dissertatio medica inauguralis,

CASUS APOPLEXIAE SELECTOS,

IMOSOOÜMIO AOADEMICO OESERVAÏOS.

DISSERTATIO MEDICA INAUdURALlS,

exhtbens

CiSUS APOPLEXIAE SELECTOS,

in

NOSOCOMIO ACADEMICO 0BSERVATO8,

quam

patente 8umm0 numine,

EX AUCTORITATE RECTORIS MAGNIFICI

PETRI JOHANNIS ISAÄCI DE FREMERY,

math. mag. phu. nat., med. et aet. obst. doct. et prof. ,
nec non

amplissimi SENATUS ACADEMICI consensu

et

NOBiLissiMAE FACULTATIS MEDICAE decketo ,

PRO GRADU DOCTORATLS

summisque in

MEDICINA HONORIBUS AC PRIVILEGIIS,

in academia rheno-trajectinä,

rite ac legitime consequendis,

ERUDITORUM EXAMINI SUBMITTIT

ENGBERTÜS OUDENHOFF,

AM8TELODAMENSIS.

A. U. XXX. M. Jnnii , anni MDCCCXI.VIII , hora V.

TRAJECTI AD RHENUM,
apud J. de kruijff.
MDCCCXLVIII.

MX OFFIUXNA TÏPOCIKAI'HICA L. E. MOSCH KT FlUI.

praeceptoribus akstumatissimis ,

IN

ACADRiniA. RHENO-'rnA.IECTIIVA

MEBICINAE PROFESSORIBUS ORDINARIIS,
VIRIS CLARISSIMIS

BERN. FRANC. SUERMAN,
JAC. LUD. CORN. SCHROEDER VAN DER KOLK,

GOZ. JAN. LONCO, CORN. JAN. FIL.,

promotüri sempfr vhnfrando,

PIAE MEMORIAE

viri clarissimi

TAN. ANDR. MULDER,

DlIM INTER VIVOS ERAT ,

Il»l RADEM ACADEiniA

MEDICINAE PROFESSORIS EXTRAORDINARII,

praeceptoki8 etiam dilectissimi,

hasce stüdiokdm scorum primitias

U. D D.

RR«Tll!« nisri PUI^IIK.

CASUS PRIMUS.

HISTORIA MOREL

Janus Fredericus Wildt , caupo Amisfurto-
Trajectinus, 56 annos natus, habitus robusti, sta-
turae satis procerae, die tertio mensis Martii anni
1847 recipitur in Nosocomium civile et paulo post
in Nosocomium Academicum.

Anamnesis. E relationibus hoc tempore et postea
acceptis, licet corifusis illis, suspicio movetur, virum
ilium ante aliquot menses ictu sanguinis aut apo-
plexiae insultu correptum fuisse. Ipsa hac hyeme
segnis semper fuerat et ad opera tardus, perpetuo

fere tremuerat, lingua titubante locutus erat, neque
omnes voces articulare potuerat; semper etiam ques-
tus erat de cephalalgia : quae omnia secundum ejus
opinionem originem duxerant e morbo, quem contra-
xerat terrore, quum vespere quodam domum suam
flammis vidisset consumtam. Die secundo mensis
Martii Trajecti ad Rhenum cum jureconsulto quo-
dam res nonnullas ordinaverat, originem ducentes
ex isto incendio; hora matutina octava et dimidia
jam domum hujus jurisconsulti reliquerat admodum
contentus et placidus, dicens, se hora nona Amis-
furtum rediturum esse. Vespere autem, hora undeci-
ma, licet nemo sciat, ubi hunc diem contriverit,
a vigile nocturno inventus est, sine conscientia jacens
in angiporto, prope domum meretriciam. Vigil ille
nocturnus, sociorum auxilio usus, cauponem nostrum,
quem ebrium putabant, deportavit in casam vigi-
liis destinatam, e qua, cura politiae, hora décima
matutina sequentis diei transvectus est in Nosoco-
mium.

Status praesens. Aeger sine conscientia sui jacet
in dorso; totum latus dextrum paralysi compléta
laborat; latus sinistnim subinde convulsionibus mo-
vetur. Manus sinistranisi convulsionibus impe-

diatur, continenter apprehendit genitalia. Aliqua,
licet exigua, penis erectio observatur. Facies rubet.
Pupillae aequabiliter in utroque oculo contractae
sunt. Porro strabismus observatur convergens duplex;
pulsus frequens, plenus. durus ; carotides fortiter
pulsant ; respiratie stertorosa. Organa thoracis ad
anticam certe partem percussione et auscultatione
sana inveniuntur. In integumentis capitis externis,
tonsis capillis, nihil morbosi observatur, nec fractura
nec impressie cranii adest.

Diagnosis. Haemorrhagia in cerebri latere sinistro,
aut forsitan in cerebello.

Curatio. Venaesectio unciarum sedecim, hirudines
nquot;. viij pone aures, vesicantia ad suras, clysma acre
de aceto vini et sale culinari.

Hora pomeridiana secunda. Post clysma alvus satis
copiosa excreta est. Sanguis, venaesectione detrac-
tus, spissus est. Convulsiones jam in utroque cor-
poris latere observantur. Caetera eadem. Iterum
instituitur venaesectio unciarum decern, qua con-
vulsiones cessant. Epithemata frigida capiti impo-
nuntur.

Hora vespertina octava. Eadem conditio; facies

semper rubet et calet, pulsus fortis, inprimis in

1*

carotidibus; aeger vicissim apprebendit genitaba et
occiput. Tertia instituitur venaesectio ad unci as
sedecim. Applicantur cucurbitae cruentae ad nu-
cbam. Clysma injicitur, ut antea, acre.

Die 4 m. Martii. Conditio penitus eadem; ite-
rantur cucurbitae cruentae et clysma.

Vespere. Congestio cerebralis adaucta. V^enaesectio
frustra tentatur; quam obrem iterum decem birudines
applicantur ad caput.

Die 5 m. Martii. Facies pallet, pulsus parvus est,
intermittens, rboncbus mortem praenuncians. Hora
matutina decima mors sequitur.

SECTIO CADAVERIS.

24 boris post mortem instituta.

Cranii cavitas. Integumenta cranii externa non
magnam sanguinis copiam continent- Non adest
adbaesio morbosa inter cranium et duram matrem.
Sinus venosi modice repleti sunt sanguine et san-
guinis coagulls. Aracbnoidea pellucida. Pia mater non
multum injeeta est, magna vero liquoris cerebro-spinalis
copia perfusa, quae aracbnoideam inter sulcos admo-
dum extendit. Ad latus et basin loborum mediorum.

inprimis lobi sinistri, sanguis penetravit, pro parte
in piam matrem ipsam et inter hanc et arachnoideam
Idem observatur circum marginem cerebelli poste-
riorem. Ubivis facile pia mater a cerebri superficie
separatur. quo facto, materies grisea normalis ob-
servatur. Gyri non compressi erant. Arteriae ce-
rebri, tam carotides quam vertebrates (quarum de-
cursus magis, quam in statu normali incurvatus est)
nec non basilaris cum ejus ramis maculas albas ha-
bent, quae in superficie externa perlucent. Arteriae
illae rigidae sunt, ita ut hient, et fragiles sunt. In
ramis majoribus stratum observatur, quod in interna
superficie exsudatum fuit. (Subtilior investigatio non
instituta est, quum errore famuli non servatae sint
arteriae.) Substantia grisea hemisphaeriorum majo-
rum, in laminas dissecta, normali gaudet colore,
substantia alba autem liquide sanguine modice per-
fusa est. Quum autem perveneramus ad ventriculos
laterales, ventriculum sinistrum videbamus sanguine
nigro, gelatinöse impletum, eoque valde extensum.
Sanguis ille penetravit in ventriculum tertium, duc-
tum Sylvii et ventriculum quartum, qui singuli hoc
liquore repleti sunt ; dum ventriculus lateralis dexter
liquorem continet cerebro-spinalem sanguine colora-

tum , et in cornu suo anteriore etiam coagulum
sanguinis gelatinosum. Postquam sanguis e ventri-
culo remotus erat, vidimus, fontem haemorrhagiae
fuisse in thalamo ejusdem lateris indeque sanguinem
pervenisse in ventriculum. Thalamus ille, qui multo
latior est quam thalamus alterius lateris, magna pro
parte destructus est. Ruptura invenitur in portions
superiori partis ejus externae. Constat materies
rubra in ventriculo jacens et ipse thalamus ex san-
guine et substantia pulposa cerebrali. Circum partem
destructam plures conspiciuntur parvae ecchymoses,
in locis e contra magis remotis substantia cerebralis
caret sanguine ideoque albior est quam in statu nor-
mali. Superficies fornicis inferior pro parte dilacerata
est. Corpus callosum et fornix admodum solida sunt.
Ad internam superficiem cornu anterioris ventriculi
lateralis parva observatur cavitas, strato tenui sub-
stantiae cerebralis durioris separata a ventriculo late-
ral! . quae cavitas liquore turbido, flavo repleta est.
(Subtilior investigatio hujus etiam cerebri partis fa-
muli culpa omitti debuit.)

Cavitas thoracis. Quaedam adhaesiones adsunt in-
ter pleuram costalem et pulmonalem. In lobo pul-
monis sinistri superiore, duae observantur cicatrices

vomicarum, notabili contractioiie et voluminis dimi-
nutione in superficie pulmonis externa conspicuae.
Una harum continet materiem flavam caseosam,
altera vero massam duram, fabae minoris magnitudi-
nem aequantem, quae sub microscopic granula tantum
irregularia ostendit. Paries admodum obscuri colo-
ris et durus erat, e pigmente nigro et fibris elasticis
constans. Pars postica lobi inferioris hepatisationem
griseam ostendit. Liquor incisione exstillans habet
omnes puris proprietates. Pulmo dexter normalis est.

Parca seri quantitas in pericardio adest. Parietes
ventriculi cordis sinistri, inprimis autem septum inter
ventriculos bypertrophicum est. Cavitates et valvulae
normales.

In superficie aortae interna plura observantur de-
posita elevata. Crassiora ex bis dissecta externe
alba sunt et pellucida, interne vero, flava et opaca,
in paucis tantum locis emollita (atheroma), nullibi
calcarea. Pars pellucida adipem non continet, flava
e contra globules adiposes, pars inprimis profundior
continet crystallos chelestearinae, quae abundant, ut
etiam glebuli adipis et granula, in materie emollita.
Haec depesita inpiimis observantur in parte aortae
horizontali et descendenti.

Cavitas abdominis. Intestina tenuia admodum exi-
lia sunt, intestina crassa valde contorta et longa.
Lien valde parvus est. Caetera bona.

E P I C R I S I S.

Quamquam anamnestica de casu enarrato valde
incompleta et confusa sunt, nullum tamen dubium
esse mihi videtur, quin aeger noster jam antea apo-
plexia correptus fuerit , quae loquelae difEcultatem
reliquerit, et fortasse etiam tremores habituales, in
ipso observatos faj; licet tremores illi explicari etiam
possunt ex spirituosorum abusu, cui prae ceteris fere
caupones dediti sunt. Nihil autem hac de re constat.

Ratione habita cadaveris sectione inventorum, vide-
mus, ad superficiem internam cornu anterioris ventricuh
lateralis sinistri cavitatem sero turbido repletam adfuisse,
quae verosimiliter considerari debet, uti residuum
vetustae haemorrhagiae et destructionis substantiae,
quaeque postea forsitan in veram cicatricem transiisset.
Quod quidem repertum magni certe momenti babe-
bitur iis inprimis, qui cum Bouillaudio credunt.

(«) Canstatt, Handb. der med. Klinik, III. B. I. Abth p. 429.

paralysin linguae et exinde ortam loquelae difficul-
tatem praeprimis observari in affectibus partis anterioris
cerebri hemisphaeriorum. Notae caeterum sunt obser-
vationes Cruveilhierii, Pinellii, Rochouxii,
aliorum, e quibus patet, sententiam Bouillaudii
non cum veritate convenire fa).

Diagnosis, quum aeger in Nosocomium Academi-
cum recipiebatur, facilis erat. Ratione habita vehe-
mentiae symptomatum , quandoquidem morbus jam per
duodecim horas viguerat, nullaque cura adhibita erat,
suspicabamur, quantitatem sanguinis efFusi enormem
fuisse. Haec suspicio confirmabatur et fere ad certitudi-
nem accedebat continuations symptomatum pertinaci,
licet medicina efficax adhiberetur. Sectio cadaveris
etiam docuit, suspicionem nostram justam fuisse.

Omnes fere auctores duo tantum admittunt sym-
ptomata apoplexiae constantia , sensuum scilicet abo-
litionem et paralysin, quae si repente oriantur, apo-
plexia certo dignoscitur.

„Le trouble du sentiment et la paralysiequot;, inquit
Rochouxf'ô;, „sont les seuls symptômes, qui ne

(a)nbsp;Abercrombie, Maladies de l'ence'phale et de la moelle
cpinière, traduit par Gendrin p. 392. Edit. II. l'ar. et Ro-
choux, Recherches sur TApoplexic p. 387. Édit. II. Par.

(b)nbsp;Rochoux 1. 1. p. 131.

„manquent jamais dans l'apoplexie, quoique s'ofFrant
„avec une intensité presque toujours différente à
„chaque cas.quot; Utrumque symptoma in casu nostro
praevalebat, et quia praeterea, omnia fere morbosae
conditionis indicia , quae unquam in apoplexia ob-
servari possunt, aderant, uti pulsus plenus, durus,
respiratio stertorosa, rubor faciei, pupillae contractae,
motus convulsivi lateris paralysi oppositi, error in
diagnosi, secundum nostram certe opinionem, fieri
non poterat.

Quia latus dextrum paralysi laborabat, facile con-
clusimus, haemorrhagiam in latere cerebri sinistro
locum habuisse. Causa, cur haemorrhagia fere sem-
per in latere paralysi opposite observetur, haeret in
decussatione fibrillarum nervearum in medulla oblon-
gata. Res vel antiquioribus medicis nota erat, ejus-
que causam jam Aretaeus indicavit. Excepta apo-
plexia cerebelli, in qua aliquando paralysis ejusdem
lateris observatur diagnosis, qua sedes haemor-
rhagiae statuitur in latere paralysi opposite, semper
post mortem confirmatur. Rocheux tres casus tantum
citat. in quibus contrarium locura habuisse dicitur:

(a) Rochoux 1. 1. p. 136 ot porro p. 75 ct p. 78.

unam observationem nempe Valsalvae, alteram
Morgagnii, tertiam Brunnerii; qui casus tamen
ab eodem auctore ingeniöse examinantur, et uti nihil
aut parum certe contra legem relatam probantes pro-
ponuntur (a). Andral, licet non neget, exceptiones
aliquando dari: „On peut établir,quot; inquit, „comme
„une loi que la paralysie occupe le côté du corps
„opposé à l'hémisphère, ou a eu heu l'épanchement
„de sang (b).quot;

Quod porro attinet ad indicationem loci specialis,
in quo obtinuerit baemorrhagia, haec secundum opi-
nionem plurimorum auctorum a priori haberi nequit ('cj.
Serres, Foville, alii sedem laesionis, ratione ha-
bita partium paralysi affectarum, accurate determi-
nare conati sunt. Verum frustra adhuc. Egregie
hac de re Gendrin (d) •. „Les faits,quot; inquit, „pré-
„sentés à l'appui de toutes les opinions absolues sur
„ce point, ne prouvent absolument rien, parce qu'ils
„sont contradictoires entre eux, et qu'ils peuvent

(a)nbsp;Rochoux, 1. 1. p 138.

(b)nbsp;Andral clinique médicale p. 355 t. V. Ed. III. Par.

(c)nbsp;Rochaux 1. 1. p. 386.

(d)nbsp;In nota ad Aborcrombie, dos maladies d e l'cncephalc,
etc. p. 394. (Édit. 2. Paris).

,,être tous démentis par d'autres faits observés sansi
„idée première.quot;

Eandem opinionem tuetur etiam Andral. De
variis scilicet locütus foci apoplectici locis, prouti
paralysis brachium aut crus teneat, „sans doutequot;, in-
quit, „ce siège distinct existe, puisque chacun de
„ces membres peut se paralyser isolément, mais nous
„ne le connaissons pas encore (a).quot; Secundum statis-
ticas tabulas sedes apoplexiae inprimis invenitur in
corporibus striatis et thalamis nervorum opticorum,
ita ut Andrallius e 386 casibus 202 in his cerebri
partibus focum invenerit. Causa hujus frequentiae
verosimiliter explicari debet tum e magna copia va-
sorum , quae hic adest, tum e vicinitate ventricu-
lorum, qua fit, ut partes illae minus sustententur.
In nostro etiam casu incepit haemorrhagia in thalamo
et penetravit in ventriculum lateralem sinistrum, in
ventriculum tertium et sic per ductum Sylvii in
ventriculum quartum.

Suspicio haemorrhagiae cerebelli nitebatur perpé-
tua fere, quam observabamus, vel genitalium vel oc-
cipitis contrectatione atque leviori penis erectione.

(a) Andral 1. 1. p. 358.

In observationibus 22 , 23 et 24 Rochoux faj
exempla tradidit haemorrhagiae cerebelli. In obs.
22 et 23 observatae sunt satyriasis et ejaculatio se-
minis ; in obs. 24 contra nec unum nec alterum
adfuit. Idem auctor narrat, doctissimum Serres in
undecim casibus sexies observasse erectionem (b).
CI. Promotor e tribus casibus apoplexiae cerebelli,
autopsia comprobatae , bis perpetuam fere penis erec-
tionem et seminis etiam profluvium observavit.

Recentiores scriptores jam dudum sententiam Gal-
lii de functione cerebelli reprobaverunt, et, quamvis
rem istam nondum ad liquidum perduxerint, potius
theoriam adoptaverunt, qua statuitur, cerebellum
ordinationi motus inservire. Longet (c), postquam
varias opiniones de cerebelli functione fuse exposuit :
„Toutefoisquot;, inquit , „si dans l'état actuel de la
„science, il nous était permis de donner quelque
„préférence à l'un des précédentes opinions, nous
„choisirions celle, qui répresente le cervelet comme
„mfluençant d'une manière spéciale la coordination
„des mouvements de translation, parceque la phy-

(a)nbsp;Rochoux 1. 1. p. 66. seq.

(b)nbsp;Rochoux I. 1. p. 69.

(c)nbsp;Anatomie et Physiologie du Système Nerveux 1.1, p. 769 Par.

„siologie la confirme pleinement, parceque l'anatomie
„ne la contredit point, parceque enfin elle n'est
„peut-être pas en opposition aussi formelle, qu'il
„le semblerait d'abord, avec les faits pathologiques.quot;
Attamen, licet verum sit, nexum peculiarem cere-
bellum inter et Organa generationis non dari, inde
nondum sequitur, laesionibus mechanicis, irrita-
tione aut aliis morbosis cerebelli conditionibus Organa
generationis non magis affectum iri, quam in simili-
bus affectibus aliarum cerebri partium. Imo vero
admodum illud verosimile redditur, si attendamus
ad medullae oblongatae vicinitatem, quae facile irri-
tatur cerrebelli affectibus, cnjusque vis in genitalia
certior videtur. Experientia autem docet, rem re
vera ita se habere.

Nonne in nostro casu erectio et nisus ad contrec-
tationem genitalium adscribi possit pressioni, quam
sanguis extra vasa effusus, qui in ventriculum quar-
tum penetraverat, exercuit in medullam oblonga-
tam (a}1 Quod neque erectio nec contrectatio geni-
talium aut occipitis, in apoplexia observata, signa
habenda sint haemorrhagiae cerebelli , iterum per-
spicue docuit sectio cadaveris, quâ nihil morbosi in
(a) Longet, 1. 1. T. I. p. 761.

cerebello observatum fuit. Nihilominus quando in
apoplecticis symptomata observantur, quae demonstrant
irritationem organorum generationis, jure nostro suspi-
cari videmur, haemorrhagiam in vicinitate medullae
oblongatae, forsitan igitur in cerebello, locum ha-
buisse.

Motus convulsivi sunt symptomata, quae non sem-
per in Apoplexia observantur. Nunc convulsiones
adsunt partium paralysi non laborantium, quod plerum-
que fit et etiam in initio nostri casus observatum est,
nunc solius partis paralyticae CaJ, alias denique utri-
usque lateris, uti etiam in decursu ulteriori morbi
cauponis nostri observatum fuit. Jam continentes
sunt, jam intermittentes; semper magnum periculum
indicant. Causa proxima harum convulsionum posita
est in irritatione partium cerebri motui praesidentium.
sive simplex adsit hyperaemia, sive stasis etiam in-
flammatoria. Sedes hujus irritationis, si quidem latus
corporis non paralyticum convellatur, recte animad-
vertente Andrallio fbj, est in hemisphaerio oppo-
site ei, quod haemorrhagia affectum. Hoc autem
irritato, ipsae partes paralyticae convelluntur. Quod

(a)nbsp;Rochoux, 1. 1. p. 130.

(b)nbsp;Andral, 1. 1. p. 366.

si quaeratur, quomodo hoe fieri possit, respondemus
cum doctissimo Spiesz: ,,Die Convulsionen gelähm-
„ter Glieder sind genau den Schmerzen bei Anaesthe-
„sie zu vergleichen. Sind gewisse Hirntheile, welche
„die Uebertragung des Willensreizes auf die Bewe-
„gunsnerven bestimmter Körpertbeile vermitteln, durch
„Erweichung oder sonstwie zerstört, so tritt Läb-
„mung dieser Körpertbeile ein, und ein krankhafter
„Reiz der auf das Gehirn oberhalb des erweichten
„und zerstörten Stelle einwirkt, vermag in diesen
„Körpertbeilen keine Convulsionen hervor zu rüfen;
„wohl aber mag dies noch geschehen durch jeder
„Reiz, der auf die ei-weicbten und zerstörten Hirn-
„fasern an dem nach der Peripherie hingerichteten
„Ende einwirckt (a).quot;

Quamvis respiratio stertorosa in apoplexia non
semper adsit; tamen tanquam symptoma satis con-
stans considerari potest. Quum haec pendere vi-
deatur a pressione, quae in originem vel primum
decursum Nervi Vagi efiicitur, in nostro certe casu,
ubi sanguis penetraverat in ventriculum quartum,
abesse non potuit. Facies rubra, pulsatio vehemens

{a) Wagner's Handwörterbuch der Physiologie, Bd. III,
Abth. 2. p. 194.

carotidum interpretatione fere non egent. Partim
vehemens congestio sanguinis versus caput adscribi
debet hypertrophiae cordis, partim considerari debet
tamquam sequela irritationis cerebri sanguine effuso
excitatae. Interim animadversione dignum est, quod
vespertino tempore diei 4 m. Martii, id est, duobus
diebus post morbi initium , licet Venaesectionibus
iteratis 42 unciae sanguinis detractae essent, et
Cucurbitae insuper cruentae, nec non hirudines ap-
phcatae essent. congestio cerebralis etiam fortior esse
videretur, quam quo tempore aeger in Nosocomium
Academicum reciperetur. Rubor faciei insignis ali-
quando in apoplecticis observatur, aliquando e con-
tra, etiam in apoplexia sanguinea, admodum pallent.

Rochoux hac de re sequentia dicit: „En effet
„on observe presque autant d'apoplectiques avec la
„face pâle, que l'on en trouve l'ayant plus colorée,
„que dans l'état ordinaire (a).quot; Nullum signum cae-
terum inconstantius est quam pulsus. Est vel,
uti in nostro casu, frequens, plenus et durus, vel
contra rarus, parvus et mollis.

Ex statu pulsus varias conclusiones fecerunt circa

(a) Rochoux 1. 1. p. 127.

prognosin; sententiae hac de re ita différant, ut
valde difficile foret regulam definitam statuere. Ab
altera parte periculum augmenti haemorrhagiae majus
videtur pulsu frequente, quam pulsu raro; ab altera
vero pulsus rarus, sanitati non proprius, magnam in
apoplecticis oppressionem et vehementem igitur cerebri
hyperaemiam indicat.

Pupillarum conditio in variis aegris etiam valde
differt. Secundum nonnullos saepius contrahuntur,
quam dilatantur, secundum alios contra, uti v. c.
Lallemandum, res inversa ratione sese habet.
Aliquando altera pupilla contracta est, altera vero
dilatata, et haec quidem plerumque in eodem latere ,
in quo haemorrhagia locum habuit. Raro autem
utraque pupilla, uti in nostro casu, contracta inve-
nitur. Causa contractionis pupillaium in casu pro-
posito verosimiliter eadem est. quae strabismi con-
vergeais, in utroque oculo observati, nempe irritatio
nervi oculomotorii in utroque latere.

Quum tam parum de praegressis nobis constaret,
difficillimum erat, vivente aegro, rationem dare originis
apoplexiae, ita ut demum post cadaveris sectionem
de causis, praecipuis nempe, certiores facti simus.

Hanc etiam ob causam aetiologiam non in epicriseos
initio, sed in fine exponendam esse judicavimus.

Inter causas praedisponentes aetas aegri provectior
primum locum occupât. Hippocrates hac de re
monuit (a) : „Apoplectici autem fiunt maxime aetate
„ab anno quadragesimo usque ad sexagesimum.quot;
Rochoux vero putat, plerasque apoplexias observari
inter annum sexagesimum ad septuagesimum (b). Ex
69 casibus, quos memorat, 13 tantum inveniuntur
mter quinquagesimum et sexagesimum, 24 contra
inter sexagesimum et septuagesimum. Quidquid sit,
tuto concludere possumus, aegri aetatem ad apoplexiam
disposuisse.

Causa praedisponens altera est sexus masculinus.
Inter 2297 casus apoplexiae, a Falretio memoratos,
erant 1670 sexus mascuhni, et tantum 627 sexus
feminini. Dubium igitur non est, quin viri magis ad
apoplexiam inclinent, quam feminae.

Ad causas occasionales primo loco referenda est
hypertroph ia ventriculi cordis sinistri, quae licet mi-
non gradu et simplex, id est, dilatationi non juncta,
ideoque durante vita dignosci nescia, certo suam con-

(a)nbsp;Hippocrates Sect. quot;VI. Aph. 57.

(b)nbsp;Rochoux, 1. 1. p. 418.

tulerit partera ad morbum produeendum. Jure enim
Rokitansky dicit fa)-, „Die obgenannten Hyper-
„trophien des Aortaventrikels setzen durch verstärkten
„Impuls des Blutes Zerreissung der Gehirngefasse.quot;

Causa altera occasionalis, nisi mavelis eam prae-
disponentibus annumerare, maximi momenti illa,
fuisse nobis videtur status morbosus arteriarum cere-
bri. Uti enim emollitio atheromatosa in aliis arteriis
aneurysmata spontanea producit, eodem modo in
cerebro apoplexiam provocat.

Rokitansky etiam hunc statum morbosum arteri-
arum tamquam apoplexiae causam commémorât. ,,So
„ereignen sich,quot; inquit, [b) „Gehirnblutungen sehr ge-
„wohnlich ohne Steigerung der Herzaction während
„einer ganz ruhigen Körperlichen und Gemütsverfas-
,,sung, sobald die Gefässerkrankung einen gewissen
„Grad erreicht hat.quot; In statu eo arteriarum morboso
ratio etiam quaerenda est, quod in variis cerebri locis
minores sanguinis ecchymoses inventae sint.

(a)nbsp;Rokitansky, Handbuch der Pathologisclien Anatomie.
Bd. II. p. 800.

(b)nbsp;Rokitansky, 1. 1. p. 801.

CASUS SECUNDUS.

HISTORIA MOREL

Henricus Verbürg, 57 annos natus, staturae
mediocris, habitus robusti, temperament! sanguinei,
caementarii opificium exercens, die 5 Mensis Oeto-
bris in Nosocomium Academicum recipitur.

Anamnesis. Caementarius ille jam per tres menses
questus fuerat de cephalalgia, nec semper, durante
boc tempore, mentis compos fuerat. Ante quatuor
circiter septimanas repente humi procubuerat, san-
guis ei ex ore effluxerat et penitus sui inconscius
fuerat. Sensim sensimque autem sine aliquo auxilio

resipuerat. Inde ab hoc tempore facies semper dis-
torta fuerat et remanserat paralysis incompleta bra-
chii et cruris dextri.

Die 3 m. Octobris medicus arcessitus aegrum
nostrum invenerat in novo apoplexiae insultu, qui
jam tres dies duraverat. Instituta erat Venaesectio
et plura revellentia adhibita erant.

Status praesens. Aeger ad speeiem sine conscientia
sui et immobilis jacet, non respondet ad quaestiones
ei propositas, signis vero probat, se intelligere quae-
sita. Ad quaestionem saepius repetitam, an capitis
dolorem percipiat, alRrmanter nutat. Lingua, quam
tantum pro parte ex ore educere potest, est satis
humida, in marginibus rubra. Caput admodum calet ;
facies rubet; palpebrae et oculi facile moventur; utra-
que pupilla aliquantulum dilatata est. Angulus oris
dexter paululum dependet. Carotides fortiter pul-
sant ; pulsus radialis plenus, durus et frequens est.
Cutis calet. Respiratio satis facilis est. Brachium
dextrum paralysi compléta laborat ; gaudet tamen
calore naturali ; crus dextrum etiam paralyticum est,
licet minori gradu. Deglutitio paulo difficilior. Lo-
quela balbutiens et incomprehensibilis est.

Percussione et auscultatione thoracis nihil morbosi
percipitur.

Diagnosis. Haemorrhagia in cerebri latere sinistro.

Curatio. Venaesectio unciarum quindecim. Decern
hirudines pone aures. Vesicantia ad suras. Epithe-
mata frigida in capite. Clysma acre; et pro usu
interno :

R. Merc, dulcis gr. iv.

Pulv. rad. Jalappae gr. xv.

m. f. pulvis.

S. simul et semel exhibendus.

Post Venaesectionem conditio paulo melior videtur.
Post clysma magna materiae faeculentae copia ex-
creta est.

Vespere aeger majori gaudet conscientiâ sui ; pulsus
minus frequens et plenus est, licet semper durus.
Carotides perpetuo fortiter pulsant, nec tamen eadem
vehementia, qua matutino tempore. Facies semper
rubet. Urina involuntarie excernitur. In regione
sacrali extensam invenimus gangraenam ex decubitu.

Die 6 m. Oct. Conditio aliquantulum melior. Jam
aeger prorsus sui conscius est. Non amplius adest
capitis dolor. Facies minus inflata et rubra est,
carotides minus fortiter pulsant. Pulsus radialis non
tam plenus et frequens, semper autem durus. Pa-
ralysis lateris dextri emendata. Manum paululum

movere potest aeger, non vero levare. Respiratio
normalis. Loquela et deglutitio semper sunt diffici-
les. Urina perpetuo involuntaria. Alvus clausa.

Iterum decem hirudines pone aures applicantur et
pro usu interno scrupulus pulv. rad. jalappae prae-
scribitur.

Sanguis heri detractus nihil morbosi ostendit.

Vespertino tempore , hora octava. Conditio pejor.
Penitus caret aeger conscientiâ sui. Facies magis
rubra, congestio cerebralis adaucta. Respiratio dif-
ficilis. Pulsus parvus, rarus. Carphologia perficitur
manu sinistra. Alvus non respondit. Iterum decem
hirudines ad caput admoventur et clysma acre in-
jicitur.

Vespertino tempore hora undecima. Facies minus
rubet. Pulsus minor, rarus est ; respiratio stertorosa.

Hora quarta matutina sequitur mors.

SECTIO CADAVERIS
30 horis post mortem instituta.

Cavitas cranii. Sinus venosi multo sanguine re-
pleti sunt. Arachnoidea opaca est. Observatur ex-
sudatum granosum inter duram matrem et tunicam

aracbnoideam ad latus scissurae longitudinalis in
utroque hemisphaerio. Ossificationes magnitudine
monetae 10 centesimarum inveniuntur ad utrumque
lobum anteriorem sub dura matre, maxima quidam
in latere sinistro. Pia mater facile a cerebro sepa-
ratur. Ipsa cerebri substantia normalis est, non emol-
lita, sed vasa ubique fortiter sanguine injecta. Ven-
triculus sinister parum, dexter e contra paulo majorem
seri copiam continet.

In cavitate thoracis. Omnia fere in statu normali
versantur; cor autem majori pinguedinis copia cir-
cumdatur et aliquantulum bypertropbicum est, Valvu-
lae normales.

In abdominis cavitate. Omnia sana sunt.

E P I C R I S I S.

Ratione habita anamnesticorum, tum priorum, tum
conditionis, in qua paucis ante mortem diebus aeger
noster versatus fuerat, certo putaveramus, graves hic
sensibusque manifestas in cerebro obtinuisse aberra-
tiones, utque duos inveniremus focos apoplecticos ,
baud sine jure exspectaveramus. Sectio vero cada-
veris nos frustravit. Neque enim invenimus reliquias

primi apoplexiae insultus, neque vestigia haemorrha-
giae cerebri recentis.

Haec apoplexiae species nobis reducenda esse vi-
detur ad eam, quam Rokitansky memorat dicens ;
„Ferner ist wohl nicht zu zweifeln, das die Hyper-
,,ämie an und für sich als sogenannte Apoplexia
„vascularis tödtet («)quot;.

Ad apoplexiam capillarem ejusdem auctoris referri
nequit. Hoc nomine scilicet appellat illam apoplexiam,
in qua parvae ecchymoses in cerebro locum habue-
runt , et quibus vel fibrillae cerebri parum tantum a
se invicem separatae sunt, vel quaedam etiam, hcet
exigua, laesio continui obtinuit (ö).

Abercrombius omnes apoplexiae casus, in quibus
post mortem praeter hyperaemiam nihil morbosi inve-
nitur , ad speciem refert, quae „Apoplexie simplequot;
ab eo vocatur. „Cette espècequot;, inquit, „d'apoplexie
„ouvre une porte aux théories les plus intéressantes ;
„car les phénomènes morbides mettent hors de doute
„ce fait important, qu'il est une forme d'apoplexie,
„qui depend d'une cause de nature fugace, qui ne
„produit aucune altération évidente dans la substance

(a)nbsp;Rokitansky 1. 1. p. 780.

(b)nbsp;Rokitansky 1. 1. p. 783.

„cérébrale ; que la condition morbide de cette attaque
„peut cesser presque aussitôt, qu'elle a été établie
„et qu'elle peut devenir funeste sans laisser aucune
„trace evidente de maladie dans le cerveau (a)quot;.

Casum memorabilem citât, a Willisio observa-
tum , senis tbeologi cujusdam subito mortui cum
omnibus haemorrhagiae cerebri symptomatibus, cujus
vero cadaveris sectio nihil morbosi ostendebat (6) ;
observationes porro AbercrombianaeXCIV. XCV
et XCVI (in quarum ultima hemiplegiae praesentia
diserte commemoratur.) exempla sistunt mortis apo-
plexiam secutae, licet autopsia nulla aberratio in ce-
rebro potuerit inveniri.

Idem auctor (c) duas etiam similes historias ad-
fert , a Starckio et Powelio commemoratas, in
quarum prima symptomata apoplectica per quadra-
ginta quinque boras , in altera vero per tres dies
observata fuerunt, antequam mors sequebatur. In
utroque casu convulsiones adfuerant.

An morbus caementarii nostri ad apoplexias sic
dictas serosas est referendus? Minime gentium. Ve-

(a)nbsp;Abercrombie 1. 1. p. 299.

(b)nbsp;Willis de anima brut. P. II C. IX.

(c)nbsp;Abercrombie 1. 1. p. 305.

rum quidem est, in ventriculo laterali dextro seri co-
piam paulo majorem quam in statu sano inventam
esse , at sinister nihil seri continebat. An fieri non
possit, ut post mortem serum e ventriculo sinistro
per foramen M on roi in dextrum effluxerit?

Seri quantitas insuper in apoplexiis sic dictis se-
rosis observata, semper adscendit ad plures uncias.
Conf. Obs. IC usque ad CII Abercrombii: in
omnibus hisce serum etiam sub arachnoidea inventum
est. Non tantum post mortem, sed etiam durante
vita certo concludi potuit, hic de apoplexia serosa
sermonem esse non posse. Pauci scriptores, qui hanc
speciem admittunt, tamquam symptomata constantia
enumerant sequentia : faciem pallidam, tumidam, pal-
pebrarum oedema, absentiam omnium symptomatum
congestionem cerebralem indicantium ; cutim frigidam,
pulsus parvos , debiles ; decursum lentum ; paralysin
denique, si adest, plerumque utriusque lateris. Non
occurrere dicitur, nisi in phlegmaticis post causas
débilitantes. Habitus autem nostri aegri, ut vidimus,
robustus erat, et omnia caeterum symptomata, quae
tamquam propria apoplexiae serosae memorantur, in
nostro certe casu non adfuerunt.

Cum ictu sanguinis sic dicto, (coup de sang) in

initio quidem morbus noster confundi potuisset, baud
vero in ulteriori decursu. Ictus sanguinis est affec-
tus brevis durationis. Rochoux, quum de eo lo-
quitur, „Au bout de dix ou douze heures au plus
„tard,quot; inquit, „mais dans la majorité des cas, beau-
„coup plus tôt, le malade récouvre la connaissance.quot; (a)
Numquam secundum eundem auctorem mortem pro-
vocat. „On ne saurait donc inférer, qu'étant simple
„elle est capable de produire la mort [b]quot;. Error
igitur in diagnosi hoc respectu fieri non potuit. At-
que bis quidem praemissis, iterum rogamus, nonne
casum propositum referre possimus, ad eos, qui a
Rokitanskyo Apoplexiae vasculares vocantur, quae
durante vita a vera cerebri baemorrhagia dignosci
nequeunt ?

Fatendum interim nobis videtur, nomen apople-
xiae vascularis morbi naturam non sufficienter de-
clarare. Character enim anatomicus apoplexiae vas-
cularis esse dicitur byperaemia cerebralis. At vero
idem character est ictus sanguinis, qui dicitur. Hic
autem, ut animadvertit Rochoux, mortem nun-
quam adfert ; adfert omnino apoplexia vascularis. An

(a)nbsp;Rochoux I. 1. p. 210

(b)nbsp;Rochoux 1. 1. p. 212.

in apoplexia vasculari, quam vocat Rokitansky,
vasa cerebri sanguifera e diuturnitate congestionis
tonum amiserunt ideoque morbose dilatata sunt,
quae dilatatio per se hyperaemiae perpetuae faveat ?
Morbi certe cordis et pulmonum, quibus apoplexia
ista vascularis saepius accedere dicitur, diuturnam
istam congestionem inferunt. Etiam in nostro casu
cor quodammodo bypertropbicum erat. Num ex hac
sola causa, an ex idiopathico cerebri affectu, ossifi-
catione vel hanc praegressa conditione morbosa, con-
gestio perpetua repetenda fuerit, difficile dictu est.
Exitus autem infaustus , non obstante cura strenua
antiphlogistica, indicare videtur in ipso cerebro cau-
sam exstitisse hyperaemiae, adhibito artis auxilio su-
perari nesciam. An acida mineralia hic juvare po-
tuissent ?

Causa cito ortae gangraenae ex decubitu quaerenda
nobis videtur in aegri conditione paralytica.

Exsudatum granosum, in arachnoidea observatum,
verosimiliter nihil aliud fuit, nisi granulationes sic
dictae Pacchioni, quae, ut etiam arachnoideae opa-
citas , plerumque inveniuntur in hominibus aetatis
provectioris, et quarum causa haeret in hyperae-
raiis saepius repetitis. Inprimis in potatoribus occur-

runt. (a) Ossificationes sub dura matre etiam satis
frequentes sunt. Prae caeteris secundum Rokitansky
in lamina arachnoideae parietali inveniuntur, quam
sedem etiam in nostro casu habebant. „Sie sind
„höchst wahrscheinlich verkreidete faserstoffige Ex-
„sudate.quot; (ö)

Ca) Rokitansky 1. 1. Bd. II. p. 714,
(6) Rokitansky 1. 1. p. 722.

CASUS TERTIUS.

HISTORIA MORBI.

Carolus Heinz, lithographus Germanicus, 2Ü
annos natus, constitutionis tenerae potius quam ro-
bustae, temperamenti melancholici, d. 27 Novembris
anni 1847 in Nosocomium recipitur Academicum.

Anamnesis. E typho, quem initio autumni Amste-
lodami passus erat, diarrhoeam contraxerat rebellem,
cui. quandoquidem ulceribus intestinorum imputaba-
tur, in Nosocomio civili, quo ante tres hebdomades
receptus erat, oppositus fuerat nitras argenti, idque

cum eventu salutari. Die 25 Novembris inopinato
symptomata icterica in aegro nostro apparuerant.

Status praesens. Cutis flavo tincta est colore, fla-
vet etiam parumper oculorum conjunctiva; dolor
adest in antica dextri hypochondrii parte, pressione,
inprimis profunda, auctus; lingua tenui muco obsessa,
in marginibus rubra, satis humida est, sapor oris
non pravus est. nulla cephalalgia, nulla nausea,
sitis intensa, ciborum appetitus exiguus. Materies
alvo excreta alba est, argillacea, urina profunde co-
lorata, addito acido tum nitrico, tum hydrochlorico,
ita mutatur, ac fieri solet, ubi bilis principia con-
tinet. Pulsus parvus est, justo, ut videtur. frequen-
tior, subinde intermittens. Cordis soni debiles sunt;
cetera normae respondent.

Diagnosis. Icterus ex impedita bilis excretione,

cujus causa verosimiliter haeret in irritatione vel

inflammatione sive hepatis ipsius, sive ductuum bilem
excernentium.

Curatio. Applicantur sex hirudines in regione hy-
pochondriaea dextra. Pro usu interno sequens prae-
scribitur medicamentum:

R. Amygd. dulc. decort. une. j.

Emulg. 1. a. ad col. une. x.
adde

Aquae Laurocer. dr. ii.

Syr. alth. une. j.

m. d. S. O. H. C.

Vespere. Dolor hypochondrii multum imminutus
est, pulsus paulo frequentior, cetera eadem.

Die 30 Nov. Nocte delirium adfuit et alvus in-
voluntaria. Jam mentis functiones integrae sunt.
Cutis magis flavet, regio hypochondriaca dextra ma-
gis dolet, quam heri. Linguae margines non am-
plius rubent. Pulsus parvus est et frequens. Itera-
tur hirudinum applicatio. Ceterum pergitur in eâdem
medicina.

Vespere. Dolor iterum decrevit, pulsus frequen-
tior est, nec raro intermittit. Alvus et urina invo-
luntaria.

Die 1 Decembris. Horâ matutina sexta aeger in-
venitur conscientiâ sentiendique facultate privatus, in
toto fere corpore, inprimis vero in latere sinistro,
paralyticus. Cor et carotides vehementer puisant,
caput tamen non valde calet, neque conjunctivae, nisi
leviter, injectae sunt. Respiratio difRcilis, stertorosa.

pulsus arteriae radialis perparvus et admodum fre-
quens est.

Applicantur octo hirudines pone aures, sinapismi
in nucha et suris.

Horâ décima et dimidia. Eadem aegrotantis con-
ditio. Vena secatur, sed vix quatuor sanguinis un-
ciae effluunt. Pulsus minor fit, brevi non amplius
tangitur, collabitur aeger et horâ post moritur.

SECTIO CADAVERIS,
48 horis post mortem instituta.

Cavitas cranii. Dura mater ita flavet, ac si solu-
tione gummi guttae tincta esset. Vasa piae meningis
sanguine turgent. Facile separatur ista membrana a
cerebro. Hujus substantia justo mollior est et colo-
rera habet ex flavo subrubescentem. Ventriculi late-
rales parvara tantum seri quantitatem continent.
Partes ibi conspicuae flavo tinctae sunt colore. Cor-
pora striata et thalarai nervorura opticorum eraol-
lita sunt, inprimis autem in latere dextro. Trunci
nervorum, ad basin encephali conspicui, eundera
colorem habent, ac dura mater.

In cavitate thoracis notabilis a sanitate recessus non
invenitur. Sanguis corde contentus tenuis est.

Cavitas abdominis. Ventriculus ad partem pylori-
cam, inprimis in membrana mucosa, aequabili ru-
bore suffusus est. Duodenum et cetera intestina sana
sunt, nec cicatrices ulcerum continent. Pancreas
scirrhosam habet duritiem. Caput ejus inprimis du-
rissimum est, itaque volumine auctum, ut ductum
clioledochum comprimât. Hic ductus non est ob-
structus et ad speciem sanus. Hepar grande est,
sordide viridis coloris., bile plenum. Vesicula fellea
albidi coloris est et pauxillum tantum bihs pallide
flavae continet. Lien magnus est et mollis. Cetera
a norma non aberrant.

E P I C R I S I S.

Dubitari forsitan possit, an recte quidem apo-
plexiae nomine inscriptus fuerit morbus, ultimo loco
a nobis expositus. Certe, qui cum nonnullis e recen-
tioribus auctoribus contendunt, apoplexiam tantum
dicendam esse cerebri oppressionem insignem, bae-
morrhagia aut saltem hyperaemiâ productam, illi
quidem habent, quo nos reprehendant. At vero

quaerere nobis liceat, nonne arbitraria sit ista circa
verbi a veteribus propositi significationem assumtio?
Galenus in definitionibns medicis „Apoplexia,quot; in-
quit, „est mentis oppressie cum sensus motusque
corporis defectu.quot; (aj Historica ista morbi definitio
valet etiam in nostrum casum.

Quemadmodum ex historia morbi patuit, aeger
noster, in Nosocomium civile receptus, diarrhoea
laborabat, cujus causa habebantur ulcéra intestinorum ;
quae quidem diagnosis, quamvis cadaveris sectione
non confirmata fuerit, propter typhum praegressum
magna tamen nitebatur probabilitate. Deinceps icte-
rus ortus est, quem, quandoquidem manifesta ade-
rant hepatis sive irritationis sive inflammationis
indicia, nec quidquam constabat de alia impeditae
bilis excretionis causa, necessitudine causali cum
irritatione ista sive inflammatione conjunctum esse
credidimus, vel, ut apertius loquamur, bilis excre-
tionis impedimentum irritationis istius sive inflam-
mationis habuimus sequelam. Facta autem au-
topsia, mutavimus sententiam. Vidimus scilicet duc-
tum choledochum, intus sanum, pancreate indurato

(a) Galenus, Defln. med. No. 244. Ed. Kühn. T. XIX.
p. 415.

compressum fuisse. Similem observationem etiam
invenimus apud Joannem Petrum Frankium. (a)
Itaque potius phlogistica hepatis conditio bilis re-
tentioni intra ductus biliferos tribui debet. Ex ea-
dem bilis retentione eamque secuta absorptione alia
etiam symptomata exorta sunt : faeces décolorés,
urina fusca, flavus cutis oculoramque color: quae
tamen, utpote ab argumento nostro aliéna, silentio
praeterimus.

Majoris nobis momenti est conditio, in qua
aeger ultimas ante mortem boras versatus fuit.
Nocte praegressa deliraverat, alvus et urina involun-
tarie excreta erant. Causam proximam horum sympto-
matum in irritatione cerebri positam esse, per se
patebat ; quid vero irritationem illam produceret,
num sanguis male compositus, an hepar irritatum
aliave causa, certo effici non poterat. Prima autem
sententia verosimilior nobis videbatur. Aboletur porro
conscientiâ, paralysis oritur, inprimis in latere sini-
stro, brevique moritur aeger, ut apoplectici mori
solent.

Cranio aperto , cerebrum ejusque involucra, nec non

(a) J. P. Frank, de curandis hominum morbis Epit.
L. VI. P. I. p. 168. Ed. II. Vienn.

trunci nervorum cerebralium inveniuntur adeo bile
perfusa, ut veneficii species indeque producta narcosis
et paralysis universalis adfuisse videatur.

Pauci modo auctores flavum cerebri et meningum
colorem , in ictericis inventum, commémorant. Apud
Fridericum Hoffmannum {a) casum relatum
invenimus Dolaei, viri scilicet quadragenarii, ictero
mortui, in cujus cadavere cum multis aliis partibus
etiam cerebrum conspiciebatur flavo colore tinctum
Billard (b) in quatuor n3|natis, ictero itidem af-
fectis, et cerebrum et medullam spinalem bile colo-
ratam vidit. „La pulpe cérébrale,quot; inquit, „médi-
„ocrement ferme offrait une belle couleur jaune
„répandue uniformément chez deux sujets, et se
„présentant par plaques isolées chez les deux au-
„tres.quot; Duram matrem vel solam vel cum reliquis
meningibus bile tinctam et abi invenerunt, et Ma-
cleod (c), et Cossy (d)-, nervorum involucrum ea-
dem ratione affectum observavit Bouisson(e).

(a) F. Hoffmann! Med. Eat. Syst. T. IV. P. IV. C. 12 § 4.
Çb) Billard, Traité des Maladies des Enfants, etc., p. 669.
Éd. II. Par.

(c)nbsp;Eisenmann, die Kraukheits-Familie Cholosis, p. 136

(d)nbsp;Memoires de l'Acad. Royale de Me'd. T. XIII. p. 428.

(e)nbsp;Memoires de l'Acad. Royale de Méd, 1. 1.

Icterum interdum perniciem portendere, obser-
vatio magnum jam docuit Medicinae Parentem.
„Quibus per febres,quot; inquit Hippocrates («) „mor-
„bus regius ante diem septimum obortus fuerit, ma-
„lum.quot; Uti in aliis plerisque, ita hac in re quoque
Hippocratis experientia omnium seculorum expe-
rientia confirmata fuit. „Icterus febribus superve-
„niensquot; inquit S'toll (ô), „semper timendus, raro
,,enim sunt sine malignitate.quot; Secundum Fride-
ricum Hoffmannum : „Qui inflammationi be-
„patis vel duodeni aut ventricuh accedit icterus,
„in ancipite aegrum esse significat.quot; (c) Frustra
tamen antiquiores et recentiores pervolvimus aucto-
res ,■ eo scihcet consilio , ut historias morborum
inveniremus, e quibus clare pateret, mortem in-
ductam fuisse sanguine bile venenato , eadem
nempe ratione , qua illud in lithographo nostro
obtinuit. Quamque rari ejusmodi casus sint, vel
inde concludere licet, quod Fauconneau-Du-
fresne in docta sua, quam supra jam laudavimus,
commentatione de bile, ab Academia Parisiensi

(a)nbsp;Hippocrates, Aphor. Sect. IV. Aph. 62.

(b)nbsp;M. St oil, Rat. medendi T. VI. Sect. I. § 104. '

(c)nbsp;F. Hoffmanni Med. Rat. Syst. T. IV. P. IV. C. 12§ 17.

praemio ornata et hoc ipso anno édita faj, multas
quidem et diversissimas recenset conditiones mor-
bosas , quae bile produci possunt, de eâ vero , quam
nobis observare contigit, ne verbo quidem loquitur.

Eisenmann {b) autem sub nomine Kephalocho-
losis quinque casus commémorât, ab Anglis Me-
dicis G riff in et Made od observâtes, quorum
propter convenientiam cum nostro casu mentionem
facere operae pretium est. Incipiebat scilicet mor-
bus ab insigni lassitudine, nausea, vomitu et cepha-
lalgia. Cutis flavo tingebatur colore. Abdomen non
dolebat quidem, attamen sensilius erat, quam in
statu sano ; alvus clausa. Mox autem oriebatur coma,
in quo tres aegrotantes „allem Anscheine nach,quot; sunt
verba Eisenmanni „in Folge von Gehirnlähmung
„verschieden.quot; In cadavere puellae nobilis, hoc
modo exstinctae, nihil inventum est morbosi, nisi
flavus color meningum cerebri. Reliqua cadavera
non sunt dissecta.

Quibus tandem rerum adjunctis fiat, ut narcosis
cerebri hac ratione oriatur, eo difficilius affirmatur,
quo rarius in ictericis observetur.

(a)nbsp;Mém. de l'Acad. Royale de Me'd. T. XIII.

(b)nbsp;Elsenmann 1. 1. p. 135.

Casus, ab Anglis illis commemorati, erant homi-
num, ab 11 ad 20 annos natorum. Etiam litho-
graplius noster vicesimum vitae annum nondum su-
peraverat. An junior aetas ad narcosin e tali causa
prae ceteris disponit? Doceat ulterior experientia. Ad
nostrum autem aegrum quod attinet, typhum prae-
gressum malam reliquisse sanguinis conditionem et
auctam cerebri sensilitatem, indeque morbi mortisque
repetendam esse opportunitatem, probabiliter statui
posse videtur.

„Der Tod,quot; inquit Eisenman, {a) „wird durch
„Gehirnlähmung herbeigeführt, und scheint auf der
„Höhe der Krankheit zu erfolgen, noch ehe es zu
„Cholosen Exsudaten gekommen ist, da das Gehirn
„dem durch die Stase bedingten Druk verbunden mit
„der narkotischen Einwürkung der KrankheitsstofFe
„erliegt. Da wo die Stase sehr schwach auftritt,
„wäre es möghch, dass es bis zur Secretion kommt,
„und dass dann die Lähmung erst in Folge des Ex-
„sudats eintrittt ; kommt ja die Hirnlähmung unter
„diesen beiden Bedingungen auch beim acuten Hy-
„drocephalus vor.quot; Ultimum illud etiam in litho-

(a) Eisenmann, 1. 1. p. 139.

grapho nostro locum habuisse videtur, ita quidem ut
cerebri emollitio ad eam referenda sit, quam Ro-
kitansky (a) „weisse hydrocephalische Erweichungquot;
appellavit.

Quod thalami et corpora striata magis, quam re-
liquae cerebri partes emollita erant, majori verosi-
militer vasorum copiae in illis partibus tribui debet.
In dextro autem latere majorem fuisse , quam in
sinistro emollitionem, cui etiam paralysis in sinistro
corporis latere completior quam in dextro responde-
bat, non mirabilius est, quam alterum thalamum in
aliis casibus haemorrhagiam pati, altero intacto. Dif-
ferentia quaedam in conditione vasorum sanguifero-
rum in uno et altero latere, ut adsumi potest, ita
rem sufRcienter explicat. Erunt forsitan, qui emol-
litionem potius morbosae cerebri nutritioni, quam
exsudationi tribuendam esse censeant. Quidquid sit,
fons malorum in sanguinis dyscrasia positus fuit.

Eisenmann (a), quamvis secundum régulas the-
rapeutices generalis sanguinis etiam detractionem et
revellentia commendet , si symptomata haec artis
praesidia requirere videantur, emeticum tamen prin-

(a) Rokitansky 1. 1. p. 823.
(a) Eisenmann, 1. 1. p. 141.

ceps habet in boc morbo remedium. Quid vero ,
quaeso. boni adferre posset emeticum in casu. nos-
tro simili, ubi mechanicum bilis excretionis impedi-
mentum, tolU nescium, ansam praebuerat venenatae
sanguinis conditioni ejusque sequelis ? Quaecunque
in aegro nostro cura adliibita fuisset, mors inevi-
tabilis erat.

E R E A T A.

P. 12 sansi lege sans.

P. 32 d. 27 Nov. lege d. 29 Nov.

THESES.

I.

Qui castis veterum observationibus jungunt recen-
tiorum inventa, videntur habere optima Medicinae
fundamenta.

van swieten.

II.

Ex observationibus pathologicis certo concludere
non possumus , cerebellum cum organis generationi
inservientibus cohaerere.

III.

Ce serait s'abuser que de croire, que l'auscultation
est un moyen infaillible de diagnostic.

raciborski.

IV.

Symptomata subjectiva quae dicuntur, magni sunt
in diagnosi morborum momenti.

V.

Sedes haemorrhagiae cerebri ante mortem accurate
dignosci non potest.

VI.

Pulsus in apoplexia symptoma est admodum fallax.

VII.

Carditis stricte dicta sive myocarditis in aegrotante
certo dignosci nequit.

VIII.

Sine stethoscopio certa non habetur pericarditidis
diagnosis.

IX.

1st dem Ascites nicht das Oedem der unteren
Extremitäten vorhergegangen, so kann man fast mit
Gewissheit sagen, dass er nicht von Herzkrankheit
abhänge.

Canstatt.

X.

Sulphas cupri, eâ dosi'administratum, ut vomitum
cleat, utilissimum esse potest in exsudativa , quam
vocant, viarum aëriferarum inflammatione. Tanquam
antiphlogisticum remedium mercuric dulci longe post-
ponendum est.

XI.

In mania puerperali acetas morphii universe cam-
phorae praeferendum est.

XII.

Quo frequentior et moUior pulsus in peripneu-
monia, eo majus est periculum.

xin.

In acuta eaque pura hominis adulti peripneumonia
omittere venaesectionem, est aegrum in summum
adducere vitae periculum.

XIV.

In phthisi tuberculosa incipiente, nostram certe
patriam incolentibus, optimum artis praesidium est
apta climatis mutatio.

XV.

Inter artis praesidia singultui opponenda, cui nulla
vel phlogosis subest vel gravius vitium organicum,
non ultimum locum tenent sternutatoria.

XVI.

Die Auskultation muss als ein nicht unwichtiger
Behelf zur Erkenntnis der Blasensteine angesehen
werden. Sie kann das Gefühl unterstützen und be-
richtigen.

SKODA.

xvn.

Paracentesis vesicae urinariae optime fit in hypo-
gastrio.

xvni.

In Panaritio curando scalpellus praecipuum est
artis auxilium.

XIX.

Dantur omnino signa, quibus graviditatem adesse
affirmare, nulla vero, nisi certe manifesta adsint con-
ceptionis impedimenta, quibus illud negare possumus.

XX.

Nur derjenige ist im Besitze der Gteburtshülfekunst,
welche die sämmtlichen Hülfsmittel der Kunst, die
diätetischen sowohl, als die medicinischen und chi-
rurgischen für den geburtshülflichen Zweck gehörig
anzuwenden weiss.

NAEGELE.