quot;T. ^nbsp;- 'S

Docirhia ]\Iiscell.
auarto Noy^^.

I

^^lii iiiiiviiipiipiin^iii ^ * ' '

tîr-v
gv■

Î ï'v ■

SPECIMEN JURIDICUM INAUGURALE

DE

FORMA LITTERARIM CAMBIALIÜM,

çûo!) ,

FA VENTE SUMMO NIJMtNE,

ES. AUCTORITATE KECTOEIS MAGNIFICI

HERMANNI JOHANNIS ROYAARDS,

THEOI., DOCT, ET PROF» ORD.»
NEC NON

AsiPLissiMi SENATÜS ACADEMICI consensu

ET

soBiLissiuAE FACULTATIS JURIDICAE decreto,

PRO GRADU DOCTORATUS

scsmlsqbe IH jüre ROJUHO et HODIERNO DOjVORIBUS et PRIVILEGIIS,

m ACADEMIA EHENO-TEAJECTINA

KITE ET LEGITIME CONSEQCENDIS,

PUBLICO AC SUIEMNI EXAMISI SUBHITTIT

ABRAHAMUS JOHANNES ZUBLI,

amstelaedamensis.

AD DIEM XVIII M. JANUARII MDGCCL, HORA I.,
IN AÜDITOEIO MAJOKI.

ex orncwA twograhiica
p. ELLEUMAN.

mdcccl.

- W,» t

MATRI CARISSIMAE SACRUM.

Cum mihi contingat studiorum finem fere attigisse,
dm mihi peragenda restant: unum, ut dulci proque
fungar officio, iis gratias agendi qui optime de me
meisque studüs sunt meriti, alterum ut verbo moneam
de qualicumque a me conscripta disputatione.

Eorum scilicet optimorum virorum eo magis grata
fuit benevolentia necessarumque auxilium, quo magis
iis, patre quippe oplimo carissimoque derepente orha-
lus, ii» indigebam. Vos itaque, viri Clarissimi,

c. a. den tex, j, van hall et m. des amorie van der
hoeven, tu imprimis clarissime van hall propter bene-
ficia complura in me collata, grati mei animi accipile
lestationem. Vestra vestrorumque erga me meritorum
pia recordalio nulla delebit dies.

YI

De disputatione vero hoc mum m,oneo, me specimennbsp;r

et specimen sermone latino pro viribus conscripsisse,
cum utrumque in lege quae hodieque viget ab alumno
Athenaei exigeretur. Quodsi quis dicat ejusmodi sped-
mina peritiores auclores desiderare et argumentum parum
esse aptum ut latine de eo disputetur, neminem magis
quam me ipsum habebit adsentientem.

DE FORMA LITTERARUM CAMBIALIUM.

Disceptaturus de forma litterarum cambialium, ita satis
recte rem meam me peregisse censerem, si mihi con-
tigisset primum probabiliter enarrare naturam cambii,
quale sese in quotidiano vitae usu nobis offert; deinde
vero ejus instrumentum ulterius exaniinare.

CAMBII NATURA.

Cambium vel de permutanda pecunia usurpatur, sive
ipsi nummi tantum sive etiam locus ubi solvitur pecunia
permutetur, vel significat professionem eorum, qui tali-
bus negotiis assidue factitandis lucrum sibi quaerunt.
(Bankiers etc.)

Posteriorem notionem, quae ab hoc disputationis meae
argumento aliena est, verbo indicasse satis habeo: prior
vero, ut ea quae sequuntur rite intelligi possint, latius
explicanda est.

Commercium hominum inter se cum permutationibus
totum contineretur, universali indigebat medio, quod eas
faciliores redderet. Hoe medium — pecunia numerata (1) —

CO Cf. l. 1. Dig. (XVIif. 1) „de contrah. emt.quot;

cum tamen tantum sufficeret civibus ejus populi, cujus
publica auctoritate erat percussa, (1) mercatura inter di-
versos hujus orbis populos originem dedit cambio, quod,
diversarum gentium monetarum vitans alioquin necessa-
riam permutationein et vecturam, extraneam in loco pe-
regrino monetam praebet patriam in urbe habitationis
solventi.

lustrumento utitur inter alia litteris cambialibus quae
repraesentant illam, quam dixi pecuniam extraneam.

Traditio talium litterarum sequi potest diverso e titulo,
e. g. ex emtione venditione, donatione etc.

Distinguendum igitur est instrumentum (litterae cam-
Males) a causa, cur requiratur: Causa sive titulus, qui
litteris cambialibus locum dedit, ad ipsum jus cambiale
nihil pertinet : hoc jus oritur demum scriptis vel accepta-
tis litteris cambialibus, quae solae illius juris objectum
efficiunt; jus cambiale idcirco alienum est a titulo quo
litterae cambiales tradi debent: oritur a modo quo re-
praesentatio fit in litteris cambialibus pecuniae, cambii
objecti.

Haec repraesentatio locum obtinet et originem ducit
ab officiis singularibus, quae universali quodam gentium
consensu, jure cambiali severo sancito, praestari debent
ab iis, qui in litteris partes egerunt.

Iu hoc repraesentationis modo, tantum in litteris cam-
bialibus constanti, ratio quae partes iis adduxit, sedulo
est distinguenda a necessitudine, quae oritur ex actione
ipsa, quae scribendis litteris cambialibus contrahendaque

(1) Exceptis excipiendis e. g. florenorum X monetis Hollan-
dicis, quae usque iu Turcia solvendo inserviunt.

nova quasi litterarum obligatione (wisselteekening) con-
tinetur.

Example doctrina illustretur.

Amstelaedamensi (A) a Berolinensi (B) 1000 Ryksd.
Cour', debentur, quae permutanda et mittenda Amstelae-
damum essent, nisi cambium facultatem praeberet sol-
vendi sine vecturae periculo atque impensis.

Nummulario (bankier) vel proxenetae cambiali (vs^issel-
makelaar) Amstelaedamensem adeunti venditio committi-
tur 1000 Rd. Cour'. Berolini certo tempore solvendorum.
In publico mercatorum conventu (beurs) rationem merca-
tori nummularius reddit negotii in ejus commodum con-
tracti eique indicat personam cui (G) et pretium (koers)
quo vendiderit. Lilterae cambiales, pro quibus A po-
stridie pecuniam accipit, haec continent.

Amsterdam 1 Julij 1848.

Op zigt gelieve üEd, te betalen tegen dezen mijnen
prima wisselbrief aan C of order, de som van Duizend
Rijksd, Cour*, waarde genoten en stel op rekening als
per advies van

Den Heere Bnbsp;(get.) A,

te Berlijn.

Si moneta Hollandica Berolini vilior est quam Beroli-
nensis Amstelodami, debitorem ut mihi pecuniam mittat
sive remittal (remises) rogo, cum Berolinensis tot Hol-
landicos florenos emit quot respondent 1000 Rijksd, Cour.
in sua urbe, et mihi hanc litteram mittit:
Berlin 1 Juli 1848,nbsp;gut für f 175ä (Holland.)

Nach Sicht zahlen Sie gegen diesen meinen Primawech-
sel an die Ordre des A. Siebzehnhundert fünf und dreiszig

Gulden Niederländ. Werth empfangen und stellen ihn auf
Rechnung laut Bericht

Herrn Dnbsp;B.

in Amsterdam.

Ad haec autem peragenda requiritur praeterea in com-
modum trassati (B in prima, D in secunda epistola) nun-
tius , qui peculiari epistola solet contineri (adviesbrief) de
facto trassantis (A in prima B in secunda littera) se
praesentanti (nemer) [G in prima, A in secunda littera]
misisse litteras cambiales, quae accéptanda et solvenda
committuntur. Necessitudo, a jure cambiali aliena, inter
trassantem et trassatum oritur sive per acceptam illam
epistolam (adviesbrief), quae, subsecuto silentio vel ex-
presso responso — prouti ferat vel consuetudo loci vel
ipsarum partium usus — ad litterarum acceptationem
constringit; quae acceptatio, jure cambiali, trassatum, qui
acceptavit, ad solutionem obligat; sive oritur acceptandi
litteram cambialem obligatio e conventione principali (e. g.
emtione venditione) ipsa, qua verbis expressis, consuetu-
dine inter partes sive usu mercatorio, solutio per cam-
bialis severi juris medium stipulatur.

Solutionis, mandati, negotiorum gestionis, mutui, do-
nationis etc. effectus possunt esse, quae trassatum ad
acceptandum ducant; patent haec a jure cambiali aliena
esse: solvendi obligatio, acceptanti incumbens, oritur non
ex bis causis, quae acceptationi lucem dedere, sed tan-
tum e facto (acceptatie) ipso, quo trassatus factus est
acceptans.

Hujus loci non est investigare, quomodo cohaereant:

Justa causa quae in omni contractu requiritur (1) et
irrevocabilitas acceptationis (2).

Spectanti duas litteras cambiales, jam statim patet G
in prima et A in secunda littera eadem uti conditione,
qua unus G — a negotio alienus — solutionem repetit a
debitore, alter (A) eam repetit a D, etiam negotii inscienti.

Natura contractus cambialis, quae fidem (crediet) litte-
ris tribuit, creat opportunitatem, aliquem solvere posse
per personam plane ignotam, quocum ei nulla est obliga-
tio, quocum ei hoc tantum commune est, eos in eadem
urbe habitare. Patet me hic loqui tantum de simplici
cambio, quod etiam hoc non semper requirit, ut solutio
fiat.

Iis autem, qui semel in litteris cambialibus locum te-
nent, licet etiam a negotio primario alienis, jam nascun-
tur ea jura et olBcia, quae e contractu cambiali oriuntur,
quem subscriptione litterarum inivere, quae, cum tantum
ex ea subscriptione oriuntur, a rationibus, quae partes
ad eam duxere — causa a nonnullis contractus cambialis
dicta — satis vix dici possunt esse sedulo distinguenda.
Modus, quo talis sibi alienorum hominum fit conjunctio,
concursu constat debitorum et creditorum in iisdem ur-
bibus, quae per easdem personas (bankiers etc.) solvunt

et debitum accipiunt,

Quamquam hodie tantum usurpentur litterae cambiales
in quibus tres figurant personae, olim perfectae tantum
eae dicebantur litterae, in quibus quatuor aderant per-
sonae.

(1)nbsp;Cf. Burg. Wetb. art. 1356. 4°.

(2)nbsp;Cf. Wetb. v. Rooph. art. 119.

In memoriam revocemus primam supra expositam lit-
teram cambialem. C, cui facultas datur de litteris dispo-
nendi, sit Amstelaedamensis ; ut litteris utatur, Beroli-
nensis alius requiritur, qui pecuniam apud B accipit, nisi
ipse G in Borussia peregrinans se apud C conférât; Bero-
linensis , qui hic requiritur, quarta est persona. Si G est
Berolinensis, littera ei vendi tantum potuit per interven-
tionem Amstelaedamensis, qui trassanti A litterarum pre-
tium solvat, nisi A per litteram sol vat G debitum, quae
necessitudo accidentalis praeter litterae cambialis est re-
quisita.

Quarta haec persona hodie per indossamentum litterae
inseritur.

Dictis litteris utentes, fmgamus C Amstelaedamensem,
et eum litteras, quas emit, filio suo D Berolini habitanti
dono dare.

Litterae cambiales sine indossamento sive perfectae:

Amsterdam 1 Julij 1848.

• Op zigt gelieve ÜEd. te betalen, tegen dezen mijnen
prima wisselbrief, aan D of order de somma van duizend
Rijksd. Cour*, de waarde ontvangen van C, en stel het
op rekening als per advies van

Den Heere B.nbsp;(get.) A.

te Berlijn.

G. hic vocatur numerans, waardegever, Remittent. D
praesentans, nemer, Nehmer.

Litterae cambiales cum indossamento.

Amsterdam 1 Julij 1848.

Op zigt gelieve UEd. te betalen, tegen dezen mijnen
prima wisselbrief, aan C of order de som van Duizend
Rljksd. Cour'., waarde genoten en stel op rekening als
per advies van

Den Heere B.nbsp;(get.) A.

te Berlijn.

in dorso

Voor mij aan D. of order, waarde genoten.

Amsterdam 1 Julij 1848.

(get.) C.

Vocatur nunc C praesentans, nemer, Nehmer, in lit-
tera cambiali et in indossamento indossans, D vocatur
indossatus.

Non semper praesentans est civis trassati; neque mi-
randum hoe est; nam, quamquam moneta in loco, littera
enunciata, tantum accipi potest, tamen saepe vilitatis
quaestusve causa in alios locos mittitur, ubi ea cum
majori lucro vendi potest (1). Hujus opusculi consilio
non respondet ulterior disquisitio de lucro acquisito vel
minore sumtu impenso per trassationem non a dritlura
sed per locos interpositos. Scientia haec — nummiliarii
(bankier) et mercatoris postulatum — vocatur » Wissel-
arbitragequot;

Quodque negotium cambiale non semper novam requirit
litteram cambialem, praefertur imo littera quam plurimis

(1) Cf. Say, „Cours d'oec. polit.quot; 111. 21. Phoonsen, „Wis-
selst. V. Amst.quot; Cap. III. IV. Montesquieu. „Espr. des Lois.quot;
XXII. to.

indossamentis praedita, quae propter ofiicium juris cam-
bialis indossantium correale (solidair) de solutione, majo-
rem praebet cautelam. Pecuniae dispositie aeque per
indossamentum atque per novas litteras tribuitur. Mer-
catoribus denique obligationes fere omnes divisioni sub-
sunt, etiam erga creditorera ipsum, (1) quae solutione
pecuniae, (quod fere semper per cambium fit) constant.
Littera cambialis partim acceptari et solvi potest secun-
dum art. 120 et 168 Cod. Comm. etc. Rationes datorum
et acceptorum (Rekening-Courant) securitatem praebent
non iteratae petitionis; silentio concessa computatione
usurarum, temporis quo debeatur et quo solvatur habita
ratione, in ipsis iis rationibus, de damno, quod inde
sentiri posset, cavetur.

Haec — pro hujus ambitu — de natura Cambii suffi-
ciant.

PRACTICA LITTERARUM CAMBIALüM RATIO.

Inprimis hic refero ad litterarum cambialium exem-
pla, quae praecessere ut natura cambii recte demon-
straretur.

Utilitas litterarum, in quibus quatuor figurant personae,
versatur praesertim circa numerantem, qui, liber a sub-
scriptione, jure camhiali non obligatur, cum alioquin,
primo figurans tamquam praesentans (nemer), postea sub-
scribens tamquam indossans, correaliter obligaretur de
solutione.

(1) Cf. Burg. Wetb. art. 1335 iinlio.

Hic usus perfectae sic dictae litterae cambialis etiam
superest et utilitatis causa adhibetur in indossamento, ubi
numerans initialibns enunciatur, eodem modo quo fieret
in littera cambiali ipsa :

Voor mij aan O. of order, waarde ontvangen van

P. — Amsterdam...... (get.) Q.

Eadem utilitas secundum »die Allgemeine Deutsche
Wechselordnungquot;, § 14, attingitur per in ea concessam
facultatem indossanti, qui Uberare se potest ab omni
actione, additis verbis »ohne obligoquot; sive »ohnegewahr-
leistung,quot;

Pecunia cum mihi opus est vel debetur in loco, quor
cum commercium cambiale non est, utor littera domici-
liata, nimirum vulgari littera cambiali, addito post no-
men trassati, loco solutionis, e. g. Den Hçere Y. te
Amsterdam, betaalbaar bij den Heer Z. te Buiksloot, nisi
trassatus — secundum epistolam (adviesbrief) a me mis-
sam — in acceptatione ipsa locum addit solutionis. Ul-
timo modo me agenti, praesentans consilio meo respondere
non requiritur; si vero acceptans in eadem urbe alterum
solventem demonstrat, solutio recte ibi constituitur. Te-
nendum est in littera domicilitata alium acceptare alium
solvere.

Si pro alio litteras trasso cambiales, cum mandato vel
sine eo, utor vulgaribus litteris, addo post relatio-
nem temporis solutionis me pro alio trassare, verbis e. g.
»op order vanquot; et litteras subscribo. Quamquam de-
monstrans meum mandatum, teneri non possem jure ci-
vili, teneor tamen jure cambiali. (1) Hujus loci non est

(1) Cf. „Wetb. v. Kooph.quot; art. 103, lOG, 122. 1'.

de officiis loqui mandantis, in cujus nomen liltere sunt
trassate; quamquam litteras mandans non subscripserit,
adest regula »quod quis per alium fecit id ipse fecisse
videtur.quot; Harum litterarum usus obtinet si trassatio ab
altero loco praestat, si trassans est absens, si scribere
non potest etc. In hac casu per instrumentum in origi-
nali editum (1) coram Notario perfectum et continente justam
causam cur non subscripserit (2) talis trassatio pro alieno
computo (rekening) vitari posset.

Praesentante et trassante in una persona conjunctis,
haec forma litterarum cambialium adhibetur » ÜEd. gelieve
te betalen etc. aan mij zelven of orderquot; vel » aan de order
van mij zelven.quot; Germanici vocant «Trattequot; tales litteras,
assimilantque »Eigenen Wechselnquot; (5) (promessen, or-
derbriefjes). Revera tantum indossamento usum possunt
praestar cambiale.

Inserviunt praesertim iis, qui facto pro alio trassantes
verbis exprimere nolunt et iis, qui tali modo debitum in
loco alieno accipere conantur, quod propter incertitu-
dinem de solutione vulgari cambio locum dare non potest.
Talis »Trattequot; mandatario indossatur, qui accipit »ter in-
cassering.quot;

Trassantem et trassatum eundem esse litterae cambialis
naturae non respondet, Francica, nonnullae Germanicae
neque nostra lex hoc nomen tribuunt iis htteris, quae

(1)nbsp;Cf. „Wet op het Not. Ambt.quot; art. 38 1. 2.

(2)nbsp;Cf. „Wet op het Not. Ambt,quot; art. 30 1. 1.

(3)nbsp;Cf. Einerl, „Wechselrecht,quot; S. 66—165.

notantur tamquam billets à ordre (1), eigene Wech-
sel (2), promessen vel orderbriefjes (3).

Jure patrio aderant sub nomine cambiarum siccarum,
desumto eo, quod locorum rautationem non experiuntur.
Cum vulgaribus cambialibus litteris vocabantur in anti-
thesi »rentenierswisselsquot; et parvo honore habebantur
(quamquam vetitae non essent) (4). Quod tribuendum
videtur causae cur jure canonico vetentur, nimirum prop-
ter opportunitatem quam vexationibus in debitores prae-
buerunt per 6Vo a 8Vo usurarum et corporalem coercitio-
nem quam eifectus habuere tamquam litterae cambiales.
Recte igitur jus nostrum coercitionem corporalem adimit
lis »promessenquot; quae res commercii non habent fon-
tes (B).

Distinguendae tamen sunt species litterarum cambia-
lium siccarum. (promessen) Eae, quae »deposito-wisselsquot;
vocantur, vulgaribus tantum aequales sunt quoties e re
mercatoria oriuntur cum coercitionem secum ferunt cor-
poralem; longe vero abest ut hoc de ceteris dici possit.
Licet enim initio similes sint, per indossamentum vulga-
ribus cambialibus assimilantur litteris, quae sunt accep-

(1)nbsp;Cf. Code de Comm. I. 8. II. art. 187. 188. Erant permissa
per „ ordonn.quot; 1673. art. 17.18; defensa „ editquot; 1716; denuo sancita
„declaratquot; 21 Jan«. 1721. Cf. Persil I. 440. ^ouguierl. 321.
Pardessus („ Cours de dr. comm.quot;) 335. 478—481.

(2)nbsp;Cf. „Die Deutsch, allgemeine Wechselordnung.quot; §96—100.

(3)nbsp;Cf. „Wb. v. Kooph.quot; I. 7. art. 206-209.

(4)nbsp;Cf. Phoonsen, „Wisseist. t. Amst.quot; c. XXXIX. Heinecc,
„ Wisselr.quot; van Reitz. II. 20—21.

(5)nbsp;Cf. „ Wetb. v. Burg. Regtv.quot; art. 586. IS°. 3.

tatae, nam verbis utitiir trassans et trassatus »ik neem
aanquot; vel »ik beloof.quot; Cum quisque contractus cambialis
separatim est spectantlus, coercitioni corporali Indossan-
tes non subesse, dici non possunt. Accedit plerasque tales
litteras cambiales revera a negotiatoribus esse profectas.

Tempus solutiouis in litteris cambialibus definiendum
est dies definitus, vel,

dies in potestate partium i. e. praesentantis.

Primus modus perficitur diei nominatione ipsius, sive
indicatione opportunitatis (jaarmarkt) quae litterae vocaban-
tur cambia feriarnm, cum ceterae dicebantur cambia pla-
taearum sive irregularia (1) sive indicatione temporis post
trassationem; (1/m. na dato) hoe tempus per dies definiri
potest sive per » uso'squot; quorum spatium 30 dierum vulgo
sancitnr (2). In die Deutsche Wechselordnung § 4. Nquot;. 4
uso's usus est prohibitus. Secundus modus verbis »op
zigtquot; vel »aliquot dies na zigtquot; exprimitur.

Moratio quae verbis »a piacerequot; »respijtdagenquot; etc.
acceptanti concedebatur in plerisque legibus est vetita.

Litterae cambiales praeterea muniri possunt
verbis »voor avalquot; quae, in securitatem solutionis, cor-
realem constituunt fidejussionem, vel
verbis »in geval van noodquot; »au besoinquot; (noodadressen)
quae constituunt solutionis acceptantis substitutionem a
trassanti vel alio datam, vel

initalibus »S. F.quot; verbisve »sans frais,quot; quarum consi-

CO Cf. Pboonsen, „Wisselst. t. Amst.quot; c. XIV. § 2. Heinccc,
„Wisselr.quot; door Reitz. II. § 12 etc.

(2) Cf. „Welb. v. Roopb.quot; art. 152 et inprimis nota viri
erudit. de Martini de vario usu apud atios populos.

iium est sumtuuni alioquin necessariorum protesti neglec-
tionem petere, si fortasse acceptatio vel solutio non
accedit.

Acceptatio fit litterarum cambialium in chartae inferiori
parte et vulgo quidem in latere ad manum sinistram,
sive verbis expressis » geaccepteerdquot; sive tantum sub-
scriptione. Si littera tantum partim acceptatur additur
»accept voor----quot; »goed voor----quot; etc.

Solutionis testimonium litterae inscribitur verbis »vol-
daanquot; subter ultimum indossamentum, cui subscriptio
praesentantis (houder) additur, littera acceptanti solventi
datur. Si pars tantum solvitur, in littera mentio de hac
partiali solutione fit, quae ipsa manet apud praesentantem,
qui apocham (quitantie) de solutione acceptanti dat.

Addendae sunt quaedam consuetudines in cambialibus
litteris, nimirum:

1quot;. pecunia, quae litterae est objectum, bis in verbis et
in notis (cijfers) securitatis et facilis conspectus causa
exprimitur.

2°. indossamentum a prudenti semper incipitur in dorso
ejus loci, quo subscriptio est trassantis, ne ejus sub-
scriptio tolli facile possit absque eo ut illud factum esse
appareat.

3quot;. Summa in litteris expressa non semper solvitur. Si
e. g. debitum est factum in alia regione quam ubi litterae
solvendae sunt, moneta loci illius exprimitur a trassante
incerto de ulteriori litterarum cursu. Deducitur illa moneta
ad monetam loci ubi solvitur (1).

(1) Cf. „Wetb. v. Kooph.quot; art. 156 al. 1. „Cod. de Comm.quot;
art. 143 etc.

a *

4°. Littera cambialis conficitur per exemplum primum
secundum etc. Hae omnes idem ut contineant necesse
est, exceptis — ut patet — iis quae propter naturae di-
versitatem mutari debent, quae ad duo argumenta referri
possunt: »betaal dezen mijnen prima — secunda — tertia
» etc. wisselbriefquot; et » betaal tegen dezen mijnen prima wis-
» selbrief de somma etc.quot; » betaal tegen dezen mijnen se-
»cunda wisselbrief, déprima onvoldaan zijnde, de somma
etc.quot; Eo inserviunt plures hae litterae, ne perdantur, ne
acceptatio primae obstet quominus littera cambialis venda-
tur atque remittatur, cui negotio tune secunda inservit.

5°. Si plura sunt indossamenta, ita ut in dorso littera-
rum cambiahum omnes contineri non possint, formae
similis charta ei jungitur, indossamenta continuata serie
inscribuntur. Cavetur de tuto novae illius chartae usu,
quae allonge dicitur, per inscriptionem indossamenti pro
parte in ipso litterarum cambialium instrumento primario,
pro parte in annexa chartula quae ita divelli ab illo facile
non potest.

THEORETHICA LITTERARUM CAMBIALIUM RATIO.

Quaestio de forma litterarum cambialium arcte cohaeret
cum ejus natura. Ratio hujus necessitudinis non inve-
nitur in juribus et ofSciis, quae e forma — i. e. e verbis
ipsis litterarum cambialium — proficiscuntur; multum
enim abest, ut tantum e forma juris necessitudo oria-
tur. Forma vero litterarum cambialium ejus demonstrat

originem, forma illa non est inventio quaedam humani
arbitrii, quae rei exstanti accommodata est, sed forma
aderat ante negotii vigorem, plures tales formae creave-
runt mutuam gentium conventionem circa talem formam;
summatim, consensus universalis huic formae agnoscebat
jus cambiale.

Licet semper mores praecedant, postea accedat lex,
quae, hos mores regulans, necessario iis formam quan-
dam praescribit, in cambio tamen hi mores et consue-
tudines non tantum rem sed praeterea formam sine lege
et ante eam creaverunt, cui postea jura et officia peculiaria
tributa sunt.

Sedulo distinguendum est inter cambium, quale fuit
initio et quale se hodie amplilicatum nobis offert. Cam-
bium olim vix plus continebat quam mandatum creditoris
(trassantis) in debitorem, (trassatum) ut debitum hic solvat
alteri (praesentanti) in suum locum, (subrogatie) ita ut
saeculo XIV° vetitum fuerit, litteras cambiales indossare:
hodie vero extraneam ipsam monetam repraesentare dici
fere possunt (1), imo a nonnullis (Einert) moneta ipsa
habetur (2). Hoc extremum, quamquam mihi respondere
ralioni, qua repraesentatur pecunia, et cautioni, a sub-
scriptoribus praestandae non videtur, practici usus naturae

valde est consentaneum.

Hujus antiquae et posterioris naturae diversitatis justa
notio ducit ad veram aestimationem verborum signifîca-
tionis quae litteris cambialibus insunt, arcet tamen simul

CO e. g. ut bankbriefjes,^kassiersbriefjes etc.
C2) e. g. ut rauntbilleUen.

ab omni effectu, qui directe e verborum compositione
deduci posset.

Verba non sunt voluntaria quibus quis utatur; omnia
expresse requiruntur, quae litteras cambiales componunt,
licet eorum dispositio diversa sit a vulgari modo usur-
pata, licet alia verba quam consuetudinaria, quae tamen
iis respondeant, adhibeantur. Ratio hujus rei ea est, ne
jus severum cambiale tribuatur negotiis ei alienis, ne
negetur negotiis similibus verbis alienis expressis.

E verbis ipsis non oriri juris necessitudinem inter figuran-
tes personas, docet etiam primus atque universus rei conspec-
tus. Quomodo e. g. correalis obligatio indossantium (1) ori-
retur e verbis »voor mij aan... waarde genoten.quot; Aequum
omnino est ut is, qui litterarum aestimatione atque pretio
(valorem dicunt) fructus est ipse, efGciat ut is cum quo
contraxit etiam iis utatur, sed justum non est, nisi pecu-
liari cautioni sanciatur obligatio. Quomodo /jromio, tras-
santi incumbens , oriretur e verbis » UEd. gelieve te betalen
»aan... waarde genoten?quot;

Verbis exstantibus, hae et aliae obligationes sunt tri-
butae per consensum universalem, moribus exstantem,
postea per diversas legum, eorumque placitorum quae legis
vicem obtinent (»ordonnancesquot; »declarationsquot; »willekeu-
renquot; codificatione) sanctionem confirmatum.

Litterarum Cambialium formae optimam tradit descriptio-
nem art. 100 »Cod. nostri Comm.,quot; cujus explicatio hanc
liceat ducere disquisitionem.

» Een wisselbrief is een geschrift, uit eene plaats gedag-

(() Cf. „ Burg. Welb.quot; art. i860 2quot;., 133t de natura hujus
fidejussionis correalis.

»teekend, waarbij de onderteekenaar (trassans) iemand
»(trassato) last geeft om eene daarin uitgedrukte geldsom ,
»in eene andere plaats, op of na zigt, of op eenen be-
» paalden tijd aan eene aangewezene persoon (praesentanti)
» of aan deszelfs order te betalen met erkenning van ont-
»vangene waarde of van waarde in rekening.quot;

»Een wisselbrief.quot;

Nomen solemne est, quod ei tribuitur, saepius tamen in
scriptis usurpatum quam in sermone, quo saepe cambii
(wissel) magis quam litterarum cambialium fit mentio. In
lingua Francica (»lettre de changequot;) et Anglica (»Bill of
exchangequot; sive »Billquot;) litterarum enunciatio requiritur;
lingua Germanica tantum »Wechselquot; cognoscit.

Hanc »litterarumquot; adjectionem plane convenire cambii
originivix est ut dicam deliberanti, primum eos maxime
usos fuisse, quibus contigit, ut in eadem vel cambii
proxima urbe creditorem et debitorem habentes per unius
solutionem alteri solvere potuerint. Hac opportuninate uti
si vellet, amico (eorum civi) committeudum eret debitum
exigere et solvere creditori, sive subrogatio debitori erat
nuntianda in favorem creditoris ejus creditoris. Epistola
sive littera adhibebatur tamquam nuntium et tamquam
testimonium, (si ultimo medio utebatur) recte debitorem
solvisse, quamquam non suo creditori sed eju^ creditori.

Verbis quibus in conscribendis litteris cambialibus utun-
tur homines, litterarum sive e^ji's^o/ae appellatio non semper
convenit. Trassans scilicet qui, vulgari forma supra descripta
utens, verbis in inferiore ad manum sinistram litterarum
parte trassatum indicat, veram inscriptionem (adres) episto-
lae addere videtur; forma vero Assignationis cum utitur.

indicans trassatum initio » A gelieve te betalen etc.quot; sub-
stitutionem creditoris potius quam epistolam confecisse vi-
detur. Quod vario huic usui hodierna cambii natura uni-
versalis — ab epistola aliéna — accedit, fortasse litterae
omissio vituperanda non foret.

In recenter proposita »allgemeine Deutsch. W. Ord-
nungquot; (1) requiritur tamquam substantiale » die Bezeich-
nung als Wechselquot; ne inscii in errorem de natura negotii,
cui subscribunt, ducantur, sanciens cambialem non esse
litteram id documentum , quo cambii mentio latitabat, sed
non apparebat expressis verbis. Tamquam substantiale
litterae cambialis hujus »cambiiquot; enunciatio non requi-
ritur neque apud nos, neque apud Francos, Gallos, His-
panos, Italos et Anglos.

Forma est nimis usitata atque generalis quin hujus verbi
omissio saepe accideret. Si tamen per incrtiam littera
hoc verbo caret, deceptus tantopere imperitus e negotio-
rum concursu plus quam ex uno verbo »Wechselquot; prae-
sumi polest rem, quam peregit, cognovisse. Praeceptum
Germanicum cohaeret cum proposita universali »Wech-
selfähigkeitquot; (2) quae olim tantum mercatoribus et non-
nullis aliis — feminis, studiosis etc. exceptis— concassa
erat (3).

» Een, wisselbrief is een geschrift.quot;

Scriplurae mentio prohibere non videtur ne quis verbo-

O Abschitt II. 1. S 4. Abschn. III. 1. § 96. Preuss.
Entwurf, S 4. Nquot;. 1. „Het Duitsche Wisselregt.quot; Amst. 1849 in
praefat.

C2) „ Allg. ü. W. Ordn.quot; I. § 1.

(3) „ Allg. Pr. Landr.» II. 8. § 713. „ Han. W. Ordn.quot; § 3.

rum partem typis exprimat, pleraeque enim litterae
cambiales sunt formulae typis constantes, in quibus va-
cant supplenda nomina, pecuniae quantitas, etc.

Has formulas denuo non semper easdem esse, sequitur
ex iis, quae de verborum solemnitate praecessere. Lex
tacet, sinit igitur variationem; adest praeterea decisio
Ministri Regis Francici 22 Novemb. 1818 quae eandem
professa est sententiam, cum quaereretur de registratio-
nis formalitate, cui litterae cambiales non subsunt. Eadem
ratio sancit permissionem litterarum cambialium coram
Notario factarum, de quibus supra monui.

ȆIT EENE PLAATS GEDAGTEEKENDquot;

mentio nimirum loei unde et diei quo littera trassatur.

Loei requiritur mentio ne ei, qui fortasse restitutionis
habent jus, ignorent domicilium trassantis, quod aliunde
non apparet; ut adsit opportunitas pretium (koers) in ea
restitutione computandi (1) ; ne loei confectionis inscius sit
inquirens de cambialium litterarum requisitis, cum locus
regit actum; (2) ut constet de »remise de lieu en lieuquot;
a Phoonsen »het merg en sapquot; dicta, qua deficienti lit-
tera cambialis fit assignatie.

Quod hodie vulgo ygt; datumquot; dicitur, continet loei et tem-
poris enunciationem.

Annotatie diei sine aliis formis neque aliis requisitis
per se hic parit efiQcaciam erga tertios. Particulare est
quid, quod ceteroquin documentorum a privatis confecto-
rum dies enunciatus, tantum valet inter partes ; nisi regis-

CO Cf. „ Wetb. V. Kooph.quot; art. 188.

(2) Cf. „allgeni. d. W. Ordn.quot; II. 15. §85. al. 2 et 3 contra-
rium „ quid sanciens. - „ Alg. Bep. v. Wetg.quot; arl. 10.

trationis solemnitate, morte, relatione in authentico in-
strumento sive confessione ejus, contra quem valere cu-
piuntur, quot diem attinet, actis his publicis sint similes,
quae praesumtionem juris et de jure offerunt ad falsi
inscriptionem usque.

His litteris a registratione liberis, diei enunciation!
Ildes erat tribuenda, ne maxima pars litterarum cambialium
efiicacitate privaretur.

Est autem diei enunciatio litterarum cambialium efflcax,
nam

lquot;. Solutionis et usurarum computationis justitia pro-
batur sie a litteris cambialibus, quae quasi mercatorum
annotationis in libris accepti et expensi (Rekening-Courant)
justitiam probant, imo eorum sunt testimonia etfundamenta.

2quot;. Eae litterae, quarum solutionis tempus computatur
a die quo eduntur, re vera nunquam solutionis causa
praesentari possent, nisi tempus esset expressum editionis.

Idemvalet de litteris, quarum solutionis causapraesen-
tatio pendet ab arbitrio domini, (houder) » betaalbaar op of
na zigt,quot; quot attinet trassantis, indossantium etc. cau-
tionem, quae in omnibus fere legibus termino ad quem,
computando a die editionis, limitatur.

Squot;. Novum olTert argumentum contra eum , qui litteram
creavit tempore, quo vel perdidit administrationem suo-
rum bonorum (1) vel quo lex eum praesumit id fecisse
in fraudem creditorum (2). Ut valeat, requiritur praeter

(1) Cf. „Wetb. v. Kooph.quot; art. 770. 905. al. 1. 2. „Wetb.
v. B. Regtsv.quot; art. 888. art. 720. al. 2.

C2) Cf. „ Wetb. v. Kooph.quot; art. 773-777. „ Burg. Welb.quot; art.
1377clc. „ Wetb. v. Kooph.quot; art. 923. „ Wetb.v.B.Reglsv.quot; art.891.

mendacium (falsum?) in libris falsumin scripto, neces-
saria enim mutalio in die enunciato in favorem creditoris
injuste praelati.

Quaeri potest num talis mutatio dolo (boos opzet) com-
missa constituât crimen falsi.

Hujus loci non est ampla disquisitio, sufficiant quaedam
animadversiones. Falsum requirit ut dolo malo et quaes-
tus spe veritas mutata sit eorum, quae ad bonam fidem
sunt exstructa , unde periculum immineat. — Hoc in Code
Penal 1810 (1) sancitur verbis »un faux en écriture de
»commerce, par altération de clausules, de déclarations
» ou de faits, que ces actes avaient pour objet de con-
» stater etc.quot; Tempus editionis re vera esse » un fait que
» la lettre de change avait pour objet de constaterquot; vix
negari non potest. Dolus malus extrinsecus adesse de-
bet, nam quaeque mutatio in littera cambiali supponere
dolum dici non potest. Spes quaestus fortasse mutatione
ipsa (propter usurarum computationem) a ministerio pu-
blico deduci posset. Ceteroquin ipse ille qui vires intendit
mutandi causa, non quaestum sperasse vix dici non potest.
Diei enunciationem non esse id, quod fidei causa est in-
troductum, dici non potest, cum non tantum inter partes
sed etiam erga tertios efficax sit. Periculum imminens
unum fortasse in omnibus conditionibus non adesset.

Poena quam luit falsarius — conditione accedente gra-
vante — Cod. Penal 1.1. sancitur » travaux à tempsquot;, quae
jure nostro mutata est in reclusionem 15 annorum minus
et facultativam additionem poenae dictae » cancanquot;, jure

(1) Art. 147, al. 4. coll. art. 165, de stygmale.

noslro mutatae in fusligationem sive infamiam sive publi-
eam exposilioneni. (1)

Codice Francico tanlura dicebatur » elle est datée.quot; Cum
ibi praecesserat »la lettre de change est tirée d'un lieu
sur un autre.quot; (2) loci enunciatio jubere non rursus opus
erat legislatori, quod »tirer d'un lieu sur un autrequot; pos-
tulat eorum locorum citationem.

»WAABBIJ DE 0NDERTEEKEN.4.AR.quot;

trassans nimirum.

Subscriptio requiritur, tamquam unus modus probandi
in cambio possibilis et permissa. Subscriptio non amplius
est modus quo pactum in contractum abit, sed tantum
requiritur ut de voluntate contrahendi constet in iis negotiis,
quae 300 florenos superaut (3), nonnullis aliis contractibus
exceptis , quae tantum scriptura probari possunt.

Naturae cambii et ejus origini respondet omnis exclusio
contractus nisi per scripturam. Cambium, constans inter
homines sibi alienos, diversae nationis, testimonium orale
non admittere potest, ejus origo profecte erat epistola,
quae, ut supra dixi, inserviebat tamquam nuntius, tam-
quam testimonium justae solutionis et tamquam apocha.
Si igitur cambiales obligationes tantum scripto constant,
trassantis subscriptio praesertim requiritur tamquam prin-
cipaliter obligati. Providens mercator litterae cambialis,
acceptandi causa praesentatae, inspicit subscriptionem tras-
santis, a quo pecuniam accepit solvendi litteram causa, cui

(1)nbsp;Cf „Besl.quot; tl Dec. 1813. art. 11.

(2)nbsp;„Cod. de Comm.quot; art. 110. Accedit noUo verbi „ datequot;

cf. „Diet, de I'Acad.quot;

(.3) Cf. „Burg. Welb.quot; art. 1933.

eam debet vel cui — ob quamdam causam — solutionem
per acceptationem promittit. — Quod valet de trassato,
valet etiam de ceteris emtoribus sive proxenetis: muitum
enim refert num tantum actionem habeant de restituendo
si littera non solvitur, an vero eliam spem habeant banc
actionem eifectus pecuniarias producturam. (1)

Trassanti uni officium subscribendi incumbit neque ceteri

subscribere sunt obligati, quod

1°. trassatus, postea tantum per acceptationem accep-
tans factus, se erga ceteros ad solutionem obligat. Pro-
visio, si secundum legem nostram adest, (2) omnino erga
trassantem, cum hic, acceptatione non subscenta, praesen-
tanti restituere summam et sumtus tenetur, ad indemni-
tatem trassatus cogitur; sed baec actio ceteros non spectat,

quibus tantum acceptatione obligaretur. Actio trassantis
erga trassatum non acceptantem est praeter jus cambiale.
Variae enim causae - ut supra dixi — ducere possunt
trassatum ad recusandam acceptationem, quarum cognitie
hic non requiritur. - Sufficiat hic dicere, statuere legem
nostram, missionem pecuniae, eo consilio ut litterae cambia-
les inde solverentur, vel exstans debitum aequale, jus dare
trassanti in indemnitatem, si trassatus non acceptai. (5)
1quot;. praesentans, qui tamquam persona tantum per con-
sequentiam obligationi ergo trassantem et trassatum accedit,
in hoe contractu unilaterale, subscribere non requiritur.

Si postea per indossamentum praesentans subscribit, eum
hoe non facere tamquam personam cui pecunia promit-

CID Phoonsen op. laud. II. 18. 19.

(2)nbsp;Cf. „Wetb. v. Kooph.quot; art. 107,

(3)nbsp;Cf. „Wetb. v. Kooph.quot; art. 407. 11.3.

titur sed tamquam indossantem, recte teuendum. Excepta
provisione, necessitudo aequalis ei et indossato inest qualis
trassanti et ei ipsi fuit et manet.

, Cum scribere quis non potest, vulgo putatur crux ab eo
;imposita, duorum attestatione accedente, subscriptio-
nem substituere. Talis substitutio nullo nititur funda-
mento, igitur alio medio utendum ei est; Hollandus et
Francicus cambialem perficiant litteram coram Notario per-
fectam, (de qua supra) Germanus crucem imponat » Ge-
richtlichen oder Notariellen Beglaubigungquot; praeditam. —
Simplicissimum medium sane est alium mandare, scribendi
compotem, (quod ore fieri potest (1) — ne obliviscatur quis
scriptura probandi onus super /quot;SOO.— trassare pro nobis
litteram cambialem. Hujus rei in ittera cambial! mentio
non requiritur, sed fiduciae, veritatis et securitatis causa —
quamquam mandans cambialitera diri non possit—praestat
pro sumptis alienis (voor rekening van....) trassare, quae
ratio expresse lege nostra, (2) Francica (3) et multis ce-
teris est permissa.

Falsum duplici modo huic contractui inesse potest, nimi-
rum aliquis, qui, viventis hominis subscriptionem imitans vel
exstantem subscriptionem in eam alterius exstantis perso-
nae mutans, sibi litteram cambialem procurât, jam ante
venditionem vel traditionem, quocumque titulo, falsum fecit.
Ante indossamentum tamen tantum publicae aetioni subest,
quod nemo damnum sensit, quamquam periculum immine-
hat. Si vero hominis non exstantis subscriptionem imitât, fal-

CO Cf „Burg. Wetb.quot; art. 1830.

C2) Cf. „Wetb. t. Kooph.quot; art. fOl. litt. e.

(3) Cf „Cod. de Comm.quot; art, 111, al. 2.

sum non fecit, quod mutatio veritatis— (» altération de la
véritéquot;) veritatis defectu — non adest; (1) si vero litteram
alteri tradit tamquam perfectam aliusque laeditur, praeter
suam correalem obligationem ad plenam tenetur indemni-
tatem, non tamquam falsarius sed tamquam is , qui alteri
per factum injustum damnum infert. (2) Patet trassatum
non acceptaturum neque soluturum, nisi de provisione
idonea caverit praesentans, qui trassantem creavit ina-
nem.

»iemand last geeftquot;

quod verbis ȟEd. gelieve te betalenquot; exprimitur.

Eum qui rogatur a trassante solvere, nullo jure cambiali
teneri nisi acceptaverit, supra demonstrare conatus sum.

Restât disquisitio num juris necessitndo inter trassan-
tem et trassatum revera respondeat obligationi quae man-
dato contrabitur.

Duplex hac in re facienda videtur distinctio in antiqua
et hodierna conditione cambii et in varia necessitudine, in
qua trassans et trassatus praeter litteram cambialem i. e.
ante acceptationem circa se invicem versentur. Praeser-
tim hic cavendum est ne necessitudinem, quae e littera
cambiali ipsa oritur, misceamuscum illa, quae extrinsecus
ante acceptationem exstat.

Cum olim cambium negotium erat, quod agebatur tan-
tum inter tres vel quatuor partes, praesentante semper
domino litterae cambialis, cum praeterea cambium semper
requireret debitum, quo aliud solveretur debitum — igno-
rata adhuc acceptatione propter fidem de restitutione a tras-

(O Cf. „ Cod. Penalquot; art. 132 et ibi Rogron.

(2) Cf. „Burg. Wetb.quot; art 1401 coll. „Cod. Civ.quot; art. 1382.

santé, (crediet) vel propter niissas alias litteras cambialis
vel quascumque valores (1) — cum summatim cambium con-
stitueret actionis venditionem, juncta fidejussioue de debito
a trassante praestanda, tune profecto necessitudo trassan-
tera inter et trassatum mandatum esse dici non poterat.
Quaerendum enim praesertim boe tempore erat, quaenam
oriretur necessitudo inter creditorem et debitorem, cui
alium sibi substituerai littera cambiali creditorem. Quam-
quam talis necessitudo similitudinem quamdam cum man-
date babeat, quia in ambebus res alicui gerencla comitti-
tur, natura tamen differt. Novatio enim, nullum manda-
tum in tali casu aderat. Trassans qui litteram scribit et
trassatus qui acceptai, inter se constituunt prioris debiti
in alterum transfusienem et translationem. (2) Neque
subrogationis mentio hic fieri potest; diverso enim vinculo
juris tenetur acceptans erga praesentantem quam teneretur
si debitor erat cessus erga cessionarium. Praesentans
utitur jure cambiali et ejus severitate, cessionarius jure
cedentis et ejus privilegiis.

- Ratio, qua hodie plerumque adhibentur litterae cambia-
les, non requirit ut debitum existât, effecitque ut neces-
situdo inter trassantem et trassatum diversa sit pro varia
conditione, qua sibi extrinsecus sunt conjuncti. Hae va-
riae conditiones ad duas species omnes referri possunt;
trassatum nimirum debitorem esse trassantis, nec ne. —

CID Anglia Franciae XIX° saeculi initio magno detrimentomisit
merces, ut pro iis ^sterling emere possent Lutetia Parisiorum
valde viles. Haec operatio praeter detrimenti resliUitionera quaestum

dabat exlensum.
(2) Cf. I. 1. Dig. CXLVI. 2.) „de Novat. et Delegatquot;

Si debitor est, necessitudo, in antiquo cambio demon-
strata, vera est: etiam in hac causa, mandatum non ad-
est; si vero debitum non adest — sive fides habetur de
indemnitate (crediet.) sive provisio jam adsit — mandatum
non esse dici non potest ; quod trassato res gerenda com-
mittitur, quam per acceptationem ex officio atque amicitia(l)
tamquam mandatum sibi negotium suscepturum promittit.

Praesentantis ratione diversitas non adest in necessitu-
dine, quae ad acceptationem ducit, per acceptationem unam
trassatus ei obligatur.

Hanc novationem — si debitum aderat — consentire
debere magis fluit e mercatorum usu et eorum jurispru-
dentia, quae debitum et solutionem sibi necessario appo-
sita atque adjuncta fingit, quam ex obligationum natura.
Cambialiter enim severius tenemur quam civiliter, nemini
invito debet fieri causa deterior.

Tenendum praesertim est, trassatum ante acceptationem
juri cambiali non subjici, neque necessitudinem inter eum
et praesentantem oriri.

Legislatio nostra (2), Francica (3) et pleraeque aliae,
plurimique auctores (4) necessitudinem putant esse man-
dati , Gerrnani nonnulli eam putant esse accessionem ac-
ceptantis, nomiui a trassante et indossantibus in praesen-

(1)nbsp;Cf. 1. 4. Dig. (XVII. 1.) „Mandat! vel contra.quot;

(2)nbsp;Cf. „Wetb. V. Kooph.quot; art. 100, 140. coll. 158, poenam
statuens in mandatum egredientem.

(3)nbsp;Cf. „ Cod. de Comm.quot; art, 144 etc.

C4D Treitschke, „ Encyklopädie des Wechselr.quot; voce „ Acceptantquot;
S 8—15. Pothier, „tr. des ch.quot; IV. §44. Heinecc, „JurCambquot;
m. § 11. etc.

tantis favorem constitute, Einert fidejussionem putat. Hae
ultiniae sententiae constituere videntur juris quemdam
similitudinem in obligatione acceptantis et indossantium
erga praesentantem; cum tamen per acceptationem tras-
sati, nomini hic accedat, quod creavit trassans, una cum
indossantibus (quamquam hi omnes sunt fidejussores cor-
reales, (solidaire) acceptans vero principaliter obligatus)
re vera eodem modo non teneri videtur. — Si non solvitur,
cambialiter indemnitatem non rogat acceptans, cum ejus
sit solvere; si honoris causa solverit, restitutionem petere
potest, sed nunquam jure cambiali. — Quamquam accep-
tatio semel facta inquisitionem de ratione cur facta sit
impedire videatur, provisionis theoria minime est repu-
dianda ab eo, qui naturam inquirit necessitudinis inter
acceptantem et trassantem et inter indossantem et tras-
santem; Indossans de pretio, quod semel fortasse res-
tituere cogitur, praesumitur satisfactus, trassatus vero
indiget provisione. — Indossans, qui emit, pretium omnino
solvit, quum vendidit, rursus accepit, quamquam sic
res ei nihil fortasse profuerit, nihilominus tenetur de
solutione, videtur igitur trassato provisione non praedito
similis; sed animadvertendum, trassato, qui acceptavit,
semper officium solvendi incumbere, indossanti tunc tan-
tum , cum litterae cambiales solutione non honorantur.

Hoc loco vulgo rogatur, num trassatus et trassans iidem
possint esse? Vulgo respondetur socios mandataries uni-
versales diverso tablino (kantoor) ejusdem (trassantis)
praepositos, etc. eosdem non haberi et recte igitur tras-
satos institui. — Rogatur porro, num trassans sibi ipsi
litterarum cambialium solutionem committere possit, respon-
detur vulgo fieri hoc posse, cum litterae cambiales promisso

(promesse) aequiparanda videntur. Num huic quaestioni
alTirmative respondendum sit, salvisquot;erroribus, negandum
mihi videtur. — Quamquam litterae promissoriae et litte-
rae cambiales eodem munere fungantur in commercio,
earum natura est diversa, nimis diversa, quin una ora-
tione comparari possent. Aliud est promittere, aliud est
rogare solutionem, cautio trassantis, quamquam sit cor-
realis, manet subsidiär ia.

» om eene daarin uitgedrukte geldsom.quot;

Haec pecunia potest enunciari moneta, quae loco solu-
tionis adhibetur, vel moneta alius regionis vel denique
moneta imaginaria, ut »Ponden Vlaamsch.quot; Enunciatio
monetae, quae loco solutionis non usurpatur, in ordinariam
ejus loci monetam reducitur, nam domicilium trassati
regit monetam (1). Plerumque ea moneta exprimitur,
in qua debitum est initum, pendet a partium arbitrio.

Pecuniam tantum, non merces, litterarum cambialium
objectum esse posse, negotii consilio et cambii naturae
respondet.

Pecuniam tantum, non obligationem (inschuld, vorde-
ring) cambii objectum esse, recte tenendum est. Non-
nulli negant pecuniam esse mercem, cum ejus pretium
tantum esse dicunt. Sed usurarum diversitas pro variis
locis, temporibus, conditionihus, extraneae monetae pretii
(koers) variatio, libri nummulariorum, (bankiers) sunima-
tim ea pars commercii, quae peculiari nomini »geldhan-
delquot; vocatur, omnes negationem répudiant, pecuniam mer-
cem esse, cujus pretium etiam rogationeetoblationeconsti-

Cl) Cf. „ Wetb. v. Kooph.quot; art. 156 al. 2. 485. „ Cod. de
Comm.quot; art. 143. Locre „esprit du Cod. de Comm.quot; ad. art. 143.

luitur. Si cambium perficitur, proxenetae, nummularÜ
vel mercatorii non est consilium principale Utleras emere
cambiales, et per eas, pecuniam in alia urbe, sed emit
pecuniam extraneam per litteras cambiales. Litteras
cambiales per se exstare, a necessitudine trassantis et tras-
sati cambii obligationes non oriri haec satis demonstrant,
nunquam quaeri posse de actione vendita, si obligationes
e litteris oriundae in alterum transferuntur, dominus hs
fruitur e litterarum substantia sed non propter necessitudi-
nem inter trassantem et trassatum. Si fortasse cambium
inservit trassanti, ut debitum a trassato exigat, simditudi-
nem omnino litterae cambiales cum cessione actionis habent,
differunt vero debitoris notificatione (beteekening) et cau-
tione de solutione, quarum prima in cessa actione requi-
ritur, (1) secunda valde expressis indiget stipulationibus,
restrictiva sancita interpretatione (2).

Quodsi cum litteris cambialibus conferimus alias Char-
tas, quae pecuniae numeratae vices susstinent, dicendum
est'apostas nummularias (bankpapier) pecuniam repraesen-
tare in area nummularia depositam, eas vero charlulas,
quae »kassiersbriefjesquot; audiunt, praesumi similiter pecu-
niam referre, apud has mercatorias personas depositam,
sed litteras cambiales omnino non sic repraesentare pecu-
niam alicubi, sive apud trassantem, sive apud trassatum
depositam.

Quaeritur nunc, quomodo fiat repraesentatio ejus quod
non adest, abeo, qui e. g. repraesentationem per »cognos-
cementenquot; special. Omnis repraesentatio est fictio, quae

CO Cf. „ Burg. Wetb.quot; art. 668. al. 2
C2) Cf. „ Burg. Wetb.quot; art. 1570—lô72.

vim suam hausit e potestate, quae exerceri potest; i. e.
quae arete cohaeret cum possessione. Haec cum tantum
spectat disponendi facultatem, constat facto, cujus natura
non ulterius est spectanda quam eo usque, ac » die Ein-
wirkungquot; attinet. Dominum (houder) litterarum cambialium,
quae quocunque temporis momento alienari ideoque solvi
possunt, de ea disponere non posse, statuere quis non
potest.

»In eene andere plaatsquot;
ne cambia sicca admitterentur, ne assignationes (assigna-
tien) cambii locum tenere viderentur.

Creditoribus, quo certiores sint de debiti solutione,
cum acquiratur jus coercitionis corporalis (1) e littera
cambiali, per litteras siccas conabantur hoc jus extendere
in favorem civilium debitor um. Juris publici territo-
rium (2) sic injuste (o) intrantibus terminus opponebatur
his duabus legibus: cambia sicca esse prohibita, etnomi-
num vel locorum fictioni, juris cambialis severitatem non
concedi (4).

Distantia inter diversa loca requisita recte non additur.
Horae distantia enim cambium creare potest, diei distan-
tia lingi potest in vulgari obligatione. Bona fide semper
praesumta, (S) debitori, coercitionem corporalem vitandi
causa (6), probanda est locorum fictio.

(1)nbsp;Cf. „ Wetb. v. Burg. Reglsv.quot; art. 585. 58Ö.

(2)nbsp;Cf. „ Grondw. v. h. Koningr. der Ned.quot; art. 3. al. i.

(3)nbsp;Cf. „ Alg. Bep. etc.quot; art. 14.

(4)nbsp;Cf. „ Wetb. v. Kooph.quot; art. 102. al. 1. „ Cod. dc Comm.quot; art. 112.

(5)nbsp;Cf. „Burg. Wetb.quot; art. 1364. al. 2, etc.

(6)nbsp;Cf. „Wetb, V. Burg. Reglsv.quot; art. 586. 2quot;.

r.8

Locum solutionis non semper acceptantis domiciliiim
esse, probat usus cambiorum domiciliatorum, praesertim
in favorem earum urbium introductorum, quibuscum
commercium cambiale non adest. Trassatum urbem ba-
hitare cambialem, litteram ibi acceptationis causa esse
presentandam, trassato incumbere officium curare solutio-
nem in altera urbe, hoc loco dici sufficiat. Ceterum
non semper acceptans solvit suo domicilio, sed adsignat
nummularium (bankier) vel »kassierquot; vel alium eundem
locum habitantem, qui litteram solvat, quod fit plerumque

in acceptatione.

» OP OF NA ZIGT, OF OP EENEN BEPAALDEN TIJD.quot;

Signiücatio in examine practico est demonstrala. Non-
nulla restant memoranda:

lo. vetustissimum tempus solutionis fuisse definitum,
in feriis sive nundinis. Earum opportunitate et earum
causa praesertim enim cambium ortum est, praesertim
dico, quod hujus negotii origo nunquam recte statui
potest, quod exstitit inter amicos, antequam curae civitatis

objectum esse posset.

20. rationem temporis computandi, quae discernitur
novo et veteri stylo: in litteris cambialibus e. g. Russicis
vetus, in aliis novus stylus adest. Vario modo compu-
tatio locum habet, prouti tempus solutionis - aliquot
diebus post editionem - computetur ante sive post re-
ductionem ad terminum solutionis. Littera e. g. 2 men-
sibus solvenda ^^^^ 1848, computata ante reductionem
ad diem solutionis,quot;? Maji mensis die solvi debet, si vero
priusquam ad 25 Aprilii mensis diem reducitur, 5 Maji
mensis die solutio est petenda. —

30. Litteras, quarum solutio pendet a praesentatione,

quarum terminus solutionis igitur in potestate domini (hou-
der) cambialium litterarum est, requirere tempus definitum
intra quod acceptandum, ne cautio trassantis et indos-
santium in infinitum protrahatur. Hujus loci non est
hujus rei disquisitio, sufficiat animadversio tempus defi-
niri sive unum idemque omnibus regionibus (1), sive
varium, ratione habita locorum distantiae (2), sive nul-
lum concedi tempus et repentinam acceptatioiiem re-
quiri (3).

4°. Praesentationis testimonium (gezien) in fere omni-
bus legibus simul acceptationem continere videri, in lit-
teris cambialibus, quae solutionis diem statuant, inde a
»zigt;quot; in aliis vero legibus presentationis testimonium
(gezien) dantem, non praesumitur acceptasse.

5°. A raercatoribus solutionis tempus valde attendi,
quod pretium (koers) minuit vel auget, prouti propior vel
remotior solutio litterarum usurarum computationem mutet
et periculum de solutione sive indemnitatis praestatione
majus minusve reddit.

6°. Leges nonnullas acceptantem, ante diem solutionis
solventem, periculo submittere, quod inde fortasse oritur (4).
Usui computationis usur.arum in mercatorum libris dato-

(1)nbsp;Cf. „Han.Wechselordn.quot; §20.12/m. „ Pruis?. Landr.quot; 11.8.
§ 791. 18/m. „Weim. Wecliselordn.quot; § 48. 12/ra.

(2)nbsp;Cf. „Wetb. v. Kooph.quot; art. 116. „Cod. de Comrn.quot; arl. 160
et legem 19 Martii 1817, „Codic. Hispan.quot; art. 479. „Bremer
Wechselordn.quot; art. 44—49.

C33 Cf. „Breslauw. Wechselordn.quot; art. 18. n°. 3. „Leipziger
W«chselordn.quot; § 28. „ Oostenr. W. 0.quot; art. 35.
C43 Cf. „ Wetb. v. Kpoph.quot; art. 158. „ Cod. de Comm.quot; art. 141.

rum et acceptorum (rekening-courant) et priori solutioni
per »discontoquot; ab acceptante facta, aliena est constitutie,
quae originem duxit a stricte observata mandati obliga-
tioni inter trassantem et trassatum acceptantem, quae
acceptantem ante tempus solventem mandatum egredi
putat.

»AAN EENEN AANGEWEZENEN PERSOON OF DESZELFS ORDER

»TE BETALENquot;

nimirum praesentanti.

Si litterarum emtor earum dominus (houder) manet
acceptandas et solvendas eas trassato et acceptanti prae-
sentet, si alio Indossat cautionem praestat de restitutione.

Denuo animadvertendum videtur, jus cambiale non atti-
nere titulum, quo quis fiat praesentans. Praesentantis jura
et officia cambium attinentia oriuntur non ex hoe titulo,
sed e litteris ipsis, quae ei propter titulum sunt traditae.
Acquirit pecuniam, quam emit sive quae ei donata est
sive quocunque modo, per litteras, haec ei imponunt offi-
cia, tribuunt jura peculiaria. Titulus sit vitiosus, res ipsa
valet; de titulo conveniri potest, non tamquam praesen-
tans sed tamquam emtor sive donatarius sive cujusvis
relationis sit.

Nonnullae leges (1) statuunt — litteris cambialibus na-
tura commercio destinatis — adjectionem nomini prae-
sentantis (nemer) vel indossati »aan orderquot; non requiri,
sed contra litteras commercio eximendos, re vera expres-
sum »niet aan orderquot; continere oportere. Aliae vero

(1) Cf. „Pruiss. Landr.quot; II. 8. § 829. „Weim. VVechselordn.quot;
S 29 „Bremer Wecbselordn.quot; art. 17. y, Deutsche Wechselordn.quot;
II. 1. § i. Nquot;. 3. II. 2. § 13.

statuunt — ut lex nostra (l), Francica (2) et aliae — ne
litterae per indossaraeutura tradi possint, nisi adjecta ex-
pressa ejus facultate, verbis » aan orderquot; sive simile quid.
Quamquam prior sententia naturae cambii magis respondet,
posterior magis respondet naturae negotii, quod privatus sibi
proponit litteras trassans cambiales. Nobis non est decernere,
num rei, quae ubicunque in usu est, praeter necessitatem
mutatio suadenda sit. — Traditio per indossamentum secun-
dum plerasque leges fieri debet ante solutionis tempus (3),
secundum alias etiam post eam diem valet (4), alii aucto-
res (5) negant vim juris cambialis, quamquam indossa-
menta putent efficacia » il n'y a plus à proprement par-
»1er de lettre de change, il y a seulement créance déri-
»vant d'une lettre de change,quot; alii (6) juris cambialis
severitatem tantum iis tribuunt indossamentis, quae inter
indossantes atque indossatarios, qui post solutionis diem
secum contraxerunt, sunt inita. Indossamentum post
protestum valere non potest, quod tune agitur non de
summa accipienda sed de indemnitate. Addenda hic vi-
detur juris internationalis regula, contractus naturalia
a partibus non sancita, suppleri lege loei, ubi conventio

C1) Cf. „ Wetb. V. Kooph.quot; art. 133.

(2)nbsp;Cf. „ Cod. de Comm.quot; art. 126.

(3)nbsp;Cf. „ Wetb. V. Kooph.quot; art. 133. „ Braunschw. Wechsel-
ordn.quot; 1715. art. 42. „ Hamb. Wechselordn.quot; art. 51.

(4)nbsp;„Pr. Landr.quot; 11. 3. § 825, 826. „Weim. Wechselordn.quot;
S 41. „Bremer Wechselordn.quot; art. 29.

C5) Nouguier, ad art. 136. „Cod. de Comni.quot; Rogron. ibid,
Pailliet ibid, contrarium statuit.
(6) „ Deutsche Wechselordn.quot; II. 3. § 16.

locum habuit. Sic litterae cambiales Amstelodami » ohne
obligoquot; indossata, nihilominus solvi ab indossan ti caventur.

In quibus casibus et ob quas causas trassans se ipsum
vel suum cessionarium (order) praesentantem scribere pos-
sit, memorata sunt in examine practico,

» MET ERKENKISG VAN ONTVANGESE WAABDE , OF VAN WAARDE
»IN REKENING.quot;

Francica lex, (1) praeter hanc declarationem de valore
(valeur, Werth, valuta etc.) ejns speciei requirit men-
tionem: »valeur reçue en marchandises, en compte etc.quot;
vulgo ibi omittitur vel falsa additur species; potius enim
silent mercatores sua non publica negotia; quod impune
facere possunt, quod facto effectu non carent qme jura
iis ademta est. Quaerela enim vulgo tantum ei competit,
cujus interest rem salvam fore, tribunalia severitatem in
legis applicatione non adhibent.

Aliae leges declarationem totam censent omittendam
tamquam inutilem, falsarum matrem opinionum, nullo

nitentem fundamenlo.

Secundum nonnullos (2) declaratie adesse debet, ut
contractui camhiali causa adsit, cum in quoque contractu

ea requiritur (3).

Verum est in omni contractu debere causam adesse;
contractus vero, cujus causa adsit, non est littera cam-
bialis sed est is, qui praecedit litterae cambialis tradi-
tionem. Mihi e. g. ementi monetam Berolinensem per

(1)nbsp;Cf. „Cod. de Comm.quot; art. 110.

(2)nbsp;Cf. Potbier, „contr. de eb.quot; N». 73. Phoonsen, o. c.
XLl. 35. Heineec, o. c. VI. 46. Delvincourt, p. 75 nota 7 etc.

(3)nbsp;Cf. „Burg. Wetb.quot; art. 154.

litteras cambiales, contractus cujus causa adsit, non adest
in litteris, sed est ipsa emtio-venditio, cujus merx est pe-
cunia, quam repraesentat littera cambialis, quae per se
mibi creat jura et olTicia. Num e. g. domus (quam emi)
refectionis obligatio corrueret, quod emtio causa indige-
bat? De causae significationis incertitudine et de ejus
necessitate dubitationem movere hujus loci non est. —
Valor acceptatus, qui causam constitueret, non est datus
pro littera sed pro pecunia, littera enim lantum est me-
dium.

Jurisprudentia hujus causae mentionem requirere, fun-
damento privat, acceptati valoris declarationi negans
non tantum praesumptionem juris et de jure, sed etiam
praesumptionem juris; quaeritur igitur, quomodo cohae-
reant lex, tamquam causam contractus, jubens declara-
tionem, et jurisprudentia causae expressionis nihili faciens,
litteras nihilominus ipsas non privans elBcacia.

De emta littera »causaquot; exprimi posset, de littera
missa provisionis causa, »waarde in rekeningquot; etiam
» causaquot; scribi posset, quomodo vero de littera, quae do-
nationis causa traditur? Verba »valoris acceptatiquot; lan-
tum insint — dicitur — : praesentanti littera inservit.
Haec n causaquot; addita tunc sane est falsa.

Mercatura requisivit vulgarem jurisprudentiam, quac
(contra legis placitum) litteram cambialem sine declara-
tione, in favorem tertiorum salvam manere jubet, con-
tractu tantum inter trassantem et praesentantem sive in-
dossantem inter et indossatum rescisso. Haec jurispru-
dentia non legem praecessit, sed eam rei naturae assimi-
lavit, quae lilteram per se jurium el olBciorum fonlem
cognoscit.

Hl

44

Alii putant declarationem necessariam, ne revindicari
possent a venditore mercium, quarum pretium solutum
non est, quo tertiorum jura laederentur, — Casus vero,
in quibus »reclamequot; permissa est, nimis stricte circa
litteras cambiales sunt praescriptae (1), quin e causa quae
deest permitti posset (2).

Alii putant declarationem necessariam, ne abeat littera
in mutuum. — Quidni vero mutuum litterae cambiali
originem daret? Trassatus qui acceptavit fit mutuo dans,
condictione mutui (jure Romano) repetit indemnitatem
vel potius restitutionem a trassante. Litteram cambialem
vero hoc negotium non attinet, trassans cautionem praes-
tat, non tamquam muluans, neque acceptans solvit tam-
quam mutuo dans, jure cambiali, quod una littera con-
stat, ambo tenentur.

Diligeuter vero tenendum est nostram legem, ut ceteras
plerasque, requirere expressam declarationem et praestare
igitur, legi etiam minus justae se submittere, quam (a
jurisprudentia incerta ejus rectificationem sperantem) rei
naturae se conformare.

Causa, quae menlionem creavit, valoris acceptati adest
in veteri usu litterarum cambialium, quae tantum obliga-
tionis solutioni inserviebant. Haec mentio securitatem
praestabat praesentanti (nemer) de solutione, pretii solu-
tionis testimonium erat, quae hodie peculiari apocha
(quitantie) probatur. —

(1)nbsp;Cf. „Welb. V. Kooph.quot; art. 242. 243. „Wetb. v. Burg.
Reglsv.quot; art. 721 sqq.

(2)nbsp;Cf. Rogron ad art. 110. „Cod. de Comm.quot; voce „valeur

fournie.quot;

4o

Francicae legis (1), quae speciem in qua valor est ac-
ceplatus requirit citare, consilium erat, ne mercatores
qui foro cesserant (faillite) litteris cambialibus uterentur
in fraudem creditorum, ut e. g. uni alterum praeferrent
vel ut pecuniam acqnirerent.

Nonnunquam verba solemnia »waarde ontvangenquot; vel
»waarde in rekeningquot; mutantur. Prudentia bic com-
mendanda videtur, ne verba, quae non similia judicantur,
litteram fortasse vitient. Talis mutationis licilae exem-
plum est: si debitor Londinensis mihi Amstelaedamensi
litteras promissorias (promesse) misit, in quibus errorem
fecit, ego in eum trasso litteras cambiales justam con-
tinentes summam, declaratione addita »waarde in mij
zelven,quot; — Illicitae mutationis exemplum est »valeur
entenduequot; quae olim in Francia usitata erat, recte vero
nunc ibi vitiosa habetur.

Litterae cambiales a registratione liberae, sigillo sub-
sunt. Lex ultima 3 October 1845, Staatsbl. N°. 47,
art. 21, 27, cum legibus 22 frimaire an VIL 31 Maji
1824 et 16 Junii 1832 etc. ea de re statuunt. Pretium
sigilli hic commemorari m. a. non oportet.

Cambialibus litteris extraneis sigillum addatur secun-
dum »circul. V. h. Bestuur der Registr.quot; 6 Dec. 1828.

(0 « Ordonn.quot; 1673. Tit. V. art. 1.

Quamquam litterae cambiales sigillo non praeditae nul-
lae non sunt, ut in aliis civitatibus (1), in judicio et qua-
que juridica persecutione (protesten) adhiberi non possunt,
prinsquam sigillo sint munitae. Sigillo autem ita muniri
nequeunt nisi soluta muleta quae quinquies continet ordi-
narium sigilli pretium. Ut sigillum et ejus muleta vi-
tentur, plerumque trassatus, cui offertur acceptandi
causa, rogatur, num cupiat sigillum. — Alii, ut Fran-
cici, ab intio soient uti charta sigillo praedita, quod sum-
mae expressae respondet, —

(1) e, g. in Anglia.

LITTERARUM CAMBIALIUM GUM ALIIS INSTRUMENTIS
GOLLATIO.

Litteris cambialibus similes sunt:

Litterae promissoriae, promessen sive orderbriefjes,
eigene Wechsel, billets à ordre. — Promessen aan toon-
der sive in blanco.

Assignatiën.

Kassiersbriefjes, quae in Francia, absentibus mensariis,
(kassiers) non adsunt.

De promissis supra jam vidimus. A nonnullis dicuntur
originem duxisse a promissione litterae cambialis tradendi
(pactum de cambiando a nonnullis dicitur, illud sic sepa-
rantibus a contractu cambiali, quod alii vocant ejus cau-
sam). Indossatae, similes sunt litteris cambialibus accep-
tatis (1), praeter verba »ik neem aanquot; pro »UEd. ge-
lieve etc.quot; praeter coercitionem corporalem, quae, ut in
chartulis mensariorum, (kassiersbriefjes) tantum tribuitur
in rebus mercatoriis (2) et praeter casus , in quibus appli-
catio _ opportunitatis defectu — adesse non potest.

Promissa in blanco tractantur in art. 227. 228 God.
nostri Comm. Forma similes sunt vulgaribus promissis
praeter nomen praesentantis verbo »aan Toonderquot; ex-
pressum, efifectu similes sunt chartulis mensariorum. (kas-
siersbriefjes).

Cl) Cf. „Wetb. V. Kooph.quot; art. 208. 209. Pothier, „ contr.
de ch.quot; N°. 215. „Cod. de Comm.quot; art. 107. 108 et com-
mentar.

C2) Cf. „ Welb. V. Burg. Regtsv.quot; art. 586, N». 3.

Lillerae cambiales pecuniam non repraesentare dici non pos-
sunt. Cf. 1. 1. § 21 D. de adq. poss.

VIII.

Solutio litterarum cambialium, postquam ab acceptantibus
est negata, peti debet ab iis, qui solutionis gratia adjecti sunt,
(noodadressen) eliam ab aliis quam trassantis.

IX.

Facultas tributa minus perfecte indossalo, litteras cambiales
per indossamentum aliis tradendi, non unice Actione mandati
nititur. BW. 1836. 1844. al. 1. W. v. K. 146.

X.

Praestat in plurimis causis politicis transactione, quae vitiosa
sunt, corrigere, quam nova continuo constituere.

XI.

Corporis Juris fragmenta in judicio non nisi prudenter sunt
adducenda ; quaestionem per se dirimerc non possunt, sed
facem saepe pro nobis ferunt, etiam in nostrae legis difficulta-
tibus solvendi.

XII.

Non faciendum mihi videtur cum sententia 1. fiO. § 1. D.
„mandati vel contraquot; quod attinet Titii heredem in Titiae here-
des actionem non habere negotiorum geslorum; cum, insciente
Titia, Titius fidejusserit de ejus slipulatione et cam, a Tilianon
solutam, credilori praestiterit. Cf. 1. 2 D. „ de neg. gest.quot;

XIII.

Duabus conjugihus in secundis nuptiis nihil habentibus, qoud
in commune conferrent, quaestio de circumscripta donandi tcs-
tandique facultate adesse nod polest. BW. 236.

XIV.

Communionis repudiatio, post matrimonium francica lege ini-
tum, intra mensem post ejus solutionem, a vidua, quae eam
cognoscit, fieri debet. B\V. 188, C.C. 1457, W. Ovg. 38, A. B. 10.

Clausula in testamento, statuens: partem repudiantisfiliiflliae-
que in coheredes non accrescere sed portionem legitimam even-
tuali hac repudiatione minui, quasirepudiansnunquamexstitent,
ex uno testamento juris efficaciam habere non potest, quamquam
rei naturae congrua. Cf. BW. 960. 961. 1105, A. B. 14.

XVI.

Tributum registrationis in dividenda hereditate propter majo-
rem, quam pro indiviso oporteret, rerum immobilium adjudi-
calionem et ejus computationem pecuniariam, (toescheiding)
recte tamquam „ overbedeelingquot; sive „ soultequot; exigi videtur.

XVII.

Contractus, qui dicitur „tijdkoop om le leveren of te ont-
vangenquot; civilem - praeter naturalem - obligationem pant ad
tempus usque, quo negotium probetur inanis emtio venditio
Cwindhandel) quae non est praesumenda.

XVIII.

Quamquam mercator foro cesserit, (failliet) uxori tamen potest
auctoritatem praestare.

XIX.

Ratio, qua immobilium fit executio, Cuitwinning) mihi pro-
banda non videtur, quoad locum ubi venditur et personas,
quibus licitari licet, attinet. Cf. W. v. B. Rv. 523. al. 1. 524.

XX.

Instructie Gnstructie) criminaUs vitiosa, quae in memoria
suggestionis non commemoratur, eo silenlio approbari mihi non
videtur. Cf. W. v. Str.v. 124.

INDEX.

CAMBII NATURA............pag. 7.

PRACTICA LITTKRARDM CAMBIALIUM RATIO .... »14.

THEORETICA LITTERARUM CAMBIALIUM RATIO .... » 20.

LITTERARUM CAMBIALIUM CUM ALIIS INSTRUMENTIS COL-

LATIO..............»47.

THESES...............»49.