Compendium, quo utriusque Synodi nostrae Pi-o-vincialis et Dioecesanae puncta disciplinaria in unum collegi et complexus sum, duntaxat pro tyronibus nos-tris inchoatum, alii, ut typis mandarem, efflagitarunt.

Quare. amice lector, ne offendaris quaeso, si ma-gis me brevitati quam latinitati studuisse percipias. !Ne-que non auditum condemnes forte ex solis prioribus lectis capitibus, quae doctrinam sane saluberrimam, sed vix disciplinaria puncta tradunt. Quod si omnibus per-lectis non placeat tibi opusculum, id ne ascribas labo-ri, qui baud exiguus fuit, sed laboranti, qui saltem veniam merebitur ex eo, quod prodesse conatus fuerit.

Nota. Ut hoe Compendium et pro Arcliedioecesi Ultrajectensi utile sit, differentias a Statutis Dioec. Bus-cod. ubique per modum notae adjeci.

Numerus sine addito designat Conc. Frov., littera I) vel B. Statuta Synodi Dioec. Buscoducensis, littera U Statuta Syn. Arcliidioec. Ultraj.

E. Ad 1. Ejus initium et progressus pag. 2. 2: Conten-tum scl.' non satis habuisse Deum animam rationalem in nobis creasse, sed et per semetipsum (revelatione) tra-didisse quae agenda et credencla nobis sunt, ut divinae ejus majestati accepti esse possimus seu revelatio continet nostrum destinationem supernaturalem — veritates cum ea connexas — et media earn assequendi.

Ad b) Ut grati sint — ut amor divinae nostrae Reli-gionis in ipsis crescat — ut alienentur ab erroribus di-centium Eevelationem nocere liominis perfectioni.

2. Prov. II. Qualis fides requiritur, ut destinationem banc supernaturalem attingamus? — b) Quinam circa fidem errores proscripti ?

R. Fides divitia ac supernaturalis scl. quae a caelesti principio gratiae excitatur et fovetur.

Ad b) p. 6. Humanam rationem esse unicum veri et falsi, boni et mali arbitrum . . .; — liberum esse amplecti eam religionem, quam rationis lumiue ductus veram puto.

3. Prov. III. Quomodo Pius IX in Ep. Ene. (luiplu-rïbus mutuum fidei et rationis foedus exprimit ? — b) Hinc speciatim indica quae emolumenta fides es. ratione pag. 10. 11; — et vicissim 13. Ié liauriat. — c) Item an fidei doctrinse progressus admitti queat.

Ad 3^um p. 8. Eecta ratio fidei veritatem demonstrat etc.; fides vero rationem ab omnibus erroribus liberat, eamque divinarum rerum cognitione illustrat.

Ad c) Dist. p. 12. scl. — a) Talis quod doctrina Ecclesiae distinctius erui posset ex revelationis instrumentis et clarius proponi; —b) non vero talis qui supponit di-vinam revelationem imperfectam ideoque instar rationis humanae continuo progredi posse, neque eorum progressus qui omnia dogmata religionis naturalis scientiae ob-jectum esse autumant.

R. 1° Finem Ecclesiae, qui est ut plenitudinem Revelationis custodiat posterisque transmittat p. 16. Dicitur plenitudinem Rev., nam Revelatio, quae ante Christum crevit, jam completa est p. 15.

2° Institutionem ejus scl. primum ex apostolis, quae est Ecclesia doccns, dein ex coeteris fidelibus p. 17.

3° Botes ejus scl. cum auctoritate magisterii, imperii, ministerii p. 17. 18. fr. Tract, de Eccl.

5. Prov. V. VI. Quotuplex est revelationis fons seu fidei regula inanimata? Cap. Y. S. P.— Quaenam est fidei regula animata seu quodnam medium quo Deus re-velata infallibiliter proponit ? Cap. VI. S. P. — b) Unde invicte probas librorum inspiratorum canonem? et quid de Vulgata definivit Trid. ? Prov. V. — c) Unde pro-batur Traditionem esse fontem revelationis? et unde Tra-ditio agnoscitur? p. 23. Cap. V. — d) Proba quod Ecclesia sit regula fidei animata seu custos ac interpres regulae utriusque inanimatae idque cum infallibilitate. Cap. VI. — e) Quibus modis Ecclesia exercet suum in-fallibile magisterium ? — f) An obligatio obediendi huic regulae non se extendit ultra dogmata? — g) Quare haec animata regula liodie diligentius populo explican-da est p. 24?

Ad 5^am Duplex inanimata: S. Scriptura et Traditio. Animata est Ecclesia, cfr. Tract, de Pide.

R. Ad 6^um In unitate fidei — in unitate animomm communioneque sacramentorum etc. — idque sub uno capite visibili E. P. cfr. Dens de Eccl. n. 74. Syn. i

Ad c) p. 30. — Quod Ecclesia ex variis sectis pos-sit coalescere. 2° Quod Ecclesia Catholica possit exis-tere sine unione cum E. Pontifice.

Ad d) 1° Unionis cum E. P. necessitatem. 2° Hinc-que reverentiam et obedientiam cum filiali amore erga S. Sedem p. 33. Allegari potest exemplum S. Willi-brordi et Suitberti p. 32.

Notantur 1° Ut parochi advigilent ne errores quem-libet in sua religione posse salvari indeque orta religio-nis indifferentia inter fideles introducantur. 2° Quare rite explicent a) dogma: extra veram Ecclesiam nullus salvatur p. 34. scl. id intelligi de iis qui cum sufficienti culpa sint extra Ecclesiam; — idque probent ex S. Scrip-tura p. 35, ex sententiis et similitudinibus S. Patrum p. 36., ex fine quare Christus instituit Ecclesiam p. 35. — b) Eite explicent quinam sint extra Ecclesiam ♦

scl. Ecclesiam bonos et malos complecti, sorte tarnen inaequali p. 37.; homines vero ab Ecclesiastica com-munione exclusos triplicis generis esse p. 37. 38. scl. in-tideles — haereticos et schismaticos — et excommunicatos.

8. Prov. Cap. IX. Quosnam errores specialiter Paro-chorum vigilantiae designat Syn. Prov. juxta normam Epistolae Encyclicae Pii IX. Quanta cur a ?

E. 1° Pautlieismum ac Materialismum p. 40. 41 scl. ubi eos irrepere viderint. Ad liujus erroris periculum a-vertendnm stremie explicent dogmata, quibus errores isti opponuntur, de Deo, de S. Trinit. de creatione, de hominis natura, de beatitudine p. 43. 43, item cor ad coelestia erigant: Quid prodest liomini etc, p. 43.

2° Naturalismum p. 44—46, quo plena naturae suf-ficientia stabilitur omnisque supernaturalis ordo e medio tollitur. Contra hunc errorem explicetur naturae insuf-ficientia, quin tamen nimium deprimatur 46. 47.

3° Errores contra constitutionem et potestatem Ecclesiae p. 47.-—■ Doceantur fideles Ecclesiam esse institn-tam ut societatem perfectam ib., atque utrique potestati civili et sacrae sua objecta esse assign ata.

9. Prov. Cap. X. Quis est invisibile Ecclesiae caput? b) Quae virtutes erga Christum fovendae?

Ad b) Fides, spes et charitas, et hinc detestatio im-pietatis hodiernac negantium Ejus divinitatem p. 65.

1. Prov. I. Quis est visibile in terra Ecclesiae Caput, et a quo accepit primatum jurisdictionis pag. 65?

b) Quid Syn. Pr. praescribit circa Ejus vel sacrarum cardinalium Congregationum Decreta?

c) Quid praescribitur Episcopis ut subjectionem et affectum erga E. Pontificem ostendant? item quid Paro-cliis et Presbyteris?

E. Ad l^um E. Pontifex. — A Cliristo non ab Ecclesia, quod dicere baereticum est p. 65. 06.

Episcopis, ut ea executioni dent — ut apostolicas litteras fidelibus publicent et explanari curent — ut an-tiquiores constitutiones, si utile, iterum promulgent — ut decreta S. Congregationis ad cleri notitiam perveni-aut, et observentur 67. 68.

Ad c) Episcopis-. a) ut statum Dioecesis Papae tempore statuto referant. b) Ut per clerum amorem erga S. Sedem in fidelibus foveant. c) Ut improbent impio-rum facinora, qui Papae civilia jura usurparunt, afflic-tionibusque S. Pontificis condoleant p. 68. 69, atque pro Eg orent.

Farochis et Presbyteris: a) Ut preces pro Papa ex corde fundant; b) ut populum ad id excitent praecipue occasione anniversarii electionis Ejus, quod Dominica praecedente in Missa solemni populo annunciandum.

Ad c) quot;Vide Indicem scl. ad laborem vocantur — de-positum custodiant — sunt legislatores, judices, patres — praeluceant exemplo.

Ad d) Ut obediant Episcopo, Eumque sequantur ut J. Christus Patrem p. 71., ut clerus praelia Domini cum Episcopo, cui intimo cliaritatis et fidei vinculo con-sociantur, pugnent. 75.

Ad 2) Conveniunt quatemis spectant ad liierarchiam ordinis. Differunt quoad jurisdictionis existentiam, et praeëminentiam. cfr. latius Jus. Can.

Ad 3) Inter alia: Convocare Cone. prov. eique prae-sidere, — suffraganeos visitare; — quoad appellationem etc. Sjn. Prov. p. 76. 77.

Ad 4) Ut intimo amoris et concordiae vinculo cum eo conjungantur; et ut ad pertractanda majoris ponde-ris negotia, quam saepius fieri potest, cum Ipso con-veniant p. 77.

2° Quid circa observationem decretorum Synodalium. Syn. Dioec. cap. I et ultimo.quot; Syn. Prov. Acta F.

R. Ad A) Ad l^um Ad custodiam fidei — disciplinae vigorem — unitatisque fulcrum.

Ad 2^lim Quolibet saltem triennio. Quando ob difficul-tates Cone. Prov. suo tempore non babetur, Episcopi ad Metropolitam convenient, ut de rebus Ecclesiasticis pertractent.

corrigendis excessibus, controversiis componendis aliis-que ex SS. Canonibus permissis.quot; Trid.

Ad 4^um Statuta et Decreta Cone. Prov. non ante pro-mulgancla esse quam a S. Sede recognita fuerint. lubia solvet Episcopus Dioecesanus; si vero agatur de re gra-vi, recurrendum erit ad Metropolitam, qui de consensu caeterorum Episcoporun rem definiet, salva S. Sedis auctoritate.

Ad B) Ad l^um Conferunt ad reetam Dioecesis admi-nistrationem j ut prudenter, post vota Paroeliorum au- »

Ad 2^um Quotannis. Quando ob difficultates non cele-braretur, Antistes, convocato Capitulo aliisque viris Ecclesiasticis scientia ct pietato insignibus, ordinationes

edat, quas utiles judicarit. Prius congregct ad se Dc canos, ut audiat quid animadverterint turn in visitatione sui Districtus turn in Congregatione Paroclioram.

Ad C) Ut in convocatione et celebratione canones serventur, — ut omnes, qui de jure vel consuetudinc vocandi sunt, convocentur, — ut nemo absit absque justa causa ab Archiepiscopo, si de Syn. Prov., ab Epis-eopo, si de Dioecesana agitur, probanda; — ut in prima sessione omnes emittant professionem fidei.

Ad 2^um Decreta Syn. Prov. in Synodo Dioecesana ite-rum promulgata sunt cum ad dito : „ Concilii Prov. de-„ creta ab omnibus .... reverenter recipi et sancte in-„ violabiliterque observari in virtute sanctae obedientiae „ iterum mandamus ac praecepimus.quot; b) Item praescribi-tur ut ea habeantur ut totidem divinae voluntatis do-cumenta et signa, c) Omnes superiores illorum Decre-torum amorem in subditorum cordibus foveant eorum-que executionem procurent. d) Professores ea alumnis explicent p. 4. S. Dioec. — Decreta seu statuta Syn. Bioecesanae omnibus districte praecipimns, ut diligenter observent et a suis subditis observari curent. Obligatio est juxta regulas communes S. Theologiae Cap. XXVI. Syn. Dioec. p. 115.

Omnis dispensatio in statutis in scriptis habeatur pro valore, et Decauo communicanda et in libro Decanali notanda.

5. De Capitulis Canonicalibus petitur (Cap. V. S. P.): 1. Quis et quando ea in nostra Provincia Ecclesiactica restauravit ? et qualia ?

R. Pius IX. 1858, 23 Julii. Constare debent ex una dignitate Praepositi, et ex octo canonicis, inter quos duo sint officia scl. Theologi et Poenitentiarii.

R. Jura sunt juxta Canones communes; onera, a) ut semel in mense in Ecclesia Cathedrali clioruiu adeant, atque apnd Episcopum congregentur. Caeterum liberi sunt al) onere residentiae penes Catliedralem, et a clioro p. 83. Theologus liber est a lectionibus p. 83. 84'.

c) Sede vacante, ut vicarium capitularem eligant, elec-tionique novi Episcopi vacant juxta Instruct, de Prop. Fid. 17 Julii 1858 scl. eligunt tres quos S. Sedi com-mendant.

4. Quis habitus eoi'um ? R. Supra superpelliceum mozetta nigri coloris, non serica, cujus forma in Synodo Prov. determinanda p. 87.

6. S. Prov. Cap. VI. l^a q. Ad quot classes officia Parochorum commode reduci possunt?

2. Quibus verbis ea Trid. sess. 23 I. de Ref. incul-cat; et sub quibus similitudinibus Syn. Prov. p. 88?

3. Quid de singulo officio praescribitur in Syn. Prov. Cap. TI. et in Syn. Dioec. Cap. II. V. YI.

Ad l^um Ad tres vel quatuor: l^a classis respicit officia, quae ad Parochi residentiam spectant. ¹)

Ad 2^um Praecepto divino mandatum est etc. pag. 89. — Synoclus Prov. p. 87 ea exliibet sub figura providi Patrisfamilias — vigilantis Custodis — et boni Agricolae.

Praen. 2° Finis residentiae est a) ut gregi quolibet mo-mento praesto simus. b) Sic praeservamur a nimia dissi-patione D. p. 4. 5.

2° Ubi sunt plures, ne unquam simul absint, nisi ad summum distantia semileucae ab aedibus parocliialibus, nee unquam simul extra Parochiam pernoctent j ubi vero unus est nunquam extra Parocbiam pemoctet, non sub-stituto curato sacerdote, qui ibi pernoetet, nisi in casu particulari id ab Episcopo indultum sit I), p. 5. (¹)

Uota in U. Ubi duo vel plures sunt, ne simul omnes absint, nisi ad summum distantia unius leucae, dum-modo tamen etc. U. p. 5.

3° In casu legitimae absentiae satagant, ut grex nullum patiatur detrimentum. p. 89.

5° Sacerdos substitutus, si licentia Episcopi ultra quin-denam producitur, ab Episcopo approbari debet. Ibid.

Concessio Paroollis pcrnootandi extra parochiam non intelli-gitur nisi sub his conditionibns; 1. ut sacerdos e vicinia praemo-nitus et paratus sit ejus loco Sacramcnta administrare. — 2. Dominica praocedenti e suggestu annuncietnr tempus absentiae et sacerdos paratus. cfr. Commuuicanda Dioec. Busc. 1808.

6° Omnibus commendatur, ut quoties domo absint, domesticis indicent, ubi inveniri possunt. Ib.

Circa residentiam formalem praescribitur, ut princi-paliora officia per se ipsum exerceat. D. p. 5. 6.

Quoad 2^um (curam populi sui): Vi Imjus officii debet 1° Oves suas cognoscere. Hinc generatim praescribitur cura a) ut gregis suae statum — indolem — et dispo-sitiones perspectas habeat, ut omnium et singularum ne-cessitatibus succurrere valeat. p. 90. Item b) L^Tt singuli hominum status officia sua rite adimpleant. 1). 7.

Speciatim a) Visitatio annua totius Parochiae (praeter earn, quae initio Pastoratus sui). Haec fieri debet circa Pascha (¹) per seips^m nisi legitime impeditus sit; praece-dente Dominica annuncietur, et iterum, si non absolva-tur hac hebdomade, annuncianda D. 6.; inquirat quot in unaquaque familia adsint communicantes, confirmati, ad catechismum mittendi. Ea omnia describat in libro de statu animarum. 90.

Nota in U. p. 6. Si visitatio Parochiae „in una al-terave hebdomade non absolvatur, denuo annunciabitur.quot;

b) Cura de Eegistris Baptizatorum — Confirm. — matrim. junctorum — mortuorum Ib. 90.

c) Cura de parentibus — filiis — dominis — famu-lis; de inimicis reconciliandis. Ibid.

d) Vigilantia circa exitiales libros — scandala — abu-sus; an lascivum quidquam serpat. Ibid. Eemedia contra haec p. 91: Exercitationes in honorem B. M. V.,

Visitatio Parochiac instituenda est a Dominica 1» Quadra-gesimao usque ad Asceusionem Domini, cfr. Coiumunicanda Diocc. Eh sc. 1868 in fine.

Meminerint dum abusibus eradicandis incurabunt, summa opus esse prudentia ac mansuetudine: non aspere etc. D. 7. quamdiu oves fuerimus, vincimus.....

Nota. Speciali vigilantiae ejus commendantur Presbyter! et Seminarii alumni, ut Praesidi vel Episcopo re-feraut etc. — puerorum vocatio ad sacerdotium — et institutio juventutis in scholis. D. 8.

Quoties? Diebus dominicis et festis etiam mppressis, sed quoad festa suppressa sufflcit liic ex Indulto Pii IX 1854, ut semel in anno, quod fit ex consuetudine in festo S. Joannis Evang., si dies liber.

lemnioribus festis tantum sc. Xativ. — Circumc. — Epiph. — Assumpt. Mariae — Apost. Petri et Pauli et Omn. Sanct.

4° Eas instruere: hue ergo pertinet correctio, item praedicationis munus, de quo S. Dioec. cap. V., et S. Prov. tit. 3. cap. V.; item puerorum catechisatio ibid, cap. seq.

Synodus Dioec. hie inculcat, ut juxta monitum con-cilii Trid. praecipue populo commendent: a) quae ad mortificationem carnis conducunt, hinc jejunia annun-cient; — b) quae faciunt ad pietatem, hinc festa an-

nuncient, et indulgentias p. 11. Et Trid. addit „ obe-dire praepositis suis (crebro admoneant.)

5° Sacramenta admiuistrare 92. sednlitate et charitate impensissima — absque ulla persouarum acceptatione — sollicitare — indefessi sint ad confessiones audiendas etc. De singulo Sacr. postea.

6° Specialissimam curam gerere a) aegrotorum; liinc si noverint aliquem aegratare ultro ad illum accedant,

— pluries etc. 93, — mutuos poenitentes visiteut,— Eituale hac de re legant. D. 9.

b) Egenorum praecipue verecundorum: eos eleemosy-nis et consiliis consolentur — de indigentibus inquirant

Quoad 3^ium (personales ipsius mores): Hinc S. Prov. inciilcat p. 93, ut babeant boni nominis testimonium,

— prudentia, mansuetudine, charitate suorum animos sibi devinciant — sint comitate et liumanitate commen-dabiles, in conversatione mansueti, in loquendo discre-ti, exemplares — disceptationibus rerum temporalium ne se immisceant — peculiarem cum paucis familiarita-tem non habeant — personas domus vel Ecclesiae eli-gant immunes a pravi nominis suspicione — temporales commoditates ne inquirant, — caveant a levissima ava-ritiae suspicione, — sint obedientes superioribus suis

— viri orationis — sancti. His S. Dioec. p. 10 addunt: concordia servanda cum suis adjutoribus, aliisque Ecclesiae aut Communitatis administris. Si inter Paroclium et illos dissidium oriatur, tempestive moneatur Decanus etc. p. 10.

Paroehum et Sacellanum etc. tempestive moneatur Ordinarius , ut re mature perpensa pacem et concordiam res-tituere valeat.

Curet ut sit exemplum fidelium — item ut fideles sibi mutuo operibus bonis praeluceant p. 11.

Nota. Parocliorum officia etiam sunt pro iis, qui pro-visorie Parocliiae proficiuntur. Ne quid immutent. Ibid.

Quoad 4^um (Ecclesiae suae) Inculcatur a S. P. p. 94: Decorem domus Dei et cnltus divini dignitatem cordi habeant quam maxime. Latins S. Dioec. capp. XXIII. XXXII. etc. seqq. cfr. S. Prov. tit. 10.

Nota. Capiti II⁰ Syn. Dioecesana jungit paragraplium, qui agit de facultatibus Parocliorum scl.: a) dispensare circa opera servilia; — b) indicare Missam tempore plu-viae vel siccitatis; — c) singulo anno post diem Com-mem. omnium fidelium celebrare Missam pro Benefac-toribus Eccl. sumptibus fabricae I). 11. 12. Aliae fa-cultates in fine Stat. in circulari: concedendi Benedic-tionem papalem in fine vitae — benedicendi coronas, cruces, numismata, novas cruces. Haec omnibus Presby-teris, jurisdictionem exercentibus.

l^um Inquirere de clericorum et laicorum vita et mo-ribus — quomodo Paroclii in cura Parocliiali se gerant

— de cultu, supeliectili sacra, de executione decreto-ram visitationis. p. 94. 95. Sunt Pastores clericorum suae ditionis. D. 16. Hinc tenentur clericos delinquelites fraterne corripere. Bis vel ter frustra monitos ad Epis-copum deferent 98.

3^ium De vacante Ecclesia parocliiali illico certiorem reddere Episcopum, at que interim administratorem desig-nare 97.

4^uni Clericis sui districtus gravicer aegrotantibus sacra-inenta exeuntium administrare 97. I). 16. Hac occasio-iie curam gerat de stipendiis nondum persolutis etc., Archiva etc. custodiat obeunte Paroclio, quae tradet suc-cessori 97. D. 17.

7 um Annue convocarc conventum Parocborum eique praesidere. D. 17. Prov. 99. Observata in decursu an-ni ante Congregationem Decanorum transmittere ad Episcopum 99.

9^um Paroclios in Ecclesiarum possessionem introduce-re intra 2 menses Stat. Dioec. p. 20. cfr. circulare in fine Stat. Dioec. ï. litt. d).

10^um Consiliarii legitimi sunt clericorum sui districtus p. 96. Item lacios ad se recurrentes audient et con-silio adjuvent etc. ibid.

Facultates: l^a Benedicendi in districtu suo ornameu-ta et vasa, si non intervenit unctio. Circulare.

3^ia Eestituendi jus petendi debitum — commutan-di dispensando vota simplicia, exceptis perp. cast. et ingred. in relig. Hae in confessionis actn. Ibid.

4^a Facultatem dare binandi, si ad Episcopum accurri nequit 98. Item ut alieni sacerdotes per 15 dies cele-brent in suo districtu 98.

5^a Exigendi parochialia jura sepeliendi etc. in obitu clerici sni districtus p. 97.

7^a Permittendi separationem a thoro et cohabitatione provisorie ad 3 menses ib.

Ad l^unl Qui Parocbis ab Episcopo adsignati sunt ut ipsis juvamen praestent 100.

Ad 2^um 1° Quoad naturam eorum muneris : a) ut me-mores sint non sibi sed Parocbo vi muneris animarum curam incumbere; ipsorum esse ut Parocbum adjuvent; b) ne ullam sibi vindicent auctoritatem, nee consuetu-dines mutent; c) Parocbo obediant in pastoralibus. Si se plus aequo gravari autument, id placide Parocbo ex-ponant, et si opus sit Decano vel Episcopo 100. d) Parocbo revelent abusus, item modeste media pro bono Pa-rocbiae 100.

2° Quoad Disciplinam domesticam: a) In parocbiali domo cobabitent. b) Disciplinae domesticae a Pastore statutae plene obediant D. p. 21. c) Eei domesticae

ne se iiumisceant 102. d) Indebita obsequia a servis nou praesumant j debita lioneste petant.

3° Quoad ipsis commissa: a) sint diligentes in admi-uistrandis sacramentis; b) infirmis visitandis, c) in prae-dicatione: liinc incumbant praecipue in initio concioni-bus et catecliesibus conscribendis — praedicent Evanquot; gelium, non mundanam curiositatem.

4° Quoad seipsos: a) assidue orent, b) sacris studiis incumbant: scientia ex exitu examinis patet 101, c) die-bus dominicis et festis summo sacro vesperis et aliis pu-blicis officiis interesse decet D. p. 32.

5° Quoad Parochianos: a) sint. urbani, nec agant quidquam dignitati suae praejudicans. b) Eorum domus, nisi ratione muneris, aut concomitante Paroclio frequenter non adeant, praesertim minus bene affectorum erga Parocbum 101.

6° Quoad legem residentiae: Eadem ac Parocbus te-nentur, praecipiturque ne sine Paroclii licentia unquam abesse possint. 101.

7° Quoad receptionem laciorum: ne unquam laicos praesertim vero foeminas in sue cubiculo recipiant, nisi impedita aula 102.

8° Quoad Paroclium : a) Communi conatu tendant sa-cellanus et Parochus in salutem animamm.

b) A quavis praesumptionis specie sit alienissimus ut-pote inferior munere, aetate et experientia; doceri a-met, Parochi consilia petat, ei kouorem exbibeat.

c) Si defectum in Paroclio observent, caveant ne id-circo eum minus reverenter liabeant, neque defectus re-velent praecipue laicis.

d) Si plures sint sacellani sine consensu Paroclii officia cuique assiguata non commutabunt 103.

Nota. Paroeluis vicarium ut fratrem et filium.diligat: — sit erga eum mitis, — instruat, — consilio adju-vet, — consoletur, — maxime honore prosequendum coram fidelibus curet 103.

9. Quid Syn. Dioee. cap. IV praescribit 1° aliis sa-cerdotibus Dioecesin Busc. inhabitantibus ?

Ad 1¹¹¹¹¹ E. 1° Ut bonis operibus suis et exemplo viam vitae aliis demonstrent.

2° Meminerint Paroclium praeësse Parocliiae curis spi-ritualibus. Proin ne se iis immisceant, nee Parocho dif-ficultatem creënt.

Ad 2^am Prohibetur ne peregrinus ad celebrationem Missae admittatur vel alias functiones, nisi litteras com-menclatitias ab Episcopo nostro vel a proprio Ordinario aut Praefecto regulari datas osteuderit.

2° Neqne ultra octiduum sine liceutia Decani, nee ultra quindenam sine liceutia Episcopi p. 23.

1. Syn. Prov. cap. I. Eecense generatim media, qui-bus Ecclesia utitur ad sanam fidei doctrinam custodien-dam?

2° Leges praescribit: a) circa conversationem cum a-lienis a fide cap. II. b) Circa lectionem et editionem librorum cap. III.

2. Quaenam Syn. Pro v. cap. I. Ecclesiae ministris praescribit et inculcanda tradit populo ut depositum custodiatur ?

R. 1° Ut lioc considerent tanquam praecipuum eorum munus, cum verbum fidei sit counexum cum opere sa-lutis 104.

2° Ut praecipue nostra aetate incessanter mpneant fi-deles a) ad fidem conservaudam, nec derisionibus concus-sos neque seductos speciosis verbis vel inaui scieutia 105; b) utque cogitent ad alios ad fidem reducendos et ut Evangelium infidelibus annuncietur 105.

3° Ut ministri ea, quae de fide et erroribus tit. 1. cap. II. et IX dicta sunt, prudenter exponant.

4° Exponant motiva fidei, praecipue auctoritatem Ecclesiae in docendo, fidelium obligationem audiendi 106.

5° Curam assiduam gerant Parochi de puerorum scho-lis ipsis commissis, item de adolescentum institutione in sinu familiae.

9° Moneant Eectores ut fideles liabeant fidém vivam, — ad prompte audiendum verbum Dei.

10° Ministri doctrinam ex puris fontibus liauriaut ; S. Scriptura — Patrum Ecclesiaeque doctoram volumi-nibus, quae assidue volvant, — ex definitionibus Ecclesiae , praecipue Tridentino — communi Tlieologorum sententia — Catechismo Eomano 107. 108.

R. 1° Considerent ex frequeutiori ac intimiori cum illis commercio periculum esse ne fidei vigor sensim de-bilitetur 109.

2° Hinc Ecclesiam commendare ne nnquam circa eos cliaritatis officiis desimus, sed ut a consortio, ex quo fidei detrimeutum timeri potest, omnino caveamus. Item ut qui mixtim vivunt, exemplo suo traliant ut in Ecclesiam veniant.

3° Proliibitam esse communionem in sacris — iiaere-ticorum vel schismaticorum concionibus in templis interesse aut eorum cultui religioso, quasi simul cum eis-dem agendo, interesse 110.

4° Ut quoad reliqua Paroclu perversionis periculum caveaut; nominatim invigilent ne Catliolici penes eos famulentur, qui fidem irrideant, aut praecepta Ecclesiae impediant, — ne liberos instituendos committaut iis a queis fidei periculum imminet.

5° Clericis publica disputatio cum haereticis aut schis-maticis proliibita inconsulto Ordinario.

6° Leges Ecclesiae interdicere cum judaeis communi-cationem et familiarem consuetudinem. Hinc vigilent Pa-roclii ne Catliolici éervitium suum judaeis assidue impen-dant, neque lucri cupiditati cedant 110. Item curandum ne judaeorum opibus iudigeant.

7quot; Ut lidcles ab omnibus privatis consortiis se sine mora expediant, in quibns res fidei indigne liabentur, et-si id fiat a Catliolicis. Si aliquando similia audinnt, opportune corripiant.

4. Prov. cap. III. De lectione et editione librorum die: a) causam tantae sollicitudinis Ecclesiae.

Ad a) R. 1° Est nostra aetate pruritus legendi et co-pia librorum, quorum innumeri ad fidem moresque cor-rumpendos p. 111.

Ad b) E. 1° Ut Episcopi praeter libros in Indice relates , omnes noxios propria auctoritate e rnmiibus fide-lium evellere studeant, noxiosque designent. Hinc.

2° Synodus has leges inculcat p. 112; et praecrip-tos designat qui a jure naturali ac divino prohibentur, quamvis in Indice non relati sint.

3° Speciatim inculcat ne quis libellos vol ephemerï-des legat aut pecunia susten tot, quae continent las-civias, calumnias in Ecclesiam, vel in dogmata, vel prin-cipia socialis consuetudinis subvertunt 113.

4° Commendat ut Parochi curent talia removere, et bonos libros etiam relaxation! inservientes suppeditare v. g. per Bibliothecas, pro locorum opportunitate.

Speciatim de editione: 1° Eideles monet et Ecclesias-ticis mandat ne libros edant de sacris rebus tractantes sine licentia Ordinarii.

2° Tjpograpbis et Bibliopolis nefas est tales libros imprimere vel vendere, sine Episcopi licentia. Idem est de impressione S. Scripturae vulgatae Editionis nee non versionum.

5° Moneantur fideles prohibitas versiones S.S. ab liae-reticis confectas, et alias omnes non approbatas. Imo consultum est semper licentiam petere a Parocho vel Con-fessario 115.

5. Prov. Cap. IV. De professione fidei die: a) quan-donam externe fides profitenda est et quomodo ?

E. Ad a) Dicit Synodus 116 Omnes erudiant... . „ animarum curatores.... ut fidei professionem alacres „praedicentquot; scl. dum honor Dei vel salus proximi id exigant. Item ut eam manifestent universa agendi viven-dique ratione nominatim publico sacramentorum usu etc.

Ad b) Ut eam emittant a) qui parocliialem curam ob-tinent, infra duos menses; b) qui ad Canonicatum pro-moventur, scl. bis : semel coram Episcopo, semel in ca-pitulo. Haec duo Trid.

c) Professores Seminarii — Lectores Kegulares — Ma-gistri ac Praeceptores in Gymnasiis Ecclesiasticis;

G. Prov. V. Dioec. V. Circa praedicationis ministe-rium indica: 1. Quaenam Trid. praescribit.

2. Quibus diebus vel quo tempore Synodus Prov. con-cionem vel instructionem mandat vel suadet?

3. Quid praescribunt Synodi circa praecedentem lectio-nem S. Scripturae — circa modum inchoandi instructionem — circa materiam — circa modum praedicandi — circa tempus?

E. Ad l^um Ut, qui curam animarum liabent, per se vel, si impediti, per alios diebus saltem domiuicis et testis solemnibus plebes pro sua et earum capacitate

pascant salutaribus verbis, docendo scitu necessaria ad sul ut em, vitia, quae declinare, idque cum brevitate et facilitate sermonis. Sess. 5. II. Ee.f.

2° Ut frequenter diebus praesertim dominicis et fes-tis ex iis quae in Missa leguntur aliquid exponant, (Eatio quia Missa celebratur in lingua non vulgari), ac SS. Imjus Sacrificii mysterium aliquod declarent. Sess. 23. Cap. YIII. De Sacrif. Miss.

3° Ut in Quadragesima et Adventu quotidie vel saltern ter in liebdomade, si Episcopi ita oportere duxerint, S. Scripturam divinamque legem annuncient. Sess. 24'. IV. Eef.

Ad 2^um 1° Praecipit ut ubi plures sunt sacerdotes singulis Dominicis et festis concio uberior fiat in Missa principaliori, et in aliis Missis brevis instructio dominicis, si non sint l^ae classis nee festuin a populo, ferian-dum occurrat. Ubi vero solus est Parochus, concio vel instructio in l^a vel 2^a missa saltem alternatim fiat. 118. 119. (¹)

2° In Majoribus solemnitatibus curabunt, ut extraordinarii conciones liabeantuv in officio praesertim pome-ridiano. ïalis solemnitas vel Quadragesima ratio est con-cionem vel instructionem in Missa habenda transferendi ad horas pomeridianas. Ib.

Fosta solemnia, quae per binos dies continuos celebrantur quantum ad concionem quasi unum festuin liabentur. Communie, ü. B. 1869.

Paroelms qui est solus satisfaeit dummodo sub prima vel se-euuda Missa concionem vel instructionem habeat nempe alternatim. Per se commendatur ut in singula Missa concionem vel instructionem habeat. Communie. D. B. 18C9.

Saccrdos binans saltem alternatim concionem vel instructionem habeat; sed concio aeque ac instructio in prima vel secunda Missa pro libitu fieri potest. Cfr. Communie. D. B. 1871.

3° Laudamus consuetudinem legendi in Quadragesima et Adventu in Missa Epistolam et Evangelium feriae, additis brevi sermone et explicatione.

Item eis committimus his temporibus (Quadrag. et Adv.) SS. Eedemptionis mysteria extraordinariis concio-nibus accurate confectis proponere. 119.

Omnis instructio cateclietica exordium sumat a Pater — Ave — Credo, concludaturque actibus fidei etc. I). 24.

Nota in U. p. 23. Semel in mense instructio cateclietica exordium sumat ab orationibus Pater noster. Ave M. et Symbolo Ap. et concludatur actibus Fidei etc.

Materia praecipua sit praesertim ruricolis circa fidei mysteria — praecepta — sacramenta et ritus Ecclesiae 120. De virtutibus et vitiis 118,— quam Trident, praescri-bit vide ad l^um.

Aptent eam indigentiis et circumstantiis temporum et locorum, bine mala quibus inficitur societas strenue re-pulsent, et proin saepe agaut de obedientia Superioribus.

Circa moclum praedicandi: 1° Certo ordine 120; 2° post longam et aptam praeparationem; 3° ejus oratio doceat delectet et fiectat; 4o non in sublimitate sermonis; 5° non per subtiliores et inutiles quaestiones; 6° brevi et facili sermone j 7° quin vim in eo ponat, tarnen ne respuat ornatiorem stylum 121. 122; 8° memoriter D. 23, et e suggestu; 9° praedicet exemplo et invocato S. Spiri-tu, 123. Dioec. 24.

concio post prudens exordium ultra mediam toram ordi-narie protrahatur D. 23. 24. — Post l^um Evangelium.

Ad 4^an 1° Ne tractet ea, quae civilis gubernationis negotia respiciunt, vel inter saeculares disputata 122. 2° Ne unquam de seipso loquatur aut queratur de inju-riis quas forte accipit. 3° Dum loquitur de scandalis, lie allusionibus invidiam creët in individuo. 4° Ne quaerat gloriam suam; nee pusillanimis fiat si fructus non sequatur 122. 123.

Ad 5^um 1° Nemo, nisi Parochus vel ejus adjutor praedicare praesumat ineonsulto Episcopo 120.

2° Non tt. Parochi et Sacellani sed et sacerdotes qui iu sacellis publicis sacrificium offerunt. D. 22.

1. Unde dedueis lioc gravissimum Parochi officium ? E. 1° Quia inde pendet sanctificatio liominis D. 24. 25. Pr. 124. — 2° Inde societas sancta procedit ejus-que felicitas. — 3° Ex conaminibus impiorum 124.

2. Quid Mc curare debet? K. 1° Ut statuta liora ad catecMsmmn mittantur, non omittens lioc inculcarc pa-rentibus et tutoribus 124. — 2° Ut ipsi parentis a te-neris instruant filios circa rudimenta doctrinae — justi-tiae sensum — recteque vivendi normam 125. seq. — interrogentque suos circa audita in catecliismo 12G. — 3° Ut in unaquaque familia catechismus reperiatur ac constanter perlegatur 120.

E. Generatim sollicitus sit ut in omni charitate et patientia instructionem captui eorum accommodet — ut

pueri bene attendant — ut explicationibus, exemplis, comparationibus veritates altius imprimat — indicetque practicum mum: 124. Non litteram tantum memoriter discant, sed sensum assequantur D. 26.

Speciatim Syn. Dioec. 26—28. l^a amore prosequi eos ut alter Christus, pater, mater, nutrix.

4-^a Disciplinam integre servare D. 27. Hinc a) sede-ant, distincto sexu, facie versa ad Altare, petulantiores inter sapientiores; b) non admittantur infra requisitam aetatem; c) silentium altissimum obtineat, — suo exem-plo , — dicendo id gratissimum Deo — praemiis vel castigationibus, sed omnino abstinendum a verlerationihm. (Incorrigibiles, monitis parentibus, dimitti possunt). Os-tendat se maximi facere diligentiorum frequentiam — vultus modestiam — animi sagacitatem 125 — jucun-dum esse sibi.

5^a Aptus sit modus; dogmata per facta historica ex-ponantur; praxin doceat v. g. orandi, confitendi etc. dicendo quomodo fieri — quomodo non fieri debeat.

6^a Diehus dominicis conclusio fiat brevi ac practica in-structione morali ex mox explicatis I). 28.

4«. A qua saltern aetate pueri ad catechismum vocandi sunt ? E. Saltern a septimo aetatis anno ad catechismum vocentur D. 25.

R. 1° Instructio puerorum, quorum ordines discreto Parochorum judicio reliquuntur (D. 25), fiat singulis die-bus Dominicis ac bis ad minus singula hebdomade 125, idque per unam circiter horam D. 25. 3

Attamen puerorum instructio pomeridiana omitti po-test a) diebus Dom. l^ae classis, b) quibus occurrit vel subsequitur festum in populo feriandum; c) quibus ad-oratio XL Horarum, d) vel l^a comrmmio, e) vel Missio babetuij f) durante Missione, g) a Dom. Pass, usque ad 2 post Pascha etiam infra bebdomadam D. 25.

2° Qui praeparantur ad primam communionem ab Adventu (quo tempore fit puellarum ac puerorum delectus 147 seu cateclüzandi pro l^a communione catalogo adscribendi sunt D. 38) usque ad l^am comm. quotidie certis statisque boris instruantur 147, idque per boram circiter D. 37, exceptis a) sabbatis, b) festivitatum vi-giliis et c) festis in populo feriandis.

3° Anno proxime praecedente ad l^am comm. admissi iis-dem diebus ac sub 2° ,ac insuper Dominicis diebus. D. 37.

4° Optandum ut Neocommunicantes 2'¹¹ quoque ac tertii anni per aliquod tempus in anni decursu , quantum hoc fieri potest, catecbismum frequentent. Examen horum antecommun. Pascbalem consultum, pro l¹ et 2* anni praeceptum. D. 37.

'Nota in U. p. 36. Admissi ad l^ain communionem per integrum annum catecbesi interesse debent diebus Dominicis. Consuetudo ut Neocommunicantes l^l et 2* anni catecbismum perseverantiae per aliquod tempus in anni decursu, quantum boe fieri potest, frequentent, laudan-da, ac ut introducatur, optandum.

5° Confirmandi per tres hebdomades quinquies saltem singulis bebdomadis instruantur D. 32.

6. Quando promulgandae sunt leges de frequentanda catecbesi? R. Singulis annis initio Adventus eae pro-mulgabuntur e suggestu. D. 38.

1. Explica cum S. Bonaventura quomodo Ecclesia per Sacramenta sit terribilis ut castrorum acies ordinata 127.

4. Quid praescribitur: a) circa indignos repellendos 130? b) circa oblationes 130. 131?

Ad l^um Terribilis, quia fortis per Confirm.,—-acies, quia unita per SS. Eucliaristiam, — ordinata per Or-dinem. Ex hac acie per mortem subtractos restaurat Ma-trimonium; — prostrates per culpam erigit Poenitentia. Hanc aciem quis ingreditur ad praeliandum per Baptis-mum; hac acie egreditur ad corouam per Extremam Unctionem.

3° Caveant ne materiae vel formae quid desit. — Inten-tio sit actualis vel saltem virtualis. — Yerba distincte et articulatim proferant.

6° Ut sancta sancte pertractet. Hinc in eo requiritur sanctitas. Hebr. X. 28. Deteriora etc.

Ad 3^um Crebro moneantur ut rite se praeparent, et mente devota et toto corporis habitu rite compositi ac-cedant. Hine eos diligenter emdiant de Sacramentorum virtute — dignitate — caeremoniis — animi dispositione, — et duo efficere conentur: l^um ut intelligant quanto lio-nore digna sint, 2™ ut sibi damnum putent, si Poeniten-tiae et praecipue SS. Eucharistiae usu aliquamdiu careant.

Ad 4^unl ad a). Ut eos prudente severitate arceant. Luo praecipitur recursus ad Ordinarium si res moram patiatur.

Ad b) Interdicitur ne pro Sacramentis aliquid directe petant. Quoad oblationes, quae occasione Sacramentorum dantur, laudabiles serventur consuetudines. Nulla vero hac in re habeatur legitima consuetudo nisi quae ab E-piscopo probata fuerit. Abusus eorrigantur.

E, 1° Maxime interesse ut fideles cognoscant ea quae ad Eaptismum referuntur, quare Parocbi nunquam se satis multam operam in exponendo Eo se collocasse arbitrentur 132.

3° Monendos esse parentes ut recentes nati quampri-mum et nunquam tardius tertia a nativitate die ad Ec-clesiam deferantur.

5° Monendas esse opportune mulieres gravidas, ne no-ceant proli, et proin ut abstineant a periculosis labori-bus etc. D. 28. Item instruendas de modo baptizandi abortiva ïb. Eadem occasione parentes memores reddan-tur legis prohibentis infantulos secum in eodem lecto collocare D. 28.

2. Quaenam S. D. praecribit de ablutionis aqua et de fonte? E. Adhibeatur aqua eo anno consecrata D. 29. Hinc oleum in Coena Dⁿⁱ consecratum statim ob-tineant, quo utantur sabbato ante Pascha. Aqua con-servetur in fonte mundo nitida, alias iterum benedica-tur formula Eit. Eom. Fons operculo et clave clauda-tur D. 29.

Nota in U. p. 29. Non praescribitur ut oleum S. ob-tineatur feria 5 in Coena Domini.

E. A Parocho vel auctorizato (extra necessitatem). Ip-sum vero baptismum nonnisi in parockiali Ecclesia penes fontem Baptismalem administrandum esse districte praecipimus 133, nisi Episcopus dispenset. In eodem loco postea domi baptizatorum coeremoniae suppleantur 133. Hiuc, nisi constet, interroget Paroclius an infans sit suae Parocbiae — an domi baptizatus D. 29.

Quoad ritum distinguat an infans — an adultus, — i. e. septennio expleto — an solemniter vel domi pri-vatim baptizet, quo casu vide D. p. 30.

E. Antequam infans ex Eccl. asportetur, fiat D. 30. Si patrini adliibeantur tantum in suppletione coeremo-niarum, id adnotetur. Ibid.

E. 1° De eis , qui ob periculum mortis privatim bap-tizati sunt: circa validitatem eorum baptismi diligentis-sime perscrutetur Paroclius 133, at si prudens dubium adsit, sub conditione rebaptizentur.

2° De expositis; conditionatim rebaptizandi si plene non constiterit de Bapt. eorum 134.

ait S. Prov. 134« ut plurimum sub conditione rebaptizan-tur, sed non sine sententia Episcopi exquisita; imo nostra licentia impetrata ante Bapt. emittat professionem fidei. D. 31. Paroclii petentes licentiam prius diligenter inqui-rant et inventa Episcopo communicent D. 31.

R. 1° Cum hoc officium nimium negligenter habea-tur hodie, sedulo et nominatim exponant officia 135.

2° Edoceat non licere suscipere infantem, qui ab hae-retico vel schismatico baptizetur D. 31.

3° Arcendos esse a) infideles etc. 135. 136. Nota : quid si indignus se praesentet 136.

E. Proliibemus, ait S. P. 137, ne fabulosa, obscaeua et ridicula nomina imponantur, et praecipimus caelitum tt. nomina, quae in probatis Martyrologiis reperiuntur, assumi. Eatio, ut imitetur et precetur hunc Sanctum.

Puerperae ad Ecclesiam accedant benedictionem accep-turae 137. Hanc consuetudinem ait S. D. p. 31 servan-dam decernimus; non vero admittantur sine rationabili causa ante 15 diem a partu; deneganda est haec bene-dictio tribus generibus D. 32, (notorie ex copula illi-cita — matrim. illicito mixto, quin reconciliatae — dum infans ab acatholico mininistro baptiz.) de qua denega-tione opportune monendae puerperae.

Jugis commemoratio fiat accepti Baptismi, praesertim anni-versaria die a) religiosis actibus piisque operibus, b) reno-vatis saepius votis baptismalibus publice et privatim 137.

1. Quid denotat, quod quis in froute — per cru-cem — chrismate inungatur? E. 138.

R. Non de necessitate medii sed praecepti gravis, data occasione. In articulo mortis in quacumque aetate semper utiliter confertur; sed in ordinariis circumstantiis nemo ante septennium, nee diutius differendum 139.

Ante : 1° Erudiendi sunt 138, et sic „ statuimus, aiunt statuta D. 32,, „ut peculiari cura per tres saltem septi-manas, quinquies ad minus singulis septimanis , confir-mandi erudiantur.

2° Examinandi sunt, nisi constet de idoneitate, et quid em singuli et seorsim, an sciant saltem distincte preces consuetas, mysteria fidei, praecepta Dei et EccL, caetera fidei rudimenta, naturam etc. Confirmationis D. 33. 33.

3° Disponendi sunt a) quoad animam et hinc omni pietatis sensu prius accedant ad confessionem et ad l^anlCommunionem admissi insuper ad Communionem.

Si liaec duo [2° et 3° a) scientia et praeparatio] ad-sint, admissis porrigenda est schedula a Parocho vel ejus nomine a sacellano signata 139. D. 33.

b) Quoad corpus: et hinc observent jejunium si commode possit D. 33; — ut frons sit crinibus vacua, fae-minarumque caput tectum integumento piano ib.; — mares a foeminis distinguantur et primo loco mares accedant. — Cum ad vicinam Ecclesiam ire tenentur, de-sideramus, si nil obstet, ut pueri praecedant, sit pere-grinatio pia 140. D. 33.

4° Adsit patrinus: unus saltem pro masculis et una saltem pro foeminis ejusdem Parochiae — non idem pro

pluribus Ecclesiis D. 34 — diversi ab iis Baptismatis — excluduntur iidem ac in Baptismate 140.

In collatione: a) ut statim, incoeptis caeremoniis, fores Eccl. claudantur 140 I). 34, nee quis abeat nisi post benedictionem D. 34.

c) Tempore administrationis alternatim cantentur liymni etc. atque Eosarium oretur D. 34.

Tost collationem: Modeste domum redeant — qui ex altera Parochia ordine quo venerunt — sancte diein tran-sigant D. 35. Curandum ut donum hoe alte animis infixum maneat 140, strenueque pugnent.

2. Quid praescribitur circa ejus custodiam — suscep-tionem — administration em ?

R. Circa custodiam: 1° In solis Ecclesiis parocliiali-bus vel regularibus 143. — Collocetur in tabernaculo in medio Altaris posito — pixis intus deaurata alboque velo cooperta insideat corporali mundo alternis mensibus mutando. Adsit aliud vas 143. De ostensorio, lunula ih.

2° Tabernaculum elavi obseretur, quae a Parocho vel Rectore Ecclesiae fideliter custodienda est; consulitur ut adsit duplex.

5° Particulae renoventur toties ut periculum corrup-tionis avertatur — fiat alternis saltem hebdomadibus — nullibi ultra mensem differatur 143.

Circa susceptionem •. 1° Ut efficaciter ad ejus frequen-tiara excitentur. Hinc a) doceantur assiduc de tanti be-

c) Paratissimi sint suscipere volentibus, et ne quid-quam retributionis de mensa communionis exigant D. 35.

3° Simul tamen excitentur ut debite se praeparent 145 j et, si agatur de frequenti communione bis in teb-domade, adsint conditiones requisitae D. 36.

Circa administrationem: observet Rit. Eom. — non distribuat in altari in quo alius celebrat 145, — non destribuendum in sacellis privatis 146, — non ante auroram nec post meridiem ih.

V. Prov. V. D. X. De prima puerorum Communione: Quaenam hie a Parocho observanda?

R. 1° Ut sedulo inculcet et ipse meditetur quanti mo-men ti sit 146. D. 37. Incendat igitur tenera corda fer-ventissimo erga Christum amore et maximam cibi istius existimationem in ipsis infundat 146.

2° Praescripta de Catechismo cfr. scripta Tit. 3. q. 7. subquaestione 5. 1. 2. 3. 4.

3° Non admittantur regulariter ante annum 12™ in-coeptum, nec post 14^um completum 147, — non nisi ab ipso Parocho examinati circa doctrinam et mores 147.

4° Fiat non ante Dom. 4. Quadr. nec post festum Ascensionis 147, nec per annum omittatur inconsulto Ordinario D. 38.

5° A solo Parocho suscipiant earn 147, exceptio pro collegiis ecclesiasticis etc. D. 38.

6° Qui pueris praeparandis incumbunt, corrigant eo-rum defectus, informentque ad virtutes maxima obedien-tiae et pietatis 147.

7° Saepius confiteantur 147, etiam general! Confessione 148 , — optimeque ultimis diebus pium facient seces-sum ih. — a parentibus petant benedictionem D. 39., qui monendi sunt circa vestes D. 38.

8° Piat maximo apparatu 148. 1). 38. — pridie so-nitus campanae — Altare ornetur — communicantes ante altare — post Evangelium sermo brevis — sub Comm. Veni Creator. {Nota in ü. Non praescribitur Veni Creator sub Communione) — in Laudibus, quibus in-tersint parentes 148, votorum Eapt. renovatio praemisso sermone D. 39., et electio Mariae, — Te Deum — Indulgentia 40 dierum Dom. praec. annuncietur D. 39.

9° Dent nomen Confraternitati Ador. Perp. — sin-gulo mense ad Comm. — Catechismum perseverantiae frequentent D. 39.

YI. Prov. VL D. XI. De Communione Paschali quid Parocliis praescribitur, et b) quid statuitur?

E. ad a) 1° Ut praeceptum Concilii Latr. „ Omnis utriusque etc.quot; quadragesimali tempore ad praescriptum Eit. Eom. quotannis e suggestu promulgetur et rite ex-plicetur 149.

2° Ut hoc omni ardore et industria inculcent, monen-tes a) huic obediendum esse si viva velint esse Ecclesiae membra, b) conveniens esse tempus, c) primos fideles quotidie suscepisse 150.

3° Ut simul inculcent quod debeat fieri in propria ParocMa, nec satisfieri in alia ecclesia sine licentia Epis-copi vel Paroclii.

4° Ne quis sine hac licentia alienum Parocliianum ad Comm. Pasch. admittat. ih.

8° In pagis alibi confessi doceant id testimonio con-fessarii, si suspicio adsit D. 40.

Ad b) statuitur 1° Tempus: pro omnibus Dioecesis Busc. a Dom. Pass, usque ad Dom. in Albis, pro primo-communic. et aegrotis extenditur usque ad Dom. 2 post Pascha D. 40.

Nota in U. p. 39. Ordinario concessa est facultas ex-tendendi tempus Pascliale a Dom. Passionis usque ad 2^am post Pasclia utrinque inclusive: hinc Paroclii ex-tensionem petere possunt. Annuimus ut primo-commu-nicantes et aegroti tempore dicto Ecclesiae praecepto sa-tisfacere possint.

1. Quaenam. observabit Parocbus a) circa non gravi-ter decmnbentes, — b) circa constitutos in periculo mortis, — c) circa pueros,— d) circa ritum et cultum in via et in domo?

2. Cujus officium est administrare viaticum, et quid inde sequitur pro Sacellano ?

Ad l^UIa ad a). 1° Sedulo hortentur ut saepius eam suscipiant maxime in solemnitatibus, et sacerdotes sint paratissimi eam deferre quoties cupiunt 153.

5° Nulla oblatio suscipiatur si devotionis causa vel iterato viaticum deferatur D. 42.

Ad c) lis conferri potest si adsit discretio; restituti sanitati communicare non pergant 153.

Ad d) Stola alba sub veste — pixis in bursa in sinu reposita — in cubiculo stola supra vestem etc. D. 41.

3° Hortetur fideles ut majori qua valent veneratione et amore Deum suscipiant D. 41. Pr. 153. Praemoneat Parochianos ut cubiculum ab omni sorde mundetur — mensa cum linteo , cruce, luminaribus, vasculo aquae be-nedictae et aquae simplicis, linteum ante pectus infirmi D. 41.

R. Ad 2^um Munus est Paroclii / qui et Yicariis suis illud delegat. Permittitur et Rectoribus Seminarii etc. 152. D. 42.

Sacellanus singulis vicibus certiorem reddat Parochum de administrate viatico D. 42.

VIII. Prov. VIII. I). XIII. De Sacramento Poeniten-tiae: Ad quaenam vi statutorum attendet minister sacer circa Sacram. Poenitentiae ?

2° Ut diligenter explicetur. Ratio ex Catech Trid.: quia frequenter suscipitur. D. 42.

3° Ut fideles ad ejus frequentem usum excitentur^ et omittentibus annuam Confess, praeceptum Ecclesiae in mentem revocetur 156. 157. (Quoad comm. Pasclialem vide p. 149 singulis annis e «uggestu promulg.).

4° Etiam ptteros teneri ad praeceptum 157. Hinc Syn. Dioec. 43 praescribit a) ut Parochi pueros mature modum pie et fructuose confitendi doceant; b) ut magna erga Sacr. Poen. aestimatione et affectu imbuantur.

c) Mandat ut pueri qui praecepto confessionis tenentur, ad minus bis in anno et quantum fieri potest statutis tempo-ribus, ac praeniissa aliqua praeparatione ad confessionem vocentur D. 43; multim vero laudat eos, qui quater in anno feriis Quatuor temporum eos ad confess, vocant.

Post l^am Comm. saltem per unum annum statutis die-bus singulis circiter mensibus ad confess, accedant D. 43.

5° Ad jurisdictionis naturam et extensionem: Paro-diis conceditur onlinaria, aliis delegata 157. — Tn Dioe-cesi Busc. per se est pro tota Dioecesi, sed de consensu quorum interest; prohihetur omnino ne quis excipiat confess., dum Parochus loci aut ille cujus interest consen-sum non dedit D. 44. Non agitur hie de sacerdotibus missis ad certum locum; sed litteras approbationis sta-tim Parocho et Decano intra quindenam exliibeant. D. 44.

Quidam casus reservantur, praeter in mortis articulo 1581 D. 45. suppositis supponendis. D. 45. scl. pro omnibus a) casus complicis, idque etiam in articulo mortis, nisi deficiente tunc quocumque alio sacerdote. D. 45. b) Absolutio culpabilis complicis, cui annectitur ex-comm. S. Pontifici reservata et suspensio Episcopo spe-cialissime reservata D. 45. c) falsa denunciatio confessa-rii sollicitantis. cfr. Circulare in fine Stat. Dioec. n. II.

Pro aliquibus reservantur; 1° Quinque casus papales. Circulare in fine Stat. — 2° Decem casus Episcopales D. p. 46.

Absolvere tamen possunt a casibus papalihis omnes: si corifessiones audiunt in online ad a) matrim. (Cfr. cir-

culare ü.) — b) Viaticum, — c) Extr. Unct.— d) Commu-nionem infirm.,— vel e) quamlibet infirmi confessionem. — Item f) in casibus liaereticorum ad fidem conversionis.

A casibus Episcopalibus vero absolvere possunt si con-fessionem audiunt in ordine a) ad matrim. — b) Yiatic.— c) Extr. Unct. — d) Comm. infirm.,— e) vel quamlibet infirmi confessionem. Item f) in locis ubi celebratur Mis-sio — oratio XL Horarum — Jubil. — Patroni festum pridie, ipso festo, in octav. cfr. D. 48. g. h.

Nota. 1° In articulo mortis nemo per se potest dis-pensare super irregul. vel in votis D. 45 I. Quoad sus-pensionem Episcopo reservatam vide ib. II. — 2° Hae-resis et abortus specialiter reservati D. 47. — 3° Limi-tationes circa casus Episcopales a—f (g. h. supr.)

7° Ad muneris gravitatem: hinc prius orent 15!), stu-deant ib., blande suscipiant, imparatos disponant (cfr. Leonis XII verba) 160, nullus infensus discedat 161, ne aegre ferant si alteri confiteantur, imo saepe extraor-dinarios confessarios procurent 162, ne se iramisceant bonis temporalibus administrandis 162, ne stipendia etc. 163. D. 50.

8° Ad sigillum 162. D. 49: hinc a) abstineant a ge-mitu et strepitu, b) submisse loquantur, c) aeque lente Benedictio detur, d) in petitione consilii ne nomen ex-primas, e) in familiari conversatione et praesertim ad mensam nunquam de auditis in confessione fiat sermo D. 49. 40. f) licentia raro petatur.

9° Ad locum: sit sacer — mulierum confessio in Ecclesia ut in Bit. Eom., (si id nequeat tarnen patenti loco si possit) 162. Ante ortum solis et post occasum lumen adsit. Clerici in quovis loco D. 50.

10° Ad tempus: semper prompti — ultro se offerant diebus Dom. et festis nee non in sabbatis et vigiliis fes-torum 163.

1. Quos modes redimendi poenas temporales Syn. Prov. allegat ? E. Quatuor p. 164 scl. a) Per satisfactionem sacramentalem. b) Per alia poenitentiae opera boe fine spoute suscepta. c) Per ipsas calamitates patienter tole-ratas. d) Per Indulgentias.

conciliis. 4° Ex tbesauro Ecclesiae, qui constat ex in-finitis Cbristi meritis et satisfactionibus et ex superabun-dantibus satisfactionibus Sanctorum 165.

E. 1° Syn. Prov. commendat enixe ut rite exponant quae spectant ad indulg. doctrinarn et mum : insistant in eo, per Indulgentias nunquam peccata remitti — proin requiri statum gratiae — ob eas poenitentiae opera non esse rejicienda, cum Ecclesia non desidiae sed infirmitati nostrae subveniat 166 — opera ab Ecclesia praescripta implenda esse ih.

2° Ut Parocbi et concionatores fideles frequenter bor-tentur ad earum usum 167. Quem in finera dicunt Stat. Dioec. p. 50 : Parocbos summopere exhortamur, ut com-mendent viam crucis, erigant confraternitates menstruas babentes indulgentias, indicentque orationes, quibus an-nexa indulgentia.

iguotas Indulg. populo commendet nisi prius ab Ordinario recognitas et approbatas 166. Pormalitas liaec explica-tur D. 51.

Fraecipit vero Parocliis ut populum suum diligenter admoneant, ne foliis aut libellis quibusvis temere fidem adliibcant bac in re. 167.

E. 1° D. 52. TJt saepius fidelibus inculcent ea quae Syn. Prov. edixit a) de ejus praestantia vide verbas. Ja-cobi 167. Hoe etiam patet e.» fine : alia Sacramenta prae-stant in vita remedia adversus hostes, hoc Sacramentum vero in fine vitae 168. D. 52 in initio.

c) De ejus subjecto scl. administrandum iis qui pe-riculose decumbunt — senibus qui indies mori videntur — pueris, qui absolvi possunt — adultis amentibus non perpetuo 168. 169 — sensibus destitutis 170.

4° Ad Paroclium spectat curare ne quis sine ea mo-riatur 169, neque retard et donee aeger sit sensibus des-titutus i6. Hinc Parocbiani saepe monendi sunt, ut ad familiares et domesticos suos mature advocent sacerdo-tem ii., allegatis motivis scl. ut consolatione coelesti reficiantur etc. ib.

nee imquam relinquatur in aedibus infirmi, nee in con-elavi sacerdotis 170. 171. — Vaseulum si fieri potest sit argenteum — sacculus serieus, violaceus 170.

8° Meminerint se de assistentia aegrotomm strictissi-iiiam reddituros esse rationem. Caveant ergo ne infirmum relinquant, sed ei jugiter praesto sint ac omni pietatis officio succurrant 171.

9° Esse muneris Parochialis, proin cuilibet sacerdoti proliibitam, nisi ex ejus vel Ordinarii lieentia 169.

2° Ut seipsos probent: cogitent qua innocentia vixe-rint — quos habitus virtutum contraxerint — de zelo animarum — capacitate — intentione 174.

4° Omnes ordinandi per aliquot dies 17 5 et ad sacros Ordines promovendi per se per decern dies spiritualibus exercitiis vacent D. 54.

Parochis: 1° Ut nomina ad S. Ordines promovendo-rum, qui ad eum spectant, inter Missarum solemnia promulgent. Hac occasione monebunt fideles ut libere pandant obstacula, item ut orent pro ordinandis 174.

Nota. Omnibus ex officio interrogatis hac de re praeci-pimus ut animi sensa sincere pandant 174. 4

3° Ut advertant an inter adolescentulos suae Paroctiae inveniantur, qui spem praebent egregios fore eventuros Ecclesiae ministros 175.

E. ad l^um quia inde pendet bonum familiarum — rei-publicae — Ecclesiae D. 54.

E. ad 2^um l^um Instructio fidelium: circa sanctitatem ejus — circa officia conjugalia. Haec instructio fiat omni data occasione, sed saltern singulis annis circa Epiptaniam in una alterave concione explicent sanctitatem, fines, impedimenta magis obvia, praeparationem, parentum fi-liorumque officia D. 55. Item juxta Prov. 177 erudiantur circa Catholicam hu jus Sacramenti doctrinam — effectus Sacramenti — officia conjugum. Monet tamen 178 ne se immisceant componendis nuptüs.

2^um Nupturientium inquisitio : Ante proclamationes inquirat 1° An instructi sint: a) circa reqnisita ad lici-tam susceptionem matrimonii j b) puncta necessitatis medii et praecepti; c) modum conferendi Baptismum in necessitate. Minus instructi ante matrimonii contractum denuo examinentur. Non admittendi si nesciunt necessaria scitu ex necessitate medii vel praecepti.

tis Poenit. et Euchar., fuga peccati : confessio est de praecepto et regulariter octo dies ante. S. P. ISladdit; electio confessarii relinquatur libera, cfr. quoque 189.

S. Prov. 180 : a) fiat coram Parocto proprio et duobus testibus, b) post actum civilem : qui post tunc in Ecclesia matrimonium celebrare renuunt, moneantur de concubinatu; c) coram Paroclio sponsae.

5^um Circa • proclamationes 178 ; a) fiant ter etc. (1) b) post ultimam non diu differatur matrimonium; si iit-tra duos menses post eas non contrahitur, sunt repeten-dae, nisi aliter Episcopo videatur. c) In Parocliia utriusque etiam in ea, quam reliquerunt, nisi jam a sex mensibus eam deseruerint. d) Paroclii explicent finem proclamatio-num. e) Sub eodem tecto liabitantes non proclamentur.

Circa vagos D. 57. proclamentur in loco nbi degunt et in loco originis vel ubi diutius morati. Si agatur de vagis proprie dictis requiritur licentia Ordinarii 179.

Nota. Si in pluribus locis ejusdem Dioecesis bannae fiant, requiritur scriptum testimonium de absentia obicis, de confessione et communione; si diversae Dioecesis, testimonium comprobetur ab Ordinario, si dubium D. 57. (Id juxta Pit. Pom.)

6^um Circa dispensationem in impedimentis : prudenter et tempestive impediat — si petenda, inquirat — debite omnia in libello supplici exprimat — debite exequatur eam D. 58. Eadem Prov. 179.

1) Proclamationes fieri possuut ia omni Missa, quae hora flxa populoque anmmciata celobretur. Communie. D. B. 1869.

7^um Circa solemnisationem Matrim. 1): promoveatur praxis contrahendi ante vel post Missam pro sponso et spon-sa. Fraecipitur ut fiat in Ecclesia duobus saltem cereis accensis D. 60. Eitus sit juxta Eit. Eom. Prov. 181.

Sum Circa revalidationem Matrim. 60. Nullitatis arcanum celetur donee dispensatio impetrata sit.

9^unl Etiam in conjugatis castitatem fovera D. 61. Item (181) cliaritatem — indissolubilitatem. Si propria auctori-tate separati, non admittendi ad Sacramehta.

E. Ad l^um Parochi suos tam publicis quam privatis sermonibus prudenter ab iis absterreant 184.

Allegent diversas leges ea prohibeutes 183. D. 61, item rationes prohibitionis scl. sacrilegium — periculum amittendi fidem — pravam sobolis institutioncm 183.

Confessarii etiam instent opportune et importune, mo-nentes nihil gravius esse quam copulari alienigenae ob li-hiclinis et cliscordiae incentiva et sacrilegii flagitia 1). 62. Sub denegatione absolutiouis curaudum ne sine dispen-

1) Satagendum ut matrimonium celebrctur ante vol post Missam pro sponsis oblafam ; cum hoc tamcn ubiquo commodo fieri nequoat, matrimonium etiam extra Missam contrahi permittitur. — Nulla solemnitas supcraddi potest. Communie. I). 15, 1871.

satione contrahant D. 63. — suppositis conditionibus necessariis Parochi, et Confessarii si notum sit, etiam parentum auxilium implorent, ut et ipsi suos filios reti-neant, et conversationcm eo ducentem impediant 185.

E. ad 2^ura Si licite: 1° attende requiri gravem causam et conditiones expressas, quod absit periculum fidei amit-tendae — sese allalioratumm ad conversionem compartis — filios omnes educaturum in fide catliolica 183. — Si petatur dispensatio a S. Sede, ad Episcopum transmitta-tur instrumentum cautionum praestitarum, subscriptione sponsorum, duorum testium ac ipsius Parochi, Parochiae-que sigillo confirmatum 185.

2° Attende talia matrimonia extra Ecclesiam, absque benedictione sacerdotali, ulloque alio sacro ritu celebranda esse 185. 186.

Si iüicite; Si spretis monitis illicite ea ineant, Pasto-ris officium erit a matrimonio vel sola sua praesentia lio-nestando et ab alio quovis approbationis actu prorsus abstinere 186.

11. ad 3^ium Conjux fidelis poenitentiam agat coneturque conjugem convertere; — animarum curator catholicos, qui talia matrim. inierunt ac praesertim catliolicas mu-lieres admoneat, ut ad poenitentiam illam excitentur, suisque satisfaciant obligationibus, praesertim educandi omnes filios in fide Catliolica 187. Si non poeniteat eos vel conditiones implere renuant, absolutionis incapaces sunt Hid. Si tamen ad cor redeant et malum in quantum possuntj reparare polliceantur, absolutio danda est 187.

1. Quaenam praescribuntur: a) circa sponsalia; b) circa consensum parentum; c) circa oppositionem, d) praepara-tionem, e) procationem, f) conventicula juvenum et puel-

larum, g) coetus infantium diversi sexus, h) lascivos sermones, libros, imagines, spectacula?

II. ad l^um ad a). 1° A clandeatinis graviter deliortan-dos esse fideles per Paroclios et Confessarios 187. — Huic Statuta Dioec. addunt p. 62: „Mandamus iis ut sive in catecliesi aut concionibus e suggestu , sive in sacro Poenitentiae tribunali juventutem ab illis sedulo avertere satagantquot; allegando seqq. motiva a) in iis facile deesse maturam deliberationem 188 — b) parentumque et con-sulendorum consensum ih.— c) Ansam praebere deceptioni et seductioni ih. — d) Ea esse improbata per Synod. Prov. et Statuta Dioec. 188. D. 03.

Ad b). E. Ut Paroelii filios-familias ac puellas nuptias cupientes non omittant monere parentum consensum ex-quirendum in primis ab ipsis esse. Motiva sunt prae-ceptum Domini: Honora patrem etc., item ob malos ef-fectus 188. Officia parentum etc. infra q. 2. 3.

Ad c). UtParochas rem indagare et componere satagat. Si oppositio fundata pergat, res referatur adOrdinarium 189.

2° Sponsos opportune hortentur ut frequenter se mu-niant Saoramentorum et orationis auxilio 189.

Ad e). E. 1° Parochi assidue curent, ut nimia illa sponsorum consuetudo et familiaritas prorsus recidatur 189, invocato etiam parentum auxilio 189. Motiva sunt: scandala, peccata, infausta matrimonia.

2° Praecipitur ut abusus existentes Parochi quampri-mum innotescere faciant Episcopo 189.

3° Quapropter, addunt Stat. Dioec. 03 procationes intempestivas et clancularias si non semper saltern ple-rumque ut occasiones proximas gravium peccatorum ha-beat et qua tales tractet. A fortiori oppugnet inhonedas v. g. facie ad faciem ib.

Ad f) R. Ut conventicula continuo oppugnent Paroclii et Confessarii. Itaque in eo enitendum est, ut quam ra-rissime agantur ac in iis abstineatur a cantilenis peri-culosis D. 64.

Ad g). R. Custodiant innoeentiam infantium curatores animarum dissuadendo fortiter eos conventus et extirpan-do, dirigantque eorum affeotus in vera cordis gaudia, in amorein Jesu et Mariae D. 64.

Ad li). R. Rectores animarum providi sint, ut libidi-nosa sermones, libri, imagines, spectacula e Parocbiis penitus amandentur D. 64.

R. ad 3^um. 1° Ne irrationabiliter denegent consensum, sed procedant jnxta vias Domini 188.

E. ad l^um. Internus et externus, individualis et socialis seu communis, idque spleudidus 191. 193.

E. ad 2^um. 1° Animarum curatores cultus religiosi public!, eorumque omnium, quae ilium comitantur ejusque splendorem constituunt, necessitatem et utilitatem iden-tidem inculcent.

2° Parochi nullo uti omittant opportune medio, quo Sanctae Ecclesiae fides et praxis a populo venerationi ha-beantur, et fidelium studium Deum publico et in com-muni colendi ardentissimum sit et in dies augeatur 193. Motiva: exemplum —• inde splendor cultus ih.

3° Jnxta votum Ecclesiae (193) sacerdotes cultus splendorem promoveant, memores finium liturgiae: actus subjectionis — gratitudinis — amoris; — ut erigamur ad invisibilia — ad devotionem — ad nnitatem.

E. ad l^um. 1° Quoad dispositioncm: adsit cordis mun-ditia ac puritas, exteriorque devotionis ac pietatis species. Hinc Provincialis Synodus ab omnibus saccrdotibus

et praecipue ab Ecclesiaruin Rectoribus postulat ac fla-gitat ut Ecclesiasticae leges in re tam gravi religiosissime serventur 196. D. 65.

2° Be loco: in Ecclesiis consecratis rel benedictis —• in publicis Oratoriis post visitationem Episcopalem — in privatis indulto Papae 196. cfr. 200 stipendii causa. (1)

3° De Altari etc. (2) sit consecratum — integrum — si possibile, fixum — ornatum — crucifixi imago in medio in conspectu. — Lapidea mensa sat ampla — non longius a fronte quam 6 centimetris D. 65. Prov. 196. cfr. 206. D. 111. — Super Altare nil impertinens po-natur.

Candelae: numerus exacte servetur tempore Missae — tempore expositionis SS. sex, in expositione reliquiae duae D. 73. 78 — sint sebaceae 196 (3).

linteamina sacra sint ex lino vel cannabe , quae immediate tangunt Corpus Christi ex tenuiori. Corporalia sine interpolationibus, Purificatoria unice kuic usui; om-nino munda sint mappae, corporalia, Pallae, Purifica-toria 196 seq. D. 65.

Testes sacrae sint nitidae — formae Eomanae (aliter prohibitae 197) — integrae. Decernimus nemini omnino

(1) In sacellis domesticis, in quibus SS. Sacramentum ex Indulto Ap. assorvatur, at Missa celobrari non solct, totios saltemibiSS. Sacrificium offeratur quoties juxta Statuta species renovandae sunt. Alias amovondum. Communie. D. B. 1868. 1869.

(2) Unum Altare privilegiatum in omnibus Ecclesiis parocliiali-bus et rectoralibus conceditur. Inseriptio sit in Altari. Communie. D. B. 1869.

(3) In Missis privatis de se non licet plures quam duos ccreos acccndcrc. Cominunic. 1). B. 1871.

licere absque talari veste sacrificare 197. Hiuc in uniuscu-jusque Ecclesiae sacristia vestis talaris sit, non lacera D. 65.

4° Sacerdotes enixe commonemus , ut Eubricas servant ; meminerintque se obligari saepius legere Eubricas Missalis 197. 198. In Missis solemnioribus (1) diebus Dominicis vel festis strictius serventur: sacerdos et clio-rus canenda integre canantl98, contraria consuetudine abrogata. Hinc Decanos et Parochos rogamus ut in suis Districtibus et Parocliiis illarum observation! invigilent,

Diaconi et subdiaconi in Missa solemni nee librum nee Eosarium prae manibus habeant D. 66.

Hortamur ut Litanias non nisi flexis genibus inchoent, non confuse et raptim D. 66.

5° De imervientihus Missae: Quis ? E. Pii ac morigeri, — instruct! de caeremoniis ac sanctitate actionis 198.

Quomodo ? Decenter vestiti; praecipue diebus Dominicis et festis saltern toga, exposito SS. insuper super-pelliceo D. 66.

6° De materia: panis ex tritico puro, recens, in forma praescripta. Yinum purum, non acidum vel corrup-tum. A fide dignis ematur 198 sq., vinariosque prae-moneant de usu pro sacrificio D. 66.

7⁰ De stipendia: prohibentur cujusvis generis merce-dum conditiones. — Episcoporum est determinare quan-titatem; — accipiens stipendium alteri totum reddat licet consentit 199. 200. ¹

PerMissam solemniori ritu celebratam intelligitur ca, quae colebratur assisteutibus üiacono et subdiacono, item quae sine iis cantatur diebus maxime solcmnibus. Communie. 1). B. 3 869.

Sacellani et Assistentes accipiant quantum auctoritas vel consuetudo statuit D. 67.

Ne plures recipiant quam quas intra modicum tempus implere possunt 200, alias offerentem moneant D. 67.

Exhortamur ut suscepta stipendia et implementum in proprio Missarum elenclio adnotent 200. Interdicitur in alia Ecclesia celebrare quam dans stipendum voluit. Item proliibetur Missas mittere extra Dioecesim 200.

8° De f undationihus : perpetua vel ad longum tempus Missarum onera non suscipiantur sine venia Episcopi 200 — rite persolvantur — extet in sacristia eorumdem one-rum tabula omnium oculis perspicua 201—ne propria auctoritate minuantur ïb. — districte proliibemus ne pecuniae vel bona pro fundationibus in pium usum impendantur D. 67. In instrumentis legatorum bona adscribantur Paro-chiali Ecclesiae. Paroclio legata , sunt qualitati ejus, proin a magistris fabricae administranda sunt. Pecuniae adliibean-tur ad acquirenda bona immobilia vel census hypothecatos D. 6 8. Alias non acceptentur nisi addita conditione cessare onus si pecuniae pereant ïb. 68. Haec conditio sit in tabula. ïb.

9° De binatione: Haec licentia ab Episcopo, vel in necessitate a Decano petenda — datur tt. quamdiu causa perduret vel alius sacerdos adsit 201 ; si liaberi possit sub gravi abstinendum D. 69. Sacerdotes binandi facul-tate instruct! sed impediti ea transit ad vicem gerentem. Item in casu inopinato, quo nee Assistens nee facultas peti potest, quilibet binare potest, modo jejunus, et Missae iteratio necessaria sit D. 69.

In casu binationis idem calix, nisi in locis dissitis D. 69. Pro una solum Missa stipendium, nullum, qui pro populo celebrat, nisi dispensante Episcopo 201.

E. ad 2^am. Fideles a Paroclüs saepe stimulandi sunt ut etiam diebus feriatis praecipue in Adventu et Quadragesima intersint. Hinc Parocliis injungimus ut tempus adaptent majori fidelium commoditati — inclioent ipso horae momento — Missae fiant diversis statisque horis — ubi multae Missae, fiant per singulas hcras vel semiho-ras. Hoe et in Monasteriis fieri optamus I). 71.

1. Quaenam de cultu? 3. Quaenam de expositione ob-servanda? 3. Quaenam populo proponenda?

E. ad l^um Non cessent sacerdotes publico et private fideles commonere ac proprio exemplo excitare ut ad Cliristum adorandum etiam at que etiam accedant. 204. D. 77.

E. ad 2^lna 1° Praecipit S. Prov. Eectoribus Ecclesiarum ut expositio fiat eo quo par est splendido apparatu, et observatis Eitualis Eom. praecriptis 204. D. 77. Hinc clerici praetereuntes utroque genu fiectant D. 77.

2° Distinguenda sunt 1° expositio a) publica et pri-vata — b) publica solemnis cum ostensorio et minus so-lemnis cum ciborio. 2° Benedictio cum Pixide velata, et cum ostensorio vel ciborio de qua bic simul agitur.

Ritus: sex cerei — sacerdos superpelliceo et stola al-ba — unus saltem minister toga et' superpelliceo — aperto tabernaculo incensat, in silentio vel clara voce orat, nee recedat ante finem, nisi adsit alius sacerdos. Non licet dare benedictionem — in fine incensat. ■— claudit D. 73.

Bencdictio cum Pixicle velaia : nunquam bis in die per-mittitur — sex cerei 203. ]J. 73 ; modus ut 1). 76. Non permissa post distributam S. Communionem D. 73.

Be 'jmblica expositione: Non fiat nisi ex causa publica ab Ordinario approbata D. 74. Ergo si praeter conces-sos dies velis , recurrendum ad Episcopum 205.

De publica solernni; tempus, modus et ordo ab Epis-copo praescripta servanda sunt 205.

Eodem modo triduo exercitii Quadraginta Horarum, ubi est institutum D. 75; votum Episcoporum est ut propa-getur 206. In eo observandum: indulgentiae lucrantur licet nocte interrumpatur, dummodo lioris diurnis non interrumpatur et impleantur 40 Horae, et lioc praecipi-mus ut fiat 206. —■ Missa in hoe Altari unica solem-nis 206, etiam si potest cum Diacono et Subd. D. 75. Adsint si potest clerici vel pii laici adorantes sejunctim 207.—Vespere praecedente Laudes cum „Yeni creatorquot; — quotidie Laudes, ultima die „Te Deumquot; — templum ornetur I). 75.

De publica minus solernni:tempus D. 75. (Hac occasione quid in Laudihus cantandum D. 76., in Commemor. fidel. ib. — quod non omittendae diebus Dom. et festis D. 76.)

Nota in U. p. 72. 73. 1° Solemnis expositio in osten-sorio permissa praeter dies in Stat. lïusc. insuper in festis Cireumc. — Purific. — Annunc. — Nativit. B. M. V. — S. Willibrordi — Dedicationis Eccl. 2° Minus solemnis in ciborio permissa in festis S. Nominis Jesu

•— S. Trinit. — per Octav. Corp. — in prima Dom. mensis — in feriis in quibus consuevit Missa cantari cum Expos. S. Sacramenti — tribus diebus ad libitum Paroclii.

De Benedictionis modo D. 76 : cantatur „Tantum ergoquot; etc.; velum Immer ale et ornamenta Allans sub exposi-tione vel Benedictione semper alba; paramenta celebran-tis si sub Missa vel vesperis vel immediati post ea, ut color Missae vel officii, secus alia. (1)

De prooessionïbns: 1° Ut usus ad normam Rit. Eom. retineatur Synodus Prov. exoptat et praescribit 207.

R. ad 3^lunl 1° Curent diligentissime Parocbi baec omnia Ecclesiae instituta fidelibus rite exponere et explicare 207. D. 77.

2° Alia media non omittant ad conservandum SS. Eu-cbaristiam adorandi studium, v. g. Sodalitales S. Sacramenti , quibus adscribendos curabunt Parocbi primo Com-municantes 207.

3° Nominatum commend atum volumus ut erigatur vel excolatur sodalitas Adorationis perpetuae ïh. et 208.

(1) Inoensatio, postquam Boncdictio oum SS. Sacramento data sit., non est contra Kubricas, sed duntaxat praeter eas; quare u-sus iste, ubi invaluit, conservari posse videtur. Communie. D. B. 1809.

El ad 2^um 1° Prae omnibus Maria, a) quia Deus earn ante omnes coelestium charismatum copia cumulavit 209. — b) item quia edidit Salvatorem, ideo requirit filialem devotionis affectum. — c) Quia Mater nostra constituta. — d) Quia contra adversa tuetur et bona con-fert ib.

2° Inter Angelos et Sanctos alios praec. S. Michaël, quia Ecclesiae tutelae praepositus est — Angeli custodes, ne hostibus succumbamus — Praecursor Domini, quia non surrexit major — S. Joseph, quia Christi uti Pater (ad-de, quia jam Ecclesiae patronus) — sancti Apostoli prae-cipue Petrus, quia Princeps—S. Willibrordus et Boni-facius, quia Ms nostrae regiones tantopere debent — nostrates ut Gorcomienses, Canisius, quia intercessores Dioecesibus nostris — sancti Ecclesiae titulares. Hos clerus ac populus universus colat.

R. ad 3^lum 1° Omni pompa 213. Pesta B. Mariae iu-signiori apparatu praemissis etiam Novendiis 211.

R. ad 4j^um 1° Nulli studio, nulli labori parcant Parochi caeterique ministri, ut crescat cultus Mariae 211. Ratio quia efficax remedium ad conversionem peccatorum et justorum profectum. Hinc in ejus festis insignes Mariae praerogativas in publicis sermonibus rite exponant — festa majori apparatu celebrent, praemissis Novendiis ■—

mensem Majum juxta praescriptum 120. 211. — Soda-litates erigant — Eosarium fiat cultus domesticus et quo-tidianus in unaquaque familia.

2° Doceant assidue Pastores, colendos esse coelites 212. cfr. ad 2^,lm et 3^ium.

I. De Reliquiis: 1° Ut fideles fidem (eas honorandas esse) libere pandant. 2° Severe interdicimus novas reci-pere vel exponere, nisi Episcopo approbante^lS. 3° Pre-tiosis in quantum potest tliecis condantur. 4° Honestio-ribus locis asserventur. 5° Monemus Parochos ut eas religiose custodiant. 6° Eeverenter venerandas exhibeant. 7° Caveant ne exposito SS. Sacramento in Altari eas exponant — nec supra nec in tabernaculo. 8° Earum approbationis litterae asserventur in Arcliivo 215. 9° D. 78. In expositione solemni duo cerei—in veneratione alba vel superpelliceum et stola — formula ih. — nul-lae collectae — ne ad tangenda animalia etc.

Nota. In U. p. 76. Formula in veneratione Eeliquiae S. Crucis est haec : ,, Per signum Crucis de inimicisquot; etc.

II. De Imaginibus: 1° Severissime proMbemus ne ad-hibeantur falsi dogmatis — ne pingantur procaci ve-nustate — cum apocrypliis liistoriis — superstitiosae, turpes, profanae, piis oculis offensivae 216 — insolitae.

2° Ne novae precatiormm formulae coram imaginibus publico faciendae introducantur sine venia Episcopi.

Eecense 1. Generalia de cantu. 3. Specialia de cantu ordinario — item de harmonico. 3. Praescripta de Or-ganis. 4. De canentibus in clioro?

Ad l^um. 1° Finis ejus est: ad divinae majestatis cul-tuin excitandum et augendum 217.

3° In Ecclesiasticis functionibus cantiones omnes in lingua vulgari prohibemus, nisi post functiones eccle-siasticas; sed advigilent sacerdotes ut null® adhibeantur nisi vera aedificent 219.

4° Praecipimus ut in functionibus Eccl. cujusvis can-tici verba desumantur ex receptis antipbonis, hymnis, precibus 219.

5° Cantus sit festivus vel moestus pro tempore ïb. Hanc legem rigorose servandam satagant Ecclesiae Eectores.

Ad 2^um. 1° Cantus Gregorianus ut foveatur ac promo-veatur veliementer cupit Synodus 218. — 2° Graviter monemus clericos ut ilium addiscant. — 3° In semi-nariis Episcopi fovebunt scliolas liujus cantus.

Be harmonico: a) Ad regulas artis Christianae com-positus sit. — b) Excellat gravitate et decore, puritate et majestate 218.— c) Invigilent Rectores ne introducan-tur modulationes leves •— scenicae — profanos motus concitantes — nimio vocum conclamantium strepitu, vel verborum transpositione vel prolixitate improbandae 219.

Ad 3^iam. 1° Organa non alia instrumenta permittun-tur nisi ex venia Episcopi 220.

Ad 4^am. 1° Decernimus et mandamus mulieres exclu-dendas ab odeo nisi in ecclesiis vel capellis Religiosa-rum 221.

2° Cantores sint religiosi — credant corde, quod can-tant — pie canant ïb. 5

Ad l^um. Commendatur 1° Ex effectibus: inde cultus dignitas et fidei documentum 231.

Ad 2^um. 1° Parocliis et aedituis ecclesiarum cura et cusjodia concreditur. Hinc venustate splendescant — munda sint omnia in ea 222 et cum aedificio ipso con-veniant stylo D. 79. Specialia: pelvis baptismalis sit rite custodita et si possit e solide lapide; — sedes confes-sionalis patenti loco, ab altari remote , cum cratula perforata D. 79 ; — pavimentum saepissime et quandoque in-tegra ecclesiae facies mundetur 222, sol. singulis saltern septimanis verratur D. 79, et semel saltem in anno muri et fenestra mundentur. D. 79.

2° Diligat Paroclius decorem domus Dei; item fideles praeeat exemplo et monitis ut etiam ad eum augendum largiter concurrant 223.

3° Vetitum est sine Antistitis licentia ecclesias vel oratoria publica erigere, amplificare vel mutare. Ne co-gitet de toe, nisi adsit necessaria dos , nee petat nisi simul subjiciat adumbrationem ecclesiae vel oratorii. Mu-tatio conveniat stylo aedificii; — si nova erigatur, presbyterium si potest vertatur iu orientem, a latere dextero portae principalis sit fons baptismalis 223.

5° Absque Ordinarii licentia ne amoveat altaria fixa, picturas, statuas, sculpturas, monumenta nee eum aliis

6° Striete observandum edicimus ne in fornicibus aut tectis ecclesiae vel oratorii profana sint vel cubicula.

7° Sacristia: a) spectet ad austrum vel duplicetur paries quae vertitur ad occidentem — fenestrae saepe aper-tae — porta elausa — silentium D. 79. b) Contineat cru-cifixi imaginem — mensam cruce instructam — tabellam cum nomine Patroni et Antistitis, item cum orationibus

— genuflexorium — aquarium cum 2 manutergiis —-prope januam quae ad templum ducit vas aquae bene-dictae 224 etc. Item vestem talarem 3). 65 et tabellam fundationum 201. c) Sit sat ampla 225.

8° In ecclesia sit sacrarium ad projiciendam aquam ih.— scamna convenientia, etiam pro pauperibus 225;

9° Jubeant Parochi exemplo et verbo externam reve-rentiam servari in ecclesia 225.

Ad I^um. 1° Ne plus aequo differat exequias, casque persolvat in spiritu misericordiae et pietatis et juxta Eit. Eom. in quantum potest 226. 227, proin praesente cor-pore D. 80.

2° Caveat omuino ne exequiarum vel anniversarii oc-casione quidquam paeiscatur, — item ne ea nimia pompa aut consueta ritus omissione suspicio avaritiae oriri pos-sit 227.

3° Pauperum exequiae fiant gratis, decenti apparatu, et in cantu 227. D. 81. Item allaborandum ut confra-ternitates liac de re pro egenis augescant 227.

4° Ne jura aliena violet 227. D. 84. Hinc a) Ne fa-ciat exequias pro alieno parochiano, nisi ex proprio ejus-dem parochi testimonio ipsi constet de diguitate, et quod jure nil obstet D. 84. b). Si quis casu in aliena paro-cliia decedat, exequiae fiant in propria parochia D. 85, nisi in casibus exceptis vel de consensu paroclii. c) Si quis alibi elegerit sepulturam, statuimus ut proprio ejus Parocho quarta pars relinquatur vel in sua ecclesia fu-nebre celebretur 1). 85 , praesenti si fieri potest corpore 328, quare concordiam servare studens nil plus exigat 228. Si defunctus habeat duo domicilia quarta pars di-vidatur D. 85. d) Quoad advenas: paroclii proprii jus non extinguitur, sed si non urgeatur, plenum jus transit ad alium 228, etiam in locis religiosis 228 , nisi aliter statutum cfr. D. 90.

5° Duplex distinguitur ordo : adultorum et parvulo-rum. llonmi Missa nullo gaudet privilegio D. 80.

Adultorum, sed nondum communicantium exequiae si celebrentur, prohibemus ne praeter ordinarium Missae can-tatae stipendium ulla jura exigantur D. 80, quam quae in exequiis parvulorum solvi consueverunt.

In exequiis adultorum permittuntur Missae de requiem a) praesente corpore ut D. 81. b) Corpore absente sed nondum sepulto ut D. 82. c) Corpore absente et sepul-to, sed sine Missa exequiali si prima die non impedito celebretur ut ibid, d) Si ultima clausula ex c) absit, tarnen in Dioecesi Busc. indultum ut sit sicut in b).

Nota. Ubique unica et cantata Missa intelligitur 1). 83. Quoad anniversaria vide 1). 83. 84.

Nota 1° in ü. p. 80 indultum non habetur, quod B. p. 83; sed p. 81 duo alia indulta: a) in exequiis pauperum, ex parte defuncti sine stipendio, permittitur Missa privata de Requiem in festis duplicibus, exceptis 1 et 2 classis, octavis privilegiatis, Dominicis et exclu-dentibus duplicia.

b) Pro nuper defuncto permittitur, quamvis absens sit corpus nee eo die depositio fint, celebrare etiam sine cantu una Missa de Requiem in duplicibus, exceptis dupl. 1 et 3 cl., festis in populo et Dominicis, et in ecclesiis in quibus publice exponitur SS. Sacramentum.

2° In U. p. 83. Indultum 11 Maji 1862 idem est ac id dioecesis Busc. 24- Febr. 1859. B. p. 84.

6° Assiduam circa coemeterium vigilantiam exerceat: locus Episcopo approbante electus, sit benedictus — ab omni profano usu exemptus 228 j quare nunquam in eo agantur nundinae, mercatus, lusus, ne ad pastum vel linteamina siccanda vel ligna servanda adhibeatur D. 86, viae publicae in eo prudenter supprimantur 1). 87. — sit septus pariete, sepe vel fossa 229, — in medio crux

— sit in eo ossuarium, in quo petita venia Episcopi reliquiae cadaverum ponendae 229 , item locus separatus pro iis quibus neganda est sepultura sacra 229. (1)

7° Ne indignis concedat S. sepulturam: inter indig-nos recenseat notorie adscriptos societati ab Apostolica Sede prohibitae. In dubio semper recurrat ad Ordinarium, item si agatur de eo, qui non pascliavit 231; sed Sy-

(1) Conceditur indulgentia torcontum dierum defunotis applica-bilis, lucranda some! in dio ab omnibus qui ante imaginem cruei-fixi in aliquo coomotorio benedicto Dioocosis Busc., jam existente, devote oraverint quinque Pater ot Ave. ■— Communie. I). B. 1869,

nodus Dioec. dicit 86 si agatur de adulto neganda se-pultura, semper si potest ad Nos recurratur.

Si quis vi sepeliat indignum, dissuadeat, sad actu non resistat, casum ad Nos deferat D. 86.

Antequam humentur vel effodiantur, volumus ut Pa-rocho constet legibus civilibus satisfactum D. 86.

Ad 2^um. 1° Populunl identidem edoceat de pietatis officiis erga defunctos 230.

3° Saepius per annum praecipue 2° Novembris exci-tentur fideles ad coemeterium visitandum scl. erit salu-bre defunctis at vivis 231.

1. Quis finis et scopus divlnac benadictionis ? R. Finis est craaturis suis maxima varo homini foecunditatem, pros-paritatem etc. impertiri 231. Scopus: ut homo intelli-geret id omne quod ipsa est, ipsumque circumstat e di-vinaa benadictionis virtute sibi obvenira 232.

2. Unda oriatur vis saeerclotalis Benadictionis ? R. ]N^Ton ax ritu externe, sed ax eo, quod Daus intuitu marito-rum crucis pracibus Ecclesiae rogatus creaturae bonum illud concedat, quod aidem Ecclesia apprecatur 232. Ideo fit per signum crucis ibid.

3.. Quaenam populo proponanda? R. 1° Eideles earum naturam at potestatam intalligant, aasqua aestiment, pa-titis argumentis ex dignitata Ecclesiae et ab effectu.

2° Advocant in saipsas, suas familias et res omnes banadictiones divinas per benedictionem sacerdotum.

3° Vanarentur parsonas ac res per benedictionem con-stitutivam divino cultui sacratas.

4° Instmantur. fideles quantopere conveniat sic ab u-sibus profanis segregari, quae ministerio sacro inserviunt.

4. Quaenam ipsi ministri observent? R. 1° lis dun-taxat formulis utantur, quas Rit. Eom., vel Pontificale vel Sedes Apost. approbat. 2° Praescriptis induti sint vestibus, serventque liturgicas ordinationes. 3° Caveant ne eas adliibeant ad alienos fines vel inhonesti lucri fa-ma commaculent 234. 4° Ne facultates suas excedant. (1)

II. De Exorcismis petitur: 1. Quid requiratur ut sa-cerdoti liceat uti exorcisiao stricte dicto?

E. 1° Licentia Episcopi. 2° Praeparatio per oratio-nem, jejunium, confessionem 235.

R. Sedula vigilantia eosque in afflictione doceudo de Dei in lioiuines benignitate et providentia 235.

2. A quibus speciatim vitiis fideles avertere et ad quas praecipue virtutes adducere debet?

(1) Facultates ante promulgationom Statutonun Syn. Dioec. in Congregationo Parochorum concessae, omnos expirarunt. — Commu-nic. D. B. 1871.

Ad 3^um. A vitiis: a) Blasphemiae 237: „ non possu-mus contra earn vocem non attollere in hac Synodo.quot;

b) Saecularium desideriorum, qualia sunt effrenata re-rum materialium ac voluptatum carnis libido, quae se manifestat in cupedine divitiarum, in luxu vestium et supellectilis, in studio eorum quae sensus delectant. Hinc injustitiae, ebrietates, impudicitiae.

c) Pietatis, quae nutritur constanti oratione. Hinc de ejus utilitate et necessitate saepe loquatur 241 Parochus et confessarius.

Ad 3^mm. Religiosam juventutis educationem in fami-liis promovere 242. Hinc Pastores non cessent monere parentes de hoc officio mature eos instruendi 242, item media edoceant et vigilent in executionem, praecipue praeeant exemplo ib.

4. Quibus mediis Parochi sanctificationem horum dierum et frequentationem officiorum promovebunt?

Ad l^uni. Cum aevum nostrum festos dies spernit et non sine cordis amaritudine conspicimus id etiam nostras regiones invadere, fideles omnes monemus, praecipue patres familias, opificiorum directores et magistratus

Ad 3^um. 1° Ab operibus servilibus 245. In necessitate venia ab Episcopo vel a Paroclio, qui auctoritatem per eum acceperit, petenda est, ne quis sibi fiicum fa-ciat 246. D. 12.

2° A mercatura D. 87, imo merces ante fores vel in fenestris non exponant D. 87. His in vigil ent Parochie.

3° A peccatis : maximus est animi nostri dolor, cum videmus ebrietates et luxurias magis quam aliis diebus 246. Contra excessus istos inclament Parochi ii.

Ad 3^ium. 1° Missam audire, et monet Ecclesia ut frequenter in sua parochia 246. — Parochi inculcent gra-vitatem liujus praecepti 247.

4° Parochi est crebro monere ut in christianae doc-trinae rudimentis et praeceptis vel percipiendis vel revol-vendis assidue versentur — ad Sacramenta accedant — opera misericordiae praestent.

Ad 4^um. 1° Congrua explicatio : „ mandamus Parochis ut saepius explicent, quid festorum sanctificatio com-plectatur, quid praeceptum, consultum, a quo abstinen-dum D. 87. 11. Indeque colligant abusus suae Paro-chiae ib.

4° Prolixitatem evitare 248. „ Mandamus ideo (D. 88) ut Missa in cantu cum concione etc. regulariter non pro-

5° Officia celebrare horis populo commodis — suffi-ciens relinquere tempus inter Missas — liora statuta in-clioare 248.

6° Detur tempus mane audiendi confessiones, et post sacrum solemne minus sit otium tabernas visitandi D. 88.

7° Argumenta in promptu habere, ut ostendas con-gruitatem D. 88, scl. animae et corpori prodesse 248.

A^roia in U. Additur huic capiti : 1° Festa anteriora quibus populus obligabatur audire Missam abrogata esse. — 2° Quoad alia festa nulla mutatio; nihilominus pro uniformitate statuimus ut 5 festa B. M. (Purif., Ann., Ass., Nat., Cone.) et festum Patroni ParocMae vel Ecclesiae quotannis solemniter in Ecclesia celebrentur cum iisdem solemnitatibus ac consuetudo est in festo Assum-ptionis. Exceptio si festum Annunc. transferatur sine fe-riatione. — 3° Praecipimus ut dies festus S. Willibrordi quotannis tanquam unus e celeberrimis cum Missa so-lemni in cantu, expositione S. Sacram., concione et Lau-dibus vel Vesperis celebretur. Inde nulla nova populi obligatio, nee licentia binandi. U. 89.— 4° In festo S. quot;Willibrordi et per Octavam indulgentia etiam pro de-functis consuetis conditionibus concessa ib.

III. De Jejunii et abstinentiae praecepto, quid actum fuit in Synodo Prov. III. ?

E. 1° De ejus utilitate : mortificatio — mentis eleva-tio — satisfactio — impetratio — meritum 249.

(1) Missa sine eautu non ultra dimidiam horain , et in diebus Dominicis dum infra earn instructie liabetur, non ultra horam, et in cantu cum concione non ultra horam et dimidiam ordinarie pro-trahatur.— Communie. D. B. 1869.

3° De populo inculcandis: a) Tridentinum praecipit Pastoribus curare, ut fideles observant leges Ecclesiae 250.

— b) Hinc ait Syn.: „Parochos, concionatores, con-fessarios enixe obtestamur, ut fidelibus saepius commen-deut jejunii uecessitatem et utilitatem, item quantum sit crimen luijus legis transgressio 250.— c) Imo ipsi Synodi Patres ingemiscentes tot reperiri hodie trangres-sores, singulos paterne monent, ut jejunia observent ad meritum et etiam in fidei manifestationem 250. — d) Cu-ratores denuncient ea 250. D. 11. Item interdum ex-plicent fines (boni ministri) jejunii Quatuor Temp. 251.

— e) Paroclii explicent in quo consistat jejunium (unica comestio, abstinentia a cibis vetitis) 251.— f) Monen-di fideles ut etiam a culpa jejunent 253.

3° De dispensatione: a) Judicium de causa et ipsum indultum pertinet ad Episcopum 251.

Quare Paroclii vigilent ne facilius petatur, neve medici , cujus consilium praerequiri debet, plus aequo fa-ciles sint in attestatioinbus dandis, item moneant Medicos ut sanitati corporis prospicientes potiorem liabeant animarum salutem 251.

b) Partialiter dispensati docendi sunt ne existiment dispensatiönem totalem esse 251.

c) Omnes dispensati caveant scandalum, et memores sint debitum ipsis incumbere, ut aliis operibus bonis abundantius vacant 252. (v. g. erogare pauperibus).

4° De abstinentia a carnibus feriis sextis et sabbato : Hanc Parochi fovebunt. Dum vero dolemus, aiunt, non deëssa negligentes, gaudemus plures sabbato et in vigiliis B. M. jejunare zó. — Hunc morem Parochi com-mendent, item Episcopi specialcs favores a S. Sede ob-tinoant pro observantibus 252.

1. Quaenam impellunt Parochos ad missiones habendas ? R. 1° Earum utilitas : ad vitia corrigenda — vacillan-

tes statuere — peccatores erigere — item errantes in fide — tollere scandala, odia, abusus 253 — divinae benedictiones.

3° Item quod eas maxime commendent Episcopi, sese paratas ad concessionem profiteantur, et maxime, quod conscientiam onerent Parocliorum ih., si videant consueta media non sufficere.

4° Quod Episcopi sibi reservent auctoritatem supplendi in hoe negligentiam Pastorum.

2. Quid de exercitiis laicorum statuitur? R. 1° Percupimus liaec promoveri 255.

2° Rogamus superiores maxime Eegularium ut facile exercitantes admittant sub perito duce id.

1. O riff o: Ecclesia ab antiquissimis temporibus fovit, Episcopi commendarunt, R. Pontifices privilegiis et in-dulgentiis ditarunt et sanctionibus.

2. Regulae circa eas observandae: 1° In singulis locis una duntaxat. — 2° Non nisi Ordinarii licentia erigatur.

— 4° Omnes spirituales gratiae et facultates ab Eo re-cognoscantur. — 5° Eleëmosynae et oblata vel in bonum Ecclesiae vel alios pios usus arbitrio Ordinarii eroganda

257. — 6° Ordinarii jus est praeesse conventibus soda-lium, ubi agitur de administratione — confraternitates etiam in exemptorum ecclesiis erectas visitare quoad admi-nistrationem. — 7o Trid. statuit teneri officiales singulis an-ids de administratione bonorum rationem reddere Episcopo.

3. Farochi officia et jus: 1° Eorum regimini subjici-mus sodalitates in ipsorum ecclesiis erectas. — 2° Su-pradictas dispositiones sedulo exequantur, praecipue ut statuta serventur, ipsi praeeant^ sodales sint diligentes et religiosi, festa congrua solemnitate celebrentur, ab-sit aemulatio 258. — 3° Inviuantur Paroclii ut erigant confraternitates B. M. et sanctae Eamiliae 258 etc.; tune specialis divinae benedictionis praemio se dignos reddent

259. — 4° Sit societas ad invicein ib. — 5° Bullae in Kegistro memoriali describendae D. 110, et in Archivo servandae D. 111.

1. Ecclesia semper specialem curam gerit de pauperibus et miserabilibus personis. Patet ex erectis aedibus pro egenis, orphanis, aegrotis etc. 259.

3. Officia Parocliorum et Eectorum: 1° Parocliis no-minatim committimus, ut si possint, erigant hospitia. Et quidem utrique sexui proprium vel partibus distinctum

260. — 2° Bona temporalia Eectores religiosa cura et parsimonia administrent 261. —Aedes sint mundae — de necessariis incolae provideantur. Orphani instruantur etiam in honestis artibus. — 3° Praecipue auxilia spiri-tualia iis praestentur: frequens sit instructio Catecketica

— Sacrament» saepe frequentent — exercitia spiritua-lia singulo anno commendantui' — per annum confes-sarius extraordinarius detur—saepe visitenturaegroti 261.

TJms: Ecclesia media temporalia ad suam missionem exercendam necessaria semper obtinuit. Fideles saepe ne-cessitatem praeveniunt; alias Ecclesia eam pandit ib.

Congruentia: patet ex fine supra, item quia tot beneficia recipimu,s ab Ecclesia, et datum in membrorum utilitatem refunditur. Laudamus fideles et liortamur ut pergant.

R. Primo loco illas commendamus collectas, quae per annum fiunt pro egenis et pro institutis charitatis. Mo-tiva: inopia fratrum — divites praesertim meminemit divitias dari, ut ex superfiuis succurrant inopibus — pau-peres sunt caeli janitores. 263.

2° Collecta pro seminariis. Motiva: institutio cleri-corum, unde bonum religionis 264.

(non agitur de mendicantibus). Ideo statuimus et jubemus, et Parochis mandamus ut severe invigilent 266,necir-cumeant quaestores; item ne quaestuationes fiant a so-dalitatibus sine licentia Episcopi.

2° Proximo praecedente dominico die nuncientur et fideles de dignitate operis instruendi 266.

3° Paroclii vigilantem operam adhibeant, ut bona ad succurrendum egenis oblata diligenter administrent, ue quaedam praebeant, quibus nil impendendum; ne nulla, quibus quaedam; ne multa quibus pauca; ne pauca quibus multa; ne citius nee tardius 263. 264.

4° Susceptae oblationes statuto tempore ad Decanum vel Episcopum mittantur 267. Interim-in ArcMvo cus-todiantur D. 111.

tum christianae turn civili reipublicae p. 268; Synodus commemorat eos nostris praesertim regionibus de Catho-lica Ecclesia perquam optime meritos fuisse ii.

Ad 2^um. Regular es: 1° Ut studeant perfectioni. — 2° Alte defixa habeant verba Domini: nemo mittens ma-num suam ad aratrum et respiciens retro aptus est regno Dei. — 3° Divini Magistri exempla perpetuo ante ocu-los habeant. 269.

Superiores: ut votorum observationi invigilent, hinc vitam communein foveant, castitatem contra pericula mu-niant, obedientia sit perfecta 270.

Ad 3^lum. Qui aliud niliil propositum habent nisi sco-pum comparandi cumulaiidique opes, qui unice sequun-tur indomitam animi cupiditatem inserviendi propriis vo-luptatibus et commodis.

Eedarguendi .bonis operibus et patefaciendo fructus quos per eos S. Spiritus producit in bonum Ecclesiae et reipublicae, scl. moderna societas indiget eorum au-xilio — indiget eorum orationibus ad divina flagella a-vertenda — indiget eorum exemplis scl. obedientia eorum contra resistentiam legitimae potestati, castitate contra saeculi immunditiem, paupertate contra effraenam divitiarum cupiditatem. 271.

E. 1° Circa visitationes : a) confidit Synodus ut exemp-ta monasteria superiores sui visitent 272.— b) Monaste-ria virorum, quae non subsunt generalibus capitulis, vi-sitabit Episcopus singulo triennio 273.

2° Quoad disciplinae observantiam: Episcopi quoad sibi subjecta monasteria, superiores regulares in exem-ptis curent ut constitutiones serventur — nil immute-tur — deflexa reparentur 373.

Studium vigeat, — Episcopi regulariter examina lia-bebunt pro admissione ad ordines etc.

3° Circa Novitios: a) Ante admissionem ad liabitum requiruntur litterae testimoniales ab Episcopo 274. Cum Parochus eas petit in libello supplici referat de nata-libus etc., quae in Decreto. D. 89. — b) Novitiatu exacto ante solemnia vota simplicia per triennium prae-mittantur 274. — c) Novitii probentur juxta Constit. Clementis VIII „ Cum ad Regularem.quot; — Severius po-tius agant 275.— d) Diligentissime probentur virgines. Ante professionem Ordinarius certior fiat 275. Severe proliibentur convivia exterorum D. 90.

4° Circa clausuram: liaec lex Episcoporum curae de-mandatur — ab iis, quae clausurae lege non tenentur, pericula amoveant et praecaveant 275.

5° Circa gubernationem personarum et administratio-nem bonorum: ea est penes superiorissas. Eectorès iis consilio esse possunt et auxilio, caveant vero ne se im-misceant iis quae pertinent ad superiorissam, obedientiam et fiduciam ei debitam minuentes 276. Directores sint moribus graves, sermo eorum pareus et serius, familia-ritatem vel praedilectionis speciem vitent — nil innovent — superiorissae auctoritatem foveant, nil religiosis con-cedant, quod ab ipsa petendum — querelas aegre pa-tiantur D. 93.

6° Circa jura et facultates Eegularium: a) superiores exemptorum possunt suis subditis Sacramenta adminis-trare, eoruinque exequias celebrare. Item Novitiorum et familiarium D. 89. — b) Easdem facultates quoad Sacramenta concedimus superioribus non exemptorum, item a nobis nominatis directoribus D. 89.' Item jus funerandi quoad religiosos et Novitios salvo jure Parochorum,— quod eodem modo conceditur in coemeteriis seminario-rum D. 90. — Regulares possunt omnibus SS. Eucba-ristiam administrare, excepto die Paschatis.

Approbati quovis die confessiones excipere; si infirmi confessionem exceperunt, certior reddatur Parocbus. ii. Omnes possunt ibi verbum Dei audire et praecepto au-diendi Missam satisfacere. 13. 90.

7⁰ Circa confessarios: a) sit ab Episcopo specialiter ap-probatus 276. Parocbus vi suae jurisdictions in earum directionem sese ingerere nequit 277. Claustralium confessiones aliter invalidae, caeterarum saltern illicitae D. 91. — b) Claustralibus ter vel quater in anno concedatur extraordinarius, idem servandum pro sororibus 276. E-piseopi et praepositi ne sint difficiles ad saepius conce-dendum 277, idque in infirmitate vel alio tempore, dum-modo pro monialibus in genere sit approbatus. Pro sororibus requiritur simpliciter approbatus D. 92. Confessarii extraordinarii non se saepius praesentent nisi legitime rogati D. 91.

Superiores regulares Monialibus sibi subjectis extraor-dinarium offerant ab Episcopo approbatum ad hoc; — saltern semel in anno aut saecularem vel ex alio ordine religiosum I). 92.

c) Puellis, quae in monasterio, in exercitiis et saltern bis in anno concedatur extraordinarius D. 92.

d) Confessariis districte prohibemus ne sese conventus negotiis immisceant, neque officio expleto moram tra-hant D. 92. 93.

e) Confesssariis extraordinariis assimulantur missi ad exercitia tradenda D. 91.

Nota 2° Directores item confessarii sint viri pii et docti, qui calleant regulas et Ascesin, conservent spi-ritum vitae perfectionis D. 'J i.

Nota 3° Omnes Eeligiosi observent disciplinam, nu-triant proprii ordinis spiritum, fugiant strepitus etc. 277.

Ad 2^um. 1° Noverint se subjectos Episcopo in iis quae ad curam animarum spectant; et proin quoad hoc iisdem ac reliqui legibus subjecti sunt.

3° Illud urgendum liaec Synodus ducit ne tales re-gulares praetereat unquam sese in quantum possibile ad universae regulae observationem ligatos esse 279.

Ad 3^lllm. De mutua consensione et fraterna charita-te sint solliciti 279. Alter alteri levamen conferat in Dei gloriam et animarum salutem.

Contentum hujus capitis: Nulla nova communitas in-stituatur, nulla domus vel schola Congregationis religio-sae erigatur sine auctoritate saltern Episcopi 281.

2° Ex sequelis: exemplum trahit ad virtutem vel vitia 283. Nemo in Ecclesia magis nocet quam malus sacerdos.

Ad 2^um. Praescriptas a Synodis Prov. et Dioec. or-dinationes ex animo adimplere.

Dicitur ex animo i. e. ex virtute obedientiae, ita ut superioris intentionem non discutiat, nee decreta eorum discernat, plene se superiorum sapientiae submittat, et in omni difficultate superiori patefacta ejus judicio ac-quiescat.

Ad 3^ium. lquot;quot;¹. Prequens Confessie: optat Synodus ut singula hebdomade vel saltem bis in mense 284.

lemus, nee alios doeere methodum, nee ad perfectionem pertingere 285. — Non earn omittant mane.

4^um. Pia lectio: S. Scripturae — librorum spiritua-lium — vitarum sanctorum.

5^um. Fuga otii et sacra studia: nunquam sibi ea prae-termittenda esse persuasum habeat 286.

9^um. Singularis devotio erga Mariam: bine singula die Eosarium 5 Decadum in ejus honorem D. 95.

Nota. 1° Monitum Pii IX: „ Neminem latet quanto-pere Ecclesiae hisce praesertim temporibus intersit ido-neos habere ministros, qui vitae sanetitate praestantes etc/' 287.

Nota. 2° Mandata Ordinarii praecipue de vita et ho-nestate sacerdotali laicis ne revelentur D. 95.

Ad Iquot;™. l^u,n. Devota celebratie Missae: Sanctitas enim est hujus requisitum et effectus 288.

oum. Breviarium. — Experientia constat sacerdotem, qui haec duo rite peragit, in sanetitate proficere, secus, qui secus. 288.

Ad 2^um. R. 1° Ut devote celebrent. — 2° Ut singula die. — 3° Debitum tempus ei impendant: tertiam ad minus borae partem, sed ne ultra V₂ horam 289.

— 4° Sese praeparent, propositas ab Ecclesia preces devotissime recitent. Item gratias agant.

— 2° Memores officii dignitatis: nomine Ecclesiae, — deprecatores pro populo, — choris Angelicis associati.

— 3° Congruo tempore et loco. — 4° Externe reve-renter, — cum mentis elevatione. Hinc si oret Psalmus orate etc.

Motiva ad liaec: si bene celebretis et officium recite-tis, orandi legi satisfecistis: preces liae Deum liabent auctorem, sunt pabulum spiritui — a terrenis nos sol-vunt 291.

3° Qui sacro ministerie funguntur, alternis saltem annis ad ea convenire debere, nisi impediti.

4° Qui veniam obtinuere a consuetis, non omittant per aliquot dies iisdem incumbere sive privatim sive in pia domo. Idem commendamus sacerdotibus anno inter-medio 292.

Cfr. 175. D. 54 pro promovendis ad ordines. — Pro seminarii alumnis 310. In liospitiis 261. Ante l^am Comm. 148. Pro laicis 255.

R. 1° Ut caeteris morum lionestate praeluceant D.-96, evitantes etiam quae mali speciem habent, scanda-lum dant fidelibus, abstralientia ab officio, vel sacerdote

indigna 293, et canones hac de re observantes 294. Eomm vita est liber laicorum. (1)

2° Circa castitatem; a) absit id omne, ex quo levis-sima suspicio vel obloquii occasio. — b) Fugiant mu-lierum conversationem et fainiliaritatem — iuutilem cum iis conversationem — in necessaria conversatione sit sermo brevis et rigidus 294. — c) Curam liabeant de bono nomine, tum suo tum domesticorum D. 96. Hinc pro-hibeant famulantibus ingressum tabernarum, conventicula juvenum etc. D. 96. — d) vehementer dehortamur ne quis solus cum sola cohabitet, aut testamentum in fa-vorem ancillae conscribat, alio mode officia diuturna com-penset D. 96.

Cohabitatio cum foeminis probibetur nisi in proximiori gradu consanguineae sint. Ancillae sint saltem triginta annorum, moribus graves, non luxui servientes, nou garrulae etc. Caveat sacerdos ne dominatrices sint aut administrationi Parocbiae se intermisceant. Familiare consortium cum ea evitet, quare interdicimus ne sit socia mensae, itineris, deambulationis, vel convivii sacerdotis 296. Nil agat ancilla, quod domum sacerdotalem dedeceret.

Dicta de ancillis valeant pro quibuscumque foeminis, quae apud sacerdotes inhabitant, exceptis sorore, matre, amita, necnon puellis infra 16 annos 296.

3° Circa temperantiam et epulas : a) mensa frugalis — ne frequentent laicorum convivia nisi paree 206.— b) Caveant ne in visitando Parocliianos semper et ubique ad edendum aut bibendum parati sint D. 97.— c) Plu-

(1) Prohibeimis usum tabaci fumifori in stationibus viarum fer-rearum et in plateis eivitatis, oppidorum, pagorumque (Motivum: cum indecorum sit in viis looisque publicis populo frequentatis). Statutum in conventu Syn. 1868. Cfr. Communie. D. B. 1869.

rimum hortamur ut a nuptialibus. conviviis et a coena apud laicos abstineant 296. — d) Nulla lauta convivia.

— e) Ab usu vini adusti aut simili juniores praesertim sacerdotes abstinendum sibi ducant 296.

6° Circa liabendi cupidinem: sint patres pauperum — fugiant avaritiam 298. Proliibemus serio ob quaestum praedia etc. conducere, item si timenda sint obloquia baereditatem ex testamento vel legato recipere sine nostra licentia D. 97. Dehortamur ne Parochi in sua Pa-rochia praedia etc. acquirant D. 97.

7° Prohibetur negotiatio etiam per alium — negotio-rum gestio D. 97. — executio testamenti D. 97. — mu-nus publicum 298 — pro aliis fide jubere —testimonium coram saeculari judice sine licentia nostra, nee sine ea licet saecularem auctoritatem adire — in politi-cis versari 299. — Probibemus pariter negotiis com-munitatis civilis sese directe vel indirecte immiscere sine licentia, item supplicem libellum potestati civili exbi-bere, sine licentia nostra et ad nos misso apograpbo D. 98. — Prohibetur ars medendi 299.

— saltationes — aleae 299. Prohibemus ludos qui a for-tuna pendent, ut lotaria D. 98. — Lusum licitum ne nimium protrahant, nee ad mediam noctem 299, in lusu honesto praesentibus laicis, caveant a loquendi et re-prehendendi licentia D. 99.

9° Nimia consuetudo cum laicis vitanda 299 — sint urbani — vigilent sormonibus — diligant alterutrum.

Ad I^uln. Talis ut per decentiam habitus extrinseci mo-rum honestatem intrinsecam ostendant 301. 302, et ut sit ab omni servitute habitus saecularis alienus.

Ad 2^nm. 1° Yehementer optamus vestem talarem nigri coloris deferri; sed cum id non possit commode, relin-quitur Episcopo: in universa Provincia districte praeci-pitur talaris vestis in Missa, in administratione Sacra-mentorum in ecclesia, aut operatione sacramentalium sive in ecclesia sive extra, ubi nil obstat 302. cfr 197.

2° Extra functiones ecclesiasticas nunquam alius a prae-scripto habitu licet scl. vestis ad medias saltern tibias pertingens, nigri vel subobscuri coloris, cum collari, exclusis femoralibus longioribus 303. Insuper in Dioe-cesi nostra pileus triangularis — in parte superiori col-laris linum appareat D. 101.

3° In Dioecesi nostra praecipitur: in civitatibus et op-pidis toga cum cingulo et palliolo dum domum exeunt, tempore hiemis loco pallioli pallium densius permittitur nigri coloris vel subnigri D. 100. Extra residentiam permittitur subtanella.

In Parochiis ruralibus diebus Dominicis et festis in propria ecclesia toga cum cingulo; extra ecclesiam subtanella permissa, sed commendatur ut in civitatibus D. 100.

4° Tonsura — capillatura simplex — coma adscitia non sine dispensatione 303.

5° Nunquam licet in Ecclesiastico habitu vel tonsura non incedere sine venia Episcopi. In itinere desidera-mus et exquirimus prorsus retineri eccl. habitum saltern breviorem vel saltern non ita mutentur vestes, ut non possit illico ut clericus agnosci 303.

Nota in U. p. 100.101. Contentnm: 1° Decernimus ut sacerdotes diebns dominicus et festis toga talari cum cingulo in propria ecclesia utantur, extra ecclesiam snb-tanella licita juxta Syn. Prov. — 2° Commendamus nt per se omnes sacris Ordinibns initiati domo exeuntes in publicum togam gerant talarem cum cingulo et pal-lio vel tempore hiemis cum pallio densiori nigri vel subobscuri coloris. — 3° In parte superiori collaris par-vum linteum apparaat. — 4° Usus solideo per se permit-titnr. — 5° Proliibetur de se toga cum cauda Praelatorum.

Ad l^um. 1° Quia sacerdos sicut est lux mundi ope-ribus, ita sal terrae doctrina sua 305.

3° Quia multi hodie falsi nominis scientiae student. Ad 2^um. 1° Scientiis sacris: S. Scripturae cum s. Pa-

Caveant ne tantae obligationis hujus studiis vocandi obiiti animabus fiant in ruinam 306.

3° Qui peculiaribus ingenii dotibus praediti sunt, e-tiani scriptis edendis studeant; binc laudem merebun-tur eximiam; ad lioc etiam monet Pius ad refellendos pravos libros 307.

Ad 3^um. Ab iis, qui bene agendi studium, morum disciplinam, timorem Dei charitatemve laedere vel mi-nuere possunt 307.

1. Unde Tridentinum deducit utilitatem Seminario-rum? R. 1° Quia adolescentes proni sunt ad voluptates sequendas. — 2° Msi a teneris ad pietatem formentur, non perseverabunt in disciplina 309.

11. Volumus ac districte postulamus ut decreta Con-cilii Trid. et Eom. Pontificum observentur 309.

3° De disciplina: singulis diebus Missae intersint, — singulis mensibus confiteantur, et communicent — sin-gulo anno exercitia.

4° De moderatoribus : a) fiant certiores de alumno-rum indole, moribus, vocatione, amoventes pertinacis et arrogantis indolis. — b) Fiugant cos ad sanctimoniam

et spiritum ecclesiasticum. — c) Praeservent eos a lec-tione prava, et a conversatione, qua inquinandi 310.

2° Praeterea ut efforment industrios operarios: hinc praeeant moderatores exemplo.

3° Vigilent ut de sacerdotii candidatorum dotibus ac progressu Episcopo rationem raddere queaut.

4° Imbuant eos solida sacerdotali virtute: hinc sermo ad illos identidem, non tam concionando quam instruen-do liabeatur scl. de requisitis dotibus et virtutibus, de signis vocationis, de ratione vitae ad quam obligantur.

5° Frequenter confiteantur et communicent 311,— singulis annis exercitia etc.

6° Instruant eos in coeremoniis — qua modestia et sanctitate versari tempore feriarum, quae turn pericula cavere, quibus exercitiis pietatis quotidie incumbere — catholica ratione doceant ïheologiam, S. Scripturam, canones, historiam Eccl., Liturgiam. Item imprimant amorem erga S. Pontificem.

7° Libri classici approbati sint ab Ordinario 313.— praelectiones lingua latina, exceptis de eloquentia sacra et de catecbismo — disputationes in forma habeantur — duratio sit 4 annorum, hinc cedant necessariis utilia. Potiores ingenio profundius erudiendi.

(1) Seminarium njajus ingredi cupientes saltem ab initio Retho-ricis in minori degerint oportot. Cfr. Communie. D. B. 1872.

Cfr. D. 4. Tradenda decreta Concilii. Item D. 8 Pa-rochus referat Episcopo si in feriis minus rectum.

5. Quae munia secretarii et Decanorum circa eas? E. Ad l¹¹quot;¹. Ne in sacerdotibus studium sacrum un-

Ad 2^um. 1° Consulent ut in omnibus Dioecesium suarum districtibus instituantur, ad quas convenire teneantur clerici omnes sacro ministerio perfungentes in Parocliiis. 2° Ut iisdem uniformibus statutis norma praefigatur. 3° Ut liorum executioni Decani invigilent 316. Ad 3^um. Ad praescriptum Synodi statuta quot;nostra se-quentes regulas omnibus conferentiis praescribunt D. 101.

Quando ? Singulis mensibus exceptis Aprili et Septembri. Ob viarum difficultates expetere licet ab Ordinario ut aliquando hieme intermittantur D. 102.

Quinam , ... ? 1° Interesse tenentur clerici qui sacro ministerio perfunguntur in Parochiis.

4° Impeditus Praesidi significet absentiae causam D. 102; liabitualiter impeditus licentiam ad Ordinario petat. Qui annum excesserit 65^um excusatus est D. 102. Ad 6^um. Constituendae: Earum distributio et locus

consulto Decano relinquitur Parochis — sint ad minus octo, ad summum sedecim sacerdotes — de jure praesi-det Decanus, alias eligatur Praeses — eligatur vice-Praeses et secretarius. D. 102.

Habendae: Per duas horas— visitatio Sanctissimi — Yeni Creator etc. —- meditatie % horae aut pia lectio — lectio per Secretarium Actorum — quaestiones (a Praeside ante proponendae) numero tres scl. de S. Scrip-tura; de dogmate aut Jure Canonico vel S. Liturgia; de ïheol. morali.

Ad quaestiones respondeant totidem per Praesidem in ipso conventu designati socii — tuin disquisitio (ca-veatur libido rixandi et ostentatie) fiat — Praeses resumat.

Postea per horae quadrantem lectio ex Synodo Prov. vel Dioec. — dein oratio „ Sub tuum praesidiumquot; D. 104.

Indicatur congregatie futura — si oriatur impedimen-tum, Praeses tempestive alium diem designet.

Ad 5^um*. Secretarii: notare diem — nomina absentium et causam — materiam — respondentes et solutiones-nomine suo signare. (1)

2° Occasione visitationis examinare Eegistrum Confe-rentiarum — inventa ad Ordinarium transmittere — ab-sentesque et causas D. 105.

(1) Singula conferentia, ante flnem mensis in quo habebitur, ad Nos transmittit apographum Notarum et responsorum ad quaestiones in ultima anterioris mensis Conferentia propositas, sicut inserta sunt in llegistro Conferentiae. Apographa a Praeside et Secretario subsignanda sunt. — Communie. D. B. 1872.

anno subeundum.-Jus est Ordinario saepius vocandi, item Paroctos 316. Eximere aliquos potest 317.

3° Jurisdictio currit de concursu ad concursum; pro iis qui interfuerunt regulariter pergit; qui sine venia non interfuere expirat post mensem.

6° Omnes congregentur sub Directoris ab Episcopo deputati vigilantia. Tempus determinetur 317 — res-ponsiones quisque tradet Directori.

Y. De scholis elementaribus. Prov. V; De scholis su-perioribus. Prov. VI. D. XXXI.

1. Qua ratione Ecclesia summa cura prosequitur pue-rorum scliolas ? E. Quia constituta est a Deo ut homines edoceat fidem, earn custodiat, et homines, consortia actionesque juxta revelatae fidei normam dirigat. Quae officia maxime exercet instituendo juventutem a teneris 318.

2. Qualem institutionem in scholis puerorum postu-lat Ecclesia ? E. Quae conjuncta est cum religiosa eique primas cedit partes 319.

consideratione abducendi terrenisque involvendi, item ob conamina education em et institutionem juventutis Ecclesiae eripiendi 319. D. 105.

2° Ubi puhlicae scholae frequentandae sunt, non tantum invigilent ne parvuli animae detrimentum patian-tur, sed et lioris liberis religiosara ipsorum instructio-nem per se aut alios a se substitutes suppleant D. 106.

3° Si invenerint scholas fidei aut moribus periculo-sas, parentibus ob oculos ponant, eas non posse in con-scientia frequentari 320.

4° Allaborent scholis erigendis, et si possit alias pro pueris, alias pro puellis.

6° Circa scholas catholicas : fiant ibi omnia debito ordine — adeant ipsi saepe scholas, inspecturi docendi rationem, libros, cantilenas, puerorum mores, profectum — laudantes, corripientes, praemiis allicientes 321.—

Prohibemus serio quominus in institutis aut scholis puellarum occasione alicujus solemnitatis ullae lieprae-sentationes fiant; allocutiones etc. non fiant nisi a puellis ante 12^um annum. D. 106.

Peritos constituant institutores et institutrices — iis benevolum ostendant animum 321. Corrcctio fiat pueris absentibus ïb.

7° Curam praecipuam gerant de pueris officinis ope-rariorum addictis: possessores officinarum inducant, ut nulli recipiantur ante l^am communionem — earum dis-ciplina ad normam Christianam constituatur 322 etc. Pro iis erigi scholas dominicales, separatis sexibus, item in majoribus locis vehementer desideramus 322.

8° Ut iis, qui dominicalibus vel aliis scholis prae-sunt, necessaria auxilia non desint — aeternam merce-dem iis proponant — magistri exemplo praeeant 322.

1. Unde patet necessitas quod etiam in scliolis lus juventus Ecclesia duce erudienda sit 323?

2° Quia alumni lii potiora in civili et Ecclësiastica societate officia gesturi sunt. Quare ex institutione juxta Ecclesiae votum respublica optimos cives, administra-tores et magistratus obtinebit; ex mala vero progeniem cupiditatibus propriisque rationibus permotam, quae ma-ximas calamitates affert privatis familiis et reipublicae 324-.

Ad 2^um. Generatim propriam officii rationem serio meditentur — neque declinent a fidei mysteriis et prae-ceptionibus.

Sjoeciatim: 1° Qui gymnasiis etc. praesunt' memores gravissimi officii, curent ut educatio fidei catliolicae con-veniat, juvenesque pie vivant — amoveant pericula fidei vel morum — stimulent ad frequentanda sacramenta, ad pietatis exercitia, catecheses, instructiones religiosas 3 24.

2° Sacri ministri, qui ibi sacram doctrinam tradunt maxima düigentia, prudentia ac suavitate juvenes diri-gant et divinarum rerum amorem instillent 325.

3° Omnes docentes perpendant momentum officii sui: mentes juvenum non tantum doctrina illuminent, sed et affectum ad virtutem infiamment. Inserant utiles consi-derationes etc,, caveant ab omni verbo, quod in scanda-lum vel religionis contemptum vergeret 325.

Ad 3^am. Parochos hortamur velicmentei' ac in nomine Domini jubemns adolescentes cattolicos, qui gymnasia illa frequentant, opportune prospicere, a periculis ser-vare, indesinenter monere quod initium sapientiae sit timor Domini 325.

Ad 4^uin. Schola Decanorum curae demandantur D. 107: speciali modo invigilent, ut tam Parochi quam institu-tores vel institutrices munera exequantur.

Quolibet anno in Eelatione visitationis de statu scho-larum sui Districtus reddent rationem. D. 107.

Ad 2^um. Destinantur splendori cultus, pietatis operi-bus, ministrorum sustentationi 326.

E. Ad 3^um. 1° Probibetur ac irritatur rerum Eccle-siasticarum alienatio sub poena excommunicationis in alienantem et recipientem 327, nisi serventur prae-scripta canonum.

Dicitur res Heel.: late sumitur: ad monasteria, bos-pitalia, ad pia loca spectans 328.

Dicitur alienatio: latissime sumitur pro quavis juris Ecclesiae imminutione, imposito gravamine. Etiam locatio ultra triennium solemnitates requirit 327, 328, 332.

Dicitur nisi serventur etc. scl. Ordinarii. consensus et si agatur de re immobili vel mobili pretiosa S. Pontifi-cis etc. 327.

2° Vetitum est res sacras qua tales (id est nisi prae-vie ita fuerint destructae, ut consecrationem vel bene-dictionem amittant) in usum profanum convertere D. 107,

Nota. Decani incumbant ne ulla alienatio illicita aut profanatio fiant, delinquentem Nobis denuncient. D. 107.

quot sunt clerici vel laici bonorum Ecclesiasticorum ad-ministratores j sive Eectores, Beneficiarii, Aeditui etc.

7° Nullus administrator supplicam ad civiliter imperan-tes mittat, nisi misso ad Episcopum apograph o et ob-tento ejus consensu D. 108.

E. Numero mini strorum et sacris functionibus con-gruens, — ne desit pretiosior 330 — sit integra — juxta praescripta 333. Hue pertinent etiam Decreta de non alienandis rebus Eccl. 333.

R. Aequum est, maxime si Ecclesiae aerarium prema-tur inopia, ut sacerdotes non adscripti et ibi habitualiter celebrantes quamdam compensationem tribuant. D. 109.

4gt;. Quid praescribitur de sacrae suppellectilis custodia, refectione, renovatione ?

R. 1₀ Ad Ecclesiae vasa, vestes et ornamenta asservanda sufRcientia sint armaria — praecipimusque usum reti-nendum esse extruendi in sacristia vel apto ecclesiae loco abditum ferro munitum, in quo reponenda sunt vasa sacra omnesque supellex aurea et argentea 332. — 2° Mo-nemus et obtestamur in Domino Pastores, ut etiam do ejus refectione etc. sint solliciti 333.

5. Quos libros Ecclesia habere debet et quomodo ex-tractum sumendum, et ubi asservandi?

R. Libros sacrae Liturgiae, qui propriis locis asservandi 332 — libros Parochiales (Baptismorum— Confirm. — Matriin. — status animarum— Defunctorum) 90. D. 110. — Registrum memoriale Parochiae 333, — qui sex in sacristia vel in domo Parochiae 332 scl. in armario, cui inscriptum Archivum Parochiae D. 111 asservandi.—

Item alios, ut Eegistra confraternitatum etc., qui in sa-cristia custodiri possunt D. 111.

Formula extracti D. 110. Muniatur sigillo ih.; liiuc Parochus sigillum Parochiae habeat, quo scripta autlien-tica muniantur 333.

sus prohibemus praeterquam in capellis monialium) Deum timens, honestae famae et conversationis, boni ordinis, munditiae amans 333, — aliud honestum officium exer-cere potest, non tarnen tabernarii, imo nec in caupona commoretur, nec artem exerceat, quo suum officium impediretur D. 112.

Officia: nitori prospiciat — devote et graviter officia impleat — clero obsequiose ministret — Parochi obediat 333 — ne sine consensu Parochi extra Parochiam per-noctet D. 112 — diligat decorem ecclesiae — semper etiam si solus in ecclesia reverentiam SS. Sacramento exhibeat, cui Parochus invigilabit D. 112.

E. 1° Parochi obligantur habitare in Parochiali domo 334. Haec domus (item vicarialis) spiret modestiam, ab-sit fastus et mundana novitas D. 112. Sollicitus sit Parochus de ejus integritate et celeri reparatione. Tene-tur compensare detrimentum ex sua culpa vel negligen-tia 334. Eeparationes et tributa solvit Ecclesia, nisi ali-

ter conventmn, Paroclius solvit reparationes locativas D. 115quot;. Notabiles reparationes vel immutationes in domo ne fiant sine Ordinario 335.

2° Quoad alia bona Parochialia : a) Paroclius juxta jura etc. fructibus potitur sub onere rei substantiam in-tegre servandi 335. — b) Bona locare potest 335, non ultra triennium 328. Locationes anticipatis solutionibus non sunt validaein praejudicium successoris 335. D. 113. Proliibemus ergo ne pendentes bsneficiorum fructus aut proventus currentes vendant aut elocent, nisi dilata ad id tempus solutione, quo fructus sunt a solo separati aut annus cessit D. 113. — c) Ligna caedua in fundo Pastorali annis consuetis caedere potest 335. Mandamus autem ut in locum arborum caeduarum, quae pereunt, alias plantent D. 113.

Arbores incaeduas sine licentia Ordinarii vel Papae non caedantur et pretium veniat ad beneficium, non ad Beneficiarium D. 113. Arbores fructiferas demortuasvel casu fractas ipse capiat sub onere alias plantandi 335.

3° Pactae aedibus vel bonis ameliorationes beneficio accrescunt sine recompensatione. Ad ornatum posita tol-lere licet, si in pristinum statum restituatur 335. Ne-glectam reparationem successori compensare debent ipse vel haeredes 335.

■4° Quoad divisionem fructuum etc. inter successorem et antecessorem vel haeredes : a) inhaerendum canoni-bus, fundationum legibus et consuetudini. b) Pructus naturales et industriales sunt antecessoris cum fuerint a solo sejunctij pendentes sunt successoris 336.

Ligna non caedenda vel suo tempora non caesa sunt successoris, nisi fundatio aliud ferat 336.

tributa a gubSrnio, communitate vel ecclesia solvenda; collectae etiam faciendae dividenda sunt ratione tempoquot; ris 336.

5° Ne ponatur obstaculum si velit Ordinarius depu-tare Adjutores vel novas erigere Parocbias D. 114.

6° Circa emolumenta: a) Assistentis temporalis : praster sustentationem jus habet ad stipendia ut sacellani, item ad expensas pro itinere bis instituendo 13. 114. b) Deservitoris, mortuo Parocho: ipsi jura stelae com-petunt et honesta sustentatio , rjuam si non obtineat cac-teris quoque emolumentis fruitur pro tempore officii D. 114.

7° Omnes Ecclesiae ministri saepius animo volvant superflua ex bonis Ecclesiasticis in pias causas esse im-pendenda D. 114. Ergo non dantur ad luyum, ad ava-ritiam, non ut carni aut sanguini serviant 337. Ca-veant ne a mente Ecclesiae abscedant in conficiendis tes-tamentis 337, et satagant superflua ad pias causas mature applicare, quare exliortamur ut tempestive condant testamentum. ... D. 115.

V. Decretum de observandis Synodi Dioecesanae et Provincialis statutis. D. XXXVI. Prov. Acta P. n.4. pag. LII.

ges solemniter promulgamus atque ut alT omnibus fide-liter observentur mandamus ac sancimus pag. LIL De-creta seu statuta Dioecesana omnia ut diligenter ob-servent et a suis subditis observari curent districte prae-cipimus D. 115. Et mandamus Parochis ut ea quae po-pulum concernunt ipsi diligenter exponant et frequenter inculcent D. 115.

Ad 3^ium. Habeatur in scriptis pro valore, communi-cetur Decano, qui earn in libro Decanali notet D. 116.

Ad 4^um. Expirat, si expresse revocetur, vel quis in alia Dioecesi domicilium vel quasi-domicilium obtineat D. 116. Hoc de jurisdictione, approbatione vel aliis fa-cultatibus D. 116.

Viderunt A. Goossens et A. Spieeings Lectores Abbatiao Bevueusis ad hoc deputati.

T. De revelatione atque ordine supernaiurali. . 7 II. De ft dei necessitate et praestantia. ... 7 III. De mutuo foedere rationis et fidei. ... 8 •IV. De plenitudine revelationis Ecclesiae in perpetuum commissa........8

VII. De salute in una Ecclesia consequenda . . 10 VIII. De nonnullis aetatis nostrae erroribus in lie-

I. I)e vitae sanctimonia clericis prosequenda . . 84 II. Be Missae celebratioue et Horarum Canonica-

„ praeficiuutm-' „ proscïiptosquot; „ 5. Qninamquot; „ pertincntiaquot; ,, nouiinatim' .

i »^^ V v ■■ gt; ^

IL^- ^ -w T- ^ av - ■ '^T'

ikgt; ^vc -T .:.; ;r v .• • _Ai

if.-f-;:v ^

Bh-, s . #* ■ . i y

|. ' i\.. jv . - ^gt;v

fl ' • '■ • Jf ■' . v

t.quot;.'. '

«. ('*V

» gt; i.i':

K v' ^ *'*'*55*^ lt; -gt;gt;: '

rv^-i v ? •

f ' quot;nf» ±y' *4- / ^Vi- ■ ts/:^ gt; • ^ N