van bronn' of vliet,.
Gy fchept my hier een eeuwiggroene lente. Dus heeft plakkee voor 't Adriatisch Meer,
Noch Voorne voor 't Albaenlche Landt te zwichten. . 'k Zal.nu in zee te wed gaen met myn veer,
Op 't dorre duin een' groenen Zangberg itichten.' Dus
|
|||||
|
WILLEM KAREL HENRIK FRISO. 133
Dus zal, zoolang my 's levens lot hier fcheid
Van myn geïïacht en waerde Kunstöresten,. Myn Dichtgeest, in dees aeklige eenzaemheit,
Dit kunstloos oordt, zichzelf' een' kunsttroon vesten. Myn Dichtzwaen zal, hoewel met blyder lust'
Dan Sulmoos Zwaen, van drukkend leet bevangen, Ooit zong of kweelde aen Pontus barre kust,
Dit Pontus doen weergalmen van myn zangen. Hier zal ik my vermeijen in uw' lof,.
En ftreelen 't oor van myne Landgenooten, Met liermuzyk op vreugde- en vredeftof.
Nu de yzren poort des oorlogs is gefloten. Nu gy, wiens zorg 's Lands Oproer \d aen bandt,
ö VREDEVORST! met Neêrlands Vredevaderen, De lieve Vrede ons kwynend Vaderlandt
Weer vrolyk uit haer ballingfchapp' deed naderen,. Hoe wil die Schoone alom de Wetenfchap
En kunst, door U bevordert en verheven, Beftralen op den hoogen glorytrap,
En, door uw frulp, doen bloeijen en herleven! R 3 Hoe
|
|||||
|
>
|
|||||
|
i34 DANKOFFER AEN ZYN D: H:
Hoe wil haer heil de Tuinmaegdt, naerde wys
Van 't oude Rome, eerlang, met milde handen, Gemoedigt door uw kunstmin, prys op prys
Doen fchenken aen uitmuntende Verflanden! Haer glans, dien zy van 's Hemels Liefde ontleent,
En met de alvoênde en koesterende krachten Van uwen gloedt, o Zon des Lands! vercent,
Doet Nederlandt een dubble heïlëeuw wachten. Terwyl we, o VORST! gerust op uw beleit,
Die Heilzon ons dus gunstryk toe zien lichten, Strekt al myn lust om U, uit dankbaerheit,
Met diep ontzag een Dankaltaer te fKchten; • Zie my daer op dees bloemen van myn kunst',
Vol geur van dank en vrolykgloênde kleuren, U offren voor uw zegenryke gunst',
In plaets van goudt en Sabaes wierookgeuren. Ach! mogt7 nu uit uw Vorstelyk gezicht
Een heldre flrael op dit myn Offer dalen, En U zyn geur behagen! 'k zou dat licht,
Als een bewys van nieuwe gunst', onthalen. mi. DANK-
|
||||
|
DANKZANG
JEN
den weledelen: gestrengen
H E E R. E
M* DIDERIK
VAN HOGENDORP, OUD BURGERMEESTER EN RJEDT
DER STAT ROTTERDAM, ENZ. ENZ. ENZ,
oV
oorbeeldt van beleefde deugd'!
Was 't niet genoeg, dat myne jeugdt,
Ja ryper leeftydt, 't zoet van uwe voorzorg' imaekte? Toen gy in de achtbre vierfchaer zat,
En, aen de Maes', myn moederflat,
Voor moordzucht', roovery' en onrecht trouw bewaekte. Was
|
|||||
|
:i
|
|||||
|
136 DANK2ANG AEN DEN
Was 't niet genoeg, dat ik, toen gy,
o HOGENDORP! uw burgery,
Als Burgervader, met ontelbre gunften llreelde, In ongefloorde rust en vree,
Naest myne ftatgenoten, meê
In uwe teedre hoede en burgerliefde deelde? Was 't niet genoeg, dat gy myn kunst
Beloonde en kroonde met uw gunst',
Dat uw beleefde pen my edelmoedig meldde, Hoe gy uw toegenegenheit
En achting my hebt toegezeit;
Ja zelfs my onder uw geëerde vrienden telde? o Neen: gy zend CARPZOVIUS,
Dien ik eerbiedig welkoom kus,
My nog gulaertig t'huis, fints gy hem Neêrduitsch leerde, Gekleed in blozendrood gewaedt,
Omzoomt met goudt en eêl fieraedt,
Licht grootfcher dan hy ooit aen 't Sakfisch hof verkeerde. Al
|
||||
|
Hr. Mr. D. VAN HOGENDORP. 13?
Al ben ik vreemd in Themis iael,
Hy leert my door 2,yn wyfce tael,
Gegrond op wetten, reen en ware Rechtsgeleertheit, Wat ftraf op elke misdaedt past,
Hoe 't heilig Recht den overlast,
De ontzinde woede temt der hollende verkeertheit. Ik wyt met mynen cyterklank'
Die wetenfchap uw heusheit dank,
En eer u in uw gift' met vrolyken gemoede, Al heeft uw lot en 't onbefcheit
Uw deugd' verdienden loon ontzeit,
Godt en een dankbaer hart vergeten nooit het goede. |
|||||
|
s
|
|||||
|
DANKÖFFER
AEN DEN HEERE
FRANS DE HAES.
HAES, dien ik met reen myn hart- en kunstvriendt noem,
Uw pinkfterdichtvuur ftrookt myn jonge Pinkflerbloem
Zoo zacht als ooit de zon een' lentebloem kon ilreelen,
Myn Huwlykfpruitje fchynt te groeijen op uw lpeïen.
Ja 't wichtje fluit gerust zyn teedere oogjes toe ,
Nu ge uit den hemel van uw kunst, zoo gul te moê,
De vonken van uw' geest vol fchitterende ftralen,
Als gloênde tongen, op zyn wiegje neer doet dalen.
o Dubbel pinkfterfeest, gy blaest met eêl gedruis
Een' zwoelen windt van vreugde en wellust in myn huis j
Het itille kraemvertrek weergalmt van uwe klanken.
En leert my, naest Gods gunst, uw gunst en kunst bedanken.
Getrouwe Kunstgenoot. Godt doe het jeugdig wicht.
Dat gy door uwen wensch zoo vroeg aen u verplicht,
Zooras de redenzon zyn oogjes op zal klaren.
Op de edle noorditar van uw heldre deugden ilaren,
Opdat het naer uw' wensch zyn levensgangen ftuur.
Zoo loof' myn Pinkfterbloem eens zelf uw Pinkftervuur.
1741- DANI^ |
||||
|
D A N K Z A N G
AAN
DEN HEERE A N T O N I
VAN VOLLENHOVEN. jJ)loeg Memnons marmren beeldt geluidt.
Zoodra de zon Jiaer gouden ftralen, Door nevel, damp nocli wolk gefluit,
Daer gunilig op deed nederdalen; En zou dan myne Dichtlieldin,
Door uwe gulle lettermin
Met zilvren flralen mild befchenen, Geen blyde en dankbre toonen flaen?
Dan moest1 ze in flugheit gansch verfteenen, En 't marmer zelfs te boven gaen.
S 2 Neen
|
|||||
|
*
|
|||||
|
DANKZANG AEN
Neen, VOLLENHOVEN, fchoon ze- een poos,
Verrast door 't blinkende vermogen Van uwe gunst', gansch fprakeloos,
Bedeest, bedwelmt zat opgetogen; Thans wyd heur hart en cyterklank
Uw gulle heusheit blyder dank;
Daer zy, zich fpieglende in de glansfen Die uwe heldre gunstzon fcJiiet,
In fchaêuw' van onverwelkbre kransfen, Haer opgehemelt wezen ziet.
Zy ziet, betoovert door dat fchoon,
Gebloemt noch palmloof noch lauwrieren, Maer eene zilvren glorykroon
Haer kruin en blonde lokken lieren, Een kroon wiens luister haer beflraelt
En, op haer kleeders neêrgedaelt,
Zich mild verfpreit, als zilvren vonken Van 't heldertintlend ftargewelf;
Sieraden dubbel waerd te pronken
Om de achtbre leen der Dichtkunst' zelf,
Hoe
|
||||
|
ANT. VAN VOLLENHOVEN.
Hoe moedig wil zy op dien lof,
Die haren boezem fier doet zwellen, Haer' fchedel heffen uit het ftof,
Haer lier op hooge toonen üdlen, En, als een zanggezinde zwaen,
De laegte in hare vlucht verimaên;
En, door uw eerlpoor aengedreven, Van hare zwakheit onbewust,
Manmoedig naer de ftarren flreven, Met nimmer wankelenden lust'.
Zoover kan de overmaet der gunst',
Die gy haer toedraegt, haer verrukken, Nogthans, zoo ze ooitiiaer nyvre kunst'
Dat moedig opzet ziet mislukken , Zal zy, ten fpot van nyd en blaem,
Geen zee hernoemen naer heur' naem,
Noch mat en moedeloos bezwyken; Maer door uw heusheit mild beftraelt,
Vol moeds en zingend nederilryken,
Daer ge alle kunsten gul onthaelt.
S3
|
||||
|
i42 DANKZANG AEN
Daer durft ze zich een zoete rust,
En ongeftoorde vreugdt beloven; Daer bloeit de heilëeuw van August;
Daer ftrooijen de altydt volle Jioven Hun dierbre vruchten langs de paên,
Hun vruchten, die de Tyberzwaen
En Flakkus Dichtnimf zou beminnen; Ooft waer, in Febus lauwerlandt,
Het heilig koor der zanggodinnen, Staeg zingende naer watertandt.
In dit volfchoon en zalig dal
Zal zy de cyterfnaren ftreelen; En, mild bedaeuwt met hemelval,
Haer dichtgebloemte en kunstooft telen, Opdat zy dat gebloemte en ooft,
Door uwe gloênde gunst geflooft,
Uit ware erkentenisf' U wye, Met dat gewas uw boekzael tooij1,
In 't in den fchoot van uw M AR YE En lieve Huwlykswichtjes flrooij'.
|
|||||
|
'kZal
|
|||||
|
ANT. VAN VOLLENHOVEN. 143
'k Zal, als ze dus liaer' geest vermeit,
o VOLLENHOVEN! ondertiisfen Uw eêl gefchenk met dankbaerheit
Geftadig kusfchen en herkuslciien. Doch hoe uw gift myn hart bekoort,
Uw diclitmin die myn zangdrift fpoort 3
Uw vriendlykheit, uw heufche zeden 5 Uw deugdt en edelmoedige aert
Zyn my nog edler kostlykheden En meer dan goudt en zilver waerd.
174-9- |
||||
|
144
A E N
DEN HEERE
M* JAN DE TIMMERMAN,
RECHTSGELEERDEN EN DICHTER.
J)egaefde TIMMERMAN! fchoon ik uw gul gelaet
Sints eenen langen tydt niet eenmael mogt aenfchouwen, 'k Zag echter vaek uw' geest der Dichtkunst' tempels bouwen, Zoo ryk van pracht' en prael' als juist van orde en maet'.
Maer wat beweegt u toch in 't kunftig bouwfleraedt,
In nisf' en plint', myn beeld ftaeg prachtig uit te houwen? Al durf ik uw beiïaen en oordeel veel betrouwen, Gy fielt my dus ten doel' van ipottery en haet.
De kregele Afgunst zal gewis uw doen misbruiken,
Het waer' my eers genoeg zoo flechts myn lage faem,
Door uw bekranst, in fchaêuw van uwe gunst' mogt' duiken. Schend nu de bitfe nydt myn beeltenis en naem,
En plondert ze, om myn' lof, de tempels uwer dichten; Dan moogt ge, o TIMMERMAN! ons beide een' Vryburg flichten. i7$i- AEN
|
||||
|
■•
|
|||||||||
|
A E N
DEN WELEDELEN GESTRENGEN
H E E R E
MR JAKOB BISDOM,
RAEDT EN ADVOCAET FISKAEL IN'TEDEL
MOG. COLLEGIE TER ADMIRALITEIT
OP DE MAES ENZ. ENZ. ENZ.
|
|||||||||
|
.yn Dichtgeest fcweeft met uitgefpreide wieken 3
o BISDOM, uvervrolykt te gemoet; Gelyk een rwaen, die, in het uchtendkrieken, Den opgang van 't herboren licht begroet :
Hy wyd zyn' zang en blyde Qyterwyzen, Terwyl de nacht der vreeze allengs verdwynt,
Den nieuwen glans der zonn1, die thans aen 't ryzen, \ Verkwikt gelaet van yders hoop befchynt. T Wie
|
|||||||||
|
*
|
|||||
|
i46 AEN DEN WEL ED. GESTRENGEN
Wie is die glans, o Oogelyn der braven?
Uw fchrandre deugdt. Die zon ? uw wyze raedt ,
Die, flus vermast van voor 's Lands heil te flaven, Nu weer, vol moeds, de handt aen 't ftaetsroer flaet.
Wie zorgloos op de ïluurplecht lig' te ilapen, Hoe 't onweer loeij', het zeenat bruischt en brand.
Een wys Piloot, tot heil des volks gefchapen, Braveert den vaek 'm onverfchrokken fland'.
Hy, Ilaeg verzelt van byftand' uit den hoogen, Houd oog in 't zeil, geeft acht op 't zeerumoer.
Weid door al 't want met naeuwoplettende oogen, En zet zyn trouw en yver pal te roer.
Dreigt een orkaen zyn vlotte vaert te hinderen; Beloopt de ftorm zyn hulk verwoed en dol,
Hy weet, bytyds, voorzichtig zeil te minderen, Bedaert de lucht; hy houd weer alles vol.
Ontbreekt hem hoop om bank of ilrandt te ontlhappen, Hy werpt gezwindt het anker in den grondt;
En weet ter vlucht het ankertomv te kappen, Om 't naer gevaer te ontvliên in korten ftond',
Dan
|
|||||
|
HEERE Mr. JAKOB BISDOM.
Dan 't is niet vreemd, dat zulk eeri', hoe gefleven,
Door vlug vernuft, door voorzorg en beleidt,
De moedt, de magt en lichaems kracht begeven, Verlaten in zyn' nyvren arrebeidt :
Dat de oogen hem flaeg fchemeren, door 't Haren Op waterkaert, op graetboog en kompas,
Het hoofdt hem draeit, door 't wentelen der baren En 't dobbren op de ontruste waterplas.
Myn kunst mag U, met reden, vergelyken By zulk een' Heldt, o BIS DOM, Staetspiloot,
Die nimmer wist van fiddren of bezwyken, Al vondt ge U met 's Lands ranke hulk' in nood',
Al hoorde gy 't beangile volk flaeg kermen : „ Behoed ons, Heer! behoed ons! wy vergaenl
Gy zocht hun goedt en leven te befchermen, Daer ge, als een rots, op uwe post bleeft flaen.
Al zaegt ge alom de roofharpyen zwieren; Hoe fel hun magt de kiel beflormde en trof;
Gy fchreeft, gy vreeft, gy weidde in 's Lands papieren En fteeft met raed' het hooge Statenhof.
T 2
|
||||
|
148 AEN DEN WEL ED. GESTRENGEN
Beliep de kryg de kust der flrydbre meeuwen,
Ge ontfloot, uit last des Zeeraeds aen de Maes,
Den fieren troep van Hollands waterleeuwen, Tot ftilling van het oorlogs moordgeraes.
De Oranje Zon werdt des aen onze kimmen Van yder naeuw met handgeklap begroet,
Of hy helonkte, in 't glansryk opwaerds klimmen. Uw vlyt en trouw met fchitterenden gloed'.
Maer och! hoe zwak is 't fterffelyk vermogen! Wyl 't duizenden van kwalen gaen te keer.
Niet fhimrend: Neen: o neen! met wakende oogen, Zeegt ge, op uw post, ten ftraf des Lands ter neer.
Men zegt, met reen, dat tusfchen de edle Liefde, Die uwe zorg den Lande trouw bewees,
En uwe kwael, die U met kwelling' griefde, Jn uwe borst toen hoog verfchil verrees.
Uw Liefde, door een godlyk vuur aen 't blaken, En van omhoog genoopt, gefterkt, gehart,
Had lust noch zin om heure drift te flaken, En wilde 't oor niet leen en aen uw fmart\
|
||||
|
HEERE Mr. JAKOB BISDOM.
Uw imart, gevoed door afgematte zinnen.
Stelde onlust, koorts en lichaems last te werk.
Al was uw Liefde onmooglyk te overwinnen, Uw zwakheit viel haer iterkte dus te fterk.
Gansch afgeflooft in boeken en gefchriften; Vermoeit, vermast van elk te woordt te flaen,
Bepaelde uw ziekte uw altoos nutte driften, En dwong U, om uzelf' 's Lands dienst' te ontllaen.
Hoe deerlyk viel de Tuinmaegdt toen aen 't klagen ? Zy kreet, geprangt van rouwe en boezemwee:
„ Lyd ik te Landt geen leets genoeg en plagen ? „ Fnuikt de onmagt nog myn Toeverlaet ter zee ?
„ Help, Hemel! och! wie zalmy, 'm myn wallen, „ In 't eindt behoên voor 't moordziek krygsgeweidt,
5, Als 't zwaerdt, te veldt, myn helden neer doet vallen, „ De ziekte, in 't hof, myn achtbre raden velt?
Haer ftrydbre Leeuw, toen van alom beltreden. Te trouweloos, te oneerlyk aengerandt,
Scheen kwynende te wankien in zyn fchreden, Dook moedeloos aen heure zyde in 't zandt >
T3
|
||||
|
150 AEN DEN WEL ED. GESTRENGEN
De voorde windt verliet 's Lands zeekasteelen;
De zeevaerdy fcheen gansch met druk belast;
Geen koeltje kwam met vlagge of wimpel ipelen, Die hongen dootsch aen vlaggeftok en mast.
De Zeeraedt, die U vrolyk plag te ontfangen, Nam treurig deel in 't onheil dat U trof,
Elk blaekte om U van brandend zielverlangen, De wensch om U klonk door al 't Prinfen hof.
Men zag liet hoofdt van Hollands Admiralen, Heldt FRIZO zelf tot heil van 't algemeen,
U noopen, om, na 't einden uwer kwalen, Uw wigtig ampt weer rustig te bekleên.
Zoo brandde elks hart, getroffen door uw kwelling, Naer 't zonlicht van uw vriendeiyk gelaet;
Des riep gc(id.eg elks mondt, tot uw herftelling, Des Hemels hulp en artzeny te baet.
Het vind geloof, dat, op dat vurig frneekeii, Gods Byltandt, met een' kring van licht omftraelt,
Om in uw borst het oude vuur te ontfteken, Voor 't kwynend bedt, tot U is neêrgedaelt.
Een
|
||||
|
HEERE Mr. JAKGB BISDOM.
Een wondre kradit blonk uit haer glinstrende oogen;
't Gelaet flondt frisch; heur Lichaem fterk van leen,
Was luchtig met een rood gewaedt omtogen, Men zegt: dat ze U genaekte met dees reen;
„ Der Englen Vorst, de Vader aller dingen, „ Die alles fchiep en alles houdt 'm Handt,
„ Zend my tot U, wien ziekte en fmert omringen, „ o Vader van uw zuchtend Vaderlandt!
„ De wensch des volks, ten hemel opgelïegen, „ Bewoog het hart der hemcKche Genaê,
„ Opdat zy 't Landt, om uwe hulp verlegen, „ Met uw beleidt en voorzorg1 kwam te ilaê,
„ Myn hulp Zal U met nieuwe flerkte voeden, „ 't Zy gy ten hove of in den Zeeraedt treedt;
„ Schep verfchen moedt! help Hollands val verhoeden, „ 'tlstydt, hoogtydt; de vyandt ilaet gereet.
„ Schep moede! verrys! weidt met uw wakende oogen „ Langs 't vlak der zee, den lande ten gevall1! ,
„ Koom! volg my! 'k ben de Byftandt uit den hoogen, „ Die, uit Gods naem', U trouw verzeilen zal.
|
||||
|
152 AEN DEN WEL ED. GESTRENGEN
Wie weet wat kracht die tael in U verwekte?
Hoe moedig gy het ziekvertrek verliet}
Opdat uw raedt den Raedt ten nutte ftrekte, En byftandt bood1 in 't hachlyk zeegebiedt.
Triomf! gy zyt ter goeder uur1 verrezen; Gelyk de zon, die 't al herleven doet. Uw opkomst maelt de blydfchap in elks wezen, En dryft de vrees uit elks verheugdt gemoet. De blonde Maes kust Rotterdam nu blyer. 't Genoegen klinkt door myn geboorteftat.
Het zeepaerdt voert den Zeegedrochtbeftryer Nu moediger door 't dartelzwalpend nat. Het achtbaer Hof des Zeeraeds heft zyn tinnen Op uwe komst veel fierer in de lucht.
De Koopvaerdy omarmt U bly van zinnen. Dus dryft de vreugdt de droefheit op de vlugt.
't Herftelde vuur gloeije in uw hart en aderen, Maek' U den last van 't lastig Landpak ligt. Vermeer opnieuw den ftoet van Hollands Vaderen, Opdat ge opnieuw olk aen uw dengdt verplicht. Jldp
|
||||
|
HEERE Mr. JAKOB BISDOM.
Help FRIZO weer, 's Lands vryen tuin bewaken
En 's vyands magt op 't zeeruim tegen gaen.
Doch wil fomwyl uw nyvre ftaetzorg Haken, De boog wil niet altydt ge/pannen fiaen.
De lust karros voer' U, van zorg' ontflagen, Daer Schielandt pronkt met klaverbeemd' en wei;
En fpoeij' fomtyds met U naer Bakkershagen, Terwyl het praelt met boom- en bloem livrei;
Laet daer de Lente U op nieuwgroen onthalen. En koestren op het rozendons der rust',
Terwyl het koor der fchelle nachtegalen, Uw zinnen ftreelt, uw matte zorge fust.
Of wilt gy eens een waterluchtje fcheppen, Zoo voer' U 't jagt des Zeeraeds naer dees ree.
Zie hier 's Lands vloot de witte wieken reppen, En hoor 't geruisen der woelende Fiacquee.
Of wilt ge U met der wyzen tael' verheugen, Zoo fluit U op, in 't ftille boekfalet;
Of laef uw' geest met de edle nektarteugen, Der fchrandre reen van uwe EHzabetb.
V
|
||||
|
154 AENDENWELED.GES.Hr. Mr. J. BISDOM
Of laet uw kroost met Ipel uw last verminderen.
i
Sterk dus door lust en rust uw zorg en trouw.
Zoo moet' geen moeite of lichaems leet U hinderen, Zoo blyve uw hulp een zuil aen 't Staetsgebonwj
Zoo moet' ons Landt geen nieuw gevaer ontmoeten; Zoo moet' myn kunst, oBISDOM, U eerlang
In 't bly gedrang der Vredevadren groeten. En , ruim van borst', met eenen vredezang'.
Vol losfen zwier en trippelende klanken. Voor 't Vredeheil den Godt des vredes danken. |
|||||
|
DICHT-
|
|||||
|
DICHTÖFPER
AEN DE
WELEDEL GEBOREN VROUWE
MEVROUWE
ELIZABETH ADRIANA
BACKER,
ECHTGENOOTE
VAN DEN WELEDELEN GESTRENGEN HEER M* JAKOB BISDOM,
RAEDT EN ADVOCAET FISCAEL IN DEN EDEL MOG.
ZEERAEDT OP DE MAES ENZ. ENZ. ENZ. o \_Jierbre Helft des braven Mans ,
Die 't blinkend oogdyn der braven Verftrekt, door zyner deugden glans!
ELIZABETH , die door uw gaven, Beleefdheit, trouw, vernuft en vlyt,
De Noordflar uwer kunne zyt.
Ontmoeten we U nog hier beneden ? Hebt gy, op 's Hoogften last, geraekt
Door yders tranen en gebeden, Uw reis, uw hemelreis geftaekt ?
V 2 Zoo
|
||||
|
156 DICHTOFF, AEN DE WEL ED. GEB.
Zoo my 't gerucht niet heeft misleidt,
Dan hebt Ge, op 't Ziekbedt neergelegen. Van Gade en Magen natbefchreit,
Doodkrank, verzwakt, verflaeuwt, gelegen, Als op den oever van den doodt;
Dan voelde Gy, in ftervens nood',
Den bandt, den wondren knoop reeds glippen, Die yleesch en geest 200 naeuw verknocht;
Dan zocht, op uw verbleekte lippen, Uw vlotte ziel ftaeg ademtocht.
Men wil zelfs, dat uw edle ziel,
Door 't rein geloof, als 't vleesch onttogen, Welks leet haer deerde en fmertlyk viel,
Niet zelden, met verlangend pogen, In hare hoop', ten hemel klom;
Ja, dat het zalig Geestendom,
Staröogende uit de hemelzalen, Verlangde, om, met hun feestmuzyk,
Op Gods bevel, haer in te halen,
Als Burgeres van 't zalig ryk.
Wis
|
||||
|
VROUWE, MEVR. E. A. BACKER.
Wie weet hoe 't Godgezind Geloof
U, die dees aerd' naeuw meer bewoonde, Toen 't breede wolkgordyn ontfchoof
En 's hemels heerlykheit vertoonde? Toen mogt Ge, in 't eeuwigfcliynend licht,
Gewis, met onverdraeit gezicht,
Het nieuw Jeruzalem zien blinken j Ja hooren in het hemelhof
't Muzyk der halelujaes klinken Den driemael Heiligen tot lof.
Daer hoorde Gy, by 's levens boom,
In eeuwiggroene lustpricelen, Belpoelt door Gods genadeftroom,
Gods Englen op hun harpen fpelen, Ten fpoor' der vreugd van 't hoogfte feest;
Daer gaven Vader, Zoon en Geest
Uw ziel' en opgetogen zinnen Den honigzoeten voorïmaek van
Het heilgenot der Cherubinnen,
De fpys' van 't hemelsch kanaan;
V 3
|
||||
|
58 DICHTOFF. AEN DE WEL ED. GEB.
Waer 't vreemd, £00 Ge in dat heilgezicht,
't Welk uw befpiegeling U maelde, Graeg tabernakels hadd' gefticht
En uwe ziel fchoorvoetend daelde In 't leeme huis uit Gods gebouw?
Neen. Hadden U de Huwlykstrouw,
Uw JAKOBS liefde en treurig nokken. En 't ïchreijen van uw eêl geflacht,
Niet rustloos naer omlaeg getrokken. Licht hadd' Ge aen 't aerdscli nooit weer gedacht.
Daerom hebt Gy, in 's lichaems Jeet,
Licht, als die Vrouw, die zespaer jaren Den bloedvloedt had (*), den zoom van 't kleedt
Des Heilands, in 't gedrang der fcharen, Door uw geloofskracht aengeraekt;
Toen Hy, wiens zuivre boezem blaekt
Van menfcheliefde, uw vast vertrouwen Dus ftaefde, met zyn' lieven mond';
„ Uw fterk Geloof heeft u behouwen; „ Ga heen, o Dochter! weesgezont.
Dus
(*) Matt/b. IX. Mark. F. Luk. VIII. |
||||
|
VROUWE, MEVR. E. A. BACKER. 159
Dus kwam de balfem der genaê.
De dierbre heilgunst van Mesfias In U uw kwynend huis te ftaê.
Zoo word de Ieeftydt van Hiskias Tot troost van Israël gerekt.
In U, als uit het graf gewekt
Door 't goedertieren Alvermogen, Zien we, o godvruchte Vrouw! gewis,
Hoe duur, hoe kostlyk in Gods oogen De doodt van zyn geliefden is (f).
My dunkt 'k zie, hoe Ge, als 't morgenlicht,
Uit eenen donkren nacht' verreien, Nu door den glans van uw gezicht.
De ftralen van uw vriendlyk wezen. Uw huisgebloemte, fchier verflikt
In ziltig tranennat, verkwikt
En 't hoofdt weer vrolyk op doet beuren; Hoe teer uw Echtgenoot, verblydt,
Met al zyn kroost, de wierookgeuren
Van zynen dank den Hemel wyd.
Ik
(f) Pfalm CXVl vs, XV.
|
||||
|
160 DANKOF. AEN DE WEL ED. enz.
Ik huw myn' Zang aen hunne vreugdt,
En help U 's Hooglten liefde loven, Daer uw verryfcing elk verheugt.
Zoo waerlyk blyve in 't hof der hoven U 't eeuwig leven toegexeit.
'k Wy U dees blyk van dankbaerheit
Tot hartverkwikking na uw kwelling, Tot glory van uw heilgenot,
En vreugdbewys om uw her Rolling, Doch boven al tot eer van God'.
1750. |
||||
|
l6l
TOEJUICHING
A*E N D E N
WELEDELEN GROOTACHTBAREN
HEERE
M* ENGELBERT
VAN BERCKEL, TOEN ZYN WEL EB. TEN TWEEDE
MALE BURGERMEESTER DER
STAT ROTTERDAM WIERD.
J_^uld3 Grootachtbaer Burgervader,
Dat myn blyde Poëzy,
Op 't gejuich der Burgery',
Tripplende uwen drempel nader'; Datzy, onder't handgeklap 3
Daer U groot en kleen omringen 5 U, verheugt, geluk koom' zingen Met uw Burgermeeilerfchapp'.
X Laet
|
||||
|
i62 TOEJUICHING AEN DEN WEL ED.
Laet de grasmaendt op Jiaer bloemen,
Op haer wufte en dartle jeug^t
Bogen3 met een ydle vreugd*,
'k Zal de wynmaendt eeuwig roemen, Die ons thans, gulaertig, geeft,
[ Boven 't vocht der vreugdbokalen J 't Geen de Grasmaendt, meenigmalen, Yders wensen' geweigert heeft.
Streelt de gouden ion alle oogen, Als zy 's morgens 't hoofdt opfleekt
Of door dikke nevels breekt,
Waer ie lang meê was omtogen, Gy, o Zon des Raeds, wiens licht
Ons verlangen lang moest misfèn, Breekt thans door de duisternisfen, En vervrolykt elks gezicht.
Rotterdam, dat laetst zyn wallen Davren deed van klagt' op klagt.
Toen 't eenHoofdbag, onverwacht,
Uit zyn wapenkroon' zag vallen, Schuift,
|
||||
|
GR. ACHTB. Hr. Mr. E. VAN BERCKEL. 163
Schuift, met eenen nieuwen moed',
Die we uit zyne blydfchapp' lezen , 't Zwarte floers van 't vrolyk wezen, Nu zyn fchaê dus word geboet.
Rotte- en Maesilroom kwinkeleren, In hun glazen waterzael',
Nu zy U, ten tweede mael',
Als hunn' Burgermeeiler eeren, Nuzy, op hunn'vreugdetoon,
Die alle afgunst helpt aen 't zwygen, U naer 't Kapitool zien ftygen, Met uw' eerstgeboren Zoon'.
Leef, in 't heillot U befchoren, Tot befcherming, heul en troost
Van de Burgerye, uw Kroost,
Tot wiens heil geflaêg uw ooren. Hart en oogen open flaen,
Daer Ge, in 't flatbeftuur ervaren, 't Scherp der tuchtroê weet te paren
Met het dons der liefdedaên.
X 2 Dat
|
||||
|
i(54 TOEJUICHING AEN DEN enz.
Dat des hoogften Vaders zegen,
o VAN BERCKEL! op Ü vloeij',
En door U dees Stat beïproeij',
Als een vruchtbre daeuw of regen! 't Zy Ge 't vredeheil betracht3
't Zy Ge 't vuur der twist helpt blusfchen> 't Burgermeeflerlyke kusfen Zy3 in allen last, U zacht!
1744.. |
|||||
|
NA-
|
|||||
|
N A G ALM
AEN BEN WELEDELEN GESfRENGEN
H E E R E M* H U G O CORNETS
DEGROOT,
BURGERMEESTER EN RAEDT DER STAT
ROTTERDAM, ENZ. ENZ. ENZ. GROOT, geliefde Burgerheer,
Wat zag de Hemel vriendlyk neer!
Wat groette Hy met lach' op lach,
Op gistren den geboortedag
Van de eere der Nasfaufche Loten,. En uwe Telg, een ïpruit der Grooten! De jonge Lentemaendt verfcheen
Ons in iiaer eêlfte ftaeriykleên,
En deed in 't vrye Nederlandt,
Daer vrede en vryheit, handt aen hand',
Haer groeten met veel gimstbewyzen, Twee nieuwe morgenftarren ryzen. x 3 zy
|
||||
|
166 NAGALM AEN DEN WEL ED. GEST.
Zy deed de Vyverbergnajaên
Oranjeloof en Lauwerblaên, Verheugt, tot een geboortekroon ,• Schakeren voor Vorst FRIS O OS Zoon', En Rotte en Maes uws Zoons verjaren
Verheffen met gehang en fharen.
's Lands heil braveert dus 't ongeneugt,
Een dag, één zelve dag verheugt
Het huis van Nasfouw en uw1 ftam,
Nu zien we Oranje aen Rotterdam,
Als eertyds in 's Lands jammertyden, Het licht der Grooten niet benyden, Dus erft uw ftam zyn oude faem,
Al 't landt zingt nu in éénen aêm Den lof van Nasfouw en de Groot: Het hart van yder Landgenoot, Bewaert hun deugdt hoe langs hoe fterker, En tart den Loevefleinfchen kerker. Met
|
|||||
|
a***,*****4«'*,i*y^
|
|||||
|
Hr. Mr. HUGO CORN. DE GROOT.
Met reden werd die vreugdt en vree,
Op 't vlak der ruisfchende Flakkee, * Door 't Zeekasteel Standvastigheit, Met balderend geluit verbreidt, Gezongen uit metalen monden, Om elk 's Lands heilftaet te verkonden. Die vreugdt fïerde, op dien blyden dag,
Met reen, met Prinfe vlag' by vlag. Het jacht der Oostermaetichappy', Daer Gy, van Stat- en Staetzorg vry', Met volgefchonken vreugdbokalen, Ons 't hart in blydfchapp' op deed halen. Hoe hemelsch klonk die blydfchap uit
Amfiön Hagens edle luit,
Gehuwt aen 't mollige geflreel
Van uw betooverende veel;
Juist of opnieuw der Englen tongen \Geboorteliedt op kersnacht zongen. |
||||
|
i68 NAGALM AEN DEN WEL ED. enz.
Met die gewyde galmen toog
Ons aller heilwensen naer omhoog,
Opdat de jonge Oranjefpruit,
In zynen groei1 noch bloei' geftuit,
Gekoestert door de heilzonftralen, De Tuinmaegdt bly moog' aêm doen halen. Intusfen ftreeft, op 't heldenfpoor.
De Oranje Vorst zyn' Erfprins voor
In liefde en zorg' voor 't algemeen,
Waer in 't U lust hem na te trêen,
Om, elk ten nutte, uw kroost te leeren Hoe Burgervaders 't best regeren. Zoo moet uw Zoontje, uw geestig wigt,
Uw Echtftar, ryk van tintlend licht, De Oranjemorgeflar, 's Lands hoop. Van jongs verzeilen in zyn' loop, Tot dat ze beide, elk in hunne orden. Het landt twee heldre Zonnen worden. |
||||||||
|
AEN
|
||||||||
|
17) o.
|
||||||||
|
169
A E N
DEN WELEDELEN GESTRENGEN
HEERE
ME ABRAHAM
VAN HELSDINGEN, BURGERMEESTER EN RAEDT DER STAT
BR IELE, ENZ, ENZ. ENZ. *
VXy, die in 't lastig ftatbeftuur
Met lust1 uw dagen flyt.
En elk gewoekert ledig uur De letter wysheit wydt;
HELSDINGEN, 't Hoor' uw morgen niet, Dat ge, in uw bezigheên,
Myn herfenwichtjes telkens ziet Uw huis en haert betreên.
Y • Zod
o «
|
|||||
|
•
|
|||||
|
170 AEN DEN WEL ED. GESTRENGEN
Zoo my 't geheugen niet bedriegt,
Hebt gy , in Pindus floer.',
- Zelf zulk een kroost geteelt, gewiegt, Gekuscht en opgevoedt.
Zoudt gy, die 't burgerlyk geklag Nooit afwyst maer verhoort,
Dan op hun vrolyk kunstgelach OFkhgtjes zyn verftoort?
August, wiens heldre majesteit Het Roomfche ryk befcheen,
Heeft zulke wichtjes nooit ontzeit In zyn paleis te treên;
Zy holpen mooglyk, door hun fpel En lodderigen tooi,
Het ftrak gelaet van Kato wel Eens uit zyn ftrenge plooij'.
Al moet myn kunst ver achterftaen By Maroos gouden lier,
En 't eêl gezang van Sulmoos Zwaea, En Flakkus 9yterzwier j
Myn
|
||||
|
Hr. Mr. ABR. VAN HELSDINGEN. 17
Myn herfenkroost, dat nu allang
Door Neêrlandt heeft gedwaelt,
Werd toch, om hunn' Bataeffchen zang, Niet zelden gul onthaelt.
Bewust, dat uwe Lettermin Geen kunften ooit verfloot,
Zweeft, trippelt het uw boekzael in; Ja viyt zich op uw1 fèhoot.
Is 'tnaer uw' zingekleedt, getooit; Riekt gy in bloemgewas
En letterloovers, die het ftrooit. De geuren van Parnas;
Schiet hun gelaet de minfte ftrael Van heilig hemelvier;
Vindt ge in hun vaderlandfche tael Een' losfen val en zwier;
Smaekt u hun zang en ïharenlpel; Staet u hun wezen aen,
En gaet het u en.de uwen wel; Dan is myn wensch voldaen.
^4.8. Y 2 TER |
||||
|
TER BEVORDERING
VAN DEN HEERE
GERARDUS STEPHANUS D'EDEL COCQ.
TOT MEESTER IN BEIDE DE RECHTEN.
't xJLe^'g Lauwerloof, waermeê
Wy de Hemelmaegdt Astre Themis brave en nyvre Zonen, In het eereperk, zien kroonen, Word hunn' arbeid1, fcwéet en vlyt Niet alleen tot loon gewydt, Maer ook om hen aen te noopen Die nog naer dien eerprys loopen; Ook om met de gloryblaên, Wie nooit blixemvuur kan ïchaên, Simpele Onfchuldt trouw te dekken y Aller Deugden fchildt te ftrekken, Voor al 't geen haer lagen legt, En, in dienst' van 't aerdiche Recht, 's Hemels Rechter te behagen. Dus wenscht COCQ., óiq kroon te dragen. i7Jo- AEN |
||||
|
*73
A E N
DEN WELEDELEN ACHTBAREN
■
H E E R E
M* ADRIAEN PAETS,
BEWINDHEBBER DER OOSTINDISCHE
MAETSCHJPPTE TE
ROTTERDAM.
J^oorluchte PAETS, die, eêlvanaert,
De deugdt aen de edle Kunstmin paert; Het lust my dingende U te groeten; Naerdien my U te ipreken werd belet, Toen 't my gebeuren mogt myn moederftat te ontmoeten, "Wyl zorg en bezigheit my ftuitten in myn' treL Yj Een
|
||||
|
174 AEN DEN WEL ED. ACHTBAREN
Een zwarm van drukte, niet te ontduiken,
Veel distelen en dorenftruiken, Van 't huisbezorgend aerdsbelang, Verwarden zich, om my van U te houwen: 't Mislukte my, o Ipyt! door 't aerdfche wolkgedrang, Het vriendlyk zonnelicht van uw gelaet te aenfèhouwen. Wat viel 't my Listig in dien tyd'
Myn dankbaerheit, U toegewyd, *
Ondanks myn' will', zoolang te teugelen!
Nu, 't wachten wars en allen hinder moê, Zend ik haer ongeveinst, op witpapieren vleugelen, In 't gul gezelfchap van myn zangeres U toe. Zy, door uw vriendfchap opgetogen,
Tracht U te melden wat vermogen Uw heusheit haren yver geeft; Ja hoe ik, op de ondankbaerheit gebeten, Den dienst, dien uwe gunst my gul bewezen heeft, Met diepen eerbiedt' kus en nimmer zal vergeten. Voorts
|
||||
|
Hr. Mr. ADRIAEN PAETS.
Voorts hoe ik van verlangen brand,
Om van den rykbebouwden kant'
Des zilvren Maesftrooms U te onthalen ,
Daer 't zwalpend nat der woelende Flacquee
Nu vrolyk fpeelt, dan ftryd met dyken, gorfen, palen,
En vloot op vloot onthaelt of welig leid naer zee.
Hoe wensch ik daer weer, op myn vragen,
Te hooren 't geen uwe oogen zagen Van Romes oude majesteit, En door uw tong myn zinnen te vermeijen In 't fchoone Italië', zoo vol bevalligheit, Of aen uw fcyde door zyn' fchilderbeemdt te weijen. Myn weetgraeg hart verlangt ook zeer ,
Om uit uw' mond' den ommekeer Der fcaken onzes Lands te hooren, Sints Hollands vreugdt, de nieuwe Oranje Zon, Wiens fchitterende glans alle oogen kan bekoren, In onze bakermat (*) zyn' edlen loop begon. C*) Rotterdam. |
||||
|
176 AEN DEN WEL ED. ACHTB. enz.
Dat des, ten dienst' der Maetfchappye,
Uw komst my dra en lang verblye! 'k Zal, zoo gy hier zyt moê gebeid, Myn lier' zooveel vermogen zien te geven, Dat zy den oostewindt het Schip Standvastigheit Door 't goedereêfche diep naer Javaes reê doe fireven. 174S. |
|||||
|
AEN
|
|||||
|
17?
|
|||||
|
■ A E N
DEN HOOG WELGEBOREN HEER
WILLEM BARON VAN
WASSEN AER, SCHOUT BY NACHT FAN HOLLANDT EN
fFESTFRIESLANDT, HOOGHEEMRAEDT
FAN SCHIELANDT.
ENZ. ENZ. ENZ.
JVXanhafte en fchrandre WA S S E N A E R!
Die, vol rechtaedlyk bloedt in de aderen, Ondanks het brullend zeegevaer,
Op 't ipoor van uw doorlucJite Vaderen, Zoo meenig waterpaerdt befchreedt,
En naer uw' teugel luiitren deedt.
Ten fchrik van zeegeweldenaren, Wanneer uw moedig ilroomgezag,
Noordzee en Middellandfche baren Befcliaêuwde met de Prinfevlag'!
Z o Zee-
|
|||||
|
AEN DEN HOOG %WELGEBOR. Hr.
o Zeemars! 'k heb 't Flakkeefche flrandt
Onlangs van blydfchapp' Jiooren fchateren, Toen 't vrolykjuicliend Gelderlandt
Uw mintriomf aen 't ryk der wateren, Langs Wael en Merwe en Haringvliet,
Met blyde klanken hooren liet:
Neptuns en Thetis reijen zongen; £)e Tritons bliezen vreugdgefchal;
's Lands fiere Waterrosfen Jprongen Van blydfchapp' in het dok , hunn' ftal.
De fchoone Doris kwam uit zee,
Met al haer (toet', van weelde zwanger, Voor ftroom naer binnen langs Goeree,
En koos my tot uw' bruiloftzanger; Haer Nimfen bragten zeekorael,
Kinkhorens, fchulpen, waterprael,
En zeewier, om dien fchat te hechten Aen 't mirteloof en liefdekruidt,
Dat ik om 't aedlyk hoofdt zou vlechten Van uw J O II A N N E, uw fchoone Briüdt.
Straks
|
||||
|
■
|
|||||
|
WILLEM BARON VAN WASSENAER.
Straks greep ik myne bruiloftlier
En fpande en toetfte vast de fharen; Uw minnedrift ontftak het vier
Der Dichtkunste in rayn zwellende aêren. Dus poogde ik uw vernuft en deugdt,
En edle WIL D A E S kuifche jeugdt. Historykunde en fchrandre gaven, Haer zielfieraedt en lichaems fchoon.
Voor 't oor der edelen en braven Te zingen op een'' hoogen toon.
Ik dacht haer adelyk geflacht,
Befaemt in Gelderlands History, Den jflam die haer heeft voortgebragt,
En uitblinkt in gezag en glory, Te huwen, door uw liefdevlam,
Aen uwen adelyken flam,
Waer Hollandt eeuwig op zal bogen. 'k Dacht, tot verbazing van de Wael,
Uw fcheepsbeleidt en zeevermogen Te zingen 'm üw bruiloftzael.
Z 2
|
|||||
|
-
|
||||||
|
»
|
||||||
|
180 AEN DEN HOOG WEL GEBOR. Hr.
Ik meende, daer men 't hoog geboomt,
't Oudaedlyk Echtelt ziet omringen. En 't zilvren graftnat ruischt.en ftroomt,
De klappende Echoos voor te zingen, Hoe U, op 't vlak der zee, voorheent
De fchoone Cipria verfcheen,
Hoe ze u tot haren dienst verplichtte, Uw heldenhart tot min verwon,
U, als een noordilar, leidde en lichtte Naeruw JOH ANNE uw Levenszon.
Ik dacht te zingen, hoe uw vlyt
Die fchoone won, door minvermogen, En hoe ge elkander waerdig zyt ♦ . ►
Maer och! hoe ydel was myn pogen ! Toen ik den zangberg op zou treên
Beet my een bitfe wondt in 't been;
Daer ftondt ik, Luehtkasteelen flichter! 'k Herriep myn opzet met verdriet,.
Want warelyk een kreupel dichter Voegt op een aedlyk trouwfeest niet
|
||||||
|
WILLEM BARON VAN WASSENAER. 181
Myn wensch nogthans bleef onverminkt,
Die nadert U op vlugge voeten Daer de ochtendzon uws huwlyks blinkt,
Die nimmer wolken moet' ontmoeten Van tegenfpoedt, verdriet en rouw 1
Lang bloeije en groeije uw liefde en trouw,
Teel telgen, met ontzag te melden, Wier deugdt 's Lands adel houde in flandt j
Staetsmannen, Land- en Waterhelden, Befchermers van liet Vaderlandt!
175:1. |
||||||||
|
Z 3 AEN
|
||||||||
|
,. >, ,»^ jïaÉü
|
||||||||
|
1
|
||||||||
|
182
|
|||||
|
. A E N
DEN WEL EDELEN GESTRENGEN
H E E R E MAERTEN PENNING,
KORNELIS ZOON,
RAEDT EN OUD BURGERMEESTER
DER STAT SCHIEDAM.
ENZ. ENZ. ENZ.
o X ENNING! niet door loos of flinks beleidt,
Beftempelt met het beeldt der vriendlykheit. Om, fchoon van fchyn, van binnen 't valsch te fluiten, Maer die in 't hart 200 eel fcyt, als van buiten. Hoe heuchelyk verkwikt gy myn gemoedt
Met ftraeF op ftrael van uwen fchoonen gloedt, Op wier geleide ik veilig durf vertrouwen, Schoon ik nooit ds eer genoot van U te aenfchouwen., Myn
|
|||||
|
AEN DEN WEL ED. GESTRENGEN. 183
Myn Dichtgeest, die alom zyn' zanglust boet,
Moog, hier of daer, U zingend zyn ontmoet j Dan ik geloof, dat ik, nu of voordezen, 't Geluk nooit had van U bekent te wezen. Nogtiians meld my VAN BAZEL, door zyn pen3
Een dienst, dien ik met dankbaerheit erken, Dat Gy, o Gunst waerd tegensgoudt te wegen! Met mond7 en hand1 en hart my zyt genegen. 'k Eer U niet Hechts, als Burgervader: neen,
Als Vader, flut enileun van't algemeen, Die, nimmer doof als gy om hulp hoort fmeeken-, Verlegenen nooit byftandt laet ontbreken. Dat ys warelyk een godlyke eigen fchap.
Dat *s recht een aert om, langs den glorytrap, Op 't recht- en raedgeftoelt te zyn verheven, Dat heet voor «Ik, niet voor zichzelven levea, o Pronk
|
||||
|
i84 HEER MAERTEN PENNING, K-Z.
o Pronkftuk aen de zilvren kroon1 der Schiê!
Dat elk u eere, en hulde en achtig biê, Myn kunst, verrukt door uw lofwaerde gaven, Wenscht eindeloos in uwen lof te draven. Myn hoop blyft vast op uwe gunst gevest,
Maer hoe erken ik alle uw vriendfchap best ? Myn dankbaerheit £al eeuwig t'uwaerds ftreven; Dat 's zelfs al 't geen men ooit aen God' kan gQvcn.. 174.8.
|
|||||
|
GROET
|
|||||
|
GROET
A E N
WILLEM FREDRIK
HENDRIK, JONGGEBOREN ZOONE
VAN DEN
HOOG WELGEB'OREN HEER WILLEM BARON VAN
WASSENAER. SCHOUT BT NACHT. ENZ. ENZ. ENZ.
|
||||||||
|
at Morgeflarretje vol prael
Beionlct ons van den boord' der Wael' Met fchitterende lachjes,
Terwyl Gods rei de lucht verklaert. En in dien luiiter fpelen vaert Op hagelwitte fchachjes? A a Wy
|
||||||||
|
186 GROE T AEN WIL.FRED.HEND-. JONGGEB*
Wy ftreven op die glansfen aen
Wier gloedt de Wasfenaerfche Maen, Die thans , in Batoos dalen,
Den Adel, 't Vorstlyk Hof, 's Lands Raedt, En Krygsgezag en Zeemagt baet, Verrykt met nieuwe ftralen.
Hier ligt de Bronaêr van dat licht.
Dit wiegje huist liet lieve wicht Dat wy verheugt ontmoeten,
Beftrooijen met ons bloemgewas, Geteelt, verzamelt op Parnas, En met dees lierzang' groeten.
Groei, WILLEM FREDRIK HENDRIK, groei!
Dat nimmer leet uw heil beiproeij'! De zaligende Reden
Berei het voetipoor voor uw jeugd', Opdat ge door de kerk der Deugd' Nacr de eerkapel moogt treden!
Betreed
|
|||||||
|
w****A
|
|||||||
|
|
|||||||
|
ZOON VAN DENH. WELG.Hr.W.B. V.W. 187
Betreed ge uw1 Grootvaêr WILLEMS baen.
Dan zal uw naem gefchreven ftaen In flat- en landhistory,
Dan zal 'er meenige eeretrap En Ridderorde en Steêvoogdfcliap Gewagen van uw glory'.
»
Volgt gy in deugd1 en adeldoom' Heer FREDRIK HENDRIK, uwen Oom,
Niet dan met lof te noemen,
Of ftreeft gy op de heldenpaên Uws Vaders langs den o<jeaen, Hoe wilP dan elk u roemen!
De zelfde Louwmaendt, die dit jaer'
U welkoomde en met bly gebaer 't Eerst kuschte op yder koontje.
Gaf, U tot eenen Speelgenoot, My 't eerst, ook vriendlyk op den fclioot, Myn JAKOBJE, myn Zoontje.
Aa 2 't Zal
|
||||
|
i88 GROET AEN WIL. FRED. HEND. enz,
't Zal, fclioon Jiy uit veel lager ftamm',
Dan daer ge uit i|>root, zyn1 ooriprongk nam,
Uw kinderipel niet deren.
Word gy een zon , het Landt ten roem', Dan zal hy, als een zonnebloem, Staêg de oogen 't uwaerds keeren.
.Groei vast tot eer van uw ge/lacht;
Neem uwer Vadren daên in acht Als gy op hooge wegen
Uw mannelyke flappen zet; Leef dus tot heil des Lands, 't zy met Den tabbaerd' of den degen..
|
|||||
|
WEt-
|
|||||
|
3gp
WELKOMKUS
AEN HET EERSTGEBOREN
ZOONTJE
VAN MYNEN NEEF DEN HEER
PIETER VANDER WALLEN,
EN MYNE NICHTE JUFFROUVVE
AGATHA BRAKEL.
H
emelboodjes, die uw wieken
Hier, met gulle teederheit.
Over 't nieuwe Knaepje fpreit,
\ Staeg in 's levens uclitendkrieken, Als het fchreit en onrust heeft
Troost, en duizend kusjes geeftj
En, na dat gy \ fuste in 't weenen^ Zacht en luchtig op uw teenen, Hupplend om zyn wiegje zweeft!
Aa 3, Vtoêge
|
||||
|
iqo WELKOMKUS AEN HET EERSTGEB.
Vlugge Wachters, Huurt myn fchreden,
Strooit 3 waer ik myn voeten zett\
Rozen in dit Kraemfalet!
Leert my thans uw zachte treden. Nu 'k, waer ik voor 't kraembedt ga,
't Zoontje, dat door A G AT H A,
Schoon al 't hopen fcheen verloren, VA ND ER WALLEN is geboren, In myn blydfchap gadefla.
'k Zal het wiegje ftil ontdekken ....
Ach! daer ligt het lieve Wicht! .. .
Stil. 't luikt flapende 't gezicht.
Wat al merkjes, teekens, trekken Van bevalligheit en deugdt
Dekt de pas ontloken jeugdt
Hier, met lelyën en rozen, Op dees koontjes, die vast blozen, Tot der braven lust en vreugdt.
Wel-
|
||||
|
\
|
|||||
|
ZOONTJE VAN DEN Hr. P. V. D. WALLEN. 191
Welkom, welkom, na lang marren,
Heuglyke eindpael onzer hoop1,
Morgenzon die uwen loop1
Voor liet gaen door negen flarren, Negen Zusters, waervan thans
Vier aen 7s hemels hoogften trans,
Vyf rondom uw wiegje pronken, Waer ze u kusfen, teer belonken ■ J 3
En zich ipieglen in uw' glans.
'k Wed dat zy, wiens fchoot u baerde,
Waer zy "'t hart op had opgezet,
Sara, Hanne, Elizabet,
In genoegen evenaerde, Toen ze, in u, haer wenfchen won,
En, op 7t Ipoor van Simiön,
Zich uw1 vader zag verblyen, En zyn dankbre zuchten wyen Aen de milde Levens Bron.
Wil
■
|
|||||
|
?92 WELKOMKUS AEN HET EERSTGEB,
Wil Gods gunst dit Spruitje zegenen
En bedauwen in zyn groeij'.
Dan, dan zal zyn nutte bloeij'
Elk met vreugd' en deugd' bejegenen; Dan zal AG AT HA haer fchoon.
Liefde en lust tot Gods geboön,
Kuifche en edele manieren, Die haer Dochters reeds verfïeren, Ook zien leven in haer' Zoon'.
Volgt dit Knaepje 't ipoor zyns vaders,
o Dan groeit, van uur' tot uur,
Aller deugden yvervuur
Reeds door all' zyn bloedt en aders; Ja dan zal, naest de eerlykheit,
Vlyt die niemand hulp ontzeit,
In dit hoofdt haer' zetel ftichten, En dit mondje elk een verplichten. Door zyn reen vol kloek be.eit;
Wis
|
||||
|
ZOONTJE VAN DEN Hr.P.V.D. WALLEN. 193
Wis, dan zullen deze handen
Staêg voor de armoe open gaen,
Alle oneerbre winst verfmaên,
Tot geryf van volk en landen Yvren op het koopkantoor,
En, om 't groeijend fchattrefbor
En de Koopvaerdy te ftaven, Meenig Zeepaert ftout doen draven Langs 't onftuimig waterlpoor.
Zacht... daer gaen zyn oogjes open! ■
Oogjes, gy voorfpelt veel goeds!
Jeugdig Pietje, wees goeds moeds;
'k Durf voor u op zegen hopen; Zegen kroont uw Vaders deugdt!
Groei tot uwer Oudren vreugdt,
Wien de Hemel liier will' geven Een langdurig vrolyk leven; Wyl hun leven elk verheugt.
B b Groei
|
||||
|
ï94 WELKOMKUS AEN HET EERSTG. enz.
Groei... maer 'k zal myn1 wensch beteugelen;
'k Zing licht A GAT HA te fchel. Dat Gods hulp liaer dra her/teil1. Hemelreij dek met uw vleugelen Haer en 't lieve knaepje zacht; Voed en hoed het dag1 en nacht1! Zie 't nu ras in ilaep te fusfen! 'k Ga.. zacht... laet ik 7t eerst eens kusfèn. Nu beveel ik u de wacht. 1742.
|
|||||
|
AEN
|
|||||
|
*<>5
AEN DEN WELEDELEN HEERE PIETER JOHAN
VAN BERCKEL. ii
V erdenk myn Vriendfchap niet, VAN BERCKEL, edle Vrindt,
In wiens rechtfchapen jeugdt myn ziel haer1 wrellust vind, Geen vleijery, geen list zal ooit, door looze treken, Geennydt, door bits geweldt, den Herken bandt verbreken, Die reeds, voor langen tydt, myn hart aen 't uw verbond. De honigzoete brief, dien uwe gunst my zond, Word vaek van my gekuscht, herkuscht en ilaêg herlezen. Geen eernaem kan voor my een waerder tytel wezen, Dan die van waerde Vriendt, waermeê ge my vereert. Schoon my geen tering kwelt noch hevig koortsvuur deert. En myne zinnen ilaêg hun wenfchen t'uwaerds dryven, \ Word echter vaek belet zulks rond aen u te fchrvven, Bb ê Al
|
||||
|
i96 AEN DEN WEL ED. Hr. P. J. VANBERCK.
Al wroet, al woel ik niet om eenen ryken fchat,
Myn geest word toch geftaêg door zorgen afgemat,
Naerdien ik, dag aen dag, al van den vroegen morgen,
Moet voor den welftandt van vier zorgeloozen zorgen.
Zorg, die, met diep ontzag, Godt naer de handen ziet,
Aiaer of die nutte drift my 't dichten niet verbied,
En my weerhoud, wanneer ik zingende op wil heffen,
Zal uw gezwind begrip, al zwyg ik 't, ligt befefFen.
Des oog, in 't klimmen naer den Zangberg, niet op my,
Hoe lastig ook 't gedruis de iluimerziekte zy,
Myn Zangfter valt in flaep door 't fpelen en krioelen
Der kleene knaepjes, die rondom myn fchryfcel woelen,
Dat volkje ontfnaert myn lier. Gy, die, in 't koestrend liclit,
Der wetenfchappen leeft, in 't Hooge School van 't Sticht,
Moogt, vryenbly, gerust en onbekommert zingen,
En naer den kunstlauwrier, met dubble reden, dingen.
Volhard des in uw vaert' en edle letterminn'.
Weet dat ik nog gezondt leef met myn huisgezin.
Wil, uit myn' naem', myn' Groet uw' braven Broeder fclienken 3
Vaerwel, en blyf altoos aen my, uw1 Vriendt gedenken,
1744.
EER-
|
||||
|
'97
EERSPOOR
VOOR DE
WELEDELE HEEREN GEBROEDEREN PIETER JOHAN
E N
ENGELBERT FRANCOIS
VAN BERCKEL. JL uiktelgen van uw' loffelyken ilam,.
Wiens edle kroon ganscli Hollandt overdekt, Wiens heilig loof het woelend Rotterdam Een lustprié'el en lterke vryburg flrekt! Wat bloeit ge frisch! wat zien we u.kracht vergieren, Om hem in hoogte en luister te evenaren! Bb 3 * GE-
|
||||
|
198 EE^RSPOOR VOOR DE WEL ED. Hr. GEB.
GEBROEDERS, die, geteelt uit edel bloedt,
Vast ftaröogt op uw flonkerend geflacht,
Dat u be/traelt met zynen liefdegloed'
Van 't Kapitool, dat u verlangend wacht!
Ik zie u van gewyden yver blaken, Om u al vroeg die eerplaets1 waerd te maken, *
Gy, die u telP met zog der wysheit voedt.
Weet, dat de man den ftoel des hoogen ilaets
En niet de ftoel den man verfieren moet.
Gy hoorde vaek hoe aen 't beftier des Raeds
Der burgren wee of welzyn is gelegen, En dus hoe zwaer de wigtige ampten wegen. Des gaert gy, o VAN BERCICELS, handt aen hand'*
Voor 't ftygen naer 's Lands /teilen gloritop, In 't ftichtsch Atheen, met welberaên verftandt, Een' voorraedt van beproefde wysheit op, Daer Pallas, om uw yvervuur te kweeken, Met hare lamp? uw fakkels komt ontfteken. Gy
|
|||||
|
*
|
|||||
|
PIET.JOH.EN ENG. FRANC. VANBERCK. 199
Gy troont Natuur- en Taelkunde op uw zy,
En zweert üw trouw voor eeuwig aen Astree; Hierop ftaet u de Rechtsgeleertheit by, Die geeft 11 ftraks haer Jyftrawanten mee, Opdat zy u met ftaetfytabbaerds kleeden,
En onvermoeid heur heirbaen op doen treden.
Zoo word de Zon, waer yder 't oog op houd.
Zoodra zy van haer koets is opgeftaen, Naer eisch gehult met eêl geileente en goud, En uitgedost in blinkende gewaên. Om uk haer1 trans de heuvelen en dalen
Met haren gloed' en luifter te overitralen.
Weteen, volvoert uw loffelyk befluit.
De Maes is om uw1 yver bly te moê; De Rotte ziet naer u heur oogen uit. En wenkt van ver u naer ons Raedhuis toe, Waer zy, met lust', 't gezag blyft onderworpen Der BERCKELS en grootachcbre HOOGENDORPEN, Ont-
|
||||
|
200 EERSPOOR VOOR DE WEL ED. enz.
Ontzegt terwyl den Zangberg1 geen gehoor,
Maer fpeelt -of-dicht fomtyds een geestig liedt; Zoo wint ge uzelfj in Themis tempelkoor En m Apols loftelend ryksgebiedt. |
|||||||
|
Een dubble kroon van tweederlei lauwrieren,
"Waarmee ik haest uw fchedels hoop te fleren. |
|||||||
|
LIER-
|
|||||||
|
LIERZANG
TER INWYINGE
VAN DEN
EERWAERDIGEN HEER FRANCISCUS BURMANNUS,
FRANCISC. ZOON, FRANCISC. KLEINZOON;
TOT HOOGLEERAER DER H. GODGELEERD-
HEIT IN DE HOOGE SCHOLE TE
UTRECHT.
|
||||||||
|
T
|
||||||||
|
oen 't hooge hof der hoven
|
||||||||
|
Dees aerde, v/aer alom zyn' magt en luister blonk,
De bloem uit zyne reijen fchonk, Kwam, 'm een' kring' van licht, de wysheit meê van boven. Naeuw zette zy haer voeten neer
Of alles kreeg teriïondt een nieuwverheerlykt wezen. Men zag nu verder dan voordezen; De wondere Natuur {ebeen zelfs geen wonder meer. Maer waer had de aerde een woning,
Die de achtbre majesteit dier Hemelmaegd1 beviel? Het hof der menfehelyke ziel' Ontfing die Staetjonkvrouw van 's hemels grooten koning. C c Hier
|
||||||||
|
202 LIERZANG TER INWYINQE VAN DEN
Hier ftichtte zy zichzelve een' troon,.
Al voor een lange reeks van meer dan vyftig eeuwen, In 't blinde Egipte en by Kaldeeuwen , Onkundig van haer magt en geestverheffend fdioon. Doch blonk ze ooit onvergeten,
't Was toen ze in Abraham zichzelf gevestigt had. Met Amrams Zoon op Horeb trad, En tliuis lag in den geest' der Vadren en Profeten. Wat droeg ze al gouden gloryblaên,
Toen ze in het prachtig hof van Salomon mogt weiden!' Dan, 't zy ze woonde in Jood1 of Heiden, Zy liet voor ons gezicht haer wondre flappen ftaen». Men zag haer' luister fchynen
In Thales, Sokrates en Anaxagoras, Toen zy der Grieken noordftar was,
Of leefde in Seneka en andere Puiklatynen. Ik zwyg hoe zy, nu min dan meer,
tn vollen dag verfcheen of dook in fcheemrig duister. Tot dat ze praelde in al haer1 luister, Betulbandt met het goudt der Evangelyleer\ |
||||
|
'EERW. Hr. FRANCISC. BURMANNÜS. 103
Ik fchiet te kort in 't zingen
Waer zy, van tyd' tot tyd, haer' zetel heeft gelucht, Wie ze al bedeelde met haer licht, En waer Zy 't fchoonfte blonk uit haer verheven kringen. Dan 't is genoeg dat Nederlandt
Haer ook, ter goeder uur', verheugd mogt welkom kusfen In Deflderen, Vosfiusfen . En Grooten, groot van faem', door hun beroemd verftand. Hier lustte 't haer te wonen >
"Wat woonplaets haer ontviel, des koos de Hemehpruit Zich BURMANS edel Hamhuis uit, Waer in ze leeft en zweeft van Vaderen in Zonen. Daer blyft ze een vaste toeverlaet
Voor Raedhuis, Statenhof, Gods kerke en hooge Scholen, Van ouds haer voorzorg' aenbevolen, Ten onverwrikbreri duur' van Neêrlands vryen ftaet. De Vecht en Ryn getuigen
Hoe ze, uit dien fclioonen trans, 't leergierige gezicht Door haren luister heeft verlicht, Den letterbyzwarm 't zoet uit haer gebloemt' deed zuigen. C c 2 Dus
|
||||
|
204 LIERZANG TER INWYINGE enz.
Dus zien haer Amftetftroom en Y,
In twee Gebroederen, uit dat Geflacht, nog leven, Dees in der kruiden aert bedreven, Die in historykunde en Roomfche Poëzy'. 't Oud Utrecht, dat den Vader
En Grootvaêr 't hooggeftoelt met luister zag bekleên, Wenscht dat'er van hun kroost ook een, In zyne gryze vest, de School der wysheit nader'. Hierop ftygt, van den boord' der Wael',
F R A N CIS C U S, als een zon, in Utrechts tempeltransfen } Verliclit de School met zyne glansfen, En ftelt de wysheit dus in hare volle praek De rei der Jongelingen,
Wier vlyt zich naer de les der Godgeleerdheit richt, Staert yvrig op 't herboren licht, En groet haer in 't vernuft, dat wy ter eere zingen. Dat 's BURMAN> die, in mem' en daed',
Zyn grys en wys geflacht, doorkneed in wetenfdiappen, Thans volgt met onvermoeide ftappen. Zoo houd de wysheit ftandt terwyl al 't aerdsch vergaet. 174-4.. TER |
||||
|
205
TER INHULDIGING
VAN DEN
WELEDELEN HEER ENGELBERT FRANCOIS
VAN BERCKEL, TOT DOKTOR DER BEIDE RECHTEN; NA
ZTNEN REDENSTRYDT OFER DE ZEDELYKE BESTIERING . EENES BURGERSTAETS, W at ftar flrooit in het Stichts Atheen ,
't Goudt heurer fbalen naer beneên, Om elk in "'t duister voor te lichten^ En dao.r heur luisflerryk gelaet, Ten nutte van den Burgerftaet y Een altyd heldre baek , een vuurkolom te fUchten? Cc a Het
|
||||
|
206 TER INHULDIGING VAN DEN WEL ED,
Het is myn noordffcar, die my trekt,
En, door heur'glans, myn'' dichtlust wekt, Om zingende zyn' lust te boeten. Maer flil... wie voert hem hier te feest ?
'k Zie ftralen van VAN BERCKELS geest En rechtsgeleerd vernuft in 't licht dat wy ontmoeten,. Gewis die fchrandre Jongeling,
Wiens leer zucht ik ter eere zing, Doet hier de gryze wysheit toeven, Daer hy Astreaes nektar fchenkt, En Themis gunstgenoten wenkt, Om van dien godendrank , dien hemelval te proeven, Hy toont van welken hoogen flamm1,
Zyn edle jeugdt Jiaer' oorïprongk nam, Die federt nimmer wist van dalen, Maer, fints zy kracht en volglust kreeg, Manmoedig naer de hoogte fteeg, Waer, 't woên des tyds ten trots, der helden beelden pralen. Wat
|
||||
|
Hr. ENGELB. FRANC. VAN BERCKEL. 20;
Wat nam hy op die gloryreis,
Naer 't onvergangklyk eerpaleis, Waertoe hy vlyt en lust befteedde, En zweet noch arbeidt heeft gefpaert, Naer zynen loffelyken aert y Een heerelyk gevolg en dierbren voorraet mede! De Taelgeleertheit, die elks fpraek
En zin verftaet, was hem een baek 3 Een fakkeldraegiter voor zyn fchreden; Natuur- en Wiskunst traden bly. Als lyfilaffieren, aen zyn zy1, Gevolgt van eenen reij' beleefde en fchrandre zeden. Maer boven al pronkte in dien floet
De Rechtsgelèertheit, die den gloedt In zynen boezem deed ontvonken, En zynen yver heeft gefpoort, Opdat hy in dees1 lauweroordt > Met de onverwelkbre kroon1 op zyne kruin zou pronken.
Triomf!
|
||||
|
208 TER INHULDIGING VAN DEN enz.
Triomf! nu heft ze, op 't handgeklap,
Heur' Minnaer op den glorytrap, Waer hy, van hemelsch vuur aen 't gloeijen, De wyze reen, die 't heilig Recht Hem zelfheeft in den mondt gelegt, Als eene honigbeek , doet van zyn lippen vloeijen. Die 't fchip van 's Lands gemeenebest
Graeg Huren naer het vreêgewest. Door 't woên der muitgezinde baren, De zulken kunnen langs het ftrandt, Daer Scilla, daer Charibdis brand, Op 't blinken van dit licht, 't gewenschte landt bevaren. VAN BERCKEL! edle lust en roem
Van uwen ftam'! o jonge Bloem! De zon des heils will' u beftralen; En voorts de Oranje zonnegloedt U- minzaem koesteren; zoo moet' Ge eens zelf, naest uw geflacht, aen ftat- en ftaetroer pralen. «74-8. EER- |
||||
|
209
EERKROON
VOOR
DEN WELEDELEN HEERE
PIETER JOHAN
VAN BERCKEL. TOEN ZTN WEL ED. IN DE HOOGE SCHOOLE
TE UTRECHT, TOT DOCTER DER BEIDE
RECHTEN IVIERD INGEWTD.
\JTeluk.! geluk! weiedie Jongeling!
Het koor der eere onthaelt u met gezangen. De kroon, die lang, voor u, in 't renperk hing,
Krygt fchooner glans nu gy haer zult ontfangen; Gryp toe! aenvaerd dien eerprys, u belooft j
Hy komt u toe, hy Yoegt uw breinryk hoofdt.
. T D d 't Is
|
||||
|
2io EERKROON VOOR DEN WEL ED,
't Is,lang genoeg, yol zorg' en mymeryY
Geblokt, gewroet in boeken en papieren. Ontlpan uw' geest; ontfrons nu 't voorhoofdt vry;
Laet uw vernuft dees' hoogen feestdag vieren. Doof uit uw lamp, uw gloryfpoor word thans
Verlicht, beftraelt door Themis zonneglans.
Kusch nu, befchut door heilig Lauwerlof
Voor 't driest geweldt der hollende verkeertheit, Het fchoon gelaet dat vroeg uw' boezem trof,
Den rozemondt der edle Rechtsgeleertheit, Smelt in den gloedt van haer bevalligheên,
Al 't leet door u om hare min geleên.
Wat heeft uw jeugdt haêr wierook toegebragt,
En offerwyn geplengt op hooge altaren! Haer fchoonheit deed in 't holfle van den nacht
U, onvermoeit, de letterzee bevaren. Waer uwe vlyt zich'op haer licht verliet,
Dus week uw drift Leanders liefde niet.
|
||||||
|
Dus
|
||||||
|
-*l'""W«*'-~-*t~«-—^«U-*-^^^-----i------*~«a»___......y-'-ii.....,™*».~H*-—.......,-..... >, , .. ,............ ,.,_____
|
||||||
|
Hr, PIETER JOHAN VAN BERCKEL. 211
Dus wont gy met haer liefde u eenen fcliac,
Geen' fchat van goudt of zilver, 't heil der vreicken, Maer kennis, om eerlang uw moederilat
En vaderlandt tot nutten dienst te ftrekken, En, met de Deugd en. "Wyshek aen uw zy\ *
Te waken voor 't belang der Burgery'.
Uw yver wies, al zaegt ge, in Batoos dal,
Verblinden haet 's Lands braeffte ftammen knotten, Al vloog, al ipoog, de muitzichc' ten gevalle
Een vuige hoop 9 in Ichyn' van Patriotten, 's Lands Vaders > valsch met euveldaên beticht >
Baldadig in 't eerwaerdig aengezicht.
Gy dacht met reen: „ al word der lichten bron.,
5J De zon, een poos' met zwarten damp' omtoge». „ Al taent ze een wyl', zy is en blyft de zoiï:
„ Al word de Deugdt gelastert en befpoge», „ Gehoont, vertreên, verdrukt door ongeneugte 5, Zy is nogthang, zy is en blyft de Deugdt. D d 3 ,> Al
|
||||
|
si2 EERKROON VOOR DEN WEL ED. enz.
5, Al trapt een ioon, van kinderplicht' verneemt»
„ Ondankbaer, op het' vriendlyk hart zyns Vaders, ,j Die gruweldaedt, hoe fnoodt, verbant noch neemt
,, De kinderliefde uit.'s Vaders hart of aders. „ Een rein gemoedt, van misdryf onbewust,
„ Braveert den haet, leeft in zichzelf' gerust,.
Dit heeft U, o VAN BERCKEL! aengefpoort^
Om moedig in uw opzet voort te varen. Tart lust en last, ftreef onverfchrokken voort..
Het onweer ftilt. De tydt zal rozen baren. Dit voede uw hoop, het zy ge pleit voor 't Recht,
Of met uw penn1 den Burgertwist beflecht,
Leef lang, vemoegt, zo'o moet' op mynen toon,
By uwe kroon van Themis loilauwrieren, De Rotte en Maes u met haer ftedekroon'.
De Liefde U met een' krans van mirten fleren j Zoo praele uw kruin in 't eindt, uw deugt ten prys''.
Met bloemen uit het hemelsch paradys.
174,9. . .. HER- |
||||
|
213
|
|||||
|
HERDENKING
A E N DEN
H E E R E GERRIT TETSSEN
E N
MEJUFFROUWE
SIMONIA JAKOBA
FAN OOST RU M, ECHTGENOOTEN,
teug die we uit de fehael der Blyd/chap drinken3. •
Daer op haer feest de fchelle lachjes klinken En fchaetren door haer mirtlielustpriëel. Glipt haestig door de keel, D d 3 Nog-
|
|||||
|
a14 HERDENKING AEN DEN Hr. G. TE YSSEN
Nogthans verkwikt haer nafmaek flaêg de tinnen,
En brengt de ziel dikwerf't vermaek te binnen, De zoetheên die ze op 't feestmael at en dronk Dat haer de Blydfchap fchonk. Gezegend Paer, bedaeuwt met heilgefchenken ,
Dus ftreelt my thans die nafmaek, 't bly herdenken, iSints my uw huis, der deugden lieve wyk, Strekte een aerdsch hemelryk. 'k Zag my niet flechts, gulaerte Trouwgenooten,
Uw woonftê maer uw harten zelfs ontfloten; 'k Vond op myn komst uwe armen uitgefpreit,
Uw' disch en dons bereit. Wat kuschten my uw Vriendfchap en Gastvryheit!
Licht kuscht, in 't hof der eindelooze blyheit, Op zulk een wys het vriendiyk geestendom De zielen wellekom, |
|||||
|
.:
|
|||||
|
EN MEJUF. SIM. JAK. VAN OOSTRUM. 215
SIM O NIA ! in al die gunstbewyzen,.
Zag ik de zon van uw gelaet verryzen, Die, fchier de helft van een halve eeuw gokën,
Myne oogen niet beicheen. o TEYSSEN! 'k zag dus 't eerst uw echtzon pralen,
En, in dien glansP het eerst de heldre flralen Des hoofdjuweels van uwe huwlykskroon', Uw' NIKOLAES, uw' Zoon'. Uw gunst floot my het letterrenperk open,
Waerin 't U lust zyn vorderzucht te noopen Naer Themis hof en Febus lauwerkoor» Al hoeft zyn drift goen jpoor. *
Wy ftichten zelf, ontlast van zorg' en kommer,.
Een' Helikon in uw kastanjelommer; Uw huis was ons 't paleis van 't Negental,
Uw hof Thesfalys dal. Gy
|
||||
|
216 HERDENKING AEN DEN Hr. G. TEYSSEN
Gy zelf waert rayn Apol, myn Zanglustwekker;
Uw druivefap van Moezel, Ryn of Nekker, Maekte onze keel zoo zanggerig en glat, Als waer1 't het hoef bronnat. Dus boeten wy ons zanggezint verlangen,
En draefden , met hoogdravende gezangen, Zoo, moedig dat de galm ten hemel klonk, En de aerdbol ons ontzonk Behaegde 't ons van 't dichtfpoor neer te dalen.
Dan haelde ik, in uw gaendery en zalen, Myn1 adem door de toonen van myn fluit,
En noodde uw. aendaclit uit. Of zweeg myn fluit voor andere genuchtjes,
Wq onthaelden dan elkaer op fchrandre kluchtjes, Op vrolyken doch fchuldeloozen kout'', En boert, gemengt met zout. |
|||||
|
Al
|
|||||
|
EN MEJUF. SIM, JAK. VAN OOSTRUM. 217
Al kost ik zelf, in dat genoeglyk leven,
o Brave Twee! uw byzyn niet begeven, Al hielt my zelf uw vriendlykheit beknelt,
Geboeit met zoet gewelde, Myn zorg voor huis en gade en huwlykspanden
Ontknoopte niet, maer Icheurde in 't eindt de banden, Waerin uw gunst myn zinnen hield verwart, Doch 't vry zyn baerde ons fmart. Des wisten wy den Korten tydt te rekken.
Al kwam de nacht ons met zyn wieken dekken, Zyn zwart gelaet vervaerde ons zoet vermaek Noch baerde ons ilaep of vaek. Dan 't morgenlicht3 dat alles doet herleven.
Was my een nacht, toen ik u moest begeven, Toen uw gelaet5 dat my, als't zonlicht, blonk,
Beneên de kimmen zonk. |
|||||||
|
Sints
|
|||||||
|
Ee
|
|||||||
|
2i8 HERD. AEN DEN Hr. G. TEYSSEN enz.
, Sints liet het zoet van uwe gunstgefchenken
Myn dankbaer hart, by 't vrolyke herdenken, Iet bitters na, dat ons niet zal ontvliêa Voor dat we u weder zien, mi.
|
|||||
|
SCHIL
|
|||||
|
ft
. :> SCHILDERKROON
VOOR
DENHEERE GERARD BRAAMCAMP.
D
e fpraeklooze Echo der Natuur',
De Schilderkunst, die 't minnevuur In Vorsten, Edelen en Braven, Van ouds geftookt heeft en gevoed, En elk verlieven deed op haer gelaet en gaven, Zag nu die drift allengs verminderen in gloed*'. Men zag de lelyen en rozen,
Die op haer fchoone wangen blozen,
Van drukk' bellerven en vergaen;
De tranen vloeiden uit haer oogen; Dus zond de Aenminnige, die nooit geluidt kan flaen, Haer flomme zuchten flaêg om byftandt naer den hoogen. E e 2 Dï&
|
|||||
|
220 SCH1LDERKR00N VOOR DEN
Die ftille en iprakelooze fchaer
Bewoog, met jammerend gebaer. Het hart der Kunstgodinn', Minerve, Die daerop uitriep van haer' troon' i „ Dat toch myn liefïte Spruit geen' trouwen minnaer derve,, ,, Niet hulpeloos verkwyn'! dat keereft alle goón! Kwam ooit liaer teedere genade
De wysheit en 't beleit te ftade, 't Was waerlyk in dit raedloos uur;.
Zy koos, uit al haer ryksgenooten, Den fnelgewiekten Boó, den fchranderen Merkuur, Ter uitvoer van den last door haer vernuft befloten. Die vlieger ltreefde, op haer bevel,.
Met uitgelpreide pennen, fnel Door de ongefloten hemeldeuren, Om, in des weerelds koopkantoOr, Aen 't Y, der fchilderkunst' den heilichat op te fpeuren. Dien zy in huis en hof, paleis en kerk verloor. |
||||
|
HEERE GERARD BRAAMCAMP. 221
Hy zag dien ilroom van zwangre kielen,.
De ftat van handelaren krielen, In kooppaleizen van arduin;. Hyzag'er, by zyn martelaren , In 't midden van den vloedt, ook BRAAMCAMPSgoê Fortuin Staêg worftelen, in fchyn1 eens Inkhoorns, met de baren. Hy reikt, opdat zy, door haer gunst,
Tot BRAAMCAMPS heil, de Schilderkunst Voor 't dreigend fterflot zou behoeden y Zyn' flangeftaf haer toe, en red Haer uit den jammerkolk'' der wrange tegenfpoeden, Waerop zy ftraks haer fchreên naer 't hof des voorlpoeds zet. Nu blonk de gulheit uit hare oogen.
Nu wies ze in zegenend vermogen. En koesterende krachten aen;
Heur haervlecht was nu licht te vatten, Haer kloot een ilerke zuil waerop zy pal bleef ftaenr Dus vulde zy den fchoot i^ers voedfterlings met fchatten*. E e \ Du®
|
||||
|
222 SCHILDERKROON VOOR DEN
Dus fteef zy BRAAMCAMPS noefte vlyt
En naerfligheidt, de Nydt ten fpyt\
Ten dienst1 van Neêrlands koopaltaren, Dat paer verplant Germanjes woudt Langs \ vlak des oQeaens, zoo ver de zeilen varea, Aen 's weerelds uiterlle eindt, en puurt hem goudt uit hout
De Ryn en Elve en Muldau vieren
Zyn' handel feest op feest, en fieren Den fchedel zyner Koopvaerdy'
Met eikenloof uit hun priëelen Enbosfchen, die de kunst, de Scheepsbouw, aen het Y3 Den Iber en de Taeg hervormt in zeekasteelen. Zyn Koopbeleit weet, over zee,
Van ryk tot ryk , van reê tot reê, Zichzelf een heilryk padt te banen, En brengt hem, door het golfgeruiseh, Byzonder uit het ryk der fiere Lufitanen, Het lachende geluk, belaên met rykdom, t'hius. |
||||
|
'■■
|
|||||
|
HEERE GERARD BRAAMCAMP. 223
Intusfchen blaekt het vuur der minne,
Naer 't wys beleit der Kunstgodinne , * Tot de edle Schilderkunst zyn hart; Hy ftilt de fmerten, die haer prangen, Geneest met klinkklaer goudt haer diepe boezemfmart, En kuscht, verlieft, den daeuw der tranen van haer wangen. De Schoone ontluikt dus, als een bloem,
Zy ziet door hem haer' ouden roem En luisterryke faem herleven; Zy dankt, zy kuscht zyn milde handt, En vind in hem, door wien ze in glory1 word verheven, Haer1 grootiien Minnaer in 't kunstkweekend Nederlandt. Dus houd haer fchoon hem opgetogen;
Haer eêl gelaet en fchittrende oogen
Voldoen en voên zyn min naer sisch..
Zy ipreid haer duizendkleurde flralen
Door 't burgermeefterlyk-ja vorllelyk paleis (*)
Daer hy haer majesteit doet op den eertroon pralen.
Daer
(*) *t Beroemde Huis van den Heere Trip*
|
|||||
|
224 SCHïLDERKROON VOOR DEN
Daer word hy door den edlen ftoet
Van geesten harer zoons begroet, Douw, Mieris, Wouwerman, Ostade, Van Berchem, Weenix en Laires, All1 Fenixen, wier lof de nydt noch tydt ooit fchaedde, Alle echte Telgen van de SchilderkunstgodesP. Daer biên hem andre Schilderhelden,
Metfu, Terburg, de van de Velden, Van Huisfum, Rembrand, en een fchaer
Van andre ware Apelles Zoonen, Gebloemte, plant en ooft uit elk faifoen van 't jaer, Gcvogelt, mensch en dier, en wat Natuur kan toonen. Daer aest zyn geest op 't oogbanket,
Hem door zyn' Hartvriendt voorgezet, Den wakkren Sam, die zyne zinnen Met kunstpenfeel' en vriendfchapp' ftreelt,
En hem de Schilderkunst nog vaster doet beminnen, Wyl ly hun ftmenkomst onmeetbren wellust teelt Met
|
||||
|
HEERE GERARD BRAAMCAMP. 225
Met reen dan heeft hy 't nieuwe leven
De tiende Zanggodinn' gegeven. Die voedfel fchept uit zyne vlyt',
Met reen word, om dien dienst te loonen, Hem, door een fchrandre pen, de levensloop gewyd Van een' befaemden floet, een' Kunstrei harer Zonen. Dat Pallas geest zyn gunst befluur!
Dat de altydnyvere Merkuur 's Mans vlyt en noesten handel zegen'! Opdat hy, uit zyn' overvloed', De flomme Pcëzy nog lang met heil bejegen', En hare Voedfterzoons met gunste op gunst ontmoet'! De rei der negen Zanggodinnen,
Die om zyn fchildermin hem minnen, Vlocht hem dees groene Schilderkroon,
En zingt zyn' lof op hare feesten; Ja eert hem in haer koor', met blyden toone op toon, Als ftut der Amfteibeurs' en fteun der Schildergeesten, 17? 1. Ff AEN
*
|
||||
|
226
|
||||
|
' A E N
DEN HEERE
PIETER LANGENDYK.
M
y heugt, o LANGENDYK, en 'k zal het nooit vergeten „
Hoe 'k eens , in ftilte by myn boeken neergezeten, Een Maegdt, zoo fchoon van leest als van gelaet en leên3 Met eenen fieren tredt, myn kamer in zag treên 5 En hoe ik opftondt om de aenminnige te ontfangen. Gelyk een minnaer, die, na fmertelyk verlangen, Zyn fchoone, die zyn min met wedermin betaelt. Met teere omhelzingen en kus op kus onthaelt. Hare oogen fchoten kuifche en vriendelyke lonken j 'k Zag haer met uwen name op 't gladde voorlioofdt pronken,. Op haren boezem droeg zy uwe beeltenis. Ik fprak; o edle Nimf, zoo 't my geöorloft is Uwr
|
||||
|
AEN DEN Hr. PIETER LANGENDYK. m
Uw' naem te vragen, zeg, wie zyt ge en waer geboren?
Toen liet de fchoone my dees blyde woorden hooren: Ik wil, dat yder my en mynen Vader kenn'; Dat al de wcereldt weet1, dat 'ik de Dichtkunst ben Van Langendyk, bekent door 't klinken van zyn fnaren. Die Langendyk, die 't Y en 't kronkelende Iparen Doet luisteren naer myn' zang en vrolyk maetgeluit, ïs zelf myn Vader, 'k ben zyn Dochter, eene Spruit Die haren oorfprong uit zyn hacfens heeft genomen, Gelyk Minerva van Jupyn is voortgekomen. Ik ben aen 't Sparen en ook teffens aen den vloedt Des Amftels voortgeteelt en teeder opgevoedt. Nu zal ik hem, die my het leven deed verwerven, (My voegt de dankbaerheit) behoeden voor het fterven. Hier zweeg ze , en 'k ftond verbaest door haer bevalligheit En all' de kostlykheên, door haer gewaedt verfpreit. Uit lieur gebaerden bleek, dat zy was opgewasfèn In gaven, die een maegdt van heerlyke afkomst pasfen. Terwyl ik haer bezag, met oogen vol van gunst', Hief zy een' lofzang aen, tot roem der Schilderkunst, F f z Met
|
||||
|
22£ AEN DEN Hr. PIETER LANGENDYK.
Met galmen, die myn hart en geest en ooren flreelde'a,
Zy wist de Schilderkunst zoo heerlyk af te beelden,.
En hoogde en diepte zelfs, zoo juist, zoo net van pas.,,
Dat ik geloofde dat zy vrouw Pictura was;,
Daerna vertoonde zy een1 krans van kunstlauwrieren r
Dien zy gevlochten hadt om Haerlems kruin te fleren,
En voerde mynen geest, op haer verheven wys.
Dus ipelen door het Hout en 't Kenmer paradys.
Toen fchiep zy weder lust in hemelzang te zingen.,
En zong 't geboorteliedt van 't Hoofdt der Hemellingen,.
Emmanuël, Gods Zoon', den Vorst' van. 't hemelryk.
Hoe gong myn ziel ten reije op dat gewyd muzyk!
Eens merkte ik haren haet op die bedorven zeden,
Die de oude eenvoudigheit zoo wuft met voeten treden.
"Nu gre.epze een herdersfluit of dungefneden riet;
Dan zong ze een veldgezang een ftroom- of visfchersliedt;.
Nu dacht me, volgde ik bly den dans der visfchersknapen,.
Dan fcheen myn kamer weer in bos of beemdt herfchapen,,
Daer goelyke Amaril een minnedeuntje zong,
En \ zachtgewolde vee door frisfche klaver fprong,
Voorts
|
||||
|
AEN DEN Hr. PIETER LANGENDYK. 229
Voorts ftreelde zy myn oor met reine bruiloftwyzen;
En deedt voor myn gezicht een1 fchoonen bloemhof ryzen. Vol aengenaem gebloemt, zoo fchoon van geur als kleur; Hier vondt ik overvloedt, hier hadt myn dichtlust keur. Hier klonk het klinkgedicht, ginds werden elks gebreken Door Punt- en Snelgedicht IiqqI geestig doorgeftreken. Hier werdt gelooft, gelaekt, gezucht, gejuicht, geweent. Waer zag men leet en vreugdt zoo voeggelyk vereent! In 't einde ontiloot ze my haer kunstige Tooneelen; Toen zag ik haer vol moeds een droevig treuripel ipelen, Dat Kato 't leven koste en Romes vryheit fchondt: Doch deze donkre wolk dreef over , en terftondt Zag ik de droefheit met heur naer gezelfchap vluchten Voor meenig blyfpel en bekorelyke kluchten y Vol ftichting, vol vermaeks, en kuifche boertery. Dus ftreelde, o Langendyk, uw fchoone Dichtkunst my.
Ik fprak: wees wellekom, o Maegdt, gy zult na dezen, Myn vreugdt, myn hartelust, myn leetverdryfïter wezen; Gy zult in myn vertrek altoos de zy beflaen Van de achtbre Zanggodinn' der Agrippynfche Zwaen:: F f 3 Das
|
||||
|
23o AEN DEN Hr. PIETER LANGENDYK.
Dus zal ik u, o fchoone, in duurbre waerde houên.
Maer, edleTelg, mogt ik uw'Vader eens aenfchouwen, Wiens inborst ik reeds klaer in uwen aert kan zien! Mogt ik dien braven eens myn' dienst en vriendfchap biên, En voedzel voor myn kunst uit zyne vriendfchap trekken; Wat zou ray zulks tot vreugdt en zoet genoegen ftrekken. o Langendyk, dit dacht, dit fprak ik meenigmael , Doch eindlyk gaf de tydt gehoor aen myne taei, En baerde my, na vreugd, genoegen, en verdrieten, Dien dag waerop ik uw gezelfchap mogt genieten. Nu hebbe ik de eer dat ik uw vriendlyk aenzicht ken; Nu weete ik wien ik al die blydfehap fchuldig ben, Die uwe Dichtkunst my zoo dikwyls heeft gefchonkenj Gy zelf deedt nu myn borst, door edel vuur ontvonken. Wat viel uw byzyn my bekorelyk en zoet! Wat werdt myn leerzucht door uw onderhoudt gevoedt! Hoe vrolyk deedt ge my door letterbeemden treden! Nog fehooner dan het Hout, met zyn bekoorlykheden; Door beemden fchooner dan de lente ooit toonen kon; Ja fchooner dan het dal by Osfe en Peliön. Doch
|
||||
|
AEN DEN Hr. PIETER LANGENDYK.
Doch alles feheen een droom, die niet dan kort kan duren,
'k Genoot dat zoet genot niet meer dan tweepaer uren, Voor my nog korter dan het wenken van een oog. 't Was waerlyk of de Tydt met dubble wieken vloog, En of de zon zich fpoeide om myne vreugdt te ftuiten: 't Behaegde u echter my uw boekfalet te ontfluiten: Maerals ik de oogen naer uw' fchoone boekfehat floeg, Verfcheen terflondt de nacht, de zwarte nacht, en joeg Den dag uit ons gezicht veel fneller dan voorhenen; Dus zyt gy met den dag ook uit myn oog verdwenen. Myn geest, verlekkert op de vruchten van uw' geest', Hadt graeg voor langer tydt aen u verknogt geweest. Hoe wenschte ik aen uwe zyde altoos te mogen hangen, En u te volgen in uw heerelyke gangen; t Zy gy ten zangberg fiygt en blaekt van heilig vuur, Of bezig zyt met zelfs de bezige Natuur En gryze aloudheit 'm haer fchreden na te fporen; Ik heb der Dichtkunst' toch meê hulde en trouw gezworen 'r Ik eer' de Wysheit ook met plechtig feestgebaer, En pleng den offerwyn op heur gewydt akaer. |
||||||
|
232 AEN DEN Hr. PIETER LANGENDYK.
Och of ik hare gunst, haer' byftandt mogt verwerven,
Dan £ou myn naem gewis meê leven na myn fterven. Is nu, o Langendyk, is nu myn wensch mislukt,
Heeft my de Maes te vroeg van 't Sparen afgerukt, De vriendfchap weet nogthans van fcheiden noch van keeren; Geen vlugge tydt, geen nacht kan haer vermogen deren; Des fla my toe dat ik u myne vriendfchap wy'. En fchenk uw vriendfchap, fchenk uw gulle vriendfchap my, Opdat zy in myn hart als in haer1 Tempel leve En door heur fdioon gelaet my nieuwe blydfchap geve. Zoo kroon1 de Dichtkunst u met onverwelkbaer groen. Zoo moet de Wysheit u met haren nektar voên, En lichten met den glans van hare heldre flralen, Om in de duistere myn der oudheit neer te dalen. Zoo fchenk de aloudheit u eene onverflensbre jeugdt, Die 't late nageilacht met wetenfchap verheugt. Zoo doe de Teekenkunst u bloem- en loofwerk telen, Dat Haarlems hoven tart, en 't keurigste oog kan ftreelen. Zoo kusfe u 't bly geluk. Zoo bloeije uw huwlyksmin. Zoo voer' de Godvrucht u 't paleis der Godheit in. J?3°- OP
|
||||
|
333
OP
HET VERTREK
VAN DEN EERWAERDEN HEER
JAKOBUS BOON,
LEERJER DER ONVERANDERDE AUGS-
BURGSCHE GELOOFSBELTDENISSE,
UIT DEN DIENST DER KERKE TE
ROTTERDAM NAER DE GEMEENTE
TE AMSTERDAM.
JVxyn JAKOB blyf, myn lieve JAKOB blyf,
Begeeft gemy, och, wykt gy uit myne oogen! Hoor hoe ik zucht, fcie hoe 'k in tranen dryf,
Och! wordt gy door myn kermen niet bewogen! G g Verlaet
|
||||
|
234 OP HET VERTREK VAN DEN
Verlaet ge my ! verlaet ge uw' Amptgenoot,
Uw1 Jonathan , den wellust van uw leven! Verlaet ge my wiens liefde u nooit verdroot!
Och! zult ge my voor eeuwig dan begeven? Hoe kunt gy zien, dat ik, 2.00 rood befchreit,
Uw' affchekkus voel op myn lippen drukken? Myn Toeverlaet, vaerwel in eeuwigheit.
Och! 'k voel met u my al myn vreugdt ontrukken! Dus klaegde uw Kerk met eenen naren toon,
Toen ze uit uw1 mond' uw aflcheitreden hoorde; Toen uwe Hem, o godgezinde BOON,
Haer teere borst en hart en ziel doorboorde. Uw tael, die haer zoo vaek als hemelval,
Of honigdaeuw zoo zacht in de ooren vloeide; Was voor haer hart nu alfem mirre en gal,
Wiens bitterheit haer ingewanden fchroeide. Hoe teer gy haer den laetflen zegen biedt,
En in Gods naem> tot blydfchap aen wilt fporen; Zy nokt en weent en fteent vast vol verdriet,
Haer bange rouw, haer droef heit heeft geen ooren. |
||||
|
EERW. HEER JAKOBUS BOON.
Maer eindiyk roept de Godheit, wiens beiluit
En wyzen wil geen mensch ooit naer kan vorfchen: Uw JAKOB gaet op grooter zielvangst uit,
Hy, nimmer moê van mynen dienst te torsichen, Moet" op myn' last aen Y- en Amflelvloed,
De boettrompet en vreêbazuin doen klinken, Tot fchrik der zonde en troost voor 't droef gemoedt;
Zoo zal myn eer met grooter luister blinken. Hierop, o BO ON, verheft zy 't heilig hoofdt,
Nu laet ze u los met een vervrolykt wezen, Terwyl haer tong Gods goede gunsten looft,
Die, door uw heil, haer boezemfinert genezen. Nu zingt zy u in uw geboorteflat
Ten kanfel op, met dankbre vreugdezangen, En roemt het Iiqü der Kerk, die thans een' fchat
Van liefde en trouw ftaet met uw' dienst' te ontfangen. Zy roept: dat BOON nog lang gelukkig leef',
En de afgunst nooit zyn glory doe verflensfen. Dat Godt my ras zoo trouw een' Herder geef'.
Wy hangen graeg ons zegel aen haer wenfcheiL mi. Gg 2 |
||||
|
A E N
MYNEN WAERDEN KUNSTGENOOT
DENHEERE FRANS DE HAES,
VJN EENE SMERTELÏKE KWAEL HERSTELT ZWDE.
Xl/en eik 3 die door een1 ftorm gebukt ilond, beurt, door'tftreelen
Der koesterende zon, zyn kruin weer in de lucht, En noopt de vogeltjes, om, met een bly gerucht. Te zingen in zyn loof en in zyn fchaêuw te fpelen.
Dus zagen we U, in wiens geluk en druk wy deelen,
Door een1 orkaen van pyn, gebukt, met naer gezucht; Doch 's hemels Heilzon dreef dat onweer op de vlucht En deed, door haer geftrook, uw felle wonden heelen.
Dus beurt gy, o DE HAES, uw hoofdt wreêr bly omhoog*
En lonkt Gods liefde toe, met een vervrolykt oog, Daer wy, als vogeltjes, rondom u kwinkeleren. Myn vriendfchap wischt hierop de tranen van 't gelaet,
En wenscht u '-s hemels hoede, in.uw1 herftelden ftaet1, Opdat geen tegenheên uw rust of lust weer deren. 273.2. AE2ST |
||||
|
*37
A E N
MYNE NICHTE
KORNELIA KLORIBUS,
Met Johannes Molinaüs Voorbrmhft des Lams.
gy \ levens water fmaken
Uit de heilbron der genaê! Lust het u, KORNELIA,: Uwe zinnen te vermaken, Daer de boom des levens bloeit,
In Gods zalige landsdouwen) Wilt ge een hemelbruiloft houwen „ Die van wellust' overvloeit ï Gg l Voelt
|
||||
|
AEN MYNE NICHTE
Voelt ge u door Gods liefde trekken?
Noodigt Jezus uw gemoedt,
Daer zyn dierbaer vleesch en bloedt
Hart en ziel tot voedzel ftrekken? Leer, ei Leer dan van Molyn,
Uit dees godgewyde bladen, In wat reine feestgewaden Uwe ziel gekleedt moet zyn:
Hoe ge U tooijen moet en fleren, Om, aen 's Hemels liefdedisch,
's Heilands Kruisgedachtenis,
Met den ftoet der kerk te vieren. Treed ter bruiloft op dit licht;
Volg dees leidftar ryk van ftralen; Jezus zal U bly onthalen, Met een vriendlyk aengezicht:
Ja gy zult het hart ontvonken Van dat onbevlekte Lam,
Door een hemelliefde vlam,
t
En aen zyne zyde pronken,
|
||||
|
KORNELIA KLORIBUS.
Of U koestren in zyn' fchoot*
En op zynen boezem rusten, Om u vrolyk te verlusten, Als een waerdig disgenoot.
Laet uw ziel zich dan verblyên; Dat ze in yver brande en blaek';
's Hemels manne en nektar finaek',
Die 't gemoedt tot heil gedyën. Vindt ge U door Gods min voldaen >
En van boven begenadigt ? Zoekt uw geest, door Godt verzadigt, Van den Heiland' op te ftaen?
Deze dierbre bladen dragen Wierookgeur van dankbaerheit,
Die der Hemelmajefteit,
Die den Heil vorst' kan behagen. Brand die vry op 't hartaltaer, Dat de vlam zich heft naer boven: Of wilt gy de Godheit loven Met den grooten Harpenaer?
|
||||
|
24o AEN MYNE NICHTE K. KLORIBUS enz.
Hier zyn dankbre vreugdepfalmen,
Toebereidt tot 's hemels eer:
Eer dan 's hemels Vorst en Heer,
Met dees goddelyke galmen. Dus kunt gy uw frisfche jeugdt,
Ryk getooit met de eêlfle xeden, Vrolyk aen Gods dienst' belleden; En op 't voetfpoor van de deugd,
Die in hemelmin doet blaken, Met de wy2,e Maegden waken. 1731. |
|||||
|
LAET-
|
|||||
|
L A E T S T
D I C H T S N
JSjeene JA K O B! jeugdig Knaepje ,
Nuchter Bloempje, Lentefpruit, Ryst ge uit uw verkwikkend flaepje,
Kom ryst dan uw wiegje ook uit. 'k Zie u lachen, 'k zie u blozen,
Als het puik der lichtend rozen,
Als het helder morgenlicht Blinkt uw vriendelyk gezicht. Laet ons uitgaen, aertig guitje.
De allerfchoonfte lei tedag,
\ Vroeg gebloemte, 't jeugdig kruidje Nood u uit met lach op lach.
'k Zal u dragen en fpanfèren Daer de fcheepjes fhel laveren, Daer 't gevogelt tiereliert,
't Vee in 't klavergrasje tiert.
HJi |
||||
|
LAETSTE DICHTSNAK.
i
Zie eens hoe de golfjes dansfen,
Door den zwoelen windt geftreelt, . Zie hoe 't goud der zonneglansfèn
Door het zilvren ftroomnat fpeelt; Ei zie ginds dien Bruinvis dartelen,
Springen, duikelen en ipartelen.
Koom, o vrolyk visje, koorn, Spring voor Jakobje uit den ftroom. Zie de witte meeuwtjes vliegen,
Wemelen met lhellen fpoed',
Zie de vlotte fcheepjes wiegen, Luchtig dobbren op den vloedt.
Zie hen wenden, zie hen draeijen, Zie hun kleurde vlaggen waeijen. Vlugge fcheepje wend en keer,
Zeil voor Koosje ginds en weer.
|
||||||
|
AF-
|
||||||
|
.,..,,..- ï..,.^,.»;.^*^^^^..:.^^ ■ <^.
|
||||||
|
AFBEELDINGEN.
|
||||
|
.
|
||||
|
m
|
||||||||
|
' iriilfMiiii .
|
||||||||
|
245
D E BEELDENIS
VANDEN
WELEDELEN GESTRENGEN HEER M* GERARD ARNOUT
HASSELAER, BURGERMEESTER EN RAEDT DER STAT AMSTERDAM;
REPRESENTANT FAN ZYN HOOGHEIT IN DEN ED. MOG.
ZEERAED AEN DE MAES, TE AMSTERDAM EN IN
HET NOORDERQUARTIER ; BEWINDHEBBER DER
OOSTINDISCHE MAETSCHAPPYE ENZ. ENZ. ENZ.
|
|||||||||
|
I
|
|||||||||
|
hier de Vorst het beeldt der Hemelmajesteit;.
|
|||||||||
|
Deze is des Vorsten beeldt in Hollands waterraden;
Prins FRISOOS oog en mondt in 't Sclieeps- en Zeebeleit;
Zoo heerelyk van faem' als eerelyk van daden. Aldus flrekt HASSELAER, de roem van 't fcheepryk Y,
Op Amflels Kapitool; der Burgren vreugdt en vader. De fteun van 't Vaderlandt en de Oostermaetïchappy',
Der Wetenfchappen kroon, der Kunsten hulp en rader, De luisterryke glans van fcyn' beroemden flam;
't Sieraedt der Wapenkroon van 't magtig Amfterdanu
lf$u Hhj OP |
|||||||||
|
24-6
O P D E
AFBEELDING,
VANDEN
WELEDELEN GESTRENGEN HEER Mfc JAKOB BISDOM,
RAEDT EN ADVOCAET FISKAEL IN'T EDEL
MOG. COLLEGIE TER ADMIRALITEIT
OP DE MAES ENZ. ENZ. ENZ.
D
e Maegdt van Hollandt kiest, voor Jaspis en topaes^
Dit dierbaer Staetjuweel, om aen haer kroon' te pralen; 's Lands Vierichaer, 't Prinslyk Delf, de Zeeraedt aen de Maes,
Getuigen van zyn deugdt en flonkerende ftralen. Zoo trouw kwyt BISDOM zich, die, aen 's Lands dienst' verflaeft,
Vol moeds, hoe afgeilooft van 't ploegen in papieren, Het Recht, des volks belang, de koop- en zeemagt ftaeft;
En mag hy zynen geest' een poos' den teugel vieren, Dan is zyn vriendlykheit de lust van groot en kleqn,
Der Deugden hulp en raedt, de Kunsten een Meeeen, <.
17-fr» AF- |
||||
|
247
AFBEELDING
VAN
MEVROUWE ELIZABETH ADRIANA
BAKKER, ECHTGENOTE FJN DEN WEL ED. GESTR. HEER
MK JAKOB BISDOM.
RJEDT EN ADVOCAET F1SCAEL IN DEN EDEL MOG.
ZEERAEDT OP DE MJES ENZ. ENZ. ENZ. j£jie hier ELIZABETH, de Kroon, de Vreugdt en 't Leven
Van haren Echtgenoot, wiens Kroost ze, als moeder,'hoed,
Térwyl ze, in kindertucht' en huisbe/luur bedreven, In haer godvruchte borst' de hemelwysheidt voed :
Dus volgt ze, in vaste trouw' en ware huwlyksminne, Ulysfes kuifche Gade en brave Akestis na,
In lust' tot wetenfchap, de zuider Koninginne, En, in liefddadigheit, de vrome Tabitha.
Haer kunne moog 't vermaek in pracht en weelde zoeken, Zy vind het in Gods dienst' en in der wyzen boeken. I7ji. OP
|
||||
|
248
O P D E
AFBEELDING
VAN
DEN HEER MR N1K0L AUS MONTAUBAN-
RECHTSGELEERDEN.
'k J_j}Q Schranderheit en Deugdt de Beeldenis belonken
Van MONTAUBAN, die vlyt op letterkennis bouwt:
Vrouw Themis heeft xyn' geest met haer vernuft befclionken, Neptuin hem meenigwerf, het Zeerecht toebetrouwt.
Merkuur bewoont 's Mans brein en leerde hem 't welipreken, Des volgen hem geftaêg, met dankbaer handgeklap,
De Rechtsgeleertheit, wie zyn yver is gebleken, De nutte Koopvaerdy en noeste Koopmanfchap,
Dit Drietal doet hy meer door 2,ync gaven winnen Dan Paris eertyds fchonk aen een der drie Godinnen.' ' 174-ï* DE
|
||||
|
DE AFBEELDING VAN
DEN EERWAERDIGEN HEER
PATROKLUS LUIKEN,
LEERJER IN GODS KERKE TE HELLEFOETSLUIS.
Jlj\z hier PATROKLUS, niet dien Hektor heeft gevelt;
o Neen: een'Heilherout, een' wakkren Christen Heldt;
Nooit moêvan Satans magt, Gods naem ter eer', te fnuiken, Den Tolk van't Nieuw Verbondt, den Boetbazuiner LUIKEN, Die's Heilands Tempelfcbaer, met heiltrompetmuzyk,
Geleid uit Helvóetfluis naer 't hoogQ Hemelryk. •
174.8. AFBEELDING VAN DEN HEER
ADRIAEN SLEGT.
E
en pyler van de Beurs, een ftut der koopvaerdy.
De lust van groot en kleen, van waen en trotsheit vry,
Het leven van de vreugd', en 't zout van 't vrolyk leven,
Rondborstig, ongeveinst, gulaertig en oprecht,
Een Man in burgerplicht' en kerkbeftuur bedreven,
Is SLEGT. neen: allerbest; die naem voegt Vader SLEGT.
1732. li OP |
||||
|
£ 50
O P D E
AFBEELDING
VAN
DEN HEER PETRUS ALBERTUS
VAN HAGEN. D
us heeft de Schilderkunst VAN HAGEN afgemaelts
In wien de Speelkunst zelf van boven is gedaelt.
Vereelt van eenen reij' uit 's hemels fchelle koren, Of zyne ziel beftaet uit louter kunstmuizyk ,
Zoo niet, dan fchildert thans Amfiön, dus herboren. Met hemelsch fnarenfpel, voor alle keurige ooren, 't Zielftreelende geluidt van 't eeuwigjuichend ryk.'
Wie des iet eediers dan dees kunstheldt fpeelt wil hooren, Moet hier op aerd' niet zyn, maer in der Englen wyk.
i7+i- OP |
||||
|
251
OP EENE
B E E L D E N I S
VAN
KONING DAVID.
Ml/cn heilige eerbiedt houdt mync aendacht opgetogen!
'k Zie DAVID, Gods Profeet, herlevende 'm dit Beeldt,
Godvruchtig neêrgeknielt met opgeheven oogen, Terwyl hy, God1 ten prys1, de gouden harpihaer itreelt.
My dunkt ik hoor zyn ftem en hemelwaerde noten. Des Hemels aendrift wekt den blos op 's Mans gelaet.
De glans van 't hemelhof, door zyn gezang ontfloten, Verguld den purpergloedt van 't koningklyk gewaedt.
De gouden iluijerkroon en fèpter ligt verfchoven; Dus buigt zich de aerdfche voor de Hemelmajesteit.
Zoo hoog als Judaes troon de veidhut ging te boven, Zoo laeg buigt zich de Vorst in ware ootmoedighext.
o Godlyk Harpenaer! uw Beeldt vol kunst en levens, Toont my uw majesteit en nyvre godvrucht tevens.. i7U- ü 2 DE
|
|||||
|
'
|
|||||
|
252
DESIDEER ERASMUS.
JL/e ernstfeste Wysheit daelde, in fchyn van DESIDEER»
Aen de oevers van de Rotte, om 't aerdryk te overflralen,
Dus gong 2y 't Bygeloof en 't overftandt te keer,
Vervolgde de cuveldaên en Bastaerdy der talen. Dus munte ERASMUS uit in oordeel, in verftandt,
In kerklyke oudheitkundc en weereldwyze zeden, En wees, van liooglieit wars, de eertytels van de hand',
Door Pauzen, Koningen en Vorsten aengebeden. [ 's Mans vredelievcndlieit, al was Euroop verdeelt, Al fchond de Twist de kerk, hield ftand, blonk onbedorven,
\ Dus heeft de Wysheit hem een duurzaem Eerebeeldt In zyn geboorteftat, in Rotterdam, verworren,
't Geen zyn verftandt en geest nog op iiunn' prys waerdeert,
|
||||||
|
En met zyn beeldt Atheen en 't Pallas beeldt braveert.
i7) o. |
||||||
|
I
253
O P D E AFBEELDING
. * VAN
JOOST VAN DEN VONDEL.
Jfjeichouw dees' Grysaerdt niet dan met eerbiedigJieit;
't Is V ONDEL, die Apol, in kunst en majesteit, By 't Dichterdom verbeeld, ja zelf Apol mag lieten, Dewyl Parnas hem eert als Grootvorst der Poëten. 1735. KASPER VAN BAERLE.
D
lis blonk van BAERLE, die, gelyk de middagzon,
De weereldt heeft beftraelt van Amilels Helikon, Der ouden Wysbegeerte en Dichtkunst deed verryzen.
Al toont hy dat de ziel vermeng- noch deelbaer is, De zielverhuizing geldt! want in hem woonden wis,
By zyn geleerde ziel, de zielen aller wyzen. 17*1. Ii 3 O?
|
||||
|
*54 ^ „ ^ „
O P D E
AFBEELDING
VAN
D E N H E E R FRANS GREENWOOD.
|
|||||||||||||
|
Ai
|
|||||||||||||
|
dus leeft GREENWOOD, met zyn Zangheldinn' en Lier*,
|
|||||||||||||
|
Door 't ftael in 't koper, en door 't koper op 't papier;
Docli fchooner weet zyn Geest zichzelven af te malen, Door 't diamanten ftift op glazen drinkbokalen. Maer 't glas is bros! 't papier; ja 't koper flyt de tydt! Geen noodt! zyn lier heeft hem aen de eeuwigheit gewyd. PIETER LANGENDYK.
|
|||||||||||||
|
z
|
|||||||||||||
|
ie hier, o Nederlandt! uw1 Moschus, uw1 Homeer;
|
|||||||||||||
|
Uw1 Plautus, die 't bederf der zeden gaet te keer;
Den fchrandren LANGENDYK, den Livius van 't Sparen,
Die Hollands Graven doet herleven in zyn blaêren:
Zyn Kunst verrukt de ziel wanneer hy ernftig dicht,
Doch fcherst zvn Geest dan lacht liet ftaetigst aengezklit
*£a ; LOF. |
|||||||||||||
|
LOFDICHTEN.
|
||||||
|
.^^_^~— -v..
|
||||||
|
«■----—.--—..
|
||||||
|
ra#—'J-.'-*—*—-'
|
||||||
|
257
E E R K R A N S
VOOR
DEN HOOGGELEERDEN HEERE MR CHRISTIAEN HENRIK
TROTZ, HOOGLEERJER IN DE RECHTSGELEERTHEIT
TE FRJNEKER; WEGENS DESZELFS
REDEVOERING
OVER DE VRYHEIT VAN GEVOELEN EN SPREKEN
DEN RECHTSGELEERDEN EIGEN. Nu heeft geen ïpoor myn Zangheldin te noopen,
Opdat haer lier een moedig liedt beginn',
TROTZ fluit de poort van 't hof der vry/ieit open, En nood al 't koor der Zangheldinnen in.
De Dichtgeest moet1 de laegte nu verachten; Hier vind hy 't perk dat muur noch renpael kent;
Hier 's ruimte voor zyne uitgelpreide fchachteh; Hier fchept hy aêm, hier is zyn element.
K k Mact-
|
||||
|
258 EERKRANS VOOR DEN HOOGGEL.
Maer zacht! wie of ginds, in een' kring' van nonnen»
Met hare kruin den hemeltrans genaekt?
De Vryheit, wie geen boeijen prangen konnen, Naerdien zy zelf alle aerdfche banden flaekt.
Haer majesteit ontglanst der Vorsten troonen, Haer heerfchappy alleen beheerscht zichzelf; Zy, onbelaên met fepteren en kroonen, Heeft tot haer ryk het ganfche luchtgewelf*
Het blinkend goudt van haer verheven gaven Zet volk en landt geluk en heil winst by,
Maekt koningen van flrenggeboeide flaven, Maekt hart en tong van alle banden vry» Die in haer fchaêuw' naer 't ryk der Eer' mag flappen* Vind troost in drukk', en licht in duisternisR
Door haer ontluikt de hof der wetenfchappen, En 't kunstgebloemt blyft eeuwig groen en frisch.
Dit moedigt TROTZ, Aertspriester in haer' tempel; Om de achtbre Deugdt en Wysheit, met haer floet',, Te leiden naer den hoogverheven drempel, Daer hy 't gehoor met nektar keft en voed. |
||||
|
Hr. Mr. CHRIS TI AEN HENRIK TROTZ. 259
De Vryheit deelt haer overëdle fchatten
Hier mildlyk uit, doch met een wys beleit;
Wie met heur gaef' in fhoodheit uit durft ipatten Dien word dees plaets, dien word haer gunst ofltzeit.
De Hemelwet, Natuur en de edle Reden Staen haer met hulp', gezag en wysheit by,
Opdat haer raagt die drie Bevalligheden Tot glory ftrekke, en dk tot nut gedy\
Dus fchenkt zy hare onfehatbre gunst en gaven De Zedekunst', haer trouwe toeverlaet;
Dus blinkt haer licht, die noordftar aller braven Tot luister van den vryen Burgerftaet.
Haer heilgenot, de fpoor der wakkre daden, Verrykt, zoover geen regel zulks befhoeit,
De Wysbegeerte, op wiens verheven paden Zich 't kloek vernuft met mannenfchreden fpoeit.
De Vryheit ftaet hier aen Historykennisf, Mits die zichzelf ftaêg wyfelyk bepaeP,
De vryheit toe , dat zy de deugdt en fchennis Van koningen en volkeren verhael'.
Kk 2 Maer
|
||||
|
26o EERKRANS VOOR DEN HOOGGEL.
Maer met wat nyd en wrevele verkeertheit,
o Hemelmaegdt! o edle Vryheit! fnuikt Gewetensdwang de magt der Godgeleertheit, Zooras die Schoone uw dierbre gaef gebruikt,
Hy ftookt niet Hechts aen de oevers van den Iber, Tot 's Heilands fmaedt, lieilfchendend martel vier,
De fiere Seine en Pausgezinde Tiber Zyn groots op zyn bebloede Kerkbanier. .
Och! kende van zyn kerkeren, zyn banden, En foltertuig 't vry Nederlandt zich vry!
Maerneen: nogllaen, vanouds, in deze Landen, De ftappen van die fnoode helharpy'.
Hoe vaek word nog 't Gevoelen van 't geweten, Wanneer de tong zyn heilzaem doelwit uit,
Door 't Priesterdom gehoort, en uitgekreten Als fchender van Vorst Jezus kuifche Bruid'.
Is 't hart niet vry, o Vryheit, in dees /treken, Waerom of 't U dan van omhoog ontfong ?
Mag 't rein gemoedt hier niet vrymoedig fpreken? Och! wat flavin is dan de nutte tong! Dan
|
||||
|
IIWIwBBPPiBJ^pfe'
|
|||||
|
Hr. Mr. CHRISTIAEN HENRIK TRORZ. 261
Dan 'k Zie dat ge ons geen voorfpraek wilt doen derven,
Daer 't heilig Recht zyn' troon gevestigt heeft ,
Naerdien gy meer dan ge iemandt deedt verwerven, Aen 't eêl vernuft der Rechtsgeleertheit geeft ;
Men mag, om u, haer geen gehoor ontzeggen; Zy fpreekt rond uit, zoo als haer brein 't befeft;
Ja durft heur hart op heure lippen leggen, 't Zy't hof, of kerk, of burgerplicht betreft.
Haer rede vloeit zoo vry, 200 onbedwongen, Als een rievier, die dam noch fchotdeur voelt;
Heur tael braveert de gladde voglentongen, In vryen galm', wanneer zy 't Recht bedoelt.
Zoo lieflyk is de Vryheit van vermogen; Zoo blaest zy TROTZ heur' geest en yver in,
Daer zyne tong de jeugdt houd opgetogen, In 't loven dier aenminnige Aertsgodinn'.
Terwyl zyn vlyt, 'm Themis tempelzaien, Op Frifoos grondt, haer dus een outer ilicht,
Voelt Batoos Maegdt de flikkering der flralen Van 't offervuur zich fpelen in 't gezicht. Kk 3 'kZie
|
|||||
|
262 EERKRANS AEN DEN HOOGGEL. enz.
'k Zie hoe haer leeuw, die keetens acht noch banden,
De manen fchud en vrolyk kwispeütatrt;
Hy loeit noch brult, maer ipeelt, en lekt haer handen; Zoo ftreelt de tael van TROTZ zyn' fieren aert.
Dit voed haer zieï met heimelyk genoegen. De rozenbeemdt ontluikt op heur gelaet,
Een edle drift doet haren boezem zwoegen, Uit zucht1 voor 't heil van Hollands vryen ftaet.
Haer voet vertreed den kerktwist en zyn fpoken; Heur taeije fpeer baert fchrik in 't muitziek brein;
Zy ziet met lust' het boffchavot verbroken, -"• En 't eeuwig flot aen 't Slot te Loevefteiti. ; '
In deze vreugd' zie 'k haer een' eerkrans ftrengelen ;
Van lauwren uit haer' vrygevochten tuin',
Lauwrieren, die wy met parnasloof mengelen, Lauwrieren, die de Vryheit om de kram
Van TROTZ, wiens reen den trots der nyd trotferen, > In de achtbre Schoof der Friefen, zal fchakeren. OP
|
||||
|
263
|
||||||||||
|
I - ■ ■.
O P D E
|
||||||||||
|
GEDICHTE
|
N
|
|||||||||
|
VA N
DEN HEER BERNARDUS DE BOSCH-
u
, wier vernuft de laegte ontklom»
Opdat ge in 't hooge heiligdom Der Dichtkunst', uwen lust aen englenipys fcoudt boeten» U nood ik hier, met hart en mond'.
Doch niemandt nader1 ooit dan met ontfchoeide voeten Dees' godgcwyden grondt. DE BOSCH, door 't zelve vuur gevoed,
Dat eertyds, met z,yn' wondergloed', Gods braemboseh branden deed en brandend' niet verteren, Leid ons in 't lustbosch van !z,yn' geest,
"Waerin de Rust en Lust gerust en bly verkeeren, 't Vermaek de fcorg geneest*
o , Hier |
||||||||||
|
264 OP DE GEDICHTEN VAN DEN
Hier vloeit, met levendigen zwier',
Een fpiegelgladde kunstrievier,
Die Ganges noch Paktool in rykdom heeft te wyken, Naerdien ze ook goudt en parels fchenkt.
En, met haer geurig vocht, dat zielen kan verryken, De kunstdorst laeft en drenkt, Dit rein , dit ftroomend diamant
Is, langs den fchitterenden kant,
Met bloemen ryk bezoomt, die 's hemels geur verfpreijen, Daer 't boomloof zielenbalfem draegt,
En, in het fchomlend groen, de ftem der voglen reijen Van 's Hoogden lof gewaegt. In 't midden dezer lieflykheên
Daelt 's hemels zangkoor naer beneên',
Op vleugels, die naer manne en paradyslucht rieken,
En looft Gods eeuwige genaê, Terwyl de morgenflondt der heilëeuw aen komt krieken
In 't juichend Efrata. |
||||
|
HEERE BERNARDUS DE BOSCH. 26$
Op deze hemeltoonen flaet
De Dichtnimf van DE BOSCH de maet;
Zy kuscht den lieven mondt en zachte rozewangen Der kindsheit van Emanuê"!,
Vlecht bloemen om zyn kribbe en flreelt hem met gezangen En kunstig lharenipeL Hier toont haer levend dichtpenfeel
Ons meenig edel Tafereel,
All' ipiegels voor de ziel' en breiddellooze tochten. Daer fchept zy ooren aen 't geboomt,
Terwyl haer Bybelzang de fiioö gemoedsgedrochten Bevallig temt en toomt. Ginds komen, door de frisfche blaên,
De zwoele windjes herwaerds aen, Met geur' van 't kunstgebloemt, dat zy fcliakeert en mengelt, o Dierbre geur! o zielenipys!
o Kunstbosch, dat myn' geest ophemelt en verengelt, Gy zweemt naer 't paradys! L 1 o Kui-
|
||||
|
266 OP DE GEDICHTEN VAN DEN enz.
o Kuifche, o edle Zangheldin!
De Hemel blaekt tot u in min;
Ik tie de Deugdt uw' kruin' een glorykroon bereijen. De onfterflykheit daelt vrolyk neer,
Om u, langs 't heldenfpoor, de heirbaen op te leijen, Naer 't hof der eeuwige Eer'. Hoe helder wil? de Schoone daer,
By 't altydbrandend' reukaltaer, Den naem van haer' DE BOSCH ons nageflacht doen hooren? Maer ftil.....wat edler klank -----fcy dwingt
Het teeder fnarengoudt.... Kunstminnaers, leent uwe ooren...i.
Treedt toe .... hoort wat ty zingt, 1741. |
||||||
|
)
OP
|
||||||
|
267
I
OP DE POËTISCHE
UITBREIDING en BESPIEGELING
O V E R D E
EUANGELISCHE GELYKENIS
VAN DEN
VERLOREN ZOON,
DOOR MYNEN KUNSTGENÖOT
FRANS DE HAES. is ky, die hier, uit den Jioogen,
Met blinkend liemellicht omflraelt. Op eene wolk van galmen, nederdaelt. En alle kunstbeminnende oogen Op haer bevalligheit en majesteit onthaelt? |
|||||
|
L 1 2 Myn
|
|||||
|
268 OP DE POET. UITB. EN BESP. OVER DE
Myn Nimf, 't is de eer van uw gefpelen
Waer yder hier 't gezicht op vest. De Dichtheldin van mynen Zangörest, Met wie ge, op galm van veel en kelen, Zoo vaek ten reije gaet in 't zangrig kunstgewest» Vlieg toe! zy fchynt u 'm te wachten;
Omarm haer met een' blyden zinn'. «.. Wil... Neen: houd Hand; de fchoone Zangheldin Treed, vol godvruchtige gedachten, Het hooge heiligdom des Bybels ftatig in. Ei zie, zy zet zich aen de voeten
Van Jezus, Gods Gezalfden, neêr> Belust om aen de heilbronn' zyner leer' Haer' godgewyden dorst te boeten, Daer Hy 't onzalig kroost der zonde gaet te keer. |
|||||
|
Hier
|
|||||
|
EUANG. GEL. VANDEN VERL. ZOON. 269
Hier ftreelen zyn gelykenisfen
Haer ooren met een1 hoogen toon',
Dan 't boetlicht van den langverloren Zoon Schynt haer, voor hun die 't heiKpoor misfèn, De rechte hemelgids naer Gods genadetroon. Zie toe, zy vat haer dichtpenfèelen.
Nu maelt zy 's Jonglings dwaeshejt af, Dan toont zy hoe hy 's Vaders Jiuis begaf, Zyn fchatten doorbragt in bordeelen, En, uitgehongert, fineekte om flechten zwynendraf, Maer welk een' gloedt van hemeiilralen
Maelt ze op zyn uitgeteerd gelaet,
Als hy zyn doen befchreit, verfoeit en haet,
En, wars van 't zondig ommedwalen,
Door 't boetziek tranendal naer zynen Vader gaet!
|
|||||
|
LI 3 Hoe
|
|||||
|
270 OP DE POET. UITB. EN BESP. OVER DE
Hoe levend fchildert ze, op zyn kermen
En 't zuchten, dat zyn ziel benart, De liefdedrift van 't Vaderlyke hart, Daer de oude Man, met open armen, Hem minnelyk ontfangt, en opbeurt uit zyn fiiiart'! |
|||||||||
|
Zy tooit de nieuwe praelgewaden,
Waermeê de Jongling word verfiert, Schoon de oudfte Zoon 't zich belgt en mort en tiert, Met fchitterende dichtfieraden, En maelt de vreugdt op 't feest, dat 's' Vaders blydfcliap viert, |
|||||||||
|
Haer vinding fiert met heilig lover
Dit kunstfluk, dat de kunstkroon ipant;
Voorts bied de tael de vinding' trouw de handt, En ftrooit'er goudt en paerels over: Ja zet het in een lyst van zuiver diamant. |
|||||||||
|
Gods
|
|||||||||
|
EUANG. GEL. VAN DEN VERJU ZOON.
Gods liefdevuur, nooit uit te blusfchen
Door afgunst, nydt of twistharpy, Verfpreit zyn' gloedt door hare fchildery, Wiens fchoon de Kunstgeleerden kusichen, En zet der Godvrucht1 zelf een' nieuwen yver by. Die hemelgloedt verrukt haer oogen.
't Schynt dat al 't aerdfch' haer' geest' ontzinkt, Zoo houd dat licht, waer 't uit haer Dichtlïuk blinkt, Haer in Befpiegling opgetogen. Ei hoor hoe goddelyk haer zuivre boetftem klinkt. Zy volgt de ftem van Gods Genade,
En nood, ja roept, uit al haer magt', Gods dierbaer kroost, verdoolt in 's weerelds nacht', Naer 's Vaders huis eer 't word te fpade, Naerdien zyn liefde 't reeds met open armen wacht. |
||||
|
272 OP DE POET. UITB. EN BESP. enz.
Dus leert ze ons 't hemelhof beklimmen,
By 't licht der vurige gebeên, Met ladderen van boete en zielgeween, En, fchoon ons doodt cnjhel begrimmen, Van 't kruigvol Golgotha op 't heilryk Siön treên. |
||||||||
|
Boetzangeres, all' de Englen luisteren
Aendachtig naer uw' zuivren toon! DE HAES, dat Godt haer kruin met Harren kroon'! Zy weet my aen haer luit te kluisteren. Myn ziel verliest zichzelf in uw' VERLOREN ZOON'! |
||||||||
|
'k Onthaelhem, met myn vreugdezangen, v
Zoo gul als hy, in 's Vaders wyk', ,. Op 't vette kalf, met juichend feestmuzyk, , ,..
Ooit werd verwelkoomt en ontfangen
Zoo zing' u 't Englenkoor eens welkom in Gods ryk. , ,, AEN
|
||||||||
|
273
AEN DEN HEER JOAN COUCK,
OP ZTN EDs. VERZAMELING VAR
'T GEBEDT DES HEEREIV,
DOOR DE MEESTE NEDER LANDSCHE
DICHTERS IN DICHTMAE T GEBRAGT
EN UITGEBREIDE
noodt ge, o brave C O U C K > ons heen ,
Opdat wy onzen lust verzaden? Is \ ons geöorloft toe te treên,
ïn fchaêuw van dees gewyde bladen ? *k Hoor, op 't muzyk van keel' en fnaer',
De Dichtkunst tot de Godheit fpreken; Ik Zie Gods Zoon het vuur ontfteken Op 't godgewyde hartaltaer,
Waer alle deugden zich vergaderen, EnGodt, als haren Vader, naderen. Mm Myn
|
||||
|
274 AEN DEN Hr. JOAN COUCK OP ZYN ED.
Myn ziel verliest zich in 't gefchal
Der reine en hemelwaerde wyzen, Die 's Heilands flem, al hemelval,
In zang hervormt, omhoog doen ryzen. En Godt, naer 't voorfchrift van zyn' Zoon
En 't heilgejuich van 't hof der hoven. Genaken, bidden, dienen, loven En pryzen op een' Jioogen toon ,
Wien 't Hechts vergunt is zich te mengelen Door 't feestmuzyk der zalige Engelen. Wie weet. of't, in het hemelryk ,
Den Reijen in Gods Zangpriëelen Met lust, dit heilig Kunstmuzykj
Op hunne harpen, naer te ipelen? Wie weet hoe Gods Menschlievendheit
Tot 's menfchen byftandt word bewogen , Zoo vaek dees galm zich in den hoogen Gezwind van trans' in trans verfpreit,,
Waeruit de blyde Hemelfcharen Aendachtig op uw kunstboek ftarenr
Des
|
|||||||||||
|
—p
|
|||||||||||
|
£\-a\n_ii ,i^^»^^-"^^^4it
|
|||||||||||
|
-■ ■■. .. .
|
|||||||||||
|
VERZ. VAN 'T GEBEDT DES HEEREN. 275
Des bie liet vry den Hemel aen3
Omringt van uwe Dichtverflanden, Doch laet de zulken verre flaen,
Dis, van onhemelsoh vuur aen 't branden, Op Nadabs en Abihus ipoor,
Het offer door hun drift ontwyden; Zoo moet' uw Kunstmin eik verblyden; Zoó worde uw naem, in 't hoogfle koor,
Door uw godsdienstig Boek verheven, In 't Boek des Levens opgefchreven. *743- |
|||||
|
Mm 2 OP
|
|||||
|
i?6
O P
*
'S HE.l'LANDS
KRUISGESCHIEDENIS,
IN DRIE HONDERT ACHT EN VEERTIG
DICHTTAFREELEN AFGESCHETST, DOOR
A R Y W Y S.
JLye Dichtkunst, in Gods ryk,
Op 't juichen aller koren , Al zingende geboren, Zoekt haer geboortewyk',
Een reeks dichtfchilderyen Eerbiedig toe te wyen. De ftof,• die 't haer geviel,.
Met goud t der heilzonilralen,
Naer 't leven af te malen,
Ten troost van 's menfchen ziel',
f
Tot 's Hoogilen eer en glory; WasrsHEILANDS KRUISHISTORY.
|
||||
|
OP 'S HEILANDS KRUISGESCHIEDENIS 277
Zy nam haer' geest te baet, ;
En heeft, om haer tafreelen
Met blinkende juweelen, Geheiligd kunstfieraadt
En lelyen en rozen
Te fleren, WYS gekozen» Des daelde ze uit haer' trans*,
Als eene lichtftrael, neder, Verlichte 's Dichters veder
En brein met haren glans',
Straks werd, door haer vermogen, Zyn geest zich zelf' onttogen. Toen fchildert hy Gods Zoon,
Met 's menfclien fchuld' beladen, Beangst, belaegt, verraden, Befchimt, met. fmaed' en hoon',
Gemat door wreede pynen, Beklaegt van Cherubynen. M m 3 Hy
|
||||
|
278 DOORARYWYS,
Hy beeldt den kruisberg af,
Het kruishout, 's Helds elende," Zyn doodangst, levensënde, Zyn natbekreten graf,
Waer om de vrouwen zweven, Recht kunilig en naer 't leven. Hoe wil nu 't Hemelhof
Dees tafereelen groeten En zyn verlangen boeten, Aen de edle kunst en ftof,
Zoodra zy met gezangen Omhoog zyn opgehangen. o Dichtgezinde floet,
Deugdminnaers, Godgetrouwen, Wilt ge ook dees kunst befcliouwen Zoo nadert; ziet met ipoed';
Eer de Englen nederdalen, En haer ten hemel Jialen. *74rk |
||||
|
279
O P D E AFBEELDINGEN
e
DER
GRAVEN VAN HOLLANDT.
DOOR DEN HEER
PIETER LANGENDTK.
m
4 Vjry* die gerust in Batoos wyk>
Befchenen door de zachte ftralen
Der gouden vryheit, aêm moogt halen,
»
Uw zietftem huwt aen 't woudmuzyk , Wen 't vogeltje op de takjes fpringt
En vrolyk vryheit blyheit zingt; -
Terwyl ge, op \ vloeijen van die toonen, Den wellust fmaekt van 7t vry gemoedt-.
En al den fchat der rykfte troonen y
Noch fchitterende koningskroonen,
Zoudt kiezen voor uw1 vryen hoedt l
Ei
-
*
|
|||||||
|
—^——-
|
|||||||
|
-j^$&Mi^:&*é :.: ,*i ':
|
|||||||
|
a8o OP DE AFBEELD. DER GRAVEN VAN
Ei laet de fchoone Zangheldin,
Die , als de zon, hier aen komt pralen , Uw' geest op kunstmuzyk onthalen, Treedt, op haer' wenk, dit zangkoor in,
Dat zy der vryheit heeft gewyd,
'Naerdien ze, in haren morgentyd',
De borst dier godheit heeft gezogen. En, door de Trouw voor 'c Vaderlandt,
In wetcnfehap is opgetogen, Dat tuigen haer betoovrende oogen, Vol vuurs, dat in haer' boezem brand. . r~^
De wakkre LANGENDYK geleid ' '
Dees achtbre Speelnimf van zyn zinnen, Die hem den kunstlauwner doet winnen, Waer zy heur gouden fnaren vleit,
Langs Helikons bebloemden top,
Graef Willems hof, aen ''t Sparen, op,
Op 't handgeklap der letterbraven; Hier roept zy, door haer kunstgezag,
Dat de oudheidkunde weet te ftaven, De aloude Graven uit hun graven Te voorichyn in den lichten dag. Haer
|
||||
|
HOLL. DOOR DEN Hr. P. LANGEND. 281
Haer Zusters vlyt doe, aen den wand',
Hun flomme beeldtenisfen zweven , Om 't gretig oog een fchets te geven, Van hun gelaet, kleed y en iland';
Zy eischt dat elk, met ronde tael',
Zyn daên en inborst ons verhaeP,
Hier geld ontzag noch tegenwryten, Zy durft hun, by 't historylicht,
In 't graeflyk aengezicht verwyten Wie naliet zich voor 't landt te kwyten; Wie kryg en oproer heeft ge/licht.
De Tuinmaegdt, thans van vrees benart,
Door rampvoorlpellende onweêrvlagen, Schept in dit grootsch beflaen behagen, Dat haer den kommer flrykt van 't hart;
Zy zwenkt haer wydgeduchte fpeer,
Zy klimt van haren zetel neer,
Daer zy dees Zangheldin beluistert, En ziet wat trotsch gezag, voorheen,
Haer eer en glory heeft verduistert,
Wie haer befchermt heeft, wie gekluistert,
Wie haer op 't zwoegend hart dorst treén.
N n Haer
|
||||
|
282 OP DE AFBEELD. DER GRAVEN VAN
Haer ongetoomde Leeuw begluurt,
Al grimmende , met brandende oogen, Zyn oude Heerfchers, wier vermogen, Wier yzren prang hy heeft bezuurt;
Dan zyn ontvonkte wraek bedaert,
Hy duikt, hy fpringt, hy kwispelflaert,
Als hy dees Dichtheldin hoort fpelen; Ja weent, dat hy , aen Sparens boord',
Of in de groene loofpriëelen Van 't boomryk Hout vol orgelkelen, De gouden lier van Orfeus hoort.
Terwyl neemt Hollands vrye Maegdt
De fchoone Zangfier in haer armen, Belust dees Pallas te befchermen, Wiens rein geluidt heur geest1 behaegt,
Zy kuscht en herkuscht, onvermoeit,
Haer' mondt, waer hemelval uit vloeit,
En wenscht dat haer gezang bedyë, Opdat geen nieuwgeimeden boei
Der blind onthaelde heerfchappyë,
Gansch Hollandt drukk' met flavernyë',
Maer zyne Vryheit eeuwig bloeij'.
Myn
|
||||
|
HOLL. DOOR DEN Hr. P. LANGEND. 283
Myn Dichtgeest, die ten feestdisch gaet
Als hy dees Zangnimf mag begroeten, Strooit letterloovers voor hacr voeten, En kuscht den zoom van haer gewaedt.
Myn Landgenooten, volgt dit fpoor;
Ontzegt haer godfpraek' nooit gehoor,
Die leert Udat uw TROUW MOET BLYKEN, Voor 't aerdsch en 't hemelsch Vaderlandt;
Wat lauwren haren lof verryken, Zy wenscht dien eerprys flechts te flryken Dat zy die hoofddeugdt zong in ftandt.
|
|||||
|
Nn 2 OP
|
|||||
|
284
O P D E
GODGELEERDE EN ANDERE
AENTEEKENINGEN
V-A N
JOANNES HOOGEVEEN,
IN ZTN LEVEN LEERAER DER REMONSTRANTEN
TE BERKEL.
G y Letterbyën, die, in de eeuwiggroene dalen
Der Godgeleerthek, aest op eêl gebloemte en Haên, Hier wyst UHOOGEVEEN verfchot van bloemen aen, En toont wat honig hy daer zelf wist uit te halen.
Kan U dees uchtendftondt verkwikken door zyn flralen.
En is uw kiefche fmaek door deze Proef voldaen, Zoo wacht niet dat dit licht ooit hooger op zal gaen,. Of dat, dat HOOGEVEEN met beter ooft zal pralen,
o Neen: een zwarte wolk verkeert zyn' dag in nacht;
Een doodftorm heeft geboomte en bloefem omgebragt; Want HOOGEVEEN ontfliep, eer hy dit werk zag leven. Dat Berkels Vredekerk hem om zyn lesfen eer';
De Leeslust het gezicht naer deze bladen keer',
En zie wat zyne vlyt vergaert heeft en gefchreven...
«733- OP
|
||||
|
285
OP DE
STICHTELYKE GEDICHTEN
VAN MYNEN KUNSTGENOOT
FRANS DE HAES.
E
i hoor! wat heilig kunstgefchal
Voed hier , met zuivren hemelval, De zanggezinde ziel, door de ooren* Waer leid, waer voert dees galm my heen ï
Gewis onze aerdbol ryst naer 't hoogft' der hemelkoren * Of 't hoogfte koor daelt naer beneênï o Leeslust, die zoo vaek myn* geest
Op Dichtbanketten leid te feest,. Daer wy luchthartig fpelemeijen, Kniel, val, met my, op 't aenzicht neer, Hier imaek ik Englenfpys; hier zingen al de reijen Den driemael Heiligen ter eer\ Nnj Indien
|
||||
|
286 OP DE STICHTELYKE GEDICHTEN
Indien dees zangtoon, die my boeit,
Uit fterffelyke lippen vloeit, Heeft haer een altaerkool bewogen, Of een der Zangren van Gods troon' Zingtj onder dit muzyk, met lieffelyk vermogen, Geftaeg den zuivren boventoon. Gaet de aerdfche- met de hemelvreugd1,
Tot zielvermaek der blanke deugd', Ooit vrolyk handt aen hand fpanferen, Zoo is 't in dees verheven ftreek: Hier hoort dat zalig paer Gods Zangers kwinkeleren, By 't ruifchen van een nektarbeek. Ik hoor den toon van 't Paradys!
Dus roerde Mirjam, God' ten prys% Heur fiksgefpannen cyterfharen; Op zulk een zangwys zong, voorheen, By 't vrolyk hupplen van Gods teêrgeliefde fcharen, De Heirtoghtleider der Hebreen. > Heilige
|
||||
|
VAN MYNEN KUNSTG. F. DE HAES. 287
o Heilige Aendacht! luister fcharp.
Dus klonk de koningklyke harp Van Isrels goddelyken Zanger: Men hoorde Cedrons fiere Zwaen, Den wyzen Salomon, van hemelsch diclitvuur zwanger? Dus hemelhooge toonen flaen. Maer ftil... Hier boeit my tong by tong,
Waerdoor die Godsrei namaels zong, In Hollands groene dichtwaranden. 'k Hoor Baerles Nederdiüt/che lier. Daer blaekt de gloênde toon der godgeleerde Branden Myn borst met godgeheiligt vier. Hoe ftreelt..! Maer wat bevalligheit,
Wat Schoone, ryk van majesteit. Ontluikt myn zoetbetooverde oogen? o Dichtnimf van myn1 Zanggenoot, Wat heeft uw zang myn' geest verrukt en opgetogen, Terwyl hy rustte in uwen ichoot! |
||||
|
*B8 OP DE STICHTELYKE GEDICHT, enz.
De ftralen van dat zingend koor,
Waerin ik flus my zelf' verloor, Zyn tot één punt in u verecnigt; Dat is dat geestverkwikkend licht, Die gloedt, waermeê uw kunst verfteende harten, Ieenigt, En godgezinde zielen fticht. Dat licht, dat vuur ontvonkt den gloedt
Der liefde in 's hemels Englenftoet, Verheft op uwe deugdt en gaven; Die glans, de roem van Rotte en Maes,
Omringt, als eene Zon, tot vreugdt der Letterbraven, , 't Hoofdt van uw' Voedfterheer DE HA ES, I74-J-
|
|||||
|
OP
|
|||||
|
28p
O P D E N
VIERDEN DRUK VAN
ABRAHAM
DEN AERTSVADER, DOOR
ARNOLD HOOGVLIET.
XoenHOOGVLIETS fchoone Dichtheldin
Zich naer de Onfterfflykheit, het voorwerp van haer min, Zou lpoeijen, voor 't gezicht der fteriFelyke volken, Zag ze een"1 fneeuwitten Deugdenftoet,
Gods Hartvriendt, ABRAHAM, op eene koets van wolken, Opvoeren, derwaerd heen, omringt van hemelgloedt. O o Straks
|
||||
|
Straks ftygt ze, zingende,- van de aerd1;
Zy volgt den grooten Heldt in zyn verheven vaert, Schakeert hem eene kroon van paerlen» diamanten En eeuwigblinkend zonnegoudt;
Zy tooit zyn wit gewaedt met hemelfche amaranthen En Paradys gebloemt, welks luister nooit veroud. Dus, langs een ipoor van gloênden glansP,
Als eene nieuwe zon, tot driewerf, in haer' transP, Met onnavolgbren loop', al haren druk ontilegen, Verhief ze, in 't einde, zich zoo hoog,
Dat wie haer nazien, op heur luisteryke wegen, Haer, 't zangziek hart ten fpyt', verloren uit het oog.
Des kleed ze thans, voor elks gezicht,
Zichzelf, ten vierdemael', in nieuwherboren licht, "Nog fchooner dan zy ooit in 't kunstgraeg oog deed dalen. o Deugd- en Dichtgezinden! flaert,
Staert y-vrig op haef glans!... Geen zon fchiet reiner flralen!... Ziet toe, eer ze u ontryst!... 'k Verlies my in heur vaert! AEN
|
||||
|
AEN DEN HEERE
JAN DE MARRE,
OP DE UITGAEF VAN ZYNE
BESPIEGELINGEN OVER
GODS WYSHEIT
IN.'T BESTIER DER SCHEPSELEN;
E N
EERKROON
VOOR DE CAEB DE GOEDE HOOP.
XJataeffche Ariön, die, op zee,
Ten reij' gaet in 't gewoel der baren, Op 't klinken van uw tuivre maren; Ei troon me, in 't grimmen der gevaren, Niet uit myn ftille boekgel meê!
Oo 2 DE
|
||||
|
292 AE^ DEN Hr.J.DE MARRE OPDEUITG.
DE MARRE, gun my thans te marren
Daer my de Rotte kuscht en boeit! ï ... ....
Wie kan u volgen waer ge u fpoeit,
Nu neder ftygt daer de afgrondt loeit, Dan moedig ileigert naer de ftarrea? Wat 's dit ?... Hoe fhel vervoert ge my
Door onweêrftaenbaer kunstvermogen! Nu word ik door geen waen bedrogen. Het Vaderlandt ontduikt myn1 oogen; Wy ftreven Oostwaerds zy aen zy\
ïk leef in uw Bezegelingen,
Daer gy, ontvonkt van heilig vunr,:
Uw' Wysgeer, fchrandre Palinuur,
Den grooten Schepper der Natuur'
Vertoont in 't wezen aller dingen. |
|||||
|
Ik.
|
|||||
|
VAN ZYNE BESP. OVER GODS WYSH. 293
Ik zie op klip, op bank en rots,
Op Heil gebergte, in planten, dieren, In tindelende hemelvieren, En 't zwalpend nat, waer door wy Zwieren, De wysheit des alwyzen Gods.
Uw Dichtkunst voert de zinnen ipelen;
Haer handt beltrooit den Oceaen
Met kunstgebloemt en rozeblaên.
Hier kan de ziel ten reije gaen
In kristallynen lustpriëelen. Maer och! 'k zie zee en lucht in twist,
Een dolle ftorm, zyn hol ontflopen, Komt ons op 't fchrikkelykit' beloopen. Hoe vreeslyk fluit Godt de oogen open Van uw' verblinden Afgodist!
|
|||||
|
O o 3 Tc Zie
|
|||||
|
294 AEN DEN Hr. J. DE MARRE OP ZYN
'k Zie 't zeenat op de klippen branden.
Hoe kraekt de kiel! hier heerscht de doodt!
Wie red....? Heb dank, o kunstpyloot,
Die ons, behouden uit den nood',
Aen 't Hoofdt van Goede Hoop doet landen. "Wat teelt dees oort, op berg en duin,
Op kruidryke akkers, groene paden En velden, ryk van bloemfieraden, Onfterffelyke lauwerbladen,
o Zeepoëet, voor uwe kruin'!
o Zang! o zee! o landgezichten!
Gy boeit my met een' fterken band'. DE MARRE, ik hou hier vrolyk Handt Ik blyf— Maer neen! het Vaderlandt Nood me op uw Hof- en Mengeldichten. 1746. |
||||||
|
Ui
i ,
295
O P D E
STICHTELYKE
GEDICHTEN
VAN
LUKAS BURGVLIET.
J)URGVLIETS vlugge geest verkoor,
Om, op 't aerdfche levens fpoor,
Hemelsch lauwerloof te winnen, Drie volfchoone Gezellinnen, Nektarfchenkfters voor 't gehoor.
|
|||||
|
De
|
|||||
|
OP DE STICHTELYKE GEDICHTEN
De een was Speelkunst, wiens vermogen
Hart en ziel houd opgetogen; De andre Zangkunst, rein van keeP,
Echoos van het zangpriëel
In de onmeetbre hemelbogen. Voorts vernam men in dien trits'
Dichtkunst, 's levens blyde gids,
Die, gehult met Sarons rozen, Siöns heuvel heeft verkozen Voor Piëer of Pindus fpits:
Dichtkunst, die, om Godt te pryzen,,
Ons, langs 't fpoor der Oosterwyzen, Naer des Heilands kribbe leid;
Of zyn Avondmael bereid,
Om de graege ziel te fpyzen. |
||||
|
VAN LUKAS BURGVLIET. 29?
Taen 's Mans geest zich 't Jyf onttoog1
En gezwind ten hemel vloog.
Stond dit Drietal gansch verlegen; Dan zyn Zang- en Speelkunst itegen Met haer' Schutsheer' naer omhoog ^
•
Zyne Dichtkunst, naeuw te prangen 3
Dacht hem mee, met fnelle gangen,
Naer te volgen door de luchtj Doch zyn Zoon weêrftond haer vlugt, Hield haer in zyn' arm gevangen,
«
Aengenoopt door Oudermin,
Schenkt die Zoon, met blyden zinn\ Dus zyn' Vader hier een kvQny
Door gQQa' doodt te wederftreven,
Ons dees Christen Dichthcldin. Pp Kan
|
||||
|
298 OP DE STICHTELYKE GEDICHT, enz.
Kan zy 't vleesch naer eisch beftryen,
't Heilgraeg hart tot vreugdt gedyen, Zingen naer Gods hemelfeest, 't Zal omhoog haers Dichters geest, Ja in 't graf zyn lyk verblyen. |
||||
|
*99
O P H E T DERDE DEEL
DER
GEDICHTEN
VAN
D E N H E E R PIETER LANGENDTIC
*
j^taekt, dartle Koeltjes, ftaekt uw fpeleni
o Kenmer Hout! roer loof noch kruidt;
De wildzang zwyg' in uw priëelen; Ja zelfs het choor van filomelen; Uw Orfeus ftreelt opnieuw de luit. |
|||||
|
P p 2 Gy
|
|||||
|
300 OP HET DERDE DEEL DER GEDICHT.
Gy, blonde Nimfjes, die, in't Sparen,
Staêg duikelt, dobbert, ipringt en zingt , Duikt ftil in ichaêuw van lis en blaêren,
Beluistert weer den galm dei fnaren,
Die uw Ariön kunstig dwingt. En gy, o Hofilat van 's Lands Graven!
o Haerlem! op uw krygsdeugdt ftout,,
Boog ook op uw1 Amfiöns gaven,, Die weder, om uw1 roem te ilaven, Met zyne lier uw muren bouwt.
Bleeft ge immer opgetogen hangen
Aen LANGENDYKS vergode lier, o Neêrlandt! boet dan uw verlangen -y
Hy nood u weer op edle zangen,
Op kunstmuzyk, vol geest en zwier» |
|||||
|
Zei
|
|||||
|
VAN DEN Hr. PIETER LANGENDYK.
Zie hoe de Roem der Dichteresfen,
Zyn Zangnimf, met lauwrier getooit. Tot vreugdt der driemael drie Godesfen»
Weer mirten, palmen en cipresfen,
Gebloemt en lachend kunstooft ftrooit. Strykt neder, kiefche Letterbyen,
Daelt op dit loof, gebloemte en fruit* Vol hemelgeur en fekkernyen,
Wel waerdïg dat wy 't Godheên wyen ;
Puurt > zuigt'er nieuwen honig uit. o
Hier vloeit ook balfem voor de betea
Der jainmeripinn', Tarantula:
De Kunst verblyd hier 't droef geweten* Leert Rouw en Leet zichzelf vergeten. En komt het kwynend hart te ftaê•
Pp 3
|
|||||
|
*
|
|||||
|
302 OP HET DERDE DEEL DER GED. enz.
De Tydt moc^ fchenden, de Afgunst honen,
. Dees Dichtkunst tart den tydt en nydt. o Kunst! men kan met glorykroonen Noch lofge^angen U beloonen, Wyl ge allen lof ontwasfen £yt. |
|||||
|
17J0.
|
|||||
|
303
|
||||||
|
O P D E
|
||||||
|
HISTORIE
DER
PA U SE N
O F
BISSCHOPPEN VAN ROMEN,
IN 'T ENGELSCH BESCHREVEN DOOR
ARCHIBALD BOWER,
WELEER HOOGLEERAER DER REDERTKKUNDE,
HISTORIËN EN FILOZOFIE OP DE HOOGE
SCHOOLEN FAN ROMEN, FERMO EN MACE-
RATA, EN VERVOLGENS RAEDT TER
INQUISITIE.
EN IN 'T NEDERDUITSCH VERTAELT DOOR
DEN HEER
JOHANNES BRAK,
LEERAER DER DOOPSGEZINDEN TE AMSTERDAM,
VjTy> die den weitfchen ftoet van Bisfchoplyke Vaderen,
De Roomfche Paufen, graeg zoudt van naby bezien, Maer voor hun trotsheit fchroomt, of fchrikt om hen te naderen.
Om niet verplicht te zyn hun hulde of eer te biên: Ontfla
|
||||||
|
304 OP DE HISTORIE DER PAUSEN
Ontfla u van die vreest zet herwaerds aen uw fchreden.
Hier geld noch voetkusch, groet of ander eerbewys;
. Men nadert hier hunn' troon niet knielend met gebeden; o Neen: hun heiligheit is hier gering van prys'.
Al ftaen zy hier naer eisch ten toon' in Batoos dalen. Met al hun kerkgebaer en waenwys bygeloof,
't Hervormde Heilgeloof fchynt met haer zuivre ftralen Den klatergouden glans van hunnen hoogmoed1 doof!
Historykunde wekte, uit hunne marmren graven, De doode Paufen op, fchoon lang tot asch vergaen,
Ontzag 't gewyd gebeent noch 't geen hunn' roem mogt' ftaven, Ja zelfs den blikfem niet van 't hooge Vatikaen.
Op haer believen koomt, op dat hun leven doorfchyn', Elk, juist gelyk hy op den kerkelyken ftoel
Den ftaf en myter droeg, naer zynen aert te voorfchyn, En fielt gewillig zich haer vlugge penn' ten doel'.
Zy fclienkt hier op haer veer aen BO WER, haren Scliryver * Op dat hy, by het licht der waerhek, yders daên
Befchryve en elk vertoon', door zyn vernuft en yver, Met onuitwisbren inkt op onvergangbre blaên.
Ver.
|
||||
|
OF BISSCHOPPEN VAN ROMEN. 305;
Vergeefs wil hy nu Rome aen zyne vly t verplichten,
En heffen hun gezag aen 't Roomfche kerkgewelf;
Dewyl Gods Engelen zyn' duistren geest verlichten Beftryd hy 't Roomsch geloof in weerwil van zich zelf '.
Hoe meer hy hun bedryf by 't zonnelicht der reden Op waerheits toetsfteen ftrykt en zuivert van den fchyn',
Hoe min hy ziet dat zy Sant Peters plaets bekleeden, Of in het kerkbeftuur Gods ftedehouders zyn.
Dan 't Pausdom in 't gefloelt der Paufen te beftryden, Het Roomfche bygeloof te doon by 't Roomsch altaer,
Der Paufen heiligheit voor 's Paufen oog te ontwyden Waer' een te ftout beftaen, en zelfs vol lyfsgevaer;
Des ruilt hy 't heilloos Rome, al word'er zyn geleertlieit In 't hoogefchoolbeftuur tot hoogen prys betaek,
Voor't heilryk Brittenlandt, daer, vry van fchoölverkeertheit, 't Hervormde Heilgeloof in vollen luister praelt.
Zyn vaderlyke grondt begunstigt zyn behagen, De vryheit des gemoets maekt zynea,veder vry.
Nu durft hy Paus by Paus voor zynen fchryflloel dagen, Ondanks hun kerkgezag en weereldlieerfchappy'.
Q.q Hy
|
||||
|
3o6 OP DE HISTORIE DER PAUSEN
Hy monflert al den ftoet. Wat krielt het om zyn* zetel
Van Myterdrageren, verfcheidelyk van aert!
Dees nederig, die trotsch, dees zedig, die vermetel, Op hunn' driedubble kroon"1, de fleutels en het zwaerdt,
Hy wikt en weegt naer eisch een7 yders doen en leven. Ontdekt in hunne leer' 't verdervend zielfenyn ,
En lochend ftout den last van boven hun gegeven, "Waer door elk opperhoofdt der Kerke waent te Zyn.
Zyn yver temt den trots dier trotfche Kerkelingen; Ja durft hun hoofdt voor hoofdt, hoe fier hun eerzucht pleit'.
Met onverfchrokken moed' de onfeilbaerheit ontwringen, En toonen hoe elk doolt op 't padt ter zaligheit.
Hy wraekt hun heerfchappy op lichamen en zielen , In 't hemelryk, op de aerde, op levenden en doön;
Alleen het werk van Hem, voor wien alle Englen knielen, Den Schepper van 't heelal, den Godt van alle goön.
Zyn vlyt ontweldigt hun de fleutels van den hemel, En ban en aflaetbul, wyl geen verdoemenis,
Vergiffenis of loon, van hun in 't hofgewemel, Maer in het hoogst gerecht by Godt te wachten is. |
||||
|
OF BISSCHOPPEN VAN ROMEN. 307
Hy toont elk 'm hunn' waen en loosvernisten wandel,
Die 't bygeloovig volk op bloedt en fchatten ftaen,
Hun fiere heerfchappy, hunn1 godvergeten handel," Doorliepen ftaetkunde, en vloekwaerde fchyndeugdt aen.
Maelt hy de kwaden af met hatelyke verven; Hun, wier godvruchtigheit met zuivre flralen blonk,
Doet hy verdienden lof noch ware glory derven, Maer zet hun deugdt in 't goudt voor de eeuwigheit te pronk,
De kerkvergaêringen, de krygs- en geestlyke orden, Grondvesten hunner Kerk', en wie die heeft ge/licht^
Wat van hun wonderdaên en fabels ty geworden, Stelt zyne veer, by elks gefchiedenis, in 't licht.
De wakkere ARCHIBALD had naeuwlyks dus de daden, Der Paufen en 't bedrog van 't Pausdom afgemaelt,
®
Of gansch Brittanje kuscht de doorgeleerde bladen, Waer uit Historykunde en ware godvrucht flraelt.
't Hervormd Geloof vermeert haer glansièn met dien luister, Waerdoor ze, als 't morgenlicht, met fchooner gloed ontluikt,
Dus fchynt zy 't bygeloof van 't blinde Pausdom duister. Dat, krimpende van fpyt', voor hare voeten duikt.
Qq 2 Dit
|
|||||
|
■^J'1
|
|||||
|
3o8 OP DE HISTORIE DER PAUSEN enz.
Dit ipoort den iclirandren BRAK, daer hy in de Amfteldalen "
's Aertsherders kudde voor den helwolf trouw bewaekt,
En koestert in den gloed der zuivre heilzonftraleiï, Terwyl zyn vlugge geest van hemelyver blaekt;
Dit fpoort dien Bybeltolk omBOWERS letterpaden» Als Tolk zyns Vaderlands, taelkundig in te flaen j
Dus doet zyn zuivre flyl, vol edle taelfieraden, Zyn Landgenoten hier de Britfche ipraek verflaen.
Zyn veder is de toorts die ons de breê HI STORY DER ROOMSCHE PAUSEN doet befchouwen by haer licht.
Men vlecht' den Heilherout een dubble kroon van glory, Wyl hy met tong1 en penn1 zyn Kerk en Landt verplicht.
17 $1- IS
|
|||||||
|
%£&
|
|||||||
|
VER-
|
|||||||
|
i_^^^0^teu^«i^&»>-H-<*w^ ttf!
|
|||||||
|
309
VERKLARING VAN E E N E
BYBELTYTELPLAET.
G ODS ZOON, de Vorst des heils, met Hemellicbt omftraelt
Vertreed den Kop der Slang', ten fchrikk' der helfche maften DaerHy, ontzachlyk, op dm JerdMoot zegepmdt 3
En 't Kruis ligt onderdrukt, berooft van alle krachten; Het HEILGELOOF, gekleed in Hagelwit gewaedt, '
Verzelt van LIEFDE, en HOOP, die, vol genoegen, de oogen Op de onvermoeide zorg en trouw der LIEF DE flaet,
Die in 't befpieglen van G O D S Z O O N zit opgetogen; Omhelst zyn voeten, die zy blindling lïreelt en kuscht.
Zie't heilig VIERTAL, 't welk, door's Hemels geest gedreven, In 't Boek der Waerbeit, dat by 't Kroost der Liefde rust,
Gods groote wonderdaên gezien heeft en befchreven. Op
|
||||
|
3io VERKLAR. VAN EENE BYBELT. enz.
Op 't Voet [luk zien we , in 't Rondt met Distelen omgroeit,
Het Eerjle Peter van God' en zyn geboón verdwalen. De Boom des Levens, eerst door 't zondevuur verfchroeit,
Krygt weer verkwikkend Loof, door kracht der Heilzonftralen. De Godstolk MOZES ziet de Bondkist nedrig aen,
En draegt, by's Hemels Wet, zyri' JStaf, Gods wonderteeken; AA RON praelt van ver, en fchynt gereet te flaen,
Om Gode, op 't zoenakaer, het offer aen te fleken. Gods Dichter, DAVID, doet zyn heilig fnarenfpel
En profeetzygezang van GO ELS komst gewagen;
Vorst S A L O M O N verbeid die Hoop van Israël, Het rookend Sinaï duikt met zyn donderflagen
En bleeke Blikfems in den flaeuwen achtergrpndt, Dus wykt de fchaêuw van'tOud voor't licht van 'tNieu wVerbondt. i 746.
|
|||||
|
VER-
|
|||||
|
VERKLARING
V A N D E
YTELPLAET.
VOORDE
STICHTELYKE GEDICHTEN VAN
LUKAS BURGVLIET,
JL/s .GOD VRUCHT, die van yver blaekt,
Spoort haren DICHTER aen,
Om 't voorwerp, dat heur' geest vermaekt, Aendachtig gaê te flaen:
Dat is de Betbkhemfche Stal^ Waer JEZUS, V Godlyk Wicht,
De blydfchap van het tranendal, In de arme Kribbe ligt^
Door een ganschvreemde Star be/lraelt, Door 't Engeldom begroet,
Opdat hy, van omhoog gedaelt, De fchuldt van AD AM boet'j
R r Van
|
||||
|
312 VERKLARING VAN DE TYTELP. enz.
Van ADAM, die, ginds in't verfcliiet,
Na 't eten van de vrucht',
Terwyl hy angstig ommeziet, Voor 's Hemels gramfchapp' vlugt.
Dees treur- en blyftof floken 't vier In 's DICHTERS borst en veer,
Daer hy , omringt van Lichtpapier, Haer affchetst, God' ter eer'.
Voorts ziet al 't bywerk, 't Wierookvat» De Globe en Boekery,
Op 't vindingryk vernuft, den fchat Der vlugge Poëzy'.
174.6. |
||||
|
31$
VERKLARING V AN D E
TYTELPLAET,
VOOR DE ARTSENYWINKEL VAN
WOUTER VAN LIS, M. D.
X-)e MENG-en SCHEIKUNST, opgetogen,
Wend haer belpiegelend gedicht
Naer ESKULAEJ3, wiens wys vermogen Haer1 nyvren weetlust onderricht:
AU1 de Oogen 'm haer Kleedt beduiden Dat ze alles vlytig gadeflaet,
\ Zy in liet mengen van de Kruiden, 't Zy 't Weêrglas (*) haer 'm 't floken baet.
(*) Tbermometron
Rr 2 Zy
|
||||
|
'-—"5 "
|
|||||||
|
314 VEKLARING VAN DE TYTELP. enz,
Zy ftelt, ten baekVvan 't dwalend gisfen^
...
Haer kunstlicht op 't papieren veldt.
De Sfinx, die elk geheimenisfen Door diepe en duistre raedfels meld,
Toont wat verborgen eigenfchappen De fchat der JBykorf, 't Springbronnat*
En voorts de kracht der Zuringfappen En Heulplanf in zichzelf bevat. f
Gewasfen, Diertjes, Blaên, Metalen-*
En all' wat ge op den Voorgrondt ziet
Getuigt hoe Godt, voor alle kwalen 3 Ons keur van Artfenyen bied.
|
|||||||
|
VER-
|
|||||||
|
~V
|
|||||||
|
315
VERKLARING VAN DE
TYTELPLAET.
FOOR DE VERHANDELING DER LYFSTRAF-
FELTKE MISDADEN EN HARE BERECH-
TINGE, NAER 'T FOORSCHRIFT DES
GEMEENEN RECHTS, GETROKKEN UIT
DE SCHRIFTEN FAN DEN HEER
BENEDICTUS CARPZOVIUS, r. g.
RAED VAN 'T KEURVORSTENDOM SAXEN,
EN DAERUIT IN DE NEDERLANDSCHE SPRAKE
OVERGEBRAGT DOOR DEN HEER Mr. DIDERIK VAN HOGENDORP,
OUD BURGERMEESTER ENRAEDT DER STAT
ROTTERDAM, ENZ. ENZ. VJfods Stedehouderes op aerde,
GERECHTIGHEIT, daelt van omhoog, Befchenen door het Alziende 0ogy Met haren Evenaer en Zwaerdey
ir 3, Opdat
|
||||
|
VERK. VAN DE TYTELPLAET enz.
Opdat ie, op 't ftevig Recbtaltaer,
Haer Wetten Have en 't Recht bevoordeel', Door haer Voor&ichtigheit en Oordeel, Verbeeld door 't geestryk Kinderpaer9
Dat alles afmeet, alle daden Ten toets' in 't Spiegelglas vertoont;
Waerop BELOONING de Onfchuldt loont.
De DEUGDT bekroont met Lauwerbladen, De STRAF den TWIST, vol wrok en nydt,
Den MOORDT en andre heigedrochten,
Door angst in 't wroegend hart bevochten, Met haer geftrenge Zweep'' kastyd.
De Schat uit Amaltheaes Horen, 't Gebloemte, 't Ooft, de Palm en Kroon,
Verbeeld der Deugden heilryk loon.
Om elk op 't heilpadt aen te iporen. Dus ftrekt, ten fchrikk' van 't Onbefcheit,
De Stapel Roeden, Koorden, Boeijen Om 't zaedt der Ondeugd' uit te roeijen, Tot glory der GERECIITIGHEIT.
[. VER. |
||||
|
VERTALINGEN.
|
||||
|
■■■'■'■ ■■'•-■■■ '-----------------,■■!■-.......'-------------------------.......
|
||||
|
BRIEF
van"
E L O ï Z A
A E N
A B E L A R D.
NAER E ENE HERTALING UIT HET
ENGELSCH, FAN BEN HEERE ALEXANDER POPE,
IN NEDERDUITSCHE FJERZEN GESTELT,
|
||||
|
, J . ■ .;.,.■.-, .„■.■■;. ..i-...^ . .... .„^.-. ■^.,.,............
|
|||||||
|
, J . ■ .;.,.■.-, .„■.■■;. ..i-...^ . .... .„^.-. ■^.,.,............
|
|||||||
|
, J . ■ .;.,.■.-, .„■.■■;. ..i-...^ . .... .„^.-. ■^.,.,............
|
|||||||
|
A E N
DEN HEERE A N T O N I
VAN
VOLLENHOVEN.
u
, die, uit edle letterminn1,
My POPES Britfche Dichtheldin Hebt in het Nederduitsch herkleedt, Daer ze ABELARD den druk en*'t leet, Die ELOÏZAES zielrust ftoorden, Verhaelt met kunstgeleerde woorden: Sf 2 ü,
|
||||
|
324 AEN DEN Hr. ANTONI VAN VOLLENH,
U, VOLLENHOVEN, wy ik hier
Die liefdeklanken van haer lier1,
Door U my gunstig meêgedeelt,
Door my U vriendlyk toegefpeelt;
Ei drink hen des met gretige ooren, Wyl ze U in eigendom behooren. Leid uw MARIA met de hand'
Naer deze blaên, om, als van 't ftrandt,. Te aenfehouwen, hoe de liefdezee, Waer vrees en hoop en vreugdt en wee, Als aengehitfte ftormen, ftryden;
De Minnares doet fchipbreuk lyden.
Hoe wil zy, wen ze al 't zielverdriet
Dier Martlaresf' der Liefde ziet, Dien feilen kryg van vleesch en geest Uit de ongeveinsde zuchten leest, Geraekt door teeder mededoogen, Niet op haer huwlyksheillot bogen! 'kVer-
|
||||
|
AEN DEN Hr. ANTONI VAN VOLLENH. 325
'k Vertrouw ze, uw liefde ten gevalT,
Uw kroost dan teer omarmen zal,
U teer belonken, kuisen en bly;
Terwyl gy, zittende aen haer zy"*,
Verrukt door 's Hoogiten gunst te loven, Een dankbaer zuchtje zendt naer boven. Zoo des myn Dicht van 't fpoor niet wykt,
En 't kunstryic Voorbeeldt zoo gelykt,
Als uwe liefde in trouw de min
Van ABEL AR D en zyn Vriendinn',
Daer ge U verlust in 's huwlyks zegen; Dan heb ik lofs genoeg verkregen. |
|||||
|
Sfj VOOR-
|
|||||
|
VOORBERICHT.
|
||||||
|
BELARD en ELOÏZA leefden in de twaelfde eeuw, en
waren in geleerdheit en fchoonheit twee der beroemde perfo- nadiën van hunnen tydt. Hy is by de geleerden bekent met den naem van Peter Abelard, of met den Latynfchen naem Jb<s- lardus en deszelfs toenaem Palatinus van Palatium, dat is Palais, de Franfche naem van zyn geboortedorp , gelegen in Bretagne , vier uuren van Nantes, van waer hy ook den naem droeg van Peripatetkus Palatinus , en waervan men wil dat zyn Vader heer is geweest. Hy was voorzien van tydelyke middelen en niet minder uitblinkende in bevalligheit van geftalte en alle fchoonheden des lichaems als in verhevene hoedanig- heden des geestes. ELOÏZA was de nicht van een' Kanonik , welke ABELARD om
zyne geleerdheit hoog waerdeerde, en teffens lust kreeg om ELOÏZA, êpdat zy boven hare kunne zoude uitmunten, door ABELARD in de godgeleerdheit en wysbegeerte te laten onderwezen worden. De Jonge- ling, die reeds zyn hart op haer gevestigd had, verzuimde deze gunstige geiegenheit niet, maer wist zyn oogmerk zoover te bereiken , dat hy haren Oom, den Kanonik, wiens geldzucht hy leende, bewoog dat die hem tot Leermeester van zyne Nicht in zyn huis deed wonen. Dit ver- kregen hebbende, onderwees hy haer in de gemelde wetenfehappen, doch teffens, in de minnekunst, waertoe hy niet zelden zyne Dichtkunde, in 't opflellen van verliefde gezangen, en zyne zanggerige ftem, om haer dezelve in te boezemen, te baet nam. De Kanonik, hunne liefdehande- lingen gewaer wordende, deed ABELARD zyn huis verlaten. ELOÏZA, te
|
||||||
|
o
|
||||||
|
VOORBERICHT. 327
te ffcerk aen haren Minnaer verknocht zynde, om zyn byzyn te kunnen
misfen , volgt hem en begeeft zich naer Bretagne by zyne Zuster, al- waer zy, eenige maenden daerna, eenen Zoon ter weereld bragt. ABE- LARD, om haren Oom te bevredigen, bood zich aen om met haer te trouwen, dan zy weigerde zulks, betuigende, dat zy hem al te lief had om hem aen dat jok te verbinden, en meer behagen in den tytel van zyne Minnares dan van zyne vrouw vond. Sommigen willen echter dat zy heimelyk te famen getrouwt zyn geweest. Hoe't zy, ABELARD bezorgde haer in 't Klooster van Argenteuil, alwaer zy 't nonnen gew'aed aennam, en naderhand Priores werd. Hare vrienden, zich verbeeldende dat zulks een kwade toeleg van ABELARD was, werden daerover zoo toornig, dat zy eenige karels omkochten, die by nacht in zyn ka- mer inbraken, op hem aenvielen en buiten ftaet fielden om ooit weder de gewenschte vruchten zyner Liefde te kunnen plukken. ABELARD ging uit wanhoope in 't Kloofler van St. Denis, dan werd eerlang door de dartele monniken , wier weelde en ontucht naer zyne vermaningen niet • wilden luisteren, daer weder uitgeftooten. Na veel omzwervens en wederwaerdigheden, ontftaen uit geleerde verfchillen, verkoos hy ein- delyk eenen eenzamen oordt in het bisdom van Troyes, in de parochy van Quincy , aen de kleene rivier Ardufon , dicht by Nagent fur Seine. In deze woeflyn flichtte hy een Klooster, 't welk hy Paracïet noemde, tot gedachtenis van den troost, dien hy in deeze eenzaemheit genoten had. Nadat hy door verfcheiden tegenheden weder van daer verdreven was, en nu in 't een, dan in 't ander klooster, zyn verblyf hield, ver- dreef de Abt van St. Denys de Nonnen van Argenteuil. ABELARD, bewogen met ELOÏZA, de Priöresfe, fchonk haer zyn Paracïet, 't welk zy met eenige van hare Nonnen betrok ; waerna ABELARD in 't kloofler van Clugni een gerust verblyf kreeg, en, in eene kalmte van genoegen, zyne medebroeders, in naerfligheit, nedrigheit en god vrucht voorlichtte. ELOIZA fieet intusfen hare dagen in ftille godsdienflig- heit in het kloofler Paracïet. Waer de nieuwe Abdis zoodanig yders gunst won, dat men haer met gefchenken als overflulpte. Hier kwam haer, by toeval, een brief in handen, waerin ABELARD zyne onge- lukkige gefchiedenis aen een' zyner vrienden meldde. Dit zette haer fchier uitgedoofd liefdevuur weder in volle vlam en deed haer de pen opvatten tot het fchryven van verfcheiden brieven , die eene levendige fchildery geven van den flryd' tusfen vlees en geest ; uit welke brieven de Heer Pepe den volgenden Brief gedeekelyk getrokken heeft. ABELARD florf
|
||||
|
328 VOORBERICHT.
florf eindelyk, na eene hnge en kwynende ziekte, in 't kloofter vao
St. Martel,aen de rivier Saonneby Chalons, den aiften van April des jaers 1142. in het drie en festigfte zynes ouderdoms. Zyn lyk werd op 't verzoek van ELOIZA haer toegezonden, en in 't Paraclet begraven, al-
waer haer lyk in den jare 1163. in 't zelve graf geplaetst is. Wy hebben noodig geoordeelt hier wat breeder bericht ter neder te
ftellen dan de Heer Pope gedaen heeft , opdat men te klaerder begrip van den volgenden Brief hebbe. Wyders uaet ons hier mets te melden, dan dat wy den Engelfchen Dichter niet overal naeuwkeurig gevolgt, maer hier en daer om reden eene kleene afwending gemaekt hebben. |
||||||
|
ELOÏZA
|
||||||
|
•
|
||||||
|
3^9
|
|||||
|
E L O ï Z A
A E N
ABELARD.
W at wil dees wreede kryg, dees felle ftorm in de aêren
Van eene Christen Non? daer in dees doodfche 9e!,
"Waer altoosprangende zwaermoedigheden waren, Het diep gepeins op Godt zich voed met zielgekwel.
Wat of myn zinnen uit dees fombre wyk doqt zweven? Waerom gevoelt myn hart zyne oude vlammen weer ?
\ Bemin nog! ach! dees' brief heeft Abelard gefchreven, En Eloïza kuscht dien zoeten naem noch teer,
Zwicht, wreê doch waerde naem, nooit zal myn mondt uuiten Naerdien myn minneleet noch godvrucht zulks gehengt;
Myn hart zal u in 't diepst van zyne fchuilplaets fluiten, Waer 't 's Mans bevallig beeldt met dat van Godt vermengt.
T t - Myn
|
|||||
|
330 ELOÏZA AEN ABELARD.
Myn handt, fchryf nooit dien naem! maer 'k zie hem reeds gefchreven*.
Myn tranen, wischt het uit!... wat verg ik h bid1 en klaeg,,
Verloren Eloïze, u baet geen tegenflreven: Uw hart ontwerpt en, och! uw handt gehoorzaemt ftaeg,,
Verharde muren, in wier ronden, holen, reten, 't Boetvaerdige gekerm om 1t willig lyden loeit;
Gy rotfen, door de knien der biddren uitgefleten; Gy fombre grotten, ruig met dorenen begroeit;
Gy kisten, trouw bewaekt van bleeke maegdenreijen,, Befchermfters van uw'fchat en dierbaer heiligdom,
En gy, o beelden, die ons bidden leert en fchreijen, Alben ik, koudt als gy, bewegingloos en flom,
'k Ben nog door boete en pyn geheel geen fteen geworden. De goede Hemel eischt vergeefs myn hart geheel,.
Daer ik hem eer en dien in dees geheiligde orden, Zoolang ge, o Abelard, heerscht over 't minfte deel.
De wrevele Natuur bezit, ondanks myn pogen, De helft nog van myn ziel. Noch vasten, noch gebeên.
Noch tranen, vaek vergeefsch gebiggelt uit myne oogen, Beteugelen de drift waerdoor ik word beftreên.
Zoo-
|
|||||
|
i
|
|||||
|
ELOÏZA AEN ABELARD. 331
Zoodra ik uwen brief bedeest had opgebroken,
Pynde uw bekende naem opnieuw myn teer gemoedt;
Die naem, ftaeg zoet en wrang, ftaeg zuchtende uitgefproken, En eindeloos gevolgt van eenen tranenvloet.
Ik kan myn' eigen naem niet lezen zonder beven; Het een of't ander leet volgt, als de fchaeuw, hem na.
Myn tranen fpatten op elk woort door u gefchreven. 'k Gevoel dus duizenden van finerten vroeg en fpaê :
Nu heet, door 't liefdevuur, dan koudt door 't kwynend fterven, Verloren in den nacht' van 's kloofters eenzaemheit,
Deed fchier de tucht myn vlam onwUlig 't voedfel derven, Heeft fchier myn liefde en roem het leven afgeleit.
Verzwyg my echter niets, doe my die gunst gebeuren, Opdat ik met u Ichreije en om uw lyden ly',
Noch vyandt, druk, noch ramp belet ons t'faem te treuren, En zou myn Abelard nog ftuurfcher zyn dan zy?
'k Behoefde tranen, my zoo eigen, niet te fparen. Stort ik ze uit liefde niet, zoo fpil ik ze in gebeên.
Myn droevige oogen zyn in 't lchreijen best ervaren, Hun edelfte vermaek is 't lezen en 't geween'.
T t 2 Schenk
|
||||
|
332 ELOÏZA AEN ABELARD.
Schenk my iet van uw pyn3 ik zal u dankbaer blyven;
Neen: geef my alles wat uw droeve ziel mishaegt.
De Hemel leerde 't eerst de kunst van 't brieven fchryven, Een' minnaer, balling zynde, of een gevangen maegd'.
De brieven ademen, zy leven en zy fpreken Het diepile mingeheim met ftille woorden uit;,
Ze ontdekken, trouw aen 't hart, welks vlammen hen ontfleken^ De wenfehen van een maegdt, door fchaemt noch ichroom gefluit;»
Zy weten 't blozen van de maegdelyke kaken;. Zy ftorten alles uit wat zich in 't hart verfchool;
Doen ziel met ziel1, hoe ver van een, zich tTaem vermaken, En vliegen met een zucht' van de een naer de andre pool..
Gy weet hoe fchuldloos ik in 't eerst uw vlam ontmoette,, Toen my de Liefde in fchyn' van vriendfehapp' nader kwam.;
My dacht, dat ik in u iet engelachtigs groette, Een licht, dat uit Gods geest' zyn' zuivren ooripronk nam...
De glans dien-oogen, die door duizend ftralen kluifteren, Befcheen my met een' gloed', die flraks myn ziel bevong,.
Ik ftaerde op u; gy zongt, en deed den Hemel luifteren., Gods waerheên vloeiden u recht godlyk van de tong',. •
|
||||||
|
ELOÏZA AEN ABELARD. 333
Wat tong wist meer dan de uwe elks liefde, elks hart te winnen?
Zy leerde my, ten fpoor van myne wufte vreugd',
Dat niemandt zondigt met te lieven en beminnen. 'k Vernieuwde 'm 't hart myn' loop langs 't padt der gulle jeugd',
En wenschte niet, dat hy een hemelgeest mogt wezen, Dien ik uit teedre minn', tot bruidegom verkoor.
Geen vreugdt der heiligen kost nu myn hart belezen, Ik gunde hun het heil, dat ik om u verloor. •
Vaek riep ik, als men my noopte om met u te trouwen: „ Ik acht geen wetten dan de wet der Liefde alleen!
De Min, vry als de lucht, ontvlied ons, op 't aenfehouwen Der boeijen van den echt, met onnafpeurbre fchreên.
Laet een getrouwde vrouw met ftaet' en aenzien pralen, Dat haer gewyde naem de hoogfle glory winn'.
Geen weereldsdi inzicht kan by ware liefde halen. "Wat invloedt heeft de pracht en geldzucht op de min 5
Als wy de vlammen der jaloeriche minn' ontwyden, Blaest ze ons die driften in wier magt geen rust gedoogt;
Zy doet het menschlyk hart ontelbre dooden lyden , Zoo 't in de min iet meer dan loutre min beoogt.
Tta M
|
||||
|
334 ELOÏZA AEN ABELARD.
Al viel een heerfcher van de weereld' voor myn voeten,
'k Verfmade hem, fcyn' troon, zyn weereldt, magt en eer.
'k Wensch niet dat Cefar my, als iyne bruidt, koom' groeten, Maer minnajres te fcyn van hem dien ik begeer:
'Of weet ge een' naem meer vry, meer teeder, meer verheven, Dan dien van minnares, men weiger' my dien niet.
't Is zoet als ziel met ziel' door min vereent mag leven, Als liefde vrylieit is, natuur alleen gebied.
Dan, dan is alles vol, begiftigt en verkregen, Geen ydel fmeeken baert de borst dan jammernis,
De wenfchen komen dan elkander vrolyk tegen, 't Gedachte word verftaen eer 't uitgefproken is.
Dat 's 't waer geluk, 700 't ooit op aerde word gevonden; Zulks heeft, o Abelard! ons beider wensch voldaen.
Maer och! hoe roekloos werd die zoete vreugdt verilonden, Toen ge u, al 't onverwacht, moest van myn Liefde ontflaen!
Myn bloedt, ja myn gedacht heeft ons dien ramp befchoren, Den bandt verbroken die ons vast aen een verbondt.
Helaes! hoe naer klonk my die droeve maer in de ooren? Dat ge in uw flaepvertrek geboeit laegt en gewondt.
Waer
|
||||
|
ELOIZA AEN ABELARD. 33
"Waer was toen Eloïze ? och waer' ik toegefchoten!
Myn handt, myn dolk hadd' liclit dat wreed bellaen beftreên.
'k Hadd' uw geweldenaers het ichenziek hart- doorftoten j Of, als uw mingenoot, de fmert met u geleên.
Ik kan niet meer. de fchaemt verhindert my in 't klagen. Dat nu myn luid geween, myn blozen 't voorts verklaer'.
Kunt gy dien plechtigften, dien droef sten aller dagen Vergeten, toen we ons, aen den voet van 't gindfe altaer,
In onze tranen, gansch boetvaerdig, nederbogen? Vergeet gy 't handgewring, 't gezucht en ongeneugt,
Toen ik, met ftameïtael' en roodbekreten oogen, Van 't weereldfche affcheid nam in 't prilfle van myn jeugd'?
't Geftoelte beefde, een damp fcheen 't lamplicht uit te dooven Zoodra ik met een' kusch' het heilig kleedt ontfong.
De Hemel, fchoon hy 't zag, kon naeuwelyks gelooven. Dat ik, op hem verheft, naer zyne weêrmin dong.
'k Zag all' de heiligen verbaest ftaen door myn reden, Toen ik gelofte deed; 'k had echter myn gezicht,
Terwyl ik 't hoog altaer genaekte met gebeden, Naer 't kruis niet, maer naer u, naer u alleen gericht, •
De
|
||||
|
336 ELÖIZA AEN ABELARD.
De Min geleidde my, geen yver, geen genade.
'k Ben alles, alles kwyt, zoo ik uw liefde mis.
Kootn met uwe oogen, met uw woorden my te flade, Dat 's immers iet dat nog in uw vermogen is.
Laet my, gelyk weleer, op uwen boezem rusten, En uit uwe oogen nog eens drinken 't zoet fenyn;
Dat wy ons, ^y aen zy1, met minnetael' verlusten. Uw byzyn zal opnieuw myn lieffte wrellust zyn.
o Neen: och! neen: leer my naer andre weelde pogenj Spoor myn verdwaelde drift naer 't ware heilgenot;
Stel myne ziel het fchoon des hemels klaer voor oogen, Opdat zy Abelard verlaten moog' voor God'!
Ach! denk, denk dat uw kudde uw zorg is aenbevolen, All' planten van uw hand1, all' kroost van uw gebeên,
¥Gy zaegt ze, wyd en zyd, in doodsgevaren dolen, En brengt ze hier in rust en veiligheit by een.
Gy ftichtte dit gebouw, de wildernislèn zongen, Het paradys ontfioot zieh in de woesteny.
Geen wees ziet fchreijend zich zyns vaders goedt ontwrongen 3 Ppllat het ons altaer of kerk tot prael gedy\
Gcm
|
||||
|
ELOÏZA AEN ABELARD. 337
Geen tempel, ryk van pracht, de gift der veege vrekken,
Paeit hier de gramfchap van 't beledigt hemelhof,
Maer 't laegst' gebouw dat ooit de godtvrucht kon bedekken, Alleen door uw gezang vervult van 's Hoogften lof.
ïn dit gefticht, waer wy de groenbemoste bogen Met ipitfche torenen gekroont zien en omringt,
Waer 't laeg gewelf den dag verbergt voor yders oogen, En flechts een fcheemrig licht door kleene venfters dringt,
Verheugde uw fchoon gelaet elk met zyn heldre ftralen, Uwe oogen fchiepen licht in al dees aekligheit,
Nu zien wy geen gelaet, hoe ons gezicht moog' dwalen, "Waer op 't genoegen iet van zynen glans verfpreit.
't Is alles nu met leet, verdriet en rouw beladen, De nare droefheit voert hier 't opperile gezag.
Hoe weinig troost geniet ik van uw liefdedaden! Vergeefs beproef ik hier wat uwe gunst vermag,
Zoolang uw afzyn my bedroeft maekt en verlegen. Myn Vader, Broeder, Gade en Vriendt, laet uw vriendin,
Uw.Weêrhelft, Zuster; ja uw Kindt uw hart bewegen, En al die namen tTaem uw liefde, uw wedermin.
V v Het
|
||||
|
338 ELOIZA AEN ABELARD.
Het duister pynboombosch, dat ginder met zyn kruinen *
De rotfen overfchaeuwt, en't woên der winden fluit;
De heldre beekjes, die hier vloeijen van de duinen, De holle grotten, vol van ruifchend brongeluidt;
De flaeuwe koeltjes, die in 't boomloof hygend fterven, Noch 't dartel windje dat den ftroom met golfjes krult,
Doen my, rampzalige den minflen troost verwerven, Noch al hun wellust ftilt myn woelend ongedult.
De zwarte Droef heit heerschtin deze donkre dalen, In hol en grafïpelonk' en woeste wildernisf',
Waer de Echoos myn gezucht met flaeuw geluidt herhalen; Hier baert ze een doodfche ftilte, een rust die aeklig is.
Haer nevlig byzyn heeft al 't woudt zyn' glans benomen; Gebloemte en loof verwelkt waer zy heur' aêm verlpreit,
Zy floort het zoet geruisch der kabbelende flroomen, En brengt in 't donker woudt een narer aeklighek. 'k Zal echter hier altoos, altoos gekerkert blyven. Waer voelde ooit minnares een feller hartewondt ?
De doodt, de doodt alleen kan al dit leet verdryven, Dan zal myn lyk de rust genieten in dees1 grond1; |
||||
|
ELOÏZA AEN ABELARD. 3;
Dan zal ik van myn fmert en droefheit gansch genezen.
Braveren 't geen my hier tot wrangen onlust was,
En wachten de uur wanneer 't geen misdaedt meer zal wezen, • « ra
Dat zich myn asch vermeng' met uw geheiligde asch'.
Helaes! bedrukte Non! vergeefs hoort ge elk u roemen, U houden voor Gods Bruidt, gehult met hemelglans,
Daer ge in uw hart u zelf niet anders toch kunt noemen Dan martlares der Liefde of eer flavin eens mans,
Help, Hemel! fta my by! maer hoe! wat wekt dees beden? De Godvrucht of het zwak der driftige natuur' ?
Hier, waer de Kuishek ichuilt met haer bevrozen leden, Sticht Liefde ook een altaer voor heur verboden vuur.
'k Moet fchreijen, en ik fchrei; maer als ik 't na wil ipeuren, Zie ik, dat Hechts 't verlies van u naer wien ik haek,
En niet myn misdaedt my doet jammeren en treuren, 'k Doe boete voor het oud en jaeg naer nieuw vermaek.
Zie ik den Hemel aen, 'k moet om myn misdaedt klagen; Denk ik om u, dan is myn onfchuldt zelfs my leet.
Van al 't vermogen, dat ons rampen leert verdragen, Is wis vergetenheit het lastigst dat ik weet.
V v 2 Hoe
|
||||
|
340 ELOÏZA AEN ABELARB.
Hoe zal ik 't misdryf vliên en met den lust' my vleijen j
Verleiding haten, en hem minnen die verleid?
Hoe tal ik best de fchuldt van 't waerdig voorwerp fcheijen»? Hoe paer' ik myne min best met boetvaerdigheit 5
o Onverdraegbre fmart! een liefde te verlaten Voor harten zoo geraekt, zoo fchuldig, als het myn.
Hoe vaek moet zulk een ziel wanhopen, hopen, haten, Beminnen en verfmaênj hoe vaek boetvaerdig zyn;
Ja alles doen, om eens haer liefde te vergeten, Opdat ze uit dezen flryd' tot vrede en rust geraek',
Och! Abelard, dat ze eens, alleen van .God' bezeten, Van haer onzalig leet een zalig einde maek'.
Koom, leer my myn natuur verwinnen en verfmoren j Myn liefde, leven, ja myzelf en u verfmaên.
Vervul myn hart met God', Godt kan me alleen bekoren , Uw medeminnaer zyn, en my u af doen ftaen.
Hoe zalig is het lot, hoe rustryk 't rein geweten Der ongerepte Non, wiens hart zich zuiver hield!
Terwyl zy 't aerdsch vergeet, leeft zy, van 't aerdsch vergeten, Daer nooit heur rein gemoedt van fiioode tochten krielt.
Haer
|
||||
|
ELOIZA AEN ABELARD. 341
Haer beê word flaeg verhoort; haer wensch is Gods beliagen.
Nu volgt de zoete rust dan de arbeidt haren wil;
De kalmte harer ziel kan waken, weenen, klagen; Haer driften zyn bedaert, haer hartstochtflormen flil;
Heur droefFenis baerdt vreugdt; haer zucht word opgenomen Naer Godt, die haer in 't licht van zyne gunst-* doet ftaen.
't Inluistrend Engeldom verfchaft haer gouden droomen, De Hemelbruidegom bied haer den trouwring aen.
Voor haer zingt flaeg het koor der zuivre maegdereijen Het heilig bruiloftliedt; Godt doet, haer deugdt ten prys',
Der Serafynen rei een' hemelgeur veripreijen; Voor haer bloeit de eêlfle roos in 't zalig paradys.
Op 't flreelende geluidt der hemelfche 9ymbalen Bezwykt en luikt ze allengs, al flervende 't gezicht,
Ja fmelt gansch weg op 't zien der luistefryke flralen Van Gods almogendheit in 't eeuwigblinkend licht.
Heel andre droomen, gansch onzalige gedachten En driften houden flaeg myn ziel in haer geweldt,
Wanneer myn heete drift, op 't einden van myn klagten, Al 't geen Gods yvergeest verbryzelt had herflelt.
V v 3 Da»
|
||||
|
ELOÏZA AEN ABELARD.
|
||||||||
|
342
|
||||||||
|
Dan flaept de ziel en laet Natuur haer vry vermogen,
Dan ylt myn losfe drift naer u om wien ik blaek.
o Naclitverfdirikkingen! gy doodt en vleit myn pogen. Hoe wordt de fchuldt gefterkt door't denkbeeldt van'tvermaek?
De heete tochten doón dan al de magt der reden, En voên een liefdebron waervan myn boezem zwelt.
Ik hoor u, 'k zie u, 'k ftaer op uw bekoorlykheden, 'k Hou uw verlchynfei1 in myne armen vast geknelt.
'k Word wakker... 'k zie u niet; ik hoor u niet meer ipreken. 'k Roep u, uit al myn magt'; maer och! gy hoort my niet.
'k Word door uw fchim zooftuursch, als door uzelf1, ontweken; Ik ftrek myne armen uit, ik wenk haer, maer zy vlied.
Om weer te droomen fluit ik myn gewillige oogen. 'k Roep: „ waerd bedrog, .keer weer! beguigling, fta my by!
liet koomt niet. Hierop dunkt my weer, dat we, opgetogen, Elkanders harteleet beweenen, zy aen zy',
Daer, in een aeklig woudt vol nare en dootfche paden. Om een vervallen fïot de vale klimop groeit,
Of daer de rotfen, als met ons verdriet beladen, Neerhangen op de zee, die hunnen voet befproeit-.
Al
|
||||||||
|
.........
|
||||||||
|
ELOÏZA AEN ABELARD. 343
Al baert dit droevig oordt my duizend ziel verdrieten,
Ik vond hier echter iet tot troost in myn gekwel,
Wyl ik'er fchreijende uw gezelfchap mogt genieten. Maer in dit zoet genot verneem ik, dat gy lhel
Naer. boven vaert, my wenkt, opdat ik u zou volgen. Waerop een zwarte wolk ons Icheid, u gansch bedekt;
Terwyl een felle ftorm, als razende en verbolgen, De ftille zee beroert, het woên der golven wekt.
Ik fclirik, vlieg op, doch zie dat droef gezicht gelladig, 'k Ontwaek met al het leet waermeê ik ging te rust.
Licht wyst de Hemel, u veel meer dan my genadig, U 't heilfpoor tusfclien last en lieffelyken lust.
Uw leven is een kalmte een ftille vloedt van zegen, Nooit woelende of beroert door heet of driftig bloedt,
Stil, als de zee, wanneer geen winden zich bewegen, Noch hunne ontruste geest de waters ruifchen doet;
»
Bedaert, gelyk de geest eens heiligs, die zyn zonden
Geheel zyn uitgewischt door de opperfle Genaê; Zoo vriendlyk, als 't gelaet, waermeê, in droeve ftonden,
Gods lieffelyke troost het menschdom koomt te iïaê. «
Koom
|
||||
|
344 ELOÏZA AEN ABELARD.
Koom, koom, mynAbelard! wat vreest ge? wil niet dralen;
De toorts der Liefde brandt toch voor de dooden niet.
Men teugelde uw natuur, de godsdienst fielt u palen; Gy zyt yskoudt; ik volg 't geen my de min gebied.
Nogthans is myne vlam van zulk gering vermogen, Als die, wiens gloedt in 't graf de doodbus flaeuw verlicht,
Doch waer ik vliê, wat ooit zich opdoe voor myne oogen; Uw lieflyk denkbeeldt volgt me en zweeft voor myn gezicht,
't Ryst voor my op in 't woudt, 't wil van 't altaer niet vluchten; 't Bevlekt myn ganfche ziel en laet my nimmer vry.
'k Spil 't heiig morgenuur, met ftaeg om u te zuchten; Uw beeldnis, al myn lust, weerd vaek myn' Godt van my.
'k Verbeeld me in elk gezang uw fchoone ftem te hooren. Met elke bedekrael' ontvalt my eene traen.
Als 't heilig orgelfpel de zielen lokt door de ooren, En 't wierookvat zyn' geur ten hemel op doet gaen,
Kan dikwyls één gedachte al de aendagt van my weren. Waskaerfen, priesters, kerk, 't fchud al voor myn gezicht.
Myn ziel fchynt in den gloed der liefde te verteren, Daer ik myne oogen vest op 't vlammend Outerlicht
|
||||||
|
ELOÏZA AEN ABELARD. 345
Eikoom, terwylikhier, bedroeft, bedeest, verlegen,
Godvruchte tranen in myn fchreijende oogen gaêr,
Terwyl ik biddende in liet flof lig neergelegen, En myne ziel de komst van 't heillicht wordt gewaer.
Koom, durft gy, ga, met al uw minnelyk vermogen, Den Hemel zelfs te keer, en gun myn hart hem niet.
Wisch door de minzaemheit van uw verwinnende oogen In my het denkbeeldt uit van 's hemels ryksgebiedt.
Ontneem my die genaê, die droefheit, al die tranen! Laet my van al 't berouw in 't minst geen overfchot!
Trek my te rug daer gy my 't hemellpoor ziet banen l Sta't helfche moordrot by, ruk, fcheur my van myn' Godt!
Neen: wyk, zoover als 't oost van 't west is afgelegen! Dat wy door hoog gebergte en zeen geïcheiden zyn!
Och! koomniet! fcliryfmy niet! laet ik u nooit bewegen! "Wat fmert ik om u ly', deel nimmer in myn pyn!
'k Ontila u van uw woordt, van uw belofte en eeden, Verzaek, vergeet me, opdat myn liefde u niet verleid'!
Schoone oogen, teeder hart, beminde aenloklykheden, . Die nog myne oogen ftreelt, vaert wq\ in eeuwigheit.
X x Koom
|
||||
|
346 ELOÏZA AEN ABELARD.
Koom, hemelfchoone deugdt, aenminnige Genade!
Koom, o Vergetenheit, die de aerdfche zorgen ftaekt f
Hoop, blyde hemellpruit, wiens troost ons koomt te ilade. En gy. Geloof, die ons hier vroeg onftcrflyk maekt!
Koomt in, gy zultby my een gul onthael erlangen. Omarmt my, geeft my rust; hoort Eloïze u noón,
Daer ze in heur nare qel van droefheic zit bevangen , Of op een tombe leunt, een nabuur van de doón.
'k Hoor in elk windje iny een ilille ftem genaken; 't Is meer dan Echoos galm, 't geen op dees muren ftuit.
Daer ik de dooden hier by 't lamplicht blyf bewaken, Hoorde ik uit gindfe kist, zoo flraks, een dof geluidt.
„ Koom, droeve Zuster, koom [ dus klonk het naer ik meende] „ Hier is uw plaets, koom hier, o Zuster, dael hier in.
„ 'k Was eertyds u gelyk, ik bad, ik beefde, ik weende; „ Toen een flavin der Liefde en nu een Engelin.
„ Geen onrust koomt nu ooit myn' zoeten doodilaep ftoren. „ Omhoog weet Liefde of Trouw van fmert noch ongedult.
„ Zelfs heeft het bygeloof hier alle magt verloren; „ Geen mensen, maer Godt alleen vergeeft ons hier de fchuldt.
Hier
|
||||||
|
ELOIZA AEN ABELARD. 3,
Hier zwygt ze. Ik koom, bereid me uw hemelfcbe priëelen
Waer rozegaerdt, gebloemte en palmloof eeuwig bloeit.
'k Ga heen daer ftilte en rust Gods minnaresfen ftreelen, 't Gezuiverd liefdevuur 'm Englenboezems gloeit.
iLaet my, o Abelard, dees laetfte gunst verwerver*; Baen my den fteilen weg naer 't hemelhofgezin,
Omarm, wanneer myn mondt verbleekt, myne oogen iterven, Myn vlotte ziel en zuig myn' laetilen adem in.
Neen! voer veel liever dan, met kerkgewaedt omtogen, Met uw beklemde vuist' de waskaers bevende aen;
Houd dan het heilig kruis voor myne icheemrende oogen; Leer my en leer van my het flerfiot ondergaen.
Aenfchouw dan Eloïze, eertyds al uw vertrouwen, De voedfter van uw vreugd', de bron van uw gezucht,
't Zal dan geen misdaedt zyn my teeder te befchouwen, Zie hoe de rozeblos dan van myn wangen vlucht'.
Zie in myne oogen dan het laetfte vonkje kwynen; Ja ftaer op my, zoolang ge u aen myn zy' bevind',
Tot myn gezicht en pols en adem gansch verdwynen. En gy, o Abelard, niet langer wordt bemindt.
Xx 2 De
|
||||
|
348 ELOIZA AEN ABELARD.
De doodt, die wysheit leert, toont aen dat onze zinnen
Op al te bros een Hof verzot zyn en geftelt,
Wanneer we een' fterveling, een' nietig' mensch beminnen. Ach! dat, als 't hoog befluit uw fchoone leest eens velt,
[Die bron van al myn fchuldt en teedre zielvermaken] Uw laetfle doodfnik in verrukkingen verdrink1,
De Hemel nederdael', Gods Englen om u waken, Gods glans u uit de poort des heils in de oogen blink'!
Dat u de heiligen omarmen en belonken, Met zulk een liefde, als ooit tot u myn' boezem trof!
Och! mogt' één graf myn' naem by uwen naem doen pronken , Myn min der eeuwigheit inenten op uw' lof!
Wanneer dan, na verloop van eeuwen, als myn fmarten Geëindigt zyn, geen leet myn zinnen meer ontroert,
't Geval twee dolende Gelieven, eens van harten, Aen Paraclets gebouw en zilvren iprongen voert,
Dan zullen ze op den zark hun hoofden t'famen fteken, De een 's anders tranennat indrinken, en elkaêr
Toezuchten, vol van rouwe, en uit ontferming' fpreken; „ Dat onze min de imert dier Twee nooit evenaer'!
Als
|
||||
|
ELOÏZA AEN ABELARD. 349
Als 'tfchelle hozanna, in 't ruim der tempelbogen,
In de offerplechtigheên een' gloenden yver wekt,
En niemant, by geval, zyn heilbefchouwende oogen Laet dalen op den fteen, die onze lyken dekt,
Zal de aendacht zelf, al zou 't haer' heilfmaek iet verkorten, Op ons zich vesten en op 't liemelsch Hechts in fchyn;
Ja om ons droevig lot een menschlyk traentje Horten, Doch deze teederheit zal haer vergeven zyn.
Voorwaer zoo 't noodlot ooit een' Dichter 't leet doe dragen, Doe deelen in 't verdriet, 't geen 't my hier lyden doet,
En, in afwezigheit, geheele jaren klagen, Daer hy het voorwerp van zyn liefde misfen moet;
Dat die, indien'er één in zoo veel leets kan deelen, Zoolang, zoowel bemint, ons lot verhaele op maet;
De weigezongen ramp zal myne grafrust ftreelen : Die 't meest' daer van gevoelt, is 't best daertoe in flaet,
174.7. |
||||||
|
Xx 3 K,
|
||||||
|
..,. »:.', ■:-':%i£,.ss.. .
|
||||||
|
35<*
K. VAN BAERLE
GEVOLGT.
j^chuw de Ondeugdt 200 gy wilt dat zy u fchuwen Zal.
Boei uw begeerlykheên 200 wordt gy zelf ontbonden. Die deze weereld fchuwt bewandelt de andere al.
Hy die den wellust mint, zit diep in 't flyk der zonden; Doch die de zonde haet heeft zich daer uit gered.
De weg ter deugd' is ook de weg naer 's hemels hoven. Dien 't rouwt dat hy zyn fchreên van "'t heilfpoor heeft gezet,
Is 't Appenynsch gebergte in hoogte ver te boven. Die eerlyk leeft is reeds veel hooger dan de maen.
Die, 't godloos leven wars, den godsdienst aen blyft hangen, Staet in het vast geftarnte, en die, met al zyn daên,
In 't weldoen trouw volhart is al by Godt ontfangen. *
LYK-
|
||||
|
35»
L Y K K L A G T OVER
SEMANTHE;
ONGELÜKKIGLTK IN ZEE VERDRONKEN.
|
|||||||||
|
w,
|
|||||||||
|
er ligt myn Bruidt.? waer fchuilt Iiaer lyk ?
|
|||||||||
|
Op 't bar en aeklig ftrandt, of in de wreede baren ,
Of op den grondt der zee, bedekt met wier en flyk ?
Zoekt, droeve minnegoön! zoekt waer liet zy vervaren! Dat is geen rustbedt voor die maegd',
De flym van 't drabbig diep geen doodkleedt voor de leden Van Haer, wiens hemelscli fchoon elks oogen beeft beliaegt ^
En om wiens doodt elks hart van droeflieit word doorfneden. Brengt de Ongelukkige elders heen;
Naer dyk of beemdt, waer kruidt en bloemen de oogen ftreelen, Waer nachtegalen ftaêg, met zangerig geween,
Haer uitvaert vieren, uit naburige priëelen! Laet
|
|||||||||
|
'
|
|||||
|
352 LYKKLAGT OVER SEMANTHE.
Laet daer, uit de eêlfte rozengaerd',
De rozen op de fneeuw haers boezems zich verzamen j De jasfèmynen, wie ze in bleekheit evenaert,
^Waer zy te rusten ligt, al hare geuren aêmen! Laet daer, in 't daeuwryk morgenuur,
De kamperfoelyën heur zuivre druppels ftrooijen, En de eêlfte Aenminnigheên der geestige Natuur'
Het rykbebloemde graf van myn SEMANTHE tooijen I Licht dat men daer een beek verneemt,
Die 't morrende geruisch van heur ontroerde baren , Dat naer den fchorren klank der treurgezangen zweemt,
Met 's Minnaers rouwgeluidt en jammerklagt1 zal paren. Laet my daer fterven aen heur zy',
Opdat des noodlots magt op my geen vat meer vinde; Want van wat nut, helaes! is 't leven nu voor my, '
Voor my, die alles mis, wat myne ziel beminde? ï/*8. AEN
|
|||||
|
353
A E N G O D T.
ode! uw oordeel is met billykheit omgordt:
Gy fchenkt ons graeg uw gunst, maer 'k heb zooveel misdreven, Dat uwe Algoedheit my myn fchuldt niet kan vergeven, Of uw Rechtvaerdigheit word in haer recht verkort. Myn godloosheit verdient dat ik getuchtigt word',
Zy laet aen u de keus wat ftraf my zal doen iheven; Ja uw belang ontzegt my 't altooszalig leven; Zelfs zag1 uw Liefde my graeg in 't verderf geflort.
Volbreng uw ïlreng befluit, uw eer verbied u 't dralen.
Spot met myn tranen, tref my met uw blixemftralen, 't Is tydtj daeg my ten ftryd', 'k heb u ten llryd' gewekt. 'k Smeek, fiievende, de handt, die ik u op zie heffen.
Doch, Heer, op welk een plaets zal my uw donder treffen, Die met het dierbaer bloedt uws ZOONS niet zy bedekt? Naer het Fransch van den Heer
des Barraux; een der grootjie Vrygeesten in Frankryk; na zyne bekeering. 174-9-
Yy OP
|
||||
|
354
OP DE NEDERDUITSCHE
STICHTELYKE GEDICHTEN
VAN
FRANS DE HAES.
o j^clioonc Zangnimf van den godgezinden Zanger,
Wees welkom! leid uw1 Heer naer 't hof dat lauwren deelt j
Zyn kuifche boezem gaet van hemelsch dichtvuur zwanger,
Terwyl zyn wyze handt het heilig ipeeltuig ftreelt.
Apolloos razerny heeft hem tot zang bewogen,
Noch zyne tong gelaeft uit Aganippes vloed',
o Neen. een hemelgeest, gezonden uit den hoogen,
Beroert hem, vol van God', om/lraelt door beter gloed'.
DE HAES, een parel aen de kroon' der Burgeryë,
Wier flat de Rotte kuscht, met kabbelenden zwier'.
Beveelt den mond1 des Tyds dees' galm der Poëzyë,
Dees vaerzen, die hy ipeelde op zyn gewyde lier,
Opdat ze, door de Faem begunstigt, blyven leven,
En op de kiefche tong des laten nazaets zweven.
Uit het Latyn van den Heer
P. Burman, den jongen, I74-5"- TER
|
||||
|
355
TER EERE
VAN DEN
WELEDELEN GROOTACHTBAREN
HEER
PIETER RENDORP,
TOT BURGERMEESTER DER WEERELD.
BEROEMDE KOOPSTAT AMSTELDAM
VERKOREN, DEN Iften VAN SPROK-
KELMAEND' DES JAERS mdccxlvi.
I reed uit, o Burgerheer! o RENDORP, koom te voorfchyn!
De ftoet der groetenden verbeid u voor uw huis. Treed uit! de drom uws volks, opdat hun yver doorïchyn', Blaekt om u na te treên met juichend feestgedruis. Yy : Daer
|
||||
|
356 TER EERE VAN DEN WEL ED.
Daer koomt, daer koomt hy aen, omringt van Burgervaderen!!
Ei zie hoe deftig hem de purpren mantel flaet.
Gelyk de morgenzon, op heur robynen raderen» Van Cynthus kruin' het veldt verkwikt door heur gelaet;
Aldus verkwikt hy, waer zyn vriendlyke oogen weijen, Elks hart hem toegewyd. De vreemden huwen thans-
Hun Item aen't handgeklap der blyde burgrenreijen .. 't Heilwenfchende geluidt beklimt den flarrentrans.
In hem, die uit den flamm' van Gysbrecht is gefproten, Verwelkoomt de Amftelftat haer* wakkren Stiehter weer.
Des zingt het juichend Y, op trippelende noten; „ Lang blyve ons RENDORP by! lang leefde Burgerheer!
Zyn eernaem klinkt uit hoog- en laeggetoonde fnaren. Markt, wyk en graft en ftraet, ja alles zingt van hem.
Durft gy, myn Zangeres, in al den drang dier fcharen, Zoo veler Dichtren zang verzeilen met uw Hem ?
Ja RENDORPS heusheit zelfheeft u tot zang gedreven, Zy fterkt uw teedre handt in 't ftreelen van de lier.
Ontbreekt de vinding u? de blydfchap zal ze u geven j Ja de achting leert u thans den losfen cyterzwier.
\
|
||||
|
GROOTACHTB. Hr. PIETER RENDORP. 357
'k Zal Gysbreclits Stat, nu recht vol lieils, dan zingende eeren;
De flat voor wie 't geluk der nabuuriteden zwicht;
Want nu, nu zal in haer de goudëeuw wederkeeren, De dag fteeds flonkeren met altooshelder licht.
De fchat des Overvloeds zal haer zyn toegeheiligt, Al de aerd1 gewagen van haer heilryk koopgerucht.
Gy kunsten, door zoo groot een1 VoedCterheer beveiligt, Beurt, moedig op die eer, uw kruinen in de lucht.
Tt Gelukt de Wysheit nu aen 't roer der Stat te pryken, Met de ongekreukte Trouw en Vroomheit aen haer zy'.
Dat RENDORPS naem nu praele in eeuwige kronyken, 't Nieuw jaer, fints dezen dag, elk flaeg tot heil gedy'!
Leef lang, o BURGERHEER! leef lang, grootachtbaer Vader Des Vaderlands! ei blyf my gunflig, ds voorheen.
Vind gy tot uw vermaek niets beters, wyze Raden, Zoo vaek gy, mat van zorg', van 't kapitool zult treên,
Ik bid u, wenk dan my; ik zal my vaerdig houden. Wil met uw wyze reen dan weer myn' geest verzaên.-
Gun my de teekens van de wysheit der aelöuden, "Uw1 wellust, groote Man, met u weer gaê te flaen.
Y y i Te
|
|||||
|
'
|
|||||
|
358 TER EERE VAN DEN WEL ED. enz.
Te zien met wat beleidt zich onze vaders kweten,
In 's Lands bedrukten nood', tot heil van Batoos wyk.
Laet andren, in 't geftoelt' des hoogen flaets gezeten ,
Hun zeen veranderen; gy blyft uzelf' gelyk: Uw Deugdt, die nimmer wenkt in vooripoedt of gevaren,
Doet u, doorluchte Man, haer voorbeeldt evenaren.
Gevolgt naer het Latyn van den
Heer Mr. Herman Berewout de Bcreflt'm. |
||||||||||
|
BLAD-
|
||||||||||
|
:~%-~-
|
||||||||||
|
-jjsjyr-''n'~-*-*WnVJ•''''Om■ '■" -f,-"-"-1---'-"
|
||||||||||
|
■T' ■ -ir"--'-èi--%r' .j^fc—,- -^ lifiaïiié-'ir^"*—--' -■-"*- ■■"■'
|
||||||||||
|
BLADWYZER
|
|||||||
|
DER
|
|||||||
|
GEDICHTEN.
J/redezahg aen de Wel Edele en Mogende Heeren Zeeraden
ter Admiraliteit op de Maes. — — - — Bladz. i TAFEREELEN.
Tafereel der Wraekzucht. - — - ~ 2,*
—-------der Zachtmoeaigheit. — ~ — - 33
WEESZANGEN.
De Dankbaerheit. — — — — —. — 4.5
Gods Voorzorg over Hollandt. — — — — j 1
VredeölyftaL — — —. — - . $y
Tafereel der Boetvaerdigheit. - — — 63
Meuwjaerszang. -*.— ■-. - _ 5p
MENGELDICHTEN.
Eerste Boek.
De Dichtluim. — — — — — y?
Tuinwet. — — — — — 90
Hu-
|
|||||||
|
o
|
|||||||
|
BLADWYZER.
Huwelykstrouw aen den Heere Antoni van Vollenhoven. Bladz. 91
De Tydt, den Heere Wouter de Kemp toegezongen. — — 97 Tuinzang aen den Wel Edelen Heere Mr. Gualterus Simon Hulshout. — - — — — 107
Op Hellevoetfluis — — ■ — — 113
— den Beer, — — - — — 116
Aen Rubroek. — - — — — — 117
Foor het Huis van den Heer Willem Lonis, Leeraer van
Gods gemeente in den Koorndyk. — — 118
Byfchrift in de Kerkenkamer der Doopsgezinden te Rotterdam, 119
----------op de Wynkoopers Gildekamer te Rotterdam. — 119
Op Arion kunstig met de Pen getrokken door Kornelis Okkerfe,
ter eere der Vedelkunste van den Heer Hendrik van
der Ameide. — — — — — 120
Opfchriften voor vyf Drinkglazen door den Heer Adrianus
Bisdom naer Oostindien medegenomen. — — 121
Opfchrift voor den kunstiggedreven zilveren Beker, vereert
door de Ed. Heeren Kollonellen en Kapiteinen aen den
Edelen manhaften Krygsraed'der Stat Rotterdam. — 123
In het Stamboek van den Heer Mr. Gerard de Haes, — 126 MENGELDICHTEN,
Tweede Boek.
Danköffer aen den Doorluchtigen Forst en Heere Willem Karel
Henrik Frifo, Prinfe van Oranje en Nasfau, Erfflat- bouder, Kapitein- en Admirael Generael der Vereenig- de Nederlanden, enz. enz. enz. — — — 129 Dankzang aen den Wel Edelen geftrengm Heere Mr. Diderik
van Hogendorp. — — - — 131;
Dank-
|
||||
|
BLADWYZER,
Dankqffer aen den Heere Frans de Haes. — Bladz. 138
Dankzang aen den Heere Antoni van Vollenhoven. — 139
Aen den Heere Mr. Jan de Timmerman. — — 144
----den Wel Edelen gejlrengen Heere Mr. Jakob Bisdom. 14.?
Bichtóffer aen de Wel Edele Geboren Vrouwe, Mevr ouwe
Elizabeth Adriana Bakker, Echtgenote van den Wel
Edelen Gejlrengen Heer Mr. Jakob Bisdom. - 1J >
Toejuiching aen den Wel Edelen Grootachtbaren Heere Mr,
Engelbert van Berckel > toen zyn Wel Ed, ten tweede
male Burgemeejler der Stat Rotterdam wierd. — 161
Nagalm aen den Wel Edelen gejlrengen Heere Mr. Hugo
Cornets dé Groot. — — — — 16 f
Aen den Wel Edelen gejlrengen Heere Mr. Abraham van
Helsdingen. — — — — — 169
Ter Bevordering van den Heere Gerardus Stephanus d'Edel
Coca, tot Meejter in beide de Rechten. — — 172
Aen den Wel Edelen Achtbaren Heere Mr. Adriaen Paets. 1 ^3 ----—— Hoog Welgeboren Heer Willem Baron van Wasfenaer. 17?
---------Wel Edelen Gejlrengen Heere Maerten Penning,
Kornelis Zoon. — — — ---- 182
Groet aen Willem Fredrik Hendrik» jonggeboren zoone van
den Hoog Welgeboren Heer Willem Baron van Wasfenaer. 18)
Welkomkus aen bet Eerstgeboren Zoontje van den Heer Pieter vander Wallen en Juffrouwe Agatha Brakel. — 189
Aen den Wel Edelen Heere Pieter Johan van Berckel. 19 y
Eerfpoor voor de Wel Edele Heere Gebroederen Pieter Johan
en Engelbert Franpois van Berckel. — — 19*
Zierzang ter Inwyinge van den Eerwaerdigen Heer Franciscus
Burmannus, Francisc. zoon Francisc. Kleinzoon, tot Hoog-
leeraer derH.Godgeleerdheitinde HoogeScbole te Utrecht. 201
|
|||||
|
Zz Ter
|
|||||
|
f
|
||||||
|
BLADWYZER.
Ter inhuldiging van den Wel Edelen Heer Engelbert Francoh
vanBerckel, tot Boktor der beide Rechten. Bladz. ao£ JEerkroon voor den Wel Edelen Heere Fieter Johan van
Berckel, toen zyn Wel Ed. in de Hooge Schole te Utrecht tot Dokter der beide Rechten wierd ingewyd. 209 Herdenking aen den Heere Gerrit Teysfen, en Mejuffrouw?
Simonia Jakoba van Oostrum, Echtgenooten. — 213.
Schilderkroon voor den Heere Gerard Braemcamp. — 219.
Aen den Heere Fieter Langendyk. — — — 226
Op het vertrek van den Eer woerden Heer Jakobus Boon,
Leeraer der onveranderde Augsburgfe Geloof sbelydenisje, uit den dienst der Kerke te Rotterdam naer de gemeente te Am fier dam, — — — — _ 233 Aen den Heere Frans de Haes9 van eene fmertelyke kwaèl
her/lelt zynde. ---- — — — 236
---- Kornêlia Kloribus met Johannes Molinaus, voorbruiloft
des Lams. **----- — — — 237
Laetjle Bkbtfnak. — — — — — 24.1
AFBEELDINGEN.
Be Beeldenis van den Wel Edelen Gejlrengen Heer Mr. Gerard
Arnout Hasfelaer. — — — — ' M#
Op de Afbeelding van den Wel Edelen Gejlrengen Meer Mr.
Jakob Bisdom. — — — — — 24.6
'Afbeelding van Mevrouwe Elizabeth Adriana Bakker ,
Echtgenote van den Wel Ed. Gejlrengen Heer Mr, Jakob Bisdom. — — — ------ 24.7
Op de Afbeelding van den Heer Mr. Nikolaus Montaüban. 24S
Be Afbeelding van den Eerwaerdigen Heer Fatroklus Luiken. 24.9 Afbeelding van den Heer Adriaen Slegt. - — 249 |
||||||
|
«.
|
||||||
|
BLADWYZER.
Op de Afbeelding van den Heer Petrus Albertus van
Hagen. - ------- ------- ----- 2?a
Op eene Beeldenis van Koning David. ----- ----- 25:1
Dejideer Erasmus. ——- ------- ------- a$l
Op de Afbeelding van Joofi van den Vondel, ------- 253
-----------------------------Kasper van Baerle. ----- 253
----------------------------Frans Greenwood. ----- ------- 254.
|
|||||||
|
LOFDICHTEN.
Eerkroon voor den Hooggeleerden Heere Mr* Christtaen
Henrik Trotz, <wegens deszelfs Redevoering over de vryheit van gevoelen en fpreken den Rechtgeleerdeneigen. 2^7 Op de Gedichten van den Heer Bernardus de Bosch. ------- 263
Op de Poëtifche uitbreiding en bejpiegeling over de Euange-
lifche gelykems van den verloren Zoon door Frans de Haes. — — — — — - 267 Aen den Heer Jo'dn Couck op zyn Edfs verzameling van V
Gebedt des Heeren, door de meeste Nederlandfche Dich- ters in dicbtmaet gebragt en uitgebreidt. ------- 273 Op 'i Heilands Kruisgefcbiedenis, door Ary Wys. 276
Op de Afbeeldingen der Graven van Hollandt door den Heer
Pieter Langendyk. ------- ------- —— 279 Op- de godgeleerde en andre Aenteeheningen van Joannes
Hoogeveen. ------- ------- ------• 284,
Op de Stichtelyke Gedichten van Frans de Haes ------- 28 J
Op den vierden druk van Abraham den Aertfvadtr door
Arnold Hoogvliet* ------- ------- ----- 289 Aen den Heere Jan de Marre, op de uitgaefvan zyne Befpie-
gelingen ever Gods Wysheit in 7 beftier der Schepfelen; en Eerkrom voor de Caeb de goede Hoop. — 291 Zï2 Op
|
|||||||
|
k^/--
|
|||||||
|
BLADWYZER.
Op de Stichtelyke Gedichten van Lukas Burgvliet. Bladz. 29$
Op het derde Deel der Gedichten van den Heer Fieter Lan- gendyk. < ------ ------ ------ 299
Op de Hijlorie der Fauzen of Bisfchoppen van Romen door
Bower, in V Nederduitsch vertaelt door den Heer
Johannes Brak. ------ ------ ■ 303
Verklaring van eene Bybeltytelplaet. ------ ------ 309
■
van Lukas Burgvliet, ---- ---- 311
Artfenywinkel van
|
|||||||||||
|
Wouter van Lis M. D. ------ ------ ------ 313
Verhandeling
|
|||||||||||
|
der Lyfftraffelyke Misdaden en hare Berechtinge door
Benedittus Carp.zovius R. G. in de Nederlandfche fprake overgebragt door den Heer Mr. Diderik van ïiogendorp.---------------------------- ------ 31J |
|||||||||||
|
VERTALINGEN.
|
|||||||||||
|
Brief van Eldiza aen Abel ar d. ---- ------ 321
K, van Baerle gevolgt. ------ ------ ------ 3 yo
LykHagt over Semanthe y ongelukkig in zee verdronken. — 3J1
Aen Godt. ------- ------- ------- ------- 35*3
Op de Nederduitjche Stichtelyke Gedichten van Frans de
Haes.o ------ ------ ------ ------ 3?4
Ter Eere van den JVel Ed. Groot Achtbaren Heer Fieter
Rendorp, tot Burgermeejler der iveereldberoemde Koop- ftat Amjleldam, verkoren den IJlen van Sprokkelmaend* jesjaers MDCCXLVL — ------ M |
|||||||||||
|
VERBETERINGEN
der voornaemfte
DRUKFEILEN.
reg. ifiatt reedloos.my 't gewaedt durft van het lees redenloos,'t ge-
waedt my durft van 't — 20-----in Silefië is gevallen; - - lees in Silefle isgevallen;
— 1-----Vervulde' .... — Vervulde 't
— 14-----geflelt......— geflelt
— 6-----'t Rustvoerende - - - — 't Rustvoedende
— 8-----vyandelyke .... — vyandlyke
— 10-----overzoenbaerheit - - —■ onver zoenbaerheit
— 3-----borst ------ — berst
— 2-----fpitsvoudigheên - - - — fpitsvondigheên
— 17-----glinfterde.....— ftraelden
— 1-----fcheen met ftamelend - —ftamelde met lief
— 2-----En lachjes elk te groeten - — Daer't elk met lachjes
groette
■— 4-----ontmoetten ... - — ontmoette — 2-----Uterpe.....— Euterpe
— 5-----is zy Thalia, in fchyn - — ftreelt ze ons in Tha-
lia's fchyn
— 19-----eensgtzinde - - - - — eensgezinden
— 7-----nu.......— uw
— 16-—'t Stichten - - - - —'t Stichtte
— 17-----wree......— wee
— 3-----Doopsgezinde - - - — Doopsgezinden
— 6-----bruischt in brand - - — bruiiche en brand'
— 5-----leeme......— leemen
— ir-----opgezet.....— gezet
— 15-----Simion.....— Simeon
— 9-----muitzicht' .... — muitzucht'
— 16-----Therfalys - - - - — Thesfaeljes
— 4-—Komryst - - - - — Kom rys
— 15-----gehoort.....—gehoont
— 3-----tindelende - - - - — tintelende
— 9-----in -...... — en
— 9-----weten...... — weren
—■ 3-----niemanc..... — iemant
|
||||||||||
|
Verand.
Bladz. 6
----- 13
----- 19
----- 29
----- 67
---- 79
----- 80
|
||||||||||
|
87
|
||||||||||
|
• 92
■ 99
■104 ■106 •119 • 146
■158 ■191 ■211
215
■241
■260
■293
•325 ■332 ■349 |
||||||||||
|
Zz 3
|
||||||||||