■/'. -Vv'. ^ ' ; - quot; -, ■'■■ ■- •' •

; ./ ■ : ^ ■ gt;-■. - gt;- ,

'

'

4- 'quot; -

¹

DE ROOS VAN DEKAMA.

A

BE ROOS VAN DEKAMA

Mquot;. J. VAN LENNEP.

\ \

ft

th

'Z\\

\ /

— A. W. SIJTHOEE.

1884.

DE EGOS VAN DEKAMA.

Het was in den zomer van 18—, dat twee studenten aan de Leydsche Hoogeschool, beiden aan den Uitgever dezes bekend als jonge lieden van een uitmuntende inborst en voortreffelijk en aanleg, gezamentlijk hun voornemen bewerkstelligden, om de onderscheidene gewesten van Noord-Nederland door een onderzoek uit eigen oogen van nabij te leeren kennen. Deiden waren van gevoelen, dat, al biedt ons vaderland den oppervlakkigen reiziger, die slechts verpoozing en verstrooiing zoekt, noch schitterende natuurtooneelen, noch uitgezochte vermaken aan, gelijk in andere landen en hoofdsteden te vinden zijn, het desniettemin voor de zoodanigen, die eenmaal geroepen kunnen worden om aan dat vaderland van dienst te zijn, belangrijk is, ja zelfs hun eenigermate als plicht kan worden toegerekend, er de onderscheidene deelen van te leeren kennen, alvorens zij een Engel-schen wedloop gaan aangapen, eenige goudstukken aan de faro-tafels der Duitsche badplaatsen wagen, of een cigaar op de bouwvallen van bet coliseum rooken; — ja zij vermeenden dat het hun in rijper leeftijd meer nut zoude doen, wanneer zij, waar het paste, blijken konnen geven, niet onbekend te zijn met de zeden en gewoonten hunner landgenooten, en met den inwen-digen toestand onzer gewesten en steden, ten opzichte der bronnen hunner welvaart of der oorzaken van hun verval, — dan wanneer zij nog zoo mooi konnen meêpraten over de opvoering der Juive te Parijs, of klagen over het hedendaagsche onderscheid der vroeger zoo gulle Zwitsersche herbergiers, of de Engelsche dames beschrijven, die met taffen parasols de Vezuvius beklimmen, of zelfs een steentje uit den zak halen, uit Pompeji medegebracht.

III. B. W.

DE ROOS VAN DEKAMA.

Zij bezochten op hun voetreis (want wie alles goed -wil zien, dient zich van een paar waterdichte en gemakkelijke schoenen te voorzien, en zich niet dan uit nood van rijtuigen of trekschuiten te bedienen) ook dat gewest, hetwelk, sedert oude tijden en door alle overheerschingen heen, den naam van Friesland bewaard, en nog het langst zijn oorspronkelijkheid en zelfstandigheid (om het nieuwerwetsche woord eigendommelijkheid niet te bezigen) behouden heeft; ofschoon ook aldaar een naauwere betrekking met andere gewesten en landstreken haar invloed meer en meer begint te doen gevoelen, en de zoogenaamde beschaving er een vroeger ongekende zucht tot navolging heeft ontwikkeld: zoodat men reeds Friesche boeremeisjes ziet, die wijde mouwen dragen, en Friesche burgervrouwtjes, die (wellicht helaas! ten gevolge van verminderde welvaart) den gouden diadeem voor een nieuwmodisch mutsje verwisselen.

Terwijl de een van onze beide wandelaars, wien wij bij zijn voornaam Gerrit zullen aanduiden, en die een ontluikend staathuishoudkundige was, zich verdiepte in het onderzoek naar de oorzaken, welke die vermindering van nationaliteit te-weeg-brachten, wendde Willem, zijn makker, die meer bijzonder werk maakte van geschied- en oudheidkundige nasporingen, alle moeite aan, om de overblijfselen der vroegere zeden en gebru ken, voor zooverre die nog bestonden, te leeren kennen; en, even als onze oude kennis Robinson van onder de overblijfselen van der Kannibalen feestmaal de sprankjes vuur zocht op te rakelen, die nog onder de asch mochten smeulen, zoo speurde hij de schemeringen der verouderde gewoonten en overleveringen na, en verheugde zich, zoo vaak het hem gelukken mocht, die op te delven van onder den hoop nieuwigheden, daarover heen gestoven.

Zoo was hij recht in zijn schik geweest, toen hij op een dei-dorpen een echt Friesche begrafenis in \olle tenue naar het kerkhof had zien kuieren. En toen hij, in de herberg gekomen, vernam, dal het harde, in lange sneden gedeelde krentebrood herkomstig was van de overblijlselen des gehouden lijkmaals, en naar oud gebruik aan de betrekkingen des overledenen was rondgezonden, at hij er, uit louteren eerbied voor de antiquiteit, drie groote sneden van; terwijl Gerrit, die (hoewel slechts uit honger) niet achterbleef in het orberen van zijn aandeel, met den waard over den prijs der granen sprak, — Zoo juichte Willem, toen hij den rijken schat van kunstig gesnedene beeldjes en vercierselen bezag, welke de oude banken der kanunniken in de fraaie hoofdkerk te Bolswert opleveren, en schold op de Redactiën onzer penningmagazijnen, die ons nagedrukte afbeeldsels van uitheemsche merkwaardigheden verschaffen, en die geen leakenaar afzenden om al het bijzondere, daar en elders op eigen

DE ROOS VAN DEKAMA.

bodem, af te schetsen, en ter kennisse van onze landgenooltin te brengen: ja, toen Gerrit, met hem op straat komende, zijne bevreemding te kennen gaf, dat men in het bestraten te Bolswert nog meer achterlijk was dan te Amsterdam, en er met eens de verontschuldiging bij kon brengen, dat de gaspijpen de straat bederven, was onze oudheidkenner nog bezig met tegen de kerkvoogden te brommen, dat die sommige zitbankjes hadden laten dichtspijkeren, en daardoor ettelijke beeldjes aan het oog onttrokken, en tegen de vijfennegentigers, die al de wapenen uit de zerken gehakt, en alle tronies van neus beroofd hadden. En, omgekeerd, deelde hij niet in de ergernis van Gerrit, over het afnemen der buitengronden en den slechten toestand van sommige dijken; want het was juist ebbe en zijn geheele ziel was opgelost in verrukking, toen hij door de beschouwing der droge wadden en der kleur van het zeewater boven de banken, zich een duidelijk begrip van de voormalige gedaante der zeekust vormen kon.

Eens, op zekeren avond, nadat zij zich verlustigd hadden met een wandeling over de bekoorlijke heuvelen van het Gaasterland, kwamen zij aan zekere herberg, nabij een binnenwater gelegen, waar zij de nacht hoopten door te brengen. Zij trolfen noch den kastelein aan, noch de kasteleinske, die beiden naar eene naburige kermis getrokken waren, en de dienstmaagd durfde het niet op zich te nemen, hun een bijzondere kamer aan te wijzen, gelijk zij verzocht hadden, ten einde aldaar het gedurende den dag opgeteekende in orde te kunnen brengen. Zij zouden zich intusschen spoedig met het denkbeeld getroost hebben, dat zij aan den publieken haard wellicht het een of ander opmerkenswaardigs vernemen zouden, ware niet Gerrit door een aanval van kiespijn geplaagd geweest, waardoor hij zich weinig opgewekt gevoelde tot de genoegens van een gezellig onderhoud.

Zij maakten echter van den nood een deugd, en traden het hun aangewez-en benedenvertrek binnen, waar zij een viertal personen gezeten vonden, die zich, voor zooveel de avondschemering toeliet zulks te onderscheiden, met den geur van den Fneschen baai en van het bittere vocht in stille bedaardheid verlustigden. Nadat -de gewone groete en het hartelijke vaar jou wel? over en weder gewisseld waren, haaide Gerrit zijn zakdoek uit en plaatste zich aan een tafel, in de houding van iemand, die met kiespijn gekweld is: namelijk hij zette een droevig gezicht, leide den elleboog op de tafel, den doek in de linkerhand en de linkerwang op den doek, sloeg de beenen over elkander, en bleef met de rechtervingers krampachtig op de tafel trommelen.

„Komaan!quot; zeide Willem, „stop een pijp: dat zal u goeddoen: ik zal intusschen een flesch wijn l^ien aanrukken, en dan zult

UK ROOS VAN DEKAMA.

gij uw kwalen wel vergeten. Is dat niet een tarief van wijnen, daarginds? — Voorwaar! zij schijnen hier wel voorzien te z:jn! beter dan men in een landherberg verwachten zoude! Videamus!quot;

Dit zeggende trad hij naar een groot blad toe, hetwelk in een houten lijst gevat voor den schoorsteen hing, en hetgeen hij voor een wijnkaart had aangezien. Hij bemerkte echter bij 't naderen dat hij zich vergist had; het opschrift, daarboven geplaatst, luidde als volgt:

TARIEF DER GALAMADAMMEN.

„Gala-Madammen!quot; riep hij, zich verbaasd omdraaiende: „eilieve Gerrit! Het schijnt, dat er een bijzonder Tarief is voor de dames die hier vertering maken. Maar waar is nu het Tariel voor de Gala-Heeren?quot;

„Kom! gij zijt een ezelskop!quot; zeide Gerrit, zonder zich te verwaardigen, slechts even zijn houding te veranderen ! „Het is het tarief der Galama-dammen, dat zijn: de Dammen van Galama.quot;

„Hm! zoo!quot; hernam Willem; „men mag niet eens meer een onnoozele woordspeling maken. Denkt uwe hoogverlichte wijsheid, dat ik dit niet zonder uwe opheldering vatte? Deukje dat ik niet zoo goed en beter dan gij weet, dat zich in deze omstreken de Galamaas ophielden, van den driesten strooper af, die Graaf Flons den Vette een steek gaf, tot den wakkeren Vetkooper Ige toe.quot;

„De jongste broeder van Ige was de stamvader van mijn grootmoeder,quot; zeide met een piepend stemmetje een der aan de tafel gezetene personen.

„In waarheid!quot; riep Willem, zich verheugd naar den spreker wendende, een klein, schraal, ineengedrongen mannetje, met een half boersch, half steedsch voorkomen: „heb ik waarlijk de eer, mij met een afstammeling der Galamaas in gezelschap te bevinden? — Dan moet er dadelijk licht komen, opdat ik u beschouwen moge, en wijn, opdat ik uw gezondheid drinke.quot;

„Ja maar! 't is alleen van moederszijde,quot; zeide de Fries. „Mijn naam is Dirk Broddelsma.quot;

„Om 't even! Het echte frije Friesche bloed stroomt u toch nog in de aderen, en gij zult dienvolgens al zoomin tegen een glas wijn hebben als uw voorouders: — schoon die meer bier dronken.quot;

Licht en wijn werden hierop binnengebracht: en Willem, de glazen gevuld hebbende, steide de gezondheid van den Heer Broddelsma in, die door al de aanwezigen gedronken werd. Alleen Gerrit, die reeds met verdriet voorzag, dat de gulhartigheid van

DE ROOS VAN DEKAMA.

Willem tot een drinkpartij aanleiding zoude kunnen geven, welke hun beiden op hun nachtrust en op een goede som gelds daar te boven zoü komen te staan, vergenoegde zich, zijn glas even aan de lippen te brengen en het daarna weder voor zich te plaatsen.

„Hoe is het?quot; vroeg Willem; „drinkje niet? dan geloof ik waarlijk dat het slecht met u gesteld is.quot;

„Ik heb mondpijn,quot; zeide Gerrit, „en geloof dat alle verhitting schadelijk voor mij is.''

„Er is hier een uutmuntende quack¹) in de buurt,quot; zeide een der aanwezigen: „die een kwade kies zal trekken, trots den besten tandmeester.quot;

„Het is geen kies die het doet,quot; zeide Gerrit, „het is eerder scheurbuik: mijn tandvleesch is gezwollen.quot;

Triboulet, de hofnar van Frangois I, merkte eenmaal op, dat er geen beroep was, hetwelk zoo algemeen werd uitgeoefend als dat van geneesheer: de waarheid van deze bewering werd ook nu bevestigd: want elk der aanwezigen gat dadelijk een geneesmiddel aan de hand: de een prees lepelblad aan: de ander sprak van mastik en wierook: een derde schreef zwavel en magnezia voor: een vierde beweerde, dat een prnim van echten baai alle pijn dadelijk zoude stillen; de meid uit de herberg daar-en-tegen hield vol, dat het beste middel in het water over de deur groeide.

„Laat maar wat. harntje rijs plnkken,quot; zeide zij: „dat is, afgekookt, de beste mondspoeling tegen alle scheurbuik.quot;

„Probatum est!quot; riep Willem: „dat is de herba brit-tannica, waar Plinius reeds van spreekt en waar aan hij die zelfde pijnstillende krachten toeschrijft.quot;

Ik 'loof ook, dat ik die 'vonden heb in het oude recepte-boek, dat ik thuus heb,quot; zeide de afstammeling der Galamaas.

„Een oud recepteboek ?quot; herhaalde Willem, den spreker met een nieuwsgierigen blik aanziende.

„Ja toch! daar is onze familie raar aan'komen: — door dien zelfden Ige Galama, waar jou van sprak.quot;

Aandachtig schoof Willem zijn stoel bij, en Gerrit zelf, het hoofd oplichtende, keek den verteller met belangstelling aan.

„Jou moet dan weten,quot; verhaalde de Heer Broddelsma, „dat er op een dorp hier kort bi, dat Hemelutn heet, een klooster bestond, waarbinnen een sterke plaats was, de Spiker genaamd. Nu had de Abt van dat klooster, die Agge geheeten was en een

groot Schieringer____ want jou moet weten, dat er twee partiën

in Friesland waren, die.....quot;

') Met dezen naam noemt men in Friesland de plattelands-heelmeesters, zonder daar aan echter het lenkheeld van kwakzalverij te hechten.

DE n.OOê VAN DEKAMA.

„Nu ,ja!quot; viel Willem in, ,.haec lippis et tonsoribus nota, 't geen zooveel zeggen wil als: vertel maar verder.quot;

„Nu! de Abt lag overhoop met Ige Galama en zijn broêrs (waarvan de jongste, Douwe, mijn stamvader was), over eenige pondematen lands, daar ze allebei recht op vermeenden te hebben; en het liep zoover, dat de Abt hen in den ban deed: dat was nu zoo de manier in die tiden.quot;

„'t Mocht wat!'' zeide Willem- „de manier was toen, er om te vechten, totdat een van beiden alles inhad.quot;

„Jawel juust! dat zal jou hooren: Ige en zijn broêrs lachten wat om dien ban; en raat behulp van Juw Jongema, die een wakkere Vetkooper was, en van eenige Hollanders, belegerden zij het klooster en namen den Spiker in. Zij haalden er alles uut wat zij vonden- en Ige behield een grooten buut voor zich; maar mijn stamvader Douwe, die een man van studie was, nam er de perkamenten en papieren uut, waaronder er waren, die, zoo als men zeide, herkomstig waren uut Sint Odulf. dat een klooster was nabi Staveren, maar dat nu onder de zee bedolven ligt.quot;

„En bestaan die papieren nog?quot; vroeg Willem, verheugd opspringende.

„Ze zijn zoo langzamerhand verbruukt.quot; zeide de Heer Brorl-delsma, zijn pijp omdraaiende- „alleen het recepteboek, dat hebben we nog bewaard, want dat komt nog eens te pas als men veel kinderen heeft en de quack is niet bi huus.quot;

„Verbruukt!quot; herhaalde Willem, „verbruukt!

Qnis talia fando Temperet a lachrymis ?

't geen zooveel zeggen wil als: kan men dat recepteboek ook eens te zien krijgen?quot;

„O ja, waarom niet?quot; antwoordde de gulhartige Fries: „mijn State is hier kort bi, en zoo jou morgen een pijp bi mi wilt komen rooken en een kommeke koffie gebruken, zal ik jou met vermaak dat stukske wizen.quot;

Willem haastte zich deze aanbieding met dankbaarheid aan te nemen, zonder acht te geven op de wenken van -tijn vriend, die van oordeel was, dat hun dal recepteboek een dag nutteloos zoude doen verliezen. Desniettegenstaande liet zich Gerrit, toen op den volgenden morgen zijn mondpijn grootendeels geweken was, zonder dat hij een der hem aangeprezene middelen had aangewend, overhalen om zijn reisgenoot te vergezellen; echter aan zich houdende om, zoodra hij zich verveelde, te mogen aftrekken en een der andere gasten van den vorigen avond te gaan opzoeken, zijnde een schoolmeester, in wiens heiligdom hij hoopte

DE ROOS VAN DEKAMA.

met den staat van liet lager onderwijs daar te lande bekend te worden.

Weldra bereikten zij Broddelsma-state, bestaande uit een nette woning met de daar aan gebouwde ruime voorraadschuur en beestenstal, staande cp een werf. met enkele dwergachtige pere-boomen beplant en door een sloot omgeven. Daar de in Friesland gewone waarschuwing: wacht u voor den hond! ook hier voor het hek te lezen stond, traden onze beide vrienden ook niet eerder de brug over, die de werf van den landweg scheidde, dan voordat hun geroep eerst een grooten dog en eenige keffertjes. vervolgens een drietal kinderen, daarna een knecht en eindelijk een paar knappe boeredeernen had doen te voorschijn komen, die allen (uitgenomen de blaffende honden) op een afstand bleven staan kijken; totdat ten laatste de eigenaar zelf voor den dag trad en hen wellekom heette. In zijne woning getreden vonden zij de koffiekan, de roompot en de witte klontjes reeds op tafel staan en, nadat men een pijp gestopt en aangestoken had, werd het recepteboek voor den dag gehaald uit een glazen kast, waar het tusschen eenige gouden en zilveren zweepen, hoofdstellen, schenkkannen en andere prijzen, op harddraverijen behaald, lag te rusten.

Met bevende handen en hel gemoed van eerbied doordrongen, sloeg Willem den juchtlederen band open. Het was een handschrift op perkament, tot opschrift voerende:

THESAURUS SANIÏATIS ia usum

Venerandi Monasterii sub patronatn Sancti Odolfi,

collectus ab Occone Varnesensi,

in eodem monasteno medic, chir. et obstetr. aiiem cxcercente.

„Ik denk niet dat de laatstgenoemde kunst den lieer Occo van Warns in een klooster van veel nut zal geweest zijn,quot; merkte Gernt aan.

„Zeg dat niet,quot; zeide Willem; „daar moest gezorgd worden, dat de vrome vaders met uitstierven; maar bovendien en zonder gekscheren, vermids te dier tijd de kunsten en wetenschappen hier alleen in de kloosters beoefend werden, was het niet meer dan natuurlijk, dat elke soort van beroep en kostwinning een vertegenwoordiger moest hebben in gestichten van dien aard, waarheen ieder zich wendde, die eenige hulp, in welk vak of van welken aard ook, voor zich of voor de zijnen van doen had.quot;

Dit zeggende, bladerde hij het handschrift door, hetwelk in de oude Friesche landtaal met een nette hand geschreven was, een lijst van recepten bevalle legen alle soorten van kwalen.

DE ROOS VAN DEKAMA.

Sommige der opgegevene geneesmiddelen waren niet onderscheiden van die, welke ook lhans nog in zwang zijn: andere waren van een soort, die sedert in onbruik geraakt is, en vereischten een onbepaald geloof aan die wonderbare sympathetische krachten, vroeger toegeschreven aan enkele voortbrengselen uit het plantenrijk en aan de meeste gesteenten en metalen. De juiste ouderdom van het werk viel moeilijk te bepalen, daar het van geen jaargetal voorzien was; — maar uit ettelijke kantteekeningen, van een andere, min keurige hand Ier neder gesteld en onderschreven: Volcardus Abbas, kon men besluiten dat het werk althans ouder zijn moest dan de eerste helft der Veertiende Eeuw, ver-mids de Abt Volkert, gelijk ieder weet, in 1340 nog leefde.

„'t Is jammer, dat uw broeder de dokter hier niet is,quot; zeide Gerrit tot zijn vriend: „die had daar meer aan dan wij.quot;

„Wel ja!quot; zeide Willem; „even als of onze tegenwoordige ge-neesheeren iets anders dan een blik van verachting zouden schenken aan een werk, waarin de amethysten als een voorbehoedmiddel tegen alle vergillen en de karbonkels als een waarborg tegen verraad worden voorgeschreven. — Maar eiiieve! zie eens: hier eindigt het recepteboek en er volgt nog wat anders, dat wellicht merkwaardiger is: hoor eens,quot; vervolgde hij, overluid lezende:

„Ilic incipit narratio victoriae memorabilis quam de Hollandis reportaverunt Frisii, nee non aliorum, sem-piterna quae memoria digna sunt, negotiorum.quot;

En terstond verder lezende, ontdekte hij, dat het vervolg een Lalijnsch verhaal bevatte van den slag, bij Sint Orlulfs klooster in den jare 1345 gestreden, maar doorvlochten met zoodanige omstandigheden, bijzondere personen en gebeurtenissen betreffende, als welke onzen kronijkschrijvers onbekend zijn gebleven, althans niet door hen vermeld worden.

Deze ontdekking scheen onzen jeugdigen oudheidminnaar belangrijk genoeg toe, om wereldkundig gemaakt Ie worden: en hij wist, ofschoon met moeite, door zijn welbespraaklbeid het zooverre te brengen, dat de lieer Broddelsma hem het Ilandschrilt ter leen afstond; want van een verkoop wilde de goede man niets hooren. Bijzondere huiselijke omstandigheden, voor den lezer van geen belang, beletteden echter den jongeling aan zijn plan tot uitgave van het stuk eenig gevolg te geven; maar hij zond het recepteboek aan een geneeskundig tijdschrift, waarin het, zoo wij hopen, eerlang, met ophelderende aanteekeningen verrijkt, aan de aandacht van het publiek zal worden aangeboden: en den schrijver van dit voorbericht werd verzocht de uitgave der kronijk op zich te nemen. Deze had echter niet zoodia de handen aan 't werk geslagen en tot toelichting van

DE ROOS VAN DEKAMA.

het verhaal de noodige overleveringen, geschiedenissen en locali-teilen geraadpleegd, of hij begon te vreezen, dat, bij de uitgave, het werk zelf in de massa der noten en ophelderingen zou verstikt worden, iets dat thans wat algemeen in zwang is geraakt, maar hetgeen hem altijd denken deed aan die stukjes chocolade of suikergoed onzer hedendaagsche banketbakkers, zoodanig met gesatineerde papiertjes, deviezen, verguldsel en prentwerk omtogen, dat niet alleen de prijs van het geheel aanmerkelijk verhoogd, maar ook het hoofdingrediënt tot een accessorium wordt. Hij besloot uit dien hoofde de bijzonderheden, in het verhaal vermeld, met die, welke hij door eigen onderzoek en nasporing had leeren kennen, tot een geheel te verzamelen en in den vorm eener doorloopende geschiedenis te boek te stellen; — in boeverre hij, door dezen arbeid, geslaagd zij aan zijn lezers eenige oogenblikken aangenaam, en (zoo hij hoopt) ook nuttig te laten doorbrengen, zal de toekomst leeren. Wie op de fantastische schildering van exceptioneele personen belust is, zoo als de hedendaagsche literatuur onzer naburen die meestal aanbiedt, zal zich bedrogen vinden: hij zal hier slechts menschen aantreffen, zoo als zij nog heden ten dage zijn, met hun goede en slechte hoedanigheden, met hun driften en hartstochten, — maar gewijzigd naar de denkbeelden, zeden en gebruiken van den tijd. Maar hij zal, na het ten einde brengen dezer bladeren, de waarheid daarin bevestigd vinden der stelling, dat, zoo niet al het goede op deze waereld zijn loon noch het kwade zijn straf ontmoet, diegene ten minste, die zich laat overmeesteren door eenigen hartstocht, al ware die zelfs uit zijn oorsprong te billijken, altijd zal achterstaan bij hem, die, uit welk beginsel dan ook, de omstandigheden niet vooruitloopt, zijn gemoedskalmte bewaart, en, gelijk de schrijver zich uitdrukt, aan wien wij ons motto ontleenen:

Wacht en stille sitt.

DE HOOS VAN T1KKAMA.

EERSTE HOOFDSTUK.

daer 't Sticht ter mevreckt quam De Goier, Aemstelaet, de Veene- en Wateriandei, Zy staplen vmcht en vee en zuivel op elckander. Gevogelte, en gewas, en wat de nooddruft eischt, Ter liefde van 't gewin, daer 't al om* draeft, en reist, En vlet, en vaert, en woelt; terwijl de burgeryen Van d'eene aen d'andre weeck, by deze merekt gedyen, En kelder en sehappra, met opgepropten schoot,

Bezorgen als de mier haer hol. voor hongersnoot.

Vondel. Inwyding van 't Stadhuis.

Onder die steden, welke vanouds aan de grafelijke kroon van Holland gelijk zoovele edelgesteenten flonkerden, en wier macht en rijkdom tot een hechten steun verstrekten aan des Landheers gezag, was Haarlem, gelijk genoeg bekend is, een der voornaamste Haar ouderdom verloor zich in de nacht der tijden; 't zij, dat men haar, met Boxhorn, voor de vroegere verblijfplaats der Herulen houde en den naam Haarlem, als een verbastering van Herulen-heim aanmerke: 't zij, dat men dien, met Langendijk, van den Noorman Hariald afleide • 't zij, dat men net de oude landskronijken veronderstelle, dat zekere Koning of Vorst, Lem genaamd, aan de door hem gestichte stad de benaming van Heer Lems stad, naderhand Haarlem, hebbe achtergelaten, of met een lateren taalkenner eenvoudig aanneme, dat hel woord harel dezelfde beteekenis hebbe als hard, en door harelheim een harde grond te verstaan zij: — genoeg is het, dat juist de onzekerheid van dien naamsoorsprong de aèloudheid der plaats zelve aanduidt.

Aan den oever eener rivier gebouwd, waarvan zij zich als van twee armen bedienen kon, om, aan de eene zijde, hel Haarlemmermeer en de daarom gelegen landen, aan de andere, het IJ, en door het IJ, de Zuiderzee te bereiken, had zij van deze gunstige ligging reeds vroeg partij getrokken, om een handel te drijven, die, schoon zich zelden verder uitstrekkende dan de gewesten, welke om die binnenzeeën gelegen waren, haar niettemin gelegenheid gaf, om de voortbrengselen van hare docr geheel Europa beroemde lakenweverijen te slijten en daardoor aan hare ingezetenen welvaart en aanzien te verschaffen: terwijl zij in hare bierbrouwerijen, die de bewoners der omliggende landstreken met den toenmaals zoo algemeenen drank voorzagen, een niet min voordeeligen tak van bestaan gevonden bad, vooral, sedert

DE ROOS VAN DEKAMA.

door een grafelijk besluit het verkoopen van vreemd bier binnen Holland verboden en aan Haarlem alzoo een soort van alleenhandel in het graafschap vergund was.

De bekoorlijke omtrek, die zich niet alleen door een in Holland zoo zeldzame heuvelachtigheid onderscheidde-, maar ook aan den adel de heerlijkste gelegenheid aanbood om in een klein bestek de rijkste genoegens van jacht en visscherij te smaken, had in de nabijheid der stad een immer toenemend aantal van aanzienlijke sloten en jachthuizen doen rijzen, wier adellijke bewoners, in een schier ongestoorde eensgezindheid met de poorters levende, het hunne toebrachten om den bloei der stad te bevorderen En, opdat geen roem aan Haarlem ontbreken zou, de Graven zeiven kwamen meermalen zijn vest bezoeken, waar zij alsdan door hun prachtige hofhouding, door hun milddadigheid, door het vieren van ridderlijke feesten, welvaart en genoegen onder de ingezetenen verspreidden Het was vooral aan twee der Graven, die den naam van Willem droegen, dat de Sparenstad groote verplichting had. De eerste van die twee. Koning Willem, was binnen haar wal geboren, en beschonk zijn moederstad met ruime voorrechten, terwijl de andere, Willem van Henegouwen, schoon een uitlander, die stad boven andere tot zijn verblijfplaats koos, en aan haar vooral den naam van den Goede verdiende.

Het was onder de regeering des zoons van dezen Vorst, dat de voorvallen plaats vonden, in deze bladeren vervat, en waarvan de bijzonderheden aan de vergetelheid zijn ontrukt geworden op de wijze, aan den lezer medegedeeld.

Het was in het voorjaar 1345, dat een lalrijk aantal van naburen en vreemdelingen naar Haarlem was toegestroomd, ter bijwoning van een plechtig feest, hetwelk binnen zijn muren door Graaf Willem den Vierde stond gegeven te worden. Deze Vorst, sedert kort teruggekeerd van een buitenlandschen tocht, waarop hij niet alleen het Heilige Land bezocht, maar zich ook met roem beladen had, door op zijn heenreize de Mooren in Spanje, en bij zijn terugreize de or.geloovige Lithauwers op de Pruisische grenzen te bestrijden, had zijn behoudene wederkomst bij zijn onderzaten, op het voetspoor zijns doorluchtigen vaders, met luisterrijke spelen willen vieren, waarop, als naar gewoonte, niet slechts de adel zijner graafschappen, maar ook die des Duitschen rijks bij rondgaande brieven en opentlijke bekendmaking was genoo-digd. Een aanzienlijk getal dier Edelen had aan deze oproeping voldaan, met dezelfde graagte waarmede zich thans nieuwsgierigen en lediggangers naar deze of gene stad begeven waar het een of ander eeuw- of jubelfeest gevierd wordt: ja zelfs zoude ik durven verzekeren, dat de prikkel, die den adel van vroegere tijden naar hunne leestvermaken dreef, nog meerdere kracht

DE ROOS VAN nEKAMA.

bezat. Eensdeels toch was deze soort van spelen de eenige, in dien tijd bekend of in aanzien, terwijl tegenwoordig ieder inwoner eener groote stad dagelijks uitspanningen genoeg kan vinden, en de eeuwfeesten zoo menigvuldig voorkomen, dat zij al het verrassende der nieuwheid missen: anderdeels bepaalden zich bij die feesten van vroegere dagen de genoodigden niet altijd bij de rol van stilzittende aanschouwers, maar namen er meermalen een bedrijvige op zich, en keken althans nimmer met een onverschillig oog toe: daar het zelden miste, of er was, onder hen, die zich door dapperheid of behendigheid bij die feesten onderscheidden, deze of gene, die met hen vermaagschapt was en wiens bijzondere feiten zij tot eer van hun gansch geslacht konnen rekenen en derhalve met innige belangstelling gadesloegen.

Er was dan ook geen kasteel noch adequot;:j!c3 huizinge in den omtrek van Haarlem, die niet te dezer gelegenheid aan ettelijke adellijke gastvrienden tot een tijdelijk verblijf verstrekte, geëvenredigd naar ruimte of geschiktheid. Niet slechts schreef de toen in Europa nog algemeen heerschende gastvrijheid het herbergen van vreemdelingen den slotvoogden voor als een plicht, waar aan zij zich niet mochten en ook niet wilden onttrekken; maar ook waren de Hollandsche Edelen, door hun talrijke en hooge betrekkingen met vreemde huizen, aan onderscheidene der Brabandsche, Vlaam-sche, Geldersche, Henegouwsche of Hoogduitsche bezoekers door de banden van maag- of vriendschap verknocht, en vergolden zij hun door een ruim onthaal de vroegere, door deze bewezene, diensten.

Ook de poorters van Haarlem en de vrije opgezetenen der omliggende dorpen waren niet achterlijk om hel voorbeeld der Edelen te volgen, en geen hunner was er, die niet, naarmate hem zulks zijn vermogen toeliet, een of meer vrienden van buiten af gehuisvest had, bij wie het feest niet minder belangstelling wekte dan bij den adel; dewijl er toch, behalve de tornooi- en ridderspelen, waar aan de laatste alleen deelnam, ook onderscheidene, zoogenaamde mysteriën en volksvermakelijkheden zouden plaats hebben, waarin de goede burgerij de hoofdrol speelde. In onze hedendaagsche eeuw van beschaafdheid en verlichting zoö eene gelegenheid als deze met gretigheid door de ingezetenen worden te baat genomen, om voordeel te doen met de verlegenheid der vreemdelingen, die huisvesting behoefden: en men zou zich den omslag, voor hun verblijf veroorzaakt, volgaarne getroosten uit aanmerking der hooge huren, die men voor het afstaan zelfs van de kleinste zoldertjes, in logeerkamers herschapen, hun zou afpersen; — doch in die dagen scheen men de waarde van het geld nog niet genoeg op prijs te stellen: en

DE ROOS VAN DEKAMA.

menig burger stond zijn woonvertrekken niet alleen, maar zelfs zijn schuren, bergplaatsen en fabriekzalen, ten behoeve der aangekomene gasten af.

Maar hel was niet alleen door waereldlijken, dat de plicht der gastvrijheid werd uitgeoefend. De kloosters, die zoo binnen ais buiten de stad waren gelegen, en waarvan ik misschien in de eerste plaats had behooren te spreken, stonden insgelijks voor den bezoeker open; doch hun aantal was te dier tijd in Haarlem nog zeer beperkt: en andere redenen, die later haar plaats in ons verhaal zullen vinden, waren oorzaak, dat zij slechts aan een klein getal der zich aanmeldende vreemdelingen huisvesting konnen verschaffen.

Ook de zoodanigen, die zich noch in een geestelijk, noch in een waereldlijk gesticht van een verblijf hadden kunnen voorzien, hadden de noodige voorzorgen genomen, ten einde geen nutte-looze reis te doen: en overal rondom de stad, waar de gelegenheid zich aanbood, hunne tenten nedergeslagen, of brachten, na den geheelen dag in vrolijkheid op de been te zijn geweest, de nacht door in de wagens, karren of vaartuigen, waarmede zij gekomen waren.

„Het was in 't bijzonder het Sparen en zijn oevers, die bedekt waren met een aantal vreemdelingen, die, even als zoovele zwermen land- en watervogels, aldaar de vleugels, voor zoolang het feest duurde, hadden gestreken. Die rivier, die thans Haarlem in twee deelen scheidt, vormde te dier tijd zijn zuidelijke grens, daar het gedeelte der stad, aan den kant van Amsterdam gelegen, toen nog niet was gebouwd. Aan dien zuidelijken oever vertoonde zich, op het tijdstip waar wij van gewagen, een wijduitgestrekte rij van tenten, verschillende in kleur en vorm en omtrek, die den schijn zou hebben aangeboden van een vliegend leger, dat Haarlem was overvallen, zoo niet de bonte kleeding der talrijke wandelaars, die voor de tenten heen en weêr drongen, en niets krijgshaftigs hadden, de stoet van vrouwen en kinderen, die er overal tusschen krioelden, het blijde gezang en gejuich en gedans der menigte, het omzwerven van minnezangers en poetsemakers, kwakzalvers en goochelaars, in een woord, de vrolijke drukte, die er heerschte, een sprekend bewijs had opgeleverd, dat „de vernielende krijgsgodquot; niets met dat legertje te maken had. Van afstand tot afstand vertoonde zich een paviljoen, grooter in omvang en rijker in vercierselen dan de overige, ja soms een houten loods, vanwaar de groene krans, boven den ingang opgehangen, den voorbijgangers aankondigde, dal daarbinnen versch bier, blanke melk, zoete meede, ja zelfs, voor de meest bevoorrechten, echte klareyt, zedewaarswijn en malvezij te vinden waren.

De rivier zelve leverde, tïelijk ik met een woord heb aange-

DE KÜOS VAN DEKAMA..

merkt, geen minder verscheiden tooneel op. Behalve de menigvuldige schuiten en schepen, die tot huisvesting der eigenaars verstrekten, en aan touwen of kettingen vastlagen, zag men tallooze vaartuigen de rivier opvaren en afzakken, beladen met al wat men kon veronderstellen, dat de stad gedurende het verblijf der vreemdelingen zou noodig hebben. Groote platgeboomde aken brachten ossen en varkens uit Waterland, of vette schapen uit Gooiland, of hooi en gras uit Kennemerland aan- in kleinere schuitjes zag men de met koper beslagene vaten blinken, waarin de room of melk werd toegevoerd- hier zag men een schuitje, dat met warmoes van over het meer aankwam, tegen een Enk-huizer jol stuiten, die pekvaten voerde om tot de vreugdevuren te dienen: of een armen palingvisscher schier overzeild door een Noorsche kof met mastboomhout geladen; wat verder scholden de schippers van een Rijnsche aak, die wijn aan boord had, en een boterhaalder uit Delfsland elkander de huid vol en betwiste-den zich een legplaats zonder elkander te verstaan, zoowel woordelijk als overdrachtelijk gesproken. In een woord, aan de gansche zuidzijde der stad had een onophoudelijk gegons plaats, dat zich reeds op een geruimen afstand hooren liet, en dat de stedelingen stellig zou belet hebben, een oogenblik rust te genieten, indien zij niet zelve op dien tijd alle gedachten aan rust en stilte uit hun geest hadden verbannen.

Een gelijke, ofschoon kleinere verzameling van tenten was aan de westzijde der stad nedergeslagen op de opene phiatsen, welke haar afscheidden van bet bosch, of, om den stijl des tijds te gebruiken, van den Houte, dat toen niet minder dan tegenwoordig den roem waardig was, welken het door geheel Holland verkregen had, wegens de fraaiheid van zijn wandeldreven en zijn statig geboomte, terwijl het bovendien het voorrecht bezat van niet, gelijk heden ten dage, een afgesloten hertekamp te bezitten, maar een werkelijke wildbaan te zijn, waar deze dieren frank en vrij in 't rond liepen, totdat het den Grave behaagde er een jachtpartij op te houden, of aan zijn Edelen de vrijheid te geven er een te schieten. Eens in het jaar echter, en wel op den derden Maandag in Augustus, was het aan de poorters van Haarlem vergund, zoowel op deze herten, als op al het wild, dat zich in de grafelijke domeinen bevond, onverhinderd jacht te maken, onder gehoudenheid echter van zich tot deze jacht van geen ander geweer dan van stokken en steenen te bedienen, en onder streng verbod honden met zich te nemen: bepalingen, die natuurlijk de jachtpartij voor het wild minder gevaarlijk maakte: dan stroomde Haarlems bevolking de poorten uit, en bracht den dag door met het najagen der vlugge reebokken, die, voor dergelijke vervolgers weinig bevreesd, slechts zorg droegen zich

DE ROOS VA.N DEKAMA.

buiten het bereik der toegeworpen keien te houden, en het overigens beneden zich achteden, zich om een ijdel geraas van hun gewone weiplaats te verwijderen, Dan wreekten de teleurgestelde Haarlemmers zich over het mislukken hunner pogingen op de konijnen, wier zandpaleizen zij opdolven, om de bewoners in zegepraal des avonds te huis te brengen, en met gestoofde peren op te smullen. — De Graven, welke deze jachtpartijen toelieten, zijn lang in 't stof vergaan; geene herten loopen meer vrij in Haarlems omtrek rond, en geene jacht zonder akte van den Opperjagermeester is meer veroorloofd, maar nog altijd verlaten de Haarlemmers op den derden Maandag in Augustus hun bezigheden, en stroomen zij de poorten uit : niet meer om een jachtpartij te houden, maar om aan de Amsterdamsche vaart een onschuldig kopje thee te drinken, om in tentschuitjes naaide Brouwerskolk te varen, om den Bhnkert op en af te loopen, om aan de Dreef in den Hout lamme, kreupele of blinde paarden te zien koopen, om eindelijk, 't geen wel de voornaamste reden is, te gaan waar iedereen gaat en menschen te zien. De uitspanning is zonder doel geworden, het vermaak is denkbeeldig; en echter zou er een wonderwerk noodig zijn om een gebruik te doen vervallen, hetwelk het verloop der tijden en de rampen der omwentelingen heeft doorgestaan Zoo waar is het, dat geen gezag, geen voorschrift, geene wet, zulk een vermogen heeft, als de heiligheid eener overlevering, die van geslachte tot geslachte bewaard wordt.

De lezer zal mij goedgunstiglijk een uitweiding vergeven, die zich hier als van zelve aanbood, en het mij ten beste houden, zoo ik, om eens adem te halen, het begin van mijn verhaal tot het volgende hoofdstuk uitstelle.

DE ROOS VAN DEKAMA.

TWEEDE HOOFDSTUK.

Terwijl ik wandel, door nieuwsgieriglieit gedreven,

Zie ik van verre in 't dorp twee goochelaars veihcven Op hunne ladders staan, die, rustende aan den muur, Het volk vermaaken bij 't gezwets met kuur op kuur. De kinkel grijnst en houdt zijn oor en mondt wijt open. Hy schatert, juicht en zwelt, terwijl zy windt verkoopcn. De tandclooze bes, die lang aan 't flerezijn Nog onlangs lag te bedde en kromp van smart en pjjn, Vergeet haar leet. Dit spel kan haaren geest bekooren, Zy grinnikt in haar vuist en meesmuilt onder 't hooren Zoo werken ijdle klap en potsen in 't gemeen Veel meer op 't hart van 't volk, dan welgezoute reên En stichtendt onderhoudt.

Botgans. De Boerekermis.

Het was in den voormiddag van een der dagen, die den aanvang der plechtige leesten voorafgingen, dat een hoopje burgers en boeren zich op een plein naast den Hout, ongeveer te diet plaatse gelegen waar thans het Hazepatersveld gevonden wordt, verzameld had om een stellaadje, vanwaar een kwakzalver of goochelaar (want beide deze verhevene hoedanigheden waren in zijn persoon vereenigd), hun belangstelling wekte door het ten toon stellen zijner zonderlinge apotheek, of hun verwondering ten top voerde door zijn onbegrijpelijke kunstverrichtingen en behendige streken. Hel uiterlijke van dezen doorluchtigen per-sonaadje was aan de rol, die hij bekleedde, volkomen geëven-redigd. Zijn hoofd was met een zwarten doek omwonden, die onder de kin was vastgestrikt en bovendien met een kroon van verguld papier vercierd. Zijn, insgelijks zwarte, tabbaard van saai, met getande roode zoomen en wijde mouwen, welke hem bij zijn kunstgrepen te stade kwamen, was met goudpapieren sterren bezaaid en reikte tot aan de voeten, terwijl zij, van voren open zijnde, het roode onderkleed liet zien, dan om den midden gesloten was door een breeden gordel, waarop de dierenriem was afgebeeld. Om de borst prijkte een vierdubbele, zoo 't heette, vergulde keten, waaraan een peervormig gesteente hing, hetwelk waarschijnlijk tot een talisman moest dienen. Van de eene zijner dorre, dunne handen naar de andere vloog gestadig de ivoren tooverstaf heen en weder, welk onmisbaar werktuig ongeveer een elleboog lang, en aan het uiteinde met een gouden handje voorzien was.

Het geiaat van dezen goochelaar, of, zoo als men toen zeide.

DE ROOS VAN DEKAMA.

kokeier, was, even als zijn geheele persoon, lang en schraal; langs de verbrande wangen hingen pekzwarte haren, die veel op paardemanen geleken, tot op de schouderen af: een enkele vlok vertoonde zich op het brumgerooste voorhoofd, en reikte, in de gedaante van een omgekeerden kegel, tot aan den langen neus, wiens kromte een trug scheen, waarover men den stekeligen baard bereikte, die, even zwart en lang als het hoofdhaar, tot op den gordel nederdaalde. De oogen van dezen geheimzinnigen personaadje schenen in zich zelve gekeerd, en nimmer te kunnen worden afgetrokken door hetgeen hem omringde, 't geen hem het voorrecht verschafte, dat men, bij het staren op zijn kunstverrichtingen, omtrent den weg dien zijn blikken namen altijd misleid, en door zijn loeren des te eerder verrast was.

Naast den kokeier stond een kast, of soort van vliegende apotheek, in dien opzichte van onze hedendaagsche medicijnkasten verschillende, dat zij, behalve een aanzienlijke hoeveelheid fleschjes, potjes en poeders, ook een menigte voorwerpen bevatte, wier nut en strekking zich bij de beschouwing geenszins raden lieten, maar de verklaring van den verkooper noodig hadden. Voor hem was een tafeltje geplaatst, waarop al hetgeen te dier tijd het ver-eischte eener goocheltasch uitmaakte ten toon was gesteld.

Deze merkwaardige duivelskunstenaar, gelijk hem de boeren noemden, bewaarde gewoonlijk een volstrekt stilzwijgen, 't zij dat hij de Hollandsche, of, als men toen zeide, de Duitsche taal niet genoegzaam machtig was om zich te doen verstaan, 't zij dat hij vreesde zijner achtbaarheid te kort te zullen doen, indien hij zich vernederde om tot gewone menschen het woord te voeren. Hij liet deze taak over aan zijn metgezel of hansworst, die aan zijn radde tong evenveel beweging, als zijn meester rust aan de zijne gaf.

Deze ambtgenoot of medehelper van den kokeier was, gelijk al de narren vanouds, in een veelkleurig gewaad uitgedost, prijkende hij met een half rood, half geel buis en met groene hozen : een houten sabel of brits, die door zijn lederen gordel gestoken was, duidde zijn hoedanigheid aan, zoowel als de bellen, die aan zijn zotskap en gewaad klingelden. Een roode, naar boven gekrulde neus, die een niet geringe verknochtheid aan het druivennat kenteekende, levendige grijze oogen en een dubbele rij hagelwitte tanden, gaven aan zijn gelaat een vrolijke en onbezorgde uitdrukking, die niet weinig werd verhoogd door de wijn-moer en het meel, waarmede het voorhoofd en de wangen bestreken waren. Op zijn schouder zat een aap, en ergerde verscheidene der omstanders door zijn kleeding, die uit een pelgrimsmantel en hoed mei schelpen bestond.

De taak van dezen al wil lens dwaas, of nar, was, gelijk men «. w.III. 2

1)2 ROOS VAN DEKAMA.

lichtelijk begrijpt, om de toekijkers oplettend te maken op de wonderen, die zijn meester of reeds gewrocht had, of ten gerieve der vrome burgerij van Haarlem en der geëerde inwoners van het graafschap nog wel zoü willen daarstellen: op de merkwaardige genezingen, door den grooten man uitgewerkt of nog uit te werken, en op de ongehoorde en schier ongelooflijke kunstverrichtingen, die hij met een alles te boven gaande gemakkelijkheid uitvoerde. Nu eens breidde hij al de verdiensten des kwakzalvers uit in een lang en bloemrijk verhaal, hetwelk hij met vaardigheid doch tevens met gepaste nadruk, waar die behoorde, in vrij verstaanbaar Hollandsch, ofschoon met een eenigs-zins hoogen tongval, opsneed; dan weer zette hij nog meer kracht en levendigheid aan zijn voorstelling bij door het aanwenden van een plotslinge toespraak, tot dezen of genen der omstanders meer onmiddellijk gericht en daardoor een sterkere, dikwijls on-wederstaanbare uitwerking hebbende. Een staaltje zijner welsprekendheid zal hier niet ongepast schijnen, te meer daar hel aanleiding geven zal om met sommige personen onzer geschiedenis als van zelve in kennis te geraken.

„Ja! vrome burgers en landlieden!quot; zeide hij: „hoe zal ik u opsommen en verhalen al de groote en ongelooflijke kuren, die mijn meester Barbanera of „met den zwarten baard,quot; bijgenaamd l'In-comparabile, 't welk in 't Italiaansch zooveel wil beduiden als „de onvergelijkelijke,quot; al heeft te-weeg-gebracht door zijne kunst. Een wijs man zoude daarmede zeven jaren kunnen zoek brengen: hoe zoudt gij dan van eenen armen nar als mij vergen, dat hij het in een uurtje vertelde. En wat behoef ik u ook veel te vertellen? Is het u niet genoeg, den man slechts aan te zien, om van zijn kunde en bedrevenheid overtuigd te wezen? Maar wat denkt gij, dat gij in hem ziet? Een man van vijftig, zestig jaren? ganschelijk niet. Twee honderd en tien jaren is hij oud: en zoo hij nog zoo fiksch en wakker daar voor u staat, en zoo zijn haar nog niet grijs is, het is alleen door het vermogen van zijn kunst. Acht gij misschien dat ik u knapuiltjes vertel, burgers en landlieden ? koopt het elixir longae vitae en de kraaienmergzalf, en gij zult er u zelf bij uw eigen ondervinding van kunnen overtuigen.quot; (Hier haalde de kwakzalver een fleschj'3 en een potje uit zijn voorraad voor den dag, en toonde die met uitgestrekte armen aan de schare.) „Gij! vrome patpr!quot; vervolgde de zot, zich tot een Karmelieter monnik wendende, die hem van midden uit den volkshoop met een verachtelijken blik aanstaarde, „gij hebt het nog niet verder kunnen brengen dan om het ambt van spijsverzorger in uw konvent waar te nemen: koop het elixir, dat het leven rekt, en gij zult alle uwe oudere broeders overleven en eenmaal tot Proost, tot Abt, ja tot Bisschop verkozen

DE KOOS VAN DEK AM A.

worden: ja zelfs zoude een Kardinaalshoed niet kwalijk passen op uw eerwaardig aangezicht. De heilige Aartsbisschop van Kan-telbergh zou zooverre niet gekomen zijn zonder 't secours van dat middel, maar ware een arme Benediktijner gestorven, — koop het elixir, eerwaarde pater! en gij zult oud genoeg worden, om al de schatten dezer aarde tot u te zien toestroomen.quot;

„Wij hebben gelette van armoede gedaan,quot; zeide de pater: „en begeeren de schatten niet, die uwe duivelskunstenarijen verschaffen.quot;

„Zeg wat gij wilt, vrome man!quot; hernam de hansworst: „maar gij zult aan deze goede burgers en landlui niet doen gelooven, dal gij niet liever als een rijke Bisschop uw vazallen, dan als een arme monnik het gevogelte zoudt plukken voor 's Graven tafel.quot;

Hier ontstond een algemeen gelach ten koste van den pater; want het was bekend, dat, in tijden van groote drukten, maaltijden en feesten zoo als die, welke thans te Haarlem plaats vonden, hel plukken van gevogelte even als het bereiden van sauzen en specerijen voor 's Graven tafel aan de kloosters werd opgedragen, die zich dan die taak ter wille van den Landheer en voor een klein drinkgeld moesten getroosten. De monnik voelde den steek en verwijderde zich ook terstond, na een toor-nigen blik op den gek te hebben geslagen, wien hij in zijn hart beloofde deze beschimping betaald te zullen zetten.

„En gij, jonge deerne!quot; vervolgde de nar, die, zonder zich het gram gelaat des paters aan te trekken, zijn toespraak nu tol een aardig meisje wendde, dal onder de menigte stond, „en gij! wilt gij uwe glimmende zwarte haren behouden t koop de zalf van meester Barbanera, en uw vrijer zal u nooit een grijs haartje verwijten. Maar gij vreest misschien, dat de kleur van uw lieve koontjes met de jaren zal verbleeken en dat uw witte tandjes, die zoo aardig en nel als een parelsnoer blinken, wanneer gij lacht even als nu, eenmaal zoo hot en haar zullen staan als de steenen van het kerkhof der Joden op Bakenes? Neem de reli-quie, die mijn meester u toereikt, en die, om uw hals gehangen, u zoo jong en frisch zal doen blijven als gij tegenwoordig zijl. Vrees niets, dat zakje beval een gedeelte van de asch der heilige Juvenla, die op last van den Sultan van Egypte werd verbrand, voor honderd zeven jaren, en waarvan mijn meester een potje vol gegaard heeft, waarvan dit hel overschot is; want gij moet weten, dat, al is mijn meester in het vermaarde Keizerrijk van Sina geboren, boven op een porseleinen toren, die tienmalen zoo hoog is als honderd Domtorens van Utrecht op elkaêr gezet, hij echter een goed kristenmensch is, en omgang heeft gehad met alle vrome kluizenaars in Syriën, Arabiën, In-diën, Ethiopiën en Morenland. — Kom hier, mijn brave jager!

DE ROOS VAN DEKAMA.

indien uw pijl wel eens misl; ik doe u het onfeilbaar middel aan de hand om alle wild te raken. Deze kleine fiool bevat twee droppelen van het bloed des Heiligen Huybrechts; zoo gij er onder het zeggen van twee aves en drie paters de punt van een nieuwen pijl indoopt, zal u geen haas of reebok meer kunnen ontgaan.quot;

„Ik geloof, dat een goed oog en een vaste hand meer zullen afdoen dan al uw snuisterijen,quot; zeide de boschwachter, hem op vrij schamperen toon in de reden vallende: „niettemin, zoo gij mij de proef eens wilt laten nemen van dat fleschje, ik heb hier juist een nieuwen pijl: en er vliegen kraaien genoeg door den Hout, om de kracht van uw middel in 't werk te stellen.quot;

De hansworst stond een oogenblik beteuterd van den onvoor-zienen voorslag; doch hij herstelde zich terstond.

„De proef nemen! de proef nemen, met een zoo heilige reli-quie! Weet gij wel dat dit zooveel als een spotternij met het heilige zoü wezen? Neem het fleschje of neem het niet, tot uw dienst; maar weet, dat het u voor 't oogenblik toch niet zoü baten: het kan alleen dienen voor dezulken, die absolutie hebben bekomen: en wanneer ik de karbonkels aanzie, die uw neus omringen, dan houde ik mij overtuigd, dat er menige pekelzonde bij u huist, waar uw biechtvader nog niets van vernomen heeft, en dat uw arme vrouw ondervinding genoeg heeft, dat gij goed weet te raken.quot;

De omstanders keken lachende den jager aan; te meer daar de nar juist geraden had, en de boschwacliter niet slechts bekend stond als een liefhebber van den drank, maar ook zijn vrouw meermalen in dronkenschap mishandelde. — Hij vergenoegde zich echter zijn kodde op een dreigende wijze te schudden en den potsemaker grimmig aan te zien: toen de kokeier, waarschijnlijk om de toeschouwers den tijd niet te laten van over het gebeurde na te denken, opeens als in verrukking oprees, twee vergulde balletjes voor zich op de tafel nederwierp, en die terstond met twee tinnen bekers overdekte.

„Let op nu, burgers en boeren! let op!quot; riep de hansworst met luider stemme, zoodra hij de beweging van zijn meester gewaar werd: „nu eerst zult gij de kunst del maestro incompa-rabile in haar vollen luister mogen bewonderen. Ja, niet voor niets is hij aan het hof van Egypte geweest, en heeft hij jarenlang bij den Keizer van Ethiopiën gewoond, en al de geheimen der tooverkunst aan de magi van die landen afgezien. Let op nu! burgers en boeren! wat er gebeuren zal.quot;

Een ieder stond met open mond en gespannen aandacht den toovenaar aan te staren, die de ballen beurtelings van onder de bekers deed verdwijnen, en weêr te voorschijn komen, en ette-

DE ROOS VAN DEKAMA..

lijke andere kunstverrichtingen deed, welke bij ons verlicht he-dendaagsch publiek slechts een medelijdend schouderophalen zouden verwekken, doch in die eeuw met verbazing en opgetogenheid werden aanschouwd.

„Maar! wat u nog vreemder zal voorkomen dan al hetgeen gij tot nu toe gezien hebt,quot; hernam de hansworst, na een korte pauze, „is de heerschappij die mijn meester ook over de wildste en ongezeggelijkste dieren uitoefent, en het vernuft, dat hij in redelooze schepselen weel te ontwikkelen. Gij ziet den aap, die op mijn schouder zit, burgers en boeren? welaan! dit dier was woest en ongetemd toen het nog in de bosschen van Indien rondsprong. Eemge weinige lessen van mijn meester hebben hem niet alleen een trap van behendigheid en kunde doen bereiken, welken men zelden bij gewone menschen aantreft, maar hem ook in staat gesteld, verborgene zaken uit te vorschen, ja het toekomende te voorspellen. Cezar! groet de eerbiedwaardige vergadering.quot;

De aap sprong van zijn schouder, nam den hoed af en boog zich deemoedig.

„Ga nu aan die waardige lieden vragen, of zij u een kleinigheid willen schenken om met mij op hunne gezondheid te drinken.quot;

Cezar liet zich langs een touw van de stelling afglijden en hield zijn hoed den omstanders voor.

„Een aalmoes voor den armen pelgrim!quot; riep de hansworst, naarmate Cezar rondging om giften in te zamelen: „hij komt van verre en heeft het noodig: maar pas op Cezar! en ontvang geen andere munt dan die van het land.quot;

„Ga voorbij, onguur beest!quot; bromde de boschwachter, toen de aap hem den hoed toestak: „indien uw meester zulk een foove-naar is als hij beweert, kan hij zich geld genoeg verschaften, en behoeft hij het ons niet uit den zak te kloppen.quot;

De aap liet driemalen de reeds ontvangen specie in den hoed rammelen, en toen, ziende dat de jager aan zijn verzoek geen gehoor gaf, grijnsde hij hem op een kwaadaardige wijze aan, en vervoegde zich bij meer milddadige toeschouwers.

Zijn inzameling gedaan hebbende, keerde hij bij zijn oppasser terug, en na eenige sprongen en kunsten verricht te hebben, beantwoordde hij door middel van den hansworst, die hem tot tolk verstrekte, eenige door de omstanders voorgestelde vragen op dezelfde wijze en met niet minder behendigheid, dan de wijd vermaarde en waarschijnlijk van hem afgestamde aap van meester Pieter, wiens bekwaamheid door Cervantes vereeuwigd is.

Ondertusschen had de beroemde meester Barbanera het niet beneden zijn waardigheid geacht, de ontvangene schatting der

DE ROOS VAN DEKAMA.

nieuwsgierigen na te tellen en te onderzoeken. Bij het verrichten dezer bezigheid had weldra zijn scherpziend oog een koperen geldstuk ontdekt, dat van vreemden oorsprong was, althans niet gangbaar op de plaats, waar zij zich thans bevonden. Hij nam het tusschen duim en voorsten vinger, bezag het een wijl met dezelfde aandacht, waarmede een oudheidkenner een zeldzamen penning zoude beschouwen, en reikte het vervolgens onder een veelbeteekenend hoofdschudden aan zijn medehelper over.

„Gij hebt niet opgepast, meester Cezar!quot; zeide de hansworst tegen den aap, hem het geldstuk met een bestraffenden blik voorhoudende : „ik had u immers gelast geen andere dan inlandsche munt op te halen, en gij brengt mij een stuk, dat alleen bij heidenen en Turken gangbaar is. Spoedig! brenghel terug en verzoek om een ander.quot;

Cezar nam met een deemoedige houding het geldstuk aan, sprong weder naar beneden en ging den volkshoop, die nieuwsgierig het einde van dit tusschenspel stond af te wachten, met bedaardheid rond, ieder der omstanders en dan zijn meester beurtelings aanziende, totdat hij eindelijk, hetzij uit eigen beweging, hetzij op een geheim teeken van den hansworst, stand hield bij een kloek gebouwden kaerel, wien hij het muntstuk voorhield.

„Ei lieve goede vriend!quot; zeide de hansworst; „gij ziet, mijn Cezar laat zich niet verschalken. Wees zoo goed, neem uw valsche munt terug, en geef hem een beter stuk geld voor zijn moeite.quot;

De gezel, tot wien hij deze toespraak richtte, was een stevig jonkman van zes voet hoog, grof gespierd en zwaai van leden; doch wiens heldere blaauwe oogen goedhartige welwillendheid teekenden. Zijn kleeding, in vele opzichten verschillend van de Hollandsche volksdracht, duidde een vreemdeling aan. Hij droeg een bruinen rok, van voren open, met een bonten rand voorzien, en gesloten door middel van een zwart lederen gordel, mei zilver vercierd. Op zijn zilverblonde haren prijkte een bonte muts of pet met vooruitstekende klep en zilveren kwastjes, terwijl een scherp mes met een zilveren heft in zijn gordel blonk, en hem onderscheidde van de overige omstanders, die van stalen of ijzeren wapenen voorzien waren. Aan zijn arm haakte of hing een klein bevallig meisje, wier hoofdhaar geheel verborgen was onder een bontgeruiten duek, wiens tippen zich om hals en kin vereenigden als de sluier cener Tartaarsche vrouw. Haar gewaad was van een zware wollen stoffaadje, geel van kleur met blaauwe strepen, en om het midden door een zilveren gordel vastgehecht. Een soort van borstkuras van hetze'fde metaal, op de schouders met haakjes gesloten en in 't midden voorzien l iet een verciersel in den vorm van een omgekeerd schoteltje.

DE POOS VAN DEKAMA.

gaf aan haren opschik een nog vreemder aanzien. Reeds lang had zij menigen verwonderden blik tot zich getrokken, en door haar zonderlingen tooi den spotlust opgewekt der omstanders, die, gelijk onze natie van oudsher doet en wel altijd doen zal, zich niet konnen begrijpen hoe iemand anders kon gekleed gaan, dan op de gewone en bij ons aangenomen wijze. Reeds had men haar verscheidene schimp- en spotwoorden toegevoegd, en haar onder andere boertende gevraagd, of zij niet bijgeval eene weggeloo-pen non was, dat men haar hoofdhaar niet bespeurde, en onder welken ridder zij als wapenknecht diende, dat zij zoo geharnast verscheen: van al hetwelk zij noch haar geleider gelukkig niet veel verstaan hadden.

Evenmin had deze laatste, zoo ^!t scheen, het gebarenspel van den aap, noch de toespraak van diens meester recht begrepen; althans hij draaide het hem gegeven muntstuk herhaalde keeren tusschen de vingers en zag, met eenige verlegenheid, nu eens den hansworst, dan weder zijn gezellin, dan de omstanders aan, welke laatsten eindelijk in een schaterend gelach uitberstten, hetgeen zijn verlegenheid nog vergrootte. Het jonge meisje begreep eerder dan hij de oorzaak van deze algemeene vrolijkheid, en, zich op de teenen verheffende, fluisterde zij hem eenige woorden in, waarvan ook de naastbijstaanden niets verstonden, ver-mids zij in een vreemde taal gesproken werden. De jongeling scheen echter over de gegeven opheldering weinig tevreden, althans hij schudde het hoofd, mompelde eenige onverstaanbare woorden, haalde een handvol van dezelfde koperen stukken uit zijn tasch, en, die op de breeds linkerhand uitspreidende, scheen hij met den rechterwijsvinger aan te duiden, dat zij alle van gelijk gehalte waren en dat hij dus aan het verzoek van den kunstenaar niet kon voldoen.

„Kom goede vriend!quot; zeide de veldwachter, zich met een honenden lach bij hem vervoegende: „geef den baviaan zijn zin en schenk hem een stuk van achten; dan zal hij wel tevreden zijn.quot;

't Zijn al goede muntspeciën in Friesland,quot; antwoordde de andere, met een sterken Frieschen tongval sprekende.

„Ja maar, wij zijn hier in Holland,quot; hernam de jager: „en wij kunnen uwe Friesche stukken niet gebruiken : berg ze maar gerust weg, zoowel als uw Friesch mes, eer de dienaars u bij de kladden krijgen als valschen munter en als breker van 's Graven vrede.quot;

„Valsche munt!quot; riep de Fries verbolgen uit; „een valschaard die 't zeit.quot;

„Ho! ho!quot; zeide de jager, spottende: „bak maar spoedig zoete broodjes: gij zijt hier niet in uw frije Friesland, waar men

BE ROOS VAN DEKAMA.

ongestraft op de Hollanders scheldt. Berg dat mes, of er zullen goede stukken van achten uit uw zak moeten komen.quot;

„'t Is zeker,quot; zeide een klein, in 't zwart gekleed mannetje, 't welk zich den schijn van deftigheid wilde geven en even als een ekster naar hen toe kwam trippelen, „'t is zeker, dat volgens het Privilegie van Koning Willem niemand binnen den banne van Haarlem een mes mag dragen op een boete van tien pond, waarvan de helft aan den....quot;

„Zoudt ge mij mijn mes willen ontnemen?quot; riep de Fries, het heft met kracht omvattende.

„Rebellie tegen art. 15 van hef Privilegie,quot; kraaide het kleine mannetje, tevens met een ontsteld gelaat achteruitwippende: „al wie het mes trekt binnen de stad Haarlem ofte derzelver____quot;

„Ik weet van geen Privilegie,quot; riep de Fries, zijn mes half uittrekkende: „hier is mijn Privilegie.quot;

„In den stok mei hem! — Te water met den muiter! — Dienaars hier! — 's Graven vrede!quot; riepen terstond een verwarde menigte stemmen, waaronder die van het zwarte ventje zich onderscheiden liet: — en de zoo even nog rustige en vrolijke kring leverde een tooneel op van onrust en verwarring. De kinderen klommen verschrikt op de stellaadje en in de hoornen of hielden zich aan de moeders vast: de vrouwen drongen zich beangst tegen haar mans, broeders of vrijers aan of poogden zich te verwijderen: de mans hielden zich deels bevreesd op een afstand; deels hieven zij hun stokken of vuisten op om den Fries te lijf te gaan en hem zijn mes te ontweldigen.

Dit was echter geen gemakkelijk werk. Bij de eerste bedreiging had de jongeling zich schrap gesteld, zijn mes met de rechterhand op de hoogte van het aangezicht brengende ten einde allen aanval af te wenden en met de linkerhand het meisje van zich afwerende, dat hem wilde tegenhouden. Niemand der omstanders durfde hem van voren braveeren; doch sommigen poogden hem van achteren te bespringen en zijn arm te grijpen. Zoodra hij dit bespeurde, draaide hij zich om. Sr.eller dan de gedachte beschreef zijn arm een halven cirkel en g'eed zijn mes in 't voorbijgaan langs de aangezichten en kleederen zijner be-springers, onderweg eenige aan dezen toebehoorende lappen vleesch en laken en een gedeelte des hoeds van het kleine mannetje medenemende. Door deze beweging vond zich de Fries teffens met den rug tegen het theater des kokeiers geplaatst, zoodat hij althans naar zijn en elks meening van achteren gedekt stond; doch hij was daardoor ook afgescheiden van zijn gezellin, die in de alge-meene verwarring van hem verwijderd werd, zich nu, weerloos klagende, in een bedrukten toestand tusschen vreemdelingen bevond en vergeefs onder angstig gekerm om haren vriend Feiko riep.

DE ROOS VAN DEKAMA.

Maar Feiko was niet in staat haar te hulp te komen, daar hij genoeg te doen had om zich tegen de volksmassa te beschermen, die hem nu op alle wijze bestoken kwam. Geen van hen dorst hem echter van nabij aanvallen, toen op eens de koddebeier, die de eerste aanleiding tot den twist gegeven had, door de omstanders, die hij rechts en links van zich afstootte, heen drong en zich vlak legen-over den Fries plaatste.

„Hoe!quot; riep hij, „schaamt gij u niet? honderd tegen eenen en gij zijt den vreemden gaauwdief nog niet meester? heeft geen van die lamme poorters een hart in 't lijf? wacht! ik zal hem alleen wel krijgen.quot;

Onder het uiten dezer woorden had hij zijn kodde opgeheven met oogmerk om den Fries een geweldigen slag op het hoofd toe te brengen; doch Feiko voorkwam hel dreigend gevaar door snel het rechterbeen op te lichten en den jager een trap voor de borst te geven, die liem sprakeloos tegen den grond wierp.

Dan op hetzelfde oogenblik kregen de aanvallers een bondgenoot, dien zij verre waren van te verwachten. De aap namelijk was bij het ontstaan van den twist weder op het theater gevlucht en vandaar beschouwde hij op zijn geraak het gevecht. Toen nu de Fries bij de Fteüaadje was komen staan, naderde hem het boosaardige dier, en zoodra Feiko zich na den gegeven trap weder in postuur stelde, rukte de aap hem vlug de muts van 't hoofd en bracht die grinnekende aan zijn meester.

Feiko, niet wetende wie dien onverhoedschen aanval op zijn hoofddeksel deed, koerde zich onthutst om, ten einde zich daartegen te verdedigen; en deze wending was hem noodlottig: tien der naastbijstaanden maakten van dit oogenblik gebruik: hij werd aangegrepen, en eer hij weerstand kon bieden, lag hij met de helft der aanvallers op den grond te worstelen. liet was echter niet dan met moeite dat men hem meester werd, het mes ontweldigde en met een eind touw, hetwelk aan de bagaadje des kwakzalvers ontnomen werd, vastknevelde.

„Mijn hemel! Feiko!quot; riep het arme meisje, dat nu weder door den volkshoop naar voren gedrongen was, „waar brengt men u? D vil met u gaan! wat zullen de Olderman en de Jonker wel zu^en als zij het hooren.quot;

„Sytsken! loop naar den Olderman,quot; brulde Feiko: „en zeg hem, hoe die honden met een vrijen Fries handelen.quot;

„Wees zoo dwaas niet, zoet zusje!quot; zeide de koddebeier, die intusschen weêr op de been geraakt was, terwijl hij Sytsken bij den arm nam: „laat uw lompen vrijer gerust aan zijn lot: de Schout zal wel weten wat met hem te doen: kom, geef mij een arm: ik zal u brengen waar gij wezen wilt.quot;

„Blijf van mij af, schurk!quot; riep de verschrikte Sytsken, vruch-

DE noos VAN DEKAMA.

teloos pogende zich van de omarminlt;; des jagers los Ie maken: „ik wil mei met u gaan: ik haat u: gij zijt de oorzaak van alles.quot;

„Laat het meiske gaan, vriend Walger!quot; zeide het zwarte mannetje: „gij hebt geen recht op haar, en volgens art. 17 van het Privilegie van Koning Willem is alle maagdenroof strafbaar met.....quot;

„Moei u met uwe zaken, meester Claes Gerritsz,quot; duwde hem Walger toe: „ik ben geen poorter van Haarlem en hoest wat in uwe Privilegiën. Ik ben 's Graven koddebeier en zal dit zoele kind brengen waar het wezen wil, zonder iets meer dan een kusje voor mijn loon te vragen.quot;

En hij wilde zich reeds te voren van dal loon verzekeren, toen Sylsken zich op eens uit zijn armen losrukte en met een kreet van blijdschap naar een jongeling toesnelde, die op cnnigen afstand door eene der lanen kwam aangewandeld.

DERDE HOOFDSTUK,

quot;Wal dorpelheid is dit, onedele pemeeate?

Vondel. Palamedc».

„O Jonker Seerp!quot; riep Sylsken: „spreek een woord voor den armen Feiko, wien men naar de boeien wil brengen.quot;

De nieuwaangekomene, tot wien zij sprak, was een jonkman van ruim dertig jaren, lang en mager, doch gespierd en forsch. Zijn gelaatstrekken, ofschoon regelmatig, waren te sterk geteekend om innemend Ie heeten, en de opslag zijner oogen ga.' hoogheid en eigendunk te kennen. Zijn kleeding was uitheemsch, even als die van Feiko; doch van kostbaarder stof. Een geelzjden doek, met zilveren ruilen en franje van dezelfde stoffaadje, was om zijn hoofd gewonden en hing aan de linkerzijde in breede plooien af, het haar geheel verbergende, hetwelk naar een gewoonte, welke den Frieschen adel van eiken anderen onderscheidde, hoog boven de ooren kaalgeschoren was. De zijden bovenrok was geel, met vergulde randen voorzien en met vergulde haakjes gesloten. Een prachtige ponjaard stak in den cierlijken gordel, en een krom gebogen oostersch zwaard, welk wapen don drager voor een man

DE noos VAN DEKAMA.

van aanzien kennen deed, hing daarvan af. De gevesten der wapenen zoowel ais de vercierselen des gordels waren mede zwaar verguld. Een driedubbele gouden keten prijkte om den hals; doch was ten deele door den lichtgroenen overrok verborgen. Enge hozen van groen laken bedekten het been, terwijl de voeten in puntige schoenen staken, rijkelijk met gouden sterren bezaaid.

„Wie vermeet zich zulke buitensporigheden?quot; vroeg hij op zijn beurt, na de klacht van Sylsken te hebben vernomen, terwijl zijn valkenoog langs den volkshoop rondwaarde.

Een enkele blik was hem genoeg om te ontdekken wat er gaande was. Zonder zich te bedenken, doch ook zonder zijn tred ie verhaasten, stapte hij naar de geleiders van Feiko toe, die alle moeite deden om den knaap met zich te sleuren: en zonder een woord te spreken sneed hij met zijn dolk de touwen los, waarmede de gevangene gebonden was en rukte hem uit de macht der knevelaars.

„Nieuwe rebellie!quot; riep meester Claes Gerritsz; „hei ho! wakkere poorters! laat den gevangene niet ontsnappen.quot;

„Gij zult mij toch niet willen houden,quot; riep Feiko, die. niets in de waereld boven een Frieschen edelman stelde, „legen den wil van Jonker Seerp van Adeelen?quot;

„Stil Feiko!quot; zeide deze: „vertel mij wat de reden van dit rumoer is.quot;

„Wat mocht hij vertellen,quot; riep Claes Gerritsz- „een vreemdeling mag met tegen een burger gehoord worden, volgens artikel II van het Pr.....quot;

„Antwoord wanneer men u vragen zal. Haarlemmer mug'quot; duwde hem Seerp van Adeelen met bidsheid tóe: „of,quot; vervolgde hij, hem met een donkeren blik aanziende: „kunt gij mij zeggen, wie hier de stoutheid heeft gehad een dienaar van den Ülderman te knevelen?quot;

Claes Gerritsz trad bedremmeld terug,quot; toen hij den norschen oogopslag des Frieschen edelmans ontmoette: maar de boschwachter Walger, die door zijn beroep meer gewoon was, met ■i lellieden even als met kameraden om te gaan, nam het woord op:

„Deze snaak veroorzaakte hier opschudding: en daar het ongeoorloofd is, messen te dragen, althans te trekken, binnen het rechtsgebied van Haarlem, zoo brachten wij hem naar den Schout: en wij zouden u raden, Jonker! u hier niet tegen te verzetten, of het kon ook met u slecht afloopen.quot;

„Wij zullen zien,quot; zeide Adeelen: „wie zich vermeten zal de handen aan hem te slaan nu hij onder mijne bescherming is. Ik hen afgevaardigde van Friesland en heb met uwe zotte bepalingen en Privilegiën niets van nooden. Volg mij, Feiko.quot;.

DE ROOS VAN DEKAMA.

Dit gezegd hebbende, wendde hij zich om en wandelde met bedaarde schreden heen, met Feiko en Sytsken achter hem. Zoolang de menigte nog door de verbazing van het oogenblik, de krachtige taal en het forsch gelaat des edelmans in bedwang was gehouden, was zij stil en besluiteloos gebleven, en geen arm was legen Feiko opgeheven geweest; maar even als kleine keffers, die beangst wegdruipen wanneer een moedige dog hen aanziet, maar hem nablaffen, zoodra hij zich verwijdert, zoo hief ook het gepeupel een vei ward en woest getier aan, zoodra men de zoo gevreesde Frieze;i niet meer in 't aangezicht zag. Dan het bleef niet bij de vloeken en verwenschingen, die men hen nazond: ras werden deze opgevolgd door een hagelbui van modder, steenen, kluiten, boomtakken,

en alles wat men reedst kon vinden ty der hant,

om met vader Vondel te spreken. Adeelen bleef gedurende eenigen tijd zijn weg voortzetten als trok hij zich die beleedigingen niet aan; maar toen een potscherf hem tegen het hoofd aangonsde en in de plooien zijner muts bleef hangen, kon hij zijn woede niet langer bedwingen; zijn lemmer vloog de scheede uit: als een gewonde tijger keerde hij zich om, en sprong op de menigte toe en deed haar in verwarring terugstuiven. Juist op het oogenblik waren eenige dienaars van den Schout, met staven gewapend, op het gerucht komen toeschieten, die, ziende wat er gaande was, 's Graven vrede uitriepen en de vechters poogden vaneen te scheiden. Doch hier was geen denken meer aan: leeds had het zwaard van Adeelen bloed doen vloeien; en het volk, op dat gezicht verbitterd, had de vrees voor de wraakzucht doen zwijgen: van alle zijden drong men aan op den edelman en op Feiko, die aan Walger zijn kodde had ontrukt en daarmede wakker in het rond sloeg: — en beide waren misschien de slachtoffers van dezen ongelijken strijd geweest, zoo de aankomst van eenige nieuwe personaadjen daaraan geen spoedig einde gemaakt had.

De nieuwaangekomenen waren twee edellieden uit het gevolg van Graaf Willem, met name Reinout en Deodaat van Verona, die met eenige dienaars en stalknechts uit Haarlem kwamen aangereden, alwaar zij een boodschap voor hun Heer hadden volbracht. De plek waar hel gevecht voorviel, lag mei volkomen in hun weg; doch zij hadden aan den ingang van den Hout de trooslelooze Sytsken ontmoet, die van verre was blijven staan, toen Adeelen en Feiko den strijd begonnen waren, en nu, hun gevaar bespeurende, op hel hoefgetrappel was toegesneld, ten einde de hulp der ruiters in te roepen. Beide de edellieden waren jong en minnaars van liet avontuurlijke: zij toefden dus

DE ROOS VAN DEKAMA.

niet om aan het verzoek van het bevallige meisje een gunstig oor te verleenen, en togen in vollen ren naar de kampplaats. Hier kwamen zij juist intijds, Adeelen was door middel van een haak omvergerukt, en een uit hef. volk stond reeds gereed om hem met zijn eige.i dolk te doorboren, toen Deodaat, het gevaar ziende waarin de Fries verkeerde, zoo heftig tegen den poorter-aanreed, dat deze achterover tuimelde, terwijl Reinout, zijn paard midden tusschen het volk drijvende, in de stijgbeugels oprees en met kracht uitriep: „pais en vreê, gespuis van den Satan! niemand verroere zich, of hef zal hier zwaardslagen regenen zoo dicht als hagel! Wat doet gij hier, schelm van een boschwachter ?quot; vervolgde hij, zich tot Walger keerende. „zoo de Graaf verneemt dat gij, in plaats van op boomschenders en stroopers te passen, u hier in twisten steekt tusschen poorters en vreemdelingen, zal het er slecht met u uitzien.quot;

„'t Is die schoelje, die oorzaak van alles is,quot; bromde Walger, op Feiko wijzende.

„Is het de wil van den Graaf,quot; vroeg Adeelen, die opgestaan was en hijgende op zijn zwaard stond te leunen, dat men Fries-lands afgevaardigden en hunnen dienaars smaadheden aandoe?quot; „Wanneer Fneslands afgevaardigden rebellie plegen,quot; balkte

Claes Gerritsz, „dient art. 16 van het Privil.....quot;

„'t Is geen schrale marktschrijver die het in allen gevalle ten uitvoer moet leggen,quot; zeide Reinout, den voorvechter der Privilegiën in de rede vallende.

„Neen heer Ridder!quot; riep de Onderschout, die, met een gelaat zoo rood als een kalkoensche haan, zweetende en blazende kwam aangeloopen; „maar wanneer mijne dienaars 's Graven vrede opleggen, behoort die te worden in acht genomen: en het is mijn plicht hier alle twistzoekers in bewaring te nemen.quot;

„Neem dan den aap van den kokeier in bewaring,quot; zeide Feiko, „want die is de oorzaak van al de opschudding,quot;

„Geloof hem niet,quot; riep de hansworst, die gedurende het vechten niet van zijn stellaadje geweken was: „hij is een valsche munter en draagt de tasch vol ongangbaar koper,quot;

n't Is goede Ezekermunt,quot; zeide Feiko, zijn geld toonende, „die elke schipper mij zal inwisselen.quot;

„Al genoeg!quot; riep de Onderschout, aan wien Claes Gerritsz een waarachtig verhaal van het voorgevallene had pogen te geven; „de beide Friezen moeten naar de gijzeling, tenware zij borg stellen van op den eerstkomenden rechtsdag te zullen verschijnen.quot;

„Ik lach met uw rechtsdag en rechtsgebied,quot; zeide Adeelen: „mijn persoon is heilig en onschendbaar: en wat dezen knaap betreft, alle beleediging hem aangedaan, beschouw ik als tegen mij gericht.quot;

DE HOOS VA.N OEKAM/k.

De twee Ridders hadden zich inmiddels te zaraen beraden,

„Heer Onderschout!quot; zeide eindelijk Deodaat, den ambtenaar ter zijde trekkende, „ik mag u in dezen niets voorschrijven: maar een goeden raad wil ik u geven: bezin eer gij begint. Gij weet welk belang er de Graaf in stelt, de gemoederen m Friesland te winnen. Eene onvoorzichtigheid zoude aanleiding tot nieuwe onlusten en oorlogen kunnen geven.quot;

„Met dat al....quot; hernam de Onderschout.

„En u de ongenade des Graven op den hals halen,quot; vervolgde Deodaat, gevoelende dat deze beweeggrond nog krachtiger zoude werken dan de vorige.

„Dat alles is waar,quot; hervatte de Onderschout; „maar daar is bloed van onze poorters gestort: daar is schipper Harmen Harmsz., die zijn neus kwijt is, en de bakker aan de Nieuwsteeg, die een houw in 't been heeft, en anderen meer, die builen en blutsen hebben. Moet onze burgerij zich door vreemdelingen straffeloos laten mishandelen?quot;

„Schaam u, heer Onderschout!' zeide Deodaat: „zij quot;waren honderd tegen een!quot;

„Kort en goed,quot; viel Reinout in: „gij zult uw gijzeling gerust kunnen gesloten houden, want ik joeg u liever allen in 't Sparen eer ik het minste leed aan deze wakkere kaerels gebeuren zag.quot;

„Welaan,quot; zeide de Onderschout, de schouders ophalende: „indien deze edelman en zijn dienaar zich verbinden willen, 's Graven vrede met de burgerij van Haarlem te houden en den meester te betalen, die de gewonden zal helpen, dan zullen wij de zaak niet verder drijven.quot;

„Wat meester!quot; bulkte de hansworst er tusschen in: „komt bij meester Barbanera, die zal u van alle ondergane kwetsuren genezen, binnen den tijd van drie dagen: neemt den echten Sineeschen balsem, die alle wonden heelt: voor den prijs van drie groot hebt gij een potje.quot;

„Het is veeleer dat gespuis,quot; zeide Adeelen, „hetwelk zich verbinden moest, geen hoon meer aan te doen aan Frieslands afgevaardigden of hun dienaars; doch wie zoude zich hunne beloften bekreunen? Ik zal hier geen twist beginnen, tenzij mijn eer gekrenkt worde; en wat uw gewonden betreft, laten zij zich doen genezen.quot; — Onder het uitspreken dezer woorden nam hij een handvol geld uit de tasch en wierp het den Onderschout voor de voeten.

„Wat u betreft,quot; vervolgde hij, zich tot de Ridders wendende, „grooten dank voor uw tijdige hulp, zonder welk» Seerp van Adeelen Friesland nooit had teruggezien. Zijt echter zoo goed uw Graaf te zeggen, dat hij zijn onderzaien in toom houde;

DE ROOS VAN DEKAMA.

want een tweede beleediging zoude op een wijze gewroken worden, die hem rouwen mocht.quot;

„Ik ben niet gewoon dergelijke boodschappen aan uwen en mijnen Heer over te brengen,quot; antwoordde Deodaat eenigszins geraakt.

„Onze Heer weet beleedigingen te voorkomen,quot;' voegde Reinout er bij: „doch hij weet die ook te wreken, op wie dan ook.quot;

„Onze Heer!quot; mompelde Adeelen met bitterheid; „ellendig dienstvolk!quot; — en zonder verdere groete verwijderde hij zich met Feiko en Sytsken.

„Die onbeschaamde!quot; riep Reinout uit: „een woord meer en mijn degen had hem geleerd de lompe long te snoeren.quot;

„Indien een ezel tegen u balkt, zult gij hem dan het hoofd afslaan?quot; vroeg Deodaat: „een verachtelijk zwijgen is al wat die ongelikte beren waardig zijn. — Dan wij hebben hier tijds genoeg doorgebracht! Voortgereden! anders komen wij te laat voor het maal.quot;

De beide Ridders deden hunne rossen de sporen voelen en waren spoedig met hun gevolg door een stofwolk aan elks oog onttogen.

„'t Is de goede tijd niet meer,quot; zeide Claes Gerritsz, het hoofd schuddende: „het schijnt wel, dat de ingezetenen niets meer hebben in te brengen.quot;

„'t Is zeker wat erg,quot; merkte Walger aan, terwijl hij met een frissche teug uit het lederen fleschje, dat aan zijn bandelier hing, zijne door het gevecht verloren krachten poogde te herstellen, „'t is zeker erg dat twee Friezen hier onze landslui komen doodslaan en door twee Italianen aan de straf onttrokken worden. Blieft gij ook gediend?quot;

„Is 't een wonder,quot; zeide de Marktschrijver, na gebruik gemaakt te hebben van Walgers aanbod, „dat men aan vreemdelingen de voorkeur geelt? Dat zoude onder Koning Willem niet gebeurd zijn, die ons het Privilegie gaf, noch onder zijn Zoon Floris, wiens ziel bij God is: maar dat waren ook echte Hollanders: en onze tegenwoordige Graaf is zelf een vreemdeling.quot;

„Stil!quot; zeide de Onderschout: „het past niet zulke dingen aan te merken in 't bijzijn van 's Graven ambtenaar.quot;

„Ik zeg niets kwaads,quot; hernam Claes Gerritsz: „de Graaf is een wijs en dapper man, maar dat hij dien sleep van bloedzuigers uit vreemde landen heeft met zich gebracht, dat moge hij voor God verantwoorden.quot;

Het wijze mannetje voegde hier nog veel bij, doch wij zullen hem voor het .tegenwoordige aan zijn aanmerkingen laten, en trachten onze ruiters in te halen, die nog altijd in vollen draf op weg zijn naar 's Graven jachtslot, de Vogelesang genaamd.

de roos van dekama.

een groot uur gaans ten Zuiden van Haarlem gelegen. Waarschijnlijk zullen sommigen onzer lezers nog meer dan Claes Gerritsz verwonderd zijn geweest, twee Italianen te Haarlem en in het gevolg van den Hollandschen Graaf aan te treffen, en deswege eenige opheldering verlangen, welke wij ook gaarne te dezer plaatse geven, daar wij niet tot diegenen behooren, welke in verhalen van een aard als dit, den lezer gedurende het gansche werk in een pijnlijke onzekerheid laten, ook omtrent die punten, welker verstand noodzakelijk is om den draad van het geheel niet ieder oogenblik te verliezen, en die alle opheldering, ook de meest noodige, tot de laatste bladzijde verschuiven.

Aan hen, die de geschiedenis des Vaderlands beoefend hebben, zal het gewis niet onbekend wezen, dat Jan van Beaumont, 's Graven oom en een der volmaakste Ridders van zijn tijd, door godsdienstijver gedreven, in den jare 1331 een veldtocht tegen de Saracenen in Spanje deed, alwaar hem vele Hollandsche en Henegouwsche Ridders gevo'gd waren. De roem van dapperheid en beleid, welke hem vooruit was gegaan, had ook bij edellieden van vreemde landen den lust opgewekt om zich onder zulk een waardig krijgshoofd in de wapenkunst bekwaam te maken, en lauweren te verwerven, of wel om een reeds verkregen roem te handhaven. Onder deze laatsten onderscheidde zich een edelman uit Opper-Itahën, Carlo della Scala geheeten. Twee knapen, der kindsheid naauw ontwassen, waren met hem gekomen, en onder de namen van Rinaldo (of Reinout) en Deodaat van Verona aan Beaumont voorgesteld geworden. Hoe jong nog, reeds vroeg gaven zij blijken van dapperheid, en verworven zich de vriendschap van den Henegouwer. In een der aan de Saracenen geleverde gevechten bekwam Carlo della Scala een doodelijke wonde. Zijn einde voelende naderen, riep hij Beaumont en de beide jongelingen aan het ziekbed, waarop hij lag uitgestrekt, en deelde hun de volgende omstandigheden mede.

Te Verona uit een der aanzienlijkste geslachten geboren, had Carlo della Scala zijn jongelingsjaren door al die genoegens en voorrechten zien opgeluisterd, welke rijkdom en aanzien kunnen verschaffen. Een enkele zaak ontbrak aan zijn geluk, of liever belette hem, een waar geluk te smaken; het was het bezit eener gade, zijner waardig. Vurig beminde hij de schoone Bianca di Salerno; doch hopeloos was zijn liefde; daar niet slechts de vader der Veroneesche schoone zijn aanzoeken had afgeslagen; maar ook zij zelve hem menigmalen betuigd had, dat hij zich met haar vriendschap en achting tevreden moest stellen, daar zij hem nimmer wedermin kon schenken. Troosteloos over haar herhaalde weigering, verliet hij zijn vaderstad om in den krijg

DE ROOS VAN DEKAMA.

^ijn liefde te vergeten. Toen hij na drie jaren terugkwam, vond hij den staat van zaken veranderd. Bianca was door den dwang haars vaders de echttienoote van Carloos bloedverwant, Francesco della Scala, en die Francesco de dwingeland fijner geboortestad geworden. Onwillig, om de snoode inzichten en bedoelingen van dezen booswicht door zijn tegenwoordigheid te schragen, of zich in diens paleis te vertoonen, en aldaar het voorwerp zijner liefde onder de heerschappij eens anderen terug te vinden, verkocht Carlo zijn bezittingen in Verona en zette zich in Pisa neder Slechts weinige maanden had hij in zijn nieuwe woonplaats doorgebracht, toen hem op een morgen twee kinderen van ongeveer twee jaren gebracht werden, welke de hovenier aan den ingang van den hof in een korfje had vinden liggen. Een brief werd bij hen gevonden, waarbij Carlo gebeden werd, in naam van de Moeder Gods en van alle Heiligen, het hem toevertrouwde kind, dat uit Verona en van adellijken huize was, tot zich te nemen, en als het zijne op te brengen.

Het is niet te verwonderen, dat Carlo vreemd opzag, vooreerst om het zonderlinge geschenk, ten tweede omdat er in den brief slechts van één kind melding gemaakt werd, terwijl hij er twee uit het korfje zag kruipen, die bitter schreiden en om hun moeder riepen. Ook kon hij niet begrijpen, aan wien hij een zoo vreemde gift, of wel een zoo groot bewijs van vertrouwen verschuldigd was. Dit merkte hij op, dat de knaapjes waarschijnlijk geen broeders waren; want het eene was blond als een zoon van het Noorden, en het andere had de donkere kleur der Italianen.

Zijn medelijden met de onschuldige, hulpbehoevende wezens en de gedachte, dat wellicht de ouders dier kinderen als slachtoffers der dwingelandij van Francesco gevallen waren, en hunne kinderen daaraan hadden wenschen te onttrekken, zegevierden eindelijk over alle bedenkingen: hij besloot aan het in hem gestelde vertrouwen te beantwoorden, en de beide knaapjes als de zijne op te voeden. Zij toonden zich de zorg aan hen besteed niet onwaardig. Carlo della Scala hechtte zich gedurig meer aan zijn voedsterhngen, en nam hen, zooras zij in staat waren een zwaard te voeren, als schildknapen met zich naar Spanje, gelijk wij hierboven verhaald hebben.

De edele man overleed na het afleggen dezer verklaring, zijn paarden, krijgstuig en al hetgeen hij verder aan goud en kostbaarheden had met zich gevoerd, aan zijn pleegkinderen nalatende, die zich nu aan Beaumont hechtten, en hem na het einde van den veldtocht naar Henegouwen volgden. Sedert deelden zij in al de krijgsbedrijven, door hem of door zijn neef Grave Willem verricht, volgden dezen laatsten op zijn reis naar l'jlueblina, en B. w. lil. s

DE KOOS VA.N DEKAMA.

streden in Pruissen aan zijne zijde. Het was daar, dat Willem, reeds lang door de verdiensten der beide jongelingen getroffen, hen op liet slagveld tot Ridders sloeg, ondanks het morrend misnoegen van sommige edellieden, welke met leede oogen zagen, dat twee gelukzoekers, die geen bewijs van adeldom, zelfs met van een vrije geboorte konnen aantoonen, een voorrecht genoten, alleen voor den adel weggelegd, en in vele opzichten aan afstammelingen der oude Duitsche geslachten werden voorgetrokken.

Al wie echter billijk dacht, moest de gunst rechtvaardigen, door den Graaf aan de beide jongelingen bewezen. Men zag den mangel aan een erkende afkomst over het hoofd, wanneer men de stoute feiten, door hen bedreven, en de krijgskundige bekwaamheden, die zij bezaten, in aanmerking nam. Bovendien had elk van beiden zijn bijzondere bekwaamheden, waardoor hij zich onderscheiding verwierf, en ontzag of vriendschap inboezemde. Beiden waren schoon en welgemaakt, uitmuntende in alle soorten van spelen en lichaamsoefeningen, en bij het schoone geslacht dat den palm meestal rechtvaardiglijk uitreikt, welgezien. Rinaldo, of Reinout, gelijk men hem in Holland noemde, had eene wel niet rijzige, maar toch in allen deele fraai gevormde gestalte. Ravenzwart haar krulde hem met bevalligheid om de slapen: zijn gelaatstrekken waren fijn en regelmatig, en, schoon van nature bleek en door de zuiderzon en de vermoeienissen des oorlogs met een gele tint overdekt, hoogst bevallig en innemend. Geest en scherpzinnigheid straalden uil zijn gitzwarte oogen, wier levendigheid waarde gaf aan alles wat hij zeide. Wat zijn zielshoedanigheden betrof, hij was onverschrokken, ondernemend en vrolijk van aard; maar tevens wispelturig, oploopend en heerschzuchtig. Aan degenen, die hem onbescheidene vragen of aanmerkingen betreflende zijn geboorte deden, had hij zulks meer dan eens en wel zoo gevoelig doen bekoopen, dat aan anderen de lust vergaan was, hem daarover te onderhouden. Ofschoon hij de min goede zijde van zijn inborst slechts zelden vertoonde, en wanneer het pas gaf met het vernis der hoffelijkheid wist te bedekken, was hij over 't algemeen meer ontzien en gevreesd, dan bemind.

Anders was het gelegen met Deodaat, wiens goedhartigheid en welwillende aard door ieder erkend werden, en hem de genegenheid van het gansche hof verworven hadden. Wel was hij niet van fierheid ontbloot; doch die hooghartigheid zelve veêrhield hem van zich zulke zinspelingen op zijn afkomst aan te trekken, waarop Reinout vlam zoude gevat hebben. Hij begreep te recht,' dat driftige woorden en een uitgetogen zwaard wel ontzag konnen baren, doch niet genoegzaam waren om een adellijke geboorte te bewijzen, en vermeed derhalve zorgvuldig alle gesprek-

DE ROOS VA.N DEKAMA.

ken, welke tot dusdanige twisten aanleiding geven mochten. Werd de onbescheidenheid echter te grof, dan wist hij die te straften, zoowel als zijn vriend; maar slechts zelden bevond hij zich in de noodzakelijkheid om tot zoodanige uitersten te komen, daar de meesten hem genegen waren en schroomden, een algemeen beminden Ridder en wel 's Graven lieveling te beleedigen.

Gewoonlijk opgeruimd en kalm, weiden zijn ronde en frissche gelaatstrekken slechts zelden aangedaan door kommer of verdriet. Er waren echter korte stonden van zwaarmoedigheid, waarin een pijnlijke gedachte aan den geheimzinnigen sluier die zijn geboorte overdekte, soms toevallig bij hem opgewekt, zijn heldere blaauwe oogen met een nevel van droefgeestigheid overdekte, die echter weldra werd opgehelderd, wanneer hij nadacht, dat hij zich in een schooneren maatschappelijken toestand bevond dan hij immer had kunnen hopen of verwachten, en dat hij dien aan zich zeiven te danken had.

Gelijk in jaren en omstandigheden en noodlot, wapenbroeders sedert hun prilste jeugd, en op al hun tochten nimmer vaneen-gescheiden, waren Reinout en Deodaat door de naauwste vriendschapsbanden aan elkander verbonden, ja was het vaak of ééne ziel hun beider lichamen bewoonde. Nimmer had de een ééne gedachte voor den ander verborgen gehouden; geen wensch werd door den eenen gekoesterd, geen plan gevormd, waarvan de ander geen kennis droeg, en waren zij eenige dagen vaneengescheiden, dan scheen het elk hunner toe of hij een zijner zintuigen miste. Men moet hier echter geenszins uit opmaken, dat er altijd een volkomen overeenstemming tusschen hun neigingen en begeerten heerschen bleef: in-tegendeel liepen die somtijds uiteen, en gaven aanleiding tot geschillen, waarbij echter de bedenkingen en tegenwerpingen, welke over en weder gemaakt werden, veel hadden van die, welke iemand zich zeiven doet, wanneer hij een besluit moet nemen en het voor en tegen in zijn geest overweegt.

Gelijk wij gezegd hebben, de beide Ridders hadden op een snellen draf den weg naar de Vogelesang genomen; weldra bevonden zij zich op een hoek, waar de weg zich in tweeën verdeelde, nabij de plaats, waar, dertig jaren vroeger, de Vlamingen door Witte van Haemstede aan 't hoofd der Haarlemmer poorters verdreven waren geweest.

Het was nu ongeveer één uur na den middag en de zon was brandend heet. „Wij komen nog tijdig genoeg,quot; zeide Deodaat; „zouden wij niet wat zachter rijden

„'t Is mij wel,quot; antwoordde Reinout, en zijn paard doende stappen, liet hij de teugels varen en kruiste de armen voor de borst.

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Waar aan denkt pij, dat gij zoo stipt voor u kijkt als eer slang op een vogeltje¹?quot; vroeg Deodaat in 't Itahaansch, welke taal zij gewoonlijk te zamen spraken, wanneer zij zich alleen bevonden, of ook wanneer zij door hun knechten verzeld waren, en door deze niet verlangden verstaan te worden.

„Ik denk aan dien verwaanden Fries,quot; antwoordde Reinout: „het spijt mij slechts, dat ik hem mijn handschoen niet in '1 gezicht heb gesmeten.quot;

„Waant gij, dat ik er minder trek toe gevoelde dap gij ? Maar wij mochten de belangen van onzen Graaf', die noodzakelijk gevaar loopen bij de minste beleediging, welke dien Friezen wordt aangedaan, niet in de waagschaal stellen.quot;

„Alles zeer waar: en ik ben niet geneigd tweespalt te verwekken tusschen den Graaf en zijn gehoorzame Friesche onderzaten; maar ik denk de beleefdheid zoover niet uit te strekken om mij straffeloos onbeleefdheden te laten zeggen: en om des lieven vredes wille hoop ik, dal ik vooreerst geen van hen ontmoeten zal.quot;

„Wat mij betreft,quot; hernam Deodaat; „ik help het u wenschen. Mids het buiten ons toedoen geschiede, zoude een kleine oorlog met Friesland mij niet mishagen, al ware het slechts om het land eens te zien. Ik ben nooit aan gene zijde van de Zuiderzee geweest.quot;

„Een fijn vermaak! Wij zouden er veel aan hebben om ons met die lompe boeren te meten, bij wie geen eer noch profijt te halen is. Ik trok even gaarne nogmaals tegen de Lithauvver heidenen te velde.quot;

„Stel Friesland zoo laag niet: er is buit genoeg te halen. Staveren moet oudtijds een vrij rijkere stad dan Dordrecht of Haarlem zijn geweest.quot;

„Geweest is leelijk,quot; merkte Reinout lachende aan.

„En er is oude adel in Friesland, dapper genoeg om den overwinnaar eer aan te doen.quot;

„Ik twijfel er niet aan: die Friezen brengen immers hun stamregisters tot aan Alexander den Groote.quot;

„En bovendien de schoonste meisjes, welke op de aarde to vinden zijn,quot; vervolgde Deodaat.

„Zoo hoor ik; — doch al die logge, roodwangige, blaauw-oogige Noordsche vrouwen doen mij om watermelk en zoete koek denken, twee zaken waar ik een onoverwinne'ijken afkeer van heb.quot;

„Met uw verlof! die kleine deerne, welke ons hulp kwam vragen, deed op mij een geheel andere uitwerking.quot;

„In de daad, zij was niet onaardig____Zoude zij ook tot het

gevolg der algevaardigden behooren? Zij zijn drie in getale, hoor

DE noos VAN DEIvAMA.

Ik: een zekere Heer van Aylva¹), die, zoo men zegt, een stedelijk ambt bekleedt in de stad Leuwarden____ een fraaie zaak

voor een edelman! — dan, die snoever, welken wij uit de handen van 't gepeupel verlost hebben, en de Abt van Smt-Odnlf. Wie van drieën zoude het recht van patronaat over dit meisje uitoefenen?quot;

„Ik denk geen van drieën, en zou eer gelooven, dat die kloeke gast, die haar in 't heengaan onder den arm nam, haar onder zijn bijzondere bescherming heeft. Vraag het intusschen eens aan Seerp van Adeelen, en gij zult zien welk antwoord hij u geven zal, indien hij zich slechts niet te verre boven u verheven acht om u te antwoorden; want hij beschouwt zich, geloof ik, van hooger adel dan onzen Graaf. Ilij waant, naar ik hoor, uit dezen of genen ouden Frieschen Koning gesproten te zijn, wiens naam buiten Flie en Lauwers even onverstaanbaar als onbekend is.quot;

„Een fraai edelman, die met dorpers en boeren gaat bakkeleien! — doch van adel gesproken, de pelgrim, die zich belast had met te Verona onderzoek te doen naar onze geboorte, blijft lang uit.quot;

„Wat mij betreft,quot; zeide Deodaat, „ik wensch van harte dat hij nimmer terngkome.quot;

„Hoe kunt gij zoo onverschillig zijn omtrent een punt, dat ons zoo na aan 't hart moest liggen.quot;

„Onverschillig! — Gij weet het, Reinout! dat zulks bij mij het geval niet is. Neen! ik zou onze Lieve Vrouwe met vurigheid danken, indien ik ten gevolge onzer nasporingen het geluk mocht bereiken van een liefhebbenden vader of een teedere moeder terug te vinden; maar gij weet het, ik blijf altijd schrikken tegen het denkbeeld, dat de ontdekking onzer afkomst misschien verwijdering tusschen ons zoü kunnen baren. Denk eens na, Reinout! indien het eens uitkwame, dat een van ons de afstammeling van een aanzienlijk geslacht en de ander de zoon van een boerekir.kel ware; zoü dan de adellijke Ridder zich de vriendschap van zijn wapenbroeder niet schamen? — Zou deze zich even vertrouwelijk en vrij jegens zijn meer verheven vriend gedragen kunnen? — Zoü er geen jaloezij in zijn hart ontstaan, wanneer hij zijn voormaligen wapenbroeder door elk geëerd en gevleid, en zich zelf versmaad en veracht zag? — Neen, duizendmaal liever blijf ik in mijn onwetendheid, dan dat ik het gevaar loope van een vriend te missen.quot;

„Gij hebt gelijk, duizendmaal gelijk,quot; zeide Reinout, „ofschoon

') Spreek uit: Alua.

DE ROOS VAN DEKAMA.

ik niet geloof, dat iets ooit in staat zoö wezen onze vriendschap te doen verflaauwen; — maar met dat al: ik moet uit dien pijnlijken staat van onzekerheid, die mij ondraaglijk is, verlost worden, wat het ook koste. Wat mijn ouders betreft, die verlang ik niet terug te vinden: daar zij onnatuurlijk genoeg waren, mij te verstooten, hebben zij alle aanspraak op mijn liefde verbeurd; maar ik wil welen wat ik ben: ik wil niet langer blootstaan aan de aanmerkingen dier trotsche hovelingen: zoo ik, gelijk mijn hart het mij voorspelt, uit een aanzienlijk huis geboren ben, dan wil ik hun toonen, dat ik met hen op ééne lijn kan staan/'

„En zoo niet?quot; vroeg Deodaat.

„Zoo niet? — Welnu, dan verlaat ik dit hof en ga elders fortuin zoeken;,... doch het is onmogelijk! — Ware intusschen die pelgrim maar terug! Ik had hem de boodschap niet moeten opdragen, en hem althans dien brief niet moeten vertrouwen, die bijna het eenige bewijsstuk is onzer geboorte. Hij had een fielte-gezicht en heeft ons zeker misleid.quot;

„Waarom altijd de menschen gewantrouwd ? Laat ons eens narekenen. Wanneer is hij vanhier vertrokken?quot;

„In Oclober of daaromtrent.quot;

„De wegen zijn vrij. Hij kon in December te Verona wezen.quot;

„Indien hij niet eerst naar Rome en Loreto gegaan is, gelijk Ik vermoede.quot;

„Dan kan hij moeilijk voor Maart in de hofplaats van Can Francesco¹) zijn aangekomen; en daar hij lang heeft kunnen rondzoeken, is er niets vreemds aan, dal wij nog geen tijding ontvangen hebben. — Zijn wij zelve, toen wij met den Graaf te Veneliën waren, niet naar Verona gereisd, om op te sporen welke kennissen Carlo della Scala daar had gehad, die in slaat waren hem een geschenk van twee kinderen te doen ? en is onze tocht niet vruchteloos afgeloopen ?quot;

„Een fraaie tocht voorwaar! Twee dagen zijn wij er stil geweest, en toen moesten wij weêr vertrekken, omdat de Graaf zijn vertrek naar Cyprus niet uit kon stellen.quot;

„Wij zouden langer lijd gehad hebben,quot; zeide Deodaat, „indien

') Can (hond) Francesco della Scala was een dier macMige Hertogen van Verona, wier scepter zich eens uitstrekte tot verre ove.? de grenspalen □ aar Brescia, Padua, Frioul en tot. aan Triest. Zijne prachtige graftombe is nog in de kerk di S. Maria anticate Verona aanwezig, met het aavolgende grafschrift prijkende:

Si canis hie grandis ingentia facta peregit,

Marchia testis adest, quam saevo marte subegit.

DE ROOS VAN DEKAMA.

gij niet ontijdig twist gezocht hadt met een wapensmid, omdat hij ons voor studenten van Padua aanzag: waarlijk! een fraaie reden.quot;

„Hoe dit zij, wij hadden den tijd niet om behoorlijke navor-schingen te doen; — en wij moesten ons schuil houden voor Can Francesco, die ons als verspieders wilde doen vatten; — maar mij dunkt, dat, wanneer de pelgrim overal rondbazuint, dat de knapen, die bij Carlo della Scala zijn opgebracht, zich thans in hoog aanzien aan het hof des Graven van Holland bevinden, er zich wel iemand zal opdoen, die zich hunner aantrekt.quot;

Deodaat haalde de schouders op en zweeg: en daar zij zich op dat oogenblik in 't gezicht van 's Graven jachtslot bevonden, liep hier hun onderhoud ten einde.

VIERDE HOOFDSTUK.

Neen neen, Achilles¹ ziel kan zulk een hoon niet lijden, En trachten naar geen wraak.

Huydecoper. Achilles.

Nadat Seerp van Adeelen, van Feiko en Sytsken vergezeld, iiet tooneel des gevechts verlaten had, trad hij eerst met een bedaarden en langzamen, vervolgens, zoodra hij uit ieders gezicht geweken was, met een meer snellen en verhaasten stap, de lanen en kronkelpaden van het bosch door, totdal hij builen den Hout gekomen was en op een weide kwam, welke hij dwars overstak en recht op een gebouw afging, hetwelk zich aan de overzijde aan zijn gezicht voordeed, en waar hij door een zijdeurtje, dat door middel eener plank met hel weiland gemeenschap had, werd binnengelaten.

Het huis, waarin hij ontvangen werd, beval zich meer door zijn uitgestrektheid en ligging aan, dan wel door eenige fraaiheid van bouworde of cieraden. De voorkant, op den grooten landweg uitziende, van breede steenen te zamen gesteld en onregelmatig opgetrokken, droeg duidelijke blijken van trapsgewijze vergrooting: 'l geen vooral daaruit te zien was, dat de poort of hoofdingang, die van zwaar ijzer was saamgesteld en met ettelijke gewelfde bogen omgeven, zich niet meer, gelijk te voren, in het juiste midden, maar op een derde van den voorgevel bevond. Deze geheele zijde was zonder eenig raam of uitzicht, behalve alleen een vierkant gat naast de poort, hetwelk echter met een verroest traliewerk voorzien was. Boven de deur ontdekte men

DE ROOS VAN DEKAMA.

een nis, welke vroeger met het beeld eens heiligen geprijkt scheen te hebben, en naast de deur was een zitbank tegen den muur gemetseld, bestemd om den vermoeiden voorbijganger, of hem, die aan de poort vertoefde, de gelegenheid te verschaffen om sen oogenblik uit te rusten. Aan den linkervleugel van hel gebouw paalde een vrij hooge muur, dicht met klimop bewassen, die zich, langs den heirweg, tot op eenige roeden afstands verlengde, en vervolgens, een hoek makende, zich weder aan den achtergevel aansloot en een hof omvatte, gelijk te zien was aan ettelijke hoog opgegroeide vruchtboomen, wier lakken, met welig groen en schitterende bloesems voorzien, over den muur afhingen. Aan den kant van het weiland was de eerste verdieping mede' geheel blind, doch de tweede met een aantal kleine venstertjes voorzien, die door deels verroest, deels half vergaan traliewerk gesloten waren. Een zwaarmoedig, hier en daar ingevallen dak van blaauwe, grootendeels afgewaaide of gebroken tegels, bedekte het gebouw. Slechts hij, die het op eenigen afstand van over de weide beschouwde, zag een hooger gewelf, in den smaak eener kerk opgeirokken, uit het midden oprijzen.

Dit gebouw, of liever deze gebouwen hadden, gelijk men bij de meest oppervlakkige beschouwing bespeuren kon, in vroeger tijd tot een klooster gediend. Het waren de Sint-Jans heeren, die alhier hunne woning of Commanderij gehad hadden, doch in 4 312 waren overgeplaatst naar een nieuw gebouw binnen de stad Haarlem, hetwelk rijkelijk door Graaf Willem den Goede begiftigd werd en talrijke voorrechten van hem ontving, waarvan geen der minste was, dat aan den Commandeur der orde de bediening van Ontvanger der Graaflijkheid was opgedragen. Ter vergoeding hiervan moest ook de Commanderij altijd voor den Graaf en zijn hofgezin openstaan, en verstrekte hem bij zijne komst in Haarlem ter gewone huisvesting. Het voormalige klooster aan het einde van den Hout had, sedert de Sint-Jans heeren hunne nieuwe woning betrokken, ledig gestaan, en men was reeds dikwijls van meening geweest, het voor af braak te verkoopen, welk voornemen echter door ontstane hindernissen geen voortgang had gehad. Toen zich nu, bij gelegenheid van het feest te Haarlem, talrijke scharen van vreemdelingen derwaarts begaven, en er, gelijk wij boven gezien hebben, geene genoegzame huisvesting voor allen was, hadden de Sint-Jans heeren begrepen, ook van dit gebouw partij te kunnen trekken. Zij durfden dit echter niet doen zonder voorkennis van hun hoogen beschermheer; maar deze, toen hem dat verzoek werd voorgedragen, nam terstond het besluit om dit gebouw ter bereiking van zijn eigen oogmerken te doen strekken.

Hij was namelijk omtrent dezen tijd niet weinig bezorgd over

DE ROOS V AN DEK AM A.

den staat der gemoederen in Friesland. Dit gewest, hoewel het vaak voor de wapenen der Hollandsche Graven had moeten zwichten, was nimmer geheel ten onder gebracht, en haastte zich steeds elke gelegenheid te baat te nemen, om ook het geringe juk, hetwelk op zijn schouders gelegd werd, weder af te schudden. Niet-tegenslaande het innerlijk verdeeld was door de in de geschiedenis zoo befaamde partijen van Schieringers en Vetkoo-pers, op wier bloedige twisten wij in den loop van ons verhaal soms terug zullen moeten komen, niel-tegenstaande zoowel de Graven van Holland en Gelderland, als de bisschop van Utrecht vaak van die verdeeldheid zochten partij te trekken, om hunne wapenen op Frieschen bodem te brengen, was de zucht naar vrijheid en onafhankelijkheid den Friezen zoodanig ingeschapen, dat zij, bij den geringsten aanval van buiten, hun onderlinge veeten aan een zijde stelden en zich ter afwering des vijands vereenigden.

Met dat al hadden het landschap Westergoo, althans een gedeelte daarvan, en de stad Staveren, afgemat door langdurige vijandelijkheden, zich aan Graaf Willem den Goede onderworpen, gelijk uit een verdragbrief van 4 Juli 4320 kan blijken; behalve uit nog een stuk van denzelfden tijd, mogelijk een aanhangsel tot dat verdrag, waarin bepaald wordt, op wat wijze de Graven van Holland zich hadden te gedragen, wanneer zij in Friesland kwamen, om aldaar te-recht-zittingen te houden. Uit dit geschrift blijkt echter dat de onderwerping der Friezen niet onbepaald was, dat zij den Graaf niet anders erkenden dan als een Rechter of Stadhouder van 's Rijks wege aangesteld, en dat zij alleen den Keizer als hun Opperheer beschouwden: welke afhankelijkheid van den Keizer echter bleek, niet anders dan een voorwendsel te zijn, gelijk aan een schild, waarachter zij schuilden, zoo dikwijls hun onafhankelijkheid door 's Keizers leenmannen bedreigd werd.

De schijnbare onderwerping was dan ook verre van duurzaam te zijn: het gezag der ambtenaren, in Friesland van 's Graven wege aangesteld, werd weldra miskend, en zij zelve beleedigd, ja mishandeld: de wijsheid der Friesche regenten, die al het nadeel van een oorlog met hun machtigen nabuur inzagen, had echter een volslagen opstand weten voor te komen, en den toorn des Graven verzoend; en het was nu een geruimen tijd in Friesland rustig geweest, toen, kort na Willem de quot;Vierdes terugkomst uit Duitschland, een nieuw oproer te Staveren uitberstte. Het was ter voorkoming eener wraakneming over het gebeurde, dat de Friezen op een te dien einde gehouden landdag besloten, een gezantschap naar den Graaf te zenden, ten einde de zaak in der minne te schikken, en het bestuur in Friesland op een meer ge-

DE ROOS VAN DEKAMA.

regelden en vasten voet te brengen, zonder inkorting echter der voorrechten en vrijheden, waarop de Friezen zoo trotsch waren, an welke zij beweerden, van Karei den Groote te hebben ontvangen. De Graaf, die er veel belang in stelde, om de Friesche aangelegenheden op een vreedzame wijze bij te leggen, begreep, zoodra hij van de voorgenomen bezending kennis bekwam, de afgevaardigden met de meest mogelijke voorkomendheid te moeten behandelen en alle pogingen in t werk te stellen, om hen tot het behartigen zijner belangen over te halen. Hij had hen daarom doen uitnoodigen, zich te Haarlem te vervoegen, ten einde aldaar met hem te overleggen, wat er ten nutte van hun gewest te doen stond, en hij vleide zich niet weinig, dat de eer, welke hij voornemens was hun op de te hnudene feesten te bewijzen, hun oogen verblinden, en hen tot rekkelijkheid en toegevendheid aansporen zou. Ten einde hen niet vruchteloos naar een herberg te laten zoeken, had hij last gegeven, dat men een geschikt gebouw op zou sporen, om hen gedurende hun verblijf te huisvesten: en zoodra hij het verzoek der Sint-,Tans heeren vernam, zijn oog doen vallen op het ongebruikte klooster bij den Hout. De Ridders merkten den wensch huns beschermers als een bevel aan, en voldeden des te bereidwilliger daar aan, verraids de Graaf op zich nam, het gebouw in staat te stellen om gasten te ontvangen en het met de noodige meubelen deed voorzien.

Het was in een lange zaal van dat voormalige klooster, welke vroeger tot refter ol eetvertrek der geestelijke Ridders had gestrekt, en vanwaar men het uitzicht had op den binnenhof en boomgaard, dat drie personen, welke allen den middelbaren leeftijd voorbij waren, aan een ronde tafel of schijf, gelijk men ze in dien tijd noemde, waren neergezeten. Het gewaad van twee hunner kondigde den geestelijken stand aan, waartoe zij behoorden; echter bestond het bij den eenen voor dit oogenblik alleen uit een wit linnen kleed; vermids de Abt (want de persoon dien wij bedoelen bezat geen mindere waardigheid), uithoofde der heete luchtgesteldheid, zich van alle oppergewaden omdaan had. Alleen de rozenroode halsband, aan wiens einde een gewerkt gouden kruis afhing, gaf zijn rang eenigszins te kennen. Wat zijn persoon betrof, die was geenszins van statelijkhe d ontbloot, ofschoon zijn zwaarlijvigheid hem, wanneer hij, zoo als nu, niet in pleeggewaad was, wel een eenigszins plomp voorkomen gaf. Zijn gelaatstrekken waren regelmatig, en de vorm van voorhoofd, neus en kin, zoude tot model voor een Griekschen beeldhouwer hebben kunnen verstrekken, zoo zijn hangende wangen en vette hals, beide kenmerken eener bloeiende gezondheid, waar aan de kloosterregels geen nadeel schenen te doen, en zijn groote blaauwe oogen, die alle uitdrukking misten, de waardigheid zijns gelaats

DE noos VAN DEKAMA.

niet verminderd hadden. Een krans van grijsachtige haren omringde zijn kruin, en de km was glad geschoren.

Zijn buurman aan tafel, wiens kleeding, schoon in vorm vrij gelijk aan die van Seerp van Adeelen, hoogst eenvoudig was, had geen uitwendigen tooi noodig, om zich als een edelman te doen kennen. Niet-tegenstaande de diepe vorens, welke lange en moeizame tochten, maar, meer nog, droeve en hartverscheurende bekommernissen, op zijn gelaat en voorkomen geprent, hadden, en het droefgeestige floers dat zijn oogen benevelde, was echter zulk een majesteit, met zachte welwillendheid getemperd, over al zijn wezenstrekken verspreid, en blonk een zoo ongemeene uitdrukking van scherpzinnigheid op zijn gelaat, dat niemand hem beschouwen kon, zonder met belangstelling en eerbied te worden ingenomen. Al zijn wendingen en manieren waren edel er. welgepast: zijn taal was altijd kiesch, ofschoon gepaard met die vrije rondborstigheid, welke bij de meesten zijner landgenooten in boersche plompheid ontaardde; en schoon hij den Fneschen tongval bezigde, kon men aan zijn wijze van zich uit te drukken al ras gewaarworden, dat hij ook andere landen bezocht had, en in hun talen geen vreemdeling was. Zijn buitengewone bekwaamheden hadden hem dan ook sinds lang de achting en het vertrouwen zijner landgenooten doen verwerven; want niet slechts was de heer van Aylva (dus was zijn naam) geroepen geweest, om de waardigheid van Olderman of eersten ambtenaar in de stad Leuwarden te bekleeden, maar ook was hij tol lid benoemd van de bezending, welke nu Fneslands belangen bij den Graaf kwam behartigen.

De derde persoon was aan het lager einde der tafel geplaatst, niet, gelijk de beide vongen, in een gemakkelijken leunstoel, maar op een nederig houten schabelletje, en droeg eenvoudig het gewaad der Benedictijners. Zijn magere, door onthouding en studie vervallen en verbleekte gelaatstrekken, duidden schranderheid van geest en vastheid van karakter aan, en zijn daden hadden deze uiterlijke kenteekenen nimmer gelogenstraft. Schoon geene waardigheid in de Smt-Odulfsche hierarchie bekleedende, oefende hij over zijn broeders dat gezag uit, hetwelk de min verhevene zielen onmisbaar onderwerpt aan den invloed van de zoodanige, die met rijkere vermogens van verstand en geest door het Opperwezen begiftigd zijn: — en geen besluit werd ooit genomen, geene benoeming gedaan, geen brief van eenig aanbelang geschreven, waar broeder Syard niet over geraadpleegd werd. Daar hij zich echter nooit op zijn meerdere bekwaamheid liet voorstaan, en noch eer- noch heerschzucht, maar slechte dienstvaardigheid en ijver voor het belang der orde zijn daden bestuurden, was hij de afgunst en jaloezij zijner broederen ontgaan. De nede-

DE ROOS VAN DKKAMA.

rige wijze, waarop hij in zijn raadgevingen en htilpbeloon altijd zich zeiven op den achtergrond plaatste, en het genomen besluit niet als uit zijn brein gesproten, maar als een gevolg van het algemeen gevoelen der vergadering deed voorkomen, had hem niet slechts de toegenegenheid der broederen, maar ook de gunst van den Abt gewonnen. Deze, vol vertrouwen in zijn eigene kunde en bekwaamheden, en overtuigd, dat een Abt van Sint-Odulf onfeilbaar moest zijn, wist zich zeiven altijd op te dringen, dat er nooit een ander besluit werd aangenomen, dan hetgeen hij aan de hand gedaan had, en dat Syard altijd juist den raad gaf, welken hij zelf voornemens was aan te bevelen. Het gevolg hiervan was. dat hij zijn eigen oordeel hoe langer hoe hcoger schatte, terwijl hij gewoon was van den monnik te zeggen: „broeder Syard is een vroom en getrouw man, die mijn bedoelingen en inzichten volkomen weet te vatten. Zoo hij wat meer overwicht bij de broeders bezat, zoü hij niet ongeschikt zijn, om den ouden broeder Prior te vervangen.quot;

Het was dan ook geenszins uit gebrek aan zelfvertrouwen, of uit een gevoel van behoefte aan de raadgevingen van broeder Syard, dat de Abt hem met zich genomen had op zijn reis naar Holland: een andere oorzaak had hiertoe aanleiding verschaft.

Reeds sedert een geruimen tijd waren in Friesland de twee partijen ontstaan, van welke ik hierboven heb gewag gemaakt, en welke zich omtrent het jnar 1280, nadat zij lang zonder bepaalde leuzen gewoed hadden, door onderscheidene teekenen, levenswijs, en de benamingen van Schieringer en Vetkooper, van elkander onderscheidden. De Vetkoopers waren, gelijk later de Kabbeljaauwschen in Holland, de voorstanders der zich langzamerhand ontwikkelende nijverheid, en hun leus werd voornamelijk door de ingezetenen der steden, en door de nieuw opgekomen geslachten gevolgd; terwijl de partij der Schieringers uil den hoogen adel en de aanhangers van het oude bestond.

Dan het waren niet slechts de edelen en steden, die deel namen in dezen noodlottigen burgertwist: ook de kloosters, die in groot aantal in Friesland bestonden, mengden zich daarin en ontzagen zich niet, somtijds de partij, welke zij aankleefden, gewapenderhand te staven. Zoo bestond er onder anderen een geweldige veete tusschen het klooster van Lidlum en dat van Bloem-kamp, welke beide in rijkdom en aanzien wedijverden, en waarvan het eerste de Vetkoopers, het laatste de Schieringers aanhing, Seerp van Adeelen, wiens goederen aan de abdij van Bloemkamp paalden, had dit gesticht zijn bijstand toegezegd, en Lidlum werd met een vernielingsoorlog bedreigd, toen de Abt van Sint-Odult aan de twistende partijen zijn bemiddeling in de gerezene geschillen door het orgaan van broeder Syard liet aanbieden, aan

DE ROOS VAN DEKAMA.

welken laatsten het werkelijk gelukte, door zijn krachtige ver-toogen en de herhaalde gesprekken, welke hij met de beide kloostervoogden en met Adeelen hield, de verzoening tusschen hen te bewerken. De monnik had zich bij die gelegenheid het vertrouwen des onrustigen jongelings verworven, en toen kort daarna deze laatste met den Heer van Aylva en den Abt van Sint-Odulf naar Holland werd afgevaardigd, en deze zijn voornemen te kennen gaf om een der broeders met zich te nemen, om als klerk bij het gezantschap te dienen, was het niet vreemd dat Adeelen hem verzocht zijn keuze te dien einde op broeder Syard te vestigen, hetgeen de Abt gereedelijk toestemde, daarbij tevens aanmerkende, dat broeder Syard wel geen man van hooge vlucht was, maar doorgaans zijne bedoelingen goed begreep en zeer bruikbaar was tot allen zoodanigen arbeid, die ijver en naauwgezetheid vereischte.

Indien er eenig onderhoud tusschen de drie personen, wier aanduiding wij thans gegeven hebben, had plaats gehad, het was, naar het scheen, sedert een geruimen tijd afgebroken. Op het gelaat van den Edelman zoowel als op dat van den Abt was ontevredenheid en bezorgdheid te lezen; uit een gelijke oorzaak gesproten, maar naar het karakter der beide personen verschillend gewijzigd. Het was duidelijk te zien, dat de Heer van Aylva ongerust was over het uitblijven van Seerp, wiens aard hij kende: en de blik, welken hij nu eens naar de deur, en dan weder op den monnik wierp, gaf te kennen, dat hij gaarne gezien zoude hebben, dal deze hun wegblij venden ambtgenoot eens zou gaan opzoeken. Doch de vrees, dat Adeelen een dusdanige bezorgdheid wellicht ten kwade zou duiden, en opvatten als of men hem voor een kind aanzag dat niet op zijn tijd te huis komt, weêr-hield hem om woorden aan zijn gedachten te geven. Wat den Abt betrof, diens oogen vestigden zich ook menigmalen op de deur, doch meer nog op hel tinnen bord dat voor hem geplaatst was: want het was noen, en de gewone tijd om het middagmaal te gebruiken reeds aangebroken: men wachtte slechts op Adeelen, en de Abt, die in zijn konvent niet gewoon was naar iemand te wachten, vond zich hoogelijk geraakt en ontevreden, dat er nog met het maal geen aanvang kon gemaakt worden. Maar ook hij weerhield zich lang eer hij zijne gedachten uitte, het onvoegzame beseffende, dat hij, een geestelijke, de eerste zijn zou om te klagen over een vertraging, welke zijn waereldlijke ambtgenoot alsnog met gelatenheid verduurde.

Eindelijk werd de beproeving te sterk voor het geduld des vromen mans: „ik weet niet,quot; zeide hij, „of de regelmatigheid, aan welke ik in mijn klooster gewend ben, mij heden in de war brengt; maar mij dunkt, onze vriend had reeds te huis moeten

DE HOOS VAN DEKAMA.

zijn. Hij wilde slechts even een wandeling doen door den Hout, om zijn eetlust wat op te wakkeren, die echter geene buitengewone vermoeienissen noodig heeft om goed te zijn: en ziedaar! het is reeds anderhalf uur geleden, dat hij uit is en uitblijft. Het is hem zeker ontschoten, dat de spijze niet deugt, wanneer zij te koud ot te gaar is.quot;

„Wij zouden iemand kunnen uitzenden om hem aan de klok te herinneren,quot; zeide Aylva: „ik heb Feiko heden morgen verlof gegeven, om naar Haarlem te gaan: wellicht heeft hij onzen ambtgenoot ontmoet!quot; — en een zilveren fluitje, dat om zijn hals hing, aan den mond zetlende, blies hij een paar schelle noten.

Een dienaar verscheen.

„Waarom komt Feiko niet, wanneer ik fluit?quot; vroeg Aylva met eenige ontevredenheid.

„Feiko is heden morgen met Sytsken uitgegaan,quot; was het antwoord: „en geen van beiden is nog terug.quot;

„'t Is vreemd!quot; hernam de Olderman: „Feiko is anders niet gewoon, misbruik te maken van mijn goedheid.quot;

„En is Seerp van Adeelen ook nog niet terug?quot; vroeg de Abt haastig: „'t schijnt dat wij vandaag niet zullen ete:!.quot;

„Het zou zeker onaangenaam zijn te moeten wachten tot de Jonker van zijl wandeling ware teruggekeerd, maar erger nog ware het, indien wij ons zonder hem naar den Graaf moesten begeven.quot;

„Erger!quot; herhaalde de Abt: „ik zie niet, mijn waarde Heer! met welken grond gij dit erger kunt noemen. Het ware gewis te wenschen, indien die woeste knaap , die nimmer gelijk gij of ik in de gelegenheid is geweest met Vorsten en Heeren om te gaan, stil te huis kon gelaten worden en zich nooit behoefde te ver-toonen aan dat hof, waar zijn plompheid en woelzucht ons van gedurige schaamte zal doen blozen, zoo zij ons niet in ongeval brengt.quot;

Vermoeid van dezen langen volzin te hebben uitgesproken, schonk zich de Abt een vollen beker in uit de kan met Rhijn-vvijn, die voor hem stond: en dien aan den mond brengende, lichtte hij hem er niet af dan nadat hij den ganschen inhoud in zijn maag had overgegoten.

„'t Ware toch misschien voorzichtigst,quot; zeide Aylva, „een paar dienaars uit te zenden, om onzen ambtsbroeder op te sporen: hij kan verdwaald zijn: misschien is hem een ongeluk overkomen.quot;

„Dienaars uitzenden!quot; zeide de Abt met een angstig wezen: „wij hebben waarlijk niet te veel knapen in huis: en zoo er hier eens van die raauwe kermisgasten aankwamen om ons arrne vreemdelingen te overvallen, waren wij van alle hulp ontbloot quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

Vader Syard rees van zijn zitplaats op.

,,'t Is waar,quot; zeide hij, „dat indien de edele Seerp van Adeelen in twist geraakt is, het misschien gewaagd zou zijn, dienaars uit te sturen, wier kleedij hen zou doen herkennen en in 't zelfde leed brengen, zonder dat zij van eenig nut zouden kunnen zijn. [k bied mij aan, hem te gaan opzoeken. Mijn gewaad zal mij althans overal ter bescherming zijn.quot;

„Optime! carissime frater,quot; zeide de abt: „gij begrijpt mij volkomen: ziedaar juist wat ik u vragen wilde. Tracht eenig naricht in te winnen en breng het verloren schaap, ovem de-perditam, weder in de kooi terug. Zeker heeft hij hier of daar weder twist gezocht, gelijk hij zoo dikwijls doet, en waar de monniken van Lidlum van weten te getuigen. Seerp van Adeelen is ongemakkelijk als hij begint, en hadt gij, broeder Syard, met hem indertijd niet gesproken, gelijk of ik zelf het gedaan had, de zaken waren zoo gemakkelijk niet afgeloopen voor onzen Lid-lumschen broeder.quot;

Naauwlijks had de Abt gedaan met spreken, of de man, die het onderwerp van bet gesprek had uitgemaakt, trad met drilt de kamer in, smeet de deur achter zich toe en wierp zich zonder een woord te spreken in een armstoel.

„Goede hemel! wat is er gebeurd?quot; vroeg de Abt, vervaard over zijn uitzicht: „waar hebt gij gezeten'? en hoe komt gij aan die geweldige kleur? Gij zuil een caimans moeten nemen, waartoe ik u kan aanbevelen een gelijkelijk mengsel van salpeter, kreeftsoogen en zout, een middel, waarbij broeder Bonifaas, die wat schrikachtig is, zich bij het laatste oproer zeer wel bevonden heeft.quot;

Adeelen zweeg; doch toonde door het inzwelgen van een teug wijns, dat hij voor alsnog van het aangeprezen recept geen gebruik dacht te maken.

„In waarheid,quot; vervolgde de Abt, „zoo ik mij niet bedrieg., uw kleederen zijn bebloed en gescheurd, als waart gij met de Vetkoopers aan den gang geweest.quot;

„Hel verheugt mij u te zien,quot; zeide Aylva, zijnen ambtgenoot de hand reikende: „ik hoop slechts niet, dat gij u in ongelegenheid hebt bevonden: — hoewel ik vrees dat dit het geval is geweest.quot;

„Nu geen woord,quot; riep Adeelen met drift: „aan tafel! — daarna zal ik u alles verhalen: — 't is niet, dat de zaak zelve van belang zij, doch men kan er ten minste uit opmaken, hoe men hier over ons denkt.quot;

„Ja gewis! aan tafel!quot; zeide de Abt: „gij zijt lang genoeg uitgebleven om uw honger te scherpen: en den onzen ook, dat beloof ik u.quot;

I)E ROOS VAN DEKAMA.

Zoodra dit verlangen geuit was, verliet de dienaar, die nog altijd binnengebleven was, het vertrek en keerde spoedig met zijn makkers terug, welke het middagmaal aanbrachten.

„Mij dunkt, gij zijt er ook niet zonder kleêrscheuren afgekomen,quot; zeide Aylva met een ontevreden blik tegen Feiko, die zich mede onder de dienaars bevond.

„Ik verzeker UEd.,quot; zeide Feiko, „dat zonder Jonker Seerp uw trouwe Feiko hier geen schotel zoude binnenbrengen.quot;

„Ik ben hem dank verschuldigd,quot; zeide Aylva: „doch hiervan straks nader: — wij moeten het geduld van onzen waardigen Vader Abt niet langer op de proef stellen.quot;

Het middagmaal werd nu opgedragen, waaraan de monnik en de dienaars, naar het toenmalig gebruik, mede deelnamen, ofschoon aan een bijzondere langwerpige tafel, terwijl de Afgevaardigden aan de schijf bleven zitten. Een ledige stoel, die zich nog aan deze laatste bevond, werd op last van Aylva weggenomen.

„Hoe!quot; vroeg Adeelen, zoodra hij dit opmerkte: „krijg il% heden middag mijn gewone buur niet aan tafel?quot;

„Madzy heeft verkozen, dezen middag haar kamer te houden,quot; antwoordde Aylva: „zij klaagt over hoofdpijn.quot;

„Ik hoop, dat die spoedig zal geweken zijn,quot; zeide de Abt: „maar zou haar in allen gevalle raden eemge druppels vitriool te gebruiken, opgelost in dun bier, welk middel ik last zal geven dat men voor haar bereide.quot;

„Is 't mogelijk dat zij ongesteld is?quot; zeide Adeelen: „na al de bekers, die ik gisteren op haar gezondheid geledigd heb.quot;

„Ik geloot zelfs dat gij er te veel geledigd hebt,quot; zeide Aylva, „en dal dit juist de oorzaak is van haar wegblijven. Wie het hart van een vrouw wil winnen,quot; voegde hij er halfluid bij, „moet beginnen met zich zeiven te betoomen: endat deedtgij gisteren niet.quot;

„Hoe!quot; riep Adeelen: „is het nufje verstoord, omdat ik haar een onnoozelen kus heb willen geven naar Friesche wijs, toen de Si ward werd opgeroepen.quot;

„Er werd geen Si ward opgeroepen,quot; zeide de Abt: „ik was het, die Broeder Syard riep en dit hebt gij verkeerd verstaan.quot;

Ter verklaring van dit gezegde moet ik den lezer het oude gebruik op de Friesche maaltijden herinneren om een opziener, Siward (waarschijnlijk hetzelfde als het Engelsche Stewart)te verkiezen, die zorg moest dragen dat er geene ongeregeldheden geschiedden. Telken reize als de naam Siward gedurende den maaltijd werd opgeroepen, stond het den gasten vrij de naast hen gezeten vrouwen of' meisjes te kussen: en Adeelen had den vorigen dag, naar het schijnt, van dit voorrecht, hoewel te oripas. gebruik willen maken.

DE TiOOS VAN DEKAMA.

„Al had ik u verkeerd verstaan,quot; zeide Adeelen: „dal was geene zaak om daarover alarm te maken, althans daar wij allen meer of min door den wijn verhit waren.quot;

„Veroorloof mij, u te doen opmerken,quot; zeide de Abt, „dat noch de edele Olderman, noch ik, noch Broeder Syard eenigszins de grenzen eener betamelijke welvoeglijkheid zijn te buiten gegaan.quot;

„Bloeder Syard!quot; hernam Adeelen, den monnik van ter zijde aanziende; „ik geloof het waarachtig wel! — de vrome man drinkt nooit iets als water.quot;

„Broeder Syard handelt wijselijk en wel,quot; zeide de Abt: „waren alle monniken hem gelijk, mijn vrome broeder de Abt van Lidlum ware niet vermoord geworden door zijn eigen monniken, omdat hij hun bet wijndrinken beletten wilde.quot;

„Voorwaar!quot; zeide Adeelen, luidkeels lachende : „met uw vriendelijk verlof, dat was ook een gestrengheid, welke niet veel beter verdiende, en welke gij, Heer Abt, wel nooit in 't werk zult stellen.quot;

„Een weinig wijns is nuttig,quot; zeide de Abt: „want wat zegt de apostel, modico vino utere, en ik heb altijd vrede en eensgezindheid onder de kudde van Sint-Odult weten te bewaren, door den wijn niet geheel te verbieden, doch de onthouding daarvan aan te bevelen: en broeder Syard, die door zijn voorbeeld de matigheid aanprijst, vervult volkomen mijne bedoelingen.quot;

„Mij dunkt, edele Seerp,quot; zeide Aylva, na een ruim stilzwijgen, gedurende hetwelk de Abt zich van bot langdurig verwijl, en Adeelen van het hem weervaren ongeval op de voor hen staande spijzen krachtig hadden gewroken, „mij dunkt, betgeen gij reeds gebruiktet, moet u de verloren krachten eenigszins terug hebben gegeven en u in staat gesteld, onze nieuwsgierigheid te voldoen, door ons een verslag te schenken van uw wedervaren.quot;

De dienaars rezen op en vertrokken, cn vader Syard maakte zich uit bescheidenheid gereed om hun voorbeeld te volgen, toen Adeelen hem verzocht weder te gaan zitten, daar men zijne hulp als klerk van het gezantschap waarschijnlijk behoeven zoude.

Adeelen deed vervolgens zijn verhaal, hetgeen door do aanwezigen met aandacht en belangstelling werd aangehoord. Zoolang hot duurde scheen de Abt eenigszins onzeker of hij het gedrag, dooiden verhaler gehouden, al of niet moest goedkeuren; want ondanks zijn zelfvertrouwen, wanneer hij eenmaal een besluit genomen of een oordeel geveld had, had de goede Abt een bepaalden leiddraad noodig aleer hij zooverre kwam: hij zag dan ook beurtelings den Olderman en vader Syard steelswijze aan: het onverwrikbare gelaat vau den monnik gal hem geene hulp; doch toen op het voorhoofd van Aylva zich eenige rimpels vertoonden, welke ontevredenheid schenen aan te duiden, trok ook de Abt de a. w. 111 4

wenkbraauwen satnen en loosde, toen Adeolen zweeg, een diepen zucht. Er was een oogenblik stilte.

_Tlk moet erkennen,quot; zeide eindelijk Aylva, „dat ik aan u verplichting heb voor de edelmoedige wijze, waarop gij mijn dienaar zijt bijgesprongen. Gij hebt u als een waren Fries betoond, zoo niet als iemand, die met een gewichtige zending is belast. Wel is waar, gij hebt een weinig onvoorzichtig gehandeld, door u tegen de overmacht, en, wat meer zegt, tegen de overheid te verzetten, maar wie zou een zoodanige onvoorzichtigheid niet gaarne verschoonen? Bedaardheid en kalm overleg van jeugdig bloed te wachten, ware even ongerijmd als dat men den zoeten smaak van don room in een hoorn vol hoppebier wilde zoeken. Ik ben ook jong geweest en zou waarschijnlijk niet anders hebben gehandeld dan gij.... alleen spijt het mij, dat gij die Ridders, die u ontzet hebben, niet op ons maal genoodigd hebt.quot;

„Dat zij in Friesland komen!quot; riep Adeelen uit, met kracht zijn drinkhoorn opvattende: „komen zij als vrienden, Adeelastins ') staat voor hen open: komen zij als vijanden, ik zal hun den trots, die hen bezielt, verleeren.quot;

„Hoe!quot; zeide Aylva, hem met verbaasdheid aanziende: „de dienst, die zij u bewezen, schijnt weinig dankbaarhoiid bij u te hebben verwekt.quot;

„Ik haat hen dubbel!quot; zeide Adeelen, „om die dienst zelve. Wat kon mij erger overkomen, bij de eeuwige veete, die ik tegen alle Hollanders voede, dan weldaden van hen te genieten?quot;

„Indien u dusdanige gevoelens bezielen,quot; zeide Aylva, op een scherpen toon, die hem anders niet eigen was, „dan verwondert het mij, dat gij een zending op u hebt genomen, die geheel van een vredelievenden aard is: althans zoo beschouw ik die en ook, geloof ik, de eerwaarde Vader Volkert.quot;

„Voorzeker,quot; zeide de Abt: „onze zending is geheel vredelievend!quot;

„Het betaamt mij niet, uwe bedoelingen te beöordeelen,quot; zeide Adeelen: „wat mij betreft, ik weet wat mijn lastgevers van mij verwachten; — maar hoe dit ook zij, ik vertrouw, gij zult nimmer van mij vergen, dat ik het ontzag, aan afgevaai digden verschuldigd, in mijn persoon zal laten hoonen: en dat een ernstig vertoog, door ons drieën bij den Graaf ingeleverd, mij recht zal verschaflen van de schelmen, die mij zoo onbeschaamd hebben aangerand.quot;

„'t Is zeker,quot; merkte vader Volkert aan, „dat onze waardig-

i) SUds, of steenen huis, was dc beuaming, welke ir. Friesland aaa een slot of sterkte gegeven werd: Adeelastins is dus: het slot van Adeelen,

DE ROOS VAN DEKAMA.

heid dergelijke onbetamelijkheid niet dulden kan; maar onze zending is vredelievend, gelijk ik gezegd heb: en daar blijf ik bij.quot;

„Zoudt gij dan begeeren,quot; vroeg Aylva, zich met eenige bevreemding tot Adeelen wendende, dat de Graaf om uwentwille die dorpers liet opknoopen? Ware een dergelijke wraak een Edelman als gij zijt niet onwaardig?quot;

„Gij hebt gelijk,quot; antwoordde Adeelen: „en ik verlang ook geenszins, dat er om mij te gelieven eenig boer of burger tol spijs der raven verstrekke; —doch het zijn voornamelijk de poorters van Haarlem, die mij beleedigd hebben: en hun stad moet voor hen instaan. Laat een bezending uit de Overheden mij om verschoning komen vragen, en ik zal de zaak als afgedaan beschouwen; doch ontvang ik geen genoegdoening, zoo verklaar ik onze zending afgeloopen, en vertrek morgen weêr naar Friesland.quot;

Niet-tegenstaande zijn ontevredenheid over den dwazen eisch van Adeelen, kon Aylva den glimlach niet terughouden, welken diens buitensporige taal hem afperste; zijn gelaat nam echter spoedig weder een ernstiger plooi: maar gevoelende, dat hij, door Adeelen tegen te spreken, slechts olie in het vuur zoude gieten, hernam hij op een minzamen toon:

„Ik dacht, gij hadt ons verhaald, dat de zaak door tusschen-komst van 's Graven edellieden was bijgelegd en dat gij over en weder vrede beloofd hadt.quot;

„Ik weet wat ik beloofd heb,quot; zeide Adeelen met trotschheid, „en zal het ook nakomen; maar ik heb niet beloofd, geene genoegdoening te zullen eischen. Gij hebt mij, hoop ik, verstaan, mijne Heeren! en gij ook Vader Syard! ik zal u verzoeken, een vertoog in den zin als ik het bedoel op het papier te stellen.quot;

Dit zeggende, keek hij den monnik aan, die hem van zijn kant insgelijks aanstaarde met een strakken blik, die zoowel bevreemding als ongenoegen teekende.

„Hebt gij mij niet begrepen ?quot; hernam Adeelen, bij wien die wijze van aanzien eenigen wrevel verwekte.

„Ik wacht,quot; antwoordde de monnik, „dat de eerwaarde vader Abt en de Olderman mij mede hun wil doen verstaan.quot;

„Recht zoo!quot; zeide vader Volkert: „ziedaar juist wat ik wilde gaan zeggen. Seerp van Adeelen is niet alléén afgevaardigd, en mij dunkt dat wij in een zaak van dat gewicht, niet naar zijne pijpen behoeven te dansen, om mij van een waereldsche uitdrukking te bedienen. Wat dunkt er den waardigen Olderman van?quot;

„Ik heb er niets bij te voegen,quot; zeide Aylva, „dan alleen dit, dat, zoo Seerp van Adeelen zich beleedigd acht, niets hem halet.

52 1)13 HOOS VAN UEKAMA.

zich bij den Graaf te beklagen, mids hij dit in zijn eigen naam en niet als Afgevaardigde van Friesland doe.quot;

„En liet is op deze wijze,quot; riep Adeelen uit, terwijl hij de van gramschap vonkelende oogen van den eenen op den andoren liet rondgaan, „dat gij de eer van onzen landaard ophoudt ? een landsman een mede-afgevaardigde laat gij straffeloos hoonen en weigert gij uwe medeliulp, wanneer hij vergoeding eischt. Vervloekt zij de dag, toen mijn landsluiden hunne keus op mij lieten vallen! vervloekt het uur, dat ik mij die liet welgevallen! vervloekt de geheele zending, waarvan ik mij nooit iets dan rouw voorspeld heb.quot;

„Bedaar Adeelen!quot; zeide de Olderman, „en bedenk u tweemalen, eer gij om een bijzondere zaak die van Friesland in de waagschaal stelt. Noch de hoon u aangedaan, noch uwe jonge jaren, zouden u lot verschoning kunnen strekken, indien gij in dit geval meer gehoor gaaft aan uw drift dan aan hel belang uwer landslieden.quot;

„Mijn jonge jaren!quot; herhaalde Adeelen: „zoo spreekt men altijd! — Men is altijd te jong of te oud. Ik heb toch de drie kruisen achter den rug en ben geen kind meer, al hebt gijlieden wat langer in de waereld rondgeluimeld. En gij moest niet vergelen, dal de slem mijner landgenoolen mij gelijke rechten heeft toegekend als aan u; en dat, wanneer ik spreek, ik het in hunnen naam doe.quot;

„En gelooft gij dan,quot; zeide Aylva, terwijl zijn oogen getuigden van de eedle verontwaardiging, die hem bezielde: „gelooft gij, dal ik minder dan gij ons Vaderland en onze eer bemin? Neen, indien ik de dwaasheden wensch voor te komen, waartoe een kwalijk begrepen eerzucht u aanspoort, het is omdat ik sidder voor de gevolgen, welke zij voor Friesland kunnen te-weeg-brengen. Ik weel, dat gij er u niet over bekommert, of uw beklag een vredebreuk doel ontstaan: dat gij zelfs niets wenschelijker zoudt achten dan een oorlog legen den Graaf; doch ik weet tevens, dat het ons niet geoorloofd is, om ter voldoening aan bijzondere wenschen en inzichten de fakkel der verwoesting in ons vaderland te brengen en alle onze landgenoolen in een wis verderf te storten.quot;

„Gij verkiest dus des Graven boeien, welke hij niet eens meelde moeite neemt van te vergulden, boven de vrijheid ?quot; zeide Adeelen.

Aylva haalde zuchtend de schouders op: „ik zie, waarde Seerplquot; zeide hij: „dat uw ontmoeting van heden u van alle kalmte en bedaardheid heeft ontbloot: en die zijn echter noodig wanneer men een zoo gewichtig onderwerp bepraat: — wij zullen dus hier liever al breken. Ik ga mij kleeden, ten einde

DE noos VAN DEKAM.V

vaardig te zijn om aan des Graven noodiging te voldoen. Vaarwel!quot;

Met deze woorden rees de Olderman op en begaf zich uit de kamer: een voorbeeld, dat terstond door den Abt gevolgd werd, die weinig lust gevoelde om den woordenstrijd met zijn hals-starrigen ambtgenoot te vervolgen. Adeelen bleef dus alleen met vader Syard.

Deze stond bedaard, mei de armen kruislings over elkander geslagen den onstuimigen jongeling aan Ie zien, die, in zijn leunstoel neergezonken, met de beenen uitgestrekt en de vuisten krampachtig gesloten, scheen te zullen stikken van woede. Eindelijk sprong Adeelen met woestheid op, ging vlak voor den monnik staan en zag hem met fonkelende oogen aan.

„Ik achtte u een echten Fries, monnik!quot; zeide hij.

„Ik heb niets gedaan, voor zooverre ik weet,quot; zeide vader Syard, „waarmede ik dezen naam zou verbeurd hebben.quot;

„Gij,quot; vervolgde Adeelen, „gij, die mij aanspoordet vrede te maken met den Abt van Lidlum, ten einde de Hollander geen gebruik zou maken van onze verdeeldheden! gij, die mij den raad geeft, mij met de Vetkoopers te verzoenen en de wapens niet te gebruiken dan tegen onzen algemeenen vijand, gij weigert een vertoog voor mij op te stellen, hetwelk niet nalaten kon een gewenschten oorlog te-weeg te brengen.quot;

„Gelooft gij dan,quot; zeide de monnik, „dat uwe mede-afgevaardigden dat vertoog zouden hebben willen goedkeuren? Zoo gij waant op een dergelijke wijze het doel te bereiken, waar gij naar streeft, bedriegt gij u zeiven. Of waant gij in slaat te zijn, alleen met uwe bloedvrienden en volgeren, de Hollandsche macht te weêrstaan?quot;

„Gansch Westergoo zal de wapens opvatten, zoodra ik het zwaard ontbloot!quot;

„Dat valt nog te betwijfelen,quot; hernam vader Syard: „doch zeker is het, dat noch de Cammingaas, noch de Martenaas, noch de Beymaas, noch een der vrienden van Aylva de hand zullen verleggen, wanneer zij vernemen, dat het niet do zaak van Friesland, maar de bijzondere wrok van Seerp van Adeelen geldt. En wat zal dan het gevolg van uwe oploopendheid wezen? Niets anders, dan dat Graaf Willem u in ketens slaat, uwe goederen verbeurd verklaart, en gelijk Koning Rehabeam weleer, in stede van touwen, schorpioenen gebruikt om er Friesland mede te geeselen.quot;

„Wij zullen ons in dat geval reeds van nu af aan het juk moeten gewennen; want én uw nietige Abt, én de gedienstige Olderman zijn even geneigd, blindelings al de vorderingen des dwingelands toe te staan, raids zij slechts den lieven vrede behouden.quot;

DF, HOOS VAN DEKAMA.

„Er zal onmisbaar oorlog komen,quot; zeide de Monnik : „doch gij zijt de man niet, die hem verwekken moet. De vreedzame Aylva zelf zal zich eenmaal genoodzaakt zien, zijne landgenooten ten strijde op te roepen. Wees tot zoolang bedaard: een te onberaden driftbetoon van uwe zijde kan alles bederven. Beloof mij, om, eer drie dagen verloopen zijn, niet daar aan toe te geven; alsdan zal ik u mijne inzichten en verwachtingen mede-deelen.quot;

„De inzichten en verwachtingen van vader Syard!quot; zeide Adee-len, terwijl hij den monnik met een spottenden glimlach van 't hoofd lot de voeten bekeek.

„Een kleine worm doorknaagt soms een paal, dien een grove stier vergeefs poogt omver te stooten, en de verachte monnik zal wellicht verrichten wat Seerp van Adeelen en geheel zijn luisterrijk gezin nimmer kunnen volvoeren. Doch ga en kleed u : men moet geene Graven van Holland laten wachten.quot;

Dit gezegd hebbende keerde hij zieh om en verliet hel vertrek. De Edelman oogde hem een poos vol verbazing na, en begal zich vervolgens naar zijn kamer, gedurig nadenkende over de vreemde uitdrukking, die de monnik gebezigd had en over den onveiklaaibaren invloed, welken deze over hem uitoefende.

VIJFDE HOOFDSTUK.

De schoon-geveêrde Paauw aanhoorde met begeeren Het Nachtegaelken in de wilgen quiakeleeren, En werd byna verlieft op 't lieftelyck gezanck En 't goddelyck musyck, dat uyt de tacken klanck.

Vondel. Warande der dieren.

Ruim een half uur nadat het in het vorige Hoofdstuk vermelde onderhoud was afgeloopen, wekte een herhaald geklop aan de poort de aandacht van Feiko, die zich toevallig op het binnenplein bevond. Hij ging terstond opendoen en herkende de beide R.id-ders, die hem des morgens uit den nood hadden geholpen: — „Zijt welkom!quot; riep hij met een verheugde stem. „Ik had niet durven hopen u zoo spoedig terug te zien.quot;

„Bevinden uw meesters zich nog te huis¹?quot; vroeg Deodaat, zonder af te stijgon; „ga hun zeggen, dat wij hier zijn om hen naar 's Graven jachthuis te geleiden.quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Ik ga terstond de boodschap doen: hunne Edelhedeu zullen in een ommezien gereed zijn. Hier, Sikko! Hidde! luiaards! waar zijl gij ? Brengt de paarden van die beide Edellieden op stal. Gaat binnen, mijne Heeren! gaat binnen!quot;

„Wij kunnen evenzoo goed in den boomgaard wachten,quot; zeide Deodaat, terwijl hij do teugels van zijn ros eenen dienaar in handen gaf; en, den arm van zijn vriend nemende, wandelde hij den hof in.

„Ziedaar ons den geheelen dag in touw, ten gerieve van dat Friesche gespuis,quot; zeide Reinout op gemelijken toon; „de Graaf had de uitvoering van dezen lastpost ook wel aan anderen kunnen opdragen.quot;

„Het is niemands schuld dan de uwe,quot; zeide Deodaat: „wat behoefdet gij onze ontmoeting van heden morgen op het jachtslot te verhalen. De Graaf heeft ons gezonden, omdat hij begreep, dat wij, wegens de bewezen dienst, den Friezen de meest welkome geleiders zouden wezen.quot;

„Vlei u daarmede! — Gij zult zien hoe vriendelijk die Adeelen

ons zal aanzien____ ik zoü voorwaar lust hebben hem een poets

te spelen: ik geloof dat ik den kokeler, dien de Gravin voor heden avond ontboden heeft, eenige grooten in de hand stop om hem te betrekken.quot;

„Denk, hoe de Graaf dat op zoü nemen; doch van dien kokeier gesproken, ik ben verlangend te weten of hij behendiger zal wezen dan Paolo. Heugt het u, hoe die ons, toen wij kinderen waren, met zijn kunsten wist te vermaken.quot;

„Wij waren toen kinderen, en met weinig tevreden: — ik hield niet van dien Paolo: hij sloeg mij altijd.quot;

„Ja, omdat gij hem altijd tot overlast waart; — maar of onze heeren nog niet gereed zijn!quot;

„Indien zij niet spoedig komen, rijd ik weer heen,quot; zeide Reinout.

„Dwaas!quot; zeide Deodaat: zij wisten immers niet, dat wij komen zouden, en 't wondert mij niet, dat zij lang werk hebben, althans Adeelen, wiens gescheurde hozen waarschijnlijk naar den snijder zijn. Intusschen verlang ik naar hun komst; want deze moesbedden zijn spoedig rondgewandeld en uw gezelschap is alles behalve opbeurend, in de aangename stemming, waarin gij u bevindt.quot;

„Stil!quot; zeide Reinout, hem haastig in den arm grijpende, „luister!quot;

„Ik hoor niets,quot; zeide Deodaat.

„Spreek zacht. Was het geen cyther, die daar gestemd werd?quot;

„Een cyther? Zoü hel lieve meisje van heden morgen ons een seranade geven, ten einde ons het wachten wat te verzoeten?quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Bij onze lieve Vrouwe! men herhialt het geluid! Dezen hoek om! hier komt het vandaan.quot;

Deodaat. volgde zijn vriend, en, de kerk omloopende, welke midden Uisschen de andere gebouwen in den boomgaard vooruitsprong, bevonden zich do beide Ridders voor een klein afzonderlijk huisje, dat met slechts één, vrij hoog geplaatst raam voorzien was, uit welk raam de tonen herklonken, die hun ooren hadden getroffen. Aandachtig luisterden zij; maar hun verwondering klom hooger, toen zij bespeurden, dat die akkoorden slechts het voorspel waren van een lied, hetwelk nu door oen zuivere, smaakvolle slem werd aangeheven. De woorden waren Friesch, en ongeveer van de navolgende beleekenis:

Zegt mij, vriendinnen!

üij dio het weet.

Baart ons het minnen Blijdschap of leed?

Is liefde aan ons leven Tot vreugde gegeven,

Of stort zc ons in zorgen en pijnlijk verdriet? —

— Ik weet het niet.

'k Hoor alle dagen,

Vrolijk van zin,

Liesken gewagen

Van 't heil der min;

„Zij voert ons tot zegen Langs Ijloemrijke wegen.

't Is liomelsche vreugd, die haar goedheid ons biedt,quot; —

— Ik weet het niet.

Foeikjen daartegen

Klaagt zonder end:

„Ik heb dien zegen Nimmer gekend.

Nooit vond ik die bloemen,

Waar minnaars van roemen.

Ach! d .heid eu dorens is al wat men ziet.quot; —

— Ik weet het niet.

Wat Liesken zeide

Had mij verheugd;

Haar Foelkjen schreide:

Weg was mijn vreugd.

quot;Wat moet ik beginnen?

Hoe zullen mijn zinnen Den twijfel ontgaan, die heur rede mij liet? —

— Ik weet het niet.

'k Wil niet verlielen,

01, naar ik gis,

DE BOOS VAN DEKAMA.

Bet mijn gespclrn Hebben het mis.

Genoegen en smarte Schenkt liefde aan het harte;

Maar wat weegt nu zwaarder, do vreugde of 't verdriet? - ■ — Ik weet het niet.

[fet gezang hart reoJs een geruimen lijd aangehoiulen, toen nog .Ie beide vrienden in aandachtige stilte onbeweeglijk stonden te luisteren. Intusscticn hadden de betooverende tonen, welke zij jehoord hadden, op beider ziel een verschillenden indruk gemaakt. liet kalm gemoed van Deodaat gevoelde zich in die weldadige stemming gebracht, welke goede muziek altijd te-weeg-brengt op zielen als de zijne. Hij was met zich zei ven en met de waereld te vrede: en hij verlangde, ja, de zangster te leeren kennen, welke zoo bevallig, zoo zuiver had gezongen; doch hij vergat geenszins dal hij in den boomgaard stond van een voormalig klooster, naast een bed waarop aardbeziën groeiden. Do bruisende ziel van Reinout daar-en-tegen, aan wien die hemelsche zang de melodieën van zijn bekoorlijk vaderland herinnerd had, gevoelde zich in een andere waereld overgeplaatst, hij verbeeldde zich weder aan den oever van do Etsch of Anio de zuivere akkoorden te hooren, door de welluidende orgelkelen der Itali-aansche schoonen met zulk onwederstaanbaar vermogen voortgebracht: — een brandend, weelderig verlangen bedwelmde zijn zinnen: en hij zoü op dat oogenblik de waereld gegeven hebben om die hemelsche zangen, welke hem te meer bekoorden naarmate hij de woorden minder verstond, nogmaals te hooren, en de zangeres, welke zijn gloeiende verbeelding met al de bekoorlijkheden van jeugd en schoonheid versierde, aan zijn kloppend hart te drukken of stervend van genot aan haar voeten neder te zinken.

„Waarlijkquot; — zeide eindelijk Deodaat: „het wachten zou mij nooit verveelen, indien ik altijd op een dergelijke muziek werd onthaald, doch hoe is het met u? droomt gij ? of heeft dat lied u in slaap gemaakt? Gij zijt beter kenner dan ik; maar mij is het zeer goed bevallen!quot;

„Zeer goed!quot; herhaalde Reinout opstuivende: „en gij durlt zeggen: zeer goed!quot;

„In waarheid,quot; hernam Deodaat: „voor zooverre mij scheen, was de stem volkomen zuiver en ontbrak het der zangster niet aan gevoel; misschien zult gij zeggen, dat zij nog eenige leiding behoeft, om.....quot;

„Zeer zuiver!____ geen gebrek aan gevoel!..... Deodaat! gij

zijt de armzaligste, smakelooste aller menschen. Zijl gij een zoon v.m Italiün? Ik heb er dikwijls arm getwijfeld; doch nu ben ik

DE KOOS VAN PEKAMA.

«eker van liet tegendeel. Kunt gij zoo flaauw, zoo afgepast spreken van de goddelijkste akkoorden die ooit menschenooren trollen. Die zangster was geen schepsel van klei en water; het was een engel, een heilige! — Santa Maria! — Zeer zuiver!.....veel gevoel!quot;

„Nu wind u zelf maar zoo niet op: ik zal alles gaaf toestemmen, ofschoon het mij spijten zou, indien die lieve stem aan eenig ander dan een menschelijk wezen toebehoorde; want ik zoö gaarne kennis maken met de zangster: en met engelen ol heiligen ware ik misschien minder op mijn gemak; — doch hoe komt zulk een virtuose in 't gezelschap dier plompe Friezen? — de nachtegaal bij de kikkers?quot;

„Spreek mij niet van die Friezen. — Hoe kunt gij mijn zoete droomen door het noemen van zulke onbehaaglijke voorwerpen zoo wreedaardig verstoren ?quot;

„Om u des te beter het dwaze uwer opgetogenheid te doen gevoelen. Wie weet, die zangster is wellicht eene dier logge, rondwangige, flaauwoogige, plompe Friesche deernen, waar gij heden morgen niets van wildet hooren.quot;

„Zoo gij een ander waart dan Deodaat,quot; zeide fieinout, hall boos en half lachende, „zou ik u uitdagen tot een gevecht op leven en dood, dat gij zoo kwalijk spreekt van iemand, die ik van heden af voor mijne jonkvrouw verkies.quot;

„Des te beter/' zeide Deodaat: „want wij zouden ook geen tijd voor een kamp hebben, vermids de Friezen hun middagslaapje schijnen gedaan te hebben; althans daar komt er een naar ons toe. In waarheid! die schijnt iets menschelijks te bezitten! Ik geloof waarachtig, dat hij een beschaafd voorkomen heeft.

Hij bedroog zich niet; want het was de Heer van Aylva, die, in een donkerkleurig gewaad uitgedost, dat de waardigheid zijner houding nog beter deed uitkomen, naar hen toetrad.

„Het doet mij leed, edele Ridders!quot; zeide hij: ,.dat de onwetendheid, waarin wij verkeerden dat ons verblijf door u met een bezoek zou vereerd worden, oorzaak is geweest dat gij u eenigen tijd zult verveeld hebben.quot;

„O! wat dat betreft,quot; zeide Deodaat haastig: „wij hebben ons geen oogenblik verveeld: — gij bezit hier voortreffelijke middelen tot tijdkorting.quot; — Hier trapte hem Reinout op den voet om hem te doen zwijgen.

„Ik heb,quot; vervolgde Aylva, „de dienst vernomen, welke gij aan mijn reisgenoot en aan een mijner dienaars bewezen hebt: en ik bid u, de betuiging mijner oprechte dankbaarheid aan te nemen, 't Is door dergelijke hnlpbetooningen, dat de wederzijd-sche vriendschap tusschen Hollanders en Friezen meer en meer zal bevestigd worden, en dat onze taak, welke daarheen leiden moet, aangenaam en gemakkelijk worden zal,quot;

DE ROOS VAN PEKAMA.

De twee jongelingen zagen elkander aan, als verwonderd over iooveel minzaamheid en beschaafdheid bij een Fries.

„Maar ik mag u niet langer ophouden,quot; zeide Aylva: „zijt zoo goed mij naar het binnenplein te volgen, waar mijn mede-afgevaardigden u reeds verwachten.quot;

De Ridders volgden op deze uitnoodiging den Olderman, docli niet zonder meermalen om te zien naar het raam, waaruit hel lied zich had doen hooren; even als scholieren, die een poppe-kast niet dan schoorvoetende verlaten wanneer het uur van den schooltijd slaat.

Vergeefs! niets deed zich aldaar bespeuren en zij moesten voor het oogenblik de hoop opgeven, om van haar, wier gezang hen verrukt had, ook het gelaat te leeren kennen.

Op het binnenplein vonden zij den Abt van Sint-Odulf, in een half geestelijk, half waereldsch gewaad, en niet, zoo als de kerkvoogden in andere landen, op een muilezel, maar op een zwaar wel doorvoed Friesch paard gezeten, terwijl Adeelen een prach-tigen witten hengst van reusachtige gestalte onder zich deed huppelen, en een zestal dienaars, mede te paard, hem omringden. Adeelen en de beide Ridders groeteden elkaêr met die gedvvon-gene beleefdheid, welke doorgaans plaats vindt tusschen den verplichte en den verplichter, wanneer zij elkander niet lijden mogen. De Abt was daar-en-tegcn recht uitbundig in zijn welkomstgroet: en zich in zegepraal de handen wrijvende, reed hij Aylva, die inmiddels op een klein bruin blosje gestegen was, op zijde: „ik had het wel gedacht,quot; fluisterde hij hem in: „broeder Syard heeft den wenk begrepen, dien ik hem bij het verlaten der eetzaal gegeven heb: hij is gebleven en heeft Seerp van Adeelen tot betere gedachten gestemd.quot;

„Mij dunkt,quot; zeide Aylva, lachend om zich heen ziende, tegen Adeelen: „dat wij dien sleep van dienaars wel te huis kunnen laten. De weg vanhier tot aan de Vogelesang zal, hoop ik, wel veilig zijn; en al ware hij het niet, onder uwe bescherming en die van deze waardige Ridders geloof ik niet, dat wij twee oude lieden iets te vreezen hebben.quot;

Adeelen was op het punt, hem te antwoorden, dat hij voor zich meer reden tot argwaan dan tot geruststelling zag in het gezelschap van 's Graven dienaars, hij bedwong zich echter en antwoordda op een koelen toon:

„'t Is zoo als het u goeddunkt: — ook dient er wel iemand hier te blijven om te waken voor hetgene wij te huis laten.quot;

„Gij ziet,quot; fluisterde Deodaat Reinout in, „met welk een zorg zij hun harem wenschen te bewaren.quot;

Reinout antwoordda niets; doch, zich op de lippen bijtende, zag hij Adeelen met een verstoorden blik aan.

he noos van dekama.

De dienaars nu, op een viertal na, weggezonden hebbende, begaf de geheele stoet zich op weg.

„Is het ons veroorloofd,quot; zeide Aylva, onder het voortrijden, „de namen te vragen der edele Ridders, aan welken wij heden dubbel verplicht zijn?quot;

„liet smart mij,quot; antwoordde Deodaat, „dat het vermelden daarvan u weinig bevredigen zal, daar onze namen u waarschijnlijk onbekend in de ooren zullen klinken. Mijn vriend heet Reinout, ik Deodaat van Verona.quot;

„Veronalquot; herhaalde Aylva, verbleekende en Deodaat met ingespannen verwachting aanstarende: „Zijt gij van Verona geboortig T'

„Wij zijn te Bononiën opgevoed bij den edelen Carlo della Scala,quot; viel Reinout haastig in, een hem altijd onaangenaam onderzoek naar zijne geboorte willende vermijden.

Aylva zweeg, en een sombere droefgeestigheid verspreidde zich over zijn wezen. Hij scheen echter nog eene vraag te willen doen; maar Adeelen was hem vooruit.

„Alzoo zijt gij geen Hollanders,quot; zeide deze, met een opge-ruimden blik.

„Wij hebben die eer evenmin als gij,quot; antwoordde Reinout op een scherpen toon.

„Des te beter,quot; hervatte Adeelen, zonder de bedoeling des Ridders te bemerken: „dan behoef ik met u niet te veinzen; want ik kom er rond voor uit, ik haat alle Hollancers, en het kost mij moeite, hun eenige vriendschap te bewijzen.quot;

„Met uw verlof,quot; zeide Deodaat: „wij hebben in dit land gastvrijheid genoten en mogen in onze tegenwoordigheid geene beschimpingen jegens zijn bewoners dulden.quot;

„Verschoon mijn vriend,quot; zeide de Abt, haastig tusschen beiden rijdende, ten einde een twist te voorkomen: „hij heeft de ongelukkige gewoonte der Friezen nog niet kunnen afleeren, van overluid te zeggen wat hij denkt.quot;

„Tk hoop, Heer Abt!quot; merkte Reinout aan, die mat deze vergoelijking weinig tevreden was, en als 't ware verlangde om aan alle woorden der Friezen een haatlijke uitlegging te geven, „ik hoop, dat gij van ons het tegendeel niet gelooft.quot;

„Sono due pazzi '),quot; fluisterde Deodaat hem. in 't oor; echter zoo zoetjes niet of Aylva had het gehoord.

„E possibile,quot; zeide deze: „ma hanno tutti due il cor ben posto ^J).quot;

•) liet ziju twee gekken.

^ 't ts mogeliik ; maar beulen heblien zij het hart welijsiilaalst.

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Is uwe Edelheid in ons land geweest?quot; riep Deodail, verwonderd van zijn landtaal zoo onverwachts en zoo zuiver lo hooren spreken.

„Ik heb er een jaar doorgebracht,quot; antwoordde Aylva, „het gelukkigste en tevens het rampzaligste mijns levens; — dan, vergeef mij, het quot;oegt mij op mijnen leeltijd niet, in de tegenwoordigheid van hen die opgeruimd en jong zijn, aan treurige herinneringen plaats te geven. Zoo gij wat gelieft aan te rijden, ben ik daartoe bereid. Het zoude weinig beleefd zijn, te laat op het lustslot te komen.quot;

Dit voorstel vond algemeene goedkeuring, en men nam nu een vluggen draf aan; „Reinout!quot; zeide Deodaat in 't voortrennen tol zijn vriend: „ik wed al wat gij wilt, dal uw schoone zangeres ook in Italièn is geweest. Wil ik het hem zoo aanstonds eens vragen?quot;

„Geen woord van haar tegen die Friezen,quot; zeide Reinout; „zoo gij mij eenigszins vermaak wilt doen. Ik zal u wel eens nader zeggen waarom.quot;

Welhaast bevonden zich nu de ruiters in de breede laan, welke recht op 's Graven jachtslot aanliep. Tol nog toe was het uitzicht meestentijds beperkt geweest door golvende duintjes, deels met eiken kreupelhout beplant, waarvan de dorre lakken nog hielen daar voorzien waren met de verschrompelde en saamgetrokken bladeren van een vorig saizoen, deels mei berken, wier jeugdig lentegroen hel oog verheugde, — deels met enkele popelstruiken, wier aankomend blad in eeuwige onrust op den wind fladderde, — deels alleen overdekt met krakend mosch en geurige duinviooltjes; doch overal aan den benedenkant begroeid met welriekend pijpe-kruid, mei donkere netelslruiken en andere ontelbare gewassen, wier verscheidenheid vooral in hel eerste lenlesaizoen de omstreken van Haarlem in den dos der vreugde kleedt. — Maar nu werd dal uitzicht ruimer; lusschen de kleine dwergeiken door, welke aan weerszijden in de laan stonden, blikle men over een min of meer afhellende vlakte, met een frisch glanzend grastapijt overdekt, op hetwelk duizenden voorjaarsbloemen hare lachende kleuren ten toon spreidden. Op de helft der laan was een plan-kenbrug, gelegd over een smalle vaart of wetering, die van nabij Haarlem af lol aan Noordwijk liep, en van welke, ofschoon meest verzand, nog de sporen te vinden zijn op de plaats die wij beschrijven. Deze vaart werd niet verre vandaar gevoed door een smalle beek, welke hel overtollige duinwater aanvoerde, en, alvorens zij zich ontlastte, om een gedeelte der vlakte heenkronkelde en er een soort van afgezondeid vak van maakte, dat nimmer door eenig vee betreden werd, maar tot een lustperk diende, waar de Graaf zich, benevens zijn hofgezin, met onderscheidene spelen en

DE ROOS VAN DliKAMA.

oefeningen ging vermaken, en 't welk daarom 's Gravenmade') g

heette, welke naam tot heden nog aan die plek gebleven is. 1'

Ten noorden en ten zuiden paalde deze vlakte aan onafzienbare h

weiden, waarop vette runderen graasden, of waar men jeugdige 'i

veulens in zag dartelen; en ten westen aan een heuvelachtigen e

grond, met schapen bedekt en door kleine partijen kreupelhout 1

omgeven, terwijl de blanke toppen der zeeduinen zich daarachter 1

verhieven en den gezichteinder sloten. Maar, recht voor zich uit, (

zagen de ruiters het jachthuis, omringd met eeuwenheugende |

eiken en zware beuken, waarvan de eerste door hun talrijkheid, door den rijkdom en de menigte hunner takken en twijgen, bijna even weinig doortocht aan de zonnestralen vergunden, als de breede en dichtgebladerde kruinen der laatstgemelde. Geen oord ter waereld levert in den voorjaarstijd zulk een verscheidenheid en menigte op van lieflijk zingende vogels als Holland, en in Holland is er geene streek, waar zij zich in zulk een aantal ophouden als aan den duinkant: en welke plek ook op aarde schooner en rijker aan prachtige of lieflijke tooneelen wezen moge, geen bestaat er, waar de natuur zich zoo bestendig levendig voordoet. Het was dan ook geen wonder, dat Floris de Vijfde, toen hij het bevalligst en best gelegen hoekje gronds, dat in zijn gebied te vinden ware, had uitgezocht om er een jachtverblijf neer te zetten, geen meer geschikten naam voor het nieuwgebouwde lusthuis wist uit te denken, dan dien, welke het bestendig gezang der vogelen, die den omtrek vervrolijkten, hem als van zelve aan de hand moest doen.

Het jachthuis zelf was eenvoudig en slechts van hout getimmerd, doch bevatte ruimte genoeg om des noods een tijdelijke huisvesting aan den Graaf en aan zijn meest verheven gasten te verschaffen, terwijl eenige kleinere gebouwen, welke dieper in 't bosch en minder in 't gezicht gelegen waren, de jagers van minderen rang konnen bergen, en tot stalling dienden voor paarden en honden. Geene gracht noch muur verdedigde hei hoofdgebouw, 't welk dan ook niets aanbood, dat eer, vijand in de verzoeking bad kunnen brengen om er een aanval op te beproeven, daar het, als van den weg af gelegen, geen punt opleverde, dat de moeite waardig was om versterkt te worden, en bovendien geen anderen buit verschaffen kon dan de weinige meubelen, waarmede het voorzien was. Op de gewelfde poort prijkte nog altijd de oude liebaard van Holland; welken de Graven uit het Henegouwsche huis, zoowel uit hoogachtirg voor de nagedachtenis des stichters, als uit inschikkelijkheid voor de dankbare

i) Made ('t Engelsche meadow} is een groen V'?ld, biervan zich vermeien, spelemeien, voor; zich op 't veld vermaken.

DE ROOS VAN DEKAMA.

gevoelens, die de naburige landbewoners jegens hunnen weldoener Floris bleven koesteren, waren blijven eerbiedigen; maar ook hunne leeuwen vartoonden zich op de banier, die, als bewijs van 's Graven aanwezigheid, uit een der kruisramen stak, hoedanige er drie in den voorgevel waren, om wier bogen kunstig gesnedene bloemfestoenen praalden, en boven welke drie hertenkoppen de bestemming van het gebouw aankondigden. Vier kleine toientjes, den vorm hebbende van peperbossen, staken boven het dak uit, hetwelk eenvoudig met riet gedekt was.

Het was echter niet binnen dit gebouw dat zich de nieuw aankomenden begaven. Links daarvan, op een vrij uitgestrekt plein, hetwelk met Iraaie ijpenboomen omgeven en door een gevlochten heining legen alle inbreuk beveiligd was, oefenden zich eenige wapenknechten, althans dit geleken zij van verre te zijn, in het schieten met den kruisboog. Een verlengde maaltijd had hen naar bet scheen in eene vrolijke stemming gebracht, en men kon reeds op zekeren afstand hun uitbundig gelach en juichen vernemen. In weêrwil van het spel, dat hen bezig hield, hadden zij de aankomende ruiters van verre bespeurd, en een hunner had uit al zijn macht het perk verlaten, om hen in 't gemoet te loopen. Hij naderde Deodaat, wisselde zachtjes een paar woorden met hem, en keerde vervolgens naar zijn makkers terug.

„Deze knaap verzocht mij,quot; zeide Deodaat, zich tot de Friezen wendende, u uit te noodigen om hier af te stijgen, en u bij het gezelschap te voegen, dat ginds met den boog bezig is; gij kunt u aldaar vermaken, totdat de Graaf van zijn middagslaap ontwaakt en de Gravin van haar rit terug is.quot;

Tegen dit verzoek was niets in te brengen. De paarden werden aan de dienaars overgelaten, die hen naar de stallingen brachten, en de afgestegen ruiters wandelden naar de boogschutters, die, zonder hun spel voor een oogenblik te staken, zich vergenoegden met den Friezen een nieuwsgierigen blik toe te werpen, en, voor zooverre zij in de nabijheid stonden, hen met een korten, doch wellevenden groet te verwelkomen. Dit onthaal, hoewel zonder plichtpleging, was politiek en door den Graaf voorgeschreven. Men wilde bij de afgevaardigden de overtuiging doen ontstaan, dat zij, als goede vrienden en bekenden, zonder komplimenten ontvangen werden, en behandelde hen daarom als zoodanig. Een enkele der aanwezigen, die het ambt van ceremoniemeester scheen waar te nemen, kwam uit den drom te voorschijn, en sprak de afgevaardigden aan: „het heeft den Graaf zeer leed gedaan,quot; zeide hij, „u heden middag niet ter maaltijd te kunnen hebben; maar het is hier buiten slecht ingericht tot het geven van gastmalen: — in 't laatst dor week hopen wij er hier echter een te geven, waartoe de voorbereidselen gemaakt worden. — Ik zie, geloof

DE ROOS VAN DEKAMA.

ik, hier den edelen Aylva,quot; (eene buiging) „den waardigen Abl van Sinl-Oduli,quot; (eene buiging) „den doorluchten afslammeling van Frieslands koningen,quot; (eene buiging). „Zoo gij, mijne Hee-ren! u, zoolang de Graaf niet hier is, met ons gezelschap wilt vergenoegen, en een glas echter, gekruiden wijn met ons drinken, zal het ons tot eer strekken. Wij ontvangen u gul en vrij: — morgen is het de dag der plichtplegingen.quot;

Hij, die deze woorden sprak, was een man van middelbare gestalte, en naar het scheen tusschen de dertig en veertig jaren oud: zijn houding was edel en vrij: zijn toon was kortaf, als van iemand die gewoon is in 't veld bevelen te geven: zijn tongval eenigszins uitheemsch. Zijn gelaat, door de zon geroost, kondigde iemand aan, die nimmer tochten of vermoeienissen geschroomd had, en zijn sprekende oogen een «ere hooghartigheid. Wat zijn kleeding betreft, die was hoogst eenvoudig en bestond, even als die van de meeste aanwezigen, uil een groen buis met mouwen, dat op de dijen afhing, om het midden gesloten en met bonte randen voorzien was: een kleine kalot, van rood ol geel laken, met een klep van achteren, en van boven met een topje voorzien, waarvan zij den naam van toppermuts had, bedekte het hoolJ tot over de ooren: een vest en hozen van dezelfde kleur en stoffaadje, benevens zwarte tootschoenen, maakten de verdere dracht uit der aanwezige boogschutters.

„Wij zijn gevoelig aan de beleefdheid, welke men ons bewijst,' zeide Avlva tegen den edelman, die het woord gevoerd had: „een rond en gul onthaal is ons het aangenaamst: en hel zou ons spijten, indien iemand om onzentwil plichtplegingen maakte.quot;

„Bij Sint-Nikolaas!quot; zeide Adoelen halfluid tegen den Abl; „men had ons toch een betere plaats kunnen geven dan onder stalknechten en jagers, zoo als dit volkje schijnt.quot;

, Wat dat betreft,quot; zeide lachende de edelman, die deze aanmerking gehoord had, „stel u gerust daaromtrent. Gij ziet hier al wat onze adel luisterrijkst bezit: die nu den boog spant is de Heer van Ligny: naast hem, de lleeren van Walcourt en An-togne: Henegouwen bezit geen kloeker ridders dan deze drie Baanrolsen: die jongeling met zijn blonden kroeskop is de Heer van Brederode, en die mei hem spreken zijn twee gebroeders uit den huize Teylingen; die met het deftige uitzicht is een Haemslede: — allen zijn aan het voormalige stamhuis vermaagschapt, en getrouwe dienaars van het tegenwoordige.quot;

„En gij zelf,quot; zeide Adeelen, terwijl de vreemdeling voortging met de namen der aanwezigen op te noemen: „mag men naar uw naam vragen'?quot;

„Ik ben Heer van Treslong in 't Hencgouwsche,quot; antwoordde de Ridder, terwijl een vluchtig rood zijne wangen bedekte, „maar

DE ROOS VAN DEKAMA.

komt mijne Heeren! hoe is het? zult gij niet met ons eene kans wagen? — Het smart mij, dat ik op het oogenblik builen de gelegenheid ben om den waardigen Abt een gezelschap overeenkomstig zijn stand te bezorgen; maar al de geestelijke Heerui zijn met de Gravin uit rijden.quot;

„BekomtLer u deswege niet,quot; zeide de Abt: „ik zie gaarne een goed schot.quot;

„Hij zoö des noods nog een boog hanteeren,quot; zeide Adeelen: „ik verzeker u, Heer van Treslong, naardien dat uw naam is, dat onze Friesche monniken de strijdkolf en den boog meer in de hand hebben dan het getijboek en dat, bijaldien ik geen goed kuras gedragen had, mij een Lidlummer monnik voor mijn tijd naar de eeuwigheid gezonden had.quot;

„In de daad!quot; zeide Treslong: „en heeft die twist gevolgen gehad ?quot;

„Eenige bebloede koppen. — Wij hebben vrede gemaakt en den zoen met een deftigen maaltijd gevierd, waar wij alle veete hebben afgedronken.quot;

„Van drinken gesproken. — Ik zoü bijna vergeten u het welkom te brengen. — Herman! hier! vul ons een verschen nap.quot;

De schenker, tot wien dit bevel gericht was, had bij zich op een houten stelling een fiksch vaatje staan met net geschuurde zilveren randen en een kraan van 't zelfde metaal. Drinkschalen van onderscheiden vorm en soort waren daarnevens: en die gevuld hebbende, bood hij ze Treslong en den Friezen aan.

„Ziethier de echte drank van 't land,quot; zeide Treslong, „waarvoor ik hypocras en malvezij laat staan, mits zij slechts naar den eisch bereid worde. Gelooft mij, mijne Heeren! deze is volgens het echte recept: zuivere Lotterwijn, gelijk onze neef.....

ik meen gelijk de Graaf..... de Hertog van Gelder, wil ik zeggen, dien niet drinkt.quot;

Hier zweeg hij, eenigszins verward, terwijl Aylva hem opmerkzaam aanzag.

„Ik heb nimmer beter drank geproefd,quot; zeide de Abt, de drinkschaal met welgevallen ledigende.

„'t Smaakt wel!quot; zeide Adeelen: „doch ik voor mij zoü een ieug swietendrank blijven verkiezen.quot;

De omstanders, voor zooverre zij dit hoorden, zagen Adeelen met verbaasdheid aan, niet wetende wat hij door swietendrank bedoelde: maar de Abt redde hen uit de onzekerheid, door de mededeeling, dat het een Friesche drank was, uit gedroogde rozijnen getrokken; op het vernemen waarvan de meeste edellieden de schouders ophaalden en Adeelen medelijdend aanzagen.

Treslong en de beide Friesche edelen namen nu mede deei aan het spel: Aylva gal' weldra blijk, dat hij de oefeningen zijner B. W. III 5

DE ROOS VAN DEKAMA.

jeugd onderhourlen, althans niet verleerd had, daar hij de schijf nimmer miste. Tol zijn bevreemding zag hij, dat de meesten dei-aanwezigen vrij slecht schoten en nimmer hel middelpunt zoo nabij kwamen als de Heer van Treslong.

„Waarachtig!quot; fluisterde hem Adeelen in: „zoo dat volk niet beter weet te mikken, zal er nooit eer in steken om met hen slaags te raken.quot;

Meer en meer begonnen de gemoederen door drank en spel verhit te worden, toen er een twijfelachtig schot plaats vond, waardoor de goede harmonie, die tot nog toe geheerscht had, gevaar liep van verbroken te worden. Adeelen had namelijk de schijf herhaalde reizen in de middelste kringen geraakt en dacht reeds zeker van den prijs te zijn, toen de Heer van Treslong zoo juist aanlegde, dat hij zijn pijl volkomen in het middelpunt dieef. Straks ontstond er een uitbundig gejuich, en de Heer van Spangen, die den inzet bewaarde, was reeds gereed dien aan den winnaar ter hand te stellen, toen Adeelen tusschenbelde trad, en beweerde dal het schot niet gelden mocht, aangezien Treslong, toen hij afschoot, niet op den behoorlijken afstand was blijven staan, maar een stap voorwaarts gedaan had. Uit eenen mond spraken de aanwezige edelen den Fries tegen, die, verontwaardigd dat men, zoo hij 't noemde, de waarheid zoo onbeschaamd dorst loochenen, zijn handschoen uittrok en die op hel zand wierp, tevens zwerende, zijn gezegde te zullen goedmaken tegen al wie een kamp met hem dorst wagen.

Vlugger dan een patrijshond die op het gevelde wild aanschiet, was Reinout, die met Deodaat en eenige Ridders van minderen rang op een afstand was blijven staan, dadelijk naar het rldderpand toegesprongen en reeds strekte hij de hand uit om het op te vatten, toen Treslong met een donderende stem uitriep: „terug!quot; — Terstond trad de jongeling verlegen achteruit en er ontstond een algemeene stilte.

„De Friesche edelman heeft gelijk,quot; zelde Treslong: „ik ben onwillekeurig een stap vooruitgegaan: ik zou echter de verschoning kunnen bijbrengen, dat hij zijn aanmerking had behooren te doen vóór, of op hel oogenblik dat ik mijn pijl afschoot; maar daarvan wil ik geen gebruik maken, ik sta hem den prijs af.quot;

„Gij zijl bij God de eenige ronde kaerel, dien ik hier ontmoet heb,quot; zeide Adeelen, naar hem toegaande en hem de hand toestekende, die Treslong al lachende schudde; de overige edellieden, over de uitdrukking van den Fries gebelgd, zagen bleek of rood van gramschap en meer dan een sloeg de hand aan zijn dolk.

„Met uw verlof,quot; zelde de Heer van Brederode tegen Treslong,

DE ROOS VAN DEKAMA.

„is het uwe bedooling, dat wij ons hier straffeloos door dien vreemdeling laten beleedigen?quot;

„Ik ken hier geen vreemdeling, mijn Heer!quot; zeide Treslong; „ik houde al de aanwezigen voor getrouwe vazallen van Graaf Willem, en het is mijn ernstig verzoek, dat de zaak hierbij blijve en dat alle ongenoegen met den beker worde afgewisseld.quot;

Aylva zag nogmaals den Heer van Treslong zijdelings aan; maar zijn verwondering over den hoogen toon, welken deze voerde, was geweken. Hij trad een weinig terug, en Adeelen ter zijde trekkende, fluisterde hij hem ongemerkt in 't oor: „bedwing u zooveel mogelijk; ieder is hier niet wat hij verbeeldt te zijn, of ik bedrieg mij grootelijks.quot;

Naauwelijks was de eensgezindheid, ten minste schijnbaar, teruggekeerd, of een daverend hoefgetrappel liet zich aan den boschkant hooren en een schitterende stoet van edele Heeren en Vrouwen kwam een der zijlanen uitgereden. Nabij het perk stapten zij af, om zich bij het gezelschap te vervoegen, dat aldaar vereenigd was. Een schoone vrouw, in cierlijk rijgewaad gekleed, en welke men, zoo aan haar uiterlijke, als aan de eer welke noen haar bewees, voor de Gravin van Holland herkende, trad vooruit, aan de hand van een edelman van ruim vijftig jaren, wiens deftig mannelijk voorkomen wel geschikt was om ontzag en eerbied in te boezemen.quot;

Treslong ging hun te gemoet en wisselde eenige woorden met hen, welke door de Gravin met koele deftigheid en door haar geleider met een bedenkelijk hoofdschudden werden aangehoord.

Aylva had insgelijks een schrede vooruit gedaan, toen hij in den nieuw aangekomen edelman den Heer van Beaumont herkende, met welken hij voor vijfentwintig jaren meer dan één wapentocht gedaan had. Hij bleef echter staan, in afwachting of deze hem insgelijks herkennen zoude.

„Gelijk ik u gezegd heb, Mevrouw!quot; zeide Treslong overluid tot de Gravin; „het is nog onzeker of de Graaf heden wel verschijnen zal; nu hij zoo met die verwenschte schele hoofdpijn geplaagd is. Mag ik intusschen aan u, gelijk aan den Heer van Beaumont, de edele afgevaardigden van Friesland voorstellen?quot;

De Gravin beantwoordde met eene koude beleefdheid den groet der Friezen, en had zelfs moeite om eene kleine opwelling van wrevel en ongeduld te bedwingen, toen haar de goede Abt welwillend aanraadde zijn middel van vitriool en dun bier tegen 's Graven hoofdpijn te beproeven; — maar Beaumont, die Aylva terstond herkende, trad naar hem toe en drukte hem hartelijk de hand.

„'t Is lang geleden, dat wij elkander laatst ontmoet hebben,quot; zeide hij, „en het verheugt mij hartelijk iemand te vinden, met

DE ROOS VAN DEKAMA.

wien ik nog over den ouden tijd kan praten. Ware ik niet, ten einde mijn reputatie als galant Ridder op te houden, verplicht geweest de dames op haar rijtochtje te vergezellen, ik zoude wel hier gebleven zijn om u vroeger te ontvangen. Ik zie met vreugde, dat gij onze oude krijgstochten nog niet vergeten zijt. Althans de keten, die u mijn broeder vereerde, en waarvan hij mij goedwillig een gelijke aanbood, hangt nog ter herinnering aan uw hals. — Mij dunkt,quot; vervolgde hij, met een ontevreden blik omziende, en Aylva ter zijde trekkende; „die ontvangst is niet geweest gelijk die behoorde.quot;

„Het onthaal was gul en vrolijk,quot; antwoordde Aylva: „en men moet der jeugd zoowat toegeven; — doch wanneer men denkt een ouden gediende, als ik ben, beet te hebben, bedriegt men zich.quot;

„De grap was niet oorspronkelijk tegen u gericht,quot; zeide Beaumont: — „en ik kan u betuigen, dat er geen opzet tot belee-digen bestaat.quot;

Intusschen hadden de Gravin en hare Edelvrouwen meeren-deels op aangebrachte vouwstoelen, schabellen of tuinbanken plaats genomen, en zich met de Edellieden aan cnderscheidene in zwang zijnde spellen gezet. Adeelen, die weinig van die spellen verstond, vergenoegde zich met den in zijn oog zoo vreemden en zonderlingen tooi der jonkvrouwen aan te gapen, nu en dan, zonder te wachten tot men hem bediende, zijn beker aan het wijnvaatje te vullen, (een ongemanierdheid, waarover ieder groote oogen opzette, en welke aan verscheidene dames deed vragen, wie toch die kaalgeschoren wildeman ware), en somtijds hard te geeuwen, waar aan niemand zich ergerde. Wat den goeden Abt betrof, hij was wel aan de Aartsbisschoppen van Keulen en van Trier en aan andere hooge prelaten voorgesteld; doch deze machtige rijksvorsten achteden het te veel beneden zich, met den kerkvoogd van Sint-Odulf in gesprek te treden; die zich dan ook genoodzaakt zag, zijne toevlucht te nemen tot het spelen van de rol van opmerker en tot het heerlijke vocht, dat hem echter spaarzamer werd toebedeeld dan hij wel verlangde.

Nadat men eenigen tijd op deze wijze had doorgebracht en zich ondertusschen met kruidkoeken en andere lichte spijzen had verkwikt, wezen plotslings verscheidene vingers onder een vrolijk gelach naar de oprijlaan, waarheen zich dadelijk aller oogen wendden. Niemand was er bijna, die zijn vrolijkheid bedwingen kon bij het zien der twee zonderlinge personen, die van verre kwamen opdagen. De een was niemand anders dan de beroemde meester Barbanera, op een paard gezeten, zoo mager als hij zelf, hetwelk moeite genoeg had om door het zand voort te komen op drie pooten weike den schijn hadden of zij elk van een afzonderlijk

DE ROOS VAN DEKAMA.

paard genomen waren, zoo weinig evenredigheid hadden zij onderling: terwijl een vierde poot in trage luiheid achteraan sleepte. De andere persoon was de hansworst, die een graauwen ezel bereed, welke, behalve met hem, nog belast was met een houten kast, waarboven Cezar in alle baviaansche deftigheid te pronk zat.

Naauwlijks had de Gravin hem opgemerkt, of de koele onverschilligheid, waarmede zij tot nog toe in spel en onderhoud gedeeld had, maakte plaats voor een schier kinderachtige blijdschap : en terstond gelastte zij, dat men die beide kwanten, tot wier ontbieding zij zelve last had gegeven, in hare tegenwoordigheid zoü geleiden.

ZESDE HOOFDSTUK.

Tot u koom ick om hulp, vermits u swarte flessen Gaen dieper in gespoock als alle toveressen.

Wat ick u bidden magh, laat my door uwe gunst Eens sien, tot myn gerief, de krachten van de kunst.

Cats. Spoockliefdc.

Het was in den tijd, waarin onze geschiedenis voorviel, ja nog wel later, geene ongewone zaak, dat reizende zangers, vinders, rneistreels of potsemakers ter verkorting' der middaguren bij groote Heeren werden ontboden: en noch l'Incomparabile noch zijn hansworst, noch zijn aap, betoonden dus eenige verlegenheid, toen zij zich door een daartoe afgezonden paadje voor het edel gezelschap op het grasperk gevoerd zagen. De kist, door de kunstenaars medegebracht, werd nu ontpakt: al de aanwezigen plaatsten zich op last der Gravin in een wijden kring en ontvingen stipt bevel, de te verrichten toeren niet te storen, noch den kokeier te naauw op de vingers te kijken en hem zijn geheimen af te neuzen, want de Gravin behoorde tot die lieden, welke, niet vlug zijnde om het fijne van een kunstgreep te vatten, daarom juist niet gaarne zien, dat anderen die beter begrijpen dan zij.

Zoodra de toestel in behoorlijke orde gebracht was, begon de hansworst, na een diepe buiging, een treflijke redevoering, waarin hij de schoone Gravin en haren doorluchtigen Echtgenoot boven alle andere vorsten van Europa verhief, en er breed van opgaf, dat de beroemde Barbanera zich alleen de verre reize naar Holland getroost had, om in de tegenwoordigheid van den Graaf

DE ROOS VAN DEKAMA.

aller Graven en den Veldheer aller soldaten gebracht te worden.

„Een fraaie aanspraak!quot; zeide do Aartsbisschop van Trier legen de Gravin, toen de nar algemeen werd toegejuicht: „jammer maar, dat ik die op mijn doorreize woordelijk door den spreker heb hooi en opsnijden aan het Hof van Gelder, alleen met verandering van namen en titels.quot;

„Onze waarde neef van Gelder zal zich toch niet beroemen dat hij nu reeds de Hertog aller Hertogen is, tenzij hij het sedert een paar duigen geworden zij,quot; antwoordde de Gravin, doelende op de Hertogelijke kroon, welke den Graal van Gelder geschonken was, en die zij wist, dat door haren gemaal geweigerd zou worden.

Onderscheidene toeren, door de drie kunstenaars met een gelukkig gevolg ten uitvoer gebracht, droegen, meer nog dan de aanspraak, de algemeene goedkeuring weg, welke echter, om een echt graramatikale spreekwijze te bezigen, aan den kwakzalver in den stelligen, aan den alwillensdwaas in den vergelijkenden, en aan den aap in den overtrelfenden trap geschonken werd. Alleen het gelaat der Gravin had zijn koele stemming hernomen, welke zelfs, toon de kunstverrichtingen eenigen tijd geduurd hadden, door kennelijke teekenen van weerzin en ongeduld werden vervangen. Om deïe verandering in hare gemoedsgesteldheid, welke door een al te haastigen lezer wellicht aan een vrouwelijke gril zoude kunnen worden toegeschreven, te verklaren, dient men te weten, dat de Gravin naar de kunstenaars niet zoozeer verlangd had om hunne behendigheid in gewone goochelaars-kunsten te bewonderen (ofschoon de/.e de voorgewende reden ware): als wel omdat zij vernomen had, dat meester Barbaneia hst in de verborgene wetenschappen lot een hoogte gebracht had, welke de zoodanigen, die cr getuigen van geweest waren, met verbazing vervuld had; en dal zij in 't geheim vurig verlangde, eenige bewijzen zijner bekwaamheid in die vakken te vernemen. De gewone kunsten, hoe vernuftig ook gedacht en hoe behendig ook uitgevoerd, verwekten bij haar dus niets dan verveeling, even als dikwijls een wel uitgevoerd treurspel geen aandacht waardig is bij dezulken, die alleen om hel ballet gekomen zijn: zij haakte naar het oogenblik, dat al die bekers en balletjes en kastjes verdwijnen zouden om voor de in haar oog meer belangrijke kunsten plaats te maken; maar, gelijk het doorgaans gaat, zij was beschroomd om daartoe blelligen last te geven, ja zelfs om hare geheime begeerte aan iemand mede te deelen. Eindelijk echter werd zij uit dien staat van ongeduld verlost, door een vraag, welke Treslong aan den hansworst deed, wal of er namelijk in den zak school, dien hij bij zijn komst zoo zorgvuldig onder de tafel geplaatst had.

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Daar in dien zak,quot; was het antwoord, „zit liet wonderbare glas, waarin mijn meester de toekomst leest.quot;

„Ei! de toekomst! — En kunt gij die ook reeds verklaren, vriendje ?quot;

„Dij Sint-Jnlfus,quot; zeide de nar; „ik lieb dagwerk om den menschen de dwaasheden te verwijten, die zij gedaan hebben, zonder dat ik er dia behoef bij te voegen, welke zij zullen doen.quot;

„Een goed antwoord,quot; zeide Treslong; „maar zoo het Mevrouw behaagt, zouden wij de geheimen van dal tooverglas ook wel eens willen kennen.quot;

„Mijn vermaarde meester,quot; zeide de hansworst, „zou het uit eigen beweging niet gewaagd hebben, de kennis, welke hem zijn verborgen wetenschap van de bovenzinnelijke en bovennatuurlijke dingen verschaft heelt, op zulk een verheven gezelschap toe te passen: en hij zal daartoe niet overgaan dan op drie voorwaarden, waar de billijkheid san een iegelijk van zal blijken.quot;

„Men moet ze echter eerst hooren om ze te kunnen beöor-deelen,quot; zeide de lieer van Teylingen: „welke zijn uw voorwaarden ?quot;

„De eerste is, dat het de uitdrukkelijke begeerte van Mevrouw de Gravin is, dat mijn meester zijn verborgene kennis ten loon spreide.quot;

„Mevrouw de Gravin hoort, wat die nar verlangt,quot; zeide Treslong lachende: „zal zij zoo goed zijn, een bevel dienovereenkomstig te geven?quot;

„Het zij zoo!quot; zeide de Gravin, half tevreden en half wrevelig: tevreden, omdat aan haar wensch voldaan werd; wrevelig, omdat zij zulks bekennen moest.

„Het tweede verzoek mijns meesters is, dal niemand het hem wijle, noch hem op de eene of andere wijze mishandele of' be-nadeele, zoo altemei deze of gene zijner woorden iets bevallen mocht, dal min aangenaam in de ooren klonk.quot;

Hel voorhoofd van den Heer van Treslong fronselde zich cn hij zag de Gravin vragende aan.

„Deze bede is hoogst billijk,quot; zeide de Gravin: „en ik verwacht, dat niemand der aanwezigen zich legen hare vervulling verzetten zal.quot;

„Wal de derde betreft,quot; vervolgde de dwaas, eene koddige buiging makende, „zij bestaat alleen daarin, dal he! aanzienlijk gezelschap indachtig zij, hoe wetenschap boven vlugheid verbeven is en dus op eene hoogere belooning aanspraak mag maken.quot; '

De Gravin knikte goedkeurend met het hoofd en wachtte nn, even als elk ander, met ingespannen nieuwsgierigheid wat er volden zou. Met behulp van zijn makker ruimde Barbanera alles wal

DE ROOS VAN DEKAMA.

hem hinderen kon van de tafel, plaatste er vervolgens een glas op van buitengewone grootte, vulde het tot op de helft met een doorschijnend vocht, hetwelk hij uit een lederen flesch schonk, en wierp er onderscheidene poeders in, waarna hij den bokaal weder toedekte. Straks werd men een zonderlinge werking in het glas gewaar; de daarin geworpen stoffen losten zich op en vormden onderscheidene gedaanten, naar ertsen en plantsoorten, ja zelfs naar dieren en menschen zweemende, verschillende van kleur en grootte. Nadat men gedurende eenige oogenblikken dit schouwspel had aangestaard, kondigde de hansworst aan, dat al wie zulks verkoos eenige vragen aan zijn meester kon doen.

Geen mensch deed zich op; want, behalve dat niemand bij zulke gelegenheden gaarne het voorbeeld geeft, dorst men niet beginnen zonder de toestemming der Gravin, op welke alle blikken gevestigd waren.

„Mevrouw!quot; zeide eindelijk Treslong: „indien uwe Genade hel voorbeeld niet geeft, zal niemand onzer de vermetelheid hebben het orakel te raadplegen.quot;

„Wat zoü ons lot ons kunnen schelen,quot; zeide de Aartsbisschop van Keulen, „indien wij niet omtrent dat onzer edele gastvrouw gerustgesteld waren.quot;

„Hoe, Hoogwaardigste!quot; zeide zij glimlachende, „pij die een Prelaat zijt, gij spoort ons aan, een duivelskunstenaar te raadplegen.quot;

„'t Zijn allemaal fratsen en narrepoetserijen.quot; hervatte de Dignitaris: „ik heb dat meer gezien; maar het loopt op dwaasheid uit.''

„Welaan dan,quot; zeide zij; „hoewel het ons weinig betaamt, zullen wij ons niet aan het algemeene verlangen onttrekken: doch wij begeeren, dat niemand ons volge, uitgenomen Yolente van Dampmartin en Ottilia van Naaldwijk: wij vrouwen,quot; vervolgde zij met een vrolijken lach, „vertrouwen ongaarne onze geheimen aan de ooren van zooveel bijstanders.quot;

Men trad eerbiedig op zekeren afstand terug: de Gravin, dooide twee jonkvrouwen vergezeld, begaf zich naar den kokeier, wien zij de vraag voorstelde, of zij nog lang met haren echtgenoot gelukkig zoude wezen. Barbanera boog zich eerbiedig, lichtte het deksel van het glas, stak er het eene einde van zijn toover-staf in, en gaf haar het andere in de hand, terwijl hij zelf met een zilveren pijpje in het vocht blies.

Terwijl zij des meesters voorschrift opvolgde, gaf, ondanks haar voorgewende bedaardheid, het trillen van het glas haar heimelijken angst te kennen: de waarzegger zag haar beurtelings scherp in de oogen en dan weder in het glas. Op eens trok hij de wenkbraauwen saSm ; de Gravin ontstelde en zag in het glas:

DE ROOS VAN DEKAMA.

het vocht was op eenmaal zwart geworden, en de zich daarin bewegende gedaanten zwommen als paarlen of tranen heen en weder. Het gelaat der schoone vrouw werd bleek als een doek.

De omstanders, die de vraag niet gehoord, doch wel de kleurverandering der Gravin bespeurd hadden, stonden verbaasd en verstomd. Treslong deed een stap voorwaarts: maar trad weder terug, toen hij bemerkte, dat de zwarte tint na eenige oogen-blikken weder verdwenen was en alles zich in het glas voordeed als te voren.

Nu stak Barbanera het hoofd naar de Gravin: en de toover-roede terugnemende, fluisterde hij haar de navolgende voorspelling in 't oor:

„Sombres jours bientót viendront:

Haults Seigneurs trépasseront;

Paix et lesse ja suivront:

Lis et roses fleuriront.quot;')

Teffens wees hij op het glas, waar de Gravin, of werkelijk, of door een spel van hare verbeelding, een bloemkransje op den bodem zag liggen.

„Het slot vergoedt het begin,quot; zeide zij zuchtend; „ik verlang verder niets te weten. Mejuffers!quot; vervolgde zij tot de haar omringende dames, zoodra zij naar hare plaats gekeerd was: — „ik raad geene van u allen aan, den meester te gaan raadplegen. Het is een te gevaarlijk spel voor vrouwen.quot;

„Het zal derhalve onze beurt worden,quot; zeide 's Graven vertrouweling, de Heer van Naaldwijk: „wat mij betreft, ik geef er niet om of iemand de vraag en het antwoord hoore. Hekse-meester!quot; vervolgde hij, een stuk geld op de lafel werpende: „zeg mij slechts of mij een lang leven is toegedacht?quot;

De waarzegger stelde liem het stokje ter hand: maar naauw-lijks stak de Ridder het in 't water of hij zag de kleur daarvan in die van bloed veranderen, terwijl hem Barbanera toeriep:

„Are est tendu et fiêche preste,

Qui bientot férira ta teste.quot;²)

„Het zij zoo!quot; hernam Naaldwijk, nadat hem Deodaat, op zijn verzoek, de beteekenis dier woorden had doen kennen: „ik zal dan voor 't minst een krijgsmansdood sterven.quot;

') Droeve dagen zullen komen:

Groote heerea zullen sneven;

Vrede en vreugde zullen volgen:

Roos en lelie zullen bloeien.

³) De boog is gespannen, de pijl gereed.

Die ras uw hoofd zal treffen.

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Zal mijn lot even voorspoedig wezen?quot; vroopr de Heer van Spangen, terwijl hij den wichelaar zijn gift aanbood.

Ook hij zag dezelfde bloedkleur. — „Hou thans uw'Fransch maar voor u,quot; zeide hij: „ik heb aan dat teeken genoeg.quot;

„Wanneer ik sterven zal, is mij vrij onverschillig,quot; zeide Wal-court: „zeg mij, zoo gij kunt, wie mij dooden zal:quot; en, den stal met een vaste band aangrijpende, slak hij dien in 't vocht.

Meester Barbanera beschouwde een wijl de zich daarin voordoende gedaanten, en op eene derzelve wijzende, die naar een dorschvlegel zweemde, zeide hij:

„De vilain ignoble fléau Vous occira sur le préau.quot;')

Andere Ridders en Edellieden volgden: en bijna ieder ontving een onheilspellend antwoord. Het was niet onbelangrijk op tc merken, hoe elk hunner zich in deze omstandigheid gedroeg. Sommigen lachten overluid; doch hun gedwongen houding toonde genoeg aan, hoe weinig zij innig tot vrolijkheid gestemd waren: anderen zagen den toovenaar met een gramstorigen blik aan; enkelen bleven, in diep gepeins verzonken, zijn voorspelling overdenken.

„En gij, mijn Heer van Beanmont!quot; riep Naaldwijk dezen Edelman toe, die met Aylva stond te praten: „zijt gij niet nieuwsgierig om uw lot te vernemen?quot;

„Ik zie niet,quot; antwoordde Beaumont, „dat de wetenschap, die gij allen hebt opgedaan, u veel profijt hoeft bezorgd?quot;-

„Komaan! komaan! laat u overhalen!quot; klonken verscheidene stemmen: „het is immers slechts een spel.quot;

„Indien het u aangenaam kan zijn, welaan dan,quot; zeide Beaumont: „zeg mij, waarzegger! of ik in bet lot van al die brave lleeren deelen zal; want mij dunkt, dat er een groote slachting onder hen zal plaats hebben.quot;

„En tout temps te gardera Dicu l)'eau, de fer. de bois et de feu.quot; ^I)

was het antwoord des waarzeggers.

„Waarlijk ! gij meent het wel met mij,quot; zeide Beaumont lachende, „en hebt op eene dubbele belooning recht. Komaan, mijn Heer van Aylva, het is uwe beurt.quot;

') Eens dorpers onedele vlegel Zal u op het veld doodslaan.

^:) God zal u altijd bewaren

Voor water, staal, hout en vuur.

DE FOOS VAN DEKAMA.

„Kunt gij raden wat ik u vragen wilde?quot; zeide deze tot den profeet.

Naauwlijks had meester Barbanera hem in de oogen gezien af hij wenkte de omstanders terug te treden.

„Hoe nu !quot; zeide Aylva, verbaasd het stokje in de hand nemende, „mag niemand het antwoord hooren?quot;

„Ricordatevi di Bianca di Salerno, ') fluisterde hem dc waarzegger in 't oor.

„Madre di Dio!quot; rieg Aylva sidderend uit.

Op het hooren van dezen kreet kwamen de omstanders weder naar voren; waarop de kokeier terstond overluid deze regels volgen liet:

,,11 cane la brebis mangea.

Mals 1'agnel tót reviendra.quot;^!)

„Menschlquot; zeide Aylva: „van wien l.cbt gij deze dingen?quot;

Doch Adeelen was hem reeds voorgetreden. „Elk zijn beurt, vriend Aylva!quot; zeide hij: „kom, meld mij eens, kokeierI ol Friesland nog lang vrede zal hebben. Maar spreek mij geenc vreemde talen, die ik toch niet versta.quot;

Barbanera bedacht zich een oogenblik, en terwijl het water weder de bloedkleur aannam, zong hij het referein van een plat-duitsch liedje:

„Waert np de fnintcring!

I)e Viant ist da.quot; ³)

„Men moest een ezel zijn, om dit niet te begrijpen;quot; zeide Adeelen, terwijl hij vergenoegd aftrok.

„Zal ik goede tijding uit Verona hebben?quot; vroeg Deodaat, aan wien Reinout deze vraag had geópperd. — l!el antwoord was:

„Nouvelles qui vous parviendront,

Joies et douleurs vous causerout.quot;⁴)

„Men behoeft geen toovenaar te zijn om zulk een antwoord te geven,quot; zeide Reinout, en zijns makkers plaats innemende,

') Herinner u Bianca van Salerno.

^SJ De hond heeft het schaap opgegeten;

Maar het lam eal weldra terugkomen.

³) Waakt op de grenzen!

De vijaud is daar.

^A) De tijdingen, die u zullen komen,

Zullen u vreugd eu leed veroorzaken.

DE ROOS VAN DEKAMA.

vroeg hij, of hij de schoone zangster zoü leeren kennen, vrier maatgeluid hem verrukt had, en bekwam het navolgend orakel:

„De Sirènes le chant plaira;

Mais male mort s'en suivera.quot;¹)

„En gij, eerwaardige Abt!quot; vroeg Treslong aan Vader Vol-kert: „wiit gij ook de wijsheid des kunstenaars niet beproeven?quot;

„Ofschoon ik zijne waarzeggingen voor dwaze en onbeduidende praktijken boude,quot; antwoordde de Abt: „wil ik echter, uit achting voor het aanzienlijk gezelschap, hem eene vraag voorstellen. Ik begeer geenszins het toekomende uit te vorschen, daar zulks in iemand van mijn karakter hoogst ongepast ware; doch zal hem alleen naar het tegenwoordige vragen. Zeg mij nu, toove-naar! dragen al de Monniken van Sint-Odulf hunnen Abt in hun gemoed de achting toe, die zij hem verschuldigd zijn?quot;

Een algemeen gelach ontstond toen de waarzegger antwoordde;

„Souvent qui porte mitre d'Abbé n'a que le titre.quot; ^:)

„Lacht zooveel gij wilt, mijne Heeren!quot; zeide vader Volkert: „zoo als zij dan wezen moge, ruil ik mijne waardigheid tegen geene andere: want in Sint-Odulf heerscht rust en vrede, 't geen men niet van alle konventen zeggen kan: en in ben meer heer in mijn klooster dan Jan van Arkel in zijn Bisdom, waar hij van verdriet is uitgeloopen.quot;

„Kent gij den Bisschop van Utrecht?quot; vroeg Beaumont.

„Hij is kort na zijn verheffing or.ze kloosters komen bezoeken.... een schoon jongeling was hij, en wien de myter wèl stond, dat mag gezegd worden: — hij kwam eerst te Sint-Odulf: en toen gaf ik hem op zijn reis naar de andere kloosters onzen broeder Syard mede, die hem overal heeft rondgeleid en alles verklaard, of ik het gedaan had.... maar nu, gij, mijnheer van Treslong, die mij aangespoord hebt om den kokeier te gaan raadplegen, gij lacht mij uit en zijt zelf nog niet bij hem geweest.quot;

De Ridder zag hem glimlachende aan, en naar Barbanera gaande, nam hij den tooverstaf uit diens banden. Maar naauwlijks had hij dien in het vocht gestoken, en de vraag gedaan of hij slagen zoö, in de onderneming, welke hij in den zin had, of de

') Der Sirenen lied zal beliagen;

Maar droeven dood er op volgen. 2) Dikwijls heeft hy die een uyter draagt Alleen d»n titel van Alit.

DE R006 VAN DEKAMA.

waarzegger zag hem met smeekende oogen aan, wrong de handen en viel op de knieën neder.

„Hoe nu schurk! wat heeft dat te beduiden?quot; vroeg Treslong.

„Perdonatemi, illustrissimo Signor conté!quot; riep Bar-banera als in doodsangst uit; „ma non posso dir ')____quot;

„Gij kent mij!quot; zeide de Graaf; want het was Willem IV zelf, die gewoon was zijn rang af te leggen wanneer hij met zijn hovelingen aan 't spelen was, en zulks dezen avond langer dan gewoonlijk had volgehouden, eerst om zich met de Friezen te vermaken en vervolgens om den toovenaar te misleiden: — „Welnu! wat zegt uw orakel?quot;

Barbanera liet het hoofd op de borst vallen, sloeg de oogen neder, kruiste zijn armen en mompelde toen:

„Nonviéaltrooracolochequellodelcontedi Gelria^:i).quot;

„Ellendige!quot; riep de Graaf vertoornd uit en wierp den toover-staf met geweld van zich af. Ten einde de uitwerking van des waarzeggers woorden te verstaan, dienen mijn lezers zich te herinneren, dat de oude Graaf Reinout van Gelder, toen hij Willem IV als kind ten doop hield, de voorspelling gedaan had, dat zijn petekind eenmaal door het zwaard der Friezen zou omkomen. Hoewel niemand en vooral de Graaf zelf ooit veel gewicht had gehecht aan de taal des ouden mans, die men als half zinneloos beschouwde, liet de aanhaling daarvan, op zulk een oogenblik en bij een zoo zonderlinge gelegenheid, niet na, een diepen indruk op het gemoed der aanwezigen te maken.

Aylva was de eerste, die de stilte brak, welke dit voorval had doen ontstaan. Eerbiedig naderde hij Willem en, zich ontdekkende: „Heer Graaf!quot; zeide hij, „vergeef het mij, die u vroeger reeds herkend had, zoo ik u niet eer de hulde heb bewezen, die u toekomt; maar ik had uw verlangen, van onbekend te blijven, geraden en geëerbiedigd. Het voegde mij niet, ongeroepen het woord tot u te voeren; maar de taal, door gindschen bedrieger gesproken, maakt het mij tot een plicht, u te verzekeren, dat, zoolang de Friezen in u een goeden en gunstigen beschermer vinden, gij van Friesche zwaarden niets zult te vreezen hebben.quot;

„En ik waarborg u, voegde Beaumont er bij, „dat uwe Genade geen waardiger en getrouwer vriend kunt hebben dan den Heer van Aylva, althans zoo hij nog dezelfde is, die hij voor vijf-en-twintig jaren was.quot;

„Wij danken u, waardige Aylva,quot; zeide de Graaf, hem bewogen de hand toereikende: „wees verzekerd, dat ons het welzijn van een gewest, waarin wij zulke getrouwe vrienden bezitten, op

') Vergeef mij, doorluchte Heer Graaf; maar ik kan niet zeggen.... *) Er is geen ander orakel dan dat des Graven van Gelder.

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Zal mijn lot even voorspoedig wezen ?quot; vroepr de Heer van Spangen, terwijl hij den wichelaar zijn gilt aanbood.

Ook hij zag dezelfde bloedkleur. — ),llou thans uw'Fransch maar voor u,quot; zeide hij: „ik heb aan dat teeken genoeg.quot;

„Wanneer ik sterven zal, is mij vrij onverschillig,quot; zeide Wal-court: „zeg mij, zoo gij kunt, wie mij dooden zal:quot; en, den stal met een vaste hand aangrijpende, slak hij dien in 't vocht.

Meester Barbanera beschouwde een wijl de zich daarin voordoende gedaanten, en op eene derzelve wijzende, die naar een dorschvlegel zweemde, zeide hij:

„De vilain ignoble fléan Vous occira sur ie préau.quot;')

Andere Ridders en Edellieden volgden: en bijna ieder ontving een onheilspellend antwoord. Uet was niet onbelangrijk op tc merken, hoe elk hunner zich in deze omstandigheid gedroeg. Sommigen lachten overluid; doch hun gedwongen houding toonde genoeg aan, hoe weinig zij innig tot vrolijkheid gestemd waren: anderen zagen den toovenaar met een gramstorigen blik aan; enkelen bleven, in diep gepeins verzonken, zijn voorspelling overdenken.

„En gij, mijn Heer van Beaumont!quot; riep Naaldwijk dezen Edelman toe, die met Aylva stond te pralen: „zijt gij niet nieuwsgierig om uw lot te vernemen?quot;

„Ik zie niet,quot; antwoordde Beaumont, „dat de wetenschap, die gij allen hebt opgedaan, u veel profijt heeft bezorgd?quot;-

„Komaan! komaan! laat u overhalen!quot; klonken verscheidene stemmen: „het is immers slechts een spel.quot;

„Indien het u aangenaam kan zijn, welaan dan,quot; zeide Beaumont: „zeg mij, waarzegger! of ik in het lot van al die brave lleeren deelen zal; want mij dunkt, dat er een groote slachting onder hen zal plaats hebben.quot;

„En tout temps te gardera Dicu l)'eau, de fer, de bois et de feu.quot; ²)

was hot antwoord des waarzeggers.

„Waarlijk ! gij meent het wel met mij,quot; zeide Bep.umont lachende, „en hebt op eene dubbele belooning recht. Komaan, mijn Heer van Aylva, het is uwe beurt.quot;

') Eens dorpers onedele vlegel Zal u op het veld doodslaan.

^!) God zal u altijd bewaren

Voor water, staal, hout en vuur.

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Kunt gij raden wat ik u vragen wilde?quot; zeide deze tot den profeet.

Naauwlijks had meesier Barbanera hem in do oogen gezien of hij wenkte de omstanders terug te treden.

„Hoe nu !quot; zeide Aylva, verbaasd hel stokje in de hand nemende, „mag niemand het antwoord hoeren ?quot;

„Ricordatevi li Bianca di Salerno, ') fluisterde hem de waarzegger in 't oor.

„Madre di Dio!quot; rieg Aylva sidderend uit.

Op het hooren van dezen kreet kwamen de omstanders weder naar voren; waarop de kokeier terstond overluid deze regels volgen liet:

,11 cane la brebis mangea,

Mals l'aguel tót revieadra.quot; ^s)

„Mensch!quot; zeide Aylva; „van wien l.cbt gij deze dingen?quot;

Doch Adeelen was hem reeds voorgetreden. „Elk zijn beurt, vriend Aylva!quot; zeide hij: „kom, meld mij eens, kokeier! ol Friesland nog lang vrede zal hebben. Maar spreek mij geene vreemde talen, die ik toch niet versta.quot;

Barbanera bedacht zich een oogenhlik, en terwijl het water weder de bloedkleur aannam, zong hij hot referein van een plat-duitsch liedje;

„Waert up de frnntering!

I)e Viant ist da.quot; ¹)

„Men moest een ezel zijn, om dit niet te begiijpen;quot; zeide Adeelen, terwijl hij vergenoegd aftrok.

„Zal ik goede tijding uit Verona hebben?quot; vroeg Deodaat, aan wien Reinout deze vraag had geópperd. — liet antwoord was;

„Nouvelles qui vous parviendront,

Joies et douleurs vous causeront.quot;²)

„Men behoeft geen toovenaar te zijn om zulk een antwoord te geven,quot; zeide Reinout, en zijns makkers plaats innemende,

1

De vijand is daar.

2

) De tijdingen, die u zullen komen,

Zullen u vreugd e» leed veroorzaken.

DE ROOS VAN DEKAMA.

vroeg hij, of hij de schoone zangster zoü leeren kennen, wier maatgeluid hem verrukt had, en bekwam het navolgend orakel:

„De Sirènes le chant plaira;

Mais male mort s'en suivera.quot;¹)

„En gij, eerwaardige Abt!quot; vroeg Treslong aan Vader quot;Vol-kert: „wilt gij ook de wijsheid des kunstenaars niet beproeven?quot;

„Ofschoon ik zijne waarzeggingen voor dwaze en onbeduidende praktijken boude,quot; antwoordde de Abt; „wil ik echter, uit achting voor het aanzienlijk gezelschap, hem eene vraag voorstellen. Ik begeer geenszins het toekomende uit te vorschen, daar zulks in iemand van mijn karakter hoogst ongepast ware; doch zal hem alleen naar het tegenwoordige vragen. Zeg mij nu, toove-naar! dragen al de Monniken van Sint-Odulf hunnen Abt in hun gemoed de achting toe, die zij hem verschuldigd zijn?quot;

Een algemeen gelach ontstond toen de waarzegger antwoordde;

„Souvent qui porte mitre d'Abbé n'a que le titre.quot; ^:)

„Lacht zooveel gij wilt, mijne Heeren!quot; zeide vader Volkert; „zoo als zij dan wezen moge, ruil ik mijne waardigheid tegen geene andere: want in Sint-Odulf heerscht rust en vrede, 't geen men niet van alle konventen zeggen kan: en ik ben meer heer in mijn klooster dan Jan van Arkel in zijn Bisdom, waar hij van verdriet is uilgeloopen.quot;

„Kent gij den Bisschop van Utrecht?quot; vroeg Beaumont.

„Hij is kort na zijn verheffing or.ze kloosters komen bezoeken____ een schoon jongeling was hij, en wien de my ter wél

stond, dat mag gezegd worden: — hij kwam eerst te Sint-Odulf: en toen gaf ik hem op zijn reis naar de andere kloosters onzen broeder Syard mede, die hem overal heeft rondgeleid en alles verklaard, of ik het gedaan had.... maar nu, gij, mijnheer van Treslong, die mij aangespoord hebt om den kokeier te gaan raadplegen, gij lacht mij uit en zijt zelf nog niet bij hem geweest.quot;

De Ridder zag hem glimlachende aan, en naar Barbanera gaande, nam hij den tooverstaf uit diens handen. Maar naauwlijks had hij dien in het vocht gestoken, en de vraag gedaan of hij slagen zoö, in de onderneming, welke hij in den zin had, of de

') Der Sirenen lied zal behagen;

Maar droeven dood er op volgen. 2) Dikwijls heeft hij die een myter draagt Alleen d«n tital van Alit.

DE ROOe VAN DEKAMA.

waarzegger zag hem met smeekende oogen aan, wrong de handen en viel op de knieën neder.

„Hoe nu schurk! wat heeft dat te beduiden?quot; vroeg Treslong.

„Perdonatemi, illustrissimo Signor conté!quot; riep Bar-banera als in doodsangst uit: „ma non posso dir

„Gij kent mij!quot; zeide de Graaf; want het was Willem IV zelf, die gewoon was zijn rang af te leggen wanneer hij met zijn hovelingen aan 't spelen was, en zulks dezen avond langer dan gewoonlijk had volgehouden, eerst om zich met de Friezen te vermaken en vervolgens om den toovenaar te misleiden: — „Welnu! wat zegt uw orakel?quot;

Barbanera liet het hoofd op de borst vallen, sloeg de oogen neder, kruiste zijn armen en mompelde toen:

„Nonviéaltrooracolochequellodelcontedi Gelria²).quot;

„Ellendige!quot; riep de Graaf vertoornd uit en wierp den toover-staf met geweld van zich af. Ten einde de uitwerking van des waarzeggers woorden te verstaan, dienen mijn lezers zich te herinneren, dat de oude Graaf Reinout van Gelder, toen hij AVillem IV als kind ten doop hield, de voorspelling gedaan had, dat zijn petekind eenmaal door het zwaard der Friezen zou omkomen. Hoewel niemand en vooral de Graaf zelf ooit veel gewicht had gehecht aan de taal des ouden mans, die men als half zinneloos beschouwde, liet de aanhaling daarvan, op zulk een oogenblik en bij een zoo zonderlinge gelegenheid, niet na, een diepen indruk op het gemoed der aanwezigen te maken.

Aylva was de eerste, die de stilte brak, welke dit voorval had doen ontstaan. Eerbiedig naderde hij Willem en, zich ontdekkende: „Heer Graaf!quot; zeide hij, „vergeef het mij, die u vroeger reeds herkend had, zoo ik u niet eer de hulde heb bewezen, die u toekomt; maar ik had uw verlangen, van onbekend te blijven, geraden en geëerbiedigd. Het voegde mij niet, ongeroepen het woord tot u te voeren; maar de taal, door gindschen bedrieger gesproken, maakt het mij tot een plicht, u te verzekeren, dat, zoolang de Friezen, in u een goeden en gunstigen beschermer vinden, gij van Friesche zwaarden niets zult te vreezen hebben.quot;

„En ik waarborg u, voegde Beaumont er bij, „dat uwe Genade geen waardiger en getrouwer vriend kunt hebben dan den Heer van Aylva, althans zoo hij nog dezelfde is, die hij voor vijf-en-twintig jaren was.quot;

„Wij danken u, waardige Aylva,quot; zeide de Graaf, hem bewogen de hand toereikende: „wees verzekerd, dat ons het welzijn van een gewest, waarin wij zulke getrouwe vrienden bezitten, op

') Vergeef mij. doorluohte Heer Graaf; maar ik kan niet zeggen.... ^ Er is geen ander orakel dan dat des Graven van Gelder.

DE ROOS VAN DEKAMA.

't naaste aan 't harte ligt. Vergeef ons, zoo wij ons niet dadelijk aan u bekend hebben go.maakt; maar wij moesten den dag van morgen aan onze waardigheid geven en daarom wilden wij dien van heden buiten den band der plichtplegingen doorbrengen.quot;

„De Heer van Aylva had er wel bij mogen voegen, dat hij thans uit zijn eigen naam sprak en niet als afgevaardigde van Friesland,quot; zeide Adeelen halfluid tegen den Abt.

„Stil! stil!quot; voegde hem deze zachtjes toe: „onze vriend is een wijs man; maar bij vergeet somtijds dat hij mede-afgevaardigden heeft. Intusschen voegt het ons, insgelijks den Graaf te gaan begroeten.quot;

„Ik zal wachten, dat hij zelf mij aanspreekt,quot; hernam Adeelen-„o! dat ik hem eerder gekend hadde, ik had liever deze hand afgekapt dan dat ik ze hem had toegestoken.quot;

„Gij zijt toch niet verstoord op ons, mijne goede Heeren!quot; zeide de Graaf, op datzelfde oogenblik minzaam tot hen tredende. „Wij hebben gehoord, dat er heden morgen een uwer in den Hout onaangenaamheden heeft gehad. Deze zaak zal onderzocht worden. Reeds hebben wij een der aanstokers van dat geschil, een boschwachter, die in onze eigene dienst was, zijn afscheid doen geven.quot;

De Abt boog zich met eerbied. Adeelen maakte een stijve buiging en bleef toen strak voor zich kijken.

„Gij hebt zoo straks uwe hand aan den Heer van Treslong gegeven,quot; vervolgde Willem: „zult gij die aan den Graaf weigeren?quot;

Adeelen stond nog roerloos. Beaumont, die een uitbersting vreesde, trad haaslig tusschen beiden.

„Het is niet aan don afgevaardigde van Friesland,quot; zeide hij, „het is aan Jonker Seerp van Adeelen, dat Willem van Henegouwen de hand biedt.quot;

„Seerp van Adeelen heeft vrijwillig de hand aan den Heer van Treslong gegeven,quot;' zeide de weerbarstige Fries: „den Grave komt óf de hulde, óf de handschoen van Frieslands afgevaardigde toe.quot;

„'t Is genoeg,quot; zeide Willem, die zich, zonder naar deze taal te luisteren, reeds had omgewend: „on ne sce.uroit faire boire un asne s'il n'a soif ^l).quot; „Mevrouw da Gravin! zoó het uwe goedkeuring wegdragen, indien wij de paarden lieten opzadelen?quot;

De Gravin boog zich toestemmend: en het geüelschap, dezen wenk verstaande, maakte de noodige toebereidselen om te vertrekken.

„Wat belieft uwe genade, dat met deze kokeiers gedaan worde ?quot;

') Men kan gean ezel doen drinken zoo hij geen dorst heeft.

DE HOOS VAN DEKAJIA.

vroeg Reinout aan den Graaf, terwijl hij op Barbanera wees, die, met behulp van zijn makker, den toestel bereids weêr had ingspakt.

„Mij dunkt, zij zouden een groot verciersel zijn voor den kastanjeboom op het achterplein,quot; zeide Naaldwijk.

„Dat men hen met zweepslagen de Vogelesang afdrijve,quot; zeide Willem op een gestrengen toon.

„Mijn edele Heer!quot; riep de Gravin, hem bij de hand nemende: „zij hebben mijn woord in uw bijzijn ontvangen, dat men hun geen leed zou doen.quot;

De Graat bedacht zich eenige oogenblikken. „Welaan 1quot; zeide hij vervolgens; „breng hun een paar gulden: en daarbij onzen stelligen wil, dat zij na vier-en-twintig uren zich niet weder in onze Staten vertoonen, op straffe van aan den Rechter te worden overgeleverd, als schuldig aan duivelskunstenarijen. Gij bebt ons verstaan, Reinout! zorg dat zij het wel begrijpen; — en deel onzen last aan den Schout van Haarlem mede, dat hij voor de uitvoering zorge. — En nu, mijne Heeren! is het tijd van gaan. Wie ons liefheeft, volge ons.quot;

In weinige oogenblikken was de gansche stoet te paard gezeten, en naar Haarlem in aantocht. Alleen Reinout en Deodaat bleven een poos achter om den kokeier 's Graven besluit mede te deelen, en volgden toen, ofschoon op eenigen afstand, den trein.

Het was eerst nabij het oude Johanniter klooster, dat zij dienquot; weder in 't oog kregen en zagen, dat de Friezen, waarschijnlijk om den Graaf eer aan te doen, niet afstapten, maar mede naar Haarlem reden. „Hou even op,quot; zeide Reinout: „ik krijg daar een inval.quot;

„Deze of gene zottigheid,quot; zeide Deodaat.

„Neen, in ernst! — Wij hebben den avond vrij; laat ons dien besteden om achter het geheim te geraken, dat mij zoo na aan 't harte ligt.quot;

„Wal zijn uwe voornemens?quot;

„Volg mij, en gij zult die vernemen,quot; antwoordde Reinout, terwijl hij rechtsaf een weg insloeg.

„Gaat gij verre?quot; vroeg Deodaat; „ik ben vermoeid en verlang hartelijk naar mijn bed.quot;

„Niet verder dan de hut van Walger den boschwachter, waar wij onze paarden zullen laten,quot; antwoordde Reinout.

„En dan?quot;

„En dan! — maar gij bezit niet de minste verbeeldingskracht! Dan sluipen wij naar het klooster, trachten onze schoone zangster te ontdekken....quot;

„Beklauteren de muren, rooven haar weg, slaan alles dood, en voeren onzen buit naar ons paleis te Verona: — is dat uwe bedoeling niet?quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Niet volkomen!quot; antwoordde Reinout, lachende in weêrwil van zich zeiven: „indien wi] haar slechts kunnen zien en hooren, dan ben ik voldaan.quot;

„Ik beken u van harte, dat ik al zoo lief op mijn bed lag en vandaar die hetnelsche tonen hoorde: — zoo wij eens betrapt worden, terwijl wij rondom dat klooster dwalen, zal onze ontdekkingsreis stofs genoeg opleveren tot een maand bespotting.quot;

„Welnu! laat mij dan alleen gaan,quot; zeide Reinout, wrevelig: „ik geloof in de daad, dat men alleen beter tot zulk een tocht geschikt is.quot;

„Reinout!quot; zeide Deodaat, het hoofd langzaam schuddende, „dat heb ik niet aan u verdiend! — Gelooft gij, dat ik u verlaten zou, hoe zot het avontuur dat gij voorhadt ook wezen mocht ?quot;

„Vergeef mij,quot; zeide Reinout: „heb slechts de goedheid mij niet weêr te kwellen; gij weet, wanneer ik verliefd ben, versta ik geen boert.quot;

Gedurende deze woordenwisseling waren zij de woning des boschwachters genaderd; deze was tegen een klein duintje gelegen, en van den zijweg, waarop de vrienden zich bevonden, afgescheiden door een scherm elzenhakhout en door twee zware wilde kastanjeboomen, die thans in vollen bloei stonden, en tus-schen welke het pad lag, dat dwars door het hakhout naar den ingang der woning geleidde. De Ridders stegen af, en terwijl Reinout de paarden aan den boomstam bond, begaf zich Deodaat naar de hut, om den boschwachter of iemand der zijnen te roepen, ten einde bij de paarden te blijven en die te bewaken, zoolang zij op hunne ontdekkingsreis uit waren.

ZEVENDE HOOFDSTUK.

O hemel! ja! dus was Laar spraak, haar tred, haar wezen: Zij is het.

A1 z i r e.

Daar de deur half aanstond, behoefde Deodaat zijn komst door geen geklop aan te kondigen, maar trad onverhinderd binnen. Het verblijf van Walger bestond uit een vrij ruim vertrek, waarvan een derde was ingenomen of overdekt door den wijd vooruitstekenden schoorsteenmantel, binnen welks, omvang een paar

DE ROOS VAN DEKAMA.

zijden spek, eenige gevilde en ruige konijnen en een msnigte nellen en vischwant hingen le drogen. Een lafel van ruw hout, die nabij hel venster stond, een paar zitbankjes, en jachtgereed-schappen van allerlei vorm en gebruik, maakten de eenige meubelen uit waarmede overigens dit verblijf was voorzien.

De zon was sedert een geruimen tijd ondergegaan, en dc schaduw, welke de breede kruinen der beide kastanjeboomen om zich neerwierpen, Lad over al de voorwerpen die zich in de stulp bevonden een duisternis verspreid, waaraan de oogen van hen die zich binnen bevonden reeds gewend waren, maar welke Deodaat, die van buiten kwam, belette, den vorm ol' de kleur van eenig ding duidelijk te onderscheiden. Alleen de smeulende gloed van een paar kluiten algestoken derrie, die op den haard lagen, wierp een flaauwen schemerschijn om zich heen, en daed al de voorwerpen op eene nog ongewisser en fantastischer wijze uitkomen.

liet eerste wat onze Ridder bij het inkomen bespeurde, was eene aan de tafel zittende gedaante, welke hij voor de vrouw des boschwachters hield, en die een pak, dat naar een kind geleek, op den schoot had. Zonder verder rond le zien naderde hij dit vrouwelijk wezen;

„Vrouwtje!quot; zeide hij: „kunt gij of uw man even buiten komen om onze paarden vast te houden ?quot;

De gedaante hief het hoofd op met een half versmoorden kreet van schrik (want zij had de komst van Deodaat niet opgemerkt); doch antwoordde, zich terstond herstellende: „ik ben de vrouw van den boschwachter niet; maar '1 zal nu moeilijk schikken u le helpen.quot;

De slem was zoo zoet en welluidend, en deed zich in zulk een zachten tongval hooren, dat Deodaat een oogemblik verlegen en opgetogen van verwondering bleef staan: „Vergeef mij,quot; zeide hij vervolgens: „ik heb, gelool ik, een doir.me streek begaan; maar de duisternis belet mij te zien lol wie ik spreek, en welk een titel ik moet geven aan haar, die mij de eer aandoet van mij te antwoorden.quot;

„Aha! zijl gij het?quot; vroeg een ander lief stemmetje, 't welk aan een jong meisje toebehoorde, dat van achter de schouwe uil een donkeren hoek kwam opdagen.

„Mijn mooi Friezinnetje van heden morgen!quot; riep Deodaat vrolijk uit, die Sytsken herkende aan haar uitspraak zoowel als aan haar kleine gestalte en vluggen lichaamszwaai.

„Wacht!quot; hernam Sytsken: „ik zal licht opsteken; want de kat alleen kan in deze duisternis zien. Vrouw! waar bewaart gij de lamp?quot;

„Achter, op den schoorsteenrand,quot; antwoordde, uit de in den R. W. ui. c

DE ROOS VAN DEKAMA.

donkeren hoek aanwezige bedstede, een flaauwe stem, welke Deodaat voor die van des boschwachters huisvrouw herkende.

Het kleine Friezinnetje klom op een bank en kreeg niet zonder moeite de lamp van hare plaats, waarna zij gehurkt bij het vuur ging zitten om licht te verschaffen; maar vruchteloos bracht zij het eene aangestokene strootje voer en het andere na bij de pit: het vlammetje was uit eer de olie vuur vatte.

„Ik zal zien of ik u helpen kan,quot; zeide Deodaat, toen het meisje over haar mislukte pogingen onverduldig werd: „de tocht door dien schoorsteen blaast de vlam uit:quot; en zich op de eene knie naast haar nederlatende, dekte hij het aangestoken vlammetje met zijn toppermuts tegen de lucht, die van boven kwam, waardoor een herhaalde poging gelukkiger slaagde.

Het licht werd nu op de tafel geplaatst; maar, was de verbazing van Deodaat groot geweest, toen hij de liefelijke stem der onbekende gehoord had, hij stond nu als opgetogen, toen hij haar, die zoo bevallig gesproken had, mocht aanschouwen.

Voor zooveel men, nu zij gezeten was, haar gestalte kon be-oordeelen, was zij rijzig van postuur; doch haar fijne leest was gewikkeld in een zwarten zijden mantel, die niets liet bespeuren dan de bevallige ronding van een leliewitten arm, die, tegen de toen algemeen heerschende mode, tot boven den elleboog bloot, en om het lijf van een ziekelijk kind, dat op haar schoot zat, geslagen was. De kap van den mantel bedekte het hoofd, en was onder de kin vastgestrikt, doch liet echter vrijheid om de edelste en tevens innemendste wezenstrekken te beschouwen, welke immer in het hart eens jongelings liefde verwekt hebben. De strenge regelmaat des beloops van neus en voorhoofd, welke aan het profil der Grieksche Juno herinnerden, was getemperd door den zachten, minzamen opslag van twee groote, helder hemels-blaauwe oogen, overwelfd door gitzwarte wenkbraauwen, zoo zuiver van omtrek, als waren zij door een penceel gevormd, en door de kuiltjes, welke in de van gezondheid schitterende wangen en in de ronde kin als tot een schuilplaats voor de bevalligheden gevormd waren. Een klein vlekje ter zijde der bovenlip, in stede van het gelaat te ontcieren, stak geestig af legen de blanke tinten van het fijne, met blaauwe adertjes gemarmerde vel, en verhoogde de levendigheid van uitdrukking der wezenstrekken, vooral wanneer zij zich tot een lachje sailmtrokken, en de half geopende rozemond de dubbele rij der hagelwitte tandjes ontdekken liet.

„Bij mijn ziel!quot; dacht Dqodaat: „Reinout heeft een heerlijken inval gehad: „en ik gun hem zijne zangeres, zoo ik dezen lieven engel op mijn gemak mag blijven beschouwen. — Waarlijk, bevallige Jonkvrouw!quot; vervolgde hij, overluid; „ik dacht weinig, dat de nederige stulp van Walger met zulke bezoeken vereerd

DE ROOS VAN DEKAMA.

werd. Zij strekte menigmalen tot een verzamelplaats voor de jagers; maar zij zoü nimmer ledig zijn, indien men altijd zeker ware, er zulke gasten aan te treffen.quot;

Naauwelijks had hij dezen volzin geëindigd, of hij werd knorrig op zich zelf en vond de geüite plichtpleging laf, ontijdig en ongepast. Het antwoord der schoone versterkte hem in deze opvatting.

„Ik geloof niet,quot; zeide zij, op een vriendelijken, maar gevoel-vollen toon, „dat de jagers, waar gij van spreekt, veel genoegen zouden vinden in een zoo droevig schouwspel als hetgeen deze plaats thans verschaft,quot; en zij wees den Ridder naar de bedstede, waar hij nu eindelijk een geestelijke ontdekte, oogenschijnlijk gereed de plichten van zijn heilig ambt waar te nemen bij een vrouw, welke op het leger lag uitgestrekt.

„Is de vrouw van Waiger ziek ?quot; vroeg Deodaat.

„Er is een ongeval gebeurd,quot; antwoordde de onbekende: „zij heeft een wond aan het hoofd bekomen.quot;

„Ja freule!quot; voegde Sytsken er bij: „zoo gij dat een ongeval noemt.... als of het niet de schuld van dien boozen boschwachter ware: dat het een rechte smijtersbaas is, heb ik van morgen al opgemerkt.quot;

„Ik heb al meer bespeurd,quot; zeide Deodaat, het hoofd schuddende: „dat Waiger de beste man niet was. Wel Elske!quot; vervolgde hij, naar de bedstede gaande: „hoe staat het er mede?quot;

„Ik hoop dat het schikken zal. Ridder!quot; antwoordde Elske, moeite doende om met het hoofd te knikken: „hadden deuze brave menschen mij niet geholpen, ik ware er om koud geweest.quot;

„Stil!quot; zeide de geestelijke, die onbeweeglijk naast de bedstede zittende, haar polsslag gadesloeg: „gij moet zoo min mogelijk spreken.quot;

„Corpo di Bacco!quot; klonk op eens de stem van Reinout, die met vrij wat gedruisch binnentrad: „moet ik tot morgen bij de paarden blijven?quot;

„Bedaar wat,quot; zeide Deodaat: „hier is een zieke.quot;

„En gezonden ook naar ik merk,quot; hernam zijn vriend, rondziende: „'t verwondert mij niet, dat gij mij in zulk gezelschap vergeet. Zult gij mij het genoegen doen, mij aan deze jonkvrouwen voor te stellen? want zeker hebt gij reeds kennis gemaakt. — Madre di Dio! deze hier heb ik meer gezien.quot; Dit zeggende pakte hij Sytsken bij den arm, die zich haastig losrukte.

„Jongeling!quot; zeide vader Syard, (want deze was de monnik, die naast het ziekbed zat) oprijzende, en met een streng gelaat naar hem toetredende: „bewaar uw loszinnigheid voor het hef van Graaf Willem: daar mag zij misschien behagen! — hier is zij ongepast.quot;

„Vergeef mij, Pater!quot; zeide Reinout, zonder zijn spotachtigen

DE ROOS VAN DEK AM A.

toon te laten varen; „ik Viad u niet gezien: en ik wist niet. dal deze schoonen zoo gelukkig waren u tot haar beschermheer te

hebben;____ maar zoo ik mij wel bezin,quot; voegde hij er bij, op

eens van toon veranderende; „draagt gij niet het ordekleed van Sint-Benedictus.quot;

De monnik knikte toestemmend.

„En dit meisje gt;vas het, dat heden morgen onze hulp voor Seerp van Adeelen inriep?quot;

„Dat was ik,quot; zeide Sytsken: „en nogmaals dank voor uw bijstand.quot;

„En deze daar,quot; vervolgde Reinout, met klimmende belangstelling, terwijl hij de onbekende met opgetogen verbazing beschouwde; „behoort ze ook bij u?quot;

„Wij zijn de Jonkvrouw hier gevolgd,quot; antwoordde vader Syard.

„Illt; ben een zot, een ezel!quot; riep Reinout, zich voor het hoofd slaande, „vergeef mij, schoone Freule, zoo ik eene, eene enkele uitdrukking gebezigd heb, die uw toorn verwekken kon.quot;

„Er was geen opzet tot beleediging,quot; zeide de onbekende op een vriendelijken toon; „hoe zou ik dan toornig zijn.quot;

„'t Is hare stem, bij alle Heiligen!quot; zeide Reinout; „en gij liet mij buiten staan, Deodaat!quot;

„Ik zoü u juist zijn gaan roepen,quot; zeide Deodaat.

„Maar, wal zegt gij toch?quot; zeide de Jonkvrouw, die niets van den uitroep van Reinout begreep, terwijl zij eerst dezen, en vervolgens de overigen verlegen aanzag.

„Waarlijk ja,quot; zeide Deodaat halfluid tegen zijn vriend; „nu meen ik ook de slem te herkennen.quot;

„Meenen! — Zoo gij het minste gevoel in uw ziel bezat, zoudt gij er zeker van zijn zoowel als ik,quot; hernam Reinout opgetogen.

„Ik geloof, dal die Heeren gek zijn,quot; zeide de onbekende tegen Sytsken, terwijl zij opstond en haar het kind overhandigde; „zij hebben mij nooit hooren spreken.quot;

„Neen, maar wel zingen,quot; zeide Reinout; „en de ooren, die eens de melodie uwer stem dronken, zullen haar nimmer meer met een andere verwarren.quot;

„Hoe!quot; zeide de Jonkvrouw, sterk blozende: „gij hebt----quot;

„Vergeef ons, edele Freule!quot; zeide Deodaat: „wij zijn onbescheiden geweest. Dezen achternoen bevonden wij ons toevallig in den hof van bet oude Sinl-Jans-klooster---- en het was vergeeflijk, dal wij niet vertrokken, voordat de hemelsche muziek geëindigd was, die ons daar mocht boeien.quot;

„Ik dacht niet dat iemand mij hoorde buiten Sytsken,quot; hernam de onbekende: „had ik geweten, dat zulke kenners, die beter zang gewend zijn, naar mij luisterden, ik had wel gezwegen: doch kom! ik verpraat mijn tijd---- en die arme vrouw

DE noos VAN UEKAJIA.

ligt ondertusschen te steunen. Hoe gnat het nu, vrouwtje?quot;

Dit zeggende, plaatste zij zich naast het bed.

„En dat meisje, dat niet terugkomt,quot; zeido Sytsken: „en de Olderman en Seerp van Adeelen, die misschien al ongerust zijn over uw uitblijven.quot;

„Dat zal zich wel schikken,quot; hernam de jonkvrouw: „lang mij even dat kommetje aan: ik moet het linnen nog eens beUen.quot;

Sytsken leide het kind op het bed, en hield een kommetje met azijn en water voor hare schoone meesteres, terwijl deze met den linkerarm het hoofd der lijderes ondersteunde en met de rechterhand het verband der wond bevochtigde. Deodaat nam dadelijk deze gelegenheid waar om nuttig te zijn: en de lamp van de tafel nemende, hield hij het licht bij. In dien tusschen-tijd verzocht Reinout den monnik, hem te willen verhalen, wat er voorgevallen was, en bood zijn hulp aan, voor zooverre hij van eenige dienst kon wezen.

„liet is ongeveer twee uren geleden,quot; zeide vader Syard, „dat een klein meisje, naar ik meen het dochtertje van deze vrouw, aan ons verblijf kwam aankloppen en schreiende aan den dienaar, die haar inliet, verhaalde, dat haar vader hare moeder doodgeslagen had.quot;

„Dat is niets nieuws,quot; merkte Reinout aan: „dal doet Walger alle maanden eens; maar ga voort. Pater.quot;

„De twist scheen daaruit ontstaan te zijn, dat er in de afwe- ' zigheid des mans iemand vanwege den Graaf is gekomen met de boodschap, dat men zijne diensten als boschwachter niet meer noodig had, uit hoofde hij zich heden morgen m den twist met Seerp van Adeelen gemengd had.quot;

„In do daad, nu herinner ik mij, iets van zulk een bevel gehoord te hebben.quot;

„De man, die wel beschonken te huis kwam, geraakte op het hooren dezer tijding en van de verwijtingen zijner vrouw bij die gelegenheid zoo in toorn, dat hij haar met het hoofd tegen de steenen smeet: — wanende dat zij dood was, nam hij de vlucht.quot;

„Laat hij wegblijven: een schurk minder in de buurt.quot;

„Men kwam mij dit alles boodschappen, terwijl de afgevaardigden, als u bewust is, afwezig waren. Ik bevond mij juist bij de Jonkvrouw, die terstond begeerde het meisje te zien. Na het ongeval uit haar mond vernomen te hebben, besloten wij het kind te volgen, in de hoop, dat zoowel geneeskundige als geestelijke hulp nog tijdig genoeg mocht komen. Wij vonden de vrouw nog altijd bezwijmd, en een kleiner kind kermende op het bed. Met Gods hulp brachten wij haar weder tot haar zelve en de Jonkvrouw verhond de kwetsuur, welke ik mij vlei, dat

HE ROOS VAN DEKAMA.

weldra genezen zal, zoo er geene koorts of ontsteking bij komt.quot;

„Men beweert,quot; zeide Deodaat, die mede aandachtig had toegeluisterd, „dat hoofdwonden in dit land nog al niet gevaarlijk zijn.quot;

„Dit schijnt de ondervinding te bevestigen,quot; zeide de monnik.

„Er zijn wonden, die even snel geslagen worden en wier genezing onmogelijk is,quot; zeide Reinout, de Friesche Jonkvrouw met een smachtenden blik aanziende. Zij sloeg echter geen acht op zijn ontijdige liefdesverklaring, daar zij bezig was, hel verband, dat losgeraakt was, weêr vast te hechten.

„Kunt gij ook iets nader bijlichten?quot; zeide zij: „het springt gedurig los____ 't gaat alweer niet,quot; hervatte zij, een weinig ongeduldig.

„Met uw verlof,quot; zeide Deodaat; „zoo ik even helpen mag — ik geloof dat ik zie waar het aan hapert.quot;

„Gij Iquot; zeide de Jonkvrouw, hem eenigszins verwonderd aan-zeinde: „welnu!quot; vervolgde zij glimlachende: „wijs mij eens te recht.quot;

„Zie,quot; zeide Deodaat, de lamp aan Reinout ter hand stellende, die bij zich zei ven vloekte: „inJien gij het linnen hier dubbel vouwt en er dit end doorhaalt, en voorts kruislings over het hoofd slaat, kan het verband onmogelijk losgaan.quot;

Terwijl hij aldus sprak, voegde hij de aanwijzing bij het voorschrift en geleidde de blanke en poezele handjes der schoone over het hoold van des boschwachters vrouw, niet zonder een zoete en zalige trilling te gevoelen, welke die aanraking in geheel zijn wezen te-weeg-bracht.

„Gij hebt gelijk,quot; zeide de Friezin, toen zij naar eisch geslaagd was: „en ik dank u voor de hulp.quot;

„Wie had het ooit gedacht?quot; voegde Sytsken er bij: „dat een Jonker beter een verband zoü leggen dan Freule Madzy, die ik niet dacht dat haars gelijke had.quot;

„De oorlog maakt ons deze kennis vaak noodzakelijk,quot; zeide Deodaat: „maar nimmer heb ik haar met zooveel genoegen in het werk gesteld als nu.quot;

Op dit zelfde oogenblik ging de stulpdeur open, en Marretje, des boschwachters dochter, die, nadat haar moeder weêr was bijgekomen, door deze was uitgezonden om een buurvrouw te halen, ten einde bij de zieke te waken, kwam springende en in de handen klappende terug, de oude boerin bij de hand geleidende, welke de taak van oppaster zoude waarnemen. — „Goed nieuws!quot; ïeide zij; „ik breng een meester mede, die moeder wel terstond genezen zal.quot; — Hier zweeg zij plotseling, onthutst op het zien der beide Ridders.

„En wie is de kunstenaar, die dat wonder doen zal ?quot; vroeg Reinout, zich omkeerende; „ei zoo! is het die schurk?quot;

DE HOOS VAN DEKAMA.

Het was in de daad meester Barbanera, die de hut binnentrad, en een diepe buiging voor het aanwezig gezelschap maakte.

„Zijt gij het, ongeluksvogel?quot; vroeg Deodaat; „gelooft gij, dat een der onderzaten van Graaf Willem nog met uwe hulp gediend zal wezen na al de ellenden, die gij hem en zijn huis voorspeld hebt? Verbeeld u, Pater!quot; vervolgde hij tot den monnik : „dat deze kwakzalver de stoutheid heeft gehad, heden avond, ter belooning der gunst, waarmede hij op de Vogelesang ontvangen was, niets dan rampen aan onzen Vorst en het daar tegenwoordig gezelschap te voorspellen.quot;

Meester Barbanera haalde de schouders op en hief dc oogen opwaarts, als wilde hij te kennen geven, dat men alleen het gc-starnte en niet hem beschuldigen moest. Vervolgens begaf hij zich naar de bedstede en wilde de hand der lijderes nemen om haar pols te voelen, toen Reinout hem bij den kraag vatte en terugtrok,

„Waag het niet haar aan te raken,quot; zeide hij op een gram-storigen toon, „zoo gij niet begeert dat wij terstond den eersten last des Graven ten uitvoer brengen en u tot een aas der kraaien maken.quot;

„Gij zoudt kwalijk doen,quot; fluisterde de kwakzalver hem in 't Italiaansch toe: „gij zoudt daardoor den eenigen man wegruimen, die het geheim uwer geboorte kent.quot;

„Gij!quot; herhaalde Reinout, in dezelfde taal, terwijl hij de armen vallen liet: „Welnu,quot; vervolgde hij, hem in een hoek van het vertrek voerende, „morgen ten acht ure wacht ik u hier weder. Den brenger van echte tijdingen zal ik rijkelijk beloonen; maar den bedrieger ernstig straffen: wees daarvan zeker.quot;

„Ik zal komen,quot; zeide de kwakzalver; „doch onder een beding: gij zegt niets van dit aan uw makker: en gij komt alleen.quot;

De monnik en Deodaat, bezig met de zieke zijnde, hadden niets van dat gesprek vernomen: „Mij dunkt,quot; zeide de eerstgemelde, „dat het alleen aan de lijderes staat om te beslissen, of zij van de hulp des vreemdelings al of niet gebruik wil maken.quot;

„Ik gevoel mij beter,quot; zeide Elske: „en ik hoop dat het zonder medicijnen wel zal schikken; als buurvrouw Machtelt bij mij blijft van nacht; want ik ben doodsbang alleen.quot;

„In dat geval kunnen wij terugkeeren,quot; zeide vader Syard tegen zijne twee gezellinnen : „het voegt ons niet, de Heeren aan 't klooster langer in ongerustheid te laten.quot;

„Gij zult ons vergunnen u veilig naar huis te geleiden,quot; zeide Reinout: „het is avond en in de duisternis zoudt gij kunnen verdwalen.quot;

De monnik nam dit aanbod met een stijve hoofdbuiging aan: Madzy hoorde het niet, of deed althans of zij het niet hoorde en

DE ROOS VAN OEKAMA.

nam afscheid van de gewonde, haar belovende, den volgenden dag naar haar te komen zien: de kwakzalver werd op een zachte wijze de deur uitgeschoven en het gezelschap verliet de hut, Elske aan de zorg van buurvrouw Machteld overlatende.

Het was nu volkomen nacht geworden, en daar de maan nog niet was opgekomen, donker genoeg: zoodat er reeds eenige behoedzaamheid noodig was om den rijweg te bereiken langs het smalle paadje door het kreupelhout, waarop Reinout de anderen voorging, die hem een voor een volgden. Op den rijweg gekomen, begon men min of meer de vormen der dingen te kunnen onderscheiden en Reinout, den kastanjeboom naderende, greep naar den toom van hetgeen hij voor zijn paard hield.

„Dat is mijn paard niet,quot; zeide hij: „is het uw vos, Deodaat?quot;

Dit zeggende liet hij den toom in de hand zijns vriends glijden en sloeg zijn arm om den nek van een ander viervoetig dier; dan op hetzelfde oogenblik gaven beiden een kreet van verbazing.

„Wilt gij mij dit paard uit de openbaring voor mijn vos ver-koopen?quot; vroeg Deodaat, de hand strijkende over de uilstekende bouten en knoken van het dier, dat hij vasthield.

„Uier heeft tooverij plaats, bij alle duivels!quot; vloekte Reinout, die, in de plaats van het spiegelgladde vel van zijn zvvai ten hengst, de stekelharige vacht van een ezel voelde.

„Wat is u toch overkomen?quot; vroegen vader Syird en de beide meisjes, als uit eenen mond.

„Hier priester! eene bezwering! — het is de booze zelf, die mij in 't aangezicht vaart,quot; brulde Reinout, wien een zwart dier, dat zich van des ezels rug scheen los te maken, in 't aangezicht was gevlogen.

„Cezar! hier!quot; riep plotseling de stem van den hansworst, die naast de beide dieren, welke hij bewaken moest, zat te dutten, en nu eensklaps opsprong.

„'t Zijn de beesten van den kwakzalver, die wij voor de onzen aanzagen,quot; zeide Deodaat, in gelach uitberstende.

„Sciiurk!quot; riep Reinout, den hansworst in den hals knijpende, „wat belet mij u op de plaats te doorsteken?quot; en meteen hief hij zijn dolk op.

„Fuei Reinout, schaam u!quot; zeide Deodaat, hom terughoudende: „een aap en een nar, zijn dat gepaste kampvechters voor u?quot;

„Gij hebt fraai spreken,quot; hernam Reinout, zijn dolk weder opstekende, „uw gezicht is niet, gelijk het mijne, opengekrabd door dat satansche beest.quot;

Meester Barbanera, die tot nog toe vol angst in het pad teruggeweken was, kwam bij dit gezegde voor den dag met een zalfpot, dien hij Reinout aanbood, en welken deze terstond over den kastanjeboom heen deed vliegen, zeggende :

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Loop naar den duivel met uw gesnor. — Waar zijn onze paarden ?quot;

„Dat is waar ook,quot; zeido Deodaat: „met al die gekheid zijn onze paarden nog zoek.''

„Ik heb hier bij onze komst niets gezien dat naar een paard geleek,quot; zeide de nar.

„Gij hebt ze gestolen, ellendeling!quot; zeide Reinout: „beken waar zij gebleven zijn, of dit oogenbhk is het laatste uws levens.quot;

„Bij Smt-Momus!quot; zeide de hansworst, terwijl hij trillende van angst op de knieën viel: „ik zweer u, mijne goede Heeren, dat zoo hier paarden gestaan hebben, de kaboutermannetjes ze hebben weggehaald, of dat zij op de lucht van meester Gezar gevlucht zijn; want ik heb ze niet gezien en de kokeier kan getuigen ....quot;

„Een fraaie getuige!quot; zeide Reinout, den armen Barbanera aanziende, die trillende en tnei gevouwen handen tegen den boom stond geleund: „gehangen zult gij worden, paardedieven I quot;

„Mij dunkt,quot; zeide Deodaat tegen den kokeier: „gij, die een waarzegger zijt, moest ons kunnen vertellen waar zich onze rossen bevinden!quot;

„'t Is wel een oogenblik van gekscheren,quot; bromde Reinout: „zij mogen zweren wat zij willen, ik zweer hun dat zij er niet heelhuids afkomen, zoo zij ons de waarheid langer durven verzwijgen.quot;

Hier deed de zachte stem van Madzy zich hooren: „Mijne goede Heeren!quot; zeide zij: „deze lieden zijn mogelijk onschuldig. Indien zij uwe paarden gestolen hadden, zouden zij er dan niet mede weggevlucht zijn?quot;

De juistheid dezer aanmerking en meer nog de uitwerking van Madzys bevallig stemgeluid deed de gramschap van Reinout bedaren, die eenigszins verlegen terugtrad. „De Jonkvrouw heeft gelijk,quot; zeide Deodaat: „en wij moesten ons schamen, haar te laten wachten tot wij onze beesten terughebben. Veroorloof mij, Freule! u den weg te wijzen.quot;

„Gij zijt te goed!quot; antwoordde Madzy: „zoek eerst de verlorene schapen weer op: wij zullen den weg wel vinden.... maar wacht eens!quot; hier wendde zij zich tot de buurvrouw, die met Elskes dochtertje op het gerucht was komen aanloopen: „zijn deze vrouwen en dit meisje niet met den meester gekomen.quot;

„Zeer juist!quot; merkte de monnik aan; „vrouwtje!quot; vervolgde hij tot Machtelt: „waar hebt gij dien wonderdokter en zijn maat ontmoet ?quot;

„Zij zijn ons op den grooten weg achterop gekomen,quot; was het antwoord.

„Net zoo,quot; zeide de nar: „wij kwamen van de Vogelesang.quot;

PE ROOS VAN DEKAMA.

„Zwijg!quot; zeide vader Syard; „het wordt u niet gevraagd,''' en, zijn onderzoek voortzettende: „zijt gij met hen tot hier gekomen?quot;

„Dat bennen wij.quot;

„Waren er twee paarden aan dezen boom gebonden?quot;

„Ik heb geen biest gezien? jij al, Harretje?quot;

„Niets dat naar een paard leek,quot; zeide deze.

„Dan moeten zij vroeger gestolen zijn,quot; zeide Reinont: „want ik had ze aan denzelfden boom gebonden, waar nu deze ongelukken van beesten aan zijn vastgemaakt.quot;

„Gij kunt er nog de hoeven van bespeuren,quot; zeide Deodaat, „niet-tegenstaande de duisternis: kom! dat zijn twee zorgen minder op stal. Het spijt mij;____maar men moet zich de waereld-

sche zaken kunnen getroosten.quot;

„Ik heb een erger verlies ondergaan, sedert ik u gezien heb,quot; zeide Reinout, zich bij Madzy voegende.

„Waarlijk?quot; zeide deze: — „gij moet wel achteloos zijn, om zoo alles te verliezen.quot;

„Kom! genoeg gedraald,quot; zeide Deodaat: „trek in vrede af, meester Barbanera! maar wacht u, hier langer in de buurt te vertoeven. — En wij, gaan wij: de Heer van Aylva zal ongerust zijn: en wie zou het niet wezen, wanneer hij bij zijne tehuiskomst zulk een beminnelijke dochter mist.quot;

„Ik ben de dochter van den Heer van Aylva niet,quot; zeide Madzy, terwijl allen zich op weg begaven: „hij is mijn voogd.quot;

De zoo natuurlijke bescheidenheid, welke ieder jongeling vervult in de tegenwoordigheid van een meisje, daquot; bij hem een ontkiemend gevoel van liefde verwekt, belette Deodaat verder te vragen. Ook Reinout gevoelde een verlegenheid, welke hij nimmer bespeurd had: het eenvoudig onschuldige van Madzy boezemde hem een eerbied in, welke geen vrouw ter waereld ooit bij hem had doen ontstaan. Men wandelde dus een poos in stilte voorwaarts, zonder dat er een woord gewisseld weid. Eindelijk brak vader Syard het zwijgen, ten einde de Ridders over de voorzeggingen van meester Barbanera te ondervragen. Zij voldeden aan zijne nieuwsgierigheid: Madzy mengde zieh weldra in het onderhoud, en men begon over en weder van vervulde en nog te vervullene profetiën te gewagen.

„Men heeft bij u te lande ook nog al vrij wat op met waarzeggingen,quot; zeide Reinout tegen Madzy: „ten minste, dit is mij wel verhaald.quot;

„Dat gelooi ik 1quot; zeide Madzy, „er wordt bij ons geene stins gebouwd, geen dam gelegd, geen kind geboren, of er is de een of andere monnik, die er hel toekomstige lot van voorspelt.quot;

„Ik herinner mij,quot; zeide Deodaat peinzende, „dat ik eens bij

DE ROOS VAN DEKAMA.

toeval zulk een Friesche voorspelling gehoord heb. Ik ben die

meerendeels vergeten: een paar regels zijn mij lang bijgebleven:

laat zien,quot; vervolgde hij, zich het hoofd krabbende, „of ik mij die nog kan herinneren:

As Dekama sine rose forliest,

In dy for Frieslan dat seawetter kiest....

verder weet ik er niet van.quot;

„Voorzichtig wat!quot; zeide Madzy, glimlachende; „hel is goed, dat gij het niet verder kent: ik ben eene Dekama.quot;

„Gij zult dan misschien het einde van het rijmpje wel weten,quot; zeide Deodaat.

„Ik had liever gehad, dat gij mij dat rijmpje niet herinnerd hadt,quot; zeide Madzy, op eenmaal ernstig wordende: „het is misschien dwaas van mij, maar het doet altijd pijnlijke gedachten bij mij ontstaan . . ..quot;

„O vergeef mij, Freule!quot; zeide Deodaat, „maar ik betuig u, het was geheel zonder opzet, dat ik het aanhaalde: — uw naam was mij onbekend; en ik stierf liever dan dat ik u het minste leed veroorzaakte.quot;

Hier zweeg hij en liet Reinout spreken, die, naijverig op zijn vriend, tusschen beiden trad en het gesprek bracht op het gezang, dat Madzy hun dien achtermiddag had doen hooren. Zij antwoordde zedig en bescheiden: het onderhoud hield aan en werd nu zelfs vrolijk en levendig, zoodat de wandelaars, reeds voordat zij het bemerkt hadden, aan de poort van het voormalige klooster stonden. Hier hadden zij naauwlijks aangeklopt, of de deur werd opengeslagen en zij zagen Aylva, Adeelen en een aantal dienaars met flambouwen, gereed om uit te gaan ten einde de afwezigen te zoeken.

„Daar zijn zij!quot; riep Aylva verheugd uit: „Madzy! Madzy! is het wèl van u, uwe vrienden zoo in ongerustheid te laten?quot;

„Ik neem de schuld geheel op mij,quot; zeide vader Syard: „maar ik kon aan de Jonkvrouw niet weigeren haar een plicht van liefdadigheid te helpen verrichten. Er is hier kortbij een vrouw gekwetst en ....quot;

„Ik hoop dat gij de kruik met olie van Sint-Janskruid ') hebt medegenomen, welke op mijne kamer staat,quot; zeide de Abt, die op het gerucht was komen aanschommelen en van wonden hoorde spreken.

„En gij ook weêr hier, mijne Heeren!quot; zeide Aylva, eenigs-zins verwonderd, de beide Ridders te herkennen: „welk een gelukkig toeval verschaft ons opnieuw de eer van uw bezoek?quot;

¹) Hypericum.

tic HOOS VAN DEKAMA.

„Deze Heeren zijn zoo goed geweest ons den weg te wijzen,quot; antwoordde vader Syard voor hen, — „maar zij hebben er ongelukkiglijk hun paarden bij ingeschoten.quot;

„In de daad!quot; zeide Aylva, deze mededeeling slechts half begrijpende: „maar gij zuil ons dat beter binnenshuis verhalen. Wat u betreft, mijn kind!quot; vervolgde hij, Madzy op het voorhoofd kussende: „ik ben recht verheugd u weèr te zien: — gij keert nu naar uwe kamer, niet waar'.' en dan, vaarwel tot morgen.quot;

„God zegene u, mijn waarde voogd!quot; zoide Madzy: „en u, mijne vaders! — mijne Heeren! ik wensch u wel thuis, en grooten dank voor uw geleide — Seerp van Adeelen! slaap wel: — het spijt mij, dat ik u de moeite gegeven heb, nog zoo laat u te wapenen.quot;

Zij glimlachte bij het uitspreken dezer laatste woorden en wierp een spotachtigen blik op Adeelen, die in 't borstkuras en met uitgetogen zwaard voor haar stond.

„Indien ik geweten had,quot; zeide hij, een trotschen blik op de beide Ridders werpende, dat gij zulke geleiders tot uw dienst hadt, zou ik mij die moeite voorzeker gespaard hebben.quot;

„Nu word niet boos, Seerp 1quot; hernam zij: „ik ben de eenipe niet, die vandaag later dan wel behoorde te huis gekomen ben.quot;

„Zij heeft gelijk; Adeelen!quot; zeide Aylva, „en gij hadt er erg»r kunnen alkomen dan zij. — En gij, edele Ridders! aan wie wij een dubbele verplichting hebben, zult gij ons het genoegen niet doen van bij ons uit te rusten!quot;

„Wij danken u,quot; antwoordde Deodaat, na Reirout zijdelings te hebben aangezien: „bet is reeds laat en wij mueten naar huis wandelen.quot;

„Is het anders niet,quot; hernam Aylva, „wij hebben hier paarden genoeg om u te brengen waar gij zijn wilt.quot;

„Wij zijn u ten hoogste verplicht,quot; zeide Reinout, wien het gezelschap der Friezen niets aanlokkelijks bood, nu Madzy zich verwijderd had: „maar ons bijzijn hier ware wellicht ieder niet even aangenaam: (hier gaf hij Adeelen zijn trotschen blik terug) en wij willen u den avond voor het plechtig gehoor niet hinderlijk wezen. Ontvangt onzen groet.quot;

Bij het uitspreken dezer woorden boog hij zich, en ging met Deodaat de poort uit.

Stilzwijgend en peinzend wandelden do beide jongelingen den heirvveg langs naar Haarlem, en voor de eerste maal was het, dat zij eikanderen de geheime gedachten, die hen vervulden, schroomden mede te deelen. Wat Reinout betrof, hij was ja-loersch op zijn vriend. Hij meende bespeurd te hebben, dat Madzy dezen meer gunst en vertrouwen betoond had dan aan hem; hij betichtte zelfs Deodaat zich op een listige wijze bij haar inge

DE noos VAN DEKAMA.

drongen en hem de mogelijkheid ontnomen te hebben van zich nuttig en aangenaam te maken. „Waarom,quot; dacht hij, „meest ik zoolang buiten staan zonder geroepen te worden? ik had wel tot morgen kunnen wachten, indien ik niet van zelf gekomen ware. Maar mijnheer begreep de kans schooner te hebben in mijne afwezigheid: — en wat behoefde hij de lamp te houden en de wond te verbinden en zich gedienstig te toonen, anders dan om mij een vlieg af te vangen? Vervloekt zij het zotte denkbeeld, dat ik had, van hem mede te nemen.quot;

„Reinout had liever alleen moeten gaan,quot; dacht daar-en-tegen Deodaat; „want zoo hij werkelijk op die Friezin verliefd is, vrees ik dat het mij moeite genoeg zal kosten, hem in zijn liefde te helpen. Ik gevoel, dat zij een indruk op mij gemaakt beeft, die nimmer bij mij door eene vrouw werd verwekt: en zoo ik haar vaak moest zien, zou ik tot de droevige noodzakelijkheid komen van tusschen haar en mijn vriend te moeten kiezen.quot;

Eindelijk echter kon zijn edelmoedige ziel het denkbeeld niet langer verduren van eenige achterhoudendheid jegens zijn wapenbroeder te voeden: „Reinout!quot; zeide hij: „denkt gij morgen weer naar de hut van Walger te gaan?quot;

Deze vraag, hoe eenvoudig ook, was zoozeer in overeenstemming met de gedachten, welke Reinout op die oogenblikken bezig hielden, dut zij hem een trilling door het geheele lichaam verwekte.

„Ik weet het niet,quot; antwoordde hij, zoo koel als hem mogelijk was: „maar ja,quot; hernam hij, zich bezinnende: „ik moet er heen: ik moet dien Barbanera spreken, die, zoo hij zegt, van het geheim onzer geboorte onderricht is, en dien ik daar heb bescheiden.quot;

„En gij zeidet mij niets daarvan,quot; hernam Deodaat; „was dat broederlijk gehandeld?quot;

„Gij waart zoo bezig in de hut met uw Friesche schoone, dat ik het te onbescheiden achtte, n te storen: — bovendien moogt gij mijne niededeeling wel op prijs stellen, want Barbanera had mij verzocht, er u niet over te spreken.quot;

„Waarlijk! — nu dan wil ik ook liever van de geheele zaak niets welen: — óf die kokeier is een bedrieger, wiens eenig doel is, u geld uit de tasch te kloppen: — óf hij staat met den booze in verbond en dan begeer ik met hem in geene betrekking te komen.quot;

„Zoo als gij wilt: — hij heeft bovendien verlangd, dat ik alleen kvvame.quot;

„In de daad,quot; zeide Deodaat, glimlachende: „ik geloof dat gij bij al de bezoeken, die gij voornemens zijt aan dien kant af te leggen, liever van mijn gezelschap ontslagen zijt.quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Wat meent gij daarmede?quot; vroeg Reinout met hevigheid.

„Hoor Reinout!quot; vervolgde Deodaat, terwijl zijn gelaat een ernstiger plooi nam: „gij kunt niet ontkennen, dat de schoons Madzy uw hart heeft getroffen en dat de jaloezie u wantrouwig maakt jegens uw besten vriend.quot;

„Uw eigen gevoel zal u zeggen of ik daartoe reden heb oi niet,quot; zeide Reinout.

„Ik loochen geenszins dat zij eenigen indruk op mij heeft gemaakt j maar al beminde ik haar met de vurigste lielde, welke ooit een jongeling bezielde, ik zou kracht genoeg bezitten om mijn hartstocht te verwinnen, eer die de minste storing in onze vriendschap te-weeg-bracht.quot;

„Deodaat!quot; zeide Reinout, hem getroffen de hand reikende; „gij zijt veel beter dan ik; maa.' waarom zoudt gij uw liefde tegengaanquot;? — ik begeer dit offer niet: bemint gij Madzy zoo als ik, laat ons dan beiden trachten haar hart te winnen, en elkaêr plechtig beloven, dat het geluk van dengene, die slagen mag, geen nijd in het gemoed des anderen verwekken zal.quot;

„Gij vergt het onmogelijke,quot; zeide Deodaat: „weet gij dan niet uitquot; alle verhalen der vinders en meistreels, dat de liefde een eeuwigdurende twistappel wordt tusschen de beste vrienden? Ik althans gevoel, dat het mij gemakkelijker zal vallen, thans de schoone Madzy te vergeten, dan zulks wezen zou indien ik haar meer dagelijks zag. Ik wil u in 't vervolg geen cogenblik meer achterdocht verwekken en zal niet meer bij de Friezen gaan. Schoone meisjes zal ik nog genoeg in Holland vinden, maar wie zoü mij een broeder- als Reinout teruggeven?quot;

„Goede Deodaat!quot; zeide zijn vriend: „uwe grootmoedigheid beschaamt mij; doch ik gevoel dat gij gelijk hebt: ja, ik beken het, reeds het loutere denkbeeld schokt mij, dat gij de genegenheid van Madzy zoudt mogen verwerven, en ik u zou kunnen haten! — neen dat nimmer!quot;

Eenige oogenblikken stilte volgden op dit gezegde, en weldra bevonden zij zich aan de poort van Haarlem. Eer zij echter zich naar hun nachtverblijf begaven, gingen zij der. schout verwittigen van den diefstal aan hunne paarden gepleegd en met hem de beste middelen beramen om den dader op te sporen. Tevens maakten zij hem ook bekend met het bevel des Graven ten opzichte van Barbanera: eene mededeeling, was.rtoe Reinout, die den kokeier nog wel eenige dagen in de nabuurschap wilde houden, ten einde achter het verlangde geheim te komen, niet dan schoorvoetende en op aanmaning van Deodaat kon geraken.

DE ROOS VAN DEKAMA.

ACHTSTE HOOFDSTUK.

Phocas.

Tombai-je dans Verrem-, ou si j'en vai sortir? Si ce billet eöt vrai, le raste est vraisemblabie. Exupeke.

Mais qui tsait si ce reste est faux ou veritable?

Corncille. Ilcraclius.

Den volgenden morgen was Reinout reeds vroegtijdig, doch thans alleen, op weg naar de woning van Walger. Ongeneigd een bekende te ontmoeten, was hij langs een achterweg den Hout doorgegaan; — dan toen hij zich in de nabijheid van het oude klooster bevond, kon hij de bij een minnaar zoo natuurlijke verzoeking niet weerstaan om het aangebeden voorwerp, al ware het slechts een oogenblik, ongemerkt te aanschouwen. Hij begaf zich derhalve langs een zijpad, dat door het kreupelhout slingerde, naar den achtermuur van het gebouw; dan weidra zag hij, dat er weinig hoop voor hem bestond, om het gewenschte doel te bereiken: want het vertrek, door Madzy betrokken, had geen uitzicht dan op den boomgaard en was zelfs niet zichtbaar voor al wie buiten stond. Hij bleef des-niet-te-min een wijl, den rug tegen een boomstam geleund en de armen over de boisl geslagen, in zoete mijmering verzonken, half gelukkig door de gedachte dat zij, welke hij beminde, waarschijnlijk alleen door den steilen muur, dien hij voor zich had, van hem gescheiden was. Uit deze liefelijke droomen werd hij gestoord door het geluid van een openspringend slot; en spoedig daarop zag hij een achterdeurtje in den tuinmuur opengaan. Als een dief, die vreest betrapt te worden, school hij onmiddellijk weg achter het geboomte; doch bleef hij tuamp;schen het loof gluren om te ontdekken wie het wezen kon, die langs dezen ongebruikelijken weg den boomgaard verliet. Alras herkende hij vader Syard, die, na de deur met behoedzaamheid weêr achter zich te hebben gesloten, zijn kap over het hoofd sloeg en het bosch intrad. Zonder te weten met wat oogmerk, volgde hij dadelijk de stappen van den monnik, echter op een afstand, ver genoeg om hem, zoo hij zich omkeerde, geen stof tot achterdocht te geven. Vader Syard ging langzaam, doch met vasten tred vooruit, zonder den blik rechts of links te wenden, eu sloeg weldra een gul voetpad in, dat tusschen welige berken en dennen liep en naar de gissing van

DE ROOS VAN DEKAMA.

Reinout, op den zijweg, niet verre van de woning dos deur- _Wai

wachters, uit moest komen. De monnik scheen echter reed^ _zijr

vroeger de plaats zijner bestemming te hebben bereikt. Links _zee

van het pad bleef hij slaan bij een klein vervallen schuurtje, _aar

dat tegen de helling van een met dennen en mos begroeiden in

heuvel gebouwd was. Uet dak van dit getimmerte (zoo eenige led

ruw aaneengehechte planken dien naam verdienden) was reeds va:

ten halve weggerot ol ingestort, en de houten wanden dreigden en

eerlang het voorbeeld van het dak te zullen volgen; geen blijk _Zar

was er aanwezig dat dit verblijf ook zelfs den armoedigsten dag- ne(

looner tot woning verstrekte of verstrekken kon; en het was gei

dus niet zonder bevreemding, dat Reinout den monnik zag slil- te

staan en aan het deurtje kloppen, dat, even vervallen als do _Zoj rest, slechts aan één hengsel meer vasthing.

Onze Ridder had zich intusschen in het kreupelhout verbor- Ne gen, ten einde te zien wat gebeuren zoude. Verre was bij van op te denken, dat het getimmerte eenig menschelijk wezen bevatten zou, en het was voor hem een nieuwe stof tot verbazing, toen hij de deur niet zonder moeite over den zandgrond zag open- ïh schuiven en een hoofd zich aan den ingang vertoonen. Maar, pe wat Reinout het meest van alles verwonderde, was, aan den za vooruitspringenden neus en de zwarte haren, in den tijdelijken bewoner van het schuurtje den persoon van meester Barbanera „c te herkennen. Vader byard trad nu binnen en de deur werd de wederom gesloten. w „Hoe komen die twee aan malkander? en wat kunnen zij te to zamen te verhandelen hebben?'quot; waren twee vragen, welke zich zii zeer natuurlijk aan den geest van Reinout voordeden. Het ver- M moeden, dat een ontmoeting tusschen een Frieschen monnik en ve een duivelskunstenaar zeker niets goeds kon beteekenen, gevoegd bij een nieuwsgierigheid, welke èn de betrekking des paters tot ui Madzy èn de geheimzinnige taal van Barbanera eeni^szins ver- w schoonlijk maakten, deed hem een besluit vormen, 't welk hij ei zich te voren of in andere omstandigheden zou geschaamd hebben, en 't geen hem zelfs op dit oogenblik een blos op het zi aangezicht jaagde: — dat namelijk, van het onderhoud dier F beide personen te gaan beluisteren. Met langzame schreden sloop al en kroop hij achter struiken en struweelen om, zooveel mogelijk b vermijdende, den voet op het krakende mos te zetten, dat zijn a tegenwoordigheid zoü kunnen verraden, en nu en dan op handen n en voeten voortschuivende, totdat hij zich achter het schuurtje d bevond. Uier legde hij zich plat op den grond neder, en het hoofd op de hand leunende, keek hij op jijn geraak door eene der menigvuldige spleten naar binnen. a Wederom tot zijn bevreerrding zag hij binnen die vier enge

DE ROOS VAN DEKAMA. 97

^ur' wanden een schouwspel, dat hem een oogenblik deed wanen dat

^ zijn eigene oogen hem bedrogen. Barbanera, de kokeier, was zeer op zijn gemak (zooveel namelijk de gelegenheid eenig gemak

'j®! aanbood) op een houten blok gezeten, het eenig meubel dat zich

'^equot; in dit berooid verblijf bevond. Een dichte mantel overdekte al zijn

'g⁶ ledematen, uitgenomen het rechterbeen, 't geen beter gemaakt en

Bds vaardiger scheen dan Reinout verwachtte, en waarmede hij nu

•en _en (j_an op en neder wipte, of met de punt van den voet in het

Ü'⁴ zand figuren teekende. En voor hem stond de monnik, in dezelfde

^ag- nederige en deemoedige houding, waarmede hij zijn Abt zou

^1,38 genaderd zijn. Geen van beiden sprak; maar het was duidelijk

'ü- te zien, dat de geestelijke wachtte, dat het den kokeier behagen

dt' zou zijne rede tot hem te richten.

„Welnu!quot; zeide deze eindelijk, en dat wel in zeer zuiver

f'- Nederduitsch: „het is dan heden, dat de afgevaardigden hun

an opwachting bij hun wettigen Heer gaan maken?quot;

en Vader Syard boog toestemmend het hoofd.

en „En wat zullen zij den doorluchtigen Graaf van Holland en

'n- Henegouwen verhalen? — Want ik veronderstel dat het uwe

^ir, pen is, welke het formulier heeft opgesteld, waarin hun hulde

en zal vervat zijn.quot;

en ^Ik vermeen,quot; antwoordde do monnik op een eerbiedigen toon,

ra „dat zij zich op dit gehoor zullen bepalen bij het aanhooren van

i'd de voorslagen, welke hun vanwege den Graaf zullen gedaan worden. Het belang der Friezen is tijd te winnen en des Graven

lt;e toorn niet gaande te maken, noch zijn geheele legermacht tegen

ch zich in te halen eer zij tot bekwamen wederstand vaardig zijn.

Maar hoe het ook loope, liever zullen zij een doodelijken oorlog

5n verkiezen dan den Graaf als hun Heer erkennen.

?d „In de daad!quot; riep Barbanera: „de personen, die de bezending

ot uitmaken, deden mij vreezen, dat men tot een nederige onder-

r- werping besloten was. Ik meende dat Aylva een Vetkooper ware

'ij en tot Holland geneigd.quot;

b- ,)Aylva is een echte Fries,quot; zeide de monnik; „een man, die

et zijn land oprecht bemint, en geene der beide partijen, welke

ïr Friesland beroeren, is toegedaan. Ik beken, hij erkent den Keizer

p als zijn Heer, en zou daarom niet ongeneigd zijn, den Graaf als

k beschermer van Friesland aan te nemen, doch zonder hem eenig

n ander gezag dan dat van bemiddelaar toe te willen kennen. Geloof

n mij! hij zal het zwaard trekken en de schede wegwerpen, zoodra

e de onafhankelijkheid zijner landgenooten bedreigd wordt.quot;

!t „En hoe denkt uw vrome Abt er over?quot; vroeg de kokeier.

e „De geestelijkheid is wellicht nog sterker dan de adel tegen

alle vreemde heerschappij,quot; zeide de monnik.

e „Toch niet tegen allen invloed van buiten?quot; hernam de koke-

». ». III. j

DE ROOS VAN HF, KA MA,

Ier; „anders zoudt gij mij niet een ijdele hoop gestreeld hebben.quot;

„Ik vlei mij,quot; zeide vader Syard, „dat na al de twisten en verdeeldheden, welke onze kloosters geschandvlekt hebben, na het volslagen gebrek aan orde en tucht, dat de monniken kenmerkt, zij het belang zullen gevoeld hebben van een gestreng patronaat, hetwelk hen binnen de palen van regelmaat en betamelijkheid wist te houden; — doch dat patronaat zal zich moeten bepalen tot kerkelijke zaken: en ook de Bisschop van Utrecht zou niets dan tegenkanting vinden, bij de minste poging om zijn gezag verder te doen strekken.quot;

„Ik twijfel, of men de monniken door een bloot geestelijk wapen in toom zal houden,quot; zeide Barbanera : „indien men een hervorming in de kloosters wil te werk stellen, zal er meer noodig zijn dan ijdele bedreigingen met kerkban en afzetting, waar zij mede lachen. Denk eens ernstig over onze bedoelingen na, broeder! en zoo gij mij van dienst kunt zijn, ik zal mij niet ondankbaar toonen. Het is niet onder die ruwe Friezen, dat een man van oordeel en kennis, als gij, zijn leven verslijten moet. De Proost van Sint-Salvator te Utrecht wordt oud en ik gelooi dat zijn vierkante muts u niet kwalijk zou passen.quot;

„Gij miskent mijne bedoelingen,quot; zeide de monnik, „zoo gij waant dat ik de uwe in dien opzichte zoude willen bevorderlijk zijn. Ik ben, ja, een geestelijke en wensch den echten vromen zin onzer instelling weder in de kloosters te zien herleven; maar ik ben een Fries boven al en zoü mede niet schromen het zwaard te ontblooten, zoodra de vrijheid van mijn land werd bedreigd.quot;

„Waarlijk! —.... nu, wij zullen hierover nader spreken; — maar zeg mij eens, broeder! hoe is men er toe gekomen, zulk een wildeman als Seerp van Adeelen aan de bezending toe te voegen?quot;

„Wat zal men zeggen?quot; antwoordde vader Syard, de schouders ophalende: „Adeelen is rijk en machtig: hij stamt, althans dit beweert men, van Koning Adegild af: zijn invloed is groot en zal nog aanwassen, indien hij, gelijk eerlang te verwachten is, zich met de erfgename der Dekamaas in den echt verbindt.quot;

Hier trilde Reinout en maakte een beweging; Barbanera wendde het hoofd om.

„'t Is niets,quot; vervolgde hij, „er liep zeker een rat langs het dak; — maar zeg mij.... hebt gij iets van den indruk vernomen, dien Barbaneraas voorspellingen gisteren op het gemoed der Hollandsc.he edelen hebben te-weeg-gebracht?quot;

„Ik hoor, dat de dappere Graaf sidderde en bleek werd als een riet.quot;

„En, bij Sint-Maarten! wel mocht hij sidderen! Ha! ik her-

-

OE ROOS VAN DEKAMA. 9S

inner mij hoe dikwijls mijn edele vader mij die profelie van den ^{n en} ouden Graaf van Gelder verhaald heeft. Hij was er bij iegen-

gt; ^na woordig, toen deze Willem van Avesnes in de Domkerk met

het heilige doopwater besprenkeld werd. De Graaf van Gelder reng was lang te voren aangezocht geworden om als gevader over het

¹ he- kind te staan: mair sedert een geruimen tijd was de grijsaard

^z'^ch tot een staat van kindschheid vervallen: zoodat niemand dacht,

^van dat hij de plechtigheid zou kunnen bijwonen, en elk een ver-

'S'quot;? tegenwoordiger in zijne plaats verwachtte. Hij kwam echter, de

oude Reinout, verstramd en verbleekt, half gedragen in de armen ehjk zijner dienaars en met verwilderde oogen, wier ongestadige blik

een Ijij elk der aanwezigen den angst deed ontstaan, dat hij de

neer plechtigheid ontijdig zoii storen. Hij bleef echter bedaard en stil

^;'ⁿg) nederzitten, zoolang de gebeden en het gezang duurden; maar

igen toen het oogenblik daar was, dat het kind ten doop geheven

niet moest worden, was het, als of zijn vorige jeugd op eenmaal

een terugkeerde. Zonder hulp van iemand rees hij van zijn zetel,

toet. trad met een vasten stap naar de doopvont en nam het kind uit

looi de armen der ontstelde moeder. Met angst bleven alle oogen op

hem gevestigd; want een oogenblik van verzwakking had de gij hoop van Holland en Henegouwen op het harde vloersteen of in

'lijk de doopvont doen rollen, tot eeuwige droefheid van dat bemin

nen nelijke huis van Avesnes. Alles liep echter buiten, ja boven

laar verwachting gelukkig af. Maar toen het kind gedoopt was en de

het Bisschop daarover den zegen had uitgesproken, was het of een

erd heilig vuur, een inblazing van boven, op eens den grijsaard

bezielde. Hij hief het kind omhoog, kuste het, en sprak toen — met luider stem deze merkwaardige woorden uit: „Gelukkig zult

ulk gij wezen, mijn zoon! voorspoedig in krijg en vrede, tot u de

te kodde der Friezen het leven beneemt.quot;

„En is het deze zelfde voorspelling, welke hem gisteravond in ers 't geheugen geroepen werd?quot; vroeg de monnik,

dit „Aan hem, en aan al die ellendige landverraders, die niet

en tegenstaande hun Hollandsch, ja Grafelijk bloed in de aderen

is, vloeit, de knieën voor den vreemdeling buigen, en aan al die

Vlamingen en Henegouwers, die hier onzen ouden adel verdrin-1de gen. — Alleen Beaumont is er wel afgekomen; — hij is de

eenige, wien ik zijn afkomst uit Avesnes vergeven kan: hij was Jet de vriend en wapenbroeder mijns vaders.quot;

sr- „Ik geloof intusschen niet,quot; zeide vader Syard, „dat of de

ed voorspelling van Gelder, of die van Barbanera den graaf zouden

afschrikken, indien hij het besluit vormde een tocht naar Fnes-ils land te wagen.quot;

„Ik ben van uw gevoelen; — doch ik heb niet-te-min mijn ir- doel bereikt: ik heb schrik en ontsteltenis onder zijn edelen

DE ROOS VAN DEKAMA.

verspreid: en al achten zij nu die orakels minder zwaar, deze zullen hun in de ooren suizen wanneer de ure komt des gevaars en dan hun moed wellicht geheel ter neder slaan: — en daar-en-tegen, ik heb de stoutheid aangewakkerd in de harten der Friezen, die op de gesprokene taal moesten juichen, en in hun hart den Graal verachten, die in hunne tegenwoordigheid om de woorden eens kokeiers verbleekte.quot;

„Erg genoeg!quot; zeide vader Syard: „Adeelen heeft geen aansporing noodig om een dol stuk te begaan: — en zoo er oorlog komt, moet de aanleiding daarvan niet van zijne zijde komen, maar geheel Friesland opstaan als een enkel man.quot;

„Die tijd zal komen,quot; zeide Barbanera; „maar nu tot onze zaak: — ik heb de berichten, welke gij mij omtrent den staat uwer kloosters geelt, wel ontvangen; maar ik wenschte u nog wel over sommige punten te onderhouden, waartoe ons nu de tijd ontbreken zal. Is er geene mogelijkheid om.....quot;

Hier veranderde zijne stem in een zacht gefluister, zoodat Reinout, hoe scherp hij ook toeluisterde, niet meer dan enkele afgebrokene woorden kon te verstaan krijgen; maar hij had reeds genoeg vernomen: en altijd voor ontdekking vreezende, stond hij op, gleed zachtjes den heuvel af en trad weêr door het kreupel-bosch heen naar het pad, dat naar den binnenweg voerde.

Nog had hij geen besluit genomen, hoe hij handelen zoude ten opzichte van hetgeen hij vernomen had, toen hij zich reeds ten einde van het pad bevond en van verre het rieten dak van Walgers woning boven het elzenhout zag uitsteken. Een groep kinderen, waaronder hij Marretje herkende, zat onder de kastanje-boomen met een mengeling van bewondering en vrees te kijken naar de kunsten, welke de hansworst van Barbanera, op het gras gezeten, aan meester Cezar verrichten liet. Kort bij hem liepen het paard en het graauwtje in goede eendracht naast elkaêr en scheerden het jeugdige gras, dat langs den weg groeide.

Het gezicht van des bedriegers handlanger deed de gramschap van Reinout des te feller gloeien. Met fonkelende oogen en verhaasten stap trad hij op hem toe en brak den loop zijner potsen af met de barsche vraag: „Wacht gij hier op uw verdoemden meester, schurk ?quot;

„Ja Heer!quot; antwoordde de nar, hem met groote oogen aanziende: „en mijn meester wacht binnen op uw Edelheid.quot;

„Zoek mij geen logens op de mouw te spelden, ellendsling!quot; zeide Reinout: „ik behoor niet tot hen, die zich door u laten misleiden. Ik weet zeer wel, dat de waardige Barbanera zich thans niet binnen die hut bevindt.quot;

„Jawel heerschap!quot; zeide Marretje, hem toeknikkende: „de meester is al een hall uur bij moeder.quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

„En gij ook, klein nest! zoekt gij al zoo vroeg te bedriegenquot;! Waar is dan die meester Barbanera?quot;

Dit zeggende liep hij in drift den elzenscherm door en de hut in; het eerste voorwerp dat hij aanschouwde was Barbanera, aan de tafel zittende.

Een soort van duizeling overviel Reinout op het onverwachte schouwspel; hij bleef aan de deur staan als of hij door den bliksem getroffen was: de verontwaardiging en toorn, welke zijn ziel vervulden, hadden plaats gemaakt voor een verbazing, welke hem het vermogen tot spreken, ja tot denken benam. Hoe was die Barbanera, dien hij slechts weinige oogenblikken geleden binnen de schuur in 't duin gezien had, door tooverkracht op eens in de woning van Walger overgeplaatst? Ziedaar wat hij niet beseffen, niet oplossen kon. Zijn verwilderde oogen dwaalden, van den duivelskunstenaar naar moeder Elske, die met omwonden hoofd en een nog bleek gelaat bij het vuur aan 't spinnewiel zat, en van deze weder naar den kokeier, zonder dat hij het onverklaarbare van hetgeen hij gezien had en nu zag anders verklaren kon, dan door het aan betoovering of zinsbedrog toe te schrijven.

„Gij ziet, Signor Rinaldo!quot; zeide Barbanera, in 't Italiaansch, „dat ik aan onze afspraak getrouw ben.quot;

Deze weinige woorden verbraken de bezwering en gaven den Ridder al zijn veerkracht terug. Hij wierp de deur achter zich dicht en trad met forschen stap naar de tafel: „bedrieger!quot; nep hij, „gij zijt het dan, die het verderf van den doorluchtigen Graaf beoogt?quot;

„Ik versta u niet,quot; zeide Barbanera, altijd in 't Italiaansch, en blijkbaar onlhutst door de lorsche taal van Reinout: „indien uwe Edelheid geliefde Italiaansch te spreken.quot;

„Veins slechts, mij niet te verstaan I — Heb ik u niet zoo even met dien monnik zuiver Nederduitsch hooren spreken?quot;

De kokeier haalde zuchtend de schouders op, en Reinout herhaalde zijn gezegde met dubbele kracht in 't Italiaansch.

„Ik zweer u,quot; zeide Barbanera: „ik heb geen monnik gezien of gesproken; en wanneer zou dat geschied zijn?quot;

„Zoo op 't oogenblik, gelijk gij zoo goed weet als ik: ik kom nu van de schuur in.'t duin; maar hoe gij zoo spoedig hier zijt overgewaaid, verklaar ik niet te beseffen.quot;

De kokeier peinsde een oogenblik en keerde zich vervolgens naar Elske:

„Vrouke!quot; zeide hij in gebroken Neêrduitsch: „hoe lang ik hier wezen ?quot;

„Ongeveer een goed half uur.quot; zeide Elske, zonder zioh te bedenken.

DE ROOS VAN DEKAMA.

De kokeier zag den Ridder aan met een zegevierenden blik.

„Vrouw!quot; riep Reinout: „bezwaar uwe ziel met geen logen. Hoe lang is die schelm hier geweest?quot;

„Zoowaar ik de eeuwige zaligheid hoop, een goed half uur,quot; herhaalde zij.

„Dan moet de Booze uw oogen of de mijne verblind hebben!quot; zeide Reinout; „want er zijn geen tien minuten verloopen sedert ik hem in het schuurtje in 't duin met den monnik Syard in gesprek heb gezien.quot;

„Heilige God! is het mogelijk?quot; zeide Elske: „en de man is niet van dien stoel geweest. De Friesche juffer zoii het hebben kunnen getuigen, die is zoo even hier vandaan gegaan.quot;

„Welk een kwelgeest schept behagen om mijn brein in de war te brengen?quot; riep Reinout, die deze woorden op Madz}¹ toepaste, hoewel het slechts Sytsken geweest was, die naar den welstand der zieke was komen vernemen: „Hoe!quot; vervolgde hij. terwijl hij met groote stappen het vertrek op en neder ging: „zij was hier: ik had baar kunnen spreken, en ik heb mij laten ophouden door de guiclielstreken van een bedrieger, die zijne ziel aan Satan verkocht heeft om vrome lieden te verstrikken; — maar ik zal hem zijn schelmsche ontwerpen uit de keel halen; en zoo hij mij langer ïoekt te blinddoeken zal zijn helsche hst hem niet tegen de scherpte van mijn dolk beveil.gen.quot;

Meester Barbanera had, gedurende deze alleenspraak van Rei-nont, de tegenwoordigheid van geest, die hem bij den eersten schrik verlaten had, teruggeroepen: en, zoo hem een heimelijke bezorgdheid bijbleef omtrent den uitslag van des Ridders overdenkingen, geen trek daarvan vertoonde zich op zijn onbeweegbaar en strak gelaat. Hij legde zelfs geene verlegenheid aan den dag, toen Reinout, zijn besluit genomen hebbende, op eens met een ontblooten dolk naar hem toe kwam en hem bij den kraag vatte.

„Waarom zoudt gij een oud man willen dooden?quot; vroeg hij, altijd in 't lialiaansch, den jongeling met zijn knippende, gluipende oogen beschouwde.

„Beken mij zonder omwegen,quot; zeide Reinout in dezelfde taal, op een straflen toon: „op welke wijze gij mijn oogen hebt misleid: door welke zwarte praktijken gij u tevens hier en bij den monnik in het schuurtje hebt bevonden: beken mij de lagen, welke gij den edelen Graaf legt, of het gaat er door, zoo waar ik leef.quot;

„Gij zoudt den moed niet hebben van den man te dooden, die zorg droeg voor uw kindsche jaren,quot; zeide Barbanera.

„Hoe!quot; riep Reinout, verbaasd zijn dolk latende zakken.

,Gij kunt den dag niet vergeten zijn, toen gij in den vijver

DE ROOS VAN DEKAMA.

gevallen waart en de getrouwe Paolo u met eigen levensgevaar daaruit haalde.quot;

Reinout sidderde en zag den kokeier sprakeloos aan.

„Deze lange haren en baard hebben mijn gelaat veel veranderd; dan ik dacht niet geheel onkenbaar te wezen voor de oogen mijns voedsterlings.quot; Dit zeggende nam hij zijn hoofddeksel al en streek zich de haren \an 't voorhoofd.

„Paolo!quot; riep de jongeling uit, „zijt gij het waarlijk?quot;

„Wacht!quot; vervolgde de kwakzalver, zich zoodanig omwendende dat Elske zijn beweging niet zien kon, en meteen den valschen neus, die hem vermomde, even aflichtende; „herkent gij mij nu? '

„Ik herken u,quot; zeide Reinout; „maar nog begrijp ik niet....quot;

„En gij wildet mij dooden? mij, met wien het geheim uwer geboorte ten grave zou dalen?quot;

„Maar, waarom hebt gij u niet terstond bij mij aangemeld?quot;

„Wist ik, of gij den ouden Paolo zoudt willen herkennen? Weet gij, of ik onderricht ware, dat gij u hier bevondt? Zijt gij overtuigd, dat de berichten, die ik breng, u aangenaam zullen wezen?quot;

Reinout zweeg een oogenblik en zag eenigszins onthutst voor zich neder. „Paolo!quot; zeide hij eindelijk; „geloof dat elk bericht, van welken aard het ook zij, mij welkom wezen zal, mids het mij slechts uit mijn ondraaglijke onzekerheid redde. Spreek dan, en wees overtuigd, dat, wat gij mij ook melden moogt, gij u aanspraak op mijne dankerkentenis verwerven zult.quot; — Dit gezegd hebbende nam hij tegenover Barbanera plaats, in de houding van iemand, die een belangrijke mededeeling en een lang verhaal verwacht; namelijk, hij stak de beenen voor zich uit, liet een arm naast zich neerhangen, leide een elboog op tafel en zijn kin op de opene hand en zag Paolo strak in 't gelaat.

„Gij weet,quot; zeide deze: „dat het huis van Salerno sedert de onheuglijkste tijden tot de aanzienlijkste van Verona behoord heeft. Van mijn jeugd af was ik een kliënt van dat huis, en diende, gelijk mijn vader vóór mij deed, den edelen Graaf Luigi, het hoofd van dat geslacht. Hij was een edel Heer, Signor, die zich veel roem had verworven in krijg en onderhandelingen: en gij zult wel op deze of gene wijze van zijne daden gehoord hebben.quot;

„Ga voort 1 en verleng uw verhaal niet door onnoodige uitweidingen,quot; zeide Reinout.

„Nu, deze Graaf Luigi was dikwijls neêrslachtig, dat hij geen zoon had, op wien hij zijn naam en bezittingen kon doen overgaan. Vruchteloos had hij kerken begiftigd en aalmoezen uitgereikt. Het huis van Salerno was bestemd in hem Ie eindigen. Weinige vaders hadden echter zoovele redenen tot troost; want zijn dochter Bianca was van hare kindsheid af beschouwd als

DE ROOS VAN DEKAMA.

het pronkjuweel van Verona. Het was dan ook geen wonder, dat de aanzienlijkste Edelen van Verona om strijd naar hare hand kwamen dingen. Onder deze was er geen, die door den Graal Luigi met meer onderscheiding behandeld werd dan Francesco della Scala, die zich door zijn geboorte, macht en rijkdommen als het hoofd der vermogendste partij in Verona had doen erkennen. Zijn uiterlijk voorkomen was echter weinig geschikt om liefde in te boezemen, en slak bitter af bij dat van zijnen bloedverwant Carlo, die een volkomen Ridder was en evenzeer zijn best deed om de hand der schoone Bianca te verwerven. — Maar uwe Edelheid weet, dat het hart van een jong meisje een vreemd en onverklaarbaar voorwerp is. Noch de gunst der fortuin, welke Francesco, noch de gaven der jeugd, welke Carlo della Scala vercierden, waren in staat haar hart voor een van beiden te winnen. Zij was naar Milaan bij een naastbestaande den zomer gaan doorbrengen, om althans voor eenigen tijd de vervolgingen van Francesco en de vermaningen haars vaders te ontgaan: — daar had zij een Duitschen avonturier leeren kennen en dezen hare liefde geschonken. Graaf Luigi, hiervan onbewust, en zijn dochter weêr bij zich willende hebben, om haar door sterkere drangredenen lot het huwlijk mei Francesco over te halen, zond haar b^vel tot een onverwijlde terugkomst. Dit maakte haar en haar minnaar wanhopend. — Zij zwoer hem, nooit een anderen dan hem te willen huwen: — hij maakte van een oogenblik van zwakheid gebruik..,, in 't kort, zij verliet Milaan niet eerder dan nadat zij met hem in een geheimen echt was verbonc'en.quot;

„En volgde haar die geheime echtgenoot naar Verona?quot; vroeg Reinout.

„Hij kon zich aldaar niet verloonen,quot; zeide Paolo: „want hij had op een steekspel in Duilschland twist gehad met Francesco della Scala, en deze had hem den dood gezworen. Bovendien had hij een gelofte gedaan en moest met andere Duitsche Heeren naar het Heilige Land. Hij had echter aan Bianca beloofd, haalbij zijn terugkomst te zullen opzoeken en haar alsdan dcor lis! of geweld als zijn gade met zich te voeren.

„Graaf Luigi liet nu niet na, zijn dochter tot een ech'verbin-tenis aan te sporen met Francesco della Scala, die intusschen de opperheerschappij van Verona verkregen had en wiens verlangen niemand meer dorst wederstreven. Gij kunt beseffen, in welken angst zich de arme Bianca bevond, te meer toen zij gevoelde, dat een pand van des Duitschers liefde haar onder het hart leefde. In deze nijpende verlegenheid moest zij voor alles een poging doen om tijd te winnen en wendde bij haren vader voor, een gelofte Ie hebben gedaan om eene bedevaart naar O. L. Vrouwe van Lorelo te zullen doen alvorens zich in 't huwelijk te begeven.

DE ROOS VAN DEKAMA.

Hoe ongaarne ook, gaf Graaf Luigi eindelijk zijne toestemming tot die reis. Zij deed die in 't gezelschap van mijne vrouw, die haar vertrouwde dienstmaagd was en zich mede zwanger bevond, en van mij. Op den tocht werden beiden voorspoedig, elk van sen zoon, verlost: de kraamvrouwen keerden hersteld terug en mijn vrouw ging mei de jonggeborenen op het land wonen, waar beiden voor mijn kinderen doorgingen.quot;

„Madre di Diolquot; riep Reinout, wien het klamme zweet uitbrak, „ik weet al genoeg. Zeg mij nu slechts, wie van ons beiden is Biancaas zoon?quot;

„Niet zoo haastig, Signore! ziedaar juist wat uitgemaakt moet worden. — De schoone Bianca kwam terug, gelijk ik u zeide; er was nu geen middel voor haar overig om het huwlijk met Francesco te ontwijken; — of zij had haar geheimen echt moeten bekennen; — dan, zij ontving door een vertrouwden vriend de tijding dat haar gemaal gesneuveld was, en toen, hoezeer onder tranen en rouwklachten, gaf zij hare hand aan den dwingeland.

„Zij was ongeveer een jaar met hem gehuwd, toen zijn argwaan werd opgewekt door de bezoeken, welke zij, zoo dikwijls zij daartoe gelegenheid vond, bij mijn vrouw afleide om haar zoon te zien en te omhelzen. Hij liet haar bespieden; zijn argwaan groeide tot volkomen wantrouwen, en er had een vreeslijk tooneel tusschen hen plnats, waarin hij een verklaring eischte dier bezoeken, welke zij volstandig weigerde hem te geven. Vreezende, dat de ijverzuchtige dwingeland op haar onnoozel kind zoude woeden, achtte zij het van belang, het aan zijn dolk te onttrekken. Zij vormde daartoe een stout, maar welberekend ontwerp; zij kende den edelen aard van Carlo della Scala, die, om den schijn niet te hebben van met zijn snooden neef te heulen, in Pisa was gaan wonen. Zij schreef aan dezen, en belastte mij, haar zoon tot hem te brengen. Inlusschen was mijn vrouw evenzeer bekommerd over haar kind; want, zeide zij, indien dan Francesco moordenaars zendt om het kind der Gravin te dooden, zal men het onze niet sparen: — kortom, gij weet, wat sedert Adams tijd af, een vrouwetong vermag: — ik bracht de beide knaapjes naar Pisa en leide ze in Carloos hof te vondeling.quot;

„Santa Madre!.... maar Carlo vermoedde niet, wie den brief geschreven had: althans op zijn sterfbed gaf hij ons dien, maar meldde ons den naam der schrijfster niet.quot;

„Hij moet dien vermoed hebben; maar waarschijnlijk heeft hij de rampen der ongelukkige Bianca niet willen verzwaren door een geval ruchtbaar te maken, dat Francescoos wraakzucht zoude vermeerderd hebben: of mogelijk wilde hij haar geheim eerbiedigen! — Hoe 't. zij, de dwingeland was woedend, toen de

DE noCS VAN OEKAMA.

kinderen aan zijn macht ontsnapt waren r — hij mishandelde de ongelukkige Bianca, die nu, daar haar vader overleden was, geen steun of hulp meer had, en hield haar in een hangen kerker gevangen.quot;

„En leeft zij nog?quot; riep Reinout: „leeft mijne moeder____

leeft Bianca di Salerno nog?quot;

„Ziedaar wat mij op het oogenblik onbewust is. — Om tot mijn verhaal terug te keeren: — nieuwsgierig om het lot mijns zoons te vernemen, reisde ik na verloop van een paar jaren naar Pisa en wist daar in dienst van Carlo della Scala te komen. Welke zorg ik, zoolang ik bij hem bleef, voor u beiden gedragen heb, is u bekend.quot;

„En voor het goed van Carlo mede,quot; zeide Reinout: „want zoo ik mij niet bedrieg, joeg hij u weg omdat hij u van diefstal verdacht hield.quot;

„Ik werd onschuldig aangeklaagd en ongehoord weggezonden,quot; zeide Paolo, de schouders ophalende: „mijn vrouw was dood: ik had niemand meer, die zich mijner aantrok: ik bracht sinds mijn leven zwervend door; mij nu met dezen, dan met genen verbindende om de oogen en het brein van het domme, en ook van het meer verlichte gedeelte des menschdoms te verblinden, gelijk u gister-avond gebleken is, toen ik u herkende en mijn toespraak op die herkenning gronde.

„Maar nu!quot; zeide Reinout: „verlos mij van mijn onzekerheid: — wie onzer is de zoon van Bianca?.... Of neen! — antwoord mij nog niet! — Ook Deodaat moet van dit alles onderricht zijn !.... kon ik zoolang mijn edelen vriend vergeten ! — In zijn bijzijn alleen moet gij ons hel geheele geheim onzer geboorte ontvouwen____ kom! volg mij naar Haarlem. — Ik zal

den Graal smeeken, dat hij zijn besluit weêr intrekke.quot;

Maar het scheen dat Paolo er zijne rekening niet bij vond om ook aan Deodaat mede te deelen hetgeen hij aan Reinout had verhaald, en weinig genegenheid had, den Ridder naar Haarlem te volgen. Hij zag hem gedurende eenige oogenblikken zijdelings aan, als wilde hij op zijn gelaat lezen in hoeverre hij vatbaar was om tot hel doel, dat hij beoogde, te willen medewerken. „Jongeling!quot; zeide hij eindelijk: „gij liadl mij beloofd niets van ons voorgenomen onderhoud aan uw vriend te openbaren.quot;

„Ik heb geene geheimen voor Deodaat,quot; zeide Reinout, haastig.

„Des te erger! — want om gulweg te spreken, ik heb gegronde redenen om te verlangen, dal hij van alles onbewust blijve. Een uwer is de zoon van Bianca, en ik wil mij niet aan den toorn des anderen blootstellen.quot;

„Paolo! moet ik den zin uwer woorden gunstig opnemen?quot; riep Reinout vol blijdschap uil, daar hij in de taal des kokeiers

DE ROOS VAN UEKAMA.

eene schijnbare bevestiging zijner innige hoop meende te ont-dekken.

„Zoo als gij wilt: — doch hoe dit ook zij: — wat zoudt gij den armen Paolo geven, indien hij u de stukken in handen stelde, welke gij noodig hebt om u voor den zoon eens aanzienlijken edelmans te doen herkennen?quot;

„Gij kent mijn vader !quot; nep Reinout: „en zijn naam is?....quot;

„In de daad! ik ken hem; — maar zijn naam moet tot nog toe een geheim blijven: het is goud waardig.quot;

„Geloof, Paolo! dal mijn dankbaarheid....quot;

„Dankbaarheid is een woord: ik ben te oud geworden om in uwe handen niet meer te worden dan de citroen, welke men wegwerpt na er het sap van uitgedrukt te hebben. Ik eisch stellige bewijzen, geen ijdele beloften.quot;

„Gij zijt een ellendig wezen, Paolo!quot; zeide Reinout, hem met een verachtelijken blik aanziende.

„'t Is mogelijk,quot; zeide Paolo : „maar toch een wezen, dat u liet heeft en er u blijken van geeft door u alleen tot deelgenoot mijns geheims te maken.quot;

„Welaan! — noem uw eisch: en ik zal zien wat ik doen kan.quot;

„Zoudt gij niet denken, dat driehonderd gulden terstond, en een goede schriftelijke belofte van het dubbel dier som, zoodra ik u in de armen van een rijken, vermogenden vader gevoerd heb, eene billijke beloonins waren voor hetgeen ik ten mven gevalle verricht?quot;

„Ik zal er over denken,quot; zeide Reinout, wien deze eisch, welke in de tegenwoordige dagen onaanzienlijk zal voorkomen, in een tijd toen het geld nog schaarsch was buitengemeen hoog toescheen; „wie weet bovendien, of uw gansch verhaal geen verdichtsel is, uitgedacht om mij geld uit de tasch te halen. Eerst uwe bewijzen of ik beloof u geen penning.quot;

Op dit oogenblik ontstond er een verward gedruis van stemmen en voetstappen buiten de hut, en de hansworst kwam met een angstig geschreeuw binnenstuiven.

„Meester Barbanera! meester Barbanera!quot; riep hij: „daar zijn nienschen, die u zoeken.quot;

„'t Is mij om 't even!quot; zeide Reinout; „maar ik laat u niet los, oude! gij zult met mij naar Haarlem.quot; En, de daad bij de woorden voegende, vatte hij den kokeler bij zijn kleed.

„Ja, pak hem maar frisch bij den kraag, heer Ridder! en zorg dat hij niet ontsnappe,quot; kraaide met een schorre stem een klein mannetje, in 't welk Reinout den Marktschrijver Claes Gerritsz herkende, die met eenige Grafelijke Ambtsdienaars binnentrad: „Houd hem vast: hij wilde zich wegmaken zonder de markt-gelden te voldoen en zonder zijn gelag te betalen, 't geen eene

DE ROOS VAN DEKAMA.

blijkbare overtreding is van het Privilegie van Graaf Willem zaliger gedachtenisse, artikel. ..

„Dat u de duivel hale met uwe Privilegiën, vervloekte muggen!quot; riep Reinout, den kokeier loslatende: „ik heb wat met dezen man te verhandelen.quot;

„Indien uwe Edelheid borg voor hem wil stellen,'' zeide Claes Gerritsz, „zullen wij dien gaarne aannemen, volgens art. 27 van het Privilegie; maar het zal dan noodzakelijk zijn, dat UEd, ons naar Haarlem vergezelt, ten einde aldaar ten overstaan van Schepenen .....quot;

„Welk een gereutel over eenige voddige grooten, die u de man misschien schuldig is,quot; zeide Reinout: „kunnen wij hier de zaak niet tot effenheid brengen ?quot;

„Veroorloof mij, u te zeggen, lieer Ridder!quot; zeide de Marktschrijver, „dat dit klaarblijkelijk zou aandruisen tegen alle gebruiken en usantie in zoodanig geval; daar de schuld eerst moet vereffend worden ten genoege van beide partijen, en deze man ons derhalve volgen moet naar Haarlem, waar bovendien nog andere zaken tot zijn last zijn, als: dat hij een geneesmiddel verkocht heeft aan Geurt Kneliszen, waar al zijn koeien van gestorven zijn, en een ander aan de vrouw van den rooden slachter, waardoor haar oog gezwollen is als een pad, al 't welk strafbaar is met gevangenis, ingevolge art. . ..quot;

„Dal u de heete koorts blakere, eeuwige babbelaar!quot; riep Reinout: „zorg slechts dat hem geen leed geschiede, of ik rijg u als een leeuwrik aan mijn speer.quot;

Intusschen hadden zich een paar dienaars meester gemaakt van Barbanera, die door zijn getrouwen hansworst van de toedracht der zaak was onderricht, en, als ware hij over den uitslag der zaak niet bekommerd, zich dadelijk had bereid verklaard mede te trekken en aan te hooien wat men tegen hem had in te brengen. Ook Reinout begon nu te beseffen, dat hij zich ten onrechte driftig had gemaakt, en dat zijn belang vorderde, dat Paolo, of Barbanera, door wettelijke middelen gedwongen werd naar Haarlem te gaan en aldaar eenigen tijd te vertoeven, waardoor hij, Reinout, in de gelegenheid zou zijn hem nader te spreken, en het, zoo verlangde geheim af te persen. Hij verklaarde daarom ook aan de Ambtslieden, dat hij hen zoude vergezellen.

„Wij zullen verheugd zijn, de eer van uw gezelschap te genieten,quot; zeide de Marktschrijver: „en gij, goede vrouw!quot; vervolgde hij tegen Elske, die gedurende het gansche gesprek van Reinout en Paolo, waar zij geen woord van verstaan bad, bedaard was blijven doorspinnen, „hoe gaat het al? Ik heb daar zoo even gehoord, dat uw man u half doodgeslagen heeft en van zijn bediening is ontzet.quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Ach!quot; zeide Elske^- „ik ben een bedurven mensch, en hoe ik het zal redden met mijn twee bloeien van kinderen, weet onze lieve Vrouwe! en mijn man moet zeker denken dat hij mij doodgeslagen heelt; want hij is nog niet teruggekomen,quot;

„Ik denk toch wel dat gij hem het heilig kruis zult hebben nageslagen,quot; zeide de Marktschrijver: „nu vaarwel! — een spoedige genezing.quot;

Met dit afscheid vertrokken al de aanwezigen, Elske in tranen achterlatende, waar aan wellicht de ongerustheid over het wegblijven van haren man, wien zij nog liefhad in weêrwil zijner boosheid, evenveel deel had als het besef van haar hulpeloozen toestand.

Reinout volgde op eenigen afstand den stoet, die meester Bar-banera en zijn hansworst naar Haarlem geleidde, daar hij weinig trek gevoelde de eer van zijn gezelschap aan den Marktschrijver te schenken. Het was langs den gewonen heirweg, dat men huiswaarts ging, en reeds was men de stad genaderd, toen Reinout uit een dikke stofwolk een aanzienlijk gezelschap te paard zag te voorschijn komen, in hetwelk hij weldra den Heer van Aylva en Madzy herkende, die met eenig gevolg van een morgenrit huiswaarts keerden. Verheugd naderde hij, in de hoop van ten minste een blik van zijn geliefde te erlangen, maar wie schildert de verontwaardiging, welke hem beving, toen hij aan de slinkerhand van Madzy en in een druk gesprek met haar gewikkeld, iemand gewaarwerd, wien hij verre was van aldaar te verwachten, te weten zijn wapenbroeder Deodaat. Hij bleef staan, sloeg stilzwijgend de armen over elkander en zag met een somber oog de vrolijke ruiters voorbijdraven. Geen der Friezen scheen hem op te merken, maar Deodaat had zijn vriend herkend en een vluchtig rood bedekte zijn gelaat, Reinout oogde hem na: hij zag hem de hand van Madzy aanraken als om haar aandacht op den armen voetganger te vestigen. En in de daad, zij wendde het hoofd om, zag Reinout aan met een spotachtigen blik, keerde zich vervolgens lachende weder naar Deodaat, en verdween met hem achter de stofwolk, die hen omhulde.

„En ziedaar dan de vriend, die om mijnentwille van de schoone Madzy wilde afzien,quot; zeide de verbolgene Reinout tot zich zei ven: „de vriend, die mijner liefde geene hindernis wilde aanbrengen! hoe listig wist hij mij te verwijderen om de gelegenheid voor zich zeiven te behouden; — want ik twijfel er niet aan, die ontmoeting is gisteren-avond reeds voorbereid geweest! Deodaat! Deodaat! is het mogelijk, dat een paar schoone oogen u een vriendschap van zoovele jaren verraden doet!quot;

Vervuld van deze sombere gedachten kwam hij binnen de stad aan, en begaf zich naar de pijzeling, waar men Baibanera

DF, ROOS VAN DEKAMA.

gevoerd had. Hier verzocht men hem echter tegen den namiddag terug te kernen, daar het verhoor niet voor dien tijd zoude kunnen plaats hebben, uithoofde van de hooge plechtigheid, waarbij de Schepenen moesten tegenwoordig zijn. Dit antwoord herinnerde Reinout aan zijn eigene verplichting om aanwezig te zijn bij het gehoor, dat de Graaf stond te geven; en daar de tijd reeds naderde, haastte hij zich naar de cel, welke hij in hc' Sint-Jansklooster te Haarlem betrokken had.

NEGENDE HOOFDSTUK.

Ziet toe, gy terght een volck, in veenen en in moeien Als vorschen, tot den hals gedoken en gewoon, Te huppelen op 't lant en over groene zoon.

Dit gaat dan onder, en dan boven water heenen; De grooten worden oock gebeten van de kleenen.

Vondel. Batavische Gebroeders.

Wellicht zullen reeds velen mijner lezers, even als Reinout, Deodaat van trouweloosheid jegens zijn vriend en van dubbelzinnigheid beschuldigd hebben. liet is onze plicht, als die van een waarheidlievenden schrijver, hem zoo spoedig mogelijk van dezen onverdienden blaam te zuiveren.

Eenigen tijd nadat Reinout dien morgen tot zijn voorgenomene wandeling vertrokken was, liet Deodaat een paard zadelen, met oogmerk om een morgenrit te doen. Om bij zijn vriend geen schijn van vermoeden te wekken, als of hij het gezelschap der Friezen zocht, reed hij met opzet den weg naar Velzen, dus in een geheel tegen-overgestelde richting uit, en keerde langs den duinkant terug door die liefelijke streek, welke sedert door Hertog Aelbrecht tot lustverblijf gekozen en misschien na hem Ael-brechtsberg genoemd, in 't vervolg het lievelingsoord werd van zoovelen, die de muffe stad voor de vrolijke buitenlucht wensch-ten te verwisselen. Do weg, welken Deodaat volgde, bracht hem toevallig op een dier bevallige plekjes, welke nog heden met onverllaauwde belangstelling door den minnaar eener stille, eenvoudig schoone natuur bezocht worden. Maar in de oogen van Deodaat had het landschap, dat zich hier aan hem voordeed, een meer bijzondere waarde; want, al ware de nevelachtige lucht van Holland niet bij het donkerblaauwe of gloeiende zwerk van

DE ROOS VAN UEKAMA.

Ilaliën te vergelijken, en al mocltlon de zandduinen die hij voor zich had, niet meer dan molshoopen zijn in vergelijking der Apenijnen, er was toch veel in het tafereel dal hij beschouwde, hetwelk hem herinnerde aan het land van zijne geboorte. Hetgeen hij zag was slechts een duinvallei, maar eeno vrolijk lachende vallei, vercierd met al den tooi, welken de aard van den grond en der luchtgesteldheid in staat waren op te leveren. Aan de westzijde was zij door de hier in evenredigheid hooge en steile duinen als door een muur van zand besloten; maar tegen dien muur van zand slaken de berken met hunne roze-kleurige stammen en frisch gebladerte sn de groene struiken en struweelen, die de hoogten lot op de helft bemantelden, des te bevalliger af. Een bosch, rijk in alle soorten van geboomte, wier voorjaarsdos al de onderscheidene tinten van groen, van de blonde kleur der willigen af tot aan de bruine verw der sparren vertoonde, stuitte aan weerszijden tegen den duinkant en ver-eenigde zich daar legen-over, de daar tusschen gelegene vlakte alzoo in de gedaante eener halve maan omsluitende. En dan, als had de grillige natuur in een blijde luim dat vrolijke tafereel willen verdubbelen, die golvende heuvelen en dat lachend geboomte en de zonnige lucht daarboven werden teruggekaatst in een tweetal heldere meertjes, wier boorden als met een bruidkrans van schitterende veld- en waterbloemen omzoomd waren.

Een nieuwerwetsche bezoeker had zich bij het aanschouwen van dit tooneel wellicht in een onderzoek verdiept, of die meertjes werkelijk, zoo als sommigen beweren, de overblijfselen zijn van een voormaligen arm des Rhijns, die hier vroeger een uitweg zoude hebben gehad, later door het duinzand overdolven: Deodaat, die zich nimmer, gelijk te denken is, aan de natuurlijke geschiedenis van Holland had laten gelegen liggen, vergenoegde zich met de oogen in 'l rond te laten weiden, en met te luisteren naar den zang der nachtegalen, die in de toppen der linden orgelden; en met den verkwikkenden geur in te ademen, welke uit meidoorn en seringen opsteeg. — Men was in die eeuw nog verre van toe te geven aan den invloed van hel gevoel: en men wist zelfs bij name niet. van sentimenteelheid of romantisme; maar toch waren in dit oogenblik de zinnen van Deodaat zoo liefelijk aangedaan, toch ontwaarde hij een stemming, zoo zacht en weldadig, dal hij, zonder zich rekenschap te kunnen geven van de reden waarom, van zijn paard afsteeg, en, het aan een boom vastbindende, zich op de groene zoden nederzette. Een zoete mijmering beving hem: vreemde droombeelden en fantasiën verdrongen zich voor zijn geest, en midden daartusschen zweefde hel aanvallige beeld der bekoorlijke Friezin. Somtijds echter kwam er een denkbeeld bij hem op van verwondering over de vreemde

DE ROOS VAN DEKAMA.

gemoedsgesteldheid, waarin hij zich bevond, en vroeg hij zich af, hoe hij er toch op eens toe kwam, om op deze wijie de dolende Ridders na te volgen, van wier liefdegepeinzen in de schaduw van 't geboomte hij meer dan eens de meistreels had hoo-ren zingen; en niet-tegenstaande hij dan een oogenblik over zijne dwaasheid lachte, was hij toch niet in staat, zich aan de zoete begoocheling, die hem bevangen had, te onttrekken, en Italiaan genoeg om een wellustig genot in dat dolce far niente ') te scheppen. En wat was ook natuurlijker? — hij beminde, zonder het nog zeil te weten: en wie, die eenmaal bemind heeft, weet niet hoe zoet, hoe bedwelmend dat eenzaam mijmeren is, als men, alleen met de schoone natuur, de gansche waereld vergeet : als een onbestemd verlangen het hart doet zwoegen, als een te voren ongekende well-st eiken vezel ontspant en met verkwikkende warmte door alle poriën dringt: en de ziel, met zich zelve en met de schepping in vrede, zich in droomen en gedachten verliest, welke geene dorre wezentlijkheid in staat is terug te geven.

Zoodanig was ook de gesteldheid van Deodaat, toen hij, toevallig den blik opwaarts slaande, iets boven den hoogsten top van het voor hem liggend duin zag bewegen, dal zijn aandacht tot zich trok. Hij kon niet terstond beseffen, wat het zijn mocht, maar weldra bespeurde hij dat het een vrouwelijke gedaante was, welke aan de tegen-overgestelde zijde lui duin beklom; want hij zag eerst een hoofd en vervolgens de overige ledematen zich, even als de goden op hel Romeinsche valgordijn afgebeeld, boven het duin verheffen: tot eindelijk het jonge meisje (want die fijne leest kon slechts aan een jong meisje behooren) geheel op de kruin te voorschijn kwam en daar, met al de levendigheid der jeugd, driewerf opsprong, in de handen klapte, naar alle kanten rondzag als om het omgelegen landschap te beschouwen en toen met eenige drift iemand wenkte, die mei een minderen spoed over den rug der hoogte naar haar toekwam.

Onze Ridder bleef eenige oogenblikken onbeweeglijk zitten, in die stomme verbazing, welke de plotslinge verschijning van een onverwacht voorwerp veroorzaakte; want hij had in die beide duinbeklimmers de schoone Madzy en haar voogd he.kend. Zij van haren kant scheen hem met te bespeuren; althans zij toonde wel den Olderman, toen deze aan hare zijde gekomen was, de omliggende landgezichten aan, welke blijkbaar geheel nieuw en verrassend voor haar waren; maar haar oog rustte niet eenmaal op de plaats waar Deodaat zich bevond. Deze bleef nog eenigen

') Hel liefelijke niets (Inca.

DE ROOS VAN DEKAMA.

tijd stilzitten; liij voelde wel, dat zijn hart onrustig klopte en dat een sterke stem in zijn binnenste hem aanspoorde, de schoone Jonkvrouw te gemoet te gaan: maar de gedachte aan zijn vriend, aan Reinout, weerhield hem. „Arme Reinout!quot; dacht hij: „het gaat met u als met den man, van wien Jasper de Vinder sprak, die de fortuin overa! ging opzoeken: terwijl zijn buurman stil op zijn bed bleef liggen en haar ongeroepen bij hem zag binnenkomen. Gij loopt naar het Sint-Janskloosler, en vindt niemand, terwijl ik, hier stilzittende, uwe schoone zie genaken; — maar ik zal, om uwentwil, van deze ontmoeting geen gebruik maken.quot;

De goede Deodaat dacht weinig, dat hij op hetzelfde oogen-blik, waarin hij dit manmoedig besluit gevormd had, er weder stond af te wijken; maar een onvoorziene omstandigheid noodzaakte hem daartoe, en op eens met een schreeuw opspringende, liep hij gezwind als een hert tusschen de meertjes door naar den duinkant toe. Hij had namelijk gezien, dat Madzy, zonder twijfel bezield met die kinderlijke vrolijkheid, welke het genot der vrije natuur in een onschuldig hart doet ontstaan, na zich genoeg vergast te hebben aan het aanschouwen der omliggende streken, op eenmaal, als om haar voogd te plagen, gelijk haar gebaren en hoorbaar gelach aantoonden, trek had gevoeld om van het duin naar beneden te loopen: iets dat misschien op geene andere plaats, dan alleen op die, welke zij daartoe had uitgekozen, gevaarlijk zijn kon. Het duin toch, dat eerst golvend en glooiend atliep, was ongeveer tien voet boven den grond afgezand geworden en vormde aldaar een steilte, welke van iemand die boven stond niet kon- gezien worden; maar welke Deodaat van zijne plaats duidelijk bemerkte: — en niet ten onrechte had hem de vrees bevangen, dat Mad^y, wanneer zij van de hoogte kwam aangeloopen, de snelheid van haar vaart niet zou kunnen bedwingen en van de steilte nedervallen: — en het was om haar tegen dit gevaar te waarschuwen of zoo mogelijk haar in den val te weerhouden, dat hij eerst dien schreeuw gaf, die, door de vallei weêrgalmende, een koppel wilde eenden van uit het riet opvliegen en den wildzang zwijgen deed; en dat hij vervolgens de onvoorzichtige maagd te gemoet ijlde. Madzy had dien kreet van waarschuwing gehoord juist zoo als zij de steille op een korten afstand genaderd was: door een onwillekeurige beweging van schrik poogde zij haar vaart te stuiten; maar de beweging zelve deed haar wankelen, en op dat oogenblik Deodaat gewaarwordende, en waarschijnlijk niet voor zijn oog willende vallen, vervolgde zij haar loop; maar nu, door de wending welke zij gemaakt had, in een meer zijdelingsche richting, en kwam hierdoor wel aan den rand der steilte, rnaar op een plaats, waar die

«. W. III.. 8

DE ROOS VAN DEKAMA.

ongelijk minder hoog was, zooda! zij, daar zijnde, zonder zich te bedenken naar beneden sprong, en ongedeerd naast den foe-gesnelden Ridder op het zand stond.

„Gij hebt mij voor u doen beven. Freule!quot; zeide Deodaat, half buiten adem en bleek als een doek.

„Ik beken u, ik heb ook een oogenblik van schrik gehad,quot; zeide Madzy: „maar het is voorbij, 'l Is goed dat gij geschreeuwd hebt,quot; voegde zij er met een betooverenden glimlach bij: „ik had vast een kluchtige figuur gemaakt, wanneer ik van dien steilen kant was komen rollen; maar ik ben toch maar blijde dal ik op vasten grond sta! Kom maar hier, mijn Heer van Aylva! ik ben al beneden! maar neem niet denzelfden weg.quot;

„Voorwaar! indien mijn beenen twintig jaren jonger waren geweest, zouden zij u niet vooruit hebben laten gaan,quot; zeide Aylva, die nu langs een meer gemakkelijk pad uit een boschje te voorschijn kwam: „maar wat zie ik? — Hebt gij hier op eens gezelschap gevonden ?quot;

Hier bemerkten Deodaat en Madzy eerst, dat zij elkander bij de hand hielden: hij had haar de zijne, op hel oogenblik dat zij afgesprongen was, toegereikt: zij had die onwillekeurig aangenomen: en geen van beiden had nog gedacht om de zijne terug te trekken. De vraag van Aylva joeg hun een gloeienden blos op de kaken: zij lieten elkander los en zagen beiden als overtuigde schuldigen onbeweeglijk en zwijgend voor zich.

„Vanwaar komt gij dus op eens uit de lucht vallen?quot; vroeg Aylva, eenigszins verwonderd, aan den jongeling.

„Wel mijn waaide voogd,quot; antwoordde Madzy, hare vrolijkheid bij het hooren dezer vraag op eens terugkrijgende: „ik was het, die bijkans uit de lucht was komen vallen en de Ridder kwam mij helpen.quot;

„Zoo!quot; zeide Aylva, lachende: „het was dus naar den Ridder, dal gij met zooveel drift toesneldet?quot;

Een gloeiend inkarnaat verwde op nieuw het gelaat der jonge schoone. Deodaat, haar verlegenheid bespeurende, haastte zich voor haar te antwoorden: „Ik zou zeer gelukkig zijn, indien ik de verwaandheid mocht hebben zulks te gelooven; maar ik twijfel er hard aan of de Jonkvrouw iets van mij bespeurd heeft voor wij naast elkander stonden.quot; — Hierna vervolgende, helderde hij met korte woorden de aanleiding hunner ontmoeting ap.

„Zoo!quot; zeide Aylva: „dan heb ik mijn pupil alleen over hare wildheid te beknorren! — denk eens, wat zou Seerp van Adeelen wel gezegd hebben, indien ik u met een gebroken arm had te huis gebracht?quot;

Deze aanmerking van den Ülderman deed bij Deodaat een gevoel van wrevel ontstaan, hetgeen hij zich naauwlijks wist te

DE ROOS VAN DEK AM A. 115

verklaren; doch dat geheel week bij het antwoord van Madzy;

„Wat zal ik u zeggen, mijn waarde voogd! — Indien Seerp van Adeelen zooveel belang in mij stelt, moest hij medegaan om op mij te passen.quot;

„Gij weet, lieve Madzy!quot; zeide Aylva, „dat hij heden morgen bij den helmslager jijn moest, ten einde te zorgen, dat zijn wapenrusting voor hel steekspel in gereedheid zij: — gij zoudt toch niet begeeren, dat hij daar niet verscheen als iemand die Friesland eer moet aandoen.quot;

Madzy antwoordde niets, maar den arm des Oldermans nemende, begon zij rondom zich heen te zien en drukte haar bewondering over het schoone landschap uit. Dit gaf aanleiding tot een onderhoudend gesprek, aan het einde waarvan Aylva aan Deodaat verhaalde, dat zij met hun gevolg te paard den omtrek hadden rondgereden, en dat die wilde meid, de duinen ziende, hem overgehaald had even af te stappen om te zien of zij de Noordzee ook van de toppen der hoogten bespeuren konnen. „Ik ben gek genoeg geweest, aan haar verzoek te voldoen,quot; zeide de Olderman: „en ik verzeker u, dat mijn beenen het voelen. Ik ben niet gewend door dat gulle zand te kruien en verlang hartelijk weèr in den zadel te zitten. Mij dunkt, onze paarden moesten hier reeds zijn!quot;

„Daar komen zij al,quot; zeide Madzy, de dienaars ontdekkende, d^;ï beneden langs gestapt waren en nu uit het bosch te voorschijn kwamen.

„Kom! het is tijd van gaan,quot; zeide Aylva: „wij moeten naar huis, anders kom ik te laat om mij te kleeden voor het gehoor. Verzelt gij ons, heer Ridder'? ik vermoed dat het uw paard is dat aan gindschen boom staat.quot;

„Gij zijl toch recht achteloos omtrent uwe paarden,quot; zeide Madzy met een spottenden glimlach tegen Deodaat, „als men u dit nu ook ontstolen had, terwijl gij naar mij toe kwaamt.quot;

„Ik geloof waarlijk,quot; zeide Deodaat, op denzelfden toon, „dat gij meent dat dit land vol dieven is.quot;

„In de daad,quot; hernam zij: „Seerp van Adeelen zoude u wel haast antwoorden, dat hij er niet aan twijfelt, en dat uw Graaf de grootste dief van allen is, daar hij ons onze onaihankelijkheid ontstelen wil.quot;

„Madzy! Madzy!quot; zeide Aylva, den vinger dreigend opheffend: „gij spreekt weder over zaken waar een meisje niet over spreken moest.quot;

De bevallige jonkvrouw zag haar voogd met een blik van verwondering aan; want, nooit buiten haar geboorteland geweest zijnde, waar men algemeen gewoon was vrij en onbewimpeld te sprekan, had zij zich nog geen denkbeeld gevormd van de nood-

DE HOOS VAN UEKAMA.

zakelijkheid om, onder vreeraden, de woorden, die men wil spreken, te voren op de weegschaal te leggen. Een ingeschapen gevoel van betamelijkheid en een juist oordeel zouden Madzy wel overal hebben blijven geleiden en haar verhinderen van iels onvoegzaams te zeggen; maar de ongewoonte om onder vreemden te zijn had haar nog onbewust gelaten, dat men niet alle onderwerpen even vrij met iedereen kan behandelen: bovendien gevoelde zij zich zoo op haar gemak met Ueodaat, dal zij hem, ondanks den korten tijd die er sedert hunne kennismaking verloopen was, reeds beschouwde als iemand voor wien zij zich niet behoefde te weêr-houden om vertrouwelijk en ronduit te spreken. De bestraffing van Aylva, ofschoon op een vriendelijken en lachenden toon uitgedrukt, hinderde haar dan ook, en misschien wel des te meer, omdal die in tegenwoordigheid van Deodaat plaats vond. — „Kom!quot; zeide zij eindelijk, terwijl zij te paard steeg: „ik zie dat ik een dwaasheid gezegd heb; en ik had waarlijk vergelen, dat de Ridder in 's Graven dienst is en dal men hier niet anders als goed van hem spreken mag. Gij neemt het mij toch niet kwalijk. Ridder! maar ik spreek nog zoo wat op zijn Friesch, slecht en recht.quot;

„In allen gevalle,quot; zeide Ueodaat, n:et verrukking hel lieve meisje beschouwende, „deedt gij niels dan de woorden van een ander herhalen, zonder dat gij voor zijne gevoelens behoeft in te slaan: — en Graal Willem heeft immers gisteren-avond de hand van Seerp van Adeelen geschud?quot;

De stoet inlusschen geheel te paard gestegen zijnde, keerde men langs den koristen weg terug onder een vrolijk gesprek tusschen Madzy en de beide edellieden. De goedhartigheid van Deodaat, die uil al zijn gezegden doorblonk, het gezond versland dat bij betoonde, en de aard zijner scherts, die altijd onschuldig en vrolijk bleef, wonnen het hart van den Olderman, die bovendien, wanneer hij den jongeling aansprak, zich tot hem getrokken gevoelde door een onverklaarbaar gevoel, waarvan hij zich geen rekenschap wist te geven, liet was hem, of hij hem reeds vroeger aanschouwd had en wel m beter en gelukkiger dagen; doch waar, dit zocht hij zich vruchteloos te herinneren. Ook Deodaat, hoezeer hij moeile had om zijn oogen van Madzy af te wenden, kon niet nalaten behagen te scheppen in het onderhoud van den edelen Fries, die hem een gevoel van eerbied cn achting inboezemde, gelijk hij nooit te voren jegens iemand had ondervonden. En wat Madzy betrof, weggesleept door den innemenden toon van Deodaat en door het belangrijke van zijn opmerkingen en verhalen, gaf zij zich onmerkbaar over aan het belooverend genoegen, hetwelk iemand, die een natuurlijken aanleg bezit tot alles wat edel en goed en schoon is, onmisbaar smaken moet, wanneer hij zich in een leerrijk en onderhoudend gezelschap bevindt: vooral indien

DE Finos VAN O F. KA MA.

de onderwerpen van het go«prek aan den eenen kant nieuw en verrassend, en aan den anderen kant niet te hoog voor zijne bevatting zijn. En hoeveel te sterker moest do indruk zijn, dien de gezegden van Deodaat op het eenvoudige meisje te-weeg-brachten, nu de beschaafde vormen en het innemend uiterlijke van den spreker ook aan min belangrijke zaken waarde zouden hebben bijgezet.

Het was dan ook schier onmerkbaar, dat zij zich weder aan den heirweg tusschen Haarlen en Leyden bevonden, op weiken zij door een achterweg gekomen waren; en alwaar zij, gelijk wij reeds verhaald hebben, Reinout ontmoeteden. Deodaat zag zijn vriend het eerst: hij deed hom aan Madzy opmerken; en zoo deze bij die gelegenheid lachte, het was niet, gelijk Reinout zulks vermoedde, om eenig gezegde van Deodaat dat op hem betrekking had, maar otn de zonderlinge uitdrukking, welke zich in het voorbijgaan op het gelaat van den ontevredenen voetganger vertoonde. Deodaat, die intusschen hij het herkennen van Reinout »ich hun gesprek van den vorigen avond herinnerde, begon ienige opwelling van berouw te gevoelen en zich te verwijten, dat nij niet aan zijn belofte getrouw was gebleven. Willende herstellen hetgeen hij bedorven had, nam hij uit de gedane ontmoeting terstond aanleiding om zijn vriend hemelhoog te prijzen en diens goede hoedanigheden in het schoonste daglicht voor te stellen; — maar deze handelwijze, in stede van zijn wapenbroeder, gelijk hij dacht, eenige dienst te doen, strekte nergens anders toe, dan om het gevoel'ge hart van Madzy des te meer in te nemen voor hem, die zich zulk een getrouw en waardig vriend betoonde.

Aan de poort van het Sir.t-Tansklooster namen zij afscheid: en Deodaat, bemerkende dat het reeds Iaat was geworden, haastte zich, in vollen ren naar Haarlem te keeren, waar hij zich in aller ijl kleedde en zich vervolgens naar de Sint-Jansstraat begaf.

Het was in de kerk van het aldaar gelegen klooster, dat de plechtigheid van hét gehoor zou plaats vinden; en een aanzien-'ijke menigte herauten, ordebroeders, edelen en dienaars waren reeds bezig, om onder opzicht van den ouden Wapenkoning van Holland de noodige aanstalten en toebereidselen te maken en de zitplaatsen der te verwachten gasten naar hun rang en stand te regelen. Deodaat, die benoemd was om te dien einde mede te werken, moest bij zijn aankomst eene vrij lange en taaie bestrat-flng van den Wapenkoning ondergaan, dat hij eenige minuten te laat was gekomen; naar welke hij echter weinig luisterde, daar zijn oogen de kerk ronddwaalden om zijn vriend Reinout te zoeken, dien hij eindelijk van verre gewaarwerd, het toezicht houdende over het ophangen der wapenbondels en andere vercierselen, welke den Gravezetel omgeven moesten. Hij begreep, dat het nu

DE ROOS VAN OF.KAMA.

niet liet oogenblik was om hem opheldering te geven omtrent zijn gedrag, en vergenoegde zich dus hem van verre toe te knikken, hetgeen Reinout óf niet bespeurde, öf niet wilde opmerken: — en daar aan Deodaat vervolgens een andere bezigheid aan den ingang der kerk werd opgedragen, moest hij voor 't oogenblik alle gelegenheid tot een verklaring uit zijn hoofd stellen.

Het uur van één, dat tot het gehoor was uitgekozen, had eindelijk geslagen, en het gebouw, nu geheel ingericht tot de plechtigheid, leverde reeds een prachtig schouwspel op. Een groot denkbeeld van zijn macht aan al de vreemde bezoekers en vooral aan de Friesche afgevaardigden willende inboezemen, had de Graaf bevolen, dat er geene kosten gespaard zouden worden om een praal ten toon te spreiden, geschikt om alle oogen te verblinden. Prachtige tapijten, van afstand tot afstand door wapenbondels of schilden afgezet, bedekten de wanden of hingen van de kerkbogen af. Welriekende wateren of reukwerk uit het Oosten wasemden uit cierlijk gebeitelde of kunstig gesnedene vaten op, en vervulden het ruime gebouw met balsemende geuren. De vloer was niet bestrooid met stroo, gelijk zulks de toenmalige gewoonte was; maar al de tuinen rondom Haarlem hadden hun bloetnenschat opgeleverd, en men liep als over een rijk gekleurd t:ipijt van rozen, jasmijnen, gouden regen, gebloemte en gebladerte. quot;Vlak voor het koor was de zetel des Graven opgericht; rozenroode gordijnen, op een cierlijke wijze geplooid en door gouden snoeren opgebonden, hingen van den troonhemel af, wiens bovenrand prijkte met de wapenborden der verschillende Graafschappen en Heerlijkheden, waarover Willem van Henegouwen zijn staf zwaaide, en daarboven hing de Gravekroon in flonkerenden luister.

Reeds was de kerk gevuld met hel aanzienlijk getal genoodig-den, toen de klank van trompetten en klaroenen de komst des Graven verkondigde, die kort daarop uit eene der zijdeuren, welke gemeenschap had met het klooster, te voorschijn kwam, voorafgegaan en vergezeld van zijn doorlucht geslacht en van zijn gewoon gevolg, allen op 't schitterendst uitgedost. Willem zelf, op wiens fraaie golvende haren dc Gravekroon prijkte, was gekleed met een tot op de voeten hangenden tabberd van scharlaken kleur, met gouden boordsels omzet, waarop kostbare gesteenten blonken, en droeg daarboven een hemelsblaauwen mantel met open mouwen, gevoerd en geboord met bont, en geborduurd met de wapens van Holland en van Henegouwen: terwijl een halskraag van hermelijn zijn kleedij voltooide. De edelen, die hem omringden, waren, over het geheel, niet minder prachtig gekleed dan hij: de hoofden van adellijke huizen, en die, aan welke uit hoofde hunner jaren de vrolijke dracht der jeugd niet meer voegde, hadden insgelijks lange tabberds aan, onderscheiden van kleur en vercierselen, doch

DE noos VAN DEKAMA.

alle blinkende van goud en bont en gesteenten. De jonge Ridders en Edelen daar-en-tegen droegen korte, overal geslotene buisjes, om het midden met een gouden koord omgord, en met mouwen, die, naar den toen heerschenden smaak, omtrent een halven voet langer waren dan do arm; voorts gouden ketens om den hals, tootschoenen met punten van een bespottelijke lengte, en flu-weelen hoeden, die op den top van het hoofd zaten, en langs wier hoogen en kegelvormigen bol een enkele witte veder opliep.

Zoodra de Graaf gezeten was, namen ook de aanwezigen, immers voor zooverre de zitbanken toereikend waren, hunne plaatsen in: acht paadjes en een aantal Herauten bekleedden de trappen van den troon: aan weerszijden waren de bloedverwanten des Graven, de Hollandsche en Henegouwsche Baanderheeren en de gemyterde Geestelijken gezeten: terwijl verder de kerk vervuld was met een uitgelezen schaar van Vorsten en Heeren, uit alle beschaafde landen hier samengekomen, waarachter een vierdubbele rij van Ridders, Edellieden en Vroede mannen, wier getal dat van duizend overtrof, tegen de wanden stond geschaard. Alleen in het midden was de doortocht vrij, en een voegzame ruimte voor den zetel opengelaten.

Nadat de Herauten stilte hadden bevolen, gingen vier hunner naar den hoofdingang, om aldaar de Aartsbisschoppen van Keulen en van Trier, die, in plechtgewaad en van een luisterrijken stoet vergezeld, de kerk binnentraden, af te halen en voor den Grafelijken zetel te geleiden. Teen rees de Graaf op, uit eerbied voor zijn Leenheer, wien deze Dignitarissen vertegenwoordigden: en nu gaf hem de eerstgemelde Rijksvorst in een lange en cierlijke aanspraak te kennen, dat de Keizer, getroffen door zijn schitterende verdiensten, en hem een blijk zijner hooge achting willende geven, hem de Hertooglijke kroon had toegedacht, welk Keizerlijk gunstbewijs hij zich vleide, dat door den Graaf met dankbaarheid en welwillendheid zou worden aanvaard.

„Hoogwaardigste!quot; antwoordde Willem, „wij bidden u, na uw terugkeer in Duitschland, de uitdrukking onzer erkentenis voor den Keizerlijken troon te willen brengen. Het blijk der gunst van onzen genadigen Leenheer zal ten allen tijde ons hart voor hem van liefde en getrouwheid vervuld doen zijn. Maar laat de Keizer het echter zijnen dienaar niet wijten, noch het aan eenige minachting zijner genade toeschrijven, indien wij zijn gunstbewijs niet aannemen. Ieder op deze aarde heeft zijne bepaalde eerzucht: de onze was altijd, de eerste Graaf des Duitschen rijks genoemd te worden. — Deze wensch is vervuld geworden; maar hooger stijgt hij niet: en, om onbewimpeld te spreken, wij willen liever, zoo in den slag als op de feesten, alle Graven voorgaan, dan dat wij alle Hertogen zouden volgen moeten.quot;

PE ROOS VAN ï)EKAMA.

Dezo woorden uitgesproken hebbende, zag Willem om zich heen, en verhief zich zijn hart met niet weinig hoogmoed, toen hij dien luisterrijken stoet van Ridders en Baronnen overzag, die hem ten oorlog volgen moest, en gelijk geen ander Graaf', ja gelijk geen Rijksvorst in staat was onder zijn banier te scharen. Helaas! wat is de heerlijkheid des menschen? Weinig dacht hij toen, de machtige Graaf, dat binnen weinige maanden hij zelf en die gansche adel, waarmede hij zulke roemvolle overwinningen behaald had, van het aardsche tooneel door de meest verachte handen zouden worden weggemaaid.

Een algemeene toejuiching had het antwoord van den Graaf gevolgd; en de Aartsbisschoppen (die echter te voren onderricht waren, welk bescheid zij bekomen zouden) werden naar hel voor hen bestemde gestoelte geleid, terwijl alsnn de Friesche afgevaardigden, die ter zijde gezeten waren, voor den zetel werden geroepen. Zij traden met deftigheid naar voren, en hielden op een kleinen afstand van den zetel stil. Daar gekomen, deed de Abt, die Aylva rechts en Adeelen links van zich had, nog een stap voorwaarts, en richtte het woord tot den Graaf. Zijn aanspraak, aan welker samenstelling vader Syard ongetwijfeld deel had gehad, was een meesrerstuk van diplomatieken stijl, en zoude ook in onze dagen een gezant, die gekomen was om niets te zeggen, eer hebben aangedaan. Zij behelsde een menigte zwierige en vleiende betuigingen van eerbied en hoogachting voor den Graaf, met menige Latijnsche spreuk doorzult, gaf hartelijk leedwezen te kennen over het gebeurde te Staveren, en eindigde met een ontboezeming der hoop, door de Friezen gekoesterd, dal de eensgezindheid tusschen den Graaf en hen steeds duurzamer zoude blijven stand houden. Maar ook het scherpzinnigste vernuft zou uit dien ganschen vloed van woorden niet één blijk van onderdanigheid getrokken hebben, noch een enkel bewijs, dat de Friezen den Graaf als hunnen Heer, naauwlijks dat zij hem als hunnen beschermer aannamen of erkenden. Willem had dit ook weldra bemerkt; en meer dan eens hadden zijn gefronst voorhoofd, en een zijdelingsche blik, op Beaumont geslagen, zijn innerlijke ontevredenheid te kennen gegeven. Hij liet echter den gezant uitspreken, altijd nog hopende, dat een betuiging van hulde en getrouwheid zijn rede zoude besluiten; doch toen hiervan niets kwam, en de Abt, na zijn aanspraak te hebben uitgebracht, weder tusschen zijn beide landgenooten terugtrad, kon hij zijn ongenoegen niet langer bedwingen. De woorden, waarin zijn antwoord vervat werd, waren echter gematigder, dan de toon waarop hij dat antwoord uitsprak: en alleen aan de trilling zijner lippen en aan de heeschheid zijner stem was zijn innerlijke gemoedsaandoening te bespeuren.

I)F, ROOS VAN TIEKAMA,

„Wij danken onze Friesche onderzaten,quot; zeide hij, op dit laatste woord drukkende, „voor de betooning hunner verknochtheid; wij hadden echter iets meer durven hopen dan loutere betuigingen, en billijk verwacht, dat er van hunnen kant ook daden zouden hebben gesproken. Gij kunt niet onwetend zijn, edele Heeren! dat onze Ambtenaren te Staveren mishandeld zijn geworden. Is de orde aldaar reeds hersteld? en welke straf hebben de schuldigen ondergaan ?quot;

„Men is bezig een gerechtelijk onderzoek naar het voorgevallene te doen,quot;' antwoordde Aylva, „en wij twijfelen niet, of de schuldigen zullen naar de wetten geoordeeld worden.quot;

„Men heeft te lang gewacht,quot; zeide de Graaf: „op heeler daad had men de tnisdadigen moeten vatten en vonnissen.quot;

„liet ware intusschen te wenschen,quot; vervolgde de Olderman, als had hij 's Graven aanmerking niet gehoord, „dat uwe Genade het gebeurde geliefde te vergeten en den moedwil van een onberaden hoop vergeven. De Fries, aan zijn vrijheden verknocht, is nog ongewoon aan het eerbiedigen van vreemde instellingen, en een te groote gestrengheid bij zijn eerste vergrijp zou wellicht een nadeeligen invloed kunnen hebben en een scheuring verwekken, die in het belang uwer Genade en in dat van Friesland moet worden voorgekomen.quot;

„In de daad!quot; hernam Willem: „waarom geeft gij ons niet liever den raad, onze ambtenaren uit Friesland terug te trekken, opdat gij ulieden geheel naar uw eigen goeddunken zoudt kunnen regeeren.quot;

„Dit ware zekerlijk het veikieslijkste, om alle botsing te vermijden,quot; zeide Adeelen: „en wellicht,quot; voegde hij er mei fierheid bij: „ware het beter dat zulks thans geschiedde, nu hel als een gunst ontvangen kan worden, dan later, wanneer de drang der omstandigheden hel tot een noodzakelijkheid zal maken.quot;

Een algemeen gemor deed zich hooren bij het vernemen dezer hooghartige taal. Zelfs de Abt van Sint-Odulf, die zich in deze schitterende vergadering slecht op zijn gemak voelde, en de beradene Aylva, die zoo gaarne een vredebreuk wilde vermijden, zagen hun ambtgenoot met een blik van ontevredenheid aan. De Graaf echter, die reeds daags te voren de onbuigzaamheid van Adeelen had leeren kennen, nam zijn woorden thans minder euvel op dan men verwachtte: „Wij danken u. Heer van Adeelen!quot; zeide hij, „dat gij zoo onbewimpeld spreekt; want uit uwe redenen kunnen wij opmaken, hoe weinig zich de Friezen in bet algemeen aan hunnen lieer laten gelegen liggen. Alleen moeten wij u doen opmerken, dat zulk een taal weinig strookt met het doel, dat wij aan uwe zending toeschreven, en weinig die onderwerping ademt, welke wij recht hadden van u te verwachten.quot;

DK ROOS VAN DEK AM A.

Deze woorden uitgesproken hebbende, zag Willem om zich heen, en verhief zich zijn hart met niet weinig hoogmoed, toen hij dien luisterrijken stoet van Ridders en Baronnen overzag, die hem ten oorlog volgen moest, en gelijk geen ander Graaf, ja gelijk geen Rijksvorst in staat was onder zijn banier te scharen. Helaas! wat is de heerlijkheid des menschen? Weinig dacht hij toen, de machtige Graaf, dat bin-ien weinige maanden hij zelf en die gansche adel, waarmede hij zulke roemvolle overwinningen behaald had, van het aardsche tooneel door de meest verachte handen zouden worden weggemaaid.

Een algemeene toejuiching had het antwoord van den Graaf gevolyd; en de Aartsbisschoppen (die echter te voren onderricht waren, welk bescheid zij bekomen zouden) werden naar het voor hen bestemde gestoelte geleid, terwijl alsnu de Friesche afgevaardigden, die ter zijde gezeten waren, voor den zetel werden geroepen. Zij traden met deftigheid naar voren, en hielden op een kleinen afstand van den zetel stil. Daar gekomen, deed de Abt, die Aylva rechts en Adeelen links van zich had, nos een stap voorwaarts, en richtte het woord tot den Graaf. Zijn aanspraak, aan welker samenstelling vader Syard ongetwijfeld deel had gehad, was een meesterstuk van diplomatieken stijl, en soude ook in onze dagen een gezant, die gekomen was om niets te zeggen, eer hebben aangedaan. Zij behelsde een menigte zwierige en vleiende betuigingen van eerbied en hoogachting voor den Graaf, met menige Latijnsche spreuk doorzult, gaf hartelijk leedwezen te kennen over het gebeurde te Staveren, en eindigde met een onlboezeming der hoop, door de Friezen gekoesterd, dat de eensgezindheid tusschen den Graaf en hen steeds duurzamer zoude blijven stand houden. Maar ook het scherpzinnigste vernuft zou uit dien ganschen vloed van woorden niet één blijk van onderdanigheid getrokken hebben, noch een enkel bewijs, dat de Friezen den Graaf als hunnen Heer, naauwlijks dat zij bom als hunnen beschermer aannamen of erkenden. Willem bad dit ook weldra bemerkt; en meer dan eens hadden zijn gefronst voorhoofd, en een zijdelingsche blik, op Beaumont geslagen, zijn innerlijke ontevredenheid te kennen gegeven. Hij liet echter den gezant uitspreken, altijd nog hopende, dat een betuiging van hulde en getrouwheid zijn rede zoude besluiten; doch toen hiervan niets kwam, en de Abt, na zijn aanspraak te hebben uitgebracht, weder tusschen zijn beide landgenooten terugtrad, kon hij zijn ongenoegen niet langer bedwingen. De woorden, waarin zijn antwoord vervat werd, waren echter gematigder, dan de toon waarop hij dat antwoord uitsprak: en alleen aan de trilling zijner lippen en aan de heeschheid zijner stem was zijn innerlijke gemoedsaandoening te bespeuren.

DE ROOS VAN PEKAMA.

pj, „Wij danken onze Friesche onderzaten,quot; zeide hij, op dit

_en laatste woord drukkende, „voor de betooning hunner verknochtheid;

^ wij hadden echter iets meer durven hopen dan loutere betuigingen,

_af en billijk verwacht, dat er van hunnen kant ook daden zouden

_a_ hebben gesproken. Gij kunt niet onwetend zijn, edele Heeren!

ht ' dat onze Ambtenaren te Staveren mishandeld zijn geworden. Is

₃|f de orde aldaar reeds hersteld? en welke straf hebben de schul-

_en digen ondergaan?quot;

(_e „Men is bezig een gerechtelijk onderzoek naar het voorgevallene

te doen,'' antwoordde Aylva, „en wij twijfelen niet, of de schul-_af digen zullen naar de wetten geoordeeld worden.quot;

lil „Men heeft te lang gewacht,quot; zeide de Graaf: „op heefer daad

j_r had men de misdadigen moeten vatten en vonnissen.quot;

„liet ware intusschen te wenschen,quot; vervolgde de Olderman, _e. als had hij 's Graven aanmerking niet gehoord, „dat uwe Genade

het gebeurde geliefde te vergeten en den moedwil van een onhete raden hoop vergeven. De Fries, aan zijn vrijheden verknocht, is p nog ongewoon aan het eerbiedigen van vreemde instellingen, en _{ een te groote gestrengheid bij zijn eerste vergrijp zou wellicht een nadeeligen invloed kunnen hebben en een scheuring verwek-Ij ken, die in het belang uwer Genade en in dat van Friesland , moet worden voorgekomen.quot;

_n „In de daad!quot; hernam Willem: „waarom geeft gij ons niet

f liever den raad, onze ambtenaren uit Friesland terng te trekken,

opdat gij ulieden geheel naar uw eigen goeddunken zoudt kunnen regeeren.quot;

„Dit ware zekerlijk hot verkieslijkste, om alle botsing te vermijden,quot; zeide Adeelen: „en wellicht,quot;' voegde hij er mei fierheid bij: „ware het beter dal zulks thans geschiedde, nu het als een gunst ontvangen kan worden, dan later, wanneer de drang der omstandigheden het tot een noodzakelijkheid zal maken.quot;

Een algemeen gemor deed zich hooren bij het vernemen dezer hooghartige taal. Zelfs de Abt van Sint-Odulf, die zich in deze schitterende vergadering slecht op zijn gemak voelde, en de beradene Aylva, die zoo gaarne een vredebreuk wilde vermijden, zagen hun ambtgenoot met een blik van ontevredenheid aan. De Graaf echter, die reeds daags te voren de onbuigzaamheid van Adeelen had leeren kennen, nam zijn woorden thans minder euvel op dan men verwachtte: „Wij danken u. Heer van Adeelen!quot; zeide hij, „dat gij zoo onbewimpeld spreekt; want uit uwe redenen kunnen wij cpmaken, hoe weinig zich de Friezen in het algemeen aan hunnen lieer laten gelegen liggen. Alleen moeten wij u doen opmerken, dat zulk een taal weinig strookt met het doel, dat wij aan uwe zending toeschreven, en weinig die onderwerping ademt, welke wij recht hadden van u te verwachten.quot;

TE ROOS VAN DEKAMA.

„Vraag visscben aan het geboomte en bloemen aan de zee,quot; riep Adeelen uit: „maar vraag nimmer onderwerping aan een vrijen Fries.quot;

„Hoe nu!quot; hernam de Graaf: „zijn dit de woorden uwer lastgevers? En stemmen de Eerwaardige Abt en de Heer van Aylva mede in die onbezonnen taal?quot;

De Abt, die reeds een poos met angstige verlegenheid zijn oogen van den Graaf op Adeelen, en van dezen op Aylva had doen dwalen, antwoordde niets, maar veegde zich de zweetdrop-pelen van 't gelaat. Aylva nam het woord op.

„Edele Graaf!quot; zeide hij: „het is nimmer de wensch noch de bedoeling onzer lastgevers geweest, uwe Genade in hare rechten en waardigheid to verkorten. Wat onze ambtgenoot heeft gezegd, moge hij zelf verantwoorden: onze taak was alleen, uwer Genade de betuiging van Frieslands verknochtheid over te brengen en uw verlangen aan te hooren. Verder strekt zich onze lastbrief niet uit.quot;

„Gij hebt dan geene machtiging,quot; vroeg Willem met eenige verbazing, „om ons, uit naam van hen die u zonden, opentlijke hulde als Heer van Friesland te doen?quot;

„Ik herhaal het,quot; antwoordde Aylva: „hetgeen uwe Genade ons zal gelieven te bevelen, zal getrouwelijk door ons aan onze lastgevers worden overgebracht.quot;

— „Vive Dieu!quot; riep de Graaf, zich met een bil leren lach tot de naastbij gezetenen wondende: „Gij hoort het, mijne Heeren! men verzoekt onze bevelen te vernemen, ten einde die door onze getrouwe Friesche onderzaten in overweging worden genomen en beoordeeld of zij wel in overeenstemming zijn met de oude vrijheden des lands. Bij Sint-Japik!'' vervolgde hij tot de Friezen, „zoo wij alleen gehoor gaven aan hetgeen onze waardigheid als Graaf van ons vordert, zouden wij u dadelijk onzen wil te kennen geven en voor de uitvoering zorgen, zonder ons te bekreunen, in hoeverre ons verlangen met de inzichten onzer over-zeesche onderzaten strookt; doch wij willen in dezen slechts aan onze liefde voor verdoolde kinderen gehoor geven en de zaak in rijpe overweging nemen, ten einde men niet van ons zegge, dat wij overijld besluiten en handelen. Intusschen raden wij u, onze getrouwen! uwe landgenooten te doen aanmanen, dat zij niet door nieuwe ergerlijke tooneelen onze zachtmoedigheid tergen. Mijne Heeren! de zitting is opgeheven!quot;

Mot deze woorden rees hij van zijn zetel en verliet het gebouw op dezelfde wijze als hij gekomen was, terwijl weldra de gansche vergadering zijn voorbeeld volgde en uiteenging.

DE ROOS VAN DEKAMA.

TIENDE HOOFDSTUK.

Deux coqs vivaient cn paix: une poule survlnt.

Et voila la guerre allumée.

De la Fontaine.

Deodaat had aan den ingang verloeTd, tot de geheele stoet was Tart rokken, en was nu, met oogmerk om Reinout op te zoeken, de kerk weder ingetreden. Hij vond echter zijn vriend niet, die door een andere deur, naar 't scheen, was uitgegaan, toen een paadje van den Graaf hem op zijde kwam en hem de tijding bracht, dat deze hem verlangde te spreken.

Zwijgend volgde de jongeling het knaapje, dat hem binnen de muren des kloosters voorging en naar het slaapvertrek des Graven geleidde. Deodaat, aangediend zijnde, werd terstond binnengelaten. Willem lag half op een rustbank uitgestrekt en in gesprek met zijn oom van Beaumont en de Heeren van Naaldwijk en van Teylingen: twee edelknapen waren bezig zijn plechtgewaad te bergen in een grooten, met koper beslagen koffer, die nevens hem stond: en een derde stond voor hem met een zilveren schenkblad, waarop een beker gekruide wijn.

„Bij Sint-Japiklquot; zeide de Graaf: „vriend Deodaat! gij kunt ons een groote dienst bewijzen.quot;

„Uw Genade kan aan mijn goeden wil niet twijfelen,quot; zeide Deodaat.

„Welnu! — Gij zijt reeds bij die Friezen geweest; — gij schijnt zelfs een naauwe kennis met hen gemaakt te hebben: althans men heeft u dezen morgen met hen zien rijden.quot;

„Ik ben zeer verplicht aan hen, die belang genoeg in mij toonen om mijn gangen na te gaan,quot; zeide Deodaat.

„quot;Vive Dieu! wat vat de Italiaan spoedig vuur. Nu! het ware geen wonder, al vond men het eenigszins vreemd, dat gij zulke beste maats zijt met lieden van zulk oproerig slag. Intusschen, wij weten in wien wij ons vertrouwen stellen en wij vreezen niet dat Deodaat van Verona om een paar schoone oogen zijn Heer zal afvallen. Is het niet zoo?quot;

„Ik vat niet, hoe.....quot;

„O! wij weten zeer we! wat wij zeggen. Die afgezanten hebben, zoo wij vernemen, een zeer bevallig behoedmiddel tegen de verveeling van de reis medegenomen. Is het niet zoo?quot;

De jongeling glimlachte en boog.

DE ROOS VAN FlEKAMA.

„Welnu! wij hehben er niets tegen, dat gij uw hof maalU aan die schoone Friezin. In-tegendeel zal het ons des te aangenamer zijn, hoe meer gij u bij die Friezen weet in te dringen, mids gij slechts de belangen van uw Heer daarbij niet uit hel oog verliest: gij verstaat ons?''

„Ik vrees uw Genade geheel niet te verstaan,quot; antwoordde Deodaat, wiens voorhoofd van verontwaardiging gloeide: „uw Genade zal toch niet van mij vergen, de rol van verspieder te spelen ?quot;

„Welnu, mijne Heeren !quot; zeide Willem, zich lachende tot de omstanders keerende: „hebben wij het niet voorspeld? Zietdaar al zwarigheden.quot;

„Deodaat is een braaf Ridder,quot; zeide Beaumont, zijn kweeke-ling op den schouder kloppende: „hij heeft de lessen niet vergeten, die ik getracht heb, hem in te prenten.quot;

„Hij bad toch moeten begrijpen,quot; zeide Teylingen, „dat de Graaf niets onbillijks kan vergen, veelmin iets dat met den Ridderplicht strijdt.quot;

„Hoor Deodaat!quot; hernam Willem: „wij zullen u in korle woorden zeggen, wat het geval is: — dan kunt gij naderhand vrij handelen gelijk gij verkiest. Gij hebt de onbehouwen taal dier afgevaardigden gehoord, en gij zult met ons van oordeel zijn, dat het wel overeenkomstig onze waardigheid ware, indien wij hen eens op hun grondgebied de wet gingen stellen____quot;

„En den oorlogskreet: Holland! aanhieven,quot; zeide Deodaat: „bij Sint-Jacob! dat ware hemelsche muziek!quot;

„In onze ooren voorzeker,quot; vervolgde de Graaf, lachende: „maar deze Heeren verstaan het anders: — zij zijn van meening. dat men zich tweemalen moet bedenken, alëer men geld en manschappen verspilt, om in Friesland oorlog te gaan voeren. Daarom willen zij beproeven, wat er nog door zachtere middelen Ie verkrijgen is. Wij beseffen, dat men nooit aan dien buffel-achligen Adeelen reden zal doen verslaan; maar met de beide anderen is wellicht nog wat aan te vangen: en wij vertrouwen niets onredelijks van u te vorderen, daartoe de hand Ie leenen.quot;

„Waarlijk,quot; zeide Deodaat, glimlachende: „uw Genade heeft te hoogen dunk van mijn bekwaamheid. Ben ik in staat, een eerwaardigen man als den Abt en een schranderen Edelman als den Heer van Aylva om te praten? Zou niet, indien ik zoo vrijpostig mag zijn mijn gevoelen te zeggen, de Heer van Beaumonl meer invloed op zijn ouden krijgsmakker bezitten?quot;

„Ik kan Aylva ten beste raden, zoo dikwijls ik hem bij toeval ontmoet,quot; zeide Beaumont: „maar gij gevoelt, dat het, in den tegenwoordigen stand der zaken, loutere zwakheid verraden zoude.

DE ROOS VAN ÜEKAMA.

indien 's Graven oom om zijn goede gezindheid ging bedelen. Gij daar en tegen kunt gevoeglijk als uit u zeiven spreken.quot;

„En,quot; zeide Willem, „zoo gij geen invloed bij de oude Heeren hebt, kunt gij dien wellicht op de Jonkvrouw verkrijgen. Wat ons betreft, wij zullen met genoegen zien, dat gij haar tracht te behagen: een echtverbintenis tusschen onze getrouwe wapenbroeders en de Friesche erfdochters zou den band tusschen de beide gewesten versterken.quot;

„Indien dit het oogmerk is van uw Genade,quot; zeide Deodaat, beurtelings rood en bleek wordende, „zoo ken ik iemand, wien deze' last beter zoude voegen dan mij.quot;

„Waarlijk! uw vriend Reinout misschien?quot;

„Ik geloof in de daad, dat hij smoorlijk op de sclioone Madzy verliefd is.quot;

„Bij Sint-Japik! het is mij onverschillig, of het Peter of Paulus zij, die met de bruid gaat strijken. Ga dan uw Reinout halen en met hem de Friezen noodigen om ons feest van heden avond bij te wonen. Maar zij moeten hun sclioone medebrengen: — en doe onze uilnoodiging voorkomen als een bewijs onzer, gunstige gezindheid, van ons verlangen om eendracht en vriendschap te bewaren, verstaat gij'? — Bij Sint-Japik! het denkbeeld vermaakt mij reeds, die Friesche princes in vollen tooi te zien! — Ga nu en overleg uw zaken goed.quot;

„Rechtuit gezegd, mijne Heeren!quot; vervolgde de Graaf, toen Deodaat vertrokken was: „ik geloof, dat gij gelijk hebt en dat wij een tocht naar Friesland voor 't oogenblik uit liet hoofd moeten stellen. Ik ontvang zoo even tijdingen uit Utrecht. Het schijnt dat het Kapittel in zijn wijsheid begrijpt, mij de verantwoording te weigeren, welke het mij schuldig is als Momboir van het Sticht: — maar bij Sint-Japik! ik zal aan die geschoren kruinen met het zwaard in de hand die verantwoording komen vragen, indien zij nog eenen dag aarzelen.quot;

„Ware het niet verkieslijker,quot; vroeg Beaumont, „nog bevorens een bode naar Grenoble te zenden, en den Bisschop te verzoeken, terug te keeren en zijn gezag te gebruiken om uw Genade recht te doen weêrvaren'?quot;

„Een bode naar Grenoble! — den Bisschop terugroepen! — neen waarde oom! daarmede ware de boel nog erger verknold. Ik heb wel een verkeerde ingeving gehad, toen ik dien Jan van Arkel, omdat hij een Hollandsch edelman was, tot Bisschop liet verkiezen. Ik had gehoopt, hem als een kind te zullen regeeren, en bij den Hemel! zoodra hij den myter op het hoofd had, is hij Stichtenaar in zijn hart geworden en heeft mij in alles tegengewerkt. — Maar daar moet een einde aan komen: — Utrecht moet bukken! — en daarna Friesland. — Ik zoek mij nu nog

DE ROOS VAN DEKAMA.

Ie bedwingen: maar ik hoop aan dien trolschen Adeelen zijn beleediging met renten te doen betalen! — Laat hij zich intus-schen in loom houden; want ik zoude mij met moeite blijven bedwingen zoo als ik tot nu toe gedaan heb.quot;

Het vervolg van het onderhoud lusschen den Graaf en zijne vertrouwden als mil; belangrijk voor den lezer beschouwende, zullen wij ons weder tot onzen vriend Deodaat begeven, die, na Reinout vruchteloos gezocht te hebben, om hem 's Graven verlangen mede te deelen, niet langer durvende verwijlen met het ontvangen bevel uit te voeren, zich op weg naar het verblijf dei-Friezen begaf. Naauwlijks was hij de poort uitgekomen, toen hij den kokeier Barbanera met zijn hansworst voor zich uit zag rijden, door eenige gewapende dienaars omgeven. Dadelijk na het gehoor was de Schout toevallig in de gijzeling gekomen, en had, niet-legenstaande de voorstellingen van meester Claes Gerritsz en anderen, last gegeven dat men 's Graven bevel zou ten uitvoer brengen, en den kwakzalver met zijn maat over de grenzen voeren: een last, waaraan alsnu voldaan werd.

Naauwlijks had Barbanera den Ridder bespeurd, of hij wenkte dezen, dat hij hem iets te zeggen had. Deodaat reed hem op zijde: en de kokeier, zich weder van de Italiaansche taal bedienende, fluisterde hem de volgende woorden in:

„Wat zoudt gij mij geven, indien ik u als den wettigen zoon eens machtigen edelmans erkennen deed?quot;

„En Reinout?quot; vroeg Deodaat, wiens eerste gedachte voor zijn vriend was.

Barbanera haalde de schouders op; „Of er wat voor hem te doen ware,quot; zeide hij, „durf ik niet beslissen. Doch zoo gij ons vergezellen wilt, zal ik u aan de eerste rustplaats bescheid geven.quot;

„Ik begeer niets verder te weten,quot; zeide Deodaat, hem met verachting aanziende: „ik hecht vooreerst weinig geloof aan 't geen gij mij verhalen kunt: en ten tweede begeer ik geen rang, die niet door Reinout gedeeld wordt. Zoo gij mijn vader kent, zoek hem dan op, en ik zal afwachten of hij zijn zoon wil erkennen; maar ik wil mij niet opdringen aan hem, die mij in mijn jeugd aan vreemde handen overgaf. Gij verstaat mij! verlaat dit land, ik raad het u; want de pogingen, die gij hier doet om de lieden te verschalken, zouden u duur te staan komen.quot;

Dit gezegd hebbende, gaf hij zijn ros de sporen, en bevond zich weldra aan de poort van het voormalige klooster, 's Graven naam, in welke hij zich liet aanmelden, verschafte hem niet alleen een spoedigen toegang, maar hij werd door de Friezen, althans door Aylva en den Abt, als een oude kennis ontvangen: en Madzy, die zich bij haar voogd bevond, verliet het vertrek niet bij zijn komst.

DE KOOS VAN UEKAMA.

Echter fronste zich liet voorhoofd der afgevaardigden, loen zij de boodschap hoorden, welke Deodaat hun overbracht. Aylva en Adeelen zagen zwijgend voor zich uit: Madzy wendde zich om en ging aan het venster staan; en Deodaat, die te veel gevoel van betamelijkheid had' om niet te beseffen, dat de beide edellieden elkander iets te zeggen hadden, begaf zich naar de jonge maagd en begon met baar een onverschillig gesprek.

„Ridder Iquot; zeide Aylva, na een poos zachtjes met Adeelen te hebben geraadpleegd: „mijn ambtgenoot Adeelen en ik zullen volgaarne van 's Graven beleefdheid gebruik maken; — doch wat onze jonkvrouw betreft, wij mogen die voor haar niet aannemen. Onze Friesche bloemen zouden aan het hof des Graven van Holland misplaatst zijn.quot;

„Een zoo schoone bloem,quot; zeii^J.e Deodaat, „zoude eiken hol verderen; doch waarlijk, zulk een antwoord mag ik niet terugbrengen.quot;

„En echter zal men zich daarmede moeten vergenoegen,quot; zeide Adeelen op een norsclien toon: „het is niet om het gegons van Hollandsche hof hommels te hooien, dat de Roos van Dekama hier gekomen is.quot;

„Ik zoü u kunnen antwoorden,quot; zeide Deodaat, geraakt: „dat net hof van Holland geen hommels, maar bijen bevat, die met een angel gewapend zijn en de vreemde wespen niet vreezen; — maar ik wil nu alleen opmerken, dat ik niet besef, hoe het al of niet ten hove komen der Roos van Dekama van de goed- ot afkeuring des Heeren van Adeelen af kan hangen.quot;

„Zij is mijn verloofde,quot; zeide Seerp: „en do x; betrekking geeft mij eenige aanspraak op hare onderwerping.... op hare inschikkelijkheid.quot;

„Nog ben ik uwe echtgenoot niet, Seerp!quot; zeide Madzy, terwijl een hoog rood aan hare schoonheid nieuwen luister bijzette, en hare oogen van de edelste fierheid schitterden: „wacht tot dien tijd om gehoorzaamheid van mij te vorderen. Zoolang Madzy Dekama nog den naam haars vaders draagt, zal zij hare waarde weten te bewaren en aan niemand eenig gezag toekennen, dan aan den voogd, die haar gegeven is. De edele Aylva acht het beter, dat ik te huis blijve. Om zijnentwil zal ik niet te feest gaan. Gij verstaat mij, Seerp! om zijnentwil.quot;

„Is er niets aan dat besluit te veranderen. Heer Oldernian ?quot; vroeg Deodaat, hem met een smeekend oog aanziende.

„Gij hebt gehoord, mijn jonge vriend!quot; zeide Aylva, „hoe men zich heeft uitgelaten. Ik voor mij geloof, dat het wijzer is, bij het eens opgevalte voornemen te blijven volharden.quot;

„Maar in waarheid!quot; hernam Deodaat, „waarom moet haar een genoegen ontzegd worden, waartoe haar jeugd, haar kunne,

Lli ItOOS VAN DEKAMA.

haar bevalligheid, haar meer dan iemand bestemmen. Indien zij de Friesche moerassen verlaten heeft om u naar herwaarts te volgen, zulks was toch niet om in dit naargeestig verblijf te zitten suften. Gij kunt immers niet begeeren, dat mij een weigerend antwoord 's Graven ongenade op den hals hale.quot;

„Zoo ik Friesland verliet,quot; zeide Madzy, „was het om aan den wensch van Seerp van Adeelen te voldoen, die vreesde dat Madzy Dekama hem in zijn afwezigheid onlvrijd zou worden. Maar verspil uw kostbaren lijd niet, edele Ridder! door een nutteloozen drang; mijn besluit is genomen, ik ga niet: en ten einde een onderhoud niet langer te rekken, dat wellicht onaangenaam worden kon, vraag ik verlof, mij te verwijderen.quot;

En zonder dat verlof at te wachten, verliet zij het vertrek.

Deodaat was op het punt, aan Adeelen op een scherpe wijze zijn hardnekkigheid te verwijten, waar aan hij ook Aylvaas weigering toeschreef; maar zich het verlangen des Graven, om vrede met de Friezen te bewaren, herinnerende, oordeelde hij, om zijns meesters wille, een zachter toon te moeien riannemen.

„In waarheid!quot; zeide hij, „Edele Heeren! ik begrijp uw oogmerken niet. Gij komt hier toch, zoo ik wel rade, met een vredelievende zending: de Graaf is welgezind ten opzichte van u en van uwe landgenooten: en niet-te-min ziet men heden tot tweewerf toe den Heer van Adeelen de gunst des Graven met ondank beloonen. Waarlijk, mijne Heeren! als onpartijdig vriend moet ik u raden, liever alles aan te wenden om den onaange-namen indruk weg te nemen, dien de woorden, welke in drift gesproken zijn, ten hove hebben gemaakt. Wat wint gij er rnede, zoo gij den Graaf tot toorn verwekt en wellicht (want daartoe zoft het kunnen komen) zijn heirlegers in Friesland roept. Een weinig toegeeflijkheid van uwe zijde, en de goede verstandhouding is meer dan ooit hersteld.quot;

„Toegeeflijkheid!quot; riep Adeelen; „voor wat? voor zijn vermeend recht op Friesland? Laat uw Graaf eerst al zijn ambtenaren tot den laatsten toe van over de zee terugroepen; en dan zullen wij niet weigeren als goede buren en trouwe bonigenooten met hem te leven; — maar zoolang hij bij ons den meester wil spelen, zoolang zal hij in Seerp van Adeelen een vijand vinden: — en zoo ik beden op het feest verschijn, 't is slechts om te toonen, dat ik mij nergens schroom te vertoonen en aan zijn slaafsche hoftrawanten het schouwspel van een vrijen Fries wel gunnen wil.quot;

„Een schoone heldhaftigheid voorwaar!quot; zeide Deodaat bitter; „om op een gastvrij feest te verschijnen, waar gij niets te vreezen hebt, ten einde aldaar de beleefdheid des gastheers met norsche onwellevendheid te beantwoorden. Pas op, Jon-

BE ROOS VAN DEKAMA.

ker Seerp! met zulk een gedrag zult gij weinig eer behalen.quot;

„Ik verlang geen vermaningen van een Italiaanschen gelukzoeker,quot; zeide Adeelen: „geef ze aan uw Hollandsche vrienden, die laf genoeg zijn, er naar te luisteren.quot;

Naauwlijks waren deze woorden gesproken, of Deodaat had zijn handschoen uit den boezem te voorschijn gehaald en er Adeelen mede in 't aangezicht geslagen. Een uitdaging zoü deze daad zijn gevolgd; maar met een levendigheid welke bewees dat het vuur der jeugd bij Aylva nog niet was uitgedoofd, rees deze uit zijn stoel, greep Adeelen, die zijn dolk reeds had ontbloot, in de borst en drukte hem vrij onzacht tegen den muur: terwij! de Abt zich met angstvalligen blik voor Deodaat kwam stellen.

„Foei! schaam u, Adeelen!quot; riep de Olderman op forschen toon: „is het betamelijk, een man, wien gij dank schuldig zijt, een edelen Ridder, in uwe eigene woning te beleedigen? Niels kan een zoodanige handelwijze verschonen.quot;

„Bedaar! in 's Hemels naam, bedaar! mijn goede Ridder!quot; zeide de Abt van Sint-Odulf; „eheu! Jonker Seerp is wat driftig en ruw in zijn uitdrukkingen: dat weet mijn broeder van Lidlutu ook: stoor u niet aan zijn woorden: en denk met Salomo, dat wie eenen dwaas antwoordt, dwazer is dan hij zelf. Wij hebben in Friesland ook onze dwazen.quot;

„Wij hebben ze hier ook in overvloed,quot; zeide Deodaat, „doch wij zenden ze niet als afgevaardigden uil: — en zoo hem nog een grein gezond verstand overblijft, zal hij mij om verschoning bidden voor de uitdrukking, door hem gebezigd.quot;

„Om verschoning bidden,quot; brulde Adeelen, wien zijn ouder ambtgenoot nog altijd tegen den wand hield gedrongen: „laai de handen van mij af, Aylva! — want ik wil dien hof knaap van zijn overmoed genezen.quot;

„Een andere reis, maar niet hier,quot; zeide Aylva: „uw leven behoort niet aan u, maar aan uw landgenooten, die u gezonden hebben; en gave de hemel, dat zij zich tweemalen bedacht hadden, alëer zij hun belangen aan zulk een dolleman hadden toevertrouwd.quot;

Terwijl de beide jongelingen elkander met fonkelende oogen bleven aanzien, even als twee wakkere doggen, die door hun meesters worden teruggehouden, ging de deur open, en verscheidene dienaars, op het gerucht toegeschoten, stormden de kamer in. Achter hen vertoonde zich Reinout, het oog in vlam en het gelaat gloeiende van toorn. Deze had, na hel Grafelijk gehoor, eenigen tijd bij zijn wapensmid doorgebracht en was vervolgens naar de gijzeling gegaan. Hoorende, dat Barbanera reeds vertrokken was, was hij te paard gestegen om hem na te rijden, toen hij, den lieer van Naaldwijk toevallig ontmoetende, K. w. ui. 0

DE noos VAN DEKAMA.

van dezen vernam, dat Deodaat bij de Friesche afgevaardigden namens den Graaf een boodschap was gaan verrichten. Brandende van ijverzucht was hij terstond derwaarts gereden en nu juist op den twist afgekomen. Het schouwspel, dat zich aan hem vertoonde, beving hem met verbazing: en onbewust van de oorzaak, bleef hij midden in 't vertrek staan.

„Gij komt juist van pas, Ridder!quot; riep hem Aylva toe: „kom Adeelen! wees niet zoo dwaas meer: voor zoovele getuigen zoude uw toorn belachelijk worden.quot;

„Wij zullen elkander op geschikter tijd en plaats terugvinden,quot; zeide Deodaat: en na een koele buiging maakte hij zich gereed om het vertrek te verlaten, toen Madzy, verbleekt en sidderend, weder voor zijn oogen verscheen.

„Goede God! wat is hier geschied?quot; vroeg zij, eerst Deodaat en vervolgens al de overigen met een blik van angstige deelneming aanziende; „ik hoop niet, dat hier om mijnentwil een twist is uitgebroken.quot;

„Het lot van dien Italiaan schijnt u zeer ter harte te gaan, Madzy!quot; zeide op een bitteren toon Adeelen, wien Aylva had losgelaten en die nu met donkere blikken tegen den wand stond geleund.

Tranen van spijt zwollen in de oogen der maagd: en zonder een woord te spreken viel zij in een armstoel. Er was een oogenblik van stilte.

„Deodaat! volgt ge mij?quot; riep op eens Reinout met een donderende stem.

„Ik kom!quot; antwoordde Deodaat.

„Neen!quot; zeide Aylva, hem tegenhoudende: „zoo moet gij ons niet verlaten. De eerwaarde Abt en ik zijn u voor uw vertrek nog de betuiging schuldig van ons innig leedwezen over de behandeling, hier door u geleden. Wij achten Adeelen hoog en huldigen zijn edele vrijmoedige inborst; maar wij blozen over de uitdrukkingen, waartoe zijn toorn hem verleiden kon. Hij zelf, hij zal er eenmaal over blozen.quot;

Dit zeggende, stak hij Deodaat zijn hand toe, welke deze met hartelijkheid drukte.

De beide Ridders verwijderden zich nu en beklonmen stilzwijgend hunne rossen; maar naauwlijks waren zij buiten het gezicht van het gebouw gereden, toen Reinout, die zich tot nog toe geweld had aangedaan, op eenmaal stilhield en het paard van Deodaat bij de teugels greep.

„Geen stap verder!quot; zeide hij: „'t is thans met mij dat gij zult te doen hebben.quot;

„Hoe nu!quot; zeide Deodaat; „Ik versta u niet.quot;

„Deodaat van Verona! gij zijt een ellendeling! verstaat gij mij thans?quot;

DE HOOS VAN DEKAMA.

„Reinout! ik zou liever mijn zwaard willen opeten dan het tegen u gebruiken. Welke onzalige geest drijft u aan? Waarin heb ik u beleedigd?quot;

„Ik raad u, dit nog te vragen: — wie had u de belofte afgevergd, die gij gisteren-avond deedt? Vrijwillig, om mij licht-geloovige te misleiden, hebt gij die afgelegd: en hoe hebt gij die gehouden? Mij hebt gij in slaap gewiegd: van 't spoor gebracht, en intusschen uwe schoone Friezin den tijd weten te korten. O! 't was aandoenlijk om te zien, hoe gij beiden mij heden morgen bespotledet en hoe teeder zij u thans aanzag. Of was die twist met Seerp van Adeelen ook niet om harentwil gerezen ?quot;

„Ik zal mij in dit oogenblik niet verlagen mijn gedrag te rechtvaardigen bij iemand, die door blinde drift bestuurd wordt. Morgen, als u de slaap betere gedachten zal hebben ingeboezemd en gij redelijker spreken wilt, zal ik u de noodige opheldering geven.quot;

„Gij verzaakt uw afkomst niet,quot; zeide Reinout op een ver-achteiijken toon: „en Barbaneraas verhaal....quot;

„Mistrouw dien bedrieger!quot; zeide Deodaat: „ik heb hem ook gesproken en hem verzocht hier nimmer terug te keeren.quot;

Dit zeggende gaf hij zijn paard de sporen en verliet hem, die gisteren nog zijn boezemvriend was, ter prooi aan den minnenijd, die zijn gemoed doorknaagde.

Maar bij dien minnenijd voegde zich bij Reinout een diepe verontwaardiging, door de laatste woorden van Deodaat te-weeg-gebracht: „de onbeschaamde!quot; dacht hij: „hij heeft van Barbanera vernomen, wie van ons de echte zoon van Bianca di Salerno is; en ten einde mij het bewijs mijner geboorte te onthouden, bewerkt hij het vertrek van Barbanera en durft mij zulks verhalen! Deodaat! Deodaat! had ik dit immer van u kunnen ge-looven!quot;

Ten hove gekomen, haastte zich Deodaat het antwoord der Friezen aan den Graaf over te brengen: hij verzweeg echter zijn twist met Adeelen, om redenen, die in 't vervolg nader zullen blijken.

„Hoe! zij willen hunne schoone reisgenoot voor hen zelve bewaren!quot; riep de Graaf, die, wanneer hij iets in 't zin had, er niet gemakkelijk van was af te brengen.

„Bij Sint-Japik! dat zal niet gebeuren. Ik heb besloten, dal zij op het feest zal komen; en bij de zaligheid mijns vaders, zij zal er verschijnen, al moest ik haar zelf gaan halen.quot;

„Uw genade zal mij verschonen, zoo ik mijn gevoelen durl uiten,quot; zeide Deodaat: „maar zal een daad van geweld niet de gemoederen der Friezen verbitteren in stede van hen te winnen?

DE ROOS VAN DEKAMA.

Die Jonkvrouw is de pupil van den eenen en de verloofde des anderen.quot;

„Ook is het geen daad van geweld, die wij beöogen,quot; hernam Willem: „'t is door list, dat wij onze begeerte verkrijgen zullen: en gij zult zien, Deodaat! of ik niet een even goed toovenaar zal wezen als die meester Barbanera, wien Satan weghale. Gelegenheid tot toorn zal ik dien Friezen niet geven, maar het hangt van hen zeiven af, zich met spot te overladen. Welnu, waarom schudt gij het hoofd?quot;

„Omdat ik vrees,quot; zeide Deodaat, „dat spot hen nog erger zal verbitteren dan de grootste beleediging.quot;

„Wat dit alles betreft,quot; zeide Willem: „laat zulks gerust aan ons over. Wij hadden eerst het oog op u geslagen om ons plan te volvoeren: doch gij schijnt er huiverig voor te zijn, en het is ons belang dat gij een witten voet bij den heer van Aylva behoudt. Uw vriend Reinout is ook beter tot znlk een onderneming geschikt. Tot straks!quot;

Deodaat vertrok, teneinde zich tot het feest gereed te maken. In zijn slaapvertrek gekomen, was het zijn eerste daad, zich op een rustbank neer te werpen, en het door hem gehouden gedrag te overpeinzen.

„Heb ik waarlijk de vriendschap verraden ?quot; vroeg hij zich zeiven af: „ot is de beschuldiging van Reinout geheel valsch en onverdiend? Ik kan ten allen tijde jegens hem mijn handelingen rechtvaardigen; maar kan ik zulks in mijn eigene oogen doen? 't Is waar, ik ben heden morgen een geheel anderen weg uitgereden, om Reinout niet te storen; doch had ik Madzy wel moeten vergezellen? — Het ware een onhebbelijkheid geweest, eenen Fries waardig, indien ik haar niet had te huis gebracht: — ik heb den lof van Reinout aan Madzy voorgezongen tot op hel

oogenblik dat wij hem tegenkwamen, en toen____ 't is waar,

toen lachte zij en ik moest onwillekeurig met haar lachen om de zonderlinge uitdrukking van Reinouts gelaat; — doch waarlijk, wie dit alles mij tot schuld aanrekende, ware toch sen al te strenge beöordeelaar.

„Had ik (Jen last mijns meesters moeten weigeren en niet naar die huizinge terugkeeren? den last mijns meesters! — kon ik dien weigeren? heb ik dien niet aan Reinout willen overdragen? hem gezocht? — Ik kon immers niet meer doen? — En met dat al, ik ben ontevreden met mij zeiven en ik gevoel dat er iets, ik weet niet wat, in mijne handelwijze is, hetwelk niet goed, niet recht, niet ridderlijk is. Misschien, indien ik van avond niet op het feest kwame, zou zulks Reinout doen zien, dat ik een opheldering ontwijken wilde. — Ik mag van den dans niet terugblijven, om mijn eer niet. Hoe vreemd! Ik ben mij geene schuld

DE ROOS VAN DEKAMA.

bewust, en echter huiver ik op de gedachte van Reinout te ontmoeten.quot;

De arme jongeling! hij zocht waar het hem schortte en hij zag nog niet hoe al zijne redeneeringen slechts daartoe strekten, dat hij zich nog wilde ontveinzen hoe hartstochtelijk hij zelf de schoone Madzy beminde. Wel is waar, de spijt, die zijn boezem ontfonkte, toen hij vernam dat zij Adeelens verloofde was, de geheime verlegenheid, welke hem zelfs weêrhouden had een woord van dien twist in 's Graven bijzijn te reppen, hadden hem de oogen moeten openen; en toch, hij had wellicht hem tot een kamp op dood en leven uitgedaagd, die hem had durven verwijten, dat hij Reinouts medeminnaar ware.

ELFDE HOOFDSTUK.

Nu giict. verhenRt ten rei on danst, Ghy die het hoofd met mirten kranst.

Vondel. Salomon.

Een schitterende rij van edellieden en jonkvrouwen begon zich reeds te vergaderen in de hofzaal op de markt '), waar het dansfeest, dat in 't klooster minder voegde, stond gehouden Ie worden. Het oog kon zich niet genoeg verzadigen aan het beschouwen van de pracht, aldaar ten toon gespreid. Rijke dres-soiren of bufelten, overdekt met kostbare lakens en tapijten, waren beladen met spijzen en dranken, in blinkende schotels en vazen van zilver en goud, waarop het licht flikkerde der toortsen en zoogenaamde' danskaarsen, die schier ontelbaar aan den muur brandden, in koperdraad gevat of op koperen armblakers staande. Talrijke dienaars gingen rond met ververscliingen, met taarten en pastijen, met galantijn en kruidkoeken, en wijn van allerlei soort: schitterend was de kleeding der dansgenooten van beide kunne; maar vooral en liefst vestigde zich het oog op de bevallige schoonen, welker uiterlijken tooi men weldra vergat om die begaafdheden te bewonderen, waarmede haar de natuur zoo mild bedeeld had.

Nog was de dans niet aangevangen; maar in verschillende groepen, hier en daar verspreid, onderhield men zich over de onderwerpen die aan de orde waren: de gehouden en nog te houden feesten. De woorden waren verschillend; maar de grond-

') Tegenwoordig het Staithnis.

DE ROOS VAN DEKAMA.

loon der gesprekken was bijna overal dezelfde als die van latere en hedendaagsche partijen: de vermaken van den dag, de kleeding der dames, de ophanden zijnde huwelijken en tegenwoordige vrijaadjen, een weinig kwaadsprekendheid en veel beuzeltaal. In een der hoeken van de zaal was men van het eene onderwerp op 't andere aan de Friesche Jonkvrouw geraakt, welke men wist dat met de afgevaardigden was medegekomen.

„Men zegt, dat zij zeer bevallig is,quot; zeide de jeugdige Ottilia van Naaldwijk, tot den heer van Walcourt, die zich nevens haar bevond.

„Onmogelijk! schoon kan zij wezen; doch zeker recht en stijf als een boonstaak, en zonder gevoel noch leven.quot;

„Neen in waarheid,quot; viel Oda van Wassenaar er tusscben in; „zij moet bekoorlijk zijn: en men beweert, dat zij beier te paard zit dan een Rijnsburger non.quot;

„Oda! Oda!quot; zeide Oltilia, haar met den vinger dreigende, „gij zijt wederom boosaardig!quot;

„Wat steekt daar voor boosaardigs in? Laat de Heer van Walcourt zelf beslissen, of bij ergens, ik zeg niet in zijn Henegouwen, maar in geheel Frankrijk, geestelijke zusters heeft gezien, die zoo vast in den zadel waren ?quot;

„En waarom,quot; zeide Walcourt, zonder dadelijk te antwoorden, „zoudt gij haar dat onschuldig vermaak misgunnen?quot;

„Misgunnen! Ik zal er mij wel voor wachten; want dan had ik nooit gedaan. Het smart mij genoeg, dat mijne zusier bel Rijnsburger pak heeft aangclrokken en ik niet.quot;

„Dan ware immers de geheele adellijke jeugd wanhopend geweest,quot; zeide Walcourt.

„Geene vleierij! daar heb ik bijna evenveel afkeer van als van de nieuwe hoeden, welke de Gravin wil invoeren. Zeg mij liever, om weêr op ons gesprek te komen, zal dat Friesche wonder heden avond verschijnen?quot;

„Men zegt het,quot; antwoordde Walcourt.

„Dan mogen wij onze sluiers wel laten halen en onze gezichten bedekken: anders verbleeken wij nog als sterren voor de zon.quot;

„Indien haar schoonheid slechts niet bedorven wordt door die gekke kapsels die zij dragen,quot; zeide Ollilia: „maar wij zullen, geloof ik, niet veel gevaar loopen: ik heb zoo even \an mijn vader vernomen, dat zij niet komen wil.quot;

„Niet komen wil!quot; hernam Walcourt: „een Jonkvrouw, die een uitnoodiging weigert tot een danspartij. In de daad! dan is zij wel een uitzondering, en verlang ik dubbel baar te leeren kennen.quot;

„Wacht!quot; zeide Oda: „daar is onze Italiaan; die is bij haar geweest, hij zal ons best bericht kunnen geven. Ridder Deodaat! een woord, zoo 't u gelieft.quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

Deodaat trad nader: „kan ik,quot; zeide hij: „de schoone Oda van eenige dienst zijn'!quot;

„Wij wilden van u vernemen, of dat Friesche mirakel ook ten hove komt,quot; zeide Oda.

„En of zij waarlijk zoo schoon is, als men zegt,quot; voegde Ottilia er bij.

„En zoo voortreffelijk te paard zit.quot;

„En zulk een gek kapsel heeft.quot;

„Schoone dames!quot; zeide Deodaat: „vergunt mij een oogenblik adem te halen: — wat de schoonheid der Friesche Jonkvrouw betreft, geloof ik dat haar niemand die zal betwisten, te meer, daar zij er geenszins hoovaardig op is.quot;

„Ik geloof,quot; zeide Oda: „dat in die woorden iets ligt besloten, dat een zijdelingsche zet moet beteekenen.quot;

„Vooral niet. — Over haar kleeding zou ik liever het oordeel van bevoegde rechters zoo als gij vernemen; want ik durf mij niet vermeten tusschen klapmutsen en hénins en ooidekkers¹) te beslissen: dit alleen durf ik te zeggen, dat haar gelaat onder alle hulsels bevallen zou.quot;

„Waarlijk Ridder !quot; zeide Ottilia: „ik geloof dat gij verliefd zijt op die overzeesche tooveres: nu kleur maar niet: er steekt geen kwaad in.quot;

„Ik, lieve Jonkvrouw!quot; antwoordde Deodafit: „een Ridder zonder land en goed, en wien men gisteren nog een deugdzaam paard ontstal, heeft het recht niet om te verlieven ; — anders had ik niet zoolang daarmede gewacht,quot; voegde hij er met een beleefde buiging bij.

„Nu verder,quot; zeide Walcourt: „haar rijkunst.....?quot;

„Is voortreffelijk; doch ik moet er bijvoegen, dat die Friezen uitmuntende paarden op stal hebben.quot;

De slotsom van dit alles is dus,quot; hervatte Oda, „dat dit meisje een juweel is van het zuiverste water, en dat, als zij verschijnt, wij andere Jonkvrouwen geen Ridder meer aan onze zijde zullen vinden, en onze toevlucht tot een karoledans²) zullen moeten

') De klapmuts had den vorm vau een dwars opgezetten bisscliopsmy-ter met de kleppen op zyde: de hénin was een hooge hoed in den vorm van een suikerbrood, van welks punt een sluier afhing; de oordekker was een klein plat mutsje met twee dikke kussens, welke do oorenen de slapen bedekten en met juweelen en goud bedekt waren. — Van deze drie hoofdsieraden heeft het suikerbrood, schoon zeker het onbevalligste, het langst, ja over de twee eeuwen stand gehouden.

^!) De karoledans vind ik vermeld in den Tournoi de Chau-venei, gegeven in 't laatst der Xll⁶ eeuw. beschreven door Jacques Bre-tex, in deze woorden:

Les dames main a main se tiennent Et tous ainsi comme elles viennent

DE ROOS VAN DEKAMA.

nemen; — maar dat is nu de groote Traag: komt zij? — 01 reemt zij alleen den wierook van hare Friesche aanbidders aan?quot;

„Ziedaar een vraag waarop ik het antwoord zal moeten schul-rlig blijven,quot; zeide Deodaat; „de tijd zal het moeten leeren.quot;

„Maar in 's Hemels naam,quot; hernam de levendige Oda; „zeg mij toch! wie is die kaalgeschoren liefhebber daar? Hemel! nu zag ik nooit iemand, die meer op een aangekleeden zeehond geleek dan hij.quot;

„Zoo gij,quot; antwoordde Ottilia, „gisteren met ons op de Vogelezang geweest waart, hadt gij den held leeren kennen.quot;Hij is een der Friesche afgevaardigden: en ginds is de andere in gesprek met den Heer van Beaumont.quot;

„Nu! die heeft ten minste het uitzicht van een gewoon mensch,quot; zeide Oda: „maar deze kermisbeer! wat kijkt hij tns vervaarlijk aan.quot;

Hij, die het voorwerp was van deze liefderijke aanmerkingen, wandelde met langzame, zware stappen de zaal op en neder, ter prooie aan al de onaangename gewaarwordingen van iemand, die zich misplaatst en daardoor kwalijk op zijn gemak gevoelt in hel gezelschap, waar zijn ongelukkig gesternte hem gevoerd heeft. Zonder verlegenheid, zonder blozen, had Adeelen zich dien namiddag voor den zetel des Graven bevonden en er zijn Irotsche taal gevoerd; maar hier ontzonk hem de moed bij de schalksche en spotachtige blikken der jeugdige schoonen. Hij rekende zich eindelijk gelukkig, een paar Geldersche en Overijsselsche edelen te vinden, met welke hij vroeger kennis gemaakt had en die zich thans zijn gezelschap niet schaamden. Te meer was hem zulks welkom, omdat hij, voornemens zijnde op het steekspel te verschijnen, deswege eenige inlichtingen wenschte te verkrijgen.

Weldra kondigde een luidruchtige muziek de komst aan van het Grafelijk paar. Willem had een vrolijk en zelfs eenigszins spotachtig voorkomen; hij wendde zich meer dan eens naar den kant waar zich Aylva of Adeelen bevond en wreef zich de handen met innerlijke tevredenheid, welke aan Deodaat niet ontging, die den uitslag van des Graven voornemen met onrust en nieuwsgierigheid afwachtte.

Dadelijk na de verschijning van het doorluchtige paar was de dans begonnen, en vrolijk zwierde de luchtige jeugd de zaal op en neder.

„Hoe komt het toch,quot; vroeg Oda in eene der tusschenpoozen aan Deodaat, „dat men uw vriend Reinout nprgens verneemt? gij waart anders altijd onafscheidbaar.quot;

„Daar aan dacht ik juist,quot; antwoordde Deodaat op een be-

Se prend cliascune a sa cooipaigne, Ne-nus hors ne s'i ao.ompaigne, Ainsl s'en vont faisant le tor.

DE ROOS VAN DEKAMA.

zorgden toon: „ik veronderstel, dat hij bezig is een bevel des Graven ten uitvoer te leggen.quot;

„Wie weet,quot; zeide de Jonkvrouw: „hij is misschien uw bekoorlijke Friezin gaan troosten; want het-schijnt toch stellig zeker dat zij niet komt: — dan hoor: de muziek begint opnieuw.... die vioolspeelster krast ook als een schorre katuil!.... is het alweêr dansenstijd?.... neen, dat is geene danswijs: het is een aankondiging van nieuwe gasten. Wie kan men thans nog wachten?.... Welnu, waarom kleurt gij weêrzoo?.... Sinte-Clara! wie is die Oostersche Princes?.... Ridder Deodaat!.... maar waar is hij?.... Aha! nu begrijp ik!....quot;

Deodaat had naar de deur gezien, en ofschoon eenigszins voorbereid, hij stond toch van verbazing getroffen, toen hij, aan de hand van Reinout, de Roos van Dekama zag binnentreden, in den rijksten dos gehuld, en bloeiender dan immer. De Graaf, die haar blijkbaar had verwacht, trad terstond naar haar toe, nam haar eerbiedig bij de hand, welke Reinout losliet, en geleidde haar onder een heusche betuiging van welkom bij de Gravin.

Dit alles had zoo spoedig en zoo achtereenvolgens plaats gehad, dat niemand tijd had gevonden van de eerste verwondering over die onveiwichte versohijninsr terug te komen. Aylva, in onderhoud gewikkeld zijnde, had Madzy niet eerder herkend, dan toen zij reeds bij de Gravin stond, en hoewel hoogst verbaasd en gebelgd over dit zonderling geval, had hij begrepen een geschikter oogenblik te moeten aivvachten om zijn ontevredenheid te kennen te geven. Adeelen was, gelijk men denken kan, op het zien van Madzy in felle gramschap ontstoken, en had zich terstond begeven naar de zijde waar deze zich bevond; doch, daar gekomen, was reeds de toevloed der nieuwsgierigen zoo groot, dat hij er niet doorheen kon breken zonder geweld te gebruiken. Hij wilde echter een poging doen en schoof reeds een paar jonge knapen, die hem in den weg waren, vrij ontzacht ter zijde om door te dringen, toen Oda van Wassenaar, die door het gevolg van deze beweging mede een duw kreeg, hem van 't hoofd tot de voeten aanzag, terwijl zij op een scherpen en luiden toon zeide: „wie is die lompe dorper, die zich hier een weg maakt als of hij aan 't biezen snijden ware?quot;

„Schaam u! terug!quot; riepen als uit eónen mond de omstanders; terwijl zij Adeelen wederom achteruit haalden. De Fries trad gedwongen terug en ontmoette Reinout.

„Door welke helsche kunstgrepen,quot; zeide hij: „hebt gij Madzy van huis weten te lokken V'

Reinout antwoordde alleen door een schaterend gelach; maar op het zien van Deodaat, die bij de aankomst van Madzy teruggeweken was en zich nu toevallig in zijn nabijheid bevond, betrok zijn gelaat.

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Een kunstgreep, Ridder Reinout! Eilieve! verhaal ons toch ... riepen Ottilia en Oda en nog eenige Jonkvrouwen, van alle zijden toeschietende en als uit éénen mond: „is zij niet vrijwillig gekomen 1quot;

„Zij had geweigerd,quot; antwoordde Reinout, een zegepralenden blik op Adeelen slaande: „of liever, men had voor haar geweigerd.quot;

„Welnu! en verder?quot;

„De Heer van Beaumont en haar voogd dragen gelijke halsketens, hun beiden ter gelegenheid van ik weet niet welken veldtocht door den vorigen Graaf vereerd. Dit wist de Graaf: hij liet onder zeker voorwendsel aan zijn oom zijn halsketen afvragen: en, zoodra de gasten hier waren, zond hij mij naar de schoone Friezin om haar uit naam van haren voogd te gaan afhalen. Zij wilde eerst mijn boodschap niet gelooven; maar toen ik haar den talisman vertoonde en haar zeide, hoe Seerp van Adeelen er sterk op stond, dat zij komen zoude.....quot;

„Een gevloekte leugen!quot; viel Adeelen met heftigheid in.

„O! dat hebt gij niet gezegd, Ridder Reinout!quot; zeide Oda: „welke Jonkvrouw zou komen op het verlangen van iemand, die dames uit den weg zet, of het vouwstoelen waren.quot;

„Indien men,quot; zeide Adeelen, „hier ten hove slechts genoo-digd is om tot een doelwit van bespotting te strekken.....quot;

„Dan is het zeker beter, hoe eer hoe beter weder te vertrekken,quot; zeide Oda, den zin besluitende.

„Ja! ik zal vanhier gaan,quot; zeide Adeelen: „doch niet zonder Madzy.quot;

„'t Is de vraag, ol de Graaf van 't zelfde gevoelen zijn zal,quot; merkte Reinout aan.

„Zie,quot; zeide Oda, „de kring opent zich. De Graaf treedt met haar vooruit. In de daad! zij is allerliefst: en welke rijke kleeding! 't Is wat vreemd! maar 't staat toch niet kwaad. Wat is dat voor een net, dat zij op den rug draagt ?o! t zijn hare haren.quot;

Er was eenige boosaardigheid in deze leste aanmerking, ofschoon de vergelijking niet onjuist was. De raafzwarte haarlokken van Madzy, van boven bedekt door een klein mutsje of kapje, dat van edelgesteenten fonkelde, waren naar achteren gebracht in twee vlechten, die, langs den rug afdalende, onder den vergulden gordel doorliepen en zich daar verdeelden, e'.k in een tiental tressen, met gouden lussen omwonden en in kwastjes uit-loopende.

„Die gouden oorijzers slaan goed,quot; zeide Ottilia: „tnaar ik vind het mutsje verschrikkelijk plat.quot;

„Dat mutsje beteekent,quot; zeide Oda: „zooveel als een stroobosje

aan een paard.quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

„En hoe dat?quot; vroeg Ottilia, eenigszins verwondeid.

„Wel,quot; hernam Oda: „dat zij nog te koop, of, met andere woorden, nog vrijster is: de getrouwde vrouwen alleen mogen in Friesland een hoofdwrong dragen____ maar wie heeft ooit gehoord dat men met een voorschoot op een feest kwam 1quot;

„Dat zal bij 't kostuum hooren,quot; zeide de goedhartige Ottilia: „bovendien, ik vind, dat het gewerkte boezeltje zeer aardig afsteekt op dat breed geplooide kleed: ik zoü benieuwd zijn te weten, hoe men die gouden roosjes op de roode strepen en randen zet.quot;

„Zij gaat zeker op het steekspel een lans breken,quot; vervolgde de bijtende Oda: „zij is immers reeds half geharnast.quot;

„Geharnast of niet: ik heb nooit zulk een pracht van gespeti en ketenen en armbanden gezien....quot;

„Zonder eens te spreken van dat sauskommetje met edelgesteenten dal zij op de borst draagt.... ik vind maar die bloote armen wat onhebbelijk.quot;

Uier verliet Reinout de dames, hoogst gebelgd over hare opmerkingen. Ook zij traden ter zijde, daar de Graaf haar voorbijging. Alleen Adeelen was blijven staan, misschien om, zoo als Oda beweerde, Holland voor Friesland te doen wijken. Intusschen waren van de tegenovergestelde zijde Beaumont en Aylva toegetreden, zoodat de beide partijen elkander onderling midden in de zaal ontmoeteden.

„Edele Aylva!quot; zeide dt Graaf beleefdelijk: „wij stellen uwe pupil weder in uwe handen en bidden u om verschoning, dat wij list gebezigd hebben om haar herwaarts te krijgen; doch waarlijk, deze prijs was meer waardig dan de onnoozele schaapvacht, welke, zoo als Jasper de Vinder verhaalde, door den dapperen Ridder Jason aan de Turken bij de Zwarte Zee werd ontroofd: en wij konnen niet gedoogen, dat zulk een juweel binnen onze staten zoude aanwezig zijn en niet te voorschijn gebracht worden.quot;

„Hoe!quot; zeide Mad/.y verbaasd: „is hel niet met de goedkeu-ring van mijn voogd, dat ik hier kom, en is deze keten....quot;

„Graaf!quot; zeide Beaumont, die nu eerst inzag, hoe het geval zich had toegedragen: „had ik geweten dal mijn halsband had moeten dienen om hier bedrog te plegen, ik had dien liever in 't Sparen geworpen dan hem u te leenen.quot;

„Nu Oom!quot; zeide de Graaf: „zult gij u over een onschuldig kortswijl vertoornen? Zie slechts, de edele Aylva is niet langer verstoord.quot;

„Ik geloof niet,quot; zeide Aylva, bedaard, „dat hier eenig oogmerk bestond om ons te beleedigen ; en waarom zoude ik dan verstoord blijven? doch....quot; hier schudde hij bedenkelijk het hoofd.

DE ROOS VAN DEKAMA.

Welnu!quot; vroeg Willem: „wat schuilt er nog?quot;

„Men mompelt,quot; fluisterde de Olderman den Graaf in 't oor, „dat Floris de Vierde vermoord werd om een even onschuldige boert met de Gravin van Clermont.quot;

„Wat meent gij?quot; riep de Graaf verrast en verstoord.

„God geve dat de toepassing geene plaats vinde,quot; zeide Aylva.

„Amen!quot; hernam de Graaf, en zich terstond met een lachende tronie omwendende: „welnu jonker Seerp!quot; zeide hij: „hoe staat gij daar zoo in u zeiven gekeerd ? Wij brengen u uwe verloofde terug: het was immers niet betamelijk, dat gij zonder haar ons feest bezocht.quot;

„Ik zal de verplichting, die ik u schuldig ben, nimmer vergeten, Heer Graal!quot; zeide Adeelen: „en hoop u eenmaal mijn erkentenis te bewijzen.quot;

„Gij kunt dit terstond doen,quot; zeide Willem: „door aan de schoone Jonkvrouw de gelegenheid te verschaffen, hare danskunst te doen bewonderen. Komt! muziek daarboven! een nieuwen dans aangevangen!quot; Dit gezegd hebbende, wendde hij zich af.

„Wil hij mij laten dansen?quot; vroeg Adeelen: „bij Sint-Nico-laas! dat zal niet gebeuren! Ik hoop dien vermetelen Graaf eerlang een dans te laten doen, die hem minder smaken zal. En gij mijn schoone! zoek u vrij een dansgezel uit. Seerp van Adeelen verkiest niet langer de speelpop van dit gezelschap te zijn.quot;

Met deze woorden verliet hij de zaal, waar niemand hem miste noch betreurde. Reinout was nu terstond bij de hand om zijne plaats in te nemen en Madzy verschoning te verzoeken voor het deel dat hij in 's Graven list had gehad. Hoewel nog ontevreden, zag zij zich wel genoodzaakt, hem vergiffenis te schenken, en als een bewijs daarvan de hand te aanvaarden, welke hij haar aanbood om haar ten dans te geleiden, en de zoetigheden aan te hooren, waarmede hij haar overlaadde. Gelukkig belette haar de muziek weldra die te verstaan, en toen zij eenmaal gelijk een vlugge luchtgeest langs de blijde rijen zweefde, vergat zij (en welk meisje doet het niet?) den toorn van haren verloofde, ja de geheele waereld, in de tuimelingen van den dans.

Terwijl zij in eene der tusschenpoozen stilstond in de rij, en Reinout haar verlaten had om eenige ververschingen voor haar te halen, naderde haar Deodaat, die haar zijn genoegen over hare komst betuigde.

„Ik had u al gezocht, Ridder!quot; — zeide zij met een gulle vriendelijkheid, welke hem verrukte: „het spijt mij, da⁽: gij heden ongelegenheid hebt gehad om mijnentwil. Het berouwt mij waarlijk, in Holland te zijn gekomen.quot;

„Waarom zoü het u berouwen? Ik zie niet, wat u beletten kan, hier een ongestoord genoegen te smaken: de aanleidende

DE ROOS VAN DEKAMA.

oorzaak van den twist is in vrijwillige ballingschap gegaan.quot;

„Voorzichtig! gij spreekt van Seerp vau Adeelen en ik mag geen kwaad van hem hooren.quot;

„Moet hij dan stellig uw echtgenoot worden? Gij zijt tot nog toe een roos zonder doornen.quot;

„De toekomst is in Gods hand,quot; zeide Madzy, met een zucht: „doch waarlijk, Ridder! gij doet Adeelen onrecht: hij heeft zich aan u alleen van een ongunstige zijde voorgedaan; maar zijn hart is goed, zijn moed onloochenbaar, zijn aard opgeruimd en gedienstig, wanneer er zich geen volksgeest in 't spel mengt; — en altijd heb ik hem als mijn broeder geacht. Hij bemint mij op-rechtelijk, met warme liefde: hij zoü voor mij in een vuur vliegen: en zoo hij heden onbillijk streng jegens mij was, dit spruit alleen uit de gewoonte, welke hij, zooveel ouder zijnde, van kindsbeen af gehad heeft, om mij als zijn vrouwtje te beschouwen. Dit doet hem somtijds een meesterachtigen toon aannemen, die, ik gevoel het, aan vreemdelingen belachelijk of aanstootelijk moet voorkomen.quot;

Hier zweeg Madzy op eens, blozende, dat zij zoo vertrouwelijk met iemand gesproken had, wien zij eerst zoo kort had leeren kennen.

Gij bemint hem dan wel,quot; zeide Deodaat.

„Ik bemin hem als mijn broeder, gelijk ik u gezegd heb,quot; zeide Madzy, eenigszins verlegen de oogen neerslaande.

„Gij zoudt den man dan wel haten,quot; vervolgde Deodaat, „die een geleden beleediging op uw aanstaanden echtgenoot zocht te wreken.quot;

„Ridder!quot; zeide Madzy, hem met een vervaarden blik aanziende: „Om Gods wil! wat beteekent deze vraag?quot;

„Gij weet, edele Jonkvrouw! welken hoon ik van uw verloofde heb moeten ondervinden. Kan een dergelijke terging, in 't bijzijn van getuigen ondergaan, anders dan met bloed worden uitge-wischt?quot;

Madzy zweeg een wijl en zag toen Deodaat vreesachtig aan: „Ik heb wel eens gehoord,quot; zeide zij, „dat gij Italianen wraakzuchtig zijt;.... maar neen; gij hebt toch niet het uitzicht van iemand, die zich van een moorddolk bedienen zoude.quot;

„Ik ben Ridder, Freule! en alleen op een Ridderlijke wijze kan ik mijn geschonden eer terugbekomen.quot;

„Ik heb van uw Ridderwetten gehoord,quot; hernam Madzy, voor zich ziende: „en Adeelen zelf zou niet begeeren, dat ik u afhield

van te handelen gelijk die wetten voorschrijven;____ maar o

God! is dit een vraag om aan een meisje voor te stellen? en in een oogenblik als dit?quot;

„Ik gevoel, dat het onderwerp van mijn gesprek ongepast is;

DE ROOS VAN DEKAMA.

doch in ernst het is niet ontijdig — God weef, of hel mij immer weer vergund wordt met u een woord te wisselen. Een enkel woord van uwen mond, en die Adeelen zal niets van mij te vreezen hebben?quot;

„Eén woord! en welk moet dit zijn?quot; vroeg Madzy, bevende.

„Dat gij hem liefhebt, dat gij hem als uw minnaar, als uw gade bemint.quot;

Madzy werd doodsbleek: ,.en gij zoudt uwen hoon verkroppen wanneer ik die betuiging deed?quot; vroeg zij, overmand door honderd tegenstrijdige gewaarwordingen,

„Neen,quot; hernam Deodaat; „maar ik zou uwe liefde en de mijne tevens in 't oog houden: alles kan ik doen, behalve uw geluk verstoren.quot;

Op dit oogenblik kwam Reinout terug en wierp een woedenden blik op Deodaat, zoodra hij hem in de nabijheid van Madzy en te gelijk de bleekheid van deze bespeurde: „vergeeft mij,quot; zeide hij: „zoo ik een aangenaam onderhoud kom storen; maar de dans vangt weder aan: en ik kom de mij toegezegde hand terugeischen.quot;

Madzy, verward en ongerust, was blijde over dit voorwendsel, om een gesprek af te breken, waaruit zij zich niet wist te redden, en, de hand van Reinout nemende, volgde zij hem met een stillen zucht, die aan geen van beiden ontsnapte.

TWAALFDE HOOFDSTUK.

Doe op en vrees niet: 'k ben uw vrient. 'tTs avout, en een tijt, dat ons geen vrientschap dient Vondel. Gijsbrecht van Aemstel.

Seerp van Adeelen had, gelijk wij gezien hebben, het feest in drift verlaten. Daar zijn dienaars en die van Aylva met de paarden waren teruggereden, met last om hen weder legen den afloop der partij te komen afhalen, zag hij zich genoodzaakt te voet huiswaarts te keeren. Hij legde echter den weg naar het oude klooster af met al dien spoed, welken gewekte drift kan veroorzaken, en, onder het overpeinzen van al de middelen welke wraakzucht hem aan de hand kon doen, bevond hij zich, eer hij er om dacht, bij het weiland, vanwaar hij de sombere daken van zijn tijdelijk verblijf boven het geboomte zag oprijzen. Tot

DE ROOS VAN DEKAMA.

zijn bevreemding zag hij door de kleine zijpoort, die met de weide gemeenschap had, eenig licht schemeren. Wanneer men gramstorig is, verschaft zelfs de geringste omstandigheid nieuwe redenen tot ongenoegen. „Die vlegels 1quot; dacht hij: „daar hebben zij weêr de zijdeur openge'aten. Zeker zitten zij in kroegen en kitten te zuipen en laten het huis ter prooi aan eiken voorbijganger!quot;

Hij nam, ten einde zich van de waarheid zijner vermoedens beter Ie overtuigen, den weg langs het ons bekende pad over de weide, trad onverhinderd in huis, en stapte, eer iemand hem had opgemerkt, de bakkerij !) binnen, waar Feiko, Sytsken en ettelijke dienaars bij de bierkannen vergaderd zaten en aandachtig luisterden naar de oude legende betreffende den draak van 't Roode Klif te Staveren, welke hun een leekbroeder van Sint-Odulf verhaalde.

„Wat is dit, schobbejakken?quot; zeide hij: „dat gij op dit uur met opene deuren zit?quot;

De dienaars, wanende dat de vurige draak, waar zij van hoorden, op eens in hun midden verscheen, sprongen verschrikt op, en de verteller sloeg een kruis. Toen Adeelen intusschen zijn vraag herhaald had, en men hem herkende, betuigde Feiko niet te weten, waarvan de Jonker sprak, daar hij zelf al de grendels had dichtgeschoven.

„Ik ben dus, volgens u, door het sleutelgat gekropen ?quot; vroeg Adeelen: „en om uwe nalatigheid te bewimpelen, wilt gij mij aan het bezit mijner vijf zinnen doen twijfelen? sluit terstond de zijdeur dicht. En zeg mij, waar is de Abt?quot;

„Zijn Eerwaarde is sedert een uur ter ruste gegaan,quot; antwoordde de kloosterling.

„En vader Syard?quot;

„In zijn cel.quot;

„Ga! wek hem en zeg, dat ik hem wensch te spreken; of neen, ik zal zelf gaan.quot; En, een licht van de tafel nemende, begaf hij zich uit het vertrek.

De kamer, welke door vader Syard bewoond werd, was de laatste van een menigte cellen, alle op een lange smalle gang uitkomende, en volkomen gelijk in grootte en vorm, hebbende te voren gestrekt tot verblijf der Sint-Jans-IIeeren en thans tot tijdelijke huisvesting der dienaars van het gezantschap. Elke cel was gesloten met een deur van dikke greenhouten planken, over wier ruwheid nimmer een schaaf scheen te hebben gegaan, en veel minder eenige verw: midden in die deuren was ter hoogte van het oog een kleine vierkante opening, van builen met een schuif voorzien, door welke indertijd de pater Guardiaan zich

') Zoo noemde men voorheen de keuken.

DE ROOS VAN DEMAKA.

's avonds bij het doen zijner ronde kon verzekeren dat de bewoner der cel aanwezig was. Bij zijn nadering zag Adeelen door die opening een lichtstraal schijnen, welke aan de overzijde tegen der witten wand van het portaal werd teruggekaatst. Deze omstandigheid deed hem het besluit opmaken, dat de monnik nog wakker was; daar hij in een tegen-overgesteld geval het licht wel zou hebben uitgedaan alvorens hij zich ter ruste begaf. Dan, toen hij een paar stappen verder gedaan had, was het licht eensklaps verdwenen. Eenigszins verwonderd trad hij toe en, voor de deur der cel blijvende staan, riep hij met een halfluide stem door de opening: „slaapt gij reeds, vader Syard?quot; Hij ontving echter geen antwoord, maar hoorde nu dat de vrome monnik bezig was om in diepe duisternis zijn avondgebeden op te zeggen,

„Vader Syard!quot; herhaalde hij luider; „kunt gij uw litanieën niet nog wat uitstellen? „Ik wensch u te spreken: kent gij mij niet? Ik ben Seerp van Adeelen! Nog eens, stel dat gebabbel uit: ik moet u noodzakelijk spreken.quot;

Ziende, dat er geen middel was om zich van het bedoek te ontslaan, stond de monnik op van de plaats waar hij lag neêr-geknield, en ontsloot de deur. Adeelen trad binnen; de vreemde handelwijze van den pater had eenig vermoeden bij hem doen ontstaan. Hij lichtte zijn lamp omhoog en zag de cel rond: een werk dat spoedig verricht was, daar het lokaal niet veel breeder was dan de deur waardoor men er binnenkwam, aan de eene zijde alleen een gekalkten wand vertoonde met menie geverwd, daar tegen-over een slaapstede in den muur, met twee deuren gesloten, en over den ingang een raam, waaronder de tafel stond, die, benevens een koperen kruisbeeldje, een waterkruik en een houten zitbankje, het geheele huisraad der kamer uitmaakte.

„Gij zijt hier voorwaar niet prachtig gehuisvest,quot; zeide Adeelen terwijl hij de lamp op de tafel en zijn persoon op de bank nederzette.

„Ik heb meer dan het benoodigde,quot; zeide de monnik, die met gekruiste armen voor hem stond: „mag ik weten wat u zoo onverwacht hier doet komen? Het feest kan toch nog niet afge-loopen zijn.quot;

„De duivel hale het feest en allen die er op zijn.quot;

„Gij sluit, hoop ik, den edelen Aylva uit en Madzy Dekama, die gelijk ik verneem, mede naar die samenkomst van dwazen is vertrokken. Het heeft mij verwonderd, dat een wijs man als haar voogd...

„Een schandelijk bedrog is jegens ons gepleegd: de oude gek is laf genoeg, het te verschonen: Seerp van Adeelen zal het nimmer vergeven.quot;

„Bedaar!quot; zeide de monnik; „het is een wijs voorschrift, dat

DE ROOS VAN DEKAMA.

men zijn gramschap moet uitslapen. Ga naar bed, Adeelen! morgen zal ik met aandacht luisteren naar 't geen gij mij te melden hebt.quot;

„Morgen! — morgen ontbreken ons wellicht tijd en gelegenheid: ik zal geene rust kunnen smaken voor ik lucht heb gegeven aan mijn verkropten spij'. Maar ik ben dorstig, en ik haat te spreken zonder de lippen te bevochtigen. Hebt gij hier niets te drinken?quot;

„Geen anderen drank,quot; zeide vader Syard, de waterkruik too-nende, „dan dien welke de duinwellen opleveren.quot;

„Zoek wel,quot;' zeide Adeelen: „ik boude mij overtuigd, dat de cel van een Sint-Odulfschen kloosterbroeder iets meer bevat. Bij mijn laatste bezoek heb ik althans gemerkt, dat uw oude pater Agge een lieven voorraad echten Niersteiner onder zijn bedstede bewaarde.quot;

„Ik onderzoek niet wat anderen doen,quot; hernam de monnik op een gestrengen toon: „mids ik zelf de voorschriften mijner orde nakome.quot;

„Zeer billijk! Maar misschien is het beter, dat ik voor deze reis uwen regel volge, en mij met water vergenoege. Mijn bloed behoeft niet meer verhit te worden.quot;

„In de daad!quot; riep vader Syard, verbaasd over deze woorden, de wijste welke hij Adeelen ooit had hooren uitspreken, en nog meer over de gretigheid, waarmede hij hem de kruik aan den mond zag zetten.

„En nu tot de zaak!quot; zeide Adeelen: „luister! en oordeel, welke wraak Adeelen nemen moet van hen, die hem zoo schendig durven beleedlgen;quot; en hij gaf den monnik een volledig verslag van hetgeen er was voorgevallen op het feest en van de list, waarvan men zich bediend had om Madzy derwaarts te lokken.

„En op welke wijze denkt gij dezen hoon te wreken?quot; vroeg vader Syard na eenige oogenblikken zwijgens.

„Nog ben ik daarvan niet bewust; maar dit weet ik, dat ik niet tevreden wezen zal, voor ik dien hoogmoedigen Graaf zal geleerd hebben, wat het zegt, een Frieschen Edelman te hoonen.quot;

„Gij ontzegt hem dan?quot; vroeg de monnik.

„Ik heb hem niets te ontzeggen; want ik heb hem nimmer als mijnen Heer erkend; maar ik verklaar hem oorlog: oorlog, eeuwigen oorlog aan den Graaf van Holland.quot;

„Amen!quot; zeide een doffe stem, welke uit den grond scheen te komen.

„Wie sprak hier?quot; riep Adeelen uit, zich snel omwendende.

„Wie weet het?quot; antwoordde de monnik, eenigszins onthutst; „wellicht een dienaar, die zijn avondgebed besluit in eene der naast# cellen. Er is slechts een planken beschot tusschen de bed-B. w. in 10

DE ROOS VAN DEKAMA.

steden. liet is hier gehoorig; daarom wilde ik liever ons onderhoud tot morgen hebben uitgesteld.quot;

„Gij bedriegt u. Al de dienaars zitten in de bakkerij: de naaste cellen zijn ledig; maar de uwe besluit misschien meer toehoorders dan u.quot; Dit zeggende stond hij op, zag vader Syard aan met een argwanenden blik en wendde vervolgens het oog naar de bedstede. „Die deuren,quot; vervolgde hij, „zijn dicht genoeg om een verspieder te verbergen.quot; En meteen leide hij de hand op den wervel.

„Laat af!quot; riep de monnik, hem weerhoudende: „het is nog de tijd niet.quot;

„Ik wil zien wat hier schuilt,quot; zeide Adeelen, hem terug-stootende: „aha! wat hebben wij daar?quot;

De dubbele deur der slaapplaats was opengevlogen, en had aan Adeelen een man vertoond, die half gezeten was en half nederlag op een peluw. In de eerste verbazing had Adeelen zijn dolk gevat; maar, de bedaarde en rustige houding des onbekenden bemerkende, het moordtuig weder in do schede gestoken, en zich vergenoegd met een straffen blik te vestigen op hem, die zich verstout had, het gesprek te beluisteren. Die beschouwing viel niet geheel ten nadeele des vreemdelings uit. Deze scheen een jongeling van omstreeks dertig jaren: zijn kleedij kon moeilijk doen raden tot welken stand hij behoorde, maar vormde veeleer een mengelmoes, dat alle standen aanduiden kon. Over de groene kiel eens boogschutters was een monnikskleed als een omslagdoek heen geslingerd; aan de voeten pronkten laarzen, wier gouden sporen bij het lamplicht schitterden : de hozen waren rood even als het ondervest; cierlijke blonde haarlokken krulden om het hooge voorhoofd, dat met een gemeene boerenmuts bedekt was; de regelmatige gelaatstrekken, de arendsneus en dunne lippen gaven moed en onversaagdheid te kennen; doch de hazelbruine, levendige oogen schenen tevens vernuft en loszinnigheid van karakter aan te duiden. De mond was tot een glimlach vertrokken, en de geheele houding des onbekenden, zoo als hij daar uitgestrekt was, het hoofd half leunende in den linkerhand, terwijl de rechter, aan wier voorste vinger een schitterende ring prijkte, de kin omvatte, het eene been op het bed uitgestoken en het andere daarvan afhangende, teekende volkomen zelfvertrouwen en onverschilligheid omtrent de wijze, waarop Adeelen deze ontmoeting zoude opnemen. Nadat beiden elkander een geruimen tijd hadden aangestaard, brak Adeelen eindelijk het stilzwijgen met de natuurlijke vraag: „wie zijt gij? en wat doet gij hier?quot;

„Gij ziet het,quot; was het even natuurlijk antwoord: „ik lig te bed.quot;

Hoe Adeelen tot toorn gestemd ware, kon hij zich niet ont-

DE ROOS VAN DEKAMA.

houden van te glimlachen over dit onverwacht antwoord; doch weldra verkreeg de wrevel weder de overhand bij hem; „antwoord met meer bescheidenheid,quot; zeide hij: „of ik zou u berouw kunnen doen gevoelen over uw onbeschaamdheid. Ik heb hier volks genoeg om u geducht te doen afkloppen, en te leeren spreken als het nood g is.quot;

„In waarheid!quot; hernam de vreemdeling, altijd op denzelfden kalmen toon: „doch ik heb hier een vriend bij mij, die hun wellicht den lust tot dergelijke onhoffelijkheden zou doen vergaan.quot; Dit zeggende toonde hij aan Adeelen een strijdbijl, wier gewicht en zwaarte geene vriendelijke groete voorspelde aan dengene, wien zij toegedacht was.

„Wij zullen zien,quot; riep Adeelen, toornig naar de deur gaande.

„Om Gods wil! Jonker Seerp! bega hier geene onvoorzichtigheid,quot; zeide de monnik, hem terughoudende; „men heeft er reeds te vele begaan,quot; — voegde hij er bij, een ontevreden blik op den onbekende slaande.

„Dat ziet op mij,quot; zeide deze, schaterende van lachen: „Kom Seerp van Adeelen! volg den goeden raad des paters, ga bedaard weer zitten: en laat ons vrienden zijn.quot; En op de bank wijzende, ging hij volkomen overeind zitten in de bedstede en liet (quot;e beide beenen afhangen.

„De stoutheid van dien kaerel verbaast mij,quot; zeide Adeelen, onzeker wat te doen: „nog eens, wie zijt gij, die tot Seerp van Adeelen als tot uw gelijke spreken durft.quot;

„Ik spreek tot hem als tot mijn mindere,quot; antwoordde de vreemdeling, op een vrolijken toon, die als in weêrspraak was met zijn woorden.

„Tot uwen mindere!quot; herhaalde Adeelen, stom van verbazing en verontwaardiging. „En in aller Heiligen naam! wie zijt gij dan ?quot;

„Wie ik ben! mij dunkt,quot; vervolgde de onbekende, den monnik aanziende met een vragenden blik: „dat de ;ijd nog niet gekomen is, om zulks te vertellen.quot;

„Neen! bij den hemel!quot; riep de monnik, „gij moet nu niet zeggen, wie gij zijt: ik smeek u daarom! gij zult de waardigheid, die gij bekleedt, niet tot een voorwerp van spot doen strekken, noch de eene onvoorzichtigheid op de andere stapelen. Seerp van Adeelen! ik bezweer u! verlaat deze cel en vergeet wie en wat gij gezien hebt.quot;

„Wat ik gezien heb? twee verraders, die ik terstond zal doen straffen, zoo mijn woord hier eenig gewicht heeft.quot;

„Dat zult gij niet, dolzinnige!quot; hernam vader Syard, „de naam dezes mans moet u nop een raadsel blijven; doch dit verklaar ik u, Willem de Vierde heeft geen grooter vijand dan hem.quot;

DE HOOS VAN DEKAMA.

„Gij haat Willem den Vierde,quot; riep Adeelen, haastig tot den onbekende toetredende: „doch wie -waarborgt mij de waarheid van hetgeen die monnik verzekert?quot;

„Hoor!quot; zeide de onbekende: „ik mag u, daar de eerwaardige pater het zoo dringend verbiedt, mijn naam niet doen hooren; dit zij u genoeg, dat ik een edelman ben, zoowel als gij, ja van nog beroemder afkomst, al stamt gij van een Frieschen koning af.... doch hierover willen wij niet twisten. De Graaf is uw vijand: hij is ook de mijne. Zoo ik hier verschijn, het was om pater Syard te vinden en met hem de middelen te beramen om den trots des dwingelands te fnuiken. Dezen morgen sprak ik hem niet verre van hier; maar ik heb reden om te vermoeden dat ons gesprek beluisterd is geworden. In de hoop, dat wij hier meer ongestoord zouden spreken, had mij de eerwaarde monnik voorgesteld ons onderhoud in deze afgelegene cel te hervatten. Wij werden gestoord door uwe komst en onwillig, mij aan iemands oogen bloot te stellen, verschool ik mij in deze bedstede, waar ik bijna gestikt ware. Toen ik u zoo luidkeels wraak over den Graaf hoorde roepen, kon ik mij niet weêr-houden, een hartelijk amen uit te spreken, en daardoor vrijwillig mijn aanwezigheid te verraden. Had ik mij niet even goed kunnen stilhouden, en is hij een verspieder, die zich zeiven dus aanmeldt?quot;

„Er is veel waars in heigeen gij zegt,quot; merkte Adeelen aan; „doch....quot;

„Doch mijn mond is schor van het praten: en zoo gij u met water vergenoegt, ik zou wel een meer opwekkenden drank verlangen. Broeder Syard! vees zoo goed en haal een kan wijn boven. Die brave Jonker zal mij wel gezelschap houden en een beker ledigen op de onafhankelijkheid van Friesland.quot;

„Vader Syard schudde het hoofd en zag Adeelen met een blik aan, welke den tegenzin, dien hij gevoelde, om het onderhoud te rekken, blijkbaar aankondigde.

„Ga!quot; zeide Adeelen, wiens drift nu geheel bedaard was en voor nieuwsgierigheid had plaats gemaakt: „ga! en zeg dal ik wijn verlang.quot;

De monnik haalde de schouders op en vertrok. „Voorwaar!quot; zeide de vreemdeling toen: „ik had hem wel mogen gelasten een paar goede stoelen mede te brengen; want de zitplaatsen zijn schaars en ongemakkelijk: en, wanneer men praat en drinkt, is een leunstoel met open armen en gevulde kussens voor de tafel geschoven, gansch geen verwerpelijk ding.quot;

„Zoo gij liever in mijn vertrek wilt komen,quot; zeide Adeelen: „het huisraad is er zeker beter in orde en....quot;

„En ik zal er blootstaan aan de nieuwsgierigheid uwer dienaars? Ik dank u.quot;

DE noos VAN DEKAMA.

„Gij zult er niemand zien, zoo gij zulks niet verlangt: en ik zou den strot afsnijden aan dengene, die zoo stout ware.eenige vraag omtrent u te doen.quot;

„Nu! zoo gij mij daarvan verzekert,quot; hernam de vreemdeling, opstaande en zijn beenen schuddende, die verdoofd waren door den gedwongen toestand, waarin zij verkeerd hadden; „dan is hel mij wei.quot;

„Voortreffelijk. Laat den monnik u den weg naar mijn kamer wijzen: ik zal voorgaan om te zorgen dat ons niemand store.quot;

„Dit zeggende, nam hij eene der lampen op, stak de andere aan, ten einde zijn nieuwe kennis niet in 't duister te laten, en wilde zich verwijderen, toen de vreemdeling hem bij den arm terughield.

„Een oogenblik!quot; zeide deze: „wie waarborgt mij, dat gij mij niet bedriegt en uw dienaars niet gaat roepen om mij te vangen?quot;

„Zoo het woord van een vrijen Fries niet bij u geldt,quot; zeide Adeelen; „is het nutteloos, tijd te verspillen met een verder onderhoud. Dan kunt gij u onverlet verwijderen.quot;

„Ga dan!quot; hernam de onbekende: „ik vertrouw mij op u.quot;

Adeelen vertrok, en den monnik op den trap ontmoet hebbende, deelde hij hem het opgevatte voornemen mede, 't geen bij vader Syard nieuwe stof tot ongenoegen scheen te verwekken. Echter, na een oogenblik te hebben nagedacht: „uw vertrek,quot; zeide hij, „is, zoo ik mij niet bedrieg, juist onder het mijne.quot;

„Dat zal wel zoo zijn: — doch waarom die vraag?quot;

„Des te beter: — gij zult er de reden wel nader van bespeuren.quot;

Zij verlieten elkander; en na eenige minuten waren Adeelen en zijn beide gasten op hun gemak in zijne kamer gezeten om eene tafel, waar een welgevulde wijnkan met drie bekers op tafel stond te prijken.

Terwijl Adeelen en de vreemdeling zich met eenige goede teugen verfrischten ('t geen de monnik volstandig afsloeg) bleven zij elkander schier zonder spreken nieuwsgierig aanzien, als onzeker wie de eerste zijn zou om het onderhoud, dat zoo belangrijk wezen moest, te beginnen. Eindelijk kon Adeelen zijn ongeduld niet langer bedwingen: de beide ellebogen op de tafel leggende en zijn kin op de saamgevlochten vingers der beide handen doende rusten, ving hij aldus aan;

„Welnu! ik zal den sleutel verkrijgen van hetgeen mij tot nog toe onbekend is? Op welke wijze zal mij uwe hulp te stade komen, om Friesland van 's Graven heerschzucht ontslagen en mijn eer gewroken te zien ?quot;

DE ROOS VAN KEKAMA.

„Behaagt het u,quot; vroeg de monnik aan den onbekende, „dat ik den Jonker mededeele wat hem noodig is te vernemen?quot;

Een toestemmenden knik ontvangen hebbende, ging vader Syard aldus voort:

„Gij moet dan weten, Seerp van Adeelen! dat Friesland niet het eenige gewest is, hetwelk reden heeft om zich over de verkorting van lang genoten vrijheden te beklagen. Ook in het Bisdom van Utrecht heeft de heerschzucht des Graven hem vijanden berokkend, die zijn onverdraaglijk juk moede, alles in de waagschaal willen stellen, om zich daarvan te bevrijden. De keuze van den voormaligen Bisschop, Jan van Diest, ten gerieve van Grave Willem den Derde gedaan, had bijna geheel het Sticht onder de heerschappij der Hollanders gebracht. Na hem had, gelijk u bekend is, de tegenwoordige Graaf, begeerig, zijn eens verkregen gezag te handhaven, opnieuw een leenman van Holland. een afstammeling uit het beroemde huis van Arkel, op den Bisschoppelijken zetel weten te plaatsen.quot;

„Dat alles heb ik meer gehoord,quot; zeide Adeelen; ..die Bisschop is immers in Friesland geweest om de kloosters te bezoeken? — Ik heb hem niet gezien: men zeide, dat hij nog geen baard aan de kin had.quot;

„Met of zonder baard,quot; vervolgde de monnik, „hij toonde met de d.iad, dat hij de belangen zijns Bisdoms behartigen wilde en dat hij niet, gelijk zijn voorganger, een tamme sperwer was, gereed om van 's meesters hand te vliegen en voor dezen het wildbraad op te vangen; maar een grootmoedige adelaar, vaardig om weêrstand te bieden aan al wie hem zocht te fnuiken. Bijna al de bezittingen van het Bisdom waren wegens schulden aan den Graaf verpand; om die schulden af te lossen, en daardoor het Sticht aan den invloed van Holland te onttrekken, verliet Arkel de myterstad en ging hij stil en afgezonderd in Frankrijk leven. Intusschen liet hij te Utrecht zijn broeder Bobbert achter en, met hem, mannen, wier hart van ijver blaakt om hef Bisdom tegen alle aanmatiging van builen te verweren en tof zijn aêl-ouden luister te verheffen. Hiertoe willen zij in de eerste plaats den Grave, die zich het momboirschap van het Sticht heeft toegerekend, alle inzien van stukken, benevens de hun gevraagde rekening en verantwoording weigeren.quot;

„Ik zie, waar dat heen moet,quot; viel Adeelen in; „de rekening wordt geweigerd: en de Graaf rukt het Sticht in met zijn heir.quot;

„Indien hij niet wordt voorgekomen,quot; zeide de vreemdeling, glimlachende.

„Welnu!'' hernam de monnik: „het oogenblik, dat het Sticht als een man tegen Holland opslaat, zij ook dat van FrieslanHs bevrijding.quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Ik versta u,quot; zeide Adeelen: „de wapenkreet, die in Utrecht wordt aangeheven, moet door de Collumsche en Amelandsche duinen worden teruggekaatst. Welaan! aan mij zal het niet ontbreken.quot;

„Hebt gij invloed genoeg in Friesland,quot; vroeg de Stichtcnaar, wiens gelaat op eens een meer ernstige plooi aannam, „om dit te bewerkstelligen?quot;

„Ik sta in voor geheel Westergoo, dat mij gezonden heeft,quot; antwoordde Adeelen: „en, zoo mijn echt intijds voltrokken wordt, zal ik een aanhang kunnen vormen, sterk genoeg om den ge-heelen adel van Friesland mijne banier te doen volgen.quot;

„'t Is wel! doch uw mede-afgevaardigde, de zendeling van Oostergoo? Hij schijnt meer ten vrede geneigd.''

„Hij moge alleen gaan pruilen op zijn stins,quot; hernam Adeelen: „Friesland heeft moedige zonen genoeg en zal hem niet missen.

Wat de geestelijke huizen betreft.....quot;

„Daarvoor sta ik in,quot; zeide vader Syard. „Hun afhangelingen zullen niet achterblijven op den dag des gevaars,quot;

„En dan,quot; vervolgde Adeelen, wiens oogen meer en meer van geestdrift begonnen te fonkelen; „dan hebt gij, behalve de volgers van Edelen en Papen, die onbuigzame inwoners onzer steden, wier voorhoofd gloeit, wanneer zij een Hollander hooren noemen, en die nering en bedrijf verlaten zullen en met het zwaard opkomen, zoodra de kans hun schoon staat om een Hollander af te kloppen.

„Voortreffelijk!quot; riep de vreemdeling uil: „en wanneer dan alles wal in Twente, in Salland en in Drenthe onderhoorig is aan het Bisdom, wanneer de moedige Stellingwervers en de Groningers, en die Westfriezen, die nog de dagen van Koning Willem niet vergeten zijn, zich allen vereenigen, dan zal d e Meester van alle soldaten en Regent van alle vorsten, zoo als de Graaf zich door zijn vleiers noemen laat, werks genoeg heb ben om zijn hoofd voor de uitbarsting van het onweer te beveiligen. Hier!quot; vervolgde hij, een vollen beker omhoog heffende: „drinken wij op het wélslagen van ons heilig verbond!quot;

„Op het wélslagen,quot; zeide Adeelen; „maar,quot; vervolgde hij, van toon veranderende, „mag ik nu eindelijk weten, met wien ik het verbond aanga?quot;

De vreemdeling wilde antwoorden; maar vader Syard kwam hem voor: „deze edelman,quot; zeide hij, „brengt ons de wenschen en verlangens over van de Utrechtsche Kapittels. Thans mogen wij u niets meer zeggen. Laat ons liever eens nadenken over heigeen ons nu te doen staat. Is het uw voornemen nietquot; (zich tol den Slichtenaar wendende) „morgen naar Utrecht te vertrekken, ten einde aldaar uwe maatregelen te beramen en ten uitvoer te brengen?quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Morgen! — Neen! — ik moet nog een paar dagen hier blijven; er zijn nog onder die groote heeren, die hier te feest komen, enkelen aan wie ik een woord in 't vertrouwen heb te zeggen; — doch ik zal schrijven. Die Barbanera, of zoo hij heeten mag, kan een brief medenemen.quot;

„Hij is, zoo ik vernomen heb, in de hut des boschwachters opgelicht en te Haarlem gevangengezet,quot; zeide vader Syard.

„Ja! — maar gelukkig weder ontslagen en naar Hillegom gebracht, vanwaar hij of zijn makker terug zou keeren om mijn bevelen aan ,de vervallen loods in 't duinlje af te wachten. Wees nu slechts zoo goed mij eenig schrijfgereedschap te verschaffen; want ik vrees, dat de kamer van dezen Jonker daarvan slecht voorzien zal wezen.quot;

„Gij kunt schrijven!quot; zeide Adeelen verbaasd, nadat de monnik vertrokken was.

„Is dat wonder voor een afgevaardigde der Kapitlels? maar ik kan meer dan dat, gelijk gij zien zult, indien gij u overmorgen op 't steekspel bevindt.quot;

„Voorzeker hoop ik daar te komen,quot; zeide Adeelen

„Welnu! zoo gij op een Ridder let, in een blanke wapenrusting, met een rooden arend op den helmkam, zult gij ten minste iemand zien, die niet zonder eer het strijdperk verlaten zal.... maar stil! onze waardige pater komt terug: en die behoeft van dit alles niets te weten!quot;

De monnik trad binnen en plaatste het schrijfgereedschap op tafel. De Stichtenaar greep haastig naar een blad perkament en deed zijn ganzenveder vaardig daarover gaan.

„Maar zoo uw brief onderschept wordt, en de Italiaan ons verraadt? verba volant, scripta manent,') zegt de spreuk.quot;

„Al wordt de kokeier gepakt en doorsnuffeld, zullen zij mijn brief voor niets anders aanzien dan voor tooverspreuken en bezweringen. Ik versta mij ook een weinig op het cijferschrift.quot;

Dit gezegd hebbende, zette hij met zulk een vlugheid zijn arbeid voort, dat Adeelen, die vaak de moeite had gezien, waarmede de goede Abt van Sint-Odult eenige letters formeerde, er over verbaasd stond. Toen het echter een poos geduurd had en de tweede brief begonnen was, namen verveeling en vervolgens een onbedwingbare vaak de plaats der verbazing in en welhaast verkondigde een luid gesnork aan de beide saamverbondenen dat hun bondgenoot in slaap was gevallen.

„En nu, daar onze vriend ons niet hooren kan,quot; zeide de

') Woorden vervliegen: het geschrevene blijft.

DE ROOS VAN OEKAMA.

Slichtenaar, zijn brieven dichtvouwende: „zeg mij, waarde broeder! waarom gij er zoo tegen waart, dat ik mijn waardigheid aan dien edelman bekend maakte?quot;

„SU Stil!quot; zeide de monnik, den vinger op den mond leggende.

„Hij kan ons niet meer hooren,quot; zeide de vreemdeling.

„Fortasse oculis tantum dormit,quot; hernam de monnik: — „Sed quominus hunc juvenem vestrae dignitatis cer-tiorem faciamus, vetat et ipsius imprudentia, vetat et securitas vestra, quae maxime periclitaretur, si reper-tum esset, tam insolenti habitu absconsam esse ecclesiae spem deliciasque nostrae.quot;¹)

„Et libera nos a malo, amen!quot; zeide Adeelen, die, door het gesprek weder wakker wordende, zich verbeeldde dat de monnik een Vader Ons opzeide: „wat prevelt gij toch?quot; vervolgde hij, zich de oogen wrijvende.

„Kom! al genoeg geredeneerd,quot; zeide de vreemdeling, opstaande: „kunt gij mij nu ongemerkt hier uitlaten? dan ga ik mijn verblijfplaats opzoeken.quot;

„Ik heb zelf last gegeven de achter- en zijpoort te sluiten,quot; zeide Adeelen: „doch de groote poort staat nog open. En dan, al zag men u, wie zou vrijpostig genoeg zijn om mij te vragen welk laat bezoek ik gehad heb?quot;

„Ik bid u,quot; zeide vader Syard, „bedenk dat alle onvoorzichtigheid schadelijk wezen kan. Al de dienaars zijn nog wakende, om op den Heer van Aylva te wachten, en gij zoudt onmisbaar gezien worden: — vernam de Olderman of de eerwaarde Abt iets van ons gesprek, het kon voor ons allen gevaarlijk zijn.quot;

„Zoo ik den tuinmuur overklom____quot; zeide de Stichtenaar.

„Indien ik mijn gevoelen uiten mag,quot; vervolgde de monnik, zonder dit laatste voorstel in aanmerking te nemen,quot; „zoü ik van oordeel wezen, dat gij hier deze nacht bleeft vertoeven, daar het mij morgen veel lichter zal vallen om u, als iedereen vermoeid van de nachtwaak in diepe rust ligt, vanhier te doen ontsnappen.quot;

„Ja! maar de brieven,quot; zeide de vreemdeling: „hunne bezorging eischt spoed.quot;

„Ik geloof waarlijk, dat er al verspieders in aantocht zijn,quot; zeide Adeelen, die intusschen door het raam had gezien: „ik heb daar een gedaante door het bosch zien sluipen.quot;

') Misschien slaapt hij alleen met de oogen. — Maar wat betreft het ontdekken van uwe waardigheid aan dezen jongeling, dit belet u zijne onvoorzichtigheid zoowel als uwe veiligheid, welke groot gevaar zoude loopen indien het bekend werd, dat de hoop en de lust onzer Kerk onder zulk een ongewoon gewaad bedekt waren.

pr noos van dekama.

„Wij zijn onvoorziclilig geweest,quot; zeide de mo mik, zich voor het hoofd slaande: „wij zitten hier met licht: en iemand die de moeite neemt om een der boomen, welke buiten staan, te beklimmen, kan ons alle drie herkennen.... doch! bij alle heiligen! wat is dat T'

De verbazing des monniks was niet ongegiond; er werd van buiten tegen het raam getikt.

„Wie is daar?quot; riep Adeelen, met drift het venster opendoende. „Het is de Booze!quot; zeide hij, toen op hetzelfde oogen-blik een zwarte gedaante naar binnen sprong en, zich op de tafel neerzettende, de aanwezigen tegengrinnikte.

„Aha! zijt gij het, meester Cezar!quot; zeide de vreemdeling; „dan zal uw meester waarschijnlijk niet verre af zijn. Hij zal ongerust over mijn uitblijven zijn geworden, en mij dezen boodschapper hebben toegezonden. Mij dunkt, ik zie hem reeds beneden aan den muur staan. Zijt gij het Daamke?quot;

„Tot uwe dienst,quot; klonk zachtjes het antwoord van den nar.

„Voortreffelijk! hier zijn twee brieven ter bezorging; wil ik ze u toewerpen?quot;

„Voorzichtig'.quot; zeide de monnik, hem terughoudende: „er groeien zoovele en zoo dichte struiken om de muren, dat de kaerel er vruchtelocs naar zoude zoeken.quot;

„Nog beter!quot; hernam de Stichtenaar: „wij hebben immers den bode bij ons. Hier meester Cezar! neem deze brieven en breng ze behendig aan den baas: Daamke! roep uw aap!quot;

Daamke floot slechts even, en gezwind sprong Cezar met de brieven het raam uit en op den schouder zijns meesters, die zich terstond verwijderde. De drie bondgenooten oogden hem zoo lang na als de duisternis het veroorloofde en sloten vervolgens weèr het raam.

„En nu!quot; zeide Adeelen, wien intusschen een nieuw denkbeeld was voor den geest gekomen, „uwe zaken zijn afgehandeld, heer vreemdeling, wie gij zijn moogt! nu moet ik ook eens aan de mijne denken. Ik had eerst den monnik willen vragen, mij behulpzaam te zijn, maar dewijl ik in u iemand vinde, die zoowel met de ridderlijke gebruiken als met het hanteeren der pen bekend is, wend ik mij nog liever tot u.quot;

„Laat hooren,quot; zeide de vreemdeling: „en zoo mijne zwakke talenten u van dienst kunnen zijn, ziet gij mij daartoe bereidvaardig.quot;

De Friesche edelman stelde hem hierop zijn verlangen voor. Daar de uitslag van hun verder onderhoud in het vervolg dezer geschiedenis blijken zal, is liet ons onnoodig voorgekomen, de verschillende tegenwerpingen en bedenkingen, door den onbekende en door vader Syard gemaakt, en het ten laatste gevormd

DE HOOS VAN DRKAMA.

besluit hier ter plaatse te vermelden. Wij zullen ons derhalve vergenoegen met te zeggen, dat de Stichtenaar, na den afloop van het gesprek, in een der armstoelen een zachte rust vond, waaruit hij vroeg in den morgen door den monnik gewekt en daarna ongemerkt builen de muren van het gebouw gebracht werd.

DERTIENDE HOOFDSTUK.

Wat baten me uwe orakelblaon? Hoe ik miin zinnen ook moog slijpen,

Ik kan de woorden niet verstaan En evenmin den zin begrijpen.

Hof f hara.

De twee dagen, verloopen sedert het tijdpunt, vanwaar ons verhaal is uitgegaan, waren vervuld geweest met voorvallen en avonturen van onderscheiden aard, die, zoo al niet voor onze lezers, dan althans voor de helden onzer geschiedenis belangrijk mogen genoemd worden; maar even als een reiziger niet altijd op weg verrast wordt door natuurtooneelen, rijk in verscheidenheid en afwisseling, maar zich somtijds moet getroosten een eenzame heide, een dorre zandwoestijn of een moerassige landstreek door te trekken; zoo komen er, ook zelfs in het woeligste tijdperk dos levens, dagen voor, wier onbeduidende loop door geene enkele opmerkingswaardige omstandigheid wordt atgewis-seld: zoodanig een dag was die, welke op het dansfeest volgde en het steekspel voorafging; een dag, als alle soortgelijken, waarop men uitrust van de vermoeienissen des vorigen avonds en zich voorbereidt op die van den volgenden morgen. Maar met dat al, en schoon er weinig voorviel, dat hier verdient opgeteekend te worden, was het een dag van woeling en drukte en gerucht: geene straat was er in Iluarlem, waar niet de moker van den wapensmid weergalmde, waar men geen snijder op zijn tafel zag, bezig met wapenrokken te bewerken of te herstellen, waar geen helmslager nieuwe nagels in de stormhoeden dreef, waar geen bontwerker bezig was met pluimen van allen vorm en kleur te vereenigen, waar eindelijk geen talrijke drom van Ridders en schildknapen heen en weder liep om zich aan te schaffen wat nog ontbrak, ten einde in vollen luister op het Tornooi-veld te kunnen verschijnen. Hier en daar zag men groote hoopen van toekijkers,

DE ROOS VAN DEKAMA,

waar een goudsmid bezig was zijne kunstig gedrevene cleraden aan het gevest van een zwaard of aan de oppervlakte van een maliënkolder vast te hechten: of waar een vernuftige schilder het blazoen of de leenspreuk eens Ridders op het breede schild of op het spiegelgladde borstkuras in frissche verwen afmaalde, of waai- een borduurder de laatste hand zette aan een banier, schitterende van goud- en zilverdraad, of de geestigste kleuren op sluiers en sjerpen wist te mengelen. Wat verder zag men meisjes bezig met het vlechten van bloemkransen en festoenen, bestemd om de straten te vercieren, en van die groote kronen, welke, middon in de hoofdstraat opgehangen, bij het doortrekken des Graven worden neergelaten, ten einde hem te vangen cn den losprijs van eenige kleine muntspeciën voor de jeugdige vervaar-digsters te verwerven. Karren met hout voor steilaadjen en borstweringen, of met groime sparretakken en ander loof beladen, reden gedurig heen en weder naar de groote markt, of het Zand, gelijk het toen genoemd werd, dat tol het steekspel bestemd was en waar onüe vriend Claes Gerritsz zwoegende en zweetende tusschen 'een vijftigtal werklieden op en neder liep, om te zorgen dat alles ter bestemder plaatse wierd gezet en beschikt: ofschoon zijn aanwijzingen meermalen werden veranderd en zijn bevelen ir. den wind geslagen, zoo dikwerf die in strijd waren met den last der Herauten, die, als bekend met al hetgeen bij zulke plechtigheden noodig en behoorlijk was, zich weinig aan zijn beklag of aanmerkingen deswege stoorden.

„Het is toch een ergerlijke zaak,quot; bromde hij dan, „en die tegen alle Privilegiën aandruist, dat zich bij een feest, dat binnen Haarlem gegeven wordt, vreemdelingen zooveel aanmatigen, en wijzer willen zijn dan poorters, die schot en lot betalen! Ben ik dan geen marktschrijver? en is mij door het bestuur de taak niet opgedragen om alles naar eisch te schikken en te regelen ? En ken ik het Zand niet beter dan die roodrokken, die van tornooien van Keulen en Bamberg spreken, als of de gelegenheid overal eveneens ware?quot; — ja, bij Sint-Gangolf! men ziet wel dat wij een vreemden vorst hebben, en dat het bestuur van Haarlem slechts uit oogendienaars is samengesteld, om zulke zaken te dulden.quot;

Men kan begrijpen, dat op dezen dag de drie minnaars van Madzy ook, even als meer andere Ridders, bijna geen oogenblik tijd hadden om zich buiten Haarlem te begeven, zoo bezig waren zij met het in orde brengen hunner toerusting voor den volgenden dag. Reinout was Deodaat bestendig ontweken, wanneer zij elkaêr bij toeval op straat of in een werkplaats ontmoetten: en Adeelen, die nu een bepaald voornemen in 't hoofd had, zag hen, zoo dikwijls hij hen tegenkwam, met een koele bedaardheid

DE ROOS VAN DEKAMA.

aan, als wilde zijn rustige blik hun te kennen geven: „wij zullen heden maar geen twist zoeken; dat zal zich morgen wel vinden: borgen is geen kwijtschelden.quot; — Maar wat het meest opmerking verdiende, was, dat de Fries, niet-tegenstaande de hooge vooringenomenheid met alles wat in zijn vaderland vorvaardigd en bereid was, zich te dezer gelegenheid zoozeer verloochende, dat hij zich een volkomen wapenrusting in Haarlem aanschafte en onder zijne oogen in orde liet brengen; want hij was toch met al zijne hoofdigheid verstandig genoeg, om te erkennen, dat het lichte kuras, hetwelk hij uit Friesland had medegebracht, niet proefhoudend zou wezen tegen de stevige lansen, die hij overal zag ronddragen, en dat zijn kromgebogen zwaard wel geschikt was om, gelijk twee dagen te voren, schrik aan te jagen onder een ongewapenden hoop, maar hem van geen nut zoude wezen indien hij daarmede op een maliënkolder in moest houwen, of een der reusachtige kampdegens afkeeren, welke de Ridders van dien tijd op zijde droegen.

Terwijl hij zich met deze toebereidselen onledig hield, was de schoone Madzy, vergezeld van den lieer Van Aylva, den Kloostervoogd, vader Syard en eenig gevolg, een morgenbezoek bij de arme Elske gaan doen, en hadden zij vervolgens hun wandeling door de omliggende bosschaadjen voortgezet. Het onderhoud was onmerkbaar afgeloopen, daar ieder zijn bijzondere redenen tot ernst en nadenken had. Madzy was, gelijk meer jonge maagdon, in wier boezem een ontkiemende liefde woont, weemoedig en stil: zij poogde, maar vruchteloos, de gedachte aan den edelen Deodaal, aan zijn vrolijk en aangenaam onderhoud van den vorigen morgen, aan zijn ontmoeting met Adeelen en aan zijn geheimzinnige woorden op het feest, uit haar geest te verbannen: somtijds wenschte zij, dat zij Friesland nimmer verlaten on hem daardoor niet ontmoet had; dan weder huiverde zij tegen het denkbeeld, dat zij slechts korte dagen in Holland verblijven zoude, en dan waarschijnlijk den jongeling nimmer terugzien, in wien zij zulk een hoog belang stelde. Maar ook den volgenden dag zag zij met schrik te gemoet: men had haar wel gezegd dat het steekspel, gelijk het woord zulks medebracht, alleen een spel zoude zijn, waarop geene andere dan geknotte wapenen gebezigd werden; maar zij wist tevens, dat somtijds ongelukkige toevallen, somtijds bijzondere haat en wrok, oorzaak waren, dat dergelijke feesten een treurigen in stede van een vrolijken afloop hadden; en zij herinnerde zich het voorbeeld van den ongelukkiger» Floris, door haar voogd den avond te voren aangehaald, toen het blijde tornooispel in een bloedbad verkeerde. Zij kende den wrok, door Adeelen tegen den Graaf en ook tegi;n Deodaat gekoesterd: iij besefte de redenen, welke deze laatste had om zich over de hein

DE ROOS VAN DEKAMA.

aangedane beleediging te wreken: zij wist niet, tot welke uitersten de spijt hem drijven kon: en zij sidderde voor beiden: voor beiden, zeggen wij, want, ofschoon haar hart voor Deodaat sprak, een lange en oude verknochtheid en zusterlijke vriendschap hechtte haar aan den edelen Fries.

Aylva was insgelijks niet zonder ongerustheid: niet zoozeer over den uitslag van Adeelens wrok voor zooveel dezen persoonlijk aanging; (want de gedurige oneenigheden en vechtpartijen, welke in Friesland tusschen de Schieringers en Vetkoopers plaats vonden, hadden hem reeds zekere mate van onverschilligheid omtrent dergelijke twisten gegeven) — als wel over het dreigend onweer, dat zijn vaderland boven het hoofd hing. Hij had genoeg gezien, om te begrijpen, dat, zoo al de Friezen halsstarrig bleven weigeren zich aan den Graaf te onderwerpen, deze even hardnekkig als zij op die onderwerping zou blijven staan, en dat derhalve vroeg of laat een oorlog hiervan het gevolg zou zijn: en wanneer hij dan de ontzettende macht, die de Graaf te velde kon brengen, met de geringe verdedigingsmiddelen, welke Friesland daar-tegen-over kon stellen, de geoefendheid en krijgstucht van Willems legerschaar met den ongeördenden staat des Frieschen volks, de éénheid, die den aanval zou besturen, met de verdeeldheid, die bij de verdedigers heerschte, vergeleek, dan achtte hij, dat een wonderwerk alleen Friesland voor een wissen val behoeden kon.

Vader Syard had, gelijk de lezer, die zijn bedoelingen reeds beter kent dan er de Olderman en de Abt van bewust waren, licht zal beseffen, mede overvloedige stof tot gepeinzen; maar dewijl het zijne gewoonte niet was, het gesprek te beginnen in gezelschap zijner meerderen, kon zijne stilzwijgendheid niemands aandacht treffen.

Wat eindelijk den Kloostervoogd betrof, de gedachten van den goeden man waren op dat oogenblik minder met het lot van Friesland of van Seerp van Adeelen bezig, dan met den gullen zandweg, die hem, als het wandelen weinig gewoon, bij uitstek lastig viel en hem, hijgende en zweetende, gestadig deed rondzien naar een geschikte plaats om even uit te rusten.

Weldra bood zich hiertoe de gelegenheid aan: het gezelschap was langs een smal voetpad, dat door dichte struiken en stru-weelen naar boven slingerde, op een bewassen heuvel gekomen, vanwaar een zoo verrassend als bevallig uitzicht den wandelaar als van zelf tot een oogenblik verpoozing nitnoodigde. Van de plek, waar men zich onder het lommer van eenige esschen, lijsterbeziën en meidoorns bevond, zag men voor zich op een tamelijk uitgestrekt weiland neder, van onregelmatige vorm en aan twee zijden afgesloten door een kleinen duinrand, welig begroeid met

DE ROOS VAN UEKAMA.

berken en dwerg-eiken, waarvan de wortels door het witte zand van de gebrokkelde helling heenstaken. Vlak tegenover den aanschouwer liep de grond glooiend naar beneden en ontdekte men over de doornenhagen, welke de weide aan die zijde bepaalden, eenig bouwland, waarvan de eentoonigheid werd afgewisseld door onderscheiden groepen van hoogopgaande boomen, in wier breede takken talrijke kraaien nestelden. Daartusschen zag men hier en daar bevallige boerenwoningen verspreid, elk met haar tuin en boomgaard achter zich, allen de welvaart der streek getuigende en vaneengescheiden door welige landerijen, waarin bontkleurige runderen graasden, een paar bleekerijen, op wier groene velden eenige jonge deernen bezig waren het hagelwit linnen, dat schitterend in de zon lag uitgespreid, met water uit de daar aan grenzende sloot te besproeien. En over dat alles heen deed zich het Haarlemmermeer op, nu klaar en effen gelijk een heldere spiegel, en de zeilen terugkaatsende van tallooze vaartuigen van allen vorm en grootte, die den plas in alle richtingen doorkruisten.

„Voorwaar!quot; zeide de Abt, nadat Madzy zoowel als de Older-man dit schouwspel een poos in stille bewondering hadden aangestaard, „mij dunkt dat wij dit alles even goed, ja beter op ons gemak zouden kunnen bekijken, indien wij er bij gingen zitten.quot;

Er was niets tegen d;t voorstel in te brengen; en de vier hoofdpersonen van het gezelschap namen plaats op den heuvel, terwijl het gevolg zich een weinig verder tegen de helling van het duin nedervlijde.

„Zijt gij aan uw bruidskrans bezig?quot; vroeg vader Volkert na eenige oogenblikken stilte tot Madzy, die zich onledig hield met de madeliefjes, die aan hare voeten groeiden, op eene, aan mijn lezeressen gewis niet onbekende wijze aan elkaêr te hechten.

„Dat heeft nog zulk een haast niet,quot; antwoordde zij blozende.

„Nu, misschien wel!quot; zeide de Abt: „althans ware ik Seerp van Adeelen, ik zou niet lang meer willen wachten; vooral sedert de hofvlinders romdom u zijn komen vliegen.... Ja! die veroorzaken hem, geloof ik, onrust en kwelling genoeg! maar dat had hij kunnen verwachten, toen gij met hem van wal zijt gestoken.quot;

„Wat meent gij, eerwaarde?quot; vroeg Madzy, hem eenigszins verwonderd aanziende.

„Wel!quot; zeide de Abt, „ik behoef u toch het oude orakel niet te herinneren, dat bij de stichting van Dekamastins door den Abt van Bloemkamp is uitgesproken. Laat zien, hoe luidt het ook?.....quot;

„O! bedoelt gij dat?quot; hernam Madzy: „haal dat maar niet op,quot; voegde zij er haastig bij, als wilde zij een onaangename herinnering ontwijken.

Maar vader Volkert, liet zich niet van zijn text brengen. Het

1Ü0 HE ROOS VAN DEKAMA.

is algemeen opgemerkt, dat ook zelfs de meest wispelturige men- v schen nimmer zoo vasthoudende zijn, dan wanneer zij zich iets v weder zoeken (e binnen te brengen, dat ten deele aan 't geheugen ontsnapt is: hoeveel te meer iemand als onze Abt, wiens ti gedachten zelden aan vele afwijkingen voet gaven. Zonder op het li smeekend gelaat van Madzy te letten, bleef hij zoolang de voor- g spelling betreffende den huize Dekama, (waarvan wij in ons zevende hoofdstuk de twee eerste regels hebben aangehaald) na- z kaauwen en in zich zeiven opzeggen, tot hij zich die eindelijk i geheel herinnerd had en op een zegepralenden toon zonder haperen 1 kon opsnijden: 5

i

„As Dekama siue Rose forliest,

In dy for Frieslau dat seawetter kiest, (

Den schille, om har to ploaitsen, komme

Fuwgelt feu alle wioecken in plommen ;

Den schille jae wijllje in declinearje,

In 't haedken hingje litte droal;

Mar wer bloeie in prosperearje,

As de Foarstene plun wirdt Frieslans roaf.quot; ')

„Ik zie niet,quot; zeide Madzy, hare onrust door een half schertsenden toon zoekende te bewimpelen, „wal ik met die voorspelling te maken heb.quot;

„Niet!quot; herhaalde de Abt verbaasd, „spreekt dat orakel niet van de Roos van Dekama? En hebben de minnezangers u niet uit eenen mond met dien naam bestempeld? En zijt gij niet over zee gekomen? En zwieren er niet vogels van alle veêren om u heen ? En hing uw hoofdje, toen gij daareven uw kransje zat te vlechten, niet zoo droef op zijde als een geknakt bloempje?quot;

„De eerwaarde vader heeft geen ongelijk, Madzy!quot; zeide Aylva, die tot nu toe vermeden had zich in het gesprek te mengen, als had hij de wending, die het nam, willen afwachten: „ik mag het u niet verzwijgen, hoe noode ik er van spreke; — want het is een harde zaak, aan een jong en vrolijk meisje terughouding en behoedzaamheid te willen voorschrijven en haar af te houden van hetgeen waarin zij niets ziet dan een onschuldig

') „Als Dekama zijne Koos verliest,

En deze voor Friesland het zeenat kiest,

Dan zullen, om haar te plukken, komen

Vogels van alle wieken en veéren;

Dan zal zij welken en verkwijnen.

En 't hoofdje droef laten hangen;

Maar weêr bloeien en tieren,

Als des Vorsten buit Friesland ten deel valt.quot;

I

DE KOOS VAN DEKA,MA.

vermaak; — maar gij zult u in acht moeten nemen aan dit weelderige hof.quot;

„Is mijn waarde voogd over mij ontevreden?quot; vroeg' Madzy, terwijl een traantje in hare oogen blonk en zij zachtjes haar hoofd tegen zijn schouder drukte, gelijk een kind dat om vergeving vraagt.

„Neen mijn kind! ik ben ontevreden op Adeelen en op mij zeiven; want wij hadden moeten voorzien wat gebeuren zoude. Wij hadden u in Friesland moeten laten en u niet in de gelegenheid stellen van aan een hof te verschijnen, waar een oogenblik genoegen wellicht voor de rust van uw volgend leven kan gekocht worden.quot;

„Versta ik u wel?quot; vroeg Madzy, wier hart op dit oogenblik de beteekenis van Aylvaas woorden reeds vooruit liep. „Waar zijt gij bevreesd voor?quot;

En niet een heimelijk beven wachtte zij het antwoord af.

„De Graaf,quot; zeido de Olderman, nadat hij haar een wijl met vriendelijken ernst had aangestaard, „heeft gisteren-avond nog veel met mij over u gesproken — hij heeft zich eindelijk vrij duidelijk uitgelaten, dat het hem niet ongevallig zou wezen, indien er huwelijksverbintenissen plaats grepen tusschen zijne volgers en de Friesche erfdochters.quot;

„Denkt de Graaf,quot; vroeg de Abt, „dat het in Friesland aan mans ontbreekt?quot;

„Het is genoeg bekend,quot; vervolgde Aylva, „hoe Willem van Henegouwen, wanneer hij eens een denkbeeld heeft opgevat, daarvan door geene redenen is af te brengen en in-tegendeel in alle voorkomende zwarigheden slechts een nieuwen spoorslag ziet om naar zijn doel, door welk middel ook, te streven. Ik schrijf dan ook daaraan de pogingen toe, door hem aangewend om u op het feest te doen verschijnen.quot;

„Ik zal mij op geen zijner feesten meer vertoonen,quot; zeide Madzy.

„Het ware, zoo als nu de zaken staan, een onvoorzichtigheid,quot; zeide Aylva, „u opnieuw aan zijn uitnoodigingen te onttrekken. Wij moeten voor alles mijden, hem noodelooze redenen tot misnoegen te geven. Adeelen zou wellicht mijn woorden aan dwaze vreesachtigheid toeschrijven: hij zoude overtuigd zijn, zoo hij mij beter kende, dat ik in groote zaken geen haarbreed van mijn stelsel wijken zal; maar des te eerder acht ik het plichtmatig, mij door geen noodelooze of zelfs verkeerde tegenstreving en halsstarrigheid te onderscheiden. Neen! door niet op de volgende feesten te verschijnen, nu gij, hoezeer dan ook door misleiding, op het eerste gekomen zijt, zoudt gij den schijn aannemen, als of gij den Graaf wildet tarten, en dit is iets, hetwelk gij, in zijn gebied, niet zoudt kunuea volhouden. Vergezel ons op die feesten,

B. W. III 11

DE ROOS VAN DEKAMA.

Madzy! doch, om Gods wil, wees omzichtig. Denk steeds, dat gij een dochter van Friesland zijt, en beschouw in eiken schoonen Ridder, die u aanspreekt, hoe zoet zijn taal ook klinke, niet anders dan een roover, door den Graaf uitgezonden om op vijandelijke kust te stroopen.quot;

„Ik beloof u,quot; zeide Madzy, „ik zal op mijn hoede wezen. Ik heb misschien reeds te veel met dien.... met die twee Italiaan-sche Ridders gesproken; — maar onze toevallige ontmoeting aan de hut des boschwachters is daarvan de schuld;.... en dan, gij zelf, gij waait ook buitengewoon minzaam tegen dien eenen.... Deodaat, geloof ik, is zijn naam.quot; — Hier zweeg zij, terwijl een gloeiend rood door hare wangen stroomde.

„Gij hebt gelijk,quot; zeide Aylva: „ik beken, dat hij mij een genegenheid heeft weten in te boezemen, waar ik de oorzaak niet van doorgronden kan; — en echter, juist om zijn goede hoedanigheden raad ik u, dat gij u bovenal jegens hem in acht neemt. Geen laffe hofjonker, geen slechthoofd ware voor mijn Madzy gevaarlijk; tegen de zoodanigen zoü ik haar niet waarschuwen. De sperwer, die den lesuwrik vervolgt, is minder te vreezen dan de groene baan, waar het zachte fluilje vrede roept.quot;

„Zoü die Deodaat waarlijk den listigen vogelaar gelijk zijn?quot; vroeg Mad/.y, eetiigszins verwonderd.

D.it geloof ik niet,quot; antwoordde de Olderman: „ik acht hem eerlijk en goed; maar het kan zijn, en 't ware in hem hoogst verschoonlijk, dat hij, de oogmerken zijns meesters kennende, zijn best wilde doen om in de gunst der schoone Madzy te dringen, en op zulk een wijze zijn eigen neiging en tevens de bedoelingen des Graven opvolgde. Daarom, wees met hem op uw hoede! Helaas! ik weet het bij treurige ondervinding, er is niets gevaar-lijkers, dan wanneer men zich buiten zijn gewonen kring en da-gelijksche bezigheden bevindt, en enkel het hart en de zinnen werkzaam zijn. De verbeelding en het gevoel, wier stem slechts weinig gehoord wordt in de beslommeringen van een geregeld en arbeidzaam leven, wreken zich dan en spelen den meester; de hartstochten slepen ons mede, en een leven van berouw en smart vervangt de overijling van een oogenblik.quot;

„Gij hebt dit ook ondervonden?quot; vroeg Madzy.

„Ik zelf! en de geschiedenis van mijn lijden kan misschien dienstig zijn om u tot een nutte leering te strekken. Hoor mij aan; ook gij, heer Abtl en gij, vader Syard! en oordeelt dan of er reden tot verwondering is, wanneer men somtijds bemerkt dat ik treurig en afgetrokken ben. — Gij weet, dat ik in mijn jeugd, door een vergeeflijke roemzucht geprikkeld, mijn vaderland verliet en Keizer Hendrik, even als andere Friesche Edelen, op zijn reis naar Milaan vergezelde, waar hem de ijzeren kroon

DE ROOS VAN DEKAMA.

moest worden opgezet. In die stad werd mij huisvesting aangeboden door een Italiaansch edelman, dien ik vroeger in Duitsch-land had leeren kennen. Dankbaar herinner ik mij steeds het gul en gastvrij onthaal, dat ik in zijn paleis genoot: de uren, door mij aldaar gesleten, waren de gelukkigste mijns levens. Waarom moesten zij door jaren van rouw en hartverscheurend verdriet worden opgevolgd ?quot;

„Daar, bij den edelen Cesara, leerde ik een jonge maagd uit Verona kennen, die ter bijwoning der feesten, welke bij gelegenheid van 's Keizers kroning gegeven werden, eenigen tijd met Cesaraas echtgenoot, hare bloedverwante, was komen doorbrengen. Schoon was zij, gelijk de schilders ons de moeder Gods afbeelden, en beminnelijk gelijk de Engelen. Wij waren beiden nog in dien gelukkigen leeftijd, waarin men het tegenwoordige geniet, zonder over de toekomst na te denken: wij zagen elkander op ieder uur van den dag; ik had haar lief, van het eerste oogenblik af dat ik haar zag, en ik had het geluk, of liever het ongeluk, haar niet te mishagen: — geene week was er verloo-pen of ik had haar mijne min verklaard en was van hare wederliefde verzekerd.quot;

„Het vrijen gaat daar spoedig in zijn werk,quot; zeide de Abt: „bij ons is men daar zoo vlug niet mede. Mijn vader heeft mij meer dan eens verhaald dat hij mijn moeder wel zeven jaren had opgepast, gelijk Jacob Rachel deed, eer zij er toe besluiten kon, hare toestemming tot een huwelijk te geven.quot;

„Ik had verkeerd gedaan,quot; vervolgde Aylva: „ik had een neiging moeten smoren, die in mijn geval dwaas en misdadig was; want een plechtige gelofte verbond mij lot een tocht naar het Heilige Land. Maar ach! de jeugd is onbezonnen en het noodlottige woord was er uit eer ik het zelf wist. Wij leefden nu gelukkig en zalig, onbezorgd voor de toekomst, en ik stond gereed een reis naar Verona te doen, ten einde de hand mijner Bianca (zoo heette zij) aan haar vader af te vragen, toen een brief van dezen alle hoop ter neêr sloeg. Hij vermaande zijn dochter terug te keeren ten einde eenen anderen te huwen.quot;

„En voldeed zij aan de begeerte haars vaders?quot;

„Nimmer zal ik het oogenblik vergeten, toen zij mij na de ontvangst dier onwelkome tijding in den hof van Cesaraas paleis voor oogen trad: niet als een zwakke, beduchte en schuchtere dochter, welke de macht eens hoofdigen vaders vreest; maar met het hoofd fier omhoog geheven, met wangen van verontwaardiging gloeiende, met een borst zwoegende van gramschap. De gebiedende, dreigende toon van haars vaders brief had haar niet ter neder geslagen, maar veeleer haar besluit versterkt; zij was minder vervaard door de bedreigingen, daarin vervat, dan

DE ROOS VAN DEKAMA.

geraakt door de wijze waarop hij haar dwingen wilde: „ik wil en begeer geen anderen gemaal dan u,quot; sprak zij tot mij: „en zoo mijn vader gelooft, dat hij mij verkoopen kan gelijk men een vorstin doet, zal ik hem doen zien, dat hij zich bedriegt. Intusschen ik ken hem: — zoo ik niet terstond naar Verona keer, zal hij binnen weinige dagen hier zijn: — voor dien tijd moet gij mijn echtgenoot zijn.quot;

„Hoe!quot; riep Madzy, in wier ooren een zoodanige taal vreemd klonk, en strijdig met alle denkbeelden van maagdelijke ingetogenheid: „zij wilde u tot een huwelijk met haar bewegen! en Luiten haars vaders toestemming!quot;

„O! quot;Veroordeel haar niet,quot; zeide Aylva: „zij handelde onder den invloed der hartstochten, op een oogenblik, dat zij om den vaderlijken dwang te ontwijken en een gehate verbintenis onmogelijk te maken, het eenige middel aangreep, dat zich aan hajr verhitte verbeelding voordeed. Maar veroordeel mij, die, kalmer van zinnen, niet overijld had mogen handelen en haar de noodlottige gevolgen moeten doen inzien van een onberaden stap. Dan helaas! ik beminde haar met al den gioed eener eerste, laat ik zeggen, eener eeuwige liefde: die liefde deed mij de oogen voor de toekomst sluiten en geen andere vrees duchten, dan die van haar te verliezen. Ik stemde in haar voorslag: — en dezelfde dag zag ons vereenigd.quot;

„En.... meldde zij dit voorval aan haar vader?quot;

„Ik weet het niet: dit slechts vermoed ik, dat hij van onze verstandhouding kennis droeg; want weinige dagen na onze verbintenis werd ik op een avond in eene der duistere straten van Milaan door drie moordenaars overvallen: een hunner herkende ik: het was zekeren Paolo, een dienaar van Graaf Luigi, van Biancaas vader, dezelfde die den brief gebracht had. Zwaar gewond bleef ik liggen: ik werd door eenige barmhartige voorbijgangers naar het naastbijgelegen klooster gebracht en lag daar verscheidene dagen met den dood te kampen. Toen ik, eindelijk hersteld, mijn verzorgingsplaats verliet en naar het paleis van Cesara terugkeerde, vernam ik, dat Graaf Luigi daar reeds was geweest en mijn Bianca had weggevoerd.quot;

„En volgdet gij haar niet?quot;

„Zij had mij door de gade van Cesara doen smeeken, zulks niet te doen. Francesco della Scala, die gevreesde minnaar, die naar haar hand stond, was op dien tijd meester van Verona, en ware ik daar ontdekt geworden, mijn dood ware zeker geweest. Zij verzocht mij daarom, mijn gelofte te vervullen en alles van den lijd af te wachten: terwijl zij mij een eeuwige getrouwheid beloofde. Ik gehoorzaamde aan haar verlangen: — minder uit vrees voor mij zeiven, dan wel om haar niet aan de wraak van

DE noos VAN DEKAMA.

den Veroneesclien dwingeland bloot te stellen. Ik reisde naar Palaestina: drie jaren bleef ik daar, die mij zoovele eeuwen schenen: toen ik, na afloop van dien lijd, onbekend en vermomd in Verona kwam, en naar Bianca di Salerno vroeg, hoorde ik, dat zij met den dwingeland gehuwd en sedert gestorven was.quot;

„Zij was u dan ongetrouw geworden!quot; vroeg Madzy verbaasd, „ondanks haar plechtige belofte!quot;

„Wat haar aangespoord heeft om den mij gezworen eed te breken, is mij onbewust. — Zij was niet meer; wat kon een ijdele navraag baten? Ik bleef, na het ontvangen dier vreeselijke tijdin?, geen uur langer in Verona. — Sedert heb ik de liefde gemijd.quot;

„Ach!quot; zeide Madzy; „indien do liefde zulke rampen baart,

is zij waarlijk wel te duchten!____ maar ik geloof toch, dat

dergelijke gebeurtenissen zeldzaam zijn.quot;

„Minder zeldzaam dan gij denkt. Freule!'quot; zeide de Abt, zich de kin strijkende: „gij denkt, dat wij geestelijken niets van zulke geschiedenissen afweten; maar ik verzeker u, onze kloosters worden voor een derde met mislukte vrijers gevuld. Daar is broeder Sicco, die heelt juist zulk een voorval gehad: hij was een fiksche boereknaap en vrijde naar de dochter van den rijken Juwe Donia; — maar toen de zaak zoo goed als klaar was, liet zij hem zitten en nam Agge Hettinga, die toch lang zulk een schoone kaerel niet was. Toen ik dat hoorde, dacht ik terstond: Sicco Sybes zou een goede aanwinst zijn voor liet klooster; want gij moet weten, zijn boerewoning grenst juist aan onze landerijen in Hemelumer Oldephaert, en toen sprak ik er over met broeder Syard, die....quot;

„Met verlof van uw Eerwaarde,quot; viel de monnik in, die ongaarne den schijn wilde hebben, als had hij Sicco bepraat om den geestelijken stand te omhelzen: „de knaap is uit zich zeiven Lij uw Eerwaarde gekomen.quot;

„Juist, broeder Syard, juist! — dat is wat ik zeggen ging, toen gij mij in de rede vielt; ik heb toen ook slechts een paar woorden met hem gesproken, omdat ik begreep, dat hel niet zou passen, indien men zeide dat ik hem ingepalmd had, daarom, gelijk u heugen zal, heb ik u verzocht, hem ondershands eens te polsen en over te halen om het kleed der orde aan te trekken.quot;

Broeder Syard beet zich op de lippen, en zoomin de Older-man als Madzy waren in staat den glimlach te onderdrukken, dien het verhaal van den Abt bij hen verwekte. Eveneens echter als een beek die half verborgen voortsypelt onder de schaduw der donkere struiken, welke haar overwelven, wel voor een oogenblik een vrolijk aanschijn erlangt, wanneer de zonnestralen ■ioor de dikke takken heendringen en hare oppervlakte beschij-

I

DE ROOS VAN DEKAMA.

nen, maar weldra, als de hemelbol -weder achter wolken weg-schuill, hare voriga somberheid terugkrijgt, zoo hernam ook het gelaat der schoone Friezin spoedig de ernstige plooi, welke dt geschiedenis van Aylvaas rampzalige liefde daarop had doen ontstaan, en een diepe zucht verried de onrust, welke de toepassing van dat verhaal op hare eigene gewaarwordingen had te-weeg-gebracht.

Welke intusschen de slotsom was, waartoe die innerlijke overpeinzingen haar brachten, en of ook bij haar de schier algemeen geldende regel bevestigd werd, dat men zich in liefdeszaken zelden aan het voorbeeld van anderen spiegelt, zal uit het vervolg dezer geschiedenis blijken.

VEERTIENDE HOOFDSTUK.

Trompetten en sclialmeien

Doorklonken hof en wal: De Ridders vloeiden samen Op 't daaviend Feestgeschal.

Van 't overwelfde venster

Van Klermonts opperzaal, Za£ Blanka, de overschoone, Den rijken wapenpraal.

Bil derdijk.

Reeds voor het aanbreken van den volgenden dag waren niet slechts al de stoepen en ramen, maar ook al de daken en luifels der huizen rondom de groote markt of het Zand te Haarlem bedekt met een tallooze menigte van toeschouwers, van overal te zamen gevloeid om hel tornooispel te aanschouwen. De groote kerk, welke thans de bewonderende aandacht trekt van al wie Haarlem bezoekt, bestond nog niel, zoodal de opene vlakte, tus-schen de gebouwen besloten, genoegzame ruimte verschafte tot het houden van ridderlijke spelen. Hel ecnige hinderlijke dal de gelegenheid opleverde, was een beek, welke toen ter tijd nog de markl over haar geheele lengte in twee schier ge'ijke deelen doorsneed, om zich wat verder, waar nu de de kraan is, in het Sparen te ontlasten; maar men had de zwarigheid, hieruit ontslaan, niet alleen uil den weg geruimd, door van afstand tol afstand breede bruggen le slaan van planken, met zand en zoden overdeklj welke de gelegenheid gaven om hel veld m alle richtingen If

DE ROOS VAN DEKAMA.

doorkruisen, maar ook van de beek zelve partij getrokken, door er gedurig water uit te hozen, ten einde den gullen grond van de kampplaats te bevochtigen. Een hooge stellaadje, rijk met ge-bloemte vercierd en met vaandels en bloemen prijkende, besloeg de geheele zuidzijde van het plein en was in gaanderijen afgedeeld, waarvan de midrielste of kleinste voor hel Grafelijk gezin en de beide overigen voor de aanzienlijke genoodigden waren bestemd. Vandaar af liep een lage omheining naar weerskanten in den vorm van een eirond af, om zich aan de overzijde weder te vereenigen; deze afsluiting, strekkende om de toekijkers te verhinderen, binnen het krijt te komen, had slechts twee uitgangen, een aan elk der beide uiteinden, welke met banderollen vercierd en door gewapenden bewaakt werden: terwijl de Herauten en hun dienaars het plein gestadig op en neder liepen om de goede orde te handhaven, en te zorgen dat niemand eenige hoogere plaats innam dan waarop zijn rang en geboorte hem recht gaven.

„Bij onzen heiligen Patroon!quot; zeide meester Claes Gerritsz, die zich ingevolge zijn betrekking van Marktschrijver recht te-gen-over den zetel der Gravin een aardig afgesloten hokje had laten timmeren: „ik geloof dat de Graaf tevreden zal wezen over de wijze, waarop wij alles geschikt hebben.quot;

Degene, tot wien hij dezen uitroep richtte, was een man van athletische gestalte, wien men, aan zijn naakte forsch gespierde armen en aan de zwarte kleur welke zich met het vel vereenigd had, voor een wapensmid herkende. De Marktschrijver reikte naauwlijks tot aan zijn elleboog, ofschoon hij op de toonen ging staan zoo dikwerf hij hem aansprak. De groote lichtblaauwe oogen van den Haarlemschen quot;Vulkaan wendden zich gedurig langzaam heen en weder, nu eens naar de kampplaats, dan weder achterwaarts over de volksmenigte heen naar zijn smederij, op welker dorpel twee wakkere knechts een venk van hem stonden af te wachten, om zich overal heen te begeven waar de omstandigheden hunne hulp mochten vereischen.

„Daar hapert niets aan,quot; antwoordde hij op des Marktschrijvers toespraak, zonder echter den blik op hem te doen afdalen, „en Jan Paypaert verstaat zijn werk: — nu 't ware ook schande indien hij het niet kende; hij heeft het lang genoeg uitgeoefend.quot;

Meester Claes Gerritsz beet zich op de lippen, weinig over deze bevestiging zijner woorden tevreden, daar volgens haar de eer, welke hij zich aanmatigde, niet hem, maar den Wapenkoning gegeven werd.

„'t Is waar,quot; hernam hij, „de oude man heeft zich veei moeite gegeven; maar hij krijgt toch ook zijn jaren, en zoo hn minder vlug wordt, hij wordt er des te koppiger om. Hij neafi volstrekt

DE ROOS VAN DEKAMA.

niet nanr mijn raarl willen 'luisleren, toen ik hem voorstelde, dc gaanderijen liever aan deze zijde te bouwen, zoodat de troon vlak voor de Sint-Jansstraat kwam; dan had het Grafelijk gezin immers niet de halve stad behoeven om te rijden ten einde zijn plaats 'te bereiken.quot;

„Ja,quot; zeide de wapensmid, met een spottenden lach, „en zij waren allen geroosterd als bokking van de blakende zon, gelijk wij zoo meteen zijn zullen.quot;

„Ei! ei! een smid moet niet bang zijn voor wat hette,quot; zeide de Marktschrijver, een weinig beteuterd over deze juiste aanmerking: — „maar in de daad het ware immers veel schooner gezicht geweest, indien de stralen der lieve zon al die mooie meisjes en vrouwtjes ^beschenen, en zich in hare schitterende juweelen en cieradiën gespiegeld hadden, dan dat ze, gelijk nu, in de schaduw zitten.quot;

„In de daad, dal had zeer fraai gestaan! — en menig Ridder zoü door dien glans zoo verblind zijn geweest, dal hij zijn speer wel een voel bezijden zijn tegenpartij zoü gestoken hebben Neen ! neen ! de Herauten welen heler hoe het hoort.quot;

„De Herauten! — lieve knapen! — hebben zij zoo meteen den doortocht niet geweigerd aan onze Vroedschappen, 't geen geheel strijdig is met hel Privilegie van Koning Willem, artikel.....quot;

„Wat Privilegie! — alle Privilegiën houden op voor de poort van een kampwerf. Wat hebben zij er met hun rokken van Ani-sterdamsch zwart ook Ie doen?quot; laten zij voor de ramen van hun raadhuis blijven kijken, en zich de handen wrijven over al hel vreemd geld dal hier in de stad komt.quot;

„Foei buurman! Is dat als een echte poorter gesproken? Wij werden rasch genoeg door onze adellijke naburen opgevreten, indien wij niet, waar 't behoort, onze Privilegiën deden gelden.quot;

„Gekheid! is er ook wal mede Ie verdienen mei een half dozijn stormhoeden, die ik in '1 jaar aan de stad lever? De tuig-aadje van één Jonkerspaard doet mij meer verdienen dan al de pooriers van Haarlem.... maar ik hoor daar trompetgeschal.— De Kamprechters komen. — Mutsen af buren! en een hoezee voor den Heer van Beaumont!'

Het was in de daad deze Edelman, die op het steekspel den Graaf vertegenwoordigen moest en nu aan 't hoofd vamp;n eenige Ridders de kampplaats opreed, verwelkomd door herhaalde en daverende toejuichingen, welke niet slechts zijn prachtig gewaad en cierlijken trein, maar ook zijn erkende verdiensten en beminnelijken aard moesten gelden. Voor hem uit reed de Wapenkoning van Holland, Jan Paypaerl, die, schoon een grijsaard van over de tachtig jaren, het ambt, dat hij reeds onder Floris V bekleed had, nog altijd vereerde door den zwier en de vastheid waarmede hij

ÜE ROOS VAN DEKAMA.

zijn ros bestuurde: — achter hem roden twee Herauten, benevens Gerard van Florevy, die 's Graven banier droeg. Simon van Teylingen en Gwy van de Merwede, van top lot teen gewapend, volgden als Kamprechters, door een stoet van schildknapen en trompetters vergezeld.

De trein reed het krijt rond, waarna Beaumont met twee bijzitters den voor bem bestemden zetel beklom, de Wapenkoning zich aan den westelijnen ingang plaatste, en de Kamprechters aan de beide zijden van de Grafelijke loge onbeweeglijk post vatteden.

Spoedig werd deze eerste stoet door een tweeden van een geheel anderen aard vervangen, namelijk door de geestelijken, die met kruis en banier rondgingen, ten einde de kampweri' in te wijden, en aan de tooverijen of bezweringen, welke men zoü willen gebruiken, alle kracht te ontnemen.

Na deze plechtigheid word bet geduld der toeschouwers weder een geruimen tijd op de proef gesteld; maar de hooggespannen verwachting werd ruim voldaan, toen een schel klaroengeschal, afgewisseld door een vrolijke muziek, de nadering van den hofstoet aankondigde en men weldra door de hooldslraat de Gravin zag aankomen, op '( prachtigst uitgedost en omringd van een luisterrijke schaar van Ridders en Jonkvrouwen, op trappelende rossen en witte hakeneien gezeten en schitterende van goud en edelgesteenten. Na onder een oorverdoovend gejuich der menigte de kampplaats tweemalen te hebben rondgereden, steeg de hofstoet af en nam de bestemde plaatsen in, terwijl de Gravin zich in hare loge plaatste, vlak achter den zetel des Ileeren van Beaumont.

En nu duurde tiet niet lang, of een gerucht, niet ongelijk aan dal van een geweldigen waterval, dien men al gedurig dichter bij zich hoort, deed zich uit de Zijlstraat vernemen en alle oogen derwaarts heênzien. Weldra vertoonde zich een gemengel van gol vende pluimen, rijk geborduurde sjerpen en banieren: het waren de kampvechters, die zich buiten de stad vergaderd hadden en thans gezamentlijk, van bun schildknapen en wapenknechten vergezeld, aan den ingang Ier westzijde stilhielden. De Wapenkoning zond hierop een zijner Herauten at naar Beaumont, om den vrijen intocht te verzoeken voor de Edele Ridders, die hun werd toegestaan: ten gevolge waarvan zij binnenreden en zich terstond oost- en westwaart in twee partijen verdeelden. De eene, die grootendeels uit Hollandschc, Henegouwscho en Stichtscbe edelen bestond, had tot aanvoerder geen minder persoon dan Graaf Willem zeiven, die door zijn manhafte houding en do bekwame wijze, waarop hij zijn kiepper bestierde, aller oogen tot zich trok : de andere partii, hoof'dzr.kalijk samengesieid uit den bloera

DE ROOS VAN DEKAMA.

der Duitsche Ridderschap, welke de zncht om roem en eer te behalen had herwaarts gelokt, was geschaard onder Hendrik Dus-mer van Aertsbergen, een edelman uit Pommeren, en Grootmeester der Duitsche orde, die zich door zijn zegepralen op de Lithouwsche heidenen en Russen, door geheel Europa met roem had bekend gemaakt.

Na de gebruikelijke plechtigheden, welke een steekspel voorafgingen en wier vermelding hier te wijdloopig zoude worden, reden de beide partijen opnieuw eenige keeren het krijt rond, ten einde hun kloekheid in 't bestieren hunner paarden te too-nen en hun prachtige wapenrusting te doen bewonderen; waarna zij hun plaats hernamen.

„Waar of onze vriend Adeelen schuilt?quot; vroeg de Abt van Sint-Odulf aan zijn mede-afgevaardigde, die met hem en de schoone Madzy in eene der gaanderijen gezeten was, naar welke menig oog zich in 't voorbijgaan richtte.

„Ik heb hem nog niet herkend,quot; zeide Aylva: „hij heeft mij een geheim gemaakt van zijn wapenrusting, die hij heden morgen te Haarlem is gaan halen: en wat de paarden betreft, die zijn onkenbaar onder die vracht van netwerk en dekken, waarmede zij opgeschikt zijn. — Wat dunkt er u van? Madzy! kunt gij een dier Ridders herkennen?quot;

Madzy zweeg, en kleurde tot over de ooren; want zij had in eenen Ridder van 's Graven gevolg, die in 't voorbijgaan opzag, Deodaat van Verona herkend.

„Luister!quot; zeide de Abt, „wat gaat die klerk daar voorlezen?'

„Het zijn de wetten van het steekspel,quot; antwoordde Aylva; „zoowel die, welke algemeen geldende zijn, gelijk het verbod van betooverde wapenen te gebruiken of van het paard zijner weerpartij te wonden, als die welke meer bijzonder op dit gevecht toepasselijk zijn.quot;

„Zoo! en hoe zal het hier in zijn werk gaan? Zullen die beide troepen maar in 't wild op elkander rijden? Sint-Odulf! dat zal een verwarring geven.

„Men zal heden naar een nieuwe kampwijze strijden, welke in Vlaanderen en Henegouwen meer bekend is dan hier, en: la deffence du fis d'or genoemd wordt; 't welk zooveel wil zeggen als: de verwering van den gouden draad. Zie slechts: daar komen de knapen aan, om hem te spannen.quot;

Het was zoo als Aylva zeide: dwars over het kampperk werd een koord, met gouddraad omwoeld, van een paal voor den zetel van Beaumont af, tot aan het hokje des Marktschrijvers vastgemaakt ; — en nu ontstond er een gespannen verwachting bij de toeschouwers, die, schoon zij onder de lezing der kampwetten over '1 geheel een eerbiedig stilzwijgen hadden bewaard, echter

DE ROOS VAN DEKAMA.

door hun her- en derwaarts rollende oogen duidelijk deden bespeuren, dat zij zeer naar den afloop verlangden, en naar het oogenblik dat het tornooispel een aanvang zoude nemen; dan hun hoop werd nog niet vervuld, en een zonderling, hoewel niel geheel ongewoon voorval noodzaakte hen, hun geduld nog eenigen tijd te oefenen, of liever, gaf een andere wending aan hun nieuwsgierigheid.

Dadelijk nadat de koord gespannen was, verliet een Ridder in een blaauwe rusting met zilveren lieren bezaaid, het gelid, en reed met een vluggen draf tot voor den zetel van Beaumont, alwaar hij zijn ros op eens onbeweeglijk deed stilstaan, als in afwachting dat hem verlof gegund werd om te spreken.

„Wat begeert gij?quot; vroeg Beaumont, verwonderd, „en waarom verlaat gij tegen alle orde de u aangewezene plaats?quot;

De Ridder haalde een perkament voor den dag, dat in de plooien van zijn sluier verborgen was en reikte hel eerbiediglijk met de punt zijner lans over aan 's Graven vertegenwoordiger.

„Als vrijgeboren man en Ridder,quot; zeide hij, „verzoek ik, Deo-daat van Verona, dat deze uitdagingsbrief ten aanhoore van een iegelijk worde gelezen.'

Beaumont overhandigde den brief aan den klerk, die hem met luider stemme voorlas.

„Ik Deodaat van Verona, Ridder, verklaar bij dezen, onbetamelijk en onridderlijk beleedigd te zijn docr Seerp lieer van Adeelen, Friesch edelman, en hem te houden voor mijnen doodvijand, hem uitdagende tol een kamp op leven en dood, met zulke wapenen als hij zal verkiezen, alles onder verlof en toestemming van onzen Heere den Grave van Holland en Henegouwen.quot;

„Wij kunnen thans geene bijzondere twisten aanhooren,quot; zeide Beaumont, zijn kweekeling aanziende met een blik, waarin ontevredenheid met vriendschap vermengd was; „na den afloop van hel steekspel zal u gelegenheid gegeven worden uwe belangen in te brengen.quot;

Naauwlijks had hij deze afwijzende beschikking gegeven, of een tweede Ridder in schier gelijken dos kwam insgelijks uit des Graven stoet aangereden, en overhandigde op gelijke wijze een tweede perkament aan Beaumont. De algemeene nieuwsgierigheid groeide nu te sterker aan, en te meer, hoe verder men van het midden verwijderd en daardoor minder in de gelegenheid was, te vernemen wat er eigentlijk gaande was, Ook Graaf Willem, die zich op een te grooten afstand bevond om iels te verstaan, kwam met een paar zijner vertrouwelingen aangereden, tijdig genoeg om den tweeden brief te liooren lezen, die van den volgenden inbond was:

DE UOOS VAN DEKAMA.

„Tk, Rinaldo van Verona, Ridder, verklaar bij dezen, dat ik onridderlijk behandeld en grovelijk beleedigd ben door Deodaat, mede zich noemende van Verona; dat ik hem voor mijnen vijand houde en hem uildage om op dood en leven tegen mij te kampen, met welke wapenen hij verkiezen zal, alles met verlof enz.quot;

„Zijn zij dol geworden?quot; riep de Graaf: „twee vrienden van kindsbeen af! twee broeders! — Wij zullen na den kamp hierover nader spreken.quot;

Op dat zelfde oogenblik kwam een derde Ridder, doch nu uit den trein van Dusmer, met een perkament in de hand aanrijden.

„Wat dien betreft, dien ken ik,quot; zeide de smid tegen zijn kleinen buurman: „dien heb ik zijn rusting geleverd. Het is een Friesch edelman, en mild heeft bij mij betaald: — 'l speet mij maar, dat zulk een deugdzame kolder om het lijf van een stug-gen Schieringer sluiten moest.quot;

„Is het die ongeluksvogel?quot; zeide Claes Gerritsz, „die ons voor drie dagen zooveel spels gemaakt heeft! Ware ik gij geweest, ik had al de spijkers in hel harnas gelaten, dat hij er ingezeten had als Velzen in zijn vat. En wat heeft deze nu weêr te vertellen?quot;

„Heeft de duivel hen bezeten?quot; riep graaf Willem: „Dat is nu al de derde! als hel zoo voortgaat, zullen wij de geknotte lansen tegen scherpgepunte speren moeten inruilen.quot;

Maar zijn verbazing vermeerderde, toen hij de derde uitdaging hoorde, welke in dezer voege luidde:

„Ik Seerp van Adeelen, vrije en edele inboorling van Friesland, verklaar mij bij dezen grovelijk beleedigd en gehoond door Willem, Grave van Holland en Henegouwen, zich valsclielijk noemende Heere van Friesland, ontzeg hem alle hulde of manschap, welke hij van mij mochi beweren te kunnen vorderen, en bied aan om mijn goed recht in besloten kamp vol te houden, legen hem of tegen al wie hij in zijne plaatse zenden wil.quot;

Indien de vorige uildagingen met verwondering, doch levens met belangstelling waren aangehoord geweest, die van den Fries verwekte een rumoer en een verontwaardiging, welke zich als een loopend vuur over de gansclie markt verspreidden, naarmate de woorden, waarin die vervat waren, van mond tot mond herhaald werden. „Die kaerel is gek!quot; riep men van alle kanten: „wie heeft ooit gehoord, dat iemand zijn leen'neer len kamp uitdaag? — werpt hem het krijt uit! In het Sparen met der Fries!quot;

„Stilte! mijn Heeren! stilte!quot; riep Graaf Willem, met eeu stem, die boven de anderen heênklonk. „Wij zullen onze eer zelve haodhaveri, zonder daartoe uwe hulp in te roepen. Seerp van Adafcien! w.; nemen uwe uitdaging aan.quot;

DE HOOS VAN DEKAMA.

„Graaf!quot; riep Beaumont: „dat moet niet zijn! Ik bekleed hier Ihans uwe plaats en moet zulk een dwazen strijd verbieden. Gij moogt uw edel lijf niet wagen tegen den eersten dollen knaap den besten, die begrijpt u ongestraft te mogen hoonen.quot;

„Laat ons hiermede betijen, genadige Oom!quot; zeide de Graaf, met bedaardheid: „zco wij wel verstaan hebben, is deze Seerp van Adeelen mede uitgedaagd door Deodaat van Verona, en deze wederkeerig door Reinout.quot;

„Zoo is het,quot; antwoordde Beaumont.

„Welnu! ten einde nuttelooze bloedstortingen voor te komen, zoo dragen wij de handhaving van ons goed recht over aan Deodaat, en gelasten Reinout, zijn veete over te doen aan Seerp van Adeelen: en dat deze strijd tusschen Deodaat en Seerp van Adeelen uitgemaakt worde op morgen te dezer plaatse, zullende wij dien met ons gansche hof komen bijwonen.quot;

Een blos van vreugde en verrukking bedekte het gelaat van Deodaat op het vernemen dezer schikking, welke hem niet alleen het verdriet bespaarde van tegen zijn vriend te strijden, maar hem ook de onderscheidende gunst verschafte, van de eer zijns Graven te wreken. Adeelen en Reinout daar-en-tegen toonden een ontevredenen blik: de laatste, omdat hem de kampstrijd ontzegd was; de eerste, omdat hij zich niet tegen den Graaf zeiven meten mocht. Beiden echter begrepen van den nood een deugd te moeten maken en in de uitspraak te berusten.

„Dit punt alzoo geschikt hebbende,quot; zeide de Graaf, „blijft ons niets over dan om naar onze plaatsen terug te keeren: vooraf echter moet ik u herinneren dat wij heden slechts een spiegelgevecht hebben en dat alle veete tot den volgenden dag moet blijven rusten.quot;

„Daarvoor zal gezorgd worden,quot; zeide de Grootmeester der Duitsche orde, die insgelijks genaderd was: „bij Sint-Veit! de eerste van mijne partij, die de bepalingen van een vriendschap-pelijken kamp overtrad, zou ik met eigen hand den kop kunnen inslaan.quot;

Na deze betuiging van Dusmer reden beide partijen naar hunne standplaatsen terug en niet lang daarna gaven de trompetten het gewenschte teeken tot den aanvang van het tornooi.

liet doel van het kampgevecht, dat nu plaats zoude vinden, was om de koord, die het krijt in twee deelen afsneed, over te springen en een der houten moorenkoppen, welke aan weêrszijden hier en daar op groote staken gesteld waren, af te halen en als zegeteeken met zich heen te voeren; terwijl zoowel het overspringen van de koord als het weghalen der koppen door de tegenpartij belet moest worden.

Nu klonk het tweede uompetgeschai, en onder het eeroeri

DE ROOS VAN DEKAM/V.

de.' Herauten, het gewuif van hoeden en mutsen en zakdoeken, en het handgeklap der menigte, kwam er van beide zijden een twintigtigtal met gevelde lansen aangesneld. Met het gedruis van een springvloed, die tegen een sluis aanbruist, bonsden zij tegen elkander aan: en, zoodanig was de riddergeest die allen bezielde, dat elk op zijne weêrpartij aanreed, en er niet een aan dacht om van de overgelatene openingen gebruik te maken en zonder eene lans te breken de gespannen koord te bereiken.

Geheel het plein daverde van den schok: en toen de stofwolk, die eerst den strijdenden hoop aan aller oogen onttrokken had, was omhoog gerezen, zag men welk een geheel ander schouwspel de uilslag der ontmoeting had opgeleverd. Aan weerszijden van den koord lag een aantal Ridders en paarden van beide partijen in het zand, en, om hen, brokken en splinters van lansen, geknakte schilden en pluimen. Sommigen, wier lansen gebroken waren, keerden terug om er versche te halen; anderen daar-en-tegen waren, na hunne tegenpartij uit den zadel gelicht te hebben, over de koord gesprongen, waar zij nu op de bewakers der moorenkoppen aanrenden, en op hunne beurt eene nederlaag ondervonden, welke zij aan anderen hadden toegebracht. Slechts weinigen gelukte het een dubbele overwinning te behalen en met het zegeteeken op de punt hunner lans het eind der baan te bereiken.

De krijgsmuziek, welke zich gedurende dezen strijd had doen hooren, zweeg nu op eens en werd door een kort geschal der klaroenen vervangen, hetwelk den afloop der eerste ontmoeting aankondigde. De verwonnenen begaven zich beschaamd en haastig buiten het krijt: de zoodanigen onder de kampers, als hun loop roemrijk ten einde gebracht hadden, keerden in triomf terug en voegden zich weder bij hunne partij, na vooraf hun zegeteekenen aan de Kamprechters vertoond te hebben. Een korte rust werd nu aan beide partijen gegund, zoo om eenige verversching in de aan beide uiteinden geplaatste tenten te gebruiken, als om de noodige herstellingen aan de wapenrustingen te doen plaats hebben, waartoe onze smid dadelijk met zijne hulp gereed was. Spoedig echter riep de trompet hen weder tot aanval en verdediging op: en hetzelfde schouwspel vertoonde zich eenige reizen achter elkander.

„Het is gelukkig voor Seerp van Adeelen,quot; zeide de Olderman tegen den Abt, „dat de Graaf zijne uitdaging niet voor zich zeiven heeft aangenomen; want de naam van den besten Ridder van Duitschen lande is hem niet te vergeefs gegeven. — Hebt gij er wel op gelet, hoe hij driemalen gereden heeft en driemalen zijn weêrpartijder uit den zadel heeft doen buitelen.quot;

„Adeelen gedraagt zich ook wakker genoeg,quot; zeide de Abt:

DE ROOS VAN DEKANA.

„zaagt gij niet, hoe hij dien dikken Stichtenaar met den blaauvven vederbos in het ïand wierp?quot;

„Nu, wij zullen er spoedig over kunnen oordeelen, wie de beste kamper is,quot; zeide Aylva; „want het aantal is gedund en er zullen weldra niet meer dan een zestal paren overschieten.quot;

Het was gelijk de Olderraan zeide. De meeste Ridders hadden, of uit hoofde hunner nederlaag het perk verlaten, of zich wegens vermoeidheid en, als meenende genoeg voor hun eer gedaan te hebben, onder de toeschouwers begeven. Dan, het verminderd getal van kampers maakte den strijd des te belangrijker, daar het er nu niet meer op aankwam om slechts op elkander aan te rijden, maar om door allerlei gezwinde wendingen en bedrieglijke aanvallen, van de eene zijde pogingen te doen om den gouden draad te overschrijden, en van de andere zijde, om door behendige tegenbewegingen zulks te keer te gaan. Van de zijde des Graven hielden buiten hem niemand het veld meer dan de Baanrots van Ligny, Gwy van Asperen, Floris van Montfoort en de beide Italianen; terwijl aan de andere zijde de Grootmeester Dusmer, Adeelen en een andere Ridder gereed stonden den kamp te hervatten.

„De kans staat ongelijk, vrienden!quot; zeide de Graaf, op het oogenblik dat zij zich tot de laatste ontmoeting zouden bereiden, welke men begreep, dat beslissend zijn zoude. „Ligny en Asperen zullen met mij den gouden draad verweren: en gij Reinout en Deodaat, blijft achter om te zorgen dat men onze laatste moorenkoppen niet roove; met Montfoort bij u, om te verhoeden dat gij elkander niet doodslaat. — Houdt u goed! en zorgt vooral dien Ridder, met den rooden arend op den helmkam, wel te raken; hij heeft reeds menigen der onzen in het zand doen bijten.quot;

Terwijl hij zich aldus uitte, was aan den overkant de Ridder, van wien hij sprak, Adeelen op zijde gekomen: „Welnu!quot; zeide hij; „heb ik mijn woord gestand gedaan, dat ik u eergisterenavond gaf, van mij behoorlijk op het steekspel te zullen gedragen.quot;

„En ik vertrouw, dat ik mij van mijnen kant niet slecht gekweten heb,quot; zeide Adeelen: „mocht ik slechts zoo gelukkig zijn, dien trotsclien Graaf eens tot mijn tegenstander te krijgen; doch hij ontwijkt mij.quot;

„Ja; gelijk de kat de muis. Hij heeft intusschen geen slechten kampioen gekozen: die Deodaat van Verona beeft zich wakker gedragen: — wij zullen zien hoe hij zich voor 't laatst zal houden.quot;

Slechts een oogenblik duurde het, of de klaroen werd opnieuw gestoken en van beide zijden reden de drietallen op elkander aan, met zulk een gelijke vlugheid, dat zij ter zelfdor tijd aan

DE ROOS VAN DEKAMA.

de koord kwamen. Dusmer weörstond des Graven schok, en beider lansen vlogen als rietstokjes lot spaanders: Ligny, die tegen Adeelen aankwam, verloor de beugels, en werd dus als overwonnen beschouwd, terwijl Gvvy van Asperen door den Ridder van den Rooden Arend met kracht uit den zadel weid geworpen. De beide winnaars waren echter in hun doel om de koord over te springen verhinderd en moesten hun paarden omwenden, ten einde een nieuwen loop te nemen.

„Voorwaar!quot; zeide de Graaf tot Dusmer, terwijl beiden hunne paarden oprichteden, die tegen de koord waren neergestort; „ik geloof dat wij ons overwonnen moeten beschouwen.quot;

„Uwe Genade heeft nog hulptroepen bij de hand,quot; zeide Dusmer, „en is mij in getal vooruit.quot;

„Wij zullen dan nog een rit wagen,quot; zeide Willem, de oogen naar zijn achtergeblevene strijdgenooten wendende: „maar wat zie ik? is de twist weder aan den gang!quot;

Dit zeggende reed hij vliegens terug, en vond Reinout en Deodaat in heltige gemoedsbeweging, en Montfoort, die hen vergeefs zocht te stillen.

„Hoe is het, kinderen!quot; zeide bij: „kunt gij, na zoovele jaren van vriendschap, elkander geen oogenblik rustig verdragen?quot;

„Dat is het niet, heer Graaf!quot; zeide Reinout, „die Ridder van den Rooderi Arend, die Gwy van Asperen zoo onzacht heeft neergesmeten en daarginds van zijn schildknaap en versche lans ontvangt, berijdt het paard, dat mij ontstolen is. Ik had het in de mêlée niet bespeurd; doch nu maakt Deodaat mij opmerkzaam......quot;

„En zoo ik mij niet bedrieg,quot; zeide Deodaat, „dan heb ik zoo even zijn schildknaap met mijnen vos rond zien stappen.quot;

„Wij kunnen toch niet denken,quot; zeide Willem, „dat een Ridder, die zich zoo wakker gedraagt, een paardedief zoude zijn; maar stel u over hem, Reinout! en zie, dat gij uw beest terugwint. En gij Deodaat! bestrijdt den Fries, dan kunt gij een voorproefje hebben van uw strijd van morgen. Wat mij betreft, ik heb aan de eer van den dag genoeg.quot;

Het bleef op deze wijze het lot van Montfoort om met den Duitscher te kampen, en voorspoedig kweet hij zich van de hem toevertrouwde taalt. De beide lansen gleden over de kurassen heen, terwijl de beide Ridders, elk van zijnen kant, de gouden koord overvlogen en met een zegeteeken aan de lanspunt terugkeerden.

Een geheel anderen uitslag had de ontmoeting van Adeelen met Deodaat gevolgd. Zij braken hun lansen met gelijke kracht: doch niet met hetzelfde geluk; want het paard van den Fries, door den schok verschrikt, deed eeu zijdesprong, struikelde en

DE KOOS VAN DEKAMA.

stortte met üijn ruiter in de beek, onder het luid hoezee der aanschouwers.

Wat Reinout betrof, in stede van zijn weêrpartij den overtocht van het fis d'or te beletten, had hij met opzet de vaart van zijn paard vertraagd, en reed nu, de lans in de hoogte houdende, den Ridder van den Rooden Arend te gemoet, zoodra deze de koord was overgesprongen. De onbekende, dit bespeurende, hield zijn ros staande.

„Met uw verlof. Heer Ridder!quot; zeide Reinout; „ik kan niet kampen tegen iemand, die op mijn eigen paard zit, zonder eerst te weten hoe hij er aankomt.quot;

„Gelooft gij, dat ik het gestolen heb?quot; antwoordde de andere: „ik heb het gisteren op de markt te Leydsn gekocht.quot;

„Bij alle heiligen!quot; riep Reinout, zich op eens bezinnende: „ik ken die stem! waart gij het niet, dien ik eergisteren in het gewaad van Barbanera met dien Frieschen monnik zag praten?quot;

„Gij zijt een luistervink!quot; zeide de onbekende.

„En gij een verrader!quot; riep de Italiaan. „Hier! hulp mijne Heeren! deze schelm brouwt aanslagen tegen den graaf.quot;

Onder het uiten dezer woorden greep hij den vreemden Ridder met de linkerhand in de borst; maar deze, zijne lans wegwerpende, bukte zich, vatte Reinout met beide handen bij 't been en slingerde het zoo behendig over den zadel, dat de jongeling aan de andere zijde op het veld viel, waarop de vreemdeling terstond den teugel wendde, en, eer de Kamprechters, die op dit vreemde gezicht van twee worstelende ruiters aan kwamen draven, het verhinderen konnen, dwars de kampplaats overreed, zijn paard over de omheining deed springen, door de verschrikte menigte heendrong en, zonder dat iemand zich tegen hem verzette, zich door een zijstraat aan aller oogen onttrok. Zijn schildknaap, die de beweging zijns meesters gezien had, haastte zich insgelijks te verdwijnen, 't geen hem te gemakkelijker viel, daar hij zich aan den ingang van het perk bevond, alwaar niemand de oorzaak van zijn vertrek bevroeden kon, noch eenige reden zag om zijn aftocht te belemmeren.

Intusschen was Reinout weder opgcstegen en met drift naar Beaumont toe gereden: „die schelm, die daarheen vlucht, is een dief en een verrader!quot; riep hij: ,,laai hem najagen! hij meet beroofd worden van de wapsarusting, die hij onwaardig is te dragen.quot;

„Gij hadt u vóór het steekspel deswege snoeten beidagsn,quot; zeide Beaumont; „ieder kamper dia eenmaal door de Herauten is toegelaten, heeft vrijgeleide en moet onverhinderd kunnen aftrekken.quot;

Graaf Willem en Dusmer waren ondertussciien naar de plaats

K. quot;ï. III. i

DE ROOS VAN DEKAMA.

gereden, waar Adeelen overwonnen was en waar Deodaat en Monlfoorl, na het volbrengen van hun rit, waren teruggekeerd. De Fries had, na zijn nederlaag, het veld in haast verlaten.

„Wal zegt gij, edele Dusmei ?quot; vroeg de Graaf: „zullen wij nog eene lans breken?quot;

„Ik ben alleen,quot; antwoordde de Grootmeester; „en ik geloof mijn eer genoeg te hebben gehandhaafd, om te mogen erkennen, dat de overwinning, hoe goed ook betwist, aan uwe zijde is verbleven.quot;

„Uw beste kamper heeft u verlaten,quot; zeide Willem: „anders stond uw kans nog zoo kwaad niet. Hoe het zij, laten de Kamprechters uitspraak doen.quot;

De uitspraak deed zich niet lang wachten: Beaumont, na de Kamprechters te hebben gehoord, rees op, en verklaarde, dat de partij welke door Graaf Willem was aangevoerd geweest, de zege had behaald; doch dat aan den Graaf, aan Hendrik Dusmer, aan Deodaat vin Verona en aan Floris van Montfoort gelijke prijzen, wegens de door hen betoonde dapperheid, behoorden Ie worden toegekend.

„Wat den Ridder van den Rooden Adelaar en Reinout van Verona betreft, zij zouden op gelijke belooning aanspraak kunnen maken; maar de eerste heeft zich vrijwillig verwijderd: en wat den anderen betreft, hij heeft zijne aanspraak verloren, doordien hij, bij den laatsten rit, in stede van op zijn weêrpartijder aan te rijden, hem op een onridderlijke wijze in de borst heeft gevat en een steekspel in een vuistgevecht heelt veranderd.quot;

„Kon ik een deugniet, die mijn paard stal, ridderlijk behandelen ?quot; bromde Reinout tusschen zijn tanden.

„Met uw verlof, genadige Oom!quot; zeide Willem: „wij zullen uwe uitspraak in zooverre wijzigen, dat wij de verschoning aannemen, door onzen trouwen Reinout bijgebracht en hem een gelijken prijs toekennen als door ons weid behaald. Ook zijn er nog aan weêrszijden menige Ridders, die, na zich wakker gekweten te hebben, niet uit vrees, maar uit beleefdheid zich aan een verderen kamp onttrokken hebben: ook die ir.oeten niet vergeten worden. Wij zullen u verzoeken, genadige Oom I dat ook hunne namen door den Heraut worden opgelezen, ten einde zij het loon hunner dapperheid ontvangen.quot;

Aan den wensch des Graven werd voldaan, en na een kort beraad tusschen de Kamprechters, werd hunne uitspraak overluid aangekondigd door de Herauten, en door een uitbundig feestgejuich der menigte ontvangen.

Hierna volgde de bekroning der overwinnaars, welke op de gebruikelijke en elders rneer beschrevene wijze plaats vond, en de uitreiking dor geschenken, uit fraaie paarden, gouden en

DE ROOS VAN DEKMIA.

zilveren ketenen of cierlijk bewerkte wapenen bestond; waarna de Wapenkoning het feest voor afgeloopen verklaarde: terwijl de Hofmaarschalk, op last der Gravin al de aanwezige Edelen tot den maaltijd nootligde, die op 's Graven Lustslot zcü gegeven worden.

VIJFTIENDE HOOFDSTUK.

Alexis heeft zijn zusje lief.

Zoolang zo in vrede leven.

Van Alpben, Kindergedichtjes.

Adeelen was, niet-tegenstaande zijn nederlaag, de stad stappende uilgereden, niet willende dat iemand zijn vertrek aan schaamte over zijn val zou toeschrijven, en begrijpende, dat hij zich dapper genoeg gekweten had, om het hoongelach niet te verdienen der volksmenigte, welke, zoowel wegens den oploop in den Hout als wegens zijn vermetele uitdaging, maar raeer nog om zijn landaard, tegen hem was ingenomen. De gedachten van spijt en wraak en minnenijd, welke zijn ziel vervulden, deden hem echter thans de beleedigingen, hem van alle zijden nagezonden, ternaar.wernood opmerken en zijn weg vervolgen zonder acht daarop te slaan. Buiten de poort gekomen, gaf hij zijn ros de sporen en stond in weinige oogenblikken voor het klooster.

„Waar is vader Syard?quot; was wederom zijn eerste vraag onder het afstijgen.

„De pater is zoo even naar zijn cel vertrokken,quot; antwoordde Sytsken, die op het binnenplein stond: „een schoone Ridder die spoorslags van Haarlem was komen rijden, heeft naar hem gevraagd en een paar woorden met hem gewisseld zonder af te stijgen, waarna hij weder is voortgereden.quot;

„Droeg die Ridder niet een rooden arend op den helm?quot; vroeg Adeelen, haastig: „en bereed hij niet een zwarten hengst ?quot;

„Of 't een arend of een valk was, dat wil ik niet zeker zeggen : maar zooverre een arme deerne als ik over een paard kan oordeelen, was het net zoo een stel als daar een dier Ridders

op reed, die u uit de handen van de Haarlemmers verloste____

maar goede hemel! Jonker Seerp! wat ziet gij er uit. Hebt gij in de stadsgracht gelegen of hebben zij u bespolen? — Het water druipt u van den wapenrok af.quot;

DE ROOS VAN PRKAMA.

„Genoeg gesnapt,quot; zeide Adeelen. — „Laat iemand den pater verzoeken in mijn slaapzaal te komen. Ik zal mij gaan ontwapenen.quot;

Na een half uur waren beiden ter bestemde plaatse bijeen.

„Welnu,quot; vroeg de monnik: „heeft uw uitdaging een goed gevolg gehad? Mij dunkt gij zijt spoedig terug,quot; vervolgde hij, ziende dat Adeelen, zonder hem te antwoorden, het vertrek met groote stappen op en neder wandelde; „en gij schijnt slechts matig tevreden over den uitslag van het kampgevecht.quot;

„Dat mij de donder sla!quot; riep Adeelen, „zoo ik morgen het slijk, dat mijne wapenen bezoedeld heeft, niet afvvassche met het bloed van mijn weerpartij; maar zeg mij. Pater! wat is u die Ridder van den Rooden Arend komen verhalen ? Bij Sint-Niko-laas! hij heeft zich geweerd als de vogel dien hij voert, en wij hebben in hem een wakkeren bondgenoot.quot;

„Hij is mij komen zeggen,quot; zeide vader Syard, „dat hij naar het Sticht ging, en dat men weldra van hem hooren zoude. Tevens heeft hij mij geraden te vluchten, daar ik eerstdaags zoü gevat worden. Er schijnt iets van onze bijeenkomsten te zijn uitgelekt.quot;

„En zult gij zijn raad volgen?quot;

„Dat men mij vango, ik vrees niets: — elke beleediging, die hier eenen Fries wordt aangedaan, zal slechts strekken om den haat onzer landgenooten te feller te doen ontbranden; — maar dat daargelaten: — gij hebt mij nog den uitslag van het steekspel niet doen weten.quot;

„En ziet gij dien dan niet, bij alle duivels!quot; riep Adeelen, op ■ zijn vochtigen wapenrok wijzende: „zes malen heb ik mijn weerpartij overwonnen; — de laatste reis wierp mijn paard mij in de beek; — doch genoeg daarvan: — wij zullen zorgen, morgen gelukkiger te zijn.quot;

Dit zeggende nam hij een vollen beker, om op den goeden uitslag van zijn kamp te drinken, en deelde vervolgens aan den monnik mede hoe het met zijn uitdaging was afgeloopen. Weldra kwamen nu de Heer van Aylva en de Abt met Madzy van het feest terug, en haastten zich hun vriend op zijn kamer te gaan bezoeken, ten einde hem woorden van troost en opbeuring toe te spreken. Zij vonden hem wrevelig en vermoeid in een armstoel liggende.

„Ik beklaag u van harte,quot; zeide Aylva: „gij badt u ie dapper geweerd om door een zoo noodlottig toeval uw aanspraak op den prijs te verbeuren; — maar ik zoü in uw neêrlaag nog grooter deel nemen, indien ik die niet aanmerkte als een straf des hemels voor uw laatdunkendheid. Welke booze geest kon u de dwaasheid ingeven, den Graaf te gaan uitdagen op zijn eigen grondgebied?quot;

EE noos VAN DEKA.MA.

„Humlies levat, superbos deprimit Deus,quot; zcide do Abt, „'t geen zeggen wil, dat de nederigen verhoogd en de trot-schen vernederd worden. Ja! broeder Syard weet hoe dikwijls ik mijn best gedaan heb om hoogmoed en eigenwaan bij onze broeders uit te roeien,quot;

„Zoo de hoofsche taal van den Graaf u verlokt heeft,quot; zeide Adeelen: „zoo gij, mijne Ileeren! al de beleedigingen, die ons hier worden aangedaan, als zoete koek gelieft op te eten, het is mij wel. Ik ben ongelukkigerwijze van een min gemakkelijken aard en zal niet rusten voordat ik den hoon gewroken heb, den Frieschen naam en mijn Madzy aangedaan.quot;

„Wat mij betreft,quot; zeide Madzy: „ik heb mij niet beleedigd gevoeld.quot;

„Dat geloof ik wel,quot; zeide Adeelen: „gij zijt x !ondelijk onthaald, gevleid, gestreeld; en wellicht zoude het u nog bovendien aangenaam zijn, dat die Italiaansche windbuil morgen de zege behaalde, al ware de overwonnene een Fries en uw verloofde.quot;

Madzy werd bleek : doch zich straks herstellende, zeide zij met vuur: „ik beken dat ik niet zou juichen, indien op morgen uw lans het bloed deed stroomen van eon schuldelooze, van iemand, die u het leven gered heeft.quot;

„Ga voort!quot; zeide Adeelen: „voeg er nog bij, van iemand, die uw hart gestolen heeft. Is het niet zoo? Maar weet, schoone Jonkvrouw! dat ik morgen, zoo ik den kamp overleve, verwin-naar of verwonnene, niet zal gedoogen, dat gij een dag langer deze verpeste lucht inademt.quot;

„Seerp van Adeelen!quot; zeide Madzy met waardigheid: „onze ouders hebben ons als kinderen aan elkander verloofd: ik heb u altijd de liefde eener zuster en de toegeeflijkheid, die eene vrijster aan haar verloofde schuldig is, betoond. Maar dit verklaar ik u plechtig, dat niets ter aarde mij dwingen zal u te huwen, zoolang gij den dwazen weg blijft houden, dien gij sedert eenigen tijd zijt gevolgd. Boogt gij op den naam van vrij, ik stel daar geen minderen prijs op : en nimmer zal ik de gade worden van iemand, die mij reeds vóór het huwelijk als zijn slavin behandelt.quot;

„En wie der hofvlinders,quot; vroeg Adeelen, „welke om u heen gefladderd hebben, heeft u dat schoon besluit doen vormen?quot;

„Madzy heeft volkomen recht,quot; zeide Aylva: „en zoo iemand hier haar gehoond heeft, zijt gij het, door uw onbetamelijk uitvaren. Dan het is tijd, dat wij ons voor het feest bereiden. Zult gij ons vergezellen, Adeelen?quot;

„Om weêr tot een voorwerp van spot te verstrekken? Ga, zoo gij verkiest, en zeg dien trotschen Graaf, dat ik zijn uitroo-digingen verafschuw, en dat het tusschen hem en mij een zaak

l)E HOOS VAN DEKAMA.

van dood en leven is. En wat u betreft, Madzy! ga en lach en scherts met uw nieuwe vrienden! schimp met hen op den armen Adeelen, op uw verloofde, die morgen misschien om uwentwille en om den wille van het land zijner vaderen zijn leven laten zal. Voorwaar! de maagden van Friesland zullen u eerekransen vlechten bij uwe terugkomst en uwe lof bezingen, omdat gij zoo schoon de eer der uwen hebt opgehouden.quot;

„Gij zijt onbillijk, Adeelen!quot; zeide Madzy, terwijl de tranen in haar lieve oogen blonken: „denkt gij, dat ik het gevaar, 't welk den vriend mijner kindsheid, mijn speelmakker, mijn broeder boven het hoofd hangt, met een onverschillig oog aanzie? — Gelooft gij, dat ik zelve gestemd ben, dat gehate feest bij te wonen! — O neen mijn voogd! laat mij blijven, en dit gebouw niet eer verlaten, dan om naar Friesland te keeren.quot;

„Ik weet,quot; zeide Adeelen, bewogen, „dat uw hart goed is, en dat gij ook om het onheil eens onbekenden zoudt treuren; maar bij den hemel! ik werd liever door u bespot en uitgelachen, dan dat gij mij alleen die tranen schonkt, welke men voor een speelmakker, voor een broeder vergiet. Het is als uw bruidegom, als uw minnaar, dat ilgt; uwe tranen verg, en God weet, of zij niet sterker nog vloeien zullen, indien mijn arm morgen in den kampstrijd dien Italiaan neêrslaat, die u van liefde heeft durven spreken.quot;

Madzy berstte in tranen uit: zij wilde zich verdedigen, maar zij kon geen geluid uitbrengen; want haar hart was vol: het had de juistheid van Adeelens uitdrukking gevoeld. De ruwe Fries was zelf ontzet over de uitwerking zijner woorden: hij bleef staan, kruiste de armen over de borst, en Madzy met sombere oogen aanziende: ,.is het waarlijk zoover gekomen?quot; riep hij uit: „heeft Madzy Dekama, de edele dochter van Frieslands braafsten held, de bruid van Seerp van Adeelen, zich door de zoele woorden laten bepraten van een onbekenden gelukzoeker, die naam noch afkomst bewijzen kan, wien een onzalige wind naar deze kust gevoerd heeft om zich ten koste der ingezetenen te verrijken? En moet de ronde, vrije Fries achterstaan, omdat zijne taal oprecht en ongeveinsd is, omdat hij nooit de schoone woorden en de vleitaal der hovelingen heeft leeren spreken? Gij antwoordt mij niet: gij zwijgt, Madzy! gij slaat uwe oogen neder! o! ik bezweer u, spreek slechts een woord: zeg mij, dat gij neg dezelfde zijt: zeg, dat het enkeld een tijdelijke bedwelming, een vrouwelijke behaagzucht is geweest, welke u het oor aan zijno taal heeft doen leenen. Zeg mij dit, Madzy! stel mijn hart gerust, en gij zult mij voortaan ook veranderd vinden. Ik zal nieï meer als meester tot u spreken: ik zal uwe wenschen gehoorzamen: ik zal u naar de oogen zien: uwe begeerten raden en voorkomen. O! tol dit oogenblik toe had ik nimmer geweten, hoe heftig ik

DE HOOS VAN DEKAMA.

u beminde; maar de vrees om u te verliezen heeft mij de oogen doen opengaan: ik gevoel nu de kracht mijner liefde: waarlijk! ik zal geen geluk meer hebben, zoolang ik niet van de uwe verzekerd ben,quot;

Madzy gevoelde zich sterk aangedaan. Nooit bad zij Adeelen zoo warm, zoo vaardig, met zooveel gevoel boeren spreken. „Ja, ik wil uw vriendin zijn, Adeelen! gelijk voorheen,quot; zeidezij, hem hare hand toereikende: „doch op eene voorwaarde. Ik wil even oprecht zijn als gij met mij geweest zijt : ja, uw gedrag heeft mij verontwaardigd.' Gij hebt in mijne tegenwoonligheid dien Italiaanschen Ridder beleedigd.... neen, antwoord niet; hij moge dan zijn wie bij mag: de afkomst doel hier niets ter zake; — gij hebt hem gehoond, en mij ter zelfder tijd. Gij hebt mij in zijne oogen en in die van anderen voorgesteld, als ware ik een losse, minzieke deerne, gereed mij te vergooien aan al wie mij een zoet woordje toesprak. Hoor wat ik eisoh en tot welken prijs gij mijne achting kimt herwinnen. Gij zult dien vreemdeling, dien Deodaat van Yerona, bestrijden; — maar eerst zult gij hem verklaren, dat de woorden, u in drift ontvallen, u leed doen: dat gij overtuigd zijt, dat nimmer tusschen hem en mij eenige gesprekken zijn voorgevallen, die ik niet hooren mocht: en dat gij ook den hoon vergeten wilt, u door hem ter wedervergelding aangedaan.quot;

„Gij vraagt veel, Madzy!quot; zeide Adeelen' „meer dan met ridderplicht kan strooken. Zal ik iemand om vergeving bidden, wiens vuistslag nog op mijn aangezicht gloeit?quot;

„Gij zijt een Fries,quot; zeide Madzy: „en draagt roem op uw rondborstigheid. Zoudt gij die alleen aanwenden om te beleedigen en niet om te durven erkennen, dat gij ongelijk hadt?quot;

„Welaan!quot; zeide Adeelen: „ik zal doen wat gij begeert: ik zal beden nog, in uwe tegenwoordigheid, den Italiaan de vergoeding doen, die gij verlangt; doch ik heb ook mijne voorwaarde, en de edele Aylva zal oordoelen, of zij billijk is: zij is deze dat gij na uwe terugkomst in Friesland u met mij in den echt verbindt, en dal ik u beden nog aan het hofgezin als mijne bruid en toekomstige gade moge voorstellen.quot;

„Mij dunkt,quot; zeide Aylva: „dat deze voorslag niet onredelijk is: zoo kwam er een einde aan alle moeilijkheid.quot;

Madzy verbleekte: zij was op dit onverwacht voorstel niet verdacht, en een samenloop der meest verschillende en tegenstrijdige gewaarwordingen doorstroomde haar hoofd. Maar even als een akker, hoe meer hij omgewoeld is, des te spoediger vruchten voorbrengt, zoo is ook het menschelijk hart te gereeder een grootsch besluit te nemen, naarmate het feller door driften geschokt is. Zij verm inde zich, wischte den op.-jewelden traan uit hel oog en stak haar hand opnieuw aan Adeelen toe.

DE HOOS VAN DEKAMA.

„Ik geloof in de daad,quot; zeide zij met een vaste stem, „dat gij gelijk hebt. Ja! ik zal de uwe zijn en heden moge dit op het feest ruchtbaar worden, — maar.... vergenoeg u dan met hetgeen gij tot nu toe verricht hebt: wees bedaard en terg den Graaf niet meer, — Ja, kan het zijn, dat die onzalige kampstrijd op morgen geene plaats had.... doch ik gevoel dat dit onmogelijk is.quot;

„Gij zegt wel, Mad?y,quot; zeide Aylva; „had Adeelen mij geraadpleegd, ik zoude getracht hebben, hem die dwaze uitdaging uit het hoofd te praten ; maar nu die eens geschied is, kan hij niet teruggaan zonder zijn eer te krenken.quot;

„En nu!quot; zeide Adeelen, wien het zoet vooruitzicht, waarmede hij zich streelen mocht, bijna op eens in een galanten ridder herschapen had, „laat vrij in 't perk komen wie wil: door Madzys liefde gesterkt, ben ik onverwinnelijk.quot;

„God zegene u, mijne kinderen!quot; zeide de Olderman. beiden aan zijn hart drukkende: „maar laat ons thans den tijd niet verzuimen en ons gereedmaken voor het feest.quot;

Elk verliet hierop het vertrek, den Fiipschen Edelman hooggestemd door vreugde en verwachting achterlatende. Madzy daar-en-tegen gevoelde eene andere gewaarwording, sinds zij zelve baallot bepaald had, zij was beklemd en neêrgedrukt; en naauwlijks was zij in haar vertrek gekomen, of zij zonk in een armstoel neder, en de macht, waarmede zij hare hartstochten beteugeld had, maakte plaats voor een diepe neêrslachtigheid.

„Wat heb ik gedaan?quot; vroeg zij zich zelve af: „mijn hand toegezegd aan een man, voor wien ik geene liefde gevoel, wiens onhandelbare aard mij ongelukkig maken zal? — En toch! ik heb wél gedaan. Zóó alleen kan en zal ik die dwaze grillen vergeten, welke dit noodlottig verblijf in Holland mij in 't hoofd gebracht heeft. Te voren kon ik mij zonder ontroering het denkbeeld voorstellen van Adeelens vrouw te worden; — en waarom thans niet? Heb ik nog niet een oogenblik geleden nieuwe bewijzen gezien van den invloed, dien ik op hem bezit? en zal het mij niet mogelijk wezen, met de hulp des Hemels, de inborst mijns gemaals te verzachten? Zijn hart is goed en oprecht: en onder de ruwe schors zit een edele ziel verborgen. Zoo ik van hein verkrijgen kan dat hij zijne ontembare driften beteugele, zal ik met hem gelukkig kunnen zijn.... gelukkig! Ja, moet men dit niet altijd zijn, wanneer men zijn plicht doet!quot;

Hier werd zij uit haar mijmering gewekt door de stem van Sytsken, die al een poos naast haar gestaan had en haar vroeg, wanneer het haar behagen zoü, zich aan te kleeden.

Ik geloof, dat het hier de plaats is om onze lezers, en vooral onze lezeressen, die wellicht de sckoone Madzy van ongestadig-

DE noos VAN DEKAMA.

lieid of hesluitelooslieid verdacht houden, kennis te doen dragen van de drijfveêren, -vvelke haar hadden aangespoord om zoo en niet anders te handelen, en om haar karakter fegen alle beschuldigingen van dien aard te verdedigen. Het zal hiertoe noodig zijn, eenige omstandigheden op te halen uit haar vroeger leven, welker vermelding wij met opzet hebben verschoven.

Onder de Friesche geslachten, die steeds met den meesten ijver de voorrechten en vrijheden van hun volk verdedigd hadden, was dat der Dekamaas een der aanzienlijkste. Bezitters van uitgestrekte landgoederen en aan het hoofd eencr talrijke schaar van aanhangers, hadden zij in de raadsvergaderingen, waar de belangen des lands verhandeld werden, zoo niet een overwegenden, dan toch steeds een gewichtigen invloed gehad. Aan het hoofd van dit adellijk geslacht bevond zich in het begin der veertiende eeuw de wakkere Sjoerd Dekama, wiens bezittingen een groot deel uitmaakten van die landerijen, welke zich, langs Frieslands Noordelijke kust, van Harlingen tot Dokkum uitstrekken. Toen bijna het gansche gewest zich voor den overwinnenden invloed van Willem den Derde nederboog, was Sjoerd Dekama schier de eenige, die de heerschappij des machtigen Graven van zijn hooge stinü in Baarderadeel was blijven trotseeren. Gaarne had hij meer gedaan en zijne landgenooten in 't veld aangevoerd, om hel juk der slavernij, hoe zacht het ook ware, van hun schouderen te werpen; maar de binnenlandsche verdeeldheden, welke gedurende zijn leven Friesland teisterden, beletteden hen, zich genoegzaam aan-een te sluiten, om aan zijn verlangen te voldoen.

Vurig had Dekama gewenscht een stamhouder achter te laten, op wien zijn bezittingen en tevens zijn haat tegen alle vreemde overheersching zouden overgaan. Reeds lange jaren was hij gehuwd geweest mot een dochter uit het geslacht der Hattingaas; maar zijn echt was steeds onvruchtbaar gebleven. Bedevaarten naar Onze Lieve Vrouwe van Kevelaer en van Scherpenheuvel, ruime giften aan kloosters en kapellen, alles was beproefd geweest, om den zegen des hemels op dezen echt te verkrijgen; doch alles scheen vruchteloos: en reeds wanhoopten de beide ouders, toen eindelijk, na tien jaren huwelijks, de zwangerschap zijner echtgenoot aan Sjoerd Dekama het vooruitzicht opende om zijn hoop verwezentlijkt te zien. Men schreef deze gunstige wending daar aan toe, dat de edele Vrouw gedurende jaar en dag het water der heilfontein te Dokkum gedronken had. Volgens de overlevering was deze fontein, (welke nog ten tijde van Win-semius gezien werd) haar oorsprong aan een wonderwerk verschuldigd. Toen men, in de negende eeuw-, het klooster met de kerk op een hooge werf of terp zoude bouwen, wist men geen

DE ROOS VAN DEKAMA.

raad om de kloosterlingen aan zoet water te helpen. De landvoogd Abbo, die Friesland uit naam van Pepijn den Korte bestuurde, was er bij en wist al zoo weinig als de ingezetenen eenigen goeden raad te verschaffen. Het paard van een zijner Jonkers (dat waarschijnlijk van den vermaarden Pegasus afstamde) nam de zwarigheid weg; want het stampte slechts met de voeten op de aarde en fluks kwam er klaar bronwater opborrelen. — Wat er van deze vertelling zij, welke lang als ontwijfelbaar is beschouwd door de minnaars van het wonderbaarlijke, zeker is het, dat de Friezen over 't algemeen heilzame krachten aan de fontein toeschreven, en vooral een vruchtbaarmakend vermogen, waarvan Foelke Dekama alsnu, gelijk men meende, de uitwerking had ondervonden. De vreugde was nu op Dekamastins ten top en de schoonste toekomst lachte den Burchtheer tegen, toen de geboorte van het zoolang verwachte kind alle vooruitzichten in rook deed verdwijnen. De Burchtvrouw bracht een meisje ter waereld en stierf in het kraambed.

Een wanhopige droefheid vervulde de ziel des vaders, die zich zoo op eens in al zijn verwachtingen zag te-leur-gesteld. Terneder gedrukt door den slag, die hem getroffen had, bekommerde hij zich weinig over liet onnoozele kind, dat hem niet slechts, als een levend aandenken, den droevigen dood zijner beminde gade bestendig herinnerde, maar ook door zijn kunne de vergoeding niet aanbood, welke alleen in slaat ware geweest hem bij haar gemis eenigen troost te verschaffen. Ja, de kindsheid der arme Madzy ware beroofd geweest van de noodigste zorgen, had niet een bloedverwante van hare moeder, die bij do bevalling was tegenwoordig geweest en de Vrouwe van Dekama in haar uiterste had bijgestaan, zich het hulpelooze schepseltje aangetrokken. Deze liefdadige vrouw was Sybe llatlinga, de gade van Juwe van Adeelen. Medelijden opvattende met den deerniswaardigen toestand van het verschoven weesje, verzocht zij als een gunst van Dekama om zijn dochterlje niet zich naar Adeelastins te mogen nemen, onder belofte van voor haar eerste opvoeding te zullen zorg dragen: en Dekama, aan wien het gezicht van het kind meer en meer onverdraaglijk was geworden, stond dit, verzoek vol vaardig toe.

Sybe van Adeelen betoonde zich het haar geschonken vertrouwen volkomen waardig, door de teedere zorgen, welke zij aan het aanvallige wichtje besteedde, waarvoor zij al spoedig een moederliefde opvatte en betoonde, schier gelijk aan die welke zij toedroeg aan haar eenigen zoon Seerp, een knaap, ongeveer tien jaren ouder dan Madzy. Recht in zijn schik, dat moeder hem een zusje had medegebracht, waarom hij lang in kinderlijken eenvoud liad gemaald, hechtte hij zich terstond aan het kleine meisje.

DE ROOS VAN DEKAMA.

droeg voor haar mefirmalen waakzame zorg -wanneer zijn moeder afwezig was, achtte zich gelukkig, wanneer hij de eerste schreden van het lieve- kind bestieren mocht, en verliet niet zelden zijne spelen om bij het wiegje te zitten en aan zusje Madzy de zoetste woordjes, die hem in den zin kwamen, te laten nastamelen.

Ook Juwe van Adeelen had zijn aangenomen dochtertje lief; misschien even zooveel als zijn vrouw, en iets minder dan zijn zoon, met wien hij het meest ophad, en wel om de eenvoudige reden, dat deze de eenigste was van de drie, die hem op zijn jacht- en vischpartijen kon verzeilen. Builen deze genoegens en die van de daarmede in verband staande drinkmalen, was de goede man toch onvatbaar voor eenige genieting; en de oogen-blikken, welke hij rustig en in den huiselijken kring op zijn stins doorbracht, waren zoo zeldzaam, en hij bevond zich bij die gelegenheden zoo misplaatst, dat men hem daar minder als den lieer des huizes dan wel als een gastvriend beschouwde. Hij liet dan ook zijn echtgenoot volkomen vrij, zoowel in de bestiering van haar huiselijke zaken als in haar beschikkingen omtrent Madzy: — en zeker had hij zijn vertrouwen nimmer beter kunnen plaatsen.

Onder de waakzame oogen der edele Vrouw bracht de telg van Dekama. de dagen barer kindsheid allergelukkigst door, teeder gehecht aan haar pleegmoeder, en ook aan baar grooten broeder Seerp, gelijk zij hem noemde; hoewel zij met dezen laatsten, naarmate zij in jaren klommen, somtijds onaangename tooneelen had, door zijn hoofdigen en eigenzinnigen aard veroorzaakt; want, zoolang hij met haar gesold had als met een klein kind, dat hem nimmer tegensprak, had zij nooit iets van hem te lijden gehad; maar naderhand ging het tusschen hen als met Alexis en zijn zusje, volgens het bevallige gedichtje, dat wij tol motto van dit hoofdstuk hebben gebezigd. Daar echter Madzy zachtzinnig en inschikkelijk van aard was, en bij alle oneenigheid dadelijk toegaf, was de vrede doorgaans spoedig hersteld en de smart ras vergeten ; — en welke zijn de onaangenaamheden, welke de kindsheid niet spoedig voorbijziet?

Het duurde ongeveer tien jaren, eer Dekama, die intusschen, als der waereld en hare vreugde afgestorven, zijn treurige dagen op zijn erfgoed had doorgebracht, zich herinnerde, dat hij nog een dochter op Adeelastins in leven had: en verveeling of nieuwsgierigheid, meer dan ouderliefde, dreven hem derwaarts. Doch helaas! het onvoorbereide meisje rukte zich los uit de armen van den somberen, zwarten edelman, die haar omhelzen wilde, en zocht haar toevlucht aan den hals van haar pleegmoeder.

Deze ontmoeting was weinig geschikt om aan Dekama meerdere teederheid voor zijn dochter in te boezemen. Hij verkropte eclifer zijn spijt, uit aanmerking der erkentenis welke hij aan

DE ROOS VAN DEK AM A.

»

Sybe verschuldigd was; maar hij eischte zijn kind niet terug, tot groot genoegen der edele vrouw, die het ongaarne gemist zoü hebben op een tijd, dat het in staat begon te worden de haar bewezene diensten te beloonen. Daar-en-legen schepte hij, gedurende het kort verblijf dat hij op Adeelastins maakte, genoegen in den omgang met den jeugdigen Seerp, die nu de jaren bereikt had, waarop hij de waereld in kon treden, en wiens hooghartig karakter veel overeenkomst met het zijne had. Dekama bemerkte weldra, dat de opvoeding van den jongeling in vele opzichten verwaarloosd was, daar deze op de stins en onder de leiding zijns vaders weinig gelegenheid had gehad om zich in het meer edele gedeelte der ridderlijke oefeningen bekwaam te maken. Hij stelde daarom aan den ouden Adeelen voor, dat Seerp hem naar Deka-mastins zoude vergezellen om hem tot schildknaap te verstrekken en onder zijn opzicht aan te leeren wat hem nog ontbreken mocht; — door welke dienst hij, gelijk hij zich uitdrukte, de handelwijze der Adeelens jegens zijne dochter hoopte te vergelden. Deze voorslag klonk in den beginne vrij onwelkom in de ooren van Juwe, die niet gaarne een zoo wakkeren jachtgezel als zijn zoon wilde missen; doch op aandrang, zoowel van den knaap zeiven, die, volgens den aard der jeugd, naar verandering haakte en wien hel in de zisl griefde, dat ieder zijner tijdgenooten hem in bekwaamheid vooruit was, als van de verstandige moeder, die het voorbeeld van haar echtgenoot hoogst gevaarlijk achtte voor den jongeling, gaf de oude man toe, en Seerp volgde Dekama'op de stins van dezen, waar hij zich al spoedig in alle ridderlijke oefeningen zoodanig volmaakte, dat hij in staat was, om, gelijk wij gezien hebben, met eer op een steekspel te verschijnen. Maar behalve de uiterlijke bekwaamheden, welke hij van Dekama overnam, zoog hij ook van dezen, gelijk wel Ie verwachten was, al de vrijheidsademende denkbeelden en al den nationalen trots in, welke den ouden Edelman kenmerkten en, als het meestentijds gaat, door zijn kweekeling nog overdreven werden.

Dit duurde zoo tot den dood van den ouden Juwe van Adeelen, die na verloop van een drietal jaren op een jachtpartij overleed aan de gevolgen van een twist, uit een beuzelachtige omstandigheid ontstaan: namelijk over het aanleggen van het vuur. Eeni-gen der Edelen, die de Schieringer-partij waren toegedaan, hadden namelijk het vuur boven de brandstoffen gelegd, iets hetgeen de Vetkoopers, die gewoon waren, zich te onderscheider door de turven boven het vuur te leggen, niet wilden gedoogen. De kortelings nog vrolijke jachtgezellen, door den drank verhit, trokken hun dolken en zwaarden; Juwe. ofschoon van een vteedzamen aard, zag zich genoodzaakt partij te kiezen en ontving in hel gevecht een doedelijke wonde. Seerp keerde op het bericht van

DE ROOS VAN DEKAMA.

dit voorval naar zijn slins, om van zijns vaders erfgoed bezit te nemen en zijn dood te wreken. Weldra toonde hij, dat de leden van zijn geslacht aan hetn geen zoo gemakkelijk stamhoofd, noch de eigengeërfden uit den omtrek een zoo toegevenden buurman hebben zouden als zijn vader geweest was. Zijn eerste daad was, zijn krijgsknechten uit te rusten, de moordenaars zijns vaders op hunne stinsen te overvallen en hen van 't leven te berooven. Deze doodslag werd wel gezoend; maar niet zonder dat een aanzienlijk gedeelte der landgoederen van Adeelens vijanden in zijn bezit verbleven: terwijl zijn stoute daad hem een grooten naam gaf bij zijn partij en hem trotscher en hooghartiger maakte dan ooit. De zachte vermaningen zijner moeder en de zusterlijke raadgevingen van Madzy hielden hem echter eenigszins in toom, en beletteden althans voor eenigen lijd, dat Adeelen zich in nieuwe twisten stak. Intusschen zag de edele vrouw de toekomst donker in, en voedde niet ten onrechte de vrees, dat wanneer zij eens haar echtgenoot in het graf zoude gevolgd zijn, haar zoon, bij gemis van goeden raad en leiding, zich geheel aan de inspraak van zijn heerschzuchtifcn aard zou overgeven. Haar vurigst verlangen, hetwelk zij rneer dan eens bedektelijk uitte, was daarom, dat Madzy, wier juist oordeel, uitmuntend verstand en zachte inborst haar tot zulk een taak volkomen in staat stelden, Seerp eenmaal, wanneer zijn moeder kwam te vallen, tot leidsvrouw en gezellin op 's levens pnd verstrekken mocht. Madzy, die nimmer eenig jongeling dan Seerp had leeren kennen, en hem een zus-terlijne genegenheid toedroeg, leende geen afkeerig oor aan de wenschen, door haar weldoenster gekoesterd, en gewende zich als van zelve aan het denkbeeld van op Adeelastins haar dagen aan de zijde des Buchtheers te blijven doorbrengen. Wat dezen betrof, hij beschouwde haar nog te veel als een kind, dan dat hij er om gedacht zoude hebben, haar in goeden ernst zijn hof te maken; hij behandelde haar, gelijk hij altijd gewoon was geweest, zeer uit de hoogte; maar hij deelde niet-te-min in den wensch zijner moeder; want hij voorzag, dat Madzy een aardig lief vrouwtje zoude worden, en de gedachte streelde hem, dat de bezittingen van de rijke erfgename der Dekamaas hem eenmaal tot den vermogendsten der Friesche Edelen zouden maken en hem in staat stellen, een overwegenden invloed op zijn landge-nooten uit te oefenen, en hen tot afschudding van het Holland-sche juk te nopen.

Do stille leefwijze, welke Madzy sinds haar eerste kindsheid op Adeelastins geleid had, moest eindelijk ophouden. De Vrouwe van Adeelen, welke sedert eenige jaren de beginselen eener teringziekte had onder de leden gedragen, voelde haar einde naderen. Op haar sterfbed gaf zij nog voor 't laatst haar innig

DE ROOS VAN DEKAMA.

verlangen te kennen, dat Madzy eenmaal haar zoon zoude huwen: en toen het diep ontrccrde meisje door aandoening werd belet haar te antwoorden, legde zij de handen der twee wezens, welke zij boven alles bemind had, in elkander, en ontsliep zonder smarten, de zalige gedachte met zich nemende, dat zij een brave gade voor haar zoon had opgekweekt.

Toen Sjoerd Dekama kennis van het sterfgeval bekwam, zag hij wel in, dat hij niets anders doen kon, dan de zoolang door hem verwaarloosde dochter bij zich in te nemen. Hij zond zijn ouden slotvoogd om haar af te halen; en zij kwam tot hem, een vreemdeling in het huis baars vaders. Wel was deze innerlijk trotsch op zijn dochter, toen hij zag, hoe schoon en beminnelijk zij was geworden; maar sedert zoolang was zijn stins door geen vrouwenvoet betreden geweest, dat hij moeite had, haar die gemakken te verschalïen, welke haar kunne en staat vereischten: zoodat zij een weinig genoeglijk leven sleet, alleen in het gezelschap van iemand, die den omgang met vrouwen geheel was afgewend. In den beginne kwam, wel is waar, Seerp haar nu en dan bezoeken en eenige verscheidenheid in haar eentonig leven brengen; doch daar deze eerlang met de monniken van Lidlnm in een heftigen twist geraakte, die hem zijn huwelijksvoornemens voor een wijl deed uit het oog verliezen, werden die bezoeken weldra meer schaarsch en hielden eindelijk geheel op.

Dan, ook de tegenwoordige toestand van Madzy moest van korten duur zijn. Dekama stierf, eer nog het jaar ten einde was, aan een aanval van beroerte, welke men toeschreef aan de woede waarin hij geraakt was, bij het vernemen, dat Staveren en nog twee Friesche steden de laagheid hadden gehad, den Graaf van Holland als haar Heer te huldigen. Bij zijn uitersten wil droeg hij de voogdij over zijne dochter op aan den Heer van Aylva, zijn krijgsmakker en wapenbroeder in vroegere jaren, en den eenigen man bijna, wiens gezelschap hij nog in de dagen zijner afzondering had willen dulden.

Aylva kwam naar Dekamastins, zoodra hij het verlangen van zijn overledenen vriend had vernomen. Madzy kende den Older-man niet persoonlijk; maar zij had hem meermalen door haar vader hooren prijzen, die hem een volkomen Ridder noemde, welke slechts een gebrek had, namelijk dat hij niet genoeg Fries was, 't geen Dekama aan de veelvuldige reizen en lange uitlan-digheid van Aylva toeschreef'. Weldra, bij de kennismaking met haar voogd, die haar nu meermalen ter regeling en bestiering van haar erfgoed bezoeken kwam,, leerde zij zijn beminnelijk en edel karakter ook bij ondervinding kennen en waardeeren, en met een soort van verwondering ontdekte zij, dat er nog een ander slag van menschen bestond, dan haar vader of de Adee-

DE ROOS VAN DEKAMA.

lens. Zij hoorde nu niet meer op allen vreemden landaard schelden, noch uitsluitend djtgene prijzen, wat louter Friesch was: zij hoorde van gewoonten en gebruiken spreken, waarvan zij nimmer gedroomd had: en een beschaafden, wellevenden toon voeren, welke noch op het sombere huis van Dekama noch op Adeelastins immer gekend was. Het was dan ook zonder tegenzin, dat zij het aanbod aannam, haar door Aylva gedaan, om eenigen tijd op zijne stins te komen doorbrengen en aldaar zijne zusters gezelschap te houden, terwijl het huis haars vaders eenige herstelling en vertimmering onderging, die door langdurig verzuim hoogst noodig waren geworden.

Het was daar, in haar nieuw verb'ijf, dat zich de uitmuntende begaafdheden, welke zij van de natuur ontvangen had, geheel ontwikkelden. De twee zusters van Aylva, jonger dan hij, doch oud genoeg om Madzy door haar voorbeeld op te leiden, verschaften haar een even genoeglijk als leerrijk gezelschap. Beiden waren niet slechts in alle vrouwelijke handwerken, maar ook, hetgeen te dier tijd zeldzamer was, in zang en snarenspel bedreven; en Madzy maakte van haar onderricht zulk een nuttig gebruik, dat zij weldra haar meesteressen voorbijstreefde. Bovendien werd de stins van Aylva niet zelden bezocht door welkome gasten, die zoowel door den gullen en aangenamen omgang des Oldermans als door de schoonheid en begaafdheden van het beminnelijke drietal werden derwaarts gelokt, en de Roos van Dekama (want deze naam, haar door een reizenden minnezanger gegeven, was haar sedert bijgebleven) bracht, in die gestadige afwisseling van vrolijke en belangrijke gezelschappen, de schoons dagen barer jeugd op de aangenaamste wijze door.

Ondertusschen had Seerp van Adeelen met de monniken van Lidlum vrede gesloten, waartoe hem, gelijk wij vroeger gezien hebben, de welsprekendheid van vader Syard genoopt had; de verstandige kloosterling had hem van zijn zwakke zijde aangetast, door hem te verhalen, hoezeer de Hollanders juichten over de inwendige tweespalt, die Friesland verdeelde. Adeelen begon nu weder aan Madzy te denken en zich te verwijten, dat hij haar eenigen tijd verwaarloosd had. Daar hij echter zijn huwelijk met haar als een vastgestelde zaak beschouwde, aan wier voltrekking geen twijfel wezen kon, deed hij, bij zijn eerste bezoek op de stins van Aylva, geene de minste moeite om zijn achteloos gedrag te vergoêlijken, of verschoning aan Madzy, welke hij nog altijd als een kind aanzag, af te smeeken. Wat haar betrof, zij had, wij moeten het gulweg bekennen, in den laatsten tijd weinig aan hem, ofschoon dagelijks aan zijn goede moeder, gedacht: zij zag hem niit terug met dat oog van eerbied en vrees, waarmede zij vroeger gewoon was geweest hem te aanschouwen. Hij was voor

DE ROOS VAN DEKAMA.

haar niet langer de Burchtheer vau Adeelastins, zooveel ouder dan zij; maar eenvoudig een onhoffelijke, ruwe land-edelman, die nog veel te leeren had, eer hij geschikt ware om haar hart te winnen. Zij behandelde hem echter, uit oude betrekking, met minzame vertrouwelijkheid; maar als Adeelen over hun aanstaand huwelijk sprak, kwam zij altijd met de verontschuldiging voor den dag, dat zij nog veel te jong was om daaraan te denken.

Hij kon zich echter over dit antwoord niet beklagen; want hij zag, dat het geene loutere uitvlucht was: daar zij verscheidene andere edele Friezen, die de rijke erfdochter der edele Dekamaas ten huwelijk waren komen vragen, ronduit had afgeslagen, en hem herhaaldelijk verzekerde dat zij bereid was, do hoop eenmaal te verwezentlijken, door zijn moeder gevoed.

Aldus stonden de zaken, toen de gebeurtenissen te Staveren plaats vonden, welke aanleiding gaven, dat in den weerstal of de landsvergadering der Friezen tot het zenden van afgevaardigden besloten werd, waarbij men zich op de drie personen bepaalde, in deze geschiedenis genoemd. De keus der geestelijke Heeren viel natuurlijk op den Abt van Sint-Odulf; daar deze als een nabuur der inwoners van Staveren het meest bij de zaak belang had, en het best in staat was het gebeurde te beöordee-len. Oostergoo benoemde Aylva, die, wegens zijn aanzienlijke bezittingen en als Olderman van Leuwarden, in dat gewest een uitgebreiden invloed had. Westergoo koos Adeelen, zoowel om zijn koninklijke al komst, welke hem zelfs onder de vrije Friezen een aanzien gaf, dat hij anders niet zoude hebben gehad, als om het ontzag, dat men voor zijn macht en wakkere daden gevoelde.

Adeelen, bezorgd dat Madzy in de afwezigheid van Aylva zonder bescherming zoude achterblijven, en wellicht ook de hinderlagen duchtende, welke, 't zij door dezen of genen minnaar, 't zij door een geheimen vijand zouden gelegd kunnen worden, drong bij Aylva aan, dat hij haar met zich op de reis naar Holland zoude nemen; tevens echter zijn verlangen te kennen gevende, dat zij zich aldaar zoo min mogelijk vertoonen zoude. Aylva had er niets tegen om aan het eerste gedeelte van dit verzoek te voldoen, hoezeer het hem leed deed dat zijn zusters, welke in den tusschen'.ijd gehuwd waren, haar niet zouden kunnen vergezellen; — maar hij bekende, de reden niet in te zien, waarom hij aan Madzy die vermaken zoude ontzeggen, welke een tijdelijk verblijf in Holland haar kon opleveren, en waarop iemand van haar kunne en leeftijd billijk mocht aanspraak maken. Madzy echter nam alle zwarigheid weg, door te verklaren, dat, zoo zij medeging, zulks alleen zoude wezen, om haar voogd op reis de noodige oppassing en dienst te bewijzen, waaraan hij gewoon was, en dat zij niet verlangde zich in 't openbaar te vertoonen om aan de

DE ROOS VAN DEKAMA.

Hollandsche Jonkvrouwen tot een voorwerp van spotternij te verstrekken: — en het was onder deze voorteekenen dat de reis werd ondernomen.

Dan, de goede Madzy had niet nagedacht, dat deze reis zou dienen om haar voorwerpen te leeren kennen, en zaken uit een oogpunt te doen zien van welke zelfs de gesprekken met haren voogd haar nog geen denkbeeld hadden kunnen geven. Zij vond zich, zonder zelve te weten hoe, op eenmaal als een twistappel aan het hof des Graven- geworpen, gevleid, bewonderd en benijd. Zij had de zoete taai gehoord van Ridders, bij wie Adeelen evenmin te vergelijken was als de ruwe goedendag des huismans bij den cierlijken pronkdegen met Damasceensch lemmer des Edel-mans, en hoe nederig ook en ingetogen, zij was eene vrouw, en had niet zonder eenig behagen haar lof in hoofsche taai hooren uitspreken door den mond eens Graven van Holland en zijner Edelen, en haar hart sloeg harder wanneer zij zich den wakkeren Deodaat voorstelde, met zijn helderen, vriendelijken oogopslag, met zijn zachtaardig voorkomen, dat zoo vreemd afstak tegen zijn onweèrstaanbaren moed, met zijn innemende stem, bevallige manieren en heusche handelwijze ten haren opzichte.

„Maar wat baat dit alles ?quot; dacht zij, terwijl Sytsken haar hoofdtooi in orde bracht: „het zoude in dien Deodaat, die wellicht niets anders dan een ten hove gewone beleefdheid jegens mij in acht genomen heeft, een dwaasheid zijn, mij te beminnen: en in mij een nog veel grooter dwaasheid, zijn liefde aan te hooren. Geen uitlander als hij zofi in Friesland als de echtgenoot van Madzy Dekama geduld worden; en mijn goede naam ware voor eeuwig verloren, indien ik mijn land verzaakte om een vreemdeling zonder fortuin of afkomst te volgen. Neen, zoo ik immer rust en geluk wil smaken, het is voor mij slechts in het land mijner vaderen te vinden: en gelijk de zwaluw slechts nestelt aan het dak waar zij uitgebroeid is, en niet met den vink naa.' vreemde luchtstreken reist, zoo mag ook de Friezin alleen in Friesland haar gade vinden.quot;

ZESTIENDE HOOFDSTUK.

Adu..^a ü alleen de bion van al uw riantn;

Hy zette, razende van minnenijd en smart,

Om 't missen van zijn prooi, zyn' vriend een dolk op 't nario Van Merken. Louize ü'A/lsc.

Het maal, dat up 's Gravou jacht•erbïijf was aaiigerecfet, 0«-loofde al de feesten, weike iot dien tijd in Holland gsgavew

K. w. III. Ij

DE ROOS VAN DEMAKA.

waren, in pracht en rijkdom te overtreffen. Daar het weer, hoe ongestadig anders hier te lande, sedert een geruimen tijd zoo aanhoudend gunstig was, als of het voor de feestvieringen ware uitgekozen geweest, had men zonder eenige moeite de toebereidselen op de Vogelesang kunnen maken. Vermids het jachthuis te klein was om de genoodigden te bevatten, waren er ter zijde van het gebouw verscheiden tafels aangerecht van een aanzienlijke lengte, omringd van banken, die wel uit ruw hout samengesteld, maar met cierlijke kussens overdekt waren. Op en om die tafels waren al de fraaiigheden ten toon gesteld, welke de kunst in die eeuw bekwaam was op te leveren. Zoo prijkten hier, in stede der plateaux van lateren tijd, twee gansche kasteelen op tafel, met hun schansen en torens, van welke de banieren des Graven waaiden en waar binnen zich een deel hoornblazers bevonden, die gedurende den maaltijd het gezelschap op hun muziek moesten onthalen. Zoo stonden er onder de hooge linden rijke dressoi-ren of aanrechltafels, waarop blinkende vazen en kannen en koelvaten van allerlei vorm en metaal pronkten, en welke, vreemd genoeg, door tamme beren werden bewaakt, die geleerd hadden, bij de aankomst der gasten, de spietsen, waarmede zij gewapend waren, ter aarde te buigen. Maar, wat de meeste bewondering verwekken moest, waren drie nagemaakte olifanten, zoo groot als in 't leven, maar welke de dorpschilder, die waarschijnlijk nooit deze dieren gezien had, ter eere van 's Graven blazoen, met roode gele en zwarte strepen had beschilderd. Uit den snuit des eenen vloot Rijnwijn; de tweede gaf Franschen witten wijn, en de middelste bypocras. Nog merkwaardiger wat de kunst betrof, doch minder belangrijk in de oogen der gasten, was een boom, die midden op de tafel stond en alle mogelijke vruchten droeg, deels natuurlijk, deels nagebootst, en in wiens gouden bladeren kunstig gemaakte vogeltjes, door verborgen werktuigen bestierd, met de vlerken klapperden en allerlei deuntjes floten.

Het was ongeveer zes uren na den middag, de tijd, waarop men gewoon was den tweeden maaltijd te nemen: de meeste gasten waren reeds verzameld en wandelden de bekoorlijke dreven op en neder, ofschoon zij die beweging niet behoefden om hun honger te scherpen. Zij hadden door het tornooispel van dien morgen verzuimd hun middagmaal te nemen, of te rampenee-ren, gelijk men het noemde, en benijdden de paarden, die in haastig opgeslagen noodstallen zich reeds vergasten mochten aan het versche gras, waar de ruiven mede gevuld waren, toen de Graaf met zijn hofstoet van Haarlem kwam aangereden. Zijn voorhoofd was somber, en hoewel hij zijn best deed om zich te bedwingen en zijn gasten met gulheid en wellevendheid te verwelkomen, ontging het echter niemand, dat hij zich in een onaangename luim bevond.

DE ROOS VAN DEKAMA.

De oorzaak hiervan lag in de tijdingen, welke hij dien dag uit het Sticht bekomen had. Ieder, die met de geschiedenis van ons land bekend is, weet, hoezeer de Graven van Holland er altijd en met reden op gesteld waren geweest, een Hollander, of althans een hunner bloedverwanten of leenmannen, op den Bis-schoppelijken zetel te zien, ten einde hun invloed op het Sticht te behouden en de anders zoo gestadige twisten tusschen Holland en Utrecht te voorkomen. Dit was ook het doel van Willem IV geweest en hij was daarin in zooverre geslaagd, dat hij Jan van Arkel, den zoon van een zijner machtigste vazallen, den myter had doen bekomen. Wij hebben reeds vroeger aangemerkt, hoe de nieuwe Bisschop weinig aan het oogmerk zijns beschermers had beantwoord. In den bloei der jaren, tegen zijn zin in den geestelijken stand gelreden, bovendien uit een hooggevoelend en trotsch geslacht gesproten, dat slechts noode iemand boven zich gesteld zag, had de fiere jongeling weinig lust gevoeld, aan den leiband des Graven een berooiden boel te beheeren en alleen in naam Bisschop te zijn, zonder het vermogen te bezitten om zijn waardigheid op te houden of zijn gezag te doen gelden, Het gevolg hiervan, de reis des Bisschops naar Grenoble, het lossen der aan Graaf Willem verpande sloten en al hetgeen verder gedaan was om diens invloed te verminderen, hebben wij reeds verhaald. Om dezen invloed te herwinnen had de Graal onderscheidene middelen in het werk gesteld, en, nu kort te voren, inzage der rekeningen van het Bisdom verlangd; maar het was juist na den afloop van het steekspel, dat een renbode hem een brief gebracht had van de Kapittels te Utrecht, waarbij hem die inzage glad af geweigerd werd. In de eerste opwelling van gramschap over dezen grievenden hoon had hij, zonder iemand raad te plegen, en alleen zijn drift gehoor gevende, terstond een ont-zeggingsbrief aan de stad Utrecht terug doen zenden: en het was de wrevel over dit voorval ontstaan, welke thans nog op zijn gelaat te lezen was.

Terwijl hij zich in deze gemoedsgesteldheid bevond en bestreden werd door de heftigste gewaarwordingen, welke slechts een nieuwe gelegenheid wachtende waren om uit te bersten, even als het kruit slechts een vonk noodig heeft om te ontbranden, naderde hem Adeelen, Madzy aan de hand geleidende en door zijn beide mede-afgevaardigden gevolgd. Een beter hoveling dan Adeelen zou de gefronsde wenkbraauw des Graven hebben opgemerkt, die zich nog sterker samentrok toen hij den Fries in 't oog kreeg; hij zou gevreesd hebben, den grammen leeuw te tergen, en een meer geschikte gelegenheid afgewacht hebbèn om tot den Vorst te spreken, maar Adeelen was er de ciars niet naar, om ziuh door een donker gezicht te laten afschrikken. Stoutweg deed hii

DE ROOS VAN DEKAMA..

een stap naar den Graaf, en hem Madzy voorstellende; „Heer Graaf, zeide hij; „gisteren had Madzy Dekama nog een vijftigtal vrijers, die het slechts voor de leus waren; heden heeft zij een bruidegom; maar die meent het goed. Ik zou u gisteren ons huwelijk reeds hebben aangekondigd,quot; vervolgde hij, de slem verhetlende, ten einde door Deodaat, die niet verre vandaar stond, gehoord te worden, „maar toen was ik nog niet zeker van mijn zaak; en het doet mij leed, dat ik, door een valschen waan misleid, de bedoelingen van dien Ridder daarquot; (op Deodaat wijzende) „heb miskend. Ik herstel hem in zijn eer, en beken, dat ik verkeerd deed, hem te hoonen; meer kan ik niet zeggen: heden heeft zij mij de toedracht der zaken opgehelderd en het is tusschen ons beiden beklonken. Zoodra wij in Friesland teruggekeerd zullen zijn, 't geen God geve dat spoedig plaats hebbe, gaat het huwelijk door.quot;

Deze aanspraak was, ja, door Graaf Willem ten einde toe aangehoord, maar niet zonder herhaalde teekenen van wrevel, toorn en ongeduld, welke Adeelen niet had opgemerkt. Toen deze echter had uitgesproken, kon de Graaf zich niet langer bedwingen. Het voorgenomen huwelijk van Madzy wierp weder een der door hem gevormde plans in duigen, dat namelijk, van een verbintenis tusschen haar en een zijner vertrouwde hovelingen : en de vrijmoedige taal van den Fries, welke Lij lot nu toe uil staatkunde en ridderlijke toegevendheid geduld had, was hem eindelijk ondraaglijk geworden. Ilij stampte driftig met den wandelstaf, dien hij in de hand had, op den grond, en toen den Fries met woedende oogen aanziende: „Bij Sint-Japik !quot; riep hij uit: „en zijl gij zoo zeker, lompe Fries! dat gij den dag van morgen beleven zult, om nu reeds een trouwdag te bepalen. Bij alle Heiligen, die Jonkvrouw is ouderloos en als zoodanig zijn wij als landsheer baar rechte en natuurlijke voogd: en niemand zal haar trouwen, die niet onze toestemming verzocht en verkregen heelt.quot;

Al de omstanders waren verbaasd en ontzet over dezen heiligen uitval: en Adeelen zelf, hoe weinig door woorden af te schrikken, was zoo uil het veld geslagen door de onverwachte wijze waarop de Graaf zijn toespraak had opgenomen, dat hij eenige oogenblikken stom bleef, en zonder te weten wat hij deed, met de linkerhand zijn sabelknop omvatte, als vreesde hij een dadelijken aanval.

Beaumont, die als des Graven goeden engel altijd aan zijn zijde stond, haastte zich, hem zachtjes in 't oor te fluisteren:

„Bedenk wal gij doet: wees bedaard, en herinner u, dat wij ons geene nieuwe vijanden op den hals behoeven te halen.quot;

Deze welmeenende raad diende slechts om olie in hel vuur te gieten: „De duivel hale alle bedaardheid!quot; riep de G.-aaf:

DE ROOS VAN DEKAMA.

„wat ben ik? wettig Heer van deze landen? of een speelba! in de handen mijner onderzaten? Wij hebben ons genoeg verlaagd; lang genoeg de plompe onbeschaamdheid van een vazal verdragen, die het er op toelegt, ons in 't aangezicht te beleedigen. Bij Sint-Japik! hadden wij ons ridderwoord niet gegeven, van het tweegevecht van morgen niet te zullen beletten, deze Seerp van Adeelen ware reeds lang in den kelder van ons huis in 's Hage geworpen.''

Adeelen, die zijn vrijmoedigheid inmiddels teruggekregen had, was op het punt van den Graaf een haastig antwoord toe te duwen, toen Aylva met een bedaarden doch vasten stap voor hem trad, en hem met de linkerhand afweerde.

„Graaf!quot; zeide hij: „zoo Seerp van Adeelen u heden morgen beleedigd heeft, ik ben er verre af, partij voor hem te kiezen en hem te verschonen. Maar wij konnen billijk verwachten, dat wij aan het hof des zoons van Willem den Goede, des meesters der Koningen, des volmaaktstrn Ridders van Europa, die gastvrijheid zouden zien betrachten, waarop wij als genoodigden en als de waardigheid van afgevaardigden bekleedende, welke bij alle beschaafde natiën in achting is, aanspraak vermeenden te kunnen maken. Daar dit echter het geval niet is, zoo zullen wij uwe Genade van een gezelschap ontslaan, dat hinderlijk schijnt geworden te zijn.quot;

De Graaf hoorde deze toespraak aan, zonder den Fries in de rede te vallen en zonder eenig blijk van ongeduld te geven, dan dat hij op den knop van zijn wandelstok beet, een bezigheid, waarmede hij voortging toen Aylva gesproken had, zonder dezen eenig antwoord op zijn rede te geven. Aylva was dan ook gereed met een buiging verlof te nemen, toen Beaumont tusschen beiden trad en hem weerhield.

„Blijf, edele Aylva!quot; zeide hij: „blijf, waardige Abt! u kunnen de woorden des Graven niet gegolden hebben, O mijn edele neef! deze edellieden, deze vrome Abt zijn uwe gasten. Laat hen niet vertrekken met een slechte herinnering aan uwe vorstelijke gastvrijheid.quot;

„Wij hebben hen niet gehinderd daarvan gebruik te maken,'' zeide Willem, op een hoogen toon: „doch het was tijd, dat zij een les ontvingen, hoe zich in onze tegenwoordigheid te gedragen. Onze Herauten hadden hen beter behooren te onderrichten.quot;

Dit gezegd hebbende, verwijderde hij zich met een haastigen tred en ging naar de Gravin, die zich, op ean geruimen afstand vandaar, in 't midden van een stoet van hooge genoodigden en adellijke Jonkvrouwen bevond. De meeste omstanders volgden den Graaf; maar zijn iaaisie woorden waren niet verloren gegaan, en de oude Waneukonins,, d e me gehoord, en ais ee»i zydelingsch

DE ROOS VAN DEKAMA.

verwijt had opgenomen, trad naar Adeelen toe en begon hem, op een half beleefden, half bestrafïenden toon, de les te lezen over zijn gedrag, terwijl Beaumont en Teylingen den Abt en den Olderman poogden over te halen, het feest niet te verlaten om een woord, dat den Graaf in drift ontvallen was.

„Gij moet weten,quot; zeide de oude Paypaert tot Adeelen, „dat het hoogst onbetamelijk en met alle gebruiken strijdig is, het woord tegen den Graaf te voeren, zonder daartoe alvorens verlof te hebben doen vragen door een Heraut, of, zoo er geen aanwezig is, door een van 's Graven schildknapen, of eindelijk, bij mangel van dien, door een dienstdoenden paadje. Geloof mij, Jonker! dat ik, die mijn waardigheid reeds bekleed heb onder Graaf Floris, die de minzaamste aller vorsten was, ja zelfs zoodanig, dat hij het slachtoffer zijner te groote goedheid werd, als iedereen weel: onder Graaf Jan den Eerste, die de zachtheid zelve was: onder Graaf Jan den Tweede, die alles deed wat in hem was, om de welwillendheid zijner onderzaten te winnen: onder Graaf Willem den Goede, wiens naam alleen genoeg zegt om aan te duiden wat hij was: dat ik, zeg ik, nimmer heb ondervonden, dat een van die edele Graven, wier zielen God genadig zij, ooit geduld heeft, dat een onderzaat, al ware hij een Baanderheer, onaangediend en ongevraagd het woord tot hem voerde, tenzij over tafel of aan 't spel, uitgezonderd alleen de magen van het Grafelijk Huis, als de Heeren van Brederode, van Voorne, van.....quot;

„Dat is alles schoon en goed,quot; zeide Adeelen, wien deze predikatie reeds sedert lang verveelde, maar die geen kans zag om er aan te ontkomen, zonder legen den ouden man, die hem bij de mouw hield, geweld te gebruiken; — te meer daar hij ingesloten was tusschen een drom Herauten, paadjes en hofbeambten, die zich vermaakten met zijn ongeduld en met den gewichtigen toon, waarop Paypaert de regels der hofetikette voordroeg: — „maar wij Friezen volgen liefst onzen eigenen weg en zeggen gaarne wat wij meenen en waar het ons best gelegen komt. Hoe dit zij, de Graaf zal over mijne woorden niet meer te klagen hebben.quot;

„Ja, waren het slechts uwe woorden,quot; hervatte de onverbiddelijke Wapenkoning: „maar gij hebt ook een zeer verkeerde daad gedaan, door uw bruid zelf aan den Grave voor te stellen. Zulks had behooren te geschieden door den voogd der Jonkvrouw, die haar alsdan had moeten toevertrouwen aan een Edelvrouw der Gravin, door welke zij vervolgens aan den Grave op eene door zijne Genade nader te bepalen wijze zoude zijn voorgesteld, waarop gezegde Jonkvrouw uwe bruid . ..

..Mijn bruid!quot;' riep Adeelen eensklaps uit: „ia! waar is zij? —

DE ROOS VAN DEKAMA.

gij spreekt van toevertrouwen.... maar ik vertrouw haar hier aan niemand toe.quot; — En degenen die naast hem stonden ter zijde schuivende, trad hij met drift buiten den kring en zag naar Madzy uit.

Deze was, bij de eerste uitbersting van 's Graven woede, een weinig teruggeweken, en vervolgens, toen Willem zich verwijderd had, en haar vrienden huns ondanks (gelijk wij gezien hebben) in diep gesprek gewikkeld werden, op een kleinen afstand blijven staan, zonder op dat oogenblik iemands aandacht tot zich te trekken. Terwijl zij zich dus alleen en in dien onaangenamen toestand bevond, waarin men verkeert, wanneer men zich van de zijnen afgescheiden en onder vreemden bevindt, zag zij op eens het hinderlijke van dien toestand nog vergroot door de onverwachte nadering van den bruinen beer, die deftig tusschen de Herauten en haar in kwam aangetreden. Dit ongure dier had zich waarschijnlijk op zijn post aan het dressoir verveeld en verkozen een wandeling op zijn eigen houtje te doen. Niet wel op haar gemak bij dit vreemd verschijnsel, week zij terug in een slingerpad, dat zich juist achter haar bevond: — een paar bedienden, die den beer waren achtervolgd, dreven hem met stokslagen weder naar zijn plaats: en toen zij het pad weder uit wilde komen, ontmoette haar aan den ingang Deodaat.

„Een enkeld woord!quot; zeide deze: „een enkeld woord, edele Freule! Ik gevoel, dat plaats noch gelegenheid geschikt zijn; maar nood breekt wet, en het is de laatste reize, dat ik u met mijne toespraak lastig wezen zal,quot;

„Ridder!quot; zeide Madzy, „ik ben de bruid van Seerp van Adee-len, en ik mag uwe taal niet aanhooren. Veroorloof mij, naar mijn voogd terug te keeren.quot;

„Een enkeld oogenblik slechts,quot; hernam Deodaat op een smeekenden toon: „het is, of de hemel zelf mij deze gelegenheid toe-schikt en mij voorschrijft, die niet ongebruikt te laten ontglippen. Bedenk, dat ik morgen-ochtend met uw bruidegom, den Fries, op dood en leven moet kampen.quot;

„Helaas!quot; zeide Madzy met een bevende stem: „ik weet het te wel! en kan niets dien strijd voorkomen¹?quot;

„Ziedaar, wat ik mij genoodzaakt vond, u te zeggen. De ziel

van uwen____ van Adeelen, is te trotsch om te buigen, dit is

mij bekend. Van zijne zijde is dus geen terugstap te verwachten. Wat mij betreft, gewillig gave ik mijn leven, eer ik de lans velde tegen iemand, wien ik heden eerst bemerk dat ü dierbaar is; doch het is niet voor mijne wraak alleen dat ik strijden moet: het is de zaak mijns meesters, die aan mijn arm, aan mijn eer #8 toevertrouwd; en ik ware in de oogen der geheele Ridder-Ichap onteerd, indien Ik mij niet in den kamp gedroeg gelijk

DE ROOS VAN DEKAMA.

het eenen braven Ridder betaamt. Wij moeten dus kampen; daar is geene mogelijkheid om zulks voor te komen.quot;

Madzy zweeg en sloeg de oogen neder. Haar hart bloedde; maar zij gevoelde, dat Deodaat gelijk had.

„Welnu!quot; vervolgde deze: „hiervan is het alleen dal ik u wilde overtuigen, opdat gij, zoo ik in 't strijdperk treed, het mij niet wijt, zoo ik mijn plicht als Ridder volbreng; en zoo hel noodlot wil, dat Adeelen door mij valt, haat mij dan Jonkvrouw! maar laat voor 't minst uw hart mij rechtvaardigen, en zeg dal ik niet anders kon handelen.quot;

„Zoo deze verzekering iets tot uw geluk kan toedoen....quot; zeide Madzy zuchtende.

„Het geluk en ik,quot; zeide Deodaat, „hebben afscheid genomen, sedert Adeelen u aan den Graaf heeft voorgesteld; — want waarom zou ik het u niet bekennen, Freule! ik bemin u! en is de zekerheid, dat ik, verwinnaar of verwonnen, geene hoop op uw bezit mag voeden, niet genoegzaam om mij voor mijn leven ellendig te maken ? Wee mij! dat ik nog moet trachten een vijand te vellen, door wiens handen ik liever om uwentwil zou vallen.quot;

Al sprekende waren zij het zijlaantje langzaam op en neder geloopen en bevonden zich door het kreupelhout aan de oogen der omstanders onttrokken. Deodaat had in de drift van zijn hartstocht de hand van Madzy gevat en zij had die niet teruggetrokken; want het bloed vloeide haar naar het hart terug en zij was buiten de mogelijkheid om eenige beweging te maken. Dat oogenblik van bedwelming duurde echter slechts kort.

„Om Gods wil, Ridder!quot; zeide zij: „laat mij gaan; het voegt mij niet, langer naar u te hooren; men heeft ons misschien zien gaan: men zal ons bespieden.... men heeft ons reeds bespied.quot;

En dit zeggende, gaf zij een angstigen, half gesmoorden kreet. Naast hen stond Reinout, doodsbleek, met gekruiste armen en het oog fonkelende van toorn.

Deze had, sedert hij zich van Deodaats ontrouw te hemwaart overtuigd hield, in dien staat van hevige gemoedsaandoenig verkeerd, waarin het verhitte bloed beide verstand en hart bedwelmt en den mensch zoowel onbekwaam maakt wel te gevoelen als wel te onderscheiden. Zijn wrok jegens zijn wapenbroeder was niet verminderd door de dubbele eer, welke dezen boven hem op het tornooispel was te beurt gevallen: — eene week vroeger zoude hij die hebben toegejuicht: thans was hem die een nieuwe spoorslag tot ijverzucht en wraak; want karakters als die van Reinout kennen geen middelweg tusschen liefde en haat: en zoo vurig hij te voren zijn vriend bemind had, zoo havig was hij thans op hem verbolgen. Iets later op het feest gekomen, had hij niets van de woordenwisseling tusschen den Graaf en Seerp

DE nnos VAN DEKAMA.

van Adeelen vernomen: maar hij had uit eenige losse uitdrukkingen der feeslgenooten verstaan, dat de schoone Friezin de bruid ware, zonder recht begrepen te hebben met wien: en toen hij het vorstelijke paar genaderd was, had hij deze woorden aan 's Graven mond hooren ontvallen:

„Dat meisje zal niet mat dien lompen Fries huwen: zoo Deo-daat morgen de overwinning behaalt, zal zij het loon zijner dap-derheid wezen, of in een klooster gaan.quot;

Dit gezegde was voor Reinout genoeg geweest. Woedend van minnenijd w?s hij Deodaat gaan opzoeken, om hem zijn vermeende ontrouw te verwijten, en hij had ter bekorting het laantje genomen, waarin zich zijn medeminnaar bevond. Zoodra deze hem gewaar werd, liet hij de hand van Madzy los en wilde spreken; maar Reinout schonk hem daartoe den tijd niet.

„Gij zult mij niet meer met schoonschijnende woorden bedriegen, listige verrader!quot; riep hij; „wal ik gezien heb is mij genoeg: maar hier is uw straf.quot; Eer nog deze woorden geheel waren uilgesproken, had hij zijn dolk getrokken en stootte dien Deodaat in den boezem.

De jongeling wankelde en viel. Met een ontzettende gil schoot Madzy toe, en ontving hem in haar uitgebreide armen, waarna zij, eene Unie ter aarde buigende, op de andere het hoofd des gewonden ondersteunde. Reinout had zijn dolk laten vallen en stond onbeweeglijk.

„Gij hebt welgedaan, broeder!quot; zeide Deodaat, op wiens gelaat zich de doodskleur reeds had verspreid: — „ofschoon het niet uwe hand had moeten zijn, die.... vlucht Rinaldino —

vlucht!____ het is mij zoet, zoo te sterven;quot; en zijn brekend

oog rustte op Madzy met innige liefde. Welda echter sloot het zich en zijn hoofd viel neder als dat eens dooden.

Reinout bedekte zich het gelaat met de beide handen: en toen, een vervaarlijken sprong nemende, verdween hij in het kreupelhout. Rijna in hetzelfde oogenblik kwam Adeelen te voorschijn, van eenige Edelen gevolgd.

„Voor den duivel!quot; zeide hij: „wat heeft dat te beteekenen? Een vreemdeling in de armen van Madzy!quot;

„Hulp! in 's Hemels naam!quot; riep deze: „hulp! hij sterft! zoo gij vrome lieden zijt, helpt! en houdt den moordenaar vast! hij is door het gindsche kreupelhout gevlucht.quot; — En bij het uiten dezer woorden wees zij in het boschje naar de zijde, welke Reinout was ingaan.

„Wie, wie is de moordenaar ?quot; vroegen terstond onderscheidene stemmen.

„Wie? wie? — Zijn vriend, zijn wapenbroeder, die zwarte Italiaan ?quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Reinout!quot; riepen allen in verbazing uit; en verscheidenen snelden het boschje uit om hem na te jagen.

„Ik ben hem wellicht dank verschuldigd,quot; zeide Adeelen, somber en bedaard, terwijl hij beurtelings de gelaatstrekken van Deodaat en die van Madzy, waarop een bijna gelijke bleekheid was verspreid, bleef beschouwen.

„Ilij is nu dood,quot; zeide Madzy, halfluid, op een toon van innige droefheid, niet zonder bitterheid was; „hij zal u geen minnenijd meer baren.quot;

„Madzy! mijn kind!quot; riep Aylva, die inmiddels met verscheidene gasten genaderd was: „bedenk waar gij zijt en wat gij doet;¹' en hij nam haar bij den arm om haar van dit treur-tooneel te verwijderen.

Maar in dit oogenblik sloeg hij zelf een oog op de bevallige, doch thans wezenlooze gelaatstrekken des jongelings, en een koude rilling, waarvan hij de oorzaak niet kon nagaan, doorliep zijn aderen. Schoon teêrgevoelig van aard, had hij den dood te dikwijls onder alle gedaanten voor oogen gehad, dan dat het gezicht van een lijk bij hem iels meer dan een gevoel van medelijden zoude hebben opgewekt; — doch hier bezielde hem een ongekende gewaarwording; het was, of de dolk van Reinout hem mede in 't hart getroffen had.

„Is er geene hoop meer?quot; vroeg hij, angstig op hel lichaam starende.

„Zou hij nog te redden zijn?quot; zeide Madzy, de gelegenheid haastig aangrijpende, welke haar nog een oogenblik toevens vergunde. Zij legde de hand op zijn hart en na eenige oogenblikken van gespannen verwachting riep zij uil: „God lof! het slaat nog: een arts! een arts!quot;

„Wat heelt er piaats gehad?quot; vroeg de Graaf, driftig het moordtooneel naderende: „is het die ellendige Fries, wiens dolk een mijner edellieden heeft durven zoeken?quot; En zijn vorschend oog ondervroeg beurtelings Beaumont en Adeelen.

Weemoedig schudde de eerste hel hoofd: „niet deze,quot; zeide hij, op Adeelen wijzende: „de moordenaar is gevlucht. Maar hel wordt tijd, dat lichaam naar een meer geschikte plaats te vervoeren.quot;

Men voldeed aan dit voorstel: twee edellieden beurden den ziellogenden Deodaat van den grond op, en droegen hem naar hel jachthuis, terwijl Beaumont het hoofd ondersteunde, en Aylva, door eene onwederstaanbare aandrift gedwongen, naast het lichaam bleef gaan, zonder de oogen van hel doodsbleek gelaat te kunnen afwenden. Al de overigen volgden of omringd™ hen met zichtbare blijken van deelneming. Adeelen alleen bleef ferug met Mad-zy, die, toen het lichaam was opgenomen, het betef van haai'

DE ROOS VAN DEKAMA.

toestand had terugbekomen, en snikkende was ter zijde getreden.

„Wel hoe!quot; zeide Seerp, zich voor haar plaatsende en haar met een hoonenden grimlach aanziende: „volgt gij het lijk van uw minnaar niet?quot;

„Seerp! gij zijt wreed!quot; was alles wat haar tranen aan Madzy toelieten te zeggen,

„Minder dan gij,quot; zeide Adeelen, „die, op den dag zeiven, dat gij mij trouw belooft, met een jongen lichtmis door het bosch gaat zwerven en mij door uw ontrouw het hart doorboort en erger wonden slaat dan uw boel ontvangen heeft. Ha! dubbelen dank ben ik dien Reinout verschuldigd, die mij zoo wél van pas gewroken heeft.quot;

„Gij behandelt mij onwaardiglijk,quot; zeide Madzy; „gij miskent mij en den edelen jongeling, die.....quot;

„Bloos niet, maar ga voorl! — Welnu! die edele jongeling?....quot; herhaalde Adeelen, op een bitsen toon, ziende dat de aandoening Madzy beletle voort te gaan.

„Nu, ja dan,*' zeide Madzy, haar vrouwelijke waardigheid geheel hernemende: „waarom gebloosd? Hij voedde voor mij een hopelooze liefde en kwam mij het laatst vaarwel zeggen. Ziedaar zijn eenige misdaad, zoo bet al eene misdaad was: de mijne was, hem aangehoord te hebben; doch kon ik minder doen voor iemand, die wellicht morgen sterven zoude.quot;

„Voortreffelijk!quot; hernam Adeelen: „verdedig hem nog.—Wal mij betreft, ik weet genoeg: herneem de trouw, die gij mij geschonken hebt, en uw ring daarbij: ik begeer hem niet meer.quot;

Dit zeggende trok hij den ring, dien hij van Madzy ontvangen had, van zijn vinger, verbrak dien tusschen de landen en wierp de stukken voor de voeten der ongelukkige maagd, waarna hij haar snel den rug toekeerde en zich verwijderde, haar alleen-latende in een gemoedsgesteldheid, die zich beter laat gevoelen dan beschrijven.

Deze daad van Adeelen, of liever de beweging, waarmede bij die volbracht had, was niet zonder getuigen gebleven. De Gravin, verscheidene van hare aanzienlijke gasten en de stoel van edel-vrouwen en julfers. die haar vergezelde, waren juist langs dezen weg komen aanwandelen om iets naders omtrent de ware toedracht der zaak te vernemen, en hadden aan Adeelens gramstorige bewegingen en aan Madzys bedrukte houding reeds half geraden, wat er gaande was.

„Het schijnt ons toe,quot; zeide de Gravin, „dat die bruigom zijn bruid niet zeer tevreden verlaat.quot;

„Mij dunkt,quot; zeide Oda van Wassenaar fluisterende tegen hare vriendinnen, „dal hij niet kwalijk tevreden zijn moet, nu men hem ■net, eenen slag van een medevrijer en van een doodvijand ontslaat.quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Ftvei Oda! kunt gij nog spotten met den dood van dien goeden Deodaat,quot; zeide Ottilia, met tranen in de oogen.

„Ik beklaag den armen Ridder van ganscher harte,quot; hernam Oda: „doch mijns bedunkens is die Friesche Roos nog meer te beklagen, die, op eenen dag, haar eenen minnaar vermoorden ziet, door haar bruidegom verlaten wordt en misschien haar derden vrijer ziet onthoofden.quot;

„Zou hel dan wezentlijk Reinout zijn,quot; vroeg Ottilia, „die zulk een laagheid begaan heeft¹?quot;

„Noem het geen laagheid,quot; viel Oda in: „waarlijk, ik zoü iemand wel liefhebben, die mij genoeg beminde om zijn oudsten en trouwsten vriend aan zijn liefde op te offeren. Daar zoü geen van onze Hollandsche edelen, die karnemelk voor bloed in de aderen hebben, ooit toe komen.quot;

„Goddank neen!quot; zeide Ottilia: „gij zijt afschuwelijk, Oda! en ik spreek u heden geen vnord meer toe.quot;

„Gij hebt gelijk,quot; zeide Oda: „ga liever die Friesche nuf opbeuren, die eergisteren-avond zooveel spels maakte en nu te kijken staat als een boeremeid, die haar eieren over den weg heeft laten vallen.quot;

Ottilia volgde dezen raad, of liever, de inspraak van haar medelijdend hart. De Gravin was Madzy voorbijgetreden, zonder schijnbaar eenige acht op baar le slaan; want de omstandigheden der verwonding niet volkomen wetende, en vermeenende, dat Madzy wel schuldig zijn kon, wilde zij hare waardigheid niet te kort doen door zich met haar in te laten. Ottilia daar-en-(egen, altijd genegen het beste van iemand te denken, bleef achter, trad naar de arme verlatene toe, nam haar bij de hand en deed haar de weinig romaneske, doch in deze omstandigheden zeer natuurlijke vraag, of zij niet doodelijk ontsteld was en of zij reeds iets gedronken had.

„Ik ben vermoeid,quot; zeide Madzy, die haar knieën onder haar voelde knikken: „ik wilde, zoo mogelijk, wel een oogenblik neerzitten.quot;

„Neem mijn arm,quot; zeide Ottilia: „en leun op mij: wij zullen ons ginds op dat bankje neêrzetten, en Zvveder zal u wat te drinken brengen, niet waar Zweder?quot;

Zweder was een neefje van Ottilia en diende ais paadje bij de Gravin. Zoodra hij het verzoek zijner tante vernomen had, snelde hij als een pijl uit den boog vooruit om eenige verversching te halen, terwijl de beide Jonkvrouwen langzaam naar het bankje traden.

Met die hofielijke bescheidenheid, welke het kenmerk is van een goed hart en eeii goede opvoeding, weêrhield Ottilia zich, in spijt barer nieuwsgierigheid, de bedrukte Madzy door eenige vraag

DE ROOS VAN ÜEKAMA.

Ie kwetsen, nam zwijgend met haar op de tuinbank plaats en drong haar iets te gebruiken van het water, dat Zweder had aangebracht en waarin de knaap, die door zijn post gewend was vrouwen te bedienen, eenige droppelen van een meer geestrijk vocht gemengd had.

Na haar dank op hartelijke wijze te hebben geüit, gaf Madzy haar verlangen te kennen om huiswaarts te keeren, en vroeg of er niet iemand aan den Heer van Aylva kon gezonden worden om hem te verzoeken haar derwaarts te geleiden.

„Ik zal mij gaarne met deze boodschap belasten,quot; zeide Zweder: „ofschoon het mij altijd aangenamer ware de tijding van uwe komst dan van uw vertrek te brengen.quot; — Onder het doen dezer hoffelijke betuiging, welke hij met al den zwier eens volslagen hovelings uitbracht, deed hij op een bevallige wijze zijn toppermuts een halven cirkel in de lucht beschrijven en verwijderde zich. Dan, naauwlijks ter halver wege gekomen, ontmoette hij de Gravin, die met haar gevolg van haar ontdekkingsreize terugkwam, in druk gesprek met Beaumont. Hij bleef dus staan en wachtte eerbiedig af dat de stoet voorbij was getrokken.

„Hebt gij een boodschap, knaap ?quot; vroeg de Gravin, zijn houding opmerkende.

„Ik ging den Heer van Aylva het verlangen der Jonkvrouw van Dekama overbrengen: zij wenscht te vertrekken.quot;

„Ik wil het gaarne gelooven,quot; zeide Beaumont, de schouders ophalende: „maar dat zal nu niet gaan, vrees ik.quot;

„Jonkvrouw! vroeg intussclien Ottilia aan Madzy: „wilt gij niet op een meer afgelegene plaais gaan zitten ? Ik zie den hofstoet aankomen.quot;

„O ja!quot; antwoordde Madzy, opstaande en haastig haar arm nemende: „laten wij ons verwijderen.quot;

Maar reeds had zich een der edelknapen van den stoet afgescheiden en de wijkende jonkvrouwen ingehaald.

„De Heer van Beaumont verlangt u te spreken. Freule!quot; zeide hij tot Madzy.

Deze gevoelde op die taal een trilling, welke haar geheele gestel in beweging bracht, en werktuiglijk volgde zij, aan den arm harer geleidster, den bode van Beaumont.

De Gravin, nu beter onderricht en, hoewel nog niet zeker van Madzys onschuld, echter iets dat naar medelijden zweemde met haar gevoelende, begreep het nu veilig te kunnen wagen om haar toe te spreken: en na eenige weinige onbeduidende vragen, waarop Madzy naauwlijks in staat was antwoord te geven, zeide zij;

„De Heer van Beaumont heeft iets met u te verhandelen, weshalve wij u zullen verlaten. Jonkvrouw van Naaldwijk! wij

DE ROOS VAN DEKAMA.

hebben u gemist. Uwe plaats is bij ons, zoo wij ons niet bedriegen.quot;

Ottilia kleurde en zuchtte, en met moeite een traan verbergende, die haar bij dat openbaar verwijt in de oogen schoot, ■wilde zij zich weder bij den hofstoet voegen; doch Madzy hield haar hand tusschen de hare vast.

„Ik dank u,quot; zeide zij: „gij voor 't minst weet medelijdend te zijn. Madzy Dekama zal u nooit vergeten. O! bloos niet en laat het u niet smarten, vriendelijk jegens mij te zijn geweest. Een enkele traan, om mijnentwille gestort, zal u in uw ouderdom zoeter herinneringen geven dan al de hofgunst u bieden kan.quot;

Hier liet zij de hand van Ottilia varen: en geroerd en verlegen trad de Jonkvrouw van Naaldwijk tusschen hare gezellinnen terug.

„Welnu,quot; voegde haar Oda toe: „hebt gij u de fraaie predikatie wel in 't hoofd geprent, die ons dal Friezinnetje in 't bijzijn der Gravin heeft opgedischt?quot;

Beaumont had intusschen Madzy met de hem zoo eigene minzaamheid bij de hand genomen: en zoodra de hofstoet zich verwijderd had, vroeg hij haar op een vriendelijken toon, hoe aij het had. Madzy dankte hem voor zijn deelneming en gaf op hare beurt haar verlangen te kennen om zoo spoedig mogelijk met haar voogd te vertrokken.

Beaumont hield zich, of hij haar niet begreep; en van onderwerp veranderende, verhaalde hij haar, dal de wond van Deodaat onderzocht was, en dal men, iw afwachting van den wondheeler, om wien men gezonden had, er een doek met olie van hertshoorn op had gelegd, welk middel door den eerwaarden Abt van Sint-Odulf als hoogst weldoende was aangeprezen. „De wond,quot; voegde hij er bij, „is diep ; maar men vleit zich nog, dat er geene edele deelen geraakt zijn.quot;

Madzy gevoelde zich opgebeurd door deze tijding. Zij had naar den toestand des gewonden niet durven vernemen en de mede-deeling van Beaumont was haar daarom dubbel welkom. „Wij hebben ons veel te verwijten,quot; vervolgde deze, „dat wij u zoolang aan u zelve hebben overgelaten; doch wij meenden allen, dat uw bruidegom zich bij u bevond.quot;

„Ik heb geen bruigom meer,quot; zeide Madzy met een ontstelde stem.

„Is het dan waar?quot; vroeg Beaumont; „in de daad, mevrouw da Gravin heeft mij iets verhaald van een onderhoud dat tusschen u pïaats schijnt te hebben gehad .... doch, vergeef mij, ik raak eeïk ouder werp aan, dat mij niet betreft en voorzeker pijnlijk is voor u. Ook wordt net Hjd, dat ik miji.e boodschap doe. Uw

DE HOOS VAN UEKAMA.

waardige voogd wilde u gaan opzoeken;—maar hij was zelf zoo ontsteld over die noodlottige gebeurtenis, dat hij ternaauwernood gaan kon. Hij heeft zich dit geval zoo sterk aangetrokken, als ik zeH kon doen, ik, die nog een oude betrekking heb tot den goeden Deodaat. Daar ik den last des Graven ongaarne door een hofbediende had laten volbrengen, heb ik zelf de vervulling daarvan op mij genomen, en kom u thans vragen, of gij krachts genoeg zoudt gevoelen om den moordenaar te zien? — Vergeef mij,quot; vervolgde hij, den plotslingen schrik ontwarende, waarmede Madzy bevangen werd: „het zal wellicht heden nog niet noodig zijn; doch gij alleen zijt bij het misdrijf tegenwoordig geweest, en uwe getuigenis is onmisbaar tot zijn overtuiging.quot;

„Heden of morgen,quot; antwoordde Madzy, „het zal er toch toe moeten komen, en waarom dan maar niet terstond? Mijn ziel is nu toch zoozeer geschokt, dat een pijnlijke gewaarwording te meer schier geen invloed meer op mij hebben zal.quot;

„Ik geloof, dat gij recht hebt,quot; zeide Beaumont, „maar in dat geval, wees zoo goed, en leun op mijn arm. Het doet mij leed dat mijn genadige nicht u de hulp van haar Jonkvrouwen niet gelaten heeft.... maar ik zal zorgen, dat gij na afloop van het verhoor eenige jufters tot uw dienst hebt.quot;

ZEVENTIENDE HOOFDSTUK.

Kom ridderlijke man, door waan ten top gedreven, Ik eysch u voor de kling, te paarde of wel te voet.

Luyken. Duitsche Lier.

Toen Madzy meer dood dan levend door den Heer van Beaumont in de groote hal van het jachthuis werd ingeleid, gaf deze een vertooning, welke schilderachtige groepen zou hebben opgeleverd aan al wie haar met een onverschillig oog ware binnengetreden. Graaf Willem, wiens ontevredenheid en wrevel, door het wonden van een zijner gunstelingen en de verwarring hierdoor in zijn feest gebracht, niet waren verminderd, liep met een donkeren blik en de handen op den rug de gaanderij op en neder, gelijk een leeuw in zijn kooi. Zijn edellieden en dienaars stonden hier en daar verspreid, slechts fluisterend met elkander sprekende. In een dier groepen stond de Wapenkoning, op den hem eigen gewichtigen toon, doch niet luider dan juist noodig was om door zijn toehoorders verstaan te worden, zich te beklagen over de moeite, welke het geven zoude, indien Deodaat

DE HOOS VAN DEKAMA.

kwam te overlijden, om diens begrafenis op een behoorlijke wijze in te richten, dewijl de adel des jongen Italiaans een hoogst onzekere zaak was, en er bij velen nog twijfel bestond, of Graaf Willem wel recht had gehad Reinout en hem tot Ridders te slaan, zonder verlof van den Keizer. Over hem ontdekte men den Heer van Aylva, die gedwongen was geweest, de sponde des gekwetsten te verlaten, bij wien zich thans niemand bevond dan des Graven biechtvader, gereed om hem de diensten van zijn heilig ambt aan te bieden, zoodra hij tot zijn kennis kwam. De waardige Olderrnan stond in diep gepeins verzonken en als verplet van droefheid. Wat verder zag men eenige Stichtsche edelen in een wel stil, doch driftig gesprek gewikkeld, terwijl hunne teekenen en gebaren, en de ongewisse, ja soms verontruste blikken, die zij op den Graaf wierpen, te kennen gaven, dat het onderwerp van hun gesprek belangrijk was. En geen wonder! zij hadden zoo even uit het Sticht tijding bekomen, dat men aldaar te wapen vloog en zich tot weêrstand bereidde, bijaldien de Graaf zijn voogdijschap over 't Bisdom met geweld wilde doen gelden. Kort bij hen stond Adeelen alleen, tegen den muur geleund, den arm over een hertekop geslagen, die den wand vercierde, in diep gepeins verzonken en zijn oogen nu eens naar den zijgang slaande, welke naar het vertrek des gewonden leidde, dan weder op den Graaf, en dan weder naar den moordenaar. Deze stond ongeboeid doch wapenloos aan het einde der zaal, omringd van eenige edelen en wapenknechten. Men had hem gegrepen op het oogenblik, dat hij reeds te paard gestegen was en zich tot de vlucht gereedmaakte. Een akelige bleekheid bedekte zijn gelaat; maar zijn gitzwarte oogen doorliepen de zaal en vestigden zich op de aanwezigen met een uitdrukking van hoogheid, gelijk aan die, waarmede de schilders den gevallen Aartsengel afmalen. Hij sloeg ze echter een oogenblik nedor en een vluchtig rood kleurde zijn wangen toen hij Madzy gewaarwerd: doch hij herkreeg spoedig zijn vrijmoedigheid en bleef een zegepralenden Liik op het meisje gevestigd houden.

Wat haar betreft, zij had hem, die zich in den meest verwijderden hoek der zaal bevond, niet dadelijk opgemerkt: en haar aandacht was terstond op haar voogd gevallen, die met een treurigen blik haar te gemoet kwam. „Madzy! Madny!quot; zeide hij zachtjes, terwijl hij weemoedig het hoofd schudde: „ik had de Roos van Dekama niet over zee moeten medevoeren!quot; En ter-s.üïid daarop den geschokten toestand van Madzy bespeurende, verwefat hij zich de uitdrukking, die hij gebezigd had en hielp hij Beaumont om haar ie ondersteunen.

„Meisje!quot; zeide Graaf Willem, toen hij haar gewaarwerd: „ Wij hebban u hier onibcctóu om den moordenaar van Deodaat

DS ROOS VAN DEKAMA.

ie herkennen. Is het de man die daar staat, die de wond heeft toegebracht ?quot;

Madzy hief de oogen op, maar bedekte die terstond met beide handen, toen zij den Italiaan gewaarwerd. „O! uit deernis spaar mij!quot; riep zij met een angstvolle stem.

„En welke noodzakelijkheid bestond er,quot; vroeg nu Reinout op een trotschen toon, „om haar hier te doen verschijnen? Heb ik mijn euveldaad niet beleden? Ja! deze hand was het, die het verraderlijk hart doorboord heeft; en zoo zij den dolk des sluipmoordenaars gebezigd heeft, men bedenke, dat het haar niet vergund werd de ridderlijke lans te gebruiken.quot;

„Het is genoeg!quot; zeide Willem: „en wij behoeven de Jonkvrouw niet verder te ondervragen. Haar schrik op zijn gezicht en zijne volmondige bekentenis laten geen twijfel omtrent de misdaad over. Hij is echter Ridder en kan, als zoodanig, adellijke rechters vragen.quot;

„Met verlof van uwe Genade!quot; zeide Paypaert, „ik moet eerbiedig aanmerken, dat geene bescheiden betreffende de geboorte van dezen jongeling tot nog toe hebben bewezen, dat hem de voorrechten, aan den adel verknocht, kunnen vergund worden.quot;

Willem antwoordde niets; maar sloeg op den grijsaard een dier blikken, welke zooveel willen zeggen als: „waar bemoeit gij u mede?quot; — Vervolgens gaf hij last, dat men den gevangene in den toren zoude sluiten en verwijderde zich, gevolgd door de genoodigden.

Wat Madzy betreft, zoodra de hofstoet zich verwijderd had, wierp zij zich weemoedig om den hals van haar voogd en smeekte hem, met haar een feest te verlaten, dat zoo treurig begonnen was. Aylva drukte haar aan zijn hart: en zonder een woord te spreken begaven zich beiden naar de stallingen, vanwaar zij zich weldra huiswaarts spoedden.

Intusschen zouden de wapenknechten Reinout voeren naar den toren boven het jachthuis, die hem tot tijdelijke gevangenis was aangewezen. Hij liep in hun midden, meer met den zegepralenden blik eens overwinnaars, dan met den wankelenden tred eens gevangenen. Toen zij de zijdeur intraden, welke de donkere trap opende, die naar boven leidde, bemerkte Reinout, dat iemand hem vrij onzacht tegen het lijf aan liep, en te gelijk voelde hij dat hem een dolk werd toegestoken, dien hij schielijk in zijn kleed verborg. Een haastige wending met het hoofd deed hem Seerp van Adeelen herkennen, die zich van hem verwijderde.

Dit dienstbetoon volbracht hebbende, begaf zich de Fries naar de plaats waar het gastmaal gehouden werd. Maar reeds was iedereen gezeten en niemand scheen geneigd, plaats te maken voor den wreveligen Adeelen, die, volgens de uitdrukking van

V.. w. III 14

dp: r.oos van dekama.

Oda, de tafel rondliep gelijk een hengelaar, die langs den waterkant gaat en plaats zoekt ora zijn aas uit te werpen, maar overal door hooge biezen verhinderd wordt. Eindelijk wist Adeelen zich naast zijn ambtgenoot van Sint-Odult te vervoegen, die reeds de vreemde voorvallen van den dag scheen vergeten te hebben, en met een graagte, welke het vertragen van den maaltijd nog gescherpt had, bezig was een geduchte bres te maken in een paauwe-pastei. Daar de Graaf in zich zelf gekeerd en ontevreden was, en de houding van de aanwezigen, bovendien door het gebeurde weinig gestenul tot vrolijkheid, zich naar die des gastheers schikte, liep het feest vrij stil en droomerig af, en men scheidde vroeger dan men had voorgenomen, zonder dat eenige noemenswaardige gebeurtenis dien dag verder plaats greep.

Naauwlijks was de volgende morgen aangebroken, of een talrijke menigte was weder op het Zand te Haarlem samengestroomd in afwachting van het tweegevecht, dat hun den vorigen dag, als een onverwacht schouwspel, en om zoo te spreken op den koop toe, was toegezegd geweest. Wel liep er hier en daar een dof gerucht, dat de kampvechter des Graven gekwetst, of volgens sommigen, gedood was geworden; doch daar niemand iets zekers van de zaak wist en de bezetting van de kampplaats op den bestemden tijd was verschenen, hechtte men weinig aan deze tijding. Intusschen dient de lezer te weten, dat de Graaf zoowel als Beaumont, bij de drukte welke de staatsaangelegen-heden zoowel als het gebeurde op de Vogelesang veroorzaakten, vergeten hadden de bezetting te doen afzeggen of een anderen kampvechter in de plaats van Deodaat te benoemen; terwijl Tay-paert (wiens geheele verbeelding werktuigelijk was en zich ten deze alleen bepaalde lot de zorg, dat alles, voor zooverre hem betrof, tot de krijtwerf gereed ware, zonder zich zooverre uit te strekken om na te denken, of er wel een kampvechter komen zoude) daar-en-tegen zijne bevelen in dien zin gegeven had, als of er geen twijfel aan den voortgang van het gevecht bestaan kon. Hij vertoonde zich dan ook binnen het krijt, aan het hoofd zijner Herauten en trompetters, recht bezig om ahes naar be-hooren te schikken: echter kon hij niet nalaten van tijd tot tijd het hoofd te wenden naar de zitplaatsen van der. adel, welke grootendeels ledig bleven en slechts bezet werden door enkele edellieden van den omtrek, die nog onbewust waren van de gebeurtenis, waardoor het kampgevecht onmogelijk gemaakt was. „Die eeuwige treuzelaars!quot; mompelde de grijsaard bij zich zeiven, met een ontevreden hoofdschudden: „in mijne jeugd zoude men den tijd niet zoo onnut hebben laten voorbijloopen, wanneer cr een kampgevecht te zien ware. Is het dan voor het vermaak van het gepeupel, dat men heden vechten zal? En is een strijd

DE ROOS VAN DEKAMA.

op leven en dood tusschen twee Ridders niet meer dan een hanengevecht?quot;

Het volk begon insgelijks te morren. „Zou er waarlijk niets van komen, buurman'?quot; vroeg de wapensmid aan onzen vriend Claes Gerritsz: „en zou ik voor nietmetal mijn blaasbalg laten roeren*!quot;

„Bij Sint-Gangolf!quot; antwoordde de Marktschrijver: „ik wist wel dat mijne berichten goed waren : die lompe Fries heeft gisteren den Italiaan, met wien hij vechten moest, op het feest overhoop gestoken en is dadelijk tusschen vier muren geplakt. Het zijn gelukkig twee bloedzuigers van vreemdelingen minder.quot;

„Ja maar,quot; hernam de zwaardslager, „het verwondert mij dan dat al de Herauten aanwezig zijn.quot;

„Daar verstaat gij niets van,quot; zeide Claes Gerritsz: „tijd en plaats zijn bepaald, en al komt er geen mensch bidden, de priester moet daarom toch in de kerk zijn.quot;

„Het bevreemdt mij met dat al,quot; zeide de smid, „dat- onze Graaf een vreemdeling als dien Deodaat lot zijn kampvechter verkozen heeft, als of er geene Hollandsche edelen genoeg waren, om dien Fries de les te lezen.quot;

„En is de Graaf niet zelf een vreemdeling?quot; vroeg Claes Gerritsz: „en kan men wel iets anders verwachten van al wat van gene zijde der wateren komt: Fries, Italiaan of Henegouwer, 't is al een pot nat.quot;

„Gij moet toch erkennen,quot; hernam de smid, „dat de vorige Graal vee! voor ons gedaan heelt en den naam van den Goede ruim verdiend heeft.quot;

„Nu' dan verkerft zijn zoon het dubbel,quot; zeide de schrijver: „heeft hij ons niet bij zijn huwelijk over de veertig pond afgetroggeld, terwijl wij volgens het Privilegie van Koning Willem slechts twintig pond schuldig waren te betalen, even als bij de blijde inkomste. Maar de Magistraat is een hoop stoflikkers, en er moesten heele andere menschen aan het roer zitten,quot; voegde hij er bij, den neus optrekkende en de borst hoog zettende.

„Ik zie de onbillijkheid nog niet in, daar gij van sprejkt,quot; zeide zijn buurman: „betaalt gij meer, gij geniet ook meer; en Haarlem is sedert dien tijd ook wel eens zoo groot geworden.quot;

„En eens zoo arm, moogt gij er wel bijvoegen. Sedert Amsterdam met Holland vereenigd is, vaart er bijna geen schip meer uit Haarlem naar de Oostzee.quot;

„Gij zijt een ondankbare klager, buurman! En brengen al die feesten ons geen rijkdom aan?quot;

„Rijkdom? — Ja, aan de kroeghouders, die drank tappen, en de excijns smokkelen, en aan de wapensmids, die een dubbel getal knechts in 't werk stellen, en die ook wel een tiendubbel

DE HOOS VAN DEKAMA.

aandeel in de blijde inkomsten mochten betalen: althans zoo er een oorlog mei Utrecht op handen is, gelijk ik zoo even vernomen heh.quot;

„Een oorlog met Utrecht!quot; herhaalde de verheugde smid, zich de handen wrijvende: „eilieve, buurman! verhaal mij dal eens.quot;

Maar het was den Marktschrijver niet mogelijk zulks op een verstaanbare wijze te doen. Een luid geschal en volksgejoel kondigde eindelijk de aankomst van een der kampvechters aan.

„Daar is hij! daar is hij!' riep de smid, den Slichtschen oorlog schier vergetende.

„Wie is daar?quot; vroeg de Marktschrijver, ontevreden.

„De Friesche Ridder,quot; antwoordde de smid: „dien gij achter de tralies geplakt hebt. Mij dunkt, uwe tijdingen zijn niet van de allerjuiste. Wie weet of die Ridder Deodaat, dien gij doodmaakt ook niet nog verschijnt.quot;

„Maar is het waarlijk de Fries?quot; vroeg Claes Gerritsz, nog steeds ongeloovig.

„Ken ik dan de wapenrusting niet de zilveren sterren niet, die ik zelf geleverd heb? En heb ik dien strijdbijl, die aan den zadelknop hangt, niet nog gisteren avond gescherpt en aan zijn dienaar overhandigd ?quot;

Het was in de daad Seerp van Adeelen, die geharnast het krijt was binnengereden en nu onbeweeglijk aan den ingang post vatte.

„Ziedaar een ongehoorde zaak!quot; bromde Paypaert: „een der kampioenen is er, en er is nog geen Kamprechter : en de Graaf, die beloofd had, te komen! Het gaat mijn begrip te boven.quot;

„Maar, Heer AVapenkoning!quot; zeide een der Herauten: raag ik vragen, of er ook een misverstand plaats heeit ? De andere kampioen is immers gisteren gekwetst en misschien al dood ?quot;

„Even als of de Graaf niet voor een anderen zoude gezorgd hebben. Breek mijn hoofd niet inet zulken zotteklap en ga naar stijl en gebruik aan gindschen Ridder vragen, wat hij hier verrichten komt.quot;

De Heraut zweeg, reed naar Adeelen en volbracht zijn boodschap.

„Ik ben Seerp van Adeelen,quot; was het antwoord, dat vader Syard had opgesteld en waaraan Seerp een halve nacht besteed had om het zich in 't hoofd te prenten: „en ik kom gewapend en te paard, als eenen edelman betaamt, om een rechten kamp te wagen en mijn uitdaging gestand te doen tegen Willem, Grave van Henegouwen en Holland; en ik neem tot getuigen van mijn goed recht aan. Onzen Heere, Onze Lieve Vrotwe en mijn Heere Sint-Nikolaas. Ik verlang, dat gij mij mijn gedeelte van het veld, var» düü wind, van de zon en van alles wat oorbaar en nood-

TIE HOOF VAN PEKAMA.

zakelijk is, toestaat. En dat gedaan zijnde, zal ik mijn plicht doen, met de hulpe Godes, Onzer Lieve Vrouwe en van mijn lleere Sint-Nikolaas. te voet of te paard, met al zulke wapenen als door de Kamprechters zal goedgevonden worden.quot;

Zoodra deze litanie aan den Wapenkoning was overgebracht, gaf deze last, dat de trompetters zouden blazen en dat de verweerder zoude uitgeroepen worden om namens den Grave van Holland en Henegouwen tegen Seerp van Adeelen op te komen. Maar vruchteloos klaterde het luide geschal door de lucht. Niemand beantwoordde de indaging.

„Men moet wachten,quot; zeide Paypaert: „de verweerder moet den behoorlijken tijd van drie uren hebben: en is hij dan niet verschenen, dan kan de indager geacht worden aan zijne verplichting voldaan Ie hebben.quot;

Maar het eerste uur verstreek en het tweede ging mede voorbij, en niemand was nog aan den ingang van hel krijt verschenen.

Het volk morde en mompelde luidkeels en woelde onvergenoegd over het plein dooreen. Nu eens ging er een gedeelte verveeld en knorrig van het plein af, maar keerde, even spoedig als het vertrokken was, uit nieuwsgierigheid weêr terug: en schier elk bevond zich in dien toestand, waarvan meer dan een onzer lezers wellicht meermalen de onaangenaamheid zal ondervonden hebben; dien toestand, waarin men verkeert, wanneer men, 't zij het begin van een lang beloold vuurwerk, 't zij de ontknooping van een langdradig tooneelstuk, ^:t zij het toegezegd bezoek van een ouden vriend, die wegblijft, 't zij de aankomst eener diligence, die een ongeluk gehad heeft, wachtende, even onwillig is, langer te verbeiden, als te vertrekken.

De jonge edellieden, die langs de zitplaatsen heen en weder liepen, waren, niet minder dan de oude Wapenkoning, verontwaardigd over de schande, welke de Graaf zoude te lijden hebben, indien er zich geen kampvechter opdeed om zijn goed recht te verdedigen, en onderhielden zich reeds met warmte, en overluid, over de noodzakelijkheid, dat, zoo niemand in het krijt verscheen, een hunner de plaats des uitblijvenden vervulde.

„Bij den baard van Sint-Ba volquot; riep do wapensmid, onverduldig; „zal die satansche Fries onzen Graaf en ons hier ongestraft blijven uittarten? Ha! zoo de oude Paypaert de kampwerf niet ontzeide aan al wie geen adellijk bloed in de aêren heeft, ik zou met genoegen eens binnenstappen, en dien hovaardigen ruiter voor de eer van Holland durven staan, zonder ander wapen dan mijn moker: en ik zoü wel willen zien, of hij mij met zijn degen of heirbijl aan 't lijf zou komen, en of ik hem niet zoo plat zoü beuken als een haardplaat.quot;

„Des te eerder,quot; zoido Glaes Gerritsz, „dewijl gij het harnas

HF ROOS VAN DEKAMA.

zelf vervaardigd hebt, en dus best in staat zijt, (ie pliiatsen te kennen, waar de minst deugdzame spijkers zitten.quot;

„Oho!quot; zeide de smid; „zoo Melis Courtz uil den Aanegang den kolder gemaakt had, nam ik aan er schub voor schub uit te slaan; — maar ik zet het den besten, eenige fout in een harnas te vinden, die uit mijne smidse komt.quot;

„Hei ho! meester he.lmslager!quot; riepen op dit oogenblik de stemmen van ettelijke edellieden, die zich tusschen den volkshoop heen naar hem toe drongen: „hebt gij geen kuras voor ons gereed ?quot;

„Ik zou u het beste, dat ooit uit mijne werkplaats te voorschijn kwam, voor niet leveren,quot; antwoordde de vaderlandslievende smid, „indien hij, dien het aantrok, dien snoever met voordeel bestreed ; — maar bij alle duivels! de schelm zelf heeft den laatsten kolder dien ik vervaardigd heb aan zijn bast, en een deugdzaam harnas ook, dat beloof ik u. Ik wilde, dal mijn arm melaatsch ware geworden, toen ik er de nagels insloeg.quot;

„Dat u de nikker hale!quot; riepen de edellieden uit: „ongeluks-kind! waar zal men wapenen vinden? Hoor hem eens balken, den onbeschaamden Fries!quot; — want Adeelen, zoowel om de gemeente te tergen als uit verveeling, liet niet af, de kampplaats op en neder te rijden, al roepende- „Welnu! dappere Hollanders! Laat gij u door een Fries uit het veld slaan? en is er niemand, die moeds genoeg beeft, de eer van uw Graaf op te houden ?quot;

„Bij mijn ziel! ik bedenk daar iels!quot; riep een der jonge edellieden uit: „laat ons naar de Sint-Jans-Heeren gaan; daar zijn zeker wapenen te vinden.quot; — En allen, zich verwonderende dien inval ook niet te hebben gehad, volgden hun metgezel naar hel klooster in de Jansstraal. Maar toen zij daar gekomen waren, vonden zij hun bedoeling reeds voorgekomen. Op het kloosterplein zat de eerwaardige Kommandeur, Heer Hugo van Knukerk, reeds in volle wapenrusting te paard, omringd van zijn Ridders. Hij had de Gravin, die reeds vroeg in den morgen naar 's Hage vertrokken was. uitgeleide gedaan (de Graaf zelf was op de Vo-gelesang blijven slapen) en had bij zijn terugkomst vernomen wat er op het Zand te doen was. Terstond was zijn besluit genomen geweest: hij had zich laten wapenen en was nu vaardig om de eer des Graven in den kamp te gaan handhaven.

Maar loen hij, aan het hoofd zijner Ridders en omringd dooide verheugde edellieden, de groote Markt opreed, ontdekte hij nan het uitbundig gejuich der menigte, en aan hel plotsling steken der irompetten, dat hij reeds in zijn oogmerk was voorgekomen, en dat een onbekende Ridde.., in een eenvoudige wapenrusting /.onder blazoen of leuze hst krijt was binnengereden. De Heraut,

DE KOOS VAN DKKAMA.

die door Paypaert was afgezonden om naar den naam en de reden zijner komst te vernemen, kwam bij den Wapenkoning terug; met het bericht, dat de kampioen, die voor den Grave optrad, hem ten opzichte van zijne bevoegdheid om gewapend te verschijnen volkomen voldaan had, doch om gewichtige redenen verlangde onbekend te blijven.

„Dit is alles nu schoon en goed,'' zeide de Wapenkoning; „doch wie zal het ambt van rechter vervullen?quot;

„Die zwarigheid is licht uit den weg te nemen,quot; zeide een der Herauten; „indien de Kommandeur, die ginds komt aangereden, die taak wil op zich nemen.quot;

De voorslag, door de beide kampioenen mede goedgekeurd zijnde, word aan Heer Hugo gedaan, die hem met bereidwilligheid aanvaardde en zich hierop, met twee zijner Ridders als bijstanders, binnen het perk begaf.

Nadat Adeelen en de onbekende Ridder zich elk aan eene zijde van het krijt begeven hadden, steeg ecrstgemelde at, lichtte zijn vizier op, en trad, van twee Heranten vergezeld, naar een klein altaar, dat men voor den ledigen zetel des Graven had nederge-steld en waarboven een geordende geestelijke een kruisbeeld hield. Hij logde hier den gebruikelijken eed af, en keerde vervolgens terug: — waarna de verweerder hetzelfde deed, met dit onderscheid alleen, dat hij zijn aangezicht niet ontblootte. De priester vertrok hierop met zijn altaar en, nadat de Kamprechter een wenk aan Paypaert gegeven had, deed deze den gewonen uitroep; „doe! uw plicht!quot;

Terstond sprongen beide kampioenen te paard en namen hun lansen uit de handen hunner schildknapen aan.

„Laissez aller!quot; riep nu de Kamprechter, zijn handschoen in het strijdperk werpende. „Laissez aller! laissez aller!quot; — De trompetters bliezen; en de beide Ridders reden op elkaar aan.

De schok der strijders was geweldig en scheen met een gelijk voordeel aan beide zijden gepaard te gaan. De lans van Adeelen was met zooveel kracht aangekomen, dat zij in splinters stoof, en dat het paard des onbekenden Ridders stortte; maar de Fries was niet gelukkiger geweest en geheel en al door zijn weerpartij uit den zadel gelicht, ja een eind weegs geworpen, terwijl zijn ros het veld overholde.

De vreemde Ridder, zich niet zonder moeite van onder zijn klepper hebbende opgewerkt, rukte de strijdbijl los, dio aan den zadelknop hing, en kwam te voet op zijn tegenstrever aan, die insgelijks was opgestaan. Doch ziende, dat Adeelen geen ander wapen had te zijner verdediging dan het brok zijner lans, blee' hij staan.

„Ga uw strijdbijl halen,quot;' zeide hij: „onze wapenen zijn niet gelijk.'quot;

DF, ROOS VAN DEKAMA.

Adeelen boog het hoofd en wachtte zijn schildknaap af, die, na het voortvluchtige paard te hebtien opgevangen, het wapentuig had losgemaakt en het nu aan zijn Heer kwam terugbrengen.

Luid waren de toejuichingen, welke de vergadering den verweerder toezwaaide wegens zijn edelmoedige handelwijze; ofschoon velen het eenigszins gewaagd van hem oordeelden, dat hij zich niet bediend had van het voordeel, bij het eerste treffen voor hem ontstaan; want nu de beide Ridders te voet waren, en op elkander toetraden, was het duidelijk te bespeuren, dat de Fries vrij wat grooter en kloeker was dan zijn bestrijder, aan wiens langzamen en eenigszins moeilijken gang men buitendien zien kon, dat hij de eerste jeugd reeds voorbij was.

Echter aan de behendige wijze, waarop hij de eerste slagen, welke Adeelen hem met zijn heirbijl zocht toe te brengen, wist af te weren, ontwaarde men, dat hij door bedrevenheid vergoedde, wat hem wellicht aan kracht ontbrak, en men begon den strijd als meer gelijk te beschouwen. Met onverflaauwde vaart en snelheid deed Adeelen zijn heirbijl zonder tusschenpoozen rondzwieren: en de minst geweldige van zijne slagen ware genoegzaam geweest om zijn tegenstander te vellen, indien deze niet de grootste voorzichtigheid in het werk gesteld en zich alleen bij de verdediging bepaald had. De vreemde Ridder bleef staan gelijk een rots, mediis tranquillus in undis, terwijl Adeelen om hem heen draaide even als een belegeraar, die een vesting, nu van deze, dan van gene zijde zoekt te verrassen. Nadat echter dit gevecht een geruime poos geduurd had, begon de oibekende te bespeuren, dat de aanval zijns weêrpartijders niet meer zoo heftig was als in 't begin, en dat zijn slagen ongewisser en minder geweldig nedervielen: ook het volk merkte dit op ; en de angstvolle stilte, waarmede men tot nu toe den bangen strijd had gadegeslagen, maakte op eenmaal plaats voor luide kreten van aanmoediging, tot den verweerder gericht.

„Beuk er nu op!quot; riep de wapensmid, wiens Stentorstem boven alles heen weêrgalmde: „de Fries verflaauwt 1 Neem hel oogenblik waar, eer hij zijn krachten terugkrijgt. Val aan! val aan!quot;

Doch hij, aan wien die raad gegeven werd, scheen er voor alsnog geen ooren naar te hebben, 't zij dat hij zijn vijand sparen, 't zij dat hij zijn goede kans niet in de waagschaal wilde stellen; of wel omdat hij zijn bedrevenheid in het hanteeren der wapenen door een beslissend feit wilde toonen. Hij werd geen aanvaller; maar bleef het er op toeleggen, om door zijn onverzettelijke bedaardheid den feilen Fries af te matten en van zijn stuk te brengen. Eindelijk, ziende dal Adeelen, hijgende en vermoeid, slechts in den blinde begon toe te slaan, nam hij het geschiktste oogenblik waar, onderschepte zijns vijands bül mei de zijne, zoo-

DE ROOS VAN DEKAMA.

dat de beide moordtuigen aan elkander haakten: en met snelheid zijn linkerhand naar het midden van den steel brengende, terwijl de rechter den greep neêrwaarts drukte, deed hij het wapen van Adeelen uit diens handen en over het slagveld vILgen: een daad van behendigheid, -welke een algemeen en uitbundig hoezee') deed ontstaan.

Razend van spijt, dat hij zich zoo onvoorziens ontwapend zag, tr«k Adeelen zijn dolk, en wilde op zijn tegenpartij toespringen; maar de bijstanders des Kamprechters reden dadelijk tusschen beiden en de Kommandeur verklaarde, dat de Fries zijn neêrlaag behoorde te erkennen, daar het slechts van zijn weerpartij had afgehangen, hem, toen hij ontwapend was, ter aarde te vellen.

Dan op datzelfde oogenblik werd de aandacht der menigte opnieuw gewekt, door de komst van een aantal ruiters, aan wier hoofd zich de Graaf zelf bevond, die hun schuimbekkende en hijgende rossen het strijdperk binnendreven. Ten einde de oorzaak hunner verschijning op dit oogenblik op te helderen, zal het noodig zijn, dat wij eenige stappen in ons verhaal terugtreden.

ACHTTIENDE HOOFDSTUK.

Lodkwijk. Maar wy moeten van den waard,

Daar wy logeeren, nu vertrekken naar een ander.

Jaw. Dan is het noodig dat ik ook mijn kleed verander.

Langend ijk. Het wederzijds huwlijksbedrog.

Na den afloop van hot feest op de Vogelesang was de Gravin met het grootste gedeelte van den hofstoet naar Haarlem gekeeid, ten einde vandaar met het aanbreken van den volgenden dag naar 's Hage op te breken. De Graaf, het noodzakelijk oordee-lende, zijn vazallen bijeen te roepen en de goede gezindheid der steden te polsen betreffende een oorlog met het Sticht, had bepaald, dat het gansche hof zich weder naar de hofplaats begeven zou. Hij zelf was echter met Beaumont, Naaldwijk, Teylingen en Walconrt op het jachthuis gebleven en had er den avond in ge

') En geen hoera! zoo als men tegenwoordig in alle liedjes en nieuw»-bladen leest, en zelfs door krijgslieden hoort uitgalmen, als waren wij Kozakken geworden, en als had niemand het uitmuntend puntdichtje gelezen vau den voortreffelijken Staring, dien kernachtigsten nnzei' heaen-iaagsche dichters.

nr. roo? van dekama.

wichtige beraadslagingen doorgebracht, het oogmerk hebbende, om den dag daar aan, na alles verricht te hebben, wat nog te doen slond, zich naar 's Hage ie begeven.

Hiertoe behoorde in de eerste plaats het antwoord, dat hij nog aan de Friesche afgevaardigden schuldig was. Hij was moede van de rol, die hij ten hunnen opzichte gespeeld, en van de verkeerde uitwerking, die zijn stelsel van welwillendheid had te-weeg-gebracht: hij achtte zijn waardigheid gekrenkt en had daarom den raad zijner gunstelingen in den wind geslagen, die hem vergeefs voorstelden, dat het, nu men een oorlog mei Utrecht in den zin had, van dubbel belang was geworden de Friezen te winnen en zich geen twee vijanden voor eenen op den hals te halen. Deze raadgeving deed bij Willem een juist tegen-overgesteld uitwerking dan men bedoelde, want hij behoorde tot die menschen, die somtijds uit vrijen wil, maar nooit door dwang of uit nood inschikkelijk zijn- en het was ten gevolge van zijn in dezen genomen besluit, dat hij 's morgens bij zijn ontwaken dadelijk last gaf, de Friesche Heeren te ontbieden.

Naauwlijks was de dienaar, aan wien hij dit bevel gegeven had, vertrokken, toen de Heer van Teylingen mei een vervaard gelaat kwam binnengetreden en hem meldde, dat Reinout ontsnapt w'as uit de gevangenis, waar men hem in gezet had.

„Onmogelijk!quot; riep de Graaf uil: „of hebben die ezels de grendels niet gesloten?quot;

„Ik zelf heb het ook onmogelijk genoemd,quot; zeide Teylingen : „want de deur van het kamertje was zoo wel voorzien, dat zij niet kon geopend worden zonder de wachters te wekken: ook is daar aan niet geraakt, — en uit het venster heeft hij niet kunnen wegkomen, tenzij hij vleugels had als een vogel.'

Hij kan zich aan een louw of saamgeknoopte lappen hebben 'alen afglijden.quot;

„Men zoü dan dat touw hebben gevonden; maar het eenige wat men ondekt heeft is een scherpe gleuf, die van het venster af tot op den grond toe doorloopt, even of zij met de punt van een mes of dolk in de muur ware gesneden. Hulp van buiten heeft hij niet gehad, want men ziet geene andere voetstappen in het zand dan de zijne, die wat verder op liet gras weer verloren raken.quot;

„Zonderling! — maar dewijl hij toch gevlucht is, mag ik lijden, dat men hem niel terugvange; want hij heelt mij altijd trouw gediend en het zoü mij spijten, indien hij om een driftig oogenblik zijn leven verbeuren moest. — Verzoek den Heer van Beaumont bij mij te komen.quot;

Dit laatste bevel was gericht tot een paadje, die in het voorvertrek wachtte en die eenigo oogenblikken daarna terugkeerde

de noos van dekama.

met de boodschap dat de Heer van Beaumont niet te vinden was.

„Hoe!quot; zeide Willem, met bevreemding: „is hij reeds zoo vroeg uitgegaan? hij weet, dat wij hem spreken moeten.quot;

„Ik meen te weten,quot; zeide de paadje, „dat hij heden morgen den gewonden Ridder vroegtijdig bezocht heeft en kort daarna een renbode van Haarlem gesproken, waarna hij terstond vertrokken is. Zelfs zijn schildknapen zijn niet meer te vinden,quot;

„Onbegrijpelijk I of is hij misschien den voortvluchtige achterna? — Maar, zeg, hoe is het met den gekwetste?quot;

„De arts is zoo even bij hem geweest en geeft hoop.quot;

„Misschien kent Deodaat de reden van dat overhaast vertrek. Wij willen hem in persoon bezoeken en naar zijn toestand vernemen.quot;

Met deze woorden rees de Graaf op en begaf zich met Tey-lingen naar den gewonde, wien hij volkomen bij zijn kennis vond en verkwikt door eenige uren sluimering. Na een kort onderhoud over zijn toestand vroeg hem Graaf Willem, of hij ook de oorzaak kon gissen, waarom Beaumont zoo overhaast vertrokken was.

Deodaat ontzette od deze vraag. „Goede Hemel!quot; zeide hij; „ik herinner mij over den kamp te hebben gesproken, dien ik heden tegen den Fries had moeten voeren: en te hebben gevraagd, wie in mijne plaats gekozen was om Adeelen te bevechten.quot;

„Die onbeschaamde Fries zal toch niet in het krijt zijn gekomen,quot; zeide de Graaf: „wetende dat zijn weerpartij buiten staat was daar te verschijnen.quot;

„Licht mogelijk,quot; merkte Teylingen aan: „en wanneer ik alles wel overdenk, herinner ik mij, dat Paypaert gisteren-avond aan .cijn Herauten bevel heeft gegeven, met zonneöpgang te Haarlem te zijn.quot;

„Bij Sint-Japik!quot; riep de Graaf, opspringende: „en waarom heeft niemand ons daarvan verwittigd? Zou waarlijk onze oom de dwaasheid hebben gehad van naar Haarlem te gaan, om zijn post als Kamprechter waar te nemen bij een gevecht, dat geene plaats kan hebben.quot;

„Dit ware minder erg,quot; zeide Teylingen : „dan dat die trotsche Fries zonder tegenpartij in het krijt verscheen.quot;

„Gij hebt gelijk, Teylingen! Spoedig, spoedig vanhier. Dit moet nader onderzocht worden.quot;

Doch hij was naauwlijks in de groote hal gekomen, toen hij den dienaar ontmoette, die de afgevaardigden was gaan ontbieden. Deze bevestigde 's Graven vermoeden door hem te berichten, dat een der knapen van den Heer van Aylva hem had verhaald, hoe Seerp van Adeelen 's morgens in volle wapenrusting naar Haarlem was gereden.

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Adeelen te Haarlem!quot; riep tic Graaf, terwijl hij bij al de Heiligen uil den almanak vloekte: onze eer is verspeeld indien wij zijne uitdaging onbeantwoord laten. — Een paard! wapens! en laten de schildknapen opzitten.''

„Uwe Genade!quot; riepen Naaldwijk en Teylingen als uit één mond: „laat mij den Fries bevechten. — Ik ben Maarschalk van Holland!quot; riep de eerste: „het komt mij loe, die eer te genieten.quot; — „Ik ben een verwant van het Hollandsche Huis,quot; zeide de tweede. — „Ik ben een Henegouwer,quot; zeide Walcourt, mede toesnellende. De Graaf ging voort met zich la wapenen, zonder eenig antwoord te geven.

„Het betaamt ons,quot; zeide hij eindelijk, toen hij gereed en te paard gestegen was; „het betaamt ons zei ven, de beleedigingen te wreken, die ons worden aangedaan. Voort! voort naar Haarlem! leder oogenblik is kostbaar.quot;

En vliegens reed hij voort, op een afstand door zijn Edelen gevolgd. Onderweg kwam hij Aylva en den Abt legen, die naar de Vogelesang trokken. Zonder op te houden schreeuwde hij hun toe;

„Gij waant ons ongestraft te kunnen tergen; maar wij zullen 't u verleeren.quot;

Aylva hield zijn paard op, bevreemd over dezen uitroep, welke hem door Naaldwijk, die kort daarop volgde, verklaard werd.

„Helaas!quot; zeide de Olderman, „het is wel tegen onzen zin en buiten onze voorkennis, dat Adeelen heden morgen mar Haarlem is vertrokken. Hadden wij kunnen veronderstellen, dat hij die dwaasheid zoude hebben begaan, wij hadden gepoogd hem daaraf te brengen. Intusschen, hoe kan de Graaf den Abt en mij zulks ten kwade duiden, daar wij terstond iemand naar de Vogelesang gezonden hebben, om den Grave bericht te geven van het voorgevallene.quot;

„Wij hebben niemand gezien,quot; zeide Teylingen.

„Deze knaap heeft mij echter gezegd,quot; zeide Aylva, op Feiko wijzende, die hem volgde, „dat bij den Heer van Beaumont had gesproken.quot;

„Zoo is 't!quot; zeide Feiko, „en die Heer heeft mij twee groot gegeven, met last, om terstond terug te keeren en met niemand meer te spreken.quot;

„Dat zal het zijn,quot; hervatte Teylingen: „nu is de zaak duidelijk ; spoedig voort! misschien is de edele Graaf reads het slachtoffer van zijn ijver.quot;

En hanne rossen des te vuriger aansporende, reden zij voort, door Aylva vergezeld. De Abt oordeelde het wel voorzichliger, om, wat hem betrof, huiswaarts te keeren en zich niet bij dien wilden hoop te wagen; maar zijn merrie scheen niet van dat

DE HOOS VAN DEKAMA.

gevoelen en voerde hem zijns ondanks mede. Te Haarlem eerst haalden zij den Graaf in, die zich in de buitenstallen van een versch paard had voorzien om niet met een vermoeid ros in het strijdperk te verschijnen: en zoo kwamen zij gezamentlijk op het Zand.

„Oom! Oom! was dat wel van u gehandeld?quot; zeide Graaf Willem, van 't paard springende en den overwinnaar omhelzende.

„Stil! Stil!quot; zeide Beaumont; „wat ik deed heb ik voor de eer van ons huis gedaan; maar niemand behoeft immers te weten, dat ik als een jonge spring-in-'t-veld mijn grijzen kop tegen het haar- en hersenlooze hoofd van dien Fries gewaagd heb!quot;

En met deze woorden steeg hij te paard, met oogmerk om zich aan de oogen der menigte te onttrekken. Maar zijn naam, cMe eerst zachtjes van mond tot mond was overgebracht, werd nu overluid met blij gejuich door het volk herhaald.

„Hoezee voor Beaumont!quot; riepen allen: „Beaumont! Beaumont!quot;

„Oom!quot; zeide de Graaf, „aoo komt gij er niet af. Geheel Holland mag en moet weten wal wij aan u verschuldigd zijn. Vergun ons, uw schildknaap te wezen.quot;

Met deze woorden gespte hij den helm des ouden krijgsmans los: en toen de toeschouwers hel achtbaar gelaal zagen, waar aan de hitte van het gevecht de kleur der jeugd hergeven had, en die lokken, in 'l veld vergrijsd, steeg de jubeltoon al hooger en hooger.

„Komaan, dewijl het eenmaal zoo zijn moet,quot; zeide Beaumont, het krijt aan 's Graven zijde rondrijdende en overal met minzaamheid groetende: „de beer moet wel rondgeleid worden, nu hij zijn kunsten vertoond heeft. Aües wel beschouwd, zal hel uwe schuld zijn, waarde Neef! indien ik heden kou vat.quot;

„Dat zal in der eeuwigheid niet gebeuren,quot; zeide Willem, met zijn mantel de kruin des grijzen helds bedekkende: „maar beken, oom! dal zoo gij als goede bloedverwant gehandeld hebl, gij u tevens als een oproerig onderdaan hebl gedragen, door een kamp te wagen zonder onze toestemming.quot;

„De tijd veroorloofde mij niet, die te vragen,quot; antwoordde Beaumont: „en al bad ik tijd gehad, ik had nog gezwegen, uit vrees, dat u zeiven de lust mocht bekropen hebben, een lans te breken. Daarom heb ik ook Aylvaas dienaar, die mij de lijding brengen kwam, terstond weêr weggezonden, en in 't voorbijgaan een wapenrusting b;j den Jonker van Teylinger-Bosch!) geleend, die, ofschoon hij ze zelf niet meer gebruiken kan, altijd een kabinetje van wapenen uit al de waereldtleelen bewaart.quot;

') Teylinger-Boscb, bij de Vogelesang, niet te verwarren met Teylingeu bij Sassenheim.

DE ROOS VAN UEKAMA.

„Daar alles nu in zooverre voorspoedig afgeloopen is,quot; zeide Graaf Willem, „gelooven wij best te doen met hoe eer hoe beter naar 's Hage te vertrekken; maar eerst moet ik nog dien Friezen hun afscheid geven en hel hun doen heugen, dat zij mij beleedigd hebben.quot;

Na dienaangaande zijne bevelen te hebben gegeven, reed Graaf Willem met de zijnen onder de herhaalde kreten des volks het perk uit en begaf zich naar het Sint-Jansklooster, terwijl een zijner dienaren aan Aylva en den Abt den last overbracht, hem aldaar te volgen en zich daarna met dezelfde boodschap vervoegde bij Adeelen, die zich nog altijd op de plaats bevond, waar hij door Beaumont was overwonnen geweest. Somber in zich zelf teruggetrokken stond hij daar, de armen over elkander geslagen en met een gelaat, waarop spijt over zijn nederlaag, en tevens een hooghartige trots te lezen waren, niet ongelijk aan dien, welken een scholier, die zich reeds man gevoelt, aan den dag legt, wanneer hij door zijn meester getuchtigd werd. Hij verwaardigde 's Graven bode met geen antwoord; maar, zijn schildknaap roepende, ontdeed hij zich van zijn helm: en de muts, waarmede hij dien verwisselde, diep in de oogen drukkende, ging hij met zijn mede-afgevaardigden naar het klooster.

Zij vonden er den Graaf in een klein spreekvertrek, slechts van weinige getrouwen omgeven. Toen zij binnen waren getreden, wierp Willem hun een norschen blik toe en sloeg terstond de oogen weder op den grond, haastig sprekende en strak voor zich ziende, even als iemand, die, eens een besluit genomen hebbende, niets wil zien noch hooien dat hem in het uiten daarvan zoude kunnen verhinderen.

„Mijne Heeren van Friesland!quot; zeide hij, „de zaken van dit Graafschap vereischen ons vertrek naar 's Hage. Vooraf echter achten wij het betamelijk, u ons laatste besluit mede te deelen. Wij kunnen in geen voorwaarden ol schikkingen komen met ongehoorzame onderdanen. Indien gij ons terstond uit naam der edelen en steden van Friesland hulde wilt doen als uwen wettigen Heer, zal het gebeurde vergeten en vergeven zijn: — zoo niet, dan is uwe verdere tegenwoordigheid hier onnoodig, en zult gij u niet later dan op den dag van morgen naar huis begeven en uwen lastgevers bericht brengen, dat zij eerlang onze nadere bevelen ontvangen zullen.quot;

Dit gezegd hebbende, vestte hij op Aylva een doordringenden blik, om de uitwerking zijner woorden te zien. Zonder van zijn stuk gebracht te zijn, antwoordde de Olderman met waardigheid:

„Graaf! het vrije volk van Friesland zou uwe Genade met welgevallen tot zijn beschermheer en bondgenoot aannemen: maar het ontvangt van niemand bevelen dan van den Keizer,

UK UÜOS VAN UEKAMA.

zijn wettigen Heer. Wij willen uwe wenschen niet-te-min aan onze lastgevers overbrengen.quot;

„Wat de erfdochter van Dekama betreft,quot; vervolgde de Graaf, als of hij op de woorden van Aylva geen acht had geslagen, „wij zullen haar in het Rhijnsburgor klooster een veilige verblijfplaats verschaffen, tot wij een echtgenoot, harer waardig, gevonden hebben. Onze bevelen zijn daaromtrent gegeven. Gij kunt zonder haar vertrekken.quot;

„Graaf!quot; riep Aylva verontwaardigd uit: „gij zoudt.....''

„Laat hem,quot; zeide Adeelen, hem in de rede vallende; „zij is niet beter waardig dan een pluimstrijker des dwingelands te huwen.quot;

„Wat u betreft, Seerp van Adeelen!quot; zeide Willem; „wij hebben u reeds meer vergund dan met onze waardigheid strookt: wij hebben uwe onbeschaamde taal herhaalde reizen met geduld aangehoord en uwe uitdaging aangenomen; maar na de gunst moet ook het recht zijn beurt hebben. Wij hadden u als overwonnene buiten het krijt kunnen laten werpen, uwe wapenen doen aan stukken slaan en u vervallen van uw adel verklaren; maar wij vergenoegen ons, met uw sloten, landgoederen en bezittingen verbeurd te verklaren, en u voor eeuwig uit onze Staten te bannen. Dank het vrijgeleide, dat de wetten van het tornooispel u schenken, zoo wij uwe oproerige handelingen niet met den dood straffen, dien zij verdienden.quot;

„Ik zal afwachten,quot; zeide Adeelen, met meer bezadigdheid dan nem gewoonlijk eigen was, en op een toon, die naar spotternij zweemde, „wanneer uw zendelingen van mijn erfgoed bezit komen nemen, ten einde hen naar behooren te ontvangen.quot;

Waar de Graaf had deze schampere taal niet meer gehoord; zich zonder verdere groete omwendende, had hij met de zijnen het vertrek verlaten. In 't heengaan echter kon Beaumont niet nalaten, de hand van Aylva te drukken; „helaas!quot; fluisterde hij hem in: „wat ik gevreesd heb is bewaarheid geworden; de breuk is onherstelbaar; en zoo wij elkaér terugzien, zal liet niet dan op het slagveld zijn.quot;

„Hij dwingt ons daartoe,quot; zeide Aylva: „welnu! het zal zijn, zoo als het den Hemel behaagt.quot;

Zoodra de Graaf met de zijnen het klooster verlaten had, namen ook de drie afgevaardigden de terugreize aan. De Abt toch was nog buiten adem van zijn gedwongen rit naar Haarlem en niet in staat geweest een woord uit te brengen: Adeelen was te zeer vervuld met denkbeelden van spijt en wraak, om acht te geven op zijn ros en liet de teugels achteloos hangen; Aylva huiverde op de gedachte eener ontmoeting met Madzy en zat op middelen te peinzen om haar aan 's Graven dwang te onttrek-

DE ROOS VAN DEKAM A

ken. Intusschen liad hij, indachtig aan Willems gezegde, dat er ie noodige bevelen waren gegeven om Madzy den terugtocht naar Friesland te beletten, den getrouwen Feiko vooruitgezonden, met last om alles tot een spoedig vertrek in gereedheid te brengen.

Men vond dan ook hij de aankomst alles in rep en roer. Adeelen, verklarende, dat hij zich met het besluit ten opzichte van Madzy niet verkoos te bemoeien, en dat het hem volkomen onverschillig was, of zij naar Rhijnsburg dan naar Friesland trok, begaf zich terstond naar zijn vertrek; de Abt viel van vermoeidheid in den eersten stoel den besten neder en vond zich onbekwaam en buiten slaat om eenig advies te geven; zoodat Aylva begreep vader Syard te laten roepen, ten einde met hem over de zaak te raadplegen. Wal Madzy betrof, hij wilde haar niet noode-loos verontrusten, alvorens men een stellig besluit genomen had.

Nadat de monnik de zwarigheid vernomen had, bleef hij een wijl in ernstig gepeins staan en gaf toen te kennen, dat hij wel een middel zonde kunnen voorstellen, waardoor Madzy op een vrij zekere wijze aan des Graven gezag ontrukt werd; doch dat hij beducht was, dat Madzy er niet in zoude toestemmen.

„Laat hooien!quot; zeide Aylva: „al ware uw middel onuitvoerbaar, hel kon ons misschien op den weg brengen om iets beters uit te denken.quot;

„Welnu!quot; zeide de monnik: „volgens mijn voornemen zouden wij allen ons dezen avond aan boord begeven en morgen met het aanbreken van den dag het Sparen uitzeilen. De Jonkvrouw zou inmiddels, slechts door eenen dienaar vergezeld, en beiden in een geschikte vermomming, om geen argwaan te verwekken, zich vanhier over Utrecht naar Harderwijk begeven, alwaar wij haar met het vaartuig zouden wachten.quot;

„Ziedaar juist wat ik ook zou aangeraden hebben,quot; zeide de Abt, al hijgende en blazende: „indien mij de vermoeidheid niet had belet te spreken.quot;

De Olderman overdacht een wijl het voorstel: „het middel is gewaagd,quot; zeide hij eindelijk: „maar ik geloof, dat het slagen kan. Intusschen moeten wij de gedachte der Jo'ikvrouw er over vernemen.quot;

„En wel terstond,quot; hernam vader Syard: „want zoo het aangenomen wordt, dient hel dadelijk ten uitvoer te worden gebracht.quot;

Beiden begaven zich hierop bij Madzy, welke zij in dien droe-vigen staat van neêrslachtigheid vonden, waarin men volkomen bereid is, zich als een kind te laten leiden en eiken raad te volgen, niet omdat hij ons verstandig toeschijnt, maar omdat ons alles even onverschillig is. „Zoo mijn waaude voogd begrijpt,quot;

OR UOOS VAN DEKAMA.

jeide zij, „dat ik op deze wij-w reizen tnoef, heeft hij slechts te bevelen: — alleen moet ik weten, aan wiens geleide ik zal worden toevertrouwd.quot;

„Ziedaar juist de grootste zwarigheid,quot; zeide Aylva: „de goede Feiko is trouw en wakker genoeg; maar hij is nimmer buiten Friesland geweest: hij is den weg en do zeden des lands niet kundig, en zijn tongval zou hem spoedig verraden. Een leidsman uit den omtrek kunnen wij niet vertrouwen.quot;

„Indien de Jonkvrouw zich aan mijne zwakke bescherming durft toevertrouwen,quot; zeide vader Syard, „zal het mij wellicht gelukken, haar, met behulp onzer Lieve Vrouwe en van Sint-Odulf, mijn patroon, in veiligheid te geleiden waar zij wezen moet.quot;

Dit aanbod werd dankbaar aangenomen: en zooras de Abt aan vader Syard het gevraagde verlof verleend had tot, de reize, en de vereischte dispensatie, om het geestelijk kleed voor een korten lijd af te leggen, ontvouwde de monnik zijn plan nader aan Aylva, en, het noodige geld van den Olderman ontvangen hebbende, verliet hij het klooster.

Hij kwam echter weldra terug, doch schier onkenbaar voor zijn beste kennissen. Een buis of jak, van een stoffaadje welke men te dier tijd met den naam van graauwen ezel bestempelde, hing hem om 't lijf: zijn beenen staken in twee zware modderlaarzen met omgeslagen randen. Een blaauwe kaper, die vastzat aan een soort van pelgrimskraag, welke hem tot even over de schouderen viel, bedekte zijn hoofd, en een groote, breedgerande hoed hing hem op den rug. Onder den arm droeg hij een pakje, waarin zich een boerinnegewaad bevond, dat voor Madzy bestemd was. Hij had zich deze beide vermommingen in de hut des boschwachters aangeschaft. Elske, die nu de hoop had opgegeven van haar man terug te zien, had aan den monnik, op zijn verzoek, de daagsche kleêren van Walger en haar zondagspak voor een ruime belooning afgestaan en zich tevens verbonden, dezen verkoop, althans een paar dagen, geheim te houden.

Zonder een woord te spreken, had Madzy zich van hare ver-cierselen ontdaan en de nederige kleedij aangetrokken, welke voor haar bestemd was: en het was eerst toen zij afscheid van haar voogd nam, dat zij haar somber stilzwijgen afbrak met de naauw-lijks hoorbare vraag: „Weet gij iets van den armen gewonde?quot;

„Hij leeft!quot; antwoordde Aylva: „en God geve l.em een spoedig herstel. Maar, mijn lieve!quot; vervolgde hij, toen hij haar de blaauwe oogen erkentelijk ten hemel zag opslaan: „gij moet hem vergeten; want hij leeft niet voor u. Het is slechts aan een Fries, dat de dochter van Sjoerd Dekama hare hand moet wegschenken: en zoo Adeelen een zoo onwaardeerbaren schat verstoot, er zullen s. w. Ill 15

TE noos VAN DEKAMA.

er anderen gevonden worden, die hem meer op prijs weten te stellen. — Ga nu, mijn engel! en mogen u alle Heiligen geleiden.quot;

Madzy omhelsde hem met vervoering, doch zweeg; haar gemoed was vol; maar zij kon noch spreken, noch schreien: zij , sloeg haar mantel op, haalde haar kap over 't gelaat, en, den arm des monniks nemende, ging zij met hem het achterpoortje uit, naar de plaats waar Feiko hen met de paarden verwachtte. Spoedig kwam de trouwe dienair terug, met de tijding, dat beiden zich verwijderd hadden.

Het bleek weldra, hoe noodzakelijk de gemaakte spoed was geweest; want naauwlijks waren er eenige minuten verloopen, toen het huis door een aanzienlijke ruiterbende omcingeld werd en de aanvoerder zich aanmeldde met de tijding, dat hij uit 's Graven naam Jonkvrouw Madzy Dekama kwam afhalen.

„Het doet mij leed, dat ik u haar niet kan afstaan,quot; zeide Aylva, op een koelen toon; „maar zij was gisteren-avond zoo ontsteld en ziek van het voorgevallene, dat zij terstond met een Harlinger vaartuig naar Friesland is teruggekeerd.quot;

„Ziedaar iets, waarvan wij ons zullen moeten verzekeren,quot; zeide de hopman, en gaf hierop aan zijn wapenknechten last, het gebouw te doorzoeken. Toen echter alle nasporingen vruchteloos bleken te zijn, zond hij zijn volk in onderscheidene richtingen uit en stuurde zelfs een boodschap naar den mond van 't Sparen, om te vernemen, welke schepen er vertrokken waren; doch al zijn handelingen strekten slechts, om hem te doen zien, dat zijn moeite vergeefs en dat de vogel alreeds gevlogen was.

Intusschen hadden de beide vluchtelingen de aanzienlijke blee-kerijen, welke toen reeds aan de omstreken van Haarlem een alom erkende vermaardheid gaven, rechts laten liggen en een achterweg ingeslagen, welke, over het grondgebied van den Heer van Heemslede, door een bevallige landstreek heenkronkelde. Aan hun linkerzijde vertoonde zich weldra het achlbaar slot met zijn breede grachten en talrijke torentransen, in 't midden van uitgestrekte weiden gelegen, terwijl aan de andere zijde schilderachtige heuvels oprezen, wier helling rijkelijk met struikgewassen begroeid was, waarboven de sombere eiken hun nog dorre takken naar boven staken. Nette en wel geschilderde woningen getuigden alom van de welvaart en rust, welke de landstreek genoot; en de kunstelooze, vrolijke liederen der landbewoners, die van hun werk terugkwamen om het middagmaal te gebruiken, gaven te kennen, dat zij met hun lot tevreden waren. Over Bennebroek, dat zich uit de overblijfsels van een vervallen nonnenklooster tot een vrolijk dorpje vervormd had, kwamen de reizigers in de zandige Hillegommer duinen en bereikten langs dien weg de groote hierbaan weder van Haarlem naar Leyden.

DE nOOS VAN DEKAMA.

Vader Syard had besloten over laatstgemelde stad naar Utrecht te reizen, en had hiermede een dubbel oogmerk. Vooreerst begreep hij, dat, zoo Madzy vervolgd werd, men haar eerder op den weg naar Amsterdam of in Kennemerland zoeken zoude, dan aan de zuidzijde; en dal zij beiden op den grooten landweg, die met reizigers bedekt was, minder in 't oog zouden loopen, dan op achterwegen. Ten tweede vreesde hij te verdwalen, zoo hij binnenwegen nam, en wilde geen geleider nemen, ja zelfs zoo min mogelijk geluid geven, ten einde de Friesche tongval hem niet verraden mocht.

Het was vrij vol op den weg; doch daar de meeste reizigers van het feest terugkwamen en dus denzelfdan kant uitgingen als onze vluchtelingen, zoo hadden zij weinig aanstoot te lijden en gingen vrij onopgemerkt, verder. Wel wendde nu en dan een kloeke landbewoner, die op zijn vluggen draver, met ledige manden beladen, van de stad keerde, waar hij vruchten was gaan verkoopen, een rijke Leydenaar. wiens stevige merrie een deel snuisterijen droeg, te Haarlem gekocht en lot geschenken voor zijn huisgezin bestemd, of zelfs een jonge Edelman, die zijn trol-schen klepper liet op en neder huppelen, in 't voorbijgaan een oog naar de bevallige rijdster; maar geen van allen giste, dat het fijne neusje, 't welk alleen uit den dicht over de oogen getrokken kaper te voorschijn kwam, aan de Roos van Dekama behoorde: en het. strak en ontzag inboezemend gelaat van haar metgezel was wel geschikt om een ieder af te schrikken, die zijn nieuwsgierigheid verder had willen uitstrekken.

De beide reizigers reden op een gelijken, doch niet snellen draf voort, uit vrees van iemand uit 's Graven gevolg, dat slechts kort voor hen naar 's Hage vertrokken was, achterop te rijden, en zonder een woord te wisselen. De monnik zweeg, als wij gemeld hebben, uit voorzichtigheid: en Madzy had genoeg aan de droevige gedachten, die zich van haar ziel hadden meester gemaakt. Pijnigend waren de verwijten die zij zich zelve onder 't voortrijden deed. Zij beschouwde zich als de oorzaak van al de onheilen, die in de laatste dagen waren voorgevallen. Zij beschuldigde zich, Adeelen te hebben misleid, aanleiding te hebben gegeven tol de verwonding van Deodaat, ja tot des Graven toorn, die weldra, vreesde zij, op een geduchte wijze haar vaderland zoü treffen. En echter, wanneer zij het gedrag overdacht, door haar in de laatste dagen gehouden, dan kon zij, bij het gemoe-delijkste onderzoek van hare handelingen, niet zien, waarin zij dan eigentlijk gedwaald had, en vond zij niet, dat zij ergens verkeerd in gehandeld had, dan alleen, door Deodaat toe te laten, haar aan te spreken. Maar dit was zoo onverwacht geschied en in zulk een oogenblik van verwarring, dal zij niet inzag, hoe zij

DE noos VAN DEKAMA.

er anderen gevonden worden, die hem meer op prijs weten te stellen. — Ga nu, mijn engel! en mogen u alle Heiligen geleiden.quot;

Madzy omhelsde hem met vervoering, doch zweeg: haar gemoed was vol; maar zij kon noch spreken, noch schreien: zij sloeg haar mantel op, haalde haar kap over 't gelaat, en, den arm des monniks nemende, ging zij met hem het achterpoortje uit, naar de plaats waar Feiko hen met de paarden verwachtte. Spoedig kwam de trouwe dienaar terug, met de tijding, dat beiden zich verwijderd hadden.

Het bleek weldra, hoe noodzakelijk de gemaakte spoed was geweest; want naauwlijks waren er eenige minuten verloopen, toen het huis door een aanzienlijke ruiterbende omcingeld werd en de aanvoerder zich aanmeldde met de tijding, dat hij uit 's Graven naam Jonkvrouw Madzy Dekama kwam afhalen.

„Het doet mij leed, dat ik u haar niet kan afstaan,quot; zeide Aylva, op een koelen toon: „maar zij was gisteren-avond zoo ontsteld en ziek van het voorgevallene, dat zij terstond met een Harlinger vaartuig naar Friesland is teruggekeerd.quot;

„Ziedaar iets, waarvan wij ons zullen moeten verzekeren,quot; zeide de hopman, en gaf hierop aan zijn wapenknechten last, het gebouw te doorzoeken. Toen echter alle nasporingen vruchteloos bleken te zijn, zond hij zijn volk in onderscheidene richtingen uit en stuurde zelfs een boodschap naar den mond van 't Sparen, om te vernemen, welke schepen er vertrokken waren; doch al zijn handelingen strekten slechts, om hem te doen zien, dat zijn moeite vergeefs en dat de vogel alreeds gevlogen was.

Intusschen hadden de beide vluchtelingen de aanzienlijke blee-kerijen, welke toen reeds aan de omstreken van Haarlem een alom erkende vermaardheid gaven, rechts laten liggen en een achterweg ingeslagen, welke, over het grondgebied van den Heer van Heemslede, door een bevallige landstreek heenkronkelde. Aan hun linkerzijde vertoonde zich weldra het achlbaar slot met zijn breede grachten en talrijke torentransen, in 't midden van uitgestrekte weiden gelegen, terwijl aan de andere zijde schilderachtige heuvels oprezen, wier helling rijkelijk met struikgewassen begroeid was, waarboven de sombere eiken hun nos dorre takken naar boven staken. Nette en wel geschilderde woningen getuigden alöm van de welvaart en rust, welke de landstreek genoot; en de kunstelooze, vrolijke liederen der landbewoners, die van hun werk terugkwamen om het middagmaal te gebruiken, gaven te kennen, dat zij met hun lot tevreden waren. Over Bennebroek, dat zich uit de overblijfsels van een vervallen nonnenklooster tot een vrolijk dorpje vervormd had, kwamen de reizigers in de zandige Hillegommer duinen en bereikten langs dien weg de groote hierbaan weder van Haarlem naar Leyden.

DE ROOS VAN DEKAMA.

Vader Syard had besloten over laatslgemelde slad naar Uïrecht te reizen, en had hiermede een dubbel oogmerk. Vooreerst begreep hij, dat, zoo Madzy vervolgd werd, men haar eerder op den weg naar Amsterdam of in Kennemerland zoeken zoude, dan aan de zuidzijde; en dat zij beiden op den grooten landweg, die met reizigers bedekt was, minder in 't oog zouden loopen, dan op achterwegen. Ten tweede vreesde hij te verdwalen, zoo hij binnenwegen nam, en wilde geen geleider nemen, ja zelfs zoo min mogelijk geluid geven, ten einde de Friesche tongval hem niet verraden mocht.

Het was vrij vol op den weg; doch daar de meeste reizigers van het feest terugkwamen en dus denzelfden kant uitgingen als onze vluchtelingen, zoo hadden zij weinig aanstoot te lijden en gingen vrij onopgemerkt verder. Wel wendde nu en dan een kloeke landbewoner, die op zijn vluggen draver, met ledige manden beladen, van de slad keerde, waar hij vruchten was gaan verkoopen, een rijke Leydenaar, wiens stevige merrie een deel snuisterijen droeg, te Haarlem gekocht en tot geschenken voor zijn huisgezin bestemd, of zelfs een jonge Edelman, die zijn trot-schen klepper liet op en neder huppelen, in 't voorbijgaan een oog naar de bevallige rijdster; maar geen van allen giste, dat het fijne neusje, 't welk alleen uit den dicht over de oogen getrokken kaper te voorschijn kwam, aan de Roos van Dekama behoorde: en het, strak en ontzag inboezemend gelaat van haar metgezel was wel geschikt om een ieder af te schrikken, die zijn nieuwsgierigheid verder had willen uitstrekken.

De beide reizigers reden op een gelijken, doch niet snellen draf voort, uit vrees van iemand uit 's Graven gevolg, dat slechls kort voor hen naar 's Hage vertrokken was, achterop te rijden, en zonder een woord te wisselen. De monnik zweeg, als wij gemeld hebben, uit voorzichtigheid: en Madzy had genoeg aan de droevige gedachten, die zich van haar ziel hadden meester gemaakt. Pijnigend waren de verwijlen die zij zich zelve onder 't voortrijden deed. Zij beschouwde zich als de oorzaak van al de onheilen, die in de laatste dagen waren voorgevallen. Zij beschuldigde zich, Adeelen te hebben misleid, aanleiding te hebben gegeven tol de verwonding van Deodaat, ja tot des Graven toorn, die weldra, vreesde zij, op een geduchte wijze haar vaderland zoü treffen. En echter, wanneer zij het gedrag overdacht, door haar in de laatste dagen gehouden, dan kon zij, bij het gemoe-delijkste onderzoek van hare handelingen, niet zien, waarin zij dan eigentlijk gedwaald had, en vond zij niet, dat zij ergens verkeerd in gehandeld had, dan alleen, door Deodaat toe te laten, haar aan te spreken. Maar dit was zoo onverwacht geschied en in zulk een oogenblik van verwarring, dal zij niet inzag, hoe zij

DE ROOS VAN DEK AM A.

dat onderhoud op een geschikte wijzo zoude hebben kunnen vermijden. Intusschen kon zij midden in haar druk niet nalaten, een soort van verlichting te gevoelen, dat zij van het aan Adeelen gegeven woord ontslagen was. Zij bespeurde nu, dat zij hem nimmer had kunnen gelukkig maken, maar dat zij stellig met iemand van zijn onhandelbaren aard hoogst rampzalig zoü geworden zijn. Die gedachte, dal zij weder vrij was, streelde haar, ja, doch tevens dacht zij met schrik aan den blaam, dien Adeelen, bij zijn terugkomst in Friesland, op haar werpen zoude, en aan de verachting van haar landgenooten, waar aan hij haar onverdiend prijs zoü geven: en dan wenschte zij soms haars ondanks, dat een stille wijkplaats haar mocht geschonken worden, niet in het adellijke Rhijnsburger klooster, waar weelderige loszinnigheid en dartele uitspanningen den boventoon hielden, maar in een stil en vreedzaam gesticht, waar zij haar tijd in kalme rust zoü verdeelen tusschen het betrachten van godsdienstplichten en van liefdewerken. — Dan ach! z.j zorgde, dat zij ook daar den jongeling niel uit haar geest zoü kunnen bannen, wiens bleeke en doodsche trekken haar nog onophoudelijk voor oogen zweefden.

Op deze wijze zetleden zij hun weg voort, zonder zich langer op te houden dan noodig was om aan hunne paarden eenige verversching toe te dienen, trokken Leyden onverhinderd door en reden den oever van den Rhijn langs tot aan Bodegraven. Hier vernamen zij, dat de weg hooger op reeds vernield was op last van de stad Utrecht en dat de doortocht aan sommige Hollanders reeds geweigerd was. Dit deed vader Syard besluiten, een poging te doen, Utrecht langs een omweg te bereiken: en links den eersten zijweg inslaande, was hij tegen het vallen van den avond met zijn reisgenoote zonder hindernissen op het Stichtsche grondgebied aangekomen, waar zij zich tegen alle vervolging beveiligd mochten achten.

NEGENTIENDE HOOFDSTUK.

Waard. Mijnheer! 'k bedien de lui voer een civielen prijs. Lodewijk. Ik weet wel, hospes, dat is te Utrecht zoo do wijs.

Langend ijk. Het wederzijds huwlijksbedrog.

De herberg van het dorpje, waar onze reizigers stilhielden, laaakte een niet onaanzienlijke vertooning, in vergelijking met

DE ROOS VAN DEKAMA.

de overige woningen, die in een halven cirkel verspreid lagen rondom een groot grasperk, met eenige ijpenboomen beplant, onder wier gebladerte ettelijke biggen en schapen hun voedsel zochten, of zich in gezelschap van eenige kwakende eenden laafden in een plas of waterkom, midden in het perk aanwezig, en aan welken sommige oudheidkenners van vroegere dagen beweren dat het dorp zelf zijn naam verschuldigd was. Anderen echter leidden dien naamsoorsprong af van de veenen, die in den omtrek gevonden worden; want Plaswijk, hetwelk men thans vergeefs op eenige kaart zou zoeken, daar het in de Hoeksche en Kabbeljauwsche twisten grootendeels in assche gelegd en sedert met de naburige gemeenlen in-een-gesmolten is, lag juist op de grensscheiding tusschen de lagere veen- en weilanden van Amstel-land en den hoogeren Slichtschen grond. Het leverde hierdoor ook van beide kanten een geheel verschillend uitzicht op; want achter de huizen zag men kampen met haver en wintergerst beteeld, en door kleine hagen of dijkjes van-een-gescheiden, langs welke tailooze musschen en vinken op en neder vlogen: terwijl aan de overzijde onafzienbare landerijen zich uitstrekten, met poelen en slooten doorsneden, en rijk in prachtig rundvee. Alleen aan de oostzijde werd het uitzicht belemmerd door een boschje, waarboven het slot Nyenstein, hetwelk den Bisschop van Utrecht toebehoorde, zijn ronden toren slechts even ophief.

„Kunnen wij hier vernachten, moeder?quot; vroeg de monnik aan de dikke, gezonde kasteleines, die, met een vrolijken glimlach op den mond en de handen in de zijden, de deur uit kwam scharrelen, zoodra zij de beide reizigers voor haar woning had zien stilhouden.

Do waardin antwoordde niet op deze vraag. Waarschijnlijk was zij in een tweestrijd met zich zelve, als willende zij, aan den eenen kant, haar nieuwe kalanten niet afschrikken, indien zij bekende dat zij geene plaats meer had, en aan den anderen, haar ziel met geen logen bezwaren. Zij hield zich dus, of zij de vraag niet gehoord, of niet verstaan had, en zich dadelijk half omkeerende, riep zij naar binnen: „Peer! Kees! hei daar! komt hier en helpt me dien huisman ereis! waar zijn de luiaards! hier Trui! kom ereis uit en hou de paarden van de lui vast, dat ze af kunnen stijgen.quot;

En Trui, een frissche boeremeid, kwam de herberg uitdraven en nam met haar purperkleurige handen de teugels der beide rossen, terwijl haar meesteres er Madzy afhielp, eer deze nog wist of zij blijven zou dan verder gaan.

„Ik vroeg u, moeder!quot; zeide vader Syard droogjes, en nog altijd in den zadel blijvende, „of wij hier vernachten kunnen.quot;

„Komt binnen maar, menschen,quot; zeida dc kasteleines, Madzy

DE r.OOS VAN DEKAMA.

rtv-it een Lescliermenden lach op den scliouder kloppende: „Kees zal wel zorg dragen voor die knollen.quot;

En in de daad, Kees, een half blinde, half lamme boereknecht, kwam strumpelende voor den dag uit een schuurtje, dat aan de herberg paalde, en vatte post naast zijn medehelpster Trui.

De monnik, ziende dal Madzy zich reeds genoodzaakt zag tegen wil en dank de waardin te volgen, steeg nu ook af: en terwijl de beide dienaars de rossen als in zegepraal naar de stalling voerden, trad hij naar de meesteres en vatte haar bij den arm, juist zoo als zij zich gereedmaakte, met Madzy binnen te treden.

„Een oogenblik, vrouw!quot; zeide hij, haar met een strakken blik aanziende: „voor wij binnengaan, wenschten wij te weten, of er al of niet kans voor ons is hier heden nacht te vertoeven, althans of gij mijner nicht een slaapstede kunt bezorgen.quot;

„Dat zal de vraag zijn,quot; zeide de waardin: „doch komaan! het oude spreekwoord zegt: er kunnen vele makke schapen in een hok; maar gaat toch binnen, goede lièn, wij zullen er in 't voorhuis over praten.quot;

„Neen, met uw verlof!'¹ zeide de monnik, die door de opene deur verscheidene lieden in het voorhuis bijeen zag en zich niet onnoodig aan het gezicht wenscbte bloot te stellen, „dat niet: hier geeft gij mij antwoord of wij rijden terstond verder.quot;

„Wel dat zou toch wat erg zijn,quot; hernam de vrouw, al grin-nekende en zich de handen wrijvende: „den R o er d o m p voorbij te rijden zonder eens binnen te zijn geweest! neen huisman! dat gaal niet. liet huis is wel mooi vol; doch-met overleg komt men wijd; en wij zullen het wel zoo schikken, dat gij tevreden zijl.quot;

„Mijn nicht is wat vermoeid,quot; zeide de monnik, „en wenschte wel, terstond haar kamer te betrekken, en daar wat te gebruiken.quot;

„Zoo!quot; zeide de kasteleines, de onderlip vooruitstekende, en Madzy met een verwonderd gelaat aanziende: „is die deerne te grootsch om aan den gemeenen haard Ie zitten, waar ik de knapste vrouwlui uit den omtrek, ja zelfs deftige poortersvrouwen uit Utrecht en Gouda heb ontvangen: en waar nooit anders dan bescheiden volk wordt toegelaten; en denkt gij dat de herberg van Maaike Jaspersz een klooster of een bijenkorf is, waar ieder zijn eigen celletje heeft?quot;

„Ik voel mij wat ongesteld,quot; zeide Madzy op een smeekenden toon.

De zachte en innemende stem der Friezin scheen eenigen indruk op het hart der waardin te maken: althans zij bracht haar gelaat weder in een vriendelijke plooi, en Madzy op den schouder kloppende: „wij zullen zien,quot; zeide zij: „maar waarlijk; ik moet eens bedenken! — Truitje! is het achterkamertje al besproken?quot;

„Daar ligt de Leydsche koopman in lakens al sedert een half uur te ronken,quot; zeide de dienstmaagd, die zich weêr bij hen gevoegd

DE HOOS VAN DEKAMA.

had: „de man wenschte morgen met den dag weêr op reis te gaan.quot;

„Ja! morgen! als zij hem morgen maar laten doorreizen,quot; mompelde de waardin: „doch dat is hetzelfde: er zal geen kans zijn, den man meer uit zijn bed te krijgen: — eh is er nog een plaats in de groote kamer open?quot;

„Dat 'loof ik niet,quot; antwoordde Truitje; „laat zien: daar is de Ydeljaander met zijn kameraad in één bed, en die gast van straks in het andere, met dien kaerel die zulk een zwarten mantel om heeft, en oogen nog zwarter dan zijn mantel.quot;

„Dat is tot daar aan toe,quot; viel haar Maaike Jaspers in de rode; „een meid uit een ordentelijke herberg behoeft de jonge

knapen niet in de oogen 'e kijken____laat zien;— de bedsteden

zijn bezet; mair er zal nog wel een ledig hoekje zijn om een slroozak te leggen.quot;

„Wat beduidt al dat gehaspel?quot; vroeg vader Syard vertoornd; „gij wilt mijn nicht toch niet in uw groote kamer plaatsen? Ik heb voor haar een kamer alleen verzocht.quot;

„Recht zoo, huisman!quot; hernam de waardin: „maar gij zuil zelf ook wel een plaatsje willen hebben?quot;

„Ik ben met een weinig stroo in de schuur tevreden,quot; zeide de monnik ; mids mijn nicht slechts wel bezorgd zij.quot;

„Ja! ik zal haar mijn eigen bed dienen te geven; — maar eon goed akkoord bederft geen krediet; en mij dunkt, dat een kleine schadeloosstelling boven den gewonen prijs.,,.

„Zoo het slechts daaraan hapert,quot; hernam de monnik, haar een paar stukken van achten in de hand stoppende ; hier is al wat voor de moeite die wij u veroorzaken; maar haast u! en laat ons het verblijf zien, dat gij aan mijn nicht wilt geven.quot;

„Komaan, kind!quot; zeide de waardin, terwijl zij met de eene hand het geld opstak en met de andere Madzy voortstuwde; „zien zullen wij; en het zou mij verwonderen, indien gij niet tevreden waart.quot;

Madzy trok haar mantel nog dichter over haar gelaat en vergezelde nu met vader Syard haar geleidster naar binnen. Met een haastigen stap traden zij het voorhuis door, waar eenige menschen rondom het vuur bijeen zaten, gingen een paar smalle zijtrapjes op en bevonden zich weldra in een klein vertrekje onder het dak, hetgeen zich, wat de zindelijkheid betrof, vrij wel voordeed; maar dit was de eenigste verdienste. Behalve dat het er geweldig heet was, waren er geene andere meubelen te vinden dan een koffer ter berging van het linnengoed der waardin, en een stoel waarop haar nachtgewaad lag. Vader Syard, vreezende dat Madzy dit vei blijf vrij ongeschikt zoude voorkomen, wilde bedenkingen opperen; maar Madzy verklaarde, dat zij er volkomen genoegen mede nam.

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Wel dat geloof ik,quot; zeide vrouw Jaspersz, terwijl zij haar boeltje bijeen pakte, en met een bezemstok de dekens instopte; „er hebben hier wel knapper lui in geslapen; zoo als laatst de eigen zuster van Barta Dartels, die vrouw is van den Overman van het Wevcrsgilde te Leyden; en nooit heeft iemand iewers over geklaagd: — als over de muggen misschien; maar die ontzien rijk noch arm: en alsquot; men den geheelen dag gereisd heeft, zoo als gijlieden, naar ik aan uw paarden zien kan, dan slaapt men wel in, eer men de steken voelt. Maar wat zult ge nu gebruiken?quot;

Madzy antwoordde, dat zij zich maar dadelijk ter rust ■wenschte te begeven, en verzocht de waardin haar eenig vleesch en brood te brengen, dat zij op haar bed zoü nuttigen.

„Dat zei je geworden,quot; zeide de waardin: „ik heb een kostelijke zijde spek hiernevens hangen: en daar zal ik je een snede van brengen, beier dan je ooit gegeten hebt.quot;

„Waarlijk,quot; zeide de monnik, zoodra de waardin vertrokken was, „indien ik geweten had, dat hier zoo weinig gelegenheid ware, om behoorlijke huisvesting te erlangen, ik had u nimmer laten binnenkomen. Dit is voorwaar geen verblijf voor de erfdochter der Dekamaasl''

„Men moet zich op reis behelpen,quot; zeide Madzy, met een vriendelijken lach; „en schoon deze peul vrij hard schijne en het hier onverdraaglijk warm zij, heeft alles echter een zindelijk voorkomen. Wat dunkt u? zoü ik het venster durven openlaten? De nachten zijn niet koud en ik zal in mijn kleederen te bed gaan.quot;

Vader Syard zette het raampje open, en zag naar buiten. „Gij zijt, geloof ik,quot; zeide hij, „hier tegen allen onverhoedschen overval beveiligd.quot;

„In de daad, ik zit hier hoog en droog en zal niet licht een bezoek ontvangen, of het moest dat van een verdwaalde kal zijn;.... maar zeg mij. Vader! wien zoü het slot toebehooren, dat ik ginds boven het geboomte zie?quot;

„Dat slot,quot; antwoordde de monnik, „wordt thans bewoond door iemand, die ons van dienst kan wezen en een veilig geleide naar de plaats onzer bestemming bezorgen. Het is mijn voornemen, hem nog heden avond te bezoeken; althans indien het u geene ongerustheid veroorzaakt, zoo ik mij gedurende een half uur van dit huis verwijder.quot;

„Wat zoü ik vreezen?quot; zeide Madzy: „en vie zoü mij hier zoeken? — doch gij spreekt raadsels, goede Vader! wie kan die slotvoogd wezen, wiens bescherming ons van zoo groote dienst zal zijn?quot;

„Ik heb u niet gezegd, dat het de slotvoogd ware, mijn dochter I de man, dien ik zoek, is thans slechts een tijdelijke bewoner

DE ROOS VAN DEKAMA..

van Kyenstein: wie hij is zat zich eenmaal, wellicht spoedig', ophelderen; tot nog verbiedt mij een heilige plicht zijn naam te noemen;.... ook hoor ik onze waardin reeds terugkomen: en ik acht mijne tegenwoordigheid hier verder onnut. Hebt gij nog eenige bevelen voor mij? anders beveel ik u der bescherming onzer Lieve Vrouwe aan, en wensch u wel te rusten.quot;

„Rust wel, eerwaarde Vader!quot; zeide Madzy; „en ontvang mijn hartelijken dank voor uw trouwe zorgen.quot;

De monnik vertrok en liet de Jonkvrouw alleen met de waardin, welke haar het avondeten bracht. Madzy gevoelde wel eenigen trek om haar te vragen, wie de geheimzinnige bewoner ware van dat slot, daar zij met den monnik over gesproken had; maar het gevoel van bescheidenheid, haar ingeschapen, weerhield die vraag op hare lippen. Zij begreep, dat de monnik goede redenen moest hebben, waarom hij haar het geheim niet mededeelde en achtte het daarom ongepast, een anderen weg in te slaan om daarachter te geraken. Ook zou zij weinig tijds gehad hebben om een vraag te doen, daar de waardin, wier nieuwsgierigheid was opgewekt geworden door het gunstig uiterlijke van Madzy, die haar mantel had afgedaan, en door de fijnheid van het linnen dat onder hare boerinnekleeding zichtbaar was, haar overlaadde met een vloed van vragen, waarop de Jonkvrouw slechts half verdacht was en die zij, het veinzen ongewoon, met moeite wist te beantwoorden. Wel had zij reeds gezegd (gelijk zij dit met den monnik had afgesproken), dat zij uil Alkmaar was en iet haar oom naar Utrecht reisde om aldaar een bloedverwant te gaan bezoeken; maar toen de waardin haar over eenige nadere bijzonderheden begon te ondervragen, geraakte zij al meer en meer in de war en wist zich eindelijk niet meer te redden dan door groote vaak en vermoeidheid voor te wenden. Echter zou haaide belangstellende nieuwsgierigheid van vrouw Jaspersz nog geene rust hebben gelaten, zoo niet een rumoer, in het benedenhuis ontstaan, de aandacht van deze getrokken had.

„Ik moet eens zien wat daar gebeurt,quot; zeide zij; „ik geloot waarlijk dat zij weer aan 't bekkesnijden zijn. Maar ik zal hun doen zien, wie of baas in mijn huis is, zij of ik. Gij neemt het mij niet kwalijk, hoop ik, dat ik u alleenlaat. Wij waren zoo recht genoeglijk aan 't keuvelen; maar de zaken gaan voor alles, en ik ben maar een arme weeuw alleen en moet nacht en dag in de weer zijn, om te zorgen dat mij de kaas niet van 't brood gehaald worde. Tot weerziens dan. Goede nachtrust!quot;

En met deze woorden kloste zij de trap af en vond werkelijk bij hel komen in het voorhuis, dat haar tegenwoordigheid aldaar noodzakelijk vereischt werd. De aanleiding van den ontstanen twist was de volgende:

DE ROOS VAN DEKAMA.

De monnik had, toen hij de trap afdaalde met het oograei U van zich naar het kasteel te begeven, het belang gevoeld, om zich, voor hij het huis verliet, te vergewissen, welk slag van lieden hij in de herberg achterliet en of zijn reisgenoote ook iels van hen te vreezen had. Bovendien, schoon het vasten gewoon, had de voor hem ongewone beweging zijn eetlust aangewakkerd en verlangde hij naar eenige verversching. Hij verzocht dus bij zijn intrede in het voorhuis aan de dienstmaagd hem een snede brood met een teug water te halen.

„Water!quot; klonk een stem van den haard; „laat dat aan de kikkers, huisman. Eilieve! kom mede in 't gelag en wij zullen u van onzen drank schenken.quot;

De monnik wendde bij deze uitnoodiging het oog naar het aldaar vergaderd gezelschap. Onder een schouwe van uitgebrei-den omvang, hoedanige er wellicht niet meer, dan in sommige afgelegen Geldersche of Overijsselsche dorpen te vinden zijn, en waarin ettelijke stukken vleesch te rooken hingen boven het altijd brandend turvenvuur, zaten eenige lieden op 'age houten bankjes in een halven kring om een tafeltje. Dicht aan den wand bevond zich de man, die tegen den monnik gesproken had, en wiens kleeding een wapenknecht aanduidde, terwijl zijn roode neus en de kan, welke hij op de eene knie vasthield, hem als een vlijtigen aanbidder van den wijngod deden kennen. Wat de uitdrukking van zijn gelaat betrof, zij was die van iemand, die steeds genegen schijnt, ieders woorden kwalijk op te nemen: en schoon zijn voorstel aan vader Syard op zich zelf verplichtend was, de norsche en onaangename loon, waarop het gedaan werd, nam er alle verdiensten van weg, en gaf zooveel te kennen, als dat de man, tot wien het gericht was, er zich ten hoogste mede vereerd moest achten en dat een weigering kwalijk zou worden opgenomen.

Naast deze persoon waren twee lieden gezeten, kermisgasten van beroep, althans voor zooverre men dit kon afleiden uit hun vreemde spraak en kleedij, uit hun verbrand gelaat en uit de kast, welke nevens hen stond, en waarop een dier lag te slapen, welks soort de schaduw, welke de tafel daarover vierp, belette te onderscheiden. Drie dorpelingen, vaste klanten van de herberg, maakten met de bovengenoemden het gezelschap uit; want men kon bezwaarlijk een zevende mederekenen, die, afgezonderd van de overigen, op een bank tegen den muur lag en geheel bedolven scheen onder een grooten zwarten mantel.

„Ik dank u, goede vriend!quot; zeide de monnik tot den wapenknecht: „uw voorstel is hupsch; maar ik mag het niet aannemen.quot;

„Hoe nu!quot; zeide de man met het zwaard op een hoogentoon*

DE ROOS VAN DEKAMA.

,7ijt gij een kaerel ? gij komt nog wel op een goed paard aanrijden, en zoudt vrekkig genoeg zijn om een dronk te weigeren? — [k zou bijna denken, dat gij al uw munt Ie Haarlem verslempt, sn geen onnoozel kopstuk meer overgehouden hebt, om eens mei eerlijke lui te klinken.quot;

„Ieder weet best wal vertering hem lijkt,quot; zeide de monnik: „mids slechts de waardin niet klage over kwalijke betaling, bovendien, goede vriend, kan ik om een andere reden uw voorslag niet aannemen; ik heb nog een boodi-chap in het dorp te verrichten, en moet haast maken,quot; Dit gezegd hebbende, zette hij zich op eenigen afstand aan een klein tafeltje.

„B'j mijn zolen!quot; zeide een der dorpelingen: „gij zult niemand in 't dorp meer op vinden dan ons drieën; het is al bijkans half acht, en ieder gaat hier met de kippen op stok, uitgenomen wij, die hier alle avonden klokke zeven ure post vatten, om een Kristenpliclit te verrichten.quot;

„Een Kristenpliclit!quot; herhaalde de wapenknecht: „ik ben waarlijk benieuwd le welen, hoe gij dat uitlegt?quot;

„Wel!quot; hernam de vorige spreker: „is vrouw Jaspersz niet een weduwvrouw, en zeil de pastoor ons niet alle Zondagen, dat wij de weeuwen en weezen hebben voor te slaan? Mij dunkt, ik kan niet vromer handelen, dan dat ik een goede verlering bij haar maak.quot;

„Dat gij hier verlering mankt is zeker, Melisbuur!quot; zeide een der andere dorpelingen: „maar of vrouw Jaspersz er voel zijde bij spint, daaraan zoude ik haast twijfelen: — hoe dikwijls in 't jaar hoorl zij de klank van je geld?quot;

„Eilieve! wij zullen elkaêr wel eenmaal met gesloten beurzen betalen,quot; zeide Melis, lachende, „want ik denk haar met kersmis te trouwen en dat zal de rekening effen maken: — maar dat tot daar aan toe: die nieuwe gast moet er zoo niet afkomen : — zeg eens paai! wien duivel zoekt gij zoo laat op hot dorp ?quot;

,.Ik zoek iemand, die mij met geen nullelooze vragen zal lastig vallen,quot; antwoordde do monnik, droogweg.

„Dien kunt ge in uw tasch steken, Melisbuur!quot; zeide eene der andere landlieden, lachende.

„Ik geloof, dat de vlegel lust heeft, met mij aan 't snijen te komen,quot; zeide Melis, de hand aan het heft van zijn zakmes slaande.

„Foei Melis! een oud man!quot; hernam degene, die zoo even gesproken had, terwijl hij hem tegenhield.

„Indien hij oud is,quot; zeide Melis, „moest hij op zijn woorden hebben leeren passen en geen onbeschofle taal voeren, wanneer men hem in 't ordentelijke een vraag doel.quot;

„Had hij maar school gegaan bij mijn aap,quot; merkte ten aei

DE ROOS VAN DEKAMA.

kermisgasten aan, in wien mijn lezers aan dvt gezegde den hansworst van Barbanera zullen herkend hebben: „meester Cezar, dat vrome beest, geeft nooit andere dan bescheidene antwoorden.quot;

Deze geestige zet werd door al de aanwezigen met een luid gelach ontvangen. Vader Syard, zijn eenvoudig maal uit de handen der dienstmaagd aannemende, vergenoegde zich met te zeggen:

„Indien gij, mijn zoon! in de plaats van met ongure dieren, met vrome lieden verkeerd hadt, zoudt ge althans de lessen der beleefdheid jegens vreemdelingen beter hebben leeren in acht nemen.quot;

„Hij spreekt bylo of hij een pater ware,quot; zeideDaamke, wiens vrolijkheid verdubbelde. Barbanera, die naast hem zat, zag op dit oogenblik den monnik in 't gezicht, die hem echter niet herkende, daar zij elkander slechts eenmaal aan het ziekbed van Elske gezien hadden, en de kwakzalver thans den wassen neus niet ophad, die hem anders vermomde.

„Een pater!quot; herhaalde de wapenknecht met een schuinschen blik op den monnik: „hij is dan waarschijnlijk uit het Karthui-zer konvent te Arnhem, waar de monniken, zoo als men weet, nooit uitgaan dan met een mooi Mariendaalsch zusje.quot;

„Of het een mooi zusje was, is nog de vraag,quot; zeide de hansworst: „want zij was zoo dichtgestopt als een metworst, toen zij ons voorbijstoof.quot;

„Niet zoo ingestopt,quot; zeide de wapenknecht, „of ik heb een voetje gezien, dat ik in mijn vuist had kunnen sluiten, en een blank malsch handje, dat de kruik vasthield. Zeg eans, huisman! is 't je dochter, of je vrouw! want ik wil je wel van je reisgenoot ontslaan, zoo je haar voor een slok verkoopen wilt.quot;

„Dat ware met recht kat in den zak koopen,quot; zeide Daamke.

„Nu wij kosten haar wel eens bekijken gaan,quot; hernam de wapenknecht, opstaande: „zij zit zeker bij moeder Treuzel in de keuken.quot;

„Ja! laat zien of wij haar kennen,quot; zeide Melis, zijn voorbeeld volgende.

„Een oogenblik, goede vrienden!quot; zeide vader Syard, zich voor de deur stellende, met zulk een vastberadene houding, dat de beide gasten een poos besluiteloos stonden; „ik ben een man van jaren en ongewoon om met raauwe gasten als gij zijt te vechten; maar ik zoü nog kracht genoeg hervinden om den eersten, die zich verstoutte aan den wervel van deze deur te raken, zijn vermetelheid duur betaald te zetten.quot;

Onder het uiten dezer woorden sloeg hij de dorre hand aan den degen, die aan zijn zijde hing.

Melis trad een stap terug: schoon eenigszins door den drank verhit, was hij niet beschonken genoeg of hij besefte, dat een

DE ROOS VAN DEKAMA.

aan^val op den vreemdeling in dit geval meer dan een gewoon messengevecht zoude wezen en hem strafbaar maken voor het gerecht. De wapenknecht echter, meer oploopend en stout, trok, zijn zijdgeweer half uit en wilde op den monnik aandringen, toen het gewaad van dezen zijne opmerkzaamheid wekte: „wat duivel 1quot; riep hij, plotsling stilstaande: „hoe komt gij aan dat pak? — Dat zijn mijne kleêren,,.. mijne laarzen.... mijn tasch!quot;

Deze opmerking, in stede van den monnik van zijn stuk te brengen, gaf aan het schrander oordeel van vader Syard in-tegen-deel een wapen in de hand, waarvan hij zich met wakkerheid bediende. — „Uw naam is Walgerlquot; zeide hij.

In de daad, het was Walger, die, na zijn vrouw, gelijk wij vroeger verhaalden, te hebben mishandeld, zijn hut had verlaten in den waan dat zij dood was. Den avond van dien dag teruggekomen zijnde, om zich van de gegrondheid zijner vrees te verzekeren, had hij door het venster naar binnen gezien, en Madzy, den monnik en de beide Italiaansche Ridders bemerkt bij de legerstede, waarop zijn vrouw, dood zoo hij meende, lag uitgestrekt Vervuld van schrik had hij geene uitkomst geweten als in de vlucht, en ten einde spoediger weg te komen, had hij de paarden der Ridders los-gemaakt en, een daarvan bestijgende, was hij met de twee naar Leyden gedraafd, waar hij ze een paar dagen later aan den Ridder van den Rooden Arend verkocht had, die, van hem vernemende dat hij dienst zocht bij de Sticht-schen, hem met een aanbeveling aan .lonker Robbert van Arkel naar Utiecht had gezonden, waar hij aangenomen en met een wederkeerige boodschap naar Plaswijk was gestuurd.

„Moordenaar!quot; vervolgde de monnik, op een bestraffenden, doordringenden toon: „wat hebt gij met uwe vrouw gedaan? weet gij niet, dat zoowel de wet des Heeren als die der men-schen het doodslaan verbiedt ? En in de plaats dat gij in zak en asch uw misdaad beschreien, en door berouw en boete de genade Gods afbidden zoudt, vind ik u hier dartelend en wijn drinkende, als de menschen in de dagen Noachs deden, voor de zondvloed kwam en ze allen van de aarde wegnam. — Beef! want het bloed zal bloed eischen en de wraak zal u vervolgen waar gij ook schuilen moogt.quot;

Walger trad onthutst en bedremmeld terug: en terwijl de overigen, die weinig of niets van des monniks toespraak begrepen hadden, hen beiden met bevreemding aanzagen, kwam de waardin juist op het gerucht af.

„Wat beduidt dit, vrienden?quot; zeide zij: „mijn herberg is een ordentelijk huis en ik wil hier geen rumoer hebben. Een eerlijke bekkesnijderij op Zon- en Feestdagen of met kermis, in goede eendracht, dat gaat er nog mede door; maar in de week

I)E noos VAN DEKAMA.

en (lat noj wel 's avonds, verkies ik geen ruzie in huis.quot;

„Er is geen ruzie ter waereld, moeder Jaspersz!quot; zeide een der boeren: „daar is Melisbuur, die u ongetrouw wordt en eens effentjes een vriendelijk bezoek wil gaan afleggen bij de deerne die hier t' avond gekomen is.quot;

„En denkt gij, leelijke slungel,quot; vroeg de waardin, met de handen in de zijde naar Melis toestappende, „dat ik dat van u veelen zou? Ga zitten man!quot; vervolgde zij, terwijl zij hem bij de schouders nam en op zijn bank neerkwakte; „en drink je zoopje; maar wee je gebeente, zoo je verder dan het voorhuis je pooten durft zetten.quot;

„De droes!quot; zeide de hanswost: „vriend Melis! zoo gij u ooit bekeeren wilt, doe dan als je daar eerst zeidet. neem moeder Jaspersz tot vrouw en zij zal u spoedig zoo tam maken als een lammetje.quot;

„Hij mij tot zijn vrouw nemen!quot; riep de waardin: „Maaike Jaspersz laat zich niet zoo nemen ik wou nog liever, dan dal ik zoo'n apenbakkes in mijn slaapkamer zag en mijn zuur verdiend penninkske door zijn keelgat wandelen. Hij moest maar liever eens denken, hoe hij bij mij in 't krijt staat, en wachten tot hij mij betalen kan, eer hij zooveel praats had. Maar ik zeg alsnog: die buiten het voorhuis komt neem ik bij de lurven en gooi hem de deur uit.quot;

Hoewel de wakkerheid der waardin en het gezag, dal zij over haar gaslen scheen uit te oefenen, vader Syard eenigszins geruststelden, begreep deze echter niet heen te moeten gaan zonder alvorens nog eenig gewicht aan haar vermaning bij te zetten: „luistert vrienden!quot; zeide hij: „ik ga naar het slot, en zoo iemand in mijne afwezigheid zich verstout mijn nicht te beleedigen, beloof ik hem morgen een plaats in de kelders van het kasteel.quot; — Dit gezegd hebbende, bogaf hij zich het huis uit.

„Ik lach wat met zijn dreigen,quot; zeide Walger, zijn onbeschaamdheid terugvindende, zoodra hij den scherpen blik des monniks niet meer te vreezen had: „de slotvoogd zal zich wel wachten, mij een vinger aan te raken. Ik heb op het kasteel althans zooveel invloed als die oude gek.quot;

„Vertrouw daar niet te veel op, vriendje,quot; zeide de hansworst: „het zou mij niet verwonderen, indien die grijskop langer dan gij kennis had met dengene die op dat slot huisvest.quot;

„En wie huisvest er dan op?quot; vroeg Melis: „behalve de oude Peter en een aantal uilen en kraaien!quot;

„Zeg daar maar niets van,quot; zeide een der andere boeren: „ik heb er niet later dan gisteren-avond een Ridder zien binnenrijden in volle wapenrusting met een helm op 't hoofd en op een fraaien zwarten hengst gezeten quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

Hier lichtte de reiziger die op de bank lag, en die zich het vorige tooneel volstrekt niet had aangetrokken, even het hoofd op; doch hernam terstond weer zijn onverschillige houding.

„Wie weet dat beter dan ik,quot; zeide Walger, „die hem het paard verkocht heb waar hij op zat? een echten kastiliaan, dat beloof ik u.quot;

„Is het sedert niet lang, dat gij paardekooper geworden zijt ?quot; vroeg Daamke: „voor weinige dagen stondt gij nog in den Hout naar onze kunstverrichtingen te kijken, met het wapen van Holland op uw jachtbuis.quot;

„Heugt u dat!quot; zeide Walger: „welnu, wat steekt daarin? ik heb een ander beroep bij de hand genomen.quot;

„Gij neemt andere dingen ook,quot; zeide de hansworst: „want gij hebt bij uw vertrek twee paarden meegepakt.quot;

„Wie durft dat zeggen,quot; riep Walger, met drift opstaande en de hand aan het geweer slaande.

„Dat durf ik zeggen,quot; hernam Daamke: „ik, die er bijna klappen om gehad heb.quot;

„Goede hemel!quot; riep de waardin uit, terwijl zij haar handen naar boven hief; „een paardedief in mijn huis.quot;

„Zottin, geen dief!quot; zeide Walger, terwijl hij wrevelig weder plaats nam: „maar, dewijl het toch morgen, naar men zegt, oorlog wordt tusschen Holland en het Sticht, moest al wat onder het Bisdom behoort mij danken, zoo ik twee paarden op de Hollanders heb prijsgemaakt en aan den Bisschop de aanwinst bezorgde van een knappen kaerel als ik ben.quot;

„'t Is dan zeker ook om afbreuk te doen aan de Hollanders,quot; vervolgde Daamke, „dat gij uw Hollandsche vrouw half doodgeslagen hebt?quot;

„Lieve Maagd!quot; herhaalde de waardin: „een dief en een wijve-smijter! kameraad! je zoekt maar een andere herberg op dan de mijne.quot;

„Hoe nu!quot; zeide Walger, „heeft de oude Peter mij niet zelf hier gebracht en u gezegd dat ik een Bisschoppelijke wapenknecht was en dat gij mij zoudt herbergen?quot;

„Dat is waar,quot; antwoordde de waardin: „maar.....quot;

„En zoudt gij denken,quot; vervolgde Walger, met meer en meer drift, „dat de slotvoogd of zelfs de Bisschop mij zoude vragen wat ik in Holland verricht had en mij niet gaarne absolutie geven voor het kwaad dat ik er mocht hebben uitgevoerd? komaan! tap nog een kan ouden wijn en laat er niet meer over gesproken worden.quot;

„'t Is wel!quot; zeide de waardin: „maar daar gij morgen wel eens in 't hoofd zoudt kunnen krijgen orn weêr naar de Hollanders over te loopen, zal ik zorgen, dat ik bij uw vertrek de paarden tel, die op stal staan.quot;

DE HOOS VAN DEKAMA.

„En wat u betreft,quot; vervolgde Walger, zich tot den hansworst wendende, zonder acht te geven op het gezegde der waardin, „zoo er nog een woord over het voorgevallene bij Haarlem uwe lippen ontrolt, zweer ik u, dat ik u kennis met mijn zwaard zal doen maken, en uw veelverwig pak van den kraag af tot de hoos toe de kleur van uw bloed doen aannemen.quot;

„Kom! kom!quot; zeide Daarake: „heb maar zooveel praats niet: die lange Fries van den Heer van Aylva mocht eens terugkomen en u afranselen zoo als hij in den Haarlemmerhout deed.quot;

„Schurk!quot; riep Walger; „wat let mij of....quot;

„Welnu,quot; zeide de waardin, met een nieuwe kan terugkomende: „begint gijlieden weêr? komt! drinkt als vrolijke gezellen met elkaêr en laat dat eeuwige gekijf varen, 't Is of gij heden allen van den Booze bezeten zijt: er is hier geen wijs mensch dan ik en die goede man die op de bank ligt te slapen.quot;

„Slapen!quot; zeide Walger: „ja, zoo gij 't maar gelooven wilt. Wij hadden hem ook wel eens kunnen aanstooten, om te zien of hij ons beter bescheid zoü doen, dan de paai die zoo even heenging. Wie weet, misschien is hij wel een spion van den Graaf, gezonden om ons te verderven.quot;

„Licht mogelijk,quot; zeide Melis: „mij dunkt, hij deed beter van naar zijn nest te gaan, zoo hij niet met ons wil aanzitten.quot;

„Wij kosten hem wel eens even wakker schudden,quot; zeide Walger.

„Gij zult den man stil laten liggen,quot; zeide de waardin: „hij heeft zijn avondeten genomen en zonder afdingen betaald: en ik zie niet, waarom hij niet evenveel recht zoü hebben om rustig te slapen, als gij om rustig te drinkin.quot;

„Nu! maar eventjes,quot; hernam Walger; „ik zal den man geen kwaad doen. Ik wil hem voor de grap slechts eens laten ruiken, of hij ook trek krijgt van mede te doen.quot; En zijn kroes volschenkende, zwaaide hij naar den reiziger toe, en hield dezen het vocht onder den neus; maar de vreemdeling, plotsling opstaande, en den mantel afwerpende, die hem bedekte, vertoonde hem de welbekende gelaatstrekken van Reinout van Verona.

„Onbeschaamde dief!quot; zeide hij: „kunt gij dan niemand met rust laten.quot;

De eerste indruk, welke deze verschijning op Walger deed, was dat hij zwichtte voor het zedelijk overwicht, hetwelk iemand van hoogeren rang doorgaans op zijn minderen uitoefent. Hij herstelde zich echter weldra, vooral toen hij bemerkte, dat Reinout geene andere wapenen droeg dan een dolk.

„Ter hulp, quot;Vazallen van het Bisdom!quot; riep hij; „zieldaar, zoo als ik zeide, een zendeling van Hollander, een flikflooier

DE ROOS VAN DEKAMA.

van Graaf Willem, wiens vangst meer genoegen aan de Kapittels zal doen dan de inneming van een kasteel.quot;

„Indien het zoo is,quot; zeide Melis, met de andere boeren toe tredende, „dan ware het zeker wel de moeite waardig?.....quot;

„Lompe kinkels!quot; zeide Reinout, de armen kruisende en in een onbeweeglijke houding blijvende staamp;n: „is dan de oorlog reeds verklaard, dat gij zoo bulkt? Vermoeit u niet onnoodig; mijn weg leidt naar Utrecht en ik zal hem wel vinden zonder uw geleide. Wat u betreft, schurk!quot; (zich tot Walger wendende) „gij bezorgt mij het paard terug, dat gij mij volgens uwe eigene bekentenis ontstolen hebt.quot;

Walger stond eenigszins versuft, te meer, daar hij aan de weifelende houding der boeren bespeurde, dat er weinig staat was te maken op hun bijstand, en dat zij nog nuchter genoeg waren om te begrijpen, dat een beleediging, eenen gunsteling des Graven, eenen Edelman aangedaan, in allen gevalle hachelijke gevolgen voor hen zou kunnen hebben.

„Welnu!quot; herhaalde Reinout, met een donderende stem: „mijn paard! hebt gij mij niet verstaan?quot;

„Bij Sint-Maarten!quot; zeide eindelijk Walger, op den koppigen loon van iemand, die zijn besluit genomen heeft en op al de kansen is voorbereid, „indien gij uw paard wilt hebben, zoek het dan waar het te vinden is.quot;

„Ik geloof,quot; zeide Daamke, die dit gansche tooneel met een vrolijk meesmuilen had aangezien, „dat hij uw paard en dat van uw vriend in den buidel draagt, die aan zijn gordel vast is; — althans voor zooverre de lieve beestjes zijn keelgat niet reeds zijn doorgereden.quot;

„Beken!quot; zeide Reinout: „aan wien hebt gij mijn paarden verkocht?quot;

„Dat laat zich raden,quot; zeide de nar: „aan dien Ridder met den ruoden arend, die gisteren op het slot gekomen is.quot;

„Welnu! volg mij dan naar het slot,quot; zeide Reinout met drift tegen Walger.

„Perdonatemi!quot; zeide Barbanera, opstaande en hem terughoudend: „zoudt gij den morgen niet afwachten?quot; voegde hij er bij in de Italiaansche taal; „ik stel mij borg, dat de Ridder op het slot u de paarden zal teruggeven, en dat wel zonder zwarigheid te maken; — maar. zoo gij mij gelooft, zullen wij hem in zijn rust niet storen.quot;

„Het is wel, Paolo,quot; zeide Reinout: „maar intusschen hebben wij elkander nog veel te zeggen, en deze kaerel moet ons niet ontsnappen.quot;

„Wilt gij mij gevangenhouden?quot; vroeg Walger, die, hoewel het gezegde des Ridders, dat in 't Italiaansch gehouden was, niet

li. w. lil ic

DE HOOS VAN DEKAMA.

verstaande, genoeg aan zijn gebaarden begreep wat bij zeggen wilde, en meteen haalde hij zijn zwaard half uit.

„Hoe nul weer vechten?quot; riep de waardin: „wij zullen vechterijen genoeg hebben als de oorlog uitberst. Hou uw gemak, of ik zet u de deur uit, zoowaar ik Maaike Jaspersz heet.quot;

«Hij zoü niets liever verlangen,quot; zeide Daamke, lachende, „hij heeft evenveel trek ora te blijven als een verzadigde muis, die in de val zit.quot;

„Welnu! waarom gaat hij dan niet?quot; vroeg de waardin: „ik heb al last genoeg van dien oproermaker en zal blij zijn zoo ik van hem ontslagen raak.quot;

„Ik zal gaan of ik zal blijven, juist zoo als 'tmij goeddunkt,quot; zeide Walger, zijn beker ledigende en met een koppige houding weêr plaats nemende: „wat het paard van dien Ridder betreft, ik heb het niet gestolen, maar in 't bosch opgevangen: endaar het op den stal van 't kasteel staat, kan hij het ieder oogenblik van den dag terugvinden. Zoo ik reden had van uit Holland te vluchten, hij zal ze ook wel gehad hebben en misschien erger dan ik.quot;

Reinout zweeg en sidderde: de woorden van Walger hadden een dieper uitwerking gedaan dan deze zelf vermoeden kon.

„Komt!quot; zeide een der boeren: „laat ons een einde aan al dat gehaspel mamp;ken. Het wordt laat: nog één kroas en daarmede afgedaan.quot;

„Wel gezegd,quot; zeide Daamke: „het is altijd betamelijk ter ruste te gaan, wanneer de kan ledig is.quot;

Allen dronken hierop, behalve Reinout, die met groote stappen het vertrek op en neder wandelde. Zoodra de drank op was, trokken de dorpelingen af en begaven zich de gasten naar hun slaapverblijf. Walger wierp zich zonder een woord te spreken op zijn legerstede, alwaar weldra een zwaar gesnork aanduidde dat hij in diepe rust was: de hansworst volgde zijn voorbeeld en Barbanera maakte zich gereed hetzelfde te doen, toen Reinout hem weerhield.

„Gij zijt mij nog het einde van uw verhaal schuldig,quot; zeide hij in 't Italiaansch.

„Wat zal ik u zeggen?quot; zeide de kwakzalver, de schouders ophalende en Reinout met een blik aanziende, die zooveel zeide als: „gij zult thans minder dan ooit in staat zijn, mijn ontdekkingen goed te beloonen,quot; — „ik heb u niet veel meer te verhalen; want het zal hoe langer hoe meer onzeker zijn, ot gij dan wel uw vriend Deodaat de echte zoon van Bianca is.quot;

„Mijn vriend Deodaat slaapt om niet weêr op te staan,quot; antwoordde Reinout met een somberen blik: „welke rechten hij moge gehad hebben, zij zijn in de mijne versmolten. Er is geen keuze meer tusscl'cn hem en mij.quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

„Met dat ahquot; zeide de kokeler....

„Hier Paolo!quot; zeide Reinout, hem naar zich toe trekkende: „ik vermaan u, niet langer met mij te spotten, Bjj God! ik heb gedaan wat ik onmogelijk had gedacht! ik heb mijn besten vriend, mijn wapenbroeder een dolk door 'thart gejaagd. Gelooft gij dat ik, na zulk een daad, voor den moord van een ellendeling als gij nog zou terugdeinzen? Neen, bij de Almacht! Gij zult mij alles mededeelen wat gij weet: en wel terstond. Rijkdom en eer, de helft van mijn vermogen wachten u zoo gij spreekt, — uw dood is zeker, zoo gij langer aarzelt!quot;

Paolo bedacht zich een oogenblik. Eindelijk, ziende dat het Reinout ernst was, en indachtig, dat zijn plannen om zich te verrijken toch zonder eenige vrucht zouden blijven indien hij niet sprak, gaf hij hem te kennen, dat hij alles verhalen zou wat hij wist. Voor wij echter aan onze lezers den uitslag van hun onderhoud mededeelen, voegt het ons te zien wat vader Syard wedervoer bij zijn avondbezoek op het kasteel.

TWINTIGSTE HOOFSTÜK.

Wie op beloften steunt of die van waarde schat,

Bedriegt zich zelf au maakt dat andren hem beschimpen, Indien men laken koopt, het krimpt gemeenlijk wat;

Maar 't geen ona wordt beloofd zal doorgaans alles krimpen,

Do IIeg t.

Het was niet zonder meermalen het gelaat naar de herberg om te wenden, dat de monnik het plein was overgestoken en zijn weg voortzette, verdeeld tusschen de ongerustheid, welke de onbeschaamde ruwheid der gasten bij hem achterliet, en de bekommering waarin hem de onzekerheid bracht over den uitslag van zijn voorgenomen bezoek. Toen hij echter een hoek was omgeslagen en de herberg uit het gezicht verloren had, verhaastte hij zijn tred en verbande, zooveel in zijn vermogen was alle andere gedachten, om slechts aan het toekomstig lot van zijn dierbaar vaderland te denken.

De laan, welke hij nu volgde, en die recht op den ingang van het slot aanliep, was aan de eene zijde beplant met een rij schrale berken, wier witte bladeren, door den westewind aangeraakt, in gestadige ritselende beweging waren. Aan de andere

UE KOOS VAN DEKAMA,

zijde was een sloot, wier groene zoom met heestergewassen begroeid was, en over wier effen water talrijke zwaluwen heen en weder vlogen. Aan hel einde van deze lange en eentonige laan gekomen, vond zich de wandelaar aangenaam verrast, daar hij eensklaps een ruime vlakte ontdekte, die een uitgestrekt en in vele opzichten schilderachtig uitzicht opleverde. Tusscheu rijke graanvelden en groene weilanden kronkelde een kleine rivier. Haar oever was hier en daar door bevallige bosschaadjen bezet, wier welig groen de laatste stralen der ondergaande zon met liefelijke tinten kleurden. In 't verschiet zag men de torens van een paar rijke en welvarende dorpen, en verder nog, over de vlakte, den halfvolbouwden kegel van de Utrechtsche Domkerk, die, sedert voltooid, na zoovele eeuwen, als tot een baak en wegwijzer aan de omliggende landstreken verstrekt. De rivier, waarvan wij gesproken hebben, besproeide in eene van hare veelvuldige bochten een onbebouwd, eeuigszins rijzend stuk gronds, hetwelk, door een breede, rijkelijk uiel kioost bedekte gracht omgeven, met de laan waaruit de monnik kwam gemeenschap had door middel van een brug, uit losse planken samengesteld, die bij het minste gevaar voor overval konnen worden weggenomen. Deze brug overgaande, kwam men langs een pad, met kei-steenen bevloerd, tot den ringmuur van liet slot, waarom een tweede gracht gegraven was, wel niet diep, doch ondoorwaadbaar door den modder waarmede zij gevuld was, en aan de binnenzijde nog bovendien verdedigd door een dubbel rasterwerk, hetgeen wel gedeeltelijk verrol of vervallen, maar echter voor spoedige herstelling vatbaar was. Een klein poortje, slechts even hoog en breed genoeg om een ruiter te paard door te laten, leidde tot de ophaalbrug over die gracht geworpen, en was even als de brug gedekt door twee kleine torentjes, op den buitenmuur geplaatst. Een smalle ronde gang aan 't eind der brug bracht in het slot zelf, 't geen slechts uit een grooten vierkanten toren bestond, van zwaren steen gebouwd, maar zonder eenigs cieraden dan den mantel van klimop, waarmede de natuur hem aan de eene zijde wel had willen voorzien; en zonder andere versterkingen, dan de zoodanige, welke de dikte der muren en de gelegenheid der plaats opleverden. De gedaante van dit oud en ruw gedenkstuk van vroegere eeuwen stak zelfs in dien tijd, toen dergelijke gebouwen nog meer algemeen waren, somber en treurig af tegen het vrolijke landschap, daar omheen gelegen, en de grijs-graauwe trans deed, vooral i\na le zijde waar het klimop niet gegroeid was, dezelfde uitwerking Hls een koude sneeuwhoop in het vroege voorjaar op een bicembo? doet.

De oude Kronijkschrijvsr.. «au wien ons verhaal ontleend is. vermeldt niet of vader Syard zich met dusdanige vergelijkingen

DE noos VAN DEKAMA.

bezig hield toen hij een langen blik op den ouden toren vestigde. Hoe 't zij, hij trad de eerste brug over en, aan het kleine poortje voor de ophaalbrug gekomen, tilde hij den zwaren hoorn op, die met een ijzeren ketting aan den muur gehecht was, en blies een paar schelle noten. Hij moest echter dit sein tweemalen herhalen eer hij gehoor kreeg: althans eer een mager gelaat, dat zich aan de overzijde achter een kijkgat in den toren vertoonde, hem bewees, dat zijn verzoek om binnengelaten te worden verstaan was.

Waarschijnlijk was de wachter, die den vermomden monnik gadesloeg, over zijn onderzoek voldaan: althans hij klom af, en de binnendeur van den toren ontsluitende, bleef hij aan den overkant achter de ophaalbrug staan.

„Wien zoekt gij? en wat wilt gij zoo Iaat?quot; riep hij, zijn hoofd achter om de klep van den brug stekende, den monnik toe.

„Goede vriend!quot; zeide deze: „laat uw brug neer, ik moet uw Heer spreken en heb geen tijd te verliezen.quot;

„Gij zijt oud genoeg,quot; zeide de wachter, „om te weten, dat ik geen Heer heb dan onzen Bisschop, en dat die in 't Zuiden van Frankrijk woont.quot;

„Om 't even, dan moet ik den Ridder spreken, die hier huist.quot;

„Die is weer vertrokken,quot; riep de poortier, zijn hoofd terugtrekkende: „en zoo. God zegene u.quot;

„Hij had mij toch gezegd,quot; zeide de monnik, met drift, „dat hij mij nooit gehoor zoü weigeren, indien ik het vroeg in Sint-Maartens naam.quot;

De poortier gaf geen antwoord; maar een geraas van sleutels en ketens liet zich hooren: en weldra ging de valbrug naar beneden.

„Daar hadt gij immers wel mede kunnen beginnen,quot; zeide dc poortier, „zonder mij op te houden met al uw onnoozel gereutel, dat niets ter zake doet. Ga binnen en wacht mij. Zoodra ik de brug weder heb opgehaald, zal ik mijn Heer gaan waarschuwen.quot;

Vader Syard liep een kromme gang ten einde en vertoefde een wijl op een klein binnenpleintje, terwijl de man die hem ingelaten had, na alles weêr behoorlijk gesloten te hebben, een smal wenteltrapje opklom, dat naar de bovenvertrekken geleidde. Spoedig kwam hij terug, en verzocht den monnik met hem te gaan. Deze volgde zijn geleider, die hem een paar verdiepingen hooger bracht, tot zij aan een zware eikenhouten deur kwamen, waar zij aanklopten. Een stem van binnen gaf verlof om in te komen: de poortier ontsloot de deur en ging vervolgens dadelijk weêr naar beneden.

Vader Syard trad het vertrek in, hetwelk achtkantig en vrij ruim was, naardien het een gansche verdieping des torens uit-

nr. noos van dekama.

maakte, en flus den geheelen omvang bevatte, welken de binnenmuren overlieten, uitgenomen vier hoeken, waarvan er drie tot kabinetjes dienden, en het vierde de trap verborg. Uit de naauwe venstergaten had men een ruim uitzicht op den omtrek; doch de opening liet bijna geen licht meer in, dan noodzakelijk bleek te zijn. De wanden waren naakt en met spinrag bedekt; ruwe figuren, met krijt en houtskool op den muur geteekend, en waarmede men, zoo het scheen, de gedaanten van krijgsknechten had zoeken na te bootsen, duidden aan, dat hier meermalen gewa-penden hun nachtwaken met dergelijke uitspanningen hadden vervrolijkt. Meubelen waren volstrekt nergens te zien; en een open koffer, met onderscheidene voorwerpen gevuld, kondigde alleen de nabijheid aan van menschen. Vader Syard wendde dan ook terstond het oog naar de eenige plaats welke bewoond scheen, gelijk de lichtstraal aanduidde, welke uit de half geopende deur van een der kabinetjes op den vloer scheen. Hij trad derwaarts en zag nu in dezen afgezonderden hoek een tafel met papieren, waaraan de man zat, in wien hij terstond dengene herkende wien hij zoeken kwam.

Deze droeg echter thans noch het gewaad van Barbanera, gelijk in het schuurtje bij den Hout, noch de wapenrusting eens Ridders, als op het Zand te Haarlem, noch de kleeding zonder naam, als in de cel des monniks, maar een ruimen en gemak-kelijken tabberd, die hem los om 't lijf hing, en hier en daar geopend, het eenvoudig huisgewaad eens edelmans vertoonde. Voor hem stond een beker met zuiver water, en een stuk brood met sterkers, waarmede hij zijn avondmaaltijd scheen te zullen doen. Hij sloeg een onverschillig oog op den monnik, toen deze voor den ingang van het kabinetje stand hield: en wendde terstond, zonder hem te herkennen, zijn blikken weêr op het blad dat voor hem lag, om den begonnen volzin te eindigen. Hierop vroeg hij, zonder op te zien;

„Van wien komt gij, huisman?quot;

„Ik kom uit mijn eigen naam,quot; antwoordde de monnik.

„Bij Sint-Maarten!quot; zeide de andere; „ik ken die stem; maar wat duivel! ik ken dat gelaat ook. Welke vreemde gebeurtenis voert u hier. Vader!quot; en hult den vromen monnik in het gewaad van een boschwachter ?quot;

„Ik heb vreemder vermommingen gezien dan deze,quot; zeide vader Syard, op een stekeligen toon: „en had niet verwacht, dat gij mij het vreemde van mijn gewaad zoudt verwijten.quot;

„Ga zitten Vader!quot; zeide de Stichtenaar, hem een zetel aanwijzende; „en zeg mij eens, hoe en waarom gij u hier bevindt.quot;

,.De oogenbikken zijn te kostbaar en mijn tiid is te beperkt

DE noos VAN DEKAMA.

om dien met beuzolen door tc brengen,quot; zeide vader Syard: ,,ik breng u gewichtig nieuws.quot;

„Dat de Graaf naar 's Hage is en heden of morgen de stad Utrecht ontzegt. Ik wist dit reeds. — Of is er meer?quot;

„En dat de Friesche gezanten heden verlof gekregen hebben met slecht bescheid.quot;

„Waarlijk! ziedaar in de daad een nieuws dat goud waardig is. En wat zal men in Friesland doen?quot;

„Waarschijnlijk zich wapenen en gereed zijn, als de Graaf ons aanvalt.quot;

„Ik had mij gevleid, dat zij van hunnen kant den aanval zouden beginnen en onze Stichtenaren met de wapenen ondersleu-nen. Die Jonker van Adeelen scheen daartoe niet ongenegen.quot;

„Naar ik de Friezen ken, zullen zij zich ongaarne mengen in een twist die hun niet aangaat; doch met onbezweken moed den vreemden krijgsman van hun erf afweeren.quot;

„Het ware toch hun belang, zich met Utrecht te vereenigen, eer de Hollanders ons een voor een en alzoo met beter kans beoorlogen ; — of moeten wij doen als de kat, en de kastanjes voor u uit het vuur halen?quot;

„Wij zullen, volgens onze overeenkomst, vaardig zijn om onzen grond te verdedigen; maar ik twijfel of gij eenen Fries zult vinden, die goneigd is voor eene hem vreemde zaak te strijden: en dit was ook onze bedoeling niet.quot;

„En waarom niet? Ik ken den invloed, welken uw Abten in Friesland bezitten, en ik ken evenzeer den invloed, dien broeder Syard op de Abten heeft. Onze afspraak was immers, dat gij hen zoudt overreden, zich voortaan geheel en uitsluitend aan den Utrechtschen stoel te onderwerpen: welk beter bewijs van die onderwerping kunnen zij geven, dan door een kruisvaart tegen de Hollanders te prediken, nu het Bisdom bedreigd wordt.quot;

„Versta mij wel,quot; zeide de monnik; „ik heb, ja, beloofd alles in 't werk te stellen om de kloosters in Friesland meer afhankelijk dan tot nu van den Bisschop te maken; maar ik had daarmede alleen in 't oog de geestelijke zaken, de tucht en de orde in het kerkbestuur, welke te niet gaan, zoo geene vaste hand onze monniken in toom houdt; nimmer is het bij mij opgekomen eenen Fries te willen dwingen om voor een vreemde zaak de wapens op te vatten. In het gesprek met Adeelen gevoerd, hebben wij een bondgenootschap bedoeld, een gelijktijdige oorlogsverklaring, waarbij het Bisdom ons zoude stijven; maar nimmer was het onze meening, hulpbenden naar herwaarts te zenden. Herinner u onze afspraak: het oogenblik, dat het Sticht tegen Holland opstijgt, zal ook Friesland de wapenen aangrijpen om zijn erfgoed te verdedigen.quot;

DE KOOS VAN DEKAMA.

„Met uw verlof,quot; hernatn de Stichtenaar: „zeg niet, dat gij op den avond, dat wij met Adeelen spraken, niet onderricht waart van de voornemens der Kapittels: gij wist dat er een uitbersting volgen moest; gij waart toen geneigd, mij van dienst te zijn: Adeelen was dit even zoo: ik zie niet, in welken opzichte de staat van zaken tusschen ons beiden veranderd is?''

„Wij hebben elkander verkeerd begrepen,quot; zeide de monnik, de schouders ophalende: „Adeelen haat den Graaf zooveel als gij dit kunt doen; maar hij zal het evenzeer als ik ongepast oor-deelen, dat een Fries zich in deze omstandigheden buiten zijn land begeeft, om de Hollanders te bestrijden, en dat nog wel onder een vreemden aanvoerder.quot;

„Ik weet nog niet, aan wien Utrecht het beleid van den oorlog zal toevertrouwen,quot; zeide de Stichtenaar: „maar ik vlei mij, dat de veldheer, dien zij bekomen zullen, niet aarzelen zal, om aan de Friesche hulpbenden te vergunnen, onder hun eigen banier te strijden.quot;

„Hoe!quot; riep de monnik uit, met een verwondering, welke hij niet verbergen kon : „zult gij zelf dan niet het opperbesïier van den strijd aanvaarden?quot;

„Gij vergeet,quot; zeide de Stichtenaar, met een spotachtigen glimlach, „dat de Bisschop te Grenoble is, en dat alleen hij tot het opperbestier gemachtigd is.quot;

„Is het dan tijd tot boerten?quot; riep de monnik op een bitteren en verwijtenden toon: „hoe! als Jan van Arkel, door het lossen der verpande sloten, door het afbetalen der schulden van het Bisdom, door het aanwerven van krijgsbenden, den toorn des Graven tegen het Sticht ontstoken heeft, zal hij dan achterblijven en zich schuilhouden in de ure des gevaars?quot;

„Broeder!quot; zeide de Stichtenaar, op wiens gelaat de taal des monniks een meer ernstige tint had teruggebracht: „de tijden zijn voorbij, toen een bisschop van Utrecht, zonder andere wapenen dan een misboek en een kruis, en zonder ander gevolg dan eenige geestelijken in plechtgewaad, een zegevierenden Graaf op de bres kon staande houden, en hem en zijn geheele leger doen sidderen voor den vloek des banbliksems. Het zijn de ridderdegen en de veldheerstaf die hij thans moet zwaaien, wil hij zijn gezag niet miskend en bespot zien.quot;

„Welnu! laat hij die dan zwaaien. Is dit niet juist wat ik bedoelde?quot;

„Hoe nu!quot; zeide de Stichtenaar met een fijnen glimlach, terwijl hij een zegepralenden blik op den monnik sloeg: „is het een geestelijke, die mij dezen raad geelt? Ecclesia abhorret a sanguine.quot;

quot;Vader Syard zag den spreker eenige oogenblikken met ver-

DE ROOS VAN DEKA.MA.

baasdheid aan, terwijl hij in diens beweegbare trekken zocht uit te •vorschen, welke de geheime bedoeling zijner woorden kon zijn. Het kwam hem onbegrijpelijk voor, waarom de Bisschop, die door zijne daden, hoe verschoonbaar, ja hoe prijselijk in sommige opzichten, toch aanleiding tot den oorlog gegeven had, en die de noodzakelijkheid erkende van het zwaard aan te gorden, weigerachtig zou kunnen blijven om zich aan het hoofd der zijnen te plaaben. Hij maakte eindelijk een aanmerking in 't wilde, even als iemand die, in de duisternis rondtastend, de hand uitstrekt zonder te weten wat hij vatten zal.

„Mag ik vragen,quot; zeide hij, „of het slechts een proef is, waarop gij mij zetten wilt? of sluiten uw woorden een wezentlijke tegenstrijdigheid in?quot;

„Noch het eene noch het andere, goede broeder! en ik zal geen mijner woorden terugnemen. Ik begrijp echter uwe verwondering: en ik geloof dat de groote hoop, die de innige d'rijt-veêren onzer daden niet kent, als gij zoude oordeelen. Gij denkt, dat wraak alleen, of zucht naar meerder gezag in het hart van Jan van Arkel woont; — beiden bestaan bij hem; — wie zoü het ontkennen? — maar slechts in een ondergeschikten zin.quot;

„Ik zie niet,quot; zeide de monnik, „welke andere redenen er kunnen aanwezig zijn..,..quot;

„Arme man! gij zeil, welk-doel beoogt gij met uwe geheime woelingen? waarom hebt gij zelf zoo vurig verlangd naar een oorlog tusschen Friesland en den Graaf ?quot;

„Omdat ik mijn vaderland liefheb: — omdat alleen die oorlog in staat is, de binnenlandsche beroeringen aldaar te doen ophouden, en ons van het juk van Holland te ontslaan.quot;

„Recht zoo! er kunnen dus edele drijfveêren bij iemand bestaan, al beöordeelt hem de menigte slechts naar den schijn. — Welaan! — Het ware reeds op zich zelf een grootsch denkbeeld, het Sticht onafhankelijk te maken van allen vreemden invloed; maar er ware nog meer te doen dan dit! — Er was een tijd, monnik! althans, onze jaarboeken verhalen het, dat Bisschop Adelbold zijn heerschappij over al de omliggende landstreken voerde, dat Hertogen en Graven zich het een eere rekenden, dienstbare betrekkingen aan zijn hof te vervullen; die tijd moet en kan terugkomen: — maar zoo het Sticht zijn aêloud, evenwicht herwint, het moet zulks niet te danken hebben aan de loutere eerzucht zijns Bisschop?, om na den dood van dezen weer tot een staat van onderdanigheid te geraken, om als een lucht-verheveling slechts voor een korten stond aan den gezichteinder der eeuwen te schitteren. Neen broeder! dat overwicht moet duurzaam blijven; — maar daarom moet het ook een onmisbaar gevolg zijn van den loop der omstandigheden, en ontspruiten uit

DE ROOS VAN DEKAMA.

de noodzakelijUlioif), dift machtige heerscheres der waereld. — Ik weet het, indien ik mij thans aan het hoofd der mijnen stelde, en hen ten strijde riep, dat mijn naam in de eerste oogenblikken van opgewondenheid als een talisman zou werken; maar wanneer dat eerste vuur van geestdrift had uitgebrand, wat zoü dan het gevolg wezen? Bij den minsten tegenspoed door onze wapenen ondervonden, zoudt gij den jaloerschen naijver der Kapittels en de bet-weterij van Vroedschappen en Overlieden de schuld daarvan op mij zien werpen: men zou tegen den Hollandschen Bisschop het wantrouwen, ja den haat der gemeente weten op te wekken: of zoo men al aan de oprechtheid van mijnen haat jegens het Huis van Avonnes geloof sloeg, het zoii slechts zijn om mij te beschuldigen, dat ik het geluk van het Bisdom aan eigen heerschzucht had opgeofferd: — verdeeldheid zoü weldra in onze vergadering en in ons leger heerschen, en Graaf Willem zoü zonder moeite zegevieren over een gewest, door tweedracht verzwakt. — Neen! zoo ik het masker afwerp en mij aan de oogen mijner onderzaten vertoon, het zal slechts dan zijn, wanneer de oorlog een bepaalden, stelligen uitslag doet voorzien; wanneer de Stichtenaars de noodzakelijkheid zullen gevoelen van een opperhoofd: wanneer zij zelve luidkeels om hun Bisschop roepen; dan zal ik onder hen verschijnen als de gezant uit den hoogen, die hen onder de banier van orde en wettigheid komt scharen: dan zal ik meesler zijn, mijne voorwaarden voor te schrijven aan hen en aan die Kapittels en regenten, die de beste bedoelingen eens Bisschops verlammen zouden; en — gelijk ik hoop — tevens aan al wie hunne onafhankelijkheid belaagt.quot;

De monnik, nog weinig overtuigd, schudde het hoofd, en wierp een twijfelachtigen blik op den Bisschop, (want het wordt eindelijk tijd aan den tot nog toe onbekenden jongeling den titel te geven die hem toekomt): „«ij vergeet,quot; zeide hij: „dat de Graaf het wakkerste krijgshoofd is van zijn tijd, en dat, zoo zijn wapenen Utrecht bemachtigen, uw ontwerp in duigen ligt.quot;

„Ook die kans is door mij voorzien; en het hangt slechts van den uitslag des oorlogs af, of ik als legerhoofd dan wel als middelaar zal optreden. In beide gevallen zal mijn komst gezegend worden, en het is slechts door aan mijn Stichtenaren te toonen, hoezeer ik hun onmisbaar ben, dat ik de ontwerpen, door mij gevormd, zal kunnen ten uitvoer leggen.quot;

„Het vertrouwen der Stichtenaren zal slechts een armhartige pleister op de wond zijn,quot; zeide vader Syard, „ingeval Graaf Willem overwint, en u erger voorwaarden oplegt dan die, waarop hij u tot Bisschop deed aanstellen.quot;

„Graaf Willem is thans machtig,quot; hernam de Bisschop: „maar geloof mij, zijn gozag heeft den hoogsten top bereikt en kan niet

r»E ROOS VAN DF.KAMA.

anders dan daien. Hij heeft geen zoon: — komt liij fe sterven, dan vervalt Holland aan den eersten, die moed en beleid genoeg heeft, het te winnen. Het Huis van Henegouwen zal met Willem den Vierde ophouden; — maar de Bisschop van Utrecht is onsterfelijk.quot;

Vader Syard bleef oen wijl in diep nadenken verzonken: hij was nog weinig gerust omtrent den uitslag van des Bisschops vooruitzichten; want hij beschouwde die als onzekere luchtkas-teelen, door het jeugdig en opgewonden brein des jongelings ontworpen, en hij kon geene hooge staatkunde toeschrijven aan iemand, die, ja, in vele opzichten blijken van volharding had gegeven, maar zich evenzeer gekenmerkt had door daden, welke in 's monniks oogen een buitensporige loszinnigheid ademden. Bovendien was de monnik geheel uit het veld geslagen door de tijding, dal de Bisschop zich niet bekend wilde maken: — daarmede ging al zijn hoop te leur om de Friesche geestelijkheid eenparig te doen handelen, hetwelk hij had gedacht te kunnen bewerkstelligen, wanneer hij in naam en op bet gezag des kerk-voogds, des erkenden vijands van Willem den Vierde, tot haar sprak. Hij besloot dus nog eeno poging te doen, om hem tot een opentlijke. handelwijze over te halen.

„Ik ben bezorgd,'' zeide hij, „dat gij de kans om zulke schoone plannen ten uitvoer te brengen reeds verspeeld hebt, en weldra gedwongen zijn zult het masker af te lichten.quot;

„En hoe dat?quot; vroeg de Bisschop met eenige bevreemding.

„Uw komst alhier zal niet langer een geheim meer zijn. Die Barbanera en zijn hansworst boezemen mij weinig vertrouwen in, en zullen spoedig, wat zij weten, voor een weinig gouds aan den Henegouwer verklappen.quot;

„De laatste weet niets: en wat den kokeier betreft, hij was een noodzakelijk werktuig; maar het heeft uitgediend en zal verbroken worden, eer het mij schaden kan.quot;

„Die Walger, dien ik in de herberg van 't dorp heb gezien, weet ook meer dan noodig is.....quot;

„Hij kent slechts den Ridder van den Rooden Adelaar, meer niets.quot;

„De bedienden van het slot en de dorpelingen, die u hier zagen komen.....quot;

„Er is hier geen vaste bediende, dan de oude Peter, die u inliet: — en van dien heb ik geen verraad te vreezen. De dorpelingen weten niets meer dan mijn eigene knapen, die mij voor een vazal van 't Bisdom aanzien. Zoo ik aan mijn broeder Robbert, die in mijn afwezendheid mijn zaakgelastigde was, niet had moeten schrijven, en door hem den gang der zaken besturen, en zoo een gelukkig toeval mij niet te Haarlem in broeder Syard

DE ROOS VAN DEKAMA.

mijn ouden leidsman door de Friesche kloosters had doen ontmoeten, zou mijn geheim slechts bij twee lieden berusten.quot;

„Maar zoo de Hollanders dit grensslot bestormen en u vangen ?quot;

„Ook denk ik hier niet te blijven. Ik ga naar Utrecht en zal daar onbekend den loop der zaken afwachten.quot;

„Of wellicht,quot; zeide de monnik, de wenkbraauwen samentrekkende, „zal de Ridder van den Rooden Arend voor den Bisschop van Utrecht zijn leven wagen.quot;

De Bisschop glimlachte; en zonder deze aanmerking te beantwoorden, schoof hij zijn stoel naderbij: — „En nu, pater!quot; zeide hij, „nu heb ik u al mijn vertrouwen geschonken. Gij kent mijn inzichten, wilt gij die bevorderlijk zijn? Wilt gij medewerken aan het groote doel, om al de landen, welke otn de Zuiderzee liggen, aan het gezag des Bisdoms te onderwerpen?quot;

„Nog eens,quot; antwoordde de monnik, „aan het kerkelijk gezag ja; — geenszins aan het waereldlijk beheer.quot;

„Gij wilt dan zelfs mijn bondgenoot niet blijven? — Bedenk, dat ik u wederkeerig mijne hulp heb toegezegd, indien de Graaf u aanvalt.quot;

„Onze wenschen en gebeden zullen voor u zijn,quot; zeide de monnik: „verder vrees ilt, dat gij weinig in Friesland verkrijgen zult, althans zoo als gij bedoelt.quot;

„Denk nog deze nacht over mijn voorstel na. Wellicht zijt gij morgen vroeg tot andere gedachten gekomen.quot;

„Morgen met den dag moet ik weder vertrekken,quot; zeide de monnik: „een der oogmerken mijner komst was vrijgeleide door hel Sticht te verzoeken voor mij en voor een reisgenoot, aan mijn opzicht toevertrouwd; doch daar gij niet bekend wilt zijn.....quot;

„Ik zie u morgen weêr,quot; zeide de Bisschop, op een koelen toon: en meteen van zijn zetel oprijzende, blies hij op een zilveren fluitje, dat hem om den hals hing, waarop weldra de oude Peter, dezelfde man, die den monnik had bovengebracht, zich aan den ingang der zaal vertoonde.

„Gelei dien man weêr buiten,quot; zeide de Bisschop; ^en laat alles verder wel gesloten blijven.quot;

Dit bevel geuit hebbende, groette hij den monnik met een minzame beweging der hand, en ging wederom zitten, terwijl vader Syard, na een stijve buiging, het vertrek verliet,, en zijn geleider volgde, die hem buiten het kasteel voerde.

Het was in een weinig tevreden stemming, dat de monnik de terugreis deed. Het gesprek met den Bisschop had hem geene dier uilkomsten opgeleverd, waarmede hij zich gevleid had: in de plaats van stellige hulp en bondgenootschap, had hij zelfs geene onvoorwaardelijke beloften ontvangen: en verre van den Bisschop naar zijne hand te doen loopen, had hij moeten onder-

DE ROOS VAN DEKAMA.

vinden, dat Jan van Aikel zich sterk of wijs genoeg waande om ïijn eigen weg te gaan zonder zich veel om die Friezen te bekreunen, welke hij zelf tot afval genoopt had. De monnik zag nu duidelijk in, dat de Bisschop, hoe loszinnig en wispelturig ook, hem nog te fijn was geweest: en hij gevoelde denzelfden wrevel, welke een bekwamen en oplettenden schaakspeler zou bevangen, die zich overwonnen zag door een weerpartij, welke slechts ter-naauwernood een oog op het spel geworpen en achteloos daarheen gespeeld had. Wij moeten intusschen aan vader Syard het recht doen wedervaren, dat, hoewel gekwetste eigenliefde het hare toebracht om hern in een kwade luim te brengen, zijn ontevredenheid echter nog een andere, meer edele oorzaak had. Ilij had namelijk, steunende op des Bisscliops vroegere toezegging, een verbond tusschen het -Sticht en Friesland als een zekere zaak beschouwd, en daarom ook geoordeeld dat het oogenblik voor de Friezen gekomen was om het Grafelijke juk af te schudden; en hij zag met schrik de gevolgen in van een vredebreuk met Holland, indien de Bisschop niet verkoos gezamentlijk met hen en opentlijk te handelen. Hij doorzag spoedig, dat, zoo de Graal zijn wapenen eerst tegen het Slicht wendde, hem daarna het ten onder brengen van het door binnenlandsche partijen verdeelde Friesland te gemakkelijker vallen zou. Alleen troostte hem nog de hoop, dat de Bisschop, eerlang door de omstandigheden gedrongen het masker af te lichten, hem die volmacht zou schenken, welke hij noodig oordeelde om met gepaste klem in Friesland te kunnen spreken en aldaar dien invloed uit te oefenen, welken hij, tot herstel des vredes van binnen en tot afwering des vijands van buiten, begreep te moeten aanwenden.

Onder deze gepeinzen trad hij de herberg binnen. Het was reeds volkomen duister geworden: het voorhuis was ledig en verlaten, 't geen hem te meer genoegen deed, dewijl hij daaruit opmaakte, dat zich de luidruchtige gasten ter ruste hadden begeven. Bovendien ontving hij van de dienstmaagd de geruststellende verzekering, dat Madzy boven in diepe sluimering lag, waarop hij zich zonder verdere woordenwisseling naar den stal begaf. Na zich verzekerd te hebben, dat de beide paarden goed verzorgd waren, strekte hij zich ter ruste neder op het stroo, dal hem in een hoek van den stal bereid was: maar de bekommernissen, welke zijn gemoed vervulden, lieten hem niet toe, vroeger dan tegen het aanbreken van den dag het oog te luiken.

DE ROOS VAN DEKAMA.

EENENTWINTIGSTE HOOFDSTUK.

Socte meysken, dat verslagen Dus beroyt loopt en ontkleet, lek moet v hier eonmael vragen, Wat is de oorsaeck van v leet? Meysken segt my toch de reden, Wie ghy syt en hoe ghy heet.

D. Pietersz. Pers.

De vermoeienissen van den vorigen dag hadden vader Syard, toen deze eindelijk ingesluimerd was, in zulk een vasten slaap gestort, dat hij niet, gelijk hij gehoopt had, met het aanbreken van den dag, maar zelfs later dan gewoonlijk ontwaakte, en bij zijn komst buiten de deur met schrik ontwaarde, dat de zon hooger dan naar gewoonte aan den hemel stond en dat hij het uur reeds had laten voorbijgaan, waarop hij zijn vertrek met Madzy bepaald had. Hij haastte zich dus naar het voorhuis, alwaar hij de waardin opzocht en haar verzocht, de jonge deerne, die met hem gekomen was, te laten roepen.

„Denkt gij ons weêr te verlaten, huisman?quot; vroeg de waardin, zonder zich nog gereed te maken aan zijn verzoek te voldoen.

„Wij moeten vertrekken,quot; antwoordde hij, „en wij zouden reeds een paar uren onderweg zijn geweest, indien de stalknechts mij tijdig hadden gewekt, gelijk ik uitdrukkelijk verzocht had!quot;

„Ja! wat zal ik u zeggen, huisman!quot; zeide de waardin: 't zijn luie vlegels, en zij zijn vroegtijdig naar het land geweest om de paarden op te halen; want God weet het, als de oorlog begint, zoo als men vreest, dan zal er binnen weinige dagen geen ezels-volen meer op het veld zijn, of het is goede prijs. Ik ben onder-tusLchen maar blij, dat die paardedief van gisteren-avond voor dag en voor daauw weêr vertrokken is: hij zag mij er net naar uit om haantje de voorste te spelen, als 't op plunderen zou aankomen.quot;

„Dat kon wel zijn, moeder!quot; zeide de monnik: „maar wees nu zoo goed, en ga mijn nicht waarschuwen, dat zij zich ge-reedmake.quot;

„Ik ga al,quot; zeide de waardin: „zij zal nog wel in een zoete rust liggen; want de jonge lieden zijn doorgaans lui en lekker: hei! ho! toen ik op haar jaren was hield ik er ook van, mij in de veêren nog eens om te draaien, maar als men eens een arme weeüw is en de zorg heeft voor een herberg, waar dag en nacht volk aankomt, dan verleert men het lange slapen wel.quot;

un noos van deuajia.

Dit zeggende trok zij naar boven; maar zij was ternaauwer-nood vertrokken, of vader Syaid hoorde een angstig gegil en zag haar terstond daarna terugkomen, het gelaat geheel verward en verwilderd.

„Goede hemel! wat is er gebeurd?quot; vroeg de bezorgde monnik: „is u eenig leed overkomen?quot;

„Een priester! een priester!quot; schreeuwde de beangste vrouw; de Booze zelf ligt in eigen persoon in 't bed van uw nicht.quot;

„Vrouw!quot; riep de monnik, haar met geweld bij den arm grijpende: „wat durft gij zeggen? Waf beduidt dit?quot;

„Ik zeg u, dat de Booze haar den hals heeft omgedraaid en in hare plaats in bed is gaan liggen.quot;

„Vrouw!quot; herhaalde de monnik, met een wilden blik: en hij zelf holde de trap op, die naar het kamertje geleidde.

Aan de deur gekomen van het slaapvertrek hield hij echter een oogenblik stand. Een gemoedsbezwaar overviel hem. Ofschoon meer verlicht en minder bijgeloovig dan de groote menigte, betwijfelde de monnik zoomin als iemand uit die eeuw het bestaan van booze geesten en van de macht die zij over de menschen uitoefenden; in-tegendeel was dit een geloofsartikel, hetwelk hij niet slechts zelf moest aannemen, maar ook aan anderen onderwijzen en inprenten. Hij was tevens wel gerust, dat de duivel niet machtig was te kampen legen al wie hem met geestelijke wapenen bestreed, maar de gedachte kwam pijlsnel bij hem op, dat hij, door zich in een waereldlijk gewaad te steken, als het ware afstand gedaan had van die overmacht, welke zijn stand hem op al de geesten der onderwaereld geschonken had. Hij werd echter opgebeurd door de troostende bemoediging des Apostels: „weerstaat den duivel, en hij zal van u vlieden;quot; en onder het uiten van een „Domine! libera nos!quot; trad hij het slaapkamertje binnen en stapte met mannenmoed naar de bedstede toe.

Bij den eersten aanblik echter, dien hij daarop geworpen had, rilde hem een kille huivering door de leden; want hij zag tot zijn ontzetting, dat werkelijk de plaats, waar Madzy gelegen had, was ingenomen door een ander wezen, waarvan alleen de wanstaltige ruige kop uit de dekens te voorschijn kwam. Was dit nu de Booze? — Zulks was hem nog niet terstond duidelijk; raaar hij achtte het betamelijk zich daarvan te verzekeren: hij vermande zich, en toen hij, genaderd zijnde, het dek opsloeg, sprong het wangedrocht als uit den slaap op en vertoonde hem den duivel, zoo het al een duivel was, in de gedaante van meester Cezar, den aap van Barbanera. Vol gramschap greep hij het verschrikte dier in den nek en kwam er de kamer weer mede uit.

Aan de benedentrap ontmoette hij de kasteleines, haar dienstmaagd, de beide inmiddels van 't werk gekeerde stalknechts

DE ROOS VAN DEKAMA.

en den hansworst, allen geknield en ijverig bezig hun pater noster's te zeggen en kruisen te slaan. „Hier is uw duivel!quot; riep de monnik: „maar waar is nu de Jonkvrouw gebleven?quot;

„Cezar!quot; riep de hansworst, opspringende: „wel mannetje! waar heb je gezeten?quot;

De aap, zijn meester ziende, ontwrong zich aan den monnik en sprong vrolijk in de armen, welke zich openden tot zijn ontvangst.

„Vrouw!quot; vervolgde de monnik, terwijl hij met vlammende oogen naar de waardin toetrad: „waar is de Jonkvrouw gebleven, die ik aan uwe bescherming heb toevertrouwd?quot;

„Wat Jonkvrouw!quot; zeide de waardin, opstaande, en nog altijd onthutst en verschrikt: „meent gij de deerne die met u kwam! Mijn lieve God! wie weet het?quot;

„O! ik ben een ellendeling, een ongelukkige,quot; riep vader Syard, zich voor het hoofd slaande, „ik ben den slechten herder, den huurling gelijk, die zijn schapen verlaat; de wolf is gekomen en heeft hel lam medegenomen.quot;

„Nu!quot; zeide de kasteleines: „indien het lammetje weg is, is zij met haar eigen wil vertrokken. Wie weet of zij niet op het pad is achter den Jonkman, die zoo straks vanhier gegaan is met den ouden kokeier?quot;

„Die zijn naar het slot gegaan,quot; zeide Daamke: „en zullen straks keeren.quot;

„Ei kom!quot; zeide de dienstmaagd: „het lieve schaap zal een morgenwandeling doen en wel zoo aanstonds weêr hier zijn,quot;

„Heeft zij haar goed bovengelaten?quot; vroeg de kasteleines.

Allen snelden de trappen op; maar bij onderzoek bleek het, dat Madzy in haar onderkleederen moest vertrokken zijn, want haar kap, haar schoenen en haar mantel lagen nog ter plaatse, waar zij die bij het te bed gaan had neêrgelegd.

„'t Is onbegrijpelijk,quot; zeide de monnik: „en echter! maar al te waar; — doch ik ga niet vanhier voor zij teruggevonden is.quot;

„Zie dien ouden uil eens,quot; zeide de nar, „die zich verbeeldt, dat een jonge knappe meid geen beteren reisgenoot krijgen kan dan hem: en voorwaar zij is vrijwillig opgedrost, want ik heb den man met den zwarten mantel, die gisteren-avond op de bank lag te ronken, straks aan meester Barbanera hooren zeggen, dat hem, juist toen hij zich te bed wilde begeven, een wit spook was voorbijgesneld, dat hij echter niet goed onderkennen kon, omdat hij de lamp in de handen had.quot;

„Schurk!quot; zeide de monnik: „de Jonkvrouw is geene nachtwandelaarster.quot;

„Of de dame, die gij met u hadt, eene Jonkvrouw was, weet ik niet,quot; hernam Daamke, „maar dat zij in de nacht wandelt, is

DE ROOS VAN DEKAMA.

zeker: want Ridder Reinout, of hoe hij heeten mag, heeft duidelijk een vrouwspersoon de kamer zien overloopen, en toen hij haar volgde, is zij als een gejaagde kat de deur uilgeloopen en heeft die achter zich dichtgeslagen.quot;

„Ridder Reinout! — Ha! nu ontwikkelt zich het geval!quot; riep de monnik; „was die vreemdeling Ridder Reinout van Verona? . . . Zoekt overal, vrienden! er is goud te verdienen voor hem, die haar weêrvindt!quot;

„Bij mijn zolen,quot; zeide Daamke, hem naöogende: „de rook verraadt het vuur; het balken den ezel, de kuch den grijskop; — maar een mooie meid, die zich schuil wil houden, wordt zoo gemakkelijk niet teruggevonden.quot;

Niet-tegenstaande deze weinige hoopgeverde spreuk van den hansworst stonden de beide boereknechts, verlokt door het uitzicht op gewin, gereed om de voortvluchtige te gaan opzoeken en beraadslaagden reeds onderling, welken weg zij in zouden slaan, toen zich van de zijde van Utrecht een verward gedruis liet hooien en men weldra een talrijke bende, uit ruiters en voetknechten samengesteld, het dorp zag intrekken.

„Daar is het lieve leven al gaande,quot; riep de kasteleines: „de Stichtsche benden komen dorp en slot bezetten, en wij zullen den oorlog uil de eerste hand hebben.quot;

Zij bedroeg zich niet; althans wat de eerste helft van haar verzekering betrof; spoedig stonden de gewapenden op het plein geschaard; een aantal hoplieden trok in de herberg; en bij de onvermijdelijke drukte en bediening, welke deze nieuwe gasten veroorzaakten, waren vader Syard en zijne nasporingen spoedig vergeten.

Wij zullen intusschen onzen waarden lezer, die waarschijnlijk omtrent het lot van het lieve meisje eenigszins bekommerd wezen zal, de opheldering geven van haar plotsling verdwijnen.

Madzy had zich, gelijk wij gezien hebben, dadelijk na het vertrek der waardin ter ruste begeven en was, niet-tegenstaande het rumoer in het onderhuis, spoedig ingesluimerd. Haar slaap was echter geenszins van dien verkwikkenden aard, waarop haar jeugd, haar gezond gestel en de vermoeienissen van den dag haar aanspraak gaven, 't Zij, dat die vermoeienissen te groot waren geweest, 't zij dat de gebeurtenissen der verloopen week, en vooral het schriktooneel van den vorigen dag haar te sterk voor den geest zweefden, t zij dat een ongesteldheid haar overvallen had, 't zij dat al deze oorzaken gezamentlijk op haar werkten, haar slaap was onrustig en afgebroken; droomen en nachtgezichten vervulden haar verbeelding en deden haar gedurig met schrik en siddering ontwaken.

Eindelijk droomde zij, dat zij zich op de Zuiderzee bevond, in een klein vaartuig, hetwelk alle moeite deed om de kust van

K. w. lil ii

DE KOOS VAN DEKAMA.

Friesland, welke zij voor zich zag, te bereiken, maar gedurig door de golven weêr terug werd geslagen. De manschap van dat scheepje bestond alleen uit edele Ridders, in vollen wapendos, maar hun harnassen waren verroest, hun pluimen hingen verflenst van den helmkam af en hun wapenrokken waren gescheurd en druipende van het zeewater, dat gestadig over het dek sloeg: — en wat het ijselijkste was, achter elk helmvizier grijnsde haar een vervaarlijk doodshoofd tegen, en onder de harnassen hoorde men het gerammel van dorre beenderen. De Graaf van Holland alleen was onder die menigte kenbaar: blootshoofds stond hij aan het roer; maar zijn gelaat was nog afschuwelijker om te aanschouwen dan het ontvleesde geraamte der overige schepelingen. Geene kleur, geene beweging bezielde meer het aangezicht, de haren waren aan het hoofd ontvallen en ontelbare merkteekens van nog versche wonden doorkruisten het in alle richtingen; maar het oog bleef, starend en als verglaasd, onafgebroken op de kust gevestigd. En daar, aan die kust, liet zich een niet minder akelig tooneel aanschouwen. Een lange sleep van monniken, aangevoerd door vader Syard, geleidde, onder het zingen der psalmen voor de afgestorvenen, een doodbaar naar het klooster van Sint-Odulf, en in die doodbaar, (dit gevoelde Madzy door die innerlijke bewustheid, welke ons in droomen eigen is, en ons als door ingeving datgene weten doet, hetwelk voor het vleeschelijke oog onzichtbaar is,) was hel lijk van Deodaat vervat. De abt sloot den trein, en toen de deuren van het kerkgewelt achter hem waren toegeslagen, kwam de oude man alleen naar het strand en, staande op het Roode Klif, herhaalde hij op een slependen toon de voorspelling betreffende de Roos van Dekama. Onder het opzeggen dier rijmen begonnen zijn gelaatstrekken te veranderen: de blozende wangen vielen in: het blanke vel des paters werd bruin en vaal van kleur: de ronde buik kromp in: en in de plaats van den gezonden vader Volkert zag Madzy een afschuwelijke gedaante, gelijk aan die, onder welke men den boozen geest afschildert, welke haar tandenknersende van den rand dei-vensterbank begluurde.

Zij wreef zich de oogen uit: het was geen droom: die gedaante zat daar, deed een sprong, en was naast haar bedstede.

Met een gesmoorden gil vloog zij haar legerstede uit, haar kanier en de trap af: zij opende een deur: eene nieuwe stof tot ontsteltenis: daar stond de moordenaar van Deodaat, of zijn schim, midden in het vertrek.

liet arme meisje sprong terug, naar beneden: dan, o God! die zoo gevreesde Reinout volgde haar: zij sloof de huisdeur uit, ijlde zonder te weten waarom of waarheen, de eerste laan de beste in: hare knieën ontgaven haar: haar krachten waren be-

D12 ItOOS VAN DEKAMA.

zweken: een dikKe sluier viel voor haar oogen : het bewustzijn ontweek haar; en zij zeeg bezwijmd op het vochtige gras neder.

Wij moeten haar voor een korte poos onzes ondanks in dien bedroefden toestand laten, om ons naar den Bisschop van Utrecht te begeven.

Deze was spoedig na het gesprek met den monnik zijn slaapstede gaan opzoeken, mede slecht tevreden over den uitslag van het onderhoud. Zijn doel toch was, gelijk ons gebleken is, met slechts om het Bisschoppelijk gezag in Utrecht onafhankelijk te maken van allen vreemden invloed, maar ook om dat gezag over de naburige gewesten uit te breiden: hij had zich gevleid, in vader Syard een bekwamen en behulpzamen handlanger te zullen vinden; maar 't bleek hem thans genoeg, hoe weinig deze genegen was, de Friezen aan te sporen, om het eene juk met het andere te verwisselen: ja, hij zag in, hoe weinig hem het bondgenootschap met Friesland zou baten zelfs in het bestrijden van den Graaf. De teerling was echter geworpen, en Arkel behoefde geen groote waarzegger te zijn, om niet te voorzien, dat de Graaf weldra in het Sticht zoude vallen met een legermacht, welke zoowel de krijgsroem van Willem IV als de ingeschapen naijver der Hollanders tegen de Stichtenaars talrijk en ontzaglijk zou maken. „Mids slechts de adel zich goed houde,quot; zeide Arkel bij zich zeiven; „de burgerij van Utrecht zal zich wakker genoeg betoonen; en een stad als deze is niet in een paar dagen te overrompelen. Zij slechts de overwinning betwist, ziedaar al wat ik verlang! Maar Friesland moet een wending geven aan de wapenen der Hollanders. — Mocht ik slechts dien Adeelen nog eenmaal spreken; hij is eerzuchtig en heeft invloed bij de Friezen; — hij zou mij meer dienst doen dan die monnik, wien ik ter kwader ure mijn vertrouwen heb geschonken en die het nu wellicht zijn plicht acht, zijn landgenooten tegen mijne bedoelingen te waarschuwen. Hij zal niet naar Friesland keeren, zoo ik het verhoeden kan; — hij is te gevaarlijk: — ook die Barbanera! — ik vrees, dat hij reeds geklapt heeft. Welnu, ik moet mij van hem ontslaan.quot;

Met dit besluit begat hij zich ter ruste; en daar hij tot die gelukkige menschen behoorde, die alle waereldsche zorgen uit het hoofd kunnen zetten, zoodra zij de veêren ruiken, was hij dadelijk ingeslapen. Hij had echter gelast dat men hem met den dag zou wekken; want hij vermoedde, dat er volk uit Utrecht komen zoü, en hij wilde op hunne komst zijn voorbereid. Hij was dan ook reeds, zoodra de zonnestralen de daken van het slot verguldden, in de cel, waar hem vader Syard gevonden had, teruggekeerd.

Hij opende het raam: de frissche morgenlucht verkwikte hem: er was een weinig regen gevallen, en van grasplanten en struiken

DE ROOS VAN DEKAMA.

steeg een balsemende geur naar boven: vrolijk zongen de vogels hun morgenlied en loeide het vee in de weiden. Hij sloeg thans echter minder acht op het bevallige schouwspel der oriUvakende natuur; want zijn gedachten waren geheel verdiept in de berekening der versterking waarvoor het slot vatbaar was, en van den tijd, welken de vijand zou moeten besteden om het te bemachtigen.

„De boel is in een verwaarloosden toestand,quot; dacht hij, „maar de grachten zijn breed en diep; en de wallen stevig genoeg om den stormram te tarten. Met vijftig man, wèl voorzien van wapenen en eetwaren, kan men het drie weken volhouden tegen vijfduizend : — en zoowel langs den heirweg als langs de rivier allen toevoer beletten. Het buitenpoortje zal nog wat versterkt, en die boompjes aan de overzijde moeten gekapt worden; daar achter kan zich een gansche bende verbergen en veilig de wallen beschieten.... maar ik geloof dat er reeds een vijand achter loert.... is dat niet een menschelijk gedaante, die daar in het gras ligt ? — Deze of gene arme landlooper zonder huisvesting, of een dronkaard, die de kroeg wat spade verlaten heeft; — maar neen!quot; riep hij uit, bij nadere beschouwing een klein voetje bemerkende, dat over hel pad lag, en een lange haarvlecht, die dor.ker afstak tegen de witte kleeding; „dat alles behoort aan een vrouw, misschien wel aan een jonge en schoone vrouw ? Hoe komt die hier blootgesteld aan nachtlucht en regen ?quot;

Zijn nieuwsgierigheid was opgewekt, en, voegen wij er dit tot zijne eer bij, ook zijn medelijden; — hij riep zijn getrouwen Peter, en ging met dezen buiten het slot.

Weldra was hij ter plaatse gekomen, waar hij het voorwerp van zijn aandacht had bespeurd: en hij ontdekte terstond, dat hij welgedaan had met zich zonder verwijl derwaarts te begeven ; want een jong meisje, schoon als de dag, maar naauwlijks gedekt en bleek als een doode, lag daar uitgestrekt in het vochtige gras; en ofschoon het llaauw en pijnlijk zwoegen van haar boezem aanduidde dat zij nog leefde, een langer verblijf op die koude en vochtige plaats had haar doodelijk kunnen zijn.

Bij den eersten opslag meende Arkel, dat hem die trekken bekend voorkwamen; maar daar hij Madzy slechts eenmaal, op het steekspel, en wel in haar schitterenden dos gezien had, herkende hij haar niet, ja was hij er verre af van te vermoeden, dal het bleeke boerinnetje, wier hoofd thans op zijn knie leunde, de Roos van Dekama kon zijn. Hij tilde haar behoedzaam van den grond, droeg zijn lieven last binnen het slot en legde dien, bij gebrek van andere gelegenheid, op zijn legerstede, nadat de oude Peter, door hem vooruitgezonden, die met versch linnen had voorzien. Hel was eerst daar, dal Madzy, die tol dien tijd

nu ROOS VAN DEK AM A_t

buiten kennis gebleven wis en slechts eenigc flaamvo en onverstaanbare klanken had geuit, hot eerste teeken van bewustheid gaf, na eenige teugen te hebben genomen uit een beker met wijn en water, welken Arkel ha;ir met de trouwhartigheid eener oude baker had aan den mond gebracht.

„Waar ben ik?quot; zeide zij, de blaauwe oogen opslaande en vervaard om zich heen ziende.

„Vrees niets, lieve kleine!quot; zeide Arkel: „maar drink liever nog eens: gij hebt het koud gekregen daar in 't natte gras:dek u maar goed toe en het zal wel beier worden.quot;

„Neen, neen,quot; zeide Madzy, den arm des jongelings afwerende, en pogende op te staan; „hier blijf ik niet! — Waar ben ik toch? — Wie heeft mij hier gebracht? —Waar is vader Syard ?quot;

„Vader Syard!quot; herhaalde de Bisschop : „ja waarlijk ! dat meisje spreekt den Frieschen tongval! — Aha!quot; dacht hij bij zich zeiven: „voert de vrome pater zulk gezelschap tot zijn opbeuring mede? — Lief meisje!quot; vervolgde hij overluid: „gij behoeft ons niet te vreezen: wij hebben het beter met u voor dan vader Syard, of wie het ook zij; want zonder ons zoudt gij nog in het vochtige gras liggen, waar wij u gevonden hebben.quot;

„Het is dan waar,quot; zeide zij, met wilde blikken in het rond ziende: „ik heb het dan niet gedroomd? — O wat heb ik arm meisje gedaan? — het was ijselijk! — de booze zelf!.... en Reinout!.... maar breng mij toch terug bij.... om Gods wil! zend naar de herberg.... daar is mijn oom.... hij zal ongerust over mij wezen.... zend naar hem____ ik zal u wel beloonen.quot;

„Uw oom!quot; herhaalde Arkel: „zoo even noemdet gij vader Syard: is die uw oom ?quot;

„Noemde ik____? ach God! ik weet niet wien ik noemde....

ik ben ongelukkig; — maar zend naar de herberg.... de waardin weet het.... Waar bon ik toch? O wee!quot;

„Ik zal aan uw verzoek voldoen,quot; zeide de Bisschop, haar met een vriendelijken blik aanschouwende: „ik zal uw oom gerust doen stellen; — intusschen, dek u warm toe en drink nog eens; — want waarlijk, het is om de koorts te krijgen, zoo een geheele nacht daar buiten te liggen.quot;

„Ach I ik moet u zeer schuldig en dwaas voorkomen. — Maar God weet het, toen ik den moordenaar zag, was het mij of ik.... o God!quot;

Hier verborg zij, snikkend, haar hoofd in 't kussen en begon over al haar leden te beven.

„Ik zal uwe boodschap laten doen,quot; zeide Arkel: „stel u gerust, maar wees van uw kant een weinig vertrouwelijk. Zeg mij, wie zijt gij?quot;

„Mijn oom zal u alles zeggen,quot; hernam de ongelukkige Madzy. „O! laat hem toch weten....quot;

DE noos VAN OEKAMA.

Hier belette haar een nieuwe aanval van beving voort te gaan en Arkel, zelf met haar verlegen, verwijderde zich met den ouden slotbewaarder uit het vertrek. In de groole bovenzaal gekomen, ging hij aan het raam staan en begon, de armen over elkaêr geslagen en het hoofd hangende, te overpeinzen wat er te doen stond, en hoe hij best zou handalen. Dit stond echter bij hem vast, dat hij vooreerst niet voldoen zoi'i aan het verlangen van de schoone onbekende, en noch haar oom, noch de kasteleines uit den Roerdomp zou laten halen; want de bekoorlijkheden zijner gevangene hadden te veel indruk op hem gemaakt, dan dat hij er aan kon denken, haar weêr uit zijn macht te laten gaan; even zoo min als de vos om het konijn te laten ontsnappen, dat in het hol van Reynaert een schuilplaats gezocht zo j hebben. Het zal bij onze lezers wellicht verwondering baren, dat Jan van Arkel, op een oogenblik, waarin hij hoofd en handen vol had met de hooge staatsaangelegenheden waarin hij gewikkeld was, en nu hij door gevaren van allerlei aard bedreigd werd, zich nieuwe zorgen op den hals verkoos te laden, door een minnehandel, welke zijn toestand nog neteliger maken moest; — ja sommigen zullen wellicht denken, dat hij los genoeg was om zijn hooge ontwerpen aan een paar sclioone oogen op te offeren ; maar hier was do Bisschop de man niet naar; en voor hem was een liefdesavontuur als deze niet meer dan een verpoozing, dienstig om er voor eenige oogenblikken van zwaardere werkzaamheden bij uit te rusten- en de moeilijkheden daar aan verbonden, lichte bezwaren, welker wegruiming hij slechts als een spel beschouwde. Bovendien bestond er nooit iemand, mindet zwaartillend dan hij: en bij het bejagen zijner inzichten steunde hij altijd op het medewerken der omftandigheden, welke hij, als nog in de jaren der hoop zijnde, zich niet slechts gunstig afschilderde, maar ook doorgaans met een behendigheid, den grootsten staalkundige waai'dig, te zijnen voordeele wist aan tn grijpen. Zoo plaatste hij nu voor een wijl al zijn staatzuchtige plannen op den achtergrond, om alleen te denken over de wijze, waarop hij het lieve meisje dat hem door de goede fortuin in handen gespeeld was, in zijn macht behouden zoü. üat hij een geestelijke en wel een kerkvoogd was, wien het betaamde, zijn kudde met een goed voorbeeld voor te gaan, en dal een betrekking tusschen hem en een jonge deerne even onwettig als onbetamelijk was, dit waren bedenkingen, welke in het minste niet bij hem opkwamen; de gelofte van kuischheid was een dier verbintenissen, wier overtreding bij den toenmaligen zedelijken toestand der geestelijkheid het minste geleld, en, voegen wij er bij, wier overtreding het minst berispt werd; ja het was geen ongewone zaak, prelaten te zien, die erkende minnaressen en erkende basterds hadden en toch daarom

DE noos VAN DEKAMA.

niels minder gelicht en gezien worrlon. Daarbij dient in aanmerking te worden genomen, dat Jan van Arkel nog jong en in de kracht van zijn leven was: dat hij, schoon tot den geestelijken stand opgeleid, echter altijd smaak had blijven voeden voor ridder-avonturen: en eindelijk, dat hij een groot gedeelte van zijn leven reizende en buiten alle betrekking had doorgebracht: en het zal niemand verwonderen, dat de mjler en kromstaf zich niet als terugschrikkende teekons tusschen hem en de beeltenis der schoone Friezin kwamen plaatsen.

„Peter!quot; zeide hij eindelijk tegen zijn getrouwen dienstman: „gij hebt gehoord wat die deerne gevraagd heeft ?quot;

De oude man vergenoegde zich met een stijven hoofdknik.

„Ik ben overtuigd. Peter! dat dit maar ijdele praatjes zijn, om ons om den tuin te leiden. Gij hebt ook wel opgemerkt, dat zij stamelde, en zich meer dan eens versprak?quot;

Peter bevestigde deze aanmerking op dezelfde wijze.

„Welnu! gij weet ook, van welk belang het is, dat niemand ons hier zie, dan die hier noodig heeft: en zoo wij aan de herberg de komst van dat meisje ruchtbaar maakten, hadden wij hier weldra het bezoek van al de oude wijven en leegloopers uit het dorp te wachten; en wij zouden ons niet slechts aan ontdekking, maar ook aan bespotting blootstellen.quot;

Het droog gelaat des slotbewaarders nam de scheeve uitdrukking aan van iemand, die door zijn betrekking gedwongen is hetgeen men hem opdringt voor goede munt aan te nemen; doch die wel wil te kennen geven, dat hij zich niet om den tuin laat leiden. Arkel hield zich, of hij dit niet bemerkte en ging op denzellden koelen toon voort:

„Het zoü echter strijdig met alle menschelijkheid zijn, dat arme meisje, 't welk hard ziek schijnt en misschien wel in de hersenen gekrenkt is, de deur uit te zetten; en het zal daarom nuttig zijn, het oogenblik af te wachten, dat zij wat kalmer en bedaarder is, om haar te ondervragen, en zoodoende achter de waarheid te komen; ten einde te ontdekken hoe wij met haar handelen moeten.quot; — Hier zweeg hij; Peter zag hem met een open mond aan; a!s of hij zeggen wilde: „is dit alles wat gij mij hebt te zeggen?quot; — Maar de Bisschop had zijn welsprekendheid alleen gelucht om hem van de wijs te helpen en te paaien met een schijnbare reden waarom hij niet aan het verzoek van Madzy voldeed.

„Ga eens zien!quot; zeide Arkel na eenige oogenblikken zwijgens, „of de oude draagstoel nog bruikbaar is: het kan zijn dat wij dien noodig hebben.

Peter ging na een nieuwe hoofdbuiging de kamer uit; en Arkel, op deze wijze een lastigen getuige verwijderd hebbende,

DE ROOS VAN DEKAMA.

be;raf zich •wndcr naar liet slaapvertrek. Zijn logeergast echter niet door een onverhoedsche verschijning willende verschrikken, tikte hij zachtjes aan de deur. Geen antwoord ontvangende, herhaalde hij het geklop eenigszins harder; maar wederom zonder vrucht.

„Ik ben wel dwaas,quot; zeide hij bij zich zeiven, „zoovele plichtplegingen te maken jegens een boerinnetje, dat mij wellicht niet eens dank zal wijten voor mijn bescheidenheid.quot;

Met deze gedachten opende hij de deur en wendde het oog raar het bedT dit was ledig, en Arkel stond niet weinig verwonderd, toen hij Madzy in een hoek zag zitten, bleek als een doek, en gewikkeld in de beddelakens.

„Nader mij niet,quot; zeide zij, bevende en klappertandende: „ik ken u niet; ik weet niet of uw bedoelingen eerlijk zijn.quot;

„Stel u gerust, lief kind!quot; zeide Arkel; „het zoü schandelijk zijn, indien ik misbruik maakte van uw ziekelijken en hulpeloozen toestand. Ik heb naar het dorp gezonden, gelijk gij mij verzocht hadt, en ik ben bereid u alle diensten te bewijzen, die gij noodig mocht hebben; maar nogmaals, veroorloof mij, uw vertrouwen al te vergen. Gij schijnt geene landloopster te zijn; er echter heb ik u, slechts half gekleed, en stijf van koudj, op den weg vinden liggen, als iemand die geen nachtverblijf had.quot;

Madzy begon op deze vraag nog harder te beven; maar na een teug water genomen te hebben uit een nevens haar si.aanden beker, herstelde zij zich een weinig en antwoordde:

„Ik mag mij aan niemand vertrouwen, tenzij ik wete aan wien. Kwel mij niet met vragen, bid ik u. Ik geloof, dat uw bedoelingen goed zijn, doch ik mag waarlijk niets zeggen, zoolang mijn oom niet hier is.quot;

„Is vader Syard uw oom? Gij hebt hem straks genoemd.quot;

„Heb ik hem waarlijk genoemd? — Ach! ik heb de koorts; ik weet niet wat ik gezegd heb.quot;

„Gij hebt hem genoemd,quot; hernam Arkel, terwijl hij, de overmacht gevoelende welke hem deze woorden gaven, aan Madzy ontsnapt, en den invloed niet willende verliezen door deze omstandigheid verkregen, een doordringenden blik op haar vestigde; „en verschoon mij, dit doet mij aan uw oprechtheid twijfelen. Vader Syard is mijn vriend; ik heb hem in de verleden week te Haarlem, en gisteren-avond nog hier ter plaatse gesproken: — hij heeft mij niet verhaald, dat hij een nicht bij zich had.quot;

Madzy zweeg en zag sidderend voor zich.

„Wel is waar,quot;' vervolgde de onbarmhartige Bisschop: „er waren te Haarlem twee meifjes in zijn gezelschap; — maar de eene was een adellijke Friezin, en de andere haar kamerjuller.... Zoudt gij eene van beiden zijn ?quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

Tn den waan, dat dc jongeling, die voor haar stond, wellicht een Stichtsch edelman, en haar van dienst kon zijn, begon Madzy over te hellen, om hem cenig vertrouwen te schonken: „ik weet,quot; zeide zij, „dat vader Syard gisteren-avond ergens een bezoek wilde gaan afleggen; — waart gij de persoon, tot wien hij zich gewend heeft?quot;

„Wel waarschijnlijk,quot; antwoordde Arkel.

„Welnu!quot; nog eene vraag! gij hebt hom gesproken, zegt gij. Hoe was zijn gewaad?quot;

„Ik moet zeggen,quot; zeide Arkel, die al meer en meer legon te bespeuren, dat hij geene gewone boerin voor zich had; „dat zijne vermomming hem meer veranderde dan de uwe, hoe vreemd die ook zij, u veranderen kan in de oogen van al wie u eenmaal aanschouwd heeft.quot;

„Welnu!quot; hernam Madzy: „indien gij hem zoo wel kent, dan zal hij u ook wel rnededeelen wie ik ben.quot;

„Bij Sint-Maarten,quot; zeide Arkel lachende, ofschoon half knorrig, dat de schoone hem met al haar onschuld nog te slim was; „men zegt wel met grond, dat hij, die een vrouw wil vangen, vroeg moet opslaan. Ik ben met den dag uit het bed geweest; en nog zijt gij mij te gaauw. Welaan! ik zal dan eerbiedig wachten, dat het uur van vertrouwen geslagen zij. Ondertusschen, geloof mij, blijf niet in dien hoek zitten beven. Ga gerust in bed en tracht u te verwarmen: het doet mij in de ziel leed, dat hier geene vrouw is om u te verzorgen; maar daar aan is voor 't oogenblik niets te doen. Ik beloof u plechtig, dat niemand deze kamer zal binnentreden buiten uw verlof.quot;

Met deze woorden maakte hij een koele buiging en wilde vertrekken ; maar do zachte stem van Madzy deed hem aan de deur vertoeven.

„Ik geloof,quot; zeide zij: „dat gij mij van ondankbaarheid beschuldigt. Misschien, ja waarschijnlijk, hebt gij mij het leven gered. Wanneer eens dat uur van vertrouwen, waar gij van spreekt, zal geslagen zijn, dan hoop ik u mijn erkentenis te betuigen op een wijze, uwer en mijner waardig.quot;

Arkel verstond deze woorden slechts half; want Lij stond opgetogen in verrukking over den engelachtigen glimlach die er mede gepaard ging, over de bevallige uitdrukking van Madzys gelaat, over de hemelschoone oogen, waar aan de koorts een buitengewone levendigheid bijzette, en welke zij, bespeurende met welk een vmigen blik hij haar aanstaarde, zedig neersloeg: en hij had wellicht het gesprek verder voortgezet, had niet het geluid van den hoorn aan de buitenpoort zijn opmerking getrokken. Hij stamelde eenige beloften van veronschuldiging, zeide dat we'licht haar oorn daar zijn zoude, eri vertrok, de deur

DE ROOS VAN DEKAMA.

weder zorgvuldig achter zich sluitende. Een oogenblik daarna kwam de oude Peter hem berichten, dat er een vreemdeling met een zwarten mantel voor de poort was, die hem verlangde te spreken.

„Ik wacht niemand meer. — Wie kan hij zijn? Wist hij het woord ? zoo ja, laat hem dan bij mij; — maar wacht nog een oogenblik: — ik moet op allen overval verdacht zijn.quot;

Dit zeggende haalde hij uit een koffer een mantel, een wassen neus en valschen baard, een samaar, in 't kort een geheel gewaad vcor den dag, gelijk aan dat, hetwelk Barbanera droeg wanneer hij zijn kunsten vertoonde en waarvan deze een dubbel stel had. Na deze plunje te hebben aangeschoten, gaf hij aan Peter vrijheid den vreemdeling binnen te laten, en plaatste hij zich aan zijn tafelfje in dier voege, dat hij geheel in de schaduw van het raamkozijn zat. Eenige oogenblikken daarna liet Peter Reinout de kamer in en vertrok weder. De Italiaan bleef eenigs-zins verrast aan de deur staan toen hij de gedaante zag van Barbanera, wien hij zoo even bniten het slot verlaten had. Zijn vermoedens, zoo hij er nog eenige had, waren geheel opgelost.

TWEEËNTWINTIGSTE HOOFDSTUK.

Hel is een krijghmans beer gy moogbt die niet ontzeggen.

Vondel. Gijsbrecht van Aemstel.

„Deze vermomming zal u weinig baten. Heer Ridder! of wie gij wezen moogt,quot; zeide Reinout op een schamperen toon: „het gewaad van den kokeier belet mij niet, mijn bestrijder op het steekspel te herkennen.quot;

„Bij mijn zaligheid!quot; riep Arkel lachende, terwijl hij neus en baard afwierp : „gij zijt, geloof ik, de brave Ridder, die mij als een dief wilde laten vatten. Welaan! voor u althans zou ik mij schamen een vermomming aan te houden. — Misschien komt gij mij rekenschap vragen van mijn gedrag- en ik beken, dat ik u wat onbeleefd van 't paard gesmeten heb, maar, wat zal ik zeggen? gij drongt mij zoo naauw op 't lijt: en ik had gewichtige redenen om onbekend te blijven.quot;

„De reden van mijn Lezoek is tweevoudig,quot; zeide Reinout „in ae eerste piamp;als !:oni ik mijn paard terugeischen.quot;

„üw paard,quot; zeide Arkel, éamp;ïiigszins donker kijkende: „bij Sint-Maarten! :k heb 'het boogst noodig: en ik heb het eerlijk

fin ROOS VAN DEKAMA.

aan den man betaald; — maar verdei! wat begeert gij nog?quot;

„Omstandigheden, wier verhaal hier te lang zoude opiiouden, hebben mij genoodzaakt, de dienst des Graven te verlaten. Ik wil mij onder de banieren der Stichtschen scharen. — Men heeft mij gezegd, dat gij mij daarin zoudt kunnen van dienst zijn.quot;

„Ik! wie is de ekster, die dat geklap! heeft?quot; vroeg Arkel, met eenige drift.

„Iemand, die uw vertrouwen schijnt te bezitten, de kokeier Barbanera.quot;

„Ziedaar een waardigen vertrouweling, dien gij mij toekent,quot; zeide de Bisschop met bitterheid.

„Mij dunkt, het is zoo vreemd niet, daar gij beiden ééne kleerkas hebt,quot; hernam Reinout, meesmui'ende.

„Wij zullen zien. — Heeft Barbanera u ook geleerd, op welke wijze men toegang bekomt tot dit slot?quot;

„Zoo is 't! — maar wees daarom niet ontevreden op een getrouwen dienaar: hij wist, dat ik u spreken wilde; en hij gaf mij daarom de middelen aan de hand om u in stilte te spreken en een opschudding te vermijden, welke u onaangenaam ware geweest.quot;

„En,quot; vroeg de Bisschop, haastig; „heeft die getrouwe dienaar u nog meer verhaald?quot;'

„Veel, wat mij zeiven betreft; niets wat u aangaat.quot;

„Zoo! — en uw naam....?

„Was tot nog toe Binaldo van Verona; welhaast hoop ik er een anderen te voeren.quot;

„In de daad! — en gij wilt dienst nemen bij de Stichtschen ?quot;

„Misschien! — dat zal van de voorwaarden afhangen.quot;

„Gij verlaat de dienst van Graaf Willem, den meester aller soldalen,quot; zeide Arkel, op een toon, die niet vrij was van spotternij; „om uw arm te leenen aan een hoop luie monniken en dikgebuikte schepenen?

„Den Bisschop wil ik behulpzaam zijn.quot;

„En weet gij, of de Bisschop, die in verre landen is, den gang der zaken goedkeurt?'

„Ik weet het,quot; antwoordde Reinout, „zoo goed als iemand het weten kan, die het uit zijn eigen mond vernomen heeft.''

Dit beweren kwam Arkel een weinig gewaagd voor; want hij herinnerde zich niet, ooit ergens dan op het steekspel van Reinout te hebben gezien of gehoord. Hij vergenoegde zich dus met op een koelen toon te zeggen; „gij kunt des Bisschops meening niet kennen; want ik heb goede redenen om te gelooven, dal gij zijn persoon niet kent.quot;

„Ik ken ten minste,quot; zeide Reinout, hem scherp aanziende; „het hooge voorhoofd en den valkenblik der Arkels, 't zij een monnikskap, een ridderhelm ol eene kwakzalversmuts die bedekke quot;

DE KOOS VAN DEKAMA.

„Ongelukkige!quot; riep Ark el uit, de hand aan zijn dolk slaande: „gij kent den leeuw en gij durft u wagen in zijn hol?quot;

„En waarom niet, indien ik mij even als hij voor de jagers verbergen moet? — maar steek vrij uw dolk op: •— van mij hebt gij geen verraad te vreezen. Ik heb uw geheim bewaard, toen ik uw gesprek met den monnik van Sint-Odnlf beluisterd had, ofschoon ik toen nog aan den Graaf getrouw was: en ik zal het thans niet verklappen, nu ik zijn dienst heb afgezworen.quot;

„En wie waarborgt mij,quot; vroeg Arkel, „dat gij niet morgen mijne zijde zult verlaten?quot;

„De Graaf begeert mijn hoofd. Waant gij, dat ik geneigd ben, hem dat te brengen ?quot;

„Die lust moet dan spoedig bij hem zijn opgekomen; of gij hebt het erg verbruid; want eergisteren nog waart gij zijn getrouwe medekamper:.... maar zacht! waart gij het niet, die een anderen Ridder, uw boezemvriend, gelijk ik vernam, tot een strijd uitdaagdet op leven en dood?quot;

Reinout verbleekte en beet op de lippen. „Hij was mijn boezemvriend,quot; zeide hij met een weifelende stem; „maar het heeft zoo moeten zijn. Zie deze vlekken,quot; vervolgde hij, zijn mouw toonende: „het is het bloed van Deodaat, mijn wapenbroeder.quot;

„Ik hoop dat het in open kamp was,quot; zeide Arkel: „intus-schen, ik beklaag u beiden: zulk een overwinning moet even zwaar vallen als de nederlaag.quot;

Op dit oogenblik trad, zeer gelukkig voor Reinout, de oude Peter binnen en meldde zacht jes den kokeier bij zijn meester aan.

„Ik zal bij hem komen,quot; hernam de Bisschop: „welaan 1quot; vervolgde hij tot Reinout: „uw mannelijke uitdaging heeft mij getoond, dat gij een rechtschapen Ridder zijt, en als zoodanig mijn vertrouwen waardig. De tijd spoedt voort; en ik heb nog veel te verrichten. Gij vergezelt mij nog heden naar Utrecht. Wij zullen onderweg ons gesprek vervolgen. Wees zoo goed, mij zoolang in de zaal te wachten.quot;

Met het uiten dezer woorden vertrok hij, de deur zorgvuldig achter zich sluitende: „ofschoon ik,quot; zeide hij bij zica zeiven, „veel vertrouwen stel in 's Ridders eerlijkheid, hecht ik nog grootere zekerheid aan een goeden sleutel. — Aha! meester Bar-banera, loopt gij op óeee wijze met mijn geheimen te koop? Bij Sint-Maarten! wij zullen zorgen, dat uw geklap niemand meer hindere.quot;

Beneden aan de trap gekomen vond hij Barbanera en wenkte dezen, hem in een zijvertrek te volgen.

„Hebt gij tijdingen?quot; vroeg hij hem, in zuiver Italiaansch: „dat gij ons zoo vroeg reeds de eer van uw bezoek verschaft?quot;

„Ik kwam ae beveien van «we Hoogwaardigheid vernemen,quot;

DE ROOS VAN DEKAMA.

zeide de kwakzalver: „en daar de Stichtsche benden hier weldra zijn zullen, achtte ik het plicht, dat intijds te doen.quot;

„En was het ook plicht,quot; vroeg Arkel, op een strengen toon; „onze geheimen toe te vertrouwen aan dien windbuil, die mij zoo even is komen opzoeken?quot;

„Ik heb hem niets toevertrouwd,quot; zeide Barbanera: „hij wist reeds alles: en daar ik vreesde, dat hij babbelen mocht, achtte ik het voorzichtiger hem in uwe handen te leveren.quot;

„Gij hadt mij ten minste kunnen waarschuwen,quot; zeide Arkel; „maar hoe kent gij den knaap?quot;

„Ik ken hem beter, dan hij althans gisteren zich zeiven nog kende: en dit is zeker, dat hij u van dienst kan zijn. Wat zoudt gij wel geven, Hoogwaardigste! om in Friesland een vermogenden vriend te bezitten, op wiens erkentenis gij zoudt kunnen staat maken?quot;

„Dit ware een goede aanwinst,quot; zeide Arkel, „maar wat heeft dit met dien Reinout te maken? In welk verband.....quot;

„Welnu! — Zoo die Reinout eens de zoon ware van den Heer van Aylva?quot;

„Welke zotte vertelsels zijn dat? — Die Ridder is een Italiaan, zoo als gij.....quot;

„Juist! van moederszijde; maar ik kan hem de bewijzen in handen leveren, dat hij de zoon des Frieschen Oldermans is. — wat dunkt u dat dit geheim waardig is?quot;

„Dat geheim is goud waardig,quot; zeide de Bisschop: „hebt gij het hem reeds medegedeeld?quot;

„Zooveel als noodig was, ja; — maar u wil ik de bewijzen ter hand stellen, opdat gij er de vruchten van inoogst.quot;

„Zeer onbaatzuchtig voorwaar!quot; zeide Arkel; „maar vermoedelijk wilt gij mij het geheim verkoopen, omdat Reinout de middelen niet bezit om het u te betalen?quot;

„Het ware zeker onbillijk,quot; zeide Barbanera, „dat ik de tafel voor uwe Hoogwaardigheid bereidde, en geen kruimpje voor mij welven overhield.quot;

„Recht zoo, voortreffelijke Barbanera! dan, ik heb nog eane dienst van u te vergen. Hier boven ligt een jong meisje, daï wellicht de hulp van een geneesheer noodig heelt,quot;

„Is het garnizoen versterkt ?quot; vroeg de kokeier, meesmuilende.

„Zwijg, en ga bij haar. Onderzoek eenvoudig, of zij ziek is, ja dan neen: — geene van uw kwakzalverskunsten. Zie slechts, oi zij in staat is, de reis naar Utrecht te ondernemen.quot;

Barbanera zweeg en volgde zijn meester tot voor het vertrek van Madzy. Deze, zich vleiende, vader Syard te zuilen zijn, haastte zich, den kokeier, toen deze aanklopte, te v^nrnken van binnen te komen, maar zij zag verbaasd op, bij het ïjeschouwen

1gt;E HÜÜS VAN UEKAMA.

van een onbekend gelaat; want, gelijk men zich herinneren zal, zij had Barbanera nooit gezien dan aan Elskens ziekbed, waar hij zijn wassen neus voor had.

„Liefe kind! zeide de kokeier „il signor castellano ebbe mij tot u gezonde. Hij is over la vostra sanita bekommerd, en eef mij, il suo medico, verzocht u al die hulp toe te breng, welke la mia arte verschaffen kan a voi.quot;

Zonder erg te denken, stak Madzy den geneesheer haar blanke hand toe en vroeg hem, wie de edele Burchtvoogd was, onder wiens dak zij zich bevond.

„Non lo s ape te?quot; vroeg Barbanera: „bene! hij zal wil ebbe self i 1 p i a c e r e van u bekend te maak met il suo nome. ... ma per Dio!quot; riep bij uit, terwijl hij haar meer aandachtig beschouwde: „ikke u ook eb kezien, un' alt ra volta: ikke Iraak moet; il signor castellano, wete hij, wie isse gij?quot;

„Wat meent gij?quot; vroeg Madzy, eenigszins onthutst: „ik versta u slechts half.quot;

„Gij hebt la febbre, de koortse,quot; zeide Barbanera, opstaande, en Madzy's hand latende varen: „maar vien dall'agitazione, dal f red do: niet is pericolósa 'il viaggio non puó farvi ra ale.quot;

Met deze geruststellende uitspraak rees hij op, en Madzy in onzekerheid latende, keerde hij bij zijn meester.

„Welnu?quot; vroeg deze: „is zij in staat een reis te doen?quot;

„Ja; maar zij heeft geen kleêren genoeg. Wil ik om de hare zenden?quot;

„Zoo dit ongemerkt geschieden kan, ware het niet kwaad; want ik vrees dat hier gebrek aan plunje is.quot;

„Maar,quot; hernam de kokeier: „kent uw Hoogwaardigste het meisje, dat daar in de kamer ligt?quot;

„Zoo ik raij niet bedrieg, is zij een Friezin, een nicht van pater Syard, of zoo iets.quot;

„Alles behalve: het is een Friesche Jonkvrouw van adellijken huize, de bruid van Seerp van Adeelen, Madzy Dekama.quot;

„Gij raaskalt. Hoe zou een Friesche Jonkvrouw van adellijken huize hier in 't gras koraen te liggen?quot;

„Ik weet het niet. Zooveel is zeker, dat ik haar terstond herkend heb, en dat.....quot;

Hier werd zijn rede gestoord door een herhaald hoorngeschal aan de buitenpoort.

„Daar schijnt haast bij te wezen,quot; zeide Arkel, zich voor een kijkgat plaatsende, vanwaar men op den buitenmuur en op de laan zag: „bij alle duivels! daar is uw trouwe Hans, zoo rood als een kalkoensche haan, die ons zeker de komst der Stichtsche benden komt melden.... en ginds zie ik een paar wapenknech-

l)iJ KOOS VAN UEKAMA.

ten de laan afkomen, zeker om bezit van het kasteel te nemen; .... en wat verder komt vader Syard in eigen persoon .... juist op gelijke afstanden, als de drie boden in de schilderij van den vromen Job. Ik had heden ten minste zes hoofden noodig; — maar alles met overleg! en wij zullen, den eenen voor, den anderen na, wel helpen. Ho! Peter! laat slechts een persoon te gelijk in!quot;

Peter, die aan de overzijde der valbrug stond, gehoorzaamde aan den gegeven last, en het poortje voor den hansworst openende, sloeg hij het weêr dicht voor den neus der Stichtsche wapenknechten.

„Heer Ridder!quot; riep Daamke, zoodra hij Arkel zag, (wiens waren naam hij niet kende), „daar zijn de Stichtenaars en komen het kasteel bezetten. Hun bevelhebber is, naar ik hoor. Wouter van IJsselstein.quot;

„Onbekend, Goddank!quot; zeide Arkel: „welk een slag van een man is hij ?quot;

„Een jonge, ruwe gast, naar mij toeschijnt,quot; antwoordde Daamke.

„Voortreffelijk! dan is er geen kwaad bij. Ga spoedig, met Barbanera, mijn twee dienaars roepen, en laten zij zich wapenen. Hei! Peter! ontsluit de poort voor de hoplui; — maar laat al wie verder komt tot nader order wachten.quot;

De poort ging weder open, en Wouter van IJsselstein trad met een ander hopman binnen. Peter geleidde hen met alle deftigheid naar het zijvertrekje, waar Arkel gezeten was.

„Zijt gij de slotbewaarder? — of welke betrekking vervult gij hier?quot; vroeg IJsselstein op een hoogen toon aan den Bisschop.

„Met uw verlof,quot; zeide Arkel, terwijl hij zonder op te staan, den vrager van 't hoofd tot de voeten beschouwde: „wie zijt gij zelf, die mij hier vragen komt doen?quot;

De bevelhebber scheen eenigszins verrast door deze fiere toespraak; gelijk het meer gebeurt aan lieden, die een hoogen toon voeren, wanneer zij iemand vinden, die hen staan durft. Hij geraakte verlegen, en zag zijn makker zijlings aan.

„Welnu!quot; vervolgde Arkel, die zich als een kind vermaakte met de bedremmelde houding des hopmans: „ben ik u geen antwoord waardig? komt gij hier alleen binnenstuiven om weêr terug te keeren als een schaatsenrijder, die de baan ten einde gereden is ?quot;

„Wij komen hier,quot; antwoordde IJsselstein, die zijn stoutmoedigheid had teruggevonden, „om het slot te bezetten in naam van het Bisdom van Utrecht.quot;

„Ik ken hier niemand dat recht toe,quot; antwoordde Arkel, „dan den Bisschop, mijnen Heer en den uwen. Hebt gij een lastbrief, door hem geteekend?quot;