|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
|||||
|
|
|
#9632;gt;*
|
|
||
|
sr-eT-
|
|||||
|
|
|||||
|
|
||
|
—7
|
||
|
|
||
|
|
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
OPE^ BRIEF
|
||||
|
|
||||
|
AAS
|
||||
|
|
||||
|
DEN VEEHOUDBR,
|
||||
|
|
||||
|
BETREFFENDE:
|
^f-
|
|||
|
|
||||
|
DE OOßZAKEN VAN, MIDDELEN EN VOORBEHOEDMIDDELEN
|
||||
|
|
||||
|
TEGEN
|
||||
|
|
||||
|
VEEPEST EN VEEZIEKTE.
|
||||
|
|
||||
|
Prijs 10 Cents.
|
||||
|
|
||||
|
SSquot;-;
|
-#9830;laquo;ÄLa^^nTjäS^jg*-'
|
|||
|
|
||||
|
\3 y:''nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;AMSTERDAM.
VI;Mvü.. /nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; D. ALL ART.
|
||||
|
|
1867,
|
|||
|
|
||||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
Geuoenschte Landlieden!
|
||
|
|
||
|
Als men regts en links scharreit om middelen en voorlaquo; behoedmiddelen tagen de ziekte onder het rundvee, kau iedere bijdrage, daartoe strekkende, in overweging komen.
Dat die ziekte eene burgerplaag is, springt dadelijk in het oog, als men beseffen wil, dat de producten, die er mede in verband staan, steeds in prijs stijgen en sinds jaren ongehoord duur betaald worden; terwijl de onteigening van de duizende verdachte runderen ten laste der Staat — ergo . ook ten laste van den burger komen.
De uitzondering, die de Boer ondervindt met hem de rampen te vergoeden, in zijn bedrijf geleden of te lijden, van Staatswege, ligt welligt in, oorzaak, omdat hij de bron-nen bezit, waaruit de miljoenen vloeyen in de kas van den rijken grondbezitter, die tot de wetgevende magt, tot de Hooge regering behoort.
Men ziet in eene zoodauige ongepaste vergoediug, hoe moeijelijk het is, zelfs voor de grooten en rijken der aarde, om een eerlijken strijd te voeren tagen het eigenbelang.
De burger draagt alzoo dubbeld den last der veeziekte bij het stelsel van vergoeding en onteigening; dit wordt in onbilhjkheid aanmerkelijk grooter, [als men aannemen kan, dat de boer — zelf de oorzaak en grondlegger der ziekte onder het vee is.
W^j beweerden het steeds op de navolgende gronden.
De schraapzncht, eene erfzonde, een troetelkind by den
|
||
|
|
||
|
SPW
|
mm
|
||
|
|
|||
|
boeienstand, overal, van geslacht op geslacht, ontzenuwd de kracht en de gezondheid ran het vee van af zijne wording.
Men moet met de behandeling bekend zijn, zal men het naauwelijks kunnen gelooven, hoe de hoer met dat lieve vee omgaat.
Wij zu lieu u, geachte lezer, naar ons beste weten, want wij hebben het meermalen gezien en opgemerkt, daarvan inlichten.
Wat de geboorte van het rundvee, aanbelangt:
De moederkoe wordt voor de omstandigheid, die haar onvermijdelijk wacht, meestal siecht voorbereid, — wat voeding en plaatslng betreft. In eene beperkte ruimte, meestal vöor en achter gebonden, ja gekneveld, moet de bevalling plaats vinden.
De bevalling zelve wordt door allerlei middelen verhaast, zoodat moeder en vrucht meestal op dood en leven van elkander scheiden en met een ge-weld, waarbij soms eenige gespierde menschen te pas moeten komen,
Enfin, — het kalf is geboren, — maar nu..... in plaats
van het kalf zijne bestemming te geven aan de lepel, de koestering en verwarming der moeder, waaraan het regt en behoefte heeft, ten eerste en volledige ontwikkeling van het geheele organisme, door God zoo wijselijk in de wording der dingen verordend en bevolen, ten einde daarop gezondheid en krachten voor eene geheele bestemming ts bouwen, — wordt het in eene hoek der stal of schuur, des noods op een weinig stroo, gesmeten en met wat zout in de bek van de moeder gehoel verwijderd gehenden ; — en waarom, waarde lezer! — de melk of Iriesl genaamd, die de koe dadelijk na de bevalling bij zieh draagt, gaat naar de hakker, die haar met vijfdubbelen melkprijs betaald; tsrwijl het kalf; dat er natuurlijke behoefte en aanspraak op heeft, er niets van kriigt.
Is dit, op het zachtst genomen, niet verregaando schraap-zucht; — de boer slaut de hand in de soliepping, onder-
|
|||
|
|
|||
|
|
||
|
mijat de natuur en het basis, waarop de voortdurende ge-zondheid cn krachten van het beest gegrondvest moeten worden en belemmert aUoo de ontwikkeling en groei van bet dier, en roept later alzoo veeziekte en veepest in het leven. Wat voorts de welding en de stalling van het vee aangaat: Hierbij speelt ook het stelsel van die onzalige schraap-
;'/nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; zucht eene groote rol.
fnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Voor gezond en krachtig vee, #9632;worden in den regel de
landen veel te veel afgeweid, zoodat de beer het vee soms met hijvoeder te hulp kernt; — terwijl de stalling van het vee. eigenlyk eene gemeenschappelyke opsluiting is, waaraan ruimte en luchtverversching ten eenenmale ontbreken. En wat de voedering betreft:
Wanneer het vee tegen November de schrale weiden eindelijk verwisselt met de bedompte stallen, wacht het mcermalen half verbroeid of half verschimmeld hooi; als dat artikel wat hoog in prys is, wordt veelal bet vee zoo wat van alles vddrgeworpen, zelfs goed, dat, bij een gezond oordeel, voor de misthoop bestemd is ; terwijl dan als bij-voeder veelal gebruikt worden, de zoogenaamde lijn- of raapkoeken, soms voor 3/4 met den afval van de Eijstmo-jen, soms stinkend en duf, ingeslagen; — want de sohraap-zucht der boeren zoekt ook al het goedkoopste voeder, vooral voor het vee, wat niet aan de melk is; of het ge-schikt is voor de ontwikkeling van gezondheid en krachten van het vee, hierna vraagt de boer niet, want dat vee, zegt hij : moet door den tijd, Het is dan ook over bekend, dat de geaardheid der boeren zoodanig is, dat er aan den boer nimmer iets te verdienen valt, except: de goudsmid. Teze berekent hoe hooger hoe beter zijn goud en zilver, omdat de boer in de soliditeit van die metalen voor de pronk, bij zijn buurman niet achter staan wil.
Wanneer een boer met zjjn paard naar de markt of naar de kerk rijdt, laat hij het bezweet dier — om twee slui-
|
||
|
|
||
|
|
||
|
vers stalgeld uit te winnen — lieveir drie uren in wind eu wcßr staan, soms geheel onbeheerd; hct paard wordt zeer naluurlijk verkouden, droezig — dit veranderd door vcrwaarloozing en door atmoslerisehe invloeden in kwade droes, en zoo brengt de scliraapzuchtige beer pest en eilende in de gemeente tot schrik en ongeluk voor het volk.
Te schraapzuchtig en te zuinig om zija vee in soliede maatschappijen te doen verzekeren, en die maatschappijeu te schrägen en te ondersteunen door deelneming, tot zijn eigen en gemeenschappelijk heil, waagt h'tj zijn stalvee en wacht bij het outstaan der ziekte op onteigening ten laste der Staat of gemeente onder allerlei knoeijerijen, die daar-mede gepaard gaan, op leven en dood af; waarbij politie-justitie en militie te pas komen. De ondervinding spreekt te duidelijk, om dit als overdreven aan te merken,
Dit is eene kleine biographic van den gewonen boer, de favoriet van de grooten der aarde, de fabriekant der kapitalen, die steeds zijn bedrijf zonder patent uitoefende.
Bedciien waarom wij niet aarzelen onzen wensch te laten volgen, n. 1.: dat het boerenbedrijf in het geheel niet te gemoet gekomen worde ten laste van Staat of gemeente, evenmin als eenig ander bedrijf of beroep, al waren de onheilen ook buiten oorzaak en beieik van de menschen — zelf, voorregten van hooger menschenhand zijn onheilen der maatschappij, ongelukken voor het volk, want zij leg-gen den grond voor alle wanbedrijf, dat uitloopt op zonde en eilende, vooral in dit cas.
Wii zijn overtuigd van de hebzucht der menschen — in den regel; — het schijnt dat alle günstige eigenschappen van verstand en vernuft, bij de wording reeds de kiem van ontaarding in schraapzucht bij zieh dragen; want ware het den mensch gegeven, de sterren van den hemel te plukkeu tot zijn voordeel, gewis ware er eeuwige duister-nis te wachten. De boer echter maakt nog eene ongun-stige uitzoi.dKring want juist hij is geroepen, om de
|
||
|
|
||
|
|
||
|
natuur in bare wonderen te oaderlaquo;oeken, te schrageu en te helpea, daar bij afhankdp ifl van hare gnnsten, torwäl hij den, regel omkeert en alleä uitmer^lt, uitzuigt en vet' kort, zoo ver ayu bereik geldtj vandaar, dat ook bet mj^-gewas niet vreemd is aan die onzalige scbraapzucht, althaus in oorzaak; dit wordt ons duidelijk, als wg zien, hoe de boer het land uitmergelt en van zijne bestemming, in de natuur doet ontaarden, zoodat het beste land eindeligk distels en struiken voortbrengt.
Dus, nu wij in een tijd leven, waarin alles voor de axiomata, voor de zuivere wetenschap — zelve moet wij-ken; nu het ongeluk van veeziekte en veepest zoo diep gevoeld wordt — nu wij gehoord hebben, waar eigenlijk de oorzaak der rampen opgespoord moet worden, nu geene meewarigheid meer met de boeren en hun bedrijf, maar eene policie-verordening in het leven geroepen, zoo kras mogelijk, met boeten en lijfsdwang, waarbij in beginsel wordt aangenomen: dat ieder kalf zes weken lang bij de koe moet blijven, voor het de boer gegund wordt de melk tot zijn voordeel de koe af te nemen; men is dan met een verlost van dat nüchteren vleesch, dat zoo van het eene lijf in het andere overgaat en waarover ieder gezond Medicns reeds lang zijne ergernis heeft uitgespro-ken; voorts toezigt op weide, stalling en voedering voor het vee, en vooral op de verwaarloozing en vervalsching van het voeder.
De vervalsching van levensmiddelen zoo voor mensch als dier, behoort streng te worden gestraft, want God geeft in de natuur alles zoo rein, zoo krachtig en juist geschikt voor alle ontwikkeling, en de schraapzuchtige mensch be-derft waar hij kan en onder allerlei geheime vormen, zoodat eene geheele maatschappij soms geteisterd wordt door ziekte en hare gevolgen.
Boven omschreven Stellingen zijn te waardig, in trouwe, om door onze onbedreven hand te worden behandeld,
|
||
|
|
||
|
p
|
|||
|
|
|||
|
8
|
|||
|
|
|||
|
waarom wy onze meer begaafde geestverwauten ad hoc, beleefdelijk uitnoodigen, delaquo;e beschouwingen meer uiteen te zetten en vooral in betoog te brengen, opdat ze vruchten mögen en kunnen dragen ten nutte der mensehheid.
|
|||
|
|
|||
|
Amsterdam, Januarij 1867.
|
Uw Dienaar, E. K.
|
||
|
|
|||
|
|
||
|
\
|
||
|
|
||
|
s
|
|
||
|
|
|||
|
|
|||
|
|
|||
|
|
|||
|
|
|||
|
|
||
|
lt; e-
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||