SPECIMEN MEDICÜM INAUGURALE,

EXHIBENS

CASUM CONGESTIONIS CAPITIS

CUM

APOPLEXIA OCULORUM,

IN

NOSOCOMIO ACADEMICO OBSEEVATUM,

QUOD ,

favente et opitülante deo,

EX AUCTORITATE RECTORIS HAGNIFICI

BARTHOI.DÏ JAC01SÏ ILIIXTELO SSE GEER,

JXTR. irrB. DOCT. ET PKOF. EXTRAORl).
NEC NON

AJiPLissiMi senates acx^demici consensu

ET

NOBILISSIMAE facültatis medicae DECEETO,

SUJVIMISOUE IN

MEDICINA

HONOKIBUS AC PBIVJLEGIIS,
IN ACADEMIA RBSNO - TRAJECTIWA

KITE AC lEGITIME CONSEOÜENDIS,
ERUDITORUM EXÄMINI SUBJIITTIT

COIINELIUS VERMEULEN, A. D.FILIUS.

's GBEVELDUNO-CAPPELLENSIS ,
AD DIEM XXII M. MARTII A. MDCCCL, HORA V.

TRAJECTI AD RHEN UM,
APÜD k e min k ET filium, TYPOGU.
MDCCCL.

«ïlf f.

PAIIENTIBUS

OPTIMIS, CAEISSIMIS,

'J

PROMOTORl

SEMPEE VENERANDO

JAC. LUD. CORN. SCHROEDEE, VAN DER KOLK,

PKAECEPTORIBUS,

QUOSCUNQUE HABUI,

AESTUMATISSIMIS, MAXIME DE ME MERITIS

AMICIS,

SACRUM.

m:

' ' ' i'

:. ■ ■

HISTORIA MORBI.

Maria van Engel, puella obesa, plethorica, xix an-
nos nata, habitus fere apoplectici, die xvi mensis Junii
anni MDCCCXLIX in Nosocomium Academicum re-
cepta meae curae est tradita.

Lingua parumper dolorifica, non praetermodum ca-
lida, magis coerulea quam rubra, muco crasso tenaci
tecta , laxitate autem quadam affecta, ita tumet, ut
totam oris cavitatem expleat, et labiis dentibusque fere
ad Squot;-™- hiantibus , eam ad longitudinem egressa,
plane immobilis sit, loquelam impediat, et propter
respirationem difficilem , suffocationis metum injiciat.

Deglutitio solidoi-um prorsus impedita, liquidorum
valde difficilis est. Facies vero congestione venosa
tumet, oculi protuberant, pupillae dilatatae sunt, sa-
livatio quaedam, pulsus frequentissimus, plenus atque
durus.

Nobiscum tantum communicatum est aegram nocte,
quae inter diem xiii et xiv mensis Junii est, habuisse
insultum sive epilepticum sive hystericum sive quem-
cunque convulsivum, quod num saepius antea acci-

1

derit nec ne, c confusa comitantium narratione efficere
non potuimus. Post insultum illum sensim sensimque
intumuerat lingua caeteraque oborta erant, quae enu-
meravimus, symptomata.

Diagnosis Glossitis.

Prognosis Dubia.

Curatio. Hora prima post meridiem venae sectio
unciarum xiv instituitur. Sanguis crassus est et crusta
inflammatoria tegitur. Paulo post sub mento appli-
cantur hirudines nquot;. Xii, magna sanguinis copia per
totam fere noctem ex vulnusculis illatis effluit. Bora
sexta linguae parti anticae et etiam posticae glacies
apponitur, cuius appositio per totam noctem sustinetur.
Clysmate injecto alvus deponitur copiosa.

Hora nona vespertina. Lingua jam minus tumet et pro
parte sensim sensimque intra oris cavitatem retrahitur.
Symptomata cetera fere eadem.

Die XVII m. Junii hora ociava matutina. Praeter lin-
guam magis adhuc retractam aegrae conditio fere
eadem. — Hora auter,i prima pomeridiana congestio ad
caput aucta est. Hirudinum nquot;. vi applicatio sub
mento iteratur, copiosa sanguinis jactura sequente.—
Hora décima vespertina. Lingua multo tenuior facta et
plane intra oris cavitatem rétracta. Jam vero audimus
aegram ante ahquot boras accusasse visus obnubilatio-
nem, cui mox insecuta erat amaurosis etiam nunc
perdurans. Pupillae dilatatae sunt (oculi dextri vero
magis quam sinistri), quae nullam reactionem in lucem
ostendunt, dum oculi fortiter protuberare pergunt.
Pulsus frequentior et plenior, nulla alia autem cerebri
aflecti symptomata adsunt. Sinapismi suris apponuntur.

Die xviii m. Junii hora nona matutina. Lingua sa-

nata est. Pulsus satis frequens, durus, plenus. Pu-
pillae adhuc dilatatae aeque minus luce afficiuntur,
amaurosis pergit; adest titillatio digitorum, dyspnoea.
Nunc demum ipsa aegra commémorât se jam per dies
quatuordecim, antequam in Nosocomium recepta erat,
laborasse capitis dolore, extremitatum gravitate et
segnitie , quae symptomata inprimis diebus XIII et Xiv
m. Junii increvere, et ortae sunt vomituritiones atque
aurium susurrus, postquam die xiii m. Junii tempore
matutino correpta fuerat insuitu quodam, motibus con-
vulsivis cum mentis abolitione stipato, qui insultus
hocce die bis adhuc rediit, quali insuitu nunquam
antea affecta fuerat. Narrantibus cognatis , durante eo
insuitu aegra ita linguam momorderat, ut sanguis ex
ore effluxerit. Nocte insequenti hi insultus iterum ter
redierunt.

Vena secatur; aegrae conditio eadem manet. Cui-
quam capitis tempori hirudines nquot;. iv apponuntur et
Cucurbitae cruentae n°. vi in nucha; injicitur clysma,
cui alvus insequitur copiosa. Hora tertia pomeridiana
aegra narrat hora post venam secatam elapsa, se menses
recuperasse (ab illa venae sectioni magno cum gau-
dio adscriptos), qui menses neque die indicato, xm
m. Junii, neque etiam mense superiori, apparuerunt.
Sequentem praescribo formulam :

% Fol. senn. nhc. |î.

inf. 1. a. ad col. une. viij.
sulph. sod. une. j.
m. d.

S. ohc.

Sequitur bis de nocte alvus copiosa.

Die XIX TO. Junii. Durante nocte diu et graviter

1*

dormivit et somniavit. Pulsus plenus, valde frequens
est, carotides fortiter pulsant, caput calet, facies ru-
bet et tumet, respiratio facilis. Conditio caeterum
fere eadem. Repetitur venae sectio unciarum X. Prae-
scribitur

Calomel, gr. j.

Pulv. rad. jalap. gr. vj.

m. f. pulv.

dispensentur tales nquot;. xvj.

S. O. bib. pulv.

Vesperte mihi nan-atur aegrara magis sopire et bis
alvum deposuisse, quaedam ader at febris exacerbatio.
Caeterum plane sui conscia est.

Die XX m. Junii hora nona maiutina. Quinquies
de nocte alvum deposuit liquidam. Conditio caete-
rum fere eadem, magis vero dormitat, et sibi dedita
mox dormit. Pulsus valde frequens, nunc vero facies
est pallida. Praescribitur mucilago gummi arabici.
Vesicatorium magnitudinis palmae manus in nucha
applicatur. Identidem aliquem in latere linguae dextro
dolorem accusat.

Hora octava vespertina. Conditio eadem. Queritur de
dolore abdominis pressione non aucto. Ter de die
alvum deposuit.

Die XXI m. Junii hora decima matutina. Pulsus minus
frequens, faciei adspectus clarior est. Minus soporosa.
Per momentum tantum gavisa est quadam lucis per-
ceptione, aliquod objectum vero dignoscere non po-
terat. Me inscio continuaverat uti calomelis pulve-
ribus, quibus quinquies alvus secuta erat et dolor
in abdomine auctus. A calomelis usu abstinendum
jubeo et remedium demulcens praescribo. Vespere

pulsus frequentior et durior; carotides magis pul-
santes.

Die xxn m. Junii hora undecima matutina. Pulsus
aeque durus et frequens est, carotides adhuc magis
pulsant, cutis calet, facies valde rubet et tumet,
frons admodum calida est. Ilirudines nquot;. vi ad tem-
pora applicantur. Iterum remedium demulcens prae-
scribitur. — Hora septima vespertina mihi narrat famula
aegram iterum per aliquot momenta lucem perce-
pisse. Pulsus minus frequens est. JNondum alvum
deposuit. Clysma injicitur alvo sequente. Queritur
de dolore supra orbitam.

Die XXIII m. Junii hora undecima matutina. Node modo
per horam dimidiam dormivit. Dolorem supra oculos
accusat. Pulsus radialis minus frequens et minus
durus, carotides admodum fortiter pulsant, quam-
quam facies pallidior est. Hora septima vsspertina que-
ritur de sensu pulsationis in capite, qui una cum
aliis signis congestionem ad caput indicare videtur.
Vesicantia ad suras applicantur et praescribitur
^ Fol. senn. dr. j.

inf. 1. a. ad col. unc. viij.
syrup, papav. rhoead. unc. j.
m. d.

S. ohc.

Fortuito supra manubrium sterni et claviculas, prae-
cipue supra dextram animadverti pulsationem univer-
salem , tactu facillime supra manubrium sterni perci-
piendam.

Die XXIV m. Junii hora undecima matutina. Adminis-
trationi infusi sennae alvus bis secuta est. Jam aegrae
adspectus anaemicus est, pulsus minus frequens et

durus, regularis , attamen pulsationem in capita sem-
per percipere sibi videtur. Pulsatio supra manubrium
sterni et os claviculare dextrum adhuc facile auditu,
tactu et visu percipi potest. Aliqua adest intumes-
centia ad cartilaginem costae tertiae lateris dextri, ubi
sonus percussione editus parumper sulFocatus erat;
excepto illo loco sonus in toto pectore percussione
editur clarus, Pulsationes cordis fortes erant et per
totum pectus bene audiendae. Ictus cordis insignis
erat. Nullo in loco alienus sonus detegitur. Supra
claviculam tamen in carotide dextra aliquod murmur
sic dictum jugulare (bruit de diable) audivimus. Sed
tremor sic dictus felinus vel tale quid tactu non per-
cipitur. I Jam pro momento objectum album distinguere
potuit. Narrat aegra se ante duos annos post mor-
bum febrilem eandem pulsationem passam fuisse; hanc
tamen pedetentim disparuisse, saltem suam attentionem
non movisse. — Hora nona vespertina. Pulsus iterum
paululum frequentior et durior est, caeterum conditio
eadem niansit. Nunc pro momento objectum nigrum
distinguere potuit.

Die XXV m. Junii, meridie. Conditio prorsus eadem.
Praescribo

^ Pulv. herb, digit, purp.
Mercur. dulcis aa gr. ij.
Pulv. gumm. arab.
Sacch. albissim. aa scr. j.
m. f. pulv. exacte aequal. n°. iv.
d.

S. quater de die pulv.

Hora octava vespertina. Symptomatum exacerbatio,
pulsus valde frequens et durus, caput magis calet,

facies ruhst, carotides magis pulsant, praecipue aucta
est pulsatie supra os sternum. Apponuntur epithemata
fngida in capite, sinapismi ad suras et vesicantia ad
extrema inferiora. Bis alvum deposuit.

Die XXVI m. Junii, meridie. Durante nocte paulum
dormivit, queritur nunc uti jam saepius questa est
de cardialgia. Pulsus satis durus et frequens est,
fl'ons calet; facies tumet. Ter alvum deposuit. Pul-
veres eaedem praescribuntur.

Hora septima vespertina. Iterum de sensu pulsatio-
nis in capite queritur; arteriae radiales et carotides
fortius pulsant. In administrandis epithematibus fri-
gidis in capite, sinapismis ad suras et vesicantibus
ad extrema inferiora pergimus. De die satis bene
dormivit. Testatur aegra se iterum lucis percep-
tione pro momento gavisam esse, nihil autem dis-
tinguere potuisse.

Die XXVII m. Junii. Eadem fere aegrae conditio.
Mirum autem uno momento omnia insignis conges-
tionis cerebraüs signa (arterias radiales et carotides
fortiter puisantes , faciem tumidam rubram, frontem
calentem) adesse, altero momento adspsctum esse
valde anaemicum (faciem pallidam, laxam, pulsum
parvum, debilem et mollem) ; quae conditiones sae-
pius alternatim adfuere. Semper adhuc queritur de
dolore supra oculos. Saepius alvum duxit et dolo-
rem abdominis accusat.

Die XXVIII m. Junii hora decima matutina. Conges-
tionis signa animadverto, post meridiem vero omnia
debilitatis et anemiae signa. Pulsus parvus, debilis-
simus est. Pulveres seponuntur et infusum praescri-
bitur sequens:

Flor. Arnic. mont. dr. ij.

inf. 1. a. ad col. unc. vj.
adde

Muo. gumm. arab.

Syr. pap. rhoead aa unc. j.
m. d.

S. O bih. cochl.
cui bis vomitus insequitur.

Die XXIX et xxx m. Junii conditio et curatio eadem.

Die I m. Julii. Infusi Arnicae administrationi finem
imponere cogimur propter manifesta congestionis signa.
Pulsus frequens et durus est. Epithemata frigida in
capite tantum adhibentur.

Die II m. Julii hora undecima matutina. Frons cali-
dior est, sensum pressionis et gravitatis in capite
accusat, raagis soporosa est, pulsus frequentior et
durior, carotides satis fortiter puisantes, facies stu-
pida, tristis. Sic ultimis diebus semper visus penitus
obnubilatus est. Hirudines n°. vi temporibus appli-
cantur, quibus remotis sufficiens sanguinis jactura
secuta est. Pulveres die xxv m. Junii praescripti
iterantur.

Hora octava vespertina. Pulsus frequens, parvus;
caeterum conditio eadem.

Die III m. Julii. Quoad anamnesin nobis narratur
aegram per dies quatuordecim, antequam in Nosoco-
mium suscepta fuerat, saepius quoque de palpitatio-
nibus cordis, anxietate, vertigine, gravitate et pulsa-
tione in capite, soporositate, coecitate momentanea
questam fuisse. Et .quoad insnltum primum die xin
m. Junii, eum stipatum fuisse vomitu, oculis protuberanti-
bus, pupillis dilatatis et coecitate per horam dimidiam.

Hora décima matutina. Satis bene dorniivit, quin-
quies durante nocte alvum deposuit. Pulsus parvus,
valde tranquillus. Iterantur pulveres. — Vespere con-
ditio prorsus est eadem; tantum queritur de anxietate
snbinde redeunte. Vulgo supinum cubat, aeque bene
autem in latere cubare potest.

Die IV m. Julii hora matutina. Saepius adhuc al-
vum deposuit; queritur de dolore in abdomine, con-
strictionis sensu in pectore, anxietate, dolore in ore.
Mercurium dulcem e pulveribus omitto.

Post meridiem parumper terruit. Vespere anxietas
et constrictionis sensus multum increverunt, respiratio
aliquantulum difficilis et brevis, loquela difficilis et
interrupta, ronchus mucosus et tussis aderat; pulsus
frequentissimus vix tangi potest, qui tamen post ma-
niluvium surrexit. In ultimis tribus vel quatuor die-
bus soporositas minor erat.

Die V m. Julii hora septima matutina. Usque ad
horam secundam nocturnam bene dormivit, tunc au-
tem valde anxia facta est, cum respiratione stertorosa,
quae conditiones manserunt, donec meridie mortua est.

CADAVERIS SECTIO

XXIV nOEIS POST MORTEM INSTITUTA.

Arachnoïdea pelluciditate caret. Turbidus liquor
cerebro-spiiialis satis magna quantitate secreta sub illa
invenitur. Pia-mater anaemica est. Ad basin cerebri
etiam magna liquoris cerebro-spinalis copia collecta
est. Arachnoïdea, pontem Varolii, crura cerebri,
substantiam perforatam cineream, corpora mamillaria,
infundibulum atque chiasma nervorum opticorum con-
vestiens, incrassata est, uti etiam nonnullarum arteria-
rum parietes. Cerebri substantia et corticalis et
medullaris sanguine fere orbata est. Glandula pinealis
duplici gaudet magnitudine. Basis ventriculi tertii,
scil. tuber cinereum, valde est crassa et solida. Cae-
terum cerebrum in omni directione dissectum et accu-
ratissime perscrutatum nil abnorme ostendit.

Scleroticâ oculi dextri a parte postica incisâ, mox
magna sanguinis copia effluit, quae scleroticam inter
et choro'ideam contenta fuisse patebat ; choro'idea ipsa
sanguine infiltrata, sclerotica vero ad superficiem in-

ternain rubro colore tincta. Dein vero sclerotica oculi
sinistri accuratissime aperta et reflexä, in nonnullis
locis stratum tenuissimum sanguinis exsuclati, scleroti-
cam atque choroideam inter apparet. Paululum a cornea
dimotum, parva atque circumscripta sanguinis exsudati
macula inter scleroticam atque conjunctivam invenitur,
quod tamen nullum connubium babuit cum sanguine
intus in oculo postrorsum exsudato.

Postea autem accuratius perscrutato oculo hoc si-
nistro , apparuit coagulum sanguinis rotundum subglo-
bosum, circiter 7™quot; diametri, ad latus externum
introitus nervi optici prope maculam flavam adesse
inter choroideam et retinam, quae efFusio sursum ver-
sus sese adeo extendebat, ut ab uno latere ad alte-
rum 23™™ fere aequaret.

In cavo thoracis adhuc invenitur glandula thymus
bifida, longitudine ferenbsp;gaudens.

In cavo pleurae sinistro unciae viii seri sunt, paulo
minor quantitas in dextro.

Margines anteriores et partim etiam margo infe-
rior externus utriusque pulmonis, variis locis emphy-
semate correpti sunt. Nonnulli lobuli perrubri sunt,
ad superficiem dissecti eundem colorem referunt.

Lobi superiores oedemate sunt affecti, serum vero
• praecipue in viis aëriferis haeret et pressione pulmo-
nis spumans in asperam arteriam adscendit. Ceteri
lobi utriusque pulmonis sanguine multo oppleti sunt,
partim sero, partim materie plastica infiltrati, praecipue
in vesiculis aëriferis, ita ut dissectae adspectum gra-
nulosum referant. Quaedam partes friabiles sunt. In
genere perexiguum aëris continebant, ita ut nonimllae
partes in aqua fundum peterent.

Pericardium duas fere uncias seri limpidi, coloris
citrini, continet.

Ventriculus cordis sinistri permagnus, eius paries
externus (exceptis papillis non minus evolutis) 16—22™™
crassus est, septum vero 17—22™quot;°. Valvula mitralis
aliaeque valvulae, normales. Ventriculus sinister coa-
gula sanguinis continet.

Onbsp;O

Parietes cordis dextri normales. Forma ventriculi
propter hypertrophiam septi mutata et planior. Coagula
fibrinoso-gelatinosa adsunt in ventriculo.

Depositiones atheromatosae perflavae ad superficiem
internam arteriae arcus aortae adsunt, nec non liic
illic in aorta abdominali, quamquam non emollitae, sed
quales vocantur tâches Tudimentaires.

Sanguinis effusi maculam circumscriptam diametri
fere 4 linearum in parietc arteriae pulmonalis, uti vide-
tur inter tunicam internam et mediam, invenimus. In-
dagatio microscopica hîc adipis degenerationem probavit.

Columna vertebralis a prima usque ad tertiam ver-
tebram dorsalem, scoliosin sinistrorsum habet; verte-
brae tamen accuratius exploratae, aeque ac ipsa me-
dulla spinalis, nil morbosi ostendunt.

Pancreas colorem flavum refert et maxima ex parte
e materia adiposa consistere videtur.

Eenes ad adspectum externum colorem valde ru-
brum referunt; dissecti etiam tota substantia corticalis
eodem colore gaudet. Pressione e papillis renum ma-
teries mucosa emittitur, quorum vero mucosa injecta
est, atque hic illic sanguine efFuso notata.

In canali intestinali nihil praeter normam invenimus.

Ovarium continet cavum coagulis sanguineis repletum.

EPICRISIS.

Praecipua symptomata, quatenus sibi subsequuntur,
succincte enarrare incipiemus, ut totius morbi con-
spectus facilis praebeatur.

Aeo-ra ante duos fere annos post morbum febrilem
pulsationes molestas in capite accusavit, quibus etiam
per totum hunc morbum vexata fuit, tune vero tem-
poris pedetentim disparuerunt. Jam per dies quatuor-
decim ante eius susceptionem in Nosocomium, capitis
dolore, vertigine, soporositate, gravitate atque pulsatione
in capite, coecitate momentanea, anxietate, palpitatio-
nibus cordis, extremitatum gravitate et segnitie, quo-
rum pleraque symptomata ultimis diebus ingravuerunt,
laboravit, donec iis, die xm m. Junii tempore matu-
tino, insultus quidam motibus convulsivis cum mentis
abolitione, nec non vomitu, oculis protuberantibus,
pupillis dilatatis et per horam dimidiam coecitate sti-
patus, insecutus est. Qui insultus hoc et die insequenti
aliquoties redierunt, symptomatibus enumeratis vomi-
turitionibus atque aurium susurru junctis.

Monendum quoque menstruationem mense superiori

aeque minus ac die xiii m. Junii indicato sese in-
stituisse. — Die xvi m. Junii praeter plura sympto-
mata ad glossitidem referenda facies congestione ve-
nosa tumet, oculi protuberant, pupillae dilatatae sunt,
pulsus frequentissimus, plenus atque durus est. Die
XVII m. Jünii vespere congestio capitis aucta est,
visus obnubilatio oritur, cui mox amaurosis usque ad
mortem perdurans insequitur, dum pupillae quoque
dilatatae neque ullam reactionem in lucem ostenden-
tes manent. Die xviii m. Junii titillatio digitorum
et dyspnoea, quae vero post horam disparent, sym-
ptomatibus enumeratis se junxerunt. Denique in
genere per ulteriorem morbi decursum cordis pulsa-
tiones fortes, ictus cordis insignis, sensus pressionis
gravitatisque in capite, soporositas cum somniis, ca-
rotides fortiter puisantes, facies rubens tumensque,
frons calens, una cum pulsu frequenti, duro, pleno,
per vices vero , inprimis ultimis diebus, insomniae ,
adspectus anaemicus, facies pallida laxaque, carotides
minus puisantes, pulsus parvus, mollis, debilis, notan-
da sunt.

Si hic morbi conspectus durante vita nobis rite
innotuisset, certe alia diagnosis instituta foret, et si
ab initio inde symptomata, insultum praegressa, con-
templari nobis licuisset, procul dubio graviora metuis-
semus. Nullus duntaxat medicus prudens horum symp-
tomatum syndromen leviter tractasset, quum cepha-
lalgia, vertigo , gravitas sensusque pulsationis in capite
et soporositas habenda sint symptomata idiopathica,
quorum causa proxima, aeque ac symptomatum ex-
centricorum, scil. coecitatis monientaneae , extremita-

— ir, —

turn gravitatis segnitieïque, posita est in irritatione
encephali. Cordis palpitationes vero, ratione quoque
habita earum constantiae per ulteriorem morbi de-
cursum, deducendae sunt ab hypertrophia cordis,
quamquam verosimiliter auctae congestione capitis, illis
diebus obvia, qui menstruationi instanti praegredieban-
tur. — Qua periodo anxietates minime rarae sunt. —
Unde autem ea cerebri irritatie ? Procul dubio ab
encephali congestione (qua autem non omnis san-
guinis crasis abnormalis excluditur).

Illis symptomatibus enim ingravescentibus, menstrua-
tione sese non instituente, graviora junxerunt, quae
quamquam ex hyperaemia etiam deducenda, praegres-
sorum ratione quoque habita, facillime signa censeri
poterant encephalitidis, quae a simplici congestione
saepe dignosci non potest, quare etiam Andrallius
de congestionibus cerehralibus scripsit : ,, On a rap-
„ porté aux congestions ou hyperemias cérébrales un
..grand nombre d'états morbides, très difFérens les
,, uns des autres par les désordres fonctionnels qui les
„accompagnent; tantôt donnant lieu à tous les symp-
,,tomes qui caractérisent une forte attaque d'apoplexie,
„et pouvant même produire la mort plus prompte-
„ment qu'une véritable hemorrhagic cérébrale, tantôt
„simulant une inflammation aiguë des méninges, etc.quot;
Quod etiam in nostro casu, quum omnia symptomata
diebus xiii et XIV m. Junii et in insultibus et extra eos
orta, sanguinis stasin in cerebro indicabant. Syndrome
enim illud symptomatum idiopathicorum, uti mentis abo-

1) Clinique me'dicale, T. V. Maladies de l'encépliale, page 225. (Smo
édition.)

litio , exceatrlcorum utl convulsiones, pupillae dilata-
tae, coecitas, aurium Susurras et sympathicorum, uti
vomituritiones atque vomitus, non minus ex cerebri
hyperfemia deducenda esse, satis superque patet, quum
cerebrum post mortem quaque abnormitate, imo qui-
dem omni fere sanguine orbatum, et porro in interval-
lis illorum sex vel septem insultuum, satis bene aegrae
fuerit, exceptis dysphoria universali, cephalalgia, vomi-
turitionibus; et tandem illi insultus .plane disparuerunt,
uti plurima quoque symptomata, quoniam post duos
dies sanguinis affluxus debito major ad linguam morsu
vulneratam derivabatur. Hac autem post magnas
sanguinis detractiones sanatâ, cerebri congestio variis
syrTptomatibus iterum sese ostendit. Et symptomata
post glossitidem sanatam orta, v. c. somnolentia cura
somniis, cephalalgia, sensus pulsationis in capite et
(die XVIII m. Junii) titillatio digitorum atque dys-
pnoea non minus ex hyperïEmia cerebri deducenda
sunt, si nempe praeter alia rationem habeas sympto-
matum, quae simul objective percipiebantur, scilicet
carotidum fortiter pulsantium, capitis calentis, faciei
rubentis tumentisque simul cum pulsu frequenti, duro,
et cordis palpitationibus ; neque minus in sensum venit,
qùod aegra continuo caput altissime reclinans, fere
erecta in lecto sederet.

Adspectus vero aegrae anaemicus, facies palhda,
pulsus minus frequens, parvus, debilissimus, plura, per
vices, praecipue in ulteriori morbi decursu, redeuntia,
ratione habita magnarum-sangijinis detractionum, nec
non iis insecuti murmuris sic dicti jugularis (bruit de
diable) ex anaemia manifeste repetenda sunt.

Hypersemia cerebri igitur ex symptomatibus probata.

nunc exploremus, quaenam fueiint causae et an valeant
ad capitis congestionem producendam.

Aegrae habitus apoplecticus causa praedisponens
habendus est.

Cui causam occasionalem, nempe hypertrophiam cor-
dis junctam fuissQ nostro in casu augurasset Hope i)
„Whence (enim inquit) J am led to believe, that
,,in most instances, those persons who present the
„apoplectic constitution in conjunction with symptoms
„of increased determination to the head, are, at the
„same time, affected with hypertrophy.quot;

TJt autem hypertrophiam, in cadaveris sectione cita-
tam, atque eius efficaciam In morbo producendo tutius
dijudicare possimus, antea inquiramus mensuram nor-
malem , qua cognita nobis manifestum erit, quantum
status cordis morbosus a norma recesserit. Hanc in
finem tamen cordis mensuras, a Laennecio aliisque
datas, silentio praeterire volumus, quum definitio ab
illis data minus accurata esse videatur; hac de causa
potius Bizotii inquisitiones accuratissimas sequi,vo-
lumus, de quibus nempe Eokitansky testatur:
„Uns schienen die Kesultate der Messungen Bizot's
„die richtigsten zu seyn.quot; Ille, scilicet Bizot, in femi-
nis ab anno 16 usque ad annum 29 aetatis natis,
mensuram normalem diametri parietis externi ventriculi
cordis sinistri sequentem notavit :

1)nbsp;A treatise on the diseases of the heart and great vessels, etc. pag. 356.

2)nbsp;Haudb. der path. Auatomie, lier Bd. S. 394.

3)nbsp;Eécherches sur le coeur et le système arter. chez l'homme. Dans les
Me'm. «le la soc. médic. d'observat. de Paris. T. I, pag. 285.

Ad partem mediam
4 7.3 1. P-,
fere

fere 9™™nbsp;fere

Diametrum vero partis mediae septi inter-ventricu-
laris 1) :

4'7.7 lin. Par.

fere lO'/»™quot;quot;

Ex quibus igitur Bizotii mensuris, Cum Rokitansky
concludimus : „das beim Weibe ein linker Ventrikel
„von 5 lin. Par. (i. e. 11quot;quot;°) Dicke rieischwand,
„bereits hypertropliirt sey.quot;

Jam nostro in casu ® cadaveris sectione patuit pa-
rietem externum ventriculi cordis sinistri (exceptis
papillis) 16—22quot;™ c.rassnm fuisse; septum vero inter-
ventriculare cordis 17—22quot;quot;quot;.

Quibus adeo mensuris in sectione citatis cum men-
sura normali, a Bizotio accepta, comparatis, patet
diametrum parietis et externi et interni ventriculi cor-
dis sinistri plus quam duplo majorem esse redditum.

Quamquam igitur cordis hypertrophia cadaveris
sectione manifesta est, Hopii tamen auguratio minime
comprobata est; licet enim cordis hypertrophia con-
gestionem cerebri, et ita varia symptomata of increa-
sed determination to the head, producere possit et saepe
producit, atque illis symptomatibus constitutie apo-
plectica eo magis faveat, quo magis vigeant, tamen
e constitutione apoplectica, cordis hypertrophiam adesse
nullo modo argumentari potest, et ideo nostro in casu

cordis hypertrophiae suspicionem movere non potuit.
Praeterea permulti individui, habitu apoplectico alFecti,
congestione capitis saepe affliguntur, quamquam cordis
vitio egent.

Neque ex intumescentia cartilaginis costae tertiae
de ventriculi cordis sinistri hypertrophia argumentari
poterat, quum in casu nostro ad cartilaginem costae
tertiae et quidem lateris sinistri aderat, dum Can statt

jure inquit i): „Wenn der Thorax an deri Knorpeha
„der 5 bis 8 linken Eippe am stärksten aufgetrieben
„ist.quot; Ita ut intumescentia fortuito et sine ullo charac-
ters indicante fortasse ibi adfuerit.

Quum autem pulsationes cordis fortes et per totum
pectus bene audiendae, inprimis etiam ictus cordis in-
signes ab hypertrophia cordis repeti debeant, rogat
fortasse aliquis, an ex iis hypertrophia durante vita
dignosci non potuerit? Eespondeo, me inde ne proba-
bilitatem quidem hypertrophiae praesentis ponere ausu-
rum fuisse, absentibus aliis signis diagnosticis. Et quum

haecce symptomata saepe aliis ex causis repetenda sint,
libenter concede Wunderlichio, scribenti^): „Da-
„her sind die Zeichen aus der Bewegung des Her-
„zens für die Krankheiten des leztern nur mit gros-
„ser Vorsicht aufzunehmen und nur in Fällen, wo
„andere Symptome das Vorhandensein einer Herz-
„affection warscheinlich machen, oder wo die genaue
„Untersuchung sämmtlicher Verhälltnisse einen frem-
„den Einfluss auf die Herzbewegungen ausschliesst,
„zu benützen.quot; Ne autem diutius häc de re dispute-

mus, libenter Dr. Ou den ho ff verba arripio i): ,;bypor-
„trophia ventriculi cordis sinistri simplex, id est, di-
„latationi non juncta (qualis in nostro casu aderat)
durante vita dignosci nescia.quot;

A posteriori autem , quum cadaveris sectione tan-
tam ventriculi cordis sinistri hypertrophiam simplicem,
aeque ac eius papillarum, absque ullo valvularum vitio
adiuisse patuerit, ratione quoque habita pulsationum
cordis fortium, perque totum pectus bene perceptarum,
nec non ictus cordis insignis, satis manifestum est, ven-
triculum aorticum majori energia sanguinem in arte-
rias propulsisse, et ita congestionem supra jam proba-
tam, produxisse, quod inter alios ab Andrallio quoque
confirmatur „Lorsque (inquit) les parois du ventricule
„gauche, fortement hypertrophiées, se contractent
„avec une énergie inaccoutumée , il peut en résulter
„quelques phénomènes morbides plus ou moins graves,
„qui dépendent de la force insolite avec laquelle le
„sang est poussé dans les capillaires artériels. Cet
„afflux se fait plus particulièrement sentir vers la tête,
„en raison peut-être de la disposition des artères qui
„y portent le sang. — Plus d'une fois nous avons vu
„une congestion sanguine active opérée ainsi vers
„l'encéphale, déterminer tous les symptômes d'une
„apoplexie, qui menaçait d'entrainer rapidement les
„malades au tombeau.quot;

Num vero hypertrophia cordis sola ad congestionem
citatam producendam suffecerit, num etiam alia causa
accedens statui debeat, cuique fortasse roganti, res-

pondeo, hypértrophiae aliam causam excitantem stricte
non opus fuisse, quum ventriculi aortici parietes et
papillae tantopere hypertrophica erant, ut sanguinem,
nullo quidem impedimento repressum, majori énergia
sibi propria ad caput propellere possent; idque eo
magis in puella disposita, propter habitum apoplecticum.
Quod quoque confirmatur a quot;Wunderlich, de cordis
hypertrophiae physiologia pathologica ita scribente :
„So lange die Hypertrophie in einfacher Vermehrung
„der Muskelsubstanz besteht, äind die Bewegungen
„energischer und wenn zugleich die Ausdehnung des
„Herzens nicht so bedeutend ist, dass seine vollkom-
„mene Entleerung verhindert wird und wenn kein
„sonstiges Hinderniss entgegensteht, so wird das Blut
„mit grösserer Gewalt in die Arterien geworfen und
„zu den organen geschikt. Leicht können daher die-
„jenigen Organe, die von dem hypertrophischen Ven-
„trikel Blut erhalten , mit solchem zu sehr überfüllt
„werden und am ehesten werden es diejenigen , die
„dem Herzen am nächsten liegen: das Gehirn beim
„linken Ventrikel. — Störungen in diesem Organ,
,,Hj'peramieën , Apoplexieën , sind daher die Folgen
„der massigen Hypertrophieën des entsprechenden
„Ventrikel.quot; Nihilominus quandam causam sive psy-
chicam sive corpoream accessisse crederem, praeter
alia propterea quod aegra per longum tempus, usque
ad paucos dies ante morbum incipientem, sine ullo vel
saltem insigni dammo hypertrophiam tulerat, nisi brevi'
ante morbum erumpentem hypertrophiam ortam fuisso
habeas, quod autem non probabile.

Porro monendum volo, aegram animi patliematibus
deprimentibus saepissime obnoxiam fuisse, quam caete-
ris causis multa quoque contulisse suspicari licet.
Quoad meqsium vero retentionem , Canstattii utar
verbis i) : „Es ist nur oft äusserst schwierig, in der
„Beurtheilung der verschiedenartigen krankhaften Af-
„fectionen, welche mit Eetentio mensium verbunden
„vorkommen können, den wahren Zusammenhang von
„Ursache und Wirkung zu ermitteln. Ist es einer-
„seits möglich und zweifelsohne häufig, das die un-
„terdrückte oder defecte Sexualfunction durch Zu-
„rückhaltung excrementitieller Stoffe im Blute und
„ihre reizende Wirkung auf andere Organe, durch
„Plethora oder andere Störung des organischen Gleich-
„gewichts sogenannte MenstTualkranklieiten bedinge, zu
„denen sie sich wirklich als Ursache verhält, so lehrt
„ebenso andrerseits die Erfahrung, dass das krankhafte
„ErgrifFensein der verschiedensten Organe auch wieder
„störend, hemmend auf die Menstruation einzuwirken
„vermag.quot; — „Endlich kan eine und dieselbe Krank-
„heitsursache gleichseitig die Menstruation unterdrücken
„und die Krankheit eines andern Organs erzeugen.quot;

Nostro in casu menostasis causa potius quam effectus
haberi posset, si ratio habeatur menstrua mense supe-
riori jam retenta fuisse, et fortasse etiam congestionem
menstruatione, die xvni m. Junii restitutä, nisi im-
minuisse, saltem non auxlsse, quamquam fluxus major
sanguinis ad linguam cessaverat; nam non magni ha-
beri posset objectio, congestionem plane abituram,
saltem non constanter, propter cor tantopere hyper-

trophicum, quod praeterea contractionibus energicis
sibi propriis jam ita assuefactum erat. — Fortasse men-
strua mense superiori alia causa, v. c. animi pathe-
matibus, non fluxerunt; hoc autem mense iterum flu-
xissent, nisi jam capitis congestione retenta fuissent.

Fortasse etiam animi pathemata cordis actionem
auxerunt, et ita cordis energia causa fuit et congestio-
nis capitis et mensium retentionis.

Vel aegrae narratione etiam accepta,, quod sympto-
mata congestiva jam a prima mensium retentione in-
ceperint, fortasse statui potest, menses jam prima vice
animi pathematibus fuisse retentos , dein cordis ener-
giam hisce auctam, cerebri produxisse hyperaemiam,
quae orta capitis hyperaemia fortasse diebus men-
struationi iterum instanti praegressis, (quando praeterea
capitis congestio saepe observatur,) adhuc aucta sit, et
ita aucta, menses die xiil m. Junii retinuerit, eo
successu , quod insultus etc. orta sint.

Complexus autem causarum in casu nostro adest,
de quarum actione separata sive combinata, et prima-
ria sive secundaria, conjecturae multiplicari possunt,
et tamen earum multiplicatio justum nexum numquam
dilucide explicabit. Sed etiam non opus est, quum satis
manifestum sit, quod omnes causae citatae, sive prima-
rie sive secundarie, ad morbum producendum sua con-
tulerint, et probabile quidem una per alteram in actione
sua aucta sit, quamquam modus et nexus omnium no-
bis quidem lateant; sed quidquid sit, quoad nostrum
quoque casum, magni habeo Canstattii verba sequen-
tia 1) „Wie erlaubt und gegründet nun auch in con-

1) 1. ultimo e. in eodem

„creten Fülle Zweifel über den genannten Cansalnexns
„sind, und wie gewiss es auch ist, dass bei der
„Leichfertigkeit, mit welcher man gewöhnlich in der
„pathogenetischen Deduction solcher Fälle zu Werke
„geht, manche Affection für eine Folge zurückgehal-
,,tener Menstruation genommen wird, welche in der
„That einen anderen Ursprung hat und zu der sich die
„Menoschesis selbst nur wie Wirkung zur Ursache ver-
„hällt, so darf von praktischen Standpuncte aus doch nicht
„übersehen werden, das einmal manche Rückwirkungen
„der Relentio Mensium auf den Gesamrniorganismus sich
„gleich bleiben, ob die Menstrualstürimg eine secundäre oder
.primäre sei, und dass zweitens bei der Unsicherheit der
„ätiologischen Diagnose auch manches Muthniaassliche we-
„nigstens proiweise in Bezug auf therapeutisches Handeln als
„mehr oder loeniger gewiss angenommen werden niuss.quot;

Omnibus supra perpensis nobis iterum patuit, et
ulterius patebit, justam durante vita statuere diagnosin,
saepe eheu difficillimum esse. Aegra enim nostra in
Nosocomium suscepta, praeter giossitideni, perpauca,
quae morbi gravioris (tunc latentis) suspicionem move-
rent, praebebat. Nam neque ab ipsa aegra, neque a
patre concomitante, quoad menses retentos, animi pathe-
mata, naturam insultuum iisque prodromos praegressos,
ullam cognitionem, quae minimam morbi suspicionem
attulissent, accipere nobis licuit. Et quoad perpauca
symptomata, inde fortasse repetenda, glossitidi sive eius
sequelis tribuenda, tunc certo videbantur. Demum
post Visus obnubilationem, tempore vespertino dieî
XVII m. Junii ortam, eique amaurosin mox insecutam,
die xviii m. Junii quoque perdurantem , symptoma-

tibus cerebri byperaemiae, titillatione digitorum, dys-
pnoea, aliis, accedentibus, atque melioribus praegressorum
indiciis nunc acceptis, anguem in berba bucusque nobis
latuisse, detegimus. Quamquam autem nunc statum
morbosum, et praegressum et praesentem, e sanguine,
nimia quantitate ad caput affluxo , originem duxisse
cognovimus, tamen justa diagnosis nobis adhuc late-
bat. Symptomata enim, ante diem xiii m. Junii ex cere-
bri congestione deducenda, et prodromes insultuum
insecutorum fuisse , sententia nostra erat, et jure ;
symptomata autem varia, diebus Xiii et xiv m. Junii,
tam in insultibus quam extra eos, sive tantum ab hyper-
aemia, sive fortasse potius ab encephahtide repetenda
censuimus. Quidquid sit, sive congestio sive stasis en-
cephali adfuisse habebatur, processus morbosus post
glossitidem ortam, valde imminutus est lingua sanatâ;
quorum alterutrius exitum, eiïusionem sive exsudatio-
nem, in cerebro valde circumscriptam, censentes, ei
amaurosin pupillasque dilatatas tunc temporis, et per
ulteriorem morbi decursum, adscripsimus , ratione ha-
bita morbi decursus, perpendentes nempe prodromes
iisque insecuta symptomata vehementiora, quae levioris
mode encephalitidis imaginera praebebant ; quibus si
addamus insequentem visus obnubilationem , amau-
rosin, pupillasque dilatatas (utraque ex eadem fonte orta,

pupillis enim in lucem minime reagentibus), et tandem

cum signis jam citatis digitorum titillationem atque
dyspneeam, pluraque symptomata manifestae congesti-
onis comparemus , invitis etiam mensibus tunc iterum
inceptis et cura tam stricte antiphlogistica, (nam ratio
bîc habenda est, nos cordis hypertrophiam tune ig-
norasse) _encephalitidem, eique insecutam exsudationem

— 2C —

in cerebro suspicati sumus. Dubia quidem reddeba-
tur illa opinio, quia symptomata tam frequenter alter-
nabant, quare congestio non adeo activa ex inflam-
matione quadam, sed passiva venosa fuisse videbatur,
quam, sequi videbatur excitatio pulsus et cordis pal-
pitationum; sed uti supra verbo jam diximus, absentiam
symptomatum vehementium encepbali affecti, ab orta
glossitide repetivimus, dum symptomatum vicissitude
in ulteriori morbi decursu fortasse ex pergente ence-
pbalo affecto, simul cum praesente anaemia, deducenda
videbatur; partim fortasse etiam aliquid hysterici
sensus adesse habebatur.

Si vero jam ad totum morbi decursum attendamus,
quaerere licet, num forsitan febris larvatae species
quaedam sub symptomatum caterva latuerit, e qua omnia
forsan explicari possent. Certe licet perfectae intermis-
siones non adfiierint, fatendum exacerbationes praeci-
puas inter diem 13 et 14 m. Junii, dein 17, 19 et
20, jam 22 et 23, 25 et 26, porro 28 etc. 2, et pos-
tremo 4 Julii fuisse secutas, ita quidem, ut licet non
regulariter, tamen exacerbationes fere eodem tempore
fuisse insecutas, appareat. Quibus accedit aegrae ipsius
narratio, se ante duos annos post morbum febrilem,
cujus decursus nobis caeterum non innotuerat, similes
pulsationes passam fuisse. Certe absentia cerebri lae-
sionis idiopathicae ex tali causa facile explicari potuis-
set ; irregularis autem, neque hora quadam statuta
notatus, reditus atque defectus intermissionis cuiusdam
ab omnibus symptomatibus liberae, vix tali opinioni
favent, quare durante vita, etiam illam non suspicati
fuerimus, quum vero singulus accessus suas sequelas
diutius continuantes producere potuerit, atque ipse

morbus, hypertropbia cordis singulo accessu vehemen-
ter forsan exacerbata, complicatior redderetur, neque
talis febris semper adeo regulärem decursum teneat ,
certo vix denegare audemus, tale quid defuisse.

Quantopere nos mirati sumus, quum post mortem,
cerebrum in quaque directione dissectum, et accura-
tissime perscrutatum, nil abnorme ostenderit, imo po-
tius cerebri substantia, et corticalis et medullaris , san-
guine fere orbata fuerit, et ita nobis patuerit coeci-
tatem et pupillarum dilatationem non fuisse deutero-
pathicas a pressione quadam in cerebrum, uti durante
vita , omnibus perpensis , nobis certo videbantur, sed
quidem idiopathicas, et quum ante sectionem finiendam

oculi adhuc investigabantur, eo fructu, quod, sclerotica

oculi dextri a parte postica incisa, mox magna san-
guinis copia, quae scleroticam inter et choroideam
contenta fuisse, patuerit, uti etiam oculi sinistri, licet
minori quantitate efflux erit.

Nos durante aegrae vita haemorrhagiam oculorum
non dignovisse, facile intelligi potest. Unicum enim
signum diagnosticum, sanguinis scilicet in oculis aegrae
efFusi praesentia, non apparuit, neque percipi poterat,
uti ex sectione patuit, quum sanguis praecipue ad
partem posteriorem, scleroticam atque choroideam intei-,
effusus erat. Nec signa congestionis ad oculos, tales
haemorrhagias aut praegredientia aut concomitantia,
observavimus. Signum unicum, quod oculorum hae-
morrhagias suspicionem movere potuisset, erat subito
orta amaurosis. Quum vero caetera oculorum morbi
idiopathic signa defuerint, encephali contra morbus
magna cum probabilitate acceptus fuerit, nos amau-
roseos causam in cerebro posuimus.

Ratione habita et anarciiesis et sectionis, non pos-'
sumus non accipere congestionem choroïdeae causam
fuisse huius haemorrhagiae.

Ex supra jam allatis satis patet, aegram congestione
capitis laborasse, et satis superque manifestum est, eas-
dem causas, congestionem capitis afferentes, congestio-
nem quoque oculorum et inprimis choroïdeae (tunicae
vasorum ditissimae) saepe afferre.

Ante araaurosin enim ortam, quaeque inflammatio-
nis oculi interni signa deërant; dolorem scilicet in
interioribus oculi partibus, doloremve frontis tempo-
rumve, photophobiam, irritataeve retinae signa etc.
minime obseryavimus, dura aegra subito coecitate cor-
repta fuerit. Atque nullus quoque casus, sive choroi-
ditidis sive retinitidis, quae tam cito amaurosin attu-
lerit, mihi cognitus est ; contra amaurosis tam subito
orta observatur in haemorrhagiis (scleroticum inter et
choroideam , vel hanc inter et retinam, vel etiam hanc
mter et corpus vitreum) repetendis ex vasorura per
vehementem sanguinis affluxum ruptura. Inter plura
exempla a scriptoribus citata, quae sententiam no-
stram probant, egregie valent sequentia.

Holscher i) narrat: „Puella robusta, florida 18
„annos nata, postquam matutino tempore corpus in
„opere agresti valdopere intenderat, idque antrorsum
„inclinare saepe coacta fuerat, subito sine ulla exter-
„na mechanica laesione accepta, afficitur coecitate,
„simuI cum vehementi oculorum congestione. Nullum
„objectum oculis percipere poterat, vasa conjunctivae

1) Hannover'sohe Annalen für die gesammte Heilkunde. Hannover, 1837.
Bl II, n. 4. .S. 7.5S.

„utriusque oculi bului magnopere injücta erant. ca-
„pitis congestio pergebat, carotides fortiter pulsabant,
„pupilla utriusque oculi valde dilatata erat, iris ad lucem
,.minime reagens. Lateraliter in oculis inspiciens, vi-
„debat humorem vitreum, adspectum nigro-ruberrimum
„referenten! ; oculo vero armato inspiciens, ad fundum
„camerae oculi anterioris coagulum sanguinis, magnitu-
„dinem pisi fera referens, animadvertit. Pulsus plenus,
„validus.quot; Hölscher hoc in casu subito ortam retinae
paralysin, ab aeque subito choro'ideae et retinae conge-
stione et inde insecuta apoplexia, repetendam jure habet.

Dugas non minus pulchrum casum apoplexiae
oculi, magna corporis intentione ortae, narrat. Scilicet :
„puella 6 annos nata, tussi convulsiva affecta erat;
„in quodam insultu tussis ita vehemens erat, ut unius
„oculi visus perceptio subito plane abierit. Eius ex-
„ploratione cameras sanguine oppletas esse patet.quot;

Proximo his accedit casus a Cl. Bowman enarra-
tus „Studiosus Medicinae, qui diarrhaea afficiebatur
„cum virium depressione, secunda die inopino animad-
„vertebat, oculum sinistrum omnem visus facultatem
„amisisse, ita ut Incem a tenebris distinguere non pos-
„set; hoc symptoma sine ulla scintillatione vel sympto-
„mate retinitidis inopino fuerat ortum; tamen de dolore
„obscuro profundo in oculi bulbo querebatur, qui vero
„non supra supercilia extendebatur; omnia jam eadem
„conditione continuabant, pupilla fîebat irregularis

1)nbsp;Americ. Southein med. and surg. Journ. — Troriep's Notizen
aus dem Gebiete der Natur — und Heilkunde. Oct. 1838. No. 159.
(No. 5 des VIII B.).

2)nbsp;Lectures on the parts, concerned in the operations on the Eye. London
1849, pag. 127.

„quando exhaustione aliisque symptomatibus moriebatur,
„die 9 post ortam coecitatem.

„E sectione etiam apparuit cordis hypertrophia cum
„pericarditide. In oculo affecto choro'idea, erat sana,
„verum lympha turbida flava, subpurulenta inter re-
„tinam et choroïdeam erat elFusa, eo elFectu ut retina
„a choroïdea esset remota. In ipsa retina maculae
„aderant efFasi sanguinis. Circa nervum opticum etiam
„serum limpidum intra involucrum nervi erat effusum.

„Dubitandum igitur, num hic apoplexia adfuerit; ef-
„fusio vero minus e choroïdea quam quidem e vasis
„retinae producta videbatur; forsan efFusio sanguinis
„inflammationi subsequenti ansam dedit, unde lympha
„purulenta orta est; vix enim admittendum, tam gravem
„inflammationem cum effusione uno momento sine aliis
„symptomatibus ortam fuisse.quot;

In historia sectionis casus nostri notavimus in oculo
dextro magnam sanguinis copiam scleroticam inter
atque choroïdeam fuisse eontentam; aeque ac in oculo
sinistré, quamquam longe minori quantitate (unde for-
tasse paulo minor pupillae dilatatio); praeterea mihi
ex conspectu huius oculi, in specimine a Promotore
servato, apparuit: effusum subglobosum prope centrum
oculi sursum versus sese satis extendere inter choroï-
deam et retinam, ita ut ultimi limites 23™quot; a semet
invicem distarent, atque retina illa effusione quibus-
dam locis certe magis quam 3™ ™ a choroïdea fuerit
dimota; tali efiusione omnem visum fuisse penitus
deletum, nemo non videt.

Haemorrhagiam non fuisse effectum inflammationis
quoad oculum dextrum, mihi satis certum videtur;
et si rationem habeamus amauroseos, et oculi dex-

tri et sinistri eodem momento ortae, quoad oculum
sinistrum idem censemus. Exsudatum enim plasticum
modo secundarie ortum fuisse statuere licet, quod saepe
in aliis quoque organis liaemorrhagia afifectis videtur.

Haemorrhagiam inprimis ex choroidea ortam fuisse,
ex loco sanguinis efFusi repetii.

Quoad curam institutam, pauca modo admonebo.
Facile intelligitur curam tam stricte antiphlogisticam ,
in initio institutam a glossitide fuisse indicatam, et eo
potius ob sufFocationis metum. Postridie jam huic
curae perfecta fere linguae sanatio insecuta est. Sca-
rificationes linguae utilissimas acceptas et satis gene-
ratim adhibitas, nos turpiter neglexisse, quia metus
sufFocationis et ideo periculum in mora aderat, cuiquam
fortasse objicienti, — respondeo, nos remediis tam multis
et tam validis gaudentes, linguae scarificationes hoc in
casu omittendas censuisse; et hoc, quia lingua, quam-
quam valdopere tumida, tamen non praetermodum calida,
atque parumper modo dolorifica fuerat, neque uti in
plerisque glossitidis casibus, colorem coeruleo-rubrum,
sed potius plane coeruleum referebat; porro humida,
muco crasso tenaci tecta, non tensa erat, uti patet ex
impressionibus a dentibus relictis. Ex quibus censui-
mus, inflammationem linguae non fuisse genuinam,
quare hoc in casu metuimus, ne scarificationibus gan-
graenam linguae efficeremus, vel saltem suppuratio-
nem induceremus.

Hanc curam antiphlogisticam maxima ex parte non
minus accommodatam habendam fuisse ad debellandam
capitis cono-estionem, serius sese ostendentem, satis di-
serte patet.

Est vero, quod admoneam, nos hirudines ad vulvam
vel venae sectiones in pede, non instituisse, quuui
demum in ulteriori morbi decursu menstruationem
suppressam cognoverimus, quod in initio e confusa
aegrae eique concomitantis patris 'narratione , cognos-
cere nobis non licuit.

Quum tandem capitis congestio imminuerat, per
biduum demulcentia praescripsimus, ut intestina irritata
Florum Arnicae infusum facilius ferrent, quod, jam
prius pulveribus ex berba digitali et mercurio dulci
adhibitis, praescripsimus, ut eo absorptionem exsudati.
in cerebro suspicati, incitaremus. Cuius autem admi-
nistrationi post triduum finem imponere coacti sumus,
propter manifesta capitis congeslionis signa redeuntia.

Si autem durante vita apoplexiam oculorum digno-
scere nobis licuisset, cura instituenda fere eadem fuis-
set; nam capitis congestio, tam diu protracta, fere ean-
dem curam antiphlogisticam, quoque quoad oculos, in-
dicasset, tum ad majorem congestionem avertendam,
tum ad novam efFusionem sanguinis, vel inflammatio-
nem in oculis prohibendam, tum denique ad absorptio-
nem promovendam.

TANTUM.

wmm

THESES.

I.

Circuitus sanguinis non tantum corde perficitur.

II.

Alvum et sistere et promovere, opium potest.

III.

Febris intermittens, quantum possit, citissime est tollenda.

IV.

Typhus est morbus sanguinis.

V.

'nbsp;Absentia crustae inflammatoriae nou indicat absentiam inflam-

1nbsp;mationis.

VI.

Quoad Chlovosin recte Naumann: »Qui uescit martern,
nescit artem.quot;

VII.

Talsa est Hopii sententia: »That in most instances, those
persons, who present the apoplectic constitution in conjunction
with symptoms of increased determination to the head, are,

at the same time, affected with hypertrophy of the heart.quot;

*

VIII.

Jure Canstatt scripsit: »Es ist nur äusserst schwierig, in
der Beurtheilung der verschiedenartigen krankhaften Afiectionen,
welche mit Retentio mensium verbunden vorkommen können,
den wahren Zusammenhang von Ursache und Wirkung zu er-
mitteln.quot;

IX.

Scirrhi, fungi et anthraces ex universi corporis conditione
morbosa penderc videntur.

X.

In curandis vulneribus et ulceribas semper requiritur certus
inflammationis gradus, hinc chirurgo tiimia deprimenda, deficiens
excitanda.

XI.

Tracheotomia in angina membranacea vulgo est rejicienda.

XII.

Synchondrotomia semper est rejicienda.

XIII.nbsp;'

Matris conservandae causa, caput foetus vivi perforari mi-
nime licet.

XIV.

Versie foetus in caput, si possit iustitui, praeferenda ver-
sioni in pedes.

--■'S«

r

^.......