ki'/'^

Querela, nostris diebus plus scr ibi quam observari,
plus scrmocinari quam cogitari magis malt;risquc anditur
ct saepius ehcu! fundamento haud caret. Metus ne ad
horum mimcrum pertineam, dc quibus querela agitatur,
me adegisset diutius quiesccre, fortasse nunquam et mi-
nimum jam hodie scriptis iraderc iiicos qualcscunque stu-
dioruiti /ructus ; si in mea fucri I polestatc , open manuni
non admovissevi. Necessitate coactus opus aggressus sum,
idquc quidem diligentia, et, quomodocunque alii de
illo speciminc opinentur, illud profiteri audeo, me argu-
mentum tractasse atque ad finem perduxisse utile mihi-
que non ingratum.

In procinctu datum occasionem lihcntius arripio,
ad nonimllos unum alterutnve verbum dicendi, quod
gratum meum animum testetur. Et primum quidem Te
alloqnor, pater intime dilccte! Non solum enim inde
H teneris nnguiculis mihi pater Juisti, iUoiio mine
celebrari dignus, sed simul apud mo. Matris locum
tenuisti, morte ehcu! v.ihi nimis cito crcptac. Mihi
fuisti plus quam pater, fidelis nempe amicus atque
dux ct comes sapiens. Tibi, praeter dei.m, quem
Tu et ego colimus ut omnis boni Fontem, Tibi, dieo.

omnia debco ; quad sum quodque fvturus esse spcro. S?
aliquid cssct, quod mihi illam horam jirao cctcris ju-
cundam hilarcmquc rcddcrct, hoc imprimis forct, quod roll
jam din a Tc susccpti, hucusque tamen, Te invito iuipcr-
fccti, nunc cotupos cjjiciaris, Tc vivo, Scio enim, quam-
quam ingratis verbis nunquam me ca dc causa prose-
cut us sis, tamen soUiciiudinï tuac hie, unicum iuorum
Ubcrorutn ausam dédisse, wie cui placchat illi sludcrc
scicntiae, cui Tu, Pater, vires tuas dicasti, mo in-
quam, solum, inodo per campas vcrgari, Uhrorum stu-
diorumque ohlitus. Adultus vero factus, vir hanc viam
prosequi spcrat, quam juvenis inccpit, conahilurquc
illud coiiipcnsarc, quod pucr tam temere neglexit.

Tib i que, Soror cara, quibusnam verbis obviam ibo,
quidquc Vobis dicam, mei Fratres dilecti? Mihi conti-
git cum utroque simul literis operam navare. Cum vo-
bis tribus et per vos vixi vi tam juvenilem omnium
bcatisaimam, in libera natura quum vcrsabamur longe
reino'.i ab omni urhium vinculo scholasticaque disci-
plina. Illic ludenles jocantesque lam intime invicem con-
jungebamur, ut vinculis, ne aevo quidem rumpendis,
simus connexi. Tunbsp;maxime natu, qui jam Vcrbi

Divini Minister in vinea Domini laboras, vires tuas
intende in usum bonumquc aliorum, iuorum, tuiquc
ipsius! Tua, Frateu natu minime, quem adhuc in j-Jca-
dtmia rclinquo, mox quoque adcrit hora, qua ab ca
recedas Thcologiae Doctor ; illa {sisit) quoque Tibi erit
dolor; scd hic dolor, semper rccedcntium comes, Tibi,

ut mihi jamjam accidit, in gaudiiim vertatur! Atque
Tu dcnique, SonoK, omnibus tanioperc cara, vianeas,
quae semper fuisti, sol unde lumen domesticac félicita-
tis eluceat!

Studiis meis peractis, itique illa respiciens, in
meo demum animo revolvo omnia illa benevolentiae
documenta, quibus semper me, Viri Clarissimi beare
voluistis, non solum quum discipulus adessem in Schola
Clinica Amstclodamcnsi sed etiam studiosus in Aca-
demia Illieiio Trajeclina. Omnibus Vobis gratum ani-
mum testor, et non minimum quidem Tibi, Vir Claris-
simc Tilake, omnium mcorum Pracccptorum natu max-
ima, qui tam largiter nbundequc ßuvios tuac tam di-
tissimae experientiae, mihi quoque fluerc patiebaris,
Tibi, aio, plura debco quam terbis possem exprimcre.
Scd prae aliis. Tibi quoque, aestumatissimc van Gedns,
Vir Clarissime, mcum gratissimum testificor animum.
Me studcntem jam dudum duxisti, mihique scientiae
viam monstrasti, praecipue autem tempore nuperrime
clapso, cx tuis praeceptis tuaque experientia mihi iiber-
rimos carpere fructus licuit. Vt ulterius illud, quod
in Tc est, Vir Clarissime, scientiae studium in me
foveas, meam diligentiam excites, moneas nieqnc com-
modum capero cx felici qua hic sum conditione, enixc
rogo, vt ostendam me aestimarc quod hucusque in meam
fecisti utilitatem. Mc Tibi in posterum etiam atque etiam
commendo. Te, tuosque, tuasque vires ct sanitatcm in-
columem servet deus Optimus Maximus!

Tibi, Vir Doctissime l. leiimans , Lcctor Scholae Cli-
nicae, atque Tibi, Vir Doctissime J. w. r. ntA.vv8, qtii
dux mihi Juisti iu cxercitationibus practicis quod ad
partem operativam, quique uterquc mihi semper auxi-
lium praestitisti, dc quibus etiam in componenda mea
Dissertatione documenta cximia acccpi, Vobis victim
quoque gratum tcstor aniiituni.

Tibi vero. Vir Clarissime goudoever, Promotori aes-
tumatissimo, pro consiliis, quibus mihi hisce diebus
affuisti ex intimo animo gratias ago quam maxtmas.

Atque Tibi, albers, Commilito carc, gratias ago pro
auxilio mihi praestito in conficicnda mea Tabula. Vo-
bisquc omnibus, commilitones mei, qui mihi jam praei-
vistis in vitam publicam, quosque nunc relinquani,
valedico. Vobiscum fclicissime vixi. 0.' horae illae
dicatae hilaritati, horae tarnen etiam studiis dedi-
tae, illae horae, in quibus magna cogitabamus, non
nobis pcrditae sunt! Etiam illae utilitatem habuerunt,
nam in iis nosmet invicem formavimus. Gratias, com-
MiLiToisEs, pro omnibus amicitiae documentis. Ea nun-
quam, dum vivam, obliviscar. Valete omnes, mei me-
mores !

Cclsus aliiquc inter Vctcrcs (lescriplioncs nobis dc
(lore morboruui (jui cum rliacliitidc magis niinusvc con-
venient. Innuincri scriptorcs cos secuti sunt, et quolidie
in cncliiridiis ct ephimcridibus, rhachilidcm traclatani ct
illustralam a viris scieiilia perilis vidcnuis. Attcnlio
tam continua imo semper cresccns malcrici adiiibita,
jam a priori suspicationom inovet, cam nondum satis
notam esse.

Divcrsissima connncndala remedia et discrcpans in
gencrc morbi curalio quoque suspicionem movcrc pos-
sent morbi sanandi arlcm non ila provcctam esse,
ac multi stalucre vclint. Et si generalis lex diei po-
test , phircs disscrcrc potius solcrc dc iis quae scire
putanl, ct dc via, qua ad banc cognitioncm pcrvcnc-

rinl, quain agnosccrc quae deficiant, et de modis qui-
bus hacc reficienda sint, cousulcrc, — eadem eliani in
rhachilidc valet.

Eandeni ob causam, meam inalcricni habeo quae
digna dici possit, ut plures huic oj)cram navcut ; ct
ctianisi lougissinia sil via, quaui nobis ingrcdicndum
csl, allanicn brevi proccdcrcl opus, duniniodo quisquc
hac dc re disscrcus, aliquid, sit ctiani minimum,
niorbi cognilioni adjicercl. Scd clicu ! alilcr fieri soict.
Plurinii non progrcdiunlur, vcruni sc vcrlunl cl rctro-
si)cctanl viam ab aliis jam apcvlain , vel deviant, dum
paucis lanluni couliugil, sununo ingcnio cl iudustria
ductis, passibus gigantcis in rcgiani viam i)roccdorc. —
Hoe fcccrunl inter antiquiurcs Glissou gt; ct alii, reccu-
tissiinc hoe fccil A'irchow-. Uliuani cx opusculo nicigt;
patcrcl, cx omnium sUidiis aliquid bonae frugis in njo
rcduudassc.

Sacculo dccimo cl seplinio medio, jam nialurc variis
cx partibus varia prodierunl scripla, uudc patere vide-
tur Ithacliilidcni, tune dcniuui saepius occurrissc. Non-
nulli id inqirimis studucruul, ul slalus morbi cl casus

• F. oLissoNius, Tractaltis de rhachiiide sive morho puerili,
Ilickcts dicio. Londini 1C50.

« 11. viRcuow, Normale Knochenioachsthum und die Rachitische
Sivring desselben, in Archif für pathologische Anatomie, Bd, V,
S. 409.

invesligarcnt, ah atUiquiorihiis dcscripios, unde proha-
rent, iis istun» saltem morbum non ignolum fuisse.
Illos multa cx .nrbitrio allulisse, iino vero vi attraxisse,
quae nihil ad rem referrent, non est quod uioncani.
Utrum fortasse autem nobis occurraut, ccrlo statui non
polest; magna pro parte pendet a subjcctiva opinione,
cl quod gaiidio nos impict, vix aut ne vix quidem
ulluni habet prctiuni.

Dc aclate , qua frcqucnlissimc occurrerc dicilur , non
plane viri docti conscntiunt; multo major aulcm est
opinionuni discrepanlia, ubi scrmo est dc aetatitbus,
quibus morbus occurrere possit. Multae sunt causae,
quae hanc confusioncn» produxerunt.

Pcrniulalio llhachitidis ct Scrofuloscos (Choulaut) vcl
lUuichitidis cum Ilydrocephalo (Neumann), cum Syphi-
lide Rhcuniatismo , cctcrisque (Ahl. Portal i) ; nec minus
praedilcctioneni, quam quisquc habel pro suis thcoriis ,
ct Studium ea aircrcndi, quae illas atlirmarc possint, qui
c. c. Rhachitidcin deducunl ex rhachis inHammaliono,
slatuinl cam plerumque oriri iu infantibus, inde ab
anno sexto, ad annum dccinnnn scxtuni usque ; qui
eam ortam opinanlur mala sanguinis crasi, ipsum foetum

« a. portal, Observations sur la nature et sur le traitement du
nachilisme. Paris 1797.

ill grcniio malcnio jam alllci cuinlt;iuc rhachilicuin
iiasci cxisliinant. Qui cam a dcnlilionc rcpclunl, aliud
dcnuo tcniporis sladiuin agnoscunl, (juain (pii cam
dcpcndcrc crcdunl a dcficicnlc laclc nialcrno, alque
Iii aliud, quam cpii morbum produclum putanl usu
laclis niatcrni nimis prolraclo, qui usus bis inprimis
iiicoinmodis prcmcrclur, ut laclis qualilas diminualur,
dum infaiilis conditio ubcriorcin rcquircrct aliincnta-
lioncin.

Ila pracocciipata opinio cliam illos fallit, do quorum
siuccritalc nullum dubium reinancrc potest. Audialis
c. c. Portal, ila dicenlcin ; quot;En général on pout as-
surer que le Rbacbilisuic, ne peut avoir lieu dans
lous les âges, ct que celui qui est reH'cl du vice ar-
tbrilique survient plus uscinent aux jeunes personnes.quot;
Mulla exempla aflerunlur ul baccce probaretur sen-
tentia.

IN'cc Slicbcl ' arctis limilitibus circumscribil, temporis
spaliuin, quo morbus nobis occurrcrc potest, dénotai
actateni inde a incnsc (juarta usque ad annum (juin-
luni, vcl potius ad annum duodcciinum usque, (juain-
(juain postrcnio hoc spatio sil rarior; iino vero perbi-
bet, casum morbi observati in hoininc, qui jam an-
num quadragesiinuni alligcrat; lUiachilidcin aculain vero

« Stiebel, Handbuch der »pcciele Pathologie md Therapie, rc-
digirt van viRCiiow. Bd. I, 2tc llclflc, S. 527.

jam Icrlio licbdomade port iiaUiin posse occurrere;
Uoilansky pcrhibet, cam plcnimqiic secundo anno evolvi,
(îucrin observavcrat 340 casus. inlcr lt;pios 1res jam
prodicranl in ulcro, 98 primo aelalis anno, 170 se-
cundo, 0Î5 Icrlio, 19 quarto, 10 quinto ct Ö in
spalio scxtum inter aiuinm cl diiodcciiniuu. Jörg nun-
quam observavK. rliachllidcni post lerlinni annum ortam.
Scnlcnliam rhachitidis congcnitac vehementer semper
oppugnarunt ii, qui formalionem acidi laclici ct alio-
rum acidoruni in viis primariis morbi causam iiabcnt,
dum alii, quorum Iheoria dc Diatlicsi pcculiari ipsa
illa observatione fulta erat, omnibus viribus cam vin-
dicarc studcbant. Illi cxpericnliain invocabanf, qui ve-
rum cauv habcbant defectum primae fonnationis, aut
dcficiontis vol irregularis calcis dcposilionis, sustinebanl,
rhachilidem Inno nasci debcrc cx sanguine nialcrno ;
(juacum sententia pugnarcl observatio Kleiuii ct Slorckii,
qui geminoruni allcrum affeclum rhachilidc, allcrum
vero non alfcclum viderint. Porro adduccbant, extre-
mitates quidem esse juslo breviores, non autem in-
curvalas, quod saepe fit in animalibus rcccns nalis,
dum rhachilis is iis rarissime obscrvctur. Mihi casus
rliachilidis innoUiil canis, cujus ossa non tanlum niol-
liora erant, til nolabilis iiidc orirolur arluum incur-
valio, scd qui simul lanlo dolore all'cclus eral, ut
onmcm evilarct uu)linn. Curaliis est iu sciiola vclcri-

nana lUiciio-lrajcolina, cl poslca cam vidi pcrfcctc
sanaliiin , cruribus aulcm valde curvalis. .

lUiachilidis uli inuUoriini aliorum niorboruin causae
loMcbris lalcnl. Vulgo alTcninlur cl (piac omnibus fcre
morbis conunuucs sunt c. c. habitalioncs humidae, in
(piibus aëris rcnovaudi occasio decsl, domus recens
conslructacperversa nulrilio, innnundilics cl aliac,
ct talcs, (piac ])rae aliis rhachilidis liabcntur prac-
disponcnlcs vel occasionales, quaics suul, laclis, sanc
lictis nialcrn privaliu, usus aniylaccoruni, uli panis
bis codi, sago, arrowroot cl pluriuni. Sticbcl cam hac-
rcdilariain liabcns, haec addil: «aber ererbt wird die
lUiacbilis olfcubar, und man siebt solche sehr frucht-
bare Mütter, wie Kntcn mit ihren Jungen hcrwalscheln.
Die ererbte gehört meist den Clironischcn Art an.quot;
Verum contra hoc clfatuu), nuilta atl'crri possunt; per-
nudti enim aniciuulur rhachilidc, quorum ncc pater
ncc niatcr, vcl minima ostcndcrenl Rhachilidis vcsligia;
cujus rci ct cgo nuilla cxcnipla vidi; dum ab altera
parte mihi innolucrunl cxcnipla, in quibus vcl paren-
lum allcnitcr vol ulcrquc incpiisita rhachilidclabovcral,
infantibus ab iis procrcatis nullo modo morbo aifcclis.
Falcri aulem dcbeo, nie, ul alii, opposilum quoque
sacpc obscrvassc. Quod ad pracdisposilioncm altincl,
pucllas i)rac pucris pracdisposilas nonnulli liabcnl. Du-
four pulal pro uno pucro quindccim afiici puellas,

Marjolin pro uno viginti pucllas. Alii vero hoc nc-
ganl, ct majorem hanc in filias frcqucntiam, pro parte
inde cxplicandani esse ccnsent, quod dcformitalc pel-
vis orta, morbus, vcl potius ejus sequelae iu feminis
longc saepius obscrvcntur, apud virus aulcni lalcat. Si
igitur non alia Rhachitidis signa adsunt, facile intelli-
gitur, eam saepius in focmiuis occurrcrc videri. Porro
inultac pelvis dcfonnitalcs non satis accurate observatae
sunt, ita ut sacpc habcantur clfcctus Rhachitidis, dum
variis causis forsan tribuendac sint.

Quod ad cutis vcl capillorum colorem attinet, M.
Rufz 1 obscrvavit viginti puerorum rhachitidc alTectorum ,
duo do viginti fuscos cl duo lantuni tlavos; inde sequi
vidcrclur, constitutioncm lymphaticani non prac cctcris
adniorhuni prac disponerc, iinino contrarium obti-
nere.

Sticbcl acuta morbi specie potius fuscos, chronica
vero flavos corrcptos obscrvavit. Alii contra dicunl,
flavos longc saepius aHicc, quae opinio fortasse expli-
cari debet cx connnulationc scrofuloscos ctnn Rhachi-
tidc. Circilcr 50 casus obscrvavi, atlamcn notabilcm
difTcrcnliam non vidi. Variae onmino sunt variorum
scriptorum dc morbi natura opiniones, quorum non-
nullos citarc liccat.

IIa lirnsl Gurll» dicil: »Rachitis est morbus ossium ,
lt;iui perversa mitrilione ct assiuiilalionc oritur, iiipri-
niis(pic ingeucratione uiuiiae Acidi bu'lici consistit.quot;

.lörg:^ »llct wczcu der Hhachitis is ccne quaiititatief
en (pialitalicf tc geringe voeding van hel kinderlijk lig-
chaam , afhangende van dc gebrekkige cbjTificalic in
het darmkanaal- cn eene te spaarzame oxydatie des
bloeds door de longen cn de huid; haar wezen be-
paalt /.ich niet lol dc beenderen, maar lot alle vasle
dcclcn, ja ook lol dc vloeibare cn voedende.quot;

(ihoulant »'t Is ecnc beenziekte uil scrofulca of
scrofulcusen aanleg ooi-sproug nemende.quot;

Wunderlich ¹ : »In den Tällen cnlwikkellcr und voll-
konnncncr Rhachitis ist nicht uur die Verbreitung über
das Knocbcn-systeni, eine ausgedehnte, sondern es ge-
hen der Erkrankung auch meist Symptome voran,
wciche auf eine allgemeine Störung schliesscn lassen,
che noch an den Knochcn selbst clwas Anonudes wahr-
gcnonnncn werden kann. (Namentlich treten Störun-

1nbsp;nbsp;L. ciiouLANT, Handboek der Speeiele Vathologie en Therapie
van den mensch.

4 c. a. vfunderi.icii, Handbuch der Pathologie nnd Therapie,
WA. II, hclfte. 2. StuUgardt 1852, s. 307.

gen der Verdauung, Zungcnbclcg, Appelit-lozigkcit,
Auflrcibung und Spannung des Leibes; Diarrhoea weN
che mit Verstopfung wcchsclt, Ai)gang von Schleim,
ferner Icichlc fieberhafte Bewegungen, nächtliche Schweis,
ze , traurige , mürrische Stimnuing, zarfcs kränkliches
Aussehen der Gesichtszüge, Schlaffhcil des Flcisches
und Abmagerung ein.quot;

Engel pulat morbos organorum rcspiralioni, digos-
tioni ct uropoiesi inservicntium, rhachilidem produ-
cere. Pcripucuuioniam iu rhacliilicis tam frcqucnlcui
inipcdimcnluni inferiorum pulmonum loborum cvolu-
lionis habet.

Bock opinatur impcditam itulmonuin cvolulioncm pri-
nuun esse rhachitidis momentum , clianisi quoque ce-
rebri uiorbi vcl medullae spinalis, sccundariac causac
esse posscnl. Tuberculosis , inquil, rarissima csl.

Slicbcl dividit Rhachilidem in aculam (priini gene-
ris) ct chronicani (secundi generis), dc quibus infra
fusius scrino crit.

Portal, Boyer aliique, tanlas Rliachilidis classes dis-
ccrnunt, quantas causas in natura, aut in suo ingcnio
iiivcnirc polucrunl; loquuntur ila dc rhachilidc syphil-
lilica , scrofulosa , scorbulica clc.

l'orlal I. c. Iiis verbis suam dcscribil scnlenliam:
»Los obscrvalioiis prouvcnl, quil y a six espèccs de

rliachilisinc bien disliuclcs ; le vénérien , le scrofiiicux,
le scorbutique, celui qui est la suite des maladies
éruplivcs, ou qui aux succède engorgements abdominaux
ct enfin le rliachitismc, rhumatismal ou goutteux.

Magni momcuti est in rhachitidc obviorum contcm-
pbtio niutalionum anatomico-pathologicarum atque hic
ossa-maximas agunt partes vix cnini alia commcmora-
lur Organa. Wunderlich 1. c. fcrc uuicc ossium con-
ditionem commémorai, cl praeter hoc tantummodo
hcpalis iudicat voluuicn cl moncl nonnullas glandulas
lymphaticas interdum lurgidas esse.

Rhachiticam ossium cmollilioucm sequentibus dcscri-
bil Bock ' ; » Zij is verbonden met overmatige ontwik-
keling van hel opslorpende klierstclscl, nicl hypertro-
phie van hol herscnnicrg cn der milt. gebrekkige in-
volutic der Ihjinusklicr cn achlcrlijke ontwikkeling van
hel spierstelsel.'quot;

Hepar, lien cl renés sacpc hyperlrophica sunl cl
lardacea; in gravissimis morbi casibus iuvcuitur dinii-
nutio, magni momenti, quantitalis sanguinis conjuncla
cum hujus hydracmica conditione cl pallore, cui accc-
dil quod musculi voluminc dccrcscunl cadcm propor-
tionc qua morbus ipse ullcrius procedat.

♦ Caul ernst bock, üandloeJc der ZxeUeTcundige Ontleedkunde,
enz. Uit liet Iloogd. vert., door j. l. dusseau, 1848, II deel,
pag. 137.

Rufz Uli Rock adirraal; rarissimc iiivcniri pulmonum
lubercula in cadavcribus Rhacliilidi morluorum; nihilo-
minus in numero vigiuti cadavcribus scxics lubcrcula
obscrvavit. Non tanicn obliviscamur cum in Icrlia om-
nium cadavcrum parle rhachilidis vestigia invcnirc.

Slicbcl moncl corpus corum, qui rhachilidc labo-
raiilcs mortui sunt nulluni nionstrarc rigorcni cadave-
ricum , corum hepar inaguuui, hypcracniicuni, cujus
ccllulac Iicpalicac partim adipo sunt rcpictac, licn valde
auctum esse, metcorismum cl glandulas lymphalicas
inlcrdum lurgidas, sine lubcrculorum cxsudalionc ob-
scrvavi, apud inullos Plcurilidis cl Pncunmniac vesti-
gia , musculos laxos , pallidos cl molles (Büchcr cl alii).
Sacpc inter duos fasciculos sarcolcnina dcficcrc lincis
transversis minus disliuclis ct pracscntc granulalionc, uli
in primo stadio dcgcncralionis adiposac (Slricbcl junior).

Rokitansky¹ ita ratiocinalur: »Zij is verbonden met
bovenmatige onlwikkcliug van de walcrvaalsklicrcn, met
hypcrtro])hischc ontwikkeling van hot hcrscnmcrg, met
onvolledige involulic, ja zelfs mcl hypertrophic van
de glandula thymus, mcl liypcrtropliic van dc milt,
mcl gebrekkige oulwikkding van het spicrvlecsch en
bleekheid cn slapheid van dc spicrvezclcn; zij gaat
hoogst zeldzaam mcl tuberculosis gepaard, — vooral

1nbsp; Eokitanskt, Handhoek der bijzondere Ziektekundige Ontleed-
kunde. Uit het Iloogd., Ilanrlem 1849, Uecl I, pag. 185.

(hun- ten gevolge van de inisvonuing van den Ihorax ,
die door dezelve veroorzaakt wordt, dikwijls nog bij-
zondere voorwaarden dit verbinderen.quot; Portal, si Hlia-
cbitis morlifera est, inquit, tum saepe phtisicc nio-
riuntur pueri ingenii facullatibus praccellentes, hébé-
tés frequenter cx hydroccphalo nioriinitur.

IJugös, Ilufz, Guersant aliique se exjicrtos esse pro-
fitcnlur plurinios llliachilicos niorientes ex pneumonia
mori. Brcssler dicit cum Rhachitidi mors fincni ini-
ponit, tune hoe fit per fibrcni hcclicam sub forma ta-
bis nicseraicae.

Neumann narrat rhachitidcni, myelitide acuta coni-
plicari, quan» hydrothorax et hydrorachis scquuntur.—:
Kquidcm in excmplis cxquisitac rhachitidis, cum Strie
bcio nullum fcre observavi rigorem cadavericum, hepar
auctum non vidi, nec valde bypercniiarn ; altcro in ca-
davere lien auctum erat, quamquam cetcroquin ejus
Icxtura csscl normalis, cniollitio non aderat; glandulac
lynipliaticae inprimis in nicscntcrio, niagnopcre tume-
bant, quacdan» imo crant ovis cohnnbac voluuiini fcre
similes, non admodum induratae et accurata perscruta-
tio cas ostendit tantummodo esse hypcrtrophicas. Iu
nullo casu tubcrculorum ullum vestigium aderat.

Capita crant magna, ratione habita corporuni, ita ut
bypertrophia cerebri dici posset, monente Uokitanskio ;
bis autem in casibus accuratius est dicere, corpora

juslo minora cl igilur atrophica esse, cujus alrophiac
capul non parliceps fuisse paid. Ilypcrlropliia, vol
viliosa involulio glandulac liiymicac, minime mihi ap -
paruil; cral lalis voluminis, quale observari sold apud
I)Ucros hujus aelalis. Ilencs erant normales, paululum
hypcraeniicac ct nusquam, no quidem perscrutalionc
nncroscopia adiposa degcneralio visa csl (quam opinio-
nem ludur Bock), sanquincui hydraemicam ct uius-
culos pallidos, flaxidos paullumquc evolulos jam in
vivo tuspicari polcramus, propter conditionem cachcc-
licaui, quod etiam sectio confirmavit.

Alclcclasin pulmonum quam ilidem nonnulli se ob-
servasse pcrhibcnl, equidem non invcni, quidem in
allcro pucro rcpcri posteriorem lobuli sinistri infcrioris
parlom, ct lobuui dexlruin inferioren» nicdiumque volu-
niinc auclum et in statu hcpatisalionc rubrae affeclam.

Rhachilis in gcncrc luberculosin cxcludal (quod sine
jure ncgavil Portal). Hoc tamcn luce clarius est, hos
pucros tamcn onniibus sccundariis morbis obnoxios ma-
nere , imo facilius iis allici posse ita ul isliusmodi af-
fcclioncs mortem vel pracgrcdianlur vcl dliciant. Non
juval igilur sequi Rcdnarum aliosquc fuse cuumcranlcs
omnes morbos sccundarios, qui cum hoc sc compliccnt.
Liquidum paid INcumannum confunderc craiiio-labem

I'raccipua signa, quae in Rliacliilide occurrunt, inio
fortasse, in plurimis saltem casibus unica, quae ccr-
tanv et indubiam guosin pracl)cnl, sunt intumesceutia ct
emollitio ossium , et hujusque sequelae scilicet : magnus
sensus doluris, eundi iinpotcntia cl dcniquc dcforinatio
el sclcrosis; in omnibus ossibus bacc emollitio nasci
poterit, nullum est os toto in corpore, quod liuic non
obnoxiuni sit, licet cranii emollitio olim non sit indi-
cata, ct Neumann crcdcrc pcrgat, ossa cranii unica
esse quae cmollirc ncqueant. Cranio-tabos ab Elsäs-
scro ' descripta omnc lollit dubiani, utrum revcra exis-

lat, rccciiliores item ejus existcntiam alïirinarunt, et
uiusacum scliolac Clinicac Ainslclodaincnsis pulchrum
continet exemplar rliachiticum , in quo cranio-tabcs cum
usura partis ossiuui tcniporalium conjuncta invenitur.
Ante paucos annos Vircliow etiam accuratius cam de-
scripsit, multos adhuc minus notos casus anatomico-
pathologicos indicavit, accuratinrcs instituit observatio-
nes, ct mcliorcs dcdit cxplicationcs. Adjecta tabula
dcpinxit unum alterumquc, sicuti intumcsccntiam ct
cmitllitioncni ossium faciei. Plurimi scriptorcs notant
ccria ossa, quae prac cctcris tali cmoHitioni rhachiti-
cac pracdisposita erant. Ante oculos tamen est, non
oniuia ossa simili cmollitiono, acquc abnormalem for-
mam acquisitura esse (ct hinc tamen plerumque ad
exiijtcutiam cmollitiouis concludunt) , nullum dubium,
quin sacpissinc isla ossa atliciantur, quae frcqucntissime
njuncro suo fungantur, ita ut illa ct propter coritoris,
iis innitcntis, pondus, ct propter fortissimos ct maxi-
mos nmsculorum in ca agentes fasciculos tali condi-
tione vcrsantur, ut vehementer rcsistcrc dcbcant. —
Vulgo igitur crunl haec ossa, quae nonnali conditione,
primum ossis duriticm induant.

llic vero scnipcr tenendum est, cxpcrientiam docuisso
esse quaedam ossa cmollitioni aliis magis pracdisposila ;
patct igitur illa, cctcris paribus jam magis deforuiari
dcbcrc el^porro niagnuin interesse disciimcn,. quod ad

nc«tioncs, qua actalc Rhachitidis processus incipiat.
Porro an ejus ducursus sit aculus au vero chronicus,
ct taUa plura. Si pucr jam cucurrerit ct igitur acta-
tcm circitcr annuam altigcrit cl tune incipiat emollitio
sine cxtraordinaria vi ct tantum paullatim augcntc do-
loris sensu, conahitur infans, ut satisfaciat lubidini
currcndi ct ita ansam praebcbit niajori mutationi pel-
vis, majoribus, ct ocius inprimis exortis, dcfonnalio-
nibus ossium femoris et cruris, quam aliorum ossiuin.
Idem locum obtincbit in casu rhachitidis chronicac, quia
tunc semper dolor minus vchcnicns est, cl inlunjcs-
centia relative minor, ncc emollitio lantopore proce-
dit, ul in casu rhachitidis aculae (imo minima sacpc
csl) tunc, — etiamsi minor gradus cmoHitionis omnia
atTicial ossa, — tantummodo illo flcctcntur, in quae
maxima quaedam vis opcretur. In chronica igitur Rha-
chitidc, maxima semper, ct interdum unica erit de-
formitas in ossibus artuum inferiorum, dum adhuc
iatct deformatio pelvis. — Saepius tamen tali gradu
occurrit, ut omnes obstctricatorcs, statim ad cam con-
cludant, dum dcforniitatcs alibi observent, quanujuam
ipsam pelvis vitiosam conditionem non vidcant; sub
hac enim rerum conditionc, in interna conformalione,
suspicantur abcrralioncm, et cam quam citissinio di-
gnoscere juvat. Certa quaedam deformitas non ab una
scd a multoruni simul ossium dcformitalc pcndct ; uti

e. c. salis notuni pcctus carinaluin, scoliosis, cyphosis,
aliaquc nos docent cxcmpla ; sunt Auctores qui mor-
bosani conforinationcui ossium, typico ordinc subsc-
qucnlcm, in proccssu rbacbitico statuunl; minime
vero inter sc convcniunl. (Conf. Vircliow, I. c.
pag. 41-4).

Trousseau cl Lasègne » cam a llioracc incipicn-
Icm ct in artus linicntcm statuunl. — Guérin 2 nar-
rat proccssum in pcctore el in epipbysibus extremi-
tatum, eodem ferc tcnq)ore nasci; el Rufz (I. c.) ob-
servavit in admodum lencris infantibus tboracem el
superiores artus, in illis, qui aelalcni duccbant ab
anno tcrlio ad quintum, ossa pelvis ct artus inferi-
ores alTccta esse.

Vircbow ipse in cam vergit sententiam, anteriores
costarum exlrcnjitales habere paries primum afl'cclas.
Verum cx llokitanskii opcrc aliud quid mihi iunotuil :
rhachilidcm nimirum pluribus in casibus primum in
inferioribus arlubus nasci, postea autem progredien-
tem , pclvim el cetera scelctis ossa alliccrc. — Qui-
busdam in casibus autem aut solum pectus, aut cra-

' j. auÉRIN, Mémoire sur les caractères généraux du lihacldlisme
etc. 2e edit^ Taris 1841.

Ilium aUcclum vidit. Canstatl » uolal priinum artuum
el poslca costarum inlumcsccnliam obvcnirc ; idcmquc
Rufzii supra incmoralam scnlcnliam rcpctcns, addit
lamcn: »columna spinalis videtur mullo scrius dcfor-
mari.quot;

Bednar ^ landein liiscc suam dcscribil scnlcnliam:
»In dem knöcbcnien Tliorax pflegt sich zwar später
als im Schedel, aber früher als in den zu Orlsbcwe-
gung dicnc'ndcn Tlicilen des Skelettes (den Gliedern)
die Rhachilis kund zu geben.quot; — Hoc secundum cum
congruil cum citiori cvoluliouc cl majori physiologico
niomcnlo, ob fuiiclioncm qua fungaiilur haec Or-
gana.

Primum inquit cvolvilur capul cl ejus functio ap-
parel functio omnium maxima, ralione habita thoracis
et ai'luum; haruin cniui parliuin hic lanluin scrino esse
polest, quia in corum ossibus scdcat rhachilis. Secundo
anno pondus duplicalum est, poslea organa pectoris sunt
relative juslo graviora, cl denique organa niolui inscr-
vieiilia. Kxplicalioncin physiologicani simulai, cnimvcro

praeoccupata opinio acslimauda est. — Pelvis non coin-
incinoratur, nisi cam habeas appendiccm inferiorum
arluun), sicut scapula est superiorum; quae sententia
quodammodo defcndi potest.

Verum rcdcamus ad supra dictam intumcsccutiam
ct emollitionem. Utraque adest; num quoque ab iis-
dcni causis pendent? IN'um codcm tempore cxsistunt,
an vero sc invicem excipiuut? ]\uni altera cx altera est
cxplicanda? Plures talcs quacstiones sponte oriuntur.
Statim jam id rcspondcrc liccbit: et ab iisdcni cau-
sis ct a sc invicem ca pcnderc ; porro non uno tem-
poris puncto oriri et quidem ita ul emollitionem
pracgrcdialur inlumcsccnlia. Scd quid est hacc in-
tumescentia cl emollitio? Quomodo oriuntur? Eccc
quaestio, in qua cardo rci vcrtitur. Si huic ita rcs-
pondcrc possemus, ul ab omni parle quaestio soluta
sit, tunc Icncbrac, quibus involuta csl rhachilis, magna
pro parte sublalac csscnt.

est. Iluic scienliac, reccnlioribus Icuiporibus tanto-
pcrc progrcssac, Virchow ctiani bono succcssu opc-
rani navavit. Quae hic in medium afl'crcnius, magna
pro parte ab co acccpta habcmus, cl quaedam gra-
vissimoruni factorum ab eo adduclorum , ipse propriis
observationibus confinnata vidi, in pcrscrutationc ini-
croscopica ossium rccentiuni, duoruni infantum vehe-
menter rhachitidc aircctorum, de quibus supra jam
dixi, el infra quaedam comniinucabo.

Primum iudicabo divisioncm lolius processus rliachi-
tici ossium variis in pcriodis.

Tria stadia inter sc inviccm dilTcrcntia assunienda
sunt; Uli Gucriu (1. c.) primum monuil: »primum
aulcm stadium incubalionis sive cxsudalioms; secun-
dum dcformalionis; tcrtium resolutionis, s. consoli-
dalionis, s. cburnatioms, s. sclcrosis.'''' Primo sta-
dio adest iniumcsccntia cl emollitio; liaec inlumes-
ccntia in cpijihysibus dicilur »zwciwuchsquot; sive »dub-
belde Icdcn;quot; iu costis vero »moniliformis (rozen-
krans).quot; Ihme etiam intunicsccntiam ct cmollitio-
ncm occurrcrc in fcrc omnibus aliis ossibus, imprinns
in scapula ct pclvi cl etiam in ossibus cranii, indubiuin
csl. Duorum primoruuj gravissinu» mihi pracslo sunt
cxcmpla, quibus latitude scapulae adacqur.1 dimidium
illorum extensionis; nondum tamen plane conscntinun-
Planckio diccnli: omnia ossa nancisci consislcntiam

papyri ct ccrac cinollitac, ct omnia etiam durissima
ossa imo denies, hujus condilionis participia esse.
Ncc cogilandum est, illa immunia hujus airectionis ma-
uere, quia plus scrmo esl dc intumescentia et emolli-
tione epipliysium per rhachilidcm. Ilae revera facilius
indagari possunt quam diaphyses (cujus causa qui-
dem erit, diaphyses musculis legi, epiphyses tantum-
modo tcndinihus ohvcstiri). Si vero audimus Canslalt
(I. 1. pag. 498) dicentcm: »dal hij de vcrgrooling en
verwijdering der gcwrichtshoofdcn, hel nnddelste ge-
deelte der lange heendcrcii verdund isalque Bress-
Icrum , cx auctoritate Ilaasii, Neumanni, Schönicinii
cn Maunsellii: «de epiphyses zwellen op, de diaphy-
ses worden daarentegen in dezelfde verhouding dunner
cn langer — lihcntcr profilcnmr, hoc noslram fallcre
cogitandi aciem. Supra jam memorata, quae invcsti-
gavi, ohjccla pathologica, mox contrarium cos docuis-
scnl, Inlumcsccnlia ipsa in cartilaginc scdct, in ipso
osse el in duro periostio. Processus moniliformes cos-
tarum semper magna pro parte formanlur cartilaginc.
In epipliysihus semper eo magis in cartilaginc scdcl,
quo minoris aetatis esl infans. In diaphysibus semper
tantummodo in osse el in pcrioslio sedel.

' II. ÜKESSLER, De Kinderziekten, uit 't Iloogd. door h. w.
KVKRTS, Arjihem I84B, Deel 2, pag. 267.

Hypcraciuia gravis , coiijuncia cum exsudatione vcl lor-
mationc novae lexlurae, inlumescenliae immediata est
causa; non autem textura est abnornialis; nulla adest
textura nisi quod invenialur in sanis ossibus, verum ea-
dem est tcxlura majori intentione.

Virchow dicit; »Ucbersieht man daher die Reihenfolge
von Zuständen, wclchc das Gclenkcndc eines normalen
Kuochcns darbietet, so lindcl mau zunächst am Gelenk
den gewöhnlichen Knorpel; dann folgt die wuchernde
Schicht mit immer gröszcrcn und zahlreicheren Elemen-
ten, unter deren Eutwickclung dicSubstantz ein blaülich-
durchschcinendcs, manchmal fast gallcrtarligcs, Aussehen
annimmt; dann folgt eine verkalkte Schicht (in der die
Knorpclzcllcn gewöhnlich mit Kalkringcn umgeben sind,
sodass ein fein netz-förmigcs, arcoläres Aussehen ent-
steht, und der ganze Thcil ciu undurchsichtiges, gclb-
lichwcisscs Aussehen annimmt; endlich kommt die
jüngste Schicht spongiöscr Substanz mit Maikraümcu,
deren Mark sehr gcfäss- und blutrcich ist, so dass
die Raiken des Knochengewebes, wie in einer blutigen
Masse getränkt erscheinen.quot; — Assumit igitur tria
strata (lagen), in spalio, quo projiria maximum lo-
cum oblinens carlilago Iranseal in os. Tria illa strata

perspicua sunt in hunicro a mc depiclo (fig. V, bb,
cc ct dd), sicuti iu pluribus aliis ossibus rhacbilicis, iino
etiam in iis, quae per aliquot jam menses in spiritu
villi conscrvavi. Fig. V , dd. adumbratur tcxtura spon-
giosa Gucr ini, cl finitima csl icxturac spongiosac (fig.
V, cc), conliuenti cavitalcm medullärem. Spongio-
sum iioc stratum in sanis tantum liabct longitudincm
unius lincac dimidiatac, nostro in casu autem limilata est
inter 2'quot; ct 5'quot;, uti narral cliam Bidder. Et pcrpcram
Gucrin,agit si illam habet formam patbologicam, qua dc
rc juvat audire Cl. Virchow moncnlem : » Sic cntspriclit
zum thcil der cinfach verkalkten Schicht des ossifici-
rcndcn Knorpels, kurz vor dem IJeginu oder im An-
fange der Markraumbildung.quot;

Scd antcquain pcrgamus, rude dclincarc juval sub-
tiles struclurae proporlioncs ct fonnas, (piac micro-
scopii opc observari possunt. — Hacc a Virchow dc-
sunisi, ct initium facio cum extreme cartilaginis strato
(vid. Fig. I, V cn VI, lit. a. a.). Quod adducam,
referri debet ad ossa rhachitica, rcccntcr c cadaverc
sumla, quae afrcclioncm tantum primo stadio praebent,
magna pro parte etiam cougruit cum ossibus sanis.
Utriusque perscrutatio ambo clucidavit. Primum adspi-
ciuntur simpliccs ccllulac tenues ct planae, stratis hori-
zontalibus , quae paulatim longcscunt et (litt. b. b.) minus
reguläre?, non amplius liorizontaics, verum sacpc de-

cussalim posilac sunt; nunc acccdunt (lilt. c) prinmni
duo, sibi proximc assidcntcs, tuuc pcnnininii acervi
parvarum subrubicundarum ccllularum carlilaginca-
rnm, qui accrvi continuo augcntur cl codcm tempore
ipsae incrcscunl cellulae cartilagincae, ita ul ad locum
indicatum (lilt. c. c.) acccdcntcs , mutentur in magnos
accrvos ccllularum cartilagiucarum, quae posilac sunt
in lacunis sj)aliosis in longitudine sitis.

Illae lacunae quodammodo rbomboidcae cum cellulis
cartilagincis , quas ego saltem videbam , depinguntur in
libro, (pii inscribitur: Microscopic Analomy of tho
human boihj of llassall, vol. II, plate XXXIV, fig. 1
el IV. Ordo subsccutionis, quem bac in descriptione
sccutus sum, etiam locuui babct in formatione ; cl
modo stratum memoratum cocrulcum exemplar praebcl
formationis cndogenclicac ncmi)e : » Woekering door vcr-
deeling der ruimte cn endogene vcrinccrdcring der cel-
lenquot;). Lacunas cellulis cartilagincis rcplelas proximo
assidcntcs cl verlicaliter margini ossificationis suj)posilas,
ita ullcrius describit : »Jede aus einem einzigen ur-
spriinglicbcm Brutraum hervorgegangen.quot;

Köllikcr, II. Meijer et Lcidy cundcm evcnlum ex-
perti sunt, quod cgrcgic cxposuil Virchow diccns: »Die
Länge des Körpers beruht hauptsächlich auf der Länge
des Knochens, diese wiederum auf der Zahl von en-
dogenen Zellen wciche sich, ganz nach art des Pflan-

zciizcllcn ail dcni waclisciidcii Bauin, iu dcm ossifici-
rcndcn Knorpcl bilden.quot; Dictum de tig. V cl VI c. c. ,
idem valet imo magis dc tig. I, c. c. ; ejus adspcctus
nos in mcmoriam revocal gelatinam coloris cocrulci
el maximam habcl similitudineni cum albumine (juo-
dammodo colore cocruleo infccto ovi vanelli cocti ;
supra, ubi proxime assidct lig. I b. , ejus margo csl
crenatus, (piac crenatio infra facilius distiiiguitur ubi
parvas coiumnas in fig. I d. , dimittil. In ossc sano
hoc stratum non adcsl, aut valde tenue csl cl dilTi-
culter dislinguitur, ita ul ctlm eo quod praegrcssum est
in unum sit coufusum ; in osse femoris rliachitico a me
conscrvato habcl fcrc latitudinem Cquot;. Est illa : « die
blaiilichc Schicht der grosszclligcn Knorpclwuchcrung.quot;
In spatiis cartihigincis, circumdatis cum capsula duplici
vulgo valde spissa , sitae sunl ccllulac carlilagincae , con-
tinentes nuclcum cl nucicolum, cl circumdatac mar-
ginc tcnui valde distincte. Hoc in strato nullum adest
ossificationis vestigium.

In quibusdam ossibus rhachiticis , quae maccrari cura-
vcram, obscrvavi hoc coeruleum stratum plane jam
esse dissolutum ct paucas tnntununodo rd)ras supcrcssc,
cujus ctTcctus cral, ul stratum primurn cl Icrtium
inter SC conjuncla essent, inlaclis his stratis ct rcliqua
ossis parte. Hanc conditioncm subscqucbatur rcsolutio
tclae proî^imc assidentis periostio incrassatac diaphysis,

nude jam ejus analogiam suspicari possent. iMultum
bouae frugis cliani afl'crt adspcclus horizontaliuni locorum
iinalium slrati prinii ct tcrlii, quae ad secundum iucli-
nant; primum praebet superficiem subtiliter granulatam;
tcrlium

contra supcrficieni rude granulatam ct par-
vis pracdilam lobulis secundum Virchow; »cine fcinc
wellcnfijnnige Fläche durch herumgreifende Gefässchlin-
gcn gebildet.quot; — Cum ejus cvolulionc arctissimc ossis
incrcmcntum conjunctum est. Ilujus formalio denuo
pendet a descripta endogcna ccllularum formalionc in
praegrcdicnli slrato. Eliniinaliones lobulosac vel potius
columnifonucs, quae videntur in illo strato cocrulco
ad fmcm adjaccntcni fig. I, d. sunt cxlcnsiones hu-
jus strati terlii; sunt illae rubrac, vcl fulvo colore
tinctae ct pendent (secundum Meijer) a nasccntc sjia-
tio incdullari »Markraunibildungquot; in iis mcdiis; quo-
que observantur puncta alba, dependcntia a calcis de-
positione el Oriente ossificationc. Nunc progrcdicnlcs
ad stratum tcrliuni, illud cxistcrc vidcmus cx pcrmul-
lis vasibus irrcgulariler progrcdienlibus ct supra me-
niorala spalia »Markraumbildung.quot; Ilaccce pars ossifi-
cari debcret, impcdila aulcm ossificalionc, rcmanct Ian •
turn tela fibrosa, ilemque magna vasorum copia cruenla ;
adsunt cliani cavilalcs cartilagincac rcplclac corpuscu-
lis carlilagincis, harum cavitalum capsulae continent
saepe plane vcl partim salia calcis; p.uro observantur

spatia, cum corpusculis osseis hic ct illic sine ordiue
dispositis. Cunctuu» parum polluciduni, quod autem
paululum eincndalur si rigetur glyzcrino.

Idem, (juod dcscripsimus in cpiphysibus ossium cy-
lindricoruni rhachiticorum, observatur in anteriore line
costae rliachitidc allcctac. Virchow talem dcpinxit. In
fig. IX dcpicta est costa vehementer atTccta, quam cum
tabula in oporc Vircliovii conqiararc opcrac pretium est.
Fig. IX, b, c cti d, eadem sunt strata quae iisdcm litte-
ris occurrunt fig, I, V cn VI ; stratum a facile conspici
potest ; stratum autem adhiic multo majori gaudct cvo-
lutionc. Virchow notât id occupare V^partcm , hic autem
3/4 partes intumcsccntiac. Si longitudinalem dimcn-
sionem hujus strati comparamus cum crassitie os-
sis, ct hanc rationem comparamus cum ratione, quae
in ossibus fig. I, II ct VI occurrit, obtincmus dis-
crimcn duodccics majus. Eliminatio lobulosa strati
mco in objccto pathologico non lanta est quantam dc-
pinxit Virchow. Facile ct distincte porro perspicitur,
stratum osscuni ulterius extendi ad pcriphcriam sub
pcrioslio cl pcrichondrio, dum stratum super stratum
osloidcuni ; super stratum osteoideum multo magis qui-
dem in margine ({uam in parte centrali fieri solet pcrgit.

Pcrgamus ad diaphyses; carum inlumcscenliam vidi-
mus dcpinctam fig. I, V, VIlIclIX. Durante vita plus
semel lantam observavi emollitionem, ut antibrachium et

crus (alia ossa non ila vcheuienler erant eniollila) ad an-
guhnn 90° usquc curvarc posscni ; dolor infanlis ct
nielus ne os frangcrclur nos inipcdichat quominus ul-
lcrius in curvando proccdercmus ; adcral lanla clasli-
cilas, ul solutum os slalim primariam refcrrcl formam.
Hoc lanlunnnodo valere paucis in casibus, in rliachilidc
quam maxime lypica, facile inlclligilur. Posl mortem
radius cl ulna ita curvari poterant, ul palma nianus
supra ipsam partem anteriorem sui)cnorcm antibracliii
poncrclur, cl soluta ad statum normalem regrcdcrctur.
Quod ad canalcm medullärem in diaphysi, duac con-
ditiones sibi plane oppositac hic obscrvantur ; cl quidem
primo loco canalis mcdullaris per totam longitudinem csl
arctalus vcl oblilcralus, aut nonnullac tantum partes hac
ratione aiïcctac sunt (Fig. VI), dum ossa quoad directio-
neni cl formam normalem conservant typum, aul hac
in re ctiani morbosc alfccta sunt. AUcra conditio
hacc csl : cavitas mcdullaris valde dilatata esse po
tcsl, cl tunc superficies admodum csl glabra, cl iu
canali lolo Icxtura reticulosa Irabium (balkennct-wccf-
scl) ul cl rudis ccllulosa vcl spongiosa tela pcriil, ex-
cepta particula, quae ad fmcni rclicta csl; pulchruni
cxcinpluin pracbcl tig. 1; peripherica simul substantia
cadcni ratione incrassata aul diminuta csscpotcsl, quod
rarius tarnen occurrere videtur; porro interdum os
tenuis est cylindrus, cavitatc mcdullari praeter ino-

dum dilalata. Ilaec coudilio accedere videtur ad eaui
quam Rokitansky, Rock aliique descripscrunt, quam-
(jue nominarunt inflalionem {ojujeblazonhdd).

Dc formatione novi ossis variae fcruntur sententiae,
Ilavers nova strata ossca nasccntia statuebat, ex
liquore ad supcrficicm exsudato inter os et perios-
lium. Duhamel banc oppugnabat opinionem, el dc-
monstrabat magno obscrvationum numero ossiticationcm
magnropcrc congrucrc cum incrcmcnto arborum. Ob
scrvavit in ossibus fractis prinuim pcriostium incrassari,
et novas produccrc lamcllas, quae porro in pcrioslio
ossificabanl, et quidem tali modo ul primum formarenl
cartilagimcm, tunc in osscam substantiam mutarcntur;
porro demonstravit mulla strata periostea extendi in
strata ossca, ita ul ossa fcre acslumarcl pcriostium
ossificalum ; banc sententiam rctulil Flourens ^ qui ct cam
atlirmavit, novis institutis experimentis, ct itidem ad-
duxil Ihcsin J. Ilunleri probantis : clongalioncm et

dilalalioncin caiialis mcdullaris pcndcrc a resorplionc
slrati ossci inlcrioris.

Vcrho diccrc juvat dc dileinmalc, ulruin forinalio
carlilagiiiis ncccssario ossificalioni anlcccdcrc dcbcat,
au vero haec locuiu oblincrc possit sine üUus prac-
cxislculia. Walsou ¹ hiijus scnlcutiac scclalorcni sc pro-
filclur. Sbarpey ct Köliiker - obscrvalionibus sibi pcrsua-
scruut ossa cranii ct ossa cjlindrica corulcnsari possc,
sine pracforniata carlilaginc. Köliiker in suo libro
»Gewebelehre p. 24(iquot; statuit ad inlcriorcui partem
pcrioslii, situni esse blastema ossificans; Meyer conlen-
dit illud revcra cartilagincuni esse, ct Uobin dicit, hoc
proximo ad carlilagincm acccderc, ct illud gallica voce
nominal »tranic cnrlilagincuse.quot; Etiam Virchow prae-
exislcntiaui cartilaginis fortitcr negat, ct pulal illam
immcdiale vcl «x tela ccllulosa oriri possc. Rcichcrt 3
varias has ojiinioncs quodammodo in uuam conjun-
gcre conatur, unam formam primariam lam in car-
tilaginc, quam in Ida ccllulosa adesse dcmonslrans;
ipse Virchow hoc facil, in mcmoriam rcvocaus, quo-
modo uionstraveril formalionem carlilagincam esse de-
rivalioneni fibrarum nuclcalarnm (»Derivat der Kcrn-

1nbsp; Watson, Schmidt's Jahrb. 1?45. Bd. 47, N». 1.
» siiarpet Quain's Anatomy, 1840. P. II. köllikek, Ä^nc/If wn
der Zootomischen Anstalt in Wurxlurg, 1849, S. 41.
« Reichert, Müllers Archiv. 1852, S. 528.

l'ascrn). Dusscau in suo opcrc »over do (jonezhuj
van beenbreukendicit: »Ilct beenvlies verbeent zelf
niet, doch levert een vcrbccucnd cxsudaat, tusschen
zich cn het been;quot; et porro: »De vorming vau bccni-
gen callus , wordt meestal door kraakbecnvorming voor-
afgegaan; nogtans /ijc^ «//{/(/, bepaaldelijk gaat de cxsu-
daat-Iaag, tusschen het pcriostium cu het been, even
als bij gewone voeding der beenderen in vcrbccning
over, zonder den vorn» van kraakbeen doorloopen tc
hebben,quot; Substantia ossea igitur oriri potest et c car-
lilaginc et c pcriostio; a dcpositionc calcaria duritics
ossium pcndct; iiacccc depositie nequaquam eadem est
ac ossificatio ; illa sine hac fieri potest, quin imo in for-
matione ossisc cartilagine, hanc pracccdit formationem
(Virchow: »Die osteoide Umbildung des Knorpels er-
folgt erst in den schon verkalkten Theilcn.quot;) Haue ob
causam in sanis ossibus semper oculos fugit genetica,
quae dicitur, cvolutio. Rhachilidc autem, ubi caicis de-
positie vcl diminuitur vcl cessât, facile observari potest,
Formalio ossium c cartilagine augct ossis longitudinem,
contra formalio ossium c pcriostio straloideum (laagsge-
wijs) sistit augmcnlum; quodque stratum recens forma-
lum non tantum comparalum cum pracgrcdientc lon-
gius est ct dcnsius (hoc enim intervallo os clongatum
est c cartilaginc, cl denuo igitur stratum fibrosum,
quod nupcr eral perichondrium, mo\ pcriostium fac-

tum esl) verum etiaui, accresccnte ossc, stratum
cxlcrnuni paululum mollius ct laxius est, quam stra-
tum paulo antea formatum. Quod ita explicavit Vir-
cliow : » Die feste Knoclienrinde liegt also während
des Wachsthums unter der ObcrHache des Knochens.quot;
In adultis ossibus contrarium locum habet, üinncs
illae vaginae osseac, aequo ac a periphcria inde per
strata natae sunt, praedisposita sunt, ut paullatim
absorptione perçant et sie cavitatem medullärem for-
ment; in medulla sanguinolcnta et valde ccllulosa re-
periuntur cicmcnta ossca de (jua scrmo fuit, cl cujus
dupliccm formationcm dcscriiisimus, id vero notan-
dum haue medullam minus cito pcriri quam formari ;
unde fit, quod ossa adulta etiam pracbcanl substantiam
absolute crassiorem, ratione habita majorum cavilalum
inedullarium , quam ossa non adulta.

Vircbow breviter suam sententiam , antea ab eo ubc-
rius expositam, bis verbis complcclitur : » Auf diese
Weise ist, wie es mir scheint, zum erste Male die in-
nere Uebcreinslimmung des Knochcnwachstluims vom
Knorpel und vom Periost aus gezeigt. Sowohl der Knor-
pel, als das Periost wachsen gegen den Knochen hin
durch Wucherung ; die gewucherlcn Schichten ditfercn-
zircn sich in Markraiimc und Balken. Diese entste-
hen durch eine allmähliche Sklerose der grund-, d. h.
der kapsei- und intercellular Substanz, während die

zclligcn Elcmcnto slcrnrörmig auswacliscn oder in ihrer
schon früher slcrnforniigen Gcslalt verharren. Die Mark-
räunic dagegen entstehen durch eine alhnähiichc Erwci-
ciiung der Grundsuhslanz, indem dieselbe entweder erst
faserig und dann durch Zcllcnwüchcrung weich, oder
direct durch die Wucherung der Zellen verändert
wird.quot;

Tola structura ct corpusculum osscuin pcrficiunt
id quod proprio os dicitur. Virchow cam dcscribit
tamquam ccllulas slclliformcs , pracdilas tubcrculis caveis
tiliformibus, quod sccundiim Dusscau cardo rci est,
quae semper adesse debet, quodquc ihajoris liabct pon-
dcris, quauj ipsam formam , imo vero quam corpuscu-
luni ipsum. I'cr inaccrationcm cum acido niuriatico illa
corpuscula, una cum proniulgalionibus, scparatim ob-
tincri possunt. Hoppe lioc pcrpctravit diuturna coc-
tionc sub pressione trium atmosphacrarum. Hcnlc putat
corpuscula ita disjuncta, forsitan esse substantiam,
quae in ca continctur, condcnsatam. Diaphysis, quae
has continct partes, sicut epiphysis ct carlilago tccta
est membrana fibrosa, pcriostco.

Modo vidimus, quomodo ex hoc pcriostco substan-
tia ossca formctur; nil mirandum igitur, tanto in os-
sium morbo, quanta est rhachilis, iicriostcum mula-
lum inveniri. Quod condcnsctur, intunicscat cl ma-
gis sit sanguinolenlum , quam sanis in ossibus, slalim

-patel cl jaiiidudiuii cugnituiii erat; Samuel Moore ¹
jam scripsit : » Inllauimalio vel irrilalio perioslco eau-
dcm conditionem inducit, ut apparel cx fonnalione
callorum ossibus fractis supcrinducloruni, pcriosleum
inflanimalur , lamcn tcrraquc slalim in parte inllaniniata
dcponi vidclur.quot; Eliam Ackermann ^ ct Vcirac ^ hoc
memorant, ubi notant tclam ccllulosam c perioslco
proficiscentcni cl in subslanliam osseam penetrantem,
laxiorcni fieri, atquc periosteum ipsum, mcmbranam
esse videri clcvatain, nuicosain ct valde spongiosam ;
dicnnt porro periosteum non alilcr ad ossa frontis ct
parietalia observari, magis condensatum esse in cpiphy-
sibus, quam diajihysibus ct itidein purpureum,

Alex. Monro Jun. ^ imlchrum dcpinxit os paric-
lale rhachilicum, supra modum dcnsalum per diplocs
incrementum (Auftreibuiig der Diploc). Lobstcin » cliam
hoc nicinorat, id(pic nominal osleoporosin. Kufz
puîal, subslanliam compactain quinque vcl sex cxsis-

1nbsp;nbsp;Alex, momio jun. OatUnea of the Anat. of ihe human hody,
1813. Vol. IV. plate XII.

lere slralis ; vix haec cxislil, ubi ad cpiphysin originem
pelil, cl progrcdicns in diaphysin increscit paulalim.
Inlcr strata adesl succus medullaris ruber , sicut in sub -
stantia spongcosa, minori autem quantitate. Guérin
opinalur sanguinolcnlam materiem deponi sub perios-
teo et inter lamellas substantiae compactac, cl has
lamcllas deinde distcndi, undc ct os (it dcnsius ct
cavitas medullaris fcrc claudatur : postea illa materies
organisatur ct fit spongiosa, ct dcniquc rcvcra fit os,
majori aut minori gradu.

H. Meijer » opinalur externum stratum corticale
cartilagincam esse substautiam ; sequentia strata ossea,
in quibus aulem depositiones aliac minoris sunt mo-
menti; majoris autem momenti in substantia spongiosa
cpiphysibus adjacente.

Mondicrc^ jure urgcl, rliachiticum dcscribcns femur,
externam, vasculariam , cl rubro linclam substautiam ,
valde mollcm esse ; quod vero, hanc pcrfodiens, alia
inveniantur intcrius sila strata multo duriora ; hic
Iransilus a pcrioslco condcnsato obtinct per stratum
valde molle, deinde fcrc compactum, quod denuo sub-
scquitur durissima tela ossea areolaris. Cum perspicuc
obscrvandi erant snbiti Iransilus ct fines fcrc acnii, in

variis jam commcmoralis epiphysis slralis, sic ibi dc-
fccliis termini et praesentia transitus Icnti ct invisi-
hilis pcriostci in substantiam spengoideam, ct sub-
stantiae spongoidcac in substantiam spongiosam pcr-
spicuc observabam. In locis inuncdiatc sibi adjaccn-
tihus distantia a supcrlicic, ubi talis esl transitus,
multum interdum dillcrt. Rokitansky i hoc ita descrip-
sit: »IIcl beenvlies van rhachilische beenderen is klaar-
blijkelijk vaalrijkcr, gezwollen cn inniger daarmede
verbonden. Zoodal men als men hel af wil ligten,
steeds ccne laag van hel sponsachtig been afscheurt.quot;
Disccrnil inter duo genera allcctionis in osse rhachi-
tide allcclo, diversa tam proportionibus anatomicis,
quam imprimis sequelis; el (juidem haec cum ossa
niagnopcre tenuia ct fragilia fiunl, dum secunda con-
ditione nititur, proprie ossium mollitio el llexibilitas.
Primo genere vidcinus ostcoporosin, aucto volumine
(opgeblazenheid), canalibus dilalalis cl gclalino tlavo,
quodammodo rubro colore tincto, efl'uso, non tantum
in cavilatcni medullärem, verum etiam sub pei ios-
Icum cellulae in ossibus amplilicanlur, ct accrcscunl
in substantia spongiosa el cavilalibus mcdnllaribus os-
sium , ila ul in unum rcdaclae magnas cHicianl ca-
vitales.

Secundo gcncrc, secundum Ilokilansky, semper per-
git diminulio parlium inorganicarum, quae nonnum-
quam tam magna est, ut totum in fundamentum car-
tilagincum nmtatunj videatur, vcl ossi acidis tractato
simile üat; incrcmcntum lamelliforme hic ct illic non
cognosci potest, aliis vero locis disjunctum est el cor-
puscula ossca intcrpolata facile obscrvantur.

C. E. Bock idem fcrc notai. Dugès » hac de re
ita pronuntiavit : n II csl bien rare si jamais tnémc cela
cxictc dans le vrai Rachitisme, que les os prennent
une consistcnce i)rcs(pie cartilagineuse ct deviennent
(juclquc j)cu llcxiblcs ; mais il est très vrai que leur
tissu devient plus làchc, plus spongieux; les os longs,
par exemple, m'ont ollcrt un pcrioste non pas épaissie ,
comme le dit 31. Gucrsant, mais tres adherent à l'os
cl la lamic externe de la diaphysc, séparée des lames
profondes par une couche dc tissu spongieux fort peut
solide.quot;

Slicbel putat condcnsationcni ossium innili incre-
mento (woekering) intimi strati jicriostci, multis nu-
clcis inclusis in longis ccllulis. Ilac in quantitatc orta
mulatione (» Diflcrenzirungquot;) substantiac, dum radii
dcnsiorcs et Irabiformes c tela ossca pcrpcndiculariter
exeunt ad periosteum , nascitur itaque rcte arcolare ct

substantia lundamcntalis magis lurbatnr, ct cellulae stcl-
bformcs prinjarias agunt partes, ct tela ostoidca pcr-
t'ccla est; dummodo fiat dcpositio calcis, ct os item
erit perfectum; dum externa strata ita formantur, in-
terna nuitantur in mcdullam. Discrinicu quod in rha-
cliitidc occurrit secundum Virchow ct Sticbcl id est:

1° majus periostei incremcntum contiimata nmtationc
substantiae in arcolas el relia Irabccularcs (balkcuncllcn) ;

2° vitiosa ossificatio rctiuni trabecularium, dun» nia-
UQUl compacta strata in alto , ibi tantummodo fit calcis dc-
l)osilio , ct plcrunuiuc (piidcin cx iulcrnis parlibus oricns ;
in rhachilidc igitur sicut nonnalibus ossibus fixum stra-
tum in alto est, hic vero volumen strati sursum sili
multo auctum est;

3° cliam hoc in strato cl in ejus arcolis, hic ct
illic exstat formalio cartilaginis, ct sacpc quidem cor-
puscula ordinata sunt tamquam columnac ac rhombi,
acquc ac in cpiphysibus.

Propria obscrvatio mc docuit formationem cartilaginis
saepe magna in parte non adesse, quamquam in multis
locis, imprimis in coslis, per totam diaphysis laliludi-
ncni, observavi nullam calcis depositionem locum ob-
tinuissc; perlucidum objectum pracparalum , perminima
gazac cvolutio, cl parva claritas, quum tractarctur
acido hydro-chlorico, juslum hujus senlentiac funda-
mcntum niihi praebebant.

Vircliow oppugnal senlcnliam Guériiii, ct quia ex
jam allalis paluil, Hokilansky, Bock ct alios cum
Gucrino convcnire, eodem jure cos oppugnandos esse
slaluo. Vircliow agnoscil lanUnn in omnibus parlibus
rubrae medullae cxsislentiam ; porro condcnsalionem pc -
riostci, cl slructuram straloidcam subslanliac corlicalis.

Bubra illa nicdidla jam Duhamcio erat nola, el
Lobstcin jam désignai similcni cxlcrnuni adspcclum,,
cl hujus medullae el illius quae in scorbulicis invc-
nitur.

Verum Boyer lt; dicit hanc medullam in ossibus ra-
chilicis locuni cedcrc liquori riibro seroso. Acker-
mann ct Vcirac jam cgrcgic cognovcraut periostei con-
dcnsalionem, ilcm Sanmcl 3Ioorc, ct Rufz, cui cliani
subscqucniia strata nola cranl; illa disjuncla dicit slra-
tis ccllulosis, nude secundum cum loluni os inollc est
ct vascularium cl post scclioncrn sanguinolcnlum. Slra-
tiun cxlrcinum, pcriosleum proprio sic dictum, amillit
acido muriatico fibrosum suum adspcclum externum
magna pro parte saltem, cl lil clarius. Strata incrc-
mcntaria (wockcrings-laag) magis inlcrna, turbnlen-
tiora fnint cl granulosa, cl parum lanlummodo illuces-
cunt per acidum acclicum. Virchow concludil hic
oriri tclaui cx colligcna, continentcni mucum vcl al-

bumcn. Disjunclioncin periosteum inter ct perichon-
drium non observabat; ncc a priori hoc cxspcctaudum
erat, quia hoc cxigua parte, continuo (ad cpiphyscn)
in ilhid mutatur, ita ut cx pcrichondrio nascatur pe-
riosteum ; atlamcn in aUis punctis niagis dissitis satis
magnum notât discrimcn, quod mihi autcin parum in-
uoluit.

Transcundum nobis est ad secundum Guérini sta-
dium, dcformalionis scilicet. Ilac dc rc etiam copiose
Virchow disputât, ct nuperrime Swaagman » de eodem
argumente opusculum scripsit tam accuratum, quam
ingcniosum, quamquam imprimis pectoris spcctarct de-
formationcm. Utriusquc animadversioncs mihi utiles fore
spero. — Ilanc rem tractans, has imprimis quacstioncs
solvere conabor:

2.nbsp;Suntnc siinpUccs (lexioncs, infractioncs an vero
propiic sic dictac fraclurae ct quid his Irihus condi-
tionihus proprio intelligitur?

Sponte ajiparct, rcsponsa ad \arias has quacstio-
ncs non arctis limitibus disjungi, ncc unum post al-
tcrum scparatim tractari posse. Mihi proposui uno
conspcctu omnes quodammodo clucidarc. Curvationcs
in i)roccssu rhachitico tamdiu ac ipsa rhachitis notac
sunt; cyus pcriodus eniollitioni subsequens ponitur
ac dcscribitur, verum licet illi haco pracxsistal, licet
illius causa esse imo vero continuo cxsistcro pos-
sit, dum liacc per aliquod tempus tantum adsit ct
brevi fortasse plane tollatur, arctissimo tamen vinculo
inter se conjunctac sunt, ct diu codem tempore in
corpore adsunl. Qnod hic ossium curvationcm dici-
nms, non ipsa est recessio a linca rccta, sed a forma
ossium, quam typos normalis condilionis cognoscimus.

cl quidem ccrla aelalc. Pluriuia ossa sana flexuram lia-
benl, quae dillcrl pro aelalc iudividui, unde sumla
sunl. Fig. m magis ad lincan» rcctam acccdil, quam
Fig. II, attamen ambac dcpinguut femur, ambae os
normale, Fig. II autem pucri annui, Fig. Ill hominis
adulti. Femur tigurac I minus denuo curvatum est,
quam femur tigurac 11; in utraque dcpinguntur pucri
ojusdcm aetatis ; ct tamen fig. I habemus repracscnta-
tioncm ossiculi aegri, quod nos curvatam diccrc solc-
mus, cl fig. II dcpingilur ossiculum sanum, non
curvatum. Si quaeras, hum curvalioncs referri de-
bcant ad simpliccs flexioncs, ad infractioncs, an vero
ad fracturas; plane persuasus respondco, omncs has
trcs conditioncs occurrcre possc, ct revcra occurrcntes
observari vol omncs cliam Ires simul uno in individuo
adcssc. — Sed quid nobis proponimus, ubi in rhachitidc
loquainur dc simplicibus tlcxionibus, vel dc infractionibus,
vcl dc fracluris? Siniplices flexioncs illas dicimus curvalio-
ncs , quae inossc locum habcnt, sine disjuncta continui-
lalc, quibus non invenitur insignis canalis medullaris slric-
tura vcl pracclusio, atque flcxura csl, quae augcl a linca
recta rcccssioncm , quam rcccssioncm sanis in ossibus
jam obscrvamus, cujus rci jam mcntionem fccit I)u-
vcrncy *, cl quod nupcr Ilohl, sccundun» Virchow,

supra modum urgcbat; parlim cliam rcfcrri dcbcbit ad
inlumcsccnliam ossium , nioncnlo jam Bcrlrandio »,
diccnlc: »So kann an einigen Knochcn rhachilischcn
Kinder ofl ein Thcii ihrer Krümmung, von der un-
ordcnUichen Anschwellung der Knochcn selbst her-
rühren.quot;

Infraclioncm diccntes, islam intelligimus curvalio-
ncm, quando margo partis concavae versus innula est
corruplo tantum slralo oslco, intus silo ct sublata
continuilalc ; quacum conjuncta est strictura vel prac-
clusio cavitatis mcdullaris, ct propter imprcssum inli-
mum illum parielcm cl propter ci subscqucnlcm for-
malionem calli, (vide figuram V); stralorum mollium
ad partem concavam ct stralorum durorum ct mol-
lium ad convcxani partem ct tolum pcriosfcuni silo-
rum, cohacrcntia non sublata csl. —

Fractura hinc lanlum co diffcrl, quod hic non pars
(pars concava) inlimi slrati duri, verum lolum cor-

' Bertrandi, Lehre van den Knochenkrankheiten, aus de Hal.
Dresden 1792. S. 316.

rupluni sil slraluin, cl ejus coutinuilas sil lurbala.
Slrala moliia legculia, sicul periosteum, intacta man-
serunt; unde fil quod dislocatio fragmcntorum , vulgo
pcrminima sil, ct Iiiuc explicari potest, eaui tam saepe
non observatam esse. Artus usui parliali multo magis
aptus est, quam hoc fil in fractura sani ossis ; uimm
aliudquc pedetentim i)roducit incurvationem, quae
saepe simplex babetm- llcxio. — In nmsaco Scholae
clinicae Amstclodamcnsiis adcsl scclctum infantis aetalem
unius anni cxccdcntis, cujus externam specicm cou-
tcmplans (cpiia cnim erat objccturn patbologicum quod
conscrvarctur, sectioncs instituere mibi non licuit, quae
etiam propter cxsiccationcm non ad ccrtitudincm omni
dubio majorem adduccre nus poluisscnt) |)erbibcrc au-
sim , id simul plurcs fracturas pracberc ct plurcs infractio-
nes ct plurcs simpliccs flexioncs. Quantopere dcformatum
sil lioc objcclum dcpingil Fig. VIII quae est sectio
thoracis, primam inter el secundam costam, desuper
visa. Ipsa secunda cosla tantum dcpicta est, quippe
quae omnium maxime sil deformala.

Cum in mcmoralo hoc casu, vcrisimillimum esscl,
Ires formas junctas esse, indubium hoc patel cx objcclo
pathologico pucri undccim menses nati, spirilu a me
conscrvato; opporlunilas mihi data est hoc pcrscrutari
primo die post mortem ; vchcmcnlisimo gradu rhachitide
aflectus, jCl secundo morbi sladio mortuus ille exqui-

silissiiiias oflcrl dcforirialioucs, varia gradu cl magna
quanlilalc. iXullum csl ossium cjlindricorum , quin nobis
fraclurani pracbcal, vcl infraclioncm, vcl sallcin sim-
pliccni ilcxioncni ; pelvis defonnata csl, cl ossa insiguilcr
condcusala sunt ; scapula condcnsala csl, apex inferior
plane carlilagiuca; quo se juugal cum osse, idem ha-
bcl slraluni luxurians cl spongoidcum. Idem per-
spicue iuvenilur nucleos osscos iulcr cl carJilagincm
ossium niixlorum, quae dicuntur, uti este. c. cal-
caneus el astragalus; (juod vero altcntione dignum
est, paid vertebras — cxccptis solummodo vertebris
lumbalibus infcrioribus , quae pauluhun siul allcctac , —
minime allcctas esse proccssu morbi ; ncc cranium in
ullo ossc ostcudil incrcmcntum periostei, ncc con-
dcnsationcm, ncc absorpsioncm ; concha occipitis qui-
dem lenuior csl ct facilius imprimi potest, ossa facici
itidem intacta manscrunl, cxccpta tamen maxilla infe-
riori ; ncc hic , ncc ad maxillam supcriorcu), in ullo
trium ame obscrvalorum casuum, aliquid invcni af-
fcctionis vestigium, quam ita dcscripsil Vischow: »Die
Usur und Durchbohrung der vordere Wände der Zahn-
höhlen, wie ich die namentlich am Unterkiefer sehr
regelmässig finde.quot; Quidem obscrvavi caricrn in altcro
duorum dentium , qtii adcranl in una de maxillis in-
fcrioribus. — IIa ille cxplicat phaenomenon lam con-
slantcr ab co observatum, quia dens aderat, — qui

cum grandcscit dircctionc rcccdciitc , inacqualilcr vicinas
prcmit partes. Nnm ille autem iiisigni fructus fucrit
forluna, an vero cgo infclix fucrim, ccce lis nun fa-
cile dirimcnda ; fortasse maxillae inferiores ab co obscr-
vatac magis dentibus erant pracditac, ct pucrorum
forte majoris aetatis. Quidcjuid sit , crcdcndum esse
persuasus sum, hoc non tam regidaritei- occurrerc, uti
ille suspicari facit. Unum objectum pathologicum dc-
pinxi fig. VI. IVuda contcmplatio jam sullicit ad nobis
pcrsuadcndum plures occurrcre infractioncs cum vera
fractura conjunctas.

Locis, quibus adcst curvatio, canalem medullärem
coarctatam esse vel praeclusam. jam ante scculum
(juod cxcurrit demonstravit Duvcrncy, ct etiam ita in-
tcrjjrctatus est, quia enim magna curvatione, paries
osseus ad partem concavam situs propius acccdil ad
axim ossis; ct igitur cliam paries cxternus, uiulc arc-
tatur canalis; ad clucidandum addil quae obtinenl
curvata caulide calami ; hoc imuito, inquit, in pa-
riete interno fit compressie tcnuiorum canalium ; ct
liquor nulritius, ita in libera circulatione impeditus,
accumulatur cl ita praecludil cavilales osseas. — Rufz
fcrc eadem notai, sed jure addil: quando lumen ca-
vitatis nondum plane pracclusuin est, canalis fdiforrnis
quae superest, sila est ad partem convcxam el non
amplius iu axi centrali. Idem dénotai, ossa non cir-

cumdata esse annulo vcl spira, uti in calli formalionc
solilis fracluris, plerumque fil, vide (fig. VI), Gucrin,
quem anlca cilavi, faulorcm esse cxsudalionis, no-
vae matcrici mollis, inlcr vclcrcs lamcllas subslanliac
compaclac, pcnclranlis, cl bas disjungcnlis ; hoe ipsum
applical ad pracclusioncm canalis, Iranslalioncm canalis
in partem convexam , cl fortcm cxlcnsioncm, quae
ibi est, pcrioslci ; cl majorem substantiae condcnsalio -
ncm contra ad partem concavam, cxplical, dicens: (I. c.)
» Dieses verschiedene Verhalten der Convexcn und Con-
cavcn Seite der Krümmung rücksichtlich des Auftretens
des spongoidcu Gewebes, scheint davon abzuhängen,
dass die ergossene Materie, indem durch die Com-
pression der Lagen an der Convcxitäl, ihr die Abla-
gerung an dieser Seite unmöglich gcniacht war, so
zum Erguss zvischen die Lamellen und das Perios-
teum , der concavcu Seite gezwungen wurde.quot; Pulo
Gucrini raliocinalioncm hic in circule vcrsari, ila ut
cxpliccl curvalioncm c materie inlcr lamcllas cxsudala ;
ct hujus materiei originem rursus cx curvalionc; cur-
vatio enim définit locum, quo clTundi polcrit, cl ipso
cxsudato dcmum cmoHiunlur ossa ; jmt cmoUitioncm
curvari possunt; scd igilur cxsudalum jam adcsl, et
non retincri polest pressione vcl extensione in parte
convexa. Eliam porro observât, non insigne esse stra-
tum novae telae, periosteum inlcr ct os ad convcxam

partem, el periosteum minus condensatum esse ci
sanguinolcnlum. Hoc revera ita repcrimus, sed cur
ita est? Quia vidimus ossa brcvius vcl diutius post
infraclioucm, si nobis vero contigissct haec observare
sUilim post fracturam, diclam discrcpantiam non invc-
nissemus; praeterea jam indicavimus, Gucrinum non
bene intellcxissc proportioncs cmolliiione el coudcn-

Quod ad fracturas attinet bac jam dudum nolae
suml. J. L. Petit ' jam indical quomodo humerus
loco dato saepe pro parte ruptus sil {à demi rompit),
Uli etiam partes mediae femorum et cruris ossium
atque costac. Duverncy ^ jam monuit calli for-
mationcm locum habere in variis fractuiis im-
pcrfcclis, dum ossa molliora erant quam ut plane
rumpcrcntur. Boyer 1. c. dicit, fracturas, (piae quum
locum mutet aeger oriri possunt, licet gravis sit ossium

afTectio, pronas esse in sanalioncm; propter inolli-
tioncni quodannnodo • flccli jiossunt, ct hoe quidem
eo facilius, quo citius ilcxio locum habuit. Lobstciu
miratur i ossa rhachitica tam nioUia esse, 'et tamen
cclcri ct forti ficxione tam cito runipi; ita ut fraclu-
rae satis vulgo deprchcndantur, cl saepe infantes, in
cubili se verteiltes artuum fracturam conlrahant.

Gucrsanl J'. 2 iia suam dcscribit sententiam- «Seil
fünf Jahren, dass wir im Kinder-Hospital die Chi-
rurgische Klinik leiten, haben wir häufig Gelegen-
heid gehabt Knochcubrüchc bei rhachilischcn Kindern
zu hcobachtcn, und wir waren erstaunt, als wir die
Zahl der Knochcnbrüche bei Rhachitischcn mit der
bei gesunden Kindern verglichen, zu linden dass der
dritte Theil der gcsammlcn Fracturen auf Khachitische
kam. Sehr häufig sind .die Knochcn-brüche Rhachiti-
scher nur unvollständig, der Knochen ist an der con-
vexen Stelle gcbrochcn, an der Concaven unverletzt
geblieben. Diese Infractioncn sind nicht Icichl zu er-
kennen , und von einfachen Krümmungen kaum zu
undcrschcidcn.quot;nbsp;, ,

stadio semper Icntius sequi dicitur, tertio vero stadio
sacpc solito tempore. Post spatium 20—2i dicrum
vulgo callus nondum habebat soliditalcm. Liecat mihi
quasdam movere animadvcrsiones. Gucrsant vixissc qui-
dem videtur in regione rhachiticorum ; tcrlia enim pars
fracturarum , (pias curabat, erant fracturac rhacbilicac ;
ct si pcrpendamus in inhmtc rh.ichitico, pro quaque
fractura in artubus, sine dubio duas adcssc in cos-
tis, in, quibus chirurgi auxilium non imploratur,
quandoquidem plerumque illae fracturac costarum
non ol)scrvantur. Concludere dcbcremus, (anlas rha-
chiticis occurrerc fracturas, quantas universe obscr-
vavcrit Gucrsant Filius, quod vero certe paullum mo-
dum cxccdit. Causae insignis hujus quam dcscripsi-
mus fragilitatis , sccuuduin cum dantur duac , scilicet,
emollitio ossium et universalis débilitas, quae ctTicit
ut saepius pucri cadanl, quare vul^o fractura mediae
femoris partis observe!nr. Emollilio ipsa sane per so
faverc nequit fracturac ; ut tlecti possit tuba vitrca
ct non rumpatur omollüa calore ; durior acus flexa
rumquot;pilur, non ita spina (speld) mollior. Causae quae-
rcndjc in absorptionc , quam non sccuta est reformatio ,
in niinia igitur attcnuatione, el parva strati duri sub-
stantia ; stratum molle condcnsatum circumdans non
parum, scd nmltum tuelur; nisi, adesset, parvontcm-
poris spalip omnia ossa cjlindrica sine dubio plures

pracbcrcnt fraciiiras. Universalem corporis (Icbililalem
(et hujus scquelas frequentes lapsus), uti statuit,
praccipuam fracturarum esse causam, pro parte verum
esse potest, attamen non magna parte; nam illi tan-
tum , qui rhacliitide sunt allccti chronica, quam Stie-
bel uti secundam formam describit, currcrc possunt,
illi vero vix aut ne vix quidem laborant ir.tirmilatc
musculorum; dum qui alfccti sunt rhacbitidc acuta,
banc habent musculorum atrophiam, scd simul tanto-
pcrc sunt dolorc alTccti ut currcrc ncqucant.

Quid({uid cnim dicant Rokitansky, Bock ct alii, rha-
chilidcm non semper dolorc stipari, vehementer ncgo;
laborantcs cnim rhachitide acuto revera dolore valde
vexantur, imo tanio, ^ut absolute vcl currcrc vcl
stare ncqucantlt;| scd plane dccumbant, el anxie omnes
evilcnt molioncs (quod ccteroquin infantibus, circitcr
annuls, non dolorc laborantibus, non solitum est),
vcl subtilis attactus ctlicit, ul vehementer queri inci-
pianl. Plurcs casus banc mihi dcdcrunt cxpcricnliani, el
non nisi duro animo gradum inquirinuis emollitionis
el flcxibililatis, in infantibus dcbilibus, lanlo dolore fabo-
rantibus, scicntcs cos profccto inde nullum commoduni
captures esse. Porro etiamsi Gucrsanlio asscnlircr, cos
frequenter labi, non video cur ideo fractura orirclur,
imprimis in medio osse femoris; nec observationcs me
hoc doccnl. ct observalionibus ductus os humeri

plerumque ct uiaxluic curvatum cxisllmo (cxceptls for-
tasse costis) ; (Iccumbenle in humum infante, humerus
porro multo magis danuio cxpositus esset, quam os fcmo-
ris, nam partes superiores lapsu facillime lacdunfur: caput
c. c, saepius quam pelvis. Praeterea infantes, in lapsu
brachia cxtendcre soient, quae igitur magis quam os fcmoris
pulsum paliuntur. Porro verum csl infracliones non
facile dignosci, imo vix disccrni possc a simplici-
bus curvalionibus ; cl quam anlca inquisilione minus
accurala siinpliccni curvalioncm esse pulavcram, in-
fraclioncm esse postea mihi paluil. Temporis spatium
quod praelcriit indc a facia infraclione, niullum hac
in rc valcl ; quo diulius praelerilum csl , co diflicilius
fractura ccrto polest designari. A priori libcntcr con-
senlio, primo el secundo sladio sanationem rclarda-
lauï esse ; hac dc re unani tanUun observationem in-
sliluerc polui, in fractura humeri sinistri infantis rha-
chilici, qui humerus in secundo vcrsabalur stadio ; 55
dicbus post satis perfecta erat consolidalio ; fasciae
amylaccae lollebantur, ct nulla supercrat curvalio. Ei
moncnti, sanalioncni Icrlio in sladio solito temporis spa-
tio fieri, libcnlcr fidcm adhibco, verum non credo
hoc sladio niullas fracturas esse oriluras.

Secundum Virchow ([uaedam objccla palhologica
infraclionis vcl fracturae bene dcpicla in lucem dcdit
Blumenbaçh, unum dcdit Bonn ; cl ipsius Virchovii

objcctuin palliolügicinn, dcliiicavit Gurlt iu saepius
jam conimcmorala Dissertatione, nempe fracturam, in
tabulae huic Disscrtationi adjcctac tigura lldcpictam;
quae muilis nominibus convenit cum nica dclincatione
fig. VI.

l'orro mcntioucm facit de egrcgiis duobus scclcti-
bus. jn musco Wurzburgiano obviis. Ex horum dc-
sciiplione, quam addit, palet, in bis etiam maxime
atlecla esse ossa lunncri.

In osse femoris, cum infractionc ct partiali spon-
giosa calli orgauisatione, ipso hoc loco magna arteria
intus pcnctrat, quod imprimis attcntionc diguissinmm
mihi videbatur, quia ct ego fcminac adultae os femo-
ris rhachiticum conserve, valde cnsifornie, quo scr-
rato patuit adesse infractioncm sanatam, quo etiam
ipso loco satis magna arteria introrsum pcnctrat.

Mihi proposui quacstionem : num quidquam valeal
locus, quo oriatur curvatio, ct hinc igilur^ quodam-
modo a priori, jam statui posset, utrum obvia esset
simplex curvatio, an vero infractio vcl fractura? Ilcs-
pondco: ita res scsc habet; in universum simjiliccs cur-
vationcs vulgo occurrunt in ossibus longis cl relative
tcnuibus, el si flcxio fucrit vehementior multo saepius
fractura quam infractio. In ossibus dcnsioribus, qua-
les e. c. femur el humerus, plurimum locum habcnl
infractioncs, minus frequenter fraclurae, ct rarissime

flexioncs alicujus moiiienli, nisi conjunctae cum fractura
vcl infraclionc, quarum utracontiguitatcm turbat que.
Causae latent in majori vel nunori cavitatum medul-
larium amplilicationc. Quo major enim .est distantia
utrumque inter parietem, co facilius paries, interius
situs, in cavitatem intrare poterit, ct co majus eril
discrimen inter graduum numcrum angulorum partis
concavac ct partis convcxac ; co facilius in altera parie-
tis parte fractura oriri poterit, quae paullum ulterius pé-
nétrât , attamen banc ob causam totus parictis ambitus
non aflicitur. In ossibus longis tenuibus cum parvis
medullae cavitate bacc onmia non tanta ratione ad-
sunt, ct proportioncs parietcm internum inter el
externum similiorcs crunl ; hic plcrumque igitur in-
veniuntur vcl simpliccs flexioncs vcl fraclurae, rarius
infractiones. Experientia hoc aflirmat ct artificiosc,hoc
imitanmr, si varias tubas cavas divcrsae dimensionis
et densitatis divcrsae flcctimus e. c. tubas fcrreas
cmoHitas, cathctcrcs clasticos^ stramina aliaquc, post-
quam cas variis rebus obtexinius. Flcctionis cclcritas re-
vera magnopere valet; quum lenta curvatio ctlicit lt;n-
fraclioiiem ,lt; cc\cr\or fracturam. Res nondum iudicata,
verum maximi momenti est rclatio inter strata moliia ct
periosteum ad partem convcxam et concavam ; in parte
convcxa , vehementer tcnsa ^ magnopere premunt parie-
tcm , quij flectione in pcriculo rumpendi versatur,

quod pcriculum cum llcxiouc adaugclur, co ipso pa-
riclcni valde corroborans ; in partis concavac commodum
nihil all'crunt.

Locum porro, quo afliciuntur ossa, nudlum valere
videmus imprimis ad epiphyses ; quando curvalio co
loco oblinel, quo cum diaphysi junctac sunt, vcl
eo lt;pio cartilagines coslarum sc cum iis copulant
(ct processus nioniliformes (rozenkrans) producunt),
tune numquam orictur fractura aut infractio, verum
semper tlexio simplex; stratum osteoideum mollius
est, quam ut frangi possit.

Actatcm, (pia oritur, quoque valere jam supra in-
dicatum est; quo majoris aetatis est aeger, co minore
gradu aflcctus est, co frcquentiorcs sunt curvationcs
artuum inferiorum , comparatae cum illis aliorum os-
sium. Actas itidcm cflicit varias spccics dcformatiouum,
quae observantur in genere gravissimo, nempe in de-
formati inibus pelvis.

Si quaeras an senqier candcm sequantur directio-
nem, negando respondemus. In nonnullorum scclc-
torum coutcmplationc hoc darum est ; si cum figura
VII comparanuis figurauj VIII, (juac utraque pracbct
Iransversam cavitatum thoracis sectioncni, statim no-
bis apparet eas non semper casdem sequi dircc-
tioncs, sed eodcm tempore aliud quid obscrvamus,
scilicet ossa ejusdem sccleti ad ulramquc partem

vulgo locis convcnicnlibus idem genus cl cundcni fere
dccurvalionis gradum monstare. Idem nolavi cliam fig. V
cl VI. Fig. V dcpingil os luimcri dcxlruni, fig. VI os
humeri sinislruni, ejusdem cadaveris; fig. VI prachcl
fracluram, fig. V infraclioncm ; allaincn curvalio eo-
dem in loco scdcl, dircclio fcrc eadem csl; ohjccium
fig. V dcpiclurn paululum ad axin lorluin esl, ilaulscis-
sura, quae capul fidil, linea rccta proccdcns, non si-
mul oflerrc possei vcrlicaleni arliculorum scciionem,
Uli hoc fieri poluil in fig. VI cl in sanis ossibus. In
fig. VI curvalio idcnlidcm major est, quam in fig. V,
vcrumlamcn nemo magnam inlcr ulramquc symmc-
Iriam esse ncgabil, quae in fig. VII pulchcrrima est.
Sccunda cosla dexlra cl sinistra plurcs oslcndunl cl mag-
nas curvalioncs, ct ad ulramquc partem plane cadcm
csl dircclio, idem gradus (vide cliani fig. VIII); idem
oblinet in onmibus scclcti ossibus, imprimis in ossibus fc-
moris , quod forlassc firinissimuui est argumentum con-
tra cos, qui fréquentes has fracturas rcpctunt a fre-
qucntibus infanlis debilis lapsibus.

: )
Alia res altcnlionc (ligua, non aulcni salis aesti-
niata, discrepanlia est dircclionis varia aetalc capitis
ossis fcnioris cl colli, in sanis ct rhachiticis.

Primae quatuor picturac hue pertinent, cl elucida-
lionis causa adjcctac sunt. Fig. 1 offert os fcnioris rha-
chiticum , lig. 11 os fcnioris sanuin, utruinquc infan-
tum actalc iunius cl dimidii anni inorluoruni, utruuiquc
naturali inagnitudine dcpiclum. Fig. 111 aduinbral os fe-
moris sanuni, tig. IV rhachiticum, ambo diminuta dî-
nicnsione quia cx adultis sunita sunt; dircctio axis os-
sium femoris, eorum capitis lot colli per lineas iudicata
est, inter se quae angulum'forinanl (litt, v.), in omnibus
non acquc magnum. In fig. I minimus csl cl conti-
net 4^0, in fig. Ill fere acquc parvus, contincns
4G®, dum in fig. II jam multum major est (G5°), cl
major etiam (89°) in fig. IV. Duae nobis occurrunt pro-
portioncs, quod ncmpc iu infantibus rhachiticis hic
angulus (v.) minor sit quam in sanis; adultis vero
rhachiticis multo major ; cgregic ita probantur supra

dicta, dc varia curvationum dircctionc, ct dc actalc
diversa magnopere valcntc, cl inlcrdum circclum doti-
nitum alTcrcntc. — Ilic igitur obscrvamus juslo mi-
norem auguhun (v.) transcuntcm in angulum juslo
majorem , quod proccssu rhachilico circctuni est ; nc-
cessc est igitur ut aliquo temporis spatio oslendal an-
gulum , plane conformcm cum angulo sani ossis, in
individuo ejusdem aetatis; si hac in periodo igitur sa-
natio fil, temporis lapsu ccrto iudicari nequit, mnn
antea rhacbitis adfueril ncc ne ; quae obscrvatio solvit
quacslionem sextain cl sepliniam antea proposilam : num
0innii)us stadiis cacdcm sint curvationcs et num postea
lolli possint, mcamquc probal sententiam. (Guiit etiam
1. 10. fig.'I) dcpingit infantis os fcinoris, ct quamquam
dircctioncni nihilominus dcpicti capitis non atlenderit,
status, idem est ego fig. I dclineavi; condilio capilum
fcinoris rcpraesentata fig. IV vulgo indicatur in arte
obstetricia, Iractantc pelves rhachiticas.' Caput dc in-
clinatione pelvis tractai statum in fig. III rcpraescu-
latum , dc quo ubcrius monuil G. Vrolik, cum agcrct
dc corporis ccntro gravitatis, • gt;

Dccussatio clongatorum utriusque femoris colli axium
obtincl ubi linea gravitatis per Promontorium dccurrit
(in normali saltem conditione), cujuscunquc aetatis sit iii-
dividuuin, idque idcirco fieri potest, quoniam quo minoris
aetatis sil individuum ideoque quo magis Promontorium

vicimiin capili fcmoris, co major angiilus v. ; quo ma-
jus nalu inilividuum, co major ergo distantia ad Pro-
montorium , co minor est angulus. In rhacliiticis
omnino contrarium locum habet; in iis igitur dccussatio
axium specie lanlum prolongatorum, in linca gravi-
latis quoque quidem rcpcrictur, scd in infantibus
(lig. 1) adscendel nonnunquam ad diapliragma ct
ultra, atquc in adultis (lig. IV) aliquando dcsccndcl
ad lubcra ossis iscliii. Hoe loco pro parle sal-
tem 9quot;® quaestioni : qxiomodo curvalnrae m infan-
tibus lencrcs exsistunl, respondebo : me iu cam
vcrsari sentcntiam, rclationcm illain nolabilciu ex co
explicandam, quod bic, ut in omnibus cpiphysibus,
luxurians slratiini c, et osteoidcuni stratum d. valde
sint cvoluta, atque ergo conjunclio inter epiphyses et
diaphyscs valde laxa, cl una in allcram facile trauslocari
possit ; in nullis aliorum articulorum apparent momenta
ita cflicacia quam in ipso hoc coxae arliculo, compressio
nempe quae in Irochanlcrcm , vim suam cITicit dupli cis
est generis mechanici, aegro lalcri incunibcnle, 2° phy-
siologici, nmsculis rolatoribus fcmoris ansam pracbentibus.
Nil mirum anguUnn axin ossis fcmoris inlcr cl colli,
osse cmollito, minorem fieri. Si vero ijifans est major
natu et rhachilis in melius vcrtilur, atquc infans sensim
sensimque currcre incipit anlequam stadium tcrliuni ,
sclerosis nempe, magis cvoluta sit, tunc omnis Irunci

pondus, cui conjunclum illud nicmbrorum superiorum,
in femoris caput promit, quo fortasse collum intror-
sum involvitur, angulus v continuo minus acutus fit,
atque dcnique (fig. IV) forma adest. Quando nunc os
obduratur, deformatio per totam mand vitam. Mus-
culorum rotatorum functie quidem rcluctabatur huic
dcformationi, sed vinccbatur vi ab opposita parte opé-
rante.

Quod ad maxillam inferiorem attinet observandum
est, universe cognitum esse angulum ct in tcncrrima
actate ct in maxime provecta, multo obtusiorcm esse
quam in aetate media ; quum jam in lactantibus sanis
infantibusquc obtusus sit, in tcneris rhachiticis omnino
abest, quod scclctis exemplo probarc possem. Quam-
quam id cum ipsa rhachiticorum natura convenire vi-
detur, factum tamen nusquam mcmoratum inveni.

Porro pauca vcrl)a facienda sunt duabus dc infor-
niilalibus, capitis scilicet et cavi pectoris. Ea capitis af-
fectie ab Elsässcro cranio-tabcs dicta ct descripta, a
nonnullis praecipua plurinuunque occurrens habetur, ab
aliis ut valde rara consideratur, quanivis frequenter
adsit, hoc tamen majorem adhuc ansam dabat, cam
adesse, quia cum hydroccphalo confundebatur. In ca-
pitibus rhachiticis observatur primo : facics hominis
valdc provectae, aetatis ; porro facics dolorem indicat
cranium, comparatum cum facie, atque caput cum
corpore, magnum, formae quadrangularis ; sutura
frontalis diu adest, ut et fonticulus magnus , eliam
aliae quaedam suturae partim adhuc sunt apcrtae ;
atque lue observanms aliquando radios osscos excurrere
cx ossis marginc in suturas adhuc membranaccas ; de
quo phaenomeno pcrperam Swaagman (1. c. p. Gô)
)quot;wat nn'ndcr dikwijls en alleen iu sterk uitge-
drukte gevallen van Rachitis wordt waargenomen.quot;
Rai 'O id observatur in rhachilidc qua tali ; saepe in rha-
chitide cum hydroccphalo congruente. Licet plures
auctores hac dc re mcntioncm faciant, cgomet nun-
quam id observavi, quajn(pjam saepe mihi occasio pa-
teret hydrocephali observandi. Nuper v. c. observavi

infantcm novcm mcnsium, in quo amplificatio cranii
apparcbal sccundo post natum nicnsc, ct quidem eo
modo progrcdicbatur, ut, quum mihi sub oculos ve-
niret, in longitudinc 70 cent®, in circuitu 64 ccntm
caput, inde'a glabella per suturam sagittalcm usque
ad protubcrantiaui occipitis cxtcrnam mcticrctur 42
ccntj„, inde ab uno mcatu auditorio cxtcrno usque ad
altcrum (supra cranium) 40 ccnt™, supra facicm 18
ccntm. Facics inde a glabella usquc ad mcnluni modo
erat 7 ccnfquot; etc. Conspectu harum mutationum no
l)is satis patet, quanta iUsignis cranii ampliticatio
hic invcnirctur. Sutura sagittalis per plures, ccntm
patebat. Ccrto hic' rcpcricbantur plures radiorum os-
scorum, de quibus modo mcntioncin fccinms, atque
nusquam tamen quaedam rhachitidis vestigia invcnic-
bantur. Substantiam osscani, quae in iis suturis inpri-
mis in sutura lambdoidca obscrvabatur, non pracgrcdi-
lur forniatio cartilaginea ; primo quidem formatur tcx-
tura ostcoidca , in qua postea major calcis depositio
locum habet. In superfieie ossium cranii externa, inpri-
mis illorum quae niagis sita sint ad basin, observatur
periosteum luxurians, praesertim in marginibus, quum
in lubcribus in minori gradu adsit ; absorptie quae
maxime tabulam internam alTicit, locum habet, quo fit
ut cranii cavitas magis extendatur, ncglccta distantia
suturarunij inter sc. Cranii ossiuin textura parum csl

inufala ; sunt aulcm rcplcta spalia substanliac spongio-
sac magis medulla caquc imprimis sanguinolcnla ; in
tabula interna bypcraeniica dura matrc obtccla, im-
prcssioncs digitatac ct juga ccrcbralia, auctoribus Bonn
ct Elsiisscr, niagis cxprcssa sunt, dum Rokitansky (Th.
1. S. 257) inquit : propter majorem intumcsccntiam
tabularum intcniarum in rhachitidc, has ipsas perdi-
dissc jirotubcrantias et excavationes undc forma nasci-
tur plana Virchow, Bonn et Elsässer asscntil; cgo vero
nullas instituere circa hanc rem potui observationes.

Apcrturac cranii usurà cffcctac secundum Elsässeruin
in cranio-tabc sacpc iuvcniuntur, in hydroccphalo cas
adesse jam dudum constabat, atque oriuntur pressionc
organorum in cavitalcm cranii. Supcrcsl tunc substan-
tia quae locum occupai prioris substanliac osseae
cl prorsus convenit cum ca substantia, quae in fonli-
culis repcritur. Elsässer eas solum obscrvabal in parte
posteriore inferiore cranii; Virchow aulcm cas quoque
rcpcriebal in lamellis ossis frontis horizoiitalibus ; in scc-
leto modo mcmoralo, quod in Musco scholac clinicac
adcst, non tantum in pluribus rcgionibus, partis con-
diloideac ossis occipitis cas repcri, scd cl in parte os-
sium tcmporalium squamosa plures aderant, atque
una tanlumniodo in lamina orbitali ossis frontis. Ilic
quoque omnes itcrum synunetricae sunt, quod igitur
congruil cum ratione, quam in atfcclionibus ossium

cylindricoruni Sub n°. V dcpingi curavi. IJtcrquc ex-
plicatur cx solulionc substantiae osscae a tabula inter-
na , cui acccdil formalionem substantiae osscae novae in
tabula externa, in conditionc normali locum habentcm
non liic contingerc. Tabula interna ossium planorum
cranii eandem ac illa quae in cylindricis proxinia ca-
vitati medullae aflinis posita est, subit mutationem,
De cmollitionc jam formati strati coinpacli bic scrmo
esse nequit. llcm sic exposuit cl. Virchow (I. c. Seile
ü03): »Es wird daher in jedem Falle eine »Durch-
bohrungquot; eine Absorption der Knochen in ihrer gan-
zen Dicke zu Stande kommen, wo nicht die äus-
sere Auflagerung gleichen Schrill mit der inneren ab-
sorption hält, und je stärker daher der inneren Druck
ist, um so früher werden mcmbranöse Lücken ont-
stchcn.,.

DifTormitatcm costarum singularium inlcr cl thoracis
univcrsi distinguere licercl; ab hoc autem principio
deflcclcrc lubel. Quando vidcmus, quam saepe thorax
osscus formae mutationem subeat, absque ut partium
emollitio pracgrediatur, ut v. c. apj)lanalio thoracis ubi
cavcrna apicis pulmonum adest, cxlcnsio amphorifor-

mis (valvormig) in cmpliyscmalc pulmonum cacl; non
mirum , cam (juoquc in Uhacliilidc observari.

Plurinunn occurrens diÜ'ormitas esl applanalio cosla-
rum ad lalcra , qua lil ul slernum antrorsum protru
datur, unde pcctus ita dictum carinatuni, (pectus gal-
linaccum »kippenborstquot; »Taubenbrustquot; cacl.). Quae
dillormitas nunc mutationcni aliorum ossium subscqui-
lur, jiunc vero primaria, nonnunquam contingerc
potest ul ulterius non progrediatur ad alia ossa alFcc-
lio. Ul oriatur boc pcctus carinatum quae vis cosla
suum confcrrc debet, ul lig Vll cl VIII rem illus-
trant. In consideratione harum ligurarum magna pro
parle schcniaticarum, salis tamen vidcrc possunuis,
quam magna sil aliquando costarum dillormitas, alque
(juam synunctrica sil coslis oppositis. Fig. VII acque
oslcndil curvaturas in costis locum non solum sem-
per ibi oblincre ncccsse esse, ubi sc conjungunl cum
suis cartilaginibus, ul in fig. VIII, scd etiam locum
habere in ipsius costae decursu, imo quidem absque ul
nuper memorata curvaturae cas dcbcaiit coiuilari.

Swaagman quoque has curvaturas coslarumquc frac-
turas observavit, quod apparel p. GC (op. citati) ubi
dicit. »Kiel allccn zijn sommige inknikkingcn in wer-
kelijke fracturen veranderd, maar ook trcfl men op
andere plaatsen bij sommige ribben duidelijke sporen
van vroegere beenbreuken aan.quot; Eodem loco addil:

«waardoor incii genoopt zon kunnen worden te ver-
onderstellen , dat hier niet groote buigzaamheid, tevens
vermeerderde broosheid der beenmassa zal hebben be-
staan.quot; Quomodo os simul magis tlexibile ct fragile
fieri possit, mcum, lubeus Confiteor, ingcnii acumcn
fugit.

Costae verae plurimum confcrunt ad illauï difibrmi-
tatcni, ct quidem co magis, quo costae primae
magis finitiuiac sunt. Os pectoris antrorsuni protru-
ditur, ct licet, secundum Swaagmau 1. c. pag.
74, tantum fallax imago- protrusionis exsistat, dum
sternum potius versus columuam vertebrarum iuflcxum
sit, uti etiam in tabula nostra fig. VII vidcrc est,
non semper talis obtinct conditio, quando ncmpc, ut
in pluribus casibus locum habet, deformitas tantum
obtinct, ita ul extremitates coslarum anteriores intror-
sum imprimantur, eo loco quo conjunctac sunt cum
cartilaginibus (rozenkransvorming fig. VIII), cum tlcxiouc
levi ipsarum costarum, tunc sternum revcra protru-
dctur antrorsum et dimcnsio antrorsum ct retrorsum
ccrtissimc amplificabitur. Quod aulcm animvadcrlil
Swaagman, cavum pectoris prolrusuui ad superiorem
partem atque in altuni esse elevatum, omnino verum
est; in pluribus id invcni. INonnc illa cavi pectoris
elcvatio cl liacc deformitas constanter occurrcus maxi-
ma, dc qua inodo diximus, conjuncta cssel cum func-

Dc causis dcformitatum cavi pectoris sententiae ad-
huc discrepant. Illud quidem scimus, flcxilitatcm
rhachitidc cffcctam costarun», atque strata mollia lux-
uriantia in conjunctionc caitilagiuca (fig. VIII cl IX)
ad ditrormitateni praedisjioncrc ; scd in quibusnam mo-
nicntis immediala earum situs est origo? Swaagmau
illud ipsum primus ostendit. Opinioni favel, (1. c.
p. G9) discrimcn inlcr prcssioncm aëris in cavo pec-
toris cl extra, (jam ante aliquot annos a Clar. Donders
obscrvalum), idoncani pracbcrc cxplicalionem. Suspi-
cari posscnms, hic accedere funclionis musculorum
nondum satis notain rationem ; atlamcn non est causa
primaria. Nil mirum igiUu' quondam varias tcnlatas
esse cxplicationcs, quae sacpc directe sibi invicem erant
oppositae. Sic Petit exi)Iicabatc pressionc vchcm enli
musculorum pcctoralium cl serrali, atque Rokilanskv
contra c musculorum atrophia.

Curvalurae ct angusliae pelvis sunl sequelae gravis-
simac, scd proplcrea ctiain prac cactcris animadvcrsac.
In doctrina obstctricia magis suum obtinenl locum cl
proplcrca hic omiltcnlur. Valde accurate dc hac ro
agit Gurll 1. j. p. 07.

Atque Ilic fincm opusculo impono. Non quia dc
ipso, quani Iraclarc incepcram, morbo, nihil mag

in medium posset produci, vcrbi causa, do parte chc-
mica, dc qua tamcn nil novi proferrc possem. Id quod
notum]salis est dcscriptum ea quae dixi speciminis causa
satis sunto. Tempus praeterea urgct ; otium mihi dccsl,
quo plura Uteris mandarcm; alioquin ccrlissimc plura
dcdisscm. Forlassc poslca ad argumentum rcdco.

Omnes figurae accurate ca, quae in ossibus notatu
digua observabantur exhibent. Sunt omnia natural!
magnitudine depieta. Secundum seetioncm longitudi-
nalem ossa sunt cultro disscissa. Durum os normale
Fig. 11 non nisi serra dividi potuit

Sectio longitudinalis, quae facile cultri ope perficie-
batur, ossis fcmoris sinistri puellae circiter I'/ij anno-
rum natae, in transitu stadii priini in secundum

(Guérini). Infans jam cucurrcrat anno aetatis primo,
8C(1 dccubucrat sequentibus 4 vel 5 mensibus. Si com-
paratur liaee figura cum sequeiile quae rcfert os normale
individu! circiter ejusdem aetatis mutationes insignes
mox perspici possunt.

Litt. a. a. Indicant substantiam cartilagincani, quae
spcctat superficiem glenoidalcm, quae substantia con-
tinebat ccllulas cartilagineas planas sitas niagis ad su-
perficiem, ordine regulari et quidem situ horizontali;
iliac cellulae quoque in ossc normali adsunt.

Litt. b. b. Maximam epipliyscos partem rcferunt;
stratum illud conliguum est, tum praccedenli, tum
sequenti strato; ille autem transitus non valde dcpic-
tu3 est; sensim sensimque unufn transit in alteruin,
ordinatione mutata cellularum cartilaginearum nuclea-
tarum.

Litt. c. c. stratum luxurians (woekeringslaag) mag-
naruin ccllularum cartilaginearum, est mollissinium
totius ossis ct primum omnium in inaceratione perit.
Contiguuin est substantiac praeccdenti ct strato sequenti.
Substantia, sub litt. b. b. indicata cxinde cxcurrit
sub forma elongatioiium lobulos referentium (kwabvor-
mige verlengscls). Oculo non annato ibi videtur ter-
minus linca quasi accurate indicatus, microscopii ope
autem nullum accuratuin vestigium limitis repentur,
ita ut non patcat ubi unum atterum solvat. C. c. stra-
tum sequens quod eandem formam lobularem ae supra
memoratum rcfert. Limites sunt nunc luagis nunc

minus accurati: scd microscopii upe transitus strati
luxuriantis in osteoideum {d. d.) est omnino subitaneus.
Luxurians stratum, de quo hie sermo, est locus ubi
secundum Cl. Vircbow aliosque formatio ccllularum
endogena reperitur; hic inveniuntur eapsulae continen-
tes magnam eellularam copiam, eoque plures quo ma-
gis appropinquamus ad stratum d. d., et eo minus quo
magis ab eo rcceditur. Forniationi endogenae cellula-
rum , incrcmentum ossis in longitudinem tribuendum;
otiani illa adest in osse normali, scd tunc ejus formatio
minus cito, aut ejus transitus in ostcoideain texturam
multo citius obtinet; in ossibus normalibus, durante
periodo qua ereseunt ncdum eentesimam partem di-
mensionis invenimus, islius dimensionis quae in ossi-
bus raehiticis reperitur.

Litt. d. d. est Stratum ostoideuni. Virchow illud
describit: »die Gefässreicbe-Seliicbt mit faserigen Mar-
t;räume und unverkalkten Ostcoid-knorpeligen Thcilcn.quot;
Hoc Stratum aeque ae in normali ossium evolutione,
praeeedente formatione nititur, scd tunc dcpositio cal-
cis tam ubera in co locum habet ut propter opaeitateni
omnis ulterior perserutatio impediatur.

Litt. c. c. Ostendunt substantiam spongiosam; est
Stratum ossis ultimo loeu formatuin, subtile cellulo-
«uni et rctiforme, pracditumque parvis spatii» uicdul-
laribus: quae cellulae rotia et spatia iuedullaria versus
eaquot;nalcni niedullareui semper majora et ainpliora fiunt,
et tandem in hunc eanaleiu trauseunt.

Liu. f. Idem est hic cannlis medullaris de quo jam
8ub c. e. locuti sumus; est valde amplus et in peri-
phaeria circumdatus substantia ossea, dura, compacta
llic canalis in ossibus sanis, in primis quando adhuc
juniora sunt, saepe quoque in ossibus rbacliiticis,
inajjis scatct retibus osseis, trabeculis radiisque inter
qua» partes reperilur medulla. Uli radii, trabcculae
et retia desunt iu osse quod hic depictum est; hie
cavum est valde niagnao dinicnsionis atque curcumda-
tum margine fere glubro. Hoc loco absorptio stratoruni
osseorum couipactorum iiiternoruin, quae etiam fit in
0880 .normali, videtur valUe cito obtinuissc; medulla
erat tenuior ct magis sanguinolenta, atque aderat ^
quantitate longe majore. Est hoc unum cx illis ossi-
bus, dc quibus probare eonabar valde ea obnoxia esse
infractioni ut et fracturae, scd minime flexioni sim-
plici.

Lilt. g. g. Stratum osseuni solidum conpactuni, quod
immediate format parietcm canalis medullaris. Om-
nium illorum, quae in osse adsunt stratorum illud
est quod diutissiinc exsistit cujusque absorptio locum
iinbet ut sic iiascafur canalis medullaris. Notandum
est nunquam adcssc os emollituni, quin semper adhuc
cuntineat illud stratum interne insitum. Si tucmur
opinionem, stratum internum compactum jam ab ini-
nltin inde qua tale adfuisse, ita ut cresccnle esse
tandem locum mcdullari canali contignum oeeupet,
non explicari potest quomodo fit ut genipor cundeiu

atlapeclum referai; sed si statuinius initio révéra fuisse
stratum molle quod evolutione liistologiea (differenzi-
rung) in osseam texturam et calcis depositioncm tran-
sit, unde nata sunt formatio ossea et compactum os-
seum stratum, tunc ex ejus praesentia non amplius
surgit diflleultas. Hoc stratum solum est, quod insig-
nem flexionem impedit, ct in quo infractio ct fractura
locum habet.

Litt. h. Strata texturac mollis cellulosae e periostio
nota. Transeunt iu stratum compactum ab una parte
ct in periosteum ab altera parte sine distincte limite,
hae tela ccllulosa perpcndieularitcr in periosteum dis-
secta apparent retia areolaria. Hie illic niassae cellu-
larum cartilaginearum sitae smit, nunc magis irregu-
latir nunc magis columniformiter dispositae; etiam
eorpuscula ostea ct tela elastica adsunt.

Litt. i. Periosteum incrassatum quod sine distinclo
limite in stratum h. transit, et ab eo difficile separari potest.

Litt. k. k. Nuclei ossei. Etiam illi, quod tamcn hic
minus perspicunm est, strato circumdati sunt ostoi-
deo et luxuriante strato cellularum cartilaginearum;
uti in nueleis osscis astragali et calcanei rhacitici ob-
scrvavi; ita ut maeeratione, qua illa strata prinium
evanescunt, nucleus osseus supersit nulli parti adnexus.

Litt. V. Angulus 42o quifonnatur, dccussatione axis
diaphyscos ct colli ipsius fcmoris. Qua de re in exj)li-
• eatione scqucntium figurarnm uhcrins serino erit.

Ossiculum ope serrulae in longitudinem expositum
magnitudine naturali depictum, infantis circiter XVI
mensium quod nc minimum quidem rliachitidis sig-
num prae se ferebat; nuda contcmplatione apparet for-
raae praestantia tum in epiphyse cum praecipue in
diaphysc et tenuiori canalis mcdullaris diametro. Prae-
terea periosteo facilius sublato ossis superficies glabra
apparet. Quibus addas angulum V metiri 65° dum
in praecedenti figura multo minor est (42°).

Caput ossis femoris normalis liominis aduiti indicans
directionem colli femoris. Augulus V, est 40° itaque
major quam in Fig. I et minor quam in Fig. II.

Ossis femoris rhachitici superior pars feminae adul-
tae, cujus pelvis in conjugata valde erat coarctata.
Animadyertcndn sunt capitis forma, situs elevatior tro-
chanteris, directio proelivis colli femoris, unde angu-
lus v. majus ita ut 90° metiatur. Dimensiones si igitur
comparcmus dicti anguli in diversis delineatis ossibus
femoris, apparet in junioribus rhachiticis nimis par-
vum 'csse^ nimis magnum in adultis, qui rliachitidc

laboraverunt. Dum angulus decussationis axium c lon-
gatorum collorum feuiorïs tantummodo pendet a dicto
angulo v.; c contra locus dccussationis indicatur tum
hoc angulo tum distantia utriusque trochanteris.

Humerus dexter infantis annui cum iufractione strati
eoncavi compacti, nam autem convcxi. Adest flexie
ossis cum angulo obtuso et lenis torsio secundum axin
longitudinalcm.

Litt, f, Canalis medullaris iu quo fluidum reperitur.
quod etiam hic est valde sanguinolentum. Canalis in-
signiter est coarctatus in regione quae dimidiae ejus
parti respondet, estque praeterea magis versus super-
ficiem convexam repulsus.

Litt. p. Locus infraetionis et efl:u8io calli. Adspectus
in tabula minus accurate depictus quam in imagine ab
auiicissimo Albers secundum naturam delineato. Frac-
tura locum babuit in strato eompaeto; stratum osseum
in parte convexa peripberiae integrum est. Rem ita
se revera habere ex inde apparet quod angulus cur-
vaturae obtusior sit in facie convexa magis acutus in
fiieic coneava. Notandum porro substantiam mollem

Humerus sinister ejusdem infantis cum fractura in
parte dimidia inferiore liumeri. Locus ubi os fraclum
accurate respondet loco fractionis humeri dextri.

Litt. f. f. Canulis medullaris cum contcnto fluido.
Canalis iste aeque ac in altcro liumero nuigis situs
est ad partem convcxam. Oblitcratio compléta in loco
fracturac magnam partem ossis longitudinis occupât.

Litt. gg. Stratum compactum canali medullari pro-
ximum; in M. telû cellulosa et callo intcrceptum et
strati duri continuitas soluta est. IIîc, in regione
modo memorata obliterationis, strata convexa ct con-
cava CO magis sensim eensimque convergunt, quo ma-
gis ad locum fracturac accédas.

Litt. M. Strata cellulosa et canalis medullaris clau-
sus fonuationibus callosis; hîc illic calcis dcpositio
ct magna copia cellularum cartilaginearum, in ipso
angulo ossis inflexi facile conspicitur spatium parvum
trigonum periosteum inter et stratum osseum emolli-
tum. Est illud exsudato semifluido repletum et fila-
mentis per cavum decurreiitibus inpletum.

Sectio transversalis thoracis infantis annui rhachitici
inter primam secundamque costam. Notanda est sym-
metria dextrae et sinistrae curvaturac.

Litt. qq. Indicatur curvatura costae partis articula-
tioni costo-vertebrali proximae. Vero similiter hic
fractura adest.

Litt. rr. Duae curvaturac insignes in costae corpore,
ct quidem in parte tertia anteriori costae.

Litt. SS, Duae flexurae siginoïdeae quam maxime in-
curvatae, hae curvaturac in utraque costa codera modo
et in codem loco adsunt.

Litt. tt. Locus ubi costae inter cartilaginem tran-
seunt sine ulla inflexione introrsum versus; quae si
adcssct intumcsccntiam nioniliformeni constitueret.

Litt. M. Sternum. Quando non adessent inflexiones
(litt. ss. et qq.) revera latius distarct sternum a co-
lumna vertebrali propter abnormalem forumm cartila-
ginum (indo a litt. tt. _usquc ad sternum). In prae
senti autem conditioni distantia normali minor est.

Scctio horizoritalis thoracis alius infantis inter cos-
tam 5quot;™ et adest relative exigua curvatura ipsarum

costarum inflcxio insigniter moniliformis et j)rotru8io
Storni hic revcra magnam demensionem antero — pos-
teriorem sistit.

Litt. a. et c. Tela fibrosa sine ulla ossis indicatione
cum incipiente calli formatione loco ubi antea frae-
tura fuit. llic illic exigua calcis depositio ct cellulae
cartalaginiae niagis minusve agregatae.

Litt. g. Ostendit ossis stratum super strata recentia
cxtensum. Notatu dignuin hanc extcnsionem in
perijiheria magis praegrcssani esse quam in centro.

Lilt. h. Stratum luxurians cum ccllulis magnis car-
tilagineis (bläuliche Schicht). Hoc loco illud stratum
prac aliis locis valde est cvolutum, strato osteoideo
fere deficiente. Flexura vehemens moniliformis in hoc
strato occurrit.

Litt. i. Cartilago normalis costarum, quae forma
lobulari transit in stratum luxurians.

Litt. c. Stratum luxurians (eodem eharaetere hoc
Stratum iudicatuin est in Fig. I. V et VI).
Litt. e. Substantia ossca normalis.
Litt. f. g. et h. Idem indicant ac in Fig. Vlll, litt,
a. ct c.