specdien jüridicum inaugur.vle.
3,
CONTINENS
QUAESTIONES EX JURE HEKEDITARIO
DESUMTAS.
— _________ ' ■■ ^
m
«
O
'iSi
.......
'iöSÄSH aiiurxa mißmum,
oiflif
^^^fBLssTi ƒ. r Änbsp;■ ÂÎ ■
«ßKWMK»nbsp;''■ ; iivl
» Tit-./-' ■nbsp;quot; , •
hm:^!^. icHAîiiïSii \
^^nbsp;, ijiaawanbsp;-
TITHMaiie WWMJ HtmTïö ' ^
yin ttssfzfi JbäV .«i^aa-u^
«è ih- : - quot;quot;
V
3.
SPECIMEN JUEIDICUM INAUGUEALE
CONTINENS
(lUAESTIOlNES EX JURE HEREDI-
TARIO DESUMTAS
QUOD
FAVENTE SUMMO KUMINE,
EX AUCTORITATE UECTORIS MAfiNIFICI
MED. DOCT. ET PKOF. OKD.
NEC NGN
amplissimi SENATUS ACADEMICI consensu
ET
nobilissimae FACULTATIS JURIDICAE decreto
ptonbsp;Elodoratus
SUMMI SftUE IN
JURE ROMANO ET HODIERNO HONORIBUS AC PRIVILEGIIS
II* ACADEMIA RHEIVO-TRAJECTIMA
BITE ET LEGITIME CONSE(iCEK!)IS,
ERUDITORUM EXAMINI SUBMITTIT
BEENARDUS ENGELBERTUS ROELVINK,
BREDEVORDU-GELRUS.
DIE XXIII. M. JÜKII A MDCCCXLVII, HORA II.
TRAJECTl AD RHEKUM.
ai'ld P. W. VAN DE WEYER, ïvpoor.
A
M11CCCXLYII.
-ocr page 4- -ocr page 5-s a 3 a n a»
-ocr page 6-t:
-ocr page 7-UTRUM TESTATOR POSSIT JÜBERE HEREDES, ÜT AD TEMPUS IK
HEREDITATIS COMMUNIONE MANEAfJT.
Jure Romano non valebat ea clausula testatoris,
qua perpetuam inter heredes jubet comraunionem,
quia nulla societatis in aeternum coitio est, ut
ait Paulus in 1. 70 D. pro socio. — Quum autem
hoc principium universe amplexi sint Romani,
neque testatori permittendum erat, id sua solius
cavere dispositione, quod ne conventione quidem
duorum introduci potest.
Erat autem apud Romanos permissa dispositio,
qua ad tempus communioncm imponal testator v. jr.
ut divisio fiat denuim, si omnes hcredes, ad majo-
rem aetatem pervenerint; cum etiam conventione
partium societas ad tempus contrahi possit. Hoe
docetur in 1. 14 § 2. D. Comm. divid: Si conveniat
ne omnino dioisio fiat, hujusmodi pactum nullas
vires kalere manifestissimum est, sin autem intra
certum tempus, quod etiam ipsius rei qualitati
prodest, valet. Exemplum refert ülpianus in 1. 4
pr. D. de Cond. Inst. 1) idem autem in Gallia olim
viguisse docet Pothier 2) et de Jure nostro antiquo
idem afFirmat Hugo Grotius 3).
Jure hodierno, etiam non valet dispositio qua in
perpetuum communio jubetur, ita ut ab ea disce-
dere non liceat.
Legislator noster exemplum secutus Codicis Napo-
leontici, temporis spatium definivit, ultra quod
1)nbsp;Cf. Voet ad Pandectas Tom. I. Lib. X. Tit. 2. N». ,12 et
Glück. Ausführliche Erläuterung der Pandecten. T. XI. p. 21.
2)nbsp;Traité des Successions. Lib. I. Ch. IV. p. I.
S) Inleiding tot de Hollandsche Regtsgeleerdheid. B. 2. Cap.
2. num. 19.
lieredes non possint stipulari, ut divisio difforatur.
Traditur hoe in art. 1112 Cod. Civ. Unde apparet,
tempus, ad quod divisio differri potest ab'f ipsis
heredibus, esse quinque annorum, ultra quod tempus
etiamsi in longius contraxerint, pactum non valet.
Hinc vero quod Jure nostro et Gallico, omnes
quidem in eo conveniunt, non eam valere disposi-
tionem testatoris, qua ultra quinquennium commu-
nionem heredibus imponat, sed bac in re dissentiunt,
num vim teneat ea clausula qua ad quinque annos
heredes jubet in communione mauere, ita ut, qui
boe modo beredes instituti sunt, non liceat dividere
hereditatem ante hocce tempus praeteritum 1).
Ampi. Vernede, 2) qui hanc facultatem testatori
tribuit, bac scilicet ratione argumentatur: licere
1)nbsp;Codicis Napoleonlici interprctcs, qui hanc facultatem testatori
tribuunt sunt inter alios Delvincourt. T. II. p. 344. et Duranton.
T. vil, pag. 159. Inter eos, qui art. 815 Cod. Nap. ad testatorem
non pertinere dicunt atque huic facultatem adimant communioncm
imponendi, nominandus est Chabot de l'Allier.
2)nbsp;Handboek voor de Kederl. Wetg. Afl. II. paS- S02 seqq.
-ocr page 10-testatori quamcunque dispositioni suae addere con-
dilionem, quae ei placet, modo non sit contraria
len-ibus; jam lex permittit, quodpartium conventione
communionis dissolutio ad quinque annos differtur;
ratio igitur non est, quare facta per testatorem
divisionis bereditatis ad tempus quinque annorum
prohibitio, inefficax sit. — Ipsa ejus verba audiamus
quibus sententiam suam defendat: »Daar de erfge-
namen zelven de bevoegdheid bezitten, om zoodanige
overeenkomst van opschorting te sluiten en dezelve
dus, mits tot zekeren tijd bepaald, niet wordt
boschouAvd als strijdende met de openbare orde,
zoo kan ik niet inzien, waarom aan den erflater,
zoodanige instelling, mits onder eene ontbindende
voorwaarde niet zoude mogen worden toegelaten. —
Zoodanig gebod van den erflater zoutle immers, niet
meer bevatten, dan eene bepaling in den uitersten
wil, waarbij de erflater aan meerdere personen
gezamentlijk eene zaak legateert, onder voorwaarde,
dat zij zullen overeenkomen, om bet gelegateerde
onverdeeld te houden en de vruchten of inkomsten
gedurende vijfjaren gemeenscliappelijk te trekken,
hoedanige overeenkomst, volgens dit art. geoorloofd
is, terwijl de instelling slechts zoude vervallen voor
hem, die aan zoodanige beperking zich niet zoude
willen onderwerpen.quot; Pergit porro: »Eerst dan,
wanneer het verbod, den bij art. 1112 bepaalden
lijd van vijf jaren te boven gaat, zal het als
strijdende met de openbare orde en bijgevolg met
de wet als niet geschreven kunnen beschouwd
worden; men zal toch wel niet kunnen veronder-
stellen dat de Wetgever aan belanghebbenden zoude
hebben willen toestaan, bet sluiten van overeen-
komsten, die hij zelf als strijdende met de openbare
orde beschouwde.quot;
Sunt autem, inter quos consult: de Pinto 1) et
Schüller, 2) qui contendunt heredes semper reti-
nere bereditatis dividendae facultatem, licet ea lege
hereditatem adierint, ne ad tempus eam dividant,
1)nbsp;Handboek tot het Burgerlyke Wetboek § 596.
2)nbsp;De. Xederlandsche Wetboeken met Aanteekeningm D. I. p. 203.
-ocr page 12-(|iium hano conditionem legi conlraiiam pro nou
scripta habendam esse existimant, secundum art. 935
Cod. Civ. 1). Nam in alinea 2 art. 1112 dicit le-
gislator, beredes semper posse rccedere a commu-
nione et divisionem petere, etiamsi iis prohibitum
sit. De hoedelscheiding kan, niettegen-Haande eenig
daarmede strijdig verbod, ten allen tijde gevorderd
worden. Sub quibus verbis intelligfendam esse ^de-
fendunt, probibitionem a testatore factam ne ad
tempus divisie bcreditalis ab beredibus instituatur. —
Quibus argumentis addi polest, quod in al: 3 dici-
tur: er mag echter overeengekomen worden, —
non autem er mag bepaald tcorden. Ex quibus
igitur efficiunt, quod facultas, quam lex de
differendo tempore dissolvendae communionis tri-
buit;^ solis competit beredibus non aliis extraneis. —
Omnes autem iu eo consentiunt, testatorem beredi-
1) Art. 9ÖÖ God. Civ. In alle uiterste wilsbeschikkingen, worden
de voorwaarden, die onverstaanbaar of onmogelijk zijn, of die
niet de wetten en goede zeden strijilen. voor niet geschreven gehouden.
bus quibus debelur porlio legiliiua, counnuuio-
ncm inipouere uou posse ratione bujus porlio
nis. 1). Quaestio autem, ut pressius sequar ampl
Versede, ita mibi videljir tractanda, ut distingua-
mus, quid juris sit, si testator beredes instituerit
sub conditione si pacti fuerint de hereditate intra
quinquennium non dividenda; deinde si pure eos
instituit testator, sed sub conditione resolutiva,
si intra quinquennium divisionem peterit heres
non esto; et tertio denique; si barum conditionum,
nullam fecerit mentionem, sed simpbciter jusserit,
ne intra quinquennium dioisio fiat. —
In prima quaestione, ampl. Vernede assentiendum
esse existimo, nam hie beredes ex pacto bereditatis
communionem incboant et dici nequit talem con-
ditionem voluntatis bbertatem in heredibus tollere,
nam quilibet perpendere potest, num sibi talis com-
munio utilis sit nec ne. Confiteor legislatorem
vero similiter locutum esse de pacto talium bere-
■1) Cf. Verskde. aii 1. c.
-ocr page 14-dura, qui hereditatem jam adiveraut, sed minime
inde sequitur excludi heredes, qui hereditatem
nondum adiverant, nam illi repudiatione tantum
heredes esse desinunt 1). Quod ad alteram thesin per-
tinet, credo talem conditionem non valere, cum
conditio resolutiva in heredum institutione est res
minus favorabilis, et in jure Romano erat pro-
bibita ex régula: qui semel heres semper heres 2)
et ideo eam in jure nostro rejiciendam esse statuo.
Quod Cl. Savigny 3) de hac régula dicit: yydie
practische Wichtigkeit dieses Satzes ist jedoch durch
die ernfärhrung der Fideicoinmisse sehr vermin-
dert,^'' apud nos ejus majorem vini probent. Unum
fideicoinmissum de residuo a quolibet tantum con-
slitui potest 4); haec autem si admittilur condilio re-
1)nbsp;Arl. H8Ö Cod. Civ.
2)nbsp;Cf. 1. 88 de hered. Inst. C.um autem semelheres exstitcrit
serms, non potest adjectus efficere, ut qui semelheres exstitit,
desinat heres esse.
5) Systh. D. Iir. p. -218.
-i) Cf. Art. 0Ü6 el 9!28 Cod. Civ.
-ocr page 15-soluliva cßiciat Hdeicommissuni, ex quo tola hcrc-
dilas reslituenda esset existente conditione.
Si autem testator unice jusserat communionem
intra quinquennium continuari: id liaberi potest
pro institutione sub conditione, si pacti fuerint de
dioisione intra quinquenniuin non petenda, et bc-
res, qui tunc bereditatem adiit, etiam boc pactum
fecisse videtur; sevcrior aulem iuterpres in tab
institutione videbit prohihitam divisionem, quaecx
verbis leg-is nullum effectum producit.
f
DE CREDITOKIBUS ET LEGATARIIS SESE DIVISIONI HEREDITATIS
OPPONENTIBUS.
A
Ill art. 1113 Cod. Civ. crediloribus et legatariis
dalur facultas se opponendi, ne bereditatis divisio fiat,
antequam solutum est, quod debetur; quae vero
oppositie, bunc effectum producit, ut divisio facta,
post illam oppositionem et quamdiu non satis-
factum est, quod singuli beredes pro eorum parte
ex bereditatis aditione iis debent, ipso jure nulla
sit quod ad eum credi Lerem et legatarium, qui sese
faciendae divisioni opposuit. Haec sunt hujus arti-
culi verba: T)e svhuldeischers oan den erßater, mils
gaden de legatarissen, zijn bevoegd om zich tegen
\
de boedelscheiding te verzetten.
De acten van boedelscheiding, verleden na zoodanig
verzet, en voordat voldaan is hetgeen tijdens het verzet
ten behoeve van zoodanigen schuldeischer of legataris
verschenen of opvorderhaar was, is nietig ten op-
zigte van zoodanigen schuldelseher of legataris.
Jus, quod creditores et legatarii jure hodierno
habent, ut heredes vetare possint, ne divisionem
inter se faeiant, iu Cod. Civ. Nap. iis non est
concessum, sed in Jure Patriae nosLrae antiquo hocce
jus jam habuisse, docet nos Voet 1), apud quem
invenitur, quod in praxi apud nostrates receptum
fuit, creditores bereditatis postulare po.sse a Judice
domicibi defuncti, ut faciendam inter beredes re-
rum bereditariarum divisionem inhibeat, usque dum
ipsis vel solutione satisfactum vel cautione praeslita
satisclatum fuerit, ut ita evitent necessitatem conve-
niendi singulos pro rata post diremtam divisione Com-
munionem. Eadem est causa, ob quam legislator
(1) .\d loc. cit. L. X tit. 2 N« 32.
-ocr page 18-noster facriltateni sese divisioni opponendi credi-
toribus et legatariis tribuit, uti apparet, ex iis,
quae ampl. Voorduin 1) et Asser 2) ad hunc locum
annota verunt. Secundum eos, débita et legata
quibus bereditas est gravata, ad divisionem usque,
ipso jure quidem inter beredes sunt divisa, pro
ea parte, qua ad defuncti successionem vocantur,
ita ut creditores et legatarii a singulis coheredibus,
statim ac bereditatem adeant, partem debiti sive
legati petere possunt, sed non adstringuntur, ut
contra singulos beredes, pro eorum parte agant,
tamdiu divisio nondum locum habuit, possunt ex
hereditate sibi solutionem parare.
1)nbsp;Geschiedenis en beginselen der Nederlandsche Wetgeving.
D. IV. pag. 275, ubi haec verba occurrunt: Zoo lang de boedel
onverdeeld is, heeft de sehuldeischer en legataris regt op den on-
verdeelden boedel en hij kan zich voor de kwijting der schuld
tegen de deeling verzetten.
2)nbsp;Asser. Het Nederl. Burg. Wetb., vergeleken met het Wetboek
Napoleon, pag. 384 : De sehuldeischer en legataris toch hebhen
belang, om hun regt op den onverdeelden hoedel uit te oefenen
en niet verwezen te worden, tot ieder der soms menigvuldige
erfgenamen zijn aandeel zal hebben hekomen.
à
Idem coitfirmatur verbis articuli 1143 Cod. Civ.
qnae ita se habenf: De erfgenamen zijn tot de
hetaling {van schulden en legaten) persoonlijk en
ieder naar mate van de hoegrootheid van zijn erf-
deel gehouden, onverminderd de regten der schuld-
eischers op de geheele nalatenschap zoo lang die nog is
onverdeeld. Post factam igitur bereditatis divisionem,
creditores et legatarii contra singulos beredes, pro
ea parte, qua jus acceperunt in bereditate agere obli-
gantur, et si tune ab uno alterove berede, qui
partem quidem bonorum bereditariorum acquisivit,
sed qui solvendo non est, damnum patianfttrgt; caeteri
eo non gravabuntur. Lex insigne jus tribuit cre-
ditoribus et legatariis, qiio si uti neglerexunt, babent
quod sibi imputent. Hanc legem magnae aequitatis
esse, unusquisque agnoscit, quia sic creditores be-
reditatis jura sua optime servare possunt. Negari
quidem non potest, boc jure oppositionis, diffici-
liorem factam esse communionis bereditariae disso-
lutioneni et propterea beredum commodis pauliiluut
nocere. Sed boc etiam vernm, si alteruter heros
O*
-ocr page 20-ant creditor, noxam pati debeat, muUo aeqnius
liatic ab berede esse ferendam. Omne enim, quod
aoqnirit lieres est emolumentum, creditori autem
quam minime ejus jus minuitur damnum infertur.
Merito igitur legislator noster, id, quod usu
antea apud nos valuit, in Codice recepit, et statuit
creditorum jura magis esse tuenda quam beredum.
Quum illi vetare possint, ne communie bereditatis
non prius dissolvatur, quam a singulis sociis partem
debiti bereditarii acceperunt.
Ut credi Lores autem et legatarii boc favore uti pos-
sint, requiritur, ut oppositio, quae a parte eorum
contra beredes significatur, propLer debiLa et legata
instituitur, quorum dies jam venit; quod certe ae-
qui tatem babet, nam aliter fieri possit, ut per multos
annos divisio dilferretur bereditatis, quae legatis an-
nuis aliisque debitis, quae in diem debentur, gra-
vata est. 1) Observandum porro est, quod creditores
et legatarii boc favore uti debent, ante factam divi-
t) VOORDUIN. I. C. pag. 245,
-ocr page 21-sionetii, nam sLatini ce.ssaL jus sese divisioui oppoueu-
di, quando heredes legitimo modo probare possuni,
divisionem jam inter eos institutam esse ante diem,
quo de oppositione creditoris vel legatarii certiores
facti sunt. Hic autem oritur quaestio, quid juris sit,
quando heredes, licet iis permissum non esset, nibilomi-
nus dividerunt hereditatem, au tune dicendum est,
res iilas bypothecae obligatas esse, ita ut ;creditor
sive legatarius, qui se faciendae division! opposuit,
contra quemcunque barum rerum possessorem, agc: 8
possit. Ad propositam quaestionem negando esse ros•
pondendum, putat cons. Loke, 1) cujus sententiae
omnino assentior. Nam bypothecae legales in jure
nostro non exstant et tale jus nihil abud esse po-
test, quam bypothecae jus, per quod creditores res
immobiles divisione, contra eorum oppositionem fac-
tam, ab emtoribus aliisque, in quorum dominium res
ex hereditate legitimo modo translatae sunt, evm-
cere possint.
3) Handboek voor Notarissen, bl. 858.
-ocr page 22-Sententia autem, quam ampl. Loke tuetur, re-
futatur ab scriptore anonymo in Diario. Jur: qui-
bus titulus Regt en et'. 1} qui defendit, usque
ad divisionem bereditatis factam creditoribus et
legatariis competere in bereditate jus iure, quod jus
igitur creditores et legatarii sese divisioni opponendo
retinent. Hancce sententiam equ.dem amplecti non
possum, nostra enim sententia confirmatur ex compa-
ratione art. 1147 Cod. Civ. cum art. 1154 eodem,
ubi creditores si intra sex menses post delatam be-
reditatem separationem impetraverunt, per inscripti-
onem solum efamp;cere possunt, neresbereditariaeefbcaci-
ter alienari vel obligari possint ab berede, in damnum
eorum; sin vero post sex menses, sed intra triennium
unice in bonis bereditariis babent Privilegium, sed
minime quasi jus in re, scilicet abenationes et
bypotbecae, quas beres fecerit in eorum damnum
valent. In art. 1117 God. Civ. autem nec sex men-
sium fit mentio nec triennii, oppositio credito-
1) D. I. bl. o54. scqq.
-ocr page 23-rum el legalarlorum, ex iüo tamdiu fieri polesl.,
quamdiu lieredilas non est divisa, nec exigUur ,
inscriptie, quo extranei de oppositione cerliores
fierent, ex quo conpcere velim per talem oppositio-
nem, minime jus in re nasci ratione extraneorum.—
Ampl. Loke ultra autem progreditur, statuens art.
1113 omni vi et effectu carere cum per oppositionem
jus in re nasci iiequeat. Coufitetur omnino legis
latoris mentem fuisse creditoribus usque ad divisio-
nem bereditatis factam, nulla ratione babita beredum
et jurum, quae invicem illis compelunt, concedere
ut sibi ex bonis bereditatis solutiouem parare possunt,
sed ex Jure constituto contrarium decidendum esse
statuit, ita disputans. »Kennelijk ging de wetgever
van de veronderstelling uit, dat de scbuldeiscbers
en de legatarissen, tot aan de scheiding, zonder
aanzien van de regten der erfgenamen onderling,
hunne vorderingen op de nagelatene goedereu kun-
nen verbalen; en die veronderstelling stemt doorgaans
t) 1. c. pag. 838.
-ocr page 24-zooweP met de billijkheid als het gevestigd gebruik
overeen, dat het weUigt wenscbelijk mogt beeteu,
haar door eene meer stellige bepaling bevestigd te
zien. Maar wat daarvan ook zij, de gewone regts-
beginselen leiden tot nu toe tot een ander besluit,
want vermits de verpligting tot betabng der schul-
den'quot;en legaten, regtens tusschen de erfgenamen
ïs verdeeld en er bij gevolg uit eene en dezelfde
sehuld, zoovele schuldvorderingen ontstaan, als er
erfgenamen zijn, zoo kan ieder van deze zich
verzetten, dat het aandeel zijner mede-ei-fgenamen
iu de schuld, op de gemeene goederen worde
vervolgd, zoo lang daarvan het hem toekomend
deel niet is afgezonderd. Door dat verzet bij
ontstentenis eener wetsbepaling, waarbij aan den
scbuldeisoher een zakelijk regt op al de nagelatene
goederen wordt toegekend te verwerpen, zou men
de onderscheiding tusschen dat regt en de perso-
neele regtsvordering miskennen, en het zal uit dien
hoofde eene belangrijke vraag zijn, of de inhoud
der artikelen 1113 en 1147 voldoende kau worden
geaclit, om zoodanig i zakelijk rcgt le vestigen.
Wordt die vraag ontkejinend beantwoord, dan |Zal
bet eerste dier artikelen als niet gescbreven, ziju;
want bet verzet, waarvan aldaar de rede is kan
den scbnldeiscber of legataris weinig baten, indien
bij, na de scheiding, die in weerwil van dat verzet is
tot stand gebragt, te bebben doen vernietigen,
zijne vordering op de nagelatene goederen niet
kan verbalen, zonder gevaar te loopen, dat een
der erfgenamen de zoo even vermelde regtsgronden _
bem tegenwerpe, en hem dus noodzake zijne vor-
dering te staken tot dat bij eene nieuwe scheiding
aan iederen erfgenaam zijn aandeel zij toegewezen.quot;
Minime tamen equidem viro cons: assentiri pos-
sum, contendenli si creditoribus et legatariis jus
in re in bonis bereditariis non concedatur, opposi-
tionem ex art. 1113 et verba art. 1147. )yOncerminderd
de regten op de geheele nalatenschap zoolang die
nolt;r is onoerdeeldquot; sensu et effectu carcre.
O
Saepe enim apud interpretes, tam Juris Roniaui
quum llodierui inveuilur beredilaLem esse personam
moralem sive iulellectualem, quam significatiouem
probasse videtur legislator noster, cum concédât
creditoribus, ut separationem possunt impetrare bere-
ditatis a patrimonio beredum 1) et in art. 1113.
concedendo oppositionem. Hereditas igitur indivisa
sustinet personam defuncti, contra quam actiones
suas instituere possunt creditores. Quod beredes
siuml obligati sunt, pro rata parte, non tollit obligatio-
nem bereditatis, ita ut beredes fidejussores bereditatis
existimari possint, quibus non competit beneficium
ordinis, eadem ratione qua socii fidejussores socie-
tatis babentur.
Tamdiu igitur divisio bereditatis propter oppo-
sitionem non facta esse habetur, contra ipsaiu
bereditatem actio creditoribus competit. Si igitur
nonnulli beredes obligationi suae satisfecerunt,
alii autem id non fecerunt, vel quia non solvendo
sunt vel quia creditor contra eos actionem non
instituit, creditori beet borum partem ab beredi-
1) Cf, art. l)o3 Cod. Civ.
-ocr page 27-late pcLere, et res hereditarias, quas Iieiedes qui
jam solverant retiuent, sententia impetrata evincere
potest. Eandem sententiam mihi amplecti vide-
tur consultiss. Nierop in verbis: »Men zal vragen,
waartoe dan bet voorregt van afscheiding, daar de
fictie reeds uitsluitend verbaal geeft? Het antwoord
kou zijn: de afscheiding geeft niet alleen uitsluitend
regt van verbaal op bet onverdeelde goed der na-
latenschap — een regt, dat thans ook zonder de
afscheiding, alleen voor scbuldeiscbers der nalaten-
schap bestaat, art. 1147, 1117 B. W. verg. met art.
492 R. V. en in verband met de weglating van
art. 882 C. C. — maar belet de feitelijke vernieu-
ging, de spoliatie, de vervreemding, hetgeen de
fictie alleen niet belet 1).
1) De leer der regtspersonen toegepast op de maatschappen in
de üederlandsche Jaarboeken voor regtsgeleerdheid en wetgeving VIII
Dl. 2'. stuk bl. 297.
AN ET QUATENUS LEX IPSA SOCIOS COHEREDES LIBERET AB HEREDI-
TATIS DIVIDENDAE OBLIGATIONE, ITA UT ACTIO, QUA HANG
DIVISIONEM PETUNT PRAESCRIPTA DIGATUR.
Ad corninuriem iililitatem saricitum est ut prae-
scriptioiii obuoxiae sint omues viudicationes et
coudictiones, nec post definitum tempus amplius
iu jure institui possint; ita scilicet, ut post certum
tempus elapsum exceptio praescriptionis opponi pos-
sit. Est autem ordinaria et longissima praescriptio
triginta annorum, quaeritur igitur, num post tri-
giuLa auiios, cesset actio, qua nuns socius alteruni
I) Cf. 1. 1 D. de Usurp, et Usuc. ct 1. 5. pr. 0. pro socio.
-ocr page 29-oogrre possil, ul communio liereclitatis dissolvatur, •
et divisio ejus iustituatur? Hujus autem rei duplex
erit effectus, aut*ut communio, quae inter lieredes
obtiuet, continnari debeat aut ut ea, quae singub
lieredes possident divisioui non sint obnoxia.
Rerum bereditariarum communio nunquam eo modo
praescfibi polest, ut quae beredes coramunia lia-
bent, semper in communione mauere debeant, ob
id, quod communio hereditaria per triginta annos
duraverit. In aeternum nulla societatis coitio est,
neque haec potest introduci, quod per certi tem-
poris spatium inter coberedes aut socios locum ha-
buerit. Quocunque igitur tempore, quis a com-
munione vebt discedere, potest petere divisionem
etiamsi ad centum annos res inter eos aut beredes
eorum communes maiiserunt 1). Communionis, porro
haec est natura, quod quocunque tempore ab ea
recedere possunt partes et ejus dissolutionem petere,
1) DELViNCorRT. Tom. III. 37r.. Ed. Brnx. Zachariae Handbuch
das Francnsichen CAvilrechts T. TV. § .S3-4. Rot» .U'dicalu.n
refert ilerlin Ke.perUtire v. Partage.
tnmdiu igit'ir in communione sunt, jus ab ea rece-
dendi nullae praescriptioni potest obnoxium esse,
(pu'a nunquam praescriptio initium habere potuit.
Praelerea communionis praescriptio contraria est
consibo utibtatique, propter quam praescriptio in
jure introducta est. Haec enim ducit ad certam
singulorum et hberam possessionem, illa litium dis-
cordiraum mater est; sic leges promoveant btes,
si statuamus praescrip tione irrevocabilem fieri rerum
communium possessionem. Sed ut hoc locum ha-
beat, constare quoque debet, res bereditatis circa
quas communio inter beredes orta est, in communi
possessione heredum mansisse. Communi nomine
debent beredes res bereditatis possidere, sive unus
solus eas in possessione habeat casque administret
sive plures sint in possessione et singuh ex commu-
nione, quid curent et administrent, boc non refert,
sed debet communi nomine fieri. Tamdiu quis igi-
tur hoc probare potest, quod communio rerum beredi-
tariarum inter se et adversarium locum habet, cujus
rei pro circumstantiis varia possunt esse indicia, cum
succpss)! semper ad divisionem rerum communium
eompellere potest, nec refert ad quod usque tem-
pus res inter eos communiter fuerunt possessae.
Hoc principium, quod ex natura omnis commu-
nionis sequitur confirmatum etiam est in art. 1114.
Cod. Civ. — Alia autem est quaestio, de qua ulterius
agitur in art 1114, ubi docetur, praescriptionem
obstare posse farniliae erciscundae aclioni, quando
coberedes rerum bereditariarum divi.sioncm petant,
quae per tempus ad praescriptionem requisitum ni
sola unius beredis possessione fuerunt et quas suo
nomine, tanquam sibi proprias possedit. Nam m
boc casu cessât actio, qua caeteri ad barum rerum
divisionem intendunt, non quia praescripla est ob id,
quod illae res per longum tempus in communioiie
i) Art. 1114 Cod. Clv. ita audit: Tegen de regtsvordering tol
de boedelscheiding kan de verjaring alleen worden ingeroepen door
den erfgenaam of den medeerfgcnaam. die afzonderlijk gedurende
den tijii tot de verjaring gevorderd, het bezit heeft gehad van
goederen, tot den boedel behoorende, edoch niet verder dan ten
aanzien van die goederen. —
fuerunt possessae, serl (piia non amplius communes
sunt. Communie ad quam dividendam actio Fam.
Ercisc. sola instituitur, circa illas res, nulla amplius inter
coheredes locum habet. Plena barum rerum propriet as
ad eum coberedem venit, qui eas hue usque possè-
dent tanquam suos ct propriis commodis impendent
Cf. Art. 2004 Cod. Civ.quot;
Potest autem difficultas inveniri propter art. 592
Cod. Civ. in quo praeceptum est, neminem sihi
ipsum causam possessionis mutare posse; cum
autem beredes ipso jure acquirunt possessionem omni-
um defuncti bonorum, has res etiam tanquam com-
munionem possident. Sed respondemus cum Cons
Goudsmit 1) hanc rcgulam possessionem beredes
per se nancisci, mortuo auctore, falsam et spuriam
notionem esse, cum régula le mort saisit le dî/ultra
suos fines accepta est, uti Cujacius 2) jam monuit.
Saltem haec possessio ficta nihil commune habet,
1)nbsp;Themis. Jaargang VU, Nquot;. 3. pag. 459.
2)nbsp;A(i. I. 50 pr. D. ex quibus caus. maj.
-ocr page 33-nec obstat verae possessionis, si igitur bercs res. be-
reditatis' statim apprebendat'animo sibi habendi i et
non I communionis babendae, certe pen praescrip 1
tionem bereditati eximitur; si autem initio animo
communionis, non existimo illam praescribi posse,
nisi tale factum accederat, per quod potest causa
possessionis mutare.nbsp;f
Causam vidimus, ob quam bereditatis dividendae
obUgationi praescriptionis exceptio obstare potest, m Si
autem quaeritur a quo tempore, actio qua rerum
communiiun divi.sio petitur, praescriptioni obnoxia
esse incipit tunc respondendum videtur cumgt; Clar
I
Z-iCH4.Rii. 1) »Verjärbrbar Avird die Klage erst von
der zeit au, da einer der Mitcigentbümer die Sache
oder die Gesamtheit der gemeinschaftlichen Sachen,
ausschliesslich, und gleich als ob die Tbeilung
geschehen war zu besitzen anfangt. Tempus..porro,
per quod res bereditatis in divisa coheredum posses-
sione esse debeut, ut praesciipiione lil)ercnlur ab
1) loc. CU. I!. 1. p,!g. 435.
.«.v.-r v .»imtat It
- |(J or I M !
bereditatis divisione est triginta annorum, quia omnes
p iescriptio viginti annorum requirit titulum, qui
bic deest. cf. art. 2000 Cod. Civ.
Quod autem ad effectum bujus praescriptionis
attinet docet Chabot de l'Allier, ad art. 816.
Cod. Civ. Nap. beredem, qui praescriptione utitur,
majorem partem ex bereditate nancisci non posse,
quam praescripserat, nam ex praesunfta bereditatis
divisione sequi, quod ille suam partem nactus jam
fuisset. Mihi autem videtur eum petere posse, quod
sibi ultra haec bona praescripta ex bereditate de-
betur, nam ex divisione praesumta nondum constat,
totam familiam divisam fuisse et ita de residuo
agere potest; sed si tanquam praedo praescripserat,
tamen, quod excedit, petere potest; nam prae-
scriptio sine justo titulo et bona fide efficit quidein,
ut actio contra eum cesset, minime autem, ut ipse
actionem non instituere possit, in qua actione certe
rerum praescriptarum ratio habetur, ita ut coberedes
illi unice, id quod ejus portioni deest restituere
debent.
OBSERYATIO AD ART. 1189 COD. CIV.
Primarium injure succedencli principium hoccst,
ut heres hi universum defuncti jus intret. Si autem
duo vel plures adsunt, conjuncti omnium ratione
idem obtinet, quisque in universum jus succedit pro
ea parte, pro qua beres scriptus est a testatore aut a
lege vocatur. Singub igitur, si concurrant cum pluri-
bus in partem juris universi defuncti intrant, et proea
parte fiunt participes lucri et damni, quod ex be-
reditate communi obvenit. Hinc ex strictis juris
priucipiis in singulis rebus .sive dividuis sive indi-
3*
-ocr page 36-viduis, pro sua parte proprielatcm acquirunt, quam
ut pote domini alieoare possunt. Neqiie opus tuuc
iis est relinqiiorum heredum consensuin quearere; ipsi
enim pro sua parte, plenam proprietatem singuiarum
rerum habent. Est haec quidem stricta principii,
(|uod posui interpretatio, atque ita in Jure Romano
cautum fuisse videtur. Morte enim testatoris heredes
communem vel indivisam rerum lierecfitarium nan-
ciscebantur possessionem, sed pro .sua portione quis-
que, in quaque re plena proprietas erat. Quisque
beres partem proprietatis, quam in singulis rebus
habebat alienare poterat veluti vendere aut bypot-
hecae dare. Prius docetur in I. 54. D. Fam. Ercisc.
ubi partem suam. proprietatis fundi hereditarii
aliénasse abquis ex beredibus dicitur; tum fundus
ipse, si quis partem suam alienaverit e communione
exire, nec divisioni ampbus obnoxius esse dicitur.
Haec autem Neratius in ea lege ait: Ex herc-
ditate Lucii Tutii, quae mihi et tibi communis
erat, fundi partem meam alienavi: deinde fami-
liae erciscundae Judicium inter nos acceplurn est.
Neque ea pars quae mea fuil, in Judicio oeniet
cum alientata de hereditate exierit, neque tua: quia
etiamsi remanet in pristino jure, hereditariaque
est, tamen alienatione meae partis, exit de commu-
nione. Utrum antem unus heres partem suam nun
alienaoerit, an ptures, nihil interest: si modo aliqua
portio alienata ab uliquo ex heredibus, hereditaria
esse desiit. Jure Romano igitur coheredes, pro eorum
parte siugularum rerum hereditariarum plenam pro-
piietatem acquiruntet uti ex lege eitata apparet, si
quis partem suam iu aliqua re alienavit, haec res e
connnunione exisse dicitur, et pro coherede rehqui
coheredes extraneum nauciscebantur co-possessorcm.
Verum ab hac Juris Romani doctrina recessit jus civile
Gallicum et jure nostro idem obtinere, infra vibebimus.
Secundum nostri Juris prnicipia divisione demum
declaratur, quid cuique coheredi tempore mortis
defuncti competierit, quod a morte defuncti posse-
disse censetur, nec refert ad quod u q le tempus com-
munio duraverit et dtvisio d lata sit. Ex Juris Roinaiii
autem priucipiis, heredilalis divisio hoc habebat
proprium, quod coheredes sibi iuvicem partem cede-
rent, quam in singubs rebus bereditatis babebant,
ita ut is, qui cedebat suam partem in una re,
alterius solus proprietarius fiebat et sie iuvicem.
Sed inde vero quoque, quod si unus vel plures ex
beredibus suam partem rei bereditariae bypotbecae
aut pignori dedit, illa pars rei bypotbecata aut
pignorata manebat, etiamsi sorte ita eveniat, ut
illa res per divisionem alteri adjudicabatur, uti boc
docetur in 1. 6 § 8. D. Comm. Div. ubi haec verba
occurrunt: Si fundus communis nobis sit, sed
jtignori datus a me, venit quidem in communi dioi-
dundo: sed Jus pignoris creditori manebit, etiamsi
adjudicatusfuerit, nam etsipars socio traditafuisset,
integrum maneret. Arbitrum autem communi di-
vidundo hoc minoris partem aestimare dehere, quod
ex pacto eamrem vendere creditor potest, Julianus ait.
Hocce principium, uti quisque sponte videt, magnis
dilFicultatibus ansam dabat, quia beredes, postfactam
divisionem perpetuis evictionibus erant obnoxii.
liinc repetendum videtur, quod antiquitus in
Galli.v aliud principium receptum fuit, quod ex-
plicueruTit le Brut« des Successions titre des Partages
W. 21 , 35, et 39. Pothier des Successions, Ch. IV,
Art. 5. Translatum hoc est in Cod. Nap. unde
Art. 883 est conscriptus. Secundum illud princi-
pium divisionibus non jura in alteruin transferuntur,
sed quod jam possidebant beredes, hoc divisione
definitur et addicitur singulis, pro eorum parte.
Les partages uti dicitur 1), ne sont pae translatifs,
mais déclaratifs de propriété. Idem jus Legislator
noster agnovit in Art. 1129 Cod. Civ. qui plane
convenit eum Art. 883 Cod. Civ. Nap. Nimirum
secundum illum articulum, quisque beres censetur
solus succedisse in eas res bereditatis, quae ei di-
visione sive licitatione obvenerunt. Quae autem
cacteris hoc modo obveniunt beredibus, bae nun-
quam ad alteros pertinuisse babentur. Quisque
lieres eas, quas ex bereditatis divisione acquirit res,
censetur propterea immediate accepisse a dcfuucto,
licet multum tempus post mortem defuncti prae-
1) Delvincourt. T. II. pag. 4Ü2 etDuRANioN. Tom. VII. pag. 700 sqq.
-ocr page 40-terierit, poslquam divisio rerum facta est. Potest
etiam ita divisio fieri ut potius sit distributie, qua
singubs beredibus singulae res in totum ceduntur.
■r
Hujus autem principii effectus sunt magni mo-
menti, cum beres directe in bonis sibi adjudicatis
succedit defuncto, abenationes et bypotbecae factae
per coberedes, in bisce rebus, ratione suae partis
nullam viin in eum babent. Minime autem inde
sequitur, alienationem vel bijpotlecam ipsam ini-
tio nullam esse, nam si fundus illi coheredi e. g.
adjudicatus est, qui eum ante divisionem pro sua
parte bypotbecae obligaverat, bypotbeca omnino
vabda est, uti apparet ex art. 1212 Cod. Civ. In
eo casu igitur, quando res bereditatis ab uno berede
abenatur vel bypotbeca gravatur, baec autem res
per divisionem alteri ex beredibus attribuitur, by-
potbeca iUi rei, pro qua bic beres non imposita
fuisse censetur. Gum autem bocce principium in-
troductum videtur ad difficultates tollendas, quae
ex evictionis periculo sequerentur ampl. Loke, 1)
1) Handboek voor Notarissen, p. 806.
-ocr page 41-rlefeiulit, vim el effectum hujus piiucipü nou esse
agnoscendum in ilhs rebus bereditatis, quae nun-
quam communes inter coberedes fuerunt, sed qua-
rum divisio, statim ac hereditas delata est, per
ipsam legem jam facta est. Ex art. 1335 Cod. Civ.
nomina tam passiva quam activa ipso jure inter
coberedes sunt divisa, ita ut creditor etiam ante
divisionem a quoque berede partem debiti potest
petere, uti et quisque beres suam partem a debitore
bereditatis. Quando igitur nomen activum venit
in familiae Erciscundae Judicio et uni coberedi tale
nomen adjudicatur, id, secundum Lokei senten-
tiam, minime illi cui cohaeres suum jus cesserat,
vel ei qui cum uno coheredum compensare licebat
dam no esse potest.
Aham anten sententiam tulit Curia Cassationis 1) iu
Gallia D. 24. Jan. 1837, quae nullum discrimcn
inter Corpora et nomina hereditaria agnovit.
1) Hancce sententiam communicavit ampl. Loke in Regtskundis
Tijdschrift voor het Notaris ambt. D. IV 3quot;. Afd. Nquot;. 202, 222 en 225.
»Overwegende, suiil verba senleuliae a curia la-
tae: dat eene scheiding is een middel van aanwij-
zing, niet van verkrijging van eigendom {declara-
tif et non attributif de proprié(é)-, en dat naar
den inboud van art 883, ieder erfgenaam geacbt
wordt alleen en onmiddebjk te zijn op gevolgd,
in de voorwerpen in zijn lot begrepen, en nimmer
den eigendom van de overige voorwerpen der na-
latenscbap gebad te bebben.
OverAvegende, dat deze algemeene regel zonder
onderscheid, op alle erf goederen van toepassing
is; en dat bij gevolg, indien eene oorspronkelijk
deelbaar schuldvordering, voor het geheel in het
lot van een der erfgenamen is begrepen, zij als
den beginne af zijn eigendom is zonder dat het
arrest, daarop intusschen door eenen personeeleu
crediteur van eenen mede erfgenaam gelegd, eeuig
gevolg kan hebbenquot;.
Mihi autem magis arridet opinio quam Loke tuetur,
nam rede animadvertit, quod creditori, qui solutio-
ncni accipere, acceptilalionem inlerpouere potest, eli-
ani sine dubio coinpetit jus suuui in uoniiuibus alteri
tradere. Ipsius verba viri ampl: bic aiïeram. »Den
genen, die een bepaald gedeelte eener scbuld uit
eigen boofde mag opvorderen, kan men immers
ook de bevoegdheid niet ontzeggen, dat zelfde deel
aan eenen derden overtedragen of te verpanden.
En wanneer de eerste dier bandebngen, ten aanzien
van den debiteur onherroepelijk zijn, zoo kan men
ook de laatste aan geene eventuëele resolutie, bij
eene scheiding, dat is bij eene nadere beschikking
van den schuldeisscber onderwerpen.quot;
Ex bereditatis aditione non nascitur obbgatio
quasi ex contractu inter beredem et legatarium.
Condictio ex poenitencia jure Romano omnino
competit, et vero rationi juris non adversatur: non
igitur ab Gans debuit fahulosa vocari.
Per pactum servitus in Jure .lustianeo constiliutur,
sine traditione.
excppit, ut dauinuui actori vel reo illatum resarciri
ucqueat.
XIV.
Appellatio in Causis Criminalibus artmittenda
videtur.
XV.
Judex militaris in judicandis criminibus commu-
nibus tenetur art. 209 Cod Quaest. Crim.
XVI.
Poenae sive Capiialis sive Corporalis publica
irrogatio improbanda est.
XVII.
Testes, quibus lege interdictum est, ut ad testi-
monium confirmandum pracstent jusjurandum, tamen
propter falsam
m Judicio factam depositionem, puiu-
endi sunt ex art. 3G1 Cod. Poen.