|
fF-*—.......t—;-^--------"—"■.........-.■■ ™~r-
|
|||||||
|
EMBLEMATA
SELECTIORA.
T Y P I S
ELEGANTISSIMIS EXPRESSA,
. NEC NON
Sent ent iis y Car minibus ^ Hifioriis ac Pro<verbiis,
ex fcriptoribus cum facris turn profanis,
antiquis 6? recentioribus, illufirata.
|
|||||||
|
Sumptibus KAuthorts & veneunt
AMSTELiEDAMI, Apud Franciscum vander Plaats. M D c c i v. |
|||||||
|
AD LECTOREM.
On ego , fïcut Citharccdi quon-
dam fuas pradufiones populo con- flucnti dabant. Tibicines rl Mrt+ j"e» ordiebantur, Choraula? Mu- fici ante cantum in nablus pradu- dio, ut Theocritus vocat, &*fyt/Vree9-*»foIebanc, te Lector Benevole in liminemorabor. Hu- jus generis libri quot hoc fa:culo prodiere, juxta mecumnofti; tanto quidem gratiores, quanto ap- tioresad ufurn vita? quotidianas. Necmirum; figu- rse typis expreflk gratiam quandam addunt, 6c fin- gula; unico momento reprefèntant, quod vix inte- gro volumine dici poflet. Nova autem & vetera hic appofui, qua^ficompilIafTemealiquis dixerit, nihil refert, fi modo bona compilaverim. Nee enim ara- nearum textus ideo melior, quia ex fe filagignunt, nee meus quoque vilior, quia ex aliis inftar apis libo. Bracteatam verofloquentiam & èpelvi fugorem aliis relinquo: ampullas non fundo , locos Rhetoricos nontraclo, numerosnonfêctor, deniqueconciones
* z non
* •* -
|
|||||
|
%
|
|||||
|
AD LECTOREM.
non infcribo, nee partes Tullïanas mihi fumo. Alii
meros flores loquantur, alii folia Sc inutiles ramos difïundant: tu mi Le&or fi fru&um legeris, opti- mam partem elegeris. Pleraque tarnen congefta è fcriptoribus cumfacristum profanis, Philofophis Sc Poëtis, trita nonnunquam , (1 quis caufetur, re- ponam vulgatum illud : Nunquam fatis dicitur, quod nunquam fatis difcitur. Zoilos autem, Mo- mos , Maftigophoros} &c fimilis farin*e homines minime euro, fiquidem probenovij promtiusefTe omnibus judicare quam facere, & de caiïrenfi mu- nimine, pericula fecundo vultu confpic^re. Opti- me fane Sedulius: Proferant fua, fut carpere nitun- tur aüena. Et Martialis : Carpere pel noli nojlra vel ede ttta.
■ ! ■•...... |
EMBLE-
|
|||||
|
0
|
|||||
|
■
.".-■
|
|||||||||||
|
Pag. x
EMBLEMATA
SELECTIORA.
I.
TUTAM ME COPIA FECIT. In medio luxu Jècuram degere vitam ;
Ha c f qua in terris, vita beatamihi ejï. |
|||||||||||
|
s
|
I cuipiam contingat., dum res fecunds funt , pacatam
|
||||||||||
|
atque tranquillam vitam degere , non eft profedo,
quod fibi amplius a Deo petendum in terris putet. Nam, ut ait Cicero, nihil homini magis opandum, quampro-AiQa'j- ff era, aqualis, perfietudque fortuna, fecnndo vita fine tum. tilla offenfone curfu. Tarnen cum illud plane divinum fit, rebus omnino non moveri , nee quicquam fibi adverfum pati, tranquillam, felicem} atque fecuram vitam is dege- re rede dicetur, qui nullius mali fibi confcius , fe fuaquc omnia illi committit, qui novit fuis cultoribus congrue pro- futura praftare. Telicem vero qui fe jadet, quod delicüs afïluat, cum interim peccatum fit in confeientia ; & fecu- rum, quod fibi ab aliis nihil timeat, cum vel a fe ipfo fatis babeat timendum, is profedo mihi non, fapere fed plane A defi-
|
|||||||||||
|
TUTAM ME, COPIA FECIT .
medio lu-xit iecu-ram «Jeoere vitatn ; Tïaec . iimwi in tei'ris, vita t>eata xnihi eit |
||||||
|
J7JEILIG IJST Ti^Ej:i,T>E.7
lZ)/e mag *sic£ recAt <7e-/u£.Ai<? noemen/r
|
||||||
|
EMBLEMATA
|
||||||||
|
Il
|
||||||||
|
defipere videtur. Etenim voluptas femperhabet faaiemfui,
& quidam & tranfa&a non fatiat. <LMenst inquit Bernhardus, ajfue- ta deliciis 9 nee exculta dijciplina farculo , multas con- De repa- trahit firdes. Et Chryfoftomus : Ceutum 3 Ji placea4t annos demus deliciis , adde Qf alios centum ; Ji libêtj injuper decies ceutum; qua erit ex his ad atemitatem compenfatio ? Nonne tempus vitte hujus _, quo deliciis frui videmur, quaji noStis umus [omnium ? Securus au- tcm nemo debet efle, cum a fe ipfo fecurus non fit. Sape- 'pimorai. enim (verba funt Gregorii) quem tentationis eert amen Ju- perare non valuit, Jua deterïus fecuritas Jlravit,, |
||||||||
|
II. SUBI-
|
||||||||
|
STJBIfO MUTABILE COELUMEST.
Qiiaie üunc pitppia ai-at coelo -fcronqmlla -fèreno A-eayuora.,morx: "ventxs obrmttu-atie muri. V JC4AT SCHIEX,Y~JSt VERKEEREir.
2) e zort<üe't/cfit£ yol^unst ée/traafd .
TDotyr/toi'm. net noofa /raast ondertiaa./a' . |
||||||
|
SELECTIORA.
|
||||||||
|
3
|
||||||||
|
I I.
&UBITO MUTABILE COELUM EST.
Qu£ nunc pup fis ar at ccelo tranquilla fereno
^yÊquora, mox ventis obruiturque mari, SEcundis moderate gaudendum. Nam, ut ait Seneca:e$.xxrr*
Neminem eo fortuna pr&vexit M nt nm tantum iili minetur j quantumpromi'fit. Subito mare vertitur _, ac eo* dem die , ubi luferunt navigia, ibrbentur. Inquieta fèm* per felicitas, qux ftare loco nefcit, & Ipecie, dum videtur blanda, mentitur. Hinc illud Ciceronis : O Fallacem ho-uh.it minum Jpem , fragilémque fortimam _, @ inanes noftra$om' cogitatimes , qua in medio /patio fape franguntur , & corruunt: & ante in ip/o portu .obruuntur , quam portum confpicere potuerunt. Etenim ut ait Comicus: LMutantur humana vario modo omnia.
Et Seneca: in rhyeiï. Nemo tam T>ivos habuit faventes,
Tro/pera ut poljit fibi polliceri: Res T)eus noftras celeri citatas Turbine ver fat. A 2 Quam*
|
||||||||
|
7:
|
||||||||
|
>
|
||||||
|
Q
|
||||||
|
Sis licet u.sque potena ,TSTa.turft,eivieirtei*e inorea
Coiiiue11ulo tuos alt aliau arulo valet • DX, OPVOEniNa IS -K4.2T GROOT TTETtMOaH^T.
Zoo als men, winde en Auis-Aond wende,,
~dfen^ Aanst ui£ Aunne dr-Men Aende. |
||||||
|
4 EMBLEMATA
ïa pform. Quamobrem optime non minus quam veriflime Teréntius:
- - - Omnes cum ficunda res funt 3 turn maxime
* tJMeditari fecum oportet, quopaffo adverfam arumnam
ferant. iv.ad Idem ille, quem modo dixi, Cicero: Sapienter cogitantj
qui tempor ibus ficundis ca/us adv er fis reformidant. Exemplum illuftre praebuit Epaminondas, qui cum alias
fblitus eflet unfto corpore, hilarique vultu prodire in publi- cum, poftridie ejus diei, quo feliciter pugnatum eft 'm Leudkis, proceflit fqualidus ac fubmiflus. Amicis autem •fcifcitantibus , ecquid illi moleftum accidulèt: Nihil „ inquit, fed heri fenfïplus aquo mihi placuiffe: ejus gaudii intemperantiam hodie cafttgo. Adeo metuit arrogantiam vir Baeotus ac militaris, & nos non idem faciemus, quoties fecunda fortunse aura res nobis fuccedunt? |
|||||||
|
ÏH. ADEO
|
|||||||
|
Reidomesticae ctjba. ampmssima ttxori gloria.
Hanc lat maomncam ilbi palmam vindicet uxor,
"Vfc cui-et ojiava. ieduiitate domum . HlIISLYJKHE.ITt IS 'T V-R.OVTVE.Jsr KROON CIER^i^ili■
Wat iroon Jtee em een yrotaf te eieren,.
~4ls 't neerst/e/ ;:'-eedzaam Auts /'e/faeren . |
||||
|
S E LECT I O R A. s
I I I.
ADEO A TENERIS ASSUESCERE MULTUM EST, »
Sis licet u/que fotens natura t ever ter e mores
Conjuetudo tuas aft aliquando valet^ LYcurgus is, qui Lacedaemoniis leges condïdit, cumco-
naretur cives fuos a moribus praefentibus ad temperan- tiorem vivendi rationem traducere , eofque virtutis & ho- nefli fludiofos reddere (nam erant corrupti deliciis) duos educavit catulos eodem patre eademque matre progenitos, quorum alterum paflus efldomi delicatioribus vefci cibis, al- terum edu&um venatibus exercuit, Dein cum ambos pro- duxifïèt in forum, pofuit illic fpinas, fïmul & efcas aliquas delicatiores, mox emifit leporem: cum igitur uterque rape- retur ad afïueta, alter ad efcas , alter leporem invaderet: Nonne videtis, inquit , cives _, duos catulos , cum ejuf- dem Jïnt generis > tarnen ob diverfam educationem ad- modum dijjim'üës inter fefe evajiffe, plu/que adhonejium momenti habere exercitationem quam naturam. Sunt qui dicant ab illo produ&os catulos, non quidem ex iif- dem parentibus natos 3 fed quorum alter efTet ex ignobili canum genere, qui aluntur ad aedium cuflodiam , alter er his qui aluntur ad venandum. Deinde qui erat ex ignobi- tiori genere exercuit ad venatum, alterum qui erat ex prac- A 3 ftan-
|
||||
|
*|
|
||||||||||
|
XBTSrTO &RADÏÏJTUR SECTJRX.
Teitina, lente. Cuipraeceps proiuit unquam Ctu*fus 1 «t ititei"xttun (aep i11s ille J etl 11 . |
||||||||||
|
Dl JE LANGZAAM GAAT, GAAT ZJEEKER .
Wie ■yeilüflfk xicA jri/ aetjb-agen.,
->4ioe£ rii/nmerm&er te /ciïie-lybja#e*i<. |
||||||||||
|
lüfk
|
||||||||||
|
.'■
|
||||||||||
|
EMBLEMATA
|
||||||||
|
6
|
||||||||
|
ftantiore genere tantum deliciis exercuit. Jam cum uter.
que ferretur ad ea quibus aiïueverat., atque hoc padto pa- lam omnibus feciflêt Lycurgus, quantum inftitutio valeret, turn ad meliora, turn ad deteriora, dixit: Tromde ne no- bis quidem 6 tW&£ mbilitas, quam miratur homin<um>vulgust ductumque ab Heremle genus, profnerit, nifi ea gejferimus, per qua Me mortalium omnium clarijjlmus ac generojifjimus exftitit ,ac per omnem vitam qua honejla Jknt^ê dijcamus ® exerceamus. Reperit vir ingeniofos viam, qua muki- tudini philofophicis rationibus non fetis idöneae, virtutis ima* ginem ob oculos poneret. Quod autem ille fecit in civita- te, hoc cuique patrifamilias in ftia domo , cuique modera- tori in fuo grege faciendum eft. Nam quanquam res effi- cax eft natura, potentior tarnen eft inftitutio3 quaï malam naturam corrigit & vertit in bonam» |
||||||||
|
IV. REI
|
||||||||
|
3CHBITJIM TETSTUXILE, BE ATI.
In medio iixisie oracLum .pjcerrniia vj-r-tua : Vltro. 'tentleïrte«i ceirt a. r-uina, manet • |
||||||
|
MTHZ>JEX,M:j±JiT HEEFT TZLSTE STTTTTEÜT.
JPie dooaer A/intt a/s midde/mjiat, CWeel /tc/rt (foor tojtjewaarte arer/Iaat ■ |
||||||
|
S E L E C? ï Ö R A. f
I V.
REI DOMISTIC& CURA, AMPUSSIMA UXORI
G LOR I A. Hanc fat magnificam fibipalmdm vindicet nxor ,.
Vt curet gnava fidulitate domum, "T^vvaiKi nótrfxog a 7rj>Ó7rts, km Kpwrieb, inquit CöfïliciIS: Mo-
res mullerem decorant, nonmonilia: quo cum conve- nit Crates: CMutkr non ornatitr auro, neque purpura,. neque fmaragdis, fed lis qua vim & fpeciem addunt ho- neftatis. Hinc illud Pauli: Velim igitur j mulieres fifi iTtm.:\ ornent non cincinnis, vel auro, vel margaritis j vel vefie '. pratiofa _, fed bonis operibus, non detrahentes, fidfideles in omnibus. Laudatur autem proba pr^ecipue ab induftria & verecundia: ^Muller fapiens, ait Salomon, adificatdo- Pm. ft mum fuam ., & fort is obleSfat virum fuum, & annos vit o- illius implebit in face. Simile eft» quod habet Grsecusi Tvvq ydf oixa vr^^a, kou croTtipiot,.
t)ti exitium uxor, ita ï§ falus adibus. Vulgatum jam dudum:
TvvOiKog \<r§h%q i<?i irafytv otKtfctf.
^uacunque muiier eflproba, hsc firvat domum^ Notum illud quoque Virgilii: £#• **&
.» - - Seu
|
|||||
|
\
|
|||||
|
PhXMIMTJR TOTSTDERE OJTISOJJE SUO .
Hïl non mole aliatia. ^ècit ZNattwa ojrav«tu.m:
Mort al es iweinimuj- poiictere uiustiue ino .
JSiJE DTi-A-AGT ZYXT JZIGX.-N- LAST .
Wat mcn/cfi i/zen eii?e/v /as f met druite •
Wiens neA niet }>aaA j'oor'e/Taafi'uk iu&te • |
||||||||
|
I •
|
||||||||
|
- '.
|
||||||||
|
t EMBLEMATA
|
||||||
|
- - - * - Seu fiemina j>rimum j
Cui tolerare colo vitam 3 tenuique CHinerva 'Impojitum, cimrem & fopitos fufcitat ignes: Noïïetn addem operi, famulas adlumina longo Exercet pen/b ; caftum ut fervare cubile Conjugis & poffit parvos educere nat os. Ecthf. Talem qui poffidet, inchoat pofleflionem. Adjutorium fc-
cundum iUurn eft, &columna, ut requies. DAT CUNCTA MOVERI.
Ovid.lïb. 1)um vires annique Jïnunt j tolerate labores:
«rmmdi. jam ven te t tacito curva jenecia f e de.
cap.x. Optime Syrach: CMelior eft operatur & abundat in om-
nibus , quam qui gloriatur G> eget pane. Nam ut ait Re- prev.xir, gum fapientiffimus: In omni opere bono erit abundantia,
ubi autem verba funt filurima j ibi frequenter egeftas. Ad temh. m opus autem cum veiieris, ita temperabis, ut folicitudo operis
agendi ammum tuum ab lis, quaeDeilunt, non avertat. |
||||||
|
V. LEN-
|
||||||
|
3~\
|
|||||||
|
StJTTM CXJIQTJE, TRIBtlOÏ,.
Aequitm.ceime , levx momento cliftak uncuo : AA. lesea araiu dirioat oone j namis , -ZJST utl^LES IS J>'ettE2£AA.RTE HOTTEEN'.
jDie men/cA Aeefir wts 't aerust/ie feeven/,
3)te e/A naar reen" &Aet jyt Acui veeren/- |
|||||||
|
$ E L E CTIO R A $
V.
LENTO GRADU ITUR SECURE. Fejiina lente. Cui pr<eceps profuit unquam
Cur/us? at interïtum fiefius Me dedit. PRoverbium hoc, Fejiina lente, non invenuflam xnigmatis
fpeciem pra; fe fert: propterea quod conftat verbis inter fèfe pugnantibus. Vim autem & fèntentiam fi ïeftimes, quam li£c tam circumcifa vocum brevitas in fe complectitur., quam fit foecunda, quam gravis, quam falutaris, quam ad omném vitae rationem late patens, profetfto facile decefTèris in liane fèntentiam, ut in tanto Proverbiorum numero non arbitreris ullum aliud eflè perinde dignum, quod omnibus incidatur co- lumniS: quod pro templorum omnium foribusdefcribatur, & quidem aureis notis: quod in principalium aularum valvis de- pingatur: quod primatium infculpatur annulis: quod regiis in fceptrïs exprimatur, denique quod omnibus ubique monumen- tis repraefenretur, propagetur, & celebretur. Etenim, uti mo- lajuftovelocius circumacta, facile flammas concipit: ira qui nimium feftinat, operam fspe perdit. Imprimis principis vel fèmelprscipitatum confilium, Deum immortalem! quantas tempeftatcs nonnunquamexcitat, quantas rerum humanarum ruinas fecum trahit: cum contra maturitas quidam ac modera- tio, fimul ex vigilantia lenitudinéque temperata, ut neque per temeritatem quicquam faciat pcenitendum, neque per fo- cordiam quicquam praetereat, quod ad Reipub. commodum pertinere videatur, felicitatem adferat, haud quaquam ipfis
B im-
•_ - ■ ■...'■'■ » .
|
||||
|
S\
|
|||||||||||||||||||
|
«I
|
|||||||||||||||||||
|
Metxie sublimia.
S tas in praecipiti , qui iceptro inrtxtcx^is ; ïllmc,
Nï cifcwmaeftes luuuna mille, rtiea . |
|||||||||||||||||||
|
. I
i |
|||||||||||||||||||
|
~Wte üv de/v^R^As /taftfyrf wil waven ,
~dtoet zicfi war al voorzic&tia dragen. . |
|||||||||||||||||||
|
• -
|
|||||||||||||||||||
|
i
|
|||||||||||||||||||
|
lp EMBLEMATA
ïmpcrii terminis circumfcribendam, fed & undique longe late-
qucad finitimos populos dimanantem. Trifariam vero uti lice- bic hoc Proverbio: primum fi quando admonebimur, diutius deliberandum, quam aggrediamur negociurrt : pofteaquam ftatuimus, turn velociter peragendum: nam ut adconfultan- dimorampertineatancora, ita ad confïciendi celeritatem del- phinus. Huc pertinet illud Salluflianum: Antequam incipasj confulto: Ö> ubi confulueris j mature faölo opus eft. Alter ufurpandi modus erit, cur.i admonebimur afle&us animi, velu- ti rationis habenis reprimendos eflê. Siquidem Plato animum hominis in tres partitus partes, rationem, iracundiam, concu- pifcentiam, in hoc Philofophiaefummam fitameflèputat, fï aflèclus pareant rationi non aliter quam regi: cui quidem ob id ipfumfedemincerebro, velut in arce datum exiftimat. Teftia utendi ratio erit» cum admonebimur, in omni negotio vitan- dam praecipitem celeritatem; quod vitium quibufdam ingeniis peculiariter infitum eft, ut illis in omni re quantulacunque mora longa videatur. Hujufmodi feftinationis comités efle folent error & poenitentia juxta verficulum apud Grascos celebrem: tSMültis malorum caufa eft paciptantia,
His occinendum nobile illud Catonis diftum: Sat cïto, ft fat bene: cujus mentionem fecit divus Hieron. fcribens ad Pam- machium in haec verba: Scitum eft illud quoque Catonis: Sat cito, ft fat bene j quod nos quondam adolefcentuli, cum a perfect o orator e in pafatiuncula diceretur, riftmus. VI. ME-
|
|||||
|
poM^\'
|
|||||
|
Jü
|
|||||||
|
PlvATSTORA STTNT COMMOMORA.
Ue «imittm. adlcendas, noniunt lublimia. tttta.: Quae minus eft praeceps, aptior illa. via-. |
|||||||
|
De mijstste steilte gemakkx&ykst.
Met SleA/e dat jsyn^ ftuys mee dr-aa^t,
d)e, minste /ieilte t ie/i èeiaaat> . |
|||||||
|
SELÊCTIORA.
|
|||||||
|
tl
|
|||||||
|
V I.
MEDIUM TENUERE BEATI. ' ' . '"'■■..* ■,,'". -■* ... I ,) .
t
In medio fixijfe gradum _, fulcherrima virtus:
V/tra tendentem certa ruina manet. NImis alta qui petunt fubito fjepe cafu temeritatis fuae
pcenas luunt. Optimum in re qualibct menfura, ne- que quicquam tentandum ultra vires modumque: quod ita extulit Hefiodus: tJWenJuram ferva, modus in re eft oftimus omni.
Idem fere habet Plautus in Pcenulo: CHpdus omnibus in rebus, foror 3 eji optimus,
Horatius dixit: Eft modus in rebus * funt certi denique fines.
Huc pertinent varia Apophthegmata, quorum primum maxi-
me celebratum, & olim pro foribus templi Delphici ab Am- phy&ionibus infcriptum, yvudt <na,vTov, Nofce te ipfum. In quo quidemProverbiomodeftisemediocritatifque commenda- tio eft, ne nobis vel majora , vel etiam indigna fequamur. Qiiam fententiam ita complexus eft Pindarus: êvtir* 6v>jto7s Tfimi; Mortalia mortales decent. Alterum eft illud Por- B z phy-
|
|||||||
|
IvABOitu et coma: favokx .
Ut Tlioebo et manibus cultFjcibua estitin altum
Swcul-us .' alteruttro deMciexrte peiU-i;. Door. axcbeit> en zeegen-.
JDen* tefa die 's Ae/7?£& j/a/yZA £e/t/~aald& ,
Waa/tr/cAadu.jyri/'A yol vrutfite/bjpraa/de . |
||||
|
i% EMBLEMATA
.... ...
phyrion: Intra tuam pelliculam te contine > quo vetamur
obliti fortis noftrae, majora conari, quam pro noftra facul- tate. Sumptumid, meo judicio, ab afino illo Cumano, quem Apologi fabulantur, adaptatie flbi leonis exuvium, at- que ita fefe ad tempus pro leone geiïnle; donec agnitus, & magno omnium rifu aliena pelle exutus, fuftibus ad necem csderetur. Tertium eft, y^\v ayety, Ne quid nimis: quod Diogenes Laërtius Pythagorae adfcripfit: Ariftoteïes Bianti: alïi Thaleti, alii rurfum Solonr. Rettius ego f ut o, quodJint med'iocrta cunfta.
Quartum eft: 'Dimidium plus toto. Hoc xnigmate prover-
r' biali iterum commendatur aurea mediocritas. Plato I Nonne quod ignoraverint Hejiodum refiijjime die ent em, dimidium fape numero flus ejfe quam totum „ 'videlicet cum totum accipere noxium fuerit j dimidium autem moderatum. Ad eundem modum enarrant Hefiodi interpretes: in toto fïgni- ficatam eile tjjv vMovi^iav, in dimidio Ttjv iJéfjJMk Siquidem qui dimidio contentus eft , is medio confiftit: contra quif- quis ad totum ufque progreditur, is mediocritatem praeter- greffus, ad extremum perveniat oportet. Cstera fuperfedeo.. |
|||||||
|
¥ir. PRE-
|
|||||||
|
JX
|
|||||||||||
|
ToVXINrTE, COEIvO PROVENTXTSTT OMTSTIA..
|
|||||||||||
|
Bidet agei*, plen j sqiie ièges tu-rgeicit oristis,
Delcendit coeli diwn f«vx>r in-ion-us. |
|||||||||||
|
■sHemwls invloed maakt alles vruchtbaar,
^41 't aar dry is jsruc/rt£aar/)eid eo- &racAt>,
Word ?>afis des fiemefs aunst -yerwacAty. \
\
|
|||||||||||
|
SELECTIORA n
VII.
PREMITUR PONDERÈ QUISQUE SUO. Nil non mola aliqua fecit Natura gravatum ?
aJHortales premimur pondere quijque fuo. T\Tufdem fère argumenti eft quod vulgo dicitur:
- - - Nihil eji ab omni f ar te beatum.
Nam quanquam aliena nobis, noftra faspe plus aliis pla-
cent; tarnen nulla eft fortuna, quae non admixtum habetali- quid infortunü , nulla felicitas r quje non quodammodo eft infelix, nullus in terris ftatus, qui non aliqua ex parte cala- mitofus. Bonum invenire T)emea nullum fotes _, admixta f ui non aliqua portio mali,\xt aitille: aut fi mavisGrxce; Ovk i?tv cq-ig 7rdvr' dvfy ivoaiptoviï}.
Üveu o' v7róAa,@t Kat <ri Tav 7roXAuv ïva.
Beatus omni ex parte nullus tifpiam T %)num ejfe de multis putato te quoque. Regna, imperia , honores , nobilitas , divitiae, opes , &
quae funt alia iis fïmilia, nemo unquam mortalium fine do- lore pofledit. Vita fcilicet, quam vivimus, laboriofa, ple- na miferiis, obfeffa calamitatibus, in qua flnis alterius maü gradus eft futuri. Trofpera hujus mundi, inquit Kumx-Epift. ftinus, afpentatem habent veram, jucunditatem falfam, B 3 «^ eer-
|
|||||
|
'>
|
|||||
|
Ib&RTII/IOR IMBEJERIGATtTS _A_GEH-,
Irrorat terras plu-vio duin Iiipiter ïmbre , ■Xil non in terris iêrtiHtate viget. REJE,GJE,2f JBA.ARJ) ZEEGE2T.
3)i&'s~/iemets reeaeri mi/d ce/jproeitlr
Té/~ roller £toe,t e/t arootfieid groeide . |
||||||
|
*$ EMBLEMATA
certum dolorem, incertam voluptatem j durum laborem}
timidam quietem} rem plenam mijeri<e j fpem beatitudi- Fp.Fam. nis inanem. Re&e iraque Cicero: Homines nos ejfe me- |
|||||||||||||
|
V.
|
|||||||||||||
|
4
|
|||||||||||||
|
minerimus, ea lege natos, ut omnibm telisfortuna pro-
pofita fit vita noftra : neque ejfe recufandum , quo mi- nus ea, qua nati fimus conditione, vivamus : neve tam graviter eos cafus feramus, quos nullo confilio vitare pojfumus: eventifque aliorum memoria repetendü j nihil accidijfe nobis novi cogitemus, Simile eft quod habet Tcrcntius in Phormione:
Quod fors f er et} feremus aquo animo
- - - Iftuc viri eft officium. |
|||||||||||||
|
r
|
|||||||||||||
|
VIII. SUUM
|
|||||||||||||
|
f*l
|
|||||||
|
i
|
|||||||
|
Atöxtstoatsttia gkatiam postxtlat .
Si -tibi ilfc coelo tl at-a dr^s copia itnim ,
Auctor! vemat oi-atxa cH«Mia JJeo . Ö VJËltVX, OEX> JETS CHT Jtu4.JSTKS^L^LJtHi:iI> .
Gefu&fca die dvjr de overy/oed ,
£e/>raft word tet &et 'roüa/te qoed.' |
|||||||
|
SELECTIORA. t?
VIII.
SUUM CUIQUE TRIBUE.
(^Equum , cerne, levi momento diflat iniquo:
tyid leges aqui dirigat omne manus. REcte monet Syrach : Tro juflitia agonizare pro ani- cq.iv.
ma tua ufque ad mortem , certa pro juflitia j G> T)eus expugnabit pro te inimicos tuos. Etenim qui ope- ratur juftitiam , iple exaltabitur. Juflitia jufli, inquit Propheta ,> fff ér eum erit j QS impietas impii fuper eumEzechiei, erit. Eil autem juflitia, quae nihil alienum vindicat, quaexvm' fuum cuique tribuit, quae negligit propriam utilitatem, ut fervet communem aequitatem. Haec omnium domina at- que regina virtutum. Nam fine prudentia plurimum va-I>De/^. lebit jultitia; fine juflitia autem nihil valebit prudentia. Ju- [iitia, inquit Cicero , ex qua una virtute viri boni no- minantur, maximus inejf fplendor; neque tantum homin-t folitario} at que in agro vitam degenti necejfaria eji; fed eis etiam qui vendunt j emunt j conducunt, locant, contrahendifque negotiis implicantur, ad rem gerendam : tantaque ejus vis efl _, ut nee Mi, qui fee Ier e & male- ficio pafcuntur A polfint fine aliqua juflitia partieuja vi- vere. Exlndis,, qui Pedalii vocabantur, nil fere aliud inExSioiM facrificiis a Diis immortalibus petebant, quam iuftitiam, ra-^f'^ ti,
|
||||
|
■'S
|
||||||
|
OUVÏtNTIS ÏORMACADrCA.
Ad. ï'adios primi floret rofa fplexidida iolis; At moriens flectit iole cadente captïfc. |
||||||
|
GejKJV" SCHOOXTHXTIt BESTENDIG .
3)e roos vartt mvra&n iïciït Se/cAee/ien^,
Js vaak. ter avond zon verdweenen* . |
||||||
|
EMBLEMATA
|
||||||||||||||||||||
|
rö
|
||||||||||||||||||||
|
ti, fe omnium facilc virtutum compotes futuros , fi vel
liane unam eiïent confecuti. Sed quoniam Juftitia eft um- in likcurcuique fuum tribuere, tribuendnm igitur , ut habet Anfel- Drus ho- . , . ...
|
||||||||||||||||||||
|
: >>:>.
|
||||||||||||||||||||
|
mus, majori reverentiam, pari concordiam, minori dif-
ciplinam, "Deo obedient'tam , Jïbi Janttimoniam , inimico patienfiam j egeno operofam mifericordiam. Optime Grae- |
||||||||||||||||||||
|
CUS:
|
||||||||||||||||||||
|
AiKettcs }&•' i 'wet Km hxaiuv iïij rvfflt.
Sis aquus j aqua confiquaris ut itidem. |
||||||||||||||||||||
|
~>
|
||||||||||||||||||||
|
i
|
||||||||||||||||||||
|
IX. ME-
|
||||||||||||||||||||
|
y
|
||||||||||||||||||||
|
Vis coEivi sttiticit iravL.
Spoirte Gia. xunhroso itat -vitis palmite: clexti-ae
~Non culteicis eqet, ouO«l Jovet aura Dei . |
||||||
|
Gods kra.cht v&jlattd&tid ^llles
~2)e witde. wyn4aa>"ds yruc/rten draayt,
*4ls 't (Padr oen&derh krac/it le&aatft. |
||||||
|
i
|
|||||
|
ÏELECT10RA, i7
METUE SUBLIMIA.
. . ' ' .•'' '-:t
Stas in pr&cipti, qui fceptroinniteris; Mine
Ni circumgeftes tumina mille rues.
■ ■ "■"".)
JAm dudum experientia comprobatum, quam verum fit
illud quodliabet Sencca in Hippolyto: Fraus fublimi regnat in aula.
Saepe enim videmus , nonnullos Principum favore 8c gratia
eo ufque provectos, ut- fibi omnia ruta , nee quicquam in terris timendum arbitrentur: cum interea in fummo dignita- ris faftigio fulgentes, arrogantes ac coeci, nee fibi ïatis- ca- ventes, repentead infima detrufi., fuo ipfi exemplodifcnntj nihil tam excelfum, nihil tam fortunatum, quod nonmerito fit fufpeclandum. Etenim ut Coloiïi, feu flatuse male libra- tae faepius fubvertuntur, ita & nimius honos evertit multos: & ut in rerum natura, quje fpeclatiflïme florent, celerrime marcefcunt, ut rofae 3 lilia, violz, cum alia durent, ita in ho- minum vita, quae florentiflima funt, citiflime vertuntur in diverfum. Gfaem dies vidit veniens Jiiperbum,
Hunc dies vidit fugiens jacentem. Exemplum illuflre praebuit Beliforius, quondam imperii
C glo-
|
|||||
|
^1
|
|||||||
|
KJ^TSTSIT TMCÖlVtHTifro GLORIA :MTj:M>I.
"Deoex'jrti. iloi*is ililxito iliccitsque colorque, Kt modo ouae fuei*afct watia tota fvioit. |
|||||||
|
S JVEREZ.DS SCHOOIT VJERTiTEIvlCT HAAST.
._ 1)e iloent -yan, wortel /op ontétoot,
M}nz/t yan -Zy-1 verf en q/ansch -yer/ctioot.
|
|||||||
|
tf EMBLEMATA
gloria, principum amor , cfvium decus; fubito tarnen ac
temporis momento ex deliciis ad egeftatem, ex triumphis ad funera, ex vüftoriis ad clades, ex honoribusaninfamiam tradu&us. Oprime igitu* Aftaxerxis genet, cum irato rege teje&us
& condemnatus effet: ^uemadmodum, inquit, fufputato- f urn digiti nunc 'tnfinitum numerum , nunc unum tantum pijUnt ponere ; fic Regum amïci nunc qiïtdvis pollent t nunc nihiL |
|||||||
|
X. PLA-
|
|||||||
|
*<
|
||||||
|
Om.nx :NiMitT:\r tertitur itst ^vitiïtm: .
Ctti "tempeativu-a fit Flioehus,proipera. ci-eicit
Aroor; at immocUcM aestifcus iifta. pent. |
||||||
|
~2>tuv^Felus jtanscS «te Aard oj> fcty-nt ,
|
||||||
|
SELECT10RA. i9
PLANIORA SUNT COMM0DI0RA.
Ne nimium ad/cendas ; non Junt fublimia tuta:
6{ua minus e/i praceps aptior Ma via. IN re qualibet fpectandum femper quid vires noftrs
poflunt. Stultum efl: tentare , quod efficerc nequeas. Omnis affioj inquit Cicero , vacare debet temer it at e & negligentia: temeritate, ne quicquam tibi afïumas, quod facultatem & conditionem tuam excedit: negligentia, ne ab opere & labore defiftas , fed affidue progrediendo, & commodiorem viam fequendo , ad metam tendas. Mon- tem licet altiffimum conlcendes, fi prudenter agendo, eam infiftis viam, quae minus praeceps , minus quoque mo!e- fta & periculofa fit: cum contra ardua, ignota atque afpe- ra petendo , non tantum nihil proficis , fed & fspe ma- gnis pafllbus in praecipitium ruis. Rc<fte igitur , quifquis eft, dixit: Quanto majus Jït j quod obverfatur pericu- lum3 tanto major debet ejfe cautela. Notum illud quo- que Comici. Ayaöh {Jtéytrov jj Qpóvtirts 'W ei ff.
'Prudentia bonum femper ejï quam maximum. C % Au-
|
|||||
|
v
|
|||||
|
'S
|
|||||||||
|
r*
|
|||||||||
|
TNuceettm: esse ptri Vtjit , tstttcem: fkaütgat.
ÏJ'il pi>lci*i patet iotutvxa. LaW omniA pmeitat:
TNon apiS at>s<i ur tillo mella latoi-e J^oi-fc. |
|||||||||
|
GEËIST ZOMT Z02fXtES.^tHHEID.
^Dffor noe/te< ytyt word't zoet v<>rfcre#eri<,
'Zfat o as fyedie/id £ods mi/d& Jteeaen-. |
|||||||||
|
s. '• . -
|
|||||||||
|
x* E M B L E M AT A
|
|||||
|
Auguftinas ait: V&icunque fuerit j>rudentia3 fruflran-
tur miverfa contraria: ubi autem prudent ia negligitur r mnia contrarie dominanter |
|||||
|
2C
|
|||||
|
~NOK ^tOItTUM yOMHIIlAÏ A3TOR .
~Sc Bot*8fl . tjrememoue ? et iae-vas Xèntiat untlan ,
Quicaletin.cupido jpectwe, pfaeitat amoi-. Lmpim KJC^rn gxxw gevjlatl .
3bo/~ zee, a/-nocAt, af" toorn<?eyaat~t;,
3J&lïefé&/weiir /raar A-rac/rten/paart?. |
|||||
|
SEL-ECTIORJ. ii
X l
LABORE ET COELI FAVORE.
Et Tbaebo & manibus cufiricibus exit 'malturn
Surculus-, alterutro deficiënte jf>erit. V
Eriflime Graecus:
TSfc inifjbfAu&s Sovjet irdvri* yfyvtTah
^Diligentia cunttafarere Jolent. Hinc illud Maronis:
Labor improbus omnia vincit.
Nihil enim tam arduum, nihil tam excelfum , quod nort-
labore & induftria paretur; juxta vulgatum illud: Laboribus divi omnia vendunt.
Cum contra:
- Nil fine magno
Vïta labore dedit mortalibus. »**/. i.<
Serm. 9.
Nee tarnen quicquam efficies nifi favore divino , & fruftra
laborabis, nifi Deus opus benedicat. Quid enim fi quis indefef- fus agrum colendo, fibi fruélus promittat haud poenitendos, quid fifurculum plantandoeumqueafliducrigando, arborem C i ex-
|
|||||
|
—^-^■lii' ________.
|
|||||
|
SU
|
||||||
|
■ ■ i
|
||||||
|
ZN\ns" omnibus aeqjia. soits vetsttt .
INbn. eaclem Tttli -ris iutnmis ïnitat et irttis ;
Saepè ouod-excelitwn est .misia laoitta iej.*rfc. ^LlsXtJES HEETT JflET 'T ZEZ.TTE T,OT.
2)at iïeu&'e.i&oog yeróeevcn- zit. |
||||||
|
ii É MB L E M*AT A
expe&et proccrum, nifi numinis fupremi dementia , ccele-
ftis inquam gratia, ad hoc ipfum quod agit concurrat. Hinc ilise Platonics locutioneszSi<Deuscmcefferit;tDeofaventei tQ>r.u.eDeo volente. Huc fane refpexit Paulus, cum ait : Non ille qui plantM eji aliqttid , wque qui rigat eft aliquid; fed qui incrementum dat Deus. Concluendum ergo nihil a Deo concedi abfque labore : & contra nihil labore effici abfque divino favore. |
||||||||
|
xn, fq.
|
||||||||
|
W-iS?
|
||||||||
|
22
|
||||||
|
t
|
||||||
|
Qttatntttjm: ftjjrsqtra timet, tatsttttm ttxgit.
P^i'nices adxtit pecliou.s timor anxivts alas.
H-t4ac4.t trt cujfltla iit levis tuoue laboi-. T^JSJES T>OEH TKLrJSDETr.
". . 2^(3 }-/uc/it niet ftyor ce/v ü-o<£s geiveld- •
' Wie &>ord> niet 7>oar xy/ïAj-acAt on/ie/<£\
|
||||||
|
SELECT 10 RA* %y
XII.
FOVENTE COELO PROVENIUNT OMNIA. |
||||||||
|
Ridet ager, plenifque feges turgefcit arijlisr
; 'Defcendit cceli dumfavor irriguus. Uicquid in terris utile ac beatum a Dei pendet cl?'
mentia. |
||||||||
|
Q
|
||||||||
|
----- Favor omnis ab alto
fDefluit in terras. Confentit Tacobus, cum ait: Omnis donatio bona & omnec*p.x.
donum perfectum defurfüm eft, defcendens a Tatre lumi- num 3 apud quem non eft tranjmutatio , nee vicifjitudinis abumbratio. Gjuo nihil ejfe poteft nee fingi ma/m, ab omni
Corporea ftans mole proeul, tarnen omnia ftngens Corpora j vel prorfus mutari nefcia j vel qua Temporis anfraftu longo labefaffa fatifcunt: 'Principium fine principio j f ons unde bonorum Effluifi omne genus j natura rector ac auctor, Omnia comprendens ; at non comprenfiis ab ullo. Nujquamhabitans & ubiaue habitans,immobilis & dans t^JJidue motum cunttis ; a quo omnia, ® in quem Omnia * ferquem etiam funt omnia:, femper e adem Con-
|
||||||||
|
A*
|
|||||||||
|
IüSTITIA CERTISSIMUM HUMANARWMHERrM PUAESIDIUM.
T'i'aeflcii.iun» colttmen, cet»tisflmagi»e aiicoi-a j*eriun , Tas eit: nee muntluM. iu**a- pei'ire ilnuut • |
|||||||||
|
TRACHT DU GROND ZTTIL VAN JUCLES.
t IL&c/it doetl d& -yr&r&tat /taande Styyen :
-Dcef Vorsten- Aeer/cAojypi' éeAJyyens. |
|||||||||
|
*4 EMBLEMATA
Conditione manen*, nullo mutabilis avo:
§{uo fine nilparcret tellus j nilgigneret aquor. Omnta igitur quibus fruimur bona tanquam Dei beneficia
confideranda func. Hinc tritum illud : A Joveprincipum. Nam ut ait Poëta: v ' . - - - - - Nihil eft mortdlibus unqttam
Dtilius quam coelejlem fantteque pieque Orandojibi quarere opem G> agnofcere 'Divos. I ••■■■ . v-.'i..,..-'1
|
|||||||||
|
f?
|
|||||||||
|
xin. fer.
|
|||||||||
|
w *•
|
|||||||||
|
RïVIvIGIO VCBIjXCAJS. SAXTTTIS MIAX SIDITTIM .
Gens ieli3c, jtiitos coelo ouae lol-vit noaorvs; ^Nrtitu** lioc iuJcj^o puolica. -titta. lalus. QODS DIENST ZW5 GROJSTD ZXTIL VANTX.AJSrji .
Jtaa-r de a/tnar- yuure/i/tadia/tnodeny. |
||||
|
SELECT I O R A.
|
|||||||
|
z$
|
|||||||
|
XIII.
JERTILIOR IMBRE RIGATUS AGER. Irrorat terras pluvio dim "Jtipt er imbre ,
NU non in ter ris fertilitate viget. DOcemur ifthoc emblemate, hominem, quanquam per
fe ineptus fit ad bonum, tarnen, cum irrigetur rore ccelefti , uberrimos edere fruclus. Hinc illud Apoftoli: Omnia pojfum per eum qui me gratia confortat: Per gra- tiam autem inteiligimus primo Dei favorem ac benevolen- tiam, ex qaa benefacit. Non quod affeftus aliquis in Deo iocum habeat, vel afTèctus analogum, fed ex efredis Deo improprie tribuatur: quo fenfu gratia & debitum opponun- tur. Deinde fignificat gratis effèc"rum in nobis , donum Euangelicum, prsfertim ïalutare. Denique ejus abundan- tiam intenfivam & extenfivam. Omnia conjunéta habet Lucas: *Per vifcera mifericordia 'Dei noftri _, quibus nos cap. r. vifitavit oriens ex alto. Vox autem fumpta latiflime, ut omnia comprehendat, qu£ diximus , & Dei amorem & dona Euangelica, pro ratione difpenfationis divinas fub N. nunc Teftamento , omne illud comple&itur , quod hominem aptum ac idoneum reddit iis producendis fructibus, quibus Deo gratus & acceptus, tandem aliquando confequatur id D ipfum,
|
|||||||
|
*5
|
||||||
|
k
|
||||||
|
AEQpAXE. JTTS, AEQTTAIvIS POTESTAS.
Aecjito jvwe valet ouaevis aeqiutta poteitas:
Hocque .tu.i.11 iu; ivu-Ls.ouo minoi-enlts, erit.
Gje,x,yxze m^igt, gez,ttic recht.
JJeefê: yaaA- t ae/i*Ac rec/if yerkreceen .
|
||||||
|
■1..........
|
||||||
|
^S EMBLEMATA
ïpfum, quod Dei bonitas ac dementia imprimis intendit.
Neque enim nos ipfi quicquam valemus , fed omne quod in nobis eft bonum a Deo proficifcitur: Deo inquam, cui proprium eft mifereri , & qui ex fe ipfo miferandi fumit materiam. |
||||||
|
XIV. ABUN-
|
||||||
|
*S
|
||||||
|
"Noïï SOIvA :FIT CA-SSIIKB IMII/BS .
Imponas capi'ti leporlnocaslidatorvatn.,
Trui-tra eris ; indlqni militis ora vides .
DjE, HELM JMTAAJCT GEKIT ZOI^TtAAT .
~4ie/i zet de/v /raas eerf/iorm/ioed ojr , 3dy is erf 6lis/£ eert fiaazeri&ojr . |
||||||
|
■ . ■
|
||||||
|
SELECTIORA.
|
|||||||||||||||
|
*Z
|
|||||||||||||||
|
X IV.
ABUNDANTIA GRATIAM POSTULAT.
|
|||||||||||||||
|
Si tibi fit coslo data dives copia rerum,
KAuttori veniat gratia digna T>eo. |
|||||||||||||||
|
O
|
Ptima beneficiorum cuftos ell ipfa memoria beneficio- cbryfr/t,
|
||||||||||||||
|
rum, & perpetua conreiïio gratiarum. Hunc maxi-m um>'
me cultum} inquit Galenus , a nobis 'Deus exigit 3 non ut hecatombas taurorum UU facrificemus, fed ut omnibus notum faciamus, quanta fit ejus potentia ,fapientia & boni- tas. Danti enim nihil gratius ab accipiente rependi potefl, quam fi gratum habuerit, quod gratis accepit: nam fpiritui gratiae contumeliam facit, qui beneficium dantis grata men- te non fufcipit. Hinc Epidtetus: Si quid ment e valemus j quid nobis agendum, nifi ut Deurn affïdue celebremus _, gratiarum aBiones canamus, dum terram fodimus autver- timus; feu laboramus 3 feu requiefcimus ! ^uas autem ? MagnusTieuSj qui hac injlrumenta dedit: Magnus, qui manus ipfas largitus eft nobis: CMagnus ver o , qui tanta infuper nobis beneficia contulit. Pertinet huc illudPlauti: Pceml° 2)«\r efi aquum gratias nos agere fempiternas,
Cum nofiram pietatem approbant decorantque 2)/ im- mortaks, Pulcra eft illa Ambrofii fententia de fratre Satyro : Nullummor*.
D % re-fm'
|
|||||||||||||||
|
*>
|
||||||||
|
PECTTSTXA SANGtJIS ET AWIMA MOHTAMTTM
QuicUjiiid Jiabe* mttiiclu.s, i-egina Pecunia, -vincifc,
rulmuieoaue ictii xoi-tiiAS una lejfit. 'T Gex,2> VMJtJSfAa uiX,LXS.
i> Ge&tAoitd- den Kryas&necnt ui xynp/ichten/,
? 3£sin meer daa-tr donderluür uit: ricfitens. |
||||||||
|
.
|
||||||||
|
a8 EMBLEMATA
referenda gratia majus eft officium. §)uod Ji homini non
rcferre , Jimile homicidii judicatum eft: quantum crimen non referre *Deo ! Excmplum prxbent vel ipfae aviculae, quae in Dei celebra-
tione funt aflïduae. Epidetus: Si lufcinia effemj facerem quod lucinia ; cum autem homo rationalis fïm , quid fa- i'iam ? Laudabo T)eum, nee ceffabo unquam. Laudantur igitur Agefilaus, qui, quoties fortuna uteba-
tur profpera, non liomines pra; fe contemnebat, fed & Diis gratias habebat, tefte Xenophonte: Socrates, qui pro fru- gibus Deo facrificandum cenfuit: Popuius Romanus , qui fupplicationes Diis decrevit, quoties vel infigni aliqua cala? mitate libcratus, vel Victoria infigni potitus eflet. |
|||||
|
XV. OMNIS
|
|||||
|
x8
|
|||||||
|
TSCWIVÏIÏJOR EST VIRTUS qiDAM £JTAERERE 1»AH.TA TTJKKI.
iicvart uigeirti conoerttt pecunia, acervo, üNi te JLei'vaucli pjravida Ctit*a felle* . , T GJEZJO X,ISCHT VOORZICHTiaHUlJi .
Zie wel Aa e Air zt/nAert Aewaart-.
|
|||||||
|
&ELECTIORA. %$
XV.
OMNIS FORMA CADUCA.
-
\y£d radiós primi floret ro/a Jplendida folis:
f^4d mor lens fleclit file cadente caput. N rerum natura quae florentiflimafunt, citiflime vertun*
tur in divérfum. . . |
|||||||||||
|
I
|
|||||||||||
|
Forma bonum fragile eft: quantumque accedit adannos ? ovid. de
|
|||||||||||
|
art. ii.
|
|||||||||||
|
Fit minor: & f patio carpitur ipfa fuo.
Nee femper viola _, nee femper lilia flor ent: Et riget amijfafpina relicta rofa.
Et tibijam véiient cani _, formofi, capillir Jam venient ruga, qua tibi corpus ar ent.
ïïi eundum fere fenfum cecinit Seneca in Hercule Oeteo..
1)t alta Jylvas forma vernantes alit _,
6}uas nemore nudo primus inveftit tepor :: At cum folutos extulit Boreas Notos, Et fieva totas bruma decujfit comas. T)eforme foliis afpicis truncis nemus: Sic noftra longum forma percurren s iter , 1)eperdit aliquid femper j &fulget minus ; CUaMjque minus eft quicquidin nobis f uit Olimpetitum, c e ei dit. i D 3 Synile
|
|||||||||||
|
ASTXJ DOMATTJR VIOUKWTIA. .
Qjucl ruis, imm.en.Ils , Leo. fi-ettta -virioua: ecee , IVui"ti*»ea:plu« aitiLg rn.oeniuancitie valeiïfc. -MJSJER DOOR ROTSTST jULS KRACJTT.
^Door korist ward leeuwen, fwac&t aetemt;
1)oor 't aoud yaa&- deugd* erv mvedsre/iremt:. |
||||
|
30 EMBLEMATA
Sciog.iv. Simile quïd habet Nemefianus: ..
Non hoc femper eris_, per dunt & gramïmflores,
Terdit fpina rofas _, nee Jemper l'dia candent. Nee longum tenet uva comas, nee populus umbras; 'Donurn forma brevis ejl, nee fibi commoddt omnis. Bion olim dicebat, formam eflè bonum alienum : fentiens
extra hominem eflè,quod fibi nee dare poteft, nee tueri da- tum. |
||||||
|
XVI, COE-
|
||||||
|
)
|
||||||
|
"VlRTTJTE STJPEltA-TTTH. DOIyTJS.
Eliwlat virtua artes heroa. doloias;
Stremiacrue unmotum ooctra revellit opus.
|
||||||||
|
S TERK TE OVERTiriZm XXS T.
Geen- list &tz& fie/de/i kracfit ie/ltuterts:
G-een, Poort afval ooit Hoei^eül/Uiiten^ ■ |
||||||||
|
S E LECTIO RA.
|
|||||||
|
3<
|
|||||||
|
XVI.
COELI VIS SUFFICIT UNA. Spnte fua umbrofo ftatvitis palmite: dexttoe
Non cultricis eget 3 quodfovet aura T)ei. SOlus Deus verefortis acpotens, qui utnutu fuo nos qtiom
dam creavit, ita quoqne mortuos regenera vit. Volens, inquit Apoftolus, nos progenuit fermone verit at is j,ut effe- J*cob. i, mus frimitia qua dam eorum qua creavit. Hunc fane l8' fucceflum habuere molimina ejus, qui homicida eft ab ini- tio j ut quotquot exiftunt homines , antequam regeneren- tur, natura fua mortui fint in lapfibus & peccatis. Per re- generationcm autem nova illis vita inditur: refultans ex gra- tiofa unione cum Deo ejufque fpiritu. Cujus tanta quidem vis eft, ut fubito hominem mutando , ex feroci manfue- tum, ex fuperbo humilem, ex immorigero obedientem red- dat. Illuftre ejus quod diximus exemplum habemus in A- poftolo gentium Paulo, qui dum minas ac csedem fpiraret adverfus Chrifticolas, repente luce de ccelo circumfufus,.. ac dilapfus in terram, ejus, quem igne & ferro perfequebatur,. fervitio fe mancipavit. Opus fanelonge prseftantiffimum, & tantum quidem , ut prima fronte vel ipfo Haebraorum ma- giftro Nicodemo videretur. fïeri non poflè. Cyprianus de Ep. ir, feipfo: Ergo cum in tenebris at que notie cwca jacerem, cum-
|
|||||||
|
3-\
|
|||||||
|
Stet ioiiipe» lic et ox-e lerojc; tiunc £*aena coët^cen ,
Ctu.U'ere congntem iaxea piia. "vetafc . |
|||||||
|
Of/cAoon fietj>aard/tamf>£rei<i'en/priri&t,
jDc Jfuil e/t &>am -tfi irac/tt êedwinyf. |
|||||||
|
54, EMBLEMATA
cutnque in faloj act anti s Jaculi nutabundus acdubius vefti-
giis oberr antibus fluBuarem, vitamea nefcius } ver it at is ac lucis alienus s difficile prorjus pro illis tune moribus opinabar, quod in falutem mibi divina indulgentia polli- cebatur j ut quis denuo renajei pojfet, ut que in novam vi- tam animatus, quodprius fuerat exueret. 6)ui poffibilis, ajebam, e ft tanta converfio, ut repente ac perniciter exua- tur j quodvel genuinum fitu mat er ia naturalis obduruit, vel ufurpatum diufenio vetujiatis induruit. |
|||||
|
XVII. TRAN-
|
|||||
|
a*
|
|||||||
|
FORTITTJDO I/UCIS I^ÏDI&A..
INil tiUi iti^etiurtaa temeraraa coecaque pi*olifc; A.-t nuae coiiillii lu-Milne clara videt. STEJtRTJC HX,XTT I.1CHT NOHIG .
'TJe/ierAte ?>a.K den- ^root/ien. AeAd,
Gum Jtaa# met wysAeids AtcAt yerxeld. |
|||||||
|
SELECTIORJ.
|
|||||||
|
31
|
|||||||
|
XVII.
TRANSIT MOMENTO GLORIA MUNDI
i
T>ecerpti fioris fubito Juccujque colorque
Et modo qu£ fuerat, gr at ia totafugit. MUndi gloria & quicquid in eo donum breve, & fes"
fugax eft. tJMundüs, inquic Joannes, tranfit &Ep.i. <*/, concupifcentia ejus. Lüdos facie fbrtuna & fubito nobis verJ'ir' mortalibus honores, divitias, gratiam, atque formam eripit: quorum alia intermanus diripienrium fcifla funt: alia infida focietate divifa: alia magno detrimento eorum, in quos de- venerattt, depréhenïa. Hinc ïllud Auguftini: O amatoresInLi^ mundi 3 cujus rei gr at ia militatis *. major enim non poterit Confef £jfe fpes veftra , quam ut amici mundi Jltis. Et quid qua/o ibi nifl fragile, plenum periculis, quibus & per- venitur ad majus periculum ? 'Pereant hac omnia j Ê? dimittamus hac vana & inania; conferamus nos ad Jo- 4am inquijitionem eorum , qua finem non habent: vita hac mijera eft 3 mors Jubito obrepit, &poft hac negligen. tia poena Jupplicio luenda eft. Etenim nihil in hoc mundo ftabile, nihil firmum, fed omnia quafi.unius noftis fungi, uti fubito fïunt j ita quoque fubito pereunt. Nihil in eo quod vel FrueTturn adferat laboranti , vel fulcimentum inni- tenti. Gloria ejus quam fallax, quam brevis, quam fepc E ctiam
|
|||||||
|
X
|
||||||||||||
|
TROTST "VI SED TXJTITJS ARTE .
^Non lentpei* Traliclae praeltairt munimina. vires ; |
||||||||||||
|
Iöl a pelli
|
||||||||||||
|
Saepe uivens
|
ttr arte maJuun..
|
|||||||||||
|
List veiligd voor oktvuld.
'MgrJ&vid kast iist soa ?v el 3e/te eken, ,
7>a? Jtt.' dei f/verst' aeweldAan Irree&e/is . |
||||||||||||
|
34 E MB IBM ATA
etiam turpis! ita quidem,ut non injuriaTragicus exclamet:
Gloria mundi nihil aliud efl, quam aurium inflatio magna. Quid cnim fords gloriatur, quem corporis aegritudo efficit infirmum? Quid dives gloriatur, cujus fpem furaut Tyran- nus arripit? Quid nobilitas gloriatur affèc"tata, nonnunquam indignis & miferabilioribüs ferviens. Hasc omnia fiquis fe- cum confideret, non errafTe fatebitur, quirerumterreftrium fragilitatem ut ofl;enderent, mündum & quicquid in eo com- pararunt bullae, fumo.vento, gramini, flofculis decerptis, tanquam fubito pereuntibus ? Breviter autem, fed copiofe dixit Salomon: Vanitas vanitatuntj & omnia vanitas. |
|||||
|
XVIII. OM-
|
|||||
|
Qyrou gemintjm: è,st plus usquii "v.a.uet.
"Vnïtae -vi**es , efc oonioriata poteitas
1f±\ JLïki non tutum. rcdiitX-, et omne dojnat.
|
||||||||
|
DOEBJSIsE, XJCA.CJHT TTEX2XA& VX,X,X,
JPie/'t melden, ramp ef lee<£ aevondén .
|
||||||||
|
SELECT I O R A. }?
XV I I I.
OM NE NIMIUM VERTITUR IN VlTïUM.
't,
Cui tempeftivus ft Thxbus profpera er e feit
^Arbor; at immodicis aftibus ufta perit.
REs natura fua optimas., nifi modus adfit, malas fieri,
non folum ratio, fed & ufus docet: Temiciofffï- mum 'm omni quidem vita , ait Plinius , quod nimium, uh. n< Nam ut modieus calor arbores fovet, nimius autem fervor eafdem enecat, ita quoque modieus rerum ufus animos confervat, nimius corrumpit. Hinc illud Ciceronis primo de Officiis: CMediocritas ad omnem ufum, cultumque vi- ta referenda efi: In omnibus rebus mediocritas eji opti- ma. Et in oratione ad Brutum: Nihil reperiri potejl tam eximiumj aut tam expetendum j quam mediocritas. Pho- cylides quoque dixit: HcLvTUV [A,iTf>0V dp<?0V.
KjHodus in re qualibet optimus.
Et Alpheus in Epigrammate:
To pqiïtv yap ayav /ue ripu.
Hoc j nequid nimium > nimis mihi placet. Etenim nihil eft rerum omnium, in quo non peccari queat
nimietate, praeter amorem Dei, quod aliis verbis fatetur & E % Ari-
|
||||
|
35
|
|||||
|
movet intx>epidtun iaevi cauis iwipetus ap 1 -urn ,
j^uem tuhira a moi-iu ierrea üèta. iacit. JS-CiC K&ZTD ZJTN- ICHA CHT.
OVcr-ti lt^£ door 't^/cAef^'^edt^rü'^err-asir. |
|||||
|
3<$ EMBLEMATA
Ariftoteles; pro Deo fupponens fapientiam. Huc pertincc
quoque quod dixit Horatiüs: Vïrtus efl medium vitiorum utrinque redaffumi
His igitur in rebus, quae tradtantur in vita , modum qucn-
dam & ordinem adhibentes, honeftatem & decus conferva*- bimus. |
|||||
|
XIX. NU-
|
|||||
|
/
|
||||||
|
Jf
|
||||||
|
AlvIXTD AtvII TXJIvCH-O HST.
I\ulit« is eü ilemu-m, a ui nonJiun i-elius atnici , Collapiis. vires lu-fcoeri* ij>le Juas . Xt'EEJVJE, KXLA.CHT HOTIIt D'vLNIt&KE ST^ATfltT,
~7)e j'/u/r-SaaA. /ra/f ter neer ge/lagen,,
^oe-tct door de wind Anar zn'<iaitcjc6'~a^e/is. |
||||||
|
SELEQtfORA. n
X I X.
NUGLEUM ESSE QUI VULT, NUCEM FRANGAT.
NU pulcri patet ignavis. Labor omnia praftat:
Non opis abfque ullo mella labore legit. ! > QUi commodum appetit, nè fugiat laborem. Qui qus-
rit voluptatem, prius experiatur fudorem*, fine quo non paratur vera voluptas. Generofos animo s > inquit Se* Ef.xjt neca, labor nut rit; laborem f recufes> parum effe pótes. Non efl viri timere fudorem. Ipfi apes non fine labore mel- la legunt; ita tu quoque non fine labore quicquam capies jucundi. Non quifquam fruitur veris odöribus y claudim.
Si fronti c ave at, fi' timeat rubos Htm».'
Ksfrmat Jpina rofas.
Ut enim, quae praeclara funt, vix multo cultu provenfunt:
contra caepe, allium, & quaedam hujufmodi vilia etiam re- pofita aut fufpenfa proferunt ièfe: ita quae funt egregia, non nifi multo contingunt labore: quae mala, paffim obvia funt. Non etenimfiert egregium ac memorabile quicquam
^Abfque labore potefl. Hinc illud vulgatum:
§>ui è nuce nuclewn ejfe vult, nucem frangat.
E 3 Quod
|
|||||||||
|
\
|
|||||||||
|
'f
|
|||||||||
|
37
|
|||||
|
Cotstt:e:n"Tio augettihes.
Exacnit -valiclas acr'ia oontentio -vires:
Quodque ruit praeceps. Sorttus uiauei^uifc.
STüYX> VXJBLGltOOT KILACHT.
^ler winde/i teaeis ee/vaedreevetv,
^Dearoot/te kracfit: e/v wo&de /?eeye/t> . |
|||||
|
Ë MB LE M'ÜÏ^
|
||||||||
|
g$
|
||||||||
|
Quod quidem di&um c Plauto defiimtum divus Hieronymus
alicubi ufurpavit de inveftigationé fenfus literarum myftici: §ïui qudrif, IrfquTt/yé»/^/ fidbüldttp m ëiïcMis MèHY± fcrutetur /kb allegoria involucro conditum rnyfterium. Nux enim foris tutti dura efï, lum aniara: intus tarnen 'condit cibum fuaviflimum. Muc referendum illud Homericum figmentum de Moly herba, quam ait radicem quidem habe- re nigram, fed florem lafteum. Hanc ita defcribit Ödyff! lib.X. i(fyl f*tv (AiXcbv to-KS, y*A««T< tceti tmehöv èivQog, \
. IAqXv $£[mv HaXiwri 6$oi %et,Miroy iïtr' èpvo-triiv iiv fXvfy«*ö"* y« {hnfiuri ,0«oi ^s re wes'yr* SvvctvTcu. ld eft:
y5frrrf quidem radix fuberat ,, fed labteolus jlos; (JMoly vocant Ju]>eri: mortalibus ardua res èjl Evulfijfe viris; cceleftes omnia fojfunt. Accommodarï autem Iïaec pofïunt ad omnem difciplinam,
cujus initium acerbum, progreflus facilis, finisjucundus. |
||||||||
|
XX. NON
|
||||||||
|
33
|
|||||||||
|
AMBIGU! S AXIS MOBI1IS HOHA VOL AT ,
Tempora labiuxtitr, -tacrrfciaque lenescimus annia: Eit Aupituxt xraeno non remorante dies . |
|||||||||
|
jLi^j^^s vergaat xtoon xm Tm
■ IZ>e ti/d aeyieu^etd,'tal yemie/d-,
, OPat's rtemels aeest qv de aard'iezie-ld. |
|||||||||
|
SE l B\Q T I(X\R m. ?*
XX.
NON MORTEM FORMIDAT AMOR.
u ; W| : ' ; ■■; ■ ! :" iM mq?'/ X^.1
itë? Boredn * Byememque & favas fentïat undas,
6)ui cdlet in cupido pe£fore prajlat amor. . Nihil eft amaiitibus arduum, nullus labordifficilis jamo-
jfis igne omnia yincujntur. Binc, illud Yitplïix r.ar Omnia vincit amor. - - -
Quae quidem fententia ufquè adëo probata', atque omnium
cönfenfu rècepta eft , ut nullus fit tam literarum ignarus, quï eam non memoria tèneat ,\ atque fepiffïme prsedicet. Eteiiim amor necjue iabörem fehtit \ neque' amaritudinem,* fed omnia fibi dulcia, nomen difficukatis erubefcens. Nullo ■modo, inquit Auguftinus, oneroji Junt labores amantium], fed & ipfi deleffant. Nam in eo quod amatur; aut non laboraturj aut labor amatur. Quod enim defideratamor, femper fe inventurum putat. Ignorat fiquidem judicium & ratione multoties caret: nefcit modum, nee aliud cogitare poteft, quam quod diligit. Non accipit de impoiïïbilitate folatium, nee ex difficultate remedium: nee confilio tempe- ratur, nee tempore frenatur, nee ratione fubjicitur. Seneca Tragicus: Non regi curat, patiturve frenos:
* .Houd timet mor tem, cupit ir e in ipjos Obvius enfès.
Pro-
|
|||||
|
V
|
|||||
|
40 EMBLEMATA
Propettius:
Verus amor nullum novit habere modum.
Re&e autem Paufanias amorem divifit in vulgarem & fwk~
ftem. Coelefti vero amore intelligimus affè&um fpiritualem, quo animus fertur in Deum, tanquam in fummum bonum, fibique ante omnia diligendum, non tantum ad regulam ali- quam aut menfuram, ut res alias, fed fine modo. De hoc *c**'- Bernardus : ExcelUt in natura dónis affeBio hac amoris Serm. Vil. JJ
serm. prajertim cum ad Jiium recurrit principum. Et alibi.:
ixxxiu. ejïïlagna res ejf amor t f Ju£ reddatur origini, Ji refujus Juo fonti, fèmper ex eo Jumat, undejugiter fluat. Princi-
pe/w» P,um autem amoris eft ipfe Deus : Non enim dileximus ¥•»' tDeum, fed Me dilexit nos, ïêmifitjiliumjuum expiatio- nemJ>roj>eccatis nojlris..
|
||||||||
|
XXT. NON
|
||||||||
|
. v< ■
|
||||||||
|
•
|
||||||||
|
S E LECTIO RA. 4*
|
|||||||||||||
|
2v A Ii
NON OMNIBUS MQJJA SOKS VENIT,
Non eademfati vis Jummis inflat S> ïmls:
Sdfe quod excelfum efitJ mijfafagittaferit. |
|||||||||||||
|
Elices qui videntur fepius infelicifilmi. Excelfa eniiji
uti confpicua , ita ad omnes qüoque fortunae cafus |
|||||||||||||
|
F
|
|||||||||||||
|
patent. Hinc Horatius ad Licininm, ut alta«imis pericu- ui.u.
lofaefle doceat: Stepius ventis agitatur ingens
<Pinus; Ö> celfie graviore ca/u 'Decidunt ti.rres, feriuntque fummos Fulmina montes.
Stulti profecti qui fecuri fe putant in dignitaris fafti-
gior—Nam ut habet Cicero: Superioribus invidetur fape n.z>* vehementer j & eo magis quidem fi intokrantius f e ja- ffant j & aquabilitatem communis juris praflantïa digni- taris 3 aut fortuna Jua tranfeunt. Hinc quidam interro- gatus, quomodo invidos non haberet ? refpondit: Si nihil^ ral- Ma** inquit, ex magnis rebus habueris: aut nihil feliciter ge/feris ; nam fola miferia caret invidia. Huc reipexit ' Seneca, cum dixit: Invidiam effiigiesj fi te non ingejfe- e^.xvu. F ris
|
|||||||||||||
|
4* EMBLEMATA
ris oculis : Ji bona tua non jaflaverts j Ji Jèiverh i&
De rem finu gaudere. Ovidius quoque: smeris*
Summafietit livor, perfiant altijjima venti.
|
|||||||
|
N.
|
|||||||
|
XXÏÏ. QÜAN-
|
|||||||
|
m__ ^
|
|||||||
|
■'.
|
|||||||
|
SELECT 10 R'.jT,. 4%.
|
|||||||
|
X X I I.
|
|||||||
|
QUANTUM QUISQÜ E TIMET, TANTUM
FUGIT,
Ternices addit peiiibm timer anxius a/as,.
Et facit ut curftis fit levis ufque labor, TUtiflïma res eft nihil timere prater Deum. Timidum
autem non facit animum nifi reprehenfibilis vitse con- fcientia. Nam ut re&e Juvenalis: satyr.
XUL
confcia fafi't
CUens habet attonitos _, & Jurdo verbere ca dit Occultum quatiente animo tortore flagellum. EtNafo: tib.v.
Ta/l.
Confcia mens ut cuiquè Jua eft , ita concifit intra
'Pectora pro facto fpemque metumque fito. Hinc Cicero: LMagna vis eft confcientia in utramque j>r0 m-
partem ƒ ut neque timeant j qui nihil commiferint ; ïê °m' fcenam fempcr ante oculos verfari put ent, qui peccave- rint. Licet enim audaciffimus fit quifquam, vel timidi/Il- mum facit ipfa confcientia. Bias igitur interrogatuSj qua; res in vita metu careret ? non abfurde refpondit: Bona F i con-
|
|||||||
|
44 EMBLEMATA
confcientia. Quamobrem, fi nolis timere, ü nolis eflê tri-
flis, bene vive. Secura mens triflitiam leviter fufliner. Bo- na vita gaudium femper habet : confcientia autem rei fèm- per in pcena eft. Nunquam fècurus eft animus reus : mens enim mala confeientiae propriis agitur ftimulis. Cicero pro Cluentio: Si optimorum conjiliorum at que fatforum te fits in omni vita confcientia nohis fuerit; fine ullo metufum- ma cum honeflate vivemus. |
|||||
|
XXUI. JU-
|
|||||
|
SELECTIORA. 4*
|
|||||||||
|
XXIII.
|
|||||||||
|
JUSTITIA CERTISSIMUM HUMANARUM
RERUM PRESIDIUM. tPrafidiumj columen 3 certijfma aneora rerum,
Fas eft, nee mundumjura perire Jinunt. SOlon percontatus , quid maxime ad falutem Reipu-
blics prodefïèt ? refpondit: Si boni pramiis invitan- tur : mali autem penis coërcentur. Simile quid habet Cicero: Nee domus nee Refpubliea ftare jpoteft, fi in ea ltun, nee reffe fafiis pramia extent ulla j nee fupplicia fee- ml' Vtar' catis. Etenim peccandi impunitas maxima eft illecebra: & quos ipfa natura retinere in o/Kcio non poteft, ü ma- gnitudine pcense maleficio fubmoveri debent. Notum illud Horatii: Llk r
- - - adj?t
Regula peccatis, qu£ peenas irroget aquas. Optime fane Cyprianus : Juftitia in Republica eft fax inxn
popukrum , tut amen patria j immunitas pkbis, mu»i- *** F 3 men-
|
|||||||||
|
1#*Z .
|
|||||||||
|
^^^I^^BP^"
|
|||||||||
|
45 EMBLEMATA
mentum gent is 3 cura Unguorum , gaudium bominum^
temperies aëris, ferenitas maris 3 terra fwcunditas t fi- latium pauperum 3 hareditas filiorum , Jpes futura bea- titudinis. |
|||||
|
XXIV. RE-
|
|||||
|
SELECTIORA. 4%
- ■< ■ ■
XXIV,
RELIGIO PUB LIC iE SALUTIS PRESIDIUM.
Gens felix, jujlos ccelo qua folvït honores,
Nititur hoc fulcro publka tuta falus. QUsritur inter politicos, an aliqua debeat in Republica
efle Religio ? feu an Religio & cultus Dei tantse fit neceflitatis, utabfque eafocietas palitica confiftere nequeat? Communis omnium populorum confenfus in affirmationem confpiravit, ita quidem ut nulla tam barbara natio reperia- tur, quze nonDeum aliquem ac Religionem agnofcat. Sed reperti tarnen fuerunt Athei, qui omnera hanc de Religione materiam tantum pro commento humano habuerunt in eum finem a prudentioribus cxcogitato , ut rudem multitudinerft metu numinis & pcenarum infernalium in officio continerenr Quam imprimis fententiam propugnat Lucretius, & hodie omnes illi fectantur, quos Machiavelliftas vocant. Hxc periculofa opinio imprimis ex animo hominum extir-
panda: ea enim femel admiffa. perit omnis focietas humana, ac horrendis fceleribus janua aperitur. Quapropter etiam Ethnici Atheos ad nullumReipublicsmunus admittebant. Neceiïkas autem Religionis ita demonflratur: Ubi nulla
Religio, ibi nulla fldes: ubi nulla fïdes., ibi nulla fcedera & pacla: ubi nulla foedera & pacta, ibi nulla Refpublica. Pro- batur,
|
||||
|
4* EMBLEMATA
batur, quia omnia foedera & pa&a confirmantur juramcnto.
Juramcntum autem eft religiofa invocatio Dei , tanquam vindicis perjurii. Si ergo nulla eflêt Religio, nullum c- tiam effet perjurium, ideoquc liceret impune fallere. Secunda ratio hxc eft. Quia faepe in Rcpublica tales accidunt cafus, qui non nifi Religione cxpediri pofïunt. Exempli gratia: Cum contra hoftem longe potentiorem eft pugnandum, fic ut nulla fpes in humanis viribus fuperfit, turn a fola Reli- gione petendum eft auxilium, ac militiperfuadendum, non in multitudine exercitus, fed de coelo vi&oriam efle. Con- cludimus ergo Religionem in Republica abfolute cflè necef- fariam, ac publicas falutis maximum prsfidium. |
|||||
|
XXV. AE-
|
|||||
|
S £ L E CT10 R A.
|
|||||||
|
4?
|
|||||||
|
XXV.
iEQUALE JUS, iEQUALE POTESTAS,
<iy£quo jure Dalet quavis aquata potejlas :
Hoc que minus juris, quo minor enjis erit. MFminit Plutarchus, ut quondam fegi , fenem Antio-
chum irrififlê hominem, qui fibi urbes alienas qp- pugnanti commentarium de juftiria adfereba't. Opinabarur eflim, juris fivejufti nihil pratter inane nomen exiftere, & id efle squius quod validius; five ut Tacitus ëandem ïèn- tentiam expreffit ; ld effe jus j quod ei qui plus foteft, utile eft. Idem fenfit Carneades, & probare conatureoar- gumento, quod omnes homines natura duce feranturad fuas utilitates, atque proinde fibi pro moribus varia fanxiflèjura, qua; fibi utilia arbitrarentur, faepe etiam&mutalTe: undefe- queretur nullum dari jus naturale, quod & ftatuit Poëta : Nee natura pot eft'jujfo fecernere iniquam.
Quanquam vero hoc minime concedendum? fiquidemho-
mini propria eft appetitus focietatis, id eft communitatis non qualifèunque fed tranquilla;, atque proinde quasdam propen- fio ad ea fine quibus illa focietas minime confervari poteft; tarnen quoniam nonnulli ufque adeo indomitis cupiditatibus agitantur, Ut interim quid ad communem focietatem condu- cat» minime attendanr, aliialiosopprimenr.es, acdenudan- G tes.
|
|||||||
|
fo EMBLEMATA
tes, cum potentiores qusevisimpuneagunt, fitfxpe, utali-
quis femetipfum ac fua confervare non pofïit t nifi viribus contra inyaforem fatis fitinftruc~tus,atque propterea,tametfï optimo jure nitatur, jus illud fuum omni careat efïeclu, fi viribus deftitutum fit. Ubi autem vires sequales fint, quoniam potens jeque potentem tuto aggredi non poteft, ibi aut nulla injuria, aut fi fubinde oriatur, facile repellkur. Veriffime igitur dixeris, concordiam optime ali, atquequod juftum eft exerceri, fi partes inté'r fe fint sequales. Qüanto enim quis potentior, tanto faepe & promptior ad Iaedendum, quod fi flat, ovid.v* ----- Cedit viribus aquumx
Tri/. 8. Vittaque pugnaci jura Jub enfe jacent.
|
|||||
|
XXVI. NON
|
|||||
|
S E L E CT 10 R A. ft
XXVI.
NON SOLA FIT CASSIDE MILES. Imponas capiti leporino caflide torvam,
Frujira eris_, indigni militis ora vides. FRonti nulla fides: nam plerique non tam eiTê boni ac
fortes quam videri volunt, Hinc illud Chrifti: No-^'ni' lite judicare fecundum faciem3 fedjuflojudiciojudicate. Non enim bonus atque fortis, qui externa fpecie bonitatem & fortitudinem prae fe ferat, fed qui reipfa bonus ac fortis eft. Bonus autem dicitur, qui aequitatem& juftitiam amat; for- tis , cui animus crefcit in ipfa rerum difficultate: quique ad mortem ita paratus eft; ut meminerit maximos luclus morte finiri: parvos multa habere intervalla requietis, mediocrium nos efïè Dominos, ut ü tolerabiles fint, fcramus: fin mi- nus, sequo animo è vita, tanquam è theatro, exeamus. Forti(fimus Me eft, LuMn^
6)ui promptus metuenda pati: fi continus inftent, Vlh civi*'
Et differre poteft. - Videre licet homines nefcio quid magni voce» vultu, ha-
bitu promittentes , ubi vero ad rem veneris nullius pretii. In periculis timidi, fic ubi metus abeft inflati, pelle leones, & corde lepores. Eiufdem generis funt hypocritaj , qui G x dum
|
|||||
|
1
|
|||||
|
5i EMBLEMATA;
i» pf. dum virtutem fimulant, virtutem non exliibent; Quoniantj
inquit Auguflinus, toturn fruBum in laude hominum po- nunt. De hts Bernardus : Hypocrita volnnt ejfe Immiles fine defpeBu., pauper es fine defeifu, bene vefliti fine fb-
Ucitudine : delicata pacis poffejfores fine labore \, aliis adulantes _, aliis detrahentes : mordaces ut canes, dolofi ut vulpes: fuperbi ut leones ; intrinfecus autem lupi rapa- ees: meilis dulcedmem, id ejl, inanis gloria GJ lat ent is lafcivia, ut urfl quarentes. Volunt ejfefine attthoritate judices , fine vifu teftes : poflremo falfi accufatores _, Ö»
omni veritate carentes. Sed notandum quod olim dixit Dominus ad Samuelem: Homo fpeffat quod e ft ob oculos; tDeus autem. fpeBat quod e ft in animo. |
|||||
|
XXVII. PE-
|
|||||
|
$E LE CT10 R A.
|
|||||||
|
n
|
|||||||
|
XXVI I.
PECUNIA SANGUIS ET ANIMA MORTALIUM.
Quicquid habet mundus j regina pecunia vindt.
Fulmineoque iffu fortius una ferit. RExIfraël EccJefiaftes, cujus tanta authoritas, ut fe fa-
cile contra omnes poffit defendere, tribus verbis ma- ximam veritatem complexus, Tecunia, inquit, obediunt Ecchf.x. omnia. Etenim pecuniam, qus genus & formam donare poteft, reginam facimus omnes. Huic fêrvimus omnes; huic palmam tribuimus omnes ; huic omnia expenfa y huic omnia feruntur accepta» & in ratione mortalium fola utram- que paginam facit. Nee mirum. Nam quicquid eximium, quicquid fplendidum , quicquid venuflum, quicquid deni- que gloriofum hominibus contingit, id a folius pecunix be- neflcio proficifcitur. Unde & Ovidius: Carmina laudanturj fed munera magna petuntur:
1)um modo fit dïves har bar us Me placet,
K^Turea funt ver e nunc fiecula: plurimus auro Venit honos j auro conciliatur amor..
Aurofervitia, auro fafces, auro miles in foro, exercitus in
agro, auro denique omnia comparantur. Virtus > forma, decus 3 divina humanaque pulcris
TiivitUs parent; quas qui cottftruxerit, Me
G 3 C/a-
|
|||||||
|
^4 EMBLEMATA
Clarus erit, fortis, jujlus, fapiens et tam & Rex,
Et quicquid volet. - - - Hinc illud Hefiodi:
Tftj[*eiTeb ydf> \pv%>i TtiXiTdi $uXo7rt @j>oro7rt.
'Pecunia anima atque vis ejl mortalium. Qua ratione permotus Bellerophon apud Euripidem dicit;
Sine me vocari peffimum, ut dives voce f.
Nemo an bonus; an dives omnes quarimus. Non quare, & unde: quid habeas tantum rogant. Ubique tanti quifque, quantum habuitj fuit Quid habere nobis turpe Jit} quaris? nihil: x_Aut dives opto vivere, aut pauper mori. Bene moritur, quijquis moritur dum lucrum facit. Pecunia ingens generis humani bonum: Cui non voluptas matris _, aut blanda poteft Par ejfe pro lis, non facer meritis parens. Tam dulce-, fi quid venerit; in vultu mie at. CMerito illa mores cmlitum atque hominum movet. domo Re&e tarnen Cicero : Caduca femper & mobilia hac ejfe
duxi, non virtutis atque ingenii , Jed fortuna ac tempo- rum munera: quorum ego non tam facultatem unquam & copiam expetendam putavi, quam in utendo rationem, & in Carendo patiënt tam. XXVIII. NON
|
||||
|
SELECTIORA.
|
|||||||
|
5T
|
|||||||
|
XXVIII.
NON MINOR EST VIRTUS QUAM QU^RERE
PARTA TUERI. NU juvat ingenti congefta pecunia acervo
Ni te fervandi provida cura tenet. 4
PAïfimonia magnum vegtigal. Unde Mecjenas ad Augu-
ftum ait: T>ivitias magnas collegi , non tam multa accipiendo, quam non multos Jitmptusfaciendo. Pertinet fiuc Chriili praeceptum de colligendis fragmentis; & quod ait Cicero: Tar/imonia res optima & in privatis familiis G> in Republica. Juftinus dixic: Genitrix virtutum eft m,, Jruga/itas. Nam ut animus luxufolvitur, inquitSeneca, ita frugalitate firmatur. Moderatus autem opum ufus cum magna fapientiae laude eft conjun&us, fecundum illud Thomas Mori: latere divitiis tanquam moriturus ÖJ idem
Tanquam viclurus parcito divitiis.
*Par eer e divitiis qui tempore novit & ut ij Me modum fervans int er ut rum que Japit.
Contraria vero adjun&a prodigalitatis concomitantia & con..
fèquentia funt peflïma. Concomitans eft turpitudo. Nam Cicerone tefte turpiffimum eft Jinere rem familiarem dilabi. Confequentia funt: paupertas, rapinas, furta , honoris ja- duw. |
|||||||
|
5* EMBLEMATA
cT:ura. Hinc Tiberius Caefar prodigos fenatores cum igno-
minia ab ofliciis publicis removit. Pertinet huc vetus illud: <i/Edificare domos & par eer e corpora mutta
Ks4dpaupertatem proxmus eft aditus. Ncc non illud Horatii:
Serviat aternum quiparvo nefeiat uti.
Exemplum autem Parfimoniae infigne habemus in Pompo-
nio AtticOj quo, cum opulentia afïlueret, nemo fuit mi- nus emax, minus aedificator. Cato fenior ajebat, duobus proventibus fe rem familiarem regere & augere ; parfimonia & agricultura, quarum altera fructus prsbet, altera modum ufus adhibet. Cavendum vero, ne fordida fit parfimonia, & in avaritiam degeneret. Avaro enim quid mali optes, nifi ut diu vivat? |
|||||
|
XXIX. AS-
|
|||||
|
SELECTIQRJ.
|
|||||||
|
57
|
|||||||
|
XXIX.
ASTU DOMATUR VIOLENTIA. Quid ruis immenjïs _, Leo, fretus viribus; ecce,
Fruftra es: plus aftus ingeniumque valent. %. NArrat Munfterus in fua Cofmographia, anno fupra mil-
Iefimum quadringentefimo , & feptuagefimo, orta duTenfione inter Epifcopum & cives Colonienfes , duos Ecclefia: Cathedralis Canonicos conlulem quendam fibi in- vifum, poftquam eum verbis blandis ad prandium invitaf- fent, fraude ille&um, camerae five cavernae inclufifïè, pa- rato ibi, quem habebant Leone, jam fatis fame macerato, ut hominem vivum laceraret: illum vero, fimulac Leonem irruentem vidifïèt i protinus manum lacinia teftam belluae gutturi ingefïïfïè, atque hoc modo pene fufïbcatam gladio trajeciiïè. Lyfimachus quoque , Agathoclis filius, facvi/ïï- mo Leoni objectus fubito manum pallio involvit, atque ea ori belluae ingefla, fimulque praehenfa ejus lingua facile enecavit. Capitur etiam Leo velatis oculis, ut his verfi- bus non nemo innuit: Vincere fi favum cups & vincire Leonem:
Fac oculos vincas, & Leo vicJus erit: In fugnis oculi primum vincuntur & aures:
Lumina qui pot uit -vincere, vicJor abit. H Do-
|
|||||||
|
,58 EMBLEMATA
Docemur igitur hoc cmblemate, confilio & arte faepe plus
effici quam vi. Hinc illud Graci: |
||||||||||||
|
\ » / ■> \ «
|
||||||||||||
|
isfrs eft hominibus -portus infortunii.
lib.ii. Ovidius dixit:
Infior. t
- - - el)bivincere aperte
Non datur j injidias, armaque teffaparant Fraude ferit virtus. - - - |
||||||||||||
|
XXX. VIR-
< " ' ' ■■■-■*•■
|
||||||||||||
|
|
||||||||||||
|
SELECTIÖRA. S9
XXX.
VIRTUTE SUPERATUR D0LU5.
Eludit virtus artes heroa dolojas.
Strenuaque immotum dextra reveüït opus.
Vis uti facile fuperatur arte, ita quoque virtute fupera-
tur dolus. Per virtutem autem inteliigo fortitudinem illam, quje prudens j fortis ac temperans eft. Fortitudo enim, fi confilio fulciatur (nam fine confilio integra non efl) quid- vis contra paratur, disjicit atque convellit. Agis igitur raf- elrand, quoteflêntLacedsemonii? ^uot fatisJitntj inquit, ad propuljandos maks: oftendens referre, quam fortes vi- ros haberet civitas, non quam multos. Magis hoc tarnen procedit, fi animi fortitudinem fpedtes. Robuftus enimani- mus nihil in hac vita pertimefcit, neque infidias Diaboli, neque illecebras mundi. Quicquidobftat, nihil; momento rumpitur: Invia virtuti nulla eft via.
Hiiic illud Graeci: Nos fortitudine plurimum prajlabimus.
Fortitudo namque animi inexpiabili proelioadverfusomnia
vitia decertat: invicla ad labores , & fortis ad pericula, ri- H x gi-
|
||||
|
6o EMBLEMATA
|
||||||
|
gidior adverfus voluptates: ut avaritiam fugiat , tanquam
labem quandam, quae virtutem effbeminat. Eft fortitudi- io(EcD* nis pfopriumj & magnitudmis animi, inquit Cicero,nihil
extimefcere, omnia humana defpicere : nihil quod homin't iii.ö* accidere poffit j intolerandum put are. Idem alibi: ^ui
magno animo eft at que forti , omnia qua c ader e in ho- minem poffunt , defpicit & pr0 nihilo put at: atque ifte vir altus & excellens magno animo vere fortis _, infra Ephtf.vi. f e omnia humana ducit. Re&e vero Paulus : Fratres,
confortaminï in 'Domino » & in potentia virtutis ejus. Efai.xiu Nam uc ait Propheta: Fortitudo noftra & laus noftra T>0'
minus: factus eft nobis in falutem. Quo & pertinet il- cup. xxv. Jud: Factus eft fortitudo pauperi: fortitudo egeno in tri.
bulatïone fua. |
||||||
|
XXXI. NIL
|
||||||
|
SELECTIORA. 6z
XXXI.
NIL NON DOMABILE.
Stet fonipes Heet ore ferox, hunc fr£na co'èrcent r
Currere conantem faxea pila vet at. EQuus licet ferociflimus facile domatur, fi fit prudentia;
quidni effrenae libidines & carnis cupiditates domart poflènt, fifitconfiIium?Arduum fateor hoc efl~e (nam ut ait Terentius, ingenium eft omnium hominum proclive ad libi- dinem) non tamerf tale,quod omnino fieri nequeat: unde & illud Auguflini. Nolunt homines ejfe potentes contra vit ia at que libidines-, cum tarnen plane oportet } ut unufquifque eam potentiam appetat: ut potens fit in fe ipfo. Virium fcilicet fatis eft, nifi defit voluntas. Non tarnen quifquam vere potens dicetur, fi non hanc fuam potentiam in femetip- fum & pro fe ipfo exerceat. §jhi fe volet effe potentem
Kylnimum domet Me ferocem. Neque enim cupiditatibus modcrari eft fe fervum facere, ut
autumant illi, qui nifi quod oculis , auribus ac abdomini blandiaturj in bonis habendum putant; fed plane liberum, fiquidem libertas eft poteftas vivendi ut velis. Is autem vi- vit ut vult, qui re&a fequitur , qui gaudet oflicio, cui vi- vendi Yia confiderata atque provifa eft; qui legibus quidem H \ non
|
||||
|
6% EMBLEMATA
|
|||||||||||||
|
non propter metum paret:fedeasfequituratqueco!it;quia id
falutare maxime eflèjudicat: qui nihil dicit, nihil facit, ni- hil cogitat denique, nifi libenter ac libere: cujus omnia con- filia, refque omnes, quas gerit, proficifcuntur, eodemque referuntur: nee efl ulla res , quae plus apud eum polleat: quam ipfius voluntasatquë judicium. Cui quidemetiam for- |
|||||||||||||
|
Lib. II.
&n. 7.
|
|||||||||||||
|
tuna ipfa cedit. Quapropter & Horatius:
|
|||||||||||||
|
Ghtijham igitur lib er 7 Sapiens, Jibique imperiofus.
Quem neque pauperies j neque mors , neque vinculd terrent
Refponfare cupidinibus, contemnere honores Fortis j & in fe ipfo totus teres at que rotundus, Externi nequid vale at per leve morari, In quem manca ruit femper fortuna. injom. Nequevero omittendum illud Auguftini: Vis ut caro/er-
viat anima tua; T>eo Jèrviat anima tua : debes regi, ut f>o([is regere. |
|||||||||||||
|
XXXII. FOR-
|
|||||||||||||
|
\
|
|||||||||||||
|
SELECTIORA. 63
|
|||||
|
XXXII.
FORTITUDO LUCIS INDIGA.
Niltibi Jirenuitas temer aria coecaque p'ojit:
K^4i qua conjilü lumine clara videt. \ Is confilii expers ipfa fibi gravis. Hinc illud Flacci:
- - - Non Jolis viribus aquum
Credere ; fiepe acri potior prudentia dextra. Fortitudo namque deftruitur, nifi per confilium fulciatur:
quia quo plus lè pofle confpicit, eo virtus fine moderamine rationis deterius in praeceps ruit. Quid fi vel Cyclops exoculatus manus quoque verfum porrigat ? quid fi viribus ftolide ferox omnia tentet abfque judicio ? Strepitum hi ex- citant, nihil efficiunt , nonnunquam & pereunt. Unde êc Juvenalis: - - - Viribus Me
Confifus periit admirandifque lacertis. Neque enim corpora vaftiflïma, neque exercitus numerofifii-
mus quicquam valent, nificonfilio regantur: tanto magis fi- bi in perniciem , quanto magis fua mole premantur. Gsete- rum quaecunque tandem fpe&es, nihil in hac vita confiftere poteft
|
|||||
|
<J4 EMBLEMATA
poteft nifi prudenti difciplina gubernatum & confilio. Con-
tra ü vires prudenjtia fulciantur, facüequidvis perferre, quid- vis efficere pofïunr. Nullum numen abeji, Ji fit prudent't*.
|
|||||
|
XXXIII. NON
|
|||||
|
SELEVTIORJ. GS
XXXIII.
NON VI, SED TUTIUS ARTE. , Non femper valUa praftant munimlna vires:
Sap e ïngens Jbla pellitur arte malum: FErocifllmus animalium Leo ; audax prorfus & cunctis
terrorem incutiens; unde& in Heroum fepulcris Leo- num fimulacra ftatuebantur; quod non tantum vetus Scho- liaftes Horatii ad Epod.XVI, fed Sc Levinus Torrentius obfervavit, addens , talia fimulacra Leonum in Italia paf- fim confpici. Quanquam vero tantis fit Leo viribus , ut fibi vel ab audaciflïmo nibil timcat, paratus in prxlium, ore & unguibus, quodcunque fit obvium, foede dilacerans, tarnen nullo negotio pellitur , fi quis edoctus ejus natu- ram , ignem modo flruat vel tsedam accendat: confpecla enim fiamma fubito expavefcit ac neminc infcquente fugit. Hinc patet verifiimum efie, arte & confilio fubinde effici, quod vi nequaquam poteft. Hujus rei pafiim in hiftoriis exempla funt obvia. Qtioties enim hoftes territi , exer- citus fufi , ingens malum averfum non vi fed fola agen- di dexteritate. Sspe & hoc contingit in rebus domefli- cis: nam in his homini muka cveniunt, quae vi minime averti pofllint: folo autem confilio avertunrur. Hercules vïx Contra duos . Neftor autem contra centum. Hinc I Cice-
|
|||||
|
;?wi%tfiiilW4^-------...... ■ i -iii-iteirliffïl-^-'-*
|
|||||
|
66 EMBLEMATA
Ciceronis : Sapientis animus magnitu-dine confilii optime
feptus j vind aut expugnari non poteji. Nee abludit, quod habet Auguftinus : 1)bicunque fuerit providentia j ibi univerja contraria fruftrantur. Interim renendum eft illud , ne ad bonos fines adhibeamus mala media. Nam vir vere prudens veram reétamque adhibet confulta- tionem., honeftis utitur mediis, turpibus abftinet, gnarus non facienda mala ut eveniant bona. |
|||||||||
|
I
|
|||||||||
|
, I ' ■
|
|||||||||
|
>• f ■ v. '
|
|||||||||
|
-> - ■■■■ . .
|
|||||||||
|
XXXIV. QJJOD
|
|||||||||
|
S E L E CT10 R A. 6y
XXXIV.
QUOD GEMINUM EST PLUS USQUE VALET. cl)nit<e vires & conjbciata potejlas
Nihil fïbi non tutum reddit & omtie domat.
SCilurus Scytha Jiberos oftoginra mafculos habens, cum
eflèt moriturus fafculum jaculorum fwgulis porrexir, juf- fitque frarigere. ld cum finguli recufaflênt, eo quod videre- tur impo/Tibile; ipfe fingula jacula exeniit, atque ita facile confregit omnia. Quo facto filios admonens; Si eoncordes _, inquitj eritis, validi invicJique manebitis > contraJïdiffi- diis & feditione dijlrahemini } imbelks eritis, & expugna- til facties. Et fane quod urbes & olim, & hoc noftro faeculo hofli cefTè-
re, ducibus in diverfa ftudia, & confilia diftraftis, aut na- tionuminterfe semulatione, invidia, difïenftone? quasinter ü uniras & concordia fuiflèt, lioftem in campo, aut ipfo in vallo, ad internecionem deleviflent, obfidionem folviflènc, urbes fèrvafïènt , atque optima fpolia reporraflènt. Quod faclum legimus in obfidione Bethulis, ab immenfis Aflyrio- rum caftris, quos cives, qua/i vir unus egredientes, fuga- runt, fuderunt, mactarunt, ac ingentibus fpoliis divites viclores, ac triumphatores inurbemreverfifunt. Quidenim, obfecro, tantas vires addidit hominibus prope viclis ? Pro- I z fecTro
|
||||
|
6% EMBLEMATA:
\
fe&o nihil aliud quamunammitasatque concordia: Quoniam
xi-*- i^AJJyru non aduNati in fugam want pracipites ;
filït autem JJraël uno agmine perfequentes, deb'tli- tabantcmnes, quos invenirepoterant. Barbarasquaeforefpi- cite nationes. NonncTurcarum imperium ad tantam magniru- dinem proceflk, eo quod unoquafi fpirituanimati difcordes atque dhTentientes facile fuperarint ? Nam ut vocibus firW junctis gravior fit concentus, ita quoque viribus fimul junclis major fit poteftas. Agefilaus igitur interrogatus > quam ob cau- fam Sparta moenibus non cingeretur, oftendit cives armatos &unanimes: Hï} inquiens, Jimt civitatis Sparta mcenia. Idem, cum interrogafïêtquidam, refpondit, civitatem non faxis lignifve, fed pro vallis ac moenibus incolentium virtu- te muniri oportere : Quos , inquit, jt jungit concordia; nullus poteft effe murus expugnabilior. Hxc autem concor- dia maxime neceflaria in pugna fpirituali adverfus poteftates tenebrarum, cum quibus affklua nobis colluctatio eft. Huc Ad mr- fpedat illud Tertulliani: T^iabolus inveniat vos munitos &
concordia armatos, auia pax vefira bellmn eji UU. |
||||||||
|
XXXV. U-
|
||||||||
|
. i
|
||||||||
|
L-
|
||||||||
|
SELECTÏORA. 69
xxxt'r'
. . . 1'
UNUMQUODQUE SUIS ARMlS MUN1TUM. NU movet intrepidum favi canis impetus aprum,
Quem tntum a morfu ferrea feta. facit. OMnibus quidem & fingulis animantibus a natura arma
virefque concefïa funt, ut fe, vitam, corpufque de- fendant, declinentque ea, qua nocitura videantur. Denti- bus enim vel cornibus, unquibus, cruflis, fquamis, fpinis, aliifque id gémjs rebus armata atquemunitafunt» ut vel vim vi propulfare, velalio quocunquemodo fe tueri valeant. - - - Omnibus hoftem
'Prafïdiumque datum Jentire & nojcere tel* Vimque modumque fui. - - - Lucretius:
Sentit enim vim quidque fuam, qua po (fit abuti ;
Cornua notaprius vit ulo quam frontibusexftant: Illis• iratus petit at que infenfus inurget. Porphyrius quoque tertio de non efu animalium: No uit «-
numquodque animantiuntj qua pars fui infirma jït, qua valida; HU cavet j hac utitur, ut dentibus Tat dalis, Leo G? unguibus ï§ dentibus; Equus ungula } Bos cornibus, Chryfoftomus de Statuis undecimo : Ratione qua carent, I 1 arm&
|
||||
|
7o EMBLEMATA
ar ma in ipfo habent corpore^ut.Bo/ cornua j dentes &fetas
Aper, ungues Leo. tfflifovetonon in corporis natura, fed extra c&fyWBiks urmAfèfmt. Omne igitur animal, live brutum, five ratione praditum liabet, quo fe defendat; ac novit, qua parte potiflïmum valeat. Hinc faspe videmus, ut qua: vel fpecie minora funt, fibi a majoribus nihil timeant. Ne- que enim hoc tantum procedit in iis, qua: cLhoya. dicuntur, fèd etiam in rationalibus refpe&u brutorum , aut fibi invicem oppofitis. Nam ü ego exempli gratia promptus manu, al- ter erit confilio, & fi ego viribus corporis inflruclum me vi- deo ad audendum, alter ingenio felonge inftrudtiorem vide- bit ad declinandum. Quapropter, fi quis hoftem contemnat, fibi vero gratuletur, is profe&o fe magno exponit periculo: nam &omnis belli Mars eft communis, & exitus praeliorum femper incerti funt. Hoc, ni fallor, refpexit La&antius, cum ait: Sapientis non eft veile cettare , & periculo fe veile committere: quoniam & vincere non eft in nojlrapotejtate, & anceps ejl omne eert amen. |
|||||
|
XXXVI. ALIUD
|
|||||
|
SELECTIORA. 7i
|
|||||||
|
y\*
|
|||||||
|
X X X V T.
A L I U D A L I I FÜLCRO.
Fidus is efl demum, qui nondum rebus amici
Collapfis, vires fubgerit ipfè Juas. RE&e monet Ambrofius: Neceffitates aliorum quantum Dtoffic.
pojfumus juvemus; & plus int er dunt > quam pojju- mus. Nihil tam fecundum naturam ejl _, quam juvare confortem natura. Vult enim Deus unumquemque alte- rius anguftias ut proprias fentire; & quomodo in tali tribula- tione, fi eflèt, fubveniri fibi cuperet: ita ipfè alteri propter Deum fubvenirenonpoftponat. Bernardus: „ Tuncamor tuus „ad te ipfumtemperans erit: & juftus, fi quod propriis fub- }, trahiturvoluptatibus, fratris neceflïtatibus non negetur:fic „ amor fbcialis e/ïïcitur, quum in communiprotrahitur. Sed quemadmodum flamma defeclu materie jam occidens, vento fi exponas , hoc praefidio quafi fulta fuftentatur3 extincta autem non facile revivifcit; ita quoque amici facilius juvantur afflittis eorum rebus, quam defperatis. Nam & nutantibus quaedam propria adhuc vis efl, ubi vero ceciderint , magno demum labore eriguntur. Huc relpexit Seneca, cum ait: Succurrere paupertati amicorumjlude, imopotius Juccurre- re. Notum efl: illud Plauti: Is amicus ejl, qui in redubia rejuvat j ubi re opus ejl.
Ovi-
|
|||||||
|
7% EMBLEMATA
Dt Pent». OvidiuS dixit: |!*-i *»,-:-*,#».,i*
'.i y z. y% i\
Brachia da lajfa potius pendenda n at anti >
Nee pigeat ment o fuppofuijfe manum. De Dofo. Notandum tarnen, quod habet Auguftinus : Hommes
omnes aque dilïgendi /tint j fed omnibus fiprodejfe non po f- Jis, his potijfimum fubveniendum efi j qui pro locorum & temporuntj vel quarumlibet rerum opportunitatibus, tibi quajïquadam forte uniuntur. Nee omittendum eft, itaaliud agendum, ut noftrum non oblivifcamur negotium -.amicis enim ita prodefle debemus, ut nobis non noceatnus. |
|||||||||
|
-
|
|||||||||
|
-
|
|||||||||
|
■ ' ■ . '.. . 'si
XXXVII. CON-
|
|||||||||
|
------Il
|
|||||||||
|
SE LECT10 RA.
|
|||||||
|
73
|
|||||||
|
XXXVII.
CONTENTIO AUGET VIRES. Exacuit validas acris contentio vires,
Quodque ruit praceps j fort ius ufque ruit, AThleras videmus quibwsvirium cura eft, aim forrifïïmis
quibufque cotifljgerC: exigere abhis perquos cerrami- ni praeparantur, ut totis contra ipfos viribus utantur, & fi non inveniant fïngulos pares, pluribus fimulobjiciuntur. Vt enim palmaï arboris ramus impofito onere non inflectitur in terram caeterarum more; fed renititur & ultro adverfus farci- nx pondus erigit fefe; itaquoque viri fortis acprobi animus, quo plus negotiis premiturj quove magisfortuna ixvk, hoc eft ereftior. Ea namque virtutiseft:natura, ut, nifi adver- fum quid fibi habeat, protinuslanguefcat. Ubi vero adverfa- rium nafta fit, tanto acrius contendit, quanto majora fibi invenit impedimenta. Hinc dicimus probitatem excitari re- bus adverfis. Unde & illud Senecas: CM-arcet fine adver- fario virtus. Tune apparet quanta fit j quantum valeat P olie at que, cum quidpoffit j adv erfa oflendunt. Hoc & Ovidius fignificafïe videtur, cum ait: - Tendit in ardua virtus.
Tanto enim unufquifque ad virtutem verius profecific
K fc
|
|||||||
|
74 EMBLEMATA
fe demöndrat, quanto adverfa aut robuftius tolerat, aut for-
tius repellit. Pertinet huc illud Horatii: 't
- Vïvite fortes
Fortiaque adverfis opponite pettora rebus. Vir, inquit Caiïiodorus , vocatura viribus, qui nejcit in
adverfis tolerando deficere, aut in profperis aliqua elatio- ne fejatlare: fed animo flabili defixus , & cwlefiium re- rum contemplationefirmatus\, femper manet impavidus. |
||||||
|
XXXVIII. AM-
|
||||||
|
*&»ü»
|
||||||
|
S E L E CT 10 R A. r$
XXXVIII.
AMBIGUIS ALIS MÖBILIS HORA VOLAT, Tempora labuntur 3 tacit i/que fenefcimus annis ;
Et fugiunt freno non remorante dies. OMnia tempus habent, & fuis fpatiis tranfeunt univer- Ecele/:r
fa fub ccelo. Sicut unda undam propellit , ica dies diem trudit. CuncJa fluunt s omnifque vagans formatur imago,
lp fa quoque alfiduo labuntur tempora motu: Non/ecus ac flumen, nee enim conjiffere flumen, Nee levis hora poteji: fed ut unda impellitur unda, 1)rgeturque e adem veniens urgetque prior em : Tempora fic fugiunt pariter, par it er que fequuntur > Et nova /lint femper, namquodf uit ante, reliefum eft, Fit que quodhoc fuerat j moment aque cunBa novantur. Attendcntes hanc infinitam temporis velocïtatem alii non
immerito cum alis depinxere , quibus ejus velocitas inftar avis quse pernici volatu per aëra fertur, non infcite exprimi- tur. Idque a Poëtis, non de annis duntaxat, fed & de ho- ris decantatum. Felignus vates: - Nihil e/l annis velocius.
K z Et
|
||||||
|
r
|
||||||
|
j
|
||||||
|
7* E M B L E^M AT A
Et Seneca Tragicus:
Volat ambiguis mobilis alts
Hora. - - - stmc* ' Obfervat autem Philofophus, VirgiHumcom deceleritate
Hp. 10%. . ,. , f. •
temporis agit, nunquam ahoverbouti qmmfugit:
- - - Fugit irreparabile tempus
Optima quaque dies miferanda mortalibus avi,
Trima fugit. - - -
Ex quibus Iieec Lucilio fuo nobifque pracepta tradit: Ni/t
f roperamus, relmquimur: agit nes 3 agiturque veloxdies. Nunquam dixit Virgilius, dies ïre; Jèd FVGERE, quod currendi genus concitatiflhnttm eft. Quid ergo ceflaraus nos ipfi concitare, ut velotitatem rapidiffimaï rei poffimus squa- re : meliora prartervolanr. Quoniam igitur tempus adeo vck>x fit, ut paiïlm cum alis exprimatur: anni & hora ala- tae fint, & inflar avis tempus prstervoiet, quid meïius dici Tfbtf.v. poteft, quam quod dixit Apoflolus : Redimentes tempus. Ea enim ja&ura rei gravi/Iima eft, qus fcmel amiïla recu- perari non poteft. Nee qua prateriit, rurfus revocabitur unda»
LI*'' Nee quaprateriit, hora redire foteft. F I N I S.
|
||||