DISSERTATIO MEDICA INAUGURALIS,

CONTINENS

QUAEDAM DE OBTÜRATIONE ARTERIARUM,

CASU I'RAEMISSO.

-m

■M

VF V

m

DISSEllTATIO MEDICA INAUGURALIS,

CONTINENS.

ftUAEDAM DE OBTUBATIONE AETERIARÜM,

CASU PEAEMISSO,

QUAM

ANNUENTE SUMMO NUMINE,

EX AUCTOKITATE EECTOKIS MAONIFICI,

JACOBI VAN HALL,

OEU. LEOIf. KEDEBL. r.(JUITIS, OED. COiON. QÜEBrr. DICDBIONIS,
JUB. BOM. ET HOD, DOCT. ET PEOÏ. OBD.,

NEC NON

AMPLISSIMI SENATUS ACADEmCI CONSENSU

ET

NOBILISSIMAE FACULTATIS MEDICAE OECRETO,
PRO GRADU DOCTORATÜji

SUMMISQUE IN MEDICINA HONORIBUS AC PKIVILEGIIS

m ACADKMxa. im33(ro«lt;riLajrB(Kra(rA

EITE ET LEGITIME CONSEQUENDIS,
EBUDITOEUM EXAMINI SUBMITTIT

JOANNES COOMANS DE RUITER,

e pago StolwiJU.

DIE XXVII JUNII ANNI MDCCCLV , HORA V.

AMSTELODAMI,
APUD WEIJTINGH amp; VAN DER HAART.

MDCCCLV.

TTPI3 VAN BONQA. 8c COMP., AMSTELODàMI.

FRATRI OPTIMO CARISSIMO

DIDERICO ARIANO OOOMANS DE RUITER

STUDIORUMQUE PAUTORIBUS.

I). D. D.

SCRIPTOR.

Uil

INDEX BERUM.

HISTORIA. MORBI........................................................................ p. 1.

SECTIO CADAVERIS..................................................................... » 5.

QUAEDAM DE OBTURATIONE................................................. » 11.

de phaenomenis casus nostri durante vita................» 25.

HISTORIA MORBI.

J. Bos, nauta, 42 annos natus, die 4° mensis Decem-
bris 1854 receptüs est in Nosocomium Amstelodamense
ita dictum internum, ubi tempore vernali praesidia the-
rapeutica jam quaesiverat contra cordis palpitationes et
praecipue contra dolorem, quem percipiebat in regione
manubrii sterni, cujus intensitas pressione augebatur,
dum nulla mutatio objectiva aderat.

Examine tunc tempore instituto, strepitus andiebatur
follicularis durante systole, praeprimis eo loco ubi arcus
aortae incipit; percussionis vero ope sonum obtusum cordis
raagis extensum quam solet non observavimus. Absen-
tiam autem utriusque pulsus radialis, temperaturam
manuum imminutam carumque colorem lividum eo tempore
detcximus.

Caeteroquin aeger prospéra valetudine frui videbatur,
quotidie ambulabat, cibos appetebat, neque ulla a norma

recedere functio videbatur ; cupiebat insuper, cmendalo in
rcgionc manubrii sterni dolore, ad vitam maritimam redire.

Antea saepius quoque palpitationibus cordis fuerat cor-
reptus , quas animi deliquia sequebantur ; ultimo vero
tempore bis non fuit affectus.

Quum autem dolorem in sterno, ei molestissimum, pe-
riostitidis sequelam baberemus (quac conjectura nobis eo
magis vcrisirailis videbatur, quia antea Syphilide fuerat
affectus) jodetum kalicum administravimus. Post hoc dolor
adeo imminnit ut acgrotans occasionem mox arripucrit
relinqucndi Nosocomium et iter faciendi in Russorum ur-
bem , cni nomen Archangel.

Pilularum praescriptum secum ferendi veniam petivit,
ut eas parari de novo curare posset dolore redeunte.

Hoc autem itinere prospéra valetudine est fructus,
donec hue rcdiit, Ultimis vçro diebus mensis Augusti,
vix in patriam redux, in navis tabulatum incidit lipo-
thymia affectus; qua in conditionc per tres dies remansit
etsi nonnumquam sui conscius esse videretur.

Hemiplegiam inde dextri lateris ortam esse nobis affir-
matur, cujus autem vestigia tantum 8 diebus post introi-
tum in Nosocomium aderant.

Facies erat oedematosa, colore magis livido tincta quam
antea; pupilla dextra paululum magis dilata ta quam sinistra
neque lucis stimulo contrahitur ; capitis temperatura nor-
malis; membra frigida cum aucta cutis excretione.

Üi

Faciei musculi paralysi uon erant affecti, neque sensus
motusque membrorum erat imminutus,

Aegrotantis intellectus perturbatus erat, et non nisi
difTiculter ea quae sentiebat expriraere potuit.

Nunc vero nec pulsum radialem nec pulsationem ar-
tcriarum in manibus et bracbiis frigidis observabamus.
Sic etiam in latere sinistro arteriae carotidis nec non
subclaviae pulsus deficiebat; in dextro vero hae leniter
pulsabant; dum aortae et arteriarum cruralium pulsus
manifestus erat.

Obtusus cordis sonus, percussione elicitus, sese extendit
superiora versus usque ad costam tertiam, versus latera
usque ad latus dextrum sterni : cordis ictus erant debiles
et solito loco aderant. Vibrationem, quam frémissement
cataire vocant, non observaviraus.

Primus cordis sonus conjunctus erat cum leni strepitu
folliculari; eumque strepitum praeprimis audivimus ad
dextrum sterni latus. Caeterum uterque sonus aortae
normalis, quamvis dehilis.

Querebatur aeger de vertigine, deque sensu doloris
ct pressionis in pectore. Lingua erat obducta, alvus
tarda.

Ex hisce phaenomenis conjunctis diagnosin verisimileni
statuimus Aneurysma arcus aortae cum stenosi vasorum
ex arcu orientium.

Prognosin habuimus infaustam.

Die 14 mensis Septerabris aeger valde erat hebes
et vertigine laborana. Querebatur de auris sinistrae
tinnitu et de dolore in faciei parte sinistra. Loquela
difficilis erat. Quum sequenti die surgere conaretur
cadebat in humum, neque sponte lectum iterum
petere poterat. Aderant magna bebetudo, alvus et
urina involuntariae, paralysis compléta dextri corporis
lateris.

Sensus vero videbatur parum perturbatus. Rogatus
unice respondebat » neen — neenquot;.

Paucis diebus post bebetudo magis magisque dimi-
nuit; aeger in lectulo sedet, urinam et alvum depo-
nendam esse signis denuntiat, quia loqui nequit, et
omnibus quacstionibus involuntarie nil respondet nisi

» neen — neen!'.

Idem fere status rcmansit usque ad finem mensis
Novembris. Puit usque ad hoc tempus mentis compos,
satis hilaris, ita ut ipse saepius risum institueret de
perturbata loquendi facultate, quam autem omnium
virium nisu corrigere cupiebat.

Postea semper respondet nil nisi verba »goed, ik
kan nietquot;, quae verba postea mutabantur in goedig-
heidquot; , sed de omnibus bis non erat contentus.

Dextrum corporis latus totum remansit paralyticum
ct oedcmate tumnit.

Saepius gestibus significabat hancce partem maxime

dolere, et imprimis faciei dextrum latus hujus neural-
giae sedes videbatur.

Ciborum appetitus et digestio valebant, depositiones
alvi et urinae erant normales.

Mense Decembri oedematc pulmonum fuit correptus,
quod oedema nunc fuit adauctum, nunc diminutum
post usum liquoris ammonii anisati.

Pulmo vero dexter semper magis afficiebatur quam
sinister, neque umquam ab eo fuit libcratus , ita ut
semper audiverimus ad dextrum latus rbonchum crepi-
tantem cum resjprationis sono normali in latere sinistro,
dum thorax inspiratione et exspiratione aequaliter ex-
panderetur et collaberetur.

Quovis adaucto oedemate dyspnoea augebat, sudor
frigidum faciem obtegebat, donec die 25 hujus mensis
mors fincm imposuit doloribus.

ISECTIO CADAVERIli».

2t HOllIS POST MORTEM.

Cadaveris inspectio externa nil memoratu dignum prac-
bet, solummodo observavimus majoris dissolutionis in
ventre vestigia, quam solent adesse in eadaveribus eo
post mortem tempore ct humili hujus mensis temperatura.

Oedema tantum in dextri lateris extremitatibus adest;
praecipue manus et pes tument,

Cavum cranii. — Ossa cranii normalia; dura mater
sana facile separatur; tunica arachnoidea satis pellucida;
pia mater hyperaemia affecta.

Utrumque haemisphaerium ejusdem est magnitudinis,
gyri utrinquc aeque cvoluti.

Cauta manu ex- cranio amotum cerebrum, una cum
parte saperiori medullae spinalis, sequentem praebebat
adspectum,

Utraque arteria vertrebralis solitam habebat circumfe-
rentiam; tunicae salvae erant, ita etiam arteria basilaris.

Lumen utriusque arteriae fossae Sylvii differt,

Sinistrae lumen est dimidium dextrae, cujus lumen
est normale cum tunicis sanis.

Tunica sinistrae per totum decursum est dura ,
rigida et llava; quae conditio sequela degencrationis
atheromatosae.

Quum nil aliud memoratu dignum in basi detegere-
tur, cerebrum in haemispliacria vertitur, et materies
dividitur usque ad centrum semiovale.

Supra cornu laterale vcntriculi lateralis sinistri,
centrum semiovale Yieussenii emollitum est et intro-
pressum; cui intropressioni respondet in fundo vcntri-
culi corpus striatum.

Massa vero hujus corporis est emollita pro magna

parte, et in eo nullum vestigium texturae cerebri in-
venimus, sed multae conglomerationes granulatae.

Ccllulae granulatae cum exsudationis globulis inve-
niebantur in vasis, quae emollitione primaria erant
affecta et quidem in iis fere ubique.

Praeter partem tbalami nervi optici, quae corpus stria-
tum respicit, et circumferentiam superiorera corporis striati
ipsius, nulla alia cerebri pars est affecta , nec quod ad tex-
turam attinet, nec quod ad vasa ullam praebet mutationem
praeter arteriam fossae Sylvii supra jam memoratam.

Thoracis caritas. — Stemo sublato (in quo nil
abnormale invenimus) simul cum costarum cartilaginibus,
pulmones cum aspera arteria, et cor cum aorta et parte
arteriarum ex arcu ortum ducentium in situ naturali
et invieem conjuncti ex tborace amoventur.

Pulmones pro magna parte obtcgunt cor molle et
laxum, quod libere continetur in pericardio, in quo
parva seri flavi quantitas.

Ut cor et vasa séparatim possint observari, pulmones
ad radicem resecantur.

Uterque pulmo apparet byperaeraia et oedemate affec-
tus, praecipue dexter; ex quovis lobulo, pressione iu-
stituto, fluidi luridi spumescentis magna exit quantitas.
Caeteroquin acre permeabiles sunt pulmones; tantummodo
ad marginem inferiorem emphysema adest.

Bronchmn sinistrum non longe a bifurcatione tra-

cheae invenimus concretum cum pariete posteriori arcus
aortae, cui tarn arete erat conjunctus, ut post cautum
conatum disjungendi cum scalpello incisionem fece-
rimus in arcu aortae.

Cor et arteriae. — Cor magnum est et laxum.

Parietes ventriculi dextri et sinistri normales, ncquo
minus cordis septum.

Omnes valvulae• sunt normales: in ventriculo sinistro
trabeculae carneae fortes sunt; fibrae ubicumque sese
extendunt, praecipue vero in valvula mitrali.

Ventriculus sinister altitudinem babet 13 centim.
indc a valvulis aortae usque ad cuspidem.

Latitudo maxima est 12 centim..

Arteria aorta lata est ad marginem superiorem val-
vularum semilunarium 9 centim.. '

Tribus centimetris altius subito habet latituduiem
12 centim., et cito usque ad arcum latitudo accrescit
ita ut prope originem arteriac anonymae sit 17 centim..

Nunc rursus diminuit et aorta thoracica descendens
babet latitudinem paulum supra diaphragma 5 centim.
et ad bifurcationem arteriae iliacae ccntim.

Superficies aortae interna in parte aneurysmatica ma-
culis magnis rubris ct hrunneis est obtecta, quac
maculae formantur a diversis stratis.

Hinc et illinc animadvcrtimus lamellas duras, glabras,
in pariete, spcctantes cavitatem. — In parte descendenti

arcus aortae sedet in pariete extenso, hic arcte conjuncto
cum broncho, globus brunneus durus, qui formam praebet
partis extentae et constat ex coagulis fibrinosis, Colorem
brunneum hic globus accepit ex imbibitione materiei
colorantis sanguinis.

Non clifficulter hic globus dividi potest in strata diversa,
in quibus undulationem regulärem (regelmatige golving)
animad vertimus.

Libere supra hunc globum jacet in vasis lumine aliud
coagulum fibrinosum junioris formationis, cum colore
flavo, quod desccndit cum cauda 16 centim. longa in
arteria aorta.

Ad initium arteriae subclaviae sinistrae invenimus
libere haerentem in lumine thrombum firmum, brunneum,
formam conicam habentem et cum materia (ex eo processu
pathologico orta, quem Germani Auflagerung vocant)
aperturam tegente conjunctum.

Ad longitudinem dissectus firnius est, brunneus et
splendens, habetque elementa eadem morphologica ac
quod vocant Auflagerung.

Arteria subclavia sinistra ergo non patuit sanguini
aortae. Idem quoque fieri necesse erat in arteria carotide
sinistra, cujus origo cx aorta tota imposita materie
erat obtccta ct quasi offuscata. Ex trunco arteriae caro-
tidis sinistrae, cujus lumen normale et tunicae sanae, non
sine labore ope firmae cuspidis penetravimus in aortam.

Tota arteria anonyma etiam est oeelusa, sed stratum tenue,
quo oeclusio est facta, valde est recens. Arteriae minores
ex aorta adscendente provenientes, ut arteriae coronariae
cordis, habent aperturam normalem.

In aorta deseendente thoracica magni momenti est ad
processum declarandnm, quo obturatio truncorum prae-
cipuorum gradatim facta sit, ramorum magnitudo, im-
primis arteriarum'intercostalium posteriorum. Quo magis
aneurysmate propinquae, eo minores aperturae faetae sunt
et fere nulla fuit apertura paris tertii et quarti, sed
aperturam praebent magis magisque normalem quo magis
distantes ab aneurysmate.

Vegt;'tris cavum. — Ventrieulus, intestina et hepar,
(quod jam dissolutionis vestigia praebet) nil memoratu
dignum offerunt. Lien satis magniim est, molle, fus-
cum, cum maculis lividis per capsulam detegendis.
Uterque ren normalis quod ad magnitudenem et tex-
turam, caeteroquin hyperaemia affectus. Vesica urinaria
vacua est et contracta.

QUAEDAM DE OBTÜRATIONE.

Ex phaenomenis durante vita observatis, sed impri-
mis ex iis, quae cadaveris obductio nos docuit (quae
obductio non tam extense fieri potuit quam optandum
fuisset, ob cadaveris a propinquis inhumationem) se-
quitur hocce in casu adfuisse aneurysma verum aortae
adscendentis et arcus aortae, cum oUuratione trium
truncorum ex arcu provenientium.

De aneurysmate ipso hic disserere noluimus, quia
doctrina morbosae hujus arteriarum conditionis certis
limitibus circumscripta censeri potest, post ea quae
viri doctissimi bizot , Rokitansky , donders et jansen ,
ahique ea de re exposuere.

Nunc praeprimis agerc constituimus, cum de arteria-
rum obturatione, tum de obturationis causis et effeclibus.

Non vero credat benevolus lector, se multa hactenus
nondum descripta inventurum esse in boc nostro specimine.
Memor sit verborum Cl. joannis baptistae Morgagni,
dicentis: »Nulla est alia pro certo noscendi via, nisi quam
plurimas et morborurn ct dissectionum historias, tum alio-
rum tum proprias collectas habere et inter se comparare.quot;

Jam vero Morgagniaiiae hujus sententiae memores,
oleum certe et operam perdidisse non credimus, si quae
ea de re ultimis hisce diebus scripta sunt, consulimus
brevibusquc verbis cum casu nostro comparamus.

Vasorum oUuratione intelligimus eam eonditionem,
in qua vasa in una vel altera parte obturata vel ad
ortum occlusa sunt ope materiei vasorum lumen occu-
pantis, et ita circulationem impedientis; dum vasorum
ohstructione comprehcndimus eam eonditionem qua vas
per totam longitudinem occluditur.

Utraque conditio pathologicas vel mechanicas causas
accusat, et ita distinguenda est a \fi%oxvim.ohliteratione,
quam pcrmulti synonymam habent cum obturationc vel
obstructione,

Obliteratio enim non ex causis päthologicis sequitur,
sed est processus physiologicus, qui in infante neonato
requiritur ad vitam sustentandam.

Hac voce igitur solummodo dcsignamus mutationes,
quac oriuntur in vasis ad vitam foetalem pertinenti-
bus, quaeque post partum nullius sunt prctii.

Eandem ob causam injuste obliteratio vocatur innata
aortae lummis coarctatio vel occlusio, quo in casu vcrbo
stenosis potius utcrcmur, quemadmodum jam vir Doet.
D. K. VAN LEEUWEN fecit in opusculo cui titulus : Over de
diagnose van aangeboren vernaauvnng en sluiting der Aorta.

WW

DE 01ITVRATI0]VI§ CAVSIS.

1.nbsp;Auda parietum crassUies et degeneratio sive pro-
cessu atheromatoso, sive selerosi post inflammatioiiem
plasticam vasorum.

2.nbsp;Yasis compressio externa.

3.nbsp;Emloli (proppen), qui a locis remotis et quidem
a vasis majoris diametri in arctiora transeunt et
thrombi marastici (bloedproppen bij marasmus).

1. a. Quod ad primum attinet, istum processum quern
Germani voeavere Avßagerung (prima morbosa mutatio
qua aneurysma oritur) directe causam habere possumus;
isque processus eo faciliua occlusionem parare poterit,
quum tunicam internam vasis majoris jam deleverit
mediamque affecerit et ita expansio orta sit, qua ex
causa circulatio retardatur.

Ketardata sanguinis circulatione diversa strata in tu-
nicam arteriarum internam deponuntur, quibus lumen
magis magisque imminutum tandem totum tollitur, quae-
que causae fiunt obturationis ; ut in nostro quoque casu
obtinuit.

Sententias de origine, sede et indole processus atbe-
romatosi non semper fuisse easdem, inter alios notavere
vv. Cl. DONDERS et JANSEN in opere supra laudato.

Rokitansky, postquam noverat ea quae viri modo dicti
docuerant, suam mutavit sententiam ct quidem prae-

cipuc quod attinet ad originera illius processus, quem
Avßagerung Germanos vocasse diximus.

Antea enim processus ille ei videbatur formatio morbosa
aucta et dcpositio novae tunicae intimae, quae tamen
sententia jam a viro doctissimo ekoel, at vero non sat
validis argumentis refutata est.

Argumenta certe perquam idonea contra hanc theoriam
dederunt vv. Cll. donders et jansen ope reagentium
chemicorum. Yiderunt quippe depositionem dictam ope
acidi acetici valde pallescere et magis expandi quam tuni-
cam intemam, cujus strata paululum recedunt siquidem
tela, strata diversa conjungens, omni structura caret.
Deinde viderunt fere totam depositionem morhosam in
aqua solvi postquam in eam solutio saturata potassae
causticae per 24 vel 48 horas egerat, dum e contra
tunica interna per potassam fere non afCicitur. Diversis
argumentis convicti statuerunt depositionem immediate
fieri ex sanguine, et Rokitansky nunc in recentiori opere
dicit depositionem istam (auflagerung) esse excretum
materiei proteiniformis ex sanguine, quod excretum
coagulatur in superficie intima arteriae et diversas
formae mutationes subit (formatio atheromatis, calci-
natio). — Hae formae mutationes simul cum gravi
degeneratione tunicae muscularis et vaginae cellulosae
arteriae obveniunt.

De.5criptio haec tota congruit cum ca quam dederunt

vv. CH. donders ct jansen ; iiec (lilfert quod ad jirac-
cipuam rei partem, a descriptione quam v. Cl. Förster,
dedit.

Non eandem de atheromate sententiam tuetur Cl.
lebert dicens : » Man hat dieses Product vielfach als
eine directe Ablagerung aus dem vorbeiströmenden Blute
angesehen, jedoch lässt sich auch die Ansicht recht-
fertigen, dass es sich um eine trophischc Störung der
Arterienhäute handle, welche theils in einen rückgangigen
Process ihren Grund hat, theils durch Exsudation aus
dem Vasis vasorum bedingt ist. Ich neige mehr zu
letzterer Ansicht hin, wiewohl weitere Untersuchungen
noting sind, und vielleicht beide Momente einwirken
können.quot; Addit insuper. »Die breiartige Anhäufung kan
schon früh eine Erosion der Intima bewirken oder hebt
diese pusteiförmig in die Höhe.quot; Sedem tamen harum
pustularum infra vel inter lamellas tunicae. intimae non
habet perspectam.

De exploratione microscopica-et chemica, qua apparet
laminam sublatam non factam esse ex tunica intima
sed ex strato materiei impositae, non loquitur; sed
verosimiliter cum minore circumspectione de atheromatis
origine locutus esset, si ea quae nostrates literis man-
davcrunt melius novisset.

1. h. Quod ad secundum attinet, inflammationcm
scilicet plasticam qua parietes incrassantur et dege-

uerant, coagulatioui sanguinis favere satis patet ex
coarctato lumine cum tunica intima inaequali, tum et
praecipue, secundum vikchow, mutata tunicae intimae
substantia.

Multi auctores antiquiores non satis bene statum
histologicum parietum neque morbosam degenerationem
ex processu atheromatoso ortam noverunt, ct hanc ob
rem multa inflammationi attribuerunt quae pertinent
ad hancce degenerationem vel ad thrombosin primiti-
vam. Systemata quoque vigentia virorum Cl. brous-
sa.is, bouillatjd, c. g. magni momenti fuerunt in diagnosi
statuenda arteritidis, dum e contra alii processus aderant.
Ultimo tempore casus arteritidis rariores facti sunt, nam
examen histologicum docuit tunicam intimam vasa non
habere neque structuram membranae serosae, ita ut
haecce tunica inflammatione affici non possit.

Arteritis oritur, post arteriam vulneratam, vel com-
pressam, vel ligatam, vel post inflammationem partium
circumjacentium, vel stimulo corporum peregrinorum in
vasis inhaerentium. Tunicae inflammatae hyperaemiae
signa praebent, exsudatum continent satis firmum, et in-
crassatae sunt ; tunica media emollitur ct colorem amittit ;
tunica intima fit sicca et rugosa, lumine diminuto.
Exsudatum in telam cellulosam mutari potest et ita
tunicam cellulosam incrassatam mentiri. Plerumque vero
puris formatio inflammationem sequitur, etsi in assumendis

m

abscessibus arteriarum nos eautos esse oporteat ; praepri-
mis siquidem bizot sex arteriarum abscessus ab andrallio
ileseriptos, nil nisi pustulas habeat atheromatosas.

In opere supra laudato Viri Cl. Rokitansky inter primas
observationes memoriae mandatum invenimus casum ab-
scessus , quem invenit in tunica elastieo-musculari aortae
aneurysmate afTectae. Pus luridi coloris pelluxit per tu-
nicam intimam, dum et in liene focum magnitudinis
nucis avellaneae inveniebatur.

Jam anno 182G trousseau et rigot probaverunt rube-
dinem tunicae intimae, quam monro, p. frank, bouillaüd,
broüssais sequelam inflammationis habebant, nil aliud
esse nisi rubedinem ex imbibitione ortam post intrantem
dissolutioncm.

Observationes a bizot de arteritide acuta memoriae
traditae et tunc temporis apud Gallo-Prancos magni
momenti habitae, secundum lebert tales haberi nequeunt
et verosimiliter habendae sunt casus morbi Brightii cum
pericarditide acuta, quod patet ex syniptomatibus et
praecipue ex statu renum memorato in sectione cadaveris ;
qui status prorsus congruit cum illo morbo tune temporis
Parisiis nondum satis eognito.

Nobis tamen videtur lebert ulterius quam par est
procedere, quum inflammationi tunicae extemae tantum
credat, quia et tunica media non prorsus vasis sanguiferis
et nervis caret. Virchow primus demonstravit, exsudatum

2

ad coagulaiidum aptum (ortum iu stratis arteriarum
quae vasa sanguifera continent), non possc permeare ad
superficiem internam.

Viri enim magnae auctoritatis hac de re dissentie-
bant, et Rokitansky solus statuebat, hoc fieri non
posse majoribus in arteriis. Virchow igitur nova in-
stituit experimenta, quae eum docuerunt exsudatum
ad coagulandum. aptum non stimulo quodam vel in-
flammatione vasorum penetrare in eorum lumen, sed
remanere inter tunicas, dum tunicae intimae structura
non mutaretur; gangraena autem tandem afficitur, quia
materies nutriens non adducitur. Non etiam exsuda-
tum liquidum invenit, si experimentum satis cautum
feceat in vasis utrimque ligatis. Saepius enim tunica
intima deleta fuit et ita via superficiem internam
exsudatis aperta.

Caustica quoque sanguinem circulantem coire facie-
bant (et ita obturamenta formabant), quum tunica va-
sorum intima iis fuisset affecta.

2. Compremo vasis externa, qua lumen diminuitur
vel occluditur, alteram obturationis causam statuimus.

Obturamentum enim saepe oritur cx sanguine accu-
mulato, dum thrombus formatur inter vicinum ramum
lateralem et locum compressione affectum.

Externam hanc compressionem instituimus in casibus,
ubi aneurysmata arteriarum adsunt in membris. Oh-

/

turatio inde orta sese extendere solet inter aneurysma
ipsum et vieinum ramum lateralem superiorem, duin
sanguis in saeeo paulatim cum strato coagulatur.

Compressio potest esse directa vel indirecta. Birecia
quum cum pressione tumoris, membrum includitur; in-
directa quum ramus sanguinem adducens comprimitur;
indirecta autem ultima eligenda est ubicumque adhibcri
vel fieri poterit, quia ligatura sanguinis aiHuxum inter-
cludendo praecipue periculosa est. Tunc enim sanguinis
minor affluxus ope vasorum capillariuin ad venas obtinet,
qui diminutus affluxus causa primaria est habenda co-
agulationis saepius sequcntis in venis, cujusque sequelae

perniciosae sunt. Ad hacc praevenienda compressio bene

*

instituta est adhibenda, quam ob rem fausti eventus
ex hac methodo non mirandi sunt.

Hisce de compressione cum studio instituta monitis,
redeamus ad nostrum argumentum. Litcris mandates
invenimus nonnullos casus, et nos quoque tales afferrc
possemus, in quibus compressio imprudcnter facta vinc-
turis chirurgicis causa fuerit obturationis arteriarum et
gangraenae membri. Exempla obturationis arteriarum
compressione ortae ex tumoribus et exsudatis rariora sunt.

Casum satis memoratu dignum de obturatione orta
ex exsudato narratum invenimus a Vv. dd. J. v. oil-
DEMEESTER et E. F. HO Y A CK, quo in casu exsudatum
luridum, firmum, puri incrassato simile, situm in et

2*

drcum arteriam fossae Sylvii et locmn ubi arteria corpoiis
callosi superiora versus decurrit, causa fuit obturatioiiis
art. fossae Sylvii ct rami arteriosi supra memorati,
cujus sequela emollitio corporis striati dextri fuit.

3. Tertiara obturationis causam statuimus Emholos
(proppen). Formantur avulsis tlirombis, coagulis , vel
materiehus impositis (Auflagerung), vel dcgeneratis cor-
dis'valvulis, vel concrcmcntis venarum, vcl cntozois.
Rarius sunt causae dircctae obturationis, sed thrombus
formatur cx sanguine accumula to, quo embolus occlu-
ditur et ita obturatio fieri potest.

Diversis locis oriri possunt, ut patet ex modis di-
versis quibus formantur, sed in genere haecce norma
est statuenda: embolos, ortos in sanguine venoso (in
vcnis ad majorem sanguinis circuitum pertinentibus,
in cordc dextro) et inde avulsos, protrahi ad art. pul-
monalem; eos vero qui in sanguine arterioso (in vena
pulmonali, in corde sinistro, arteriis majoribus) formati
sunt ad minores arterias pervenire; illos tandem, qui
originem ducunt a vena portarum, protrahi ad ramos
hepaticos venae portarum et ibi haererc.

Magnitudo, forma et consistentia emboli magni mo-
menti sunt, tum quod ad locum attinet ubi hacret, quum
propter magis vel minus impeditam sanguinis circula- '
tionem.

Quum firmi sunt et triangulares, jam in majoribus

vasis haerent et sanguis decurrit trans latera, duin e
contrario embolis mollibus, form am cilindricam prae se
ferentibus, totum lumen oceluditur et ibi tota circulatio
impeditur. In thromborum circumferentia oriuntur saepius
mutationes nutritionis , inflammatio , incrassatio partium
vieinarum, concretio , infiltratio purulenta, perforatio,
quae omnia pendent ab embolorum natura nee non a
locis ubi inveniuntur.

R. viKCHOW primus hujus causae frequentiam indicavit
et accurate exposuit; deinceps alii (dokuerlein, ruhle,

TUFNELL, LEBERT, PIOUT, CRUVEILIIIER, KIRKES) hoC affir-
ma VCrUnt et nunc multi casus obturationis arteriarum,
quorum causae antea non cognitae erant, facile intelliguntur.

Verosimiliter idem quoque locum habuit in duobus
casibus ab iiasse narratis , in quibus vasa minora cerebri
obliterata (obturata ?) et cerebrum emollitum invenit
cum vasorum parietibus intactis.

Thrombi maraslici. — Apud senes, vel homines
jKisteriori typhi stadio affectos, aliquando inveniuntur
thrombi in arteriis membrorum, magis minusve gan-
graena corruptorum. Epitheton maraslicum acceperunt
a marasmo, vel a statu marastico, quo horum thromborum
formatio facilior redditur. Uli vero thrombi marastici
obturationis causae fiunt et credimus ex auctoritate
virorum CH. emmert et virciiow , obturationem hîc
non habendam causam gangraenae sed ejus sequelam.

dura plurirai contrarium statuulit. Materiei commutatio
irapedita in una vel altera parte causa est mortis topicae.
Materiei haec commutatio pro magna parte pendet a
nervorum actione et valde diminuta esse debet in
febribus asthenicis, torpidis, ubi circulationis ct respira-
tiouis debilitatem, imo quidem inanitionem invenimus,
uti quoque in senectute fieri potest, Ilunc statum
marasticum liabemus causam gangraenae spontaneae,
et gangraenara extreraitatum apud senes eandem cen-
seraus ac illam aliquando observatam in posteriori typhi
stadio, nempe in partibus non diu compressis.

Quum partes circumjacentes emollitac sint parietes
vasorum njinorum quoque afficiuntur gangraena, colla-
buntur, tardam circulationem impediunt et sanguinis
coagulationi favent.

Nuper vidimus crus amputatum ob pedis gangrae-
nara, in memorato febris typhosi stadio ortam, quo in
crure vasa usque ad malleolos (circiter 2quot; infra crenam)
normalia erant. In parte gangraenosa, vasa cum vi-
cinis nervis cxsudato gelatinoso crant conjuncta, non
obturata.

Ex hoc casu dilucide patet obturationem non esse causam
gangraenae spontaneae neccssariam; jure quoque credimus
obturationem gangraenae scquelam in novo casu tristissimo
nupcr observato, licet arteriarum ligatura post cruris
amputationera non necessaria fuerit.

Obturationis causis expositis, breviter ejus sequelas
memorare volumus. Sequelae sunt tam locales quam ge-
nerales, quarum intensitas pendet a momento arteriae
alFcctae et a vasorum nervorumque abundantia in parte
ab arteria obturata nutrita.

Pars arteriae, pone locum obturatum sita, sese contra-
bit, quo facto sanguis dimittitur, dum pars anterior
tbrombo novo occluditur.

Sequelae nunc formam praebent apoplexiae, nunc suffo-
cationis, nunc anginac pectoris, quac forma pendet ab
obturationis sede vel in cerebri arteriis, vel pulmonum,
vcl cordis (arteriis coronariis).

Sequelae ex embolo ortae sunt subitaneae et praecipites,
quia causa fiunt anaemiae partialis.

Cerebri anaemia partialis fit causa hemiplegiac (codem
modo quo sanguis extravasatus) in latere opposito cum
vel sine eonvulsionibus, soporc vel comate, imo quidem
est mortis causa.

Obturatione arteriarum in extremitatibus saepius ori-
untur: subito sublata pulsatine cum cxtremitatis
frigore marmoreo; 2'» neuralgia tam irritatione dirccta
vasorum parietum, quam pressione arteriae expansae
nec non ramorum in nervis; 3° anaesthesia cum sensu
rigoris et gravitatis, dum hyperaesthesia cito oriri potest
ex circulatione collaterali.

Magni momenti est collateralis circulatio, qua noxia

ex anaemia partiali orta prorsus tolli possunt. Quod
si non fit, algor et collapsus cum insigni functionum
imminutione tandemque partis mors topica oriuntur.

Quum obturatio in arteriis cerebri per aliquod tempus
perduret, saepius sanguinis tantam copiam circulatio col-
lateralis adducit, ut congestio et hyperaemia causa
fiat vertiginis cum sublata conscientia, imo quidem soporis
et comatis. » In medio tutissimus ibis quot; et hîc est veruui
proverbium. Quum circulatio collateralis sufficiens
non oriatur, mox turbae penitius organismum moventes
oriuntur.

Extremitates cum vasis obturatis oedemate afficiuntur,
adspectum praebent caeruleo-rubrum, turgent, dum
thrombi venosi cxtensi oriri possunt.

Simul cum his phaenomenis nunc oriuntur alte-
rationes regressivac, quas mortificatio (mors topica)
sequitur.

llae mutationes sunt emollitio simplex vel necrotica.
Una in alteram transgreditur, quamquam limites non
facile demonstrandi sint. Post obtura tas cerebri ar-
terias oritur cerebri emollitio, quam kostan jam comi-
tem gangraenae senilis designavit, quamvis caesweli.
primus nexum inter hanc et arteriarum obturationem
demonstravcrit.

Caeswell tamen crcdebat hocce phaenomcnon solum
provcctiori aetate oriri posse ex degencratione athcromatosa

arteriarum, sed nondum intellexit, idem symptoma oriri
posse ex quovis eireulationis in cerebro impedimento
cum sanguine stagnante.

Necrosis directa (gangraena spontanea) rarissime se-
quitur impeditum sanguinis arteriosi affluxum, quamquam
post dupuytuen, qui gangraenam senilem arteriae in-
flammationem habebat, fere omnes, ex ejus auctoritate,
quamcumque gangraenae formam interpretarentur ex
impedito sanguinis arteriosi allluxu.

Gangraena veço spontanea saepius pendet ab embolis,
quando vasa membri nutritiva obturantur.

Sequelae magis generalis naturae, quae partim pendent
a mutatione hydrostatica sanguinis per corpus distributi,
partim a nervorum affectionibus non facile distingui
possunt; ita ut febres, deliria, coma, dolores et alia
pbaenomena nervosa saepius censere debeamus sequelas
congestionis.

Eestat nobis ut pbaenomena casus descripti conside-
remus, paucis praemissis de diagnosi.

Aortae ancurysmatis diagnosin perdifßeilem esse, imo
saepius non haberi posse, omnes, qui huic medicinae
parti operam dederunt, auctores confessi sunt.

Cl. laknnec certam diagnosin non statuendam dicit
priusquam tumor aneurysmaticus extrinsecus percipere-
tur. Oppolzeb, adhuc longius procedit, dum fatetur
tunc etiam confundi posse cum tumorc in mediastino

supra aortam sito , post absorptionem sterni et costarum,
quum tumor pulsans cute sola sit tectus.

Aneurysmatis arcus aortae diagnosis facilior fit, ex
depositionibus inaequaliter dispersis vel ex fibrini coagu-
lis, quibus arteriae cx arcu ortum ducentes inaequaliter
coarctantur vel obturantur.

Ilisce enim causis arteriae ejusdem nominis dillerunt
quod ad ambitum.

Vir. doet. J. p. oiLUEMEESTER, cujus curac noster aeger
primo tempore erat commissus, suspicabatur aneurysma
arteriae aortae cum coarctatis tribus principibus truncis
ex arcu aortae ortum ducentibus.

Iterata inquisitione pbysica Vir Cl. p. u. suuingau et
quoque ego eandem fecimus diagnosin et adscripsimus
paralysin intrantem emollitioni cerebri, carotidis sinis-
trae totalis fere obturationis sequelae.

Aeger antea vertiginibus erat vexatus cum insequenti
syncope. Per aliquot annos ab boc malo fuerat libcratus,
sed mense Augusti anni 1854 rursus conscientiae cxpers
in terram procubuit. Examen anamnesticum ab omni
parte absolutum instituere ncquivimus ob aegrotantis
incuriam , ita ut non exacte tempus statuere potuerimus,
(juo cordis palpitationes et vehementes vertigines post
quas aeger sensuum cxpers fiebat, ortae fuerint. Quae
cum nobis non innotuerint, per quod tempus aneurysma
duraverit determinarc non potuimus. Fcrc trighita casus

docuerunt Virum Cl. lebebt, inter 12 et 15 menses
durarc decursum. Horum unus decurrit in 6 ct tres
in 36—48 mensibus.

Tempus per quod duravit nunquam limitare possu-
mus, quandoquidem in initio nulla pbaenomena adsunt
et initium a primis phaenomenis manifestis facerc de-
bcamus. Pliacnomena ista sunt cordis palpitationes ,
dolor in regione cordis, dyspnoea, caet. — Licet vcro
pbaenomena supra memorata suspicium movere possint
degencrationis, nobis tamen non prosunt ad statuendum
tempus per quod aeger malo laboraverit; in morbi vero
decursu pbaenomena per annos desisterc ' non minoris
momenti babemus.

Hyperaemiae temporariae verosimiliter sunt causac
vcrtiginum cum insequentibus lipothymiis. Opinionem
vero contrariam quoque defendi posse nobis videtur;
statum quippe plane oppositum vertiginibus, quac antca
locum babuerunt et iis quae nunc obtinent, ansam dare
potnisse. Adauctus nempe sanguinis affluxus cum solito
cffluxu annis pracgressis, mense vero Augusti anni 1854
diminutus affluxus ad cerebrum cum elfluxu valde diminuto.

Prioris ratio invenitur in pulsationibus cordis ct
vertiginibus, quibus aeger erat affcctus et quarum
causa nec vitium organicum cordis nec valvularum esse
potuit, quia nil nisi mollcm strepitura systolicum ad
originem aortae observare potuimus, quum aeger ad

nos tempore vernali accesserit. Ex iteratis lypothymiis
tamen ineipientia vasorum vitia conjieienda erant et
hanc ob rem prognosin infaustam statuimus, uti jam
HIPPOCRATES jure in apborismis dixit; » Qui saepe et
vehementer absque manifesta causa animo liquuntur,
ex improviso moriuntur.quot;

Quum vitia organica tunc jam suspicata partim orta
sint, aortae adseendentis expansio et ramorum ex areu
provenientium depositionibus atheromatosis coarctatio im-
pedimentum fuerunt congestionibus, qua ratione lipothy-
miae sisterunt.

Misere vero hac in re proverbium les extrêmes se
touchent est confirmatum, nam remedium ipsum fuit
causa eorumdem symptomatum; quum enim arteriarum

I

morbus esset progressus, cadem pbaenomena obvenerunt
ex retardata vel impedita circulatione in vasis ex arcu
aortae ineipientibus.

Sanguis a vi elastiea et eontractili parietum arteriarum
in capillaria propulsus, caret vi a tergo necessario, quo
modo oriri potest apoplexia capillaris. Hinc quoque nota-
bilis piae matris hyperaemia post mortem facile explicari
potest, quae caeteroquin, quum exiguus sit sanguinis
affluxus, difficulter posset intelligi.

Absentia pulsus radialis in utroque brachio, quo tempore
primum nos adiit, explicari non facile potest.

Itinero, quod per marc fecerat aegrotus, absoluto.

examen physicum simul cum symptomatibus objectivis et
subjectivis solutionem dedit magis plausibilem; diagnosin
vero stenosis trium truncorum cx proccssu pathologico
saepius jam nominato (Auflagerung) cum expansione aortae
adscendentis nondum pro certo statuere potuimus, veri-
similis vero haec diagnosis tune videbatur.

Pulsatio deficiens cum colore livido non potuit adscribi
obturationi. Gangraenam enim spontaneam sequi necesse
erat, quia circulatio collateralis obtineri non potuisset,
omnibus truncis simul alfectis. Praeterea deficiens arteriae
pulsatio non cst'habenda signum circulationis plane sis-
tentis, sed tantummodo probat circulationem imminutam
imprimis in capillaribus.

Pulsus est sequela expansionis arteriae, sanguinis affluxu
([uavis cordis systole productae, et quia hujus expansionis
gradus pendet ab oscillation!bus pressionis lateralis cujus-
cunque undae, ad minimum fere non sentiendum rcdu-
cetur, quando compressio lateralis est sublata, ita ut
factum esse debeat in nostro casu, in truncis vix permea-
bilibus cum aorta adscendente expansa. Tantum minima
sanguinis quantitas ex aorta ad hos truncos pervenire
potuit, quae vero pro maxima parte moveri debebat a vi
elastica et contractili parietum.

Circulatio in arteriis valde retardata esse debuit. Hinc
immediate sequitur stagnatio fere totalis in systemate
capillar! iis conjuncto, quia fluxus velocitas normalis

ex eiiumerationibus Viri Cl. dondeiîs decies est tardior
quam in arteria parva ex qua sanguis immediate adducitur.
Pulsus ictuum differentiam in arteriis ejusdem nominis,
neque minus pulsum totum sublatum saepius memoratum
invenimus. Pulsus dexter 85 ictuum erat, pulsus sinister
difTiculter tangebatur et saepe remittebat in prima obser-
vatione de arcus aortae aneurysmate, quam enarrat Doct.
van leeuwen j quo iu casu cadaveris obductio diflerentiam
non explicavit. Feliciori eventu gaudebant Vv. dd. gilde-
meestee et iioYACK in casu aneurysmatis arcus aortae,
ubi pulsus dextri ictum fere non sentire potuerunt, setl
sinister quidem pulsus normalis cum simili circumferen-
tiac differentia arteriarum carotidum. Inveniebant enim
arteriam anonymam extensam et mutatam, rimae formam
praebentem, quod sequebatur ex sacco aneurysmatico
cum sterno concreto.

Num dolor in regione sternali pendebat a periostitide
sypbylitica vel ab aneurysmate ? Huicce quaestioni respon-
dere difficile est: diminuto dolore post usumj^We^j^-a/w/,
cum antea syjihilis adfuisset, non dubitaremus hanc causam
habere, nisi res bene nota esset in quarta casuum parte;
dolores majores minoresve adfuisse imprimis in regione
praecordiali et in pectore, quique dolores per aliquod
^ tempus sponte sistere possunt. TJltimis morbi temporibus
rursus aeger doloribus cruciabatur, ita ut magis proclives
simus dolorem in sterno neuralgiae tribuere et emenda-

tioncm post jodeli kalici usum fortuitam habere, quin
in sterno magna cum cura investigate nulUim vestigium
inflammationis invenimus,

Rcpentinum animi deliquium cum hemiplegia dextri
lateris per aliquot dies mensis Augusti 185é, ortum
habuimus ex impedita vcl fortasse per breve tempus
sublata sanguinis circulatione in aliqua cerebri parte,

Quomodo hoc factum est? Num embolus in carotide
cerebrali sinistra sanguinis lluxura ad cerebrum irape-
divit ? Num carotis sinistra, in qua obturatio ad ori-
ginem maxima erat (quod ex obductione patuit) jam tunc
tota fuit occlusa, processu ad vasis ortum locum habente ?
Num ista obturatio cncephalomalaciac causa fuit, quac
sub forma apoplexiae cum hemiplegia lateris oppositi
prodivit et circulatione collaterali gradatim incipiente
minus noxia est facta ? Ad omnes has quaestiones ne-
gando respondemus.

Circulatio collateralis cito oriri non potuit, quia
atheroma, quo jam circulatio per se erat impedita, tam
extensum erat. Igitur circulatio in cerebro non eo
modo fieri potuit quo solet, et textus cerebri, in quo
tam celcrrirac mutationes pathologicae oriuntur, ad sta-
tum normalem reduci non potuit. Contraria huicce
hypothesi etiam sunt ca, quae invenimus in sectione
cadaveris; quia nullius vasis, quod circulationi colla-
terali inservire potuit, invenimus lumen adauctum.

Quum circulatio collateralis fieri non potuerit, carotide
cerebrali obturata, eoque minus, quum carotis sinistra
ad originem esset oeelusa, mors quam celerrime secuta
esset, nec gangraena spontanea, ncc necrosis in par-
tibus ubi arteria obturata decurrit, oriri potuisset.

Causam probabilem animi deliquii mox praetereuntis
cum hemiplegia habeo fragmentum materiae depositae
ex aorta in initium carotidis sinistrae ductum, quo
fragmento majus adhuc ortum sit impedimentum tardae
eireulationis. Inde ortus est diminutus aflluxus in parte
cerebri, quae sanguinem ab illa accipit et cujus jam
minima fuit copia; quam ob rem cerebri actio non fuit
normalis. !Mox vero cerebrum huicce inopiae assuctum,
normalem reeuperavit actionem, quamvis gcrmen neero-
seos jam fuerit ortum neque deleri, potuerit. Eepente
diminutus sanguinis aflluxus praecipuam causam habemus.
Ex^jcrientia enim docet repentinam corpori subductionem
unius vel duarum librarum sanguinis causam esse
animi deliquii, dum contra amissio plurium librarum
cum brevibus intervallis non eandem habeat sequelam
et funetionem cerebri non necessario turbet.

Quum circulatio tota sit sublata cerebri necrosis,
uti novimus, intra breve tempus sequitur, quia mate-
riei mutatio fieri non potest. Quum circulatio valde
est impedita, necrosis tardius venit, praecipue quando
impedimentum paulatim aecrescit ut in nostro casu.

Igitur a posteriori hancce hypothcsin statuimus, emol-
litionem ruhram totam fuisse evolutam in medio mense
Septcmbri, causamque paralyseos fuisse ct hehetudinis.
Hancce hebetudinem rursus per aliquot dies desistere
posse, ope'circulationis collateralis, saepius vidimus.

Loquela impedita ita ut aeger nil nisi nonnulla verba
loqui potuerit, variis ex causis oriri potest, quod satis
patet ex iis quae literis mandata sunt, nec non ex iis
quae ipsi observavimus.

Sequelam inflammationis cerebri traumaticae docet
sequens casus memorabilis. Miles, 28 annos natus, per
quinque dies omni conscientia orbatus fuit post lap-
sum ab equo, quamvis methodo antiphlogistica validis-
sima fuisset curatus. Per hos quinque dies nil locutus
est nisi rara verba, quae semper eadem erant et quibus
dolores indicavit. Omnes vires intendebat, inde a quinto
die usque ad octavum ad respondendum lingua Bohemica
quaestionibus lingua Germanica ei propositis. Die nono
querebatur se non amplius decurionis munere fungi possc,
quia nullum Germanicum verbum pronuntiare poterat,
quam linguam per annos antea bene locutus erat. Pede-
tentim incepit nonnulla Germanica verba pronuntiare us-
que ad diem vicesimum nonum, quo die sanatus rursus
libcre Germanam linguam loqui potuit.

In duobus casibus a nobis observatis, nil nisi verba,

» goeden morgenquot; graviter edicta, per longum tempua post

3

---..^l lll .IM^

insultum apoplecticum cum hemiplegia, euuntiari ab aegris
potuit. Una harum aegrotantium nunc bene loquitur
sed hemiplegia non valde est emendata, altera vero adhuc
babet sermonem impeditum, sed ejus hemiplegia pro maxima
parte est emendata, ita ut sese libere movere possit.
Alia vice observavimus aegrotantem febri typhosa affec-
tam, quae bis in stadio exacerbationis febris per horam
cum eodem rythmo nil aliud dicit nisi a verraad, verraad,
verraad!^ Nulla causa disponens erat praegressa.

Quamquam hoc in casu loquela impedita non esse
videatur, tamen hujus verbi {verraad) praedilectio me-
moratu digna est, praecipue quod iteratum est post 24
horas, quo tempore durante tarde sed tamen bene respon-
debat. Casus aeque memoratu dignos inter alia inveni-
mus in libro de Neuropathologia Viri CI. uombero,
sed frustra quaerimus interpretationem. Eomberg dicit:
»Nicht blos die Orts-Bewegungen, auch die Sjtrach-
Beicegungen bedürfen der Coordination , einer Einrichtung
im Centraiapparate , wodurch die gruppenweise Erregung
der Nerven und ^Muskeln zur hervorbringung der Laute
möglich wird. Dieses ist die prüstabilirte Harmonie
zwischen der subjectiven Intelligenz und der Sprachor-
ganen , welche im krankhaften Zustande auf mannigfache
quot;Weise unterbrochen wird, durch convulsivischen oder
durch paralytischen Emfluss, oder durch abnorme Erre-
gung der Coordination, durch welche letztere articuli-

renile Bewegungen auf ähnliche Weise wie locomotive,
einzeln als blosse Laute oder in gewisser Folge als

Silben, Wörter u. s. w. ohne den Reiz der Vorstellung

»

und selbst gegen den Willen des Kranken producirt
werden.quot;

Ilisce contcnti esse debemus.

Certum enim est, productum morbosum in cerebro
situm non modo mechanice ct chemice agerc in partem
ipsam afFectam, sed afficere posse et propinquitate et
reflexione partes cerebri maxime diversas, quum partes
disjunctac magis sensibiles sint quam propinquae; quam-
obrem causa directa loquelae impeditae non eliminari
potest. Gravis neuralgia in latere paralytico verosimi-
liter sequitur ex lege actionis nervorum excentricae.
Enccphalomalacia extensa nervi sensitivi irritati sunt et
fere omnes deleti in centro, dura irritatio ad pcri-
pheriam est ducta et hic sed non in ipso cerebro est
observata.

Adauctara dyspnocam sequelam oederaatis pulmonum
saepius invenimus in aegrotante enccphalomalacia affecto;
quia Icnta extcnsione hujus degencrationis vel medulla
oblongata valde comprimitur, vel nervi respiratorii sym-
pathice afficiuntur, vcl retlexione nervi vasorum pulrao-
nura paralytici fmnt.

Saccus aneurysmaticus cum premat nervum vagum et
imprimis ejus ramum recurrcntem, fit causa dys-

3*

^mBE

pnocae ortae ex pulmonum paralysi. Haecce pbaenomena
oedema pulmonum simulant, nisi ipsum oedema paralyseos
pulmonum sequela revera adsit.

Nostro in casu alfeetio nervi vagi vel in cavo cranii
vel in pectoris cavitate quaerenda.

TANTUM.

THESES.

Atheromatc . arleriariim lumen tam diminuitur i quam
cxpanditur.

II.

Aneurysmata spontanea oriuntur ex adipis formatione in
materie imposita, cura sequentibus mutationibus arteriarum
parietum.

m.

Dilatatio aneurysmatica oriri potest in vasis jam obturatis,
dum e contra in partibus aneurysmate expansis obturatio
sequi potest.

Encephalomalacia adesse potest absque funetionum lae-
sione.

v.

Eneephalomalacia saepius a sanguine extravasato in
cerebro distingui nequit.

vi.

Non assentior Viro Cl. boerhave dicenti: vertigo est

omnium morborum capitis Icvissimus et facillime cura-

i

bilis.

vii.

Minus rectc brächet statuit ncrvum vagum acris iu-
spirandi necessitudinem indicare.

viii.

Ophthalmia intermittens est injcctio' conjunctivae neu-
ralgiam intermittentem primi rami nervi trigemini conco-
mitans.

Secte Cl. bombebg: Bei Nervengeschwülsten ist, zu-
mal bei oberflächlichen Lage derselben, die Extirpation
unumgänglich.

x.

Minus placet sententia Cl. j. enoel statuentis: Exsu-
datione iterata resolventi semper opus esse ad firmum
exsudatum solvendum.

xi.

Ex omnibus scabiem curandi metliodis celerrima (snel-
kuur) optima.

xii.

Manus exercitata praeferenda est optimo torculari.

xin.

Optandum est, ut in praxi tollatur distinctio in medicina
forensi accepta, vulnerum absolute lethaliura aut per se ,
aut per aeeidens; neque in viais repertis a medico indice-

tur, ia quam vulnerum catliegoriam illatum vulnus ex ejus
judicio referendum sit.

XIII.

Keratotomia superiora versus instituta plurimis in casibus
alteri keratotomiae methodo praeferenda.

XIV.

In operationibus chirurgicis usu chloroformi sanguinis
jactura minor fit.

XV.

Secali comuto non uti oportet nisi in quarto partus
stadio apud multiparas, antea metrorrhagüs correptas,
in quinto stadio.

XVI.

In plurimis casibus negligentia est causa mortis partu-
rientis ex metrorrhagia.