f'.

f:-

■tïquot;'

-nbsp;-Ai^'V-

faimiHJl ü^A ITOat/.Srnbsp;quot;quot;

J^^LI^Y/ MÜ MAY M ot^ia.

Variis causis coactus, ut quam celerrime studia mea
ad flnem perducam, non tantam, quam optassem in
dissertatione conscribenda collocare potui diligentiam.
Nec tamen oleum et operam omnino perdidisse mihi
videor pertractando argumentum medico gravissimum.

Inter morbos nimirum corporis humani primum tenent
locum affectiones systematis nervosi. Actio physiologica
et imperium, quod tenet in omnes corporis functiones
tanti momenti sunt, ut vel minima affectio morbosa in
totum organismum redundet.

Quae cum ita sint, unum ex hujus systematis morbis,
et quidem, suadente Promotore, Choream elegi, de qua
specimen inaugurale scriberem. Quod tamen argumentum
quominus integrum tractarem, temporis me impedivit
angustia. Itaque praecipue acturus sum de Chorea
minori. Haud supervacaneum autem mihi visum est,
nonnulla de Chorea St. Viti in genere praemittere oh

Haec de specimine meo. — Academiae autem valedic-
turo, suave graveque mihi adhuc restât officium, ut
Praeceptoribus, quos habui, inprimisque Medicinae Pro-
fessoribus, quorum institutione non solum, verum etiam
amicis consiliis gavisus sum, gratias agam quam
maximas.

Tibi vero, clarissimo loncq. Promotor aestuma-
tissime, pro humanitate et auxilio, mihi semper et
ubique praestitis, gratus mihi semper erit animus,

Vobis etiam, Amici, quibuscum per vitam academicam
consuetudinem junxi, tristi quidem animo valedico;
amicitia autem nostra perenue sit vinculum, quod vel
absentes conjungat.

Vestram inprimis amicitiam rogo perpetuam, Sodales
Senatus Veteranorum, quibuscum per duos fere annos
rebus studiosorum praefui, quique hoc nomine arctius
mecum conjuncti estis. Magna mihi fiducia est, fore,
ut nobis semper et ubique in animo sit aureura nostrum
symbolum :

Hic morbus, qui omni fere tempore tantas egit partes
in raedicinae historia, a variis scriptoribus variis notatus
est nominibus.

Apud Gal en um ') jam invenimus nomina lExüonpßn
et 'Ev5oufffaTftôç; apud Paracelsum 2) Chorea lasciva
sive meretricum. Ne omnia hic referam, attamen adhuc
commemoranda sunt praecipua : Saltus (Alzahara-
' vi us) 3), Chorea St. Modesti i) (Zwinger) s), Saltus
Viti (Plater) «), Chorea St. Joannis (Bzovius)'),

4)nbsp;Modestus, secundum Spangenbergum, fuit magister
St. Viti, Cf. Diss, do Chor. Goett. 1764. p. 1.

Choreomania (Ploacquêt) i), Tarantismus (Sauva-
ges) 2), Ballismus (Swediaur) 3).

II i ppocratem, morbum si cognoverit, saltem non
lucide descripsisse, satis superque constat. Frank «) et
S c b ii f f e r s) verba quidem II i p p o c r a t i s vel auctoris
Hippocratici : »At vero si medulla spinalis, aut ex
casu, aut aliqua quapiam externa causa, aut sua sponte
laborarit, et crurum im potentiam facit, ut ne tactum
quidem percipiat aeger, et ventris et vesicae, adeo ut
ne primis quidem diebus stercus et urina nisi coacta
reddatur. Quod si morbus inveleraverit, et stercus et
urina aegro inscio prodit, tandemque non longo inter-
valle périt.quot; 6) ad Choream St. Viti referunt, at falso,
quippe quae symptomata paralytica admodum clare prae
se ferant.

Itidem valde dubitatur, num Scelotyrbe Galeni eadem
sit, quae Chorea St. Viti. Sauvages ') in descrip-
tione, quam Gal en us dedit: »Scelotyrbe, — quasi
cruris turbam et perturbationem dicas — species est
resolutionis, qua erectus homo ambulare non potest, et
latus alias in rectum, quandoque sinistrum in rectum,
nonnunquam dextrum in sinistrum circumfert ; interdum
quoque pedem non attollit, sed attrahit, velut ii, qui

6)nbsp;0pp. omn. Edit. Foes. Francof. fol. Praed. L. II. 8. II. p. 82
V) 1. c. p. 127.

raagnos clivos ascenduntquot; gt;): imaginem quidera veram
Choreae inspicit, attamen licet Chorea minor sit, sym-
ptomata nimis vaga sunt magisque ad Choreae varietates
referri possunt, quandoquidem affectio extremitatum
inferiorura symptoma rarius est.

Choreae magnae descriptionem invenimus apud Eras-
tum 2), ubi serrao est de puella quadam, spasmis in
brachio et crure dextris affecta, cum lipothymia et delirio
conjunctis.

Choreae minoris Benivenius ') jam mentionem
facit; legimus enim apud eum: »Puerum vidimus et
curavimus, qui cura nullo modo quiescere posset, sed
ita semper hinc inde temerario quodam impetu et inor-
dinate motu ferretur, ut etiam stare volens iterum
titubaret et caderet.quot;

Primus, qui morbum cum saltu conjunctum descrip-
sit, est Vincentius Beluvazens is. Aquot;. 1013
sedecim homines tresque foeminae in cimeterio saltantes,
a sacerdote maledicti, quasi Deo poenam dantes, continuo
saltare debebant.

Epidemicus vero morbus primus occurrit saeculo XIV.
Mores rudiores et fanatisraus religiosus rnedii aevi ansam
praebuerunt morbo, cujus indoles in spasmis convul-
sionibusque, vi psyehica commotis, sita erat. A paganis
traditi, saltus et cantus quoque occurrunt in cultu

2)nbsp;Comit!''Mont. Vinc. nov. med. eens. quinq. libr. etc. 1581.
4. P. 11.-195.

festisqnc medii aevi, in honorem cujusdam sancti institutis,
quem in temporibus tum prosperis, tum angustis invo-
cabant. Hacc autem consuetudo, fanatiea temporis indole^
mox in affectionem degeneravit morbosam, itaque orta
est Ao. 1374 Chorea St. Joannis. Die festo Joannis
Baptistae jam antea cantu saltuque celebrate, ') quid
mirum quod, peste adhuc interdum regnante populoque
infelici Caroli IV imperio oppresso, sanctus moestis-
simo illo tempore quoque invocaretur? Quod autem
sanctum officium ita degeneravit, ut mox turbae maximae
fanaticorum, saltantes cantantesque varias peragrarent
urbes. Quo autem loco prima occurrat Chorea, non
constat. Petrus de Herent als 2) refert saltatores
ex Allemannia in Jlenegauniam et Galliam transiisse.
IMense Julii Ani 1374 primi occurrunt Trajecti ad
Hhenum, Leodii, Aiualucae, aliisque in Belgii locis. 3)
Symptomata hujus Choreae Wicke ita lucide exponit,
ut verba ejus hic referam: »Je zwei an zwei einander
an den Händen haltend, mit Kränzen auf dem Haupte,
den Bauch mit einem Tuche umgürtet, an dem sich
ein Stock zum Zusammenschnüren desselben befand,
tanzten sie in Häusern und auf den Strassen, besonders
aber in und hei den Kirchen und an allen geweihten
Stätten, ohne Scham vor den Umstehenden und ohne
zu hören und zu sehen, singend und die Namen von
Geistern nennend, bis sie endlich erschöpft und unter

3)nbsp;Pistorii Belgic. Cliron. 1654. fol. p. 319. ISzovii Annal.
cccles. Tom. XIV. p. 1501. Ilecker 1. c. p. 84.

Beklemmung der Brust, schreiend, dass sie sterben
müssten, wenn man ihnen nicht den Bauch zusammen-
schnürte, zur Erde niederfielen.quot; etc. J)

In nostra patria diem festum Joannis eodem furore
celebratum esse, e scriptoribus medii aevi enotuit. Apud
LevinumLemnium 2) enim legimus homines, nocte
turbulenta et inquiéta peracta, dixisse: «tvi hehlen
St. Jans nacht gehadquot;; porro non ab omnibus morbis,
sed praecipue »ab epilepsia se tutos fore confidisse, qui-
bus accessit ea persuasio, ut si placide hujus Divi sU-
tuam adire possint nec incondite vociferentur aut rabio-
sis clamoribus illi insultent : toto anno ab hoc morbo
futures liberos ; sin Divi caput, quod osculandum offe-
rant, dentibus lacerare tentent, ac malcdictis incessere
singulis mensibus, quod fere ex lunari decursu evemt,
hoc morbo misere divexandos; quamquam maxime im-
posturae huic rei subesse soient.quot; etc.

Chorea St. Joannis quo tempore epidemice regnare
desierit, non satis constat; eam quidem non magno tem-
poris intervalle regnasse, admodum liquet ex alio morbo
epidemico. paulo saltem post dcscripto, nomine Choreae
St. Viti. Temporibus moestissimis saeculi XIV sa^nctus
Vitus invocabatur, qui, quum ad mortem ducebatur,
Deum rogavisse dicitur, ut omnes. qui diem suum les-
tum celebrarent, morbo non aflicerentur. Quo rogato,
vox e coelis audita est: »Vite, exauditus es.

Zwinger gt;), Martin 2), Spangenberg •quot;gt;), Ni-
colai contendunt Vitum ipsum liominibus morbum
impertivisse, atque Bosquillon 2) et Herzog 0)
Sanctum eam ob causam invocatum dicunt, quia ipse
morbo laboraverat. Quae quidem sententiae licet ab
aliis scriptoribus non confirmentur, attamen saltus epi-
demicus, nomine Chorea St. Viti, Aquot;. 1418 Argentorati
regnavit, ut apud Königshovium legimus: »Viele
hundert fingen zu Strasburg an, zu tanzen und zu
springen, Frau und Mann, am ofi'nen Markt, Gassen
und Strassen, Tag und Nacht ihrer nicht viel assen,
bis ihn das Wülhen wieder gelag. St. Veitstanz ward
genannt die Plage.quot; etc. '').

Homines, cujusque sexus aetatisque, maximis congre-
gati turbis, saltu cantuque, tubicinibusque comitati
urbes agrosque transiebant seque ad templum St. Joan-
nis vel St. Viti conferebant.

Plerumque vero quasi maniaci se gerebant, vestes
dilacerabant, caput contra muros trusitabant, in aquam
saliebant, neque de saltu desistebant, nisi, lassitudine
correpti maxima, humi procumberent. »).

Siquidem ad liaec symptomata respicimus, non potuit
quin sensim sensimque indoles morbi latius patere coe-
perit, ita ut jam saeculo XVI et XVII morbus jam
definiatur .mania sive insaniae species,quot; •) vel »insana
et insatiabilis saltandi libidoquot; '). Genio epidemico
magis magisque disparente, definitie morbi ad alias quo-
que morborum species, Choreae St. Viti quodammodo
similes, accommodatur, ita ut, ne alios scriptores refe-
ram, Eckholdt in litteris Ao. 1023 ad Horstium
datis, morbum descripserit, nomine Choreae St. Viti,
cujus symptomata praecipua sunt saltare et cunere, alii
que motus insueti 3). Hic quidem casus ansam prae-
buit submutationi Choreae, quae nostro tempore magna
vocatur, pro Chorea St. Viti. et ex illo quidem tem-
pore, multi alii casus morbi eodem nomine descripti sunt,
donee Sydenham Ao. 1726 convulsionis speeîem de-
scripserit, quae, ut dicit. Chorea St. Viti vulgo appella-
tur, sequentibus verbis: »Convulsionis est species, quae
ut plurimum pueros, puellasve, a decimo aetatis anno,
ad pubertatem usque invadit; primo se prodit claudi-
catione quadam vel potius instabilitate alterutrius cruris,
quod aeger post se trahit fatuorum more; postea m manu
ejusdem lateris cernitur, quam hoc morbo aflectus vel
pectori vel alicui alii parti adplicitam, nullo pacto po-
test continere in eodem situ vel horae momento, sed
in alium situm, aliumque locum convulsione quadam

distorquebitur, quidquid aeger contranitatur. Si vas
aliquod potu repletum in manus porrigatur, antequam
illud ad os possit adducere, mille gesticulationes, circu-
latorum instar exhibebit ; cum enim poculum recta linea
ori admovere nequeat, deducta a spasmo manu, hue illuc
aliquamdiu versât, donec tandem forte fortuna illud
labris propius adponens, liqnorem derepente in os in-
jieit, atque avide liaurit, tanquam misellus id tantum
ageret, ut dedila opera spectantibus risum moveretquot; etc. i).

Hac quidem definitione, omnia symptomata Choreae,
nunc temporis vocatae minoris, quam lucidissimeexponente,
novum ortum est de Choreae nosologia judicium. Va-
ries scriptores consulentos, definitionem Choreae St. Viti
apud Germanos diutius intactam reperimus servatam ;
scriptores contra Gallici et Anglici sub illa nihil aliud
intelligunt, nisi Choream minorem sive Sydenhami,
quod quidem intelligi potest ex minori eorum morbi
generis cognitione. In Germania enim Chorea St. Viti
perdiu endemice regnarat; Germani igitur e fontibus
ipsis haurire potucrunt ; scriptores autem peregrini par-
tim ex eorum scriptis, partim e Sydenhami operibus
niorbum cognoscere dehuerunt. In Germania symptoma
maximum, Choreae St. Viti proprium, adhuc erat sallus,
et fere omnes casus relati Choreae, postquam epidemice
regnare desierat, ad magnam quidem pertinent, cujus
indoles quaerenda est in spasmis convulsionibusque tum
clonicis, tum tonicis, cum 'stupore et exstasi quadam,
atque ignorantia omnium, quae in paroxysmo occurrerunt,
conjunctis.

Wichmannio autem maximam partem justa distinc-
tio inter Choream magnam et Choream Sydenhami tri-
buenda videtur. Postquam meminit se alio loco jam de
Raphaniae et Choreae distinctione locutum fuisse, per-
git: »In England nennt man nämlich alles das Veits-
tanz, wenn unerwachsene Personen mit dem Arme,
gemeiniglich nur einer Seite, eine unwillkührliche, oft
fortdauerende geschwinde Bewegung machen, und, weil
gemeiniglich das Bein an eben der Seite mitleidet,
auch keinen festen Tritt haben, dabei aber ihr Bewusst-
sein, und den Kopf frei behalten, und übrigens auch
gesund sind. Auch jede andere partielle Convulsion von
langer Dauer, z. E. mit beiden Armen und Beinen,
ein bestundiges Kopfschütteln , Verzückungen der klei-
nen Gesichtsmuskeln, etc. geht bei den englischen Aerz-
ten unter diesen Namenquot; etc. »)•

»Aber alles dieses ist das bei weitem nicht, was wir
in Deutschland mit den Namen Veitstanz belegenquot; etc.').

Quamquam quidem lineamenta tantum Choreae ma-
gnae nobis tradiderit a), effecit tamen, ut in posterum
haec a plerisque scriptoribus, in describenda Chorea
St. Viti, locum sibi proprium obtineret magisque mi-

Omnibus symptomatibus alterutrius morbi recte
perpensis, diversa Choreae magnae et minoris indoles
morbi nobis admodum perspicua apparet, ita ut, non
cum Heck er o statuendum sit, morbum, hoc tem-

pore sub noraine Choreae St. Viti cognitum, ex morbo
medii aevi epidemico evolutum esse. Chorea magna
tantum in paroxysmis occurrit, dum minor morbus
est continuus, cujus symptomata, durante somno, tantum
cessant. Functiones psychicae in illa semper magis mi-
nusve turbatae sunt, in hac autem tantum morbi diutur-
nitate alHciuntur. Aegri semper mentis compotes sunt;
in magna, paroxysmo finito, nihil raeminerunt, quod
evenerit. Convulsionum sedea in magna in omnibus,
musculis praeditis, organis esse potest; in minori mus-
culi voluntarii tantum affecti sunt. Spasmi porro in hac
clonici sunt; in illa tum clonici, tum totiici generis.
Ne plura quidem discrimina afferara, satis e supracom-
memoratis constare mihi videtur, utrumque morbum non
gradu, sed etiam indole differre ; quod praeterea pro-
bari potest ex observationibus, quibus statutum est, mi-
norem, vehementia invalescentem, nunquam in magnam;
neque hanc decrescentem in illam transiisse.

Magna diversitas, quam Chorea minor sive Syden-
hami in symptomatihus prae se fert, perfectam ejus
imaginem perdiflicilem reddit ; quapropter, ne plura
addam descriptioni supracitatae i) Sydenhami, melius
mihi visum est varia symptomata in variis, in quibus
occurrunt, organis sive corporis partibus separatim ex-
ponere.

Praecedunt vulgo quidam prodromi animum depres-
sum; systema nervosum nimis excitatum, motus insta-
biles, inquietudinem, digestionem magis minusve turba-
tam, notantes; quibus cessantibus vel decrescentibus,
morbus sensim sensimque invadit. Non in omnibus
Choreae casibus prodromi observantur; Wieke ») no-

tavit 65 casus, quorum 18 sine, 47 cum prodromis
incoeperunt. Symptomata non statim post causam, mor-
bum excitantem, prodeunt; in plurimis fere casibus
majus minusve intercedit temporis intervallum inter cau-
sae invasionem et morbi eruptionem. Hughes i) ex
100 casibus, scquentem dedit tabulam, in qua docet
fuisse :

Intervallum notatu non dignum in 8 casibus,
» non longius hebdoraade in 13 »
» una quidem, non duab.long. in 2 »
» duab. hebdom. longius in 3 »
» non notatumnbsp;in 74 »

Contracturis musculorum spasmisque levioribus prae-
gressis, malae consuetudini vulgo attributis vel majori
negligentia saepe non observatis, morbus, vel minima
causa occasionali, in tota ejus vehementia erumpit,
diversaque organa pro eorum indole magis minusve
afficit, inprimis autem musculorum voluntati inservientium
systema. Quomodo singula organa afficiantur, in sequen-
tibus exponere conabimur.

Caput diverso celeritatis gradu sursum deorsum vel
de uno in alterum latus movetur; oculi hue illuc vol-
vuntur; lingua retrahitur vel extenditur,; os modo aper-
tum, modo clausum dextrorsum vel sinistrorsum déclinât.
Musculorum contractiones adeo varii generis esse possunt,
ut saepissime facies diverso modo mimice decomponatur.
Linguae motus in genere turbati sunt, quo fit ut aeger
non nisi balbutions vel titubans loqui possit. Llusculi
pharyngis laryngisque interdura quoque spastice contra-

In plerisque autem Choreae casibus sedes convulsionum
in extremitatibus est, quae omnibus fere motibus, qui
excogitari queant, irregularibus, affici possunt, qui, si cum
faciei contractionibus juncti sunt, formam Choreae chaos
sive gesticulaloriae i) formant. Brachia flectuntur vel
extenduntur, in pronatione vel supinatione versantur,
manus tremunt neque aliquod arripere possunt, nisi magna
cum dilficultate et ambagibus. ') Crura prorsus et sursum
moventur, abducuntur et adducuntur vel axem circum-
vertuntur. Gressus aegri est instabilis et claudicans;
alii non nisi baculo sustenti currere, alii nullo modo
se movere possunt. Sandras 3), observatione ductus
Choream interdum de una in alteram corporis partem
transgredi, eam progressivam nuncupavit. Meminit
hominis, in quo afi-ectionis initium erat in m. abductore
pollicis, unde in digitos, manus, brachia, crura mque
totum corpus denique, undecim annis praeterlai^is, trans-
gressa erat. Casum Choreae autem relrogressivae, si ita
nominari licet, commémorât Homberg
sioues incipiebant in ore atque extremitatibus inferionbus
superioribusque; duobus autem diebus post, angu um
tantum oris bracl.iumque et crus dextri lateris afliciebant.

rente, distinguitur Chorea sedentana et stataria i),
itidem, prouti alterutrum vel utrumque latus affectum
sit. Chorea dividitur in universalem, partialem et
semilateralem. »).

In 5S ex 149 casibus, a Wickio 3) ohservatis, af-
fectio semilaterahs, in 91 universalis erat. Latus sinis-
trum saepius quam dextrum affectum esse, ut apud
Rufz legimus, non ab omnibus seriptoribus admitti-
tur, verumenimvero non sine magno errore statui vide-
tur, frequentiam in utroque latere eandem esse. Wicke b)
saltern refert, in 58 supracommemoratis casibus 23
aegros sinistré, 26 dextro latere affectos, in 8 autem
latus affectum non distincte notatum fuisse. In Clinico
Rombergii erant ex 12 aegris. unus tantum sinistro,
tres dextro, octo utroque latere affecti. Convulsioncs
in genere prius in hrachiis quam in cruribus incipiunt o),
ita ut Sydenham ') et Bouteille s) errare vide-
antur, statuentes, morbum primum se prodere claudica-
tione quadam, vel potius instabditate alterutrius cruris,
postea in manu. Babington a), Romberg »o),
Wicke «») referunt, extremitates superiores interdum

solas, inferiores autem nunquam affiei ; Guérard »)
autem tres communicavit casus, in quibus tres puellae,
circiter 17 et 19 annos natae, chloroticae, dysmenor-
rhoea laborantes, eandem doraum habitantes iisdemque
in vitae circumstantiis versantes, vespere afTieiebantur
convulsionibus in cruribus tantum, quae, quum starent,
vehementia augeseebant, iis autem decumbentibus, sta-
tim diminuebantur. Notandum adhuc est, in singulis
puelh's punctum admodum dolens adfuisse in malleolo
sinistro, omnesque reliquos musculos in perfecta quiete
remansisse.

Truncus vel erigitur, vel flectitur et variis raodia
axem cireumvertitur, ut in specie Choreae circumrota-
toriae ä) vidimus. Mu^uli thoracis abdominisque raro
affieiuntur. Sandras s) retulit casum morbi, in quo
convulsiones in draphragmate tantum occurrebant: Rom-
berg ter spasmum musculorum respirationi inser-
ventium, semel palpitationes cordis observavit. Quamquam
motus in genere irreguläres sunt, trunci tamen capitis-
que convulsiones interdum typum quemdam prae se
ferunt rhythmicum, cujus quidem causa adhuc incognita
est s). Intermissiones nonnunquam observantur, ita ut
convulsiones certo temporis intervallo redeant et cessent,
quod quidem ansam praebuit distinctioni Choreae iypicae
et atypicae c).

Cordis actio et respiratio plerumque non morbose
mutatae sunt. Pulsus regularis vel irregularis; modo
frequens, modo rarus ; jam celer et durus, jam tardus et
mollis esse potest. Quoad murmur, cordis contraetionem
comitans, de quo apud Babingtonium ») legimus:
»This impression (of nervous debility) is often, but not
always, confirmed by the co-existence of a soft bruit,
analogus to that, which occurs in chlorosis and hyste-
ria, accompanying the first sound of heartquot;, id Rom-
berg negat se unquam audi visse.

Respiratio diverso quoque modo laedi potest, quod
autem raro occurrit ; saepius contra functio organorum
dif^estioni inservientium turbata observatur, quod prae-
cipue probatur emaciatione progressiva, qua aeger, me-
dela morbum non superante, alficitur s).

Romberg aegros, durante et cessante morbo, saepe
rapide crescere commémorât *). Sanguinis crasin valde
mutatam esse posse, concludi licet ex indagationibus,
quas Smith et Beale s) instituerunt in urina pue-
rorum, chorea laborantium, utpote quae docuerunt,
magnam inesse quantitatem, urei, acid, urici, oxal.
calc., salia de acid, urico, alia, quae omnia in urina
aetatis puerilis, si unquam, rarius saltern, inveniuntur.

Aegri semper mentis compotes sunt, quod quidem
eos eo magis vexat, quo rarius iis contiiigit, ut volun-

talis vi convulsiones coercere possint. Animo irritabi-
liores, pavidi, impatientes , in iram proclives, tristes,
melancholici sunt. Functiones psychicae interdum a
norma recedunt, ut aeger caritet, rideat, vel alta voce
clamet et nonnunquam, horribile auditu, ululet. In
paroxysmo oculos hue illuc stupide et truculente vol vit,
inque perpetuo interdum versatur delirio et insania,
quae, quamvis Choream sic dictam insanieniem i) con-
stituât, non est, ut Strack^') putat, symptoma Choreae
constans. Itidem vel cogitur, ut continue currat, donee
lassitudine correptus, decumbat {Chorea procursiva) ')
vel in eodem, quo erat, loco circumvertitur, vel denique
in angulum aliquem se celat. Nuperrime Lossetti
retulit, se puellam, quindecim annos natam, cujus menses
nondum fluxerant, curavisse, convulsionibus, cum con-
scientiae absentia conjunctis, vehementissimis affectam
A ran ') nobis tradidit exemplum Choreaesemilateralis
quae per biennium una cum anaesthesia brachium crusque
sinistri lateris corripuerat.

Quoad vehemerjtiam, convulsiones tam fortes esse
possunt, ut aegri e lecto ejiciantur variisque corporis
locis vulnerentur, ita ut vinciri debeant. Quam vehe-
mentes autem fuerint, nihil relinquunt lassitudinis.
Diversa quidem momenta vim habent in vehementiam
diuturnitatemque convulsionum ; inprimis autem somnus.

Omnibus confirmatum est observationibus, spasmos,
durante somno, desistere aut diminui. Si autem somnus
inquietudine somniisque turbatur, redeunt ; quod a
Marshall Hall io ita explicatur : » It was only by obser-
ving that these movements subside during quiet sleep
only, and return during the agitation of dreaming, that
I perceived that it is not sleep, hut the absence of emo-
tion, to which this affect is to be ascribed; — dreams
during sleep having the same effect as emotion in our
■waking hours,quot; etc. ').

Haec quidem sententia confirmatur vi, quam animi
pathemata, diversi generis, in augendis spasmis habent,
ut observamus in aegris, in pavorem , tristitiam procli-
vibus vel ira aut animad versione affectis. Puellam, 17
annos natam, Chorea dextri lateris laborantem, ex pa-
vore tonitru excitato, in Nosocomio Academico obser-
vavi, in qua convulsioncs singulis augebantur vicibus,
si animi tristitia ob nimiam parentum in ea visenda
negligentiam, afficiebatur.

Convulsioncs voluntati parum subditae sunt, ut aeger,
vel intensis viribus, eas diminuere nequeat; attamen
musculi, spasmis affecti, voluntati obtempérant; raro
enim occurrit, ut aeger motum, quem vellet, licet

Vis, quam habent in convulsionibus affectiones mor-
bosae, Choream complicantes, non satis confirmata est ab
omnibus seriptoribus. Romberg ') iis quidem omnem

negat vim in Choream. Secundum Guersentumi)
morbus acutus, in Chorea laborantem incidens, mox
indolem induit asthenicam.

Ultimo loco adhuc commemoranda est symptomatum
diversitas Choreae apud gravidas. Gravidae inprimis
cephalalgia, vertigine, lipothymia, loquela difficili, bal-
butiente, memoriae debilitate laborant. Spasmi vehe-
mentiores sunt musculosque praecipue faciei et linguae
corripiunt; interdum quoque cum convulsionibus epilepticis
conjunguntur. Omnia symptomata, cessante graviditate,
si non subito, saltem gradatim evanescunt. Scanzoniz)
refert casum mirabilem Choreae, quae tertio graviditatis
mense incoeperat, cujus quidem symptomata, admodum
vehementia, placenta remota, statim tollebantur. Chorea non
habet vim nocivam neque in foetus, neque in puerperium.

Decursus valde differt. Morbo increscente vehemen-
tiora fiunt symptomata eorumque exacerbationes brevi
tempore redeunt diutiusque pcrsistunt ; motus autem vo-
luntati subditos perficere gradatim difficilius fit. In
morbi decremento contraria observantur ; vehementia et
frequentia symptomatum decrescentibus, voluntas de die
in diem majorem in motus récupérât vim, donee vel
minimum morbi vestigium evanuerit.

Exitus lethalis rarus est, nisi subsit quaedam affectio
cerebri inflammateria sive typhosa ; in morbum autem
chronicum degenerare potest Chorea, aut, cessante causa,
omnia symptomata, sine ulla medela, saepe regre-
diuntur.

Inter varia momenta , quae in decursum vim habent
et efficacitatem, adhuc in censum veniunt aetas, sexus,
et origo protopathica aut deuteropathica.

In sexu virili Chorea, secundum Moynierum'), ma-
joris est diuturnitatis, et magis in recidivam proclivis,
cujus quidem neque aetas provecta exempta est. Choreae
primariae, cujus causa in stadio quodam evolutionis,
v. c. dentitionis, graviditatis, sive animi affectione
quadam sita est, prognosis in genere faustior est, quam
si subsit aliqua affectio organica. Caeterum inter affec-
tionem primariam et secundariam non magna interest
differentia quoad decursum, qui quidem pcndeat ab
indole morbi primarii sive Choream complicantis vel ex
aegri viribus magis minusve exhaustis.

Morbi, qui, Chorea incipiente, forte fortuna jam aderat,
symptomata saepe tolluntur; anaemia et tuberculosis contra,
secundum Wunderlichum in evolutione pergunt.
Sequelae, quas Chorea relinquit, non sunt graviores;
saepius nihil remanet morbosi aut interdum paralysis
localis, memoriae mentisque débilitas ; Choreae contra
chronicae saepe marasmus est soboles, qui aegri vires
sensim sensimque exhaurit.

Quod ad morbi diuturnitatem pertinet, diversa tempo-
ris intervalla a variis scriptoribus notantur, quae omnia
inter hebdomadem unam et plures menses sita sunt.

in 24 casibus intra 14 dies — 3 hebdom.
» 40 » » 3 hebd — 6
» 23 » . 6 » — 8

Rufz quot;) terminum medium intra 31 dies; Sée') ex
117 morbi casibus menses duas et dimidiam vel 69 dies;
Wicke e 125 dies 89 posuit.

Chorea valde proclivis est in recidivam, neque una
tantum vice, at vero pluribus quidem vicibus in eodem,
qui ea laboraverat, homine. Rilliet et Barthez »)
eam observarunt recidivam in 19 aegris, Sée semel,
bis et ter in 37; Romberg sexies in eodem homine.
Secundum Wi ck i u m récidiva in genere verno occurrit
tempore. Commémorât ') se recidivam vidisse in 35 casibus,
13 in vere, 12 in hieme,semel in aestate. Récidiva in genere
non fortiori quam Chorea primaria est gradu, atque saepe
idem, quod haecafrecitlatus,etiam corripit'). Variae causae,
quae ansam praebuerunt ad affectionem primariam, ean-

dem habent vim in recidivam, ita ut post diversa in-
citamenta morbosa observata sit.

Siquidem exitus lethalis rarus sit, interdum sine ulla
complieatione occurrere potest, ac quidem, ut L e u d e t ')
observavit inter 3 — 42 diem. Functiones psychicae,
morte superveniente, vulgo non laeduntur; delirium in-
terdum observatum est. Mortis proximae signa Ril liet
et Barthez inveniunt in convulsionum celeritate
augescente, tendinum subsultu, mentis obnubilatione ,
pupillis contraetis, trismo maxillae inferioris, respira-
tione valde turbata, aliis.

Causas Choreae in omnibus casibus indicare difiicilli-
mum est, quod inter alia, e relatis Hughii ') licuit,
qui e 100 morbi speciminibus, causam 42 omnino
statuere non potuit. Attamen plura dantur momenta,
quorum vis in morbum excitandum negari nequit; quo-
rumque praecipua indagare nobis in animo est.
Inter causas disponentes in censum veniunt :
Sexus. Foemineus sexus multo proclivior quam virilis
in Choream est. E 100 aegris, quos Hughes 2) obser-
vavit, 73 erant puellae et 27 pueri.

Copland proportionem inter foeminas et viros
slatuit 3: 1. Heberden ') et Elliotson 4: 1,
Wicke ') 2: 1.

Magna ea proclivitas facile explicatur e majori sexus
foerainei irritabilitate, diversisque molestiis, quibus
praesertim in stadio pubertatis, obnoxiae sunt puellae.
Perquam lucide Hughes id exposuit sequentibus
verbis: »The cause of this greatly-increased tendency
in girls over boys to be affected with the complaint
probably arises, in some measure, from their greater
susceptibility to external impressions, and especially to
one principal exciting cause of the complaint, namely,
fright. But it may be considered to be more particularly
dependent upon the excitability of the system at large,
and the irregular local determinations which, in them,
so frequently occur about the period of puberty. Among
the causes of this excitability may be particularly men-
tioned the non-appearance, the suspension and the irre-
gularity of the catamenia.quot;

Aetas. Quamvis nulla sit exempta aetas, puerilis
tamen maxime ad Choreae evolutionem disponit. Maxi-
mum affectionis primariae incidit inter 11 et 12 annum.

Exempla aetatis junioris referunt Constant '), qui
infantem, dum nascitur, Chorea affectum vidit; Mi chaud
et Bourdon in infantibus inter quatuor et quinque
menses natis. Proportio inter singulos annos e sequen-
tibus tabulis apparebit.

R u fz de 189 aegris conclusit
inter 1— 4 annum, inveniri 3 puellas, 8 pueros ;

inter 6—11 annum 94 »
» 11—15 » 57 B
» 15-21 » 17 »
» 21—60 p 12 »
Hughes refert in 100 aegris occurrisse:
infra 10 annum 33, e quibus 11 pueri, 23 puellae.
inter 10—15 » 45, » 11 » 34
supra 15 » 33, » 5 » 17 »

Romberg ') meminit foeminae, 76 annos natae* quae
inde a sexto aetatis anno Chorea laboraverat; caetero-
quin in omnibus vitae temporibus casus Choreae a variis
scriptoribus relati sunt.

Heredîias. Num Chorea crebro sit morbus heredi-
tarius, non est confirmatum. Sée in Choreae historiae

octodecim tantum hereditatis exempla reperuit. Mouod
et May O •) casum retulerunt Choreae congenitae, hic
quidem Choreae cum dementia conjunctae.

Constitutio. Ut in alios morbos, itidem in Choream
procliviores sunt infantes, organismum debilem tene-
rumque habentes et rachitide aut scrophulosi laborantes.
Saepius quoque observatur in hominibus, tempera-
menti erethici, animique justo irritabilioris. Organis-
mus autem, tam psychice quam physice debilitatus aut
per morbum chronicum, aut per nimiam humorum jac-
turam, v. c. sanguinis üuxus, masturbationem, alia,
maxime periclitatur.

Quaerentibus, quaenam sint momenta nociva, quae
in organisme, ad Choream disposito, ad ejus evolutionem
ansam praebeant, primo loco sub oculos venit vis, quam
hanc in rem habent populi genus, vitae regimen, terrae
aërisque conditio.

Observatum est Judaeos crebro Chorea laborare =quot;),
quod a nonnullis attribuitur nimiae ad gesticulationem,
imo in statu normali, proclivitati; ab aliis, inprimis
Meissner O '), nimio systematis genitalis erethismo,
inprimis in stadio pubertatis.

Vitae regimen molle, effeminatum, rara sub love
corporis exercitatio, una cum prava cörporis nutritione
pervalde Choreae evolutionem promovent.

Quoad anni tempus, plurimi casus reperiuntur hiemali
atque verno tempore; minimi vero in aestate.

Choream epidemice vel endemice regnare, a multis
quidem contenditur. Observationes autem hanc rem
confirmaturae nimis vagae sunt, ut aliquid certi inde
concludi possit, maximamque partem ad Choream
St. Viti s. Magnam referendae videntur.

Duae autem causae occasionales praecipuae, quae
saepius impulsum Choreae erumpendae praebent, sunt:
Änimi pathemata. In iis praesertim terror, metus,
tristitia, ira. De 48 casibus, quorum causae notari
potuerunt, Hughes in 31 terrorem notavit Choreae
incitamentum, ita ut dicat: »On the whole, then, it
may be asserted, that though perhaps not so frequent
a cause as is ordinarily supposed, fright is still a fre-
quent, and probably the most frequent exciting cause
of Chorea.quot; ')

Stadia evolutionis, ut dentitio, pubertas, graviditas.
Inter gravidas inprimis periclitantur primiparae, mor-
busque plerumque in priori graviditatis parte erumpit,
atque, cessante graviditate, evaneseit. Pleraeque autem
foeminae, quamvis puerili aetate Chorea jam laboraverint
aut hystericae obnoxiae sint passioni, nexus causalis
inter Choream et graviditatem negari nequit
In dentitionis pubertatisque stadio functiones, prae-

2)nbsp;Cf. J. Frank 1. c. IL p. 348. Ingloby, the Lancet N®. 860.
Lever (Guy'sJIosp. Rep. IL Ser. Vol. 5. 1847.

sertim systematis nervosi et vascularis, raagis excitatae
ad Choream ansam praebent. In puellis autem,
in pubertatis stadio, mensium fluxus magni momenti
est ad Choreae evolutionem; non raro enim observatum
est, hanc quidem puellas invadere, amenorrhoea sive
dysmenorrhoea laborantes.

De causis proximis, Choream excitantibus, affectiones
morbosas systematis cerebrospinalis notantibus, disseremus
infra, ubi sermo erit de morbi natura.

Sympathice Chorea excitatur per affectiones cordis in-
flammatorias, rheumatismum, arthritidem et sordes pri-
marum viarum.

Sée inter 128 Chorea laborantes invenit 61 arthri-
tide aut doloribus articulationum alTectos. De 133
casibus dedit tabulam sequentem:

Chorea, rheumatismo praegresso, 71
9 »nbsp;comitata, 15
» cum affect, rheum. in- et extermis, 30 ')
» » » » internis, 17
De rheumatismo legimus apud H u g h u m ') : » Next
to frigt rheumatism may be regarded as among the
most common causes of Chorea. The connection between
the two diseases has been often noticed ; and the fre-
quent concurrence of spasmodic affections with pericar-
ditis .....is of a rheumatic origin.quot; etc. His qui-
dem in casibus assumit maximam partem alfectionem
raedullae spinalis sympathicam. Babington ') Cho-

ream a rheumatismo cordis et pericardii ortam per plexus
et ganglia, cor ipsura magnaquevasa sanguifera circum-
dantia, excitari putat.

Plura hic ilhc notata sunt exerapla ad sententiam
illam confirmandam, de qua conferantur Hughes '),
Pleischl et Trousseau '), apud quos leguntur
casus Choreae cum rheumatismo, endocarditide et periear-
ditide complicatae.

Inter sordes primarum viarum inprimis notantur
vermes, et quidem Ascarides lumbricoïdes, raro Taenia.

Morbis, quos Chorea saepius complicavit, adnumeren-
tur exanthemata acuta, scarlatina *), variolae. In priori
quidem récidiva Choreae observata est '). Porro exan-
themata et ulcera chronica suppressa, sudor pedis et
epistaxis repressa, peripneumonia, enteritis, tussis con-
vulsiva, mentis alienatio, etc.

Trousseau (1. c.) casum Choreae retulit post ve-
nificium saturninum , in quo nulla signa paralysis, huic
morbo propriae, praegressa erant; quod quidem eo magis
notandum est, quia causa , quam vulgo sequitur para-
lysis et atrophia musculorum, hoc in casu producit con-
vulsiones.

Nomine hemichorée syphilitique Co st il h es de-
scripsit, Choream in foemina, quae quum per sex fere
menses exanthemate syphilitico laborasset, hoc quidem

medela antisyphilitica curato, Chorea lateris sinistri affi-
ciebatur, cum dolore juncta in antibrachio atque parte
cruris anteriore, quae quidem corporis partes in sua
actione admodum debilitatae erant. Musculi faciei con-
vulsionum participes erant linguaque dextrorsum decli-
nabat. Latus dextrum nullo modo patiebatur.

Naturam morbi indagantibus nobis omnium fere scrip-
torum sententia consentanea sub oculos venit, Choream
ad genus convulsionum sive hypercinesium pertinere,
attamen nonnulli paralysis cujusdam speciem in ea inve-
nire voluerunt, eamque paralysin incompletam aut convul-
siones cum paralysi complicatas babuerunt. Ad quam
sententiam confirmandam afferunt impotentiam motus
voluntati subditos perficiendi majoremque minoremve
debilitatem quarumdam corporis partium. Sic apud
Bouteillium ') legimus: »la faiblesse et Ie relâche-
ment de ces parties annoncent non leur convulsion, mais
leur atonie, et caractérisent une affection plus paralytique
que convulsivequot;. Veritati autem magis consentaneum
videtur, debilitatem non a paralysi, sed ab intercepta

musculorum contractione pendere. In paralysi tota vis
nervea in musculis sublata est, in convulsionibus contra,
cum praeter aegrotautis voluntatem musculi morbose exci-
tatae vi nerveae obtempérant, non de paralysi sermo esse
potest. At vero Choreae symptomatibus nihil , quod
paralysiu indicet, prae se ferentibus, débilitas illa exhaustis
viribus tribuenda neque morbi naturae prae aliis charac-
teristicum signum est.

Causa proxima Choreae olim vulgo habebatur débili-
tas certusque gradus irritationis nervorum organicorum,
sese magis minusve ad voluntati inservientes ex tendens;
quae quidem irritatio systema nervosum irritabilius red-
deret ejusque vim diminueret musculosque, inprimis
nervis affectis subditos, ad mobilitatem majorem motus-
que incitaret irreguläres. Nuper autem indagationibus,
a docto Marshall Hall institutis, novum de Choreae
natura ortum est judicium. Prior ejus sententia, Cho-
ream solius systematis spinalis affectionem esse, in qua
defectus harmoniae inter cerebrum medullamque spina-
lem appareat, non omnibus confirmata est symptoma-
tibus. Systemati enim excito-motorio est proprium, ut
etiam, durante somno, functiones perficiat, attamen
Choreae symptomata tunc recedunt. Ex explicatione
quidem hujus symptomatis data i) concludi licet, Mars-
fa a 11 H a 11 i u m Choream morbosam organi motui prae-
sidentis affectionem habere, quae sedem habeat in me-
dulla oblongata atque nullo modo a cerebro aut syste-
mate sympathico pendeat.

Romberg ') earn definit: » Coinbinirte Bewegungen
einzelner oder mehrerer Muskelgruppen, unabhängig
von cerebralem Einflüsse, durch die vom Willen inten-
dirten Bewegungen an Pleftigkeit zunehmend und deren
Vollziehung mehr oder minder störend.quot; — Quae
quidem motuum conjunctio, secundum Hassum
non tam urgeri debet, quia, licet musculi singuli aut
conjuncti contrahantur, llexio et extensio, adductio et
abductio eadem, qua in aliis convulsionibus, irregula-
ritate perficiuntur. Quo quidem respectu Wickii «)
definitio morbi naturae magis consentanea videtur:
»Die unwillkührliche Muskel-Bewegung ist eine chro-
nische,' anhaltende Krankheit, die sich durch........

die willkülirliche Thätigkeit der betreffenden Theile nie
ganz aufhebende convulsivische Bewegungen mehrerer
oder aller willkührlicher Muskeln, die sich noch dadurch
auszeichnen, dass sie bald hier, bald dort sich zeigen,
und nicht einen Wechselkampf der Antagonisten dar-
stellen...........und eine Mangelhaftigkeit der

willkührlichen Verrichtungen der leidenden Theile — bei
nicht wesentlicher Störung der Psyche — charakte-
risirt.quot;

Bab i n g 10 n distinguit inter contractiones et con-
vulsiones, quod e verbis, quibus Choream dicit: »tobe
a disease characterized by irregular uncontrollable con-
tractions of the voluntary muscles, alternating with their

atony, and occurring without pain, etc.quot; apparet. In
his quidera exponit, musculorum motus in Chorea non
eosdem esse, ac convulsiones et epilepsiam, quia stimulus,
contractiones excitans, quaecunque ejus sit natura, non
gradu vehementior est quam voluntas in statu normali,
et e quo motus, a norma recedentes, sed non spasmis
vehementiores sequuntur. Alterum argumentum ex im-
perio nervorum in musculos petit. In statu normali,
in qua vis musculorum antagonistica semper adest, e
diminuta actione ad conditionem morbosam concludi
licet; nam, quamvis actio morbose aucta se praeclarius
in spasmis ostendat, debilitata ea actio nihilominus
morbosa nuncupanda est. »I venture then, sic pergit,
to express my belief, that, while in true convulsions,
the muscles, after having been thrown into a spasmodic
state, do only return to the normal condition; in Cho-
rea, on the contrary, a further diminution of nervous
influence occurs; so that the muscles become, in all
marked cases, entirely passive and inert in the inter-
vals between their irregular and unvoluntary actions.quot; etc.

Causa autem proxima laesae illius musculorum actio-
nis in aflectione systematis cerebro-spinalis morbosa quae-
renda est. In quanam autem hujus systematis parte
sedes morbi sit, e pathologica anatome nondum enotuit.
Diversis casibus Choreae, quos singuli observaverunt
scriptores, ducti, diversam systematis nervosi partem,
tanquam Choreae sedem notarunt, pro symptomatum
singulis in casibus diversitate iisque, quae examen pa-
thologico-anatomicum eos docuit. Ex iis enim, quae e
sectionibus cadaveris didicimus, apparuit, varias syste-
matis cerebro-spinalis partes in Chorea pathologice mu-

tatas esse posse; sic apud Longetum ') legimus de
inflammatione corporum quadrigeminorum ; Bright 2)
retulit casum hyperaemiae cerebri cum osseis fragmentis in
pia matre partis medullae spinalis inferioris; Fror iep ')
observavit laesionem partis inferioris anterioris medullae
oblongatae, cujus causa erat tumor processus odontoidei
epistrophei, in puero decem annos nato. Stiebel ma-
ximi putat momenti hyperaesthesiam tumescentis vertebrae
colli septimae; eamque Choreae causam statuit, quod
autem experientia non in omnibus casibus confirmavit.
E tribus casibus, a Rombergio quot;) relatis, lethalibus,
liquet, atrophiam cerebri cum emollitione tum cerebri,
tum medullae spinalis adesse posse.

Si variae istae mutationes, quae in cadaveribus inve-
nerunt revera causae fuerint Choreae sive propiores sive
proximae, quod non tantum incertum, sed veridissimile
est; e variis allatis exemplis liquet, affectiones mor-
bosas systematis cerebrospinalis diverso raodo ansam
praebere posse ad Choreae evolutionem, ita quidem ut
Bab ington ') causas, pro diversis alfectis partibus, divi-
dat in medullam, cerebrum, et nervum sympathicum
afficientes. Ad priores quidem refert affectiones morbo-
sas medullae spinalis structuram aut functionem laeden-
tes diversas ; ad altéras animi pathemata et morbos
cerebri organicos ; ad ultimas denique reliquos, qui

varia afliciunt organa, morbos per reüexionem nervi sym-
pathici in medullam spinalem agentis, v. c. rheumatis-
mum cordis per ganglia hanc corporis partem circum-
dantia, dysmenorrhoeam per plexum lumbalem, alia.

Hisce autem omnibus rite perpensis, notandum est,
naturam Choreae hisce affectionibus minime esse expli-
catam, quippe quae exstare possit Chorea, sine ulla mor-
bosa, quae indicari possit, systematis cerebro-spinalis
deviatio, neque singulorum hujus systematis morborum
soboles sit.

Quamvis syndrome symptomatum Choreae minoris raro
ansam praebeat ad falsam morbi diagnosin; nonnulli
tamen sunt morbi, quorum singula symptomata magis
minusve Choream simulant, de quibusque dignoscendis
hic sermo erit.

Differentiam inter Choream magnam jam sub finem
prioris disaertationis partis expositam, hic praetermittam,
tantumque mentionem faciam de aliis convulsionum
speciebus.

Nomine Choreae electricae Dubinus ') morbum de-
scripsit, cui propriae erant conquassationes, ac si per
fulmina productae essent, quae in initio nunnullos tantum
musculos afliciebant, se autem mox per totum corpus
extendebant. Typi erant intermittentis, cum alfectionibus

cerebri interdum conjunctae, atque paralysis, nisi mors,
ut vulgo, intervenisset, iis finem ponebat. E sectionibus
autem cadaveris licuit morbi indolem pro maxima parte
in affectione medullae spinalis ejusque meningum infiamma-
toria sitam esse; itidem prognosis infaustissima atquo
typus intermittens, huic morbo propria, sufficient, ne
cum Chorea commutetur. ')

Diagnosin inter raphaniam et Choream optime fecit
Wichmann Raphaniae causa longe alia, quam
Choreae est; illa enim veneficii instar est et interdum
epidemice regnat. Quoad symptomata, illi est propria
formicatio a digitis manuque in totum corpus progre-
diens, cum anaesthesia magis minusve perfecta juncta.
Convulsiones, non tantum vehementiores et dolorificae,
verum etiam non raro epilepsia et tetano conjunctae sunt,
et saepe in maniam dementiamque dégénérant. Prognosis
in raphania multo pejor est, quia exitus ejus in genere
lethalis est, et, siquidem aeger non moriatur, vulgo mor-
bosa quaedam affectio relinquitur.

Diagnosis tremorem inter et Choream, ob minorem illius
vehementiam actionemque nervorum diminutam, quae illi
causa est,vulgo non difBcilis est. Datur tamen una tremoris
species,sc. tremor mercurialis, qui nonnunquam fere omnia
Choreae symptomata simulât '). At reliqua morbo mer-
curiali propria signa, causae syndromesque symptomatum
ratione rite habita, diagnosin valde illustrabunt.

2)nbsp;1. c. 149. 19. Beitr. z. Gcschicli. dcr Kricbclkr. kl. ined.
Sclirif. p. 78 f.

Hic quoque mentio facienda est de paralysi agitante, cui
eadem, quae tremori, subest causa, cujusque sympto-
mata valde congruunt. Motus irreguläres in his autem
alTectionibus, e debilitata vi nervea pendentes, corporis
partibus aliqua re nitentibus vel eorum motibus impeditis,
vulgo tolluntur, quod in Chorea non occurrit ; hoc enim
in morbo, convulsiones, quidquid ad eas restringendas
conemur, augentur.

Aliis discriminibus inter Choream aliasque convulsiones,
ut sunt: musculi nonnulli tantum affecti, convulsiones
non continuo se ostendentes, alia, adnumerari potest
signum diagnosticum, quod Escolar ') posuit in affec-
tione simultanea extensorum flexorumque, quae in Chorea
occurrere soleat, dum in aliis convulsionum speciebus
flexores in genere laborant.

Valde dubitandum est, num quis hysteriae et epilep-
siae convulsiones cum Chorea commutaret. Illis quidem
morbis tot sunt symptomata propria, eorumque con-
vulsiones decursum iis Choreae tam dissimilem habent,
ut vera morbi indolis certo dignosci possit.

Signa diagnostica inter Choream et affectiones inflam-
matorias systematis cerebro-spinalis, cum convulsionibus
conjunctas, mihi supervacanea videntur. Syndrome enim
symptomatum in meningitide cerebro-spinali, in phreni-
tide aut myelitide tot offert signa diagnostica, ut com-
mutatio mihi quidem non fieri posse videatur. Dolor
in partibus affectis, febris continua, vita tarn psychica,
quam physica, laesa, tot sunt symptomata, quae impe-
dire possunt, quominus falsa fit diagnosis.

Optandum foret ut verba Stiebelii'): »Die Cur-
methode ist sehr einfach und sicher. Blutegel an den
siebenten Halswirbel ; Calomel innerlich; graue Queck-
silbersalbe in 's Rückgrath gerieben, beseitigen diesen
Zustand sehr rasch: Fontanellen an beiden Seiten der
Wirbelsäule heben die Anschwellungen der Knochen
und somit auch die daherrührenden Zuckungen wun-
derbar schnell.quot; etc. regula nobis esse possent in Cho-
reae medendi methodo, attamen experientia docet, cura-
tionem non omnibus in casibus tam simplicem facilemque
esse.

Diversae morbi causae, diversaque in singulis homini-
bus morbi indoles, praecipua sunt momenta, quae magnam

in raedelam vim habent, quaeque pro singulis casibus
normam, quae nobis sequenda sit, demonstrant. Quam-
quam, ut in aliis morbis, in Chorea quoque nostrum
sit tum morbum ipsum, tum ejus causas debellare, non
raro tamen occurrit, ut natura ipsa, morbo omnia reme-
dia debellante, auxilium afferat; quod Wèrlhof «) jam
monuit: »sunt casus, praesertim quum mens in hoc
aflectu alienatur, ubi neque cortex, neque olea volatilia,
neque emetica ex antimonio, venaesectiones, catharses,
epispastica, acidula, anthelminthica, caetera, quibus om-
nibus jua constat utilitas, morbum tollunt, sed sola
exspectatio.quot;

Morbum, si in eo est, ut erumpat, prohiberi posse,
nondum docuit experientia; attamen negari nequit me-
delam, praesertim in organisme ad Choream disposito,
per stadia evolutionis rite institutam, maximi esse mo-
menti ad morbi decursum.

Chorea quum praecipue pueros invadat, organismum
tenerum systemaque nervosum irritabile habentes, opti-
mus est expectandus successus, si medela regimenque
corroborantia adhibentur. Majori saltem fiducia digna
sunt quam praeceptum, quod ad morbum preveniendum
recidivum dedit Sydenham: »Et quoniam, qui hoc
morbo semel laboravit, facile recidivam pati possit, e re
fore existimo, ut et pertundatur ei vena, et ad dies
aliquot purgetur, vel ea ipsa tempestate anni sequentis,
vel paulo antequam morbus primo invasitquot; Minime

in Choream per stadia evolutionis erupturam est reji-
eienda vis, quam habent regimen et payehica sic dicta
curatio. Aijr, in quo aeger versatur, purus etserenus;
loca, in quibus moretur, temperatoria ; diaeta nutriens,
neque nimis lauta ; omnes corporis functiones rectae ;
mores perversi, si adsint v. c. masturbatio, prohibendi
sint oportet. Medici autem multum interesse debet, ut
sibi aegri fiduciam acquirat, animumque ejus quietum
placidumque servet, eumque impediat, modica mentis
intentione, quominus animum in morbum defigat. Prae
aliis autem cavendum est, ne aeger animum nimiis stu-
diis intendat, quod ei admodum noceret ; corporis contra
exercitatio variis modis commendanda est, v. c. fre-
quenti sub Jove commoratione, arte gymnastica , bal-
neis, aliis.

Ultima praecipua sunt remedia, quae optimum dederunt
in Choreae medela eventum. Arte gymnastica primus
usus est Louvet Lamarre '), cujusque applicatie,
suadente Sée, latius patere coepit. In 23 casibus, in
quibus sola arte gymnastica usus erat, 18 aegros intra
29 dies curaverat ; de 5 aegris, una cum tonicis 3 ; et
de 11, una cum balneis sulfureis 8. E tabula, quam
Moynier dedit, liquet, apud 49 puellas medium cu-
rationis tempus esse 37 dierum ; apud 25 pueros 81.
In initio aeger brachium sive crus tantum rhytmice
movere, deinde motus magis complicates perficcre diver-
sisque rationibus musculos exercere debet.

tren ') valde commendavit. Aeger sexies vel octiea
intra horae quadrantem in aquam 10 —15° C. mergi-
tur; postea in lectum tepidum se eonfert, vel per horam
currere debet. Porro russica maritima et sulpJiurea.
Ultima, secundum Baudelocquii praeceptum '), con-
stant ex unciis iv. hepat. sulph. in singulis balneis,
quorum tepor 26o E. sit. Medium tempus, quod cu-
ratio duraverat, est 22 dierum. Exanthemate quodam
prodeunte, balnea seponuntur, donec illud evanuerit

Vim hujus medendi methodi magnam esse, ex obser-
vationibus, quas hanc ob rem instituit Blache'), con-
cludi licet ; ex iis enim patuit : 1®. Artem gymnasticam,
una cum balneis sulphureis conjunctam, omnium opti-
mum esse contra Choream remedium, quod in omnibus
casibus. dummodo absint vilia cordis, administrari pos-
sit. 2®. Sanationem in prioribus jam curationis diebus in-
trare, unaque cum morbo, totum organismum sanguinis-
que crasin emendari : 3®. Exercitationem gymnasticam
pueris non nocere, omnique quoque anni tempore institui
posse; motus autem ut sint turn passivi, tum activi lieere.

Hemedia, constitutionem sanguinisque crasin emen-
dantia, tonica, hic quoque commemorentur ; et quidem
tonica vegetabilia ct mineralia. Corticem Peruvianum
aliis tonicis e regno vegetabili praeferri mereri, non

3)nbsp;Vid. Rufz. Unters. u. d. Vcitst. — Annal, uebcr Kindorkr.
8. Heft. S. 106.

est quod dicam. Solius quidem corticis usu Ciioream
curatam esse, e relatis Hughii concludi licet; apud
eum legimus, corticem novem tantum aegris adhibitam
fuisse, quorum tres recuperarunt sanitatem. J)

Utrum tonicorum praevaleat mineralium, non certo
elTici potest, quia plerisque in casibus diversa ratione
praescribuntur, proque varia morbi indole varium babent
eventum. Ferrum inprimis convenit chloroticis puellis,
in stadio pubertatis, puerisque anaemia laborantibus.
Praeparata ejus plerumque adhibita sunt:

Carbonas ferri ad dosin gr. x ter d. d.—dr. ij. 2)
Ferrum hydrocyanic, gr. iij—viij pr. d. pro aetatis
ratione s),

Porro commendantur sulph. citras. murias. ferri.
Hughes in 29 casibus ferrum praescripserat, in quibus
bonum eventum habuit in 19 s. C9®/o
levamen attulit in 3
non succurrit in 8 s. 27%
Semel conjunctum erat cum zinco; semel cum elec-
tricitate.

Huic medicamentorum. speciei ab Eberlio et
Hugho 6) quoque adnumeratur arsenicum. Quamvis in

aegris debiiibus, non justo irritabilioribus, optimum
habeatur remedium; verba tamen Babingtonii non
sunt rejieienda: »but I am deterred from employing it,
where other remedies will succeed, from the sickness
and griping pains, which it is apt to cause, and from
some fear that the constitution may be permanently
injured by its continued employment.quot; ')

Praeparatum ejus usitatissimum est solutio Fowleri,
cujus dilutae praescribuntur gutt. i—ij p. dosi bis d. d. s)
Aran quoque laudavit acid, arsenieosum, cujus
gramm. v. solvuntur in aq. dest. partibus C. ejusque
solutionis administrantur cochlearc. i—iv d. d. Tertio
jam die, praeter formicationem in nucha, motus sinistri
lateris magis erant reguläres. Sanitas intra septem
hebdomades restituta erat.

In stadio pubertatis puellarum, functio systematis
genitalis maximam requirat curam in medelae methodo
sequenda. Sensibilitas aucta actioque interdum diminuta
ncrvea postulant tum medelam tonicam, tum sedantem
anodynamque. Functione systematis vascularis turbata,
quod quidem non raro occurrit in amenorrhoea sive
dysmenorrhoea laborantibus; in censum venire possunt
sanguinis detractiones sive derivantia varii generis. Quoad
sanguinis detractiones, licet Sydenham, cui morbi

indoles sita erat in humore aliquo, in nervos irruente,
quorum irritatione istiusmodi motus praeternaturales
produeuntur, venaesectionem cum catharticis alternatim
adhibitam maxime landet, et quidem ter, quaterve repe-
titam i) ; notandum autem est, caute cum iis mercandum
esse. In genere quidem rejiciendae sunt, praesertim,
quum Chorea vulgo cum anaemia aut debilitate, licet
non semper in initio, in decursu tamen morbi, comi-
tata sit. Indicantur tantum in afFectionibus nervosis
inflammatoriaeindolis, in quibus sanguinis depletio urgebit,
neque tunc quidem universales, nisi, secundum Es co
larum 2) in plethora universali, topicis sunt praeferenda

M e i s s n e r 3) et T 0 d d *) Choream ex irritatione systema
tis genitalis, se praesertim in pubertate ostendente, deducen
tes, maxime laudarunt usum camphorae, remediorum, acid
prussicum continentium, tinct. iodii et iodeti kalici. —
Ultima remedia, testibus Mullero s) et Okio e), valde
quoque prosunt, in Chorea, cum scrophulosi complicata.

Siquidem subsit aliqua causa psychica, quae quidem
inprimis hocce in stadio Choream excitât in puellis
erethicis nervosisque; illa causa quam primum amovenda
est. Curatio autem therapeutica nonnunquam constare
debebit in remediis administrandis nervinis, systema
nervosum irritatum alterantibus sive systematis genitalis
functionem moderantibus.

Ad causas Choreae propiores vel proximas respi-
cientes, invenimus plerisque in casibus affectiones
systematis cerebro-spinalis, quae debellari debeant.
Quae quum autem, in initio saltem, pleraeque
inflammatoriae sunt naturae, medela antiphlogistica et
derivans primum tenet locum. — Pro re nata igitur
administrentur venaesectio, depletio topica, vel epispas-
tica. Quae autem in sanguinis depletiones, ea quoque
in epispasticorum usum valent; magna enim cum sollicu-
tidine applicentur, praesertim quum eorum usu protracto,
quem morbi diuturnitas saepe requirit, vires admodum
exhauriuntur. Inter dérivant ia maxime laudantur Cucur-
bitae, infrictiones cum remediis aethereis, vesicantia de
cantharidibus et tartaro emetico, ') fonticuli, setacea.

Inter remedia, vim in systema cerebro-spinale speci-
ficam habentia, a Gallicis inprimis laudatur strychninum,
cui actionem stimulantem medullaeque spinalis functiones
motorias regulantem tribuunt. Trousseau id
administravit a gr. lt;/io—Va bis d. d. vel syrupi strychn.
quo continetur sulph. strychn. gr. V20 in syr. dr. vj.
cochleare, ij—iij p. d.

Andral syrupi strychn. cochleare, j administrât
omni sesquihora, donec symptomata tetanicase ostendunt,
quae, aegro quiete decumbente, mox recedunt. Remedium
eodem modo sequentibus administratur diebus, convulsio-
nesque, in initio quidem vehementiores, sensim sensimque
diminuuntur.

Chevandier, qui Choream habet morbum systematis
cerebro-spinalis et symptomata e debilitate explicat, eam,
intra viginti dies, curavit cum strychn. gr. 1/15 p. d.
conjuncto cum infrictionibus de oleo crotonis. ')

Siquidem attendimus ad temporis intervallum, quod
curatio duraverat, apud 82 puellas medium invenimus
terminum 33 dierum ; apud H pueros, 74 dierum.

Inter nervina locum quoque tenet zincum, quod
maxime prodest in affectionibus mere nervosis, quae
originem ducunt e tractu intestinali vel functione cutis
laesa, atque in stadio dentitionis pubertatisque, quum
totus Organismus in majori versatur erethismo.

Hujus praeparatum praecipue laudatum est sulphas
zinci. De dosis magnitudine non omnes consentiunt.
Babington se nunquam cum successu dedisse dicit,
nisi grana xij—xiv ter d. d. adhibita essent; imo dr. ß
ter d. d. adhibitam sine ulla noxa novit. ') Hughes
incipit a gr. j—ij ter d. d. ad gr. xxxvi ter d. d.
Minorum autem dosium se eventum felicem vidisse
affirmat, v. c. gr. ij ter d.d. per tres hebdomades,
sive gr. iv-vj. Choreae autem speciem leviorem fuisse
non negat.

Semel cum ferro erat adhibitum, quinquies cum
electricitate, bisque oxydo zinci usi erant ').

Quamvis duo illi scriptores magna digni sint fiducia,
attamen nostra quidem opinione , perquam temerarii
sunt in dosin tam magnam adhibendo, neque ea a^-endi
ratio nobis explicari potest, nisi assumamus sensum ven-
triculi, quem aegri, ab illis curati 'habebant, fere totum
obtusum fuisse. Rccte quoque laudatur valerianas zinci
in aegris,. qui intempérie nervosae admodum obnoxii
sunt; cujusque effectum vidi bonum in casu, quo Cu-
curbitae cruentae in nucha, ter repetitae, nihil dederant
levaminis puellae, Chorea semilaterali, una cum congestione
cerebrali, laboranti ').

Porro commemorantur varia, pro varia morbi natura,
remedia minori fnajorive cum successu adhibita, v. c.
opium, hyoscyamus '), tinet. cannab. indic, valer:
atropini stramonium, alia.

Hisce remediis jure adnumerentur duae medendi
methodi, quarum vis inprimis quaerenda est in actione,
quam habent in systema nervosum, nostrisque temporibus
admodum laudatae; sc. inhalationes chloroformyli et
electricitas.

Recentiori tempore priores quidem, separatim vel cum
infrictionibus magnas in Chorea curanda partes agere
s coeperunt.

Viglezzi ') casum retulit puerorum trium, in quibus
convulsioncs tollebantur per inhalationes chloroformyli,
intra 8—12 dies, ad narcosin anaesthcsiaraque i^rotractas
semel bisque de die repetitas.

Lowes etBarclay'), Banks') etGausier¹) infric-
tiones in medulla spinali et epigastric inhalationibus addide-
runt, sanitatemque intra 7—14 dies viderunt recuperatam.

Electricitas, quam A\ 17G1 jam adhibuit de Haeu ')
sibi hisce temporibus maximam acquisivit laudem in
curandis iis Choreae casibus, qui reliquis remediis re-
stiterant. Maxime prodest in puellis, hystericae passioni
obnoxiis nervosisque, atque in iis Choreae speciminibus,
quibus irritatie non subest. In aliis autem casibus non
raro occurrit, ut convulsioncs vehementiores frequen-
tioresque reddantur per electricitatem '). Hughes apud
14 aegros eam applicavit, quorum 9 sanitatem recupe-
rarunt '). Optimus corporis locus, quo apponantur
electrodes, est regio medullae spinalis, quod quidem
concludi licet ex observatione, quam Romberg nobis-
cum communicavit, in qua retulit de 3(5 aegris hac
ratione 35 esse curates ').

Vidimus porro Choream excitari posse per afTectiones
rheumaticas, sordes primarum viarum, vermes, alia.
Non est, quod dicam, medelam hisce in casibus morbum
tantum primarium debellare debere, ita ut in rheuma-
tismo sive arthritide, pro eorum natura vel acuta, vel
chronica, depletiones et vesicantia, sive antirheumatica,
ut aconitum, colchicum alia, in censum veniant. In
Chorea symptomatica, e sordibus primarum viarum vel
vermibus originem duccnte, ad causam restringendam
purgantia, cum emeticis vel anthelminthicis conjuncta
optimo cum successu abhibita sunt. -Hoc in casu for-
tiora admodum laudantur, inque helminthiasi optime
adduntur ol. terebinth, cum ol. ricini dr. ij—unc ß
singulis vel aiternis diebus.

Conditiones morbosae primarum viarum quum frequen-
tius occurrant, non est mirum methodum magno cum
successu adhibitam fuisse, ita ut cathartica a plerisque,
in his praesertim ab Hamiltonio '), aliis remediis
praeferantur. Quod autem attinet ad eorum usum, sine
ullo alio remedio conjunctum, refert; notandum est,
hoc non omni laude dignum esse, E 14 casibus, in
quibus Hughes cathartica vel sola vel cum vino et
diaeta lauta, adhibuit, in 6 bonum, in 7 nullum suc-
cessum, in uno tantum levamen attulerunt Nisi cum
tonicis conjungantur, felix vulgo eorum usus eventus
non est ; ab Anglicis inprimis laudatur infusio rad. rhei
in jpor£ wine, quae inprimis pueris teneris, male nutritis

et attenuatis convenit; cujusque praeparandi methodus
administrandique ratio ab Hugho describuntur sequen-
tibus verbis: »Upon half a drachm of sliced rhubarb,
eight ounces of port wine are infused, it macerates for
twelve hours, and of the strained liquid two table spoon-
fuls, or three, according to the age of the patient, arc
administrated three times a day ').quot;

Huic curationis disquisitioni, diversis Choream exci-
tantibus causis accommodatae, pauca addemus de
paroxysmi cura. Attendendum est, omnia tentamina
ad motus restringendos involuntarios in genere aegro
magis nocere quam expedire ; ita ut tantum cavendum
sit, ne aeger vehementia paroxysmi aliquam corporis
partem laedat, neque vestimenta arctiora respirationem
ofTendant placidam.

In omni Choreae casu, medici erit, ut inquirat, ne
aliqua subsit morbi complicatio, quae debelletur necesse
erit, quippe quod non raro occurrit Choreae sympto-
mata , morbo complicante aut comitante rite curato,
mox reeedere.

Ex iis, quae supra exposuimus, liquet, pro causarum
diversitate, medicos omnia fere remedia eaque adeo variae
indolis in Chorea expertos fuisse; siquidem autem ro-
gamus, num Choreae detur specificum, id negemus
oportet. Diversae enim medendi rationes differunt, pro-
uti causae morbi diversae sint ; ita ut, omnibus fere in
casibus, felicissimus nobis exspectandus sit eventus, si
medelam, causis morbique indoli congruam aegrique
constitutioni coaptatam, instituimus.

Frerichs, die in de uitscheiding bij onthouding
den maatstaf zoekt voor onze behoeften, hij doemt ons
onbarmhartig tot den hongerdood.

Non concedo Bouteillio, de Chorea disserenti:
»la faiblesse et le relâchement de ces parties (du corps)
annoncent non leur convulsion, mais leur atonie, et
caractérisent une affection plus paralytique que convulsive.quot;

Recte Strome ij er statuit: »dass die Einflüsse,
welche sonst Pneumonie herbeiführen, unter der Ein-
wirkung der, den Typhus begünstigenden Potenzen die
Localisation der Typhus in der Lunge befördern.quot;

Physical examination cannot determine whether pneu-
monia, in any of its forms, have, or have not, super-
vened on tubercles; although the prognosis in the two
cases would be very different.

Recte Sa 1 zer : »das Nonnengeräusch hat keine
bestimmte Beziehung zu irgend einer Krankheitsform.quot;

It must be confessed, that in the understanding of
the action of medicines, and of their agency in the cure of
diseases, we do not so much excel our ancestors.

Though the actions of many remedies may be partly
elucidated by chemical considerations, it is impossible
to account for the influence of all alike in this way.

In Syphilide inveterata iodetum kalicum efficasissimum
tutissimumque est remedium.

La syphilisation, sortant de la théorie pour entrer
dans la pratique, pour servir à la prophylaxie et à la
thérapeutique, devient un contre-sens et un danger.

Ad morbos systematis genitalis femineae recte dignos-
ccndos, speculum uteri optimum ex omnibus adminiculis
diagnosticis habeo.

Uebertricben sind offenbar Pi or r y's Angaben, welcher
mittelst des Plessimeters die Gravidität in den ersten
zwei Monaten, ja in den späteren sogar die Stellung und
Haltung des Foetus innerhalb der Uterushöhle diagnos-
ticiren zu können behauptet.

Optime Lumpe: »Wer bei jeder Querlage gleichsam
instinktmässig mit der Hand in den Uterus geht, die
Füsse fasst und herabzieht, verdient ebensowenig den
Namen eines rationellen Geburtshelfers, als derjenige
den Namen eines rationellen Arztes, der fur jede Krank-
heitsform ein Mittel hat, das er unter allen Umständen
anwendet.quot;

Sectio caesarea si requiritur, in linea alba optima mihi
videtur operandi methodus.

Optandum est fore, ut nova lege, quae rem medicam in
patria nostra moderare debet, medici forenses instituantur.