OVER DKN H. FRANCISCUS EN DE DEUDE ORDE.
«. DESSAW, DRUKKER VAN Z. H. DEN PAUS,
VAX PB 21. COXGHEQATIE BER PROPAGANDA EN VAK HET AARTSBISDOM VAN MECHELSN.
VICTOR AUGUSTUS 1SIDORUS DECMAMPS,
CAlibINAAL-PRIESTER DER HEILIGE R00M9CHE KERK VAN DEN TITEL SINTE-BERNARD-IX-BE-THERMEN,
DOOR DE GRATIE GODS RN VAK DBN APOSTOLIBKBN STOBL
AARTSBISSCHOP VAN MECHELEN, PRIMAAT VAN BELGIE, Aan de Geestelijken en geloovigen van ons Bisdom Zaligheid en zegen in onzen Heer Jesus-Chrislus.
Zeer Beminde Broedess,
De zevenhonderdsle verjaardag der geboorte van den H. Franciscus van Assisië, onlangs met 7.00 veel luister en liefde gevierd in de kloosterkerken der Minderbroeders, heeft Zijne Heiligheid aangezet om over den grooten Heilige een allerschoonste Encycliek uil tc geven. De Heilige Vader wekt alle de Bisschoppen der katholieke wereld op, om en Derden Regel van den H. Franciscus aan te
hevelen aan de geloovigen van hun Bisdom, opdat een grooler getal zielen zicli zouden laten inschrijven in eeneu Regel welkers gemakkelijke oefeningen niet verplichten op zonde en zoo wel geschikt zijn voor de geloovigen van beide geslachten en van alle staten.
Wij zullen dan. na de Encycliek van Zijne Heiligheid, hel lieglement van den Derden Hegel me-dedeelen, ten einde de geloovigen van ons Hisdoni tol dit genootscliap uit te lokken.
VAN ONZEN
DOOR GODS VOORZIENIGHEID PAUS VAN ROME.
Acm onze eerbiedwaardige Broeders, alle de Patriarchen, Primaten, Aartsbisschoppen en Bisschoppen der katholieke wereld, in gunst en genieenschap met den apostolieken Stoel vereenujd.
RERH1EDWAARDIGE BROEDER», ZAUOHKin EN APOSTOLIEKEN ZEGEN.
Het Christen volk geniet het geluk van, na een kort tijdverloop . de gedachtenis te vieren van twee mannen, die. tot de eeuwigdurende belooning der heiligheid in den hemel geroepen, een glorierijke schaar van leerlingen, als immers herwas-
schende spruiten hunner deugden, op de aarde hebben achter gelaten. Immers, na de plechtige eeuwfeesten van Benedictus, den Vader en wetgever der monniken in het Westen, biedt zich welhaast de gelegenheid aan, om dezelfde openbare eerbewijzen te brengen aan Franciscus van Assisië in het zevenhonderdste jaar na zijne geboorte.
Wij oordeelen met reden dat zulks niet geschied is zonder een barmhartig inzicht van de goddelijke Voorzienigheid. Want, ter geleganheid der geboorte van zulke ioorluchtige Ordestichters, schijnt -de Heer ons te willen verwittigen dat wy ons hunne groote verdiensten moeten herinneren, en te zelfder lijd doen verstaan dat de religieuse Ordes, door hen ingericht,zoo schandelijk niet moesten ontheiligd wezen vooral in die landen , waar hunne werkzaamheid, hunne zorg en hun verstand der. roem en de beschaving hebben daargesteld. Wij betrouwen dat hunne eeuwfeesten niet zonder vrucht zullen blijven voor het christen volk welk altoos en met reden hunne volgelingen voor vrienden heeft aanzien. Wij verhopen insgelijks dat de geloo-vigen, die den naam van Benedictus met groote godsvrucht en erkentenis hebben vereerd, thans eok de geheugenis van Franciscus met plechtigheid en allerlei blijken van toegenegenheid, als om strijd, zullen vieren. Deze eerbare wedstrijd van godvruchtigheid en hoogachting bepaalt zich niet binnen het land waar de heilige Man geboren is, noch binnen de naburige streken welke zijne tegenwoordigheid veredeld heeft, doch strekt zich uit tot alle landen dei-wereld, waar de Naam van Franciscus weergalmd beeft of zijne instellingen bloeien.
Nienami meer dan Wij juicht toe aan dien geêsl-drifl voor een lofl'eiyk werk, voornamelijk omdat \v\j van onze jeugd af den H. Franciscus van Assislë bewonderen en met een bijzondere betrouwen vereftJ ren ; omdat Wij er roem in stellen van een der lidmaten te zijn van zijne familie; omdat Wij meermaals, aangedreven door Ons hart, met genoegen en vreugde, den berg van Alvernië hebben beklommen ; omdat Ons aldaar, bij eiken voetstap, de beeltenis van dien grooten Man voor oogen kwam, en Ons, te midden dier eenzaamheid, zoo vol van herinneringen, in stille verwondering medesleepte.
Edoch, hoe lofwaardig deze beijvering zij, daarin is niet alles gelegen.De eerbewijzen, aan denH. Franciscus geschonken, zullen dan voornamelijk aan hem behagen die ze ontvangt, indien zij voordeelig zyn aan degenen die ze hem opdragen. Dan, het wezenlijk en duurzaam voordeel is dat wij door de vervolging ons leven trachten te verbeteren en eenigszins, lot de geiykenis geraken, van den Heilige wiens uitmuntende deugden wij bewonderen. Indien wij allen, door Gods gratie ondersteund, dit doen met zorgvuldigheid, dan is, buiten twijfel, het gepast en krachtig geneesmiddel voor de ziekte onzer tijden gevonden. Door dezen brief dus richten Wij ons tot u, Eerbiedwaardige Broeders, niet alleenlijk om Onze godsvrucht jegens Franciscus te betuigen.maar ook om uwe liefde op te wekken, opdat gij met Ons zoudt medewerken voor de zaligheid der zielen door het gebruik van het hulpmiddel welk wij u komen aanbevelen.
Jesus-Christus, de Zaligmaker van het menschdom, is de onuitputbare en immer voortvloeiende bron van
— 8 —
alle weldaden welke Gods oneindige goedheid ons vergun!. Hij die eenmaal de wereld gered heelï, zal zo, alle eeuwen door, blijven redden ; toant er is onder den hemel geen andere naam aan de menschen gegeven door welken wij moeien zalig worden (*1) Gebeurt het dus dat de nlensch, doorzijn eigene schuld ol door üe zwakheid zijner natuur, zich aan het kwaad overlevert en dat er, om hem aan quot;t kwaad te onttrekken, een gansch bijzondere hulp schijnt noodzakelijk te wezen, is het volstrekt noodig dat hij zich naar Jesus-Christns wende, als tol de beste en zekere haven van veiligheid. Zoo groot, immers, is de goddelijke macht, dal wij door haar aan alle gevaren kunnen ontsnappen en de genezing vinden van alle smarten. En de genezing is verzekerd, indien hel raenschdom terugkomt lot de openlijke belijdenis der christene wijsheid en tot de voorschriften van hel Evangelie. Als er een dergelijk zedehederf voorkomt, dan zendt de Almogende Voorzienigheid tevens een bijzonder hulpmiddel : hij verwekt eenen man, niel gelyk aan de menigten, doch uitmuntend en eenig in zijn slag, dien hij last geeft om het openbaar heil te herstellen. Dit is geschied op hel einde der twaalfde eeuw en wat later. De inrichter van dit groot werk van zedelijke vernieuwing was Franciscus.
Dit tijdstip, met zijne eigenaardige deugden en zwakheden , is genoegzaam gekend. Hot katholiek geloof was zeer diep in de harten geprent ; hel was een verrukkend schouwspel, een oneindig getal christenen , ontstoken door geloof en godsdienstigheid, naar Palestina le zien optrekken, bereid om aldaar te overwinnen of te sterven. Doch var. den anderen (i) Act. iv.
kant, de volkszeden waren dooi- de losbandigheid zeer ontluisterd, en niets was den menschen meer noodzakelijk dan lot de gevoelens van hel chrislendom terug te keeren. Do grondslag der christene deugd is de edelmoedigheid die noch moeile spaart noch gevaren ontziet ; zij heeft, om zoo te spreken, haai' zinnebeeld in hel Kruis dal ahvie Chrisliis wil volgen, op zijne schouders moei nemen. Het is eigen aan die edelmoedigheid, zich van de wereldsche zaken af Ie scheiden, aan zichzelf mol moed te gebieder, en met kalmle en gelatenheid allun tegenspoed te verdragen. Eindelijk do liefde jegens (iod en den evennaaste is — zij alleen -— de koningin en de meesteres aller deugden, en zoo groot is haar vermogen, dal zij alle de moeielijkheden, die de plicht vergezellen, doet verdwijnen, en den last, hoe groot hij ook weze, niet alleen verdragelijk, maar licht en aangenaam maakt.
De Xli''eeuw had s'oorwaar eenegroote behoefte aan diedeugden,dewijl ervelen,aan 't aardsche gansch verslaafd, zich met dwaasheid overgaven aan 't najagen van eer en rijkdom, of hun leven in weelde en ongebondenheid doorbrachten. De rijkdom bevond zich in de handen van weinigen, en die weinigen gebruikten doorgaans hunnen verheven stand om de ellendige en verachte menigte te onderdrukken. Aan deze besmetting ontsnapten zelfs degenen niet die, uit plicht van staal, aan de overigen moesten tot voorbeeld strekken. Ten allen kante ue liefde uitgedoofd zijnde, zag men, ilag voor dag, verscheidene soorten van zonden en misdrijven : nijd en jaloersheid, haat en tweedrachten. Voor de minste reden stonden de naburige steden in de wapens om elkander te vernielen,
— 8 —
en de burgers trokken tegen hunne medeburgers wreedaardig ten velde.
Op zulk een tijdstip verscheen Kranciscus In de wereld. Met wonderbare vastheid van karakter en niet min wonderbare eenvoudigheid, begon hy, met woorden en daden, de volmaakte beeltenis der evangelische volmaaktheid aan de vervallende wereld te vertoonen. Inderdaad, gelijk de heilige Vader Domi-nicus van Guzman de geheelheid der hemelsche leeringen in die tijden verdedigde en de ketterijen dooi' het licht der christelijke wijsheid deed verdwijnen, zoo heeft Franciscus, door God tot een verhevene werkdadigheid bestemd en geleid, de christenen tot de deugd opgewekt, en van den weg hunner langdurige en groote afdwaling tot de navolging van Christus terug gebracht. Het is niet toevallig dat de grondspreuken van het Evangelie het oor van den jongeling hadden getroffen : Bezit noch goud noch zilver noch kopergeld in uwe gordels, noch reiszak noch twee onderkleederen noch schoenen noch wandelstok (1). En vsrder : Wilt gij volmaakt wezen, ga heen, verkoop wat gij hebt eu geef het den arme, en kom, volg mij (2). Als of die woorden aan hem in 't bijzonder waren toegestuurd, doet hij, zonder toeven, afstand van alles ; hij verandert van kleedsel; hij verkiest de armoede lot gezellin voor gansch zijn leven ; die groote lessen van deugd, welke hij met verheven hart omhelsd had, zullen voor grondsteenen zijner orde dienen. Van toen af zag men Franciscus, te midden van de weekelijkheid en lichtheden zijner eeuw, gehuld gaan in een armzalig en ruw kleedsel, zijn voedsel van deur tot deur bedelen, en de booze be-(1) Matt. X, 9, 10. (J) Mall. XIX, 2.
— 9 ~
spottingen van 't gepeupel, zelfs die het meest door het hart gaan, met geduld verdragen ; of liever, hy smaakt ze met een wonderbare gretigheid. Ja, h|j had de dwaasheid des Kruises omhelsd, en aanzag ze voor de volstrekte wijsheid. En dewyl zijn geest de verhevene geheimen van hel Kruis had doorgrond, had hij ook verslaan dat hij zijnen roem nergens heter kon stellen.
ïe samen met de liefde voor hel Kruis, wierd de ziel van Franciscus doordrongen van een brandende christelijke liefde en van de begeerte om den nasiü van Christus overal le verspreiden en daarom zelfs alle levensgevaar te trotsen. Zyue iielkle strekte zich uit tol allen, doch voornamelijk tol de armen en be-hoeftigen, en wel zoodanig dat hij zich vooral scheen le vermaken bij die welke de andere gewoon waren te vluchten of uit hoovaardigheid te verachten. Daardoor heeft hij veel gedaan voor de broederliefde, welke Christus heeft hersteld en voltrokken, en door welke hij van gansch hot menschdom déne familie heeft gemaakt onder het gezag van God, den alge-meenen vader van allen.
Door den glans van zoovele deugden, doch bijzonderlijk door zijne buitengemeene strengheid van levenswijze, trachtte de heilige man het beeld van Jesus-Chrislus, zoo veel mogelijk in zijnen persoon terug te geven. De goddelijke Voorzienigheid heelt het ook in hem doen uitblijken, dewijl het, hem vergund is geworden, eenige gelijkenis te hebben met, den goddelijken Verlosser, zelfs voor het uitwendige. Gelijk Jesus, kwam hij ter wereld ineenen stal, en het pasgeboren kind werd, gelijk Jesus, nederge-legd op den grond in een handvol strooi. M«n ver-
— 10 —
haalt dat alsdan koren van zwervende Engelen de lucht, van blyde gezangen deden weergalmen. Gelijk Christus zijne Apostelen verkoor, zoo vergaderde hij rond zich eonige discipelen, hun gebiedende de aarde te doorkruisen, om overal den christelijken vrede en de eeuwige zaligheid te gaan verkondigen. Ten uiterste arm, bespot, van de zijnen verlaten, geljjk Christus, bezat hij daarenboven, gelijk Hij, geen ellendige slaapstede waar hij zijn hoofd zou kunnen nederleggen.
Eindelijk, en dit is de laalste trek van gelijkvormigheid, op den berg van Alvernie die als zijn Kalva-rieberg was, werd hij, om zoo le zeggen, gekruisigd, door een wonder tot daar toe niet gezien noch gehoord , te welen de indrukking der heilige vijf Stigmaten lt;if wonden in zijn lichaam. Wij spreken hier van een feil niet min uitstekend in zich zelf als door een vermaard mirakel welk de lofspraak der eeuwen heefl verkondigd. Zekeren dag dat Francis-cus in de diepste aanschouwing der wonden van ■lesus verslonden was, en dat hij, als dorstend naar lijden, de pijnen dier wonden in zijns ziel wilde overhalen, zag hij eensklaps eenen Engel uit den hemel voor zijne oogen verschijnen ; en, eene wondervolle kracht ter zelfder tijd zich openbarende, voelde bij zyne hsnden en voeten als doorboord van nagelen cn zjjne zijde door een scherpe lans gekwetst. Van dit oogenblik voelde hij in zijn hart eenen hevigen gloed van liefde, en tot zijnen laatsten snik, droeg hij in zijn lichaam de Stigmaten, uitdrukkelijk en levendig merk der wonden van Christus.
Zulke wonderen, welk niet de tong der menschen maar de lof der Engelen zou moeten verheerlijken,
getuigen ons genoegzaam hoe groot en weerdig de man was, dien God bestemde om zijne tijdgenooten lot het christelijk leven terug te brengen. Voorzeker, in de kerk van St-Damianus was het eene stem, krachtiger dan de slem der menschen, die tol Fran-ciscus sprak ; tia, ondersteun mijn huis dal wankelt. Niet min bewonderensweenlig is de hemelsche verschijning waarin paus Innocenlius III dacht Fran-ciscus te zien, die de overhellende muren der hoofdkerk van Lateranen mei zijne schouders ondersteunde. Het voorwerp en tie zin van dit visioen zijn klaarblijkelijk. Daardoor wierd beteekend dat Fran-ciscus in zijnen tijd de steunpilaar der chrislenheid zoude wezen. En , inderdaad, hij vertoefde geen oogenblik om zijn werk Ie beginnen.
]Je twaalf mannen die zich, de eerste, onder zijne bestiering stelden, waren als een gering zaadje, dal door Gods bijstand en onder de bescherming der Pauzen, welhaast tot een rijken oogst opgroeide. Nadat zij in heiligheid gevormd waren naar de voorbeelden van Jesus-Christus, verdeelde Franciscus onder hen de verschillige landstreken van Italië en Europa , waar zij het Evangelie zouden prediken ; zelfs belastte hij eenige zijner volgelingen om naar Afrika loe te vertrekken. Zonder uitsel, onwetenden en onbeschaafd als zij voorkomen, vermengen zij zich met het volk. In de straten, op de openbare plaatsen, zonder uilwendigen toestel van plaats noch praal van woorden, beginnen zij de menschen op te wekken tot het verachten der wereldsche zaken en de herinnering van het toekomende leven. Het is een wonder om zien welke de vruchten waren der onderneming van zoo onbedrevene werklieden. De
— —
menigte, begeei'ig om hen te hooren, kwam met hoo-pen naar hen toegeloopen ; men weende over zijne zonden ; men vergaf en vergal de vorige beleedigin-gen ; men verzoende zich met elkander en men keerde terug tot gevoelens van vrede en eendrachtigheid.
't Is niet om te zeggen met wat algemeene genegenheid, ja met welken drift de volksmenigte ïich naar Franciscus voelde getrokken. Overal waar hij verscheen, was hij van ontelbare menschen gevolgd ; niet zelden in de grootste en in de kleine steden, kwamen hem alle de inwoners, zonder onderscheid, verzoeken van hen onder zijnen Regel te willen aan-veerden,)
Om die reden is het, dat de H. Patriark hel besluit nam van ook een Da-de Orde te stichten ; dit durde genootschap was bestemd om broeders en zusters van alle standen, van allen ouderdom en van alle geslacht te bevatten, zonder dat daarom de banden der maat-schappy en dar familie moesten verbrok en worden,Hy gal daaraan een wijze inrichting, min door zijn eigene voorschriften dan volgens de wetten van het Evangelie, die aan geenen christen te stquot;eng kunnen schynen. Zijne voorschriften, immers, zijn de geboden van God en van de H. Kerk te onderhouden, zich te onthouden van partijschappen en geschillen ; zich niet het minste van een anders goed toe te eigenen ; de wapens niet op te nemen dan voor den (iodsdiensl en het vaderland ; de matigheid te onderhouden in het voedsel en de levenswijze ; de ijdftle pracht ver-myden; de gevaarvolle verleidingen der danspartijen en schouwburgen vluchten.
Het is gemakkelijk te verstaan wat groote voordeden er moesten voortvloeien uit zulk eene instel-
Ibg, zoo heilzaam in zich zelf alp gesshikt voor dit tijdstip. Die geschiktheid is genoegzaam bewezen door het stichten van gelijkslachtige genootschappen in de orde van den H. Dominicus en andere religieuse ordes, en door de gevolgen zelf. Van de laatste tot de verhevenste rangen der maatschappij, ontstond er een algemeen streven , een edelmoedige drift om zich in die Franciscane-orde te doen aannemen. Boven vele anderen, zag men Lodewijk IX, koning van Frankrijk, en de H. Elisabeth, uit het koninklijk bloed van Hongarie, die eer voor zich verzoeken. In latere jaren, telt men menigvuldige Pauzen, Kardinalen, Bisschoppen en Prinsen, die de arme liverei van Franciscus niet beneden hunne weerdigheid achtten. De leden van de Derde Orde hebben altoos met zooveel godsdiensiigheid als kloekmoedigheid de katholieke Religie verdedigd. Indien zij daardoor den baal der boozen op zich trokken, anderzijds verwierven zij ten minste de achting der brave en welmcenenden, het eenigste, voorzeker, dat wenschelijk is en den eerbied der menschen verdient. Zelfs Onze voorganger Gregorius IX, in 't openbaar hun geloof en bunnen moed geprezen hebbende, heeft niet geaarzeld nen door zijn gezag te beschermen en hun den eertitel te geven van « soldaten van Christus en nieuwe Machabeërs. » Et dit was geen ijdele lofspraak. Immers, bet was een machtige steun voor het gemeene-best dat er als een leger bestond van christenen, welke, de deugden en regels van den Stichter voor leidraad nemende, zich toelegden, zooveel zij konden, om in de Stalen de eerbaarheid der christene zeden te doen herbloeien. Wezentlyk, hunne tusschenkomst en hunne voorbeelden hebben menigmalen den wedij-
_ 14 —
vei' der partijschappen verzacht en zelfs uitgeroeid, de wapens aan woedende handen onttrokken, de oorzaken der processen en oneenigheden uit den weg geruimd, de ellende en de verlatenis getroost, en de dolle levenspracht, de verslendster der fortuinen en het werktuig van verderfenis, ingetoomd. Mei reden mag men zeggen dat de rust der familien en de openbare vrede, de zuiverheid en zachtaardigheid van zeden , het goed gebruik en de bewaring van het goed dat men bezit — hoedanigheden rlie de sterkste grondvesten zijn voor de beschaving en de bestendigheid der Stalen — uit de Derde Onle als uit hunnen wortel voortspruiten ; en die weldaden heeft Europa grootendeels aan Franciscus dank te weten.
Intusschen, Italië meer dan alle andere natie, is erkentenis aan Franciscus verschuldigd, Italië welk het meest zijne weldaden heeft genoten, gelijk liet ook eerst zijne deugden heeft mogen aanschouwen. Want,in die tijden als de veelvuldige be'eedigingen de bijzondere worstelingen vermenigvuldigden, reikte hij altoos do hand aan den ongelukkige en den overwon-neling. Kijk in de uiterste armoede, heeft hij nooit opgehouden van, zijn eigene armoede vergelende, een anders ellende te verzachten. De landtaal, nauwelijks gevormd, zweefde van kinds af op zijne lippen ; de krachtige bewegingen van zijne liefde en dichtgevoel wist hij uit Ie drukken in gezangen welke het volk mu van buiten leeren en aan welke het geletterd nageslacht zelf zijne verwondering niet heeft kunnen weigeren. Een verhevener adem, door Franciscus ingedreven, verhief het genie onzer landgenooten, en de groolsle kunst beoefenaars
— •! ö —
wedijverden om door de beeld-schilder-en graveerkunst zijn leven voor le slellen. De dichter Danles Alighieri vond in Franciscus stof voor zijne verhevene en zoctluidende gezangen; de schilders Cimabuë en Giotto vonden m hem leiten te vereeuwigen door meesterachtige tafereelen ; doorluchtige bouwkundigen troffen in hem do gelegenheid om wonderbare kunstgevrochten op to richten , zooals de grafstede van dien armen man en de hoofdkerk van Maria-ter-Engelen, getuigen van zoo talrijke en uitstekende mirakelen. De geloovigen, van alle kanten, begeven zich derwaarts in menigte, om hunne hulde te brengen aan den Heilige van Assisië, den vader der armen, die, van alle aardsche goederen vrijwillig ontbloot, zich rijkelijk begunstigd en overladen heeft gezien met de giflen der goddelijke goedheid.
Men ziel dus klaarblijkelijk welke bron van woldaden die édn man alléén op do christelijke en burgerlijke samenleving heeft doen vloeien. Doch vermits zijn geest ten volle en bij uitstek christelijk is. en ten besle, geschikt voor alle plaatsen en tijden, valt er niet aan te twijfelen, of de instelling van de Derde Orde zal in den legen woord igen tijd do grootste diensten bewijzen : des te meer daar het karakter onzer eeuw in verschillige punten overeenkomt met het karakter der eeuw van Franciscus.
Hedendaags, gelijk in de twaalfde eeuw-, is de liefde Gods niet weinig in de zielen verflauwd ; deels uit nalatenheid, deels uit onwetendheid, bestaat er een droevige verslapping in het volbrengen der christelijke plichten. Vele menschen, door een zelfden stroom van gedachten en door dezelfde begeerten medegesleept, brengen hun leven over in het na-
jagen van weelde, genoegen mi vermaken niet bezig lt;hn mei praal en pronk, verkwisten zij hun eigen goed,en zien zij uil naar de bezittingen van een ander. Hun mond verheft.de broederlijkheid der menschen; maar indien zij daar veel van spreken, zij wachten zich de broederlielde uil te oefenen. Zij zijn verslonden van zelfzucht : en de ware liefde voor den behotf-lige en den arme met lompen bedekt, ziet men van dag tot dag verminderen.
Toen ter lijd werden de volkeren opgehitst tegen bel gezag der Kerk door de verschillige ketteryen der Albigenzers; daardoor was ook de Staal gescbokl, en de weg was geopend voor een zeker Socialitmus. Zulks geschiedt ook hedendaags : hel. getal der aanhangers en verspreiders van het Naturalismus wordt al grooter en grooter. Men beweert met hardnekkigheid dat men naar de Kerk niet moet luisteren ; en, door een onvermijdbaar gevolg, gaat men over tol do miskenning zelfs van het wereldlijk gezag. De gewelddadigheid en de opstand in het volk worden toe-gejuiebt ; men vleidt do hartstochten der laagste volksklassen; de grondvesten der burgerlijke en hui-zelijke orde zyn ten allen kante ondermijnd.
Te middón van zoo menige en zoo groote onheilen, is er oneindig veel goeds te verhopen. Eerbiedwaardige Broeders, van de instelling van Frsnciscus, teruggebracht lol haren oorspronk lijken slaat. Door haar zoude men het geloof, de godvruchtigheid en de reinheid der christelijke zeden zien herbloeien ; de loomlooze drill naar tijdelijke goederen zoude ingehouden wezen, en hel zoude geene moeite kosten, zijne hartstochten door de deugd te beteugelen, hetgeen aan de meeste menschen hedendaags als een
— 17 —
zwasr en onvepdragelijk jok voorkomt. Vereenigd met den band der broederlijke liefde, zouden ijj elkander beminnen en den verschuldigden eerbied hebben voor de ongelukkigen en de behoeftigen, vermits deze het beeld v*n Jesus-Christus in zich dragen. Daarenboven, degenen die waarlijk van de leering van Christus zyn doordrongen, zijn tee-nemaal overtuigd, dat het eene plicht van consciëntie is onderdanig te wezen aan de wettige overheden en aan niemands recht te kort tedoen.Niets is krachtdadiger dan deze geestgesteltenis om alle dergelijke ondeugden tot in den wortel nil te roeijen, het geweld en de onrechtveerd.gheid, den drift, naar nieuwigheden, den nijd tusschen de verschillende klassen : ondeugden die het beginsel zijn en het wapen van het SodaUtmus. Eindelijk hel groote vraagstuk van de betrekkingen tusschen den arme enden ryke, waarmede de wetenschap der staatkundigen zou bekommerd Is, zal ten volle opgelost wezen, vermits het zal bewezen en aangenomen zyn dat ook de armosde hare weerdlgheld heeft ; dat de rijke barmhartig en milddadig, de arme met zijn lot en zijnen arbeid tevreden moet zijn, vermits geen van beide geschapen is voor de vergankelijke goederen, en dal de arme den hemel moet verdienen door verduldigheid en den rijke door milddadigheid.
Om alle die beweegredenen voeden Wij sedert lang den vurlgsten wensch dat iedereen, zooveel hy vermag, zich toelegge op óe navolging van Franciscus van Assisië. En daar Wij eertijds onophoudelijk een gansch bijzonder belang gesteld hebben in de Orde der Franciscanen, thans dat Wij door Gods oneindige barmhartigheid verheven zyn op den Aposlolleken
— i8 —
Stoel en daarbij de gelegenheid aantreffen orn aan Ons hart voldoening te geven, komen Wij dechri-stene geloovigen opwekken, om zich in die legerbende van Jesus-Cbristus Ie laten iianveerden. Overal telt men een groot getal personen van beide geslachten die vlijtig de voetstappen van den Seraphijn-.«chen Vader navolgen. Wij geven lot' en volle goedkeuring aan hunnen ijver ; doch Wij verlangen insgelijks , Eerbiedwaardige Broeders, dat hun getal voornamelijk door uwe pogingen aangroeie.
Hel hoofdpunl Onzer aanbeveling is dal de gelso-vigen, die het kleed van BoetvaardigheidzuWamp;n aangenomen hebben, hel toonbeeld van den Heiligen Insteller aanschouwen en er ook hun leven naar regelen; zonder dat, zoude er niels van de verwachte vruchten verwezentlijkt worden Zorgt dus dal men de Derde Orde welleere kennen cn naar weerde schatten, waakt dat de zielbezorgers wel onderwijzen waarin de Derde Orde beslaat, hoe gemakke-lijk zij is voor iedereen, wat lalrijke voorrechten zij bezit voor de zaligheii) der zielen, en welke voordeden voor hel bijzonder en bel openbaar er aan zijn verzekerd. Zulks moet met des te meerder zorgvuldigheid gedaan worden, daar de lidmaten dei-eerste en tweede Orde tegenwoordig grootere vervolgingen te lijden hebben. God geve dat zij welhaast, door de voorspraak van bunnen Vader, hel losgebroken tempeest te boven komen met meerder bloei en sterkte. God geve daarbij dal da christene volkeren zich naar de Derde Orde wenden in zoo groot getal en met zooveel ijver als zij voorbenen, als om strijd, tolFranciscus zelf toestroomden.
Dit verzoeken Wy met meerder aandringen en
— 19 —
recht van de Italianen, welke de gemeenschap vau vaderland en de rijkere overvloed van ontvangene weldaden tot meer erkentenis en godsvrucht voor Franciscus verplichten. Aldus, na een verloop van zeven eeuwen, zouden de Italiaansche natie en geheel de christenheid terugkeeren van do beroering tot de rusten den vrede ,van hel verderf tot de behoudenis, door de tusschenkomst van den Heilige van Assisie. Vragen wij die gratie in vereenigde gebeden, vooral gedurende deze dagen, aan Franciscus zelf. Vragen wij die aan de H, Maagd Maria, de moeder Oods, die het geloof en de godvruchtigheid van haren Dienaar beloond heeft met de bescher-ming en voorname gratiën des hemels.
Intusschen, als onderpand der goddelijke gunsten rn tot getuigenis van Onze bijzondere toegenegen-lieid, geven Wy van harle aan u, Eerbiedwaardige Broeders, aan geheel de geestelijkheid en aan al de geloovrgen van uw bisdom, den Apostolieken zegen.
Gegeven te Rome bij S' Peeler, den \1 September 188vi, het vijfde jaar van Ons Pausdom.
LEO XIII, PAUS.
De Heilige Vader zelf leert ons, in zijnen Omzendbrief, de voornaamste plichten der Ueide Orde, berustende op de wet van het Evangelie, welke de Zaligmaker een licln, en aangenaam jok noemt. Overigens, zie hier den korten inhoud der offeuin-geu van dees geiiootscliap :
« De geboden van God en vau de H. Kerk ge-« trouwelijk onderhouden ; zich onthouden van
— 20 —
partiischap en atte vijamlelljklieid; een anders goed niet stelen ; alleenlijk de wapens opnemen om aan de wettige macht te gehoorzamen, voor de verdediging van den Godsdienst en het vaderland ; de matigheid in het voedsel onderhouden ; zich niet overgeven aan de weelde en zich onthouden van de gevaarlijke verloksels der danspartijen , en onzuivere bijeenkomsten en tooneelspelen.
'lt; De Regel vereischt insgelijks dat men altijd den Schapulier en de Koorde der Orde drage; dat men vóór en na iedere maaltijd een kort gebed zegge ; dat men dagelijks tegenwoordig zij in het sacrilicie der mis, tenzij een wettige reden zulks belette ; dat, men alle avonden zijne consciëntie onderzoeke. De regel wakkert de leden vuriglijk aan, om in vrede met den evennaaste te leven en alle rechtsgeding te vermijden. Hij beveelt voornamelijk de broederlijte liefde. « De H. Franciscus van Assisië, c'e zeden der opkomende Kerk willende doen herleven, wil dat de rijken zich hunne arme broeders aantrekken ; dat zij bijzondere bezorgdheid toonen voor de zieken. Hij vereischt daarenboven gebeden voor de overledene Broeders en Zusters der derde Orde.
quot; De Heilige Stichter, wel is waar, verbiedt hel gebruik van vleesch op alle Woensdagen en Zaterdagen van het jaar en gedurende geheel den Advent; hij gebiedt te vasten alle Vrijdagen des jaars en gedurende geheel den Advent, de Zondagen uitgenomen. Doch, vooreerst, maakt hij eene uitzondering voor de zieken en zwakken ;
— 2'1 -
« en daarbij, de Regel zelt beval een Kapittel over « de dispensatiën or ontslagingen, welke, bijzon-« derlijk in de tegenwoordige tijden, niet spaar-« /.aam dienen verleend te worden.
o De Broeders en Zusters van deze Orde moeit ten dagelijks korte Getijden lezen, bestaande in « vieren vijftig Vaderonzen, met Gloria Patri; « doch aan degenen die belet zijn, kan daarvoor « ontslaging of ook vermindering toegestaan wor-« den.Ten andere, men volstaat ook met het lezen « van hel Officie van Onze Lieve Vrouw of van den « Roomschen Brevier. Eindelijk, er staat uitdruk-« kelijk in den Regel dat niets van dit alles ver-« plicht op zonde, zelfs niel op dagelijksche zonde.
« De Orde van den H. Franciscus bevat drij « groote lakken of familiën : {quot;deminderbroeders « observanten of Recolletten ; 2° de minderbroe-« ders Capucienen en 3° de minderbroeders Con-« ventuëlen. Om .deel te maken van den Derden « Regel kan men zich naar de eene of andere de-« zer drij familiën wenden. En om de aanneming « in den Derden Regel nog gemakkelijker Ie ma-« ken, krijgen de wereldlijke priesters van de re-« ligieuze overheden de macht (indien er aldaar « geene religieuzen van den H. Franciscus be-« staan), om nieuwe Derde-ordelingen aan te « nemen. »
Gij ziet. Beminde Broeders, hoe gemakkelijk die voorschriften zijn, en gij hebt verslaan dat niets op zonde verplicht. De christelijke ijver zonde algemeen wezen, indien de Regel door de geloovigen in groote menigte aanveerd wierd, en daar door zelfs zoude er voor de elleadeu onzer tijden een
- 22 —
krachtig geneesmiddel gevonden wezen. Begeeft u dan naar den eenen of anderen tak der Paters Franciscanen of naar hunne gevolmachtigde in de parochiën ; gij zult ondervinden welke gratiën en welke vrede vergund worden aan de geloovigen die als ware christenen willen leven.
De Heilige Stoel heeft aan de leden vau de Derde Orde buitengemeen groote gunsten verleend. Men vindt die allen vermeld in de verschil-lige Handboeken van de derde Orde.
De leden der Derde Orde zijn altoos ontelbaar geweest in alle rangen der maatschappij. Men telt niet min dan 134 keizers en keizerinnen, koningen en koninginnen, prinsen en prinsessen. Onder de Pauzen vindt men Gregorius IX, Julius II, Leo X, Sixtus V, Paulus V, Pius VI, Pius IX, en den groeten Opperpriester die thans met zoo veel glorie den H. Stoel van Petrus bekleedt. De zoo vermaarde namen van den dichter Dantes Alighieri, van Christophorus Columbus, Lopez di Vega, Raphael, Micliaël Angelo, Galvaui, Silvio Pellieo, behooren allen tot de Derde Orde van den Sera-phienschen Vader. Een groot getal van de door-luehtigste Heiligen, bij alle volkeren, zijn er uil voortgesproten. De H. Ignatius van ioyola, bij voorbeeld, en de H. Vincentius de Paulo, hebben de koorde en het kleed van boetveerdigheid van den H. Franciscus gedragen.
Vereenigt u dan. Beminde Broeders, bij die duizenden en millioenen zielen die dit groot middel van zaligheid hebben gebruikt, en in liet uur uwer dood zult gij gelukkig zijn dil geaaan te hebben.
Gegeven ie Mechelen onder Ons handteeken. Onzen zegel 011 de legenti^ekening van Onzen Se-
oi'elai'is, den 4 October 188:2.
V1CTOK AUG. CARD. DECHAMPS, Aautsbisschop van Mechei.en. Bij bevel van Z. Em. den Kardinaal Aailsbisschcp
J. gt;'an Ermengem, Secret.