ROUTE

VOOR

S T 0 0 M S C H E P E N

HET KAIAAl NAAR NEW-ÏORK

EN TERUG.

UITGEGEVEN DOOR

HET KONINKLIJK NEDERLANDSCH METEOROLOGISCH INSTITUUT.

UTRECHT — 1883.

Stoom Roek- en Steendrukkerij «de Industriequot;,

/

ROUTE

VOOR

STOOMSCHEPE

VAN

HET KANAAL NAAR NEW-YORK

EN TERUG.

UITGEGEVEN DOOli

HET KONINKLIJK NEDERLANDSCH METEOROLOGISCH INSTITUUT.

lt;3/ I quot;N^SS,

ëuk | B

J' ^/

V

UTRECHT — 1888.

Stoom Boek- en Steendrukkerij »de Industriequot;,

J. VAN D R U T E N.

VOORREDE.

In hd jaar 1881 zijn (tan het Insfitnnf de Ho/lm (hchc jonrnalcn onder zocht. (jehonde}) op de rfizen naar en van New-York.

Bij de heiverkimj werd dezelfde methode (jevolgd, dlr (irni de beoordeel'nnj van de beste routen naar en mt Java ten (jrondskaj /////. ()\) zuiver statistieke wijze is gezocht of de route meer of min noordelijk moet gekozen worden in de rersc)/illende maanden en welhe (/reuzen uien onf/eveer in (jewone omstaudifjlieden zu/ moeten inachtnemen.

Steeds zal men met de omstancligheden moeten te ) vide (jctau en naar de verdeeling der Inehtdrakkinfj. die omstreek* den tijd dat men een der vaste landen ver/nat, hekend geworden is, een oordeel moeten vormen, of men reden heeft ditmaal van de, in groote trekken, aangewezen route af te wijken.

Ook in vol Ie zee zat men, ofschoon tot de haromet en vaar nemingen en winden op de plaats zelve hcperkt, hij het bepalen van den koers niet alleen acht (jemi op de algemeene regelen welke die standen en winden beheerschen, doch ook op den aard en de eigenxchappen van het schip en de meerdere of mindere lading; a! die zaken behoor en aan het oordeel van den gezagvoerder onderworpen te zijn, die met zeemanschap zed te werk gaan. Mij zon het aller minst voegen daa rover te willen spreken; de Heer van Heerdt za/ daarover in het volgende nog wel eenigc wenken geven.

Ik voor mij bepaalde wij dan ook er toe om de IJ oil nndsche schepen te rangschikken naar de breedte die zij beredrten, op de meridianen van 30° en 50° \VL, , de hoofdpunten der reis, ongeveer op één en twee derden gelegen van den af te leggen weg tusschen de phurts fvaar het Kanaal verlaten wordt en New-York.

Met zorg heb //• de gemiddelde reis in iedere maand afzonderlijk gezocht en uit die twaalf in de verschillende maanden bepaalde reizen, die natuurlijk niet (jeheel overeenstemde)), maar met het seizoen veranderden, weder een regelmatig veranderenden koers afgeleid. Nevensgaand tabelletje geeft voor de uitreizen dioi weg aan en doet zien welke maanden men noorrlelijker en welke men mee)' zuidelijk moet houden. Ij veneens had ik dit voor dlt;' teh)i)s reizen hcrekend. Hef is voldoende één voorbeeld te geven.

/// April hebben de schepen die zuidelijk ran den voorrjeslagen koers (finyen een voordeel ran 1T^X .9^U tegen 11^A 20^u en in October een voordeel van 3 uren.

Er is geen maand waarin zoo vele slechte, van het gemiddelde af wijkende reizen gedaan zijn.

Men ziet in de navolgende tabellen voor elke reis in het bijzonder, hoeveel (lagen voor ieder dezer gedeelten werd besteed.

Terecht werd door den Oud-Kapitein ter zee M. L. J. van Asperen, die zich veel moeite heeft gegeven om de bewerking voor te bereiden en wien ik daarvoor en voor zijne gewaardeerde opmerkingen mijn hartelijken dank openlijk wensch te betuigen, er op gewezen dat het getal schepen te gering was om het voordeel van de eene route boven de andere afdoende te bewijzen. De Heer van Heerdt tras van hetzelfde gevoelen en daarom heb ik mij tot den altijd bereidwUligen Directeur der Deutsche Seewarte, Prof. G. Neumayer, gewend mei het vriendelijk verzoek mij extracten te geven uit de journalen van Duifsche schepen; werkelijk werden er mij meer dan 400 gezonden.

Dadelijk heb ik er toen waarde aan gehecht beide soorten van schepen afzonderlijk te behandelen, niet alleen omdat de snelheid der beide soorten zooveel verschilt, maar ook omdat het mij steeds bij statistische onderzoekingen hoogst belangrijk voorkomt de uitkomsten der verschillende (jroepen te zien. Geven heide (froepen overeenstemmende uitkomsten, dcot mag aan het besluit daarom des te meer zekerheid worden toegeschreven.

Om dezelfde reden is voor elke maand de uitkomst afzonderlijk onderzocht.

Vooreerst was het te verwachten dat in de wintermaanden de route een andere zou moeten zijn dan in de zomermaanden en reeds daarom mocht men niet alle maanden tezamen nemen; ten andere moest men dan toch onderzoeken welke maanden al, rvelke niet samengenomen mochten worden; eindelijk zon men zekerheid hebben, als nu die maanden lot een zelfde groep gebracht waarlijk ongeveer dezelfde uitkomsten gaven: d. i. als niet in een zekere maand een noordelijke route voordeeliger scheen, in de volgende een zuidelijke, in de derde weder een noordelijke, enz. en dus slechts toevallig zich een groep in den een of anderen zin besliste, maar indien iedere maand van zulk een groep hij na dezelfde uitkomst aanwees.

Door de volgende tabellen heeft de lieer van Heerdt ieder in de gelegenheid gesteld, de gegrondheid van zijne uitspraak te onderzoeken.

De Hoofd-Directeur,

BUYS BALLOT.

Reeds rneermaleii werden aan het Instituut inlichtingeu gevraagd omtrent de meest verkieslijke route voor Stoomschepen van het Kanaal naar New-York, doch steeds moesten wij hierop het antwoord schuldig blijven, voornamelijk omdat het aantal reizen waarover wij voor een onderzoek konden beschikken, veel te gering was.

Zoowel door de welwillendheid van eenige groote Engelsche stoomlijnen en wel voornamelijk van de Great-Western, Gnnard en White-Star-line, die ons extracten uit reizen van hun stoomschepen zonden, als ook door de vriendelijke zorg van de Heeren Prol'. Neumayer en Kaptⁿ Dinklagen te Hambury door wier tusschenkomst wij in het bezit kwamen van ongeveer 500 uit- en 500 thuisreizen, was het ons mogelijk dit onderzoek in te stellen en bieden wij den zeeman de resultaten daarvan aan.

Is misschien het verschil in den duur der reizen op de verschillende routes niet zoo aanzienlijk als op de routes voor stoomschepen tusschen Aden en Straat Sunda, men zal in de achterstaande cijfers zien, dat dit nog groot genoeg is om bij de koersbepaling naar New-York de aandacht op die route te vestigen, welke blijkens de gedane reizen de meeste kans op een snellen overtocht geeft.

Tot ons leedwezen was het aantal reizen nog niet voldoende om het onderzoek voor elke maand afzonderlijk te doen en zijn dus die maanden bij elkander gevoegd, waarvan bij de eerste rangschikking der reizen op de Meridianen van 30° en 50° WL. bleek, dat zulks zonder bezwaar kon geschieden. Het beperkt aantal reizen was ook oorzaak dat een correctie voor de meerdere of mindere snelheid der stoomschepen noodig was. Ten einde hiertoe te geraken berekenden wij het gemiddelde van al de uit- en thuisreizen afzonderlijk van een zelfde schip, en herleidden nu alle reizen van de andere schepen op de gemiddelde reis van dat schip waarvan wij de meeste gegevens hadden.

Daar echter het verschil in snelheid tusschen de Nederlandsche en Duitsche stoomschepen nog al aanzienlijk bleek te zijn en wij daarom vreesden, ons door het toepassen van een correctie aan grove onjuistheden schuldig te maken, meenden wij hieromtrent een proef te moeten nemen en deden dit op de volgende wijze:

⁰i

De reizen van alle schepen in de maanden December, Januari, Februari en Maart, waarvan de gegevens aantoonden, dat ze zonder bezwaar konden vereenigd worden, werden herleid op het gemiddelde van de Rhein 1, waarvan 28 uit- en 28 thuisreizen aanwezig waren. Het onderzoek naar de voordeeligste route leidde tot de uitkomst, dat men in die maanden

de 30° WL.

op of benoorden 50° NBr. snijdende . . . . S'¹ ISquot; O;

en bezuiden 50° NBr. snijdende......9^d 4^U (²) lot New-York reis had:

de Noordelijke schepen f¹), die 50° WL. sneden

op of benoorden 46° NBr. hadden.....lt;S^d 7quot;

en bezuiden „ .....9^cl 4quot;

terwijl de Zuidelijke op 30 WL. (²) die 50 WL. sneden

op of benoorden 45¹/2^C NBr........S'¹ I7^U

bezuiden .. ..........9^d 6^U

reis tot New-York hadden.

Het is dus duidelijk dat een noordelijker route zoowel op 80° als op 50 WL. een vrij aanzienlijk voordeel geeft.

Wij namen daarna de Nederlandsche en Duitsche schepen, voorde snelheid respectievelijk op een hunner herleid, ieder afzonderlijk en bevonden:

Nederlandsche Schepen. Duitsche Schepen.

30° WL. gesneden. Eün. lol New-York. 80° WL. gesneden: Etm. lol New-York.

op of benoorden 50° NBr.........l^^d 13^u (a) | op of benoorden 50^ü NBr......... iS⁽¹ 6^U {lt;■)

bezuiden 50° NBr...........13^d 7^U (/gt;) bezuiden 50° NBr...........S'¹ ^0^U ((/)

de schepen onder («) die 50° WL. sneden; de schepen onder (c) die 50 WL. sneden:

op of benoorden 45^t/₂^ü NBr.......l^^d 14quot; oj) of benoorden 40° NBr......... S^d 13quot;

bezuiden iiVA,⁰ NBr...........13^d 1 l^u bezuiden 4()⁰ NBr...........S^d

i

Men ziet hieruit duidelijk, dat het geen verschil in uitkomst geeft of men alle schepen op een zelfde schip voor snelheid verbeterd of de snelvarende en minder snelle schepen ieder afzonderlijk houdt en ook het onderzoek afzonderlijk doet.

Ook voor de andere groepen van maanden bleek dit het geval te zijn, waarom wij de détails

daarvan hier kortheidshalve weglaten.

Omtrent de wijze van onderzoek betreffende de maanden, die bij elkander konden genomen worden valt alleen te zeggen, dat daartoe eerst voor elke maand afzonderlijk alle reizen zijn gerangschikt op de Meridianen van 30° en 50° WL. en daaruit is opgemaakt welke maanden de meeste overeenkomst aantoonden en aldus konden bijeen gevoegd worden. Hieruit bleek ons dat:

December, Januari, Februari en Maart,

April en Mei.

Juni, Juli en Augustus, en

September, October en November zonder bezwaar bij elkander konden genomen worden.

Ook nu weder moeten wij herhalen wat wij reeds meermalen hebben gezegd, dat men met het oog op het beperkt aantal gegevens niet slaafs aan de opgegeven route moet vasthouden, doch deze met zeemanschap en verstand moet volgen of wijzigen; men bedenke steeds, dat een route gevonden uit de gemaakte reizen door een gedeelte van den Oceaan, waar weer, wind en zee-stroomingen soms zulk een grooten invloed kunnen hebben, nimmer wiskunstig juist kan zijn en men die dus meer moet beschouwen als een leiddraad getrokken uit de ervaring van vroegere

8

ê

reizen, waardoor men de beste kansen op een snelle reis heeft, dan als een onfeilbare weg, waardoor men steeds in den kortst mogelijken tijd zijn doel bereikt.

Wij zullen nu de 4 groepen van maanden achtereenvolgens beschouwen:

DECEMBER, JANUARI, FEBRUARI en MAART.

Etmalen reis tot 30° AVL. en tot New-York als de Meridiaan van 30° WL. gesneden wordt:

li.

A. Op 50° NBroedte en benoorden.

Etmalen lot 80° WL. New-York. 43 Schepen 112^d 15^U 394^d 2^U Gemiddeld S2^d l!2^u _tS^d ISquot; Van 30° WL ()^d (gt;^u

De schepen van groep A snijden 5()⁰ WL. aldus:

Etmalen tot 50° WL. en tot New-York als 50° WL. gesneden wordt:

Men ziet hieruit, dat vooral het snijpunt op 50° WL. van belang is; immers de schepen, die 30° WL. noordelijk sneden doch op 50^r WL. zuidelijk bleven, hebben een even lange reis als de schepen, die op beide meridianen te zuidelijk zijn; terwijl die, welke zuidelijk op 30° WL. gebleven waren, doch een noordelijk snijpunt op 50' WL. kozen, nog een vrij goede reis maakten; het snijpunt benoorden 5(r NBr. op 30° WL. en benoorden 46° op 50° WL. geeft een voordeel op de geheele reis van gemiddeld 2r.

APRIL en M E 1.

In deze maanden ligt de gunstigste route niet zoo noordelijk als in de vier wintermaanden. Wij vinden de schepen aldus gerangschikt:

Etmalen tot 30° WL. en tot New-York als 30quot; WL. gesneden wordt:

A. Op 50° NBr. en Benoorden. B. Van 47^l/_;!—50° NBr. C. Bezuiden 47^,/_a⁰ NBr.

Etmalen tot Etmalen tot Etmalen tot

30° WL. New-York. 30° WL. New-York. 30° WL. New-York.

7 Schepen 18^d 22^u 59^d 7^U 97 Schepen 241^d G^u 7S8^d 1G^U 0 Schepen 25^d 20^u 77^d 23^u

Gemiddeld 2^d I7^U 8^d ll^u Gemiddeld 2^d 12^u 8^d 3quot; Gemiddeld 2^d 21quot; S^d 1(1quot;

Van 30° WL. 5^d 18quot; Van 30° WL. .V¹ 15quot; Van 30° WL. 5^d 10quot;

terwijl de schepen der drie groepen ieder afzonderlijk op 50° AVL. waren verdeeld als volgt:

Groep A.

4

Groep B.

Groep C.

Klaarblijkelijk is dus een snijpunt tusschen 47V2⁰ en 50' NBr. op 30° WL. te verkiezen, hoewel hier het verschil niet zoo aanzienlijk is als in de wintermaanden; tevens ziet men uit de rangschikking op 50° WL. _? dat naarmate men zuidelijker op 80° Wh. is gebleven, men ook 50ⁿ WL. zuidelijker moet snijden. Met het oog op het klein getal noordelijke schepen zouden wij een snijpunt tusschen 47¹/2⁰ en 50° NBr. op 30^r WL. en een bezuiden 44Va⁰ NBr. op 50° WL. aanraden; daar echter het zuidelijkste schip op 42° was, zal men wel doen dezen breedtegraad als zuidelijke grens van de route in deze maanden te houden.

JUNI, JULI en AUGUSTUS.

Hoewel in deze maanden de verschillen tusschen de reizen der noordelijke en zuidelijke schepen veel geringer zijn dan in de vorige, blijkt toch uit de verdeeling der schepen, dat zoowel op 30° als op 50° WL. een te zuidelijke koers nadeelig is. AVij vonden:

Etmalen reis tot 30° WL. en tot New-York als 30° WL. gesneden wordt:

Hel voordeel is slechts 5^U, dat voorzeker niet groot kan genoemd worden; de rangschikking op 00° WL. van de twee groepen ieder afzonderlijk toont echter aan, dat in deze maanden vooral dit snijpunt van belang is.

Etmalen tol 50° WL. en tot New-York als 50° WL. gesneden wordt:

Groep A

i)

De bovenstaande cijfers toonen duidelijk aan, dat het snijpunt op 50° WL. van het meeste belang is; immers de schepen van beide groepen die benoorden 45° NBr. op 50° WL. waren, hebben een aanzienlijk voordeel boven de zuidelijke, en het is dus zaak om bij het koers bepalen voornamelijk daarop te letten.

SEPTEMBER, OCTOBER en NOVEMBER.

In de maanden September, October en November vonden wij:

Etmalen tot 30° WL. en tot New-York als 30° WL. gesneden wordt:

Een snijpunt bezuiden 50° NBr. is dus aan te raden; men make hier evenwel niet uit op, dat een onvoorwaardelijk zuidelijk snijden van 30° WL. aan te bevelen is, daar het zuidelijkste schip op 47° 45' NBr. was.

Beschouwen wij nu weder de schepen der twee groepen ieder afzonderlijk op 50° WL.. dan vinden wij:

Etmalen reis tot 50° WL. en tot New-York als 50° WL. gesneden wordt:

Groep A.

Groep B.

Voor de schepen die benoorden 50° NBr. op 80 WL. stonden, is dus het snijpunt op 50 WL. van meer belang dan voor de andere; want vergelijken wij de bovenstaande cijfers met elkander, dan zien wij dat een snijpunt benoorden 45'/.° NBr. hoewel verkieslijk, aan de schepen die 30quot; WL. zuidelijk snijden, slechts een voordeel van ir geeft, terwijl dit voor die, welke op ^{;J0 UL}- benoorden 50° NBr. waren lOquot; bedroeg. Verkeert men dus in het geval van deze laatsten (groep A) dan kan men door 50^:' WL. benoorden 40° NBr. te snijden nog een redelijke reis maken.

Wij zullen, na het beschouwen der thuisreizen zien. in hoever deze voorgeschreven routes met bet oog op de ijsdrift, aanbeveling verdienen.

REIZEN

VA.N

NEW-YORK NAAR HET KANAAL.

Voor hel onderzoek van de thuisreizen hebben wij in de achterstaande tabellen voor elke maand de schepen gerangschikt naar hnn snijpunt op den Meridiaan van 50° WL. en daarachter in kolommen tevens het snijpunt op 80° WL. aangegeven. Op deze wijze kan men dadelijk zien of een noordelijke dan wel een zuidelijke route op die Meridianen aanbeveling verdiend, terwijl daaruit onmiddellijk in het oog valt welke maanden bij elkander gevoegd konden worden.

Op de linkerbladzij de vindt men boven aan de reizen van de Nederlandsche schepen, daaronder die der Duitsche schepen, elk afzonderlijk, de eerste voor de vaart herleid op die van het schip Botterdam , de laatste op die van de Rhein I. Steeds gaf dit onderzoek nagenoeg dezelfde uitkomsten, met dien verstande dat bij beide groepen in dezelfde maand steeds dezelfde schepen, namelijk de noordelijke of de zuidelijke, een gunstiger reis maakten. Wel was er soms verschil in de grens van de gunstigste route, die voor elk dier groepen gevonden werd, even als in het gemiddeld aantal etmalen, doch naar onze meening blijkt hieruit toch, dat de methode juist is en men dus zeer goed alle reizen wegens het te groote verschil in snelheid op een zelfde schip mag herleiden.

Dit nu hebben wij gedaan op de rechterzijde van elk blad, waar men alle schepen weder naar hun snijpunt op 50° WL. gerangschikt vindt. nadat hnn reis zoowel tot 50° en 30° als tot 10° WL. op die van de Rhein 1 was herleid.

Wij vonden nu daaruit de navolgende tabel:

Deze snijpunten zijn gevonden nit de achterstaande tabellen, onafhankelijk van elkander. Men ziet nit de twee laatste kolommen, dat men de maanden Januari, Februari en Maart — Mei en Juni — Juli, Augustus en September — November en December gevoegelijk bij elkander kan nemen. ten einde eenigszins aan het klein aantal waarnemingen te gemoet te komen en kleine onjuistheden door de correctiën voor de snelheid veroorzaakt, van minder invloed op de einduitkomst te maken.

De maanden April en October zijn de eenige, die een zindelijke route als de beste aanwijzen; aanvankelijk meenden wij ook deze bij elkander te kunnen voegen, doch geven liever die maanden ieder afzonderlijk, daar de rangschikking der reizen op 30° WL. voor de maand April een noordelijke en voor October een zuidelijke route als de beste aanwijst, hoewel het verschil tusschen de noordelijke en zuidelijke schepen op 30° WL. in April zeer gering is.

Uit de zamenvoeging der maanden zien wij, dat in Januari, Februari en Maart de gunstigste route op 50° WL. tusschen 44¹/3^C en 46Vo⁰ NBreedte ligt en hoewel het verschil met de schepen die noordelijker sneden slechts gering is, zouden wij toch een te noordelijk snijpunt ontraden, te meer omdat dit verschil klaarblijkelijk gelegen is in de reis van 70°—50° WL. daar de schepen van af 50° WL.—Kanaal in beide gevallen gemiddeld 5^d 10^u noodig hadden. Geheel anders is dit met de schepen die op 50° WL. bezuiden 44¹/2⁰ NBr. waren, ook deze bereiken dien Meridiaan in ruim 3 etmalen, doch behoeven 7 uren meer voor het gedeelte der reis van 50° WL. tot het Kanaal.

Op 30° WL. ligt het gunstigste snijpunt tusschen 48¹/2⁰ en 49V₂⁰ NBr.; het verschil met de noordelijke schepen is 7^U, dat met de zuidelijke G^u.

Zeer nadeelig is het om op 30° WL. een noordelijk snijpunt te kiezen wanneer men 50° WL. zuidelijk (bez. 44V2⁰) heeft gesneden; immers de schepen van groep C. (bladzijde 35), die benoorden 49° NBr. de 30° WL. snijden, hebben gemiddeld 9^d 4^U reis, terwijl die welke bezuiden 4772° NBr. blijven, gemiddeld 8^d 20^u, dus een voordeel van 8^U hebben.

Heeft men dus om de eene of andere reden 50° WL. bezuiden 44¹/₂⁰ NBr. moeten snijden, dan doet men het beste op 30° WL. tusschen 47¹/o⁰ en 49° te blijven, doch onthoude zich vooral van een koers benoorden 49° NBr.

In de maanden Mei en Juni is vooral het kiezen van een voordeelig snijpunt op 50° WL., dat op of benoorden 4^¹/4⁰ NBr. gelegen is, van belang; niet alleen omdat dit reeds een voordeel van 8^U op de geheele reis geeft, doch ook omdat de zuidelijker koersende schepen, onverschillig waar zij 30° WL. snijden, een lange reis maken.

De schepen, die de gevonden gunstigste route op 50° WL. benoorden NBr. houden,

kunnen hun reis nog met eenige uren bekorten door 30° WL. op of benoorden 48° NBr. te snijden. (Men lette evenwel op dat het noordelijkste schip 50° WL. op 4()⁰ en 30° WL. op 50° NBr. sneed.)

In de maanden Juli, Augustus en September vonden wij de route op 50° WL. iets noordelijker, namelijk in of benoorden 43Vo⁰ NBr., terwijl uit de rangschikking der schepen op 30° WL. blijkt, dat wanneer men op 50° WL. een noordelijk standpunt had, het snijpunt op 30° WL. weinig invloed heeft; wij zouden evenwel aanraden benoorden 48V₂⁰ te blijven.

De schepen die op op 50° WL. bezuiden 43V₃⁰ NBr. stonden, kunnen nog een goede reis maken door 30° WL. tusschen 4770° en 48° NBr. te snijden: een te zuidelijke route is voor beide groepen van schepen nadeelig.

In de maanden November en December blijkt ook weder het snijpunt op 50° WL. van het meeste belang, evenals in de maanden Mei en Juni; men zorge dus op 50° WL. benoorden 45³/₄⁰ NBr. te snijden. De schepen die daar bezuiden waren, hebben op enkele uitzonderingen na een lange reis onverschillig waar zij 30° WL. sneden.

Vonden wij dus voor de 4 bovenstaande groepen van maanden steeds een zuidelijke grens voor de schepen op 50° WL., geheel anders is het in de maanden April en October. In April vinden wij, dat de schepen die 50° WL. op of bezuiden 4372° NBr. sneden, meer kansen op een snelle reis hadden dan de noordelijke: het verschil is evenwel slechts 5^U.

8

Wij zouden echter aanraden niet bezuiden 43^40' NBr. te gaan, daar de zes zuidelijkste schepen gemiddeld 8^d 17^u reis hebben; wegens het gering aantal hebben wij hiervan geen afzonderlijke groep gemaakt, doch wilden er hier toch op wijzen.

Deze zes schepen waren ook op 30° WL. zeer zuidelijk, zoodat ook hieruit blijkt, dat een zuidelijk snijpunt op dien Meridiaan is af te keuren. De route benoorden 48Vo⁰ NBr. op 30° WL. komt ons het meest verkieslijk voor.

Op 30° WL. bleek voor beide groepen een noordelijk snijpunt voordeeliger; de schepen van groep B (de zuidelijke op 50° WL.) hebben een gemiddeld voordeel van 4^U op de geheele reis door op of benoorden 48° NBr. te blijven.

In de maand October geeft een snijpunt bezuiden 45³/₄⁰ NBr. op 50° WL. een voordeel van 10^u, ook hier is evenwel een onvoorwaardelijk zuidelijk snijpunt niet aan te bevelen, daar de gemiddelde reis van de drie schepen die bezuiden 4!2Vo⁰ NBr. snijden 9^d 8^U is; men blijve dus tusschen 42V2⁰ 45^s/4⁰ NBr.; op 30° WL. vinden wij voor de noordelijke schepen (groep A) dat het voordeeliger is dan ook op dien Meridiaan een snijpunt op of benoorden 50° NBr. te kiezen, terwijl de rangschikking der zuidelijke schepen (groep B) aanduidt, dat voor hen een snijpunt bezuiden 48Vs⁰ NBr. aanbeveling verdient.

Wij hebben ten gerieve van de gezagvoerders, die van deze aanwijzingen gebruik wenschen te maken, voor elke groep van maanden een kaartje hierbij gevoegd en daarop tevens den grooten cirkel aangegeven, welke ongeveer midden door de aangegeven route loopt, ten einde het geheel zoo gemakkelijk en practisch mogelijk te maken. Op de kaartjes van de route van New-York naar het Kanaal, zal men bovendien alle ijswaarnemingen vinden, benevens de oppervlak-isothermen van 0°—20° G. Van hoeveel nut hier de waarnemingen met den zeethermometer zijn, blijkt uit het onderstaande tabelletje, waarin is opgenomen, hoeveel uren vóór dat men ijsvelden of ijsbergen zag, reeds een merkbare daling in de temperatuur van het zeewater werd waargenomen:

Bij 5 ijswaarnemingen daalde de temperatuur van het zeewater 24^u vroeger.

A v)0

•• 1 •• •• «• *• •• ••

— 1 /;•

.. / •• •• •• ••

(i 12..

* r •• •• •• •• m •• -■ ••

„12 . ... ...... 8

15 r r '7 r •• •• •; 4 .,

Daar het meeste ijs in de nabijheid en vooral op den oostkant van de bank van New-Found-land werd waargenomen, raden wij den gezagvoerders aan, hier dikwijls den zeethermometer te raadplegen. De meeste ijswaarnemingen vallen in de maanden Mei en Juni, de minste in November en December, terwijl in October nimmer ijs werd gezien; de zuidelijkste breedte waarop ijs werd gezien, was 4üVo⁰ NBr.

Het verdient opmerking, dat het ijs voornamelijk is waargenomen in de nabijheid van en op de bank van New-Foundland, terwijl ook de oppervlak-isothermen in bijna alle maanden de slijle westkant van die bank volgen, hoewel deze zich natuurlijk met de verschillende maanden verplaatsen. Om dus bei gevaar van het ontmoeten van ijsbergen te ontgaan, zou men ongeveer 15 Geogr. M. bezuiden die bank moeten blijven, doch daar dit een veel langer reis tengevolge zou hebben, achten wij het raadzamer de voorgeschreven route te volgen en van af 40° WL., bij het houden van een goede uitkijk, nauwkeurig op de temperatuur van lucht en zeewater te letten, daar het bijna nooil voorkomt, dat de thermometer niet in tijds de nabijheid van het ijs verraadt.

/)f- Dirccfeur der Afc/pelint/ Zcerattrf,

P. P. VAN HEERDT.

TAOELUmSCI OVERZICHT DER REIZEi

VAN

NEÜERLANDSCHE EN ÜÜITSCHE SCHEPEN,

VAN

NEW-YORK NAAR HET KANAAL.

Maand .IA Kil 4 KI.

N EDERLANDSGHE S G H E P E N.

30° WESTERLE N G T E.

Noorder Breedte waarop 30° WL. gesneden wordt.

W en 491/ 0.50° , 49⁰-49^,/j⁰ 48^,/_ï⁰-49⁰ ' 48⁰-48^,/₂⁰ 47^,/₂⁰-48⁰ 47⁰-47^,/gt; benoorden. ' i ' , '

_^_____1 I I _ I_ I

Etmalen tot 30° WL. en tot liet Kanaal.

D U IT S G H E SCHEP E N.

30° W E S T E R L E N CJ T E.

Maand .1 4 \ I 4 it I.

NEDERLANDSCUE- EN DUITSCHE SCHEPEN.

Maand FËBRU4RI.

NEW-YORK _k

30^ü \V E S T E R L E N G T E.

Noorder Breedte waarop 30° WL. gesneden wordt.

I

D UI T S G H E SCHEPEN.

1

V-YORK — KANAAL.

d u d u du

6- 1 8-22

7-22

_7-22| 6- 1 8-22 I

¹ i ^: 7-22i (j- 1 8-22

IBr.

I

aal.

I (|U

1 i^u

1

■'

Maand HAART.

N E D E R L A N D S G H E SCHEPEN.

■*-

D U IT S G H E S G H E P E N.

30° WESTERLENG T E.

Maand MAART.

NEDERLANDSGHE- EN DUITSCHE SCHEPEN.

30° WESTERLENGTE.

Maand APRIL.

N E W - Y O R K—K A