-ocr page 1-

,.y :nbsp;h'u ■ '

-

-r^

ft . ' ^ . quot;
* ■»
^^^ s A ^

-ocr page 2-

Doctvina Miscell,
anavto

J
f

-ocr page 3-
-ocr page 4-

i

y

m

-ocr page 5-

W

Ok/

--

J^^^ ^^^nbsp;^^^^^

y'^'

-ocr page 6-

1-»i.T^'rfîr;

t-

-ocr page 7-

- '

f f

. ^ ' : gt; 1

X «

-ocr page 8-
-ocr page 9-

SPECIMEN JÜRIDICUM INAÏJCxUKALE

^nbsp;YINGULl COGNATIONIS ET AFFllNiTATfS

VI ET EFFIGACIA ÏN JURE CKÎMINALI.

-ocr page 10-

r I k

mm

Cf -

ft

:

-ocr page 11-

/

SPECIMEN

JURIDICÜM INAUGURALE

DE

YlNCULl COGNATIOINIS ET AFFINITATIS
Yl ET EFFICACIA IN JURE CRIMINALI,

QDOl) ,

ANNUENTE SÜMMO NUMINE,

EX AUCTOIUTATK REGTORIS MAGNIFICI

PETRI JOHANNIS ISAACI DE FREMERY,

MATH. MAR. THII.. NAT., MED. ET ART. OEST. DOCT. ET TROF.

NEC NOS

Aii.ri,issmi SENATÜS ACADEMICI comse^su ,

KT

^0BIUSS1MAE FALCULTATIS JURIDICAE BFCRETO,
PRO GRADÜ DOCTORATÜS,

SÜMMISI2UE .

IN JURE ROMANO ET HODIERNO HONORIBUS AC PRIVILEGIIS ,

m ACADEMIA RHENO-TRAJECTINA

RITE ET LEGITIME COKSEQUEaDIS ,

ERUDITORUM EXAMIIVI SÜBMITTIT

GOZEWINUS HENRIGUS GERARDUS RAS,

Rheno-Trajectinus.

A. D. VIII M. JUNII, A. MDCCCXLVIII, ITORA III

TRAJECTI AD RHENUM,
A P U D c. B I E L E V E L T.

MDCCr.XLVIIl.

-ocr page 12-

TIPIS K. J. GIEBBN.

-ocr page 13-

PARENTIBUS.

-ocr page 14-

1 mi

Krs'

.t lt;

'VrA-V ^i^ë^--

'.v. 'v

'i---. tJiS.-

V

- ft.

ni ^

tv^.. Ü

-ocr page 15-

SPECIMINIS CONSPECTUS.

PARS PRIOR.

de vincüh cognationis. et affinitatis vi
et efficacia in koro criminali.

Caput I. Cognati et Affines a magistratiii delictis de-

ferendis excusantur...........Pag. 1.

Caput II. Cognati et Affines a testimonio coram judice

inquisltore praestando excusantur......23.

Caput III. Cognati et Affines a testimonio in publicis

judiciis praestando excusantur........31.

Caput IV. Excusatio Cognatorum et Affinium a testimo-
nio praestando insignem exercet vim in pro-
batione delictorum..............
47.

Caput V. De judice delinquentis Cognato vel Affini a

judicio arcendo aut exeusando........56.

PARS POSTERIOR.

de vinculi cognationis et affinitatis vi
et efficacia in legibus db delictis

eorumque poenis conspicua......74.

Caput I. De actionibus lege poenali vetitis generali-
ter, sed non punitis, ratione habita Cogna-
torum vel affinium.............
76.

-ocr page 16-

§ 1. Auxïlium maleficis c carcere vel custodia

Paa

76.

ti-

fugientihus praestituvi .

Delictum recepti malefici.......... 82.

Contrectatio rei ad Cognatmn vel afinem

pertinentis.................

De delictis propter Cognationis vel Affini-
tatis vinculum excusatis aut mitiore poena

coercitis................

Mendicatio a plurihus simul commis sa . . . 112.

Inf an ticidiuni....................

Delictum parentum liberos injuste lihertate

privantium..............

Caput III. De delictis, quae ob necessitudinem laeden-
tem inter et laesum gravius puniuntur. .

Parricidium................

Vulnera ac pla^ae ^ quae descendantes ad-

scendeniihus ivfligunt. . . . ........150.

Stupruni violentum et conatus laesionis pu-

doris violentae................

Excitatio ad venerem illicitam atque impu-
dicitiam eorum, qui tenera sunt aetutc . . .
Caput IV. De delictis, quae unice ex violate familiae
necessitudine profiuunt.........

§ 3.
Caput II.

80.

112.

§ 1-
§ 2.
§ 3-

12Ö.

13-1.
134.

§ 1.
§ 2.

§ 3.

§ 4.

157.

163.

180.

-ocr page 17-

jid metam propero curriculi Jcademici, dum gravi lem-
peslate orbis Europae polifims agiialui-, novaque multis il-
iucescere periodus in politica gentium hisioriâ videtur. De
fantâ rerum commutatione judicium ferre, nisi prudentia
ipsaque rerum nondum stabilitarum ratio, me eerie modestia
vetaret, et juvenilis aetatis imbecillitas. Maximos rerum
eventus parturire fempora , quae vivimus. nemo facile quis-
quam neget; utrum bonos omnique ex parte optatos, ecquis
praesagiat ? Neque tamen facere cum iis possum, qui ex
praesenti rerum conditione nil nisi mali Europae et patriae
nostrae augurantur.

Agitur causa libertatis , in quatuendâ, elsi mulfi pro veri-
tate simulacra, nubem pro Junone amplectantur, negari ta-

-ocr page 18-

men nequit ^ principium discepfari, unde aliquando verissi-
mam oriluram esse libertatem spcrare nobis liceat. Have
autem exsistere demmn illic posse, ubi quisque non proprii
tantum commodi cogitatione, sed rei publicae civiumque salu-
tis provehendae studio impellitur, nti de nulla re magis mihi
persuasum est.

Hac sentiendi ratione, aliend ilia, tarn a temeritale aetatis
nostrae, nihil non improbantis atque subvertere conanfis,
quam a timiditate illa^ quae quamvis rerum mutafionem ve-
luti spectrum reformidet, — si quando prodesse pro virium
eiiam mearum modo et ratione civibus nostris mihi liceat^
tibi me hoc debere, dilectissime Pater! gratus agnosco. Tuo
amori • tuisque erga me curis, quomodo melius respondeam ,
qjiam pie, prudenter atque in aliorum salutem singula haec
peragendo, quae ab hoc ipso tempore officia a me et condi-
tionis ratio posiulabunt? In his autem ecquem te pofius du-
cem sequar, quem uti ipse patrem amantissimum cognovi,
ita cives nosiri aequum rerum suarum patronmn, strenuum-
que nullo
7ion tempore ea-perti sunt veri justique vindicem ?

Studia autem mea recordans qui possim tui esse immemor
consultissime
vaw ieecwen , ex cujus consuetudine et experien-
tia hand parum profeci ad vitam Jcademicam suaviter et
utiliter degendam!

Neque etiam quid tibi amplissime van uottema . tuisque
monitis atque institutioni debeam, memorid mea unquam ex-
cidel. Quem si, quod vehementer opto, et deincbps habere
amicum et consiliarium mihi conlingat , in vitae hoc ego
summis deliciis habebo.

Uac ipsa aulem opporlvnitale qui luum possim omit-

-ocr page 19-

tere nomen, amplissime, de wal , cyjus erga me merita
ut publice referam, ni officium ferat, gratus erga te animus
me jubeat. Tu mihi tuiim auxilium imploranti nunquam de-
fuisli ; ego autem, quanti
fecerim singulas horas, quibus lud
institutione beato mihi esse contigit^ uti intimo ipse animo scio,
ita te latere nolo^ qui, quantumcunque in me desideraveris,
quod senfio, quam sit multum, animum erga te gratum,
atque a te proficiendi ardorem desiderabis nunquam. Quodsi
conscripta hac disputatione aliquid protulerim, quod non
omnino judieibus idoneis displiceat, id tuum, max imam par-
tem
esse, ingratumforet, nisi agnoscerem. Quo magis laetor,
te dignum censuisse Regem, quem ad summos in civitate
honores nuper evocaret. In munere autem, quod geris gra-
vissimo obeundo, ut habeas , fautore Deo, successus meritis
tuis consentaneos, et tui et vero etiam patriae causa vehemen-
ter opto. Tu me, ut fecisti, amicitiä tuä et benevolentiä
prosequi, et deinceps pergas; ego te multum amare tuaque
erga me merita gratus reeordari nunquam desinam.

Ad vos aceedo praeceptores clarissimi, juris in Jcademia
nostra Professores! Quid autem vobis dicam, qui, ex quo
tempore jurisprudentiae operam navare coepi, et institutione
vesträ et vera exemplo vestro viam mihi monstrastis, quam
inirem, ut ex studiis meis aliquid bonae frugis aliquando
in cives nostras redundaret? Merita vestra laudare mea
infantia me vetat. Grati idcirco animi testimonium accipite
a discipulo, qui se vestris interfuisse scholis nunquam
non laetabitur et gloriaturus est. In praeceptoribus autem
meis te ante omnes compellare tnihi liceat, Clarissime
vreede !
aestumatissime Promotor, cujus in scholis institutio, quantum

-ocr page 20-

coniulü, ad studii juris criminalis ardorem apud me exci-
tandiim! Si unquam, hoe praeserUm tempore sentio , quid
quantumque tuae erga me be/ievoleniiae debuerim, qui me.
in conscribendd dissertatione med, tuis consiliis tuaque
doctrina adjuvare nunquam recusasti. Pro quibus omnibus
cum nihil habeam quod tibi retrihuam, quodque tuis erqa
me meritis eximiis par existimetur, accipe, vir Clarissime,
animi grati testificationem, me etsi aliis cedenlem in
multis, in te colendo
, ed qua par est pietate atque ohser-
vantia nemini cessurum unquam esse.

Fitae autem Academicae suavitates mecum recolens,
vos in primis, anim,o meo obversamini, sodales amicissimi,
quibuscum annos vitae transegi jucundissimos. Festrüm
alios jam antequam ad studia academica accederem, alios
etiam deinceps amicos cognovi integerrimos. A vobis sepa-
rari, moleste me ferre, dissimulare nolo. At separatio
nemini nostrum, scio, amicitiae parere refrigerationem um-
quampoterit. Conjuncti f uirnus ed animorumnbsp;quae

colere amicos non utilitatis causa, sed propter ipsam ami-
citiae dulcedinem solet. — Vinculum autem illud manebit,
et
jxiug6V6 tiosnbsp;, Cßteris ouiYiibus ^ ^wüj^ tGtnjyoris

successu peritura sunt, superstes. Falete! Dei auspiciis
et tutela felices !

Dixi, quae pietas, animus gratus et amicitia a me poscerent.
Brevi dicere superest de speciminis a me conscripti rati-
one. Argumentum de quo scriberem, hoe potissimum elegi,
cum did fere nequeat, quantopere cognatio et afpnitas cum
tola jurisprudentiä cohaereant, sive speclatur jus civile, sive
publicum, seu denique jus criminale. Equidem ne opus vi-

-ocr page 21-

ribus meis inajm snscipcrem, missis ceteris, in vim et effica-
ciara
inquirere conatus sum, quam habeat vinculum cogna-
tionisetaffinitatis injure criminali.
In hac quippe praesertimjuris-
prudentiae parte, vim illam animadvertimus, quoties criminis-
alicujus ratio et gravitas ex ipsa cognatione aut affiniiate
aestimatur, poenaque lege constituta cum utrâque arcfissinw
cohaereat. — Verum haec jam hactenus. Quae exposui , ac-
cipiantur eâ benevolentiâ et humanitate , q\ia juveniles co-
natus dijudicare peritiores in disciplinâ nostrâ soient!

Scripsi Trajecti ad Rhcniim.
mense Maio cininixcxf.vtii.

-ocr page 22-

Multam valet communio sanguinis.

CICERO pro roscio amkbimo.

-ocr page 23-

PARS PRIOR.

DE VINCUII COGNATIONIS ET AFFINITATIS VI ET
EFFIGACIA IN FORO CRIMINALI.

CAPUT I.

COGNATI ET AFFINES A DELICTIS MAGISTBATUI
DEFEKENDIS EXCÜSANTDfi.

Quandoquidem iiiter civitatis bene ordinatae palmaria bona
illud rede reputalur, quod jus tutum sit omnium ac sin-
gulorum, ila quoque omnibus ac singubs sanctissimum in-
cumbit officium, suam praeslandi operam magistratusque
adjuvandi, ut jus illud servetur incolume. Hoc autem praestare
lenentur non tantum ii, qui civitali aliquo nomine adscripti
politica, quae dicuntur, in illa exercent jura, sed et ii, qui in
civitatis territorio quacumque de causa degunt, ipsiusque civi-
tatis auxilium ad suam ipsorum tutelam implorare possunt.

Rectissime autem ipsum illud quorumvis auxilium disertis
verbis sancivit legislator noster art.
14 Ord. Jud. Crim.

»Een ieder, die getuige is geweest van eenen aanslag,
hetzij tegen de openbare rust of veiligheid, hetzij legen
iemands leven of eigendom, zal gehouden zijn, daarvan
dadelijk berigt tc geven aan den ambtenaar van het open-
baar ministerie bij de regtbank, hetzij van het arrondisse-
ment , waarin de daad gepleegd is, hetzij van dat, alwaar
de beklaagde woont, of kan worden gevonden, of aan een
der hulpofficieren.quot;

-ocr page 24-

At vero, inquies, nudum hie liabemus praeceptum, clau-
sula poenali haud quaquam firmatum ac roboratum : cum
tamen ex Antiquorum scholis jam didlcerimus, legum esse
imperare, non suadere. Hisce autem respondendo obser-
vandum videlur, quantopere hujusmodi edicto humanitatis
leges ipse coluerit legislator humanamque respexerit natu-
ram, a qua omnia juris praecepta repetenda esse docuit
CICERO.

Primum enim non indistincte ac generaliter civibus im-
posuit ofEcium, qualiacunque deferendi delicta; sunt mul-
lifariae hominum actiones, quae legibus quidem poena-
libus contrariae poenis coërcentur, at quarum genus indicat,
non omnium interesse ilia judicio publico corrigi. Itaque
Uli lex laesis permisit, delatione neglecta, prohibere , ne
puniatur delinquens, qui calumniam aut adulterium com-
misit 1), sic etiam magistratibus unice mandavit oflicium
inquirendi iu multa delicta, quorum accusandorum nullum
tenet singulos elves, qui illorum fuerint testes, mandatum.

In aliis vero criminibus, quae seu ipsius reipublicae se-
curitatem pacemque publicam minantur, seu hominis cujus-
libet vitam laedunt aut bona, jure merilo a singulis postulare
videtur legislator, ut accusatione seu potius denunciatione
instituta, illis opitulentur, quorum munus est civitatem
laesam civesque laesos publica actione vindicare.

Hanc legislatoris mentem perspiciemus facile, comparatis
iis, quae art. 13 et 14 0. J. C. leguntur: 2) priori enim

1)nbsp;Art. 22 0. J. C. Cf. m. n. oobefboi, Spec. Jur. de iis delictis,
quae non nisi ad laesorum querelam vindicantur (Anist. 1837) p. 193 sqq.

2)nbsp;Art. 13. Elke gestelde magt, elk openbaar ambtenaar, die in de uit-
oefcning van zijne bediening kennis bekomt
Tan een misdrijf, zal gehouden
zijn daarvan dadelijk den ambtenaar van het openbaar ministerie bij de regt-
bank, binnen welks regtsgebied het misdrijf begaan is, of waarin de be-
klaagde woont, of mögt kunnen gevonden worden, berigt te geven, en aan

-ocr page 25-

lege quaecunque persona publico munere investita jubetur
omnia qualiacunque deferre delicta: in posteriori vero uni-
versis civibus imponitur officium denuntiandi lanlum crimina
ista specialiter nuncupata, de quibus modo locuti sumus.

Priori lege persona publico munere fungens denuntiare
tenetur delicla, quaecunque ad illius pervenerint notiliam;
altera vero cautum est, ut cives déférant modo crimina,
quorum ipsi fuerint testes 1).

Denique hoc quoque nomine laudandus videtur legislator,
quod banc suam legem nulla corrobora veri t sanctione poe-
nali 2). Nimirum fuerunt inter viros amplissimos, qui de
exemplari legis muneris ratione judicium ferebant, quibus
bujusmodi baud placebat nudum praeceptum, et pecunia-
riam saltem poenam comminandam esse ratius videbatur.
Alii vero e contrario iniquum esse opinabantur, delationem

denielven ambtenaar al de bescheiden , processenverbaal en akten, die tot
de ïaak betrekkelijk zijn, in te zenden. Art. 14 supra memoratur. Cf.
porro Précis des discussions et des délibérations du conseil d'Etat sur le
Code Criminel (Amst. 1810) p. 75 sqq.

1)nbsp;Sic in Codice 3 Brum. an. IV. distingnitur dénonciation officielle et
dénonciation civique.

2)nbsp;Tii. BESIBIVEATJX, Essai sur le C. P. pag. 26: »Dans ce point de lé-
gislation pénale viennent se confondre une foule d'idées de morale , d'hon-
neur, d'affection, de patriotisme, de sûreté publique. De quelque côté que
l'homme tourne sa pensée, son âme est oppressée par la nécessité d'un sa-
crifice. Violera-t-il les lois de l'honneur, qui lui prescrivent de respecter
le dépôt d'un secret, immolera-t-il son ami dont il aura surpris les cou-
pables projets dans l'abandon même de l'amitié, ou bien rendra-t-il sa
patrie victime de ses affections particulières! Cruelle situation dans laquelle
le devoir rempli laisse cependant toujours un regret!quot;... Negando itaque
respondendum videtur ad quaestionem, quam nuperrime proposuit vir ampl,
DE BOSCH KEiHPEB in altera commentationis parte : het Wetboek van Straf-
vordering aan ervaring en wetenschap getoetst (in Nederl. jaarboeken voor
Regtsgel. en Wetgev. Tom. IX , p. 414 art. 14.) Moet op de niet naleving
van deie wetsbepaling geenc straf gesteld worden?

-ocr page 26-

neglectam, iiti celera vere ita dicta delicla poena publica
afiici. Mox autem plurimorum suffragium lulit sententia,
qua Scylla aeque ac Charybdis vitarelur: at palam profes-
sus est minister regius, «dat de regering niet had kunnen
toegeven, noch aan het verlangen der eerste sectie, om
eene boete te bepalen tegen dengenen , die geene kennis
geeft van een begaan misdrijf, noch aan den tegenoverge-
stelden wensch der 2''quot; sectie, om de bepaling van het
artikel geheel weg te laten.

» Die vordering is slechts eene herinnering aan eenen bur-
gerpligt; en is alleen dienstig om dengeen, die dezen pligt
betracht, tegen het verwijt te beveiligen, dat hij door de
aangifte zijnen medeburger soms heeft in het ongeluk ge-
stort.quot;

Itaque sublato articulo dubitare possint criminis testes
fortuiti, num praestet justitiara tueri, injurias deferendo, an
singulis parcere injuriosis: diibitationem vero omnem jam
tollit ipsa lex, bonorum tutelam pravorum saluti praestare
docens 1).

Admoneantur igitur cives et certiores reddantur de so-
lemni legislatoris jussu, uti rede monuit vir ampl. de
bosch
kemper
, in utilissimo libro, quo legem de ordine judicio-
rum criminalium explanavit 2). Quod tamen ne inconsulte
atque inmature fiat. Magistratus ne urgeat cives et torqueat:
legem sequatur ipse, quae monendo liberam voluntatem
flecti ac dirigi voluit: virtutisque civilis excitationem, non
periclitationem in votis habuit 3).

1)nbsp;Vid. VOORIIBIK, Geschiedenis en beginselen der Nederl. Wetboeken ,
Tom. VI. p. 115 sqq.

2)nbsp;Vid. DE BOSCH KEMfEB, Wetboek van Slrafvordering, Deel I. p. 122.

3)nbsp;Vid. r. HAIIM , Von der Piliclit lur Denunciation von Verbrechen (Bern
1839)
p. 14 :

-ocr page 27-

Ab hoc aulem officio diserte in ipsa lege excusantur ii,
qui cum sceleris auctore seu cognationis seu propinquilatis
vinculo propiore sunt conjunct!. Additur enim in altera
articuli parte: »De vorenstaande bepaling is niet toepasse-
lijk op de personen bij het tweede en derde lid van art.
65 vermeld.quot;

Quaenam vero bic intelligantur personae, in altero hujus
partis capite accuratius investigemus.

Haec aulem de deferendis delictis ex juris novissimi Bel-
gici principiis. Viget tamen etiamnum codex poenalis Gal-
licus , quem mox patrio jure exceptum fore gaudent omnes,
qui de patria bona quaeque sperant. Et in hac Gallica
lege scripta sunt juris placita, quae nostrae pro parte de-
rogare dici possint. Scilicet, ratione paucorum delictorum,
in quibus viperam pertimuil aquiia victrix, delalioiiem iie-
glectam poenis piectendam censuit legislator: in quibus la-
men sanguinis officiis consulte pepercit. Sic scriptum
est Articulo 103 dicti Codicis, ilium, qui de improborum
et perduellionura machinalionibus aliquid resciverit, nec
statim magistratui denunliaverit, omissionis crimine reum
fore, quod proprio nomine reticentiae delictum appellatur :
illudque aut criminali aut correctoria plectitur poena pro
diversa machinalionum gravitate, quarum nolilia ad illos
pervenit, sive ipsi islarum fuerunl conscii, sive impruden-
lius aliorum garnilitati aurem dederant. »Toutes les per-
sonnes (ita art. 103) qui, ayant eu connaissance de complots
forme's ou de crimes projete's contre la sûreté intérieure

»Wenn icK in einer wirklichen begründeten Untersuchung Zeujnisi eidlich
abgelegt habe, und der Richter nun die Schlusifrage stellen wollte ; Wissen
sie nicht überhaupt d.isz in diesem Jahre auch noch andere Verbrechen, sei
es von wem es wolle verübt worden sind? —Ich würde antworten; »Mein
Zeugnis! ist beendigt, ich beantworte diese Frage gar nicht auf meinen
Zeugeneid. — Die Frage gehört nicht in diese Akten.quot;

-ocr page 28-

ou extérieure de l'Etat, n'auront pas fait la déclaration
de ces complots ou crimes, et n'auront pas révélé au Gou-
vernement, ou aux autorités administratives ou de police
judiciaire , les circonstances qui en seront venues à leur
connaissance, le tout dans les vingt-quatre heures, qui
auront suivi la dite connaissance, seront lors même, quel-
les seraient reconnues exemptes de toute complicité, pu-
nies pour le seul fait de non-révélation de la manière et
selon les distinctions qui suivent.

Art. 104. S'il s'agit du crime de lèse-majesté , tout
individu, qui au cas de l'article précédent, n'aura point
fait les déclarations, qui y sont prescrites, sera puni de la
réclusion.

Art. 105. A l'égard des autres crimes ou complots men-
tionnés au présent chapitre, toute personne qui en étant
instruite n'aura pas fait les déclarations prescrites par l'ar-
ticle 103 sera punie d'un emprisonnement de deux à cmq
ans, et d'une amende de cinq cents francs à deux mille
francs,quot;

Nostri non est neque ad nostrum pertinet argumentum
bas dijudicare legis dispositiones: quae quidem culpatae
sunt a multis, laudatae, quod sciam, a nemine. Et mon-
strum merito dixeris, eum, qui alii laesae majestatis cri-
men meditanti pepercerit, ob hanc unam bonitatcm maie
adhibitam
criminis reum fieri et infamiam adferente plecti
poena. Magis vero hîc in censum venire debet articulus ,
qui sequitur 107 , quo aliqua certe proximorum et affinium
habita est ratio. »Néanmoins (ita pergit legislator) si l'au-
teur du complot ou crime est époux , même divorcé , as-
cendant ou descendant, frère ou soeur ou allié aux mêmes
degrés, de la personne prévenue de réticence, celle-ci ne sera
point sujette aux peines portées par les articles précédens;
mais elle pourra être mise par l'arrêt ou le jugement.

-ocr page 29-

sous la surveillance spe'ciale de la haute police pendant
un temps qui n'excédera point dix ans.quot; Hac itaque lege
reticentiae crimen vel delictum his propriis nominibus in-
signiri vetuit legislator si omissio facta sit ab iis, qui auc-
tori principalis criminis arctissimo necessiludinis vinculo
junctl sunt, conjux etiam matrimonio per divortium soluto,
adscendentes descendentes, fralres et sorores, aut per co-
gnationem aut per affinitatem 1).

Ratio legis ex iis, quae supra disputavimus, in promptu
est, et aperte declarata oratorum verbis, qui ad legis
exemplar commendandum suasoriam exhibuerunt disserta-
tionem publicam. »Le projet de loi (sic locuti sunt
viri disertissimi) a respecte' le lieu de la nature, en n'im-
posant pas aux proches parens l'obligation qu'elle a tracée
pour les autres citoyens. L'intérêt qu'a l'état de connaî-
tre et de prévenir les complots dirigés contre lui, ne por-
tera jamais à exiger d'un père qu'il lui livre son fds ou
d'un frère qu'il lui livre sa soeur 2).quot;

Pulchre quidem sonant haec et probare videntur legis-
latorem cognationis vinculi non immemorem fuisse : maie
vero cum ipsius legis vi ac sensu convenire putanda sunt.
Quid? patrem
nmquam coget lex, ut filium denuntiet ?
Nec fratrem ut sororem prodat? Postrema ista usu tan-
tum valebunt , quandoquidem rarissime eveniet , ut vir-
gines de labefactanda republica sint sollicitae : at lex ipsa
révéra hanc virtutem natura insitam in pâtre , coiijuge,

1)nbsp;Cff. quae hic disputarunt cons. hier, de tries. Spec, de delicto omis-
sionis (Amstel. 1831) p. 133.
tir excell. Lvn. nap. van randwijck, diss, de
reticentia illorum, ad quorum notiliam laesae majestatis aut perduellionis
crimina commiltenda pervenernnt (Traj. ad Kh. 1829) p.
77. Vir consult.
0.
q. 3. j van swinderen, Disp. de reticentiae delicto. (Gron. 1834) p.
58 sqq. F.
iiahn , 1. 1. p. 65.

2)nbsp;Code Pénal et Motifs 1. UI. t. I. Chap. 1, p. 41.

-ocr page 30-

fratre , sorore, puniri jubet. In crgastula quidem baud
conjiciendos nec publice ignominia afficiendos arbitratus esl
legislator, nihilominus lamen, si criminum adversus ci-
vitatis securitatein et imperatoris personam peragendorum
conscii fuerint, eaque denuntiare neglexerint, per aliquod
tempus decern annorum spalium non excedens, speciali
summae politiae custodiae submitti poterimt.

Hac autem constitutione ipsam legis rationem converti ac
conturbari, nemo facile negabit: idque vehementer impro-
barunt omnes, scriptores, qui hunc locum juris explicue-
runt Jj, Hoc tamen non observasse videntur, suramam
legis injustitiam in eo esse quaerendam , quod de affinibus
quoque et cognatis publico judicio (par l'arrêt ou le juge-
ment) statuendum jubeat.

Alterum exceptionis exemplum praebet codicis poenalis
articulus 136; quo agitur de iis, ad quorum notitiam
pervenit, exstare aliquempiam locum ad monetas falsas cu-
dendas aut adulteratas servandas destinatum. Hi enim si
neglexerint magistralui hunc locum indicare, correctoria
plectuntur ergastuli poena.

Art. 136. »Ceux qui auront eu connaissance d'une fa-
brique ou d'un dépôt de monnaies d'or, d'argent, de bil-

1) »Rien ne doit tendre directement ni indirectement, à altérer la confiance
entre les époux et d'aussi proclies parens; et ce n'est pas en conséquence,
sans éprouver une véritable peine , qu'on lit au présent article du Code, que
les époux et les parens même aux dégrés d'ascendans, de descendans, de frè-
res et de soeurs peuvent être mis sous la surveillance spéciale de la haute
police , au cas de non-révélalion; ce qui a été leur imposer l'obligation, par
cette voie détournée , de se rendre les dénonciateurs de leurs parens, lors-
que l'on semblait vouloir les en dispenser. Ce n'est, il est vrai, qu'une sim-
ple faculté, que l'article 107 accorde aux tribunaux; mais il suffit, qu'elle
leur soit accordée pour inspirer aux époux et aux parens la crainte d'en voir
user à leur égard, et pour semer la haine dans les familles.quot;
Carivot, ad art. 107, No. 1; ad art. 137, No. 1.

-ocr page 31-

Ion ou cuivre ayant cours le'gal en France, contrefaites
ou alte'rées, et qui n'auront pas dans les vingt-quatre
heures re've'lé ce qu'ils savent aux autorite's administratives
ou de police judiciaire seront, pour le seul fait de non-
re'vélation , et lors même, qu'ils seraient reconnus exemts
de toute complicité' punis d'un emprisonnement d'un mois
à deux ans 1).quot; At in horum quoque omittentium causis
respexit legislator ad cognationis et affinitatis vincula, quoad
eos pertinet, qui proxime iis cum malefactoribus sunt con-
juncti. Hic vero liberalius et plenius naturam secutus est
ducem , vetuitque , ne inquireretur in illos, quos hoc no-
mine sua munivit tutela. Sic enim sequenli pergit articulo
137: »Sont ne'anmoins excepte's de la disposition pre'cedente
les ascendans et descendans, e'poux même divorce's et les
frères et soeurs des coupables , ou les alliés de ceux-ci
aux mêmes de'gre's 2).quot; Tertium denique exemplum praebet
arliculus 144 C. P. G., quo articulus modo allegatus (137)
etiam extenditur ad eos, qui neglexerint magistratui de-
nuntiare, si sigillum civitatis in publicum detrimentum si-
mulatum esse cognoverint.

1)nbsp;Secutus hie est legislator imperatoris Constantini coustitutionem a, 321
p. Chr. in lege I. Cod. de falsa moneta; »quoTiiam nonnulli monetarii adul-
terinam monetam clandestinis sceleribus exercent, cuncti cognoscant, neces-
sitatem sibi incumbere hujusmodi homines inquirendi ut investigati tradantur
judici, facti conscios per tormenta illico prodituri ac sic dignis suppliciis ad-
dicendi.quot;

Memorabilis quoque ordinatio de re monetaria in Borussia a. 1559, qua
art. 161. constitutum erat, — »dasi einem jedem die — Misbrauch, Be-
trug und Falsche der Müntz den Oberkeiten eines jeden Orts — unver-
züglich aniubringen und zu rügen nicht allein erlaubt, sondern bei Fön 2
Mark I. G. an zu zeigen hiermit auferlegt wird.quot; Cf.
kienze : Lehrbuch des
gemeinen Strafrechts (Berlin 1833)
p. 56.

2)nbsp;Cf. arapl. c. bbossbekg diss. jar. inaug. de Re Monetali imprimis de le-
gibus et de delictis monetalibus, honimque poenis. (Traj. ad Rhen. 1828)
p. 169.

-ocr page 32-

Hi itaque tres in Codice nostro nuncupantur casus in
quibus reticentia revera habita est crimen vel delictum:
et in omnibus tamen excusatur ratione eorum, qui male-
faclorum turbulentorumque hominum cognati existunt aut
affines. In una tarnen lege cognatorum atque affinium si-
lentium quidem permissum est, at ii, qui hac venia utun-
tur, nihilominus specialem politiae custodiam sibi irroga-
tam vident. Vitium legis aperte significavimus, quod tamen
in nostra patria nullam prorsus injuriam civibus inferre
potest, cum jam decreto Principis diei 11 Decembris 1813,
articulo 3 omnis abrogata sit politiae custodia. Itaque
ille, qui inter nostrates ml magistratui defert de iis, quae
proximos suos in regem aut civitalem mohri cognovit,
nullam omnino timeat silentii sequelam et neque in jus rapi,
neque poena plecti potest. Atque hie subsistere possemus
in explicandis iis, quae pertinent ad jus constitutum quo
adhuc utimur de delatione criminum, nisi delectaret com-
paratio cum iis, quae in aliis legibus de eodem argumente
scripta sunt. In aliis dico legibus: antiquum intelligo jus
patrium et recentissimos juris criminalis codices, in pluri-
mis Germaniae civitatibus hac nostra aetate proniulgatos.

Quod ad jus pertinet Belgicum antiquum, copiose et
accurate hunc locum tractavit vir excell.
van k.4ndwijck,
qui in dissertationis suae parte secunda, p. 28 —58multa
contuht, quibus probatur, scientiam et reticentiam in lae-
sae majestatis et perduellionis crimine in foederalis pro-
vinciis gravissimis punitam esse poenis, quae tamen hie re-
petere baud juvat, quoniam in iis nullam constitutam
reperi exceptionem circa cognatos et affines.

Transeamus igitur ad ea, quae de hoc argumente scri-
pta sunt in codice criminali Regni Ilollandici, qui codex
die 29 Decembris 1808 a senatu cum Rege Ludovico Na-
poleonic fuit comprobatus et dicti anni die ultimo vim

-ocr page 33-

juris nactus est. Plures in hoc codice invenimus legis dis-
positiones, quihus sub poenae minatione imperatum est
delicla magistratui deferre atque itidem exceptiones factae
sunt in favorem eorum, qui cum delinquentibus aut affini-
tatis aut cognationis vinculo sunt conjuncti.

Notandum tarnen in iis tantum agi de scientia criminis
propositi, neutiquam vero criminis commissi aut perpetrati.
Cautum est hoc Codice, uti in Codice Poenali Gallico de
siientio eorum, ad quorum notiliam pervenit inslans crimen
laesae majestatis : de falsa moneta et falso civitatis sigillo
denunliando nihil invenimus. At agitur hic quoque de
delatione futuri homicidii et futuri incendii, quorum non
meminit legislator Gallicus. Pertinent autem hue articuli
67, 101 et 179 Codicis Criminalis Hollandici, qui sic au-
diunt :

Art. 67. »Die van het bestaan eener zamenspanning of
toeleg om zoodanigen aanslag te plegen, als bij artikel
63 1) is gemeld, mogten kundig worden , zonder daarin
deel te nemen zullen nogtans gehouden zijn, daarvan in
tijds aan het Gouvernement, de politie of de justitie ont-
dekl'.ing te doen en, bij gebreke daarvan gestraft worden
naar de omstandigheden, met gevangenis of bannissement
uit het Koningrijk, te zamen of afzonderlijk, niet te boven
gaande den tijd van 8 jaren, of in geval van bloote on-
achtzaamheid ten minste met geldboete, welke echter niet
te boven zal gaan de som van twee duizend guldens.quot;

Art. 101. »Die van een bestaand voornemen om moord
te plegen kennis dragen, zonder aan iets meer schuldig te
zijn, zullen nogtans verpligt zijn, daarvan in tijds, aan de

1) Die eenigen moorddadigen of gewelddadigen aanslag tegen het leven of
de veiligheid van den Koning of van den Kroonprins mogten plegen, zullen
met den dood gestraft worden.

-ocr page 34-

politie of justitie ontdekking te doen, en, bij gebreke daar-
van, gestraft worden naar de omstandigheden, met banms-
sement, niet te boven gaande den tijd van drie jaren, of
met geldboete niet hooger dan drie honderd guldens.quot;

Art. 179. »Die van het bestaan van eenig voornemen
tot de misdaden in dit hoofdstuk (van Brandstichting) om-
schreven, kennis dragen, zullen verpligt zijn, daarvan in
tijds aan de politie of de justitie ontdekking te doen, en
bij gebreke daarvan gestraft worden, naar dé omstandig-
heden met bannissement, niet te boven gaande den tijd
van drie jaren , of met geldboete, niet hooger dan drie

honderd guldens.quot;

Exceptiones tamen hisce ipsis articulis constitutae sunt
ratione cognatorum et affinium ; et in singulis addila est
eadem clausula, qua ab onere denuntiandi immunes fiebant
praeter maritum et uxorem, adscendentes et descendentes,
avunculi, patrui, amitae , materterae , fratres ac sorores
affinitate aut cognatione conjuncti cum islo, cui erat con-
silium perpetrandi delicla jam nuncupata: »Van de straf-
fen (ita legimus in singulis hisce clausulis) dezer nalatig-
heid worden alleenlijk verschoond de zoodanigen , welker
ontdekking zoude gestrekt hebben tot laste van hunne
echtgenooten, of van hunne nabestaanden in de op- of ne-
dergaande lijn, ooms, moeijen, broeders of zusters, hetzij
door bloedverwantschap of huwelijk.quot;

Neminen certe fugiet, quantopere haec legis conslitulio
praestet ei, quae legitur in Codice Napoleontico Gallico.
Naturae vincula respicienda esse significavit uterque legis-
lator: quod hunc ex animo, illum invitum fecisse haud
immerito dixeris. In numerum cognatorum et affinium bic
omnes tertio quoque gradu inclusos computavit : ille vero
praeter adscendentes et descendentes , fratres ac sorores
nullos fere agnovit.

-ocr page 35-

Patruuin, palris optimi dilectissimum fralrem, post hujus
förle decessum acerbissimum, tulorem meum integerrimum
ac fautorem patris nomine colendum , equidem judici de-
nuntiare jubeor, si forte opinione politica iniquius protrac-
tus aliquid molitus sit contra summum civitatis imperantem.
Quae Codicis poenalis Gallici inhumanitas quam parum con-
veniat cum cognationis et affinitatis principiis, quae forma-
vit natura, firmavit autem ipse legislator in Codiee Civili
mox apertius patebit, si attendamus ad illa, quae in aliis
civitatibus de hoe argumento novissime sunt constituta.

Nihil hic dico de iis, qui neglectam delationem in nul-
lis omnino casibus puniendam esse ducunl: nulla enim
poena universe scripta, nulla quoque exceptio in censum
venire potest. His verosimiliter accensendus erit futurus
legislator Belgiens , prout effici potest, tum ex legis poe-
nalis exemphs jam propositis, tum ex iis, quae de hoc
argumento in ordinum generalium concilio acta sunt 1).

Plurimi tamen legislatures recentiores contrariam mani-
festarunt sententiam et criminum delationem sub poenarum
minis jusserunt. Sic in Codice poenaU aquot;. 1840 in Regno
Hanoverano vim juris assecuto, legimus art. 126: »Jeder
Unterthan, der von einer staats- oder landesverrätherischen
Verschwörung oder Unternehmung Wissenschaft erhält, ist
schuldig, dieselbe der Obrigkeit, und zwar falls nicht die
dringende Gefahr eine augenblickliche Anzeige nothwendig
macht, schleunigst und sofern er nicht ohne seine Schuld
daran behindert wird , längstens binnen acht und vierzig
Stunden nach erlangter Wissenschaft anzuzeigen. Wer
dieses unterläszt, soll deswegen mit Gefängnisz, wenn aber
die Verschwörung oder der Plan zur Ausführung gebracht
wurde, mit Arbeitshaus bestraft werden.quot;

1) Cff. quae dixit Minister Regius a. 1842 in Ubello suasorio ad Speci-
minis anni 1842 libri II. Titulum I.

-ocr page 36-

UUerius quoque progressus est legislator Brunovicensis,
qui codera hoc anno 1840 novem in territorio ducatus pro-
mulgavil Codicem poenalem, quo delatio imperata est mul-
torum criminum et poena scripta in négligentes conscios.
Legimus enim in articulo 48 : » Wer glaubwürdige Kennt-
nisz von der bevorstehenden Ausführung folgender Verbre-
chen hat, nämlich des Hochverrathes, des Landesverrathes,
des Aufruhrs, des Falschmünzens, der Fälschung von Cre-
ditpapieren , der Tödtung , der schweren Körperschädigung,
des Menschenraubes, der Nothzucht, des Raubes , der
Brandstiftung, der gemeine gefährlichen Beschädigung, des
Diebstahls mit Waffen oder Einbruch, und solche nicht
durch schleunige, der Obrigkeit oder dem Gefährdeten ge-
gebene Nachricht oder durch sonstige ihm zu geböte ste-
hende Mittel, so weit dies ohne gefahr für ihn oder seine
Angehörigen geschehen kann, zu verhindern sucht, soll,
so fern die Ausfuhrung hernach wirklich unternommen oder
erfolgt ist, Gefangnisz nicht unter ein Jahr erleiden, wenn
das Verbrechen mit Todes- oder lebenslänglicher Gefän-
gnisz auf der verbrecherisclien Handlung steht, so ist Ge-
fängnisz von der geringsten auszerordentlichen Dauer an bis
zu einem Drittheile der festgesetzten Strafe und zwar, wenn
Gefängnisz von seiner geringsten ordentlichen Dauer an der
verbrecherischen Handlung angedrohet ist, solche Strafart
von der geringsten auszerordentlichen Dauer an, oder ver-
hältniszmäszige Geldstrafe zu erkennen.quot;

Latissime vero progressus est legislator Wurtembergen-
sis, in cujus Codice a. 1839 vim juris nacto, civibus man-
datum est omnia omnino deferre delicta, quae perpetratum
iri sciverint : cui legis mandato si non ob tempera verint,
seu carcere correctorio seu mulcta puniuntur 1).

1) Art. 93. »Wer von dem Vorhaben eines Anderen eine strafbare Hand-

-ocr page 37-

At gravius etiam ex hac lege in eos animadvertilur,
qui laesae majestalis propositura, quod ipsis innotuit, magi-
stratui non illico manifestaverint. »Jeder Unterthan (sic
audit art. 143) der von einer hochverrätherischen Ver-
schwörung oder Unternehmung glaubhafte Kenntnisz erhält,
ist schuldig, die weitere Ausführung des Verbrechens durch
alle ihm zu Gebote stehende Mittel zu verhindern, jeden-
falls aber dasselbe einer obrigkeitlichen Stelle längstens
binnen vier und zwanzig Stunden nach erlangter glaubhaf-
ter Kenntnisz wofern nicht die dringende Gefahr eine
schleunigere Anzeige nothwendig macht, anzuzeigen.

Wer diese Anzeige unterläszt, hat Kriegsgefängnisz von
Einem bis zum sechs Jahren verwirkt.

Ist das Unternehmen mit keiner Gefahr für die Sicher-
heit des Staates verbunden gewesen, so ist auf Kriegsge-
fängnisz bis zu zwei Jahren zu erkennen.quot;

Videmus autem hic exceptionem a régula, quam arti-
culo 94 constituit legislator, scilicet, neglectam delationem
criminis vel delicti jam perpetrati nullis plecti poenis,
nisi specialis legis sententia in singulis casibus aliter dispo-
suerit. El egregium mihi quoque videtur illud juris Wur-
tembergici placitum , quemcunque tum demum criminis

lung lu begehen, bei welcher ein Verfahren von Amtswegen Statt findet,
glaubhafte Kenntnis! hat, ist schuldig ein solches Verbrechen oder Vergehen
entweder durch schleunige Anzeige bei der Obrigkeit, oder durch Warnung
des Gefährdeten oder durch andere in seiner Macht stehende Mittel zu ver-
hindern, so weit solches ohne Gefahr für ihn selbst oder einen Dritten ge-
schehen kann. Die Unterlassung wird mit Cefängnisz oder Geldbusze bestraft.
Dieselbe Verpflichtung und gleiche Rüge finden auch in Ansehung solcher
Yergehungen statt, die nur auf erhobene Klage der Betheiligten Gegenstand
richterlicher Untersuchung sind; doch fällt bei diesen die Obliegenheit zur
Anzeige bei der Obrigkeit hinweg.quot; Vid. de hujus articuli sententia ac po-
lestate, quae scripsit ampl.
hüffkagei, Commentar über das Strafgesetzbuch
für das Königreich Wurtemberg (Stuttgart 1840) Tom. I. p. 189—197.

-ocr page 38-

peracli nunliiim exstare debere , quando sciat, quis ejus
auctor sit et insontem ob eandem causam vinculis teneri 1).

lllud adhuc liic memorari, raerelur in boe novissimo co-
dice poenali Wurterabergico .in uno casu delictum reti-
centiae speciali vindicari poena, ad exemplum Codicis
poenalis Gallic!, cujus vestigia alios legislatores probe vi-
tasse primo legum intuitu videmus. Nimirum singularis
scripta est poena in eos, ad quorum notitiam pervenerit
exstare in domo quadam falsae monetae vel adulteratae,
fabricam seu tabernaculum, cum tamen neglexerinl hujus
scientiae magistratum participem facere (a«. 213) 2); la-
tius vero legis Gallicae jussum extendisse Wurtembergen-
ses, idemque ad omne delicti monetalis genus applicuisse,

1) Art. 94. »Die unterlassene Anzeige einesueriibten Verbrechens oder Ver-
gehens ist straflos, sofern der besondere Theil des Gesetzbuches nicht ein Anderes
verordnet. Doch ist ein Jeder, welcher den Urheber eines Verbrechens kennt
und weiszt, dasz ein Unschuldiger wegen des letztern in Untersuchung ge-
zogen worden , unaufgefordert zur Anzeige des Thäters verpflichtet.quot;

Idem quoque placitum tuetur Codex Poenalis Saxonicus art. 40. Hinsicht-
lich bereits verübten Verbrechen ist die Unterlassung der Anzeige auster bei
Personen, welche Amtshalber bei erlangter Wissenschaft zu der Anzeige
verpflichtet sind, und auszer den durch die Gesetze besonders bestimmten
Fällen , nur dann als Begünstigung des Verbrechens an zu sehen , wenn Je-
mand, welcher von dem Thäler eines Verbrechens Kenntnisz hat und we^z
dasz ein Unschuldiger deshalb in Untersuchung gezogen worden ist die Anzeige
des wahren Thaters unterlaszt. Convenit Codex Brunovicencis art.
48 in fine :
Wer weisz, dasz ein Unschuldiger wegend irgend eines Verbrechens zur ün-
tersuehung und Haft gezogen oder durch gerichtliches Erkenntnisz zu einer
Strafe yerurtheilt oder nun von der Instanz absolvirt ist, den Thäter kennt
und ihn nicht anzeigt soll nach gleichen Grundsätzen bestraft werden.

2) Wer von einer Falschmünzung oder Münzverfalschung oder von einer
Niederlage, oder von den Verbreitem falscher oder verfälschter Münzen
(206, 207) weisz, und nicht hiervon so bald als möglich der Obngkeit
Aniei'ge macht, soll mit Gefängnisz bis zu sechs Monaten bestraft werden.quot;
De nexu inter articulum
93 et allatum articulum 213 vid. mHSAGEL.l. 1.
p. 550.

-ocr page 39-

vel ex ipsis legis verbis palet. — Videamus jam jus
criminale novissimum Saxonicum, quod die 30 mensis
Marlii a. 1838 promulgatum est a rege
fkederico augüsto,
el mox a nonnulUs parvis Germaniae civitalibus, paueis
mutatis, in suos usus aceoramodatum. In bac quoque lege
receptum est principium juris Germanici, quemcunque te-
neri, omnes vires suas intendere , ne crimina commiltan-
tur: quo officio neglecto commitlilur ipsum delictum, quod
merilo
delictum criminis non prohibili vocares. Codex
aulem poenalis Saxonicus speciale hoc delictum non agno-
scit, sed eum, qui alterius propositum sibi cognitum non
probibere conalur, seu delalione magistratui facta, sive illo,
quem minatur periculum , commonefacto, principalis de-
licti faulorem habet 1), quem tamen generalis universe
ferit poena ex articulo 37 2), nullo discrimine habito
delictorum, quae spectare debuisset prohibitio. Specialem
tamen el in hac lege observamus exceptionem ralione eo-
rum , ad quorum nolitiam pervenit propositum crimen lae-
sae majestatis, seu conjuratiouis ad hoc crimen perpetran-

1)nbsp;Art. 39 Cod. Sax. »Als Begünstigung des Verbrechens ist es auch an-
lusehen, wenn lemand glaubwürdige Nachricht von dem Vorhaben eines
HochTerraths, Staatsverraths im Kriege, Aufruhrs, Mords, einer Körperverlet-
zung unter der Art. 132 unter 5 angegebenen Verhältnissen, Nothzucht, eines
ßaubes, Diebstahls mit Waffen, einer Brandstiftung, oder Verfertigung falscher
Münzen vor der Ausführung des Verbrechens erhält, und solches nicht durch
zeilige Anzeige bei der Obrigkeit oder einer d^urch bedrohten Person zu
verhindern sucht. Bei allen andern Verbrechen ist eine solche Unterlassung
nur dann für eine Begünstigung zu achten, wenn die Verhinderung der straf-
baren That wegen einer eignen mittelbaren oder unmittelbaren Vortheils dabei,
oder mit Verletzung eines Amtspflicht unterbleibt.quot;

2)nbsp;Art. 37 Cod. Sax. »Im mindern Grade strafbar machen sich diejeni-
gen, welche entweder eine verbrecherische That mit Andern verabreden, oder
zu der Verübung eines von Andern beschlossenen Verbrechens Kath und
Anschlag geben, oder Beihülfe dazu leisten, ohne jedoch an der Ausführung
selbst auf irgend eine Weise persönlich Theil zu nehmen.quot;

-ocr page 40-

dum factie; qui ob reticenliam carcere correctorio baud
infra tres menses nec duorum annorum spalium excedente
puniuntur 1). Tandem dicendum de novissimo Codice poe-
nali Badensi, qui die sexto mensis Martii 1845 a
leopoldo
Magnoduce promulgatus est, quem inprimis respexisse
dicuntur, qui futuri juris poenalis patrii nuperrime spe-
cimina confecerunt. Hac autem lege constitutum est, cui-
vis incumbere officium profitendi coram magistratu quae-
cunque cognoverit de delictis instantibus, mortis vel reclu-
sionis poenam trabentibus (art. 146) 2).

Haec itaque generatim de denuntiandi officio, recentiori-
bu3 Codicibus Germanicis imperato: quo de argumento si
quis plura velit, commentarios inspiciat, quos summa doc-
trina, summoque studio ediderunt in Wurtembergia
hüf-
NAGELids
et heppios, in Saxonia grossiüs et hartitzschiüs.
Jam vero videamus , qua ratione singuli legislatores respec-
tum habuerint cognationis et affinitatis, ut patefiat nulli
eorum sane hac in causa placuisse principia , in jure poe-
nali Gallico recepta, si unum excipias legislatorem Hano-
veranum.

Liberias humanitatem parit: imperantis liberalitas huma-

1)nbsp;Art. 86 Cod. Sax. »Jeder ünterthan, der Ton einer beabsichtigten hoch-
verilitherischen Unternehmung oder einer dieshalb eingegangenen Verbindung
glaubwürdige Nachricht erhält, und nicht mit der möglichsten Beschleunigung
einer obrigkeitlichen Behörde davon Anzeige macht, ist mit Gefängnis! von
Drei Monaten bis zu zwei Jahren zu bestrafen.quot;

2)nbsp;§ 146 Cod. Bad. »Wer nach erlangter glai'bhafter Renntnisz von dem
Vorhaben eines Andern, ein bestimmtes, mit Todes oder lebenslänglicher oder
zeitlicher Zuchthausstrafe nicht unter zehn Jahren bedrohtes Verbrechen zu
begeben solches nicht äurch zeitige Anzeige bei der Obrigkeit, oder durch
quot;Warnung der Gefährdeten, oder durch andere in seiner Macht stehende Mittel,
so weit es ohne Gefahr für ihn selbst oder Einen seiner Angehörigen gesche-
hen konnte zu verhindern gesucht hat, wird denn es zum Anfinge der Aus-
führung des Verbrechens kam, von Gefängnisz oder Geldstrafe getroffen , oder
in schvfereren Fällen mit Arbeitshaus bis zu zwei Jahren bestraft.quot;

-ocr page 41-

nilatera fovet: nec quis non videt, qui cum tyrannidis
Gallicae placitis conveniant instilula illius Germaniae regni,
ubi in vulgo eo frequenlius relicentia punitur, quo sae-
pius in doctioribus idem postulatur silenlium, et apertum
os exilio plectilur«

Ab olEcio autem deferendi omnibus laudatis legislationi-
bus excusantur:
I.
Conjuges:

II.nbsp;Adscendentes:

III.nbsp;Descendentes:

IV.nbsp;Fratres et sorores:

V. Affines linea recta cum malefactore conjuncti.

In bis autem, subslitit legislator Hanoveranus 1) uno ad-
dito sponso, cujus et meminit lex Brunovicensis, ceten
vero Codices mentionem non fecerunt. Quae, si comparequot;
mus cum iis, quae in Codice poenali Gallico scripta sunt,
videmus hunc el levirum poena eximere, illum vero ex-
ceptionem ralione affinium tantum admiltere in linea recta.

Affines in linea obliqua secundi gradus, uti Codex poe-
nalis Galliens, ita quoque excusari jubent legislatores Wur-
tembergicus 2), Brunovicensis, Saxonicus 3), Badensis. Om-

1)nbsp;(Art. 126). «Der Ehegatte und Verlobte des Verbrechers, dessen Ver-
wandte und Verschwägerte in gerader Linie, und die Geschwister desselben
sind jedoch mit der Strafe der unterlassenen Anzeige zu verschonen.quot;

2)nbsp;Art. 94, all. art. 92 Cod. Wurtemb.

»Eine Ausnahme tritt ein in Betreif der im Art. 92 genannten Personen,
oder wenn die Kenntnisz de Thäte.s unter dem Siegel der Beichte erlangt
worden ist.quot; irt. 92: »Verwandte in auf-und absteigender Linie, Ehegatten,
Geschwister, Verschwägerte bis zum zweiten Grade nach civilrechtlicher
Berechnung, Vormünder und JUiindcl, PflegeäUern und Pflegekinder des Schul-
digen, sind von der Strafe der Begünstigung frei, wenn diese blos zum per-
sönlichen Schutze des Thäters statt gefunden.'quot;

3)nbsp;Art. 41, Cod. Sax. »Ehegalten, Verwandte in auf-und absteigender Linie,
Geschwister und Verschwägerte bis mit dem zweiten Grade, PflegeäUern und

9*

-ocr page 42-

nes hi similiter excipiunt eos, qui parentum instar libero-
rum curam susceperunt, item tutores et pupilles, excepto
tamen jure Saxonico, ex cujus principiis sub nomine pa-
rentum educationis curam habentium, aliquando compre-
henduiUur tutores 1).

Praeter hos, parentum et liberorum adoptivorum men-
tionem facit Codex Badensis 2).

Insignis inprimis et liberalitas et prudentia eminent in
legislatore Brunovicensi, quem summam prae ceteris
fa-
miliae
ideam assecutum esse arbitrer. Ille enim cum hic,
tum in aliis juris locis exceplionem admittendam esse cen-
suit a régula vulgari, ratione eorum , qui ad delinquentis
familiam perlinere reputandi sunt, atque ideo, postquam

Pflegekinder des Verbrechers werden, im Fall sie nicht Amtshalber zur Ver-
hütung und Anzeige von Verbrechen verbunden sind, nicht bestraft,

1)nbsp;wegen der im Art. 38 erwähnten Handlungen, dafern solche nur zum
persönlichen Schutze des Thäters statt gefunden haben und nicht an sich straf-
bar sind;

2)nbsp;wegen der Unterlassung der nach Art. 39 und 40 vorgeschriebenen
Anzeigen und Warnungen, wenn letztere ein Einschreiten der Behörden zur
Folge gehabt haben würden.

1)nbsp;Sic enim observatum est a ministerio regio Saxonico, respondente ad
observationes ab utroque delegatorum concilio de legis specimine éditas :
»Dem Vorschlage, auch das Verhältnisz der Vormünder und Mündel mit auf-
zunehmen, wurde entgegengesetzt, dasz wenn der Vormund zugleich der Er-
zieher sei, derselbe unter den Begriff der Pflegeältern falle, ausserdem aber
ein Griind zu einer Ausnahme nicht vorhanden sei, indem dem Vormunde die
Pflicht obliege, den Pflegbefohlnen von Verbrechen abzuhalten, und er zu
diesem Zwccke jedes nur mögliche erlaubte Mittel, und sei es auch die An-
zeige bei der Obrigkeit anzuwenden habe.quot;

2)nbsp;Art. 145 Cod. Bad.: »Ehegatten, Verwandte und Verschwägerte in auf-
und absteigender Linie ohne Unterschied des Grades, Brüder und Schwestern
und Verschwägerte desselben Grades, Adoptivältern und Adoptivkinder , Pfleg-
ältern und Pflegkinder, Vormünder und Mündel des Schuldigen sind von der
Strafe der Begünstigung frei, wenn diese blosz zum Schutze des Thaters gegen
Entdeckung oder gerichtliche Verfolgung statt gefunden hat.quot;

-ocr page 43-

neglectae delalionis aut prohibitionis poenatn slatuerat, ar-
l.um 49 addidit. »Die Bestimmungen der 47 und 48
leiden keine Anwendung auf die
Angehörigen des Verbre-
chers , es wäre denn, dasz sie an dem verbrecherischen
Gewinne selbständig handelnd Theil genommen hätten, oder
von Amts wegen zu einer Anzeige verpflichtet wären.quot;

Quinam vero hic intelligantur sub voce Angehörigen,
aperte declaravit legislator articulo 73 : »Unter Angehörigen
sind zu verstehen: Blutsverwandte , in auf- und absteigen-
der Linie und in der Seitenlinie bis zum vierten Grade
(civilrechtlicher Berechnung) einschlieszbch, Stief- und
Schwiegerältern und Kinder, Ehegatten, Schwager, Ver-
lobte, angenommene Aeltern und Kinder , Vormund und
Mündel,quot;

Cognatos aulem in tertio et quarto gradu hic quoque a
delalionis officio excusari videmus, quod in nullo alio co-
dice recentiori factum esse ex legum verbis palet, quae
modo altulimus. Praeterea eadem a legislature Brunovicensi
scripta est exceptio, ralione vilrici, novercae, privigni et
filiastrae, quorum ceterae leges nullam fecerunl mentionem.
Laudabili sane liberalilate hic usum esse legislalorem, mihi
quidem persuasum est: rationes vero, quae pro ea militant
in altero capile fusius cognoscendae et accuratius ponde-
randae erunt. Una in fine hujus capitis addi meretur sen-
tentia concilii superioris (Erste Kammer) in regno Saxonico,
cujus socii iisdem indulsisse videntur placitis, quae in Du-
catu Brunovicensi legislaloris sufTragium lulerunl. »Der
Entwurf (ila legimus in animadversionibus ab hoc Concilio
de specimine Codicis proposilis) beschränkt die Ausnahme
von der Verpflichtung zur Anzeige auf Ascendenten, Des-
cendenten, Ehegatten und Geschwister. Gleichwohl scheint
es angemessener, jene humane Bestimmung nichl in all zu enge
Grenzen einzuschlieszen.

-ocr page 44-

Wenn es das Wesen des christlichen Staats in Gegen-
satze der heidnischen Staaten des AUerthums ist, dasz der
Mensch bei ihm nicht im Bürger aufgeht, so musz ein
solcher Staat auch von seinen Bürgern nicht die Aufopfe-
rung jener schönen menschlichen Verhältnisse verlangen,
welche aus der Dankbarkeit und dem Familienleben her-
vorgehen 1).quot;

1) Vid. Dr. A. K. H. ton iiartitzsch, das Criminal-Geselïbuch für das
Königreich Sachsen, (Lips. 1841)
p. 84. Idem quoque sensisse Tideutur auc-
tores quaeslionum 34, quae cum epistola regia 17 Oct. 1827 ordinibus gene-
ralibus in patria nostra fuere propositae. Ibi enim in quaestione 18 haec
legimus : »Moet degene, die eene lameuspanninj niet openbaart, gestraft worden?
Zoo ja, moeten er dan geene meerdere uitzonderingen op de verpligting tot
aangifte gemaakt worden, dan die, welke voorkomen in arl. 132?quot; Scilicet
respicitur ad Specimen aquot;. 1827 editum. Yid. Nederl. Staatscourant 19 Oct.
1827, Nquot;. 247 et
toorddih, 1.1. Tom. I. P. I. p. 325.

-ocr page 45-

CAPUT II.

COGJÏATl ET AFFINES A TESTIMONIO CORAM JDDICE
INfiüISITORE PRAESTANDO EXCUSANTÜB,

Ex iis, quae superiore capile disputavimus hoc inprimis
liquet , ex jure recenlissimo Belgico, omnes quidera leneri,
nonnulla delicta, quae commissa esse viderint, ad magis-
tratum deferre, hoc vero legis jussum neque generale esse,
neque clausula poenali sancitum. Haec enim arliculo 14
plane non addita est: illud autem, vel ex eo patet,
quod in laudato articulo unice sermo sit de delictis jam
commissis, neutiquam vero de instantibus aut futuris
criminibus.

Delicto autem perpetrato et delato, inquisitio instiluilur
praevia.

Noslri non est, multis disserere de minislerii pubüci et
judicis inquisitoris in hoc negotio partibus : illud animad-
verlere sufficiat, illo requirente bunc inquirere. Hue spec-
tat art. 6ö Ordinis Jud. Crim.;

»De regter-commissaris zal de dagvaarding bevelen van
de personen, welke hem als getuigen door het openbaar
ministerie zijn opgegeven.quot; Similiter in laudati arliculi
fine legimus; »De dagvaarding der getuigen geschiedt door

-ocr page 46-

eenen deurwaarder of door eenen dienaar der openbare
magt op last van het O. M.quot;

Quicunque autem legilima hac ratione coram judice in-
quisitore est vocatus, testimonium praestare tenetur. Art.
66 initio haec habet: »Een ieder, die gedagvaard is, om
getuigenis der waarheid te geven, is gehouden voor den
regter-commissaris te verschijnen en getuigenis af te leg-
gen.quot; In prioribus Codicis speciminibus paullulum aliter
idem hoe scriptum erat legis praeceptum, et arctissime
conjunctum cum iis, quae nunc in legis articulo 66 ha-
bentur. Nimirum in exemplar! legis anni 1828 articulo
15 haec scripta erant ac proposita : »Een ieder, die ge-
dagvaard is om getuigenis der waarheid te geven , zal ge-
houden zijn te verschijnen en getuigenis af te leggen; bij
gebreke van dien zal hij door den regter-commissaris, op
verzoek van den ambtenaar van het O- M., zonder ver-
deren vorm of verwijl, kunnen verwezen worden in eene
boete niet hooger dan 30 gl.quot; 1). Propositum erat si-
mile legis mandatum, in specimine, quod conscripsit vir
ampl.
FOCKEJMA, ubi haec legebantur: »Ieder, die ge-
dagvaard is om getuigenis der waarheid te geven, zal
gehouden zijn tot dat einde voor den regter te verschijnen.
Bij gebreke van dien zal hij andermaal gedagvaard worden
om getuigenis af te leggen, en zich wegens het eerste weg-
blijven te zuiveren , of anderzins zich te hooren verwij-
zen in eene boete 2).quot;

Speciminis autem verba, quemadmodum proposita erant
a Regio rerum judicialium Administro, Ordinum Genera-
lium suffragia tulerunt, et recepta sunt articulo 11 legis
d. 5 Jun. 1830 (St. bl. no. 23) , uti et in continuata et
ordinata Codicis serie, quemadmodum a°. 1831 in ty-

1)nbsp;Cf. vooRDDW 1. 1. Tom. YI, p. 238.

2)nbsp;Cf. vooRDDii» 1. 1. p. 238.

-ocr page 47-

pograpliia civitatis universa est editus, articulo 61 locum
suum occupât 1). Hic vero Codex ex Decreto Regio diei
5 Julii 1830 2) vim legis accepturus erat die 1 Feb. 1831,
nisi tumultu excitato et seditione exorta in Meridionalibus
civitatis provinciis alia omnino prodierit rerum publicarum
facies et nova postulata codicum recensio, donee lege 18 men-
sis Apribs 1836 probatum sit legis de quaestionibus crimi-
nalibus exemplar, quod bodie apud nostrates viget. Mo-
rari mihi non licet in enarrandis et dijudicandis iis, quae
in hoc Codice de testimonio coram judice inquisitore sunt
sancita. Dolent fere omnes hujus testimonii fidem ex jure
nostro nulla clausula poenali esse firmatam, urgentque le-
gis mutandae necessitatem. Alii testium fidem in inquisi-
tione praevia jurejurando firmandam esse ducunt 3): alii

1)nbsp;Cf. toobdwn 1. 1. p. 345.

2)nbsp;StW, Nquot;. 41, TOOBDüiri 1. 1. Tom. 1. Pars 1. 355.

3)nbsp;Bectissime vir Cons, liïjian Wetb. tan Strafv. (Amsterdam 1842), p. 38,
»Van boe
Teel gewigt ook de redenen lijn Toor deze belangrijke wijziging bij-
gebragt en hoe wenschelijk het zijn moge, de
Terpligting tot het geïen van
getuigenis in regtszaken van de daaraan
Terbondene moeijelijkheden zooTeel
doenlijk te ontheffen, Talt het echter niet te ontkennen, dat, om van geene
andere
bezwaren tegen dit stelsel te gewagen, tot eene Toorloopige aanhouding
of Terleenden regtsingang met bevel van gcTangenneming meer geldige bewijzen
behoorden geëischt te worden dan onbeeedigde Terklaringen, die welligt later,
wanneer de eed
geTergd wordt, in geenen deele worden bevestigd, en alzoo de
vrijheid en
Teiligheid der TerTolgden ligtTaardiglijk in de waagschaal stelden.quot;
Cf. et Cons. j.
e. vak loenen; De testium fide in inquisitione praevia crimi-
nali jurejurando firmanda (Traj.
a. K. 1846) C. 5, p. 39. Regtsgel. Bijblad
Tom. V,
p. 44. Jure etiam vir. ampl. de bosch kemper, nuperrime dixisse
videtiir: »de bepaling, dat de getuigen alleen op de openbare teregtzitting
zouden beëedigd worden, is met zulk eene geringe meerderheid bij de staten-
generaal aangenomen, is door zoovele binnenlandscbe en buitenlandsche ge-
leerden gegispt en zoo weinig bij de ondervinding gebleken goede
Truchten
te hebben gedragen, dat men als vermoedelijk mag stellen, dat bij eene her-
ziening daarop zou worden teruggekomen.quot; Nederl. Jaarb. voor Regtsgel. en
Wetg. T. IX,
p. 46.quot;

-ocr page 48-

tulius aulumant specialem poenam scribere in leslimonium
judiciale jurejurando baud corroboratum 1).

Ab boe aulem teslimonio quamquam jurejurando corro-
borari nequeat, nec si falsum esse reperiatur poenis vin-
dicari, excusantur nonnulli ipso boe legis arliculo : »Des
verdachten bloedverwanten en aangehuwden in de regie li-
nie ; deszelfs broeders, zusters en aangehuwden in gelijken
graad; deszelfs ooms, moeijen en deszelfs broeders- en zus-
ters-kinderen, mitsgaders de echtgenoot, zelfs na echtschei-
ding, kunnen
niet genoodzaakt worden getuigenis af Ie leggen.

«Hetzelfde is toepasselijk op hen, die uit hoofde van hun-
nen stand, beroep of wettige betrekkingen, lot geheimhouding
verpligt zijn, doch alleen en bij uitsluiting nopens hetgeen,
waarvan de wetenschap aan hen, als zoodanig is toever-
trouwd 2).quot;

De hoe autem legis placito ul rede judicare queamus

necesseesl,utprimum ejus originem atque historiam accurate

indagemus, ac deinde veram ejus vim ac sententiam diligenter
perscrutemur.

In speciminis a. 1828 art. 15 exceptio ita erat proposila:

»Bloedverwanten en nabestaanden in de opgaande en ne-
derdalende linie, broeders en zusters, en echtgenoolen,
zelfs na echlscheiding kunnen echter niet genoodzaakt wor-
den voor den regter-commissaris getuigenis af te leggen, en
de bovengemelde bepalingen van dit artikel zijn op dezen
niet toepasselijk.quot; Quae in Francico exemplari ila erant
reddita: »Néanmoins les ascendans el descendans, parens
et alliés , les frères et soeurs, ainsi que l'époux du pré-
venu , même divorcé, ne pourront être contraints de dé-
poser devant le juge-commissaire, et les dispositions de cet
article ne seront applicables à aucun d'eux.quot;

1)nbsp;Cf. idem, ibid. p. 419.

2)nbsp;Cf. art. 65 0. J. C.

-ocr page 49-

Haec vero non omnibus aeque placuere ; nam in ulroque
texlu exceptio arclis limitibus circumscripta. Nimirum va-
lebal tantum illa ralione cognatorum in linea recta, et in
favorem fralrum ac sororum : ralione affinium tantummodo
in iiuea recta. Et nulla quidem cogitari polest causa, cur
affines in linea recta cognatis aequipararenlur, in linea obli-
qua ab iis distinguerentur et minori gaudercnt jure. Rede
igilur in seclione septima Ordinum generalium Camerae se-
cundae observalum fuit : Après les mots
n frères et soeurs'^
au second alinea il convient d'ajouter : mettes allie's au même
degré i).quot;

Nec tamen una haec emendatio omnibus Concilii sociis
satisfacere germanis juris principiis visa est. Scilicet, non-
nulli exceptionem exlendendam opinati sunt ad cognatos et
affines ulterioris gradus. » La section pense (sic in quarta
Concilii seclione de legis exemplari judicalum fuit) qu'il con-
viendrait d'étendre aux
oncles, tantes, neveux et nièces l'ex-
ception mentionnée dans le second paragraphe. H est moral
que la législation resserre le plus possible les liens de fa-
mille et qu'elle en respecte les bienséances 2).quot;

Harum observationum prior placuit iis, qui Régi erant a
consiliis: posterior vero concedenda haud visa est. Itaque
in specimine a. 1829 haec proposita est mutatio :

»Des verdachten bloedverwanten en naaslbestaandeninde
opgaande en nederdalende lijn, broeders en zusiers, of
nabestaanden in gelijken graad en echtgenooten , zelfs na
echtscheiding, kunnen echter niet genoodzaakt worden voor
den reg ter-commissaris getuigenis af te leggen.quot;

Jam vero duae secliones repeliverunt, quae de lalius ex-
tendenda exceptione ab aliis erant prolata, et voluerunt pa-

1) Cf. voordüik T. VI, p. .346.
2l Cf.
voürbcim T. VI, p. 345.

-ocr page 50-

urtum quoque et avunculum, materteram etamitam, fratris
deniqqe aut sororis filios filiasque a necessitate testimonii
praestandi excusari 1). Cui veto tandem obtemperavit Mi-
nister Regius, et a. 1830 exceplionem sic proposuit:

»Des verdachten bloedverwanten en aangehuwden in de
opgaande en nederdalende lijn, broeders en zusters of na-
bestaanden en aangehuwden in gelijken graad, de ooms
en moeijen, broeders en zusiers kinderen , insgelijks ook
echtgenoolen, zelfs na echtscheiding, kunnen echter niet
genoodzaakt worden voor den Regter-Commissaris getui-
genis af te leggen.quot;

Haec quoque deinceps plurimorum tulit suffragium et
legis nomen accepit 2). Pauca iterum in his mutata sunt
in legis specimine a.' 1836, in quo haec leguntur: »Des
verdachten bloedverwanten en aangehuwden in de regie
linie; deszelfs broeders zusters en aangehuwden in gelijken
graad; deszelfs ooms, moeijen en broeders en zusterskin-
deren, mitsgaders de echtgenoot, zelfs na echtscheiding,
kunnen niet genoodzaakt worden getuigenis af te leggen.quot;

In bis autem notare debemus virorum, qüibus codicum
emendandorum mandatum erat oCScium, singulare studium

fnbsp;O

respiciendi illas quoque observationes, quae antea jam pro-
positae, at non 'receplae fuerant. Monitum tamen fuit
deinceps etiam ante verba
Broeders en Zusters-kinderen,
inserendum esse pronomen deszelfs, ut pateret exceplio-
nem non extendi ultra lertium cognationis et affinitalis
gradum. Cui voto obtemperavit quoque Minister Regius.

Haec tandem si universe placuissent, quis miratus esset?
Fuit tamen unus e sociis ordinum Generalium, qui excep-

1)nbsp;Cf. VOORIÜIN Tom. TI, p. 348, N». VIII.

2)nbsp;Art. 11, Wet van 5 Junij 1830, (Stbl. No. 23) art. 65 Wetb. van
Strafv. 1830. OiEciele uitgave. Itaque in ipsa lege sermo erat faetus de rei
uxoribus,
des verdachten — echtgenoolen!

-ocr page 51-

tionem ratione affinium ad tertium gradum non extenden-
dam esse arbitraretur, »als te ver uitgestrekt en gevaarlijk
in het belang van de ontdekking der misdaad 1).quot; Re-
spexitne, quaeso, quae antea de boe argumento fuerant
disputata, aut perpetuam illam rationem, quae in aliis fere
omnibus legibus cognatis aequiparavit affines? Quo in
negotio mores populorum secuti esse videntur legislatures,
quibus si boni sint atque humanitatem redoleant, obtem-
perandum: »Bloedverwanten en nabestaanden (utrumque
recte conjunxere civitatis juxta regem moderatores) kunnen
worden opgeroepen en gehoord; doch men heeft het strijdig
geacht met alle menschelijk gevoel, en met alle begin-
selen van maatschappelijke betrekkingen en zedelijkheid,
dat zij zouden genoodzaakt en verpligt worden, om als
getuigen in strafzaken tegen hunne bloedverwanten en naast-
bestaanden op te treden, en daarom is uitdrukkelijk be-
paald, dat zij niet kunnen genoodzaakt worden getuigenis
af te leggen, ten gevolge waarvan het van hen afhangt
om al of niet aan het verzoek van den Regter-Commissaris
Ie voldoen, zonder dat zij aan eenige boete of dwangmid-
del onderworpen worden, indien zij daarin huiverig of
weigerachtig zijn 2).quot;

Plures quidem de boe legis nostrae placito oriri possunt
quaestiones: de quibus tamen , cum similiter moveantur
in loco juris de testimonio in inquisitione publica prae-
stando, commodius sequenli capile agendum videtur. Hoe
unum addere liceat, in Codice quaest. Crim. Francico,
nullam factam esse mentionem cognatorum et affinium, a
testimonio coram judice inquisilore praeslando liberorum.
Ratio vero hujus silentii in promlu est. Testes quippe e

1)nbsp;Cf. yoosBBiji Tom. TI, p. 354.

2)nbsp;VooBDciix Tom. VI, p, 318.

-ocr page 52-

jure Francico jurejurando aequaliter adslringuntur coram
judice inquisilore et in ipso publico judicio. In utroque
igitur casu eadem valet juris norma.

Illud aulem probe tenendum, art. 65 nostrae legis cog-
natos et affines testimonium diceie baud teneri, nec tamen
minus iisdem incumbere officium sistendi coram judice in-
quisitore, si quidem légitima ratione, i. e. citatione ipsis-
met ab ostiario aut apparitore communicata, appellati sint.
Eorum enim non est dijudicare, utrum légitima uti possint
excusatione, et tum denique, quum adstent coram judice,
buic declarent, quonam cum reo conjuncti sint seu cog-
nationis seu affinitatis vinculo. Quod ni fecerint, merito
eos mulcta plecti statuendum est. Illud tamen omnino te-
nendum videtur, judicis esse jura civium observare ac tueri:
et idcirco si quis testis appellatus se excusare potuerit,
nec tamen usus est ilia facultate propter juris ignorantiam,
inquisitori jam mandata videtur docendi juris provincia :
hie testi legis verba praelegat atque expbcet, ut ille di-
judicare ac mente revolvere possit, utrum testimonium
praestare, an tacere religiosius aestimet 1).

1) Laudantla igitur videtur lex Wurtembergica de ordine jud. crini., qua
hujusmodi judici inquisitori iniponitur oflicium. Art, 195: «von der Vcrbind-
Uchkeif zur Ablegung eines Zeugnisses sind befreit :

1) Die Verwandten des Verdächtigen in auf-und absteigender Linie, dessen
Ehegatte, Geschwister, Yerschwägerle bis zum zweiten Grade nach bürgerlichen
Berechnung, Vormund, Mündel, Pflegealtern und Pflegekinder.

Art. 196. Die im Art. 195 Ziffer I, genannten Personen können zwar,
ihrer Verhältnisse zu dem Verdächtigen ungeachtet, vom üntersuchungsRichter
vorgefordert werden, um allenfals ihr Zeugnisz zu vernehmen; es musz aber
denselben ihre Befugnisz, sich des Zeugnisses zu entschlagen, bekannt gemacht,
und, was sie hierauf erklären, im Protokoll bemerkt werden.quot; (Vide die
königlich Würtembergische Strafprozess-Ordnung vom 22 Juni 1843 mit
erläuternden Anmerkungen von Dr.
hebhakn knapp, p. 106).

-ocr page 53-

CAPUT III.

COGNATI ET AFFINES A TESTIMONIO IN PUBLICIS
JCUICIIS PRAESTANDO EXCÜSANTUR.

Gravissimum jam adgredimur locum de leslimoiiio prae-
slando coram Curia provinciali aut Tribunali aut Judice
Canlouali, quibus lege mandatum est, ut lites de delictis
commissis dirimant, inquisitioue inslilula , et sentenlia de
delicti natura ac gravitate, de rei culpa et de poena huic
intligenda lata. Quo in judicio publico gravissimae sunt
testium partes, sive a procuratore regio sint appellali, sive
ab ipso reo vocati, sen denique a judice, stanle judicio ar-
cessiti. Nolumus hic repetere, quae ailiculis 174 — 187
Codicis nostri de Ord. Jud. Crim. sunt constituta 1):
unice nos morabitur art. 188 initium, quo sancitum est,
et ab hoc testimonio praestando cognatos et affines pro-

1) Cf. J. II. A. escher; diss, de testium ratione, quae Bomae Ciceronis
aetate obtinuit. (Turici 1842) pag. 88, ubilegiturtquot;
Fortasse Pseudo-
Asconius, qui docet: »Jurati testes prodnci solent,
non solum ne falsa
dicant, nerum etiam ne, quae vera sunt, taceant,quot; significat, testibus, se nil
nisi verum et totam veritatem , qu-tenus scirent, dicere, jurandnm fuisse.

-ocr page 54-

ximos esse immunes : ipsius autem legis verba latissimum
nobis aperient disputandi campum.

Hac autem de lege, ut justo ordine pro virium tenui-
tate agamus, ad liaec imprimis quatuor argumenta attendere
nos oportebit.

Iquot;. Exceptio spectat cognatos tantum et affines, ipsa
lege indicatos.

Hi autem se ab omni prorsus testimonii genere
eïcusare possunt.

in». Testimonium tamen jurisjurandi fide corroboratum
praestare non prohibentur, dummodo consentiant et actor
publicus et reus.

IV°. Dissentiente vero horum alterutro, judex eos
admittere potest ad testimonium praestandum, non tamen
jurejurando firmatum 1).

I. Quosnarn hic a testimonio praestando excusare vo-
luerit legislator
nos quidem latere non potest, dummodo
attendamus ad illa, quae superiori capite ex ipsius quasi ore
exhibita sunt. Scilicet, eadem hic illum duxit cognatio-
nis et affinitatis consideratio, quarum si ratio habenda est

1) »Als getuigen zullen niet mogen worden gehoord, en kunnen zich Terschoonen:
lo. Bloedverwanten of aangehuwden van den beschuldigde of van een zij-
ner medebeschuldigden in de opgaande en nederdalende linie;

2o. De broeders en zusters of behuwdbroeders en zusters van den beschul-
digde , of een zijner medebeschuldigden; mitsgaders de ooms en moeijen, ook
aangehuwden, en broeders- en zuslers-kinderen ;

3ti. De echtgenoot van den beschuldigde of die van een zijner medebeschul-
digden, zelfs na de echtscheiding;

4o. De aanbrengers , wier aangiften door de wet met geld beloond worden.
Het hooren der voorschreven personen brengt geene nietigheid te weeg, in-
dien zij getuigenis hebben afgelegd, met gezamenlijke toestemming van den
Procureur-Generaal en van den beschuldigde. Zij kunnen zelfs zonder die
toestemming door het hof worden toegelaten, om zonder eedsaflegging in-
lichtingen te geven.quot;

-ocr page 55-

in praevia circa delicta inquisitione, lubentius quoque il-
las intuebitur legislator, ubi in publica disceptatione
veritatem perscrutalurus est judex. In Jure quidem Ro-
mano, quod tanta tamque egregia continet bumanitatis
documenta, ut in baud paucis illud ad ipsam hominis na-
turam expressum esse dixeris, cautum fuit, ne testimonium
peteretur ab iis, quos naturale vinculum a veritatis via
sponte deflecteret. Lege Julia judiciorum publicorum (ita
Paullus libro II ad legem Juliam et Papiam) cavetur, »ne
invito denuutietur, ut testimonium litis dicat adversus so-
cerum, generum, vitricum, privignum, sobrinum, sobrinam,
sobrino natum, eosve, qui priore gradu sint ; item ne li-
berto ipsius, liberorum eius, parentum, viri, uxoris; et ut
ne patroni patronae adversus libertos, neque liberti adver-
sus patronum cogantur testimonium dicere 1).quot;

Mirari sane quis posset legislatorem in hoc nostro arti-
culo non iisdem usum esse verbis, quibus cognatorum et
affinium excusationem in art. 65 descripsit. At vero hoc
discrimen fluxisse videtur ex ratione, qua leges apud nos
feruntur et conduntur. Saepius enim commutata suntpaullis-
per hujus articuli verba: quo factum, ut non semper in-
sequens mutatio verborum compositionem emendaverit; et
recte de hoc loco professus est ampl. de
bosch kkimper,
articuli sententiam creberrimis innovationibus intellectu
difficillimam esse redditam 2).

In legis quidem specimine a. 1828 excusatio tantummodo
referebatur ad rei adscendentes et descendentes, fratres et
sorores, omnes seu cognatione seu affinitate cum illo co-
pulatos 3). Observatione vero a nonnullis Ordinum sociis

1)nbsp;1. IV. D. de teslibus. Cf. esühek, 1. 1. p. 71.

2)nbsp;Nederl. Jaarb. Toor Regtsgel. en Wetg. Tom. IX. (1847) p. 447.

3)nbsp;Onlw. 1828. Art. 14 : »Als getuigen zullen niet mogen worden opge-
roepen of gehoord :

-ocr page 56-

prolata, excusationem hic limitibus nimis angustis coarc-
tari, in novo specimine a. 1829 addita sunt verba: »mits-
gaders de ooms en moeijen en broeders- en zusterskin-
deren,quot; Neque tamen et haec emendatio, quamquam per
se laudanda, omnibus aeque perspicua videbatur, cum avun-
culus et patruos eorumque liberos ita nuncuparet, ut mane-
ret dubium, num et hi exciperentur, si tantum per affini-
tatem reorum uni conjuncti sint 1). Hunc scrupulum
amovisse sibi visus est legislator, additis post verba »ooms
en moeijenquot; vocabulis »ook aangehuwden.quot;

Quid vero hinc exortum est? Insignis differentia inter
articulos 65 et 188. In illo nominantur
»ooms en moei-
jen-.
in hoc nuncupantur ooms en moeijen ook aange-
huwden :
atque is certe, qui legum verba tenere studet,
neque earum scrutatur vim ac potestatem, hinc efficiet,
avunculum vel patruum ex affinitate se quidem excusare
posse a testimonio publico praestando, non vero legis fa-
vorem implorare posse, si coram judice inquisitore vocatus
sit. Legis autem historia accurate perspecta, nemo negabit,
excusandi veniam in utroque casu affinibus quoque compe-
tere: legislatorem vero accuratius suam sententiam enun-
tiasse in art. 188, quamvis eadem observatio, quae emen-
dationi in hoc loco ansam praebuit, valeat quoque in
superioribus, quae similiter corrigenda fuissent. Ne tamen

lo. Bloedverwanten of vermaagschapten van den beschuldigden (lege den
beschuldigde) of van een zijner medebeschuldigden in de opgaande en neder-
dalende liniën

2«. De broeders en zusters of behuwdbroeders en zusters van den beschul-
digde
of een zijner medebeschuldigden.quot; Cf. VOüRDUIH , T. VII. p. 87.

1) »Men neemt,'' (Ita 5a sectio) »in het algemeen die bijvoeging aan ,
maar oordeelt, dat het meer duidelijk behoort te worden aangewezen, of
onder de benaming van ooms en moeijen ook de aangehuwden bedoeld worden
waarvoor, naar het oordeel van de leden , genoegzame redenen bestaan.quot;
VoOSDUIR, 1. 1.

-ocr page 57-

puLemus, legislatorem iterata vice verba articuli 188 emen-
dantem illud attigisse propositum, ut nulla amplius dubi-
tatio moveri posset circa personas, quas bic a solemni
testimonio praestando excusare voluerit. Neque etiam
ejusmodi sibi proposuit finem: juris enim prudentiae com-
mittendum ratius duxit, singulas solvere quaestiones, quae
de singularum vocum vi oriri queant. In quibus dirimen-
dis una inprimis tenenda videtur régula, quae totum hunc
locum régnât: legislatorem in jure poenali quoties men-
tionem facit vel cognationis vel affinitatis, loties juris ci-
vilis de hoc argumento praecepta tacite confirmasse, nisi
in singulari causa specialem indicaverit exceptionem. Ita-
que, ubi legimus cognatos et afGnes in linea recta adscen-
dentium se excusare posse, et testis arcessitus sit vitricus
rei, aperte constat hunc beneficio legis haud frui, quia
vitrici et novercae in Codice civiU non compulantur inter
adscendentes.

Quaesitum est aliquando, num homo, qui uxorem duxerit
sororem alterius foeminae, quacum reus matrimonio est
copulatus, in hujus causa plenus audiri possit testis?
Affirmando respondit Curia Provincialis Drenthina, cujus
sententiam probavit Senatus supremus 1). Neque validum
buic opinion! opponi potest argumentum. Elenim affinitas
est vinculum inter conjugem et cognatos alterius conjugis,
et secunda articuli 352 Codicis civilis parte expresse sta-
tutum est, nullam adesse affinitatem inter cognatos utri-
usque conjugis. Generalis aulem est régula : affinitas affi-
nitatem non parit; quae, nisi contrarium sit slatulum,

1) Vid. sent. Senatus supremi 23 Aug. 1840, in Nederl. Kegtspraak Tom.
VI. § 13.
p. 47. van des iiünert, Veriameling. Afd. Strafregt en Strafvor-
dering. Tom III. p.' 328: Iterum eandem doctrinam manifestavit Senatus
supremus sententia 22 Nov. 1842 , in Nederl. Regtspr. T. XIII. p. 329.

3*

-ocr page 58-

dominatur similiter in omni jure publico et criminali. Hinc
quoque patet, quare nullum unquam dubium exortum sit
in Ordinum Generalium secundo coetu, quin duo viri
spectatissimi ex provincia Groningana, qui duas sorores ha-
bent sibi uxoratas, uno eodemque tempore in hoc am-
plissimo consessu sedem occupare queant.

Alia ex hujus articuli textu orta est quaestio, quid
significent verba, quae in fine numeri secundi occurrunt
»broeders- en zusterskinderen.quot; Ambiguitas quaedam in
eo nonnullis visa est, quod non satis appareat, utrum in-
telligantur ii, quorum parens frater est vel soror ejus, qui
pater est aut mater delinquentis, quos palrueles dicimus ,
an vero filii filiaeque fratris vel sororis ipsius rei.

Priores vulgari sermone dicimus »broeders- en zusters-
kinderen onderling met den beschuldigdequot;, posteriores
»broeders- en zusterskinderen van den beschuldigde.quot; Haec
vero posterior interpretatie verior esse idcirco videtur,
quia legislator nequaquam censeri potest privilegium excu-
sationis tribuisse nonnullis e propinquis in quarto gradu,
dum negaverit aliis, qui cum reo in tertio gradu conjuncti
sunt I). ^

Attendendum praeterea ad verba, quae in singulis arti-
culi 188 segmentis sub numero 1—3 indicatis obveniunt
»of van een zijner medebeschuldigden.'' Nimirum noluit

1) Ita quoque judicavit Senatus supremns sententia 12 Martii 1844, ubi
haec inter alia leguntur:
»dat met die broeders- en zusterskinderen kennelijk
bedoeld
worden de kinderen Tan de broeders en zusters der beschuldigden ,
die aan dezeWen in den derden graad bestaan, en geenszins de Tolle neTen
of nichten Tan de beschuldigden, of die onderling met hen , zijn kinderen
van broeders of zusters en tot
hen staan in den Tierden graad Tan bloed-
Terwantschap.quot;
Vid. Nederl. Regtspraak. Tom. XVII p. 322. Idem quoque
jam «ntea judicatum fuit sententia 24
Not. 1840, in Nederl. Regtspr. Tom.
IX. p. 184
et apud v. d. iionebt, I. I. Tom. Y. p. 12. Consulendus porro
de hac quaestione A. c. O. (
osmas) , in Regtsgel. bijblad, 1843. p. 718.

-ocr page 59-

legislator propinquos correi sub jurisjurandi sigillo audiri
circa facta, quae aliura respiciunt reum, in eadem causa
ad judicium contractum. In eadem causa dico; neque hoc
reslringendum puto ad idem delictum. Itaque, si duo correi
ob idem crimen coram curia sint excitati, et unus eorum
etiam se defendere debeat circa accusationem alterius de-
licti, quod solus perpetrasse dicitur, et de quo in eadem
causa judicatur ex art. 135 constitutione, tunc frater
correi a testimonio jurato excusatur etiam ratione alterius
hujus delicti, quamquam frater ejus non de hoc crimine
accusationem patitur.

Hinc et alia solutionem recipit quaestio: scilicet, si duo
homines ejusdem accusati sunt delicti, et alter condemna-
tur, alter absolvitor, priorique lege concessa est appellandi
venia, quaeri potest, num frater ejus, qui plene est ab-
solutus, jurejurando sit adstringendus coram judieibus su-
perioribus de appellatione statuentibus? Negando iterum
respondendum videtur. Etenim utrumque oppressit eadem
accusatio, neque absolutione unius conditio alterius dete-
rior fieri potest. Idem hoc principium eo magis valet,
quando condemnatorum alter appellare noluerit, alter ap-
pellat! onis jure utatur 1). Monendum superest, ordinem,

1) Sic judicaTit Senatus snprem. sententia 7 Jun. 1842. In Week-
Wad voor het Regt nquot;. 322 et Nederl. Regtspr. Tom. XII. pag. 71, cujus
haec Terba ad huno locum illustrandum afferre mihi liceat: »dat de beslaan-
de staat van laken niet wordt veranderd door de omstandigheid, dat een
der veroordeelden in het vonnis heeft berust; daar toch geen beklaagde het
lot van zijnen medebeklaagde kan veranderen en nog veel minder kan ver-
zwaren ; welk laatste het geval zou zijn, indien één der veroordeelden, door
zich niet in hooger beroep te voorzien, aan den anderen een regt kon ont-
nemen, hetwelk aan hem voor dat regtsgeding bij de wet is toegekend en
verzekerd , en dat dan ook eindelijk dezelfde redenen , om welke de wetge-
ver verboden heeft de bloedverwanten, in de opgaande en nederdalende linie
van één der medebeklaagden, als getuigen te hooren, blijven bestaan, al

-ocr page 60-

quo art. 183 est conscriptus difficultati cuidam, quod
ad excusationem spectat, ansam dedisse. Ibi enim de tes-
tibus legimus: »Alvorens zij
hunne getuigenis afleggen, zul-
len zij op straffe van nietigheid, elk op de wijze van zijne
godsdienstige gezindheid, den eed of de belofte doen van
de geheele waarheid en niets dan de waarheid te zullen
zeggen. De President zal hun derzelver namen, voorna-
men, ouderdom enz. afvragen, of zij den beschuldigde in
den bloede of door aanhuwelijking bestaan, en in welken
graad.quot; Valde dissentiunt juris periti de quaeslione, utrum
haec interrogatio jusjurandum praecedere, an vero sequi
debeat: in utramque partem idonea afferri possunt argu-
menta, quae ponderare non hujus est loei 1), nec negari
potest legis serie jusjurandum commemorari ante quaestiones
ordinarias. Verum si testis jusjurandum praestitit, et dein-
ceps ad solitara quaestionem respondit, se fratrem esse rei,
quid tunc judici faciendum? Equidemputemin hac rerum
conditione recurrendum ad art, 188, quamquam nullam le-
gem violari existimo, si judex statim testem a jurejurando
solemniter liberet, idque per graphiarium in protocolli in-
strumento disertis verbis significandum jubeat 2).

heeft, na de veroordeeling Tan beiden, slechts een denelTcn lich, tegen
Het in
eersten aanleg uitgesproken Tonnis, in hooger beroep Toorzien.quot;

1)nbsp;Cf. Sent. Sen. Supr. 28 Martii 1813 W. t. h. R. no. 382. Sent.
Curiae Gelricae 2 April 1840 et 18
Not. 1841 apud v. d. honeri, 1. 1.
Tom. UI. p. 292 et Regtsgel. bijblad Tom. IV. p. 97. Tideatur praeterea
Regtsgel. bijblad, Tom. II. p. 303. et sent. Concilii supremi 31 Oct. 1843
in Nederl. Regtspr. Tom. XVI p. 326.

2)nbsp;Baec non pugnare puto eum iis, quae leguntur in sententia Senat.
supremi 22 Febr. 1842 apud v.
B. HONERT. 1. 1. Tom. VII p. 68. Cf. porro
Traité du
pouToir judiciaire dans Ia direction des débats criminels par M. DE
lA.
ctiistSE (Dyon 1844) p. 277 sqq.

-ocr page 61-

II. Hi autem , quos lex nuncupavit, cognati et affines
ab omni prorsiis testimonii genere se excusare possunt.
Scilicet, ab eorum Ubera pendet volimtate dijudicare utrum
coram judice tacere de iis, quae forte viderint vel audive-
rint, an ad veritatem indagandam concurrere religiosius
reputent officium. Itaque non tantum ob famifiae neces-
situdinem a jurejurando praestando immunes esse possunt,
dummodo boc velint, sed et nullum omnino iis incumbit
officium
respondendi ad quaestiones, quae ex litis natura
iis proponi possent. Atqui haec eorum libertas gravissimi
est momenti, et huic juri omni exceptione majori, cedunt
omnia, quae in fine articuli de ministerii pubHci et reorum
consensu sunt scripta, immo, quae ipsi judici ex plenitu-
dine potestatis sunt tributa: neque cogitari polest causa
ceu probatissima, quae in hoc negolio borum cognatorum
atque affinium vincat arbitrium.

Nollem tamen equidem ire in sententiam viri ampl. de
BOSCH KEMPEE, existimantis, dictos testes etiam ante judi-
cium actum judicem scripto de sua excusatione certiorem
reddere posse, neque tunc ipsis incumbere officium sese
praestandi in foro. »Het is boven allen twijfel verheven,
dat alleen de personen, in art. 188 opgenoemd, in die mate
de bevoegdheid van zich te verschoonen bezitten, ^ dat alle
dwang tegen hen onregtvaardig zoude zijn, en zij, bij eene dag-
vaarding, niets anders te doen hebben, dan de reden van
hunne verschooning hetzij schriftelijk vóór den aanvang van
het regtsgeding, of mondeling op de teregtzitting voor te dra-
gen 1).quot; Contrarium mihi quidem verlus videtur. Citatio
enim, sive veniat a parte procuratoris pubfici, sive ab ipso reo
vel uno e correis profecta sit, unicuique officium imponit
conveniendi in foro: ibi excusatio proponatur, et hac accepta

1) Ct. DE DOSCH KEMPER, 1. 1. Tom. IF. p. 475.

-ocr page 62-

dimissus abeat. Hanc autem meam sententiam ipso usu
forensi firmatam credo 1). Nimirum finge, testem quem-
piam rite arcessitum ad Curiae praesidem scribere, se rei
fratrem esse per affinitatem, igiturque lege excusatum do-
mi manere. Apparet in judicii publici limine hominem in
jure errasse ipsumque non reo, sed rei uxori per affinita-
tem esse conjunctum. DilFerendum forte erit judicium,
judicesque testesque operam atque oleum perdiderint: imo
fiet saepius, eandem causam denuo minus accurate explo-
rari posse. Itaque tum demum ab officio conveniendi in
judicio liber habendus est testis rite vocatus, si excusatio
ante probata sit illi, qui ipsum vocaverit.

Hanc autem cognatorum et affinium facultatem se excu-
sandi a qualicunque testimonio reddendo, omni exceptione
majorem vocavi. Nemo enim cogi potest, ut quacunque
ratione virtutis leges infringat, et cognatus, si ad testimo-
nium lege civili cogeretur, facile existimare posset, hanc
non eo esse valituram ut legem vincat naturalem. Civis
ne ducatur a lege civili in bivium periculosum, ubi altera
tendit semita ad veritatem aperiendam, altera ad cogna-
tum optimum conjugemve dulcissimam poena etiam jus-
tissima liberandam. Egregie hoc exposuisse videtur Mitter-
maierus, sic locutus: »Allein der Staat muss überall, vyo
er staatsbürgerliche Pflichten fordert, auch erwägen, ob
die Forderung des positiven Gesetzes, nicht in Collision
kömmt mit einer Forderung des Naturgesetzes, oder mit
einer anderen begründeten Pflicht des Bürgers, durch de-

1) Hanc opinlonem quoque firmari puto ipsa legis tistorîa : in priori
quippe specimine legebatur ; »Als getuigen zullen niet mogen worden
opge-
roepen
noch gehoord,quot; plane consentaneum Francicae legi: »ne seront ni
appelées ni reçues en témoignage.quot; Quod postea mutatum est, citationis
prohibitione sublata.

-ocr page 63-

ren Verletzung Nachtheile entstehen würden, üeberall
wo die Stimme des Naturgesetzes von der Forderung des
positiven Gesetzes abweicht, kann der Staat darauf rech-
nen, dasz sein Gesetz nichl beobachtet werden wird. Dies
zeigt sich auch in Bezug auf die Zeugniszpflicht naher Ver-
wandten des Angeschuldigten. Wollte das Gesetz auch
von diesen Personen die Ablegung des Zeugnisses verlangen,
so müszte es befürchten, dasz der Zeuge in der Collisions-
h'^e der Pflichten leicht der stärkeren Stimme der Natur
Gehör geben und selbst gegen die Wahrheit zum Vortheile
seines Verwandten aussagen werde; das Gesetz wurde auch
dem rechtlichsten Manne einen harten Zwang auflegen,
wenn es ihn nöthigle, gegen den Verwandten auszusagen,
weil die Stimme seiner Mitbürger diese Verletzung von
Pflichten der Natur misbilligen würde 1).

III. Altera art. 188 periodus de casu statuit, si cognatus
vel afllnis juri suo renuntiaveril et leslimonium praestare
haud deneget. Hic aulem permiltit lex,
illud testimonium
jurisjurandi etiam fide firmari, dummodo consentiant et
ministerium publicum et reus:
» Hel hooren der voorschre-
ven personen brengt geene nietigheid Ie weeg, indien zij
getuigenis hebben afgelegd met gezamentlijke toestemming
van den Procureur-Generaal en van den beschuldigde.quot;

Pugnare quodammodo videntur haec legislaloris verba cum
iis, quae articuU initio leguntur : »Als getuigen zullen
niet
mogen worden gehoord:quot; eelt; et rectius sane ibi
scriptum esset tanlummodo:
»Als getuigen kunnen zich ver-

1) MITTEKJIAIER, Die Lehre vom Beweise im deutschen Strafproiesse.
(Darmst.
1834) p. 309.

-ocr page 64-

schoonen.quot; De his autem observandum videtur, primum,
praeter simultaneam illam consensionem Ministerii publici
ac rei, tacite subintelligi ipsius testis assensum ; (Juoniam,
uti supra vidimus , hic non tantum arceri potest a par-
tium alterutra, sed ipsi competat se excusandi jus. Porro
nulla hoc in negotio est laesorum provincia, quorum con-
sensum requirebat quoque artic. 156 Cod. Francici de
Quaest. Crim : »Les ascendans ou descendans de la per-
sonne prévenue, ses frères et soeurs ou alliés en pareil
degré, la femme ou son mari, même après le divorce
prononcé, ne seront ni appelés, ni reçus en témoignage,
sans néanmoins, que l'audition des personnes ci-dessus dé-
signées puisse opérer une nullité, lorsque soit le Ministère
public soit la partie civile, soit le prévenu, ne se sont
pas opposés à ce qu'elles soient entendues.quot; Quibuscnm
conveniunt fere, quae in fine art. 322 sunt constituta.
In nostro autem Codice alia omnino secutus est legislator
placita ratione laesorum ab iis diversa, quae de actoris
civilis juribus in Gallia fuere recepta et antea hîc vigue-
runt. Nullos bodie laesus adferre potest testes, nullos
recusare: neque immerito ejus conditionem ex juris Neer-
landici principiis mere passivam vocares 1). His autem
obiter monitis, sponte deducimur ad quaestionem , num
probari possit, testimonium cognatorum et affinium jureju-
rando firmatum, lege non prorsus esse prohibitum. Im-
probavit aperte regius rerum judicialium Administer, qui
in specimine a 1829, ad plenum testimonium praestandum
non admisit cognatos, etiam si omnes consenserint, quot-
quot in judicio partes agant.. »Van groot gewigt (ita
legimus in Codicillo monitorio huic specimini addito) is

1) Cf. de hoc argumento l. hbrizvele, diss, de actione civili juncta cau-
sae poenali, jure crim. Franc, et patrio hodierno. (Zwollae 1845.)

-ocr page 65-

de bepaling , waarbij stellig wordt verboden bel oproepen
en booren van de bloedverwanten enz. bij dat artikel ver-
meld, in tegenstelling van
art. 322 van bet Fransebe wet-
boek van Slrafv., hetwelk weliswaar dezelfde verordeningen
bevat, maar noglans de geheele kracht des verbods doet
verdwijnen door de bijvoeging »dat hel booren dier per-
sonen geene nietigheid te weeg brengt, wanneer de Pro-
cureur-Generaal en de beschuldigde zich daartegen niet
verzet heeflquot; ; — eene bepaling, waarvan het gevolg kan
zijn, dat een beschuldigde op bet getuigenis zijns vaders,
zijns zoons, zijner echtgenoote lot de zwaarste straf kan
worden veroordeeld 1).quot;

Notandum est, omnes Ordinum Generalium alterius Con-
cilii sectiones, una tantum excepta, hisce adhaesisse rationi-
bus: quo factum, ut paucorum volis, qui addendam pu-
labant disposilionem art. 322. God. Franc, congruam, non
obtemperalum fuit 2). Dein vero a. 1836, contraria in-
valuit sententia eorum, quibus speciminis condendi munus
mandatum fuit; et addita sunt verba de quibus bic agi-
mus 3). Idem igitur constitutum est, quod ex Jur. Franc,
principiis olim valuit. At in vocum deleclu parva apparel
discrepantia, quae in praxi judiciali summam exercet vim.
Dissensum noluit legislator Francicus: consensum maluit
noster; et quod in illa lege expressum est verbis:
ygt;Ne se
sont pas oppos(^s''
in nostra audit »mef gezamentlijke
toestemming.''
Fuere quidem qui hîc quoque scribi mal-

1)nbsp;vooeddik, Tom. VII. p. 86. no. VII. Cf. porro Het Regt in Nederland.
Iste deel, 1839. p. 60. in zake van
klus koster schuldig verklaard aan
den hem ten laste gelegden vadermoord. Vid. quoque Pleitrede uitgesproken
bij het Hof van Assises der Provinciën Noord-Holland en Utrecht voor den-
zelfden door Mr. c.
h. perk. (Amst. 1837)

2)nbsp;Cf. VOORDUtK, 1. 1. p. 86. no. Vlll.

3)nbsp;VüoEDUm, 1.1. p, 89.no. XVI.

-ocr page 66-

lent, nsonder verzet 1);quot; sed significavil Minister Regius,
lacltum non sufficere eonsensum; publicam requiri proba-
tionem.

Hinc apparet sententiam in quavis causa latam nullitate,
ut ajunt, infirmari, si de expresso consensu et Ministerii
publici et rei non constet ex actis probatis 2).

Querelam aliquando institutam legi, quod nulla excep-
tio in hoc articulo sit constituta , quae facultatem propin-
quorum permittat legitimi testimonii praestandi in cognati
causa, si
in favorem rei sunt appellati 3). Reus, ajunt,
probare saepius debet, se alibi fuisse tempore delicti, quam
in loco ubi hoc perpetratum est: qui vero hoc probet in-
sons egenus, qui in casa sua degerat, cognatis tantum adstan-
tibus? Nihil huic proderit cognatorum testimonium nullo
jurejurando corroboratum, et condemnatio sequetur, ubi
testibus testes opponi nequeunt. — Huic vero ratiocinio
perspicue obviam ivit consult,
blüssé, legis saluberrimae
defensionem suscipiens, et accurate demonstravit in ipsa
lege satis esse praesidii ad reum muniendum conlra con-
demnationem injustam. Nulla enim probatio, uti diserte
statuit art. 427 Codicis nostri, ad condemnandum adstrin-
git judicem , nisi plene convictionem susceperit, delictum
esse commissum reumque istius esse auctorem. Quis vero
judex hanc suscipiet convictionem , ubi vidit reo defuisse
opportunitatem formalem probandi, se delicti tempore alibi
fuisse, aliud egisse?

Neque non attendendum ad gravissimas in hoc negotio
Ministerii publici partes. Procurator enim regius, si per-

1)nbsp;»Ten einde nietigheden af te wijzen, die nit eene niet vermelding der
toestemming anders mogten kunnen afgeleid worden.quot;
TOOBBülK, 1. 1. p.
91. T. Vil. no. XX. Cf. et de
EO.scH kemp eb , D. 11. p. 477.

2)nbsp;Cf. sententia Sen. Supr. d. 22 Fr. 1842.

3)nbsp;Vid. doet. 8. A. BE HEESTEB in W. v. B. in no. 367.

-ocr page 67-

spiciat cognatum arcessitum nihil in animo habere, nisi
veritatis aperimidae volunlatem, nunquam certe, si mu-
neris sui dignitatem rite persentiat, huic denegabit oppor-
tunitatem ul plenum reddat testimonium. At si consen-
tire nolit, nonne judici data est poteslas, ul lestem inju-
ratum audiat? Nonne hujus effala, quamquam minus
solemniler enunliala illud efficient, ut judex teslibus con-
trarium probare conanlibus minorem Iribuat finem , sive
illos pejerare autumet, sive errorem in persona suspicetur?
Nihil igitur huic nostrae legi inesse arbitrer, quod reorum
defensioni obsit, quibus perpetuo in judicum libertate,
virtute ac prudentia tulissimum erit atque validum praesi-
dium 1).

IV. Quid vero eveniet, si cognatus aut affinis paralus
sit ad dicendum, quidquid de causa, quae agitur in judicio,
sciat, sed tamen
vel ministerium publicum vel reus non
consentiat, ut ille testis audiatur?
Judicem personam ar-
cessitam tune admittere posse ad testimonium praestandum,
non tamen jurejurando firmandum docent ea, quae in fine
art. 188. leguntur : »Zij kunnen zelfs zonder die toestem-
ming worden toegelaten, om zonder eedsaflegging inlich-
tingen te geven.quot;

In variis Codicis, de Ord. Jud. Crim. speciminibus haec
non legebantur. Observatum tamen fuit, facile fieri posse,
ut judex, etsi testimonium nolunt ministerium publicum
et reus, ad veritatem penitus indagandam , cognati vel
affinis eius , qui criminis accusatus est, auxilio indigeal 2).
Igilur in exemplari legis a. 1836 propositum fuit, ul haec

1)nbsp;Cf. Cons. p. I. Ï. Sivssi in Weekbl. v. h. R. p. 375.

2)nbsp;Cf. vooRDcm, Tom. YII. p. 90 no. XTIII.

-ocr page 68-

articulo adderetur clausula: »zij kunnen zelfs met toestem-
ming van het hof worden toegelaten om- zonder eedsafleg-
ging inlichtingen te geven.quot;

Haec tamen parum valere videbantur, ut satisfieret eo-
rum votis , qui necessarium esse judicabant, ne per laesae
reipublicae vindicem aut ipsum reum judex unquam impe-
diri possit , plenam inquirere veritatem. Cui tandem desi-
derio obtemperatum est, clausulae verbis ita immutatis,
uti in art.
17 legis diei 24 Aprilis 1836 leguntur. Hoe
tamen semper tenendum est, ne istud quidem testimonium
minus plenum et solemni jurisjurandi fide baud corrobora-
tum, exigi posse a personis hocce articulo nuncupatis, si,
quae sciunt cum judice communicare recusent. Nec quis
non videt, ipsum articulum creberrima mutatione aliam
omnino accepisse sententiam, et multo latiorem bodie exer-
cere efficacitatem, quam principio spectavit legislator.
Volebat quippe cavere, ne audiretur testimonium eorum,
quorum tides ambigua dicenda est: bine et exceptio ratione
delatorum, quorum notoria lex praemiis rémunérât. Deinde
vero rectissime vidit legislator, cognatorum fidem non tan-
tum suspicione attingendam esse ; sed ipsis cognatis, etiamsi
veritatem omnibus rebus humanis praeferant, sanctissimum
quoddam esse jus silentii de factis, quorum perhibitione
periclitaretur cognati vita, libertas, honos. Cognatis in
hisce aequiparentur affines : affinibus eorum princeps, conjux.
Nec tamen bis prorsus similes habeantur delatores, in qui-
bus lex timere potest avaritiam; sed virtutem natura insi-
tam venerari nequit.

-ocr page 69-

CAPUT IV.

EXCDSATIO COGNATORUM ET AFFINIUM A TESTIMONIO PHAESTANDO
INSIGNEM EXEKCET VIM IN PROBATIONE DEUCTOROM.

Ad difficiliora juris nostri loca imprimis pertinere vide-
tur doctrina de probationibus. Quatuor autem probationum
genera in causis criminalibus admisit legislator Neerlandicus.

I per testes;

n per cbartulas scriptas;

in per confessionem ;

IV per indicia; 1).

Hisce tantum probationibus, si quidem judici persuase-
rint, reum revera commisisse delictum, cujus accusatur,
quaecunque niti debet condemnatio.

Atque hoc imprimis perspicuum est, omnem excep-
tionem a vulgari quaestionum criminalium instituendarum
methodo, sponte sua in probationem delictorum baud exi-
guam exercere vim. Quod magis dare elucebit, si prin-
cipia, quae art. 188 contineri vidimus, cum ipsa doctrina
de légitima probatione comparemus.

Confessionis autem hoc in negotio vix ullum esse mo-

1) Art. 428. Ord. Jud. Crim.

-ocr page 70-

meritum jure merilo affirmares, si haec per se spectata
plenara constitueret proballonem, quippe quae ab ipso
proficiscalur reo: in aliis vero probationibus, quae ali-
orum hominum auxilio conslituuntur, magis eerte speetandum
est, a quibusnam afferantur et quamnam mereanturfidem.
De singulis jam videamus.

I. Probatio per testes. Art, 432 constitutum est,
ad testimonium praestandum in causis criminalibus omnes
convenire posse, quos lex ipsa non exclusit art. 188 et
190 1).

Consentanea quidem haec dicenda est régula iis, quae
aliquando legebantur in prioribus Codicis speciminibus ra-
tione eorum, quos nuncupat .lex in art. 188.

At dolendum est, hunc recte articulum in nonnullis
emendasse legislatorem et nihilominus artic. 432 ad eadem
principia non esse reformatum.

Nimirum dicitur hic de iis, qui art. 188 exclusi symX.,
quamquam laudatus articulus non plenam exclusionem, sed
excusationem jam continet. Nullus enim homo art. 188
plane arcetur a testimonio praestando, sed, uti supra enu-
cleate exponere conati sumus, personae ibi diserte nomi-
natae cum se ipsae excusare possunt, tum a testimonio
arceri a ministerio publico vel reo. Rectius itaque scrip-
turus fuisse videtur legislator, si dixissel : »tot het geven
van getuigenis in strafzaken zijn allen bevoegd, die daarvan
niet moeten of kunnen worden uitgesloten volgens a. 188
en 190 van dit wetboek 2).

1)nbsp;Alt. 432. »Tot het geven van getuigenis in strafiaken lijn allen be-
voegd, die daarvan niet zijn uilgesloten bij art. 188 en 190 van dit Wetboek.quot;

2)nbsp;NihU hic dicendum de errore cui ceteroqnin hic articulus ansam prae-
bet, judicem ne pessimum quidem nec furiosum a testimonio praestando ar-
cete posse, qua de re cf.
de ïosch keuper, Tom. III. p. 531.

-ocr page 71-

Quodsï vero sp excusent aut arceantur a teslimonio
praestando cognati et affines, saepissime eveniet, ut omnis
delicti probalio corruat, el déficiente probatione légitima,
absolvatur reus. Mullifarias cogito lites de caedibus, vul-
nerationibus, rixis inter unius familiae participes in paterna
domo commissis. Finge filium animi impclu ipsius patris
sanguine impias polluentem manus : adstet mater prolis ne-
farium lugens crimen : adsint sorores de palris salute et
fratris sorte aeque sollicilae: omnes hae in foro testimo-
nium negare aut a reo a Iristissima veritate perbibenda
arceri possunt, et, si nullus alius adsil delicti testis , ju-
dicium subterfugiet reus, quamvis ipsum delictum in pleno
familiae consessu cognatorum adstante corona sit perpe-
Iratum. Imo si unus adsil extraneus, et testimonium suum
jurisjurandi fide corroboret, et buic accédai cognatus vel
affinis, quem judex, ex potestale sibi clausula art. 188
permissa, absque jurejurando audiri jubel, delictum perac-
tum fideliler nunliet, plena tamen deficiel probalio légi-
tima, testis enim injuratus, testis non habetur. Insigne
itaque notandum est discrimen probalionem inter légitima m
juris Francici et Belgici. Ex illius principiis intima seu
moralis convictio in judice jurato ita sufficil ad reum
noxium babendum et condemnandum, ut minime adstrin-
galur juratus in sententia ferenda exponere, quibus modis
nata sit ilia persuasio : ex hujus vero rationibus condem-
nalio nunquam sequi potest, nisi judici legilimis probalio-
mbus comperlum sit, et delictum esse peractum, et reum
illud peregisse 1).

1) Cff. m. e. ]i.«keb , Diss, de doctrina juris Francici circa probationes in
causis criminalibus, comparata cum ea, quam in codice nuper constituto
professus est legislator Neerlandicus. (Lugd. Bat. 1839). Sententia Sen.Hus
siipremi d. 24. Dec. 1838, in Nederl. Eegtspr. Tom. I. p. 21.
Ya.y ben

4

-ocr page 72-

II. Probalio per chartulas scriptas seu instrumenta
publica.

Arliculo -137. Codicis noslri constitutum est: »De ver-
klaringen, verbalen of relazen van ben, die in eenige
openbare posten, ambten of bedieningen gesteld zijn, moe-
ten, om als schriftelijke bescheiden te gelden, door hen
afgelegd zijn op den eed bij den aanvang hunner bedie-
ning gedaan, of wel daarna met eede bevestigd worden.quot;
Respici hoe loco articulum nndecimum ejusdem codicis, ex
ipso ejus contexlu satis probari videtur: ibi enim enume-
rantur magistralus et officiales, quibus tribulum est offi-
cium conscribendi instrumenta publica de delictis, quorum
inquisitio praevia iis est mandata. Talia ilaque componunt
magistratus municipales, politiae adminislralores, officiales
in praediis ruslicis vigiles, custodes venatorii aliique: quo-
rum charlulae scriptae fidem merenlur in jure ratione de-
lictorum, ad quae invesliganda sunt constiluli, dummodo
jurejurando sint firmatae.

Ouaestio aulem oriri posset de talium instrumentorum
fide, si conscripta sunt in illos, qui cum officiali delalore
sanguinis vinculo conjuncti sunt. Finge cuslodem venato-
rium in prato venanlem deprehendisse levirum, et hunc
in probalione juris sui ad deleclalionem, lege circumscrip-
tam, deficere. Inslrumentum conficitur; sequitur cilatio in
forum; negat delictum reus. Quaestio nunc oritur, an
delictum inslrumento isto jam nuncupate legitime probetur.
Affirmando respondit curia cass. Francica, sententia d. 7
Nov. 1817, Contrariam vero senlenliam tuetur
carnot 1).

IIONEBT, Verz. van Arr. van den H. Raad, Sectio Strafv. en Strafr. T. I. p. 13.
Regt in Nederl. Tom. 11.
p. 18. Nederl. jaarb. voor Regtsgelecrdlield en
Velgeving. Tom. I.
p. 68.

1) Gamot, Instruclion Criminene,Toin. II, p. 353 ad Art. 156, Observ. add. 1.

-ocr page 73-

în jure nostro eo gravius hujus quaeslionis videtur mo-
mentum, quo magis sollicite iilo deseripla sunt probationum
legilimarum genera 1).

Caknotii quidem sententiam in jure nostro quoque tueri
videtur ipsa legis ratio, altera articuli 188 parte explicita.
Etenim dici possit legislator prohibuisse, quominus cogna-
torum et affinium de suorum delictis scienlia iis noceret,
qui sint de eadem familia , nisi ipsi rei consensu manifes-
talo effecissent, ut eorum testimonio plena fides in jure
tribui posset. Contra tamen afFerri merito potest, ipsum
legislatorem artic. 188 exceptionem proposuisse: omnem
€xceptionem stride esse explicandam: hanc aulem valere
tantum de testimonio ore prolato et in publico judicio
coram Curia exhibito : ideoque illam non exlendendam esse
ad minislrorum publicorum scripluras, de quibus genera-
liter regulae valent jure civili firmalae.

Quae igitur a futuro legislatore pntivit carnot , ubi
dicit: »au moins devrait-on exiger que leurs procès-ver-
baux fussent appuyés d'un autre témoignage, pour faire
foi jusqu'à preuve contraire; car le prévenu n'a aucune
preuve à rapporter, tant qu'on ne lui en oppose pas une
complète, et il n'y a personne, qui puisse dire que le
procès-verbal d'un Garde aussi proche parent puisse con-
stater une preuve complète ;quot; 2), haec in jure nostro ne
desiderari quidem possunt, quum articulo 431 diserte

1)nbsp;Miram TÎdetur, illam subtilissimam quaestionem fugisse cons. J. c. Bquot;-
i.evelj), qui accuratam conscripsit dispuîationem de £de instrumenlorum pn-
blicorum , quae ad delicta probanda scribuntur (Amslel. 1842.)

2)nbsp;Addanlur et quae leguntur in egregio opere , De la justice criminelle
en France d'après les lois permanentes, celt, par
h. bérengeb (Paris 1818)
p. 366. »Un froid papier ne remplacera jamais le geste, l'expression de la
foix, celle de la figure et tous ces signes apparens qui aident k former la
couTietion.quot;

-ocr page 74-

constilutum sit, nullam omnino probationem a judice con-
demnalionem rei impelraturam esse, nisi illi plane probeque
persuasum sit, hunc delictum revera commisisse.

III. Probatio per confessionem.

Quod de probationum generibus, de quibus hactenus
dixi, affirmandum videtur, in illa nenipe maximam exercere
vim cognationis aut affinitalis vinculum, idem sane de
confessione dici nequil. Islud enim ex speciali variarum
probationum indole ac natura vel primo obtulu perspicuum
est. Nam in illis ipsius probalionis efficacia ex
aliorum
praeter reum efiälis oritur, quorum fides levior est aut
saltem esse potest, si a cognatis vel affinibus veniat: in
hoc vero probalionis genere per confessionem apud judices
oritur persuasio ex ipsius rei diclis ac responsis. Nullus
ilaque in noslro argumenlo huic probalionis generi esset
locus, si confessio in jure noslro plenam ac legilimam con-
stitueret probationem.

Lege vero nostra docemur simplicem confessionem ad
delictum probandum nequaquam sufficere, atque huic sem-
per accedere debere probaliones aliunde pelilas, si quidem
et hae, si confessione non corroborenlur, ad reum dam-
nandum non sufficiant. »Eene bekentenis door den be-
schuldigde of beklaagde voor den regier afgelegd, dal hij
het aan hem ten laste gelegde misdrijf heeft gepleegd, en
vergezeld van eene bepaalde naauwkeurige opgave van
omstandigheden, welke ook, hetzij uit eene verklaring
van den persoon, tegen wien het misdrijf is gepleegd, of
uit andere bewijsmiddelen bekend zijn, en daarmede over-
eenstemmen, kan een volledig bewijs van schuld opleve-
ren.quot; art. 439, O. I. Crim.

-ocr page 75-

Vocabulo »Bewijsmiddelenquot; quo bic usus est legislator,
videtur nulla ad firmandam confessionem inlellexisse testi-
monia, nisi quae sive per se speclata, sive inter se com-
parata legitimam efformare queant probationem, in quorum
numero non computantur effata bominum, jurejurando non
firmata, quae arliculo 445 diserte excluduntur. Ilaque
confessio, cui tantum accedit testimonium a cognalo aut
alSne rei absque jurisjurandi fide impelralum, plenam pro-
bationem conslituere non polest, etiamsi omnino culpara
dclinquenlis arguere videanlur.

IV. Probalio per indicia.

Articulis 442—444 Codicis noslri de probatione agilur
per indicia. De bis pauca addenda supersunl. Elenim in-
•iiciorum natura ac vis nobis non est describenda, in qui-
Ijus plurimum judici reliquit legislator et relinquere debuit,
quia lege nunquam describi possunt omnes casus, quos
Jndiciorum serie formari criminum investigatorum bistoria
docet. Quo de argumento semper valebit egregium
ifADRiA-
Ni imperatoris praeceptum, vaierio vero datum. »Quae
argumentainquit, »ad quem modum probandae cuique
rei sufficianl, nullo cerlo modo satis definiri potest: sic-
ut non semper, ita saepe sine publicis monumentis cujus-
que rei
Veritas deprebendilur; alias numerus testium, alias
dignitas et auctorilas, alias veluli consenliens fama confir-
mât rei, de qua quaeritur , fidem. Hoc igilur solum tibi
describere possum summalim , non ulique ad unam proba-
tionis speciem cognitionem slatim alligari debere ; sed ex
sententia animi tui te aestimare operiere, quid aut credas,
aut parum probatum tibi opinaris 1).quot; Quo ad formain

1) I. III. D, de testibus fi 2.

-ocr page 76-

tamen regulam conslilult legislator noster, a qua defleetere
judici nunquam licet: exstat autem in art. US: »Het be-
staan dezer aanwijzingen kau niet anders worden bewe-
zen dan:

1quot;. Door getuigen;

2°. Door schriftelijke bescheiden;

3°. Door persoonlijk onderzoek of bezigtiging, bij den

regter gedaan ;

4o. Door eigen erkentenis van den beschuldigde of be-
klaagde , zelfs buiten het geregt gedaan.quot;

Equidem banc regulam, quae nonnullis placuit, aliis
visa est probationum naturae vix convenire, dijudicare ne-
queo, quod sane peritioribus linquendum 1). Ex illa vero
hoe patere manifestum est, observationes meas qualescun-
que, quas supra de singulis probationum generibus specia-
tim proposui, hic quoque de omnibus conjunctim valere.
Testium enim responsa, si jurisjurandi fide non sunt cor-
roborata , non majore gaudent efficacia ad indicium pro-
bandum, quam ad stabiliendam delinquentis culpam ratione
ipsius delicti; et si de scripturaram auctoritate universe
dubitari potest, si a reorum cognato producantur, de illis
idem valet, si tantum tendant ad probandum factum , cum
ipso delicto aliquatenus cohaerens.

Haec de variis probationum generibus, e quorum nu-
mero exclusit legislator effata in judiciis proposita, sed
jurejurando non firmata. Ilia tantum ad causam illustran-
dam valere possunt; etiamsi référant assertiones probatis-
simi hominis, et hic asseverationem suam rationibus muni-

1) Placukse imprimis videtur doct. lAEllUG, ObserTationes de natura in-
diciorum (Gron.
1838) p. 23.

-ocr page 77-

verit aptissirais , ac per se fide dignissimis. Judex enim
iis plenam in jure fidem Iribuere non debet, immo ea ar-
tic. 427 meris aequiparantur suspicionibus. Art. 445 nul-
lam plane admitlit exceptionem, nec sinit injuratum testem
adhiberi ad supplendam probationem minus plenam.

Omnes igitur personae, quae secundum articules 181,
188 et 190 arceri possunt a testimonio vere ita dicto
praestando, etiamsi a Curia aut Tribunali aut Judice Pa-
gano audiantur , nihil praestare possunt ; ad crimen plene
probandum non valent, at eorum ope judex certior fieri
potest de ratione, qua alii homines, legis constitutione a
testimonio reddendo non prohibiti, de ipso delicto aut de-
linquente aut singularibus rerum circumstantiis nonnihil
proferre queant.

-ocr page 78-

CAPUT V.

de jüdice delikqüentis cognato vel affini a judicio arcendo
aut excüsando.

Si quid est, quod civitatem et singulos cives quam ma-
xime referai in lilibus de re publica vel privata dirimen-
dis, illud inprimis sane nuncupandum est, judices omni
exceptione esse majores. »Cum enim (uli egregie testatus
est summus jureconsultus
schultingius) judices rerum hu-
manarum sint arbitri, illorumque manibus commitlendae
sint non noslrae solum fortunae, verum eliam exislimatio,
ac omnia illa, quibus societas morlalium continelur, abs-
que quibus vila ingrata prorsus est et injucunda: immo
quoque ipsa vita ac salus; sane non id tantum summopere
utile , ac prorsus necessarium est, ut judicia rite ac juxta
legitimum ordinem exerceantur; at illud vel praecipue re-
quiritur, ut qui jurisdictioni et nolioni praesunt, juris
scientia, justilia, fide atque integrilate sint conspicui,
talesque de quibus fortuna judicii subeunda est, sibi per-
suadere possint aequo apud illos judicio certatum, causa-
rumque disceptationem decisionemque tuto illis commissum
iri 1).quot; Quod si universe de juris dislribulione valei, tune

1) Vid. schultiso, Diss. De recusatione jndicis. init.

-ocr page 79-

in priniis magni est aeslimandam, quando in foro criminali
de reorum noxia poenisque infligendis agitur. Doctrina
rerumque usus mnllum quidem valent ad perfectum judi-
cem efFormandum , ingenii vero splendor inanis erit , nisi
accedat mentis bonitas atque integritas animi. Ac si baec
omnia aeque in curiam secum ferat judex, evenire tamen
poterit, ut ipsi causae dijudicandae offerantur , in quibus
omnium illa communis bumana imbecillitas, immo virtutes
quaedam domcsticae aequo judicio facile scrupulum moveant.
Praeclara itaque dicenda est, nec tantum Uteris, verum
et mente aurea sententia , quae in ostio curiae Groninga-
nae legi lur 1):

Quisquis hancce ■Curiam ingrederis Senator
Privatos affecius omnes, iram, odium, amicitiam abjicito:
Nam ut aliis aequus aut iniquus fueris,
Ita quoque Dei judicium suslinebis.

Amicitiam abjicito judex : quae quando magis conspici-
tur, quam inter eos, qui proximo cognationis vinculo sint
conjuncti? Judex tamen, ne in Ilerculis biviam abducatur,
saepiusque inter oiGcii legem atque amoris preces vacillel,
duplex crealum est juris remedium et slatulum in cerlis
definilisque causis, illum se excusare posse, aut ab altera
parle recusari propter suspicionem.

De hac primum videamus. Arliculo 351 Codicis noslri
baec sunt statuta, omissis iis, quae ad nostrum argumen-
tum minus facere videnlur:

»Een lid van den hoogen raad, van de provinciale ge-
reglshoven, van de arrondissements-reglbanken of een
kanlonregter, kan zoowel door den beklaagde of bescbul-

1) Tid. Tegenwoordige staat ran Stad en Lande (Amsterdam. 1793) p.
64. t. II. De hao inscriptione , quae et Norimbergae oonspici dicitur, plura
»uper attuUt vir ampl. feijh iu calendario populari Groningano.

-ocr page 80-

digJc, als door het openhaar ministerie worden gewraakt,
om de volgende redenen:

1». Indien hij den beklaagde of beschuldigde in bloed-
verwantschap of in zwagerschap bestaat tot in den vierden
graad ingesloten;

3°. Indien, binnen het jaar vóór de wraking, tegen
den beklaagde of beschuldigde, of legen deszelfs echtge-
noot of nabestaanden en aangehuwden in de regie linie,
een crimineel of een correctionneel regtsgeding, op de
klagte van den gewraakten regier heeft plaats gehad;

6quot;. Indien er een burgerlijk regtsgeding tusschen den
regier, zijne vrouw of hunne bloedverwanten of aange-
huwden in de regie linie, ten eenre, en den beklaagde
of beschuldigde, ter andere zijde aanhangig is.quot;

Cum hoc articulo arclissime cohaeret alia legis disposi-
tio, quae art. 359 continetur, ubi excusandi jus latissi-
mum judieibus est tributum: »Indien een regter zich wil
verschoonen om eene der redenen in art. 351 vermeld,
of op andere billijke gronden, zal hij die aan hel collegie,
waartoe hij behoort voordragen, en zich aan deszelfs be-
slissing moeten onderwerpen.quot;

Primum agamus de recusatione, quam subsequatur excu-
satio.

Antiquissimum recusationis exemplum videmus apud Ro-
manos in lege Servilia et Cornelia. In altera lege Servilia
de Repetundis in loco, ubi agebalur de judieibus eligendis,
cavebatur »dum ne quis-leclus judEX SIET. QUOI. IS.
QUEIVE EI. QÜEI. PETET. GENER. SOCER. VITRI-
CüS. PRIVIGNUSVE. SIET. OUEIVE SOBRINUs sit
propiusve eum ea cognatione altingat 1).quot;

1) Lfïx Servilia Repetundarum anno urbis conditae 654 perlata, in libris
scriplis
vix memoratur. Ipsius vero legis trasmenla supersuntj et partim Yiennae
partim Neapoli setvanlur: primum
SIamp;OSIBS illam pro parle edidit in altero

-ocr page 81-

Non dissimilis a jure hac lege Servilia introduclo, di-
cenda est lex Cornelia de injuriis, quae viginli fere annis
post est perlata, et qua cavetur, uti dicit
xilpianus, »ut
non judicet QUI El. QUI AGET GENER. SOCER. VI-
TRICUS. PRIVIGNUS S0BR1NÜSVE EST. PROPIUSVE
EORUM QUEMQUAM. EA COGNATIONE. ADFINITATEVE
ATTINGAT. QUIVE EORUM EIÜS PARENTISYE. CU-
JUS EORUM PATRONUS ERIT 1).quot;

Sed quibusnam in causis apud Romanos in juratorum
judicum numerum haud admittebantur illi, qui partium
alteriutri cognatus affinisve esset? An in causa tantum
Repetundarum, de qua statuit lex Servilia, et in causa
ejus, qui se pulsatum verberatumve domumve suam vi
introilam esse diceret? Affirmari illud non facile posse
videtur : nulla enim cogitari potest ratio, cur de repetun-
darum et injuriarum actionibus unice hic solliciti fuissent
Romani. Itaque assentiendum videtur cl.
klenzio, existi-
manti recusandorum judicum opportunitatem propter cog-
nationem et affmitatem ad omnia pertinuisse judicia publica;
et causam quare testimonium tantum exhibeatur ex lege
Servilia et lege Cornelia in eo quaerendam esse, quod
juris illius ad liberae reipublicae aetatem pertinentis me-
moria a Jureconsultis Romanis non per omnes partes sit
propagata, neque aliarum legum, quae publica judicia

libro immortalis operis de judiciis: eandem mos noTÏs curis exbibuit antonius
AUacsTiNus ia Tolumine de legibus et Senatusconsultis Romanorum. Tabulae
autem reliquias nuper egregie disposuit Cl.
kienze , Fragmenta legis Servi-
liae Repetundarum (Berol. 1825), quem secutus est Cl.
haüboid, Monumen-
ta legalia, edente Spangenberg
p. 22—69. Locus, quem attuli inrenitur in
klenzii edilione p. 38.

1) 1. 5. D. de injuriis et. famosis libellis. Recte vidit klenzws ipsa legis
verba hocce Ulpiani fragmento conlineri adque eorum normam legisServiliae
partem truncatam restituit. Uanc legem quoque respexisse videtur
cicebo in
yemm 1. II, C. XXXI.

-ocr page 82-

speclant, tam praeciara supercsse fragmeula germana, quaiia
hodie adhuc e^i lege Servilia legimus 1). Recenliori autem
jure universe valuit
ulpiasi praeceptum in lihro III ad
ediclum expositum : »qui jurisdictioni praeest, neque sibi
jus dicere debet, neque uxori vel liberis suis, neque libertis
vel ceteris, quos secum habet.quot;

Ne tamen in bis diutius moremur, properemus ad jus
Canonicum, cujus praecepta ilidem recusationem concedunt
ob amicitiam, cogriationem, familiaritatem, societatem, do-
mum, mensam judici cum adversario communem 2). Sic
anno 1181 Lucius III Gualthero Lincolniensi episcopo scrip-
sit: » postremo fraternitati tuae Uteris praesentibus inti-
mamus , quod, si causa alicui fuerit delegala, qui consan-
guineus sit illius, qui litleras impetravit, aut in eodem
negotio advocali officio fundus, vel ex alia jusla causa sus-
pectus: hujusmodi delegatus non immerito polerit recusari,
quamvis appellatione remola fuerit ei negotium dele-
gatum 3).quot;

In jure Gallico anigt;i 1809 nihil scriptum erat de judi-
cibus juratis ob familiaritatem recusandis: neque talis con-
stitulio ibi adhiberi poterat, cum art. 399 slatutum esset,
neque reum, neque procuratorem generalem recusalionis
causas profiteri fas esse. Juralorum recusalio non admiltitur
vel denegalur pro argumenlorum virtute, quae ad illam
commendandam profcrri possent, hoe enim nullatenus con-

1) Tid. KIENZE. Die Cognalen und Affinen nact Römischen Rechten in
Yergleichung mit anderen Terwandten Rechten in Zeitschrift für geschicht-
lichen RechtsvTissenschaft. Tom. Tl. p. 37, 38.
■ 2) Tid. ScHTiLTiua 1. 1. Caput IX. § 4.

3) Cf. amp;kegobii IX. Decretal. 1. II. t. XXTIll. Cap. XXXTI. p. 334. Cf.
porro M
erTjTA , Manier van procederen 1. 4. tit. 40. Cap. IT, nquot;. 3 sqq-
P.
teomahs Tractatus de foro competenti 1. 1. Cap. XTI, n». 39 sqq.
Groemewegen , de legibus abrogatis 1. apertissimi 16. C, de judice.

-ocr page 83-

sentaneum esset judicii jurati institute: limitatur tan-
tum illud reeusandi jus eatenus, ut juratorum semper
sufficiens supersit numerus. Aliud vero valet principium
in recusatione judieum. De hac enim non valent prae-
cepta art. 397 sqq. firmata 1). Mireris sane de omni hac '
materia in Codice de Ord. Quaest. Crim. nihil legi 2).
Gravis sane omissio, quae ne nos inducat, ut putemus
legi^atorem Francicum nullam omnino admisisse recusatio-
nem eorum, qui in causis criminalibus quaestionem juris
dirimunt atque illorum, qui causas correctorias et politiae
judicant. »11 ne peut venir en effet (ita recte
carnot)
à l'esprit d'un homme raisonnable, qu'un magistrat contre
lequel il s'élève des motifs de suspicion légitime puisse
rester juge de l'affaire, dans laquelle l'honneur, la vie,
la fortune du prévenu sont intéressés; lorsqu'il ne pour-
rait connaître de l'affaire, si elle ne présentait, que des
intérêts civils à régler 3).quot;

Itaque, quod Juri Crim. deësset, suppletum fuit ex jure
civili : et in foro poenali vigent regulae, quae in parte II
titulo XXI, Codicis de .Methodo procedendi in causis ci-

1) Cf. iiITiERjiAlES, Die Lehre von der Ablehnung der Richter im Straf-
prozesse. »Die Stimmung (inquitj aber ist stärker als der VYille, und die aus
dem Leben gegriffenen Worte von
quikctilia» : Sicut amantes de forma
judicare non possunt, quia sensus oculnmm premit amor, Ha omnes in-
veritatis rationes judex amittit oocnpatus affeotihus:
beziehen
SIC nicht blos auf Geschworne sondern auch auf angestellte Richter, die
iXhTnbsp;l'ieiben, und den Selbsttäuschungen, welche den Menschen

eic t irre fuhren , unterworfen sind.quot; (in Archiv des Criminalrechts 1845)
Erstes Stück, p. g.

10 igitur, quia significent,

quae leguntur apud voordüin in loco,
u I agitM de recusatione judicis jure nostro novissimo ; »Bij de optelling van
dU^artikel wordt alzoo aan het verlangen voldaan zoowel in 1828 als in
- deswege geuit, om in dit opzigt meer den
Code d'instruction Crimi-
nelle
te volgen.quot; Geschiedenis en Bnginselen. Tom. VII. p. 470.
■ ^^nbsp;Code Instr. Crim. Tom. lil.
p. 14.

-ocr page 84-

viUbus sunt stalulae. Atque hic ralione noslri argumenU
in censum in primis venit arliculus 378 hujus Codicis,
qui inter alia haec habet: «Tout juge peut être récusé

pour les causes ci-après.

1°. S'il est parent ou allié des parties ou de l'une d'elles,
jusqu'au degré de cousin issu de germain inclusivement ;

2quot;. Si la femme du juge est parente ou alliée de l'une
des parties, ou si le juge est parent ou allié de la femme
d'une des parties, au degré ci-dessus, lorsque la femme
est vivante, ou qu'étant décédée, il en existe des enfants:
si elle est décédée, et qu'il n'y ait point d'enfants, le
beau-père, le gendre, ni les beaux-frères ne pourront
être juges ;

La disposition relative à la femme décédée s'appliquera
h la femme divorcée, s'il existe des enfants du mariage
dissous ;

3». Si le juge , sa femme, leurs ascendants et descen-
dants, ou alliés dans la même ligne , ont un différend
sur pareille question, que celle , dont il s'agit entre les
parties ;

5o. Si, dans les cinq ans , qui ont précédé la récusa-
tion, il y a eu procès criminel entre eux et l'une des
parties , ou son conjoint, ou ses parents ou alliés en li-
gne directe;

6°. S'il y a procès civil entre le juge, sa femme, leurs
ascendants et descendants, ou alliés dans la même ligne
et l'une des parties, et que ce procès, s'il a été intenté
par la partie, l'ait été avant l'instance dans laquelle , la
récusation est proposée, si ce procès étant terminé, il
ne l'a été que dans les six mois précédant la récusation.quot;

Itaque juris criminalis defectui subventum est in Fran-
cia, adhibilis juris civilis de judicum recusalione placitis,
et ipsa Curia Cassationis aliquando sententiam dédit, qua

-ocr page 85-

liaec juris subsidiarii applicalio solemniler est sancita 1).
Recle vero vidit legislator noster, omnes causas, quae
in foro civili valent quidem , in foro poenali jure allegari
non posse, et omnino necesse esse, ut exceptiones, quas
aut laesae reipublicae vindex, aut reus afferre queat, in
ipsa lege de quaestionibus criminalibus accurate sint defi-
nitae. Memoratu autem dignum est, illos, quibus conci-
piendi Codicis apud nostrales cura fuit demandata , uni-
cam tantum solemniter declarasse causam, ob quam judex
m foro poenali recusari posset, et banc illam esse , de
qua in mea scriptiuncula agitur. Etenim in articulo pri-
mo tituli de judice recusando in specimine legis a. 1828
baec legebantur:

»De leden van den H. Raad, Provinciale Geregtsboven
RegtbanUen kunnen in alle soort van strafzaken ge-
wraakt worden , uithoofde van bloedverwantschap of ver-
zwagering met den beklaagde of beschuldigde tot den graad
gt;an vollen neef ingesloten.quot;

Haec vero speciminis dispositie baud paucis ansam prae-
buit observalionibus. Etenim difficile fuit suspicatu, quare
recusatio admilteretur erga Curiae Supremae, Curiarum
Provincialum ac Tribunalium socios ; nec similiter conce-
deretur, si qua causa politiae coram judice Cantonali esset
defendenda. Porro gradus cognationis et affinilatis non sa-
lis accurate definitus videbatur. Causa denique , propter
quam una haec admilteretur excusatio, frustra e specimine
exquireret Jureconsullns : quippe quae si e suspicione légi-
tima onginem repeteret, ad alios quoque casus esset tradu-
cenda 2).

Abqualenus secundum hasce observationes emendalum

1)nbsp;Sent. Car. Cass. 24. Oct. 1824. cf. C.4M0T, Tom. UI. p. 15.

2)nbsp;Plura vid. apud yooaucm, Tom. VII, p. 470 et 471.

-ocr page 86-

esse specimen palet ex ipsius legis de Ord. Jud. Crim. a.

1830 art. 276.

„De leden van den hoogen raad, van de provmciale

.ereglshoven, reglbanken en kantongeregten, kunnen m
alle soort van strafzaken gewraakt worden, uit hoofde
van bloedverwantschap of verzwagering met den beklaagde
of beschuldigde lot den vierden graad ingesloten.quot;

Ne lamen putemus, hacce legis constitutione oranem
recusandi facullalem arctissimis limitibus esse circumscr.p-
lam Elenim conlrarium docel arliculus mox subsequens,
„uo cavelur, ne ob recusatorum judicum mulUludinem
' plenum
deficiat judicium, quo aperte slaluitur, recusaUo-
„em admitli posse tum ob causam allegatam , tun, propter
alias causas légitimas (uit anderen welligen hoofde). Ve-
rum enim vero nulla in jure poenali admitti polest causa
le.ilima, nisi repelatur ex ipsa lege, seu illam aperte sig-
nificante, sive tacite approbante. Igitur hoc sane dolen-
dum non videlur, quod Codice a. 1830 propter Provm-
ciarum Meridionalium defeelionem non inlroduclo, nala
sit opporlunilas emendandi juris de judicum recusatione
consliluli. Qua occasione a. 1836 usi sunt ii, quibus
apud nos legam ferendarum cura tributa est. novo et am-
pUore legis specimine oblato , quo paucis adhuc deinceps
Llalis, enata est juris constitulio, quae hodie apud nos
vi.et, atque ex art. 351 supra descripta est. Pauca jam
ad°danlur de recusalionis causis, qnae meum speclant ar-
gumentum.

a Et primum quidem nuncupat legislator cognationem
vel'affinitatem usque ad quarlum gradum: »Indien hij den
beklaalt;^de of beschuldigde in bloedverwantschap of m zwa-
gerschap bestaat lot in den vierden graad ingesloten.quot;
Similia fere leguntur art. 30 codicis nostri, quo regitur
Methodus procedendi in causis civilibus n«. 2. Sententia

-ocr page 87-

legis nulla difficultale prenii videlur. Una lanlum a viris
doctis hic pioponitur quaeslio, nura scilicet matriraonio
per divortium solulo affinitatis vinculum maneat. Haec
aulem revera quaestio dici hand meretur, et mireris tan-
tum post ampl.
])e boscei kejiper I), affirmando respon-
denlem in contrarias partes abiisse
de martini, licet ar-
liculus 352 Codicis Civilis diserte statuent, matrimonii
dissolutione affinitalem nequaquam dissolvi 2).

Praeterea a kempero quaestio proposita est, num causa
recusandi judicis allegari possit, quod advocalus vel de-
fensor rei cum judice cognationis vel affinitatis vinculo sit
conjunclus. Recusandi causam in hoc casu non agnoscit,
excusationem vero honestatis lege commendari. Quod equi-
dem haud nimis urgendum esse puto. Etenim cum anli-
quilus,
Uli vidimus, jure Canonico hac de re etiam cautum
fueril ralione advocalorum, de iis vero sileant legislatores
recenliores, statuendum erit, nullum hodie visum esse
periculum in ejusmodi vinculo , quod defensorem cum ju-
dicanle colligat. Porro oplandum est, ne creberrima ju-
dicum excusalione ordinarius judiciorum ordo ac norma
semel recepta, saepius inverlalur, unde mullo majora nas-
cilura sunt incommoda, quam ex palris inlegri benevo-
lentiä
filii eloquenliani mirali. Imo non defuil sub recen-
lissimae legis regimine exemplum Curiae, coram qua
Senalorum fdü longe majorem advocalorum numerum con-
stituebanl.

b. Altero loco hic in censum venil art. 351 n°. 3, quo

1)nbsp;Vid. 1IE BOSCH KEMPF.U, li 1. Tom. 111. p. 268.

2)nbsp;Cf. V. II. IIONEBT, Handboek voor de Burg. Kegtsvordeniig. (Amsl. 1839)

§ 30. — OroEïAN, Het Nederl. AVelb. van Burg. Kegtsv. naar deszelfs be-
ginselen ontwikkeld. Editio allera (Gron. 1847) § 15. — V
ebkde . Handl.
tot de Nederl. Welgevlng. Vierde Afl. bevattende bet Wetboek van Burg.

-ocr page 88-

recusalio admittitur, si contra reum vel ejus uxorem, aut
cognatos et affines in linea recta actio de crimine vel
delicto institula fuerit ad judicis recusati querelam. Recte
autem censuisse videntur eruditi, vocem
querelam hic
arctiori intelligendam esse sensu : ita ut usu careat haecce
legis constitutio, si judex antea alio quodam munere v. c.
ministerie publico functus, ratione officii querelam contra
eum ejusve propinquos exhibuerit. Atque idem quoque di-
cendum videtur de iis judicibus, qui vi articuli 13 nostri
Codicis criminum commissorum delatores exstiterint 1). In
Codicis noslri specimine a. 183G haec excusationis causa
tantum admiltebatur , si perseculio
criminalis ad judicis
querelam admissa fuerit : hoe vero deinceps ad acliones
correclorias fuit extensum, roonenlibus nonnullis Ordinum
generalium sociis 2). Hoe lanien observandum, illam re-
cusalionis causam duplici coërceri limite. Primum enim
non adfflittenda est, si persona, contra quam actio ex de-
licto publice est instituta, cum reo recusante cognationis
vel affinitatis vinculo collateral! est conjuncla : exceptio
enim unice introducta est in favorem propinquorum in
linea recta , quorum tanta exislimalur caritas et mutuus
amor , ut lex illos suorum invicem inimicitias suscepisse
repulet. In his igilur sancivisse dicendus est legislator
genuina veteris juris palrii germanici placita: de quibus
paucis vere dixit
tacitds : »suscipere tam inimicitias seu

1)nbsp;Cf. DE BOSCH KEMPER, Wetb. Tan StrafT. Tom. III. p. 269. Notandum
tamen
Tidetur aliquod discrimen inter nostrum articulum et art. 30. no 3
Codicis de Methodo proc. in causis civilibus, ubi legimus »op zijne klagte
of door zijn toedoen.quot; Quaeritur, num aliud quid hisce significatum sit
Ter-
bis? Negando respondendum videtur, attaraen opt.indum, ne legislator in sin-
gulis legibus ad eandem rem declarandam
diTersis utatur verbis, quod erro-
ribus facile ansam praebet.

2)nbsp;Cf. voo-lBBiti, I. 1. Tom. VII. p. 473. n». XII et p. 475. n». XIX.

-ocr page 89-

patris seu propinqui, quam amicilias, necesse est 1).quot; Porro
non niagis admitti potest recusatio, si post perseeutionem in-
stitutam anni spatium praeteriit, cujus spatii termini in
rei recusantis favorem satis late pangendi sunt, ita ut re-
cusatio valida judicetur, si annus nondum praeterlapsus
sit, inde ab ukimo alterius iilius litis actu.

C. Tandem ad nostrum argumentum pertioet sexta recu-
sationis causa, quae admittitur, si reus civiü actione per-
sequatur judicem , ejus uxorem eorumve cognatos vel alE-
nes in linea recta, sive ab bis tali actione agitetur. Quae
legis dispositio fere convenit cum illa, quae art. 30
no. 7
Codicis de methodo procedendi in causis civibbus legilur.

Hacc sunt , quae jure nostro recusationem judicis mo-
vere possunt, respectu habito cognationis vel affinitatis
vincul). Vidimus in his plerumque non attendi nisi ad
hneara rectam, uno excepto casu, quem primo loco nun-
cupavi ; quando judex et reus inter se conjuncti sunt us-
que ad quartum propinquitatis gradum. Recusatio ta-
raen nonnunquam admittenda erit, etiamsi remotior pro-
pinquitatis gradus judicem cum reo colliget, quando
nempe hic illius veros'imilis est heres 2). Scilicet, si ju-

Anbsp;•nbsp;Jnbsp;J

aex cognalis careat usque ad undecimum gradum inclu-
sum, et hic ejus existât cognatus in gradu duodecimo, se-
cundum art. 908 C. C., verosimilis illius erit heres, et
eundem judicem ferre non tenetur. — His de judicis recu-
satione propositis, paucissima tantum de excusatione
addenda erunt. Haec enim secundum art. 359 admitti-
tur propter easdem causas, quas supra memoravimus,
aliasqne aequiutis rationes. Quae hoc nomine intellexerit
legislator, nemo facile describet : innumeri enim casus co-

li Tacih Germaniu Cap. XXI.
2) Vid. an. 351. „o. 7,

r, s

-ocr page 90-

gitari possunt , in quibus judex dubitet , ut aequo animo
sententiam laturus sit. Nimirura finge actionem civilem
institutam esse inter reum judicisque fratrem : recusationis
causa haud adest ; excusationis vero ratio ex aequitatis
principiis admittitur. Idem vero dicendum est de singulis
proximitatis gradibus : cujus vinculi effectus in judicantis
animum quisque suapte mente ponderet judex : cujus iterum
argumenta pensitet universum tribunal vel tota curia.

Haec de jure constituto nostro sufficiant : addantur quae-
dam de jure constituendo. Quaeri enim potest, num recte
judicis in speciali causa removendi rationes bifariam divi-
serit legislator? Quod equidem aflirmare non ausim: qnare
pro virium tenuitate nonnullas bic subjungam dubitandi
causas. Fieri enim potest, ut judex cum reo proximo co-
gnationis vel affinitatis gradu conjunctus a judicio tamen
ferendo sese non excuset, neque etiam recusetur a pro-
pinquo, gaudente propinquum suum inter judices sedem oc-
cupare, de quorum dementia banc ob causam bona quae-
que sperat. Hoc animadverterunt legislatores extranei,
atque igitur omnes causas, quae ad judicem in certo casu
non admittendum ducere possunt, in tres species retu-
lerunt. Causae gravissimae efficiunt ut judex arceatur:
causae minus graves reo facultatem praebent recusandi ju-
dicem: causae tandem leviores judieibus opportunitatem
se excusandi baud denegant, ubi recusatio seu non admis-
sa , seu non adhibita. Quam triplicem distinctionem hisce
Germani significarunt verbis: »Unfähigkeit, Ablehnung,
Ausschliessung von Amtsvvegen.quot; Illam autem quam maxime
adhibendam esse dixerunt plurimi, quoad spectat proxi-
mitatis gradus. Sic jure Wurtembergico judex
lege arcetur
a judicio:

1°. Si reus sit cognatus vel affinis ejus in recta linea,
vel in lineae obliqnae gradu secundo.

-ocr page 91-

- G9 —

2°. Si ipse vel cogiialus in linea direcla pars exsislat
laesa.

Contra recusatio vel excusatio judicis admiltitur, si cum
reo conjunctus sit cognatione usque ad quartum, vel affi-
nitate usque ad secundum gradum 1). Simili ratione in
lege Badensi de Ord. Jud. Crim. quae die VI Martii a.
184a
a Magno duce leopoldo est introducta, causas
quasdam enumeratas legimus, quae judicem a judicio fe-
rendo plane arcent.

In Ins nuncupantur illius matrimonium cum rea ; necessi-
tudo cum reo in recta linea, quae extenditur quoque ad
vitricos et privignos, parentesque et liberos adoptivos,
tandem cognatio et affinitas in secundo gradu 2). Recu-

1) art. 39. Cod. Wurt. »Der Richter ist unfähig in einer Sache lu
handeln:

l W

enn er als Zeuge für oder gegen den Angeschuldigten auftreten soll

oder aufgetreten ist;

— Wenn er in der Sache schon als Anwalt oder Staats-Anwalt oder in

früherer Instanz als Richter thalig gewesen ist, oder wenn er die üntersu-

chung gefuhrt hat und nunmehr bei einem höheren Gerichte zu entscheiden
hätte ;

3. Wenn Verwandte und Verschwägerte in gerader Linie und im zweiten

Grade der Seitenlinie nach bürgerlicher Berechnung, Adoptiv-Eltern oder

Kmder, oder die Ehegattin des Richters angeschuldigt sind , oder

Wenn entweder er selbst oder ein Verwandter in gerader Linie oder

seiner Ehegattin der beleidigte oder beschädigte Theil ist.quot;

art. 40. »Abgelehnt oder von Amtswegen ausgeschlossen kann der
Richter werden :

1. wegen Verhältnissen , die ihn als Zeugen Tcrdächlig machen wurden.
(Art. 305. Ziff. 4. 3(jg
g^jg^ ^^^^nbsp;Unfähigkeit

begründen.

Articulum 305. no. qui hic allegatur, supra jam attuli inloco de testibus.

4 Bad. Strafprozessordnung, art. 20.nbsp;»Unfähig zur Ausübung des Richter-
amts ist der Richter in allen Sachen ,nbsp;in welchen seine wirkliche oder ge-
schiedene Ehefrau, seine Verlobte, seinenbsp;Pflegbefohlenen oder solche Personen
angeschuldigt worden , welche mit ihm oder seiner wirklichen oder geschie-

-ocr page 92-

satio vero eadem lege admitlitur propter eognationem vel
affinitatera judicis cum reo in tertio vel quarto gradu :
porro, si aut judex ipse aut ejus uxor aut cognati vel af-
fines, quos dixi propiores, commisse crimine sint laesi 1).
Idem denique alio articulo ad omnes illos cognatos vel af-'
fines extenditur qui cum judice ejusmodi copulati sint
vinculo, ut suspicionis legitimae aequa exstare videatur
causa 2).

Gaudeo equidem triplicem hanc non admittendorum ju-
dicum divisionem aliquatenus etiam jure patrio esse recep-
tani et quidem in Codice, qui laudatores paucos, vitupe-
ratores quam plurimos nactus est. Codicem dico de ordine
judiciorum Militarium apud Nostrates. Ibi enim in titulo ,
ubi agitur de Juribus et Officiis Tribunalium Militarium ,
art. 145 disertis verbis scriptum est:
Tot de deliberatiën

denen Ehefrau in gerader Abstammung ohne Rücksicht auf den Grad und
mit Einschlusz der Adoptiveltern und Adoptivkinder in der Seltenlinie, aber
bis zum zweiten Grad elnschlleszlich verwandt oder verschwägert sind, ohne
Unterschied, ob die Ehe, durch welche die Schwägerschaft entstand noch
besteht, oder nicht.'* »

1)nbsp;Ibid. arl. 22. »Wegen besorgter Befangenheit kann der Richter abgelehnt
werden, wenn er mit dem Angeschuldigten in der Seitenlinie im dritten oder
vierten Grad verwandt, oder verschwägert ist, so wie, wenn durch das Ver-
brechen er selbst, oder seine Ehefrau, oder seine Verlobte, oder seine Ffleg-
befohlenen, oder solche Personen unmittelbar beschädigt sind, welche mit
ihm, oder seiner wirklichen oder geschiedenen Ehefrau in einem der in art.
20 erwähnten Verwandtschafts- oder Schwägerschaftsverhältnisse stehen.quot;

2)nbsp;Ibid. att. 24. no. 2. »Der Richter kann ferner wegen besorgter Befan-
genheit abgelehnt werden:

2o. So oft der Richter zu den Angeschuldigten, oder zu dem durch das
Verbrechen Beschädigten auszer den in den art. 20 und art. 22 bezeichneten
Fällen, in einem solchen Verhällnisz von Betheiligung, Verwandtschaft, Schwä-
gerschaft, Freundschaft oder Feindschaft, oder in einem solchen Pflichtver-
hältnisz steht, dasz dem Betheiligten ein nngeschwächtes Vertrauen auf seine
Unbefangenheit nicht zugerauthet werden kan.''

-ocr page 93-

worden niet toegelaten, die aan den beschuldigde beslaan
in den zesden of naderen graad van bloedvervvanlschap,
legenwoordige of voormalige zwagerschap.'' Aperle hic ser-
mo est de judice lege arccndo. Art. H7 de excusatione
Judicum exponuntur legis placita, et art. 150 statuitur
reo quoque jus competere recusandi judicem ob rationes
odii, inimicitiae vel similes.

In prima nostrae disputationis parte varias recensuimus
leges, quibus constitutum est parentes, cognatos, affines
liberari ab officio denuntiandi delicta, quae perpetrarunt
aut comraittere sibi proposuerunt fdii, cognati, affines: et
vidimus horum reticenliam poena non plecti, ubi aliorum
silentium in variis causis punitur. At e contrario nonnun-
quam hi ipsi parentes puniuntur propter eorum negligen-
liam in prohibendis liberorum maleficiis. Legem significo,
quam in magno Ducatu Hassiaco a». 1841 mense Septembri
proraulgavit
lüuovicüs II, et specimen Codicis poenalis
a®. 1843 in regno Borussorum propositum, quod tamen
vim juris non est nactum. Hisce scilicet amplexi sunt
earum regionum imperantes sententiam , viro , uti patrifa-
miliae , suorumque duci ac moderator!, incumbere officium,
nitendi ne illi, qui sunt in familia, crimina, si forte mo-
liantur revera committant.

In Codice Hassiaco fautori aequiparatur paterfamilias,
qui hanc omissionem fecerit, si aut uxor aut liberi aut
alii, qui in ejus potestate bberorum instar sunt, delictum
perpetrandum sibi proposuerint 1).

1) art. 88. Coi], Hass. »Mit der auf die Begünstigung gesetzten Strafe
wird belegt : lo. wer eett. :

2quot;. wer seine Ehefrau oder die unter seiner hauslichen Gewalt stehenden
Kinder oder Pflegkinder, wenn es ohne Anzeige bei der Obrigkeit geschehen
kann, ;m der Ausführung der v(ui ihnen beabsichtigten Thal nicht hindert.''

-ocr page 94-

In exemplari vero Borussico illi, qui regis a consiliis
sunt, animadvertendum esse duxerunt in parentes, tulores,
educatores et seholanim moderatores, qui, cum probe cog-
noverint personas, in quas exercent auctoritalera, crimen
seu debctum moliri, nihilominus neglexerint hujus propo-
siti executionem impedire, quoad sane islud sine hominis
periculo fieri posset.

Parentes autem hic sociis criminis aequiparantur, si
consulte egerint,
fautoribus vero, si negligentia officio
suo haud fundi sint 1).

Tandem illud observandum videlur , parentes quoque ex
juris Wiirtembergici principiis omissionis poena aflligendos
esse, si auctoritate sua in tali causa uti neglexerint, quam-
quam hoc in ipsa lege disertis verbis non sit constitutum.
Scilicet arliculo 93 lenentur cives delicta proposita im-
pedire, sive delalione ad magislralum facta, sive iis com-
monefactis , quorum detrimentum special crimen , sive
aliis , quibus uli possunt, remediis.

Excusantur aulem parentes el a delalione et a moni-
tione : sed hoc non eo special, ut etiam liberi sint ab
officio delicti averlendi, aliis quibus uti possunt remediis:
in his vero in primis compulanda est parentum auctoritas
in bberos 2).

J

1) Entwurf des Straf-gesetibuchs für die Freuszischen Staaten nach den
Beschlüssen des königlichen Staatsraths; § 75. »Haben Eltern , Vormünde,
Erzieher, Lehrmeister und Dienstherrschaften, von einem
Terbrecherischen
Vorhaben der ihrer Gewalt oder Aufsicht untergebenen Personen glaubhafte
Kenntnisz erhalten und die Ausführung desselben zu verhindern unterlassen,
obwohl sie solche ohne eigene oder eines Dritten Gefahr hätten verhindern
können, so sind dieselben, wenn die Verhinderung aas Vorsatz unterblieb,
gleich den
Gehü/fen; wenn die Verhinderung aus Fahrlässigkeit unterblieb,
gleich den
Begünstigern zu bestrafen. Die Eltern , Vormünder und Erzieher
trifft aber diese Strafe nur dann, wenn sie die Ausführung des verbrecheri-
schen Vorhabens ohne Anzeige bei der Obrigkeit zu verhindern vermochten.''
2) Egregie hoc significarunt Speciminis Würtembergici auctores, in opere

-ocr page 95-

MotWe zu den. Entwürfe des S.raf-Gesetz-Buehes, p. 91. »Ausnahmen treten
ein, wenn die Pflieht zur Anzeige in CoUision

türichen Pflichten, wodurch Ehegatten, die im art. 86 bezeichneten Bluts
irl und VerslhWagerte, Vormünder undnbsp;'

Pflege-Kinder unter sich verbunden sind; Verhältnisse, welche d m Geseke
her stets heilig bleiben müssen. Inzwisschen
wurde eine solche CoUision
nur dann eintreten, wenn das Gesetz die hier genannten Personen zur An-
zeige bei der Obrigkeit oder zur Benachrichtigung des Gefährdeten, wodurch
eine solche Anzeige
veranlaszt würde, verpflichten wollte; sie trit aber n cht
ein, wenn einer solchen Person andere Mittel zu Gebot stehen das verb e-
ehcL zu verhindern. Darum wurde z. B. ein Eamilienvater der Strafe s
Gesetzes verfallen, der es unterläszt, seinen Sohn durch väterliche Autorität,
„der die ihm zu Gebot stehenden häuslichen
Züchtigungsmitte. von eiuem
vorhabenen Verbrechen abzuhalten, sofern dieses Vorhaben zu seiner Kennt-
nisi gekommen ist.quot;

-ocr page 96-

PARS POSTERIOR.

DE VIKCÜLI COGNATIONIS ET AFFINITATIS VI ET EFFI-
CACIA, IN LEGIBUS DE DELICTIS EGRÜMQUE
POENIS CONSPICÜA.

Jam eo pervenimus, ut indageraus, quinam sint effec-
lus, quos habet vinculum Cognationis et Affinitatis in jus
poenale proprio sie dictum: in qua instituenda inquisitione
ea sequenda videtur ratio, ut aperte eluceat, quamnam
efficaciam familiae necessitudo in omnibus fere juris crimi-
nalis partibus exerceat; in quo opere peragendo sectanda
praeprimis videtur justa quaedam disputationis norma: quae
in tam latum vastumque campum percurrendum, ad eerlos
denique fines lute nos perducat. Haec aulem disquisitio,
ut el in posterum mihimel ipsi ulilitalem quandam parere
ac servare possil, allendendum inprimis visum est ad spe-
•cimen Codicis poenalis, quod praeeedenli anno a Ministro
regio, Justiliae in patria nostra curam habente, Ordinibus
Generalibus est oblalum: cujus singulas nonnullas con-
stitutiones conferre lubet cum iis, quae tum ex universalibns
juris criminalis principiis de singulis malerlis cognila ba-
bemus, tum in scholis circa jus poenale Francicum didi-
cimus. Talis enim dispulandi ratio et frucluosa forte

-ocr page 97-

juvenili studio esse potest, et jucunda imprimis in hoc
nostro argumento elaborando , cum videamus patrio legis-
latori aut placere aut certe placilura esse principia de fa-
mihae juribus recte aestimandis , quae a superioribus le-
gislatoribus aut praetermissa plane aut nimis neglecta sunt.
Amplissimus, ut dixi, in boc loco patel nobis disputandi
campus, el plurima respicienda sunt deliclorum genera. In
nonnullis cognationis vel affinilalis vinculum causa fit, cur
Bxasperetur delicti poena : in aliis milior ob eandem hanc
ralionem malefico infligilur castigatio : in aliis tandem
causis illud factum quod generaliter a lege est vindicalum,
hac excipilur et
delictum comtituere cessât, si ratione
propinquorum aut adversus eos, qui de eadem sunt fami-
lia , est commissum. En Irifaria disputationis divisio : vi-
deamus igitur primum de actionibus lege poenafi vetilis
generaliter , sed non punitis , ubi commissae sunt ratione
cognatorum vel affinium : porro de delictis, propter co-
gnationis vel affinitatis vinculum excusatis aut miliori poena
coërcilis; tandem de delictis, quae ob necessitudinem lae-
dentem inter el laesum gravius puniuntur. Quibus omni-
bus pauea addere liceat de crimine
incestus, quippe factum
respiciente, quod non punitur bodie, si commissum est
ab hominibus nullo inter se necessitudinis vinculo conju-
gatis, sed tum demum delictorum numero accensetur in
recentioribus Codicibus, quando propinquilalis jura divinis
bumanisque legibus sacrata islo violanlur.

-ocr page 98-

CAPUT I.

BE ACTinmBUS LEGE POENAU YET.TIS GENERALITER, SED XON
PUNiriS, RATiONE HABITA COGNATORUM VEL AFFINIUM.

S 1.

AuxUmm maleficis e carcere vel custodia fugientibus
praestiimn.

In delictorum numerum a plurimis legislatoribus recep-
tum est quoque
makfm fuga e carcere. Hi faclum ilkd
semper poena vindicant, quod juris Romani principiis con-
sentaneum est : illi turn demum factum illud lege coër-
cendum esse existimaverunt , quando vi est perpetratum
putantes tantum inesse liomini libertatis amorem, ut illam'
jure assequi dicendus sit, si viam ad liberlatem ab aliis
sibi apertam conspiciat.

Secus vero judicaverunt iidem de casu , quo extranei ad
liberandum maleficum opem tulerint: quorum machinatio-
nes poena coërcendas esse arbitrati sunt legislatores, etiamsi
ad propositum perficiendum nulla usi sint vi. Horum ex-
emplum secutum est specimen legis poenalis a. 1842 apud
noslrates propositum , ubi in libri secundi titulo secundo
art. 12 haec legebantur: »Alwie opzettelijk zal hebben
medegewerkt om eenen gevangenen, gegijzelden of in ver-

-ocr page 99-

zekerde bewaring genomen persoon Ie doen onlvluglen ,
zonder dat daarbij geweld heeft plaats gehad, zal gestraft
worden met eorreclionele gevangenisstraf van ten minste
acht dagen en ten langste twee jaren , en met eene geld-
boete van ten minste honderd en ten hoogste duizend gul-
den , te zamen of afzonderlij';.quot; Paullulum haec imrau-
tata sunt in legis exemplari , anno 1847 Ordinibus oblato,
ubi in ejusdem tituli articulo 11 haoc babentur : »Die,
des bewust, heeft medegewerkt om eenen gevangenen,
gegijzelden of in verzekerde bewaring genomen persoon te
laten ontvlugten, zonder daarbij braak of gewelddadigheid
tegen personen te hebben gepleegd , wordt gestraft met
correctionele gevangenisstraf van ten langste één jaar en
geldboete van honderd tot duizend gulden , te zamen of

afzonderlijk.quot;

Utilem talis esse legis dispositionom unusquisque videt :
m eo aulem deflectit a simili Codicis poenalis Francici
jussu, quod hic liberatores pleclit poena eo duriore, quo
gravior iniligenda esset castigatio malefico liberato: ille
vero fixam certamque minetur poenam in ipsum liberandi
actum, nulla ratione habita delictorum, propter quae car-
cere detentus erat reus.

Omnes ejusmodi liberatores puniebat lex Franeica. Quid
vero, SI reus liberatus esset calliditate eorum , qui arctis-
simis necessitudinis vinculis cum eo essent conjuncti ? Pu-
niuntur et hi prorsus, uti quicunque extraneus. Naturae
Itaque copulam praetervidit plane legislator iste , quamvis
mehora doctus ab ils jureconsultis , qui duriori vixerant
scnpserantque saeculo : quamvis et ipsa jurisprudentia su-
perion aetate religiosius coluerit germana juris princijiia.
»Des arrets nombreux sont rapportés par
mornac , par
julius clakcs, par joi;sse , qui ont exempté de toute pei-
ne une femme , des enfants, de proches parens , qui

-ocr page 100-

m

- 78 —

avaient arraché des mains des archers leur mari, leur père,
leur frère 1).quot;

Dubitare tamen videntur auctores nobilissimae theoriae
juris poenalis Francicae de limitibus favoris , qui a legis-
lature naturae vinculo praestandus est : nec arbitrari vi-
dentur cognationem m hberatione profugi omnem delere
auctoris noxiam, hanc aulem lanlum conslituere argumen-
tum poenae levioris infligendae. Conlrarium vero magis
congruum dicendum est iis, quae articulo 248 C. P. con-
stituta sunt circa eos, qui criminum reos occultavere.

Rectissime igilur in legis nostrae specimine exceptionem
propositam esse gaudemus ratione eorum, qui cum reo,
quem carcere liberavere, sanguinis aut affinilatis vinculo
sunt copulati, superioribusque in recenlissimo texln baec
esse adposita : »Deze bepaling is niet van toepassing op
de bloedverwanlen of aangehuwden in de regie linie, den
echtgenoot, zelfs na de eclUscheiding , en de broeders en
zusters of behuwdbroeders en zusters van de gevangene,
gegijzelde of in verzekerde bewaring genomene personen 2).
Hujus autem legis aequitalem non tantum docent germana

1)nbsp;Chadïeiu et facshj*. Théorie du C. P. chap. XXXIII. p. 287.

2)nbsp;In esemplari legis a. 1842 h.-iec ita legebantur. »Deze bepaling is niet
Tan toepassing op de nabestaanden in de op- en nedergaande knie, den man
of de Trouw zelfs na echtscheiding, de broeders of zusters en de aangehuw-
den in denzelfden graad Tan die gevangene , gegijzelde of in Terzekerde be-
waring genomen personen.quot;
In specimine a. 1847 recepta erant Terba
Moedverwanien of aangehuwden in de opgaande en nederdalende li-
niequot;-,
et in fine articuli singulari numero scriptum erat, persone.quot; Textus
tandem in mutationum libello ita emendatus est, uti supra illum allegavimus.
Bene autem Ordinum Generalium consessus secundus in obserTationibus a.
1843 editis, {voorloopig Terslag der centrale afdeeling omtrent het ontwerp
van het tweede boek van het
Wetb. van Strafr. p. 18.) significavit, hanc
nostram exceptionem verbotenus convenire debere cum iis,
quae art. 188
Ord. Jud. Criro.
sunt constituta.

-ocr page 101-

juris naturalis de matrimonio et familia praecepta, sed
confirmât quoque egregie juris historia. Quis enim est in
patria nostra , qui non libenter in memoriam revocet no-
bilissimum
mariae reigerseergae exemplum , cujus callidi-
tate carissimus et egregius conjus
hugo grotiüs carcere
Louvensteniano detentus libertatem recuperavit? Adda-
tur juslitiae criminalis bistoria hac nostra aetate in ipsa
Gallia , ubi judicum non dicam negligentia, at juris amor
et virtutis domesticae reverentia snpplevere, quae legi
deesse viderentur. Anno scilicet 1816 Curia regia Pa-
risiensis eadem haec, quae laudavimus principia, appli-
cuit ad casum, quo cognatus cognatum e carcere libera-
verat 1); et omnes adhuc recordantur animi perseverantiam
in LAVALETTi uxore, quae conjugi poslridie ultimum exspec-
lanti supplicium, carceris portas aperuit, nec tamen de
hoc facto in judicium tracta est 2).

Gravissima tamen hic memoranda superest quaestio: quid
scilicet statuendum sit de illis cognalis aut affinibus, qui
cognatum aut affinem e carcere liberaverint vi adhibila.
De bis nihil habet novissimum Codicis poenalis specimen,
et in arliculis 13 et 14 allegali lituU secundi reclusionis
poena vel ordinariae vel exlraordinariae scribilur in illos,
qui ad maleficos liberandos aut carcerem efTregerint, aut
carceris custodes vel vigiles violentia affecerint 3).

1)nbsp;Cf. Sent. Cur. Par. 21 April. 1816, apud Sirey, Tom. XVt. p. 180.

2)nbsp;Cf. H\rs, Observ. sur Ie projet de révision du C. P., présentées aux
chambres Belges. (Gand. 1835.) Tom. H. p. 137. et
CA.M0T, ad arl. 237.
C. P. no. X.

3)nbsp;art. 13. »Met gewone tuchlhuisslraf wordt gestraft:

1.nbsp;Die gebouwen , bestemd lot bewaring van gevangene , gegijielde of in
veriekerde bewaring genomen personen, of eenig gedeelte van zoodanige ge-
bouwen , hebben opengebroken, ten einde dexe daaruit te verlossen ;

2.nbsp;die tot hetzelfde einde tegen de wachten of bewaarders dier gebouwen
gewelddadigheid hebben gepleegd;

-ocr page 102-

Nemo sane serio conlendal, et lalera actum, paci pu-
blicae aperte contrarium, impune in civitale 1'erri posse.
At dubitare lamen liceal, quin ratione bujus criminis pa-
rentes proximique omnibus caeleris personis sint aequipa-
randi. Etenim lege in boc casu punitur crimen, ipsi,
ratione duplici conlrarium: continet enim et ipsam libe-
rationem per se jam poenis corrigondam, et vim adhibi-
tam in personas publico officio fungentes, quae similiter
per se spectaia poenis plectilur. Si vero cognati vel affi-
nes hoc perpetraverint delictum, in eos tantum agi debet
de vi adliibita, quandoqnidem simplex libcratio ratione il-
lorum poenis non vindicetur. Consentaneum ergo ipsis
speciminis nosiralis principiis fore videlur, si levior scri-
balur poena in eos, qui cognatis affinibusve vi e carcere
exilum aperuerint. Hanc autem meam qualemcunque sen-
tenliam fulcire juvat exlraneorum legislatorum teslimoniis,
qui laudala juris principia ad quoscunqne applicuere casus,
quaraquam in nulio prorsus impunitalem delinquentis agnove-
runt. Hassiacum quidem in auxilium vocare nequeo, qui art.
197 poenas scribens, in omnes delinquenlium liberatores ,
sequenti articulo haec addidit; »Als besonderer Milderungs-
grund ist der Umstand zu betrachten, wenn der Befreite
nur wegen Schulden oder voegen einer Polizeiübertretung
verhaftet war, oder wenn die Befreiung von dem Ehe-
gatten , den Descendenten, Ascendenten oder Geschwistern
des Gefangenen bewirkt v-. orden ist, als in welchen Fiil-

3. die gevangene, gegijzelde of in verzekerde bewaring genomen personen
bniten de gevangenis met geweld ontzet hebben.quot;

Art. 14. nlndien de daden, in het voorgaand artikel vermeld, door meer
dan drie personen, waarvan ten minste één uiterlijk zigtbaar wapenen droeg,
ge[)leegd zijn , worden zij , die zich als hoofden of aanvoerders hebben ge-
dragen , of de schuldigen lot het plegen dier daden hebben op de been ge-
bragl, met buitengewone tuchthuisstraf gestraft.quot;

-ocr page 103-

Icn, wenn keine Gewalt gegen Personen verübt wurde,
bis auf Gefängniszstrafe von acht Tagen berabgegangen
werden kann.quot; Contrarium vero placitum tuiti sunt legis-
latores Hanoveranus l) et Badensis 2), tacitcque probatum
Video in Codice novissinio Saxonico 3) ; quibus magis as-
sentiendum puto.

Hisce autem rite pcrspectis, negari non posse videtur
extraneis legislatoribus illud in priniis curae fuisse, ut certa
quaedam juris placita in singulos casus consequenter appli-
carent: iilis aulem in hoc uno palmam praeripuisse nostri
Codicis poenalis futuri auctores, quod in simplici libera-
lione nalurae humanae jura laetius vindicaverint: et spe-

1)nbsp;Art. 170 C. Haiioy. »Geschali die Befreiung von den Ehegatten, oder
Verlobten , oder von Descendenten , Ascendenten oder Geschvfistern des Ge-
fangenen , oder dessen Verschwägerten in gerader Linie, so ist dieser Umstand
®ls ein besonder Milderungsgrund aniusehen.quot;

2)nbsp;Art. 637 Cod. Bad. »Der Ehegatte, die Verwandten in gerader Ab-
stammung und die Geschwister des Verhafteten, oder Gefangenen, welche
Seme Befreiung mittelst thätlicher Gewalt, oder Drohungen gegen die Gefan-
gnisiaufseher bewirken, werden, sofern ihre Handlung nicht in ein schwe-
reres Verbrechen übergeht, mit Gefängnisz, oder Arbeitshaus bis zu zwei
Jahren bestraft, und wenn sie die Befreiung mittelst gewaltsamer Erbrecbung
des Gefängnisses bewirken, nach Verschiedenheit der Grösze der Beschädigung
von der Hälfte der durch § 573 gedrohten Freiheilsstrafen getroffen.quot;

3)nbsp;Scilicet art. 109 Cod. Sax. poena scripta est in illos , qui alios e car-
cere liberaverunt, neque ibi exceptio occurrit, ratione cognatorum et aflinium;
quae omissio deleg.-)tos populi haud fiigit. »Die Deputation (ila
HiRTlTZSGIlUls

P- 193.) der II. Kammer beabsichtigte bei diesem Artikel Anfangs eine
mildere Strafbestimmung für den Fall vorzuschlagen wenn Ehegatten, Bluts-
verwandte in auf- und absteigender Linie oder Geschwister des Gefangenen
den letzteren befreien.

Nachdem aber von den Königlichen Commissarien erklärt worden war,
dasz dieser Fall allerdings eine Strafmilderung innerhalb des im Artikel an-
gegebenen Strafmaases begründe, dasz es abequot; nicht nothig erscheine, dies
in den Artikel aufzunehmen, so liesz die Deputation das Moniluro fallen,
«nd begnügte sich die Seiten der Regierung gegebene Erklärung in den Be-
richt .lufziinehmen.quot;

(gt;

-ocr page 104-

randum videtur, ut principium jamjam receptum lalius
utique extendatur confirmeturque: meritoque perhibilum
esse gloriemur in Godicillo admonilorio: »Men heefl ge-
tracht deze onderwerpen met de meeste zorgvuldinheid te
behandelen, en , bij de strafbedreiging, of bij de onthef-
fing van straf naauwkeurig getoetst, in hoeverre de ver-
schillende daden, nadeelige
bedoelingen voor den staat
verraden ; of zij bepaald het kenmerk dragen van misda-
digen zin, dan wel aan minder laakbare of zelfs
onberis-
pelijke
inzigten zijn toe te schrijven.quot;

Hoe unum addendum superest: quosnam cognatos spec-
ial lex proposila?

Eosdem, uti jam monuimus, cognatos et affines, qui nun-
cupantur art. 188 Ord. Jud. Crim., et mirandum sane,
Ordines Generales quaesivisse (voorloopig verslag, 1847,
p. 24) de sensu vocis »behuwdbroeders.quot; Rogantibus
aulem »zijn daaronder ook begrepen degenen, die niet in
den welligen zin dien naam dragen, maar in hel gemeene
leven zoo genoemd worden, zoo als zij, die met Iwee zus-
ters gehuwd zijn?quot; merilo responsum est a parte regis
(memorie van beantwoording, a\ 1847, p. 22) »de bij
dit artikel in het verslag gedane vraag moet men ont-
kennend beantwoorden; wilde men nog andere behuwd-
broeders in het artikel begrepen hebben, dan die, welke
dit in wettigen zin zijn, dan diende men dit bijzonder
uit te drukken, daar toch de wet slechts in wettigen zin
kan worden uitgelegd.quot;

§ 2.

Delictwm recepti malefici.

Porro liïc in censum venit delictum recepti malefici,
de quo legislator Francicus et speciminis nostri auclores

-ocr page 105-

egerunt una cum crimine delinquentis e carcere profugi.
Jure Romano antiquo constitutum erat, receptatores de-
linquentium iisdem plectendos esse poenis, quae auctores
delictorum feriant 1). »Pessimum,
marcianüs libro II publi-
corum Judiciorum, genus esse dixit receptatorum , sine
quibus nemo latere diu potest, et praeceptum, ut perinde
puniantur atque latronesquot; 2). Similiter eos, qui secum
allem criminis reos, occultando eum eamve sociarunt, par
ipsos et reos poena exspectare dicitur imperatoribus
valen-
tiniano, valentl
et gratiano 3).

In aba lege is , qui servum facinoris noxium celaverit
in ea causa baberi nuncupatur, ac si lege quae de sica-
riis lata est, facinoris noxius esset
4). Aliis tamen in le-
gibus specialis poena receptatorem niinatur 5), et barum
exemplum per multa saecula secuta est praxis forensis 6).

In Codice autem poenali Gallico de hoc crimine art.
248 haec constituta sunt: »Ceux, qui auront recèle' ou

1) Cf. pdtthanff, Diss, de Receptaloribus; in ejus adversaiiis Juris Universi.
Tom. U. (Lips. a. 1778.) p. 232.

b ^d' '' ^nbsp;-'^ddil. HiBCiANBS ; »In pari caussa ha-

n I sunt, qui ^ apprehendere latrones possunt, pecunia accepta , vel
surreptorum parte, dimiserunt.quot;' Minus recte bunc juris locum inlellexisse vi-
dentur yin doct.
chabteau et facsiin, dicentcs Les textes du Digeste et
1 Code de Justmien assimilent aux coupables eux-mêmes , les individus ,
qquot;gt; les ont récélés : »in pari causa habendi sunt,quot; porte le Digeste.quot; Ni-
mirum
his Terbis, in pari causa habendi sunt, receptatores delinquentium
non aequiparantur auctoribus delictorum , sed illi, qui , mercede conducti ,

' ■nbsp;''i® 1'quot; latrones vel alios criminis reos occultaverint.

■ § D. De Senatusconsulto Silaniano. Cf. matthaeüs , de
Cnm. (Amst. 1661.
p. 220-223)

5)nbsp;Cf. 1. 40. D. de poenis. 1. ult. § ult. D. De abig.

6)nbsp;cff auctores a mattbaeo allegati, et quae monet CAOVEAt,, Théorie,

• . [. »Receptatores adgressorum , itemque latronum eadem poena af-/
fie'unlur , qua ipsi
latrones.quot;

-ocr page 106-

fail receler des personnes qu'ils savaient avoir commis des
crimes emportant peine aflliclive, seront punis de trois
mois d'emprisonnement au moins et de deux ans au plus.quot;

Quae quidem constitulio per se salis clara alque per-
spicua est, sed in foro diflicullates qup.sdam parere dici-
tur ob cognationem argumenli cum illis, quae sancivit
legislator Francicus in generalioribus de fauloribus crimi-
num praeceplis. De bis aulem disquirere noslri non est:
transeamus potius ad alteram articuli 248 partem, ubi le-
gmius: »sont exceptés de la présente disposition les ascen-
dans et descendans, époux ou épouses même divorcés,
frères ou soeurs des criminels recelés , ou leurs alliés aux
mêmes degrés.quot; De hac vero exceptione in favorem eorum,
qui malefico sanguinis arcliori vinculo sunl conjuncti, nec
silmt ipsum jus Romanuin. »Eos [ita
paüh;s in lihro sin-
gulari de poenis Paganorum] apud quos affinis vel cogna-
tus latro conservalus est, neque absolvendos, neque se-
vere admodum puniendos: non enim par est eorum delictum
et eorum, qui nihil ad se pertinentes latrones recipiunt 1).quot;
Humanitalis ilaque jura diserte colenda esse aflirmavit Ju-
reconsultus: nec tamen ab omni poena liberari voluit illum,
qui allegatum delictum commisit, ut nalurali fun^eretur
cantatis officio.

Recenliori aetate sponte sua juris severitas ad naturalem
aequitalem flexa est : et jureconsulli apud Ilalos, Germa-
nos, Gallos, nostrales, pedelenlim illud effeeerunt, ut
nulla arnplius dolo bono poenae superesset formido 2).

1)nbsp;I. 2. D. De receptatoribus. Cf. kleixschhod , Systematische Entwicke-
lung der Grundbegriffe und Grundwahrheiten des peinlichen Rechts. § 73.
p. 203. (Edit. III.)

2)nbsp;Audiatur inprimis blpubil vox in 1. 3 § 3 D. deineend, ruin. naufr.
»Non tantum, qui rapuit, verum is quoque, qui recepit, ex causis supra
criptis tenetur: quia receptatores non minus délinquant quam adgressores.

-ocr page 107-

Sciücel slaluerunt, de duplici reccplalorum crimine agi in
jure Romano: nonnullos maleficos occullare , ut Iiis auxi-
lium praestent , ne aliquando in poenam lege sancilam in-
cidanl: alios contra idem facere , ut partem bonorum a la-
tronibus subreptorum , adipiscanlur. Jam vero opinali sunt
plurimi superioris aelatis scriptores, legem Romanam mitiores
niinatam esse poenas in illos cognatos atque affines, qui mer-
cede conducti, suos occultaverinl propinquos : sin vero nihil
omnino acceperint, plane esse absolvendos. Alii absolutio-
nem circa propinquiores , poenam vero minus severam in
remotiores cognatos atque affines adliibendam esse judicavere.
»Remittendaquot; (ita
mattiiaeus 1. 1.), «prorsus videtur poena li-
beris atque parentibus marito atque uxori : nam si poena
mitigatur ei, qui cognatum aut affinem receptaverit, ulique
prorsus remittenda erit marilo atque uxori, qui sunt affi-
nitatis principium, atque omnis forlunae socii: liberis atque
parenlibus, quorum est arclissima necessitudo, summa alTec-
tij , atque ex quibus reliqui cognationis gradus propaganlur.quot;
Uxorem certe excusant interprétés, non solum, si maritum
latronem receptaverit sed et si perduellein. Quorum sen-
tentiam recle explicuisse videtur egregius legum Gallicarum
commentator
JorssE, ubi dicit: »Les proches parens, qui
retirent chez eux les voleurs, sont excusables, si d'ailleurs
ils ne sont pas participants à leur vol, parcequ'alors ils
sont présumés leur donner retraite pour les garantir et
mettre à couvert des poursuites de la justice: ainsi ils doi-
vent être punis moins sévèrement, que les autres récéleurs;
car c'est une maxime constante , que les lois relâchent de
leur sévérité , quand elles sont ofTense'es par un motif de
charité inspiré par la nature 1).''

Sed enim additiim est: dolo mato; quia non omnis, qui recijiit, statim
etiam deiinquit, sed qui dolo malo recipit.quot;

1) Traité de la Justice Criminelle en France Tom. 4 p. 251.

-ocr page 108-

Cum legis autem Gallicae praece^tis conveniunt plane,
quae in specimine nostro scripta sunt. Propositum enim
est tit. II. art. 15. jam laudati: »Die iemand, van wien
het hem bekend was, dat hij eene strafbare daad had ge-
pleegd , heeft verborgen , ten einde hem aan de naspo-
ringen der justitie te onttrekken, wordt, indien tegen die
daad eene criminele straf is bedreigd, met correctionele
gevangenisstraf van ten langste zes maanden gestraft.quot;

»Deze straf wordt mede op hem toegepast, die des be-
wust , hetzelfde heeft gedaan omtrent iemand , die eene
criminele straf nog geheel of ten deele moest ondergaan.
De bepaling van het tweede lid van art 11 , geldt mede
voor de hier gemelde gevallen.quot;

Respicitur autem postremis bisce verbis ad exceptionem
in favorem cognatorum et affinium constitutam, ratione
liberationis damnatorum vel reorum e carcere aut ergastulo.

Quod ad iteratae hujus exceptionis causas attinet, non neces-
se est repetere, quae supra jam attulimus: eadem enim legis
ratio de utraque constitutione valet. Utilius vero videtur cum
illis conferre, quae aliis quibusdam legibus sunt constituta.

Memorabilis imprimis dicenda est constitutio, quae habe-
tur in legis poenalis specimine, quod a. 1804 a viris non-
nullis egregie doctis, et in juris philosophia oppido ver-
satis, compositum est, 1) ut reipublicae Batavae inserviret.
In quo nihil quidem scriptum est de receptatoribus delin-
quentium in genere, sed ratione homicidii occurrit consti-
tutio, quae docet auctores hujus speciminis illud recte
vidisse, receptatorem proprie ad delicti fauleres pertinere,
et occultalionem malefici favoris esse actum, dummodo
sciverit occultator, quodnam delictum commiserit fugitivus:

I) Stukken door de commissie tot het ontwerpen van een algemeen bur-
gerlijk en lijfstraffelijk wetboek eni. (in den Haag 1804).

-ocr page 109-

quam doclrinam nuperrime quoque tuiti sunt plerique le-
gislatores apud exteros. — Legimus autem in laudato
specimine libro III capite I art. 27:

„Die, na begane misdaad, het vermoorde ligchaam,
de middelen, door welke de moord is gepleegd, ofeenige
andere overig geblevene teekenen der misdaad verduistert,
den dader
verbergt of in zijne ontvlugting behulpzaam is,
is misdadig, en strafbaar met gevangenis of verbanning.quot;
His tamen statim additus est alter articulus:
quot;Hij echter, die de moord, door zijne ouders, kinderen,
echtgenoot, broeder, zuster, boezemvriend begaan, op eenige
wijze verbergt, is buiten misdaad.quot;

Multis haec dispositio observationibus ansam praebere
potest. Neutiquam enim hic impunitas illum tantum spec-
ial, qui cognalum vel affinem, homicidii auctorem, ipsum
occultaverit, sed eum eliam qui trucidati cadaver cela-
verit, delicti vestigia qualicunque modo suppresserit, seu
aliud quodvis adhibuerit remedium, ut proximo opitulare-
tur. Exceptio porro hic non tantum illos attinet, qui
vero cognationis vel affinitatis vinculo cum delinquente
sunt conjuncti, sed et hujus amicos integerrimos. Qua in
re tamen laudali speciminis auctores latius quam par est,
progresses esse, quis neget? In legibus enim poenalibus
accurata omnino opus est rerum expositione: nemo vero
facile dieet, quos in tanla civium multitudine delinquentis
familiares merilo habeas. In civilate autem bene ordinata,
id in primis cavendum est, ne pravorum consortiis faveant,
qui publicam pacem tueri lenentur : nec quid facilius erit
delinquentis fautori, si ad judicem trahalur, quam hisce
respondere
plauti verbis:
»Intimus sum illi 1).quot;

1) PiAUTUS Truc. 1. 1. V. 61.

-ocr page 110-

Itaque quamquam excitato articulo laudati speciminis
auctores juris principium recte observaverint amorem,
amicitiam, caritatem in republica luculeuter esse commen-
danda, atque in honore habenda, hoc tamen comprobari
nequit, illud praeter naturalem copulam cognationis et af-
finitatis, ad familiaritatis fortuitae
vinculum esse extensum:
quam tum denique honore merito prosequaris, si illam a
virtutis communione ceu nobiü fonte originem ducere videas.

Hoc autem nomine laudandum videtur legis exemplum,
de quo nunc agimus, quod occultationem malefici non
speciale ac proprium habuerit delictum, sed tamquam fa-
vorem delicto penitus perpetrato tributum proposuerit.

Quod et imitati sunt auctores codicis criminalis in regno
Hollandico et omnes fere legislatores in Germania novis-
simi: a quibus recessisse in hoc negotio legislatorem nos-
trum hodiernum, si scilicet exemplum propositum vim legis
nacturum est, equidem doleo.

In Codice Criminali Regni Hollandici poena statuta est
tantum in eos receptatores delinquentium, qui homicidas.a
quibus
alius praemeditato consibo necatus est, occulta\erint.

»Die na beganen moord, opzettelijk het vermoorde lig-
chaam, de middelen, door welke de moord gepleegd is,
of eenige andere overgeblevene teekenen der misdaad ver-
duisteren, dea dader verbergen of in zijne ontvlugting be-
hulpzaam zijn, zullen naar de omstandigheden worden ge-
straft met bannissement niet te boven gaande den lijd van
vier jaren, of met geldboete, niet hooger dan drie hon-
derd guldens.

De verschooning, bij het slot van bet voorgaande arti-
kel aangewezen, is ook op dezen toepasselijk.quot;

Quorumnam hic intelligatur excusatio, in priori hujus
disputationis parte fusius exposui. Eadem vero, quae hîc
sancita legimus juris placita circa occultalos homicidas, in

-ocr page 111-

recenlissimis Germanonim Codicibns applicala sunt ad ora-
iilura ferme delictorum fauleres, qui receplatores delin-
queutium existant, in quibus inter se consenliunt sane co-
dices poenales in Saxonico regno 1), in Ducalu Brunovi-
censi 2), atque in
Magnis-Ducatibus üassiaco 3) et Badensi 4)
nuper promulgali: quibus omnibus exceptionem ratione
cognatorum atque affinium diserte constilutam videmus.

S 3.

Contrectatio rei ad cognatum vel affinem pertinentis.

Tertia species facti lege quidem poenali generaliter ve-
tili sed non punili, ubi commissum est ralione cognatorum
vel
affinium, eaque luculentissima prostat in loco juris
criminalis
de furtis. Scilicet in jure Romano exceptionem

1)nbsp;Art. 41 Cod. Sax »Ehegatten , Verwandte in auf-und absteigender Li-
nie , Geschwister und Verschwägerte bis mit dem zweiten Grade, Pfiegeältern
und Pflegekinder des Verbrechers werden nicht bestraft , 1) wegen der im
art. 38 (Begünstigung) erwähnten Handlungen , dafern solche nur zum per-
sönlichen Schutze des Thäters stattgefunden haben.quot;

2)nbsp;Art. 49 Cod. Brun. »Die Bestimmungen der § § 47 und 48 leiden
keine Anwendung aut die Angehörigen des Verbrechers.quot;

3)nbsp;Art. 91 Cod. Hass. i.Ehegatten, Verwandle in auf- und absteigender
Linie,
Geschwister und Verschwägerte in demselben Grade, Pflegeeltern und
Pflegekinder , Adoptiveltern und Adoptivkinder , Vormünder und Mündel des
Schuldioea sind von der Strafe der Begünstigung frei, wenn diese blosz zum
Schulzequot; des Thäters gegen Entdeckung oder gerichtliche Verfolgung stattge-
funden hat.quot;

4)nbsp;Art. 145 Cod. Bad. »Ehegatten, Verwandte und Verschwägerte in auf-
und absteigender Linie ohne Unterschied des Grades, Brüder und Schwestern
„nd Verschwägerte desselben Grades, Adoptiveltern und Adoptivkinder,
Pflegeltern und
Pflegkinder , Vormünder und Mündel des Schuldigen sind von
der Strafe der Begünstigung frei, wenn diese blosz zum Schutze des Thäters
gegen Entdeckung oder gerichtliche Verfolgung stattgefunden hat.quot;

Cf. BABEIOLL , Das gemeine Deutsche CrIm. recht als Grundlage der neuern
Deutschen Strafgesetzgebungen (Lips. 1847) p. 192.

-ocr page 112-

circa eos, qui de eadem sunt familia jam sancitam vide-
mus. »Hi, ait imperator in § 12 Inst., de oblig. quae
ex del. nasc., qui in parentum vel dominorum potestate
sunt, si rem eis subripiunt, furtum quidem faciunt, et res
in furtivam causam cadit, (nec ob id ab ullo usucapi potest,
antequam in domini potestatem revertatur), sed furti actio
non nascitur : quia nec ex alia ulla causa potest inter eos
actio nasci.''

Caveamus tamen, ne banc juris Romani constitutionem
originem duxisse putemus ex insigni honore, quo cognatio-
nis vinculum apud antiques erat babitnm.

Ratio enim legis repetenda est ex ipsis juris civilis prin-
cipiis apud Romanos : scilicet nihil proprie possidere pote-
rat filiusfamilias, ex quo paler duplum consequi possei, at-
que ideo patri competeret actio adversus se ipsum, quod
inane esset el ipsi juris naturae conlrarium. Quare
Paulus
Jureconsultus in libro VII ad sabikdm : »ne cum filiofa-
milias paler furti agere possit, non juris constitutio, sed
natura rei impedimenlo est ; quod non magis cum his,
quos in poteslale habemus, quam nobiscum ipsi agere pos-
sumus I).quot; Similiter quoque
DLPiANüs in libro XXXIX ad sa-
binü.ii
: »Servi el filii noslri furtum qui'dem nobis faciunt,
ipsi aulem furti non tenentur , neque enim qui potest in
furem statuere, necesse habet adversus furem litigare ; id-
circo nec actio ei a veleribus prodila est 2).quot; Congruen-
tius itaque visum est domesticas controversias domi termi-
nari, uli et poslea edixere
valerianüs et gallienus impe-
ratores 3).

Difficilior autem deinde orta est quaestio, cum, mutala

1)nbsp;Lex 16 D. de furlis. cf. ampL j. j. bitwebfp sterling, »iss. defurtis
(Lugd. Bat.
1809) p. 40 sqq.

2)nbsp;1. 17. pr. D. de furlis.

3)nbsp;1. 4. C. de patria potestate.

-ocr page 113-

duriori illa patria polestate, varia exorta sunt peculia. Pe-
culium si liaberet filius castrense et furtum patri faceret,
hunc adversus illum utili actione agere, defend! posse, ju-
dicavit
üLPiANüs 1). Litem enim nobis esse posse cum eo,
quem in
potestate habemus, ex castrensi peculio 2), af-
firmavit quoque
GAms 3). Nec secus docuit ülpianüs pa-
trem furti teiieri, sifilio rem castrensis peculii subtraxerit 4).

In favorem autem matrimonii nullam quoque furti actio-
nem
concedebant Romani marito adversus uxorem : atque
idcirco rerum amotarum judicium singulare introductum
est adversus eam, quae uxor fuit 5), quia non placuit cum
ea furti agere posse ; quibusdam existimantibus ne furtum
quidem eam facere 6). Egregie autem dixit jdstinianus,
haec juris placita propter matrimonii pudorem esse inventa,
quia lex atrocem actionem dare in personam ita sibi con-

junctam erubuit 7).

Recentiori aulem aelate cognationis vinculum inter eum,
qui furtum committit, atque ilium, cui rem furlivam sub-
traxit, causa est exlstimala, curfuri levior infligeretur poena.
Et duplex quidem hujus juris exstitit ratio- Prior haec

1)nbsp;1. 52. § 5 D. de funis.

2)nbsp;Valet enim hoc tantum de peculio castrensi et quasi castrensi; quibus-
cum aequiparari non potest peculium profeftiUnm vel adventitium, in quibus
aut proprietas aut usufructus patri competebat.

3)nbsp;1. 4. D. de judiciis.

4)nbsp;1. 52 § 6 D. de furtis. Banc autem utilem esse actionem patet ex egre ;
giis Juris Romani praeeeptis de reverentia parentibus débita •. honori enim
parentibus tribuendum est, ut quamvis per
procuratorem judicium aecipiant,
nec actio de dolo aut injuriarum in eos detur. Filio autem semper honesta et
sancta persona patris videri debet, I. 2 et 9 D. de obsequiis parent, ct
patr. praest.

5)nbsp;Nempe si divortium secutum sit; stante enim matrimonio neque actio
rerum amotarum dabatur. vid.
ffliTIIiAEUS de Crim. p. 69.

6)nbsp;1. I.D. de act. rerum amotarum.

7)nbsp;Cf. 1. 22 § 4 C. de furtis et servo corrupto MAKEiOLL 1. 1. p. 4a7.

-ocr page 114-

est, quod cognatus non credebatur adeo fraiidulose rem
abenam contrectare, qiiando concupiverit illa, quae perti-
nerent ad bominem sanguinis copula sibi devinctum : pos-
terior (sed boc tantum de beredibus suis ex lege valet)
quod rem surripuit, cujus tractu temporis ipse aliquando
dominus foret. Pertinet hue celebrata illa et a multis
agitata constitulio art. 165. Const. Crim. Car. : »Item
so eyner auss leicbtfertigkeyt oder unverstandt ettwas
beymlichs nem von gütlern, der er sunsl eyn necbster Erb
ist, oder so sieb dergleichen zwisscben Mann und Weib
begeh, und eyn iheyl den andern derhalb anklagen würde,
sollen Richter und ürlheyler mit enldeckung aller umb-
stende bei den Rechlverstendigen, und an orthen unnd
enden, wie zu endt diser unser Ordnung angezeygt, ralhs
pflegen, auch erfaren, was inn solchen fallen das gemeyn
Recht sey, und sich darnach halten. Doch soll die Obrig-
keyt oder Richter inn disen fällen von amptswegen nit
klagen noch strafTen !)•quot;

E cujus legis verbis satis perspicuum est, legislatorem ad
jus Romanum (das gemein Recht) provocare, nec tamen
inlitiari, mutatam penitus judiciorum criminalium indolem
eßicere, ut in jure ad singulos casus applicando, prudentia
et sagacitate utantur juri^ periti. Neque immerito dixeris,
fictione quadam hic usum esse Carolum V, qua petulantiae
et animi levitati tribui posse judicat, si quis rem suam
futuram furtive auferat 2). Illud autem ex hujus con-

1)nbsp;Ad ultima haec verba cff. vir ampl. ffl. H. GODEFEOI 1. I. p. 47,
et Clar. ZiCIIARiU, in disputalione de eodem argumento Germanice conscripta
et inserta symbolis : Archiv des Crim. Rechls. (Neue Folge
1847) p. 403.

2)nbsp;Cf. J. S. F. BE BöiiaER Meditationes in const. Crim. Car. (Halis 1774)
p. 793. Doctissime hunc articulum explicuit el cum juris Romani principiis
comparavit
K0.\0PAK, dum viveret professor Jenensis , in commentatione cui
titulus : Beiträge zur Auslegung des 165sten Artikel der peinlichen Gerichts-

-ocr page 115-

slilulionis verbis salis palel, cognalos el affines in genere
non excusari, si eognalo vel affini rem furlo ademissenl;
sed legis favorem illos lanlum spectare, quibus ex jure ei-
vib legilima exstaret succedendi spes.

Effloruit tamen jurisprudentia milior reisque magis opi-
lulans, el verba,
))nächsler Erbquot; ad eos quoque traducla
sunt, quibus berede poliore exstincto succresceret beredi-
laüs adeptio: imo el egregium illud praeceplum, tales ac-
liones de furlo non esse instiluendas, nisi ad laesorum quere-
lam, benigniori sensu explicuit praxis forensis. — Dissensere
tamen ernditi de quaestione,
num privilegium juris perlineat
tantum ad furla simplicia, an vero exlendendum sil ad furta
qualificata. Posteriorem sententiam baud admittendam esse
censuerunt plurimi, in quibus
groljunnüs 1), kleinschrodiüs 2),
QüisTonPiüs 3), Kociiius 4), aliique. Eandem fere doctrinam ad plu-
res tamen cognalos explicilam, seculus est quoque legislator
Borussicus in amplissimo iüo juris corpore, quod sub lilulo: » all-
gemeines Landrecbt für die Preusziscben Staatenquot; auctorita-
lem suam ad bunc usque diem vindicavil. In cujus allera parle
lilulo vi-jcsimo art. 1133—1135
haec constituta legimus:

Ordnung, inserta symbolisab ipso, kieinscbrodioel mittkeiiaiero editis: Neiies
Archiv, des Crim. Hechts Tom. VI. p. 264 sqq. Doleo equidem, me uti non
potuisse
ckellu disserlatione: de delictis, quae jure famil.aritatis excusantur,
exstante in \irL dar. dissert, et programm. Fase. 9 no 76,
uti compertum
habeo ex
qbistokpu Crundsaetie des deutschen peinlichen Rechts § 67 Tom.
I. p. 81. nota m.

1)nbsp;GrundsaUe der Criminalrechtswissenschaft (Ed. II. Glessen et Darmst.

1805) § 205 p. 285 nota 6.

2)nbsp;KlEiSsciiaoD 1. 1. p. 204, qui in furlo qualiKcato vinculum cognatio-
nis noxlam aggraïare et augere judical.

3)nbsp;QmsTOBP; ob und in wie ferne die Anverwandschaft die Strafe eines
Verbrechens mildere. Beitrage iiir Erläuterung verschiedenen mehrentheils
unentschiedener Kechtsrnalerien p. 486.

4)nbsp;Koch Inst, juris Crim. (Ed IX Jena 1791) § 56 p. 39.

-ocr page 116-

»Entwendungen, welche unter Äeltern und Kindern,
unter Ehegatten oder unter Geschwistern vorgefallen sind,
sollen als Diebstahl nicht angesehen, noch von Amtwegen
untersucht und bestraft werden.

Art. 1134. Ein gleiches gilt von anderen Anverwand-
ten, welche sich in einer gemeinschaftlichen Hauswirthschaft
befinden.

Art 1135. Nicht minder von Diebstählen, welche von
Pflegebefohlnen und Zöglingen an ihren Vormündern , Pfle-
gevätern und anderen Erziehern, oder anderen Hausgenos-
sen begangen worden.quot;

Ex bis autem legis Borussicae constitutionibus apparet,
legislatorem disciplinae domesticae commisisse omnemcon-
trectationem perpetratam ab adscendentibus in fraudem de-
scendentium,! a descendentibus in detrimentum adscenden-
tium, a fratribus vel sororibus in fratrum vel sororum
fraudem factam, etiamsi hi , omnes jam non babitarent do-
mum paternam, et separatas sedes occupavissent: idem
porro valere de furtis, quae commiserunt cognati remotiore
cognationis gradu cum laeso conjuncti, dummodo versen-
tur snb eodem lare familiari.

Iteratis vero quaestionibus ansam dedit vocabulum con-
trectatio (Entwendungen), quo hic usus est legislator: con-
tmeatne omnes universe amotiones, an restringi debeat ad
furla non qualificata 1). Illam sententiam tuitus est Sena-
tus Criminalis Judicii superioris, senatusconsulto diei 13

1) Cf. Ansicht des Criminal-Senats des Kammergerichts üter die Frage:
ob der § 1133 Th.
II. T. XX. des A. L. K. nur Ton gemeinen oder alh
TOn gewaltsamen Diebstählen zu verstehen sey? quod senatusconsultum
typis expressum legimus in
hitzig , Zeitschrift fur die Criminalsrechlspflege in
die Preuszischen Staaten. Berol. 1833, Tom. XXIV. pag. 47 p. 217.

Eandem quaestionem jam tetigerant alii in iisdem annalibus Tom. VlII.
p. 303 et Tom. X, p. 225.

-ocr page 117-

Januarii 1831 ; quamquam contraria opinio ibitiem
praevaluerat antea, et firmata fuerat rescripto diei 27 Julii
1811 1). Argumenta, quae in utramque partem de hac
lege jam per quinquaginta et très annos in Borussia rég-
nante sunt prolata, exponere haud sinit hujus disputatiun-
culae ratio ; et jam properandum videtur ad codieem poe-
nalem Gallicum, cujus auctores aliam prorsus iniere viam,
iieque locum reliquere parenlium querelae.

In hoc autem Codice delinitione furti art. 380 exposita,
statim addit legislator, contrectaiiones in detrimentum cog-
natorum propiorum commissas actione tantum civili vin-
dicari posse: »Les soustractions commises par des maris
au prejudice de leurs femmes, par des femmes au préjudice
de leurs maris, par un veuf ou une veuve quant aux
choses qui avaient appartenu à l'époux décédé, par des
enfants ou autres descendans au préjudice de leurs pères
ou mères ou autres ascendants, par des pères et mères
ou autres ascendans au préjudice de leurs enfans ou autres
descendans, ou par des alliés aux mêmes degrés, ne pour-
ront donner lieu
qu'à des réparations civiles.quot; De cujus
legis sensu ut recte judicare possimus, ad has responden-
dum erit quaestlones :

I.nbsp;Quo respectu consideravit legislator Gallicus amotio-
nem familiarem ?

II.nbsp;De quibusnam amotionibus hoc loco edixisse dicen-
dus est idem ?

III.nbsp;Ad quasnam personas pertinet legis exceptio?

1) Videatur a. j mannkopfF: Preusiisches Strafrecht (Berel. 1838) p.
418. Eandem sententiam tuiti sunt quoque
simon et stbamt'ff, Ton Diebstäh-
len welche unter Verwandten oder von Pflegebefohlenen und Zöglingen an
deren Vormündern, Pflegevätern und anderen Eriiehern, oder anderen Haus-
genossen begangen werden. In Zeitschrift für wissenschaftlichen Bearbei-
tung des Preusiischen Rechts n» 13.

-ocr page 118-

Prima quaeslio modo proposita el a legis poenalis com-
menlalorilius agitata, sublilissima dici meretur, nec tamen
minus amplissimam in praxi forensi exercet elEcaciam. Ro-
gant nempe, utrum legislator voluerit, delictum non pu-
nir! in casibus lege enumeratis, an vero in factis hoc ar-
ticulo nuncupatis nullam omnino agnoverit juris laesionem?
Illam sententiam amplexa esse videtur Curia Cassationis
Francica ,
hanc vero acriter ac strenue tuiti sunt aucto-
res theoriae Codicis poenalis, qui quaestionem dilucide
proposuerunt hisce verbis : »II importe de fixer le verita-
ble caractère de cette soustraction. Doit-on la conside'rer
comme un vol, dont le législateur a supprimé la peine
sans effacer le délit? Faut-il au contraire n'y voir qu'un
acte matériel blâmable sans doute, mais qui ne présente
aucun élément d'un délit 1)?quot;

Minus tamen recte iidem provocasse videntur ad juris
Romani placita jam a me exposita, et ad auctores quos-
dam recentiores, qui jus Romanum unice spectasse dicendi
sunt. Etenim quae in Pandectis legimus, patrcm cum
filiofamilias furti agere non posse, haec non docent fur-
tum a filio committi prorsus non posse circa bona pater-
na, at ipsam actionem evanescere propter naturam domi-
nii filio in patria potestate versanti haud concessi. Quae
vero addunt illustrissimi scriptores: «Cc n'est pas dans un
sens absolu,
la chose d'autrui que l'agent soustrait, lors-
qu'il enlève un objet, qui est la propriété de son père,
de son fils, de sa femme; car cet objet obtient à la fa-
mille, dont il est membre, et cette famille est un être
collectif, dont il fait partiequot; — haec (si juveni liceat
suam proferre sententiam) falsa sunt omnino, neque juri
civili recentiori consentanea.

Sed uti jus Romanum matrimonii pudorem, honore pro-

1) Chadvead el FAiisTi» Théorie du C. P. chap, LIX. p. 195.

-ocr page 119-

scculum esl, ila cl matrimonii et cognationis intimae,
verbo familiae jura et reverentiam sospitia tenere voluit
legislator Francicus, atque ideo actionem publicam non
iidmisit, uLi haec periclilari posse viderenlur 1) Docel hoe
chartula monitoria legis exemplo addila , quae de domi-
nio ficlilio aut fuluro haudqiiaquam verba facit. «Les
rapports enlre ces personnes sont trop intimes, pour qu'il
convienne , à l'occasion d'intérêts pécuniaires, de charger
le ministère public de scruter les secrets de famille, qui
peut-être ne devraient jamais être dévoilés, pour qu'il ne
soit pas extrêmement dangereux, qu'une accusation puisse
être poursuivie dans des affaires où la ligne, qui sépare
le manque de délicatesse du véritable délit est souvent
très diiTicile à saisir , enfin, pour que le ministère public
puisse provoquer des peines, dont l'effet ne se bornerait
pas à re'pandre la consternation parmi tous les membres de
la famille , mais qui pourrait encore être une source éter-
nelle de division et de haine..quot; JJasce aulem, si teneamus,
placiti Francici causas, non tamen eo minus verum dicen-
dum erit, ex ejus mente contrectationes a parente in filii
bonis, a fîHo in rebus paternis perpetratas, delicti naturam
respuere, quia jus constitutum alias non agnoscit delicto-
rum species, quam cas, quas lex ipsa poenis niinata est.
Nullum enim in jure constitute existere polest delictum
suie praevia lege poenali, et omne factum virluli aut of-
ficio civili conlrarium, quod nec criminali nec correcto-
ria, nec poliiiae poena vindicator, snapte natura delictum
esse cessai.

Gravissimae sunt hujus dispulalionis sequelae. Nam si

1) Cf. FacstIiV héiie, de l'interprétation par la cour de cassation à
l'art. 380 du C. P. sur les soustraclions entre parents. (In Revue do lé-
gislation et de jurisprudence de \
volowsk.i) , Paris 1845, T. H. p. 90—116,
imprimis p. 107 sqq.

-ocr page 120-

contrectatio rei, quae pertinet ad fdium, furtum esse desi-
nit, etiam caedes filii cum ipsius cadaveris spoliatione non
esse potest homicidium, quod comitetur furtum 1).

Altero loco inquirendum est, de quibusnam amotionibus
boc loco edixisse dicendus sit legislator Gallicus ? Locu-
tus est tantum de contrectationibus, et ipsa vox
»sous-
tractionquot;
declarat, exceptionem neutiquam extendi posse
ad alia crimina, quae cognatus contra cognatum perpetra-
verit, uti v. c. de falsi crimine, ut egregie docuit claris-
simus
CHAUVEAÜ boc loco laudans Curiae cassationis sen-
tentiam, qua idem sancitum est principium.

Ambigitur tamen magis de aliis quibusdam delictis, quae
cum furti natura in nonnullis magis conveniunt, in quorum
numero sunt fraus, abusus fidei et alia quaedam, quae a
legislature non relata sunt in sectionem de criminibus, saluti
publicae speciatim contrariis.

Omnia baec delicta in hoc casu aequiparanda esse furto.

1) Contrariam fero sententiam amplexa est Curia Cassationis Francica d.
21 Dec. 1837 apud
siheï Recueil Tom. XXXVIII p. 247, ubi haec legimus :
»Attendu que les exceptions portées en 1' art : 380 du Code de procédure (?),
qui s'opposent à l'exercice de l'action publique, ne sont applicables qu'au
cas, où le vol forme l'object principal de la prévention, et non à celui,
où il n'en est qu'un accessoire, comme dans le cas prévu par l'art. 304
du C. P., parce qu'alors le vol, que le meurtre a précédé, accompagné ou
suivi, n'est pas seulement un crime commun avec le crime de meurtre , mais bien
avec une circonstance aggravante de crime, puisqu'il donne lieu à une aggravation
de peine ; d'où il suit, que 1' art 304 renferme des dispositions générales, qui
ne sont pas susceptibles d'être modifiées par les exceptions portées en l'art 380 du
Code de Procédure, (?) lesquelles doivent être appliquées limitativement au fait
du vol isolé de tout avtre crime.quot; Juvat tamen addere, ipsam Cassationis
Curiam antea aliter judicasse et statuisse, generum, qui socrum ceciderat et
pecuniam cadaveri abstulerat, tantum homicidii poena esse plectendum.
Cf.
caksoi, Comment, sur le C. P. Tom. II. p. 219. Boceguignon , Justic.
Crim. Torn. III. ad art. 380.
Raijibb, Traité du droit Crim. p. 308 no 508
nota 3.

-ocr page 121-

judicarunt laudali theoriae Codicis poenalis scriptores ; nec
dubitarunl, quin contrariam opinionem ipsi legi aperte ad-
versari affirmarent. Ejusmodi tamen equidem amplecti me
debere puto cum ob legis verba,
tum propter locum, ubi
hanc exceplionem consliluit legislator. Elenim contrecla-
tionis signiGcalio non perlinet ad quam.cunque noxiam
aliorum rebus illatam, et codicis auctores hoc vocabulo
ygt;soustractionquot; non usi fuissent in arl. 380 alia significa-
tione, quam quae art. 379verbo »soustrairequot; est tribulum.
Denique, si forte in vocabulorum vi ac sensu rite aeslimando
vacillasse dici queat legislator, illud tamen negari non potest,
art. 380 in sectione esse nuncupalum, quae unice agit de
furto proprie ila diclo. Ne igitur in jure conslitulo exph-
cando juris conslituendi principia quaeramus : mox enim
aderit opporlunilas respiciendi ad alios legislatores recen-
tiores, qui banc nostram exceplionem repelivere in loco do
fraude et fallacia, fideique abusu. Doctrinalis autem inter-
pretationis via semel relicla, semitaque analogiae calcala,
ecquis erit deviandi aberrandique terminus? Videmus ip-
sam Curiam cassalionis aliquando judicasse, demolilionem
aedificii a marito in uxoris detrimentum perpelratam, aclioni
tantum civili locum dare 1). Et huic sententiae calculum
adjecerunt cl.
chaüveaü et faüstin 2). Contraria omnia apud
noslraies docuit senatus supremus in Neerlandia 3), et vir

1)nbsp;Sent. Curia Cass. xxvi. Pluviôse a. xlii.

2)nbsp;Théorie. Tom. UI. pars II. p. 197.

3)nbsp;Arrest H. Raad 3 Dec. 1839 apud T. D. HONUBT, veri. van Arr. van
den H. R. Afd. Strafr. en Strafv. tom. Ill p. 57; ubi haec inter alia le-
guntur: »omtrent het tweede middel van cassatie; — dat het feit, gepleegd
lijnde in een huis, hetwelk aan zijne moeder toebehoort en waarin zij woont,
ingevolge art. 380 van het Wetb. van Strafr. niet strafbaar zou zijn;

»Overwegende, dat deze onderscheiding mede in art. 45Ö niet gevonden
wordt, en dat, wanneer de Wel niet onderscheidt, geene onderscheiding aan
den Regter is veroorloofd ■

-ocr page 122-

ampl. LioiiTENVELT adversae doctrinae fautores acriter per-
strinxit.

Superest, ut videamus de personis, ad quas pertinet
legis exceptio, quae quidem enumerantur ipso art. 380,
omnibus aliis exclusis.

Quod non tantum patet ex tacita legislatoris voluntate,
qui nonnullos cognatos et affines nuncupando docuit, ex-
ceptionem ad alios non esse extendendam, sed aperte quo-
que hic illam manifestavit voluntatem in alia hujus arti-
culi parte, qua statuitur, omnes alias quascunque personas
(tous autres individus) exceptionis beneficio haud gaudere.

De marito atque uxore hic non magis disputari potest
quam de viduo viduave, quippe qui, quamvis distincte in
hoc articulo sint nominati, in noslri argumenti fines proprie
non cadunt. Videamus tantum de parenlibus et liberis,
adscendentibus et descendentibus affinibusque, quorum in
hac lege mentio fit. — Parentes non puniuntur propter
contrectationes in filiorum detrimentum commissas ; quid
vero dicendum de vitrico novercave? Et hos legis pri-
vilegio frui affirmandum videtur; cum enim affinitas sit
vinculum inter unum conjugem et cognatos alterius con-
jugis, exstat illa necessitudo inter vitricum et liberos, quos
e praecedente matrimonio suscepit ejus uxor. Itaque cum
noverca mihi affinis sit in gradu primo, et noverca magna
sive avi uxor affinis in gradu secundo, hae rede dicun-
tur affines meae in eodem gradu, quo adscendentes sint
mater et avia. Dubitatum tamen fuit, num legis benefi-
cium invocari quoque possit a vitrico vel noverca post
conjugis obitum, quia tantum ob hujus matrimonium inter-

Overn-egende , dat art. 380 eene uitiondering, uitsluitend eigen aan dief-
stallen , daarstelt, wellte uitzondering letterlijk moet worden opgevat, en tot
een ander wanbedrijf (de opzettelijke verbreking van sluitingen)
niet mag
worden uitgebreid.quot;

-ocr page 123-

- lot -

venerit affinilas. Nec tamen idcirco legis beneficium ces-
sare docuerunt juris Francici scriptores : neuliquam enim
solvitur affinitas per decessum conjugis, cujus malrimoninm
illam necessitudinem conjugem inter et liberos peperit 1).

Superest, ut vidcamus de liberis naturalibus : quorum
ralione dislinguendum num agnili sint, an vero agnitionis
documenta praestare nequeant : in illo casu liberandos esse
puto , si forte res abstulerint, quae sunt in dominio vel
possessione parentis naturalis. Quodsi vero non agniti sint,
nullum adest vinculum civile, et legis beneficium escludi
videtur 2). Difficilior tamen fit quaestio, si agatur de amo-
tione a nepote naturali, quem legitimarunt parentes, in
fraudem avi naturalis commissa. Sermonem hic esse de
contrectalione, a descendente in fraudem adscendentis com-
missa, negari nequit. Attamen lex civilis perspicuejussit,
ratione liberorum naturalium vinculum civile agnosci tan-
tum inter ipsos parentes et liberos : statuit enim art. 756
C. C. N. »Les enfants naturels ne sont point he'ritiers:
la loi ne leur accorde de droits sur les biens de leur
père ou mère de'cédés, que lorsqu'ils ont été légalement
reconnus. Elle ne leur accorde aucun droit sur les biens
des parents de leur père ou mère.quot;

De hoc vero argumento plures quaestiones pertractan-
•'ae supersunl, de quibus mox in capite
de parricidio ap-
^us erit dicendi locus.

lis'nbsp;fadsiik, Chap.

^ J.^'nbsp;''quot;nlrarium vero statuendum esse e Constitulionis criminalis

luae pnncipîls statuit Concilium supremum Hanoveranum, quod Cellis
oret, d. 12 Mailnbsp;Cf.
hagema5n, Praktische Erörterungen. Tom. TU.

p. 300.

2) Cf. Sent. Cur. Cass. 10 Jun. (10 Jul?) 1813 apud dallm. Tom.
XXVIII. p. 211 , laudäta a viro Cons.
a. c. sNOtcK, in Diss, de furto se-
cundum Codicem Poenalem (Lu^d. Bat.) 1830
p. 15 et apud uhauve.vu et
«.sn». Théorie du C. P.
chap. LIX. p. 198.

-ocr page 124-

Itaque beneficium legis ad paucos tantum praeter conju-
ges pertinet, neque auctoritatem in jure exercet praeter
lineam directam: in obliqua vero nullus ejus est usus.

Constat ergo et fratrem, qui de fratris bonis aliquid
surripuerit, furti teneri, quod tunc etiam recte statui di-
cendum est, quando de bereditate inter fratres communi
alter beredum rem quampiam abstulerit, uti docuit Curia
Cassationis sententia d. 14 Martii (Maii?J lata aboptimisque
scriptoribus probata 1). Illud tamen observandum videtur,
dubitationi aliquatenus locum dare vocabula, in ipsa lege
usurpata
lyaux mêmes degrësquae hic propria ac vera
significatione non intelbgenda sunt 2). Frater enim mens
sororisque maritus mihi sunt propinqui (cognatus prior, al-
terque affinis) secundo gradu eodemque, quo avus mecum
est conjunctus: imo propiore gradu mihi copulatus est
quam atavus. Nihilominus tamen contrectatio quam com-
misero in atavi fraudem legis beneficio gaudet, cum ta-
men furtum erga fralrem perpetratum eodem prorsus careat.

Haec de jure Francico; videamus jam de iis, quae in
futuri Codicis poenalis Neerlandici specimine sunt proposita.
Ibi autem (de specimine dico 8 Febr. 1847 Ordinibus
Generalibus oblato) in libri II tit. XIX art. altero haec
legimus: »Indien de gestolene zaak toebehoort aan den

1)nbsp;Cf. garnot, ad art. 380 Tom. II. p. 287. Snoeck , 1. I. p. 14.
0hau7eati et fa1]st1.\', 1. 1. p. 197. Legraverend , Traité de la législation
Criminelle p. 56 no. 3. Ipsa Cur. Cass. Sententia apud
sirey Tom. XVIII.
p. 189 et apud lauoz., loca jam allegato.

2)nbsp;Eadem plane ratione a germana vocabuli »graad'* significatione aberra-
tum fuit in specimine legis nostrae de Ord. Quaest. Crim. a 1828 circa re-
cusationem judicis , ubi baec admittebatur
fitot den graad Tan vollen neef
ingesloten.quot;
Recta igilur observatio, quae in una seetionum inter Ordines
Generales mota fuit: »De vierde afdeeling vond de uitdrukking,
tot den
graad van vollen neef ingesloten
onvolledig , want oudoom en achterneef
slaat in denielfden graad.quot; Vid. vuorbüiS, 1. I. Tom. 111. p. 471.

-ocr page 125-

echtgenoot van den dader, of aan diens wettige of natuur-
lijke, mits den dader erkend hebbende of door deze erkend
zijnde, bloed- of aanverwanten in de opgaande en neder-
dalende linie, wordt de diefstal, indien die van geene ge-
welddadigheden tegen personen is vergezeld gegaan, aan
den dader niet toegerékend.quot;

Plurimis autem animadversionibus haec constitulio in Or-
dinum Generalium Consessu secreto (sectiones vulgo appel-
lant) ansam praebuit, et recte observatum fuit, articulum
de ipso furli auctore satis accurate cavere, nec tamen con-
stare, num exceptio hic proposita etiam perlineat ad cog-
natos affinesque, qui non auctores at vero socii sint con-
trectationum commissarum in adscendentium vel descenden-
tium fraudem 1). Monuerunt porro Ordines in eodem
diplomate cum juris nostri civilis rationibus vix convenire,
quae in specimine legebantur de cognatis affinibusque
liberorum naturalium jure agnitorum: quippe quae verba

1) »Aannemende het beginsel gelijk het in het artikel is voorgedragen, zoo
vroeg men , of het de bedoeling was in het gestelde geval den diefstal alleen
den dader of ook den mededader (anclor intelleotnalis) niet toe te rekenen.
Tot voorbeeld stelde men eenen zoon , die ecnen knecht had omgekocht om
zijnen vader te slelen. Die diefstal door den knecht volbragt zijnde, was
volgens de beginselen in het eerste boek gesteld, de knecht dader, de zoon
mededader (auctor intellectualis.) In dit geval meende men, was er geen
twijfel aan, of de knecht was strafbaar wegens diefstal; maar de zoon?
Omtrent deze vraag bestimd verschil van gevoelen , niet alleen , of de zoon
O®quot;® het artikel, zoo als het was voorgedragen , strafbaar was, maar
00 of hij strafbaar behoorde te zijn ? Die den mededader niet strafbaar wil-
cn stellen, grondden zich op bet onderscheid tusschen dader en mededader;
die den mededader strafbaar wilden stellen, oordeelden het strijdig met de
goede beginselen , den aanlegger (ürheber) van het geheele misdrijf niet, en
den uitvoerder wel te straffen, te meer nog, omdat dan toch, door de te-
regtstelling van den dader , de sluijer was opgeheven , die men meende, dat
de regering in het belang der familien, over de bedoelde diefstallen had
willen werpen.quot; Yid. Voorloopig verslag p. 52.

-ocr page 126-

pugnare videnlur cum principiis juris civilis, slaluenübus,
agnitionem nullam parere elEcaciam nisi inter eum, qui
agnitus est, eumque qui agnovit, unde sequitur neque ad-
scendentes ulteriores, neque omnino affines hic in censum
venire posse 1).

Quihus rationibus aurem benignam admovit Minister Re-
gius, igiturque in mutationum appendice speciminis verba
sic commutavit: art. 2. »Dit Artikel aldus te lezen:
»Indien de dader, mededader, medepliglige of begunstiger
van den diefstal, de echtgenoot is van den bestolene, of
diens wettige bloed- of aanverwant in de regte opgaande of
nederdalende linie, of diens natuurlijke, hem erkend heb-
bende vader of moeder, of erkende zoon of dochter, wordt
hem de diefstal, indien die van geene gewelddadigheden te-
gen personen is vergezeld geweest, niet toegerekend.

De bepalingen van dit artikel zijn nogtans slechts ia
zooverre toepasselijk, als de bloed- of aanverwanten teza-
men wonen, en de echtgenooten niet van tafel en bed ge-
scheiden zijn.quot;

Haec speciminis novissimi sententia quantopere discrepet a
juris Francici de eodem argumento placitis, nemo non videt.
Et primum quidem laudandum videtur, quod omne dubium
circa cognationem naturalem tollere conatus sit legislator nos-
ter, atque in ipso legis textu receperit, quae in jure Fran-

1) »Vooreerst wordt voorgesteld, den diefstal aan den dader niet toe te
rekenen, indien de gestolene zaak toebehoort aan de natuurlijke , mits den
dader erkend hebbende, of door dezen erkend zijnde bloed- of aanverwanten
in de opgaande en nederdalende linie. Men vond hier strijd met de begin-
selen bij het Burgerlijk Wetboek vastgesteld, hetwelk volgens art. 335 door het
erkennen van een natuurlijk kind alleen burgerlijke betrekkingen doet geboren
worden tusschen dat kind en zijne vader of zijne moeder. En hier werden
niet alleen betrekkingen aangenomen tusschen bloedverwanten in de op- en
nederdalende linie, maar werden die betrekkingen zelfs tot aanverwanten
uitgestrekt. Vid. Voorloopig Verslag. 1. 1.

-ocr page 127-

cico poenali iiilerprelalioni doclrinali debentur. A Codicis
vero poenalis principiis perquam deflexere noslrates, limiles
beneficii anguslius coarclando.

Quod duplici faclum est ralione. Primum enim excu-
satio legalis non valet, si furtum vi sit perpetralum : tum
eadem implorari nequit, nisi cognati allinesve in una habi-
tant domo, üe ulroque jam videamus.

Exceptio, qua staluilur furta, a cognatis aflinibusve ra-
lione bonorum, quae in cognatorum aßiniumve dominio
sunt vi commissa, publico judicio plectenda esse, illud sane
evinccre videtur, legislatorem anliqui juris placita egregie
perspexisse, ac compulasse, quid ex iis noslro eliam sae-
culo conveniat. Repetere bic non juvat, quae supra dis-
putavimus de jure Rorusiico universaü ac iNemesi Carolina:
illud sane es. iis patere videtur, saepissime dubilalum esse,
nura art. 165 C. C. C. et art. 1133, juris stalularii
Borussici etiam pertineanl ad furla vi commissa. In Bo-
russia, ul dixi, edicta regia spccialia supplcvere, quae uni-
■versae legi in hac materia deëssent.

Exemplum aulem praxeos in foro, quae in hac quaes-
lione saepissime vacillavil, illud effecisse videtur, ul novis-
snni legislatores in Germania ad unum omnes, beneficium
^^gale admiUentes, illud omni efficacia carere slaluerent,

lurlum vi armala sil commissum 1).

Aliero loco diximus, legis exceptionem eliam non admit li
m novissioio legis Belgicae specimine, si cognali non am-
plius liabitent in eadem domo familiari. Quo de argumento
saepissime quoque dubilalum fuit in praxi Germanica, sae-
piusque quaesitum est, num llberi, qui furtum erga parentes
comraiUerenl, cum jam viverenl in oeconomia separata abs-

1) Vid. Cod. Han. arl. 318. Cod. Wurtemb. art. 339. Cod. Sai. art. 237.
Cod. BruuoT. a,t. 240 et 244. Cod. Badens, arl.
388. Cod. Ilass. art. 358.

-ocr page 128-

que laesorum querela in jus trahi possint 1). Non ergo
mirandum, recentiores legislatores in Germania hoc in pri-
mis urgendum duxisse, ne facile vindicarentur furta eorum,
qui sub eodem habitarent tecto. Sic in Codice criminali Aus-
triaco a. 1804 unice ex laesorum querela persecutioni commit-
tuntur familiae furta a conjuglbus, parentibus, liberis, fratribus
sororibusve in eadem domo degentlbus admissa,quae ad quere-
1am ejus vindicantur, qui familiae est caput atque princeps 2).
In Codice criminab Bavarico a. 1813 non admissa est furti
persecutio, fraudis aut abusus fidei, quae inter conjuges, fra-
tres vel sorores, uti et parentes inter et liberos, nec non
inter propinquos, qui ad eandem pertinent familiam (in der-
selben Familien-Gemeinschaft lebenden Verwandten) com-
mittuntur, nisi pars laesa illud flagitet 3). In magno Du-
catu Hassiaco statuit lex, contrectationes, quae fiunt inter
conjuges, cognatos aflinesve in linea directa, vel cognatos in
eadem familia viventes, vel affines in secundo gradu colla-
teral!, vel parentes Uberosque adoptivos, tunc demum esse
puniendas, si accusationem moveat paterfamilias aut lae-
sus: eademque cautum est, ne talia delicta rigidissime com-
putentur aut vindicentur, quando repetiti criminis quaestio
est 4).

1)nbsp;Cf. kappi,eil, Handb. der Lilleratur des Crim. Rechts, p. 77G. nquot;. .5863.

2)nbsp;Art. 213 Cod. Aiistr. Cf. godefiioi 1. 1. p. 61.

3)nbsp;Art. 228 Cod. Bavar. Vid. godefroi 1, 1. p. 63.

In Cod. noïissim. Wurtemb., cujus art. 340 de furto agil inier conjuges
cognatosve commisso , nihil legimus de cognatis, sub eodem tecto habitln-
tibus; quae distinctio, ralione domicilii ibi admissa non esse -videtur. De lau-
dati vero articuli vi, respectu imprimis habito art. 57 legis de Politia, cf.
omnino
iiiiffkagel in doctissimo et accurato commentario ad dictum codi-
cem Tom. II. (Stuttgard 1842) p.
444—447.

4)nbsp;Art. 358 Cod. Hass. tEnlwendnngen, welche unter Ehegatten, Ver-
wandten oder Versehw'agerten in auf-und absteigender Linie oder unter in
gemeinschaftlichem Haushalle lebenden Geschwistern , oder im zweiten Gra-

-ocr page 129-

In regno Hanoverano idem fere saneilum est, imo exceptio
legalis extensa ad furta, quae a juvenibus ergo tutores at-
que ludimagistros sunt commissa : benigna constitutio in
casu iterati delicti ibi non invenitur, sed in genere cog-
nationis et affinitatis vinculum causa dicitur mitigandae poe-
nae 1). Hoc autem vinculum latius etiam auctoritatem
exercet in Saxonia, ubi exceptio viget usque ad quartum
cognationis vel affinitatis gradum in linea collaterali, dum
et furtum, si queratur laesa pars, levissime punitur, uno
tantum excepto casu, ubi arma secum tulerit vel iis usus
sit delinquens 2).

Aliam omnino viam secutus est nuperrime legislator Bâ-

tie der Seilenllnie Verscliwägerten, sowie zwischen AdoptiTcllern und Adop-
tivkinderen vorfallen, sollen nur auf Klage des Hauptes der Familie oder
des Bestohlenen bestraft werden. Bei Ausmittelung der Strafe solcher Ent-
wendungen kommen vorausgegangene , wegen Diebstahls oder wegen gleich-
artigen Verbrechen oder Vergehen (art. 94 §. 7.) verhängte Strafen nur
als Erschwerungsgründe in Betracht. Auch ist kein Rückfall anzunehmen,
wenn lemand wegen solcher Entwendungen schon früher Strafe verwirkt und
nun einen eigentlichen Diebstahl oder ein gleichartiges Verbrechen oder Ver-
gehen verübt hat.quot;

1)nbsp;Art. 318Cod. Han. »Entwendungen , Unterschlagungen und Betrügereien,
welche zwischen Ehegatten, Verwandten und Verschwägerten In gerader Linie und
Geschwistern , oder zwisschen anderen in derselben Familiengemeinschaft le-
benden Verwandten und Verschwägerten , desgleichen von jungen Leuten an
ihren Vormündern, Fflcgeltern oder Erziehern begangen werden, sollen nur
auf ausdrückliches Verlangen des Beschädigten oder des Familienhaupts un-
tersucht und bestraft werden. Es ist sodann , jenes Verhältnis! bei Zumes-
sung der Strafe als ein Milderungsgrund zu betrachten.quot;

2)nbsp;Art. 237 Cod. Sax. »Entwendungen, welche zwischen Ehegatten,
Blutsverwandten und Verschwägerten in auf-und absteigender Linie, Seiten-
verwandten und Verschwägerten bis mit dem vierten Grade , so wie Adoptiv
und Pflegeältern und Kindern begangen werden, sind mit Ausnahme des in
art. 234 angegebenen Falls nur auf die Anzeige des beschädigten Theils m
Untersuchung zu ziehen , und nur mit Gefängniszstrafe , bis zu acht Wochen
oder Arbeitshausthafe bis zu einem Jahre iu ahnden,quot;

-ocr page 130-

densis. Similiter quidem atque alii exceptionem statuit circa
contrectationes inter conjuges, adscendentes, deseendentes,
cognatos affinesque usque ad quartum gradum lineae colla-
teralis, omnesque, qui de eadem familia sunt et sub eodem
tecto habitant. Verum enimvero distinguil lex Badensis
inter furta familiaria, quae numquam publice vindicari pos-
sunt, el eas contrectationes, quarum pei-secutio admittitur,
si paterramilias aut iaesus illud flagitet. In quibus consli-
tuendis egregie buraanitalis jura atque officia respexisse vi-
denlur bujus legis auctores: scilicet, mediara quandam te-
nuere viam inter Codicis Gallic! poenalis principia atque
illa placita, quae plerisque recentioribus legislaloribus pro-
bata esse modo vidimus.

Furtum familiare seu domesticum in magno Ducatu Ba-
densi non vindicatur, nisi paterfamilias aut laesus perseeu-
tionem a magistratu flagitet; sed boe ipsum accusandi jus
non permiltilur conjugi atque descendent!. Itaque prae-
clare ipsa lege cautum est, ne grati animi officia unquam
erga parentem obliviscalur proles 1).

Et bic quidem aptissima mihi data videtur occasio dis-
pulandi de juris principiis, quae in condenda nova lege co-
lenda videntur, scilicet in animadversionibus, quas prolulere
Ordines Generales ad legis exemplum a Ministro regio su-
periore anno propositum, haec addita video iis, quae supra

1) Art. 388 Coü. Bad. »Entwendungen nnter Ehegatten, oder an Ab-
kömmlingen begangen , begründen blos bürgerlichen Klagen auf Wiederer-
stattung.quot;

Art. 389. »Diebslkhle an Vcrwundlen oder Verschwägerten in aufsteigeiMier
Linie, oder an andern, in derselben Haushaltung lebenden Verw.indlen oder
Ycrschw-ägerten im zweiten , dritten oder vierten graile der Seitenlinie, wer-
den nicht von Amiswegen, sondern nur auf die Anzeige
des Familienhauptes,
oder des Bestohleiien , und, wenn der Dieb und der Besloblene unter demsel-
ben Familienhaupte stehen , nur auf Anzeige des Letsleren , untersucht und
bestraft.quot;

-ocr page 131-

jam aüiili: »Eindelijk is nog het donkbeeld aangegeven,
om we! de diefstallen bij het artikel genoemd toe te re-
kenen; maar het misdrijf niet anders te
doen vervolgen,
dan op de aanklagte van den echtgenoot, de ouders, de
kinderen enz.

Idem argumonlnra magis etiam nrgendum esse duxerunt
Ordines Generales in Censura Generali de novo specimine

18 Jun. 1847 exhibita; ubi legimus : »Men heefl voorts
'^e opmerking gemaakl, dal bij de toegezegde herziening
van het Wetboek van Strafvordering aan dit Artikel zal
moeien worden gedacht en de bepaling, dal geene regls-
vervolging wegens diefstallen, als hier omschreven worden,
ambtshalve zal mogen plaats hebben, maar daarvoor steeds
de klagt der beleedigde partij afgewacht, opgenomen 2).quot;

IIuic autem volo, ul pro parle obtempèrent ii, qui regis
nomme specimen condendum atque ornandum curant, equidem
vehementer oplandum censeo, ne impunitalis certa spes de-
lictorum numerum augeal: reipublicae enim quam maxime
interest justiliam servari, et aequitalem excoli in singu-
lorum civium domo privata. Exemplum ilaque Const:
Cnm : Car :, uli mulli imitali sunt legislatures in Ger-
mania , ita quoque in hac causa egregie commendarunt
apud nostrales amplissimi, qui populi parles in legibus
condendis agnnt. Exceptio lamen cum lege ßadensi ralione
oruni ab adscendentibus in fraudem descendenlium forte
commissorum: et lege cavendum , ne filius patrem, nepos
avum pelulanler et nulla necessitate coaclus in jus rapiat.
Etemm dolendum sane videtur nostra cultissima aetate, in
tot tantisque regionibus, ubi Christiana viget religio, mino-
rem longe boni moris l.abitam esse curam, quam antiquitus
apud Graecos Romanesque observatam esse legimus.

1)nbsp;gt;'id. Voorloopig Verslag no. .34 p. 52.

2)nbsp;Vid. Algem. Verslag „o. 37 p. 19.

-ocr page 132-

Apud Graecos enim fiiius, si palrem furli accusaret, lege
rtii xaxüaicog teaebalur; apud Romanos liberi edieto prae-
loris parentes in jus vocare probibebantiu-, nisi veniam
impetrasseut ^1), actionem vero famosam illi instituendam
non fuisse supra vidimus: et digna est, quae hodie quoque
audiatur Imperatoris vox: »in omnibus maueat honor pa-
rentibus illibatus atque intactus 2).

Tandem observandum videlur, banc nostram materiam
partim cohaerere cum Jure poenali, partim vero perlinere
ad methodum procedendi in causis criminalibus : et quidem
ad illam primariam hujus partem , quae agit de jure in-
quirendi in delicta commissa. Quodsi dicamus , contrec-
tationes, quae ah adscendentibus in fraudem descendentium
committuntur, item fidei abusum et fraudem iis «ow ï/njsw-
tari (uti in nostro specimine legimus » wordt hem de diefstal
niet toegerekendquot;) hoc certe pertinet ad doctrinam generalem
de imputatione, neque ei adversarer, qui statueret , ejus-
modi legis effata in primo codicis poenalis llbro esse pertrac-
tanda. Similiter vero, si existimemus, patrifamilias vel
laeso, praeter descendentem, facultatem esse concedendam,
instituendae querelae de fu rto familiari perpetrato, qua de-
lata, magistratus in crimen inquirit, haec facultas in tit.
»de Fiirlisquot; satis inepte perscriberetur: ipsum enim ar-
gumentum docet, illud pertinere ad art. 22 Cod, de Ord.
Jud. Crim., ubi nuncupati sunt singuli casus, in quibus
delicta nonnisi ad laesorum querelam vindicantur. Loco
etiam baud dissimili idem statuit paucis abbinc annis le-
gislator Brunovicensis ; quam delictorum persecutionem
officiosam arctis limitibus circumscripsisse docet Codex

1)nbsp;1. 4 § 1. D- de in jus voe.

2)nbsp;1. 2, in fine. C. Qui et advers, quos in integ. Cf. ampl. J. PA», in disp.
de grati animi officiis atque ingratorum poena jure Atlico et Romano (Lugd.
Batav. 1809) p. 38.

-ocr page 133-

poenalis in Ducalu Brunovicensi, inlroduclo art. 244:
»Wegen folgender Privatverbrechen soll die LTnlersucbung
nicht von Aintswegen, sondern nur auf Anzeige eines Be-
leithigten angestellt werden , nämlich wegen Beschädigun-
gen an der Person, welche weder Krankheit noch Arbeits-
unfähigkeit zur Folge gehabt haben; wegen Entführung,
Nothzucht, Schändung, Störung des Hausfriedens, Beein-
trächtigung der Familienrechte, Verleitung zur Ehe, be-
trüglicher Ehe oder Eheverlöbnisz, Zwangs zur Ehe, Ehe-
bruchs, Verführung, wedernatürlicher Unzucht, Ehrenkrän-
kungen, einfacher Vermogensbeschädigingen, Hausdiebstahls,
wenn der Werth des Gestohlenen fünf Thaler nicht über-
steigt, Diebstahls von Feld und Garten früchten, in sofern
sie zum unmittelbaren Genüsse verbraucht sind, häuslicher
Veruntreuungen, insofern der Werth des Unterschlagenen
fünf Thaler nicht übersteigt, Betrugs bei Verträgen, be-
trüglicher Verletzung fremder Geheimnisse, betrüglicher
Entwendung eigener Sachen, widerrechtlicher Benutzung
fremder Sachen,
Entwendung, Unterschlagung, und Be-
trugs unter Angehörigen.quot;

-ocr page 134-

CAPUT II.

de delictis propteu cognationis vel affinitatis vincdluh

excüsatis aut mitiori poena coercitis.

*

S 1.

Mvndkalio a pluribiis siniul commissa.

In horum tkilictorum numero aüqualenus ad nostrum
argumentum pertinel
mendicatio. Rem teligi mali nomi-
is : delictum, quod hac aetate in patria adeo invelerascit,
nt oplimi quique cives, qui ad illud invertendum omnes
animi vires contenderint, oleum fere atque operam se per-
didisse existiment. Hujus autem delicti natviram, causas,
sequelas exponere mei non est : innumeris paene scriplis il-
lud faclum esse video : nec lamen perversilali medelam oppo-
sitam esse queruntur omnes, qui monstrum quolidie cernunt.

Neque magis hoc loco dispulandum pulo de variis cau-
sis, ob quas poena mendicalionis augelur, in quarum nu-
merum novissimo nostro specimine haud recepa sunt, mendi-
canlis integritas corporis et robur annorum 1), ad quae
maxime attendit legislator Francicus.

1) Cf. Jeta, et poëa celeb, jacobus vak iekmep in dlsputalione ad tales-
tikiam Constitutionen!
mendicantibus validis. (Lngd. Eat. 1824).

-ocr page 135-

Unice hic in censum venire polest constitulio in nonnullis
legibus obvia, qua statuitur mendicanles, qui plures nu-
mero simul quaeslum faciunl, ideo gravius esse puniendos.
Tale ediclum continet lex Galbca articulo 27 G :

»Tons mendians, même invalides, — qui mendieront en
re'union — seront punis d'un emprisonnement de six mois
à deux ans.quot;

Mitigalur tamen haec poena ; imo ordinaria mendicalio-
nis, quam nulla comilala est aggravans causa, poena in-
fligilur propter cognationis vinculum, quod exstat inter eos,
qui simul mendicos se praestiterinl : additur enim in ipsa
lege allegata : Ȉ moins, que ce ne soient le mari et la
femme, le père ou la mère el leurs jeunes enfans, l'aveugle
et son conducteur.quot; En igitur legem Francicam, quae ab
omnibus jure merito severa in mendicanles dicitur, huma-
nilalis causam tuenlem propter perpeluam necessitudinem,
quae parentes cum liberis copulat. Probe tamen notan-
dura, legem non loqui de quibuscunque liberis : horum cum
parenlibus consortium admittitur tantum, quando tenerae
sunt aelatis, sibique prospicere nondum possunt.

Videamus, quaenam in hoc loco principia scculi sint ii,
qui m patria nostra legum ferendarum curam agunt.

In specimine codicis poenalis a. 1827 arliculo 344 idem
fere legimus, quod a lege Francica fuit slatulum ; ibique
propositum erat, ne poena mendicationis a plurimis perso-
nis semel simulque commissae, illos plecteret parentes,
qui cum liberis tenerae aetalis mendicitatem exercuerinl.

Latius vero progressum est in specimine anno 1842 Or-
dinibus Generalibus oblalo, in cujus libri II. Tit 111. art,
6 propositum lüit, mendicationem baud reputari a pluri-
bus peraclam esse delinquentibus consocialis, si parentes
auxibum ditiorum quaesiverinl, auxiliantibus liberis: »In-
dien de bedelarij gepleegd wordt door twee of meer per-

8

-ocr page 136-

soncn bij eikander (niet zijnde man of vrouw vader of
moeder met hunne kinderen of wel een blinde ofgebrek-
kelijke met zijnen geleider) — zullen zij gestraft worden
met eorreelionele gevangenisstraf van ten minste 8 dagen
en ten langste e'e'n jaar.quot;

Nullum hic respectum haberi videmus aetatis, ad quam
pervenerint liberi, qui parentibus mendicantibus auxilium
praestent.

Hoe vero rursus immutatum est in legis exemplo, quod
mense Februario a. 1847 Ordinibus Generalibus traditum
fuit. Scilicet, in Til. 111. I. II. hujus speciminis art. 6
primum conspicimus conalum definiendi, quaenam aelas
sensu legilimo. tenera sil dicenda. »Bedelarij wordt ge-
straft met eorreelionele gevangenisstraf van ten langste,
zes maanden, indien:

2°. Zij door twee of meerdere personen is bij elkander
gepleegd. Van deze bepaling ziju uitgezonderd kinderen
beneden de veertien jaren, man en vrouw, ouders met
hunne kinderen of kleinkinderen beneden de veertien ja-
ren en de gebrekkelijke met zijnen geleider.quot;

luier Ordinum vero Generalium socios plurimi exisli-
marunt, teneram, de qua dixi, aelatem, non lam late ex-
tendendam esse, magisque respiciendum ad ea principia,
quae legislator in libro I. circa imputabililalem sanciverat :
impulatio enim delictorum anno aetatis decimo incipere
posse ibi docelur 1). Huic volo satisfecit minister regius
et vocabulum 14 in 10 est mutatum 2). Vereor tamen,
ne adsml causae, quae hanc novissimam speciminis con-
stitutionem jure impugnare dicendae sint : elenim non tan-
tum hîc respiciendum est ad aetatem, qua puero nondum-

1)nbsp;Vid. Voorl. Verslag nn. 34, p. 27.

2)nbsp;Vid. Nota van wijiigingen nu. 36, p. 12.

-ocr page 137-

que adulto delictum imputari possit : verum etiam ad aela-
lem, qua parentes egeni liberos sibimet absque ulla alio-
rum cura tuto relinquere possent. Quis autem serio di-
xerit, teneram puellam,
quae vix undecimum aetatis annum
complevit, absentibus parentibus satis sibi prospicere?
Quodsi huic domi fatale quid accidat, parentibus omne
illud imputabis: quare ergo iisdem in vitium verles, quod
imbecillitalis memores progeniem secum duxerint ? Tutius
sane fore consultum puto singulorum saluti, si judicibus
committatur dijudicare, quaenam aetas in singulis causis
tenera sit reputanda.

§ 2.

Infantiddmm.

Nullus forte in toto juris criminalis ambitu locus est vi-
rorum doctorum lucubrationibus ita tritus quam segmentum,
quo agitur de infanticidio. Nec mirum. Prae omnibus
enim aliis delictis in hujus criminis natura ac vera notione
describenda dissentiunt eruditi : nec qui politicam crimina-
Jem laudans illos defendere studet, qui se ipsi defendere
oequeunt , psychologiam negligere potest 1), qua matris
Parientis mentem animumque perscrutetur, aut artem me-
dicani 2) , q.jae de fatalis prolis vita dire exstincta judicare
lt;iocet. Equidem vero ne hujus disputationis limites incon-
suUe transgressus dicar, haec omnia eo lubentius missa facio,

1) cr. ii. j. schouten. Proeve van een wijsgeerig en ilelknndlg onderioek
omtrent het regt in iet algemeen en het strafregt in het bijzonder.
(Amst.
1841)
p. 315 sqq.

2; Cf. j. c. van »en ïiioEcKE et Mr. pu. van de» hboecke, de uitoefe-
ning der geregtelijke geneeskunde in Nederland, — hare gebreken - mid-
delen tot herstel derzelve, (Utrecht 1845) p. 93 sqq.

-ocr page 138-

quo accuratius antea ah allls alraara Academiam llnquen-
tibus sint tractata 1): et blnas tantum ad meum argumen-
tum pertinere arbitror quaestiones:

I'. An et quatenus affinitatis vinculum parentes inter et
liberos ad hujus delicti elementa pertineat necessarla ?

11°. Num illud vinculum aliquid tribuit ad delicti gra-
vitatem poenamque augendam vel minnendam?

Prloris qaaestionis momentum ex omnium saeculorum hls-
torla persplclmus : scilicet apud omnes populos, quorum
instltuta parentibus jus vitae ac necls in liberos concedebant
infantlcidii nulla erat poena, dummodo a parentibus fuerit
commissum. In antlquisslmo igilur Romanorum jure nulla
erat matris prolem suam interficientis poena: quae forte
foeminarum conditio diu quoque mansil post jus vitae ac
necis insigniter moderatum.

Quod ad Germanos attinet, luculentum habemns t.aciti
testimonium : »numerum (Inqull) liberorum finire, aut quem-
quam ex agnails necare, flagilium habetur 2).''
Agnatos
quosnam hic intelilglt pra«stantissimus auctor? Infantes cen-
sent plerique, ila ul slgnlficelur, magnum llberorum nume-
rum proavls nostris decus esse habltum, quem augere bonos,
mlnuere nefas exlstimabatur. Rarisslreum ergo crimen fulsso
crederes, quamvis nullo jure certo punltum in populis, apud

1)nbsp;Vid. w. staats ev'EBS, de matrlbus, quae prolem suam interfeeerunt
(Traj. a. R, 1807). A.
van gennep, de Infanlicidio (L. B. 1814), c. m-
uekt,
De crimine infanticidii. (Lovan. 1822) 3. bekk , de suppUcio infan-
Ucidariun (Gand. 1823) H. IE
BaoücKÈaE, de crimine infanticidii: (in Anna-
libus Academiae Leod. 1819—1820)
f. a. tan ehemes, de crimine infanticidii
(L. B. 1833). J.
GoctiNGA, Jr. de caede infantis recens nati (Gron. 1844).
Addi possunt utilissimae dissertationes Medicae, quas in Acad. Gron. defende-
runt
j. SI-ingesberg, de infanticidio (Gron. 1834), p. a. van ber weff ,
(Gron. 1834) et «. g, c. feith de partu (Gron. 1842).

2)nbsp;Cf. c. ooiiJIEt.HS TACITIS, de silii , moribus et populis Germaniae;
Capite XIX.

-ocr page 139-

quos plus boni mores quam alibi bonae leges valebant.
At vero mos erat paganorum, ul, si filium aut filiam ne-
care voluissent, absque eibo necarenlur. Quod
altfridi
teslimonium simul probat, paganos baud abborruisse ab m-
fanlum nece, dummodo nullum guslassent eibum.

In scriplis aulem Germanorum legibus medii aevi ex-
plicandis omnino dislinguendum est, utrum infanlicidium
commissum sil a maire, an vero a paire aut alio quopiam
exlraneo, uti egregie docuit cl.
vvilda 1). Dillicilis lamen
adhuc mihi videlur memorabilis legis Frisionum conslitu-
lio, quae ad nostrum argumentum special, et in cujus
explicalione magnopere dissentiunt antiquilalis studiosi.
Tituli V rubrica sic audit :
da hominibus ''qui sine composi-
tione occidi possunt;
paragraphus aulem prima haec habet :
»campionem, el eum, qui in proelio fuerit occisus, et
adullerum et fureni, si fossa, qua domus alterius effodere
conalur, fuerit reperlus, el eum, qui domum alterius in-
cendere volens facem manu tenet, ita ul ignis tectum vel
parielem domus langat, qui fanum eifregil, et iufans ab
utero sublalus el enecatus a^ maire.quot; »Als ein Friedloser,
ita dar
vvilda, sollte nach dem friesischen Volksrecht, wie
es scheint, getödlet werden können , vver ein neugebornes
Kind umbringen würde 2).quot; Alüs vero conlrarium haec
significare legis verba persuasum fuit , in quibus cons.
spangenberg, e cujus sentenlia infans ab utero sublatus ad
eos referendus est homines, quos tulo nulla velante lege
ocddere quisquis posset 3).

Abeggids autem exislimat, legem agere de una maire,

1)nbsp;Cf.nbsp;Slrafrecht der Germanen p. 724-728.

2)nbsp;Cf. WIIBA, 1. 1. p. 725 „„J^ _nbsp;eo consenlire videtur Cl.
»ONE , Geschiclile des Heidenthums im nördlichen Europa Tom. ii, p. 68.

3)nbsp;Cf. SPANSENBEKG, (Jeher das Verbrechen des Kindermords und der Aus-
setzung der Kinder in Neues Arch. des.Crim.
Tom. iii. P- 5-

-ocr page 140-

quod indicent verba, »ab utero sublatusquot; et ita infantici-
diumjure antiquo Frisiaco bomieidiura esse babitum ordi-
naria poena pleetendum, uno tantum casu excepto, quo
ipsa mater recens puerpera filiolum Irucidaverit : tune de-
lictum poena vacare.

Nullam vero barum legis explicandae rationum mihi om-
nimodo placeie modeste fateor,
Spangenbeugii et abeggii
sententias baud facile sequerer, animadvertens, plura bujus
legis capita eo consilio esse conscripta, ut Cbristianos a
Paganis moribus averterent. Itaque cum clar.
wilda boc
mihi constare fateor, legem
in infanticidas, non pro in-
fanticidis esse latam ; nec tamen minus illam ad unam spec-
tasse matrem pufo. Hoc,
me judice, indicant verba »ene-
catus a matre,quot; si conferantur cum altera bujus tituli
paragraphe: »Etsi hoc quaelibet foemina fecerit, leudem
suam Régi componat, et si negaverit cum V juret.quot;

Sequioris aetatis leges nullum fere agnoscunt infantici-
dium praeter infantis recens nati caedem a matre commis-
sam. In primis hic in censum venit art. 131 C. C. C. ;
quo diserte hoc delictum refertur ad soHus matris factum,
quamquam praxis deinceps istius poena plectendos jusserit
omnes adscendentes, qui deseendentes trucidaverint. Ad
extraneos vero, pueros recens natos necantes neque usus
forensis, neque leges scriptae hujus delicti poenam tradu-
xerunt, uno excepto Codice poenali Gallico, si quidem art.
300 recte intellectus sit ab iis, qui in judiciis doctisve
commentariis eum sunt interpretati. »Est quabfié infanti-
cide le meurtre d'un enfant nouveau né.quot; Ndlam haec
verba mentionem faciunt auctoris delicti, neque licet his-
toricis argumentis distinctionem construere cum
carnot,
quae claris legis verbis haudquaquam nititur.

Jure ergo dixit suprema cassationum Curia in Francia:
»La loi ayant défini l'infanticide le meurtre d'un enfant

T

-ocr page 141-

nouveau-né, sans exiger le concours d'aucune circonstance,
il suffit, que le meurtre ait été commis sur un enfant
nouveau-né, pour qu'il y ait lieu à l'application de la peine
portée contre l'infanticide, sans qu'il soit nécessaire, que
l'auteur du crime ait été le père ou la mère de l'enfant.quot;
Quam sententiam diserte confirmavit ipse legislator Fran-
cicus art. 5. legis Francicae d. 25 Junii a. 1824. Dubi-
tari tamen potest, num delicti naturam recte significaverint
ii, qui hanc legis dispositionem defendere conati sunt, quos
polilices criminalis magis, quam juris poenalis principia
secutos esse, mihi persuasum est. In his princlpem locum
occupant viri praestantissimi
chadvkaü et faüstin: »Ce n'est
pas seulement, (ita illi) à raison de la qualité du père ou

de la mère que le meurtre d'un nouveau-né est puni d'une

peine plus forte par le code pénal; c'est ainsi, que nous
le verrons tout à l'heure, parceque cette espèce de meurtre
suppose par lui même la préméditation, c'est surtout parce
que l'eufant se trouve exposé sans défense, et sans que la
société puisse encore veiller sur lui, aux atteintes du crime.
Or, ces motifs s'appliquent à tout étranger, aussi bien qu'au
père et à la mère de l'enfant 1).quot;

A qua sententia jam recessit legislator nostras futurus,
qui infanticidii notionem arctioribus circumscripsit limiti-
l^us. In specimine Codicis poenalis a. 1842 propositum
fuit libro II Tit. XI, art. 18: »Kindermoord is de dood-
slag door de moeder tegen haar pasgeboren kind gepleegd.''
Quae verba recepta sunt fere in recentiori specimine a.
1847 1. 11 Tit. X, art. 14: Imo jam in exemplo legis
Ordinibus generalibus infanticidium nuncupatum erat: »De
misdaad van eene moeder, die haar jong geboren kind om
het leven brengt.quot; Observari meretur, neminem ex Or-

1) Théüiie du C. P. 1. 1. Chap, XLllI p. 66,

-ocr page 142-

dimim Generalium soclls a. 1842 et 1847 aliquam deslde-
rasse ssppletionem in legis verbis tune propositis, cum a.
1827 vir ampl:
van rappard, monuerlt, ut infanticidii no-
tione etiam comprebenderentur patres liberorum reecns na-
torum necatores 1).quot;

Inquirendum porro, num infanllcldll imputatio dellctique
gravitas crescat ratione matris, quae illud perpetraverit.
Jure vetcrl Germanico, banc gravius omnino punlri morem
fulsso, quam ceteros bomicidas vel ipsa eonstltutionis Cri-
minalis Carollnae art. 131'docet: »Item vvelcbs Weib ire
Kindt, das leben und gbdmasz empfangen hett, beymlicher
boszhaffllger williger vveisz ertödtet, die werden gewönlicb
lebendig begraben und gepfiilt. Aber darinnen verzweif-
felung zuverhüten, mögen dieselben übel thätterlnn in wel-
lichem Gericht die bequemlicheyt des Wassers darzu vor-
handen ist, ertrencket werden. Wo aber solche übel offt
geschehe, wollen wir die gemelten gewonheyt des vergra-
bens nun pfalens, umb mehr forcht willen, solcher bosz-
hafFtlgen Weiber auch zulassen, oder aber das vor dem
ertrencken die übelthätterinn mit glüenden zangen geris-
sen werde, alles nach radt der Rechtverslendigen.quot;

Invaluit igitur In matres infanllcidas poena vivi defossio-
nis, stipite praeacuto per corpus transfixo, quam immanem
poenam plurimls juribus statutariis sancitara esse pecullari
scripto docuit cL
dreyerüs 2). Eam tamen abrogari jussit
caroles V, in iis locis, ubi fluvius rivulusve in promptu est,
in quibus deinceps hoc scelere pollutae undls submergerentur:
ita tamen, ut nonnunquam propter singularem delicti gravi-
tatem huic mortis generi antecedat prehensio per forclpes
candentes. Hac autem conslitutione salis apparel, impera-

1)nbsp;Cf. L. F. c. VAK RAPPAKD. AanmeTkingen op het ontwerp van een
Wetboek van Strafregt voor het Kon. der Ned. pars. IV, p. 5.

2)nbsp;Cf. j. c. H. TIREÏER. De poena defossionis vivi et pali. (Rost. 1752).

-ocr page 143-

torem infanllcidium ralione malris neuliquam excusasse, an-
liquaraque ejus poenam moderasse lanlum prae mlserlcordia,
ad desperalionem praeveniendara vilandamque, uU dicit
go'
blercs, sive quia ob crueialus moram desperalionis subest
perieulum, quemadmodum legis sensum relulii
remüs 1).

Sed uti saepius docuil societalis civilis bisloria, liumanilas
ocius citius sua sibi vindical jura, quae tum eerie faeiUime-
excolunlur, ubi severa legis verba, praxi forensi expliean-
tur moderanlurque. Quod in primis observari potest in bis-
loria infanlicldii punili: legisque inlerpretes miligalae poenae
causas afferre videmus, quas nunquam eogilasse legislatorem
satis constat. Nihil autem valuerunt juris script! verba contra
disciplinam juris laete excultam el humanilatis officia defen-
dentera, uti multis egregie docuit
heppius in commentatione
jam allegala, plurimorum tamen argumenta, utpote legi haud
consenlanea refellens, el recte quoque significavit cl.
mare-
ZOLL, in novissima operis praestanlissimi edilione. »Nament-
lich (inquil) ist nicht zu verkennen, dasz diejenige Theorie
darüber, welchen sich in den neueren Zeilen, zum Theil
Jurch die Wissenschaft, ausgebildet und sowohl in die Praxis,
als in die neueren Legislalionen Eingang gefunden bat, in
so weit sie, in allen einzelnen Punkten rein historisch aus
positiven Rechtsquellen, insbesondere aus der Carolina selbst
lgt;ewiesen und gerechtfertigt werden soll, manchen Bedenken
unterliegt. Denn vieles dabei ist abgeleitet aus einer, zwar
an sich sehr verständigen, oder von der Carolina selbst
nicht, oder wenigstens nicht in dieser Bestimmtheit angedeu-
teten
ralio legis. Danach soll nämlich die ungewöhnlich
milde Behandlung des Kindermordes hervorgegangen sein
einer billigen, legislativen Rücksicht auf den eigenthüm-

aus

1) ct. imiP. Ueber den Grund der milderen Beurtheilung des Kindsmordes.

in Arch. des Crim. Ucchls N. F. 1847, p. 189.

-ocr page 144-

lichen, physisch und psychisch gereizten Zustand, in wel-
chem sich gewöhnlich, oder wenigstens sehr oft die Mutter
bei der Veriibung des Verbrechens befindet. Dieser Zustand
ist theils eine natürliche, vorübergehende Folge der Nieder-
kunft selbst, iheiis wird er, falls das geborene Kind ein
uneheliches ist, gesteigert durch die in der That oft trost-
lose Zukunft, welcher die Mutler entgegen sieht, wenn ihr
Fehltritt und der Umstand, dasz sie ein uneheliches Kind
geboren hat, bekannt wird.quot;

Quae quamvis iieppio minus placere videantur 1), si la-
men cum aliorum scriptorum sententiis, quas ille copiose ex-
posuit, conferantur , abunde probant , quantopere sollicili
fuerint recentiores juris criminalis scriptores circa causas,
quae pro infanlicidio milius puniendo militare videantur.
Huic aulem sentenliae calculum non adjeeit legislator
Galliens, qui dura cetera homicidia voluntaria operibus
perpetuis luenda scripserit, in parricidium el infanlicidium
niorlis poenam statuit.

Emendatione tamen egere banc legem viderunt Franco-
galli, et lege d. 25 Jun. 1824 art. 5 constitutum est, ut
poena mortis in hoc casu, quo ad matrem atlinet, mu-
taretur in operarum perpetuarum poenam. Neque tamen
hac lege certo cuidam juris placilo salisfactum esse quis-
quis videt: etenim infanticidii natura id
postulare videtur
ut in ejus poenam incidat tantum ea, quae suam prolem
interfecerit, dum exlranei, si infantem récens natum ne-
caverint, secundum res natas vel homicidii voluntarii vel
homicidii praemedilati teneanlur. Hoe vero nenliquam
agnovit legislator Francicus, qui et emendata lege omnes
exlraneos, infantis occisi reos morle puniendos esse statuit,
infanticidasque esse habendos.

t) Cf. HEpp. 1. 1. p. 234—240.

-ocr page 145-

Gaudeamus ergo legislalorem nostrum verlora liic sequi
•velle principia, uti patet ex novissimo Codicis poenalis
Belgici specimine, quo :

1°. Extranei, i. e. unusquisque praeter matrem, qui m-
fantem recens natum occiderunt, puniunhir secundum
vulgarem legis de homicidio normam :

11°. Mater plectitur poena, infcrlori illa, quae homici-
dio praemeditato, imo et illa, quae homicidio doloso sta-
tuta est.

Legimus enim in art. 15 Tit.j. 1. » Kindermoord wordt
met buitengewone, en indien die met voorbedachten rade
is gepleegd, met langdurige tuchthuisstraf gestraft.quot;

Recte hic distinxit legislator inter infanlicidia praeme«
ditata et non praemeditata neutro tamen casu aequiparanda
esse statuit. Utroque enim causae exstant, quae poenae
mitigationem flagitare videntur, si quidem partus spectas
illegitimos. Has vero causas ne quis in singularibus casi-
bus ponderandas esse dicat; cum ipsius enim delicti natura
arcte cohaerent, uti egregie exposuit cl. luüs: »La loi,
inquit, ne peut laisser au jury le soin de déclarer des
circonstances atténuantes; elle doit elle-même réduire la
peine et la proportionner au degré de culpabilité que ré-
vèle ce crime. L'absence de la préméditation n'est point
une de ces circonstances exceptionnelles, particulières,
qu'on appelle
altémantus ; c'est au contraire une circon-
stance, qui donne au fait le caractère d'un crime d'une
autre espèce, d'un crime qui prend le nom de
meurtre.quot;

Similiter in Codicibus recenti aetate in Germania pro-
mulgatis infanticidii reus nemo esse potest, nisi mater,
cui in omnibus minus gravem poenam minantur legislato-
res. In Wurtembergica lege l) carceris poena annorum

1) Cod. Wurt. a. 249. »ELne Mutter, welche ihr uneheliches neugeborenes
Kind tödlet, soll wegen Kindsmordes, wenn sie vor dem Eintritte der Entbin.

-ocr page 146-

- l'2'i —

/

10 — 15 ill infanticidium non praeraedilatum, eademque
annorum 15—20 in praeraeditalum est statuta. Eadem
poena earceris annorum 4-15 jure saxonico 1) in lioc de-
lictum est statuta, juboturque judex, ut videat, num egerit
mater consilio ante suscepto. In Codice Badensi 2) plures
causas enumeravit legislator, quae crimen mitigare aut gra- •
vius reddere autumavit. Omnes hae leges uti et jus Has-
siacum 3) infanticidii notione non comprehendunt necem
infantis recens nati legitimi a matre perpetratam. Magis
cum specimine nostrate convenit hoc loco codex poenalis

dung den Entschlusz zur Tödtung ihres Kindes gefaszt und zu Folge dieses
Torbedachten Entschlusses die That verübt hat, mit fünfzehenjahrigem bis zwan-
zigjährigem, auszerdem mit zehenjährigem bis fünfzehenjahrigem Zuchthause
bestraft werden.

Ein Kind, welches nicht über vierundzwanzig Stunden alt geworden, ist
für ein neugeborenes zu achten. War das Kind weigen vorzeitiger Geburt nicht
fähig, das Leben auszer dem Mutterleiben fortzusetzen, so ist die Tödtung
nach den Bestimmungen über Versuch zu strafen.quot;

1)nbsp;Cod. Sax. art. 126. »Eine Mutter, welche ihr uneheliches Kind während
der Gehurt oder in den ersten vierundzwanzig Stunden nach derselben um
das Leben bringt, ist mit vier- bis fünfzehnjähriger Zuchthausstrafe zweiten
Grades zu belegen. Bei Abmessung der Strafe ist vorzüglich zu berücksich-
tigen , ob sie den Entschlusz zu Tödtung des Kindes schon vor der Entbindung ,
oder erst während oder nach derselben gefaszt hat. etc.quot;

2)nbsp;Cod. Bad. art. 215. »Eine Mutter, welche ihr uneheliches Kind wäh-
rend der Geburt, oder in den ersten vierundzwanzig Stunden nach derselben
vorsätzlich tödtet, soll, wenn der jetzt ausgeführte Entschlusz zur Tödtung
vor der Entbindung gefaszt wurde, mit Zuchthaus von sechs bis zu fünfzehn
Jahren, und wenn er erst während oder nach der Entbindung gefaszt wurde,
mit Zuchthaus bis zu acht Jahren bestraft werden.quot;

3)nbsp;Cod. Hass. art. 259. »Die Kindermörderin wird bestraft:

1.nbsp;Mit Zuchthaus von zehn bis sechszehn Jahren, wenn sie in Folge des
schon vor der Entbindung gefaszten Entschlusses ihr Kind zu tödten, die
That verübt hat;

2.nbsp;Mit Zuchthaus von vier bis zehn Jahren in allen übrigen Fallen, etc.
Erschwerungsgrund
ist es, wenn die Thäterin als öffentliche Hure lebte.quot; etc.

-ocr page 147-

Brunovicensis 1), ex quo tarnen poena augelur, si delic-
lurn a raatre légitima est commissum.

§ 3.

üelichm parentum liberos injuste liberlate
privantium.

Parenlibus universe iucuuibil officium liberos educandi :
diserte illud munus illis tribulum esl art. 353 C. C. Ne-
que illud officium lanlum eo special, ul curel paler li-
berorum vires pbysicüs excrceri el nulriri , verum eliam
ut mentis facullales ila crescanl el moderenlur, ut ali-
quando puber boni hominis ac civis officia praestare pos-
sit. Quaesilum esl saepius, num ad hunc finem allmgen-
dum palri liccal vim in liberos adhibere ; atque ila pueri
puellaeque parentum monilis vix obedienles, haud injuste
vapulenl privalimque secludanlur. Fuere, qui parenlibus
Jioc jus denegarenl, alii, qui de piano Iribuendum esse
censerenl. Gerte negari nequil, omnem vim corporalem
praeter necessilalem adhibilam educalionis gravissimo fini
non esse consenlaneam.

Egregie monuisse videtur cl. pestel : »vivendi praecepla vi
ac melu armare plerumque nocet. Ea non polest amare
mpnbes, ex quibus sequendis nihil jucundi sperel, amari
mullum in praesenli senliat, aul melual. Vox imperiosa,
vullus minax, dolores aberranlibus inflicli, menlem tenel-
am amariludine iinplem , quae ultra rudes annos manel,
et efficaciam bonarum praeceplionum per lolam vilam saepe

1) Cod. Brun. a. 149. „Ei„e MuUer, die Ihr Kind wahrend der Gebart oder
innerhalb der ersten Tier und .wa.i.lg Stunden nach derselben tödlet soll, wenn
es em eheliches ist Keltenstrafe nicht unter
zehn Jahren, wenn es ein unehe-
l-cbes ist Zuchlhausslrafe erleiden quot;

-ocr page 148-

cvcrlil. Tanluni quoque abest, ut vis intempestive et
multum adhibita corrigat meutern, ut potius cautiorem,
astutiorem, mendaeem, et quandoque pervicacem reddat.quot;

Neuliquam tamen coiilemnenda sunt, quae addil idem
jureconsullus egregius de vi quandoque necessaria, ne edu-
calio pueribs irrita et ineflieax evadal. »At frangenda ta-
men (ila ille) aliquando est pervicacia remediis aeerbis
ac violentis, ne ea, cum inoleverit, inlractabile in secun-
da aetale ingeniuin conformet 1).quot;

Iloc igitur statuendum videtur, parenlibus universe esse
jus iu liberos a recto tramite aberrantes vim exercere,
duramodo baec aperte buuc in finem adhibita sit, neque
legi contraria 2). Quodsi enim tali usus sit pater cas-
tigalione, quae nunquam educationis proposito inservire
jmtest ac saeviliae injuslae specimen prae se ferl, merito
in illud a magistratu animadverli extra dubium est 3).

1)nbsp;Cf. PESTiiL, Fiindamenta jiir. oat. p. I. Sec. VII. § 282. Vid. et Cons.
V, H. KOYEH; de patria, quae dicitur potestate ex juris naturae, Komani et
Lodierni ratione. (Gron. 1808). p.quot; 26. sqq.

2)nbsp;Uecte quoque docet cl. MABEZOLI., 1. 1. p. 135. a poenarum natura
valde differre illas correctiones, »welche als Disciplinarmaassregeln in Folge
besonderer Eriiehungs oder Aufsichtsbefügnisse, gewissen Personen, z. b. dem
Hausvater der- Dicustherrschaft, den Erziehern und besonders den Lehrern
an olFentlicben Schulen gegen die ihnen Untergeordneten gestattet sind.
Deun diese, obgleich sie wenigstens zum Theile iu der Zufügung von
solchen Uebeln bestehen, deren sich auch die eigenlliche Strafgewalt im
Staate bedient, bezwecken doch -zunächst hlosz als Mittel, entweder die Auf-
rechterhaltung häuslicher Zucht oder die Jlöglichkeit der eigentlichen Erzie-
hung. — In diesem Zwecke liegt ihr charakteristischer Unterschied von den
öffentlichen Strafen und nicht blosz in dem Umstände dasz die dabei gesetz-
lich gestatteten Zwangsmittel, dem Grade nach , meist von geringerem Be-
lange sind.quot;

3)nbsp;Cf. J. 3. VAN HEES VAS BEBKEi. In hoeverre voorziet art, 311 Wetb.
van Strafregt, ten aanzien der slagen door ouders aan hunne kinderen toe-
gebragt? in symbolis Nederl. Jaarb. voor Ilegtsgeleerdhcid en Wetgeving.

-ocr page 149-

Huic aulcin natura!! parentum juri limites constituuntur
in plurimis recentioribus populorum codicibus : codex ta-
men poenarum Gallicus de hac materia plane süet, unde
factum est, ut saepius quaesitum sit, num jure Francico
ulla parentibus tribui possit facultas liberos privato carcere
includendi'. Art. enim 341 : C. P. generatim statuit :
»Seront punis de la peine des travaux force's à temps,
ceux, qui sans ordre des autorités constituées et hors
les cas, où la loi ordonne de saisir des prévenus, auront
arrêté, détenu ou séquestré des personnes quelconques.quot;
Nulla hic personarum fada est distinctie, neque exceptio
in lege nuncupata, unde Curia Cassationis concludendum
judicavit, parentes quoque, qui liberos domeslieo carcere
detinuerint, hac lege teneri 1). Celeberrimi quoque Theo-
nae Codicis poenalis auctores, quamvis parentum quoddam
jus modicae castigatiouis agnoscant, hoc tamen ex lege
non repeti posse monent. «Enfin, on ne saurait refuser,
dans une certaine mesure, aux pères, mères et tuteurs et
aux maîtres et instituteurs le droit de détenir, par forme
de correction leurs propres enfalits ou les enfants, qui sont
confiés à leurs soins. Ce n'est que dans le cas oii cette
detention excéderait les bornes d'une correction modérée,
et où elle prendrait un caractère de cruauté et de per-
secution, qu'ils pourraient devenir passibles des peines
egales 2).quot; Multum lamen dissenlientur cum singuli pa-
^resfamihas, tunj judiccs in limite huic poleslati imponen-
^o.^verbaque »dans une certaine mesurequot; magnum dubi-
an 1 campum aperiunt, utrum casus aliquis jure universali

(Tom. ly. 1842.) p. 8l-_92. et cl. be^ xeX. Over de ouderlijke tucht in
de strafwetten der volken erkend, (i„ eodem volumine. p. 145-160).

1)nbsp;Vid. arr. Cur. Cass. 19 iggg. j .„^«veau ei faustin Chap.
Ut.
p. 100.nbsp;'

2)nbsp;Cf. CUAUVEAI ET ïamtin. 1. 1. p. 101.

-ocr page 150-

defendi queal, an recte punialur 1). Quaeri igitur potest,
num hac in re legislatorem certi quid statuere praestet ?
Affirmando respondet
goedeliüs , existi^natque, deficiente
lali statuto directo, parentes omni carere jure cotrigendi
liberorum mores coërcitione corporali 2). Simili fere
ratione ductus Minister Regius in patria nostra rerum judi-
cialium summam curam agens, ia novissimo Codicis poe-
nalis exemplari, speciales de lioc argumento constitutiones
proposuit, ad illa respiciens, quae antea de hoe argu-
mento inter nostrates acta erant.

Scilicet in codice criminali Regni Hollandici art. 163
cautum erat: «Ouders of voogden, hunne kinderen of pu-
pillen boven de veertien jaren oud, wegens wangedrag of
lot belening van kwade ondernemingen, langer dan eene
maand, hetzij binnen, hetzij buiten 's huis opsluitende, of
doende opsluiten, zonder daartoe behoorlijk verlof van de
magistraten, regters of andere collegien, of ambtenaren, die
zulks aangaat, te hebben bekomen, zullen gestraft worden
niet geldboete, niet te boven gaande tien guldens voor
iedere week, welke zulks langer dan de voorzegde maand
niogl hebben geduurd,quot; Nullam hic factam esse videmus
distinctionem inter delentionem in domo paterna et extra
muros domesticos. Quae primum legebatur in primo Co-
dicis Bclgici Specimine (1827) art. 258 haec habens:
»Ouders hunne kinderen, wegens wangedrag, of tot belet-
tuig van kwade ondernemingen, buiten 's huls opsluitende
ol doende opsluiten, zonder daartoe behoorlijk verlof van
den Regter, waaronder zij behooren, te hebben bekomen,
zullen gestraft worJen met gevangenis niet te boven gaande

1)nbsp;Cf. DEH- TEX. 1. 1. p. 157.

2)nbsp;Cf. GOEBEI., Was ilie Criminalgesetigehunnr Noth thiit. (Trev. 1838).
p. 95. DE» TE\. I. 1- 159.

-ocr page 151-

den tijd van twee jaren, of met geldboete niet hooger dan
f 600. In gevalle zij hunne kinderen binnen 's huis lan-
ger dan eene maand opsluiten, zullen zij gestraft worden
met geldboete, niet te boven gaande tien gulden voor iedere
week, welke zulks langer dan de voorzeide maand mögt
geduurd hebben.quot;

Ad bunc vero locum recte observasse videtur vir Excell.
VAN RAPPARD, hl altera ejus parte haud addita esse verba
»wegens wangedrag of tot beletting van kwade onderne-
mingen,quot; quae certe ad utrumque hujus dispositionis segmen-
'um pertinere debent. Animadvertit porro idem, deësse con-
slitutionem de poena propter hoc delictum infligenda , si
pater fiUum, bonis moribusutentem detinuerit 1). Haec vero
omissio mihi laudanda potius quam culpanda videlur. Ete-
lex tantum prospicit iis casibus, quibus patria potestate
mgenium moresque moderante abusussit pater 2): vis vero
® ibita, quae non potestatis abusum continet, sed atroci-
tatis speciem refert, in illum, qui ne minimam quidem me-
retur correctionem, in ordinariam redit delictorum classem,
et poems vindieanda est de vi privata constitutis.

istud discrimen neglectum plane fuit in exemplari
'odicis poenalis a. 1842, Ordinibus generalibus oblato,
tantum mentionem facit loci, ubi continetur minoren-
an 4quot; speciminis 1. H. tit. XIV haec occurrunt :

„„ 1 rnbsp;die hunne minderjarige kinderen, zonder

verlof des refters I. -, .nbsp;.

zullennbsp;quot; Duiten imnne woning doen opsluiten,

---•^•^'■'■ectionele gevangenisstraf van ten minste

.nbsp;lier mc t ueberselien werden, dasi die wiederrechlllclie Gefangen-

ernes Kindesnbsp;^^^^

equot;cl,èi„r' rnbsp;quot;'«''t Ansübiing des Züchlisungsrechtes

■'er Uaue' 'nbsp;'nbsp;Gefangenhallung , an sich oder Termöge

Juer eine absichtliche Deberschreitung des Züchligungsrechtes enthält.quot;

9

-ocr page 152-

veertien dagen en ten langste een jaar, en naet eene geld-
boete van ten boogste vijfhonderd gulden, te zamen of
afzonderlijk, worden gestraft.

Art. 5. Ouders, die hun kind, nadat het zijn zestiende
jaar is ingegaan, hetzij achtereenvolgend, hetzij met tus-
schenpozingen, gedurende langer dan drie van de twaalf
maanden, binnen hunne woningen opsluiten, zullen worden
gestraft met correctionele gevangenisstraf van ten minste
acht dagen en ten langste drie maanden, en met eene geld-
boete van ten hoogste vijf honderd gulden, te zamen of
afzonderlijk.quot;

Ui autem articuli, si vim legis accepissent, non severi-
tatem tantum parentum extraordinariam, sed et injustitiam
coërcere debuissent: licet huic posteriori proposito vix suf-
ficere videantur. Melius vero publicis commodis prospec-
turum auguramur novissimum legis specimen a. 1847 editum,
cujus principia sequentibus placitis componi posse videntur.

a.nbsp;Parentes ad efFormandam liberorum educationem ani-
madversionis correctoriae jus exercere possunt et debent.

b.nbsp;Omnis vis a parenlibus adhibita, quae non lendit ad
disciplinam education! necessariam exercendam, 1) ordinariis
punienda est poenis, quae delicta contra libertatem per-
sonarum coërcent.

c.nbsp;Parentes in animadversione correctoria adhibenda fi-
lium ne secludant extra domus paternae parieles.

1) Hoc omnino ab animadversionis correctoriae abusn distinguendum esse,
docuit quoque doctiss.
UUESAGEI in egregio commentario ad Codicem Wur-
tembergicum , Tom. II p. 153: »Den Ellern, (inquit) steht zwar das
Züchtigungsrecht zu; eine solche exorbitante Ueberschreitung dieses Rechtes ■
ist aber strafbar. Ueber diesz kommt das Verbrechen nicht immer unter der
Form des liechles der Züchtigung vor. In Stuttgart kam vor mehreren
Jahren der Fall vor, dasz zwei Kinder auf die schrecklichste Art gefangen
gehalten und miszhandelt worden sind, dasz sogar Vergifrigung an ihnen
ersucht wurde, nicht um sie zu züchligen, sondern um sie zu beerben —quot;

-ocr page 153-

d.nbsp;Parentes intra muros domesticos animadversionem
Correctoriam adhibere possunt, at non talem, qua fdius
diutius quam per mensem continuum Ubertate privetur.

e.nbsp;Parentes intra muros domesticos animadversionem
correctoriam adhibere possunt, at non talem, qua filius
per intervalla in uno anno diutius quam per duos menses
libertate privetur.

f.nbsp;Parentes, qui ad efformandam liberorum educationem
ßecessarium autumant, ut liberi correctoria animadversione
cgentes secludantur, seu extra domum paternam, seu intra
illam , sed diutius quam per mensem continuum , aut
quam per duos menses in uno anno , judicis auctoritatem
ädire jussumque expetere debent 1).

Cf. art. 357 c. C. N. »Wanneer de vader gewij-tige redenen van
misnoegen heeft over het gedrag van zijn kind, kan de arrondissements-
'egtbank, op zijn verzoek en te zijnen koste, dat kind in verzekerde he-
Wring doen stellen , op zoodanige plaats als de regtbank , op voordragt des
■facers, lal oordeelen te behooren. De Regtbank, na verhoor van het
openbaar ministerie , zal dat verzoek kunnen toestaan , doch niet langer dan
en tijd van drie maanden , indien het kind den vollen ouderdom van
^'jfUen jaren niet heeft bereikt, of voor den tijd van één jaar , nadat het

^ z'jn zestiende jaar is ingetreden , tot op deszelfs meerderjarigheid.

'nbsp;dezen opzigte geene geregteliike formaliteit worden in acht ge-

nomen beh'1 L

'nbsp;™ •'cvel tot vastzetting , waarin echter de redenen niet

uitgedrukt.

de _ , .nbsp;de moeder de langstlevende en niet hertrouwd is , en

twee uit de ^nbsp;Terzoekt, zal de regtbank, na verhoor van

verleenennbsp;vaderlijke bloedverwanten, het verlof daartoe kunnen

Art. 359 De vad
»eester om den tijd d'' ™ ^^nbsp;'''

Art. 360. Het kinderquot;'quot;'

.,,nbsp;quot;quot; gt; na zijne vastzetting daarop terug komen door

van Lrquot;nbsp;Jgt;Ü den hoogeren regter , welke na verhoor

• r quot;nbsp;quot;quot;quot;«der , mitsgaders van het 0. M. , onverwijld

Modanig zal beslissen , als hii i

361nbsp;vermeenen te behooren.

A de bepalingen van deze afdeeling , met uitzondering alleen

-ocr page 154-

Hasce enim sequelas profluere arbilror ex lis, quae le-
guntur art. 4 et 6 Speciminis Codicis poenalis a. 1847,
quorum verba receptis mutationibus quibusdam novissime
propositis sic audiunt:

»Art. 4. De vader die, tot uitoefening der vereiscble
tucht, zijn minderjarig kind, zonder regterlijk verlof, bui-
ten zijne woning heeft opgesloten, wordt, indien die op-
sluiting niet langer dan eene maand geduurd heeft, met cor-
rectionnele gevangenisstraf van ten langste eene maand en
geldboete van tien tot driehonderd gulden, en indien die op-
sluiting langer geduurd heeft, met correctionnele gevangenis-
straf van ten langste een jaar en geldboete van vijf en twintig
tot vijf honderd gulden, in beide gevalle te zamen of af-
zonderlijk gestraft.

Deze bepaling is van toepassing op de moeder, wanneer
zij de vaderlijke magt uitoefent.

Art. 6. De vader, of de moeder in het geval bij het
tweede lid van art. 4 aangewezen, die, tot uitoefening der
vereischte tucht, zijn minderjarig kind, zonder tussehenpoo-
zingen gedurende langer dan e'e'ne, en met tusschenpoozin-
gen, gedurende langer dan twee van de twaalf maanden
binnen zijne woning heeft opgesloten, wordt met correction-
nele gevangenisstraf van ten langste twee maanden en
geldboete van tien lot vijfhonderd gulden, te zaraen of af-
zonderlijk, gestraft.

Deze straf is evenzeer op den voogd toepasselijk, die
tot hetzelfde einde, den aan zijne zorg toevertrouwden min-
derjarige aldus binnen diens woning heeft opgesloten.quot;

Quibus arliculis videmus parentum jus coërcendi liberos,
vi privata adhibita diserte saneilum. Dubitari tamen polest,

van de bij art. 358 voorgesehreven verpligting tot Terhcor van de Tader-
lijke bloedverwanten, lijn ook toepasselijk op natuurlijke en wettelijk er-
kende kinderen en hunne ouders.quot;

-ocr page 155-

num, agiiito hoc jure, minorennium commodis salis pro-
speclum sit cautione de tempore seclusionis moderando,
lege adhibila. Quod si enim agnoscamus, esse parentes,
qui durissima quoque remedia et adhibenda esse et valere
credanl ad emendandos liberorum mores, negari etiam non
poterit, seclusione uti posse palrem, qua corpus sanitasve
filii aperte laeditur, quamquam quatuor hebdomadum spa-
lium haud excedit. Quod non fugit legislatorem Saxoni-
cum, qui in novissimi Codicis art. 156 baec statuit: »Wer
das Züchtigungsrechl zu einer der Gesundheit seiner Un-
iergebenen nachtheiligen oder gefährlichen Einsperrung misz-
braucht, ist mit Gefängniszstrafe bis zu sechs Monaten,
oder im Fall die zu erkennende Strafe die Dauer van sechs
Wochen nicht übersteigt, mit verbalIniszmäsziger Geldbusze
zu belegen 1),»

Allata aulem, si conferantur cum iis, quae in specimine
nostro an. 1_3 sum proposita, luce clarius patebit, quan-
tam et in hoc loco efficaciam exerceat cognatio ad minuen-
lt;lam poenam ordinarie in detentlonem arbitrariam scriptam,
eo proposito, ne ab una parte parentes impediantur, quo-
mmus hberorum educandorum officium pro rerum exigen-
liaexpleant, neque ab altera parte liberi perversissimae quo-
que mdolis crudelilali aut severitati intempestivae ac no-
Se^nbsp;lex ulinam supervacua dici queal I

docenbsp;criminalis bistoria obvia hoc sane

cuuT*^ '^'''lentur, mores bominum non ubi vis ita esse ex-
ossit' ^^^ quot;lomestica publico auxilio semper carere

1) Cf. BAREïOH , 1. 1. p 407

-ocr page 156-

CAPUT 111.

pe delictis, quae ob necessitudinem laedente3i inter
ft laesum grav1üs pün1üntür.

S 1.

Parricidium.

Si quis est locus in omni jure, in quo sanguinis vincu-
lum affectusque hominis naturales unice fere spectantur,
ille est, qui agit de homicidio parentum; neque mirum
est, ingentem 1) scriptorum numerum hocce explicuisse seg-
mentum. Magnam sane varietatem conspicimus in popu-
lorum legibus
de Parricidio latis. Omnes vero in hoc uno
consentiunt mirifice, quod bomicidium in parentes commis-

1) Cff. j. c, maevltls, Diss, de parrieidio et infanticidio (Steb. 1683).
A.
braekenborch , Diss, de parricidio et ejus poena (Traj. ad Rhen. 1724).
Scheurwater
, De parricidio (Traj. ad Rhen. 1730). Th. -wagsee. Diss, de
supplicio parricidarum (Lips.
1735). J. Fr. eamos , Tribonianus, sive erro-
res Triboniani, de poena parricidii (Lugd. Bat.
1752). Abb. be xkeu vau
ooolwijk
, ad L. un. C. de his , qui parentes vel liberos occiderint. J. 6.
f. söHMEn, Diss, de supplicio parricidarum (Francof. 1761). Cropp, in Com-
mentatione de praeeeptis jur. Rom. circa puniendi Conatum Sect. II, p. 83—98.
J. Feiedheijj , de legibus, ex quibus parricidium hodie dijudicandum est
(Heidelb.
1816).

-ocr page 157-

sum propter naturae vinculum foede et alroclter abruptum,
gravius puniendum esse censuerint.

In SOLONIS Atheniensium legislatoris Nomolhesi nulla in
parricidium scripta erat poena. Hic enim inlerrogatus,
quamobrem contra parricidam legem non tulisset? »Quod
desperassitait, »boc scelus 1).quot; Qua de re egregie
pronuntiavit
cicebo in Oratione pro noscio amerino. »Pru-
dentissima,quot; inquit, »civitas Atbeniensium, dum ea rerum
potita est, fuisse traditur. Ejus porro civitatis sapientis-
simum sor
.oNEM dicunt fuisse, eum, qui leges, quibus bodie
quoque utuntur, scripserit. Is, quum interrogaretur, cur
nullum supplicium constituisset in eum, qui parentem ne-
casset, respondit, se id neminem faclurum putasse. Sa-
pienter fecisse dicilur, quum de eo nihil sanxerit, quod
antea commissum non erat, ne non tam prohibere, quam
admonere videretur. Quanto majores nostri sapienlius?
qui quum intelligerent, nihil esse tam sanctum, quod non
aliquando violaret audacia, supplicium in parricidas singu-
lare excogitaverunt : ut, quos natura ipsa retinere in offi-
cio non potuisset, ii magnitudine poenae maleficio summo-
verentur. Insui voluerunt in culeum vivos, atque ita in
flumen dejici 2).quot; De hac aulem crudelissima Romano-
rum poena aliorum scrinia expromere eo magis nefas dueo,
quo accuratius hunc locum juris Romani disquisiverint mulli
scriptores. Ne nos moretur, num culei poena sn-b
tar-
OuiNio rege jam usilala fuerit, et lege XH Tabularum uni
parricidio propria evaseril. Neque magis opusculi nostri
ambitus
sinit, ul eruamus, qui fuerit nexus inter decem-
virale jus, et legem a
pompejo magno lalam de parricidiis.
Geninm tantum juris Romani paucis respiciamus , ul pa-

1 Vid. moGENES LACBTIBS , 1. t. Cap, II. § 10.
2) Cf. oiceho pro noscio amebixo , Cap. XXV.

-ocr page 158-

teat, quomodo laesae familiae jura laudatis legibus sint vin-
dieata.

Et primum quidem observari meretur, gravissima Roma-
norum de bonore parentibus debito placita ex ipsius pro-
fluxisse populi ingenio, ad quod leges postmodum latae
sunt et constitutae. »Poena parricidii (inquit
jiodestinüs)
more majorum baec instituta est, ut parricida virgis san-
guinis verberatus, deinde culeo insuatur. Et postea qui
abas personas occiderint, praeter patrem et matrem, et
avum et aviam, quos more majorum puniri, supra diximus,
capitis poena plectuntur, aut ultimo supplicio mactantur 1).quot;
Quibus verbis indicari non tantum videtur, culei poenam
fuisse antiquissimam, verum et parricidium secundum jus,
quod praecessit duodecim tabulas, capitale fuisse crimen.

Attendendum est porro ad parricidii notionem lege Pom-
peja circumscriptam ; scibcet graviori ilia poena tantum
puniti esse videntur ii, qui patrem, matrem, avum, aut
aviam interfecissent. Cavebatur quidem liac lege de illo,
qui patrem, matrem, avum, aviam, fralrem, sororem, pa-
truelem, matruelem , patruum , avunculum , amitam, ma-
terteram, consobrinum, consobrinam, virum, uxorem, gene-
rum, nurum, socerum, socram, vitricum, privignum, privi-
gnam, patronum, palronam occiderit 2) : sed ex
modestini
loco modo allato patel, non omnibus bisce eandem scrip-
tam fuisse poenam, quae ordinaria repelebatur ex lege
CORNELIA , nisi crudelior velerum sententia legis Pompejae
corroborata, applicanda foret poena propter adscendentes
necatos. Cui opinioni etiam maximopere favet
ciceronis
locus jam allalus, qui aperte ad adscendentium trucidalo-
res unice pertinet 3). Hoc igitur tenendum videlur, Ro-

1)nbsp;1. 9 D. de lege Pomp, de Parrioidiis.

2)nbsp;1. 1. D. 1. L

3)nbsp;Cf. REIN, Das Crim. Recht der Römer (Lipsiae 1844) p. 455 sjq.

-ocr page 159-

manos neuliquam neglexisse universum sanguinis nexum
cognalorum et affinium homieidio foedatum : in primis vero
illud curasse, ut honor parenlibus et adscendentibus debi-
tus , sed atrocissima caede violalus, gravissimo vindicare-
tur impiorum supplicio. Non minoribus, quam jus Roma-
num , controversiis ansam praebuit Const. Crim. Carol,
art. 137 , qui in genere poenam exasperalam statuit in
propinquorum caedem. Generalibus enim verbis dicit:
»de
nahendt gesiplen freunden.'quot; Quinam hi? Voce »Sip,
Sibbe''
proprie indicari amicos docuerunt ii, qui lingua-
rum Germanicarum sunt gnari. ïranslalus est deinde vo-
eabuli usus ad cognatos 1). Illud itaque extra dubium
esl, Nemesin Carolinam gravissima poena minari islum, qui
aliquem de cognalis necaveril. Ât dissenliunt erudili ad
quemnam cognationis gradum extendenda sil dura lex.
Nonnulli credunt Romanum jus hocce articulo ante oculos
habuisse legislatorem Germanicum: alii ad juris Ger-uani
antiqui provocant placita, jure Germanorum statutario ali-
qualenus moderata: neque deësl, qui juri Mosaïco suum
hic vindicaverlt palrocinium. Equidem nullum horum fon-
tium neglexisse Carolinae conslitulionis auctorem putave-
rira. Nimirum, ipsa illa aetale, qua Christiana religio in
has penetravit oras, id in primis conali sunt legislatores, ut
juris régulas ad disciplinae sacrae amussin adaptarent : et
juris divini placita in plurimis legum conslilulionibus ma-
gnam exercuerunt efficacitatem. Quid autem naluralius,
quam parncidium duplici respectu in criminum gravissimo-
rum numero fuisse reputatum, cum propter homicidium
commissum, tum ob vldatum sanguinis vinculum jure sacro

1) Yideantur, ne alios excitem GRiim, Dentsche Rechtsallerthümer p. 467^
el editores juris Statutarii Groningani, in Verhandelingen ter nasporinge van
de wetten en gesteldheid cnzes vaderlands, door het Genootschap »pro
ex-
oolendo jure patrio.quot; Tom. V. (Gron. 1828) Aant. p. 53.

-ocr page 160-

el antiqiio el recenliori saneilum? Hinc lege Alleraannica
caulum fuil: »si quis homo volens oeciderit
palrem suum
aul palruum suum, aut fratrem suum aut avunculum suum,
aut fdium suum, aul filium fratris, aut filium avuneuli
suum, aut matrem suam aut sororem suam , cognoscat se
contra Deum egisse et secundum Deum fraternitatem non
cuslodisse, et in Deum graviter deliquisse, et coram om-
nibus parentibus ejus res infiscentur, et nihil ad heredes
ejus pertineat amplius, poenilentiam aulem secundum ca-
nones agat 1).quot;

Generaliter itaque dicendum videlur, jure Germanico
anliquiore sub voce » Verwandlenmordquot; sive »Todtung
von nahendt gesipten freunden,quot; eorum inlelleclum esse
bomicidium cognatorum, inter quos et homicidam vetilum
est tum religione, tum lege civili vel canonica matrimo-
nium; quod si attendamus, simplici ratione perspexerimus,
quid significaverit legislator nomine proximornm, (nahen)
caeteroquin prorsus incerto. Confirmatur illud quoque
recentioribus nonnullis conslilutionibus, quae diserte ean-
dem dislinctionem sanciverunt. Sic constitutione ducis
Saxoniae a. 1572 slatutum est: »Wann aber an Brüdern,
Schwestern, oder auch andern nahen Blutsfreunden oder
nahen verwandten Schwägern, unter welchen vermöge
göttlicher Schrifft, wegen der Blutfreundtschafft odL
Schwägerschafft, kein Ehe kann vollzogen werden, solcher
Mordt vorsetzlich geschehen, so sol der Thäter.quot; cett.

Similiter in jure slalulario Palatino Eleclorali a. 1582
parle V. lit 20 scriptum erat: »Da aber an Brüdern,
Schwestern, Bruders Weib, oder Schwester Mann, auch
andern Blutsfreunden und Verwandten, unter welchen,

3) Lex Allem. XL. Cf. wilda , Das Slrafr. der Germanen (Halle 1842)
p. 714 sqij.

-ocr page 161-

vermög unserer auszgangenen Eheordnung, die Ehever-
lübdnusz verbotten, solcher Mordt fürselzlich geschehe,
so soll celt.quot; l).

Singula , quae de boe proximorum bomicidio a mullis
scriptoribus sunt delibata, hic referre non lubet, neque
juvat lectorum, si qui erunt, benevolentiam avertere as-
perrimarum poenarum ac tormentorum descriptione. Quae
si quidem honorem redarguunt, quo obsequium naturalem-
que amorem prosecuti sunt legislatores, nobis tamen, qui
legum criminalium justiliam haud es dolorum cruciatuum-
que numero computamus, fremitum injiciunt. Ne lamen
putemus a lanla barbarie jam diu recessisse populorum rec-
tores. In jure agrario universo Borussico art. 873 legi-
nius .* »

Kinder, die ihre Eltern ermorden, sollen öffenllich
gestäupt, sodann zum Richlplatze geschleift, und daselbst
mit dem Rade von unter herauf hingericbt werden.quot; Qaod
si deliberato animo baud egeril bomicida, milior (nec ta-
rnen milis) applicanda
erit poena ex art. 878: »Todlschlag
an Aeltern zieht öffentliche Geisselung, Schleifung zum
Richlplaize und Hinricblung durchs Schwerdt nach sich.quot;

Nec tamen in ipso hoc legum codice silet legislator de
honore cognatis affinibusque debilo, quamvis illos separa-
tes a parenlibus nuncupet. Hic aulem haud accurate de-
fiuivisse videtur, quaenam personae atrociore legis minalione
defendanlur, quandoquidem amorem non dicat germanum
hujus juris fontem, sed unice respectum proximis
Iribuen-
dum. Art. 875: »Wer Geschwister oder solche Seiten-
verwandten , denen er Respect schuldig ist, oder mit wel-
chen er in haüslieber Verbindung lebt, ermordet, der
soll ebenfalls zum Richtplatze geschleift und mit dem Rade

1) Plura vide exempta apud JABr.KE, Handbuch des gemeinen deutschen
Strafrechts. Tom.
III. (Berlin 1830) p. 262.

-ocr page 162-

nov oben herab hingerichtet werden.quot; Cui loco addatur
altera legis dispositio, de casu, quo non praemeditato
egerit consilio cognatus.

Art. 881: );Wer an Geschwistern oder andern nach
art. 875 bis 877 a. b. besonders zu schonenden Personen
einen Todschlag begeht, soll an einem Schandpfahle aus-
gestellt, und sodann mit dem Schwerdte hingerichtet
werden 1).quot;

Crudelitatem notavi legis Borussicae, quam mox abroga-
tum-iri cognovimus, si diaetae hoc ipso anno convocandae
placebit specimen hisce ipsls diebus editum. Quid vero
dlcam de jure Francico? In codice poenab a. 1791 art.
8 tit. II. mortis poena in parricidas erat scripta, nulla ta-
men addlta sanguinolenta bujuspoenae aggravatione. Acer-
bius parricidas tractari jusserunt auctores Codicis poenalis
a. 1810, quem in hoc uno casu morti alios praefixisse
cruciatus, vulgo notum est.

Quid autem voce parrlcidio signlficavit legislator Fran-
cicus? Recessit certe a principiis juris criminalis Romani
et Germanici; neque hoc nomine signlficavit omne homi-
cidium in proximos cognatos atque affines commissum :
art. 299 adscendentium tantum mentionem facit, dum art.
.300 smgulare continet praeceptum de infante recens nato
jam necalo. Universe igitur, quod ad nostrum argumen-
tum spectat, statui posse videtur, legislatorem Francicum
diserte rejeclsse antiquiorum legum placitum, homicidam
60 gravius esse puniendum, quo magis istum docuerat na-
tura amore aut obsequio prosequi illam, quam interfecerit
personam: universalem itaque notionem homicidii in co-

1) Vid. MAKNKOPFF, Preusiisches Strafrecht, p. 369, 370. J. B. H. TEMJIE,
Die Lehre von der Tödtung nach Preuszischem Rechte (Lips. 1839) p. 197—
205 ; qui cognatos , affinesve, quorum homicidium gravius punitur , in novem
distribuit classes.

-ocr page 163-

gnalos commissi, laraquam singularis inter homicidia dolosa
speciei ipsi haud placuisse. Binas tamen recepit exceptio-
nes, utramque rectam cognationis lineam spectantem, qua-
rum altera adscendentes, altera descendentes atrociori
poenae minatione, contra homicidia a proximis commiltenda
defenduntur. Ne tamen putemus, certum fixumque quod-
dam principium hic secutum esse legislatorem: eten.m,
quod ad infanticidium altinet, non filium filiamve contra
palris seu matris infelicis nefanda conamina tuetur, verum
infamem, qui se ipse defendere nequit contra quemcunque
aggressorem auxiliatur : qua de re mox latius videndum.
Rêvera ergo unice parricidium proprie sic dictum, apud
Francogallos singulari vindicatum est poena ; et quamquam
caeteroquin homicidium voluntarium (meurtre) opens tan-
tum publicis
perpetuis punitur, ipsum hoc delictum m pa-
rentes commissum mortis sequitur poena.

Notio parricidii ad adscendentium homicidium restncta,
non tali modo ficta dici debet a legislatore Gallico , qui
se in hoc juris loco accommodavit ad juris regulam, nulla
certe lege perscriptam, sed in Gallia usu forensi receptam.
Hinc celeberrimus juris antiqui Galilei scriptor JOiissE hanc
proposuit parricidii definitionem: »Le parricide est le crime
de celui, qui procure la mort de ses père et mere
ou autres ascendans, soit par violence ou par poison, soit
de quelque autre manière que ce soit.quot; Similiter Codice
poenali a 17 91 parricida dicitur ille, qui homicidium com-
miserit »dans la personne du père ou de la mère légitime
ou naturel, ou de tout autre ascendant légitime du cou-
pable.quot;

Itaque primum in Codice poenali hoc loco nuncupantur
omnes adscendentes legitimi. Quaesitum est, num m hoc
numero reputentur solummodo cognali, an vero etiam ratio
habenda sit affinium ? Lege Pompeia de Parricldiis uti

-ocr page 164-

vidimus aeque slatulum erat de eo, qui socrum oeciderit,
quam de patris interfectore. la Francico tamen jure nulla
liic occurrit socrorum mentio, neque legis verba ansam
praebent, ut eum affinitatem quoque respexisse jure merito
suspicaremur. Curia igitur Cassationis, sufFragante
merlino
jureconsulto celeberrimo , variis sententiis, d. 26 Martii
1812, 15 Decembris 1814 et 16 Julii 1835 latis statuit,
bomicidium dolosum a genero in socrum socramve com-
missum ordinariis pleetendum esse poenis 1).

Haec de adscendentibus legitimis: quid vero dicendum
de naluralibus et adoptivis? Parricidii poena aeque iis
inffigitur, qui bos interfecerint, quam qui legitimos neca-
verint adscendentes. Neque tamen legis minam extendit
ultra ipsorum parentum fines, ne in jure criminab prae-
cepta juris civilis contra ralionem infringeret. Legitimis
itaque parenlibus assimilantur pater et mater naturales,
paler el mater adoptivi.

Quod ad parentes attinet naturales quaesitum est, quos-
nam hie intellexerit legislator. Generatim certe locutus
est ille de paire et matre naturab , nulla addita exceptione.
Altamen lege poenali nullos agnovisse dicendus est paren-
les, quos respuit lege civili. Quemadmodum enim in loco
de furlis statuimus, filium naturalem furti teneri de abla-
tione commissa in detrimentum patris naturalis, qui eum
baud agnoverit, ila quoque parricidii accusari non potest,
si eidem nefaria manu vitam abstulerit. Agnitio enim il-
ium babet efTectum, ut cognatio agnoscatur inter palrem
filiumque naturalem : ceteroquin vinculum illud nullo jure
munilum in foro nullum effectum parere potest. Qui enim
existimare possemus, ipsam legem vetuisse fibum natura-

3.) Cf. BERUS, Répertoire voce parricide nquot;. 2. SiKEï , Tom. XX. 1. 87.
XXXV. 1. 895. BAUoz, Tom. VI. 274.

-ocr page 165-

lern quaerere palrem suum, ex juris adagio : »La recherche
de la paternité est interdite:quot; et nihilominus eandem
linxisse eum patrem nosse in uno hoc casu, cum illum
necaverit? At vero, inquies, quamquam non agnitus, si
semper vixerit in domo paterna, ab illoque beneficiis mul-
lifariis sit cumulatus, eumve semper patrem nominaverit,
vicissimque filii nomine fuerit ornatus , cognovit saltem iste,
qua Stirpe sit oriundus, nulloque jure inscitiam profilehi-
tur. Respondendum autem cognationis vinculum in jure,
legali modo esse probandum. Idem iste, si pater morte
succubuerit, nihil tamen de hereditate accipiet : si patris
l^ona abstulerit, beneficium art. 380 frustra implorabit ;
actus enim status civilis paternitatem baud demonstrant.
Destilutus legis beneficiis, ne oneretur ejusdem gravitate;
neque odium persequatur, quem favor längere nequit.
Egenum parenlem alimenlis juvare idem haud tenetur: grati
animi munera ipsi baud injunxit lex: neque in caede com-
missa unice respicialur vinculum naturale.

In longa cognatorum et affinium serie, quam ex lege
Pompeia de parricidiis retulit
makcianüs, nulla parentum
adoptivorum fit mentio : commentatores ergo, qui aliquando
jus criminale in usum forensem elaborarunt, statuendum
dixere bomicidam, qui patrem adoptivum occiderat lege
parricidii haud teneri, quia ratio illa vinculi naturalis et
sanguinis cessât in filio adoptivo, qui dicltur filius fiele et
non vere et proprie 1). Horum tamen ab opinione reces-
sit
antonics matthaeus: »Justior, inquit, dubitandi ratio de
adoptivis fuit, an hac lege contineantur? Interprétés con-
tineri negant, tametsi gravius adoptivi caedem vindicandam
censeant. Et videntur sane juvari superiore ratione, quod
lex Pompeia naturalem magis quam civilem rationem spec-

1) Cff. ouclores Uudati apud chicveac et ladstin , chap. Xl.llt. p. 58.

-ocr page 166-

tel : aiilla autem naturalis necessitudo inter adoptivos est^
Sed videndum, ne rectius sit in lege Pompeja parentum
appellatione, etiam adoptivos contineri; tametsi enim adop-
tio civilem necessitudinem pariat, tamen et cognationis
jura complectitur, iisdemque, quibus adoptatus fit agnatus,
etiam fit cognatus: adeo ut
dlpianüs generaliter responde-
rit, ubicunque de cognatis agitur, ibi etiam adoptionc co-
gnatos factos contineri. Eandem sane reverentiam, pieta-
tem, obsequium parentibus adoptivi debeut, quam debent
ex justis nuptiis procreati. Nec obest, quod lex Pompeia
naturalem magis quam civilem necessitudinem considérât:
bis enim verbis non prorsus civilis necessitudo eicluditur,
sed naturali duntaxat postponitur. Idque vel necessitudo
patroni atque liberti probat, quae cum civilis potius quam
naturalis sit, tamen lege Pompeia continetur. Hoc amplius
cum lege Pompeia vitricus contineatur, cur non contine-
atur adoptator? num sanctior persona vitrici privigno esse
debet, quam persona adoptantis adoptato? Non credide-
rim: nam adversus vitricum privigno furti actio datur, quae
non datur adoptato adversus adoptantem 1).quot; Huic tamen
maïtiiaei sententiae baud consentaneum fuit praeceptum Co-
dicis poenalis Gallici d. 6 Oct. a. 1791; in quo parricidii
nomine baud continetur parentis adoptivi bomicidium.
Idem multis placuit viris in Gallia de lege a. 1810 con-
silium ferentibus. In his Magnus Judex justitiae admini-
strandae praefectus paucis egregie significavit, quantopere,
si de jure quaeratur criminali, cognatio naturalis différât
a vinculo mere civili: »quelque grand, ita ille, que soit
le bienfait de l'adoption, il ne doit pas être égal a celui
du don de la vie; quelque coupable que soit celui, qui
tue son bienfaiteur, il l'est moins cependant que celui,

1) Cf. MATTHAKBS, de rriminibus p. 524.

-ocr page 167-

qui lue son père. La loi donc dislinguera enlre ces deux
crimes; elle affaiblirait l'horreur du parricide, si elle les
assimilait.quot; Vieil tamen in coetu legum perferendarum
munere ornalo, contraria sententia, cujus propugnatores
legilim.um parentem patri adoplivo perinde assimilarunt,
legalemque paternilatem verae imaginem consolatricem
dixere: philosophiae denique moralis praeceptum lege con-
tineri, grati animi vinculum nequaquam cedere vinculo
naturae. Quam doctrinam falsissimam dixerunt, quicunque
veram naturam matrimonii atque familiae rite perspexerint :
omninoque adstipulandum videtur doctlssimis Theoriae Co-
dicis poenalis auctoribus , talem comparationem nexum m-
ter civilem et vinculum ab ipsa natura colligatum omni-
modo claudicare 1). Superest, ut paucis dicamus de par-
ricidii poena in Gallia recepta. Quam antiqultus atrocis-
simam fuisse docent scriptores superiorls aetatis
imbeut,
muyart de vooglans, joüsse
. Codicem vero a. 1791 mortis

tantum minari poenam nullatenus aggravatam, statuere scri-
ptores modo laudati 2). Cui tamen sententiae tum demum
adstipulandum est, si poenam tantum aggravari d.camus,
dolore corporali eidem addito. Quod ex systemate Codicis
a. 1791 fieri non potuit; quippe cujus articulo 2 diser-
te erat statutum: »La peine de mort consistera dans la
simple privation de la vie, sans qu'il puisse jamais etre
exercé aucune torture envers un condamné.quot; Attamen

1)nbsp;Cf. chauyeat, et faüstin, 1. 1. p. 58. Cf. desiaiveaxix, Essaïs sur Ie C.
P. p. 117. Ceterum de parricidio secundum jus poenale Gallicum cf.
klein,
ueber den Terwandten-Mord nacU franiösisclicn Gesetzen in Arcliiv des
Crim. Rechts (altes) Tom. 1 no. 111. p. 107. - E. Bü BECIX, de supplicio
parricidarum (Gandav. 1821).
Ivi.. hascast, de parricidio ex jure hodierno;
(Lovan 1825) B. J.
misel, de parricidio (Lugd. Bat. 1826).

2)nbsp;Cf. cnABïEAü et ïacsiin, 1. 1. p. 61: »Le Code de 1791 ne por-
ait nue la peine de mort sans aucune aggravation.quot;

-ocr page 168-

non attendisse videnlur auctores celeLerrimi ad articuli 4
conslitulionem : «Le parricide aura la tête ct le visage
voilés d'une étoffe noire, il ne sera découvert qu'au moment
de l'exécution.quot;

Luculentissimum hic conspicimus exemplum odii, quo
homicidium in vilae auctores commissum, turbulenlissimis
quoque reipublicae lemporihus prosecuta est communis om-
nium gentium omnique aetale opinio. Caput fronsque
nigro velamine tecta, quid aliud indicant, quam summam
hominis ignominiam, quae non sinit ut ultimo vitae mo-
mento diem denuo adspiciat. Nihil certe aliud significavit
legislator Galliens , quam legis XII Tabularum adagium,
»qui parentem necasit, caput ohnubito.quot;

Imo in ipsis quoque anliquis patriae legibus eandem
scriptam legimus poenam : »End thenne ach hi be riuchle
thene swarta doc end thene norlhalda bam; alle liudem
ieldet te thonke thi iher hongatquot; 1).

Acerbius vero in parricidas animadverlit codex poenalis
anni 1810, qui manus dexterae amputationem mortis poe-
nae praecedere jussit 2), expositionemque parricidae in
catasta, dum sententia praelegatur ab apparitore. Imma-
nis vero haec poena lege a. 1832 in Francia est abrogata.—
Haec de jure Gallico sufficerent, nisi una superesset legis
constitulio, quae docet, quo respectu legislator considera-
verit parricidii crimen.- légitimas nempe excusaliones in
omnibus aliis injuriis receptas una hac in causa non admi-

1)nbsp;Yid. Die xva Hansingoer-Friesischer Kühren in opere celeberrimo
Friesische Rechtsquellen, edente
ton kiciitiiofes , (Berol. 1840) toI. I. p.
36, et Yerhandelingen Tan het Genootschap : Fro excolendo jure patrio
Tom. II. Appendix p.
44. Add. yetus formula apud grimm, Deutsche Rechls-
alterthümer p.
684 et e. ii. stiieeman: AnimadTersiones de yesligiis juris
antiqui in codiee poenali a.
1810 obviis (Gron. 1842) p. 25.

2)nbsp;Cf. art. 13. C. P.

-ocr page 169-

sit- «Le parricide n'est jamais excusable.quot; Dissentiunt
Bonnulli ex iis , qui bumanam naturam , legumque cnmi-
nalium indolem perscrutati sunt a principio dunssimo quod
bic secutus est legislator Gallicus , enuntiavitque tnbunus
FAÜUE bisce verbis: »Le respect religieux qu'on doit a
l'auteur de ses jours, ou à celui que la loi place au meme
ran-^ impose le devoir de tout souffrir, plutôt que de
porter sur eux une main sacrilège.quot; Dubitant enim alu,
ium baec sententia probari possit ab iis, qui lustonam
;uris criminalis norunt, saevitiamque reputant, qua saep.s-
sime parentes filios sint prosecuti, in primis postquam ad
alterum convolaverint tborum. Dura sit lex in parricidas,
dummodo
Sit justa ; nec quis serio contendat parricidam,
qui praemeditato consilio
parentem necavit, eandem meren
poenam atque illum, qui a pâtre injuste vapulans inju-
riisque lacessitus, buic restiterit vulnusque praeter spem
letbale inflixerit. Assentiendum itaque videtur doctis-
simo KLE.N loco jam laudato, dicenti : »Ob ich gleich die
Gesetzgeber der Republik wegen des öffentlich gehei-
ligten elterlichen Ansehens, welches besonders m freien
Staaten zur Mäszigung der Ungebundenheit m Reden und
Thaten
unentbehrlich ist, aufrichtig verehre so scheint
es mir doch, dasz der gleicherwUhnte Milderungsgrund
auch bei diesem Verbrechen in Erwägung gezogen werden
müsse. Mir sind schauderhafte Beyspiele bekannt, ^o de.
Vater den erwachsenen Sohn, über welchen er also das
Erziehungsreebt nicht mehr ausüben konnte, auszerst ge-
reiszt hatte. Sehr hart ist es doch, wenn auch die m
der Hitze der Leidenschaft unternommene lodtung aes
Vaters mit dem Tode, und zwar eben so hart als der
überlebte Vatermord bestraft werden sollquot;
1).

10 »

1) Klein 1. 1- P- 108 et 109.

-ocr page 170-

Hisce aulem similibusve observalionibus benignam aurem
praebuisse videntur auclores speciminis Codicis poenalis
Neerlandici a. 1842 , ubi tilulo XI baec legebantur : arl. 9.
»Hij die zich aan doodslag van zijnen weltigen of natuur-
lijken vader of moeder schuldig maakt, wordt met den
dood gestraft.quot;

Art. 10. »Indien tot den doodslag van wettigen of
natuurlijken vader of moeder aanleiding is gegeven door
zware slagen of gewelddadigheden, door den verslagene
aan den doodslager toegebragf, en de misdaad niet is ge-
pleegd met voorbedachten rade, zal de schuldige worden
gestraft met langdurige zware tuchthuisstraf van ten minste
vijftien en ten langste veertig jaren, voorafgegaan door ten-
toonstelling op het schavot onder de galg.quot;

Haec legis exempla in Ordinum Generalium coetu dua-
bus observalionibus ansam praebuerunt. Primum enim
censuerunt plurimi delegatorum homicidium parentis natu-
ralis tunc demum parricidii poenam mereri, si necatus an-
tea trucidatorem fdium agnoverit. Ab altera parle animad-
verterunt, in specimine sermonem tantum esse de patre
et malre, cum tamen parricidii nomine conlineri etiam
existimandum sit homicidium avi vel aviae 1). Hisce mo-
nitis consentaneum fuit specimen anni 1846, cujus articu-
lus 12 Til. X sic audit: »Met den dood wordt gestraft
die zich heeft schuldig gemaakt aan doodslag van zijnen
wettigen vader of moeder, grootvader of grootmoeder, of
van zijnen natuurlijken, hem erkend hebbende vader of
moeder.quot;

In hoe vero exemplo dijudicando ullerius quoque pro-
gressi sunt Ordinum generalium socii, et significarunt non
tantum bomicidam patris, matris, avi vel aviae, sed etiam

1) Vid. Toortoopig verslag 1842—1843 p. 50.

-ocr page 171-

alavi, alavae, soceri vel socrus parricidii poena plectendum

esse 1).

Priori monito oblemperavit Minister Regius, vocabulis-
que »grootvader of grootmoederquot; substituit verba »of ver-
dere bloedverwant in de regte opgaande linie.quot; Quod
vero attinet ad bomicidium soceri vel socrus, affines bos co-
gnatis in boc juris loco baud aequiparandos esse monuit
Minister Regius in responso ad Ordinum observationes edito:
»ofschoon de doodslag (ita legimus) zich stelHg onder eene
verzwarende omstandigheid vertoont, wanneer die heeft
plaats gehad op bebuwdouders, zoo kan meu daarin toch
dat bijzonder kenmerk van den vadermoord, die geweld-
dadige verbreking van den sterksten natuurlijken band niet
erkennenquot; 2). Quibus verbis vere significari principii no-
tionem, quod hunc juris locum regat, plurimi inter, doc-
tiores, me judice, baud negabunt.

In novissimis juris Criminalis Codicibus atque specimini-
bus in Germania vel promulgatis vel propositis, parricidii
locum saepius paucis absolvi videmus. Quod ne quis mi-
retur. In plurimis enim homicidium omne deliberato pro-
posito commissum, morte luendum esse statutum est: et
quoniam exasperatae mortis poenae in plerisque non obve-
niant, gravior parricidio poena scribi non potuit. Hac
quoque in re a noslri juris principiis divergunt, quod par-
ricidii nomine non comprehendant homicidium parentis af-
feclu commissum, quamvis et in hoe crimine cognationis

1)nbsp;Yoorloopig verslag 1846-1847 n». 34 p. 42: »Daar het geval «er
denkbaar is, dat de bier omschrevene misdaad ook tegen overgrootouders
wordt gepleegd , en ia dat geval wel dezelfde gronden voor dezelfde straf
zouden bestaan, geeft men in bedenking om de bepaling tot de geheel-
opgaande linie uit te strekken. Tevens wenschte men daarin de bebuwd-
ouders begrepen te zien.''

2)nbsp;Vid. memorie van beantwoording ni. 35 p. 42.

-ocr page 172-

vinculum aggravandae poenae locum det 1). Haec aulem
distinctio inter assasinium parentis et homicidium parentis
(vadermoord, doodslag des vaders) in legibus Germaniae
recentioribus perpetuo servata est. In nonnullis Codicibus,
qui exasperalam mortis poenam agnoscunt, prius deliclum
morte exasperala, posterius morte simplici punitur: in aliis
prius morte, posterius gravissima carceris poena luitur.

Memoranda in primis est Codicis Austriaci constitutio,
quae graviorem poenam minalur in homicidii socios, qui
descendenli vel adscendenli in adscendentis vel descenden-
tis nece auxilium praesliterunt 2).

Vulnera ac plagae, quae descendentes adscen-
dentibus infligunt.

Hisce principiis circa parricidium poenis coërcendum his-
torica ratione expositis, pauca tantum addenda supersunt
de vulneribus acplagis, quae descendentes adscendentihus
inßigunt.
Eaedem enim rationes, quae moverunt legisla-
tores , ut parricidium gravius punirent, quam homicidium

1)nbsp;Cf. v. c. Cod. Hass. art. 253: »Wer ohne Vorbedacht, im Af-
fect den Entschlusz zur Todtung eines Anderen fasit und ausführt, wird als
Todschläger mit Zuchthaus
Ton acht bis sechszehn Jahren , und unter be-
sonders erschwerenden Umständen mit lebenslänglichem Zuchthaus bestraft.

Bei Zumessung dieser Strafe haben die Gerichte unter anderem als einen
erschwerenden Umstand zu betrachten, wenn die That von dem Urheber
eines Raufhandels oder an Blutsverwandten in auf oder absteigender Linie,
au dem Bruder oder der Schwester, oder von einem Ehegatten an dem
anderen oder an einer Schwangeren, deren Zustand dem Thäter bekannt
war, oder an einem in Dienste befindlichen öffentlichen Beamten verübt
worden ist.'quot;

2)nbsp;Cf. Cod. Anst. art. 120.

-ocr page 173-

m al,um quempiam commissum, exigcre quoque videulur,
ne fillus, qui ia palrem manus exlulit, aequali corngalur
poena, quae deliclum sequeretur, si exlraneus quidam ab

eodem vapulaverit.nbsp;, . , . r ir

Acerrime hic parenlum causam suscepit legislator üalh-

cus Elenim art. 309 C. P. correcloriam minatur poenam
in illum, qui aut levins vulnus aut
colaphos infregeril al.i,
..raviorem si praemeditato consilio egerit, leviorem, s, taie
consilium haud palefecerit. Al plaga, a descendente pa-
rentibus illala, ex arliculo 312 criminali semper vind.ca-
lur judicio. In gravioribus causis, ubi propter vulneratioms
sequelas duriorem poenam postulat lex, exasperatur üla etiam,
quando crimen in parentes aliosve adscendentes commissum

est. 1).nbsp;.nbsp;,

Hoc sane nomine laudandus est legislator Francicus, quod

injurias a liberis parentibus illalas acerrime vindicavit, et

egregie de noslro articulo ad corpus legiferum detulil ampl.

monseignat: »coupables envers la nature et la loi, les en-
fants ingrats subiront la peine immédiatement supérieure a
celle, qu'ils auraient encourue sans celle double otlense.
Malheur à celui, qui ne trouverait pas dans son coeur le
motif de cette pieuse disposition.quot;
Verum iUud principium,
quod se assequi laudalis verbis
pronunliavit legislator, pro
parle tantum secutus dici polest.
Elenim, si generaliter
recte gravius puniveril islum, qui
vulnus intnlil praemedi-
tato consilio, quidni eandem
observavit dislinctionem, quod

»Dans les cas prévus par les art. 309, 310 et 311 si le
coupable a commis le crime envers ses père ou mère legitimes, naturels^^^
adoptifs, ou autres ascendans légitimes, il sera puni ainsi quM smt. si
tide, anquel le cas se réferera, prononce
l'emprisonnement et 1 amende ,

coupable subira k peine de la réclusion ;

Si l'article prononce la peine de la réclusion, il subira celle des
forcés à temps; si l'article prononce la peine des travaux forces a temps,
il subira celle des travaux forcés à perpétuité.quot;

-ocr page 174-

ad ea vulnera, quae a filio patri infligunlur? Milu conlra
videtur in hoe easu magis etiam animadvertendum esse
deliberatum consilium, cum niliil villus, nihil abjectlus co-
gltarl possit quam gnatus genitori insidlas struens. Ouare
bunc codicis poenalis defectum merito notaverunt The^oriae
ejus exposltores: »La distinction (ita ilH), établie par les

art. 310 et 311 se trouve ainsi complètement effacée dans

ce cas exceptionnel. On doit le regretter. Cette sépara-
tion constate l'une des nuances les plus tranchées dans la
criminalité, et l'on ne voit point de raison solide pour
frapper, même dans notre hypothèse, d'une peine égale
l'accès d'emportement et le dessein mûri à l
'avancequot; de
frapper. Cette confusion est d'autant plus étrange, que le
troisième paragraphe du même article la fait disparaître
dans le cas, qu'il prévoit 1).quot; Et revera, si filius patri
vulnus intulit, quod causa fuit morbi diutius quam viginti
dies durantis, operibus temporariis punitur, quando impetu
egerit; operibus vero perpetuis, si deliberatum consibum
antea manifestaverit. In graviori igitur casu valet distinc-
tie, quae in leviori non attenditur, iterumque valet in le-
vissimo. Sed alia etiam hic notanda est anomalia in codice
Francico obvia.

Nimirum art. 321 et 322 enuntiavit legislator, quae
causae efficiant, ut homicidium, vulnera et plagae excusa-
tione legali gauderent, nempe si provocatio adhibita esset,
aut vis extrinsecus allata, Sed in honorem parentum et
disciplinae domesticae additum fuit art. 323: »Le parri-
cide n'est jamais excusable.quot; Homicidium parentis haud
excusari statuit lex : quid vero dicendum de vulneribus et
plagis illatis? Placitum art. 323 sancitum ad hoc quoque
debctum extendendum esse judicavit curia suprema Bruxel-

1) Cf. Chabvead et faisti.v, 1. 1. Chap. XLV. p. i35.

-ocr page 175-

lensis, duabus sentenliis, quas excilant cïiaüveac el faustin,
Equidem vero hisee rebus judiealis baud facile adslipula--
verim : exceplio enim, quae semper esl striclissimae inler-
prelalionis, parenlum tantum caedem nuncupat , el in boc
parricidii nomine explicando, nullum argumentum valere
potest contra definilionem art. 299 diserte expressam. Pro-
vocalionis ergo excusatio jure implorabitur a filio parenlis
laesore, dummodo vitae paternae pepercerit. Sic quoque
judicalum est a Curia Cassationis sententia d. 20 Jan. 1812
et a viris doclissimis modo laudalis 1). Negari tamen ne-
quit, claram bic adesse in lege anomaliam, quae nullo ni-
titur rationali fundamenlo. Nam si, uti legimus in libello
commendatorio, (Exposé des Motifs) placilum art. 323 boc
nititur fundamenlo, qubd: »Ie respect religieux qu'on doit
à Pauleur de ses jours impose le devoir de tout souffrir
plutôt que de porter sur lui une main sacrilègequot;, — idem
illud principium et regere debet casus, in quibus vulnera-
tionis sequela baud fuit vulnerali mors. Ex allalis satis ap-
parel, quantis viliis scateat locus juris Francici de vulnera-
tione parentum : el laudandum sane, quod illa vitare conati
sunt, qui futuri Codicis poenalis Belgici curam agunt.

In specimine a. 1842 Ordinibus oblato eadem fere pro-
posita fuit aggravandarum poenarum ratio, quam secutus
erat legislator Galliens. Nihil vero hoc syslema commen-
dare videtur, quo non principia enuntiat legislator, sed
scalas gradusque delictorum enumerat. Hoc legislatore non
prorsus dignum judicarunt Ordinum generalium socii, qu^
in observationibus ad dictum specimen significarunt famibae
vinculum generatim potius dicendum esse causam augendae
poenae. »Men acht (ita legimus in observalionum libello)
bet minder doelmatig om al die onderscheidingen op te ne-

1) Cf. cliacveaü et facstir, 1. 1. Chap. XLVII. p. ii. r-

-ocr page 176-

men. Dezelve zijn den wetgever niet geheel waardig, en
hebben weinig praktisch nut. Waarom niet de familie-be-
trekking in het algemeen als eene verzwarende omstandig-

00nbsp;O

beid aangemerkt, en dan gelijke bepaling opgenomen als
in art. 1. van den zesden Titel?quot; 1) Titulo autem sexto
hic indicari locum libri primi speciminis, collatione facile
apparet. Recte autem hoe virorum amplissimorum monitum
secutus esse videtur Minister Regius, et in novissimo spe-
cimine d. 8 Febr. 1847 Ordinibus oblato in libri II Ti-
tulo XI, postquam articulis 1, 2 et 5 in vulnerationes et
plagas divensae pro illarum gravitate statutae sunt poenae,
art. 12 legitur: »Indien de daden, in de artt. 1, 2 en 5
vermeld, zijn gepleegd tegen den wettigen vader of moe-
der, grootvader of grootmoeder of tegen den natuurlijken,
den dader erkend hebbende vader of moeder, levert zulks,
bijaldien de dader het oogmerk heeft gehad om bepaalde-
lijk deze personen feitelijk te beleedigen, eene verzwaren-
de omstandigheid op, waarop de regter bij de toepassing
der straf acht moet geven.

Hij is bevoegd om in die gevallen de bedreigde straffen
met een derde te verhoogen. De bepaling van art. 3 is
ten deze niet van toepassing.'' Simpliciter itaque significa-
vit legislator (brevitatis enim gratia auctores speciminis sic
compellare liceat) vulnerationem gravius puniendam esse,
si a descendentibus in adscendentes est commissa ; diver-
sltatem autem poenae ordinariae constitui intra limites lege
delinitos: porro non jussit judicem, sed ei permisit, ut,
si causae gravitas postulare videatur, poenam legitimam
tertia parte augeat.

Placuere haec Ordinibus, sed monuerunt, legis clypeo
non tantum opus esse patri a filio vapulanti aut vulneribus

1) Vid. Voorloopig verslag der centrale afdeeling, 1842 — 1843, p. 53.

-ocr page 177-

4 ^ ^

— 100 —

couluso, sed eliam eidem , si a filio acceperit cibos vel
medicamiaa sanilali nocenlia, de quibus diclum fuit m
ejusdem liudi art. 8 et 9 1).
Huic voto partim 2) obtem-
peraus Minister Regias verba articuli sic mutavit 3):

Art. 14. »Indien de daden in de artikelen 1, 2, 5,6,
en 10 zijn gepleegd tegen den wettigen vader of moeder
of verderen bloedverwant in de regte opgaande Unie of
te^en den natuurlijken, den dader erkend hebbende vader
of°moeder, levert zulks, bijaldien de dader het oogmerk
heeft «ehad, om bepaaldelijk deze personen feitebjk te be-
l.edilt;^rn eene verzwarende omstandigheid op, waarb.j de
regier bevoegd is om de bedreigde straffen met een derde

te verhoogen.nbsp;. „

De bepaüngen van art. 3 zijn in dezen niet van toepassing.
Quid aulem significant haec ultima verba? Arliculo ter-
llo qui hîc nuncupalur, poena in graviores vulnerationes
statuta minuitur, si appareat delinquentem lantas delicti

sequelas baud providere potuisse.

Exceptio ergo hic statuta est, quae filio omnes inculpai
sequelas icluum parentibus illalorum. Vereor lamen, ne
baec exceptio iniqua dicenda sit, similemque staluat ano-
maliam, qualem in Codice poenali
Francico damnarunl
eruditi. Foedum sane, imo nefandum est delictum ejus,
qui in palrem verberibus animadvertit, a quo ipsum iclus
Lclinare oporteat: graviter punialur hoc deiiclum necesse
est: non tamen ul ilium fictionis ope plectamus. Quodsi
sciverit, se parenti manus inferre, scienliae poenas lual se-
veras: ne lamen pro casu puniatur, cujus nemini
praeter
illum oblruditur imputatio 4).

Voorloopls «xslas 1816-1847, No. 34, p. 43. .

2)nbsp;Cf. Memorie fan beantwoording, No. 35, p. 44.

3)nbsp;Cf. Nota van wij.isingen, No. 36 p. 21nbsp;^^^^^

4)nbsp;Landatns artic.lus 3 jam sic se babet: »Indien eene

-ocr page 178-

Exils, quae superlori paragrapho disputavimus, satis
apparet, eos, qui futuri nostri Codicis poenalis curam agunt,
vlni personalem gravius puniendam existlmare, si a descen.
dentibus in adscendentes sit commissa. At mirari forte
quis posset, poenam lantummodo esse propositam in lalem
vim injustam, si vulneribus aut verberatlone sese manifes-
tavit; neutiquam vero, si illegitima detentione consistit.
Quod eo magis mifandum, quoniam in titulo XIII de de-
lictis contra libertatem personalem plura accurate sunt ex-
posita, et in primis, uti supra vidimus, cautum sit de poenis
parentum liberos injuste secludentium. Nonne etiam se-
clusio parentum a liberis perpetrata majori vindieanda est
poena, quam idem delictum ab extraneo commissum, uli
gravius punitur vulneratio a filio in patrem perpetrata?
Nonne hoc deliclum frequenter nlmis committi docuit juris
criminalis bistoria, in iis praecipue regionibus, ubi lex ci-
vilis descendentibus officium injungit alendi nulriendique
parenles, senes, egenos?

Equidem cerle nihil de hac quaeslione componenda mihi
arrogalum volo; sed hoc tantum lubenter in medium pro-
fero, plurimas recentiores leges Germanicas et in hoc loco
cognationis vinculum baud neglexlsse. Sic in lege Wur-
tembergica poena in secluslonem illicitam ordinarie scripta,
duplicalur 1): in Codice Hanoverano judici mandatur, ut

king, onherstelbare kwaal of eenig letsel, waarvan de beleedigde na afloop
van den twintigsten dag niet hersteld is, door eene handeling is toegebragt,
welke ofschoon opzettelijk gepleegd, op geene redelijke wijze kon vermoed
worden, zoodanig gevolg te kunnen hebben, wordt de dader met correctionele
gevangenisstraf van eene maand tot twee jaren gestraft.

Indien de beleedigde voor of op den twintigsten dag van het hem aange-
daan letsel hersteld is, wordt correctionele gevangenisstraf van ten langste zes
maanden en geldboete van tien tot twee honderd gulden te zamen of afzon-
derlijk opgelegd.quot;

1) Cod, Wurt. art. 276. »Wird eine widerrechtliche Gefangennehmung

-ocr page 179-

respiciat in carceris poena applicanda ad dictum crimen,
num cognati aut affines illegitime sint detenti (art. 249):
in codice Hassiaco in hoe casu poena carceris ita augeri
potest, ut delinquenti per sedecim annos irrogetur (art. 302),
et in art. 276 legis Badensis carcer diuturnus imo perpe-
tuus scriptus èst in detentionem illegitimam , »wenn das
Verbrechen gegen Blutverwandten in aufsteigender Linie

verübt worden ist.quot;

Sing ulariter sane, in bis consonat singulorum legislato-
rum vox, quibus haec revera denegari baud poterit laus,
quod firmum quoddam ac perpetuum moralitatis praecep-
tum, -
honorem parenlibus debent nepotes — per omnes
juris Criminalis partes lege descriptas egregie vindica-
verint.

§ 3.

Stuprum violentum et conatus laesionis pudoris
violentae.

Inter delicta, quae contra bonos mores comraitti dicun-
tur, quorumque meminit legislator Galliens, duo sunt quo-
rum mentio mihi est facienda, quandoquidem haec delicta

an einer der im Art. 272 beseiclineten Personen besangen, so ist die Strafe
naeb Maasigabe der dort ertbeilten Vorschriften lU erhöhen.quot;

Art. 272. »Als ein besonderer Erschwernngsgrund ist es aninseben, wenn
sich lemand an seinen Stief-oder Pflegeltern, Eriiebern oder Vormündern,
überhaupt an solchen Personen, welchen er
Toriügliche Achtung schuldig
ist, oder an einer Schwangeren deren Zustand ihm bekannt gewesen, einer
Korperverletiung schuldig macht.

quot;Wird das Verbrechen an Verwandten in aufsteigender Linie Terübt, so soll
die an sich verwirkte Strafe auf das Doppelte erhöht, uud wenn hierdurch
das gesetilicbe Maasi der Gefängniszstrafe überschritten würde, zum Arbeits-
hause aufgestiegen werden.quot;

-ocr page 180-

graviore poena coërcentur, si ab adscendentibus ratione
descendentium sint perpetrata.
Stuprum intelligo vîolen-
tum
et excitalionem ad venerem illicilam atque impudi-
ciliam eorum, qui tenera sunt aelate.
Quod ad stuprum
violentum attinet, cui aequiparatur Jure Francico conatus
laesionis pudoris violentae, in hoc crimen reclusionis poena
art. 331 C. P. est constituta: operarum vero publicarum
temporalium poena applicatur ex art. 332, si deliclum
commissum est conlra 15 annis minorem. Verum hanc
operarum publicarum poenam in perpetuum minatur art.
333, si delinquenles auetorilalem exercuerint in delicti
victimam. »La peine sera celle des travaux forcés à per-
pétuité, si les coupables sont de la classe de ceux qui
ont autorité sur la personne, envers laquelle ils ont ' com-
mis l'allentat, s'ils sont ses instituteurs ou ses serviteurs
à gages, ou s'ils sont fonctionnaires publics, ou ministres
d'un culte, ou si le coupable, quel qu'il soit, a été aidé
dans son crime par une ou plusieurs personnes.quot;

Quod si leneamus, hunc articulum simul pertinere ad
casus in duobus praecedentibus enuncialos, uti saepius a
Curia Cassationis in Gallia 1) decrelum est, stalim ob
oculos versalur similis legis anomalia, qualem nolavimus
in loco de vulneribus illalis. Etenim stupri violent! poe-
nam augendam esse duxit legislator et rede, si in juvenem
vel puellam tenerae aetatis est commissum: sed haec di-
stinctio mox plane evanescit, ubi crimen perpetratum est
ab iis, qui auctoritate in victimam sunt praediti. Mer!to
igitur a. 1832 2) poenarum gradatio commutata est, scrip-
sitque legislator: »La peine sera celle des travaux forcés

1)nbsp;V. c. arr. 13 Hec. 1811.

2)nbsp;Cf. A. w. mcHERS, Diss. Jur. Crim. inang. cont. criticam disq. loci, qui
est in c. p. G. de facinoribus contra bonos mores (Gron. 1839) p. 61, et
«^IIAUVEAO, Code pénal progressif,
p. 294.

-ocr page 181-

à temps dans le cas prévu par l'art. 331 et des travaux
forcés à perpétuité dans le cas de l'art. 332.quot;

Sed quinam sunt auctores delicti secundum legislatoris
mentem gravius puniendi, quod apud istos resideat
auclori-
tas
in victimam? Si cognatos et aflînes reputemus, ex
iis nulli hic in censum venire possunt praeter ascendentes.
At qualem auctoritatem intellexit legislator ? Auctoritatem
juris, quae unice profluit ex constitutionibus juris civilis
circa patriam potestatem, an vero et auctoritatem facti,
quam naturae vinculo probatam in liberos perpetuo exer-
cent parentes ? Quaestio est baec maximi sane momenti ;
etenim secundum art. 372. C. C. G., quocum convenit
art. 354 C. C. B., auctoritas parentum in liberos cessât
majorennitate, igiturque
jure finita est ex juris Francici
placito , quando filius filiave vicesimum primum implevit
aetatis annum vel emancipatus est, dum tamen
facto per-
maneat quaedam perpetua neque infitianda auctoritatis
species usque ad rogum. Decrevit aliquando Curia Cassa-
tionis Gallica utrumque bîc respiciendum esse auctoritatis
genus, arr. 16 Decembris 1823, quod excitavit cons.
wiCHEUS 1) uti et arr. 27 Martis 1828, quod attulit dar.
haus; 2) quibus rebus judicatis edixit Curia, patrem, qui
filiam majorennem violenter stupraverat, nostro articulo
teneri. Deinceps vero contraria valuit opinio; etenim ar-
resto a Curia Cassationis pleniori consessu (rendu Chambres
réunies) congregata d. 9 Dec. 1828 3) statutum est, illam

1) 1. 1. p. 62.

2)nbsp;Habs, ObseiTations sur le projet de réyision du Code Pénal Belge.
(Gand
1836) Tom. UI, p. 5.

3)nbsp;sirey Recueil Torn. XXXVtlI. I, 381. Tom. xxix. I, 216. Mmus
recte hano rem judicalam d. 27 Mail 1828 prolalam esse alErmat Cons.
wichkrs, 1. 1. p. 62, illam commutans cum alio arresto de eodem argu-
mento lato.

-ocr page 182-

tantQm in foro poenali valere auctorilalem, quae ex juris
constitulionibus profluit. Hanc vero sententiam legislatoris
voluntati magis convenire, equidem pro mea tenuitate lu-
benter dixerim ; scilicet si de auctoritate facti bic quoque
cogitavisset legis auctor, mox non addidisset ludimagistros
(instituleurs) verbique divini ministres ex eadem puniendos
esse constitutione : hi enim similiter facti quandam auctori-
tatem in discipulos gregemque exercent 1).

Quodsi vero quaeramus de lege constituenda, nullum
dubium esse potest, quin gravissima poena plectendi sint
adscendentes, qui filiabus aut neptibus in diram libidinem
abusi, turpiter absciderint sanctum illum nexum, qui avos
parentesque cum liberis ac nepotibus copulat. Merito
igitur in Francia lege 28 Aprilis 1832, Codicis poenalis
verba sunt mutala, gravioremque poenam minalus est le-
gislator, »si les coupables sont
les ascendans de la per-
sonne, sur laquelle a été commis l'attentat, s'ils sont de
la classe de ceux, qui ont autorité sur elles,quot; cett. Mi-
rari sane quis possit in specimine codicis poenalis Belgici
a. 1842, quod nullam proposuil poenam in inceslum, sed
ratione stupri violenli conslituliones habuit similes illis,
quas jure Gallico vigere vidimus, nullam hoc loco fieri
adscendenlum mentionem. Nempe ibi legebalur art. 6:
»Indien de misdaden of wanbedrijven, in de vier vorige
artiiielen vermeld, begaan zijn door personen raagt of ge-
zaghebbende over den persoon, jegens welken de misdaad
of het wanbedrijf is gepleegd; indien de schuldigen deszelfs

1) Saepias exortae sunt in Gallia dilHcullates circa quaestionem, an judici-
bus juratis vel curiae mandatum sil, statuere, utrum delinquens exercuerit
auctoritatem in viclimam. Cf. chacveiu et faüstin , 1. 1. Chap. XLIX.
p. 64 et sentenlia Curiae Cassationis d. 20 Marlii 1845 in Gaiette des Tri-
bunaux No. 5584.

-ocr page 183-

leermeeslers of huisbedienden, of indien de huisbedienden die
daden plegen tegen personen bij hunne meesters inwonende ;

indien de quot;schuldigen zijn bewaarders van gevangenen of van
gegijzelden of in verzekerde bewaring gestelde personen.quot; cett.

Accuratius certe sententiam suam pronuntiavit auctor
speciminis Codicis noslri a. 184G, ubi arl. 7
eodem lilulo
graviores propositae sunt poenae in slupratores. »Indien
de daden in de vijf vorige artl. vermeld, gepleegd zijn, door
hen die magl, gezag of toezigt hadden over den beleed.g-
de, door diens leermeeslers of huisbedienden.quot; cell.

Discrimen esse significavit Minister Regius inter potesla-
tem, auctorilatem el tutelam: immo voce »toezigtquot; conti-
neri et tutelam et curam et custodiam, haud immerito
aflirmaveris ; sed el in hoe loco nihil legimus de vinculo
cognationis inter adscendentes el deseendentes, poenae exas-
perandae causa; atque ita reviviscel aliquando apud nos
eadem illa quaestio, quae ohm in Gallia fuit agitata de

auclorilale juris et facti.

Immo haec difficilior atque inlricatior reddila est responso,
quod Minister Regius dédit Ordinibus Generalibus, graviorem
poenam in ludimagislros proposilam non probantibus 1). »De
Regering (ita legimus in responsorio libello) bevroedt niet,
waarom'men de verzwaring van straf bij de leermeesters of
onderwijzers niet zou willen. Immers zij oefenen werkelijk
eenig gezag over hunne kweekelingen uil, en deze zijn aan
bentin eenige opzigten gehoorzaamheid verschuldigd, door
welke omstandigheden zij meer in de gelegenheid zijn om
aan hunne zedelooze begeerten te bunnen aanzien te voldoen.quot;

Agnovit ergo diserte legislator, ludimagislris esse auc-
torilatem in discipulos, sed tune non necesse fuit, ut spe-
cialem eorum faceret menlionem, quippe
qui jam contme-

11

1) Vid. Voorloopig verslag, p. 46.

-ocr page 184-

rentur generaliori formula »hen, die magt, gezag of toe-
zigt hadden over den beleedigde.quot; 1)

Restringenda ergo erit horum verborum significatio ad
auctoritatem juris, et pater stuprum violentum in filiam
majorennem perpetrans, ordinariaplectendus erit stupri poena.
Quod vix prohari posse eo audacius statuo, eum et legislator
Gallicus et leges extraneae pleraeque consonent in naturae vin-
culo hic non praetermittendo. Immo magis etiam a nostro le-
gislatore graviorem poenam in adscendentes stuprum commit-
tentes violentum in descendentes,meritoexspectares, quoniam
ille incestum per se puniendum censuit, et istud crimen
hoc quoque involvat atque ita delictum delicto cumulet.

Innumerae fere et saepius suhtilissimae sunt quaestiones
de hujus auctoritatis, quae in jure fundamentum habet, am-
bitu. Sic dubium exortum est, num vitricus auctoritate
munitus sit adversus privignam, quae ad majorennitatem
nondum pervenit 2). Affirmando hanc quaestionem diri-
mendam judicavit Curia Cass. Gallica, hisce utens rationi-
bus: »que, d'après l'art. 372 du Code civil, l'enfant reste
sous l'autorité' de ses père et mère, jusqu'à sa majorité
ou son émancipation, et qu' aux termes de l'art. 374 du
même Code, l'enfant ne peut quitter la maison paternelle
sans la permission de son père ; que cette autorité continue
d'exister, avec certaines modifications, dans la personne de
la mère, après le décès du père, et même après qu'elle
a convolé à de secondes noces; que dans ce dernier cas,
le second mari, par l'effet seul de la puissance maritale
et de sa qualité de chef et de maître du domicile commun,
entre nécessairement en partage de l'autorité de sa femme
sur ses enfants mineurs et non émancipés, issus du pre-

1)nbsp;Vid. Memorie Tan beantwoording, p. 47.

2)nbsp;Cff, Sententiae Ciir. Cass. apud siBïi Torn. XXX, 277 et XXXVI,

-ocr page 185-

mier mariage, ainsi que cela résulte des dispositions com-
binées des art. 213, 214, 395 et 396 du Code civil; que
s'il est vrai que la mère, qui a convolé, a perdu de plein
droit la tutelle , faute par elle d'avoir, conformément à
l'art. 395 du Code précité, convoqué le conseil de famille
pour décider si la tutelle de sa fdle mineure devait lui
être conservée, le second mari, quoique non revêtu de la
qualité de cotuteur, n'en demeuré pas moins solidairement
responsable des suites de la tutelle indûment conservée par
sa femme ; que cette disposition de la loi prouve jusqu'à
l'évidence, que le législateur a considéré le second mari
comme exerçant en réabté une autorité sur les biens et
sur la personne de la mineure ; puisqu'il en fait peser sur
lui la responsabibté ; qu'il résulte de ces principes, que le
beau-père, qui se rend coupable du crime de viol sur la
personne de sa belle-fdle mineure non émancipée, rentre
dans la catégorie des personnes ayant autorité sur celles,
qu'a eues en vue l'art. 333 du Code pénal.quot; 1).

§ 4.

Excilatio ad venerem illicilam atque impudicitiam
eoru?n, qui tenera sunt aelate.

Turpe semper et infame facinus habitum est lenocinium,
quod quamquam proprie committunt qui vitii aUeni se so-
cios praestant, specialis tamen delicti naturam induit prop-
ter causas peculiares, quae illi tantum propria sunt, cujus
quaestus ex aliorum moribus depravandis petitur 2). Le-
nocinium enim ex Romanorum sententia a praetore enun-

1)nbsp;Cf. Sentent. Cur. Cass. 16 Febr. 1837, apud siBEY XXXVII, 551.

2)nbsp;Cf. Traité de la séduction considérée dans l'ordre judiciaire par M.
ïOBBSEI. (Paris 1781). p. 428. sqq.

-ocr page 186-

ciata facit, qui quaestuaria raancipia habuerit, quorum
audacia insigniter crevisse videtur imperatorum aelate, ne-
que infamiae nota coërcere potuit illos, qui in ipsa infamia
tuenda viclum quaerunt. Miserrimum morum statum ex
jüstiniani Novellae conslilutione XIV docemur. »Agnovi-
mus, inquit, quosdam vivere quidem illicite, ex causis
autem crudelibus et odiosis occasionem sibimet nefandorum
invenire lucrorum et circumire provincias et loca plu-
rima , et juvenculas miserandas decipere , promittentes cal-
ceamenta et vestimenta quaedam, et bis venari eas et
deducere ad banc felicissimam civitatem, et habere con-
stitulas in suis habitationibus, et cibum iis miserandum
dare et deinceps tradere ad luxuriam eas voleutibus, et
omnem quaestum miserabilem ex corpore earum acceden-
tem ipsos accipere; — aliquos autem sic scelestos existere,
Jit puellas nec decimum agentes annum, ad periculosam
deponerent corruptionem, ita ut quidam aurum dantes non
parvum vix inde redimere miseras, et nuptiis potuerint
copulare castis. — Ipsos lenones jubemus extra banc fieri
civitatem, tamquam pestlferos et communis castitatis vas-
tatores factos, et libéras ancillasque requirentes, et dedu-
centes ad ejusmodi necessltatem, et decipientes et babentes
educatas ad unlversam confusionem. Praeconisamus itaque,
quia si quis de caelero praesumpserit invltam puellam as-
sumere, et habere ad necessltatem puellam et fornicatio-
nis tii)i deferentem quaestum, hunc necesse est omnia
novissima sustinere supplicia.quot; Quod quidem delictum,
licet semper turpe atque abjectum sil dicendum, tune
sane vilisslmum haberi debet, si leno vlctlmis ulatur iis,
quibuscum arcllsslmis cognationis vlnculis est conjunctus;
quos paterno prosequi debet amore, quorumque educan-
dorum sanctissimum ipsi mandatum est officium. Hoe
autem scelus apud Romanos saepissime fuisse perpetratum,

-ocr page 187-

ipsae docent juris reliquiae. »Non enira tantum ilium
lenocinium facere, dixit praetor, qui quaestuaria mancipia
habet, sed et in eadem causa esse, qui in liberis hunc
quaeslum exercet 1).quot; Audiamus verba imperatorum
THEODOSII el VALENTINIANI dc funcsto boc dcbcto querimo-
niam agenlium. »Lenones (ajunt) patres et dominos, qui
suis filiabus vel ancillis peceaudi necessitatem imponunt,
nec jure frui dominii, nec tanti criminis palimur liberlale gau-
dere. Igitur tab placet eos indignalione subduci, ne potes-
tatis jure frui valeant, neve quid eis ita possit acquiri 2).''

Hinc duplex juris doctores agnoverunt lenocinii genus,
alterum simplex, id est vulgare, allerum qnaliiicalum,
id est, istud , quod pater erga liberos aut maritus ralione
uxoris commillit. In priori casu poena secundum rem
natam aeslimanda fuil recepta; at in altero, praeter in-
famiam, ex plurimorum opinione mortis poena sequebaLur
culpam 3).

Jus Romanum secutus, in Nemesi Carolina gravissimum
suppbcium in lenocinium statuit imperator. Art. 122 legi-
mus : »Straff der jbenen, so ir Ehweiber oder Kinder
durch böses geniesz willen, wilbgklich zu unkeüschen
wercken verkauffen.

Item so jemandt sein Ehweib oder Kinder, umb eyni-

1)nbsp;1. 4. § 2. D. de tis, qui notantur infamia.

2)nbsp;1. 6. Cod, de spectaculis, scenicis et lenonibus.

3)nbsp;Vid. clari, farinacii et damhoeberl loca a federuciiio Ç 475 alle-
gata, et praeterea E.
f. haupt, de suppliciis lenonum commentatio, post
ejus disseitationem de poena adulteril (Lips. 1797).
wächier, Lebrbach des.
Strafrechts Tom. II. p. 588. sqq. H
effter, Lehrbuch, p. 471. MitteMAIER,
in novissima operis feuerbachiani editione (Darmst. 1847.) p. 746. Hoc
sane acute probasse videntur cl. wSciiTER et
jiarezoh, jure Romano mortis
poenam in omne lenocinium qualificatum nunquam fuisse statutam ; idque
male certe effici a nonnullis juris docloribus e vocabulis tkç TTfiOwi'Èo/araï
Tfoiràq , quibus in Novella XIV «sus est legislator.

-ocr page 188-

cherley geniesz willen, wie der namen hett, willigklich
unehrlichen zu unkeüschen und schendtlichen wercken
gebrauchen lest, der ist Ehrlosz, und soll nach vermöge
gemeyner Rechten gestrafft werden.quot;

Multas quaestiones, quae circa hunc locum agitatae
sunt, ratione mariti lenocinii quaestum ex uxoris fla-
gitio petentis, hic praetermittendas puto., quoniam
ad nostrum argumentum minus pertinent ; pauca tamen
monenda de significatione vocis »Kinder,quot; qua hic usus
est legislator. Nam oppido dissentiunt eruditi de
ratione, qua hoc vocabulum in laudato articulo sit ex-
plicandum. »In hoc delictum (ita
boehher ad hunc locum)
ruunt parentes , liberos prostituentes, quorum nexus arctior
audaciam mirifice intendit. Unde reatus omnibus
adscen-
dentibus
ex paterna et materna linea communis est. Etiam
mater, illegitimam filiam amplexibus libidinosis exponens,
cujus vinculum cum hac certum bis accensenda; non
aeque is, qui patrem illegitimum se profitetur , cujus nexus
mera est opinione, quae erronea esse potest, regitur,
quae sola ad qualificatum lenocinium, tamquam majus
non suffieit.quot; 1) Pro parte cum hujus doctrina convenit
KOCHii sententia , qui »lenocinium qualificatumquot; ait »fit a
parentibus, ideoque a patre , matre , avo , aviaque reliquis-
que adscendentibus, intuitu omnium descendentium tam in
filios quam filias, virgines, viduas, liberos legitimes et
illegitimosquot; 2). Ab his vero quam maxime dissentit
FEüERBACH, qui parentes tantum proprie ita dictos graviori
lenocinii qualificata poena plecti posse censet. »Der Grund,
(inquit) des Verbrechens ist die besondere Verbindlichkeit,
über die Sittlichkeit gewisser Personen zu wachen. Daher

1)nbsp;Cf. ÜOEHMEK ad C. C. C. p. 484.

2)nbsp;Tid. koch, Inst, juris Crim. p. 192 § 355.

-ocr page 189-

kann man das len. qual. nicht auf alle Ascendenten aus-
dehnen wie die meisten Rechtslehrer behaupten ; denn
Grosseltern haben wenigstens in der Regel die Verbind-
lichkeit nichtquot; 1), Attamen veram legis rationem hic non
indicasse videtur auctor celeberrimus , quae si quid recte
video, in sanctissimo familiae nexu reposita est, neque
dubium mihi videtur totius juris Carolini principia si con-
feramus, quin omnes adscendentes lenocinii qualificati te-
neri edixerit Imperator; ita ut priorum scriptorum senten-
tia rectius defendi videatur. Subtilius vero hic distingóen-
dum esse existimat cl.
marezoll. »Man streitet darüber
(ita ille) ob blosz Töchter, oder ob auch entferntere
Descendenten, als Enkelinnen, oder Urenkelinnen gemeint
sind. Nach der ganzen ratio legis ist sicher das Letztere
richtiquot;, vorausgesetzt nur, dasz die Groszeltern, oder
Urgroszeltern in dem bestimmten Falle als Ascendenten,
wirklich die nächsten gesetzlichen Erzieher und Aufseher
der Descendentinnen warenquot; 2). Quam quidem poenam
exasperandi causam non agnovisse legislatorem, vel ex eo
patet, quod tutores aüosque bis similes, aperte hoc ar-
ticulo haud contineri manifestaverit. »Non enim sufficit
(uli recte animadvertit
boehmerüs) parentum locum teuere
sive ob reverentiae debitum, sive ob educalionis ralionem,
quo refero praeceptores, lutores. Nam, etsi ex horum
conditione lenocinium simplex intendatur, non igitur enim
in qualificatum degeneret, quia eorum similitudo cum
parentibus non est omnimoda, sed mera fictione nititurquot; 3).
Aliam quoque quaeslionem moverunt eruditi, quae ex
ejusdem vocabuli »Kinderquot; interpretatione diversa oritur.
Scilicet illo tantum inlelligi, existimant nonnulli, filias.

1)nbsp;Vid. FEDERBiCH, 1. 1. p. 746 § 474.

2)nbsp;Cf. juRtîoi-i., 1. I- p. 620.

3)nbsp;Cf BOEHBER, 1. 1. p. 485.

-ocr page 190-

neptesque : filios vero et nepotes legis verbis baud conli-
neri pulant, cui senlentiae adslipulari cl.
marezoll, ex ejus
verbis supra allatis satis patet. Atlamen et illam dislinc-
tionem idoneis baud niti ralionibus, equidem arbitrer.
Nimirum qui boe lenocinii genus ad solas filias reslrin-
gunl , parenles lucri faciendi gratia filios scorlari per-
miUenles exlraordinaria poena pleclendos esse auluinanl ,
alque ila subveniendum pulant legis defeclni, qui in
ipso art. 122 non inveniri potest, sed extra legem ori-
ginem petunt ex cerebrino quodam de majore foeminarum
caslilale praejudicio. Quod luce clarius ex ipsa legis
bistoria docuil cl.
dorrn : »In Ansehung der Kinder
(inquil) ist es einerlei, sie mögen rechtmässige oder
verheurathel, Jungfern oder Wiltvven, Söhne oder Töchter
seyn. Denn auch in Ansehung der Söhne können Ellern
diesz Verbrechen begeben, wie theils aus dem Römischen
Recht 1. 23 g 1, 1. 10 g 1 ad. 1. Jul. adult., theils
durch Zusammenhaltung der Bambergiscben oder Karoli-
nischen P. H. G. 0. erscheint, wo aus der Veränderung
des in der Bambergensi el projeclo Norico stehenden
worts Töchter, welches die Carolina in Kinder verwan-
delt, deutlich erhellet, der Kaiser habe den Begriff aus-
dehnen, und bei beëderlei Arten die Missetat bestrafen
wollenquot; 1).

Ne diutius in Codice Criminali Caroline moremur : ma-
joris enim momenti est nostratibus hic de lenocinio locus
in Codice poenali Gallico , cujus delicti nomine
maqtie-
rellage
insigniti deflnitionem dedit celeb. jocsse : »Le
maquerellage (inquil) est le crime de ceux , qui favori-
sent la débauche , en procurapt des femmes ou des filles

1 Cf. Dons, Yersucli eines [iraktisclien Kommentars über das peinliche
Recht (Ups. 1790) T. I, p. 666.

-ocr page 191-

prosliluées , soit pour argent ou autrement, ou qui atti-
rent les jeunes gens dans les lieux de débaucl.e et de
prostitution, à la sollicitation des femmes et des filles,
qui exercent cet infame métier 1).quot; Quibus autem poems
illud olim in Gallia vindicatum fuerit , referunt doclissimi
Tbeoriae codicis poenalis auctores 2), inter quas poenas
baud desunt, quae mirifice conveniant cum illis, quibus
aliquando ad impudicitiam coërcendam utebantur Germani

atque Hollandi.

Primam autem legem, quam in Gallia contra lenocinium

scriptam inveni, exstat in Tit. II. legis 19-22 Juin a.

17 91, qua coetus, qui dicebatur consliluens, baec sancivit:

Art. 8. »Ceux qui seraient prévenus---d'avoir

favorisé la débauche ou corrompu des jeunes gens de l'un
ou de l'autre sese, pourront être saisis
sur-le-cbamp , et
conduits devant le juge de paix, lequel est autorisé à les
faire retenir , jusqu'à la prochaine audience de la pobce

correctionnelle.

Art. 9. Si le délit est prouvé les coupables seront

condamnés etc.

Ouant aux personnes, qui auraient favorisé la débau-
chequot; ou corrompu des jeunes gens de l'un ou de l'autre
sexe,
elles seront, outre l'amende, comdamnées à une

année de prison.

Art. 10. »Les peines portées en l'article precedent,

seront doubles en cas de récidive.''

Iluic legi, in qua illam sane agnoscimus laudamusve
curam , quod impediverit quominus hujus delicti reus ope
lucri turpiter acquisiti poenam fuga vitaret, mox successit
art. 334 Codicis poenalis: »Quiconque aura attenté aux

1)nbsp;Cf. Traité de justice crim. t. IH. p. 810.

2)nbsp;Cf. ciiATJVïW et FAïsm, 1. 1. Chap. XI.IX. p. 43.

-ocr page 192-

moeurs, en excitant, favorisant ou facilitant habituelle-
ment la débauche ou la corruption de la jeunesse au des-
sous de l'âge de vingt-un ans , sera puni d'un emprison-
nement de six mois à deux ans , et d'une amende de cin-
quante francs à cinq cents francs.

Si la prostitution ou la corruption a été excitée, favorisée
ou facditée par leurs pères, mères, tuteurs ou autres
personnes chargées de leurs surveillance, la peine sera de
deux ans à cinq ans d'emprisonnement, et de trois cents
francs à mille francs d'amende.quot;

Arctissime altera hujus constitutionis pars cum priori
cohaeret : neque delicti naturam in altera mutari facile
defenderem ; immo tantum poenam graviorem sancitam vide-
mus in illos, quos vel propter, sanguinis necessitudinem
vel educandi officium , juvenum moribus prospiciendi mu-
nere oneravit aut natura aut lex aut parentum cura. Ac-
curatius ergo inquirendum erit, quaenam sint elementa de-
licti , quod hoe loco puniendum jussit legislator Gallicus.

Iteratam tantum prostitutionis commissionem hoe con-
stituere delictum ex legislatoris sententia, ipsa docet vox
»habituellement:quot; acriter vero diu disputatumfuit de quaes-
tione , num plures adesse debeant turpitudinis victimae, ut
legis poena applicari possit.

Fuere, qui dicerent, unam sufficere victimam, dum-
modo pluralitas actuum in illam commissorum judicio con-
staret. Alii vero contrariam tuiti sunt sententiam, et voce
»jeunesse,quot; declarari censuerunt istum demum poena plecti
posse, qui ad libidinem pluries excitaverit plures personas,
quae aelatis annum vicesimum primum nondum implevere.

Priori aliquando opinioni Curia Cassationis in Gallia ite-
ratis sententiis album adjecit calculum, statuens: »que les
faits, dont la réunion constitue l'habitude doivent être
considérés relativement à celui, qui en est auteur, et

-ocr page 193-

non par rapport à ceux, qui en ont été l'objet; qu'il suit
de là. que les faits de corruption répétés à différentes
époques envers la même personne, peuvent caractériser

l'excitation habituelle à la débauche.quot;

Eandem hanc doctrinam pluribus aliis quoque rebus ju-
dicatis sancivit Curia; donee a. 1838 sententia d. 26 Junii
in contrarias abiit partes et diserte statuit, expressionem
collectivam
«juvenfus allerius ulrius sexusquot; satis indi-
care, non sufficere ad delictum constituendum unius vir-
ginis prostitutionem iteratam. Cui doctrinae merito sese
opposuit cons.
oastambide, qui in peculiari commen-
tatione ad art. 334 scripta luculenter docuit, legislato-
rem delicti notionem, quam hic ob oculos habuit, neu-
tiquam circumscripsisse vulgaribus lenocinii finibus: ju-
ventutisque nomine tantummodo indicari aetatem, non
vero numerum victimarum 1). Etenim in Codice a. 1791,

1) Cf. A. GASTAMBIIE, de l'attei.tat aux moeurs prévu par l'art. 334 du
C. P. in Revue de législation et de jurisprudence de
VVOIOWSKI, Tom. IX.
(Paris 1839) p. 70 sqq. Cum liujus scriptoris sententia egregie consonant
verba, quibus art. 334 significationem exposuit Curia Hollandiae Meridiona-
lis re judicata d. 8 Febr. 1844, inter .ilia bisce usa verbis: »dat bet on-
gegrond en onregtskundig is, te beweren, dat de bewezene feiten, noch
mi°daad, noch wanbedrijf, noch overtreding zouden daarstellen, omdat urt
de bewoordingen der wet, habituellement la jeunesse, zou moeten worden
afgeleid, dat, om te kunnen vallen onder het bereik van art. 334 van het
wetboek van strafregt, het niet genoegzaam zou zijn een eenig meisje be-
neden de 21 jaren oud, aldus het slagtoffer van
ontucht te hebben gemaakt,
maar daartoe zou worden gevorderd, dat men zich op zoodanige
wijze zoude
moeten hebben vergrepen jegens meerdere dergelijke personen; daar toch bg
het eerste lid van art. 334 van meer gezegd wetboek wordt voorzien , en
met straffen worden bedreigd degenen , die eenen aanslag tegen de zeden
begaan, door herhaaldelijk (habituellement) op te wekken, te begunstigen
of gemlkkelijk te maken , de zedeloosheid of het zedenbederf der jeugd van
de eene of andere kunne, beneden de 21 jaren oud; en het uit den aard
der zaak , zoowel als uit de regelen eener gezonde uitlegkunde , en de ken-

-ocr page 194-

uti supra vidimus, simpliciter verba occurrunt navoir favo-
risé la Mbauche des jeunes gens de l'un ou de Vautre
sexe
quae formula dicendi nihil aliud indicat, quam
verba a legislalore a. 1810 usurpata, in quibus eleganliae
oralionis nomine vocabula
»jeunes gensquot; mutata sunt in
»jeunesse.quot; Legatur, quaeso, lex a. 1791, et omne du-
bium sublatum erit : uno eodemque ibi arliculo loquitur
legislator de foeminarum pudore laeso, juvenibusque ad li-
bidinem alleclis. Nec quis tamen proplerea arbilraturus
erit, pudorem plurium foeminarum laesum esse debere ,
ul auctor facinoris legitime puniri possit. Similiter art.
309 noslri codicis poenam minatur in illum, qui vulnera
intulerit vel colaphos infregeril : quis vero serio affirmaret,
ex hac lege non puniri posse illum, qui adversarium uno
obligaverit vulnere aut uno perçussent iclu? In arliculo
388 poenam stalulam legimus in illum, »qui aura volé dans
les champs des chevaux:quot; nec lamen quis cum aliorum
applausu defenderet hoc arliculo non plecli eum, qui unum
tantum furatus fuerit cahallum, neque eliam illum, qui
plures suslulerit, sed in uno campo. Quod si quis quae-
rat, cur haec sententia hoc loco sit tractala atque dijudi-
cata , responsio in promplu est.

Etenim, si una viclima non sufficiat ad conslituendum
deliclum, quod in priori arliculi 334 parte circumscribi-
tur, plures quoque juvenes puellaeve proslituli esse debent
a paire aul maire, ul altera ejusdem legis pars recte invo-

nelijke bedoeling des wetgevers volgt, dat onder de algemeene benaming
van jexigd, welk woord slechts eenen zekeren leeftijd aanduidt, evenzeer
ééne jeugdige persoon, dan wel meerdere zijn begrepen, daar men bij den
wetgever voorzeker niet kan of mag veronderstellen de bedoeling, dat het
zoude geoorloofd zijn het ontuchtig leven en zedenbederf van eenen jeugdi-
gen minderjarigen persoon op te wekken , te begunstigen of gemakkelijk te
maken.quot; vid. Weekblad van het Regt nquot;. 496.

-ocr page 195-

cari atque applicari possit. Fuere quidem, qui conlrar.am
opinionem defenderent ; illorum vero sententia umce mti-
tur hoc argumento, legem non postulare posse tantam im-
manitatem, ut correctoriae locus esset poenae: et priorem
articuli partem male interpretati, alterius sensum difficile
exponere et cum superioribus in concordiam redigere po-
tuerunt. Âudiamus
carnot de hac quaestione disputantem :

,)Faut-il, inquit, que dans l'application du 2- § de l'art.
334, comme dans le premier, la débauche ait été ha-
bituellement excitée? Le législateur a parlé dans ce 2-e §
de prostitution et de corruption, sans y rattacher la cir-
constance de l'habitude; de sorte que ce ne serait pas
en violer les dispositions; ce serait, au contraire, en faire
une juste application aux pères et
mères et autres individus
chargés de la surveillance de mineurs, lors même qu'il ne
serait pas établi, qu'ils auraient habituellement favorisé

leurs débauches ]).quot;

Simili fere ratione sententiam suam professa est Curia

Cass. in re judicata 26 Junii 1838, qua articulum 334
pluralitatem victimarum requirere judicavit, excepto tamen
casu, quo graviori poenae appbcandae ex altera hujus
le-'is parte locus esset, »sauf l'exception contenue dans
son second § concernant les pères, mères, tuteurs ou
autres personnes chargées de la surveillance des mmeurs,
lorsque les deux conditions ci-dessus rappelées, savoir
1° d'habitude ou de répétition des actes, par lesquelles
la débauche ou la corruption serait excitée favorisée ou
facilitée. 2quot; de pluralité des personnes corrompues ou
prostituées, ne se trouvent pas réunies.''

In utramque autem partem peccari vérins videtur:
scilicet
carnot latius procedere videtur quam par est m

1) Cf. Comm. du Code pénal T. IH. P- 131-

-ocr page 196-

defendenda puerorum reverentia, statuendo alteram hujus
articuli partem habitudinem excitandi haud requirere.
Etenim idem hoe loco punitur delictum ratione parentum
delinquentium , quod priori paragraphe ratione extraneorum
poenis minatus erat legislator : eadem ergo sunt elementa
delicti, et cum iteratio actuum in criminis definitioue sit
requisita, eadem quoque prohari debet in causa , ubi cri-
minis natura non mutatur , sed gräviorem poenam exigat
vinculum naturale vel civile, quod delinquentem cum vic-
tima conjungit.

Idem vero hoe argumentum satis jam superque docet,
in neutra articuli parte de pluralitate victimarum sermo-
nem esse posse. Quid enim diceres de isto patre, qui
auro corruptus unicam filiolam libidinosis actibus aliorum
commiserit atque exposuerit? Necesse est, ut impunitus
abeat, si praevaleret opinio eorum, qui plures juvenes
laesas esse debere statuunt.

Nam, uti recte quoque contendisse mihi videtur cons.
wichers: »in altera articuli parle, quae tamquam sequela
prioris consideranda est, non aliud deliclum designatur:
eadem est in ulraque prostitutio, idem libidinis excitandae
propositum ; hoe uno excepto, quod in altera parle sermo
est de delicto a parentibus sive luloribus commisso, gra-
viusque illud punitur. In hac pariter
juventutis prostitutio
coërcelur, neque sane eidem vocabulo diversa significatio
tribui potest. Si igitur revera in priori parle requireretur,
ut plures prosliluerentur, consequenter idem oblinere di-
cendum esset in altera 1).quot; Ergo nos oportet in expli-
canda lege illud assequi, ut legislatori accuralam vindice-
mus dialeclicam.

In altera articuli parte plures laesos requirere non po-

1) Cf. WICHEHiS. 1. 1. p. 85.

-ocr page 197-

tuit: in utraque idem requisivisse dicendus est; una igitur
victima in utroque legis segmento sufficit ad delictum con-
stituendum.

Hanc quoque sententiam tuitus est supremus senatus in
patria nostra, qua re judicata d. 11 Junii 1844 diserte
statuit, »dat de wet, evenmin als elders met soortgelijke
op zich zelf een meervoudig getal bevattende uitdrukkin-
gen , ook bier niet kan worden geacht tot het daarzijn
van het misdrijf te hebben willen vorderen eene menig-
vuldigheid van slagtoffers, maar daarmede alleen te hebben
willen te kennen geven den leeftijd der door haar bedoelde
personen , en dat deze uitlegging wordt bevestigd door de
vergelijking der verschillende leden van dat artikel, bij
welk laatste lid de wet ongetwijfeld aan ouders geene
stralFeloosheid heeft willen verzekeren, wanneer zij slechts
een hunner kinderen tot het slagtoffer der ontucht zouden
maken, en bij welke beide leden, intusschen een en het-
zelfde misdrijf, doch alleen, naarmate van het al of niet
aanwezig zijn eener naauwere, de verantwoordelijkheid
verzwarende betrekking, met meerdere of mindere streng-
heid wordt gestraft 1).quot;

In novissimls juris criminalis codicibus, qui in Germania
sunt promulgati, varle admodum lenocinii elementa sunt
descripta. Alü omne lenocinium continuatum poena cor-
rectoria coërcent, nulla habita ratione aetatis , ad quam
pervenerint corruptae, seu corrupti: alü tune demum
poenam applicandam jubent, quando delictum lucri faciendi
est commissum: alü discrimen statuunt admittendum,
utrum virgines inconcussae famae an vero pelbces ac
meretrlces sint prostitutae: neque desunt, qui omnem
occasionem libidini exercendae praebitam, puniendam duxe-

1) Vid. Weekblad van het Regt, n». 508.

-ocr page 198-

rint. Sed in hoe uno omnes mirifice consentiunt, majori
poenae locum esse, si cognati in primisque adscendentes
cognatorum turpitudinem aluerint. Sic art. 307. Cod.
poen. Saxonici, adscendentes vel collatérales, qui cognatos
ad libidinem excitaverint, aequiparat aliis, qui idem hoc
delictum commiserint ralione puerorum aut puellarum,
qui aelatis annum decimum quarlum nondum impleverint.
Sic lenocinium a parenlibus ralione liberorum commissum
Arl. 287 Cod. Crim. Han. gravius punitur, verum in hac
lege delicti qualificati non tenentur avus, avia celerique
cognali. Conlra correctoria poena ex art. 340 Codicis
Hassiaci in seclusionis poenam mulari polest, quando
adscendentes iterata vice descendentibus opportunitatem
praebuerint libidini oblemperandi : cui legi fere conseo-
taneus est art. 309 Cod. Wurtemb. Neque aliam viam
inierunt legislatores Brunovicensis art. 399 et Badensis
arl. 364.

Tandem paucis videamus, quid circa hanc materiem
proposilum ac deliberatum sit in palria nostra.

In exemplo legis poenalis a. 1827 arlic. 449 poena
infamiae et exilii spalium duodecim annoram baud exce-
denlis proposita erat in marilum vel palrem, qui uxorem
filiamve pecunia acceplà libidini Iradiderit. Quae consti-
tutio quantopere Nemeseos Carolinae et praxeos Germani-
cae principia redoleat, quisque videt, paletque ex iis,
quae supra de jure antiquiore dispulavi. Cum GaUica
magis lege conveniunt, quae scripta sunt in articulis 7
et 8 Tituli saepius laudali in specimine a. 1842, ubi
correctoria poena in lenocinium scripta mulatur in cri-
minalem, si deliclum perpetralum sil a personis potes-
tate vel auctoritate in laesos munitis : qua denunciatione
in primis ad parenles allendi evincit art. mox subse-
quens , quo patri ac matri ob tale faeinus condemnatis

-ocr page 199-

adimuntur jura quaedam in Codicis civilis libro I iis tri-
buta 1).

Eadem haec poenae exasperandae ratio ad coërcendos
parentes liberorum libidini faventes repetita est in speci-
mine Codicis poenabs a. 1847, quamquam ibi simplicis
lenocinii delictum latius patet et extenditur quoque ad il-
los, qui aborum impudicitiam fovent, ut suae obtemperetur
petulantiae. Displicuit vero Ordinibus generalibus hoe
specimen judicantibus, quod juventutem tantum tuetur
lex proposita ad aetatis annum duodevicesimum nondum
evectam : » Waarom (ita legimus in priori observationum
volumine), is bier afgeweken van art. 334 van den code
pe'nal, hetwelk voor dit geval den een en twintigjarigen
leeftijd vaststelde? Door de beperking tot achttien jaren
is, meent men, voor de openbare zedelijkheid niet genoeg
gezorgd 2).quot;

Neutiquam tamen Ordinum voto obtemperandum esse
censuit Minister Regius: significavitque mutato majorenni-

1)nbsp;art. 7. uAlwie, ten einde daaruit voordeel te trekken er hun werk
van maken om jonge lieden van de eene of andere kunne beneden de acht-
tien jaren tot het bedrijven van ontucht te verleiden of op te wekken , of
wel om hen in het plegen van dezelve behulpzaam te zijn of bevorderlijk,
zullen worden gestraft met correctionnele gevangenisstraf van ten minsle een
en ten langste vijf jaren, en met eene geldboete de som van vijfhonderd
gulden niet te boven gaande.

art. 8. Indien het wanbedrijf, in het vorige artikel vermeld , begaan is
door personen, magt of gezag hebbende over de jonge lieden aldaar bedoeld,
zal de schuldigen worden gestraft met enkele tuchthuisstraf van ten minsle
drie en ten langste zeven jaren.nbsp;,

arl. 9. De schuldigen eelt.

Indien deze misdaden of wanbedrijven door den vader of de moeder zijn
begaan zullen deze bovendien worden vervallen verklaard van de regten en
voordeden op den persoon en de goederen van het kind aan hen toegekend
bij den 15äen titel van hel
Isle boek van het Burgerlek wetboek.quot;

2)nbsp;Voorloopig verslag 1846—1847. no. 34. p. 46.

-ocr page 200-

talis tem[lt;ore nuilalam quoque esse legis poenalis ralionem^
legislalorem id sequi debere, ut teneram aelalem adversus
faeinorosorum blandilias tueatur alque defendat : juvenes
denique duodevicesimo anno impleto illius esse eonditio-
nis , ut eorruplelae resistendum esse satis didieerint. »Bij
de bepaling van eenen leeftijd (sic audit de boc argu-
mento responsorius libellus) heeft de Fransche wetgever
zich aan dien der minderjarigheid gehouden, en dien ten
gevolge den ouderdom van een en twintig jaren vastge-
steld. Die grond beslaat dus voor den Nederlandschen
wetgever niet, maar hij zou, of — zich aan den minder-
jarigen leeftijd houdende, den ouderdom van 23 jaren
kunnen bepalen, of —, zonder zich aan die omstandig-
heden gebonden te achten, alleen op de noodzakelijkheid
eener bijzondere bescherming, bij de wel moeten acht
geven, en dit laatste scheen der regering hel meest eigen-
aardig toe 1).quot; Repetierunt et magis etiam urserunt suam
opinionem Ordines in Observationibus nuperrime ad emen-
datum specimen edilis : »Vrij algemeen blijft men hel
gevoelen aankleven, dal de achttienjarige leeftijd hier door
den een en twinligjarigen moet worden vervangen, die
ook in art. 334 van hel code pénal voorkomt 2).quot;

Neutra lamen, si quid video, sententia probanda vide-
tur; et aetatis annus, qui hoc loco indicandus est, arc-
tissime cohaeret cum illo, qui injure civili minorennitati
finem imponil. Etenim graviorem poenam statuit speci-
men non in parentes aut adscendentes universe, qui li-
berorum sive descendentium libidini lurpiter favent; tunc
eerie aetatis definitio ex mero penderet legislatoris arbilrio.

1)nbsp;riura quoque ad banc sentenliam commendandam vide in Memorie van
beaoUvoording , no. 35. p. 47.

2)nbsp;Verslag 1847—1848. no. 28. p. 17.

-ocr page 201-

Verum in nostro specimine gravior poena dictos reos tum
demum ferit, si potestatem vel auctoritatem in victimam
exercent; »lien die magt, gezag of toezigt hadden over
den beleedigde.quot;

Illa autem potestas, illa quoque auctoritas ad aetatis
annum vicesimum tertium perdurat atque exercetur jure:
earumque abusus lege coërceatur. Nunc vero adolescens
puellaque ab anno 18 usque ad annum 23 potestati atque
auctoritati aeque cedere debent ac antea: nec tamen illo-
rum pudicitiae prospicit lex poenalis. Caveat flagitio le-
gislator ; neque illam deserat aetatem, quae seductioni
propensior, ad ruinam est proclivior.

Hoe igitur statuendum videtur dilemma: aut parentes
ceterique adscendentes nominatim in lege sunt nuncupandi
graviusque puniendi in quocunque casu, quo descenden-
tium libidini opitulati sunt ; his aequiparandi tutores : et
tunc ratione ceterarum personarum lex communis valeat
aetate juvenili ex legislatoris arbitrio definita: aut tab
distinctione lege non constituta, juvenum pudicitia contra
blandientium petulantiam ad majorennitatis limitem est de-
fendenda. Quod eo magis urgendum censeo ob ilia, quae
supra pro virium modulo contuli de discrimine inter po-
testatem juris el facli, quae alibi tantae opinionum diver-
sitati ansam praebuit, nec juvenibus fatale esse atque omi-
nosum cessabit, donee horum causae accuratius prospexent
lex 1).

1) Cf. a. VI. wicher.'i, korte beschouwingen van den lesLienden titel de
2den Boeks van het thans aangeboden ontwerp eener Nederlandsche strafwet
in annalibus jiiridicis a viris cl. den TEXen van hail editis Tom. gt;'. p. 120.
(1843).

-ocr page 202-

CAPUT IV.

DE DELICTIS, QÜAE DNICE EX VIOLATA FAMILIAE
NECESSITÜDINE PROFLUÜNT.

Liter vitia praecipua, quae in Codice poenali Gallico
merito nolarunt erudili, recle imprimis refertur ratio, qua
locum ibi Iraclatum videmus de criminibus in bonos mores
commissis.

Etenim cum antea id sibi prae ceteris curandum pula-
rent legislatores, ul poenarum formidine populorum mores
corrigèrent, alque ita publice vindicarent actiones, quas
virtulis legi contrarias esse, nec tamen civilalem jurium
tulricem laedere merilo dixeris, in alia omnia abierunt
codicis poenalis auclores, exempla seculi illorura, qui pau-
cos ante annos leges 19—22 Julii et 25 Seplembris—6
Oclobris 1791 condideranl ; nullamque prorsus boneslatis
moralis laesionem poenis coërcendam statuerunt, nisi quae
aut publice esset perpetrata aut minorennium jura violas-
set, aut vi adbibila commissa esset, paucis addilis de adul-
terio puniendo. Ilaque
siupnm, inceslus et sodomia,
gravissimis olim poenis plexa, in delictorum numerum non

-ocr page 203-

amplius erant recepta 1). Quod ad sodomiam attinet, me-
rito silent leges de crimine, cujus nomen nefandum silen-
tium provocare videtur; de incestu vero alia omnia dicenda
puto. Gaudendum sane, legislatoris Gallici exemplum ne-
minem hic secutum esse inter omnes recentiores legisla-
tores , et dolendum illud laudasse viros doctissimos, qui
theoriam codicis poenalis explicuerunt : »Le législateur (sic
ajunt) s'est borné à incriminer les actes contraires à la dé-
cence, qui se produisent en public, les faits de corruption
pratiqués sur les mineurs, et les violences commises sur
les personnes. C'est à ces actes, en effet, que son action
doit se restreindre : ceux-là seuls portent à autrui un
dommage visible et appréciable; seuls ils se manifestent ainsi
avec un fait matériel que la justice peut saisir. Les autres,
accomplis dans le secret, couverts la plupart d'un voile
épais, ne troublent point ouvertement la société, qui les
ignore, et ne portent dommage, qu'à leurs auteurs qu'ils
dégradent. Le silence dé la loi devrait être approuvé quand
il ne serait dicté que par un sentiment de respect pour
la pudeur publique; c'est assez que la justice soit forcée
de proclamer le délit en le punissant, quand le scandale
a été public ou quand la liberté des personnes a été
atteintequot; 2).

Vereor equidem, ut poenarum in civitate finem recte
hic intuiti sint auctores laudati. Scilicet quamvis non il-
lud sit legum poenalium propositum, ut omnes actiones,
quae cum summo moralitatis principio aperte pugnent,
vinculis comitare conentur, hoe tamen sanctissimum est
legislatoris officium, ut ea placita moralia, quibus nititur
societas civilis, quaeque cohaerent cum firmissimis civita-

1)nbsp;Cf. m. FOCBNEL. 1. 1. p. 343. sqq.

2)nbsp;Cf. ciiAtiTïAU et FAUSTIS , 1. 1. cli.np. XLtX. p. 36.

-ocr page 204-

lis inslitutis, poenarum etiam minatione tueatur atque de-
fendat 1). Itaque illis etiam haud assentiendum videtur,
qui erimen nefandum aeque ac incestum poenis coërcendum
dicant: isto enim crimine nullum directe violatur institu-
tum, quod societate civili sancitum , ipsam civitatem susti-
neat. Incestus vero potius cum adulterio comparandus :
utroque enim familiae jura laeduntur, ipsaque periclitatur
civitas, quae familiarum consociatione consistit, cujusque
jura civilia docent, qua ratione familiae matrimonio sint
extendendae simul et copulandae, ut revera civitas semina-
rium humanitatis dici queat,

Notandus igitur videtur error illorum, qui incestum pu-
niendum autumant propter horrorem naturalem, qui homi-
nibus insitus est contra conjuuctionem carnalem inter co-
gnatos. Talis enim horror multo magis quoque comitatur
bestialitatis facinus ; cum non defuerint populi, nuptias
inter proximos facile admittentes. Apud Graecos enim
inter parentes et liberos, fratres atque sorores haud insolita
esse matrimonia legimus. Verum apud recentiores populos
lege civili ista copulatio nuptialis non magis admissa est,
quam* polygamia. Legis civilis principia defendat lex poe-
nalis. Quemadmodum igitur bigamiam poenis prosequitur
atque ipsum adulterium, quoniam matrimonium est arctis-
sima conjunctio unius viri cum una foemina, ita quoque
incestum puniat, necesse est, quia consociationem carnalem
respuit inter proximos cognatos. Itaque respicienda in
primis hîc sunt placita, quae saneivit legislator a. 87 et
88 Cod. Civ. de nuptiarum prohibitione inter cognatos et
affines :

Art. 87. »Het huwelijk is verboden tusschen alle per-
sonen, die elkander bestaan in de opgaande en nederdalende

1) Vid. MlTTEHMiltB, in Archiv des Crim. Rechts. N. F. 1835. p. 253.

-ocr page 205-

linie, hetzij door wettige, hetzij door onwettige geboorte
of door aanbuwelijking; en in de zijdlinie tusschen broeder
en zuster, wettige of onwettige.

Art. 88. Ook is het huwelijk verboden:

1quot;. Tusschen schoonbroeder en schoonzuster, wettige of
onwettige;

2°. Tusschen oom of oud-oom en nicht of achter-nicht,
mitsgaders tusschen moei of oud-moei en neef of achter-
neef, wettige of onwettige.

De koning, kan, om gewigtige redenen, het verbod, in
dit artikel vervat, door het verleenen van dispensatie,
opheffen.quot;

Hosce articulos intuentibus, quaeslio sponte oritur, utrum
lege ergo poenali poena sit statuenda conlra omnem co-
pulationem carnalem inter personas hisce articulis nuncu-
palas? Negando respondendum esse, ex accurata barum
constitutionum contemplalione sponte profluit. Scilicet
copulatio carnalis inter eos, qui art. 88 nuncupanlur, ex
ipsa rei natura non ita est averlenda, ut nunquam ferri
posse videatur : prudentia lanlum civib prohibitum est ma-
trimonium inter eas personas, nec lamen minus lege per-
missa est regi, talibus nupliis ineundis veniam concedere 1).
Ejusmodi vero matrimonium inler cognatos art. 87. me-
moratos ipsius civitatis fundamenta destruerel, nec principi

1) Etiam in specimine C. P. a. 1827 incestos poenae erant propositae, at
non satis distincti erant casus, quos lex civilis acriter secernit, Quod mento
improbavit vir ampl.
van kappabI) , qui incestum omnino non puniendum
censens ob causas mere politicas, haec dispulalioni suae addit: »Indien al
de bloedschande als een strafbaar wanbedrijf loude moeten worden beschouwd,
schijnt het Project dit weder al te ver uit te strekken , daar ook de vlee-
schelijke gemeenschap tusschen personen, die onder zekere omstandigheden
een wellig huwelijk kunnen aangaan , bier bloed-scliande wordt genaamd.quot;
Vid.
va.1 kappaud. Tom. VH, p. 20.

-ocr page 206-

facultas est tributa, ut civibus permittat tale vinculum
colligare. »Nec quis dicat (uti egregie observavit cons.
DiEPHUis) quod MiCHAëus affirmat, parentibus beere juri suo
renuntiare, seque liberis, quibus sunt natura superiores,
aequales reddere. Non sunt illa jura in commercio; vin-
cula illa, quae natura constituit, homines dissolvere non
valent ; qui autem hoc perficere student, naturae repu-
gnant; neque magis liberis jus est parentum aequalitatem
quaerere 1).quot; Tales igitur nuptiae, si in civitate nullo
modo sunt concedendae, haec quoque legislatoris debet
esse cura, ne extra justum matrimonium inter dictos co-
gnatos agatur copulatio carnalis. Nam si verum sit, magna in
civitatem redundare mala ex procreatione bominum s°tupro
conceptorum, quos lamen deinceps legitimare possunt nup-
tiae contractae ; quid dicendum de miserabili foelu, dam-
nalo genito coitu, quorum status nullo remedio corrigi
potest, quique vitara trahunt perpetuo maculalam vilio?
Qui nascenles familiae jura ac commoda non augent, ve-
rum invili innocenlesque divellunt ?

Hisce similibusve 2) ralionibus ductus Minister Regius,
qui Justitiae apud nostrales curam egit, in novissimo spe-
rmine Codicis poenalis Tit. XVI Art. 10 hanc proposuit
legis constitutionem: »Vleeschelijke gemeenschap tusschen
personen in art.
87 van Burgelijk Wetboek benoemd,
wordt met gewone tucblhuisslraf gestraft.quot;

Nec tamen haec omnibus Ordinum Generalium sociis
placuerunt. „Vele leden (sic scriptum in animadversio-
num syntagmate) zijn tegen de opneming dezer bepaling
m het Welhoek geslemd. Mögt die echter behouden blij-
ven, dan acht men de bepaling wenschelijk, dal geenerlei

]) Vid. G. EIEPHUIS, Disp. de Matrimonio (Gron. 1840). p 108.
2) Vid.
AHEGG, ircluT des Crim, Reclils. N. F. 1846. p, ]9—2,5.

-ocr page 207-

onderzoek omtrent het hier gemelde feit door het openbaar
Ministerie zal plaats hebben, dan op eene ontvangene klagte
van in de wet aan te wijzen personen.''

Quid? Num igitur eertae quaedam personae boc crimi-
ne laesae existimentur? Personarum nemo magis isto lae-
ditur, quam uterque delinquens. Multo vero magis isto
periclitatur ipsa civitas , quae familiarum corroboratione
ac flore viget. Dignissimum sane omnium attentione vi-
detur responsum, quod ad hanc observationem a parte
Regis fuit datum. »De Regering (ita legimus in libello
hoe responsum continente) zou er niet in kunnen toegeven,
om de vervolging wegens deze misdaad afhankelijk te stel-
len van eene klagte van bij de wet aan te wijzen perso-
nen. Zij zou toch vragen , wie hier zou moeten worden
aangewezen? Eene eigenlijk gezegde beleedigde partij ont-
staat door deze daad niet, ten ware in de daad tevens het
misdrijf van overspel ligt opgesloten; en het is niet te
denken, dat een der naaste bloedverwanten, die dan toch
wel de aan te wijzen personen zouden moeten zijn , eene
klagte deswege zal doen. Zoo zou het er dan op neder-
komen, dat deze daad slechts, ingeval zij ook overspel
opleverde, zou worden vervolgd, en dit kan de Regering
geenszins voldoende achten. Het zou niet moeijelijk zijn
op voorbeelden te wijzen van gevallen, waarin bet te be-
treuren was, dat de strafwet geene voorzieningen daartegen
inhield. Reeds daarin schijnt een grond van geen gering
belang voor het bedreigen dezer zedelooze daden te zijn
gelegen. Maar wanneer de wetgever daarbij nog de oogen
vestigt op bet ongelukkige lot in de Maatschappij van ben,
die uit zoodanige ongeoorloofde gemeenschap geboren wor-
den, dan zal hij zich stellig verpligt moeten achten, daar-
tegen bij de strafwet te waken, en dan ook schijnen
geene nadere bepalingen te moeten gegeven worden, welke

-ocr page 208-

de toepassing der straf Lijna in elk voorkomend geval
zouden uitsluiten.quot;

Hoe tamen merito quaeri possit, num incestus inter fra-
trem et sororem commissus recte vindicetur eadem poena,
qua plectilur adscendens, qui cum descendente hoc delic-
tum perpelravil ?

Haec quaestio idcirco inprimis memoranda est , quia
omnes novissimi Codices poenales in Germania incestum
quidem puniunt, sed gravius, si in linea recta est commis-
sus, levius, si hoe crimen fecerinl cognali in linea col-
laterali. Sic in Codice Hassiaco poena carceris in priori
casu spatium quinque annorum, in posteriori vero tempus
duorum annorum excedere non debel. In Codice Wur-
tembergensi ergaslulo per sex annos, collatérales vero
carcere duorum annorum puniri possunt. Similiter in
Codice Brunovicensi operae publicae in adscendentes sunt
scriptae, dum eadem lex fratri cum sorore incestum per-
ficienli correctoriam tantum minatur poenam. Discrimen
inter gravitatem ulriusque delicti haud fugit quoque cl.
Rossi, qui de illo verba faciens, »L'inceste (ait) surtout
en ligne directe, est un acte criminel en soi. Les temps
et les lieux ne changent pas la nature morale 1).quot;

In quo discrimine exponendo non opus est, ut cum
quibusdam juris naturalis docloribus animadvertamus, to-
tum genus humanum initio per fratrum ac sororum con-

1) Cf. ROSSI, Traité du droit criminel p. 228. Vid. et MlTTEBMAiEn, lieber
die Grundfehler der Behandlung des Crimlnal-Rechts. p. 130. et cons.
A.w.
■WICHERS,
diss. cont. criticam disquisitionem loci, qui est in C. P. G. de fa-
cinoribus contra bonos mores (Gron. 1839). p. 145 sqq, qui nonniillorum
refert philosophorum de hoc juris loco opiniones. Accurate diversas incestus
species distinxit specimen Codicis poenalis Belgici a 1827. art. 427 — 431 ,
quamquam et casus puniendos proposuit, quos lege haud recensendos esse
docent jurisprudentiores.

-ocr page 209-

juncliones esse propagalum : naturae enim lex suprema
illud aperte docet, aliud vinculum natam cum genitore,
aliud fratrem cum sorore colligare: priorum enim nexus
ipsa est imparilitas, posteriorum aequalitas copulat. »Pa-
rentum ac liberorum conjunctionibus, (uti recte scripsit
nostratium unus) turpe quid ac foedum inesse, ipsa quam
natura bominum animis tribuit, earum fuga, ac tanquam
borrendae lurpitudinis aversatio evincere videtur. Ne dicam
parentum ac liberorum, omnium officiorum confusio, ubi
existit, domesticam felicitatem, mutuum amorem ac vere-
cundiam insidiis, fastidio atque impudentiae locum cedere
debere. Unde quot ac quanta mala in civitatem redun-
dent, etiam sine me quisque perspicit. Si enim verum
est, quod omnium temporum experientia nos docuit, ci-
vitatem, cum corrupti sunt mores cumque homines in li-
bidines effrenatas ruunt, ruina collabi ; non potest, cum
omnium officiorum confusio in ea existit, ac omnis gene-
ris insidiae familias polluunt ac lacérant, ab exitio procul
abesse 1).quot;

Aliud porro discrimen a pluribus legislatoribus observa-
tum hic exponere possem ; gravibri nempe poena m ads-
cendentes statuta, quam in descendentes, quando hi in-
ter se incestum perpétrant: sed in bis diutius morari vetat
instituti nostri ratio. Hoc igitur monere sufGciat ex meo
qualicunque judicio , quod luculentissimis scriptorum lau-
datissimorum testimoniis confirmatum gaudeo, incestura
lege poenali coërcendum esse, sed ea ratione , ut gravius
puniatur hoc delictum, si in linea recta sit commissum ,
quam si a fratre cum sorore sit perpetratum: Idem in
linea recta semper, in linea obliqua in secundo tantum

1 ) Yid. c. L. VITRINGA. De naptiis prohibitls ex jure naturali te legibus
positivis (Hard. 1809). p. 54.

-ocr page 210-

gradu esse puniendum : nonnulios denique legislatores de-
licti naluram haud prorsus perspexisse, sive illud facinus
poena licet miliore coërcentes in gradihus remolioribus, sive
omnem ejus vituperalionem moralitati publicae commit-
tentes.

TANTUM.

-ocr page 211-

THESES.

I.

Poenam culei non lege Pompeja ipsa constitutam, sed moribus
valuisse nobis statuendum videtur.

II.

Negamus Edictum perpetuum, Hadriano Imperante, a Salvo
Juliano compositum, fuisse Codicem juris praetorii, ex quo solo
perpetuo in posterum jus dici debuisset.

m.

Vox kinderen in Art. 961 C. G. tantum spectat legitimos.
Hinc si unus adest filius legitimus, unus naturabs rite agnitus,
illius légitima erit , bujus

-ocr page 212-

IV.

Is, cni venia aetatis concessa est, exsecutor testamentarius esse
potest.

V.

Neglecta declaratio (zee-protes(j magistri navis légitima ratione,
assecuratores premit.

VI.

Is, qui necessaria navis constructori tradidit, pro hocce debito
non habet privilegium in nave.

VII.

Emigrationes paupertatem non auferunt, neque patriae pro-
sunt.

VIII.

Rectius scripturus fuisse videtur legislator , si dixisset in art.
432. Ord. Jud. Crim. »tot het geven van getuigenis in strafza-
ken zijn allen bevoegd, die daarvan niet moeten of kunnen uit-
gesloten •worden.quot;

IX.

Improbanda videtur defmitio et poena infanticidii in art. 300
et 302. C. P. G.

X.

In art. 334 C. P. G. una victima sufficere videlur.

-ocr page 213-

XI.

Art. 53et 54 Cod. Poen. pro copiis terr. tantum specfant militaria
delicta, quapropter judici liberuiii est, art. 403 C. P. G , art.
12 Deer. Princ. 11 Dec. I8l3 ct art. 209 Ord. Jud. Crim.
in civilibus delictis uti, ac poenam ratione noxiae minuere.
Idem valet in art. 51 et 52 Cod. Poen. pro copiis naut.

XII.

Jus Placeti non advcrsari legi Fundamenlali mllii videlur.

T

-ocr page 214-

ERRATA.

1'. 12.nbsp;neminennbsp;legenbsp;neminem.

» 14.nbsp;novemnbsp;•nbsp;novum.

» 28.nbsp;paurtumnbsp;hnbsp;patruwn.

n 107.nbsp;ergo.nbsp;Hnbsp;erga,

quot; 112.nbsp;noOTWsnbsp;•nbsp;nominis.

-ocr page 215-

aan MiJNEN VHIEKD

G. H. G. RA S,

UU ZIJ.NE BEVORDERING

TOT

DOCTOR IN DE BEIDE REGTEN.

Amicissi.he !

Er was eea tijd, waarin «student te zijnquot; onder onze groot-
ste illasiën behoorde, een tijd, waarin wij ieder aangebroken
dag weder vervlogen wenschlcn, opdat wij nader mogten zija
aan het beoogde doel.

En toch, hoe lang ook reikhalzend verbeid, ongemerkt brak
dat oogenblik aan, en als ontwaakten wij uit eenen droom,
we
zagen elkaar student, zonder van bet gebeurde seliier rekenschap
Ie knnnen geven.

Eveiizoo ging liet met de jaren als academieburgers doorgebragt;
verbaasd waren wij reeds den- eindpaal Ie kunnen aanvatten,
die vroeger zelfs voor ons oog niet bereikbaar scheen.

Ik ging u eenigen tijd vooruit, gij volgt mij thans.

Uw academiepad is afgewandeld , en ge staat voor het groote
maalschappijgebouw, gereed om den drempel zóó zóó over te
stappen. Gewigtig oogenblik iii uw leven! Trouwe vrienden ver-
gezellen u er heen; niet minder trouwe slaan u op te wachten.
Onder de laatsten te behooren, is mij zoet, een hartelijk nzijt
welkom!quot; u toe te roepen eene behoefte.

Maar al aanstonds staart gij mij met vragenden blik aan ,
en wilt van mij weten , hoe het u zal zijn in het gebouw, waarin
ik u voorging te wonen.

Wat uw lot zal zijn, is mij onbekend, maar wilt ge weten,
wat ik tot nog toe ondervond , om daaruit
per analogiam tot
uw lotte besluiten, zoo zij er n in korte woorden dit van gezegd :

Toen ik promoveerde, zeiden mij de dichters: »gij zub de

13*

-ocr page 216-

toevlugt zijQ van wedawen en weezen!quot; Ik ondervond dat zulks
ia
prosa wil zeggen : vergenoeg je met een praktijk die je in
de eerste twee jaren weinig of niets oplevert! »Gij zult,quot; (zoo
voegden zij er bij) »de raadsman zijn de helper der verdrukten!quot;
en in het gezegde tijdsbestek merkte ik, dat het getal verdrukten
al zeer gering is te noemen, zoo ze er al zijn mogten ; maar
vooral dat weinigen mijnen raad schenen noodig te hebben en ik
dus bleef een
consultus a non consulendo.

»Eanu, wat zal er na die twee eerste jaren komen?quot; het
antwoord moet ik u schuldig blijven. Dan wat belet ons om
luchtkasteelen te bouwen; aan niemand toch staan ze in den
weg, en hun aanblik maakt ons de ziel vrolijk, het liarte
opgeruimd. Welnu dan: wat zie ik eene schoone toekomst

Toor u geopend!

Gij toch begint uwe inwoning in de maatschappij ia eenen tijd,
die onder de belangrijkste kan worden begrepen, in een stand
onder de gewigtigste in den staat met regt gehouden.

Hebben wij in onze kindsche jaren met verrukking hooren
verhalen de geschiedenis der roemrijke tijden, waarin Neder-
land door eigen krachten, door eigene ontwikkeling zich onder
het gezegend bestuur van Oranje tot een vrijen en
onaf hankelij-
ken staat vormde , sterk en magtig door inwendige krachten,
hoorden wij
met belangstelling, hoe de geschiedenis rijk is in
roemrijke daden, door belangrijke gebeurtenissen uitgelokt,
en is toen in ons binnenste de wensch geboren geworden van

T

-ocr page 217-

oot eeuinaal als meiisclicn zulke tijden te mogen beleven , dan
vond in deze dagen onze vsrenseh hare vervulling.

Sla den blik om u , merk op wat er bij de naburige volken
omgaat, vestig de oogeu, op het geen in ons vaderland plaats
greep en wordt voorbereid , en gij zult mij niet van overdrijving
kunnen beschuldigen , wanneer ik uitroep : de toekomst is sehoon
die u wacht !

Ja ook voor ons vaderland zijn gewigtige tijden in het ver-
schiet; nu ook weder kan het gebeuren, dat Nederland met
Oranje aati liet hoofd , zijne onafhankelijklieid zal moeten hand-
haven en zijne zonen daartoe zal oproepen. Ea dan kome zijn
stem niet vruchteloos tot n , maar het vinde u immer bereid,
om daar, waar die onafhankelijkheid mögt bedreigd, die aloude
roem verduisterd worden, mede te werken tot behoud van het
dierste kleinood, bij te dragen tot vermeerdering van dien roem,
opdat, zoo eenmaal de geschiedschrijver de gebeurtenissen , die
wij beleven aan het nageslacht zal overbrengen het dan ook van
u moge gelden wat er geschreven zal worden: »Er waren ia die
dagen mannea , wie de vrijheid van bun vaderland na aan het
harte lag, die trouwe onderdanen van den konifig waren , die
met ter zijde stelliag vaa eigene belangen alles veil hadden om
hun vaderland en den koning met woorden en daden bij te staan,
en die aanspraak mogten maken op dc dankbaarheid van tijdge-
noot en nageslacht,quot;

-ocr page 218-

En nu dan welkom ! driewerf welkom op den drempel van
het groote maalscbappijgebouw , waarin gij uwe plaats zoo aan-
stonds zult gaan innemen.

De beste vriend, dien gij hebt. uw vader, is reeds zoo vele
jaren daar werkzaam en nuttig; ook hij staat onder de u op-
wachtende vrienden. Kom, vol moed uw intrek genomen, en
al moeten wij te zamen provisioneel ons
au cinquième verge-
noegen , ook daar hebben wij pligten, wier vervulling ons hei-
lig moet zijn, willen wij eenmaal de fraaije en groote
Salons
betrekken , thans door kundiger en ervarener dan wij ingenomen.

Laat ons niet te veel naar dat beloofde bnd hunkeren, ge-
dachtig aan de les in de fabel:
Lus sacs fles destinées ons ge-
geven , erkennende de waarheid van
motte'» gezegde :

ïOn n*est pas bien dès qu'on Teut être mieux.quot;

Te vreden dan met heden, maakt gij uwe inwoning u zoo
aangenaam mogelijk. Zorg daartoe vooral, dat zij niet te lang
eene
eensame inwoning zij, maar spoedig vinde ik aan uwe zijde
eene
Dulcinea, die u het leven veraangenaamt, maar vooral u
nuttiger en geschikter voor de maatschappij doet zijn ; want in-
derdaad SPASD,VW zeide niet te veel, toen hij vroeg :

»Waar is de groote man , waar d'eedte sterTeling,
»Die de eerste zuclit naar roem niet Tan een Trouw ontTing

Zie, zoo biedt de toekomst n bij onvermijdelijk leed , veel
Schoons en genoegelijks. Kora dan vriend ! vertrouwend de hand

-ocr page 219-

aangegrepen , die wordt toegestoken en den drempel overschre-
den, opdat de deur achter u worde digt gesloten.

Eindelijk , onze vriendschap blijve steeds, die ze was en is ,
en worde zoo mogelijk
paulalim sterker en vaster, en veraan-
gename zoo onze gemeenschappelijke woning in de groote maat-
schappij! En wanneer eenmaal de tijd zal daar zijn, dat liare
deur weder wordt ontsloten, om een van ons, wiens werkkring
hier geeindigd is, er buiten te brengen; dan broeder! zij onze
scheiding zóó, dat wij elkander gerust en vertrouwend kunnen
toeroepen: tot wederziens!

[iw vriend

Junij 1848.nbsp;L. G. GREEVE.

-ocr page 220-

.'iif

^ «

-ocr page 221-

1%%

P-s?

■r.j

-ocr page 222-
-ocr page 223-

îl

sÄK

- : ! 'jâdgjragn

r-'-r «

w-

Sr/:'

-ocr page 224-

m