. - •

- ■- .

-■

■ffr H

yi j. ,— es. A a egt;,

BEKNOPTE ^Z'.Z. S.777^

/ —

CtRIEKSCHE spraakkunst

Or. R. EISTGER

BEWERKT ÜOOH

Dr. \V. H E C K E R,

VOLGENS HET ATTISCHE DIALECT HERZIEN DOOR X)^K. ID. BUItOES,.

VIJFDE DRUK.

Bibiioihook M1NDER8R0amp; ' WEERT.

TE GRONINGEN, BI.)

P. VAN ZWEEDEN. 18 7 3.

^1 ■ '

VOORBERICHT.

Op verzoek van den uitgever heb ik ile hewerkiny der vierde uitgave van enger's Eeknopto Grieksche Spraakkunst op mij (jenoMen. Ik heh daarbij dezen regel gevolgd, dat ik de beknoptheid en regelmatigheid, waardoor deze spraakkunst uitmunt, heb behouden, maar zooveel mogelijk de Alexandrijnsche vormen door Attische heb vervangen. Bil was daarom te meer noodig, dewijl in de uitvoeriger leerboeken, d:r-de jongelieden later in handen krijgen, tegenwoordig veelal het Attisch dialect ten grondslag ligt. Natuurlijk is de tweede duitsche uitgave van enger bij deze bewerking geraadpleegd, doch niet slaafs gevolgd.

Bij den vijfden druk heb ik alleen te berichten, dat ik geiraclrl heb alle door het gebruik en de vergelijking met andere leerboeken mij bekend gewordene fouten te verbeteren, waarbij de IIII. Br. t. j. hal-bertsma en Br. ,1. sandberg mij verscheidene nuttige opmerkingen hebben medegedeeld. Vooral heb ik de registers op de onregelmatige verlw en op de syntaxis zoo volledig mogelijk zoeken te maken.

E.

EERSTE DEEL.

Woordgronding.

§ 2- 6

§ 2. Veudeelixg der settees.

1. De letters zijn vocalen (klinkers) en consonanten (medeklinkers).

2. De vocalen zijn zeven: a, t. y, i, o, v, w.

3. Uit de verbinding der vocalen t en v met een andere vocaal ontstaan diphthong en (tweeklanken), waarvan acht eigenlijke'. ««, n- oc, vi; av, iv, rjv, ov, en drie oneigenlijke-. «, ]], co.

AANM. 1. De iota onder de a, tj of w heet iota subscripium en staat tij eene hoofdletter er naast; A; r, Ht, r, Jli, to. Zij wordt zwak uitgesproken.

2. Een diphthong wordt in twee lettergrepen gesplitst door de

diaeresis (ai.', av, iï).

4. De consonanten zijn:

a) mutae (stomme) en wel drie voor ieder spraakdeel: labiales (lipletters): 3, n, cp. gutturales (keelletters) : /, x, ■/, linguales (tongletters): lt;). r, xh

b) liquidae (vloeiende): l, u, v, o.

c) duplices (dubbele): | voor ~/g, '/,lt; of yg, xp voor (ig, ng of qjg, C met den klank dz.

5. De mutae zijn naar de uitspraak tenues (schrale):

mediae (zachte): [5, /, 8; adspiratae (aangeblazene): (p,

§ 3, 4, 5.

§ 3. Spiritus.

1. Boven de vocaal, waarmede eau woord begint, staat altijd een teeken bf van harde aanblazing ' [spiritus asper — onze h) of van zachte aanblazing [spiritus lenis), die in 't geheel niet gehoord wordt: tv één, iv in, uit, t'l zes.

AANM. De spiritus staat Tóór, niet boven, eene kapitaal geschreren vocaa': 'H, 'Ar.

2. Bij de eigenlijke diphthongen staat de spiritus boven de tweede vocaal; Ei g, tig, Olog, olog, yJ iotw. alofoi; doch ^ tdrjg, ddijg, 'Siidtj, coStj.

3. De q bij het begin van een woord heeft altijd den spiritus asper: (ttco.

§ 4. Quantiteiï.

De tijd, die tot het uitspreken eener vocaal of syllabe noodig is, heet quantiteiï. De quantileit eener lange vocaal of syllabe is de dubbele van die eener korte.

1. Van de vocalen zijn t en o kort (breves), ij en w lang (longae), a, i en v tweeslachtig (ancipites), d. i, zij kojnen in sommige woorden als kort, in andere als lang voor.

2. Eene syllabe is kort, als zij eene korte vocaal (t, o, «, t of v) bevat, mits op die vocaal een andere vocaal of een enkele consonant volgt: iytvtro, tna'amp;ov.

3. Eene syllabe is lang

et) van nature, als er een lange vocaal (?/, co, 5, 7, v)

of diphthong in is: TraiStvca.

b) door positie, als op eene van natuur korte vocaal twee of meer consonanten of een duplex volgen: Trpöirrajayré?.

AANM. 1. Op het einde der woorden zijn en ot voor't accent meestal kort.

2. Eene uit twee samengetrokkene vocaai is altijd lang: tl/xp.*

3. Eene muta vötfr eene liquida maakt geen positie: xixvor, UiQi-xlijq. Alleen /9, /, ó voor A, ft, v maken positie: p'ifti.ot;,

y.ldros.

§ 5. Accenten. ')

1. In alle woorden is ééne syllabe, die met bijzonderen na-

^l) Bij de accenten bekommere men zich niet om de consonanten.

8

druk {zofu,-, accent us) uitgesproken wordt. Boveu de vocaal dier syllabe komt als klemteeken eeu aculus (') te staau, terwijl op de andere syllaben een gravis Q gedacht wordt:

s.ctTO.TTüOi', naiOfvu), dy« ifo,■.

2. De acutus op de laatste syllabe van een woord, dat door •jen of meer woorden onmiddelijk d. i. zonder scheiteeken gevolgd wordt, verandert in den gravis: dpijn a/ailog. dya9óg dvtjQ. Zie echter § 30. i.

3. Uit den acutus en gravis is het derde accent, de cir-cumflexus (^A-,), ontstaan: Tiuatn, eigenlijk nudÏTr, bij samen-trekking riiidtt. De circumflexas staat daarom ook alleen op een lange vocaal.

AANM. X. Een kapitaal geschreven vocaal krijgt het accent evenals den spiritus voor, niet boven zich: 'Hiju; een eigenlijke

diphthong altijd op de tweede vocaal; xui, cflyo-, 2. Op dezelfde vocaal staande, wordt de acutus of gravis rechts naast, de circumflexus boven den spiritus gezet: ct«K, ttijxa.

4. Het accent kan niet dan op eene der drie laatste syllaben staan, en op de derde van achteren alleen, indien de laatste syllabe kort is. De circumfiexus kan dus volgens regel .'5 niet dan op één der twee laatste syllaben staan, en op de voorlaatste alleen, indien de laatste kort is: Tiuojuevn,-, rvn-xóntamp;u, nQccyf.idrun', vrjaog.

5. Van wege 't accent is eeu woord:

oxylotion, met een acutus op de laatste, tito*;,

paroxylonun, met een acutus op de voorlaatste, ló/oj.

proparoxytonon, met een acutus op de derde van achteren,

AdTOnTQUf.

perispomenon, met een circumliexus op de laatste, noki-zibv, O'faiy,

properispomenon, met een circumtlexus op de voorlaatste, noifjoui, TiQaypa.

barylonon, zonder accent op de laatste, /.dzonioov. noayj-ia. Xóyog.

6. De acutus kan zoowel op eene korte als op eene lange syllabe staan, de circumliexus alleen op eene van natuur lange: dtói, öiovg; vijaog, Oiwv, uiua.

§ 5, 6, 7.

AANM. Zoodra de laatste syllabe van een proparoxytonon en van een pro-perispomenon in de verbuiging lang wordt, worden beide paroxy-tona: y.dzo.i:cqov, /.acónrgov; vijaoq, vyoov. Zooara aan een pro-perispomenon eene korte syllabe op 't eind wordt toegevoegd, wordt het proparoxytonon; aïpcc, aï/xacoq.

7. Zoo de laatste van natuur kort is, moet op de van natuur lange voorlaatste, zoo die 't accent vereischt, altijd een circumflexus staan. De lange voorlaatste heeft van zelf dan alleen een acutus, wanneer de laatste lang is; yfjaoi, vtjaov; ftjau), vijooi/; rpiv'/co, ycv/i.

AANM. De Grieken zelf schreven in hun bloeitijd geen accenten. Later, toen de ware uitspraak der taal verloren ging, begon men zich van dit hulpmiddel te bedienen.

§ 6. Atona.

Atona, ook wel proclilicae genoemd, zijn toonlooze, een-sylbige woordjes, die zich aan het naastvolgende woord sluiten en daardoor klemloos worden; zij zijn 6, rj, ot, ut van 't artikel, de praeposities h, iis (ig), ig (tic), de conjuncties •'de negatie ovx (ov. ovyj. Zij hebben een accent, wanneer zij aan het einde van eenen zin, met nadruk of vóór eene enclitica (zie § 7) staan.

§ 7. Encmticae.

1. Encliticae zijn één- en tweesylbige woordjes, die met het voorgaande woord in het spreken als tot één samenvloeien, evenals in 't latijn que, ve, maar in 't grieksche schrift, op enkele uitzonderingen na, daarvan gescheiden blijven, hoewel beide voor 't accent als één enkel woord beschouwd worden.

De encliticae zijn;

a) van ei/iï en cpypi 't praesens indicativi, behalve de 2^d(; persoon sing, il en

I') van de pronomina personalia deze vormen: uov, uoi, fit: (jou, ooi, at; ov, ot, i; cfqpw'tV, rscpiai.

. c) het onbepaalde pronomen ris, fi in al zijn vormen, als ook de onbepaalde adverbia ntj, ttoamp;Ïv, nofrl, noi, noTt,

UOV', 7TCÜ, TTtüj-.

10

d) de particulae yt. vvv. nto, rt, roi en het onscheidbare 8é.

AANM. 1. Het pronomen riq en de adverbia nij, Tróamp;sv, ttóO-u, tvoZ, Ttóve, Tcov, iTrwg behouden als vraagwoordjes hun accent.

2. De gravis der laatste syllabe wordt voor eene enclitica een acutus: amp;fó.; xuq.

3. Indien het accent van het woord, dat eene enclitica achter zich heeft, volgens de algemeene regels voor deze niet voldoende is, dan krijgt de laatste syllabe van dat woord nog een acutus, terwijl de enclitica steeds ongeaccentueerd blijft (Inclinatie).

AANM. a) Geen twee op elkander volgende syllaljen van een woord mogen een acutus hebben.

6) Lange eindsyllaben der enclificae gelden met opzicht tot het accent voor kort.

c) De circumllexus op de laatste syllabe is voldoende, als de volgende enclitica tweesylbig is: cucru'rar, owr iait.

3. Uit regel 2 volgt;

«) dat op een oxylonon en perispomenon elke, op een par-oxylonon alleen eene eensylbige enclitica zonder verdere verandering volgen kan: Ofo,' ng, (hol rivfg. óqw ae, ÓQÓ) nva, Aö/o, T(J.

b) dat een proparoxytonon en prop er isp omenon op de laatste syllabe een acutus krijgt: avamp;Qwnóg Tig, avdoumoi TLVig, (Jwpa Ti. aüjxa nvog, awfiu rivcov.

c) dat achter een paroxytonon eene tweesylbige enclitica, volgens 2. Aanm. a, haar accent behoudt; '/.ó/ov tl vu. lóyov TLViov.

AANM. Verscheiden op elkander volgende encliticae werpea ieder haar accent op de naastvoorgaande terug; tï rit; ai TVTtvti; in plaats van tl rlq aè rvTtvti'. Zie ook § 6.

4. De encliticae behouden haar accent of worden geortho-ioneerd, zoo ze met nadruk of vooraan in een zin staan.

5. Niet enclitisch zijn;

d) iïfiL in alle vormen, wanneer het meer dan eene bloote copula is: ttoi ihoi' er bestaan goden.

b) de pronomina aov, aol, aé, acplai achter eene geaccentueerde praepositie: nana nov, noóg at, in welk geval

§ 7, li, 8.

men van den eersten persoon welluidendheidshalve steeds de langere vormen gebruikt: irao^ t/iou. noóg taoi voor

nCtQCC fA.OV, ttqóq i-ioi.

c) encliticae na eene apostroph: nolkoi 8' etal, doch nolXol Se eiat.

d) het pronomen rig als adjectivura vóór zijn substantivum staande.

§ li. Anasteophe.

De Anastrophe, terugtrekking van den acufcus, heeft plaats

a) bij tcrrt', wanneer het meer dan eene bloote copula is: fim Stóg; wanneer het voor licel, staat; in 't begin van een zin; achter de particulae d)J.\ ti, ovx, /.iij, wg. nal; achter het afgebroken pronomen tovt' en ravx', b. v. aKÏ? ion, ova tan, roamp;r' ian.

b) bij de praepositie irinl, als zij achter haren casus staat,

b. V. rOl'TOV TZtQL.

c) bij nctQcc voor naocan. tvi voor èVfurt enz.

§ 8. Veiiandeuing deu consonanten.

1. Vóór een tennis moet een tennis, vóór een media een media, vóór een adspirata een adspirata staan, en waar dit oorspronkelijk niet het geval is, wordt de eerste gewoonlijk veranderd. Diensvolgens gaan de labiales n, [3, y vóór t in tt, vóór S in fi, vóór amp; in y; de gutturales x, ■/, / vóór r in jlt;, vóór 8 in •/, vóór amp; in ^ over:

TQift-TÓg, tTQi^-xtrjv (van rot/j-w) wordt roi-Ttvóg, troi-fpO'tji'. '/iyQU(f-rcKi, yQucfj-brjv (WVLTX-/(idcfi-co) ,. yï/Qa-TTTai, /Qa-fidtji'. AANM. 1. Voor een spiritus asper verandert de tenuis, zoowel in als bulten de samenstelling, in de verwante adspirata: dus niet (*7^ of. maar agc' ov; niet cJVx' ijjufgcu, maar df// yjufQao; nietytxr' öXfjr, maar rv/amp;³ b/.tjy; niet ovx ovzojq, maar ot / ovrojq; zoo ook de/yfifQoq {van dfy.a en rff-ifQa), dvSé/.y.u) (van dvri en f'Axw), d(fruQfo) (van djcó en rugéo)). Zie § 9. 2. Aanm. 2. 2. De praepositie *£ wordt vddr consonanten ê*, dat alsdan onveranderd blijft: iy. üfov, fy.yQdqifov, fy.amp;fZrai, (y.óovvr^.

2. Dezelfde adspirata wordt nimmer verdubbeld, maar voor de

12

eerste de verwante tenuis in plaats gezet: JSancpó),

niramp;tth, voor Bct^yoi, 2.'acfiiyco, Ihframp;filg.

3. Wanneer in een woord twee op elkander volgende syllaben niet eene adspirata beginnen, dan verandert de adspi-rata der eerste meestal in de verwante tenuis: nKjiiltjy.a voor (fiCfiiXijy.u; roiyoi (van f'pil) voor froiyog; voéyoi voor O-Qtyto, in 't futurum Qot%of.iai; rotcpui voor O'oéq.u), fut. f'oc'(pui: rayvi voor O-ayv,-; rucpo,- van O'ccutco; t'alhjj van ivvvjxi; é'y(o, fut. 'f'lco; ixfyeiQia (van iyco en /ciV). Zelden wordt de tweede veranderd: [jovl.iv'O'ijTc voor

AANM. Dit liecft geen plaats bij buigings- eu afleidingsuitgangen, die met ('/■ beginnen: tïamp;tjv, ifavO-fi^ itdvcc.y^oO-fv {behalve der verba ö-rw en riO-Tjiii,, als irvamp;r/v, fcfamp;qr) en ook niet in de samenstelling : /.ifrotfóooi;.

4. Voor eeue 0 valt de r, Ö, amp;, v weg; de n, [i, y wordt er mede tot xp, de k, /, y tot | versmolten, als rtojaaut, niet acof-iav-ai, neïaco, niet mlO-rtto, daifioai, niet öal.uot'-cn, Xetipoj, niet Itin-aoi, youijjoj, niet yoüif.-noj. ).é£(o, niet /.t/-(iw.

AANM. De v valt niet weg voor oai, en oo der verba op ainn en ivo): reé(p(ivaao van (pc.ivo), ija/moo van alayivio.

5. Wanneer ^r, vê of vü vóór eeue a is weggevallen, wordt de voorgaande vocaal verlengd, en wel «, t, v, tot «, t, v; i tot ft; 0 tot ow.quot; dus* voor Tra^r-,', Xéov-ai voor ÏIovt-ni, TttLGamp;tii; voor TTfLOamp;ivr^. Verg. echter § 18. 3.

6. Vóór li verandert t, 8, {gt; in a; n. (jp in «; x, /, y in /; néntt-Sfiai iï-uui van TTéJ-Oco), yt/nu-uuui (yi-yoaif-jioct van yna-qioj), rtTQi-fifiui (vtrnift-fiui van roi-ftco), .TfTrAf/jUftt (nénhêxfiai van nXé-xco).

7. Vóór een lingualis gaat een andere lingualis bij de vervoeging in it over: Jcu-aO-fjvui (niiö--{yrjvai van niiamp;agt;), dvv-r,t}i]uai. (avvT-ftfjvui van avi/rco). T3ij de vervoeging wordt vóór een ingeschoven ■/. de r, t)', 0', £ weggeworpen: Tréneixa van

TTfllho.

8. De v wordt vóór de labiales in vóór de gutturales in /, vóór eene liquida in die zelfde liquida veranderd en valt vóór 'Q weg: nvfiJaï.Xco [avv-^aXXco), tyxaXico (tv-xalsco),

§ 8, 8«.

nvVKtyut (lt;3vv-hty(a), at'/ifiuyog (^ai'v-fiayo^,tfiniitru) (iv-ninru)), av'Qvyia (avv-^v/icc) enz. Zie § 2. 6. Aanm. 3.

9. Bij vervoeging en samenstelling wordt de (» achter een korte vocaal verdubbeld: rooiov (van (Jêiu), dnoQQijTÓg (dno en Qtjrógy

10. Vóór een consonant wordt in tx, nvx in nv, ovrcog in ovTin veranderd: tx gov, ov au.

AANM. De praopositie fr tlijft voor de () en a : ïvqtO/ucx;, (rOfint; de praepositie ovv werpt de r weg vddr een a, op welke een consonant volgt, en verandert de v in o* voor een o, op welke een vocaal volgt: ovazrjfxa (avv-OTij/ia), ovaaivtov (avv-airtor).

11. Somtijds wordt er tot gemak der uitspraak een consonant ingevoegd, b. v. nvSQÓg voor dvQÓg, fitarjiifiQia voor

_tUcG7]fXQlCC.

12. Somtijds wordt een vocaal met een consonant omgezet. Dit heet motaihesis, b. v. nvxvóg voor irvvxóg; t'Soay.ov voor fdaQxov.

§ 8⁶. Vocalen. Contractie.

1. Een vocaal vóór een andere vocaal in hetzelfde woord heet vocalis purci. De i en v blijven vóór andere vocalen meest onveranderd, als cpilia, /.vo), ïavut. Gewoonlijk echter worden twee opeenvolgende vocalen tot éénen klank samengetrokken, b. v. vóog wordt vovg. Dit heet contractie.

De contractie geschiedt volgens deze hoofdregels:

Ct) éi, oi worden gecontraheerd in ft, oi: rti'/tï rtiyti, ceiSói atdoT; cü', rji, rot in «,7/, lt;igt;: yrjnui yrjoa, amp;otjïriaa amp;Qfjaa(x, kwïarog Xcócrroj.

b) fa wordt samengetrokken in soms in «: niyfa rftjfjy, offrea óava; ft in ei: noifc noln, ijétamp;Qoi' qhamp;qov : eo, Of, 00 in ov: rfi^fog rfiyovg fiiaamp;of /j.ïaO'ov, ttZóo; Trhovg; ou, o»/, uo, aov in ugt;: aidóa aiSw, fiKSamp;óijrf

HKSamp;WTf, TlflUOUtV TlflWfltV, TlfiaOV tihü.

c) «, 7, v worden dikwijls lang met wegwerping der volgende vocaal: fffAa, rltiür rifiu, yu0q yïog, lylfvag lyamp;vg.

d) Vóór eene lange vocaal of diphthong worden «, ;, o

§ 8«, 9.

dikwijls weggeworpen: nuaco rutw, cpiXéeig cpihiTg, nhóoi ttXoÏ. Desgelijks « in HoofiSdcoi' HoseiSüi', Xüag lag.

e) Eene vocaal met eene diphthong worden dikwijls zóó samengetrokken, dat de i van de diphthong er onder geschreven wordt; uiidio dÖco, riudtjg ri/tas, riinz^ui rvn-Ti], cpiXtijg cpilfjg, doifhj cüdrj, cpilteig qjiXiTg, cpihéoig ipL/.rng. Uitgezonderd zijn diioca «i'oco, dsixijg aïxijg enz.

2. Accent. De samengetrokken syllabe heeft in den regel een circnmtiexus, als de eerste der beide enkele vocalen het accent heeft; een acutns, als de tweede den acntus heeft, en geen accent, als geen van beide vocalen geaccentueerd is: damp;hov, Tijudfi tliid, tav ijv, éaraiog éaruig, tTiiiaov ivificof. De uitzonderingen hierop zie § 13, 3. § 16, 4. § 20, 2. Aanm. 5.

§ 9. Hiatus.

1. Wanneer een woord op eene vocaal eindigt en het naast-volgende met eene vocaal begint, ontstaat er een hiatus of gaping, die zoo veel mogelijk vermeden wordt. ïer voorkoming van den hiatus dient de elisio (uitwerping), de crasis (vermenging) of de inlassching eener consonant.

2. Elisio is de uitwerping der korte eindvocaal die op een andere vocaal stuit; het teeken er van is de apostroph. Zij komt voor bij de tweesylbige praeposities, bij de particulae «AAa, ccocc, dqu, eiTu, d_tua, tri, ïvu, Si, re, yt en hare composita, soms ook bij het pronomen en liet verbum: tn' taob voor ènl tuov, ndvT* tari voor ndvru tcsvi, ttp¹ ov voor tnl ov, orcT iydo, xar' avxóv, tuvt^ d/add, dXV i/w, t//' iyco, o/fjO'' ön.

Niet geëlideerd worden de korte v, noch «, t, o in woorden van ééne syllabe, noch i in ttcoi', dyni, on en in de dativi der derde declinatie.

AANM. 1. Stond op de weggevallen vocaal eeu aceent, dan springt het, behalve bij particulae, op de voorgaande syllabe over; ifeiv' ïm; voor cTfira ffr»/.

2. Ook bg samenstelling heeft elisie plaats, doch zonder apostroph ; ocav voor oct-av, 'jrugt/oi wooi Tcugd-'ê/o}, y.dO-ijjudi- yoor xdra-fifirjn*. voor met uitzondering alleen van rcri/i

en TtQÓ: ntniiy;quot;', n^oiijui. Zie § 8 Aanm. 1.

§ 9, 10, 11.

3. Cr as is is de samentrekking (contractie) vooral van liet artikel of xai met de eerste vocaal van 't volgende woord; het teeken er van heet coronis ('): tovvoliu uit ró övoua, rnv-vuvviov nit to êvccvriov, vdvSoóg uit rov dvÖQÓg, xl-cirena uit

r viritt, rdyuamp;d uit tu itya0«, rdvuvTiu uit ra 1 vui'tiu^raxku uit r« aXXu, rdvdoL uit tügt; di'dni, ruvró uit ró avvö, uit

oj a/atïi, ■/.ay.tï uit '/.ui éxeT, xd/ca uit xai e/ó), y.dyaOog uit xai dyccamp;óg, y.dv uit xai amp;v, xdv uit xal tv, yu uit xai 6.

AANM. 1. De coronis valt weg, wanneer op de vocaal dor samengetrokken syllabe een spiritus staat i ctvrjQ uit ó dvyQ, ovf.ioq uit 6 f/Li6q_s uvcóq uit 6 avzóq.

2. De vocaal docr crasis ontstaan is altijd lang. Zie § 4 Aanm. 2.

3. Onder die vocaal mag dan alleen een iota subscriptum staan, als er in de tweede syllabe een ^ is: y.ara voor y.nl tlxa, doch y.d.tfuza voor y.al fTVfura,

4. Verder komt om den hiatus te verhinderen eene v [v tcpil-xvarcxov) achter den uitgang ai, achter de derde personen op e en achter tort, vóacpi, noófiO-e, ÖTtKjtïe, xé, vi', b. v. t'Lc/iv tiiol, TTcciaiv ipoïi, tGTiv o₃\ Regelmatig staat zij ook aan 't einde eener zinsnede en gewoonlijk voor grootere leesteekens. Oo wordt vóór eene vocaal met den spiritus lenis ovx en vóór eene vocaal met den spiritus asper ou■/. Outoi wordt vóór eene vocaal ovvcog.

§ 10. Interpunctie.

Punt en komma zijn aan de onze gelijk; voor kommapunt en dubbelpunt wordt een punt boven aan den regel gezet; voor vraag-teeken hebben de Grieken eene figuur als onze kommapunt.

TWEEDE AFDEELING. BUIGINGSLEER.

I. Declinatie.

§ 11. Declinatie in 't algemeen.

1. Het gemis, geslacht, der substantiva hangt van hunne beteekenis of van hunnen uilgang af en is drieërlei: masculinum, manlijk, femininum, vrouwlijk, neutrum, onzijdig. Om de beteekenis zijn:

16

a) m'asculina: de namen van mannen, rivieren, winden en maanden.

b) feminina: de namen van vrouwen, boomen, landen, eilanden en de meeste steden.

c) neutra: de indeclinabilia (onverbuigbare).

d) comrnnnia: de persoonsnamen van manlijk en vrouwlijk geslacht; d O-ióg de god, ij xïeóg de godin.

AANM. De namen van dieren zijn deels communia, als 6 fiovq dn os, ij floii*; de koe, deels epicoena, die één genus, masculinum of femininum. voor beide geslachten hebben : 6 ).vxoq de wolf en wolvin, ^ dXuntjz de vos. Meestal zijn de namen van tamme dieren communia₃ di« van wilde epicoena,

2. Het adjectivum bezit voor de drie geslachten, evenals in 't latijn, één of twee of drie uitgangen.

3. De numerus, getal, is drieërlei: singularis, enkelvoud, pluralis, meervoud, dualis, tweevoud.

4. De casus, naamvallen, zijn vijf: nominativus, genitivus, dativus, accusativus, vocativus. De dualis heeft maar één uitgang voor nom. acc. en voc., één voor gen. en dat.

5. Er zijn drie declinaties met de volgende veranderingen:

§ 11, 12, 13.

AANM. Alle nentra zijn in nom. acc. en voc. slug, en plur. gelijk en gaa:i in den nom. plur. uit op «.

8. Voor 't accent gelden bij liet declineren deze twee hoofdregels: ft') Het accent blijft op dezelfde syllabe als in den nom., zoo lang en voor zoo ver zulks niet met de algemeeiui regels (§ 5. 4 en 5) strijdt.

b) In den gen. en dat. komt op eene lange eindsyllabe, zoo die 't accent krijgt, altijd een circnmfiexus.

S 12. Artikel.

18

2. De woorden op « met een q of een vocaal voor « (« purum) behouden de « door alle casus van den sing.; doch die met een consonant voor u (« impurum) veranderen in den gen. en dat. « in tj.

AANM. Den gen. op «; hebben ook nog eigennamen op (flt;t, #«, iquot;, als Ar^ct, tpokofjirjht.

3. De acc. en voc. behouden de vocaal (« of rj) van den nom. Alleen de voc. der woorden op rijg, der volksnamen op tji en der door samenstelling gevormde verbalia heeft u: noXtTtjg, nolira; Hioaij,' Pers, Jlinnü: ytmuirrnjg landmeter^

■/{(OfiaTQa.

4. De perispomena dezer declinatie zijn alle contracta en iil ij ven daarom in alle casus perispomena. Die op « behouden deze vocaal onveranderd behalve in den genitivus pluralis; uva mina, fivccg, pvcc, /.ivcci'. Die op ecg hebben den dorischen gen. op «; fioooag noordewind, poona, als ook eenige andere op ccg: rcuToaXoiag. utjTna'/jnag (vader-, moedennoorder), oovt.!}o-Iftjoag vogelvanger, en sommige (vooral vreemde) eigennamen: 'Avvlftag Hannibal.

5. Naar de eerste declinatie gaat het fem. der adjectiva van drie uitgangen; oc/ccamp;óg, a/aamp;tj, d/aamp;óv goed, Sixaiog, (hxaiu. ölxaiov regtvaardig, yhtxv'g, /Xv/.iïct, yXvxv zoet.

6. Quantiteit. a) quot;Van de eindvocalen is alleen « onzeker. Altijd lang is « in den dualis, in den voc. sing, der woorden op ag en in den uitgang ag. Altijd kort is « in den voc. sing, der woorden op yg, en in den nom., als ook in av van den acc., zoo de gen. uitgaat op tjg; doch lang, zoo de gen. uitgaat op ag. De uitzonderingen hierop kan men aan t accent herkennen, b. v. ftaniliia, ayatod. Zie § 5. 4. Over den uitgang cei zie § 4. 3, Aanm. 1.

b) Bij de adjectiva op og is de eindvocaal « van t fem. lang, bij die van andere uitgangen en bij participia kort.

7 Accent. In de eerste declinatie wijken van den hoofdregel (§ 11. fi^a) af;

a) cof in den gen. plar., als zijnde uit acov samengetrokken, heeft altijd een circumflexns. Alleen de feminina

§ 13, 14.

der adjectiva eu participia op og, («), ov volgen 't accent der mascnlina (verg. c) : dlxaiog, dixuiu, gen. Si-xaiwv; dus yXvxv'g, yXvxiïcc, gen. plur. yXvxtojv, /luxitwv.

b) d((57tÓT7jg heer, in den voc. déanoTa. Evenzoo schuiven andere woorden van daaglijksch gebruik in den voc. het accent zoo ver mooglijk naar voren; verg. § 14, 3; 18, 2 Aanm. 2; 19, 3.

c) De feminina der adjectiva en participia op og, ?/ («), ov volgen, voor zoo ver de laatste syllabe dit toelaat, het accent der mascnlina: Öixaiog, Öixaicê, plur. Sixaioi, öixaiai.

AANM. Beantwoord de volgende vragen: Hoe verandert in deze declinatie het accent van een proparoxytonon en properispomenon? van een paroxytonon met korte, van een met lange voorlaatste, en wel naar mate de nom. van uitgang verschilt ? hue ten laatste van een oxy-tononV Pas dit ter oefening toe op zee, uilncti bij,

ufQ^irn zorg, yéipvifn brug, finaiktut koningin, iioovyn akker, yAwTTté tong, 0(fVQ(i hamer, (irpaZQtt bol, yvajutj meening, ^óivrj gordel, i.v7tri smart, lavQd straat, arQUT^mTtji; soldaat, Tf/vizvc; kunstenaar, ^óa tj hair, nvgt;.y deur, óóiv. meeniiig, dag,

•.T^odor^ï verrader, tb/uk; waarnemer, ziel, toorn,

ocod gaanderij, a/.ia schaduw, rechter, /inamp;riTitjq leerling,

yij aarde, yakij wezel. '

14. Tweede declinatie.

1. De tweede declinatie gaat in 't masc. uit op og, in 't neutr. op ov. Feminina op o,- aijn, behalve de aangewezene in § 11. 1$, weg, j5/|5Ao? boek, vfjCiog eiland, vonog ziekte, Ta(f,Qog gracht, ipyyog scherf, enz.

Dualis. Plur.

N. avamp;QioTT og (mensch) N. A. V.

dvamp;Qmn ut G. dvamp;Qion aiv G. D. D. dvamp;QCOTT oig

dvamp;QWTT oiv A. dvamp;Qtbn ovg

V. CCVamp;QOJTr 01

§ 15, 16.

vocaal of q komt; (xq/vqovs, ccq/uqu, aQyvqovv zilveren, tQiovg, tota, totovv wollen; doch in den dual, yovaoj, yjjvacc, '/Qvrtü, plur. yovaol, yovaul, ynvaa;

c) de adjectiva op oog, oov, als samengesteld met substan-tiva op oog (ovg) : tvvovg, ivvovv welgezind, die't neutr. plur. ou niet samentrekken: tv vod.

3. Accent. Uitzonderingen op § 8^J, 2 zijn;

a) de nom. ace. en voc. dual der substantiva ; nKw, niet nXot,

b) de substantiva op eog : aSelyideóg, -Sovg neef,

c) de composita, die in alle casus bet accent op de voorlaatste krijgen: 7rfg(Vr/.oo,', TTcoinXoov. moinkovg, ntqi-n'iov; evi'oov, tvvov, tvvom, fvvoi; vervolgens de adjectiva op tog, tamp;, iov, die 't accent op de laatste krijgen: /ov'aeog, yovaéa, yoi'mov, yovnovg, yovafj. ygvanvr, ten laatste xavtov, y.uvovv korf.

§ 16. Tweede declinatie op mg en oiv.

1. De woorden dezer declinatie behouden de w door alle casus en wel met eeue t er onder, als t in de gewone declinatie voorkomt. De voc. is gelijk aan den nom.

2. Hiertoe behooren verder Xtcog volk, y.almg kabel, raiog pauw, ïXtwg genadig, ttAeco? vol, oc^ióyoecog bruikbaar enz.

3. Sommige woorden, vooral eigennamen, werpen in den acc. sing, de v weg, o /.uyóig de haas, róv Xu/ojv en Kayw. rj foig de dageraad, in den regel ttjv Ïco, ^vAamp;iog Athos, quot;Adoi.

§ 16, 17.

4. Voor 't accent is ico ééne syllabe, dus dvwytcav proparo-xytonon, hoewel de laatste lang is. Bij uitzondering hebben de oxytona op w? in den gen. een acutus: vti» in plaats van viw.

§ 17. Deude declinatie.

1. De derde declinatie gaat in den nom. sing, uit op a, (, v, m, v, q, s, I, ^ll'- De casusuitgangen komen achter den stamvorm, die in den nom. meestal veranderd is: noiua (eigenlijk amixccr) gen. awuur-og. Deze verandering van den stamvorm bestaat vooral;

а) in de verlenging der vocaal, als (öcti/io*') Öaifiuti' godheid, (noifiev) noifiriv herder.

б) in 't wegwerpen eener t, als (aconar) awpa lichaam, (yegopT) -/tomv grijsaard, {Xtovr) Itmv leeuw.

c) in de bijvoeging eener g, als (dl) «Aj zee. Gaat de stamvorm op eene muta uit, dan gelden de regels van § 8, 4; (tiqut) tiqus wonder, (lapnaö) laands fakkel, (o^ftO-) OQvi? vogel, {lailun) laïkaip storm, (xopcoi) xÓQa!; raaf, (yiyocvr) yiyas reus, (yccgiêVT) yaQitig lief, (SSovr) odov'g tand. Gaat de stam op eene vocaal uit, dan blijft de korte vocaal bij de neutra kort; bij de masculina en feminina wordt t in t] of tv, o in cd of ov, en bij verscheiden ook f in oj, i, tg, v, vg veranderd: (Sina) tó dtnccg de beker, fiaaii-ivg koning, (dkydc)

aXqamp;tjg waar, («i^o) aidcog schaamte, (fio) fiovg koe, (rftjjf) niyog muur, (noXt) rcoXtg stad, (aart) aarv stad. \ 2. Genus, a) Masculina zijn de substantiva op tvg, TjV, rjg, 7]q, uv, vv, cov gen. oivog, cog, toiq en die in den gen. vvog hebben, uitgezonderd de feminina; qpo?^ verstand, /«arr/o maag, èad-rjg kleed, die op Tijg en die op w? gen. oog.

b) Feminina zijn die op w, lt;xvg, dg gen. dSog, cov gen. ovog, cog gen. oog, op rtjg en de meeste op ig, behalve de masculina a|co^ as, ytavuy regel, ()uL_!xcaigt; godheid. Communis generis is rjyiiicov gids.

c) Neutra zijn die op «, v (plur.), t, v, «lt;gt;, og, ag gen. ccTog en aog, behalve de masculina rpdo spreeuw, lag, ^ccog

§ 17.

steen. Neutra zijn nog nvo vuur, q-w,¹ licht, ovg oor, vdwj water, en eenige andere op coo.

Wat hier verder toe behoort kan het gebruik leeren, 3. De gewone declinatie is als volgt:

Singularis.

4. Quan.iteit. De eensylbige nominativi zijn lang; uvq, pvg, behalve het pronomen riq. De uitgangen i, a, ag zijn kort; alleen Hj de woorden op n'g is « en ag lang. Als eindvocalen van een stam zijn «, c, v kort; doch lang bij stamvormen op av, iv₎ vv: stXag, aiXuog, ddxgv, ddxQvog, Sihqitg, SeXeptvog, ncciav, naiavog, behalve /Qccvg, yQüóg.

¹ 5. Accent. De algemeene regel der accenten (§ 11. 6«) geldt alleen von twee- of meersylbige stamvormen; bij dc eensylbige is in den gen. en dat. aller numeri de uitgang, in de overige casus de stamvocaal geaccentueerd, zie fiijv. Zoo ook xvvóg van dm nom. xvcor, yvvuixóg van den nom. ywr]. Zie ook § 19. 2.

Hiervan zijn litgezonderd die in den gen. dual, en plui. paroxytona zijn; c noüg het kind, to ovg het oor, tó qpójj (qpwrój) het licht, j 8dg de fakkel, o Tgiog de Trojaan; dus nwig, naidóg, naiU, nccidoiv, nulStav. Voorts ndg, ieder, nuvróg, ncevTi, nevveov, Traai^; ovdeig, ovdivóg, ovdtvi,

§ 17, 18.

ovdivoiv, ov§éai(vy, pydtlg, fiifitvcov, terwijl de

eensylbige participia en 't vragend voornaamw. rig overal 't accent op de stamvocaal hebben.

§ 18. Bijzondere aanmerkingen.

1. De acc. sing, der woorden op ig, vi, avg, ovg gaat, als de stam op eene vocaal uitgaat, in plaats van op a op v uit, die de plaats der ; van den nom. inneemt: Tiolig nóliv, povg jiovr. Daarentegen krijgen de op eene consonant uitgiknde stamvormen, zoo de laatste van den nom. bet accent beeft, altijd ü: tXrvlg tXiridü. novg (noS) Tródü: docb de barytoua meest v: tQig {tQiS) ïoir.

2. De voc. sing, verschilt van den nom. in deze gevallen:

o) de woorden op n'g, i;, v,', alsmede natg, •/qU's, (iovg

werpen de ,■ weg, terwijl «v perispomenon wordt Samkcv. tjöt', ncü.

b) de woorden, wier stam op v uitgaat, en ook de andere, die in den nom-. eeu verlengde f of o zonder accent hebben, krijgen den zuiveren stam tot voc.; tie met den stam op vt werpen de r weg; rü'/.a; {vaiai') rüxai', yccoïeig (yaptffr) yaniei', (.uj/rép) /.fjTfQ, (jrjrcoo (i'Vton) QijroQ.

AANM. 1. De participia hebben den voc. gelijk aan den non.

2. De substantiva oxytona behouden in den voc. di lange vocaal van den nom.: TFot/urjv (Trot/tfr) Tcoifiyv, behalve van zwa

ger, Ttdxf^ van naTr^ vader, ctv;^ van è.vi]i man ; omgekeerd wordt de ook in den stam lange vocaal kort geoaakt in Anó).}.(j)v_t Iloofuó'iav en aoyvrjQ redder, die dan het accent^pschuiven: ylTto)** Aor, Uóofvóov, aÜTfQ. Zie § 13, 1b.

c) de feminina op có en wg hebben in den foc, oT: ^ancpó), £an(ioT, ccïdcóg, ccïdoT.

3. De dat. plur. krijgt bij den zuiveren stam. Gaat deze op eene consonant uit, dan zijn de versnderingen van § 8. 4s en 5 toepaslijk; doch de adjectiva (niet cb participia) op ng behouden de korte vocaal, ook na 't uitvalen van vt: gt;tóo«| [xoQax) xóoa!;i{i'), novg (ttoS) ^001(11), /Jco. (liovr') }.tovQi{v); (pcoyjjfis (cfcovijcvr) qicoyrjecn^i'). Die in dennom. eene diphthong

§ 18, 19, 20.

hebben, behouden cleze in den dat.: {(iaadf) (iaai-

livai{v), /Qavi (/qcc) yQavai^v).

§ 19. Syncope van woorden op ijq.

1. De substantiva op rjQ {-(q): narrjo vader, ^ttjq moeder, lgt;v/(irtjo dochter, yannjo buik, /hjuijTijo Demeter, verliezen de t in den gen. sing, en in den dat. sing, en plur. en nemen in den dat. plur. vóór den uitgang si eene « aan, irartjo. TtuTQÓg, narrfi, mxrtoa, nctnQj Trctrénig, Trccvtncoi', Trctvodai^, vruTtoug.

2. /IrjutjTijo heeft in den ace. /ItjuijTou, aGTtjo ster, gen. naTtQog, in den dat. plur. dargaac^v'). 'Afijo werpt in alle casus de i uit en neemt daarvoor Ö in plaats; avöoo^, dvtiol, avSoa, dvtQ, avdnt;, dvSQaai^v), di/Soci,\ Zie § 8, 11.

3. Het accent dezer woorden staat altijd op de ( of op de in den dat. daarvoor ingeschoven «, en waar de ;• uitgevallen is, op de laatste syllabe, fn den voc. schuift het zoo ver mogelijk op: (tv/UTrjo_; Ov/arnog, ftvyoiTtQÜ, amp;ij/aTQaai^, WyavtQ. Doch gen. en dat. Jr^ijTnog, JrjjxrjTQi. In de genitivi en dativi wordt a v o voor 't accent als eensyl-big beschouwd. Zie § 17. 5.

§ 20. Samengetrokken derde declinatie.

1. Wanneer de stam van een woord op eene vocaal uitgaat, wordt deze met de vocaal van den uitgang meestal samengetrokken en alsdan zijn de nom. en acc. plur. gelijk.

2. In alle casus, wier uitgang met eene vocaal begint, worden samengetrokken de woorden op yg [ig in 't neutr. der adjectiva), op ag gen. «ro? (na wegwerping der t), op og (neutra), op w en wg gen. oog.

Sing. Dualis. Plur.

N. TQir/orjg {tj, galei) N. A. V. N. TQiriQt eg TQirjQcig

(J. TQttjne og roitjoovg TQirjQf f Tni^Qi/ G. TQirjQt ooigt; TQit']Q(or Y). TQirjQi l TQirjoil G. D. D. TQlljQf (Sl^

A. TQiriQi a TQirjo?/ TQftjoï oiv tqitjooTv A. TQirjOt ag Tfjirjgeig V. TQitjQig (§ 13. 7^) V. TQirjQf fg rgiyQiig

1

§ 20, 21.

Pluralis.

N. V. fiaatU eg ^aadtTg iy/hl eg §o eg /?« G. [laaiht utr t%öv (ov fio wv yoa üv

D. paaiXivai(v) i%amp;v'ai(v) fiov T'X»') yo«v lt;jj(f)

A. pceadtüg lyjïv ag lyamp;vg §ovg -/Qaag/Qavg.

AANM. 1. Van de woorden op ft? wordt de nom. plur. gecontraheerd, de acc. in den regel «iet; omgekeerd wordt Tan de woorden op ''s't als ook van fiovq, yQais, de acc. plur. wel, de nom. niet ge-contraheerd.

2. De woorden op (i'S gaan in den nom. plur. in t oud-attisch ook uit op fs, als flaa^.ijq. Staat voor tv? eene vocaal, dan wordt altijd fw? in üq, ia in ct, ion in ógt;v, iaq in as samengetrokken; riii,igt;ai-fvq, /IcbQftt-mq, -aiü; /ofi q, /.«üq, /oa, yoor, yoaq.

5. Van de comparativi op wv, ov worden de vormen ovtg, ovag en ova, na de syncope der v, samengetrokken: utiQui' grooter, acc. sing. {iei£ovu, X. A. A. plur. fid^ovig,

fii^ovag, lA.ii'Qovg, neutr. fiel^ova, lih^co.

\ AANM. 1. De godennamen 'ArtiD-av en I7oafodógt;v trekken achter de woordjes .«a en rij den acc. 'Arcó/./.ova en Ifoafirtoiva samen in 'Ajtókl.oy en //O.Grif)I!!.

2. Declineer; ^ nivit'i {axoq) tafel, y lt;t^i^ (/So?) ^ad(irgt; V

[f/.oq) vos, rj (yóq) vlam, ró öróftre {moq) mond, TOjtrrj/iquot;.

(uroq) bezit, y ii.nlq (Lóoq) hoop, ö (f'ros) haven, rj

dttfav (óroq) nachtegaal, ó dvdptdq (drvoq) standbeeld, to opoq (ovg) berg, rj njjJf-a (ovq) overreding, o Innivq (imq) ruiter,^ o ° /idvciq (fotq) wichelaar, o itilfxvq (fmq) bijl, o piq (^i'o?)

muis, o ard/vq (voq) korenair.

§ 21. Onregelmatige declinatie.

i y 1. De onregelmatigheid (cinonuilie) in de declinatie bestaat vooral daarin, dat dezelfde nom. op verschillende wijze verbogen wordt, óf dat een van twee der verbogen uitgangen een ongebruiklijken nom. veronderstelt, of dat de nom. onregel • matig gevormd is.

vi 2. Een woord, welks nom. op verschillende wijze verbogen wordt, heet helerocAilon: OiSinovg in den gen. Oidinodog en OidiiTov (naar de derde en tweede declinatie), dat. Oidnrodi, acc. OïSinoSa en Oidirrovr, voc. Oidirrov, zoo tixórog duisternis, gen. (ïxórovg en nxórov, dat. ghótu en axÓTw; ÖQVig

29 § 21.

vogel, plur. ÖQVlamp;eg, öovl ttac; en OQvtig. In 't bijzonder zijn op te merken de eigennamen op ■ijg gen. tog (ovg), die in den acc. sing, ook, volgens de eerste declinatie, ijv hebben: -l'or/.oa-Ttjg, gen. ^(oxq/xtovq, acc. ^tuxQari] en -ryv.

* 3. Wanneer een der verbogen uitgangen een ongebruiklijken nom. veronderstelt, heet dit een metaplasmus: (lay.ovov traan, dat. plur. duxQi'oig en daxQvai^v) (van het dichterlijke öay.o 17); ÖtvÖoDi' boom, dat. plur. öévönotg en (van een ongewoon ro Sévdgog) öi; jtvq vuur, plur. nvoa, nvoüv, nvooig (als van een to ttvqóv). Zoo ook nog o (hn/xog, pJnr. nk öfcïfid en oi dea/ioi; ó nruUuog verblijf, deurstijl, weegschaal, plur. ol avaamp;fini in de eerste beteekenis, ra nru'amp;Lia in de andere; ro gtuSiov lengtemaat van 600 voet, plur. ot (jradioi; ó aiTog koorn, ra alru, enz.

4. Door een onregelmatig gevormden nom. en eenige andere afwijkingen onderscheiden zich:

1. avijQ (man), dvSQÓg, zie § 19. 2.

2. yaha (ro, melk), yaluATog. 3. yóvv (tó, knie), yóvccrog. 4. dóqv (ró, speer), öogarog en öooóg. 5. vÖcoq (tó, water), vSarog] csxcüq (ró, drek), axaróg.

6. yvvT] (vrouw), yvvaixog, yvvuixi, ywalxa, yv'rcec; yv~ vaixeg, yvvaixwv, yvvai^i(v'), ywaïxag. Het accent als by' de eensylbigen.

7. Zctlg (Jupiter), Jióg, /lil, Jlu, Ztv.

8. Opt'l (tj, hair), TQi%óg, dat. plur. , zie § 8. S.

9. xXiig (tj, sleutel), x'iciÖog, acc. xltidu (liever yAnv); plur. x/.(id(g en xhfïdag samengetr, xleTg.

10. xt/cov (hond), xvvóg, voc. xtlov. Het accent als bij de eensylbigen.

11. fidoTvg (getuige), fiaorvoog, dat. plur. ud()Tvai{v').

12. vceiig (ij schip), vemg, vtji', vavv; dual, nolvj plur. vfjtg, vtthv, igt;avat(pj, vavg.

13. ovg (ró, oor), wróg. Over ütwv zie § 17, 5.

14. vlóg (zoon), viov enz. Daarnevens vtéog, vitl; dual. vlet, vuoiv; plur. vitlg, vittov, vitig.

§ 21, 22.

15. ytiQ (rj, hand), f^noog, gen. dual, itooïv, dat. plur.

16. nvv'£ {ij, vergaderplaats te Athene), nvxvog. Lit § 8. 12.

17. KQÓxovg (?/', schenkkan), ngoyov enz., dat. plur. nQÓ%ovai(p).

§ 22. Uitgangen dek adjectiva.

1. Over de declinatie der adjectiva is bij de substantiva gehandeld. Hier blijft nog over, hunne verschillende uitgangen op te geven.

2. Het talrijkst zijn de adjectiva op

og, ov en os, «, of.

Het fem. gaat uit op «, als er eene vocaal of o vóór den uitgang staat, anders altijd op ■/;: xalog, y.ahj, xalov schoon, cpiXiog, cfiiXia, cpllcov bevriend, iXitlamp;iQOS, tlivamp;tQü, tXn'amp;i-oov vrij. Alleen die op oog hebben rj, tenzij er een q vóór oog gaat: öySoog, oydótj, öydoov achtste, ócamp;goog, damp;QÓa, ad-ooov verzameld.

3. Vele adjectiva op og zijn communia d. i. van twee uitgangen, als paQficcQog, [jaopaoov barbaarsch, r^v-fog, ov rustig. Hiertoe behooren voornamelijk alle samengestelde adjectiva zonder afzonderlijke afleidingsuitgangen; alsmede de van samengestelde verba afgeleide, b. v. (filórtHvog kinderlievend (van (pi'/tog en réxvov), ëidcpooog verschillend (van Sia en yéoco). Van drie uitgangen zijn alle met de afleidingsuitgangen xog, log, vog, Qog, rog, tog, als yaviQog (van yaivat) openbaar, Xivxóg wit. De adjectiva op oog, tav der tweede declinatie zijn communia; iluog, ïXiwv genadig; doch nXtwg vol, fem. n'ktu.

4. Verder zijn van drie uitgangen de adjectiva op

vg, ticé, v, als: yXvxv'g, ylvxHcc, ylvxv gen. yhvxtog, zoet.

ug, 450«, tv, als: laqiiig, ^aQiiV gen. ^«qievrog,

bevallig; Ti/irjfig n^g, ri/u^föua, rifirjaad, Tifirjev, rififjv gen. Ti/xTjevrog Ti/iijvrog, geëerd; fiihiTÓeig fiaXirovg, fiihiTÓtaaa ^(XiTovoaa, /leXiTÓtv fidiTovv gen. /nhróiVTog fiiXirovwog honigzoet; als ook de op zich zelf staande:

§ 22, 23.

(Uê^a?, utlotivu, fxilav gen. ^ilavog, zwart; ralag, tóc-Xaiva, ralav gen. ra'küiioq, ongelukkig.

TiQrjv, TtQeiva, TtQev gen. TiQivog, teeder.

txiov, txovaa, éxóv gen. ixovrog, gewillig, axmv (voor «c'xtoi') «xowda, dxov onwillig.

nag, naaa, nay gen. navróg {omnis) met de composita.

5. Van twee uitgangen en tevens van de derde declinatie zijn de adjectiva op

7]g, fg: ufojfrijg, dXrjamp;tg gen. cchTjO'ovg, waar.

wi', of: tltrjfiav, tLtijiiop gen. -povog meedoogend.

Yerder nog ÜQnijy {aQsrjv') ccyQev (ccgaiv) gen. aQQti/og manlijk, en vijf op ig, t: ivvig, i (gen. tvviog') beroofd, ièoig, i (ïtSQiog) bekwaam, vfjCiTig, i (vijanog^ nuchteren, TQoyig, i (TQÓcpiog) gevoed, rjvig {rjviog) éénjarig. Somtijds hebben zij den gen. op X8og.

Bovendien ontstaan er nog adjectiva van twee uitgangen door samenstelling met een substantivum, dat zijn eigen uitgangen declinatie behoudt: (vyaotg, (v/aot («to?) bevallig,¹ van yaQig, irog; üSüytQvg, aiïaxQv (yog) onbeschreid, van 8lt;xxqv, vog; of zijne vocaal verandert: anurmo, anüroQ (rogog) vaderloos, van nürriQ; rtioqiQtov, awyQov (nvog) verstandig, van Cfgrjv.

6. Eindelijk zijn van éénen uitgang vele adjectiva, wier neutrum gemist of niet gevormd kan worden: anaig, anai-8og kinderloos, fiaxoó/eiQ, -Qog langhand, yvyag, -adog voortvluchtig, en eenige op W, rjg gen. ijrog, iog gen. wrog, ig gen. XSog, vg gen. ilSog.

quot; 7. Accent. Het fem. en neutr. der adjectiva en participia heeft het accent op de syllabe van 't masc. (altoos overeenkomstig § 5. 4, 6, 7). Alleen het neutr. der paroxytona op av, iog en rjg (behalve van die op qiQmr, codyg, cohijg en ijQTjg) schuift het accent naar voren.

§ 23. Onregelmatige adjectiva.

1. Onregelmatig worden gedeclineerd de adjectiva fxéyag groot, nohtlg veel, itQuog zacht, awg behouden.

§ 23, 24. 32

N. fityct*, f.itya'krj, fiéyu noXvi, noXXr\, noXv

G. [xtyccXov^ ixtyccXyg, fityu'kov TTO/./.OV^ ttoAA^s, ttoXÏ.ov D. fieycclco, piyall], fieyakco nollw, nolhij, noXl

A. [ityav, piyaXrjv, fityu noXiiv, TTolhijv, nolv'.

Y.fifydle, [leyaht], jitya.

De dualis en plur. worden regelmatig als van aiyUlo4, ?/, or en van nollói, v, óv gevormd.

2. IIoho4 wordt in 't fern, en in den plur. van alle geslachten als van noavi gevormd:

1$. TtQ(x.og, nqutïu, nQaov ttquol 611 itQUtig, nQUiiaL, nQUtu (i, TrQaoVjTTQaiicc^, noctov ngatcoi', nQaeiwv^QUioiv

D. TTQCCCO, TiQutLu, TZQUIÜ \nQaoLi?.ïi.TrQUtai{v),TTQaiittii,nQat(Si{v) A. Ttoaov,TiQaiïuv,nQaov nQaovi, nQatiag, ttqkiu

Dualis.

N. A. V. TTQCCCt) nocciiu TIQUCO G. D. TlQaOlV TTQUflaiV TTodoif.

3. 2'w,' (uit tóo,- samengetrokken) neutr. awv bestaat alleen in den ace. sing, aüv en acc. plur. cfo)?, zelden in 't fem. en neutr. rj en r« acc. Het ontbrekende wordt uit (^cuo,■, «, ov aangevuld.

§ 24. THAPPEN VAN VEKGELIJKING.

1. De comparativus en superlativus worden gewoonlijk gevormd door de uitgangen rtooi, rtou, noov en ravoj, Tarij, rarov aan den stamvorm der adjectiva te hechten.

2. Bij de adjectiva op o,- valt op te merken:

a) o verandert in co, als de voorlaatste syllabe kort ¹) is; aocfói wijs, ffoqpwrfooi,', aocficoraros', atïfioi eerloos, oèrt-pÓTfQog, drcuÓTavog; péftaiog vast, PfftaiÓTiQog; Gifivo; eerwaardig, (Sf^ivÓTiQog; h'So^og beroemd, èvdo^óriQOi.

') Hier komen de consonanten wel in aanmerking. Zie § -t. 3. a, b. Ook mnta cum liquida maakt hier positie.

33 § 24.

b^) bij de coutracta op coj versmelt coo in co: ttoq^x'q^o^ {-Qovg), TToocpvoojruTOi. en die op oog hebben gewoon-lijk ov'dTfQog, oi'araTog: anXovg, dnXoilanQog; tvvovg. evvox'dTeQos.

c) eenige werpen de o weg; naluióg oud, a%oXaïog ledig; •/iQccióg oud, /fQcciTcQog, ytQuizccrog; mQulog aan de andere zijde, ntouivfnog, ntoairarog; cpii.og bevriend, cfii},TiQog, (fiiXruTog.

d) uiztQog, aiTurog hebben fitcog midden, öiiiiog laat, ii'-öcog helder, tjav/og rustig, nlyatog nabij, nnauog vroeg, dnuivog blijde, ïdiog eigen, ooOoiog vroeg, ïaog gelijk.

e) den compar. op éareQog hebben toomiiévog sterk, tQocoiie-vtdTtQog, axQUTog onvermengd, ccxQccTiartQag; op iartgog IdXog snapachtig, nTcoyóg arm, l.ayvog wulpsch, als: 'KaXidTtnog.

'6. De adjectiva op vg au v, tjg eg, ag aiva uv voegen de gewone uitgangen achter 't neutrum; die op tig fcsaü tv las-schen eene rlt; in, voor welke de v wegvalt; die op co/' ov een (d, de overige deels fa, deels ir,-.

y'LvAvg, tïa, v zoet, •/Xv/.v-TtQog, -ravog d'Kijamp;rjg, tg waar, cchijamp;éa-TtQog,

fitkccg, c(lpcc₎ uv zware, —tcoo^^ ---

XUQltig, éfFffa, tv bevallig, yaQii-a-rtQog,

awepoojv, ov verstandig, amcpQov-écs-rtQog, -

«(jttkI gen. KQnuyog roofziek, donuy-la-TtQog,

AAÏiM. De adjectiva op gen. ot hebben iOTfQoc;. iaxaxoc;, als y.ï.i7T

diefachtig, xXfjcriOTfiioq, -nizoq; doch ook rpfvd js gen. ipfvdoiq,

-LarêQOq, —iOTHTOq.

4. Eenige adjectiva op t'g en nóg hebben de vergelijkingsuitgangen Icov, Tov en inrng, lazy, inzov, en wel met name tjdv'g aangenaam, tjSicov rjdTov, yöiazog; zuyvg snel, {ruytun') freezzojv frazzov, zdyiazog; ainyoog schandelijk, aiciylcov. -tazog; ïyamp;oóg vijandig, iyamp;tcov, -iiszog; oixzoóg deerniswaardig, ol/-nnzog. Zie § 22. 7.

34

§ 25. Oniiegelmatige comparatie.

aQiarog (bruikbaar) [iélrKjTog (deugdelijk)

yiQtiarxov (jeoftrrwf) KQUTinvog (krachtig)

Atuirro,* (gewenscht)

XltXldTOg

lqwv (clelerior) ytloiaros jrjTTuij/ (rjaacov) infe- (adv.) mi-

\ rior, ijTTov minus nime

§ 26, 27.

§ 26. Adverbium.

1. Van adjectiva worden adverbia afgeleid door de v van den gen. plnr. in g te veranderen:

(pihog (gen. pl. ipD.ojp)

(Jocfog ( ,_s „ aoq.cof) ciocpcog

0w(pQ(x)igt; ( ,, ,, acocpQÓvwv*) ncüCfiQovcog

^TCr/^^ ( n n ra/fcov) rw/tiog

nhqamp;rjg ( ,, dhjjamp;wv^) cc?*ijamp;u)g.

2. Ofschoon de comparativns der adverbia ook wel gevormd wordt door reoog in nooig en cov in op cog te veranderen, gebruikt men liefst het neutr. sing, van den comparativus en het neutr. plur. van den superlativus van -'t adjectivum als comparativus en superlativus van 't adverbium :

no(f'(jjg noifcüTtooj' ooioj lara

Tayewg O-uttov rayiriTu.

ó. De adverbia op w hebben altijd véocu, tcctw : u ij co boven, ccpwTtgw dvcuTavu), Ook tyyvg nahij, ty/vTtnc» èy/vTÓcTco; dyyoii nabij, ayyoréoco dyyorccrco.

Onregelmatig is iiuf.u zeer, (.idllov, ^uhnru.

§ 27. Nijmekat.ia.

36

37

Cardinalia. Ordinalia.

10,000 £ /iv'oioi (/j-xigioo tienduizenden) [iVQioarog

20,000 X dcGfll/QCOl dlG/AVQlOCiTOS

100,000 O dcxuxicjfll'oioi d(XClt;XlCiUVQlO(ïTO£.

AANM. De letters dienen voor cijfers en worden daartoe van boven, en na 1001) van onderen, met een streepje geteekend. De teekens voor 6. 90 en 900 zijn aan het Piioenicische schrift ontleend, daar de Grieken waarschgnlgk het cijferen van Piioenicische kooplieden geleerd hebben. Zij heeten óau, koppa en sanpi. De bau is onder den naam van digamma in het epische dialect bekend. Zie aan hangsel § 3. 3.

1. Enkele getallen worden verbonden door xai, als liet kleinste voorop staat; in 't omgekeerde geval kan xui ook wegblijven: ntvri xai cïxo(gt;t(v) of eïxoirt xoci ntvn offi'xodt ntvTi; Ttcfinró^ xui eixotyvóg enz.

Een getal met 8 en 9 samengesteld wordt ook uitgedrukt door ivóg {ixiag) of Svoïv dtcov (-ouaa) min 1 of 2, b. v. j fiiag (dvoïv) déovaai TrevTtjicoiTa, é9 (48) schepen, Ivós Séovn TQiaxoaTw evfi, in het 29ste jaar.

2. De ordinalia zijn allen adjectiva van drie uitgangen. De cardinalia van ntvTe tot txuróv worden niet, de „viei^r -eerste aldus verbogen: ¹¹

de samengestelde ovdfiq (ovdè tlq) en f-irjiïflq (niemand) in den sing, en worden eveneens geaccentiieerd: ovfitvóq, ovrïf^oüc; enz., maar in plur. otóévEq, ovdé-vow enz. Zie § 17, 5.

3. De adverbia numeralia op de vraag hoe dikwijls ? zijn: «7r«| eens, Slg, rnig, TiTQaxig, ntvrdxig, é^axig, énzaxig,

§ 27, 28.

onramg, ivócxig, Settaxii, nxoaccxii, éxccrofTUitci, ^iXiócxiq, fivQiaxig enz. Zoo ook TTO/.lay.tg dikwijls, ohyaxtg zelden, enz.

4. De multiplicativa op de vraag hoe veelvoudig? zijn; anlóog, dnhwg enkelvoudig, Öi-rlovg dubbel, rotnlovg. Ttroa-■uhovg, ntvTccnXovg enz. Verder dinXuniog, TQinKlt;xr,iog enz.

5. De suhstantiva numeralia gaan uit op ag gen. aöog: ij ivag, fiovag de eenheid, bvag, TQiag, rtTQag, irevTag (nifinTag), t^ccg, épöofiag, oydoócg. ivvtag, Sexag. eixag. TQic/xag, viTraoa-xovTccg, éxarovTccg, ■/iKLag, puQiag.

PEO NOMEN.

§ 28. PEONOMINA L'KllSONAI-IA.

§ 28, 29quot;

tauvwi' of (TqpüJi' uvrö)!' iavvoTg, a7g of crqpi'-

ffu' avvoTg, aTg tavrov'g, ag, a of otfag avvnxlg, ag.

AANM. De reflexiva verschillen daarin van de gewone pronomina sub-stantiva, dat zij op den hoofdpersoon terugslaan; van daar Tratrfftw fpamóv (niet fjif) ik leer mij; ha' (niet ■'/(quot;A'ra 1') gij

leert mij.

4, Tot de reflexiva brengt men liet regelmatige reciprocmn aXXrihov van elkander:

Pluralis. Dualis.

G. ccXXr^iar a/J.rj'Knn', uiv, vir

D. (i)J.?jXoig, aig, oig

A. aXXii'/.ovg, ag, a u, co

5, De possessiva, bezittelijke, zijn;

i/tóg, r], ov mijn ijfiireoog, réoa, rtcjov onze

mg, rj, ói' uw vutTfoog, Ttoa, tcqoi' uwe

[og, i], 'ov zijn, acpénQog, rtoa, tiqov hunne.

AANM. Voor 'l ongewone o;, ij, ov is ércvrov, rjq of aVcoi, ijc {eius) in gebruik. Ook de beide eerste personen der possessiva kunnen door den gen. van 't eenvoudig nf reflexief pron. pers. vervangen worden: ó è/jó^ iccit^q of nov o narrig of ó itacyQ /adv of, met nadruk, o l^iaviov .rc.i:•/q of 6 tcc.tijq o ffxavrov {meus ipsius pater), mijn vader, mijn eigen vader.

§ 29. Demonsïhativa.

1. De demonslrativa, aanwijzende, zijn avrog, air?], rovro deze, 'oÖe, rjöc, rode die daar, avrog, q, o zelf, ixilvog, ij, o

§ 29, 30.

AANM. 1. Naar ovcog gaan toaovroq, xooavTTj, ToaovTo{v) tardus; tovov-Tog, -avTfjy -ovto^v) talis; Ti/Afrxovrog, avxr], ovzo zoo groot zoo oud; in 't neutr. bij voorkeur iooovtov, touovtov.

2. Achter de demonstrntiva, vooral ovzoq en oóf, wordt nadruks-halve de 1 demonstrativum gevoegd, welke altijd den acutus heeft en de naastvoorgaande lange vocaal kort doet uitspreken of de korte doet wegvallen: ovToat, ocTf deze hier, roi'Tt, Tovrovij ravTtji.

3. -Aiizóq, difTTj, ai'zó heteekent: 1) zelf, ipse, 2) in de verbogen casus: van hem, aan hem enz., eius, ei enz., 3) met het artikel, dezelfde, idem, en versmelt alsdan door crasis (§ 9. 3.) met de vormen van 't artikel, die op eene vocaal uitgaan :ó atióq {avzóg), ij avzrj ((ivzr^), zo ai)zó (zai-ró, meest zairóv), zatzov, zavzój.

§ 80. Relativum, interkogativum, indefinitum.

1. Het relativum, betreklijk, o,-, gt;}, o {qui, ijiiue, quod) welke, wat, gaat regelmatig naar de tweede en eerste declinatie.

2. Het interrog at ivum, vragend, rig, ri gen, tIvo^ (quis, quae, quid) wie? wat? en het indefinitum, onbepaalde, rig, ri gen. Tii'og (aliquis, a, id) iemand, iets, gaan regelmatig naar de derde declinatie en verschillen van elkander daarin, dat het eerste altijd den acutus op de i heeft (ook rig, ri, nooit tig, tl) zie § 5, 2. § 17, 4, 5, het andere daarentegen enclitisch is eu in alle tweesylbige vormen het accent, zoo 't blijft, op de laatste heeft; Tivóg, tivwv, tlg'i^v), Tivag.

AANM. In plaats van den gen. en dat. sing, worden ook de vormen zov en tio (voor alle drie genera) gebruikt, die, als zij voor royóg^

§ 30, 31,

rwL staan, eveneens encliticae zrjn. 't Neutr. plur. n-vó. is ook «TTct (niet enclitisch). Oi ti-: en u/;worden verbogen als TIQ. doch zijn niet enclitisch. Voor 't accent worden zij, en ook öarn-, als twee woorden beschouwd.

3. Uit het relat. os eu het indefin. tij is 't onbepaalde

relativum Öcttis quicunque, alwie, ontstaan:

Singularis. Pluralis.

Dualis.

N. A. wnvt G. D. olvnvoLv

AANM. quot;O.ti, wordt door de diastole onderscheiden van de partikel Srt, zoo als vroeger in 't latijn duidelijkheidshalve quad van quod. Tegenwoordig schrift men liefst o rt.

§ 31. Colt RELATIVA.

1. Correlativa, onderling betreklijke, zijn pronomina, die met geringe verandering van stamvorm interroyativa, indefi-nita, dernonslraliva en relativa worden, als:

§•31.

OTTOGTOg, 1], 01'

quotus? (de Zie § 27 quoluscunque

hoeveelste?) (de hoeveelste

ook).

2. Ten slotte zijn nog als pronomina op te merken:

aXlog alius, een ander, o' a'Ü.og aller, de andere, de overige (§ 29, 1.)

ccficpoi (gen. en dat. a/ttpoTV) ambo, beide éxccarog quisque, ieder (van velen)

éy.uTcoog uterque, elk (van twee)

o eTcQog aller, de een (van twee)

ovdéngog, ^irjStTcQOg nag omnis, elk, al.

AANM. 1. quot;Eteqos versmelt meestal met de vormen van ^rt artikel, die op een vocaal uitgaan, door crasis tot «, als ctxfQoc voor 6 ertgoq. OdzfQOV voor co amp;CtTfQOV QUZ.

2. Aan alle relativa kan de enclitica Tcèq gehecht worden: oajtêft welke toch, welke namelijk, qui quidem, oöoOvT^, Ach

ter de saamgestelde ooroq, ooittQ, oitóaoc kan men de woordjes dyjcove en ow (het lat. -cunque) plaatsen, als wanneer ovt altijd het accent behoudt: ortTuaovv, oOTtf^ovv. oOToaórjTtoTfj ocfoaiïvTto rf.

§ 81, 32.

II. Conjugatie.

A. Vekba op co.

§ 32.

1. De rijkdom en verscheidenheid van vormen in de griek-sche taal komt bovenal in de soorten en veranderingen der verba uit.

2. Buiten een activum en passivum bezitten de verba nog een derde of tusschensoort, medium, met rechtstreeks of zijdelings op het subject terugwerkende kracht.

3. Voor het latijnsche 'perfectum h is tor i cum bezit hei grieksch een afzonderlijken tijd; aoristus.

4. Alle tijden vallen onder twee hoofdklassen:

ft) hoofdtijden, praesens, perfectum en futurum; h) historische t ij d e n, imperfectum, plusquamperfectum en aoristus.

AANM. Buitendien bestaat er een tweede aor. act., pass. en med., eesi tweede fut. pass., een tweede perf. en plusquampf. act. Deze vormen heeten tempora, secunda en komen in den regel alleen voor bij verba zonder eersten aor. enz. Het derde fut., zooveel als 't lat. futurum ex actum ^ is bijna alleen passief en dient om 'toogen-bliklijk aanstaande, uit te drukken.

5. Er zijn vier modi: iudicativus, conjunctivus, optativus en imperativus; verder infinitivus eu participium.

6. De personen zijn drieërlei; de numeri, evenals in de declinatie, singularis, dualis en pluralis.

§ 33.

1. Bij alle verba valt op te merken;

a) de stam,

b) de persoonsuitgangen,

c) de verhindiwjs- of modusvocaal,

d) de ken/,etter van den tijd,

e) het augment en de reduplicatie.

§ 32, 33.

3) De persoonsuitgangen van den indie., conj. en opt. zijn voor de

hoofdtijden

activum ff

D. ontbr. tov tov P. flfV Tf ^r'^L{^v)

historische tijden

S.

D. ontbr. ryv (jov^) ttjv P. f-iiv Ti igt;, (Jav

imperativus

S. - - TCO

D.--tov (rcoi')

P. - Tf VTCOV

3. De verbindingsvocaal staat vlak vóór den persoonsuitgang en heet ook modusvocaal, omdat zij de drie modi indic.. conj. en' opt. van elkaar onderscheidt. De modusvocaal van den indic. is o, e, u of « en wordt in den conj. lang; w, ■»/, r]; in den opt. komt eene i bij de modusvocaal o of «, in den aor. pass. opt. bij f. Het perf. en plusqperf. pass. heeft geen verbindingsvocaal. De drie modi zijn gelijk van uitgang, behalve de eerste pers. sing, van den opt. act., die op at uitgaat. Alleen houde men in 't oog, dat de conj. de uitgangen der hoofdtijden, de opt. die der historische tijden heeft, en dat de aoristi passivi de uitgangen van het activum hebben.

Indicativus. Conjunctivus. Optativus.

AANM. De tweede per;-, sing, indic. conj. en imper. pass. ondergaat, na 't wegwerpen der o, eene contractie van de verbindingsvocaal met den uitgang m en o: povXcvfi.;

/ioiO.fv-tj-Ofti, povi.fi-7]~ai, fiovXfvr_n ftov).ev-f-ao, fiovXev—ê—o₉ fiovlevov. Ook in den optat. valt de o weg, maar zonder contractie; /SovXev-oi-ao, /3ovi.ivoio.

§ 33, 34.

4. De kenletter van den tijd is de consonant, die den tijd icenbaar maakt en onmiddellijk achter den stamvorm staat. Zoo is ff de kenletter van 't fut. en den aor. act. en med. en van 't derde fut., x of spiritus asper de kenletter van 't perf. en plusqperf. act., amp; die van den aor. en van 't fat. pass.: povXnl-cf-co, povhii'-a-o-iicci, Pffiovhtv-a-o-fiai, ptfioilXtv-x-cc, iftov'kiv-amp;-rjv.

5. a. Het augment bij de historische tijden van den indic. is de c, die, voor den stam of in 't plusqp. vóór de reduplicatie geplaatst wordt. Bij verba, die met een consonant beginnen, heet het augmentimi syllabicurn; bij die met eeu vocaal beginnen augmentum temporale, en bestaat alsdan in de verlenging dier vocaal; t en v tot ï en v, d en c tot»/, o tot to.

b. De reduplicatie bij 't perf., plusquamp. en derde fut. in alle modi, bestaat in de verdubbeling der eerste consonant van den stamvorm met tusschenvoeging eener i; ofschoon zij met het gewone augment samensmelt, zoo de stam met een vocaal, met twee consonanten of eeu duplex begint: t-ftovhiv-ff-ct-jU?;*', (if-ftov'XcV~x-a, i-pt-fiovhtv'-x-?], pe-fiovXev'-G-o-fiai ' (avt'rco^ qvv-a-a, ijvv-x-a j (xri^co) è'-xTi-a-cc, t-xzi-x-a.

AANM. 1. De verba, die met eene q beginnen, verdubbelen de (j achter 't augment, dat tevens voor reduplicatie dient: qLtito), ïqqwtov.

2. De verba, die met een muta cum liquida beginnen, hebben de reduplicatie: Ttè-nvev-xa, fiuLuitgezonderd die met /r, $}. en gewoonlijk die mety). beginnen:

3. De verba met eene praepositie samengesteld krijgen 't augment en de reduplicatie tusschen de praepositie en 't verbum: TtQooipiQV), TtQoa-é-q fQ-or. Praeposities verliezen de eindvocaal vdor 't augment, hahaLivenyó eiiTrsyi: dno/3d).).o),d7C-f-fla/.l-ov,

Tifyt-fidHü), TTfQu-f-fiaD.-or- nyofidl/.o). 7rQ o-f-fiaU.ov of TCQOi'a?.}.or.

§ 34.

1. Het accent gaat zoo ver naar voren, als de laatste syllabe toelaat.

2. De eindsyllaben op ui zijn voor 't accent kort.

3. De afwijkingen van den hoofdregel zijn uit het volgende paradigma gemaklijk op te maken. De meer volledige behandeling hiervan volgt later.

§ 34.

.

i

§ 34.

Mr*^,T

.BSUDl.

ovXtv' e re ouX(v ó vrviv

pi ftouXil) / Ugt;S fii [iooXcO x ulu (ïf [iouXev xog, gen. [ie fiovXiv-z órog, vlag, -■/. orog

i ftft'l l Ti

aap

ftovXtv ff (aigt; als in 't praes.

ftovXiil ff ag [iov-Xci' ff «ff« fiovXtv-a at/, gen. ftuvXeiJ-

rgt;uvTog, -aavTog

34.

■«

₅ imperativus.

TIoVAcV ff UTOf

Pass firn

,ƒ o m ik word geraden.

i' |—

SovXtv OU ijBovi-tv £ aamp;co

ouhcv c aamp;of

JofAcf' t (Jlfc Sovl.cu é afroji'

5 fllamp;l

( aamp;t

O VTO

4-

I/

I

§ 34.

TxjLt.lH. fie flovhevaopat \ ontbreekt. | fit ftovliv lt;i oi firjv

¹

1

fiovXev 9 fis, -fTaa, tv, gen. -9-ivToq, -Oft'djyjj évTog

eifii

-HTfföovhv O-Tj Te

'ovXfJ amp; c'

(3i flovXiv a e aO-ai \ pe [iovltu ao fievog.

Me ium

beraad mij, besluit.

uamperf. gelijk aan het passivum.

idslaaslf^^f^ «o?, Ttu, réov te beraadslagen.

§ 35 36.

AUGMENT.

§ 35. Augiientum syli.abicum:.

1. Het augmentum syllabicum bestaat ia eene t, die bij de met een consonant beginnende verba vóór 't imperf., den aor. en 't plusquamp. indic. en wel bij 't plusqnamp. vóór de reduplicatie gevoegd wordt;

(HovXti'co, imperf. t fioiflfvov, aor. i ftov'ktvau, (perf. [ie Box'-Itv/.a), plusqp. i fiipovXevxTj.

De verba, die met q beginnen, verdubbelen de q achter het augment: qitttw. tQQinrov.

AANM. De drie verba povlo/iat ik wil, (fvr.a/uat ik kan, uii.i.o) ik za), nemen in plaats van f ook ■gt;] tot augment: è-flov/.ó/utjr en ij-fioT-

kÓflTJV.

§ 36. Augjienïuji tempouale.

1. Het augmentum temporale bij verba, die met eene vocaal beginnen, bestaat eigenlijk ook in eene t, die met deze vocaal tot eene lange samensmelt, als met t en v tot T en v, met « en a tot met o tot co, met ai, «, av en ot tot r_h Tjv en to : dvi'va) rjvvrov, rjXm^of, aïrtm fiTtov, oixéco

wkiov.

AANM. De verba, die met «, av, oi. en daarop volgende vocaal beginnen, missen meestal 't augment, doch oïojuin (oipai,) ik meen, ojófii-v {oi/utjv)-, oixovQia ik bewaar 't huis, olxoigijau.

2. De verba, die met co, t v, ft, ov en de meeste, die met tv beginnen, hebben geen augment, uitgezonderd tr/.a^o} ik gis, cixa^of en rjxaQov. Insgelijks hebben geen augment ; dvaXóco (nevenvorm dvuh'iny.m) ik verbruik, oïaTQtu) ik maak razend, oiVoco ik maak dronken. Evyopai ik bid, heeft yv/ouTji', y.aamp;ti'öoj ik slaap, yiaamp;TjvSov.

3. De volgende verba; ióno ik laat toe, èO^co ik gewen, toyciQoiiai ik werk, fjjco ik heb, ilLrrto (öffco) ik wentel, ïXjtco ik trek, inofiui ik volg, tQuw ik kruip, tsTidw ik onthaal, maken 't augment op a in plaats van ; ticcov, t'i9i'C,ov enz.

§ 36, 37.

Ditzelfde geschiedt bij iicoamp;a, tiwamp;Tj van tamp;aj ik ben gewoon, tiXof van aloèoj ik neem, iiaTtjxTj van ïavyfj.c ik plaats, eixa van ïfjui ik zend.

4. Het augmentum syllabicum hebben wdtw ik stoot, uivtouui ik koop, ayvviiL ik breek, ovoiw ik water, als tmvi]-nafiTjv, — De vormen, die met (o beginnen, veranderen de o door 't augment in w: (OQva^w ik vier feest, éwQra^ov; zoo worden de perfecta tolna, too/u, toixa in 't plusquamp. tioXuTj, tionyt], ïwy.y. — Beide augmenten hebben dllaxoiiui ik word gevangen, óquw ik zie, dvoiyco ik open: talcov, twoutv, dvtiu^tt; maar de beide eersten hebben in het perf. éulor/.u, tÓQaxa.