DISPÜTATIO JÜRIÜICA IMüGURALfS

CAUSIS CRIMINUM.

ÜISPÜTATIO JURIDIGA INAUGÜRALIS

DE

CAUSIS CRIMINUM,

ftUAM ,

annüente summo numine,

EX AÜCTORITATE HECTORIS MAGNIFICI

bernardi francisci süerman,

mkd. doct., et prof. ord.,
nec nos

-4MPLISSIMI SENATUS ACADEMIC! CONSENSU

et

NOBILISSIMAE FACULTATIS JURIDICAE DECRETO,

PRO GRADU DOCTORÄTÜS,
SUMMISQUE IN JURE ROMANO ET HODIERNO HONORIBUS AC PRIVILEGIIS,
IS ACADEMIA EHENO-TBAJECTINA ,

RITE ET lERITIME CONSEQDEJiDIS ,
PCBLICO AC S0LI.MNI EXAMINI SUBMITTIT

cornelius jacobus arnoldus den tex,

AMSTELODÄMENSIS.
DIE XV M. JLNir AJNNI MDCCCXLVII. IIORA I.

AMSTELODAMI,

TYPIS C. A. SPIN 4 FILII.

Mi»lt;;cnxi,v!(.

PiRENTIBUS
optimis, carissimis.

IIASCE STllDIORÜM SUORL'M PRIMITIAS ,
D. 1).

A U C T O R.

ir

/Si

é. ' '

PRAEFATIO.

Qidbfis ratiojiihus ductus fuerini ad hoe argumentum trac-
tandum, iutelligi, ni fallor, potest ex ipsa disputatiojie
mea, qua scilicet oslendere conatus sum, ipsam rationem,
qua jus criminale jam imprimis solet considerari, ducere
fere ad iavestigauda et perpendenda ipsa, quae jam ex-
.stant, ad delinquendum invitamenta sive delictorum causas
et momenta. Sic quidem spero Jore ut, si caeterum in ar-
gumento tractando dispares voluntati deprehendantur fuisse
i'ires, tamen viri docti et perili aestiment argumentum, quod,
suadente patre praeceptore, tractandum suscepi, a tempo-
ribus hisce nostris non esse alienum, sed imo vero oppor-
tunum et aptum, ad quod ulterior investigatio referatur.

Quodsi ex lihris et fontibus citatis appareat me ex variis
admodum proficere potuisse, id quoque patri meo grate
referre licet, qui scilicet ut ex suis schedis, quibus in
tradendo jure criminali uti solet, libere proficerem, permisit.

vni

JSeq ue dlioruni mihi dejiùt huinatiitas, cjui^ velutl (lestînici-
tissimus et harum rerum peritissimus Vir w. h. sübingar,
utilissimis libris commodandis operam meam valde juvarurit.

Quod ad rationem argumenti tractandi attinet, fateor,
quam ad scribendum accederem, erat consilium, ex multis
Ulis, quae jam édita sunt, judiciorum criminalium actis
{Criminalrechtsjalle) varios continuo afferre casus, in qui-
bus illae, quas deprehendisse mihi visus eram, causae, ad
delinquendum impulerant aut duxerant; sed consilium mis-
sum facere coactus sum, ideo maxime, quod ejusrnodi cau-
sarum enarratio non tantum magnae prolixitati daret locum,
sed etiam quia vix alio ea valere posset quam ad confir-
manda ea, quae ex rerum in judiciis gestarum annalibus,
ex ephemeridibus etiam publicis, jam universe innotuerunt.
Idcirco raro tantum causas judiciales sin^ulns exhibere
constitui.

Magis project ex scrlptis illis de practica sine morali
philosophia, de anthropologia etiam, bene multis, quae a
saeculo inde praecedenti tum in Germania tum in Francia
prodierunt in lucem. Profecto, cum legislatori, in legibus
recte s anciendis, tum judici, in causis criminalibus recte
dijudicandis , tum philosopha, in earum momentis investi-
gandis, animi humani cognitions quam maxime est opus.

Quod ad statisticus attinet, quas adhibui, tabulas, fateor,
alia- cogitaveram quam quae inde licuit efficere. Credebam
ex tahulis illis v. c. in Francia jam per viginti circiter annos
editis, plura et certiora quidem repeti posse, quod ad ac-
curatiorem attinet causarum, quae ad delinquendum du-

cunt, noütiam; et révéra in iis tabulis quoque, quae ad
causas illas judicandas tendunt, illa haud deßciunt, attamen
rationes ita diversae saepe in iisdem aut similihus fere
factis concurrunt, ut vix statui possit, quid huic, quid Uli,
sive causae, sive opportunitati, in f actis adniissis tribui de-
heat, Hac in re igitur eventum spem fefellisse^ quam, quum
ad scrihendum accederem , conceperam, fateri sum eoactus.

Nunc autem dulcissimum mihi restât officium, Vohis, viri
claris s imi, quos in juris prudentia hahui praeceptores , gra-
tum animum significandi. Sed, quas gratias tibi agam,
Pater carissime, pro omnibus, quae in me collocasti, amoris
et doctrinae tuae heneficiis; per omne vitae meae tempus id
egisti, ut jurisprudentiae studium in me promoveres, sive
libris mihi commodandis, sive maxime etiam. consiliis tuis.
Et, quum tecum agerem de materie quadam dissertationis
conscrihendae, viribus non nimis iniqua , hoc etiam, quod
jam tractare conatus sum argumentum, ut tractandum sus-
ciperem, henevole suasisti. Quae in hac conscribenda dis-
sertatione se mihi offerebant difficultates, eas auxilio tuo
levare vel superare mihi licuit. Sed, quid hic recen-
seam innumera illa beneficia, quae tibi deheo. Hoc certum
habet o, num quam me eorum obliturum esse, sed magis ma-
gisque me daturum esse operam, ut, consiliis tuis obse-
cutus, ostendam, non in ingratum te beneficia tua collocasse.

Ne autem credas, quaeso, F. Cl. j. van hall, me tui umquam
obliturum esse. Tu benevolentiam, qua patrem meum colis,
filio non denegasti, et ei, quocumque loco sive quacunque
causa posses , auxilio tuo adfuisti. Pro tot autem bene-

volentiae tuae erga me testimoniis gratum animum igt;erbis

significare nequeo; sed hoe scito, me eorum quae tibi,

patris mei amico integerrimo et collegae amicissimo, debeo,

semper grate esse recordaturum. Utinam fos Deus O. M.

per longum tempus incolumes servet, etiam atque etiam
opto.

Juris Professoribus in Universitate Rheno-Trajectina,
qui humaniter semper me exeeperunt quoties illos adirem,
Promotori quoque clarissimo, quem pater quondam praecep-
torem colit, pro bene-volentia et humanitate gratias ago
habeoque maximas.

Denique ad vos me converto, commilitones, quos in variis
studiosorum sodalitiis, tum Üterarüs, tum juridico, socios
carissimos habere mihi contigit. Vivite feliees, prospéré
^obis cédant omnia, et amicitiam mihi vestram in posterum
etiam ne denegetis.

CONSPECTUS.

Cur ante hanc aetatem nostram minus cogitabatur de causis

criminum indagandis ?...............................p. 1.

De Humanitatis causa jam in Jure Criminali..............7.

Statistices in causis criminalibus judicandis gravitas.....„nbsp;11.

Caute tamen Statistica adhibenda.......................23.

Causae et opportunitates criminum universe............nnbsp;30.

Ignorantia........................................38.

Morum Corruptela......................................50.

Religiouis Contemtus.................................5g.

Luxuries.............................................gg.

Aleae lusus..............................................................................gg

..............................................75

Avaritia......................................................................gg

Paupertas..........

..................................ö4.

Vitia legum et institutoruni in Civilate......................93

Causas criminum indagare difficile........................106

De Regula: in suo vitio quisque plectatur...............109.

Conclusio.............................................j jg

ir'^nr.y

hü^ftd^rafll^^ïrrt g

D I S P ü T A T T O

■ de

CAUSIS CRIMIISUM.

§ i. Cur ante hanc aetatem nostram minus cogitabatur

de causis criminum indagandis? ^nbsp;,

• • »

Hisce temporibus quum non, ut ante saeculum, idem ad
poenas omnia referendi et severissimis imo crudelissimis
suppliciis crimina vindicandi studium exstet, sed humanita-
tis maxime sensu ducti legislatores eo se applicent, quo pbe-
nis etiam levioribus, at efficacibus tamen, delinquentes in me-
liorem viam reducantur, magis etiam quam antea respicitur
ad animi conditionem, in qua delinquens versabatur, ad pro-
positum quod reus sibi habuerit, ad causam commissi cri-
minis, ut ita, iis medendo, criminum delictorumve nume-
rus minor minorque fiat. Antea mechanice magis poenä
coércendum facinus existimabatur Bruta vis fere cogi-
tabatur-, SI numero increscere viderentur delieta, poenis

1 De puniendi ratione initio societatis civilis dicit the Athenaeum, 1846,
Nquot;. 1759, p. 199: »into which are naturally imported the principle of
brute force that made the strength of the barbarous condition.quot;

gravioribus videbatur esse opus. Inquirere in causas et
opportunitates, quae ad crimina duxerint, et eas coërcendo
crimina in antecessum avertere , res erat, de qua paruni
erant solliciti.

Oliin igitur minus respiciebantur causa et propositum
poenarum. Dicitur apud platonem in Protagora, 324 A.
de eo qui àkoyiarwç waniç 6riQiov nnwçHTat, et ita pro-
fecto saepe et Yulgo quidem agebatur.

Longe abest sane ut kantio et feuerbachio iisque, qui
illorum vestigiis institerunt, débitas laudes tribuendas ne-
gem, pro eximiis eorum in juris criminalis doctrina con-
stituenda meritis, sed diffitendum tamen non est, funda-
menta, quibus eorum doctrina niteretur, rigidam illam et
severam juris absolut! doctrinam, absterrendi etiam illam
theoriam, multa ad jus criminale referri non sivisse, quae
humanitatis causam spectantia ad vham socialem pertinent,
cujus commodis etiam per statum juris certi et tuti est pros-
piciendum. Omnia sic ad coactionem, ad poenam, ad me-
chanicas adeo coërcitiones, ad metum incutiendum male-
ficis referebantur Juris doctrinam illi omnes spectabant
per se constantem, ab omnibus affinibus doctrinis separa-
tam, in qua unum jus spectaretur, tam quod ad argu-
mentum attinet quam quod ad principia, e quibus gravis-
simae vitae sodalis quaestiones sint dirimendae, uti quoque
rationes, ad eas rite solvendas adhibendae, ex uno juris
fundamento videbantur ducendae. Ita igitur quae religio-

S Praeclare sie oersted, Grundregeln der Strafgesetzgebung, 1818, p. VI,
praef: »die äussere Rechtsordnung sollte durch Zwang begründet wer-
den ; auf Gottesfurcht, Liebe, Rechtssinn, Ehrgefühl sollte nichts be-
ruhen__In einem solchen Mechanismus musste die Furcht vor der Strafe

das yorzüglichste Triebrad seyn.quot;

nis erant et doctrinae moralis prorsus videbantur repu-
dianda. »Cogendi vi, poenarum minis, metu, legem vio-
lantibus injecto, similibusque mediis, externe solummodo
homines aflQcienlibus, cum legum obsequium effici, turn
subinde jus quoque tututn reddi affirmabant, idque aliis
persuadere adnitebantur.quot;

Haec verba qnum afferre liceat viri consultissimi van
hees, etiam addenda sunt, quae proxime subjungit^: »Nec
tamen ejusmodi doctrinae calculus videtur adjiciendus. Ete-
nim quam parum sola ista momenta sufficiant et quam
contra necessarium sit, ut internis momentis, quae a virtu-
tis vel honoris studio proficiscantur, cives itidem ad legum
ohservantiam permoveantur, quaerentes diu nos latere ne-
quit. Quodsi enim pei:specta nobis est multarum legum et
mstitutorum cujusvis aetatis, ne nostra quidem excepta,
conditio, non potest non, quin eadem quam saepissime ita
comparata nobis appareat ut optati exitus revera a bene-
volentia atque probitate civium potius quam quidem a
mali minitationibus sperari possint.quot;

Ad moralem ordinem in civitate tuendum poenas et jus
criminale inservire recentiores merito censuerunt. Olim si
de crimine ageretur, unice cogitabatur de poena ad factum
referenda ^ et poena tamen unum est tantum ex multis
variis, quae ad Grimma sistenda usurpari possunt, reme-
diis. Removendo momenta, quae ad crimina ducunt, lon-
ge efficacius etiam saluti et securitati publicae prospicitur

1 p jj

• VAN HEES, Dissen, de juris absoluti usu ex necessitate mode-
rando. Traj. ad Rh. 1834 , p. 98 sq.

' Spasgenbebg, über die sittliche und biirgerl. Besserung der Verbrecher,
Landshut, 1821, p. 29: „Fast alle Schriftsteller haben die Verbrechen
■i.ir in Beziehung auf deren Bestrafung betrachtet.quot;

quam poenam infligendo propter facta admissa. In iis re-
ferendus praesertim henkius qui, uti omnis legislationis, ila
etiam juris puniendi fundamentum ponit in idea justi,
quae , uti in ipsa morum doctrina universalem agendi le-
gem constituit, ita in jure quoque et variis juris partibu.^
harmoniam quamdam in hominum vita sanciat, oportet,
qua sola homines locum in rerum creatarum serie suum
tenere et tueri possunt. Et sie etiam hodie ad moralem
ordinem in civitate tuendum inservire oportere jus crimi-
nale merito censuit V. Gl. kossi, cujus locum quemdam
proprie hue pertinentem hic apponere liceat ® : » Mais l'or-
dre politique et l'ordre moral ne sont ils pas He's par les
rapports les plus e'troits et les plus intimes? Ce sont les
rapports du moyen au Lut. L'ordre social n'est qu'un
moyen de de'velopper et de maintenir, en ce monde, l'or-
dre moral. H y a action et réaction de l'un sur l'autre,
à mesure que l'ordre social se perfectionne, la connaissance
de l'ordre moral s'élève et s'e'tend-, du sentiment profond,
éclairé, universel de l'ordre moral, il résulte nécessai-
rement l'amélioration de l'ordre politique dans les sociétés
civiles.quot;

Philosophia etiam praecedenti saeculo haud raro saluta-
rem effîcaciam Christianae religionis in negotiis vitae re-
gundis nimis arcuerat. Ad tristem mechanismum aliquando
ducehat tanta illa, quae tunc habebatur, juris et morum
doctrinae separatio 3. At vero exstiterunt qui illud reli-

» Handb. d. Criminalrechts, initio; item in neues Archiv d. Crimimlrechts,
I, P. 2, N». 9, p. 257.
' Rossi, Traité de droit pénal, initio.

' »Das Christliche Element, welches doch die Seele des Staatslebens
der iieuern Zeit seyn soll, miiss die unbeugsame Macht des Mechanis-

gionis et juris et politices discidium animadvertereiit, qui
monerent, jus denuo cum morum doctrina copulari opor-
tere, ut averterentur maxima delrimenta, quae ex earum
doctrinarum separatione civitates fuerant passae.

PliilosopTiiae tamen Studium, inprimis in Francia versus
hnem saeculi praecedentis, dueeLat ad causas criminum in-
vestigandas, ut numero criminum augescenti in Francia
obviam iri posset. Academia quaedam, dicta de Chalons sur
Marne, anno i 780, proposuerat ea de re quaestionem, ad quam
respondit brissot de warville, cujus commentatio : Moyens
r/a pre.enir les crl.^es, inserta legitur Libliothecae philo-
soph.cae legislatoris aL hoc publicatae ^ sed parum value-
runt illa consilia in vita civili. Non nisi diu port ea va-
luerunt ad jus criminale flectendum et temperandum. Anno
autem 1773 jam ab Academia Mantuana quaestio propo-
sUa erat de causis criminum et modis crimina arcendi
An responsa acceperit, ignore-, hoc vidi, fuisse qui tunc

temporis, num ad quaestionem responderi posset, valde du-
bitarent

Obserratum est ^ et merito, ut videtur, philosopliiam ju-
ris cnminalis, quae initio hujus saeculi tractabatur, fuisse
magis theoreticam, sive speculativam, quam practicam, quum

mus, der das Geistige im Menschen zu ersticken droht, ____________

mildern und veredeln.quot; Uebef d. siltliche und bürgerliche Besserung der Ver-
lquot;-echer, etc., von e. spamgenberg, Einleitung, p. xm.

Jnbsp;philos, de Législation, Tome VI, initio. Berolini, 1782.

''Asstgner les causes des crimes, indiquer les moyens de les détruire, s'il
est^possme, ou d'en prévenir les effets,quot; etc.

»J ai vu qu'il était presque impossible de traiter cette question d'une manière
satisfaisante. Est-il possible d'assigner les causes de tous les crimes? Peut-on
assigner celles du parricide, suicide, du vol?quot; raet. BiM. Philos. V, 29,5.

Zorn. Ihiddb. Jnhrl.. 1843, p. .511, sr

von neuem

sr(C(.

versaretur inprimis in quaestione tractanda, quo jure Civi-
tas punire possit. Progressus autem jam in eo speetandus
est, quod philosophia juris criminalis jam magis ad vitam
et ad praxin referatur. Doctrina pliilosopha juris crimina-
lis jam non amplius intelligitur, abstractarum quarumdam
notionum theoria, sed longe magis complexum cohtinet
placitorum ex vitae etiam communis observatione petito-
rum. Eo quum jam philosophia juris criminalis relata sit
merito, nunc quoque in causas criminum investigari coep-
tum est, uti antea id factum non fuerat. Scilicet vere
haec est philosopha disquisitio, quae vitam communem at-
tendit et praxin juris.

Quantopere etiam hominis cognitio necessaria sit judici,
ut omnium actionum, delictorum inprimis, foutes et causas
indaget, recte viderunt, quibus de necessitate juris crimi-
nalis placita aeque adhibendi fuit persuasum

His consiliis obsecuti profecto sunt Imperantes qui pecu-
liares de causis criminum investigationes instituendas mo-
nuerunt Narrarunt jam ante aliquod tempus Diaria, ce-
lebres tres in Borussia Jurisconsultos, temme, noekner et
hübee. occupâtes esse in amplo conscribendo opere de cau-
sis criminum; addebatur, publica auctoritate iis aditum pa-
tefactum esse ad omnes relationes et acta publica, e quibus
ad opus suum locupletandum possint proficere Sed, an
propositum operis jam effectum habuerit, ignoramus.

Et ita quidem hac aetate nostra complures hujusmodi

1 Brissot de gt;yarville, Mbl. philos, de Législation, IV, p. 81 sqq.,
inprimis p. 96 sq.

ä In Borussia jusserat rex fredebicds güiuelmüsIII: »dass über die Ur-
sachen der Verbrechen und ihrer Vermehrung gutachtliche Berichte er-
stattet werden sollten.quot;

' De Referent, 1844, p. 111.

disquisitionem instituisse nobis porro apparebit. Üti au-
tem , qui de causis morborum quaerunt per quos delieta
augescunt, aequum est, eos pariter de remediis quaerere,
per quae sanatis morbis crimina minuantur, ita muitos quo-
que duplici ea ratione de humanitate bene mereri studuisse
videbimus ^, quum et causas criminum indagaverint, et
simul quaesiverint de optimis remediis adhibendis, per
quae tollantur quae ad crimina committenda soleant invi-
tare et ducere. Et ita nos quoque duplicem illam inves-
tigationem instituere pro viribus conabimur.

§ 2. De Humanitatis causa jam in Jure Criminali.

Quo magis apud gentes recentiores Europae humanitatis
causa dominari coepit, eo magis ad reorum et condemna-
torum conditionem animum adverterunt viri docti et phi-
losophi. Sic post BECCARUM inprimis ad humanitatem pro-
vocari coeptum est in causis criminalibus, non vero semper
sme justitiae detrimento. Puniendum esse eum qui deli-
querit, jam monebat cicero, »non quoniam deliquit, sed
ne m posterum iterum delinqueret. In vitio suo quisque
plectatur.quot; Idem vir summus Catiliji. IV, c. 6, justo tem-
pore omnino poenam sumendam esse monebat, dicens: »si
vehementissimi fuerimus, misericordes habebimur , sin re-
missiores esse voluerimus, summae nobis crudelitatis in
patriae civiumque pernicie fama subeunda est. Vereamur
igUur ne in hoe scelere tam immani ac nefando minus ali-
(juid severe statuisse videamini, cum multo magis sit ve-
rendum, ne remissione poenae crudeles in patriam, quam

' C. VON MAUSCHWITZ, i\her Strafgefangene. Berlin, 1843, p. 61 sq.
quaesivit »liber Vermelirung und Verminderung der Verbrechen.quot;

ne severitate animadversionis nimis vehementes in acerhis-
simos hostes fuisse videamur.quot;

Misericors qui est erga reos aut condemnatos, in se qui-
dem nihil mali facit-, nusquam praecepta moralia in miseri-
cordia aliis praestanda delinquentes et condemnatos exci-
piunt; si autem ea misericordia eo procedit, ut rei aut
injuria liberentur, aut poena afficiantur justo leviori aut
tali, ut eorum conditio melier foret quam ea pauperum
multorum , iniqua est talis misericordia. Nam qui injuste
tualis providet, crudeiis est erga bonos. Si enim eos qui
deliquerunt ita tractamus ut non maleficorum in conditione
versari videantur, sed ea utantur, qua frui multis aliis
caeteroquin bonis civibus non licet, boni certe habent
quod maleficorum sorti invideant-, et quis non videt bonos
allici ad delinquendum, si vident maleficorum conditionem
meliorem esse quam suam?

Verum est, conditionem reorum et damnatorum hac ae-
tate longe meliorem esse quam antea, et Iribuendum hoc
liumanitatis sensui, qui merito reos et criminum convictos
tuetur, dum eos liberet a tantis illis doloribus et crucia-
tibus, quibus illi olim nulla de justa causa obnoxii fue-
runt j sed sensus humanitatis jam eo nos ducere debet, ut
mali homines ad meliorem vivendi rationem, quantum fieri
potest, instituantur, itaque ut eos vitae ante male peractae
poeniteat, non vero ut poenas iis justo leviores infliga-
mus, quae non efficaciter delicta reprimunt. Uti autem ve-
rae humanitati, qua homo nihil humani a se alienum cen-
set, impense favendum, ita quam maxime arcendus est con-
tra, cum ex juris criminalis usu tum ex vita communi,
lidsus ille, qui immerito humanitatis nomine aliquando or-
uatur, amoris et benevolentiae sensus, qui justos et injus-
ios, prohos et malos, innocentes el noxios eodem loco ha-

bens, dum in fecinorosos homines praemia confert, erga
justos et probos inlquissime agit. Ita ad humanitatem pro-
vocatur non nisi cum gravi justitiae detrimento. Certe pro-
dierunt ex ilia schola philosophi, qui humanitatem (non-
nullis sextus sensus dicebaturi), adeo commendarent ut
scelerum defensores, impunitatis patroni viderentur potius,
quam aequi criminum atque poenarum aestimatores. Illi
umbraticae doctrinae professores miseram reorum sortem
Ita saepe deplorabant, ut, crudeli quadam misericordia, pu-
bhcam quietem et bonorum civium salutem in gravissi-
mum baud raro adducerent discrimen

Fateor, querelae jam ea de re motae sunt, quo tempore
.um juste moverentur, valde licet dubitare.' L JZ;:,'
•n Spec, ad Pand. UA, medU. 5, significat, in multo-
rum hommum animis altas radices egisse opinionem hanc
re.pubhcae pestilentissimam, quod judicem maleficis, quan-
Uim potest, parcere, et in puniendo levem esse oporteat, et
addn: „huic, si diis placet, egregiae doctrinae innumera-
l3ilem furum et latrunculorum multitudinem, qua obrui-
mur, debemus.quot; Sed abusum sic spectat tantum, quum ipse
seq. Spec. 646, medit. 4, profiteatur, et ex gratiae et ex
Justitiae praeceptis aliquando legem duram ex aequi,ate
molhn et temperari oportere. Boehmekos poslea, in praef
ad Obsermtiones in cabpzovium, querebatur, in id vitium
jam tunc mcidisse judices, quum vereri se profiteretur, ,n«
■n ^posterum fatalem sortem subitura sit jurisprudentia cri-
coid T' '''nbsp;maturescere et occupare intégra
^ egia videtur, opinio de sententia mitiori, profligalo omni
laoisus ngore, in judicando eligenda, majora ceperit incre-
a, at vero eum falsam tantum humanitatis et aequi-

' quot;l-'humanité, c'en un sixième sei,s.quot; Sebvan.

talis speciem se persequi, non veram vepudiare, ostendunt
quae porro addit: »Equidem humaniori jurisprudentiae
non invideo, aut dicam scriLo, sed contra abusum et ni-
miam atque promiscuam rigoris temperaturam, quae tan-
dem in imbeciUitatem dégénérât, disputo.quot; Cerebrinam
tantum odio habet aequitatem , nulla ratione suffultam, imo
potius clarae legi contrariam, aut saltem ad eludendam
legis sanctionem paratam, quae tanto perniciosior est in
republica, quanto magis incorrupta justitia sub ea viles-
cit, omnisque sanctio paullo rigorosior, effectu spectato,
inutilis futura est.

Monita illa contra humanitatis abusum sane magis etiam
suum teneant locum est necesse, postquam per beccariam
humanitatis illa causa apud multos in jure criminali sola
regnare incepit. In extremum excurrere solere homines, haec
etiam observatio nos docet. Si olim crudelia et horrenda
supplicia sola sufficere posse censerentur ad malevolos et
facinorosos compescendos, postea fere omnis poena paulo
efficacior nimis gravis visa est delinquent!, cujus sortem
omnes deplorarent, ipsam justitiae curam, ut facinorosi
puniantur, exigera non cogitantes. Scelerum defensores
sic exstiterunt magis quam aequitatis humanitatisque justi
aestimatores Sensum igitur humanitatis non semper re-
xerunt ex prudentiae et justitiae placitis. Saepe indulgen-
tia locum occupavit juris, et erga proborum hominum se-
curitatein négligentes fuerunt, qui humanitatem unice in
reis et condemnatis spectarent.

• Dicit ita de beccariae libelle merlin, Répen. voce Peine: »11 se flatte
avoir plaidé et gagné la cause de l'iiumanité, mais on peut lui dire
avec plus de vérité, qu'il a plaidé la cause de la soélératesse et qu'heu-
reusement il l'a perdue.quot;

Ad gravissima mala liaec duxerunt. Dicit hac de re vir
Ampl. de gerando, de la Bienfaisance publique, HI, 432:
»Les dispositions d'horreur pour le crime, le respect pour
la majesté des lois morales, sont tombées dans un affai-
blissement général ; les notions du juste et de l'injuste sont
altérées dans l'esprit de la multitude-, Elles le sont même,
dans la classe instruite et élevée à un degré moindre sans
doute, mais elles le sont en réalité dans l'esprit de cha-
cun de nous.quot; Operae pretium est animadvertere haec vi-
tia ingenue agnoseere eos, qui jam de emendatione juris
cr.minalis et de carceriLus et ergastulis melius instituendis
quam maxime sunt solliciti. Imo vero dixeris eos propter
ld ipsum tantam in hoc negotio collocare curam. Caute
Igitur humanitatis sensui erga malos indulgendum esse, ex
dictis haud duhie videtur sequi, et patroni tantae dlius hu-
manitatis erga maleficos, ut rei natura ferebat, excitarunt
alios, qui monerent, non suflicere praeclara illa moralis
doctrinae praecepta, sed jus exercendum esse; severe ad ma-
leficia coërcenda poenas infligendas esse, ut mali a delin-
quendo desistere discant ^ et sic optime consuli humanitati
illorum prohorum et justorum hominum, qui tamquam
iranquilli cives in civitate viventes a delinquendo se ab-
, stinuerunt.

§ 3. Statistices in causis criminalihus judi-
candls gravitas.

Quod hisce demum temporibus magis magisque de tabu-
hs statisticis conficiendis fuerit actum, mirum non videLi-
tur ei, qui cogitet, quanta auxilia habeat necesse est, qui

' Heïnig, Mora! und Recht sind eins, etc. Zwickau, 1803.

eas satis perf'ectas efiicere velit. Antiquitus enim non iJla
aderant praesidia, arcana plerumque usurpabatur negotio-
rum publicorum gerendorum ratio. Magistratus multi,
singuli in suo munere versantes et aliis non subjecti, negotia
sua sibi servabant, neque de iis quidquam in publicum
proferri sinebant. Nunc autem, quum publice magis ge- '
runtur civitatis negotia, quum administratio Reipublicae ma-
gis etiam sit una (quo nomine etiam systema illud centrali-
sationis vocatur), imperantes non solum sed et cives melius
judicare jam possunt de iis, quae in regione memoria
digna fiant quotidie, et Imperantes, publicandis iis quae
ita cognoverint, incolis opportunitatem dant ad quid ea
ducant investigandi. Ita etiam tabellae statistices de juris
criminalis administratione exstiterunt in variis regionibus.
In Anglia jam ab anno inde 1808 authenticas de rebus
criminalibus tabulas edi curant qui Reipublicae praesunt,
quales etiam in Francia jam quotannis in lucem edi curat
justitiae regius minister. Ostendunt hae, illos, quibus earum
componendarum negotium mandatum est, maxime eo in-
cumbere, ut genere suo quam perfectissimae sint, eaque
omnia contineant, ex quorum cognitione aliquid in pu-
blicos usus profici possitMultae aliae Europae regiones
Angliae et Franciae secutae sunt exemplum, uti Belgium,
Norvegia, Magnus Ducatus Badensis, caet. sed nusquam
tanta cum cura hoc negotium tractatum quam in Francia
Tabellae illae statisticae Franciae sunt iam numero 166,
([uarum 73 priores agunt de numero criminum et accusato-
rum, pro varia regni parte, de reorum aetate, sexu, viven-
di modo, cultu sive ignorantia -, exhibetur porro, quot cri-
mina gravia commissa sint a singulis, ad quae crimina

' Cf. y, cons. v. hacmiiasf.i;, in Week/ilad v. h. [i., Nquot;. 732.

una alterave causa duxisse videatur. Tubellae 74— 10^
nobis ostendunt, quot delicta dijudicata sint a tribunali-
bus correctoriis, addentes aetatem et sexum delinquentium.
Tertia pars, de repetitis criminibus agens, in 28 tabulis
nobis exhibet numerum eorum, qui, post condemnationem
anteriorem quam subierunt, libertati restitutl (condamnés
libérés) denuo crimen delictumve commiserint, quaenam
eorum fuerit aetas, sexu, cultus. Quarta pars tribunalia
politiae, quae dicuntur, complectitur, quum quinta spec-
tat metliodum procedendi ia causis criminalibus, cuius
parus tabulae, 18 numero, eo inserviunt, ut distinguatur
modus, quo causae ad ministerii puLlici cognitionem fue-
rint perlatae, quo modo judicatae sint a yaris juris di-
cendi ordinibus, quoique fuerint causae in quibus abso-
lutio persecuiioni imposuit finem, sexta denique pars de
curiae cassationis senlentiis agit.

Edi coeperunt illae tabulae de Juris Criminalis admini-
stratione in Francia anno 1827, complectenles annum 1826

et ab eo inde tempore quotannis novae in lucem eduntur
tabulae.

In Anglia Tabulae statisticae criminales non eadem per-
feclione insignes sunt qua Francicae. Illae, quae annum
1841 spectant, 58 constant tabulis. Postremis autem annis
magnopere sunt auclae, et redgrave, Fletcher, crawford,
RtJssELL, aliique huius rei peritissimi viri optime de eo in-
slituto meruerunt

Simulac in patria nostra' guilielmos I Rex sibi persuasum
habuerat de militate slatistices tractandae universae, viris
nonnullis, decreto 3Juliil826, munus mandavit statisticam
patriae nostrae elaborandi. Ut ultro intelligitur, causae cri-

' Cf. nemis, Regtskundig Tijdschrift, VII, p. 482 sq.

minales quoque ad statistices argumenta pertinere visae
sunt, et authentica collectio altera, quae publicata est anno
1829, varias comprehendit de causis criminalibus et de car-
cerum conditione anno 1827 tabulas ». Sed postea hac in
re, quantum scio, niliil amplius civitatis nomine editum fuit,
quod valde dolendum^.

In Belgio Meridional! Minister regius rebus internis prae-
positus publicandum curavit Statistique des Tribunaux de
la Belgique, pendant les années 1826—4830. Anno 183.5
minister justitiae Regi aliud volumen de justitiae admini-
stratione per annos 1831—1834 dedicavit. Postea volumen
editum anno demum 1843 , annos complectens 1835—1839.
Magis magisque ad Franciae tabellas accedunt hi statistices
fontes, ita ut hodie nonnisi paululum ab iis différant.

In regione Badensi rerum Criminalium tabulae confectae
et editae jam sunt inde ab anno 1829 titulo : Uebersicht
der Strafrechtspflege im Grossh. Baden

Etiam in Russia de statistica rerum criminalium an-
nuae tabulae publica auctoritate conficiuntur. Ex iis autem,
quae ea de re nobis innotuerunt parum licet efficere,
quod ad causas et opportunitates attinet, quae ad crimina

» Tweede Verzameling van Staten, uitgegeven door de Commissie voor de
Statistiek. 'sHage, 1829, ubi occurrunt, sub titulo Regtspleging : Hoven
en Regtbanken, Misdaden en Misdrijven (?) Vonnissen en Veroordee-
lingen (1827) 6 Staten. Gevangenissen, Staat der Gevangenissen (1827)
3 Staten.

quot; Themis, Regtskundig Tijdschrift, IV, p. 102, VII, 481.

3 Statistique Criminelle du Grand-Duché de Bade pendant les dix années
antérieures à 1840, par M. a. salamak. Revue Etrang. de Législ. IX,
p. 311 sqq. X, 326 sqq. Bijdr. tot Regtsgel., VI, 353, 791.

* Die neueste Criminalstatistik in Rusland von 1833—1839, dargestellt
von H. L. JAKUBOWSKI, in Zeitsch. für Rechlsw. d. Ausl. XIV, init. —

Cf. IX, 341.

committenda duxerint. Profecto dolenduni est, non accu-
ratms de singulis illis constare, quum vastum illud ßusso-
rum imperium populos complectatur diversae originis in
diversissimo etiam cultus et humanitatis statu degentes.
Dum in Asiae desertis circumvagentur barhari noma.des,
alu in Europa ad summum fere accesserunt cultus et hu-
manitatis gradum. Sane si accurate ad suas causas singula
ibi commissa facinora possent reduci, quod ad moralem
conditionem populorum, quod ad cognitionem etiam his-
toriae humanitatis, egregie inde proüci posset.

In Bavaria anno jam 1816 publicatae sunt tabulae de
causis perlatis ad tribunalia appellationis, de quibus con-
lerri ^mamp;xinl Jahrbücher der Gesetzgebung und Rechtspflege
im Königreich Baiern, von gönner und schmidtlein , III,
P- 71 sqq.

In Bavariae parte ad Rhenum jacente (Bavaria Rhenana)
procurator publicus curiae appellationis Bipontinae statis-
ticas quasdam tabulas quotannis edi curat ^.

De Statistica Criminali in Magno Ducatu Hassiae con-
ferri possunt Annales böhmeri

In Austria ad Curiam summam (Oberste Gerichtshof)
quotannis a curiis singuiarum provinciarum statisticae ta-
bulae mittuntur, quae ab ea in certum ordinem redigun-
tur 3. De re ipsa agunt § § 550 sqq. codicis criminalis
Austriaci, cuius § 563 postulat causarum enumerationem
criminum numeri vel aucti vel diminuti. De tabulis an-
nos 1824—1828 spectantibus conferri omnino potest : Ta-

' Masson, Revue Etrang. de Législ. VIII, p. 219 sqq.

2 Zeitschr. für Gesetzgebung und Rechtspflege des Churfürstenthums und
Grossherzogtimms Hessen, von Böhmer, bopp und jUger, Vol. I, part. 3.

' Themis, Herausgegeben von takseeerg , B. I, p. 458.

Lellarische Uejjersioiil der in der üesterreichischen Monar-
chie, mit Ausschhiss von etc. — zur Kenntniss der Criminal-
gerichte gelangten Verbrechen und ihre Bestrafiuig von den
Jahren 1824—1828, in Zeitschr. für Oesterr. Recktsge-
lehrtsamkeit von wagner. 1830. Parte II, p. 305, Cf. Jüwüs,
Jahrb. V^ol. IX, pag. 16.

De Juris Criminalis administratione in Borussia praece-
denti jam saeculo occurrunt Tabulae in klein. Annalen,
Voh II, p. 319. V, 307. VII, 337. XVII, 181. XIX,
220. Quotannis autem in Annalibus viri von kamptz für
die Preussische Gesetzgebung occurrunt Tabulae de Juris
Crim. Statistica. De Jure Crim. in Borussico imperio multa
occurrunt memoria digna, cum in relationibus authenticis
a Ministro Justitiae profectis, tum e variis scriptis iuridicis
alibi iam indicatis

In ea parte regni Borussici quae ad Rhenum sita est, —
quae antea suum justitiae administrum habebat, sed postea
ministro regio justitiae, quod ad justitiae administrationem,
subdita est, — editae sunt taLulae annos 1837 et 1838
spectantes, quae laude dignae sunt et recensentur a Viro
Ampi. masson

In Saxonia édita est anno 1834, a collegio, cui nomen
Central-Comité des Statistischen Vereins, operum pars V
continens statisticam juris Criminalis.

De Wurtembergici juris Crim. administratione per annos

' Î-Aemw, 1. cit. p. 484. Discimus ita ex tabulis Borussicis, quomodo
numerus criminum ibi adauctus sit, et yidemus Berolini, ab annis
1816—1836, quum incolarum numerus sit auctus in duplum (170,000—
340,000) numerum criminum, anno 1816, 876, anno 1836 jam ad 3439
auctum esse, ita ut quater sint aucta crimina, incolae tantum bis. Cf.
diarinm, Allgem. Zeitung, 31 Julius 1841.
® Revue Strang, de Législ. VIII, 738 sqq.

1819-1828, 1828 et 1830. Conferri possum Annales car-
cerum {Jahrb. d. Gefangnisskunde) Vol. II, p. 294 ni

36, V, 179, VII, 106.

In Helvetia puLlica auctoritate non prodierunt tabulae
statisticae, nonnullarum tamen regionum statisticam crimi-
nalem cognoscere possumus. Ita quae per annos 182C et
1827 ui Preiburgensi regione et Genevae commissa sint cri-
mina nos docet julius K De regione Valdensi per annos
1803—1827 idem agit scriptor 2.

Tabulae de Jure Criminali statisticae in regione Basel

181.0-1826 minutum fuisse. Numerus criminum ibi ita
decrescebat, m, quae anno 1815 eram numero 93, anno
1826, numerum tantum 30 attingerent 3.

In Hispania editae sunt anno 1827 mense novembri tabu-
lae statisticae numerum delinquentium continentes. De iis
conferri potest hitzig

De Justitiae Criminalis administratione in America com-
positae sunt tabulae etiam ab advocato lagarmitte Pari-
siens. , cujus operis mentio occurrit in V. CI. mittermaier
et zACHARiAE Kritische Zeitschrift fur Rechtsw. ».

Utilissimas autem esse Statisticas de Juris Crim. admi-
nistratione tabulas ad recte cognoscendos populi cujusdam
mores a multis merito observatum-, et praecipue quidem eo
valent illae ut de Legum poenalium efficacia judicare pos-
tmus et inde efficere, legem criminalem recte omnino ap-

' J'^iirb. I. 281 sq. et V, 84.

= Jahrb. I, 294 sq.

' Hitzig's Zeitschrift, Vll, 169.

* Annalen der Deutsche und Ausl. Crimvnalrechlspflege, Vol. I, Pars 2,
369, de anno 1829 idem agit eodem VII, 880.

» Vol. IV, 103.

phcari, ui)i inter poenani scriptam et delictum commissum
justa adest ratio, dum contra ejusmodi justa applicatio so-
leat deficere, uLi illa ratio deest Idem etiam monet
vir Amplissimus barthe, justitiae in Francia minister, qui
anno 1838, d. 18 Decembris, de militate Tabularum statisti-
oarum haecce dicit: «C'est un document utile à la science
du Droit Criminel, qui, sous des résultats généraux, tou-
jours à peu-près semblables, peut découvrir les passions,
les entrainements, les intéréts, qui influent sur la moralité
des individus et les déterminent au crime. Enfin ces re-
levés si exacts, si rigoureux, éclairent les discussions légis-
latives, y apportent la certitude; ils font juger aussi les
lois, car ils montrent leur influence et indiquent leurs ré-
suhats 2.quot;

Leges etiam Criminales multae longe aliter profecto se
haberent, si melius quae juris condition! praesenti deessent
cognovissent legislatores, auditis rerum peritis, uti in
Anglia locum habet, et adhibitis tabulis statisticis de juris
criminalis administratione; nam si, quae iis continentur
facta, accurate collecta sunt, causasque, quae ad delinquen-
dum incitaverint, tam generales, quam speciales, loci aut
temporum, indagaverint, multüm lucis sane inde haurire
possunt qui leg um condendarum munere funguntur. Et
ea ratione quidem praesidia optima colligi possunt, quae
ad providam legum curam malis medentem ducere pos-
smt 3. Uti enim medici, et morbos ad aegrotantium lectos
observando, et ex anatomia cadaverum, eximie possunt

» V. Gl. mittekmaiee, in Censura operis qoetelet Uttres S. Le duc
de Saxe-Cobourg, in Krii. Zeitsch. Heidelb. 1847, Pars 1.

3 Rapport sur l'admimstration de la Justice Criminelle en France pendant
l'année 1836, p. xxx.

' V. Cl. mittermaieb, Krit. Zätschr. 1847, Parte 1, p. 156.

prolicere ad hominis conditionem physicam recie pernoscen-

am, Ita ex judiciis criminahbus morahs hominum natura
dlustrari potest.

Mira videri possent verba viri cons. Guerry, Essai de
physique sociale: »II est un budget qu'on paye avec une
reg^arité effrayante, c'est celui des prisons, des bagnes
et des éch^auds: c'est celui là surtout qu'il faut s'attacher
a re uire.quot; Tabulae autem statisticae de Juris Grim, ad-
mimstratione non solum ipsum illud experientia confir-

lo . • .nbsp;Pquot;®®®nbsp;année à l'autre avec

a t s. perspective de voir les mêmes crimes se ^ ^d Ji

dans le meme ordre, et attirer les mêmes peines dans les
mêmes proportions.quot; Tabulae autem hoc ostendentes le-
gislator! indicant, si causae ad crimen moventes eaedem
exstare pergent, eundem etiam criminum delictorumve fore
numerum. His causis itaque medelam afferat, si crimina
magis magisquediminui serio cupiat. Et hoc quidem non
ex unius cujusdam brevissimi temporis observation« fieri
potest, sed ex tabulis demum multorum annorum inter se
comparatis id effici poterit, quum inde possit apparere quo
duxennt, quae in Jure Criminali mutata sunt, aut quam
vim ea in re mores habuerint.

Sunt qui contendant, fatah quadam necessitate homines
ad dehnquendum adstringi, homines qui deliquerunt nihil
a_iucl esse nisi instrumenta, quorum ope delicta ex sociali

milnbsp;oriunda committuntur, idcirco hominibus

ea delicta tamquam causis aut auctoribus tribuenda
e negant : sed recte contrarium animadvertit vir ampl.

^ ^^^^^■',RecherchesSlatutiquessurleRo,jaumc des Pays-Das, 1829, p.43.
Qcetelet, I)e l'Homme ou Physique Sociale VersiüGerm. Stutt«. 1838

de LAMARTINE iu coetu delegatorum 17 Martis 1838: »Rieu
ne serait plus immoral, que cette sorte de fatalité sur
laquelle le criminel rejetterait tous ses crimes. On se
croirait le droit de se livrer à tous les désordres en se di-
sant : J'aurais été vertueux, si la société de mon temps eût
été mieux faite. Sans doute il y a action et réaction de
l'individu sur la société, et de la société sur l'individu.
Mais les imperfections de l'une ne justifient pas les crimes
de l'autre. Le désordre social ne détruit pas la liberté
morale de l'homme, et dans la société, même les plus vi-
cieuses, le crime a été crime et la vertu a été vertu.quot;

Sunt hodieque, qui, antiqua probantes, recentiora sper-
nentes, magnifice existimant de saeculorum, quae nostrum
praecesserunt, conditione, etiam praesertim quod ad mores
attinet. Sed rerum criminalium statistica eos monet quo-
que ut a tantis illis laudibus se abstineant. Ex compara-
tione enim instituta apparuit, saec. 17® non minori numero
crimina in Francia commissa fuisse quam hodie Statis-
ticae quoque illae rerum criminalium Tabulae saepe viris
doctis eximiam praebuerunt opportunitatem, ea, quae sic
ad publicam notitiam perducerentur, observationibus illus-
trandi. Valde laudanda etiam est haec opera, quae efficit
nempe, ut certus possit existere Annalium Criminalium
practicus vere usus

Dictum celebratur schilleri , summi poetae Germanici :

p. 672. »Die Gesellschaft bereitet das Verbrechen vor, und der Schul-
dige ist nur das Werkzeug, welcher jenes vollführt.quot;

' Berriat de st. prix, Comparaison approximative de la criminalité en
France au 17® et 19^ Siècle in Revue de Dr. fr. et Etr. 1845, II, 461 sqq.

® Benoiston de chateauneuf , Sur les résultats des Comptes de l'admin. de
la justice criminelle en France de 1825—1839, in Séances et Travaux de
l'Acad. des Sciences mor. et polit. 1842, I, p. 324 sqq.

»in der ganzen Geschichte des Menschen ist kein Capitlel
unterrichtender für Herz und Geist, als die Annalen seiner
Verirrungenquot; etc. ». Leges et legum executio ostendunt
quae sit morum et humanitatis in populo conditio «Nous
ne connaissons pas de moyen plus sur d'étudier une épo-
que, que d'interroger les documents judiciaires qui s'y rat-
tachent, que de passer en revue la législation qui y était
en vigueur. Les lois en effet sont rendues pour des besoins
du moment, qui ne sauraient se manifester ailleurs avec
plus de ve'rité et d'exactitude. Les jugements, qui appliquent
ces lois, nous font connaître avec quel esprit de violence ou
de douceur elles étaient exécutées, et dès lors nous voyons
d'un seul coup d'oeil, quel était l'état des moeurs et des
habitudes sociales au temps que nous embrassons dans nos
recherches.quot; Gaeterum, qui ex tabulis statisticis aliquid
efficere velit, non eas adeat, systema in mente habens prae-
conceptum, sed, ab omni partium studio, a praejudicatis
opinionibus omnibus immunis, accurate rationes et causas
investiget. Observare recte, et observationibus non solum
secundum Verität em uti, sed etiam moderate, ecce prae-
ceptum quod sequatur ni fallor necesse est, qui e tabulis
statisticis vere proficere velit. Sed haec tam egregie per-
secutus est justitiae in Francia administer sauzet in prooe-
mio ad statisticas rei criminalis Tabulas anni 1834 ut
ipsum locum, hcet longiorem, integrum apponere bceat.quot;

Les statistiques criminelles ont montré, que, dans la
sphère des sciences morales et dans la législation en parti-
culier, on peut aussi appliquer avec succès la méthode

' Demme und kibnge, Anmlen der Criminalrechtspflerje, XI, p. 14.

' Taili4ndier, In Mém. et dissert, sur les Antiquités nationales et Etran-
gères publiées par la société royale des Antiquaires de France. Nouvelle série.
VI. Paris 1842, p. 385.

d'observation et d'induction, dont l'emploi, jusque là cir-
conscrit dans le cercle des sciences naturelles, a contribué
si puissamment à leurs progrès et à leur autorité. Avant
la publication de ces statistiques il semblait impossible de
soumettre à la même méthode les faits si accidentels en
apparence, de la justice répressive et de les ramener à quel-
que règle, à quelque loi, dont les effets dans l'avenir fus-
sent susceptibles d'être calculés d'après les résultats du
passé. Les statistiques ont prouvé, que les faits de cet or-
dre, observés sur une grande échelle, se reproduisant et se
répartissant d'année en année par âge, par sexe, climat, sai-
son etc. dans des proportions dont la constance autorise à
supposer l'action de certaines causes générales et permanen-
tes. Il existe en effet dans l'ordre moral des causes plus
ou moins actives, qui tiennent aux circonstances extérieu-
res dans lesquelles l'homme se trouve placé, à sa condition
sociale et à l'état des idées et des moeurs. Ces causes ne se
modifient que lentement, et, tant qu'elles n'ont éprouvé
aucune modification, elles amènent, dans les faits pris en
masse, le retour des mêmes résultats. Toute fois leur
action n'est point, comme celle des lois qui président à
l'ordre physique, une action nécessaire et fatale: si la li-
berté humaine subit ces influences extérieures, elle peut
réagir à son tour, et le devoir de la société est de seconder
cette réaction salutaire, en travaillant à augmenter le bien-
être général et à faciliter les progrès intellectuels et moraux.
La statistique peut donner à ces efforts une direction utile
par les lumières qu'elle fournit sur l'état de la moralité
publique et sur les causes qui nuisent à son développe-
ment. — Ainsi la statistique nous montre le système pénal
en action, et nous apprend à juger de sa bonté relative
[var ses applications pratiques.quot;

§ 4. Caule tamen Statistica adkibenda.

Si statistices tabulas inter se comparare velimus, cognita
nobis sint plurima necesse est, quae cum conditione morali
populi ita arcte cohaereant ut separari nequeant. Numeri
tabularum sunt enim diversi, pro varia juris dicendi forma,
pro accusatoria aut inquisitoria procedendi metbodo, pro
diverso vitae genere, quo utunter cives, pro majori mi-
norive incolarum numero, caet. Talia autem attendat, qtu
e statisticis tabulis nonnulla rite efficere velit. Ita si in
Anglia, ralione habita incolarum , parvus numerus occur-
rit criminum, et inde de incolarum indole et moribus sta-
tuere velimus, meliores esse populi mores exisdmaremus
quam alius gentis, false ageremus, nam, ut ipse fatetur
minister Peelius, saepe ibi impunita manent crimina, défi-
ciente accusa tore In America septemtrionali porro non-
nullae minus cultae regiones numerum condemnatorum ha-
bent minorem quam aliae. Ne autem quis inde efficiat,
eas regiones minus cultas morali sensu caeteris praestare,
sed ante oculos habeat, cum servos domi maxime puniri,
tum vindictam privatam ibi maxime vigere, quo fit, ut cri-
mina non publice sed privatim saepe vindicentur

Exemplum, quomodo ex solo majori delinqueniium nu-
mero de moribus populi non satis recte possit judicari, ante
hos aliquot annos occurrit, quum essent qui dicerent ^,
franciam habere anno 1825 unum condemnatum oh cri-
men ex..............................9,639 incolis,

Hollandiam meridionalem................3,941. Sine

' Zachar.ae, Heidelb. Jahrb., 1828, p. 195.
' Julius, JV. Amerika'x Zustände, TT, 85 stiq.
5 Courrier de.t Pays-lia, ^ 10 Août. 1829.

dubio autem ex hisce sequeretur, Franciam praestare Hol-
landiae meridionali moralitate. Hoe tamen inde sequi ne-
gat scriptor citatus, qui dicit, »Ge rapport à la population
est de peu d'importance, puisque Genève également en
1825 comptait 1 condamné criminellement sur 2,684, et
cependant il est avéré, que, dans le canton de Génève, il se
commet moins de grands crimes, que dans les deux autres
pays.quot;

Versus idem tempus ^ locus dabatur nonnullis disputa-
tionibus inter viros doctos septemtrionalis et meridionalis
regni partium. Gontenderat quidam, in Hollandia meridionali
occurrere 124 ad poenam criminalem damnatos, aut unum
ex 3941 incolis, quum Brabantia meridionalis eorum ha-
beret HO, licet numerus incolarum décima parte exce-
debat. Inde efficiebatur Brabantiam meridionalem praestare
Hollandiae meridionali morali incolarum sensu. Sed res
plane mutatur, si iis, qui ob crimen ad poenam criminalem
damnati sint, addimus eos, qui ob crimina poena correc-
toria sint castigati, tune enim in Hollandia meridionali oc-
currunt 872 condemnati et in Brabantia meridionali 3480.
Ad hocce discrimen magnum intelligendum certe hoc fa-
cere potest, multos in Belgio ob crimina poena correc-
toria esse punitos, qui in Hollandia poena criminali fuerint
aflfecti.

Ex quibus ex emplis satis ni fallor patet, summam adhi-
beat necesse esse diligentiam, qui de unius alteriusve po-
puli conditione morali ex tabulis statisticis disserere velit.

De modo autem, quo multi praesertim Franci et Belgae
procédant in constituendis placitis quibusdam e statisticae
criminalis tabulis, et vitiis quae in eo committant, die 2 m.

' Idem Dimium, 18 Août. 1829

Maji 1839 Comes petiti in Academia Tam-inensi egregia ob-
servavit oratione peculiari *, ad quam remitiere liceal.

Si porro magnus numerus reorum in genere occurrit,
non tamen inde continuo effici potest quidquam, quod ad
minus excultum moralem sensum populi cujusdam. Si
enim sumtus quos jurisdiclio exposcat non sunt magni,
nemo impeditur quominus jura sua persequatur etiam in
jure. Saepius autem numerus reorum magnus ostendit
non majorem numerum criminum sed tantum persecutionem
esse citiorem et validiorem dum in alia regione non
quidem deficiant, imo magno numero adsint crimina, sed
numerus reorum sit minor, quia, vel crimina latent, vel
adversus nocenles saepe non instituitur persecutio.

Si tabulas de Juris Criminalis statistica inspicimus, quae
in regione Badensi sunt editae anno 1832, videmus ibi
unum occurrere reum ex 715 incolis, quum in Francia
eodem anno ex 3953 unus tantum adesl. Ne autem inde
efficiamus, Badensi regioni morali sensu praestare Fran-
ciam-, nam in magno Ducatu Badensi multa facta ad tri-
bunalia deferuntur criminalia, quae in Francia non pu-
niuntur nisi tamquam contraventiones aedilitiae. Monet

' Von raumer, fialiën, 1840, I, 248 et 199.

' Bow«wg, Handel md Gewerbe der Schweiz, 1837, p. 253. Ostendit
eUam Diarium, cui nomen: Arnslerd. Courant 5 Maart 1847, politiae
mehori Amstelodamensi inprimis tribuendum esse, quod ibi quotannis
causae correctoriae plures ad judices deferantur

per annos 1813—1823 quovis anno 328.

1823—1833 „ „ 392.
1833—1843 „ „ 490,
1843—1846 „ „ 1022.
itaque amplius quam tev ab anno inde 1813 numerus deliclorum ju-
(licatorum Amstelodami accrevit.

nos vir Cons, picot ', ne ex solo numero eorum, qui a per-
secutione sunt literati, placita quaedam certa nobis effor-
memus. Ex 1680 accusatis in regione Badensi 642 sunt
absoluti, ita ut plures quam tertia pars libertati redditi
sint, quum in Francia ex centum accusatis vulgo non
nisi 20 aut 25 a persecutione dimittantur. Ratio autem,
cur in Francia numerus reorum absolutorum major sit
quam in regione Badensi, est liaec: quod in Francia qui
rei sunt, jam bis sunt judicati in Camera Gonsilii (chambre
du conseil) et Camera accusationis, (chambre d'accusation)
dum contra in Magno Ducatu Badensi inter eos qui libé-
rât! sint, recensentur omnes, qui e carcere demiss! sunt, et
sie numero eo 642 absolutorum comprehens! sunt 172
qui liberal! sunt ea tantum lege, ut, s! postea nova ades-
sent culpae testimonia, denuo carcere detineri possent; quo
fit ut numerus eorum qui plane et vere absolut! sunt
ad 470 sit redigendus; et ita eadem nobis se offert ratio
inter numerum absolutorum et reorum universe in Re-
gione Badensi, quae in Francia, ut nempe ex 100 reis 25
absolvantur.

In Brasilia vix ulla furta aut delicta universe contra
bona admittuntur. An inde quid effici potest de populi
moribus just! et aequi praecepta sancte colentis? Minime.
Delicta contra bona sunt rara, quia vix ulla ibi est egestas
aut paupertas. Incolae propter coel! mitem temperationem
paucis indigent, et quae ad vitam necessaria sunt alimenta
parva pecunia facile comparantur-, sed e contrario crimina
contra personas, vis et latrocinium, ibi sunt frequentiora
quam alibi, propter incolarum numerum per vastas regio-

' Bibliothèque Vniierselk de Genève, Juillet 1835, p. 233. Bydr- tnt
Regtsgel., TX, 406.

nes dispersum, quo fit ut auxilium magistratus ad facino-
rosos coërceudos vulgo deficiat '.

OLservavit jam graffen quot inveniantur in Italicis de
Statistica Juris Criminalis tabulis vitia, et quam alio diverso
modo ibi componantur quam alibi. Delicta enim ibi omnia
in tabulis notantur, qualia, quum primum facta innotuerant,
nominabantur. Quum autem saepius nulla ulterior inqui-
sitio locum babeat, quoniam nullum est certi auctoris ves-
tigium, multi in bisce tabulis occurrunt casus, de quibus
non constat, revera delictum esse commissum. Ita numerus
delictorum in Italia perraagnus videtur, quum in tabulis
aliarum regionum ea tantum delicta recensentur, in qui-
bus revera inquisitio in certam personam erat instituta. In
bis imperiis, uti in Francia, quum numerus tantum reorum
recenseatur, qui ad judicem revera judicandi remissi sunt,
numerus multo minor videtur, quoniam multis in causis
aliquis certe accusatus fuit, sed, in praevia inquisitione jam
liberatus, non tamquam reus ad judicem est traductus,
quoniam persecutio contra illum non fuit admissa.

Nullibi necessitudo quae exstat inter numerum mulierum
et numerum virorum condemnatorum adeo feminis favet
quam in America septemtrionali. In Russia septimam par-
tem, in Anglia quintam , in Francia quartam, in Hel-
vetia tertiam partem reorum efficiunt feminae. In Ame-
ricae autem septemtrionalis nonnullis regionibus mulieres
vicesimam, trigesimam tertiam, quin imo quinquagesimam
partem omnium condemnatorum efficiunt. Quid facilius,
quam inde colligere, feminas Americae septemtrionalis, quod
ad conditionem moralem attinet, longe praestare Europaeis,

' Bülac, Jahrb. tl. Gesch., 1846, f, p. 459 sqq.
® Wiener Jahrb., Band. 98, 1842.

hoc autem non universe verum esse, sed muheres in Ame-
rica plerumque dehnquere quidem, sed ob nimiam certe
humanitatem poena hberari ostendit v. ampl. julius

Quam incerta aliquando sint, quae ex statistica rerum
criminalium efficiuntur, inde quoque apparet, quod non
omnes, qui tabulas statistices easdem adhibeant, eadem ex
iis efficiant. Sequentia sint exemplo: springer® dicit, se-
cundum Tabulas in Lombardia occurrere ex 234 incolis,
et Venetiis ex 388, unum delinquentem, in Lombardia
porro ex 14603 unum adesse civem qui alterum necaverit,
ex 4973 qui alteri vim intulerit, furtum denique ex 357
unum committere. Schmidt® autem narrat, in Lombardia
et Venetiis ex 439 unum occurrere qui furtum, ex 1056
unum qui fraudem commiserit, ex 2157 unum qui rapue-
rit, unum ex 1897 occurrere qui vim publice adhibuerit,
ex 6130 unum adesse qui alium vulneraverit, ex 12962
unum incendii auctorem fuisse, unum denique ex 17088
incolis alterum occidisse. Ad diversa itaque ducti sunt
placita hi viri ex tabulis statisticis iisdem.

Haud raro vitiosa ratio ipsa tabulas ejusmodi statisticas
conficiendi ^ impedit, quominus in vitae usum recte confe-
rantur, quae caeterum ex iis duci posse videantur prae-
cepta et monita. Sed multa sunt, quae, etiamsi summa cum
cura confectae sint statisticae tabulae, tamen dubia mane-
bunt. Numerus indicatur accusationum et reorum, sed latet
numerus criminum, quae ad publicam notitiam non perve-

» JSord-Amerika's Sittliche Zustände. Leipzig 1839, II, 26 sqq.
' Statistik des Oesterreichischen Kaiserstaates, II, 138.
' Das Kaiserthum Oesterreich. Das Lombardisch Venetianische Königrach, 74.
* A. DECANDOLIE, Considérations sur la Statistique des délits in Bibl. Univ.
(le Généré, Févr. 1830, p. 159—186.

iierunt, aut quorum auctores latuerunt '. Ipsa ratio tabu-
larum illarum non sinit, accurate satis indicari veram cri-
minis commissi naturam. Homicidium. v. c. potest esse
atrocissimum, potest etiam esse valde excusandum et tamen
in tabula statistica levius facinus pariter atque gravissimum
numerum habebit suum. Si paucae occurrunt poenae gra-
viores, ad quas rei sunt condemnati; an id inde repeten-
dum, quod crimina graviora non fuerint commissa, an
vero ideo, quod impunita relicta sint, tabula statistica non
indicat. Ex certo reorum numero pauciores bic condem-
natos reperies quam illic. Quid inde efficiendum? An boe,
quod plures ibi noxii absolvantur, an vero quod illic major
sit accusandi temeritas? Latet responsum

Praeclara multa de boe argumente monuit quoque za-
charue, über die Statistik der Strafgerechtigkeitspflege in
Heidelb. Jahrb. 1828, p. 577—620, quae commentatio le-
gitur jam ad calcem secundae Editionis, Vol. III. ejus
Fierzig Bücher vom Staate, 1835.

Recte itaque de magna incertitudine quae, ex tabulis sta-
tisticis Juris Crim. exstare possit, monuit Vir Gons. lucAs
»II ne faut donc pas partir du résultat isolé des chiffres,
pour en conclure des jugemens et des jugemens absolus
sur la moralité rélative des divers systèmes et des divers
établissemens de détention. La statistique des chiffres n'a

' »C'est une expression bien inexacte de dire : il y a eu cette an-
née tant de crimes commis ; on devrait dire : tant de crimes commis ju-
gés, tant de criminels condamnés. La proportion entre les crimes con-
nus et commis est tout à fait inconnue, elle peut varier prodigieu-
sement d'un pays à un autre et d'une classe de délits à une autre.quot;
Bibl. Univ. 1. c.

2 Cf. Bijdragen tot Regtsgel. IV, 48.

» De la Réforme des Prisons, I, 290 sq., 307-

tjue voix consultative dans la solution des problèmes des
sciences morales et physiques; et au lieu de cette orgueil-
leuse pre'tention à dicter et reviser tout les jugemens c'est
à elle à son tour à soumettre les siens au contrôle de la
statistique des faits de causalité.quot;

Quanta difficultas occurrat inprimis in causis criminum
ex statisticis tabulis investigandis postea suo loco videbimus.

§ 5. Causae et opportunitates criminum universe.

Quae causae sunt malorum in vita sociali universe, eae
pleraeque ad vitia, imo ad crimina, hominem ducimt.

Sunt qui primum hue référant quaestionem, an homines
ita natura mali sint, ut necessario ad delinquendum feran-
tur, sed ad aliorum » exemplum potius hancce quaestio-
nem missam facimus. Certe dehilis est atque fragilis na-
tm-a humana, et longe abest, ut verum semper videamus,
longe abest etiam ut, ubi verum bonum atque justum vi-
demus, hoc semper sequamur. Vulgare illud errare hu-
manum est pertinet tam ad voluntatis quam ad intelligen-
tiae nostrae vires. Quamdiu homo vivit in hac terra per-
fectus esse nequit. Hoc tamen animadvertere liceat, si
impietas, pravitas omniaque vitia hominis animo ita innata
essent, uti aliqui censent, ex ipsa depravata natura ho-
minis ducenda, vix est ut quaedam jure posset expectari
tristium malorum, quae vitae sociali summo sunt dedecori,
emendatio. »Erras,quot; dicebat senega ^ »si existimas vitia
nobiscum nasci, supervenerunt, ingesta sunt.quot;

• F. a. s. a. van ittersum, De fundammto juris puniendi alque legim
poenalium fine, etc. Traj. ad Rh., 1824, initio.
® Seneca, EpistoL, 124.

Inditi sunt liomiûi, praeclaro sane consilio, a sunimo nu-
mine sensus, insdnctus et appetitus, quibus ad agendum
impellatur. Vocabant jam veteres ea ta nçâru rijç qivamç.
Certe indiget bomo iis sensibus et appetitibus. Celerius et
efficacius saepe illi animum nostrum concitant, quam sana
ratio, quae délibérât et perpendit-, sensus etiam Yividius
nobis depingunt res, ad quas appetendas aut repudiandas
ducimur i. Jam a prima fere inde aetate bi sensus vivi-
diores se spectandos offerunt. Ad illud quod bonum ipsi
videtur appetendum, ad malum aversandum fertur natura
homo. Studet liomo, sensibus maxime ductus, conditionem
suam meliorem reddere, felicitatem appétit. Recte se haec
omnia habent, si quis notiones justas acceptas tenet de via,
quae ad bona quaevis et ad felicitatem ducit^ sed tristia
omnia accidunt, si homo falsis régi se patitur de via ad fe-
licitatem notionibus -, sic saepe injusta remedia adhibent ho-
mines ad impetrandum illud, quod expetunt, bonum, vel
de ipsius boni aut mali natura errant, pro bono habentes,
quod vere malum est dicendum. Inde vitia, flagitia, cri-
mina innumera

Sed praeter hominis naturam sensualem est etiam ratio-
nalis hominis natura attendenda. Ratio scilicet homini data
est, ut instinctus et affectus regat et moderetur. Sensuum
et rationis auctoritas pariter valeat. Sensus recte adhibiti ad
quaevis egregia ducunt.

' V. Cl. H. c. CRAs, Over het bestaan, het gewigt en de noodzakelijkheid
van onze inwendige gevoelens, in Nagel. Verhand., II, 101 sqq.

' »La criminalité a sa source première, mais non entière, dans nos besoins et
nos passions, ee qui veut dire, que l'homme ne deviendrait ni criminel ni vertueux,
s'il n'avait ni besoins, ni passions.quot; Ch. locas, de la Réforme des prisons,
II, 8. Neque contraria iis sunt, licet primura videri possunt, quae ibi
sequuntur, p. 10: »L'homme ne nait donc ni criminel ni vertueux par ses be-

Quid autem si sensus et appetitus ratione non reguntur?
Omnia tunc sursim deorsimque ferantur necesse est. Qui
sensus bene moderati ad eximia quaevis ducunt, ei sibi
relicti, ratione non temperati, gravissimorum malorum et
vitiorum existunt causae ¹.

Fuerunt qui haec videntes omnem sensuum auctoritatem
rejicerentquot;, ita kantiüs; sed ilh ita repudiabant, quod ré-
véra ad naturam humanam pertinet, quo sublato, homo
quasi ex homine tolleretur Multa egregia et laudabilia
facta non committerentur, nisi praeclara affectuum vis eo
duceret. Frigidus saepe et iners homo maneret, neque ad
agendum accederet, ubi tamen agere ejus erat ofEcium.
Quam eximia operatur saepe in homine vividus ille et in-
ditus sensus benevolentiae erga alios; sed rationis et reli-
gionis praeceptis atque monitis regatur oportet illa sensuum
et affectuum auctoritas

Et ita quidem pravae cupiditates, appetitus, quos rationis
usus non temperat, frequentissimae omnium sunt causae
criminum. In rationum expositione, qua statistices crimi-
nalis tabulas anni 1838 illustravit in Francia justitiae admi-
nister BARTHE, ita recte omnia haec leguntur : »La haine.

la vengeance, la cupidité, sont les sentimens, qui inspirent
le plus grand nombre des crimes -, les dissensions domesti-
ques, les discussions d'intérêt, l'amour contrarié, la jalou-
sie etc. sont les causes déterminantes de beaucoup d'atten-
tats.quot; In bomine ipso, in iis quae bominem circumdant,
causas criminum deprebendere, plerumque non est difficile ».
Summus noster grotios de causa, quae ad delictum impu-
lit, dicturus observât: »Vix quisquam gratis malus est,
aut, si quem malitia propter se ipsam delectat, is ultra mo-
dum Immanum processit. Pars maxima ad peccandum du-
cuntur affectibus,quot; eo referens etiam dictum Apostoli jacobi
in Ep. I, vs. 15, snievf^la avXXaßovaa tIxxh d/naQriav.
Quis ita dubitabit, quin recte pronunciaverit vir doctusGer-
maniae: »radices criminum esse appetitus sensuum, qui
propterea regendi et cum intellectu et morali lege in con-
cordiam redigendi sunt 3.quot; Quod saepe affectus et appetitus
hominem ad crimen ducunt, explicat etiam, quomodo fiat,
ut ea hominis aetate, qua vividissimi illi soient esse, etiam
maximo numero delinquentes exsistant. Ita deprehensum
est maximum criminum numerum committi in juvenili
aetate, quae est intra annos aetatis 20 et 30*.

Alia accedunt, ex vitiosa conditione vel ipsius vitae so-
cialis, vel singulorum hominum, qui iis vitae hene degen-
dae praesidiis, quae civitas civibus offert, uti vel non po-
tuerunt, vel ex culpa sua neglexerunt. Defectus cultus et
humanitatis, mala educatio , desidia et torpor, qui aliquando
in homine deprehenditur, ad gravia in civitate mala soient
ducere.

Hue pertinent, quae in variis scriptis occurrunt, monita :
»Ignorance, intemperance, loterie, principales causes des
crimes*;quot; sic et patrii scriptores pronunciant: »Ledigheid
en ondeugd zijn de ware oorzaken van misdaden Franci-
cus scriptor, qui de toto hoc argumento eximie meruit, ch.
lucas, ad duos maxime fontes attendi oportere censet, ig-
norantiam et paupertatem quam observationem porro ta-
bulis statisticis probare conatur.

Ante ahquot annos aquot;. 1821 instituta est societas, quae
dicitur Ethicae Ghristianae, auctore de la Rochefoucauld
liancourt, quae con tendit: »la plupart des erreurs, et des
vices, qui retardent le règne de la vérité, de la justice,
et de la paix parmi les hommes, naissent de l'ignorance
ou de l'oubli des préceptes de la religion chrétienne

Caeterum aliae causae aliis sunt graviores, uti singularum

illarum contemplatio accuratior nos poterit docere. Quae-
rit scriptor patrius valde laudandus ^ : » Zouden er wel
twee andere ondeugden te noemen zijn, die meer menschen
in het verderf storten, maar ook die meer menschen op
den weg des misdrijfs voeren, dan de ontucht en de dron-
kenschap.quot; Episcopus Trevirensis, in Epistola pastorali de
juvenum delictis coërcendis, tamquam eorum causas notât,
pigritiam, vividam phantasiam, intemperantiam, prava
exempla, mala consdia, etc Nuperrime ® in coetu dele-
gatorum Bruxellis quum ageretur de sumtihus in justitiae
administrationem erogandis, animadvertit castiau, criminum
numeri augescentis causam praecipuam quaeri oportere in
paupertate, ignorantia, et morum corruptela populi.

Versus finem praecedentis saeculi varietatem causarum,
quae ad crimina ducere soient, jam in Francia animadver-
tehat PASTORET *, cujus verba, ex versione Germanica Er-
hard!, sic referre licet : »Liebe, Hass, Rache, Betrug, Geiz,
Bedürfniss, Neid, Stolz, Liebe und Unabhängigkeit, Aber-
glaube, Fanatismus, Unwissenheit, Leichtsinn, natürliche
Unvorsichtigkeit, diess alles kann Veranlassung zum Ver-
brechen werden.quot; Conditio, in qua versamur invita sociali,
haud dubie ita multum quoque valet eo, ut ad delinquen-
dum vel magis proni sint homines vel facilius longe a cri-
öiine committendo se abstineant. Qui habent, unde laute
commode vivant, qui per rectam educationem, ad bo-
nos mores, ad vitae cultum et humanitatem instituti sunt,
i'® est, non delinquere, non incidere in legem poe-

facile

ualeni, sed longe diÖicilius profecto est negotium iis, qui
vix habent unde vivant, neque in educatione recte insti-
tuta praesidium habent, quo a cri mine committendo se
abstineant, licet plurima quoque eos eo alliciant

Saeculo autem hoc nostro complures exstiterunt, cum in
patria nostra, tum in aliis Europae regionibus scriptores,
qui causas criminum praecipuas certe referre sunt conati.

In Universitate Groningana versus initium hujus saeculi
scripta est, auctore a. a. ganderheyden, Dissertatio, multis
dotibus commendabilis, ubi de criminum causis quoque
disseritur Hue referuntur ibi : morum corruptela, im-
pia religionis et summi numinis, divinarumque legum con-
temtus et ignorantia, superstitio, populi circa leges civi-
tatis ignorantia, ignorantia populi circa rationes obligantes
legibus civitatis obtemperandi, civibus quibusdam adem ta
aut praerepta propriis sibi suisque laboribus prospiciendi
facultas.

Postea Dissertationi, qua in fundamentum juris puniendi
inquiritur ^, praemissa est disquisitio de natura humana,
de vitiorum causis, de causis depravationis humanae, uti
et de remediis, quae vitiis hominum moralibus possint op-
poni. Ex natura humana elEciendum putabat scriptor,

quatenus vitia humana ipsorum hominum tribuenda vi-
deantur naturae, et quatenus derivanda potius sint ex
ahis, inprimis externis causis. Ita poenam considerandam
judicabat tamquam remedium aegrotantis animi, quo curari
vel praeveniri debent morbi hominum morales, etc.

Sunt, qui causarum hujusmodi varia genera conantur
distinguere, vel et causas et opportunitates discernere, quum
quod ad crimen ducit, vel necessario eo ducat, vel nonnisi
certo modo aut tempore, quo crimini committendo datur
occasio. Sic quetelet in epistolis, scriptis ad ducem Saxo-
niae Ckgt;burgensis, tertia parte agit de investi ga tione causa-
rum earumque tres classes distinguit, uti vel certae sunt
et perpetuae, vel casu et forte exsistunt vel etiam tempore
mutantur

Ita quoque inter causas perpétuas et universales et tem-
porarias atque particulares alii distinguunt Sed ab ejus-
modi distinctione me abstinere tutius visum est. Vix enim
recte potest discerni semper, quid ex variis, quae ad crimen
videntur duxisse, primarium, tamquam causa, quid acces-
sorium, tamquam opportunitas notandum sit.

Egregie prae aliis in hoc argumente tractando versati
sunt duo maxime Francici scriptores, qui scriptis de car-
cerum et ergastulorum ordinatione inclaruerunt, moreau

christophe et charles lucas ïlle, quum de emendatione
carcerum in Francia disputaret, 1838, praemisit disquisi-
tionem de causis criminum », liic, idem argumentum tractans
eandem quoque disquisitionem studiose instituit licet ma-
gis proprie liic spectet causas, quae in carcere impediant,
quominus damnatorum emendatio recte procedat et Iii a
delinquendo arceantur, quam quidem causas, quae universe
apud omnes ad delinquendum possint incitare.

Digna quoque sunt quae hue referantur, conclusionis
ergo, praeclara verba sequential; »La source! c'est l'irré-
ligion, c'est l'ignorance, c'est l'égoisme, c'est la contagion
de l'exemple, ce sont les vices de nos institutions, c'est le
renversement sens dessus dessous de l'ordre ascensionnel
de l'échelle pénale, c'est le préjugé fatal, qui pousse les
libérés à redevenir criminels, c'est le bouleversement de
toutes les idées de subordination et de devoir, c'est le
péle-mèle de toutes les classes sociales, c'est la substitution
partout de l'instruction à l'éducation, c'est l'immoralité,
c'est la prostitution, c'est la misère. Ce sont en un mot
les faits de causalité des crimes et des récidives.quot;

§ G. Ignorantia. ^

Defectum justae cognitionis ad multa mala ducere recte
ohservavit scriptor Francicus: »L'homme n'est méchant,

que parcequ'il ne sent pas le bonheur, ou ignore l'intérêt
qu'il y'a à être bon Ut officia sua pernoscat homo,
eget institutione et educatione. Non immerito itaque nos-
tri aevi homines eo incumbunt, ut scholis erigendis bonis,
puerisque in iis docendis, ignorantiam,/J^wriMm efem malo-
rum causam quam per^ersitatem ^, vel etiam omnium ma-
lorum matrem tollant. Egestatem et ignorantiam praeci-
puos criminum fontes quoque censet de la brüvèRE , qui
paupertatem, matrem, defectum ingenii, patrem crimmum
vocaf, similiter car. lücas qui sic in eo consentiunt,
ignorantiam omnino multum efficere ut delinquentes ad
crimina committenda adducantur -, sed plures sentenlias af-
ferre eorum qui idem contendant, necesse mihi non videtur-,
potius autem de momento, quod habeat institutio in crimi-
num numerum, quaedam in medium affer emus.

Universe crimina longe pauciora committi in iis regioni-
bus , ubi institution! publicae maxime cautum est, recte os-
tendit schoelcher Multa sunt saepe impedimenta quae
obstant, quominus publica puerorum institutio effectus ha-
beat speratos. Saepe fit ut, licet scholae adsint, quas fre-
quentare possit juventus, tamen eas non adeat-, nam multi
sunt parentes, qui institutionis liberos suos participes esse

velint, sed aL eo se abstinere coaeti sunt, aut propter pau-
pertatem, quum neque habeant unde iis vestimenta prae-
beant, neque unde minervalia solvant, aut propter utib-
tatem quam percipere possunt, si bberis utuntur ad operas
praestandas. Alii sunt etiam, qui liberos in seholas mis-
sos per brevissimum tempus tantum ibi degere sinunt
computantes, se majora commoda ab iis percepturos esse, si
mercenariorum operas praestent. Dolendum universe est
mmervalia licet parva solvenda esse scholarum magistris
mm saepe hi iis ita indigent, ut sine iis vivere nequeant
et saepe etiam habendi cupidine ducti nemini minerva
hocce solvendum remittunt, heet proprie eo non egeant, et
na saepe, quocunque modo possint, parentes ad hocce tri-
butum solvendum excitant. Ad id exigendum saepe judi-
cis aux,hum invocatur, unde saepius fit, ut parentes et Schn-
arüm magistri in statu quodam hostiH vivant, et ita iUi
liberos non amplius in seholas mittant. Quid porro ille
et,am magister efficiet, qui hodie liberos ad humanitatem
benevolent,amque erga eos parentes excitet, quibuscum
her, necess,tate adduetus in judicio convenerat ob debitum
honoranum; aut quomodo dihgenter et studiose puerum
docebu qui negligentia aut paupertate parentum per men-
ses nihd e, solv,t, quum magister ipse anxius sit, unde vic-
tum sibi suisque quaerat.

Certe habemus quod laetemur, institutionem publicam in
patna nostra satis recte constitutam esse, et scholae, quae
.nst,tutae sunt tam pauperum, quae dicuntur (Amstelo-
dam, anno 1797 conditae) quam aliae, multum valuerunt
ad hommes erudiendos. Institutio, qua in scholis paupe-
rum (Armenscholen) fruuntur pueri, „rultis omnL se
commendat. Non solum enim ibi peritia legendi, scribendi,
pr,mae notiones arithmeticae, caet. docentur; sed etiam

praecepta religiosa universe ibi discit juventus. Quae au-
tem Amstelodami hujus generis exstant scholae, non in
unaquaque patriae adsunt regione aut urbe, sed tamen, ubi-
cumque fere scbolas pubbcas adieris, opportunitas ibi da-
tur se excolendi-, et multum eas Scholas et institutionem
etiam universe apud nos eo valere ut criminum delicto-
rumque numerus minor quam alibi sit, inter alios nos do-
cet Vir. Ampi. v. cousin In patria magistri scholarum, si
non magno, tamen tali fruuntur honorario, quale ad vic-
tum sufficiat-, omnem itaque operam impendere eo possunt;,
ut juventutem doceant. Et sane, si qua in re, institu-
tione publica, patria aliis Europae regionibus praestat.

Si nunc autem intuemur aliud Europae regnum, et qui-
dem Franciam, statim magna se nobis offert differentia.
Uti enim in patria nostra institutio publica multa egregia
habet, ita in Francia multa eadem in re desiderantur. De
vitiis autem institutionis publicae in Francia nuperrime
scripsit LORRAIN, Tableau de Tinstruction primaire en France,
d!après des documens authentiques, caet. Enumerat ille plu-
rima vitia, quae omnia hue referre longius foret -, quaedam
tamen ex praecipuis hic in medium afferam.

Universe queritur scriptor, de minori etiam quam modica
pecuniae summa, quae competit scholarum magistris, deque
parva aestimatione, qua sunt insignes, p. 212 sqq. Variis
muneribus, scholarum magistro indignis, fungatur necesse
est, ut victum sibi quaerat ; saepe etiam fit, ut aedificia scho-
lis habendis destinata tam male sese habeant, ut juventus,
quae eas frequentat morbis laboret, et ita scholas deserere
debeat, ut sanitatem recuperet.

Sunt etiam in Francia, quibus minime persüasum est de

' iH I'mstruclion pubtujue en Hollande. Paris 1837, p. 247.

necessitate prospiciendi institutioni publicae; sunt enim ibi
multi, teste sue ^ qui dicant : quid juventuti opus est in-
stitutione aut doctrina? Opus est nobis, qui vineas colunt,
non lectoribus. AHi autem, teste lorrain contendunt, in-
utile esse docere legere rusticos, qui manu victum suum
quaerere debeant. Alii denuo dicunt, rusticum, qui certum
quemdam cognitionis gradum egressus est, inutilem evadere
hominem 3. Sed quod felix faustumque est omnino, non
ea est persuasio Principibus Viris, qui reipublicae in Francia
praesunt et institutioni publicae promovendae quam maxi-
me operam dant.

Conditio, in qua institutio publica versatur in Anglia,
non est optima-, anno 1840 in multis ejusdem regni duca-
tihus ex 100 viris, qui matrimonium contraherent, 60
tantum scribere poterant, ex eodem numero foeminae tan-
tum 50. In toto regno anno 1839 inibantur matrimonia
121,083, quorum 40,517 mariti et 58,989 uxores, quae
scribere non didicerant Londini, secundum the Central
society of Education, anno 1836 circiter 150,000 pueri
omni institutione caruerunt Universe dimidia pars ju-
ventutis, quae ea aetate est, ut scholas adire deberet, eas
non adit In urbibus etiam ubi magnae olEcinae ex-
stant, ex 100 operariis 49 legere nesciunt et ex eodem nu-
mero 67 ne nomen quidem scribere possunt. In foeminis
autem ratio etiam tristior occurrit, nam ex 100,67 legere
et 88 nomen scribere non didicerunt

Vmculum arctum inter crimina et institutionem ita spe-

i Sue, Martin, ou l'Enfant trouvé. Edit. Amstel, lU). IV
' Op. cit. p. 185.nbsp;3 ibij^^

^ Letterbode, 1842, bl. 256.
8 Buitenl. Letteroef., 1835, p. 368.
'' Handelsblad, Nov. 1837, N». 1900.

cimine peculiar! dignuni visum est Academiae Scientiarum
Moralium et Politicarum, ut in concione sua, habita die
30 Maji 1846, inter alias banc quaestionem ad disceptatio-
nem proponere decreverit. »Démontrer, comment les pro-
grès de la Justice Criminelle dans la poursuite et la pu-
nition des attentats contre les personnes et les propriétés,
suivent et marquent les âges de la civdisation depuis l'état
sauvage jusqu'à l'état des peuples les mieux policés.quot;

Et sine dubio : »Un des documents les plus intéressants,
que présente le compte général de la justice criminelle, est
celui, qui fait connaître le degré d'instruction, qu'avaient
acquis les accusés. Il sert à montrer l'influence que peut
avoir sur les penchants de l'homme la culture de son in-
telligence et appelle les méditations sur la part, que l'in-
struction doit prendre dans la réforme des prisons 2.quot; Non
immerito itaque jam anno 1827, die 3 m. Marlis, regius
tunc temporis justitiae minister, portalis, idem jam observa-
verat, quum literis suis, ad omnes sui ordinis magistratus
transmissis, in quatuor classes dislingui vellet accusatos, qua-
rum prima contineret eos, qui plane neque scribere neque
legere possint; secunda illos complecteretur, qui didicerint
et legere et scribere aut alterutsum sed modo minus per-
feclo, ut nonnisi paullulum différant a prima classe-, tertiae
accenserentur omnes qui legere et scribere facile possint, ita
ut hae cognitiones commodum iis praebeant ; quarta denique
omnes ii continerentur qui institutione meliori uti essent.

In tabulis statisticis quae quotannis regi Franciae dedi-
cantur a justitiae ministro huius rei habita est ratio, ita ut

2 J. b. teste, ministre de la Justice, in Rapport au Roi de l'administration
de la Justice Criminelle pendant l'année 1837.

Anno

Numerusfiierit accusatorum

scribere neque legere docti

scribere aut legere docti
sed minus perfecte

recte scribere et legere edocti
educatione meliori usi.

Erant itaque in quibusvis centum accusatis 57 plane in-
culti, 30,2 qui aliquid didicerant, 09,7 recte qui legere
et scribere aut alterutrum didicerant, et 03,1 qui magis
erant exculti.

Non autem eadem ratione, qua numerus eorum, qui
scbolas adeant, crescit, etiam numerum delinquentium mi-
noris aetatis decrescere, ex sequentibus apparet-, anno enim
1820 1,070,500, 1832 1,200,725, 1833 1,684,828,
1834 1,935,000, 1840 2,881,679 scbolas adibant, et, si
a». 1826 crimina commiserant 124 pueri sexto decimo aeta-
tis anno minores, et 1,101, eo anno maiores, at vige-
simo primo minores, numerus prior, a®. 1834, erat quidem
107, sed alter ad 1,239 erat auctus; imo vero a». 1840,
licet prior numerus ad 86 esset diminutus, alter ad 1,380
erat auctus. Maior cura, quam parentes habuerint libero-
rum minoris aetatis, idcirco magis videtur valuisse ad crimi-
num numerum minuendum quam magis provecta juve-
num in scbolis institutio.

Mira videri possent verba V. Cons, guerry , Essai sur la
statistique morale de France: »les départemens, où le savoir
est le moins commun, ne sont pas ceux, où il se commet le
plus de crimes.quot; Cf. vu.lermé. Etat Physique et moral des
Ouvriers ¹ et quetelet ® qui, collatis tabulis statisticis ac-
cusaüonum in Francia, inde efficit, reos liberalium ar-
tium cultu viventes eos esse, qui majori numero crimina in
personas commiserint, quum a minus cultis 87 ex centum
criminibus contra bona perfecta sint-, sed, si porro magis
cultos bomines ditiores esse statuere nobis licet, quum

minus ad furta aliasve fraudulosas contrectationes sic alli-
ciantur, videmus, institutionem non semper sufficere ad sibi
imperandum, sensumque odii et ultionis temperandum.
Addit idem scriptor, pauperes Franciae regiones, quae etiam
maxime incubae sunt, morali sensu praestare ditioribus
magisque excultis.

Quod autem crimina non decrescant, aucta institutionis
publicae cura, ex modo quo institutio locum habet, dedu-
cendum est, minime vero ex ipsa institutione. Fere omne
illud, quod in schobs in Francia docetur, dicitur tantum
respicere, quod corpori, memoriae aut ingenio servire possit,
at minima eorum haberi ratio, quae juventutem doceant'
quomodo boni cives justique homines évadant. Fateri de-
bemus, sic eos aliquid didicisse, sed tamen exinde non se-
quitur , eos sic feliciores esse evasuros aut saltem virtutem
culturos. Notatu dignissima sunt haec viri celeberr. Mo-
reau chrktophe Verba » : »croyez vous, quand 1'age des pas-
sions, le besoin d'un état, les tourments de l'ambiüon,
les illusions de la gloire, etc. seront venus pour ces jeunel
hommes qui n'ont appris, dans leur enfance, que les élé-
mens pour aussi dire mécaniques de l'instruction primaire,
ou qui n'ont emprunté à l'instruction secondaire que le
reflet de la lumière blaffarde et vacillante d'un demi-sa-
voir, croyez vous, qu'ils seront suffisamment éclairés pour
se garantir des attaques du vice, et des pièges des mauvais
désirs?quot;

Institutio autem, fateor, malorum etiam causa esse potest-
»l'instruction fait naitre une foule de besoins nouveaux,
qui, s'ils ne sont pas satisfaits, poussent au crime ceux
qui les éprouvent. Elle multiplie les rapports sociaux, elle

est l'âme du commerce et de l'industrie -, elle crée ainsi
entre les individus mille occasions de fraude et de mauvaise
foi, qui n'existent point au sein d'une population igno-
rante et grossière. Il est donc dans sa nature d'augmen-
ter plutôt que de diminuer le nombre des crimes

Institutionem ita solam ex se ipsa magnum afferre com-
modum qui putent, maxime errare videntur. Et non om-
nes qui institutione usi sint meliores fieri recte ostendi-
tur in Reme Britannique, Mars 1835, p. 121 : «Instruire,
sans améliorer, s'est brûler sans éclairer. Augmenter le
nombre des notions populaires, sans en diriger l'emploi,
c'est enivrer une troupe sauvage prête à mettre le feu à
l'édifice et à périr sous les ruines.quot; Similia etiam dicit
royer collard: ))Les moeurs naissent de l'éducation, l'édu-
cation seule les crée et les perpétue, parceque seule elle
enseigne véritablement le devoir en le réduisant en prati-
que-, sans l'éducation, l'instruction n'est qu'un instrument
de ruine.quot;

Instituuntur vulgo homines, ut legant, dicant, etc. vix
umquam discunt recte agere; verborum ita scientia maxime
excolitur: »Elle a ses dégrés, son grand maître, son mi-
nistre: la science des choses n'a rien de tout cela, et par
choses j'entends ici non celles, qui n'impriment dans le cer-
veau que des lettres mortes, mais celles qui laissent au
fond du coeur l'impression toujours vivante de principes
utiles toujours en action 2.quot; Recte agere, ecce vera scientia!
Omnis scientia sine eo est ignorantia periculosa : illa tantum
hominem a coeca vi affectuum et appetituum libérât.

Vidimus modo, in regionibus Franciae, ubi institutioni
pubbcae parum tribuitur, homines fere non dehnquere,
et contra ahbi, ubi incolae magis smt excuhi, plurimi
adesse crimina, et quidem contra bona, crimina falsi, frau-
dis, caet i. Non autem Francia sola exempla praebet,
cultum majorem intelligentiae ad crimina ducere. De Ame-
rica septentrionali idem contendit Vir. Ampi, juliüs In
Angha etiam magis magisque criminum numerum augeri,
Ita ut incolarum numerus, ab anno inde 1812—1832, du-
plicatus, numerum ter majorem criminum commiserit; »sans
qu'on puisse apercevoir d'autre cause de l'accroissement des
crimes que l'accroissement d'ime instruction vide, équivo-
que, nulle au fait, mais sombre inspiratrice d'efforts néces-
saires pour trouver dans le crime l'auxdiaire ou le sup-
pléant du travail 3.quot;

Scholae autem multum valere possunt ad criminum nu-
merum minuendum, dummodo recte institutae sint, ne-
que solum in iis discant homines legere, scribere, caet.
sed praeceptis moralibus et religiosis quoque recte im'buan-
tur. Sic enim perjurium minus metuendum, si, de juris-
jurandi sanctitate certum sibi habentes, homines vera lo-
quentur, et mala illa multa, quae, nonnisi ope cognitionis
ex institutione perceptae, committere possunt, uti falsi,
fraudis, caet. magis magisque numero decrescent. Homines
etiam multi, licet non prorsus mali, tamen remediis saepe
utuntur ad victum sibi comparandum, quibus non ute-
rentur, si magis veri boni et justi notionibus imbuti essent.

Sic v. ç. non, importandis clam mercibus, in fraudem
legis de vectigalibus lalae, viclum sibi quaererent.

Sed de institutione juventutis, quatenus ad crimina ar-
cenda valet aut non valet, dicta concludamus verbis hisce
scriptoris Francici, qui optime videtur rem declaravisse :
»L'instruction n'est pas partout et toujours.ce qu'elle dou
être; elle ne prépare pas l'homme à la destination qu'il
doit remplir plus tard avec assez de soin sous le rapport
moral, réligieux et social : elle ne donne pas assez de rec-
titude à ses principes moraux, assez de profondeur à ses con-
victions religieuses, assez de fermeté et d'énergie à la di-
rection morale de sa volonté.quot; Hanc sententiam ita profes-
sus FAYETBS », etiam mala et vitia quae bonae institutioni
obstant, severe vindicanda sic contendit: »ne sommes nous
pas en droit de réclamer des mesures énergiques de ré-
pression , non pas seulement contre les malheureux qui,
séduits par les sopbismes du libertinage, de l'impiété et
de l'esprit de révolte sont tombés dans le crime, mais
encore et surtout contre les auteurs et les propagateurs
de ces sopbismes, qui emploient le talent que la Pro-
vidence leur a départi, et la liberté que la société leur
laisse , à detruire dans l'intelligence du jeune homme les
principes moraux et réligieux que l'éducation lui avait
imprimée? Ainsi en deux mots , fortifier l'enseignement
sous le rapport religieux, moral et même politique et so-
cial dans nos écoles à tous les dégrés, et réprimer sé-
• vèrement toute production de la presse, quelle qu'en soit
la forme, qui tend à détruire ce que l'enseignement a
fondé.quot;

^ 7. Moruin Corruptela.

In educatione liberorum saepe veram morum corruptelae et
criminum causam quaerendam esse animadversum fuit*.

Verissimum scilicet est, quod yulgo monetur : » quo se-
mel est imbuta recens, servabit odorem testa diu et ita,
quas in pueritia jam a parentibus, a praeceptoribus, ab
aequalibus accepit notiones, diu servat juvenis. »Persua-
deas,quot; ita auctor Dissertationis mox laudatae, »infanti a te-
neris inde, veram felicitatem unice sitam esse in divitiis, in
auro et argen to colligendis-, quum haec ei desunt, poste-
riori aetate plerumque omnes intendet vires ad hasce con-
sequendas divitias, et, si honesto modo hoc fieri nequit, in-
terdum ingredietur vias improbas, ut ad propositum perve-
niat, nisi rebus et factis et exemplis aliorum didicerit, has
vias revera ad sui ipsius damnum ducere, saltem divitia-
rum colleciionem non ad suae felicitatis cupiditati satisfa-
ciendum vim habere. Decipe infantem ut ad scopum quem-
dam pervenias, mox et infans itidem alium decipiet, ut
commodum aliquod acquirat.quot;

Sic uti virtutes, ita quoque vitia a parentibus cum liberis
solent communicari. Falsae opiniones de rebus, quae veram
felicitatem specie prae se ferunt, attamen a felicitate illa
longe recedunt, magnam partem oriuntur ex neglecta, vel
omnino ex prava educatione, ex malis exemplis sive unius
patris, sive millenorum hominum, ex quibus exemplis ju-
venes ad suam ipsorum ulteriorem educationem proficere
amant. Videant et teneant constanter parentes, quae est
ad virtutem bonae educationis efïïcacia, eandem esse malae
ad Vitium et crimen.

Cünuubla autem nimis facile inter homines rudiores inita,
juvenili valde aetate, non facile ducunt ad justam discipli-
nam liberorum. Qui enim parentes id dabunt, cujus ipsi
egent? Aut qui juvenis imberbis rudis et inexpers agricola
tamquam paterfamilias, aut quae mater pueritiae annos
vix egressa, liberos ad bonum excitabunt, et ostendent,
quomodo vivendumsit? Ita sane parentes saepe adu'e co-
acti erunt magistratus a quibus auxilium petant contra
liberos suos. Multi delinquentes sine dubio facti fuissent
boni cives, si bona educatione usi fuissent A tenera
inde pueritia parentes caveant liberis suis, et puniendo
facto primo malo eique non ignoscendo melius certe agent,
lt;iuam venia nimia, qua fortasse juventus denuo ad pravos
mores et ad delinquendum adducitur, quum viderit, sal-
vum se inde exire. Adsunt exempla furum maximorum,
qui, furendi studio suo indulgentes, quum a parentibus
initio non graviter essent puniti, ad ultimum supplicium
sunt damnati ^ Saepius parentes ipsi, non videntes quam
male ita agant, juventutem docent alios fallere. Quis
autem non videt, ita juventutem doceri, mendaciis circum-
venire alios, non maie esse factum, quo certe ad alios
fallen dos saepe accedent.

De vitiis autem, quibus educatio liberorum in inferior!
civium classe laborat, multa dici possunt, quae bic referre
omnia non opus erit. Saepe ita in plateas mittuntur li-
beri ut precibus supplicibus et commiseratione publica
victum quaerant, non solum sibimet ipsis, sed etiam pa-
rentibus. Aliquando autem fit, ut, quae ita congesserint,
ad victum sufficiant, aliquando etiam ut, nullo donc ac-

cepto, doinuni redire non aiidentes, casligationem parenlum
li mentes, ad furta reciirrant, ut ita aliquid sal tem domum
l'erant. Prima vice quidem res non magni pretii auferunt,
sed, impunltate consecuta, et majori audacia accedente, ad
lurla m-ajora se convertunt, vera ita esse oslendentes haecce
BOU.AYII verba ' :

»Dans le crime il suffît qu'une fois on débute
Une chute toujours attire une autre chute.quot;

Ex illa autem mala aut nulla educatione quin mores
corrumpantur, dubium esse non potest. Ad quot mala
ducat morum corruptela recte videbat servan , scribens
» De vices en crimes, de crimes en loix, de loix en abus,
et d'abus en remèdes, la machine politique se complique
et s'affaiblit toujours d'avantage-,quot; sic '' sensus naturà justi
et aequi, ad bonum sequendum hominem invitantes, per
malos mores corrumpuntur et ad malum trahunt; quum
contra crimina etiam vix ulla committi, ubi mores puri
et magna vivendi simplicitas adsunt, alii observarunt

»Quid leges sine moribus vanae proficiunt?quot;
quaerebat jam horatius, et sane, ubi morum corruptela rég-
nât, ibi vitiorum, scelerum, criminum, omnia plena. —
Morum corruptela ita merito vocatur^, »foecunda genetrix et
uberrima omnium, quae ah homine in hominem redundant
scelerum et malorum, nutrix, saeva omnis omnino, quae in

lei-ris dalur, lelicitalis devaslalrix, oiuma paieules uUer el
liberos, fratres el fratres, cives el imperaniem, omnes de-
nique cives bganlia inler se vincula rapadbus discerpens
denlibus, saevisque crudebler dilacerans unguibus, mou-
slrum borrendum atque ingens, quod omnem conturbat

ordinem, omnem barmoniam, mundique morabs symme-

triam subvertil, et sic in pristinum reducit chaos.

Si de morum corruplela quaeritur, mores imprimis alten-
dendi sunt el vita foeminarum. Quales sint fuluri mores
populorum, a foeminis praesertim pendet. Non possum non
hue referre locum licet longiorem viri harum rerum peritis-
simi, CAROM LUCAS qui egregie hanc sententiam alius etiam
experientia sic conformavil: »Je me suis donné, dit M.
LiEBEK, beaucoup de peine pour connaître l'histoire d'un
certain nombre de condamnés, et, bien que mon enquête
ait été nécessairement limitée, j'ai cependant constaté , qu'il
y avait presque toujours quelque femme vicieuse et dé-
pravée, qui jouait le rôle principal dans la vie du criminel;
soit une mauvaise mère, qui avait corrompu par son exem-
ple le coeur de son enfant, soit une épouse dissolue, dont
les écarts et la violence avaient rendu le domicile conjugal
insupportable à son mari; une prostituée, dont les exigen-
ces n'avaient pu être satisfaites que par le vol, une rece-
leuse ou une espone, qui avait été encouragée à l'exécu-
tion du crime et y avait participé. En principe rien n'est
plus important pour l'ordre social, que la moralité de la
femme; car c'est la moralité de la femme cpi fait celle
de la famille, et c'est la moralité de la famille qui garaniit
celle de la société.quot;

Quantopere rectae educationis defectus ad crimina ducat,
inde quoque potest eftîci, quod in delinquentium etiam
numero majorem semper occupant, quam oporteret, locum,
infantes expositi

Nihil magis valere ad crimina avertenda quam bonos
mores in populo, ostendit spangenberg Neque frustra
adhibentur, quae ad moralem conditionem civium prove-
hendam tendunt. Uli profecto optimi erunt cives dicendi,
quibus inest intima illa persuasio de sanctissimo suo oflTicio
vitam suam secundum Ethices et religionis praecepta con-
stanter regendi. Eo valebit bona educatio, sensus honoris
et pudoris in hominum animis excitatus et auctus.

Saepe juvenes, qui caeterum recta institutione usi sunt,
ad malefacta criminaque accedere videmus, quum per pra-
vorum librorum leclionem animus sit corruptus, qui ad
artes et fraudes et maleficia quaevis legentes excitarent; sie
quasi male veneno infecti ad scelera transeunt. Non solos
ita cogito libros, quibus ipsa delinquendi quasi ars quaedam
docetur, uti, quum ostendatur, quo modo quam optime et
dexterrime furari possint homines, quod fit in libello,
cui titulus: Histori of Pracktycke der Dieven 3, sed cogito
sie quoque libros recentioris aetatis, qui, uti celebria illa
Mysteria Parisiensia, et similia, vitia et morum corrup-
telam infimorum hominum vividis coloribus depingentes,

sensus tamen et documenta generositatis et liumanitatis
ejusmodi iis tribuunt simul ut inde ipsum crimen quasi
noLilitari videatur. Ratio, qua crimina committuntur, ita
luculenter exposila , ad ea committenda ipsa allicit. Ita
aliquis, depreliensus in furto, secum habens illum Kbrum
Mysteriorum Parisiensium, et rogatus, quis ei esset bbri
usus, respondit: se illo ad delinquendum adductum fuisse.

Mali iUi mores, delicta ejusmodi, aliquando cum ipsis
rebus sanctissimis cobaerent. Ita in Italia, uti in diarus
narratum exstat S crimina frequentia occurrere soient ante
festum de nativitate Christi, quo scilicet laete festum agere
amant Itab-, qui non habent, quod in festum agendum
impendant, ita latrociniis, furtis, homicidiis, sibi soient
comparare, quo in eos usus indigent.

Sequela autem corruptelae illius morum saepe est, ut
homines ita delinquendo assuescant, ut tandem consuetudo
peccandi eos invadat. In hanc jam Veteres invecti sunt,
quos inter cicero in Verrem III, 76: »O consuetudo pec-
candi, quantam habes jucunditatem in improbis et auda-
cibus, quuni poena abfuit, et licentia consecuta est. — Ser-
pit illud insitum in natura malum consuetudine peccandi
libera, finem ut audaciae statuere ipsi non possit.quot; Quo-
modo etiam in hominibus dominetur vulgo consuetudo, ita
ut inscii et incogitantes saepe committant, quae, re bene
perpensa, commisissent numquam, scriptores de anthropo-
logia et morali doctrina saepe observarunt

§ 8. Religionis Contemtus.

Uti religio recte adhibita multum valere potest ut ho-

mines a peccando se aLstineant et désistant, ita ejus neglec-
tus eosdem ad malefacta ducere potest. Peccat enim homo,
(juia est vitiosus homo-, sed saepe a peccando se abstinet et
crimina non committit, quia rehgione tenetur Recte etiam
momentum rehgionis in facta hominum vidit, qui dice-
ret^: »De'tachez du ciel notre terre, elle ne sera plus
qu'un lieu de débauche ou une prison.quot;

Homines autem Deum colentes, eo ipso a criminibus com-
mittendis se abstinent: qui autem aut Deum non adesse
sentiant aut ejus voluntatis non curam habeant, facile ad
crimen accedunt. Ita in masimis hoc numeramus vitae
huius bonis, quod secundum ciceronem «nulla gens est,
neque tam mansueta neque tam fera, quae non, etiamsi
ignoret qualem habere Deum deceat, tamen habendum
sciât.quot; — Qui autem se ipse norit, primum aliquid se ha-
bere sentiet divinum, ingeniumque in se suum sicut si-
mulacrum aliquod dedicatum putahit, tantoque munere
Deorum semper dignum aliquid et faciei et sentiet
Recte CICERO ita religionem agnoscebat tamquam a malo
praecaventem et ad bonum excitantem.

Religionem tueri, sanctissimum ideo nierilo habetur
Principis officium. Hoc recte teneant quoque viri politici,
fundamenta civitatis labefactare, qui religionem non cu-
rant Errant sane, qui putent in civitate etiam vel jus
certum et tutum praestari posse, déficiente religionis vin-
cido. Ipsa juris notio nititur fide religiosa mundi mora-

lis Geile longe majus quid esl religio, quam remedium
ad civitatis Iranquillitatem tuendam et ad ordinem publicum
servandum, uti tam egregie aliquando summus monuit
GüizoT ^ ; sed vir! politici tamen , quam egregie religio ad
civitatis proposita assequenda possit ducere, numquam
obliviscantur-, et quod obliviscerentur, sane tristis error
fuit temporum, quibus rerum conversio debetur, versus fi-
nem saeculi praecedfentis, error nondum expiatus. Gerte
bene de religione, bene de republica merebantur, qui ini-
tio bujus saeculi in patria boc argumentum ad publicam
disceptationem proponerent Societatis Teylerianae religiosae
moderatores, in cujus Societatis Operibus Vol. 20, a' 1802,
praeclaras continet uostratium, summi quoque kemperi, de
boc argumento disputationes. Ita quoque scribebat de re-
ligione civitati necessaria Vir. Gons. o. c. qibktus, Gron.
1805.

Erant inprimis tempore rerum conversionis Francicae,
qui religionem parvi babentes existimarent, solam morum
doctrinam, practicam pbilosopbiam, sufficere ad hominum
actiones regendas, sed experientia docuit, tristissimam esse-
temporum conditionem, ubi religionis non habetur ratio.
Pluribus hac de re monuit Francicus scriptor, inter alia
quum profi tere tur ^ : »la haine de la religion, des bom-

mes et des choses religieuses, cette haine poussée jusqu'à la
rage la plus aveugle, est la passion qui a fait le plus de
mal, qui a poussé à le plus de crimes dans le cours de
l'orgie révolutionnaire.quot; Ad pravas hominum cupiditates
coërcendas non solet satis valere sola oßlciorum ex phi-
losophiae praeceptis contemplatio. Vehementes sensuum il-
lecehrae, inprimis in hominihus minus cultis, saepe vincunt
rationis auctoritatem. Pravae hominum lihidini igitur fre-
na injicienda quoque censuit summum numen, per sui ip-
sms, hona remunerantis, prava vindicantis, cogitationem. In
quos ob judicii fragilitatem vel incogitantiam virtutis prae-
cepta satis efficaciae non solent habere, illi per Divini nu-
minis venerationem a vitiis et flagitiis arceantur.

»Quanta autem e neglecta hac religionis disciplina, e re-
moto summi numinis cultu in genus humanum redundave-
rmt quondam mala, ipsa experientia satis luculenter firma-
vit, quin etiam hand ita pridem horrendis imo sanguino-
lentissimis exemplis stabilivit.quot; Haec scribens initio hujus
saeculi V. Cons, ganderheyden *, sie pergit: »Ex hoc fonte
cruentaista scelera horrenda, crudelitatis, impietatis ac fu-
roris plena, profluxere. Spectacula , quibus integram fere
gentem nuperrime cruciatam nostri temporis historia exhi-
buit, haec et innumera alia flagitia, non aliunde nisi ex hoc
vomite sunt derivataquot; : Aperte sic indicat tristem flagitiorum
et scelerum historiam, quibus rerum conversionem Fran-
oicam, praecedentis saeculi fine, commaculatam omnes novi-
mus. Et quis ita dubitet, cum scriptore eodem, impiam
religionis et summi numinis divinarumque legum contem-
tum et ignorantiam praecipuis criminum causis accensere?
Quam difficile autem sit ex tabulis statisticis criminali-

bus abquid cerli eiEcere de conditione uioraU et rebgiosa
popub cujusdam monet V. Gl. mittermaier \ Dolendum
etiam est in tabulis statisticis criminalibus non rationem
baberi conditionis morabs et religiosae delinquentium, ne-
que investigari causam illam criminum uberrimam. »Cet-
te cause, le philosophe et le législateur peuvent la trouver
dans l'influence funeste des principes, qui affaiblissent ou
détruisent les espérances et les craintes, que fait naître la
religion Similia contendit descuret »II est bien à re-
gretter que, dans les comptes rendus de la justice criminelle,
on n'ait pas encore songé à rechercher la proportion des
incrédules, des indifférents et des hommes réligieux traduits
devant les tribunaux.quot;

Et de rebus religiosis perversae opiniones saepe ad aber-
rationes ejusmodi ducunt, ut nescias fere, num, quae in
religioso quodam fanatismo homines aliquando admittunt,
criminibus sint accensenda, an vero potius ad alienationem
mentis, tamquam ad causam, referenda.

In Germania exstat narratio de duobus hominibus sae-
culi praecedentis medii, qui bonos se esse christianos con-
tenderent et caedem in homine judaeo rem licitam existi-
maverant, addentes, se matutinas , ut decebat, fudisse pre-
ces et sanctam Virginem, ut in exsequendo consilio auxilium
ferret, ardenter implorasse -, neque dubitabat caedis auctor,
quin, his auditis, judex ipsum continuo absolveret. Aliud
exemplum infelicissimum memoratur ovium pastoris, op-
timi sed simplicissimi hominis, qui, ut fidei Christianae

suae coustautiaul et sinceritateui probaret, abkahamum, uni-
cum filium isAACüM in sacrificium offeren tem, piëta te supe-
raturus, tres fibos, quos habebat, trucidaret, fusis interim
ex intimo pectore ad Deum precibus, ut ipsi vires et ani-
mum adderet.

Praeclarum est quoque exemplum quod praebuit aquot; 1796
Amstelodami harmen alfkens, qui duos liberos suos truci-
daverat, et terüum interficere constituerai, ut eos subtra-
lieret hujus vitae miseriis, quum ipse, furti parvi commissi
conscientia crucialus et poenas hujus vitae et aeternas me-
tuens, tantae fortunae infehcitali hberos suos subtrahere
decrevisset K Imo superstitiosae Ulae el fanaticae opinio-
nes saepe in veram mentis alienationem transeunt, qua om-
nis moralis aclionis aestimatio tollitur

Non solum igitur defectus sensus religiosi, sed etiam
perversae de Deo rebusque divinis opiniones, sive super-
stitio, flagitiorum ahquando scelerumque exsistunt causae,
quum homines, perversae pietatis non recte intellectae stu-
dio, licet ex menie pia el Deum colendi ardore, in hor-
renda tamen scelera saepe praecipiles se dederint. Quis
est, quin hic loei recordetur, e sacra hac superstitione
oriunda innumerabilia inhumanae crudelitalis et barbariei
exempla, quorum plenae sunt lol annalium hisloricorum
})aginae?

Alia etiam exempla docent, ex superstitione crimina hor-
renda aliquando eorum auctoribus excusahilia censeri, si
modo certis adhihitis ritibus ea patraverint, quia tunc, ex
religionis, uti putant, praeceptis facto ignoscitur. Erant qui
censerent sufficere, eum in fmem sinceram apud sacer-
dotem facti admissi confessionem ^; abi putabant furtum et
homicidium recte expiari factis ad crucis signum in vicmia
deprehensum precibus

Non solum autem fanatismum religiosum sed polilicum
etiam ad gravia facinora ducere, nobis ostendunt inter aha,
exempla charlottae corday, quae maratum , et sandh, qui
kotzebueüM, ad patriae libertatem vindicandam trucidarunt.

Triste hand dubie negotium, hanc labem minime abfuisse
a Cbristianis, qui per tot saecula adeo propter haereticas,
quae vocarentur, opiniones in se mutuo invecti sunt, gestis
bellis et suppliciis immanibus se invicem dilacerantes.

liaeC omnia profecto qui attendit, persuasum sibi babeat
necesse est, religionem, ratione suffultam et ab errorum
purgatam nebulis, matrem omnis in populo serendae vir-
tutis et propagandae sapientiae esse uberrimam; contra gra-
vissima per superstitionem effici mala et pericula, quocirca
ut baec depellatur, quantum ejus fieri possit, Imperantis
est officium Quod etiam alius scriptor hisce verbis ex-
pressit: »SO innig ich jenes Ideal alles Guten verehre und

' »Ich glaubte mich vor Gott hinlänglich gerechtfertigt, wenn ich
die Sünde hinterher dem Priester beichtete , und die mir dafür aufer-
legte Busse willig Übernahme,quot; klein, Annalen d. Gesetzgeb. IX, p. 44.

ä »In der Nähe eines Crucifixes stahl Z., ein glaubiger Verehrer dieses
Symbols, Holz: in der Nähe eben dieses Gegenstandes seiner Andacht
beging er einen Todtschlag, und gleich nach der That kniete er an
dieser heiligen Stelle, und hob seine blutigen Hände auf um den Gott
der Liebe und des Friedens anzubeten,quot; ibid. p. 105.
^ Gandeuheydes , 1. 1. p. 26 sqq.

so fest ich überzeugt bin, dass eine aufgeklärte Religion
Weisheit und Tugend unter dem Volke befördere, so un-
widersprechlich zeigt doch Nachdenken und Erfahrung,
dass Aberglauben für ein Gutes zelm Uebel stifte, dass die
blosse Furcht vor einer leicht zu erzürnenden aber auch
bald zu versöhnenden Gottheit die Menschen nicht von
Uebelthaten zurück halte, dass eine durchgehends wirk-
same Moral auf ihren eigenen Gründen ruhen, und der
Religion, wie die Sonne der Morgenröthe, folgen müsse.quot;

§ 9. Luxuries.

Vuam luxuriosam omnis perversitatis matrem odio sum-
mo habebant jam veteres legislatores, uti apparet ex mul-
tis illis sumtuariis legibus, quas apud Orientales, Graecos
et Romanos notarunt, qui de hoc argumento peculiariter
egerunt, scriptores 2. Prouti ad varia referebantur argu-
menta leges illae, dictae sunt, funerariae, convivales, ves-
tiariae et ludicrae. Et leges ejusmodi sumtuarias ad luxum
sistendum, cum apud alios Europae populos, tum apud
nostrates habitas fuisse, et ex historia notum est, et ex Diss,
altera modo citata p. 46 sqq. potest videri.

Satis vetus jam est, et praecedenti saeculo studiose trac-
tata, controversia, an luxus civitati noceat, et, qualis no-
ceat. Vulgaris erat sententia, civitati non omnem nocere
luxum, sed tantum immodicum. Gravis autem inde orie-
batur difficultas, fines luxus definiendi, ut constaret, qua-

' Klein, Annalen der Gesetzgebung, IX, 106.

2 A. boxman, Diss. de Legibus Romanorum sumtuariis. L. B. 1816, a.
penning, Diss. de Luxu et legibus sumtuariis ex Oeconomia polilica diju-
dirandis. Amslelod. 1826.

tenus utilis esse pergat, et a quibus inde bmitibus perni-
ciosus evadat, sed bi limites accurate definiri non possunt
propter summam conditionis, in qua homines degunt, di-
versitatem-, quod illi valde inutile esse dici debet, id huic
tamquam aptum, idoneum et decorum maxime erit con-
siderandum. Hoc tenendum j res utendo consumiquot;, qui jam
recte rebus utitur et decore, secundum conditionem m qua
versatur, recte agere est intelligendus, bcet etiam denegari
baud possit, omni rerum consumtione valorem exstingui,
et ita per omnem consumtionem aliquem bonis privari,
quae antea habebat; consumtio tamen bonorum necessa-
ria est, ut satisfacere possimus indigentiae nostrae. Neque
bona valorem habent nisi ob id ipsum, quod idonea sint
ad satisfaciendum indigentiae nostrae-, quod igitur res con-
sumendo pereant, vel potius utilitas earum exstinguatur,
id ex ipsa rei natura sequitur; improbanda autem est ejus-
modi consumtio, quae, ratione habita ejus, qui res adhi-
bet, non erat necessaria, aut quae noxia erat. Et sie eos,
qui vix habent pnde victum quaerant, perperam agere,
si sumtus faciunt in ea, quae ipsis non sunt necessaria,
nitro apparet. Vita frui et largiter frui est res, quae omnem
hominem satis ultro allicit. Vitae voluptatibus frui, mul-
tis censetur demum vere vivere. Sic luxuries ingravescit,
quae nihil spectat nisi voluptates illas vitae, quibus facillime
et' in summo otio, imo inertia et desidia, frui possimus.

Luxuries ita, varias civium classes invadens, omnes, qui
ei sunt dediti, eo ducit, ut in delectationibus tam publi-
cis quam privatis summum bonum ponant. A laboribus
strenuis et utilibus ita magis magisque alieni, in desidiam
et inertiam incidunt, et ita demum, si nihil agant, vita
frui se profiteatur. Quum autem ita sumtibus satisfacere,
quos luxus requirat, nequeant, eos invadit vera egestas, et

in tristissimam conditionem delabuntur. Ita quum Komani
luxuriei induisissent, magis magisque ah antiquo flore po-
pulus descivif, nam, cum post c. manlii triumplmm luxu-
ries Romam liberam invasit et necessaria exstitit, liLerta-
tem amisit. Eodem fascino Romani populos, libertatis con-
servandae olim studiosissimos, sibi obnoxios fecerunt, donec
ipsi plane corrupti desinerent esse bellicosi-, et gentium
Germanicae originis potestati subjecti, id, quod abis diu
injecerant, jugum ipsi subire cogebantur

Luxum omnino civitati pernoxium esse posse, monebat jam
sallüst1ds »Postquam divitiae honori esse coeperunt et
eas gloria, imperium, potentia sequebatur, hebescere virtus,
paupertas probro haberi, innocentia pro malevolentia duel
coepit. Igitur ex divitiis juventutem luxuria atque avaritia,
cum superbia invasere : rapere, consumere, sua parvi pen-
dere, abena cupere, pudorem, pudicitiam, divina atque
liumana promiscua, nihil pensi atque moderati habere quot;
Quomodo luxuries criminum esset mater, egregie sallus-
TIÜS ita monet; rapere certe, aliéna eupere, pudorem, pu-
dicitiam, divina atque humana promiscua habere, quae tam-
quam luxuriei sequelas sallustius notât, non tantum bonis
moribus sunt contraria, sed veras continent juris laesiones
vera crimina. Et sane haud minus explicite cicero ^ : „in
urbe luxuria creatur, ex luxuria exsistat avaritia necesse
est; ex avaritia erumpat audacia, inde omnia scelera ac ma-
leficia gignuntur.quot; Luxuries etiam in vita puWica Roma-
nos effrenata pecuniae cupidine accendebat. Exstiterunt
ita post bellum cum antiocho, publice fere, falsi testes.

' Pestel, fmdam, jurispr. Xat., Parte I, S. IV, § 194.
' Sallustius, Calilin. c. 12.
^ Orat. pro Ser. Hoscio Amerino , c. 27 in fine.

lalsi delatores, liomicidae, qui, pecunia data, 1'ere omnes
eodem tempore impunitate gauderent. Eo tempore, quo
ptolemaeus Romam se confereLat, ut auxilium a Senatu
contra Alexandriam peteret, cato eum difficile omnino
opus aggredi monebat, quum Romae Senatores non nisi
auro moveri possent, et avaritiam , moresque corruptos eo
processisse testabatur, ut tota Egyptus, etiamsi auro consta-
ret solo, avaritiae non sufficeret.

Haec et alia similia exempla ex Romanorum historia ai-
fert scriptor patrius * ut ostendat, luxuriem Romanos ad
quaevis flagitia duxisse. Paulo post probare conatur, luxu-
riem natura sua eo ducere, ut omnes sensus egregii et ex-
cels!, per quos ad praeclara facinrfra evebi, aut ad virtu-
tem reduci quis possit, ex eo tollantur, quod inprimis de
sensu religionis valere monet

Apparet ex bisce, luxuriosae vitae non solum nostro
aevo, sed antiquitati etiam, commune fuisse vitium -, qui,
superbia elati, ditiores se haberi voluut quam revera sunt,
quasi divites essent, impensas multas erogant, quibus ex
bonis ipsi suis satisfacere nequeunt, ita ad aes alienum se
conferunt et magis magisque debitis se mergunt. Hoe qui-
dem per tempus aliquod procedit, sed, creditores quum am-
plius pecuniam iis mutuo dare nolint, si neque alli adsunt
^ quibus pecuniam extorquere possint, id maxime agunt,
tit quihuscunque modis ea, quibus egere se censeant, sibi
comparent. Ita magnis sumtibus erogandis assueti pecu-

' C. Vis engelen, Brieveii over de Weelde, ah hoogst nadeelig voor dcuyd
en geluk, en verderfelijk voor den burgerstaat. Haarlem, 1791, I, Epist. 6,
p. 60 seqq.

® Epist. 10, p. 108 sqq. Cf. p. 156: «hij veroorlooft zich alle mis-
daden, zoo hij daarvan slechts geene nadeelen op de wereld heeft te
vreezen.quot;

iliam quaeriint et nummos quavis ratione, et delicto aut
crimini etiam se dant illi, ut pecuniam nanciscantur, qua
luxuriöse vitam agere possint. «Le luxe, pour fournir aux
dépenses, qui deviennent de jour en jour plus grandes
et plus énormes, dégénère bientôt en avarice, et est forcé
d'avoir recours aux injustices et aux rapines

Luxus Ua merito criminum committendorum fons est et
opportunitas; quot furtis domesticis v. c. datus est locus,
quum famuli et famulae, ut vestimentorum luxuriei et
ornamentorum cupidini indulgeant, saepe rapiant, quibus
opus iis est ad sumtus erogandos in vestimenta et orna-
menta, quae, illorum conditione superiora, geri tantum
solent ab iis, qui ad ordinem socialem superiorem quem-
dam pertinere sunt censendi

Mta, quam nos jam universe boc aevo agimus, maxime
est industrialis. Per industriae hoc vel illud genus ad mag-
nas divitias adipiscendas svunmo ardore homines feruntur,
et ut quam citissime opes nanciscantur vires intendunt.
Ita quo major, quo firmier stabiliatur apud alios omnes
persuasio de divitiis, quibus jam polleant, ut major ipsis
praebeatur fides (crediet) luxuriöse et sumtuose vivunt,
et si postea solvendo impares deprehensi (failliet), cum
creditoribus de debitis convenerint, in integrum restituti
denuo laute vivere incipiunt, ut ahos de divitiis, quasi
acquisitae essent, quae acquirendae tamen sunt adhuc,
reddant ceriiores

» Rollin, Manière d'enseigner, etc. IV, p. 20.
- Strass, Ursachen der Verbrechen, p. lg.

3 Cf. m. tïdemam, Redev. over de Weelde, uit het Latijn vertaald. Utrecht,
1773, p. 34 sqq., qui etiam recte p. 45 sq., observât luxuriem ita
maxime ducere ad crimina occulta, ad fraudes, a quibus alii probi jus-
tique luimines vix sibi possunt cavere.

Apud foeminas praesertim luxum in vestimentis sumti-
Ijus majoribus locum dare quam quos erogare eum in finem
boneste possunt, experientia docet. Ita plurimae quotan-
nis certe eo adducuntur, ut a virtutis via décédant. Pa-
rent DüCHaTELET, in inquisitione causarum quae Parisiis ad
lenocinium ducant, multum tribuendum esse ostendit luxu-
riae vestimentorum. Et certe, cujus momenti ea res sit in
foeminis, jam vidit cato, qui, cum retinendam esse legem
opham de cidtu mulierum in Senatu contenderet, »vultis
boc certamen »dicitquot; uxoribus vestris injicere, Quirites, ut
divites id habere velint, quod nulla alia possit ? pauperes,
ne ob hoc ipsum contemnantur, supra vires se extendant?
Nae, simul pudere, quod non oportet, coeperit; quod
oportet, non pudebit-, quae de suo poterit, parabit; quae
non poterit, virum rogabit. Miserum illum virum, et qui
exoratus, et qui non exoratus erit! quum, quod ipse
non dederit, datum ab aliis videbit Actum ita est de
bonis moribus, actum de vita familiae, omnis probitatis et
honestatis conservatrice.

Sed melius hoc argumentum concludei-e non licet quam
his PESTELu verbis-: »Hac necessitate sumtus nimios fa-
ciendi promiscue invecta paulatim efficitur gurges quidam
malorum, quae tum per se, tum ob celeritatem propaga-
tionis ad varias civium classes, tum ob dilFicultatem mede-
lae, postquam invaluerunt, societatem premunt et multis
mabs implicant. Oblectationum publicarum et privatarum
variatione in formam artis redacta, huic studere, hac ex-
cellere , id demum vocatur, -vita frui. Paulatim eos ener-
vat mollitudo, quorum labore, fortitudine, firmiiate sus-

' Livics, 1. 34 c. 4.
® Pestf.l, Fund. .luri.ipr. Aat., § 194,

tentari debebat societas. Pigritia, vitae elegantis nomine
coruscans, ornamento est opulentis, eoque magis nocet,
quo plures, qui solo labore societau poterant esse utiles,
desidi vitae assuefacit, et involvit (veluti luxus famulitio-
rum testatur, qui perpetuam eorum corruptelam gignit).
Gliscit porro mos indigentiae terminos non naturae, sed
opinion! bominum, eique in boras mutabili, convenienter
extendendi in infinitum. Exinde ingruit labes avaritiae
cujusdam necessariae; quoniam multa possidendi necessitas
non relinquit locum continentiae modicae et abstinentiae
nonnisi ea, quae licite comparari possunt, desideranti.

Hinc venalia paulatim fiunt omnia. Probitas alget.
Multitude peccantium exstinguit peccandi pudorem. Hic
prmium fugit ex familiis, mox ex toto corpore societatis.
Corrunipere et corrumpi, ut ait tacitüs, saeculum vocatur.
Sequi solet hoe malum, ut conjugum fides habeatur ludi-
brio, et donis dandis venalis fiat. Fortunat! sibi videntur
coelibes et orbi. Liberos nutrire, matri inbonorum-, libe-
raliter educare utrique parenti fit onus intolerandum. Yi-
cissim liberorum erga parentes reverentia nulla, nedum
amor. Filius ante diem patries inquirit in annos. Pos-
teritatis et curam et de se judicium metuens exsibdatur.
Quis est tabs saeculi fructus? Sensim domos complures
mvadit -vera egestas. Gum re deficit animus aliquid lau-
dabile agendi, nec tamen fiiniuntur desideria. Fides in
tota societate fit angustior. Quaeruntur novi sumtuum
ferendorum fontes. Dummodo suppetat unde molliter ac
jucunde vivas, nil refert, cui servias. Ita pereunte liber-
tatis retinendae aculeo, qualiscunque sit imperiorum for-
ma, fundatur dominatus sive externorum, sive praepoten-
tium et audaciorttm in ipso sinu luxuriosae civitatis.quot;

§ 10. Aleae lusux.

Sum multa negolia, sunt multae actiones luimanae,
quae quin juris et justitiae regulis repugnant, dubuari uou
potestquot;, furari, rapere, latrocinari, omnium opinione merito
pro crimine habetur, alia vero non adeo in se videntur
notionem comprehendere injustitiae aut improbitatis, edere,
bibere, aleâ ludere, etc. — Sic praefationem opusculo
suo de ludo praepositam orditur barbeyracids, sed obser-
vât porro, rem, in se baud illicitam, et minime impro-
bandam, ad mala dvicei-e posse propter abusum aut vitia
hominum, quod etiam quam maxime de aleae lusu valere
animadvertit Vir. Cl. h. cock, in Comment, praemio or-
nata de alea, Traj. ad Rhen. 1819, p. 22. Certe multa
saepe per se non inbonesta, attamen, aut exempli vi,
aut scelerum opportunitate, aut abutendi facultate, exsis-
tunt maxime damnosa, et ita alea, quamvis, sua natura,
nec possit ad delicta referri nec debeat, adeo tamen cerea
est in Vitium flecti, ut merito dixeris, quod de voluptate
PLATO afFirmavit, eam esse malorum etiam omnium matrem -,
sed integrum locum apponere liceat, ut ad quae vitia du-
cere possit vehemens aleae usus, plane intelligatur.

»Nec quidquam est quod perinde ad foedas et impuras
animi perturbationes concitandas valeat. Haec enim cupi-
ditatem, animi duritiem, avaritiam, impudentiam, perfi-
diam, superstitiones, invidiam, iram, oblectationem, odium,
inimicitias, desperationem, quaeque reliquae sunt turbu-
lentae animorum commotiones, in vitam hominum, quasi
quasdam furias, inmittit atque excitât. Has quidem palam
declarat solus aleatorum adspectus : declarat altuni illud ac
mortis simile silentium, saevis identidem clamoribus inter-

ruptum; declarant denique hiantia aleatorum ora, ardentes
oculi, impedita respiratio, gelidus tremor, anxii gemitus,
suspensus incertusque vultus, crebra coloris mutatio, erum-
pentesque media liieme sudores, totius denique corporis
convulsiones, atque inter spem et metum magna contra-
riorum motuum, ac totius adeo naturae confusio et quasi
exanimatio.

Deinde vero, quis non videt, quantum ad ignaviam ac
deses otium in civitate promovendum, civesque ab omni
penitus industria avocandos conférât, dum lucri notionem
ab honesti laboris idea segregat. Nimirum spei alacritas,
ac toto animo concepta turpis lucri dulcedo maximopere
ab optimis quibusvis studiis abducit homines. Quam mui-
tos bene et liberaliter educatos adolescentes, qui magnam
sui exspectationem concitaverant, atque erecti fortuna ad
gloriam ac laudem videbantur, ab optimo vitae instituto
ad pessimam ejus degendae rationem alea deduxit?

Fortunarum autem eversionesgt; illustrissimarumque gen-
tium subitas ex alea ruinas, cum maxime civitatis damno
morumque publicorum detrimento conjunctas, cuivis facile
est cognoscere. Quam multi enim passi sunt, qui, in aleae
scopulum lapsi, misere ita fecere naufragium, vix ut li-
cuerit enatare undis? Quam multi passim ex honoribus
ampllssimis forlunisque maximis ad inopiam redacti? Neque
vero ulla charybdis tam vorax, quae tot res, tot copias
ac facultates tam cito absorbere possit. Atque ita quidem
ex felici prosperaque vel tolerabili fortuna, facti repente
miserrimi, exhaustis rebus ac conjugis liberorumque con-
sumto viclu,alii ad spoliationes, furta, rapinas ac peculatus
sese contulerunf, alii, omnem calamitatis culpam in se
positam esse cogitantes, veluti peccati conscientia et indig-
nationis magnitiidine oppress!, lucem oderunt et moerore

confecli contaLueruiit-, alii ad laqueuiu, ad praecipiüum,
ad vim confugere, omniaque tentarunt ultima. Quid vero
memorem feros illos aleatorum coetus, qui saepe conviciis,
saepe etiam caede et vulneriLus transiguntur?

Ad pravorum liominum consortium ducere quoque im-
moderatam aleae ludendi cupiditatem recte bamevracius
oLservat IV, c. 4, § 4. Ut aleâ ludatur, expetitur quo-
rumcunque liominum commercium etiam eorum, quibus-
cum commercium habere caeterum dedecori haberetur.
Ammiainüs marcellinüs, quum bbro 28, c. 4, de vitiis sui
temporis Romae dicat, contendit, in media illa morum
corruptela omnes amicitias Romae tepescere, sed: solas
alearias quasi gloriosis quaesitas sudoribus, sodales esse,
et adfectu nimio firmitate plena connexas.quot; Ita ad quaevis
vitia aleae lusus vebementia ducit ». Tabularum Roma-
nensium scriptores vividis etiam aliquando coloribus bor-
renda illa omnia depingunt, ad quae per aleae tristem ve-
bementiam bomines feruntur

Quid de aleae lusu inprimis ad ejus abusum sistendum
constituerint leges cum apud veteres populos, tum apud
recentiores, late exposuit Vir. Cl. cock , Disp. cit. e. 3
et 4, quae omnia liic referre non attinet. Furum et la-
tronum instar in Graecia habitos fuisse, qui aleae vitam im-
penderent, narrat Aristoteles. Antiquitus jam Romae ije-

' »On nourrit dans son propre coeur, l'avarice, l'avidité, l'amour
du plaisir et de l'oisiveté, et l'on y porte ou l'on y confirme les
autres par sou exemple.quot; Barbeïrac, 1. c. IV, c. 5, § 7. Cf. idem
c. 7, § 6.

2 Praeclara descriptio apud jules janin, le Chemin de Traverse, 1836,.
II, p. 175 sqq. Dixerat jam thomas: »le jeu est un gouffre, qui n'a
ni fond, ni rivage.quot; Cf. descuret, la Médecine des passions. Pans, 1841,
p. 640 sqq., qui p. 661, indicat, ad quae crimina alea soleat ducere.

Uta legibus alea, ut hokatius testatur ». De efirenala aleae
libidine apud veteres Germanos, quae tacitüs , de Mor.
Germ. c. 24 , profitetur, in vulgus nota sunt. In j'uribus
urbanis multis patriae nostrae antiquis aleae lusus probibi-
tus erat. Gerte laudandae sunt leges, quae, quum ex ho-
minum animis perversa studia evellere baud possint, ea
tamen regere et temperare conantur. Ita in locis, ubi aquae
adsunt et balnea ad sanitatem corporis curandam, ubi
aleae lusus, et quidem vehemens, ad oblectamenta necessa-
ria videtur pertinere, leges et ordinationes soient definire ,
quod tempus, quibus diebus, aleae lusui liceat impendere.
Ita publica auctoritate temperatur alea , curatur ut condi-
tionibus ludatur haud nimis iniquis, et falsum, vis, dolus,
metus, caeteraeque arceantur malae aleatorum artes ; sed et
has cautelas, licet laudandas, tamen non satis valere ad
tristissima mala arcenda, docuit experientia.

Aleae lusum promoverunt etiam quam maxime lusus
illi publici aleatorii, Lotariae vulgo dicti. Publica aucto-
ritate institutae eo tendunt, ut ex iis, quae Indus gignit,
emolumentis, reditus quidam in aerarium deferatur. Lota-
riarum illarum origines et fata persecuti sunt alii Haud
dubie ita fraudes arceri possunt, caveri potest, ut bona fides
observetur in aleatorio ludo et suum tribuatur cuique, et
eo nomine lotarias illas publicas multi sunt tuiti ; attamen
experientia quoque satis superque docuit, et in publicis
ilbs ludis cives, aleae furore ductos, bona, famam, et vi-
tam etiam perdidisse. Neque mirum idcirco eas lotarias
jam m variis Europae regionibus esse sublatas, uti in Fran-

' Leges veteriim Romanorum hac de re persequitur etiam st. edme,
IHolionnaire delà Pénalité, IV, p. 236.

' Beck.«.4îi, Gesch. d. Erfindungen, V, p. 309 sqq.

cia, ubi postquam in nonnullis parlibus iam antea ftierant
suppressae, lex 21 April 1832 decrevit, inde ab a» 1836,
omnem lotariam publicam eessare oportere, et aliae lotariae
sublatae sunt lege 23 Maii 1836 Ad quae mala autem
dueant lotariae illae publicae, ostendit nobis Franciae exem-
plum, cujus 21 sunt regiones illa cupidine insignes, quae
iis quotannis 46 millies millena francorum (francs) impen-
dunt, quum 65 reliquae tantum 5 millies millena iis adhi-
beant. Quam diversa autem sit ratio criminum in alterutra
parte ex liisce sequitur-, criminis venelicii in 21 regionibus
lotariis deditis 9 occurrunt condemnati, in 65 caeteris 11.
Laesionum a liberis parentibus illatarum regiones illae 21
condemnatos habuerunt 351, 65 caeterae 355. Liberi na-
turales in 21 regionibus, 34,376, quum numerus 35,016
occurrit in caeteris 65

A lotariis publicis diversi sunt ludi illi aleatorii, qui, pri-
vatorum sumtibus, in domibus eum in finem destinatis,
at publica auctoritate admissis, solent agi. Hujusmodi sunt
ludi illi in locis, ubi aquae thermales habentur, ubi illi,
quorum nomine et in quorum commodum ludi aguntur,
magnos sumtus solent impendere, ut loei amoenitas quam
plurimos ad se trahat, ex quorum alea ludendi cupiditate
ipsi majora in dies lucra percipient. Hujusmodi domus ba-
bebantur etiam complures Parisiis et sat magnos reditus ex
venia data percipiebat urbis aerarium, sed etiam lege de
rebus pecuniariis d. 18 Julii 1836 sunt sublatae Et sic
m compluribus regionibus Germaniae tum lotariae, tum

' Art. I: «Les Loteries de toute espèce sont prohibées.quot;
« ch. dcpin, Gazette des Tribunaux, N». 1841.

3 Art. 10: Ȉ dater du 1quot; Janvier 1838, les jeux publics sont sup-
primés.quot;

ludi illi aleatorii privilegiati suLlatl sunt vel de iis tollen-
dis agitur.

Ex tabulis statisticis jam constat, multos eorum qui sibi
violentas manus inferunt, ut mortem sibi dent, caedem sui
committere ob pecuniam aleae ludo amissam. Et tamen in
acceptis non unius regni summa etiam occurrit ex ludi
ejusmodi publici (lotaria vulgo dicitur) reditibus percepta.
Monebat aliquando he pastoret , vix sperari posse cri-
minum diminutionem, si civitas vitiis et flagitiis favet per
instituta ipsa sua , et haec ad aleae ludos, in commodum
privatorum at publice probatos, transfert haud immerito

ch. micas

Sane aleae usum prudenter regendo leges civitatis multa
mala possunt avertere, quod profecto non faciunt, quoties
instituta publica aleae favent, veluti debitis publicis contra-
hendis, quae non nisi aleae lusu nituntur, aut domibus
aut mensis aleatoriis privilégia concedendo, e quibus ipsa
civitas lucrum capiat: »Malheureusement, au lieu de di-
minuer la tentation du mal, les Gouvernements vont trop
souvent jusqu'à l'alimenter et l'étendre, en faisant du vice
un objet de spéculation, et une source impie de revenus^.quot;

Hinc scriptores Oeconomiae politicae multis rationibus
allatis ostenderunt, quam male ita ad débita publica aleae
lusus referatur

' Pastoret, Lois pénales, III, 124, add. ch. iccas. Du système Pénal,
1. c. p. 165 haec referens: gt;gt;Ne dirait-on pas cjue ces lignes sont écri-
tes d'hier pour flétrir un budget, qui porte à l'article des recettes
les mots: jeux publics el loteries.quot;

ä Ch. lucas, Du système pénal, p. 169.

' VoLZ, Die Lotterie-Anlehen des Staates und ihr Einfiuss auf die Geu erbe-
Oeconomie, in Zeitschr. f. Staatswiss., 1845, fasc. 2, p. 377, qui ea
instituta dicit. : »unmoralisch, unvorsichtig, unpolitisch, der Industrie
nachtheilig,quot; etr.

Multa etiam exempla continent annales locorum, quo
sanitatis quasi recuperandae gratia homines convenerunt,
(in quibus autem saepe loco recuperatae sanitas magis ma-
gisque amittitur) hominum ad crimen sic adductorum.
Cognitum adhuc est recens factum illius juvenis, qui, Co-
loniae Agrippinae e familia honestissima natus, quum ad
mensam aleatoriam viridam (roulette) omne quod secum
haberet attulisset et amisisset, eo ludi ardore abripi se pas-
sus est, ut pecuniam, quae in mensa jacebat, palam rapere
non dubitaret.

Merito itaque vocatur ludus a summo rossavio : »le dis-
sipateur des biens, la perte du temps, le gouffre des ri-
chesses, l'écueil de l'innocence, l'ennemi des moeurs, le
père des querelles.quot;

Qui ita eo pervenire posset legislator, ut aleatorii ludi
in hominibus vehementiam reprimeret, baud dubie ea
quoque ratione numerum criminum minui brevi animad-
verteret.

§11. Ebrietas.

Si rationis maxime facultate homo reliquis animantibus
praecellit, certe nulla conditio eo magis est indigna, quam
ebrietatis, in quam quis se conjecit, quum ea eum ratio-
nis usu destituit. Non itaque injuria veteribus jam ebrie-
tas dedecori babebatur, et Spartani, ut juventuti vivide
exponerent ad quae inhonesta ebrietas ducere possit, ser-
vos in ebrietatem conjiciebant, hosque publice expone-
bant, ut ita juventus ab ebrietate abliorrere disceret.

Romae etiam ebrietas magno dedecori habebatur, et
rari ibi aderant ehrietatis casus vigente Republica, sed,
quum postea magis magisque ab antiquo flore decessisset
Urbs Roma, ebrietas longe frequentior exstitit.

In Hispania postea ebrietas ita dedecori IiabeLatur, ut
adesset quaedam lex vetus, quae nobili ob crimen capitis
damnato bbertatem concederet, dummodo contenderet se
ebrietate ad illud committendum accessisse. Narrant autem
numquam nobilem ad banc legem provocasse, ut bberta-
tem sibi exposceret; tanto dedecore affici censebatur is,
qui ebrietatis servum se agnoscebat, ut mori mallet, quam
ea lege vivere

Multorum certe malorum ebrietas est causa ; non imme-
rito itaque ebrietatis etiam in crimina effectus accuratius
investigari coeperunt. Hanc necessitudinem autem in di-
versis regionibus diversam esse, non est quod miremur,
quum diversissimus etiam sit in variis imperils usus et abu-
sus potuum spirituosorum.

Ita ebrietati tributam videmus dimidium criminum ut et
morborum; tres quartas partes paupertatis, quatuor quin-
tas partes calamitatum in Germania tribuendas censet ebrie-
tati m. a. amshoff Tamquam fontem praecipuum pau-
pertatis, morum corruptelae, et omnis improbitatis eam
considérât vir maxime venerandus huydecoper 3. Eandem
sententiam etiam tuitus est vir Amplissimus cooke, ex Ohio
delegatus, qui non satis monere se posse ait, ebrietatem
praecipue tellurem hancce nostram mendicantibus et de-
linquentibus omnis generis replere; veneno eo fundamenta
omnis felicitatis civilis et domesticae inficiuntur, et lacri-
mis doloribusque terra impletur

Qui judices criminales causas investigant, sciunt quam

saepe eLrietas ad liorreiida etiam crimina ducat, et liomines
initio probos et virtutis amantes in perniciem dederit-, et leve
pretium potuum spirituosorum eo ducere etiam , ut ebrie-
tati magis se dedant homines, observatum est ^.

Postremis bisce quidem temporibus cultiores homines eo
tendunt ut potum ilium magis magisque populo dissua-
deant; sed tamen diu adbuc iisdem usuros esse bomines
statui tuto posse videtur. In coetu liabito Londini congre-
gationis, quae omnem usum potuum spirituosorum per
universum orbem tollendum sibi proponit, die 5 m. Au-
gust! 184G, multa relata fuerunt, quae usum potuum illo-
rum in diversis magnae Britanniae partibus spectant. Ita
ibi quoque baud pauca vinculum indicant, quo usus po-
tuum illorum cum delictorum et delinquentium numero
cohaeret. Ex relationibus statisticis efficitur, Londini fre-
quentissima crimina ab ebriis committi et in illorum fla-
gitiosorum adeo hominum usum cedunt potus spirituosi
pretio ter millies mille libr. sterl. ; bine illi centum et
quinquaginta millia hominum, qui Londini hodieque im-
moderato usui potuum spirituosorum se dedunt. Quis du-
bitat sic de vinculo inter crimen et ebrietatem

Quam crebra ebrietas sit Londini hinc etiam patet, quod
ibi quotannis, secundum politiae officiarios, 30,000 homines
ebrietate sopiti in plateis inveniantur, et ex 9-5,000 litibus,
quae anno 1830 a curia assisarum tractabantur, quatuor

' Strass, Ursachen der Verbrechen, p. 11. »Die zu grosse Wohlfeil-
heit des Branntweins ist eine Haupt-Ursache der vermehrten Verbre-
chen. Welche grosse Rolle der Branntwein in der neuern Cultuige-
schichte spielt, wie höchst schädlich er in die Verhältnisse der mensch-
lichen Gesellschaft, sowohl geistig, als körperlich, eingreift, wird kein
aufmerksamer Praktiker verkennen,quot; ubi porro exempla afferuntur.

- Journal de la Boye, 1846, Nquot;. 191.

quintas partes ebrios fuisse, constitisse aliunde videmus '.
Longius autem procedit mooke qui, narrans quomodo cri-
minum numerus augeatur eadem ratione, qua lupanaria
(public houses) plura exstare coeperint, dicit, Londini fere
omnia crimina et delicta causam habere ebrietatem et ea
quotidie adliuc increscere. Ut ostendat, quam frequenter
ibi ebrietas locum habeat, commémorât, anno 1833 Londini,
(non comprehensa illa parte quae city vocatur) 29,880 ob
ebrietatem institutas esse querelas ; et notum est persecu-
tioni ejusmodi locum non dari nisi ob gravem ebrietatem

Albourni, Angliae urbe numero 1400 incolarum, 647 de-
linquentes carcere detinebantur, ex bis 467 usui potuum
spirituosorum erant dediti circiter) quum 346 eorum
ebrii deliquissent, itaque plures dimidia parte omnium de-
linquentium ad crimina ebrietate ductos esse constat. Ahbi
autem ex 39 qui carcere erant comprehensi, 36 erant
potibus spirituosis dediti. Adest etiam quidam magistratus
Londinensis, qui narrat se, dum per tres annos munere
fungeretur, delinquentes maximam partem queri audivisse
de ebrietate, delictorum suorum causa. Constitit ei ex con-
fessionibus, fere omnes ob homicidium damnatos ad cri-
men ebrietate fuisse ductos. Quod ita moore de homicidis
statuit, id de caeteris etiam affirmat judex holes, qui per
20 annos, quibus munere suo fungebatur, vidit quatuor
quintas partes omnium criminum causam habere ebrieta-
tem Ex 5000 delinquentihus , qui in urbe New-York
(2,000,000 incolis) puniuntur, maxima pars ex ebrietate ad
delinquendum accessit

Parisiis dimidia pars delinquentium abutitur potubus spi-
rituosis. Ebrietatis autem in calamitatibus, quae ex im-
prudentia in currubus regendis locum babeant, effectus
sunt perspicui et magni, nam ex 270 qui ibi uno anno
damnum eiusmodi dederint ex imprudentia, 120 ebrietatis
versabantur in conditione, quum ex 100 casibus vulgo
70 per ebrietatem, 20 per negligentiam, et 10 fortuito
exstiterint ¹, et secundum virum summum quetelet ^,
ex 1129 homicidiis, quae per 4 annos in Francia com-
missa fuisse constat, 446 causam habebant rixas in cau-
ponis, tabernis aut diversoriis. In patria nostra 3 crimina
plurima ebrii committunt. De militibus, qui carcere mi-
litari detinentur, testatur quidam ministerii publici ma-
gistratus, talis carceris curator, eos omnes, nullo excepto,

ebrios deliquisse

Ebrietatem divortiorum matrem vocat vir quidam maxi-
me venerandus, tribunalis cujusdam praeses, qui reperiit pro
quatuor quintis partibus divortia tribuenda esse potuum
spirituosorum abusui Hic autem memorare omnes illos
casus, in quibus ebrii bomines ad delinquendum incitati
sunt, uti parricida DORVILLERS, qui, ob admonitionem patri
iratus, eum trucidavit aut historiam ejus furis ebrii, qui
nocte ex domo babitata pluml)i et ferri aliquid furatus
est, et ob id ad carcerem quinque annorum, et infamiam
publicam damnatus est, non videtur opus''. Tristis certe
est observatio, quum incendium magnum illud Hambur-

' Dupabc., 1. 1. p. 108.

' Heb. d. Menschen, etc., Stuttgart. 1838, p. 555.

3 Cui immerito certe palmara ob moralitatem concedit fboiUep, neue
JSolizen, 166, Nov. 1838.

•gt; Dcparc. , 1. 1. p. 124. 5 Adbring, 1. 1. p. 12.

« Abbbing, 1. 1. p. 5.nbsp;' Handelsblad, Jan. 1841, N». 2897.

gense fere totam urbeni eonflagraret, 8 Maji 1842, jnul-
tos, qui ad illud exstinguendum vires iutenderent, ebrios
fuisse, quo factum fuerit etiam ut incendium longius la-
tiusque se extenderit Quaedam tamen de ebrietate fre-
quent! caedis sui matre hic afferre licet.

Casper ^ abusum potuum spirituosorum causam consi-
dérât numer! increscentis autocheiriarum maximam. Quar-
tam partem earum, quae inter annos 1812 et 1821 sint
peractae, causam habere ebrietatem contenderunt alii.

Kamschatkae incolae, licet sorte sua plerumque content!,
tamen frequenter caede su! finem vitae imponunt, idqul
maxime ebrietatis in conditione versantes

\erum est universe criminum numerum hocce saeculo
magis magisque fere ubivis increscere, quod etiam de caede
su! valet. Ita Berolin! ab anno 1788 usque ad 1797 62
tantum autocheiriae commissae sunt ; hic autem numerus
per idem spatium annorum (1803—1822) ad 544 incre-
verat. Parisiis quum per annos 1817—1822 346 locum
habuissent caedes sui, anno 1834 -solo earum 574 perfectae
sunt Ex tabulis statisticis de Juris Crim. administratione
in Francia reperimus !b! fuisse commissas autocheirias

. _____vir. foem.

Anno 1835. 2,305.........(1784—521)

quot; 2,340.........(1775-565) ab ebriis 153nbsp;,,,

quot; 1837. 2,443.........(1811-632) „ „nbsp;84 ( 72-ll2-)

quot; 2,586.........(1886-700) „ „nbsp;129 (107-22

2,747.........(2049-698) „ „nbsp;137 (111_26'

quot; 2,75-2.........(2040-712),, „nbsp;182(151-31

quot; 2.814.........(2139-675),, „nbsp;185 163-22

quot; 1S42. 2.866.........(2129-737),, „nbsp;167

quot; ^'«20........(2291-729 „ „nbsp;zzl {loLt]

.........(2197-776),, „nbsp;194 (167-27 j

' Res narraliir in Arnsterd. Matigheids-Genootschap,nbsp;Nquot;. 6, p. 9.
= Beitrage zur Medic. Statistik und Staatsarzneikunde', Berlin 18''5'

' Düpauc., 1. 1. p. 81. i Duparc., 1. 1.nbsp;p. 83

Anno itaque 1837, quo numerus autoclieiriarum ab
ebriis commissarum (48 ex 2443) exstitit minimus, trige-
simam tantum partem ebrietas ad caedem sui dixit; anno
autem 1843, quo numerus ille maximus exstaret (238 ex
3020) decimam tertiam partem effecit.

In Tabulis annum 1836 spectantibus in tabula peculiari
statistices Francicae causae exbibentur autocbeiriae. Diffi-
cillimum certe est ea de re certi quid statuere. Causa cri-
minis etiam ex interrogatione ipsius rei potest indagari, sed
vulgo quidem nonnisi praesumi potest causa movens in eo,
qui mortem sibi consciverit, qui interrogari amplius non
potest. Annis praecedentibus 1831 in tabulis statisticis
de juris criminalis administratione in Francia nondum oc-
currit mentio causarum ejusmodi quae ad autocbeiriam bo-
mines ducerint, quoniam nondum fundamento nitebantur
satis firmo

E numeris autem supra citatis efficitur spon te, in feminis
ebrietatem longe minus frequenter ad caedem sui ducere,
cum fere tertiam partem omnium autoclieiriarum a femi-
nis commissam fuisse constat; in caede sui autem, quae
ebrietatem causam habere videtur, occurrunt nonnisi pro
quarta circiter parte Vir eruditissimus duparc, in opusculo
saepius laudato, permagnam adeo partem autocbeiriarum
Parisiis commissarum tribuit ebrietati. Si tabulas ipsas
statistices criminalis Francicas inspicere ei licuisset, ipse ani-
madvertisset justum modum ita in reprehendendo se non
servasse. Ma^na certe est ibi in caede sui etiam ebrietatis

O

vis, at non tanta, quanta viro illi est visa.

Uti expresse testatur bartbe, Rapport au Roi, 25 Oct. 1837 p. xxvii.

Sî 12. Avaritia.

Avaritiâ nihil foedius exstare jam profitebatur cicero, de
Legibus Quam etiam aliéna sit avaritia ah homine sa-
piente ostendit sallustius »Avaritia pecuniae studium
habet, quam nemo sapiens concupivit. Ea quasi venenis
malis imbuta corpus animumque virilem effoeminat, sem-
per infinita, insatiabilis est, neque copia neque inopia mi-
nuitur.quot; Avaritiae autem duae sunt species, quarum altera
congerit ut congesta custodiantur, altera corradit ut corrasa
splendide et luxuriöse dissipentur. De hac rapace profu-
sionum ministra intelligendum est, quod jügurtha prae-
dixit : »Romam avaritiâ per i tur am Avaritia, in pecu-
niis semper accumulandis summum bonum ponens, elBcit,
ut metus sit perpetuus ne amittantur acquisita , quo fît ut
congesta abscondantur. Indolem enim, cui nihil satis est,
semper plura concupiscentem, et numquam sua sorte con-
tentam, efformat. Talis enim avarus semper eget, semper-
que vivit congesto pauper in auro. Ipsi, aut quod non
habet, aut quod habet, semper deest

Avaritia et habendi cupido eo certe saepe hominem adi-
gunt, ut appetat aliéna, eaque injusto etiam modo in suam
possessionem transferre conetur.

Hac ratione dici posset, omne crimen, quo quis aliéna
bona sua reddere injuste conatur, ex avaritia gigni. An

1 Lib. 1, c. 19: »Nullum vitium taetrius.quot; idem de Ofßeiis, II,
c. 21.

' Catilina, c. II.
' Sallüstius, Jugurtha, c. 35.

* Qüinctilianbs, Institut. I, 5. Cf. ad. li. 1. Pestel, Fundam. Jurispr.
yatur.,. § 82.

idcirco furta v. c. omnia ex hoc uno fonte repetenda sunt?
Non putaverim. Possunt esse et sunt revera multae aliae,
quae ad furta committenda ducant, causae, supra jam mag-
nam partem indicatae-, at vero aliquando tamen revera
avaritia ad crimina ducit.

Insatiabilis habendi aliéna cupido, ad multas fraudes du-
cit et artes, quae merito in criminum numerum sunt rela-
tae. Qui falsae monetae sunt rei, qui ex publico aerario
pecuniam apud se depositam in suos usus converterunt, qui-
ve bonis aliorum, quorum administrationem curant, de-
trahunt, saepe noii alio ducuntur momento nisi ut ipsi sie di-
tescant. Certe tristis est hac in re conditio, si uti in Fran-
cia anno 1844 non pauciores numero quam 142 falsae mo-
netae, et 108 abustts fidei fuerint rei.

Quid avaritia et habendi cupido valeant in gravioribus
criminibus, uti veneficio, incendie, homicidio dolose et
praemeditato tabulae statisticae francicae indicare sunt co-
natae, et tristia sunt quae inde cognescuntur. Apparet
nempe inde, universe habendi cupidini satis magnam tri-
buendam esse in causis criminum partem, quum ad annes
1826—1834 notatum fuerit, ex centum criminibus ejus
modi peculiariter in tabulis Francicis indicatis, 16, 12,
10, 12, 14, 15, 17, 13, 14 avaritiae tribui oportere.

Quod sie ad veneficium attinet, anno 1835 occurrunt
28 ejus criminis rei, veneno qui interemerant eos, quibus
demortuis succedere, et quorum bona ita nancisci averent,
et ita quotannis heredipetarum major minerve occurrit in
Francia numerus. Tacemus alios, qui singulis fere annis
occurrunt, de medio tollentes eos, quibus pecuniam de-
bent, ut débité sic se liberent, et alios qui ut debitum
quotannis praestandum (lijfrenten) exstinguant, crediterem
interficiunt.

Quam frequentia etiam commissa incendia, non alio con-
silio nisi ut pretium domus assecuratae dominus percipiat !
Solo anno 1836 occurrunt 36 numero, anno 1841 , 67,
anno 1843, 66, anno 1844, 61. Sequitur aliquando in-
cendium post furtum commissum, et quidem eo proposito,
ut furti commissi vestigia deleantur, quod anno 1840 de
20 reis valeLat.

Caedes voluntaria quoque hand raro , ol) eandem ratio-
nem, furtum sequitur, cujus facinoris rei anno 1839 erant
25 numero ; alii bonis inbiantes eorum, ad quorum suc-
cessionem lege vocarentur, aut testamento se vocari scirent,
trucidarunt eos, quibus mortuis hereditaria successio vel le-
gata ad ipsos essent deferenda. Et propter eadem eonsilia
ne ab insidiis quidem se abstinuerunt, et consilio antea
capto optimos etiam et probatissimos viros saepe perfide tru-
cida tos reperimus.

Diximus ita de habendi cupidine. Avaritia autem vulgo
jam usu recentiori praecipue quoque ad eum refertur, qui
a sumtibus etiam necessariis se.abstinet ut ditescat. Fateor,
vocabuli ea non est vera et germana sententia, uti neque
nostrum, gierigheid, proprie eum sensum habet, nam gierig
est begeerig, habendi cupidus. Attamen misera illa con-
ditio , in qua degit, qui sumtibus etiam necessariis parcit,
ad mala, ad officii et juris violationes potest ducere, quae
exsistunt inprimis ex negligentia aut imprudentia eorum,
qui ex nimia illa parcimonia officio suo defuerunt, et ideo
jure meritoque ad poenam damnantur. Sed hoe obiter in-
dicasse sufficiat.

§ 13. Paupertas.

De paupertate et egestate, criminum causis, a variis scrip-

toribus varie admodum est disputatum. Universe quum
iam numerus pauperum et criminum occurrit magnus, imo
major esse videtur quam ante, inter paupertatem et crimen
necessarium quoddam vinculum exstare est visum. Certe
utrumque tribuendum, magnam partem, cum commuta-
tion! gravissimae, quam subiit industriae humanae exerci-
tium , tum , quod bisce temporibus bujus rei major babea-
tur ratio, quam antea, quum etiam miseriae bumanae des-
criptiones saepe hodie nimis augeantur

Profitebatur jam die 26 Decemb. 1790 duport in Rap-
port à l'Assemblée Constituante ejusdem diei : «La source
la plus ordinaire des crimes, c'est le besoin.quot; Non ita uni-
verse paupertatem aut egestatem tamquam causas plurimo-
rum criminum agnoscit fregier »Le vagabondage, l'es-
prit de débauche, l'ivrognerie, le mépris des lois, se re-
trouvent , surtout chez ces misérables familles, hantées par
les privations, réduites à douter de la providence et pous-
sées à l'abrutissement.quot; Aliam denuo sententiam tuetur
ENGELS , qui ex proletariatu et pauperismo, (vocabula jam
maxime usitata) in Anglia multum auctis, repetit numerum
criminum valde auctum etiam. Ex statisticis Tabulis con-
stare, dicit scriptor ille, numerum eorum, qui ob crimina
prehensi sunt, anno 1805 fuisse 4,605-, anno 1810, 5,146-,
anno 1815, 7,898, anno 1820,15,710-, anno 1825-, 15,710-,
anno 1830, 18,107-, anno 1835, 20,735; anno 1840,
27,187-, anno 1841, 27,760; anno 1842, 31,309 ^.

Inter paupertatem autem et crimina arctissima intercedit

' Geksdorf, Répenorium, 1846, N». 47, p. 315.

® Des classes dangereuses de la population.

5 Die Lage der arbeitenden Klassen in England, Leipz. 1845. Cf. Hall.
Ut. Zeitung., 1846, N». 275, p. 1045.

* Hall. Litt. Zeitung, 1846, N». 275, p. 1045.

necessitudo, ita ut saepe nescias quid tamquam causa, quid
tamquam effectus, considerandum sit. Ita merito de causis
paupertatis et criminum nonnulli simul egerunt malos
mores, ebrietatem, vim affectuum, ignoranUam et alia si-
mil ia, tum paupertatis, tum criminum, causas, exbibentes.

Maxima tamen pars vere pauperum constat senibus, ae-
grotantibus, liberis qui ea sunt aetate aut corporis sanitate,
ut criminibus committendis vulgo minime sint pares. Mu-
lieres, quae in Franciae duas tertias partes efficiunt egeno-
rum, quartam tantum partem omnium delinquentium ef-
ficiunt.

Numerus autem criminum maximus ea aetate committi-
tur, ubi egestas minus sentitur, et facillime evitari posest,
aetate nempe 25 ad 30 annorum. Si egestas mali est filia,
praecipua sequela est eorum vitiorum, quae homine indigna
sunt, non autem sequela affectuum, qui eum ad vim du-
eant. Quod feminae in tabulis criminum contra personas
occurrunt numero multo minori quam in iis criminum
contra bona ^, non adeo tribuendum videtur majori, in
qua versentur, egestati, quam quod vires saepe iis defi-
ciant ad crimina contra personas committenda. Major pars
criminum contra personas a juvenibus committitur, aestatis
tempore, quando homo sane minus eget, quam hieme.

' IHe Quellen der Anmulh und des Verbrechens, etc. von e. r. Stutt-
gardt 1841.

5 Ex 100 criminibus contra bona feminae in Francia commiserunt
21, ex 100 criminibus contra personas, 14. »Le chifamp;e moins élevé
de la criminalité ne tient donc pas chez les femmes à sa moralité
supérieure, mais à la faiblesse de sa nature, qui lui 6te souvent le
moyen, et à l'influence de sa vie sédentaire, qui éloigne plus souvent
encore l'occasion de nuire.quot; Ch. ilcas, in Revue Pénitentiaire, 1846,
111, 340.

Multis qui eget, sine dubio facile eo adducilur, ut bonis
alterius invideat. Quid enim magis inertiam aut cupidita-
tem allicere potest, quam videre, se sine magna opera
tranquille et in otio vivere posse, nam eo ducere videtur
furtum. Saepe etiam pauperes bonis aliorum inbiant, quum
non babeant bonesto labore victum quaerendi facultatem.
Revera etiam crimina contra bona multo frequentius com-
mittuntur ab inertibus et bieme.

Qui autem putaret multos saepe egestate ad furta adduci,
maxime errat : rari enim, secundtun virum ampbssimum nE
GÉRANDO ^, inter reos occurrunt, qui tabulis benevolentiae
publicae inscripti sunt. In criminibus contra bona, multa
non sunt commissa ab egenis. Furtum ipsum multo.fre-
quentius occurrit in juvenibus quam in senibus, et m vi-
ris quam in feminis, licet bae minus facilem victum quae-
rendi suum babeant Opportunitäten!.

In multis Franciae regionibus, quae hucusque insignes
sunt egestate, crimina et dehcta contra personas multo
rariora occurrunt, uti Aisne, des Ardennes, du Nord, de
1'Oise, Gironde, Pas de Galais, caet. quum e contrario illae
regiones, quae minus egestate laborant, numerum crimi-
num contra personas exhibeant longe majorem. Inter par-
tes Franciae, quae insignes sunt egestate, in criminibus
contra bona primum locum tenent la Seine, Seine et Oise,
Seine Inférieure, Pas de Calais, Rhône, caet. quum re-
giones, quae minus egestate laborant, et in quibus non
ita crebra contra bona committuntur crimina, sint la Gren-
ze, la Gorreze, l'Ain, caet.

Num hujus rei causa est, quod revera egeni numerum
criminum maxime adaugeant? Non crederem; sed eaedem

De la Bienfaisance publique. Paris, i839. Parte I, Lib. II, c. 5.

causae, quae hos ad egestatem, illos ad crimina ducuni-,
hi fame pereunt, illi semet ipsos ex criminum commisso-
rum proventibus nutriunt. Eadem loca pauperes et fures
alliciunt, illos ut auxilium implorent, hos ut furta com-
mittant. Inter eos idcirco fiat omnino distinctio et hanc
pauperihus muhis dehitam laudem trihuamus, quod saepe
ideo, quoniam prohitatis leges violare nolint, omnibus
egere mahnt.

Non autem idem de illis certe affirmare licet, qui aut
falso se egenos profiteantur, aut multis culpa sua egeant,
dum conditionem suam meliorem reddere conantur tantum
precibus supplicibus et eleëmosunâ rogandâ, non vero la-
bore et industria sua. Ejusmodi pauperes jam paene con-
stituunt numerum illum magnum mendicorum et vaga-
bundorum, qui in artt. 269—282, Cod. Pén. incidunt.
Tabulae statisticae de Justitiae Criminalis administratione
in Francia ostendunt, haecce delicta nonnullis in locis
valde crebra committi, quum alibi fere nulli ejusmodi
vagabundi aut mendici inveniantur.

Mendicorum et vagabundorum vitam ad gravia in socie-
tate civili mala, ad crimina, ducere, ex usu et experientia
apparuit. Mendicus fere semper primum, paupertate atque
indigentia ductus, ditiores adit, ut sibi suisque prospiciat;
ubi hoe vero frustra tenta vit, fit, plerumque, necessitate
quasi coactus, fur, tandemque, ne poenam saepius meritam
subeat, si necesse est, homicida. Ita mendicorum vita plu-
rimorum vitiorum et criminum merito vocatur mater.

Vagabundus, liberrime vivens, nunc hic nunc illic degens,
qui, unde victum trahat, significare nequit, et nullam ha-
bet certam habhandi sedem, praesumendus fere videatur non
nisi ex injustis modis se sustentare posse. Non tamen meum
esse censeo, statuere, num recte ipsa sola vita mendican-

tis, aut vita vagabundi, merito iure criminab Francico

criminibus accenseatur.

Inter Franciae regiones, quae numerum vagabundorum
maximum quotannis exhibent, occurrunt la Seine, Seme
Inférieure, Seine el Oise, Pas de Calais, Rbône etc., quas
etiam supra vidimus plurima crimina contra bona conu-
nere. Regiones porro illae, quae, uti la Creuse, la Cor-
rèze, la Haute Loire, le Gers, caet. fere nullos continent
vagabundos, edam insignes sunt numero exiguo crimmum
contra bona, quum etiam la Creuse, l'Indre, l'Allier, caet.
hoc sint insignes, quod ibi paucissimi adsint rei ob cnmma

contra personas.

Quod de vagabundis vidimus, etiam de mendicis statuere

licet. Partes enim la Seine, Seine Inférieure, Seine et
Oise, Pas de Calais, caet., quae plurimos continent vaga-
bundos, etiam numero mendicorum et criminum contra
bona sunt insignes, quum la Seine, Seine et Oise, le Bas
Rhin, caet. etiam delinquentes contra personas plurimos

quotannis exhibent.

Non autem omnes mendicos atque vagabundos egenos
esse, ex hoc etiam efficere licet, quod in regionibus Ain
et Finistère, ubi multi eorum occurrunt, tamen numerus
revera egenorum minimus est: quum saepe regiones, ubi
pauci valde adsunt mendici ac vagabundi, etiam plurimos

continent egenos.

Caute haec omnia in usum redigenda ; vagabundi con-
ditio enim saepe nonnullis causis tribuenda est, uti vicmis
imperii finibus, magnis urbibus-, major minorve existere
potest numerus pro cura politiae-, diverse puniuntur men-
dici, prouti in locis adsunt, ubi iis aperta sinl receptacula,
aut'non-, diversus ita etiam est numerus, prouü iHae m-
quisitiones magis minusve severae sunt aut non. Hoc autem

Tabulae de Juris Criminalis administratione in Francia
ostendunt, omnes reos criminum contra personas magis in-
veniri in iis, qui in liberali conditione versantur, quam in
iis, qui nulla gaudent certa in vita sociali conditione (gens
sans aveu). Hi autem magis criminum contra bona sunt rei.

Si autem paupertas mater criminum est saepe, nonne ideo
illa maxime valet ad haec excusanda? Omnino, si, qui in
paupertate versatur, non ipse tristis conditionis suae est
auctor -, minime vero, si ipse desidia et inertia sua, mise-
riae, quae ipsum premit, existit causa. Et, si fides non est
deneganda scriptoribus hujus rei peritis, longe firequentius
paupertatem ejusmodi causis tribuere debemus, quae per
voluntatem hominis potuissent averti Vitiorum omnium
mater desidia

Saepe magna facilitas, qua pauperes accedunt ad matri-
monia ineunda, eos ad egestatem et inde ad crimina du-
cere potest. Fund amentum autem quum sit matrimonium
societatis bene ordinatae et familiae, et quum familiae de-
nuo civitatem efforment, summa merito hujus rei habenda
est cura. Sed praeclare illa matrimonii efficacia in civitate
tantum ibi valet, ubi illud in se continet fundamenta pro-
movendi boni status familiaris. Felix paterfamihas plerum-
que bonus est civis et tranquillus, non favens turbis aut
tumultubus, sed focum, familiam, bona, regem et patriam

' »Ledigheid en ondeugd zijn de ware oor?.akeu van armoede en mis-
daden. De ledigheid is niet zoozeer het gevotg van gebrek aan werk,
als van afkeer van den arbeid. Slechts zeer zelden worden misdaden
begaan uit wezenlijk gebrek aan de noodzakelijkste middelen van le-
vensonderlioud.quot; Luttenbebg, Over het Armwezen in om Vaderland. Zwolle
1841, p. 35 volgg.

' »L'oisiveté, la mère de tous les vices.quot; Cii.nbsp;Lettres po-

litiques, 1843, II, p. 152.

procurans. Illa autem matrimonia, quibus desunt quae
ad bonam familiam constituendam sunt necessaria, civitati
quam maxime perniciosa sunt, quum conjuges non solum
ipsi malis moribus esse incipiant, et internis dissidiis alie-
nentur animi, sed etiam procreent liberos,parentum exem-
plo, ad mala edoctos. Plurima delicta committunt ü, qui,
propter levitatem in matrimoniis contrabendis, vitae acri-
moniis laborant, quibus quomodo se expédiant nescmnt.

Nimis multi matrimonium contrabunt, futura non cu-
rantes, non babentes unde sibi liberisque victum quae-
rant. Accedunt tunc egestas et curae, potuum spirituosorum
usus, denique debctum sive crimen cum ejus sequebs ».

Certe, etsi longe absimus a sententia eorum, qui eo
usque progrediuntur, ut bominibus in civitate degentibus
strictum tribuant jus a civitate exigendi ut, labore prae-
stando, victum possmt quaerere (droit au travail) tamen
sanctissimum baud dubie est civitatis officium opportuni-
tates, quantum ejus fieri possit, praestandi civibus, quibus
bi possint uti ad labore victum quaerendum. Et boc of-
ficio qui pro viribus funguntur Imperantes, baud dubie
multa mala, multa crimina avertent.

Narrat anonymus ^ de viro bonesto, cui in platea ob-
viam factus erat homo ignotus sub mortis comminatione
pecuniam exigens; pecunia accepta, bic panem emit ac
vitae necessaria, emta edulia domum portât et conjugi at-
que liberis, mox fame perituris, tradit exclamans : sumite,
édite, quae affero -, forte pro iis vita factum luam. Sed
bonestus ille . vir de injuria non querebatur : factum ma-
nebat impunitum-, qui rem narrat, addit: »Cet exemple

' Strass, Ursachen der Verbrechen, p. 13.
' Cf. gandeiiiieyden, DiSS. laUd., p. 43.

funeste montre encore, que de bonnes lois civiles peuvent
prévenir bien des crimes. Si l'homme dont il s'agit, eut
eu du travail, il n'aurait pas volé.quot;

Fatendum est, quod fateri tamen triste valde est nego-
tium , aliquando cives, omni opera adhibita, tamen ex la-
bore sibi suisque necessaria consequi non posse Acer-
rimum quod homini inditum est sui conservandi studium,
(et sane vitae conservatio necessaria est conditio omnium
emolumentorum atque commodorum, quae vita socialis
affert), et amor in suos, naturali stimulo, hominem im-
pellunt ad suos quoque servandos. Ita homines honestae
indolis, qui legum subditos lubenter sese gererent, in eges-
tatem detrusi, ut famem a se suisque arceant, aliquando
remedium quaerunt in factis lege poenali vetitis, quae vel
ipsi detestantur. Scriptor modo citatus haec affert exem-
pla ® : » Quis tenerae matri fervida cura adamatam prolem
extrema exhaustam fame videnti crimini vertat, quod, ip-
sam a mortis limine retrahendi causa, panis frustum aut
frumenti sustulerit modicum? Quis patremfamilias, eun-
demque mari tum, dilectissimos liberos et conjugem aman-
tissimam, quam ut suavissimam sui partem considérât alte-
ram, dirissima egestate vexatos, imo cum morte jam luctan-
tes, videntem criminis accusabit, quoniam vi conatus fuerit
consequi illud quod precibus denegabatur licet flebilibus?quot;

Elegans exstat in xenophontis , Sjmposio, c. 4 , dispu-
ta tio , quae hue omnino videtur referenda. Convivae, dum
deinceps rationem reddant rei, ob quam quisque maxime

' Gakdebheyden, hiss, laud., p. 39, hoc vocat.- »Civibus quibusdam
ademtam aut praeceptam propriis sibi suisque laboribus prospiciendi
facultatem.quot;
' Pag. 42.

sibi placeat, gallias, primus verba faciens, hoe suum esse
munus profitetur, homines justiores efficere; praeclara cer-
te res. Dum vos, inquit, de eo quid justum sit dispu-
tantes audio, ego homines justiores reddo pecuniam us lar-
giendo. Est qui miretur, objiciens, ita tamen animos ho-
minum non emendari, et justitiam interno constare ani-
mi habitu, at contendit gallias, se hoe efficere, et quo-
modo? ort S là to dôsvai, wç sariv otov notcéfifvoi rà smr^-
ôtta siovatv, ovx lÙêXovai xaxov^yovvreç MvSvvtvuv. »Qui ha-
bent unde necessaria emant, a delinquendo se abstinent.quot;
Quantum veri huic monito insit, licet illud minime universe
valeat, omnium temporum experientia ostendit.

§ 14. Fitia legum et institutorum in Civitate.

Eo tendat necesse est civitas, ut status juris certe ac
tute conservetur, sed haud raro in civitate instituta occur-
runt adeo ah dio proposito aliéna, ut magis ad juris ever-
tionem tendere et allicere, quam quidem juris stabditatem
tueri, possint dici. Multa ita sunt, quae , sive directe sive
indirecte, ad crimen ducunt. Supra jam dictum quoddam
retulimus queteleti statueutis : societatem civilem ipsam baud
raro ad ipsa crimina homines praeparare, quam animad-
versionem eorum, quae saepe fiunt in civitatibus Europae,
observatio confirmât.

Exstat in j. l. e. puttmatjni, Opusculis Juris Crimina-
lis, Lips. 1789, p. 315 sqq. Commentatio inscripta : Le-
ges ineptae, criminum causae. Observât celeber Juris
Criminalis scriptor, recte omnino moneri, impedimenta
etiam virtutis fomentaque et incitamenta criminum, quan-
tum ejus fieri possit, e medio tollenda ac removenda esse,
sed cavendum ita etiam quam maxime, ne leges ipsae in

civitate ineptae criminum exstent causae. Saepius obser-
vasse sibi videbatur: »legislatores interdum non modo fine
sibi proposito excidere, sed ipsos etiam, nihil tale cogi-
tantes, legislatione sua aliis delinquendi occasionem ma-
teriemque praebere ac suppeditare.quot; Provocat ibi ad alio-
rum scriptorum idem sentientium auctoritatem ¹, et porro
complures excitât species legum ineptarum, qua appella-
tione eas comprehendit, quae fini, quo feruntur ac propo-
nuntur, i. e. utilitati communi et reipublicae saluti, baud
aptae sed potius contrariae sunt.

Vitiosas imperii et regiminis formas ad multa mala atque
crimina ducere, recte jam observatum est Haud frustra
jam veteres;

»Regis ad exemplum totus componitur Orbis,quot;

Quo sanctius principes et magistratus ipsi jura civium ve-
nerantur atque tuentur, quo melius ipsi suis funguntur
officiis, eo magis jura aliorum servabunt quoque cives, et
aliis praestabunt, quae ipsi debent. Virtutes maxime prae-
clarae, pietas, morum integritas, sanctitas florent, in monar-
chia temperata, ubi certum est neminem, nisi qui revera
deliquit, puniri, et ubi probi justique cives honoribus atque
praemiis ornantur. Sed jura violari quotidie et crimina
committi, nequaquam est mirum, ubi sub injusta domi-
natione omnis deficeret juris certa ratio.

Saepe vectigalium et tributorum malam distributionem
paupertatis esse posse matrem, hanc autem criminis, con-

tendit auctor quidam ' , qui nuper novum vectigalium
systema introduci vellet, quo homines, ratione hahita bo-
norum, in varias distinguerentur classes: quod systema si
fuerit introductum, populi conditionem meliorem reddi et
crimina non amplius occurrere, futurum monet. Nostrum
non est judicare, an tbeoria auctoris illius idonea sit, quae
in usum conféra tur. Valde ea de re dubitamus. Sed hoc
verlssimum esse censemus, perversam tributorum Ordina-
tionen!, qua nimis premuntur, qui vix habent unde ho-
neste vivant, ad paupertatem et sie ad crimina ducere,
quae vel propter id ipsum aliquando committuntur, quia
alia ratione se pecuniam consequi posse in aerarium con-
ferendam desperent.

Notissimae sunt fraudes eorum, qui, ut legibus de vec-
tigalibus se subtrahant, merces prohibitas aut quas inve-
here non licet, nisi gravibus vectigalibus solutis, invehunt,
nullo etiam soluto vectigali (smokkelhandel, smokkelaars).
Leges, quae gravibus vectigalibus premunt mercium pere-
grinarum invectionem, ad delictum illud committendum
spe lucri invitant cives. Triste hoc saepe est opificium
quasi eorum, qui, in finibus regnorum habitantes, merci-
hus clam retro citroque vebendis, magna lucra aliquando
percipiunt. Et hoc turpe lucri studium ad vim publicam,
ad caedes et latrocinia saepe ducere, historia docet. Leges
nimia vectigalia a mercibus exigentes eo valent.

Sunt qui in poenis levioribus aliquando quam par est,
causam quae ad delinquendum impeUit, deprehendisse sibi
videantur. Dicunt, in multis Europae regionibus poenas,
quae non satis a delinquendo arcent, scriptas esse in delicta
et inprimis in furta, et poenas carceris et ergastuli ejus-

modi saepe usurpari, quas non reformidant delinquentes
Observant, ignavos saepe demissos e earcere novi delicti
fieri auctores, propterea, quod poena ad eos absterrendos
haud satis valuit-, quum contra experientia docuerit, eos,
qui ob primum dehclum efficaci poena mulctati sint, postea
non aeque facile nova commisisse. Provocant, qui ita sen-
tiunt, quoque ad legem 28 Aprilis 1832 Francicam, quae
Codicem Poenalem revidit, quae stigmatis et expositionis {car-
can dictae) poenas sustulit, multis in causis supplicium capi-
tale abolevit, octodecim annis minores et Septuaginta annos
natos expositione etiam simplice liberavit. Rogant, num ea
effecerit, quod ejus erat consilium, per supplicia minus acerba
meliorem et certiorem reddere criminum vindictam ? Nume-
rus capitis damnatorum, qui ante annum 1832 quotannis
erat 60 ad 100, post eundem annum minutus fuit adeo,
ut non plures quam 25 quotannis ea poena mulctarentur.
Sed aL eodem illo anno 1832, crimina contra personas
multo plura exstiterunt. Erant eorum anno 1825, 2,069-
anno 1826, 1,907; anno 1827, 1,911; anno 1828' \,Ui\
anno 1829, 1,791; anno 1830, 1,666 commissa; anno au-
tem 1833, 2,136; 1834, 2,216; 1835, 2,463; 1836, 2,072;
1838, 2,189; 1840, 2,108; 1842, 2,236; 1844, 2,031.
Inde efBciunt igitur, leviores poenas ad majorem duxisse
criminum numerum.

Cauti esse debemus in admittenda conclusione vulgari,
quae dicitur; cum hoc, ergo propter hoc. Si numerus con-
demnatorum ob crimen increvit, potest illud omnino etiam
tribuendum esse majori diligentiae eorum, quibus crimina
persequendi inunus maiKiatuin est^ roagistratuum, non
vero uni leviori poenae, quae in crimen statuta est.

Certe modus poenarum justus servandus est ut idoneae
sint ad reprimendas laesiones et tamen non sint justo gra-
viores-, si poenae justo sunt leviores, prorsus sunt ineffica-
ces , si graviores, ipsa severa supplicia homines reddunt ta-
les, ut graviorihus etiam suppliciis opus sit ^

Utrimque igitur perversa poenarum instituta ad dehn-
quendum possunt ducere, si modum excedunt. Instituta
civitatis ad crimina committenda alliciunt quoque, si tam-
quam rationes, imputationem et poenam minuentes, admit-
tuntur ea, quae minime eam vim habere oportuisset. No-
tum est quantopere systema illud, quod dicitur causarum
mitigantium, proximis hisce annis in Francia fuerit exten-
sum , et qui de eo ante paucos annos scripsit collard -,
banc in praecipuis causis ingravescentis criminum numeri
excitare non dubitat. Quis nescit saepissime in Francia
juratos, in veredicto suo, declarare, adesse causas miügan-
tes, ubi quaenam et quales illae sint frustra quaeritur,
imo ubi eas plane deficere recte constat.

Omnis etiam illa perversa humanitas, quae erga reos et
condemnatos saepe jam in Francia ostenditur, ita ad multa
mala, ad crimina frequenter committenda, et ad iteranda
ea baud dubie ducit, ut multis docuit vir experientissi-
mus moreaü christophe 3. Valct hoc de multis in ipso pro-
cessu criminali, valet hoc maxime de ratione, qua con-
demnati in carcere habentur, si, tamquam in praemium de-
licti commissi, felicius ibi degunt quam multi opifices extra

careeiem probi et honesti viri Career iccirco damnalis
semper maneat vera poena

Sed el ipsa instituta quae ad condemnatos puniendos in-
serviunt hand raro ad nova crimina eos ducunt. Commu-
nis quoque vita omnium damnatorum, qui carceribus et
ergastubs inelusi servantur, est uberrimus sane cujuscunque
generis criminum commitlendorum fons. Ubi legis aucto-
ritate in ergastulis ii, qui maxima commiserunt crimina,
in quibus perpetrandis quasi senuerint, miscentur cum
minorum criminum reis, qui ex errore quasi aut ex im-
provise deliquerunt et moribus nondum sunt plane depra-
vatis, ibi horum mores, quatenus boni quid iis adhuc in-
est, ex legis ipsius auctoritate corrumpuntur per colloquia
prava et contagionem quasi eorum, qui in vita crimini-
bus commaculata aetatem transegerunt Ingens est cri-

ininum numerus commissorum ab iis, qui e caroeribus ex-
ierunt, quum eorum committendorum consiba iniverint
dum in carcere una degerent. Ita qui minus corrupt!
sunt, in carcere, in ergastulo quum degunt, corrumpuntur
ab abis, et, qui in carcerem missi sunt, ut corrigantur,
ut vocabulum fert Francicum maison de correction (obm
apud nos dicebatur quoque Ferbeterhuis), aut non nisi pe-
nitus corrupt!, aut certe magis corrupt! quam antea fuerant,
in vitam socialem revertuntur ». Quis ita dubitabit, cum
viris harum rerum peritlssimis, carceres et ergastula sig-
niflcare tamquam uberrimos criminum fontes

Neque in carceribus et ergastubs improbandum solum
est quod sint scbolae criminum, reprehensionem etiam me-
rentur quod saepe ita se babeant variae earum species, ut
agant plane contra ipsum propositum, cui debent inservire.
Certe aequum est, ut, qui gravius crimen commiserit, et
ad graviorem poenam condemnatus sit, etiam graviorem
subeat, sed an id révéra fit? Minime. In opere suo: de
l'Etat actuel des prisons en France vir amplissimus mobeau
CHRISTOPHE ostendit, quomodo, qui condemnati in carcere
correctorio versantur, meliori utantur conditione, quam
qui simpliciter criminis aut delicti rei in carcere (maison
d'arrêt) servantur: quomodo porro vulgo, quo gravior est
libertatis poenae gradus, ad quem quis damnatus est, eo
minus eius gravitatem sensurus sit, qui eam debet subire
Tristis profecto illa conditio, quae poenis omnem vim et
efîicacitatem saepe adimit. Neque exempla desunt eorum
qui, dum in carcere correctorio degunt, nova crimina
commiserunt, ut ad operas publicas subeundas {bagnes)
deferrentur

Quod porro delinquentium e carcere demissorum nulla
ulterior habetur cura, id multos ad iterum delinquendum

excilal, ' non euim liabeut condemnali e carcere liberati
(condamnés libérés), unde victum sibi quaerant, quum uon
nisi aegre aut vix eos vebnt adbibere, qui operariis in-
digent. Quid itaque iUis faciendum restât, ut vitam ser-
vent? Crimen debctumve denuo committunt, ut victum
habeant, et iis commodis fruanttu- denuo, quae carcer
praebere solet.

Sunt, ut profitetur celeber benjamin constant in omni
civitate instituta quaedam, quae, licet in se nullam me-
reantur vitupérationem, imo vero civitati necessaria omnino
sunt censenda, tamen iis, qui ex juventute et aetate minori
in civilem societatem transeunt, insolita et molesta maxime
accidere soleant : factitia sunt saepe, neque ex natura des-
cendunt. Contra ejusmodi instituta peccare juvenes, qui-
bus vitae usus et experientia desunt, nemo est qui mire-
tur, quum, partim ex ignorantia, partim ex impetu ratione
carente, in institutionum ejusmodi violationem irruant ado-
lescentes. Ita tamen illa instituta causam dant delictis
contra ea admissis, quae profecto delicta, nisi instituta illa
adessent, non fuissent commissa. Ipse scriptor fatetur prop-
terea instituta in se utilia tolli non debere, sed ad oppor-
tunitatem criminis respici debere censet in poena aesti-
manda facti admissi.

Debitam curam eorum qui minores sunt aetate omnino
habet lex, quum tutores iis adsignet et illis, qui sibi alia
de causa prospicere non possunt, curatores. Placitum hoc
est universale-, sed, cur tutores aut curatores vix umquam
dantur iis, qui sunt inopes, aut qui vix habent unde vivant ?

Lex scripta eos quoque spectat, attameu ad eos non refer-
tur. Ita pueri puellaeque alterius curae non subjecti er-
rant vagabundi et mendici, et ita incurrunt in Art. 269
C.P. »Le vagabondage est un délit.quot; Qui autem vaga-
bundi sint ostendit Art. 270, quum sequens art. iis poe-
nam carceris trium aut sex mensium infligit. Fateor,
cura quaedam tutelaris inesse videtur Art. 66, C. Crim.
qui jubet, juvenes, qui delicti aut criminis fuerunt rei, si
sine judicio egisse judicati sunt, in domum correctoriam
deferri, sed, hoc nomine ea instituta venire etiam quae
minime verae correctioni inserviunt sed magis etiam ad
mala ducunt, supra jam animadvertimus.

Est quoque aliud vitium institutorum publicorum ab
aliis notatum, quod scilicet leges criminales poenas san-
cientes non satis ad notitiam semper civium perlatae sLnt.
Ita nempe honestissimi cives, optimis etiam consiliis ducti,
inscii possunt in poenam incidere, quum facta commit-
tant, quae lege poenali vetita esse ignorabant Duplex
inde detrimentum sentitur, primum, quod ita poenis sub-
jiciantur, qui morabter certe vix sunt culpandi, alterum,
quod sie ipsi, qui vere malefici dicuntur et dolo malo
aliorum jura violarunt, inde minorem ex poena irrogata
contumeliam sentiant, quum poenae participes etiam fiant
qui culpae vix sibi sunt conscii.

Gerte civitatis est curare, ut leges scire cives possint, quae
régula adeo est «onstans, ut probatione non videatur indi-
gere, sed elFicere, ut cives eas revera cognoscant, merito
hoc dicitur civitatis vires excedere. Civium est, opportuni-
tate , quae ipsis data est, uti ad leges recte cognoscendas,
et ignorantiam juris nocere, régula est in jure recepta.

(juae ad omnes illos necessario pertiuet, qui ipsi iu culpa
versantur, quod leges quales sint non didicerint ».

Quodsi verum fateri velimus, rarissime eveniet, ut vera
juris et legum ignorantia ad crimina ducat. Eae enim ju-
ris violationes, in quas lex poenam scribit, adeo soient esse
manifestae, adeo omnibus solet factorum illorum injustitia
et turpitudo intellecta esse, ut vera ejusmodi ignorantia,
quae ad naturam facti pertinet, vix possit baberi. »Leges
quae constringunt hominum vitas intelligi ab omnibus de-
bent, ut universi, praescripto eorum manifestius cognito,
vel inhibita decbnent, vel permissa serventur

Sed alia sunt praeterea aliquando, quae ex societatis ci-
vilis institutis causae criminum existunt.

Observât quoque spangenberg, opusc. laud. p. 46., Civi-
tatem criminibus fa vere, si sinit, sine conditione unum-
quemque quovis loco atque tempore tantum potuum spi-
rituosorum sibi posse comparare quantum velit. Portasse
ut industriae huic generi, ut reditibus etiam publicis faveat
civitas liberrime eam facultatem concedit, sed, quamdiu ea
concedetur , non dubitat, quin mala gravissima inde sentiat
civitas, quum ita ebrietati faveatur, et merito dictum sit :
»Eine Hauptquelle, welche die VerÜbung von Verbrechen
veranlasst, ist der Hang zu geistigen Getränken.quot;

Ipsae poenae aliquando, ut in criminibus committendis
pergant, homines cogunt. Poenae, infarniam irrogantes ei, qui
in bonam viam reverti cupiebat, agunt contra verum pu-
niendi propositum. Qui semel infamia notati sunt (aliquando
vel et in fronte signo impresso), e societate humana lt;pasi
exsulantur. Poenis perpetuis eas poenas tamquam acces-

sorias jungi, possit admitti; eas ad poenas temporarias re-
ferri, absurdum, quum impediant, quominus honeste vic-
tum quaerere possit, qui poenam est perpessus, quem ta-
men vivere et honeste vivere volunt eaedem leges, quae
graves poenas minantur in eos qui repetitis criminibus se
commaculant. Ita lex sibi contraria.

Veteres Romani omnes adultéras etiam veneücas esse
existimaverunt secundum auctorem ad herenniüm, IV, 16-,
et quinctilianüs, Instit. Orat., V, c. 31, dictum tradit
marci catonis: » qui nullam adulteram non eandem esse
veneficam dixit.quot; Pottmannus, autem in Diss, supra ci-
tata, p. 323, hoe tribuit Juris Romani placito, quo leno-
cinii poena refertur ad maritum, »qui deprehensam uxo-
rem in adulterio retinuit, adulterumque dimisit » ; quum
etiam uxor seit,quot; ita pergit, »ne marito quidem licere sibi
ignoscere, omnia facile experietur, et vel venenum marito
miscebit, quo scelus scelere tegat, et infamiae .se subtra-
hat.quot; Causa idcirco veneficiorum illorum, ita puttmannus
est, quod marito nefas quidem sit uxori ignoscere.

Si afferri videmus v. c. magnum numerum condemna-
tionum ob bigamiae crimen pronunciatarum in Francia,
post abolitum locum de divortiis in Codice Civili, quis du-
bi tabit affirmare, multos eorum hominum condemnatos
non fuisse et divortio impetrato ad novas légitimas nuptias
transusse, et tamquam honestos cives vixisse, si legitime iis
divertere licuisset, qui jam in ergastulis infames degere
coguntur

O

In Francia quoque frequentes satis soient esse condem-
nationes propter usuras sumtas majores, quam lex stipulari
permittit, quae profecto pronunciari non potuissent, si
germana Oeconomiae politicae placita in leges Francorum

fuissent recepta

Si in regione quadam multi nascuntur liberi naturales,
si delicta contra mores et castitatem frequentia alicubi exis-
tunt, haud raro id tribuendum esse institutis civdibus,
matrimonii ineundi lacultatem coarctantibus vel adimen-
tibus, merito fuit observatum.

Quam saepe quoque perversae leges poenis vindicarunt
facta poenis minime subjicienda, opiniones de religione et cultu
divino, unde haereseos crimen, quin facta etiam, quae committi
non posse docuit humanitatis progressus, uti magiae crimen !
Profecto vitia erant legum et institutorum civitatis, quae
fictis dlis criminibus darent locum

Multa sunt, quae in codice criminali poenis subjiciun-
tur, sed, uti saepe deficit criminis vindicta, propter defi-
cientem aut imperfectam persecutionem, ita alio tempore
instituta civitatis deficiunt, quae justis edam poenis prava
facinora subjiciunt. Impunitas, quae inde existit, ad de-
linquendum quin alliciat, dubium non est. Vera itaque
sunt haec verba viri gravissimi more au Christophe »Un
Code Pénal n'est qu'un coupon, qu'un feuillet détaché du
grand livre souche de la comptabdité morale d'un peuple.
Le nôtre ne contient qu'un petit nombre de valeurs cou-
rantes-, le surplus reste au talon.quot;— Ita defectus legum
poenalium efficere potest ut impune committantur aliquando
delicta.

Causas criminum indagare dißicile.

De juris puniendi fundamenlis disputatum jam est per
saecula adeo, et disputabitur verosimibter diu etiam in
posterum. Opuscula, quibus de ea parte pbilosophiae
juris criminalis agitur, et numero et amplitudine hodieque
increscunt. Et in multis manet sub judice Iis. Sed si ea
certo Stabilire liaud est facile, certe difficilius est etiam, ve-
ram moralem et politicam conditionem populi invesügare,
ut inde efficiatur, quaenam causae et opportunitates ad cri-
mina committenda ducere soleant

Ad causas illas rite investigandas certe opus est accurato
antbropologiae studio, opus est cognitione historiae huma-
nitatis, indicetur, quos progressus cultus et humanitas fe-
cerint inter populos, opus est ut mores, indoles, in.stituta,
recte teneantur.

Quam difficilis sit inquisitio de conditione morali populo-
rum, ex delictorum varietate efficienda, ostendit v. cl. mitter-
maier Etiam si de uno populo ageretur quaestio, nobis
haec se offert difficultas, quod plerumque numerus omnis

delictorum non sit cognitus. Si duas inter se regiones com-
parare velimus, accurate cognovisse oportet etiam criminalia
judicia, quomodo sint constituta, et quam efficax ibi sit

criminum persecutio.

Saepius observatum est, causas diversas criminum ita in-
finitas esse et saepe concurrere, ut, quid buic, quid illi
causae tribuendum sit, vix effici possit, et ita vulgo quidem
in momentis criminum investigandis errari ». Sic censet car-
mignani, parvam tantum fore statistices in re criminali uti-
litatem, quia ex ea cognosci satis certo numquam pote-
runt »le cause, le circostanse per se medesime indefinibiliquot;
quae ad crimina ducunt et hanc ipsam tamen babendam
esse summam utilitatem , ad quam statistices in iis negotiis

cognitio debeat tendere

Modo dicturi sumus de sententia illa, quam apud veteres
jam cicero, apud recentiores montesqüivius, beccaria, etc. tuiti
sunt, de reis in suo vitio plectendis. Probat quidem regulam
etiam servinüs « at censet tamen, eam raro adbiberi posse,
quum multorum delictorum fons non semper accurate in-
vestigari et cognosci possit, v. c. quod ex libidine exsistit
nonnunquam, id ipsum ex avaritia etiam proficisci potest,
aliquando ex duabus vel pluribus etiam causis delicta ex-
sistunt, et difficile ita erit statuere, qualem voluptatem
delicto sibi comparare studuerit agens. Ita et alius scriptor
Germanicus, universe postquam eadem monuit^, obser-
vât, de homicidio in specie tam diversam esse posse facti

naturam, ut dilïicile sit in antecessum staluere, quo animo
fuerit affectus, qui id commisit.

Affert he pastoret » Sententiam Itali cujusdam scripto-
ns paamp;ano, qui animadvertit, causas et errores appetituum
et affectuum nostrorum, momenta actionum saepe tam esse
varia et tam levia haberi ratione gravissimorum, quae non-
numquam inde oriuntur, malorum, ut vix credi possit. Saepe,
ut censet, momenta illa adeo sunt abscondita, ut ne vel
peruissimus hominum humanarumque actionum aestimator
ea investigare recte possit, quod etiam vidit EURiPmEs,
cum in Tragoedia Medea haec exclamet : »0 jupiter! De-
disti sane certa documenta, quibus aurum falsum a vero pos-
simus discernere, sed, qua ratione hominem improbum dis-
tinguamus a probo, in ejus corpore nullum certum indi-
cium aut signum impressisti.quot;

Sunt crimina nonnulla, fateor, quorum causa movens
non satis recte indicari possit, uti autocheiriae ; hujus enim
causam non nisi suspicari beet, quoties certa documenta
aliunde desunt, quum illi, ex quibus cognosci causa po-
tuisset, jam vita sint defuncti neque amplius possint inter-
rogari. Ita de crimine infanticidii monet rapet vix con-
stare de vera ejus causa, quam nonnulli tribuunt pudoris sen-
sui, dum -, alii contra alias longe causas ad id ducere censent.

Alii' denuo dicunt: de causis criminum disputari mi-
nime potest, contendentes, cultum intellectus in majorem vel
minorem numerum criminum adversus personas et in caedem
sui nihil efficere. Contendunt etiam prosperitatem populi
eo non valere Animadvertere tamen licet, eum, qui ita
contendat, nihil valere aut institutionem populi aut con-
ditionem socialem hominum ad criminum numerum sive
minuendum sive augendum, sibi ipsi contrarium fuisse,
quum postea moneret, educationis et institutionis effectus in
populo multum omnino valere eo posse, et diceret ipse his
verbis p. 147 : »Der materiellen Noth oder dem Wohl-
stand, muss wohl einiges Antheil an Mehrung oder Min-
derung selbst der schweren Verbrechen zuzuschreiben

seyn.

Et sie quidem opinor, licet non semper facile sit negotmm
vera actionum humanarum momenta perspicere, tamen
disquisitionem illam non ita se habere ut desperandum
plane sit de ejus probabili successu. Sint qui simulent
falsa momenta, ars tamen illa simulandi sua propria habet,
quibus dignoscatur, se ipsam saepe prodit^, sic vana saepe
est simulatio et Veritas elucescit iis, qui, accurato humanae
naturae studio et usu et experientia edocti ipsi, serio m
haec omnia inquirunt. Ita ut in hac investigatlone summa
opera in posterum quoque collocetur valde est sperandum.

§ 16. De Regula: in suo vitio quisque plectatur.

Vetus jam est praeceptum, et quidem ciceronis ¹ :

1nbsp;lt; Denkwürdigkeiten der Medic. Statistik von j. l. casper, Berlin 1846.

2nbsp;Op. cit. p. 152.

3nbsp;Menschenkunde, II, p. 380 Anhang.

»INoxiae poena par esto, ut in suo vitio quisque plecta-
lur 5 avaritia mulctâ, vis capite, honoris cupiditas ignomi-
niâ sanciatur.quot;

His vocabuhs absurda tribui possit sententia, si ita ac-
ciperentur ut, veluti tahonis quodam jure, idem malum
esset inferendum laedenti quod ipse laeso intulerat. Hoc
non est quod cicero significat. In unoquoque bomine
spectandum esse censet vitium, quo ad crimen committen-
dum fuerit adductus; ut laedenti malum quoddam poenae
inferatur, quod inserviat ad reprimendum dlud viuum, ad
frenandum ilium stimulum, qui ad delinquendum ad-
duxu 1. Qui avaritia ductus bona aliorum concupivit, is
in bonis ipse suis plectatur, qui ex honoris cupidine per
ambitum ad honores et magistratus pervenire est conatus,
ab omni magistratu obeundo arceatur, et sic porro. Haec
sententia , quoties per rei et facti naturam in usum potest
conferri, valde commendari meretur, quum stimulus, qui
ad delinquendum incitât, optime relundi potest per ma-
lum stimulo illi contrarium et sic mehus saepe quam per
severissima etiam supplicia crimina poterunt averti

Multum certe refert ut arctum esse appareat omnibus
vinculum inter crimen commissum et poenam irrogandam,
et, quo magis naturale esse patebit illud vinculum, eo ef-
ficacius poena in animos universorum, in animum quoque

ipsius delinquentis vim exercebit suam. Conari debent le-
gislatures, ut bomines poenam et crimen simul ante ocu-
los babeant et una cogitatione amplectantur-, eo maxime
valebit analogia inter poenam et delictum commissum. Ita
natura poenae conveniat, quantum ejus fieri potest, cum
ipsa natura criminis. Poena ducat, uti beccaria recte mo-
net, ad effectum quemdam contrarium ejus quem specta-
bat delinquendo is, qui jam est puniendus ».

Et haec sententia communiter jam, et merito recepta est
apud viros doctos, qui juris puniendi principia et politicam
tractant. Celebre est montesquivu dictum : « ita optime li-
bertati omnium consuli, si leges criminales singulas poenas
hauriunt ex peculiari criminum natura Sic etiam censet,
optime averti omne hominis in poenis sanciendis et infligen-
dis arbitrium, quum poena ita non a lubitu legislatoris pen-
deat, sed ex rei natura ipsa sequatur, neque homo ita vim
inferre videatur bomini, sed unusquisque ita sibi suae poenae
habendus sit auctor.

Statuit quoque filanamp;ieri legislatorem curare debere,

Hâ

ut idem ille affectus, qui hominem excitât ad crimen coni-
mittendum, euni quoque excitet ad legi ohtemperandum,
quae poenam minatur in crimen admissum, ita ut ahusus
commodorum, quae vita civilis praestat, eorum privatione
puniatur. Similiter renazzi ^ criminum varia genera no-
tat et poenas iis assimilandas. Sacrilegi, inquit, jurihus
mulctantur, quae a religionis veneratione et obsequio pro-
ficiscuntur. Delictorum, quae bonis moribus adversantur,
auctores aliorum contemtum experiantur, infamiae poena
notentur. Qui publicam tranquillitatem turbant, e civi-
tate ejiciantur, aut libertate priventur, qua abusi sunt ad
aliorum libertati vim inferendam, et sic porro.

Puttmannus quoque observât ^ poenas, stimulo delinquendi
non oppositas, non sufficere solere ad crimina arcenda, nec li-
bidinosus deterrebitur muleta, nec avarus poenis corporalibus;
tres praecipuos memorat delictorum fontes, avaritiam, libi-
dinem, immoderatam ambitionem ; jam ita contendit : » equi-
dem poenas ita temperandas censeo, ut delicta, ex avaritia
quae proveniant, muleta, quae contra ex libidine, corporis
afllictione, et quae denique ex immoderata ambitione ortum
trahant, ignominia, aut, si opus est, etiam infamiâ puniantur.quot;

Alius Germaniae Jurisconsultus soden ® omnino vult poe-
nam etiam sumendam esse convenienter naturae delicti -, qui
fur V. c. ex pigritia et inertia aliorum bona rapuit, co-
gatur ut operas praestet laboriosissimas , pro quibus praestitis
tamen exiguum quoddam emolumentum assequatur, ut de
laboris utilitate ei sit persuasum. Ita delictum, cujus in-

signis est turpitudo et summum dedecus, poena ignominiosâ
est coërcendum, etc.

Ex recentioribus quoque scriptoribus bauer ' omnino
probat ut poena sanciatur, quae affectum reprimat, qui
delicti fuit causa et fons-, ita delicta ex pigritia orta operi-
bus publicis punienda censet.

Doctrinae moralis scriptores non alia monent, quam
Jurisconsulti et politici viri, quum poenas eo melius se
habere pronuntient, quo magis vim suam exerceant in ipsa
illa, quae ad crimina committenda duxerint, quorum sci-
licet eflicaciam frenare conentur Fatentur iidem, ho-
minis non esse, in altero homine, qui ad crimen commit-
tendum tristi sorte adduci se est passus, vindictam exercere,
qua malum malo rependeretur, attamen monent, eo mi-
norem fore metum, ne poena justo gravior in delinquen-
tem irrogetur, quo magis malum poenae simile est ei
malo quod ipse laeso intulit

Recte etiam in Anglia de toto hoc argumento disseruit
JAMES Mu-L, in supplemento ad Encyclopaediam Britannicam
art. Jurisprudence; postquam scilicet varia poenarum ge-
nera distinxit, denique observât, ita proposito optime posse
respondere poenam, quando vel bono, quod duxit ad ac-
tionem injustam, quantum ejus fieri possit, delinquens prive-
tur, vel certe destituatur commodo quod ex delicto suo
speraverat Qua in sententia haud dubie ante oculos

habuit civem suum, celebrem pbilosophuni benthamuji ',
similitudinem inter malum criminis et malum poenae mi-
nime negligendum esse animadvertentem. Animi, ita dis-
putât , commotiones et affectus exquirendi sunt, qui delicto
dederunt originem et causam, et inde plerumque ipsa
maleficii poena potest repeti. Itaque delicta ex cupiditate
profecta mulctâ plectenda sunt, si facultates delinquentis
hoc poenae genus admittunt. Quae ex insolentia et super-
bia oriuntur, contemtum aliorum experiantur ; quibus pi-
gritia dedit occasionem, ea labore vel otio coacto repri-
menda sunt, et sie porro.

Egregie autem totius hujus doctrinae rationes exposuit
KLEiNSCHROD. Certe, ita disputât, si poena id continet,,
quod cupiditati, quae ad delinquendum duxit, plane est
contrarium, ille qui ad delinquendum caeterum se adduci
pateretur, optime a delinquendo absterrebitur, si nempe
secum reputat, cupiditatem, quae eum ad delinquendum
adducit, malum ipsi esse allaturum plane contrarium ad-
petitui quo ipse duceretur. Fatetur tamen idem, et me-
rito , non semper ea placita in usum conferri posse et hoc
idem recte monuerunt alii ^ , qui animadverterunt : Eadem
delicta aliquando ex diversissimis oriuntur fontibus; quo-
modo diversas in ea poenas poterunt scribere leges, quas
generaliter statuere necesse est? Judicis certe arbltrio ea
res relinqui non potest, attamen, quoties principii traditi

eulier, qui a servi de motif à l'acte injurieux, soit enlevé dans tous les
cas oil il est possible, et la jouissance, qu'on en attendait, empêchée.quot;

' BesthA-U, Traite dc Législation Civ. et pèn., II, parte, 3, c. 6, 4quot;.

^ Kleinschrod. , Grnndbegriffe und Gnmdimh-heiten des pend. Rechts, II,
S 21 sqq.

quot; F.iimie sic ii. s- tkip, Diss, de similitud'me inter delicta eornmque poe-
nas. elc. Groning. 1834, inprimis, p. 106 sqq.

aliquis possit esse usus, tunc minime esse negligendum
illud ex dictis videtur sequi.

Quamdiu moralis in puniendis delinquentihus ratio pa-
rum curabatur, omnes delinquentes, qui idem delictum
commiserant, etiam una eàdemque poena censebantur co-
ercendi. Ita, qui e diversissimis causis et momentis ad de-
linquendum adducti erant, idem poenae genus debebant
subire, ac si crimen commissum poena esset afficiendum
idem eàdem, et non potius puniendus sit delinquens, qui,
quum varius maxime sit, variis etiam modis optime poterit
in rectam viam reduci Ita varia omnino adbibenda sunt
remedia, ut in delinquente corrigatur id vitium, quo ad
delinquendum fuit adductus Neque ulla certe videtur
haberi poena, quae rectius variis eiusmodi proposiüs adse-
quendis potest inservire quam poena libertatis, quae varias
maxime formas induere potest.

§ 17. Conclus CO.

Si legislatoris et Imperantis munus m eo etiam versari
merito dicitur, ut malis, quae societatem civilem afficiunt,
medelam afferat, profecto est Imperantis, naturam hominis
indagare, et in vitiorum et criminum causas inquirere,
ut remedia, vidis illis et criminibus opponenda, cognoscan-
tur. — Et sic quidem haud facile erroris convinci poterit,
qui con tendat: »remedia, quibus curari debent vitia hu-

' Spascenbeug, Opusc. laud. p. 89 sq.: »Gegen Allen itieselbe Strafe
zuzufügen ist eine Art roher Empirismus der Gesetzgebung.quot;

® Ibid. p. 91: „Ist der Verbrecher wnwissend, so müssen wir ihn «nier-
richien; ist er verstockt und hochfahrend, so müssen wir ihn demülhigen;
ist er gleichgültig, so müssen wir ihn erregen und aufreizen; ist er zer-
knirscht , so müssen wir ihn erheben und aufrichten.quot;

luana, sumeiida esse ex ipsa vitiorum natura, et ex iis quae
plerumque vitiis causam dare solent».quot; Animi motus oppri-
mendi sunt atque moderandi, qui ad delinquendum du-
cunt, et delictis vitiisque, quae nihil aliud sunt nisi effec-
tus status hominis depravati, opponenda sunt impedimenta,
ne in ruinam totius societatis vertantur depravatae illae
hominum cupiditates. Uti medicus, in curandis dolorihus
corporis humani, non solum illos avertere conatur, sed
maxime in causam mali inquirit, ut, huic medendo, corpori
humano reddat sanitatem, ita etiam imperans, non solum
puniendo malo commisso, providere dehet tranquillitati pu-
blicae, sed etiam, ut bonus medicus, providere debet, ne
eadem causa porro aliquem ad debctum crimenve commit-
tendum incitet. Hoc consilio omnia, quae morali civitatis
valetudini conservandae imo vero omni quoque ratione
augendae inserviunt, suppeditat imperans; contra vero,
omnia ea, quae reverentiam legibus debitam civium ani-
mis possunt eximere, removet et arcet, potius avertens mala
futura, quam praeterita vindicans. De natura poenae ad
factum referendae ad § praec. fusius egimus; quomodo au-
tem, si in vitio suo quisque plectatur, in eo ipso habeantur
remedia, ad causas illas varias, quae ad crimina ducant,
coërcendas et exstinguendas, jam videbimus.

nRes bona est non exstirpare sceleratos, sedscelera;
monebat jam p. syrus. Non sufficit scelera punire, ea prae-
venire quoque necesse est Justitiam praeventivam ita
multi laudant neque immerito. Mala enim futura arceri
longe praestat civitati, quam admissa vindicari. Jam duo

' Van ittersom, Diss. cit. p. 31.

® Montesquieu, Esprit des Lois, VI, c. 9. »Un bon législateur s'at-
tachera moins à punir les crimes, qu'à les prévenir.

H7

praecipua hac in causa tenenda esse merito observatum
est, cum, arcere momenta, quae ad crimen committendum
ducunt, tum, efficere, ut de iis, quae agenda sint aut omit-
tenda, civibus certo sit persuasum.quot; C'est le premier prm-
cipe de la justice de prévoyance, principe commun au
monde physique, comme au monde moral „qu'en éloignant
(le la cause {occasion d agir, on prévient 1 action. Hoc
quomodo in singulis fiat, jam investigandum.

Summo jure omnes de doctrina virtutis scriptores nos
monent, ut, Socraticum sequentes dictum: ,iosce te ipsum,
ad nos ipsos cognoscendos, quantum ejus fieri possit, pri-
mum serio tendamus. Ita in nobismet ipsis indagandi sunt
appetitus, cupiditates, affectus, qui abquando a recto tra-
mite nos abducunt, ita indagandae sunt causae morborum
illorum morabum, qui nos ad malefacta vel et ad crimma
ducunt. Sed alios spectemus quoque, ut ex eorum exem-
plo discamus ipsi. Tristem sortem contemplemur Illorum
qui, cupiditatibus et affectibus quum injuria indulserint,
ad tristia ducti sunt facinora, quae justae vindictae publi-
cae eos exposuerunt. Discamus exemplo aliorum nobis ca-
vere ab lis omnibus, quae abos ad mala quaevis, ad cri-
mina quoque, duxisse nobis apparebit. Et utilissima sic
nobis erit causarum et opportunitatum, quae criminibus
ab abis commissis locum dederunt, sedula investigation.

Uti varii scriptores varie de causis criminum disputave-

1 Ch. llcis, Du système pénal, Introd. p. xxvii. Cf. p. xx; »la jus-
tice de prévoyance repose sur deux principes fondamentaux: 1, écarter
de la liberté les motifs qui la provoquent à mal faire; 2, l'éclairer

pour résister aux motifs provocateurs.quot;

s w. -«. vas HAMELSVEr«, 1. c. c. 1. »Dc voorstelling van de over-
treding der wet leert, ter onzer verbetering, ons de voorname bronnen
van misdaden kennen.quot;

runt, ita etiam diversae exstant sententiae de eorum re-
mediis. Brissot de warville , in commentatione de hoe
argumento supra iudicata, remedia criminum reperire sibi
videtur in regimine recte constituto, in emendatione mo-
rum, in reformanda educatione juventutis, in promoven-
dis artibus doctrinis et recte ordinanda discipbna aedib-
tia sive politiae, in variis abis institutis pubbcis recte
adornandis

Contenderunt abi, instituta nostra, quae in conditione, qua
vivimus, civib, ad crimen homines aUicere possint, tollen-
da esse. Sed quomodo haec intelbgenda? Au, ut furta
omnia arceantur, rerum dominium tollendum est? An, ut
falsi in mercatura aut industria admissi opportunitas dema-
tur, omiiis arcenda mercatura atque industria? Profecto
erant versus finem praecedentis saecub, qui, dominio re-
rum sublato, ingenti malorum serie liberatum iri genus hu-
manum protiterentur, quum furtorum el fraudum, quibus
res alterius quis appétit, sic omnis causa haberetur sublala
et sunt hodieque qui rerum dominia aggrediuntur Socialistae
et Communistae. Sed omnes illi non vident, remedium,
quod proponunl, eversionem nempe ordinis socialis, longe
pejus fore ipso malo, quod tollere cupiunl, Neque quis

' Bonté du Gouvernement. — Améliorer les moeurs. — Réforme de
l'éducation nationale. — Encourager, honorer les lettres et les arts.—

Exstirper la mendicité. — Maréchaussées. —Police. —Différens établisse-

mens a élever.

2 ,,Otez la propriété, je le repète sans cesse, vous anéantissez à jamais
mille accidens, qui conduisent l'Iiomme à des extrémités désespéran-
tes. Je dis que, délivré de ce tyran, il est impossible que l'homme
se porte à des forfaits, qu'il soit voleur, assassin, conquérant.quot; Ita
diderot ap. sciiott, Diss. Jiir. Nat. I, p. 373, ita rousseau , Discours .mr
Vinéfjalité, etc.

prudens sane prosperilalis publicae fonles et industriam re-
pudiabit, quia eorum opportunitate aliquando maleficia ad-
mittuntur, quum satis sciat, sublata prosperitate, alia, ea^
que graviora, exstitura esse mala, quam quae nunc ar-
cenda videntur ».

Alii aliud monent. Erant, qui putarent praecedenti saeculo
male agere rempublicam, quae malefacta tantum poems
cocrcet, et non pariter praemiis virtmem rémunérât-, in bac
virtutis remuneratione praecipuum sibi reperire visi crimi-
num avertendorum remedium ^ Certe est vinculum quod-
dam inter poenas et remunerationes; scribebat benthamus
(les peines et des recompenses, certe, refert ut civitas el-
ficiat, quantum potest, ut proborum intersit, virtutem colere
magis quam delinquere sed praemia virtutis juste decernere
id excedere fere videtur imperantis potestatem. In virtutis
actionibus judicandis saepe adeo interna momenta sunt spec-
tanda, adeo in intimos mentis recessus penetrari oporteret,
ut illud vires egrederetur hominis. Quae Deo soli judicanda
sunt rebnquenda, de iis homo statuere justo nequit.

Vidimus § 6, quam crebra adsit ignorantia crimmis cau-
sa, quapropter Educationem procuret necesse est, qui il-
lam criminum causam avertere velit.

' Commendaverat ch. lucas. Du système pénal, Introd. p. xxv.i, illud
quod ad crimcn duxit tolli. sed addit: »Mais on sent que ce moyen
a ses limites et ses règles, et qu'assnréraent je ne conseillerai pas de
fermer nos ateliers et nos ports, et d'étouffer tont mouvement indus-
triel et commercial pour nous ramener, comme l'a si bien dit m. koïeu

coLLABD, à l'heureuse innocence des brutes.quot;

s Ita pastoret. Lois pénales, I, 17: quot;Voulez vous prévenir les cri-
ses, eréez un grand intérêt à être bon et sage, n'en laissez aucun a
airaCT le vice et de lui céder; donnez tooins d'avantage à Tavidité,quot; etc.

s „Mettre la vertu au concours, est le plus sùr moyen pour prévenir
les crimes.quot; BM- Philos., V, 336,

Ch. lucas quum, ut supra vidimus, praecipuos criminum
duos agnosceret fontes, ignorantiam et egestatem, duo etiam
commendat praecipua ad fontes illos reprimendos remedia,
institutionem ad cultum et humanitatem, et prosperitatem
populorum Agit scriptor hicce, vol. 2 operis sui majoris,
de educatione procuranda, ut ad recte et moral iter viven-
dum, ad industriam exercendam, ad lahoris praestandi
consuetudinem homo adducatur, ut affectus et appetitus
suos regere discat, et vitam degere moralis doctrinae prae-
ceptis congruam

Institutionem promovendam esse monuit in Brittannia
Lord ashley, ut delinquentes corrigantur, simul autem con-
tendit , institutionem centum puerorum sumtus requirere
minores, quam victum unius delinquentis.

Educatione civium animi imhuantur morum, religionis
justitiaeque praeceptis, et simul injustitiaeimpietatisquesemina
ex eorum animis evellantur. Decet, ut isocrates docet in
Areopagitico, prudentes magistratus, non porticus implere
legibus, sed efficere, ut insitum animis jusdtiae studium

quot; Du Système Pénal, etc. Introd. p. xxi, quaerit primum: »11 fout
savoir s'il est vrai de dire que l'aisance et l'instruction soient pour la
justice de prévoyance le levier d'Archimède avec lequel elle puisse re-
muer le globe, et changer la foce du monde,quot; et p. xxxiv ex dictis con-
clusionem petit, »qu'avec la civilisation, qui répand l'aisance et les
lumières, nos personnes sont mieux en sûreté, et nos propriétés même ;quot;
observât nempe, magnum numerum criminum contra bona in populo
culto tantum exsistere ex majori frequentia opportunitatum, quae ad
crimina committenda ibi ducunt.

2 Ch. lucas agit ita Tit. 2: des principes et des moyens de l'édu-
cation pénitentiaire, — de l'éducation des besoins, ou des habitudes
régulières, sanitaires, sobres, laborieuses et économiques, de l'éduca-
tion des passions, ou des habitudes morales ct religieuses, de l'éduca-
tion individuelle, etc.

habeanl cives ; non enim leges aut plébiscita, sed praeclara
instituta felicem efficiunt civitatem, cum homines male in-
stituti leges etiam exquisitissimas negligere audeant, hique
demum, qui recte et constanter educati sunt, bonis legi-
bus velint obtemperare. Gravia sunt hac in re parentum
officia, qui suo quoque exemplo teneros juvenum animos
ad sensus generosos flectant. »Magna dos , parentum vn*-
tus-,quot; jam canebat horatius. Sed eidem educationis officio
satisfaciant quoque in scholis magistri et praeceptores.

Scholis porro intersint et beneficio educationis fruantur
quoque illi, minervalia qui solvere nequeant, et eo incumbant
scholarum magistri ut juventutem bene doceant-, civitas au-
tem videns, quam grave sit scholarum magistri munus,
eorum condilioni ita prospiciat, ut reditus iis sufficiat ad
vitam bene degendam. Magistri non solum verbis, verum
exemplo etiam suo, juventutem ad bene vivendum incitent,
memores dicti frederici magni, regis Borussici » : »Les pre-
miers exemples font une impression si forte sur la jeunesse,
qu'ils déterminent souvent invariablement son caractère.quot;
Quid efficere possint mali ab initio inde mores, qui in
turpius quotidie mutantur , pulcherrime indicavit ovidius

»Principiis obsta, sero medicina paratur
Cum mala per longas invaluere moras,
Quae praebet latas arbor spatiantibus umbras
Quo posita est primum tempore virga fuit.
Tunc poterat manibus summa tellure evelli,
Nunc Stat in immensum viribus aucta suis.quot;

Consuetudinis vim in bberos jam vidit plato, cum diceret :

1 Oper. II, 295.
ä De Remediis Amoris, vs. 92.

quam maxime interest, juvenlutem, si bene eam docere ve-
bs, mature discere bonis rebus studere.

Ad juventutem autem educandam, praeter scribendi legen-
dique artes et vulgaria reliqua, alia sunt quae attendant scho-
larum magistri. Ignorantia officiorum quum maxima causa
sit morum corruptelae, promovenda praesertim est institu-
tio moralis et religiosa, et avertenda omnia ea quae ejus vi
et efFicaciae nocere possint. Multum etiam valere educa-
tionem moralem, non solum ad crimina sed etiam ad pau-
pertatem amovendam monuit marbeau

Fuerunt alii, (uti quutn ante aliquot annos institueretur
disquisitio de eo, num leges et instituta Francica in provin-
ciis Borussicis Rhenanis tollenda essent an minus), qui di-
cereni: omnes homines ex se ipsis scire, quid crimen
quidve justum sit; uti quis, ut recte eat aut currat, non
praeceptis mechanices indiget, neque doctrina aequilibrii
opus habet , ut loco declivo eat, ita etiam leges scire sin-
gulos non necesse est, ut intelligant, quid facere aut omit-
tere sibi liceat; monebant iidem, alioquin legem poenalem,
non nisi in Jurisconsultos applicari posse, quoniam nemo
ex justi et aequi principiis condemnari posset ob violatam
legem, quam non sciret. Si fieri etiam posset, ut quis ne-
sciret, furtum vi commissum gravius esse facinus quam
furtum simplex, nulla adesset ratio, ob quam illud qui

' Séances et Travaux de facad. d. se. tnor. et polil., viii, p. 467 et X,
p. 116 sqq. «L'ignorance des devoirs est la principale cause de l'im-
moralité, et l'immoralité, principale cause de la misère. Il faut ré-
pandre l'instruction morale et religieuse, et combattre avec le plus
grand soin tout ce qui pourrait gêner son action bienfaisante et civi-
lisatrice. L'éducation, le travail, la moralisation, et la charité sage-
ment dirigée doivent parvenir à exstirper la misère dans un pays si
bien gouverné.quot; Cf- V. cons. c. h. noi.themds , Dis/fi. inauq. de Edu-
catione pnnpermit in Civilaie. Anistelod. 182.5.

commiserit gravius puniendus esset, quam qui Imjus fuerit
convictus '. Gerte non est liic locus disserendi de eo, qua-
tenus ignorantia juris excusaret a poena; nota est régula,
eam non excusare, et inde etiam sequitur, liaud dubie mul-
tum referre, ut juventus jam a prima inde aetate bona fa-
cere, mala omittere, discat.

Educatio ita si animos juvenum rite informavit, efficax
in ea quoque erit contra morum corruptelam et libidinem
praesidium. Libidinosi mores, si cessant, si continentiam
in omni victu, ut cicero dicit, et in praetermittendis vo-
luptatibus homines sequi discunt, multorum criminum exor-
dia deficient

Gum Educatione arctissimo cobaeret vinculo Religio. In
§ 8, quo de religionis contemtu ageremus, tamquam cri-
minum causa, notavimus, Parisiis anno 1821 constitutam
fuisse societatem de la morale chrétienne quae contenderet :
»que la plupart des erreurs et des vices, qui rétardent le
règne de la vérité, de la justice et delà paix parmi les hom-
mes, naissent de l'ignorance ou de l'oubli des préceptes de
la religion chrétienne.quot; Gerte maxima quum sit religionis
in vitam hominum publicam et privatam efficacia, multum
refert, ut sanctissimae religionis praeceptis jam pridem im-
buantur juvenum animi. Ita pueri ex ephebis discant non
solum, adesse Deum, sed eum esse, qui odit injusta, justa
amat, probis fausta, improbis supplicia affcrens. Discat
idcirco religionis placita juventus, quae illi aetati apta sunt
habenda, ut secundum ea vitam ducant. Quanti inter-

' Mr. j. a. weiland, Bijdr. tot de Wetenschap der Slraf'regtspleging,
p. 12 sqq.

' »Au retour des moeurs une foule de crimes disparaîtra: car une
foule de crimes tient du libertinage.quot; Bihl. Philos, par bkissot de wau-
ville, V, 229.

sit ut principio recte juventus instituatur nemo ignorât.
Est religionis Christianae summum praeceptum amor in
omnes. Sic amore ducti ab injuriis et contumeliis desistent.
Injuriarum patientia Christianis divinitus commendata eo
debebat tendere ultro, ut omnem vim abhorrèrent qui
praecepto illi obtemperarent. Generi humano pacem ea
religio pollicetur, in qua pace, ab injustitiâ committendâ se
abstineant, qui vere sanctae religionis illius doctrinae obse-
quuntur.

Nonnulli, uti heynig, de mala hominum educatione que-
rentes reprehendunt, non quod religionis notiones discat
juventus, sed quod falsae plurimum de Deo notiones docean-
tur. Doctrinae de variis hujus illiusve ecclesiae dogmati-
bus» non recte propositae magis nocent aliquando quam
favent. — Certe erant qui putarent, bominem felicem posse
fieri, dummodo Christian! nomen gerat, baptisatus sit, coe-
nam sacram adeat, bibliaeque fidem habeat, non vero il-
lum qui bene agat, felicem fore. Certe, quomodo de
Deo rebusque divinis sentiendum sit, legislatoris aut impe-
rantis non est praescribere, at multum refert ut, quomodo-
cumque caeterum ea de re existimetur, certe omnibus Deus
proponatur tamquam injustitiam maxime abhorrens, mala
vindicans, bona praemiis remunerans. Ita, quibus ea inest
persuasio, a delinquendo facilius se abstinebunt.

Ebrietas quum, ut jam ad § 11 vidimus, frequens sit
causa criminum, usus potuum spirituosorum sublatus tam-
quam remedium merito adhiberi poterit.

Multae jam adsunt regiones ubi constitutae sunt societates
quae abusum, quin etiam usum, omnium potuum spiri-
tuosorum tollere conantur-, et merito; nam frequentissimus

' Moral und Recht sind eins, p. H, 19 ^ 24_'28.

in nonnullis Europae regionibus eorum poluum est usus;
ita in Suecia, quae eo insignls est, quum 3,000,000 incolae
anno 1843 consumserunt 2,070,000 amphoras (ankers); in re-
gione Hanoverana, secundum böttcher, 1,722,107 incolae
quotannis 660,800 ampboras consumunt. In nostra etiam
patria, 3,000,000 circiter incolae potuum spirituosorum am-
plius quam 700,000 ampboras quotannis requirunt K Ex
tabubs, quae anno 1837 in Anglia prodierunt, editae ab
iis qui conditionem pauperum et causas paupertatis incres-
centis indagarent, constitit, quotannis in tribus magnae
Britanniae partibus 2,055,800 ampboras consumi; bic usus
autem sextuple major fuit eo anni 1818.

Effectus societatum illarum de abolendo spirituosorum
potuum usu sunt baud exigui. In America septentrionali,
antea 6,757,542 ampborae consumebantur quotannis; qui
numerus ad tertiam partem nunc decrevit®; si hujusmodi
ita societates nihil aliud effecissent, nisi quod quotannis
potuum spirituosorum usus decresceret, jam forent lau-
dandae. Majorem autem laudem merentur, quod causae
sint numeri minoris ebriorum, quin etian delinquentium.
In Irlandia, ubi initio saeculi multa committebantur crimi-
na , nunc multo minori illa sunt numero, et carceres, an-
tea delinquentibus referti, nunc raros detinent homines,
multaque sunt tribunalia, ad quae saepe per annum nul-
la res criminalis defertur, quod magna ex parte ebriositatis
vitio apud plurimos sublato videtur tribuendum. Per an-
num 1839, 286, annum 1840, 159, et 1841, 120 tan-
tum homicidia in eadem regione commissa sunt 3, quum

ab anno 1836 inde ibidem numerus contraventionum aedi-
litiarum ad tertiam partem sit reductus. Erant anno 1836,
12096 numero, anno 1840 tantum 778. Simulac ita
numerum delinquentium decrescentem videmus, nobis ap-
paret, illos, qui, antea usui potuum spirituosorum dediti,
inde ad crimina ducebantur, nunc pecuniam, qua non in-
digent, ad mensas pecuniae servandae (spaarbanken) detu-
lisse, quod significat quoque eorum, qui in mensas illas sua
conferunt, increscens numerus, quorum scilicet anno 1838
erant 7,364; anno 1841 , 9,585 Anno jam 1819 in non-
nullis Americae tribubus usus publice vetitus, decem an-
nis post etiam in superiore et inferiore Canada; idem etiam
in insula Haïti locum habuit; ut placitum incolis probare-
tur, monuerunt prudentes, v. c. : talia venena homines
bestiis adaequare, eos ad fratricidia incitare, ad odia con-
tra leges et bella civilia. Ebrius pejor dicebatur fera bestia
In insulis Sandvsricbs ab anno inde 1832 potuum spirituo-
rum usus fere totus sublatus dicitur

Quum supra ageremus de criminum causis vidimus § 13
paupertatem multorum esse causam. Paupertate suhlevanda
et prosperitate publica procuranda crimina minui videbit
legislator. Varia autem sunt, quae eum in finem adhibere
possit. Quam eximie ad causas paupertatis tollendas ducere
debeat oeconomiae pohticae justa cognitio, recte jam adno-
tavit GARNIER, qui praesertim rectae institutioni juventutis
multum tribuit Etiam vir summus in Anglia, r. peeliüs.

quum in celebii oratione legem tiieretur de vectigalibus In
merces imposltis mlnuendls die 27 Jan. 1846, monuit, mul-
tum commodl inde percepturos esse poptili mores, quoniam
stimuli ad delinquendum ex paupertate et indigentia ongi-
nem ducentes, decrescem. - Ideo a vobis peto legem, «ita
dicebat,quot; non solum ut divitiarum modus augeatur, sed
maxime, quia, ut vobis ostendi, rerum copia et abundan-
tia valent ad crimina minuenda et ad mores emendandos
Parcimonlae virtutem etiam mensae ad pauperum pecu-
niam servandam institutae promovebunt. Hae certe mul-
tis tempore calamitatis praesidia praebent, ad quae possint
recurrere, quum sine illis opem aliorum implorare fuis-
sent coacti. In Francia, ubi etiam militibus tales mensae
cons.itutae sum, in Germania etiam, multum utibtaUs jam
attulerunt. Multi nempe operarii et opifices, qui alioquin
pecuniam, cujus non indlgebant, sive ludis, sive potuum
spirituosorum usu jam consumslssent, banc ils mensis con-
servandam afferunt ^ In urbe nostra Amstelodami bocce
demum anno tabs mensa ad pecuniam pauperum conser-
vandam instituetur, quod consilium lande admodum vi-
detur esse dignum.

moyen bien connu, mais peut-être est-ce le seul capable d'élever les
classes laborieuses à une meilleure condition matérielle et morale.quot;

' Omtio b. feelu, a viro Cons. vissée,ng, in sermonem patrium trans-
lata, p. 41. ..Het meest zal echter de zedelijkheid des volks er bij
winnen, omdat de verzoekingen tot misdrijf, welke uit armoede en el-
lende voortspruiten, minder zullen worden. Daarom vraag ik uwe
goedkeuring op deze maatregelen, niet om eene bekrompene bereke-
ning van de vermeerdering des rijkdoms - maar om den wille van een
hooger beginsel. — Ik vraag u uwe goedkeuring op het bewijs, dat ik u
heb geleverd, dat overvloed en goede koop de misdaden verminderen,
en op den zedelijken toestand des volks gunstig werken.quot;

2 Stbass, Op. cit. p. 26.

De paupertate, criminum causa, supra dicentes, obser-
vavimus, eam maxime ex desidia et inertia exsistere, quae
non tribuenda est defectui opportunitatis laborem prae-
standi, sed inde repetenda saepe, quod a labore praestando
homines sint abeni et laborem odio babeant. Si ita vere
jam dudum observatum est, desidiam ad vitia et crimina
ducere, laboris praestandi habitum ut contrahant sibi homi-
nes, quantum ejus potest fieri, debet efBci Et ita quoque
Francici scriptores hodieque laboris praestandi consuetudi-
nem commendant tamquam idoneam maxime ad crimina
avertenda , quum per laborem praestitum nonnulla acquirat
damnatus, ad quae tuenda, conservanda et amplificanda ope-
ram ipse intendat®. Saepe jam publica auctoritate labores
nonnulli praestantur pauperihus , ut ita victum quaerant.
Quae res maxime in Irlandia, in Francia, in patria etiam
nostra, hisce ipse diebus, usu venit per annonae caritatem.

Aequa et justa civitatis administratio, provida in impe-
rante salutis publicae cura, in civitate bene et efScaciter
sancitae, quoque ad crimina avertenda valent. Si fruuntur
cives commodis illis, quae juste e civitatis institutione pos-
sunt exspectare, certe non habent, quod ea de causa que-
rantur® .

' In Rapport de duport à l'Assemblée constituante, 26 Dec. 1790, iam
legimus: »La source la plus ordinaire des crimes c'est le besoin en-
fant de l'oisiveté. Le système des peines doit être assis principalement
sur la base du travail.quot; Cf. Bibl. Philos, du Législ. V, 337 sq.

2 »Le plus efficace moyen de moralisation est le travail_non seule-
ment parceque le travail, absorbant les forces physiques et morales des
classes inférieures, les détourne d'un but coupable au profit d'une ac-
tivité salutaire; —mais parceque le travail et l'ordre, qui doit en
être l'auxiliaire, élèvent l'ouvrier à ce bien-être qui en fait un dé-
fenseur de l'ordre social.quot; Le Commerce, 2 Févr. 1840.

' »Rendre les peuples heureux, est le moyen sûr de prévenir les cri-

Uti apparuit § 14, vilia legum et institutorum ad crimina
ducere, ita emendatione legum et institutorum illorum cri-
mina poterunt averti. Et quo quaeso colore ab aliis exi-
gent legislatures, ut ne criminibus ansam dent, si ipsi per-
ficere negligunt, quod ad crimina avertenda necessario ipsi
debent constitueren Vidimus supra de eo, quomodo poe-
nae nimis leves ad crimina alliciant, quomodo nimis graves
contra rectam criminum vindictam soleant arcere-, ut igi-
tur justus servetur in civitate poenarum modus, maxime
est providendum ei, qui causas et opportunitates delin-
quendi avertere cupiat.

Multum valebit ad crimina arcenda etiam, si carcerum et
ergastulorum conditio melius proposito respondeat, si ipsi
delinquentes in carceribus et ergastulis mores et vitam emen-
dare didicerint et si eorum, qui bbertati ita sunt resti-
tuti, postea justa quaedam babeatur cura et patrocinium -,
certe vidimus supra, carcerum et ergastulorum eam jam
vulgo tristem esse conditionem, ut scholae sint criminum,
quum permulti ex iis exeant longe magis corrupt! quam
erant, quum poenam subire inciperent. Nostrum non est de
variis systematibus carcCTum pronunciare, at lubenter fateor ,
mihi perquam placuisse, quae in coetu poenitentiario Fran-

cofurli, 1846 ', liac de re disputata et acta sunt-, sed, pru-
dentioribus judicium dum relinquam, praesentem conditio-
nem carcerum et ergastulorum emendationem necessario
requirere, quis in dubium vocabit? Si carcerum et ergas-
tulorum conditio emendata aliquando erit, longe minori
numero etiam erunt repetiti criminis rei-, supra animad-
vertimus, in Francia ita ergastulorum se habere conditio-
nem , ut ibi, qui gravissima poena oh crimen sint dam-
nati, meliori vulgo conditione utantur, quam illi qui cor-
rectorio carcere puniuntur. Quis non videt tam vitiosum
systema emendatione indigere^?

Eorum, qui carcere demissi in vitam socialem redeunt,
curam habendam esse merito nonnullis utilissimum visum
est. Egregia sunt hac de re in Francia agitata consilia,
imo variae ibi institutae sunt societates quae eo tendunt-,
uti societas dicta paternelle, quae curam habet juvenum 16
annis minorum ex art. 66, Code Pén., detentorum, et eum
in finem memorabilem illam coloniam Mettray instituit,
quae id agit ut juvenibus opportunitas detur, victum, per
iustos et honestos labores, sibi quaerendi, ut ita a malis ex-
emplis et corruptela, quae in magnis urbibus praesertim
adeo deprehenduntur, liberentur et ad probitatem et vir-
tutem reducantur-, ita postea libertati restituti, sub patrocinio
eiusdem societatis, tamquam opifices aut operarii aut agri-
colae industriam exercebunt. Accedunt societates titulo:
Comité de patronage pour les prévenus acquittés, Société
pour le placement en apprentissage des jeunes orphelins et
fils de condamnés, etc. Apparuit ex dictis, merito iam sum-
mam ubivis haberi huius negotii curam, et in multis Europae

1 Verhandlungen der ersten Versammlung für Gefängnissreform, ctc. Frankf.
1847.

' Polémique Pénitentiaire, in Revue Pénitent., 1846, p. 400—505.

regionibus constitulas haberi societates patrocinii eorum qui
e carceribus demissi sunt aut de iis constituendis agi».

Multa sic, per quae medela possit afferri civitati, per quae
averti possint crimina et maleficia eorum, qui tranquilhta-
tem publicam per turpia sua et injusta facinora laedunt,
significavimus-, plura etiam in singulis §§, ubi de crimi-
num causis disputavimus, monuimus, quae valeant ad
causas eas ipsas reprimendas. Certe, criminum numero
diminuto, salud pubhcae, bene multis in causis egregie
erit consultum. Fuit vir ampl. de villekeüve bargemokt
qui ingeniosa computatione efficere conaretur, quantas opes
lucrarentur cum cives tum civitas, si a maleficiis omnino
cives se abstinerent. ld adsequi desperandum est ob hu-
manae naturae imbecillitatem, sed, quod totum assequi non
possumus, id saltem pro magna parte assequi studeamus.
Criminum numerus si minuitur, et prosperitati, et opibus
publicis, et vero, quod majus etiam est, probitati et ho-
nestati consuletur, quum cives, non unice de juribus suis
soUiciti, in officiis aliorum servandis, omnem operam sunt
collocaturi.

1 Moreau christophe, Rcvuc Pénitent., 1846, p. 532. Bibl. Univ. d.
Genève, Janv. 1845, p. 51 sqq. Tijdgenoot, 1845, p. 533 sqq. Ita
merito societas patria ad emendationem delinquentium curam praesertim
gerit eorum qui e carceribus iam exierunt. Cf. Vir vener. j. e. mollet,
Aoft-ce Ustorique sur l'Etablissement de la Société pour l'amélioration morale
des prisonniers. Amst. p. 54 sqq. Considérations sur les prisonniers libérés
etc., par p. gl'illot, Paris 1839, qui postremus egregie omnino de hoc
argumento meruit.

® Journ. des Econ., Mai 1846, p. 165 sqq.

THESES.

I.

IVullum agnoscimus jus necessitatis, quamquam, pro impe-
dita aut minuta voluntatis libertate, facta aut prorsus non
imputari auctori possunt, aut excusationem in jure merentur.

II.

Scriptae in civitatibus de imperio leges prudenter consti-
tutae efficiunt, ut ipsius imperii crescat firmitas ac robur, ut
civibus majus sit libertatis praesidium, et ut imperantes tu-
tius et tranquillius gubernare imperium possint.

III.

Multum refert, ut distinguante a se invicem jura quaesita
et facultates legales; illa si tolluntur a legislatore, damni re-
paratie est praestanda, hae si cessant, nihil debetur iis, qui
detrimentum inde sentiunt.

IV.

Valent hodieque, quae seneca jam monuit, de dementia, I.
22. »In vindicandis injuriis haec tria lex secuta est, quae prin-
ceps quoque sequi debet, aut ut eum, quem punit, emendet,
aut ut poena ejus caeteros reddat meliores, aut ut sublatis
mal is securiorcs caeteri vivant.quot;

V.

üecte cuadveau et héiie, Théorie da Code Pénal. Ed. Brüx.
1837. 1. p. 28, N». 98: »A nos yeux, rintimidation, la ré-
forme ou l'expiation, ne sont point, à proprement parler, le
but du châtiment, mais bien les moyens de l'atteindre. Et,
en effet, la fin de toute pénalité est le maintien de l'ordre dans
la société, la protection du droit.quot;

VI.

Minus recte feuerbach, Lehrb. d. peint. Rechts. % 34 nota a ,
negat homicidam esse, qui nullo jure trucidât alium ad poe-
nam capital em subeundam damnatum.

VII.

Idonea ratione caret, quod in patria nostra, ubi juratorum
judicia non amplius usurpantur, de sententia criminali non
aeque concedatur appellatio, atque in causis correctoriis.

VIII.

Per discidium, quod, kastio maxime auctore, inter Juris et
Ethices disciplinas exstitit, factum est, ut Jurisconsulti, magis
de juribus quam de officiis solliciti, Ethicam sive morum doc-
trinam nimis saepe neglexerint. Atqui eam doctrinam negli-
gere dedecet unumquemque hominem vere cultum, ita certe
quoque Jurisconsultum, qui bonus ac probus vir merito dicatur.

IX.

Multos erravit in Oeconomia politica errores moNTESQUivirs.
Ita singularis plane est et erronea ejus sententia, Esprit des
Loix XX c. 23 : »Un pays qui envoie toujours moins de mar-

chandises ou de denrées qu'il n'en reçoit, se met lui même
en équilibre en s'appauvrissant, jusqu'à ce que, dans une pau-
vreté extrême, il ne reçoive plus rien.quot;

X.

Recte dîgérahdo, De la Bienfaisance publique, I. pag. 16 et 27:
»C'est avecla civilisation que commence l'indigence proprement
dite parce que c'est elle qui crée les besoins. — La mission de la
bienfaisance ne se borne pas à tempérer la misère, mais elle
doit s'étendre à réhabiliter le misérable.quot;

XI.

Dictum jDSTiNiAHi in praefat. Novellae 74: »Nulla lex neque
Sctum prolatum in Republica Romanorum videtur ad omnia
sufficienter ab initio promulgatum, sed multa indigere correc-
tione, ut ad naturae varietatem et ejus machinationes suffi-
ciat;quot; etiam de nostris temporibus valet.

XII.

Non assentimus massé, Le Droit Commercial mis en rapport
avec le droit Civil etc. IV. p. 23. dicenti: »Un Code — une vaine
tentative, qui n'a d'autre résultat que d'arrêter les développe-
mens naturels de la législation.quot;

XIII.

Egregie v. ci. uoiims, in Bibliothèque du Jurisconsulte et
du Publiciste, I, p. 74. »C'est un grand avantage d'avoir une
législation commerciale qui soit en harmonie avec celle des
autres pays. Nous sommes loin de vouloir préconiser l'uni-
formité en matière de droit civil, mais dans la législation
commerciale, dans un système de lois destinées à garantir les

intéréts des étrangers aussi bien que ceux des regnicoles, elle
nous paraît désirable.quot;

XIV.

In I. 2. § 1 D. de Lege Rhodia de jactu verbum vel tol-
lendum mihi videtur.

XV.

Nulla est pugna inter 1. 32 § 2 D. ad SCtum Vellejanum
et c. 4. Cod. eod. Tit. cum in 1. 32. § 2. mulier revera pro
viro intercesserit, dum creditori viri vel alii ab ipso interpo-
sito fundum venderet ea lege, ut pecunia viro accepta refer-
retur. At in C. ipsa mulier emtorem quaesivit, eique rem
simpliciter vendidit, ac postea donandi forte animo pecuniam
creditori mariti exsolvit , nuUo interposito pacto cum emtore
de pecunia hac viro accepta referenda.

XVI.

Indossamentnm minus plenum (de quo agitur Art. 135, p. 1.
Cod. Mere.) non ex sua ipsius natura est procuratio, sed ta-
lis tantum praesumitur; itaque admittitur probatio contraria.

XVII.

Apochis iis, quae in praecipuis patriae nostrae emporiis mer-
cium emtoribus traduntur (ontvangcedullen) ipsae merces tradi
intelliguntur. Itaque earum possessio est penes eum, in quem
scriptae sunt.

XVIII.

Licet Jure Civili nostro judex cantonalis tutori rerum sua-
rum oppignorationem praescribat, tamen ipse ilium ad cam
praestandam cogere nequit; hoc faciat tutor honorarius.

XIX.

Quod in Codice nostro Civili liL. III. Tit. 6. Sect. 8. de
mercenariis (dienst- en werkboden) cavetur, non producendum
est ad eos, qui mercatoribus operas locaverunt suas (kantoor-
bedienden).

XX.

Praestare mihi videtur doctrina C. Mercat. Art. 769 expressa
doctrinae quam continet Cod. mere. Franc, art. 441.

XXI.

Videtur ratione ususfructus, quem pater et mater ex lege
nostra habent in bona liberorum suorum, distinguendum esse
inter usumfructum cessantem et amissum. Itaque ususfructus
matris, quae secundas nuptias contraxit, non amittitur, sed
cessât; post solutas autem secundas nuptias cessare desinit.

XXII.

Recte omnino massé. Op. cit. III. p. 105: »Par cela seul qu'un
mineur peut être auteur d'un ouvrage de l'esprit, il se trouve
en possession des droits que la legislation assure aux auteurs
sans avoir besoin d'aucune capacité civile, aussitôt qu'il a com-
posé un ouvrage de cette nature. Mais pour recueillir les pro-
fits de ces droits , et en traiter avec les tiers, le mineur a be-
soin de l'assistance de son tuteur.quot;