DISSERTATIO

CHOEO AESCHYLEO.

7.nbsp;'

f.'fif--

''di^imm m Eytm '^m^^^^^

îr /i 10« iuuim.nbsp;1

■ i.....i.^ '- y

--m ftmr fr /ytoif t^^M

--oBasa

■nbsp;SKTttHt:

• Tn^iMiitrà.-nbsp;JOH

•'.'ï quot;AÄWf \nbsp;■ . UtM» '.

BISSERTATIO

^ ^HORO AESCHYLEO,

otam ,

^^nuente summo numine,

EX ADCTORIIATE RICTORIS MACNIFICI

isaaci de fremerij

NAT. IVrCD. EX ART. OBST. DOCT. ET PROFt

Allpj^nbsp;NEC NON

^i^ii senatus academici consensu

e t

quot;^^Ï^TICaw ^^^ULTATIS philosophiae the-

ae 33t litteeaeum humivnioeum
deceeto,

SüMMISgtJE IK

^^ tkeoeehc

a et litteeis humanioribus
®®noaibiis ac peivilegiis

^^ADEMia rheno-trajectina

'UlE AC lEGITIME CONSEOÜINDIS

solemni examini submittit

HENRICUS arnoldus ekker,

''■OILENHOVIA-TKANSISALANUS.

®iartii, a. mdcccxlix, hora i,

If 'RAJECTI AD RHENDM,

et filium, typogr.

mdcccxlix.

îl f'sfT

It

m$M

f * /xquot;

*è

r4m

VIEIS DOCTISSIMTS

everardo ekker,

Memoinae et artis obstetriciae in urbb

voiieniiovia doctori,

PATEI CAEISSIMO,

arnoldo ekker,

btmnasii 'riieno-TEAJECTINI conkectom ,

■quot;VTEUO ÜILECTISSIMO,

saceum,

-Wr-»ri

if^^sie^ ufr^

SlSx Rn

PRAEFATIO.

qaa summos in lAtteris honores
^^^rti 'nbsp;dulce mihi est recordan benivolen-

Mi ■nbsp;juvenilium studiorum mrsum

^^ ^'^'quot;'igendum optimos duces habui.
Wb ^^^^^nbsp;principes estis, Viri Carissimi!

^ojquot;^nbsp;scriptionem dedicavi: quippe qui me

Üq ^^^ amore devinœeritis, quantum verbis prae-
^^ ^equeo. Cujus utinam nunquam immemorem
ttiif^'^^^^'nbsp;beatam vitam opti-

mMm'um'tós, %itinam ipse bene vivendi
^am, quam debeo, graiiam semper Vobis pos-

aninrnm Vobis etiam testificor, V.V. D.D.
fr% ''nbsp;privala, sive publica instiiwtione

(fnbsp;/ Veäram in primis humanitatem

gj ^^^ Vfaeceptores Clarissimi, yan goudoever
flutnbsp;optimos studiorum meorum auctores

'««ÖMï. Si quid in Liiteris profeei, id
^eeptum me debere ex animo profiteor: Ve-
^''ï'« me benivolentiae nunquam obliturus, prh-

cor Deum O. M. ut diu Vobis servet vitam ^^^^ ^
intégras in disciptdorum et liberalium doct^ ^^
utilitatem ! Quod idem schrödeeo et weNCKEB^ ^^^
equidem apprecari non possum, sed mérita
tem illorum recordabor dum vivam.

Vos etiam, Rector ceterique Gymnasii
jectini Praeceptores! bene de me promeriti esUs,^
egregiâ, qua me ad humanitatem forniastis
turn benignitate quam in me, quum civiv''quot;^ ^^
micorum numero adscriptus eram, sempernbsp;j

Me gratum semper Vobis discipulum fore

Restât pium idemque dulce officium comp^^ ^^^
Te, Vir Amplissime a. beckers, insuU^

Martini quondam Senator! Nam quotiescvny^^^ ^^^
illud tempus recordor, quod in alma sede Tri}^ ^^
transegi, sponte mecum Tuam liberalitatem ^
qua mó domum Tuam recepisti, quanbsp;^

atque filio Tuo, quocum arctissimo amid^ae
junctus sum, Musarum otia quam
cere siuduisti. Sit Tuum otium, post longO'
et longum et suave!nbsp;^^^

Sodales, quotquot jam in diversis locis
Imncce libellmn salvere Vos jubeo: Vos quot;oeli^ quot;
riam pristinae amicitiae gaudiiqu^ nostn ^^
veiis: — Vos omnes et me et Athenas nosii''^^
telae communis nostrae Deae commendo,

IlaXXddos vnô nTfçoïi öprccgnbsp;^

Quü

tempus me admoneret, ut dissertatione
quot;^'ibenda Academicis studiis finem imponerem,
öiihi argumentum invenisse yidebar, si in
ï'^ae tragoediae Choro, qualis optimo tempore
'' ®3tplicando periculum facerem. Non quasi-

® iuvenire et res tot tantorumque virorura
quot;le expioratas illustrare posse putarem; sed
^nbsp;si studiorum specimen ederem,

'^^iscribendo et juveniles vires corroborarem ,
,nbsp;mt^iorem antiquitatis cogmtionem

^^ ßöus raihi aperirem. Ad quod assequen-
'^ägnopere

se mibi commendabat tale ar-

«'''«Ventura •nbsp;. . •

'' quippe quod modo m suavissimis
bonis versetur, modo per asperiora Ie-
dueat.

collectis undique praesidiis, excerptis

■otui'

eliam quae quisque scriptorum, quos aduc P ^^^^
optime de Choro animadvertisse mih»

de

rus abii, sperans fore ut commentationeio ^^^

phocleis fabuhs, in quarum assidua lectione ^^^^

fueram occupatus , brevi Htteris mandarei«- ^^

tamen spes multum me fefeUit. Nam Qquot;quot;

et b'®'

universa tragoediae ratione quaererem,

offe»

riam Chori summatim persequi instituerem» ^^^^

di in Aeschylum, cujus fabulas antehacnbsp;^^^

tantum, neque omnes me legisse dolebani,

Ët taO'

alia, fateor, mihi res erat cum Euripide.

• flescri''®

quid magis necessarium erat quam , mnbsp;^^^

dis Chori Sophoclei partibus, naturam atqquot;^ ^^

lem nosse fabularum, quas Aeschylus et ''

traf

docuerunt. Quomodo , in Sophoclis de ^^

merilis aestimandis, suo quaeque nioniento

01

derarem, nisi instituta aequalium poetaru ^^

paratione? Quid ergo? - A Sophocle

ad lectionem Aeschyli me contuli. Eam ^^^^^

rem ita aggressus sum, ut finita cujusque

m et

lectione , argumentum ordine enarrarem ^^^

larum personarum, praecipue vero Chon

fpre b'®quot;quot;'

describerem. Quibus in studus totam i«'

' rep'

consumsi ; quod nemini mirum sit,

difficultatibus recens Aeschyli tractatio le-
premat; praesertim quum ad fabularnm
quot;quot;o/ttaj, et Chori rationem perspiciendam nulla
® '^djumenta haberem : nam libri, quos antea

^Pici,
li

lu

^''idquid est, eo tandem processerara ut Aescbyli
fabulas jam absolvissem ; in quibus enar-
' luamquam summa brevitate eram ver-

■gt; baud paucas tamen paginas exaraveram.

Vlocirc» .

SI eadem via caetera tractare perge-

ïetn ^

^estabat autem pars operis longe major —
öiea et multum temporis posceret, et

tatidejj^ r

aliquaji^Q absoluta Academicae disputatio-

His

«Ott,

^etul

®ctareni et quae de harum compositione,
^«ori

praesertim ratione habita, elucubratus es-

Paullo limatius et explicating exponerem.

1*

Itaque feci. Nunc autem vereor ne quis,

tis libelli fatis inceptisque meis, clamet:

amphora coepit

inttitui; currente rota cur urceus

Veruni qualiscunque est hic libellus et quodcuol

. niib'

ejus ad tragoediam illustrandam momentum-
certe ejus conscribendi laborem magnoper

co-

re-

■A poterquot;

ctumque de ea judicium, si unquam '
mihi informare, hic labor mihi viam mmquot;*

sum, quae jejunius scripsi condonentur: qquot;^® ^ .

ini'«

non aliam ob caussam nisi legis gratia e ^

protulerim , ut propitius et benignus accip'^®

. ■ g oJquot;

nomen quo te compello, lector humanissim '
et flagitol

CHORO IN TRAGOEDIIS THESPIDIS
ET PHRYNIGHI.

tragoediae ante Aeschyluin initiis pauca no-
I® innotuerunt. Ipsae enim Thespidis et Phry-
fabulae perierunt; quae autem de his deque
''^»versa arte tragica Htteris fortasse mandaverant
^''tiqui^ eorum dispersa tantum fragmenta super-
Unde factum est, ut quaestio de Thespidis
tfagoedia meritis etiamnunc explanata non sit ;

constat quidem ex iis, quae Plutarchus (1),
'°gene8 Laertius (2) et Themistius (3) tradiderunt,
^quot;^^»•ionem ah ipso inductum et Choro sermonem

fl^lnbsp;29. h SóAwu — èhiiffdTO rov eéffviv «i-

quot;nbsp;WO-TSP £05« T07i TTClXcliolii.

' ''ios. Laërl. Ill, 56. «V^rsp Sê ronbsp;èv Tji

ÛTOXpfTijV è^SVfSV ÛîTÈp TOÜ SldVXTVCiCsiTicli TOV

^^^^^ Themist. Or. 26 , p. 316, D. e^Wfç Sè frpó^oyh

illis it®'quot;

additum esse; sed qualis iJlenbsp;, qi^quot;

mais, quam Thespis invenit, fuerit, et utruß^
strio idem qui Chori dux, an a Chorego
sus fuerit — hac de re diversae feruntur vi
doctorum sententiae (1).

Chorus igitur. sive diverhiis, sive histriom»

quo sermone interposito, perpetuus esse ^^^^^

ita tamen ut lyricas partes, licet fortasse mquot;

imminutas, epicis longe amphores fuisse

mile sit. Hoc loco dolemus jacturam libri»

de Choro scripsisse Sophocles dicitur (2),

exstaret meam , imo omnium fortasse recentio ^^^

operam supervacaneam redderet; sed eju« ^^^

praeter memoriam servavit Suidas : ,.lt;gt;

i'/QUTpe......neQÏ tov xoqov nQÓg QioniV

QiXov aycoviZontvosquot; — Haec ipsa tarnen Squot;' ^^

verba „iXQog Qsaniv 'a. t. %. etiamsi ad certa

rp vide

aliunde non cognitum respiciant, arguere ^^^^
tur, Thespidis et Choerih fabulas nequaquam^^
phocleam normam fuisse compositas. Atquel ^^^
hic, judice Aristotele (3), Chori partes optiui®

(1)nbsp;Conir. God. Hermann. Opuscc. VII, 218. et P'®^^^
Cycl. p. VI ; et C. Fr. Hermann, de distr. pers. in'®*quot;

p. 15.nbsp;~

(2)nbsp;Suidas voc.nbsp;Eudoc. p. 384. — ^ ^
pSv etiam Arislocles opus scripsisse dicitur Ain
174, C. 14. - lt;

(3)nbsp;Poët, C. 18. iceii rov zop'v Sè eva Sstnbsp;,
Tav ÙTTOKftrSv xcà /^.ófiov Hvai tov oXov , x®' ^
^eirêcii, ftij wo-Tsp EùfmîSn? , «AA* wffTff

''averit^ non immerito inde eflBcias in illorum
® ^^liü Chori munera inconcinnius fuisse descripta.
e Phrynicho plura traduntur.

''citur

aeque atque Aeschylus aptiorem tragoediae
j,nbsp;lïiateriem, ita ut a fabulis de Dionyso

ctaj Sra\iora heroicae aetatis argumenta tra-
''^stitueret (1). Idque apparet etiam ex ple-
dramatum nominibus, quae apud Suidam
^quot;quot;tur, ex gr. Pleuroniae, Alcestis, Danaides,
quot;^^ooiache, Tantalus.
®inde Phrynichus mulierum personas primus
Penbsp;induxisse et tetrametri auctor fuisse

(2).nbsp;— Harum partes modo a Choro,
quot; histrione actas esse significant iidem dra-

tituli, veluti: Pleuroniae, Andromeda,
lt;=estis, _ Qmjj^nbsp;propter argumenti naturam

a Ch^*'^ ^^ qiibusdam fabulis, actorem sexu
spj^. diversum prodiisse, merito ii, qui The-
div'^ ^'^trionem unum de Choro fuisse, neque
^nbsp;sed monologum aliquem instituisse cum

(3)nbsp;existimant, ex hac inventione Phry-
etiam dialogi auctorem habent.

^ ïiisi invenisse, certe multis partibus expoli-
^^^quot;'logum credendus est: cui etiam postea,

quot;quot;^^Ar*quot;'nbsp;P-nbsp;^P^vixov

riiv TpaywSfav aïç nti^óou? xalnbsp;Tfo-

'quot;Wv ' «nbsp;r lt; .nbsp;. . /

(2) lt;5 .nbsp;' t«5t« JTfo? TOV Adjvuo-ov ;

vevnbsp;voc. ipvvixquot;?' yvvctiksiov ttfóirayrov imyei'

(jj «^«IVii, xcii £i5pfTÛç Tov TSTfXfiérfov èyévsro,

Hermann, loco supra I.

orequot;»

adscito fortasse altero Aeschyli histrione,
actionem amplioremque locum in fabulae coiOP

sitione assignavit.

Vel sic tamen lyricas partes epicis ins'Squot;'

fuisse, ipsumque poètam in his magis quam

verbiis élaborasse apud antiquos legimus.
ricis excelluit. fpQtfvixog tnl fitlonod'cc?
X,tro (1). Ejus carminum suavitas admodum
brabatur : ^p ôè mrog ijdvt; iigt; roTg (lilm fpQV'f* .
Aristophanes lyricorum ejus carminum uU
nem magnis laudibus eflert, velut in Avibus'
wgneg ^ [ifhrTU
ipQlfVC^Og ttfl^QOS'lOlV

Hiliav dni^oaxtro xctqitov »
(fiqav y'Kv/.huv d'Sijy (3).
Aeschylus vero Phrynichi canticis adeo de
batur, ut haec sibi ad imitandum propositi
ipse testetur apud Coniicum :

dlV ovp iyw (xiv tg ro xuXov tit tov
ijvi/xov «Vamp;', ïvoc (tij top avtov ipQvyiïV
Xitfiapa Movowv leQop o(fiamp;iiijp d^éno}quot;

»d Ve'P*

(1)nbsp;Scliol. Aristopti. Av. vs. 747. Conf. i^eta
vs. 219.

(2)nbsp;Seliol. Ar. Ran. vs. 1298.

(3)nbsp;vs. 747 sqq.

(4)nbsp;Ran. vs. 1298, .sqq.; quae ad Plgt;oenissaruin
tionem speclant. Glaucus autem, in Iiypollies'

Ae.scliyli, hanc fabulam affirmat ad siniilitudine®

, - AOfquot;'

nissarum Phrynichi esse compositam „£gt;«nbsp;luprquot;'quot;''

i-fuvlzov roùg népa-ag TrapaTrsz-oiîjirixr»nbsp;nxd'

bile est, quin aliae Phrynichi fabalae v. c. Mi ?

'Stotel,

'es autem de fabularum ejus composi-
^^ ® hanc quaestionem ponit: diù ri o'i mgl 0QtJ-
it^nbsp;(lilonoioL ; — eamque conjiciendo

Ivnbsp;= i Sià TO noUankàaia Hvai tôt« t« fiéXt]

^^'^yoSlatg TÜv utTQmv (t) ; quibus facile quis-
l^j^^^.^'^^'^tietur. Nam mobiles illae actuosaeque
partes, quales sunt in Sopboclis tragoediis

et

Or

Alte •nbsp;Aescbyli-, illa aetate nondum erant.

atite^quot;^^ '^crte histrionis usus XXV circiter annis
. 'lîtiinam, de qua constat, Phrynichi victo-

»nvaluerat ; atqui ne ipsum quidem Aescby-
'''^eii ^^VIII annorum spatium, multum ex

en

^®gitur anno a. Chr. 427. — Quippe mere

^yïica

®ïat tragoediae indoles ; et sermones quidem

lie

«Xae ^^ '^'^ntica expohre, non vero haec cum illis
^esnbsp;®tuduit Phrynichus. Saltationes solem-

•osnbsp;adornavit, et novas adjecit, artifi-

(1. , ^'^^'^esque modos invenit; sed actionis emen-
'rudern neque assectatus videtur, neque
ei tribuerunt. Hoc recentioribus, in pri-
contigit.

'Um

eodem fere modo, quo anliquissimae
(n Bnbsp;ordinatae.

^onf p,nbsp;quibus vicit, docuit anno a. Ctir. 476.

'nbsp;Themist. 5.

DE TRAGOEDIIS AESCHYLt.

nerfequot;quot;quot;'

Aeschylus tragicam artem ad euni 1 ^^^^
nis gradum excoluit, ut non immeritonbsp;^^

goediae ah antiquis appellatus sit(l).
ejus summam tangit Aristoteles in Poè'ticis ••
inquit, „histriones ])rimus Aeschylus institquot;'^' ,
j)artes imminuit, dialogo primas dedit {■'/• ^^^g
Yani tamen hanc dramatis dispositionem ?
a. Chr. 500 inclioatarn, quominus g^a
Omnibus deinceps fabulis persequamur, obstat ^^
marum Aeschyli tragoediarum jactura.

incli'-

nuf'

(1)nbsp;Coiif. Pliilostr. Vita Apoll. 6 , 11 . p.
lustit. oral. X, 1 , 66.nbsp;^ || eH»«

(2)nbsp;Cap. 4 : Kcit to ts tZv uTroxfiruv

si:; Svo TTfuTOi AWx^^^og tiyays, y-nl tx ■Jquot;quot;''nbsp;C»quot;'quot;

T«lt;rg, xcci rov Aoyov TrpoiTayavnTTyiv irapfff'J«^'' ^ e^
Pliilostr. 1. I.:— Tijv Tf;t;vtiv Si opSvnbsp;^^foii'

xai (itiTTtii xsxoa/yiyifihyiv Jj fisv
axoTdlviv 'ovTUi;, )i ras? TWV uttokii'TSv civn
TTUpcllTYjirdlAeVOZ TO T5V /iOVtcSlZv f^^XOC-.-'

ffitü,

XXVIII annorum spatio, quo tragicain
eoluit, nulla illius tragoedia nobis servata

Plice'''^^^nbsp;a'item aetateni tulerunt, Persae, Sup-

% 'nbsp;contra Tbebas, Prometheus vin-

•'^flirnbsp;^^ artis jam perfectioris aetatem

^'Ptae

quot;^'dentur. Unde patet certo dici vix posse.

rati

Net ®cribere instituerit Aeschylus, et quos
in arte tragica fecerit progressus;

antiqui scriptores eam rem aut

loc^^j P^'aeteriernnt, aut strictim tantum de ea

ïUj^nbsp;Nam ^uae de Aeschylo animadverte-

'gt; ad

externam magis tragoediae formam per-
letn.nbsp;ad interiorem' dramatum ejus ratio-

varia illius inventa promiscue
''äbita^*^''nbsp;fere temporis vel modi ratione

l'-io inventis suis poëta usus sit.

e longa fabularnm serie, quas con-
fertur, apparet Aeschylum in artem tra-
^'^'enue incubuisse; quae laus antiquorum
affirmatur (1). Videtur autem
poëtarum rationem, m prnnis
I'erso '' secutus, a quo cum muherum
«tia^ 'nbsp;fortasse id genus, traxerit, tum

tta^jj^^ ^''quot;^quot;i'uni compositionem ex eo hausisse
fit gj' Quamquam quae Phrynicho debue-
'llatenus j^de profecerit, singulatim in-

'ent

dicare, in tanta utriusque operuninbsp;ad

possumus. Verum tamen si Persaruni fa ^^^^ ^^^
exemplum Phoenissarum Phrynichinbsp;feci««®

novimus, idem in anliquioribus fabulis eu ^ ^^
veri simile est. Itaque principio aotiq
rem servasse et fabulas lyricorum
gum superantes docuisse credendus est,
men aliunde optima quaeque récépissé ^^^^ ^^
pedetentim mutasse, emendasse,nbsp;^^ggserf'

nec ad eam compositionis formam P^

illa A«^

quae in Persis conspicitur. Nam artis ^^^
leae progressio in iis quoque, q«ae
sunt, fabulis, singulas deinceps pondera»' ^^^^^
apparebit; maximeque de antiquissinquot;».

puta et Supplices, haec Biographi ver
«? t£ Siccamp;éaeis rwv SqanaTcov ov tto^^«' ^^
QiTCiTHdcg xccl 7T?.o)cdg exovaiv, mg naq»

eots(l).nbsp;ostra A«®quot;''''

A Persarum igitur fabula incipiens, no ^^^^

leae tragoediae notitia pertinet ad u ti ^^^^jejca-

stiae trilogiam, spatium XIV annorumnbsp;jjt

Quod tempus profecto satis longum ^^^j^jr«'

de poëtae laudibus recte subtiliterque J ^^^^^^

tur. si vel omnes hujus periodi fabquot; » ^g^taii^'

mus intégras, vel earum saltem, q«quot;* „dis

tempus accurate constaret. His ergo

posthabitis, de singulis tragoediae parti ^J^^^^s-

modo apud Aeschylum constitutae smt quot;

ners

(1) Ap. Robort.

Et

^^ Pi 'inum quidem Aeschylus, quum probe
ier t^ 'nbsp;argumenti delectu pen-

' luqipe quod jure Aristoteles jprinci'pium,
vitam tragoediae vocat(l), ad epicos

Poêlas

coniulit et ex illorum carmmibus] gra-
cly^ ^quot;aeque argumenta petiit. Recensuit cy-
^quot;Junbsp;Trojanarum, et stirpium regia-

fata'nbsp;'^ello Trojano, vel postea, eluxerant,

ßj^^^^^'^'ätoribus in scena exhibuit ; adiit mythos
'COS et Thebanos; tetigit etiam singulares
heroum daemonumque fabulas; —

^atnen Homerum , fontem illum ingenio-
nis ' rerum solum quas tractavit, sed ratio-
qua conscripsit auctorem habuit. Et

lual

«ita

•'quot;tu ' ^^ epicis hausit Aeschylus ? Ea nimi-
Oj^jj^. uatura sua convenirent consilio, quo
'quot;^titu^ P'^iûius Aeschylus tragoediam tractare
'ffrr. ' ^^nbsp;effecit ut qitloaoqiwTcQov itolriais

rl* •

vitjj^ 'Cl potuerit (2). Quippe hominum facta,
app^^' ad versas et prospéras describit (3), ut
ïHjjj ^uam arcta sit mutua rerum humana-
et quomodo ab hominum factis
pendeat sive tristis, sive laeta. Docet

'■'içnbsp;aZv KZi OÏOV ^VX^ Ó

(2)

Vàpnbsp;in primis valet quod idem cap. 6 scribit :

èartv eux àv^puTrav, àXX»
gt; xet) eùSaifcoviei^ , lexi mmoliunovicit.

„ hol»''*''

poè'ta , liberam quidem agendi potestatei

bus datam esse, sed ita, ut nemini certos

jjQtn'®

fines egredi lieeat. Deos enim, quum ^

prospieiant, sempiternâ aequitatis lege «

, • faver®'

que tribuere, par pari referre, proDis ^^^pitate
probes punire gravitatemque poenae a .j
sceleris metiri. Hanc autem punienui,
reniunerandique rationem tam religiose ^
vari 1 ut m eos nonnunquam

animadverta gt;

•rlpantu'quot;'

rum facta ex bonesto consiho profecta vioe
cidere enim posse, ut quis proba

tamen incidat, si propter inscitiam'vel ®

tem ea susceperit, quae summi num'quot;'^^
repugnent. Quicunque tamen talis peccaquot;
luat, Hcet earum rationem nonnbsp;^ al''

ciens Deorum iniquitatem accuset, euro _ ^^^e
quando se deliquisse professurum, ^'^quot;^^jfliae®
agniturum sapientiam, quae, quam vis

aguiiui uiiJL oajjiciitiwAji ,nbsp;, —nbsp;^

saepe lateat, certa tamen et constanti ratio« ^^

dum regere pergat. üt paucisnbsp;^^ pÜ«

Aeschylus necessitudines quae homim ^^^ jp
intercédant ordinemque et seriem causs
hominum vita divinitus sancita

explicare s

In Persis superbia et temeritasnbsp;iquot;

rum oraculorum adventum maturat; e
Supplicibus retardai Danaidum pietas.
quae in improbos filios irruit, ut patns e
nes ratae fiant, exhibetur in Septem ontr ^^^^^^
has. — Prometheus vinctus superbiae enbsp;.

maciae poenas luit. — Vindicta divina,

lein

beatis parcens, si cpiando nimia ambi-
'icitati audax facinus perpetraverint, pro-
bi Agamemnone. In Cho'êphoris laesa
in integrum restituitur, et matricidio

dec

m jussu suscepto filius ignominiam patris
Eumenides denique ostendunt divi-

fati,

'Sitatani

ergo nàQovq plenos (1), et facinora ter-
ac miserieordiam exeitantia fabularnm sibi
noj^quot;^'^quot;' sumsit: in quibus tractandis epieam
etnbsp;^^ simplicitatem secutus est. Ample enim

explicat, lento gradu actionem pro-
latu^quot;^ exitum deducit, et trium fere fabu-
lUenbsp;argument! perpetuitate junctarum,

ïati'^^^^^ öiytbum absolvit. Quae componendi
Hsnbsp;Qiagna parte e moribus, quos agenti-

quanbsp;tribuit, nata est. Nam personae

»•Utnnbsp;Aescbylum agunt beroum Homerico-

§Utïnbsp;sunt. Spectatores, audito fabulae ar-

®as sibi tales animo informassent,
quas^^ ^lïeatrum prodeuntes conspiciuntur. Sunt
tgt;ea 'nbsp;certae et constantes, quae paucis li-

adumbrari possunt. Tales sunt earum

Vil

Vevvj^j^nbsp;quot;P- Robert. Tpwro?nbsp;7tâh(ri

TÎIV Tpayalictv è'UViV^ViiTSV ....

mores (t« rjd-i]), tanta studiorum ve ^^ ^^^^^
ut non possint non certa ratione agere e ^^^
via ad propositum finem tendere,nbsp;br

bulae ambitum finesque definiendos magn
bere momenlum. Itaque suapte natura tra ^^^^^^
simpUces et etbicas reddunt : — jam a P
inde quid futurum sit providetur,nbsp;.

sarins exspectatur, actio non percelbt
sed placide et sensim praeparatur ^^l^^^^^i^itur-
ope coram spectantium oculis a^s^^ ^^^
Neque, quod fabulae implicatae P^'^P^Jj^^ ta«'
desiderio solutionis et exitus movemur ; ^'^.^j^^j^us
tum exspectamus, quomodo ea, quae sei
instare, tandem revera exitum habnermt. ^^^^^^
Praeterea Aescbylus actorum mores non ^^ ^^^
pere variavit, neque, quod fecit Sop^'^'^J®^^jjo-
troversias et dissimilitudines ex diversarum^^^^.^^
narum consociatione ortas, describere ^^^
sed potius bene moratae alicujus P^^^J^g^ibilquot;
bores plane accurateque proponit, ^^^jguu»»
poëmatis parum sollicitus. Quem quidem e^^^
esse non posse inde quoque intelligitur
moveri sententiamque suam celeriter mu a
personam neutiquam decet.nbsp;^^ ^ctc

Cum moribus his congruebat Stàyot«, ^
res dicta cum factis exaequabant etnbsp;^ pbi-

sensus apte edebant, multum iHa ab auc

losophandi abhorrens.nbsp;^ acu»'®quot;'

Praeter sententiarum illud pondus e^
quod Dio Chrysostomus ró ccvamp;ocdes

^Qf;
«''ïvis

uj ' ^lUquot; sublimitate et dignitate excellens (2)
% '®aginum luminibus distinctus, egregie

PNire

'4t

'«Urn

oi'ationis amplificant (3). Grandiloquen-
iQnbsp;Chori maxime partibus couspicua esl;

contra simplicitatem potius et avfi/^e-
normae sequitur. Nullo fere or-
constructio nitet; raro concisae
najf^^. ®®'^tentiae; sermo ad prolixas epicorum
I^U^j. accedit. Quo pertinent etiam partes

''quot;'11 — (jtjaeti dyyili'Aul — ab Aescbylo

'w ^ ''' quae medium inter dialogum et ear-

{jnbsp;obtinebant locum.

®as tragoediae partes tetigimus , quae

; quot;^^cessariae sunt et a quibus tota ejus exi-
Pendet (5), His recensitis Aristoteles an-

'^^OrTt r

, aoc'e

Ep Horalianum illud : docuit magnumque loqui
Biog^J''- 280 sqq.
) '' Tonbsp;^csch.: XHT» Sê TÏiv ffvvSefftv Tgt;t{ ^OWlUf

icai srA^^fl-f««, hvo/jiXTOTroi'Mif ts xctl

■ ■'I T^'J'^' ^^ fiSTaCpopxii xai TtoLta,nbsp;Suvafiévoif
Phil ^ipi^elvat Xf^l^^voq.

'-VSv ' TfxyifiSiXinbsp;Svvx/uii xiii
^ToxpirSv êa-Tiv.

ia ad

numerat o^iv et (ifXonoUav : illam l^i ^^ p^es'
das fabulas requiritur, quamquam ml»! ^ ^^^^ fg-
commune habet ; hanc quia adnbsp;ta-

bulae non desideratur quidem, sed squot;^^ u^t

, , Ouod quot;
men affert quam plurmmm (Ij. ^ ^^^^ üö'

ad fabulas docendi rationem attmet,

mUtata

cum ipsarum cornpositione sponte quot; garH*'quot;'
Poëta enim , quum novo prorsus ordme ^
describeret, quo magis haec

rentur, ea rite in scenam producere vafia ^^^

scenicae supellectilem adhibere debuit- ^^^j^jo'
dem apparatus eo lautius fuit Aescbyl®
dus, quo a vulgari simplicique norma o ^^
ceileret. Hinc plurima ejus inventa,
tum non omnia eo spectabant, ut ester ^^^^^^
tragoediae habitus splendore oculos
divinitatis quandam speciem prae se enbsp;^^^

personae pallaeque reperto^^ tif^'^'
Jeschijlus, et modicis instravitpt^^P^^^^^^^gli}

et docuit magniimque loqui nitiq^e co

E variis autem, quas certatimnbsp;et'®*quot;

rant (3), mutationibus nonnullae prop

' SI

(1)nbsp;1.1. Ci 6; ubr tamen verbis „1nbsp;^oof'quot; .

Euripidem videtur signilicasse, externum
minus curantem.

(2)nbsp;Horat. 1. supra 1.nbsp;^^^^^ yita ƒp'

(3)nbsp;Conff.Vita AeschT ap.Robort.nbsp;ru ^ j p. 31'

1, 9 et Vila Apoll. VI, 11, p. 244. — Athequot;'

quod ad fabulae compositioneiii
^^ncnbsp;aliquid momenti babuerunt. Veluti

'l'alottnbsp;lueni supra tetigi, valuit ad

Co^.quot;''^nbsp;nominibus amplifieandum et ad

Pajy -^^am expositionem rei, partim in scena

^ ®xtra eam ad exitum pervenientis.

Chanbsp;docendo fabulas negligenduni est, quod

quot;laelr

^ dicit, AlofxiXov namp;aav rijv rïjg rçu/mSiccg
^ctojjj^ ^'s «vTov iKQiïaTàv, Ita ut non solum
suas cuique partes mandans, Toee et

gt; sed motus etiam et saltationes va-
. '^^öendi modos cboreutas edoeeret (1).
'^luit ff^oirou'aj/ etiam Aescbylus egregie ex-
'^'^Ulaênbsp;eantnum modos ad argumentum

^i-i, ^^ episodioruni rationem aecommodaret,

deseriptionem instropbas, antistropbas,
'nbsp;dicboria, com mos, pro fabu-

Variaret» Sed de externa chorico-

fo

•ïat^jj ^^ liaetenus! Jam porro de argumento
Hse '^ariisque Chori partibus nonnulla uni-

•»iiH^^^^^ partes, adscito seeundarum actore, im-
^^^^ ®upra jam vidimus; neque minuta
'Psitjjnbsp;prorsus niutata esse Chori officia ex

''quot;'luitnbsp;intelligitur. Quippe Bacchi laudes

^«tHpg^ '^^lebrare sohtus, Chorus deinceps justam
quot;Soni^^ ^^quot;^^ationem certamque in Dionysiis
^^^^ ®edem obtinuit; et quamquam hi ludi

U)

locus supra laud.

t utP«!'quot;'

mature jam ita ab instituto deflexerani,

lus quondam, quasi sacrilegiuni vent««' ^^j^e»

set TÎ TuvToc uQÓg TOP Aiàvvaov ; reservar

Chorum tanquam socium nobilissim«!» ' .„r.

.iiynaoquot;

gratia publice amphssnno honorenbsp;^^gt,

Sed quum Chori indoles ab actione aUe«®
ejus partes quoque cum dialogo aeqquot;
consociandae ; et quo frequentiores
ces, eo rariores Chori partes fieri ^
neum erat. Hinc, justo dramate seme'
tuto, sedes suas saepius mutare deb«'*-
rnunera Aeschylus, ut reliqua omoia ' ^^n :

inservire iussit et ad actionem fabulae ad P
Chorus dehinc a Dionysi laudibus g^hro'quot;''
tragicae arti, pro viribus, adjumenta ^^^^^^yis-
strare coepit. Simul tamen apparet,
simis tragoediis, quae minorem
nerent parciusque histrionum subsidus ^ ^ygiviquot;quot;^
structae, chorica munera ampliora e
fuisse ; quemadmodum eadem , succres
histrionum partibus, sensim paullatnuqquot;
circumscribi debuerunt; ita ut enbsp;Cquot;'

de reliquarum partium aut

cinnitate quodammodo nobis statuere '.^^^jpfaquot;'
Antiquissima Aeschyli opera artisnbsp;trquot;'

tiam

palam faciunt : significant poetamnbsp;^ «t

goediae rationem non ita expedite 'quot;^.^^yeret»^'
ejus imaginem talem , qualem mente i ^^^.^cjt
carmine exprimeret. Actionem
quidem, sed lalem quae dramatica dgt;ci ^

iwae tractat sunt /d'amp;oi ânloT, quorum

quot;^^lenbsp;varias histrionum partes desiderat,

^'tasnbsp;simul personas diversis moribus prae-

^äbetnbsp;jubet ; ideoque actio nec crebras

colloquii vicissitudines neque comrnotio-

''cisnbsp;' sed mirum in modum cum me-

cliQj.^^^'^'^'bus confusa ipsis, magna pro parte,

«t jj '^andari potuit. Exemplo sunt Persae

tiij ^^l^'^es. In utraque fabula primas agit Cho-

COn».-^''' ^^ 'P®® precibus suis principium actionis
quot;uit c

eVQç ■ ^ed Persarum illa actio — quae in
f^^j^ ^arii posita est — licet rebus in priore

actis efiecta sit et cum subsequentibus

coha,

ainbsp;non tamen per actorum partes

tOf ^ ^enit, sed Chori maxime opera effici-
''it gjnbsp;parodo, qua iter Persarum deseri-

inem suam de exitu profert, et

.nbsp;Atossa institutis, et cantu Ijrico,

Pfapi» ® cladisnuntio perceptos edit, actionem

' ^^'■tio denique carmine, quo solemni
L. quot;ieos

inferos precatur et regein compel-

solus

letç .nbsp;prodeundi facultatem Dario prae-

non mehor est ratio : argumentum

melius quam in Persis perspici-
Danaidibus parandum quasi cardo

^'quot;^S'lesnbsp;^^^em omnia vertuntur ; sed ip.sae

^SUrit 'nbsp;partibus fungentes, caussam suam

Nenbsp;repetitis carminibus tuentur.

addam, quae fusius infra peiseqiii

licebit, tantum monere volui,nbsp;coquot;'

fabularnm actionem maxime Cbori pai'^' gcur®'^
tineri, neque actionem et cantum satis ^^^^^^
in iis distingui: — quae res qnamquaquot;^
tioribus etiam obtinet, ubi Cborus ^

re-

gerendae se immiscet, imo primarias aM^^

partes agit, tamen boc et alio modo ^'^'^^^jjjgtis

liqnarum partium praestantia totiusque ^^^^^^^

ordine compensatur. Paullatim ennn ^^^^

aptiora argumenta sumere et minutis caj

mones variare coepit. Et quamquam ' ^^^yu»'

si bistriones rei gerendae non sufficerent,nbsp;•

I geri'

ad partes vocavit ej usque cantibus ^^ ^^^^

bus longiores nonnunquam actus imp'®'*quot;^' ^^it,

*t seP®

tamen a lyricis , quantum fieri potuui ^^^t)
neque Cboruni vicarium modo
sed ejus personam concinnius cumnbsp;^

fabulae contexuit; ut modo protagonistae ^^^^^^^^
esset, cujus ferocem animum leniret eoque ^^^^^^
ribus magis consjiiciendum redderet (-^'quot;quot;'quot;^jjjjUP*
et Sept. O. Theh.) ; modo labantem ejus a^^
erigeret, ad agendum incitaret et divm
suum admoneret {Choëph.). — Alibi
ventu suo diversas bistrionum partes qquot;®^ ^jistequot;'
colligit, dura carminibus suis mentes ^^^^
dramatis exitum praeparat {Jgaw.) ?
tagonistae adversans fabulam

identidem

et canticis suis ingens ad augendam
momentum habet (Eumen.). Denique
sanctitate et religione Chorus ubivis e

Pho 1nbsp;quoque conveniunt quae, So-

'^^'ttoratius in Epist. ad Pisones vers. 196 sqq.

^onü faveatque et consilietur amicis;

^^gat
dap

leges que et apertis otia por tis;
^^ ^ogat commissa, deosque precetur et or et,
miseris, aheat fortuna superbis.

autem sunt Chori munera — quo-
•i'versitas pro parte etiam e trilogiaruin
ubivis poëta tam arcte

Clionbsp;est

cutn argumento fabulae consociavit, ut

JUr.

locum

in scena sibi vindicare et actionis
capessere videretur.
ï'auH ^nbsp;ratio duplex est: aut enim

o^jjj^ ^ exordium fabulae prodit, aut primus

pit.

Seena adest et reliquos bistriones exci-
st^j^^nbsp;ampla parodo praesenteni rerum

Partes ^^^'^''^'toribus exponere solet; nisi ipsius
aitgjj fabulae ratio ita sint comparatae, ut
Pb... . ^^Plicatoris munus subeundum sit. In
falim^^ ^upplicihus Chorus , antiquo more ,
facit ejusque argumentum prolixo
^ prin'^.^'^P®'^'^- Iquot; Eumenidihus etiam Chorus
quot;^'P'o quidem adest, sed Apollinis artibus

• et.

aliquamdiu cottso[)itus et quietus J^c quot;

1'abulae compositio quum tota ad mag'quot; fj-

Pvlhiae, ,

et splendorem sit comparata, poeta rj ■penis'''
tidicae virgin!, prologum dedit, q''®® ^^jjo-
quo prodiret et loqueretur modo illustr®quot;
is aditum faceret, simul efferendis Apo'^'''

ms

hac

dibus sequentia praepararet. Deinde

arte Orestem ad breve tempus a deo I'

tioneiö'

fingere et mox novam iuvisamque raiw ^^^^^^
Furiae somno excuterentur et prorumP
spectatoribus exbibere potuit.

In reliquis Chorus paullo post histriO»e'*

1»

sua

nam procedit, et iis, quae jam acta sunt,
sensa et judicia subjicit (1). In Sepf^'quot;'

(1) Neque alia, quamvis brevior et artiA®'quot; ' ^^^^et

Sophocleae parodi ratio : quum et Uta P

statui explicando inserviat, eamque canantnbsp;ap'

rei agendae jure quodam intersuut.nbsp;quot;quot;quot;

Soplioetem bene tenenda sunt: primum, ^ ja»'
agit et KYilsvriiq 'ÓLTtfaxroq est; lum, jjt; t»quot;'
fabulae parte peracta nonnunquam in

scenam prquot;

dem , tiomines e vutgo progressi partes
tur. Mode

baec perspiciamus, inteltigimquot;® .''quot;'^jacis Pquot;'
et pravum aliquid statuat —nbsp;(jn'^

odo vs. 134 sqq. ed. Br. — aut ea proferre Pquot;

velu'i

cum agentium sensis minime conveniant!
gone vs. 100 sqq. ed, Herm.

.(. qui ? .g

Euripidls contra diversa saepe ratio es'' •nbsp;gjes»

quodammod»nbsp;j

- de

aliuquot;
Choruquot;»

raro personas arcessat, parodo id maxime ^^^^^
eloquentem, quo jure in scenam prodeat. et ''quot;quot;.^^jgrce'^''
cum fabulae personis cognationis vinculum

virgines cominotissimo cantu nietum

liQ , periculum exprimunt, quod patriae ex
eelj'^''^ '»npetu immineat. Sed belli strepitum
pranbsp;hostiuui adventum depingentes simul

Nuntii narrationem confirmant et
Agamemnonis parodus, praeteritorum
repetens, belli Trojani caussam, ex-
ïphi'^'^^^ firaecae rationem, Calcbantis vaticinia ,
^orib^quot;'^^ caedem aliaqne satis superque audi-

qiib

®quot;ppeditat, quin plura etiam continet, e
liberum de quacunque re judi-
syj^^^ ï*'quot;oferens, futurae regis sorti se metuere
^'^ire significat. — Choéphororum elegan-
^ parodus , qua et spectatores et Orestes
scire opus est edocentnr. Prometheus
Pïronbsp;, quem praeteriimus , continente

I^fftes^nbsp;assidua protagonistae

cuivis longiori carmini obérât; tum
' Cborus totius rei ignarus, aeque ac
^eeanus visums adveniens, non pote-
'^'ei'i spectatoris locum obtinere et mise-
que • ''^quot;'^tlieum de sua sorte percontari et con-
tiotxenbsp;perpetrata nulla explica-

^•quot;aru,nbsp;indigebat , quae autem efferenda

Son

quo A- Poterant et debebant, eoque melius
antea siluisset ?

9tienbsp;blander, disput, quo loco Sophocles Chorum ejus-

quot; iSioquot;^ 'quot;'^Mertf, in Solemn. Natal. Cliristiani Vlll ,
■ G. Nitzschio ind. Kil. p. 24 sqq.

De slasimis autem, quo quaeque ioco

sint, et de personis quae Chori vices
in ipsa singularum fabularum enarratione ^^^^^
ne fusius nunc disserendo materiem nobis I ^^
rum praeripiamus, et in easdem senteu^'®^
labamur.

CHORI PARTIBUS IN TRAGOEDIIS
AESCHYLI.

§ 1. Persae.

Chorum eÈBciunt seises illi nobiles ,
insignem probitatem et fidem Xerxes,
Pj,^ ''aeciam profecturus, regni aedisque regiae
commiserat, (vs. 2, vs. 5 sqq, vs. 4).
ÇQp. in parodo, quantae ex diversis provinciis
' ® ®t quibus ducibus iter suseeperint :
yàQ îaxvg 'JaiuToyivijg

Seti ^Xcoxf»-. (vs. 12.)

'lHUin janj longum intercesserit spatium, post-
fed *^-nbsp;profecti, neque nllus adhuc nuntius

. de exitu sollicitantur, metuuntque da-

''^m r ■

^ivinitus fortasse immissum :

ô' ànàtav d^eov

(jjj^ Ti's etî/^ç amp;mTàg ahS^ii ; (vs. 93.)

^Uinnbsp;Xerxes, nimia temeritate Hellespon-

transgressus, facile deorum iram adversus se

concitare potuerit. Huic curae iadulgeiites
et desperationem totius Asiae augurantur
Persis hostes victores evaserint. „Gemitus,

fem''

orbata Susa oppidumque Cissium cient,
nae , scissis vestibus, ereptos sibi maritos
renturquot; (vs. 1—135).nbsp;^^ Je

Mox metui succedit debberatio,nbsp;^^^^^

exercitus statu certiores fiant, quum Xerx'S
Atossam prodire vident eamque bland'Sj
salutant (vs. 136-154).nbsp;.^^pe-

Veretur illa, ne infestum aliquod nuinen ^^^^
rii saluti, a Dario stabilitae, insidias struat, ^^
cur metuat duplicem habet caussam,
ait communicare veile cum senibus »

libeD

consiliis unice confidit. Hi postquam se
in consilio reginae adhiberi veile pronuntia ^^^^
(vs. 169-171), Atossa enarrare incipit s^i»quot;' ^^^
quod superiore nocte habuisset, signumqquot;®
a se visum; de ulroque tamen quid sentiant,
prudenter silent, censent tantum oportere eaio ^^^
supplicare et libamina solvere, atque
super precari, ut fausta omnia sibi filioqu®
(vs. 211-221). Id se facturam promittit Ato^^^
prius vero quam pergit, de Athenarum ^^^^^^
de Atheniensibus eorumque belligerandi r ^
et viribus Chorum interrogat (vs. 222--' ^^
Nondum finitum erat Chori responsuni, ^^^
ginam de omnibus certiorem redderet, ^ ^^^
Nustius prodiens conspicitur. Hic
expeditionis eventum refert. Quo nuntio

ätniQ»!

seiies cladis narrationi identidem ingemi-
(vs. 252 sq. 256 sq. 260 sqq. 266 sqq. 272
278 sqq.); Atossa \ero dolore obmutescit.
^^ ®illatitn tarnen illa se colligit, eatenns quidem,
j^j,. liorninem enarrare jubeat, qui duces per-
necem evaserint. Quae dum refert
'is et Atossae quaestionibus respondet, Cho-
''erunbsp;eolloquio adest; expositarum demum

^quot;oiQiam conficit, querens ea, quae suspi-

esset, vera evasisse (vs. 524-589):
nqonustt fièv artvti

Quibnbsp;txf^yovfiéifa. (vs. 540.)

^^ baud sine exprobratione baec subjiciuntur:

tlt;/ O

/uiV ij'/a'/iy , nonoT,
'^^Q^iji S'dnwliOiV , TOToX,
'^h^tji §i Tcavr' intant dvacfqövm?

Té novTiuig. (vs. 542 sqq.)

'^tutn ab huius temeritate distat Darii pru-
^^ntia .

j . ' 'lui incolumis imperio praefmt et regnum
'I'S est!

Tl

torf JccQHog ptv ov —
TTor' d^XaSrjg inijv
^quot;^quot;ezoj noXiiitamv,

(flXog amp;xTo}Q; (vs. 546 sqq.)

Atossa, quae paullo ante ad libamina
'^quot;da discedens, senibus filii sui, si forte adveniret,

Sfg commiserat, exeunte eorum carmine in
^edit. Monstrat iis, quae domo secum

j^gj^ Olivas, flores, in Inferorum

sacris adhiberi solita: quae dum ipsanbsp;^

tuit, illos rogat, ut interim Darii umbrai»

TÏnus audiret Persarum consiliator,
»solus mortalium, si quid remedii sit,
finem indicare possitquot; (vs. 615-666).

Exaudiuntur preces : e tumulo prodiens ^^
araicos blande affatur, et tanti luctus suiqquot; ^^^
cessendi caussam ab iis quaerit, at ill'
versus regem verecundia, etsi semel iterum 1 ^^^ ^
gati, respondere cunctantur (vs. 680 sqq-
Ex quo Atossa eorum partes suscipiens ^^^e
sum filii iter marito referre aggreditur, qquot;®
dum ambo colloquuntur, Chorus tacitus
bus adest nec prins interlo quitur quam ^^^^
rius, imperii sortem considerans, agnovitqquot;® ^^^^^
praesens rerum conditio a superiore ^^^^^^^^ ^^qh'
demum Chorus, caussae ob quam Dari«m
verat memor, ab ipso malorum remedium ^^^
tatur. Quod ille eo contineri putat, ut nova
hac expeditione in Graeciam abstineant, cum ^^
ob caussas, tum quod ejusmodi sit regiom^ ^^^
tura, ut tam ingentem exercitum
queat; quare quamlibet expeditionem eo ^^^^
ptam malum eventum habituram. Quam
tiam Choro addubitanti probat exemplo rec

socios, qui e navali proelio quot;vitam
proximo anno terrestri pugna mortem
cssnbsp;nisi paucos in patriam redituros

® ^aticinatur. Deinde senes monet, ut sapien-
^^ consiliis filii animum a superbia avertant;
j^^^ana -vero ut, decenti amictu ex aedibus pro-

Xerxi obviam eat. His dictis in tumulum
fedjt /

. l^s. 773-828). Atossa quoque marito mo-
»■eli ,nbsp;digreditur , solis senibus in seena

' qui no\o carmine (vs. 838-872) Darii
ïiaT'nbsp;memoriam recordantur, tam victo-

' quas reportasset, quam severitatem, qua
'Utes

fe

continuisset, laudibus extollentes:

nuQTjv aamp;ipos (xvSqmv xtvfriGXiiQOiv,

•l^ntnbsp;felicitate praedicata, nibil quod ad-

fin'nbsp;est praeter bos, quibus carmen

quot;nitur

'Versus:

diifpiUyag ■d-wnQmru róS' au (psQOUiv

TtoXtitoiai,

^^^iVTeg fifyéihog Ttluyam novTicciaiv. (vs. 871.)
«Xernbsp;XERXES in scenam prodiens sua

^^ cuüsqug infortunia cum Choro communicat,
% ^'quot;^orum xojM/ioi', quibus singulorum ducum
®lt;^®Plorant, tragoediam finiunt (vs. 873-1033).

''^telli • ^^ hac partium descriptione satis, credo,
Drot'^'^'^^' quot;y^'icas et epicas hujus fabulae partes
coaluisse. Sed licet actio in ea tam exigua

lif

sit, ut vir doctus potius eam »pulchevi''quot;'quot;quot; jj^jg
miium ia Libertatemquot; quam tragoediaiu ^'^''^^j^is
mallet (I): reputames tamen, cum Aristotele»^^ ^^^^

fabulae certam abquam actionem esse subjectquot; ^
banc in Persis Darii evocatione contmeri

assentimur (3). Haec enim est ipsa res qquot;®® ^^^
quae eti e praegressis quodammodo effecta

supPquot;'
p siiascquot;^

catio illa, quam primum Chorus Atossae ^^^^^
(vs, 212 sqq.), »ne possent videlicet saevO' ^^^^
somma'', haec accepto cladis nuntio eatenquot;® ^^^
tatur, ut ipsa jam Atossa Dariumnbsp;j^giic

rebus

candum censeat, quo scilicet de futuris
consuleretur. (vs. 517 sqq.)

Praeterea Darii partes ideo quoque g'® Qi^^d
habendae sunt, quia per illas argumentquot;'quot;
Pontii, quae erat tertia hujus tetralogjae ^^
indicatum et praeparatum esse veri sim''®
Quin ipsae Cbori personae ideo senes defquot;quot;

;tr»

(l) AVeslrik, in disp. de Aeschyli Choëphoris dea«®

cum Sophoclis tum Euripidis, p. 121.

(2)nbsp;Poet. C. 6. avsvtisvvpd^suioiii'xnsvoiro ^„j

(3)nbsp;Gesch. der Gr. Liter. T. II, p. 84 : ijidef'quot;'^
diesem Ueberbliche deutlich, dasz nicht die quot;'J^^^ipaf^
der Sieger, sondern die Ileschwoerungnbsp;' ^saiO'
des Dareios die Handlung ist, welche das Gan ^^^j^jic»
menhaelt, und darin die Idee des Stucckes äef
ausgedrueckt sein musz. Conf. G. H. Bode,

Hellen. Dichtk. T. III, p. 279.nbsp;jer

(4)nbsp;Vid. hypothesis prima. Conf. G. C. G. Sc ^ ^^^ Qf.
inlrod. editionis .suae. G. Berntiardy, Grundriss

Litt. T. Jl, p. 769. Bode 1.1. p. 285 sq.

fuisse mihi videntur, quia hi ad
fabulae ceteris aptiores imo necessarii

«ene ^quot;ud certe nihili est, quod de caussa cur
^ Poèta lecti sint alicubi legimus, nempe
dlos, qui pum imperio fuisse videntur, solos
'I'^oruin interesset regnum Persarum sal-
et integrumquot;: — siquidem virginibus

levior

Hs ^pnbsp;clades juvenum quam seni-

^«nete:

lo,

conv

^Pldnbsp;Uli enim ob singularem, qua

'^efunctum regem valebant, gratiam hunc

^Otvinbsp;poterant; eosdemque, sollicitudine

, ad tumulum adesse, ut a Manibus

(jp . quot;P®quot;® orarent, maxime consentaneum erat (1);
'ÏUe k'

quot;I Atossae et Xerxi omnium aptissime
' utrique pariter erant conjuncti:
Igg ïeginam consilio et re juvare solebant (vs.

519), et regis adventum, eosdem tan-
procuratores praestolari ad-
Pari^'^ quot;^ecebat. Quocirca praecipuam actionis
Choro mandari plane consentaneum erat,
igitur anteactorum memoriam reph-
V'nbsp;dubitationibus proferendis argumen-

^^^^J^ulae praeparat (2); Atossae ut ad aver-

Introd. p. VIII, et in Annot. ad

Mir

(^hofonbsp;sane quod Ilgen in disputatione de

graec. (Opusc. var. philol. T. I, p. 65) ubi de

3

— —

Dariu'quot;

runcandam cladem libamina fundat e^
precetur suadet, in colloquio iterum ^''quot;''''^quot;quot;jeufl'
mum prodit (vs. 225-241); — deinde
tem Nuntiuni excipit ejusque sermom gt;
Atossa, aliquamdiu solus respondet (vs. ^^^ ^
Postea Atossae, ad flectendos deos sacra
supplici carmine subvenit et in

evocando

. .nbsp;.nbsp;773 sll'

gravissimo fungi tur munere. Porro vs.nbsp;^

'fi Man

postquam Atossa filii calamitatem marin ^^^
aperuit, Chorus partes suscipit sciscitandquot; ' ^^
tandem ratione remedium malorum .
in posterum patriae consuli queat, et ^^^''^^per-
eorum futura sit, qui in Salaminio
stites mansissent. — In ultimo tandem act«
rursus vicibus fungens, redeuntem Darm» ^ ^^
quocum sub exitum fabulae aedes regias m ^^^^^
Caeterum Chori vis praecipue innbsp;gjj.

cernitur, quo dimidiam fere fabulae P®^^
plet: modo vehementi dolore percitus, ^ ^^^
tunia recens accepta xo/^ixoTg luget (vs.

Aescliylo saepius inique judicavit, de ejus Ch»'''' quot; ^^„jji«
potuerit eum res offene ad statmn rerum praeseiile^
necessariasj — quod quum eliam Jos. Kabatli '^^^^^^„a)»
trag. gr. natura et raunere comment. P-nbsp;eO®

obtinere, nullis prolatis exemplis, perhibeat,
vel ad solemnem poëtae morem respexisse ququot;nbsp;^a»

repelit, vel de obscurioribus Agamemnonis can '
regis necem praecedunt, cogitasse. Horum tam ^^^^^
menta nunquam ab actione fabulae aliéna '^fgrit'
ullum Aeschyli carmen ad ln^iXiyLti »la ''«f®quot;''
quae (angil Aristoteles Poët. C. 18.

quot;^'is'ijnbsp;universae gentis moerorera

(vsnbsp;cladis ejus auctorem libere carpit

; modo praeteritorum memor me-

teinpornm imaginem praesentibus»'malis

vitnbsp;carmina ita ordina-

ut primum carmen prologi instar ea

fibü''^ ^^ fabulae intellectum opus esset spectato-

ïtctünbsp;secundum actus primi, quartum

clausulam efficeret ; tertio autem

obf 'nbsp;modo tetigimus, Cborus deos

®®taretur.
Vejp . .

^^ ïgitur Bode, exposito Persarum argu-
concludit: hanc fabulam, si ad ejus dis-
'^öem, nyijjj trilogiae ratione habita, atten-
ïefe' P'quot;imordia artis tragicae merito posse
lUe^^^*'.nbsp;longiora Chori carmina magnas-

'Psius in agendo partes, et prolixas narrationes,
quae Nuntio tribuuntur ; porro divisio-
^eiQcequot;^nbsp;' qu'l'us tres diversae personae

ç^jj. Procedunt ; denique dramaticae actionis
''»terrnbsp;sermo sine magna concinnitate

Vcnbsp;et responsis lente protrahatur, —

priscam referre artis normam ,*quot;ad
•Hatnbsp;sit Phrynichum optima sua dra-

^ithnbsp;(1). Quibus addi potest, quod

'quot;»»adv,

^ertit Bernbardy, mores agentium perso-
arte esse variatos (2).

S:-- P.

P. T67.

— 36 —
2. Supplices.

ne fiquot;'*quot;

A Persis ad Supplices accedimus : n®

• itltß*

fabulam , incerto tempore compositam . ^^^^ ^
tiquiores merite recensere mihi videtur ^^^^
quem Wekker, Bode, Wellauer, ^ph-
allique sunt secuti: quum et simplex opf^'*
positio et histrionum numerus, qui

fabulis serius scriptis, quas quidem
auctior est, id probabile reddant(l).nbsp;^jö»

nionem confirmât quoque Chori ratio» ^^f^t
jam nobis erit videndum. Constat enim ^^
QUiNQUAGiiSTA FinABus, quac ex antiquo
modo in Persis vidimus, parodo fabula*®
piunt (2).

Danai ductu a NiU ostiis profugae,

avToytv^Top (pv^àpoQCfnbsp;^

ydpop Aiytfnrov naidcop äaeßv ^ ^^^

opora^ópepai (vs. 8 sqq.) —
__tiaef*^

(1)nbsp;Quamquam serions eam aetatls fuisse r

aequalem, postBoeckium censuerunt Muellernbsp;„opef

et Hisl. Graec. litt. p. 93. Passow Opuscc. P-nbsp;jO

Franz, in Prooemio fuer den LectionskalaloS
Berl. 1848.nbsp;p_ 3I*'

(2)nbsp;Numero eas pleno adfuisse

contendit Boa« hquot; ^^

§. 4, sqq. Melius Boeckh (Gr. Trag. prinC- ^^^^ jalirquot;'
lauer (in üisput. de Choro trag, inserta diariis e^^^ ^^^ j
T. Jahn und Klotz lOquot; Supplemb. Nov. 1844. P- .^^j^tes.
15 Danaides cum ancillarum turba prodiisse
quicum consentit Lindner in disput. ^^nbsp;_

Aescli. in Annal. Philol. et Paedag. a Jahnio e •
T. I, 3, p. 110 sqq.

plof '^°Söatorum nuptias fugientes, Jovem im-
•Jtid quot;^^fugiuni ab incolis Argolidis precantur,
Hçj^ 'nbsp;t sua ipsarum quondam stirps origi-

*'sset. Nam patria carentes hue illuc terrore

quot;tautur 1 ■ T ' ......... quot; : .

^^^ j JUscmiae mstar, quae ab accq)itre perse-

Propulsata, flébiliter novam sedem quaerit:
ttr* ^ '

-/^Qojv noT«(i(bv T' tlQ'/ontva,
Quib^*quot;^^' »'fOf (Àxrov ri^trnv. (vs. 61 sq.)
Jüh». precibus et obtestationibus diu com-

'quot;fba '^^'upellat eas Dan.\us , qui incolarum

a(}nbsp;'onginquo advenientem conspicatus, filias

verborumque modestiam hortatur,

iis 'nbsp;conférant hospitesque excipiant,

'letnbsp;^quot;^tante vero periculo, ubi filias vi-

'IKi ®^spectatione suspensas, denuo una cum
sail

173 „nbsp;rerum exitum a diis precatur (vs.

Tu

'Psftriinbsp;collocant et uni incolarum, de

6 . ''^^'ia^fït consilio quo venerint seiseitanti,

'quot;tflS fti • .

ejijjj^nbsp;prudenter respondent : baud prius

'^^spit' 'Interrogationibus satisfaciunt , quam
divejj^quot;^ '^ELAsauji esse, Argivorum regem, au-
pïçç^^^ 243-245). Itaque oblatae sibi regem
eas a^j 'nbsp;, praesertim quum ipse bono

Pfitjj ° jubeat, neutiquam deesse volunt.

gente Argiva cognationem fu-
fuse planeque Pelasgo explicant

Ar V

deinde auxilium sibi perfugiumque
^^l'de suppiici carmine ab eo poscunt. Ille

rn- . , ... „iltuinlquot;^
vero, quamvis ejfrmrt votis obsequi diu

gravetur, quippe bellum suis civibus cum

proie metuens, tamen Danaidum precibquot;« ^^

motus rem proponere populo cum eoq'^®

velle deliberare, quid faciendum sit, P''''quot;quot;'!^^

(vs. 343-449). Neque assiduis tantum

precibus, sed Jovis etiam reverentia ad id

dum impelhtur, eoque magis, quod iHae

oppetere quam in tanta desperatione a rege

satius sibi esse testantur (vs. 450-462). _

ad urbem properat Pelasgus : virgines

propinquum intrare nemus ibique quiete

reditum manefiê Jubet; Danaum«»vero cuiquot;

plicibus ramis dimittit, quos^ ut deorum ^^^

ponat suadet, et, quo tutior sit ab

injuriis, comités aliquot ei adjungit; û'*®® j^js

aegre a patre relictassuo praesidio citoqquot;®

reditu solatur, nec abs re-fore addit sr

deliberationis exitum a diis indigetib««

(VS. 463-518).nbsp;^^^^^

His monitis libenter illae parent : iteratas a

preces tollunt, per lüs amorem deum ora»!®®

Xtfivçi d' i'fi^ah noQCfvQOtiStï

ràv i^e^apó^vy' arav !

el-

fata

Inserunt Inacbi filiae amorem , cujus -
rores, quo magis deum commoveant, aP*®
rateque commémorant (vs. 519-594).nbsp;^

Annuit Jupiter : redit Danaus fausta poP
fragia referens, civitatem et incolumita^'''® ^^^j
olferri nuntians. Quamobrem voti compo*®®

»tii; 1nbsp;faciunt pro Argivi imperii

lü,nbsp;quam fore sperant ut neque bel-

Pestis evertat, utque et civium fre-

l'^enti

ac prosperitas augeantur in dies:

^'XTfu^ctt ö' tfÓQOvs ya»
«XXovg (ii^óiifO-' dei.
^QTfjiiv d' txazup yvvKi-
^'(OV lóf^OVi £CpOQft/ilV.

^■gt;]§é Ti^ dv§Q0}Ci4.{jS Xoiyog iniX9£Tca,
^«föé itóXcv Sc(i%(ov ,
'^Ï'^QOP, dxLamp;ccQtv, daxQvyóvov quot;Aq7]V
ßoup t' tvètifxov t^onliQatp.
^otArwy 5' ianos «Ji' daxamp;v
'^ot Jt^drot/s dTiQmjg.

^ ^dxHOS i-
naacf vioXcclci,
^«QnortXeZ ds toi Ztvg iinxQ«tvk(a
f^Ql*C(Ti yav nccpwQoa.
^Q^vojtcc 8i (Sora tw? noXtfyopa rtXtamp;oi

Satiiópcap XaßoiiP. (vs,659 sqq.) (1).

'quot;'efpielaiioni inserviant insequentia, quibus animi
' pulcherrimi canlus partem exprimere tentavi:
Vermenigvuldigd worde, o Argos,

vorstental! — zoo smeeken wlj —
vrouwen blijve in 'l uur der smarte
Diana Hecate nabij !
^een wreede pest trede in uw wallen

ï'n sla uw kloeke mannen neer,
geve Toor geroofde blijdschap
^ rouwmisbaar en tranen weer !

Sed non din hoc gaudio peifruuntur; na*quot;

Aegaeuni prospiciens subito Danaus nietu ÇP ^^

niitur, et fih'arnm cantico derepentenbsp;^

jamjam Aegypti fih'os appropinquare,

eorum navem, quae contractis velis celen ^

gum opera advehitnr. Quare urbera adiré et

Statquot;^

missum civmm auxiHum invocare statuit,
eo nuntio virginum paean in luctum conve
raetuunt denuo persequentium imnianitateiU'
bus ne arae quidem deorum impedimento
sint, quominus sponsas sibi auferant.
naus , priusquam urbem adit et civium aquot;^' ^^^^
invocat, filias hortatur, ut diis et Argquot;'quot;^
armis confidant; non enim periculum es«®'

i-nbsp;.nbsp;bos'®^

se aßsente, quum mstet noctis tempu» »

in importuosam Peloponnesi oram appellequot;* / ^

691-756). Illae tamen aegre auscultant p«'''quot;

. ferUquot;

quo se deseri, impendente malo, graviter
et commotissimo carminé (vs. 756-804)
tur, se salute destitutas praeter mortem
quod optent, reliqnum habere:

TO /ÙQ S-avéïif i?.evamp;fçov-
tccl (fixuictxtmv xuxamp;v —

'Ö

Geen zwerm van ziekte valle neder
unb woede op uwer burg'ren erf!
i J*' Maar Lycins Apollo were

Van maagd en jong'Iing elk verderf!
Uw akkers kroone Zeus met zegen

Van vructit, in elk .saisoen gedijd;
En 'sHemels gunst Termeerdere in uw weidequot;
Het vee, dat grazend voorwaarts sctirij«quot; '

^îesperatione et humanae sortis despi-
tUr ^^'^^ä'itur, ut patris monitis vix obsequan-

sub finem demum earminis Jovis me-
'«rint •nbsp;.nbsp;.

iti ' '^quot;Jus potentiae per omnia patenti ne

quidem his rebus diffidere velint :
ri Ö' àviv aîamp;ev
Subquot; ^''«ï'O'O' Ttliióv iavip; (vs. 803.)

Vero acerbum edunt ejulatum :
Jaj^ .nbsp;ficcQTTTis vàïos, yâïos !

P^'odit Legatus, a littore adveniens, lorvo

ad navem acturus, cui aliquamdiu

(lefg ^ °l^uixae, tandem atrocius minanti ce-

(vs. 805-888). Verum quominus

ay^pj^ ^'^'^'leantur prohibet rex Pelasgus, qui,

° ^^P^^^euiens, raptoris terneritatem acerbe

gj-p^. ^^ ' l^Oôiinemque ad navem dimittens, Ae-

quot;aid ''^ferre jubet, se civesque Argivos Da-
^^ in ' •

itij^j,.^ ^'vitatem récépissé easque ab omni
^^'^lUsnbsp;esse. Quo facto ipsas benigne

jçnbsp;intrare jubet, ubi pro arbitrio vel

si jj^ levertere vel separatas sedes habere ,

Vir*quot;''' P^'^^f'Jnt.
tesnbsp;P'quot;® tanto beneficio régi gratiam agen-

qviQç^*^^^'^'' » ut pater Danaus sibi reducatur,
(vs, P'quot;'*'® de habitatione dehberare vehnt
titUjnbsp;igitur Pelasgi interventu rever-

ttib^jj ^quot;quot;^'tes secum ducens quos ipsi populus
'Utfçj^^' ^quot;^quot;^^^'Pitque puellis, ut, antequam urbem
'tirnbsp;civibus servatoribus a diis precen-

Urbe vero sapienter decenterque coram

civibus se gerant, utque anibas aedes babit**'
eant, quas et rex et cives ipsis destinassent. ^^^^

Itaque abiturae, e patris mandato, ^^^^^
Argivis gloriam precantur (1) , quibus
jiciunt pro sua ipsarum incolumitate,
quae exoritur et Venerem denuo obtestantquot;''

vit' dvàynas yajiog i'Xamp;oi

xvamp;tQaiog, —
quippe nondum omni cura liberae sunt,
pars quidem Jovis numine fréta est, -
d fiéyag Ztvg dnali^ai
yà/iov .AiyvTtTOyevij fioi

rtuoa'î

et deo confidendum esse ex Iiis fatis
colb'git; pars vero fatales nuptias forniidai'®
git (vs. 996-1059).

Hanc quoque fabulam, si cornpositionem sp^^^^^
priscam referre simplicitatem cum aba

. • „ti

(1) Vs. 99ß sqq, editores in hemicliorianbsp;loC»

merito Mueller, Hist. gr. litt. p. 70 sq. P'«quot;quot;®® .„atiiri

.rtis

voces sententiasque et commotiorem cantum

fuequot;'

divislonem autem in hemichoria raro,
conditionibus obtinere putat, veluti in Sept-
vs. 1058 ed. Well, et apud Sophoclem AJ-nbsp;ol'

Wund. — Lindner contra disp. supra 1. P- ^ pao»''''
timum hoc Chori carmen sive a 3 primi ordiuis
bus, sive a 3 Chori partibus cantatum esse ere ' •
haud improbabile.

laidnbsp;auctor est et efïector. Nam Da-

agitur, ipsaeque precibus suis

tUj-. ' hospitium sibi ab Argivis conceda-

h'^'jus fabulae argumentum est. Quam-

tQgjjnbsp;Pelasgus primas agit, sustinent ta-

•^'staenbsp;ca naamp;ij, quae alioquin protago-

'ï'^endnbsp;' ct in agendo etiam ac collo-

'quot;'pr °nbsp;gravissimas esse Chori partes, jam

Ut 'nbsp;satis animadvertimus. Restât modo

tra» ' ^^^ Aescbylus lyrica carmina in hac

digesserit, tangamus.

Chorus nqoloyH^ti. Quo prologo

'^ntquot; ^ ' qtae spectatoribus scire opus sit,

(jf^j^nbsp;turn etiam horum animi ad futurum

praeparantur, perinde atque inPer-

t)anbsp;Parodo. Deinde, post diverbia Chori cum
ao et p 1

pitjj^^nbsp;®'asgo, hunc supplici carmine sibi pro-

civi]^^nbsp;atque persuadet, ut caussam suam

lt;riinnbsp;'^^'^^ßiendet. Itaque ut in Persis, sic hoc

î^le In

to atnbsp;® ' preces Chori valent ad actionem

''^quot;randan,.

I'quot;quot;» stasimon (vs. 519-594) historici

oyiïienti

quot;et- J ■ ^^^ praeteritorum memoriam cohti-
tUj.nbsp;fata et errores eodem modo repetim-

laujjjj^'^'^^ Persis felix Darii imperium senum
Suppj.quot;® ^elebratur (vs. 838-872). Verum ut in
etia^nbsp;major canticorum ubertas, ita plus

^^Vejit^*^^'^quot;'^ quam in Persis. Velut Legati
' ct quae hunc praecedit Supplicum

desperatio et fletus quos edunt, tum

lentia et suLsecutus deinceps Pelasgi
pulchrum actum efficiunt variantque o
neQmtTila et motu tragico , qualem m
sideramus. Hujus autem quarti cantus ^^^^
815) talis est ratio, ex qua facile
hostium adventum conjiciant ad eumqquot;®
rentur. Quale futurorum augurium
fere tragoediarum proprium et Aescbylquot; ^^^piiis
esse , nt supra jam animadvertimus, 't® ^
posthac videbimus (2),

Quod autem ctn^^
carminum sylva nullo sit artificionbsp;jjjui-

nisi fallor, es argumenti ratione potest
modo explicari. Quales enim proponere ^^
Danaides poëta Yoluit? Tales nimirum, 1
eximiam pietatem Jovis cura tutum sibi
invenirent. Et tales etiam in scena conspi
Nam, decedentibus reliquis, eae sol^® '^^.^.gyjis
in scena manent, et varios animi motus, ^^^
agentium verbis sententüsque efl'ectos, c ^^^

oào

exprimunt : — sive autem laeta , sive
niant, in omnibus aeque deorum memores, ^^^
Jovi gratias agunt, modo enixe supplicant
bras ubique preces admiscent (3). Ip®^® ^
velut praemium certantibus in medio
positae ; sed ingruentis Fati impeium

Oed'

(1)nbsp;Sic ap. Sophoclem rex Theseus Creontem aic
Col. vs. 886 sqq. ed. Herm. 2»quot;.nbsp;^

(2)nbsp;Conf. Wellaueri disput. supra laud. p.nbsp;cd«'

(3)nbsp;Jovis potentlam, prae ceteris diis, hac fa

8Uf(

6t *

I'to ''quot;^^ate in breve tempus propulsant, atque
adgQ affeetibus, spe , metu, angore, laetitia,
produnt animi sensus, ut jure
Pulcjj^!quot;^ opinari putem : carminum lyricorum
sitnbsp;effecisse, ut fabula nobis servata

Vdnbsp;Chori in hac tragoedia Bern-

es T, ■^'erbis notât: idem, inquit, et acto-
Partgo

4 finbsp;personae officium tuetur :quot; —

oitione etiam Eumenides complectitur (2)

quot;''Ooi'; S-gS. Septem contra Thebas,

quot;inbsp;r 4-

tesianbsp;quum de impendentibus malis a Ti-

cognovisset, noctu convenisse

CUmnbsp;ipso die urbem aggrederentur, rem

fonjj^^)^''^'^® .[Communicat eorumque animos ad
Hem hortatur. Quo certior autem foret

i

'^«büs

cui^jj^^ ^^usiliisque hostium , viros aliquot spe-

''^ïr.i.nbsp;quorum se nuntium exspectare

Die

OOönbsp;citius quot;AyytXos advolat, qui ets

•quot;lenquot; accurate explorasse!, summatim ta-

■ gt; Septem esse hostilium copiarum du-
®ortitione facta , alius aliam ^urbis por-

'pidr gßiti

Bode p.309. qui conferre jubet Bluem-
«sen.nbsp;iBi aciq

eim _ ^'gesell. II, 92 - - der Reiz dieser Gesaenge
'abeanbsp;die Erhaltung des Stueckes bewirkt zu

(2) (jj,^

anquot;^quot;^' ''' ~~nbsp;nimmt er unmittelbaren

«H, der Handlung in welcher er als sittliotie Partei

• ner

tam aggressuri sint, eosque feroci auuuo p
jurasse; aut urbem a se exeisum iri, ^^
banorum ferro perituros. Proptereanbsp;^^jes

gere ait, ut statim de urbis defensione Et® ^^
oonsilia capiat ; dum ipse , quo certiora ^^^
ferat, iterum speculatum abiturus sit- ^
rebus Eteocles commotus et de patriae
licitatus, priusquam ad agendum se ^ ^
deorum indigetum auxiliuin implorât (VS. '
ed. Scbneid.).

Rege in arcem digresso, confusae voces ^^^
tur, cifoque in scenam prodit ViRGiJfUM turba» ^^^^
audito belli strepitu , ad deorum simula'^'quot;®' ^
acropo/n posita, confugiunt. Commotissiquot;®quot;^^^
mine (vs. 78-163) tumultum belli et
armorumque stridorem, una cum'
conditione depingunt, et velamentis coto ^^^^^
deorum simulacra ornantes, singulos prquot; ^
civiumque periculis depellendis implorant :

Kh/tvf nuQ^ivutv, aXden Tcocvàî*'^'

XeiQOTÓmvg Xivccg. w.rp quot; quot;quot;nbsp;('

. »iltei) (pikoi dai/iovas,nbsp;' quot; '

ï.vxijQioi dficpi^âvTeg nóXiv,

Óel^ar' wg qiiXoTróXig ,

It

litXiaamp;e d' uQwv dijfilcov ,

[ilXó/liVOt dQll^OCTi •

(filo9ilrmv 8t roi .nóleog oQ'/îfov

livifiTOQig far« (loi. (vs. 155-163) ( /

- ö

(1) Haec ad verbum ita exprimere conatus sum-
Verhoort der maagden smeekgebed ,

Eteocles nuntium, unde nova de ho-
copiis comperiat, jam rediisse rat us , con-

fote ®cenam revertitur. At ubi virgines ter-
invenit, vebementer earum praesen-

'^fflicias

civj^nbsp;, quippe quae lamentationibus suis

tçgg . ^'^'oios frangant. lllae vero, sermone cum

nitjj^nbsp;venisse se ajunt terrore belli atto-

ISSnbsp;pro civium salute deprecentur (vs.

corfjgnbsp;Deinde insolentioraEteoclis verba

Pote • ' quot;^^^rumque quam rex parvi facere videtur

tianbsp;laudibus extollunt, quippe quorum gra-

lut^j^ ^it, ut per omne tempus civitas inco-

tatn.nbsp;(vs, 201, 208 , 215 sqq). Strepitu
belli

Scçjj^nbsp;ja™- magis magisque resonat

tesiqj.'^nbsp;Perterrentur, ut crebras querelas ob-

et 1j1 ^'^»stra

ande

obejj quot;quot;quot; ®^Ppbcando tandem impetrat, ut sibi

Petin 1nbsp;^^ ^ querelis abstineant. Nam instante
, ^Ulo sju-

''otUnbsp;arcem introeundam esse et de Tbe-

^iis, p^.nbsp;'^^cibus quos Argivis opponat eligen-

quam novi nuntii venerint, deliberan-

dlas

®et opgeheven handen
O lieve Goden, redt!

I reedt

otn de stad verlossend heen :
dat ze u lief is! Gij die let
quot; toeziet op der volltren ofTeranden :

^ij uw
«erd

hulpe en toezigt één!

^^ eiikt toch de offers, die in Thebe brandden,
® '^'ijde feesten van voorheen !

. , advert«'quot;'

nein, quo civibus fiduciam, terroie»nbsp;^pj-

incutiant, diisque vovere hostias et tiop®
mis spoliis instructa (vs. 164-268).nbsp;gupia»''

His tamen mandatis virgines, quainvquot;nbsp;.

■ neqquot;

graviore cura sollicitatae, obsequi

quum jam irruentem hostium turbam '

eadem se urbi metuere dicant,nbsp;. utis

Sed

dracone pullis columba reformidet.
precibus deos per Tbebarum amoenitatei»^^

itis«''

stantur, ut declinent hostium vim
urbi prospiciant. Cujus, si
mam sortem cnnctorumque civium c®
depingunt.

Hinc oculos convertunt in scenam gt;
Nuntius et Eteocles jam redierunt (vs.

In sequente actu, in quo Nuntius septeio ^^^^^^
nomina refert et mores exprimit,nbsp;jggtio'*'

singulis eorum singulos de suis adversaries ^^
Tydeo Melanippum , Capaneo

polyphonteio
porro reliquos. Chorus identidem stropba«*^ ^^^
cinit, qua suis bene, hostibus male fu^quot;
catur (vs. 399, 434, 463, 503, 545,
donee audi to Eteoclis consilio, vellenbsp;re-

pugnam obviam ire, id tanquamnbsp;j-jugtr®'

prehendit et caute dissuadet (vs.nbsp;j^jj gtequot;'

spretis virginum precibus monitisq«e ^j^gula''®
des, cujus profectione desertanbsp;' ^jj.gioibquot;®

fratrum proelium novi cantici materiem

praebet.nbsp;. jeca^quot;^

Horrent diras, quas pater olim fihis quot;«P

' quarui

lubido jam misere maturet. Atque veren-
liidem,

w quot; 'le utrique crudelis gladius suam sor-

tributurus:

Xamp;óvu vci'iHV óiccTirjlcci ,
ónóuup àp -jial cpamp;ifiiPOig xccTe%eiP,
S; ^^P iA.eyàXœp iteSiap dfio'iQovg (vs.713 sqq.).
enift ° alterum percusserit fraternoque san-
1lO(lnbsp;consperserit, quae tandem lustratio,

tam infandum scelus expiet?

O) (exclamant)
quot;^ópoi dónoip vioi nuXui-
oiai avfifiiytXg Kuxoig 1

'stum

pijnbsp;enim jam est, infortunia regiae stir-

aevum prorogari. Ex quo sponte

Labdacidarum mala recordatae, ora-

q^g quae Lajus olim Delphis tulerat, ejus-

''»Prudentiae et necis memoriam replicant,
quot;de n

l'iam ^^'Pi nimiam felicitatem describunt î

bitonbsp;dii hominesque admirarentur, su-

ser. . '^''«•ara miseriam et sui filiorumque ex-

t'ijjjj^quot;^'*®quot;^ niutatam esse canunt (vs. 702-773).

'■•««s °nbsp;faustum pugnae exitum Nus-

EteJj!quot;^ ''irginibus communicat, simul vero regis

^re'^nbsp;affert, qui singulari proelio cum

terf ^'^quot;Sressus, eodem impetu, quo hunc in-
cerit ;

jgt; ' ipse mterfectus sit.

ac d

® cum virginibus paullisper colloqui-

jam in scenam
ipsum evasisse, quod modo auguratae

4

^oosc'

essent, hand sine summa moestitia -
(vs. 785-803). — De integro canere agS''® ^^^g
tur, salutem urbis deosque sospitante®^^ ^^^^^
oblitae, ut ,, diram bastarum conflictionem
ant et utriusque acerbissimo fato ingenns ^^^^

Deinde Abtigonkn et IsiviESErr, quae p'^
benigne aflatae sororum fortunara ex ^^^Qgiif
serantur, et per bemicboria modo exp's^a®
exseerationes reminiseuntur, modo mise^^®
rum sorti illaerymant (vs. 804-937).

ib«^

Chorum excipiunt sororum naeniae,

utriusque fratris mortem mortisque

suam atque gentis miseriam solemni

Mox vero, dum jam de communi frati'quot;

pultura délibérant, alternis his versibus:

Ant. Î01 ÎW, Ttov acpa amp;?jaofiaf

Ism. là) là), 07T0V TifiivaraToP'nbsp;^

Ant. et Ism. îà) nij/x« nuTql nâoavpoquot;

PR.AEGo renuntiat urbis principes Eteocb ^^ ^^^

sepulturae honores decrevisse, Polyn'^is ^^^^^

daver, ut qui hostili manu patriam agg^essu

inhuraatum et indefletum projici jussisse-nbsp;.

Jnbsp;J^B^lv

Quibus mandatis acriter intercedens,

------sit,

(1)nbsp;Cclebralissima illa ilivcrbia gallicenbsp;pJavig»®'
vis liberius, at venustissime tamen Casimir

p. 177. ed. Laur.

(2)nbsp;Antigone.

Où les ensevelir?

isméne.nbsp;.... .

A Côté de leur pei® •

U fut infortuné comme

'is

^bsecuturam esse constanter negat. Chorus

''itetn

fliscej-'nbsp;agat, in diversas sententias

tgj g ■ P®!quot;® cum Ismene, popuh jussa metuen-
PQp^j. funus prosequi statuunt ; pars, spreto
'nbsp;Antigone faciunt eique se

iQgg^'^'^'*® ®ocias comitesque adjungunt (vs. 1041-

ipsius argumenti ratione adductus
gt; ut in hac fabula Chori partes
*** tribueret (1). Sed eaedem aptissimae
Ptapnbsp;quae tum reliquis personis, turn

etiiijj t Protagonistae apponerentur. Quum
quot;^^tunbsp;intrepido trepidantes virgines adjun-

?Uo(} 'nbsp;hujus mores celsiores appareant,

'^otise ^^^ Poetae arti, quam Chori officio est
Hia . ^^''^UQi. Chori autem partes in monendo

IjlS

in agendo cernuntur : quamquam

(taijj . caret et ingenuum liherumque animum
Pf'mo cum rege eolloquio quam in exitu

^Hre

ill hv-nbsp;'Verbis ostendere non dubitat. Verum

priofg o

sit^jj .nbsp;parte ea fere agit, quae Sophocles

ïcJqnbsp;deuteragonistae mandasset, si certe

I.
bis

partes probe descripsit Mueller his ver-

fictof ^^''^^'^^gonista,quot; inquit „ (si tres agunt
eoriirv, _______ . ______ ____________ ^ ______

''quam

^atnen f • ---------------....

^^^^^ lortis et altus est quam protagonistae.

t c''quot;'

Quales personas, inferiores quidem niinus^ ^^

stantes, attamen sua mornni commendat'quot; ^^^

praestantia neutiquam destitutas, Soplioc'^®'

magis protagonista emineat, umbrae io^t^'' ^^^^

adjungere soletquot; (1). Nam taies etiam

sunt Cbori mores : sermones ejus plane

f TeO^

dent iis, quae exempli gratia Ismene et ^^
apud Sopboelem in Antigone et AJace per^S ^^^^^
Verum alterum etiam est Cbori munquot;® ^^^^
riore amplius, idque tam ipsius offic'quot;
fabulae argumento aceommodatissimum, 1quot;

■nbsp;•nbsp;• flt;,bulae P®

m priore tum m posteriore maxime i«»quot;

funffitur. Mirifiee enim suaves illi atque

Marte 1'

cboreutarum cantus variant fabulam ■nbsp;,

nam, quam qui spectaverit, teste Aris^oP
miles esse ardeat (3).

__^nbsp;fjliequot;

(1)nbsp;Ilist. Graec. Litt. Il, 58: Dem Deuteragon's'®^.^^j„)e
dau die Rotten zu, iu denen mit einernbsp;fif
der Empfindung, siel» doch nicht die Kraft
verbindet, die dem Protagonisten zuttomm''
Charalttere von leichterem Blut und

des Geistes, die .Sophocles den

Hauptpersonen

eine Folie zur Hertorhcbung ilirer vollen Staer

• I Schoe»quot;®
•wiewohl auch diese eine eigenthuemlicl'e

Erhabenheit des Charakters entwickeln

koeaaen-

Rem jam tetigerat Cicero Div. Verr. 15: ut
graecis fieri videmus, saepe illum, lt;!quot;' ^^jarius'''
aut tertiarurn partium, quum possit aliquando « ^^ jn«
cere quam ipse primarum, multum subm
princeps quam maxime excellât.nbsp;jj, lO^^

(2)nbsp;His addi potest Chrysothemis iquot; Electra
sqq. ed. Wund.

(3)nbsp;Arist. Ran. vs 1022.

cunctosque cives pertinet; secundum
t^tft ^^^ Unice fere ad fratres eorumque cer-
ter rvnbsp;Parodus egregie aestum belli atque

quot;■^orera

' qui civium mentes occupaverat, expri-

Post allatum de instantibus hostibus nun-

'quot;^gisque preces aptum obtinet locum. Sta-

^utem, ingravescente magis magisque peri-
des

'®P®rata paene urbis conditio et adversi
Xitinbsp;calamitates describuntur precesque eni-

, '^«'antur.
Sed

4Uae erat hucusque communis populi caus-

ea

Hfjpj quot;'I'« memores, ne hac ipsa bora eae
quot;^^Ur fratrumque vita in ultimo discrimine

Vehementer metuimt. Quibus cogitatio-
t;enentur et gravantur, ut sui ipsarum

'gitur,

'Pso 'nbsp;carmine illo, quod canitur eo

, quo in portis certatur, Labdaci-
ciyjj . fuse commemorentur, ipsius vero

lt;JUo ^^'^el tantum mentio fiat, quatenus haec
Laji temeritatem misere affligitu'r :
aijinaq amp;dXaam, 'AVfi ayei,

TtiTvóv • akh) 3' diiQei
3 xccl niqi nqd-

Mixu^ij Ö' dUa St' óliyov

didoixce dé avy ßaaiXevai,
{.IT] nóXis Sunmamp;fj. (vs. 740 sqqO ^^
Neque aliam ob caussam Chorus , audito I' ö

exitu, non laeto carmine Thebanorum vic
célébrât, sed flebilem cantum ob perfectas

exsecrationes instituit, naeniisque et lacrym'®
functos conqueritur. Ita in omnibus »s,
vs. 803-937 a Choro cantata leguntur, bis tau
civitatis inentio fit, modo ut regem suuni
tis —

Sitjxei Sd xal uoXiv arovog,
arivovai nv'gyot,nbsp;j

oriVft TTfdoy , (fllavSqov. (vs.
modo ut fratrum rixa graviter quoque affl''''®
JIuQtati eliTciv in' damp;Xloi(nv,
wg iQ^aTijv TioXXd uiv noXituH gt;

leycoy Ti navTcov avl^ag
noXvcpamp;OQOvg ip dat. (vs. 903 sqq-)

Tandem Chorus, quod supra tetigiaius,

mandatum de sepultura fratrum ut iniqquot;quot;quot;^
prehendere et cum Antigone contemnere quot;
dubitat: quo spectat haec Bernhardyi
sio: Chorum, quum probe humaneque sentiab

^nbsp;• s]

(1) Een' breeden vloed ïan rampen voert bij E^^jquot;®

Wiens golven, reeds gestild , weer opgedr®*'®quot;

En klaatrend, nu zelfs om den steven

Der stad heur Itlaauwen slaan.

Op smalle strook slechts breidt zich uit

Oe ringmuur, die de golven stuit:

Ach, 'fc ducht, bij 't lot van 't vorstenpaquot;'''

Ook voor de slad gevaar.

quot;lai»^-'^ aequifate adeo siibinde commovevi, ut
«'are ^nbsp;immisceat, atque liberum se prae-

et g i'atione modo, qua animi sensa exprimit
etjjJ^''^^^®'^''''® de praesentibus ratioeinatur; verum
supanbsp;et facto, quo huic iilive agentium

§• Prometheus vinctus.

quot;Hcpcdaros et Kqaxos {Biu enim muta
Quor, ^ Titanem Jovis jussu Caueaso afSgunt.
^tlituj.nbsp;quidem invitus triste munus exse-

tii^Q^ 'nbsp;Promethei aerutnnis insultat et

Viiiçj^^nbsp;negotium saeviter perficit; quo facto

Tutu ^ comitibus decedunt (vs. 1-87).

deirmm Prometheus silentium, quod huc-

(1) ß^

fordert ein rein

fie^i'^^ ^quot;^fuehl, das durcti persoeiiticlie oder rectit-
''^^cliipi, '^'quot;quot;'Seii gescliaerfl ist, seinen Zutritt zu grossen

ill ƒ '.nbsp;bereust seine Selljstaendigltcit nicht

''^quot;es ji^nbsp;Urtheil und iu Krililten der an Vergan-

^•^'quot;lussnbsp;Gegenwart, sondern audi (wie im

quot;nbsp;Und Jjani,)duich That und Parteinalime.»

''^''quot;quot;«quot;itlT ^'•'äscalia in Cod. Aescli. .lled. ptut. 32, 9.
denbsp;'quot;sert« j®quot;quot; constat Oedipodiam,

fah^quot;'^*quot;^quot;®nbsp;diversas conjecturas protule-

^''Jtica quot;quot;/quot;quot;Jo» Oedipode, Sept. contra Th., Sphlnge
ea^iue doctam esse Archonte Thea-
'^otifnbsp;mortem Arisli-

('''quot;^'quot;atus*quot;nbsp;Prooemium supra lt. Vera jam

fUscc. jjHermann in disput, de comp, tetral. tragic.
' sq.) a. 1819 édita.

usque servavit, rurapit et iniquitatetn

1 TV1 tCS^^

putans , terram , maria, flumina , solem
ut adspiciant quantam in miseriam, obnbsp;jjt

bominibus praestitum, a novo deorum ^^^
detrusus. Mox autem ex aëris strepitu

advenire sentiens, postquam Ogeanida-S cur

coelum advectas adspexit, querelas suas expiquot; ^^^
nesque repetit, eoque aerius, ut illas

propitio ^^^

se animo esse cognovit. Oceanides narr ^^^^^
audito in antris catenarum malleique
vix impetrata a patre migrandi venia,
buc venisse (vs. 128 sqq.);— conspectis
metbei crueiatibus maximopere ingeniiscun^^'^ ^^^^
cens imperantis iniquitatem improbant (vsgt; ^ ^^^^^
Deinde querentem , quod ita in inbospit^b

expositus, nec in Inferis potius ab oroniuquot;®
et ab inimicorum contumebis remotus sit»

isera-

tur illae communi deorum omnium c

Tnbsp;» super'quot;®

tione, uno excepto Jove, quera a = i quaC-

dominatione non prius cessaturum opinantur» ^^^^^^

vel ipsi libuerit vel alterius fortasse artibus

succubuerit (vs. 159 sqq).nbsp;^j^güS

Postrema haec Chori verba accipit ^^^^ ^ jfi,

et protinus asseverat, Jovem aliquando vi ^^^

sed vincendi dei rationem , etsi probe scia

men ne minitanti quidem se patefae^uru'^^.^jg

mat, nisi prius ab eo vinculis sit liberatus. ^.^^pti

Choro veram Jovis saevitiae caussam « ^^^^

exponit, quibus rebus olim bene de Jove P

ritus sit; culpam autem, quam contraxe

«O

lam

tfisf quot; 'nbsp;mortales , quorum prius

fuisset conditio, consiliis suis et opera

J^'verit. Quae res adeo mira Choro \idetur,
et p

^itnnbsp;miserrimam sortem horreant,

'ï^'e porro interrogent, feceritne ah'nd quid-

Sed' ^^nbsp;fortasse, quam fas sit, processerit.

^'^'^uivis ille dona, quae in mortales contu-

Jne^' ^'quot;Sula deinceps ennmeret, aequitatem ta-

SfiiQnbsp;quot;Oïi asseqnitur Chorus, neque cans-

M 'nbsp;Jovem assidue irasci oporteat,

'Penbsp;m aiorum suorum fine sit de-

Non dissimulât quidem Prometheum

festnbsp;semel commisso, illud modo

qUanbsp;ut suhsecuti mah remedium et finis

'ïleth^^^'quot;^' Quibus rationibus nec répugnât Pro-

nec plane adsentitur, sed facile esse dicit

8nlnbsp;expers mali est, in malis versantem

^ari el

tetn quot;^^tiere : se peecasse quidem, idque scien-

Pn, ^^nbsp;quot;^olentem, baud diffitetur, sed peccati
'las

Pass 'nbsp;quot;unc patiatur et m posterum
esse^^*^^ , unquam se meruisse aut suspicatum

tiesnbsp;^'^aqne Oceanides orat, ut e curribus

fortnbsp;^^ prope adstantes fusius etiam in-

^ntnbsp;rationem et mala impendentia audi-

f^nbsp;quibus precibus illae facile obsequuntur

j 167-283).

colloquium cum Oceano, qui eodem
dçnbsp;animo et consilio adveniens Prometheum

(ïiçj^nbsp;temeritate prudenter item hortatur,

operam suam pollicetur, dicens, velle se

Jovem adiré et precibus ad solvendanbsp;1 ^^^

movere. Ouod quidem consilium, quainV'S

•nbsp;Act ftusquot;^

pius ei oflierat nec irritum fore creaai j

tamen Prometheo probare conatus, infecta a

patr®'

re, decedit. Oceanides autem, digressquot; I ^^^^^

stasimo carmine miserandam Promethei sor

luctiquot;^

illaerymant, et superbiam Jovis carpentes, ^^^^

describunt quem omnes terrarum gentes

metbei calamitate perceperint, quo quidem» 1 ^

ter Atlanten! . (cujus fata modo enarrari aU

rant), neminem gravius aut turpius supp '

perpessum esse (vs. 397-433).

Jam tristem mortalium sortem describere ^^

metbeus incipit, recensendo singula qu'1''^'' ^^^

a fera agrestique vita ad humanum cuUquot;»' ^^

duxisset : stellarum ortum et occasum nosse » ^^

mare feras, navigare fluetus : quibus artibus

olim homines juverit, nunc nullam se j^j,,

bere qua ipse aerumnis expediri queat. ^^^

prudentis hoc quidem esse animadvertit Cbquot;

vs. 470 sqq.nbsp;,

fycO'

Porro morborum sanationem, vaticinandi ^^

tatem, metallorurn usum, omnes omnino ^^^

a se primum inventas et hominibus data® ^^^

testatur. Unde Chorus Titanem, tanta sO

iri quot;

praeditum, vinculis aliquando liberatum quot; ^^
que Jove minorem fore suspicatur. Ille verquot; ^^^
arte quadam, sed necessitate artem
quam ne Jovem quidem efiugere posse, ^^^
aliquando victum iri pronuntiat. Cujusniod'

'llüd f

latum sit quod Jovi impendeat, rogatus

Oceanidibus non aperiendum, sed

ttiaxime celandum censet (vs. 503-524). Qua-

tat ^^nbsp;diJBsae ipsumque inania spe-

4e quot;'obri suspicatae, animum sententiamque

•antnbsp;' in proximo stasimo, penitus mu-

tçf ^^^nbsp;ad saniorem mentem reversae

contra Jovis jussa vitupérant,

tür^^^^^ quot;verborumque modestiam sibi deprecan-

plo' '^^'^^'^itatem vero, adspecto Prometbei exem-

ien;nbsp;Qualem enim ille Jovis contemtor

mnbsp;sua atque donis gratiam apud mor-

^ iniit !

OiinoTa zijv Jióg aQ^ovLav
^vtjTmv naça^Luai ßovXcci.

icet

'Ho ^^ Pristina felicitate in miseriam dejectus
; et cujus ipsae quondam nuptias cum
aej.nbsp;carmine celebrassent, hujus nunc

^ȕ'nas flebiliter deplorant (vs. 524-559).
lUcnbsp;in scenam prodit iniquis fatis hue il-

'»'fctl^quot;'^^^^ lo, sortem suam lugens, et cum Pro-
poe®®i'öiones serit, tum de illius vinculis et
Pacto •nbsp;de sua ipsius calamitate, quo

llasnbsp;inciderit; — Prometheus ei longas,

e^^j^^^^'^ra Sit, errationes et simul futurum Jovis
tat •nbsp;ipsius liberationem singillatim enar-

liojj Tandem ubi malorum suorum finem ra-
qua e sua progenie liberator Promethei
®it, cognovit, furoris stimulo denuo
Meenam queribunda deserit.

•us

Toti autem huic actui, si paucos veis
697) excipias, quibus Ids aerumnis quot;» .jl

. ■ „(1 diet®

Chorus nihil interloquitur, nisi quott ^^^ gg^
ehcienda vel protrahenda spectet (vs- ^^^^
sqq. 700 sq. 747, 784 sqq. 821 sqq).nbsp;Jgrl»''

demum virginem Oceanides prosequuntur

ne , quod praegressi actus sumrnam Choriq ^^^^^
tentiam inde effectam continet: sapieutei* ^^^^

dicant eum, qui primus docuerit quot;quot;P^l'^^^^gjo-
paribus initas ceteris praestare: quod ut lüs^
plo egregie sibi probatur, ita deorum coe

T ■ cuji®

amores deprecantur, praesertim Jovis gt;
luntas evitari nequeat (vs. 889-908).nbsp;^^^^

His dictis Prometheus ad iram provocatus, ^^^^^
aejtre ferat Chorum verbis suis fidem non

fatalem Jovis casum audacius etiam

--------- — . — — ^^

Sed nec iUe virginum mentem vaticiniis s ^^^^^

tat — nam opinantur eum credere quae ^^^^

et eos tantum sapientes esse ajunt, qui

obsistant — neque Chori monita

audacem Promethei animum a superbia

possunt (vs. 909-945).nbsp;«t

Tandem Mercukius prodit, a Jove

Promethei dicta de ipsius conjugio

primum aspere, postea sedatius eum repr®

et ad obsequendum Jovi hortatur ; quibus ^^^^^

Iiis ubi nihil proficit — quamvis admonente ^^

(vs. 1038 sqq.) — gravem pertinaciae po®quot;

• DrcUlti

minitatur: nimirum fulmine ictum m
trusum iri et aliquanto post in luceni re

rnorsu , jecus lacerantis, excrucia-

'l'^aiti''' Quae quum ille non minus superbe

Mnbsp;despieiat, ad Oceanides se conver-

fulnbsp;discedere eas monens prius quam

^ont'quot;^ Caucasum feriant. Cui tamen consilio ,

çfjj ^^^ue ille putaverat, eae non parent : instante

Periculo nefas esse deserere miserum , ideo-

, i-rema subire et Prometbeo adesse statuunt
* iQfiquot;

~ lugriientibus tonitribus fabula

gt;0»,.nbsp;Chorum attmet, ut m tragoedia Sept.

^tva Tl I

Scanbsp;ammadvertimus, ita hic quoque agno-

gt; eum aptissime a poëta esse constitutum,
'^odnbsp;deorum neque hominum Choro com-

'quot;'ru]^ fuisset locus, neque Cabiros, Vulcani
ïo (nbsp;supererant, ostendente Welcke-

^^^tti 'nbsp;adhibere potuerat , quippe qui

tfiiv^nbsp;fuissent iniquiores (2). Oceanidum au-

' quamquam Tbebaidum partibus in
lette ^nbsp;Theh. haud dissimile, minus

lUenbsp;palet et aliter est descriptum. Utro-

Hjjjj^loco choreutae talem tuentur perso-
init 'nbsp;protagonistae, cui favent, magnani-

(Ij^,nbsp;TOorum lenitate emineutiorem red-

Partnbsp;argumenti discrimine utriusque Chori

.^^^^^quot;t diversae. In Sept. c. Th. scena sae-

(ï) pquot;''®'' «t'e Aeschyl. Tril. Prom. p. 13, 26.

rem tangit etiam Uyleubroek in diss. 1. p. 11.

1--------------Xnbsp;*nbsp;.nbsp;J^U-^'

Eteoclis, post Antigonae personam agi •
veniunt et deeedunt : itaque Cborus vel P^^^r:
tes exeipit carmine vel abeuntes pr _
exitus demum sive h/aig dramatis (victoi
banorum) ejusmodi est, ut in eo Chorum
cipes obtineat partes,

Alia plane res est in Prometheo
protagonista perpetuo adest in scena et .^^^jef
sibi socium habet: quum autem ibinbsp;^r

duae adsint personae, eo fit, ut sermocinan ,

xima, canendi vix ulla sit opportunita ^^^^

mioriii'^

ita esse arguunt mmuta stasima, qquot;
tantum inseruit poëta; quum contra «o ^^^^
tragoediis saepius lyrica epicis

intertesere^^ ^^^

Caret enim Prometheus vinctus tamnbsp;.

tinenti quam exodo, quales plures Ae«*^
bulae habent (1).

,uriai»

ïoe-

e^tollquot;quot;

moro, non ideo actionis amplitudinem
quam merito minimam appellatnbsp;i»

quam enim frequentiora sunt eantica q
hoe dramate, quod perlegenti vereor, ne «» ^^^^

tem veniat Aristotelis illud de tragoedia pr®

/nbsp;al quot;

tum: TQuycodice /it/u^ois - - Sqojptcov quot;

__jjagt;

(1) Ex. gr, Suppl., Sept. c. Th., Choëph.,
tamen de re conf, Hermanni commentarius a

poet, 12, Is, p. 132.

(!)• Aristoteles autem, (Poèt. Cap. 6 et
fabulam ad quartum tragoediarum genus
lUod 'nbsp;, i. e. in quo est pvamp;oi ânlovg ;

genus ibidem improbat Ca[). 13 (2).

autem, ut ad eum revertamur, passim

personam, et quamquam Oeeano hac
'^'iDe quot;quot;ferior, pro sexus tamen aetatisque discri-
''Iterènbsp;graviter constanterque loquitur. Nam

'^^tijjnbsp;elatiora Promethei verba passim

les ' natura sua ad probandas ejus ratio-
est ; — ambigua mente modo Jo-

quot;^iustit

'tïam horret, modo deum venerari fas
tetur; — Mercurii Jovis mandata refe-
^erba primum comprobat ; mox tamen ,

ga Prometheum ductus, ejusdem monita

(l) Q^^

y^nbsp;^'®Primis de protasonista valet: conf. vs. 88—

Vsnbsp;Vs. 340—376. Vs. 434—469. Vs. 474—

'quot;(linbsp;Vs. 788—820. Vs. 825—873. Quibus

IO37nbsp;l^s verba vs. 643—689 et Mercurii vs. 1009-

8 «''e de ,

gt; lonbsp;® Hcrmannus in comment, ad Cap. XI,

'quot;cÏQy ^'quot;^'ius etiam, quamquam aliam ob caussam,
l^'c ®® Aeschyli de Promethei compositione censuit.
'quot;^quot;quot;'Utnnbsp;reprehendit, quod in quibusdam fabulls

quot;quot;'ra ®eenae splendorem, Deorum Dearumque partes,
^ quot;quot;ftocjnbsp;sit, sermones autem vere tragicos quo-

gt;6;

parum curat: eodem fere modo, quo in Sef^'quot;

Theh., sub exitum item fabulae, alterum

chorium popuii decreto libere adversatur. ^^

Porro Chorus, quod supra aniraadvertimus,

solus cum protagonista relictus, ejus dicta prquot;'''''^

modo adstantibus aliis, interpellando sernioquot;®®

ctit Yel protrahit.

Lyricorum denique carminum, quae poéta ^^

dulate variavit (1), argumenta a rebus prquot;*

rboiquot;

m scena gestis petita sunt. Primo oantu ^
suum omniumque luetum, ex Promethei aeru^quot;^quot;
perceptum, describit, aequitatem Jovis bab®quot;
suspectam. Verum ubi Prometheum mira q ^^
dam et incredibilia minitantem audit, ^^
ejus et clandestina consilia spernit, improba'^'l ^
culpae expiandae rationem aversatur, ideoqu^
plex ad Jovem reversus pietatem et
sibi precatur : quibus temere neglectis ex P^^'® ^^^
felicitatis statu Prometheus deciderit et,
aliunde sibi praesidia quaerens, porro

jaciturus (2). In quo illud.etiam ad animos ^

gendos efficax est, quod Chorus recordatur
menaei, quo quondam eundem Prometheum ^^^
bra verat (3), cujus mala nunc flebili eleg®
plorat.

(1)nbsp;„Sie fesseln durch den Wechsel der ergreifend«'
Rhythmen,quot; Bernhardy 1.1. p. 760.nbsp;. Qgi,

(2)nbsp;Convenit hoc carmen ex parte cum iis quae iquot;
Reg. leguiitur vs. 863 sqq. ed. Herrn.

(3)nbsp;Veri simile est in prima trilogiae fabula, Vtof^ ^^^
Ignifero, ubi Oeeanides etiam Chori partes eger»

^^tium denique stasimon Chori sententiam, ex
'üs hquot; •

^^ istoria effeetam , de vitando inaequali eonjugio
^^W'ïiit, et Jovis potentiam, quae effugi neque-
' «®'ebrat: omninoque tam sermones ejus quam
quot; ejusmodi sunt, quae sponte amphorem
Qiateriem Prometheo suppeditent (1).

O R E S T 1 A.

§. 5. Agamemnon.

'quot;^'^üla.tor , in excelsa aedium regiarum parte

^catus^ assiduas qneritur vigihas, dum flam-

Signum exspectare debeat, quod, Troja

ßcc ' daturum se Agamemnon promiserat.

«Xanbsp;loquitur, sperata fax e longinquo

•quot;tiesnitnbsp;,nbsp;...nbsp;.

quod ille statim reginae nuntiare

J^trant s^kes Argivi nobiles, qui, Clytaem-

P^rodnbsp;' ^^nbsp;' ®alutaturi, m

cjL ^ ^ ^'rtutem Atridarum eelehrant, quibus du-

^^Pedquot;nbsp;adversus Trojam profeeti sint. Q

tosanbsp;, quamvis multis jam soeiis ealarai-

»On.nbsp;ejnsque exitus in multos annos pro-

'nbsp;'lon tamen irritam fore arbitrantur,

uam

' Jove auctore suscepta sit neque Paris vio-
1 quot;ÏÏ)

quot;quot;^'as quot;quot;Ptias Prometliei cum Hermione fuisse con-
(l) jj Sclineider Intr. ed. suae p. XXXVI sq.
^quot;tft ^^^^^ P®rsonis Cliorl quot quatesque fuerint conff. vlro-
opiniones quas attulit Lindner 1.1. p. 107.

lati hospitii poenas subterfugere ullo pacto
Quare fidenli aninio se belli finem donn ^^^
tare , quippe qui annis gravati itineris soo

non potuissent.nbsp;de^rquot;'''

Mox conspectis, quae in diversorum
aris pararentur, sacrificiis, Clytaernnestram ^^^^^
rei caussam interrogant ; sed ubi sedulo m
rum procuratione occupatam vident,
nendi partes suscipiunt. Hoe autem ita se ^^^^^
lacturos suspicantur, si ea quae
quondam copiis acciderint repetere, et »»quot;

rog a\0Mv dyÖQtópquot; describeVe instituant-

que portentum illud feti leporis a duabus
comesi memorant, quod sapiens vates ^
interpretatus esset :

XQÓpto [lip d/çfi

TiQiàfMV nóXiv uSe xélavamp;oit

lïàpT« St nvQymp

xTfjPT] TTQÓaamp;i rà è7j}xionlr}amp;fl

luoV dlanó^ii TCQog rà ßiawPnbsp;..^g

ne At''

Quamquam eundem vatem metuisse, pjjr)^®
(qui ambabus aquilis significantur) iram
sibi contraberent et dea, aquilarumnbsp;^et'

sata, ventis adversis exercitum
uefariumque effectura sacrificium „vif*^*quot;quot;
at/ficpvTov, ov SiiaijpoQa.quot;nbsp;^ygii'

Haec igitur Calcbantis effala num talem
tum babitura sint, solum Jovem scire po®®
mortales saepe suo damno sapere doceat
ne Agamemnonem quidem liberum fore

lias I,,,.

quij 'Seniae caede commeritus esset: qui,
Placandae Dianae rationem e Calchante au-

'sset

obs ' ®®eiorum precibus suaeque ambitioni

fan-^'^'^^quot;®nbsp;sacrificii auctor exstitisset. Ex hoe

lore

'''cej.nbsp;consecutura nec scire se nec

Ititj)nbsp;tamen esse Calchantis quot;verba au-

' ^'eruni item quod supra dixisssent:
SUc( dê TOtg fifv naamp;ovdiv

tmq^inn ró fiéXlov • —
bojj^ ^ ' ^aiie poenam perpesso , in posterum

(v, '^^taque omnia cum Clytaemnestra optare

Ci,'» '^l- ««h-^)-

les ^quot;quot;quot;ni se ad reginam couvertunt rogan-
s^çj,^nbsp;an sperato tantum bono nuntio

^aeiat : itaoue curiosis satisfactura Cly-
Cn^nbsp;victoriam superiore nocte reportatam

^^ooimunicat, et dubitantibus rationem

Çestijnbsp;exphcat: rebus autem tam prospéré

ja^Qj'nbsp;se addit fore ut victores, deos Tro-

lutjig^ ^^'^quot;quot;^que templa venerati , salvi et inco-
(vs '^^deant neque ab ahis invicem vincantur

ititjj^ ^erecundam reginae, quae jam aedes
laudat novoque carmme gra-
cq^^.^ agere aggreditur. Trojae enim sortem
sente^^'^^'^® Potentiam Jovis veneratur, quae prae-
ieni ^®'amitatem Paridis caussa Trojanis infli-
•leosnbsp;exemplo declaraverit, nunquam

«celus

'uipunituni ferre, sed , quamvis sero,
parare. Cui superum vindictae — sic

5*

»»Iti,

l)ergit Chorus jam a pr0i)0sit0 déclina»«
que divitias neque omnium rerurn
mederi; imo vero eos etiam, qui cum
bis societatem inierint, partem poenae ^^^^
re (1). Sic Paridem, improba sectantem,
urbi perniciem struxisse, neque melius ^^^
tam sibi quam suis civibus innumerabil'® ^^^^
parasse. Quid enim? Ex illius perfidia
Graeciam luctum percepisse : Menelaum
uxoris desiderio confectum , Argivos vero ^^^^^
etiamnunc crebros cognatos et familia'quot;®®

quorum cineres in patriam reportantur. ^^^^^
mirum dicit, si superstites graviter suc^^ ^^^^
Agamemnoni, querentes quod

unius

tia tot viros perdiderit. Gravis, inqquot;'''| ^jpj.
civium invidia, gravis deorum serins
scentium ira ; ideoque ea tantum sors op ^^^
quae odio vacet, ne quis, aliis devictis» 'P®^
vice victus occumbat.nbsp;gi-

Tandem Chorus ad allati nuntii ratio ^^^^^
tendens, se veritatem ejus vehementei
tare necdum praematuro gaudio cum
nestra indulgere velle fatetur (vs. 344-4
gina contra paullo ante clam Choro ^^ jaiquot;
dubitationes curasque reprehendit,nbsp;prquot;'

Nuntium aliquem conspicari, qui cito gr®
perans mox ipsos de signo certiores red

(1) Contra Clioeph. vs. 901 (ed. Klausen.):
xfuréirnu to ôe7ov ■ndf'à ra 1**1
i/TTOVfyilv TTUi MM'i-

Praeco, patria terra diisque salutatis,
'''emnonis,adventum Choro annuntiat, ejusque

quas de absente rege habuisset,

quot;iby . rerum successu solatur. Quibus ratio-
sij^^ ^'^^Us tandem Chorus primum Clytaemne-
' interiore scenae parte versantem, invitât.

Pro

•II4nbsp;^eniens laetum nuntium aeeipiat, tum,

'tutejdigressa, praeeonem de Menelai reditu
lueiu postquam audivit, navibus nau-
caj . quot;^'^jcctis, procul evanuisse. Chorus novo
'quot;^r ' ^ ^clenam, Menelai uxorem, communis

1 - f ~

Actorem celebrare aggreditur.

'nbsp;^vero, inquit, nomen illi Helenae (ut

Vttvg) datum est, quae manifesto ,tot
' quot;^'irorum urbiumque ])erdendarum caussa
Stojjj^ ■ ^am pnlcbritudine formae ornatusque in-
lUit ' Prospero Favonii flatu maritum reli-
tisnbsp;ornatarum classe ad frondosas Simoen-

^'Pas

tojp.^.. c^P«tita est. Sponsa Ilium venit, violata

^quot;ftihnbsp;5 sed ira coelestium laetos paren-

^'^lenaeos, sero quidem, sed graviter ultaest(l)!

TQKTit'Qag tusjboaci ^int

f^Tijimiv vnTiQco 3($ó»'ta.i9j|rrfi)iii BTjgan

üeiei» . 'ri niisl' vni'r oiiiieq BiJnoD /jnig
' ^ If,,'^ exprimere tentavi:nbsp;, ,

quot;Oir, .nbsp;. I n9i quot;»r ,, .. u:lt; ganoiTBiidxib

1 übe-jj,nbsp;»an «Iequot; Su'len discli

èuinbsp;Zeus altaren ^fOO r-=uiwlc mniJr-H

W'rekend, na een reeks van jaren, r stnu-r

Aan de zangers die eens luidnbsp;____

't Loflied hadden aangeheven, j,13 ï' V) e ;
tHoogtijdslied der nieuwe maagschap

gezongen aan de bruid, sui

xai ^vfiaTiov Jiog
uQuaaofJitv« ro vvfiqiorti^ov
fiiXos ixcparoji rlovras
vfitvctiov, og tót' tnÏQqi'^tV
yocfißQoratv dtiSiiv. (vs. 687
Scilicet aedes Priami ingressa, mulier « ^
blanda, benigne excepta et paterno
est; pro quibus beneficiis postea, gratiam
leonis instar misere in fautores saevnt] ^^
domum caede maculavit. Manifestum e«^'

iram talem nuptiis imposuisse finem
exemplo doceret, scelus ex scelere orin,
poenam nec bonore nec divitiis averti ^^^
justae tantum domui pulcbram prolem »
669-760).nbsp;cüU

Jam prodit in scenam Agamemnon
Cassandra curru vectus, stipante comitquot;'»^.^^ jc
va, quem conspiciens Chorus ingenue n^s ^^^^^
profitetur, quibus ipsum verbis rite excip'^^- ^^^
neget se esse in eorum numero, qu' P®^ ^^^ jC
tationem pro tempore gaudium luctumve P^j^jj^e
ferant; ambitionem autem, qua rex oln»
gratia tot viros in bellum duxerit, numqquot; ^
probari potuisse. Nihilominus regi se
here, quod strenue bellum finiverit, be
que ac fidelem se ei mansisse afSrmat; qquot; ^
postea, quum et ceterorum erga se
gnoverit, optime intellecturum (vs. 761-

Agamemtois primum solemni more i
lerram salutat' deosque compellat, quoruquot;'

— îl —

''»'He

g^j Prospere gesta, incoluinis redierit. Turn
convertens ejus mentem laudat,

fel ''

adstipulatur dicendo, multos alterius

'nvidere, multos fictam prae se ferre

«mi

con

fg^ ' ^'^^'am venit Clytaemnestra, quae, amo-
^^^^ ®iaritum simulans, qualem se eo ab-
fg^^^^^^^^rit amplo cantico describit, seque apud
(Ij . Chorum excusat, quod Oreslem peregre
desnbsp;Quibus dictis, Agamemnonem e curru

Pip.tnbsp;famulas autem ipsam comitantes

tapetes

sternere jubet: quos quum ille,

I telle

'ensionein populi reveritus, calcare recuset,

le

quot;üsnbsp;altercationem, uxoris tandem precibus

^'gredientes Chorus^ qui tacitus eo-
jj.^^'^'^'^uibus interfuit, cantu prosequitur:
l^^'aes 'nbsp;quamquam invito Calchantis

assidue animo obversari, neque hodie,
^ oculis Agamemnonem reducem adspe-
Nd'nbsp;tranquillitatem et fiduciam sibi esse

btejj^''!quot;^quot; I'esidere etiamnunc imo pectore !ugu-
tia^ ' sopiri nequit, Erinnyis cantile-

Ö apfv XV'QUS oncog vnvmbil

QV^ov 'Eqivpvi avToSlduxTog i'acod'iv
^ , ov to nav ifoiv

^'•Odsi'^'quot;'^quot;' -paof amp;Qàmg. (vs. 967 sqq.)

P^oeella aliqua praesentem fehci tatem con-

it

turbatura sit, precatur, ut ne penitus p^'®

vis, sed bonorum parte per naufragium ejecW' ^^^^

ex undis salva emergat ; utque imminens pe^quot;^ ^^

opibus regis, non vitae immineat, cujus daiO

iireparabile foret :

TO 0' inl yav ntaovnbsp;amp;avà(Sij*o^

itQ0n«Q0iamp;^ àvSqos piXuv cci/iccnbsp;^ ^jj,

Tt'g ây ccyxaXsaair' ènaeîScov; (vs.nbsp;^^^^

Sed Cassandrae praesentia se probiberi dic^' ^^^^

minus sententiam suam fusius aperiat et eai^ ^^^^

in .praesens fortasse opportuna sint,nbsp;^ne

953-1004). Clytaemnestra CAssAivDaAM

introire jubet, benigne adbortante Choro

sqq. 1023 sq. 1032 sq.), qui, dum altera

ner to

altera irato animo domum ingreditur, P ^j^jca«

qui deinceps sequitur actum (vs.1039-1315)) a

virgini solus adest, vaticinantem mirabundus ^^
interrogat, miseratur, corrigit, admonet, 1
incredulus, mox vero vaticiniis ejus
rum veritatem, etsi ex parte infitian
non plane tamen assequitur, neque de ip®quot; ^^
memnone interpretatur. Derepente vero lO .
aedibus auditur semel iterumque vociferafO^
quocirca choreutae consilium ineuntes,
agendum sit délibérant: aliiiciviumnbsp;^^^^

plorandum, alii stricto gladio laboranti succu
- - ^

(1) Similem sententiam profert Cliorus in Euinequot;-
eq. ed. Minckw.

SutrzyxSfiicrrov, ira.'jrcu,
TO Sisflv véSu x^fiivov o'ix^rdi.

««m,

in rem inquirendum censent : Lamm

^itiarii

ratnbsp;quae suft'ragiorum numeronbsp;vice-

eccènbsp;pronuntiat (vs. 1316-1344).nbsp;Sed

•Jetu'nbsp;prodit Clytaemnestra, maritinbsp;cae-

tei.nbsp;et excusans: — in quamnbsp;acri-

, ''^^ehitur Chorus, miserae mortem et exsi-
''Urn .

^^ »ûinitans (vs. 1372 sq. 1380 sqq. 1400
bir ' adspeetis cadaveribus mortem sibi fle-
ïepèfnbsp;1-423-1429); — Helenae noxam

etnbsp;animis mortis caussam (vs. 1430-1436

^aru ^nbsp;— célébrât daemonem Tantali-

l^g ^edibus assidue irascentem (vs. 1443-
tjjj, ' Jovis potentiam, qua omnia perfician-
lun-'nbsp;(vs. 1463-1470); — amicum regem

HTi'nbsp;acerbissimo fato exstinctum (vs.

dienbsp;1495-1502); — occisi prolem vin-

'tuplorat (vs. 1487-1492); — totius domus
^eretur (vs. 1512-1518; — funus mor-
Ig.gJ'^^'^ödum queritur (vs. 1519-1529 et 1546-
I539 ' ^ ®®cis vicem interfectoribus indicit (vs.

singulis singulas interserens
Clytaemnestra respondet.

Uli i i

'ytaei

•''ant'nbsp;succedit Aegisthus , cui caede glo-

item justas poenas minatur (vs. 1602-
l^-jy ®up(.rbientis nequitiam accusai (vs. 1615-
'quot;^imescentem ironia perstringit (vs.1623-
Orestem ultorem promittit (vs. 1633-
(vs ' ^ 'uiuanti gladium corripiens adversatur
' 1643). Sed conflictionem prohibet redieiis
Clytaemnestra, quae Ciiorum conti-

— 7i —

nenter minas et probra jactantem dimitti^i
gistbum secum introire jubet.

Senes Argivi nobiles — nQeaßoi

in Persis senes Persiei, personam Ghon squot;® ^^^

tes, protagonistae sunt subjnneti, Ferebat

etiam bujus fabulae natura ut senes eligequot;^® ^

quippe qui — quod ipsi in parodo significa^'

1,exP^

ob aetatis et loei rationem ea, quae aa
tionem pertmerent, optime nossent {i/-
omnia quae olim aecidissent, Helenae fuga ^^ ^^^^
in Trojam, Calcbantis vaticinia, Iphigen»^®
des, argumenta sunt lyricorum cantuuoi gt; ^
cum ipsa actione aretissime cobaerentia, Aes*^

Maiquot;

more , ample copioseque disposita sunt. ^^^
enim sunt Argivorum senum, quam
canendi vices; quamquam longe minor m ^^^
actio, minor item agentium personarum numequot;^quot;® ^^
Quae res , poetae laudi potius quam vitio
ipsa dramatis natura repeti debet, cujus ^^^
partium dispositio magnopere a ceterarußi ^ ^^
lamm' simpbcitate recedit. Ut enim in

Prometheo vincto nullae sunt peripetiae
sibi repugnantia consociantur, sed res plana« ^
gumentum simplex , actio paene nulla: ita
memnonis fabula ingeniose est composita
fortunae conversio mirabilis.

aJ-

maxima,

(1) Conf, Uylenbroek, disp, p. 28, (ubi Polyxenae
ficiuDi irrepsit}. jiaii

, ■^''gmnentum non minus scenico ornatu, quam

tractationis concinnitate se commendat.

^^ scenicum ornatum pertinent nocturna facium
Sifl-finnbsp;.nbsp;. ^

quot; et excubiae laetus -victoriae nuntius, laces

» sacriliciorum a{)paratus, splendidissimus

ornatus, denique Agamemnonis, Asialica

stipati, adventus: quorum omnium magni-

vehementer spectatorum oculos animosque

J^^Sere dghuit, reputantes ex interiore domo

quot;^^'■tiarn jamdudum disparuisse :

Tà YQvaóïtaav^ ia9là avv nipco x^Qmv

nctXivTQÓitoiaiv 0(1-

f'Kai hnovaav.

Sed.

«fdo

t'jquot; ita tractari oportuit ut actionis pondéré et

vi gradatim cresceret: prima autem hujus

Pan 'nbsp;Agamemnonis caedes, in priore fabulae

Per ^ ^i^Ple copioseque implicatur, semel-.vero

praecipitem facit tragoediae exitum (1).

(l) p.nbsp;H

diversa est, ob eandem trilogiae rationem,

Oe^j ® ^'Pt- contra 7heb. dispositio. Haec enim , ultimam

®''iae partem conslitueus, principio quidem actuosa

Nihil autem aptius quam illustris iHe

aditus, quo spectatores , praeteriti tempo''® .

respicientes, anxia eventus exspectatione

lento gradu ad culmen misericordiae perdue«quot;

Nihil pulchrius arte, qua Aeschylus compl'quot;® ^^

nem tragoediae dilatavit, solutionem vero, ,

ac coepta esset, quo vehementius spectantiuin ^^^

rnos diu obsessos percelleret, festinanter et »

citer, quasi uno ictu peragi voluit.

Ad hunc autem actionis praeparandae ordi

conducunt maxime Chori et Cassandrae p»'''®^'

quibus rnodo ingravescit, modo suspenditur a

In priore fabula Chorus assidue fere in

Justitia praedicanda versatur, ad cujus lauded

lebrandas singuli identidem actus mater'®'''

suppeditant. In j)arodo, fabulae materiem

t G

nens, praeteritorum memoriam replicat, _

bus antea actis, pro sapientia et pietate sua.

minens Trojae excidium auguratur, quod,

in longum tempus prorogetur, tamen ex um*

Justitiae lege aliquando evenire debeat : nam

reXêïrcet ig to ntnqwutvov '

ovd-' vnoxalcov avQ' vnolil^wv

ovTi daxQt/cov anijQcov Uqamp;vnbsp;gt;

oq/às dzevHsnbsp;(vs. 68 sql^^^

Verum quum ita Chorus de hostibus cen«

IInbsp;jga'

et jure quidem, haud^^eyipre cura,propter
memnonem gravatur, quippe.,qui justas

et varia est, sed »f) mylho soluto, naeniis fere lyri«quot;*'
caulihus absolvilur.

poenas I efifugere non possit. Hoe regis
'ctum in pectore fovens continenter sollieitndi-
ap »ndulget, et animi sensa profert a festo
et scenae splendore plane discrepantia.
'utie accepto victoriae nuntio, secundo car-
® Chorus Jovi quidem gratias agere ejusque
puniendis hostibus conspicuam cele-
Cür ^ quot;'cipit, sed mox denuo in tristes animi
^^ et cogitationes delabitur, hoe reputans ;

ov yuQ isTiv ÏticcIi^ig
nxo^Tov ttqog xóqov dyôçi
^ccxTÎaccpTi neyàla dUag
'' , aig àqsàvtiuv. (vs. 373 sqq.)

„nbsp;tale fuisset Asamemnonis factum, quum-

ilg. Jnbsp;quot;

^ '«super amhitione ductus multis, quos m
lt;iuxisset, mortis caussa exstitisset. Chorus

am

Pronuntiat, se grave quid regi metuere:
l^hti 5' dxovaai rl ^lov

l^iQlj^V« VVXTTJQiCpig .

Twf noXvxTÓi/cov yuQ ovxnbsp;'gt;5'

«(ixoTTOt amp;ioi.nbsp;■

KtXaivttl S' OVV 'EQivtffg ^Qoyco

^'quot;XVQov opr^ amp;vtv dixag,
'^BilivTVfr) TQt§amp; ^iov
^'^ftö' duavQÓv. (vs. 4^8 sqq.)
^^gitatio tanta eum cura sollicitaf','' ut fau-
victoria rumores addubitet, eosque falso

diii

^îspersos credat. 'P

t^ost,

î'iam vero certum a Praecone nuntium acce-
ut consentaneum erat, gaudio exsultat,' sed

de Helenae perfidia flebiles fiindit lamentaHOquot;®quot;'