Uit het Italiaanaoh vertaald naar de uitgave der Tipografia Poliglotta, Delia s. 0. di Propaganda, Roraa, 1883.

Ten einde de heilige en zorgvuldige bedoelingen van Z. H. Paus Leo XIII te bevorderen, wien het hoogst aan het hart gelegen is dat de vereeniging der Derde Orde van den H. Fran-ciscus van Assisië bloeie en overal onder de katholieke bevolking verbreid worde , heeft men goedgevonden in eene beknopte uitgaaf samengevat , in het licht te geven den Encyclieken

Brief van den 17 September 1882 , die een schoon overzicht geeft van de geschiedenis der Derde Orde , alsmede de nieuwste Apostolische Constitutie, die in eenige punten den regel verzacht en de aflaten en voorrechten daarvan bepaalt. Bij de authentieke vertaling der beide stukken, is gevoegd een Ceremoniale der Derde Orde, goedgekeurd door de H. Congregatie der Biten in het nieuwste decreet van den 18 Juni 1883.

Aan alle Eerbiedwaardige Broeders, Patriarchen, Primaten, Aartsbisschoppen en Bisschoppen der Katholieke wereld, in gnnst en gemeenschap met den Apostolischen Stoel.

Door een zalig voorrecht mag het Christenvolk in een kort tijdsverloop de gedachtenis vieren van twee mannen , die reeds in den Hemel de eeuwige belooning der heiligheid genietend, op aarde een roemvolle schaar van leerlingen hebben nagelaten en zoo voortdurend de vrucht hunner deugden vernieuwen. Na het eeuwfeest ter eere van

den H. Benedictus , den vader en wetgever der monniken in het Westen, doet zich de gelegenheid voor, op dergelijke wijze den zevenhonderdsten gedenkdag te vieren der geboorte van den H. Franciscus van Assisië. Met zonder reden mogen wij in dien samenloop een werk zien der goddelijke Voorzienigheid. quot;Want door ons den geboortedag dier beide groote mannen te doen vieren, schijnt God de menschen te willen vermanen, dat zij zich deze verdiensten herinneren , en tevens inzien, hoe weinig het betaamde, dat de geestelijke Orden , door hen gesticht , op zoo onwaardige wijze vervolgd werden, vooral in die Staten, welke zij door hun arbeid, hun geest en hun ijver tot beschaving en roem brachten. Wij vertrouwen, dat deze feestvieringen aan het christelijke volk, dat de kloosterlingen imme r en terecht als vrienden beschouwde , rijke vruchten zullen aanbrengen. Zóoals het volk met een liefdevol en dankbaar hart den H. Benedictus vereerd heeft, zoo zal het voorzeker ook nu de gedachtenis van den H. Franciscus met opgewektheid en feestvreugde vieren. En die edele wedstrijd in vereering zal zich niet

alleen bepalen tot het land , waar de Heilige het eerste levenslicht aanschouwde , niet tot de naburige landen , die hij door zijn verblijf verheerlijkte , zich beperken, maar zich uitstrekken tot alle deelen der aarde , waar de naam van Franciscus is doorgedrongen of die den bloei aanschouwen zijner werken.

Zulken ijver voor een zoo heilige zaak kan niemand voorzeker meer goedkeuren dan quot;Wij , die van Onze jeugd af aan gewoon waren den H. Franciscus van Assisië te bewonderen en te vereeren. Wij gaan er groot op , tot de Orde van den H. Franciscus te behooren, en meer dan eens hebben Wij met gevoelens van godsvrucht de kerk bezocht op den Alvernia. Daar vertoonde zich voor Ons , waarheen Wij ook Onze schreden richtten, het beeld van den grooten man en stemde de eenzaamheid Onzen geest tot stille overdenking.

Evenwel hoe lofwaardig die ijver ook zij , voldoende is hij niet. Want wij moeten wel in het oog houden, dat die vereering den H. Franciscus het aangenaamste wezen zal, welke voor degenen, die ze hem bewijzen , voordeelig is. En zoo zal de eer hem be-

wezen het vruchtbaarst zijn, wanneer de menschen zijn deugden bewonderen en tevens door zijn navolging beter pogen te worden. Doen zij dit met ijver, dan zal door Grods hulp daarin een zeer goed en afdoend geneesmiddel tegen de kwalen van dezen tijd worden gevonden. Daarom richten Wij dit schrijven tot u, Eerwaardige Broeders, niet enkel om openlijk getuigenis te geven van Onze vereering van den H. Franciscus , maar ook om u aan te sporen, dat gij in vereeniging met Ons ten heil der menschheid zoudt arbeiden , om voor uw volk het bedoelde geneesmiddel te bereiden.

De Verlosser van het menschdom , Jezus Christus, is de onvergankelijke en voortdurende Bron aller genaden, die ons uit Gods onbegrensde goedheid toekomen, zoodat Hij , die eenmaal de Redder der wereld was , in alle tijden haar Redder blijft. „quot;Want geen andere naam is den menschen gegeven, in welken zij kunnen zalig worden.quot; [I] Wanneer derhalve het menschdom, tengevolge van de zwakheid zijner natuur of door

eigen schuld op een dwaalspoor geraakt, een bijzondere hulp behoeft om weder in het rechte spoor te komen, dan moet het zich tot Jezus Christus wenden en in Hem zijn laatste en zekerste toevlucht zien. Want zijne Goddelijke kracht is zoo groot en vermag zooveel , dat zij alle gevaren kan doen wijken en alle kwalen genezen. Zeker zal die genezing dan komen , wanneer het mensch-dom tot erkenning der goddelijke Wijsheid en tot een leven naar de leer des Evangelies terugkeert. Wanneer de genoemde kwalen dreigen en de door God bestemde tijd van vertroosting is aangebroken , dan verwekt Hij een man op aarde , een buitengewonen en uitstekenden man , aan wien Hij het herstel van het algemeen welzijn als taak opdraagt. Zoo gebeurde het aan het einde der twaalfde eeuw en eenigen tijd later. De man voor dit groote werk was Franciscus.

Genoegzaam bekend is die eeuw met haar deugden en gebreken. Diep was het katholiek geloof de gemoederen ingedrongen. Een heerlijk schouwspel was het, zoo velen , door godsvrucht bezield, naar Palestina te zien snellen , om daar te zegepralen of te sterven.

Maar reeds waren de zeden door losbandigheid bedorven, een vernieuwing van den christelijken geest was noodig geworden. Het wezen van de christelijke deugd is de verheven geneigdheid van den geest om alle moeielijkheden en alle lijden te verdragen: haar zinnebeeld is het Kruis, omdat wie Christus wil navolgen, het Kruis op zijn schouders nemen moet. Met die richting van den geest is het geringschatten verbonden van aardsche dingen en de zelfoverwinning , het gewillig en geduldig verdragen van wederwaardigheden. Eindelijk : de liefde tot God en tot de naasten is de meesteres en koningin van alle deugden. Haar kracht is zoo groot, dat alle moeielijkheden , die de plicht oplegt, verdwijnen, en ook de zwaarste lasten niet alleen draaglijk , maar zelfs zoet voorkomen.

Er heerschte een groot gebrek aan deze deugden in de 12^de eeuw ; want een aanzienlijk getal lieden waren toen als het ware verslaafd aan de tijdelijke zaken , of joegen met razernij eer en rijkdommen na, of brachten het leven door in weelde en vermaken. Eenigen hadden allen rijkdom in handen en

wendden die macht aan als werktuig van verdrukking tegenover de ellendige en verachte menigte ; en zij zeiven , die door hun stand een voorbeeld voordemenschen hadden moeten zijn, hadden de smetten der algemeene ondeugden niet vermeden. De uitdooving der christelijke liefde had de veelvuldige en dagelijk-sche rampen van de ijverzucht, de afgunst en den haat tot gevolg gehad ; de gemoederen waren zóó verdeeld en vijandig , dat ^lom de minste reden naburige steden elkander beoorloogden en de burgers tegen elkander de wapenen opvatten.

't Was in deze eeuw , dat Franciscus verscheen. Met een bewonderenswaardige standvastigheid en een daaraan beantwoordende!! eenvoud van zeden , beijverde hij zich door woord en daad het verheven beeld der christelijke volmaaktheid onder de oogen der verouderde wereld te plaatsen. Inderdaad , evenals de gelukzalige vader Dominicus Guzman in die dagen de ongeschondenheid der goddelijke leer verdedigde en , gewapend met den fakkel der christelijke wijsheid , de verdorven dwalingen der ketterijen terugwierp , evenzoo verkreeg Franciscus, door

God tot groote daden geleid , de genade om de Christenen tot de deugd aan te zetten, en tot de navolging van Christus hen terug te hrengen , die veel en langen tijd hadden gedwaald. Voorzeker was het niet door toeval , dat deze evangelische raadgevingen de ooren van den jongeling bereikten : Gij zult noch youd noch zilver bezitten, noch geld in utve gordels, noch reiszak voor den weg , noch twee kleederen , noch schoenen, noch staf. [1] En verder : Wilt gij volmaakt zijn, verkoop alles wat gij bezit, geef er den prijs van aan den arme en volg mij. [2]

Dezen raad uitleggende als rechtstreeks tot hem gericht, maakt hij zich terstond van alles los , verandert van gewaad, aanvaardt de armoede als genoote en gezellin voor zijn verder leven, en neemt het besluit , dat deze groote voorschriften van deugd , welke hij met edelen en verheven geest had omhelsd , de grondregels zullen zijn van zijne Orde. Van dien tijd af ziet men hem , te midden der zoo groote verwijfdheid en der overdreven weekelykheid , die hem omringt,

op dezen ruwen en moeielijken weg voortschrijden : hij bedelt zijn voedsel van deur tot deur-, en de beleedigeudste spotternijen van een dwaas gepeupel verdraagt hij niet alleen , maar hij zoekt die met bewonderenswaardige gretigheid. Ongetwijfeld, hij had de dwaasheid van het Kruis van Christus omhelsd, en hij beschouwde haar als absolute wijsheid , verder doorgedrongen in het begrip dezer verheven mysteriën, zag en besefte hij , dat hij in niets beters zijn roem kou stellen.

Met de liefde voor het Kruis drong in het hart van Pranciscus een brandende christelijke liefde , en spoorde hem aan , den chris-tennaam met ijver te verbreiden , zelfs met blootstelling van zijn leven aan de grootste gevaren. Hij omvatte alle menschen in deze liefde , doch vooral had hij de armen en geringen lief, zoodat hij het meeste behagen scheen te vinden in hen, die gewoonlijk door anderen werden vermeden of hoogmoediglijk veracht. Zoodoende bewees hij groote diensten aan de broederlijke liefde , door welke Jezus Christus , haar herstellende en vervolmakende , van het geheele menschdom als

één huisgezin heeft gemaakt, gesteld onder het gezag van God, aller gemeenschappe-lijken Vader.

Door zoovele deugden , en vooral door een zeldzame gestrengheid van leven, legde deze zoo heilige man er zich op toe, in zich zeiven , zooveel hij vermocht, het beeld van Jezus Christus terug te geven. Een ken-teeken der goddelijke Voorzienigheid schijnt men ook hierin te moeten zien, dat het hem gegeven was, zelfs in uiterlijke gedaante op den Verlosser te gelijken. Evenals Jezus Christus namelijk , werd Franciscus geboren in een stal , en had als pasgeborene , gelijk Jezus , tot bed de aarde, bedekt met een handvol stroo. Naar men zegt, werden op dat oogenblik hemelsche koren van engelen en gezangen in de lucht gehoord , welke de gelijkenis nog treffender maakten.

Gelijk Christus voor Zijn Apostelen had gedaan , voegde hij zich eenige uitgelezen mannen toe , aan wie hij gelastte als boden van den christelyken vrede en het eeuwige heil de verschillende landen te doorkruisen. Van alles verstoken, uitgejouwd, door de zijnen verloochend , had hij ook dit nog met

Jezus Christus gemeen, dat hij zelfs geen steen wilde , om er zijn hoofd op neer te leggen. Hierbij komt nog deze hoogste trek van gelijkenis , dat hij op den berg Alvernia, als op zijn Calvarie-berg , door een tot dan toe ongehoord wonder, als het ware de kruisiging onderging , en de indrukken der heilige stigmata in zijn lichaam ontving.

Wat Wij hier vermelden, is niet minder verheven door de wonderbare toedracht als beroemd door de lofprijzingen der eeuwen. Toen de H. Franciscus in een van liefde brandende beschouwing der wonden van den Zaligmaker verslonden was, als het ware in zich haar smartelijke uitwerking verlangde te gevoelen en dorstend scheen te drinken, vertoonde zich eensklaps een van den Hemel gedaalde engel voor hem ; van deze straalde een geheime kracht uit, en Franciscus voelde zijne handen en voeten als met nagelen doorboren en den steek van een scherpe lans in zijne zijde. Van toen af blaakte zijne ziel van liefdegloed ; tot aan het einde zijns levens droeg hij de levende indrukselen van de wonden des Zaligmakers.

gevierd worden door de taal van engelen dan door die van menschen, toonen voldoende hoe groot en waardig de man was, door God uitverkoren om zijn tijdgenooten tot de christelijke zeden terug te roepen. Zeker, in den tempel van den H. Damianus was het een meer dan menschelijke stem, die door Franeiscus 'werd gehoord en tot hem zeide : „Ga, steun mijn wankelend Huis.quot; Met minder bewondering verdient het hemelsche visioen, dat Innocentius III heeft gehad , en waarin het dezen toescheen , Franeiscus met zijne schouderen de met instorting dreigende muren der basiliek van Latranen te zien steunen. Het doel en de zin van dit wonder zijn gebleken : het beteekende , dat Franeiscus in dien tijd een vaste stut en zuil moest zijn voor de christelijke maatschappij. En inderdaad aarzelde hij niet zich aan het werk te zetten.

De twaalf, die zich het eerst onder zijne leiding stelden, waren als een klein zaadje, dat, door de genade Gods en onder de bescherming des Pausen , weldra bleek te vt anderen in een vruchtbaren oogst. Na» zij heiliglijk waren gevormd naar het vo

beeld van Chrigtus, verdeelde Pranciscus onder hen de verschillende streken van Italië en Europa, om er het Evangelie te prediken;

zelfs droeg hij eenigen hunner op tot Afrika door te dringen. Zij gehoorzamen — arm ,

onwetend en onbeschaafd vermengen zij zich met het volk; op kruiswegen en pleinen ,

zonder kansel of vertoon van taal, manen zij de menschen aan tot geringschatting van de aardsche goederen en tot de gedachte aan het toekomstige leven. En wonderbaar waren de vruchten van het streven dier in schijn zoo geringe werklieden. Een groote menigte, begeerig om hen te hooren, stroomde naar hen toe, men begon alsdan zijne zonden te beweenen, da beleedigingen te vergeten en , door het bijleggen der twisten , tot gevoelens van vrede terug te keeren. 't Is ongeloofelijk, hoe gretig, met welken on-weerstaanbaren aandrang des gemoeds de volksmassa zich tot den H. Eranciscus voelde l

.overal waar hij ging, en niet zelden richtten ju¹' de bevolkte steden en dorpen de geza-Ujke burgers gemeenschappelijk tot hem

Aan dit verlangen dankt de Derde Orde van Franciscus haar ontstaan , waarin de heilige man eiken stand , eiken leeftijd , elk geslacht opnfim, zonder daardoor de banden van 't huisgezin of van tijdelijke bezigheden te verbreken. Die Orde werd door hem wijselijk voorzien met regels , die hij niet zoozeer aan zich zeiven als wel aan de wetten des Evangelies ontleende , en die geen Christen te zwaar kunnen voorkomen. Immers zij behelzen niet anders dan de verplichtingen om aan de voorschriften van God en der Kerk te gehoorzamen; partijschappen en twisten te vermijden; eens anders goed te eerbiedigen; slechts voor de verdediging van godsdienst en vaderland de wapenen op te vatten; zedig te zyn in leefwijze en kleeding, de weelde te ontvluchten; de gevaarlijke aan-lokselen van dans en spel te vermijden.

Het valt licht te begrijpen, dat heilrijke gevolgen voortkwamen uit eene instelling, die, reeds in zichzelve nuttig, zoo uitnemend geschikt was om den storm dier tijden te

bezweren. — Voor dat nut pleiten zoowel de Broederschappen van denzelfden aard uit de Dominicaner en andere Orden ontstaan, als de uitslag, waarmede de derde regel van Franciscus werd opgericht. Inderdaad , alom van de laagste tot de hoogste klassen , ontstond er een streven, een ijver, een wedstrijd om in dien regel van Franciscus te worden aangenomen. Lodewijk IX , Koning van Frankrijk , en Elisabeth , Koningsdochter van Hongarije, behoorden tot de eerste, die er naar trachtten ; in den loop der tijden werden zij gevolgd door vele pausen, kardinalen, bisschoppen , koningen en vorsten , die allen het kleed van Franciscus niet onvereenig-baar rekenden met hunne waardigheid. De leden van de derde Orde gaven blijk zoo van hun vroomheid als van hun moed om den katholieken godsdienst te beschermen; en hebben zij door die deugden te lijden gehad van de afgunst der goddeloozen, nooit heeft het hun ontbroken aan datgene, wat alleen eervol en begeerlijk is als : de goedkeuring van verstandige en brave mannen. Ja, Gregorius IX, Onze Voorganger, wenschte

hun in 't openbaar geluk met hun geloof en hun kracht, en aarzelde niet hen door zijn gezag te verdedigen en hun den eerenaam van Strijders voor Christus, van andere Macchabeën toe te kennen. En die lof was niet overdreven. Die Orde immers was een machtige steun voor het heil der maatschappij: hare leden streefden er naar, op het voorbeeld en het voorschrift van hun stichter, volgens hun vermogen de sieraden der christelijke deugd in den Staat te doen herleven. Ongetwijfeld door hun toedoen, door hun voorbeelden, zijn dikwijls de twisten der partijschappen uitgedoofd of in hevigheid verminderd; is menigmaal het zwaard aan de opgezweepte menigte ontrukt; is menige oorzaak van oneenigheid en verdeeldheid weggenomen ; menige leniging voor ellende en verlatenheid bereid; is de wellust gebreideld, die de fortuinen verslindt en het werktuig is van het bederf. De huiselijke vrede , de openbare orde, de reinheid en verzachting der zeden, het recht gebruik van en de eerbied voor den eigendom , de beste waarborgen voor beschaving en geluk, als uit

hun stam ontsproten zij aan dien derden regel der Franciscanen ; en Europa is het behoud dier goederen voor een aanzienlijk deel aan Franciscus verschuldigd.

Meer evenwel dan eenig volk heeft Italië aan Franciscus te danken; vooral het tooneel van zijn deugden , heeft Italië 't meest zijn weldaden genoten. En wel in een tijd, waarin zoovelen om zoo menig belang strijd voerden, was hij het altijd, die den ongelukkige en verlatene de hand ter hulp aanbood: rijk in zijn uiterste armoede, hield hij nimmer op de' ellende van anderen te verlichten , en dacht niet aan zichzelven.

Zoet klonk in zijn mond de nieuwe taal van zijn vaderland: de macht zijner liefde en zijner poëzy tevens sprak hij uit in liederen , voor het volk bestemd, maar die een later en geleerd nageslacht heeft bewonderd. Bij den naam van Franciscus heeft een boven-menschelijke bezieling , een geestdrift onze landgenooten aangegrepen, en in het vereeuwigen van zijn daden wedijverden penseel en beitel en graveerstift onzer grootste meesters.

zoo verheven als zoetvloeiend ; Cimabue en Giotto hebben met de verven van Parrhasius zijn daden vereeuwigd ; de groote bouwmeesters hun talenten gewgd öf aan de versiering der grafstede van den armen man, öf aan den tempel van „Maria der Engelenquot; , de getuige van zoovele en zoo groote wonderen. Naar die beide tempels komen van alom ontelbaren heen , om den vader der armen te vereeren, die zich van alle dingen der menschen beroofde, maar wien ze in ruime en overvloedige mate met de gaven der goddelijke goedheid zijn toegestroomd.

Duidelijk is het derhalve , dat de christelijke en burgerlijke samenleving aan dien enkelen man onnoemelijk veel heeft te danken. Maar dewijl zijn geest, geheel bij uitnemendheid christelijk , voor alle tijden en plaatsen even heilzaam is , valt er niet aan te twijfelen , of ook in onzen tijd zullen de instellingen van Pranciscus zegenrijk werken. Te meer wijl op meerdere punten overeenkomst tusschen dezen tijd en dien van Pran-cisus bestaat. Evenals in de twaalfde eeuw, zoo ook is nu dè goddelijke liefde niet weinig

verflauwd ; deels door onwetendheid, deels door zorgeloosheid, wordt menige christenplicht verwaarloosd. Eenzelfde drift, eenzelfde toeleg om zich de gemakken des levens te verschaffen, om gretig de genoegens na te jagen. Door wellust verarmd, verkwist men zijn eigendom, maar begeert eens anders goed ; men spreekt luide van broederschap , maar voegt geen daad bij de woorden. Eigenbaat , ziedaar de drijfveer ; de zuivere liefde voor de geringen en armen gaat hoe langer zoo meer verloren. In Pranciscus' tijd had de veelhoofdige ketterij der Albigensen, door de menigte tegen de macht der Kerk aan te hitsen, tegelijk de rust der Staten verstoord en den weg gebaand tot een zeker soort van Socialisme. En in onze dagen hebben zich weder talrijker de begunstigers en voortplanters van het Naturalisme verheven , die hardnekkig aan de Kerk alle gezag ontzeggen, en, gelijk vanzelf spreekt , niet halverwege blijven staan , maar ook het burgerlijk gezag niet sparen; geweld en opstand van het volk goedkeuren ; den grond tot algemeen eigendom verklaren ; de hartstochten vleien van degenen

die niet bezitten , en de grondslagen van het huisgezin en den Staat ondermijnen.

Bij zoo vele en zoo groote gevaren is het u ongetwijfeld duidelijk, Eerwaardige Broeders , dat onze hoop zich vestigen kan op de instellingen van Pranciscus, wanneer zij in hun vroegeren toestand werden hersteld. — Bloeiden zij , dan zou ook vanzelf geloof en liefde en alle christendeugd een hoogen trap van bloei bereiken ; dan zou de ongeoorloofde zucht naar vergankelijk goed wijken, en zou 't niet moeielijk vallen — wat aan velen een zware en ondraaglijke last toeschijnt — zijn begeerten met kracht te onderdrukken. Door de banden van waren broedermin verbonden, zouden de menschen elkaar beminnen, en passenden eerbied hebben voor de armen en ongelukkigen, als dragende in zich het beeld van Christus. Verder: zij, die geheel doordrongen zijn van den christelijken geest, rekenen het zich ten plicht aan de wettige overheden te gehoorzamen en eens anders rechten te eerbiedigen ; door dien geest worden op de zekerste wijze alle verkeerdheden op dit gebied met den wortel uitgeroeid, als

het geweld, de beleedigingen, het altoos verlangen naar iets nieuws, de nijd tusschen de verschillende klassen der samenleving: allen oorzaken en wapenen tevens van het Socialisme. — Eindelijk het groote vraagstuk, dat reeds zooveel arbeid vorderde van de beoefenaars der staatswetenschap: de ver--houding van rijken en armen, zal het best worden opgelost door de vaste overtuiging, dat de armoede geen schande is; dat de rijke barmhartig en vrijgevig, de arme met zijn lot en handwerk, tevreden wezen moet, en dat, daar geen van beiden voor deze vergankelijke goederen is geschapen, de arme door geduld, de rijke door milddadigheid den hemel moet verwerven.

Om deze redenen was het reeds lang Onze vurige wensch , dat iedereen naar zijn vermogen zich mocht toeleggen op de navolging van Pranciscus van Assisië. En daarom , gelijk Wij voorheen altijd voor de derde Orde van dien Heilige een bijzondere belangstelling hebben gekoesterd, zoo vermanen Wij nu, door Grods oneindige goedheid tot het Opperpriesterschap verheven, bij deze zeer ge-

schikte gelegenheid, de Christenen , dat zij zich beijveren in die heilige strijdmacht van Jezus Christus zich te doen opnemen. Reeds worden er alom gevonden van beider kunne, die met blijden geest het voetspoor volgen van den Serafijnschen Vader. Hun voor-beeldigen ijver prijzen Wij en keuren Wij ten hoogste goed, terwijl Wij wenschen, dat, vooral door uwe medewerking , Eerwaardige Broeders, het getal derzulken meer en meer moge toenemen. En met deze vermaning mogen Wij vooral ook een andere niet achterhouden: dat namelijk zij, die zich met de insigniën der boetvaardigheid hebben bekleed, zich het toonbeeld voor oogen stellen van hun heiligen Stichter, en er naar streven dit te bereiken. Immers , zonder dit zou het eerste hun niets baten. Derhalve stelt uwe pogingen in het werk, dat de derde Orde bekend worde en naar waarde geschat; zorgt dat zij , die met het bestuur der zielen belast zijn , het volk met haren aard bekend , maken, verklaren, hoe gemakkelijk een ieder er deel aan kan nemen, wat groote v.oor-deelen zij tot heil der zielen waarborgt, hoe-

veel zegen zij zal aanbrengen zoowel voor den mensch in het bijzonder als voor de samenleving. Te meer moet gij daartoe uwe krachten inspannen, naarmate de leden der eerste en tweede Orde van Franciscus Qnder zwaarder vervolging in deze dagen gebukt gaan. O mochten zij , verdedigd door de voorspraak van hun Stichter, weldra krachtig en bloeiend uit zooveel beproeving te voorschijn treden ! Wij vragen die deelneming en verwachten haar met recht vooral van de bewoners van Italië, wien de liefde voor hetzelfde vaderland en een grooter toevloed van ontvangen weldaden ook duurder verplichtingen en hartelijker dankbaarheid jegens Franciscus opleggen. En zoo zou nog na zeven eeuwen Italië's volk en gansch de christenwereld van beroering tot kalmte komen, van het verderf tot de redding , en het danken aan den man van Assisië. Dat zullen wy gezamenlijk, in deze dagen vooral, Franciscus smeeken; dat zullen wij zoeken te verkrijgen van de Allerzaligste Maagd en Moeder Gods Maria, die de liefde en trouw van haren dienaar altijd door hare hemel-

Intusschen geven Wij u, Eerwaardige Broeders , en uwe geestelijkheid , benevens aan ieder van het hun toevertiouwde volk den apostolischen zegen , als onderpand der hemelsche gunsten en als bewijs van Onze bijzondere genegenheid.

Gegeven te Rome bij St. Pieter, 17 Sept. 1882, in het vijfde jaar van ons Pausschap.

De barmhartige Zoon Gods, die , den menschen een zoet juk en een lichten last opleggende, in het leven en de zaligheid van allen voorzien heeft, liet de Kerk , door Hem gesticht, erfgename zijner macht en zijner goedertierenheid, opdat de weldaden, die Hij ons verworven had , in alle eeuwen met dezelfde liefde zouden worden uitgereikt. En daarom, gelijk in al de handelingen en geboden van Jesus Christus , in geheel zijn leven die zoete wijsheid, en die grootheid eener onoverwinbare goedheid uitschenen, zoo bemerkt men ook in al de instellingen van het christen gemeenebest eene wonderbare toege-

vendheid en zachtheid ; zoodat de Kerk hierin zelve eene duidelijke gelijkenis uitdrukt met God, „die liefde is.quot; [I]

Welnu, het zonderling ambt dier moederlijke goedheid bestaat inderdaad hierin, dat zij , zooveel mogelijk, de wetten wijselijk schikt naar de tijden en de zeden; en dat zij in de voorschriften en de verplichtingen altijd eene opperste rechtmatigheid behoudt. Deze standvastige liefde vereenigd met de wijsheid laat aan de Kerk toe, de volstrekte en eeuwige onveranderlijkheid der leering te verbinden met voorzichtige veranderingen in de gebruiken.

Daar quot;Wij in het uitoefenen der Pauselijke macht Onzen geest en Onze ziel naar deze grondregels schikken, beschouwen Wij het als Onzen plicht een rechtmatig oordeel over den aard der tijden te dragen, en alles te onderzoeken , opdat de moeielijkheden niemand afkeeren van de beoefening der deugd , die zoo voordeelig is. Thans hebben Wij goedgevonden de Instelling der Seculiere of wereldlijke Derde Orde van den H. Franciscus

aan dien regel te onderwerpen , en zorgvuldig te beslissen of de wetten daarvan moesten verzacht worden, ter oorzaak van de verscheidenheid der tijden.

Deze roemvolle instelling van den Patriarch Pranciscus hebben wij vurig aanbevolen in den brief Auspkato , aan heel de Katholieke wereld toegestaan , en gegeven den 17 September van verleden jaar. Wij schreven dien alleenlijk met het inzicht en het bijzonder doel, om ten bekwamen tijde, door Onze uitnoodiging, zoovele zielen mogelijk tot de verdienste der christene heiligheid terug te roepen. Want de voornaamste oorsprong der kwalen, die de wereld overvallen, en der gevaren die zij vreest, is de nalatigheid der christelijke deugd ; de menschen kunnen die kwalen niet genezen, en die gevaren niet afwenden, tenzy op voorwaarde van in het openbaar en in het bijzonder den terugkeer tot Jezus Christus te verhaasten ; „Hij kan altijd degenen redden, die door hem hunne toevlucht nemen tot God.quot; [1]

steunen op de onderhouding der geboden van Jesus Christus ; de H. Insteller had niets anders voor oogen dan van deze levenswijze eene school te maken, waar men zich met ijver op de beoefening der christelijke deugden zou toeleggen. Ongetwijfeld , de eerste en de tweede Orde van den H. Franciscus, door het beoefenen der groote deugden gevormd , streven naar een volmaakter en goddelijker einde; maar zij zijn het voorrecht van het klein getal dergenen, aan wie de genade Grods toelaat de heiligheid der Evangelische voorschriften te behartigen met eene bijzondere oprechte vurigheid. Maar de Derde Orde is ingesteld en geschikt voor de groote menigte. De herinneringen van het verleden en de ondervinding van het tegenwoordige bewijzen hoe krachtig zij is , om de zeden rein , zuiver en godvruchtig te maken.

Wij moeten dank zeggen aan God, den Ingever en den Ondersteuner der wijze schikkingen , omdat het christenvolk de ooren niet gesloten heeft voor Onze opwekkingen. Wat meer is , uit talrijke landen bericht men Ons den voortgang der godsvrucht tot den H. Franciscus van Assisië, en den aangroei

dergenen die vragen om in de Derde Orde te treden. Ten einde die beweging nog meer te begunstigen, hebben quot;Wij besloten, Onze aandacht te vestigen op de oorzaken , welke dat heilzaam verlangen der zielen zouden kunnen beletten of vertragen.

Vooreerst bevonden Wij , dat de Regel der Derde Orde, zooals hij door Onzen voorzaat Nicolaus IV , in zijne Apostolische Constitutie Supra montem, den 15 Augustus 1289 goedgekeurd en bevestigd is , niet meer volkomen beantwoordt aan de hedendaagsche tijden. Ook , daar deszelfs voorschriften zonder moeite en last niet kunnen gevolgd worden , heeft men tot hiertoe , op aanvraag der leden, ontslag moeten geven van vele der voornaamste voorschriften; zulks kan, dit begrijpt men van zelf, niet geschieden zonder inbreuk te maken op de algemeene regeltucht.

Er waren bovendien in dit genootschap nog andere dingen, die Onze aandacht tot zich trekken. De Pausen van Rome , Onze voorgangers, die de Derde Orde van haar begin af bijzonder genegen waren, hebben aan de leden groote en talrijke aflaten geschonken

tot voldoening vt, • hunne zonden. Met verloop van tijd werd aet moeielijk deze gunsten juist te bepalen : de echtheid der pauselijke aflaten , de dag daartoe aangewezen , en de aard derzelven , werden dikwijls betwist. Dit komt voorzeker niet hier van, dat de Apostolische Stoel hieromtrent iets te wenschen overliet; Paus Benedictus XIV, onder anderen , in zijne Constitutie ad Romanum Pon-tificern , van den 15 Maart 1751 , heeft een einde willen maken aan de vorige twijfels ; maar sedert dien tijd zijn er andere in groot getal opgerezen.

Deze zwarigheden overwegende besloten Wij , eenige Kardinalen van de vergadering der Aflaten en der Reliquieën aan te stellen , om zorgvuldig de oude regels der leden van de Derde Orde na te gaan; alsook om de Aflaten en Voorrechten te onderzoeken , en Ons een verslag te doen met uitlegging , om met kennis van zaken te oordeelen, en Ons te kennen te geven wat behoorlijk moet behouden of veranderd worden uit hoofde van het verschil der tijden. De zaak werd onderzocht volgens Ons bevel ; en de Kardinalen

stelden Ons voor, de oude' etten te verzachten en ze met de hedem-.aagsche gebruiken overeen te brengen , door eenige hoofdstukken te wijzigen. quot;Wat de aflaten aangaat, om allen twijfel onmogelijk te maken, en alle gevaar te vermijden van tegen het recht te handelen , dachten zij dat Wij , naar het voorbeeld van Benedictus XIV, wijs en voorzichtig zouden doen , met al de aflaten, tot hiertoe gegeven , te herroepen en af te schaffen; en andere te vergunnen, alsof niets voor dit genootschap ware gedaan geweest.

Bijgevolg, tot welzijn en voordeel voor de toekomst, tot meerdere glorie Gods, tot aanmoediging van de godvruchtigheid en den ijver voor alle deugden , vernieuwen en bekrachtigen Wij , zooals boven gezegd is, den Regel der wereldlijke Derde Orde van den H. Franciscus door de tegenwoordige brieven , uit kracht van Ons apostolisch gezag. Men meene daarom niet, dat er iets veranderd is aan den aard zei ven dezer Orde: Wij willen dat zij in haar geheel en onveranderd bewaard blijve. Daarenboven willen Wij , en stellen Wij vast, dat de leden de

kwijtschelding der straffen of aflaten en de voorrechten genieten, die in de hierachter staande lijst opgenoemd zijn, en doen Wij te niet al de aflaten en voorrechten , welke de Apostolische Stoel, ten allen tijde, op welk-danige wijze ook, tot hiertoe aan dit genootschap had verleend.

1. Niemand kan in de Derde Orde worden aangenomen tenzij hij den vollen ouderdom van 14 jaar heeft bereikt. Alleen zij kunnen aangenomen worden, die zich onderscheiden door een stichtend gedrag, eene vreedzame inborst en vooral door een nauwgezette onderhouding van den Katholieken godsdienst en een rechtzinnige onderwerping aan de Roomsche Kerk en den Apostolischen Stoel.

2. Gehuwde vrouwen kunnen niet aangenomen worden zonder medeweten en toestemming van den man ; en indien er eene uitzondering op dezen regel moet gemaakt worden, heeft de biechtvader daarover te beslissen.

3. De leden van dit Genootschap moeten, zooals gebruikelijk is, het klein schapulier en het koord dragen ; zonder dat zijn zij beroofd van de voorrechten en gunsten daaraan verbonden.

4. Wie in de Derde Orde wordt aangenomen , moet een noviciaat van een jaar doen; daarna wordt hij tot de professie in de Orde opgenomen, volgens den Regel belovende de recliten van God te eerbiedigen , aan de Kerk te gehoorzamen en de opgelegde boete te volbrengen, indien hij aan zijne professie te kort blijft.

1. In hunne levenswijze en kleeding zullen de leden der Derde Orde eene onbehoorlijke pracht vermijden en ieder, volgens zijnen stand, de voorschriften der zedigheid onderhouden.

2. Met de grootste waakzaamheid moeten zij zich onthouden van onbetamelijke gezangen, bals en schouwspelen, en van gevaarlijke bijeenkomsten.

3. In eten en drinken moeten zij de matigheid onderhouden en zich niet aan tafel nederzetten of er van opstaan, zonder Grod met eerbied en dankbaarheid te hebben aangeroepen.

4. Ze moeten vasten op den dag vóór de feesten der Onbevlekte Ontvangenis van Maria en van den H. Franciscus. Daarenboven

is het zeer loffelijk , volgens het oud gebruik der leden van de Derde Orde, op Vrijdag te vasten en 's Woensdags vleesch te derven.

6. De leden der Derde Orde , die geestelijk zijn en dagelijks de getijden lezen, zijn in dat opzicht tot niets anders verplicht. De seculiere leden of leeken , die noch de groote getijden, noch de kleine getijden der H. Maagd lezen, zijn gehouden dagelijks twaalfmaal het Onze Vader , Wees gegroet en glorie zij den Vader te bidden, tenzij ze door ziekte hierin verhinderd worden.

8. In het dagelijksch leven moeten de leden der Derde Orde er zich op toeleggen aan anderen een goed voorbeeld te geven en de oefeningen van godsvrucht en goede werken te bevorderen. Boeken en dagbladen , die de deugd kunnen kwetsen, mogen zij niet in hun huis toelaten noch ze aan hunne onderhoorigen laten lezen.

9. Onder elkander en jegens anderen moeten zij de liefde en welwillendheid onderhou-

10. Buiten strenge noodzakelükheid mogen zij geen eed doen. Ze moeten zich onthouden van onbetamelijke woorden en ongeoorloof-den scherts. Des avonds zullen zij hun geweten onderzoeken of ze soms eene fout daartegen bedreven hebben; en in dat geval moeten zij die door boetvaardigheid herstellen.

11. Dagelijks zullen zij , als dit gevoegelijk kan geschieden , de H. Mis bijwonen. Maandelijks zullen zij de bijeenkomsten bezoeken, waartoe de bestuurder hen uitnoodigt.

12. De leden zullen, ieder volgens zijn vermogen , bijdragen tot een fonds , bestemd om de armste leden, vooral in ziekte, te ondersteunen , of om in het behoorlijk verrichten van den goddelijken dienst te voorzien.

13. De bestuurder zal de zieke leden der Orde bezoeken of iemand in zijne plaats zenden om dat liefdewerk te verrichten. Is de ziekte gevaarlijk, dan geeft hij de noodige vermaningen en raad , opdat de zieke bijtijds schikkingen make ter zuivering zijner ziel.

den overledene bijwonen en tot lafenis zijner ziel het derde gedeelte van den H. Rozenkrans of het Rozenhoedje bidden. De priesters zullen in de H. Mis , en de leeken , zoo zij kunnen , in de H. Communie godvruchtig bidden voor de eeuwige rust van den overleden medebroeder.

1. De verschillende ambten of bedieningen worden in de vergadering der leden voor drie jaren gegeven. Niemand mag ze zonder gegronde redenen weigeren of ze nalatig uitoefenen.

2. De Yisitator, die met de leden der Derde Orde belast is, moet naarstig onderzoeken of de Regel nauwkeurig onderhouden wordt. Tot dat einde moet hij , zooveel mogelijk, de vergaderplaats der Genootschappen alle jaren, en zoo het noodig is meermalen bezoeken; hij roept den Bestuurder en de leden ter vergadering samen, en allen zijn gehouden er te verschijnen. Indien de Visitator iemand tot zijn plicht roept , hetzij door eene vermaning , hetzij door een bevel

of heilzame straf, moet deze zich ootmoedig onderwerpen en de boetedoening niet weigeren.

3. De Visitators worden gekozen uit de eerste Orde der Minderbroeders, of uit de Reguliere Derde Orde van Franciscus, en aangesteld door de Custodes of Gardianen , als zij er toe verzocht worden. Geen leek mag het ambt van Visitator uitoefenen.

4. De leden, die niet gehoorzamen en die eene fout begaan hebben, zullen tot driemaal toe vermaand worden, en zoo ze zich daarna nog niet onderwerpen, uit de Orde worden verwijderd.

5. Men wete, dat de fouten tegen den Regel begaan, uit zichzelve geen zonden zijn, tenzij ze daarenboven strijden tegen de wetten Gods of van de H. Kerk.

Een lid, dat wegens een gewichtige en wettige reden eenig voorschrift van den Regel niet kan onderhouden , is daarvan ontheven ; dat voorschrift kan voor hem voorzichtig veranderd worden in een ander goed werk. De Oversten van de Eerste en Derde Orde van Franciscus en evenzoo de voormelde Visitators kunnen deze ontheffingen verleenen.

De leden der Derde Orde van beider geslacht kunnen, na volgens gebruik gebiecht en gecommuniceerd te hebben, den vollen aflaat verdienen op de volgende dagen en voorwaarden :

3. Op den dag' der maandelyksche vergadering of conferentie van de leden dei-Derde Orde , mits zij eene kerk of openbare bedeplaats bezoeken en daar volgens gewoonte bidden tot welzijn der H. Kerk.

4. Op den 4 October, feestdag van den H. Patriarch Franciscus , den insteller der Orde; 12 Augustus, feest der H. Clara van Assisië, moeder der Tweede Orde ; den 2 Augustu , feestdag van O. L. Yrouw ter

Engelen (Portiuncula); alsook op het Patroonfeest der kerk, waarin het Genootschap der Derde Orde gevestigd is , mits zij die kerk godvruchtig bezoeken en daar volgens gebruik bidden tot welzijn der H. Kerk.

5. Eens in de maand , op een dag naar ieders verkiezing , op voorwaarde dat zij eene kerk of openbare bidplaats bezoeken , en daar eenigen tijd bidden volgens de inzichten van Z. H. den Paus.

6. Zoo dikwijls zij , uit ijver tot de volmaaktheid, acht achtereenvolgende dagen geestelijke oefeningen houden, en daaronder godvruchtige overwegingen doen.

7. In het uur des doods , indien zy den H. Naam Jezus aanroepen, ten minste met het hart, als zij niet kunnen spreken. Zij zullen dezelfde gunst genieten, indien zij alsdan niet kunnen biechten en communiceeren, doch berouw hebben over hunne zonden.

8. Tweemaal in het jaar kunnen zij een Vollen Aflaat verdienen door den Pauselijken Zegen te ontvangen, op voorwaarde dat zij een gebed tot intentie van Z. H. doen. Op dezelfde voorwaarde wordt hun deze Aflaat toegestaan, wanneer zij de Absolutie , dat is

den Zegen, ontvangen op de navolgende dagen : 1. Kerstmis , 2. Paschen , 3. Pinksteren, 4. het feest van het Allerheiligste Hart van Jezus , 5. der Onbevlekte Ontvangenis, 6. den 19 Maart, feestdag van den H. Joseph, 7. den 17 September, feest der wonden van den H. Vader Pranciscns , 8. den 25 Augustus , feestdag van den H. Lodewijk , Koning van Frankrijk, Patroon van de broeders der Derde Orde , 9. den 19 November, feest der H. Elisabeth van Hongarije.

9. Ook eens in de maand, indien zij vijfmaal het Onze Vader, Wees gegroet en Glorie zij den Vader bidden voor het welzijn der H. Kerk , en eens tot intentie van Z. H. den Paus , genieten zij , tot kwijtschelding hunner zonden, dezelfde voorrechten, die aan de Statiën van Rome gehecht zijn , en aan het godvruchtig bezoek van Portiuncula, de HH. Plaatsen van Jerusalem en de kerk van den H. Jacobus te Compostella.

10. Op de dagen der Statiën, in het Roomsch Missaal aangewezen, indien zij eene kerk of openbare bidplaats bezoeken alwaar het genootschap is opgericht, en aldaar bidden voor het welzijn der H. Kerk,

genieten zij op die dagen en in die kerken of bidplaatsen dezelfde voorrechten , als de inwoners en bezoekers van Rome.

1. Al de leden der Derde Orde van beider geslacht, die eene kerk of kapel bezoeken , waar een genootschap der Derde Orde is opgericht, en aldaar bidden tot welzijn der H. Kerk, verdienen eenen aflaat van zeven jaren en zeven qnadragenen of zevenmaal veertig dagen, op den feestdag der H. Wonden van den H. Franciscus, van den H. Lodewijk , Koning van Frankrijk , van de H. Elisabeth , Koningin van Portugal, van de H. Elisabeth van Hongarije , de H. Margaretha van Cortoua, of een anderen van de twaalf dagen, welke zij kiezen en de Overste der Orde goedkeurt.

2. Eenen aflaat van driehonderd dagen, telkens als zij de H. Mis of andere kerkelijke diensten , of openbare of bijzondere vergaderingen der leden bijwonen ; eenen arme herbergen ; geschillen bijleggen of helpen beslechten ; aan eene processie deelnemen ; het Allerheiligste Sacrament vergezellen , of,

indien zij belet zijn , op het teeken der klok eenmaal het Onze Vader en Wees gegroet bidden; zoo dikwijls zij vijfmaal het Onze Vader en IVees gegroet bidden voor het welzijn der H. Kerk of voor de overledene leden ; zoo dikwijls zij een overledene naar het graf begeleiden; iemand die van het goede afweek, terugbrengen tot zijne plichten; aan een ander de geboden Gods en de ver-eischten ter zaligheid leeren, of een ander dergelijk liefdewerk verrichten.

De leden der Derde Orde kunnen deze volle en gedeeltelijke aflaten toevoegen aan de zielen in het Yagevuur.

1. De priesters, in de Derde Orde ingeschreven , genieten, aan welk altaar ze ook de H. Mis lezen , driemaal wekelijks het geprivilegieerd Altaar, indien zij hetzelfde voorrecht niet op andere dagen bekomen hebben.

2. De priester, die de H. Mis opdraagt tot lafenis der overledene leden van de Derde Orde, heeft overal het geprivilegieerd altaar.

lil

li ii

li IN

;i|||

het bijzonder, zooals zij hiervoren zijn vastgesteld , voor altijd beslist, bevestigd en bekrachtigd blijven 5 niettegenstaande alle Constitutiën , Apostolische Brieven , statuten, gebruiken, voorrechten en andere Regels van Ons en van de Apostolische Kanselarij er al wat er strijdig tegen moge zijn. Het sta alzoo niemand vrij Onzen tegenwoordigen Brief op eenige wijze of in eenig deel te overtreden. Maar indien iemand vermetel genoeg mocht wezen dezen brief op eenigerlei wijze tegen te spreken , wete hij , dat hy de verontwaardiging van den Almachtigen God en van diens heilige Apostelen Petrus en Paulus op' zich zal laden.

Gegeven te Rome, bij St. Pieter , het jaar Onzes Heeren achttienhonderd drie en tachtig, den derden dag der kalenden van Juni, het zesde jaar van Ons Pausschap. C. Kard. Sacconi , Th. Kard. Mertel.

Gebeden voor de Vergaderingen- of Ver-eenigiugen , welke (Me maanden of op een anderen tijd worden gehouden. I. Begin der Vergadering.

^ Gni 5 Sancte Spiritus, reple tuorum iorda fidelium , et tui amoris in eis ignem iccende.

Sub tuum prsesidium confugimus, sancta )ei Genitrix : nostras deprecation es ne des-)icias in necessitatibus nostris ; sed a periculis üinctis libera nos semper _? quot;V^irgo gloriosa et

i in

il I

I: |

benedicta ; Domina nostra , mediatrx nostra, advocata nostra, tuo Filio nos reconeilia, tuo Filio nos commenda , tuo Filio nos reprsesenta.

Respice , beate Pater Francisce , de excelso cselorum habitaculo , et deprecare pro populo tuo, populo quem elegisti, ut serviat coram te omni tempore in ministerio Domini.

v. Domine exaudi orationem raeam. e. Et clamor meus ad te veniat. v. Dominus vobiscum.

Meutes nostras, quaesumus Domine, lumine tuse claritatis illustra, ut videre possimus quae agenda suilt , et quae recta sunt agere valeamus. Per Christum Dominum nostrum. e. Amen.

Voor de plechtiye Vergadering en de Visitatie wordt , in plaats van Veni, Sancte Spiritus, gezongen de Lofzang

Deus, qui corda fidelium Sancti Spiritus illustratione docuisti; da nobis in eodem Spiritu recta sapere , et de eius semper con-solatione gaudere. Per Christum Dominum nostrum.

Praesta nobis , quaesumus Domine , auxi-üum gratiae tuae , ut quae, te auctore, facienda cognovimus , te adiuvante , implere valeamus.

Agimus tibi gratias , omnipotens Deus, pro universis beneficiis tuis. Qui vivis et regnas in saecula saeculorum.

v. Oremus pro bGnefactoribus nostris. r. Retribuere dignare , Domine , omnibus nobis bona facientibus propter nomen tuum vitam aeternam. Amen.

Ant. Si iniquitates observaveris Domine. Ps. De profundis clamavi ad te , Domine: *Domine, exaudi vocem meam.

Gloria Patri, et Pilio, et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio, et nunc et semper, et in saecula saeculornm. Amen.

Deus , Teniae largitor , et humanae salutis amator, quaesumus elementiam tuam, ut nostrae Congregationis Pratres, propinquos et benefaetores , qui ex hoe saeculo transierunt, Beata Maria semper Virgine intercedente cum omnibus Sanctis tuis, ad perpetuae beatitudinis consortium pervenire concedas.

Pidelium , Deus , omnium Conditor et Re-demptor, animabus famulorum famularumque tuarum remissionem cunctorum tribue poc-catorum: ut indulgentiam, quam semper optaverunt, piis supplicationibus conse-quantur. Qui vivis et regnas in saecula saeculorum.

Nadat de Vergadering is begonnen, staat of zit de Priester , in koorrok en uitten stool, op den voet van het altaar en ondervraagt den Postulant, die knielt :

Wat verlangt gij ? Deze antwoordt: Eerw. Vader , ik verzoek ootmoedig het kleed der Derde Orde van Boetvaardigheid, om des te gemakkelijker de eeuu-ige zaligheid te hekomen. Quid postulas ?

Rev. Pater, ego humiliter postulo habitum Tertii Ordinis de Poenitentia, ut cum eo salutem aeternam facilius consequi valeam.

De Priester zegt hierop: Deo gratias, waarna hij eene korte toespraak houdt, het heilig voornemen van den Postulant prijst en hem daarin bevestigt door de verhevenheid en werking der Derde Orde te schetsen, en opgaande tot het altaar om het kleed te wijden , zegt hij:

v. Adiutorium nostrum in nomine Domini. R. Qui fecit caelum et terrain, v. Domine exaudi orationem meam. r. Et clamor meus ad te veniat. v. Dominus vobiscum.

Omnipotens sempiterne Deus, qui per mortem Unigeniti filii tui Domini nostri Jesu Christi, mundum restaurare misericorditer dignatus es , ut a morte perpetua nos libe-rares, et ad gaudia perduceres Paradisi: respice, quaesumus, pietatis tuae oculo devotam hanc familiam tuam, hie hodie in tuo nomine congregatam , cuius famulus tuns B. Prancis-cus , ut tibi augeatur credentium numerus', extitit Institutor. Illam super firmam petram, quae Christus est, confirma , ut ab omnibus turbationibus mundi, carnis et diaboli sit secura ; et incedens per tuorum semitam mandatorum, meritis acerbissimae Pilii tui passionis, et Immaculatae Matris eius semper virginis Mariae , ae B. P. N. Franeisci, om-niumque Sanctorum, gaudia aeterna possideat. Per eundem Christum , etc.

Domine Jesu Christe , qui tegumen nostrae mortalitatis induere , et in praesepio pannis involvi dignatus es, quique glorioso Confessori tuo B. P. N. Francisco tres Ordines institu-ere salubriter inspirasti, ac eosdem per sum-

■

mos Ecclesiae Pontifices, tui Vicarios, approbare fecisti, immensam tuae clementiae largitatem suppliciter exoramus , ut haec indumenta, quae idem B. Franciscus ad poenitentiae indicium, ac pro valida contra saeculum, carnem et daemonem armatura commilitones suos fra-tres de Poenitentia in Tertio Ordine portare constituit, benedicere -j*, et sanctificare ^ digneris , ut hie famulus tuus (vel haec famula tua), ea devote suscipiens , te ita induat, ut in spiritu humilitatis viam mandatorum tuorum ad mortem usque fideliter percurrat. Qui vivis et regnas in saecula saeculorum.

Indien er meer te zamen zijn, die het kleed ontvangen , dan wordt in het meervond gezegd wat enkelvoud is uitgedrukt.

Deus, qui ut servum redimeres, Filium tuum per manus impiorum ligari voluisti, benedic f quesumus, cingulum istum; et praesta, ut famulus tuus , qui {vel famula tua, quae) boe poenitentiae ligamine prae-cingitur vinculorum eiusdem Domini nostri

Jesu Christi perpetuo memor existat, tuisque semper obsequiis alligatum (vel alligatam) se esse cognoscat. Per Dominnm nostrum Jesum Christum Filium tuum, qui tecum vivit et regnat in imitate Spiritus sancti Deus , per omnia saecula saeculorum.

Zonder iets te zeggen besproeit de Priester habijt en koord met wijwater. Daarna geknield op den ondersten trap of den voet van het altaar, stemt hij den Lofzang Yeni Creator aan, dien hij afwisselend met alle omstanders tot aan het einde zingt. Nu keert hij zich tot den Postulant, die voorliet altaar knielt, en zegt:

Exuat te Dominus veterem hominem cum actibus suis , et cor tuum avertat a saeculi pompis quibus abrenunciasti, dum Baptismum suscepisti.

Induat te Dominus novum hominem, qui secundum Deum creatus est in iustitia et sanctitate veritatis.

Praecingat te Dominus cingulo puritatis, et extinguat in lumbis tuis luimorem libidinis , ut maneat in te yirtus continentiae et castitatis. r. Amen.

Accipe , Frater carissime {vel Soror caris-sima), lumen Christi, in signum immortalitatis tuae , ut mortuus {vel mortua) mundo , Deo vivas, fugiens opera tenebrarum. Exurge a mortuis , et illuminabit te Christus. r. Amen.

Ten slotte keert zich de priester wederom tot het altaar en stemt den Psalm aan :

Quoniam confirmata est super nos miseri-cordia eins: et Veritas Domini manet in aeternum.

Gloria Patri, et Filio , et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio , et nunc et semper , et in saecula saeculorum.

v. Mitte ei Domine auxilium de Sancto. r. Et de Sion tuere eum {vel eam). v. Nihil proficiat inimicus in eo (iW in ea). r. Et filius iniquitatis non apponat nocere ei. v. Domine exaudi orationem meam. r. Et clamor meus ad Te veniat. v. Dominus vobiscum.

Deus misericordiae , Deus pietatis , Deus a quo bona cuncta procedunt, sine quo nihil sanctum inchoatur , nihilque perficitur, pre-cibus nostris benignus assiste, et hunc famulum tuum {vel hanc famulam tuam) , cui in tuo sancto nomine sacrum poenitentiae habitum imposuimus, ab omnibus periculis mentis et corporis tua protectione defende , et concede ei in sancto proposito , ad finem usque per-

severare, ut peccatorum suorum remissione percepta, ad consortium electorum tuorum pervenire mereatur.

Deus qui per immaculatam Yirginis Con-ceptionem, dignum Filio tuo habitaculum praeparasti: quaesumus; ut qui ex morte eiusdem Pilii tui praevisa , earn ab omni labe praeservasti, nos quoque mundos, eius interces-sione , ad te pervenire concedas.

Deus qui mira Crueis mysteria in tuo de-yotissimo confessore B. Francisco multiformiter demonstrasti, da famulis tuis, ipsius semper sectari, et assidua eiusdem Crucis mediatione muniri.

Deus, qui B. Ludovicum Confessorem tuum de terreno regno ad caelestis regni gloriam transtulisti; eius, quaesumus , meritis et in-tercessione , Regis Regum Jesu Cliristi Filii tui, facias nos esse consortes. Qui tecum yivit et regnat, in unitate Spiritus Sancti Deus, per omnia saecula saeculorum. Amen.

ïuorum corda Fidelium , Deus miserator, illustra, et B. Elisabeth precibus gloriosis ,

fac nos prospera mundi despicere , et caelesti semper consolatione gaudere. Per Christum Dominum nostrum. Amen.

Hierna zegt de Visitator : v. Domine exaudi orationem meam. k. Et clamor meus ad te veniat. v. Benedicamus Domino.

Benedictio Dei omnipotentis Patris, et Pilii f et Spiritus Sancti, descendat super vos , et maneat semper.

Na het sluiten der plechtigheid worden naam en voornaam van den Novice {of der Novice), land , woonplaats en den dag der kleeding in een Register opgeschreven in dier voege:

Anno Domini .... menso die . . . , in Ecclesia N . . . . (^vel oratorio vel in loco decenti domus . .) , praesente Fratrum {vel Sororum) Cougregatione: Infrascriptus ego N. Director {vel Sacerdos facilitate munitus , aut Visitator aut Guardi-anus) habitum Tertii Ordiuis Poeuitentium

S. Francisci imposui Domino N. N. {vel Domi-nae N. N.), habenti domicilium in civitate . . {vel loco . .).

1. Op den dag der Professie houdt men eene plechtige vergadering en men versiert het Altaar als hij een feest. De Novice, gekleed met het gebruikelijk habijt der Orde, indien het kan geschieden , of dragende uiterlijk schapulier en koord, knielt op den grond voor het altaar; de Priester in koorrok en witten stool knielt op den voet van het altaar en stemt den Lofzang aan: Veni Creator Spiritus etc. (zooals op

Deus, qui corda fidelium Sancti Spiritus illustratione docuisti; da nobis in eodem Spi-ritu recta sapere, et de eius semper consola-tione gaudere.

{vel huic famulae tuae), quem (vel quam) Ordinis habitu decorare iam dignatus es , ad inchoati operis perfectionem feliciter pervenire. Per Christum Dominum nostrum.

2. Hierna vraagt de Priester , op het altaar zittend, den Novice voor hem nedergeknield:

Rev. Pater, postulo admitti ad sanctam professionem in Tertio Ordine S. Francisci, ut in eo usque ad mortem Deo serviam.

Dat is : Eerwaarde vader, ik wensch te worden toegelaten tot de heilige Professie in de Derde Orde van den heiligen Franciscus, om daarin Grod te dienen tot den dood toe.

De priester zegt: Deo Gratias, spreekt daarna met weinige ivoorden over de verhevenheid der professie, die men op het punt staat uit te spreken, uitdrukkelijk verklarende dat deze Professie noch eene helofte noch eene uitdrukkelijke verplichting onder straf van zonde hevat, en dat volgens dien regel en de verklaring van den H. Stoel , de leden der Berde Orde door

geen anderen hand van geweten gebonden zijn dan de overige Christenen. Evenwel prijst en bevestigt hij den ijver van den Novice, wijzende door eenig voorbeeld der Heiligen , op de heilzame uitwerkselen der Professie, of makende volgens omstandigheden andere overwegingen. Na deze korte aanmoediging, spreekt de Novice neder-geknield met gevouwen handen voor den Priester het volgende formulier van professie uit :

Ego N. coram Deo omnipotente, ad honorem Immaculatae B. V. Ma-riae , et B. Patris Francisci omnium-que Sanctorum, promitto servare mandata Dei toto tempore vitae meae, et Regulam Tertii Ordinis, ab eodem Beato Francisco institutam , iuxta formam a Nicolao Papa Quarto et a Leone Decimotertio confirmatam; item satisfacere ad Yisitatoris placitum pro transgressionibus contra eamdem Regulam commissis.

Maria en van den H. Vader Fran-ciscus en van alle Heiligen, geheel mijn leven Gods geboden te onderhouden en den Regel der Derde Orde door denzelfden H. Franciscus ingesteld volgens den vorm, goedgekeurd door Paus Nicolaus den Vierde en Leo den Dertiende ; alsook te voldoen volgens den wil van den Visitator voor de overtredingen, begaan tegen denzelfden Regel.

Et ego ex parte Dei, si haec observaveris, promitto tibi vitani aeternam. In nomine Patris, et Pilii f et Spiritus Sancti.

3. Allen rechtstaande wordt de Lofzang Te Deum laudamus gezongen en alle medebroeders {of als hun getal te groot is) de voorstanders en de raadsleden wenschen den nieuw geprofeste, de een na de andere den vrede, zeggende : Pax tecum , waarop hij antwoordt: et cum spiritu tuo; evenzoo handelen de Zusters met de mede-Zuster.

4. Nadat het Te Deum is gezongen volgt : v. Confirma hoe Deus , quod operatus es in nobis.

v. Mitte ei Domine auxilium de Sancto. r. Et de Sion tuere eum {vel eam). v. Nihil proficiat inimicus in eo {vel in ea). r. Et filius iniquitatis non apponat no-cere ei.

v. Domine exaudi orationem meam. r. ■ Et clamor meus ad Te veniat. v. Dominus vobiscum.

Deus, cuius misericordiae non est numerus et bonitatis infinitus est thesaurus, piissimae maiestati tuae pro collatis donis gratias agi-mus, tuam semper clementiam exorantes , ut qui petentibus postulata concedis , eosdem non deserens ad praemia futura disponas. Deus , qui per immaculatam Virginis Con-

ceptionem , dignum Filio tuo habitaculum praeparasti, quaesumus, ut qui ex morte eiusdem Pilii tui praevisa, earn ab omni labe praeservasti, nos quoque mundos, eius inter-cessione, ad te pervenire concedas.

Domine Jesu Christe, qui, frigescente mundo, ad inflammandum corda nostra tui amoris igne, in carne beatissimi Patris nostri Prancisci passiouis tuae sacra Stigmata reno-vasti: concede propitius ; ut eius meritis et precibus , crucem iugiter feramus , et dignos fructus poenitentiae faciamus.

Deus, qui B. Ludovicum Confessorem tuum de terrene regno ad caelestis regni gloriam transtulisti; eius, quaesumus, meritis- et inter-cessione, Regis Regum Jesu Christi Pilii tui facias nos esse consortes.

Tuorum corda fidelium , Deus miserator, il-lustra; et B. Elisabeth precibus gloriosis, fac nos prospera mundi despicere, et caelesti semper consolatione gaudere.

a vanitate saeculi conversum (vel conversam) ad bravium supernae vocationis assequendum accendis; pectori eius illabere, et gratiam tuam , qua iu te perseveret, illi infunde ; ut protectionis tuae munitus {vel munita) praesi-diis , quod te donante promisit, adimpleat, et sancte vivendi aliis semper exeniplum prae-bens ad ea, quae perseverantibus promissa sunt, aeterna praemia perveniat. Per Domi-num etc.

Daarna geeft hij den nieuw geprofeste den zegen, dien de H. Vader Franciscus uitsprak over zijnen leerling :

Benedicat tibi Dominus , et custodiat te. Ostendat Dominus faciem suam tibi, et mise-reatur tui. Convertat Dominus vultum suum ad te, et det tibi pacem. — Dominus te benedicat f- Amen.

Benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii f et Spiritus Sancti descendat super vos, et maneat semper.

Ten slotte geeft hij den nieuicgeprofeste de voeten van het kruisbeeld te kussen ten teeken der eeuwige liefde tot Jesus en van het altijddurend verhond.

4. Na het sluiten der Vergadering schrijft men onmiddellijk in het Register der Professie het beioijs der gedane Professie met deze woorden :

Infrascriptus ego N. , Director {vel Sacerdos) ad professiouem in Tertio Ürdine Poenitentium S. Franeisci admisi Dominum N. N., qui receperat habitum anno . . . , mense . • . , die .... In quorum fidem etc.

Volgt de handteekening van den Pater Directeur of den behoorlijk gemachtigden Priester.

In levensgevaar is het den novice vergund de professie te verhaasten, en die te doen voor eiken biechtvader, indien een gevolmachtigd Priester niet gemakkelijk te bekomen is {in dergelijk geval hebben de Ministri Generales verklaard , dat iedere biechtvader gemachtigd is) ; deze verhaaste professie echter moet niet in het Register worden ingeschreven alvorens de Broeder is gestorven ; mocht hij herstellen, dan moet de professie opnieuw afgelegd en eerst dan ingeschreven worden.

Eens in de maand zullen de Pater Visitator of bestierder , de minister en alle aangestelde en andere raadsleden afzonderlijk vergaderen. De Pater Directeur, of Visitator, of Gardiaan is voorzitter, en de minister , de aangestelden en raadsleden nemen plaats volgens hunnen rang en bidden:

Yeni, Sancte Spiritus , reple tuorum cor-da fidelium, et tui amoris in eis ignem acceiide.

Sub tuum praesidium confugimus, Sancta Dei Genitrix; nostras deprecationes ne despi-cias in necessitatibus nostris ; sed a periculis cunctis libera nos semper , Virgo gloriosa et benedicta.

Re spie e, beate Pater Francisce, de excelso caelorum habitaculo, et deprecare pro populo tuo , populo quem elegisti, ut serviat coram te omni tempore in ministerio Domini.

Mentes nostras, quaesumus Domine, lumine tuae claritatis illustra, ut videre possimus quae agenda sunt et quae recta sunt agere valeamus. Per Christum Dominum nostrum. R. Amen.

v. Domine exaudi orationem menm. K. Et clamor meus ad te veniat. v. Dominus vobiscum.

Praesta nobis, quaesumus Domine, auxilium gratiae tuae ; ut quae , te auctore , facienda cognovimus, te adiuvante, implere valea mus.

Deus, sine quo nihil est validum, nihil sanctum, multiplica super nos misericordiam tuam, ut te rectore, te duce , sic transeamus per bona temporalia, ut non amittamus aeterna. Per Christum etc.

Agimus Tibi gratias , Omnipotens Deus , pro universis beneficiis tuis; qui vivis et regnas in saecula saeculorum.

Na de verkiezing en het afkondigen van de namen der gekozenen, zingt men den lofzang Te Deum Laudamus.

Deus , cuius misericordiae non est numerus et bonitatis infinitus est thesaurus : piissimae maiestati tuae pro collatis donis gratias agi-

mus, tuam semper clementiam exorantes; ut, qui petentibus postulata concedis , eosdem non deserens , ad praemia futura disponas.

Deus, qui per immaculatam Virginia Con-csptionem, dignum Filio tuo habitaculum praeparasti: quaesumus; ut qui ex morte eiusdem Filii tui praevisa, eam ab omni labe praeservasti, nos quoque mundos , eius inter-cessione, ad te pervenire concedas.

Domine Jesu Christe, qui , frigescente mundo, ad inflammandum corda nostra tui amoris igne, in carne beatissimi Patris nostri Francisci passionis tuae sacra Stigmata reno-vasti: concede propitius , ut, eius meritis et precibus, crucem iugiter feramus, et dignos fructus poenitentiae faciamus. Qui vivis et regnas in saecula saeculorm.

Benedictie Dei omnipotentis, Patris, et Filii f et Spiritus Sancti descendat super vos et maneat semper.

Bij de aangekondigde komst van den Visitator zingen de ter vergadering samengekomen Broeders {of Zusters) de volgende verzen van Psalm CV:

Memento nostri, Domine , in beneplacito populo tui: * visita nos in salutari tuo :

Ad videndum in bonitate electorum tuorum ad laetandum in laetitia gentis tuae: * ut lauderis cum haereditate tua.

Conscientias nostras , quaesumus Domine , visitando purifica : ut veniens Dominus noster Jesus Christus Filius tuus , para tam sibi in nobis inveniat mansionem. Qui tecum vivit

Beuedictus Dominus Deus Israël, quia vi-sitavit et feeit redemptionem plebis suae.

Ad faciendam misericordiam cum patribus nostris : et memorari testamenti sui sancti.

Et tu, puer, propheta Altissimi vocaberis ; praeibis enim ante faciem Domini parare ■vias eius.

Illuminare his, qui in tenebris, et in umbra mortis sedent: ad dirigendos pedes nostros in viam pacis.

Da famulis tuis, Domine, indulgentiam peccatorum, consolationem vitae, gubernatio-nem perpetuam : ut tibi servientes, ad tuam iugiter misericordiam pervenire mereantur.

Familiam tuam , quaesumus Domine, con-tinua pietate custodi : ut quae in sola spe gratiae caelestis innititur, tua semper protec-tione muniatur. Per Christum etc.

Vervolgens wordt de zegen gegeven met het Allerheiligste Sacrament, en heeft men daartoe geen verlof, dan eindigt men de gebeden als bij het sluiten der Conferentie {zk bladz. 73).

Degene, die de plechtigheid leidt, opent de Vergadering met het zingen van Psalm CX:

Confitebor tibi, Domine, in toto corde raeo: in consilio iustorum et congregatione.

Confessie et magnificent ia opus eius: et iustitia eius manet in saeculum saeculi.

Memoriam fecit mirabilium suorum, mise-ricors' et miserator Dominus: escam dedit timentibus se.

Meinor erit in saeculum testamenti sui: virtutem operum suorum annuntiabit populo suo.

Fidelia omnia mandata eius : confirmata in saeculum saeculi, facta in veritate et aequitate.

Omnipotens sempiterne Deus, qui miseri-cordia tua hos fideles specialiter aggregasti: in eorum corda, quaesumus, Paraclitum qui a te procedit infunde ; illosque in tua fide et caritate corrobora, ut temporali congregatione proficiant ad aeternae felicitatis augmentum.

Deus, qui de vivis et electis lapidibus aeternum maiestati tuae praeparas habitaculum; largire his fidelibus benedictionem tuam ; ut et ipsi tamquam lapides vivi superaedificen-tur super lapidem vivum Dominum nostrum Jesum Christum Filium tuum.

Defende, quaesumus Domine, Beata Maria semper Virgine intercedente , istam ab omni adversitate familiam : et toto corde tibi pros-tratam, ab hostium propitius tuere clementer insidiis. Per Dominum etc.

Daarna bidt men den Veui, Creator Spiritus [zie hladz. 51) en zegt men de yewone gebeden bij het begin der Conferentie, en me de plechtigheid verricht, benoemt de Officialen. Verder kondigt hij de verschillende dagen van het jaar aan, waarop men de aflaten kan verdienen , en sluit deze eerste vergadering met den lofzang Te Deuni laudamus , en de volgende gebeden : v. Benedicamus Patrem et Filium, cum Sancto Spiritu.

v. Domine exaudi orationem meam. r. Et clamor meus ad te veniat. v. Dominus vobiscum.

Deus, cuius misericordiae non est numerus, et bonitatis infinitus est thesaurus ; piissimae

maiestatis tuae pro collatis donis gratias agimus : tuarn semper clementiam exorantes ; ut qui petentibus postulata concedis, eosdem non deserens ad praemia futura disponas.

Deus largitor pacis, et amator caritatis; da famulis tuis in nomine tuo congregatis veram cum tua voluntate concordiam : ut ab omnibus liberentur adversis.

Deus, qui per immaculatam Virginis Con-ceptionem, dignum Pilio tuo habitaculum prae-parasti: quaesumus ; ut qui ex morte eiusdem Filii tui praevisa, earn ab omn i labe praeser-vasti, nos quoque mundos eius intercessi-one, ad te pervenire concedas.

Deus, qui Ecclesiam tuam beati Fraucisci meritis foetu novae prolis amplificas : tribue nobis ex eius imitations terrena despicere, et caelestium donorum semper participatione gaudere. Per Dominum etc.

het Allerheiligste Sacrament; of ten minste de eenvoudige zegen, zooals gezegd is over den dag

Na de plechtigheid , plaatst hij , die dezelve verrichtte, te zamen met de Offcialen het Be-gister van aanneming, Professie en de andere hoehen der Vergadering met hunne betrekkelijke titels in het Archief, alsmede het authentiek bemjs van de gedane oprichting, hetwelk volgender wijze kan worden opgemaakt :

Anno Domini. • • • , mense . . , die . . , Infrascriptus ego 'N. Guardianus {vel Visitator aut, Director aid Sacerdos facultatibus legiti-mis a N. receptis munitua) erexi Congregati-onem Tertii Ordinis sub invocatione et patrocinio S. N . . ., in loco . . ., Testibus N. N. praesentibus. In quorum fidem cum Testibus subscripsi.

De Pauselijke Zegen, verleend door Paus Leo XIII, wordt tweemaal in het jaar gegeven volgens het formulier van Benedictus XIV; maar niet op denzelfden dag noch op dezelfde

jplaats, waar hij door den Bisschop gegeven mocht worden. Dewijl men nu, krachtens genoemd formulier, zulk een zegen over het volk doet afdalen, moet hij niet afzonderlijk aan eenige leden der Derde Orde, maar aan geheel de Vergadering gezamenlijk gegeven worden en wel door dengene, die de Vergadering leidt, aangezien hem alleen de volmacht is verleend om dezen zegen te geven.

De Directeur of een andere gemachtigde Priester, in rokket en witten stool, knielt zonder assistenten voor het altaar en zegt:

v. Salvum fac populum tuum , Domine. r. Et benedic haereditati tuae. v. Dominus vobiscum.

Omnipotens et miserieors Deus, da nobis auxilium de sancto, et vota populi huius in humilitate cordis veniam peccatorum poscentis, tuamque benedictionem postulantis et gratiam, clementer exaudi; dexteram tuam super eum

beniguus extende; ac plenitudmem divinae bonedictionis effunde ; qua bonis omnibus cumulatus, felicitatem et vitam consequatur aeternam. Per Christum Dominum nostrum. r. Amen.

Vervolgens hegeeft hij zich naar den Epistelkant en zegent daar rechtstaande met een enkel kruisteeken en met luide stemme de volgende woorden uitsprekende:

Formulier van den Zegeu met vollen aflaat voor de seculiere leden der Derde Orde.

Behalve den Pauselijken zegen , zijn op eeni-ge dagen gedurende het jaar nog andere zegens met vollen aflaat {generale absolutie) aan de leden der Derde Orde van den H. Franciscus verleend. Deze dagen staan aangeteekend in de Bul van Z. H. Paus Leo XIII: Misericors Dei Pilius , afgekondigd den 30 Mei 1883 , namelijk in de lijst der aflaten hieraan verhonden : Hoofdstuk I num. 8. {zie hiervoor bl. 44). Het formulier van denzelfden Paus

Leo XIII, voorgeschreven door zijnen Brief: Quo uuiversi van den 7 Jidi 1882 is als volgt: Antiph. Intret oratio mea in conspectu tuo, Domine ; inclina aurem taam ad preces nestras ; paree Domine, paree populo tuo , quem redemisti sanguine tuo pretioso , ne in aeter-num irascaris nobis.

v. Nihil proficiat inimicus in nobis. R. Et filius iniquitatis non apponat noce-re nobis.

v. Domine exaudi orationem meam. R. Et elamor meus ad te veniat. v. Dominus vobiscum.

Deus , cui proprium est misereri semper et parcere : suscipe deprecationem nostram, ut nos , et omnes famulos tuos , quos delic-torum catena constringit, miseratio tuae pie-tatis clementer absolvat.

Exaudi, quasumus Domine, supplicum preces, et confitentium tibi paree peccatis : ut pariter nobis indulgentiam tribuas benig-nus et pacem.

Ineffabilem nobis , Domine , misericordiam tuam clementer ostende: ut simul nos et a pecqatis omnibus exuas , et a poenis, quas pro his meremur, eripias .

Deus qui culpa offenderis , poenitentia pla-caris : preces populi tui supplicantia propitius respice; et fiagella tuae iracundiae, quae pro peccatis nostris meremur, averte. Per Christum Dominum nostrum. Amen.

Dominus Noster Jesus Christus , qui beato Petro Apostolo dedit potestatem ligandi at-

que solvendi, Ille vos absolvat ab omni vinculo delictorum , ut habeatis vitam aeter-nam , et vivatis in saecula saeculorum.

Per sacratissimam Passionem et Mortem Domini NostH Jesu Christi ; precibus et meritis beatissimae semper Virginis Mariae, beatorum Apostolorum Petri et Pauli, beati Patris Nostri Francisci, et omnium Sanctorum auctoritate a Sommis Pontificibus mi hi con-cessa, plenariam ludulgentiam omnium pecca-torum vestrorum vobis impertior. In nomine Patris , et Filii f et Spiritus Sancti.

Indien deze aflaat wordt gegeven onmiddeUijk na de Absolutie in den biechtstoel, dan kan de Priester, met achterlating van het voorgaande, terstond beginnen met de woorden: Dominus Noster Jesus Christus etc., en zoo voortgaan tot het einde, stellende het meervoud in het enkelvoud. Mochten omstandigheden beletten dit formule te gebruiken, dan kan de Priester, al het overige weglatende , zeggen :

Auctoritate a Summis Pontificibus mihi con-cessa plenariam omnium peccatorum tuorum

Om den nollen uftciat toe te dienen aan de leden der Derde Orde op het sterfbed , zal de Pater Directeur of elk ander gemachtigde Biechtvader hei formulier bezigen, voorgeschreven door Benedictus XIV en opnieuw door- Leo XIII, en in het Bituale Eonianum opgenomen:

Hierna besproeit hij den zieke, de kamer en de omstanders met ivijwater, zeggende de Antiphoon :

Asperges me , Domine , hyssopo , et mun-dabor ; lavabis me , et super nivem dealbabor; en het eerste vers van den Psalm Miserere met Gloria Patri etc. Sicut erat etc., waarna hij herhaalt de Antiphoon Asperges me etc.

Ant. Ne reminiscaris , Domine, delicta famuli tui , {rel ancillae tuae,) neque vindic-tam sumas de peccatis eius.

e. Deus meus , sperantem in te. v. Domino , exaudi orationem meam. e. Et clamor meus ad te veniat. v. Dominus vobiscum.

Clementissime Deus, Pater misericordiarum et Deus totius consolationis-, qui neminem vis perire in te credentem atque sperantem , secundum multitudinem miserationum tuarum respice propitius famulum tuum N. {vel famu-lam tuam) quem , {vel quam) tibi vera fides

et spes Christiana commendant. Visita eum {vel earn) in salutari tuo, et per Unigeniti tui passionem et mortem, omnium ei delic-torum suorum remissionem et veniam clementer indulge: ut eius anima, in hora exitus sui, te iudicem propitiatum inveniat , et in Sanguine eiusdem Pilii tui ab omni macula abluta, transire ad vitam mereatur perpetuam. Per eumdem Christum Dominum nostrum.

Hierna wordt door een der tegenwoordig zijnde dienaren het Confiteor gebeden , de Priester zegt Misereatur etc , en vervolgt:

Dominus noster Jesus Christus , Filius Dei vivi, qui beato Petro Apostolo suo dedit potestatem ligandi atque solvendi: per suam piissimam misericordiam recipiat confessionem tuam , et restituat tibi stolam primam, quam in Baptismate recepisti: et ego, facultate mihi ab Apostolica Sede tributa, indulgentiam plenariam , et remissionem omnium peccato-rum tibi concedo. In nomine Patris , et Pilii f et Spiritus Sancti.

Per sacrosancta humanae reparationis Mys-teria, remittat tibi omnipotens Deus omnes

praesentis et futurae vitae poenas , Paradisi portas aperiat, et ad gaudia sempiterna per-ducat. Amen.

Indien de dood nabij mocht zijn en er geen tijd is voor de generale biecht en de gebeden , geeft de Priester den stervende terstond den aflaat, zeggende : Dominus Koster etc.

Indulgentiam plenariam et remissionem omnium peccatorum tibi concede , in nomine Patris , et Pilii f et Spiritus Sancti. Amen.

De Priester met de noodige volmacht voorzien , in Eokket en Stool volgens de kleur van den dag, zegt:

v. Adiutorium nostrum in nomine Domini. R. Qui fecit caelum et terram. v. Domine exaudi orationem meam. r. Et clamor mens ad te veniat. y. Dominus vobiscum.

Omnipotent er. misericors Deus , oremus immensam c!e;nentiam tuam, ut banc cliordam {vel has ciiordas) benedicere f et sanctificare f digneris , ut quicumque sub invocatione S. Francisci ea cinctus fuerit (vel cincti fuerunt) et misericordiam tuam imploraverit {vel im-ploraverint) veniam et indulgentiam tuae sanctae misericordiae consequatur {vel conse-quantur).

Dens , qui ut servum redimeres , Pilium tuum per manus impiorum ligari voluisti,

benedic f, quaesumus , cingulum istum ; et praesta ; ut famulus tuus , qui (vel famula tua, quae) hoc poenitentiae ligamine praecingitur, vinculorum eiusdem Domini Nostri Jesu Christi perpetuo memor existat, tuisque semper ob-sequiis alligatum {nel alligatam) se esse cog-noscat. Per Dominum Nostrum etc.

Hierna besproeit hij het koord met wijwater en omgordt daarmede den Broeder, zeggende:

Accipe chordam B. P. K Prancisci, ut sint lumbi tui praecincti , in signum conti-nentiae , et castitatis. In nomine Patris , et Filii f et Spiritus Sancti.

Deus, qui B. Petro Apostolo tuo , signifi-cans qua morte clarificaturus esset Deum, praedixisti ipsum in senectute ab alio fore cingendum; famulum tiuim {vel famulam tuam), quem {vel quara) cingulo nostrae Fraternitatis praecingimus, tua, quaesumus , cantate praecinge, tui nominis salutari metu con-stringe, et cor eius alliga tuorum ligamine mandatorum , ut auxilio gratiae tuae liberatus

{vel liberata^ a mundo , tuoque vinctus (vel vincta) servitio , in devotione, quam assumit, usque in finem iugiter perseveret. Qui vivis et regnas in saecula saeculorum.

Indien er meer -postulanten te zamen zijn, neemt mm het meervoud voor het enkelvoud als volgt: Ego auctoritate qua fungor, et mihi con-cessa est, recipio te {vel vos) et suscipio ad partieipationem omnium bonorum spiritualium, quae in toto Ordine Seraphici Patris nostri Francisci ex gratia Dei habentur. In nomine Patris, et Filii f et Spiritus Saneti. Amen.

Benedictie Dei omuipotentis Patris, et Filii f et Spiritus Saneti descendat super te {vel vos) et maneat semper.

Encycliek van Z. H. Paus Leo XIII over den H. Franciscus van Assisië en de verbreiding der Derde Orde .... 5 Apostolische Constitutie betreffende den Regel der Seculiere Derde Orde van

Regel der Derde Seculiere Orde . . .37 Lijst der aflaten en voorrechten ... 45 Ceremoniale der Derde Orde van den H. Franciscus.

IX. Formulier van den zegen met vollen aflaat voor de seculiere leden der Derde Orde.........86

X. AhEolutie in stervensgevaar ... 90 Bijvoegsel. -—• Zegening van het koordje