SPECIMEN MEDICÜM INAUGURALE

sistens

QUAEDAM DE ULCERE PERFORANTE VENTRICULI.

pkaegejsdiuntint

DUO CASUS IN NOSOCOMIO AMSTELO-
DAMENSI OBSERVATI,

quod,

FAVENTE SUMMO NÜMINE,

ex auctoritate kectokis magnifici,

CORIIÎEL.II CiVIIilELSn OPZOOMER,

jur, utk. noct. phil. theor. mag. litt. hum. doct. et prof.
nec non

amplissimi senatus academici consensu

et

nobilissimae facültatis medicae decreto,

|Irû ©raîïu Böttöratuó,

sitmmisque in medicina honokibus ac privilegiis ,

XM ACABEMIA RBENO-TRAJECTINA ,

rite ac legitime c0nseqüendis,
publico ac solemni examini submittit

JOANNES BENJÄUINÜS ROLL,

koterod amensis ;
die 28 m. maoi anni 1851, hora ii.
in auditorio majori.

amstelaedami,nbsp;m

■i]

typis mandaveruntnbsp;:l'f

LOMAN amp; REUDLER,
cioiocccli.

_______„.

mêMfimm^kmmm mmiw ^

O. ■■nbsp;CÄif^^^ vd aüa/.D otia

quot;nbsp;* i-rA^acïgt;ao ïc^mlç

.«foslt *j ,£0oa »'fö ttl* .«ju»nbsp;iiilmi

r

AjaeataAOA «Sfe^ ■ ,

1 Ï^OtÂ^CÎ-Û

PAÏRIOPTIMOOARISSIMO.

De hoc specimine medico-inaugurali nonnulla prae-
fari oh eam solam rationem, quod in morem venierit,
misera foret causa; praesertim uhi aliae exstant in-
numerae, quae suadent ut, missâ omni praefatione
strictiore sensu, statim cordi meo grato Me morem
geram, ut nil aliud nisi gratum illud cor signißcem
multis illis viris, quorum egregiam henevolentiam ita
sum expertus, ut ultra esse prorsus nihil poterit.

Ad quos me convertans, primo loco mea grata
memoria Te conspicit, Clar. Til anus. Quot et
quanta deheo Tibi ! Te olim suadente, consilium
meum adeundi Medicorum scholas vovendique brevem
vitam illorum longae arti, altiores egit radices, fir-
miores, laetiores. Audiendo Te ad matmitatem
tum perducehantur. Ipse enim qui potuissem tune
temporis enumerare omnes moles tias, quae occurrerent
fortasse in nova palaestra, qui omnes debito collocare

Loco, nullas praeponderans, quae parvi, nullas contra
vili pendens, quae forent summi pretii existimandae.
De hisce omnibus Te consului, et quod tu faceres
judicium, meum foret. Ut pergerem turn monuisti,
ut pergere possem viam tum ita stravisti, ut omni
tempore, omni occasione milii patuerit quivis locus,
quo medicinae studiosis cum doctrinarum tum experi-
mentorum dissilit uberrimus fons. Pro tot, pro tan-
tis accipe, precor, hasce gratiarum actiones. Verba
sunt; scio. Utinam vero sequior aetas doceat, verbis
non amplius opus esse oh multa testimonia mei grati

erga te animi!

Nec Vos, Professores in Facultate Philosophicâ,
qui cum naturae tum hominis sani scientias me docuistis,
quorum semper reminiscar maxime gratus , hoc publi-
cum documentum mei animi erga Vos omnes repudia-
bitis, qui tamquam amici omni auxilio sublevavistis
me, cum novam palaestram ingrederer novitius. Quod
quanti sit, quis est qui necsiat? Et hoc quoque re-
spectu de vobis valuit notissimum illud: semper iidem.
Nam quoties Vos adierim hoc illud rogandi gratia,
toiies expertus sum vertram benevolentiam, spe meâ
delusus numquam discessi. Quot Professores in no-
hilissima vestrâ Facultate, quorum lectionibus frue-
bar, tot numeravi fautores amicos; quare, crédité
mihi, annus, per quam vobis sum usus m.agistris,
gratae meae memoriae insculptus est aureis litteris,
nulla sequiori aetate delendis'.

Quem magno honore habeo, Clar. SuRINGAR, Tibi
quoque publice dico gratias. Docendo pariter et prae-
eundo, magister vicissim egregius et optimum exem-
plar, verbo et re amicum veri nominis Te semper
mihi praebuisti. Gratus memini, qui nee tempus ne-
que labor ullo die Tibi videbantur frustra consumtum
frustrave impensum cum lumen incenderes, quodviam
collustraret mihi -adhuc obscur am, cum me doceres
animadvertere, pervestigare, summi pendere, quae
medico vere practica animadvertenda, pervestiganda
atque summi pendenda sunt! Quodsi in posterum
laetus gt;eventus mea conamina sit condecoraturus, laeti
illius eventus Te semper hahebo auctorem primarium
Non erit ingratus, qui tanta Tibi debet, non publi-
cum testimonium unica actio gratiarum !

Jam vero quibus verbis Te compellare, summo animi
dolore depresse van Geuns, Te, cui tot deb es, ut
verba certe desint ! Non video exordium aptum ; ap-nbsp;i

tum- finem quaero frustra. Te praeeunte in studiis
meis illam sequutus sum viam summo ardore,
summa veritatis convictione, quippe quam solam ve-
ram agnoscerem pro mea peritia in pathologiae stu-
dio , quamque igitur — sit venia verbo audaci ! —
semper maximo habebo honore, quaque semper im-
pense gaudebo. Hujus convictioni^, quae alit laetis-
simam spem in veritatis indagatione, unicum auc-
torem Te agnosco, eximie vir ! Non enim te so-
lummodo admiratus sum publice docentem, sed tantâ

optimi magistri familiaritate sum usus, ut prae mul-
titudine numerum vix teneo dubium illarum vespera-
rum, quum pathologiam universalem delineares , me
cum duobus selectis commilitonihus mirante auditore;
quo modo gf-atissimo, maxime frugifero, acutissimo
describat alius, ego non 'possum. Eoget rudis, quae-
stiones proponat imperitus, explicationem ter quater-
que quaerat novitius, quorum enim oouli non sustinent
tantam doctrinae lucis copiam, dum firma acies tuae
mentis omnia videt maxime conspicua; — rog ant,
quaerunt, dubia proponunt semper Te benigne an-
nuente. Deflectimus a recta viâ; sistere gradum sta-
tim monet arnica Tua vox; arrigimus aures; o dulcis
pariter atque docta institutio, cum nobis, dilucidius
indiem, explicas, quotes adsunt in corpore vivo re-
lationes, processibus inservientes aeque muliis ac va-
riis, et rursus eo respectu sibi similes, quatenus sci-
licet easdem omnes sequnntur leges, et tamen itivicem
ita discrepantes forma atque effectibus, ut unusquis-
que facili negotio percipiat illud discrimen, quod lin-
gua exprimere voluit variis nominihus, Sanitatis vide-
licet et Morbi.

Non multa post, quum cura versionis „ Pathologiae
Universalisquot; celeberrimi Juotz-r mihi demandata esset.
Tu praecipue mihi suasisti, ut illud opus susciperem.
Sine egregio Tuo auxilio tamen — lubenter confi-
f^ßQy, — numquam esset ad finem perductum. Jam
vero liber partim prodiit in lucem ; et optimis quidem
auspiciis: praefatus est enim van Geuns.

Habeo plura adhuc, quae silentio premere ingrati
esset.

Me adjutorem elexisti in nosocomio, quo nomine
tecum steti ad illos aegrotantium lectulos , qui deman-
dabantur sui solius curae. Ibi autem, quasi sub oculis
Tuis, in praxi docui summum pretium omnium syste-
matum idearumque, quae institutio Tua theoretica
aeque vera ac universalia mihi ante probavit. Quodsi
in praxi quid valeam, huic Tuae benevolentiae id
debeo, immo huic benevolentiae soli.

Utinam fatum voluisset Tibi erigere templum feli-
citatio domesticae pro tantis meritis. Sed eheu ! quam
fuit tibi iniquum ! Dom,esticae felicitatis sors atra
ne umbram quidem reliquit. Divulsam ploras con-
jugem. Plorant tecum permulti. Nam carissima
Tibi, vener ata omnibus fuit conjux, quotquot eam
norint.

Sentio, honoratissime vir, me prorsus deserere
verba, dum reputo tristitiam tuam summam, dum
cladem reputo tantam. Cor prae dolore divulsum
respuit vel sêlectissima verba, ni pectus ea fecerit
diserta. Scis, Clar. vaN'Geuns, ex corde intimo pro-
veniunt haec omnia: utinam aliquid saltem solatii
afferr ent I

Haec sat sunto dicta. Id unum addere licebit : ad-
miratione et grato animi sensu Tibi me scio divinctum
ad ultimam usque horam!

Superest, ut et Tibi dicam gratias, nobilissima

Facultas Medica in Academia Rheno-Trajectina, Tibi
praeprimis, Clar. van Goudoevek, aestumatissime
Promotor. Nemo me magis sentit, qui multa et magna
debeo vestrae benevolentiae. Sinite, me gratiarum
actioni sincerae nubere hanc ultimam supplicationem :
faveatis mihi etiam in posterum eâdem henevolentiâ,
quam hucusque sum expertus. Ne prorsus mei oblivis-
camini ! Ego vestrorum numquam!

llISSERTATIO MEDICA INAÜGURALIS

BISTENS

OÜAEDAM DE ÜICERE PERFORANTE VENTRICÜLL

PBAEGKEDIDNTUE

duo casüs liï nösooomio amstelodamensi obsekvatïi

PARS PRIMA.

Historiae morhi.

Maria S., annos nata LVI, in nosocomium recepta
est die XIII» Nov. MDCCCL. Structura corporis ro-
busta videtur,-niger est capillorum color, a'ultus contra
pallidus ,oculi coerulei; maxiine emaciata est, et fa-
ciei dolorificae expressio observatur. Per triginta
fere annos ancilla erat coquinaria.

Rogata narrat, se inde a primo tempore, quo no-

tato fiingebatur ofificio, maxime doloribus in ventri-

culi regione tormentisqüe colicis fuisse vexatam, acci-

dentibus cum vomitu tum quoque alvo constipata.

Tribus bebdomadibus ante dixit febris paroxismos sè

percepisse per quatuor dies altera vice frigore, calore

1

et sudore altera. Propinato hisce diebus rheo, alvus
deponitur nigra, pulti simillima, mollis.

Ab eo inde tempore quo febris inceperat, quere-
batur de summo dolore in latere quo magis vexaretur
quam antea. Nocte inter XII et XIII Nov. subito
sanguinem evomuit parcâ tamen quantitate, id quod
equidem non repetitur.

Quum nosocomium adiit, praesertim querebatur de
doloribus in abdomine et regione ventriculi et quodam
in pharyngé sensu quasi quae arderet, tum quoque
de acidarum materierum emesi et sparso per latus
thoracisque ambitum dolore.

Vehementes abdominis musculorum contractiones,
quae vomitum alunt, contractae rimae glottidis sonitus et
lamentatio, quibuscum hi conatus sunt juncti, maximum
accusant doloris stimulum. Notatus autem dolor in
regione ventriculi, nullo qui cessât intervallo, proftm-
diori pressione augetur, et mox oriuntur conatus ad
vomitum. Tumorem aut indurationem frustra quaerimus
in regione ventriculi, et solummodo fortiores observantur
j)alpitationes in Aorta abdominali, in regione ventriculi

partim, partim quoque inferius. Molle se praebet ab-
domen; sub hypochondrio lien non prominet sinistro,
Margo hepatis vix ac ne vix quidem sub hypochon-
drüs percipitur. Alvus tarda, lingua pallida, mucosa
linguae paullisper tumens ita ut marginibus dentium
imagines quasi insculptae sint, tenuique obsessa secre-
tione subalbicante. Ejecta per oesophagum nihil praebent
observatione dignum. Fortiores sunt palpitationes cor-
dis, neque tamen percussio neque auscultatie thoracis
habent, quae hic sint, memoranda.

Ex dolore in regione ventriculi, emesi et alvo tarda,
comitato, et ex emaciatione facieque ^collapsa, dia-
gnosis carcinomatis vel ulceris perforantis ventriculi
instituitur.

Per omne tempus quod infelix mulier in nosoco-
mio degebat, scihcet ad noctem XXVI inter et XXVII
Nov. pauca ocurrebant vel potius nulla, quae casum
ingravescerent, nulla quoque prorsus contigebant qui-
bus ad meliorem perduceretur statum.

Cibum sumit permodicum , quod idem valet de po-
tu, quippe non sitiebat; adde quod semper poatquara

quid sumpserat dolores non multo post augebantur.
Saepius quoque post sumptum cibum aut potum emesis
sequebatur iisdem comitata symptomatibus quae supra
notavimus. Confidendum tamen est, baec pariter ac
nauseam vehementiâ sensim augeri in temporis pro-
gressu. Per primes sex dies praescribuntur pulveres
cum Extr. Cricutae gr ii pro dosi, qui morbi \dm potius
augere quam diminuere videbantur. Praescripta
dienceps solutione subc. sodae quam sumpsit ad XXIII
Nov. usque, hoc medicamentum se praestitit maxime
laudabile laetiores ob effectus. A dicto inde die pul-
veribus ex Etr. Nucis vomicae alcoh. (gr. ^ pro dosi)
sumus usi. In universum tum mulier in mitiori
versabatur conditione, dolorum enim vis infringeba-
tur et pariter emesis non ita ut ante crebra fiebat.

Nocte inter XXVI et XXVII Nov. aegrotam initio
sitis vexabat intolerabilis quare insatiabiH appetitu miram
deglutiebat liquoris copiam, infelici autem successu !
Nam brevi post anxietate pressa est summâ, quacum
nausea et diarrhoea ingratissimae eunt comités. Cum
anxia lamentatione nauseae vomitusque morem gerere

tentabat, et quidem satis prospero successu; etenim
omnem potionis copiam sensim rursus evomuit, quo
peracto una duaeve horae sequebantur per quas infe-
lix Maria lectulo se potuit recipere ac dulci tranquil-
loque fructa est somno.

Sed hora quintâ sub Auroram rerum conditio pror-
sus et subito mutata est. Post vomitum frequens
iteratum magna sanguinis paucitas ejicitur. Sudor
viscidus, frigidus, facies collapsa, mutata, hipocratica,
frigor universalis, respiratie paullisper stertorosa, pul-
sus vix ac ne vix quidem tangendus : tot sunt proximae
symptomata mortis et hora sub Auroram sexta mori-
bunda occumbit.

Sectio cadaveris horis LII post mortem.

Cadaver valde emaciatum ; pulmones cor fere prorsus
vêlant ; in thorace sinistro adhaesiones veterum pseu-
do-membranarum in apice pulmonis inveniuntur inter
utrasque pleurae laminas; in utrâque thoracis parte
sanguinolenti limpidi seri sex fere unciae observantur ;

pulmones laxi collapslque ; hue et illuc marginum em-
physema occurrit; pulmonis dextri superficies in apice
scabrosa, coarctata, cujus causa vêtus accusatur cicatrix.
Permagna anaemia pulmonum, ita ut incisionibus cum
majoribus e vasis, tum e capillaribus sanguinis fere ne
gutta quidem evadat; pulmonis sinistri coeruleo-grisei,
marmorati oedema notatur, lobi pulmonis dextri supe-
rioris ac medii emphysema invenitur, nec tamen oe-
dema, excepto lobo inferiori.

Pericardium tenue parvam limpidi seri copiam con-
tinet; cor laxum, anaemicum, tenuibus constructum
parietibus; valvulae nullo modo a conditione normali
deflexae. In arcu Aortae (praesertim prope valvulas
semilunares) inveniuntur parvae, tenues ossificationes,
parum extensae, aeque ac ubicimque quo loco majora
ex arteriâ Aorta oriuntur vasa. Mucosa laryngis,
tracheae, bronchorum , pallida.

Sub hypochondriis hepar sescunciahs tantummodo
observatur ; ventriculus valde expansus, parietes laxi ;
abdominis sub hypochondriis latitude a ventricule
prorsus est repleta, et ipse in parte sinistra sub tho-

racis cartilaginibus prominet, et hoc loco spiram vel
sinum ostendit, ita ut parietes, involuta sive invagi-
natâ parte minore , ipsi quoque invaginantur et quasi
tumentes videantur, quod tamen non impedit quomi-
nus facile a se invicem segregari possint.

In minori ventriculi curvatura, eo quippe loco ubi
ventricule appositum est Pancreas, magnum observatur
ulcus quo parietes ventriculi prorsus sunt perforati.
Forma prorsus rotundum, limbis baud densatis, acu-
minatis, quasi exscissis circumdatum sescunciale dictum
illud ulcus conspicitur; fundum praebet Pancreas,
quod ventricule fortiter circum hunc adhaeret locum,
quo parietes ventriculi perforavit ulcus, ita ut Pan-
creatis ope locus perforatus prorsus sit disclusus, quo
fit ut ventriculi parietes et Pancreatis superficies (h. e.
ulceris perforantis fundus) prorsus coaluerint.

Medium locum vas (arteria Pancreatica) occupât, quod
secundum Pancreas se protendit et mensuram exhibet
trium linearum Paris., in quo vulnus duarum talium
linearum observatur quod plane eundem sequitur cur-
sum ac ipsum illud vas. Quodsi tendimus ad supe-

riorem partem, illud vas extra locum morbosae ad-
haesionis prosequi possumus, plane conspicuum et
nullis partibus aliis velatum. Tende contra ad par-
tem inferiorem, vas videbis se in Pancreatis substan-
tiam abscondere.

Ventriculus partim quoque cum hepate concretus
est et quidem per superficiem sescuncialem. Ventris
culo remoto, dicta haec pars omnis avellitur ita ut
bine in pariete foramen oriatur, circuli prorsus ex-,
bibens formam. Sunt ventriculi parietes valde fra-
giles, tenues, imbibitique rubro colore. Color iste
ruber in cardia arctis circumscriptus est limitibus, sed
in piloro contra transit in duodenum.

Sanguinis nigri partim coagulalati ventriculus XXX
continet uncias.

Pancreas durum est ad cartilaginis instar, flavi
coloris et grisei pro parte.

Meteorismo intestina modice sunt expansa; mucosa
intestinalis pallida, illâ excepta duodeni parte quae
proxime pilorum est sita. Parietes intestinorum tenues.
Hepar .subalbicans, firraae consistentiae, mensurâ

nullo modo a norma recedens; vesica fellea calculis
prorsus repleta.

Lien mensurâ normalis, firmus, rubro colore tinctus.

Vesica urinaria contracta; ovaria parva et laxa;
uterus firmus et pallidus.

Mesenterium adipis admodum magnam continet co-
piam; variae et singulae glaudulae magnae, tumentes.

Een sinister parvus, anaemicus; tubuli fere ubique
compressi a fixâ, paullisper flava et parum granulata
substantia corticali. Dexter sinistro major, caetero-
quin eandem subiit degenerationem ; capsula ab utrisque
renibus non facile separari potest; pelvis renum mi-
nime hyperaemica. Quod ad formam renes normalem
praebent adspectum.

E. d. v., vidua, annos nata LII, capillis flava cum
cute sicca et aridâ, emaciata, dum omnia sunt sympto-
mata, qui multa passa sit haec mulier, die XXXI
Oct. MDCCCL recipitur in Nosocomium hujus urbis.
Narrat se semper nonnisi debili sanitate fuisse

fructam, semperque variis temporis intervallis varios
morbosos afïëctus passam. Praesertim conquerebatur de
rheumaticis, ut dicit, doloribus iisque topico nuptis dolori
per columnam vertebralem, praesertim quidem in ver-
tebris lumbalibus, qui affectus dolorifici ei jam diu
varia attulerant tormenta. Quatuor ante menses orta
erat diarrhoea et alvus liquidissima et ab eo inde
tempore dolore se sentiebat afFectam in regione ven-
triculi, qui post cesserat numquam. Huic dolori vulgo
comités ibant nausea et vomitus quacum acidae et
perfuscae ejiciebantur materiae. Duo anni erant prae-
terlapsi quod menstruationes non redierant. Erat te-
nuis alvus, subnigricans ; urina limpida, fusca, nonnisi
parca et paucâ quantitate secemitur. Saepe meteorismi
causa intumescunt intestina. Ad duorum digitorum
latitudinem hepar se sub hypochondriis protendit; mus-
colorum autem tensionis causa sola percussio id ac-
curatius potest definire. Physconia lienis non adest.
Supra umbilicum laxa cutis extensio observatur eaque
obliqua, X centimetra longa, sub quo locodivagatio quae-
dam lineae albae apparet digitum minimum lata, qui

saccus interdum valde extensus est tumensque (hernia
umbilicalis); quod si locum obtinet, turn laesae fiinc-
tiones abdominis quam maxime noxias vires capiunt
novas. Examen physicum laeses functiones in circu-
lationis et respirationis organis ostendit nullas.

Dolor in regione ventriculi perceptus, qui jam per
quatuor menses compunxerat et tamquam symptoma pa-
thologicum primum occupât locum, cum laesis intes-
tinorum functionibus crebroque vomitu cohaerens et
emaciationi collapsisque viribus nuptus, in suspicionem
inducit degenerationis mucosae parietumque ventriculi
(scirrhi vel carcinomatis) vel ulceris perforantis ven-
triculi.

Per omne fere temporis spatium quod in nosocomio
degit, semper querebatur de dolore in regione ventri-
culi, concomitantibus nauseâ et emesi laesisque abdo-
minis functionibus, Narcoticis in universum medi-
camentis dolores augeri videbantur, et pro altera vice
solummodo emulsio amygdalarmn et solutio alcalina
(subcarb, sodae) alterâ a doloris interdum impatiente
mullere laudantur et iterandae rogantur.

Hernia umbilicalis tenui ac miti facile retinetur
pressione.

Conditio fere eadem manet. Interdum per aliquot
dies ab aegra laudatur, quippe quae dulci fruatur
quiete doloribus baud interrupta; cibum potumque
modicum sumit et nec vel nausea oritur nec laesae
observantur intestinorum functiones. Brevi post autem
omnia in malam mutantur partem. Iterum oriuntur,
augentur ad summum usque gradum dolores, conco-
mitantibus sine uUä fere intermissione nausea, emesi,
laesisque abdominis functionibus. Nunc per aliquot dies
conditio est miserrima; emaciatio continenter augetur;
dolores acutissimi, respiratio pulsusque frequens, hic
insuper parvus vix ac ne vix qmdem tangendus, et
post exacerbationis periodum cadaveris instar jacit in-
felix aegrota morti proxima, facie quam maxime
collapsä et mutatä, immobibs fere, frigida per omne
ac totum corpus, mortis imago fidelissima. Notandum est
quod hoc in casu haematemesis numquam locum habuerit.

Saepius mortem jam exspectaveramus sed frustra,
et pro majori exacerbatione contra major sequitur

periodus qua requante dolores cessant et iteram mltiori
conditione muiier aegra fruitur. Iterum cibum po-
tumque sumit atque emulsionis alcalinaeque solutionis
ope sua sorte fere contenta evadit.

Praeterlapsis tali modo quatuor et quod excurrit
mensibus scilicet die IX Martis, omnia morbi symptomata
exacerbantur ; emesis sine ullâ intermissione ; alvus
liquidissima, respiratio difficillima, pulsus fere baud
tangendus, sensim sensimque sanguinis circulationis
intermissiones observantur, frigor universalis, faciès
prorsus collapsa et mutata. Die XI Martis borâ sub
noctem X vel XI cessant emesis et diarrhoea ; mulier
moribunda, immobilis silensque jacet, vel maximam
potionis paucitatem non sumit ; respiratio fere nulla ;
totum corpus sudore viscido frigido obsessum, et horâ
quartâ sub Auroram obiit.

Sectio cadaveris horis XXX post mortem.

Cadaver quam maxime emaciatum ; thorace aperto
in variis pulmonum partibus veteres adhaesiones agnos-
cuntur; utrorumque pulmonum oedema, dextri insu-
per emphysema; pulmones prorsus anaemici. Cor
partim a pulmone sinistro velatum, exsangue; in
corde sinistro parvum coagulum fibrinosum, totum
cor mensurâ parvum; valvulae nullo modo vitiatae.

Hepar exsanguis, pallidus, mensurâ normalis, paul-
lisper granulosus. Lien mensurâ parvus, mollis. Eenes
parvi, praesertim sinister, utrique pallidi, Brigthii de-
generationis ne vestigia quidem ostendunt. Intestina
meteorismo valde expansa; uterus durus, parvus, pal-
lidus; ovaria parva, vesica urinaria contracta.

Mucosa tracheae et bronchorum quam maxime pal-
lida, intestinalis hue et illuc sanguine mjecta tumensque.

Ventriculi ambitus permagnus, valde ipse expan-
sus; mucosa hue et illuc sanguine injecta; sanguinis
fluidi sive coagulati ne vestigium quidem ventriculus
continet. In parte inferiore pilorum proximâ observatur

magna et extensa intumescentia quae ad circuli instar
partem piloricam circumdat. Superficies valde inae-
quafis flavique coloris; tela hujus intumescentiae dura
palpatur et cellulis fibrosis {yezehellen) constat. Sub
illo tumente circulo, ubi pars pilorica transit in duo-
duodenum , paries ventriculi posterior ^perforatus est,
et hoc loco conspicitur foramen forma fere prorsus
rotundum, cujus diameter duorum centim. existimatur,
marginibus acuminatis durisque circumscriptum. Ulcus
in portione ventriculi pilorica situm est, prope valvu-
1am pilori. Ipsi illi margines tumente circulo rursus
circumdantur, qui circulus telâ conjunctiva hue et
illuc valde contracta constare videtur et se in duode-
num protendit. Eo loco quo ventriculus ulcere ro-
tundo est perforatus, Pancreas quoque praebet fundum
fortiterque ventricule adhaeret, et itaimpedivit quomi-
nus ventriculi contenta in abdominis cavitatem ejici
potuerint.

PARS ALTERA.

Ulcus perforons Ventriculi (Rokitansky) sive ulcus
Ventriculi simplex chronicum (Cruveilhier) morbi for^
mam sui generis praebet, et, ut infra videbimus , pro
variis atque variis causis, ex quibus illa ulcera perforantia
ventriculi pendere posse videntur, tamen sub hac dictâ
una eademque forma conspiciuntur, ita ut quisque facile
crederet, illud ulcus non solum esse morbi formam
sed revera morbum quemdam prorsus sui generis.
Dicto enim ulcere cum ulceribus syphiliticis comparato,
miramur, quod ad fomam peculiarem constantem,
unum cum altero magnopere comvenire. Ulcera
syphilitica cancrosa quis est qui non statim diagnos-
cat, et sicut et forma sic quoque causa semper est
una eademque. Ulcera syphilitica cancrosa ex solâ
syphili pendent omnibus aliis intoxationibus prorsus
exclusis. Quoad formam omnia ista, ut jam vidimus,
de ulcere perforante ventriculi quoque valent, unde

maximi oritur ponderis quaestio, an pathogenesis
unius alteriusque quoque similis sit atque conjuncta,
nempe an ulcus perforans ventriculi quoque pendeat
ex ima et eâdem semper causâ. Postea facta respon-
debunt !

Ab omni tempore Scriptores nonnisi obiter et baud
perspicue ulcus perforans ventriculi tangunt, quippe
qui de perforatione ventriculi sua sponte orta dixe-
rint. Mirum attamen, quoniam illa morbi forma
non tam raro occurrit. Per octo mensium spatimn in
cbnico Clarissimi van Geüns duos ejusmodi casus ob-
servavi. Idem valet de altera Nosocomii parte , quae
sub auspiciis medicis Clar. sueingak versatur, in
cujus historiis et annotationibus clinicis exempla ulce-
ris perforantis ventriculi non frustra quaeruntur. Si
spectas Nosocomium nostrum suburbanum aliaque aliis
locis, interdum ulceris perforantis ventriculi mentio-
nem vides esse factam. Quis est qui nesciat, in an-
notationibus anatomiae Pragensis statisticis 2330 cada-
verum sectiones enumerari, in quibus 57 ulcera
ventricula rotunda observantur, dum 56 cadavera

2

dictorum ulcerum perspicua vestigia vel cicatrices
ostendebant, h. e. igitur semel in 20 vel 21 cadaveri-
bus! Dr. Rapp bambergensis (1) narrat, in dicta
urbe 21 ulceris perforantis ventriculi casus observâtes
esse in 10—14 annorum intervalle. Et cur porro
hac de re verba facerem? Ista morbi formam non
tam raro observari novimus omnes!

Attamen medici Scriptores ad Ckuveilhier usque,
ut diximus, obiter tantum et baud perspicue de ulcere
perforante ventriculi dixêre. Ille tamen acuratissime de
ulcere ventriculi simplici chronico agit, et queritur his-
toriam morbi tam obscuram esse, confusam, indefini-
tam. Confusa ab omni tempore sunt dicta ulcéra cum
gastritide chronica et praesertim cum scirrho sive car-
cinomate ventricuh. Cruveilhier tamen speciathn
de dictis ulceribus agit, quae nomine laudato vocat et
jure, quoniam ista ulcéra non semper sequitur perfo-
ratie (ob perforatienem Eokitansky denominatione ul-
ceris perforantis ventriculi usus est. Denominatio
incriminatur, quoniam hanc si teneamus ulcéra perfo-

(i) Dmische KUnilc, N°. 2, 24 Nov. 1849.

rantia interdum occurrunt quae non perfoi-ant. Recte
quidem, sed hïc saltem nullum de verbis certamen). De-
scribit ulcus simplex chronicum, ac deinde ostendit, ana-
tomiam pathologicam nos docere ista ulcera ab omni
carcinomatosâ ulceratione, quâcum fere semper con-
fundebantur, distinguere. Sic quoque pathologicae
anatomiae ope docet, virus syphiHticum istorum ulce-
rum causam non posse accusari, syphili enim non
agente in telam mucosam profunde sitam. Porro agit
de haematemesi nigra, isto symptomate peculiari aeque
carcinomatis ac ulceris perforantis ventriculi, eamque
mechanicâ via facile explicat, ex qua explication e
insuper sequitur, haemorrhagiam et haematemesin
magis in isto ulcere observari, quoniam pro sua ipsius
sententia vasorum tela variis laesionibus organicis et
vel carcinomati resistere potest, sed nullo modi isti
ulcerationi. Dicit quoque de perforatione, quae fere
semper ulceri ventriculi chronico simplici tribui debet.
Distinguit tamen inter ulcera ventriculi simphcia chro-
nica et acuta, ex quibus duabus speciebus perforatie
ventriculi spontanea pendeat. Quod ad cicratrices

2 *

docet auctor laudatus hïc eadem obtinere ac in ulce-
ribus, quae in aliis corporis partibus observantur,
Sanae partes proximae circum ulcus attrabuntur, ita
ut sensim sensimque ulceris diameter diminuatur. Ul-
ceris superficies deinde obsidetur telâ fibrosâ; margines
fiunt duri, densati et tumescentiam quamdam formâ
rotundam producunt. Sanata ulcera numquam telâ
mucosa obteguntur, sed semper istorum cicatrices telâ
fibrosâ formantur, quare fit ut fere numquam ulcus
bis eodem in loco occurrat.

Eokitansky eodem fere tempore de ulcere ventri-
culi perforante dicit, et bâc in re ut in omnibus aliis
anatomiae patbalogicae quam maxime profuit, ut
infra videbimus, quum illius ulceris anatomia patho-

logica paucis tangetur.

Post duos laudatos Viros praeclaros alii quoque de
ulcere perforante ventriculi dixere, sed pauca tan-
tummodo addiderunt, quae bîc facile praetermitti pos-
sunt. Notanda tamen quae praestiterunt Albers,(1)

(1) Beobachtungen, III, 1.

MOHR, (1) JAKSCH, (2) CKISP , (3) VALLEIX, (4)

OSBOKNE, (5).

Paucis jam tangimus anatomiam pathologlcam. Fere
semper unum tantummodo ulcus perforans ventriculi
adest, rarissime duo aut plura, et locum praesertim oc-
cupât in parte pyloricâ, pariete posteriori et curvatura
minori; interdum in aliis quoque locis ventriculi oc-
currit, et in superiori qnoque Duodeni parte. Forma
est rotundum, interdum tamen (auctore Rokitansky)
jam ab initio irreguläre ; forma ab origine rotunda dein-
ceps variis causis mutatur et frustra nonnumquam quae-
ritur , praesertim in dictis ulceribus majoribus. Loquitur
insuper Auetor de ulcere quod sequitur dimensionem
ventriculi transversam et binc zonae forman refert.
Rotunda evanescit quoque forma, quum duo ulcera
hujus generis sensim sensimque ad unum conjmiguntur.

(1)nbsp;Gispers Wochenschrift, 1842, 256 et 289.

(2)nbsp;Frager Vierteljahrschrift, III, 1.

(3)nbsp;Lancet, 1843.

(4)nbsp;GÄ, V,157.

(5)nbsp;Buhl. Jmrn. XXVIl , 357.

Quomodo ab origine se habeat ulcus non patet.
Kokitansky putat, ulcus incipere ab erosione hae-
morrhagicâ (acuta ^ circumscripta, rubra emollitie sive
malaciâ), aut a circumscripta gangraenâ mucosae eâque
crustis obsessâ.

Speciali modo ulcus perforaus ventriculi, praeser-
tim forma rotundum, se extendit in partes profundas.
Materiei organicae dispendium maxime occurrit in
mucosa, multo minus in tela musculosâ, ita ut infun-
dibili instar conspicitur ulcus simplex ventriculi, quod
ejus parietes perforaverit. Peritonaeum si quoque
perforatur, id semper a centro ulceris rotundi incipit.

Morbus sive acute sive chronice decurrit; interdum
quoque decursus periodicus observatur, ita fere ut in
secundo a nobis narrato casu, in quo nempe remissio-
nis et exacerbatonis periodi notantur. In quovis stadio
ulcus sanari potest equidem vel post perforationem , ad-
haerentibus nempe aliis fortiter partibus, ita ut cica-
trix nasci possit

Cruveilhiek , ut jam monuimus, et Rokitansky
agunt de haermorrhagiâ et haematemesi, quae semper

fere xilcus ventriculi simplex concomitant. Observatione
dignum videtur, in secundo a nobis observato casu ne
vestigium quidem borum symptomatum adfuisse,
neque ventriculum post mortem sanguine aut sanguinis
coagulo repletum esse inventum.

Difformitates ventriculi a sanatis ulceribus perforan-
tibus ortae sponte intelliguntur.

Quod ad patbogenesin pauca habeo animadvertenda.
Omnes qui ulcera ventriculi simplicia vel perforantia
observarunt Scriptores medici illa saepius in sexu se-
quiori quam in viris occurrere monent, et hâc de re
absque discrimine omnes consentiunt. Ante puber-
tatem ulcus perforans ventriculi rarissime occurrit ;
sed inde ab anno aetatis vicesimo observantur ad 70
usque. Iis obnoxia est quaeque constitutie imprimis
tamen debilis. Concomitantes in cadaverum sectionibus
praesertim notantur morbus Brigthii, emphysema pulmo-
num, carcinoma idque praecipue ventriculi, vitia cordis
et, si Jaksch audimus, quam saepissime tubercula pulmo-
num. Jaksch insuper puerperium accusat dispositionem
ad ulcus perforans ventriculi afferre. Rokitansky

monet, dictum illud ulcus saepius post febrem inter-
mittentem esse ortum. Febres intermittentes tamen
saepissime occurrunt, et hanc ob causam facile quoque
ulcera ventriculi perforantia comitari possunt, absque
omni unum inter et alteram necessitudine absoluta.
Desideratur saltem adhuc longa observationum series,
antequam in febribus intermittentibus causam ulceris
perforantis ventriculi interdum proximam agnoscamus.
Et caeteroquin tot ac tanta exempla observarunt ar-
tis nostrae periti, in quibus ne vestigium febris inter-
mittentis occurrebat. Alii animi pathemata, haemor-
rhoides, amenorrhoeam et menostasiam, repulsa exan-
themata , etc., accusant ; alii aliter. Rapp Bambergae
anaemiam sive dysnaemiam causam ulceris perforantis
ventriculi fiindamentalem esse putat, et quamquam aut
ipse aut amici collegae ejusmodi casus observaverint in
hominibus plethoricis, semper tamen cognati dixere,
illos jam ante plures hebdomades quam maxime palli-
dos fuisse. Siebert perforationem ventriculi reflexum
existimat gravioris et intensi affectus organorum
centralium, et recte monet, fere omnes, qui huic

morbo succubuerint, conquestos esse de summo dolore
in columna vertebrali, ita ut causam ulceris ventri-
culi perforantis proximam quaerat in morbo medullae
spinalis, praesertim emollitie. Illud symptoma ab aliis
quoque premitur, sed multis cadaverum sectionibus
minime probatur. Osborne (1) accusat irritatas ventri-
culi glandulas, quippe quae prorsus mutatam prae-
beant secretionem, quâ circumdantes destruantur telae.
Dolores summos in regione ventriculi explicat e con-
tactu ventriculi contentorum (imprimis acidi) cum su-
perficie ulcerationis. Eandem sententiam probare conatur
ex variis observationibus, quod nempe in boe morbo
homines non in omni positione aeque gravibus patiantur
doloribus. schild fere cum eo facit, et glandularum
hypertropliiam et unde sequentem ulcerationem accusat.

Ex hisce omnibus luce clarius patet, causam proxi-
mam ulceris perforantis ventriculi non esse cognitam,
et sine dubio citatae omnes conditiones pathologicae
hac tantummodo ratione ad dictum ulcus referri pos-

(1) Dublin. Journ. Julij, 1845. — Ib. 49, 1.

sunt, quod eas morbi ventriculi in universum comi-
tantur. Quinam ventriculi afFectus morbosi impri-
mis ulceri perforanti ansam dent, non constat, sed ve-
risimile potissimum quique morbus follicularis mucosae.
Procul dubio ergo ulcus perforans ventriculi non est
morbus specificus sui generis, sed potius specialis ul-
cerationis forma, quae solummodo in ventriculo et
superiore Duodeni parte obtinet ex causis prorsus
ignotis ad bunc usque diem ; ista deinceps ulceratio
ab unâquâque causa oriri potest. Et haec quidem
respondent quaestioni supra jam propositae, scilicet
num ulcus perforans ventricuh specialis et sui generis
sit morbus, a causa quadam una eademque semper
effectus.

Symptomata positiva, quorum ope ulcus perforans
ventricuh dignosci posset, non dantur, ut jam Cru-
veilhier docuit. Interdum morbi decursus nullo no-
tatur symptomate, sive succumbant aegri sive sanen-
tur, et non raro Medici in autopsiis ulcera ventriculi
perforantia viderunt, quamquam aegri per totam vitam
numquam dolores ventriculi accusaverint. Functiones

ventriculi interdum tam parum laesae sunt, sympto-
mata tam confusa et indefinita observantur, ut de ul-
ceris perforantis praesentiâ suspicio oriri nequeat.

Symptomata ergo , quum adsunt, ex certis causis
specialibus pendeant necesse est; omnes has causas
speciales non novimus, sed tamen quaedam enume-
rari possunt, quae sponte intelliguntur, ut exempli
gratia maxima ventricuU sensibilitas, quae in variis
hominibus observatur, acutus morbi decursus, locus
quem ulcus obtinet, vulnus sive laesio vasorum sangui-
ferorum, etc., etc.

Ulcus perforans ventriculi a gastritide chronica et
carcimonate non semper et certe dignosci posse jam
supra vidimus, unde sponte sequitur quaenam potis-
simum symptomata in dicto ulcere observentur, nempe
symptomata catarrhi chronici, emesis chronica pertinax
sive spontanea sive post omnis generis ingesta. Porro
dolores persistentes sponte sive pressione orti, qui
revera ad ulceris perforantis diagnosin ducere possunt,
quum carcinomatis nulla est ratio ; nonnumquam illi
dolores locum quern ulcus occupât ostendunt. Inter-

dum sitis ardens aegros cruciat idque eo magis quum
dolores quâque potione contiuenter augentur. Hoc
quidem obtinuit in primo a nobis memorato casu. In-
ter symptomata, quae in universum occurunt, alvus
quoque constipata enumerari debet, quamquam liqui-
dissima aeque ac constipata observetur. De baemor-
rbagiâ e baematemesi supra jam sumus locuti.

Quod ad tberapiam parum animadvertendum babeo.
Ulcus perforans ventriciili nec specialis est morbus
nec igitur specificis remedüs sanatur. Pro varüs causis
proximis, quas varii statuerunt, varia commendant
remedia, exempli causâ narcotica (morpbium, acidum
hydrocyanicum), zincum, magisterium bismutlii, ca-
lomel, acetatem plumbi, sulpb. alum. et potass., aquam

calcis, externe moxam, unguenta acria, etc. Omnia baec
interdum laudabilem habent elfectum, in aliis tamen
casibus dolores augent et vitae periculum ingravescunt, et
hac in re experimentum solum nos docere potest, quae-
nam sint propinanda medicamina, a quibusnam prorsus
sitabstinendum. In casibus nostris dolores fere omnibus
medicamentis augebantur, demulcentibus solutionibusque

alcalinis exceptis, Diaeta praecipue maximâ digna
est observatione, et illius ope plura fortassis ulcera
feliciter sanantur. Kecte commendat Cruveilhiek ,
ulcus ventriculi simplex non aliter esse curandum
quam quodque in aliis organis ulcus occurrens, et ab
omnibus aliis praesidiis tberapeuticis abstinendum esse,
nisi a cura symptomaticâ sint indicata.

Hisce in universum praemissis, paucis adhuc re-
deamus ad casus nostros et ad hujus praepositum speci-
minis. Quaerat nempe aliquis, quâ de re verba fe-
cerim de ulcere ventriculi perforante sive simplici, et
meum esse credo , huic respondere quaestioni.

Primo jam supra vidimus , varia ac multa in spe-
ciali bac morbi forma esse obscura, confusa, et banc
ob rem procul dubio speramus omnes fore ut ubi-
cunque Medici confusorum et prorsus ignotorum expli-
cationi operam dare velint, et nobiscum communicent,
quae de praeposito nostro eos docuerit -experientia.
Ergo meum quoque erat duos a me observâtes casus
cum aliis communicare, et igitur quae potui effeci. Of-
ficio ergo jam obedio, verba quum faciam de ulcere

perforante ventriculi.

Secundo tamen memor eram eormn quae nobis-
cum communieavit doctissimus Rapp Bambergae. Ille
enim per 14 fere annos casus 21 ulceris perforantis
ventriculi laudato loco commemoravit a nostris prorsus
diversis,'ita ut hi illis opponi deberent, et in specimine
meo nunc quoque opponuntur. In omnibus cum ab ipso
Doet. Rappio tum ab amicis ejus collegis observatis
perforationis ventriculi casibus, nulli observabantur pro-
dromi, et acutissimum morbus semper habebat decur-
sum. Sequantur hic sua ipsius verba:

„ Wir zählen in Bamberg in ohngefähr 10—3 4
„Jahren 21 spontane Durchlöcherungen des Magens
„und einzelner Darmparthien. Die Vorläufer der
,, Krankheit sind so unbemerkbar, dass die davon
„befallenen Patienten in der Regel heiter und mun-
quot; ter ihrem Geschäfte nachgehen, weder psychisch
„noch physisch auch nur die unbedeutendste Miss-
„ Stimmung empfinden, weder über einen Schmerz
„ klagen noch über Appetitlosigkeit oder Verdauungs-
„ Störungen, weder Mattigkeit fühlen, noch gar Fie-
„ bersymptome zeigen, sondern mit Einemmale fast

„wie vom Blitze getroffen empfinden sie die heftig-
sten Schmerzen im ünterleibe; es stellen sich alle
„ Erscheinungen der Darmentzündung ein, von deh-
„nen nur die des häufigen Erbrechens fehlen; alle
„gegen solche gebrauchten Mittel von der stärksten
„ Antiphlogose bis zu den heftigsten Narcoticis blei-
„ ben fruchtlos, und können die fast unerträglichen
„ Schmerzen nicht einmal lindern. Schon nach we-
„nigen Stunden tritt Marmorkälte der Extremitäten
„ ein, und in der Eegel sterben die Patienten nach
„ 12 oder höchstens 36 Stunden bei volstem Bewusst-
„sein.quot;(l)

Nunc varii commemorantur et depinguntur casus,
qui omnes eundem decursum acutissimum habuerunt.
Citatae autem a nobis historiae chronicum morbi de-
cursum accusant, et hisce duabus plures aliae jungi
possent, in utroque Nosocomio Amstelodamensi ob-
servatae, decursum prorsus chronicum depingentes.

Undenam hoc discrimen? Ulcera ventriculi perfo-

(1) Deutsche KUnik, 2, 14 Nov. 1849.

rantia promiscue nunc acutum nunc chronicum de-
cursum habere pendeat ex variis conditionibus necesse
est, quas partim fortasse cognitas habemus partim
tamen prorsus ignoramus. Sed unde fit, quod Bam-
bergae observati sunt dictorum ulcerum casus omnes
acuti nullo prorsus excluso? Quaestionem ipse mihi
proposui; tot et tantas observationes apud varios at-
que varios indagavi Scriptores, sed nusquam comme-
moratos inveni casus sive chronici sive acuti solum-
modo decursûs. Neque topographia medica quaestio-
nem solvere potuit, ita ut lubenter confiteor, me
quam longissime ab hujus phaenomeni explications
abesse. Spero fore ut in me hac in re transferantur
Veterum verba : ubi desunt vires tamen est laudanda
voluntas. Res attamen indagatione digna censeri
debet ab omnibus quibus medica scientia curae cor-
dique est, et o me felicem, si forte hoc meo spe-
cimine alii, me longe peritiores, stimulati erunt ad
quaestionem indagandam atque solvendam!

Et quicquid toto specimine historüsque morbi mihi
voluerim paucis jam exponantur verbis:

Ulcus perforans sive simplex ventriculi non est
morbus specialis, sui generis, sed solummodo forma
quaedam, quae una eademque constanter semper
occurrit.

Causas ultimas, cur illa forma semper in ulcere
perforante ventriculi occurrat, anatomia patbologica
adhuc non docuit.

Ulcus perforans ventriculi ab aliis hujus organi
morbis, et imprimis gastritide chronica et scirrho seu car-
cinomate non semper ac certe distingui et dignosci
potest.

Pendere potest ex multis iisque variis conditionibus
ac causis.

Decursum habet ulcus ventriculi perforans plerum-
que chronicum sed non raro acutum quoque.

Omnia quae ad sanationem expectari possunt ex-
pectanda magis sunt a quiete et praeceptis diaete-
ticis quam a praesidiis tberapeuticis quae di-
cuntur.

THESES.
I.

Recte Wundeblich [Handb. der Path, und Ther.
HI hand, 3e et 4e Ahth., pag. 1043.):

„Das perforirende Magengeschwür erscheint dem-
„ nach weniger als ein specifisches Krankheitsprocess ,
„ denn vielmehr als eine dem Magen aus vorläufig
„ unbekannten Gründen eigenthümliche Ausbreitungs-
„ form der Verschwärung, mag letstere entstanden
„ sein auf welchem Wege und durch welche Ursache
„ sie wolle,quot;

n.

In albmninuriä minus valet quot albuminis quam
qua de causä id excernatur. ^

III.

Dilatatores urethrae, qui vocantur, parvi in uni-
versum habendi sunt pretii.

Phlebotomia in solidioribus therapiae praesidiis col-
locari debet.

V.

Praeclare Lotze {Alg. path, en therap. pag. 9):

„ Wat in bet levend ligcbaam plaats heeft, onder-
„ scheidt zich van hetgeen in het onbewerktuigde rijk
„ geschiedt, niet door een verschil in de beginselen,
„ hetwelk in den aard en de wijze van werking der
„ krachten zoude bestaan, maar wel door de rang-

schikking van de punten van aangrijping, welke
„zich aan die krachten aanbieden, en waarvan, hier
„ zoowel als overal elders in de natuur, de vorm der
„ eindgevolgen afhankelijk is.quot;

VI.

In amenorrhoea et menostasia salutares effectus im-
primis praestat haemospasia.

VII.

Usus Subsulph. Hydr. (ïurpethi mineralis) exter-
nus in Psoriasi a nostratibus non satis laudatur.

vm.

In cute subito refrigeratäquot; congestio non immediate
obtinet sed reactione.

IX.

Trichloridi Formyli usus sensim sensimque in abu-
sum errat.

X.

In fracturis ossium , cum parvä. quippe aut nulla
calli secretione, laudabiles effectus interdum habet
usus internus Phosp. Calcis.

XI.

Veri nominis Medicus auscultationi et percussioni
quam diligentissime studeat necesse est.

XII.

Pathologia et therapia non ita inter se sunt junctae
ut valeant verba: qui bene dignoscit bene curat.