ABSORPTIONE MOLEGULÂRUM SOLIÜARÜM
NONNULLA.

-rnrijrammi 'mi

t

!

..................... .. _________________ ...

de

ABSOfSPTIOaJE MflLKClfLARUM SOL.I1IARIJM

DlSSERTATiO INAUGÜHALIS,

^ÜAM,

ANNUENTE SUMMO NUMINE,

EX AUCTORITATE RECTORIS MAGNIFICI

PETRI JOHANNIS ISAACI DE FREMERIJ,

MATH. MAG. PUIL. KAT. MED. ET ART. OBSl'. DOCT. ET l-ROF.
NEC NON

AMPLISSIMI SENATUS ACADEMICI COSSESSU,

ET

KOBILISSIMAE FACULTATIS MEDICAE DECRETO,
Sl!MMIS()ÜE

IN MEDICINA

nONORIBUS AC PRIVILEGIIS

In tAcademia Rheno-Tvajectinttt

BITE ET LEGITIME CONSEQUENDIS,

ERUDITORUM EXAMINI SUBMITTIT

JUSTUS ALBERTS MENSONIDES

KOCDUMO-rRISUIS.
A. Igt;. 19 n. Jnlii, anni MDCCC.*I.VI1I ,nbsp;5.

»HWIOIW»!'.....

STrajiilt air ïll)fniim,

APUD C. B IELE VELT.

MDCCCXLVIII.

BX OFflCINl ÎVPOGRAPIUCA VIBDAK P. MÜXTBNOiM KT tlLU.

VkKEXmUS OPTIMIS GARISSIMIS

Ilasce studiorurn primitins^
pio gratoque animo
d. d. d.

auctor.

Jft^JKV ^•iyäk-iH «-vît'quot;. v'-^^STv A.gt;Vî\gt;nbsp;^

Av, V *

,nbsp;-VN.nbsp;-nbsp;' ,

Praefari supe7-cedissem nisi pietas erga vii'um

summc venerahilem Clar. Donders, qui non

tantum in eligendo argumento , verum etiam in
eo tractando optimis suis consiliis et auxilio

mihi coniiter adfuit, me jussisset, gratias palam

dicere maximas , sinceras.

liane etiam arripio jucundam occasionem, ut

vobis, Praeceptores aestumatissimi, quorum in-

stitutionibus frui mihi contigit, pro e7'uditione
et humanitate , qua me prosecuti estis, proferam

grati animi testimonia.

Vobis maxime devinctum me sentio ; proßieor

vos magno honore et pietate semper mihi esse

colendos.

Vos denique commilitones, quibuscum ami-
citiae vinculo conjunctus fui, sincerum et verum
me semper habeatis amicum. Valete; fata vestra
bene succédant, ex imo pectore opto.

^ 4

'ts^nbsp;quot;nbsp;V

f' C I

WH

^ - - .

it' - ' .nbsp;quot; s quot; -V.tltquot;'nbsp;,nbsp;' '

HU

I N T il O D u c TI O,

în onmibus illis corporis animalis partibus, quae
sj'stemate capillari gaudent, continua fit mutalio
materiei. Ubi desunt yasa in telis ad superficiem
positis, partes elementares mortuae décidant et conti-
nue novae formanlur a latere vasis contiguo, ita ut
materies, ad illas formandas adhibita, non redeat in
sanguinem. Contra in illis omnibus, quae vasis gau-
dent , partes elementares modo formatae qua tales
subsistunt et molecularem tantum mutationem admit-
tunt, non amissa forma. Haec vero molecularis
mutatio sanguinis in vasis circnlantis ope perficitur,
ope liquoris sic dicti nutrititii. Continue parti-
culae partium elementarium in hquore nutrititio sol-
vuntur; continue e liquore nutriente novae particulae

partibus elenientaribus appouiititiir. Brpvi itaque liquor
nutricus compositioiie peiiitus esset inutatus, nisi
siinul sanguinem iuter et dictum liquorem mutua ob-
tineret principiorura commutatio. Quae vero ut
obtineat, sanguine qüippe in vasis cOntento -, trans-
eant principia conmütantia vasorum parictes oj)oriet.
Ille transitus , qiii fit e sangiiiné ad liquorem nutri-
entem, exsudationis nomine insignitur, absorptioiiis
vero transitos e liquore nuiriente ad sanguinem.
Neque tantummodo in ijjsis telis corporis animalis
exsudatio et absorptio continue vigent; uti superficiem
attingit ubiqüe liquor nutriens e sanguine ortus,
ibi vel cytoblastematis vices agens ac telas sie dictas
epitheüales efformans, vel organisationi ulteriori minus
aptus süb forma secreti vel transsudati prodiens,
sie ad superficiem corporis materies externae in orga-
nismum transeunt. Ita pidmones sistunt Organa, iu
quibus continue ex aëre atmosphaerico osygenium
sanguinem intrat ; cutis etiam materies, quibuscum
in contactum venit, absorbere potest. Imprimis autem
tractus intestinalis, in quo cibi potusque, per os
inducti, multifariis actionibus materiei ibi secretae
cSponuntur magnâque pro parte solvuntur, munere
absorptionis fungitur; ac tali modo fit restitutio iu
orgauisnio omnium illorum, quae ad superficiem per

glaiiduias varias perque totam corporis superficiem
t'grediiiiilur.

Dubiam autem experimetita , a pluribus physiologis
instituta, reddiderunt sententiam, solutas tantum ma-
teries , ut generatim habebatur, ad superficiem cor-
poris vasis recipi, ita ut probabile videretur, alia via
adhuc incognita et alio modo, quam vera absorp-
tione seu transgressu per poros invisibiles organicos
vasorum parietum, particulas solidas in sanguinem
transire posse. Haec experimenta theoriae, summo,
ut videbatur, jure admissae, adeo obstant, ut, licet
jam a pluribus sint confirmata, notmulla repetere
aliaque hue spectantia instituere non inutile duxerim.
In quibus exponendis sequar sequentem ordinem :
in Primo Capite partem historicam tradam.
in Secundo » experimenta a nobis instituta
referam.

in Tertio » eorum dijudicatio brevis ad-
ditur.

CAPUT L

1gt; A R s H 1 S T O K I C A.

Diu lite» inler physiologos actae fuerunt, quibus-
nam in vasis materies absorptione recipiantur : sic vel
»olis vasis lymphaticis, vel solis venis hoc munus ad-
scribere solebant. In praesenti autem physiologiae
conditione suspicari licet, omnes materies solutas per
omne vasorum genus inlrare, systemate capillari
principatum tenente, — licet parietum contentique
proprietatibus diversis modificationes diversas exerceri
posse, nemo negaverit. Experimentis comprobatur
hypothesis. Imo post omnia illa expérimenta, a Behr,
Bischoff, Frankel, abis instituta, nullum amplius
remanet dubium , quin et narcotica etiam (de quibus
solis dubium superesse videbatur) vasa lymphatica
intrare possint; hac solâ viâ autem narcoticis inductis
minuj cito phaenomena intoxicationis insequi, facile

explicatur e motu lymphae lardiori vel, paralysi oborta
fibrarum, fere penitus impedito. Nullo amplius dubio
superstite, quin omnes materies solulae vasorum parietes
penetreiit, plane cognita videri posset absorbtionis
ratio, nisi corpuscula quoque solida vasa intrantia
observassent pbysiologi. Quid de illorum transitu iu vasa
censuerint veteres, non patuit; dilFrcultate autem admissio
talis transitus non premebatur , ul pole anatoniici vasa
sanguifera ostiolis esse praedila ceiisueriuit ; sie et vasa
quoque lymphatica viam praebere palulam in intestinis,
in oute caeterisque organis docuerunt Lieberkühn,
Cruikshank, Bleuland alii, fortasse epithelip.
tegente decepti.

Primum docuit Rudolphi vasa chylifera^ostiolis
non biare in mtestinis, (jam antea a Mal pi g hi o
demonstratum erat , vasa sanguifera in glandularum
acinis ostiolis noir esse praedila), quae ostiola, dum-
modo denegata fuerunt, a nemine postea visa fuerunt.
Ad absorptionem explicandam deinceps invocata fuerunt
experimenta a Dutrocbet inslilula, quibus transi-
tas fluidorum per membranas nvdlà cjuoque vitA
praeditas, secundum certas leges, probabatur. Sic,
licet de transitu possibili solidorum in vasa experi-
menta non instilula essent, nemo dubilare videbatur,
quin solae materies solulae in vasis rccipi pos.sent.

Absorptio autem adipis ex legibus cndosmoseos et
exosmoseos explicari non poterat. quot;Valentin (i)
enim in experimentis, quae variis sub conditionibus
hac de re instituit, adipem membranas animales
transeuntem non vidit. Interim dubitari nequit,
quin substantiae pingues, in alimentis contenlae,
in intestinis absorbeantur, uti etiam e celluhs, in
quibus depositae erant, iterum in sanguine recipiun-
lur. Quod, quomodo fiat, expbcandum. Multae
variaeque theoriae hac de re prolatae fuerunt, ex
quibus prae caeteris valuit, ope bilis aut liquoris
sanguinis alcalini adipem in saponem solubilcm redigi
et sie aptum reddi, qui vasorum parietes transiret.
Haecce hypothesis a priori constructa neque nitens
factis non omnibus tamen placuit ; praecipue pluri-
bus displicuit, quia jam in ultimis vasorum ramusculis
nec non in sie dictis ampullulis Lieberkühnianis
adeps forma guttularum offenditur ; et nuper docuit
Weber se in cellulis quibusdam, quae membra-
nam mucosam intestinalem obtegunt, nec non in aliis
in ipsa tela praesentibus, durante digestione materiam
adipi simillimam hac forma vidisse. Quae omnia dum

(') Lehrbuch der Physiologie. B. I. S. 36ff.
C) 3Iütier's Archiv. 1847. S. 400, u, f.

fx eiidosmosi et esosrnosi cxplicari ueqneant, quo-
modo adeps absorbeatur, bucusque penilus latet.

Porro observatio quotidiana abunde docuit, unguento
sic dicto mercuriab cuti applicato, inercuriaiia in or-
gatusmo recipi; quod unguentum si globulos tantum
nietaUicos tnercurii contineat,, eadem ditîicultate lue
transitus premitur. Sanguinem sic autem intrare cor-
puscula metallica e suis experimentis argumentatus
est Oes ter lennbsp;Feiibus nempe entera illinivit,

capillis abrasis,. unguento mercurii, ore quoque induxit
hoc unguentum., quod analysi microscopica globulos
inetallicos continens vidit, quorum diameter Jg—jJ^g
lineae partem adaequabat. Per aHquot dies adliibilo-
illo unguento mercuriab, animaiibus mortuis vel
necatis, primo loco sanguinem iiidagavit invenitque
continenten! globulos nigros, quorum diameter ^l^—isss
lineae jjartem aequabat, quos quidem habuit mercu-
riales; bullulae enim aereae (abarum substantiarum,
quibuscum confundi possent, iiullarn mentionem facit
Oesterlen) in centro pellucent, luceque reflexà gau-
dent circulis concentricis, dum mercurii globuli fulgore
nitent argenteo subsidentque, acre semper natante.

(') Roscr nnd Wunderlich. Jrcfiiv fur phydol^
Heilkunde. Jahrg. II. S. 587.

Praeterea in multis aliis organis praecipue in hepale
globulos illos reperit. In uno tantum casu pulmones
abscessibus puris et mcreurii globulis impletis scatentes
invenit; in aliis autem animalibus nullam affectionem
irivenit patbologicam ; vulgo observabat diarrhoeam.

Nou ab eo dissimilem praebuit eventum experi-
jnentum in Bulbne viridi institutum. In sanguine
«nim, liepate aliiscjue organis hujus animalis, per
decern dierum spatium unguénto hydrargyri nutriti,
globulos mercurii observavit. Imprimis attendi me-
relur , quod in pulmonum, hyperaemia affectorum,
systemate capillari, globulos mercuriales, lumen
vasorum magnitudine superantes, semel viderit. Licet
inechanismus, qiio globuli illi metallici vasorum parie-
tes transeant, nequaquam sit manifestus, tamen illos
divisione, ut ita dicam, infinita, poros invisibiles
forsan transgredi et post transgressum ad majores
iterum globulos confluere, suspicari licet. Id vero valere
neeiuit de absorbtione materiarum solidarum forma
praeditarum, quae sub hac forma iterum intra
vasorum parietes recipiuntur, et oculis sese ofTerunt.
Materies autem solidas in vasis recipi probare videntur
experimenta nuper ab Oesterlen instituta et ab
Eberhard confirmata. Herbst vero jam antea
de absorptione globulorum amyli experimenta divul-

gavil. Quum nempe negaveraut Tiedemaun et
Gm el in (') amylum absorberi, quandoquidem neque
in cbylo neque in sanguine post administratum
amylum ope jodii ullam coloris mutationem, cae-
terum adeo perspicuam, observassent, — Herbst
priusquam experimenta instituit, methodum, qua
amyli praesentiam indicare conati erant Tiedemann
et Gmelin, examinavit invenitque amyli praesentiam
in materiis animalibus, jodii ope, p;?rdifficile demon-
strari. Quum enim sanguini , lacti urinaeve immiscuit
parcam liquoris amylacei copiam, nullam observavit
coloris mutationem, jodio addito. Si autem major
amyli quantitas addatur, in fluidis oboritur nubecula
coerulea, quae, agitato vel aliquamdiu sibi relicto
liquore , iterum evanescit. Ex his reactionibus con-
clndit Herbst, non sub omnibus conditionibus
amylum jodii ope certo dignosci, quare nondum
probatum habet id, quod de amyli absorptione sta-

(') Vemuche über die Wege auf welchen Substanzen aus
dem Magen und Darmkanal ins ßlut gelangen von
F. Tiedemann und L. Gmelin, Heidelberg 1820,
S. 18 et 30.

(') Das Lymphgefäss-System und seine Verrichtung.
Nach eigenen Untersuchungen dargestellt von Dr. Gustav.
Herbst, Göttinseu 1844. S. 324. n. 11

tuere TietJeniann et Gmeiin. Haiic ob causuni, ut

certiquid oblineret, experimenta iiislituil sequentia (');

I. Cani, per triginta sex koras jejuuo, per ocso-
phagum injecit liquorem amylaceum. Hora secunda
j)Ost injectionem necati animab ductum tlioracicum
ligavit. Quum vasa chylifera obmesenterii piuguedinein
videre non licuerit, ductum thoracicum, vas lyinpha-
ticum colli, durante vita ligatum, et cor e cadavere sus-
lulit, ut ad subtiliorem investigationem occaisio daretur.
Contentum vasis Ipnphatici jodio non coeruleo colore
tingitur, neque microscopii ope amyli praesentia dignos-
citur. Sanguini e dextro cordis ventriculo sumto et
aqua diluto additur tinctura jodii; nubeculae onuntur
coeruleae, ad superficiem natantes; coagulato, poslea
liquore, evanescit color coeruleus. — Pars con-
tenti ductus thoracici, addito jodio, non coerulescil.
Alteri autem ijarti contenti ductus thoracici, qui per
noctem aqua pura immersus fuerat, additur tinctura
jodii, quo facto turbidum fit, non autem coeruleuin;
per aliquot vero momenta sibi relicto liquore oritur
praecipitatum coeruleum amyli praesentiam indicans.

II. Cani per duos dies nullo victu uso per oeso-
phagum injicitur liquor amylaceus. Dum quarla hora

(') 0. c. p. 328 u. f.

post injectionem necalus fuit, in sanguine, e cordis
venlriculo dextro sumto, examinalo jodii ope, ortae sunt
nubeculae coeruleae, cito sidentes massamque brun-
neam formantes. In ductus thoracici contento melius
amylum distinguitur ; pmicta enim coerulea, jodio
producta, parietibus inbaerent. Microscopio Herbst
contentum illud perscrutatus invenit, praeter mag-
nam corpusculorum sanguinis lympbaeque copiam,
glomerulas globulorum pellucidorum, circulis con-
centricis cinctorum, quales in amylaceo bquore
itidem observavit. Vasis IjTnphatici colli contentum
jjcllucidum, glaucum continet amyli globulos.

III. Simile experimentum instituitur in cane,
per tres dies jejuno. Quarta bora post amyli injec-
tionem necavit, ac, sectione instituta, invenit co-
lorera ductus tboracici amyli solutionis colori similem,
vasaque cbylifera ex intestinis originem petentia
eodem colore tincta. Fluido, in ductu tboracico
contento, additur solutio jodii aquosa; praecipitantur
granula coerulea subtilissima.

Horum autem experimentorum nullam mentionem
fecit Oesterlen, (') existimans, ut videtur, se
primum quaestionem movisse , quam ut solveret, ad

(') 11 en le und P feu fer, Zeilsvhrift für Ration. Midicin.
B. V. S. 4.3J. u. f.

experimenla adhibuit materies, nullo fere modo
chemice mutandas. Elegit nempe carbonis vegetabilis
pulverem subtilissimum, colore formaque sub micro-
scopio, sat facile dignoscendum, quem aquae mixtum
per quinque dierum spatium cunicubs, feli gallinisque
tribuendum curavit. Animalia hanc substantiam bene
tulerunt; felis sola diarrhoea laboravit. Animalibus
necatis, primum sanguinem e venis meseraicis in-
dagavit microscopii ope, laminis vitreis antea quam
accuratissime inspectis, invenitque particulas illas
nigras, forma satis perspicuas, magnitudinis —j§gquot;',
licet parca tantum copia: in coagulo enim dimidiam
lineae partem aequanti raro plures quam quinque
vel sex carbonis particulas se invenisse refert.
Neque tantum in sanguine sed etiam in pulmo-
nibus, hepate, liene, renibus. In ductu autem
thoracico non vidit particulas illas neque in urina.
In animalibus hoc modo nutritis nullam ceteroquin
detegere potuit mutationem pathologicam.

Haecce experimenta rcpetiit locoque carbonis
animalibus sal Borussicum cinnabaremve praebuit ;
liarum vero substantiarum formam difficilius habuit de-
terminandam neque colorem adeo conspicuum. Tarnen
suspicatur, se has etiam in vcnarum meseraicarum ve-
naeque portarum sanguine aliisque in organis invenissr.

Eberhard (') suis exigt;erinieiitis conlirmavit, quae
ab Oesterlen observata eraiit. Vidit enim carbo-
nis particulas in sanguine ac Ijmpha. Canem etiam
nutrivit nutrimentis, floribus sulphuris mixlis. In
sanguine venarum meseraicarum venaeque portarura
horum animalium nec non in contento ductus tho-
racici substantiam illam reperit.

(') Canstatt und Eisenmann. Jahresbericht über die
Jfortichritle etc. im Jahre 1847. B. I. S. 120.

CAPUT II.

DK E X I' E R I M E IV T I S A X O B I S I X S T I T U T I S.

Experiraentis inservierunt cuniculi et ranae. Sub-
stantiae, quibus usi fuimus, ut illarum praesentiam
sub forma solida postea in organismo inquirere-
mus, sunt : globuli mercuriales, quales m ungu-
ento neapolitano inveiuuntur, flores sulphuris,
carbo vegetabilis in pulverem subtilissimum re-
dactus, et globuli amyli. Haecce omnia ut melius
certiusque dignosci possent, dum vel in humores
vel in ipso organo transiissent, microscopii ope antea
indagavimus, additis quoque reactivis.

In unguento hydrargyri sie reperimus globulos sat
Digros, subrotundos, iu genere minimos, quorum
diameter vix imquam ^'g m. m. superabat. Luce
autem reflexa observati argenteo fulgebant nitore.

Praeterea pliirimos crystallos acidi marsarici con-
tinet tingiientum.

Flores sulphuris ofTerunt globUlos stibovales , opa-
cos , ad margines autem fusco-flavos, interdum ui-
yicem junctos,nbsp;™ aequaiiles, qta luce

quoque reflexä ob pulchrum flavesccntcrti sive fere
albidum colorem , facile distinguuntur. Non mutantur
addito acido sulijburico sive uitrico; solvuntur addita
potassd causticii.

Carbo pulverisatus e fnistülis constat nigris,
opacis, ad margines, qui rectis Hueis describuntur,
parumper rubescentibus, angulosis j saepius tri-
quetris vel oblongis, jam satis cbäracteristicis, qui
luce reflexa ob nigrum colorem distingui nequeunt,
neque acidis neque alcalibus afficiuntur. lu plurimis
diametri diversae jjg—i m. m. partem adaequant.

Amyli globulos non est quod describam. Quo usi
fuimus, e Tritico parato, globulos ofFerebat plures
minores jJj,—m. m. adaequantes, alios majores ^—^
m. m. non superantes. Addita tinctura jodii laete
coerulescunt, quem colorem coeruleum, additis
alcalibus, iterum amittunt. In sanguine autem haecce
reactio in amylum saepius nou ex voto succedit,
quod condition! alcalinae tribuendum est. Hinc si
guttula tantum acidi acetici vel hydro-chlorici ad-

datur (mirum, id a Herbst neglectum fuisse),
reactio in amylum pulcherrime obtinetur. Ad amyli
autem praesentiam in sanguine sub microscopio inda-
gandam, praestat solutionem jodii in solutione jodureti
potassii adhibere. Tincturà enim jodii, ob praesentem
alcoholem, albumen aliaque simul coagulantur et
observatio obscuratur.

Exp. I. Cuniculi abdomini, abrasis capillis,
infricantur unguenti neapolitani fere dr. ij. Altero
die, quum repetitur infrictio, moritur animal. Examine
institute, neque in sanguine neque in organis
globulos mercurii reperimus.

Exp. II. Alteri cmiiculo per tres dies vespere
eodem modo ung. neapolitanum infricatur, quarto
die mane animal invenimus mortuum, antea nullis
sj-mptomatibus morbosis observatis; nunc autem diar-
rhoeae aderant vestigia. Sectione cadaveris instituta,
vasa mesenterii sub microscopio indagantur ; ne
vestigium quidem globulorum liydragyTi observatur.
Keque m sanguine e corde, vena renali above vase
isimito, mercurii globulos invenimus, neque in bile,
neque in urina. In pulmone .et hepate autem suspi-
cati sumus hydrargyri praesentiam, ob globulos
nigros, luce reflexa fulgentes.

Exp. III. Cuniculus, cujus abdomen abrasum bis
tantum imguento neapolitano illinivimus, tertio quoque
die mortuus est. Non autem in sanguine, nec in bile, nec
in urina reperimus mercurii globulos. In hepate vero
vidimus globulos illos nigros, nitore argenteo fulgentes
luce reflexa, quorum majorum diameter aequabat ^fg
m. m. partem. Nec non in pulmone eosdem globulos ob-
servavimus, parciori autem copia. In illa autem cutis
parte, quae ad infrictionem inserviit, siccata, ac
sectionibus transversis forma lamellarum tenuium mi-
croscopii ope indagata, nequaquam globulos fulgentes
reperire licuit. In utroque autem casu (exp. II et III)
cum in hepate tum in pulmonibus adeo rari quoque
erant hi globuli, ut de illorum natura penitus certiores
fieri nobis non contigerit, quin et microscopio adhibito
perfectissimo novo ab A rai ci confecto , quod nonam
divisionen in lamina Nobertii solvere valet.

Exp. IV. Cuniculo, cui, die praeterlapso herbam
Dauci Carotidis floribus sulphuris obtectam prae-
buimus, in interna femoris parte, capillis abrasis,
vas aperitur, sanguisque prorumpens quam accura-
tissime receptus examini microscopico submittitur.
In hocce sanguine offendimus et globulos albidos,
ad adspectum sulphuris globulis penitus similes, etnigras
particulas, adspectu carbonis particularum formam re-

feronlos. Ex indagatione faecium aulem palet revera
moleciilas c.arbonis cum nutrimeutis sumtas fuisse.

Exp. V. Ranis tribus per os in intestina injicitur
liquor cum floribus sulphuris mixtus. Hora tertia
post alter necatur. Nullibi autem, nisi in intestino,
invenimus sulphur. Caeterae düie ranae post biduum
quoque necantur. In utriusque sanguine et e corde
aut vasis in vitrum recepto, et in vasis contento
globuli sulphuris deeraut. In alterius intestinis sulphur
aderat magna copia, in alterius vero prorsus desideratur.

Exp. VI. Duobus cunicuhs, a caeteris separatis,
herbas tribuimus carbone vegetabili pulverisato con-
spersas. Altero die alterius venam secuimus ad par-
tem internam superiorem femoris, ubi capilli erant
abrasi. Sanguinis ex vulnere prorumpeiitis quam
accuratissime nonnullas guttulas, ope bacilli vitrei,
collegimus, in quibus singulis, examini microscopico
submissis, invenimus aliquot particulas ad adspectum
nequaquam a carbone pulverisato discrepantes.

Animal, durante operatione, faeces deposuit, quas
examinatas inter alia plures carbonis particulas con-
tinentes vidimus. (')

C) Scatebant praeterea cellulis, entozoüruni ovulis similli-
mis , quae, uti observatio nllerior docuit, ex hepate originem
dueebant. In longe plerisque eunieulis hepar extus vide-

Tertio die alteri cuniculo parcam sanguinis copiam
detraximus, in quo, accurato examine institute,
paueas quoque particulas, ad adspectum carboni
simillimas videre nobis licuit.

Exp. VII. Cuniculus per duodeviginti dierura
spatium carbone usus necatur sectione medullae
oblongatae. Ne autem particulae carbonis forte for-
tuna extrinsecus admoveantur, sanguinem, in vasis
contentum, conspicere voluimus. Primo quidem
pleraeque venae meseraicae examini sunt submissae.
In mesenterio, saltem ad ejus superficiem, plerumque
carbonis particulas, quorumnoimullas majores, repe-
rimus, nullas autem intra vasorum parietes sese mo ventes
offendere licuit. Etiam alia vasa, uti venam renalem,
dupbci ligatura tam parca sanguinis copia iiiclusa, ut
pressione sanguinis globuli fere in unicum stratum
dispergi possent, inspeximus nullasque et ibi inveni-
mus carbonis particulas.

batur hic illic abscessibus pracditum , qui adspectus solum
pendebat e dilatationibus nonnullorum ductuum bili-
ferorum, in quibus liquor saepe serosus cum flocculis
reperiebatur , qui llocculi penitus ex dictis cellulis formaban-
tur. Bilis quoque , qua \esica fellea repleta erat, hisce
ovulis scatebat. Ulterior hujus singularis phaenomcni
inquisitio summi momenti mihi yidetur.

Primo adspectu hic quoque occasio dari videbatur
opportuna ad indagationem coiitenti vasorum chyb-
ferorum, quae perspicue oculis prodibant. Parte
autem mesenterii ligata microscopic examinata, pa-
tuit vasa chylifera strato adipis crassiori oblecta esse,
ita ut vix ac ne vix quidem contentum observare
licuerit; hinc etiam nullum vestigium carbonis in ilHs of-
fendi, non mirum. Contigit autem glandulas mese-
raicas minores pressione peilucidas reddere, ac tali
modo vix dubitandum videbatur, quin in ipso glan-
dularum parenchymate, carbonis particulae, si ad-
êssent, perspiciendae forent. Necjue tamen vidimus
îusi interdum ad superficiem, forsan aliquando pau-
lisper infra superficiem. In quavis autem guttula
sanguinis, e corde et vasis diversis sumti, unam alterara-
te particulam, ad adspectum carboni simillimam, in-
venimus; propter exiguum autem numerum non licuit,
diagnosin reactione chemica sub microscopio adhuc
confirmare.

Dein conati sumus margines tenuiores pulmonum
atque liepatis, inter laminas vitreas compressos, sub
microscopio examinare. Ob difficultatem autem
hujus examinis absque ipsorum organorum laesione
instituendi, brevi consilium mutavimus. Praestare
scilicet noHs videbatur exsiccare hepar atque pul-

mones aere impletos ; sic enim e quavis organorum
parte sectiones vel tenuiores vel crassiores facile
obtineri possent, nec difRcile foret, tali modo dig-
noscere, utrum particulae carbonis in ipso organo-
rum parenchymate depositae essent, nec ne. Suc-
cessus spcm non fefellit ; certo certius enim patuit,
revera in tela intervesiculari, et imprimis in tela
cellulari interlobulari hic illic nonnullas particulas
nigras , carbonis particulis adspectu ab omni parte si-
miles, depositas esse, quae fere omnes ad minores vel
oblongas particulas pertinebant. Tela ipsius organi
circum particulas depositas minime a norma recedebat.

In hepate quoque non penitus deesse videbantur
particulae nigrae , minimae, de quibus autem pronun-
tiare, num sint particulae carbonis , non ausi sumus.

Intestina carbone ubique scatere vix est, quod
addam.

Exp. VIII. a. Cuniculus victu normali, nulhs
consperso carbonis particulis, nutritus necatur. In
ejus sanguine, intra laminas vitreas sub microscopio
examinato, licet multo rarius quam in illo cuniculo-
rum , qui carbone usi erant, una alterave particula
carbonis formam referens interdum detegitur. Prorsus
vero desiderantur particulae in hepate et in pulmo-
nibus post exsiccationem examinatis.

b.nbsp;Examinavimus porro eodem modo sanguinem
e cule nostra lanceolae ope elicitum , neque penitus
deerant particulae carboni simillimae. Saepius autem
aut nulla aut una vel duae tantum in parva guttula
offendebantur.

c.nbsp;Postea iterum cuniculi mortui, neque durante
vita carbone usi, sanguinem, pulmones et hepar
exaim'nare licuit, simili cum eventu ac in a.

d.nbsp;Cuniculus denique normali itidem victu nutri-
tus, per 36 horarum spatium jejunus, moritur, in
cujus sanguine, licet in bene multis vitreis sub mi-
croscopic examinato, ne particulam ofiFendimus car-
boni similem, nedum in pulmonibus et in hepate
siccatis.

Exp. IX. a. Duos cuniculos, per quinque fere
hebdomades herbis carbone conspersis usos, necavi-
mus. In mesenteric iterum plures carbonis particulas
dispersas, quae pro maxima saltem parte superficiem
tenebant, observare ficuit. Desiderantur aulem intra
vasa mesenterii ; in uno tantiun casu vidimus corpus-
culum nigrum, forma carbonis particuhs simillimum,
sanguinis cursum sequens. Vasa diaphragmatis per-
scrutati sumus neque in his invenimus carbonis
particulas. Contra in sanguine, e corde et vasis
sumto, saepissime has particulas videre licuit.

Pulmones ac hepar iterum exsiccantur : in pul'
monum pareuchymate iterum observari carbonis
particulas dubium non mansit, non autem majores,
lu hepatis quoque pareuchymate interdum nobis
versari videbantur carbonis particulae, saepissime
aulem superficiem lamellarum examinatarum occupa-
bant et praesentia in eorum parenchymate rarior nobis
videbatur quam ut certum pronuntiare beeret.

Intestinorum contenta scatent carbonis molecubs.

b. Moritur cuniculus per triginta sex borarum
spatium jejunus, cui per quatuordecim fere dies
herbas carbone conspersas praebueramus ; in sanguine»
e corde vasisque misso, invenimus carbonis particu-
las , neque desiderantur in pulmonibus exsiccatis.

Exp. X. Cuniculo, Cui per aliquod temi)us herbas,
praebuimus carbonis pulvere conspersas, post bi-
duum jejunium injecimus in ventriculum amylum
aqua mixtum. Hora tertia post injectionem necalur.
In venlriculo maxima pro parle repleto plurünas
carbonis particulas, parcos tantum amyli globulos
reperimus. Minori adhuc copia bi offenduntur m
contento parciori intestinorum lenuium, atque in
illo, quod lotum coecum implel. Caeterum ubique-
carbonis particulis scatent inleslina. Vasis mesenterii
indagatis, neque carbonis particulas neque amylis

globulos in ilbs vidimus. Mesenterium autem sal
magna carbonis molecularum copia tegebat. In
sanguine, e vena portarum misso, quidem carbonis
particulas, nullos autem amyli globulos offendimus.
In sanguine, e vasis axillaribus dissectis profluente,
in vasculum recepto et pauxillo acidi acetici addito,
nullam ope jodii coloris mutationem observavimus ;
microscopica tamen indagatio docuit adesse non-
nullos globulos coeruleo colore tinctos. In sanguine,
e cordis ventriculis sumto , jodii ope coloris mutatio
non observatur , sed microscopii ope, unum alterumve
amyli globulum in quavis guttula vidimus. Sic sem-
per etiam aliquot carbonis particulae reperiebantur.
In bene et hepate tum carbonis particulae tum amyli
globuli desiderantur.

In pulmonum parenchymate certo certius carbonem
vidimus ; de amyli autem praesentia ab omni parte
convinci non licuit.

Exp. XI. Iterum duobis cuniculis, per quatuor-
decim dies victu usis carbonis particulis consperso,
per nychthemerum jejunis, injicitur per oesophagum
liquor amylaceus. Alter hora secunda et dimidia post
injectionem necatur ; sectione facta patet intestina mag-
nam carbonis, parcam amyli continere copiam. Vasa
mesenterii sanguifera indagantur; in his autem nec

carbonem nec amyîum invenimus. In sanguine con-
tra e corde variisque vasis desumto et carbonis
particulas et amyli globulos, alios integros et con-
centricis linei-s adhuc praeditos, alios plus minusve
quasi erosos, jam ante jodii additionem ofFendimus,
vidimusque hos globulos, addito jodio, coerules-
centes, addita dein potassa iterum pallescentes, ita
ut de illorum globulorum natura dubium esse nequeat.

In glandulis meseraicis compressis vidimus non-
nullos quoque globulos amyli jodii additione coeru-
lescentes, nec tamen ab omni parte convictionem
obtinere licuit, has revera parenchyma, non tantum
glandulae superficiem occupare. Hanc ob causam
majorem glandulam siccavimus, cujus lamellas te-
nuiores jodio imbutas sub microscopio examinavimus,
quod examen nobis docuit amyli globulos hic prorsus
desiderari.

Neque in pulmonibus, carbone scatentibus, in-
venimus amylum, neque hepar alterutrius substantiae
vestigium praebebat.

Die sequenti in altero cuniculo iteratur liquoris
amylacei injectio ; eventus hujus experimenti non
differt ab aliis. Licet enim in sanguirus evacuati
guttula et carbonis particulae et globuli amyli vix
unquam desiderentur, in vasis tamen circulantes

neque hos neque illas videre contigit. Pulmones
autem hujus animalis, ulpote per quatuordecim
dies magna continue carbonis quantitate cum
alimentis usi, prae illis, quas jam in experimentis
supra descriptis examinare licebat, ob crebriores
hic accumulatas particulas nigras, opport unam prae-
Luerunt occasionem , qua diagnosis illarum particu-
larum jam satis firma reactivorum ope adhuc
confirmaretur. Quem iu finem lamellae plures te-
nuiores per tres quin et per triginta horas in vitro
horologico, aeris aditu impedito, actioni solutionis
concentratae potassae exposuimus. In hisce mmc
particulas nequaquam mutatas conspicere licuit ;
neque addita aqua, quo facto praeter fibras elas-
ticas omnia elementa morphologica solvebantur, a
pristina forma recesserunt. Docet haec reactio, par-
ticulas illas nigras nequaquam ad pigmentum, quo
interdum telam pulmonum cuniculorum quoque
gaudentem vidimus, esse referendas, quippe quod
actione protracta potassae causticae sat facile sol-
vitur, eius saltem moleculae , antea cellulis inclusae,
libere disperguntur. Confirmaverunt diagnosin effectus
negativi ex acido sulphuriro et nitrico orti.

Exp. XII. Quatuor ranis iu ventriculum injecimus
amylum aqua mixtum, quas hora Aquot;, 6« et

24quot; post factam injectionem necavimus. In prima
ventriculum tantum et partem intestinorum supe-
riorem, in secunda et tertia maxima pro parte
ipsa intestina, in quarta vero fere solum intestinum
rectum liquor amylaceus injectus occupaLat.

In sanguine e corde sumto, licet parcissimi,
numquam penitus desiderabantur globuli amyli;
non autem contigit, licet plurima vasa meseraica
vasaque pulmonum magna cum assiduitate examinata
fuerint, certo confirmatum habere, in ipsis vasis
cum sanguine moveri globulos amyli: probabile sane
saepius nobis videbatur.

Quod toties fefellit, tandem contigit in

Exp. XIII. Trium ranarum intestinis injicitur amy-
lum atque carbo pulverisatus aqua mixta; varium
post temporis intervallum (2, 6, 24 horas) secta
medulla oblongata aperitur abdommis cavitas. Mesen-
terium indagantes quosdam amyh globulos vidimus, quo-
rum nonnulli intra vasorum parietes content! videban-
tur. Nobis autem persuasum est, duos globulos in vasis
animalis, hora sexta post injectionem necati, esse con-
tentos, hcet inferiorem vasis partem tenere viderentur,
sanguinis circulatione jodio addito impedita ; cujus rei
certiores facti sumus mesenterii vasa intra lamirias vitreas
ita comprimendo, ut hquor contentus moveretur.

Vidimus tuuc globulos simul cum sanguine moveri ,
unde satis paluit nos non deceptos fuisse.

Indagatio caeterorum animalium nihil certi docuit.
Hic et illic etiam in mesenterio reperimus characte-
risticas carbonis moleculas ; dubitavimus autem num
vasis essent inclusae, num superficiem tenerent ;
nuilo scilicet modo hac de re certiores fieri nobis
contigit.

Postea cor quam subtilissime sustulimus ej usque
sanguinem, bacilb vitrei ope, in laminas vitreas jam
antea jodio addito sub microscopio examinatas, trans-
tulimus. Offendimus praeter nonnullos amyli globulos
etiam unam alteramve carbonis particulam.

Pulmones perscrutantes videre non contigit amylum
nec carbonem. In unius verum ranae pulmonibus
aderant entozoa majora oculo nonarmato conspicienda.
In duabus caeteris ea offendere non contigit.

In priori necata liquorem injectum superiores intes-
tini tenentem partes, in aliis inferiora versus progres-
sum observavimus.

Exp. XIV. Iterum mesenterii vasa duarum ranarum
carbonis pulverisati amylique mixtione per os injec-
tarum (hora 4« et 5« post injectionem necatarum) inda-
gavimus. Hic nequaquam nobis contigit amyli globules
Tel carbonis particulas in vasis circulantes offender^.

Neque addito jodio persuasum nobis erat globulos
coeruleo colore tinctos intra vasorum parietes esse
contentos. In sanguine e corde sumto iterum utram-
que substantiam adhibitam reperimus.

Exp. XV. Duabus ranis bis, interjecto diei spatio,
injecimus mixtionem supra commemoratam. Altera
hora et dimidia post injectionem necatur ejusque
indagatio certi quid non docuit. Altera autem hora
quarta post injectionem necatur et mesenterii vasa
examinantur. In vasis nullum amyli globulum car-
bonisve moleculam, vi cordis circulantem, videre nobis
contigit. Jodio addito brevi stasis oborta est. Nunc
autem hic illic amyli globulum offendere licuit. Diu
dubitavimus num intra vasorum parietes essent con-
tent!. Variis modis certiores fieri conati sumus. Foco
mutato facile observabatur unum globulum non infra
vas esse situm ; addita aquae guttula nonnulli alii
globuli amyli locum mutabant, dum globulus ille
sedem detenninatam non reliquit. Tali modo per-
suasos nos non habuimus, sed motu et pressione
laminae vitreae super impositae , vas, in quo con-
tentum crèdidimus amyli globulum, circa axim ver-
tere longitudinalem conati sumus, hoc nobis aliquando
contigit, quo motu vasis cavitatem relinquentem
non vidimus et, ad marginem dum conspiceretur, ad

internam parielis faciem situm esse palcbat. Ut autem
nullum remaneret dubium simul cum sanguinis cor-
pusculis motum videre amyli globulum cupimus. Quia
autem jam antea pressio erat instituta laminae vitreae
super impositae ope, tali modo sanguis intra vasa
contentus moveri non poluit. Igitur altera nobis
erat excogitanda methodus. Primo quidem vasa
abdominis premendo sanguinem movere conati sumus,
frustra autem. Tandem autem res bene successit : acus
tenuioris ope sub microscopio vas comprimere con-
tigit simulque cum sanguine, in vase contento, amyli
globulum motum vidimus, atque distinguimus nunc a
sanguinis corpusculis obleclum, nunc iterum ab iis
separatum; numquam vas relinquenlem offendimus.
Eadem methodo usi sumus, ut alterius amyli globuli in
vase praesentiam conilrmaremus simili cum eventu.
Tandem animadvertere liceat, nos hmic amyli glo-
bulum, per aliquot temporis intervallum sibi relictum,
invenisse decolorera , quod forsan reaction! sanguinis
alcalinae tribuendum erat ; iterum enim addito jodio
prompte coerulescentem vidimus.

Constat igitur res neque dubium reraanet.

CVPUT III.

expekimestorum dijüüig atio.

Expérimenta, quae in capite praecedenti sunt
relata, particulas solidas vasa intrare non tantum ab
omni parte confirmaverunt, sed et extra dubium,
si superesse videbatur, posuerunt. Contigit enirn
particulas sobdas in ipsis vasis motas et in parenchy-
mate pulmonum siccato depositas conspicere, nedum
in sanguine e vasis misso.

Ratis experimenta ab Oesterlen et aliis instituta
repetere nihil facilius nobis videbatur, quam brevi rem
certo certius dijudicare. E magno autem experimen-
torum numero jam satis patet, in hisce quoque,
ut saepe fit, difficultates offendi, quas vix quisquam
noverit, quin ipse experimenta repetierit.

Exemplum insecuti Oesterlen prirao loco ungu-
entum hydrargjTÏ adhibuimus, quod ad rem dijudi-
candara nequaquam valere, uli jam a priori suspicati
fuimus, factum experimentum comprobavit. Si
enim infricato illo unguento, globuli, quales in ua-
guento exstant, in sanguine et organorum parenchy-
mate reperirentur , tamen temere foret concludere ,
hosce globulos, qua tales vasorum parietes transiisse.
Primo loco, ut supra (pag. 8) jam memoravimus,
suspicari fortasse liceret globulos metalli liquidi, divi-
sione, ut ita dicara , infinita, poros invisibiles trans-
gredi et post transgressum ad majores iterum globulos
confluere. Accedit, quod nequaquam absurdum
foret admittere hydrargyrum statu non metalüco in
organismum transiisse. Licet enim in corpore animali
conditiones, quibus oxygenic conjungmitur corpora,
fere ubique occurrere videantur, et revera mutatio
materiei magna pro parte ex oxydatione pendeat,
tamen conditiones ad desoxydationem nequaquam
etiam deesse, plures processus organo-chemici abunde
probant. Speciatim enim e salibus protosydi hydrar-
gyri hydrargyrum metallicum in organismo reduci
posse, uti jam e bene multis observationibus, in
quibus mercurius vivus in cadavere offendebatur,
probabile erat redditum, experimentis comprobavit

Orfila ('). Sic salis e protoxydo hydrargyri cum
acido margarico seu elaico compositi, quorum in
unguento hydrargyri praesentia a Don a van (quot;) ad-
raittitur, transitu in organismum non solum intoxi-
cationis signa, quae unguenti hydrargyri infrictionem
sequuntur, sed et globulorum hydrargyri praesentia
explicari possunt. Si itaque jam temerum foret tran-
situm globulorum hydrargyri, quales in unguento
hydrargyri occurrunt, admittere, si illorum praesentia
in sanguine certo est demonstrata; quid si haec etiam
dubio plana videtur? Refert quidem Oesterlen,
se tum in sanguine tum in pluribus organis globulos
metallicos post adhibitum unguentum hydrargyri in-
venisse; nobis autem non contigit in tribus a nobis
institutis experimentis (I, II et III) hanc penitus
confirmare observationem. In experimentis (II et
III) quidem videbantur nonnulli tales globuli in
pulmonibus, imprimis autem in hepate versari,
sed quin et perfectissimi microscopü ope ab Amici
nuperrime eonfecti, qua tales certo dignoscere, ob
exigutmi numerum reactivorum adhibitione vix ac
ne vix quidem concessa , non licuit.

Quam ob rem alias substantias ad experimenta ad-
îiibere, quam instituta cum unguento hydrargyri
saepius repetere, maluimus.

Melius quaestionem soluturi nobis videbantur carlo
vegetabilis in pulverem subtilissimum redactus et flores
sulphuris ab Oesterlen et Eber hard jam adhibiti.

Floribus sulphuris in duobus experimentis (IV et V)
usi fuimus. In priori sanguis e vena missus ostendebat
aliquot globulos, ad adspectum globulis sulphuris
similes; in altero autem, in tribus ranis inslituto,
penitus desiderabantur. Dum autem probabile esset,
sulphur, utpote in alcahbus solubile, sanguine quoque
alcalino citius tardiusve solutum iri, non licere vide-
batur e deficientibus globulis. in sanguine cerlo con-
cludere Iransitum non obtinuisse. Quare carbonis
vegetabilis particulae, quas, quippe acidis neque
alcalibus aflquot;ectas, multo magis ad haecce experimenta
idoaeas censuimus, in majori dein experimentorum
numero adhibitae fuere. Docuerunt illa experimenta
(VI, VII, IX etc.) in quavis sanguinis gutlula e vasis

missa et inter laminas vitreas sub microscopio indagata,

fere semper unam ad quinque particulas, ad adspec-
tum carboni similes inveniri, si pulvis carbonis vel
ïiutrimentis admixtus vel arte in ventriculum inductus

fuisse l.

In pulmonum quoque et hepatis parvo frustulo,
inter vitreas laminas compresso, plerumque illarum
praesentia saltem probabilis videbatur. Ob parcum.
autem numerum , neque in sanguine neque in organis
reactivorum ope particulae certius dignoscere hcebat.

Sic in genere confirmatum habuiinus, quae ab
Oesterlen et Eberhard observata fuerunt.

Neque tamen convicti fuimus. Numerus enim par-
ticularum inventarum rarior erat, quam ut certo cer-
tuis statuere ausi fuissemus, illas non forte fortuna
extrinsecus fuisse admotas. Accedit, quod in san-
gumis guttula, inter laminas vitreas conspecta , tum
nostri tum animalium victu tantum normah nutrito-
rum , non raro quoque una alterave particula offen-
deretur (Exp. VIII, a. b. c.). Nisi de re ageretur
gravissima atque theoriae et probabilitati, ut videbatur,
contraria, equidem propter multo majorem copiam
particularum nigrarum in experimentis, ubi pulvis
carbonis inductus fuerat, transitum in sanguinem et
Organa admittere fas fuisset, eo magis cum in uno
saltern cuniculo (Exp. VIII. d), normali victu nutrito
et post jejunium 36 horarum mortuo, particulae
nigrae penitus desiderarentur.

Ubi autem improbabilia et theoriae penitus contraria,
ex experimentis sequi videntur, vix cautio satis mago,a

adhiberi potest. In experimentis itaque et observatione
omnis erroris opportunitas , antequam theoriani re-
jicias, prorsus sit sublata oportet.

Ut igitur nullum dubium superesse posset, quin
et in organorum parenchymate el in sanguine ipso
carbonis particulae adessent, ut certo certius demon-
straretur, hasce particulas non foriusecus esse admotas,
duplicem ingressi sumus viam. Organa nempe, pul-
mones imprimis, antea aere inflates, et hepar sicca-
vimus, ut lamellae tenuiores facile obtineri possent,
dè quibus, dum sub microscopio conspicerentur,
utrum particulae solidae in ipsa tela inclusae con-
tineant nec ne, sane dijudicatu non difficile foret:
sic etiam naturam particularum, si adessent, reac-
tivorura ope certius dignoscendam fore, sperare licebat.
Altera via haec est, ut sanguinem in ipsis vasis con-
tentum indagaremus, quod si ex voto succederet,
omne dubium de origine particularum admixtarum
prorsus tolleretur.

Utraque via spem non fefellit.

Et quidem primo loco in pulmonibus nuraquam
desiderari particulas nigras in tela intervesiculari im-
primis autem in tela interlobulari, dum cuniculi per
aliquod tempus alimentis pulvere carbonis conspcrsis
usi fuerant, docuit observatio (Exp. VII, IX, Xet XI).

Jam ad adspeclutn hae particulae nigrae, triquetrae
vel oblongae seu irreguläres, angulis acutis, dum ab
omni parte carbonis jjarticulis similes viderentur,
satis a pigmenti cellulis discrepabant. Ut autem dubium
omne tolleretur, eodem modo investigavimus trium cu-
niculorum pulmones (Exp. VIII, «. c. d.), qui nor-
mali victu tantum erant nutriti, neque in illis ullam
invenimus particulam carboiii similein; pigmenti cel-
lulae, licet in cuniculorum juniorum pulmonibus
parciores, non penitus deerant. In experimento de-
nique (Exp. XI) alterius cuniculi, per quatuordecim
dies victu usi, pulvere carbonis consperso , pulmones
adeo particulis nigris scatebant, ut reactivorum ope
illarum naturam accuratius perscrutari facile possemus,
illasque neque solutionis potassae causticae neque
acidorum actione per 24 horas protracta ne minime qui-
dem mutari facta experimenta docuerunt. Sic ab
omni parte demonstratum erat, re vera esse carbonis
particulas , in tela pulmonum intervesiculari , impri-
mis et in tela interlobulari depositas.

Particulas solidas, quales alimentis mixtae vel primis
viis arte introductae erant , in sanguine intra vasorum
parietes contento conspici posse, dum crebro jam irriti
fuissent conatus, desperandum videbatur. Neque tamen
a proposito facile destitimus. Videbantur enim omnia.

caetera iiicertiora, nisi tali modo confirmari possent.
Indigebant illa approbatione, ut nullo amplius
scepticismo ansa daretur. Non obstabat, neque in
cuniculis neque in ranis, parietum vasorum meserai-
corum crassitudo seu minor pelluciditas; non obstabat
sanguinis copia, quae tam exigua reddi poterat, ut
unum tantum stratum occuparent globuli in vase
paulisper compresso. Nisi contigisset, quod tandem
contigit, observationes se invicem contradicerent
ac viderentur omni valore orbatae.

Primo quidem observabatur particula nigra carboni
simillima cum sanguine circulans (Exp. IX. a.) Non
satis diu autem observari poterat, ut onrnia auxilia ,
ad ejus naturam extra dubiimi penitus ponendam
necessaria, adbiberentur; neque etiam facile videbatur
sic reactivorum ope particulae nigrae in ipso vase
contentae naluram dignoscere. Hinc aliam substan-
tiam , ad hunc imprimis finem aplam, elegimus et
quidem amylum, quippe cujus globuli facillime et
slalim jodii ope dignoscantur, ita ut nullis dubiis preme-
retur diagnosis, si hujus substantiae globuli vasa
intrassent. Saepius jam tum in cuniculis tum in ranis
observatio spem fefellerat ; tandem in duabus ranis
globulos intra vasa meseraica conspicere licuit.

Non est, quod longe repetam, quae in experi-

nienlorum descriptione fuerunt relata. Methodi, qui-
bus usi sumus, antequam certo concludere voluimus
omni erroris opportunitate, me quidem judice, vacant.
Moventes vidimus globulos amyli una cum sanguinis
corpuscubs, nunc hisce tectos, nunc bberos ad su-
perficiem ; in margine vasis, vase circa axim lon-
gitudinalem verso, globulum ad internam parietis
faciem situm conspeximus. Quid amplius desiderari
posset!

Molecubs in sanguine vasis sanguiferis contento ob-
servatis, praejudicata esset opinio haecce tantum vasa
moleculas illas solidas intrare posse. Licet enim
Oesterlen ductus thoracici contentum indagans
docuerit, hic carbonis particulas prorsus desiderari
et experimenta a nobis instituta nec carbonis parti-
culas nec amyli globulos in vasis cbyliferis et paren-
chymate glandularum meseraicarum certo ostenderint,
saltem improhabilis nobis videtur transitus directus in
vasa sanguifera.

Sane plura et alia instituenda esse experimenta,
quaestionem solutura, fatemur. Liceat autem non-
nulla in medium proferre, quae probabiliorem reddunt
sententiam intrare substantias solidas forma prae-
ditas vasa chyhfera, in quibus, quamvis offendere
nobis non contigerit, easdem desiderari praematura

videlur conclusio. Propter enim majorem, quem
praebebat eorum indagatio, difficultatem, in initio
minus ad haec attenti fuimus; ob temporis autem
angustiam ulteriorem hujus quaestionis inquisitionem
differre necesse erat, ita ut certiores fieri nobis
non contigerit, Quandoquidem observationes, de
molecularum solidarum in vasis sanguiferis prae-
sentia, saepius repetitae fuere, raro tamen illas mole-
culas ibi offendimus; ideoque non mirandum, rariorem
vasorum lymphaticorum et glandularum inquisitionem
negativos edidisse eventus.

Praecipue autem carbonis molecularum praesentia
in pulmonibus cuniculorum, hacce substantia nutri-
torum, hujus quaestionis movendi ansam praebuit.

Tali modo enim rem proponamus: hae moleculae
propter vasorum capillarium angustiam in vasis haerere
vel vasorum parietes iterum transeuntes in organorum
parenchymate deponi videntur. Si igitur hae parti-
culae vasa sanguifera directe intrarent, magno numero
eas in hepate accumulatas, per vasa meseraica ibi
advectas, inveniri oporteret. Observatio autem docuit
contraria; in hepate enim desiderantur, scatentibus
pulmonibus nigris illis carbonis particulis, quas ibi
depositas, postquam per vasa chylifera directe intrarunt,
nequaquam est mirandum. In hocce enim casu sys-

tenia capillare pulmonum primum esse, ad quod
ducantur, facile perspicimus.

Si equidem in venis meseraicis majores amyli glo-
bulos certo videre licuit, nequaquam infirmatur
sententia vasis lymjiathicis illos fuisse receptos. Est
enim facta haec observatio in ranis, in quibus
sanguis intestina adire potuit, non transgressus pul-
mones ; neque mirum majores quoque globulos per
systema capillare intestinorum transiisse in hisce
animalibus, quippe quorum sanguinis globuli mam-
malium globulos diametro longe superant.

Porro, si a priori rem consideremus, probabilior red-
ditur sententia, vasa chylifera viam sistere, quam
corpuscula solida intrent. Vasa enim sanguifera
nuIIis ostiolis esse praedita satis superque docuerunt
observationes, dum illorum absentia in vasis chyliferis
non tam facile demonstratur.

Hisf:e igitur, quamvis extra omne dubium posu-
ermt experimenta nostra, moleculas solidas in vasorum
lumine recipi, satis jam probatur, nequaquam
quaestionem ab omni parte esse solutam, remanentibus
variis dubiis, quae ut solvantur ulteriori indigent
indagatione. Spero etiam fore, ut posthac pluribus in
hisce solvendis pro viribus agam.

■THESES.

I.

Perverse Galenianum: causa sublata tollitur cffcctas.

II.

Par hominnm non progenuit gentem humanam.

III.

Plurimae bilis substantiae sunt producta decompositionis
biliui.

IV.

E gangliis sympathicis fibrae oriuntur nerveae.

V.

Physiologie und Pathologie sind eins.

H e n 1 e.

VI.

Vermes intestinales non oriuntur generatione aequivoca.

VII

Theoriam a Laennec propositam de emphysematis forma-
tione rejicio.

44
VIII.

Sonum a Gallo-Francis bruit de diable dictum non liabeo
signum palhognomonicum cldoroseos.

IX.

Febri.^ ip.lermitlens quam citissime est follcnda.

X.

Caries et necrosis non differunt quoad naturam.

XI.

Dilatatio progressiva in urethrae strictnris magnum praebet
artis adminiculum.

XII.

Membrana Descemetii inflammationem non pafitur.

XIII.

Bigitus optimus pelvimeter dici non meretur.

XIV.

Medico beet abortum provocare.

XV.

Obstetricia non tantum a feminis exercenda.