De dissertationis argumento paucis praefaudum milü
est : praeterea, ut hac occasione oblata gratum ani-
mum testar erga eos, quibus et Iii et quilibet studio-
rum fructus, si quid boni contineant adscribendi sunt,
intima mens jubet.

Si cui mirum videatur, me non tractasse argumen-
tum vitam animalem spectans , quem in illius phae-
nomenis investigandis praecipue coiiatus posuisse exi-
stimet, paulo fusius illi exponendum erit, cur aliam
quamdam materiem mihi perscrvttaudam elegerim Aca-
demiae valedicturus. Displicebat nimirum una tantum
directione procedere, quum ab omni parte naturae
miracula adhuc inexplicata, sed pulcra et sublimia se
ofFerrent; neque solum disphcebat, etiam noxium vi-
debatur, praecipue si propaedeuticas scientias specta-
mus. Has cunctas, quantum possit, perlustrari decet,
quidquid enim quis in posterum perficere conetur, diffi-
cile ipsi erit et non nisi imperfectum opus, quod fuii-
dainentis firmitate tam diversis ab una parte tantum
claboratis, ab altera insufficieiitibus, nitatur. Quoil
«ninibus scientiis est viiiculimi, arcte iu primis eas cou-

jungit, quae commune scopum habent naturae inila-
gationem. Quodsi vero spectamus ad studium mihi
prae ceteris carum, vitae animalium expHcationem
quaerens, eorum corporum functiones pervestigans,
locis terrae inter se remotissimis viventium nunc et
ante secula, diversissimis itaque sub circumstantiis
existentium, ab omnibus naturae legibus pendcntium,
quis est, qui sine harum legum cognitione, hoc cete-
roquin arduum, aggredi audeat. JSTemini autem, quam
mihi mcliori harum cognitionum addiscendarum oppor-
tunitate uti licuit, felicemque mc inde pracdico,
quod in Academia Eheno-ïrajectina iis acquirendis
operam navanti tantoruni Virorum disciplina frui mihi
contigerit.

Quid tandem memoria deleatur, semper milii et
ubique, quibus omnia debeo, ante oeulos versabuntur
schröder, moll, van rees, de fremery et mulder.
Prima universalis eruditionis elementa ope Matheseos
et Logicos mecum, ut inter Acadeniiao civos receptus
cram, communicavit summus schroederus defunctiis
jam, at semper in grata discipulorum memoria vivons,
postea etiam tam publica quam privata atque arnica
institutione severam doctrinam moralem , qua omnes
discipulos ad omnia , quae pulcra sint et bona exci-
tabat, mo etiam docuit, mihi etiam amplectendam
diligenter proposuit : Physiccs ct Astronomiae rudi-
menta, quorum semina, amice et cum ingenii, qui illi
inerat, fervore, juvenili animo mandaverat CI. moll,
praematura morte Academiae ereptus, successor ejus
aestumatissimus, CI. van rees, omni diligentia
excoluit. Etiamsi non omnes fructus mihi carpse-

rim, quos ejus lectiones prima laude tollcudae tarn
abunde spargerent, tamen semper ejus disciplina ac-
curata et arnica gloriari mihi liceat. Postquam a
CI. n. c. de fkemery, qui me ab initio dum in vi-
vis erat, amicitia receptum benevolentia summa tra-
etaverat, cujusque memoria mihi semper erit caris-
sima, et a filio ejus CI. p. j. l. de feemekt , prima
Chemiao et Geologiao initia doctus eram, eorum ala-
eritate accensus, auxiho semper adjutus, alia offeroba-
tur opportunitas, quam negligere nefas erat, ut his
scientiis, praccipue autem chemiae parti eo usque in
patria nostra tam parum excultae, sed meo studio
maxime affini, denuo do industria ineumberem, duce
Cl. mulder. Quid ejus lectionos mihi attulerint
utilitatis, vix exprimi potest. Ardor ille, quo flagrat,
quo pro discipulis omno est, quod desiderare pos-
sunt, in posteriora mea studia non potest non habere
efficaciam magnam. Inde quoque repetendum est,
me novissimis annis uuico fere organicae chemiao
operam dedisse, prae cetcrarum scientiarum hujus in
primis cognitionem mihi nccessariam ratum, ut cum
aliquo fructu, in posterum in studiis, quae maxime in
deliciis haberom, progrederer. Illi viro igitur, argu-
niento ex organica chemia tractando, tester, mo illi,
si cui alio, multa debere.

Late tamen patet campus chemiae organicae; angu-
stioribus if^itur limitibus circumscribendum erat argu-
rnentum. Neque longum erat, quin mihi arrideret Ac.
Uricum tam arete cum studiis meis cohaerens, compo-
situm tam ingentis ponderis in matoriei mutationibus,
qualcs aniraalium corpora patiuntur, quum apud tot

luiimalia iiiveiiiatur, ut ultimum hujus mutationis pro-
ductum. Hoe compositum unice a parte chemica tra-
ctare volebam et non nisi postea quae invenissem
adhibere ad animalis organisnii functiones elucidan-
das. At vero jam tantopere accreverat hujus disser-
tationis volumen, ut ad Ac. Uricum tractandum non
pervenerim, sed in iis haesiverim, quae ad bonam
chemicam cognitionem hujus acidl opus ducebam.
Notio enim voce constitutione corporum chemicorum
iudicata omnem compositorum naturam chemicam ani-
plecti videbatur, ergo constitutio Ac Urici primo loco
exponenda erat, neque hanc aggredi poteram, an-
tequam in universum constitutionis notiouis significa-
tionem et vim bene conteinplatus eram. Jam vero
oriebantur difficultates, in labyrinthe sententiarum in-
tricatarum sibique invicem coutrariarum errabam,
saepe filum Ariadnes amisisse me credens, quo factum,
ut diutius in eo manserim, plus temporis in iis rebus
consumserim, quam initio mihi proposueram. Duae in
primis ut scimus theoriae de constitutione pervulgatae
sunt ; altera, quae organicorum radicalium est, satis
cognita est et pluribus locis bene exponitur ; altera,
antequam, biennium fere abhiuc, Gerhardt ediderat
opus Précis de chimie organique, quo omnia corpora
organica secundum unum systema huic theoriae con-
veniens disposita sunt et principia quibus nitatur
definita sunt, numquam bene exposita erat tanquam
unum corpus, cujus contra membra inter alias di-
squisitiones hic et illic disjecta eruenda erant. Ne-
cesse videbatur, utramque theoriam exponere, ne hac
vel Ula usus praejudicatam opinionem sequutus esse

viderer. Aliquatenus discrepabaiit, quo disquisitio
difficilior evaderet, priiicipia a Gerhardt in opere
laudato posita, et ea, quae alii Chemici Francici
passim exposuerant, defenderant et ad phaenomena ap-
plicaverant. Hac iu re tamen conveniebant, quod
tit gerhardt et ceteri Chemici Francici radicalium
doctrinam vehementer rejicerent, et, ut nova tlieoria
praevaleret, omni studio eniterentur. Opus gerhardtii
primo intuitu satis placet, neque prorsus rejiciendum
videtur : nou facile tamen ulterius in illud penetrare
possumus, ut rite dijudicemus ; nova factorum expri-
inendorum ratio, novae compositorum formulae alicui
antiquis assueto vix explicabiles, omnia novum ad-
spectum habentia, effecerunt ut mihi saltem intcllectu
luerit difficillimum et multo olei et operae constite-
Wt. Multae notiones male definitae ad propriam
significationem revocandae erant; quam multa sibi in-
vicem contraria essent in tlieoria Typorurn et Substi-
tutionis exponendum erat; Chaos omnino erat, rudis
mdigestaque moles, quam critico judicio submissam
IQ sequentibus exposui , idoneam illam expositionem
credens, ut bene intelligatur, quo haec nova directio
tendat. Aliis praeterea hoe meo labore, ut spero , fa-
cilius redditum est, quod nemini supervacaneum videa-
tur, quum hae theoriae in dies majoris efficaciae fieri
iiicipiant in chemicas disquisitiones. Etiam organi-
corUm radicalium doctrinam peculiari examini sub-
niittere volueram; valoris eorum, quae in eam objectari
solent, periculum facere, eam que eum in modum pro-
ponere, secundum quem confirmanda mihi videtur,
^it illud nobis suppeditet, quod ex mea sententia ab illa

jure exspectarc possumus: etiam substitutioncm Hydro-
genii per Clilorium, quae Typorum et Substitutionis fau-
toribus maximi valoris est, fusius tractare mihi propo-
sueram et indicarc, quomodo Chlorium sc verosimile
habeat in talibus compositis : porro in animo habue-
ram, ut de aha quadam theoria ahquid afferrom,
qua, pliysicis ita dictis proprietatibus corporum cheini-
coriim nitente, tam mirum inmodum usus estscmiöDE«:
tandem maximi mihi visum erat momenti, ut ahquid
stabihre conarcr de nexu, qui inter physicas proprie-
tates et constitutionem intercederet; at vero prima
disquisitionis pars tantum vohiminis nacta erat, ut in
praesens mehus judicaverim , et haec omnia, et ip-
sius Ac Unci ejusque dissohitionis productorum es-
positionem omittere. Pluribus tamen locis, illustra-
tionis et comparationis gratia, multa de doctrlna or-
canicorum radicalium annotavi. Ceterum in exposi-
tione in primis hanc tanquam magis cognitam sequu-
tus sum. Benevole hoc specimen dijudicetur et si
quid obscuri in eo reuianserit, tum partim hoc ar-
gunienti confusioni, partim hnguae, qua uti debui,
novis scientiis tractandis non amplius adaptatao ad-
scribatur, mihi autem si alicubi peccaverim, ignoscatur.

Restatpium et dulce officium, etiam iis praeceptc-
ribus grati animi testandi , quorum memorando-
rum nunc mihi conceditur occasio jucunda. Tibi van
LIDTII de jeude, qui semper amicitia et benevolentia
me prosequutus es, cui in primis tribuendum est, ut
eo mea studia dirigendo perrexerim, quo a teneris ten-
dere amarem, neque minus Vobis ClI. KOrs, bekgsm.v.
et harting gratiao agendae quammaximac. Tibi

Cl. g. j. mulder praeter ea, quae tibi debere mo
sentio, etiam familiaritatis testimonia accepta referam,
quae nunc etiam tanquam Promotor mihi largire voluisti.

Nc autem silentio praeterearn medicinae facultatis
Professores avolterbeek, suekman, loncq V. Cll. ct
cujus eben fila properaverunt Parcae Cl. a. sueeman,
quorum institutione non nisi per breve tempus, non
tamen sine fructu, uti mihi licuit. Tu praecipue no-
minandus mihi es Cl. schroeder van der kolk, a
quo tot amicitiac indicia, tantam ad auxilium feren-
dum proclivitatem, tot utiles exhortationes et admoni-

Tibi quoque CI. j. van der hoeven, etiamsi non
publlcam tuam institutionem audiverim, plurimum
tamen me debere scntio, qui tam scriptis, quam fa-
millaritate multum attribuisti, ut per cam, quam in-
trasso numquam poenitebit, viam proccderem; Tibi
quoque pro multa amicitia et benovolentia monumen-
tum in animo posui perenne.

Tandem vos alloquor amicos et connnilitones, cum
quibus Integra et sincera amicitia mihi erat per totum
academiae spatium. Vestra quoque familiaritas ad-
modum mihi profuit, quum conjuncti, veri ardore
stimulati, naturam ducem sequuti, ad ea, quae ardua
erant sed pulcra, faciliorem nobis invicem reddere-
inus aditum. Familiaritas illa et amicitia semper
maneat intacta.

Si paulisper tantum iuquirimus in naturam vario-
rum corporum, quae tam densa caterva nobis afFert
cliemia organica, statim apparet omnia esse orta ex
paucis tantummodo elementis. Carboniiim, Hydrogeni-
um, Oxygenium et Xitrogenimn, ecce quatuor elemen-
ta, quae constituunt tot corpora proprietatibus tan-
topere diversa. Accedunt quidem alia nonnulla ve-
luti, Sulphur, Phosphorus et Ferrum; Chlorium, BrO'
miwn, Jodium, Silicium, Borium, Fluorium, Tellurium,
Arsenicum, CohaUum, Chromium et Platinum; Potas-
sium, Sodium, Calcium, Magnesium, (Aluminium?) et
Manganesium, sed his aliae partes tribuendae sunt.
Haec sunt habenda tanquam elementa, ut ita dicam,
accessoria, quae accedunt ad combinationes ex ele-
mentis quatuor praecitatis jam ortas, ita ut nunqiram

sejunctim tales combinationes exhibeaiit, quales ilia
constituunt , peculiaribus quibusnam proprietatibus
gaudentes , ideoque nomine compositorum organicorum
insignitas.

Tria priora horum elementorum accessoriorum in
rerum natura offenduntur tanquam partes eomponen-
tes compositorum organicorum, attamen composita illis
privari possunt, nec tamen désistent a natura sua
organica i). Praeterea haec tria cum undecim se-
quentibus , quae non ut ilia, si fortasse Jodium 2) ex-
cipias, in conjunctionibus a natura formatis obviam
eunt, hoc commune habent, ut artificiose diversis sub
formis cum illis componi, iterumque ab iis segregari
possint 3). Tandem cetera elementa, simul cum prio-

Exempla Iiabemus in Proteino ejusque combinationes cum
Sulphure elPhosphoro uti et in Haematino. Proteinum C^Ofl^^jNiOo«.
Cristallinum 15(C«H62n1lt;'012) Caseinum lOCC^HSWiOon)
S, Glutinum 10{CMH62n10o12) §2, Fibrinum et Albumi-
num ex ovis 10(C«li62i\-ioo»2) s, Ph. Aibuminum ex sero
10(C«H62igt;iiOoi2) Ph, Uaematiuum CWH^AW Fe, et sine
Ferro C«H«^606, ïaurinum C^H^A^OSSï; Oleura sinapi C8Hi0i\2S3.

2) Talis Jodü combinationis exemplum fortas.se habemus in
Fihruino ex Spongiis, (croockewii , Schelk. Onderz. . ged. in
het Laborat. d. ütr. Hoogesch. D. II. p. 1), quum autem nec
Chlorium nec Bromium tali modo in compositls organicis huc
usque inventum sit, ülud revera hoe modo, neque potius
Jodureti cujusdam anorganici sub forma, hic occurrere asse-
verare non auderem.

Exempla praebent corpora sequentia: Acidum Hydro-Pla-
tinocyanicumnbsp;^^ Hydro-Chromocyanicum CW^a^H«;

ribus, aut natura ipsa nobis offeruntur tanquam salia
anorganica, coi-poribus organicis admixta i), aut tan-
quam bases cum acidis, ex organicis elementis com-
positis, sive natura, sive arte conjuncta, salia orga-
nica ita dicta constituunt 2). De citatis solis loqnuti
sumus, quippe a natura ipsa oblatis, nam nullum pro-
fecto dubium, quin ars reliqua omnia elementa hacce
^ttb forma cum organicis elementis componere possit.
Etiamsi haec elementa in compositis organicis adesse
possint, tamen longe alium in iis occupant locum ,
quam quatuor priora , Carboniwn, Hydrogenium, Ni-
fi'ogeniam et Oxygenium , quae merito dicuntur com-
posita organica constituere ; etenim nulla dantur in
quibus non duo saltem horum quatuor adsunt, dum
omnia reliquis privari possunt.

Si igitur non nisi de Iiis quatuor elementis quae-
ï'imus, viderons ex illis solis centena composita ori-

C2H4pt; Kakodylum C^H'^As^; Ac. Sulph-aceticum C^H^O^S^QS;
Xanthiiium C^Hao^S^; Sulphas oxydi Methyli C^HSO^SO'; FIuo-
ruretura Metliyli C^HexTp; Phosphas oxydi Aethyli GHlquot;'0,Ph205;
Boras ox. Aethyli C^Uioo.SBoO»; Silicas ox aethyli 3(C*H»0O),SiO3;
Telluriuretum Aetliyli C^H'Te; Seleniurelum Aethyli C^fli^Se;
Sulphuretum Aethyli C^H'^S; Chloruretum Aethylinbsp;etc.

') Salia anorganica, quae cx combustione substantiarum or-
Sanicarum uti eitleres remanent, et de quibus difficile dictu.
«trum cum hisce substantiis cbemice conjuncta, an vero so-
lummodo mixta prodeanl; praeterea ilia quae in diversis plau-
tarum auimaliumque liquoribus, uti in sero sanguinis etc.
obveiiiunt.

ri, quae omnia variis proprietatibus gaudent, quo-
rumquo numerus quotidie etiamnunc erescit. Talia
autem corpora plerumque variis singulorum elemen-
torum quantitatibus relativis , pro aliis aliis, diversa
sunt, sive formata sint duobus elementis, sive tribus
sive quatuor omnibus. Quum itaque diversitas tot
corporum non repetenda est e diversitate elementorum
ipsorum, aliter fieri nequit, quin talis diversitatis causa
quaeri possit et jure quaeri videatur in diversis hisce
quantitatibus relativis , quibus haec elementa invicem
junguntur ad constituenda varia composita organica.
Hoc profecto continuo jam sequitur, quapropter de
tulibus sermo vix fieri solet.

Si quidem putamus varias proprietates combinatio-
num adscribendas esse variis elementorum quantitati-
bus relativis, hoc plerumque jure ita fiet, quando-
quidem combinationum diversitas maxima parte tali
diversate nititur, verum non unice ; etenim jam sta-
tim apparet, tale quid non unicam diversatis consti-
tuere causam. Quodsi diligentius attendamus ad di-
versas combinationes, facile invenimus plures, proprie-
tatibus suis diversa constituentes corpora, etiamsi com-
ponuntur iisdem elementis atque eadem singulorum
quantitate relativa, ita ut quantitatis differentia hic di-
versitatis causa esse non possit. Ita plurimae sunt
composita, quae constant Carhonio et Hydrogenio,
quaeque omnes pro centum Carbonii partibus conti-
nent 16,615 Hydrogfijni partes i). quod secundum re-

') Hoc modo compositionem exprimere melius duxi, Iquot;'®
tot uumeio se commendat prae mclliodo procentica.

lütionem atomisticam erit C : H = 1:2. Accurata
tlisquisitio horum corporum, variis proprietatibus gau-
dentium, nos continuo docct, ea, etiamsi constant
iisdem quantitatibus relativis Carhonii et Hydrogenii,
quot;on tamen eandem quantitatem absolutam horum ele-
iiientorum continere. Scilicet eandem omnino relatio-
neni inter Carhoniurn et Hydrogenium iis tribuendam
esse invenimus , sed eandem saepius, ideoque etiam
saepius eundem atomorum numerum, saepiusque idem
pondus atomisticum , quod ut facile intelligimus cum
quantitate absoluta, id est cvmi numero atomorum,
crescit. Sic exempli gratia sequentia cognoscimus
corpora :

Pondera atomistica horum corporum computata sunt
ope densitatis eorum vaporum, in quibus computatio-

') Corpus illud addidi quia haud parum probabilitalis adest,
It ejus formula sit nCIl^ Cfr. Poggendorff, Ann. d. Physik u.
lt;^hem. Bd. XXIV. s. 180. raramilenum et Elaenum vix digna
^idebaiitur quae serie reclperenlur ob iraparem numerum ato-
niorum Carbonii.

Quia igitur omnia haec corpora eandem quantita-
tem relativam Carbonii et Ilydrogenii continent, causa
horum differentiae tribuenda videtur ei quo differunt
ponderi atomistico, pro aliis alio, quod profecto
magnam vim habet, imo jam hcet in hisce certum
quemdam ordinem cernere. Gradus enim temperatu-
rae, quibus varia composita ebulliuntur, crescunt cum
aucto pondéré atomistico, uti etiam patet ex temperatu-
ris ebullitionis additis ad praecitata corpora. Similes
etiam relationes nobis, ceteras proprietates phjsicas
spectantibus, in sensu veniunt. Quantum spectamus
proprietates chemicae, animadvertere sufficit actionem
variorum agentium chemicorum in combinationes va-
rias 60 majorem diversitatem corporum decompositio-
nis producturam esse , quo majore pondéré atomis-
tico gaudeant; ut in nostro casu, quo plures contineant
atomos Carbonii et Hydrogenii.

Prouti exstant combinationes praecitatae, quae con-
stant Carbonio et Hydrogmio, dantur etiam e. g. cor-
pora tria, quae constant Carbonio, Nürogenio et Oxy-
genio, quorumque singula pro partibus 100 Carbonii
continent 117,9 Nürogenü et 66,47 Oxygenü, ex quo
oritur relatio atomistica C:N:0quot;= 2:2:1. Prius
corpus hanc relationem semel continet, alterum bis,
tertium ter ; scilicet :

Acidum Cyanicum C^N^O 426,06
Acidum Fulminicum Ci^W 852,12
Acidum Cyanuricumnbsp;1278,18

Tales combinationes, quae eadem omnino quanti-
tate relativa elementorum, at vero diverso atomorum
numero constant, insigniri solent nomine corporum
Polymericorum, quod nomen iis a berzelio imposi-
tum est.

Tandem si accurate contemplamur corpora , quae
neque quantitate relativa, neque absoluta différant,
tamen inter illa quoque interdum animadvertimus,
quae proprietatibus diversis gaudent. Idcirca praeter
differentiam ortam ex elementorum diversitate , prae-
ter illam, quae differentiae eorundem elementorum
quantitatis relativae et absolutae tribuitur, etiam
quarta differentiae causa adesse debet. Hujus diver-
sitatis explicatio nulla alia nobis superest, quam ea
quae ex diversa atomorum dispositione repetitur. Va-
riis enim modis atomi, licet numero et natui-a pror-
sus eaedem, interse invicem conjmictae iis corporibus
adesse possunt et debent. Ut jam exemplis quibus-
nam hoc illustrera dantur duo corpora, quorum utrum-
que pro 100 Carbonii partibus continet 16,615 Hydro-
genii et 88,75 Oxygenii, quorum relatio atomorum est
ut C : H : O = 3:6:2, quorum que pondus atomisti-
cum 925,596, ita ut utriusque conipositio exprimatur
formula CsH^O^ = 925,596.

Si utrumque horum corporum alcalium actioni ex-
Ponimus, vel etiam si illa corpora per tempus quod-

clam aqua soluta manent, alterum mutatione transibit
iii Addum Formicum et Aetherem, alterum in Acidum
Aceticum et Oxydum Methijli, dum contra ex illis pri-
us corpus componere possimus, ex his posterius.

Itaque utriusque horum corporum atomi, licet nu-
mero sint eaedem, tamen ut diverso modo invicem
conjunctae considerandae sunt. Ut in exemplo allato
maneamus, hoc ita fieri potest, ut ad prioris corpo-
ris formationem coaluerint duae atomorum congrega-
tiones, quarum una C^H^Os, altera C^HioO, ex qui-
bus oritur compositum C^H'^O^; posterius corpus
constat duabus congregationibus, quarum una C^HbOî
altera C='H®0, eodem modo exorto composite
Nimirum ex tali diversa atomorum coagmentatione
dilFerentiae causa repetenda est.

Simih modo exstant duo composita organica, quo-
rum utriusque compositio exprimitur formula C'^H^^Oquot;',
quae ut sequentibus congregationibus diversis constan-
tia spectari possunt:

Talia corpora, quae eadem quantitate relativa eorun-
(lem elementorum atque eodem atomoruni numero
J'orum elementorum composita sunt, insigniuntur no-
mine compositorum Isomerkorum. Si itaque verum

est, ut causa liorum diversitatis sita sit in diverso
uiodo, quo atomi congregantur, uti hoc quibusdam
exemplis illustravi, facile suspicio oritur hanc causam
etiam in aliis compositis adesse posse, magni ideoque
esse momenti, ut hanc diversam congregationis ratio-
nem pro singulis compositis organicis , si possit, ex-
ploremus. Fieri enim potest, ut duorum corporum ,
elementorum quantitate diversorum, proprietates di-
yersae non unice ex ea diversa quantitate, sed magna
parte fortasse etiam ex modo , quo ea elementa con-
juncta sint, explicari debeant. Itaque de singulis
compositis organicis contemplari possimus modum, quo
atomi sint congregatae. Peculiari verbo Constitutionis
compositorum organicorum significamus hanc atomo-
rum ipsorum congregationis modum.

Fieri potest, ut duorum corporum isomericorum al-
terum nobis ejus constitutionis, quadam saltem pro-
babilitate, praebeat ideam, dum alterum nostra co-
namina hac in re hucusque eludit. Tale quid exem-
pli gratia patet ex exemplo Urei et Cyanatis ox.
Amnionii; prioris constitutionem nondum satis firmis
argiunentis adstrictam proponere possimus, dum exi-
guum dubium est, quin Cyanas ox. Ammonii consti-
tutum sit ex C^N^O et N^HsO. Imo hujus corpo-
ris congregationes proximas C^îv^O et N^HsO iterum
ex diversis congregationibus primariis constitutas no-
bis fingere possimus, uti

Eodem modo in Acetate oxydi Aelhyll nobis fingere
possumus Acidam Aceticum et Oxy dum Aethyli sic se
habentia.

Praeterea duo corpora invicem isomerica esse pos-
sunt, pro quibus tamen hucusque nullum probabilem
constitutionis modum nobis proponere possimus , sive
spectamus unum sive alterum, uti ex. gr.

Talia corpora antea , auctore berzeho , strictiori
sensu vocata sunt composita isomerica, nomine com-
positorum metamericorum ad ea tantummodo corpora
ejusdem compositionis applicato, quorum constitutio-
nis probabilis quisdam modus indicari posset. Com-
posita metamerica igitur eo tempore habuerunt talia
composita isomerica, quorum constitutionem probabili
modo indicaverant, quaeque igitur ut ex diversis
atomorum congregationibus , invicem inaequalibus ,
constare proponebantur, e quibus sequitur composita
isomerica, stricte sic dicta, esse pi'oponenda velutj

non coustantia ex talibus congregationibus atomo-
rum diversis , uti hoc inter alios hodie etiam nunc
accepit löwig iu editione altera operis sui, Chemie
der Organischen Verhindiingen i). Perspicue tamen est,
talem distinctionem solummodo niti cognitione qua-
dam imperfecta, quam habemus de constitutione ho-
rum corporum, atque eorum cognitione magis pro-
vecta sensim sensimque composita isomerica transitura
ad metamerica, ita ut praecitata distinctio jure com-
probanda sit. Quumque praeterea omnia composita
metamerica semper censenda erunt inter isomerica
banc posteriorem denominationem pro utroque servare
praetulimus, quod jam berzelius fecisse videtur in
nova editione operis, Lehrbuch der Chemie 2), in quo
libro distinctio compositorum metauiericorum non am-
plius occurrit.

Horum verborum significationem alio quodam modo
cxplicuit graham, qui corpora isomerica ea dicit, quae
eadem quantitate relativa eorundem elementorum con-
stant, dum tanquam partes secmidarias isomereos, tres
classes statuit ; primo corporum polymericorum, in
quibus numerus atomorum dispar, dein corporum
metamericorum , in quibus etiam par numerus atomo-
rum, constitutio tamen diversa , et tandem talia cor-
pora isomerica , quae etiam idem habent pondus ato-
misticum, quorum tamen constitutio nondum cognita.

Haec distinctio clarior videtur, neque tamen minus
berzelianam praeferimus, primo ne nimis recedamus

ab horum verborum significatione primltiva, quod
semper couturbationi ansam praebet, tum etiam quia
vox îaoï^^Qiig majorem similitudinem iudicare videtur
quam nolvi^^Qn^, dum secundum distinctionem gka-
HäMI noir minus corpora meiameriea qn^m pohjmenca
ad isomerica pertinent. Hanc ob rem cum beezeliO
tantummodo inter corpora pohjmerica et isomerica dis-

Quodsi quis rogat quibusnam tandem fundamentis
tota haec contemplatio de constitutione compositorum
chemicorum nitatur, confitendurn est banc mmime
esse probatam, imo si quis haec omnia m dubimn
vocaret difficillimnm esset ei persuadere argumen-
tis satis firmis. Hunc aeque difficile refellere possi-
mus, ac si quis contendcret verum non esse Acidum
Carbonicura constare Carhonio et Oxygenio, Aquam
Ilydrogenio et Oxygenio , vel etiam Äddara Sulphun-
eum suetum (SO' H^O) Aciclo Sulphunco et Aqua,
vel Sulphatem Potassae Acido Sulphurico et Potassa
etc. Hoc tamen pro certo affirmandum, hodierno
tempore ex aqua nihil nisi Hydrogenium et Oxygenium
obtineri posse, vel ex his aliud quid posse compo-
ni, quod non denuo producat Hydrogenium et Oxy-
genium. Dicendo igitur Aquam constare Ilydroge-
nio et Oxygmio, hanc proprietatem indicamus. At-
tamen aliis adhuc argumentis probabile redditur, eie-
menta, qualia nobis sint cognita, revera etiam eodem
modo adesse in corporibus compositis.

Argumentum, quo adversarii in primis nituntur,
constat magna diversitate proprietatum in corporibus
compositis obviarum, quae toto coelo difFerunt ab iis,
quas elementa cognoscendas praebent, ita ut horum
proprietates in illis ^on continuo apparere A'ideantur. Si
haec diversitas proprietatum non adesset, actum es-
set de chemia tota; si autem elementorum propx-ieta-
tes in aliis compositis aliae essent, nullum habere-
mus fundamentum, quo disquisitiones nostrae scien-
tificae niterentur, imo omni chemiae theoreticae va-
ledicendum esset.

Praeterquam quod elementa semper eadem manent,
illud etiam constat, eorum pondera atomistica, etiam
in compositis , immutabilia manere. Quibusnam etiam
sub formis Carbonimn obveniat, semper respondet eidem
ponderi atomistico, etiam si ex uno composito in alte-
rum transit, vel per se spectatum, vel conjunctum. Fie-
ri potest, imo valde est probabile , illud in compo-
sitis organicis obviam fieri sub forma atomorum , ut
dicuntur, compositarum i), quae ad composita Polyme-
rica sunt censenda, eodem modo uti illud obtinet
cum compositis ex pluribus elementis formatis, prae-
terea idem etiam fieri posse cum ceteris elementis
organicis, ita ut plurimae atomi conditionem unius so-
lius atomi référant; verum in talibus semper agnoscen-
dum erit pondus atomisticum primitivum, haruni enim
atomorum compositarum pondera atomistica non com-
positae semper erunt multipla.

Quod ceteras proprietates cliemicas attinet, satis
perspicue patet, singula elementa, ubivis in composi-
tis proprium characterem cognoscendum praebere. Oxy-
genium, quod tam saepe in tot diversis compositis
occurrit, uti materies quaedam Electro-negativa vel
ô^vyevvocœp, ubivis se cognitum praebet, ut, cum
elementis Electro-negativis vel basicis coujunctum , ef-
ficiat, ut horum proprietates basicae primum, minore
quantitate addita, se ostendant, tum hae aucta quan-
titate Oxygenii, diminuantur, ita ut oriantur com-
posita neutra; tandem etiamnunc aucta quantitate
Oxygenii, basicae proprietates acida illius vi prorsus
vincantur atque compositie eo magis aciditatem suam
efferat, quo major sit copia Oxygenii. Haec relatio,
quam Oxygenium producit, ad omnia composita refe-
renda , sive sint Organica sive Anorganica i). Tales

1) Haud opus est exerapla ex anorganicis affcrre; ex orga-
nicis autem nonnulla producam:

Pulcherrimum etiam exemplum habemus in productis decom-
Positionis Acidi Urici, si formulas a iiebig et wöhier illi»
tributas paululum mutamus. Formulae autem illas re vera ita
•ttutandas esse, experimentis probare possem, tam propriis,
luam ipsis a iiebig ct wöhier institutis; quod autem facere
h» posterum alio loco animus est. Alloxamm et Alloxantimm
iiebig et wöHir.r quidem non habcntur vera Acida, omnino
tamen acida sunt, et quidem, acida organica fortissima.

relationes magno numero obviam fient, dum modo
in eas inquirainus. Praesertitn tamen sunt pi'ojirieta-

—nbsp;NitrohyduriIlc.C8Hi0i\6Oi4nbsp;=nbsp;CSfl^iW, N^O®
Uramilum C8ll»0l\eo6nbsp;= JN^hb

Alloxanum vocavi Ac. Alloxanücum, ut distingueretur ab
Ac. AUoxanico, cum illo isomerico.

Tria igitur hic occurrunt composita, quae omnia commune
habent C'lI^K^, quorum autem unum G, alterum 7 et tertium
8 Oxygenii atomos continet, quaeque omnia acidis proprieta-
tibus gaudeut, fortissimis Ac. Alloxanticum. Composita cum
minore Oxygenii atomorum numero hucusque non cognita sunt:
si exstarent sine dubio gauderent proprietatibus aut acidis, sed
minore gradu aciditatis, aut neutris, aut etiam basicis, secun-
dum majorem minoremve Oxygenii atomorum numerum.

Si autem corpora sunt composita diversorum radicalium non
solum attendendum est ad numerum absolutum atomorum Oxy-
genii , at etiam ratio habenda naturae et numeri ceterorum
elementorum, quibuscum conjunctum est, et quibus, ut ita
dicam, opponitur. Si tamen elemcnta non quidem prorsus
eadem sunt, sed non multum disparia, comparationis gra-
tia , alia quoque composita afferre possimus. Memorare volo
Alcaltiidea organica, quae minori Oxygenii atomorum numero,
simulque basicis proprietatibus gaudent, atque inter haec in
primis Theinum, cujus compositio tam parum differt a composi-
torum memoratorum ex Ac. Urica productorum. Theïni enim for-
mula C^IliOA^QS ab Ac. Dialurici C'HSA^O^ vel CSH^iX^Oquot;; duobus
tantum differt J/ydrog. et G Oxyg. vel 6 H'' et 4 0quot; atomis.

tes pliysicae, quae tantopere discrepare videntur. Si
assumimus proprietates corporum regi ab elemento-
rum componentium, quod profecto cum omni disqui-

Magiii idcirco erat monienti inquirere, si ex Tlieïno ageiitiis
Oxydantibus composita obtineri possent, quae ad Seriem lau-
•iatam pcrtinerent. Jam antea stenhouse , (Ann. d. Chem. u.
1'harm. Bd. XLVt. s. 227) corpus illud exposuit actioni Ac.
Nitrid, atque inde obtinuit compositum, Nitrotheinum dictum,
lt;^ujus corporis anaîysin instituit, non vero formu'.am inde com-
1'utavit. Quamvis non probarem ex una alterave analysi .sta-
tim formulam computare, tamen coraparationis gratia ex ejus
îgt;naIyseos numeris formulam empiricam computavi; unde sequitur
^»rolMinum formulam habere ClOJti^A^OS. Videmus autem cor-
Pus illud secundum hanc compositionem hucusque non hic per-
tinere. Stenhoose tamen nonnulla oKservata etiam memorat,
luod Théinum cum Ac. IS'itrico colorem purpureum nancisca-
^Ur, eodem modo uti phaenomenon illud de Ac. Urico notum
«SI. Nonuulla talia expérimenta ego quoque iustitui, quibus con-
firmatam reperi formationem NitrotheUi siE.\HOüsn , quod satis
•öagna quantitate ex TheUo producitur. In primis tamen hic
»»emorare volo, liquorem acquisitum gavisum esse proprietä-
re, maculam rubram in cutem producendi, odorem nauseabon-
dum spergentem ab omnibus partibus illi simillimum, quem
Allo.xanticum producit, ita ut cum illo comparatum differen-
••iam nullam exhibeat. Tam parva tamen quantitate mate-
cui haec proprietas adscribenda, aderat, ut non ulterio-
'i examini illam submittere potuerim. Cum sulphate proto.xydi
^«■■fi, post Ammonii additionem, tamen non colorem nigro-
®aeruieum acquirebat, uti illud cum Ar. AUoxaiiflco locum ha-
In dissolutionibus autem Ac. Unci in Ac. Nitrico, eandem
'■^agendi rationem etiam pluries observavi. Nulliis igitur du-
'^'Icm, quia ex Theino eadem composita obtineri possint, quae
Ac. Urico obtinuerunt.

sitione rationali congruit, neque remittendum erit,
antequam demonstratum sit, hoe fieri non licere; tum
nobis, chemiam scientificam promovere cupientibus, ne-

sideranda ut oxyda radicalis cujusdam organici simplicis, quum
niliU obstat, quin adhuc constent duabus congregationibus,
uti tales cognoscimus in Acidis dictis Conjugatis vel Copulatis.
Relatio tamen semper manebit et, casu compositi copulati, co-
pula in omnibus erit eadem, uti exemplum talius relationis
jam cognovimus ex recentioribus disquisitionibus a piria de
Saluino institutis (Ann. d. Chem. u. Pharm. Bd. LVI. 1845). Si
nonnulla horum corporum accurate contemplamur, magna
suspicio oritur, hic simile quid locum posse habere, ac quod
in praecedentibus vidimus. Ex comparatione formularum tri-
um corporum sequentium, a pibia propositarum, cum primi-
tivis formulis hebigiasis et wOhlerianis pro tribus corporibus
praecitatis, patet anologam inter se illas referre relationem.
Si igitur illis formulis analogam mutationem subire facimus
sequentes formulae oriuntur.

Form. piriakie Form, mutatae
Saligcninumnbsp;C^HlW =: Ci*Hi0O H-SH^O
AcidumSalicylosum(Hydrur.salicyli) Cquot;HiW=Cquot;Hioo3 H^O
__— Salicylicum ' C^HioOSzTCi^fliOO®

De corporibus duobus posterioribus dubium esse nequit,
quum differentia tantum exstat in diverso Kcidorum contem-
plandorum modo, assumendum igitur tantum est Saligeninum
tres continere Aquae atomos. Si autem contemplamur compo-
sita, orta ex actione Chlorii in diversis corporibus hic perti-
nentibus, attentione perdigiium videtur, ex nullo hucusque plu-
res expulsas esse ffydrogenii atomos, quam quae numerum de-
cem supereunt. Magnopere ideo probabile mihi habeo, Chlo-
rium in hisce corporibus esse considerandum, uti conjunctum
cum Oxygenio, quae conjunctio conjuncta mansit cum com-
posito organico, vel etiam Chlorium addendum esse Oxygenio
corporis, ita ut Oxygemi vices agat. Tale quid eo faciliu»

cessarium erit, ut non toti diversitatem compositorum
indicare conemur, atque ad hanc solummodo animad-

sustiiieri potest, quum jam composita similia cognovimus, de
quibus nullum dubium, quin constent conjunctione corapositi
cujusdam organlci cum composite quodam Chlorii cum Oxyge-
nio: ex. gr. Chlorites Proteini et Gelatinae CiOJls^lViooquot; Cl^O»,
C13H20JJ4O5 CPOS 3(C13HMiW) aCClW), éCC^H^OxW)
CPoi.

CUHio^ao» = C^fliooH K^QS
Ci4Hi4jj204 = Ci^HiooS H^N^'O
vel etiam ita
CUhioq^ N^O« etc.
£14111004 114^2

Salicyl Chlorur

Nitrosalicid
Salicylamld

Saligenin
Saccharum

Salicin

vertere, verum etiam, quod gravioris certe moment!,
ut animum intendamus ad indagandam congruentiam
quandam inter ipsam illam diversitatem. Talis autem
indagationis corpora anorganica nondum nobis occa-
sionem praebere videntur, inprimis banc ob rem, quod,
licet ex multis elementis, magnaeque diversitatis, for-
mata , tamen non nisi exiguani diversitatem nobis
offerant ; inde impedimur, quominus comparationem
inter illa instituamus et sic uniuscujusque efficaciani
definiamus ; incognitarum numerus scilicet nimis ma-
gnus, quam ut cum bis incipiamus. Organica com-
posita contra, jam nunc ad tales disquisitiones ap-
tissima habenda sunt, quia hic, e paucissimis ele-
mentis, compositorum diversitas innumera oritur, quo
facilius in effectum elementorum componentium in
compositorum proprietates investigare possumus, et
tandem fortasse definire, quid Carhonio, quid Hydro-
genio, quid Nitrogenio aut Oxygenio tribuendum sit,
ut igitur ipsorum elementorum proprietates aliquando
innotescant. Taies conatus novissimis annis institui
coepti sunt, neque omnino bono successu caruisse vi-
dentur. Plurimum in primis Germanico Chemico hee-
mann kopp tribuendum.

Praecipuum tamen obstaculum, quod nobis obest,
quominus in hac directione progressus faciamus , in
eo situm est, quod plurima compositorum organico-
rum non nisi imperfecte nobis cognita sint, ita ut,
theoria duce usos, comparationem jam instituere cu-
pientes, fere semper fallat spes propter observationum
defectum. Imo in rebus simphcissimis etiamnunc
magna est incertitude, veluti kopp hoc jam saepe

indicavit. Etiam de compositioiie plurimorum corpo-
rum incerti sumus: ita verbi causa magni est mo-
menti bene cognoscere variorum compositorum pon-
dera atomistica, ut iunotescat utrum atomorum pro-
portio semel vel saepius sit sumenda; si autem exempla
nonnulla compositorum Polymericorurti statuere volu-
inus, talia fere reperire nequimus, de quibus nulla
dissensio inter varios auctores.

Si investigamus de exemplis praecitatis composito-
rum relationis n CH2, apud varios auctores varia allata
reperiemus pondera atomistica, etiamsi inter varios
constabit de mutua horum proportione. Si inquirimus
apud BEEzELrUM de compositis Pohjmericis n CjIs^O,
videbimus eum haec non accipere tanquam talia, cu-
jus causa praecipue exinde repetenda, quod BERzE-
Lius non admittit acida Polyhasica , ad quae admit-
tenda equidem sufficientia argumenta afFerre posse
mihi videor. Ubi agit de Ac. Cyanurico, hanc theo-
riam acidorum Polybasicorum contemplatur, atque his
solummodo argumentis LIEBIGIUM refellit, quod non
iiidicaverit ejus Cyanuratem Argerdi revera sic se ha-
bere , neque constare tribus atomis Cyanatis Argenti ;
ubi autem de Ac. Fulminico tale quid opponi non po-
test , hanc theoriam ne quidem tangit 1). De pluri-
bus corporibus, quorum compositionem tanquam satis
cognitam accipere solemus, examine denuo insti-

') Berzilu's, Lehrb. d. Chemie, Fünfte Aufl. Bd. I. 1843. 5.
'60. Post haec vidi iiebigicm iam demonslravisse, Cyanuratem
omnino diffene a Cyanate Argenti. (Ann. der Chem. u.
''I'avm. Bd. L. 1814. s. 129.)

tuto iam statim apparet, hoe minime ita sese habere,
uti illud inter alia etiam postremo tempore de Acido
Urico rursus patuit i). De Nitratis Urd, cujus hodie
tantus est usus in disquisitionibus Physiologicis et
Pathologicis , compositione minime constat, veluti patet
ex disquisitionibus novissimis temporibus hac de re
institutis , imo non mirum esset si ipsius Urei com-
positio non bene se haberet. Verum enim vero ipsa
Chemiae fundamenta nondum satis explorata; quanta
enim incertitude de ponderibus atomisticis elemento-
rum ipsorum! Haec tamen omnia hodierna chemia
facile illustrabit disquisitionibus institutis. Quo magis
ita promoveamus chemiam scientificam magni est mo-
menti, ut de corporibus jam cognitis accurate inquira-
mus secundum conditionem , qua nunc gaudet scien-
tia; majoris certe momenti, quam seriem illam im-
mensem variorum compositorum denuo novis augere,
quo in diem crescit difficultas nobis haec amplecti
cupientibus. Numerus compositorum cognitorum jam
sufficiens est, non vero semper ea cognovimus, quae
cognita habere in primis cupimus, quo circa disqui-
sitiones nostrae eo dirigendae videntur, ut talia nobis
comparemus composita, qualia theoria desiderat. Equi-
dem tamen argumentis meis probare nolo, alias etiam
disquisitiones non esse necessarias aut utiles; minime
vero e contra, quatenus spectamus chemiam applica-
tam, omnia omnino magni semper erunt habenda.

I) Bensch, Uel)er einige Salze der Harnsäure. (Ann. d. Che-
mie. u. Pharm. Bd. LIV. 1845. s. 189.)

In chemia anorganica non negandum est, accuratam
cognitionem formarum diversarum, quae diversis cry-
stalhs propriae sunt, multa quoque promittere ad com-
parandum nobis aditum ad haec scientiae adyta, hu-
cusque nobis reclusa. Non dubium quin, iis invicem
bene comparatis, aliquando liceat concludere ad vim,
quam exerceant varia elementa in varias formas cry-
stallinas compositorum. Imo eo modo procedentibus
aliquando forsitan contingat, ut ipsorum elemento-
rum formam crystallinam definiamus , etiam eorum ,
quae nunquam' fortasse nobis conspicienda se prae-
bebunt, Oxygenii ex. gr. Hydrogenii, aliorum.

Si quidem hucusque nondum evidentissimis argu-
mentis probare possumus, elementa ipsa tanquam ta-
Ha adesse in corporibus compositis simplicioribus,
longe difficilior nobis oritur quaestio, quomodo se
habeat constitutio plurimorum corporum e pluribus
atomls pluribusque elementis compositorum , his ipsis
atomis spectatis tanquam ad congregationem unam
vel plures coagmentatis, bisque iterum compositis;
quaestio eo difficilior, quandoquidem hic considerandi
sunt plures et multifarii constitutionis modi, antequam
argumentis satis firmis ullam constitutionem ulli cor-
pori tribuere possimus.

Pro unoquoque corpore aliam, qualemcunque tan-
dem, si modo eam nobis fingere possumus, admit-
tere constitutionem, nihil utilitatis affert. Quum enim
a priori illam definire nequeamus , observationes nos
illam docere debebunt ; sed ut ex observationibus
illam pro singulis corporibus eruamus, ne utamur
methodo contraria ei, secundum quam in aliis seien-

tus disquisitiones nostras dirigimus, quainque unice
nos ad veram cognitioiiem ducere cogno\imus.

Si pro quoque composito alium constitutionis modum
statuimus, lioc nulli momenti esset, etiamsi quae
statueremus cum veritate non pugnarent, quandoquidem
earmn cognitio semper nobis lateret; imo etiam si
non lateret, non tamen prodesset, si indagare cupere-
mus, qualem vim in compositorum proprietates lia-
beat talis constitutio, necessaria comparatione défici-
ente. Congruit itaque cum rationali quovis disqui-
rendi modo , si compositis analogis, ad varias series
pertinentibus, secundum aliquam analogam norraam
constitutionem adscribimus, atque pro omnibus gene-
rale quoddam principium accipimus. Neganduin quidem
non est, talein constitutionis normam, taleque prin-
cipium meram esse hj'pothesin, nam, uti hoc jam in-
dicavi, raro , si unquam hucusque, argumenta satis
valida afFerre possumus. Verum, si valebunt taies hy-
potheses, non niti debent fictionibus , quales profecto
plures fingere possemus, sed factis, ita ut horum ge-
neralem quandam expressionem suppeditent. Imo pro-
prie non aliter habendae sunt, nisi expressiones gene-
rales multorum phaenomenorum, quae varia corpora
varlo gradu nobis olFerunt et in quibus offerendis aut
non offerendis eorum congruentia sive differentia sita
est. Ut exempla quaedam afferam, sufficiat in men-
tem revocare praecitata exempla compositorum isomeri-
eorum. Constitutionem quatuor compositorum Formia-
tis Ox. Aethyli, Acetatis Ox. Methyli, Valerianatis Ox.
Aethyli et Acetatis Ox. Amilyli ibi tali modo proposui-
nius ut unumquodque contineat compositum quoddam

proprietatibus acidoruin gaudens, juuctum alii, cui basi-
cas ita dictas proprietates adscribimas. Si assumimus
tales conjunctiones, adhibemus generale quoddain con-
stitutionis principium, communem quamdam omnibus
compositionis rationem tribuens qua amplectamur pro-
prietates horum corporum, ut hae conjunctiones si-
milibus gaudeant proprietatibus , ut peculiaribus qui-
busdam conditionibus dissolvi possint in addis et
hasibm atque ex his denuo conjungi. IModus magis
definitus, quo se habeat constitutio pro singulis qua-
tuor, per se spectatis, constat compositione singulo-
rum ex definite quodam addo ac hasi, ex Addo For-
mica et Oxijdo Aethijli, ex Addo Acetko et Omjdo Me-
thyli etc., atque exprimit proprietates, quibus sub simi-
libus conditionibus producat, alterum AddaU Formicum
et Oxydum Aethyli, alterum Acidum Aceticum et Oxy-
dum Methyli atque denuo ex bis illa constituantur.

In tali igitur constitutiouis modo causam quaerimus
diversitatis proprietatum horum corporum, ceteroquin
simili modo compositorum : dum enim singulorum par-
tes constituentes variam habent compositionem, etiam
varias proprietates necessario possidere debent. Si
itaque absoluta esset nostra cognitio de constitutione
compositorum, atque de vi, quam habeat, aeque atque
elementa, in proprietates compositorum, haec tria suf-
ficerent ut plane cognitas haberemus compositorum
proprietates. Ut ad hoc accedat, omnis chemia theo-
retica sibi propositum habeat; viam indicarunt hjpo-
thesibus propositis, quae, utrum sint verae an falsae,
doceat experientia. Non nisi per ambages quam plu-
l'imas ad regiam viam, quae ad veritatem ducit ac-

ceclunus. Alio modo nullus accessus nobis patebit
unquam. Etiamsi saepius haud possibile veram mon-
strare viam, tamen nunquam nocebit indicasse, viam,
in quam se huc usque dederunt, non omnibus nu-
meris esse probandam; nobis ansam praebebit ut de
vera investigemus, quod profecto nunquam faciemus ,
quamdiu optimam nos sequutos fuisse, putabimus. Ne
tamen taedium pareat viatoribus, quod usi sint viis
ad scopum propositum non perducentibus ; aliis re-
gionibus veluti inviti appropinquarunt, ex quibus
forsan multa pulchra, novaque, quae ceteroquin re-
condita et incognita mansissent, secum domum por-
tarunt. Historia ipsa de investiganda constitutione
Actdi Und pluribus exemplis puleherrimis hoe pro-
bat, etiamsi hodie argumentis validis improbanda erit
hypothesis liebigiana et Wöhleriana , secundum
quam disquisitiones suas direxerunt, tamen repererunt
nova alia, eaque pulcherrima, de quibus ipse BEEZelius
testatus est:

„Zuletzt ist dieser Gegenstand in einem grossarti-
„ gen Maasstabe von liebig und wöhlek bearbei-
„ tet worden, denen es durch Ausdauer und Anstren-
» ggt;ing ) (lurch scharfsinnige Beurtheilung der Ver-
„ Wickelungen , und genaue, oft wiederholte Analy-
„ sen glückte, darüber Licht zu verbreiten. Ihre
„ Arbeit hierüber gehört zu den Meisterstücken in der
„ Organischen Chende, und ist hinsichtlich der Wich-
„ tigkeit und der Menge von neuen und wohl unter-
„ suchten Körpern und in der Klarheit der Erklärung
„ der Vorgänge bei den Metamorphosen unübertrof-
„fen, wenn man auch zugeben muss, dass noch

„vieles zu erforschen übrig bleibt, bevor die Ge-
„ schichte von den Metamorphosen der Harnsäure
„ durch Salpetersäure als vollendet betrachtet werden

Nulla älia via patente, ad hypotheses refugimus, ut
hoc modo plenioris cognitionis compotes fiamus, ete-
nim nostrae explorationes de corpoi-um constitutione
ad has referendae sunt. Hypotheses igitur potissimum

nobis faciliorem reddant, ut ad cetera incognita ac
cedamus , dum bis ipsis incognitis explorandxs , simul
nobis patebit, utrum hypotheses nostrae verae sint, an
falsae , utrum paululum moderandae, an plane rejici-
endae. Hypotheses verae, in diem pluribus disquisi-
tiouibus magis elimatae , simul quo accuratius obser-
vationes nostras illustrant, eo magis veritati reddun-
tur propiores , atque omnino optimae habendae sunt
moderatrices, quarum moderamine utimur in disquisi-
tionibus nostris. Hoc etiam modo investigare possu-
mus, quaenam relatio intercedat inter corporum con-
stitutionem et eorum proprietates ceteras , trt ita pa-
teat quamnam vim in has illa exerceat et quales se
habeat vis illa ipsa. Quodsi hypotheses excogitatas
tanquam falsas reperiendas esse cognosceremus, tamen
non frustraneas illas existimare deberemus, quando-
quidem semper factis nitentes j numero plus minusve

, nobis ansaai praebueruiit viamque monstra-
i-unt ad scientiam facilius colendam i).

Ita expressio constitutiouis compositi cujusdam jam
nititur hujus factis cognitis, iusuper augendis coo-ni-
tione effectuum, quam liabeant elementa; quocirca
constitutione quodammodo jam indicamus, geaeralibus
quibusnam expressionibus, quatenus composita che-
mica nobis cognita sunt. Hic etiam in disquirendis
tot compositis hjpothesium moderamine utimur, sine
quibus innumera illa composita chaoticam veluti mul-
titudmem nobis efferunt, uullo alio modo nisi hvpo-
theticis illustrationibus disponendam; harum enim'one
senes^ quasdani formanuis eorum corporum, quorum
propnetates congruunt. Quum ideo quaequae constitu-
tio, cujusdam ponderis, compositorum proprietates ex-
pnmat, vel, ut Clar. kopp utar verbis: „dass sich da-

1) Liebig dicit de tlieoria plilogistica •
«Den Nutzen, den die phiogistische Theorie zu dieser Zeit
«für die EntWickelung der Chemie in dem Zusammenhalten
«der entdeckten Thatsachen und a.s Führerin zur Auffindung
«von ne„e„ gehabt h.U, ist in die Augen springend, und
«doch war diese so folgerechte Ansicht nur ein Bild, eine
«Beschreibung der Erscheinung, ein Wort, welches die Ef-
«fecte vieler Ursachen umfasste, welches Wort für die letz
«te Ursache selbst genommen wurde, nnd dafür galtquot; (Ann

Kopp, Ueber Siedpunktsregelmässigkeiten u. daraus abge-
ieitete Folgerungen, so wie über die Theorie der specifischen
Volume der Flüssigkeiten. (Ann. d. Physik, u. Chemie v. poc-
gemobïf. Jid. XLlIi, 1844. .s. 308.)

dam esse, non solum a Chemicls Theoretlcis, sed a
PliYsiologls etiam et Medlcis omnIbus, iiam celeberrlmus
Chemicus bac de re pulcberrlme pronimtiavlt, ejus-
que pronuntiata mea facio: „So hat der Physiologe
„ sich nach seiner Welse einen BegrIfF von Galle,
„Speichel, Gehirnsubstanz, Albumin, Harnsäure etc.
„ geschalFen, der die durch ihn ermittelten physlka-
„ lischen Eigenschaften (Farbe, Conslstens, Geschmack
„etc.), oder die beobachteten Beziehungen zum Or-
ganlsmus und seinen einzelnen Theilen in sich ein-
„schliesst, aber der physiologische Begriff umfasst
„ nicht alles; in der Hand des Chemikers gaben diese
„Materien zahllose Elgenthümllchkeiten zu erkennen,
„ welche diese Körper in ihren Beziehungen zu an-
„ dem offenbaren; die Fähigkeit dieser Körper ge-
„ wisse Verbindungen zu bilden , oder Zersetzungen
„ zu erleiden, die Bekanntschaft mit ihren Elementen
und ihrer unveränderlichen Zusammensetzung, mit
„ einem Worte ihr ganzes chemisches Verhalten ge-
„ hört mit zum Wort Galle, oder zum Wort Alhu-
„ min; es ist volkommen klar, dass die blosse zu-
„ sammenstellung derselben Worte , in ihrer physio-
„ logischen Bedeutung uns über ihren Sinn und Zweck
„keinen Aufschluss giebt; ihr chemisches Verständ-
„nlss muss in dem Begriff des Wortes mit aufge-
„nommen werden, wenn es uns über alles, was wir
„damit verbinden und wahrnehmen, etwas sagen
„ soll.quot; i).

Nullus igîtur non constitutionis modus, si non
prorsus omni pondéré destitutus erit, necessario fac-
tis niti debet, quae plus minusve exprimere debet
Tales tamen plures excogitari possunt, numero omni-
no infiniti, quocirca circumspieiendum erit si forte
generale quoddam principium inveniamus, quo in eo-
rum electione dnci nos patiamur. Revera plerique
chemici tale principium assumunt, at vero alii ahud.
Illud praevaleat, nemo unquam negabit, quod prae
aliis congruit cum phaenomenis, quod optime se
praebet ad cognitionem nostram promovendam, quod
plurimum chemicae disciplhiae prodesse videtur, quod-
que non pugnat cum jam admissis. Duo in primis
hoc tempore in chemia vim habent principia. Ah
utraque parte stant viri, qui lumina doctrinae chemi-
cae habendi sunt; ab utraque parte firmis argumen-
tis adstruitur res, argumentis in factis positis, ut

jam ex eo efficere licet, quod a tantis viris utraque
tlieoria strenue defendatur. Eo autem accuratius jam
al) initio de principiis nobismet ipsis convenire debe-
bimus, eo diligentius videndum nobis erit, quanam
theoria duce utendum sit in disquisitionibus dirigen-
dis, quo minus composita lis videatur. Cavendum pro-
fecto, ut nunc hanc, nunc illam sequamur , ex quo
eonfusio necesse oriretur , omnis rei notio clara ex-
cluderetur. Multi tamen hujus temporis chemici hoc
neglexisse videntur , cui negligentiae conturbationem
adscribimus , quam in multis disquisitionibus chemicis
offendimus. Ne eadem nota notemur in sequentibus
hoc prae ceteris curavimus, ut principia theoriae
Typorum accurate perpendamus; haec igitur esamini
submittamus diligentiori, natura vera exponamus, tum
demum videamus, utrum confidendum illis sit, nec ne.

Haec theoria, posterioris originis, nomen habens
a Typis Chemids, quos admittlt, nltitur theoriae Sub-
stitutionis vel Metalepseos, atque auctorem habuit du-
mas. Apud omnes fere Gallicos recepta est, usus
etiam ea est Gerhardt, eique veluti fundamento to-
tum suum systema Chemiae Organieae superstruxit i).
Proponit nobis composita organica, veluti constantia
certo quodam atomorum numero, immediate in unum
conjunctorum, neque primum certis congregationibus

congmentutorum, ut hae demum secum invicem con-
junctae composita organica efficiant, prouti hoe altera
theoria, dicta Radicalium Organicorum, statuit. Du-
mas difFerentiam ita exposuit:

„Une combinaison chimique constitue-t-elle un édi-
„fice simple ou un monument double? voilà la ques-
„tion Dans la théorie des types, les formules se
„combment et s'écrivent sans prendre attention à dé-
„doubler ainsi chaque corps en deux autres. Dans
„Ia théorie el ectro-chimique, elles se combinent et
„s'écrivent de façon à peindre sans cesse à l'esprit
„ces deux divisions principales de l'édifice qu'elles re-
„présentent. Voilà comment la théorie des types se
„trouve entraînée à se séparer de la théorie électro-
„chimique ou plutôt comment cette dernière a été
„conduite à combattre l'autre dès son apparition.quot; i)
Si denuo compositis isomericis praecitatis exem-
plo utimur, in corporanbsp;inter duo compo-

sita proprietatibus variis, discernere didicimus. For-
mias Ox. Aethyli, quod corpus doctrina radicalium
orgamcorum nobis proponit, veluti duabus cono-reo-a-
tionibusconstans, C^ffO' etnbsp;quae ad'unum

corpus conjunctae sunt. Sic etiam Acetas Oœ. Melhyk
duabus constans congregationibus, C^fiso» et C2H®0.
Laudanda hac in re videtur doctrina radicalium, quod
has congregationes iterum radicalium C^'H^ CUlgt;o
C^H« et C^H« Oœyda dicens, plane conformiter se'
gerat regulis, quas anorganica chemia nos docuit.

1) Dmus, Sur la loi des substiMions et la théorie des types.
r.'tnstitut, 1840. no. 322. pag. 82.

^adicalia haec prorsus eadem functione funguutur ,
radicalia auorganica simplicia, lioc tantum di-
®criniine ut non, ut metalla exempli gratia, immu-
^^bilia habenda sint; non enim hoe, quod tlieo-
'quot;lae typorum fautores perperam ei vitio verteruut,
'inquam assumsit i). A bona disquisitionis methodo

«Der Grund der hauptsächlichsten Verschiedenheiten zwi-
«schen der Chemie der unorganischen und der organischen Kör-
®Pcr liegt darin, üass in den ersteren die oxydirten Körper
«Unzerstörbare und unveränderliche Radicalc haben, während
den letzteren zusammengesetzte Radicale enthalten sind,
quot;Welche eben so leicht zerstörbar sind, wie die Verbindun-
quot;gen, die sie mit Sauerstoff oder mit anderen Körpern ein-
«gehcn.

«Bis jetzt können nur sehr wenige von diesen zusammen-
quot;'gesetzten Radicalen für sich dargestellt oder, wie wir es nen-
quot;quot;en , aus ihren Verbindungen mit Sauerstoff reducirt werden,
«Weil die Mittel, welche uns hier zu Gebote stehen , zugleich
«auf den Zusammenhang zwischen den Bestandtheilen des Ra-
quot;«licals und auf die Vereinigungskraft zwischen diesem und
Sauerstoff einwirken , wodurch die Bestandtheile des Ra-
«dicals theils für sich oxydirt werden, theils in Verbindungen
«von veränderter Zusammensetzung und von grösserm Bestand
^'eintreten.quot; etc., (Lehrb. d. Chem. Fünfte Aufl. Bd. I. S. 672.)

«Die begründete Einführung eines neuen zusammengesetzten
''Itadicales in die organi.sche Chemie hat immer die Erleich-
«terung des Studiums einer ganzen Reihe von Verbindungen
quot;Zur Folge, und schon aus diesem Grunde gehört das Nach-
quot;Weisen solcher Radicale zu den allerverdienslIJchsten Arbei-
tten. Von den zusammengesetzten Radicalen eine Beständig-
quot;''eit zu verlangen, die der Beständigkeit der einfachen Ra-
'^'licale näher kommt, als es der Fall ist, heisst sicher zu

alienum videtur, viam reliuquere, quam sequuti
multum detexerimus, quamque nondum inaptam de-
monstraverimus , quae ad scopum re vera nos ducat.
NEWTONIANI illius simus memores, numquam novain
vim esse admittendam, ubi cognitae explicationi suf-
ficiant.

Doctrina tamen , quae typos propugnat, utrumque
corpus solummodo proponit tanquam constans CsH'^'O^,
atomis diversis ad unum compositis sine ullis congre-
gationibus ordinis inferioris. Quum tamen illae atomi
vario modo compositae esse possunt, quumque dan-
tur duo corpora diversis proprietatibus, ambo tamen
constantia C^ff^OS huic ipsi variae compositioni, vel,
ut ita dicam, atomorum collocationi, banc difFerenti-
am adscripserunt, eo semper sensu, ut plurimae ato-
mi compositae sint ad unum corpus indivisibile. Ut
LAUKENTII utar demonstrationis modo, nobis fingere
possumus octaëdrum, in cujus sex apicibus singulis
una atomus Carhonii posita est, in medio singulorum
laterum una atomus Hydrogenii atque alternatim in
medio planorum una atomus Oxygenii; vel etiam cu-
bum nobis figere possumus, in cujus apicibus octo
alternatim posita est atomus Oxygenii, dum in me-
dio duodeeim laterum una atomus Hydrogenii posita
est, et in singuhs planis atomus Carhonii. Nquot;os itaque
duphciter viginti duas atomos, quas continet corpus

«viel verlangen.quot; (graham, Lehrbueh der Chemie, Bearbeitet
von oiio, Bd. I. S. 198).

Haec sufficient ad indicandam opinionem eorum, qui theo-
rjam BadicaHwm Organiconm propugnant.

coiijunctas proposuimus et quidem duabus
sub formis. Talis forma characterem constituit prin-
cipalem typi cujusdam chemici, hic tamdiu immuta-
bilis manet, quamdiu illa durât, si illa tollitur, hic
collabitur, vel potius iu alium transit. Haec forma,,
liaec methodus atomorum componendarum, composi-
torum constitutionem exprimit in theoria typorum. Pro
Formiate Oa;. Aethyli et Aeetate Ox. Methyli diversum
admittitur constitutionis modus, quia eodem atomorum
numero continentur, sed haec duo corpora tanquam
diversa se ostendunt.

Doctrina typorum itaque docet difFerentiam consti-
tutionis, quia proprietates tale quid exigunt, non
tarnen docet qualem se habeat; nullam hucusque con-
stitutionis formam aliquatenus probabilem suppodita-
quot;^'it, et vehementer dubito, num unquam talem suppe-
ditura sit,

Quamdiu forma manet, immutabilis etiam manet
^ypus, dum nullius habetur momenti, quail atomorum
specie haec foripa definiatnr : sive sit atomus Oxygenii,
Ihjdrogenii, Chlorii, Bromii vel Jodii, sive cujusdam
metalli, sive cujuscunque tandem elementi, prorsus
idem habetur. Singulae igitur atomi cujusdam com-
positi eo modo locum cedere possunt allis alius ele-
menti, nec tamen mutabitur forma vel typus. Neque
solum atomi simplices aliorum locum occupare pos-
sunt, verum etiam atomorum congregationes, Cyano-
genii, Ammoniae, Amidi, Acidi Nitrod atomus etc. in
^ypo quodam simplicis locum occupare possunt, nec
tarnen typi existentiae pugnabunt. Laurent, quo me-
lius hoc exemplis illustraret, sequentia docuit. Nobis

fingamus prisma rectangulare 16 latermii, basibus gaii-
dentlbus itaque 16 angulis, 16 que lateribus; in sin-
gulis angulis ponamus atomum Carbonii, atque in
medio singulorum baseos laterum Hydrogenii ae-
quivalens; tale prisma typum eiferetnbsp;Si cor-

pus illud actioni Chlorii vel Oxy genii exponimus, ho-
rum affinitas causa erit, qua unum aequivalens Hy-
drogenii asportabunt'. Prisma illud talimodo uno late-
rum orbatum, necessarium existere desineret, nisi
loco Hydrogenii latus aequivalens , sive Oxy genii, sive
Chlorii, sive Nitrogenii etc. substituamus. Habebimus
itaque prisma rectangulare 16 laterum, in quo nume-
rus angulorum solidorum (atomorum Carbonii) erit
ad latera baseos (atomos Hydrogenii, Chlorii, Oxyge-
nii, Nitrogenii, etc.) uti 32 : 32. Nobis fingere pos-
sumus prima quoddam, continens cum 32 angulis Car-
bonii, 8 latera Hydrogenii, 8 Oxygenii, 4 Chlorii, 4
Bromii, 4 Jodii et 4 Cyanogenü. Forma et formula
semper respondebunt typo primitive.

C32J132 — C32(H808Cl4Br'jäCy'')
Quodsi lateribus asportatis non alia substituuntur,
tjpus disparebit atque nova forma, novusque typus
orietur.

Dixi haue theoriam typorum niti theoria substitu-
tionis. Notio substitutionis vario sensu accepta est, ita
ut non possibile sit ejus dare expositionem, omnibus
sufficientem; alii etiam hoc sentientes ideo ei substi-
tutionis speciei, qua doctrina typorum praecipue ni-

Jam diu, longe omnino ante tlieoriam typorum,
de substitutione loquuti sunt cliemici, sed sensu paul-
lisper alio. Significabant scilicet bac voce actionem
quandam, qua in certis seriebus compositorum ana-
logorum , unum elementum alterius , vel unum com-
positum itidem alterius locum occuparet, similibus
compositis productis, in quibus tamen omnibus natura
sive proprietates elementi vel compositi maximi ba-
berentur momenti, eique in singulis compositis, pro
charactere suo, efficacia quaedam adscriberetur. Sic
in corporibus ex Metallorum conjunctione cum Oxy-
genio, Sulphure aut Chlorio formatis, liaec elementa
ideo dicebantur pro se invicem substitui, quia unum
borum alteri locum cedebat, idque semper iis quan-
titatibus, quae eandem, atque aequivalentia pondera,
rationem babebant, quo formulae ejusdem formae
manerent; MO, MS, MCP; M0^ MS^ MCl^ M0^
Ms®, MCI®; etc. semper tamen ad naturam Oxygenii,
Sulphuris, Chlorii, etc. iu prim.is attendebatur, non
ad formulae formam, quod tbeoriae tjporum est.

In tbeoria typorum quodlibet Metallum locum M
occupare poterit; in tbeoria opposita autem in quaque
serie Metallum. semper idem esse debebit.

Eodem modo dicebant in salibus varia metallorum
oxyda sibi substitui posse, nec tamen plus signifi-
care volebant, quam certam quandam expressionem
phaenomeni illius, quod, quantitate mutua aequiva-
lente locum inter se mutantia, composita efficerent
alicujus analogiae, dum semper naturam Oaydi Me-
tallici et Acidi characterem principalem compositi ha-
berent, non tamen formam. Si itaque ex. gr. in Sul-
phate oxydi Cupri, Potassam loco Oxydi Cupri substitui
affirmant, nihil aliud dicunt quam hoc, Potassam locxna
Ox. Cupri occupasse, composito exorto cum praece-
denti analogo. Illius character principalis est, quod con-
stet Ac. Sulphurico et Potassa, hujus, quod ex Ac. Sul-
phurico et Oxydo Cupri compositum sit; non tamen hoc
modo significatur utrumque gaudere forma EO^-l-MO.

Quodsi autem typorum methodum sequi cupimus ,
non amphus forma EO» -I- MO haec salia proponere
possumus, nam typorum doctrina singula composita
chemica assumit veluti totum integrum non sepa-
randum, quo atomi omnes invicem coaluerunt, qua-
propter nobis fingendum est veluti EM04. Quamdiu
haec forma manet, tamdiu compositi proprietas prin-
cipahs, tamdiu typus ipsa. M variis metallis locum
cedere potest, etiam Hydrogenio. Quodsi H métallo
cuidam locum cedit, vel unum metallum alii, tan-
quam substitutio hoe habendum erit, et quidem ut ta-
lis, cujus pondus est majus quam praecedentis, quan-
doquidem illius relatio cum compositi natura est ea,
ut necessario requiratur, sinon evanescerit compositi
character principahs et simul omne hujus vestigium.
Si tollitur, nullo alio eicmento substitute, evanuit

compositi character principalis, simulque typus, dum
contra novus exstitit typus, qui cum praecedente nullo
alio modo cohaeret, nisi quantum ejus originem spec-
tamus. E04 vel K03 et MO novi sunt typi, qui non
cohaerent cum eo, qui est KMO^. Adda proprie
sic dicta hoc modo non dantur secundum typorj
doctrinam; SO^ corpus est longe diversum ab SO ,
quod in salibus occurreret, veluti ex. gr. in SO^
mo, SOs KaO etc., etiam corpus hypotheticum
SO4'secundum theoriam, quam proposuit davy. Hanc
theoriam, quae omnia acida habet hydracida, veluti
hoc prius assumsit davy, saepius confunderunt cum
hoc contemplandi modo secundum theoriam typorum;
etiamsi hoc jure improbandum , quandoquidem nititur
principiis plane contrariis, quapropter potius secun-
dum aliam methodum spectandum est, quantum ni-
titur modo, quo proponitur, dualistico ; forma tantum-
modo alia est secundum hoc principium. Assumuntur
radicalia composita, uti Sulphanum SO^ Nitrariv^n
KîQs etc., quae eodem modo, ac CI. Br. J. Cy. etc.
cum Bydrogenio se jungerent, formandis acidis in
quibus metalla locum H occupare possunt, eodem
ration«, qua secundum alterum hypothesin statuitur
oxydum metallicum occupare locum aquae vol alii
oxydi; sibi fingunt in talibus compositis S04,C1, etc.
junctum Ilydrogenio vel Métallo.

Uti Hydrogenium et Metalla diversa invicem locum
permutare possunt, ita etiam varia elementa locum
Il occupare poterunt. Sulphur locum cederc potent
aequivalenti Cl. Ph. N. B. etc. Etiam cum Oxyge-
nio illud locum habere poterit.

Haec substitutionis notio in cbemia organica ma-
jorem habet applicationem, majus etiam momentum,
dum basin veluti constituit doctrinae tvporum, de
qua protectores ipsi confitentur, eam minoris esse pen-
dens in cbemia anorganica, qimm hic quam plurima
elementa composita formant, ita ut nulla oriri pos-
sit conturbatio , quapropter vetus contemplandi mo-
dus jure probandus est. Quantum tamen principium
ipsum spectamus, his non miims applicari posse de-
bet, quam illis, quod eo magis, quum secundum
theoriam radicalium congregationes elementorum or-
ganicorum spectantur tanquam elementa in chemia
anorganica, quod experientia etiam probare videtur,
quodque ipsa typorum doctrina haud répudiât. Si
scilicet docet, non solum singulas atomos diversorum
elementorum sibi mutuo locum cedere posse, verum
etiam atomorum congregationes locum unius atomi
posse occupare, talis congregatie necessario uti ato-
mus una spectanda est, atque ideo veluti to-
tum qnoddam integrum, quod taliter in compositis
obviam fit. Hoe modo ex. gr. H^ substitui potest
pernbsp;K^H^'O^ vel N^OS idque quidem variis pro-

ope K^fl^ etc. Itaque opinari possemus theoriam ty-
porum prorsus accedere ad illam radicahum, cumque
hac denuo coalituram esse.

Si ex. gr. nobis comparamus Formiatem ox. Aethyli
ex Formiate Sodae, Ac. Sulphurico et Aleohole, Jether
quoque C^fli^O actione Je. Sulphurici in Alcoholem
oriri potest, tum vero affirmare beeretnbsp;sub-

gerdi Aetheris se coiijuiigente , eodciu certe jure, quo
substitutie H ope C^N^ K^H^O^ etc., auctoritate
theoriae typorum admittitur. Hoc modo itaque eva-
nescere debet differentia, quae existit inter utram-
que theoriam, quod scihcet atomus congregationis
elementorum spectari potest tanquam atomus unius
elementi; quodsi talem congregationem discernendi
causa peculiari nomine significamus, radicale illo
nomine exprimimus secundum theoriam radicalium,
si e contra hoc substituimus elemento vel congrega-
tioni, quae elementorum naturam refert, loquimur
secundum sensum typorurj. Si Aethylum C^H^® sub-
stituimus Natrio, solummodo substitutio habenda est
iu theoria typorum nondum admissa; attamen in diem
notio substitutionis in hac theoria latius se extendit,
dum plures formae substitutionis admittuntur, ita ut
eodem jure praecedentem assumere possumus, qimm,
uti ceterae omnes, quatenus principium, quo nititur,
spectamus, ejusdem est naturae. Hoc modo magis in-
tima fit relatio cum compositis, in chemia anorganica
obviis, eoque facihor redditur comparatio. Hanc ip-
sam ob rem incepimus ex hac parte chemiae exempla
quaedam depromere, quo melius hujus doctrinae na-
turam perspicuam reddamus, quum hic formulae sunt
simpliciores et minus perversae comprehensioni obno-
xiae. Ipsi etiam hujus theoriae faut ores exempla e
chemia anoreanica desumere soient.

Secundum hanc itaque extensionem , quam doctri-
na typorum hodie concédât notion! substitutionis, non
amplius inter illam et radicalium difFerentiam proprie
sic dictam poncndam esse , existimamus, nisi solum-

modo hanc, quod congregationes, quas tanquam radica-
ha assumimus in priori theoria, non semper sint eaedem
cum radicahbus aherius; attamen quatenus principium
ipsum spectamus , nulla datur differentia. Jure itaque
rogatur, quo modo tandem distinguendae. Differentia
fundamentalis reposita manet in iis, quae demonstrare
conatus sum exemplis petitis e chemia anorganica,
quod scilicet secundum doctrinam typorum, natura cor-
porum , quae sibi invicem substituuntur, nullius habea-
tur momenti, quod solummodo in censum veniat locus ,
quem tanquam atomi occupant, ratione habita cete-
rarum atomorum compositi, sive sint atomi elemen-
torum , sive congregationum atomorum et elemento-
rum, quae quidem congregationes tum semper veluti
unam atomum efficientes considerandae sunt. Mate-
riel ipsius natura itaque nullam habet vim, atque
hoc modo O vel Cl plane locum II occupare potest,
nec tamen disparebit character fundamentalis compo-
positi, etiamsi Cl et H sibi plane opposita sunt ra-
tione habita characteris chemici. Experientia docuit,
actione, quam habet Cl in composita organica saepius
expelli H, ut formetur Ac. Hydrocldoricum, dum
pro singulis aequivalentibus Hydrogenii repulsis toti-
dem substituuntur Chlorii. E multis exemplis sequen-
tia afferre sufficiat:

quibus compositum orbatur, substitui per totidem
aequivalentia Chlorii. Hoc, ut jam diximus, doctri-
nae typorum basin efficit, atque primam ejus opportu-
nitatem praebuit assumtio, characterem fundamentalem
eundem in omnibus hisce corporibus esse; Chlorium
igitur locum occupasse Hydrogenii, intacta compositi
constitutione, i. e. numerum et relationem mutuam
atomorum remansisse eadem, quod constituit cha-
racter fandamentalis compositi. Hoc ipsum, quod
omnia loca, atomis privata, aliis occupentur, theoriae

Elhylum 1öwigii, C^lli» Gerhardt, ut saepius agit, pro
arbitrio lianc formulam mutavit in
Oxydum Aethyli.

basin efficit; attamen interdum etiam obtinet alium nu-
merum aequivalentium Chlorii in novo composite inveni-
ri, quam quidem constituitur aequivalentibus Ilydrogenii
asportatis. Quoties hoc obtinet tbeoria typorum do-
cet, typum disparuisse, novumque exortum esse; no-
vum corpus censendum est inter alium typum, ni-
hilque amplius commune habet cum praecedente, ex
quo exstitit. Etherenun ex. gr. actione Chlorii, prae-
ter composita jam memorata, etiam sequentia producit:

Ethierilenum bichloratum
Etlierilenum trichloratum C4(H0C1®)
Acetenum perchloratum C^Cil^ etc.

Causa, quare ipsum Chlorium hoc phoenomenon sub-
stitutionis plus quam alia elementa nobis exhibet,
profecto positum videtur in ejus intima affinitate ad
Hydrogenium, id est in magna oppositione utriusque
horum elementorum. Haec ipsa igitur oppositio hu-
jus substitutionis causa est, nihilominus tamen Chlo-
rium locum occupare potest Hydrogenii, sibi plane
oppositi, non tamen mutato compositi charactere fon-
damentali, neque turbato vel mutato atomorum statu
aequilibrii hoc charactere Chlorii prorsus diverso. Veluti
CI. sic etiam Br. J. et Fl., quae magnam habent af-
finitatem ad H drogenium. H magnam etiam habet
affinitatem ad O, majorem tamen ad CI; cum O non
jungitur statu libero, veluti cum Cl, si hoc obtineret
verosimiliter O eodem modo substitueretur per H, quo H
subitituitur per CI. Si tamen in compositis occurrit, saepe
O compositis detrahere potest, dum Ajua formetur; si
verbi causa Hydrogenium Sulphuraium (H^S) actionem

suam exercet in compositis organicis, saepius locum iia-
betH^ ex compositis desumere O, dum non H' vel IPS
sed S, cui junctum fuerat, locum O occupât. Eodem
modo H, quod occurrit in Ammonia (N^H®), O de-
trahere potest, et quidem 1, 2 vel 3 aequivalentia:
priore casu aequivalens O substituitur remanente
K^'HS quod hac in re, uti patet, tanquam una
atomus constituons , contemplatur; eodem modo in al-
tero casu, quo duo aequivalentia O substituuntur per
K2H2, denique in posteriore 0= openbsp;Talis sub-

stitutie vocatur „ Substitution par residar — Simili
modo substitui potest Cl ope K^H®, formato Ci^H»
cum parte H ammoniae, dum residuum occupât lo-
cum aequivalentium sublatorum Cl.

Veluti H statu libero O detrahere nequit, sic eti-
am O detrahere non potest H: fieri tamen potest, si
adest in composito quodam. Ac. Nitricum (N^O®) de-
trahere potest H, quandoquidem una atomus jungitur
cum aequivalente H compositi organici ad aquam
formandam, dum residuum Ac. Nitrid N^OS vel se-
cundum GERH-4,edt NHO^ sublati acquivalcntis H
locum occupât. Si pluria aequivalentia H auferun-
tur, pro singulis aequivalentibus H alia N^O^ substi-
tuuntxir, ita ut pro quoque aequivalenti H Ac. Nitrid
aequivalens decomponatur. Ob magnam affinitatem,
quam Cl habet ad H, semper illud, neque O detrahit
ex compositis, si autem jam conjunctum offeratur,
nonnunquam etiam O substituere valet. Si acidum
Hydrochloricum (CPH=') actionem suam exercit, H^ de-
trahere potest O ad aquam formandum, dum Cb
locum sublatae atomi O occupabit. Si Cl non tam

magnam affinitatem haberet ad II, ut hoc immediate
compositis detrahere posset, si contra obviam fieret
in compositis, undo banc facuhatem nancisceretur,
eodem modo uti illud de O et H obserramus, et si
in talibus compositis Cl non secundum proportio-
nes aequivalentes sublato H responderet; tum verosi-
militer aequales substitutiones H ope CI animad-
vertere possemus, uti in casibus pi-aecedentibus inter
H et 0; tum Cl verosirailiter non secundum propor-
tiones aequivalentes H substitueret, atque doctrina ty-
porum assumere deberet, 2 vel pluria aequivalentia Cl
unum velati aequivalens efficere, uiiius aequivalentis
H locum occupare et vice versa. Equidem tamen po-
tlus dubitarem si haec substitutionis theoria, simulque
ipsa typorum doctrina hoc casu unquam in lucem
prodiisset. Quapropter haec mihi videtur substitutio
plane sequi ex natura elementorum vel composito-
rum vim suam exercentium, ex conjunctioiiibus, quae
haec in primis inire valent, atque denique ex doctrina
aeqtiivalentîum; caveamus igitur, ut latiorem signi-
ficationem illi concedamus: beezelius quoque, aliique
Chemici hoc jam animadverterunt. Plura alia varia
substitutionis genera exemplo afFerri possent, ex. gr.
SO^ loco C, quod 80 est inajoris momenti, quum hic
C substituitur ; equidem tamen allata sufficientia existi-
mo, ut notionem substitutionis secundum doctrinam ty-
porum universe illustremus ; dilucide apparet naturam
corporum, substitutione locum mutantium, nullam ha-
bere vim, si omnia talia composita ad eundem typum
revocanda sunt, id est, si idem character fundamen-
talis iis vindicandus est; scilicet haec natura solum-

modo eatemis in censum venit, quatenus substitutionis
conditionem afferat, sin minus. Secundum electro-cbe-
micam, qua radicalium nititur, doctrinam, unicuique
elemento character chemicus in omni composito , ce-
terorum elementorum ratione habita, certum suum
locum assignat, ita ut secundum illam non nisi eorum

quam quae inter se analogo charactere insignita sunt,
uti V. c. O. S. Cl. Br. I. Fl. etc. Hoc modo signi-
ficatur, quod ex. gr. S. Cl. etc. eundem locum oc-
cupant in Sulplmretis et Chloruretis, quam O in Oxy-
dis, quod similiter H et metalla, vel aqua et oxyda
locum invicem mutant. Attamen Cl, cujus character
prorsus oppositus est, secundum hanc theoriam non
absolute eundem locum occupare potest, quem H;
haec ipsa natura, prorsus contraria, necessario illi,
etiam in compositis, locum designare debet contrari-
um illi H; secundum theoriam typorum Cl absolute
eundem locum occupare potest, quem H, quandoqui-
dem natura elementi hic vim non habet. Haec spe-
cies substitutionis itaque differt secundiun doctrinam
radicalium organicorum a phaenomeno jam antea sie
dicto substitutionis, secundum quod solummodo cor-
pora analoga dicuntur locum sibi invicem mutare,
neque tamen facto, locum expleri, mtxltum tribuitur,
dum secundum hanc doctrinam tantummodo signißcare
potest. Cl in proportione aequivalenti locum H in
composito occupasse, non autem eundem, ne quidem
analogum ; banc ob rem hunc substitutionis modum ,
distinguendi causa, dixerunt Metalepsin.

des subsiitutious,quot; veluti dumas cam vocavit, assumant
mdefinite atomos, cujuscunque tandem elementi, vel
cujuscunque congregationis atomorum, sibi invicem
substitui posse, profecto perspicuum non est, quum
plerumque de hoc non satis definitam sententiam ferre
soient; secundum verba dumasii assumendum tamen
videtur, hoc sensu latissimo accipiendum esse, etenim
inquit: „Jusqu'ici, j'ai raisonné comme si la loi des
„substitutions ne s'appliquait réellement qu'au rem-
„ placement de l'hydrogène qui en a fourni les pre-
„miers exemples. Mais les chimistes savent que dans
„une substance organique, non-seulement on peut
„remplacer l'hydrogène, mais aussi l'oxigène, l'azote,
„ comme il est facile d'en citer de nombreux exemples.

„Bien plus, on peut faire subir de véritables sub-
„stitutions au carbone, ce qui montre assez combien
„ serait artificielle cette clas.sification des substances
„organiques qui reposerait uniquement sur la perma-
„nence du nombre des équivalents de carbone dans
„tous les composés de la même famille.

„Dans un composé organique, tous les éléments
„peuvent donc être successivement déplacés et rem-
„ placés par d'autres. Ceux qui disparaissent le plus
„aisément, abstraction faite de certaines conditions
„de stabilité qu'on ne sait pas encore prévoir, sont
„ceux dont les affinités sont les plus énergiques.
„Voilà pourquoi l'hydrogène est des plus aisés à sous-
„traire et à remplacer; voilà pourquoi le carbone est
„un des plus rebelles, car nous coimaissons peu de
„corps qui puissent agir sur le charbon et non sur
„ l'hydrogène.

„J'ajoute enfin que la loi des substitutions permet
»non-seulement de prévoir la disparition de certains
',ou de tous les éléments du composé organique et,
'.leur remplacement par des éléments nouveaux, mais
'.aussi l'intervention au môme titre de certains corps
') composés.

„Ainsi, le cyanogëne, l'oxyde de carbone, l'acide
'.sulfureux, le bioxide d'azote, la vapeur nitreuse ,
'.l'amidog^ne et bien d'autres groirpes composés, peu-
»vent intervenir comme le feraient des éléments,
quot;prendre la place de l'hydrogène et donner naissance

„La loi des substitutions est donc une source
quot;presque inépuisable de découvertes. Elle guide la
'.main du chimiste qui s'y confie; elle redresse ses
quot;fautes en lui montrant la cause; et parmi une mul-
quot;titude de réactions possibles mais incertaines, elle
quot;en désigne quelques-unes qui sont prochaines, fa-
quot;Ciles à produu-e et du plus haut intérêt.

„Cet avenir si riche de faits réalisables, si plein
quot;de découvertes accessibles, que la loi des substitu-
quot; tions dévoile aux yeux du chimiste , justifie un mot
quot;de M. Ampère. Comme je lui parlais de la loi
quot;des substitutions, il voulut tout d'abord, lui aussi,
quot; la confondre avec les réactions équivalentes ordinai-
quot;ï^es; mais quand j'eus développé les vues bien in-
'. complètes encore que j'essayais déjà d'y rattacher.
quot;Ab! mon ami, me dit-il, que je vous plains, vous
'.'Venez de trouver du travail pour toute votre vie!

..Prediction qui se serait réalisée, si tant d'esprits
quot;élevés, s'emparant de la loi des substitutions, ne

„lui eussent donné un essor qui rend ma part d®
„ travail bien peu nécessaire.quot; i)

Et porro ; „ J'admets donc qu'a travers toutes les
„substitutions qu'une molécule composée a pu éprou-
„ver, alors que tous les éléments ont été remplacés suC'
„ cessivement par d'autres , tant que la molécule est
„ intacte , les corps obtenus appartiennent toujoui'S ^
„la même famille naturelle.quot; 2)

Substitutionis Carhonii hucusque tamen non nisi
paucissima exempla attulerunt, allata praeterea ab
aliis negantur, vel alio modo explicantur.

Regnault sequentem combinatorum Seriem, velu-
ti uniim typum exhibentem proposuit :

„Parmi ces corps auxquels sans rien forcer, on
„pourrait rattacher l'acide prussique et l'ammoniaque,

I,il se rencontre des acides, des bases, des corps neu-
gt;,tres, et parconséquent les matières les plus dispa-
„ rates au point de vue chimique ordinaire. M. eég-
.,nault admet et il se propose de prouver que tous
»les corps si disparates, cliimiquement parlant, que
»renferme cette série, que tous ceux qui peuvent
»être réunis dans des séries analogues, ont cela de
gt;, commun qu'ils appartiennent au môme système mé-
»canique :quot; ita dicit dumas i).

In bac itaque serie II. O. Cl. Br. et J. veluti sibi
invicem substituta occurrunt, et Cl inter alia non
minus loco H quam O substitutum. Liebig antea,
quo melius banc substitutionis doctrinam defenderet,
etiam chemiae anorganicae hujusmodi exempla non
lt;leesse iudioavit; ibi etiam experimenta instituta
phaenomenon magni momenti observationi obtulisse,
scilicet quod Manganium in Ac. ITypermanganico
Mu207 substitui potest ope Cl, dum forma salium
Utrlusque horum compositorum eadom sit. Si itaque
Mn ope Cl substituitur, nihil alienum habet sub-
stitutio II ope Cl. Mihi tamen non innotuit revera
in Ac. Ilypermanganico Cl substitutum fuisse ope
Mn, atque hoc modo formatum fuisse Je. Hyper-
chlorician CPO'; verum etiam si hoc locum non
l^abuisset, tamen ut taie spectari potest ob simi-
lem formulae formam. Si jam etiam in Percldorido
^langanii Mn^CI'^, Cl spectator veluti ac substitu-
tum sit loco O in Ac. Hypermanganico, quod fieri
possit necesse est, mutuo substitutum erit Mn^ per

Cis et O' per Cl^^; quaproj)ter perquam est proba-
bile revera dari corpus Ci^CIquot;, Simili modo nobis
Ac. Chlorosum ex Chlorate potàssae et Ac. Aramp;enicoso,
uti MILLON indicavit, parantibus, ccrte hoc corpus ori-
tur actione substitutioni, et quidem mutuae substitu-
tion!, quae facile discernatur , tx-ibuenda; nimirum in
Cl^Os etnbsp;mutuo substituitur Cl et As atqne

Xon tamen omnes fautores hujus theoriae substi-
tutionis et typorum vai-iis elementis facultatem indq-
firutam concedunt, ut sibi invicem pro arbitrio substi-
tuenda sint. Geehaedt ex. gr. pecialiares statuit
series elementorum, qixae si ejusdem seriei sunt, sibi
invicem substitui possunt, dum elementa variarum
serierum invicem substitui non possunt.

Primo loco posuit seriem suam salinam, cui ad-
scribit Metalla et quod a metallis substituitur H. Ad
composita hujus seriei itaque accedunt antea sic di-
cta Acida liydrica (Ac. cum aqua), quae constituunt
salia Hydrogenii, atque ab geehaedtio adjecto
nonomine „ normaV insigniuntur : ex. gr. „ Acetate
normar C^H^O^'0' „Oxalate normalquot; C^H^O*, Cya-

1) Ut inteltigaiitur hae formulae, a gerhardt datae, neces-
sarium erit, ut paucis illas illustremus. Hydrogenii aeqv. aequi-
parat cum atomo, ita ut H^ in H^O non unum aeqv indicet,
verum duo. Pondus aeqv. H itaque non est 12.5 sed 6.25,
veluti pondus atomisticum prislinum. Simili modo agit cum

neue uormaf CHNO, Ac. Prmsicum vel Hydvocya-
nicum, (luod secundum haue theoriam est coinposi-
tum prorsus ejusdem generis , cujus Ac. Cyanicum ,
atque ita etiam „ Cyanate normalquot; diccndum esset,
nunc tamen vocat „Cyanure normalquot; CHN, etc.
Praeterea huic annumerat salia, quae antea specta-
bantur veluti formata cum Ox7jdis metallicis composi-
tionis MO , secundum GERHARDT M^O , quae ejusdem
sunt compositionis atque Aq. H^O. Haec insigniuntur
adjectivo addito, de métallo in sali obvio desumto;

Cl. Br. J. Fl. Pli. Plurimis poiideribus atomisticis melallorum
valorem dimidlo solito minorem tribuit, ita ut formula oxy-
dorum vulgarium non sit MO, verum M^O; Potassae non KO
verum K^O etc., eodem itaque modo atque Aquae 11^0. Hoc
modo interdum composita formulis simplicioribus proponi
possunt quam si recepto more ea exprimimus: sic Ac. Aceticum.
cognovimus sub formula pristina C^H^OS H^O. Siquidem se-
cundum doctrinam typorum H^O non segregatur, habemus for-
mulam C^H^OS quae dimidiata sumi posset, quandoquidem
hic 03 factum est 0% attamen non potest ob cetera salia, iu
quibus solummodo 1 at. M reperitur : sicK in C^dl^RjO^ dimi-
diatura sumi nequit. .Si autem pondera atomistica melallorum
dimidiata accipiuntur, haec formula flet C''(H«K2)o4, Ideoque
GERHARDT loco Ac. Acet. scribens CSH^O^ etiam Acet. Pot. tof-
mulaC^(H'K)0^ dénotât etc., nam omnes formulas quantum po-
test diminuit. Subinde etiam plures atomi H pluribus atomis
M substitui possunt, quo in casu composita erunt polybasica.
Ac. Oxalieum ita proponitur förmula C^H^OS non autem for-
mula CHO^: liabemus etenim C2(HK)0i et C^K^o-i etc. Ac. Oxa-
licimi itaque habendum est acidum bibasicum. Eodem jure biBâ-
sicum diccndum est Ac. Sulphurlcum, habemus enim
pf SK^Oi etc.: Ac. mtricvrn est monobasicuni, lormula cM

gentiquequot; C\ll^Ag)0\ „Oxalate potassiquequot; C\RK)0^
„Oxalate ùipotassiguequot; C'IW etc. Haec composita ad
liane Seriem annumeranda sunt, quandoquidem eorum
metalla oxyda habent ejusdem compositionis, cujus
Aq., ideoque hoe modo substitui possunt metalla
ex his oxydis in salia cum formations Aquae vel alius
cujusdam oxydi: quum autem Gerhardt , dimidiatis
suis fonnulis, etiam 1 aeqv. H. substituendum in
compositis assumat, dum in Aq. 2 dantur, hoe in

2C2H402 K20 = 2C2(ri3K)02 iPo
2C2(H3K)02 Ag^O = 2C2(U3Ag)02 K^O
C211204 K20 = C2K204 IPo

Formatio horum compositorum fit quadrifariam: pri-
mo substitutione immediata H ope Ifetalli cujusdam,
veluti Potassü, Ferri etc., 20. decompositione duphci,
et quidem «) ope Oxydi cujusdam, V) Sulphureti et
c) alius Salis proprie sic dicti. Substitutio ope Sul-
phuretorum eodem modo fit, quo Oxydorum, quod re-
petendum est ex simih eorum cum Aqua compositione :

Quodsi ope aliorum salium, quae proprie ita dicuatur,
componuntur, horum compositio aititur mutua sub-
stitutione :

Ad Salm eodem censenda jure plurima Oxyda, item
Sulphareta, Chlorureta, Bvomureta, Jodimta et Flu-
orureta e cliemia anorgauica, scilicet omnia composita,
quae H vel Metalla eo modo continent, ut mutua
decompositione sibi substitui possint. Itaque GER-
HARDT conjuncta sabain cbemia anorganica obvia,
lioc modo in classes dividit.

—nbsp;argentique
Nitrite plombique
Chlorate potassique
llyposulfate potassique

NHQS-

INRO»

NAgO»^

NPbO^

eiKO»

SKO^^ etc.

H^O

(RIl)O
K.20
Ag^
Pb^O

_ —' d hydrogène et de potasse, suif, potassique (HK)S
onqooq 'feipbtàssiqfe Sulphuretum Potak^^ K^S
-stesftÀ-s jxiferrlqufc sulphure^^^nbsp;' ' Pe^S etc.

''Sùlfite^ d'hydrogène, Sulfite'^nót-mal. Ac. sulphurosum
O in Aq. - BinoiJiBoqmoonbsp;^^^^^^

—nbsp;d'hydrogène et d« potasse, sulfite potassi-
que. Bisulphis Potassaenbsp;S(HK)0®

—nbsp;bi potassique. Sutphis Potassae neuter. SK^O^
.Sulfate d'hydrogène, sulfate normal. Ac. Sulphu-

—nbsp;bicuprique. Sulphas Cupri neuternbsp;SCu^O«
Carbonate d'hydrogène, carbonate normal. Ac.

Inter composita organica ad haec etiam accedunt
Salia Tribasica et Quaiernaria, uti ex gr. sequentia:

—nbsp;potassique. Cyanas Potassaenbsp;CKNO
Urate normal. Ac. Uricumnbsp;C^H^IV^O'
Urate bisodique. Uras Potassae neut.

,^Gerhakdt tamen huic seriei non adjungit ea sa-
ha, quae spectanda suut iis Metallorum Oxy dis com-
posita^, quorum compositio alius formao est,, quam

Aquae; veluti Oxyda Chromn, Ferri, Antdrnomi'' etc.
Cr^O», Fe^O»,nbsp;quandoquidem non propor-

cum eo aeqv. H, quod in Bitartrate potassae substi-
tui potest, et cujus locus a residue Sb^O occupatur,
eo tamen sensu ut Sb^O non amplius per H vel M ex
salium serie proprie sic dicta substitui possit, et ita-
que cum praeccdentibus non comparandum, sed ad
aliam seriem adnumerandum sit; Potassa ex hoc com-
posito non format praecipitatum Ox. Antimonii. Ha-
bemus itaque:

Si hoc corpus ad 200° calefacimus, denuo aqua
formatur; sèparatur scilicet O ex Sb^O, et adhuc duo
aeqv. H ad formandam aquam corpori detrahit, quo
itaque liberantur 2Sb, quae vice H detract! fungun-
tur. Haec duo H in propriis Tartratibus non hasica
sunt, i. e. eorum locus a metalUs occupari non po-
test; non enim nisi ea duo aeqv. H in Ac. Tartarico
basica erant, quorum locum nunc jam K et Sb^O oc-
cuparunt.nbsp;«

da duxit salibus proprie sic dictis, et liauc ob rem
citatam seriem Emetkorum formavit.

Nonnulla acida auorganica similis compositionis
eodem modo se babent, quapropter ad eandem Se-
riem numeranda As^O^, Ac. Borkum B^O® etc.

Quum ex hac definitione non solum Ac. Tartari-
cum, sed etiam alia acida, Emetica formare possint,
distinctione opus est, qua diversorum acidorum Eme-
tica a se invicem digcoscantur. Gerhardt hoc ita
facit ut Emetica, Ac. Tariarico formata, simpliciter
Emetica dicat, haec inter se nomine metallorum ad-
dendo , distinguens :

Emetica ex aliis acidia ortis discernât nomine acidi
huic voci praeponendo y ex. gr. „ Citrémétiques, OxaU-
métiques, Lactémétiques quot; sc. Emetica producta Ac. Ci-
trico , Oxalico , Lactico , etc.

Verum enim vero, quaenam tandem relatio inter-
cedit secundum hanc tlieoriam inter Aquae et Oxydo-
Tum compositionem, atque inter salia? Mihi profecto vi-
detur, nequidem mhiimam dari relationem. Si Ferrum
vel Potassium acido solvimus, M substituitur pro H, quod
statu aëriformi evolvitur. Quid tandem commune in-
tercedit inter hanc actionem et inter compositionem
Aquae vel Oxydorum metallicorum? Nihil profecto; est
actio inter M et II, quae non pendet nisi a combi-
nationis natura, quae est „ une combinaison saline ;quot;
M locum H occupât, quandoquidem ejus affinitas ma-

joris iiiteiisltatis est, quam liujus; sic pro af'finitate varia
metallorum, varia item mutatio. Attamen si loco Me-
talli, ipsius utimur Oxydo, et quidem Oxydo, Aquae
compositionem referente, denuo M substituitur pro H,
eodem sali atque antea formato; bic tamen H non
aërlforme abit, sed Aq. format ope Oxydi O, et qui-
dem nihil aliud nisi Aq., qiüa H ea proportione evol-
vltur, qua, cum evoluto O Oxydi, Aq. format; idque
quidem banc ob causam quandoquidem utrumque Aq.
et Oxydum eadem gaudent compositione aequivalenti.
Hujusmodi est relatio , quae intercedit inter compo-
sitionem Aq. et Oxydi; formatio Aquae phaenomenon
est sccundarium, quod sequitur ex substltutione, quae
definitur mutua relatione inter H, M et congregatio-
nem compositam, quae Aaidum format. Quodsi loco
Oxydi, eadem compositione atque Aqua gaudentis,
alio uteremur alius compositionis, statuendum videtur
tantam aquae quantitatem, si in Oxydo non satis O,
Ut cum tota quantitate H producat aquam, produ-
ctum Irl, quanta congrueret cum quantitate O in Oxydo,
residuo H statu aërlforme abeunte : si e contra plus
O in Oxydo adsit, tum hoc aërlforme abiturum
esse, dum semper idem sal prodere deboat. Hoc
revera ita observatur ; si enim acidis solvimus per-
oxydum MO^, auctore Gebhardt scribendum MO,
evolvitur O, dum formatur sal commune ; idem
quod formatur solvendo in acldo vel Métallo, vel
Oxydo ejusdem compositionis , cujus Aqua. Sic
actione Peroxydi Mangahesii et Jc. Sulphurici oritur:

Idem fieri observamus in illis Sulpharetis, quae
plus Sulphuria eontinent, quam ut Aquae composi-
tioni respondeant; si sc. acidis solvuntur, S statu so-
lide disjungitur :

Si e contra perhibere velimus oxydorum forma
definiri, quid substitui possit, atque hoc referen-
dum esse ad compositionem Aquae formandae, assu-
mendum est, aut nullam actionem locum habitu-
ram, quia substitutio aequivalens inter H et M non
ita procedere potest, ut simul aqua formetur, aut
solummodo tot M Hydrogenii locum occupaturum es-
se, quot respondeat residue Oxydi, tota quantitate
evoluti H cum onme Oxydi O ad aquam coalita.
In peroxydis hoc in casu unum aeqv. H substituitur
dirnidio aeqv. M. Nulla difficultas oriri potest e sub-
stituendis aeqv. fractis, mox enim videbimus hoc evi-
tari non posse a doctrina substitutionis, aeque minus
ac renuntiare potest assumtioni, qua duo vel pluria
aeqv. uni aeqv. substitui possint, dum hac in re aeqv.
haec dimidiata vel composita unius solius aeqv. locum
occupare debent, atque omnino tanquam unum aeqv.
habenda sunt. Quantum v. c. spectamus Ac. Sid-
plmric'um et Perox. A^anganii, habemus :

necesse est, ut Mn sumatur dimidiatum ; verum si
'quot;'Oit).nbsp;.nbsp;.nbsp;Qrtoi-

non habet; quandoquidem O cvolvitur atque\sal
ganii vulgare formatur. Si tamen sumuntar Okj-
da , quae plus M continent, quam aqua continet H,
facile conjiceres, ut, uti apud i)feroxyda O, sic hîc
evolveretur H, eodem modo, nti hoc evolvitur boIo
métallo acido quodam soluto; 8è. tantum H, quantum
superaret quantitatem necessariam ad aquam forman-
dam cum Oxydi O: tum denuo formatum iri sal me-
tallicum vulgare credères, quod sc. prodeat si solva-
tur M vel Oxydum compositionis aquae, ita ut hoc

Non tamen illud hic obtinet , sed contrarmm ejus,
quod apud peroxyda locum habet ; quod sc. tantum
inetalli pro H substituitm-, quantum continetur Oxydi
residue, postquam ejus O tot aeqv. H sustulit, quot
requiruntur, ut cum eo aquam formet. Habemus ergo:
SH^O* Hg^O = SHg^O^ IPO
Hac in re jure rogandmn est : quare Mc prior ca?
sus non obtinet, uti apud peroxida? Aut quare non
etiam segregatur M, et formatur sal commune? Ete-
nim etiam scribere pessumus :

SH^O^ Hg^O = SHg204 H20 Hg^
Quidquid sit, haec composita, formata oxydis for-
mae M^O, revera dari, prorsus pugnat hypotliesi
auctoris gekhahdt , secundum quam tam intima^ re-
latione continentur, similitudo formae compositionis
Aquae et Oxydi metallid et substitutio, ut solum-
modo talia censenda sint sibi invicem substituenda,

eorumqne tantum composita, ita formata, uni seriei
adirameranda esse. In Iiis compositis 51 etiam sub-
stitui potest Metaüo, in iis compositis obvio, quao
considerantur formata, Oxydis ejusdem compositionis
atque Aqua, eodem modo, uti horum M mutuo sub-
stitui potest :

Non memini ahquid me invenisse apud Gebhardt
de. Iiis compositis, ita ut mihi difficillimum sit iiidi-
catu, quomodo lias exponat. Verum doctrina sub-
stitutionis et ideo ipse Gerhardt nihil aliud hic as-
sumere potest, quam revera aeqv. duplex M substi-
tui simplici aeqv. alius metalli vel etiam II.

Si denuo redeamus ad compositiones formatas oxy-
dis formae M^O^, emetica auctoris Gerhardt, etiam
hac in re jure quaeritur , quare non evolvatur O ne-
que formetur sal vulgare , quin habemus :

Si e contrario Contendimus forma Osydi definiri,
quid substituatur, ita sc. ut tot aeqv. H. tollantur,
quot requirantur, ut cum oxydi O forment Aq., dum
hac in re Oxydi M occupet locum aeqv. II sublato-
rum, quo in casu non in censum veniret similitudo
compositionis, quae intercedit inter Oxyd, et Aq, quia
'JJnoB necessarium, ut M et H invicem substituantur
prö^ortionibus aequivalentibus, quodque ideo pugnaret
'quot;«omilmethodo proposita a Gerhardt, quamvis:«e(4ün-
duttr substitutionis tlieoriam assumi debet, et ceteris

hujus theoriae protectoribus non improhatur; tum pro
Iiis oxydis requiremus 6 aeqv. H, quibus substituen-
tur 4M; est enim:

SSH^O* Fe-iO^ = 3SFe|0» SH^O;
I aeqv. Fe hoc modo locum tenent duorum aeqv. IT,
ita ut pro uno aeqv. H, habemus | aeqv. Fe.

Gerhardt dixit Emetica sua a salibus vulgaribus
eo recedere, quod horum salium M non substitui
possit M in iis obvio. Etiamsi hoc accipiendum
sit pro salibus gemiruOis {duhhelzouten) , quae oxyda
illa producere amant, ex. gr. Tartar. Emeticus, certe
non verum est pro salibus simplicibus; habemus v. c.

SSFelO^ 3R^0 = SSK^O^ Fe^O^
Eodem modo uti in compositis, formatis oxydis com-
positionis M4O, aeqv. M vel H substituitur per M^,
eodem modo hic per V3nbsp;^ «^bstituitur M

Vidimus tamen Gerhardt alio etiam modo pro-
ponere Emetica sua; eum sc. haec 0-xyda contem-
plari, composita duobus aeqv. Oxydi vulgaris, compo-
sitionis aquae, et uno aeqv. O.M^Os = 2M2O 4- O;
hoc aeqv. O aquam formare dicit cum aeqv. basico H
acidi, atque hoc modo censeri posse H substitui per

aucta, denuo detrahet H, quantum sc. necessarium, ut
denuo formet aquam, dum hoc in casu Oxydi M buic
H substituitur, quod tamen H in salibus vulgaribus
non est basicum ; uti hoc jam vidnnus de Joi^taro

cmetico. Si hoc etiam apphcamus ad cetera compo-
sita, formata Oxydis formae MiO»quot;, gerhardt enim,
ubi agit de Emetieis suis , mentionem facit de omni-
bus compositis his oxydis formatis, tum habemus ex.
gr. pro Sulphate deutoxydi Ferri :

Secundum tlieoriam electro-chemicam, et si pondns
atomisticum Ferri non cum Gerhardt dimidiatum ac-
cipimus, haec compositum responderet SOs 4- Fc^O.^.
Hic tamen non amphus H obviam, quo duo aeqv. O,
quae cum Fe pro Hydrogenio substituta sunt, tolli
possint. Ut hoc fieri possit, adhibere possumus 3
aeqv. Ac. Sulphurici, quo in casu habemus :

3.SH204 Fe^O' = H^O S3(H4Fe402)0i2
S3(HiFe^02)0i2 = 211^0 S^Fé^Oquot;
S^FeiOi^î

et hoc modo revertimus ad praecedens, quod se. |
aeqv. Ferri substituitur pro uno aeqv. H., dum in
composito praecedente FesO spectandum erit veluti
locum tenens H.

Gerhardt hanc difficultatem animadvertisse vide-
tur, ubi porro magis specialiter agit de variis compo-
sitis chcmicis, ita ut hîc evanuisse videatur distinctie
inter „combinaisons salinesquot; et „émétiques,quot; quum postre-
ma composita enumerentur simul cum illis, quae
substitutione aequivalenti oriuntur. Quum in ejus
operis parte priore, ubi rem magis generaliter explo-
rât, prioris momenti haberetur similis compositio Aquae
et Oxydi metallici, ita ut sola haec composita dici

roiitur pro so invicom substitui posse sub iforniatioae
compositorum ejusdem generis, dum cpiaposita forma-
ta Oxydo alius compositionis, hanc ob causam non
substitui possent cum praecedentibus, et propterea sin-
gularem constituèrent seriem , Emetieorum nempe,
apud quae, siquidem substitutie cerneretur, haec ta-
men alius esset generis 1) , tamen basis hujus diffe-
rentiae parte posteriore proi'sus disparuit, in qua ipse
hanc substitutionem prorsus-^ejusdem generis ac prae-
cedentem dicit. Ubi se. a^t de ^c. Tartarico dicit:

,,Si l'oxyde métallique eè' représenté par ÄPO,
„c'est-à-dire par une composition semblable à celle
„de l'eau IPO, cette substitution du métal à l'hydro-
„ghne se trouve , dans nos formules écrites, expri-
„mée par des équivalents; chaque H enlevé est alors

„Mais si l'oxyde métallique est représenté par
„M^O® (chrome , fer , manganèse , alumine) ou par
„M^Qs (antimoine, arsenic), ou par tout autre corn-'
„position qui ne ressemble pas à celle de l'eau, lea
formules ordinaires n'indiqueront pas des substituti-
,.ous équivalentes, bien qu'en réalité la réaction soif
, identiquement la même que dans le cas précédentquot;^).
Secundum ea quae hic, atque ubi de Ac. Oxalico 3)

1) yideantur pag. 59, 73 sqq. operis ejus. Précis d^^filM.
'»■gan. Ex iis, quae liie dicuntur, desumsi expositions^
tam ^e substitutione. uti a gerharm assumitur, atque^de di-
stineîîdne compositorum illa fundata.nbsp;...

agit, assumere videtur , l aeqv. H per | M substi-
tui potest, scilicet quantum spectat Oxyda formae
M'*03. Ne tamen in formulis occurrant fractiones
numerorum, proponit, ut pro talibus numeris fractis
utantur signis, quapropter addit (î ut significetur f aeqv.
scribitur itaque Fe(^ Cif, Aljî; Oxalaa deuloxydi Ferri
itaque ex. gr. indicatur foi-mula :

Antea deutoxydum Antimonii Sb^O^ semper indi-
cavimus simili formula atque Oxyda praecedentia, at-
tamen secundum ea, quae paulo antea citavi, hoc
proponitur per Sb^O^. Non minus tamen geehardt
in parte generali operis semper indicavit per Sb^O^,
atque v. c. Tartarum emeticum iisdem formulis expo-
suit, quam quibus nos item paulo ante illud ex-
posuimus. Pondus atomisticum Antimonii igitur de-
nuo duplicatum est postquam primum dimidiatum fuit,
uti etiam patet e pondéré atomistico, antea, ubi ele-
mentorum pondera atomistica allata sunt, huic tri-
butol); haec tamen minoris momenti, quae attentione
vix digna in opere gerhaedtii.

Hujus oxydum itaque non amplius couvenit cum
illo Ferri, Chromii etc., atque aeqv., quo substituitur
H in salibus non amplius Sb? sed Sbj. Hanc quan-
titatem exprimit gerhaedt addendo littera «, dum
scribit Sb«, As« loco Sb^- Asi etc. Haec oxyda
itaque non amphus indicari possunt per 2 IVPO O,
uti antea vidimus auctorem nostrum fecisse , ubi no-

bis proposuit Tart. emdicurn. Jam fmiit 2 MO O
=nbsp;quo formulae expositlo pro Tart, emetico fit:

ita ut non amplius, uti antea, Sb^O, sed SbO Hy-
drogenio substituitur; talem atomum, quae substitui-
tur, GERHARDT iudicat per literam o infimae bte-
rae addendae, Mo. Addenda simili modo littera œ
significat substltutionem ejusdem generis, ubi MO
esquot; atomus substituta, uti v. c. pro compositis ortis
ex ylc. Arsenicico As^O« = 2 AsO^ O. Ita scribit

As«, AscoS U, etc. Haec tamen signa ei nondum
sufficluiit, ut omnes indicet substitutiones , quae non
locum babent proportionibus aeqv. simplicibus, quum
tamen non pluria alia assumsit, necessario evemt, ut
nihilominus ad numéros fractos refuglendum sit; hoc
raodo V. c. sequentes formulae occurrunt:

Si. illustraudi causa, 3 posteriora composita expri-
mimus secundum theoriam radicalium orgaiiicorum vel

CSflfiolo KO -f Sb^O^ vel
CSH^G» KO Sb^OB 2 Aq. Tart. Emet. temp. 100»
CW08 KO SbW Tart. Emet. tem;,. 220quot;
iCW^ K0 Sb=03) (C8H8OI0 aiPO) 5 Aq vel
(CH'OIO KO H'O) (CH'Oio Sb^oa h=0) 5 Aq
{CWOW KO Sb203) 3(C8h80JO 4- KO H^O) vel etiam

^ Secundum Gerhardt in duobus compositis poste-
rioribus, basis, quae pro Tartratibus est U\ propo-
nitur in priore , pro dimidio uno per H, et pro di-
midio altero, pro | per SbO et pro altera i per K,
et in posteriore per J K, J SbO et ^ 11.

Salia basica atque Aqua C7ijstaüisaiionis item Salia
geminata secundum hanc theoriam multam difficul-
tatem pariunt, praeterea etiam Salia Ammoniae atque
Salia formata Alcaloideiss.

Gerhardt ad suas „Combinaisons salinesquot; etiam
annummerat salia basica, eaque vocat „seis surbasi-
ques;' admittens ea, excepta basi proprie sic dicta,
quae est M vel H, adhuc unum vel plura aeqv.
Oxydi cujusdam Metallici continere. Tn parte gene-
rali operis pro his compositis proponit nomina secun-
dum relationem inter metallum, quod ut basis adest
in sali neutro et inter illud, quod in Oxydo adest 1);
pro Acetatibus igitur habet :

In duobus bis salibus superbasicis Isl salis neutr.
ad M Oxydi est uti 1: 2 et 1 : 5.

In parte tamen speciali denominationes surasit se-
cundum totam quantitatem M in compositis obviam,
atque ita v. c. pro salibus Plumbi superbasicis Ac.
Acetici, bas indicat denominationes 1) :

Iu bis compositis relatio inter M salis neutr. ad
M Oxydi est uti 1 : i, 1:2, 1: 5 ; continent igitur,
ratione habita unius aeqv. acetatis, 1|, 3 et 6 aeqv. Pb.

Hoe oxydum itaque convenit cum Aqua Crystalli-
^ationis, quam etiam veluti sali additum conteinplatur,
dum hoe modo formulis adjungitur:

Si „une combinaison chimique constitue un edifice
„simple;quot; neque, „un monument double dans le sens
„de la théorie électro chimique 2),quot; quare hic segre-
gata scribuntur illa aqua, illudque oxydum, et quare
composita illa non habentur veluti totum quoddam,
non divisibile? Quare non novos typos constituunt?

öl iitrumque accîpero volunias , quod non minus oc-
currunt composita bina, quam talia, quae totum
quod constituunt, secundum quasnam taudeni régu-
las concludendum erit ad composita bina vel non di-
visibilia? Nullus protectorum theoriae typorum hue
usque haue rem ullo modo definite circumscripsit ; si
conclndere volumus ex generahbus eorum definitioni-
bus, accipiendum esset, nunquam admittenda esse
composita bina; ex applicandis eorum principiis, plu-
ribus exemplis allatis , e contrario concludendum erit
utrumque modum esse admitteudum, attamen simul
apparet hac in re conturL;itiouem esse maximam, uti
hoc etiam satis dilucide apparebit ex hac expositione.

Quae attulimus etiam applicauda sunt ad salia cje-
minata, quae etiam spectaiitur ut composita ex duo-
bus salibus orta.nbsp;-oc,mor;

Si admittimus existeiitiam Oxijdi J.mmonii, modus
quo proponuntur Salia Amnoniae secundum theoriam
typorum, aeque minus difficultate laborat, ac secun-
dum eam radicalium organicorum; tlieoria tamen ty-
porum difficillime assumere potest oxydum ammonii,
non mixms quia non admittit nisi composita, quae re-
vera separatim occurrunt, quod ex ejus principiis se-
quitur, ut singula composita accipienda sint veluti
totum integrum; ac quia apud composita organica
sermo esse nequit de oxydis, quum hoc jam contine-
ret notionem radicalium et compositorum binorum.
Gebhardt itaque salia Ammoniae contemplatur si-
mili modo, ut salia superhasica et aquarn crystallisa-
tionis; quod sc. ammonia sali adjungatur, nec tameii
amittatuT salis ,, caractcre salin .•quot; composita haec multis

numeris conveniuut cum salibus proprie sic dictis,
(Iura etiam ea numerat ad euiidem tj-pu™ , ut cetera

Simili modo contemplatur composita Jlcaloideorum
cum Jcidis; haec Alcaloidea sunt: „substances azo-
„tées capables de se combiner directement aux sels
„sans en détruire la caractère salin.quot; i)

Ammonia est typus Alcaloideorum , dilFert solum-
modo quatenus non continet C. Atomi basicae sahs
substitui possuiit etiam postquam Alcaloldeum se cum
hoc junxit ; habemus ex. gr. secundum geuiiakdt :

Talla tamen composita hue usque rara, neque val-
de cognita, dum, quod scio, pro Salibus Ammoniac
non o^ccurrunt. Sal, sive sit acidum, sive sal metal-
licum, locum cedere potest aliis ; alcaloldeum etiam
alii alcaloideo ; si v. c. ope salis Barytae SOs prae-
cipltamus e Sulphate Quiuiui vel Sulphate Ammoniae,
Ba non substituitur pro Alcaloideo aut pro Ammo-
nio, sed pro H, quod basicum Ac Sulphurico inest :

SIP04,CC2'gt;H24N302)2 2NBa03 = 2(NH03,C20H24N202) SBa^O*
'sH204,(NH3p 2NBa03 = 2(NI103,NH5) SBaW

Cum Ac. Polybasicis haec Alcaloidea pluribus etiam
aeqv. conjunguntur , ideoque Ac. Sulpuricum bibasi-
cum duo aeqv. Quinini aut Ammoniae habet.

• Mitec igitm- GKiiUARDT vocat ^.mmhmaùom salines:'
quo' ut alt;l classem quantlam elemeiitoram , quae in-
ter se substitui possunt, pertinent II, quatenus hoc
tanquam II basicuin in compositis inveniatur, turn
major Metallorum pars i), porro nonnullae conjun-
ctiones M cum O, ut Fe^O, SbO, AsO et AsO'
etc., etiam Borium et BO, quibus se addunt, eti-
amsi illis substitui nequeant. Ammonia et Alcaloidea,
Oxyda Metallica et Aqua CrystaUisationis.

Praeter hanc seriem Sahnam, duas classes admit-
tit elementorum metalepticorum, quibus substitutio Me-
taleptica efficitur, et quarum elementa constituentia
omnino inter se substitui possunt, non tamen unius
classis membra pro alterius. Alteri classi anumeran-
tur H, basico H excepto, Cl, Br, J, verosimile etiam
Fl; alteri O, S, Se et Te ; nomen priori imponit
Metalepticae Classis Hydrogenii, secundae Metaleptl-
cae Classis Oxygenii. Ad haec igitur classes perti-
nent ex, gr. composita sequentia :

CH*

C(I13CI)

C(H'Br)

CfH^d)

C(H2C12)

C(HC13)

ca''

C^H^Oï

) Plurima metalia dico, non omnia, quia Arsenicum, Tellu-
i-nm et pauca alia verosimile non hoc modo se offerAnt.

— tricliloré. Ac. Chloracelicum
Élher normal ,ox. d'éthyle. Aether sulphuricus

C^HIOO

C^HIOS

C^H^Se

C^H»Oïe

C'ÎH^CiSjS

cmeo
eues

Quemadmodum in substitutione salina omne refe-
rebatur ad simllitudinem compositionis inter producta
secundaria bujus substitutionis et composita, quae
eorum causae babenda erant, inter H2O et M2O, sie
etiam hic iterum basis distinctionis harum duarum
classium in tali aequivalentium harmonia sita est.
Gl, Br, J, cum H convenientia composita efficiunt
HCl, HBr, HJ: O, S, Se, Te cum H composita
efficiunt inter se convenientia, sed a prioribus di-
versa, se. H»0, H^S, H^Se, H^Te. At vero haee
distinctie, speciosa ut videtur, aeque parum alicujus
significationis est, atque quam in substitutione sa^
lina proposuit.

Si Chlorii actioni organicum compositum exponi-
mus, hoc privatur H cum Cl. HCl formante , ditius
fit Cl, quod locum amissi H occupât. Ad hoc, ita
«Eehaedt inquit, duo aeqv. Cl. postulantur; H CI»
»^Jppeditabit Cl et HCl. Si autem Oxijgenii actio-

ni eandem particulam submittimus, habebimus PP-f-O^,
quod proferet O H^O; unde Gerhardt videt: „que
„l'oxygène ne remplace jamais l'hydrogène équivalent
„par équivalent.quot;

aeqv. unum 0 locum occupât duorum II, et idcirco
secundum Gerhardt non eum in modum O pro H
substituitur, ut typus intactus maneat, prouti hoc
obtinet in aliorum substitutione, ideo non scribit

Quae tamen relatio est inter compositionem aquae
et banc substitutionem ! Aquam formatum iri per se
patet, sed mdla ratio est, quapropter a compositione
aquae penderet, utrum substitutio Hydrogenii locum
haberet, nec ne. O satis magna quantitate adest, et
si gerhardt duo aeqv. O. ad substitutionem adhibet,
eodem jure quis tribus uti poterit; tum autem ha-
bebit H^ O' unde fiet O^ H^O, ita ut duo aeqv.
H per duo aeqv. 0 substituantur, quod omnium maxime
probabile videatur et primo intuitu jam nobis placeat,
duos scilicet locos vacuos duobus aeqv. repleri. Attamen
hoc non obtinet, neque necesse requiritur, nam in Chlorii
quoque substitutione passim, etiamsi raro, accidit, ut
numerus aeqv. Cl locum occupet quorundam aeqv. H,
numero non aequalium; eo casu corpus ad alium
typum transgressum esse existimatur, cujus combina-
tio normalis tot aequivalentibus H pristinum eorum

nmneruBx superet, quot aeqv. Cl praeter üiud uu-
rueruur uovo corpori adsint. Cum hoc eongru.t,
quod gekhakbt Jc. Jcäicum alio tjpo adscnbit, quam
AM Etiamsi hoc fortasse pro alcohole et ac

ohtinere, quod Jguae compositio sit H^O,
drooUoria HCl, et tamen revera gekhakot hac ra-
tione generalem couclusionem deduxit, non H e Ü
sed quidem Cl et Br, O et S etc. inter se subsütm
posse. Tandem, quum de substitutione salma ager.-
Inus, vidimus, interdum necessitatem esse ex substt-
tutiouis tbeoria repetitam, ut pluribus aeqv. eorum..

simpbcium aeqv. locum substituantur, quod ommum
luculeutissime patet in salibus cum oxyd.s formae
iSPO formatis.

In hoc exexnplo aeqv. K duobus aeqv. Hg substi-
tuitnr; contra aliud afferre liceret, in quo per unum
aeqv O duo H substituerentur, eodem typo manente.

Maximam confusionein in typorum tbeoria hac in re
cernes, si quaestionem, utrum duo corpora, ad cuir-
dem typum pertineaut nec ne, argumentis, e substi-
tutione petitis, ponderare velis. Initio omnino haec
tbeoria e substitutione originem duxit, et in hac fanda^
mentum repositmn erat, hodieruo tempore tamen non
credo substitutionem ullo modo judicium bac de re terre
posse, arbitrium uuice proprietatibus fundamentaübus
maudaiulum esse opinor, quae postea excogitae sunt, et

de quibus mox nobis paullo accuratius agendum erit i).
His etiam confidens gerhardt Alcohol et Ac. Acet.

») Dumas, ex. gr. de vinculo inter substitutionis theoriam
et typorum doctrinam haec dicit:

«C'est donc parceque, .sous peine de se détruire, la molé-
cule de l'acide acétique doit prendre un équivalent de chlore
pour remplacer l'équivalent d'hydrogèue qu'elle perd, que
cette substitution, ce remplacement s'effectue ; c'.st ainsi que
la théorie des types explique la loi des substitutions.

«La substitution d'un élément à un autre, équivalent a équi-
valent, est l'effet; la conservation du type est la cause. La
molécule organique, le type organique, constituent un édifice
dans lequel on peut remplacer une assise d'hydrogène par une
assise de chlore, de brome ou d'oxlgène, sans que les re-
lations extérieures de l'édifice en soient modifiées. Mais il
faut, quand on enlève l'assise d'hydrogène, mettre quelque
chose à la place, sinon l'édifice s'écroule ou se transforme.

lt;tA peine la loi des substitutions était-elle énoncée, qu'elle
devint en Allemagne l'objet de critiques sévères, auxquelles il
me parut inutile de répondre. Si cette loi était juste, c'était
à l'expérience à nous l'apprendre ; si elle était fausse, c'était
encore à l'expérience à prononcer. Dans tous les cas, il fail,
Jait laisser au temps le soin de lui marquer sa place. A peine
la théorie des types a-t-elle été émise que les mêmes critiques
se sont reproduites, au moins de la part de M. berzelius; et
malgré tout mon dévouement aux intérêts de la science,
j'aurais voulu, de nouveau, laisser au temps et à l'expérience
le soin de prononcer sur ces débats. Mais en y réfléchissant,
il m'a paru complètement évident que par suite des recher-
ches de la chimie organique, la chimie générale se trouvait
parvenue à une de ces époques de crise où chacun doit à la
science le tribut de ses convictions.

ail ne faut plus se dissimuler que deux systèmes d'idées
sont en présence. L'un qui a pour appui toute l'autorité du

nou ad eundem typum pertincre enuntiavit. Typoquot;-
rum theoriae propugnatores tamen omnem demon-
strandi vim substitutioni negare nolunt ; scilicet tam
intima illi cognatio eSt cum typorum theoria, ut vin-
culum illud prorsus solvere et typorum theoriam re-
pndiare idem fere sit habendum: ideo Gerhardt
Substitutionis notionem non rejicere ausus, ita eam mo-
dificare conatus est, ut conveniret cum proprietatibus
fundamentalibus. Si Alcohol actione O aëris muta-
tur in Je. Jcetkum, hoe omnino substitutionem dicit;
sed non amplius vera, intégra, substitutie hoc illi
est, quali substitutione corpora non ex alio in ali-
um typum collocantur, quaeque fit „équivalent par
équivalent.quot; Deteximus jam causam, quare gerhardt
tam tenax sit hujus definitionis , omneraque rejiciat
substitutionem, quae non quantitatibus aequivalentibus
locum habeat, aut habere possit (f): hoe principium
tamen in explicanda substitutione salina nullo modo

passé, les droits acquis d'une possession paisible presque sé-
culaire maintenant , l'assentiment tracite d'un grand nombre
de chimistes, et qui compte parmi ses défenseurs ct à leur
tête M. BERZEIIUS. L'autre, qui consiste à dire que les corps
formés du même nombre d'équivalents chimiques, unis de la
même manière, appartiennent au même type moléculaire et
souvent au même type chimique. Ce dernier attribue au
nombre et à l'arrangement des particules une influence de
premier ordre, qui, dans les idées de la chimie reçue, ap-
partient surtout à leur nature. La loi des substitutions serait
la démonstration expérimentale de ce nouveau systcme, et
elle aurait conduit quelques-uns de ses partisans a l'adOpter.'^
(L'institut 1840, N». 322, pag. 84.)

uLique sequi potuit, ipse etiam in fine operis missum
illud fecit, quum vix defendere posset. In nostro
exemplo ex compositione aquae concludit Cl pro O
substitui nou posse, at vero vidimus non sufficientem
esse rationem inde repetitam. Quum igitur Gerhardt
coactus sit, ut agiioscat substitutionem veram locum
habere posse, neque tamen aequivalentibus quantitati-
bus fieri, talemque revera tanquam veram agnoscat,
criterium quaerendum est, quo dignoscamus , utruni
aequivalentibus quantitatibus substitutio locum habue-
rit, siir minus ; utrum novus typus ortus sit, quod
veram substitutionem non obtinuisse indicaret, nec
ne. Fieri enim posset, ut duo composita, quorum
unum ab altero substitutione duorum H per 1 O de-
rivatum esset, tamen ad eundem typum referenda
essent, prorsus eodem modo , quo 1 K characterem
duorum Hg^ interdum induit, eo facilius omiiino,
quia secundum illos , qui pondus aeqv. II non cura
gerhardt dimidio minus accipiunt, hacc ipsa relatio
duorum H cum 1 O simphcissima horum elemento-
rum relatio sit ; porro aeque facile 2 O fortasse lo-
cum duorum II occupare possent, quo nunc hoc ab
1 O perficitur in exemplo allato Ac. Acetici et ALco-
holis ; tandem nihil obesse videtur, quo minus etiam
substitutione quadam, inter Cl et H, non aeqv. pon-
déré obtinente, tamen typus non mutaretur. Plura
et varia pondera aeqv. H aut Cl se gerere fortasse
possunt tanquam unum pondus aeqv., et inde pendebit
utrum corpus novum eidem aut alio typo adscribendum
sit; quum autem hac de re nihil a priori statuere liceat,
iterum criterium posco , quo dignoscain, utrum duo

corpora ad eundem typum pertineaut, quo veram a
falsa substitutione discernam, quo pateat, utrum du-
plex aeqv. pro simplici aut inversa ratione substitu-
tum sit, nec ne. Profecto nisi certa indicia nobis
suppeditent, temere nonnullos et arbitrario modo de
typo, cui ex. gr. composita sequentia adscribenda
sint, statuere dico; secundum nonnullos enim ad eun-
dem typum omnia sunt reducenda:

C4H10O cnposï CMIIOCI^ C^(H8Cl2}Cl2
Ci(H!'Cl2)0 C'Hiossnbsp;C'RiOBr^ C*(H6Cli)CP

dH6Cl4)0 C^lliose C^Hioi^
C4C110O C^HiOTe CiRioCC^N^) CHH^C18)CP
c^Hios c4(H2ci8)s cniioCN^o-i) C^CIIOCP

C^flioO

C4(H6Cl4)0

C^CIIOO

C^H'OS

C^HiöSe

C^H^OTe

2CKI15CI) = C^HIOCP 'J-
bichloré C^CH^CP)
2C2(IliCP)=
trichloré C^CIISCIS)
quadrichloré C^lH^Cl«)
quintichloré C'(H Cl=)

mentalibus, iisque judicium mandatum est de quac-
stionibus allatis; immediate hinc sequitur, non reci-
proce substitutionem de convenientia inter proprieta-
tes fundamentales duorum compositorum judicari pos-
se, non argumentis ex ea petitis identitatem typorum
vindicari posse aut differentiam ostendi : temere inde
quis agere dicatur, qui existimet, duo composita ad
eundem typum reducenda esse ob substitutionem sim-
plicibus aeqv. quantitatibus obtinentem, quemadmodum
plurimis casibus locum habet.

Sic aerhabdt, ut exposuimus, duas series admittit
elementorum metalepticorum, quarum membra inter
se, non vero unius membra pro alterius substitui
possint. Cl ideo nunquam pro O substituitur, quia
diversa classe continetur ; omnia etiam composita or-
ganica, Cl continentia, typis recipiuntur, quorum spe-
cies normales numerum aeqv. 11 contineant aequalem

2)nbsp;Genus iilud apud gerhardt non occurrit, quia tempore,
quo opus ejus apparuit, Trisulphwetum Aethyli, sola hujus ge-
neris species cognita, nondum cognitam haberent, inde no-
mine etiam caret. Species autem normaiis, secundum aucto-
rem , sine dubio haec est assumenda.

Compositum illud non occurrit apud Gerhardt , ex com-
positis analogis tamen tuto ad hai.c denominationem et for-
mulam concludere licet.

Signo illo X gerhard! iudicat conjunctiones plurium
atomorum et elementorum, quae locum unius atomi tenent,
quaeque obviam yeniunt in compositi.s, ortis substitutlone, per
reshhinm dicta.

sumnme aeqv. Cl et H in corpore obviomm. Hoe
moclo Chloruretmn Aethylinbsp;non ad typmn

Éther pertinet, sed ad typum Aeéiène C^H«, nam
mii«Ci2 = 2C2(H5C1). Eodem modo cum ceteris
compositis, ubi substitutio metaleptica locum habuit,
agitur, semper in suppositione numerum quemdam
atomorum Cl pro aequali numero aeqv. H receptum
esse; ita S pro O etc. Nunquam hujus rei funda-
meutum esse potest, quoà Aquae formula sit H»0
Ac Ilydrochlorici autem HCl, sed proprietatibus fun-
damentalibus judicium hac de re niti debet. Si enim
admittimus etiam O locum suum Cl occupandum prae-
bere posse , quae theoriae typorum fautoribus , ger-
hardt excepto, sententia est, eodem jure formulam
compositi C^HsCPjO scribere nobis licet C4H«(CP0),
priori quorum scribendi ratione exprimeremus typnm
esse C4H1»0, alteronbsp;vel C^H^O^ etc., nihil

Sequitur inde varios defensores theoriae typorum
saepe dissentituros esse, quum quisque alius alio mo-
do sibi substitutionem fieri proponat. Secundum Ger-
hardt non semper verum est quod dumas propo-
^ ille non probaret tabulam infra appositam, ab
hoc'datam, qua nonnullas anorganicas conjunctiones,
ad eundem typum pertinentes , proposuit, eo ordine
juxta positas, ut duplex analogia, quae inter illas est,
exprimatur, statim in oculos cadat si tantummodo ,
aut lineam veiticalem, aut horizontalem inspicias: ad-
didi ec.0 Jodureta cum reliquis compositis convenientm:

Ba^O Ba^S ete. BaCl Bald etc. CBaN etc.
Sr^O Sr^S SrCl Srld CSrN
Pb^O Pb^S PbCI Pbid CPbN
Ca^O Ca^S CaCl Cald CCaN
Mg20 Mg2S MgCI Mgid CMgN
etc.nbsp;etc.nbsp;etc.

Ex dispositione, quam pro suis combinationibus sa-
hnis dedit »), tuto efficere possumus secundum eum
allata composita revera eo ordine esse collocanda ;
sed si alia, eaque frequentia, loca consuleremus, e
contra concluderemus ilium haec chlorureta etc. anor-
ganica non ejusdem generis judicare cum compositis
Chloratis etc. organicis; saepius enim attentes nos fa-
cit ad discrimen, quod inter haec observandum sit;
ex illis scilicet salia Ox. Argenti Chloruretum Argenti
formari, ex his non item. In Chemia anorganica chlo-
ruretonim proprietatem hanc, quod cum sahbus Ox.
Argenti praecipitatum forment, expertos nos esse di-
cit, ideoque perperam nos eodem nomine organicas

' 'J'Dcmas, Premier Mémoire sur les Types Chimiques. Ann.
de Chim. et de Physiq. Tome LXXIII. 1840, p. 98.
-) Confer, .lupra p. .'»S sqq.

conjunctiones, Cl continentes, insignire, hac propnotate
destltutas, quo falsae notion! de iis ansam praebe-
luus Non quidem expliciter effatus est se, hoc ar-
gumento nisum, Chloruretura AetkyU C^Hquot;CP ex gr
non Chloruretum dicere, ubi Cl^ loco O cum C^H
conjuuctûm sit, sed tanquam e(l-PCl) considerare,
ubi Cl cum H locum mutasse censeatur, nam verbis
arlt;.umentum deducere conatus est ex eo , quod im-
polsibile esset substitutie O per Cl, at vero mhilo-
miuus causa proxima fuisse videtur, ob quam Cl pro-
ponit tanquam pro H substitutum.

An ex hisce efficiemus, quod nou sine probabihtate
liceat, illum iu anorganicis conjunctionibus Cl conside-
rare tanquam pro O substitutum, quod profecto omm-
bns reliquis ejus contemplatiouibus contrarmm Mt?
Quidquid sit, secundum GEßiiAEDT accipiendum vide-
tur Cl duabus conditionibus in conjunctionibus inve-
niri' plane veluti H, ut Cl metalepiicum classis Hydro-
et ut aliud quoddam Cl, fortasse Cl metalepti-
cum classis Oxygenü: prius fere uuice se offert m
oro-auicis compositis, in quibus posterius fortasse nun-
quim invenitur, posteriori frequcntissime anorganicis
compositis se offereute , quibus forsitan prius deest,
nisi Cl in acidis, qiuie hoc elementum cum O for-
mat, obviam, hujus generis existimari debeat, quo ita
se habeute aequiparari posset cum S, Ph, etc.

H utraque duplici ejus natura in una eademque
conjunctione offendatur, uti v. c. iu Ac. Aeetico nn'^m
aoqv. basicnm II, sive salinum, roliqua metalepUc

Alia tamen operatione hoe quartum quoque aeqv.
H, hucusque basicum, in metalepticum mutare pos-
sumus : si nempe actione alcali cajustlam CO^ Ac.
Acetico detrahimus, manet CHS singula quatuor Ac.'
Acetici aeqv. H continens, atvero cuncta metaleptica
facta. Gradatim ex CH^ nobis comparare possumus
C(H3CI), C(IPCP) C(HCP), CCiS sed non amplius
11 ope M substituere possumus. Si A,. A.aicum
compositum proponimus ex C^PO® et H^O uil mi-
rum ultimum aeqv. H non cum Cl locum mutare
posse, non enim ad acidum pertinet, sed Aquae pro-
prium est, Oxydo Metallico locum cedenti.

Formatio tamen harum „esphes chloréesquot; plerumque
non tam simpliciter procedit, prouti hoe secundum
vulgarem expositionem proponitur. Major pars ex
aliis typis originem ducunt, quam ad quos ipsae per-
tinent, saepius pluribus aliis compositis praeterea ea
comitautibus. Simplicissimam actionem plerumque '
exercet HCl, si iis compositis ansam praebet, quae
tanquam Chhrureta, substitutione O per Cl, concide-
rare solemus. Sic v. c. actione Cl sicci in Aetherem

C;4i|ioo-i.H20 Ciquot;i = 4HCl 2C2li40 Acctal normal, Aldeh-
C4fiioo H20-1-Clquot;' = 10HCl 2C2(tI Cl3)0 Acétal trichl. Chloral.

Prima exemplum suppeditat detractionis immediatae
II actione Cl, et substitutionis H expulsi per Cl; se-
cunda detractionis O actione II, ad HCl pertinen-
tis, et substitutionis Cl llberati pro lioc ipso O,
nova conjunctione novo etiam typo adscribendo ; ter-
tia detractionis H actione Cl, et substitutionis bujus
Cl per O ex sinmltanea aquae decompositione pro-
veniens; quarta similis substitutionis O, simulque Cl,
per H. Duae posteriores necessario ad novum denuo
typum pertinent, si saltem, uti cum Iiac considera-
tione convenit, negamus O quoque pro H substitui
posse, ceteroquin enim poneremusnbsp;= C^H^O^,

substitutione duplicis aeqv. H pro simplici O. Chlo-
rii actioni Ac. Aceticum exponentes inter alia niulti-
faria producta, non satis bucusque distincta et perve-
stigata, non nisi exiguam nobis comparamus Ac.
Chloraeetid quantitatem, magnam autem Ac. Oxalici,
Ac. Hydrochlorici, Ac. Carbonici, Phosgenii (Ac. Chlo-
roxyearhonici), Aetherici cujusdam liquidi, Cl conti-
nentis, etc. copiam. Nonnumquam inverso modo agen-
tes, Cl in bis compositis per H substituerunt ope Fo-
tassii. Si buic métallo Ac. Chloraceticum exponimus
accedente Aqua , obtinemus :

Si inetalepticani seriem Oxyrjenii spectamus, prae-
ter typos normales novos creatos, oxydatione per
substitutionem Oxygenii pro H ortos, cujus rei v. c.
exemplum est Ac. Acetici ex dlcolwle ortus, corporis
Acétol normal et trihlorê ex Éther normal, quos hîc
missos faciamus, formula addita originem nonnullarum
specierum sulfurés etc. explicare possumus hoc raodo:

Etiara haec composita anorganicorum Sulphureto-
rum solubilium proprietate destituta sunt, qua in pluri-
mis metallorum salium solutionibus praecipitato ansam
praebent, Sulphureta formantia parum aut non solu-
bilia. Quamquam itaque S revera locuni O occu-
pât , veluti in Sulphurefis inter anorganica coraposita
relatis , neque de hoc corpore , ut de CMorio , affir-
mari possit, ejus substitutionem pro O non esse ad-
mittendam , illudque ideo , prouti Cl, alia vice fungi
in organicis, alia in anorganicis corapositis; tamen hac
proprietate convenit cum Cl. Si igitur banc proprieta-
tem alicujus valoris habere vehmus, accipiendum est,
eodem modo ac Cl, duplici ratione in corapositis se
offerre.

Sulpgt;hureta metallica aeque beue ac H^S banc sub-
stitutionem efficere possunt. Si tamen Sulphureta plu-
ra aeqv. S continentia adhibemus , per se patet sim-
plicem substitutionem fieri non posse, corapositaque
nova inde orta alii typo esse adscribenda. Six ex
Sulfovinate potassique C^(IFK)SO* cum Per suif ure po-
tassique IPS® et Aq. nobis comparamus Thialol (bisul-
fure cCÉthjle)

Magis porspicua actio nobis est, si ex doctrina ra-
dicaliiuii explicationem petimus, nam Sulfovinate po-
tassique tum audit Suljihas Ox. Jethjli et Potassae,
debet igitur ita procedere res:
(C^IIquot;0,S03 K0,S03) KS^ = 2K0,S03 C^HWS'- S3

Attentione dignius adbuc fit, si tenemus, quod novis-
simis disquisitionibus a caiioues i) institutis, exhibi-
tum est, scilicet Trisulphnretum Aethyli quoque hoc
modo formari, ita ut duobus aeqv. Sulphatis Ox. Adli.
et Pot. oriaturnbsp;et C^HioS'; mirum tamen, si-

mul unum aeqv. O retineri, quod explicationem nan-
ciscitur si plura aeqv. Persulphureti Potassii dissoluta
credamus, Sulphurem(\\\e ita secretum.

Tertium tandem genus svibstitutionis , id est prae-
ter substitutionem salinam et metalepticam, etiam sub-
stitutionem per residuum admittit geehaedt, quod
inde memorabilc est, quia illud in primis exempla
affert verae substitutionis, quae non simpHci aeqv.
ratione procedit, et quae cotiqi tî^ t' lîgs gîgihg toi ti
locum mutare facit. Talis substitutio vera dicitur aut
secus, si composita orta ad eundem aut alium typum
referenda sunt, quam corpora a quibus derivata sunt
judicium hac de re ferunt proprietates fundamentales
Si in priori casu congregatie elementorum unius aeqv
locum occupât, hanc signo X proponit, cujus, rei
exemplum jam Acétene nitrique obtulit; in posteriori

casu elementa substituta, singula pro numero simpli-
ciura aeqv. ut talia, ceteris addmitur et novus typus
ex iis formatur.

Si corpus compositum quoddam organicam conjun-
ctionem actione sua aggreditur, ut H aut O in ea
locum mutet; liaec substitutie eo modo obtmet, ut,
cum agentis corporis et organicae conjunctionis da-
mno, secernatur compositum perquam simplex, ut
Aq, HCl, HBr, similia, reliquis elementis sese invi-
cem conjungentibus ; Acido Nltrico NHO^ v. c., cui
exponimus conjunctiones H continentes, 1 aeqv. O
plerumque detrahitur, quod cum duobus H, e conjunc-
tione expulsis, Aq. format, dum residuum NHO2 vice
ademti H fuucturum, ejus locum occuoat. Benzene
hoc modo fit :

Quod in exemplo allato cum 2H factum est, etiam
cum 4 et 6 H obtinere potest, habemus etiam :

Temere Gerhardt H, quod in ejus formula pro
Je. Nitrico NHO« invenitur, addit Hydrogenio, quod
organica conjunctio complexa est, ideoque congrega-
tionem substitutam scribit NO^ verosimiliter quia
ceteroquin, quum X necessario unum aeqv. sit, nou
locum habuisse videretur „une substitution équivalent
par équivalent,quot; etinmsi composita tamen ad eundem
typum pertinerent.

Ammonia O vel Cl organicis compositis detrahere
valet, quae cum ejus H Aq. vel HCl formant; quum ta-
men baec H2O et HCl non conveniant compositione,
videmus NH2 vel NH et N substituta pro elementis
actione H desumtis. Potest itaque NH^ substitui pro
Cl nam NH3 Cl =: HCl NH^
sic NH in locum O, et in locum O® venire
UßS O = H^O NH
et 2NH3 03 = zm N^
Si igitur formula exprimere cupimus actionem NH»
in Benzoïlol normal (Hydruretum Benzoyli), quo Hy-
drohenzamidum oritur, scribendum est:

C''(H5C1)0 NH3 = HCl C^H'NO
et cum Ac. Oxalico Ammonia fabricatur Oxamidum,
si duobus aeqv. NH® utimur:

C^Ii^O^ 2NH3 = 2H20 C^H^S^Oî
uno tantum NH3 adbibito, Oxamata {Aa. Oxamicum)
C^U^O^ NI13 = H^O CäH3i\03
Hac actione tamen plerumque typus destruitur, non
vera obtinet substitutie sed novi typi formantur.

Omnibus hisce relatis jam videmus, gerharwt
elementa eorumque congregationes ita in diversas
classes divisisse, ut, quae ad eandem classem perti-
nerent, mutuo inter se locum mutare, aliud pro alio
substitui possint, dum ceteri substitutionem sensu ma-

gis uni verso aclmittuut, eamque inter omnia elementa,
igitur tani inter Cl et H, quam inter Cl, H et O
etc. obtinere posse dicunt: porro ilium hoc ideo ac-
cepisse, ut substitutionem magis conformaret ad pro-
prietates fundamentales, eamque tanquam basin ty-
porum construeret. Per totam enim ejus expositionem
substitution! primas partes agendas tribuit, nihil fere
proprietatibus fundamentalibus relinquens.

Quum ex praecedentibus prodierit GEBHARDT fru-
stra conatum esse, ut typorum aedificium bene sta-
biliret, aliam dijudicemus sententiam et videamus,
quomodo dumas, adjuvantibus stas, péligot et pi-
ria, latius hanc substitutionem extenderit in quinque il-
hs disputationibus de typis 1). Cito videbimus extensio-
nem illam illius naturae esse , ut, quod jam pag. 40
sqq. animadvert!, discrimen inter theoriam radicalium
et typorum magis in nomine, quam in re ipsa posi-
tum videatur, utraque admittente, elementorum con-
gregationes element! simplicis partes agere posse.
Non solum enim salia ex acido cum aqua sive oxy-

1) Premier mémoire par M. J. dumas, Annales de Chimie et
de Pliysique Tome LXXIII. 1840 pag. 73. Second mémoire
par MM. j. dumas et j. s. stas, I. 1. pag. 113. Trosième mé-
moire par MM j. dumas et e. téiigot, !. 1. Tome LXXIV 1840
pag. 5. Quatrième mémoire par M. j. dumas 1. 1: Troisième
Série 1841 Tome II pag. 204 Cinquième mémoire par MM.
J. dumas et ptrla l. I. Trosième Série, Tome V. 1842 pag. 353.

do quodam alio compositum dicuut, etiam Aethylum,
Methylum, eorumque Oxyda, CUorureta, Salia etc.
admittuut; at vero typorum tlieoria has congregatio-
nes omnibus numeris locum simplicis aequivalontis
eodem modo occupare posse affirmat, quocirca sub-
stitutione typus non mutetur, sed plane idem maneat.

Sic, ut exemplum afferamus, DUMAS et MRIA Ac.
Tartaricim anhydncum hoc modo constitutum esse exi-
stimantnbsp;C^Q:« i), ejusque saha, uti se-

Tartras neut. Potassae 2tP0,K0
Tartr. Potassae et Amm. 21120,1X21180
Tartr. Potassae et Sodae 2H2o,NaO
Tartr. ox. Cuprinbsp;2lPO,CuO

1) Ann. de Chim. et de Phys. Ser. 111. Tome V. p. 353. In
his formulis scribendis pond. aeqv. C ita accepi, ut usui ma-
xime recepto me applicarem-, duplo igitur majus quam eo,
quod dumas accepit et cum eo plerique Chemici Gallici; eorum
formulae inde semper duplicem numerum habent aeqv. C. Kx-
positioni allatae hoc nihil nocere nemo nou videt ; ceterum
animadvertendum est, nos in explicanda senteutla dümasiana
scripturos esse pro aeqv. //f/rfroj., non amplius II, quod lu
praecedentibus. ad gerhardiii rationem nos adaptantes, sem-
per observavimus.

—nbsp;temp. vuig. Sb^OS T KO 3Aq.
Tartr. Ox. Argenti et Styb. Sb^O^ T AgOtemp.ieO»

Illi igitur Ac. Tartaricum considérant ut Ac. Copu-
latuin „ acide conjug^' ex Ac. Oxalico C^O' composi-
tum, et ex Ac. Aceticonbsp;ita mutato, ut uni
trium aeqv. H substitutum sit C^O^, quodque, uti Ac.
Aceticum, cum 1 at. basium salia neutra, cum tribus
salia basica format. Quum ideo accesserit Ac. Oxa-
licum, itidem unum at. basicum saturans, Ac. Tartaricum
erit bibasicum , et formula salium neutralium anhv-
dricorum erit:

E salibus ab acido Tartarico cum basibus fortibus for-
matis aqua non expelli potest, et forma illa obtineri ne-
quit : scilicet temperatura elevata, qua aqua abiret, si-
mul etiam basium vi disjungitur copulatio acidorum,
oriturque Acetas et Oxalas baseos. Salia anbydrica
nobis omnino comparare possumus, si bases actionis
debilis in conjunctione receptae sunt, ut Ox. Antimo-
nii; haec tum tria aeqv. basium continere censen-
tur pro uno at. Ac. Oxalacetici, quia in salibus neu-
tralibus basium, quorum forma M^O®, tres atomos
acidi pro uno baseos accipere mos est, ideoque ex.
gr. SSO'-HFe^O^ sal neutrum vocare. Talis naturae

sunt ea, quae illis „émétiques'' audiunt, e quibus
temperatura elevata duae adbuc aeqv. Aq. expellun-
tur, dum ex ceteris tartratibus expelli nequeunt.

Comparationis gratia nonnulla alia exempla tabum
„acides conjugués- afferunt, quibus simul hanc notio-
nem clariorem reddunt. Non supervacaneum videtur
hac de re aliquid commixnicare, quod nondum fecimus.

Actione Je. Sulphurici anhydrici in Ac. Bemoimm
MITSCHERLICH conjunctioneni sibi comparavit, duorum
at. S03 cum uno C^H^^OS uno aeqv. aquae secreto,
quae igitur proponi potest formula S^O®,
secundum DtJMAS et PiRiA autem hac formula
Cquot;(H.®S0^)0®,S0®, qua dénotant Ac. copulatum esse
ortum ex Ac. Sulphurico et Ac. Benzoïco, in quo pro
aeqv. H^ substitutum est aeqv. SO^ Utrumque acidum
vim retinuit, qua 1 at. basicum saturet, ideoque con-
junctio bibasica est. Cum Benzino Cquot;H« contra SO»
combinationem ejusdem generis C-(Hquot;,S0^)S03
potest, cujus una parsnbsp;aeque minus ac

primitivum corpus ^R'' basin saturare potest, altera
autem SO® vim retinuit; erit igitur conjunctio mono-
basica.

Jc. Sulphuricum ceteris acidis praestat facultate for-
mandorum acidorum copulatorum, sed tamen in illo-
rum conjunctionibus simile quid obtinet. Sic Ac. Ni-
tneum cum Jc. Benzoico formatnbsp;sub-

Si jam secundum constitutionem, Jc. Tartarico tri-
butam, in Jc. Oxalici locum introducimus Ac. Sul-

phuriüum, oritur acidum copulatum Ac. Sulphurici cum
Ac. Acetico, quod iterum comparari potest cum acido
copulato Ac. Sulplmrici cum Ac. Benzoïco, de quo
supra diximus. Hanc conjunctionem Helsens in la-
boratorio DUMAsn formare conatus est, et formavit,
Habemus igitur etiam compositum:

Quum de substitutione secundum Gerhardt sermo esset,
non loquuti sumus de his compositis conjugatis, vel copulaüs
ab illo dictis. Auctor ille novos inde facit typos, ita ut
eorum formatio non ex substitutione quadam repetenda sit.
Numerus autem atomorum baseos, quibuscum acida illa com
posita neutra formant, aliam, secundum illum, quam supra me-
moratam, sequitur regulam, nempe illam : «que Ia basicité
«ou capacité de saturation d'un sel copule est toujours moin-
«dre d'une unité que la somme des basicités appartenant aux
«deux corps qui se sont accouplés.quot;

Hujus differentiae causa in eo in primis sita est, quod se-
cundum gerhardt, multa acida, hucusque ut monobasica sem
per recepta, polybasica sint; scimus ita secundum illum Ac.
Sulphuricum esse bibasicum, dum Ac. Senso'icnm et Aceticum
monobasica sunt, unde acida copulata bibasica esse debent.
Eodem modo ex Ac. Succinico bibasico et yic. Sulphurico biba-
sico oritur acidum copulatum tribasicum. Ex copulatione Ac.
Sulphurici cum Benzino non acido, oritur acidum monobasi-
eum. In his reactionibus semper at. Aq. expellitur. Secun-
dum gerhardt igitur liabemus pro actione inter Benzimm et
ylc. Sulphuricum :

Ex principiis theoriae typorum hoc ita esse potest,
si cuivis congrogationi, quam segregatim in con-
junctione nobis fingimus unius simphcis aeqv. instar ,
etiam tale simplex aeqv. substitui posse concedimus ,
ut nullum inde detrimentum capiat typus ipse. Dumas
ipse in primo tractatu de typis chemicis sententiam
palam professus est :

Si formulam illam duplicamus, atque Aq. atomum acidorum
separatam scribimus, acquirimus

Hue etiam referuntur conjunctiones Aétheris cum acidis:
C2H6 0 PhllSO* = C^H^PhO'' nao

Composita illa dicuntur : Phosphovinate, Sulfovinate, Sulfo-
''nethijlaie, Sulfamilale; composita priora autem: Sulfobenz'ulatej
'^ulfobenzoate, cujus formula C^H^SOS, et Siilfacétate, cnjns for-
»»ula C2H''.S05.

„L'expérience peut nous apprendre si dans un coin-
„posé donné, il entre des groupes complexes faisant
„fonction d'élément; il suffit, pour en être sûr, qu'on
„puisse su.bstituer des éléments à ces groupes , sans
„que la constitution générale du composé soit altérée.
„C'est ainsi que certains radicaux organiques jouent
„bien réellement dans les composés qui les renfer-
„ment, le rôle des éléments simples par lesquels on
„peut les remplacer.

„L'expérience peut également nous apprendre si
„deux corps appartiennent ou non au même système
„chimique; car, en ce cas, toutes leurs réactions ex-
„térieures et leurs principaux dédoublements doivent
„offrir une parfaite ressemblance.

„Je laisse à qui de droit le soin d'établir par quelle
„série d'experiences on peut démontrer que deux corps
„appartiennent encore au même système mécanique ,
„quoiqu'ils soient séparés l'un de l'autre par tout
„l'ensemble de leurs propriétés chimiques apparentes.

„Ce que je veux surtout mettre en évidence, c'est
„la haute valeur de ces propriétés chimiques que j'ai
„appelées fondamentales, et au moyen desquelles on
„peut démontrer que deux corps, très différents en
„apparence, appartiennent néanmoins au même type
„chimique, c'est-à-dire qu'ils sont formés du même
„nombre d'équivalents, unis de la même manière,quot;
etc.

SIAS et pirta nobis ejus constitutionem proposuerunt,
pro quaque atomorum congregatione, in illo assumta,
elementi atomum substitui posse necesse erit, compo-
sito exorto iisdem proprietatibus fundamentalibus gau-
dente, ad eundemque tjpum pertinente. Si simpli-
cissimam ejus conjunctionem, quae re vera existit,
Ac. Tartaricum anhydricum auctoris frbmy , ad bunc

primum pro C^OS quod locum H^ occupavit, iterum
lp introducere possumus, quo oritur:
IPO C4H603,C203 IPO,
tum pro duobus aeqv. basicis B}0 substituere poteri-
mus duo elementa basica K ex. gr., pro duobus aeq^^
acidis, duo aeqv. CP aut alius elementi electro-nega-
tivi; necesse erit, ut K-t-Cl2, CP-t-K, quod formaveri-
mus, iisdem insigne sit proprietatibus fundamentalibus,
quibus ^fl. Tartaricum dictum. DumaS saltem non tantum
affirmare debuerit, banc vel analogum compositum
existere posse, sed etiam revera existere, nisi data
expositio de Ac. Tartarici constitutione prorsus omni
fundamento secundum ipsa typorum theoriae principia
destituta erit. Nondum tamen aut pro Ac. Tartarici
aut pro alia ejus generis expositione, unquam exem-
Plis verum esse demonstraverunt. Ejusmodi consti-
tutionis exprimendae rationem ergo principia, e qui-
tus provenit, ipsa omni fundamento carere docent.

Paullo tamen inconsideratius quis judicaret, si theo-
riam typorum necesse ad absurdum ducere, ideoque
eam omni perpensione ulteriori prorsus indignamjam
opinaretur, quum hoe absurdum minus ex principiis,

quam ex mala principiorum applicatione repetendum
sit. A theoria typorum petiverunt propugnatores,
quod verisimiliter nunquam illa dare poterit, proba-
bilem scilicet constitutionis indicationem : quam hu-
usque dederit, basi firma destitutam esse, ad absur-
dum omnino ducere, demonstrasse mihi videor.

Praeterea (secundum typorum doctrinam) ad in-
dicandam constitutionem conjunctionis chemicae non
solum id, saltem non unice , requiritur, ut congre-
gationes quasdam elementorum enumeremus, quae
unius simplicis aeqv. locum occupare queant , quo
igitur in tali conjunctione elementa in diversas con-
gregationes distribuantur ; sed in primis ut investige-
mus et ostendamus, quomodo varia aeqv. simplicia
inter se disposita sint, quomodo ex illis compositum
chemicura , uti, in hac theoria dicitur , „ un système
„chimique moléculairequot; proprietatibus suis fundamen-
talibus insignitum, compositum sit.

Cum GERHARDTio igitur tales fictiones de consti-
tutione missas facientes, et Ac. Tariaricum simpliciter
considérantes tanquam unicam 16 aequivalentium con-
gregationem , aliqua ratione dispositorum, ut in dis-
positionis illius ratione in primis character compositi
situs sit, absurda illa conclusio, ad quam dümas et
pieia nos duxerant explicatione sua, non amplius
nobis obstat.

Sed si theoriae typorum veniam pro eo damus, quod
nondum hanc dispositionem atomorum pro singuHs
conjunctionibus indicare valeat, jure tamen ab illa pe-
timus, ut doceat utrum discrimen an similitudo hujus
dispositionis pro diversis conjunctionibus obtineat, quia

huic ipsi typorum fundamentum superstructum est :
criterium nobis suppeditare debet, quo dignoscamus
utrum conjunctiones datae ad eundem typum perti-
neant nec ne ; ad hoc autem substitutionem plane
insufficientem esse ostendimus. dumas, cui Geb-
hardt etiam et nisi fallor ceteri assentiunt, hac de
re ita effatus est. „Je range done en un même gen-
„re, ou, ce qui revient au même, je considère com-
,.nie appartenant au même type chimique les corps
,',qui renferment le même nombre d'équivalents unis
„de la même manière et qui jouissent des mêmes
„propriétés chimiques fondamentales.quot;

Quod primo loco affert „des corps qui renferment
„le même nombre d'équivalentsquot; simplex videtur et
usui aptissimum, sed revera tertio criterio nititur, ut
scilicet iisdem gaudeant proprietatibus fuudamentali-
bus. Quum enim plurium aeqv. congregationes unius
simphcis aeqv. partes agere possint substitutionis do-
ctrina nobis opem ferre debet in numerando aeqv.
numero; dignoscimus autem utrum vera substitutio lo-
cum habuerit nec ne , proprietatum fundamentalium
ope, quae si eaedem manserint revera typum con-

Etiam quod secundo loco affertur, ut ea aeqv. sint
„unis de la même manürequot; itidem proprietatibus fun-
Lmentalibus nititur, quae arbitrium igitur de tota
causa agent.

Quod si quaeritur, quaenam proprie sit notio, quam
expressioni „propriétés fondamentalesquot; tribuunt, maxi-
mopere in augustias redigimur magis etiam, quam
quum definitio substitutionis et relationis, quae inter
illam ct theoriam typorum intercederet, aut quum
expositio essentiae theoriae typorum nobis peteretur.
Si enim de illis rebus parum perspicue disputatum
est, multo vagius adhuc cum proprietatibus fundamen-
talibus actum esse impertiemur.

Gerhardt , cui substitutie maximi momenti vide-
tur , harum non nisi obiter mentionem facit, paulo
magis quam nomen afferens, quod tamen de iis dicit
plane convenit cum dumasu sententia. Hic autem
saepissime eas memorat, semper ad eas nos reducit,
sed neglecta accurata notionis definitione, exemplis
se banc illustraturum esse dicit. Nulla igitur spes
bene illius cognoscendae nobis relicta nisi illarum na-
turam ex exemplis allatis contigerimus.

Physicae, quae dicuntur, proprietates non ad illas
pertinere perspicuum est, nam unius ejusdemque typi
corpora hoc respectu admodum differunt, et differre
debent, nam natura elementorum constituentium ma-
gnam semper efficaciam habet. Si v. c. Cl locum H
occupât, punctum ebullitionis coujunctionis defiuito
temperaturae graduum numero adscendit pro unoquo-
que aeqv. Cl. Cl igitur respectu H elasticitatem conjun-
ctionis, sive tensionem ut elastica fiat, diminuit; con-
tra respectu C et O banc auget; O diminuit illam
respectu C, H, N, Cl, Br, I, fortasse omnium ele-

xnentorum; C respectu H, N, CL. Ex praecedentibus
in memoriam revocemus etiam pondéré atomistico
aucto banc proprietatem diminui. Simile qrùd obser-
vandum de ceteris pbysicis proprietatibus. Hanc mo-
dificationem a natura elementorum pendere non ne-
gant BIBIAS et ceteri, scilicet varia corpora ad eun-
dem tvpum pertlnentia inter se hac illave proprietate
differre debent, sln minus eadem essent; sed bas
modificatas proprietates non dicunt „propriétés fonda-
mentales,quot; ex eorum sententia hae a constitutione uni-
ce pendent, a dispositione relativa alicujus numen ato-
morum , quorumvis tandem elementorum, hae igitur
aliquam constitutionis indicatlonem afFerunt „On en-
tend donc par corps d'un même type chimique, ceux
quot;,qui possèdent les mêmes réactions fondamentales,
quot;circonstance qui ne se présente que dans les corps
quot;formés du même nombre d'équivalents et que l'on
''regarde comme propre à démontrer que ces equiva-

lents y sont unis de la même manière i).
quot; Porro etiam externa chemica reactio compositorum,
utrum acida, neutra aut hasica sint, et quonam gradu
acida sint, quod apud dumas significat, quot atomos
basium saturent, quamquam non prorsus negligen-
da tamen discernenda a proprietatibus fundamentali-
bus : corpora enim diversissimae naturae ut ex. gr.
AlcoJiol et Ac. Aceticum, uni eodemque typo adscri-
buntur. Faclllime hoc patet ex compositis , quae
pag. 50 attulimus. Avide tamen occasio arripitur si
forte duo corpora in hac reactione conveniant. Quum

tamen tam saepe discrepantia oLservantur, dumas duo
typorum genera admittere videtur: „types chimiques''
et „types mécaniquesquot; sive „ moléculaires.quot; Ad secun-
dum genus , typorum mechanicorum, omnia composita
referuntur, quae substitutione, cujus tandem generis,
ex se invicem derivata sunt: unice requiritur, ut mo-
lecula intacta sit, ut mutua relatio atomorum eadem
manserit, de qua re proprietatibus fundamentalibus
judicium commissum est: ubi hae eaedem sint, relatio
eadem est, nulla ratione habita externae actionis che-
micae. Quae autem corpora praeter proprietates fun-
damentales eandem etiam in alia corpora actionem
exercent, quae igitur simul acida aut simul neutra
aut simul basica sunt, eundem typum chemicum effi-
cere censentur. Priora ad eandem familiam, haec in-
super ad idem genus pertinere dicuntur. Sic Alcohol
Ac. Acetium, Ac. Chloraceticum eadem familia, eodem
typo mechanico recipiuntur, duo posteriora eodem ge-
nere, eodem typo chemico : corpora quae pag. 50 me-
moravimus constituunt familiam naturalem, sed tria
genera, ideoque hoc modo disponi debent, uti se-
quente pagina expositum est.

Si has definitiones sequimur diversa acidi cujusdam
salia non amphus ad idem genus pertinent : sal
neutrum nimirum omnino eidem familiae non vero
eidem generi cum acido eodem hydrico, sive sali Hy-
drogenii annumerari potest; valde tamen dubito illud
re vera voluisse dumasium.

Alia difficultas oritur ex eo, quod multum discri-
minis affert, utrum acida proponuntur tanquam aquam
continentia, aut tanquam totum, ad quod elementa

C4H2116
C^H^Cl«
C^H^Br®
C^HHd®

C^HSO
C*C1®0

C«(H2C14)Cl2
C^QSCP

aquae singula per se pertinent. Hoc sensu ex. gr.
Ac. Aceticum haberi debebit congregatie 20 atomo-
rum C^H'O* quot;), illo tanquam 18 atomorum C«H®OS
IPO, quia nunc aqua unius atomi locum occupât

2)nbsp;Eodem modo, theoriae typorum obsequentes, Ac. Ace-
ticum duobus atomorum congregationibus formatum esse ponere
possumus, quia haec divisio in duas congregationes C®I1®0'
et H^O admitti potest,si singulae, proprietatibus fundamenta-
libus conjunctionis intactis, locum cum simplici aeqv. mutare
possunt; ex. gr. cum CP et K, ita ut CPK ad eundem typum
pertineat, ad quem Ac. Aceticum, iisdem proprietatibus fun-
damentalibus gaudere debeat, quibus illud. Quum autem om-
nia acida monobasica in eodem casu versentur, sequitur omnia
Chlorureta, Jodureta, Bromureta, Flmrureta, omnia Oxyda,
Oxijda organica, Oxydum Aethyli, Methyli etc., iisdem proprie-
tatibus fundamentalibus insignitas esse. Quamquam tamen lo-

Hanc vel illam constitutionem assumeutes Ac. Aceti-
cum alii tjpo adscribere debebimus, cum aliis igitur
corporibus easdem proprietates fundamentales com-
munes habere debebit, hae igitur, secundum unam
alteramve hjpothesin, necesse diversae esse debebunt.

Dumas et piria, ut in praecedentibus vidimus, sa-
lia Ac. Tarfan« semper ita proposuerunt -(-4-
MO etc., prouti talis expositio acidorum in aliis
tractatibus etiam saepe occurrit; huic tamen addunt,
omnia, quae de Ac. Tartarico affirmaveraiit, eodem
modo valere, si admittitur M pro H substitui. In
casu nostro hoc verunr sit, non enim nisi de Ac.
TaHarico agitur, non autem illius comparatio insti-
tuitur cum aliis compositis ad eundem typum perti-
nentibus, si hoc voluissent non amplius idem censen-
dum esset, unâ alterâve hypothesi de constitutione uti.
Nihilominus tamen dumas cum suis, etiamsi tam lue

gice hoc e theoria typorum deduximus, tamon revera 18 ato-
mos in Ac. Acetico hoc modo proposito accipiendos esse cre-
dimus. Priori expositione magis commune vinculum exprimitur
nuer omnia Acida, Oxyda etc., altera discrimen exprimitur
inter diversa Acida, Oxyda etc. Difficilius tamen Ac. Acelicu^n
hoc casu tanquam congregatio 20 atomorum considerari potest;
tum enim omnem significationcm amittit eipressio C8H603,H2o!
Si jam hanc expositionem accuratiori dijudicationi submitti-
mus. quis non videt, principia theoriae typorum proprie nos
eo Iterum reducere, ut organicas conjunctiones compositas ha-
beamus ex binis congregationibus, quod tantopere vitupérant
theoriae typorum auctores. Non difficile profecto esset indi-
catu, plurima, nisi omnia composita, secundum hanc exposi-
tionem plane theoriae typorum conformera, binis congrega-
tionibus constare.

quam aliis locis hac propositione usi sunt, alium, se-
cundum quam M pro II substituitur, melius ideo cum
principiis theoriae typorum congruentem, amplexi esse
videntur. Hanc oh rem expositioni formularum Ao.
Tartarici superaddunt, illas non mutari, si admittitur
substitutio inter M et H, dum revera in aliis
disputationibus hac exponendi methodo rursus usi,
satis arbitrario modo nunc hanc, nunc illam hypothe-
sin sequi videntur. Fortasse illam acidi et oxydi so-
lummodo ideo adhibent, quia magis eo assueti sumus.

In secundo autem tractatu de typis chemicis dxbias
et stas haec dicunt. „En effet un acide nous ap-
„paraît en général comme un être isolé dans la série
quot;des combinaisons organiques; son histoire , dont tout
l'intérêt repose sur ses rapports avec des bases pour
quot;la plupart minérales, constitue en quelque sorte
quot;im hors-d'oeuvre, dans les études chimiques aux-
quot;quelles il se lie par lui-même. Un alcool au con-
^^traire est le chef d'une famille nombreuse et ü oc-
quot;„cupe d'un avis unanime aujourd'hui la place qui ap-
quot;„partient dans la chimie minérale h un oxide métal-

In bac ipsa disputatione tamen acida non propo-
nuntur tanquam acida hydrica, sed Alcohol ei Ac.
Aceticum eodem typo conjunguntur; AkohoUs formu-
la ic^itur proprie non scribi potest Cb^oQ H^O,
dum formula Ac. Acetici scribiturnbsp;turn emm

nullo modo ad eundum typum pertinere possent. At
vero verba allata significant Alcoholis formulam ita
esse scribendum , ideo facile judicaremus Ac. A.ceticum

tiîuMeia cum Aethere haberet typum, non, ut illi vo-
buit, cum -Alcoliole: scilicet estnbsp;, qui duo aeqv.

II pro duobus O amisit. Haec corpora secundum
alterutram duarum hypothesium aut scribi debent ,

Tabula, quae pagina sequenti addita est, revera ac.
acetici formulam sub utraraqne formam continet, ita
uf: una vice cum Akolioh altera cum Aelhere uno typo
conjungatur, quod fieri nequit nisi aether et alcohol
ad eundem typum pertineant, quod nunquam dictum
est. In hac tabula notioni typi nova quaedam si-
gnificatio tribui videtur, ideoque illam totam afferam,
nihil praetermittens quod ad banc rem pertineat. Con-
fiteor tamen illam mihi secundum principia admissa
prorsus inexplicabilem esse. Novum typorum ge-
nus continere videtur , etiamsi nihil expliciti hac de
re dictum sit; ad illud autem typoram genus ap-
plicari non possunt ea, quae ceteroquin de typis me-
morata inveniuntur, unde difficile est auctorum sen-
tentiam bene intelligere. Quae de tabula illa affir-
mare possumus haec sunt. Admittunt duaias et stas
Seriem conjunctionum, cum alcoliole analogiam et
conjunctim aliquas proprietates communes habentium,
typum Alcohol constituentium, ad quem tamen solitam
notionem adaptare non licet: ex uno quoque corpore
hujus-typi Alcohol, ju-outi ex alcohole, substitutio
pro H^ formare potest acidum analogum, cum
Äio alcohole ad eiindem tj'pum mechanicum referen-
dum. Sic V. c. primo ordine pro serie Acétique inve-

caproïque .. ..
benzoïque ....
cinnaraique..,
naphtalique .
camphorique
tlîérébique ..
pipcritique..

C^O^ ...
C4 IP 0^
C4 II4 02
08 118 02
016111202
016111602
O201I16O2
020(12002
024111602
0241120O2
028111202
036111602
040111602
040112802
040113202
040II3602
064116402
064114802

C4 n^ 0
C» H4 0
C4 116 0
C» IllOO
Ci6llquot;0
01611180
02011180
C201122O
C241I180
02411220
02811140
-03611)80
04011180
04011300
C40H34O
04011380
064I1660
06411600

CW....

Cquot; îP 04

Qi 114 04

Cquot; Hquot; O^
C10U12O-4
C16111604
C20lllGo4
C201120O4

C24iiieo4

(.,24112004

028111204

036(11604

C40nieo4
040H2804
040H32O4
040ll3604
064116404

06411480*

C^ H^

C^ ne 02
C4 118
C U^O^

C16I11G02

Cien2oo2
tîOnaoQî

C20 [12402
(;24H2402

C^sRieo^

036112002
C401120O2
C401132O2
C401136O2
C401140O2
C64(l6802
C04H52O2

C2 O...

C^ OIP
C6 0116
OUORlO

0140(114

C'SOIIquot;
01801118
C220I114
02201118
0200H10

C340IP'»

C380I114
03801126
C38OI130
C380H32
06201162
0620U''6

H2 ...
H^ ...

C4 II»
0121112
0121116
0161116
0161120
020lllG
020ll20
024(112
0321(16
036lll6
036H2S
036H32
036(136
060(164
0601148

C* IP
C4 fl4
C» H»
0161112
Oi6((ie

020iiie
0201(20
024H16

024(120
0281112
0361116
C401110
O401128
0401132
040(136

0641164
0841148

C^O» ...

C« IP 0»

C» il» 0»

016111003

016(11403

0201114O3

020(11803

024111403

024111803

028(11003

036111403

0401(1403

040112603

O40H30O3

040113403

064116203

O641140O3

iiimus Alcoholem, secundo Ac. Aceticum, tertio Aethe-
rem, quarto Aldehjdum substitutione aeqv. O pro H
ex aethere ortum, quinto Ac. Aceticum anliydricum
simili modo, sed substitutione duorum aequiv., ex
aetbore formatum; tria posteriora ad eundem typum
mecbanicum pertinent, sed ad alium, quam quo reci-
piuntur alcohol et acidum aceticum hydricum. Pro
unaquaque serie iisdem ordiuibus analogae conjunctio-
nes recipiuntur, at vero tres posteriores admodum
inexplicabiles mihi videntur.

Sed jam banc typorum proponendorum rationem,
plane a generalibus principiis recedentem neque satis
definitam, missam facientes, videamus num aliquos pro-
gressus fecerimus aut facere poterimus in cruenda si-
gnificatione proprietatum fundamentalium, quae com-
munia esse debent corporibus, ad eundem typum,
sivo chemicum, sive etiam mechanicum, pertinentibus.
Onmibus criteriis, quae ex praecedenti ratiociuatione
apn ad notionem proprietatum fundamentalium perti-
nere vidimus , detractis, hoe manet, ut modus, quo
composita fortium agentium actione decomponuntur,
idem sit, quem modum Francici dicunt „dédoublement:'
Corpora, quae in his rerum circumstantiis ex diver-
sis compositis ejusdem typi oriuntur, eadem esse de-
bent aut analoga, id est invicem iterum ejusdem typi.
Sl composita, quae comparamus, diversa elementa con-
tinent, quae tamen inter se substitui possunt, etiam
decompositionis productis licebit diversis elementis
constare, s-ed elementis eodem modo vicissim eundem
lopum occupantibus ; sic Ac. Oxalicum actione 80%
Ac. Carl^onicum et Ox. Carbonii exhibet, Oxakdes ita-

que Je. Carhonicum, Ox. Carhomi evolvent et Ox. Me-
tallicum compositionis cum aqua aequiparanclae.

C4ii8oi = C204 C^H»
ex Ac. Chloracetico igitur alcalia evolvere debebunt,
et revera evolvunt Ac. Carboni-um et Chloroform:

C4 (H^Cl«) 0* = C^O* CÎ {IPC16)
Quid jam nobis comparabimus si loco ac. acetici,
anbydrica salia metallica alcalium anbydricorum actioni
exponimus v. c. Acetatem Sodaef

Nonne C^ (HSJia) 0^ = C^O^ CKH^Na)
Primo ex boo sequeretur compositum C^H® adhuc
H continere, quod per M substitui posset, dum su-
pra p. 84 idem hoc corpus C^H» a gerhabdt alla-
tum fuisse vidimus, tanquam exemplum mutationis talis
H in H metalepticum. Unice igitur Chlorium etc. pro
H corporis C^H® substitui potest: compositum C^H^îCl®)
ideo cum C^^H® ad eundem typum pertinere debet,
Cl® locum He occupavit, prouti quum e C*H®0* for-
maretur C*(H^C1®)0\ Secundum theoriam typorum
Cl successive ex C^H® formare debebit CHH®C1^),
Cî(H*Cl'i), CHH^Cl®), C^Cl®; at vero conatus hanc
in finem a duivias adhibiti, non bene illi cesserunt;
duo posteriora composita sibi comparavit, non autem
duo priora, quod tamen forsan circumstantiis solum
adscribendum. Gekhakdt etiam haec duo describit,
non tamen ex C^H®, sed ex. Ox. Methyli C^H®0 de.

rivata, quam ob rem illa, aliis, etiara O pro Cl
substitui posse, cxlstimantlbus, Chlorure Méthylique
C^H^CIî et Chlorure Méthylique,,Chloruré C2(II'iCl2)Cl2
audiunt. Unum ex raultis attuli exemplis, quibus
perspicuum est, etiam a theoriae typorura propugna-
torlbus temere idem corpus variis typis annuraerari.

Praeterea etiam corpora C2(IPNa), etc. existero de-
berent, si expositioni fidem habere possemus. Ejus
autem mentio nulla fit, imo dicit gekiiakdt: „Les
„acétates métalliques sont presque tous solubles dans
,;reau; Ils fournissent, à la distillation sèche, de l'acé-
,,tone, du formène et d'autres gaz (acide carbonique,
„oxyde de carbone) qui varient suivant la nature
„du raétal»).quot;

MIrura profecto nos hoc loco eum dicentem audi-
re de natura raetalli, quae in di^^phenda composita
(dédoublements) nullius efficaclae esse debebat. Ex
deçtillatione sicca discrimen non est repetendum,
quia etiam, si Ac. Aceticum per candeiites tubos ducl-
mus, eadem producta acquirimus , quae alcalia nobis
praebent; horura affinitate pro Ac. Carhonico, quod
ceteroquin abit, hoc tantummodo efficitur, ut minori
temperaturae gradu idem fiat. Etiam si alcalium
actioni exponitur Ac. Aceticum, pro natura et quan-
titate eorura et pro diversa temperatura, producta
diversa sunt; definita quantitate Barylae sola hoc cor-
pus accurate in C^O^ et C^IP dividi posse videtur;
Calçis actione simili conditione, Aceton evolvitm-,
qupflg^çpius etiam Gaz paludmn C^H® concomitatur.

Hujus rei expHcationem in eo quaesiverunt, quod
ftlcalium actione Aceton et Ac. Carhonicum fonnari
dicaut; prius corpus autem ope aquae in novam quan-
titatem CO^ et Gaz paludum decomponi. Simili
modo itaque affirmare debout Ac. Chloraceficum ini-'
tio dare C»CI®0 H^O tum vero ex C^CPO
et H^O formari 00=» et C'(IPC1«). Hanc conjun-
ctionem dumas et kane frustra sibi comparare conati
sunt, attamennbsp;formaverunt. Proprie igi-

et ORquot;, sed iu CO^, H^O et C^^fleO, duo poste-
riora iterum actione alcali dividi in CO^ et C^H® :
G.az paludum ergo non ab Ac. Acetico originem du-
cere, sed ab Aceton, neque ab Aceton solo, sed ab
eo conjunctim cum aqua agente. Etiamsi omnino
hoc definition], quam pro corporibus ad ejusdem ty-
pum pertinentibus dederunt, satisfaciat, ut scilicet '
decompositionis producta iterum ejusdem sint typi,
atque ideo iterum decompositionis producta habeâirfP
ejusdem typi, quippe quae iisdem proprietatibus funda-^^
mentalibus gaudere debeant, animadvertendum est, nóïv'l
sufficere , ut ultima decompositionis producta similia
sint, sed etiam intermedia producta adesse, et similia
esse, necesse debere. Ut igitur ostendamus composi-
tum quoddam eidem typo adscribendum esse, cui
Ac. Aceticum, primo requiritur , ut producta offerat
eum CO^ et C^H® convenientia, at vero tum etiam,'
üt ad haec .perveniatur juxta eandem viam, per pro-^
ducta cum C'H«0, CO^ et H^O ejusdem generi^fP

quum enim non solum Aceton et producta, de quibus
loquati sumus, actione alcalium et certa quadam tem-
peratura ex Ac. Acetico formetur , sed insuper etiam
Esprit pyroacêtique, C^fl^^O, Oleum a kane
nomine Dumasine indutum, et plura fortasse alia com-
posita, CO quoque, ut vidimus, interdum sese offeren-
te, facilis inter haec multa electio fit talis corporis,
quod optatas proprietates fundamentales possideat. Ne
quis moneat praeter proprietates fundamentales etiam
numerum atomorum corporibus ejusdem typi commu-
nem esse debere ; scimus enim congregationem ato-
morum unius atomi locum occupare posse. Typorum
theoriae inde indomita licentia, ut phaenomena con-
venire faciat cum proprietatibus fundamentalibus re-
quisitis, quum tam facile illa convenire dicat.

Proprie tales dissolutiones (dédoublements) perfectas
esse oportet, i. e. nulla producta accessoria sive se-
cundaria admittenda sunt, raro tamen hoc fit, neque
etiam hoc typorum theoriae molestum, nam talia pro-
ducta temperaturae non bene moderatae adscribit,
quantitatibus materiarum relationis non bene electis,
ei, quod experimentum imperfecte institutum sit, aut
simili cuidam opportunitati. Sic, quae praeter C^O*,
C*H® actione alcalium ex. Ac. Acetico evolvuntur,
Cquot;Hgt;80, C0,C='rL®0, exprimentatoris negli-
gentiae adscribuntur, at vero eodem jure nos statuimus,
haec producta quae illi vocant accessoria, experimento
jmnlhilum modificato, etiam majori quantitate obtineri
posse, ea igitur esse producta primaria, nostraeque in-
scitiae esse annumerand«m, quod non illa sed C^^O« et
C^Ii®, hucusque semper ex A''. Acetico maximam partem

Bono et justo modo in C^H® et C^O^ Ac. Aceti-
cum bifurcari dicit dumas mixtione decem partium
Acetatis Sodae crystallisati et 30-40 partium Banjtae
caustieae dulci calefactione adhibita, non nisi hoc
modo productorum secundariorum formatio evitari
posse. Quod si jam demonstrandum est aliud quoddam
compositum ad eundem typum pertinere, hoe non
prorsus eodem modo, ut decet, experimento subjicitur,
at vero talis alcalium quantitas illo temperaturae gra-
du adhibetur, tales opportunitates, studio in eo posi-
to, provocantur, ut ea producta, quae optantur, quae
cum proprietatibus fundamentalibus desideratis conve-
niant, re vera prae alia oriantur, has omni dibgen-
tia quaei-unt, cetenus, quae productis secundariis, ut
illi dicunt, ansam praebent, praetermittentes. Nihil
in eo vident pericuH, ut actionem atomorum aquae ,
si illis desideratur , admittant.

Has cunctas circumstantias et considerationes, qui-
bus pro lubitu uti potest theoria typorum, securo op-
pono illis, quas dumas secun4um generales actimies
chemicas i. e. pro natura diversa elementorum ad-

») Temperaturae actionem prorsus hoe respectu cum actione
elementi cujusdam aequiparare possumus. Scilicet diversis
temperaturae gradibus aliae actiones observantur, quae chemi-
corum agentium actione eodem modo effici possunt. Interdum
si certum temperaturae limitem transgredimur, quo patet tem-
peraturam prorsus ut elementa certa quantitate esse deflnitam,
continuo aliud actionis genus se offert, iterum alio agente

mitti posse dicit, et inter quas ille, electionem fieri
non ''posséi'�irniat. Hac in re dusias praestantiam
thëHriae typorum maxime quaerit, quod ilia ex pro-
prikâtibu» fimdamentalibus praedicere valeat, quae-
itórfi'^prödHcta actlorte diversoruna cbemicorum agen-
tiïifti-Téü éompositis'iihemicis oritura sint, si modo pro
Q?®quot;'c0rpore ejusdeiwntypi ahoc cognitum habeamus ,
âOHi^Witrâ theoriam typorum plures viae pateant ex
quibus eligere nequeamus; sic de Ac. Acetico afiert:
hi-Mais disent MM.' pelotjze et millon ces rap-
„prochements sont purement fortuits. Si l'acide acé-
„tique chauffé avec la baryte se change en acide
f,carbonique et en gaz des marais, c'est que la ba-
■„fî^té détermine tout simplement la formation de l'a-
quot;„'tiido'lcarbonique , qu'elle enlève à- l'acide acétique
l'acide carbonique que sa, constitution lui per-
-ijïïièt^de fournir.nbsp;oittib sraôra

aalfiiAdmettons ce premier point pourtie moment; pour-
^V^tioi'de reste des éléments de l'acide acétique con-
,gt;^titnera-t-il du gaz des marais plutôt qu'autre chose?
«ill y aquatre équations, qui, à la température basse
„à laquelle la réaction s'opère, sont également admis-
„sibles. L'acide acétique fournissant toujours du gaz
„carbonique, il peut donner en outre :

chemico producendum. Manet igitur comparatio diversœrum
'ïemperaturaé graduum cum diversis agentii» chemiCTs/iuti•
'me'ntis^'.^aTcalibus^ acidis, similibiis. n: i;l -juy inabr/i)

„Ainsi, qnand ou ne consulte que les forces^ géaé,
„rlles de la chimie , il se présente au moinsoquf^tm
„suppositions entre lesquelles rien n'autorise
„sir; se sont réactions possibles. Quand op. M
,'intervenir la considération des types ,to
,.parmi ces quatre réactions possibles la réaction .^fc
'„cessaire, celle qui donnera naissance à 4 volunjes
„d'un gaz hydro-carburé correspondant au chlorofoime
„qu'il représente dans cette décomposition. Il ne suf-
quot;fit donc pas d'expliquer la décomposition de l'acide
quot;acétique par les alcalis, en disant que ceux-ci déter-
quot;.minent la formation de tout l'acide carbonique qui
^ peut se produire, il faut encore rendre compte de la
quot;production du gaz des marais. Or, si quatre équations
'„ également possibles se présentent, comment choisir?

,.Ou le voif.%ien,B la notion des types organiques
rencontre la même difficulté que la loi des • substi-
quot;tutions. On renvoie les types aux forceseg4nérales
quot;de la chimie, comme ou renvoyait les substitutilt;pns
,quot;aux équivalents. La réponse est donc la mêïpe :
quot;.quand on met eu jeu les forces générales de^ k
'„chimie seulement, la décomposition de l'acide acé-
quot;tique -en acide carbonique ot en gaz des marais est
'',un fait possible. Quand on part de l'analogie qui
',',existe entre l acide acétique et l'acide chloracétique,
quot;c'eêf un fait nécessaire. Dans le premier cas, on
lauralt parfaitement compris qu'il se fôt'^pjé d^^

„gaz ties marais par la décomposition de l'acide acé
„tique ^n moyen des alcalis est un fait qui ne cho-
„que pas les idées générales de la. cliimie, qui s'ex-
„plique par le jeu des affinités générales dont elle
„djspo.se.j ^Pela. n'avait pas besoin d'être démontré ;
„un fait vrai est tqiyours possible.

.^„Ainsi, au point de vue de la chimie générale, il
„pouvait se former du gaz des marais ; au point de
„vue de la théorie des types organiques, il devait
„s'en former. Maintenant allons plus loin : supposons
„que le gaz des marais soit soumis à l'action du
„chlore, il pourra se produire des réactions très diver-
„ses, si l'on ne consulte que les forces générales de la
„chimie. Au point de vue précis de la théorie des
organiques, si le gaz des marais correspond au
„cUoroforme, à l'éther méthylique, etc.i il réalise le
„c.arfeure d'Iiycbogène qui fait k point de départ de
„cette série, et il doit fournir au moyen du chlore :

C4(h6C12) hydro-chlorate de méthylène,
J ,, C^H^Cl^) l'hydro-chlorale monochloruré,
C^fH^clfi) le chloroforme,
C^Cl® Chlorure de carbone.

„On sait, par les expériences que j'ai récemment
„fait connaître à l'Académie , que le gaz des marais
.„tiré des acétates se convertit sous l'influence du
„chlore en ce chloriu-e de carbone C«C1« que la théo-
„rie des types avait prévu comme produit nécessaii-e
„de la réaction. J'ajoute qu'avant de donner ce chlo-
„rure de carbone, il produit aussi du chloroforme,
„Mais si lo gaz des marais correspond au chlorofor-

„me, comme l'acide acétique à l'acide cliloracétique ,
„la conversion du gaz des marais en chloroforme est
„un fait nécessaire, comme la con%'ersion de l'acide
,yacétique en gaz des marais.

„Que lorsque ces faits nécessaires ont été reconnus
„vrais par l'expérience , on vienne - prouver que ces
.„faits étaient possibles, qu'ils ne sont pas en désac-
„cord avec les lois générales de la chimie, je pré-
„tends qu'on n'a point ahordé la difficulté. Ce qu'il
„faudrait faire en pareil cr.s , ce serait de montrer
„comment la théorie générale permet de prévoir que
„l'acide acétique doit donner du gaz des marais, et
„que le gaz des marais doit donner du chloroforme.
„Bien loin de croire que j'aie été trop loin en éta-
„bhssant, comme je l'ai fait, des genres pour réunir
„l'acide acétique et l'acide chloracétique, le gaz
„des marais et le chloroforme, j'ai été au contraire
„trop réservé

Non credo theoriae generali e longinquo curae esse
dehere , ut aliquid praesagiat, plane etiam superva-
caneum dico , ut theoria typorum hoc faciat : verisi-
xnillimum enim est, ut praeter casus supra ut possi-
hiles all'atos, etiam quatuor illi a dujias supra me-
morati revera exstent. Primo pelouze et millon ^
dumas quoque et stas 3), actione Barytae caustieae
in Aleoholem inter alia etiam gaz oleum formans ('gaz
oléfiant) et H sibi comparaverunt, quo probatur existen-

tia tertîi' casus, Alcohol enim ét 'Ac. Aecticum eidem
tjpo aimumerantur. Etiam si Barijta anhydrica adhi-
bita haec actio locum liabëret, hoc non objectio esse
possePf^^quia etiam actio in Ac. Aihicum Baryta aw-
Â!/^r«câquot;'^ovôcaiuquot;'cen'sétui', actio autem illius atomi
Äq., Êaryla hydrtca quot;èontenti, plane ut in decom-
pbsikoife ./ïfco/iof/s, non nisi secundo loco imploratur,

DUMxiS. JNobis onnuno interdicere videtur dujias, ne
Kumiiuiai. gt;1nbsp;gt;01» ! oTi«ofr

de^cens solus efficiat. Non quidem, ut in praecédente
casu ad vasis parlotes adfigetur, sed cum Ö, atcalfum
h^'dricorum aquam decomponens, CO formabit, ^quod
cum alcalibus conjungetur, dum II hujus aquae una

eum II ex gaz paludum abibit; xictio Itaque. locum
babebît omnmo ^^si,minimam actiouî r
dissolutione Jlpof^oli^^^^ç„alcalium^ admissam.^p^ YÎ-
dejbimus. Verisimije videtur ut subiuda^ etiam ^«n-
hydriconim ahalmmnbsp;locum ^aa^

miraris : verum atteudeu^i^, lïf,^^'®®
et prae hac proprietate ulteriori alcalium actioni sub-
tractum. Si solitis temperaturae gradibus liquidum
aut solidum esset, nullus dubitarem, quin alium minus
simplicem eventum observaremus. Tribus casibus re-
vera existentibus quartum, quem dumas refert, quo
Mythylenum et II orirentur , causari posse , non est,

Ac. Tartarico dederunt, cujusque supra mentionem
fecimus, proprie nihil aliud est, nisi expressio proprie-
tatis fundamentalis hujus acidi, ejus scilicet, qua
actione alcalium disjungatur in Ac. Aceticum et Ac.
Oxalicum. Dilucide est, nos, si talibus argumentis
fidem haberemus, eodem jure Ac. Acetiwn duabus
congregationibus C»04 et CaHs constantem dicere
posse, quo illi, hac dissolutionis ratione nisi, conclu-
sionem enunciant Ac. Tartaricum revera ex duo^uywi-
dis! constitutum esse; non tamen hoc respectu

tlt;^cmn cum aliis ejusdem typi compositis comparav^ruiA.
quot;'Hucusque de (jorporibus

pertinehtlbus semo fuit; jam pauca de typü mecha-
nids afteramus, quorum singuli itidem corpora iisr-
dem proprietatibus fundamentatibns gaudentia conti-
nent. Debebunt itaque Alcohol et As. Aceticum iisdem
insignita esse ju'oprietatibus : aegre tamen meis verbis
in comparatione instituenda utar, quum nibil mirabi-
lius nobis videatur, quam'affirmatio auctorum ipso-
rum, CO^C^il® et corpus C^II^O^ esse composita inter
se convenientia, tum Akoholem et Ac. Aceticum consi-
derari posse tanquam composita cum 4 aeqv. Ac.
Carbonici aequiparanda. Ipsi igitur dumas et stas
loquantur

„L'alcool et l'acide acétique sont deux corps qui
„peuvent dériver l'un de l'autre par substitution, soit
„qu'on remplace dans l'acide acétique 2 volumes d'oxi-
„gène par 4 volumes d'hydrogène, ce qui reproduira
„de l'alcool; soit que dans l'alcool, au contraire, on
„remplace 4 volumes d'hydrogène par 2 d'oxigène,
„ce qui donne naissance à l'acide acétique.

„On peut conclure de là que l'alcool et l'acide
„acétique sont des corps équivalents. La facilité avec
„laquelle l'alcool s'acidifie, beaucoup d'autres circon-
„stances inutiles ,à rappeler ici, ont conduit à suppo-
„ser que l'alcool et l'acide acétique appartenaient à
„un même tjqje général.

„Dès-lors, pour reconnaître quelle devait' être l'ac-
„tion des alcahs sur l'alcool, il a fallu recourir à la
„comparaison suivante :

„sous l'influence des alcalis, en acide carbonique
„C^O*, et en chloroforme C^H^Ci®.

L'acide acétique, également sous l'influence des
„alcalis , se transforme ennbsp;et en gaz des ma-

„A son tour, l'alcool devait donner, par l'action
„des bases, deux corps faciles à prévoir, l'un corres-
„pondant h l'acide carbonique , et qui serait l'aldé-
,^hyde formiquenbsp;et l'autre qui n'est pas au-

,.tre chose que du gaz des marais, OT, correspon-
„dant aussi à l'acide carbonique C^O^ De telle sorte
„qu'on peut dire qu'un équivalent d'alcool peut se
„dédoubler en deux équivalents d'acide carbonique;
,,car on a

„Cette comparaison fait voir qu'en considérant
„l'alcool comme un corps du même type que l'acide
„acétique, tous les deux renfeiment au même titro
,et de la même manière les éléments du gaz des
.marais. Mais dans l'acide acétique, le gaz des ma-
,rais est accompagné des éléments de l'acide carbo-
,nique C^O^ dont les alcalis peuvent s'emparer. Dans
.l'alcool, au contraire, les éléments du gaz des^ma-
„rais C^Hquot; sont accompagnés du groupe C^PPO' qui
„correspond à l'acide carbonique, et dans lequel pour-
„tant on peut présumer que le pouvoir acide n'esistc
,.pas; car ce corps doit réaliser l'aldéhyde formique.

,gt;stituer de rnoido acctiquo. Le groupeiiC*E[fÇtî,,que
^,nous admettons dans l'alcool, perd H^ et gagne O^
„dans le phénomène de l'acétifîcation ordinaire. Sous
„l'influence des alcalis , le même groupe doit perdre
„H*, doit dégager une nouvelle quantité d'hydrogène
4iH4 en décomposant l'eau, et s'emparer des deux
„atomes d'oxigène que cette eau contenait.
!t'„De même qu'en faisant agir de l'hydrure de po-
„tassium sur de l'acide sulfurique faible, l'hydrogène
„de l'hydrure se dégage, l'hydrogène de l'eau décom-
„posée se dégage aussi, tandis que son oxigène et le
„potassium forment en s'unissant une base qui se
„combine à l'acide sulfurique.

quot;tmîquë^V dédôublenie'n¥°»qu'ou ne saurait tarder à
„réaliser.nbsp;'b--ri,blfiin...

Hls, post ea, quae jam de proprietatibus fundameMah-
bus affirmavi^«, niWl addendum videturt ad.hoc ^o-
lummodo att.bdant typorum theorienbsp;se^-

et juxta eandem viam, producta profe^re .
nuae cum C^H» et C^O^ comparanda smt; vetismnie
llanc regnlam sequentes dissolutionem Molü omn
J^etici coxnparatam, bis formulis exprimere^^e-

cm®nbsp;, CHH®0)

CiH«nbsp;'0', CHH'O^)

C4H8nbsp;,

C^lisnbsp;, cHQ^O')

C^RS

C^H®

CHHÎCIquot;) , c^o*
CHhbo) , c^o^
cHu^'O) , c^s-i

Vc acet C^H« = C^H' CO^ C0^ oiuib.,,
Alcoholquot; C^Ht^O^ = C^Ii« nbsp;CH^ .looolB'I,,

DUMAS et pkugot etiam quarto tractatu de^^
pis Chemicis comparationem instituerunt mfe^-

, C^o-I oor: aldcliyde formique et acide carbonique
C^(H203) ,nbsp;2 vol. acide formique et 4 vol. acide carb.

Haud praeclms videtur conclusio, theoriam tjporum,
applicatione sua saepius ad absurdum ducerè, con-
tradictionum plenam esse, omni contra accurato et
definite principio carere, cui theoreticae disquisi-
tiones nitantur et systema quoddam superstruatur ;
eam ideo conturbatiouis omnino maximae, nullius fere
rei utihs causam fuisse. Non credo profecto hanc
conclusionem infirmari expositione, quam dumas, ad
fiuem disputationis de substitutione et typorum tlieo-
ria, in conciHo academiae francicae bis verbis dedit,
quae praeterire nolo :

présence deux systèmes : l'un qui
„attribue le rôle principal à la nature des éléments ,
„lautre qui le réserve pour le nombre et l'arrange-
„ment des équivalents. Poussé à l'extrême, chacun
„d'eux, suivant mon opinion, se trouverait conduire
„à l'absurde. Réglé par l'expérience et retenu par
„elle en de sages limites, chacun d'eux doit prendre
„une large part dans l'explication des phénomènes
„chimiques; et, pour faire comprendre par un der-
„mer mot le sens que j'attache à leur rôle respectif,
„je dirai qu'en chimie la nature des molécules, leur

„C'est l'influence de la nature des molécules que
„JvoiSiEK a si hien définie; c'est celle de leur poids
„que M. BERZÉLius a caractérisée par ses travaux.
,|on peut dire que les découvertes de M. mitscheb-
„LICH se rapportent à l'influence de leur forme , et
„l'avenir prouvera si les travaux actuels des cliimis-
„tes français sont destinés à nous donner la clé du
„rôle qui appartient à leur position.quot;

Verbis allatis profecto nihil inaccurati imputari
potest, si tamen requiritur, ut alterutrum horum sj-
steinatum praeferamus, sine dubio priorem locum na-
turae elementorum assignandum esse opinamur, secundum
eorum dispositioni. Proprie autem non nisi de ordine
sententiae discrimen est ; quemadmodum enim hodierni
chemici francici, si saltem verbis allatis fidem habe-
mus , etiam naturae elementorum efficaciam quandam
addicunt, eodem modo chemici oppositam sententiam
amplexi, dispositioni aliquid adscribuut; quid enim
aliud voce constitutionis notamus? Objurgatio tamen,
quae iis verbis in electrochemicos continetur , veremur
ut vera sit, et multo magis ad illos ipsos applicandam
esse, existimamus , dum magnopere iu dubium voca-
nms, an methodus ab illis data aliquam constitutionis
cognitionem praebitura sit, quippe quae nos si ejus
auxiho confidamus vix uno passu progredi sinat,
quin jam ad absurdum ductos nos esse videamus.

mavem», • theoriaïöiitypontmy'lsiPfBEMELiüS in alia
parte- supcrficiei'f'tm-pae.'vitam degissebii'nunquam in
luoem pi-oti-uBamtiâaiisse; u chemici i enimdi frnncici lau-
datit in primis in mente gerere videntur consilium
novae scoiaef chemicae condendae aliorum oppositae.
Dumas et piria dicunt : „Là ou l'une voit toujours
„la chemie de lavoisier avec ses régies bien con-
„nues, l'autre croit appercevoir les prémiers linéaments

Üt hoc' effatum bene intelligamus primo hoc tenendum est,
BüMAS inter theoriam iavoisieriï et doctrinam electro-chemicam,
i. e. theoriam typorum doctrinae oppositam, nullum aliud dis-
crimen videre, quam quod illa nominibus, elementum electro^
negdtivum et electropositivum significet elementa , quae huic corn-
burens et cómbuslum audiunt ; «Dans la théorie de iavoisier ,
«avec iaqiiéile depuis quelques années est venue se confondre
«nbsp;électro-chimique, on est convenu de considérer

«toîfs' lës'composcs comme étant formés de deux molécules ou
«de deux groupes moléculaires antagonistes.

«LitoiSlER distinguait dàiis chacun d'eux l'élément combu-
«rànt et l'élément combustible; la théorie électro-chimique
«voit dans le prémier üriquot;fcorps négatif et dans le second un
«corps positif; c'est toiijó'rirs au fond la même pensée.quot; (Dü-
bias, Ann. Chim. et de'fhys.' Tome LXXIII 1840, pag. 73.);
tum autem hanc novanl' isWëihïam non universae applicationis
futuram esse sed veteretö' chèiülSië'theoriam mansuram esse pro
anorganicis et parte organicroum compositorum ;

«AVecquot;un'Wdicar binairS oil ternaire et de l'oxygène, M.
«BERiEtuis patait croire qu'on peut construire toutes les for-
«mules'quot;dë^fe' cfiïm/e' o'rganilt;iue, en prenant pour modèles les
«oxyiiesquot;(lé lâ''chiraie minérale.

Ue proprietatibus fundamentalil^TSnamp;upra jamydijxi
OKRHAEPT œuuîî. DUMAS prorsus ejusdéBî,.fesse senteuK
tiae', non multum enim de üa-loquutus-estv.sedipau'-
caylquae aJïert, eodem redeunt» Ataperro hoe taur
tummodo valet de principiis,^ quodsi ,de,.eorum ap-
, ,nbsp;: iriijoir ' quot;

«mieux étudiées de la chimie organique c'est un point bien
«connu, et si personne ne l'avait prévu avant la découverte
«du cyanogène, personne ne l'a du moins mis en doute de-
«puis. Mais, étendre ces vues a la discussion des formules
«propres aux matières organiques fixes ou aux matières orga-
«nisées, c'est conduire les chimistes dans une voie qui u'est
«peut-être pas celle vers laquelle l'expérience générale nous
«dirige.

«Voila donc en présence deux systèmes de nature à être mis
«aux prises avec l'expérience.

«Dans le premier, toutes les matières organiquçs auraient
«pour base un radical composé, analogue au cyanogène, unj^j
à 1, 2, 3, 4, 5, 6 ou 7 atomes d'oxygène, et jam^i?,^(i'a^an-
«tage: c'est-à-dire qu'en supposant ce radical hypothèque
«remplacé par un métal, on retomberait dans les^lqis qylij-
«naires de la chimie minérale;

«Dans le second, on admet que, parmi les corps organi-
«ques, il s'en trouve à qui ce point.,djC yue s'applique, et en
«particulier parmi les corps organiques volatils auxquels on en
«bornerait l'emploi; mais, dans les qorps organiques fixes, on
«suppose, par les motifs indiqués plus haut, l'existence d'un
«plus grand nombre d'atomes d'osjgèn.ç, et dans les matières
«organisées, on regarde le nombr,e,4'atomes d'oxygène comme
«bien plus grand encore.nbsp;„(„q...

«Entre ces deux manières dp von-, il y a donc une dissi-
«dence réelle. A chaque instant, les opinions^.ijui eu déport-
aient se séparent,. soit dans l'appréciaUqu des faitSj^ou^eur
«discussion, soit dans la manière de formule); les v^i^es^én^éj
«raies qui s'y rattachent.quot;nbsp;lOiuiqoaJj

plicatione quaeras, magnopere iüos inter sese discre-
paro videbis. Sic secundum Gerhardt Ac. Aceticum
et Alcohol non ad eundem tvpum pertinent, et in
universum dicere licet, eum typos mechanicos.non ad-
mittere, non quod externam cbemicam actionem com-
positorum tauti fecisse videatur, nam reactionem
acidam, neutralem et alcalinam saepe tarn parum
definitam vocat, ut in bac vix distinctionis crite-
ria quaerenda sint, sed verosimile, quod multitu-
dinem contradictionum, absurdas tlieorias, ad quas
talis hypothesis ducat, perspexerit et quod bene vide-
rit iliius applicationem nullo modo sibimet ipsi con-
veniente, ad plura phaenomena adhiberi posse. Ideo
ille in substitutione omne praesidium ponere conatus
est, Alcoholem et Ac. Aceticum ad eundem tvpum
pertinere negat, idque quidem, etiamsi proprietates
fundamentales non prorsus praeterire potuerit, in pri-
mis , quia substitutionem 4 aeqv. H per 2 O non
tanquam veram substitutionem contemplatur, quae sem-
per inter pondera aeqv. locum habere debeat.

Prae antecessoribus inde eo praecellit, quod ma-
gis sibi conveniens sit in appJicationibus faciendis; at
vero jam vidimus quid do iis opinandum sit; ejus
systema scilicet eo minoris factum esse significatio-
nis, eo minus late se extendere , quo accuratius com-
positum sit.

Veliemontius etiam et magis explicite, quam ante-
cessores, Gerhardt pristinis tLeoriis, electro-chemicae
et radicalium organicorum, objicit, illas in labyrintho
hypothesium et theoreticarum speculationnm errare et
facta tantopere implicaro, ut scientia brevi chaos red-

dlta esset nullo modo ad ordinem rovocandum, aquo
periculo illo hanc liberaturus esset. -Tuto autem af-
firmare licet, neminem plus iu eo élaborasse, ut in
chaos confunderet, quod ex eo protrahere conaretur,
quam gbkhakdt, nullam theoriam magis, quam ty-
porum, ad hanc finem esse adâptatam. Si consilium
meum, ut hujus rei exempla quaedam afferrem, bene
perfecerim, felicem me praedicabo, quod tales objur-
gationes refutaverim et in adversarium tela repule-
rim. Sibi proposuit gerhardt, ut nulli hypothesi et
theoriae se addiceret, ut systema conderet, quod
omnis chemicus, quamnam tandem theoriam sequereturj
amplecti posset. Aeque minus tamen atque unum-
quodque aliud ab hypothesibus immune est. Praeter
substitutionem enim et typorum doctrinam, quibus
magnas partes credit, plures hypotheses exigui valo-
ris admittit in ulteriori distributione corporum in clas-
ses. Ad exemplum, a dumas datum, composita orga-
nica in famiUas et genera disposuit. In tali disposi-r j
tione exemplmn sequitur scientiae historiae naturalis,
familiasque suas cum famihis naturalibus m .ßoimwa^et
Zoologia comparat. Tam longe tamen absum, quin
familias a 6ï:khakdt propositas naturales dicam, ut
contra quantum possit artificiales mihi videantux,
corporibus iis contentis nihil commune inter se ple-
rumque habentibus. Si jam talem dispositionem de-
sLdieramus, quae facile omnino excogitatur, quae nul-
lam difßcultatem relinquit, ut unicuique corpori locus
assiguatur suus, quae vero simul omni certae cogm-
tioni impedimento est, quum non nisi parum , siqui-.
dem aliquiitenus , inter se conjungat composita,

lasque generales excitet speculationes, tum profecto
dispositie a Gerhardt nobis proposita non quidem plane
rejicienda videtur, at vero talis omni hypothesi libera
parum nobis afFeret, ut veram compositorum natu-
ram indagemus et interius cognoscamus , parum pro-
derit illa vero nostro scientiarum et chemiae studio;
non 60 sine hypotbesibus accedamus. Hae interdum
erroris et alicujus confusionis causae videantur: erit
confusio, quae ad ordinem ducet. Solummodo hoc
exigimus, ut bene definitae proponantur, ut nobis
ipsis semper convenientes iis utamur, ut jam major
minorve factorum numerus pro iis pugnet, quibus
omnibus theoria substitutionis et typorum quam ma-
xime carent.

Breve tamen exponere lubet, qua ratione Gerhardt
ad normam theoriae typorum et substitutionis corpora
composita ita disposuerit, ut unius Totius classes variae
omnia complecterentur. Quae supra de proprietati-
bus fundamentalibus attulimus, maxima parte non de
gerhardt Valent, quia ille non admittit typos mecha-
nicos; répudiât item taies speculationes de constitu-
tione, quarum secundum dumas et pieia, Ac. Tar-
taricum nobis exemplum praebuit, quum simpliciter
tantummodo accipiat, corpora diversis proprietatibus
fundamentalibus gaudentia etiam diversae constitutio-
nis esse , non autem aliquid de ratione hujus consti-
tutionis definite statuat, nisi in uno, quod jam supra
communicaviraus, exemplo a laueent dato, quod,
ut omnibus luce clarius est, generalis tantummodo
expositionis gratia affert, nullo modo ad casum ah-
quem singularem spectans. Hinc ejus typi et substi-

tutio multo simpliciores redditi sunt et multo minus
illum cogunt ad contortas explicationes refugere : vi-
dimus enim illum non nisi tres modos substitutionis
admittere; substitutionem salinam, quo omnia salia sive
conjunctiones Hydrogenii et Metallorum referendae ;
tum substitutionem metaleptieam, quo omnia corpora per-
tinent e conjunctione cum Cl, Br, ld, Fl, S, Se etc.
orta; tandem substitutionem per residuum, quae non
nisi paucis casibus obtinet. Omnia corpora, quae sub-
stitutione a se invicem derivari possunt, uno generi
adscribit; inter varias talis generis species illas con-
junctiones „espUes normales'' vocat, quae ex organicis
proprie ita dictis elementis C, H, N, O compositae
sunt, quae ut quasi generis typum referunt, singulae
ad caput generis vel typi collocantur. Si duo talia com-
posita eandem compositionem sed diversas proprietates
fondamentales babent, etiam duo diversa genera effi-
ciunt. Hac in re gerhaedt sibimet ipsi perquam
conveniens est; sic ex. gr. unamquamque conjunctio-
nem cum CI, a quo tandem corpore derivatam, aut
quomodo tandem ortam, ei generi semper addicit,
cujus espèce normale H atomorum numerum habeat
aequalem summae atomorum Cl et H: eodem modo
S semper O locum occupare creditur.

Haec genera ordine dispositurus et plura unâ fa-
miliâ complexurus, considerationibus infra sequentibus
nisus, uni familiae omnia ea genera assignavit, quo-
rum species normales, ideoque omnia corpora eundem
Carbonii atomorum numerum haberent, prima, déci-
ma, quinta decima familia igitur genera complecteba-
tur cum 1, 10, 15 at. C. Observaverat scilicet primo

in omnibas corporibus organicis C adesse; banc ob
rem cbemiam organicam vocat „la chimie du Carhone-r
tum maximi momenti illas operationes cbemiae ho-
dierni temporis dicit, quae adbibentur ut plura orga-
nica composita fabricentur, quae antea a natura so-
la conficiebantur. hSc autem dupliciter attingitur:
duae enim viae patent, Oxydatio compositorum magis
complicatorum, qua baec gradatim iu simpliciora mu-
tantur, i. e. via analytica, et interdum etiam Oxygenii
d^tractio, quam desoxydationem appellare liceat, qua
ex simplicioribus magis complicata proveniunt, i. e.
via synthetica. Hisce imposuit, quod vocat „échelle de
combustion;' cuncta composita orta dicens combustione
pedetentim procedente conjunctionum magis complica-
tarum aut complicatione simpliciorum. Priorem viam
plerumque ars sequitur, quum illi non nisi raro con-
tmgat, ut secundum alteram nova composita fabri-
cetur, per quam natura procedere solet.

Ad caput bujus combustionis scalae adscripta est
materies cerebralis, ad imam scalam Aa. Carhonicum,
Aqua et Ammonia, intra bos fines reliquae inveni-
untur conjunctiones pro numero at. C. dispositae, ut
supra diximus. Hanc dispositionem ideo praeferendam
esse asserit gerhabdt , quod secundum eam primo
intuitu perspicere liceat , quaenam composita ex sin-
gula quavis conjunctione analyticae operationes con-
ficere valeant.

Praeter banc etiam „Séries homologue^ fonnavit,
quibus composita inter se aliquam originis et compo-
sitionis convenientiam ofFerentia conjunguntur. Talis
conjunctio profecto una prae omnibus magni aesti-

manda est, quorum opportunitatem typorum theoria huc-
usque praebuerit : plane quoad principium convenit, ut
fere non distincta sit a tabella supra secundum DÛMAS
et STAS allata; sed proprie extra typorum theoriam
sita est; corpora enim eidem seriei homologae adscripta
nunquam inter se ad idem genus sive typum per-
tinent.

Shnplicissimum casum , qui in compositorum com-
hustione gradatim procedente, quoad relationem inter
C et H i. e. inter elementa combustibilia, obtinere potest,
eum habet gbehakdt, in quo horum duorum elemen-
torum detractio fiat quantitate aeqv., ratione habita
corporum simul formatorum, Ac. Carhoniei nempe et
Aquae : ita ut pro uno quoque aeqv. O, duo
aeqv. H detrahantur. Hoc locum habet pro relatione
C : H = 1:2, quam normalem dicit et litera R ex-
primit : Quoties haec relatio sumenda sit indicatur
numero familiae, quae illud corpus complectitur. Con-
junctio igitur secundae familiae, signo R proposita
formulam habet C^H^, sextae, C^JEU^ etc.

Quae desunt atomi H quominus relatio normalis
obtineat cum signo ■— ad caput literae R adscribuntur;
quae hanc relationem excurrunt, signum praepo-
situm habent : significat ideoque R ^ in familia
décima C^H^S R-* in famiUa quarta C^H^

Si O in compositis adest vel N, literae O et N
cum charactere numerum atomorum exprimente ad-
duntur.

Varia genera ejusdem familiae, his notis distin-
cta, quas „formules généralesquot; dicit, singula plures
species continere possunt ex specie normali substitu-

tione H per M, Cl etc.; O per S etc.; vel etiam sub-
stitutione per residuum ortas.

Diversa composita, quae eadem formula generali,
eadem nota insigniuntur, quorum igitur singula ad
diversas familias pertinent, nisi forte prorsus eandem
habeant compositionem, ut Acetas Ox. Methyli et For-
mias Ox. Aethyli etc., eidem seriei homologae addi-
cuntur, ideoque nonnullis numens inter se conve-
nientiam habere creduntur. Sic v. c. sequentia com-
posita homologa citat, quibus relatio est C : H = 1:2
cum duobus atomis O, quorum itaque formula EO^,
et quae contemplatur uti orta reductione aeqv. Ac.
Carhonici et Aquae aut combustionis C et H ad CO^
et H^O :

Esprit de bois CH^O, Alcool, C^Ii^O, Huile de pommes de
terre CSHquot;0, Éthal Ci^U'^O corpora homologa formae R ^O.

Acide Oxalique C^H^O^ Succinique C^HBO*, PiméliqueC^Hl^O*,
Subérique CSfll^O* = R—20«.

Gaz Oléfiant C2H4, Quadricarbure de Faraday C^HS, Élaène
C^flis, Oléène CW^, Amilène C^H^» = R.

Gerhardt porro duas compositorum homologorum
proprietates afFert, quas maximi ponderis esse prae-
dicat; altera iu eo sita est, quod O, et N semper
eodem aeqv. numero iis adsint, aeqv. C et H non
aequalibus: altera in decompositione bomologarum con-
junctionum cernitur et talis est, ut, si novis compo-
sitis iterum bomologis oriundis opportunitatem pari-
ant, hoc faciant assumendis aut amittendis quantitati-
bus aeqv. COs, H2O, O etc. Verum enimvero hoc
ex definitione ipsa sequi milii videtur, qua conjunctio-
nes homologas exprimit gerhaedt : sustineo enim,
ex alia definitione, nisi omnia me fallunt, alias hu-
jus generis proprietates esse redundaturas.

Attamen mentio facta est cujusdam convenientiae
inter conjunctiones homologas, ita ut in ea verosimile
causa quaerenda sit, ob quam excogitatae sunt, postea
demum definitionibus, quas supra communicavimus, ita
acceptis, ut huic convenientiae satisfieret. De hac

convenicntîa tamen perparum definite effatus est,
ita ut difficile sit indicatu, qua in re proprie con-
sistât. Ipse haec tantummodo aflfert. „ Xous appe-
lions substances homologues celles, qui jouissent des
„mêmes propriétés chimiques et dont la composition
„offre certaines analogies dans les proportions relati-
,;ves des éléments 1).quot;

Has proprietates chemicas compositorum in reactione
acida, neutrali et alcalina consistere, prohabile est:
analogiae autem „dans les proportions rélatives des élé-
ments;' nullae aliae esse possunt, quam definitiones
supra allatae pro conjunctionibus homologis datae.

Paucis exemplis tamen aliquam analogiam proprie-
tatum hiter homologas combinationes indicat, analo-
giam ejusdem generis, atque quam tabula a dumas , et
stas data, cujus supra mentionem fecimus, exhibet ;
non autem tam late patet, sed ad conjunctiones, se-
cundum definitionem homologas, a Gerhardt restri-
cta est, atque ideo non ad omnia corpora, quae dumas
et stas receperunt se extendit. Si igitur vere dixerint
dumas et stas, hae analogiae non unice inter homo-
loga composita observantur, no« ut ita dicamus ab
homologia vel heterologia pendent: praeterea magno-
pere in dubium voco, si talis analogia universe ad
omnia inter se homologa composita extendi possit.

Composita homologa, quorum formula generalis est
K '0 hac in re analoga dicit, quod, si eorum O
cum H ad âquam conjunctum existimes, ita scribi pos-
sint , ut relatio sit C : H =: 1:2,

quod porro proprietatem 'communem liabeant, ut
facillime unam atomum O , pro hisce duabusr H, se-
gregatim notatis, assumant et sic singula muten-
tur in acida inter se homologa cum relatione eadem
C : H = 1 : 2 :

tum quod unumquodque horum acidorum cum Ac.
Sulphurico forment Acida copulata convenientia :

Dispositione porro secundum numerum atomorum
jam indicatum vidimus, quaenam conjunctiones agentiis,
O praebentibus (oxydantibus), ex certis quibusdam
compositis parari possent; seriebus homologis idem ma-
gis definite exprimitur. Si enim cognoverimus, quae-
nam composita corpus aliqnod certa, quadam oppor-

tuiiitate Oxygenium praebente, producat, simul com-
pertum babebimus, nos ex compositis cum iis bomo-
logis, et simul ad superiores familias pertinentibus,
id est plures C atomos continentibus quam haec de-
compositionis producta, iisdem rerum circumstantiis
eadem producta nobis esse comparaturos. Sic Ceti-
num V. c.nbsp;actione Ac. NitHci dissolvitur in

Si igitur Cera Ci^H^sO, corpus cum Cetino homolo-
gum formae EO, eidem actioni exponitur, eadem inde
provenient producta, non autem ex Aldehydo C^H^O,
etiamsi ejusdem formae EO cum Cetino et Cera homolo-
gum sit, quia ad inferiorem aut eandem familiam perti-
net, quam acida allata, quorum formatio desideratur.

Nisi multis dubiis obnoxium videretur, an haec in
universum valerent, et praeterea perspicuum esset ea
tota empirica esse, nullamque adeo ansam praebere
ad interiorem quamdam verae compositarum naturae
cognitionem nobis comparandam, huic dispositioni a
gerhardt propositae laudem nostram concederemus :
nondum tamen illam, quam ipse ei tribuit, eam sci-
licet nobis indicare, quaenam corpora variis agentiis
ex compositis oriantur, dummodo homologorum com-
positorum producta cognita sint. Nunc autem theo-
quot;ae radicalium organiconm, ab utraque parte lau-

dandae, palmam adjudcaiidam esse opinamur, majoris
valoris, uberioris significationis liane liabendam esse
judicamus; quod in hujus locum tales excogitationes
praevaluerint, dolendum esse existimamus, quae non or-
dinem sed conturbationem magnam causare, non scien-
tiae prodesse sed magnopere ejus studio obesse debeant ;
in primis ideo eas scientiae obnoxiam arhitramur, quod
saepe formulae compositorum arbitrario modo ad tale
systema contorqueantur, quae contra firmum fun da-
mentum esse debuissent, quo illud niteretur. Metho-
dus, qua facillimehoc attingamus, profecto ea erit, quae
a melius cognitis ad minus cognita nos ducat, ea
nempe, quae nos doccat, combinationis modum in
anorganica chemia acceptum ad organicam applicare :
unusquisque videat, nihil nos proficere, si aliqua
difficultate oblata, aliam semperque aliam formulam
excogitamus, ita ut vere formuhs nostram cognitio-
nem obrui dicas: nihil efficitur nisi confusio ; duae ,
tres, quatuor, quae interdum pro eodem corpore pu-
blicantur formulae, item duabus tribus etc. explica-
tionibus ansam praebent, ita ut quaevis theoria ali-
qua harum formularum probari videatur, simul vero,
quod animo perpendant hi formularum ad suas opi-
nionem conformatores , nulla iis stabiliri queat.

Bene itaque perpenso , quomodo theoriae typorum
fautores in ejus applicationibus ea usi sint, hujus
applicationis mentionem ulteriorem missam facere vo-
lo , paucis verbis, antequam finem hisce imponam,
revertens ad generalem ejus notionem , qualem imtio
exposui. Duabus iu primis in rebus, si eam doctri-
nae radicalium organicorum opponimus, differentia cer-

nitur : primo theoria typorum, naturam elementorum
secundariae, si ullius, efficaciae esse, statuit, primarium
cliaracterem in forma ponens, i. e. in numero et mo-
do, quo simplices atomi secum invicem ad totum quod-
dam se conjunxerunt: tum in talibus atomorum con-
gregationibus unamquamque atomum per se, ut ato-
mum, in relatione cum ceteris atomis, compositum
formare credit, omnem coutemplationem falsam esse
dicens, quae prius plures atomos ad congregatio-
nem quandam coagmentatas esse, tum denum has
congregationes ad unum coalitas existimet. Qui autem
typorum defensorum mos est, ut plerumque, quae
sibi contraria sunt proférant, etiam liîc observatur,
nam congregationes non admittentes, in apphcationi-
bus congregationibus utuntur. Mirum profecto, illos
asserentes audire, etiam elementorum congregationes
unius dementi atomi vices agere posse, quod proprie
eodem .^edit, quod organicorum radicalium doctrina
enuntiat, tales atomorum congregationes radicalia vo-
cans. Profecto, quoad hoc attinet, theorias conve-
nientes diceres, nisi negarent typorum fautores; dis-
crimen enim unice in hoc quaerere posses, siquidem
illud discrimen dicendum est, quod organicorum ra-
dicalium doctrina in omni composite, typorum doctrina

admittat, ilk igitur congregationes non nisi binis,
haec etiam ternis, quateruis elementis constantes agno-
scat. Si enim nobis opponitur etiam radicalium doc-
trinam hoc plerumque aeque minus observasse, hoc
magis vituperio, quam kudi ipsi vertamus. Vidimus
porro quam insufiScientes sint regulae, quibus efficiat

typorum theoria, quando congregatie elementorum
haberi debeat unius vicibus fungi. Substitutioni re-
gimen committit, at vero substitutio illi nihil est sine
proprietatibus fundamentaUbus! Quid autem proprie-
tates fundamentales? Nihil! Dumas exemplo exacto,
et perquam venusto, generalem doctrinae typorum no-
tionem illustravit, veram ejus naturam perfecte expo-
suit, at vero simul magnam ejus incensiderantiam et

„La théorie des types envisage ces corps comme
„produits en quelque sorte dans la même moule,
„avec des matières différentes. Elle voudrait que la
„nomenclature rappelât toujours leur arrangement
„moléculaire fondamental, et qu'elle le mît en pré-
,.mière ligne , tandis que la nomenclature de Lavoi-
„sier s'attache à la matière, on fait ressortir la na-
„ture, et place cette notion au premier rang. La
„théorie des types vous dit: voici de l'alun de chrô-
„me; la nomenclature de Lavoisier y voit du sulfate
„de potasse et de chrome, sous la forme de l'alun.
„L'alun est un type; tous les aluns sont jetés au même
„moule; leur forme est ce que la théorie des types
„veut rappeler surtout; ce qui définit essentiellement
„chacun d'eux à ses yeux. Elle en agit comme un
„artiste qui, en voyant les statues de matières di-
„verses sortant du même moule, vous dira: voici la
„Vénus de Milo en fonte, en plomb, en plâtre. Le
„type artistique le frappe bien avant qu'il ne songe
„à la matière, et il ne s'avisera jamais de dire qii'il

„va vous montrer de la fonte, du plâtre ou du bronze,
„sous la forme de la Vénus de Milo.quot;

„Utimur permisse,quot; ut ait hobatius, et fabricatori
medicoque suademus, ut in posterum non amplius cu-
ram liabeat materierum adhibendarum, dummodo ejus-
dem , ut illi vocant, typi sint, ne diutius discrimen
ponat in eligendo Alumine, sive contineat Ferrum aut
Potassam aut Chromium, aut Aluminium: idem valeat
medico Magnesia et Oxydum Ilydrargyri, caveat ta-
men , ut pro Magnesia utatur Carbonate Magnesiae!

Quod ad alteram differentiae partem attinet, iterum
dumas nos opponere debebimus, qui doctrinam radi-
calium rejiciens, quia semper binis elementis primarias
congregationes compositas esse dicat, cliemicas con-
junctiones cum systemate solari comparavit, cujus
corpora mutuo in se invicem vim suam exercent,
non vero antea bina conjunguntur, tum demum in
se invicem agentia : in tali comparatione planeta cum
lunis imagiiiem refert congregationis elementorum
unius elementi vicem agentem

Multum est, cur huic comparationi non solum
omnem probandi, quae numquam comparationibus
vel exemplis inesse potest, sed etiam illustrandi vim
vehementer denegemus.

Primo vis, quae planetas regit, una est, non cer-
nitur differentia inter varios planetas et solem, nisi
quae in massa sita sit,- inter elementa, compositum
quoddam constituentia, praeterea hoc discriminis est.

quod natura différant, quod itaque unumquodque prae-
dilectionem liabeat pro alio prae alio , in qua praedi-
lectione primaria nobis causa sita esse videtur , unica
fortasse sita est, cur in illis semper prius Una for-
mentur composita antequam liaec se ad corpus magis
complicatum conjungant: praeterea in nulla conjunctione
organica unum quodvis elementum tanto superat ce-
tera , quauto sol planetas. Tum vero, ne de liisce
disputemus, etiamsi haec concedamus, plura etiam
afferre possumus, quibus pateat hanc comparationem
nihil contra hanc doctrinae radicalium expositionem
probare, ex quibus sequentia satis sunto.

Sol reginae instar plenam potestatem in nostro
sj'stemate habet, illud igitur refert typum Monar-
chiae, si autem ex. gr. pro Jove aliud corpus substi-
tuerimus, tantopere massa illiim plauetam superan-
tem, quantopere Chlorium aut Metallum quoddam
Hydrogenium, per Jovem non amplius habebimus Mo-
narchiam sed regimhiis formam, in qua duae reipu-
blicae potestates sibi invicem aequilibrium faciunt,
cujus exemplum habemus in systematibus, quae stel-
larum duplicium nomen habent: si pro Sole substitui-
mus corpus tam inferioris massae, ut Hydrogenium,
ponderis ratione habita, locum cedere debet Argento,
habebimus plura corpora ejusdem fere efficaciae, Oli-
garchium itaque ; stellae multiplices nobis exemple sunt :
tandem pluribus corporibus ita alia substituentes, ut
omnia fere sint ejusdem massae, provocemus Anarchiam
necesse erit; tale systema perturbationibus, quae vo-
camus, maximis, non amplius periodicis, afficietur, le-
vissima causa, quam v. c. cum mutatione temperaturae

in compositis organicis comparare possemus, aequili-
brium jam labile plane tolleret. Jam dumas nobis
rite probet, MonarcUam, Rempuhlicam in qua duae
potestates aequales, OligarcMam et Anarchiam esse
regiminis formas easdem, eundem typum referentes,
et nos lubentissime illi concedamus: sin autem minus,
nos in liostem tela repercussa conjiciemus, quum fir-
niissimis argumentis demonstraverimus, substitutione
corporum tantopere naturâ (in nostro exemplo massâ)
diversorum , omnino mutari typum sive naturam sys-
tematis, jure igitur affirmantes, etiam bac venia dJta,
nullam tamen in doctrinam radicalium vim esse bujus
exempli a dumas allati. Quodsi vero nobis reputa-
mus ilium, prouti ostendimus, comparavisse res hoc
respectu minime comparabiles, ne tantillum quidem
ejus animadversio trepidare nos facit, sed de illo
exemplo prouti de priori, facetius ilium quam verius
hoc attulisse, asserimus, et nullo modo ilium probasse
defendimus, in corporibus chemicis non semper prius
adesse binas congregationes , tum demum illas se ad
corpora magis complicata conjungere , quod doctrina
radicalium statuit : in cujus verba nos quidem non
jurare addicti sumus, sed quam typorum theoriae ag-
gressu invictam esse vehementer asseveramus.

C. H. N. O. peculiares proprietates, quae iis prae
ceteris elementis inesse videntur, unice rerum cir-
cumstantiis in nostro planeta hodie obtinentibus, ac-
ceptas referunt.

Omnium objectionum, quae liucusque in theoriam
electro-chemicam et radieahum organicorum allata sunt,
uulla tanti momenti existimanda est, ut eam rejiciamus.

Chlorium in composita organica substitutione, ut
dicitur, introductum, probabile nunquam locum occu-
pât Hydrogenii remoti loco ahquatenus similem.

Allotropia elementorum noudum, saltem non eo sensu,
quo BERZELIUS eam accepit, est admittenda.

Discrimen inter physicas et 'cHemicas proprietates
nomine, non're datur. •'Rorbßi J9 tnß.)im« iD-

„Naturam non facere saltusquot; est proverbium tri-
tum, si velis verum, sed malo sensu acceptum.

Ordinem infusoriorum radiatorum ad animalium ar-
ticulatorum classem esse referendum arbitror.

Müllee, will et bkants in visu insectorum ex-
plicando non prorsus probandi sunt.

Gkciei montanae moles {Gletscher), hydrostatica
aquae in rimas confluentis pressione protruduntur.

	pond. atom.	temp, ebull.
Etherenum C^ 11^	175,199	gas
Butyrenum C^ 11»	350,398	infra 0quot;
Paramilenura C® Hiquot;	437,995	35quot;
Oleenum C« IP^	525,597	55»
Naphtenura C Hi®	■ 700,796	1150
Elaenum C» Hl«	788,391	110»
Amilenum Cioil^o	875,995	160»
Scheereritum C'^H^^	1051,194	200quot;
Cetenum Ci^H-sa	1401,592	275quot;
Paraffinum») €quot;11=0	2114,868	305»

15»0	BaCl^	Bas	BaCy2	Bald etc.
.SrO	Sr	SrS	SrCy2	Srld^
PbO	PbCP	PbS	PbCy2	Pbld2
CaO	CaCP	CaS	CaCy2	Caldä
MgO	MgC12	MgS	MgCyî	Mgld2
etc.l)

Acide stéarique		C19H3802
—	anamirtique
—	margarique	C17H3402
—	étlialique	C16H3202
—	myristique	Cl 4^2802
—	cocinique	C13H2602
—	laurique	C12H2402
—	caprique	C9 H1802
—	caproïque	ce H1202
—	valéiianique	es H10O2
—	butyrique	c* HS 02
—	acétique	C2 H4 02
—	formique	c H2 02

Etherenum*)		C^H«
__	chloratum	C4(H6C12)
_	bichloratum
—	perchloratum
Acetenum
___	chloratum
_-	bichloratum	C«(H8 Ci^)
_	trichloratum	CI®)
—	quadrichloratum	cHh* Cl»)
_	quintichloratum	C^H^Clio)
—	perchloratum
Ether		C^HIOO
	chloratum	CHU'Ci^jO
—	bichloratum
—	perchloratum	C^Cl^O