......///,

De Deputatie der Zuid Afrikaansche Republiek is naar Nederland gekomen ten einde aldaar de algemeene medewerking interoepen, om het der Republiek mogelijk te maken tot krachtige economische ontwikkeling te geraken.

De Republiek heeft hare onafhankelijkheid heroverd en zij heeft de niet goedgezinden onder de inlandsche bevolking thans tot volkomen onderwerping gebracht. Een nieuw tijdperk harer geschiedenis treedt zij nu in. Volk en regeering vertrouwen, dat dit een tijdperk zal zijn van vreedzame ontwikkeling. Worden zij hierin niet al te zeer teleurgesteld, de groote natuurlijke rijkdommen van het land zullen in korten tijd de Republiek in een geheel anderen toestand brengen dan waarin zij heden nog verkeert. De Deputatie, in naam der bevolking, zich tot hare stamverwanten in Nederland wendende met het verzoek, om haar de behulpzame hand te bieden ter verovering der gewenschte stelling, weet dat zij zich richt tot dezulken, die het der Republiek gaarne gunnen dit doel te bereiken.

De Deputatie ontveinst zich daarbij echter niet, dat wat zij vraagt van te groote beteekenis is, dan dat zij de vervulling harer wenschen zou kunnen verwachten uitsluitend op grond van dat gevoelen van algemeen welwillen en sympathie, waarop zij in de eerste plaats een beroep doet. Die gevoelens zullen zeker, immers zij meent dit te mogen vertrouwen, vele beurzen doen openen om de Republiek te

4

helpen. Maar het is niet te verwachten, dat op dezen grondslag alleen haar al de medewerking verleend worde, die de Republiek noodig heeft. Voor een deel, voor het grooter deel, zal ongetwijfeld deze medewerking ook zijn grondslag moeten vinden in het bewustzijn, dat den geldgever voldoende zekerheid wordt aangeboden voor de gelden, die van hem gevraagd worden.

Eenerzijds nu wordt die zekerheid den geldgever gegeven door de voorwaarden, waarop hij uitgenoodigd wordt zijn kapitaal ten bate der Republiek beschikbaar te stellen. Hetgeen deze vóór alles behoeft is een spoorweg, die haar grondgebied in onmiddellijke verbinding brengt met de zeekust en dat wel, om verschillende redenen, bepaald aan de Delagoa baai, trouwens de kortste en meest direkte verbinding. Welnu voor dien spoorweg wordt concessie gegeven aan eene daartoe in Nederland op te richten maatschappij. De geldgever, het voor den spoorweg benoodigde kapitaal bijeenbrengende, verkrijgt dientengevolge den meest moge-lyken waarborg, dat het geld alleen tot het bestemde doel zal aangewend worden. Voorts zijn de voorwaarden, waarop de concessie verleend wordt, in overleg met de Commissie, die in deze aangelegenheid de Deputatie ter zijde heeft gestaan, zoodanig geregeld dat zooveel doenlijk een behoorlijk rendement van den spoorweg verzekerd is.

Uit den aard der zaak moest echter dit rendement, althans voor het grooter deel, door de Republiek gegarandeerd worden. En op de Deputatie rust nu de plicht aante-toonen dat, anderzijds, ook deze garantie hare reëele waarde heeft.

Om dat te doen wenscht de Deputatie een korte uiteenzetting te geven van de financieele hulpbronnen der Republiek. Zij vertrouwt daardoor de overtuiging te zullen schenken, dat thans reeds de Staat niet van middelen ontbloot is. Maar vooral zal het door deze uiteenzetting van den stand van zaken duidelijk worden, hoe juist door

5

het tot stand komen van dezen spoorweg - en volgens liet thans vastgestelde plan wordt men hieromtrent tegen teleurstellingen gevrijwaard - directelijk en indirectelijk aan den Staat zooveel voordeel wordt aangebracht, dat nakoming der verplichtingen, die nu aanvaard worden, zeer gemakkelijk zal zijn.

Als inleiding tot deze mededeelingen is het wel het doelmatigst in de eerste plaats te verwijzen naar de volledige Begrooting, zoo als die voor 1883 werd opgemaakt. Men vindt die hierachter als Bijlage A. Voorts gaat als Bijlage B. daarnevens een staat, vermeldende de uitkomst van den dienst van 1883 in vergelijking met de Begrootings cijfers en met de uitkomst van den dienst van 1882. Tusschen de begrootings-posten in bijlage A. en bijlage B. zal men enkele kleine verschillen opmerken, voortspruitende uit wijzigingen na de oorspronkelijke opmaking aangebracht. Alle cijfers zijn aan de officieele stukken ontleend.

Bij inzage van de genoemde stukken zal men dadelijk getroffen worden door het groote verschil tusschen de uitkomst van den dienst van 1883 en de begrootings-cijfers. Niets is beter geschikt om den tegenwoordigen stand van zaken te doen kennen, dan juist de bespreking van heigeen tot dit verschil aanleiding heeft gegeven.

Bij de oorspronkelijke Begrooting waren geraamd:

De Uitgaven op.........£ 362.092

» Ontvangsten op........* 312.442

Nadeelig verschil.........^ 49.650

waartegen over stond Batig saldo der Schatkist op 31 December 1882 ......» 20.624

Vermoedelijk tekort op 31 December 1883 £ 29.026 Volgens hetgeen nu omtrent de uitkomst wordt opgegeven hebben bedragen:

De werkelijke uitgaven.......S, 217.116

Tremsporteere £ 217.116

6

af Batig Saldo van 31 December 1882 . . » 20.624 blijft Nadeelig Saldo 31 December 1883. . £ 7.959

Maar op de begroeting komen voor tweeërlei posten: Gewone en Buitengewone ontvangsten en uitgaven, waar-tusschen wel onderscheiden moet worden èn in de Begrooting èn in de rekening betreffende do uitkomsten; en bovendien komt in laatstgenoemde rekening nog een derde soort posten van ontvangsten en uitgaven voor die geheel op zich zeiven staan, die namelijk kasposten zijn, betrekking hebbende op de vlottende schuld of wel op uitgaven waarvan nog verrekening plaats moet vinden. Een en ander moet in aanmerking genomen worden tot toelichting van den eigenlijken stand van zaken.

Als buitengewone-uitgave-post vindt men op de Begrooting onder het hoofd «Speciale uitgavenquot; het volgende:

Onkosten v. voorl. opmeting van Spoorweg

en wagenweg...........£ 1,104

Terugbetaling en onkosten in verband met

den jongsten oorlog.........» 4 914

Aankoop aandeelen in een kruidfabriek. . » 3.800 cn Betalingen voor onbetaalde rekeningen

van het vorig jaar.........» 624

alsmede

Onkosten Mampoer en Mapoch expeditie . » 175,000

£ 185.442

of, als in de gewijzigde Begrooting de post

is opgevoerd...........£ 185,318

In de rekening der verrichte uitgaven is hiertegen slechts uitgetrokken een bedrag van £ 56,954.

7

Op de Begrooting vindt men onder de ontvangsten eveneens «Speciale ontvangstenquot; tot een totaal bedrag van £ 14.805. Volgens de oorspronkelijke Begrooting is de specificatie van dezen post als volgt:

Rechten op Consessien........£ 10.000

Verbanden verschuldigd aan Weesbeer. . . » 2 106 Balans van kosten, Gatsisibi opgelegd . . . » 2.165

Balans van Delgingsfonds.......» 534

te zamen.....£ 14.805

De eerste dezer posten behoort onder de gewone ontvangsten, gelijk nader duidelijk zal worden gemaakt. Maar de drie laatste posten zijn buitengewone ontvangsten. Nu komt echter op de rekening van werkelijke ontvangsten deze gezamenlijke post tot een bedrag van £ 26.312 voor en dat wel zonder specificatie. Voorzichtigheidshalve worde daarvan alleen £ 10.000 onder de gewone ontvangsten opgenomen.

Verdere ontvangst-posten, die niet onder de gewone ont vangsten van het dienstjaar gerekend kunnen worden, zijn de volgende;

Bedrag op do Bedrag onder Begrooting de werk. ontv.

1. Achterstallige belastingen:

Recognitiepenningen .... £ 38.094 £ 6.359

Hoofdbelasting......» 3.321 » 579

Spoorwegbelasting.....» 28.197 » 5.929

Wegbelasting.......» 1.542 » 384

Verkoop Ammunitie.....» 4.000 » 1.886

Diverse ontv. en terugontv. gelden s 250 » 665 Verkoop Gouv's eigendommen. , » 4.840 » 1.810 Te zamen. . . £ 80.244 £ 17.612 De bedoelde kas-posten zijn, onder de uitgaven :

Weggetrokken deposita........£ 5.403

Voorschotten gemaakt........» 27.369

Te zamen.....£ 32.772

8

onder de ontvangsten:

Deposita............£ 8,152

Terug ontvangen voorschotten.....» 10.745

Te zarnen . . . . £ 18.897 De gezamenlijke verdeeling is dus de volgende:

UITGAVEN.

Bogrootiug werkelijk bedrag _ verricht.

volgons staat B.

Totaal.....£ 363.810 £ 217.110

waarvan :

Buitengewoon ...» 185.318 £ 50.954 Kasposten .... - » 32.772 » 89.720

blijft gewone Uitgaven. £ 178.498 £ 127.390

ONTVANGSTEN.

Begrooting Werkelyk Btaat^f^0nS

Totaal.....£ 312.005 £ 188.533

waarvan:

Buitengewoon £ 4.805 £ 10.312

» » 80,244 » 85.049 » 17.012

Kasposten. - - gt; 18.897 » 52.821

blijft gewone Ontvangsten £ 227.010 £ 135.712

Volgens deze opgaven zou dus de werkelijke uitkomst van den Gewonen dienst zijn geweest.

Ontvangsten. ... £ 135,712 Uitgaven.....» 127.390

aantoonende Batig Saldo. ... £ 8.322 terwijl van gewonen en buitengewonen dienst en kas-posten, en daarbij opnemende het voordeelig kas-saldo van 31 December 1882, het totaal kas-resultaat per 31 December 1883 was, als hiervoor gezegd, een nadeelig saldo van £ 7.959. In dit kas-tekort is voorzien door tijdelijke geldopneming bij de Standard-Bank of Soutli-Africa.

9

Met de vermelding van deze posten is echter de omschrijving van den tegenwoordigen toestand niet ten einde.

Als reeds opgemerkt, is tegen den uitgetrokken post van £ 185.318 voor speciale uitgaven in 1883 slechts £ 56.954 werkelijk uitgegeven. Ten deele is deze vermindering veroorzaakt door reëele besparing op de raming. De Mampoer en Mapoch expeditie heeft namelijk eene aanzienlijk lagere som vereischt dan daarvoor op de Begrooting was gebracht. Maar voor een deel staan tegenover dit verschil toch ook betalingen, die wel uitgesteld, echter niet vermeden konden worden.

Voorts is almede het verschil van £ 51.108 tusschen werkelijke uitgaven en raming der gewone uitgaven — men zie dienaangaande gespecificeerde vergelijking in Bijlage G — hoofdzakelijk verkregen door reëele bezuinigingen. Zoo kon ook in deze rekening op den voor het krijgswezen uitgetrokken post eene aanmerkelijke som bespaard werden. Andere uitgaven konden vermeden worden — althans voorshands — aldus onder het hoofd «Telegrafiequot; die voor eene voorgenomen uitbreiding der lijn; onder het hoofd «Publieke Werkenquot; inzonderheid de voor nieuwe gebouwen uitgetrokken sommen. Maar van enkele andere uitgaven heeft alleen maar nog geene verrekening plaats gevonden, ofschoon toch ten deele weder wel de feitelijke betaling, of betaling op rekening daarvan, aanvankelijk geboekt als »gemaakte voorschottenquot;.

Het voordeelig saldo tusschen gewone ontvangsten en uitgaven betreffende den dienst van 1883 zal, bij volledige vereffening van dezen, mogelijk grootendeels verdwijnen, zoo al niet voor een klein nadeelig saldo plaats maken, althans inbegrepen de post van terugbetaling van schuld, die onder gewone uitgaven is opgenomen, hetgeen intusschen niet over het hoofd moet worden gezien. En in ieder geval was er op 31 December niet een nadeelig kas saldo van slechts £ 7959, maar in werkelijkheid een achterstand van eeni-germate grooter bedrag. Daar komt nog bij, dat de verdeeling

10

van inkomsten en uitgaven over den loop van het jaar het wenschelijk maakt eenig kapitaal ten behoeve der administratie beschikbaar te hebben. Het is onmiskenbaar, dat dientengevolge eenige buitengewone kas-versterking thans raadzaam geacht moet worden. Want tegen een en ander slaat ook wel een achterstand in het voordeel der schatkist, namelijk het onaangezuiverd bedrag der achterstallige belastingen, zijnde p. m. £ 58.000, nog buiten hetgeen hierbij komt op rekening van 1883; maar op onmiddelijk inkomen hiervan kan niet gerekend worden.

Edoch, door het vastgestelde betreffende de voorwaarden waarop het waarborgfonds der spoorweg-maatschappij in de schatkist zal worden gestort, wordt alle moeilijkheid in deze ten eenenmale ondervangen. En aan de geldgevers wordt daarentegen zekerheid gegeven, doordat vaste goederen verbonden zullen worden ter verzekering der nakoming van de gouvernements verplichtingen in deze.

Voor alles moet nu verklaard worden hoe het is, dat de ontvangsten — Gewone en Buitengewone — zoo ver beneden de raming zijn gebleven. Van zelf wordt dan ook de bestaande achterstand op belastingen van vorige jaren besproken.

De posten, die hierbij voornamelijk de aandacht ver-eischen, zijn de volgende:

DIENST 1 883 (*).

11

ACHTERSTALLIGE BELASTINGEN.

Op de Begrooting opgevoerd in 1883 op

Uet volle bedrag. r/ingekomen.

De oorzaak van de onvoldoende opbrengst der belastingen in 1883 (gelijk ook reeds in 1882) en van den vroe-geren achterstand is geen andere dan de oorlogstoestand, waarin ruim twee jaar lang — tot het midden van 1883 — het land heeft verkeerd. Nauw had in 1881 de Republiek hare onafhankelijkheid herwonnen, of het bleek dat, als direct of indirect gevolg van de Engelsche overheersching, zich onder een deel der Inlandsche bevolking een geest van verzet tegen de herstelde Regeering der Zuid-Afrikaansche Republiek openbaarde. Herhaaldelijk moesten dientengevolge reeds in 1881 en de eerste helft van 1882 de boeren naar het leger gekommandeerd worden. En eindelijk moest in de tweede helft van 1882 de Mampoer en Mapoch-expeditie ondernomen worden, die negen maanden lang het land bezig hield. Maar het einde van deze is dan ook geweest, dat de ontevredenen voor goed tot onderwerping zijn gebracht, met de overwinning van den Mapochstam het kwaad tot op den wortel uitgeroeid zijnde. Van dezen stam was namelijk alle verzet uitgegaan, cn in de moeilijk genaakbare spelonken van de bergstreek waar die verblijf hield, vonden de niet goedgezinden steeds een veilig toevluchtsoord. Daarom was er der Regeering zooveel aan gelegen dien stam ten onder te brengen en getroostte men zich ten slotte daartoe de gezegde langdurige en zeer moeilijke en kostbare expeditie. Het volkomen welslagen derzelve beloonde de moeite en opofferingen echter geheel.

In de Staats-begrooting van uitgaven vindt men intusschcn

1!2

slechts voor liet kleinste deel de sporen der lasten, die zulke expedities, vooral eene expeditie zoo belangrijk als die tegen Mampoer en Mapoch, aan de bevolking veroorzaken. In de Zuid-Afrikaansche Republiek is geen staand leger, maar voor den oorlog moeten alle burgers persoonlijk opkomen voor zooveel als dit vereiseht wordt. En nog niet alleen is het de persoonlijke dienst waartoe zij dan geroepen worden, maar ook tot zakelijke dienstbetooning is dan een ieder verplicht naar zijn vermogen bij te dragen. Wapenen en Ammunitie, Paarden, Trok- en Slachtvee en allerlei levensmiddelen moeten in ruime mate in natura worden opgebracht. Bedenkt men nu hierbij, hoe inzonderheid het landbouw-bedrijf dan tijdelijk schade lijdt door het tc velde trekken van zoovelen, dan zal men begrijpen, dat bij zulk een stand van zaken de indirecte belastingen voor een wijle niet hun gewone opbrengst vertoonen en voor de directe belastingen menigvuldig uitstel van betaling verleend moet worden.

Het tekort 1° onder de hoofden; Invoerrechten, Heerenrechten (d. i. mutatierechten bij transport van vaste goederen) en Zegelrechten; 2⁰. onder de hoofden: Recognitiegelden, Hoofdbelasting, Spoorwegbelasting en Wegbelasting, de directe belastingen op den grond en op de personen rustende, wordt alzoo verklaard. En dat onder zulke omstandigheden de aanzuivering van vroegere achterstanden ook niet vorderde, behoeft geen betoog.

Maar ook de onvoldoende opbrengst van de Hutbelasting is een gevolg van de vermelde expeditiën. Dit is de belasting die door de Naturellen opgebracht moet worden.

De invoering der belasting in dezen vorm is echter van recenten datum en de aanslagen der belastingschuldigen zijn nog slechts ten deele geregeld. De organisatie is opgedragen aan den heer Joubert, den Superintendent dei-Naturellen. Maar deze is tevens Koimnandant-Generaal

13

van het leger te velde en in deze betrekking leidde hij de Mampoer en Mapoeh expeditie. Dientengevolge moest de belasting-organisatie noodwendig blijven wachten, te meer nog daar ook de Kommissarissen der naturellen onder den Superintendant werkzaam, veeltijds met hem te velde waren. Bovendien nog achtte de Regeering het ook verkieslijk de belasting-organisatie te laten rusten, zoolang de niet goed-gezinden onder de naturellen niet tot onderwerping waren gebracht, te meer daar velen nu telkens geroepen werden tot allerlei dienstprestatiën bij het leger. Dat bij dezen stand van zaken de Hut-belasting nog ruim £ 25000 inbracht, is zelfs een opmerkelijk gunstig verschijnsel Het is een bewijs van de zeer goede gezindheid van de meerderheid der naturellen-bevolking. Feitelijk werd deze som voor een goed deel bij de schatkist ingebracht, zonder dat

..... eenige aansporing daartoe had plaats gevonden. Zoodra

dan oolc de organisatie der belasting — de regeling namelijk van de aanslagen — met kracht zal worden doorgevoerd, zal de opbrengst ongetwijfeld aan de verwachting beantwoorden. Alleen maar kon niet onmiddelijk na den afloop der Mampoer en Mampoch-expeditie dit werk weder opgevat worden, daar den heer Joudert als Kommandant-Generaal van het leger nog veel administratief werk te doen bleef in verband met de regeling der oorlogs-lasten, en later hij als Vice-President den President moest vervangen bij diens reis naar Europa. Het is om deze redenen dat in 1883 de opbrengst van de Hut-belasting nog volstrekt niet heeft kunnen beantwoorden aan den begroo-tingspost, maar er is geen enkele reden om dienaangaande niet eerlang een geheel andere uitkomst te verwachten.

Dit een en ander moge strekken om den tegenwoordigen stand van zaken duidelijk te maken. Ten slotte moge erop gewezen worden hoe betrekkelijk zeer gunstig eigenlijk de toestand van de Zuid-Afrikaansche Republiek is na den zoo

u

langdurigen en moeilijken binnenlandschen oorlog, dien zij heeft moeten voeren. De opbrengst der belastingen werd gehalveerd, terwijl de uitgaven op eene geheel buitengewone hoogte moesten opgevoerd worden, en toch ten slotte hoogstens voor enkele duizende ponden te kort op den dienst der schatkist, en met een tijdelijk voorschot van een £ 30.000 ook al de indirecte en tijdelijke fmanciëele naweeën uit den weg geruimd.

Men vergelijke dit eindresultaat eens met hetgeen in de naburige staten voorviel; men moet dan getroffen worden door de veerkracht der Zuid-Afrikaansche Republiek en zal moeten erkennen, dat hier eene krachtige volksorganisatie gevonden wordt, die de schoonste vruchten belooft voor de toekomst.

Andermaal worde nu echter de begrooting geraadpleegd en moge eene toelichting volgen der daarop voorkomende verschillende posten, opdat men zich ten opzichte der blijvende beteekenis van dezen een nader denkbeeld moge vormen.

Men vindt onder de ontvangsten:

1®. Invoerrechten.

Een Invoerrecht van 5 pGt ad Valorem wordt geheven van alle koopmansgoederen. En bovendien worden enkele advalorem en specifieke rechten geheven van een bepaald aantal bijzonder aangewezen artikelen. In hoofdzaak zijn dit eigenlijk rechten, waardoor bescherming en bevordering der binnenlandsche productie van dezelfde artikelen bedoeld wordt.

De tegenwoordige wetgeving op de Invoerrechten dag-teekent van de herwonnen onafhankelijkheid der Republiek. Vóór de annexatie bestond eene andere regeling, waaraan ook het Eng. Bestuur zich hield.

Toen werd geheven P/a pGt ad Valorem van Huisraad en verschillende andere artikelen, en een vast recht van 35 Sh. per 1000 Pd. gewicht van alle waren, een en ander

15

indien ingevoerd door handelaren en magazijnhouders ter verkoop; terwijl alle invoer voor eigen gebruik vrij was. Onder dat tarief werd geïnd:

£ 20,306

» 1881 (oorlogsjaar)

Eng. regeering Boer. regeering

» 1882 volgens het nieuwe tarief . . . . » 35.271 Voor 1883 werd de opbrengst geraamd op £ 40,000 en heeft die bedragen £ 36.040,

En onder het vroegere régime èn onder het tegenwoordige worden echter door de invoerrechten volstrekt niet alle invoeren getroffen. In Juli 1883 heeft eene Staatscommissie zich bezig gehouden met een ernstig onderzoek naar den stand van zaken dienaangaande.

Het bleek haar uit de maandstaten van den Inspecteur. Generaal van invoerrechten dat van 1 Juli 1882—30 April 1883 voor het recht van 5 pGt. betaald was £ 16,641, vertegenwoordigende aldus eene waarde aan koopmansgoederen van £ 332 828, Bovendien hadden de speciale rechten ingebracht £ 9.431. Volgens deze cijfers zouden voor 12/m. de invoerrechten t. z. hebben moeten opbrengen £ 29.872 en zou de waarde der ingevoerde goederen in 12/m. bedragen hebben £ 399.394. Klaarblijkelijk was deze opbrengst beneden het bedrag waarop die had moeten stijgen bij het nieuwe tarief, en was dientengevolge het aangewezen bedrag van algemeene invoeren dan ook minder dan uit de ingekomen invoerrechten had moeten blijken. De oorzaak lag vermoedelijk in de eerste en tijdelijke gevolgen der tariefsverandering, die eerst den 17^den Augustus 1882 volledig haar beslag had gekregen, gelijk dan ook het totaal bedrag der in 1883 gëinde invoerrechten tot ruim £ 36.000 is gestegen.

Maar bovendien moet ongetwijfeld een aanzienlijk bedrag dei-

16

Invoeren aan de betaling van alle rechten ontsnappen. Men schat dat de jaarlijksche invoeren in de Republiek tegenwoordig eene waarde van ongeveer £ 1.000.000 vertegenwoordigen.

Tot deze begrooting kwam in 1880 de Kamer van Koophandel te Pretoria. De Engelsche Regeering liet omtrent een aantal zaken onderzoek instellen; aldus ook omtrent het totaal bedrag der invoeren, waarmede gezegde Kamer van Koophandel zich bezig hield. Aan alle handelaren en magazijnhouders werden te dien einde circulaires gezonden, een aantal vraagpunten inhoudende. En alhoewel daarop de antwoorden zeer gebrekkig inkwamen, zoo meende de Kamer toch als resultaat harer onderzoekingen te mogen aannemen, dat alleen voor het distrikt Pretoria de invoeren op £ 250.000 aangenomen moesten worden, terwijl deze tot de algemeene invoeren zouden staan als 1 : 4 en mogelijk zelfs als 1 : 5. Een bedrag van £ 1.000.000 voor het totaal der invoeren werd in ieder geval niet te hoog geacht.

De genoemde Staats-Commissie sprak als hare meening uit, dat ook thans nog dit als het normaal-cijfer van Invoeren aangenomen mag worden, en de Volksraad, die, samengesteld uit vertegenwoordigers van alle deelen des lands, de zaak zeer goed beoordeelen kan, vereenigde zich ten volle met deze meening. Opgemerkt worde dienaangaande nog, dat de benoodigdheden voor de Britsche Troepen in 1880 grootendeels door het commissariaat werden ingevoerd en alzoo destijds buiten de berekening bleven. En al zal destijds de binnenlandsche consumtie toch ook tengevolge der Engelsche bezetting eenige vermeerdering hebben ondergaan, daarentegen vond sedert gestadige toeneming der bevolking plaats en is in de laatste jaren de Kaffer-handel sterk toegenomen.

De oorzaak der volkomen onvoldoende opbrengst van de

17

invoer-rechten tegenover den werkelijken totaal invoer is gelegen:

1° in de onvolkomenheid van het stelsel van invordering •

2° in de moeilijkheid van het terrein met open wegen langs wijduitgestrekte grenzen.

Genoemde Commissie deed ten slotte haar Verslag over het ingestelde onderzoek gepaard gaan met eenige voorstellen ter verbetering van den tegenwoordigen stand van zaken, welke voorstellen vermoedelijk dit jaar bij den Volksraad in behandeling zullen komen.

Radikale verbetering der zaak is echter slechts te verwachten van het tot stand komen van spoorwegverbinding. Alsdan zullen genoegzaam alle invoeren langs den spoorweg geschieden en dientengevolge den fiscus niet meer ontsnappen. Geen gevaar bestaat er ook, dat ter ontduiking van de betaling van Invoer- of Spoorwegrechten men den spoorweg zou laten liggen en langs de thans bestaande wegen den invoer zou blijven richten, daar door gebruikmaking van den spoorweg aanmerkelijk meer vracht uitgespaard zal worden dan het bedrag der invoerrechten.

Bovendien zal het vervoer over den spoorweg van over de zee aangevoerde goederen eene belangrijke uitwinning van kosten veroorzaken, door hetgeen de invoerrechten te Delagoabaai minder zullen bedragen dan die in Natal en in de Kaap-Kolonie.

2^e. Licentiën, negge Vergunningsrechten.

Aan de betaling van dit recht zijn handelaren, trafikanten en neringdoenden onderworpen, alsmede advocaten, notarissen, zaakwaarnemers enz., inzonderheid ook houders van hotels, koffiehuizen en dergelijken. De tarieven zijn geregeld bij verschillende besluiten van den Volksraad.

De werkelijke opbrengst was in 1879 £8787. Op de begrooting voor 1883 werd de post opgebracht voor £ 12000. Bij den tegenwoordigen stand van zaken acht

18

men dit aldus onder normale omstandigheden niet te hoog aangenomen.

3°. Marldgelden.

In de steden en dorpen worden des morgens de levensmiddelen door do boeren der in den omtrek gelegen plaatsen aangevoerd, en worden die alsdan geveild door tus-schenkomst van een marktmeester, die over het bedrag een recht van 1 pGt. ten behoeve der schatkist heft.

4⁰ Vendu-leges.

Dit is een recht, dat geheven wordt van het bedrag van alle in auctie verkocht wordende vaste en roerende goederen, tot 1 pGt. op de eerst- en tot 2)^ pGt. op de laatstgenoemden.

5^e. Schutgelden,

een recht dat geheven wordt voor de bewaring van verdwaald vee.

60. Zegelrechten.

Hieronder is in de eerste plaats begrepen, immers voor het grooter deel, de opbrengst der post. Het provenu der postzegels wordt namelijk onder dit hoofd opgenomen. Uit eene specificatie blijkt intusschen dat van een totaal ad £ 19.200, waarvoor die post op de Begrooting is gebracht, £ 4200 gerekend worden te zullen inkomen aan het hoofdpostkantoor te Pretoria, en dit bedrag is dus zeker opbrengst van de post, gelijk men ook in de rekening der werkelijke ontvangsten onder dit hoofd vermeld vindt in 1882 £ 4474. en in 1883 £ 5013. Maar onder de £ 15,000, die gerekend worden bij den Zegelmeester te zullen inkomen, moet ook een zeker bedrag begrepen zijn voor postzegels door dezen aan de postkantoren in de andere plaatsen verzonden.

Het algemeen zegeltarief is overigens zeer uitgebreid. Aan zegelrecht zijn onderworpen alle wissels, promessen en cheques (deze aan een vast recht van 1 p.), voorts alle authentieke stukken, akten van aanstelling b. v. van doktoren en apothekers, alle translaten enz. enz.

19

7». Boeten, enz.

De ontvangsten, die onder dit hoofd van rekening worden geboekt, zijn wat hun aard aangaat nauw verwant aan de zegelrechten. Het zijn verschillende rechten, die betaald moeten worden in verband met rechterlijke zaken; voorts de rechten voor landmetingen en de daarop betrekking hebbende certificaten.

8^e. Heerenrechten.

Dit is een mutatierecht van 4 pGt. waaraan de overschrijving van vaste goederen onderworpen is.

Alsnu volgen de directe belastingen;

9^e. liecognitiepenningen.

Dit is een grondbelasting. Voor iedere leenings-boeren-plaats (d. i. boerenplaats in eeuwigdurende erfpacht uitge

geven) moet betaald worden:

voor een plaats van 3000 Morgen . . . . £ 1.10.—

is de plaats slechts 1500 M. of minder groot » —.15.—

van 1500-3000 M.........» 1.10.—

is de plaats grooter dan 3000 M. alsdan voor

iedere 1000 Morgen meer......» 1. 5.—

Voor de volle eigendomsplaatsen (de plaatsen aan de eerste

voortrekkers gegeven) moet betaald worden:

voor een plaats van 3000 Morgen , £ —.10.—

bij een grootte van 1500 M. of minder . . » —. 5.—

van 1500—3000 M................» —.10.—

is de plaats grooter dan 3000 M. alsdan voor

voor iedere 1000 M. meer......» 1. 5.—

Voor de Erven in de dorpen moet betaald worden:

voor een heel erf, in gebruik zijnde . . . £ 1.10.—

» » half idem.........» —.15.—

» » » tot heel........» 1.10.—

/ » -.10.-

idem idem, nog ongebruikt,.....J » —. 5.—

( » -.10.-

20

Volgens het cngelsche bluebook was in 1880 de verdeeling der leenings- en eigendoms boerenplaatsen als volgt:

Leenings- Eigendomg-plaatsen. plaatsen.

Van 3000 M. of nog onopgemeten . .

» 4000 Morgen........

» 5000 » .......

» 6000 » .......

» 7000 » .......

halve plaatsen of gedeelten minder dan

een halve plaats.......

gedeelten van plaatsen grooter dan halve plaats ...........

te zamen

boerenplaatsen, waarvan de gezamenlijke grootte volgens globale berekening (een aantal plaatsen nog niet opgemeten zijnde) 25.762.000 morgen of 54,526.303 Acres, bedroeg.

Door verdeeling bij erfenis alsmede door verkoop van gedeelten van plaatsen heeft er voortdurende vermeerdering plaats van de totale verdeeling en dus, tengevolge van het belastingstarief, ook van het totaal der verschuldigde recognitie gelden.

Voorts moet hierbij aangemerkt worden, dat de grondwet verdubbeling van het hier vermelde tarief toelaat.

100. Hoofdbelasting.

Dit is een hoofdgeld 10 sh. dat betaald moet worden door ieder volwassen mannelijken persoon, behalve door de eigenaren van leeningsplaatsen. Vroeger waren ook de eigenaren van eigendomsplaatsen en van dorps-erven vrij, maar sedert 1871 is de eerstgenoemde, sedert 1875 de tweede vrijstelling opgeheven.

Ook de Naturellen waren voor de invoering der Hutbe-bolasting aan de betaling van het hoofdgeld onderworpen, maar sedert de invoering van gezegde heffing zijn zij dit niet meer.

21

11^e. Spoorwegbelasting.

In deze belasting moet betaald worden voor iedere lee-nings-boerenplaats £ 1.10.— met berekening voor halve plaatsen enz. als bij de recognitiegelden; voorts door alle mannelijke personen boven 21 jaar oud, die geen houders zijn van leeningsplaatsen, £ 1.10 per hoofd.

Daarbij geldt verder de bepaling, dat eigenaren van leeningsplaatsen, deze niet bewonende, het dubbele bedrag verschuldigd zijn.

Deze belasting is ingevoerd ter dekking van rente en aflossing der spoorwegleening door den President Burgers gesloten.

12». Weghelasting.

Dit is eene hoofdelijke belasting a £ —.2.6, die door alle mannelijke volwassen personen moet worden opgebracht, en waarvan de opbrengst moest strekken tot onderhoud der landswegen.

Verleden jaar is echter een besluit genomen, waarbij het aan de verschillende distrikten veroorloofd wordt, distrikts-raden op te richten, aan welke alsdan de zorg voor de wegen in hun distrikt wordt opgedragen met machtiging daartegen in het distrikt eene speciale belasting te heffen tot dekking der kosten. Men hoopt aldus tot uitbreiding en verbetering der wegen te geraken zonder bezwaar der algemeene financien.

IS⁰. Hutlélastiny.

Dit is de nieuwe heffing ten laste der Naturellen. In plaats van £ —.10.— per hoofd der volwassen mannelijke bevolking, moet nu betaald worden £ —.10.— per Hut, Men schat het totaal der naturellen-bevolking op p. m. 800.000 zielen, hetgeen niet meer dan hoogstens 100.000 hoofden van gezinnen zal maken. Maar ieder hoofd van een gezin heeft 2, veelal zelfs 3 hutten. Volledig geregeld zal de belasting dan ook vermoedelijk £ 100.000 opbrengen. Op de Begrooting van 1883 werd die intusschen voor

22

slechts £ 75.000 gebracht. Mciar, als reeds uiteengezet, kon het werkelijk bedrag dit jaar nog slechts een gering deel dier som bedragen.

Nu volgen.

14^e Huur van Gronden.

» niet van Gronden.

Grondverkooping.

De huur van gronden is bepaaldelijk huur van dorps-erven die staats-eigendom zijn. De huur van andere eigendommen is de huur van ccnige gebouwen, die mede staats-eigendom zijn en niet voor 's lands dienst gebruikt worden, voorts van eenige andere bezittingen als o. a. van zoutpannen.

De post grondverkooping betreft, even als de buur van gronden, dorps-erven. Boerenplaatsen, waarvan nog een belangrijk aantal, gelijk ook nog aanzienlijke onafgebakcnde terreinen, staats-eigendom zijn, werden in de laatste jaren niet meer afgegeven onder de oude voorwaarden. En ook op andere voorwaarden was de staat tot heden geen verkooper van dezen, maar werd integendeel laatstelijk door den Volksraad het besluit genomen om aanvankelijk, in hoofdzaak althans, alleen tot verpachting dier gronden overtegaan. Men wil voorkomen dat het voordeel, dat ten opzichte van de waarde der gronden te verwachten is van het tot stand komen van spoorwegverbinding met de kust, voor de algemeene kas verloren ga. Op dit onderwerp wordt echter straks nog nader teruggekomen.

De verkoopsom van dorps-erven mag als de huren gerekend worden tot de gewone ontvangsten te behooren, daar zulke verkoopen jaarlijks voorkomen.

15^e. Eenten.

Dit zijn renten der schatkist komende voor uitstaande vorderingen.

1G. Onderwijs en Opvoeding.

De post onder dit hoofd onder de ontvangsten voorko-

23

mende vertegenwoordigt de baten van de Opleidings-scliool, die door den Staat bekostigd wordt.

17^e. Prospect Licentiën en Hechten op Goncessiën.

Deze posten kunnen hier vereenigd behandeld worden, en al komt de tweede op de Begrooting onder de speciale ontvangsten voor, zoo behoort toch ook deze onder de gewone ontvangsten.

Prospect Licentiën zijn de vergunningen, waarvoor een zeker recht betaald moet worden, om onderzoekingen in het werk stellen op de goudvelden.

Heeft de prospector een terrein gevonden, dat hem gunstige vooruitzichten opent voor goud-delving, dan kan hij concessie bekomen om dit tegen eene jaarlijksche vergoeding te exploiteeren. De gelden voor deze concession inkomende zijn onder het hoofd Rechten op concession opgenomen.

Volgens eene nieuwe regeling kan de prospector echter ook een delvingsrecht bekomen op zekere daartoe aangewezen gronden; zijn recht is dan evenwel geen exclusief delvingsrecht op die gronden. Het provenu dezer delvings-recliten zal begrepen zijn in de ontvangsten onder het hoofd prospect Licentiën, dat voor slechts £ 100 op de Begrooting opgebracht, volgens de bekende uitkomst-cijfers £ 1448 zou hebben ingebracht.

Het hoofd »Recht op Goncessiënquot; betreft echter niet alleen concessiën op goudvelden, maar alsmede enkele andere concessiën die door de Regeering verleend zijn, als voor een kruidfabriek, voor een suiker- en brandewijn-fabriek en voor een ijzerfabriek.

De opsomming en uitlegging der posten van gewone ontvangsten is hiermede ten einde gebracht. Bij de buitengewone ontvangsten behoeft niet stil gestaan te worden. Alleen de verkoop van ammunitie vereischt een woord tot verklaring. Deze ontvangst spruit voort uit verkoop van

24

overtollige ammunitie of van door de schatkist aangekochte ammunitie aan hen, die zelf voor eenigen voorraad moeten zorgen. Het is een post die jaarlijks voorkomt j gewoonlyk echter niet tot een bedrag, dat hier in aanmerking behoeft genomen te worden.

Volge thans eene opsomming en voor zooveel noodig korte verklaring der posten op de gewone uitgaven betrekking hebbende, zooals die op de Begrooting van 1883 voorkomen.

1«. Dienst van de Staatschuld.

Op de Begrooting van 1883 was daarvoor uitgetrokken voor Rente :

Van Lg. Kaapsche Handelsbank

£ 30.000. C pCt. £ 1800 Spoorwegleening te Amsterdam.

£ 83.250, 5 » » 41G2 Nationale Schuld.. . » 396.255. 3)4 » » 13.869

Schuld aan de Weeskamer......» 1.500

Leening Comm. Gewonden.

£ 3.338. 8 pGt. » 267 Lg. particuliere personen sedert 13 April 1883.

£ 4.000. 6 pCt. » 172

Onkosten van Remise........^ 300

Te zamen ... £ 22.070

Voor Terugbetaling.

op Spoorweg Lg. Amsterdam......£ 2.667

Aan Weeskamer...........» 5.000

» Comm. van Gewonden.......» 3.338

» Partic. personen.........® 4.000

Te zamen ... £ 15 005

Tengevolge der jongste Conventie met Engeland wordt deze post nu als volgt:

De schuld aan Engeland is teruggebracht op £ 250.000

25

waarop betaald moet worden voor aflossing en rente (a 3H pCt.) eene annuïteit a 6,0375 pCt., waardoor de

schuld in 25 jaar afgelost zal zijn,

dus jaarlijks...........£ 15.093

Arasterdamsche Spoorwegleening £ 80.584. 5 pGt. » 4.029

Aflossing.............»2 G6G

Lg. Kaapsche Hand. Bank . . £ 30,000. 6 pCt. » 1.800 Rente Weeskamer . . . ,......» 1.250

Te zamen voor rente en aflossing .... £ 24,838

waarbij mogelijk weder komen kan eene aflossing op de schuld aan de weeskamer, terwijl betreffende de vlottende schuld naar het hiervoor geschrevene verwezen wordt. 2°. Algemeen Staatsbestuur:

Wetgevende Macht.........£ 4,533

Uitvoerende Raad.........» 3.238

Bureau Staatssecretaris.......» 1.919

Distriktsbesturen..........»11.750

Pensioenen...........» 452

Huur van Kantoren en van enkele Gevangenissen die geen Staatseigendom zijn .... » 1.203

Reis en verblijfkosten van Regeerings-Ambte-naren (alsmede van Rechters en reiskosten

gevangenen)............» 2.590

Diverse diensten (als van de Staatscourant

uitgave wetten, alg. kantoorbehoeften, enz ). . » 5.800

Te zamen. ... £ 31.485

Bovenstaande posten vereischen weinig of geen toelichting; alleen worde opgemerkt, dat de distriktsbesturen in de distrikten de vertegenwoordigers zijn van de Hooge Regeering, maar tevens de rechterlijke macht in het eerste ressort uitoefenen en in de inzameling der belastingen behulpzaam zijn.

26

3°. Departement ens. der Naturellen.

Superintendent, Kommissarissen en klerken . £ 5 992

Onkosten locaties enz.........» 2.000

quot; £ 7.992

4°. Justitie en Politie.

Rechterlijk Departement, Hoofdrecliter, Rechters, Procureurs, Griffie, enz. enz.....-C 7.360

Distrikts-politie en gevangenissen . . . . » 4.642

Veldkornetten...........» 4.635

Administratie van Justitie, Juries en getuigen » 3.720

Politie en Gevangenissen: Voeding, enz. . . » 4.000

Te zamen. . . £ 24.357

Hier worde weder opgemerkt dat de veldkornetten in tijd van oorlog bij het leger dienen, in de eerste plaats alsdan voor de samenroeping daarvan moetende zorgen. Zij zijn echter ook de assistenten van de landdrosten (distrikts bestuurders) in zake justitie, politie en inzameling belastingen.

5» Krijgswezen.

Traktementen. . . ........£ 8.579

Rantsoenen, kloeding enz.......» 2.500

Aankoop anmunitie.........» 16.000

te zamen.....£ 27.079

Deze uitgaven moeten in hoofdzaak als van buitengewonen aard beschouwd worden. In normale omstandigheden vervallen deze uitgaven voor liet grooter deel.

6». Kerkelijk Departement.

Traktement 3 predikanten.......£ 675.

Vroeger was de Hervormde kerk een onderwerp van staatszorg, thans zorgen alle kerkelijke gemeenten zeiven voor hunne uitgaven. De nog door den Staat aangestelde predikanten hebben echter hun traktement behouden.

7quot; Onderwijs en Opvoeding.

Superintendent en opleidingschool . ... amp; 1.500

Subsidie L. en M. O. enz.......» 6.900

£ 8.400

27

8° Geneeslcundige dienst.

Traktement 4 dist. doctoren.......£ 417

Onderhoud zieken en armen.......» 300

£ 717

9°. Financiën:

Afd, Auditeur Generaal.......£ 1.225

» Thesaurier Generaal. ......» 1.225

» Zegelmeester.........» 100

» Registratiekantoor........»1.175

» Landmeter Generaal.......» 900

» Inspecteur publieke werken.....» 100

» Inspecteur Generaal.......» 500

Invordering van publieke inkomsten ...» G,450

£ 11.675

Het bureau van den Auditeur Generaal is de «Rekenkamerquot;. Alle worden, alvorens daaraan uitvoering gegeven kan worden,

De Inspecteur Generaal staat aan het hoofd van den dienst der Invoerrechten.

10°, Posteryen.

Postmeester-generaal, postmeesters en agenten . £ 1.085

Vervoer der posten..........»11.835

£ 13,520

11°. Telegraphie.

Inspecteur en telegrafisten.......£ 824

Onderhoud lijnen..........» 900

Uitbreiding van de lijn........» 4.000

£ 5.724

12®. Publieke tverlcen.

Publieke gebouwen.........£ 5.000

Reparatien van wegen, straten en bruggen . . » 1.750

Leverantien, opmetingen, enz.......» 3.000

£ 9.750

28

De post publieke gebouwen betreft niet onderhoud, maar — althans in hoofdzaak — aanbouw b. v. ook van gevangenissen.

De gemelde posten van gewone ontvangsten en uitgaven volgens de begrooting van 1883 resumeerende, blijkt het

volgende:

ONTVANGSTEN.

Invoerrechten...........£ 40.000

Licentiën.............» 12.000

Marktgelden............» 170

Venduleges............» 1.000

Schutgelden............» 350

Zegelrechten en post.........» 19.215

Boeten, enz.............» 3.000

Heerenrechten...........» 30.000

Recognitiepenningen.........» 15.038

Iloofdbelasting...........» 2.214

Spoorwegbelasting..........» 14.460

Wegbelasting...........» 2 000

Hutbelasting............» 75.000

Huur van gronden..........» 575

Andere huren...........» 277

Grondverkooping..........» 410

Renten . ............» 1.212

Onderwijs en opvoeding........» 372

Prospect Licentiën met delvings-rechten, stelle . » 1.400

Rechten op concessiën........» 10.000

Totaal . . . £ 228.693 UITGAVEN.

Staatsschuld rente en aflossing £ 24,838.

daarbij weder rekenende afl. Wk. » 5,000.

maar de vl. Schuld buiten de rekening latende. £ 29.838

Algemeen Staatsbestuur........» 31.485

Transporteeren. ... £ 61,323

29

per Transport. . . . f 01.323

Naturellen............» 7,992

Justitie en Politie..........⁹ 24,357

Krijgswezen ..........» ? —

Kerkelijk Departement.........» 675

Onderwijs en Opvoeding........» 8,400

Geneeskundige Dienst....... . » 717

Financien.............quot; 11,675

Posterijen.............⁹ 13.520

Telegraphie . ...........⁸ 5.724

Publieke werken..........quot; 9,750

Totaal zonder het krijgswezen £ 144.133

Er blijft, men ziet het, tusschen deze cijfers eene zeer ruime speling, eenerzijds voor uitgaven voor krijgswezen en voor algemeene verhooging van uitgaven, anderzijds voor mindere opbrengst der geraamde belastingsposten, waarop voorshands nog te rekenen, inzonderheid ten opzichte der Hutbelasting, wellicht geen overdreven voorzichtigheid zou verraden. Maar al wordt met een en ander behoorlijk rekening gehouden, zoo mag niettemin beweerd worden, dat, indien de Zuid Afrikaansche Republiek zich nu eens ook maar in middelmatigen voorspoed zal mogen verheugen, de gewone middelen der schatkist toch ruime dekking aanbieden tegenover de op deze rustende lasten. Voorts is het uit de opgesomde bijzonderheden ook gebleken, dat waarlijk door de bestaande belastingen in het algemeen, inzonderheid door de hoofdelijke heffingen en meest van alles door de belasting op den grond, in maar eenigszins normale omstandigheden geen zware druk op de belastingplichtigen wordt uitgeoefend. Het kan wel geen twijfel lijden, of bij de minste toeneming van welvaart zou meer dan eene belasting, zoo noodig, voor verhooging vatbaar zijn. Daargelaten nog de natuurlijke vermeerdering van

30

opbrengst, die dan verschillende inkomsten van zelf zouden ondergaan, en de speciale vermeerdering die, onder omstandigheden als gezegd, van de Invoerrechten verwacht mag worden. Ook de belasting, op de Naturellen rustende, kan door dezen gemakkelijk opgebracht worden. Dienaangaande, in aansluiting aan het reeds gemelde, nog een enkele opmerking tot toelichting.

Den Naturellen worden door de Regeering plaatsen aangewezen waar zij zich vestigen kunnen: locaties. Zij ontvangen daarbij genoeg grond om met de opbrengst van dezen in hunne behoeften te voorzien. En niets is hun daarbij gemakkelijker dan om op de boerenplaatsen, of ook nog in de nabij gelegen diamantvelden, meer dan voldoende geld te verdienen ter betaling der belasting. Zij vinden voorts ook op de boerenplaatsen zelven gereedelijk onderkomen, eenige grond hun dan afgestaan wordende, om er hunne hutten te vestigen en voor eigen gebruik te bebouwen, tegen prestatie van eenigen arbeid aan den eigenaar der plaats; en ook dan valt het hun licht nog daarbij de vereisehte belastingsom te verdienen.

Tot zoover de Begrooting en de ünancieele toestand, voor zooveel die uit deze blijkt. Maar de bronnen van inkomst van de Zuid Afrikaansche Republiek zijn niet beperkt tot het middel van belastingheffing.

Gelijk reeds met een enkel woord vermeld werd, is de Staat nog eigenaar van aanzienlijke vaste goederen. Deze bestaan in de eerste plaats uit de navolgende afgebakende Boerenplaatsen en Dorps-Erven, waarbij opgenomen zijn enkele zoutpannen en andere bezittingen; de tegenwoordige verkoopwaarde, volgens eene in Juni 1.1. opgemaakte schatting wordt daarbij vermeld.

31

00 lO ^ CO gt;0 Glt;1 CO 05 —lt; (3^1 O ^

lO CO ^

6)3.....■§''quot;■■■ s

^ÖD^tfi-SB-Sc 'fcp'ojüi

fe_rt-S2 3 c5-s

SpO^So rj^Q.S^ ril ^ C

co quot;Tl ö^rtj_2'—' SU ^ lt;D rj f—i m rl QJ

■S-^-S Sa-a o^-ao^ 3« ÏÏT³ S-squot;S os § S-a agt; g'gS

O 3 gt;-. -. jJ-; ni JZ; . z, Q

N^eCjwBCLi^aitDSNiojCL,

32

De hier aangegeven waarde der Boerenplaatsen, dit dient dadelijk opgemerkt te worden, is die als bouw- of weiland. Geen rekening hoegenaamd is daarbij gehouden met den mineralen rijkdom der gronden. De gezamenlijke grootte dezer Boerenplaatsen bedraagt volgens globale berekeningen — ook van deze plaatsen is een aantal nog niet opgemeten — minstens 5.400,000 morgen.

In de tweede plaats is de Staat ook eigenaar der onaf-gebakende gronden, welker gezamenlijke grootte geacht wordt ruim 3.600.000 morgen te zijn.

Het behoeft niet in het breede uiteengezet te worden van welke groote waarde dit landbezit voor den Staat is.

Als middel van directe inkomsten kan het langzamerhand van belangrijke beteekenis worden. Beeds thans is aanhoudende stijging van de koopwaarde der Boerenplaatsen op te merken. Maar niet minder als indirecte bron van ontvangsten voor de schatkist is dit bezit een gewichtige factor. Immers wordt daardoor voor den Staat de gelegenheid geboren, om aan emigranten-landbouwers — daargelaten nog de kansen die voor dezen bestaan om van particulieren geheele plaatsen of gedeelten van dezen aan te koopen — eene gunstige gelegenheid tot nederzetting aan te bieden en alzoo de emigratie op doelmatige wijze te bevorderen.

Bij de vermelde taxatie is voorts, als gezegd, de minerale rijkdom der gronden niet in aanmerking genomen. Toch is deze alleraanzienlijkst. Onder de 403 Boerenplaatsen in het distrikt Lijdenburg is een blokgrond van 296 plaatsen, op welke gronden reeds goud gevonden werd. En ook omtrent de distrikten Zoutpansberg en Waterberg bestaat reeds zekerheid dal daar goud in bekwame hoeveelheid te vinden is. Welke bron van inkomsten die goudvelden voor den Staat kunnen worden, is niet te berekenen.

En toch is er nog een andere delfstoffelijke rijkdom, die

33

allicht vooi' de Zuid-Afrikaansche Republiek nog belangrijker bron van rijkdommen kan worden —• althans nog belangrijker hulpmiddel tot algemeene ontwikkeling. De uitgestrekte steenkolenvelden namelijk, die op vele plaatsen worden gevonden en inzonderheid in de streek, waardoor de gewenschte spoorweglijn naar de Delagoabaai zijn weg zal vinden. De kwaliteit dezer steenkolen wordt door bevoegde beoordeelaars geacht gelijk te zijn aan die der beste engelsche kolen. En wat de beteekenis van dezen natuurlijken rijkdom van den Transvaalschen grond niet weinig verhoogt, is dat het ge-heele Kaap-gebied ten zuiden van de Transvaal daarvoor almede een debouché zal opleveren. Tegenwooraig moeten aldaar de steenkolen uit Engeland aangevoerd worden. Ongetwijfeld zal ook aanstonds aan de Delagoabaai een kolenstation worden opgericht ter voorziening der stoombooten, die thans in deze streken hun voorraad niet vernieuwen kunnen.

Als verdere minerale rijkommen van den Transvaalschen grond mogen nog genoemd worden, in de eerste plaats ijzer, voorts lood, koper en kobalt.

En dit onderwerp ■— de toekomstige bronnen van rijkdom en welvaart van de Zuid-Afrikaansche Republiek — besprekende, moge ook nog hierop gewezen worden, dat tegenwoordig de landbouw-produkten nog slechts een minimum bedragen van wat deze worden kunnen. Al de gemelde staats-domeinen liggen nog meerendeels braak. Maar dit niet alleen; ook de particuliere plaatsen zijn nog slechts voor een klein deel in cultuur gebracht. En niet uitsluitend voor graanbouw en veeteelt, niet minder voor koffie en tabak aanplant en vele andere gewassen, zijn bodem en klimaat bij uitnemendheid geschikt.

Maar, om van al deze natuurlijke rijkdommen partij te kunnen trekken, is het een allereerst en onmisbaar ver-eischte dat de Transvaal met de kust verbinding verkrijge door een spoorweg.

34

Het sedert lang beraamde en reeds wel bekende plan van don spoorweg naar de Delagoabaai moet tot uitvoering gebracht worden.

Bij de thans bestaande verbinding tusschcn Transvaal en omliggende landen en via dezen met de buitenwereld, moet zich het verkeer naar de Transvaal wel bepalen tot liet minimum, waartoe de onmisbare behoeften der bevolking aanleiding geven. Geen andere middelen van gemeenschap bestaan er thans dan per postkar of per met ossen bespannen trekwagens over wegen, die honderdc mijlen lang zijn en die over het zeer geaccidenteerd en moeilijk terrein van Natal of door Kaap-Kolonie en Oranje-Vrijstaat gaan.

De onkosten aan dit verkeer verbonden zijn zoo groot, dat, naar berekend wordt, de kosten van alle in de Transvaal ingevoerde artikelen daardoor van af de kust met gemiddeld 25 pGt. verhoogd worden. En zelfs onder zoo bezwarende voorwaarden blijft de mogelijkheid van verkeer tot een minimum beperkt; vrachtvoerders en trekdieren zijn, uit den aard der zaak, niet in onbepaalde hoeveelheid beschikbaar. Voor vele artikelen is bovendien aan- en afvoer onder zulke omstandigheden letterlijk eene onmogelijkheid. Hoe wil men b. v, thans machineriën invoeren, hoe een zoo lijvig artikel als steenkolen uitvoeren!

Welk een geheele ommekeer van zaken zal dan niet de directe en betrekkelijk zeer korte spoorwegverbinding met de Delagoa-Baai veroorzaken. Over het Portugeesche grondgebied zal deze lijn slechts 45 mijlen lang zijn. En reeds een aanleg van 75 mijlen op Transvaalsch grondgebied brengt de lijn ten zuiden van Lydenburg op betrekkelijk hoogland, waardoor al dadelijk voor het geheele binnenland onberekenbaar veel gewonnen wordt. Voorts zal de spoor-weglijn ook dadelijk de rijkste steenkolenvelden bereiken en in de nabijheid komen van de Lijdenburgsche goudvelden.

Een belangrijk punt, eindelijk, dat hierbij alle aandacht

35

verdient, is de reeds ter loops besproken quaestie der invoerrechten.

Alle invoeren van over de zee voor de Transvaal moeten tegenwoordig via Natal of via de Kaap-kolonie gaan. In Natal zijn ze onderworpen aan invoerrechten die van 7 tot 15 pCt bedragen; in de Kaap-kolonie klimmen deze tot zelfs 20 pCt. Te Delagoa-baai zal daarentegen vermoedelijk slechts 3 pCt., hoogstens 6 pCt. betaald moeten worden. De Portugeesche Regeering heeft namelijk zich per traktaat verbonden om de invoerrechten te bepalen tot 3 pCt. of als maximum tijdelijk tot 6 pCt: dit, indien zoodanige opvoering noodig zou zijn ter bestrijding van renten en aflossing der kosten door de Regeering aan haven en spoorwcgwerken te maken voor den spoorweg op het Portugeesche grondgebied, terwijl na amortisatie dezer kosten de rechten zelfs op 1 '/a pGt. teruggebracht zullen worden. Bovendien zullen verschillende artikelen volkomen vrij van rechten zijn en zullen in het geheel geen uitvoerrechten geheven worden.

Is het dan — meent nu aan het einde van hare uiteenzetting van den toestand, de Deputatie van de Zuid-Afrikaansclie Republiek te mogen vragen — is het dan te gewaagd, indien zij een beroep doet op het Nederlandsche kapitaal om de Regeering in staat te stellen die verlangde spoorwegverbinding te verkrijgen?

De Deputatie wenscht zich van directe becijferingen te onthouden ; maar zij meent toch thans aangetoond te hebben, dat alle elementen aanwezig zijn om den gewenschten spoorweg geen lastpost te doen zijn voor de staatsfinanciën, en zeer zeker niet indien men in aanmerking neemt al de directe en indirecte voordeelen, die voor de staatshuishouding uit het spoorwegverkeer zullen voortvloeien. En bovendien werd immers ook dit uiteengezet, dat, daargelaten nog de voordeelen die de spoorwegverbinding met de kust zal aanbrengen, de financieele toestand van do Republiek

36

haar wel aanspraak mag doen maken op eenig vertrouwen in de nakoming 'der verplichtingen die zij op zich neemt.

Zeker aan de politieke stelling van de Zuid-Afrikaansche Republiek zijn nog moeilijkheden verbonden. Zoozeer is de Deputatie van deze waarheid doordrongen, dat zij volkomen begrijpt dat de onderneming, waarvoor zij de hulp der nederlandsche kapitalen, klein en groot, inroept, niet louter als eene financieële operatie beschouwd moet worden, zonder dat daarbij in aanmerking behoeft te komen voor wie het is, dat een beroep op de nederlandsche geldmarkt wordt gedaan.

Maar is het te veel gerekend op de vrienden van de Zuid-Afrikaansche Republiek in Nederland, indien de Deputatie van hen verwacht, dat zij in het verleden van de burgers der Republiek een waarborg zien, dat die moeilijkheden ook verder overwonnen zullen worden ?

Met dit beroep dan op de vrienden der Zuid-Afrikaansche Republiek wil de Deputatie deze bladzijden besluiten, alleenlijk ook dit daarbij herhalende, dat zij tevens als mannen van zaken er op uit zijn geweest, en hopen er in geslaagd te zijn, hun, wier vertrouwen en hulp zij vragen, niet alleen moreele maar tevens materieèle waarborgen voor de zekerheid hunner kapitalen aan te bieden.

AMSTERDAM, April 1884.

De Deputatie der Zuid-Afrikaansche Republiek.

Bijlage A

BEGROOTING

oven het dienstjaar van af den 1^sten Januari tot en met den 31^3ten dag van December 1883.

HOOFDEN VAN DIENST.

ONTVANGSTEN.

Invoerrechten................................40.000

Huur van Gronden ..........................575

Recognietiepenningen, Loopend..................15.038

» Achterstallig................38.09i

Huur, niet van gronden........................277

Heerenregten..............................30000

Vendu Leges................................1000

Licentiën....................................12.000

Zegelrechten..................................19.200

Prospect Licentiën.....,..................100

Hoofdbelasting, Loopend......................2.214.

» Achtersiallig....................3.321

Wegbelasting, Loopend .....................2.000

» Achterstallig....................1.B42

Spoorweghelasting, Loopend......................14.460

» Achterstallig....................28.197

Hutbelasting................................75.000

Boeten, enz....................................3.000

Postzakken..................................10

Ammunitie..................................4.000

Marktgelden..................................170

Schutgelden..................................350

Renten op verbanden verschuldigd aan Weesheer £ 1.068 Schuldbewijzen en verbanden van Erven, gekocht

3 Augustus 1880 ...........» 100

Delgingsfonds.............» 44

1.212

Speciale Ontvangsten.

Regten op Concessies..........£ 10.000

Verbanden verschuldigd aan Weesheer ...» 2.106 Balans van kosten Gatsisibi opgelegd . . . . » 2.165 Balans van Delgingsfonds........» 524

Onderwijs en Opvoeding............

Diverse ontvangsten en terugontvangen gelden . . . .

Verkoop Gouvernements-Eigendom.........

Grondverkooping ... ...........

Onvoldoend gefrankeerde brieven.........

Batig Saldo op 31 December 1882.........

Maakt te zamen.....

Nadeelig Saldo.............. • •

362.091

i

HOOFDEN VAN DIENST.

UITGAVEN.

Bijlage B.

O N T V A N lt;

Invoerrechten.......................

Licentien.......................

Marktgelden......................

Vendu Léges.......................

Schatgelden.......................

Zegelrechten................. ....

Posterijen........................

Boeten, enz........................

Heerenreehten...................

Recogniliepenningen, Loopend....... ........

Achterstallig............ . .

Hoofdbelasting, Loopend..................

Achterstallig.................

Spoorwegbelasting, Loopend.................

Achterstallig...............

Wegbelasting, Loopend...................

Achterstallig.................

Hutbelasting.......................

Huur van Gronden.....................

Huur niet van Gronden...................

Grondverkoopingen....................

Renten.........................

Onderwijs en Opvoeding in oorspronkelijke Begrooting 1883 372, komt in staat niet voor.

Prospect Licentien amp; Goudvelden............ . . .

Speciale Ontvangsten. — In den staat in één post opgevoerd, tegenover omschrijving op Begrooting 1883 als volgt: Rechten op concessiën £ 1000, overige posten buitengewone ontvangsten. Stelle: gewone ontvangsten £1000,saldo buitengewoon

Ammunitie........................

Diverse Ontvangsten en terug ontvangen gelden....... ...

Verkoop Gouvern. Eigendom. . . ..............

Deposita..........................

Terug ontvangen voorschotten.................

I A N G S T E N.

U I T G ^ v

Bijlage B.

B)

GE

Vaste Salarissen.

Zijnde op de oorspronkelijke 1883'r Begrooting opgebracht onder de Hoofden van Departementen.

Wetgevende Macht.........amp; 4.B33

Uitvoerende Raad..........» 3.238

Bureau Staatssecretaris........1.919

Superint. Naturellen.........» 5.992

Thesaurier-Generaal.........» 1.225

Zegelmeester............gt; 100

Auditeur Generaal..........» 1.225

Registratie-Kantoor.........» 1.175

Landmeester-Generaal........» 900

Publieke werken.........» 100

Inspecteur-Generaal.........» 500

Postwezen.............» , 1.G85

Telegrafie.............» 824

Rechterlijk Departement.......» 7.360

Distrikts-Besturen enz.........» 21 027

Kerkelijk.............» 675

Onderwijs en Opvoeding.......» 1.500

Geneeskundig Departement......» 417

Krijgswezen............» 8.579 te zamen amp; 62.974

Pensioenen Oorspronkelijke Begrooting 1883 ........» 452

Kosten van Invordering Inkomsten ... ........» 6.450

Administratie en Justitie................» 3.720

Onderwijs en Opvoeding................» 6.900

Hospitalen.....................» 300

Politie en Gevangenissen................» 4.000

Huur.......................» 1.203

Transport.....................» 2 590

Postwezen.....................» 11.835

Telegrafie.....................» 4.900

Publieke werken...................» 9.750

Diverse Diensten. .................» 5.800

Renten......................» 20.271

Terugbetaling van leeningen..............» [15.005

Naturellen.....................» 2.000

Krijgswezen....................» 18.500

Speciale Uitgaven..................» 185.442

Weggetrokken Disposita.............• ■ •

Voorschotten Gemaakt................

£ 362.092

44

Bijlage C.

1883.

GEWONE UITGAVEN.

Bijlage D.

1883.

GEWONE ONTVANGSTEN.

TYP. .DE BRAKKE GRONDquot;

✓/V/z (f / l/_i 2-

Nederlandschft Zuid-Afrikaansche Spoorweg-

Maatschappij.

Den 16 April 1884 is door de Deputatie der Zuid-Afrikaansche Republiek aan een Commissie voor het tot stand brengen eener Nederlandsche Zuid-Afrikaansche Spoorweg-Maatschappij concessie verleend, behoudens goedkeuring door den Volksraad, tot aanleg en exploitatie van een Spoorweg van de Portugeesche grens tot Pretoria, en wel ouder rentegarantie van den Staat. De leden dezer Commissie hebben zich tot ons gewend met het verzoek, hunne pogingen te ondersteunen. Zij hebben een beroep gedaan op onze sympathie voor het. ïranvaalsche volk; ons herinnerd aan den plicht, die op Nederland rust, om van zijne genegenheid voor dat volk nog anders dan door woorden te doen blijken. Zij hebben ons daarbij gewezen op de belangen, die voor Nederland bij deze zaak betrokken zijn. Reeds het aanleggen van den Spoorweg zal aan Nederlandsche kapitalen en arbeidskrachten een werkkring openen, en de ondervinding leert, dat wanneer een land als de Transvaal, uitmuntende door natuurlijke rijkdommen, de hulp vraagt van anderen om deze bronnen van welvaart te ontsluiten, het volk, dat het eerst aan die roepstem gehoor geeft, daarvan groote voordeelen plukt. Engeland heeft ons te dezen aanzien meermalen een voorbeeld gegeven, dat wij Nederlanders maar zelden hebben nagevolgd!

De Commissie lieeft ons volledig bekend gemaakt met liet plan, dat zij na lang wikken en wegen heeft ontworpen. Zij verlangt niet van ons, dat wij over al de bijzonderheden van dat

plan een oordeel uitspreken. Wij aarzelen echter niet te verklaren, dat het naar onze overtuiging de duidelijke blijken draagt van een zeer ernstig pogen om de belangen der Zuid-Afïikaansche Republiek niet die der kapitalisten, welke een gedeelte van hun vermogen in de onderneming zullen beleggen, te doen samengaan. Mon beeft getracht nan deze laatsten een behoorlijke rente te verzekeren en toch aan de Republiek gee' lasten op te leggen. ¹quot;e zij niet vrijmoe^ kunnen aanvaarden.

Zoo spreken wjj dau gt;gt;•« w tlui gt;ihi ;•! ■ «*'■ »

denken wjj zoowel aan Zuid- als nrii • Ierland da¹ reed

in Overzeesche gewesten heeft , v.u-i !•,lt; a rtM •gt;: ai

nlle kansen van welslagen aanbiedt, krachtdadig te oiilt; tneu.

ZUID-AFRIKAANSCHE REPUBLIEK.

DER OP TE RICHTEN

IDERLANDSCHE ZUID-AFRIKAANSCHE SPOORWEG-MAATSCHAPPIJ.

Maatschappelijk Kapitaal f 15,000,000—,

VERDEELD IN AANDEELEN VAN / 50—, f 350,— EN f 1000.—,

onder Rente-Garantie, èi 5 percent 'sjaurs, van de ZTJIID-^^¹ÏIIK_-A._JA.3NTGOHIE IREIPTJIBIEJIIEIK:.

DIRECTEUREN.

J. GROLL, Oud-Directeur der Nederlandsch Indische Spoorweg-Maatschappij. D. MAARSCHALK, Oud-lnspecteur-Generacd, Chef van den dienst der Staats-Spoorwegen op Java.

Commissarissen zullen na oprichting der Maatschappij door de Aandeelhouders

worden benoemd.

Door de Deputatie der Zuid-Afrikaansche Republiek is, behoudens nadere goedkeuring door den Volksraad, eene spoorweg-concessie verleend aan de ondergeteekenden, die zich tot eene Commissie hebben vereenigd ter voorloopige aanvaarding dezer concessie, onder beding van haar kosteloos te zullen overdragen aan eene daartoe op te richten naamlooze vennootschap. De oprichting der Nederlandsche Zuid-Afrikaansche Spoorweg-Maatschappij strekt tot voldoening aan die voorwaarde.

Het doel der Maatschappij is eene spoorweg-verbinding tot stand te brengen tu^chen de Delagoabaai, de welbekende prachtige Portugeesche haven aan de Oostkust van Zuid-Afrika, en Pretoria, hoofdstad der Zuid-Afrikaansche Republiek.

Vooreerst echter zal de spoorweg niet verder gebouwd worden dan van de Delagoabaai of wel van de grens der Republiek, tot een punt in het Drakengebergte, dat door gewone wegen met de voornaamste plaatsen der Republiek verbonden is. De afstand van de Delagoabaai tot dit punt is ongeveer 200 kilometer, waarvan 82 op Portugeesch grondgebied.

Voor de lijn op het Portugeesche grondgebied aan te leggen is door de Portugeesche Regeering eene concessie verleend aan den heer Mac Müedo, met wien onderhandelingen zijn

aangeknoopt over de exploitatie dier lijn. Ten einde echter niet afhankelijk te zijn van de meer of mindere welwillendheid van den heer Mac Murdo, is door de Portugeesche Regeering aan de Deputatie der Zuid-Afrikaansche Republiek de toezegging verleend eener concessie van een tramweg van de Delagoabaai naar de grenzen, voor het geval geen billijke schikking te verkrijgen mocht zijn.

Het geheele terrein, waarover de spoorweg zal moeten loopen, van de Delagoabaai tot het Drakengebergte, is door den Portugeeschen majoor der genie Machado opgenomen en in kaart gebracht. Volgens zgn verslag levert dit terrein geen moeilijkheden op voor den bouw van den weg. Ook het verdere terrein tot Pretoria is voor het grootste deel door denzelfden ingenieur verkend; voorbij het Drakengebergte zal de bouw zeer gemakkelijk zijn.

Aan den concessionaris wordt, wat de bijzonderheden aangaat betreffende den aanleg en de uitrusting van den weg, volkomen vrijheid van handelen gelaten. Alleen is eene uitzondering gemaakt ten opzichte van de spoorwijdte. Deze is bepaald op SVa voet Engelsch, zoogenaamd smalspoor, zijnde dit de wijdte van al de bestaande spoorlijnen in Zuid-Afrika. Van deze vrijheid zal gebruik gemaakt worden om een spoorweg te bouwen van eenvoudige constructie, voldoende om geëxploiteerd te worden met licht materieel. Zijn de kosten van zoodanigen spoorweg steeds gering, te meer zal dit hier het geval wezen, omdat de Zuid-Afrikaansche Regeering zich verbonden heeft tot kosteloozen afstand van alle gronden, benoodigd tot het aanleggen van de baan, alsmede tot verkrijging van hout, steenen, kalk en andere voor den bouw vereischte materialen, immers voor zoover die gronden staatsdomein zijn, en dit is voor verreweg het grootste deel van de lijn het geval.

Van de rentabiliteit van den spoorweg mag men zich verzekerd houden. Hij zal de eenige directe verbinding zijn van de Republiek met de zee, dat is met de geheele buitenwereld. Dat de thans bestaande wegen door Natal en door Oranje-Vrijstaat en de Kaap-Kolonie aan den nieuwen weg nog concurrentie zouden kunnen aandoen, is niet te duchten. De afstand toch is, vogelvlucht gemeten, van Pretoria naar de Delagoabaai 380 kilometer; van Pretoria naar Durban, de haven van Natal, 500 kilometer; van Pretoria naar Algoabaai, de naaste haven in de Kaap-Kolonie, 960 kilometer.

Bedenkt men nu dat het grondgebied van de Republiek bijkans even groot is als Frankrijk en bij uitnemendheid geschikt, zoowel voor de veeteelt, als voor de cultuur van een aantal landbouwproducten der gematigde en der warme luchtstreek, dat bovendien de bodem rijk is aan metalen, waaronder in de eerste plaats goud en ijzer, alsmede dat in het Drakengebergte steenkolen van goede hoedanigheid worden gevonden, zoo ligt het voor de hand dat eerlang het vervoer langs den spoorweg zeer bevredigend zal kunnen zijn. Zeker is het bovendien dat ook de handel met de omringende onafhankelijke staten en volksstammen dit spoorwegverkeer zal voeden. In ieder geval wordt een betrekkelijk hoog rendement van den spoorweg verzekerd, reeds bij het bestaande handelsverkeer van de Zuid-Afrikaansche Republiek, door den vrijdom van in- en uitvoerrechten, die aan de Maatschappij wordt toegekend van alle goederen, door haar voor derden over den spoorweg vervoerd (art. XXXIX der concessie). Zij zal dientengevolge in de gelegenheid zijn vrachten te eischen, die de rentabiliteit van den weg verzekeren, zonder de belangen te krenken van hen, die er gebruik van maken.

Intusschen heeft men bedacht moeten zijn op de mogelijkheid, dat het verkeer niet terstond groot genoeg zou zijn om aan den concessionaris een behoorlijke winst te geven. Daarom is bepaald dat door de Republiek eene rente van 5 percent aan de geldgevers wordt gegarandeerd, zoodanig dat, wanneer de netto inkomsten minder bedragen dan 5 percent over het kapitaal en de door de Maatschappij opgenomen gelden, dit te kort door de Republiek, als subsidie (niet als voorschot) wordt uitgekeerd (artt. XXXH en XXXIII der concessie). Dit subsidie komt den geldgevesr niet eerst ten goede nadat de spoorweg in exploitatie is gebracht, maar reeds dadelijk na de storting der gelden (artt. XXXI en XXXH der concessie). De aandeelen worden dientengevolge, wat de zekerheid der rentebetaling aangaat, gelijk aan obligatiën.

Voorwaarden van

De statuten der Maatschappij worden vastgesteld, behoudens de koninklijke bewilliging en de wijzigingen welke de Regeering mocht noodig oordeelen, volgens het daarvan opgemaakte ontwerp.

Vóór 15 Juli a. s. zal door de Commissie voor het tot stand brengen van eene Nederlandsche Zuid-Afrikaansche Spoorweg-Maatschappij worden bericht, of' de inschrijvingen worden aangenomen. De Commissie zal zich hierbij laten leiden door de overweging, of de deelneming voldoende is om het vereischte begin van uitvoering aan den spoorwegaanleg te geven.

Indien voor meer dan het geheele kapitaal wordt ingeschreven, geschiedt de toewijzing, zooveel doenlijk, pondspondsgewijze.

De aandeelen zijn van f 50, f 250 en f lOOO, naar keuze der inschrijvers. Zij zijn, na volstorting, aan toonder.

Ingevolge art. XXXI en XXXII der concessie, wordt door een subsidie voor rente, voor rekening van de Zuid-Afrikaansche Republiek uit te betalen, aan de aandeelen onmiddellijk een rentegenot van 5 percent verbonden.

De eerste storting, ten bedrage van 25 percent, zal geschieden veertien dagen na de toewijzing der inschrijvingen. De overige stortingen geschieden na oproeping, als in de statuten vermeld. De gelegenheid zal echter gegeven worden om vóór den aangewezen tijd de aandeelen vol te storten; over de aldus vooruitbetaalde gelden zal 4 percent rente vergoed worden.

Alle stortingen zullen plaats vinden ten kantore van de Hoofd-, de Bijbank en de Agentschappen der Nederlandsche Bank.

De inschrijving zal plaats hebben tot 1 Juli 1884 bij alle bankiers, makelaars en commissionairs in effecten in Nederland, bij wie tevens exemplaren van dit prospectus en inschnjvingsbilletten verkrijgbaar zijn en ter inzage liggen afdrukken van de concessie, van de ontwerp-statuten der vennootschap en van eene brochure inhoudende financiëele mede-deelingen van de Deputatie der Zuid-Afrikaansche Republiek.

Afdrukken der Voorwaarden van Concessie en de Statuten zijn daarenboven op schriftelijke aanvrage, voor zoover de voorraad strekt, kosteloos verkrijgbaar aan het kantoor der Nederlandsche Zuid- Afrikaansche Spoorweg-Maatschappij, Kromme Waal 29, te Amsterdam.

Bovendien zijn in de concessie geen bepalingen opgenomen betreffende poenaliteitien bij niet nakoming van verplichtingen, waardoor het gestorte kapitaal gevaar zou kunnen loopen. Alleen bij niet tijdige oplevering van het eerste gedeelte van den spoorweg, zou een verlies van 10 percent over het gestorte maatschappelijk kapitaal kunnen ontstaan (art. IX der concessie). Voor het overige is de zaak aldus geregeld, dat, mocht het thans aangenomen kapitaal, tegen verwachting van deskundigen, onvoldoende blijken te zijn voor de voltooiing van het tweede gedeelte, daarin kan worden voorzien door eene machtiging tot vermeerdering van het kapitaal, onder uitbreiding dienovereenkomstig der rentegarantie van den staat (artt. X en XXXI der concessie).

Er zijn, naar men ziet, geen bezwarende voorwaarden aan de concessie verbonden; zij is ontworpen op den grondslag van wederkeerig vertrouwen, en de geheele regeling is van dien aard, dat in den regel overeenstemming van belangen tusschen de Republiek en de Maatschappij zal bestaan. Men heeft nochtans gemeend dat de Republiek billijke aanspraak had op eenige materieele waarborgen voor de nakoming der verplichtingen, die de Maatschappij op zich neemt. Hierin wordt voorzien door twee bepalingen der concessie. De Maatschappij verbindt zich om, zoolang het eerste deel van den spoorweg niet in exploitatie is gebracht, de gelden, die de staat voor het rente-subsidie mocht noodig hebben, voor te schieten, waardoor voor de Maatschappij een belang ontstaat om dat gedeelte ten spoedigste gereed te hebben (art. XXXII der concessie). Voorts wordt het door de Maatschappij te storten waarborg-kapitaal van ƒ 360.000 haar slechts van lieverlede teruggegeven, naar gelang zij de geheele lijn voltooit. Over dat kapitaal, in-tusschen, wordt 5 pCt. rente vergoed en voor de terugbetaling wordt door de Republiek hypothecaire zekerheid gesteld (art. XXXVII der concessie).

De Staat geniet de volgende voordeelen. Ten eerste, als vergoeding inzonderheid voor den verleenden vrijdom van in- en uitvoerrechten ten behoeve van alle goederen, die over den spoorweg worden vervoerd, uitkeering van 85 pCt. van hetgeen de jaarlijksche winst meer dan 6 percent zal bedragen (art. XXXIV der concessie). Ten tweede, overgang aan den Staat van den spoorweg en alle verdere eigendommen der Maatschappij, zoodra den aandeelhouders, in den vorm van premiën boven de hun toekomende dividenden, een som gelijk aan het volle bedrag hunner aandeelen zal zijn uitgekeerd, en daarbij alle eventueel te sluiten leeningen zullen zijn afgelost (art. XXXVI der concessie).

i® Gammlistt rm het tst stand irsnger. var. san ïïïtlsrlïndschï Zaid-Afrikaansoht Spaocvrtg-Kutsohappij.

AMSTERDAM, Juni 1884. Mk. N. G. PIERSON, Voorzitter.

J. GROLL.

D. MAARSCHALK.

A. L. WURPBAIN.

A. C. WERTHEIM.

Gr. M. BOISSEVAIN.

H. J. DE MAREZ O YENS.

Mr. J. P. MOLTZER.

A. D. DE MAREZ O YENS.

Mr. M. A. SWELLENGREBEL, Secretaris.

;V_:,,

7.' .V, V i •/ v ' ■; - ; -v gt; ; /' .»• •. •gt; r, , • :■ i

tf quot; -V | . ; n' / ■ : v, • '-v » ■ ..-vquot;, ■ ,.y ■ ' -•lt;

■ i /■?;./.■: ,..v _:

■ ' ^;quot;^v-^;^ gt;' v;;A

■ v/i

.rv ^ -

l'' ■' •Ï.^A A 'ïv^! tfaïL-$■'£•'■, '■ '/ '■ 7 .■'^c' ' ft';' ' |

ïv/t^; 'V'v-ï

a lii i ■ Ê'S f ': a

:I'tf;:ïS'É. ■' ^ '■ IScl

•.w: • .gt;,fv '%■ •gt; •'.••?.'. lt; lt;; - 'quot; gt; ■ •;- ■,-••''■ . •,'■•• •quot;; . •. . ... • • • _ .■ v ' f-\ ■

'v.' • s^r'^:quot;^;; /• ^ M:' , v V//;- , '' ■ ■quot; ■

M.v. -h■ :vv' ■ f ::[ ■'

V¹-. y'^; ïV,-./' ,;v: V;'/quot;: ■ ^{; ;}'^v:t fï%^r'* gt;V'^^;-.V ■

V y.'i\ ■ \'S- , ; ■; .1-' ' V-' /r . .

,;-^r.

•: ■ 'v.' ■, I^r i • ^ ' ■;■!^:■ ■ I -

■■MN

^ _ —

: • : ^

.■ ■ ■■..'■ r- - ,■ ' •? v i ■ •

Tgt;^: y , V -3 4

■ • ¹ ■: _; v ^gt;;_v: ■ .v:/• Vc;-J

, ¹ /.■ ' , ■ ^: ' ' ' ■= ;.y|

' ¹ ;• ! • •■ ' : , . '/ • v.^$ . gt;•; ■ 'V • • . •- - ■. gt;■ .. ' r-r 'V , 4^

i ■ 'u * ■ ^v amp;'* ' ¹ '' ' V'' ■ ^: • . '■ ^,;v-

' rfji 'i-:,-: f-■ y:^f '^;gt;'.M ' ■quot; vgt;.quot; ^ v , ■■■ '^:^yzikr.-'hk'ê

■ ' • ■ ■ . \ ; ■ .y 'tC* : r\ r.

m v a

r ^! ■ Ï»

• ■' •, ' ■/ S V,'' • • • ' .f v -.v. '.,■ i

■

■ ■ ■¹ . ■ ■ ■ • ■ -quot; , • ■' •^: • 'i . ' r, ,• V'V, W

quot;■ •'■■■ l • '• ' ■■• ' • ■■;''■/. ^: ' ' ' v '•• quot; •' ' r 'a' . ■ ' '^::quot;gt;r ' ' r y- ,•■ '■ ' ■■•.•.'' ' quot;U • 'lt; Aquot; ,

WSSS ■- ■'^? ' 5 'f.^;■'■■' ■' - '' i'-quot;' ■■■'.'' n'ïS ■■ yX - V-M

M ■-■ i « K :,^,;v ■ , l¹»:.''' 5^VC⁰,^-:' £ V: /,■'.-/ A _y ■

/, ^W/.i ' ; .. ■ ,■ . i ï ■, ■ *,tótelt;tVn ' ¹ ■-i-lt; ^

- ■ ■ ■ ■ • ' ■; ' J. • l ■ ' ' -1 . V ' gt;■

• v •gt;■'

■- ; ' • • • ' • .. .A , V' . /1 ' . V. v )■ ..-'V, ■, •: gt; -. /. •.,' .v t' .... ,.

püï M ^r

'■ • ' . ') ' ¹ • •' quot; • '^{v ;}

_ __ _ -------