DISQUISITIO IIISTORICO-DOGMATICA INAUGURALIS

DOGlIiTE lllMACIlimE «EPTIOSIS HARIAE,

DisQuisrno historico-dogmatica inaugüralts

DE

DOGMATE niMACULATAE CONCEP-
ÏIONIS MARIAE,

QUAM ,

ANNUENTE SUMAK) NUiMINE,

KX Ai;CTORirATK REOTOltl» MAONIPICI

J A C O B I VAN II A L L

o.n. «„,.nbsp;o„D. 00.-.0.-. «„.«X. D,.CU»,ON„, '

JUB. «OM. KT HOn. nOCT. ET PüOT. OHO.,

SEC VON

AJIPMSSIIII SENATUS ACADEMICI CONSENSU.

ET

NoniLissiMAK FACULTATIS TilEOLOGICAE decheto.
rClSX

^gro ^tah ©ocforatuip

SlIJt.MISQUK IN

T II E O L O G I A II O N O U I B US A c Igt; IU v I L E G I I S,

IN ACADEMIA KIIENO-TRAJECTINA ,

RITK KT I-U(iITIMK CONSHQUENDIS,

rgt; U R L I C 0 E R tJ I) I T 0 11 U M EXAMINI SÜBMITTIT

IIKUMANNUS fiEUAUDUS IIAGKN,

Amatelaedamenai»,

II. XI MENSIS MARTir, ANNI MDCCCLVI, IIOKA If.

TRA.IFXTI AD lUlENUM,

APUD 1'üST UITERWEER amp; Soc.

IIDCCOI-VI.

afu-v/^-s^Mf».^^^ ^ ' ■

V Jl A E F A T 1 0.

Suminos m Iheoloijiu pelonli honores, mihi incubait
of/icium disquisilionis inslilucnduv in aliquatn purlem dis-
ciplinae thcologicae canipi laie palentis. Dofjmalum his-
toriam magni facienli, valde mihi arrisit hujus flliusve
dogmatis expositio historica. Dubius quum haererem, ocu-
los converti ad constilutioneni J'ii IX, qua omnes obstrinxit
fideles, ut novum fide amplecterentur plaeitum de Mariae
immaculata conceptione. Animo a/lUctus de victoria, quam
superstilionis regnum reportasse videbatur, opera haud
indignum fore rat us sum ncc studio, ut in hujus rei prin-
cipia et progressus accuratius inquirerem. Quum vero
mulla jam collegissem, quae ad rite eam percipiendam
inservire potuissent, audiendo accepi, virum doctissimum
A. Pierson, olim hujus Academiae aiumnam ac ornamen-
tum, idem in votis habuisse. i'ertior factus de meo con-
silio vir illc, pro egregia, qua esl, bcnovolentia ac innna-

Xnbsp;PRAEF A T I 0.

inus fulimo, semper nos e.rci/nsfi, Incolumem te servet
Deus O. M. talique mo dignum reddat matre fdium; per
lonqum Ubi parcat annorum cursum, liberorumque sit amor
corona tuae senectutis.

Nec vos praelermitlere possum, commililones carissimi,
amid dilectissimi! Permulti ex veslra consuetudine ves-
Iroque amore mihi redundarunt fructus. Quoquo tendunt
nostra fata , nunquam amicitiae nostrae vinculum solva-
tur, neque immemores nostri invicem reperiamur. Ipso
veritatis spiritu ducti, quae ex ejus fonle hausimus, maximo
ardorc ubiquo promovete stndeamus. Vera sic frucmur
felicitate, nobisqno crit propilius Deus, cui onmis sit gloria
in aeternum!

c O N s p li C T U S.

Introïtus................................................................................j

PARS PllIMA.

DOfiMATIS IMMACÜLATAK CONCKPTIONIS KXPOSITIO
HISTOKICA.

Semina dogmatis dc immaculata conncptione. a. scc. V. ad sec. XII. 11.
Dogmatis hujus progressus scolasticoruin explicatione. a. see. XII.

ad sec. XIV......................................... 24.

IJniversitatum et conciiiorum anctoritas. a. sec. XIV. ad scc. XVI.
.lesuitarum ad hoc dogma cotnmendandiim atque inculcaïuhun co-
natus. a. Bcc. XVI. nd sec. XVII.........................

(-'oncessio paparmu et dogmatis triumphus. a. sec. XVII. ad scc. .\IX. 48,

PARS SECUNDA.

noGMATIS IMMACUf.ATAl'. CONCKPTIONIS DI.SQUISITIO
DOGMATICA.

Quid novo dogmate Mariae tribuitur........................ 59

Quo nomitie Marine natura ab huniana natura didcrt........... gg

vi»nbsp;1' u a ii v \ t 1 0.

nikite a proposUo ileslilit, nec multa, quae jam inve-
nerat muUosque fontes mecum communicare duhilacit.
Cujus nunquam non me memorem fore humanitatis, maxi-
masque ei semper relaturum gratias, publice profiteor.

No quis miretur me iu hanc disquisitioneni incidisse,
magni omnino momenti rem tractantem, quam maximae
orbis Christiani partis penitus cognoscere interest. Nonne
enim ita fraterno amore ducti simus oportet, ut quoi pos-
sumus omnibus verant, qua salutis aeternae participes fore
queant, ostendamus viam ? Nonne co Icndere debent omnes
nostrae vires, ut Veritas magis magisque elucescat, secu-
lique hujus error ejicialur? Quodsi erroris inscii sumus,
quomodo fclici verilalem commendabimus successu? Cliris-
liaiii nihil a nobis alienum pulanles, percersos cliam,
quos homines in Christianismi arborem inseverunl ramos,
penitus cognoscanms necesse est.

Antequam vero propositum aggredior, non possum non
gralo animo recordari omnes illos viros, quibus, quidquid
in me est disciplinarum doclrinaeque sludii, maxime debeo.
In lillerariis quas frequentavi scolis, mihi optimos semper
duces exslitislis clarissimi viri, quorum optinui fructus sum
instilulionc. Tibi praeserlim maximas ago gratias, cl.
Karsten qui vesperlinas haud impendere recusasti horas
ad amorcm meum c.vcilaudum erga magnum illum Demos-
Ihenem cui multi tantopere debent oratores. Nec minus,
quibus le laude proseqmir, mihi .sufficiunt verba, cl. Op-
zoomer, qui vcram philosophiae viam, quotquot le audire

riiAKKAiro.nbsp;IX

confiijif, omnibus indicare haud dcsiisH. Theologiae vero
disciplina ad vos rile aoslimandos me duxil, cl. Bouman
ct Vinke. Quaenam doctrinae vestrae sit copia, omnibus
notum est, meaquo non indiget laude. Quaenam sit vestra
industria salis probat cura, qua aliarum etiam provincia-
rum munus in vos suscepistis. Quae ex vestra profeci
institutione, nunquam me obliturum esse proftteor, neqtio
immemorem fore, quali usi estis erga me benevolentia.

Utinam hic etiam compellare mihi Ucuerit cl. Royaards,
qui historiao Ecclesiasticae praesertim Nederlandicac stu-
dio animum meum imbuit, omnesque ejus vires indefesso
labore huic studio dicavit. Institutionis ejus fructus nun-
quam peribunt: quoties ejus libros, quos edidit muUos
inspicimus, toties optimi magistri imaginem ob oculos
habemus.

Qui magni hujus viri locum excepisti, ad te denique me
converto cl. 1er Ilaar. 'Quoi quantaque crga me fucrinl tua
beneficia , vix dicero possum, Promotor aestumalissime ,
qui nunquam non mihi consiliis luis adfuisti, ma.vimaque
erga mo usus es comilate, cujus, in institucnda disquisitiono
mo optime juvarunt observationes. Quibus omnibus fore
ut nunquam indignus comperiar vehementer spero.

Cui vero juxta Deum omnia hacc privilégia debeo, te
alloqui cogit me animus, dilcctissima mater. .Juvenili
aelato paire orbato, paler mihi ct mater simul o.vstitisfi.
Heligionis sensum in mo ceterisque luis liberis aluisfi,
optimoque tuo exemplo ul Patrem Coelestem pio colore-

Xnbsp;p n A E F A T l 0.

mus animo, semper nos e.rci/asli. Incolumem (e servet
Deus O. M. talique me dignum reddat maire fdium; per
longum tibi parcat annorum cursum, liberorumque sit amor
corona tuae senectutis.

Nec vos praelermitlere possum, commilitones carissimi,
amici dileclissimi! Pernmlti ex vestra consuetudine ves-
troque amore mihi redundarunt fructus. Quoquo lendunt
nostra fa/a, nuvquam amicitiae nostrae vinculum solva-
tur, neque immemores nostri invicem reperiamur. Ipso
veritatis spiritu ducti, quae ex ejus fonte hausimus, maximo
ardore ubique promovete studeamus. Vera sic fruemur
felicitate, nobkque erit propitius Deus, cui omnis sit gloria
in aelernum !

C 0 N S P E C T U S.

-----

r«g.

liitroitus....................................................................................J

PARS PRIMA.

DOGMATIS IMMACULATAK CONCEPTIONIS KXPOtilTIO
IIISTOKICA.

Scmina iloginatis de iinmaculata conccptionc. a. see. V. ad .see. XII. 11.
Dogmatis hujus progressus soolastiooruin c.xplicatione. a. see. XII.

ad sec, XIV......................................... 24.

IJniversitatum ct conciliorum .mctorit.is. a. sec. XIV. ad sec. XVI. ,12.
•Icsuitarum ad hoe dogma cornraendandiim atque inculcanduin co-
natus. a. sec. XVI. nd sec. XVII......................... 40.

(.'onoessio paparnm et dogmatis triiimphue. a. sec. XVII. ad sec. XIX. 48,

PARS SKCUXDA.

noGMATIS IMMACULATAK. CONCKPTIONIS DI.SCJUISITIO
DOGMATICA.

Quid novo dogniate ilariae tribuitur........................ 59^

Quo nomine Mariac natura ab hinnana natura difVert........... gg

Quarc verum mcJiatorcra .Tcsnm Christum agnosecrc non potest

Romana Eeclcsia..................................... ßO-

Quomodo Cliristi locum excipit Maria..........._............ 70.

Quaenam cx hac doctrina necessario produit eonsequcutia........ 83.

PARS TERTIA.

1gt;E PP.F.TlO AUGÜMENTI8, (JUIBUS IMMACUL.\TA MARI.\E
CONCEl'TIO SUPEBSTnUITUR, STATUENDO.

Sacra seriptura immaculatam eonceptionem non docet........... 91.

Traditio patrum immaculatam eonceptionem non doect..................9G.

Singularis antistitum ac fidolium conspiratio immaculatam eoncep-
tionem non docet........................................................................100.

Papae praedecessorum constitutiones immaculatam eonceptionem

non docent................................................................................104.

Conclusio........................................................................................109.

introïtus.

Insitum est humanae naturae, ut omnia venercmur et magni
faciaraus, quae arcto quodam vinculo conjuncta sunt cum eo,
quem diligimus. Quo magis quis mortalium a nobis colitur,
eo major quoque est honor quo illos afficimus vel dignos
censemus, qui aliquam necessitudinem cum eo contraxerint.
Et sane, quatenus hi etiam nostra dignos se praestant venera-
tione, eatenus hic honor certis fundamentis niti dici potest. Ipsa
igitur hominum vita et indoles unicum verum nostrae veneralionis
fundamentum praebent; et plane rempervertimus, quando statui-
mus ipsam venerationem vitae esse fundamentum. Ilujus igitur
erroris quoque Romano-Catholici accusandi sunt, quum ex ho-
nore, quo Mariam Jesu matrem prosequunlur, ad ejus vitae praes-
tantiam concludcre haud dubitaverint. Ilinc factum, ut in dies
proprietatum , quibus ornaretur, accreverit numerus, nullusque
sanctitati ejus evehendae finis poneretur ac terminus.

Conjici quidem potest Mariam singulari, quo prae ceteris frue-
batur honore dignam se praestitissc, optimamque talis filii matrem
cxstitisse; verum ex iis nondum sequitur, ita sanctam cam
fuisse ut omnis culpae expers sit habenda. Nec tamen substite-

1

runt in sanctilate definienda, verum ulterius progressi sunt,
dicentcs Mariam prorsus sanclam fuisse, antequam vitae luce
fruebatur, quin etiam immaculatam fuisse ejus conceptionem.
Quae vehementer per multa secula liac de re agitata est lis,
recentissimo tempore in hujus sententiae favorem Ponlificis Ilo-
mani auctoritate diremta est. Explicite in Sacra Scriptura hanc
opinionem haud inveniri, nobis omnibus, plurimisque Romano-
Catholicis persuasum est. Utrum vero Sacra Scriptura huic
dogmati implicite favcat, introitus instar paucis videndum est.

Accurate si omnium, quae de Maria Christi matre scripserunl
Evangclistae rationem habemus, non potest non in oculos nobis
incurrere, paucissima tantum eos nobiscum communicasse, quae
ad Mariae indolem rite aestimandam ducere possint i). lis
tantum commemoratur locis, ubi tamquam Christi mater occur-
rit, vel Christi vitae historiae lucis aliquid afferre potest 2).
Nusquam diserte de ea locuti sunt apostoli, neque eliam in
epistolis suis mentionem ejus fecerunt, exceplo uno loco, ubi
Christus ex femina natns esse dicitur 3). Ipse Joannes, cui
matris curam Christus mandaverat, qui omnium optime penitus
eam cognoscere potuit, nihil monet do ejus sanctilate vel «V«
HccQTt}(sic{ quodsi revera Maria ca gavisa fuisset, tanli momenti
rem silentio nequaquam praeleriissel. No nomine quidem Mariao
ulilur, ubique earn Christi matrem dicens. Nequo adeo evan-
gelistae neque apostoli discriminis quidquam animadverlerunt
Mariara inter aliosquc homines; nusquam ansam praebuerunt
opinioni, qua ceteris sanctitalo eam anlecelluissehominibus slaluitur.

Procul etiam abfuit, ut Christus talem de Maria sententiam

1)nbsp;Vid. j. a. m. mknsinoa, dc vcrecring vnn Maria. I. 47.

2)nbsp;»Dagegen ist cine gewisse IntcrcssclosigUeit, mit welcher Mal-
thcus und Markus die Person der Marin behandelen, nicht zu ver-
kennen.quot;nbsp;j. L. jAconi, Deutsche Zeitschrift. 1855. N». 6.

3)nbsp;Gal. IV : 4,

elicuerit. Primum llierosolymae nobis informal Sacra Scriplura
Christum cum inatre colioquentem. Aiixie ubique eum quaere-
bat, et videns eum in templo sedenleni, animo dixit coinmoto,
materna ducta sollicitudine: yüY/, cur ita fccisti nobis? ecce,
pater tmis et ego anxii quaerebamus te. In Christi ccrte ré-
ponse nihil invenitur, quod sanctitatis ejus nobis praebet do-
cumenla; in eo potius qualemcunque reprehensionem animad-
vertimus: Quid est quod quaerebatis mequot;? an nesciebatis, opor-
tere me in iis esse, quae Patris mei sunt •)? Deinde I\Iariam
invenimus Canae, ubi nuptiae celebrabanlur. Vino deficiente,
ad Christum se vertit, sperans ccrte fore ut miraculo aliquo po-
testalem suam ostenderet 2), Christus vero ei respondit: Quid
mihi tecum mulier ? nondum venit hora illa mea. Quae quum
verba duri quid continere videantur, mulli inlerpretes id egerunt,
ut eorum significationem lenirent, putantes Chrislum hac ratione
matrem suam alloqui haud potuisse. Verum cos verborum non
plane intellexisse sensum aperte patet. Fihai enim revorenliae
causa dici solebat, atquo hoc sensu quoque occurrit cap. XIX:
2G, et: ri not xal aoi consueta denegandi formula est 3).
Quum postea nonnulli Christo dixerant, sedenti magna cum turba:
Ucee tnaier tua et fratres tui foris quaerunt tc, respondit: quae
est mater mea, aut fratres mei ; quicunque enim fecerit guae
Deus vult, is est frater meus, etsorormea, et mater 4), Quae-
nam verba hisce clarius indicare possunt, Christum propter

1)nbsp;Luc. II: 40.

2)nbsp;»Dio Ungeduld mit welcher sie Christum antreibt, zu Kanas-ine
Wundermaelit zu beweisen, hat etwas Ciiarakteristisches für ihren noch
ans Aeuszern gefesselten Sinn.quot;

J. L. JACOBI. 1. 1.

3)nbsp;Joh. II: 4. dk wettb dicit: eine etwas rasche Abweisung der
Einmischung in fremde Angelegenheit, hier bestimmter der unzeitio^en
Aufforderung zu handelcn.

Marc. III: 35.

r

singularem, quam habuit cum ea necessitudinem, matrem suam
ceteris hominibus numquam ita praetulissc, ut hanc iis revera
superio em fuisse duxerit?

Si autem exemplum quaeris, unde pateat Jesum propterea
quod Maria Christum pepererat, matrem suam nondum singulari
quodam cultu dignam censuisse: tale exemplum, dubio vacuum
et luculenlissimum libi praebeo in response, quod optimus Servator
mulieri dedit, dicenli: Beatus vmter, qui te portavit, et
ubera quae suxisti. Quodsi enim prae ccteris laudare voluisset
matrem, non potuerat non hac uti occasione, ut verba muUeris
auctoritate sua confirmaret. Quid vero respondit? Imo beati,
qui audiunt sermonem Bei, et etim observant i). Post Christi
etiam mortem, majorem Mariae quam aliis tributum esse non
legimus honorem. Singulatim enim apparuit Christus Mariae
Magdalenae; probabile quidem est eum simul cum discipulis
Mariae quoque apparuisse, verum hac de re nihil Icgilur in
Sacra Scriptura. Quae cum ita sint Christum nunquam ansam
praebuisse Mariae prae ceteris mortalibus laude efferendae, summo
jure statuere possumus. Neque de eù Jesus tale effatum edi-
disse legitur quod dixit de Lazari sorore : Ubietmque praedi-
catum fuerit hoc Evangelium in toto mundo, etiam quod haec
fecit, dicctur ad memoriam ipsius 2).

Neque talis laudis, honoris sive gloriae sibi ipsa conscia
fuit Maria. Frustra quaeres locum, ubi jactavit se esse matrem
magni illius viri, qui venit, ul omnes salvos faccret, matrem
Dei ipsius filii, cui omnes dicto audientcs esse debent. De
unica illa, qua fruebatur sorte, nunquam immoderate gloriata
est. Diclo illius feminae, leatus venter, qui te portavit, oppo-
suit : Dominus respexit hmilem ancillatn suam. Omnia Deo
Christoque se debere, intime ci persuasum erat ; et quum cer-

1)nbsp;Luc. XI: 28.

2)nbsp;Matth. XXVI: 13.

tior facia essel dc omnibus, quae accidercnt laelissimis : Ecce,
inquit ancilla Jhmini, fiat mihi secundum verhum tuum i).
In iis quae dixit ut Dominum suum laude celebraret, eandem
ccrnimus liumilitatcm, quamquam se insigni honore a Deo esse
affectum penitus persentit 2). Beatam, inquit, me praedicu'
bunt omnes aetates, non quia ego sancla sum, sed qida mag-
nijice mecum egit potens ille, cujus sanctum est nomen 3).
Revera Romana Ecclesia Mariae indolem non intellexit quum
supra omnes eam cvcxerit reginam coelorum. In eo summa ejus
indolis praestantia cernitur, quod, quum mater osset unici illius
viri, tamen semper humilis mansit ancilla, quae alio honore
non indiget, nisi quae a Christo in eam redundet

Pauca quae nobis commémorant Evangelislac sufficiunt ad
eam magni faciendam, quae Christum genuit Salvalorem. Sub-
missa, obediens, omnem in Deo rcponens fiduciam, tacite viam
haud sine dolore persequilur ; et ubi memor est graliae, qua

gt;) Lnc. I: 33.

lloc praesertim animadvertitur in ejus liymrao, nbi magnopere
gloriatur de origine sua ex Dnvidis genere summi regum Israelis.
Vid. van wen palm, *in Oratione, quam hac de re scripsit sacra,
mknsinoa, aliique. Hue respiciens etiam u. tcr ]iaau,in poemato dc
matre Domini cecinit:

Wat mengeling van vronwenmoed cn teerheid ,
Van reinheid en van zachtheid was uw ziel!
Fier beurt gij 't hoofd, waarom die lichtkrans viel,
Terwijl ge uw kroon voor God in ootmoed necrleit.
Stil peinst go of wordt in geestdrift opgevoerd.
Gij , schuchtro maagd en Profetes te gadcr!
Die, met de vlam van 't koningsbloed in de ader
Wcêr Davids harpsnaar roert!
3) Luc. i: 49.

Vid. a. ii. niejieijer, Charakterkunde van den Uijbel, T. V.
Pars 1. p. 30.

5) Dc salutatione Angeli, quae ab omnibus fcrc Ilomano-Catholicis
in favorem novi dogmatis adhibetur postea agemus.

afficilur, mentis ducta emotione, eloquitur hymnum, quo Deum
suum intimo ex corde pulclierrimis célébrai verbis. Tacite et
tranquille vaticinium audit Simeonis : gladius trajidet tuani
ipsius animam. Advenit tremendus ille dies. Al quamquam
discipuli et amici ,ad unum fere omnes Christum reliquerant,
mater dolorosa juxta crucem stabat O.

Quis est, qui banc illius indolem pulchram sublimemque non
habeat? Verum etiam quis est, qui omnium, quae diximus,
ratione habita, inde efficiat ita sanctam fuisse Mariam, ut nullis
vitiis subjacuerit? De uno tantum homine praedicari potest, illum
nunquam peccasse: ceteri omnes, quotquot ex Adamo profluxe-
runt, peccato obnoxii sunt. Unus ille Servator noster est Jesus
Christus. llunc amisit Romana Ecclesia, novi dogmalis pro-
mulgatione. Utinam redire properet ad verbum Dei, scaturi-
ginem aquarum perennium, rejectis cislernis fractis, quae non
capiunl aquas 2)!

Quam tractare nobis proposuimus quaestio pertinet cum ad
hisloriam tum ad partem dogmaticam qua illuslrari debet. Primum
igitur, hislorii duce, hujus dogmalis cum origo, tum fata sunt
exponenda, — deinde inquirendum quid lucis ad hoe dogma
illustrandum afferal Romanae Ecclesiae anthropologia ; —denique
agenms de pretio, quod argumentis, quibus Immaculata Con-
ceptio superslruilur, sladuendum sit.

') Luc. IL- 35.

Jer. II: 13.

PARS PRIM A.

DOGMATIS IMAIACULATAE CONCEPTIONIS EXPOSITIO
IIISTOllICA.

Doctrina, quae docet Mariam sine peccato originali concep-
tam esse i), sive dogma de immaculata conceptione Beatae Vir-
ginis Mariae, cum tota doctrina de cultu Mariae quam arctis-
sime cohaeret. Multae vigent opiniones de origine hujus cultus;
ac prioribus post Christum natum seculis jam veram hujus
cultus originem quaerendam esse infra videbimus. Si quis au-
tem quaerit quacnam potissimum caussa fuerit, cur hic cultus
magis in lucem prodierit ac in dies plures invenerit asseclas vcl
cultores; haec mihi quaerenda videlur in Concilio Ephesino, voce
constituta Oforoxm. Quamquam enim ad divinam Chrisli na-
turam indicandam proprie hoc nomen Mariae usurpabatur, sta-

') LAMBRusciiiNi discrimen observât eonceptionem passivam inter
et activam. Posterior refertur ad corpus: prior ad animam. »Wir re-
den,quot; inquit, hier einzig von der passiven Empfdngnisz der Jungfrau
Maria, und behaupten, dasz ihre gebenedeite Seele bei ihrer Vereini-
gung mit dem Leibe kraft der heiligmachcndcn Gnade, in der sio
erschaffen wurde, von jedem noch so geringen Schatten von Erbsünde
frei geblieben ist.

Vid. Ucbcr die unbefl. Empfängn., p. 3 seq.

tim tamen Cyrillus Episcopus hocce nomen in ipsius Mariae glo-
riam adhibuil, oraniaque, quae Christo tribui solent praedi-
cata, in ejus matrem transtulit i). Semina quidem nonnulla
hic illic sparsa erant per Evangelia apocrypha, quae hac de
re fuse agunt: verumtamen Ecclesia monuerat, ne quis iis
fidem haberet. Mulli quidem statuebant sublimi Christo filio,
matrem fuisse sublimem, neque aliter hanc rem sibi proponere
poterant; at quamquam immoderata Mariae veneratio jam late serp-
serat, Ecclesia tamen nullo talem opinionem stabiliverat decreto.
Quum vero ipsa Synodus in hujus sententiae favorem aliquid de-
crevisse videretur, nulla amplius aderat causa, cur huic cultui
populus non indulgeret 2). Ex hisce igitur inde temporibus in
dies magis magisque Maria colebatur: innumerabilis fere festorum
evasit numerus. Matri cedere debuit Filius, festorumqne numeri
augendi finis non potuit imponi, priusquam omnia in Mariam
translatae fuerint Jesu Christi proprietates.

Ilaec Mariae bonorum accumulatio eflecit, ut nonnunquam in
maximas inciderent conlradicliones. Quura enim Mariae histo-
riam ad Cliristi ipsius vitae historiam adaptare vellent, omnia
quae antea de Maria crediderant homines, perverti nec minus
negari debebant. Sic e. g. Paschatis et Ascensionis festa etiam

1)nbsp;«Les paroles, Maçia O-fOTÔxot et Maria mater Dei ayant d'abord
été inventd seulement U l'honneur dc Jésus Christ, servit bientôt ^
celui de sa Mfcrc, ct enfin no servit plus qu'il elle. Ceci arriva en-
core dans les Images, ou pour se ressouvenir dc l'honneur qui était
du 11 Jésus Christ enfant, on lo dépeignait entre les bras do sa Mbrc.
Car ce qui avait été fait pour honorer J. C. ne servit plus qu'a faire
honorer la Mfcro sans le fils, qui nc servait plus que d'une cspîico
d'ornement a l'Image.quot;

SAnri, Histoire du Concile de Trente par le
Courayer, libr. II. p. 67.

2)nbsp;Vid. r. 8. l'olanoa (paulus venetus), in historiao Conc. Trid.
libr. II, 199 editionis Francofurtensis.

in Mariam transferebantur, quorum nullam priorum seculorum
patres mentionem fecerant, vulgari eam ratione morluam esse
et scpultam contendentes. Seculo vero VII in Orientali Ecclesia
festura exstitit ■AQiny\aiuji (dormitionis sive pausationis) quod
postea in dvalr\\^iv mutatum est. Seculo IX in Ecclesia Occiden-
tali institutum a Leone IV eadem celebrabatur pompa, qua Christi
ipsius festivitatcs i). Sic igilur Christi ejusque matris externae
vitae fata quantum fieri poterat, aequiparabantur, quo factum est
ut ceterao etiam proprietates quibus mediatorem nobis se prac-
stitit Christus, facilius in Mariam transferri possent. Qua de
ro fusius acturus sum in parte secunda.

llaud exiguum in hisco locum occupavit Mariae sanctitas
quae pedetentim majoribus celebrata est laudibus. Rabbini enim
qui Christum maxime in odio habebant, id egerunt, ut popu-
lus eum contemneret ac despiceret. Quum vero ejus vitae his-
toria omnibus apertior fuerit ac notior, quam quod facile eam
possent corrumpere, origini ejus familiaeque labos adspergi
debuit. Omnis generis oxcogitabantur narraliones de Maria
ejusque nativitate, quae minus iionorifice de ea agebant, mul-
tisquc eam inquinabant maculis. Quibus ut se opponerent apo-
logetae, singulari prae ceteris virginibus honore Christi ma-
trem extulerunt, ejusque maxime laudarunt virtutes. Sic cx-
stiterunt Protevangelium Jacobi, Historia nativitatis Mariae,
Psoudo Matthaei Evangelium aliique quos mulli in usum suum
adhibuerunt hbros, ut Rabbinorum opiniones oppugnarent.
Ilinc factum, ut sententiis, quao hiscc libris continebantur,
imbuti, permulti revera existimarint, Mariam talem fuisse, qua-
lis ab iis depingebatur. Rejecit quidem Ecclesia libros illos
apocryphes; in succum vero et sanguinem ila cos susceperant
homines, ut ab eorum sententia amplcctenda vix aut ne vix qui-
dem possent sc abstinere. Quae quam luculenlissime docent

') Vid. MENsiNGA, 1. 1. I. 133 ct III. 296.

Rornanam Ecclesiam postea fidem habuisse iis, quae antea pu-
blice rejecerat. Eandem rem cernimus in historia Collyridia-
narum. Erant enim feminae in Arabia degentes, quae festum
instituerant in Mariae Virginis honorem, eamque hymnis et sa-
crificiis celebrabant. Acriter in hanc sectam invectus est Epi-
phanius, eamque rcprehendit, quoniam ejus opera diaholi erant,
qui etiam homini tribuit, quod Deo tantummodo debetur i).
Multum certe abfuit, ut cogitarct vir doctus sequenti jam seculo
suam, quae Sacrae Scripturae effatis nitebatur sententiam ab
Ecclesia rejici, fanaticasque, quas prolligavcrat feminas multos inven-
turas esse imitatores. Quidquid est, scculo quinto initium cernimus
cultus Mariae proprie sic dicti, cui multi patres, quorum magna fuit
in Ecclesia auctoritas, scriptis suis ansam praebucrunt. Primo vero
hoe tempore plerumque egerunt de Mariae indole, sanctitatc et
puritate, quae nostro tempore od culmen perductae documentum
praebent veritatis, quod qui semel a recta via aberraverit, ulterius
ulteriusque procedere debeat, sicuti pilanivea, quae tandein mons
fit nivosus. Primo ergo tempore Maria colebatur propter sanc-
titatem: cultus ejus cum sanctitatis affirmatione arctissimo vin-
culo crat conjunctus. Postea vero hic nexus non amplius ob-
tinuit, quum alii sanctitatem ad ultiinam prosequerentur consc-
quentiam, alii hoe minime facientes ad summum lamen fastigium
efferrent cultum Mariae. In dogmaticis singularem prorsus locum
occupai, quippe quae a ceteris hominibus différons, non tantum
sanclilate eminet, verum etiam sine peccato originali nata sta-
tuitur. Gradatim ad hoe culmen pervenit: primum innocens,
magnae expers culpae habebatur, deinde intégra quoad corpus,
pura quoad animam, porro sanctificata in utero, denique sine
macula concepta. Quarum opinionum progressum exponemus,
fusiusque principum virorum cujusvis periodi sententias ; ex quibus

nobis pateat singularum periodonim indoles. Scribenti de uno
illius, fjuem indicavi, arboris ramo, ceteris quae ad Mariae cultura
pertinent, rejectis i), tantummodo ca enarrare mihi proposui,
lt;|uae arcte cohaerent cum immaculata conceptione beatae Vir-
ginis. Expositio nostra historica in quinquc sectiones dividi po-
test. Considerentur igitur

Seraina dogmatis de immaculata concepiionc.

a See. V ad Sec. XII.
Dogmatis hujus progressus scolasticorum explicatione.

a Sec. XII ad Sec. XIV.
Universitatum ct Conciliorum auctoritas.

a Sec. XIV ad Sec. XVI.
Jesuitarum ad hoc dogma commendandum atque inculcandum
conatus.nbsp;a Sec. XVI ad Sec. XVII.

Concessio paparum et dogmatis triumphns.

a Sec. XVII ad Sec. XIX.

semina dogmatis de immaculata conceptione.

a slc. v. ad stc. xii.

A doctrina apostolica rccedens Ecclesia incidit in magnos
errorcs, quorum finis praevidcri non potuit. Quorum haud mi-
nimus fuit, quod filiam Jojakimi ct Annae non tantum prae
cetcris hominibus ipsoque Christo cximia laude celebrabat, ve-
rum ctiam ei naturam adscribebat, a vulgari hominum natura
prorsus alienam. Quod ita interposuit discrimen eam inter cete-
rosque homines, simul ad corpus et ad animam referri dehuit;
utrumque sanctum haberetur necesse erat. Ilac in re igitur cer-

' ) Vidciitur h-ic do rc optimac frugis liber : men.sikga, de vereeriwj
van Maria de Moeder ouzes Heeren yeschiedknmliy mujespoord en beoor-
deeld, cx quo multum i)rofcci.

nuntur novi dogmatis praeparationes, quod Mariae sanctitatem et
puritatem corpore animaque magis magisque in lucem proferre
conantur liujus temporis scriptores.

Secundo jam seculo in Ecclesia Occidentali sententiae exsti-
terunt vestigia, Christi matrem semper fuisse virginem, nec
post Christum alios peperisse filios. Nonnulli haue sententiam
amplexi erant, ut Mariae honorem vindicarent; sed maximi
hujus opinionis patroni exstitcrunt crescente vitac solitariae studio
monachi. Omnibus nominibus efferebatur Mariae virginitas. Mulli
libri banc rem spectantes in lucem prodierunt '). Qui secus
sentiebant, in haereseos crimen incidcrunt, ut Antidicomaria-
niiae in Arabia, Uelvidius aliique. Ilaec virginitas ante partum
et in partu et post partum ab omnibus agnosci debuit, post-
quam Synodus Ephesi habita banc confirmavit sententiam. Ad
eam propagandam scriptis suis maximam opem praestiteranl
Ambrosius et Hieronymus. Prior loqucns dc Maria, dicit:
»Sit vobis tamquam in imagine descripta virginitas, vitaque
bcalae Mariae, de qua velut in speculo refulget species casti-
tatis, et forma virtutis. llinc sumatis licet exempla vivendi,
ubi tamquam in exemplari magisteria expressa probiiatis, quid
corrigere, quid efFugere, quid teuere debeatis, ostendunt.
Primus discendi ardor, nobilitas est magistri. Quid nobilius
Dei matre? Quid splendidius ea, quam splendor elegit? Quid
castius ea, quae corpus sine corporis contagio generavit? Nam
de ceteris ejus virtutibus quid loquar? Virgo erat non solum
corpore, sed etiam mente, quae nullo doli ambitu sincerum
adulterarct affectumquot; 2). Sacrae Scripturae effatis opinionem suam
confirmari putat, dicens : » Haec est virgo, quae in utero con-

1)nbsp;Cff. ambhosii Sermo do perpetua Virginitato S. Mariae : de virgi-
nibus, ete. iiieronyjh: Liber de perpetua virginitate adversus llel-
vidium ; De virginitate adversus Jovinianum , etc.

2)nbsp;Do Virginibus , lib. L

cepit, virgo, quae pepcrit filium. Sic enim scriptum est: i)
»Eccc, virgo in utero concipiot, ct pariet filium: non enim
concepturam tantummodo virginem, sed et parituram virgi-
nem dixit. Quae autem est illa porta sanctuarii, porta illa
exterior ad Orientem, quae manet clausa, et nemo pertransibit
per eam, nisi solus Dcus Israelis? Nonne haec porta Maria
est, per quam in hunc mundum redemtor intravit, de quo
scriptura est: quia Dominus pertransibit per eam et erit clausa
post partum , quia virgo concepit et genuitquot; 2). Quibus verbis
Ambrosius ostendit, Mariam post Christum, non plures filios
habuisse, quoniam Joseph, ut alibi dicit, nunquam in hanc
amentiam prorupisset, ut matri domini corporeo concubitu
niisceretur; nec fieri poterat ut quae Deum portaverat, por-
tavisse hominem arbitraretur. Nec minus Mariae laudes cele-
bravit Hieronymus, qui, quod dicere pudet, ita processif, ut
ipsam virginitatem illibatam staluercl, dicens Christum c Maria
ortum esse, minime sicuti ceteri nascuntur homines, sed utero
inviolato. » Solus enim, inquit, clausas portas vulvae virginalis
aperuit, quae tamen clausae jugiler permanserunt. Ilaec est
porta orientalis clausa, per quam solus pontifex ingreditur et
egreditur, et tamen semper clausa est.'' Ad quam sententiam
comprobandam provocat ad locum Evang. Johan. XX: 19, ubi
Christus venisse dicitur et stetisse in mediis discipulis, quum
fores clausac essent, ubi discipuli congregati erant propter mc-
tum Judaeorum. Dictu fere incrcdibilc est, quot absurda haec
sententia nacta sit fautores; et tamen quid hoc commento ex-
cogitari potest absurdius? Magnus ipso Augustinus dicit: »Si
vel per nascentem corrumperetur integritas virginalis, non fas
esset eam dicere virginem, corrupta a nascente virginitate.
Et si corrupta esset vel per nascentem, quomodo intégra esset

«) Jes. VII: 14.

Î) In Epistola 42 ad Syricum: Ezech. XLIV. 2.

ct illacsa virgoquot; ») ? Doctus ille vir etiam haesit in loco Eze-
chiëlis cap. XLIV, coque suam sententiam comprobavit omnia,
quae hic inveniuntur minus commode ad CLristi matrem referens 2).
Interea alia etiam exstitit sententia, quae orta esse videtur ex
comparatione quam Irenaeus instiluit Evam inter el Mariam,
quaeque Mariam expertem statuebat partus molesliarum. Ire-
naeus enim dixit: »Quemadmodum Eva per angelicum sermo-
nem seducta est, ut effugeret Deum, praevaricata verbumejus,
ita et haec per angehcum sermonem evangclizala est, ut por-
taret Deum, obediens ejus verbo. Et sicut illa seducta est,
ut effugeret Deum, sic haec suasa est obedire Deo, uli virgi-
nis Evae virgo Maria fieret advocala. Et quemadmodum ad-
slrictum est morli genus humanum per virginem, solvitur per
virginemquot; 3). Maxime haec comparatio invaluil in Ecclesia, sae-
pissimeque deinde instituta est, el eo processerunl Epiphanius,
Cyprianus aliique, ut statueront locum Genes III: 10 minime ad
Mariam referri debere, quoniam nunquam peccaverat, neque
igilur peccati sequelis potuil subjici. Sic ex uno errore iu alios
delapsi sunt, primo pejores ; quibus inducli, omne fundamen-
tum historicum spreverunt, Ubi enim nobis patefaclum est quod
legimus -i). »Praecisum est in Maria illud Evao infelicilalis elo-
gium, quo dicitur: in dolore paries filios tuos, quia isla in
laetitia Dominum pepcrit. Eva enim luxit, isla exullavit. Eva

1)nbsp;In libro Eiichiridii.

2)nbsp;In sermone de natali domini. »Quid enim est porta in domo Do-
mini elausa, nisi quod Maria semper erit intaeta? Et quid est, homo
non transibit per eam, nisi quod Joseph non eognoscet eam? Et quid
est Dominus solus intrat, et egreditur per eam nisi quod Spiritus
Sanetus impraegnavit cam, et Angelorum dominus nascetur per cam?
Et quid est clausa erit in aeternnm, nisi quod Maria est virgo ante
partum, virgo in partu et virgo post partum.quot;

Adversus haereses , libr, V. c. 9.

4) In sermone 18 de Sanctis, qui Augustino tribuitur.

lacrymas, Maria gaudiuin in ventre portavit: quia illa peccato-
rem, ista edidit innocentem. Mater generis nostri mortem in-
tulit mundo, genetrix Domini nostri salutem intulit mundo. Auc-
trix peccati Eva, auctrix meriti Maria. Eva occidendo obfuit,
Maria vivificando profuit.quot; Quare ergo Maria expers dicebatur
partus molestiarum? Quoniam secundum eorum hominum opi-
nionem congruens erat naturae Christi matris. Hoc vero suffi-
ciebat ad statuendum saltuque mortali concludendum, revera ita
factum esse. Utinam nunquam hisce de rebus disseruissent!
Profecto ad Mariae gloriam augendam inservire non potuerunt
hae observationes, quas silentio praeterire multo melius fuisset,
quam profanis nianibus polluere.

Nec minus ad coelum usque landata est animi sanctitas, quara
corporis intcgritas. Quamquam nullum quidem testimonium ali-
cujus scriptoris ccclesiaslici primi et secundi seculi afferri potest,
a multis tamen cam agnitam esse ex nonnullis liturgiis satis patet.
Postea vero quam maxime eam celebrarunt patres. Epiphanius
dicit: »Solo Deo excepto, cunclis superior existit Maria; natura
formosior est ipsis Cherubim, Seraphim ct omni exercitu an-
gelorum: cui praedicandae coelestis ac terrena lingua minime
sufficit, imo vero nec angelorum. Ovis immaculata quae peperit
agnum Christumquot; i). Augustinus a peccato actuali immunem
servatam fuisse Mariam itidem significat. »Unde enim scimus,
inquit, quod ei plus gratiae collatum fucrit ad vincendum omni
ex parte peccatum, quae concipere ac parère meruit, quem constat
nullum habuisse peccatumquot; 2). Argumentum, quo sententiam
suam comprobare studebant, ferc omnes duxerunt e Christi ipsius
sanctitate: similes creantur similibus. Cui doctrinae consequens
erat ut immunitatem a peccato originali etiam Mariae tribuerent;
attamen hanc nusquam diserte ennnciarunt sententiam, quamquam

1) Orat. de laud. S. Mariae Dciparno. Oj)? T. 2. p. 293.
Dc uat. et gratia, c. 36.

voeibus nonnulli usi äunt, quae ei favere videntur. Talibus
fortasse seducti voeibus, quae plerumque apud poëtas occur-
runt, postea facilius dogmatis de immaculata conceptione pro-
pugnatores voti sui compotes facti sunt i). Ephraim Syrus Dei
genetricem vocat sanctissimam, totam purara, totam immacula-
tam, totam illibatam, totam impollutam et totam incorruplam 2).
Fulgentius seculo sexto ait: »in primi horainis conjuge nequitia
diaboli seductam depravavit mentem ; in secundi autem hominis
matre gratia Dei et mentem integram servavit et cameraquot; 3).
Praesertim fuit seculo septimo llispania, ubi Mariae sanctitas eflc-
rebatur ope Episcopi Toletani Ildefonsi. Genere dicendi usus exor-
nato, quam maximos hic in Mariam accumulat honores. Ita eam
alloquitur: »Domina mea, atque dominatrix mea, dominans mihi,
mater Domini, ancilla filii tui, Genetrix Factoris mundi, te oro,
te rogo, te quaeso, ut de te vera et digna sapiara. Tu enim
es electa a Deo, assumta a Deo, advocata a Deo, proxima Deo,
adhaerens Deo, conjuncta Deo, Visitata es ab angelis, bene-
dicta ab angelo, turbata in sermone, attonita in cogitatione,
stupefacta in salutationequot; 4). Idem ille monuit constare ex auc-
toritate Ecclesiae Mariam, nullis quando nata est, subjacuisse
delictis, neque, cum jam in utero sanctificata fuerit, originale
contraxisse peccatum. Quare haud immerito Ildefonsus Paschasii
Radberti tiqôSqoixoç dici potest, quippe qui eandem sententiam
de Mariae sanctificatione in utero verbotenus fere redditam, post
duo secula commendaverit et propugnaverit 5).

Quae igitur Mariae tribuebatur sanctitas minime hujus vitae

') Saepe nobis ocenrrunt in historia dogmatum poëtae tamquam
praeeursores dogmatis.

2) Orat. ad Deiparam Opp. Gr. 1. T. 3. p. 528.
5) Serm. 2 do dupl. nativ. Chr. Opp. p. 554.
4) MENSINGA, O. 1. I. p. 189.

Contra eos, qui disputant do perpetua Virgin. S. Mariae Bibl.
Lugd. T. 12. p. 5G6.

limilibus circumscripta fuit; in utero sanctificata, priusquam
hunc in mundum venit, sancta jam habebatur. Pedetentim sic
accedimus ad novum dogma, quod nc temporis quidem puncto
peccato subjacuisse Mariam originali statuit. In Graeca etiam
Ecclesia Joannes Damasccnus pater Theologiae Dogmaticae operam
sunm impendit ut Mariae sanctitatem explicaret. »Natura. jnquit,
gratiae cedit, ac tremula stat, progredi non sustinens. Quo-
niam itaque futurum erat, ut Dei genitrix ac Virgo cx Anna
oriretur, natura gratiae foetum antevertere minime ausa est,
verum tantisper expectavit, dum gratia fructura suum pro-
duxisset. Siquidem oportebat, eam primogenitam in lucem edi,
quae Primogenitum paritura eratquot; i). Alibi Mariam paradisum
vocat, in quem serpenti aditus non patuit. »Ipse enim unigenitus
Filius quum Deus et ejusdem cum Patre substantiae esset, ex
liac Virgine et pura terra hominem sibi eflinxitquot; 2). Notio t^ç
OfOTÓxov hac in rc magnam vim cxercuit, atque effecit ut in
Graeca quoque Ecclesia Mariae cultorcs exstiterint, qui immo-
deratis ejus laudatoribus in Occidente nequaquam cederent.

Qui vero omnes collegit argumentationes pro Mariae sanc-
titalo, quoad corpus et animam, perpeluamquo illius virginitatem
omnibus dubitationibus superiorem reddere studuit, fuit Pascha-
sius Hadbertus. Opinionis suae socium dixit Anibrosium dicenlem :

Fit i)Orta Cliristi pervia,
llefertu plena gratia,
Transitquc rex et permunet,
Clausa, ut fuit, per saecula 3).

Dubitare tamen heet, utrum Ambrosius aliud quid his verbis
indicarc voluerit, nisi ex Maria, Christo nato, non deinceps
alios natos esse filios i). Cujus doctrinae igitur semina ade-

1)nbsp;Orat. 1, dc Nativitate. B. V. ]M.

2)nbsp;Orat. 2. de Assumpt. S. Dei gcnitrieis.

3)nbsp;In hymno, quem in honorem M.ariac composait.

.messikga, o. 1. I. 8Û.

rant ab Hieronyino aliisque prolata, banc magis magisque exco-
luil Paschasius Radbcrtus seculo nono. Fuse sententiam suam
bac de re exposuit: ac primum corporis deinde animi purita-
tem comprobare studuit. Quae ita sunt comprobata ut satis
nos doceant, quantopere res pudica, atque a nemine dijudicanda,
ab ipsis Mariae cultoribus contaminata sit et polluta.

Temerarium esse dicit de Christo asserere, quod secundum
communem legis naturam sit natus, qui non secundum usum
naturae in utero de carne Virginis procreatus est. Nam et ipsa
lex naturae, sub qua nunc mulieres concipiunt et pariunt, revera
non est lex naturae, sed maledictionis et culpae sequela, quo-
niam nisi Adam ct Eva peccassent in paradise, nemo deinceps
natus fuisset sub culpa peccati. Et ideo ista communis lex nascendi
non naturae est, sed corruptionis et vitii. Maria autem, quia
benedicta, culpam corruptionis non habuit, propterea Christum
non in dolore nec sub corruptione gcnuit. Quodsi ex corruptione
aut cum dolore natus est Christus, jam ex malcdicto natus est.
Unde omnes quae pariunt non ex natura primae originis sic
pariunt, sed ex vitio culpae, et ex malcdicto justac vindictae
Dei. At vero bencdicta et gloriosissima virgo Maria cx com-
muni quidem lege naturae, verum eliam non ex natura pri-
mae originis fihum, neque cx semine viri, sed de Spiritu
Sancto cx sua carne divinitus procreatum sine ulla vitiorum
colluvione Deum et hominem profudit i). Quae hîc dixit Rad-
ber'tus refutare mihi non lubct, nequs hanc refutationem c lec-
torum sententia opus esse existimo ; vcrum satis absurda sane
est conclusio, ad quam pervenit, dicens: »et ideo clausis vis-
ceribus jure creditur conceptus, ita omnino et clauso utero na-
tus.quot; Quid? quod eo processit dementiae, ut ad hanc senten-
tiam comprobandam provocaverit ad locos cx Yetere Testamente

') rAscii\sius Kttdbertus ile i)artu virginis: d'Aclicry Specil. T. 1,
p. 44 scfpj.

allâtes 1). Postquam corporis puritatem vindicavit, ad animi sanc-
titatem comprobandam transit. Argumentum suum petit ex Ec-
clesiae consensu, ad quem tamen probandum testimonia afferre
neglexit, et ex male intellecta voce xfxaçiTcofiévtj 2). In hac
argumentatione gradatio animadvertenda est vel potius saltus.
Postquam enim in exordio beatam Mariam de carne peccati na-
tam et procreatam ostendit, ipsamque carnem peccati fuisse, con-
cessit tamen auctoritatc coactus Ecclesiae, eam nullis subja-
cuisse delictis nec contraxisse in utero sanctilicatara originale
peccatum. » Beata Maria, inquit, licet ipsa de carne peccati sit
nata ct procreata, ipsaque quamvis caro peccati fuerit, non tune
jam, quando praeveniente Spiritus Sancti gratia ab angelo prac
omnibus mulieribus benedicta vocatur, caro peccati fuit. Alio-
quin si non eodem Spiritu Sancto sanctificata est et emun-
data, quomodo caro ejus non caro peccati fuit? Et si caro
ejus de massa primae praevaricationis venit, quomodo Chris-
tus Verbum caro sine peccato fuit, qui de carne peccati car-
nem assumsit, nisi quia Verbum, quod caro factum est eam
primum obumbravit, in quam Spiritus Sanctus supervenit et

1) Jcsaiam LV: 10. Jercm. XXXI: 22. Ezecli. XLIV: 22. Psalm
XXII: 10. I's. L.XXI: 6. Ut cx multis unum cligam, Psalmum
XXII: 10 sic intcrprctatur: »Extraxisti me, quia non eo ordine sum
cgressus de utero, ut cacteri nascuntur cum ingenti vcxationo matris,
scd novo cgrcssu, sine corruptione pudoris. Extraxisti mo quidem
dc ventre matris , et non ego viscera corrupi integritatis. Quodsi,
îuljicit, non ita mancret incontaminata, ut reliquae virgines, vere
virgo non csset. Scd quia omnino virgo pcrmansit, nullis pressa est
doloribus, in nullo corrupta fuit, ct idco non fccundarum spurcitins
traxit, non sanguinis fluxum cmisit, non corruptioncs visccrum in-
fra extraque pcrtulit.quot; Verum oculos avcrtamus ab obscocna tali ra-
tiocinatione; in ea indolcm cernimus period!, quae maximis tcnebris
obtccta, nihil melius produccre potuit.

2) Luk. I: 28,

O*

virlus Allissimi eam tolam posscdil?quot; Ab eo igilur inde tempore,
quo Spiritus Sauclus Mariam obumbravit, bcalae virginis sanc-
titatem incepisse ipse falelur Uadbcrtus. Postea vero ipse sen-
tit se ulterius procedere debere, quoniam ejus nalivitas gloriosa
in omni Catholica Ecclesia Christi ab omnibus felix el beala
praodicabatur. Et tantopere apud illum valet Ecclesiae auctori-
tas, ut, quia tam solomnilcr colilur Maria, cx auctoritate
Ecclesiae constare dicat, quod nullis, quando nata est, subja-
cuil delictis, nec contraxit in utero sanctificata originale pec-
catum. De industria tam copiose commcmoravi Paschasii Uad-
bcrli argumenla, praesertim quod ad primam disputationis par-
tem attinct, quoniam omnia, quae postea allala sunt, fere
eodem redeunt, ncque adeo repelanlur necesse crit. Ipsi Ilad-
berto res salis clara erat et pcrspicua, noque aliquid huic suae
sententiae obstarc putavit. Quid vero buic viro non darum
esset ct perspicuum, qui post benedictionem sacerdotalcm pa-
nis el vini subslanliam in corpus Christi iranslatam, ipsorum-
que non nisi figuram superesse statuit? Si quis sententiam
ejus infringere studebat locis e Sacro Codice allatis, hic nullum
afferre poluit locum quem non in suae opinionis commodum
explicuerit Radbertus. Objicicntibus ea quae Lucae cap. IIquot; : s. 22
narrantur respondit: »Non sic completi dies purgationis ejus
dicuntur, quasi beata virgo purgatione eguerit ullius dclicli, quia
pepcrit Dominum Jesum Christum de Spiritu Sanclo procrealum,
sed quia ipsa sub lege erat, et Dominus Jesus Christus sub lege
factus, factus de muliere, legis praecepta et instilula vctcrum
in eo servantur jure ad tempus, quousque cessante lege, gratia
succedercl. Et baec est completio dierum secundum consue-
tudinem legis, et non secundum necessitatem purificalionis.quot;

PermuUis haec Paschasii Radberli doclrina placuit, qui eum
strenuum pracdicarunt defensorem beatae virginis honoris. Alii
tamen in eo haeserunt, quod alia ratione, qua ceteri infantes,
nasci debuisse Christum contendit. Inter cos inprimis Uatram-

nus iMonachus Corbojensis i). Absurdam Uadberli opinioneiu
rcfellil, virgiiiitatein Mariae ila accipiens, ut Christum verum
humanae nativitatis habuisse ortum statuent -). Vel sic tarnen
alfirmat, Mariam virginem mansisse, üdeique Catholicae addic-
tum se déclarai confilenli, quod virgo l'uil Maria aule partum,
virgo in partu et virgo post partum 3).

biterea locis e vetere Tcstamento petitis -i) ostendit niiiil turpe
inesse in consueto, quo Christus natus erat naturae ordine. Turpe
enim, secundum ejus sententiam, aut de natura est aut de pec-
cato. Sed per naturam nihil turpe: testatur enim Geneseos
lectio, quod omnis creatura bona. Quod bonum, et honcstuni
est; quodque honestum, non turpe. Igitur omnis creatura se-
cundum quod creata est, nequaquam turpis, nec partes omnes
creaturae honestae. Ilaec lis Paschasium Iladbertum inter et
Uatramnum agitata, eflecit ut pluribus de Mariae sanctitato doc-

') In libro dc co quod Christus e virginc natus est: d'Acbery T. 1,
]). 52 seqq.

ïjwQuoruiidain, inquit, non conteninenda cognovcrat relatione, quod
per Gcrmaniac panes serpens antiquus pcrfidiae novae venena difi'udcrat,
et Cutholicam super nativitatc Salvatoris fidcni fraudis subtilitate sub-
vertcrc moliebatur, dognmtiziins Christi infantiani per virginalis januani
vulvae, huniunue nativitatis verum non habuisse ortum , sed nionstruose
du sccreto ventris incerto trumitc luminis in auras exiisse , quod non
est nasci, sed crunipi.quot; Quibus opposuit llatramnus, angclum ad Ma-
riam niissnm , signatis enuntiasse verbis: Ecce, concipics in utero et
paries filium. Non ait, concipics in utero et paries filium, ct ogre-
dictur tuo de utero, sed concipics et paries , utrumque referens ad
Mariam, ut virginitate inviolata ct conciperct tamquam fcniiua et pa-
rcrct tamquam mater.

') Fieri vero id potuisse clausis visceribu» ncgat, rationesque affert,
quare nasci ut caetcri debucrit Christus, dicens per quemcunqno fue-
rit Christus locum natus, secundum advorsariorum sententiam, cor-
poris intcgritatem violatam esse debere.

2) Gen. 1: 11. Exod. XIII: l. Lev. XII: 2. Jesaia VII: H,
VlII: 3. Jcrcm. XXXI: 22. Ezcch. XXXIV: 3 aliique.

trina innotuerit. Magis magisque quidem assopita est quaestio de
modo quo Christus c virgine natus erat, verumtamen animi sanc-
titas, a multis acriter defensa, in dies plures nacta est cultores.

Ad seculum autem usque duodecimum, nemo, exceptis quos me-
moravimus, haereticis i), immaculatae conceptionisbeatae virginis
mentionem fecerat. Hoc vero tempore omnia parata erant ad
novum accipiendum dogma; ad culmen perducta erat sanctitas
Mariae; ulterius procedcre volebant cultores Mariae, iisque pla-
cuit ad haereticorum opiniones refugere. Anno 1140 novum
exstitit fcsLum a Canonicis Lugduni institutum in honorem im-
maculatae conceplionis Mariae. Qui iis addicti erant, plerique
nitebantur auctoritate Ecclesiae, quao nulla exstabat, vel peti-
tionem principii in co committebant, quod immaculatae fidem
habebant conceptioni, quoniam I\laria tam solemniter ab Eccle-
sia colebatur. Quamquam vero permullis hoc gratum fuit et
acceptum, nonnulli omni, qua poterant vi, se opposuerunt. Inlcr
cos Bornardus Claraevallensis, qui ad Canonicos Lugdunenses
epislolam scripsit -), in qua hoc conceplionis festum ostendit
prorsus novum esse el nullo nili legilimo fundamento : praeterea
improbat hoc festum institutum fuisse inconsulla sede aposlolica,
cui sententiam suam subjicit. Negare quidem non vult Mariam nun-
quam peccasse; imo omnibus laudibus cam célébrai Deique volunta-
tem esse contendit, maximum ei tolo ex animo el corde honorem
tribuere. »Honora sane, inquit, integritalem carnis, vitae sanctita-
tem: mirarc foecunditatem in virgine, prolem venerare divinam.
Extolle nescientem vel in concipiendo concupiscenliam, vel in pa-
riendo dolorem. Praedica reverendam angelis, dcsideratam gen-
tibus, palriarchis prophelisque praecognilam,. electam ex om-
nibus, praelalam omnibus. Magnifica graliao inventricem, me-

gt;) Vid. pag. II.

1) Epist. 174 ad Canon. Lugd. in libro Mediolani cdito secundum
J. MAnn.loN 1. p. 248 sqq.

diatricera saiulis, restauralricem saeculorum: exalta denique
cxaltatam super chores angelorum ad coelestia regna : haec mihi
de illa cantat Eeclesia, et me eadem docuit decantare,quot; At quam-
quam Bernardus cuncta illa concedit, immaculatam tamen concep-
tionem non agnoscit patrunique negat consensum, dicens: »Num-
quid patribus doctiores aut devotiores sumus ? Pcriculose prae-
sumimus quidquid ipsorum in talibus prudentia praeterivit. Nec
vcro id tale est, quod nisi praetcreundum fuerit, patrum qui-
verit omnino diligentiam praeteriisse.quot; Quamquam assumtionis
et nativitatis beatae Mariae festa recepta esse dicit, rationcs
tamen refellit colendae conceptionis, nec movetur revelationibus,
quibus ratio haud suppeditat, nec certa invenitur favere aucto-
ritas, »Nam,quot; rogat, »quid consequentiae habet ut, quoniam
sanctum praecessit natalem conceptus, propterea reputetur et
ipse sanctus ? Unde ergo conceptionis sanctitas ? An dicitur
sanctificatione praeventa quatenus jam sancta conciperetur, ac
per hoe sanctus fuerit et conceptus, quaemadmodum sanctifica-
tio jam in utero dicitur ut sanctus consequeretur ct ortus?
Sed non valuit ante sancta esse quam esse; siquidem non
erat antequam conciperetur. An forto inter amplexus maritales
sanctitas se ipsi conceptioni immiscuit, ut simul sanctificata
fuerit et concepta? Nec hoc quidem admittit ratio. Quomodo
namque aut sanctitas absque Spiritu Sanctificante, aut Sancto
Spiritui societas cum peccato fuit? aut certe peccatum quomodo
non fuit, ubi libido non defuit? Nisi forte quis dicat de Spi-
ritu Sancto eam et non de viro conceptam fuisse. Scd id
hactenus inauditum.quot; In eo vero cernitur virginis honor, se-
cundum Bernardum, quod sanctus non fuit ejus conceptus. » Alio-
quin ubi erit praerogativa matris Domini, qua singulariter cre-
ditur exsultare et munerc prolis ct intcgritate carnis, si tan-
tum dederis et matri ipsius? Non est hoc virginem honorare,
scd honori detrahere.quot; Sed omnes Adami posteros in peccatis
acceptes esse affirmat et natos, ut uni servaretur conceptio

immaculata Christo. Si enim ipsa conceptie Mariae immaculata
haberi debuit, eodem jure parentes ejus, avi et proavi a pec-
cato originali immunes diccndi essent. Novum igitur illud pla-
eitum a Bernardo vocatur »praesumta novitas, mater tcmeri-
tatis, soror superstitionis, filia levitatis.quot; Et ita persuasum illi
fuit se Apostolicam sedem liac in sententia sibi assentientem habere
cui semper adhaerere debent Romano-Catholici, ut nunquam
expectaverit insanum hoe plaeitum ab ea confirmatum iri, quarc
tulo ad ejus auctoritatem appellare potuit. »Nam, inquit, si sic
videbatur, consulenda erat prius apostolicae sedis auctoritas et
non ita praecipitantcr atque inconsulte paucorum scquenda sim-
plicitas imperitorum i).quot; Post editam a Bernardo epistolam,
nonnulli eam oppugnarunt, praecipuaque quibus perniotus fuerat
ad illam edendam fundamenta evertere conati sunt. Omnia quae
hac de re scripta sunt enarrare longum est; de ipsius festi
institutione pugna per totum seculum duodccimum perduravit,
dum alii a Bernardi parte stabant, alii vero maximo animi gau-
dio festum cclebrabant. Cujus rei controvcrsia id ciïecit, ut
mulli cogitarent de nova illa Mariae tribuenda proprietate, tem-
pusque instarel, quo Doctores inlcr se magno dispularent ardore.

DOGMATIS IIUJUS I'ROGUUSSUS SCOLASTICORUM EXPLICATIONE.

a sec. xii. ad sec. xiv.

Quaestione de ieslo insliluendo sopila, controversia ipsa ex-
agitari coepit inter Doctores, quorum alii bealam virginem a

1) LAMnRiJscniNi monet pag. CO multos thcologos hanc Bcrn.ar(li
Epistolam suppositam habuisse; at illos nullis argumenti.s criticis sed
opinione pracjudicata ad hoc judicium ductos esse quis non videt ? Verum
Theophilus Raynaud dieit in Diphtyeis Marianis: Nisi tamen omnes
Bernardi epistolas ei abjudicare placcat, haue, quae omnium maxime
Beinardum sapit, altcri tribucre tamquam gcrmanum foctum plane
prohibemur.

quot;2 O

peccato originali immunem habebant, alii in contrariam abibant
sententiam. Ad hanc rem promovendam inservit ipse cultus
Mariae, qui hoc tempore mirabili ratione in dies crevit. bicre-
dibile diçtu est, quot cxstiterint explicationes cantici cantico-
rum in gloriam et laudem beatae virginis i), ad quam, neglecto
vero sensu, omnia pacne verba contorquebantur. Nec tamen
omnes ejusmodi Privilegium Mariae trihuerunt, quod maximi
nominis viri illa denegarunt, uti Petrus Lombardus, Alexander
Ilalensis, Thomas Aquinas, Bonaventura, aliique. Quorum auc-
toritate ducli, multi novum in Mariam conferendum honorem
improbarunt. Omnium vero maximus illius rei propugnalor fuit
Joannes Duns Scotus, cujus opinio tantopere invaluit, ut, ubi-
que fere accepta,jam dudum communis Ecclesiae sententia facia
esset, nisi Thomae Aquinalis auctoritas obstilisset. In utrius-
que viri snnlentias accuratius inquirenius, quoniam ex iis clare
patet, quacnam propugnatorum, quacnam oppugnatorum sint
sententiae. Sic quoque co melius intelligi et dijudicari poterunt
vehementes, quas Franciscanorum et Dominicanorum ordines in-
ter se agitarunl hies.

Primum igitur agen;lum est de Thoma Aquinate, quem se-
cuti sunt Dominicani. Immaculalam conceplionem fide non am-
plexus est, verum sanctificatam esse in utero bealam virginem
statuit. Quibus hanc opinionem superstruxil argumenta tam le-
via sunt, ul mirari subeal, tanti virum ingenii talibus uti po-
tuissc argumentis. Ardenlior vero filius matris Ecclesiae fuit,
quam ul abrogare aul posset aul vellet doctrinam ab ca in suc-
cum et sanguinem susceptam. Facile dum perspicitur haud
adeo magnum discrimen intercessisse Thomae inler ejusque sec-
talorum sententiam, atque opinionem illorum, qui immaculalam
conceplionem tuebantur. Lis redit ad discrimen temporis, quum

') ALanus ab Insulis, Uupcrtus, Uicbardus a S. Victorc , Aegidius
dc Coluinna, aliique.

illi sanclificationeni Mariao in utero post animationeni sta-
tuant, hi vero eo moraento, quum rationalis anima cum cor-
pore copulabalur. Quomodo vero Thomas Aquinas in expo-
nenda sua sententia procedat, videamus. Primum quaerit, utrum
heata virgo mater Dei, fuerit sanctificata ante nativitatem ex
utero? Multa ipse contra hanc sententiam dubia movet, e. g.
»quicunque est sanctificatus per graliam, est mundatus a peccato
originali et actuali. Si ergo beata virgo fuit sanctificata ante
nativitatem ex utero, consequens est, quod tune fucrit emun-
data ab originali peccato. Scd solum originale peccatum po-
lerat eam impedire ab introitu regni coelestis. Si ergo tune
morlua fuisset, videtur, quod januam regni coelestis introiisset.
Quod tamen fieri non potuit ante passionem Christi i). Sed
omnibus hisce dubiis obstat quod Ecclesia célébrât nativitatem
beatae virginis ; in Ecclesia vero non celebratur festum nisi pro
aliquo sancto ; ergo beata virgo in ipsa sua nativitate fuit sancta.quot;
Argumentum scilicet validissimum, quod alia vix requirere vide-
tur! Ipse Thomas confitetur nihil de sanctificatione Mariae in
scriptura canonica traditum esse neque ejus nativitatis men-
tionem fieri. Verumtamen, hiscc omissis, rationabiliter credi
affirmat, beatam virginem Mariam, quae genuit unigenitum a
Patre plenum graliae et veritatis, majora omnibus gratiae pri-
vilégia accepisse atque fuisse in utero sanctificatam, sicuti sanc-
tificati in utero mulli leguntur (Jeremias, Joannes Baptista).
Ex hisce autem alia oritur quaestio: si verum sit, Mariam in
utero sanctificatam esse, quo tempore illa sanctificalio locum
obtinuit: utrum ante, an post animalionem? Cui quaestioni,
duplici ralione respondit : quod sanctificalio beatae virginis non
poterat intelligi anto ejus animationem. verum poslquam anima
rationaUs cum corpore conjuncta fuit 2).

gt;) Tliomiic Aqiiinatis Pars III. Quacst. XXVII. art. 1,2, seqq.
2j »Priiiuun quiJcin , quia sanetificatip, do qua lo(iuiinur, non est

Cum hac doctrina dc sanctificatione Mariae arctissime cohae-
rent, quae a Thoma alleruntur in favorem virginitatis ejus
ante partum, in partu et post partum. Nam omnis sanclili-
cationis doctrina caderet, nisi constaret de virginitate, eo teni-

nisi cmunilatio a peccato originali: sanctitas enim est perfecta mun-
(litia. Culpa autem non potest emunduri nisi per gratiam, cujus sub-
jectum est sola ercatura rationalis. Et ideo ante infusionem animae ratio-
nalis beata virgo sanctificata non fuit. Secundo , quia quum sola cre.i-
tuni rationalis sit susceptiva culpac, ante infusionem animae rationalis
proles concepta non est culpac obnoxia. Et sic quocunque modo ante
animationcm beata virgo sanctificata fuisset, nunquam inc.urrisset ma-
culam originalis culpae ; et ita non indiguisset rcdemptionc et salute,
quae est per Christum, do quo dicitur Matth. I: 21 : Ipse salvum fa-
cict populum suum a peccatis eorum. Hoc iiutcm inconvcnicns est,
quod Christus non sit salvator omnium hominum, ut dicitur I ad
Thim. 4. Undc relinquitur quod sanctificatio beatae virginis fuerit post
ejus animationcm.quot; Mariam igitur contraxisse quidem originale pec-
catum statuit, scd ab eo fuisse mundatam antequam cx utero nascc-
retur. »Quam per sanctificationem peccati fomes, qui consistit in inferio-
rum virium rcbcllionc ad rationem remansit quidem secundum essen-
tiam, llgatus tamen quoad cxercitium, sive opcrationem , usque ad
filii Dci conccptioncm in qua fuit totaliter sublatus, quoniam ibi primo
rcfulgere debuit pcccati immunitas, qnao cx prole rcdundavit in ma-
trem.quot; Facile hinc scquebatur, ut Mariam nunquam peccasse sta-
tueret, quoniam licet in beata virgine post sauctificationcm in utero
rcmanscrit fomcs pcccati, ligntus t.^mcn erat, no prorumpcret in ali-
qucm motum inordinatnm, qui rationem pracvcniret. Quam ob rem
simpliciter fatetur cam nec mortale nec veniale peccatum unquam com-
misisso: hoc enim in filii ignominiam quodammodo vergerct. »Beata
enim virgo fuit electa divinitus, ut cssct mater Dei, ct ideo non est
dubitandum , quin Deus per suam gratiam ad hoc idoncam cam red-
didit. Non autem fuisset idoncii mater Dei, si pcccassct aliquando :
tum quia honor parcntum redundat in prolem, unde ct per appositum
ignominia matris ad filium rcdundasset, tum etiam quia singularem
affinitatem habuit ad Christum, qui ab ca carnem accepit. Et sic ctiam
majorem beata virgo gratiae prac cctcris plenitudinem a Christo ob-
tinere debuit, quac mater illius esse meruit, qui est omnis gratiae
origo ac prineipium.quot;

poris supra omnem dubitationem evecla. Quae contra hoc com-
mentum sane afferri possunt dubia, facile omnia solvuntur aui^
madversione simplicissima, quod in quodam sermone Ephesini
Concilii dicitur: »Natura post partum nescit ulterius virginem;
gratia vero ct paricntcm ostendit ct matrem fecit, ct virgiui-
tati non nocuit. Fuit ergo mater Christi virgo in partu.quot; Nil
difficultatis affert, quod non videtur vero corpori, sed plian-
tastico convenire, ut alia, qua cctcri homines nascerctur ra-
tione; »nam Christus veritatem sui corporis demonstrare voluit ita
ul cliam ejus divinilas declararclur; el ideo permiscuit mira hu-
milibus.quot; Verum non tantum in parlu, sed eliam posl partum
pcrmansil Maria virgo; nisi enim haec staluimus, vel Christi
pcrfectioni vel matris sanctitali dcrogamus, secundum Thomae
menlcm, aul Spiritui Sanclo injuriam inferinms. Cavcarnus igitur:
Si Thomam audis huic doctrinae cliam suffragalur Velus Foe-
dus. Ezechiel cnim cap. XLIV: 2 loquitur de porta templi novi,
cujus magniludincm accurate dcscribit, et per quam iransgressus
est Dominus Deus Israel. Quomodo lanü acuminis vir Imnc
eliam locum ad suam comprobandam sententiam afferre potuerit
me nescire ingenue falcor. Tanla erat vis auctoritatis, cui
subjeclus erat!

Quidquid hujus rei est, doctrina Thomae Aquinatis de sanc-
tificatione Mariae in ulcro inlactam relinquit redemplionem
Christi; quae vero nunc a nobis tractanda est sententia eam
plane lollit, specie tantum rcdemplionis rclicla. In eo discrimen
Thomae Aquinatis scnlenliam inier el Duns Scoli quaerendum
est, quod hic statuit Mariam conccptam esse sine peccato ori-
ginali , ille vero cam absque vitio originis esse natam. Quibus
causis duetus fueril Duns Scotus ul banc sententiam amplec-
tcrelur, inquiremus post expositam ejus doctrinam, quam paucis
verbis complccli possumus.

Omnia a Dei volunlale absoluta pendere statuit i). Quem posuil
onim: .iiullu lex est rtcu, nisi quiilcnus u voluntate divin

Deus rcrum onlincm, mutare potest, quando vult. Ilaec ad
nostram rem referens, Deum efficere potuissc statuit Eumque
eïTicere dccuisse, velut Maria nunquam peccatum originale ha-
buisset, vcl ut punctilio tantum temporis in co versata fuisset,
vel ut diutius caruisset immunitate a peccato originali, postea
vero eam accepisset. Quarum omnium, quae dici possunt pos-
sibilitatum, prima certe fuit praeferenda, quoniam caetcris mira-
bilior erat : et hanc ob rem Dcus tanta aiïecerat Mariam gratia, ut
nunquam peccato originali subjccta fuissct. Quis est, qui tali ar-
gumcnto victus non statim concédât? Quis est qui Duns Sco-
tum nomine dignum non censeat Doctoris Subtilis, quod prop-
ter hujus dogmatis defensionem accepit? Sed plura etiam attulit
argumenta, qnibus Cliristi rcdemptionis necessitatem vindicare
conatus est. Quamquam ipse confitetur, effatum Pauli, quod
07imes in Adamo peccavsruïit Mariae dvccpanTtjaiuv e.xclu-
dere, neque etiam Augustini, Ilicronymi, Ilcrnardi et Anselmi
auctoritatem huic sententiae favere, alias rationes esse autumat
quibus Mariae immunitatcm a peccato originali adscribi debcre
probetur. Christum enim perfectum redemptorem non fuisse
affirmat, nisi aliquem perfecte id est ab omni poena liberasset.
Quum vero maxima sit poena, minimo etiam temporis punctulo
Dci gratia destitutum esse, decuit ut Christus aliquem ita
liberaret, ut nunquam Dei gratia carerct. Perfectissinuim
ergo actum mediandi in Mariam effecit Christus. Quae hisce
verbis exprimit: «Si Christus est perfectissimus mediator, ha-
buit perfectissimum gradum mediandi possibilcm respectu ali-
cujus personae; atquc adeo respectu Mariae matris suae. Hoc
aulem non esset, nisi mcruisset, cam praeservari a peccato
originali ').quot; Sed perfectissimus adeo Christus omnium honii-

ftcccptatur. Et tune potentia ejus attribnta non se e.-ctendit ad aliquid
aliud, quam ad illud, quod ordinate fieret, si fieret.. .. ordinem ita
posset voluntas divina statuere, sicut aliter potest agere.''
Duns Scotus III. Sentent. dist. quaest. ',. etc.

num mediator haberi nequit, atque revera Mariam non h-
beravit, quoniam morbo liberare ahquem, quo minime laborat,
plane absurdum sonat. Quum hac de re postea plura dicturi
simus, sufficiat hic animadvertere, Christi redemptionem adeo
a Duns Scoto parvi duci. Quae vero cum toto Duns Scoti
systemate apte congruunt. Ex illius enim mente Christi sati-
factio per se non sufficiens, valuit quantum a Deo fuerit ac-
ceptatuni. Christi ergo mérita non tanti erant, ut homi-
nem possent servare. Sed Deus acceperat meritoriam Christi
mortem tamquam sufficientem ; atque igitur a Dei denuo pende-
bat voluntate, homines servare necnc, Mariam immunem ha-
bere a peccato necne. Talis fuit Duns Scoti sententia, quam
fere omnes e Franciscanis sectati sunt, quorum ipse adilictus
erat ordini i). Dominicani contra Thomam sequebantur. Quodsi
alicui mirum videatur, utriusque sectatores sententiam suam
tam acriter tuitos esse, responsum ei sufficiat, plurimum apud
omnes semper valnisse auctoritatem magistri 2). Restât tamen
quaestio unde causae sint repetendae, cur duumviri illi variam
amplexi sint sententiam. Temporis indolis rationem habeamus,
unde nobis patebit, si quid video, varium utriusque systema va-
ries redolere philosopbandi modos, llealismum et Nominalismum.

Quae jam in Graeca philosophia Hs orta erat de ideis, utrum
extra mentem nostram revera exsistant necnc, haec etiam de
quo agimus seculo, denuo agitabatur. Notum est Platonem

') »llic quum intra possibilitatis limites seso cohibuerit et ad com-
mune eorum, qui thesin, non aliunde quam per absolutam Dei poten-
tiam probare valent, asylum se reccperit, meminissc debuissct, qu.im
sit res periculi plena sine scriptura disputare: meminissc debuisset,
qnod Deus non omnia qu.io potest, ctiam efficere velit. To vello
igitur Dei vel probare vcl digito potius comprimere labellum,
quam litigoium fores temere pandere dcbnissct.quot; Calixtus B. M. V.
Immaculatae Concept. Historia pag. 91. scqq.

MÜNSING A. 1. 1. ill. p. 7.

priori, Aristotelem posteriori 1'avisse sententiae. Qui priori ad-
haerebat, statuit Dcum omnium quae adsunt non nisi unum
(tQyivvTcov fecisse, cui singulae respondere debeant res,
atque igitur cognitionem nostram peti debere ex hisce ccQyirtl'
Tioig, sive exemplis, sive ideis aeternis (notionibus universa-
libus). Aristoteles contra negans universalia ante res nec fidem
habens iis ideis, ex quibus secundum Platonom res procreatae
erant, nostram docuit proficisci cognitionem a contemplationc
partium rerumque quae exsistunt. Theologi medii aevii de eadem
quaestione vehementer disputarunt. Fuerunt nonnulli, qui Pla-
tonom seculi, revera objective exstare noliones statueront,
quibus illuminata nostra mens res ipsas cognitas habet. Illi
realistae dicebantur. Alii taraen docebant Deura nil fecisse nisi
res individuas, ac per experientiam tantum nos ad cognitionem
pervenire posse. Ih nomine utebantur Nominalistarum, Prio-
res notionem huraanitalis revera existentem habebant: quae
notio proprietatibus gaudcbat, quarum cognitio necessaria erat
ad rite percipiendam ideam humanitatis. Cuivis individuo pro-
priae esse debent liae proprietates; in eo enim humanitatis
notio patefit. Nulli igitur individuo adscribi possunt proprie-
tates, quae ipsi humanitatis notioni minime insunt. Quum ergo
non congruat cum idea humanitatis, quod plane sancta sit ac
sine peccato, cui omnes subjecti sunt homines, concepta, llea-
lista nunquam perfectam a peccato originah immunitatem Ma-
riae tanquam uni individuo, respondenti notioni humanitatis ad-
scribere potest. Contra vero Nominalista, qui a singularum
rerum contemplationc initium facit, omnesque res individuas
sine ncxu observât, nulla re impeditur, quominus proprietates
tribuat aliis, quibus careant alii, Ilic igitur sine ulla dif-
ficultate Mariae perfectam a peccato originali immunitatem ad-
scribere polest. Quae hic disputavimus eo valent, ut compro-
belur mea sententia, quod Thomae Aquinatis et Duns Scoti hac de
re sententiae referunt colorem, qua scriptae sunt, aetatis. Prio-

rem fuisse Rcalistaiii, posleriorem voro Nominalistam, facile
conslat 1). Si quis vero rcfulal, quod cliam Thomas non-
nullis ornai Mariam proprielalibus, quibus ahi non gaudenl,
videat quomodo singulari Jesu Christi operationi id tribuat,
omniaque redundare fccit cx vi rcdemplionis el graliac Christi,
quibus Mariae sine peccato conceptae non opus fucral. Videat
etiam, quam caute suam enuntiet sententiam. Ecclesiae ductus
auctorilale cui resistere noluit. Animadvertat contra quomodo
Duns Scotus immaculatam conccplionem revera ad Dei volun-
tatem referat, ita uf ab Eo tantummodo hanc illamve ei tribuere
proprietatem pendeat. Kealismnm ergo ac Nominalismum et in
viam, quam ingressi sunt, el iu conclusionem, ad quam pcr-
venere, magnam excrcuisse vim satis patet. Quae observatie
eliam clavis esse polest ad quaestionem quae mox orietur, un-
denam factum sit, quod magis magiscjue hoc dogma invalucrit
in Ecclesia Homana, nostrisque Inmporibus sit anmmlialum.
Nunc vero ad hisloriam redeamus, ul nobis paleat quomodo
Doctorum partes exceperiiit Universitates el Concilia, atque
eorum opera novum dogma majorem gradatim auctoritatem nac-
tum sit.

UNIVEnSlTATUM ET CONCILIOnUM AUCTOftlTAS.

A SEC. XIV. AD SEC. XVI.

Quae' magna animorum contcnlionc inter doctores agitata
fuil controvcrsia, mox in scolas prodiit. Praevaluit in dies
magis sententia, virginem sine peccato originali conceplam esse
cxhihens, nec tamen aberant, qui maximo studio contrariae
adhaeserunl opinioni. Qui ordini Dominicanorum addicli crant,
Thomam Aquinalcm sequentcs, accrrimam cum fratribus mino-

Vid A. i'iEi'.soN dc Noniinnlisnio ct licalismo disquisitio.

ribiis agebanl pugnam ad quam, magna pro parte ex aemula-
tione ortam, diversae hac in re opiniones ansam praebuerunt.
Omnis generis argumentis nova res defendebatur,a Franciscanis,
rejiciebatur a Dominicanis '). Eodem seculo XIV sancta Bregitta
revelatione divina certior facta crat de inmiaculata- conceptione
virginis Mariae ; et sancta Catharina patefactione gaudebat, plane
contrariam docente sententiam. Maximae populi parti novum pror-
sus placuit dogma, quamquam Dominicani, vi et auctoritate, quas
excrcere poterant, firmum semper manserunt propugnaculum con-
tra conciliorum vcl l'apae potestatcm. Invitae huic caussae se
immiscuerunt scholae theologicae, quae inquirercnt, quid hac de
re esset statuendum. Universitas Parisiensis, cui praeerat Petrus
de Alliaco, maxime odio habens Dominicanes cathedras ambientes,
a°. 1387 pugnam iniit cum Montesono, qui publice immacu-
lalam conceplionem Mariae denegaverat, dicens tantum con-
tra scripturam sacram esse unum hominem eximi a peccato
originali praeter Christum, sicut si dccem homines ponerenlur
exempli 2). Clemens Vll Avcnione sodens, ad quam profugit
Montesonus nihil certi hac de re statuere voluil; et Universitas
Parisiensis, quamquam ipsi rei addicla, propter magnam op-
posilionem, sententiam suam palam profitcri nondum ausa est.
Verumlamen ne sancti Thomae doctrinae adversari ccnserenlur,
iisdem ac Thomas licet usus esset argumentis Montesonus, pu-
blice edidit: Nos millesies diximus, et ut videmus non suffi-
cil, qualiter s. Thomae doctrinam in dicta nostra condemna-
lione nequaquam reprobamus: sed hunc ejusque fautores, doc-

') Utriusque ordinis nonnulli fuerunt, qui haud jurarunt in verba
magistri. Quorum magnum numerum citât heinkicii demzinuer: die
lehre von der unbefleckten Empfängnisz der seligsten Jungfrau Maria,
pag. 13 seqq.

2) Vid. j. PEKnoNE de immaculato B. V. Mariae Conceptu, pag.
12 seqq.

trinam ejus ad distorluni fideique absonum sensum adaptantes,
aut ultra quam fieri debet contra ejusdem doctoris documen-
tum dilatantes, condemnandos audacter asserimus i). Minus
prudenter hac in re egit concihum Basileense aquot;. 1431—1443
habitum, quod tamen excommunicabatur propter magnas quas
instituere voluit reforinaliones a Papa Eugenio IV, qui Cardi-
nalem Turrecrematam misit Dominicanum, ut spinosae illi quaes-
tioni lucis aliquid afferret. Priusquam vero hic sententiam suam
profiteretur, nihil ab Ecclesia quod ad fidem atlinet defmiri posse,
nisi quod aperte atque expresse in sacris litteris, aut traditione
contineatur, aut saltem intimo connectatur nexu cum eo, quod
expresse revelatum est, abiit, sequentique anno decrevit Syno-
dus immaculatem beatae virginis conceptionem ab omnibus Ca-
tholicis amplectendam esse (1439) -). Magnam stabilita hoc
decreto immaculata conceptio in scholis theologicis nacta est
victoriam, praesertim quoniam praestanlissinii viri Gerson, de
Alliaco, Nicolaus de Clemangis aliique novum dogma acceperant,
ut Dominicanorum infringerent auclorilatem. Alque hoc, quod
maximi nominis viri huic rei calculum adjecerant, incrcdibilc
dictu est, quantum postea allulerit, ul dogma ubique fere in-
valeret et Maria in dies magis extolleretur.

') nouLAY, Hist. Univcrss. Paris. T. IV. p. 622.

MASSi, Coll. Conc. T. 29. p. 183, «Diligenter inspectis aucto-
ritatibus ct rationibus, quae jam a pluribus annis in publicis relatio-
nibus ex parte utriusque doctrinae coram Synodo allcgatac sunt,
aliisque etiam plurimis super bac re visis, et niatura consideratione
pensatis, doctrinam illam disserentcm gloriosam virginem Dci genitri-
cem Mariam, praevcniente et opérante divini Numinis gratia singulari,
uunquam actualiter subjacuisse origin.ili peccato, scd immuncm semper
fuisse ab omni originali ct actuali culpa, saiictamque et immaculatam,
tamquam pinm et consonam cultui ecclesiastico, fîdci Catholicae, rectac
rationi ct Sacrae Scripturae, ab omnibus Cutliolicis approbandam fore,
tenendam et amplectendam définit ct declarat Synodus, nulliquc do
cetero licitum esse in contrarium pracdicare seu docere.quot;

Nec minus sensui cuidam mystico indulgebant homines, omncs
in Mariam accuumlantes honores. Inter eos inprimis fuit I{pr-
nardinus de Bustis i), qui librum scripsit Mariale dictum, in
quo nonnulli inveniuntur sermoncs de conceptione Mariae alque
etiam officium iinmaculatae conceptionis gloriosae virginis
Mariae. Alii vero I hornac doctrinam contra objeclioncs tuiti sunt
inter quos Vincentius Blandelliis, libro edito de veritate con-
ceplionis gloriosae virginis Mariae, cujus argumenta eodem
fere rodeunt, ac ratiocinalio Thoniac Aquinatis Interea
major ab omni parte fuit oppositie, quam quod absoluta deci-
sione huic rci finis imponi posset. Ipse quidem papa Sixtus IV
novae favit sententiae, uti apparet e constitutione aquot;. I.i77
édita 2). Verumtamen, quamquam Franciscanorum ordini addic-
lus, nihil contra Dominicanorum aucloritalem hac in re potuit
efficere, ncque etiam nomine uli ausus est conccptionis imma-
culatae virginis, sed quidem conccptionis virginis immaculatae.
Ad compescendos tumultus aquot;. 14S3 denuo edidit constitutio-
nem, in qua anathema slalim indixit cuicunque praesumcnli
aflirmare, cos qui crcdcront aut tcnerent Dei gcnitricem ab
originalis peccati macula sua conceptione praeservatam fuisse,
propterea alicujus haereseos labe pollutos fore vcl mortaliter pec-
care. Deinde idem ille Pontifex simili poenae ac ccnsurae subjicit
cos, «qui ausi fuerint asserorc, contrariam opinionem tcnentos.

videlicet gloriosam virgiiietn Mariam cum originali peccato fuisse
conceptam, haereseos crimen vel peccatum incurrere mortale,
quia nondum sit a Romana Ecclesia et apostolica sede dcci-
sum.quot; Eandem vel similem viam ingressi sunt omnes, qui eum
secuti sunt I^ntifices Romani, quippe qui temporis opportuni-
tatem exspectaverint. Plures adhuc erant, quibus immaculata
conceptio haud placebat ; et nisi iis eliam grata esset, fieri
potuisset ut Papae auctoritati debitus non tribueretur bonos.
Omnium sequi voluit Pontifex consensum , et nonnullis adver-
sari, sapientis non esse existimavit. Universilates contra, prae-
sertim Parisiensis, omni qua poterant vi Mariae conceptionem
immaculatem defendebant ac strenue vindicabant, atque ad com-
mendandam suam sententiam talibus usae sunt argumentis:
Ecclesia statuit feslum conceptionis generaliter cehibrandum ;
ergo conceptio ejus fuit sancta, et per consequens immaculata,
ergo sine peccato originali. Nec propter hoc culpandus est
divus Rernardus, nec s. Thomas, s. Bonaventura caeteriqiie doc-
tores cum magno moderamine oppositum opinantes, quoniam
eorum tempore hoc licuit, quoniam nulla deterniinatio vel con-
cilii vcl apostolicae sedis facta fuit i). Minime vero salis esse
duxerunt Universilates, ut maximo ardore pro sententia sua
certarent; sed eo processerunt, ut cxemplum secutae univer-
sitalis Parisiensis, aquot;. 1407 niultae ab omnibus sociis jusju-
randum postulaverint, quo pollicerentur, immaculatam semper
se defensuros esse conceptionem; neminem porro sacro suo
collegio adscribi passae sunt, nisi se hujus religiosae doctrinae
assertorem slrenuum(|ue propugnalorem semper pro viribus fu-
turum simili juramento profiteretur 2). Fuerunt enim, ut diee-
bant, multi, qui eo tempore ejusmodi piam et religiosam doc-

Irinarn, universalis Synodi et Ecclesiae, quae juxta Christi pro-
missionern errare non potuit, judicio auctoritateque probatam,
aut impugnare aut in dubium vocare non vercrentur; impla-
cabile impiissimumque bellum adversus piissimae Dei genitricis
eximiam dignitatem gcrentes. Contra quos, quae se opposue-
runt, Universitatcs

numero erant centuni ct quadraginta quatuor,
quae pedetentim Duns Scoti sententiae calculum adjicicbant,
quarumque quadraginta noveni pro tuenda immaculata virginis
conceptione dira quaevis sanguinis etiam effusionem pati veile pol-
licitae sunt. Ad hoc jusjurandum promulgandum, ansam praebuit
Joannes Veri, Frater Ordinis Doininici, theologus Parisiensis. Qui
quum aquot;. 1497 in festo conceptionis professus esset, eandem
castissimam Dei genitricem non fuisse praeservatam ab originali
peccato, sed post conceptum mox purgatam et mundatam a Deo,
sententiam oppugnavit Ilomanae Ecclesiae, onmiumque fere Pa-
risicnsium Doctorum, qui docebant praeservatam illam esse sem-
pcrque immunem ab omni macula delicti tam originalis quam ac-
tualis in aeternum. Quam ob rem Joannes Veri coram judicio
arcessitus suam revocare sententiam coactus est; deinde liber
missus. Ab hoc inde tempore Universitas Parisiensis juramen-
tum postulavit ab omnibus suis Doctoribus. Quae omnia, uti
inservierunt ad populi oculos in Mariam convertendos, ita aue-
tores etiam excitarunt, qui omni dubitatione ccrtiorem reddere
studebant eximiam illam Virginis virtutem.

Immaculata conceptio a Franciscanis aliisque totius cultus Ma-
riae cardo et veluti centrum habebatur, ad quod cuncta essent
referenda i). Permulti novas excogitarunt relationes in Sanctae
Mariae honorem, ct praesertim monachi, intimo erga eam fla-

grailles amore, omnis generis miracula ei adscribebnnl, i|uibiis
crcdulae pleliis fidem confirmarent.. Neque ab lioc opere se
abslinuerunl, qui ab altera parte slabanl Dominicani, ut suam
slabilirenl sentenliam celerorumque de industria refularenl. Inter
eos maxime boc tempore memorabilis fuit Wigand Wirlhius,
accrrimus S. Thomae doctrinae propugnator, cuius caussa
Dominicani miracula inslituerunt Joanni Jetsero, quae tamen
detecta ansam praebuerunl ad comburendos quatuor Doml-
nicanos in civitate Bernensi aquot;. 1509 i). Quo facto Domini-
canorum res multum cepit detrimenli; numerusque eorum, qui
immaculatam conceptionem tuebantur, in dies crevit.

Ad summum culmen quum evectus esset cultus Mariae —
ecc(|^ initium cepit sacrorum inslauratio. Cultus Mariae in Hel-
vetia inter caussas fuit, cur novum paraverit Zwinglius rerum
ordinem. Magna bic beatam viiiginem allecit clade. Quum sum-
mum ex illa reformatione Pontificii meluerent damnum, id ege-
runt ut sentenliam suam stabilirent contra novas, quae exortae
erant, opiniones. Sic exstitit concilium Tridentinnm 2). Kxspec-
tandum sane fuisset, quod haec Synodus firmain de tanli re
momenti edidisset opinionem, exemplum secula Universilalum ;
verum hoc non curavit, leviter tantum, quae ad Mariae cultum
pertinent tangens. IMuribus quidem de nostro egit dogmate,
undo tamen satis luculenter apparel Concilium hac de re nihil pro
certo affirmare el defmire voluisse. Declaravil enim, praeeunlibus
potissimum Pio V el Cardinali Pallavicino, non esse suae inlenlio-
nis, compreliendere in hoc decrelo, ubi de peccato originali agi-
tur, beatam el immaculatam Dei genilricem virginem Mariam 3),

') Vid. giessler, II. Abtli. 4. p. 342.

2) Vid. j. risrrone, de imm. Ü. V. M. Conccptu, p. Ifi scq.
A nonnullis haec verba sessionis quintae spuria habentur. Vid.
quae hac dc ro inveniuntur in: IJcmcrkingen vaneen godgeleerde over
de bul van Tins IX. p. 41. seq.

sed observandas esse constitutiones felicis recordationis Sixti IV,
sub poenis in iis conslitutionibus contentis, quas innovât. Fortasse
timebant Ponlifices, ne plures ab iis desciscerent, si haue rem
a mullis Homanae Ecclesiae celerum addictis oppugnatam, de-
creto suo stabilire vellent. Ferlasse eliam major 1'atrum Con-
cilii Tridenlini pars Franciscanorum opinioni ex animo haud
favebant, sicut Melchior Ganus, qui immaculatae conceptionis dogma
neque ex Sacra Scriptura neque ex traditione erui posse affir-
mavit, et acriter inveclus est in Concilium Basileense, quod doc-
trinam illam tanquam piam et consonam cultui ecclesiaslico,
fideique Calholicae declaraverat. Nec tamen omisit Concilium
omnes admonere fideles, ut auxilium peterent a Sancta Dei
Matre, ut nobis sua intercessione conciliel Deum, bonaque tum
ad hanc tum ad aeternam vitam necessaria impelret i). Verum-
tamen, quoniam Synodus rem non definierat nemo a disputando
se abstinere voluit, ita ut magnus exinde in Ecclesià exoriretur
lumullus, quod faclum non esset, si aucloritale sua privile-
gium, quod dicunl, beatae virgini tribuere ansa fuisset. Neque
turbae nec scandala finem habuerunt. Pius V Pontifex maxi-
mus aquot;. 1570 consliUilionem edidit, ut cohiberel contentiones
in populo, quae hujus quaestionis occasione quotidie oriebantur.
Veluil ne cujuscunque ordinis, gradus, condilionis vel digni-
tatis exsisteret quisquam, in popularibus concionibus vel ubi
promiscue virorum et mulierum mulliludo convenire solel, de
hujus controversiae allerutra parte disputare, rationibus vel Doc-
torum aucloritate, asserendo propriam sententiam 2); cl con-

1)nbsp;Sess XXV.

2)nbsp;Lambruschini verctur nc quis cx hisco verbis efiiciat, Piuin V
haud favisso immaculatao conceptioni. Quam ob rem dicit (I. ). p. 30):
iiUnd nun musz Iiicr wohl bemerkt werden, dasz es grade der Pabst
Pius V war, welcher im Römischen Brevier und im Kirchcnkalendcr
das Fest der Empfiingnisz Maria als ein gebotenes von der ganzen
Kirche zu feierndes Fest eiiigcsctst hat. Durch diese Thatsaciie scheint

n

trariarn refellendo aut irapugnando, vel de hac ipsa quaestione
cujusvis pietatis aut necessitatis praetextu, vulgari scrnione scri-
bere vel dictare praesumeret. Qui contra fecisset, susponsionis
poenam a divinis absque nova declaratione ipso facto incurrcret.
Optimum sane documentum, quantum ad vitam popuh moralem
rite instituendam dogma hocce valere posset! Quidquid est,
et Universitatcs et Concilia fautorum opinionis affirmantis nume-
rum quam maxime auxisse, omnibus patet. Multum vero ab-
fuit, ut omnes hanc sententiam aniplecterentur; Dominicanorum
infringeretur auctoritas necesse erat; et ad hanc rem promoven-
dam opem suam tulerunt Jesuitae, de quibus nunc monendum
est, quorumque maxime opcrä humana cogitandi libertas exter-
nae cessit auctoritatis vinculo.

jksuitaru.m ad iioc nogma com.menoanoum at^uk
inculcannum conatus.

a stc. xvi. ad sec. xvii.

Pii V constitutione édita, scandala nihilominus et lites in dies
graviora fervebant. Cujus rei causa inveniri certe potest in vi
el erficacilate quam exercebant Jesuitae, qui societate, quam
condlderanl, anle omnia id agebant, ut cuncla alerent ac
foverent, quae Reformationi maxime erant opposita. Propterea
omni, quo potcrant amore, amplexi sunt cullum Mariae, quo-
niam in CO indolem Calhohcismi observabant, omnesque vaiios
reddere studebant Reformalorum conatus, quibus reginam coe-
lorum imperio pellcre volebant. Ipse ordinis conditor Ignatius
Loyola arma sua Mariae consecraverat, atquc apparationibus

mir dieser Pal st hinlänglich an den Tag gelegt zu haben, dasz er dio
Verehrung der unbcflecten Empfängnisz Jlaricns zu begünstigen bc-
alisiclitigc.

bene multis Beatae virginis, quae ipsi contigissent, gloriaba-
tur. Amicus Loyolae, Franciscus Xaverius, majore eliam
erga Mariam ductus amore, volum fecit beatae virgin!, ut con-
ceplionem ejus immaculatam contra omnes defenderet, qui hanc
opinionem oppugnarc auderent. In co enim Franciscanis assentie-
bantur Jesuitae, quod hi etiam fere oranes statuebant Mariam
sine ulla labe peccati conceptara fuisse. Quibus vero argumentis
hi ducerenlur ad suam comprobandam opinionem, operae pre-
tium est ut indagemus. Principera ergo hujus ordinis dograa-
ticorum, magnique ingenii virum disputantem audiamus Cardina-
lem Bellarminum i). Ne temerarius vidcar assercndo talis eliam
viri argumenla haud magni ponderis esse; lubenter fateor hujus
rei culpam minime in Bellarmini ingenii tenuitatc quaercndam
esse, sed in caussa desperata, in qua defendenda versatus est.
Ipse etiam modeste confitetur, quamquam rei plane addictus,
piam admodum esse ac probabilera sententiam immaculatae
conccptionis, atque adeo contraria sententia longe probabilio-
rera. Celerura breviter demonsirat, non haberi apud Catholicos
pro re cerla et cxplorala, ac fide Catholica Icnenda, beatam
virginem sine peccato fuisse conceplam, nec minus, hanc ipsam
opinionem ullo modo esse haercticam, vel erroncam judican-
dam. Lubenter auctoritate sua hanc sententiam stabiliisset, si
praesidii aliquid invenisset in Sacra Scriplura vel in Ecclesiae
decreto. Ex ejus ratiocinalione satis patet, dccuisse Dei ma-
trem ab omni actuall immunem esse peccato, ila si fieri potuit,
ab originali. Et fuit haccce ratio, quae ad candem fere eum
duxit argumenlationem, qua prius usus fuerat Duns Scotus.
Omnia refert ad absolutam Dei voluntatem; nam quura Deus
statuent, sanctissimam hanc virginem evehi ad summam digni-
tatem, ut omnibus puris creaturis etiam nngelicis praestel, de

') In opere: de Controversiis ChristhiUiie fldoi adversus liujus tein-
jioris iiaeretieos.

qua re secundum ejus sentenliam nulla esse potest controver-
sia, eerie Deo dignum erat sustincre ul nullum sil Privilegium
alicui purae crcaturae collalum, quod non etiam huic virgini confer-
relur, nisi forle condilioni, slalui, nalurae aul sexui repugnaret.
Al sanclificari in ipsa creatione dalum est primis parenlibus, sanc-
tificari autem in ipsa creatione el nunquam ullo pollui peccato,
datum est angelis sanclis, et Privilegium hoc condilioni, slalui,
nalurae, sexui beatae virginis non répugnai: igilur pium est cre-
dere, ejusmodi privilégie Dei matrem minime caruisse. Acce-
dit eliam, quod maler Christi singularem affmilalem et con-
junctionem cum ipso habuerat; el quum tam honor quam igno-
minia malris redundet in prolem, non potuit non Maria sine
ulla peccati labe esse concepta. Deus igitur potuil beatam
virginem a peccati originalis conlagione praeservare ; probabile
autem est Eum eliam hoc voluissc : probabile igilur est, eam ab
ejusmodi conlagione fuisse praeservatam. Poluisse enim Deum
hoc facere, negari nequit. Nam neque ex parte Dei, neque
ex parte crealurae ulla repugnantia cernitur. Non quidem ex
parte Dei, quia est omnipotens, et non est impossibile apud
Deum omne verbum. Non item ex parle crealurae, nam nihil
obstat, quominus eodem temporis puncto, anima rationalis cree-
tur a Deo el gratia replealur. Sic columnae, quibus dogmalis
aedificium superslruit, eaedem sunt ac Duns Scoli, polenlia et
voluntas Dei. Et qui eum refutare audet, silentium ei impo-
nilur response: Deus omnia polest. Quis vero dubilat possc
Deum efficere, ut aliquis reipsa non nioriatur. quamquam ex
Adamo non solum peccatum sed cliam nierlem in totum genus
humanum redundasse ob Dci decretum credimus? Quae igilur
monui de Duns Scoli systemate, prorsus eliam valet de sententia
Rellarmini, quam cum illo salis convenire videbimus vel demon-
slrabimus, poslquam cetera allulerimus nellarmini argumenta.
Quae peliit ex Scriptura, ex Palribus et ex Ecclesiae consensu,
multo leviora sunt, quam quae cx ralione sunt hausta. Nam in

anleccssum ipse confitetur exspectandum non esse, «t disertum
Dei verbum afferat, aut certam aliquam Ecclesiae ',dcfinitionem
pracbeat. Id enim si facere posset, non solum pie ac recte exis-
timari hoc diceret, sed pro haereticis haberet, qui dissentirent.
Attamen duas, quas vocat insignes in Litteris Sacris figuras comme-
morandas censet. Altera, de qua jam egimus, docet Evam Mariae
typum fuisse et figuram, atque igitur matrem omnium viventium
sine peccato concipi debere, sicut Eva sine peccato fuerat. Al-
tera ex epistola ad Romanos G. V et priore ad Gorinthios G. XV
petita, ostendit primura hominem Ghristi figuram gessise, vel for-
mam fuisse futuri, id est Cristi. Constat autem primum homi-
nem non ex concuhitu maris et foeminae generatum, sed ex
terra, eaque nondum maledicta, ab ipso Deo conditum fuisse.
Oportuit igitur ul secundus homo , qui similiter non ex concuhitu
maris et foeminae, sed opera Spiritus sancti formandus erat,
e terra non maledicta id est ex maire virgine, quae omnis
maledictionis, ac per hoc omnis pcccati expers esset, forma-
retur. Qui deinde afferuntur loci ex Palribus nullius fere sunt
pretii, quum pleriquc immaculalam conceplionem non spectent,
alii auctorum obscuriorum sunt dicta. Et quae probare vult ex
consensu Ecclesiae facilc refutantur iis, quae Historia ipsa in
hoc conspectu nos docuit.

Trcs Bellarmius commémorât rationes, quibus possit pro-
bari vel saltem probabile reddi bealam virginem originali peccato
semper caruisse. Ex his sententiam suam cligens, hanc sic
describit: Fuit quidem in lumbis Adami, ct ceterorum paren-
tum suorum peccato obnoxia, deinde rursus, quando con-
cepta est in utero matris anle animalioncm, tempore illo,
quod inter primam conceplionem et infusioncm animae ratio-
nalis intercessit; verum peccato, quod sana mente, talc dici
potest, nunquam obnoxia fuit. E.\islimat enim sine peccati ori-
ginalis macula fuisse animum beatae virginis, in ipso cliam
primo instanti suae crcationis ct infusionis in corpus, ita ut

nunquam persona illa aclu exsistens peccalum habuerit. Atque
hoc solum est, in quo beata virgo dilTert a caeteris, qui per
gratiam Dei, Christique passionis meritum a peccato originali
liberati fuerunt, quod alii communiter liberati sunt post nativi-
tatem ; aliqui pauci ante nativitatem, sed post animationcm,
ipsa sola in ipso instanti animationis. Exinde nobis eliam luce
clarius patet discrimen ejus doctrinam inter et Thomae, qui,
sicuti vidimus, Mariam liberatam fuisse a peccato ante nativita-
tem sed post animationcm statuit.

Descripta sic sua sententia, ad argumenta procedit solvenda, quae
adversus immaculatam beatae virginis conceptionem afferri soient,
hiprimis acriter invehitur in Chemnitium '), proferentem S. S.
locos, qui solum Christum excipiunt a peccato, patrumque
testimonia, quae Mariam a peccato originali haud excludunt.
Quos vero locos omnes réfutât, sensu verborum pervertendo,
vel adhibendis argumentis, quae praejudicatam ejus opinio-
nem clare ostendunt. Audiamus, ut e multis hoc unum eli-
gam, quomodo dubium solvere conetur, et quo saepe usi sunt
hujus dogmatis adversarii. Augustinus dicit 2): ..quisquis esse
vel fuisse in hac vila aliquem hominem vel aliquos homines
putat, excepto uno Mediatore Dei et hominum, quibus neces-
saria non fuerit remissio peccalorum, contrarius est divinae
scripturae, ubi Apostolus ail: per unum hominem peccatum in
mundum intravit, et per peccatum mors, et ila in omnes ho-
mines mors pervasit, quoniam omnes peccaverunt.quot; Illud Au-
gustini effatum commemorans, minime negat beatae virgini
nccessariam fuisse remissionem peccalorum et Christum ejus
fuisse ut ceterorum omnium, redemplorem; sed remissa ei fuisse
peccata contendit, non in quae inciderat, sed in quae incidisset,
nisi gratia Dei per Christi mérita praevenisset. Supervacanea

1)nbsp;Examen Cont-ilii Tiiid. Sess .quot;gt;. p. 318.

2)nbsp;In libro dc perfect, justitiae.

sane omnis redemptio sic redditur, quae revera talis dici nequit.
Hoc vero quo melius ab omnibus intelligeretur, illustratur exemplo,
ex ipsius Augustini scriptis petite. »Quemadmodum si medicus
videat tibi imminentem aegritudinem forte ex aliquo labore et
dicat, parce tibi, sic te tracta, requiesce, his cibis utere, nam
si non fcceris, acgrotabis: tu autem si feccris, et salvus eris^
recte dicis medico, liberasti mc ab aegritudine, non in qua jam
eras, sed in qua futurus eras.quot; Verumtamen hoc exemplum ad
ejus sententiam probandam nullius esse pretii, quis est, qui
non videt? Primum enim hoc exemplo non agitur de iis,
quae crcantur, sed de iis quae jam exstant, quod bene tenen-
dum est. Deinde, si medicus videt imminentem aegritudinem,
hujusce argritudinis semina vel jam adsint vel non adsint ne-
cesse est. Si non adsint, remedio carere potest, qui aeger
a medico dicitur. Si contrarium obtinet, hisce remediis qui-
dem opus est; sed tum cadit perfecta ininmnitas ab aegritu-
dine, sicuti eliam a peccato originali. Praeterca Christus venit
ad servandos qui acgrotant : vocavit pcccatores, minime vero
juslos; qui iu Adamo non morluus est, in Christo non vivifi-
cabitur '). Sed nejuslo diutius nos dctincamus in refutanda
Bellarmini opinione; eandem vidimus hunc amplexum esse sen-
tentiam quam Duns Scotus propugnaverat, eodemque fere modo
probasse, vel, ut potius dicam, iisdem supcrstruxisse funda-

1) 0. I'OINSOT (réfutation da dogme de l'iramaculée conception, p. S.quot;)),
hunc in usum adhibet versum 5. cap. III. Joh. cxplicans : L'Ecri-
ture dit que: »qui n'est né derechef, nisi qui renatus fuerit denuo,
ne peut voir le royaume dc Dieu; et qui ne renaît de l'eau ct de
l'Esprit nc peut entrer dans le royaume de Dieu. Ou la Sainte Vierge
est née de nouveau, ou non. Si elle est née dc nouveau, elle était
donc née d'abord quand elle était née dc nouveau: on ne peut point
renaître b. moins d'être d'abord né. Si elle n'est point née de nouveau
dans le Saint Esprit, si elle n'a pas été régénérée, elle n'appartient pas
îv la grâce evangelique, qui est une grâce de régénération, et Jésus-
Christ n'est pas son Sauveur.

mentis, Dei voiuntute et potentia. Hinc mira inter liosce viros
convenientia, quoniam eodem in philosophia nitebantur principio.
Quod etiam omnibus fere commune est Jesuitis. Quum ratio
humana de veritate judicare nequeat, nisi quatenus sensibus
cognoscatur, aliud quid esse debet, cujus auctoritate nixi, ad
fidem homines ducuntur. liaec auctoritas est Ecclesia, vel
voluntas Dei ab Ecclesia patefacta. Nihil obstat, quominus
Nominalista hanc illamve rem tamquam veritatem accipiat,
dummodo persuasum sibi sit de voluntate et potentia Dei. No-
tiones enim aeternas, quae dicuntur, non habet; omnem suam
cognitionem ex experientia haurire debet, et quae ex illa
quaerere non potest. Ecclesia sua intercessione supplet, atque
igilur facile fide amplectitur, quod Dei voluntati consentaneum
cum hominibus illa comnmnicavit. Sic externa duci auctoritate
debet Nominalista, ubi ratio ejus virtu» est passiva, quae non
operatur, nisi movetur ah ohjceto. In eo indolem cernimus
Jesuitismi, qui rationis jus non agnoscit, omnesque externae
aucloritati subjicere vult; atque ergo mirum nobis esse nequit,
quod iisdem ac Duns Scotus nitentes principiis, eandem bac
in re amplexi sunt Jesuitae sententiam. Egregie horum con-
silio favit atque inserviit immaculata baetae virginis conceptio.
Minuebatiir enim pretium Sacrao Scripturae, quae hominum
animos liberos reddit; promovebatur auctoritas Ecclesiae sive
Papae, qui homines certiores facit de rebus, quae Sacris litteris
non continentur. Praeterea cultus Mariae, eo culminis evectus,
aeternam efficere debebat separationem Catholicisnium inter et
Protestantismum. Ambae, in quas divisa erat Ecclesia partes
tempore reformationis, eorum opera quam maxime latissimeque
scissae remanserunt. Ubi in altera parte vcritas divina a Christo
patefacta cum hominibus communicabatur, et ab iis sana ratione
accipiebatur, in altera eheu! parte hominum oculi ab hacce
veritate avertebantur, ne nimis iis alTeretur lucis. Et studium
rerum sensibilium, quod maxime apud homines valet, eo illos

perduxit, ut revera Christum negligerent, ejusque in loco Mariara
ponerent, cui omnem suam transferrent amorem. Quo majori
ergo Mariam Jesuitae afficere poterant lionore, eo magis post-
ponebantur ipse Christus et sana Evangelii doctrina; et hoc
sibi volebant, ut sua morum doctrina primas ageret partes.
Optime enim intelligebant, tenebras pati non posse lucem. Sic
ope Jesuitarum subsequentibus temporibus immaculatam concep-
tionem in dies plures invenit cultores ; quorum magna pars haud
sine ira dogma propagavit, maximoque odio contra eos duceban-
tur, qui fidem huic sententiae denegabant. Ilinc factum, ut multae
exstilerint lites, quibus quum Paulus V, anno 101G finem inpo-
nere vellet, Constitutionen! edidit, in qua poenis jam propositis
addidit contra inobedientes privationem facultatis concionandi, pu-
blice legendi, seu docendi et interpretandi, et vocis activae et
passivae in quibuscunque electionibus. Sed ne tunc quidem om-
nium tumultuum finem videns Gregorius XV, qui Ignatium Loyolam
in numerum sanctorum recepit, anno 1G22 decretum edidit, in
quo, perspectis scandalis, jurgiis et dissenUonibus quae manabant
ex unicuique relicta libera facultate tenendi, atque etiam asserendi
utramque partem, injunxit omnibus « ut in posterum, donec arti-
culus hujusmodi a sancta sede apostolica fuerit decisus, non au-
deant in publicis concionibus asserere, quod eadem beatissima virgo
fuerit concepta cum peccato originali, nec de hac opinione affir-
mative aliquo modo agere seu tractare i}.quot; Sed ne haec qui-
dem sufficiebant ad animos componendos: Jesuitis enim, qui
omnem suam vim et efficacitatem exercebant, sc opposuerunt
multi, qui in verba Thomae magistri jurare haud desierant. Tem-
pus nondum aderat, quo omnium hominum animi satis praeparati
erant ad Papae audiendum decretum, et sancta mater Ecclesiae
nihil voluit statuere, nisi quod communi consensu acciperent om-
nes. Ilinc factum ut animo suo rei adhaerentes, immaculatam

') Conslit: Exiinii atque singularis fructus. 28 J. 1C22.

conceplionem hoc lemporc Papae ampleclcndam non dccreverint.
Sapientis enim est, opportunilates temporaque mantre. Prin-
cipium reaHsmi, quod tempore reformationis pedetentim reliquit
Homana Ecclesia, magis magisque evanescere dchuil. Et turn
demum Jesuitae compotes fiercnt voti, quod omnes Papae aucto-
ritati subjicerentur fideles, quando cITato hominis postponeretur
aeternum verbum Dci.

CONCESSIO PAPAIIUM ET DOGMATIS TIIIUMPHUS.

A SEC. XVII AO SEC, XIX.

Quo magis in dies crevit Jesuitarum auctoritas, co magis
coacti sunt Papae, ex ipsorum opinione suam mutare senten-
tiam. Nec minus ipsa quaestio acrius exagitari coepit, mul-
tosquc hominum animos vehementer vexavit, ita ut nccessitas
urgcre ac postulare videretur, ut Pontifex Romanus sua intcr-
cederet auctoritate i). Utrumque Jesuitarum auctoritas ac litium
acerbitas effecit, ut Papae in constitutionibus, quas ediderunt, apcr-
tius faverint sententiae asserenti, animam beatae Mariae virginis
in sua creatione, et cum corpore conjunctione, Spiritus
Sancti gratia donatam et a pcccato originali praeservatam fuisse.
Attamen publice eam proferre nondum ausi sunt, et prudenter
contrariam depressit Alexander VII sententiam, omnes accurate
enumcrans vias, quae ad cam refellcndam aut oppugnandain
incundae crant. Poenas enim infligit iis, qui constitutiones
seu décréta ita pergcnt interpretari, ut favorcm per illas dictac

•) PETAVIDS, See. XVII (licit in tlicol. dogm. T. VI. Libr. XIV.
Cap. II. 1. Quae quidem quaestio postrcmis his temporibus acrius ex-
agitari coepit et majores in quibusdam impetus cxcitavit auimorum ,
quam bene consulta ct provisa ratio patcrctur, adeo ut in partes ct
factiones atque identidem in simultatcs et propeinodum internceina
odia vis contentionis et ardor eruperit.

seiitenliao, et feste seu cultui secundum illam exhibilo, frustren
tur, vel (jui hanc candem sententiam, festum scu cultum in dis-
pulationem revocare, aut contra ea quoquo modo directe vel
indirecte aut quovis praetextu, etiam definibililatis ejus exami-
nandae, sive Sacram Scripturam, aut Sanctos I'atres, sive
Doctores glossandi vcl interpretandi, denique alio quovis praetextu
seu occasione, scripto seu voce loqui, concionari, tractare,
disputare, contra ea quidquam detcrminando, aut asserendo,
vel argumenta contra ca afferendo, et insoluta rclinqucndo, aut
alio quovis inexcogi'abdi modo disscrendo ausi fuerint i). Nec
tamen satis erat, ut cogitandi libertatem hominibus adeo adi-
mnret, vetuit etiam libros legi, inquibus dicta sententia, fes-
tum, seu cultus in dubium vocaretur, aut contra ea quomodo-
cunque, ut supra, scriptum esset aliquid, seu locutiones, con-
dones, tractatus, et disputationes contra eadem contincrenlur.

Interea. magnus dogmatis hujus propugnator hocce tempore
in Gallia multos fide confirmavit animos, Jacobus Benignus
liossuetus, qui cloquentia sua alios eliam excitavit oraleres, ul
vires impenderenl ad defeudendam, oniui(iue dubitatione majo-
rem reddendam immaculatam beatae virginis conccplionem. Ipse
iisdem fere utitur argumentis, quiLus antea ndlarminus, neque
ea igilur repetamus necesse est. Peculiarcm tamen viam iniisse
videtur iu explicando loco Paulino ad Romanos G. V: 12. Pau-
lus enim secundum ipsius sentontiam, consuetum rerum ordincni
ob oculos habuit in describcnda peccati propagatione, quo ef-
ficitur, ul qui ex Adami genere nascalur, peccato originali ob-
noxius sit. Ncc lamcn hanc rcgulam exceptioncm pali non
posse affirmat; ol talis exceptio iti Mariam cadcre dcbuil, quia
sanclissimi Dei filii erat mater. »Nonne enim nos etiam dicere
solemus, inquit, ignem semper urcre, solem semper, ul vi-
detur , progredi, nullumque esse fluvium qui ad foniem redit?

') Const: Sollicitudo oran. Ecclcs. VIII. Dccembr. I6G1.

Attiuneii 1res juvenes Deus in mediis servavit flammis, solisque
slagnavil cursum, omnibusque Israëlitis Iransilum paravit per
aquas, lil sic eliam dicere poluil Apostolus, omnes in Adamo
peccasse, quamvis ex iis exciperet bealam virginem Mariamquot; i).
Concedimus quidem Aposlolum dicere hoe poluisse; vehementer
tamea dubilanms uum talem excepllonem in menie habueril, quo-
niam nuUibi talem de Maria profert sententiam. Quod attinet
ad exempla, quibus suam illustrai vir ccleberrimus opinionem,
nullam probandi vim habent. lloc enim praeter alia vilio laborat
ejus argumentatio quod, quum ceteras in Sacra Scriplura com-
niemoralas invenial exceptiones ipse hanc facial, Pauloquo ob-
trudat sententiam, cujus nusquam nientio lil. Non opus est, ut
plura e magno illo oralore citemus, qui Sacrae Scripturae verbo-
rum sensum in suae sententiae favorem tam impudenler delorsit,
magisque ingeniöse quam vere rem iraclavit, quae nullis sanac
rationis principiis nititur. Aliquot annis post, Dallbasar Alff
librum edidil, in quo Mariae immunilatem a peccato originali
studuit vindicare. Quo cerle libro induclus Clemens XI, aquot;,
nos immaculatae conceplionis festum decrelo suo confirmavit.
Hinc factum ut hujusce dogmalis defensores singulari quodam
imbuerenlur ardorc, ila ut anuo 172'J in liavaria cxstileril novus
ordo immaculatae conceplionis, cujus generis ordinis primum
exemplum dederat IJeatrice de Sylva aquot;. 1184. Qui huic or-
dini addicli erant, velum ediderunl, quod ubique profiterenlur
Mariam sine peccato fuisse conceplam, vilamque suam perdi-
rent pro tuenda hac sententia. Ulis sc opposuil Ludovicus
Antonius Muralori, ducis Modenae bibliothecaris, qui libro aquot;.
1741 edito ostendit Mariae auxilio non opus esse ad salutem,
nec Scotislicam nec Thomislicani de illibala virginis conceplione
sentenliam certam esse; hominum aulem vitam quam preliosis-
simum esse Dei donum, (pied conlemnere nefas sit: et sic non

1) lu oratione sacra de immaculata concoplionc ogeutc.

solum laude indignum esse, sed ne licere quidem jugulum
carnifici offerre pro tuenda hujus sententiae veritate. In prae-
fatione hujus libri, quern Epistolas vocat sive Appendicem ad
librum Antonii Lampridii de superstitione vitanda, dicit idem
auctor: «hic non agi de privata cujusquam hominis opinione, in
latebris abscondita et paucis nota — quamquam et in istam exse-
rere arma cuicunque liceret, quoties cam adversari rectae doc-
trinae persuasum sibi haberet — sed agi de opinione, quae jam
in editis libris disseminata, populis integris omnibus ingenii cona-
tibus e sacris suggestis suadebatur et inculcabatur, tamquam
eximium Christianae pietatis experimentum, et quam propagare
nonnulli quantis poterant viribus, pergebant.quot; Quibus omnibus
lubenter indulgebant Papae, maximeque favebant. Quamquam ab
apostolica sede nondum decisum, defendere dogma el propagare
licitum habebatur, contrariam vero asserere sententiam, gravibus
sub poenis illicitum. Homana vero Ecclesia contradictiones haud
verelur, dummodo ad scopum suum tendat. Plures tamen adhuc
voces contra immaculalam conceplionem audiebantur, quam ut
Papa, articulum fidei stabilire jam ausus fuissct. El Hencdictus
XIV nihil aliud voluit.statuere, nisi melius esse credere bealam
virginem omni peccato inmnmem conceplam fuisse, quam postea
nascentem esse sanctificatam i). Nemini vero tantum debuerunt
Pontificcs quantum operae .Icsuitarum, qui cum ore tum scrip-
tis dogma propagavei'unt. Ex multis ut enumercm Zaccariam
ct praesertim Benedictum Peazzam, qui magno edito libro 2j,
omnibus in contrariam partem ratiocinationibus fincm imponere
studuit. Interea aquot;. 1773 Clemens XIV coactus est ut dissolve-
ret ordinem societatis Jesu; sed revera existere non desierunt

') Vid. Yi'EiJ, Gesell, der Chr. Kerk in in de 18' eenw , T. XIV,
p. 410.

2} Causa immaeulatae Coneeptionis sanctissimae matris Dei Mariae
agituta et eouchisa.

Jesuitae, nec suam exercere auctoritatem. Magna pro parte
recipiebantur in ordinem, quem Alphonsus de Liguori aquot;. 17 i'.)
instituerat, ut veram tueretur Catholicam fidem, juvenlulisque
in se susciperct institutioncm. Iisdem hic utitur argumentis ac
Duns Scolus praesertim convenientiae, maximosque inter Ma-
riae immaculatae conceptionis propugnatores adnumcrari po-
test 1). Praesertim in Hispania, ubi Franciscanorum doctrina vic-
toriam jam reportaverat, crescente exspectavit populus desiderio,
ul novum annuntiaretur dogma. Ipsi etiam Ilispaniae reges legalio-
nes miserunt ad Papam, ut ab eo hunc impelrarent favorem.
Verumtamen baud sufficere illi potuil, unam tantummodo re-
gionem doctrinae, (piam diligebat, adhaerere; omnes ejusdem
opinionis esse debuerunt, ne alitor sentientes ofTenderet, vcl
tantum paucis placere videretur. Nihilominus aliquid iis con-
cedere voluit Gregorius XVI, pluribus permiltens Ilispaniae
Episcopis, ut cantico, quod festi tempore conceplionis Mariae
canlabant, adderenl Mariam sine peccato conceptam esse. Nunc
etiam celerac diutius cömmorari nolebani regiones. Sub eodem
Papa Sancta Congregalio Uiluimi mullis Ecclesiis Galliae, Ame-
ricae, quae secundum Petrum dc Alva nunquam non huic doc-
trinae adhaesit, Angliae, llaliae ac Germaniae induisit, ul in
pracfaiione feslivitatis conceptionis beatae virginis vocabula: et
te in immaculata conceptione et in litaniis Lauretanis rogatio:
Regina sine macula concepta adderentur. Quae concessiones ef-
feccrunl, ut ipsa res alliores in populi animos ageret radices,
mullique a cantando saltu baud difficili ad crcdendum perve-
nirent 2). Inlerea in pristinum ordinis statum resliluli erant

Ï) Liouoiu, les gloires de Marie, T. I p. 18, cujus mentionem
facit Toinsot, 1. 1. p. 82.

2) »Et c'est ainsi que sc fabriquent les dogmes catholiques. I/hcrdsic
les enfante, le peuple le« accueille avec enthousiasme îv cause de leur
teinte dc merveilleux , le pape comniencc par tolérer l'oinuion nou-
velle, il la favorise toujours plus ouvertement; il uVn fait pas un

Jesuilac aquot;. 181 i sub I'io VII; a quo iudc leuipore incrcdi-
bilo est quam celeriter per ouines Kuropae l'ogioiies denuo
prornperint. Ubique juventutis institutione potiti sunt, libros
scripserunt, quibus doctrinam suam propagarent, omnique, quo
poterant modo, auctoritatem vindicarunt Papae. Quum omnia
adeo ad accipiendum dogma in promptu essent, ecce venit
Pius IX. Cui valde proderat Jesuitarum industria, quoniam eo
tempore susccperat imperium, quo omnes tbroni vacillabantur,
populusque in Gallia ostcnderat, quantum valere posset sua su-
prcma potestas. Ubicunque venerunt Jesuitae, ad summum eve-
hebatur cultus Mariae, nec omiserunt juveniles animos excitan-
dos curare in immaculatae Mariae conccptionis honorem i). Pius
ipse IX ardentissimuin se pracstitit hujus dogmatis defensorem.
Die 2 Februarii a' 1819 encvclicas misit littcras ad onmcs
Fratres Vcnerabilcs totius Catholicae Ecclesiae, ut perscrutaren-
tur, utrum amini jam satis inlormali essent ad novum audien-
dum plaeitum necne. Quibus in litteris quam maxime laudat
Mariam, cui omnia adscribit praedicata, quae sola in Chris-
tum quadrant. Quibus, quoniam hac de re nihil legebatur in
Sacra Scriptura, cffiçere voluit, ut lucem superarent tenebrae,
eundemqne in scopum denuo edidit litteras, in quibus egit con-
tra Sacrae Scripturae propagationom, et suam auctoritatem sta-
bilivit, dicens se tamquam successorem Petri omni honore et
laude dignum esse, se totius Ecclesiae omnisque fidci imperium
tcncre, omniumque Christianorum patrem esse et doclorem.

article de foi, mais il défend qu'on l'attaque. Bientôt il permet une
fête cn son honneur, il cu vient ïi approuver des cantiques, des li-
turgies, qui y font clairement allusion. Un cantique, une fête, cela
ne tire pas h conséquence. Puis, quand l'opinion nouvelle a une
majorité dc suffrages acquise, le pape en fait un dogme.quot;

K. DK,l'RiîssHNsÉ, l'immaculéc concejjtion, p. i;j.

1) J. A. vvvLiE, gegcnwiirtigcr Zustand und Aussichten des Paj)st-
thums, pag. 398 .seq(i.

Quibus de rebus cerlior fieri debebat populus, ut persuasum
sibi habere posset Christi vicarins, omnes, quidquid decreverat,
fideles fide amplexuros esse. Omnibus ita peraclis, instabat tem-
pus, quo palefaclione divina illustratus, sanctus pater cum po-
pulo communicaret verhatem, quae quidem a mullis oppugnaia,
hisce cerle temporibus a plurimis desiderabalur. Quare, quod
semel habebatur mendacium, nunc decrevit esse veritatem?
Quare cunclalus est in annunlianda veritate, a qua omnium
hominum aelerna pendet salus? llesponsio in promlu est. Lu-
benter sequi voluit .lesuilarum voluntatem, quae ejus aucloritati
tantopere pi oderat; sed maxime etiam ejus inlererat, certiorem
reddi de populi opinione, si forte novam anneclere vellet gem-
mam coronae beatae virginis Mariae. Mirabili adco ratione, quae
populus in animo habebat, perfecte congruere possent cum iis,
quae Christus per vicarium suum palefeceral, nec verendae ei
erant conlradictiones populique sediliones '). Quum igilur 1'apa
doetrinam, quae Mariam a peccato originali immunem habet,
annuntiare, fideique Catholicae congruam dicere haud neglexerit,
revera alii erant, qui eum coegerunl ut publice hanc profite-
retur sententiam. Verum ila uterque contentus fieri potuit;
bonique fungi papa munere palris, qui liberis suis omnia, quao
bona iis sunt faustaque, lubenter praebel, dummodo enixe ab
eo pelanlur 2), Ipse nihil certo aniiquius habuisse confitetur.

I) »Nous établirons qua lo dogme de l'immacule'e conception est
né d'opinions particulières dont la date est connue, que ces opinions
d'abord entachées d'hérésie ont gagné insensiblement du terrain, tout
cn excitant l'opposition des docteurs les plus éminents de l'Eglise;
que la papauté les a ménagées, mais non sanctionnées, tant qu'elles
ont été éncrgiquement combattues et qu'elle ne leur a donné son
sceau de légalisation, que quand elle a pu croire a leur triomphe.
La papauté n'a pas précédé, elle a suivi, elle n'a pas gnidé, elle
s'est laissée conduire. Elle a été a la remorque de ceux, qu'elle
prétend diriger.quot;nbsp;e. de i-hesshn.sk , 1. 1., p. 3.

igt;l)js rapstl!iiingt;, wcnn glcifk .stark iiaoh uussrn, isl docli im

quam pro summa sua vcl a teneris annis erga sanclissimam
Dei genitricem virginem Mariam veneralionc, pietate cl affectu
ca omnia pcragere, quae adhuc in Ecclesiae votis esse pote-
rant, ut bealissimae virginis honor augcretur, ejusque prcro-
gativae uberiori luce nilerenl i). Attamen non prius ci hunc
tribuit honorem quam, quid ipse populus de hac ipsa defini-
lione ferenda sentiret, prope cognovit. Qui ergo anle defini-
tionem e vita discesscrunt, magnum detrimentum passi sunt;
corumque damni reus est Papa, qui quod aeternae saluti pro-
desse, imo necessarium esse scivil, minime cum iis communi-
cavil. Nec tanlum eorum reus est miseriae, verum eliam
multorum adhuc viventium, qui lidem habere non possunt
iis, quae omni fundamento carcnt. El plane offendimur iis,
quae in postrema litlcrarum parte legimus: »Audianl haec
Nostra verba omnes Nobis carissimi Catholicae Ecclesiae (ilii,
et ardentiori usque pietatis, religionis, ct amoris studia per-
ganl colere, invocare, exorarc bcatissimam Dei genilriccm vir-
ginem Mariam, sine labe originaH conceplam, atque ad hanc
dulcissimam misericordae ct gratiae Matrem in omnibus pcricu-
lis, angusliis, neccssitatibus, rcbusque dubiis atque trepidis
cum omni fiducia confugiant. Nihil enim timcndum, nihilque

Innern und in seinem Wesen schwaeli. Bei dem Christentlium ist
genau das Gegenlheil der Fall. Seine Macht liegt in ihm selbst, sie
ist unzertrennlich von seinem Wesen. Es vermag die welche es lei-
tet, Dividuen oder Nationem dahin zu bestimmen, dasz sie ihre Nei-
gungen und Interessen verleugnen. Es erzeugt und leitet grosze bc-
wegungcn, aber es kann nie von ihnen mit fortgerissen werden. Nicht
so das I'astthum. All seine Macht isl auszer ihm selbst. Es leitet
die Menschen nur nach Maszgabc ihrer Leidenschaften. Es beobachtet
die Entstehung groszi r Bewegungen, es accomodirt sich denselben ,
es scheint sie zu leiten, während es in der That genöthigt ist, ihnen
zu folgen. J. A. WVI.IH, Gegenwärtiger Zustand und Au.'sicliten
des l'apsttlunn , pag. 390.

I) In Constitutione VI Idus Doceniinis 1854,

despcrandum Ipsa duce, Ipsa auspice, Ipsa propltia, Ipsa pro-
tegente,quot; etc. Ex quibus facile intelligi potest, quo ruat Ro-
mana Ecclesia, ad erroris culmen pervecta. Novum dogma
Christum c coelo et a terra ejicit, cujus in coelo locum excipit
Jlaria, cujus in terra solum imperium tenet Papa. De quibus
ut certo certius nobis constet, dogmatica instituenda est dis-
quisitio.

PARS SECUNDA.

DOGMATIS IMMACULATAE CONCEPTIONIS DISQUISITIO
DOGMATICA.

Dogmatis historiam ad finem usque pcrduximus. Vidimus
sensim sensimque omnia in iMariam translata fuisse Jesu Christi
praedicata. Audivimus sanctitatem ejus et puritatem corporis
animique pedetcntim majoribus celebratas esse laudibus: le-
gimus imo majorem ci quam ipsi Christo tributum esse hono-
rem. Quid vero signified, Mariam sine peccato originali con-
ccptam esse, darum nobis et perspicuum esse nequit, nisi
nobis constet de notionc peccati originis, quae apud Uomano-
Catholicos viget. Quibus perpensis, nobis patcbit, quid sibi
velit novum, quod praecedente anno editum est dogma. Ilaec
igitur disquisitio prorsus necessaria est, ut rectum de nostra,
quam tractamus, re judicium fcramus: nec minus nos juvat
ad rite aestimandum, quaenam ex hac doctrina necessario
profluere debeat consequentia. Nonne cnim ulterius etiam,
quam adhuc fecit, procedere debet Romana Ecclesia? Nobis
judidbus acquiesccre non potest in dono Mariae tribuendo jus-
titiae originalis. Illius enim doni supcrnaturalis fructus est ac
esse debet ut, qui eo praeditus sit, non moriatur i). Romana

') Catccliisin. cx deer. Conc. Trid., p. 3.3: »Sie corjKjrc aflectuni

vero Ecclesia, quainquam .Mariao célébrai adscensioiiem, docel
lanicn Mariam iiiorluüm esse. Haec conlradiclio solvi debet;
alqiie ergo aliud sequatur dogma, necesse est. Si quid video,
duae patent viae, ex quibus eligat i\ipa. Altera, qua negatur
Mariam morluam esse; ubi enim causa non adest, ibi elTeclus
inveniri nequit: altera, qua confirmatur Mariam morli subjec-
tam esse propter hominum peccata, sicut ipse Christus. Pos-
terior sententia magis consequens esl Romanae Ecclesiae de
Maria doctrinae; quae ut manifesta sint, dilucideque nobis novi
dogmalis pateat nolio, in ejus anthropologiam, quatenus nostram
special rem, accuratius inquiremus. Nostra haec disquisitio in
quinque dividi potest quaestiones:
Quid novo dogmate Mariae iribuilur?
Quo nomine Mariae natura ab humana natura differl?
Quare verum mediatorem Jesum Christum agnoscere non po-
lest Romana Ecclesia?
Quomodo Christi locum excipil Maria?
Quaenam cx hac doclrina necessario profluil consequenlia ?

ct constitutum effinxit, ut non quidem natnr.ic ipsius vi, sed divino
bencficio immortalis esset ct impassibilis.quot; Disertina dicit j. a. .moh-
LUR, Symbolik, p. 28: »Die mit der gottergebenen Vernunft ein-
trächtige , allen Widerstreit mit ihr ausschlieszende Bewegung der
leibliclien Triebe und Kräfte war endlich mit der grosicn Gube der
Unsterblichkeit auch des irdischen Theiles des Menschen verbunden,
so wie mit der Freiheit von allem Ucbel und von allen Krankheiten,
den nun gewöhnlichen Vorspielen des Todes.quot; Non plane ei consen-
tire videtur ii. klke, K.Uholische Dogmatik, T. II, p. 320 , de prima
illa hominis conditione dicens: »Es war keine Unmöglichkeit des To-
des, sondern eine Möglichkeit des Lebens, ein Zustand der Unbe-
stimmtheit, der Unentschicdenheit und Wahlfähigkeit zwischen Tod
oder Leben.

QUID NOVO IIOGMAÏK MAIIIAE TRIItUITUR.

Quae de omnibus hominibus, consuelo ordine natis, valet
propagationis lex, vim suam non exercuit in Mariam. Ita de-
crevit Papa. Peccatum originale, quo fit, ut omnes in malum
propensi sint homines, Mariam Domini matrem numquam pol-
luit 1). Ilacce vero sententia plane negativi quid de Maria
praedicatur. Ut claram igitur de ea habeamus opinionem, quid
peccatum originis sit, nobis inquirendum est, quidque, hoc illi
denegendo, revera ei tribui debeat. Peccatum originale nihil
aliud est, nisi amissio sanctitatis et justitiae, in quibus fuerat pri-
mus homo constitutus 2). Cujusnam vero generis sint illa sanc-
titas et justitia ex concilii Tridentini constitutionibus colligi non
potest. Catechismus ex hujus concilii decretis monet: »Quod
ad animam pertinet eam ad imaginem et similitudinem suam
formavit Deus, liberumque ei tribuit arbitrium : omnes praete-
rea motus animi alque appetiliones ita in ea lemperavit, ut
rationis imperio nunquam non parerent.quot; Quidquid est, ho-

') Const. Incflabilis; «Deus longe ante omnes Angelicos Spiritus,
cunctosque sanetos coelestium omnium charismatum copia do thesauro
divinitus dcprompta ita mirifico Mariam cumulavit, ut ipsa ab omni
prorsus peccati labe semper libera, ac tota pulcra et perfecta cam
innocentiae et sanctitatis plenitudinem prac so ferret, quu major sub
Deo nullatcnus intelligitur, et quam praeter Deura nemo a.sscqui co-
gitando potest.quot;

2) Cone. Trid. monef Sess. V, Can, I ct 2 : nCum primus Iiomo
Adam mandatum Dci in paradiso fuisset transgressus, statim sancti-
tatem ot justitiam, in qua fuerat constitutus, amisit, nc practcrea per
hujusmodi praovaricationis offcnsam, iram ct indignatioucm Dei atquo
adeo mortem, qunm antea comminatus illi fuerat Deus, incurrit.,,.
Neque vcro Adae praevaricatio sibi soli, sed ctiam ejus propagini et
toti posteritati nocuit, ut qni acceptam a Deo sanctitatem et justitiam
sibi nobis perdidcrit, et per inobcdientiac j)cccatum inquinatus non
iiiorteni et poenas corporis tantum verum ctiam peccatum in onine
genus huniaiium transfudit.quot;

mines anle lapsum fclicissima fruclos esse conditione ab omni
liberos peccalo, Deo prorsus deditos, immortalitate gaudenlcs
iios doccnl Romano Calholicorum scripta maximique patres
Ecclesiae i). Prima illa conditio dicitur status integritatis, qui
humanae naturae non inhaerens est, neque in illa fundatus,
sed a Deo, tamquam donum supernaturale, ei tribuitur. Jus-
titia illa, quae dicitur originalis, nihil est nisi accidens, quod
primus homo a Deo accepit, ut potentiac inferiores subjiccrcntur
rationi, ratio vero subjiccrctur Deo 2). Haec originalis justitia
erat donum gratiae, toti humanae naturae divinitus in primo
parente collatum, quae simul cum natura ipsa in posteros tra-
ducta fuissct, si ille in sua innocentia perstitisset. Verum ille
peccavil bonumque supernaturale amisit; et sic prinmm ejusdem
primi parentis peccatum, quo tota natura humana infecta est,
simul cum natura in posteros por originem transit ac deriva-
tur 3). Quare primo homini tali opus esset dono, perspicue

1)nbsp;Vid. MÖHLEU, 1. 1. p- 27 : «Demnach wird Adam Seinem liöhcrcn
Theile nach beschrieben als ein mit Freiheit begabtes Wesen, fällig,

Gott zu erkennen und zu lieben und Alles in ihm anzuschauen.....,

und somit in seliger Harmonie in sich sehst und mit Gott zu leben.quot;

F. K. UIERINGKII, Lehrbuch der Katholischen Dogmatik, p. 273:
»Gott hat den Menschen, so lange er ihm die Treu bewahrte, mit

der Gabe der Unsterblichkeit des Leibes ausgestattet..... Der Leib

war zum Antheil am Leben des Geistes erhoben und gehorchte ihm ;
die Natur war dem Menschen in gnadenreicher Hörigkeit zugcth.in :
Eintracht des Menschen mit der Natur, mit sich selbst, mit Gott.quot;

KLUB, 1. 1. hanc conditionem magis idealiter accepit.

Augustinus in concionc ad catechunienos contra Judaeos, c. 2, ho-
minem dicit ad imaginem Dci factum, pudicitia ornatum, temperan-
tia compositum, eariiate circumdatum , immortalitate vestitum.

2)nbsp;igt;Etiam Augustinus huic sententiae favit diceus (libr. II de Gen.
cap. 31) Mox, ut praeceptum transgressi sunt, intrinseeus gratia
deserente, omnino nudati in sua membra oculos injeccrunt. Et alibi
(libr. IV in Julian, in fine). Quid est, gustato cibo prohibito nuditas
iudicata, nisi peccato nudatum, quod gratia contcgebat?quot;

3)nbsp;Tliom. Aquinas Summ., Pars I, sec. q. 31 , art. 1.

nos docet Bellarminus i). Divina providentia, ul remedium
adhibert'l morbo, seu languori naturae liumanae, qui ex condi-
tione materiae oriebatur, initio crcationis homini addidit donum
quoddam insigne, quo veluti aureo quodam freno pars inferior
parti superiori, et pars superior Deo facile subjecta continere-
tur. Eximium vero hoc donum per Adami peccatum omnes
amiserunt homines 2), excepta vero beata virgine Maria, quam
donis, quae descripsimus, nunquam caruisse, postremo anno
publico proclamavit Papa 3). Si cnim constet peccato originali
aliiiuid amitli, exinde sequatur necesse est, ubi peccatum illud
non exstat, boni privationem tolli debere. Ex quibus patet,
beatam virginem conceptam esse, sicuti primus homo natus est,
dono supernaturali justitiac originalis praeditam, rectam, justam,
sanctam, sine concupiscentia, immortalem; neque omnia hacc
amisit privilégia, sed nunquam peccato obnoxia, semper bis
gavisa est virlutibus. Quid vero? nonne igitur aliud plane
est donum, quod Mariae tribuitur, supornaturale? Primis cnim
datum erat parentibus, ut ratio subjiccrctur Deo, ut re-
medium adhibcretur huic morbo, qui ex conditione materiae
oriebatur. Sed nujlos hoc remedium tulit fructus: denuo in
morbiun inciderunt homines. Verumtamen iMariac ratio semper
Deo subjecla mansit, semperque immunis a peccato, sancla(iue

1)nbsp;In libro: Dc Gratia primi hominis cap. V.

2)nbsp;» Ac poenae quidem, quae proprie primo peccato quasi e regione
respondet, jactura fuit originalis justitiac, et supernaturalium dono-
rum, quibus Dcus naturam nostram instruxcrat; haec enim est poena,
quam acqualitcr patiuntur (luotquot ex Adamo originem ducunt, et
in ipso ac per ipsum initio peccavcrunt.quot;

ijeli.ar.MiNt;s, de amiss, gratiae et statu peccati, caj). XI.

3)nbsp;Ingeniöse j. sciiwktz, Theologia dogmatica Cathoiiea, vol. II,
pag. 153 : »Quamvis Beata Virgo Maria, quum modo naturali genita
sit, ct ideo debitum jicceati originis contrahendi incurrerit : pie tamen ae
merito creditor, cam singulari Dei bcncficio ----ab illa labe in con-
ceptione, quam appellant, passivam .... immunem servatam fuisse.quot;

fuit virgo: justitiam originaleni nunquam amisit. Aureum igilur
frenum apud Mariam majorem vim in partem inferiorem exercuit
quam celeros apud homines ; et quoniam nunquam ne peccali qui-
dem species in ea oblinuit, opusque adeo redemlionis superva-
caneum ci factum est, concludere nobis licet, originalem justi-
tiam, qua ornalur Maria, aliud quid esse, quam quae primis
data est hominibus, eique non tribui ut donum superadditum,
sed tamquam in ejus natura fundatum. Haud sine causa sic
statuimus; facile enim quisque animadvertet, magnum Mariam
inter el primum hominem discrimen obtinere. Neque eliam
primus homo natus est cum peccato originali; accepit a Deo
justitiae et sanctitatis donum, quod prohiberet, quominus a
Deo descisceret, in peccatum incideret. Verumtamen (quomodo
fieri potuit) in peccatum delapsus est, cecidit. Postea Christus
venit et baptismi instituit sacramentum. Omnia hoc reddit, quae
per Adamum sunt perdita i). Quod igitur Adam amiserat jus-
titiae originalis donum, per illud restituitur; et qui sine bap-
tisnio decedunt, mortis aeternae poena plectuntur. Nec vero
etiam in hominibus baptizatis vim suam exercet illa justitia:
remedium a Deo ordinatum, ut languorem vinceret humanae
naturae, non juvat, et denuo homines aegrotant. Plane alia
est res, si oculos in Mariam vertimus; haec nunquam peccavit,
semper dono justitiae ornata manens. Et ipsum illud, quod
semper expers fuit peccati, magnopere justitiae originalis pre-
tium auget, vel potius statuerc nos cogit, rijv dva^iaQzijaiuv
ad ejus naturam pertinere, cui congruum est semper intima
cum Deo frui conjunctione. Reata igitur virgo mirabilis excep-
tio est, quae sola inter hujus terrae creaturas invenitur.

1) Vid. klke, T. III, png. 133: »Dio Tuufc ist hauptsächlich der
Abstammung aus Adam entgegengesetzt, haupsächlich Befrcyung von
der in Folge derselben auf uns übergegangenen Ursünde; wie diese
Abstammung und Sünde von Adam Eine ist, eben so und darum
auch die Taufe.quot;

Quae antea magno animi ardore de Maria disseruerunt sanc-
titatis ejus laudatores, in posterum dogmatica ratione probari
possunt. Hanc consequentiam, qua Mariae plane alia, quam
ceteris creaturis natura tribuitur, haud observasse cultores Ma-
riae et propugnatores dogmatis de immaculata conceptione facile
credimus; atque exinde explicare possumus, quod hi nimis
sensui suo indulserint, rationisque juribus non satis dicto au-
dientes fuerint. Verum hoc constat, abnegatione peccati originis,
atque adeo dono justitiae originalis, nunquam amissae, Mariam
singularem in Romano-Catholicorum systemate locum obtinere,
omnibusque hominibus superiorem esse non tantum quoad per-
feciionis gradum, sed potius quoad ipsam naturam.

QUO NOMINK MARIAE NATURA AB HUMANA NATURA DIFFERT.

Quae diximus luce clarius patebunt, si ad ipsam hominis
naturam, dono supernaturali destitutam attdndimus. Vidimus
eonditionem primi hominis in statu integritatis non fuisse na-
turalem, sed plane supernaturalem i). Omnes, quac eum or-

Ï) Eandctn scntcntinin coinmuncin esse doctorum scolnsticorum vc-
terurn ct rccentiormn docct nKLr.AUMiNus. Ipse contciidit corruptioncm
naturae non ex alicujus doni naturalis carcntia, ncque cx alicujus
niaiuc qualitatis nccessu , sed cx sola doni supernaturalis ob Adaini
pcccatuiu uniissioue profluxisse. Duobis modis donutn illud superna-
turale accipi potest per se et per accklens. Per se dicitur supernatu-
ralc, quod cx genere suo non aptum est fluerc ex principiis naturae:
per accidens supcrnaturale vocatur, quod interdum obtinetur divino
miraculo, licet alioquin ex naturae principiis fluerc soleat. Cujusnam
generis autem dicitur homo accepissc donum supcrnaturalo ? Discrtis
verbis huic quaestioni respondit «ellaümknüs , rcctitudinem illam partis
inferionis donum fuisse supernaturale per se, non per aecidens, ita ut
ncquc cx naturae principiis iluxcrit nec potuerit fluere.

Sic ctiam I'ekuo.nb, Praclectioncs Theol., torn. I, p. 774 : »Jam
vcro doctrinam Catliolicam superiu.^ vindicatam tum elcvatio primi

nabant virtules, doni illius supernaturalis fruclus erant, neque
hoe sublato, Dei cognoscendi, bonum faciendi facultas ei esse
poterat. Morbo laborabat homo, naturae suae proprio: in statu
versabatur indifTercntiae, ita ut aeque bonum ac malum posset
perlicerc, verum maxune ad posterius esset propensus. Si
moralitatis quid in homine invcnirctur, extrinsecus id ci afTer-
retur necesse erat: voluntas Dei, lex moralis eatenus tanlum
potuil eum obstringcre, quatenus supcrnaturali ralione Dci vo-
cem in animo audiil resonanlem. In statu naturali nulla Deum
inter eumque communio esse potuit; plane enim alius fuit na-
turae 2). Ilanc ob rem dono supcrnaturali eum ornavit Dcus,
ul creatura (icret revera moralis, Ipsumquc cognosceret, el ad vita
vere spirituali frucndum aptus csset. Sed homo peccavil, om-
niaipie, quae acccperat, amisit. In statu integritatis non am-
plius versabalur; dcsiil creatura esse, cujus cordi Deus se pa-
tefacit; quae enim extrinsecus allata crant, ci ademta fuerunt;
natura ejus proprio non mutala fuit pcccando, aliqualenus vero
dcbililala, et igitur mansit quod sine gratia Doi fuisset, sci-
licet creatura, cui facultas non fuit natunl Dci coguoscendi
nec virlulis colendae, ul uno verbo dicam, creatura prorsus
vera natura morali destiluta 3). Qui post primum hominem

hominis ad statum supcrnaturalcm per gratiam sanctificantem, tum
integritas naturae non fuerunt humanae naturae debita, sed dona fue-
runt gratuita homini a divina largitate eoneessa, ita ut Dcus potuerit
absolute sino illis hominem condere. Igitur homo per pcccatum non
amisit nisi ca quae superaddita a Dei libcralitate illius naturae fue-
runt. Scu, quod idem est, homo per peccatum ad eum sc redcgit
statum, in quo absoluto creatus fuisset, si Deus cetera dona minime
addidisset, tum pro hac tum pro altera vita.quot;

2) Inter alios vid. ,mö«i.i;u , 1. 1., p. 30: »Dieses Vcrliiiltuisz Adams
zu Gott, als Krhöhung über die menschliche Natur und als Verset-
zung in die Theilnahmc an der göttlichen, wird darum auch , wie es
in dem Begriffe derselben gelegen ist, ein übernatürliches, ein zu deu
Naturgaben hinzugegebenes Geschenk der göttlichen Gnade genannt.quot;

Vid. HAi;p., Gegensatz des Katholicismus und Protestantismus,

nati sunt, eadcra sorte fruuntur, qua hic postquam peccavit,
parvo tantum discrimine. »Status enim hominis post lapsum
Adami a statu ejusdem intcgro uon magis differt quam diffé-
rât spoliatus a nudo, neque detcrior est humana natura, si
culpam originalem dctrahas, ncque magis ignoranlia et infir-
mitate laborat, quam essct et laboraret intégra condita •).
Quae quum ita sint, concludere licet et hominem integrum
ct emu, qui nunc nascitur omnesque, qui nati sunt, ex na-
tura sua Dei imagine haud ornatos esse, naturaque morali mi-
nime gaudere. Spoliati enim omnibus iis, quae hominem
reddunt verum hominem, eadem fere omnes praediti sunt na-
tura, qua besliae, quibus etiam facultas deest res divinas cog-
noscendi, diligcndi ct intelligendi 2), Discrimen non video ho-

pag. 104 : »Wird auf diese Weise über die Natur des Mensehen hin-
ausgcstellt und von ihr getrennt, wovon man doch nuch wieder
nicht läugncn kann, dasz es eine gewisse Beziehung zum Menschen
habe, 60 folgt hieraus ein um zu niedrigerer Begriff von der AVürde
der Natur des Menschen selbst. Wie niedrig is die Natur der Men-
schen gefaszt, zu welcher Armseligkeit des Daseyns ist er herabge-
drückt , wenn dem Geist, welcher doch das höhere und regierende
Princip seyn soll, vor dem Fall so wenig als nach demselben dio
Kraft zugeschrieben wird, durch sich selbst das Fleisch zu beher-
schen, wenn die Thätigkoit der sieh selbst nach ihren Gesetzen be-
stimmenden Vernunft mit den Aeuszerungcn des sinnlichen Triebes
völlig gleichgestellt, und dio Freiheit des Willens nur in das Vermö-
gen gesetzt wird, bald von der Vernuft bald von der Sinnlichkeit
angezogen und bestimmt zu werden.quot;

') Ipsissima hellakmini verba, de gratia primi hominis, cap. V.

»Der Zustand der Ureltern nach vollbrachter Abfallssündc mate-
riell genommen, wie er im Wesentlichen sieh auf ihre Nachkommen
vererbte und vererbt, war sicher kein anderer, als der, durch den
Verlust der Integrität und Elovation des ganzen Wezens, gesetzte
Zustand der nackten, gottenfremdeten, gnadenentblösztcn, daher nicli
nur aller höhern Lebensgemeinschaft mit Gott unfähigen, sondern auch
in sich dürftigen und brechliehcn, weil unvollendeten Creatürlichkcit;
war materiell genommen, der Status purorum naturalium, obno wc-

mines inter et animal quoad naturam ; fieri potest, ut aequa-
liter sc gerat animal dono supernaturali, si ei contingat, or-
natum ac Adam in paradiso, eademque fruatur beatitudine.
Nibil ergo impedit quominus statuamus bumanam naturam, se-
cundum Uomano-Catholicorum opinionem, csseniialiter non
esse moralem, vel saltem ab iis legem moraleni arctis Hmiti-
bus circumscriptam, alio sensu sumi debere.

Quae facile ex catholica dc peccato originis opinione profluit con-
sequentia probari ct confirmari potest nonnullis placitis senten-
tiisquo, quae in ipso occurrunt systemate. Reformationis tem-
pore Ecclesiam Romano-Catliolicam magis magisque realismum
rejecissc, ac nominalismum amplexam esse, omnibus notum
est. Nominalismus ille in placita explicanda magnam exer-
cuit vim; et quoniam nullam admittere voluit cognitionem, nisi
cx experientia rerumque, quae videri possunt, observationc pe-
titani, Ecclesia fieret fidei auctoritas omniumque insensibilium
explicatrix necesse erat. Ratio humana per se facultate de-
stituta erat Deum omnesque res divmas cognoscendi et intcl-
ligendi. Divinum ab humano longo intervallo sejunctum pula-
batur et supernaturali ralione constilui debebat vinculum, quod
Deum inter et hominem intercedit. Nc quis igilur mirelur Ro-
mano-Calholicos Dei cognitionem neque cx natura neque ex
hominis morali condilionc petere. Quodnam enim de coloribus
ferrc poterit coecus judicium? Quid sibi de sono aliquo, dc
musica proponel surdus? Sic etiam de Deo quidquam inlel-
ligere nequit homo communione cum Deo carens. El optime
hoc convenit îu Romanam Ecclesiam, quae cum hominibus om-
nia quorum inscii sunt, voluntarie communical, ut magis ma-
gisque eos subjuget.

Iluic de morali hominis natura judicio non obstat Semi-Pe-

scntlicho Corruption ilcr Nutur an sich.quot; ii. osw.vlu, Dogmatische
Mariologic. radcrborn 1850, pag. S.

lagianismus, quem magis magisque sequitur Romana Ecclesia,
favet imo. Secundum enim Augustinum, homini deest in sua
conversione cooperandi facultas, quoniam totus corruptus est,
nihil quidquam boni ei inest, Natura vero hominis sicuti vi-
dimus secundum Romano-Catholicorum systema minime tota
corrupta est, nil fere mutationis suhiit ; aliquatenus quidem de-
hilitata, eadem mansit quae dono supernaturali destituta. Cum
hac dc hominis natura opinione difficile conciliari potest Au-
gustinismus, quem relinquere necessaria Romano-Catholicos
cogit consequentia.

Quac diximus confirmari etiam possunt doctrina de operibus
meritoriis. Communis enim est Catholicorum sententia, opera
bona justornm vere ac proprie esse mérita, et quidem non
mérita cujuscumque praemii, scd ipsius vitae aeternae i), Me-
ritis operum cx justitia datur praemium vitae aeternae, non
vero ex mera liberalitate : non lamen datur priusquam ea di-
gni invenianlur, qui illam habituri sunt. Injustissimum enim
esset petere a Deo justissimo judice vitam aeternam, antequam
eam merearis accipere 2). In bonis ergo meritis, quae vero
talia esse compertum.sit, fiducia reponi potest. Verumtamen
humanam sic denuo negari naluram moralem quis est qui non
videat ? Quis enim meritum alicui tribuendum esse censebit
quando ut famem depellat, ulitur cibo : quodnam praemium
meretur infelix, qui omnes suas intendit vires, ut fiât bea-
tus? Quonam praemio munerareris apem, qui sibi ipsi mel

1)nbsp;Conc. Trid, Scss. C, can. 22. »Si quis dixerit, hominis justificati
bona opera ita esse dona Dci, ut non sint etiam bona ipsius justificati
mcrita; aut ipsum justificatum bonis opcribus, qu.ic ab eo per Dei
gratiam, ct Jesu Christi meritum, cujus vivum membrum est, fiunt,
non vcrc mereri augmcntum gratiae vitam aeternam, ct ipsius vitae
aeternae, si tamen in gratia disccsserit, consccutioncm, atque ctiam
gloriac augmcntum: anathema sit.quot;

2)nbsp;nni.LAKMiNüS, do Justificationc, libr. V.

facit. Omnia, quae ex natura personae reive proflunnl, me-
rita dici non possunt: ut postremo exemplo utar, sibi ipsi
mcl faccre, congruum est apis naturae. Si vero cura lio-
minum impulsa, sibi conscia, eorum etiam in commodum
conficcret mcl, magno certe praemio essct digna. Hoc etiam
quadrat in homines. Tum dcmum mcriium iis esse potest le-
gis moralis obscrvatio, quando iis ex natura non indita est.
Si ergo Romano-Catholicus bona opera salute aeterna digna esse
contendit, hoc dicto naturam revera moralem hominis subvertit.

Arctissime cum hisce conjuncta est doclrina de operibus
supererogaloriis, quae eodem nititur fundamenlo. Sunt enim
multi, qui plura bona opera fecisse staluunlur, quam quibus
ipsis ad salutem opus fucrit. Quorum sanctorum magnus operum
condcbatur thesaurus, quo alii eliam uti possunt, qui nunquam
sancti quid pcrfeccrunt. Ex iis profluit doclrina de indulgen-
tiis, quae valent ad remissionem poenae residuae post contri-
tionem et absolulioncm et confessionem, sive sit injuncla sive
non 1). Luculcntur igitur cuique palel et eos, qui mensuram
debitorum suorum supererogaverunt, ct cos, qui iis ulunlur,
probare hominem natura morali, quae vere talis dici potest, non
praeditum esse. Si enim sua natura homo revera moralis est,
non terminus poni potest, ultra quem procedere non opus est;
in infinitum progredi debet, nunquam perfectionis cernitur finis.
Si homo natura morali gaudct nullius utilitatis ci esse possunt
altcrius opera bona, omnium sanctorum omnia opera malum ho-
minem bonum reddere nequeunt.

1) Vid. Tii. AQÜINA8, Tars III, Suppl. Qu. 25, art. 1 : Ratio autem
quare valere possint est unitas corporis mystici, in qua multi in ope-
ribus poenitcntiae supererogaverunt ad mensuram debitorum suorum;
et multas etiam tribulationes injustas sustinucrunt patienter, per quas
multitudo poenarum poterat expiari, si iis debcretur; quorum merito-
rum tanta est copia, quod oumcm poenam debitam nunc viventibus
exccdunt.

Seil hacc sudicicnt ad coniprobandani nostram, quam ex
Uomano-Catholicorum doctrina de pcccato originali dcduximus
sententiam, quaeque docet humanam naturam revera moralcm
non esse,; neque ei, dono supcrnaturali destitutae, rebus di-
vinis quidquam esse commune i).

QÜAHE VEnUM MEDIATOHEM JESUM CHRISTUM AGNOSCERE
NON POTEST nOMANA ECCLESIA.

Varii, quibus laborat Gatholicum systcma, errores intimo
ncxu cum doctrina de hominis conditione in statu integritatis
cohaerent. Nonnullos jam significavimus, quibus hic etiam
adjiciatur, quod vera mediatoris Deum inter homineraque notio
plane répugnât eorum anthropologiae. Quid enim nobis volu-
mus inediatorcm dicentes? Nonne talis est, qui gratia Dei
est constitutus, ut hominem Deo conciliaret suaque vita di-
vini humanique ostenderet unitatcm, summamquc Dei in ho-
mine revelationem ? Verum haec omnia in llomano-CathoUcunj
systcma cadere nequeunt. Nullus cuim secundum eorum opi-
nionem divinum inter et humanum nexus, nisi supcrnaturali
ratione constitutus. Genere plane diversa sunt; homo secun-
dum suam naturam nunquam filius Dci dici potest 2), ncc sen-
sum alcre divinum, quem non possidet, ncc legem assequi
moralem, quam in pectore audire nequit. Virtus igitur cximia.

») Papae Pius V et Gregorius XIII hasce theses conJemnaveruht:
»Humanae naturae subliniatiu ct exaltatio in consortium divinae na-
turae debita fuit integritati primae conditionis, uo proinde naturalis
dicenda est, non supernaturalis.quot;

»Integritas conditionis non fuit indebita naturae humanae exaltatio,^
sed naturalis ejus conditio.quot;

i) Vid. nAUR, 1. 1. pag. 107. »Hat das Göttliche, das der Mensch
in sich aufnehmen soll, nicht einen durch seine Natur bedingten

(jua excelluit Christus, perfeclio, qua major nunquam hac in
terra apparuit, in humana ejus natura minime fundatae esse
poterant, sed tantura in divina, quae nullo vinculo, si excipis
donum supernaturale, inter so erant conjunctae. Quid igitur
fecit Christus? Materia nostra indutus, imaginem nobis ostendit
sancti, cui nihil commune habemus. Ad moralem enim no-
stram perfectionem augendara ejus adventus non potuit inservire:
ipse legi morali dicto audiens erat, quoad divinam naturam.
Quomodo Deus conjungi possit cum mundo pbysico in lucem
quidem protulit, verum singularem illum nexum Deum Patrcm
inter hominemque infantem non potuit indicare. Sicuti lapsus
hominis non mutavit naturam, sic etiam Christus nullam ei
afferre potuit nmtationem i). Neque eliam opus est nobis tali
viro, si omnia, quae perfecit, supernaturali dono justitiae ori-
ginalis possunt reddi. Plane alienus a nobis manet Christus,
qui corpus quidem induit nostrum, verum naturam nostram non
potuit sibi assumere; verus d-iàyamp;Qianog esse nequit, qui
divini humanique unitatcm ostenderet omnibusque videndum
praeberet. Quamquam agnoscere nolunt Romano-Catholici se
vel Docetismum, sicuti Paschasius Radbertus aliique, vel incar-
nationis dogma Ethnicorum more profiteri, unum alterumve ex
eorum systemate jure effici, quisque nobis consentiet. lliuc

Anknüpfungspunkt in ilim selbst, ist dio Empfänglichkeit für dasselbe
nicht in seinem innersten Wesen so tief begründet, dasi die Ideo
seiner Natur dadurch erst zur Realität und Vollendung kommt, so
kann der Mensch nicht als'das freie sclbstthätige warhaft persönliche
Subject für dasselbe gedacht werden: es steht als eine rein überna-
türliche seinem Bewusztseyn unerreichbare Ordnung über ihm, zwi-
schen welcher und ihm selbst eben dcszwcgen ein unlcbendigcs, äus-
zcrlichcs, mechanisches Vcrhältnisz stattfinden kann.quot;

1) kaur, 1- 1. pag. 100; »Auch lias Christenthum ist demnach nur
ein Accidens, nur etwas Auszerwezentliehes und Unwczcntliches, das
den Menschen, er mag es haben oder nicht haben, seinem wahren
Wesen nach läazt, wie er ist.quot;

factum ut Ciuisluiu verum medialorem habere non posshil, ct
({uum ejus naluram a ceterorum liominum natura plane alienam
pularent, aliis opus iis erat mediatoribus, quibuscum magis
conjunctos se sentire poterant, quippe qui pro iis intercede-
rent, eorumque apud Deum agerent causam. Deum enim sibi
proponunt llomano-Catholici tamquam judicem supremum, qui
gravissimas ab homine exigit poenas, nec contentus esse po-
test, nisi opcribus meritoriis, sacrificiis, poenitenliis placatus
sit. Ilanc ob rem vix aut ne vix (juidem ad Ejus thronum acce-
dere audent, qui altis in coelis collocatus est. Magnus ei
adstare solet sanctorum numerus, qui preces nostras gemilus-
que audiunl, ad Deum referunt, et ab Eo impétrant, ut peccata
nobis condonet. Quae maxime aucloritate sua valet, beata
Virgo Maria dicitur, cui Deus nunquam quidquam abnuit. Ad
cam preces fundere debet quisque llomano-Calholicus, ejus
caussa bona facere opera: salvus semper fit, qui Mariam maxi-
ma dignam censet laude, eamque quotidie adorai i). Ue-
vera Ilomano-Calholicorum religio magis cultus Mariae quam cul-
tus Dei esse videtur. Homines igitur intima illa cum Duo
conjunctione frui non possunt, (juae omnes, quibus ea gau-
dere contigit, vero beatos reddit. Cliristum fratrem suum agnos-
ccrc nou possunt, quoniam plane abus depingilur nalurae, quae
tantum ab eorum discernitur natura, quantum lux a tcnebris 2).

Quoniam igitur Christum nou verum medialorem habent, re-
conciliatio cum Deo locum obtinere non potuit sufficiens. Et
haec significatio adscribi debet.sacramenlo eucharisliae, quod quo-

') Litanias (in lionorcm immacuJatac conceptionis H. V. Mariae)
recitantibus conccdit fuanciwus 1. Epl^coims llarlcnicnsis qtiadraginta
dies indulgcntiarum in torrtia ccctcsiao c^jnsueta.

2) Quac nicinoravimus Won rcfutantur verbis viri ven. a. fühntrop
in oratione sacra, Christus Jezus, de eenige midïïikiar Gods en der men-
schen, quoniam vnrio hi^ ct illic scnsu acccpit muncri« mcdiatorii no-
tionem, ncc satis in imjus rei gravitatem pcnetravit.

tidie ileratur. Sacerdos enim vice Christi vere fungitm', qui id
quod Christus fecit, imitatur, ct sacrificium vcrum et plenum tunc
offert in Ecclesia Deo Patri, si sic incipiat offerre secundum quod
ipsum Christum videat ohtuhsse i). Et quia passionis ejus mentio-
nem in sacrificiis omnibus facit, nihil aliud, quam quod ille fecit,
facit sacerdos 2). Missa, quae dicitur, non symbolum est hominis
cum Deo reconciliationis, verum ipsam eandem efficit 3). Quae
item diximus de Dci communione cum mundo physico, ipso
comprobantur sacramento. Sacerdos enim panem et vinum in
altari consccrat, ut panis quidem in corpus, vinum autem in
sanguinem Domini subito transmutetur quot;i). Mirabili ergo illa

1) oswald multis verbis probat in Kucbaristia Mariam aeque ac
Cliristum revera adesse, quoniam a Christo Maria sejungi nequit.
»Und da,quot; inquit, quot;die Mutterwürde korperlicli ihren geeignetsten
Ausdruck in der Milch, die ja aus dem Blute herstammt, findet, so
musz, natürlich unter Voraussetzung der Richtigkeit dieser ganzen
Darstellung, das lac virginale als das angesehen werden, was von
Maria in der Eucharistie primo loco vorhanden ist, an dassich dann
erst in weiterer Abfolge die ganze Lciblicbkeit der h. Jungfrau, so
wie ihre Seele, als unzertrennlich mit ihm verbunden, anschlieszcn
würde. Also mit dem Fleisch und Blut unseres Herrn, und mittels
desselben, zugleich die Muttermilch U. L. F. in der h. Eucharistie.quot;
oswald, 1. 1. pag. 176.

2)nbsp;cypkianus, Epist. 3 ad Caccil. Canisii summ, doctr. P. II,
pag. 170.

3)nbsp;Conc, Trid. scss. XXII, can. 1, de sacrificio missae monet: »si
quis dixerit in missa non oficrri Deo verum ct proprium sacrificium :
aut quod offcrri non sit aliud quam nobis Christum ad manducandum
dari, anathema sit.quot;

4)nbsp;Conc. Trid. sess. XIII, can. 4, de transsubstantiationc confitetur:
»Quoniam autem Christus redemptor noster corpus suum, id quod sub
specie panis oficrcbat, vere esse dixit, idco persuasum semper in Ec-
clesia Dci fuit, idquo nunc denuo-sancta hacc Synodus dcclarat, per
conscerationcm panis et vini, conversionem fieri totius substantiae
panis, in substantiam corporis Christi Domini nostri, et totius substan-
tiae vini in substantiam sanguinis ejus, quae convcrsio convenientcr
ct proprie a Sancta Catholica Ecclcsia tiamsubstantiaiio est appellata.quot;

convcrsione, rcscrvatis tamen panis et vini speciebus, ne perci-
pientes cruenta horrercnt, humana bencdictione Cin-istus se con-
jungit cum pane eadem ratione, qua antea cum corpore humano.

Quodsi vcrus mediator esse non potuit Christus, naturaque
humana nullam subiit mutationem, vera Spiritus Sancti notio in
Catholico systemate inveniri nequit, illam puto, qua statuimus,
Christuni suo hanc in terram adventu hominum animos illu-
strasse, divina sua veritate imbuisse, adeoque vinculum con-
stituisse, quo continua nobis'cum Deo communio esse possit.
Post Christi dcmum vitam terrestrem omnem suam ostendere
potuit efficacitatem, secundum illud dictum : iàvnbsp;M

dniXamp;oo, d naQaxlijTog ovx iXivafrai rcQog vfiag '). Christi
enim mors omnes nebulas dissipavit, quae discipulos prohibu-
erant, quominus in eo cernerent Christi adventus scopum, ut
regnum conderet minime hujus mundi, tcrrestrique gloria or-
natum, sed spirituale aeternumque in coelis. Spiritus hujus ope-
ratie a Christi operatione sejungi nequit : ubi hacc non agnos-
citur, illa locum obtinere non potest. Quodsi Christus medi-
ator non habetur, nec communionem effecit hominis cum Deo,
sermo ^ esse non potqgt de Spiritu Sancto, quippe qui Christi
opus perficeret. Et revera Spiritus illa notionc plane carent Homano-
Catholici, quod etiam consequens est eorum anthropologiae,
quoniam humana natura non accommodata est ad Deum cog-
noscendum et diligendum adeoque Spiritum Sanctum excitan-
dum , nisi dono adjuta supernaturali. Ne objicias eos tamen
ubique in dogmaticis de Spiritu Sancto loqui; nil enim videtur
nisi flatus vocis ; quid operctur quidque homini possit praestare ibi
non patet. Contra ex multis placitis dilucide apparet Spiritus
Sancti notionem plane abesse. Luce clarius hoc cernimus in
sacramcntorum doctrina 2), quae certa efficaciaque signa ha-

1)nbsp;Joh. XVI: 7.

2)nbsp;In omnibus omnino siicramcntis Mariae etiam operationem vin-

bentur divinae erga iioniines gratiae ct vokmlatis, quae dum iit
sensus externes incurrunt, non solum excitant fidem in Chris-
tum , Deique misericordiam et benitaiem, verum ctiam vivifica
sunt instrumenta, per quae placuit Deo salutem hominum ef-
ficaciter operari i). Absque fide igitur sacramenta gratiam
continent et conferunt ox operc operate 2) : materiale vinculum
locum excipere debet Spiritus Sancti, qui agnosci non potest.
Quodsi igitur aliquid sacramentis adscribere volunt utilitatis,
eorum operatie per se deceatur necesse est. Nec minus spe-
ciatim hoc patet cx sacramente poenitentiae, per quod sacer-
dotes etiam ii qui peccato mortali tenentur peccata condonant 3).
Suam sacramente vim addunt verba sacerdolis, qui sibi facere
videtur, quod Deo soli competit, qua de condonatione Spiri-

dicat 11. OSWALD, dc consccrationc sacordotali agcns, dicit png. 200:
«Indem der Triester minister Christi, zugleich aber für das andere Ge-
schlecht auch minister Mariae ist, indem neben der Gnade Cliristi auch
die eigenthümlieh marianische ministeriell in seine Hände gelegt,
und er beide in Spendung der Sacramentcu dem ^yeibo vermitteln soll:
so ist hiermit der Unterschied der Gcschlechto gleichsam in ihm aufge-
hoben, er ist in Kraft seines Amtes sacramentalitcr ülergeschlechtlich, er
ist, mau erlaube den Ausdruck, als Priester, als Stellvertreter Christi
und Mariens zumal, androgyn.

1) CANisii summ, doctr. P. II, pag. 1.5.

i) Sic ctiam Augustinus libr. IV contra Don. cap. 24, volcns cx
circumcisione ostendere, quid valeat baptismus iu parvulis: »cur prae-
ceptum est Abraham ut omnem dcindo infautem masculum octavo
die circumeidcret, qui nondum poterat corde credere, ut ei deputarc-
tur ad justitiam, nisi quia et ipsum per se ipsum Sacramentum mul-
tum valebat?quot;

3) Conc. Trid. sess. XIV, cau. 3, docet saeramenti poenitentiae
formam, in qua praecipue ipsius vis sita est, in illis ministri verbis
positam esse: Ego tc absolvo, etc. Quibus quidem dc Ecclesiae Sanctae
moro preces quaedam laudabilitcr adjunguntur, ad ipsius tamen for-
mae essentiam nequaquam spectant, nequo ad ipsius saeramenti ad-
ministrationem sunt necessariac.

lus Sanctus tantummodo in corde nostro testari potest. Ilic
aperte enuntiatum est et liomini, qui sanctissimo Dei fungitur
ministerio, non opus esse Spiritu Sancto, et homini, qui ab-
solvitur, operatione Spiritus Sancti in animo suo haud persuasum
esse de condonatione peccalorum, Quis maxima indignatione
non impletur, quando impiissimi eliam sacerdolis verbis praecipua
vis tribuitur, operationi vero Spiritus Sancti fere nulla? In
aliis eliam placitis eadem valet animadversio, quae, ne justo
diutius nos detineamus, verbulo tantum altingam. Sanctae Ma-
tris Ecclesiae est judicare de vcro sensu et interpretatione
scripturarum sacrarum: Spiritus Sanctus igitur non docet, neque
dc veritate sensuque verbi divini animos certiores reddit. Extra
Ecclesiam nulla salus: nullus ergo Spiritus Sanctus, qui una
cum spiritu nostro testatur, nos esse Dei filios, quique externis
ab inslilulionibus non pendens, cum iis communicatur, qui
Christo animo suo addicli sunt.

Sed haec sufficiant ad confirmandam sententiam, lîomano-
Catholicos Jesum Christum tamquam medialorem unicum nequa-
quam agnosccrc, Quidquid hiscc objicere conantur, salis con-
stat, si quid video,.omnes eorum errores cum male intellecla
anlhropologia arclissimo vinculo cohaerere. Dogma immacula-
tae conceplionis ansam nobis dedit, ut accuralius in hanc rem
inquireremus, quoniam quaestionem referebat de primi hominis
conditione in statu integritatis versantis, Christi igitur media-
torio obumbralo operc pedetentim ad hoc munus evecta est ejus
mater. Ulterius processerunt omnem ei a peccato immunita-
tem Iribuenles, quoniam causa cur Christum reliquissent nunc
etiam in Mariam cadere debuit. Christo enim sublimior erat
natura, quam quod ipsi cum hominibus communio esse pos-
set : iVIaria, ejus mater, cadem qua ceteri homines natura
praedita, ejus excipere debuit locum. Quum vero ita ad cul-
men perductus sit cultus Mariae, ut alia ei, quam cetcris ho-
minibus natura adscriberetur, etiani Mariam amiserunt medialri-

ccni, Icmpusquc iiistal, ul apud ejus malrcui relügiuui quae-
rant, dc qua postea plura diccmus.

QUOMODO CHRISTI LOCUM EXCIPIT MARIA.

Postquam a primis inde temporibus praesertim in Ecclesia
Occidentali Mariae immunitatem a peccato actuali permulti de-
fenderunt, alii fuerunt qui hac in re minime subsistere pote-
rant. Rationibus plerumque prohahilitatis i) inducti, quidquid
volebant, de Maria statuere poterant. Peccatum, quod aliis
ex natura inerat hominibus, beatam Virginem inquinare non
debuit: adeoque non inquinavit. Concupiscenliam, quae oritur
ex peccato originali, ei simul cum illo ante nativitatem adcm-
tam esse oportuit; adeoque ademta fuit. Ne punctulo quidem
temporis peccato originali infecta esse debuit : adeoque non fuit.
Ubi primum tali ratiocinalione ex vulgari hominum Mariam exclu-
serant ordine, ulterius procedere debucrunt, ullimasque prose-
qui consequcnlias. Quod tamen non salis animadverlcrunl: sen-
sus nimis praevalebat, quam ut ratio ostendere posset, Mariam
tamquam mcdialriccm evanescere, ubi humana natura per-
fcctiorcm eam habebant cultores. Dogmatis nostri auclor
Duns öcolus sensui suo, quo magnopere gaudebat, induisit,
quum immaculatam conccplionem urgeret, ncc lamen animad-
vertit supra omnes crcaluras quoad naturam dogmalice sic

1) Conf. 0. roiNSOT, réfutation du dogme dc l'immaculée conception,
pag. 92. gt;La raison de convenance peut être invoquée dans le cercle
des choses humaines sans doute. Mais, en matière do théologie chré-
tienne, elle n'a aucune valeur. Il y a plus, si l'on suit la rbglc qui
nous est donnée do Dieu lui-même, dans le prophète Esaïe (LV, 8
et 9) et ailleurs: on peut dire qu'il suffit qu'une doctrine soit le
résultat unique des pensées de l'homme pour qu'elle soit, par cela
même jugée.quot;

bcatam virginem cvehi. Quam loves sunt illius argumentatio-
nes: cxistimavit majorem ex hac ro consecuturam Mariam
honorem; intimo erga cam flagravit amoro, spcravit fore
ut immunis fucrit a pcccato originali, quod omnibus majus
est peccatis : banc ob rem oportuit cam sine peccato originali
esse conceptam, adeoque ita fuit. Quac igitur in Christo
frustra quaesivit, quoniam revera humanam assumere non
potuit naturam, in Maria se invenisse putavit, atque eam cum
praecipuis Mariae cultoribus amplcxus est mediatriccm, quae
causam agit nostram apud magnum illum Deum, quocum ve-
ram habere consuctudinem non possumus.

Accedit aha causa, cur Maria indigucrint mediatrice, quaeque
maxime valuit co tempore, quo vcrus Christianus ardor ex-
stinctus erat, pluraquc membra Catholicae Ecclesiae in vehe-
mentem incidcrant morbum. Ex eodem, quem significavimus
fonte haec etiam causa profluxissc videtur. Quoniam enim
Romano-Catholici divinum ab humano plane sejungebant, homini-
quc naturam revera moralem dcnegabant, cui nisi dono supcr-
naturali pracditae facultas erat res divinas cognoscendi, divi-
num ab iis nulla fere alia ratione cogitari neque intelligi potc-
rat, quam dcprimcndo et conformando secundum quas ca-
pere potcrant notiones. Ipsos enim se extollere nequeunt,
obstat eorum natura: divinum ergo humanum fiat necesse
est. In multis eorum placitis luce clarius hoc patct, etiam
in nostro. Christianam sublimem illam caritatem, quam ipse
Christus exercuit, maximeque excrcerc mandavit, pcrcipcrc
non possunt homines xptJ^ixoi; eorum superat intcllcctum,
mentisque facultatcs. Alia ergo huic caritati tribuenda erat no-
tio, quam melius inlcUigere poterant; et quo magis gravissi-
mum amorem indicarent, sumebatur ab co, qui alius sexus
aliquam amore prosequitur. Tali vero amore amplccti non po-
terant Christum : cujus igitur stubstitui debuit loco bcata Virgo,
in qua etiam perfectissinia matcrnae caritatis imago conspicua

erat 1). Quum vero amorem suum sie in Mariam transferrent,
magis magisque lenebris circumdabatur Christus, matrique cessit,
cui omnes sensim sensimque tribuebantur ipsius proprietates 2),
l\Iediatoris munere diutius fungi non potuit Christus; et iMaria
hoc afficiebatur honore, ut apud filium suum et ipsum Deum
pro hominibus intercederet. Quo factum est ut plures plerum-
que preces ad Mariam quam ad ipsum Deum mitterentur, ne-
que ullum discrimen animadverti posset vnfQSovXiiav inter
et XuTQtiav, quae omnia jam in Patrum scriptis satis super-

1) »Man kann nicht leugnen, dasz es für den ästhetisch religiösen
Standpunkt, mit welchem sich der Katholicismus begnügt, etwas sehr
Anziehendes haben muszte,das Ideal der Frömmigkeit und weiblicher
Schönheit zu vereinigen, die harmonische Vollendung menschlichen
Wesens in einer Gestalt an zu schauen, in welcher ewige Jugend,
Jungfräuligkeit und Mutterliebe verbunden war. Diese sinnliche lle-
ligiösität hat ein solches Ideal äuszercr Schönheit in Christo nicht
gefunden, und daher die Erlösung nach ihrem Bedürfnisz durch dio
Jungfrau ergänz«.quot; J. L. JAConi, Deutsche Zeitschrift 1855, No. 7.

»Der Mcnsch ist so geartet, dasz er auch die Gottheit menschlich zu
lieben das unabweisbare Bedürfnisz hatgt;gt;.* Den noch besteht daneben
für den Mann, wenn nicht das absolute, so doch das relative Bedürfnisz,
d. h. der Wunsch und die Sehnsucht, dasz dio heilige höhere religiöse
Liebe gegenständlich sich ihm darstelle in fraulichem Bilde. Und nun,
dio h. Liebe in fraulichem Bilde das ist Maria, das religiöse Ideal christ-
licher Weiblichkeit.quot; — Oswald, 1. 1. pag. 221.

1) Vid. JUL. MÜLLER, Deutsche Zeitschrift, No. 2: Wir freuen uns,
wenn die Ivatholischo Kirche auf ihren eignen Boden wächst in christ-
licher Erkenntnisz und Lebensordnung, und können darum nur
trauern, wenn sie statt ihrens bessern Wesens grade ihre schweren
Gebrechen und Verderbnisse mit Vorliebe weiter ausbildet — diesen
Dienst der Maria, der sie schon bisher näher als irgend etwas Andres
an den Iland der Abgötterei gebracht hat, der selbst in seinen ge-
mäszigtern Vertretern, wie sehr sie sieh bcrühmen, die Anrufung der
Maria um ihr Fürbitte von der eigentlichen Anbetung zn unterschei-
den , sich nicht scheut die cigenthümliehstcn Prädikate Christi, dasz
er unseres Leben, unser Scligmneher unsro Hoffnung ist, auf sie zu
übertragen.

(|ue conspicua sunt. •). Ncc tarnen hac in ro substiterunt Patres ct
cultores: peccatorura condonatio 2) el adscribebatur; in tentationc

') AUGUSTINUS, Scrm 2 dc Annunt. Dom.: »0 bciit.i Maria, quis tibi
digne valcat jura gratiarum ac laudum pracconia rcpendere, quao
singulari tuo assonsu mundo succurristi perdito? Quas tibi laudcs fra-
gilitaa humani generis ])crsolvat, quac solo tuo commercio rccuperundi
nditum invenit? Accipc itaque quascunquc exiles, quascnnquc meritis
tuis imparcs gratiarum actioncs: et cum susceperis vota, culpas nos-
tras orando excusa. Ailmitto nostras preces intra sacrarium exaudi-
tion is, ct reporta nobis antidotum rcconciliationis.quot;

ei'hrab.m 8yrus, Orat. dc laude siinctiss. Dci matris: »Dignarc virgo tc
tuum scrvum laudarc ct dicere: Ave Dei splcndidissimum et luculcn-
tissimum vas: ave Domina Maria, gratia jilcna: avc in mulieribus
virgo beatissima, avc praestantissimum orbis terrae miraculum: avc
mundi mediatrix gloriosissima,quot; etc.

nEUNAUDUS, Scrm 2 in adv. Dom. : »Domina nostra, mediatrix nostra
advocata nostra, tuo filio nos réconcilia, tuo filio nos commcnda, tuo
nos filio rcpracscnta.quot;

Î) ANSiiLMUs, dc excellent, glorios. V. M. c. 12.: »Si tu ergo, quac
Dei mater cs, ct co revera miacricordiac mater ct gratiae, dencgcs
nobis ciTectum misericordiao, cujus tam œirabilitcr facta es mater, quid
facicmus, cum idem filius tuus advcncrit cunctos aequo judicaturus
judicio? Subveni crgo nobis domina piissiina, et non considcrata pcc-
catoruni nostrorum multitudine, volle tuum ad miscrandum nobis in-
flccto. Cogitti quaeso ct rccogita apud tc, quia non ad damnandum,
scd ad salvandum peccatorcs conditor noster cx te factus est liomo.quot;

mcrnarkus, Scrm. de verb. Apoc.: »Denique omnibus omnia facta
est, sapientibus et insipicntibus copiosissima caritatc dcbitriccm se
fecit, omnibus miscricordiao sinum aperit, ut dc plenitudino ejus acci-
piant universi: captivus rcdomtionem, aoger curationcm, tristis con-
solationcm, pcccator veniam, justus gratiam, angelus laetitiam, deni-
que tota trinitus gloriam.quot;

:nnocemtiu3 m, Scrm 2 dc assumt M. V.: »Qui crgo jacet in nocte
culpac, respiciat lunam, dcprccctur Mariam, ut ipsa per filium cor
ejus ad compunctionem illustrct. Quis enim dc noctc invocavit cam,
ct non est exauditu.s ab ca? Ipsa est mater pulchrac dilcctionis ct
sanctao spci. Qui vcro ad diluculum pocnitcntiac surgit, rc.sj)iciat
auroram, dcprccctur Mariam, ut ipsa per filium cor ejus ad satifac-
tion'cm illuminct.quot;

Maria auxilium praoslabat i), hora morlis ct judicii invocaba-
tur 2), aeternam omnino praebebat bcatitudincm 3), Paetcrea

') ANSELMDS (Ic cxcllont. glorios. V. M. c. 12.: »Ab initio ronovationis
hnmanao omnibus sub tuum pr.acsidium confugicntibus hucusque suc-
curristi. et idcirco prae omni creatura, omni laude dignissima dici ct
esse meruisti. Eia succurre, oramus, ut laus quam per tot secuta
digne possedisti, continua tibi durct in gratia ipsa, qua mundo per-
dito subvenisti. Tibi ergo nos commendamus, tu procura ne pcreamus.quot;

nEUNAunus hom. 2. de laude Virg.: »Si insurgant venti tentationum,
si incurras scopidos tribulationum: respice stellam, Toca Mariam. Si
jactaris superbiao undis, si ambitionis, si detractionis, si acmulationis :
respice stollam, voca Mariam. Si iracundia aut avaritia aut carnis
illceebra naTiculam concusserit mentis, respice ad Mariam. In pcri-
culis, in angustiis, in rebus dubiis, Mariam cogita, Mariam invoca.
Non rcccdat ab ore, non recedat a corde, ct ut impetres ejus oratio-
nis suffragium, non doseras conversationis exemplum.quot;

2)nbsp;ei'iiraem syrus orat. do sanetiss. Dci gcnitr.: »Adsis mihi sem-
per virgo misericors clcmens et benigna, in praesenti quidem vita
fervens protectrix ct auxiliatrix, hostiles impetus rcpellcns, ct me
deduccns ad salutem, ac in supremo vitae momento miseram meam
animam conscrvans, ct tcnebrosos malorum daemonum nspectus ab ca
procul abigens: in terribili autem die judicii ab aeterna damnatione
me liberans, postremo inaccessae tui fdii ct Dei gloriae mc hacredcm
cffîciens.quot;

nERNARDUS Scrm. 4 in assumpt: »Nam longitudo ejus usque in diem
novissimum invocantibus cam subvenit universis. Latitudo ejus replet
orbem terrarum, ut tua quoque misericordia plena sit omnis terra.
Sic et sublimitas ejus civitatis supcrnao invenit restaurationem, et
profundum ejus scdontibus In tcnebris et in umbra mortis obtinuit
rcdcmptioncm. Per to enim coelum repletum, infemus evaeuatus est,
instauratao ruinao coelestis Jerusalem, exspectantibus miseris vita
perdita data.quot;

3)nbsp;ephraeii svrus orat. ad sanctiss. Dei genitr.: »Quam per intcr-
cessionera favoremque tuum Domina mea sanctissima, Dei mater, to
etiam atquç etiam rogo, assequi valcam gratia, miscrationc et huma-
nitate unigeniti tui filii Domini et Dei ac Salv.itoris nostri Jesu Christi,
cui convenit omnis gloria, honor et vencratio.quot;

nERNARDUS Serm. 2 in advent. Dom. »Fac o bencdicta per gratiam
quam invcnisti, per praerogativam, quiim mcruisti, per miscricordiam

innuraerabiles sunt loci, ubi Maria mediatrix i) reginaquecoelo-
rum 2) et mundi 3) vocatur, qualis jam a seculo inde decimo
colebatur 4); nullumque igitur dubium manet, quin verum sit,
quod diximus, Mariam in Catholico systemate Christi mediatoris
loco substitui, Sed no nobis ipsi contradicere videamur, juvat hic
objectionem refellere, quae contra nostram argumentationcm facile
posset moveri, Diximus cnim Catholicam Ecclesiam vera media-
toris notione Christoque mediatore plane carerc, et quidem hanc
potissimum ob causam, quoniam divinum ab humano longo sc-
jungit intervallo. Altamen postremis probavimus verbis Catholi-
cam Ecclesiam revera non tantum notione verum etiam media-
trice gaudere. Sed tenendum est homines nonnunquam agendo

quam pcpcristi, ut qui te mediante fieri dignatus est j)artieeps infir-
mitatis et miseriac nostrae, te quoque intercedente, participes faciat
nos gloriae ct beatitudinis suae Jesus. Christus ßlius tuus Dominus
noster, qui est super omnia Dcus benedictus in saccula,quot;

1)nbsp;nEUNAUuns, Serm. de Verb. Apoc. : »Fidelis plane et potens me-
diator Dei ct hominum, homo Christus Jesus, sed divinam in co
revercntur homines majestatem. Non sola illi cantatur misericordia,
cantatur pariter et jndioium, quia etsi didicit ex his, quae passus est,
compassionem, ut misericors fieret, habet tamen et judiciariam potcs-
tatem. Opus est mediatore ad mediatorem istum, nee alter nobis uti-
lior, quam Maria. Quodsi plena magis omnia pietatis et gratiae, plena
mansuetudinis ct miserieordiac, quae nd eam pertinent, invcneris: age
gratias ei, qui talem tibi mediatricem benignissima miscratione provi-
dit, in qua nihil posset esse suspcetum.quot;

2)nbsp;BERNAKDüs, Scrm. 1 in assum. B.M. : »Ascendens ergo in altum
virgo beata, dabit ipsa quoquo dona hominibus. Quidnidaret? Siquidem
nec facultas oi deesse poterit, nec voluntas, llegina cotlorum est,
misericors est.quot;

3)nbsp;oREOORius NAZiANZKNds, in finc Trag. Chr. pat: »Salve igt;uella
gratiosa, mater et virgo omnium castissima ac pulcherrima, exer-
citibus praestantior coelestibus, regina mundi, gaudium mortalium ,
semper benignam tc exhibe mortalibus, mihiquo sis salus ubique
maxima.quot;

4)nbsp;Vid. MiiNSiNOA 1. 1. T. II. i)ag. 0. seqq.

G

discederc ab iis, quae ipsi credere fatentur O- ^^evera Calho-
licum systema mediatoris vcri nominis notione carere debet, quia
inter duas res. quae sibi invicem plane contrariae sunt, qua-
rumque vinculum supernaturali tantum ratione effici potest, ulla
unio fieri nequit, nisi una alterave mutationis aliquid subeat.
Interea idem ille sensus qui a primis inde temporibus hominum
animis infuit, sibi quam maxime opus esse communionis vinculo
cum Deo, etiam apud Romano-Catholicos haud defuit. Secun-
dum corum systema Christus mediator esse non potuil: erat
enim Deus, non verus homo. Invocabalur igitur Maria, cui
secundum Orientalium mores tanquam regis sanclissimi main
debilum honorem abnegare non audebant. Ejusdem certe na-
turae ac ccleri homines quum haberetur, mediatrix evasit homi-
nes inter et ipsum Christum. Pedetenlim majoribus laudibus
celebrata, plura accepit praedicata, quae in Christum solum
quadrant. Sed, ut jam dixi, sensus nimis praevaluil, siluit
ratio. Priori indulgentes, hnud observarunl Romano-Caiholici se
supra vulgarem hominum classem Mariam extulisse, et inpri-
mis ultimo, quod edilum est, dogmate ei aliam quam ceteris
hominibus tribuisse naturam. Aliquando forte e somno exper-
giscenlur, et videntes quid fecerint, aliam invocabunt media-
tricem Annam exempli caussa, donec etiam haec ad altum
illud fastigium pervenerit, aliaque denuo iis opus sil 2). Sic

1) calvinus, ad Ilebr. IV: 16: »Colligcro promrtum est, iu Papatu
exstinctam fuisse Evangelii luecm, ubi jubentur miseri homines dubi-
tare sintno propitium Deum an infensum h.ibituri. Praeeipiunt qui-
dem ut Dcus quaeratur: scd neque via ostenditur qua perveniri ad
cura possit, et obseratur janua qua sola ingredi licebat. Verbo faten-
tur Christum mediatorem, sed re ipsa sacerdotii ejus virtutem aboient,
ipsumque honore spoliant.quot;

î)'Revera jam hic illic in patrnm scriptis mater Mariae, Anna, in-
vocatur, magnoque afficitur honore. Seculo XVIlI eadem in regione.
ubi Ildcfonsus multa ante secula Mariao sanctitatcm tanto ardore pro-
pugnaverat, rcgcsque postea omnem opem impendere haud desicrant

pcrgentes in graviores etiam prolabenlur errores, a quibus ipsi
nunc abhorrent.

QUAENAM EX HAG DOCTniNA NECESSARIO l'HOFLUIT
CONSEQUENTIA.

Accedimus ad quaestionem, quam in hujus partis initio sol-
vendara nobis proposuimus. Quo ea quae hucusque disputavi-
mus redeant breviter referamus. Maria plane singularem in Ca-
tholico systemate occupât locum; natura morali praedita est, et
tali quidem natura, quae in malum ruere nequit: sanctitas igitur
jure ei tribuitur, nec corpus ncque animus infecta esse possunt.
Ilaec sanctitas initium cepit a creatione, vel potius jam in utero,
quid dico? in conceptione. Ifominum contra natura revera moralis
non est; nati enim sunt aegri morbo, cui supernaturali ratione
remedium adhiberi debuit. Sensualitatis, quae dicitur, dominio
obnoxiis, dcest iis facultas Deum cognoscendi et diligendi: in
coclum oculos convertere nequeunt nec res adspicerc divinas
nec legem audire motalem, nisi dono illo ornentur supernatu-
rali. Cujus doni participes fiunt in baptismo, qui omnia iis
reddit quae per Adamum sunt pcrdita ; verum statim iis denuo
hoc donum adimitur, si in peccatum ineidunt. xMagnum, quod
ita oritur, intervallum divinum inter et humanum obstat, quo-
minus vera effici possit unio. Deus quidem in has terras venit,
humano indutus corpore, sed quoniam humanae naturae non

ut nOTi dogmatis annuntiationem a Papa impetrarcnt, in luuem prodiit
liber: Vie heroique de St. Anne, mère de Marie dicté au Récérend
Pire, Malagrida par sainte Anne elle-même. Quo in libro mater Ma-
riae Malagridem eertiorem feeisse dieitur de sua ipsius immaculata con-
ceptione. Profeeto llispania patria dici potest tenebrarum, quae nostro
tandem tempore parvo luminis radio illustrantur !

Ü'

particeps fuit, neque esse poluit, verus ■O-fäyV-QtoTrog non fac-
tus est, mediator nobis non exstitit, ncc nostrac aliquid utili-
tatis attulit naturae. Cujus ergo locum oxcipit Maria, cui om-
nem filio debitum honorem tributum esse vidimus, quam me-
diatriccm salutavimus in Romano-Catholico systemate, cujusque
laudes in detrimentum gloriae Christi in dies crescunt.

Instituto examine in ipsius dogmatis veram significationem,
ad quaestiones nostras redimus, quas, si consequens sibi esse
velit Papa, ipso sibi proponat, iisque publice responsum det,
ne quisquam inscius sit honoris, quem beata virgo secundum
ultimum dogma jure consequi debet. Negctur igitur Mariae mors
necesse est, aut affirmctur eam propter hominum peccata illam
subiisse. Ilasce quaestiones necessario dcduci ex dogmate imma-
eulatae conceptionis jam indicavimus. Quamdiu perfecta a pcccato
originali immunitas ci nondum tributa erat, quamquam in utero
sanctificata, objici potuisset, mortem sequelam fuisse illius mo-
menti, quo peccato originaH subjacucrat. Qui vero praetcxtus
admitti nequit, ubi nullo non tempore sancta habetur ejusque
conceptio plane immaculata dicitur. Nulla causa adesse potest,
cur mortua sit; dono nunquam caruit supcrnaturali, et donum
illud prohibct, quominus mori potuerit, nisi eandem quam Chris-
tus ob causam. Quaenam via igitur incunda est? Nullum du-
bium esse polest, quin posteriorem sequalur Romano-Catholica
Ecclesia. Mors enim Mariae pedetentim quidem mulata est in ob-
dormitionem {xo'mnaiv), hacc vero in assumptionem, ita ut magis
magisque dnoOttaaig ci parata videretur; verum explicite ejus
mors ab antique inde tempore minime negata est, licet a se in-
vicem discrepenl fere omnes, quotquot illam tractarunt matc-
riam 1). Majus ergo periculum incurrunl Pontificcs, si vetus
dogma delcul, quam si novum condunt. Praeterea ex omnibus
quae disseruimus de Christo et dc Maria, aperte palet Catho-

j) Via. K. I. C.\LIXTUS 1. 1. pag. 278 scqq.

licani Ecclesiam omnia fere Christi praedicata in Mariam trans-
tulisse: sanctum se praestilit Christus, sie etiam Maria; sanctus
fuit Christi conceptus, sie etiam Mariae, etc. Mediatri.v igitur
gradatim removit mediatorem, et posterior plane evanescet, si
omnibus ejus praedicatis ornata erit prior. Quid igitur unum
restât? — Mariam mortuam esse propter hominum peccata.

Ad hanc sententiam praeparandam nostrum inservit dogma.
Magnum fecit gressum Ilomana Ecclesia in evehenda Maria, Chris-
toque supprimendo, quoniam hoc dogma non tantum novo ornat
iMariam praedicato, sed ctiam tuto transitum parat ad aliud ma-
joris prorsus momenti. Huic autem illud antecedere debuit:
nunc vero Ilomana Ecclesia subsisterc nec potent neque etiam
optabit. Ilaec potissima nobis causa esse videtur, cur multis in-
vitis immaculatae conceptionis dogma annuntiaverit Papa. In
eo enim fere omnes conveniebant, Mariam ante nativitatem sanc-
tificatam fuisse, et a peccato originali mundatam. Ilanc sanc-
tificationem ellccerat Christus, qui plane singularem suae redemp-
tionis efficacitatem in Mariam ostcnderat. Nunc vero redemptio-
uis opus revera tollunt hujus dogmatis cultores, statuentes Chris-
tum liberasse Mariaiji a peccato, cui non subjecta erat. Si
consilium eorum fuisset hoc affici Christum redemptoris honore,
per temporis ccrtc punctulum Mariam peccato originali inquina-
tam dicere debuissent. Quoniam vero hoc non faciunt, Mariam
redemptani csso negant, vel certe ex omnibus unam eligunt,
cui liberatione Christi opus non fuit. Instat ille dies, quo Ma-
ria ab omnibus Ilomano-Catholicis celebrari debeat mortua prop-
ter omnium hominum peccata. Et haec gloria tribui ei non pos-
set, si ipsa etiam redemptione indiguisset; cujus redemptionis
necessitas tolli debuit, ut nihil amplius impediret, quominus
eadem Mariae morti adscriberetur notio ac Christi ipsius i).

1) Vid. JtiL. .iiüLr,!:« I. 1. «Ist sie die volkoininen Heilige, und hut
sie doch unstreitig schwcr gelitten in ihrcnj irdischen Leben, zuletzt

Praeterea ad hanc iMariae mortis significationem dudum jam
straverat \iam exphcatio loci Gen. III: 15, Comparatione enim
instituta Evam inter et Mariam, peccati auctrix Eva, meriti auc-
trix Maria habebatur, quae salutem attulit mundo, conterendo
serpentis capite i). Ilaec explicatio ansam praebuit, ut Mariam
permulti participera statueront operis salutiferi, multique ulterius
progredientes, quamvis sententiam suam palam profiteri vix
auderent, soli hoc beatae virgini acceptum referrent 2). Quid

auch den Tod. so kann sie nicht gelitten haben um eigner Uebertre-
tung und Verschuldung willen. Ihr Leiden und Sterben also musz
ein Leiden und Sterben für Andre gewesen sein. Dann ist sie nicht
mehr blosz die. welche für sich keiner Erlösung bedarf, sondern ihr
Leiden hat eine genugthuendo und sühnende Kraft, und zwar nicht
mehr blosz, wie die Römische Kirche schon immer von ihren und
aller Ileiligcn Leiden gelehrt hat. auf der Grundlage des Vordienstes
Christi, sondern durch sich selbst.quot;

') augustinus, Serm. 2 de annunt. Dom: »Eva oceidendo obfuit,
Maria vivificando profuit. Illa percussit, ista sanavit. Pro inobedientia
enim obedientia commutatur, fldes pro perfidia compensatur.quot;

IRUNAEUS, Libr. III adv. Ilaer, c, 33. »Sicut Eva inobediens facta,
ct sibi et univcrso generi humano causa facta est mortis; sie et Maria
habens praedestinatum virum, tamen virgo obaudiens et sibi et uni-
verse generi humano causa facta est salutis. Evae inobedientiae nodus
solutionem accepit per obedientiam Mariae: quod enim alligavit virgo
Eva per incredulitatcm, hoc virgo Èlaria solvit per fidcm.quot;

1) Und Lob und Preis und Siegsgesang erhebet
Das llimmelsheor: »Der alte, groszc Drache,
Er ist gestürzt! Auf! laszt Triumph uns singen,
Marien! Ew'gen Preis dem Herrn der Welten!
Wie wurdest du geschleudert,
Du Morgenstern, vom Himmel 1
Glcich Nebelwolken. die gar schncll verschwcben,

Ist deine Macht zerstoben;
Die Welt, die du dir angemaszt, ist unser,
Mag auch der Hölle Zorncswuth erglühen!quot;

ai-nekto lista Ilispanus, cujus carmen de immaculata
conccptionc Mariae vertit Dr. scHiiBMüR.

enim opus essel Christi redemptione, si serpentis caput jam
contrivissct Virgo ? Quam ob rem ad filium rcfugeremus, quando
omnis nostra salus ab ejus matre pendet? Ultimum sic eva-
nescere cocpit discrimen, quo Maria a Christo dignosci possit.
Optime hoc perspexerunt Pontifex Romanus ejusque ministri,
neque omiserunt, opportunitate faventc, populi indulgere desi-
derio, cujus oculos quam maxime a Sacra Scriptura avertcre
et in beatam Virginem Mariam dirigere student atque optant.

■ PAUS TERTIA.

))E 1'KETIO ARGUMENTIS, QUIBUS IMMACULATA ISIARIAE
CONCEPTIO SUPERSTRUITUR, STATUENDO.

Restât ut argumenta pcrpendamus, quibus opinionem suam
superstruxit Papa Pius IX, quaeque ab aliis, dogma hoc tuenti-
bus, afferri solent i). Nemo ex me quaeret, ut quamvis in-
numerabilis sit ad eum oppugnandum argumentorum numerus
singula enumerem, quae contra hunc errorem saltcm dici pos-
sunt. Omni fundamento caret haec opinio ncc quidquam in sc
habet veritatis ; et tota quaestio nititur thesi, quae neque argu-
mentis psychologicis defendi potest neque ab Ecclesia accepta

(!st i). Crcatianisraus enim quem vocant multa sibi repugnantia
continet; traducianismum vero, qui hoc nostro tempore pluri-
mos psychologos fautores habet et patronos, Ilomanao Ecclesiae
sententiae minime favere, quisque pcrspicacior facile videbit et
concedet. SulTiciat ergo argumenta enumerare atque in eorum
veritatera inquircre, quibus usus est Papa ad comprobandam
suam sententiam : cetera missa faciemus. Quodsi haec jam falsa
reperiuntur, quid de ipso dogmate sit statuendum, quisque
sentiet.

Acceptum referimus Reformationi, quae ad verum nos duxit
cultum Dei, permultos non amplius fidcm in Maria reposuisse,
verum in Christo, qui solus nobis est via, Veritas et vita. Fue-
runt quidem inter Protestantes, praesertim in Ecclcsia Luthe-
rana 2), qui nimis quam par erat, bcatam virginem colere
pergebant, sed nemo eorum immaculatam Mariae conccptionem
unquam défendit 3), Et mirum certe cuique videri debet quod,

quum medii aevi secula tale admittere nollent placitum, nostro
hoe tempore idem illud publice omnibus credendum mandare
non dubitaverit Papa. Crescit vero nostra miratio quando argu-
menta exeutimus, quibus ignotus nobis Constitutionis papalis
auctor usus est i). Niti se profitetur Constitutie Ineffabilis auc-
toritatc saerae scripturae, traditione patrum, singulari Catholico-
rum Antistitum ac fidelium conspiratione ct Papae Praedeees-
sorum constitutionibus. Ibi enim legimus: »Itaque plurimum
in Deo confisi advenissc temporum opportunitatem pro imma-
culata sanctissimae Dei Genitricis Virginis Mariae concepiionc
defmienda, quam divina eloquia, veneranda traditio, perpetuus
Ecclesiae sensus, singularis Catholicorum Antistitum ac üdelium
conspiratio et insignia Praedecessorum Nostrorum acta, consti-
tutiones miritice illustrant atque declarant, rebus omnibus dili-
gentissime perpensis, el assiduis fervidisque ad Deum pre-
cibus cffusis, minime cunctandum Nobis esse censuimus. Supremo
Nostro judicio immaculatam ipsius virginis eoncepiionenrsaneire
et delinire.quot; Nobis igitur incumbit officium probandi
Saeram scripturam,
Traditionem palrum ,

Singularem Antistitum ac fidelium conspirationem, et
Papae praedecessorum constitutiones minime doccre immacu-
latam Mariae conceptionem.

Sacra scriptura immaculatam conceptionem non docet.

Omnium primus Papa Pius IX declarat, quod nemo ante
eum asseverarc ausus est, immaculatam conceptionem contineri
Sacra Scriptura. Ardentissimi imo liujus dogmatis defensores
hoe fundamento uti nolebant, dicentes disertum Dei verbum
afferri non posse. Ipse Bellarminus caute statuit »pie ac rectc
existimari beatam virginem l\lariam singulari Dei privilegio ab
omni omnino peccato fuisse immunem: neque tarnen exspectan-
dum esse, ut expressum Dei verbum afferretur, aut certa aliqua
Ecclesiae definitie.quot; Et nostro tempore Perrone confitetur:
» Sane si intimius rem perscrutemur, facili deprehendemus ne-
gotio nullum piae, quam vocant, sententiae fundamentum sive
in traditione translucerc, imo has aperte satis eidem adversari;
sed illam unice ac totaliter inniti in agendi ratione quam ser-
vavit Ecclesia sequiori in aevo, et qua factum, ut festum Ma-
rianae Conceplionis ab ea probareturquot; 2). Contra fere om-
nes contendit Papa in Sacra Scriptura immaculatam conceptio-
nem inveniri: bene de omnibus merilus fuisset CathoHcis, si
locos etiara indicas^et, qui hanc doetrinam sic exponunt, ut
de vera eorum interpretatione dubiura esse nequeat. Obiter
tantum duos locos affert, quibus adjiciuntur ingenti numero
dicta patrum, quae sparsim cx eorum scriptis excerpta, ita
sunt conjuncta, ut onmia immaculatam conceptionem docere
videantur, quamvis plurima ex eorum patrum scriptis sumta
sunt, qui immaculatae conceptioni minime favent. Verum illo-
rum locorum, quos tangit, sensum indagare lubet.

') De immaculato B. V. Mariae eoneeptn an dogmatico deereto
definiri possit .J pag. 152.

2) Sic ctiam A. Lambruschini I. 1. pag. 8: »Es ist wahr, die hei-
lige Schrift sagt nirgends ausdrücklich, dasz Maria diesen besondern
Vorzug erhalten habe.quot; — Ceterum levissimis falsisque argumentis uti
haud dubitat.

Primus locus invenitur Gen. III: 15. Praeterea inimici-
tias ßonaiii inter te et mulicrem, et inter seinen tuum et
semen illius: ipsa conteret caput tuum, et iu insidiaberis
calcaneo ejus. Ilaec vero interpretatio non admitti potest; loco
pronominis hoc legitur ipsa, depravanda genuina lectione. Om-
nes enim Ilebraei Codices lectionem exhibent ria-iu': x m •),
adeoque intelligi volunt haec verba de semine feminae. Quum
vero contra omnem auctorilatcm vocabulum N-in mutetur in
N^n, loconbsp;legi debetnbsp;Quodsi tamen aliis hac

mutatione minime opus esse videtur, ut verba ad Mariam rcfcrri
possint, nulla causa adest cur Mariam hic significari putarcnt.
N-m sine dubio referendum est ad vij et proles serpentis
opponitur proli humanae. Quemadmodum illa omne serpentum
genus indicat, haec omnino de toto genere humane accipienda
est. Perversam igilur, quae in Vulgatae libris invenitur expli-
calionem auctoritate sua confirmavit Pontifex Romanus atque,
vocabulis ita depravalis significari ausus est contendere: »Vir-
ginem procul dubio veneuatum serpentis caput contrivisse, ac
propterea per graliam ab omni peccati labe fuisse integrum,
ac liberam ab omni conlagione et corporis ct animae cl inlel-
Icclus, ac sempilerno foedere cum Deo conjunctam.quot; Quid de
dogmate siatuendum, quod hac ralione probalur, quid dicendum
de veritatis amore illius viri, qui talcin dcpravaiionem auctori-
tate sua confirmavit 2).

gt;) jiELLARMiNUS coDtcntUt 80 in uno codico Icctioncm invcnisso f^'.n.

Lib. 2, do Vorbo Dei. cap. 12.
2) Ipsc osWAi.», 1. 1. pag. 37 dicit: »Nun ist aber die Le.sart ipsa
sehr prekär, sondern, davon abgesehen , ist ihre direkte Beziehung
auf Maria eine offenbare exegetische Willekür. Aber auch dio Nich-
tigkeit der Lesart und ihre Beziehung auf Jlaria vorausgesetzt, wird
jeder mit der Einrede bei der Hand sein: Warum sollte Maria nicht
öchlangeutreterinn, d. h. Siegerinn über den Teufel sein können
wenn sie auch auf einen Augenblick in seiner Obuiacht gewesen?

Alter locus invenitur Luc. I: 28 ubi angelus, postquam ad
Mariam venit, ei dicit: XcÜQt, xfya^iTcouévti' ó KiÎQiog (lerà
aoû ; tvloyrjpht] av tv yvvai^iv. Quacnam verba Versio Vul-
gata sic reddit : Ave gratia plena : Dominus tecum, bencdicta
tu in mulieribus. Quodsi xfyaniTU)[itigt;g talem explicationem
admittit nunquam tamen ca significatione sumi potest, quae
iis tribuit Papa, qui ex singulari solemniquc salutatione efficit:
nDeiparam fuissc omnium divinarum gratiarum sedem, omnibus-
que divini spiritus charismatibus exornatam, imo eorundcm clia-
rismatum infinitum prope thcsauruni, abyssumque inexbaus-
tam, adeo ut nunquam malcdicto obnoxia fuerit.quot; Omni banc
interpretationem fundamento carerc, quis est qui non videat?
Vocabulum xtyuniTiopivg neque eliam sequens tvloyijuivg
usquam talem significationem praebent; et nulla causa adest cur
hoc sensu hic loci occurrerent '), Si to gratiosum esse mag-
numque favorem obtinuisse apud Deum, immunitatem a pcccato
originali necessario complecterctur, non tantum beata virgo, ^ed
omnes omnino fideles ab co essent imniuiies, secundum illud
Eph. I: 0: tig tnuivov Só^^g Ttjg yàniTog uvrov, tv g
tyaQixoaatv rjpag^ tv rw riyuTt7ju,tv(a'• In laudem gloriosae
gratiae suae, iu qua gratijicavit nos sive gratis fecit gratiosos,
in dilecto. Quia vero Paulus vocabulum illud omnibus tribuit
fidclibus, oportet esse commune. At quod commune est, illud
nullo praetextu, sic potest tribui uni 2) ut reliqui omnes a be-

«) Vid. Christelijk Maandschrift 1.1. pag. 194. Vocabulum
IA.ivri bis tantum in Sacro Codice occurit. tiXoy^Myri contra saepius
Matth. XXV: 34, Marc. XI: 9. Luc. XIII: 3.5, 1 Cor. XIV: 10,
Gal. Ill: 8 , Ilcbr. VII: 7, etc.

I) Ita niD.vctis STELLA apud CALixTUM 1. 1. pag: 28 scqq.

Pag. 31 ; IJenedicta fv).oyijntygt;] est illa quao prae ceieris mulie-
ribus felix et beata a Deo est pracstita. Quod autem hic variant in-
terprètes : alii gratiosam sicut Stella, alii gratificatam sicut Salmcro et
Jansenius interpretantur, nihil mirum, siquidum nullum est lutinum
unum vocabulum quod sic respondeat graeco x^Ç^t^ôu , ut hujus tviQ-

lt;

ncficii istius communione excludantur. Praeterea ex contextu
luce clarius patet Mariam ita vocari propter gratiam, qua eam
afficere voluit Deus, quod ex ca mundi Conservator nasceretur.
Ilanc ob rem benedicta vocabatur, quoniam talis tantiiiue filii
mater erat. Christi gloria in iMariam rcdundavit, et contrarium
ergo hic legitur doctrinae Ecclesiae Romano-Catholicae, quae Ma-
riae honorem auget, ut Christi gloria magis magisque ellcratur.
Hanc doctrinam inter multos commendaverat Thomas Aquinas
dicens, Mariam non fuisse idoneam matrem Dei, si peccasset ali-
quando: »quia honor parentum redundat in prolwii, unde per
oppositum ignominia matris ad filium redundassetquot; i). Eandem
^ sententiam profert Papa in Constitutione, affirmans in ipsa Maria
unigenitum ejus filium magis magisque honorificari, quum in
filium redundet, quidquid honoris et laudis in matrem irapen-
datur. Verumtamen haec ratiocinatio, licet apta sit ad populum
decipiendum, nihil quidquam valet. Quonam enim majori affectus
est Christus honore, postquam Maria tot laudibus celebrata est ?
Occupatne revera subliorem locum in Catholico systemate Chris-
tus novo dogmate condito? Mirum certe, quod hujus rei nemo,
ne constitutie quidem Pii IX mentionem fecit. Contra Mariae
laudes multo magis Christi honorem et gloriam detrectavisse
omnis nobis testis est historia. Praeterea non tali ratione Christi
laudcs efferre nos decet. Maxima ejus gloria fuit Patris volun-
tatem sequi, intimaque cum Eo frui consuetudine; haec gloria
aliorum meritis augeri nequit, et quae hac de re docet Ro-
mana Eeclesia confirmant quae de anthropologia monuimus.
Omnium perfectissimus Christus ahena laude non indiget, neque
adeo quidquid honoris et laudis matri tribuitur, in filium
redundare potest.

yeluv adacquct; undc factum, ul quisque proprium adhibuorit ju-
dicium.

») Pars III. Quacst. XXVII, art. 4.

Loci igitur quos citavinius ncquc explicite neque implicite
immaculatae Mariae conceptioni favere censendi sunt. Ab aliis
alii adduntur e Veteris Foederis libris, atqui omni probandi vi
destituti sunt i), quam ob rem bisce supersedere licet, eo
magis, quoniam ipsi Pontiücii, qui sententiam suam de immacu-
lata conceptiono probare volunt, minima pro parte praesidium
sibi quaerunt in Sacris Litteris, verum nonnullis patrum locis
levioribusque rationibus contenti sunt 2). Neque hic rursus in
memoriam revocabimus Sacrum Codicem omnes vocare peccato-
res, qui ex Adamo nati sunt, uno tantum excepto Jesu Christo 3).
Res per sc clara est. Romana Ecclesia dogma enuntiavit, quod
Sacrae Scripturae effato plane oppugnat. Parvi ergo, nulHus
imo momenti verbum Dei habetur. In eo enim non tantum
frustra talc quaeritur dogma, quod ad salutem necessarium sit
existimandum, verum multis etiam verbis refutatur et contra-
rium docetur. Meliorem accepit Papa patefactionem, quam quae
sacris litteris consignata est. Olim Sacra Scripta ad diversas
opiniones adaptabantur, secundum illam Bernardi sententiam :
»Quoties Ecclesia in Scripturis Sacris verba alterat vel alter-
nat, fortior est illa compositio, quam positio prima verborumquot; 4).

I) Garnie, cap. H et IV, Psalm XL, Psalm LXXVII, etc.
î) Scriptor Catholicus lenain de tillemont in Mémoires pour servir
à l'Uist. eccl. vol. I pag. 25 ; »L'Evangile,quot; inquit, »ne nous apprend
rieu do son origine, sinon qu'elle c'tait de la race royale dc David et
originaire de Bethléem.... Pour le reste de sa généalogie et do sa
parenté, c'est une curiosité assez superflue, dit un des plus grands hom-
mes du XI Siècle, de vouloir savoir co que l'Evangcliste n'a point
jugé néces.sairc de nous apprendre.... Car, en effet, nous sommes
contraints d'avouer que tout ce que l'on en a jamais dit, n'est fondé
que sur des écrits entièrement apocryphes et pleins de fables.

3) Rom. V: 12. Gal. III: 22, 1 Cor. XV: 22, 1 Petr. III: 18, etc.

Scrm. 3. in vig. nativit. Sic e.KStiterunt Psalteria B. Mariuo
virginis ct Biblia Mmiac, in quibus omnia fere quae in Sacris Bibliis
continentur beatae Mariae adaptantur. Dc quorum librornm auctori-

Nunc vero plane spcrnunlur, eorumque effata Papae verbo post-
ponuntur. Sed eo tendit Romana Ecclesia, ut magis magisquc
a vero fundamento, quod divinum verbum est, se avcllat, atque
incidat in abyssum errorum, unde exitus maxime difficilis sit
futurus 1). Cuinam cnim hoc libro prorsus opus erit, in quo
baud omnia quae necessaria sunt ad salutem, inveniri possint?
Deus non amplius audiri debet sed Papa, et quo raagis hujusce
libri protium diminuitur, eo magis auctoritas crescit Papae, cui
quidquid velit statuere licitum crit.

Traditio patrum immacidatam conceptionem non docet.

Praejudicatae Pontificis Roraani opinioni vel inscientiac sal-
tem adscribendum est 2)^ quod docere voluit hanc de imma-
culata conceptione doctrinam patrum scriptis contineri. Utrum
ergo, antequam suam sententiam pro ccrto enuntiaret, omnia
quae huic doctrinae aliquid lucis possent afferre, perscruta-
tus sit, vehementer dubitamus. Quidquid est, traditionem pa-
trum immaculatae conccptioni haud favere inter omnes con-

bus adhuc sub judicc lis est: plures tamen putant prius scriptum esse
a noNAVENTURA, posterius ab albekto magno.

') Vid. Zeitschrift für Protestantismus und Kirche 1855. 4. lieft,
pag. 202. »Aber viel gröszer ist doch unsere Trauer, dasz durch
jenes Dogma der Wahrheitssinn in der Ii. Kirche noch mehr abge-
stumpft, das Verständnisz der Schrift noch mehr verhindert und ver-
hüllt, und Unglaube und Widerchristenthum für jetzt wenigstens ge-
mehrt wird.quot;

2) Vid. LABonnis, 1. 1. pag. 75. »Le Pape, qui a été le seul juge,
n'a pas plus examiné l'Ecriture et la tradition que les autres. Je
suis forcé de le dire : le Pape actuel passe pour fort peu initié au.K
sciences théologiqnes, et pour peu capable de remuer les profondeurs
de la tradition. Tout le monde sait îi Rome que, dans la conduite des
affaires religieuses, il est obligé de se laisser gouverner, et que ses
actes sont l'ouvrage de ceux qui l'inspirent.quot;

slat 1). Ipse Bernardus dicit: »non probat ratio, non com-
mendat antiqua traditioquot; 2). Melchior Canus, qui adfuit con-
cilio ïridentino, affirmat: »Sancti namque omnes, qui in ejus
rei mentionem incidere, uno ore asseverarunt, Beatam Virginem
in peccato originali conceptam essequot; a). Et, ne plures enu-
nierem, inter recentiores II. Klee 4) Oswald 5) et Laborde c)
eandem sententiam professi sunt. Ilaud omnes igitur Catho-
licos eàdem inscitia laborare aperte patet, quae ut confir-
mentur, nonnulla sufficiant patrum nomina, qui omnes homines

1)nbsp;Epistola prcsbytcri Achaiao de passionc Sancti Andreao apostoli
ct martyris linnc in usum adhiberi nequit, quoniam ejus authcntia
ccrtis argumentis ncgatur. Vid. contra lamuküschini 1. 1. pag. 3G,

2)nbsp;In Epistola ad Canonicos Lugduncnses.

»Bernard de Clairvaux est Ic dernier anneau dc la chaîne des Pèrc.s
qui, suivant l'Eglise romaine, nous ont transmis la tradition, ct il
semble que co soit par l'effet d'une disposition particulière dc la Pro-
vidence, que Dieu a permis quo Bernard, d'ailleurs plein dc dévotion
envers la vierge, s'clançat comme un lion contra la doctrine dc lim-
maculéo conception.quot;

La tradition, traite do louis «esanctis, pag. 28.

3)nbsp;Loci Thcol., Colon. Agrip. 1085, fol. 217.

4)nbsp;Katholische Dogmatik F. II, pag. 348: »Die Kirche hat constant
erklärt, dasz das ganze Menschengeschlecht durch Adam unter der Sündo
ist. Dio Väter Ichren, Christus allein sey ohne Sünde geboren, weil
er allein von einer Jungfrau geboren ; lehren keine unbefleckto Emp-
fiingnisz der heil. Jungfrau, sondern nur eine nachfolgende Heiligung.quot;

5)nbsp;»Die Tradition bezeugt zwar, dasz dio Väter in Maria etwas durch-
aus Auszorordcntliches gefunden und ihr eine Sonderstellung zuer-
kannt haben; will man abor einen genügenden Beweis, so entschlüpft
eine Stelle nach der anderen und bleibt kaum eine oder die andere,
welche unsere Meinung entschieden documcntirt, unangefochten,quot;
1. 1. p. 38.

G) 1. 1. pag. 79 : »La tradition des S. S. Peres, qui est la doctrine
de l'Eglise, comme le concile do Trente l'a défini à. jamais, n'a donc
lias été ici examinée. Si on l'avait examinée ct qu'on eût voulu la
suivre, on aurait décidé tout le contraire, parce que la doctrine des
S S. Peres est contraire îi la nouvelle définition.

praeter unum Christum peccassc statuunt. Si vero Mariara
peccati expertem habent, hoc accipiendum est dc ejus sanc-
tificatione ante nativitatem. Clemens Alexandrinus i), Tertul-
lianus 2), Origenes 3), Augustinus 4), Fulgentius 5), Anselmus c)
multique alii Mariae immaculatam conceptionem adscribendam

csso negant. Et ul sériera claudamus, Bernardus dicit: »Etsi
quibus vel paucis filiorum hominum datum est cum sanclitate
nasci, non tamen el concipi ut uni scrvarctur sancti prae-
rogaliva conceptus, qui oranes sanctificaret, solusque absque
peccato veniens, purgationem faceret peccatorum.quot; Quibus-
nara aliis opus est arguraentis, ut raanifcstura fiat Papara vc-
ritafi vim inlulisse, vel, ne severiores videamur, vehementer
errasse in adducenda patrum traditione i) ? Neque cnim univer-
sitate, neque anUquitate, si exciperc vis haereticos, quos op-
pugnavit Epiphanius, ncc conscnsione gaudet hocce dogma;
attamen haec verae tradilionis signa sunt, sicut Vine. Lerinus
dicit. »Quod ubique, quod semper, quod ab omnibus credi-
lum est, hoe est vere propricquc calholicumquot; 2),

Scculo deraura XII immaculata conccptio invaluit in Ecclesia
el raulli omni tempore in contrariam sententiam abierunl. Postea
a scolaslicis cxculta est, quamquam omnes ejus propugnatores
non ulterius procedere poluerunt quam ad congruentes quas di-
cebant rationes : deed, oportet, par esl, etc. 3). Maximae Ec-

1)nbsp;Vid. E. DE PRESSENSÉ 1. 1. pag. 13: »Quand le pape ajoute qno
le dogme nouveau a été consigné au jugement des Pferes dans la
sainte Eerituro et confirmé par l'autorité imposante do leur témoig-
nage, on se demande ce qui l'empêchera dc proclamer demain que
lo blanc est noir, que le soleil tourne autour de la terre ct quo le
jésuitisme est l'école dc la sainteté.quot;

»Les traditions do l'Eglise romaine sont une sorte do caoutchouc qxiX
s'étire de tout coté et s'étend en tout sens.quot;

La tradition, traité de louis de sanctis, pag. 2'J.

2)nbsp;Quae quamquam vera sunt, c. passaglu in libro: de immaculato
Doiparae semper virginis conceptu, asscrcre ausus est, omnes om-
nino patres immaculatam eonceptionem docuisse.

Neque etiam hoc dicero dubitavit scriptor in Civilta Catholica IV
Lieferung , pag. 3IC; »Der Papst wiederholt, wenn er spricht, das
Dogma, so seit 18 Jahrhunderten auf allen Wegen der neuen Gene-
rationen wiedertönt, und die Kirche ist dieses Dogmas gewisz, weil
das Orakel des Vatikans sich dafür vorbürght.quot;
') Vid. G. POiNSOT I. 1. pag. 94: »Tandisquo les catlioliques romains

7¹

clesiae columnac novum dogma minime amplcxae sunt. Ncquc
Ansclmum nec Bernardum nec Thomam Aquinatcm, quos sanctos
dcclaravit Ecclesia, Pontifex Romanus sibi assentientes babet.
Quorum in verba ab una parte prae cetcris jurat Ecclcsia, ab
altera parte ingrate cos rcspuit. Sanctos illos ergo fefcllit res,
ex qua, dogmate constituto, aeterna pendet salus: meliorem iis
accepit Papa patefactionem, nec publice profitcri ausus est ma-
gnos lioscc viros magnam illam rem practeriisse. Quid tandem
consiliis Papac obstare potcrit? Ncc Sacra Scriptura, ncc traditio
patrum docent immaculatam conccptionem.

Singularis anüstitum ac fidelium conspiratio immacu-
latam conccptionem non docet.

Quae semper fuit opinionum diversitas baec etiam nostro
tempore locum babet, quod nemo mirabitur. Fieri potuit ut
nemo voccm suam cffcrret contra doctrinam nec Sacra Scriptura
ncc traditione superstructam, auctoritate coactus Papac, cui
subjectum esse cujusvis est Romano-Catholici. Fieri etiam potuit,
ut omnes, pcrsuasos sibi babentes de Sancti Patris dignitate, fide
amplectercntur, quod divina patefactione illustratus cum iis magnus
ille vir communicavcrat. Sed talem consensum non in mcntc ba-
bemus, quando de singulari Catholicorum Antistitum ac fidelium
conspiratione loquimur. Quodsi prius verum esset, nullum et hoc
argumentum praeberet ad probandum, ex communi desidcrio no-
vum dogma promulgatum esse. Sed et hoc ct illud historia rcfutat.
Ipsa constitutio Ineffahilis nos docet, Papam die 2 Febr. 1840
littcras encyclicas misissc ad omnes Fratr.es totius Catholici or-

s'efforccnt dans leur religion terrestre ct mondaine, d'clevcr Marie
leur idole. Dieu a trouvé convenable d'abaisser Jésus-Christ!

bis, ut adliibilis ad Dcum prccibus scripto significarent, quae
càset ipsorum fidelium erga immaculatam Deiparae conceptio-
nem pietas ac devotio, et quid ipsi praesertim Antistites de
hac ipsa definitione ferenda sentirent. Verebatur enim, ne
multi Jesuitarum opinionibus hac in re non addicti, fortasse
in aliam abirent sententiam, quod eventu comprobatum est.
Ilanc ob rem etiam primum triginta tantummodo episcopos Ro-
mam venire jussit, quos plane sibi consentire sciebat, quibus
postea demum alios adjunxit, ne populi miratio excitaretur. Iii
vero nihil ibi fecerunt nisi solemnitati adsistere: res ipsa a
Papa jam definita erat, atque iis intcrdicebatur, ne opionio-
nem suam hac de re in lucem proferrent. Omnes credere de-
bebant, quoniam dicendi libertas ad variam quaestionis solven-
dae rationem ducere potuit. Persuasum certe erat Papae, vel
potius persuasum erat Jesuitis, quibus instigantibus omnia fe-
cisse videtur, singularem illam Antistitum conspirationem locum
non habituram; et optimum remedium, quo contrariae haud
audirentur sententiae, fuit haud dubie Episcopis imponere silentium.
Hacc etiam causa est, cur Concilium Generale legitime congre-
gatum, secundum ^constantem in Catholica Ecclesia usum con-
vocare non ausus sit, quoniam exspectandum fuisset, multos nun-
quam partes relicturos magni nominis virorum Anselmi, Bernardi,
Thomae Aquinatis aliorumque i). Et revera haud exiguus est
numerus eorum, quos novum dogma vehementer offendit. Quam-
vis non tanta sit eorum auctoritas, quanta tempore Sixti IV,
Pii V, Gregorii XV et Alexandri VII, Dominicani tamen etiani
nunc vivunt et publice in ipsius Italiae urbe se opposuerunt 2),

1)nbsp;Quacrero igitur licct utrum inscitid an vialitiä scriptum sit, quod
legimus in CiviUa CatloUca pag. SO.'i: »Und in der ganzen Kirche ist
nunmehr kein Einziger, der hinsichtlich der unbefleckten Empfdngnisz
anderer Ansicht wäre oder nicht glaubte.quot;

2)nbsp;Vid. MÜLLER Zeitschrift 1855 Nquot;. 1: »Für ein solchcs ordentliches

Mulli iiiveniunlur, qui tacite temporum cursum observant, tris-
titia afllicti, quod tam levi animo divinae vcritati illudit Ro-
mana Ecclesia. Alii aperta galea pugnant contra hujus saecuh
monstrum, quod nihil sanctius censet, dummodo ad ipsius
scopum tendat. Inter cos Laborde, qui propter veritatis
amorem multa aspera atque adversa expertus est: cui quum
hac in re lidendum sit testi oculato, valde dubitandum est
num maximae Gatholici orbis parti novum placuerit Papac de-
cretum ').

Ex hiscc satis intelligi potest argumentum conspirationis
omni omnino veritate destitutum esse. Et quid de ipso argu-
mento statuendum? Si eam accipis argumentationem, quod
omnes sana ratione praediti propria sua voluntate aequalem
protulerunt sententiam, aliquam certe probandi vim habet, qua-
tenus refertur ad res ex experientia vel ex cogitationis legi-
bus petitas. Divina vero veritas a communi hominum consensu
non pendet, sed a Deo est patefacta; neque hominis est arro-
ganter veritates constituere, quae ad omnium salutem necessariae
sunt. Praeterea tali sensu conspiratie apud Romano-Catholicos
occurrerc nequit. Solius enim Antistitis est judicium ferrc dc
fidc, omnibusque quae ad fidem pertinent rebus. Fideles bac

allgemeines Koncil, fiir eine neunzehnte öknmenisehe Synode wird diese
bischöfliehe Konferenz iu Eom, wie ansehnlich sie übrigens sein mag
hoffentlich nicht ausgegeben werden sollen. Allerdings ist der Augen-
blich günstig genug, um sich auf die änszcrstcn Spitsen des Papalsys-
tems zu stellen, auf welchen die Unfehlbarkeit des vom Stuhle Petri
lehrenden Papstes in Sachen des Glaubens zuletzt ausreichen musz,
um ein neues Dogma zu sanktioniren.quot;

1) Vid. LABORDE 1. 1. pag. 64: »Si on voulait ouvrir pour les Kiiques,
un scrutin de vote bien impartial et bien indépendant dans toutes les
paroisses, ct comparer ensuite les votes avec le nombre total des Chre-
tiens inscrits sur les registres des baptêmes, jc doute que les votes
affirmatifs formassent la majorité.quot;

ill rc nunquam audiunlur: nc cogilarc quidem iis licitum est
dc iis, quao Antistes docet. Quem in omnibus debent sequi,
ab ejus rcccdere via, peccatum mortale csl. Quae quum sit
Calholicorum conditio, quid haec conspiratie sibi veht, iterum
rogare nobis licet. Denique quare tali opus est conspiratione,
quum scrmo sit de veritate, de qua aeterna pendere salus dicitur.
Si Dcus nostcr Pater, donec omnes in unum convcnissent, com-
moralus csset, nondum exortum fuisset Evangelii lumen. Quare
cunctatus est Papa, priusquam tanti momenti veritatem promul-
gavil? Nonne majoris salutis quae ex novo dogmate oritur sibi
conscius, ipse bcatitudincm diminuit eorum, qui immaeulatae con-
ceplioni fidem non habuerunt, fideque Christo habita mortui
sunt ? An omnium oxspcctavit conscnsum ? Quis est qui iu
Romana Ecclesia ea docet, quibus ad salutem opus sit homini-
bus? Deus an vero homines semel invicem? Neuter: Papa
solus fons est patefactionis. Quao heri nondum fuit Veritas,
hodie talis ab eo indicatur, et jiulli licet hominum »ejus de-
claralioncm, pronuncialionem ac dcfinitionem infringere vel ci
ausu tcmcrario adversari.quot; Facile animadvertimus, quo hacc
omnia tendant. Vorbum Dei insufficiens est; in co quae maxi-
mae sunt aestimandae haud inveniuntur veritates. Solus has
Papa cum populo communicat, in eum omnium oculi vertuntur;
vicarius Christi falli non potest, et nullum dubium esse debet,
quin vcrum sit, quidquid dicat i). Hoc semper ob oculos ha-
buerunt Jesuitae, ut auctoritatem Papac omni ralione quam
maxime stabilircnt 2); et quoniam rcctc animadverterunt, novum

') Conf: Civilta Cattolka, 1. 1. pag. 322. »Ein einziger Mund h.it ge-
sprociien, nnd dieser Mund trägt ein göttliehes Siegel. Es ist somit
Gottes Stimme, die geredet, und dies genügt. ... Die Stimme hat ge-
sprochen, und alle Dissonanz hat sich in eine grosso Consonans von
Harmonie aufgelöst. Siehe da dio Macht der Auctorität!quot;

2) «Les jésuites ont été tentateurs et corrupteurs pour les papes, comme

dogma ei prodesse, omni tempore omnique modo id promo-
vere haud desierunt. Yix vcl ne vix quidem in historia repe-
rics tempus, quo talem se pracstitit Papae auctoritas, ut coram
toto mundo annuntiet ct ab omnibus agnosci velit dogma, quod
contra discrta Sacrae Scripturae effata, contra traditionem pa-
trum permultorum([ue consensum aperte pugnat.

Papae praedecessormi constiiuiiones iimmculalam
eonceptionem. non docent.

Quam breviter exposuimus historia satis docet, cliam hoe,
quo utitur Papa argumentum, omni veritate destitutum esse.
Ante eum Paparum nullus dogma de immaculata conccptiono
definivit diserteque pronunciavit. Fuerunt, sicuti vidimus, non-
nulli qui, Franciscanorum ct Jesuitarum auctoritate coacti, non-
nullas ederent constiiuiiones, quae huic dogmati favcre vidcren-
tur, verum maximam partem co consilio in lucem prodierunt
ut lites et scandala, quae in dies crcscebant, compcsccrcntur.
Quaenam eorum fuerit privata opinio, ex hisce constitulionibus
fortasse facile effici potest, praesertim Alexandri Vil, cujus
verba citavit Pius IX. Altamen iis ccrte non tam firmiter
persuasum erat de veritate novi dogmafis, quod onmi funda-
mento caret, sive potius, quae vera causa esse videtur, dua-
bus placere voluerunt partibus, atque ila ambigua agerc ralione.
Quidquid est, hoe constat, nullum eorum unquam diserte hoc
dogma defendisse; nc nomine quidem dogmatis, siculi Papa
tcmcre id mutât, in constitulionibus usi sunt; ubique legitur
conceptio virginis hmnaculatae, nuuquam vero concéptio vir-
ginis immaculata. Praeterea alii fuerunt Papae anlcccsso-
res, qui Mariam a peccato originali minime immunem habebant,

pour les rois. Ils ont pris les rois par la coneupiscence, les papes par
l'orgueil.quot; i. jucuellt du Trêtre de la femme de la famille pag. 80.

sed hanc tantummodo Christo tribuunt proprietatem, inter quos
Leo I 1), Gregorius I 2) Urbanus IV 3) aliique.

Sed haec sufiiciunt, ut cuique persuasum sit, nemini sancto-
rum quos semper coluit Romana Ecclesia Patrum, sed unice Pio
IX honorem esse tribuendum, quod tanta gloria affecta sit beata
virgo Maria. Fortasse jucunda ei non fuit haec observatie,
atque igitur veritatem mutilare haud dubitavit, sperans certo
fore ut nemo accuratius in hanc rem inquirerct, et quisque pro
veritate acciperet, quae cum historia aperte pugnant. Sed quarc
ei non suffecerunt argumenta ex Sacro Codice, ex traditione
patrum et ex omnium consensu petita; quarc etiam ad consti-
tutiones praedecessorum, quas ipse citât, et quarum accurata
lectio immaculatae conceptionis nihil praebet, provocare iisque
niti periclitatus est? Quoniam huic illive mirum videri potuit
quod novum promulgaverat Papa dogma, ab aliis ejus ante-
cessoribus nec definitum ncque acceptum ; atque crgo facile
oriri potuit quaestio, quisnam Paparum falli esset nescius,
quoniam non facile simul errore carentes habendi sunt ii, qui
plano in contrariam sententiam abierunt. Nostrum non est
hanc quaestionem. solvere, quoniam eorum neutrum falli nes-

') Scrm. XII do pass. Dom: »Solus enim beatae virginis natus est
filius absque delicto, non extraneus ab hominum generc, sed alicnus
a peccato, quum de Adao propaginc Unus existeret, in quo diabolus
quod suum diceret non habcrct.quot;

Scrm. I dc Nativ. Chr. »Quemadmodum nullum a reatu liberum
rcperit, ita libcrandis omnibus venit.quot;

2)nbsp;Ezech. lib. I Ilom. VIII: »In solo autem sibi nnigenito Domino
nostro Jesu Christo complacuit, quia hunc inter homines hominem
crcassc eum non poenituit, in quo peccatum nullum invcnit. In solo
crgo sibi rcdcmptorc nostro complacuit Pater, quia in co solo non invc-
nit culpam.quot;

3)nbsp;Mctaphr in Pa. L: »In omnibus enim trahitur iniquitas ex Adam,
ct vinculum pcccati ct propago mortis, Tc solo cxccpto, Domino Jesu
Christo, qui natura mirante, do sancto spiritu cs conceptus.quot;

cium habemus ; cx iis vero quae diximus aperte patet, propter
solam quam edidil conslitulionem, hoe ornari non posse Pa-
pam Pium IX praedicato. Nonne ergo veritatis amore duci
debet Christi vicarius, qui mundi lucem se esse profitetur?
Nonne etiam ad hoc genitus est et ad hoe venil in mundum ut
testimonium daret veritati i)? Nonno fideles suos ita amoream-
plecti debet, ut intimum ejus sit votum, quod omnes magis
magisque divina veritate inibuli sint, perfectaque fruantur cum
Ueo communione 2)? Vitac suae scopum nobis exhibet in constitu-
tione, ubi »vixdum licet immeritus arcanodivinaeProvidentiae con-
silio ad sublimem Petri cathedram evectus totius Ecclesiae guber-
nacula tractanda suscepit, nihil certe antiquius se habuisse
dicit, quam pro summa sua vel a teneris annis erga sanctis-
simam Dei genilricem virginem Mariam veneratione, pietate et
affeclu ca omnia peragcrc, quae adhuc in Ecclesiae votis esso
poterant, ut bealissimae virginis honor augeretur, ejusque pre-
rogalivae uberiori luce uilerenl.quot; Aperte igilur ipse professus
est beatae virginis augere honorem sua magis interesse quam
divinum verbum Christique patefaclioncm, quae ad saluiem du-
cit, cum hominibus communicare. Nihil refert, utrum Sacra
Scriptura Palresque, quos semper in honore habuit Romana
Ecclesia contrarium docuerint necne. Papa solus docet omni-
busque silentium imponit. Profecto hoe culmen est auctorita-
tis, qua unquam potili sunt Romanae Ecclesiae Papae. Affir-
mai quidem, ne eos qui Sacram Scripturam maximi ducunt,
nimis offendal, hanc quoquo suae favere opinioni; verumla-
men quisque non caplus oculis sacras lilteras inspicicns con-
trarium legal ubique necessc csl. Plurimis vero intime per-
suasum est, hoe dogma fundamento verbi Dci baud sufful-
ciri. Et ipsum dogma et qua promulgatum csl ralio, hoe

») Joh. XVIII: 37.
2) Joh. XVII: 17 scqq.

spectant consilium, ut nemo in posterum fidcm habcat aliis,
quam soli Papae cffato. Novum dogma oculos avellit a Deo
et Christo eosquo in iMariam dirigit i); ct nomen Christi
mediatoris non amplius usurpabitur, quando hujus dogmatis
conscquentia, Mariae mors expiatoria ab omnibus tamquam
dogma agnosci debet. Et harum rerum auctor laudabitur
Papa, qui Spiritu Sancto ductus, columnara se profitetur
ac firmamentum veritatis. Sic idem special ratio, qua pro-
mulgatum est. Non tanlum omnem Sacrae Scripturae et patrum
sprevit auctoritatem, vcrum etiam omnium viventium judicia con-
tcrasit, quamquam hac de rc cum iis sa disseruisse contendit.
Prope adest tempus, quo aperte cxucl personam, publiccque

1) Luce clarius hoc patet etiam ex multis carminibus, quac nostris
dicbus in luccm proferuntur, o. g. Unserer Lieben Trauen Preis von
Dr. L. LANG in quibus pracsertim nos offendit:

Du verstehest nns're Sorgen
Keine Noth blieb dir verborgen
Hier auf deiner Erdenbabn
llUlfreich ist nun den Vers.igtcn
Tief Betrübten, schwer Geplagten
Dein Erbarmen aufgcthan. (pag. 184).

Du allein vcrmogst, Madonna

Mir den hellen Tag zu bringen

Wenn die Strahlen deiner Liebe

In das trübe Herz mir dringen, (pag. 243)

Et n. DENziNOEH 1. 1. pag. 49 nobis carmen commemorat Joannis
a Gcissel, quod ita ineipit:

Wunderschön prächtige, hohe und mächtige

Liebreich holdselige, himmlische Frau
Der ich mich ewiglich weihe herzinniglich,

Leib Dir und Seele zu eigen vertrau',
Gut, Blut und Leben will ich Dir geben
Alles was immer ich liab', teas ich bin
GehUch mit Freuden, Maria, Dir hin.

profitcbilur, Ecclesiam esse Papam, sibique soU competcrc jus
vcritates constilucndi iisque hominum conscicntias vinciendi.
Qualcs nunc res sese habent, subsistere non potest Petri suc-
cessor; vel procedere debet, vel recedere. Faxit Deus ut veritati
cedat erroris propugnator, quo melius homines adspicerc pos-
sint ipsum Christum non in Papa neque in Maria, sed qualem
so praestitit hac i terra dncc^yaafia rijg dô^ijg xcci ^aQax-
TijQU Tijg vnoaràafmg rov Ofou

Omnia igitur, quibus novi dogmatis defensio superstruitur
argumenta, falsa reperimus; neque adeo opus est ut plura ad-
damus, quoniam, quid de illa re cogitandum sit, perpensis ar-
gumentis pcrpensaque anthropologia cum ea intimo nexu con-
juncta, omnibus aperte patet.

») Epist. ad nobr. I: 3.

CONCLUSIO.

Pcractum nostrum opus rcspicicntcs valde doleraus Romanam
Ecclesiam in errorcs incidisse, quibus bcnefica Euangelii Inx
obumbratur. Intime nobis persuasum est divinam veritatem,
quac totam nostram salutem complectitur, unice petendam esse
cx Sacro Codice. Quae Sacris hisce libris non contincntur vel
cum iis pugnant, rejicimus; eosque tanti facimus ut omnes con-
trarias falsasque opiniones diligenter arceamus, et, si fieri po-
test, funditus tollere studeamus. Contra ipsum errorem arma
convertimus, minime vero contra eos, quorum ocuü errorum
nebulis obducti sunt. Omnes amore amplecti volumus fratres in
Christo, et spem fovemus animo fore ut omnes aliquando divina
illustrentur veritate. Quodsi igitur nonnullos oiTendisse videa-
mur, hoc minime fuisse propositum sed tantummodo veritatis
studio nos ductos esse hic palam profitemur.

Quam secuti sumus in nostro argumento tractando rationem
ac methodus facile quisque intelliget et comprobabit. Primo
enim dogmatis historiam exponentes, ostendimus sensim scn-
simque in Ecclesia Romano-Catholica praeparatum, lubenter ac-
ceptum omnibusque credendum mandatum esse novum Mariae
immaculatae conceptionis dogma. Deinde quaenam sit hujus
dogmatis vera significatio, pcrscrutati sumus, quoniam judicium
ferre dc re, quam non plane perspectam habemus, ineptum
nobis videbatur. Quibus peractis majore jure argumenta pon-
(leravimus, quibus immaculata conceptio superstructa est.

Mirum vero cuidam videri potest, quod per tot saecula agi-
tatam controvcrsiam noslro dcmum tempore diremerit Pontifex
Maximus. Cui quaestioni rcspondcndac sufficianl nonnulla li-
ncamcnla historica, quibus nostrae disquisitioni finem imposituri
sumus.

Quisque hisloriae Ecclesiae Romano-Catholicae haud ignarus,
facile concedet, gloriosis illis Grcgorii VIl ct Innocenlii III
temporibus, nunquam postea fruclos esse Ponlifices Maximos.
In dies revera dclapsa est eorum auctoritas; cl quum ipsi im-
perium lencre vidcrentur, subjccti crant Jesuiiis, qui summam
eorum dignitatem vindicare ac stabilirc curae semper sibi ha-
buerunt. AuxiHo consilioquc suo adorant Ponlificibus, quibus
tacita conditione, ut hl nunquam ipsorum voluntati resislerent
impositum erat.

Magno in periculo vcrsans Pius IX, auxilium imploravit Je-
suitarum, quorum fidens auctoritali omnia peragcrc voluit, ca
etiam, quae in detrimentum Sacrae Scripturae divinaeque veri-
tatis tendunt. Dubia enim erat Catholici Orbis conditio, quum
Petri cathedram adscendcrat Pius IX. Propensi erant multorum
hominum animi in libertatem, neque amplius se flectcrc volebant
scrvili sub jugo Papae auctoritatis. Pius opinionum fluctui resis-
tere non poluit, iisque omnia se indullurum promisit, nunquam
tamen passurus summi imperii minimam partem abrogari. In spe-
cie ergo populo morem gerens, dignitatem suam revera slabilire
conatus est; sed populus minime contentus promissis, quibus
non stelit princeps, sedilionem concivit. Quum igilur spes cum
fallerct fore ut summum imperium hac ralione vindicaretur,
auxilium ei praestare volebant Jesuitae, qui omni qua poterant
vi eum adjuvantes, ca denique usi sunt opportunitate, ut dubia
ipsorum recuperarclur potestas. Utriusque ut compotes fièrent
voti. prae ceteris necessarium erat omnem libertatem supprimere
omniaque auferrc, quae ad cam alendam inservire poluerunt.
Maximo odio proscquebantur Protestantismum, cx libcrtafis prin-

cipio ortum, ncc minus divina scripta, quae veram homines
docent libertatem. Papae suaserunt, ut cdicta promulgaret con-
tra Sacrae Scripturae propagationcm, quae omnium hacresium
dicebatur fons, cujus lectio multorum hominum animis tantopere
nocuerat. Lubenter se duci passus est Pius IX. Sapientia nite-
batur Jesuitarum, quorum opera in dies crevit ejus auctoritas.
In onmibus, quas edidit constitutionibus, Sacrae Scripturae dimi-
nuit sprevitque auctoritatem, se ipsum vero ad coelum extulit
totius Ecclesiae caput so profitcntem, omniumque Dominum et
Patrem, cui omnes dicto audientcs essent. Interea liberorum
institutione potiti erant Jesuitae; magnam in scolis exercebant
auctoritatem, ncc quidquam ibi doceri licuit nisi quod ipsorum
principiis congruum csset. Evangelii Inx quam vehementissimc
avertebatur, ubique vigebant tencbrae maximaquo ignorantia
Et quo magis tcnebris cessit lux, servitudinique libertas co
facilius suam cxerccre poluit Papa auctoritatem.

Ex historia novimus Jcsuitas magnos semper fuisse Mariae
cullorcs, ac pracsertim novo dogmati omni ardorc adhaesisse, quo-
niam in CO indolcm Catholicismi cernebant. Ubique Mariam coli
jubcbanl, puerosquc a teneris inde amore et veneralione erga eam
imbuebant. Duas quam maxime promovcbant res, quae novis editis
libris liberorum anirnis inculcabantur: auctoritatem Papae et cul-
tum Mariae. Nova innumcrabili miraculorum numero adjiciebantur
miracula: nihil antiquius habebant quam Mariae gloriam auquot;quot;cre
Jesus cujus nomcn ferebant, in oblivionem abiit, omncsquo in
Mariam accumulati sunt honores, quibus solus Christus alTici de-
bet. Quac vero omnia co pcracla sunt consilio ut Sacra Scriptura
nihili duccretur, ct Papac polestas, quae vacillavcrat, denuo
novo robore rcvivisceret. Non enim sufficit Ponlifici in propria
ditione imperium teuere, primas in Europa partes agere voluit
sibique omnes subjicere principes. Ad hanc ipsius causam promo-
vendam omnem opem tulerunt Jesuitae, quorum postremis annis
maxime aucta est potestas in omnibus fere Europae regionibus.

Ad Iianc rem promovendam inservit dogma de immaculata conccp-
tionc Mariae, qua omnibus aperte ostendit Pius, se absoluta fere
gauderc potestate. Quae omnia accepta referat Jesuiiis, quorum
astulia et polenlia faclum est ul novum dogma in lucem pro-
dierit. Clam operantur, quo raeHus voti sui compotes fiant,
nec desinent dum totam reporlaverint victoriam, nisi divina Pro-
videntia hoc averlat.

Ac sane licet spem hujus victoriae prac se ferant, nequa-
quam despondemus animum.

In pejora ruit Uomana Ecclesia; vcl plane se avellere debet
a Sacra Scriptura, vel ad purissimum redire fontem, Ulinam
hoc eventu compobetur! Calholici orbis conditionem perspeclam
habenlibus, nobis excidere nequit, vehementer quassalam esse
llomanam Ecclesiam. In Gallia et Sardinia praesertim in His-
pania multi homines a Christi vicario alieni evaserunt, atquc
opporlunilalem anhelant, publice obedientiam ei renunliandi.
Sed, quod majore laelilia nos afficit, verbi divini lux novo splen-
dorc fulgere incipit. Putavit Papa novo dogmate Sacram Scrip-
turam supprimere, sed incredibile est dictu, quot exemplaria
hanc ob rem per Galliam dispersa sint et lubenter accepta.

Ilaec sola optimaque arma sunt, quibus Romamvincere pos-
sumus, quaeque cerlissimc victoriam nobis parabunt. Erroris
enim regnum cederc debet regno veritatis: cl quo magis ad
errorum culmen pervenit prius, co citius triumphum aget pos-
terius.

Properet Papa in ultimam, quam indicavimus consequentiam:
et placeat Deo 0. M., ut Romanae Ecclesiae virgo fiat virga,
qua ad pristinum Catholicae Ecclesiae reducalur statum.

FINIS.

T I I E S E S.

I.

Tisclieiidorlio non asscnticndnin est Icycnli fvfQott .Mallli. XI: 16
|)rü iiaiQon; avriay.

II.

Krrant'*qui tà içyà unicc dc miraculis interprclari soient.

III.

Injuria pronomen Xin Genes. Ill: 15 ad Messiam rcferlur.

IV.

Immaculatam conccptioncm mmime cx Mariae kucQiU explicandam
esse, probant Dominicani, qui quamquam aideiitissimi .Mariae culiu-
rcs, iiaiic doctrinam lanien non acceporuiil.

Cultus Mariae origo non eadem est ac ceterorum sanctorum.
VI.

Doctrina Ecclesiae Romaiio-Catliolicae de justitia originali liominis
naturam moralem, qualis in Sacro Codice describitur, subvertit.

VIL

Varii, quibus laborat Ilomano-Catliolicum systema, errores ex liac
doctrina explicari possunt.

VIII.

Injuria Reformatores, prinii hominis eonditionem in statu reclitudi-
nis depingentes, praesidium sibi quaesierunt in Geneseos narratione.

IX.

Sermones, qui dicuntur, Christi valedictorii una cademque nocte
iiabiti sunt.

X.

Prima Reforniationis periodo Ecclesia Reformata Nederlandica ma-
gis fuudata fuit in doctrina Zwingliano-Melanchthoniana quam in Cal-
vinistica.

XI.

Sine Lutiiero vel ejusdem indolis viro sacrorum instauratio nunquam
locum obtiiuiisset.

XII.

Ab ulraquc parte pcccant Protestantes ct Romano-Catliolici, priores
in cultu nimis intcliectui, posteriores sensui indulgentes.

XIII.

Qui imaginem Dei in iiominc plane iiiteriisse statuiint, in rebus ad
religionem pertincntibus, absolutae subjiccre se debent auctoritali.

XIV.

Varii in Cbristologia errores exinde cxplicandi sunt, quod divinum
ab humano non graJu lanlum sed gcncrc diversum babueruiil
dogmatici.

XV.

Rcctc Augustinus: portcnlum non fit conlra naturam, sed contra
quam nota est natura.

XVI.

Rede Baur (Gegensatz des Kalholicismus und Protestantismus,
pag. 128): »Der absolute Maaszslab des Guten ist ein objecliv gege-
bener; sobald wir alter unsern Standpunkt auf dem Indifferenzpunkt des
liberum arbitrium nehmen, kann der absolute Maaszslab des Guten
nicht in das Objekt, sondern nur in das Subjekt gesetzt werden, das
sich selbst entweder für das Gute oder Böse bestimmt; und gut
ist daher alles zu nennen, wofür sich das sich selbst bestimmende
Subjekt, weil es ihm nach seiner subjektiven Ansicht als gut
und vernunflgemäsz erschien, durch einen freien Willensakt ent-
scheidet.quot;

Qui nimium tribumil voluntati, postponentes intellectum repugnant
indoll rcligionis Christianae totum hominem complcclentls.

XVIII.

Errant qui Aiigclclogiac in dogmaticis nullum pretium tribuunt.

XIX.

I

Non nisi dc rebus Ghristianis cogitandi lihertate ab iilraquc parle
concessa, tolerantiae locus est.

XX.

Prcsbylcrii socios in Ecclesia Reformata a tolo coclu libcrc coopUiri
praestat aliis cooptandi modis.

iv Uv* y

' ........

- Ali'nbsp;■ ■nbsp;■

. , ----

■ V

■V ■

i