|
||
|
||
r
|
||
|
||
BSUOTHEEE
WERGENEESKUNDE
|
||
|
||
M
|
||
|
||
|
||
|
||
f � t
|
||
|
||
u nb
bei �canfljeitm
bee ^ferbc, bee S�nbrnd^c�, bec copy;i^aafe, ^unbe, copy;ci)Wctne it. f. w.,
nammtlidj in .sect;tnftrf)t bcr Jfrsneimittcllebi-e, S^erapte unb gfncui-gte,
|
||
|
||
Dr. 6arl Straquo;c*ttdraquo; Scnt,in,
(JitoPctjo�t. copy;�(Sf. Santitjieiarjt 511 SBcimiiv.
|
||
|
||
a�cit|tar; 1845.
aitr.-iiag laquo;111 Stlaquo; if 5 o 11 i*. 8, SB015raquo;.
|
||
|
||
|
||
-
� -
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
V
|
||
|
||
StyectelU (3lr3netmitttUel)re.
|
||
|
||
lt;gtfte copy;laffe.
;\ ntiffcventc �lrjncimittej (mcdicamenta indiffe-rentia).
copy;iefc ffliittrt raquo;erhalten ficfi moteriell mit tu l�ten �ijit-fungen am mmigftcu biffevent gegen ten SfjiccEorpcr, taftet iljv Jiamc jntifferentc Sltsneimittcl. 9Jiaii fie^t bei ifjiicn eine jiemli^ gleii^artige cttlicfec unt (iKgcmcinc ��irtung, tie in (Stfdjlntfiing, reg;noelt;(^ung, aHintetung tet SReijtar. teit unb @mpftnbli*tcit, aSerracftnuiii tcr copy;eevetion an ten itt vnf)ttcnWont'etung8ii�(*ente(lel)t, fdl�gcnt f�r tiefe, tielaquo; aud) tei flujjever, tefonter� aljec innerer Slntocntunq turrti guufenfu� f�r anberc Organe ifi, am ft�rliien �iei-5B!ageii, Davmfanal, laquo;Sdjtunt, fiuftt�fjrc, Sungc, JJara= unb reg;e. irttled)t�otganc. 31)re Slntucnlung bei beu raquo;eritbicbcneraquo; Spieren, Slcifcfifreffetn (Caruivura), ijjjtainenfreffern (Herbivora), SlUe�frcffcrn (Omnivora) ift barnad) raquo;er-fd)ietcn, taraquo; jie fo angenjenbet werten nadj a)iaasect;uol)inc ter raquo;Jlebulidjteit ter ^auvtnafjrung�jloffc, bie ftidfl�fftjattU gen mel)r bei beu Sleifcbfreffcru. iSic f�nucn baber bei in. ncrer Sluttentung jugleicb mit a(laquo; Slaljrung�raittel gelten. reg;ie fmb imSlUgemcinen angejeigt: 1) SSei gropcmascrtufl raquo;on S�ften unb .Kr�ften. 2) !�ei uuregelmrtBiget �8efd)of= fenbeit ber abgefonberten copy;afte, befunber� raquo;tenn biefelben ju febarf unbreiienb fint. 3) 58ei entjttnblicber Syannunji nnb SSeijung ber iuneni unb �ugern Obcr^�cbe. 4) !8ct greeer nert�fer Smnjtntlicbteit, fornie tram^jigeu 3ufam= menjiebungen einjelnerSEbeite. 5) i�ci'Jln�Jungen dunerer unb innerer Orgaue. 6) Sei raquo;erfdjlurfteu febarfen �gen= ten reg;iften unb meebanifeb eingreifeuten (Scgcnfi�nten. � Srticbt augejeigt finb fie bei reg;rfd)laffung unt SReijtofigteit ter gafer. � 2gt;ie Sormen tet �inmcntuug flnt atlaquo; reg;elaquo; trdut, SinguJ, aatwerge, SBoWung, SB�^uug, (Sinreibuns, UmWog. Scntinvlaquo; Safcbcntit*.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;1
|
||
|
||
|
||||
g-rftc �Jlbtiicilmirt.
ffi(raquo;tif(JeffBa(tiBe uni saUectBaltiqlaquo; oiittcl (Medic, albaminosa et gelatinosa).
Scv reg;iwciijflcff {Alhumen) ftnfcct Rlaquo; fottodf Im astet* al� Man�cnteitSc .(iiev ift nut vom tljimMtn (Simciu Hc 3�rtc.
1) Sicr (Ova; Ova gallinacca). a. 5)fi3 @in)ei|i, fa(l reiner �toeifftuff mit raquo;euigem jjbp�^ftorfaurcn Jiair unb faTjfaurer goto. Snnertidj ift c6 jlarl nafirent, wc niiicv al� tit� (Sigctfc, nod) toeiiigtr al� bic (S�uerte. MiDcrer U-iM) nii tiefe, nuijv jum Oicviimcn geneiflt. 68 toivtt miltcv ate fcic copy;allcvtc, mcl)v bau Sclilcimc am. Urti, ixtiitf) etWtafcnb, cintjiUlcnb, teijmi�icnrt.
auf S�etaUfidjc Witti c� jetfeienraquo;, namciitlirt) auf copy;tljintat, �itpfciBitviot, �I51ci=, SlJlatiii= um copy;raquo;ftfatie, lt;Sul)[imiit wirb in (Salomcl raquo;cvreaubclt.
Igt;. (Sigcli (Vilellum ovi), 6cjlel)t aus Sitoeifi inib fettem Del, ift Harter luiljrcnb mit leidjtev raquo;etboutidj als ta� �iweii!, mel)v evfrijlaffcnb nnb veijmilbenib. copy;ie in-mrlnijc Slnmciibunj geWicJi bei (Srftopmg bev Jtv�fte, reg;laquo;ftclgt;erlu|l, geliiiibertcv �rn�firnug, pmerj^dpet copy;iarraquo; vljk'e, iBIutfarneit, SBergiftiiiigci! burd) iUictallfal�c l-alb nad) beven (Semu).
Siferteu unb Siiubevu 3 �li Stflct reg;iev mit einem l)al= bm Onavt a)iil*, aVeijIfupte, .4*icv, tag�d) 3�4�5 SJial, fleineven !�Sierelaquo; na* �Jcc^itltni� raquo;enlgcv. SKan raquo;crtln. bet M aftljcnifdH-in Suflante gewiltjfiafte SUittcl bamit, Benncitiet �ftfttingentia, copy;laquo;Utelaquo;, ajfetallfalje. copy;o aum bei Jtl�jlierett.
SttettferHdj aXi einJiilltcnkcS, bectenbe� SJ�ttel, jebert) nieijt iei t)eftigcv 3nfliimmation, mef)c wenn bie Teilung naljc ifl, bann mit Almnon cruduni eine Svarfmie auf eine Unje (Jigelb. SBei fvifflfcu otei-fl�ddirtien ffiertren-nungen mit fettem Oete, i)iilcl)va()m in SSevliinbung.
(So andj ba� copy;gell) 6ci SlSetaninbiiiigeu, bie ttoefen, fdimevjljaft finb, bei airaiibfdjorfen liub Sdi�ifen bei Sc^ujituunben jur '.'H'ftcyung, mit Del.
2) gjlillaquo; CL.ac), (le jerfeftt m in: a. aHolfen, ��aifcr, iUiildj�udei-, (Siwclfift�ir, copy;alje enttjaltenb. b. Jtgfe, faft nanj (Stoei�. c. Sta�m, copy;altne, au� Sett unb Siivcif! l'cftclieiib.
|
f
|
|||
|
||||
|
||||
*
|
i
|
|||
|
|||
3
|
|||
|
|||
I-
|
eit ift raquo;cvfrtiicim mirij ttv S6ieT9attnna, be\ tnitaaiU ivtet SlaWng mcl)r fticfftuffljciltui, bei SPflaiigenfop mc^r raquo;eqctabitifcftc Steile I)iitciib.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , r ^ ,,
reg;ic jevfeist on* �Betoltfalje, luimcntd* @ttuUmat. Sie TOivtt cftti* cinl)�llentgt;, erfc^taffent!, WmcrjftiKtnb, bejfer aii (Siwcif).nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; . �, .-^ ^ .
�tan raquo;cntict fie inncrtidj an in ajltjcuiidjcn JErauf= Reiten bei @damp;wcincii mit #9632;(Simt'cii uirt ganj ittnjtn St)ics ven, aber nidit hci fDttrcJfaU.
SU� -!5eitinittct innevlirf) bei (SiitJ�iiHiiigcn tgt;e8 I ractus inteslinoram, Slufftatnen, �lutmcltcn, uadi (Scnufi f^atlaquo; fev SCfttinjcquot;, aUctaUgiftcii. 3lu* atlaquo; Jtlofiicrc.
9Pferteii un* SRiiikevn pro dosi 3�4 �Jfirairaquo;, tUincren lt;�jitxtn im* SScrft�ltiii�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;t,' �� � ,#9632;� ;.
3)iait fc(}t il)v ju: (Siev, @MrtcmeI)(, ijett, laquo;utter,
3leuBcrli(S mit Srottvuinc, Scinfaamen, a)icl)t ju Utnlaquo;
krajiotfen (Serum Lactis) , ftnk weniger n�ftrent, t�tjleirter ati SDiitc^, WlB�tfieu etlun� tie aSertnuimg�eiii. genierte, raquo;cnneljrcn Seren W�ferige Slbfcnlevungen. Rie�gen tatitcn barnad).
9H� JJeilmittel bei Snti�nbungen bei- Sdiweine, J^uube, JJabcn, innerlicf) mit Nitrum, Crcmor Tartar!, aber feilte anctaltfaljc. Sei reg;(J|aofcn unb 3icgen aii imv
@lt;ibe bei grofien Stjieren t�glict) 2�8 CUwrt. copy;cbaafen unb 3icgeu auf einmal 1 �U Quart.
b.nbsp; SlcrJJ�fe, !cinmt mit bem (sireciiie �berein, im friWen �uftanbc, wirb iiie()t iemilst. @cgol)ren, after JS�fe, wirft reijenb, atlaquo; Sarirmittef f�r Jpunbc, mit Oel l � H Sotft auf einmal gegeben.
c.nbsp; 3)er SRaljm, @al)ne (Crcmor Lactis), luirtt bei. laquo;lt;il)c wie fettc� Oet, eintj�llenb, erfcilaffeirt. 3nnerli4 bei copy;nt^inbungen, iBlutrjarneit, naci) copy;enuij Wavfer copy;toflaquo; fe. iCferken unb SRinbevn ein Ijalbelaquo; Quart, fleinern Sljie. ven naci) SBcrl)�ltniB.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; . , �
lt;1 S�utterinitd) (Lac ebntyratiim), wirft fall wie SDtoHen. JBian giebt fie bei (Snt��nbungen, bei laquo;raune Mv S^weine, mit Nitrum, aiie�wurj. 3n erflever aStr= bmbuiin au* bei'm !8Iutf)arncn ber iKinbev.
3) (Sialtcvtc (Gelatina). Sie fommt tiiS wetentti. cljev laquo;ilbungatfjeil faft in allen Seilen belaquo; Sljicvfcrbcv?
|
||
|
|||
|
|||
rait Daniajom laquo;trbimten. reg;ie ifl tern ttimeiBc raquo;laquo;Waakt
3)1laquo; copy;alUttc i(i rue garniBoten unb 'Melivcm iai hit-am uirt am leiciteficn. lit raquo;ertouente Sialjruiia�mittel, laquo;laquo;raquo;/Wenn ganj teln, teijcnt, toenn mit O�majcm vtu
, PJlaquo;n2i^rto,h:K 'lc 11)ie mve't' MM raquo;'laquo; tielaquo; jcrfeSent) aur i)!et,il(ialjc, namentlidi auf ten Sublimat . ^quot;ll,quot;''* 9'laquo;*' manJlaquo; nl� nabtenbelaquo; bittet, unb aaits b SBnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nne ka� reg;'',deg;c''' bti Si��raquo;laquo;!! raquo;erbicnt fil
aJM* aquot;3e3eijt jfl fie bei entjunbung�fiebern, ^eftioen laquo;ntj�iftungai, .gautfran^eiten, biewnju reidjli^et ka^
Irian giebt bie OaHette in Wprm flavtev 51eif*br�Be, obci- a(8 anfgel�l'teu Seim (Colla animalis), bei nroSet gmpfinblidjteit belaquo; SMbcungacanala rein ober mit etmalaquo; Oyium, bei copy;tumpfbeit aber mit Jlo^fatj. Wan raquo;evmei-fcet babeiJJlbftvingcntien, laquo;S�uren, foure @o(je, aiietaltfalie
laquo;et SSuMfmotoev�iftnng copy;allertc mit cencentrirtem SDetreunjaiter.
3)ie copy;abengr�je ber copy;aUcrte l�ft ft* nieftt qenau be. flimmen, bei �rofiet Sm^finbli^tcit �fters deine copy;oben.
Sroeitr #9632;Jlbthcilniifl.
copy;*teim. laquo;nb qummiJaUiae laquo;Dattel (Medicam mucilaginosa et gummosa).
..v?quot;.?*iei^ (Mquot;,!quot;8) 'fi gt;quot;gt; iWanjenrci* aUgemeiB raquo;erbrcitet, aber m mannen gjflaniien unt einjelnen Sljeiraquo; l^, Jerielbcn fef)r reicbli* raquo;ovljauben; er roirb meiff mit SBafflaquo; ausgesogen, au* fc^wi^t er bur* gjiffe ober copy;in. 1*mttc aulaquo;, bieien nennt man Gummi. Sin Unterf*ieb ben bie �bemie Jraquo;if*en beiben ma*t, ifi f�r beu ajractilaquo; fer oftne !Bcbeutunii.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; *
SJiefe B�ttel mirfen am roenigflen na^renb, am meic fteu eiubullenb, fortgefe^t ongewanbt, f(brod*en fie bie aierbauungSemgetteibe, ba^cr pnb fte ni*t anmeiibbar bei crtli*ei: aUgememcr, materieller, Mbfif*laquo; @*raquo;a*c unb bei Sciglofigfeit, bagegen ftnb fie ju benuten bei er. boater leben�dugeruug, giitj�nbungen, �ramof ber 8a. fern, gro�er (Smraquo;finbli*tfit, jum Ueberjug Wle�nentil�p.
|
ti
|
||
|
|||
#9632;*
|
|||
|
||
� 5 -
ler SWdfcii, (Sinpllung fcftarftr Stujfe. Jluct nllaquo; raquo;ititt-mittet uirt ju (Smulfioncn.
1) Sltaljiftie� reg;ummi (Gummi arabiciun s. Mi-inosae). 2)ie� @ummi bitott mit a�affcr ieifit vciueu Sdjleim, ifi aber iiiel;r f�r ttcinc J^austtiiert, bei gvoBen Jbieren Wc�) Sllt^eewurjel, Seinfanmcn Icirtjt ju etfctscn. SBhii jiebt e� nit^t mit gt;l)!ctaUfoljeii, vucil c� fie jevfegt, augeiventet mirt ci bei Darm= unc Sticvcneiitj�nbung, copy;tranguric, laquo;uii�enenti�ubuniien, fc^metiliaftctn Jjufien, VT'nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;copy;ureSftitten, SRuljr, mit raquo;iermal fouiel SCaffcr al6 fein
(Scmidjt, unb in @abeii raquo;on 15 copy;ran bilaquo; 2 Dvactjmen, man fcijt iljm nac^ UmflAnben Ovium, JBlaufaure, SRija^ barber ju.
i) Jtirfijgummi (Gummi cerasorum, Prunorum), unb Sragantgummi (Gummi Tragacantlue), ftnb fa|1 Sletdje laquo;B�ttel mit jenem, ba� erftere tt)i)l)lfeiler, ober ni(bt
3)nbsp; nbsp;Eluittenfaomen (Semina Cydoniorum). 3J!it 40 Steilen SBaffer gefdiiitteH, entwirfelt fi*, befonberlaquo; au� bei laquo;Sd^oale, iiel copy;cSteim; er wirft jerfe^enb auf Plumbum aceticum unb Sublimat. 'JJicilt nur bei calt; tarrljaliWen, rteumatiWcn unb anbern Slugenentj�nbun-gen als aiugenraafjer 1�2 Slnentdjen auf 1 gjfunc SBaf. (er, rein ober mit Tinctara onii ober bergleii^en, benu^t.
4)nbsp; Seinfaomen (Semen Lini), 3)ie aupere reg;*aale Ijat ] belaquo; ganjen @cti)ii$t8 reg;*leim, bei innere Jtetn } fet= te� Del; ein SljeilSeinfaamcn mit fett�jeljn Seilen aBaf= fer fotfienb �bergcffen, giebt einen biiflicijen @(6Ieim, ben man bolb wegen feinelaquo; Oellaquo;, kalb wegen feiner Sdjtejm. tfteite benuftt, innerli(6 bei entj�nbungen, SBergiftungen mit Warfen ftfeenben copy;toffen, fdjnurjljdjen �r�niBfen in ben Singeweiben, �ujerlidp bei Sierbrennungen, 3ln�?un. gen, �Bimben. a)lan brauet bielaquo; in ffuffiseir Sorm, aiif^
(nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; allaquo; Jtl^jlier.
reg;o8 Seinfaamenmel)l (Farina seminnm Lini), giebt bei ber Siemi^ung ine^r �el, baljer ift e� noeft mel)r erfd�laffenb unb erweiibenb allaquo; bet copy;cftleim, man Fortit elaquo; mit 20�24 Steilen S�affer ju einer gl�fftgfeit jufams men, ober mit weniger S�affer ju Srei, um auf eiitj�n-bete, fcbmerjljafte, Betl)aitele Steile UmWldge ju macfyen unb Siterung ju beforbern.
�Jic Seinfutben (Placenta seminum Lini) cutlwl, ten fein Oel meftv, i^rc SSirtung ift bem Seinfaamenme^l
|
||
|
||
�� r. �
|
m
i
|
||
|
|||
Atjiitid), imt filaquo; rocrbeu jcrftojsen au^ fo m fttiiilirteii Siillen bcimlit, mit SBatfer otev gt;B!ilrt) gcledit ju 5Salaquo; fAungen, UmMIftacn, tiefe mftffen at'er alle 24 copy;tunken, wegen leitijtev wltlning, emeuevt lucrten.
5) Suet�ljovnfaamen (Semon foena graeei), tint fafi eten foraquo;iel @cf)leim ivie bev iicinfaamen, kubei ttocft ffiuttiije copy;tctre, bvifjct witrjigcn ftientrf), ber @(Steim Ijenidjt nbev mr. (Sonft ein betiebte� bittet bei 35rufe tev iUfevtc,
�) See 3Ji�I)n f aam eil (Semen papaveris albi et nigri), (jat siel iSd)leim mit fettem, fe()v mitbem Det, ein S,i}nl mit 8 �Ocilen ��affcv im WUtftx �efti'�en nno tic Sftiljlijfcit tmdigefeitiet, ijiet't tie iDiol)nfaamen=reg;nnit. Ron, bie man bei imicrlidjen @nlt;)iinbungcn mit IVilrum, Ocl ic. SDfcrben unb iKinbent 2�4 i�funb, tleinet-en Sljie. reit im SBetfiattniffe giebt.
7)nbsp; nbsp;T'cr .�anfi'aamcn (Semen Cannabis), cntBStt meliv copy;rblciin, fettej Otl nnb ctnja� bet�ttbenben @toff, man bcnulst il)n als (Smulfiun, 1 Sbeit nnf 10�12 Steile U�iiffev, mit Nitrum, Camphor, �)e( H'., befbitbev� bei 6'nti�ntuiigeii tcv s}am- unb �Jefebledit�wertjettge, in (Sabeit toie bei ter �)ii!i)iifatimen=Smulficn.
8)nbsp; nbsp; copy;ic eibif(i)= otev 311 tl) eevuuvjel, unb be. rcnJtraut (Raatx'et llerba Altheae). a. 3)ie QU lufdiVKiu-jel ^(it laquo;ielcu reinen, (eiebt (felbft in !altem SBaffer) lo�licien copy;dilcim, ift in beb ��ivfuiii) ganj jenen SJiitteln glcirf), unb Witt befenbev� gevn als cinlj�llenbe� bittet benugt, bei'm innerticljen reg;ebraucbe be� Oleum Tircbinthinae, 01. animal, foetid., Camphor, 3)ietnltquot; falje. 5luf Plumbum aeeticum raquo;)ittt c� uic^t fo flat! 8crte(ienb, luie GuittenfdiU'im unb avabiftbe� copy;ummi. raquo;Biit copy;umniiOavjen raquo;etbinbet c� fidi, buvdjrciben, gut, talaquo; tier ju Smtufioncn jn benu^cn. Su Satmergcn, feiner a�cl)lfcill)eit laquo;jcgtn, geeignet, 1 � 1J Itiijen auf 1 $funb aiibcrev Sliulver gtvecfincl, 2 � 3 llnjcn bei copy;aljen.
b. 5)a� reg;ibifcljfraut, bat weniger copy;(bleint unb wirb (lU Xecoct ober S3rctumfd)tag, juroeilcn mit Sein= Fncben, Silfmtrfltit, benuljt.
3u cnv�ljneu bic leidjt ranjig laquo;jerbeube SiltliccfaUie (Ungueiitum Altheae).
9)nbsp; Sie iSc()Warraquo;ngt;urjel (Radix Consolidae majo ris 8. Radix Symphiti), \)at neben } i()re8 CSicroit^te� �tljlcim, iieci Giibcij, 3laquo;*quot;. abftrinaiventc� i�tinety.
|
f�
|
||
|
|||
|
|||
raquo;ic ift cmljiiUfiiti, iiciiiifc iisin'fin, jufdmmmjltften*, ��vlaquo; fcirt, t.i^cv man fif-in dien gaucn a(3 fcljlcimtgc� sBlit' tfl anwctiMn tanraquo;, luo tciiic ftavtcic copy;ntttofcuna raquo;orpoillaquo; im ift. ilVi nftl)ci�|'d)cii, fffimcrslinftcu Sntiunbunaen, SMtiKhn-ncn, vudvnvtiacui Xuvdifafl i\i iie MI ompfclilcu. Sie reg;abe ift ici SPfcrSen unb SRinietn l � 2 Uttjcn, oei lt;Srfinafc!i, �iwn, copy;dmiciiicn i � 1 llnjc, Siiljcn, #9632;Sun-ten 1�2 copy;tafttnen, alle i�2 copy;tunben ajacben. man-J^nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ck SOicvc ncljmcn baSSecoct fvciwillia, 1 5T)ci( reg;d6WJaMquot;
hT)nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; gt;raquo;in-jct mit 10 � 15 Slfcileu SBaffcr �tfoclit, juwcilcit mit
�^cimille, Opium Ulli betgt. laquo;ovmifctit.
5lciipcv(icl) aU Umfriilag auf aBuutcu, at� fit|iucrj(}il= leufcct!, blc copy;itcnma Btffernbe� glittet.
5lu* ali �SInbcmtttM bei anbevu �ltjncku 511 tcmtlicn.
10)nbsp; iDie JEtettenlburjet (Heidix Bardaunac), ()at laquo;jcnlglaquo; Wteim, etlua� copy;tavfcmdjt unb tutterc� .gavraquo;, wirft luciii� auf bic ajcvbauuii��ciu�cti'cibi', bajegeu mito auf bic Ubfimjetfteuae. 5)a� Sccw-t aus 1 Sljeil SlBurjcl tint 12 SEBeitcn SBaflet laquo;cvluntbct man iimcvlicf) unb �iu fjcrlidj bei Sicibtcu, .gautjuefeu, Stcintefcftmcrben, Sa= tarvl) uub Ruften, bei alten ^au�tljicreu, in Oabcn wie tie StbiBavjlunrjel.
reg;ev Saft bev 58l�ttev ijl bei aScviminbitngcn unb reg;e= fdjluiivcn auficvlid) jn bemiljcn.
11)nbsp; nbsp;3)08 Sialbentva�t (llerba Malvae), Dat net ben (Scblcim abflvinqivcube� SWnciraquo;, imb ift aujuweuben bei Slu�enentj�ubunijcn, akauite, �atavvl), Suttgenentjftraquo;quot; billig, Cl)iagen= unb Darinentj�iibungcii, JDiavrCoc; e3 eignet fiei; befonber� sum �uljcrliclicii (Scbvaudjc, ��a. fdjungen, a3�l)iingen, einfbiitsiingcn.
12)nbsp; Sa� a�ollivaut unb beffen -iUniltcit (Herba et iiorcs Vcrbasci). Sie bcfiljen Sd)leiin , fette� Del
|
|||
|
|||
v
|
unb Sdilcimjucfer, bienen gauj wie Scinfaamen, �ber �tt-
|
||
tBectwiut, unb bic SMumen erregen fanft bie Stc�nvatione. i'cijlcimbv'iute, baljev bei fleincn Sbievcn nnpwenben, J � 1 iSvadimc mit 8 aijciten aBaffcv infuubivt, Mgliet
4�laquo; awoi.
13)nbsp; Miubcvmijl (Steicus bouin s. vacoarum), cnt= Mit SWanjcii: unb tl)ievii'd)cn �dilcim, aupcrlid) bcnnlU, b.efoiibcvlaquo; ^u llmfdjlagcn um bic .(Jilfc, meitt bann mit S'rDinbvci verraengt.
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
#9632;i
|
|||||
|
|||||
SWe^t.
|
� 8 ^-
Dritte Jlbtlicilunlaquo;.
unb ftcSrtemefit^altige .ffliittel camenta tariuosa ct amjlacea).
|
1
|
|||
(Medi-
|
|||||
|
|||||
Sgt;a} Tlt\)l ifl ein nitjetev SefiaiHt^eil In ten @iia= men ber (SJctttibenvten, in einer fRcil)e wn #9632;ip�lfeiifrH*= ten, aBnrjeln nnb Anoden, unb beftcljt au� Starfcme^l nnb Jlleber, giroei�, Sftjleim, 3n(fer unb copy;rti-artiofioffe. w-S nalirt veiililici), meftr als reg;4leim, raquo;evlangt abev im= ma eine no* gute aSercaunngefraft. g� serfetjt iBietaU. falje, ncimentlirt) QueifrUberfublimat unb jinpfevfahe, ic--fonberlaquo; ffliel)! mit raquo;ielem �lcbcr.
3n Jjrnnf^eitcn giebt man a)(ef)l bei atlgemeiner copy;tijnjacfic, 51bjel)nmg, sgt;itfteraquo;erlu|l; nit^t in Siebern mit acutem Sscrtaufc, ober bei copy;ntj�nbungen. Sagegen giebt man aSehl bei aSergiftungen mit Warfen mtttin, bei SurcSfall, fiarnrubr, S�lutdarncn au� Si^iuactje. Sett' tserlid) bei entj�nbungen unb exeoriationen. 3lu(* allaquo; laquo;inbcmittel tfl ei ju benuften. laquo;Daiei ju betenfen, tap ci leidet in reg;�()ning �bergebt.
Das reine Starfemefel (Amylam), ifl leidrtcr laquo;i raquo;er. bauen, aber weniger ndl)renb.
!Bic @obe f�rlUfcrbe unb SRinkcr 2�3 Uitjen, S^a. je. copy;({lioeine, biegen J �1 Unje, ^nnbe J�J Unje, tag. lictj 6�8 2Jcai.
mn-� 3�'liSen (Triticum). @r f)at iet)x feinelaquo; roeige� SDieW, basect; man f*Wo(*en Spieren al� fflie^Itrant geben rann; ci f�uert teitfct. reg;er�flet wirb ej gegen gingeibei' bciburmer gegeben.
reg;ie a�aijentlete (Furfut tritici), entf)�(t biet J�cier, fe^r Wenig �lteM, unb Wirb al� biatetifcije� 3!it. htin entjimbungSFranfljeiten, bei3)tufe, Jjallaquo;cntj�nbimg, �puflen, aierwnnbnngen im OHaule, au* bei hartleibig. Icit gegeben, al� ^leienfutter ober JUeientranf. ^leujieV. lict) beuufet man fic jn UmftW�gen, befouber� au* um bic .��fe.
2) S)iereg;erjle (Hordcum), jjet)t l)inrt*tli* bc8 gt;0ie[)(= unb Jtlebergeftalte� jraquo;lf*en SBaijen, Sfioggen unb 4jater inne, ift rei*er an copy;Aleimjucfer aii biefe, bat etwalaquo; (Siwci� nnb grfmbroune� Oel. fflian benu^t fie arjnci. li* ju Smnlibnbern, bei tatarrljatifdien Jlron�iciten, fo*t ju tiefem ^wede reg;crfie mit a�affer bi� jum raquo;�taecu,
|
;gt;
|
||||
|
|||||
|
||
unfc laut ten Juinft mftSljl Wlt;wlaquo; cmntftmen; MeS Wirft abev immcv mir, ali fettfttt aBiumc, crfclilnffcnti.
copy;crftciimal� (Maltmii honlci) , ciltlj�lt JUffetcirtj. iicn copy;toff mit iBrttt BrtitUi evvegenb. ilUnu gictt c3 6ei iEnrrtifallcu ulinc raquo;cvjtatftc aicijl)laquo;Fcit, bti kev gaulc, bei ben Suucicnibiirmevn bet Sdinafe, auf 50 copy;tuet Sttiaafc 1 copy;iijeffcl Brmtn �cr�gcte� �)ia(g mit laquo;0 �Xuavt SBafflaquo; ijefcdit, baju 2iJSfimbaLH-itt)f)L'ltcvbeercnirab 1 llnjc (Sifen. uitnol; man .]iebt eS al� (Sietvanf. VYnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; IBnJ iBicv (Cetevisia), reirtt nalivcub unb ft�rfenb,
Inbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; baljcr niefit man c3 entfraftetcn Jtjicven, aurf) bei fcl)iraquo;a=
eben SBeltcit, nart! Umftanfcen mit laquo;romatifdjen �)iitteln, UJranntnjein, SHiciu.
3)nbsp; iRoggen, Jlotn (SecalLO. (Sv l)at metjv Stavfes mel)t unb'JUebcv ai� copy;erfte unb #9632;�ofet, raquo;om evften weni--niger al��Saijen, fauert am leicbteftcn, ift am fdiwevften ju raquo;cvbaucn. 5)08 OJicl)! benn^t mau in �vantl)eitcn mit grolfi copy;cbttv�cije, �uiueileu mit SBaffer guv Suppe gefoebt. ?lcufieilidi mit S�aifei-, SJier, ��onig, SButtcv jum s�vei gemarfjt, alo Uinfci)la.quot;ie auf iBcvl)avtungen unb Qntj�nraquo; bung�gcfctni'�lftc juv ajef�vcevung bev Sitcrung. iD�t Jiocbfalj, isaljfauvc, Sffig, ju 'Hiaulwaffern bei'm i8tofen= fieber.
copy;er Sanevtcig (FeniuMitnm), mivft innevlid) (�?gt; tenb unb evfvifdjenb, uub aujjevlid!, bei t�ngerev S^ct�b^ vung, veiseub.
Sa� JKuggtnbvot iji tcid)t peibautieb, �u�evlid), mit SBaffcr ober raquo;Biild) gefodit, ju Umfcbl�gen.
i�ic aioggentieic ift naljvijafter al� bie SBajjentteic.
4)nbsp; Sev .jjofer (.Avena), bat weniger copy;tarfemel)! als ��aijcn unb Oioggeu, gar feinen �lcber, etwas reg;d)leim= jneter, Siweijj, gew�rgbaften Stoff, unb ifi batjer weniger itartualjrenb, leidjter perbaulid), weniger bt�ljenb, fpatcr fauernb. Scann ger�fiet (Aveua tosta), wirb er mit gluicii oegebcu gegen ben Surdifall ber Ererbe unb S�lleu, laquo;Sdjaafc, 3iegen, copy;cfiweine.
^afergr�lje (Avuna exeorticata), giebt man in Jlbtodtungen, 1 Unje J^afergr�oe auf i $funb S�affer, raquo;Biildi, Sieifdibr�tfe, bei fraufl)after SReijbartcit be�SJanm canallaquo;, bei 3Mird)faU raquo;c, gu Jlltji'licrcn, 4'�bungen u. f. w. 311laquo; �H'ei getodit, ju Umfdjt�geu, wie Scinfaamcu, 'AU t^cefraut anjitwenben.
5)nbsp; nbsp;Der ipudjwaijcn (Semen l'olygoni). jfl fei)!
|
||
|
||
|
|||
10
|
|||
|
|||
tci* an SBicbl, tai tern kev reg;ciftc ftftulict ijraquo;. (.Sierftet �cDSrcn itijt? bcr 9tei� (Semen Oryzae), bec ��ililaquo; (Semen Zcac) , We SBoljnen (S. I'haseoli unli Fabae)
11. f. ID.)
6) 3U(inkif(ScS laquo;BJooa (Lichen Islamlicnm). obev tic iM�ttWWe glcdjte, i)at 20 � 25 gSroccnt copy;MiftmeM, iii� tern issdjleim, tlaquo; copy;atttvte aljnli* (ft, untgt; III mit JBittcvitoff raquo;crlmitbcn. (Ja wistt intenjiraquo; u41)vcnti, cin= Mttenb, veijiitinbrait), jl�rtenlraquo;, ifl aiiijcjcigt, tae reg;(Sn)�= �ie rait gtoiicr SKcijbarfcit, Slbmngcnmg, ju veid)lii1)c at= fotrtemnij, copy;tleimatioirtetung jugentlaquo; ift; tnljcv aurtj tei �fTroniMem Ruften mit meiern reg;laquo;�eima6raquo;raquo;iaf, Jluij= nt^migfeit nad) L'ungenentj�irtung, copy;rf)n)ild)e unt 3ieij. karteit tcv i�tondjicn.
@abc fin- iBfertt unt SRinbev 1�3 llnjen, fiiv tleinere Spiere 1 �lUnjc, J-2 Sradimen, taglicfj 3�4'JJJa!, in Saitsetgc oter Sccoct, in erfteter Sonn Ijat e� noQ feine gaiue Sitterteit. Sluf 1J iCfunt iZBsffev rertjnet mlaquo;u 1 Unjt !l)ioo8.
3u emaljncn iai Sttanbtf^e 2)Jpp8.
SStcttc '�bthiiliimi.
S�Se, ober jucferfjaltigc 3)iittel (M. sascharina 8. mellaginea).
3)er Sudei; ifl ein cigentij�mlidjcr SBefianbtfjeil me^ vercr DvganiSmcn, befontev� iPji'iiiJC't; cv i\t f�j, in �Bnffct auft��lid), unb raquo;ertnnbet fid) mit raquo;erfdticbenen copy;ubjlonjett, copy;�uren, Sdiieim, (Simeifi, reg;rtroctiraquo;ftoffi man nnterfdieibet ccbfiaUivbarcn laquo;iudev, reg;d)leimju(fcv tint bergl. Sie judevljaltigen iOiittel tommen in i()vcr -S�ivfnug baltin idH-iein, baj fie Weniger al� bic raquo;otigen nafjven tmb einlj�den, aber an ben Steltcu, bic fic be= v�l)ven, suevfl eine gelingt (Svtegiing bcmivfen, babureft fci'imbav tie Slu�fonbetungen, nament�d) ber copy;cblcimraquo; Baute, IjetBoiTufen. SDKt acftleim raquo;ermifdjt, ^�Uen fic aucij ein. Sluf �Bunbeu unb Oefdjw�veu ift bet 3uder ein leidite� auStvoducnbc�, fclbft leidjt �^eube� �Kittel, mit (Sigclb ober etroa� bevglddjen aermiWt, ruft et ei= neu cenfintnttn 6itev, beffete copy;vannlation I)cv\3�r.
-StetaUfatje foil cv, namentlieS Ijeij, uerfejen.
Seine mebicinifdie Slnwcnbung ift f�r tie Sftictc belaquo; fiji�ntt unb mefee bi�tetife^. SKian giebt iljn bei catarrfta=
|
I
|
||
i
|
|||
|
|||
mm
|
|||
|
||
� II �
lildjeu Jtvanf^citen, tvorftnem ^iifttn, SBrdune, SBiaulivel), JSogiftunaen mit aietallfaUtn, 9)et$tttmtgtn. 9icujet= tieft auf S�unfcen uiib copy;efdnj�rt mit ju gevinser SBib ttm3laquo;tt)�tiijtcit. Jlucft nU SCeftitrt JM anterit Sltjneien, iPifien, Satmergcn.
1)nbsp; nbsp;Dct SSo^rgucter (Saccharum, Saccharuin al bum), fyat in grcStcr SDienge reintn ^urfaftoff, wirraquo; oder iunerlid) nur fef)r feiten anijeroanbt, allenfnllS bei copy;(fiaafen al� Saxirmittct, in (Snuanijelung aniertt Saljc, 6 Unjen auf einmal.
JleuBetlirf) ali SHeijmittel bei Jjornftautflecten, bann and) n!ul)l mit fr Sinfoitriol oter tet ^alfte Salcmel, mit einem feinen $infe( eingeftritften.
Der S^ru)) (Sjrnpus Sarchari), teiRuften, SBrdUtlt u. f. tt. ju 1�2 Unjen bei $ferben, tlcinen S�iertn 2� 4 S)ralt;*men t�glilt;t 3�4 3Jial. Siuperbem als aSeftifel.
2)nbsp; nbsp;Der �Oouig (Mcl coniiniiiie), ent()�lt @cl)leim= unb ^onigjurfer, reg;d)leim, SBa�ii, gettnirjliaften Stoff unb eine freie S�ure. Snneriid) l)at er tie angeieuteten ��irtungen ker fil�en a)!ittel, �ufierlicft mirft er ermei-(ftent, bie copy;iterung bef�rternb.
copy;r Wirt feines 5Creife� ttegen Weniger angewanbt. 5Dian fann iftn bei !Brufttrantl)eiten, luo er tie copy;(tiUim= laquo;bfonbermui bef�rbert, aUenfa�� bei SOkta�Dergiftungen, lenu^en. Die reg;abe ift wie bei'm Ssjrm).
SleuBerlid) mit a)!el)l allaquo; UmfAlag auf raquo;erbArtete Dr�= fen, bei torfibem -iuftanbe mit halbgebratenen ^wiebeln, jtnoblaudt, gr�ner Seife, Sor�l oermifdit.
S�ti tur^iten SBuubflacften mit Ser^entfnn�l. J�ei uugt; fhtl�fcn Bntj�nbungen im JOiaule mit 6 Sbeiten Sifig unb ��offer, ober fpatcr mit orematifeften S�affern raquo;er= mifebt jum Slu�pinfeln.
��ei alteren aCunccn mit a)!?rr()cu= ober 2lloetinctur raquo;erbunben.
33ei .gorn^autflcden i Unge mit Zincum sulphuricum 20-30 copy;ran, ober auef aHein gum J�eftreiiftfn.
3)nbsp; Die S� �bolgwirgct (Bailix Liquiritiae), eut= t)�H reidjli* ba� @U;cBrrbi5iii, Sctlcim, etwalaquo; bittere fra^enbe Subftang, bat lie allgemeintn SBirtunacn ber f�fien SQJittel, w�rbe fonft audi gegen .fauHranfbeiten, bei erfeftwertem Uriniren noeb jefct benuijt, am 3)ieiUeu laquo;ier als blaquo;fflaquo;nb'laquo; SSebifel mit anbern laquo;B�tteln. reg;nbc
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 12 �
f�r iCfcvbe Hirt minin 1�2 Unjcn , tlcinen �llicven iwd) SSerldlltmfi 4�1 Unje, 1 @criU)rl bi� 2 copy;rahmen.
4)nbsp; nbsp;Slie jBiofjrr� lieu (Radices Dauci), fiaien raquo;iel ^ucfer, mit reg;t�rtcracl)l irati tergl. in fic^. copy;inb mefiv Slciljtung�mittcl, kiftcn aber gute SMcnftc bei ctjrcnif^em ^uftm, aii bi�tctifdielaquo; Heilmittel, fo aud) bei raquo;eraltetev raquo;rufe, Sannif, Sungentnoten, Stmgenfeu^e, Mleciftct Ujetlauung, �iJiivmern, fdjlccijtev evnaljning, in reg;abcn raquo;on 6�S gifunb f�r SPfcrte unb 3iinter, '2�3 SUfunt fleinern Spieren; mon mug nber kainit l�nger fort= fahren.
35er SDioIjrr�bcnfaft (Succus Dane! inspissatus), teivtt ci^ntic^ wie ^cnig unt Wirt) meift al� SSe^ifel benu^t.
5)nbsp; nbsp;SHttetfcn)DUrjel, copy;ra�rourjet (Radix gra minis), Butferftoff, �-itoeip, copy;cijlcim, Srtractioftoff fmb il)re SJeftanbtljeile; ftmn bentt^t toerben Wie bie aHotjrlaquo; v�ben, friW nnb getvoetnet, jerfdinitten ober im Decoct, bei benfelben gallen. SPfcrben unb Siinbern t�gtid) 1 � a apfnitb, copy;riiaofen, copy;c^toeinen }�| sJ3funb.
6)nbsp; SSflnumenmu� (I'ulpa pninoriim), biefi roirft fnfl njie �sect;onig, mc^r fitljlenb, tleine 3t)iere gelinb lawlaquo; venb, bei Hunben unb �a^en 2�3 Sradjmen mit Ni-n-11 m, Sal Glauberi, Crcmor tartari.
Siinftc laquo;Mbtlicilimg. Scttlt; unb �lftaltigcSHittet (M.jiingaia et oleosa).
Sie 3Jiittel biefer Slbtljeituitg beilegen faji blcp au� reinem Sett, einem J8eilaubt�)eitc besect; Sf)iertcrfer8 unb mehrerer �pflanjen, namentlicb beren copy;aamen unb Sr�d)laquo; ten. S�Jan �nbct barin jmei J;au)jttl)eile: Salgftoff (Stea�rine) unb �eliicff (Oleinc), in ben Berfdiicbenen ffett-arten in raquo;erfdmbenem SScrljaltniffc, fo bafj biefe boburc^ nlS ijalg (Seviim), ober Sett (Adeps s. Axungia), ober al� Del (Olcum), etWcinen. Zux�) (Sinreirtuug beS Sauerftoff� ber 8uft mirb ba� gett ranjig.
3)ie a�irfung ber fettigen �Dfittel i(l (iiupttung, (Src meidjung, (irfcfjlaffung, aScrminbcrung ber Slcigbartcii uuli Snn-finblicjleit, inquot;beren Sclge bann gelinbe SBermcK rung ber copy;e- unb �rcretionen erfolgt, a)iinberung frontlaquo; ijaftcr copy;Mnnung, ber H�rte, ber copy;^merjen.
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
_ 13 �
Ctit feilen laquo;B�ttel tuerteu befcum� raquo;oraquo; glcildjfvejftiii gut raquo;ertcmt unfc ofiimUivt, bie eniciljvmiq turc6 fie it* f�rtcrt.
3m Ktnjigen Buftanbe Wirten alte Sette Wavf rei�ent an ben teritljvten copy;teUen.
sffian brn�it biefe raquo;iittet l)aitvtfft(ili(6 imuttidj laquo;nb aupetlicft bei jebev ortlicben Sieijunii unb SinWfttung fctiitrev copy;toffc, (auSsjenommen bei tSiintljaviben unb bei Vlricuifraquo; f�ure), bei (Sntjiinbungen, CSolifen, $iirnraquo;erf)altung, fvemten JtWpan iraquo; ben Sofionen, bei �ietbreimunqen, J^autau�fcfjl�gen, -amp;nutfcbrunben, Soutvactiou ber iBiuSquot; fein, ju JJlljfticrcu.
Sticht anwenben barf man iie bei @cl)laff()eit imb Steij' toftgteit, nicijt auf entblcf'tc �uodien, ober fer�fe Jjaute, gelbe elaftifcbe Seljnenfafer.
3nnerli(i giebt man fie meiji in it)rem nat�vlicben 3quot;= flanbe, bic Salgavten lei^t gefcimoljen, ober mit SSaner utib copy;djleim aw Smulfionen. Sleujjcrlii-b raquo;erben fie, mit raquo;crfcbiebenen copy;ubftanjen raquo;ermifd)t, ale Salben, Slnlmentc, copy;eifen, angewenbet; ransigc Seite jn rcijenbcn laquo;aalten,
raquo;ie reg;abcn finb f�r �Jferbe unb Siiubcc ߗVl Unjen, f�r tleinerc SOierc 2�B Unjen, i�1 llnje, uact) Um-fi�nbeu mehrere SDfale.
1)nbsp; copy;ct)tt)eiiiefett (Adeps suilla e. Axungla |iorci-iia), wirb fcfmell ranjig; wirb meift nur bei ijjferbcn in-ncrli* bei aierfbvfuugScolifen gebraucbt, unb mit einem fdjleimigen SJeccct gegeben.
�leu�erlirt) bei entj�nbeteu copy;teilen als copy;djul�iiiittel, unb ju allerlei Salben.
2)nbsp; SS utter (Butyrum), i(l im frifeben, reinen Bu-(lanbe ba� milbcjte Bett; fie tommt gan� mit bem copy;ctttei. nefette �bereilt unb Wirb befonber� al� Jjaii�mittct bei
,,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; (Sutereiiti�nbungen benu^t. 3laquo; �lugeufalben iiutS [u
frif(6 unb ungefatjen fet)u (Butyiura recens, B. in-sulsum).
3)^amincl = obercopy;ci)ijpfeiitalg (Sevam ovillum)
unbnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , . s
4)nbsp; nbsp;Sfliiibertalg (Sevum taarlnam s. bovinum), ^aien beibe eine uTcl fcftnlaquo; Gonfifteiij unb werben beibe nuifl nur ju copy;alben benubt.
5)nbsp; Ser gifdjtbrau (Adciis pisenrius h. Axnngia cetaria), iji immer etwalaquo; ftjarf, baber in feinen ��ir= fungen wie vanjigt S5ettt. �r erregt imicrli* leiebtet
|
||
|
||
|
||
� 14 �
Bj5JBlaquo;*.Jf?I 'laquo;quot;''�laquo;laquo;'laquo;n fclaquo;raquo;laquo;? feine laquo;nwetrtim� tei laquo;laquo;Woraquo;tagett, SBaBoWimsScplitm, mSmblttt, laquo;bet im�mer ift agt;or|i^t itatjlfl,.
fttuiatiai gebraudjt man il)n bei aSertuntchiiiiien raquo;ev (.ornea, raquo;cralttten copy;ebncnttaW' imb oirtern @eid)raquo;�[gt; I, ,; rlaquo; S'^S��*? auraquo;fraquo;Jfi�eii mit Mien copy;forfeit, raquo;ami pb mit (gciiitStiuloct raquo;mnirat
6) Salaquo; Soiimsl (Oleum Olivarura), hat tie aUalaquo;= meinen �Sitfmiflcn fccr fetten TOittel; man reibt es beftn lelanus em, �iebt e| bei SBevftosfimg�rDlitcn, ober foU eben, blaquo; raquo;on Bcvfdilurftem @anb bcrniltvcn, bei troetnem JiiMnmrbuiten raquo;er ^unbe, bier nu* reeljl mit Tinctura Uiue Delquot;nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;ct- HJro8laquo;5,a|a' i 3)ta*mt auf eine
laquo;euBevlieb bei ken �lioiilfebtoamracn raquo;er Jt�lbet. bei OTtjanbunaen raquo;elaquo; �ufetn Obrganae�, bei etidiwunben, V.ff', r,1,,lcquot;.-cquot;' ?aquot;n*'1Tett, aJerbreimungen, Sliutlsumien an b quot; �;quot;mt|teUen' bquot;quot; im ��aaven I)(tlt ei raquo;ie SUlaquo;. 'J)iit Acetum plumbi, Phosphor, Spiritus sails' nm-iiiomaci causticus, Oleum Ttrebintliiiiae raquo;ermifefit, bittet eS Smimcnte.
/(n^r-35'18 iS-e-,iquot;'iigt;,(,0,e,quot;m ?jiquot;i)' f'f'e b.i� .amp;nnf�l (01. Cannabis), Sicbnot (Oleum papaveris), raquo;�blaquo;! (Ol. J\api), autbederbl (01. uucle�rum Faei) baben raquo;ie nomlirtje affiivfung wie talaquo; Snum�lnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; raquo;'� *
.lud; tie ftifcien J�ucbccfern.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;'
reg;cd)laquo;tc gibtfteirnns.
S�aeblaquo;, (Cera, befonber� gelbelaquo; SBaeblaquo; Ccra flava.)
raquo;olaquo; �Baftlaquo; tommt fa� ganj mit bem Bettlaquo; iu atten �gejftbungen iibcrem, wirft innerlid) feljr cinb�denti imraquo; ilt bei rubrartigen SBurdifallen, bei geteiitem SSarmcanat Mr beilmm man gicht elaquo; grojien gieren in l_u Urne tleinern | Unjc, ober 4-2 Sratoen, t�aim einige mi geiebmoljen mit einem raquo;armen aifeljltranfc ein, ober mit SBaffer.-'nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; Un quot;^ ^u'limmcquot;9eie(Jt, unb raquo;armem
laquo;o *cl-^Ja'5,,a'8 m(quot;i*er(ei laquo;Salben, raquo;, 18., bie cinfaiie �8a(blaquo;|albe (Unguentum ceieum).nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; quot;raquo;[raquo;laquo;raquo;e
|
||
|
||
|
||
� 15 �
Swettc copy;IflfFc.
'JBittttc SDiittel (Meclicamenta amara).
�ijkcjcr gclj�vcii aUc Slfittel, laquo;)cl(ie Ijau^tf�t^li* ten Sitteiftoff (Principiuin amare), ennaltmi er ift hti ten Qjflaiucn fcl)r Ijftufti;, bei ben Stncten nur in itx (Salic oorljnnbfii, bocii nirgenM aHein, immer mit ankern copy;Uiffen raquo;erbunben, laquo;)iecopy;d)leim, (Sauren, copy;algenic; e6ift nod) nicht gelungen, iljn allein barjuffcUcn. Sie bittern B�ttel jertaUen in: a. einentlid) bittere SKittet, mit iit'erroiCijenbcm ajitterfloff; t. in foldie, mo bie anbern copy;toffe atnwfeflen. JDaftlaquo; balb rein bittere �Hit. tcl, balb fclileimig=, faljig=, abftringirenb=, aromatifd)-bittcre �Jiiticl.
J)ie SBirtung biefer ajiittcl ijl copy;tartung ber a3er= bauung8= unb fliTiinilatiiin�organc, (Stft�ljung ber �raft ber SBiu�felfafcrn, olme unmittelbare �lufregungen be� 6)efaj!= unb SJcnjeuMtcmS, ober 3ufammenjiel)ung ber Saferu. reg;iub Slebenftoffe mit raquo;ertjonben, fonn bo� lej= tere mit eintreten.
S)ie bittern Mittel mfiffen raquo;erbaut loerben, tuenn He mirfen f�llen, fic raquo;erlangen baftcr �icrbauung�fraft, l�ngt; gcren gortgebrauefe, Wirten �rtli^ nidtt, madjeu ba� Slcifd), bie S�fte bitter.
SDian betradjtet bie bittern SDiittel balb ollaquo; bie? ma-genft�rfenbe, �ber fl�rfcnbe, tonifdje SKittct �berljauvt,
Die 3lmraquo;cnbung gcfdtieljt meift blofi innerlich bei copy;ebre�dte ber SBerbauung� = unb 3lffimilation6prgane, ober bei allgemeiner copy;djroadfe.
Sei unterbriicftcr Srejlnfl ebne Sieber, f4lc(6ter SSer-bauung, Slufbla^ung, Durdjfatl unb SKuljr ebne eutj�nbraquo; lieben 6I)aracter, (Singerocibennlriuern, gajlrifdjen, aftlje-nifdien Siebcrn, Seblern ber �Biiltb, cat^eetifiieu, bB�1 ernfifeben Sttantfytitat,
SHian raquo;ermeibet fie bei ftnoeb�fer SReijung unb ent= j�nbungen, Seibc�raquo;eiflobftingcn, raquo;erminberten 'Jlblonbe= ruugen ber Sdjlcimljaute unb bei raquo;otltommcnevUnraquo;erbau= lidlfeit. Tie finb bann mit copy;aljen anjumenben; bei com= raquo;lieirten Jtrantfteiten giebt man fic mit anbeten paffenben amttcln raquo;crmtf*t.
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
16 �
.31)laquo; (Sabc fiittantt jwifcSm J�a Unjcn f�r axopt, 1�Atlaquo; S)gt;''i*'nc bt' flciucii gieren, mit raquo;war in bcn
raquo;crfaiiebcuflcii govmcn.
1)nbsp; SRinb�galte (Ful Tauri), fk Ijat bie all�cmtinc !^',S,nfl �quot; raquo;'quot;laquo;laquo; B�ttel; Hivcfj iljve foftfgtn unk al= Mtifctjen aieticiibcftanbtlKilc i� fic aud) nufloicnb. quot;JDian aiebt uc allaquo; ft(f(Je �titlMgaUc in ten oben bemerftcu gaUcn, ftat man teinc fvifrtic, fo (oft man eingeliiifte (SJallc (Fcl Tauri inspisaatum) auf. Slcn�cvlici) beuulit man fic mit ,3nfaljen raquo;on Seife, �odjfatj; Sam^tx, 5lmgt; moniumlinimcnt, Qnecfjilbcvfalbe, juv auflofnm) raquo;cii)av= tttet Pr�fen, copy;toUfrtiiDamm nnb tev�t. m. �ttcfi auein otev mit tiaffcntcn Sufa^en bei Slccten tev Cornea.
2)nbsp; nbsp;33ic (SnjiaiuvurJd (Railis Gentianae), t)nt untcv ten cinbcimifrticn Jlliitcin ten meiften S�ittetftoff (reg;cntianin), mit etraquo;laquo;laquo; copy;ebleim, ^urfevftoff, �tbcvifdiem Oel, copy;cvbeftoff, tcrii fo raquo;cniij, tap man fie ten vein bit�telaquo;! ajJittcln Jiijal)lt.
Sie luivft wie alle bitteren iWittel, unfc Wirt-bei allen laquo;PenfMjen �iontlteitcn anaetoonM, wo Untlj�tigfeit, (Sr= Uljlatfung, �u�be^nung be|tel)t, bei Uebcrfnttevnng�colif mit langev benierttcn Siiifdiofpunaen, in tlpatcrn Stacien lev (Sclbfudit, bei g�ule, egelfvaiifl)cit, bei gvofien Jiotl). flumtcnabgangen, bie mit Scfjleim �bevjogen finb, bei copy;djleimfiebevn, SBnvmevn.
!Bic (4)abe ift, raquo;ie oben angegeben, bait (ill Suiter ^ette, Satoetgc, Seeoct, lejterelaquo; befontev� bei ifiintern.
raquo;Jan fejjt bei Soliten oft falinifefje raquo;Diittel gu, bei Seijlofigfcit, erfd)laffung, SBiirmeni, Salmiaf, atoma-ti|(t)e iBiittel, Oleum Tcrebiiithinae.
Sleujctlie^ ate copy;trcupiilBet ober S)ecoct auf �Mig gra. iiulivenic jaud)enbc �Bunlen.
3)nbsp; nbsp;Sn� auaffiajotj (Lignum Quassiae), befijjt ten iiitterfloff am tcinjlen unb in gv�ister iUfcnge. SJian lucnbet e� nati) ten allgemtinen iRcaeln an, meift im S)cecct.
4)nbsp; nbsp;reg;ev 33ittcttlee (Herba trifolium fibrini), ifi laquo;in tvaftige� rein bittetclaquo; URittel, unb fann iibevall ba ecntt$t laquo;jcrben, laquo;jo man ben Snjian bemi(}t.
3in copy;ommev balaquo; ftifdic Jftaut 1�li $funk f�c S�fcvbc uub SRinbcr, fut tlcincrc Sljitvc i baoon, t�gli* 3 ffliat.
5)nbsp; Da� Saufcnbg�lbeiittaut (Herba.CenUnuei
|
||
|
||
|
||
� 17 �
ininoriraquo;), Ijnt auct) laquo;iet a'ittcvftoff uirt ctroa� faljij .(Jra^enbe�; mnn bcnu^f c� trie ten (Siwian.
6)nbsp; Jiavicbenctictcntrnut (Herba Cardm bener dienquot;), ftnt neben tern Sittcrfteff 110(5 e*raquo;laquo;^ WiulJrttr, kaf)cv laquo;nmcirtbar bei (jaflvifcben Jivantbeiten, no SRcijuns unb raquo;ermintevte SlbiiMHevung ter @!t)leiml)aute juflt! gen ifl.
7)nbsp; nbsp;Zgt;aS (Jrit(ui(i)ftaut (Herba Fuinariae), bat neben bem 4lt;ittevfloffc no* raquo;id faljfourei Jlali, man raquo;ev^ gleicbt es mit tet StlnMaattei ci wirft abev iBcljl fire Sbievc ju fcbltn*.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � .nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; _ ,.
Set bievber geb�rige S�lucnjabn (Herba et lladis Taraxaci), ift aii tiatetifebe� 3)iittcl fnicb, uirt and) als bitteve� auHofenfcc� raquo;i'iittel im leccct febv gut ju be= / nu�en.
8)nbsp; 35laquo; aSetmutb, iagt; �caut uirt bie SHitben (Her�ba ct siimmitates Absjnthii), bot eine SBienge ftarjigen Sxtcactisftoff-. ousevolaquo;eiitli(4c J�ittevfeit, etroa� �ttittU feberaquo; Oel. copy;t ifraquo; frif* befonterlaquo; ten Sbicren unan-genebm.
Sr bat bie ��irhmg ber tonifeben SKittct fe^r flart link if! etwas etcegenb f�r ba8 copy;efajjftjfttm. SDian giebt ibn gem, raquo;o neben copy;(bioadfe SReiJlofigteit bejtebt, bei iffi�v'meni, bei feblaffen MtamattWai Spieren, baljet bei ten SSSiebcrt�uevn. Sie �)abe wie bei ben �brigen, in ten raquo;erftbiebenen germen.
�leniicrlid) bei faulen, flintenb jantbigen reg;ef(bnnireii, als �Uafctmng ober Sreiuinf*lag. 5gt;ie abtoebung autt) gegen Sl�tife, ober um bie Stiegen objHbatten.
9)nbsp; S)a6 3iainf arrenfraut (Herba, Flores et Se men Tanaccli), \)at bittern, faijigen copy;ttractioftL'ff, bar. iige J�eftanbtbeile, fcbnrfelaquo;, bitterelaquo;, �tbevifcbe� Ocl. !Dic Slnmcn nnb bie copy;aamen mebr p*tige Stoffe. (S3 fiitnmt gans mit bem S�ermutb nbevein, unb wirft febv freiftig gegen bie �B�rmer,
10)nbsp; nbsp;S)ie copy;cbaafgarbe (Sumniitatcs et Herba et Flures Millefolii), Ijat jufaininenisiebeirten B�ttrftofl mit �tl)crif*em Dete. 3gt;ie aBirtung ift ft�rtenc, cvve= genb, bl�bnngtreibcnb, frampfftillenb. �lian benn(it fte wie ben alermutb, nur ift fie fdjw�ebev.
10 copy;ie SRaute (Herba Rntac), Sizt weniger U'itter-laquo;off, inebt �tberifebelaquo; De(, ba� fdjavf ift, bie SBivfimg
|
||
|
||
|
||
� 18 �
up fliuiKiibuiiij wie bei'm aBtvimitl) in laquo;ftftmifcBen Jtrantficitcn mit tortaera Sgawctlaquo;.
12)nbsp; 5)er ;Cjoraquo;)fcii, tie umOlicftcn SSliitljen (Florea s Strobih Humuli), Ijat einen bittan, tolrsfnclaquo; i\)f. ntnwff, pmatiWen (licnicf;, SBItterfioff, flucitiaelaquo; Del; scr copy;taub bet tie Saamcu umgfcljt, fontnamitc� Su. pulitt, entijalt tie|! am meiften. SRan tcimlit ilm mie ten SBcrmuUf, atct nut im 'Ihifm, I�li llnjc auf i
13)nbsp; nbsp;Sev (JrteiJ^cu, copy;uutermaun (llerba Hlt;;-iferao terrcstns), i|t aewiitjfioft bitter, luie lie reg;itaaf= gai-be, mit Wirt aud) wie fie beiuiljt.
copy;ttttc klaffe.
laquo;tftvinaiveiibc ober gufammen jiefien te (Diit. tel (Vkdicamcnla aitstcingeutia),
^u ten (itjlriugirenteii �iittedi geboren alle bielcniatn, juclcbc aufanuntnWamMJfutw ter tbievifcbcii aBei(bae= bate, mir in ^unge eine l)evte jufammenjielKnte (Sm= vrmtuii^ berraquo;orbriiu]en. Diej bcrairfen: raquo;. Siele �Sffanraquo; jen uiit ^flaiijentl^ile; 1). tie meiften S�uren; c. nub. rere fflietalle unt i()re copy;alge; d. We �H�tte nnb copy;ub= (Miijen, an itelcbe tiefe gcbunten (ft
�Jcnjbljnlid) i'erfte()t man unter alftiinjiienten SRiU itln tic aiiaefubrten raquo;eattabilifdjen Sluncimittel; raquo;on biefen ift bier tic Stete, m ftnbct fi* in fatten ter @cf bi'ltotr (rruicipium adstringens, Taiiuin) bait rein, bait mit copy;ebleim, ��tterftoff, copy;�uren, arLnnatifdiem UJniieite raquo;erbnnten. 35er (Sicrbcftoff ift in aBaffct unt aSetngm aufl��lid), raquo;on Ijerbem @cfc1)maete, fcbrmnbft ti)ieri|ci)e copy;ubftonjen pfammen, lajit Simcis, (iiadcrtc, ^'eim gerinnen, f�rbt aufUifungen raquo;on iWctallfatscn. copy;eine bemerftc SBlrfung auf ten Jibrber erfolqt febon turcb blojie laquo;crubrung bitlirt), aber aurt) aUsemcfn taw* Son= lenfu� unt Utljeigang in tie S�fte lamjfaiii, aber an. taucrut. (Bei innerer Slnwentuiig loertcn juuadift tie copy;tbleimbaute ttS aBaactt� unt copy;armraiml�, tann tie Srftftn unt SDiUvbdcfapc, affieirt, tic '.'In�fi-beitunncn laquo;er-mintcrt, fetaim erarcift cr tic J�lntgef�pe ebne Stufte. jJUUlaquo; tea iBIuttlaquo;, ^cUiielvcbe, �)iu8tel- unt copy;ebnenfafern �CU�ctlicO ttebt man bei ten Vttftrin.icntien ticfelbcn Si-
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 19 -
ftteiitunaeiii tic Mrum^fentie teru^ttenSdcillaquo; juf.immcn, Ocfciir�iifcn tie Slt-foiifccvungcn, iintgt; raquo;trtngetn tic amp;c-f�jjc jc. 3m Steroenftftcme bcmertt mau feine �ufvequot; ijung. reg;ic ft�tten aber niett wie tie Oittevu iDiittel (ilSeit |ie()t fie als flnvtente fStitttl an), f�rtetn eine no* flavtcre �iertauuna. SDlan I'emilit fie in aftljemuijen, tcfontcrS (ftronifrt)eii AvanFl)eiten, wo 1) Wivtlicje (Sr= Ptofhtng, 2) fcaturd) ju l)�ufifle nut ju vcid)lid)c 9lu�laquo; fonteruncj raquo;on laquo;S�ften lint 3) anl gleid)er Utfatpe Stei-iunsj jur Sntmifdiung raquo;on copy;�ften raquo;orljanton ift. !8e. fontev� wenn tiefe Sieiten in ten �Scvtauuiuj�organen be fteljeu, aud) jiiwciUn bei Seiten tcr SantWMtjeMae. SJJa-mentlic^ wentet man fie an bei S)urd)faU, iRnbv, 2Bntm. leiten, �Bintcolif, copy;cbaaff�ule, cfivonifiiiem SSlut^atntn, cSromfdjcn copy;drtcimfi�ffcn, tijplj�fen fauligen Sicbevn, l)ef. tigcu copy;itevungen. Slenjierlidi bei copy;vfrtilaffnng ter sBitnlaquo; ter, aiiu�telu, bei SSorf�llcn, jaudjenten 2�miten, fdflaffev (Sronutntion.
Siidjt anwenbbat fint tiefe QKittct bei [etem �taiit= BeftJjupanfte, ter rait Dteijnng te� (Sef�pfijitem�, ftartet 3iifainmenjicl)nng unt Jtvampf raquo;erbunteu ift, fo aittl) bei wabrev Seben�fdiwadjc unt reg;c6w�djc ter aSettauung�. cingeweite.
SJfan nm� tiefe 5Diittet immer cine �cit lang fortbrau-djen, toci nitftt jn lange, befonter� tic feljr reid) an reg;er. belioff fmt, fonft f�l)rt man ju fjeftigc Sontcaction tjevbei.
reg;ie reg;abcn tcrfelben fint bei ten meifien jieralid) glcic6 unt fdjwantcn jwifc^en J �1| llnje fnr iUfcrbe unt SSintcr, 1 � 3 copy;rannten bei copy;c^aafeu, Siegen, (gdjwciquot; neu, 20�30 copy;ran bei Jtaijen nnt Junten. Swan giebt fie metjl in 3ii[len unt Saiwcrgen, am S3eften wobl im iabfut mit ��affer, 1 Unje auf 1�2 $funt SSaffer. TOan feljt gern ein 2)iittel mit etwa� fl�djtigcm Stoff jlaquo;, �lietaUorlite, (Sallertc vermeitet man.
�cujevlid) bcmi^t man fie ali StreuVniKH'r, mit Jvo()le, (Stjamillenblumcn, (iamvfter, a)ii)trbe, 5lloe, ober aud) al� Sfbtotiung jtu SBafdiungen unt tergl., oft aud) mit arontatifc{)en ��itteln raquo;crbuiiben.
1) Sie (Sidicnrinbc unt ffiidicubtatter (Cor tex et Folia Qnereus), enth�lt ten copy;erbefloir feamp;r rci* = lid) unt vein, befonterlaquo; Im Srubjaftr unt raquo;on ten Zwei�gen entiipinmen. Sie bat tie oben angegebemn nrtfltquot;
|
||
|
||
|
||
|
||
|
|||
� 20 -
mciiieii a�itfimgcu im tjc^en (State, 11116 nun gieM fit tciS)uvdifalleii mit bittern unb atoraafif^en SDiitteln, audamp; mit copy;ctilcim, St�rtme^l, Dyfutni in SmU uai jletraquo;engt; fiebern mit �liineta(|Mlaquo;rcn, Str^cnt�in�l, gamf^et. 5leulaquo; ^eriiet), wie fetjon otett btmertt, ali S�ulstt mit raquo;erf^it^ teilen 3u�i(jen jum 5luf = ober (Sinflreuen.
Sie copy;itbftnbl�tter titim man ebenfe beimijen, nur mu� man grbpeve @aim nejmen, , S)ie iSallayfel (Gallae), fmi JU treuer f�r unfern (Mcbraud).
2)nbsp; !Die Sitfeedt CG'andi'laquo; Quercus 8. Querciuae), ftaben lueniger abftriit�irenbclaquo; 5Princi)i, ober SDieSt unb icbieimige Sijcile, baber ffnb fie na[)renb �ugleici; man btquot; nubt fie aU birttetiftbe� Heilmittel bei dironiWen aft()eni= fcoen Aranfljeiten, befonberlaquo; bei �djffieinen unb copy;^aafen, bei fcbletbter �Jerbauung, JJurdifnll, Sinnentrantfteit, (Sget. franfbeit, SlBafferfutbt, Stole, Sorftenfiiute, (ftroniWen .ijautau�idHagcn, ganj ober grob gey�lnert, auc$ Wofti glaquo;. r�ftet (Glamrclaquo; toatae); ^ier enthalten fte etraa� brenj^ lidje� Oel.
raquo;Bian giebt fie meifl o^ne genaue (Sabengr�fe, ^anfc. raquo;ullweife, ottenraU� mita)ieblbrci, leenn fie gep�lBert fmb.
3)nbsp; nbsp;S)ie �Beibenrinbc (Cortex Salicis), bat neben bem (Serbejloffe noeb Biet SBitterfioff, balfamif*elaquo; ^arj, etma� (S�ure unb ba� copy;allein; ba� SKittet ifl bober ju= fammenjiebcnb ft�rfenb, beliifli�t be�^alb ben SOtagen unb Satnicanal raeniger mib bringt eine getinbe Srreauna unb loitfticbe copy;t�rfung be� 3!erben(i)fiem� Ijersor, �bnli* ber �ftina, tann un� baber biefe erfe^en. aRan giebt fie inlaquo; �laquo;erlieft lieber al� bie Sicbcnrinbe, bei adbenif* = gaflr'Mlaquo;n gitbern, 5aul= unb 9{erraquo;enfietern, cacbeetiWcn giebetn. fiarten Slueleerungen. Slcuterlicb bei bem falten Sranbe, copy;efebreiiren mit (SrfcSlajfung, bei �luetfd)ungcn u. f. traquo;. laquo;Dian siebt bie eictenrinbe raquo;or bei febr flarfergrfditaffung.
@abe unb Sorm ganj nadi ten allgemeinen SRegeln.
4)nbsp; Die QJaiJbclrinbe (Cortex Populi), l)at ganj bie (Sigenfibaft ber SQSeibcntlnbe, mtljalt au* ba� Salicin, nm-b audi ganj, wie biefe, gebrannt, nur ifl fie Wnjacfter. 'Sie SRInbe ber jitterfavcel (l'opulus trcmulana) ift in SJonucgen allaquo; luurmtrelbtnbe� Siittel beliebt.
Die ilia^vclfalbe (l/ngueiitaiu populeum) ift eiltquot; beftrlidb.
5)nbsp; SicSRoScailanieiirintt (Corlex Hvppocastani),
|
t
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
||
� 21 �
ift tttniaet frdftlg, toie Hi aSeictuvinke, tat a^itterftcfi, fijM, (SalluSfSuve, tcin laquo;Italoit. laquo;BJan kenuft fit Wit a�cifcentinbc, fie iji abet fdhvtm raquo;crtaulidj.
copy;ie Sv��lte be� Saumc�, tic Kofcajianicn, tanu maraquo; in blaquo; ndralicScn JJrnnfbcitcn aU biatetifc^c� .raquo;jcifmittcl raquo;ttfiuSen j fie befiSen raquo;id reg;tarfmc6I. Sic fiat ju cnnifed-len bei (angttiieriger Smfe, reg;ct(cimfc6imntfu(St, Aronb Wem .�ufien mit Slniwurf, S)ur*fall, gaulc, 3Bafret= futtt, 5laquo; Wlt�itta Sutlcrcrntcn. a)ian giebt fie raquo;ie He
6) Sic �fjinatinbc (Cortex Chinae), fie ift eiijent. lid) bit K�nigin bcr gnnjen SReiftc, ^at raquo;otjiiglicS reg;er6e. fioff, ftarjige SHatfrie, g^inafaute unb jmei Slifatoibe, S^inin unb Sintfcontn; ba� erfierc ill fel)r bitter, baS Itks tnt f^io�^er. Sie ill eigeutti* buvcb tein aJiittet ju er. fe^ea, nur teibev f�r ben Sljierorjt gu tfjeuer. 3I)re aSir-tung beilegt im iHllgcmeinen: a. in gSerft�rfung unb Srraquo; regung be� Sena ber irritibetn gafern; b. in aSerme^rnng belaquo; aufammenftange� ber crganifiten gDfaterie in fefien unb fliifrigen feilen; c. in (Stljijamp;ung bcr Sncrglc belaquo; SHeruenfljftem�.
@ic ift ba� borj�gli^fle copy;tartimg�mittel, ert�nt bie fieben�traft, oljne ju n�hren ober blojclaquo; 3teijmittel Ju feljn,
aebntic*, ober feine�faUS fie erreitbenb, ift bie 9lclfen= raquo;urgel, bie SSeibentinbe, bie (�afianienrinbe, bie mlaquo;u aud^ oft an iljrer Stelle benu^t.
a)!an giebt bie 6()ina bei Sler�en^eber, Sauifieber, gut. inifcftung ber copy;Sfte, SlaJpuden, �(ialaquo;felf*raquo;a(be bur* gRanget an Seben^traft. ^um au^erlicien (SJebtaucbe iji fie raquo;otlenb� ju treuer.
copy;ie @abe unb bie gorm ifi gauj na* ben allgemeinen Jlngaben ju bemelfen.
T) S)le Sormentillwurjel (RadiKTormentillae), ift einlaquo; bet raquo;orjiiglidiRen bittet biefer Weifte, ftat ben copy;etbefioff beinaljc ganj rein unb in raquo;Bienge. 3ftre S8ir= fungen finb bie angegebenen allgememcn, jcreie bie anjei= gen raquo;u ibrcm copy;ebraucte. reg;egen laquo;Suftt unb laquo;lutftarnen mit ffirfc^laffung ift (ie bortreffliii), immer ober mup man bei iftreiu copy;cbrautje forgfam fel)n.
8) Sie Statter^ ober Scblangenlburjcl (Radii Bistortae), ftat aufeer copy;erbeftoff @aUulaquo;f�ure unb raquo;iel copy;tartemtbl, unb ift leister ju raquo;erbauen, laquo;W bit raquo;orige,
|
||
|
||
|
|||
� 22 �
M�t ftd) tatet fftv junge Samp;iete. lleklgen� gfll uon ijr ba6 SKlgemetne.
9)nbsp; Die StctteiKuurjel (RadiiCaryophyllatac), ie. jlljt copy;evl'cftoif, gummiatnaen JBittevftcn, SHjerifdic� Oe(, tulaquo; toie copy;cw�vjuclten rjeefit, bodi if} ba� Siittel nic^t fct)r fr�ftig; am a�euigilen fnun fie fit^ Wotjl mit bei- lt;51)ina meffen; i^rc aSirlitng ift bie bet titter abftringitenben 5gt;littcJ, iljrc reg;abe bie n�mlicfc.
10)nbsp; 3)ic (Srinbmuvjet (Radix Lapathi acuti), J)at copy;cvbeftoff, Irajenbcn �ittevftbff unb (Siileim in fid) unb iuittt ft�vlenb, jnfamiiicnjiei)cnigt;, nvintreibenb, �ljnlid) bev !K()atiavI)cr= nnb ber SBcibcntiitbe, ober bem wiukn, mit abflringirentem SPrincip raquo;eveini�t. reg;ic ifi mitffam bei S^w�dic bev Sierbaunng�eingettcibc, raquo;evnttetcv Sirufc, ajerfdilcimung unb Ruften, 5)iavvf)i)e, Bi�ube, Steckten, ��uvm. 3nnevli($ $fcrbcn unb SSmbevn 1 � 2 llnjen, copy;djoaftlt unb Sctweincu 3�6 copy;raeimen, ^unben J�1 3)radime t�glid).
Sleuperlid) ju SBaMungen unb copy;dten, uaS atfgemci! nen Otcgeln unb ucvfc^iebenen 3quot;f�(ien oen Veratrum al-litim et niirnnn, Baccar. lanri, Sulphur n. bgt.
11)nbsp; nbsp;�lie Snrbcrr�t^c (Radix Rubiae tinetnrum), enttj�lt gclinb abflringivcnben gorbefioff unb etwa� aSittcrraquo; flcff; Wirft gclinb jufammengie^enb unb fi�rtenb, giebt il)lt; ten S�rbeflotr teidjt an bie Jinodjen ab, wittt bn�er in allen aftbenifdicn Svanlt)eiten, and) bei Jtnotbenteibcn, �noc^engeWw�ren; man giebt fic mit ovomatifeben 3Jiitgt; teln, mit il�d)tigeu copy;toffen, aud) mit Sifen. 2)ceI)rfacS babe id) fie bei jur�rtgeblicbencr 9lad)gcburt mit erfeig nngewanbt.
12)nbsp; nbsp;Sie t�arrentrautwurjel (lladix Filicis ma-ris), enttj�tt wenig reg;ecbcftoff mit iitiger, fetter, barjiger DRateric, nebfl einigen anbern; ifi befonber� laquo;16 SButm-mittcl ju benuj�en,' tuet) immer mit einem abf�Orcnben �Biittet jii berbinben. (Sirofen ioinen 2�4 Unjcn, t(eilaquo; nern 10 reg;ran bi� 2 Dvadjmcu, j Unje. '
3)a8 �t^erlWe �cl bason ift ju treuer f�r uns.
13)nbsp; Die ^eibclbeertn (Baccae Mjrtilli), ite ba= ben jufaniinemie()enbcn(S;rtractiraquo;ftraquo;ff, copy;djteimjuder, 2letifcl= unb Sitronenf�ure, unb Wirten nifljt Mofi jufammenjicraquo; benb, fonbern auc^ tuHcnb, befdjr�ntcn bie �berm�figen Jlbronberungtn be� 3)armcanal8 unb ber Sftieren, befonter� im aetrodnctcn�uflanbe. 3)ian bebientficiiljrcrbciDur*'
|
I
|
||
|
|||
mA
|
|||
|
|||
|
|||
- 23 -
f�lttn, OiulUj SShitljimun, Jjann-ubr, Saulficbcrn, mit bittctn mi fctleimigcn iMlittclu, mit S.�jeu raquo;mniftiit. Siiv uferte imfc aiiniev 1�2 llnf,tn, flciiin-n Sliictm i �6 copy;Mdjtneit.
14)nbsp; (Sir�nc 2Bal(iuififrfKiatcn (Putamen s. Corlcx uiiglum Jnglamliuin), haben eteitfalM Biet reg;er(ictiorf, TOatfoi Sitmftoff imti, wit man annimmt, axicj (jifen. iuiirf) link fic am ttr�ftigftcti i in Sttnanalung ietfetfem fann man fici) aurti bei- aBaltmifibl�tter BeWmen geqm a�nvmtr, unb iiugcvlidt iti unreinen, fcftlaffcn, filled)* gvaiuitivcnbcn ISeidim�ven, �noftengefd�ttttren, �luetfct)iiii= gen, Stantj Dorn 3)uvd)licgen, gegen lliuiejicfer. copy;ic laquo;orni ift am befielt tn� raquo;ecoct. quot;gt;Jluct) bereitet mein and iftnen ein �Ttraet. �ian redmet 1 llnge Sdiaalcn auf I 'Jfiint! (Sotohw, bei �uSerni reg;ebraiM)e ft�rfer.
15)nbsp; Sateciu (Tona Catechn s. Japonica), ijl failgcin; Oierbcfltrf, mit gi-traetlviftoff unte ein SUenlg copy;iimml', ift lelrtit mtmli� unb aij�mltirbav, kic �BIrtunq �rtlict) febr mil* um fid) folb weiter serbreitenb. SBJon fann i(;ii on. menren, im man rein abjjriugimite aiilttct angejeiat jiin= let, bei heftigem �im1)fa|[, iSut)r, 43ariiriil)r, ��fut�at. neu. Sie reg;abe Ift bei gjftrteii nnt Siinberu 2 55rati)ineii bis l llnje, bei flcinern Sl)ieren laquo;on 1 reg;eruBel bis 2 Ivadnnen.
16)nbsp; reg;ie ^aul)laquo;d)e[ (Hcrba et Radix onoiiis snino-
aae), Sat, neben kern at|1rimjlrenbcn s4Jrincip, uriutreu benbe Jiviifte, nnb iti) ()abe fic mit rc*t gutem (Srfolac bei laquo;.'aiieri�cbtigcuBuit�nben ber berfrf)iebeiien Sl)iere gegeben, in Bwnt raquo;em �iutuer nnb and) 5lbfnb, In ben qcw�bnlldjen OMabengv�^en.
.17) Sie �a�cariUe (Cortex Cascarillae), jticiuet |id)_*urd) il)re �ufammenjiebeuben, bittern, gewrinbaften SBtftemMSeitlaquo; aus; man bcmift fie mit meiern pulsen in aitbeniidicn Jtrant6c(telaquo; ber iS^lcimbaute, bei iRut)r, aJure^r�llen, J^unbefeue^e mit fauligem g^araeter, in copy;�b-flanj unb reg;ecort, in gew�ftnlidter copy;abengr��e.
|
|||
|
|||
|
(S8 geh�ren �ietSet ncd) eine SDJemie SRInben unb !B(at tcr, raquo;on benetl i* mir nod) einige anfuBren wifl: S)ic Ut
|
||
inenrinbe (Cortex Wmi interior), lie (�rteiiMntter (Fo�lia Alm), bie J�irfenrinbc unb raquo;latter (Cortex et Folia Bctulae), tie eWcnrinbe (Cortex Fraxini).
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
� 84 --
laquo;Bicvtc 6laffc.
laquo;ttDcvif(* = nige ober flfraquo;'u-8^laquo;f'V/sivi?tlfiVm!
ViiVmiiia aVomatica, laquo;a�phomtea, res.nosa et e.npy
reumatica).
^it einer antnae Ubx raquo;irtfamcr raquo;laquo;infmtttrtjtefcen raquo;ilaquo;
nt, Wticlbeii Birt fi* fe raquo;ermantt, kaf man lie ue6cneln= �n?er fell Hft quot;flMtM blaquo; amp;laquo;laquo;*laquo; ott ein gen)cn= nen � quot;tier fcjelaquo; Del amufcDen. 3lu4 M� eraWrtumatl. M, net tl n man l)ier)er ftellen. 3u alien b.eicnJBiit^ X bervf* a�quot;t ftd i* berVol)lenfioff raquo;or, n�cl)lt bieiem tev S'laquo;tin ulaquo;* copy;auerftoff; raquo;eni8eJinb ^tmm, Tcmitmk cutDalten, laquo;nb t.eK l.nb fur uufe.n reg;e.
bari^i tAmn^Wfi erregenbe, piid,tjge^reiMnbe e.flen-Wa en auf tin Sl,iertcrper jeigeu, b.e raquo;eunbil.tat, 3gt; #9632; iitabtlitat unb aD4traeeStoilaquo;laquo;ng erMen. erfte 2ll)tlieilim9gt;
anbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;matica.)
|
#9632;
|
||
|
|||
|
||
� 25
|
||
|
||
icl'cn raquo;Bivt cvliiilu blaquo; ju ten (Sa)!itlot9ef4fen, clienfo M Sln-Bciilcben, mit tciben bic aBflmeemugiinai bic Won-, tmxncim werten anf�iijlirt bftnnftftfpgtr, Wc cine raquo;cr= mcfjrt, We anfcevc raquo;evmintcrt.
Oevtlid) Wittin tiefe Oele autfi ftnvf unb ftiicStig etre; flcnr, felbft ftavf vcijenb, �ltfotption unk 3ertf)eilumi l-c= f�veevirt; laquo;jeniget hjivt Wcreg;4WmSalaquo;taff!clrt. 3n��un= *eu un* @cfcI)gt;o�ven Ijel'cn fie tie (Svfciilaffimg unb SSci}--Icfigteit. - .�iermit ftimmen laquo;ud) tic SDiittd, njclcfie �tf)en= fdjc� Ocl cuttjnUen, iUgt;cvciii,_ lucidicn nbev auf manni(ft= fad)e 3lrt buv* idre 0jctcn['cftrtnttl)cite at; fie fmb mcift milbev, al6 il)v atljcvifdic-S Ocl, Wirten oft felbfi fi�rtcnb, uvintvcil'cnb, mirfen auf bie Sclileimtjilute bet Sungcn; ft�ttcnb fiiv ben SBlagtn unb E�viuc u. f. w., baftet man fie talt magcnft�vfcnbe, urintteitenbe, framvfflittente, fdjiocijitreibcnbe u. f. raquo;. nennt.
Sljve Slntocnbung fann, iljrcr SfiSivtung nadj, fclog in aftljcnifdjcn Jtranfljcitcn ftattfintcn, unb sovjnglid) ba, mi) Sdtib�dje bcS (Sicf�5= laquo;nb SlctsenffifletHJ raquo;ov�anbcn fmb; liefcnbcvS ^cilfam finb fie, ttennbicfc tSdnu�die raquo;om reg;ang= licnfsjftcme bei SRuinvfeS, mithin vom Plexus solaria aii�= gel)t. Saljcr gieM man fie innerlich tci aflficnifdien Sieraquo; bcrn, Saulfieljcr, Stcmnfiel'cr, aiiiUbraub, taltem S3ranbc, hti Unuerbaulidifeit, iiltifbl�bung, SBerfdilcinuing, bei 6a= djctieen, ���rmcrn, JSr�mi'feu, befonber� im aiiagen unb jiaimi-analc, Botltlaquo; unb (5ici'dUcd)t8organen, bei sj�araliJs fen, immintoller, in ben fbatcrn Stabien raquo;on Satarrl) unb Sungencnt�itnbung, aBajfcrfuditcn, (Sdjaaffdulc, unb bei ben nljnlidjcn Jlranfljcitcn and) �njicrlicb, bei copy;rtraoos faten, Stoctungcn, aScrli�rtungcn, Jlrainvfen, S�bmungen, faltcm S3ranbe.
!8ci �eftten (Sntj�iibungen unb Entj�nbung�tvantl)eitcn fmb bie raquo;Diittct fdniblidn
lt;J)ic copy;abengrbje l�iit fii-b im Slttgcmcincn frtiwer beraquo; ftimmen; bei Itoljcr SKcisbarfeit muf man Heine, oft fetjr fleiue, bei Sorvibit�t grope @aben tcitben; meifl muj) man, iocnn man fie l�ngev fortgiebt, mit ben @aben f}ei= gen, ba fttb ber �rganl�mu� an fie gew�bnt, ober muf! ibccbfcln. gbenfo mu^ man balb in t�ngern, balb in !nr= jevn Raufen bic aKittel veicben, jenatB�em ber copy;cbn)�d)e= jufianb unb bie SliicJitigteit be� raquo;Biittcl� e� erforbern, bait aKe ba'bc copy;tunben, balb alle 2�3 laquo;Stunben. copy;benfo ift bie Borm raquo;erfdueben; in qjitlcnform cntwitfcU ftc^ bic
1 **
|
||
|
||
|
||
� 28 �
�Bittung Inngfamlaquo;, im SiifGiifi finellcv. SOian gicH bie laquo;Djitttl als 9lufgii6, Satmergcu, foroie fl�ffig bcfowett bei ocuten tramufigcn ^uftflnbcii; ItO*laquo;laquo;laquo; 1 Sl)cil auf 8�12 Meile S�cffet.
fflian raquo;evhinbet, nae^ ben Umftaubcn, talb bittere, ab. fhingirenbe, u. f. W., SJ�ttel mit tenfcU'en, issdfttcfel, S�uren u. igt.; babei ifi ju bemerten, baji fliidjtigc Swlt. tet MoS infunbirt rccvbeu.
aeujjetlid) beuujt man biefe �Kittel: 1) copy;r�bli* jcr= JfieiU al� Ar�utevtiiTen, raquo;#9632; 45- Mlaquo; SneoUs aromaticae; 2) in ��ultetform, jum emjiveueu auf Oefrttw�vc; 3) mit liebem aBaffev ju J�rei gemalt, al� llmidjlagc; 4) allaquo; Snfufum, ju a?�l)ungenunba�af(iungen, vlnnjimungeti; 5) laquo;18 Sunftb�ber; ti) Mira Sinftreidien raquo;on �tlKviidjcm Oelc in febr tcrpibe SBunbeii unb copy;cWroure.
1)nbsp; 3gt;ie SUcbcvblumen (Flores Sambuci), licfilsen ein febt flart tied)enbc8, eigeiitl)iimli(ie8 �tfjerif^eS Oel, copy;*leim, erttactiBft�ff, reg;aljlaquo;. 31)quot; �Bittung ift tefon. ber8 nail ben JpaavgcfaBeu bei- .gaut unb bei @(f)leiml)autc tet SRefpirationSotgane geti*tet, in benen fie, foreie m fccn betteffenbeu Stcmn, eine (Srvcgung beraornircn, in teten Solge bann raquo;evmelirte auSb�nftung cntitcljt. Sie gvefietn reg;ef�je werben nidit in ben SBirfungJfteilaquo; gejogen. �Biitlicjcv reg;�laquo;.'eiV cntfteljt �brigens bei ben Sbicten feU ten !)luf bie ajcrbammgSorgane Wirten fie ni*t. �Kan wenbet fte au bei allen .iiranfbeiten, bie turtb Unterbr�N fung ber 4aut= unb CuugcnauiJb�iifiung entftel)en, ober bamit raquo;eriunten finb: bei gatarrl), S)rufe, esttengel, 3Jl)laquo;u= matiSmu�, rljeumatifetjeu Jlriimvfcn uub Sollt, rbeumati. fiiiem copy;tarrtramyfe ber .sect;unbc, Kammer, 5�fcrbe, ajcrrquot;an= �en ber Scijweine, ^unbefeudje. SDton muB ben glieber aber halb anwenben, fp�ter u�fct er iii*t8 meljr. man teidjl it)quot; in reg;abeu raquo;on 2 � 3 llnjeu f�r gro�e Siliere, i�2 Sratynen f�r Heinere, alle 1�2 copy;tunbeu. Sleujer. ti�) benubt man ben Stictcr mit (5l)amillen }u �r�utcr. fStf(Sen, oberaUjnfufum mitaiciiucfer,31ugenfteiu,ODium= iinclur ju Slugenwaffern, ober mit nartotifdjen Kr�utern lraquo; a3teiumf*l'�gen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; t, . c i -x
SaS Sliebermulaquo; (Succus s. Rol) Sambaci), aus ten beeren fceuuijt man al8 i�cbitcl ju Satwergen.
2)nbsp; Sie ghamillenblumen, gemeine ober aelbs AamiUe (Flores Ghamomillae Tulgaris), fic bcflttn e^n etraquo;o8 toibtig tieeftentelaquo; Oel, bittern copy;xtractisftoff, *a=
|
||
|
||
|
||
|
||
|
|||
87 �
|
|||
|
|||
|
(lev ttivftii fie nidit fcloraquo; al� fliicfetifllaquo;laquo; 3)Httlaquo;l, fonketn au* ft�rlenfc, tonifdi; iiixt �Bittun� oerbreitet fid) (ctjneU �ber ben gaiijenJsbvpev, am rooljUljati�ftcn Wirten Tquot; laquo;bet auf bie Oraane belaquo; mmAtt. 5)icsect; flicbt iljncn bet raquo;icUb J�vaufl)eiteu einen grosen SJBcrtl). Sic finraquo; \m fajafebar bei aftl)eiuf4 = nerB�|en Buftonben, bei benen copy;cflmerj unb AtamVf �i�eaen ift, mit befonber� bei bcvgteicfeeii Selben bcr aBouctjefimemeftie. Saber bei allen Slrten raquo;ouJivambfquot; edit, iinreaclinajiigcn a�cljen, Surcbfnll mit JJramDr otgt;ne (Snti�flbttng, MlettmatUmulaquo;, ^uniefeucbc, Sruitframsf ber ipferbe, (Selbfucbt bev SJinber buvcb (Srtaltung, aoblaquo; mtmg ber ��nmicr, fie mit Slu^eu angciBenbet roerben. S3ei reinen giitj�nbungen giebt man ftc uicbt.
Wm giebt ftc grojeu Sljieren ju 1�2 Unjen, tlemern 4�6 Svacbmen, meifl als Snfufum, alte ^albe bi| raquo;TOei copy;tunken, um fc^t jiiteeilen Radix Valerianae, Kadlaquo; Calami aroniatici, Oiiium, Samybcr, 311tobol, Oleum Tei ebinthiiiae, Oleum animate fuetiduin unb anbete fl�Atiqe B�ttel JU. Sleutfcrtid) roerben bie abamillen araquo; �rauterfacfcben, ju llmfcblagen, al�iPutBer mmreg;inflreuen in fiinfenbe (Sefdtm�tc, ali anfufum ju SJBaicbungen, Sin-fpvilsungcn, nad) allgemeinen iRegcln beuu^t.
3)S)ie r�mifebe ober cble Sbain(lleCFloquot;-est/hi1' momillae romanae), bat fl�(i)tige� Del, copy;umm^otj, (S�intotar, copy;erbeftojf. 5)ie gemeine (Sbamitte ifl tW raquo;or. jujieben, man tann fit in benfelben Sallen, in berfelben ��eife benu^en.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� _nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; . , , � � t
4)nbsp; 8araquo;enbclblumen (Florca Lavendalae); fie flnb reicbbaltig an campberartigem, fi�ebtigem Oel unb gt;raquo;jrten feftt flutbtig, reijenb, crregenb, belebenb, unb bet aflbent. fdjem 3uflanbe, bei copy;torfungen, Sietmsafattn, ftnb Tie febt jertbeilent. Snnerlicb roerben fie feiten angeroanbt, Hnb abet, roic bie raquo;Diittel biefev SReiebe, ju benugen, foroobl innerlid) als �u�evlid), unb in benfelben @abeu, gropen Mieten 1�2 Unjen, tleinern nad) Serbaltnig.
3)a� Sasenbclbl (Oleum Lavcnduiae dcstillatum), fann man �UBevlidraquo; allein, ober in �ierbiirtmig mit 2Ufogt; Hol Oleum olivarum, Siiiritus salis arninoniaci cau-sticus Ol. Terebiiithinae, gegen oerb�rtete (�efcbro�lfte, bei sRlKumatiSineu, l'abmuugen benuk n.
5)nbsp; 3)a� iRo�marinfraut unb inumen (Herbn et Plores Rdrisniaiini 9. Anthos), bat auch raquo;iel camDber. baltigc�, fi�cbtigc� Oel, mit bitterem (Sttvactitftoife raquo;er.
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
||||
- 28 �
bunten, ift bem 8alaquo;enbcl uirt hex viimiitfitn �ljamiUe fcljr �^nlic^ unb f�nnte, wo man iljn (eidit imb iwljlffU ^aben faun, mle tiefe bcmiM raquo;raquo;ertfii; ebenfu !ann man anef) beilaquo; iRo�matin�t (Oleum Ilorismariiii a. Anthus) mie ba� Sa= o.enbel�t benuljen; in ber SRevDenfalbe (l'nguciitinn ner-vinum 8. l'ngt. Rorismarini compasitum) ijl tut 3iili= raarin�t blaquo; luivffnmile aSeftanbtbeil.
reg;ct SRo�marin�Mritu� (Spiritus Rnrisniariui), i|t fvaftig, abcv entbedvlirt).nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;gt;
|
||||
|
'
|
|
||
6)nbsp; 3)a� copy;albeittaut (Herba Salviac oflicinalis),
befi^t, reic jene, camv^eractigei, ntberifdie� Del, mit�it: terftojf, vielem iibflringirnibem sect;}riiu-ili, mivtt mittjin er= rejicnb unb bcuicvub ftarfcnb, iufaminenjiefitttb, raquo;erbeffevt tcil)er bic aScrbauung, befeftigt Jit�iin-fe un* SMAIptragcn, triint^aft raquo;evmcbvte Sabfpnberunaen. 3)iitii bciuiljt c� bei Sibio�ie, e-rfcbUiffim�, iBerftilcimung, Sutc^fott, SHnbr, sect;arm-u[)r, jutiirfgeMlebttter Seadjgebuit. 'Aeujjct(irt) jn SKinilwaffev, Slujenmiiffev, bei aftl)cnifrt|eu Sntiilttbunflen bie= fet Stjeue, unb raquo;evbintet ba� 2)fittet mit Cortex Salicia. Alninen crucJuiu, Radix Calami aromatioi, Florea Ciia-momillac, �lcuin Tercbinthinae etc. 5)iesect; Sl�c� narfj ben atlijemeineu Siegedi, wie bei bev �ljamiitc.
7)nbsp; I)a� Sac^enfnoblnucjtraut (Hcrba Scordii).
8)nbsp; nbsp;�gt;o� aJ!oiv(in= ober iDJnjotantiout (Herba Majorauac).
9)nbsp; !Ea3 Doftcntmut (HcrbaOriganivulgaris), ge= (j�ren aueb bietljcv, fenb abet febroaeb mittenbc �liittel, tie man nac^ ten oUgcmcincn Stegelu anttenbett tonn, ebeufo i()re �ttjerifeben Oclc.
10)nbsp; 33aa gjfcffcnn�ugfraut (Herba Mcnthac pi-peritae e. pipcriticlis), bat te!)v cann)f)crccicbe�, �tl)evi= lebe� Oel in groper i�ieuge, aber feine fi�tfenben KBejlahbs tbcile; c� �bevtvifft in evfietcr 45inRc6j ntte niomatifcben 5BJittel, ftebt in te(itercv sielen uad). 3)1laquo;laquo; giebt e� bajer Mo? aii SRcijmittet, bei gvojjcv isebwaebe um nero�fem Seiten, Jtr�mvfen, Jtvampfeplif, falfcben, geringen @e. burt�laquo;)e()en,�Biutculif, Srommeifucbt, 8�l)muiigen,'(S(bioinraquo; tet, neru�fen unb njvbcfeu Siebevn, fiunbeiett(Se. Die Sofia iji bei Sffetben mit Wintern J �li Unje, 10�20 @ran bi� 2 � 4 Stammen bei fleinen Sbiercn, in S�ilten, Satwergen, �InfguB, bait altein in lcid)tcn F�llen, otet mit antevn JBiittcln raquo;erbunben, bic e� unterftiiUen. 3len=
|
||||
|
||||
|
||||
|
||||
|
|||||
� 2raquo; �
|
|||||
|
|||||
fjtxU�) tanlaquo; mau ti bui* luitb wacfjfcnce ffli�njatttu ei-ichcn.
copy;alaquo; �tlKtifdie Del i|t ju tdcucr.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .
11)nbsp; Sie Juaufcm�nje (Herbii Mlaquo;iitliae crimae),
12)nbsp; SDolaquo; aieliffc-nfraut (llerba Melissae), um mclivcvc ajf�njtnaiti'ii ftimmeti ganj mit tec ipfffiemtime ubercin, fijnncn (lud), wie tiefe, l'emiBt werten, f�rt laquo;raquo;laquo; meift fdjio�eijcr. Si) aud)nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ^ ^ ,,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; /.,,,.,
IS) Bai Gtieniettvout, Settttigmuiu (Hertm
|
|||||
|
am:
|
|
|||
Scrpilli), ift ju cmvfel)leii, ta ti ftieraU feiert ju �quot;
|
|
||||
|
|||||
mein ift.
14) Salaquo; Sabrtaumlaquo; irtev �euenbauinEvaut (Hcrba s. Folhi Sahinae). S)iefo laquo;latter entljalteu em teojcntOinartlgc�, femi-ies, fAaifStfimfAeJOcL.mitf*laquo;I liittevlirtjem, harjigcin �itractisfloifi Sa8 Shttcl voivtt crtliti) veijent, faim an feiner iu'viilivunflajiellc entjun= tutui raquo;orbettgen. in �Bnnten unc reg;efd)laquo;)uveu lelbft (tuen. ORmi fintet bei tiefem aUittel raquo;tcl 31el)nli*teit mit *,quot;i fdiavfen iBiitteln. Seine SEBfrtnng ift nie^t leftr flii*ttg. m bringt in mittlevn �iaben eint masisc laquo;nrtegung itt (Sefafilct-en�, befonter-3 in ten laquo;aud)cin�craquo;eiten, ten J3arn= unt (Mef(l)lei1itstl)eilcn raquo;m^ .oevbeffevt tie raquo;icvtaiu ung, tie aiflimilatiim, t�ttet S�S�rmcr, bff�ttett We fiaut. au�tnnftuna, UrinfciTction, aiJ�i-meentiBictlung. (S� toll ini raquo;Jlfittcl raquo;JlbortuS betoirfen,' tnljer niu� man raquo;otnctjtKi tamit feraquo;ii. ��nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;'nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , . j. tj
man fonn tiefe raquo;Blatter amrenVtn bei cbromfdiet, Bcr= t�dftigcr Irufe, Stoii, OBurm ter Werte, (JingewcifcetB�r-mern, fd)lertiter aSertauunn, d)ronifdier Sun�enieudje ter SRinter, ^ruftroafferfuebt, S�ule ter copy;cbaore, bnrtnacfijjer 3tamc unt sBiaute, 9tfoUh�ti8millaquo;, 3urucf bleiben ter 3igt;icb= gebutt, Scbleimfluji aulaquo; ter (laquo;ebeirmutter, wenn grldjlar' rung jugegen ift.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;..nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;-_.
iilian giebt uferten uub STiinteru 4�2 linsen, copy;dia,v feu mit �rtiWeiuen -J � 2 SH-adimen, Jjunteu unt Si^cn 5�15 @ran. in SndWenjeltcn raquo;on 1�G �tunten, in Satttergcn, SJhiliev, al� Decoct, oljnc oter mit 3ufci(5 raquo;on bitterm, arcmntifdiem Cliierffilber, (Sifcnmittcln, |c nalaquo; tem Setiitfniffe. Sleugerti* bcuuljt man MS aJuttcl allaquo; copy;treiniulser in iaudienbc copy;cfdiunire mit UWiget Oiranu. lation, bad vein, bait mit (janenten �uf�^en, Mercnr-praeeipitatus ruber, Aluincn nstiuu, Cuprum sulphun-cum, �tcral�Snfufum jum S�vifdicn Bon (5icfd)U)ilren, uter
|
|||||
|
|||||
|
||
� 30 -
b� SKiiutc, oltcn auctfcffimmicii, aScvtjmtuiiflcu, ju ein.-fVir^utfl iquot; tgt;ilaquo; raquo;ciMidjcu (5)cfd)k*tet()eiU bei Sci)(cim= Pmn.
!Bn� copy;abcbaaimiil (Oleum ilestillat. Sabinae), ift fdjavf reijent, mau benulit ei bei Jviioc^enacfcijm�reii, ju (Jinvcibimgcii bei SRljcuranti�nm�, SJJatolBfen.
I)en fegenannten J^eufaamcn (Fiores et scmiiiu l'iieni), tann man al� Sfmtogal in Srmangtung airtercr acpmatifjpci JJv�uter benulseu.
15)nbsp; Sie !Pomcvaiijc�bl�ttei(FoIiaauraiitiariim),nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, raquo;erbiciten kec Stnvfc^tung Wesen Ujnt veijenben, raquo;oljU tl)�tigen copy;inmirfunc) auf tat Sjeroenftiicm i mau raquo;eirtetc fie fonft �cvu gegen gvitevfic au. Sie �iabe ift f�r gto�e Sljierc J Unjc auf 1 �Jfimb SBaffet ^um Snfufum.
16)nbsp; nbsp;�ini�faamcu (Semen Amsi). ^u tiefem Saas men fiubet man ein [�$li�)ti, (itlicrifdjc� Del, fette� Oel, ejcideimjuctet unb (fctttacti�ftpffi biertutraquo; roivft et fel)t milb uue beionbev� fonft ervegem fiiv bic SSerbauung3ciii= geweibe, bie reg;cl)teiml)aute bei- Sungetti ev raquo;crmel)vt ten laquo;bbetit, bie aSetbammg, treibt bie copy;a�avtcn aulaquo;, bvingt eine laquo;ermcf)vtere fliifftgevc atfonbevung be� Sc^leime� b'cv gtefbivatiun�organc Ijcvvov. copy;t roirb bc(il)atb at) ajvii|t= mittel gefc^a^t unk am beften in ber Steconbale�cenj uaclj Suugencntj�ubungen beuu^t. laquo;u* giebt man Um bei Un= raquo;evbaulicbfeit, SntWi�fung raquo;on l'uft im Seibe, aBiu*= unb �vambfcolif, tvamvfigev Jpai-nbevljaltung, bei SurcbfaHen oljnc 3Ecijiing. allein bie Slcijlofigfeit bavf nicfjt ju bebenraquo; teub fetjn. Sie (Sabc ift bei iCrecbeu 1�3 Unjcn, f�r Heinere Samp;icve 2 Sracfimcn bie i Uuje, cm�} 20 �ican bis 1 Svacftme, in beu ucrfc()icbeneu Sormen. sHon fe^t tl)in tie raquo;evfcf)iebei\)ten copy;ubftanjeu ju, (Salmiat, Nitrum, Sul-phur, Slntimon unb teffeu Slir�vavatc, Sntieutbin�t, bit= teve a)littcl u. f. lu. Oft 6cmtjt man iljn ate SJel;itel.
Sa� Slni�bl (Oleum aethereum Auisi), njirb JUWei-len Jum Sbbtcn ber Slbfjc bei fleinen Sfjieven beuufit, ein Snfufum i|i beffev.
17)nbsp; Scr ScncOelfaamen (SemcnFjeuiculi), ift beut Slni� glcictaifteden unb mirb. Wie biefcv, benuSt; fein Jtraut unb feine ��urjcl (Herba et radix Foeniculi), fiub getrotfnet gauj unn.nvffam.
18)nbsp; Ser ��mmelfaamen (Semen Carvi), ift meljr avomatifri), al? bic beibeu raquo;origen iDiittet, Wirft aber mejr auf bie !8atulj #9632; als Sruftorgane, bef�rbert bic beviftaltifepc
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
31 �
|
||
|
||
Sewegung, tcffert Wc aitrkauung, fiiHt XtiMpft, treibt ticS3l�l)uiigen ab, in raquo;cWcr le^tttn .�inrtdlt et fceionbcr� iicfdjajt TOirt, kafjcr man ijn bei a|if)emfc6cr Unraquo;ertaii= tictjfcit, Jitamvfraquo; imbaBinbcolit, Srommclfucjjt gicbt. Die @abc ijl, Wie bei'm�lniS, ambctien in Sunn fcM3nfttfunt, unb oft mit 3ufa(} raquo;cn SMer, laquo;vanntoein. 2lucp fann man if)n ju �ltjfiicven bemitten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ,, ,. _ , ,.
19)nbsp; copy;er DiUfaamen (Stmeii Anethi), fern Del ift fcf)�rfer, laquo;eiliger angeneljm ati ba8 iei StiimxaAS, fommt aber mit kiefein �bereilt unb vuirb, laquo;)ie tiefelaquo;, benu(;t.
20)nbsp; Scr i�etcrfUicufaomcn (Semen Petroselini), fein fl�rtitigclaquo; Del ijt nod) fd)Arfcr, baftcr fein fdiarf gc= lunrjljaftcr, bitterer copy;efdjmad; einige redjucn il)n fdjon jn ben feijarfen raquo;B�tteln. (Sr wirlaquo; aljnlicf), raquo;ic ber Jtnm= met. befonbetlaquo; aber auf bie^arnnjertjeuge erregenb. SDian barf il)n aber nur bei foldjenJjiarnserljaltungen anmenben, bic einen �berrcijten, Daralbtif�en (Sljaractcr jeigen unb
~mo gar feine reg;iitj�ntung raquo;orftanben ift. 3it einigen a)to= nifdjen Jtrantl)ettcit ift er biciUiti), bei raquo;eraltetcm �atarrl), SRljettinati�mu�, St�ube, a)laufe, alten (iieWwittcn, Ocbem, amp;raquo;tWlaquo;raquo;if�em �uftoube ber Stuft unb be� J8aud)c�, cl)roiii= tdier Sitnaenfudit be� SRinbe�, giiulc ber copy;diaafe. 3n lef= tcret JpiiiTi^t and) aU vtobbt)lactifcl)c8 Sliittei. J8ci Utin= raquo;erbnltiingcn giebt man biep raquo;Diittel mit 6()amit(en, Herta Hjoscyami, bei ben djtonifdicn JJtant^eiten mit Oleum Tei-ebiiitiiiuae, aBaditjolbetn u. bgl.; bic g�nn ift balb Snfuftim, balb aiulber, befonter� ben Sdianfcn als Sccte. Die copy;r�fie ber copy;aben fd)ti)antt, nacb ber reg;r�{e ber ber= fd)iebciicii Spiere, jwiWen 1 Sctupcl unb 14 Unjc.
S)a8 3nfufiim unb bic copy;albe ift ein 3Hittel gegen bie Saufe, bie cS tobtet.
Die 2�urjct unb ba� ftraut (Radix et folia Petrose lini), finb im ftiffy-n Buftanbc raquo;on a^ntiefeer, aber fd)tuas leerer Si�irfuiui, wie ber copy;aameu.
21)nbsp; S)et raquo;�tcunncffelfaauien (Semen Urticle), ^at faft bic glcicbe aSittuug, wie ber s�etecfUienfaamtn, nur mirtt et weniger urintreibenb, mef)r erregenb f�r ben Sliagcn unbDarmcannl. eiini)ol)lfci(e� unb cnmel)luiig�= mcrt()e8 mttclnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;�, �
22)nbsp; 25er ��affcrfcndiclfaamcn (Semen rlieUan-drii aquatici 8. Focniculi aquatici). (St l)at �tl)criftbc� Od, ^arj, extractibftoff, unb ifl no* feftarfer all ber s4ie= tcrfiticnfaamcn. 3n bet SUirtung ift er bem gendjcl unt
|
||
|
||
|
|||
� 32 �
'�nii raquo;crflxmbt, ivimjt in�jiige Srrcgung tct S!ccbauuiig8gt; eingoucice unb kct Sdjfcimljaiite tcv S3ruftorgane Ijerucv, tal;laquo; man il)n bei SU�ljimgm, �ranu'fji'f�lleii, fe()lci'l)of. tcr SdHeimaKoutcnmg tcnugt. 6r bctuivEt autft mitunter raquo;ermefjrte SlbrDiifctvuiig tea Urin! unk fcer Jjautaii�i�n= ftuug. a)Jiin giebt il)n bei Atonif�en ittant^eften tev 3it= niirationSorgane mit aftbenifrtem Sljaraftcv, ueraitftem (jatatrt), lergleictcn Dvufe, iscfjaafvoU, reg;i1)leimKinlaquo;inti= f�rtet, aufgebrochenen yuugenfiioten, ben fp�tetn copy;tatien (iftl)enifd)er SungcncntaiinHingcn, frifrt) cntftnntcncm !)io(! unb ���urm. Ssie reg;abe uns We gotmen fint vui( bei'm !)Jctetfilicnfaamcii.
'IS) Die l'ovbcevcn un* Sovbeevbt�tter (Baccac et folia Laiiri). Die Sovbcci-en Ijaben fliU1)tigc8, tcrl)fn= tljinnvtige� Del in bcu sSdmiilcn, ein fettet, butteriges in ten Jicrnen, flirt bitter geni�nbaft, nid)t fcljr fcfjvirf unb jcigcu errcgenbe, ftftrtenbe SBirfung auf bic S)lt;iii(l)eiiige= mcite, beiBirfcn (jcrmcljrte Uvinfectetlon unb Jpautauatiiiu filing. SBian giebt fie bei Uiiraquo;ertanlid)fcit, Slaliungen, ctironifcfiev Diarrbbc, Jlbmagerung lurd) fcijlec^tt SiffimilU tion, St�ube, b�sartigen Sdiaaffoctcn unb �l)nli(j)en aft()e= nifrtjeu Jfrnufbeitcn. Sei flrincn unb grofien Ibieren in (Saben raquo;on 10 (laquo;ran bilaquo; 1 - 2 Unjen, Wglid) 3 bi� 4 gt;J)ial, in^Juloer, Secfen, Siatwergen; mit bittern �Jiittcln, @rt)iraquo;e. fet, copy;aljen, nacl) Umft�uben.
copy;it Lorbeerbl�tter finb oijue fctteS Del imb njirten a()n= lUh, wit bie Sotbeeren, werben aber feiten benuBt.
copy;aS Sorbeev�l (Oleuin lauri expreBsutim), njir!t, auf bie Jjaut gerieben, erregenb, belebcnb, jertbeilenb, bei copy;rfdjlaffung, copy;tcrfung, ^evb�rtung, Jtrampf unii \!ai)laquo; niung.
Die Sotbeerbutter i(l �bcrfl�ffig.
24) Die !IBact)i)olberbectcn (Baccac Junipcri), alS^auptliefianbibcil Ijaben Tie ein teryenttjinartigeS, bren= nenb ftbarfc� Del, ^ars unb raquo;iel Undev, etraquo;laquo;S adlleim, rooburd) bie SBirfungen be� febarfen OelcS gemintert mcrs ben unb fie ein mafiig erregenbe�, aromatifcbeS �liitttl bar= ftetten. a)iagen unb Darmcanal ibeibcn ju�ndtfi bei ibrer Slniecnbung afficirt, bie a�ittung laquo;erhreitet fid) balb �ber ba� gan^e (Sefajjfijftem uiib fo �bet ben ganjen DrganiS: iiiu8; biep (iupert fi^ befonietlaquo; in oermebrter Sljatigteit ber lt;Sccrctioulaquo;�tgane. (Si toixtt bieg �Kittel faji laquo;ie bo8 icrtjentbinijt, nur laquo;jeniger fl�cbtig. �Kan giebt ti bei ge.
|
|
||
|
|||
|
||
� 33 �
frfjW'Sditet �Jertmiuni), (iu� 5lft()ciiie raquo;etmflrterter raquo;fccc raquo;etlaquo; mcljvtcv Senetiotten, Sleljunfl jur BntmfWuttg unb um fvitifctjc Slii�lccrmiacn t-uvdi Jjaiit mrt Slievcn ju bcfijr= levlaquo;. SMljct qltbt man fic in aftljeniMon Siebmi, bei Oetcm, C(itani)gt;ilifc()cn unb rljcnmaliWcn Bnft�irtcn mit .ifHenifrticm Sljavactcv, catavvl)alifd)cv SWunt laquo;nb 8nnraquo; ijcncntj�ntumi, 30301 tal Snlc tcv �rantljcit, Set ii)vBni= teder Sungenfcii^e tc� Siintc�, copy;diaafvoli, �rampfj Uttfc atiintcolit, S)iavv()�c, S�ule fev m�aafe, ciltev Si�ute, �Bicrntt/ MbtotliWm Buft�nten selaquo; Siauclj� unt bev iSxw, sect;amraquo;laquo;blaquo;ltuit9en, Sank mit copy;rie�. Slud) aiebt man fic laquo;18 |gt;wraquo;5DtactlWc� B�ttel.
Sichte �'ntjunlungcii evliiuteu tie SlltWetttmng nuiit.
Die Svovmen fint; tie (jew�finliefccn, bei reg;d)alaquo;fen ali �edr, tie Sollen Qbwantcn jtoif*en :lt; Unjen unt 1 Scvii: Btl, je und) ten jlneven mit, nad) llmft�ntcn, mit pafs fentcu sJ)iitteln raquo;erbnnben.
'Jleu�eili* ate Snfufum, SBveiumfcijfag, ot� jetttjeittnteS fBlittel.
5)ev a�ad)I)olbevfaft (Hob Juuiperi), ju Satloer gen, wie tie flifen S�fte.
Dn� g�Jnd)l)olbcvct (Oleum Juuiperi aethereum), ift jii treuer fur ten geiOTtmlidicn �Jcbraud).
raquo;er a�ad)l)ijltcvfl!ivitu� (Spiritus Jumpen) ift cntbeftvlid).
25) Die gt;8(t(tnantturjcl (Iladix valenanac sjl vestris), tn� �t()enfdie Oct tiefer ��urjcl ift raquo;on turd^ briuijcntcm, ciimv()erartigcra @erud)e, brennent qiamatu fdjcin (Sefdmuide, mit gummiavtigem, (raquo;arjigem (Srtrae= tibfloffe, ^arj unt Sajmeljl raquo;erbunten. Sie ift mips erregent unt gelint �iifiimmenjicl)cnt, reijent unt ft�vfent jugleici). Sie wirft fonft evregent unt ft�vtcnt fur ten ganjen Drqaui�mu�, befonter� f�r ta� 3teruenft)ftcm; raquo;)e= nigev raquo;wirft' fie auf ta� SJtutftftcm. 3unertidi vcnu|}t luan fic bei allen aflljenifcben �tatitljeittn, 3terraquo;enficbev, Xt)= fbni, raquo;�Ubrant, ffisltesfie, Sdjiuintet, Dummfoller, Jtr�miifen, Starrframvf, Sungenframvf, ^unteieudie, gc= fcljnHid)ter SKertauung, Durdirall, �lufblalmng, �ramvf: tolif, framjjfljafter .jjavnberljaltitng, gegen eiugemcitetti�r= mer. copy;in Ijofter @rab raquo;cn Sebenefdiroa^e tavf aber nidn gugegen ftijtt. �)Jan giebt fie in (Vjaben ton 1 @cnn)cl bilaquo; S llnjcn, naeft ter copy;r�jie tcr Siliere, alle 2�4 reg;tun= ten, in allen m�glidjen Sbrmcu, am beften im onfufum.
|
||
|
||
|
||
|
||
|
|||
� 34 �
juwcilm mit eomr�er, raquo;raquo;ierM, Jjitf�iljDtn�ilj, gt;4Jfcffet= m�nje, lt;S�uteu u. bgl. scvbunten.
26)nbsp; S)it SalmJietturjcl (Railix Calami aroinatici laquo;. Acari veri), entljalt tittcvlicl) fd)avfe�, �tl)cnld)t� Otl, Worfc� Jparj, copy;unniii, ertractivftoff unt @alje 3)ci� traftiafte unter ten einltcimifftjen 3)tltt(ln biefcr Slaife. S�ian afclit fie in beu flew�tinlicficn reg;aben nnli oormcn, lei allen aft^.niiici)Cii JEtanfl)Citen mit raquo;cvmintcvtct Srvitaraquo; bltittt, (Sdjtt�cljc im* 3ieijlofi(jfeit in ker rcprctmctiBcn reg;))l)are, l'ei 3afirifc()cn, catavtl)a(ifc6cn, ncrsofcu unk gaulfirtctn, 'Jlntlnarfvanftieitcn, t'ei man�elirtcm laquo;Mctit, Wletbtcc aScrtauuiifl, fdimerslofcm Surcbfall, a�unnleu ten, cbrcnifd)cm SRljcsma, Gatarv^, 3)rufc, Staune unb �unacncntiimimia, ter ttivt�ien Snngenfcuqe, copy;aaaffMle, Oebcm, Jtollcr, fiunMfelaquo;*c. Kr�mpfen, qjaralcfcn. 3leu= Bcrlirt) ju Umplitgen uns raquo;�ljungcn. _
27)nbsp; �gt;ie (Sbcrn-Mirjel (Radix Carlmac s. Cardopo-tiae), ift mcljv fl�ditig fdjarf att tcv Salnm� unb fann cbenro btxmbt wetten, au* juglcicii al6 bi�tctiraeS gt;J)iittel.
�iS) E)it Slnaelicawurjcl (Radix Angclicac), iljre ii'irtfamften *ciJaiibtl)ei(e finb dt()erifcfie8 Oci, ballamifdielaquo; a�eid)t)(irj, bitterer unb anberev (SttrnctiultDff, copy;tarfmcM. Sie Ijat eine fi�cfeti�e, ftartenbc �Birfunj unb ilt tem 6aU mu� unb bem fflaltrian al)nlidi, bod) ftcl)t bie 'Angelica ' Ij�ljer aU beibe. 3l)rc �Birtuug butdibringt ben ganjen Jibrper, tritt aber an ben lt;5d)leim()antfn, nanuntlict) ber Oicfpiration�iDerfjengc, 6lt;foiUiei8 raquo;or, and] auf bic be� Darmcannl� raquo;irft ba� B�ttel belcbenb unb ft�rfcnb, 3�ie= ren unb Jpautfecvction werten liefbrbert. �ngegeigt ift to= fter bic Slngelica im Sltliiemeinen bei aeuten unb dfronilaquo; flt;ftcu �rantDciten mit raquo;erminberter Srritabilitdt unb Senlaquo; fibilitdt, Sleigung jur (Jntmifcbung ber Safte, beginnenbev (�olliquation. reg;al)erii(iinciitlicl)bci'nr Sicnjcnfiebcr, etauU Rebct, SDMu�, *fertcfcud)e rSnfluenja), tfi^ofen laquo;ruftraquo; entj�nbungen, Jpunfcefeudic. Sie (Sabe unb fferm ifl tme tei'm ealmulaquo;, mitunter ctma� ftdrfer.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ...
29) Die Siebftocfelmurucl (Radix Levistici s. 1,1 gustici), entlialt atljevifdie� Oel, gennirjfwt fdiarfen @�= traefiofteff unb JJarj, unb ifl ein allgeincinc�, fel)r flnd)= tiqcS etmalaquo; Matfc� 3!cijmittcl. iDlan raquo;endet fit an bloii bei aftbenifdten, torviceu �ranf()cit�juft�nbcn, bei J{r�m= yfen, Aramof unb 431al)inigecbl(E, diteniftben SiarrljiScu, Si^cumati�nicn, (iSatovrl), Sungenenta�nbungen, biSJortigen,
|
|||
|
|||
|
|
||
|
|||
|
|||
|
||
� 35 �
fauligen !)3u(fcn icr copy;rtiaafc, S�ule, ab'afTevi'uc�tcn, iKantc, 9ti)%, Sffiuvm. Eic (State ift 1^2 llnjen, Ui l)etab ju 2�4 SJractjrac, nadj fccv copy;rojje unk Bujiankc ict Sljicvc. Die �ujievc Slnnjeubung ift, luic tei leu lihiaen avomatu frijen laquo;B�tteln.
S)et \!iebftottc(faomcii ift fefir njitffara.
30)nbsp; nbsp;Sie iBieiftetWutjet (ll.uliv liu|ieratoriae s. Osthrutii), iljr atl)evif*e� Del ift mit fdiarfem ^avjc, bittetm ffictroctisfioffe unb reg;rt)lcime raquo;evhinten; ein fraf= tigee Heilmittel, teffen fl�cliti�c fdjavfe, ft�rfentse Sffiirs fmiij lange anl)alt, befontevlaquo; eiin.nraquo;l)len bei ^iaval�fe unk gvoiiev UnenU'fiiiHicbfeit. 6)iofic tev reg;aben 1 � 1 Unie, 10 copy;tan bi� J IDvadjme.
31)nbsp; SDic Mlantmnvjel (Radix Enulas. luulae), $at setfdiiebene eigentlj�mlidie iBeftanttbeile, ein ftart rieebciu Ui, fl�rt)tige� Del, bittevn, feifenartigen ettraetisftctr, (Siununi, fdjarfelaquo; ^avj unb Snulin. reg;ie ift ein fraftigelaquo;, fcbavfc� iReijinittel, balaquo; neben bem (Satmu� unc bei- 2lnge= lieo ftel)t; iljre ��ivtung ift bauevnb, bueft ujeniger tonifaf, al� bei'm �almu�, unb ift befonber� auf bie @t6leiml)aut bev Sungc geviclitet, raquo;erbveitet fid) abev oueb, io�) Imiit (am, �bev ben gansen Jiijvver. �tei S�eijiofigfeit, 6rfd)laquot;f= rang unb �rjeugimg J�Bcti Scbfeimelaquo; ift fie fein- bicnlidi; bei raquo;evminbertev Sbatiateit tet gpnnjftbrftfen wirb fte em. bfoblen. Sei aeuten (fntjiiufcungen barf man bie 3llant= raquo;ourjel niebt anwenben. 2)al)ev bei reg;rt)n)�d)e unb ajer= febleimung bev aSerbauung�eingemeibe, Satarrl) unb ea= tarvljalifcbec Sraune, wenn ba� cntij�nblidK (Stacium raquo;or. �ber ift, bei nerobfen S3rufteiitjitiibungen, fcbleimigem Dam-bfe ber 35fevbe, bei Oecem unb ancevn l)bbrcbifeJ)en 3u= ftauben, ber ajtaute, bem S�utme. Sie @aben ftnb raquo;on 10 reg;tan bilaquo; i Unje, unb man fe(5t ibm juweilcn Tarta�rus stibiatus , Sulphur auratus antimon�, Flores sul-phuris jui bei Sovpibitnt aud) bittere copy;toffe. OleumTc-rebinthiiiae, Camphor.
aeujjerlid) ift fte allaquo; Siaubcmittet emjifofjlen; fie leiftet ffitx aber nidft� SUcfonbere�.
32)nbsp; Der febwarje Pfeffer (Piper nigrnm), entlj�tt ein fette�, febarfcs Oet, ftildttige�, balfaniifd)c6 Del unb iPiberin. (Sr ift fefer fr�ftig unb burdibtingenb reijenb, feine JBcr�brung tann fclbft gntj�nbung erregen. (Sr be= wirft innerlich laquo;erme^rtc SU'fonbcnmg be8 copy;DcitbeU unb ber iBJagen. unb DarmfAfte, lebhaftere blaquo;iftaUifcfie Se=
|
||
|
||
|
||
- 36 -
vocsuna, treibt �ilaljumjcn alraquo;, kfBvicrt tic'iicvtauuiuj, uut) tarnt fcaSer bei raquo;cnninrcvtcv emvnuKirtjtcit uirt Sinj^ bavfeit, Unstxbaulidteit, 4Ucll)fm1)t, aSiut' tint �raniMs iolif, iBaralBfen unraquo; onieitt tevvnbcn auftauten initjli* ftiiu. iWiaii gicbt ibu ^fevfcen tins SRinbmt ju 2 copy;raojraquo; mra MS i Uiijic, @*croflaquo;t i SH-acfmc M8 1 copy;retime, Junten 5 (Stan M! 12 copy;tan. *ci reg;djU)C(nm raquo;evmcitct man ilnt, wcani feinelaquo; 3{ciscsect; auf ten Jiclilfovf- �-Han gicbt ten aifcflquot; gebiitsert, aW raquo;liillc oter fiatwevge, mit einem eiulnUUiUcn a'iittel. Scftv ju empfeftun ift *ic iifcficvtiuctuv; gveficu Sljicvcn gicbt man baraquo;on 1�3 Un= sen, flciucn raquo;on 1laquo; �vovfcn 618 2 laquo;tirntfnncii.
aicuitctlid) rocntct man ben ijjfcffci- aucft atlaquo; fvaftig Jci-= t()cilciftc� SRcijmittcl, bei aif)cumati6mn� ober JBcr^�rraquo;
tungcu an.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; . ,......, .
ifc ei weijc S�fcffcv (Piper albus), nliucnigcr |(J)arr, aU tcr ftfttuatje, bagegen ber fponfft*laquo; Pfeffer (l-iper hiapuiiicum), bei Sl�eitem fdutrfcv uub jmn aupern 9teij= mittcl su cnibfeblen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;.
JDer StelEcnvneffer (Piper Jaiimicense s. semen Ainoini s. Piiiientiim), ift fcljr arDinatifrt) imb feine Sine. tur, raquo;u 4�6 Unjcn, Wirb bei ��inbeotif gcbraudjt.
33) copy;er Senf, fcfiwarje, (Semen Smapeos m-{rrae). Solaquo; PHWtlge Del be� Scnfe� i|t fcl)r fd)arr, au= ticrbem l)cfi{t er noeb milbelaquo;, fettelaquo; Sei, copy;dHemi, lSi= sueiji, SBsect;raquo;�(gt;Jot uub copy;dnuefel, unb bie cigcntl)umlicpc copy;d)mefel = @enffaurc. Srmirft aii ein leljrfr�ftige�, junt Sbeil fl�d)tige� aici�mittel, befonber� bei bet �UBcrn 8lngt; laquo;mibuiig; Uvt man ben (Senf ju lange anr eine raquo;teile cinwirten, fo ioirb bie .sect;aut imb �cagewebe mortiticirt. �taiu fo iDirft ba� �tl)crifd)c Scnf�t. Die ��ivfimg be� reg;enflaquo; ift fidlerer unb tiefer cinbringenb, al� bie ber (Saii= thariben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;..nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; -. - , jraquo;
auiier(idi aU SBufoet gegeben, i|t ber copy;tttT ein redit fraftigelaquo; 3Jeijniittel fiir iHtagen unb copy;armcanal, er beffert sie aSctfcauuna uub SliTtmilation, quot;bie laquo;bionberung be� Scblcime� luirb berminbert, in ftarten Oaben aber ver= mehrt. 3Ron giebt il)u bei SefiTO�dic uub Sorvibitat ber aSerbauuug�urgaue, laquo;Wctmorigfeit, a31al))u*t, 5Bertto= raquo;fuug, copy;tunnfloUci, bei ben Sinnen ber copy;Ameine, 'Mcxfa fudit, S�ule, {SgeUranfDcit, raquo;eraltctcr Scjaafraube, in fflaben raquo;on 4�1 Unjc bei SUfcrbeu unb Sinbcrn, l-i Stammen bei copy;c^aafen unb copy;diroeinen, 10 reg;tlaquo;n bei
|
||
|
||
|
||
|
||
#9632;
|
||
|
||
- .raquo;7 � ]
^iimtfu, in ijorm laquo;en Rillen, Siitrocvjcn, I'ctftn, uuo ju. sreilcu in SkvHiitmig mit l'ittcrn, nTomatifdien, faljigcn aiiittcln.
3118 Satirmittel mit S�rup.
Mcujjcrlid) I'cmiSi iiiau ihn aU Seufteiij ju 91uftcMIttg tet Scbcnefraft, 6cl Sa()minigcii, SJcrecuficbcv, copy;cftwqnuj, bei �ia-lHiituugcii, �iit��irtiingcii bei Sruft, itl �icljivu�, �v�iinc, O�icum.itioimiraquo;. raquo;Viait fann feine SBittung iurdp ijufafi raquo;quot;i SPfeffct, �miiifd)cm Pfeffer, �J�ccwcttii) raquo;erfMo fen, mvi'lj idilcimiflc ilUittcl m��igen.
Sie atl)cvifdi = u'ligc quot;Scuftinctia- tfl ciii fc�v heftiges �uijtrc� S�'ijmittcl.
34)nbsp; nbsp;Sie SJcrtvaniwuvjet (Uiidix I'xrethii). 3f)vc SBirtiamfcit begr�ndet fifl) auf ein fdiarfc�, (itljevifdica Ocl, fdiavfcS #9632;piivj, isiuiliit, (Sampljcr, �Surami unk bittev. lidicn CiTtiMetisftorf. Sie ift ein tuvdjcvingcntc� iReijmitlaquo; tel, evi)i'l)t tie (sniyfinilidifeit ftarf, raquo;erjtnrlt bsi 'iiewet guiiii�vicniu'geii, befoiccxt tic copy;cevetion ter �idjlcimlj�utc. Xic 2BithHig sertveitet fid) jicmlid) fd)iicU �bev ten gan. Scu Jioi'ver. SBiait iventct tie m bei Ijohcni (Srate raquo;on �en'itito.t unfc S�ljmung, bc�nitev� in tev raquo;UifiuU)�l)(e, an tcr Einige, ffiauincnfeget, Jicl)l= mit gcblimtfbpf, ten �JeitnuimflScingcluciten, bei iUfagentbUev, divenifdicnS�liraquo; niiingcn ter ffilictev. 'im JCanmittel mit bittevn �iitteln. 53ic (Vabc fdiwantt jlvifdicn 1 copy;rruvel nub 1 Unje.
35)nbsp; S�eiiic mit fdnvavjc SPimpittetttottrjcl {Ra�dix Pimitinellae albao et nigrae), Sl�ic tie !�cttvani= luui�cl ibirfcnt iint gu benujen, l)iit abet eine fiarteve @tgt; regung bei llciitfcccction mit '.'luetimftung bee ^aut im reg;efolge.
38) Eic SuIcevccttigWUtjel (Eailix Armoraciac e. Rapbaui rustieaal). 31jrc SSiiifnng�ftcffe fint befonter� iijr bvcniicnc fdnivfelaquo; �tl)evifd)e� Del mit ein fl�ditiger, fdjavfcr copy;toff. reg;le luirtt intlidi tiMftig veijent, im ��ugen mit fflatmcanole fovtevt fie pic veviftaltifdie Sjeweguiig, treibt iM�ljmigcn ab, erregt ten �lWpetlt, tie Slbfoiitevung te� @d)teimc8 in ten Stetemitiim�tDegcn mit tic x'lbfbiite. rung tea Urin�; taljer giebt man fie gegen fddedite Sreg. luft, Ueberiawmg kelaquo;SRngenS, SBUmnat, S�intcolit, iBer. Mjlcimutra tcr vungcu, raquo;eraltete Stufe, liptropifdic 3ulaquo; ftante, copy;ant in ten Utinwegen. Sie reg;abe fdjwanft jiri. fdien 2 copy;radjmen bis 8 Unjen.
SleufctJid) ift fie, wie ber copy;enf, ju benuljen, oft mit Sentin'laquo; Jaf^enbiid).nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; %
|
||
|
||
|
|||
� 38 �
tiiefetn in aievbjubim�, (Ulf �tiUtK/ lUltJdtiglaquo;, cnlt�flaquo; (Sif; fciw�tc, unfrtimcvjliartc �'cfdiTO�lfte, Sriifcn u. tgl, � il) S)ic J{uoblaui1)�iuicbcl (Radix s.BiilliusAllii), bat ein fl�djtificS Oc(, raquo;on ftccl)cntcm, tuntfcviiiQcntcm @ciud)c, ctitm� copy;cftnicfei, @a(jmcl)t, vkl Sdilcim, etwas 3utfcr, ntivft SBnu� Wie Senf laquo;nb j�iccrvcttin, ovregt fycciftfdj fcic @tf)leiml)ant tcrSiefvivatii'iioiocgc. iDicjjJBlit. tel fann icic tet �enf im* SRcemtttg bcmiSt iBcvlcn. Sie copy;ate ifJ raquo;on 1 Sanl'ct Ui U llnje, naefi SicvlmltniB ber copy;r�jic tcv Sl)icvc.
�icuficvlicl) Ijcnuljt man fic als JKciimittcl, nnrfi als copy;aliic bei Sidukc.
�)ic (lemeine 3li)icbc( (lladix Oebae), iit milber, fann abcv in kcvfclticn ��eife bcnii�t uicvccn.
3S) S)ic raquo;trgtnifdjc copy;eblongenmutjei (liailix Serpcntanac virfflneanae), ift bev Slngclica unb bem CSam^ticr �fjnlid) in iluct �Bictima unb ein sovlrefflidioS #9632;Jieilmittet, befonber� bei �ram^fcoliten.
39) S)ic SBanilStreilWUtjel (Radix Eiingii), ift, wegen ihtev binvetifrfjcn SHJittnng, fc|v 5quot; Waisen.
Srocitc gibtOciltmg.
(�nmlJljcv ober (Sampbov (Camplinra). . !t)cv 6anilp[)et finbet firti in melivevn *43flanjcn, bt�'n-ber� in Pterygluin tcres a. Correac, mo man ihn fvraquo;. latlifivt finbet, in bell ftWncn ift er (in �tljevifrlK� Oei actunben nnb fliiffiii. Sc ift felbft eigenttw ollaquo; em hi). ftallifirte� atljcvifcbe� Oel ansufeljcn nnb ein� ber ffiirfitig^ ftcii Dlrjneimiftel. reg;v jcigt in feinen a�irtiuigen eine giofic ael)iilicl[!eit mit ben �tbevifct) = �ligen raquo;Diitteln, bodi fn Sie. lev 4}ittfWjt toeidjt cv ab.
3nnctlid) gegeben, wirb ber (�amb()ev 1) raquo;on ben �iluu gef�pen atifgenimimen, aud) balb njiebev au�geb�nftet; 2) feine erftroiitung bemerft man juevft an ben 451iitgefai)eii nnbbeinSJlutefelbfl, unbbeftelit in einer evDtliten ajitalit�t ieffelben, raquo;erbunben mit bcrlBalteuber copy;xpanfton beffclben; 3) er wirft fl�citig auf ba� ?lerraquo;enfl)ftem, er��lit bn� @e= meinqcf�H unb bie Senribilitat; 4) er �bt eine befonbere Sfflirfimg auf balaquo; tleine (5)et)irn au�; 5) er breitet feine SSirtung auf ba� ganje 3{erraquo;enfl}fteni ans, junadjft �ber ba� aroee copy;c^irn unb ba� SR�denmart, befonber� nad) groien �Jabcii; 6) er raquo;ollf�^rt biefe SSIrtung t^eillaquo; bur*
|
[
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
||
� 39 �
feine (Srftunrtiiitij auf tvi� �JUitfvifum, tl)c(l� tuttf) ��hgt; tnna auf tic (Saitgllennnven; 7) mit Slusualnnc tcvJJiaiit. au�bunftuiij ucrmefivt Vcr Saim'ftcv feine S16= unb �u8lt; i'oiibcvmi�en, raquo;evmintevt c[)ev tie Slu�fcSeituitgcutev Sc^Ieinu Baute mit bev Stiereni S) tic cvvegeute �Bivtuiijj laquo;ou tnitu lern (Sabeu tauevt 2�4 Stuutcii, barnad) tritt Vlbfvan-inuig ein; !)quot;) immitteU'av in tie Slutijefailc aibxaiit, lint feine �Bitfunacn raquo;icl Ijefti�er; 10) �xtlidj i\t ex f�r alle otflanifdje (Sieinltc evreacni, bringt felbft Sntjinbungjerubt; 11) er �buelt ten litlK'nfctien �clen in feinen S�irfungeu, torf) unterfitKiteu fie firt) in raquo;ieler antern .Ciinfid)t; 12) aud) bem SSeinaeijle, 'Jletl)er, ten Jtr�ljeuauiicu al)iielt ev, todj tie belebentc SintBirfun� auf la3 �Slltt feblt tiefen.
�lttf tranfe Hjicrc wirft tcr �amigt;()ee ebeufo finditig errcijcut, aber immer roirt feine SQJirtmig in itjren aujern Stfdjeinungcn turrfi tie eben raquo;otljanbeue Jlrantbeitlforin fo scrantevt bataefieUt, tail c� oft febmer f)alt, tie llrroir. fuiuj bariu ju erfennen; tiep ift audraquo; tcr reg;runb, ireBbalb mau tem CSamfibcr bafb biefe, balb jene SDirfnn.] }u= fdireibt; bato foft er erbi^en, bait fiiblen, balb folt er fd!merj = , balb tvambfftillcub raquo;uirfcn, balb foil er fcbtraquo;eiS=, bait uriutreiiient febu, ober er foil fauluiljmibri�, ein auf ble reg;cfdiled)t6tl)eilc berubiaenb njirteu. Sitte tiefe aBiv= fangen bcjiiiuben fid) auf feine f�r ta� !81utfBftem belc; benbe, ba8 Sterscnftjilem errc.ienbe Acaft.
Sie ^auptiubieation bei tcr Slnroeubuuij be3 �ambtjer� finbet flatt bei
1) SBabrer Sd)to�d)c, berabgefunfenem Scraquo; beu8tiroccsect; im Stutf�flemc, oljnc binl�iiijlidic Sj;= iianfion, mit i'lnlj�ufmu) in cinjclneu Organen unt 3lci= gung �ur3erfct5nna. Siep ftnbct man befonbec� bei aftl)c= nifd)en laquo;iebeni, itwbu�, Saiilftebcr,_3lterraquo;cnfieber, bei ben i'lntljrartrantbeiten in ben fvateru isstabien, bei faltem ajranbe, bem biefeu begleitenbcn gieber, rcruadil�ffisltcu (�ntj�nbumicn, ber SUferbefeuebe, bei raquo;cralteteu 9lt)euma= ti�men, fauligen Sd'aar�ocfcn.
2) 58ci Stcryculeiben, JJv�mbfcn, barf et avex nur ba auaeiocnbet werben, wo fein bo^er reg;rab von @en= ftbilitat Dorbanben ift, bic obne 6ntj�nbun!i in biefem ober jenem Organe raquo;erlaufen unb wo feine materieUe SJeljung irgenbroo itattftnbet.
3) 3u �ranlbcitcit, welche burd) unterbriiefte #9632;�autauob�nftuufl entfielen, ober bamit ?crbun.
|
||
|
||
|
||
40
|
||
|
||
tew Hlit, taljer bei ciufartKii cgt;itavtl)(ilifd)munt rDtumalaquo; tifcfien Seiten altev 9lvt, mi)el)e tcr $fettic, aSei-f(iiu]cii un* Stcijigfcit tcv fliiirtct imb ttr reg;cl)gt;raquo;ciiie, rlieumatifctict S.iljmbcit iiiit ^avaUjfeii, ihfimsfen, reg;tlt;irtfrlaquo;mljf, rfeculaquo; iimti|ci)et Siul)r, ^unfcefeucfc, aim tefteit gkidi imd) reg;tu wirtuno bet laquo;alte, oier raquo;cun tic s,'ifiiic tcv Ju-anfheit einlaquo; getreten i|t.
quot;4) laquo;ci (jeftigev aicijuiig tcv ^arn-- unb amp;t. t(Slccf)t8organc, inicm tern SamMet eine freciRf�e �VTralM'timiiiung in SebenStfi�tigieit in tiefen Sljcilen iugt; geiitviebcn min. Ealicr bei SJicrencnt�iintmig, ahitlxir. ncn, 4jariiriil)r, SBloftnhranHjf, lieftigein raquo;�egattimg�trieb, nad) (JJemii! raquo;on fdjnrfcn SPfhiuen nnb Smitbariten. raquo;Bei ten Bntjiintungafriiiifbeitcn iiid!t gleid) im ctften 3eitcau. me tcrfelbcn.
Sie copy;abengroec i(i f�r 5pferte ; SracSnic tit ii Unje. bei �iiniern J 2)Mcbinc bis 1 HiTjc, bei copy;djaafen unb Scbraeincit 10 reg;rlt;in bi� 1�2 Xvndjmm, bei Junten 1 reg;mii bilaquo; I JDradjmc, in ^roifdicnjeitcn raquo;on 1 � 5 copy;hinten.
Sim beften ifl tie jlflfflgc jfectil oter bie Vatrvcrge, laquo;u erjtcrci- tie (Smulfion.
copy;elten gicbt man ten Eamujet atlcln; befonber� ireim mm im in U'�tern copy;tatien gicbt, bann mit Saltrian, HSfcffmnflnjc, Slngclica, Satmul u. f. tu. Sei feljr gropcr Sicijlcfigfcit mit �icrtramnnirjcl, SJiciftcnburjcl, 2irnica, SbicnH, Scvvcntftin�l n. f. m.
Sffientct man ijn an bei d;ronif(ben Uebdn berSfbicim-baute, bann fcl,U man ibm aulcre cntfprcdicntcDJiittcl ju: Salmiaf, reg;*lBcfet, Oi'inmi ift mcl)r auf Selben telaquo; S)alaquo;nconaW ticSlufiucrffamfcit ju riditen, j. !�. bei Surd). fau, 3tul)r, fo febt man Ocl, copy;dilcini, afbabavber, Opiuin, bitteve Suiittcl, 3rccacuanba jn. Sine eigne SBerbintuna ill tic mit Nitrum, tljcoretifd) falfcd, bod) in tcr $iaxij ficbbemaljvcnt; bei JiranHjcitcn tic turd) Gfrfaltung entftan. beu, gteuli im'JInfang, bei copy;tarrttannjf nad) Itialbin. gcrlaquo; erfaljrung jucrft angenjeubet,
Kamvbcr in bie SSenen ju igt;vi(5cii, ijl nur in oeMlBcifet. ten 3-�Ucn riitljli*, bei gr��ter copy;mmpflicit bev Sterben, Sabmungcn unb Jlr�mpfcu; gt;4Jferbcn unb SRinbem 10�15 ftlran, flcinevn JEbiercn 1�4 Oron.
3leu(ierlic() tann man ben Sambijer nuwcnbcii �beraft, roo aftgenffd}laquo; Buftanb, �ovvibit�t raquo;otbanben ift, bei 9lu-
|
||
|
||
*-
|
||
|
||
|
||
s.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� 41 �
fltnentjflntimgm, OuetffSungen, Oebtm, laquo;UitcrtvaMafa. ten unter bet $mtt, S)cl)iumgcn, iSeixenninactl tev 6k. knte, S)r�fcu= unb ant-cvii (Scfilinj�lftttt, wenn lie Alter finb, bei SRfKumaMmu�, SBlautC, �ierteBim�en ter m-tenfe, JtnoiTctfifteln, copy;vlwcelulaquo;, (Sefrtimureu.
S)ie g�nnen ber Sufienii'lim-cnbuii� fmb tl)ei(3 Streu, vuttter, t.ilc mit �ofile, SljitmiUen, g-idjeiiriiibe, 9lmflaquo; iMbliimeu, bau UJrci mit SEeinneift, Imlb ff�ffi� aUSom-p^erfpirituS (Spiritus oainpliiiialus), ialbnl� Ocl (Oleum caniphoratus). ober (Snmplierlinimeiit (Liuiuieiituni cam-phorae). balb ali Snlte (Ungueutum camphorae). raquo;alb aH Sufa^ ilaquo; ankern Salben ober �tbevifrfKu Oeltn, ober aueb ale �airnjljerefftg (Acetum cainphoratum), Uliraquo; trcifen M SufaK in Jlrauter�Ktdien.
reg;rittc ^fbtficiUiiig.
Jjarjige unb balfamifcie arjnetmtttel (Mcdica-miiia resiuosa et balsamica).
^arj ftnbet man al� ein nnt�rlic^c� (Srjeugnip in bieten au�baucrnbeu copy;eUMtcbfen, befonbcrS benen, bic tu ben Goraquo; niferen unb Serebiutbacccn geboren; im S�ierreirfic unb SBiineralreidic pnbet mim nur roenige babon. SDJit reicbli. (ber aSermifrfmmi raquo;on �tl)erif4em �cte ftcllt e� bic nat�r. li(jcn SBc�fame bar. 3)ian iicnjinut es and) bur* 35eftiUaraquo; tion barjiger Stoffe. aSerb�nfiet bn� atberiWe Set f�nft, lid) ober nat�rlid), fo erb�lt man ba8 .garj rein. 5letl)e. rifebe� Oel, ber Suft au�gcfetjt, raquo;ernjanbclt fi(^ in Jparj. copy;aber fmb ieibc Stoffe Dcnuaiibt; baS Jjarj bat inebr Sauerfioff, troden feine f[iid)tigcn Sbeitc. copy;� ift aud) mit �tbcrifdicin Oc(e, bann mit Sdileim, (Summi, S�ad)3, febarfen Stotien bcrbunbcn anjutreffen; nad) biefen Sier. binbungen tbcitt man fie ein in:
a. Steine Jarjigc 3)iittcl,
6laquo; giebt bereu nur fel)r raquo;euige.
1) 5)aS giditcubarj, gemeiue� ^jnrj (Resiua pini s. Ileaina cummiinis), ift mit beul Serfentbin raquo;er. waubt, bat nur toenin Oet; c� ift, iuncrlid) gegeben, ge-linb erregenb f�r bie ber�brten Sljeile unb mad)t ba�jlnut
G
erinnbarer, obne ju erbi�eu, aber bie Savillargefape bev tieren unb Sdileimbaute Werten affteitt, ibre Sb�tigfeii balb trb�bt, balb raquo;crmiiibert, bnrdi bic Slicreu and) ba3
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 42 �
aufgenimimcm J^.ivj luicw cutfcvut, incffl nad M�20 Stuiifcen. gjjan ftii�ijt tad ^aw fccfimbcia ali utintrel. l-cntc� JDiittcl imi faim c� imicvlirti ju 1 bis 2 Utijen gc^ lim, nucfi in tic aSeneii, ju 1 � 1 Svadinu in ?lltcil)ot qc. l�ft, ciiiigt;vi(icii; ^m- inntm SnWtnfcttng ifr bie iPiKcnform tie I'cflc. aJivin Bicbtta�^an bei raquo;cmltctnSnifc, JRljeti. motiSmu�, Ottern, aBaiicvfiidjtcii, �)iinitc, Siautt, �ittnlaquo; ijvlco.
SlcuficvticC) bciuiijt man c� iit� gemeine ^orjfotfie (Un jruentuiii Basilicams, L'nfft. Resinac |iiiii), otev tcv gel. ben Salbe (l'iijrucnluin flavnm), cfcev a� gelbcS 5ffiact)�= Vflafter (Emplastram ottrinum), als ein (cici)t veiicnte�, �tev tkbentc�, fdniljeulc-3 SSlitt�.
2)nbsp; aBeipc� .Cxirj, J�uvguubifrfje� SSed) (Rcsina alba s. Biirginulica), hum Wie tn� gemeine .garj beuu^t werten, i|t abev fdituevcv ju yiitBern, beffcv ju Iflofieni ,^11 benutien.
3)nbsp; nbsp;CSiiU'Vlioninm (Colophoniom), in �nnangfung te� gemeinen �arjcS ttic tieferaquo; �n bemi(icn; c� iji wegen feinc� a'inngclii an �tljevifdjem Oele nur laquo;jenigev veuenb. and) dl� blutftidenbe� SJJittcl tonn man c� aU BtxtufwU raquo;et beimjicn.
4)nbsp; copy;djtuorjeraquo; *Pedj (Pix iiijrra solida s. navalis), ifi iiincvlirf) gaii� unveitaiUicS unb wirb �njicrlid) nt� ein veijente�, 3evtl)ci(ung rmb (Siterung fcef�rtcrubeS Siittcl bcimfit, and) als ijnfa(j gt;u bevgleidjen Salben unb 0fla. ftern, unb als @dmt}mittcl, }. 3}. bei copy;attcftriltfen.
i'. -garj mit �t{)erifd) cm Oelc. SMefc gjjtttcl crfd)cincii, jenaeftbem meftr bev eine ober ber antetc SScftanttljcil laquo;otwaltct, bnlb mcfjr jl�frtg, halb mc^r trotfen uut ftn-ube. 36laquo; aBirtungcn fint juglcid) anraquo; l,m(tenb, ali an* fl�ditig unb reijenb. Sie finb jaljlreicSer als tie rein Iiarjigcn.
5)nbsp; copy;et Serpenttiin, gemeine ScnuntOin (Tc-rebiiithina, Tercbiiithina c�iiiinuni?), ift ein aus -gar^ nnt Seryentljincl beftcfientev nat�vlid)ct Salfam unb in feinen aBirfungen tem ,viriitcnl)arjc unb bem Ottiptniflin* �le �()nlid), todi mebr tui-d'tringenb, felbft Warf veijenb, temllvin einen �ieildiengerud) gebenb. Scr iniierlid)e (Seraquo; brand) ift ta r�t()lid), raquo;o man Siditcnharj geben taittt, mc aber eine grijfierc IctlMtitclt sorbaulen ift, in btnSSet' taunngJDViiancn, ten Siiemt unb copy;djlcimljantcn, gebt
|
||
|
||
|
|||
� 43 �
|
|||
|
|||
%.
|
oit *rt)iiwct)e um entjuntuiigeii i-crttagtu ijti ni^t. an aitbt iH ju I�IJ Uujc nrofm, I�raquo; S)ra*meu
|
||
Meiitetn Sljiercu, Matf* 2�3 iBial. Sie Botin ft quot;raquo; l'cftcn s4Jillc otcr Satroa-�c. SDJan faim Nitrum, Cremor tartari. Nation sulpliuricum jufclicit/ 'raquo;laquo;^ Kali carbo-iiicum ctcv copy;cifc, l'cfontcv� bei ^bwplWen Uebciii Dklaquo;
SleuSevillS roencet man ifin au als 35igcftiBtnittcl auf aiUmtcu miD CScfrftiinivc mit tm'item (SDamcter, InS aute (Siteruna eiu�etveteu ifl. ��v tiefe Siltelii ift f�loenw araquo;laquo;quot; f�img I'eiTec:
Hec: Tei-clmithinae 3ij.
�alsaiiii peruviaiii sp. Vitelli ovorum -No. ij. Aquae calcis $it8. M. D. S. SBimcwaifet.
�Mian benntu ten Secventliin aud) attf altlaquo;, I)atte, tov Vice (sSSefdjiDiilfte, allein otev mit Sufdftcu sen laquo;ijtnsen 'il�tteln, Morcur. subliinat. corrosivua, Piper hispaiu cu9 Gummi Euphorbii u. fcfll,
6) SerVcnttyiuol (Oleum Terebiuthiiiae), tcu;B fcurci) �Jeftillati�it Bom Sevpcnttjin aemonnen unt llaquo; eraquo; geiittict) ein �trjeriMe� Dei. Ki Wirft pfttigci als icr Sevsentfiin, abev lueuigcv auf)altcnb, tejjt mel)t taraquo; acey= laquo;eiif�ftcm auf. (S� ift KW tjefti�fte ^autteijmittel fui iBferte uui Sunbe, beffen aBirfuug 15�30 SRwuten Wttlaquo; evt; fiftcr� angclDentjet 6iltet e� Sl��c^m. 3ureg;eWmuren ift feiue aBirhtng iiid)t fo Oeftig, aud) auf bie 3J!autfd)lcim-liaut aeringtt, am lueuigfteu f�r SHagm unb copy;laquo;laquo;nconai, h ftavtt Met mel)r, raquo;crmeljvt ken laquo;Wetit, mat^t btn JPttW raquo;otln unraquo; fraftigcv unc mitb bur* Sliccen uub laquo;migen laquo;uSfleBofien. man tann elaquo; antuenben, mic bic StBrnfifljen Dele, bei erfdilaffimg ber (Sefafuoanbe unb ber feapillar. gefafie, bei aftl)enifrt)CHentj�nbuugen; acute(Siitjunbuugcii raquo;laquo;bieten es. i�tan giebt e� bei 1) gaflrifrf)cn JlranfDciten mit erfd)(affnng und copy;eftmadje be� SSBagettS Ulli Sannca. ual8. 2) S�ei d)vi)nifd)cn Slffcctionen bei- �ebev, bei eenraquo;eraquo; benu�vmem (�isloma hepaticum) bev @d)aare. i) -gei Sd)raquo;a*e nnc gevingev Sb�tigfeit ux gieren. 4) raquo;ei Sl�affcrfiiditcu. 5) laquo;ei raquo;eraltetcv Srufe, 9flaquo;laquo;be, Wam, SSevfdilelmimgcu, aBuvmevn. �) copy;ei riH-oni|d)em Stlieuma im* Siabmungen. T) Sei ailljeuifdjeu eiitjimwug� vant. beiten uni bei-gleiditn isiebevu. 8) spei ien laquo;utbraifron^
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
|
||
� 44 �
tjeiten. 9) Sei d)tMiif($en, o^tniMtn WerotnfraufDeiKn, ^iaralpien, DiiinmfoUcv, Miner JtramBfcolif copy;ilaquo; (Mabt ill l-n flrpncu ;pilaquo;cn 1-4 Unjcii, kl fleiiimi 10-30 Svo^reit, 1�4 raquo;ractnncn.
Siau raquo;fobiirtct eg mit nwiidicvtei �Hitttfn. iui,li ben llmflautcii, mit ttromatlfAcn, tnttcvn �UittcIn, mit Seife ttmtcnbcm SliicvC'U'.
acufievliri) bcmti�t man ti l) at�JDiae|liraquo;mitte( bei tov. Wben aBimccn nut reg;eWraquo;fticn. 2) 3ur s�ef�rbevuno tcr abW�ttetung anaegtiffenct �nortKituiH! jtiiovrcl. 3)laquo;ci'm topOacclu� alii- Vlbitc�mi� be� �.Ub�cftr.n'bcucu. 4) VHS er-regenbe� ScitftelbjnoSmlttel bei eilten reg;cf*tofltften imb JBereartunflen, nUein ober mit (Seimvliev, Seife �lmmo-niitm u. kgl. B) �lt� nWeitcnbelaquo; iReijtnittcl. 7) 3um �diaeraquo; ten bei- oentanede mib laquo;aarfeite. 8) laquo;ei Ijnvtiuutiiicr Siaubc unb �lccfjte. 9) SHlaquo; aufldfenbelaquo; SJIttet bei raquo;cvflcb. ten (�eidfnjitvcu unb beten SKaubevn.
SPrapavatc finb: 1) bei- tevbcntljiiuU^altiae Sdjivefelbat. Farn (Balsamus sulplmris terebinthinatus s. Oleum Te-reblatJtinate siilpliuratum), ein f�r bic reg;ct)lcim()aut bei-Smwen. bie 3!ieven unb J5iiiit fraftig evrcgenbe� aiiittel, laquo;brjiiglicf; um bic '.'lii�b�nftmiij bev J^iut K�ftlg tv raquo;cv. meeren. XU reg;aSe Wwanlt jtuifiten 10�20 Svovren bii 2 SiMd/mcu unb | Uiije, fe nad) bev �it�ge unb l'lrt bei Spiere. 2) Die Scnientl)infcife ober bev �ugevc SebenSIniU fam (Sgt;a|)o tuicbinthinatns s. Balsamus vitae externus) laquo;3 evvc.jenbelaquo; unb fr�ftig jcvtl)eilcnbc� raquo;iliittel befnnnt' J) 3)cv aBunbialfam (Balsamus vulnerarius), eine �lii. fdntlig (m�Ol. Tercbiuthinac, Tinctura Aloes, Tiuctura Mjrrliae nnb Tiuctura Gummi Asac foetidae, ju glci. iltn Xtftiicn; ev toivtt cvvegenb unb nn�tvoduenb, betonlaquo; ber� ifi ev cm)gt;fo$len iei �Sunbcn unb (Scfdmj�ven, XUce. ration bev JSnodien, �ncvpel utib SB�nber.
T) Sie Sirfjtenfvroffen obev Si^tentnofren (lurioncs l'ini), fini jiemlid) veid) an #9632;ijavj unb Serpcn-t�tn�l, boliev finb fte in ben gfillcn anjumenben, luo ba� lerV'entftinol angc)eiat ift, aue� werben fie im Jmeiteii laquo;tabium ber dtronifdien SJumjcnfendK bev SHinber emi'fot)laquo; len. gjferbeu uub aiinbern werten fie ju 1�4 Unjen, copy;etaafen unb (�d)laquo;)emeii ju J-li llnjc, .jjunbeii ju 4�2 Sradnuen, taglidi 2 � 4 OiJal, mit aBeinaoift biinn ^eviic. l'cn unb mit einer 10 �12md)cii aijenqc af�afier abgefodjt. �egeben.
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
15
|
||
|
||
8)nbsp; nbsp;2)a* (SUmil).ivJ (.Hlaquo;*'raquo;raquo; EU-mi) um tic .uu temftticn mitdcteltete copy;(emifatl'e (Ungaentam Eleun s. Balsamus Arcain) fiub cntbi'lji'lid).
9)nbsp; Scv SSetuialfam (BtJsamaaperavlanus) i)l in-fofetn ju cmpfeOlen, nl� man il)n bti SDicrcn, tie in 3imgt; mem i)tl)iiltcn werten, anroenfcet, bd fein angeneljmci-(Selaquo; vndi ni^t fo njie tic Scvrentljiii cntlinltenben ajiittei bf l�ftiat.
10)nbsp; Sev jyeruftein (Siicciniiiii), leinet tei SRIjenmii. tiemue tcr �tjimtc, als Slaudjcvung angcraenbet, gute SXenfle. reg;enHi|)n(irf) laquo;evt'intct man tamit raquo;t tiefem 3iBecfc
JI) ten SRajiiJC (Ucsquot;ia Masticlus) ju gleictsen 3,iieileii.
c. copy;rt)teim= otct 6Uimmil)(iv�c.
raquo;Sic eiitl)(itten.gnv�iint gummige Stoffe in raquo;erfdjirtemraquo; ftjerl)altniffen nno flu* raquo;evljcivtete, milbige Sliiffigtcit aai yei'frf'ietenen -iJfdinjen wnrmerev SSnter; tide raquo;on i^nen lliiten mirf) �tljerifdie� Del. Stiirf) ten raquo;evfrtiielenen SBlii f^nn�6tcvl)�ltniffen Wirten fie aucf) Bevfd)ietcn. 3m Stfl-gemeinen al)neln fie in if)ven SBivfungcn ten nvomatifcfien SRittttn, ten i�atfamen unt .jjavjen, tud) nidt fo ffiicftti� lint evregent, U'eniger iKftig enr tinjetoe Organe, meljv gleidmuiiiig cvvegeno auf tie CSefdee unt Stevtcn tcv ve. vvctuctisen copy;plwvc. isie vcgeln tie aScvcauung, tie (St. naljvung, tie raquo;l'iifdjung tet laquo;safte, raquo;evmintern tic Slulquot; fontevn'ngen eljev, als tau fie tiefclbcit uevmelircn, itfiU tigen Jtvampfc tec Stuftraquo;, reg;autS= nnb Serfeiicingetteite.
12) reg;er (Stintafant, S-Cufel�bvcd (Asa fnelida B. Gummi-resina Asao I'octidae), [jat raquo;icl .fiarj, reg;umml unt @d)leim, ctvua� �t[)erifd)e6 Ocl raquo;on tnoblauc^artigcm (Sevudie. (Sv roixtt fel)r fvnftig auf tic Sterten tcr Stttflquot; unt 33aud)eingciijcibc, tie SluSionteruugcti tcr Snugen unt .gattt nelmicn feinen @evud) an, and) tie ter reg;efd)ltnrf unt tas ijleitd).
SHan giebt i(m tei a|t()enifd) = neio�fcn St�rungen in ten 9ieprotuction6organen, befonter* menu ticIDr�fen unt #9632;Scideimliaute leiten, j. Si. bei '.Hmtitlofigfeit oftne mate, rielle Uvfad)e, �ierfdjleimung teS Earmcanal�, Sffiintcoltf, �tingelteitnentmern, Jv�ten, atiagcntoller, TOUWfle, c6ru-nifdjer reg;cU'fudU, Siungenfrnimif, iitrtofem Smmpf, Jirampf. Ijnften, ajcrfcblcimnng ter laquo;Ultge, djronifcbem nifieumlaquo;, teraltcter Drufe.
|
||
|
||
�
|
||
|
||
|
||
� 46 �
23ei ten b��avtlstn copy;cfaafroctcn, tern M�gt uns �But. me ifl er von feinev befunbevn SBirfumi.
3n aciitcn Jirautljeiten liett man iljn iud)t, utfcbsn er junmlcn kaief benuiit luirb.
Sie (Siatc ift f�rquot;J4Jfcrte 2 copy;ragmen bis 4 Itn�c, ffir Kinter a copy;radjmen ti� 1 Uiijc, fur copy;cfjaafc unti reg;*gt;i)eine iSpta�imt in a Sradnncn, rur ^laquo;nte 2�iu (Stan, tag-lic^ 2�4 3wa(, bei l)eftij(en jtr�nibfen �fterer.
Sie SlnuienttingSfmmen finb S�llen, Sntwetfleni til� �JIUVCC ift ei ben Silieren juroibev; bei �r�mpfen to�ljlt man tie ff�iiige Sorra unb fefet am beften etwalaquo; Siileimi. fles ju, um Uli Mu�febeiben cc� $am8 ju bcrljinbcrn.
ycatb Umftrtubeit fcM mau ciromatiidie Siittei, cil� Siim= V?cr, ODfum, '.'Intimralalicn, copy;ciioefcl u. bgl. ju.
MeuSerti* �cimfit man beu Slfant als 3ufa(} )u �lnftie-ren, cter als Slfauttinctur (Tinctura Asae foetidae), bei unreinen, cari�fen, Bienlfl tbatigen �iefdim�rcn.
13) Sie a)fl)rrl)c, SDJ^rt�engttnuni (IVlyrriia, Giimiui Mjrrhac s. Gummi rcaiua Alj rrhae), i|t raquo;icl reicfjer au (SJummi als an Jjarj, baljer leirtiter aufldSlid), lueniijer auflbslicft in ftarfem ��ein.jciti uub n�rit jiemlid)
t
leictm�iji� mtgnrt auf ScnjtbiKtnt uub 3vritabilitat cer Jruft. unb 43aud)eingcn)eite, ocfonfcert bei Sungcnfdileim. raquo;aut. 3Jlon faun flelienu^cn bei geringem �lp^etite, i'cbwa. fber SBevbauung, dironifdien uub aftljcnifdjcn Sun�cnEranfraquo; tieiten, �BcrfATeimung, feuchtem Samvfc unb �uften mit geringem Slii�unirfc-, �uugciuiefd)W�i-eu, in SBcrbinbuug mit b'iffeuten anberu 2)iittclu unb in ftiabeu luic ber Slfant. SleuiJerlid) benufet man bie a)ct)rrl)c bei iSefdni'�ren, M etregenbe� touiffte� SKittel, ba� bie (Srimulfltion fefter unb guten copy;iter madit, unb jmar in Sonn raquo;pit yjulocr, bon laquo;salbe, Sffiaffer ober Sinctur ('rinctura Mjirliac), juin akitreueu, aBafdien, Seftreidieu uub �u�fBrifcen bev SIBunben.
iSicrtc 'Jlbtfjcilung.
Srcnjlictc ober eiubijrcumatifd! gt; clige 3)!iftcl (Kinpyreumatica s. Medicamina cinpyreumatica).
Siefc Oelc fiub cutloeber SJfaturerjeugniffe, fl�djtine erbljarjc (Bitiirnina), ober Jiunftbroturte, bureb SSertoi). fung orgouifdier K�rper in bcrftbloffcncn iS�umen gewenlaquo; neu. Sie fteben ben �tlicriftbeu S�lanjen�lcn nabe, fyibcn
|
||
|
||
|
||
|
||
|
|||
t,
|
- 47 �
obn nraquo; (innen bvenjlltfien copy;erucj und einen gtojjen (St. ^alt an itpDlenfloff; man tnnn fie (lievvon bis ju einem gcflintmten (Srotf cetnigen mit Inevkurd) ben raquo;ibvi�en @c. tucf) majiijen.
reg;jc notiivlitfieii brenjticben Dete befiejm au� �oljlen. flon, SBaffetftoff unb @iiucvftt% bet bflaujlicfKn Dclcn ba. neben mit GffiQf�urc, �otj u. f. iraquo;. raquo;etbuuten; aiebt ein tljicvifcber Ji�rbet ba� Del, bann finbet firi) and) SpfyoMOT unb copy;tietftoff in il)iicn; bcS leijtcviiastvbinbuiuicn initSlBafraquo; fcvftotf ju aimmoniat unb mit aBatictftonquot; uiib Jiol)leu(icff 311 iUauiMuve, finb oft aU Slcbcubtftcinbtljcile in iljncn unb werben turdi SeftiKation larau� entfcvnt.
3()te SBJUfung ift ft�rtitig reisenb, raquo;ori)ettfci)enb auf ba� �Jierbcnftjftem, wclfbes felbft geft�tft jlaquo; wcvben fetjeint, and) bic Irritabilit�t unb SRcprobuction wirb erregt bei il). rem (S3ebraiicl)c, bud) weniger als tie �fjerseutlj�tigteit. Sie grepte a�irfuHg'5aii�bel)iiung finbet man bei bem tljie-rifcfesbrenjlidien Dclc, gcwSfijjtlaquo; bei ben raquo;egetabilifdieu, nt'd) geringer bei ben nat�rlirtien. Die gereinigten Dele rollten am fl�djtigftcn, bic Slcbeubrcbuctc, bic in ten uiu gereinigten entgalten finb, niobificiren bereu ��irfung.
2lngejcigt finb tiefe 2)iittet bei torbibcrSdnuacDc, ajiijt'quot; nifd)en aiebern, EummtoUer, S�ljmungcn, cUn�fdien iiram. bfen, bei copy;ingeweitew�rmern unb bereu Steben^ufaUcn, dttjicrlid) bei ^auttrantbeiten. Siedeten, SJi�ute, fdllaffcu, tragen, unreinen SBunbcn, Stimmungen, 9il)cnmati8mu8, aScrb�rtungcn, Sdiwunt.
raquo;ei cntj�ntlidien Jirantfjeitcn aermeibet man fie.
l) Sgt;a� ft inte �be S 1)1 er �l, Jjirfd)l)i)rnbl (Olenm animallaquo; foetulilin, Oleum Cnniu cervi foetidnin) , in ba� wirffainfte CDiittel tiefer 9icit)e, ei erregt unb ft�rtt ba� Slerncnftjftcm, raquo;orj�glich ba� 8iumbfuerraquo;eiifl)ftein; ba� gereinigte ift fl�d)tigcr, aber and) tneniger anl)altenb in fei�ner �Birtnng. reg;a� �)cf�pft;ftem wirb bunt) baffclbt nur roenig aufgeregt.
5Bian wentet e� in alten ben oben augegebenen B�Hen an, in wclcbeu e� al� Slnalogun f�r ben Siofdm� angefc. ften werten tonn. 'Mi SBumtmittet ifl e� bortreitlid). igt;iereg;r�5c beriSSabcn ift bei tifcrlcu l^iadmie bi�lllnje, bei copy;cf)oofcn unb 'Sdjwciuen 10�HO Svobftu, bei Jpunbcn i�30 Srobfeu, je uad) ber copy;r�jie ter S,l)iere, ter heftig. feit ter anfafte, bem copy;tablum ter ^ranf^elt unb bereu
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
48 �
|
|||
|
|||
aiatiiv �tol)ain'i; f)(crnad) tiditct iidi mal laquo;it SUJirtctl)!). luiiii bet (Saie in 1, i, 8�24 etumcn.
!Cic ginin ift ciitiDrtcr Jjftt�tavtlg otn flinfis, mit 3u. faj uon bittern tmb fdjlcimiijcii fSiineln. Sic raquo;ASiUcnform ill Bovjujic()en.
3)ian raquo;cvbintet tii� SBfittct oft mit bittern aronmtifdjm i��ttcln, ata Snvvcntvnutwuvjcl, Scvfciitljin�l, SanU'lja', SSronntweln.
51(� JUtiftier laquo;jirt cS tei nevoSfen, fauliflett gieietn, tbrtofcm �JciljlnanK, Jtr�m^fcn, S�^munacn, mit tittcra u. tgl. laquo;�iittcln angciiHintt. Wit 4�6 .'JDc�cu SBafict raquo;crmifrfjt juin glnfpiifttll in tic copy;tivnlijljlcn mio Slaie hei Dcftni�laviicii. 3m copy;ommcv gimi iicfuciiijcii Bon a�uiu icn bei ��cimncli, nl� Sf�ttil bei tem fpanif�cn Alanenlaquo; gt;i)cl) bei- copy;cbaafc imfc in (Sicftalt ber �BaljiWen SBafdmiii) bei bev copy;djaofiftttte ift c� ein raquo;orticfflicliee ��ittel.
!Ea� nt()crifc()c SOicr�l (Olcum animale aetbereum, Oleum animallaquo; Dipelii) ift feliv fl�ditig uns wirft ftart nnf itiS �icliivn, man tann ftatt teffen bgt;i� S^abert'fdbe Del (Oleujn iiiilheljiiiiithicnm s. Oleum contra Tae-nium Clmbcrli) qcbvnurifcn, befonbev� bei a�uvmleibcn; mau giebt es g�fc�en jlaquo; i�i Unjcn, Ditfcn nnb JUiben etwas ftiivfer, iv�llen nnb Jtalbcin i �J Sradnnc, funken i reg;ian bis 1 Svadnnc.
Um biiS Sliiti�t in Sambffotm einatljmen ju taffen, tanu man .ftorniV�ne auf alnljenten Jtoblen Bevbienucn, j. 4V bei l'niigcniintnuevu, Oc�ru�lamn in ten reg;tivn= Ijolilcn.
2) Scv OHangvujj, glanjeuber Ofenvnf! (Fa-ligo Ligui 8. Fuligo splendens), hat neben BCiictabilifd); 6tenjti*em Oclc nodi J!ol)lcnftoff, bvcnjlid'c (�ffigfeinic, bvcnjlirtjten Slmmoniaf, (iinmmi In fid) nnb wirft bem .sect;ivfd'l)OTU�[ abnlid), jebod) ttenigcv ftavf unb fl�djtiei auf ta� 9tebcnfi;ftcm, aber anljaltenc etrencnb auf bie SBetlaquo; bauungiatgane, SijmbObr�fen, bic Jjaut unb bic Sliccen. a3(an wentet il)n au bei fdilcditcr Srejjlufl au8 Unt^�ti�teit bei (SlngclBcibe, bei langmicvigeni SMudifatl, �iitijemeibcs imrancr'n, Sgelni bei copy;diaaffanic, ilicrfdiieimung, fdlicdj. tcv (Sw�Brung, d)ronifd)er Srufc, �rtcm, raquo;ctMitctec 3iaube. aJJati iiicbt ilju �ropen Silieren ju i �2 lliijcn, Keinen 10 @rau bis :t reg;rad)mcii, in Rillen, Satmecgcu, laquo;�ffiger unb iBtltserfotm. 51uf fdjJaffc, unreine �ieWw�vc
|
|||
|
|||
L
|
|
||
^^mmmm
|
|||
|
||
49
|
||
|
||
I'trait uiau il)ii mit blttevii, iivciiiiitifrtjcraquo;, juiamminjicl)ifii ten SStitt�n, mit (j.implicr raquo;ertimben, auf.
3) 5)cv Sliecr (Pix liquiila s. Cedria) cntijalt Jjuvj, tit()cvii'(Sc� Dct, Sfftgf�UTlaquo;, im tvciijUitcn �uflantc, roivft ii^nlicf) raquo;ic OiuiJ, abet veijcnbev fire K16 SefatoPon, cv= tcgcn* auf He copy;cfilcimljaiit kct S!imgcii uirt auf tie SJicraquo; ten. @t wirb tei Sctjunidie ber copy;ingemeibe beffcv raquo;crtvalaquo; gen, aU bev SeHJentfMn uub baS SiateiUiavj. iBiau fatllt ilju btnufeen bei Suniieiiuci-frtilcimuiigen, Dcvnadjlaffigtcii Suiiijeneutj�ubun�eu, Vlu�frtiwiljungeu im 'JSevlaufe bet iiinu geuicuc�je bet Oiinbct, bei eitetnteii Suiigentiioteu, raquo;ot= aii�gefeljt, tajj fein (Siiti�iibung�jiiftaub jugegeu ift, bei Iffltmiifdjeu 3uftaiitcu, clittnifrttet Stufe, 3(()euiiiatiemu8, aUutm bet -^fevbe, (Siugeibeibeltiitmetii, sJ)iaufe uub Siaute; geljeit biefe SJfettc auf tic a�eibe uub man be-flteicl)t bicfelbeu bamit, fo fiat man batuicf) ben SSort^cK, baft man juglctct tie 31iiftcctuug betl)iutcit. !.Hiirt) bei'm lJlufblal)eii lev Sfiutct uub gegen copy;ingciBeitetmitmev, fowfe bei fd)mad)eu aBelfeu, roitb et get�i)'mt.
3)ie copy;abengtbjie fcfeiuautt, je uacli bet (Sn�fie bctSBietc, jiuifclicn 5 copy;ton bi� 1 Stact)mc uub J Sradjmt uub 2 Uu= Jen, t�glid) 2�i f�lal, in SJiHen, Satiuctgen ober fitif: ftget �ovm, uub felU bit bem ijuftante had) angcmetjeueii Siittcl jti. gt;)ludi oH 35amvf, ttitd) eingctaudjtcs lieiee� 6ifeu, taim man ilju bemiljeu, iteunmau auf bic laquo;dilcim. baute bet Suugen ober bic @tinil)ijl)leu ciuititteu luill. Slut batf bann liiev teilt copy;utjiintuug�juftaut jugcgeu feijii. Sleuferliq benufet man ilju als luclilfede� 3)ige|tiraquo;= otev ajctertuug�mittcl bei cbctfl�diliriieu aiiunben uub .fiufuniiu ten, mit Sett laquo;evmifdit alo Jjuffalbe.
4) Sa� copy;teilt81, �e-tgcil (Oleum Petrae s. I'e-ttoleiim), [jilt ttcnigct fobligc uub btenjlidje copy;tuffe uub dfjnclt feljv bem SevvcntljimUc, iuuetlid) ift feine SSiitfuug anljaltentct, iiu�etlid) raquo;eniget Ijeftig tcijenb.
f�nfte (Slaffc.
Si�fiugeiHige cbet ftMtitu�fc unb afljcrljaltigc ^Diittct (Medicamina spirifuosa et aelhcrea).
S)et ��ciiigeift in Beifdiirtenem 3uflt;iiiimeiifetiii mit Sdjleim, Siidct, atomatifdjen, atfltiugitcntcn aijeilcu unb mit aBaffer, ift ba� aBitflanie in biefen SBiittflu, aud'
|
||
|
||
|
||
|
||
|
|||
� 50
|
|||
|
|||
raquo;tgetnbllif*laquo; tttlbSlllnccalfAlltcn Untctman tiimit laquo;erbim. im. 5)cr ��cfinjcift raquo;cvumftct lcicj)t imb feint a�irtuug ift fcl)iicll, tai Sisnmftitcm anfccgenk, nfjct haft fcatnacp tritt aiftianming ein, iiadj gwfcn.reg;aben i�et�ubung unh Sii�nuing. Simerlid) meirtet mnn fic araquo; bei fiiivt raquo;cnninlaquo; tevtev cm- unvcgftmSfsisjct 3ticvcnt()(itigf(it, allgemeiner Sebcnsfettt-�cbe, nad) ubenn�jjigen Sliiflvengmigeii, fdiwe. reu �kblivten, gaiU= unb Slerucnfiebern, fcer Jjimtefeucbe; bann nueb bei 5lbgeflimivftl)eit ber Organe bev SSerbauunj unb reg;rnftl)vuiui, Jiramxn'en ber Jpavntocvtjcugc. reg;ie evrelaquo; gen mtln laquo;18 jte ft�rten, taljcr niau ft�vlenbc Siittel mit ifmen raquo;erbinten rauf, wenn man beitc �Sirhtngcn jugleic^ bejnjctteu raquo;ilt. SUan nuip mit ben copy;aben i-orfiditig feS)n, ba biefclbcn teiu raquo;orljaineiien ^uftanbe genau angebapt fetiu muffen unb lieber flciucre copy;abcii in tiitjern �wi-fdjenr�umen geben, um nidjt ju �bevreigen.
Slcujicrlidi bcnulU man biefe SBilttcl, wo man fliubtig erregen, jufammcnjiel)en, ft�rteut wiifen will, bei laquo;�l). inungen , (�rfeblaffung , SiuSke^nungen, Durtfdjungen, Octein, um J�lutungcn au8 bem ijiarendibm ]u ftillcn; iro mau SlbHdtteningeu lief�vtern, blaffe, fdilafrc, liDDige Granulation befeitigen mill.
SBo erlj�^ter acbeuebroeej! raquo;orljanben ift, muij mau fie vermeiben.
1) !Eer �Bcingeift (Spiritus vini) u-ivk au� Buefev unb amblumlialtigen (gubftaujen gewonnen unb jenadibem er mit mobr ober weniger aiiaffcr gnnifd't ift, SUfotjol (Alcohol viui absolDtum), b�djft rectificirtcr SBeinlaquo; geift (Spiritus ^ini reclmcatiusiuiiis), reetificirter ��cingcift (Spiriius vini rectiilcatu�] unb SJrannt-mein (S|iiritus tVumenti s. Alcohol diiiituiii) genannt. 3e Weniger Sffiaffcv ilim bcigemifdit ift, tefto mefv treten feine aEBirfuugen licroor, bie fdinell tag grope unb tlcinc (Sieljini erregen, aber ftbnell and) Uelwmijnng, Sifeblnflaquo; . fimg unb �tetnubung Tieroonufen, felbft au ten SBcv�l)* rungebuneteu beftig reijen unb entjimbeu f�niien. Slian Wcntet itjn blofj al6 SBvanntwein innerlid) an, bei beu oben angegebenen 3iiftnntcu, mit SSaffer, arouintifcbcn, bittern, campfKrbaltigen ffliitteln raquo;crmifdit, aud) wobl mit Sbier�l, SerrcntbiiuH, aiiiiieralfaureit. fSSviji immer in fl�ffiger gorm. !Pfcibeii unb Siinbern giebt man 1�4 Unjen, flcinern Sbi'quot;quot; 1�3 llnjen imb j �1 Iiradime, bei fdjwaeftem Branntwein mebr. -
|
|
||
|
|||
amp;
|
|||
|
||
�l
|
||
|
||
acuBeviicft ju aBaf�tingen, Umfdilagcn, laquo;�amp;imijtn, tali tein, batk mit SiTi.] lint, raquo;ic bei bet imictlirticu Sanlaquo; reeiwung, mit atomatlfd)tii ti. M. SBiittcln raquo;evtniufccn, laquo;ju miin ervc�ent uuc ft�vtenb einwirten Witt.
sBian Mim immcv fcie copy;iwte Swimtwcin Im�Wen, raquo;cIcDc (icrnlie in ler copy;cacnb, ttu man iji, bie raquo;raquo;Wetlfllaquo; ilt.
Der ffltamitTOcin�nilicfit ift, je nadibcm cv nod) etwas SUfcM f)�(t, mclji eter laquo;jenigev veijenraquo; nnt mirt ju Um. fdjlaacu, �n�lnitmi u. tgl. mdft wann beiniBt.
2)nbsp; 35et Sl�eiit (Viiuim), l)at neben bem SBeingeilt, |lt; nad) ber Sorte, uod) raquo;cvKliiebcnei?eftanbtl)cilc in raquo;erwie-bener SSitmt. iSAlcim, Buetcv, Jlroma, jufammmjieBenbe Sljcile, unb ift in feinen S�iitfungeii bem 5Ufol)ol iet)v gleul;, bed) ft�tft er meljt al8 biefer, ifl milber uiic erregt racljt bie laquo;Uitgefajie, brtlirf) unb allgemein, er berorbett ben Urinabgang; bie retljen��cine l)aben mit bie abirfmig ber abftringivenbeu 3)iittei, bcfdir�nfcn balicr bie �lbionbe-rtingen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � .
Wim roenbet ben il�cin an in Jlranftieiten, bie mit groucr copy;dimacfte raquo;erbmibcn finb, unb er raquo;erbient megeu leinet ft�rfenben eigenfdiaften beraquo; SBorjug raquo;or beut Sllfobol.
�iferbcn gleit man l�li H-'funb, Siinbern ebenfo, tlci. nern Silieren 1�2�4 Utijen.
3lcuf;crlid) benuht man il)n attein ober mit aromati. fefeen, pijtinen', abftriiigirciiEcn aiittetu laquo;erbunben, ju Umfdjlagcn, -ioafdniiigcn laquo;. bgt.
3)nbsp; copy;er copy;dliucfclatfjcr, aSitnoInaVljta (Aether sulphiu-icus s. Napilta vitrioli), l)at bie iliid)tigitc, aber aud) am fdmcllflcn raquo;oriibcrge!)eiibe SBirfung , er teijt �xU litt) unb ba� @el)irii am loenigftcii, ift aber ju tljener unb nur bei fe()t Icftbaten Sljiercn anjuiuenbcu. alaquo;an gicbt aiferben 2 Sradimcn bi� 1 Unse, tlcinern Spieren 10�30 Zwpftn, 1 � 2 SvacSmen.
reg;ccHtc (Elaffc.
copy;djarfc 51Kittct tMedicamina acria).
Sicfc 3)iittel ^aben einen ftfiotfen. brennenben, t-eijcraquo;. ben, ttsfeenbeil, flcd)enben �iefdnnart unb bringen an ben !8ernl)niiig6fteaen eine heftige Steisung Deroon ]ic entljat. ten einen cigentljnmliften fd)arfen Stoff (Principiam acregt; ntiditx on raquo;srfdjtcbene Sefianbt^eilc gebunben ifi, balb an
|
||
|
||
|
|||
.
|
|||
|
|||
.va -
|
|||
|
|||
aifiilieii, au @�uteii# Saxi, SSatoi, laquo;dileimD^ivj u. lit., mein ift et fU, bei ciiugcu f�iditiij, mcl)r ocec laquo;cuujev cpncentrltt. Sic enttoldlefn nirlit nut �rtlicljc, fontcm iiiic^ all�emeine aBirtiiii�cn, laquo;erfrtiicbcu nad) temOttc, tec �lrt uirt reg;auct iljrcr Sliirocnbimg, meliv tin minilaquo; ftcf-tty, immer erft ncicf) eingetrctenev ortlidjer raquo;oUfommcnec SinMitEuna mib raquo;laquo;fejieben in teer $eft(gfell unb Sauer, m�i ber gmvftiiblidjteit bcr Jljiere nnt l-ctrcffenbeii Or-flaue; leidit raquo;ernidjten fie tic Smyfiinlid)tcit in ben beraquo; riiltrteu Stjcitcn uub i^ve brtlirfie aSirtuiifl wirb turd; Sonlaquo; fenfuS auf tie C5eutralpuitcte bet SRnmjifi imb !8eraquo;cgunalaquo;' uevbeu geleitet, audi burd) materiellen uebcrgong tea fd/ar= fen copy;t�ffe� In balaquo; 4lt;lut, juv all.jemeiu raquo;erbreiteten; bate tommeu bie befontevu Slidjtunflett tiefer iB�ttel nadi ein. raquo;einen Organen, bem �Diogen, �jieceu, Savmcanol, fowie iljre Umwonblung bet SJiepmufticn. SHon raquo;enbet fic an imievlidi, um bie Scbenatftatigtelt bei tonnten Jirauflieiten aujureflcn, namciittid) bie �Serbrnnuig�otgane, ober bie teiu tern raquo;on fd)�tlid)cii, ai;c|e|�uftcii Stoffen jubefreien; bann aueb um iKeforjjtion eraoffener 5Hlf(l�ieitcn imb raquo;erfteirfte Uriufecretibii jit bewirten, ferner um antagoniflif�e 9iei= raquo;unnen Jerborjurufen ober atigemeine Srfdmttertmaen ju beiuirteu.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;J quot;
SleuBerlid) bicueu biefe raquo;B�ttel Mtr St|^ung be� 5!c. BenSSroceffcS, jur Sieforvtitni uut ^ertiiciluiifl, allaquo; ablei. tenbc �tiittel bei innern Jtrautljciteu.
S� ift iljre Slnmcubunfl angezeigt ficiSortor, sorj�ijlifft in ten SSerbauuiifloorganeu, ijefuitfuer iKcrmuctibit mit aSegctatiou, grgue raquo;ou gliiffiflteitcn im Fettgewebe ober beu J^oljleu tes Ji�rbcr�, Slufdiofbuiig in ben JBfttmen unb SDi�geu.
(Sntj�nbungeu unb aufgeregter Seben�proccji �berhaupt raquo;erbieten biefe a'iittet.
1) Sie fv au if dien gliegen, SantBnriben (Can tharldes), il)re 2Birffamfeit liegt in bem (Saiitl)aritiii unb einem fl�eljtigcu 3iiedi(loffc. OevtlicS reijen fie tulaquo; jur (Snt. j�nbung unb SJtafenbitbung, mit SluSfcamp;Wjflimg raquo;on reg;e--rum, leiten Wirt tie Sebcrijaut Inanbig, n�(^ fettnev tie�fere Steile. 3laquo; ��imben reijen fie !)eftlg, bringen aber feinen guten f�itev f)erraquo;or. i'eidit treten allgemeine a�ir= rangen tureft (Sonfenfulaquo; itnt SKeforptiou ein, befonter� in teil ^aruMjertjeugcn.
Snnerlidi fann man bie �antljaribeu gebelaquo; bei reg;(i)n)(l(6r
|
quot;
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
||
�S
|
||
|
||
um 9(e(}loPfl(cU te� SarmcanoU, SMmimij ttx Jjainicccf. Ji'iiijc, Sfr�irtcimimg Kr SBInfe, dirmii�lier Jjavuvuljv, ato. niraein 4lt;Iutjntncii. copy;ict-t man fic, um ten reg;efa)lct$Wraquo; trieb aufiiiircgcit, fo 111110 ituiii fefit Botfidjtig feBn.
lt;Sk copy;afitn fml! fflt SBfcrtie mit atintcr 1�2 Scvuvel, f�r reg;rtMafc mit Sdirociiu !.�i Wraii, f�r .tjimte i�4 copy;tan, t�glicfi 1�2 i'icil. SRan fcUt bittere, avumatiirt't OJiittel ju, bf�-iitcr� .il'Cf igdileim, mil tit ortliefic �ici-uma jh in�figcn, (Siimyljer, um tic Uriltwttfjeuge iraquo; ielj�Wi.
SSmi tcv ttteinfgen �antvatibcntmctiK fann man 2�4 SiMilimen, 5 � 1 Stamme, 2�10 Srovfeii, je iuirtgt; lie (gt�fc tcr !�tlicve, geben.
copy;ic iunm ift iim beflen tie tcr 9�iUcn.
'.'leuilcr�tl) Weutot man fie iin als iibleiteule S�fittcl bei iimcriidiit�iiiititngcn, ati�geuommeii tcv Stielen inibSlafe, bei St^cumatiimen, Saljmbcit, SParotftfc, jur�ctgctrctctten .tiautauSfdibiora, tei SicrDeiiftcbeni, Sdiwimt, eiftljcnifdicn, rtiroiiifdien' (Jiit��nliiiigeii, aSertr�rtungcn, '�nfammlimg raquo;on SliiiTtgfeitcu, bei alter Siiiutc, Sebmttui tcr S�nket, jttt Unterhaltung tcr KUerung iftSJ�nnben Und) tolle Sljiere.
3Kan bcuulit fic in 5orm laquo;011 raquo;liulocr, Salbe, ?PJraquo;attet mit Siuctiir, 'nad) ten Umfldiitm mit Oiclcgenljeit, bali in grijficrni bait in flcincnu Umfange.
#9632;i) reg;cr aiiailuuriii, 2)!aiwitrmt�fcr (Meine ma jalia s. venues majalis), er Wirft teil SantBatlbeit gteidi, ti'di milter, mit raquo;ivb befunterlaquo; gegen bleSnnM-lutitl) cmvfoljlcn; man giebt iljn mit Solkrian, Sbeviat, #9632;gonig, fo lange bis SReijimg tcr Jparnwert�cuge eintritt, bann feist man aulaquo; bis 5111- �jewt�igimg mib faltrt lincber fort 11. f. ib. b� jnm raquo;iewigfttn Sage.
3) Sie Slnieifen (Farmicac) baten einen fdjarfeu copy;toff mib gffujlMnre, reijen innevlid) unb au�erlidi, JicDen aber feineSSlafen. Smbfolilcnfint fic Imtcrliel) als reijen. iii, nerotnftartcnbelaquo;, h-anunftillenbe�, iiriii= uiic fdnoeiii. treibentelaquo; i'Jiittel, bei Sfliw�dic, SfcijlofigFeit, copy;torfnngeH in bell eingelDciten, bei'm Slcrscnfieber, aJaral�fen, ^.e-tanuraquo;, l)l)trobifdicii liebeln, Sanlc, (jgclfvanfiicit, nnb anjierlid) bei S�bmniigeii, Oetein, copy;clirnnb.
Snncilidi giebt man ten fvifdi aitSgebreiiten Saft 511 1 iatb bii laquo;Sradimcn, bei SBfctbeii mit Stlnkern 2 �;lt; Jotli; tic Simcifeu Hei geqnetfdu mit als SatWcrgc giebt mau ten uferten unb SRinteiu IJ Unjc {eine iiaucroll),
|
||
|
||
|
|||
� 54 �
|
|||
|
|||
Mijlirt) 3 bit i iUial, mil biltcvn uttt airttrn pajfeirten Swttedi, Jileiuetu Sfjireen nacf) �iccli�Uniji.
Sen ainu'ifcnf^hitu� (debt mail, iuid) 3)'er^A(tlli| lev (Svciic fccv 3:i)icvc, ju 1 reg;mHict bis 1 � 3 Unjcn.
'.Uciiticvlirt; anaeiBentct toetken fie (iiidi aM SJiiltmtij, iiibcm mau einen Mmeifeutjaufeii au}fticl)t, mit furtieirtem SBaiTlaquo; utcrijiefit link fcief) bemilst.
4)nbsp; nbsp;35n� reg; aiirf)[)eitfiaiit, rottet ffiimdjOeil, .^�ljnerkai'iii, votljc fi��cve (Herba Amigallis), liat einen IntterUd) tefiarfeii copy;efdjmoa iinB �ljn�die Sajlrtuna loic kic frfiavfen raquo;Diittel; ivuvke fonft gcen tie .(.iiint�ioiiti; eiiypfo^len, hit fid) abet nirfjt bewiifltt, aurf) md)t qeijcii kie ErelifvaiUlieit unk S�ule kev copy;dwafc.
5)nbsp; nbsp;reg;alaquo; Oinnkcntvaut, (i)0tte� = O)nakenEvatit, SBurgirftout, CvbgaUc, luilkev Slurlti C�erba Gra-tiolac), ()at ill Straut link SDllTjel einen kittctfcliavfeii (Stoff, kev befenkev� ken SUtaaen link Savmcanai flail veijt. 68 mivft kief; SBiittct, in flcinen copy;aben, fdjleimaufl�fent, iirin= unk raquo;mnitveibenk; kaliev bei fd)led)tev SJevknnuiig, (5)elb)uef;t, uBatievfiidit, ocvaltetev Svufc animuenken; man aiebt c�^bict Sjifevken unk SRinkcvn ju 2 Svadjmcn bi� J Itnje, reg;dgt;anfcn unk copy;Swefntn 1�2 laquo;Scvupcl, .tjunkeu 5�10 copy;ton. tiali�) 2 alaquo;al. SBiU man elaquo; als laquo;jjutgit. link SBrcdjniittet licnugen, 4�6 3)!at ft�vfer, vcm fvifdicn �vaut kie .Jjalfte mtfjx, in Sccoct okev allaquo; SPulset in eiiiet gftftfjlateft �fquot;'if*t.
i'll� laquo;StveinMilDec auf tsv^ikc copy;efdiwiite. ' B) 35a� SdiijUtvaut, Sl�ttev uuk SBurjel (Ra�dix et llcrba riielidoitii majoris). Sev fd)avfe, frifd'je OJiildifaft enth�lt ken fdjarfm copy;toff, getroctnet ift bai 3J!ittcl gelink bittet. SDi�pig omidjt im fnfdien 3uftanke, Wfrtt kiefi SJiittel veijenk, auflofcnk, utintveibenk, link raquo;ev= kient kefiOalb bei �kibfudit, SfBaffevfudit, ffeblevn kev aif. rumtatii.ni, fEviiieiiDevliartniiaen, ctironifdiein Slutbavneii SBeadStiing, ebenfo bei divinufd)cv Evnfc, im jweiten Stas kium ke� copy;tveii�els, njo id) cS itfmicti im 5i�l)iat)ve mit laquo;ieleiu Sifclsjc aiiijclBnnkt ()abe; kie reg;abe ift ganj iinbeftimint; id) Ijabc eraquo; inimev im'.'Infange in gan; Keinen Waben jcvfdinitten gegeben, kann JpaiiciH'tlnjciK, unk babe Sl)ieie gefeben, kie'einen Ijalbeiuiiovb raquo;oil keS Staged �ber mitStpyetit Devjebitcn; bei'.'Uiiieniibein, kie turdi aBiivmci in ken S�vmen rntftanken, liat cS llliv auf kiefe SBeife jute Sieufte iietlniii.
|
,.
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||||
� .55 �
?) Sie laquo;cuuc�bU ttcr (Fuliu Scmmu ) cncli.iluii cen copy;emuiftujf, S^atftattfn, einen BatjiflOi ffijcttactlraquo;|lo(t, tcv in 2Baffer mib a�eingeifl (��lid) ift, eile luirf�imcn Scftiinttfioil. raquo;lli�ii fiinn fie bei J�iljen, .rtunbcii unb reg;(4rocinen lt;iis ein 5JJurfl(rmittel anwenben, roeuu (SrfdjUf. fun.) nnti Steijlofijfcit aievftupfung (icvsornifen. SieCSjaL-e ift J�1�4!5vlt;K6nMtt, entweblaquo; getoiUtjett unt jum Riffen gefunnt, ober iilis jiifufnm. ilian fann nort) etwalaquo; Sit�e� irtev Satje �ufclgt;tii.
8) 5)ic aiU'ljlsjei-Uifj taUnmen, ��urjci uub SBl�tter (Flures, llndix et Horba Arnicalaquo;), fcie iBlulaquo; men entljnlten fdiavfen Scifcnftoff (trajjenben Srtractlraquo;. Itoff). macfei fiatj, reg;aljc, etiuns rttl)cvifcl)craquo; Oel. Sie aBuvjel aiel afcftviiiqitenbcn Scifeuftoff, weniaev fdiavfe� laquo;alaquo; mit locnigov SttetlfcgeS Oel. copy;olaquo; �vmit fiot toiip ictod) in gevingem- i�icnge. Sie a�ivfung be� aliittel� iji eigentOnmlicb rcigenb filr bic SBcrSauung�. unb Meftitalaquo; tion�ovgane unb bereu 9ierraquo;en, bic bei- i'lumeu fl�djtiiiev, unb ftdi auf ba� a�ietcnmavt unb (Seljirn evftvccfcnb. ifcic a�urjel 6efd)i\intt if)vc �Bivfung metje auf bic Organe bec Stebtobuction unb laquo;Weint mel}i- tonifdi.
Slngejcigt ifi biep aiiittcl bei tovbiber SlfJ�cuic mit fd^t gefun!encrat)atigteit ber @eflaquo;fc unb Sieibeu, bei tlcinem, ibeidjem Siulfe; beftbtoerlicbci-(?) aiefrinition, ungteifbev Scmbevatuv, mattem Slugc, fdmuerigen @*teinil)auteu,
|
|||||
|
gefuntnen Jtvaften, �vtltdier unb atlgemcinev ii!�l)muiifl, Debem , bei tovbibem gauU unb SJetbcuficber, SyevletoV-
|
|
|||
|
|||||
|
|||||
- 15
|
n belaquo; SR�denmarfe�, �vanHjfen, SJummfottev, raquo;cvaltctcv
|
||||
Dvufe, Surdifatt, SRbcumati�mu�, bei aftlKUifdien Sun--geuentj�nbungeu, bei Quctfcbuugen uub aiutertvasafattn. SScrlianbener gci-cijtev 3ii|tanb raquo;erbietet it)rc i'lmuenbung.
acujerli* bei auetfdjungcn, iBlutertrabafaten, Oetem, bcrfjavtctem ^eUgewcbe als Umfi^lag, nac^ llmftanben falt �ber icavm.
Sie @r�6e ber reg;abeu febwantt, na* ber �Jv�iie bev Sljicve, jwifrfien 5 �jvan � 1 copy;cruvcl unb i�Sradjincu � 2 Uujcn. Sim beften im Slufguil. . 9) Sie copy;rtdjwurjet, StuBTUiutjtl (itailis Ipo cacuanliae), l)at (Siummi, �Sadl�, Starteiiielil, gmetiii. '.Bian benufet fic meiit nur bei Hcinetl :Jbicien, copy;rtiwcineii, .puiiten unb St�ben, in grofen Oiabcn als SBrertniiittcl, raquo;raquo; biefe angejeigt fint, meift mit Tartarus limctioiis, mit um riefen su omrigircn, ober in fleiiien Soicn als FramVf
|
|||||
|
|||||
|
||
� 65 �
ftilUntt�, anDaUentcraquo; WMd. 3n trdevft �lbftcftt squot; J* CSvnn raquo;(8 1 llnjc. In tefctew ju 3� 8 copy;van, juweilcn mit Ovium, (Samvl)cr, SBuftirfait, �fjcimiUcn.
10)nbsp; 5)ic SatavyciUiJitrjcl, aUuvairli-uvjel (Radix �lalappao s. Giulappulaquo;), cntlwlt fcfiavfclaquo; �oarj, Slttac-tiDiloff, St�rtemcljl, (Stocip unb ciiii.ic ankere Stoffe. Sie ijl tgt;ci ipfctttu unk 3{iiitcrii iiidjt ati $imjivmittd anjuiDeiiken, otct ali ticiftifdic� �lifiiwmittel bei Sowjet. ucn, Jjmitcn imt. Taljen ; es cvvegttieSftStuifeim�Sann. canati. cntleevt, leitet ab, nnvtt gejen SBetfwetniunlaquo;, flBamp;vmn, (Stimmt, �BaiTevfurtit, raquo;erattete ^nittfvanf. Seiten.
Scbwcmcn �iebt nioii .1 llnje bi8 B 3)racbmen, Sttnicn unb Jialjeu 1 � 2 ffiradjmen, Mitteilen mit 5llo8, SHljnbat. bet, �aiomeC, am beftfit als SPille ober in'8 Suttev.
copy;ieSaUuwfcife CSaPquot; Jalappiims) luirbnnc tie SBur-jet angewantt.
11)nbsp; nbsp;Sie 9tl)abavbciii)UiScl (Haclix Rhci s. Rha-barbari), cntljalt nebft aubeni reg;ummi, �rtractiBfloff, @cr. beftoff, reg;alhi8flaquo;ure, .jjarj, laquo;altfalje, 9i6abavbariii; fte n�ljert fid) ten tittevu unb abflviiu;irenbeu �liitfelii. @to. pen Silieren gleit man fte nieift als 'Jlbf�ljnimj�mittet, bieg fteinen, namentlid) Jjimten unb Jtaisen, raquo;enn mau 3a. lawe geben Irurbc, �i reg;aiclaquo; raquo;cn bev (Sr�fic ttie bei jener. SSeffer ift fie ju bcnimen al� enegeube�, wnifcbe�, ftarten. be8, anfl�fenbe�, urinfreibcnbeS ffliittcl, bei tenifeber Scfmi�. cbe bera.-eibaiiuug8Ln-�ane, SBerf�teimung, beftigem 5)ur^. fall, ajubr, @clbfiiti)t, aBaffeinicf)t, in reg;aben raquo;im 2�6 fBvacbmen f�r grojie, 5�20 (Svan bei flcincu Sl)ieren, oft in iBerbmbung rait bittern, aromatlf^en, frampfftillenben, utintreibenbeu 9Jiitteln.
JBion fann ftatt ibrev tie cinheimifrt.ien Sorten, Rheum palmattiin, Rheum hybiiilum, benuBen.
12)nbsp; 3)ic fdnuar�e Sfliegtourj, �briftluuts (Radix Ilellrliuri nigri s. Alelampodii). bereu raquo;irffamfte JBe. ftanbtbeilc fdiavfc� fiarj, eine eigentb�mlirtje f�mniaf f�ure,' ein fdiavfe�, fettelaquo; Ocl unb gnmmigte Sljeile finb, ift ein �'l)v beftigelaquo; Diittel, ba� mau bei copy;turfungen in teu SUutgef�Scn be8 SBaa*t8, bei aBaffetfucftten aller 21laquo;, Sfeijlofigt'eit, Seljwadie, Sragljeit im Untcrlcibc, �ierfto-pfung, Heller, copy;djwiiitcl, bei iBrannc ber Sdilueine, SSn. iMUfim� unbevbaulieber Stoffe, copy;dileim, Stt'iirmein in
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
- 57 -
kein 9Jini]cn unb copy;armen tcx Sdjiuctiic unb Jgmit an-
quot;quot;an laquo;einen (Satcn, raquo;on i-30 (Snin, je ti�* ker copy;t�fe fcer Sftiete, ift es du rr�fUaelaquo; SReiumlttef fui iai laquo;umSf'
ncvsenfnfieiu, ein cbenfo Wftigea SlnrlL'iimei�mittel bei copy;toefmuien Hirt emot 2H*ctlt itirt SScvbauumi. ju BJraquo;' fievn reg;o6eti uon 2-10 copy;ran iil 20-30 copy;van, unb I JDvaAmc Hi 14 copy;w*me, etenfall� ie mid) ber reg;vd(jc tcr Sbicve, wirft ei al� laquo;verf); uub ^uvgivmittel; man giebt c� bann laquo;llc 24 Stmrten, in (Sonn raquo;on SmUen, SMtWctaen obev 3nfufiim; foH elaquo; Ipuraften, fo fct}t man nu* woin (gahe, Slloc, bittere, nromatifcijc illittcl 511. 3lue? ftinu mau bicSinctur mSnicctlonen in MtStutgefSBc kenuften. laquo;cu�erlid) bcmiBt man biefc ��urjel ju t�nftllcftcn reg;e. fdmjilrcn unt jum S�bten bev Sauie, ober allaquo; 9iaubemittel
13)nbsp;Wc meitfc Sliefiimtvs, weifier (Jlevmcr (Ua-Ji� Veratri a]l)i 8. Hellebori eilbi), cntl)�lt Sjcratnn mit (iiaUu�faure. OHimmi, ettractiuftotf, fette gHotecic, .etroa� copy;tarfcmelil, nnb iBirft faji veie We fc�WaMJ Slieimnirj, bod) mirtcr, frafti�er auf bic groftcu ftmpatWfwenSterocn uirt Siunaeuma�eniicrsen, meljr SBrtdjen, leiten raquo;(jurqiren
Cn3�iincrlid) benuljt man fit faft mir als Svec�mittcl, in Salteu, wo �bcvliauvt !�rcel)mittcl anjejeigt fmb, um Stoffe au? kern SWaflen ju entfernen, bei Unraquo;erbattli(6tett, aerinaem laquo;vpetit, aaftrii^en unb catarrbalucbeu tvicbcvn, �unbefcudic, Eramf�aer Sirfleitnateit ber raquo;cbmeine, braune, unreaelmapi�cni SPodEcnouSbtu*. ffife reg;abe ift i-i-li @ran, mit etroa� �urfer, aud) mitunter mit aBcmftcin.
SDie Snjcttion tser iUic�nnirjtinctiir in bie ienen i|t au-eieiciat: bei fcl)r Berminberter laquo;Senfibilit�t, S-on-cr, un. tVitiatcit unb �toctun�eu in ben gScrtaunngSotganm, nu. tertriiifter �autau�b�nftuna unt beten iSjronifdjen raquo;olgen, bei'm Enmmfclicr, djroniidjcr SlwetitloHflteit, S�Dcmna. tWmulaquo;/ rbcnmatifrfiem copy;tarvframtr, 8quot;rquot;(tgctrcteiicv JDrufe, bei Otinberu in ficberlofer Unraquo;erbaulicitfeil. reg;llaquo; i|t aber immer bl�d raquo;eijmlttet, Umleitung ju einem raquo;eitern
^'ste�fic'rli* benufct man fic wie bie fcbwarjc 8lfe6raquo;utg, bo* iff itjrc einroirtung ftier uiel Imtiger unb errorbett befouber� bei tradjti�cn Jl�ben SJorfieit.
14)nbsp; Sie 3J!eer�Wiebcl (Kadix Scillae raquo;. Squillae)
|
||
|
||
|
||
� 50 �
i-ai..) beulst cue luttcvWavfe ^ttiftai.}, laquo;vieuin, d raquo;Wt
16) pic SoloquinteiV, �oloquiittcurt�fct (Oolo-cynthidess. Poma Oolocyn�idum), tiMvte i bmU cimn Idjavrcn K,r bitte� Stoff, Pdociutl i'h genannt, imbtinquot; quot; rf,�I,'ttcu'�-!-*cm�-l'quot;tcS �Bittrf7lt;tt feinen @X,i b laquo;d�oadc imb afiimprlK'it bev laquo;nbaium^ov�anc, in 'ito-laquo;cn reg;.bcn als *im,mi�ttel fiiv �Bdmiine, �unit uiib
tej'^^nlaquo; (Grana f. Semina Tlelii s t,gt; ia , llln s. Grana.kolacca) befibeu ait fettes nf �nb raquo;flanwmiwciS getanlentn frfi.u'fni Stoff bc,, man aU tint tarnt, Stotcnf�ure, anficj t, S raquo;irie� fS lac ienb, iKfunbcv� anj ben aJavmcanal, btinflelaquo; Sr unb ^ui�ncn Bewotj fie ftnb bnlaquo; Beftigft qjuSmfttel. fettft 3?wraquo;gt;lid) bei .Drei- �ntoenbunfl Sie cii'cic'i bic SlSl nW, laquo;kdtt racl,v in ibver �Bittunfl bre f*raquo;alaquo;en �.
SOieven, be, Smw, Sgt;ummfol(ev, laquo;Ar ISS uS .icnmtnet yicijbarfejt bei- iSanne. 4) n nf� arofiet |utte|moifen, bei aBiinncvn, ffiafrerQttitT fflian8 olw |e Bferben raquo;u 25-35 �han, laquo;libetHu laquo;-M�i
|
||
|
||
|
||
- 59 �
Zai (itotDliol (Oleum Orotnnis) unvft (llif tiofctbc aUeifc luie tic Siivnct, unb itatx Won, wenn mau fie �ugt;' gtvlidi jn 60�30�20�15 Svopfcn in tie 58iutd)I)irat ciit. rcitt. 3micvtic() taim man el iCfcrtcu mxi 9iinbcvn jh 15�20-30 Srcvfcn gctcn, #9632;gitnbcu ju 2�5�10 ItoVfen.
3)ic Bvo toutiiictuv jciijt in 5)ci[im raquo;on 1 Unjc etwa nie 3Bittung wie 2 #9632;Dvaclimen *c8 eaameni.
18) 2)te 9tloe (Aloe s. Aloe soccotrinn. Aloe ca-pense). icftel)! fclop au� ei�cntl)�mlid,)em, |quot;e()t bittevm Ki-tvactioftoff^imb bitterm ^atje, ten genngcru Sotten fint fcembc Suifianjen bcigemiid't. Sic wirft in tlcinen (Saben dlmlid) loic tie bittern JBiittel, SffTagen unb Sarnu fancil gclinb vcijem, ten SomiS raquo;evmebreirt, Slwetit, SScitxiuung, SKefovptii'ii ettegeni, Sdjlaffljeit, �berm��ige '�dUcimfoaetiou, �ejeuguna ber Singcwcibew�vmer be-fdjr�iifiiit. 3n gvL'�eii copy;iibtn bewirft fit Scijnng tc8 35arnilaquo;ngt;il3, S��Umig uue �ongeftion bcraquo; 58lute� taljin nnb SSiirgircn, incift mid) IS�24�36 Stunbcn, bn� 8� 24�48 Stnnben anlurlt. 31uf aBieberfducr wirft ba3 SB�t. tcl fdiwartuT. '.'luf Sdnoeine mit ^untc wirft fic in mitt-lern (Mabcn purgirent.
33ic Slloc wirb inntrlid) in ((einen copy;iitcn oU gclinb etregcnbeS, tMiifdic� Siittel angcloflnbt bei Sdjnj�cSc nnb (laquo;rfdiUffung tcv �icrtiimmg�organc, bei nod) nidjt fel)r i^c-fnnfner Stcubattcit. Sie �ujjcrt babti eine befontetc @iii= witfimg auf bie Scbcr, taber bei S!ebernffcctionen, @c]amp;lt; fudjt, Stodungcn, i'eberegclH, Sniimifollcr mit Sebertei= cen ift fic iingejcigt.
SBan giebt lie in (Silben raquo;on 1 �2-;Dr.idjnien hii i �1 llnjc fite SPfctbe unt SJinter, 1 reg;ran bis 2 Scrnpei bei Jjuntcn unb 45d;wcincii, mit iironiiitifdicn ober abftrmgi= venben i�littcln, Ofenvuf, Stinfafant.
SBitl man fic in grojicii (St�ben al� SPurgirmittct geben, taim yajit fic bei iiiil)altciibcv, Oartiiilctigev �*critopfnng bev D�rme, mit (5'rfdiliiifnng be� Dicfbormc�, audj bei aScrftobfung�colit, mit �lnfammtvng oicler ivnttcrmaffc, Sinrmftcinc'n. 'J�idi l'eticut man ftcfi itjrcr nt8 Slblcitung�quot; mittet raquo;on �iitmi Organen, bei nft�icnifd)en, riironifdjcn 'ilngcncntj�ntungcn, Snmmfottcr, Ocbem, JDfctaftafdt bon #9632;sect;autnu8f�)l�gcn, bei tiefen felfrft.
aijan giebt fic SSferten ju 6 35tii(imcn bis li Unjc, �tinbetn 1�2 lliijen, copy;diroeincii i llnjc, ^mtben 2 �J copy;rntijmen.
|
||
|
||
|
||
60 �
|
||
|
||
igt;U Semi ift am bellen ik rtv'^ille, 6eflaquo;n*laquo;rt fiit 'JBfctrc uut .amp;untc; man faun fie aitdj In Satncvotn uno fl�f�sjev genii geben,
Oft felgt;t man iliv aiHicvc *Bfittel ju, um ihre �Sivttttia ju raquo;cvftavteu otcv ju mofificiven, al8 toljlmimxtl Stall, weise uni gv�ne Seife, �^iuadieu SJrauutmi'in, (jalomel, fitmaijc Slicjjimivj, �tittelfatje, Salapye u. f. m.
S�an muf) naiuentlicl) tsie SBfertc burd) niujemeffeue Si�t auf il)vcu copy;ebtaiR� raquo;orieveften nnb fic Mavm galten,
5leu�evlid) ift bic raquo;.'llo� al� gclinb vcijcubeS, aulttuctncilf bc6 Digefti�iuittcl au�itiueubcu, bei fdikiffeu, uiivciueii, mit fdjteditem �iter raquo;evfclieucu a�uubeii uut (Siefdinnircu, belaquo; foubcrS bei ten bev gelmcu, Jiiuntcu uub JtnoTDd. Sauu and; bei aftlifuifcftev'.'luiieueutj�ntu�i'i uub43in'iil)autf[ecteu, tod man fic als Stinctur ecev ju Salben gcfe�t anwenbet.
S)llt;m beiur�t fic �urjevlid) �beriumpt al3 fetrcillgt;u(BCr, allein obev mit avmnatifdicn, acftviiujivcnbcu, aiiotnntuciu beu a'iittclu raquo;ecbuntieu, otev als Siuctuv, jurccilcii mit SUin'rlH'ntiuctuv, Scvfcntljinbl, copy;tintafmittinetur raquo;erfeist.
S)lt;iS loaffcvigc 'Jllcecrtvact (EMruciiim Aim's aqui-suiu 9. gumindsirm) miift milter mit gieidnuapigev afi bie VlU'c in �ubftanj, in reg;abcn Bon 40�30 (Siiau bis i. Svaduneu 6i8 1 Uujc, Je nad) ten Sbieven.
l�) 5)aS �uvl)oebieu= ober SOolfSmi icbljarj (Eupliorltitiiii b. Gummi Euphorlj�), f�()rt fdutrfcs-ipar^, atl)crifdie3, fdmrfc� Del, SSadli, S�U unt JUlEfalje, !4.lt;fianjeiifd)leim u. f. to. copy;� TOirt feiner iu'ftigcu SSicfung TOcgeii nur auiicviid). In ten uainiidicn �rtlleu wie tie Sanlaquo; tljaribcu anflctuanbt, meift in @gt;ilbcnfocm raquo;ur SBcvfl�thtng ber Kantliariteufalbe, 1�2 Srad)men auf 1 Unjc Salbe, oberal�Siuctnr mit SantlMvibcntiuctiirn.b�l., beiedirouut, �rtlmiimg, allein auf earibfe �JcfdiiD�ve.
'in) (iium mi = �jutti (Gatti s. Gummi Guttue), be. ilclit gibiitcutlieiB au8 raquo;'parj mit @)uinmi raquo;mbunten; e� evrcjt bei iuucrlid)er 'Jlnroentung bei allen Sijicren laquo;ari. reu, bei ��nnten. Aalten uub reg;d)racinen nud) ferbcedien. 6� fann augeTOantt werten gegen ben i�antrourut ber .'junte nnb gegen ten Immmfollcr ber uferte. Sei Jjun. ten in 65abeu oon 5�10�15�20 reg;ran, bei SUftrttn raquo;on l�1 llnjc.
|
||
|
||
|
||
61
|
||
|
||
(Siebente (Slaffc.
#9632;iUtilubcnbe ebev uarcotifdjcSSiUtcKMeilicamenta narcotica).
!tgt;ie ffl�ttd fcitfet (Slaffc iahen iai S'ijnc, taj fie kie Stcvscnfviift, frefontev� tic copy;cnfUntitat, raquo;cvniiirtcrti, tag fclbft Bet�ubung Mivrii fie Ijcvmngcl'vaciit lucvkcn fann, unk fcn� fie tic KtproburtlonShaft fdxi'cidicu. Sluger ket Slaufdiivc lucrten fic alle tem i�fliinjciu-cidic mtitotnmtn, copy;ic jci�cu ciiijcln, t)iiifid)tlid) iln'cr SBirtung, lietcutentc S�cvfd)ietenl)t'it uutcvciiiantcv, intern fic bait me�t auf ten einen, bait ten aiitcvu (Senttaltljcil tc� Stcvucnftjftcm� cinicivfen, balk talaquo; �Uiitfi'ftcm mebr utev roenirtce nufrc= gen ekev e� bciufjiacn, bait auf ta� �anje Sicrkenfljflcm ciutBicfcu ctev tanebcu and) antcre Orjanc, kie Sungcu, ta� ^cvj, ten Sarmcaual, reisen. Sie evftcvn nennt man reine, tie Icbtern fdiarfc narcotifdie �iittel. Sie me^rften fSiitttl tiefer (Slaffe xvixfcn auf tic Sljierc in feisterer Siidjraquo; tuuej. Sie aUirfmirt ift bei fcen serfd)ickenen 'Jlrten tnQmi' ti)icre raquo;erfeijicteu; Eiferte um Siinter werken luenijcr raquo;on iljnen ergriffen a(laquo; .jhuntc unk Jtafjen, fenjic and) 2llter unt Sugent, Jlranfl)cit unt �iefuntljeit, tauberer Oebvaudj n. f. m. beteutente Slenterungcn bctinjjcii. Jilcine unk m��i�c copy;abeii njerten im gef�llten Bmtantc leidit unk oijnc l'cceutenkcaBlrFung ertragen, grofie bingegen bringen kic cigentl)�mtid)en �iiirFungch beretv. Sie �inwirtimg son nujen (ft tie fd)madiftc, bei innevlidier Slimenlung ift tiefelbe ft�rfer unk fdiueller, am fdjnellfteu unt ftarFfteu turd) 3n|cctii)n in tie �Seuen. l'ei fleinen �iaben raquo;uirb oft nur ta3 ajlutfsftem afficirt. Sie S�ivfung njirt tbeil� turd) Siernbrung ker Sleruenenkcii, tl)cil� knrd) Uebcrgang le�iliittel� in ta�'iUut bciuirft. � SUian wentet tie narco= tifd)en OJiittcl an bei einfeitig crl)�l)ter Sieroeutlj�tigFeit, iibermafiiger (Snivfintlid)tcit, unregelm�fiigcr i�eroegung. copy;ntj�ntungen, namentlid) ker Slerocneentralinmete, raquo;ergt; bieten fie, fogenannte eretljifdie (laquo;ntjiintungcn laffen fic betingt jlaquo;. � Sinige Werben bei golgcfranfljcitcn mal (lnt= ��iitungcn angentantt, aud) bei JitanHjeiteii tcr aicrtauung�' eiugrtucitc uiik ker 3lb= unk SluSfonkcning�organe. � Oft fink kic SBirtungcn tiefet 5Biittel nur palliatiraquo;. � aJJ�jige @abcn fint meift jur Krreiebung te� beabficStigten -JreedcS �inl�nglidi, unk bei fortgcfefjtem copy;ebrauebe mug man tilaquo; (laquo;aben Bcrft�rfen oket einige Sage tiefclbcn auafejen,
2 �*
|
||
|
||
|
|||
83
|
|||
|
|||
|
|
||
ODei-ajioDnfaft, Or�im(0|miin), enteilt Si-Ijlclin, ��irj, ftttc� Ocl, fturijtiiicii, roitvij vicdicntcn, natwtj.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;#9632;
frten copy;tuff, Morphium, Cir^fianifiitiacc, neutrale Subftanj (Siarcotm) unb aJiiicouf�utc. Sai Opium mivft vein iiavgt; cotifet), befonbetlaquo; mirquot; tolaquo; giope @cl)mi, feicrtui* auf liie Smfiwlit�t, kic copy;inneSocajne, fcic laquo;cmcjimjcn, ken Jvvci�lauf *c3 Slutc�, *ic Sievtmmiisj�lccrfjcu.jc unt tilaquo; 4jmitau�tiirifnmij. Sic SJletgattuna, bic fflabengrSSt unb Sinmciibuna�fovm btinaen SBloMficotfonen Ijctoor. �jci tsu SSintcut jft tie (SintDictung fcpwd*laquo;. Sie .guntc f�ibnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; 'lt;
fcftv cmptinbfitl) bogejen unb breiten oft foiid-irti bamac^.
3n �rantteiten hat mm c� innertidj beimjt bei bcin reg;talaquo;laquo;Ktmbflaquo; ker uferte, Scliiuciiic mit .^untc, unb et tft ju cmpfcljlc'u, wenn iuhI) teiu giebev um copy;ebroeij) jhlaquo; gegen, bev .Rvamff als reinc� �lerttcnleiben t'efteljt, wo man ei abmcdmlnb mit JSali giebt, beffet mit Stinfaf.ut, $irM6i)ttt�l, bei Sovftovfiiuq mit Oloubctfolraquo;.
copy;e()v wirffam ift tat Opium bei clon(f*en �r�msfen mit gvopev copy;unijiiubliiliteit, bei �tampfcoW, rranippget ��avirncrbaltung, Ruitungtn uub KoiiDuffloncn. 3d) babe bei ber Sclif es feljr oft in SSetbinbung mit �alomet mit ou8ge8cilt;bnet gutem �rfoljie gegeben, i^ei gonvulfiinicu fann man ti mit aromotifeben 'i�iittelii, mit SI)amiUengt; tbec, fdileimigen Sv�ben geben.
@egcn Jiramffiuiften giebt man es in SBerbinbung mit (Satmiat, laquo;rednueinftein u. bgl.; babingegen bei 3)uv*. f�llen unb 3tubv balaquo; Opium mit fdileimigen, bittern, avo. niatifd)cn, felbfl atftvingii-euten �liittrlu gegeben luerben tann; ieb babe bic ajevbihbung mit (Satedju fcDv raquo;olllthatig in reebt fd)linimen (Jalleu gefunben.
aJian bat ci audi geacu ben Siovfall bc8 iliajitannca bei (�djnjeincn unb ba� SBettoeifcn bevfelbeu crnvfoljien.
SlcuBerlicl) bennjjt man ba� Osinm bei SBuubftanlvainiif auf bie SZBunbe, ol� raquo;�fferige ifluflcfung obev mit Oel; bei febr fcbmcrjbaftcn (cretbifdien) lilugencnt��nbungen in feblci. mlgen, fyater in aromatifeben �lugensuaffern; bei SSevbun. Iclungen unb Sieden bev �ornftaut, als 3ufat tu '.ilugen. falben ober al� Sittcturaquo;, allein, ober natb ben Umftancen, mit Slufl�fungcn raquo;on 3intraquo;itrtol, reg;iib!imat! bei febmerg. baftem Surdjfaltc nllaquo; ^ufafe gu fcblcimigen Jllftflieren.
fflian giebt ba� Opium in @aben laquo;on J �ij Sracbme f�r Sterbe, SKinbcrn 1�3 Sracbmen, Sebaafcn unb @d)laquo;)cinen l@cturaquo;el bis 1 SraSme, ^unbtn 1�ltt@ran, al��nctur
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
|
||
� 63 �
MS 3 �4fa*e am 0,'cii)l*t, in annuten�eiteu raquo;on 1 � 4 stunun, je nart) tcv Jirantl)cit in ten raquo;erfmieienttt laquo;or-intn. 3ii Saiten fc�t mein J�1 SracSme ju 1 unic copy;atbt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; . , ^ . -
ills gjrisavat ill Motl.mifiufnljvcn bic cmradie Opium. tinctut (Tinctura (raquo;pii siinplex),
SIM cinljcimifcfic�, Oriiim cntI)oHoike� 2)!ittcl fmb alaquo;. SufiUjren tie unreifen atioOnfovfc unferer Wohnt {Camta niipaveria), tic man iibcvall , loo Sdmicri lint l)cftu-|e afifijiins! jn befeitljen rmt1/ antucntcn fann. gftt cinsCfetb fvifilic H�10, getroffnet 10�12 Jt8raquo;fe( in jiclintcr laquo;bto. cfmng mit S Quott SBaffet auf tic laquo;flirte, fur Jjunte J�1 nanje nifdj'c, otcv 1�2 reg;til(t ijcfrcitnctc auf 3 Unjcn So-latur, auf cine copy;ate.
3leuScvlic6 bcnuljt man fie Jquot; llmf^t�gen, �ltftieren, SBaf�unaen, Stallungen.
2)nbsp; copy;as fdnuavgc copy;itfentvaut (Herbi Hynscyami iiigri), ift iu JJinri�t feiner gt;8cflanMi)cilc nodi nl*t fef)r betanut, eienfo t|i c� audi in SRiicffidit feiner SBirfungcn, ci cvfdieint turc^ tiefe als ein reines Siarcoticum nut ift empfohlen Worten gegen S'luttjarnen ter giinter raquo;on loal). rer copy;diw�c�e, bei .sect;arnrul)r au� terfelben Vlrfadie, bei uftjenifdien MmmHaften �ungen= nut !�ruftfellciitj�n. tnngen, feuditcm SDanWfe, fdinicrstiaftcm .Ruften, S)uiiiin. fuUcr, SBiutrolif; in te^terer Jjinfidit l)abc id) e�, foloie bei tramraquo;figer Jjarnocr^altung, mit gutem (Srfotge benu^t, nm liebften laquo;IS copy;rtract, nut ober raquo;{nie 3nfa} anterct
suatttt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , m
laquo;leiipcriidi benuijt man el bei fdimcrjijartcn SSunten, Slugcneutj�ntiingeii', ainft�rtuiigen, aBuntftarrframvfc,
quot;Sic (Snbengr�ve ift bei uferten unt iKintern raquo;om ge. tvoefneten Jlraute U�3 Unten, bei copy;dniafen, Riegen unb copy;dTOciueu i � 1 Uiije, bei Jjuntcn 4�2 Sra^men. SBon tcr aiiiirjel Ijalb fo raquo;iet. SJaS extract fjabe ic6 SUferlen ju 2 Sradimcn iii 1 Uuje gegeben. S�gtic^ giebt man etwa 3 (Sabcn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; _ ,.
3)nbsp; nbsp;Sic #9632;TolUirfdie, SSol f�f irfdic, Solltrailt, ��albiiaditfdiatten (Jiraut mit S�iirjcl) (Herlm et Uailix Belladonnae), enthalt ta� 5ltiovin, tern man tie j;iain'treirFfamfeit tcS iliittelS jufdncibt. Sic luirFt we. niijet bttaiibenb, aber lalnncntft atlaquo; OtMiim unt SBilfen. traut, Wirft foccififrfi auf tie reg;cf)ciicvraquo;en mit leren Ur. fKuna im (Stcbirn, fie fefct leirtit talaquo; S'lut unt tie SPlnt.
|
||
|
||
|
||
� 64
|
||
|
||
aetiiDt 'n Jluftcijung imb triiisit cine 3Ut ncto�fclaquo; (Siusum* loing�nebci ^cvBcr, etregt aucf) bei ken ^flanjciifvcffaii (�nt��nbiinsjcu in ben ^audjeingcroeitcn; iiq'c �viiiifl'oitcii ncfimen asm einen tijpljcfcn Shavactev an.
SJloit t)at fi.e fnnetifd gegeben: bet tev sect;unMiraquo;uti, man tarf aber We iirtli(1)c Sel)anHuiig icv aBunsc nirtit Ber= nawafjlgeni bei tern Jiollev tcv $fevbc baa tvoctnc �raut, otev tie Sinctur al� Snjcrtion, befcntcvS wenn tie ��ferte grojie (SmpfiirttiitEeit nnt SXtitn nn* einev Seite jefgen i bei fcer SunbtfeuAt in ken f^itetn�eitvaumen; bei gvu�et empfinklicljfeit, (Spilepfie, Buctungen, iAljimingen. Wnct; bei ber Svel)= nnb �)mibbcvFvanfl)eit foil fie tin Slnfangc Wiv!fam fel)n. (Segen trampfigctl �laquo;(Jni unb bei tev rt;vo--ttifatn Snitgenfeuibe te� raquo;Jiinic� ift fie feljv raquo;ivffam ge= funben ttiovten. !Bei fe^lerljaftet iBiilctjabfoitterung atfutt= kcr Jliitje nnt bei'm �Blutmeuen ift tie Belladonna vecftt Veufam. Sludi ift fie emyfolilen bei innevn 3lugeitentiiiit= bnngen nnt ibren Solgen, 3ln�f(iiroii}niigen an tcr Svi�, groeev embfinlliitteit. aiud) l)at man fie angevn-iefen bei laitgtaitcvntem JJurcbfalt unb Iicftiger *tttmj)fcoliI.
Meinjevlid) bennlst man bn� Wittci wie ba� J�ilfentvaut.
5)a8 copy;rtvact (Extractum Belladonnac) ift ein sots tveffltrfielaquo; JDiittcI, mil niusect; man ci, feiner Secure wegen, nirt)t bei wertljgcvingen Rieten benuljeii. copy;is tljut gans bc)ontev� bei Ijeftigcn Jlrantbfeoliten, l)eftigen Smcf)Mllen raquo;ov��glitbe 3)icnfte, wo e8 in Wenig laquo;Siinuten raquo;ft tie game �tanflKit bebt. Sffian gicbt e8 ju 2 3)ra*men bii 1 Uiue.
atuSetll*, oW 3ufa5 ju aiiigenfalbcn, l fDroiStne auf 4 � 1 Unjc Satbe.
4)nbsp; 3)ie Stetifaffelbldtter unt copy;aamen (Herbs et Semen Strammonii), f�llen an SHtaloib Datmin cter Stvammcnin enthalten, tem man feine �Sirffamtcit 511= Wreibt. (Sie weiten mir �upevlidi raquo;u aBafdjnngen, Knu Wtagen, SitBungen, Vlngcnwaffevn bcnuljt, bei rl)euinati. fcfien, fdmievjljaften gntjttntitngen, narachtlict; tev Singen, J Unjc auf 6 llnjcn Sofatut gcveitnet.
5)nbsp; nbsp;Sie Svecljnuft, Jlvaljenaugen (\ux roinica), teven Wefentlicfntcr SefianttOeil ta3 '.nitaloib reg;iii)rt)nin ift, mit tev Sgafurpture raquo;erbunten. @ie fint angejeigt bei J�vantl)eiten tclaquo; SKncfenmavfeiS tint teffen Stctom, Ut mit bcvmintevter Sebeit�tvaft, ScSw�^e, Unvegelinajiigfeit otev untectriiifiing tev ayirtfamfeit tevfelben begleitet fint, nm.
|
||
|
||
|
||
� 65 �
Ni edjiocivte, Jtvamvf, unvegelmfiSiger, ju rctdjlic^cv ab-I'onfccnnu] im Sanncaiml.
3u vcrmcitcn fWo fie bei cvfuifjter Sebcn�t^�tigfcit, gri). fct SJcijtavEcit, niertjauifdicn SSettc^ungen tcr oben jjc-nannten Sbcilc^, cicv bci'm gicbcv imb ��ngcilionm juv Xiiiiije, bef m reg;taxtfr(im]pf mit Sicbcv.
�lciiii glebt fie bei ten JMIimungen uub ^uchmgen tcr .laquo;juntc, Had) tcr Scuciic, ^ivfiijleilime nub StarvEvanHjf tev iUfevtc, gegen geringen Slppetit, fdilccbtc SSctkauung, dn'onifcliequot; SuvdjfaU, Siubr, imb i\vm in copy;oben raquo;on i�'i S)rad)mcn bei uferten, !, Siadmtc bi� J Unje bei 3iiiitciii, 1 @cruvel bis 1 JDradnnc bei �dwafen mil Sdnueinen, 1 � 10 (Sviin bei .Junten, in Zeitr�umen von S � H copy;tunlaquo; ten, in raquo;ovm ter SatWcrge, Rillen eter Eecoct um mit 3ufat Bon bittern, nromiitifcljen iliitteln ober allein. Situ #9632;Sccect iBirtt fcbncltcr imb heftiger ein ills tie nnbern Sormen.
Sie (Sttniftc unt ba� StrSdjnin fmb am beften jw ver-meicen.
(i) 35n� rotfjc glnger^uttraat, !Digitati8 (Hcr-traquo;a !gt;!!#9632; iJulis purpurt'nc), enti)d(t, fjar^iqc ^ubfian^ unb (teraetisfteff unt Sicjitalin (?). 33ic SDigitalilaquo; Wirt ein. r'fol)len bei ficbcrl)nft aumeregtet:reg;efA$t^atigfeit, mit febr fdjnellem, sermchrtem $ulfci allein raquo;enn matt fte an. luentct, wenn nocl) fein '.raquo;Iterlaji �efdiebcn unb burd) copy;alje tic J^eftieifeit tcr .Tirnnflicit gebroeben ift, fo wirft fic nidjt gt;,gt;crtl)cill)aft. Ulm beften unter tiefen �JorauSfcIsungen bei '�ruft= unt Sunqcnentjuutimqen, aeuter SJruflwaffevfucbt, S!unj)enfcud)c Ic�Stinbcc-, @int and) llntcrleib�organe mit in Sntoftnbung begriffen, bann taugt fic nidit.
aiollfommcn nii�gcbilbctc Injtropifdic auftaute Ijcbt fie nidit, L'bfdi�ii fic fel)r tiurctifd) wirft.
SDian rcidjt fic raquo;Jifcrtcn unb �linbent in Giaben yen 1 (gcrut'cl biB 1 3)rad)mc, 5d)aofen unt copy;cbweinen 4�10 (Sran, �iinben 2 �K) reg;ran, in 5-7 Stuntcn ju mietcti ^ulen. S-ttti mu� man tabei yerfiditig fcquot;n unb foglcidj au�feljen, wenn man Stebenf^mptomc bemertt.
SHan fel^t iljr, uadi llmft�nten, reg;atwtev, (Staubeifolj, SBeinftein, (Salcmcl, ^reriimeinftein, (Salmiaf, guweilcn felbff geraquo;�t;jl)afte iBiittcl j�, wenn c� alte -ffiaffcrfuditcn jn betanun'eu gilt, unt giebt ta� a'iittel in govm raquo;oit Hat, werge, �Jilicn, Jlufguf).quot;
7) Tgt;er Sobnf, 'Jabat^btnttcr, iabafsfvaut
2 ***
|
||
|
||
|
||
� C6 �
(Herba s. folia IVicoHanae s. tabaci), tutfiilt btttunt�, fc^arfc� Del, cine jlicfftoffljalttjje copy;ubftanj, copy;aDtnelil, tiilaquo; roeiji, Sflitotianin. 3Ban luenbet i()n an bei tvanttaft et. Setter, unregclm�pi�er SlcvBentlj�tigtcit, bcfoitev� geflei. geltet SenjUnUt�t in beu atujl= unk Saudieiiigeiseitjcii. copy;ahet gegen copy;ummtollet, kev mit 5lufveguiig raquo;etbunsen iji, tonifdie unb cloniWe Stampfe, mil)altenten 9tci�l)u= ften, netv�fen reg;aitH)f, JtrmntJflaquo; unb ��inbeolit, Trommel, futfjt, ttaravfige Jpatiiraquo;ei()altung, jttt S�efotStioraquo; bei W. fcvopirten ^uftanben, befencet� Oebem bet J�einc.
3u Jtluftieren bennSt man il)n at� Slbtiicfiung ocev af8 Sf{aucl).
Sleujjevtitb bic Slbtucffimg gegen Ungegicfet unb 4?aiit= ausect;fd)lage.
SMe innctlictje �iate ift fiiv ijifetbe unb 3cinbet 1�3 Unjeu, fax tleinete Sl)icte 1�2 Stintinen, 10�30 copy;tan. �utrte unb �aSen finb fc^t empfiiiblirt) bagegen unb be. tommen teiedt Jit�tnvfe.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, , _
8)nbsp; nbsp;!0laquo;S @d)ievling�ftaiit, gerlcttter @gt;d)fer. ling (Herba Conii maculali s. Cicula maccilata). 0JOI1 liat'ibn a(3 aufl�fenbc� OJ�ttcl iimevlirti unb �iijjeiiiii) em. SfoMen bei a�fc unb ��nvm, tii�avtigct Svnfe, Sungcn. tnoten, JttebS, quot;frtimctjlicben, Betbattctcn copy;ebilben inSriU fen, bem (Sutev- SBom ttorfnen Xxaute giebt man apfevbeu unb B�inbecn 1�3 Unjen. copy;ebnafen unb Siegen 1�IJ Unje, .tpunben i �1 Eradnne, raquo;cm fvil'Acn �tautc obet copy;aftc lU'd) einmal fo raquo;iel, t�alirti ein SPaat 2)ial.
raquo;leufieriidi fegt man ba8 troetne ober ftildic Jiraut ju Uml�ldgen auf laquo;etb�ttete ober fdnnatenbe Sbeile.
9)nbsp; Sie SJlaufauve (Aoldumhydrooyamoum) iftba� bcftigfle Sltjiicimittel, ba� fdmetCfttBivtenbc (Sjift. Sie jeid)= net fid) bind) bic ungemeine Sliirfitigteit unb biteete �Sci'. minbetung bet SebenJtraft aus. JfRon t)at fic emvfoblen bei'm nevubfen iDanMpfe bet $fctbc, bem rt)tciiifd)en 8te(j= builcn bet Jjunbe. silud) gegen copy;avinentj�nbung if) fie neben JBlutcntjieijungen unb fdjlcimigen �Uitteln angewanbt luotben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .. , .
�lian tarnt raquo;on ber nad) bev raquo;mti �Jftaimaeotuic bcvei. ietena3(auffture geben gSfetbeu unb giinbern J-l Stamme, obev 90�180 Stoffen, @d)aafcn 5�8 reg;tan, obet 15�24 Stoffen, JMmben 1�2�1 Stopfen, unb We* 2�1�8�12 copy;tunben micbetbolcn, a'ian giebt fic butd) ba8 3)iaul ober ten sHtmtbatm, am l-crten fl�ffig iraquo; 3O-40ffl*laquo;l aSertfiti-
|
||
|
||
|
||
laquo;7
|
||
|
||
iiumi, mit eiiicv fdjlamigen gjllfdjung vm ctmai av�'u fdicm copy;umnii.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; raquo; . c i
' 10) S)aS 5Kuttcvfimi (Secale ciirmitum) fanraquo; Dei (Wcfilaffmm in reg;laquo;Mtmutttr, unftaftlgen, aufptenbttt .SBelieu bcnuljt wcvtcti, tcii�fcrtcnimiDJiuccvu ju 1 Uusc, tut reg;*aafm mit @#laquo;)einen m l Urne, bei -(Junten ju 1 (Scvutcl Ui 1 35tad)mc, alle Stimtcn Stgeben; man faun ain immer mit ttelnlaquo;niJ)ofenlieginnlaquo;n untj allmali.i fteigen.
mfttt copy;laffc.
(S I) em if cS = e infame Slrjueiftof fe.
tes fmb bieji nut raquo;cilice: Sdiwefcl/ SSOoS^dv, SWdv, 3oi, Jioljle; (Jte ��ottptwliftmg iji tie, baf lie We S3U. tnugiitlj�tigtcit, tie (gaftemifcijnng raquo;evautern, allem lete� gaits in antevcv aSeifc tnic tie iifcrigcu.
1) Scv Sdimefcl (.Sulphur) unift, itmerlid) gegeben, raquo;orjflglfS laquo;Uf tic Jpaiit, tic reg;djletolfjaHte, Stjmpljgcfaje, #9632;Evnfeii, auffaitaenben mit abfontctntcn (Jiefajje, Eic et f�nunttid) jugriipctev Sljatigteitanfyovntunt felfcft iuta�Slut ntievgel)t, cc wiio bann bcfonWt� tmd) Saut, Sungc tint reg;avmcanal iuietev aulaquo;gefdgt;icten. Sflian giett iljn in JUant. Ijeitcn mit getjemmten 316laquo; nut 3lu8lontenmgcn in ten oben angegebenen copy;pfj�ven, wenn feine au�gcbiltetc reg;nt. S�ntnng jugegeu ift. i�ian mentet ;l)u gegen aftl)enifd)en, cntjiiullidien'auftaut bet Stuftraquo; mit aiaudieingen-citc an, fcei r�cmnatifdKii Sunjeuentjflnbungen , toenn Won tie ent�nntmtg gem��igt, otev ganj gclji'beu ift, unt Ruften mit slaquo; genngera aiu�wutfe l)e(tc()t. Sann fint befottbeti catavvljnlifdje unt tSeumntlfie dn'onifdjc Jlranflicitcn tie, wo ter copy;dittcfel Va^t, raquo;tufe, copy;tvcngel, JUvaunc, pulten, ?migcncatarv(), Sungcufiictcu, Sfilicljc, vl)euniatifd)e Sat)ni= beit. Stad) tiefen femmen in feinen S�ereidj tie fiauttront. beiteu, unt raquo;on iKielcn Wirt er bei S^aafen M tr�fetquot; raquo;otiBinittel gegen @rint, S�ule, 9W(fenblut (ttigewenbel unt gegen tie golgen ter SBBalb^utung.
Slcufcttirf) bemittraan ibn fiauytfadjlii^ gegen bie^aut. tranfbeiten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , .nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. � ,
copy;olt er abf�ljren, fo mug man ffin in gtojeu copy;aben geben, S�ferten ju 6�8�10 Unjcn, SRinteru felbfl 12�13 flnjen, fonft aber, memi mau ibn in ten antfrweittgcn
|
||
|
||
|
||
� 68 �
laquo;intldten btnwbt, S�fetbm link iKiiiDtni '-a Uiutu ^aaftn tins reg;*teeiiien I�l Sra^mlaquo;, ^miien 6�20
copy;ran, tajlidi cm gSoat Mali mlaquo;laquo; mifcftt ilm mit ben iibmcn ben llmfniirteu nttgemeffeneit mttcln mit afebt ihn in jform raquo;on SPutuetn, Scitwergen, Seiten.
'Jlcupcvli* licmitt man Kc einfache copy;(Swefrtfolbe (Un-Buentum laquo;ulphumum symplex), bet man im* Umii�n. ten onlaquo; Sufofcc raquo;on (Salminf, 3intraquo;ih;iol mn*t; aU Si. nimciit 1 Slieil (Sitiucfel mit #9632;gt; ,S(,cilc gnine reg;eife, tei copy;diMfen tic �Saljif*e Sii�m.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;i'/ raquo;quot;
lt;Ti�iI�J!�?Wt 'n-no* ouf�iifajrcn ter copy;diraefelbalfam (D,lsamus sulpliuns s. Oleum Lini sulnhunUum); an. pcvlid) aU gclintc� �i3eftiraquo;mittcl, initcvlicl) bei Sumicn. �ii Uvi'n 0 cquot;1 *ultclt' raquo;lutlHiviicn, reg;(fe8 un* laquo;anb v.,.!?,^' ri ^(?01*5 quot; (Phosphorus) wirb ail ein ftii^tiq
quot;�K l,�V-'c,lcl;,clltc� ^i,-ttc' quot;quot;vrdden, in Satten, wo bfe 8ebcnlaquo;tl)(itigfcit ju raquo;erloidicn btoW, obtv btofe Untertvuf. fun� bet Jtvart raquo;ovlxinten ijl, j. gt;8. t-ti'm copy;tavtftaraBfe, raquo;{ewcnUcbet, Wlnbettieii. tjeftigen 9il)cuniati8mcii. ffit ift abet immer em teliv laquo;toefteutfflct Steunb
3) Salaquo; Sfilot, 6l)U'viii, (51) lev in.lau (Ohlonim Gas cUoreum), lout von ciuijen atlaquo; aRittet 0*801 ben Jipt, ancmraquo;ro6tcni am mclitflen bernilaquo; man ti jut 3eft ftonma raquo;on5Bila8mcM unb Sontagien, befonbetlaquo; in Jtfan. fcnftallen l-ci emgclnen �tanl^eften, tic bicfi evficifiten S*quot;,?!1 copy;VJ^otH-n. Sann nimmt man mcift bit K ftHm,llC 9.V1^C71quot;3;. quot;i1/,1 ^C4J fntraquo;et(|lttem laquo;vaun. tauic, i 4.l)cilcn SBaffet. SKon tann an* baju ten (JMot.
m f SSr; tm W.quot;quot;!^** llnt, ctquot;-gt;'laquo; b^encDtct; otcr mit TOnjefelfautem Jiali miiditnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ,-,,...
Sleujicylid] tcnu(jt man ten Sljtotfalaquo; auf fauffienbe IJinfcnte fecidmnuc, inncrlid, bei geminbevtev ibaMtU copy;totfnngen m ten Stjm^btflfen unb copy;cfafien, bei ?Bet. Mteimunaen, aicvljavtungcn, Subevtetn, ftinfenten copy;cere, lonen Socfierien, in reg;abcn filr SBfetbe unb iRInbet raquo;on l�Z Unjen, Sicaen, Sdianfen, copy;dracincn i�11 !Dralt;fi.
!�' iquot;1^quot;1 1~i�3ttraquo;(il quot;a1'* ' *i{ 3 araquo;laquo;(. 'quot; Ril�len, SatU'ci�en, ftnmiier 5ovm. Jleu�crlid) in pffiget 5orm ccer dlaquo; ftiettbulbet, teftterelaquo;, nad; Umildnten, mit raquo;quot;quot;laquo;n bet reg;a*e entft)tec6enben a)iitteln raquo;etfefet
i) Oat ,sot (Jodeum s. Jndine) rerurfactt, tiiiver.
|
||
|
||
|
||
|
||
m
|
||
|
||
69
|
||
|
||
li* anatwnnM, tine aclbfifa Silrbutta laquo;lib mflSme 8tlaquo;igt; uimi bcr bmilntcu Sucile unk 8ltfoWlraquo;tt bev uirtelaquo; bet quot;naiit Jlcactiben Sfteife, befonberlaquo; bet S^ilbtnijcn, bei Ku= tevsj mit tcv Retell, Uliraquo; mau mcirtct ta6 occ on, urn �l-crnun�ac SSegetation, SSergiftunflen, SBert�rtungen br�raquo; luifv reg;cbHbe slaquo; beftanbcln; and) hat man bnraquo; out gegen Sluftreibuna ber Anoden angewankt, ba raquo;ettfuqit. fflian giebt tlaquo; iniicvlirt) ol� Soitinctut (Tlnotura Jodi) g^eigt; ten uub Dtinbetn 511 20�10 Ivovfcn, Sd)aarcn a-iaSvoj raquo;fen, Bunben 2�10 Sro^fen, t�gti* 2 �iaual, ober (IW iDtmaifcvftomauvclaquo; �ali ober iu'tfalium (hah Inilrojodi cam s. Jodctnm Kalii), gro�en aiiicvcu J-S Svartmuii, Meinen 2�20 (Jivan, In fteigenbev reg;abe. '.Ucupcilidi be. nuht mau ba� 3ob a(laquo; Slufl�fung )u Umf�lag, ober als reg;a(be w (Sinrcibungen, bei (enteret 1�2 Svarfimcu Kali auf 1 lliue Sett, in nitcvev gontt, uact; ben UniitaiiKii, mit 20�10faii)ci- 3raquo;cngc ffljaffct raquo;erkannt, attnn uiup aber immer l�ngere 3eit mit fccm SJiittel fottfowen.
5) Sic �obtc (Carbo), ��flau�eufoDle (Carbo vego-tabilis), SblertoMe (Carl.o auimahs), enthalt t)mH?tiacl)= lieraquo; ten �oljlcnftoff, mit raquo;egctabiliWen ober tbicvitfUcii reg;u61lanraquo;en, Soften, Brbcn, raquo;Jctallftoften, copy;aueifloffgo!, a�aficvftoffaa�, gticfftoffja^ raquo;emengti man entrcviit lic|e burlaquo; SuSMen nut �jl�fjcn (Carbo purus s. praepa-ratus). Siefc �oMe Wertet aufgetojle copy;nWanjen, orglaquo;. nil'* riecbente unb f�rbeube Stofre aus unb fangt m itjrc iorcn raquo;erfetietene copy;aSaiten ein. 3m lebenben K�rper ilrebt fie tern fauligen SerfeftungS�roceffe entgegen, raquo;er= mebrt ten Sou fcer copy;efSBc raquo;erbeffett bie laquo;ertaiiunn unb laquo;ffimilation, raquo;erminbett unb laquo;erbeifert frantfiafM abfon= berungen. Saffelbe tljut fie aurti auiierlidi aur iaiict)cntcn, flinfeuten, fauligen (iiefcijiviirpebcn.
quot;innerlid) giebt man fie bei uiiKaelmanigcm �lmtiv, iquot;ef)ted)ter!lgt;ertauiing, (jeftigen, ftintenben Surctifallcii, |aiu dienten Suugenfnoteu, raquo;ernteter Srufe, .�autmurm, reg;craquo;rr= hulaquo; unb (Saucer, ginnen ter copy;diiucinc, gaulfteber, Vlii= fdiwellung tcv Srilfeu im Siclj unb reg;eftbfe unb iibevl)auvn bei Seiten tea Srufcufljftem�.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ,. , .
�lciiBciiidi bennfct man fie auf uurciiten, itinfenuii, iaud'eiiicn SEBnnben als abforbiventc�, ewgeireelaquo; SBHttei, bei'm Sxibi , �attctancfcit , aUibcrviitidiaten , faltem kranke.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; . n,. , . .,
Sic imicviiebe copy;ate ift f�r Vierte uuc Mimer i-l-i
|
||
|
||
|
||
� ro �
llnaeii^fut nciiicvc �Oleve 10 copy;ran l)i* 3 !Btaci)meil, laquo;Uc raquo;�4 laquo;tinHitn. Wan faim and) ttn �oMenftnuS bei Siim--�tiHcirijii'iutu einatljmm lafftn.
Wlan �iebt raquo;alaquo; �oStenDutset Mein, ein in ajeitin-nmg nut nntctn ten Umft^intoii cntun-crfjcnbcu fSHtttin nut bittern, fivomcitifrficu, atftviuiiircinen u. f. laquo;j, fena*-bem bicic laquo;er jene mit angejeigt fink, ein mif�it fie mit (Sett raquo;bet -SKirj u. b,)!. jit @aJ6e, mit otcv oljnc BufaJ.
Semite copy;loffc.
reg;(iuven, faure SBfttel CMedicamcnta acida).
SBlan imtevfrfieilet Sauctftpjffdureti (Si mefcl�mrc Sal. veterinuvc, JUnHenfaiive, (Jffigiauve) uni aBaficvftofffduren (laquo;jaljiaiite, 3oMoaffev�offf�MM, -�iibrotOicnf�nrc, gt;Blan. taure n. f. raquo; ). fflfim nntevfetjeifcet Be aucf) na* ihren quantitatiscn ^cnfleocriMltniffcn in ilncn aefianlaquo;6efBn jenaftlkcmfie einfodbc ttermclufaSc f�utefafrigeiBofen ia. ben; fcic ffinintlaocn nefimen and) raquo;crfc�ictene Scrhnltniffe tei copy;anejftofflaquo;, id (mm u. f, raquo;. an unt biltcn fo raquo;ert Ktirtenc copy;fluten, j. SB. reg;*tBcfclfanrc, fStoeflige copy;aure quot;� Ktt- SSt�ffiafftt�e^dtt bcWngt, ob fie laquo;ncenltfit ofcer laquo;jertnnnt imb.
Spjoit fintct t^icrifrte reg;�itrcn (Acida animalia), raquo;eae. tabilncDc �aiivcn (Acida v.'Setabilia) unb mincraliicbe aaurcn (Acida mfneralia). (Slnfge, J. 5B'. SBSoaBlioi. I?laquo;laquo; laquo;quot;raquo;.-laquo;oWenfautc, merben in jmci SWatirftcWen glci* linujia gefunben. gilt bie %t)im benufet man bic copy;d)TOcreliaure tie copy;alfcterfaure, bie Saljianre, bie (SlH�iaurc jm Slllgemcmen mm fie arole acl)nlicl)teit m tl)rcn aBivfimgcn, im (Sinjcincn tocidicn fie untereiii. anber ab.
A.nbsp; 5)ie S�ncvalfaiircn Witlcnim cpnceuttltttnBu. panbe uberau laquo;ftenb, iniicvlict) meiften� t�btlirt), laquo;nfetlM tritt narfi ibnen /raquo;-at Sitctung ein. .3111 veminnten 3ii. fiaubc nwten fie HUjtcnb, jurammcnjicSenb, raquo;crmebren bie penflaltiirtjc Scwe�Uiig im Swrmcanali l�naere 3eit ae. geben, Betminbetn fie Daiirtfartilicf) bie Jfuitiafeit bc8 doe. ricUcn @l?|lem8. Ueiermajilfle (Sabcn ftiircn bon 3[u)gt;etit bie gjertanmu], machen �rampf unb Srijmcv; in ben au-r. bannng�eiiiiieiDeiben.
B.nbsp; 5)ie uefietatnlifrtieii S�uren dijen Menlgct im
|
||
|
||
|
||
� 71
|
||
|
||
ceitcenttirtcn Buftantc aiss jene, fdivumyftn iic detcoffentn Sljcilc bleu mcl)r jttfatnmtn unfc reijeu biefttfcen bii ju cl)crfl.ict)lid)fv ffintjtmtaing unti 3lif*fllflaquo;iing.
aicrtimnt inncrlirf) BMcSeti, raquo;irfcu fit HOW fiu)lcnber tillaquo; jene, niiiitciu ben Surft, iiiad)cn beraquo; 5(5uK raquo;ciaicr, laiiguxmcv, fffjii'�dicv, flcincv, ben a{t()cm langfcimcr, bie copy;cblcimli.'iutc blftficv. Uebcrnpgc reg;abcn bringen jicmlid) bitfelbm aBivhinjcn njie tic aRinetalf�ltrelaquo; ffttan. 31CU. ficvtid) Wlrfoi fie mc()v tiU^lciit, Wcnigct jufnmmcnjiebcnb.
Zn Jpanvituntcvfi'liicb licflt b.il.u-v jwifciicu bcibeu bavin, bafi bic raquo;cgetabiUf^en Sauvcn milbcv unb, �ttii�) an�e-raquo;iinbt, wenlaei einflrtifenb finb.
fflcibc l)iibcn in il)vcn SBirtumicn^lcljnlitijfcii mit benen bev abftringircnten Sliitttl, ber laquo;alte itnb bcu 3levtttalfallaquo; jen, mit ten cvftevn befontev� in Jpinficl't bei- {ufammeit' jieljcnten unb ffiulnipwibrigcn aSirtung.
S)ic Slnwtnbung ber Siiurcn riditet fid) uac^ iB= rem incl)v oltx Weniger concentiirteii �uftnntc unb bev to. bnrd) betiiuiten SBirfimg:
1)nbsp; Sie ronccntrivtcn gjlineralf�urcn raquo;enket man �uf!er= lid) an, urn cine fjeftige Sntjilntnmg nub SluSfAroifeung ju bettirfen, cber urn tvanfl)afte, raquo;midiernbe, aufgelettcrtc copy;ebilbe ju gerjliircn.
2)nbsp; nbsp;Diefc S�uren im raquo;evbiimitcn ^uftanbe giett man bei pimitcn Jiranflicitepftnuben, bei raquo;cvmcl)rtev erpan. nun be� laquo;lute�, �lcigung m aSerH�fflSung unb Snhntlaquo; fdmni] bcffclbcn, 511 fauliger gerfejung ber ovgauifdicn iUa. tevie, Mrofttfen Sibraquo; unb 5lu8fonterungen mit Srfdjliitinng unb '.'lionie bev feften !il)eile.
3)nbsp; lt;Die �egetabilifrtieu S�uren Werben als Sleismittcl, in concentvirtem �nftaubc, ni*t augetuanbt, im raquo;erb�nn. ten 3uftanbc innerlid) jiemlid) in benfetben Suftauben rait bic ajiiueralfduren, befonber� ivo bic SOatigfeit ber Slrtencn raquo;ermebrt, ber SJ�ullaquo; Wufig unc raquo;dt iff, aufgetriebene Sjc. nen s6rl)anbcu, Smrft urn Jjitee gro9, bie SltfiMibevuugcn sev minbett jtllb, unb nod) ol)ne (�utmifdjuug bat Slut bid laquo;nb
Sic nujierlidie SluwcnbungSavt ifl \wt bei ben conceii.
trirten ailincralf�uren, bae aiufjlreicien gcid)icl)t mitteljl
einelaquo; reg;t�bd)ciilaquo;, am beflcn cine� CSilaaflabdiena; tie um.
licqenben Sljcile Mu6t man burd) Seiiveicbeu mit toctt
quot;Sie raquo;erb�iinteu Sauren giebt man allaquo; wmguj), 8at=
|
||
|
||
|
|||
72 -
|
|||
|
|||
raquo;crijc; dii�erilci) al� llmfdiUi�, .ffiaWung, �ttfftitr, fo raquo;erbiiniit, tn� tie 9J!ifci)unii aiujenc^m faun ift.
l)3!)ie copy;�wefcif�uvc, SBitviol�l (Aciclum sul-phtiricum s. Oleum vitrioli), iftciuc innige SSevbinbiing tei Sdnocfel� mit kern Saucvftorrc. copy;ic mivtt im cen-fentvirteit 3u|ianke auf tic tl)ierifci)en (Sctnlbc �lsenb laquo;nb f�rbt fie babei gvabweifc getb, rotl), braun, fcftmarj; mit 100 SOeileu SBaffcr raquo;evinifefit, �(5t fie nidjt nul)r, fontevn (lat bairn tic allgemeinen S�ivtungcit tcr OJtineralf�urcn; fie wirft fcljr 5iifammcnjiel)eiib, aber nicljt auf taS fcn= fibte @i)ftem.
3m couccntrivtcii Bufianbe bcuulit man fie jum ?lej= mittet bei bb^artigcii, freffenben, mit�bviger (Sranutation, 5lnflecfimg�floff erjeugentcu �iefditu�ren, tem fiianifc^cn .Itlnuenroei) ter copy;djaafc, Straljlircb� ter uferte, rteig= Watjen, aSarjcu, ili�iweii, ivraquo; man fte ctrea alle 12 Stunlaquo; ben bis 3 Sage aufftrcidjt, auc^ bei 3labelbr�d)eu, amp;M= beulen.
3nuerlid) im raquo;erp�nuten 3uftaiite giebt mau fie im Saulfiebcr, SlcrBcnficber, Sgpljulaquo;, Siiljbraube, ter 81111= gctifeui^e ter Slinter.
Sie (Sabc ift f�r $ferbc unb iKinbcr 2 SDcaMhen bi^ i Uuraquo;e, f�r Sdiaafe, SdiWcilM, Siegen l�l Sracfimc, f�r Jjuubc 5�12 reg;raii, ftct� mit fo laquo;ict SSSaffn raquo;ermifdit, tag bie� ertr�glid) fatter feftmeeft. iMiau giebt fie in iwi-. feben^eiten oon 1�4 Stunten. 3(1 ber Sarmeanat fei)r emtfiiibtiffl, fo feist man cinlniHente SOiittel 311.
3u bemerfen finb bie in ben �jBotBcten borr�tl)ig a�ah tene raquo;erb�nnte copy;diinefelf�ure, 1 Sbeil copy;�ure unt 5 JCbcile SJ�affer (Aciilum sulphtiriciiin dilutum), bie .tpallcr'fdje faure 0)iijctur (Mixtara Btilpharic�-acicla, Liquor aeid�a Halleri, Elixir aoitlnm), bann 9tabcl6 S�afi,er (AquaRa-belii), laquo;)eld)e S�ure, ��eingeift, rein unb �tljcrartig umge: mantelt entljalten, ba()cr neben ben ��irfungcn ber copy;aure audj erregenbfint. Diereg;abefnrgrojic5,l)icrc ijll�UUnje, f�r flcinc 10�20 @rau bis 1-3 �gt;radfmen, je nad) quot;ter�irbtje.
Die fanre a�untmif(6ung, Sljcten� reg;duijiiraquo;affer, Xi)c-ten'fdje 3lrguebiifabc (.Mixtura vuluerarla aeida, Aqua vulncraria Theclejiii), roirb �uperlid) bei Quetfdmngen, copy;djucn-'unben, ajlutunterlaufungen, SSlntungen angenja'nbt.
2) fEie Satljeterf�ute {Aciduin nitricum), faurec Saltetergeifi, copy;^eitewaffer (Spiritus nitri aci-ilns s. Aqua fortis), befteljt au� copy;auerftoff unt copy;tiefftoff.
|
J
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
||
� ra�unt mit nuifc obev mcnigcraBaffetBctmifcljt. reg;ct Sauet, ftoff �bctiBicgt, i(i nur lorfcr mit bcm copy;tictjloff mttmtcu, taljcr i(l t)ie)c copy;�urc tcidjt jctfcM'at.
3I)vc Sffiirfunfl jHmmt im 31u()cmeiiim mit tcncn tcv �bvigcn conccntrivten copy;auvcn �bcccin. 3m raquo;cti�nutcn �uftnuljc reijt fte ftct� mcl)v als jebc anbcre WitinnU f�uve, ift weniger (rtftvingivenb, weniger tmrfiflillenb unb t�l)leiib, nid)t etvegcnb aut kie �lcvoen. copy;ie Bermcl)rt anlaquo; f�nglid) bie ��StigFcit bei- Slut= unb S�jmpljgef�Bc unb bev iDriifen, raquo;evfcfct bie S�ftcmaffe leicht in eine faure a3e= fdjaffenljeit unb tringt leietjt reg;i1)iij(ict)c unb Sltmwgerung Ijeroov.
3)iaii bcnuj�t fie im coiicentritteu 3uj}lt;inbc ali tr�ftige� St^mitttl, bei imidjevnben SleifdMU�w�djfen, Sffiarjen; un. reinen call �fen (Siefcljnniven, i�ijlounbcn bou umtljtranfcn SOiercn, bci'm b�sartigen JUauenmel) ber JOJcvinofdjaafe. 'Mit 4 �G Steilen SaSnjftt laquo;crmifcbt bei ben S)iaHbcfranE= Ijeitcn, alle Sage ober ade 3 Sage wicberljolt.
Snncrli^ roirb fie fa� gav nidjt beimlst. SRinbec unb giferbe raquo;ertragen '2 Svacjmen WS J Unjc, reg;d)aafe uub laquo;Scliweinc i�1 Sradjme, Jjunbc 3�8 copy;ran, mit 1005:^1= kn S�affet raquo;ermifilit, ftets allein, Ij�ctficnlaquo; mit etroa� a�eingeift gegeben, t�glid) 2�3 SSlai.
3)iau fann biefe Saure aud) als SKauActung in reg;a�gc= flalt bcmigcn (fogenanntc copy;mitlj'fcbcajaucftcrung) (Fumi-gatioiics nitiicae Smithianae), inbem man Salpeter mit reiner Scbraefelf�ure, bie ju glcidicn feilen mit S�alfer Bcrbiiunt ift, in einem mcrcellaugefa�c �bergie�t unb mit einem (SloSftabc umr�l)rt (2 copy;radimen Sciurc auf 1 Unjc Salpeter). gt;raquo;ian benulit fie bei iRinbcrpeft, tijplj�fem 8ic. ber, Siiljbtanb, befenterlaquo; aber jur SReinigung ber Suft, iiir 3er|Wrung ber Sontagien. reg;egen iSo!gt; Ijabcn fidi Vic S�mpfe niett benjdl)rt.
Die or�genirtc Salbe (Ungucntuni osvgcnatam), aulaquo; 8 Sbeitcn gett, 1 Sljcil Salpetcrfdure, licquot;mi(}t man gegen St�ube unb Sledjten, gegen SBiaufc, berb�rtete Sr�fen.
3) Sie Saljf�ure (Acidum muriaticum), Sotg. geift tSpiritus salis aeidus), �ljlorwjafferftofff�ute (.\ci(lum hydrocliloricaiii), ift eine �Bafferftofff�ure, fo. tooljl fl�fjlg als gasf�rmig barftellbar, in le�terer (Seftalt al8 St)lorttiafrerftcffgaS, ivelcbcS, raquo;on SBaffer aufgelaquo; nommen, bie concentritte ftnffige Saljfdurc bat. fieHt, wieleSc in \i)xet a�irhmg ben concentrirtelaquo; �gt;fineral= Sentin'� �afdjenbuc*.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;3
|
||
|
||
|
||||
|
� 74 �
[Mxm zum untftSenV raquo;ittt, tccbiumi�laquo; M raquo;leSctw^
ralf�utc erteilt tibev M8 Sflewenftftcm, fp.woft *n| laquo;quot;#9632; Suna�, als laquo;cwtgv.ng�v.ctm�gen, crU�Ot tit (SnergiC wr S f�laquo;e,1fin� M� Slut ftart ju raquo;crfcirttcu, br.ngt
IbT/n�Squot;laquo; S�nge fovtgcgcfcen, treten laquo;betaueraquo;) nad),
faulaquo; 3^ Stuten auftaute ftajt lie bei ten oben an-nMeb'encn 3u|lanteii, befonier� aber kann, wenn tie (pt. ffifa inTSt�^S unt fauligt .uerooicn 3ttft(Wte tib ra l)t; raquo;in ifl fie oft uniibertrenlici); Itii^r i|t femW gt;n leiunt, bei coiiqwatisen 3uit�nteilt; meljventDeilS n*t SrtiVm oenua S�ors�gli* ift ftc bei ber raquo;inMweft unt be? te? IronPfdien Umcrtaulicfileit ter �Riutev; be ter gt;laquo;inbe�cftbeiontev8 bie eifenbaltigc copy;alsfdurc. - Sie reg;abe laquo;Ita^erl 2copy;ra*meubi� Jlluje, fur au�gema�jtcuc Hinbet 4-1 Untc, fu* t�raquo;rigc raquo;Jiutet 1-2 raquo;tartmun, rar ein Kalb !-l reg;tad)nu, flit reg;d)aafe, Zitm. copy;cbiBeiue ll-l Amen f�r *unte 10 reg;rau ml Sctu^el, m.t
i � i (Stinten aceiebcn; bei ter SRinbet�eft t�gliel) 8�1^ l^at beUuua quot;! ft-'ii) S�laquo;! bei alten Sbieren taueben m^bttt�n1 c. Sei Sr.tbbt unt UutO�tigteit mit 3uilaquo;)5 raquo;raquo; � ffijeiugeid, aromatifdien, bittern, atltungitenten a'litteln, bei 'Eutebfall mit Opium.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;^ ~, , -.. ,, 1,
aieuSctliei) benubt tnon tic raquo;ert�nnte copy;atjjaure al� er-reaeS atftringirente�, au�trertnenbee raquo;iittel, als ISa *. m?tSl �lwalTn, 5U �Hjflieren, bei Oeton, einylffi-to Vtaulraquo; 6, aflbeuifdicn ^alsentj�nbungen, copy;elcbnni.
ien ju J�lWllaquo;m tti *laquo; SRinterpefl, bie copy;aute mit llr-
lein fi*retnu man SAnefelfaure auf �o^falj giept; fie bttofligen tie SRefipitation�wertseuge-jlart.
4) Set Sffig CAcetam), getuotjuliiicr laquo;raquo;JSjM; fia {Acetum commune 8. Acetam laquo;ult;lunraquo;). laquo;quot;*quot; lau�li* tie (iffiafalaquo;quot; (Acidum aceticom) mit
|
|||
|
||||
... *quot;
|
|
|||
|
||||
|
|||
� 75
|
|||
|
|||
#9632;
|
eln'l�cb S3ciniif*unacn. (St ift eine ac�cta()i(if*c copy;iiHvf/ tut* faute reg;�^rung ou� Siftanjen ttjrt St�*ten �clocnnen, nac^ teilen er tantt' ten SJeincimeu f�^rt. Sie feinen 6flaquo; ftafortfen roetten f�r tic Siliere ni(i)t tgt;euiil}t.
' Snnerlicil ju geben voirt nieift au� gut(tt tot leinen natttSeiUcieft aGitfuiigen laquo;etmicten, bcnmtct� bev SPfatien; bo(6 fann man i()n geben bei gntjiintung�nebetn, gafiti= feben, galligelaquo;, nersofeu, ti)vl)�fen Siebern mit cntjunt= lirtem feljarocter, bei'm SOiiljbtantc, 8tuf6IfbHng, *er. giftung mit narcctiWen raquo;Diittcln, gegen tic idKiWiebeaEBir^ hing atsenter �lfalien unt grten.
JDie�labe ifi f�r uferte 4�8 Unjeu, tut Siiirtcr 1�raquo; SJfunt, Heincn S�ictcn giebt man 1�3 Unjen, 2 Sra(b= men bii i llnjc, jutueilen mit Jlodifalj, Salmiat, INitrum.
Sleugcrlitb bcnuljt man ten (Sffig allaquo; fiit)leiitclaquo;, gelint ;ufammenjiel)ente3 Siittcl, bfllaquo; �uglcict) jertbcilt, gegen 'fenti�utungcn, tic mit auetttungen, 'Viu�Dcbiumgen, (Sr^ tratafaten, Oetem �erbimtcn fmt, gegen copy;cmttbeulcn, copy;attcltr�tten, aBitcrtijlfeftaten, @el)nenfloraquo;b, Wbaaen, copy;allen, aScrrenfungen, J^ufentj�iitungen, aScrb�llungen, allein oter mit copy;aljen, copy;nlmint, Xitmm, felbfi mit gamv�erfriritu�, ober mit Seljm cter S.i)im sum JBrei ge= maebt, al6 Umfdjlage oter aBaWungen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;.�..._
Sei Sorfitit�t al� Sufals 511 atumatii^cn aufsfifflaquo;; ebenfo bei trobentem SBrantc.
3118 blutftiUente� ajiittet bei barendi�matDicn S�lutun. gen unt aSernmntnngcn auetj al� 3)amvif cinsuatbraen.
Su sBiaulmffcr bei gutartigem Siaulwcl), ju Jilljflieren bei narcotifeben ajergiftungen, bier mapig raquo;ert�nnt, eben= fo bei SBorfalt be� aialicarmelaquo;, \m entj�ntung�r unt gjerftovfung�colit, tann mir epl�ffctocifc jugefc^t.
SB�t Sabat�abfut gegen llngcjicfer.
^ur �Bercitung raquo;on copy;enfbrei unt im aiautiicrung bei ungefuntet Suft.'nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� , ,. , ,., - ,
#9632; 5) S)ic ^oliffture, sect;otjef|ig- brenjticbcr .Solj. effig (Acidum seu Acetuin pyrolignosam). befitbt aus aBoifer, effigfaurc, effigfaurem Slmtnoniaf, brenjliebem Oele, SBtantbavs, ftirfftottbal'liicm copy;ttractiBlioff unt Jpolj-geift. Die - fogenannte rectincirte ^otjf�uvc ift TOcniger nnrffam.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; : �,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. ^ -
Sie ttitH auf SJierc icter 3lrt aU cm ganj eigentpum. Halte SKeiimittel, in geringen gaben; in laquo;offen Saben allaquo; ein t�ttli*e� (Sift, kleinen Sdieren giebt man bieB
|
||
|
|||
-
|
|||
|
|||
|
||||
� 76 �
aj�ttct am icftcn gar nii^t, S�fcrtcn uns SRintmi fans man bauoii 3�6 lliucn geben, unb jVuav tei oftfienifc^en gicbetnmitnei�cfcm 6l)araetcv,ieti)ti)eumati8mu� untgt;tl)eu= matifciem Siebev, t��artigcr Stufe, SRoJ, djtonifibetlBiaiilaquo; vljcc i(l fie o()ne Scfolg; mit Scfolg tann fie gegen Storni melfu^t fce� 9!inkraquo;icl)e8 unb iitemat�fc Slnf^mcUungeh gc geten mcvben. �Jian giebt fie in cinev fcamp;leimigen SUiffiglaquo; feit ober aU Satroetgc.
�lcuperlicft 8ci9te iquot; MWrtfom 6ei gteefctcn unbSi�ube. 33ian raquo;erbinbct tie SDunbcn bamit ober bejlreiit fie t�alit^ 1-3 laquo;Dial.
|
|
|||
|
||||
|
Sehnte 6Iaffc.
SReine SUfalicn unb (Svbcn, ober ajtalifcftc unb
erbige iB�ttel (Alkalia et Terruc, Medicamenta al-
kalica et terrea).
�)!an tljeitt fie na* bem (Stabe itycn 8��ti(Steit im SBaffet in 1) eigentliiSc Slltalien; 2) alfalifdje geben; 3gt; cigcntlitlie reg;tben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; '
5)ic �Pirtungen bet ieiben elften Slbt^citungen ftnb, im cencenttitttn 3u(lanbe obet ttocten angeteanbt, �^enb, aber ni^t raquo;etbicf)tenb, fonbern oufl�fenb; inncrlicb entfielt copy;nt= j�nbung, s�ronb, Sob; mefcr raquo;etb�nnt, bringen fie etftlju fcSc copy;ritj�nbung, jan(5enbe (Sitetung ftcrbct, innetlic^ ge= geben l)cftigc 3uf�l(e raquo;on copy;ntj�nbung unb JStamraquo;f, binlaquo; tigen DurdSfall; ganj raquo;erb�nnt, wirb bie Sft�tigfeit bec lt;�ci)lciml)aut be� Sarmcanat� erregt, (�duten gebunben, bie 'Jlbfonbetungen raquo;er�nbett, fottoljl im Datmeanal, a(S in bet copy;�ftemaffe, ba bie Slltalien in fie �betgeften unb ftietburci) manc^ettei golgen I)etbcif�i)ren, bie fteife eigentlii^ burti) Sierfl�fiigung unb uerme�rtc abfonberung raquo;on @�f= ten, nebft Siiibmig raquo;on igatjen mit ben angctrolfenemS�ut ten, barftellen. 5m Ucbetmaajie tonnen fie 5etfe(jung bec copy;�fte, gaulfiebet unb Sob ^etraquo;onufen. auf ba� 3[letraquo;en= f�jlem bitect toitft raoljl nut ba6 Slmmoniat.
Sleujetti* mitten fie, fefjt raquo;etbnnnt, ettegenb f�r tie sect;out unb bie Jpautabfonbetung raquo;etme^tenb.
Sie reinen Stben �?en nic^t.
Sie teinen Slltalien wetben innetlic� bei ben gieren wenig angemenbet. 5B!an tonn fie antoenben: al� f�ute= roibrigelaquo; OJiittel, bie copy;Sure mag iurtfe itgenb einen Um. ober .Suftanb fvi in ben aSerbauung�wettjengcn befinien;
_nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;#9632; tgfff
|
|||
|
||||
|
||||
|
||||
|
|||
\
|
� 77 �
tanii um (SaSartcn aufjufaugcn, iti Irommclfuc^t nad) gr�nem gutter; cnMid) urn frdftij oufjulofeit, ju jertfjeilaquo; Un, tiuretifcli ju mivfen, bei JJranf�eiteu mit evOoMer SJj'liifticit�t, SlusffitolSuitgcr; copy;torfungeu, JKertidjtungen, bcf�iiterlaquo; im SijiiujIjj um Dr�fenfljfteme, in ben @(Jlcimlaquo; l)�uten. Saljer bei aflljcniWmi fentj�nbun�en mit �n8laquo; fdltmfeungen, SSr�unc bejfclben K^aracter�, b��artijer 35vufc, ipautwucm, .ijautau�ft^lagen, 2)r�fenraquo;erl)drtuii.qen, Subcrteln, reg;ijelfranfbeit, Sinnen, agt;crfcf)lcimungen. JDas Vlmmoniaf unt bicSrtiWefellebcrfinb n�isliib bci�riSmyfen.
laquo;Bagegen fmb biefc Wind fdi�tlicf) bei alten ^uft�ubeu, Bio gro�e Sttyiv�cffc, gifcblaffung jugegen finb.
Snnerlid) barf manfie nur in feljr raquo;erbiinntem3uitanbe geben unb (im bcflen in ftiiffigcr Sotm, mit fcblcimigen, nadj Umft�nben anef) mit bittern, fclbft aromntifcijen 5i)!it= teilt serbunben. copy;�uren mui! man oermeiben.
Sleupcrlid) werben biefelben, raquo;erb�nnt, nl� aufl�fcnbe, bic 4jauttl)�tigtcit, SReforption er()�l)enbe unb jerti)eilenbc �JHttel benu�t, bei cJironifcbeu JpauttranfReiten, catt�fen, ft^lairen, unreinen SJefc^to�ren, reg;ef(l)nj�l(len mit gerinn, boren gittffiateftm. 3m concentrtrteu ^ufttinbc aU ae|}= mittel jum ^erft�ren raquo;un SEBurtiernngcn ober cingebrungenen (Sontagien, bann gonj rein ober mit ganj wenig ��affer yermifebt.
1)nbsp; 3)a8 reine segctabilifiSc SauaenfaU, tro(t = ne� 9le(5tali (Alkali vegetahile causticum, Kali cau-sticum siccum), �lc^ftcin (Lapis causticus chirurgo-rum s. Cauteriurn pdtentialc), ifi iai rcinjic unb traf, tiafie aKittel kiefer l'lbtfteilung. reg;8 wirb blo� [iugerli* a� �eOmittet benu^t, bei H)uc5ernbcr, unreiner @roiiula= tion, SCarjen, dallofit�tcn in copy;efebm�ren, in aSunben gebraiitem SButdgift. 63 raquo;erbreitet leiibt feine SSirlung weiter aii nbtljig, raaebt einen feuchten Scfjorf.
SBorljanbenc �rfcblajfung raquo;erbietet feinen (Sebraudj.
SBian ber�brt bic copy;teilen 1�2 TOnuten bamit ober beftreitSt jtc mit ber Sluflbfung, ober la�t biefc in bie i�iS= laquo;sunbot einbringeu. 3m raquo;erb�nntcu 3nfianbe benu(it mau d bei 9!�ubc, gleiten, SBiaute als aUafctjung, bei Stof-t�ntjen, Unterlanfungen, al� Umfcblag unb redfuet 1�3 @tan baraquo;on auf 1 llnjc ��affer. Saglicb wenbet man ti 1-2 SJiol an.
2)nbsp; Da� 'Ammonium, 2le($=31mmonium, fliidftu geS 21ltali, fl�cbtige� Saugenfalj (Alnn'uuiak. Alu-
|
||
|
|||
quot;V
|
|||
|
|||
|
||||
78
|
||||
|
||||
|
muititim, Aiitmoiiium cati�ticuni. Sal volatile ammo iiiacum, Sal alkali volatile), bcfktjt rein mi? reg;ai, raquo;raquo;m-SBaffcr abfotbivt, ijl ti tasect; jjiiffigc 'Jlmmoninm, kic 3ltSquot; ammcntaffl�iTiglcit (Ammonioin liquidom, Liquor Am-iiionii causticus, Spiritus sails nuimoniaci causticus).
!Scr Sitlmiofgcijl luirft �ttlid) veijcnb, a^cnt, copy;ntjttnlaquo; iun�, SluSMmiSung emgeitb; Set SReij raquo;evbtcitct fid) fdintlt �in ten saiijcn Ovijani�mu�, tcfontcr? tie (Sang-iicii= unli Si�cfenmavt�nctotn, 3(ieftnrntjoiisect;Drgane, )gt;ai gt;6laquo;J, tic (leinen (SWlic icx @(i)lciml)autc, Stufen, ter �ijaut, bei gro�en (Sabcn fca� S��cfenmnrt nub felbil talaquo; (Seliitn.
aSetWmitt Wirft er iiiiibcr, baljer giebt man i()u fo in. ucrlid).
Snnerlicf) giebt limn iun feiten; bed) fnnn c� bei aft^c nifdicn Slenienlciteii, 1raquo;raquo; reg;eii|tb(littit unb Irritabilit�t fe^r raquo;errainbert ftnb, bie SSctBegungcn unb 3lbfonbcrungen unraquo; regelma�ig finb, gcftief)en, lebei'm copy;cilagfluS, Sabmungen, SJer�cnjtebcr mit SerDor, ^unbefeittbe mit jtrampfen unb Sorbot. Sim meiften benutt man iljn bei'm Slufbl�^en bcr Siinbcr nad) frifdiem copy;nmfnttcr.
6)egcn Sjergiftungcit mit SMaufdure tbirb er fetjr em-bfoblcn.
i)ic Siabe ijl f�r �Sfcrbc 1�3 Srac^men, f�r SRinbet 1 !Btad)mc bi? 1 Uuie, f�r copy;(blbeinc 1 copy;eruyel bi� 1 reg;rad)mc, f�r Jjunbc 5�10 Srobfen, in ^roiWenjeiten raquo;on 20 SRtnntcn bis 2 laquo;Stunbcn, in fefir raquo;erbiinntem 3quot;= ftanbe, jtueifm��ig mit cttba� ��ciugeifi, (ict� fait, Ij�cb-jiettS lau.
Sleufjertid) benuljt man bie8 2Hittel bielfad) um ju reit Jen, ju jertl)e�cu, al'julciten, Jtv�mbfc ju ftillen, 5. 93. bei fcbUid)eiibcn dMemfdjtn copy;ntjnnbungen unter ber Jjaut, bei Srilunc, 8ungciil�l)me, a5erftaud)ung, d)reiiiid)cm iRbetu matiSmu�, tergleicben ghfinrteiten, copy;todungen, aierb�r. tungen, Stollbculen, SISibbacten, reg;el)neiiflaw), Jtramvfeit, ��ljinungen. alian benu^t il)n l)ier oft unter ber Sonn be� fl�cbtigcn S�nimcnt� (Linimcutuin a. Oleum ammo-niatmn s. Liuimeiitum volatile). Oft fefjt man, um ffb�rfer emjmvitfen, 01. Tcrobinthinae, Tinctura Can-tharidum, ocer le�tere in^ul�cv ju; raquo;ill man mei)r jer. tbeilen, aud) Ibobl i'iiffuentuiii mcrcuriale cinereum, unb l�jt t�glich 1�3 3)ial einreiben.
JIW �lcfeinittcl ibitft er nid)t fv�ftig genug.
|
|||
i!
|
I
|
|||
|
||||
|
||||
|
||||
|
||||
|
||||
|
|||
79
|
|||
|
|||
3)nbsp; Sev Jlclitalf, (Saltiuitt=Ori}t, laquo;tiuct, jc-branntet, leb'eniiigcr Stalt (Calcium oxydaluni, Call usta 9. viva), unc fca8 JlaUtoaffcr (Aqua calai s. Aqua calci8 Virae 8. iistac, a. Aqua calcariae) raquo;reft tm conccntvirten auftaute allaquo; �cjmittct, Meijung, WnU s�nbuiig cvtegtnt, aber raquo;raquo;cniger tief gt;quot;rt mt^x SluSttottlaquo; nung UiH aSevbidiWiig beroitfenB, al� fcic flbtigen 3lclgt;niit. tet imb befenberi! baa Meljfali, fu aud) bci'm innevlidjen (Sebtaudie uirt in m��igen (Saben geveiefit. Zai �alfmcDl wirft milbcr, nod) milter ba8 Jialfiua�cr, iai man ge-reinnt, nienii man 1 SlKil Jtalt mit 40-51raquo; Seiten 2Baf. fer �bergie�t unk bann bic obere tlarc (Vl�lU�f'quot; nimmt. m wirft nidit �ftcnb, aberreijenb, gelinb aoftriugitcnb, ben Siniiilaquo; erbbljenb, abfonberung t'cfcbraiifenb, lefunberB oud) auf bie Sr�fen, Stieren, @d)lciml)autc, bic ganjc ajegetation, raquo;erminbert bie Sieijbarfeit, abforbitt S�uren, befonber� foljlenfaure� (Sa3.
SlenBerlid) luirft lai �alfmaffer rei�cnb, Ui*t juiam-mcnjiel)cnb.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, . .
Snutrticb giebt man ten aeifalt nie im conecntnrten 3uftanbe; raquo;evbiinnt raquo;erbient et empfoblen 8quot; werben als ialaquo; raquo;affenbftc alfalinifdjc Mittel, raquo;orj�glicb feiner toniidjen ��irfungen wegen, unb in gatlen. Wo (Srfcbtaffun� unb JReijIufigfcit tier igcbleimb�ute ber SBerbanung�organe, bet .�arnwerfseuge, (Sefdtletbt�organe, Suftrbbte, atonic bet Stimvbbrufen unb (Sef�ge raquo;orliegt. @o ift et au* ju emlt; Vfeblen bei'm aufblasen ber SRinber nad) copy;r�nfutter.
5)ie reg;abc ift f�t ^fetbe 1�3 SBfunb, f�r Sfiinber 3�9 5�funb, f�r copy;cbaafe, Siegen ^ �H SJfunb, f�t ^unbej-raquo; Unjen, tagtidi 2�3 SUfot, bei'm �lufbiioen atte J �1 copy;tunbe. Oft mit bittetn, atomatifebeu SDiittcln, fclbll mit ��eingeift, Setpehtbin�i raquo;ermifdit.
copy;�nren, copy;aljc, aueiffilbcrmittcl finb ju meiteu.
Slcufiertid] w�rbe fonft ber raquo;aettalt jum Siegen benust; er raquo;erbient Ijier nidjt cmpfoblen ju werten. S)a� �alf. mailer tient hingegen bei SBunben unb reg;efd)W�rcn_ mit Sltonie, b�nnen, jauebigen aibfonberungcn, naffenben *aut. anSfdilflgtn, Slc�teit, @d)lcimabfDnberungeii mit SiuBen jum (Sinfuri^en, aSafdjcn, SJerbinben, altem obeiMHit an. tern raquo;�ffSlitcri 3RU(ctn; mit �upfenjitriol, efiigtaurem �ubfcr, Sublimat, Serventljin�l raquo;ermifebt, aud) feOt man wobt Siel unb 58aum�l ju.
4)nbsp; Siie reint Sitteterbf, lalferbe, reine, gr-
|
|||
|
|||
'
|
|
||
|
|||
|
||
1nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� 80 �
Btfatt'hte, aocncc ana�nciic, afiujuium = OrDr (Magnesia pma. Magnesia usta a. calciuata, Maguium oxydatum), ift ta� milbcftc untcv ben vein alfalifdmi imb cvkigm �J�ttcln uns aSforbfrt Iwuptfarfili* Mc im Sianm nut Savmcanalc j)Ovl)aiiiciic ftcie copy;alive. raquo;Uian mtmct lie laquo;i}i*ei copy;iureehtwicflung in ten genannten Steilen, tei keurauttgem Suvi^fatle, �-vln-cdien unt golif, bu* nur Mi flcmcrn unt jungen SDlccen. Sie ift tm-ci; ba� J?cilfilaquo;af= lev, Jivcite, jpotaMe u. tg(. gu cvfeUen. - Sic copy;abe eft f�r guijje Sl)icrc 3 Svadimcn US 1 lime, rue Heine 1 Scvnycl bilaquo; 2 Seadnucn. �Uan giebt mit ihr juwcilen, iwri) ben llmft,inben, bitteve oblaquo; ftampfftillcntc OJiittei.
n) Sie reine Sijonerbe, 'JUiiunertc, 311umium= Dxtjt (Alumina, Argilla pufa, Alninimn oxjdatum) erregt leine laquo;eisung, fimtcrn fdjiuiiciic Sfici�ung, �ufmii; meni(f)rum|.'fnng, langt oeuittigfciten unb S�uren auf, bod; nur ortlid); fie fteljt baljer bem Jialfmaffcr in bcr all. gemeinen ��irtfamteit und).
2)er totbe unb Mjcijje SiaiuS (Bolus rubra, Bolus alba) ift nidjt mcljr gebrfludilid). '
C) 3)a8 Sdiwcfcl=�ati, gefdnDcfeltcSJlnli, Jj�. bri)tI)ion = laquo;sdMraquo;efcU�ali, gemeine ober �ati. copy;amefcUeber (Kali sulphuratuin, Kali sulphuratuni, nyurogenatiim, Hcpar stilphuris vulg�re s. salinum 8 ulcalinum), ift cine SJiifdiung nu� Jialimctaa, copy;cbwefei nub fdjiuefelfaurcm Jtali, bic fid) fel)r leidjt jerfc^t unb kann ba8 @d)n)efel=ai!afferftcffga�, tie fogenonnte Bobros tl)ioiif(iure, au�ftr�mt. Die aSivfungcntie'lelaquo; sD�tteilaquo; n)er= ten tl)eil8burd) bfi� copy;cbM)efri = Sffiaffevftoffga8 bebingt, tbeil� i|t ei bem @d)n)cfcl unb �leMnli raquo;cribanbt. Ziei JJiittel raquo;ermmbert bamstf�cblidi bie $lafticitHt be� Sihite�. ftimmt bic 3vritabilit�t brt SBiUSteln unb ber raquo;-Blutgef��e Ijerab; grciie lt;Scibcn raquo;erminbern bie Sbittigfcit ber Slctoen; fclbft bilaquo; jur S�bmung unb jum acic.
Snncrlid) mentet man fic an bei branbigen Gntj�iu bung^nebern, �Biiljbrano, Sungcnentj�nbnng mit bunfeU laquo;tl)en, biaulicben, trorfnen Sobleimbautcn,' mitem-�rttev gmvftnblidjteit, unfiiljlbavem .jjcrjfcblage, flcinem bavten 'jJJulie, ubermaBig l'd)nellciit 3ltl)cm mit ftavtem glantett= fd)lagen, fcbiuarjem tbeerartigen s�tutc. Sann bei (raquo;olif bnrd) llebcrfuttcrung unb buvd) gal)reirtc Suttermaffcn, iaure6 gutter, Steigung jum Traube; bei'm Slufblalien tev
|
||
|
||
|
||
� 81 �
Stinker, bei'm Stattfrmtunc tev Eiferte mit eiitj�nkttii�laquo;= jtebcr, bei SBlaquo;�iftuiigcn mit Slrfenif, SJlei, lltterfritbcv, raquo;ie einen Ungfametn �iaitii nebmen.
5gt;ic @ab'c ift f�r aifcrbe unb Stinker 1 StaAmc bi� S Uiije, f�r copy;cbaafc unb Scbnieinc 4�2 Scrupel, fiir^unke 1�8 copy;ran, alle 1�3 copy;tunken ju wiekerl)Dlcn, in gorm kon Satraenien oker febwacber Slufl�fimg, unb man bereitet � nur fiet� laquo;jenig kaBon auf ein SBftit. �BJahfe�t kern 2)iit. tcl, nntb Umfi�nken, copy;atpeter, copy;entiana, Sl)aimHcnbhtgt; men, felbil (�amvbev ju.
Sleujierlidj benu^t man kic copy;lt;blaquo;JefeUeber gegen St�ube, gteebten, raquo;Diaulc, raquo;ernltcten Stbeumati�rnu�, in Sluflofunj raquo;um ��afcben unk �iaken, 2 Srncbmen bi� i Unjc aur ,. 1 iPfunk SBaffer.
Sie J?altquot;iS(bWefclleber (Hepar snlplmna calcarenm 8. Calcatia aulplmrata) iji tooblfciler al� kie korige, in ker ��irfung ftimmt fic mit iljr �bercin.
copy;atge ber 5Htalicn nnb Srkcn (Salia alkalina et terrea).
S)ic au� ker SBerbinkung ker copy;�uren mit SUtalien, 3lt= taloiken unk copy;rken entftc^enken Saljc bejeiebnet man im SlUgemeinen mit kem Stamen alfolifdie raquo;ker erkige Salje, fr�ber unk jefet im gens�bnliebcn copy;praebgebrauebe mit 0leu. tral= unk aitittclfalgen (Salla neutra, halia media), yof^ fenker kic raquo;olltommen quegeglitbenenSSilkungen mit neu. tralcin copy;alje, kie, mo kic copy;�uve Burberrfc�t, mit fail, rem oker Ucberfatgc, kic mit raquo;oriraltenker J�afi�, ba. fifebe oker Unterfalje. copy;infaibe copy;alje ftnk kic mit cinfaibcr 58afi� unk einfacber copy;�urc, iBoBJjelfalje, kic mit jwei a)afcn unk einer copy;�urc, Broitling�falje, kie, loclcbe raquo;roei 58ofcn unk jwei copy;auren entbalten.
S)ic sbbliWcn copy;igenfebaften kiefer copy;atje, fomic ibre S�irhmgcn fmk fo raquo;erfdjiebcn, kap lie fquot;* *W quot;quot;'ft1 in ein laquo;iik �ufammenfaffen (�ffen. 3bre OGirtung ift im MUgcmcinfien kic, kap fic 58lut unk copy;�ftcmaJTe Pffigw, fer�fer, laquo;jeniger gerinnbar mo(ben, bic aibfonbcrungen laquo;erraquo; kttnnen unkbef�rnern, babei kic iSeikauung unk (Srn�brang bef�rkern. S�nge unk flart fortgegeben, icbnj�cticn fie icbr imk f�bren felbil Sacberic Serbci.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ^
|
||
|
||
|
||||
83 �
|
||||
|
||||
(Die tafiKfccn Sdjc �^iicln in bet Sffiittung bet SBafi�, tie fautett bet copy;aute, bie fie entftalten, tie neutraten gelaquo; ben raquo;on i^ten (Srunbl'ejianbtdeilen nut unbentlic^c Jtunbc unb iinb mefjt eigne Sutftanjen geraotben.
Sie Satje raquo;on gteicien S�uren |Je(lt man gem nebem einanber.
A. J{ot)lenfoure copy;oljc. 1) 5)a8 toljlenfaurc JEoli (Kali carbonicum) mu terfebeibet ficb in ein bafifdie� unb ein ncutrale�.
a. Sa� bnnfcSe, fobtenfaute �nli, foblenfiiuetlicbe Siali, mitbc�ali, a�cinfteinfalj, iUotafcbe (Kali subcaibouicum,
|
||||
Kali mite, Sal Tart
|
an, Potassa, Caibonas I'otassae),
|
|||
im Jpanbel gemeine ajotafdie,
|
in bec Slvotljcte gereinigte
|
|||
SPotafcbe.
b. Zal neutrale foblcnfaure JEa�, raquo;ollfcmmcn gef�t= tigte ober frtjftallifittc foblcnfaure Jlali (Kali carbonicuni neutrum, Kali carbunicum perteetc saturatum 8. aera-tiim, Kali carbouis aeidatum, Sal Tartari crystallisa-tum, Bicarbonas Potassae). enth�lt fnft glcict)e dbeile .Kali unb JJoblenf�ute, uebft ji;rl)ftallifation8raquo;uaffer.
i�eibe copy;alje ftimmen in ibren ��itfungcn jicralicb �bei= ein unb raquo;erben wegen bet lorfet gebunbenen �oblenf�ure teiebt jetfcljt. (Sie (laben 31ebnli(blcit in bet SSirtung mit bent 2lc(jtaU, fmb obet raquo;iet milbcv in ber �rtlidicn (�iuwit-lung; fie erlj�ben bic Slj�tigfeit bet Sauggef�Oe in bev ^aut, bem3ellgelaquo;)ebe, febuigeu unb br�figen Organen, l�quot; fen ben (Silueijj'fton auf, befotbern bie fer�fen aiifontcrnn= gen, fmb mitbin m�tbtig jertljeilenbc aiiittrt.
Slian wenbet fie an, tuo man �berbaust Jtaticn beimBt. Sa bic� SBiittet traftig aud) auf ba8 @anglieni't)ficm wirft, fo ift c6 febr n�lilidi bei gcteijten ncrBofen ^uft�nben ber . SBaudieingeweibe,'bei nubaltcnbem, auftreiigeubcin grbte^ eben, reg;�ute im SBiagcn (pbne (Sut�iiubung), bei Jitamtf., colif, framufiger Jjarnraquo;eri)altung, ftamsft�em imvi�fyaU ten bet Sladjgeburt. Slucb t�bmt man ti bei bet Siuugcn: feueie bet Slinber im jmeiten Zeitr�ume.
Sie (Sabe ift raquo;om gereinigten foblenfauteu Jtali f�r SjSfetbe 2 Stammen bi�' i Unje, ,f�t iSinbcr S Sradimcu bi8 1 llnje, f�r flcincrc Siliere 5 reg;ran bis J �H Ztad)--mt; biefc (Sabc micbetliolt man alle 1-4 Stunben nad) Umfi�nben; Sott fub bic �oblcnfaute im �Jagen enttt)if= lein, fo jiebt man noeb auf 1 Statbme �ali 2Unjcn(Sfitg.
|
||||
|
||||
|
||
#9632;
� 83 � ,
Wcujjcvlirti fcenuftt nwu laffcltc als rcinigcirtcs, au�= ttorfnenieS raquo;B�ttel bei (Jkfrtninircn mit �yri�cr, locfcret, fdjmulji�cr copy;ramitation, 1 Sl)et( auf 4 Sl)eilc Sffiafftr. Sei Slugenflccteu, ertvaoafotcu raquo;on Slut, copy;totfutigcn, aScvfi�vtuugcn, 1 Sljei' OHf 8 Sljcilc �Baffeti ctcm'o ici #9632;ijauttrantlieitcn; Ijicrfnim man iai iU�ttcl nurf) als Saite, 1 Sl)eil mit 4�7 Sljeilcn gett, otev al� �ufals ju SHctlaquo; curialfaltcu, fliic^tigcm Siiiimcnt, eter at� aujieVn S!eben8= balfam ainvcutcu.
reg;a� neutrale foI)lenfauce Kali Wirft �rtlirf) nodj miftet als baS baftfcSc.
3Mc Jjoljafdje, namentlict) raquo;on Barten �otjartra,#9632; cnfc Mit siel .Kali mit miro benuljt tljeil� aW'amp;ettraquo;, tljeil� al� raquo;iSortauung�mittel: bei g�uve int 'HJageii, SlufM�^ung, Sr�unc ler iSdimciiic, �Siut)= uub JUarnffecli! turd) l��ure.
SUlaquo; Heilmittel giebt man groflaquo; Sbieven 4 Unjen (eine ��airtucll), fleinen } bason, mit iit)nliti)en �roifdtenjciten mit tiei'm Kali. 81tlaquo; S�rlaquo;flaquo;wotiraquo; lu�dientlid) eine ^atiDDoll.
511� Sauge benuljt man kie Slfdie bei Jjautfvantljeiten, (VuSgefdUD�ien, bie unrein fint, bei atOeumatismu� als Si�aiduing, Urafcblag, ju gulib�tevii, ganjen Satevn.
2)nbsp; nbsp;XaS foJjUnfaure SJatvon (Aatruin carboin �#9632;.um) Ijat and) jwei UntcvabtljeUungen: liafifi-t)=lol)lenfaiire� Slatvum (Natram subcarbonicura) unb neuttale� fol)len= fautc� Slatvmn (Natra�i carbonicnm neutriiin, s, per-fecte sataratum, s. aeidatum). Sftve a�irtung i(l bie be� toljleiifiiilaquo;quot; Kali. Sie fmb tljeutcr unb werben buvdi jene� erfe�t.
3)nbsp; 3)a8 tot)lenfauve, foI)lenfducflid)c Sntttmoraquo; ilium ober Mmmmiiat, trurfne�, flficbtigc� �ltali tfbeb Saugcnfalj {Ammonium narbonicum s. suncar-bonicum, Alkali volatile sicciim, Carbooas ainmnoicus), entb�lt in 100 �ftcilen 29 Slmmuniaf, 56 Koblenfaure, 15 SBaffev. 3n feinev SHJirtung raquo;ei-ciiiigt e� bie fi�d)tig erte^ aenben Kvaftc bess SleBammoniaB mit ben milben bet�ob^ ienf�ufe unb toirtt fe�v auf bie (SangliennetDen.
a)iatt menbet ba� SJiittel an gegen frampfige unb attbeve aftl)eniftb = nevi3cfc ^uft�ttbc, bclcnbctS in ben 4'aiidieinge= njciben, bei raquo;jeldjen bie Simgcnmaacnnexvcn otcv bie gvc= fien fumpatlietifdjcn SJeroeit afficirt unb, bei �lbvetitlofigfeit, Unsevbauliditeit, JCtaiU))flt; unb SSittbcvlit, Sungentvamff, raquo;iagctttcller, (Sstleffic.
|
||
|
||
|
||
� 84 �
Sic copy;flbc ift fat SSfnbe 'i copy;radjmcii Ins i Unjc, f�r SHinccr 1 Unjc, tut (S*aafe 1�2 Sctuycl, f�r *imte 5�20 copy;ran, unt mantoictictboHbicfceiateii alle 1�SStinu ten. Wim. fc^t fdjlcimijic, bittere, arcinatifd)e iDiittcl ju unb giebt e8 infliiiTl�er laquo;orm, fait, uirt Bermcitetcopy;imrcn.
4)nbsp; !DaJ fl�ditigc sect;irfc?if)ornfat5, trcn�licftelaquo;, {oftlenf�iicrlicfic� Slmitionium, I)renstitb = �li ge6, loldcnfauve� ammoniat (Sal volatile comu cervi. Ammonium carbonicum pyro-oleosum), beilegt ana 3lm= menial, Jloftlenianvc nnb bvenjlirtjem Slner�le, erregt fl�ci)= tig nnb liirdjcviniienb balaquo; 3ieracn= unt copy;cf��ftjiem, be= fonberlaquo; raquo;irb bie Snergie ber (SJef�ne raquo;erft�rtt, tic SdjneU ligfeit bev JSeiuegnng belaquo; .ijerjenS nnb ber �lrterien ift ba= bei fanm bemerfbnr crt)iH)et, aber bie copy;djnelligtcit ber iUttenuflae wirb fel^r ucrmebrt. Ss glcidjt ta8 Siittcl in feiner ��irtnng feijr beni Sambbcr, beni reinen nnb tot)leu= fauren 91mmpifla(( bem ftinfenben Sbierble.
JBi�n njcntet ti an innerlidt, bei JEranlljeiten mit W)ab = rer torjiber copy;diroa^e, bei nemifen, tto^ofen, rl)eumati= fdjen Siebern, Jpnnbcfcncbc, Adler ber uferte, raquo;JjnralDfen, rein ncru�fen Jirampfcn, Starrframuf, Vlbbetitlofigfeit, Unbcvbauliebfeit,, raquo;fraltetcm Satavrl) nnb atbeumatismnJ, infofern babel copy;tnnu'fljcit ber Sinne, loeidicr tlcinerS�ul�, blaffe copy;dileimljautc, raquo;crmlnbcrte �Brtrme jugegen i|t. Siei xeinen (Jntjiinbungeu fami ba� a)!jttel febr gcr�brlicl) n)lr= fen; nur im ganj crftcn copy;ntfteben fofdier Jlranfbeiten, turd) copy;rfaltun'g l)erraquo;orgerufen, fami man ti naeft einem t'lbcrlaj acben.
Die reg;abc ift f�r gjfcrbe nnb 9iinber 1�3 Sraimen, f�r Heine Sljierc 3 copy;ran bis 1 Scrubri, bl3 1 35ra*mc, in Sotm raquo;on SSitlen, Satwergen, Slufl�fung (1 %tic\l auf 24�32 Sl)eile iffiaffcr). Wim fetst aud) fdjleiraige, bitteve, aromatifd)c gt;Biittel ju.
aeujjcrlidi wentet man ti bei ebeutenfelbcn Jirantl)eitg= juftanben an, meift als 3ufots 511 anbern Sl�tteln, feltncv allein, nt� ��afcbmittel 1 Sfieil auf 10�12 Sljeilc a�affer; audi bei Si�ube ift c� fo cinpfoblen.
5)nbsp;er $irfd)l)ornfviiritnlaquo; (Spiritus coruii cervi, Liquor Ammauii carbonici pyro-oleosi) ift mil tern ^IrfA' Dornfalj fibereinftiminenb, nur In flnfftgcr Sonn. 6t Wirt mcnlg bcnuljt.
1 5) JDcr toftlcnfnurc �aU (Calx carbomcaV reg;r wirb nl� weif,c �vcibc (Orcda alba), nl� bv�barirtc 5lu-
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
85 �
|
||
|
||
ftcvidfaatm (Oimchae praeiiaralae), als (Sicvfdiaalcu (Te�stae ovorum), al� avjneimittct gcijen Sauvc in ten �jci' bauim36ovaniieii, t(if)ev bei cntflairtcncr Siarv^iic, 5lp))etit= lojtgfcit, �iiraquo;crtnul!d)fcjt, 6laquo;lit anaettanbt.
S)ic (Sabc ift f�r �iferte mi iRmttt h�2 Uujcn, rquot;'' Heine S:!)ictc 10 @tan bii J Unse.
Slian mup copy;diwefeli�uve mit �Beinftciniftuvc kabet raquo;ci= meiteu.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , , v,, ^
6)nbsp; !Bie J?i)I)lcufaure, fotilciif�uctlicDe �Jittcv-cttgt;c Dkcr SRaanefie (Magnesia carboniea, 8. raquo;ub carbonica, s. alba), ift bem raquo;ovigen SJilttcl glcid) ar. SBirfung, nut raquo;ict milbct, nidit belafiigcnti, nidjt unauf= ic�licfcc aSerbinbungcii eingcljenj, luoljlfeiler AS bic gc-btountc '.Uiannefte, tal)ev auct) fur gr�jjcve Sljicre geeignet, all fcuiretilg'enie� SBtittel.
S)ic CSeibc ift f�r gto�c Stjictc 2 � 3 Stammen, f�r Heinere i Sctulpcl bis l Srii*iiic.
B. copy;dtwcfclfaute Satjc.
7)nbsp; Sa� fAwefeJfWire �ali, SJotHjetfat}, ai tticlifittct SBeinftein (Kali siilphuncuin, Sal dlaquo; duoburaquo;. Arcanum duplicatum, Tartarus vitriolatua),
beflcfit ott� Jlali uutgt; Scbtucfelfautc unb loft fid) in IT-llaquo; Sljeilen faltera, 5�6 Sljcileu raquo;dimcm SBaffev. SBivtt mflSig teijent uub (iitil�fenb auf raquo;iliagen uim S)arincaiml, kic Sriifcu unb abfonbernben (iier�iic, bebingt I)icvburd) ic^ tcfetc Slbfcimcruiigen in tiefen Dtgancn, Iciditcin Slbgiing bctSSarmctctcmente. Sie� erfolgt ineiftnadriO�24reg;tuiu ben. S)ic babci ftattfinbeme iKeijung ift bei mcitem miUcr ali bei ben fdjatfeu, l)atjigeii uns bcrglcidten iUiitteln. Somie feine ottlidje ifl ciurt) feine allgemciue aBitlung, te= fonbet� duf iai reg;eflaquo;Bf9lleni nnb tnlaquo; �jlut, bicli Wirb In feiner copy;etinnbiufcit gemmbert, fo nuebbie Irritabilit�t unb Sontractilitat bcr (SefiiSe, bat)er 93ule unb .^eriytfilng reeu dicr. �iroBC (gaben fctw�dicn bei l�ngerer �ortfe^img, babei wirb bic .�aiit= unb Sungcnau�bitnftung geminbert, bic Urinabfonbcruug sermebtt. @8 glcicbt bem reg;lauber= falje unb beut SWterfalje, ftclit aber bem copy;alpetev in.�in-�eftt ber fiiljlcnben ffiigenfdiaft nad).
Slcm lucnbct biep a'iittct an bei ,(aMUtl)eite-;uit�ubeii mit ju geringer Slbfonbcrung im Sarnu-analc, V'liiljnufuiuj won lt;S(i)lcim bafelbft, Sroefenbeit unb fiebrigem SJelcg btr aiiaulfcblcimbaut, Unoerbmiliditeit, fdjleitnigem lleberfliig
|
||
|
||
|
|||
� 86 �
?;!,rrfmi?/,!1',-illtcVb'1' 5quot; 3quot; SWfe *la|iidtat fcc� laquo;lute*
quot;^' ,mt lilV,�vfclt;-i acquot;^c SonseWonm na* ctlen Dtga.
^,;� m-ntjquot;quot;tI,(,'c!n *ulquot;!' l!lquot;lt;flcr laquo;laquo;*laquo; *cv@cfi(eim.
m,whraquo;�?s benJB�m utti tic �ftren, mit fdnidtem gcimncn tea ncloffcnen Slutelaquo;. copy;e�WEaen befonticrS 6ci entjuntungcu tea 6Sc(,ivnc�, bcr Smgen, Sungcn, 2ffilj
^n?��'m I','1* ^quot;V�tefe, tut mit raquo;ofewl; bei
�vfi �ffnquot;' S??,*^ laquo;'laquo;^fJsWsm, ju eniDfeWen raquo;nSfi?1quot;^?^. SKcWjilflfelt, (Sdimac^e, raquo;rtlf*e cm all-'jememe, raquo;ciiuctcii tai Oliittct
,�,t!f f'irc ift fc('v raquo;n-fctictcn, aKDiAeflifemjttetlSra*. mLiY.PX''' ,,ac5 kcv reg;r�laquo;laquo; beraquo; SSfere, Mgtid, 3-4 Miraquo;; raquo;f^0?� quot;'^ ictlcc^tcm, Mci�rigcm Buttn gu 3
laquo;�,,S Lfequot;t;!'iquot;lui,,� �'quot;quot; 0ct' reg;dllcim. m aKncmcfnen
#9632; �i . ,-4 reg;tu,nquot;n 'quot;laquo; 5laquo; ^ SPfunb. SBill man jjegeii ��uimer aairtn, fo fcjt man tern gt;Uiittc( and) �irfditorn�l �fquot;,',', ,,^1U-'' quot;quot;^.f^nn'fiiKSuft�iHc mit raquo;orftanken; fo KM man tinon cntimrftciifcc ajjittet ju _ 8) reg;a� fd)wcfclfaurc Slatvum, fiSlutfelfattte feoka, (Jiiautcvfals, (Silaubcv'fdic� aBunbevfalj Oatrum sulpliuiicum, Sulphas soclae, Sal mirabilu OlaiilitT,) bcjtdjt am Sfldttum, copy;dnuefclfaurc mi JJvB--fiaUi atumswaifcv; raquo;cvlicvt tt ba6 Icljtcvc buvd) I'icgen an S.fM 'k^ 'u'quot;quot;t lquot;auquot; c.3 laquo;quot;faUenc� obre trctfnc� @laii= raquo;etfalj CiNalrum sujphuncum delapsum a. sicciim); bicS teljterc TOivtt itavfev al� bal etffcre unb Jnt nidit ken3la(6.
�iVinL/1 V'1 a,l'a�cl1 mib Sarmcanal Ldaftigt; ba� evftetc fumt mcljv.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; quot;
SDtan tcmilst c� bei allen ten JEraufftcitcn, bei betten *Jf .^quot;raquo;elial� angclBenbct Wirb; bei St�madie unb (Sr-(dtlatrung ber Sicvtaming�organc luirb e8 ab'cc Mcniaet vertragen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;J
a)ic (Sabe ift wie bci'm JBtpjp'elfalsc, laquo;um au�getimf: neten ein 3M-itttl)cil toeniger. graquo;ou giebt claquo; in allen
. SlcufinlicBJantt man et al8 HiWcnte� Siittcl in 3lufle= nmg aB Umf^tag benusen.
|
|
||
|
|||
.
|
|||
|
|||
|
|||
� 87 �
9)nbsp; Eie fSwtfetfi�it.c gH�atteff� ofctv asittcr^ crke, (SngUfdic�, reg;oi*fd)�hct okcr JBittevfalj (Magnesia sulphurica, Sulphas Magnesiac, Sal angli-cum Sal Saidschaetzense, Sal amanim), bellest au8 aitteverte, copy;*rcefelfauvc, fnft btr ^ftlftc Kv!)ftallifaiiDii�= wafiet, TOciAcraquo; ti an tet Suft raquo;etlittt unk jctfallt. gJlan weirtet c� an mit S)cW�l= quot;iitgt; reg;laubcvfalj in um i fiiirraquo; tern amp;a\gt;cn. reg;laquo; mivt tei Sijicvcn feiten bemi6t.
10)nbsp; nbsp;copy;er SUaun, volje aloun, fcftmcfcliaure 2l)oncrtie (Alumen, Alumen crudum, Sulphas alumi-nico-kalicus (s. ammiinicus) cum aqua, Argilla kall-sulphurica), bcfttfjt cmei tdfreefelfaurem Sia�, fct)n)ctquot;elfaugt; rem SI)on laquo;nb uieleni Jtttjflattifation�wailer, ill ein !Dcp= raquo;etfafe! faiin ourf) frtwjefelfaute� Stattunt oter t*raquo;erel= f�urrt Slmmimt'ot entljalten. (Slebtaimt, iinb fo fetne� SBaffer� bevaubt, ijl er ber gebrannte aiann (Alumcu usturn).nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; _nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ;*',,' ^
copy;er rolK 3l(auu iuirft ber Sdimefclfdttve a^nlict), bnr^ feine ��afen mobificirt, gcliw ctvcgenb uim abftvingircnb auf bic @*lciml)ant beviietbauung�organc, befonter� M)et= ben a)!il*= unc Unnabfonterung befdir�nft. Sangc fur_t= gegeben, ftort c� bic aSevbauung, raaebt Iiavtlciing. Oiropc Giabcn niadjen l'cibfdnncvjen, copy;nvcbfall, erbreefien, silia= qen= nnb copy;ormentjiinbungcn. SicuBctlid) Wirft er �Ufam. ittenjietjenb, ctrcgenb, befeitigt gvfddaffung, Horte lSite=
klm qiebt'iljn innerlid), bei feijWraigcit, blutigen copy;nvifallen, SdileimfluB an� ben copy;cfctjlecbt�tbeilen, �uf= locferungen ber @cl|leiral)aut in ben atljmung�mertjeugcn, laquo;edfuc^t, feblerbafter, blauer mid). 91B antife$itiftbe� amttel bei aftfteniftben �rontbciten mit SKcigung Jnt 3p feeling, S�vljulaquo;, Sjorftcufaule, Sauliicberi bei Slufloaes
|
|||
|
rung ber sB'inbeljaut bclaquo; �uge�, towiben raquo;lugcnentj�nbun-gen mit copy;cbleimau�fluji, augcnfleeten, Slurloderung bev aKaulfdjleimljaut, ajianlttel), Staune, Oebem,, fdilafren �iefcbnnlren, copy;allen, copy;elentmunben, GuetWungen, aiu�t bclinungen, aSerrenfungen, aSorfallen, bei iBrons, iH�nbe.
copy;ie @afae ifl f�r $ferbe unb SRinber 2 copy;racljmen bt� 4 Unje, f�r tleinetc iEbiere 5 @ran bilaquo; 1 copy;radimc, alle (i�8 copy;tunten, jumeilcn in SSerbinbung mit bittern, aro= motifdien 3JJitteln, ober mid) Umftdnben mit fd)lcuiu9cn, tronibfliitlenben, in alten Sormen.
JlcuScrtic^ lt;Ai Sulser in reg;cf(4iraquo;nven, mit btn n�tigen
|
||
|
|||
|
||
� 88 �
Aumett, mit Un�n Ui MtfJotjMeftJ bei laquo;(utunaen. 311laquo; Wurloiung mit ben notljigclaquo; �ij�tStn ju copy;infrrigunaen, S?1^1'?,!'quot;?'. ltmf*lquot;3quot;i, tti laquo;lutlaquo; um copy;laquo;Icimflaffeh %H (Salbe bei aBiberrifffcbiiticn H. bal. -,.#9632;sect;.quot; laquo;quot;�cnwnffev 2 copy;cvuDct bi� 1 Sra^me auf 4 Uiuen raquo;Uilligfeit, bei antern Uebcln imcfy SbtbHJcnbigfcit.
raquo;er gebrannte Slloun, ift gclinb aisein unb mfammen. jielKitb, au�trocfncnb, raquo;irb in biefer J�ejielumiJ bei SBun. ben unb copy;eWro�rcn benngt, allein ober mit ben notljigen auf��en.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;#9632; J
C. copy;aljfaure Salje.
11) copy;aljfourelaquo; Slatnim, �l)lornatriuin, J�ijct) = ober JJucbenfolj, gemeinelaquo; Salj (iVatrum muriati-cum, IVatrium chloratiim, Sal culiuare 8 commune) copy;tcinfalj SBfeerfalj, Gucll= ober copy;oolfalraquo; (Sai gemmae, S. marimun, S, l'ontanum), bejleljt aulaquo; 3laraquo; ttum unb copy;aljf�nre unb ijl in m�gigen reg;aben als ein frattigeraquo; �ieijuiittcl f�r bic �ievbauungSeingeraeibc, laquo;or. jugli* auf bic copy;cbleim^nute bcrfclben, ju empfeblen. 3u ftarte Oaben Kimen (Sntjiinbungen, Jjanttranfbeiten, Saft, mungen, ben Sob jur Solgc ftaben.
m arjneimittel giebt man ci innerlict) allaquo; t�^tenbe�, antipblogiftiftbes, abrilDrcnbc� ajiitfcl. heftige entjunbun. gen befeitigt e� niebt; bd ifi e� meljr anjuroenben, gt;bo bie ' raquo;cgetatme eeite leibet, wo bieateijbnrtcit, embfrnblicfiteit. bie Secretionen ber @d)leiml)aut, ber aicrtauung� = ober at^mimgSocgane raquo;erminbert finb, bei ���rmern, golif au� Unrcrbaulitbfeit, SetEMt, gaiirifdjen giebern, Seblern oS,r �i';quot;2'llt;,tquot;quot;U.Sic''rlt;'bucti0,t' *ronifcber Drufe, S�nle, J�kicbfudft ber copy;i^aafe, Vlbmogetung, imcrbentlitticm 8lb. ^�ren.
#9632; S)ie Oabc ifi f�r 5pferbe unb fljinbcr 1_3_4_6 Unjen Jquot;r�c?e ^im J-25gt;rn*mcn bilaquo; 1 Unje, tagli* 2-t alaquo;al, mit ben nbtljigen laquo;eimiWungcn raquo;erfefien.
toDerlic^ benugt man e� ju J?l?ftieren, 2 2)ra(t)men btlaquo; 2 Unjcn auf eine copy;abe; bann allaquo; Sluflbfung mit aU lerlei 3ufajen, 1 bilaquo; 2 Unjen auf 1 laquo;Ufunb -St�fngteit, ober allaquo; copy;albe jumeilen mit^ouig, tamp;fltil auf 8-10 Sbeile, bei Slugcngecfcn, attetWungen, @attelbr�(!cn, laquo;lutertrauafoten, copy;eftnenftabD, aierfiau*ungen, ajerbflr. tunnen, Oebem, �BiBtounben raquo;on tollen Spieren, unreinen wewwuren, ^outlrontjciten, a�autwe^ u. f. w
|
||
|
||
|
||
89 �
|
||
|
||
�l� ki�fctifrfic� �ljittel icmilst mau ti bei attcu ijja'n�laquo; tl)icritii, al� Sicigmittel jur beffevn. aicvbauuug, fdiU'ttitc guttermiiiTcn laquo;cvi'cffcvt ti mclit, allein ci l)iltt *cv �krlaquo; tau�iin tcvfclbcn nad). Wan leflt ju tiefem Smerfc reg;t�f= fen copy;teinfalj jum beliebigeit i'clcrfcu raquo;or, met ftreut e� nuf'� Suttev, otet giebt e3 in Seifen mit oirteen 3)Wtcln raquo;etmifdit. a)ian vcrtinct auf tie @abc f�r gtofit Sljicve 3�8 Sott, f�r tleine raquo;-1 Sotb, alle 2�3 Sage, uns l�jit iic Sbiete etrua 1 copy;tunte tatnacl) faufen.
12) Sa� fat�fauve jlihmoniat oberSlmmonium, ^almiaf (Ammonium iiiarinticiiin, Sul aiiimoinaciim). tieftest nu� vUmmiiuiaf unk Saljfanvc, left fiel) in 3 Sl)ei-len faltcm, in gleiten Sljeilen todjeutem SQBjTcr, wenia im SBcingcifl um raquo;cvmintcvt bei tcv�ijfnng febr bcieutcnb tie Scmvevatur.
Snnevlici) angemenbet, vei�t unb jlimmt bev Satmiat bic Sb�tigfeit, namentlid) tie abfcnteviitc, in alten @d)leim= ft�uteh nm, bev Sdjleim niirb tiinnfl�fiigev, tueniger j�l)e unb geviunbav, aber veid)licbev abgefonbevt. Sie SRcfoivgt; tion, bic aievtanung unb J^auttbatigfeit luivb befotbttt. 3lttf ta� @ef�jfgt;)|teiii bemcvft man wenig G'inflii�, aber bal ffllut wirb rueniger gerinnbar. 3rritabilit�t uub copy;en= fibilitat Berten uid)t ergriffen. 'S�nge unb ftart fortgcgc= ben, fdiwadd er fet)r unb fiiljrt julcftt ivaulftcbec_berbei. (SJropc copy;aben t�nneu felbjl burd) Sutj�ntung ber �d)leiin= baute ben Sob bewirten.
S)a6 C�iittet ftimmt bal)er bie Vegetation fe^r um unb ijl nngejcigt in JJrnnI()eitcn, bei beucn copy;t�rungen in ber= fclbcn raquo;orDcrrfcbcn, befouber� wenn fieb bietc� in ben Sdjleimbauteu unb iljrcn S�rotucten barfleitt. 5)a� aiiittcl ^at ba� gigne, baj e� tjier fa�t bei frifdien unb d)roni= feben gdllen, mit ober obne copy;ntj�nbung, mit ober oljiie gieber, mit raquo;ermeljrtct ober raquo;erminbetter iSd)lcimabfonbe= rung. Siur bei rein acuten �iit��nbungeu, mit ftarfer Sieijung unb 4jilje, pajt e� nidit. #9632;
y)iangicbtbenSalmiatbei6atatrt)allenSbiercn, be�gtei= dien bei w�une, Sungencntj�ntuug, Snngencatarrl), 3ii)eu= mati�nm�, bei Sungcn=unba3riiftfelleutj�nbuiig mit folcben Aicbern, bei gaftrifdien unb copy;djleiinjtcbern; bei dicouifdicn aierfdileimuiigen, Drufe, llubcrtanliebfeit, '.'Infcboftung von copy;alle unt copy;dileim im fingen, laquo;stodung in ten I)r�= fen, du-onifdicr �ntjuiibniig unb �Serbartung ber Seber, unb �berbauet aller Organe, bie berSiegctation angebbren.
|
||
|
||
|
||
� 90 �
!Die iHabe ift flit WtrU 2 Drarfinifii bii i Ulilaquo;, tut Slinticr 3�6 Siro^men, fur (Sdjweine i �1 copy;vadjmc. filv Sttnkf 1B-20 reg;tan, 3-4 9JJat Mali*, in gt;iUcn gotmcn. mm gieit man ten @almio[ in aliifdmnaen mit ankern �aljen, aromatiMen, bittern aJiitteln, !8re*gt;raquo;einftein, Jlntcmcn, Xnycnthin�l, 3lfant, JCigitalilaquo; u. b�l., nadj ten eben raquo;crliegenben Umji�nbcn.
aeujerlic^ lraquo;irb er benuftt a(� erregmb gert^eiienbeS UMittel, bei gntj�nbungcn mit ertraoaiaten, Gnelfdiun. gen, aSer|taii*ungen, 3lu�bcl)nungcn, ^ornfeautfleetcn, afi^e-mfcten Vlugencntjiinbungcii, ajerljivtungen, .�autfranfbei. ten, al� Salbe, Umfdjtng,, 2Biif*ung.
1). reg;a�i)et erfaurc Satje.
13) Da8 falpeterfaure J?ati, copy;a(raquo;cter (Kali ni-iricum, Nitrum, IVitras potassac), befte^t au� xali unb ealbcterffiuve, Ibft ficft in 7 Steilen taliem, 2 1bei(en Warmem ��affer, wobei ei (iarle JWIte bewirft. 3n feiner ;2�ir!ung �ljnclt e� bem (Stauber =iinb Sowetfatie, tublt laquo;ber ft�rfer, raquo;erminbert ben Saferraquo; unb fto^lenftoff, bie �Jcrinnbarteit im Stute, ma�lt e� fl�friger, raquo;erminbert bie SrrilabiliMt allgemein, befonberS im Jamp;erjen imb in bell (Scf�flcn, raquo;ermebrt bie Urinfecretion, madjt ben Urin b�nn, tu�fferig, mit aUatipem SSobenfafee, erregt gelinb bie lt;�*(eini(i�ute ici a�ogenlaquo; unb 5)armfanaI8 unb f�rbert bereit Slbfonberungen. copy;rope @aben fdjWdtSen unb reijen ben SHagen fef)r.
Wan raquo;cnbet ben copy;atbeter an bei JfranM)eiten, Weltbe mit raquo;ermeljrter (Snergie be�^erjenlaquo;, bei- copy;ef�fe unbaiiulaquo;. lein, aufgeregter SReijbarfeit in bcnfelbcn unb im Steroen. |t)(ieme berbunben fmb, wo ba� Slut feljr gerinnbar, ju foljlenftoffig iil; bei boUem, Ijartcm qjulfe, unf�Mbarem ��er�fcblage, serminberter Urinfecretion, l)ci6er, troancv �gaut, troefnen, buntel= ober blaurotljcn Sctlcimb�utcn. (Sr ift innerlid) ta� Wirffamfte antiyftlogiitifrtje SHttel gegen (SntjunbungSfieber, acute entjnnbung, bro^enben Sranb, acuten SR�eumati�mu�, rlje�matifijc� giebev, acute �ngt; t^rarfrantlieiten, actibe �ongeflicncn na* bem �obfc unb benSuiigen, gegen copy;tarrframbf mit cutj�nblicliem �fta-racter. a)!ageneiitj�nbung berbietet iljn, fowie 33arment. ��nbung i^n jweibeutig mailjt.
Sie @abc ifl fur $ferbc unb Silibcr { � 2 Urnen, f�r neinere Spiere UScrubel bis i lline. 3)!aii giebt ibn ii:
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
91
|
||
|
||
laquo;Hot Sormfraquo;, �Uein otcu mit Suf�Bcu von laquo;iibeiu f(l|iraquo;t= fttJ ober wcinfteinfaurcu copy;aljra, SdjmefelUbev, m ein. jetneit glaquo;(lcu fclbft mit eamy^ev, mit Schleim u. f. �raquo;.
atufierli* bicnt et ju lublcnfcen, �crt�cilcinen UmfctjKi. acit. @c6mutfct'f*c Sumentation, 3litntm, copy;almiaf, Jto*raquo; falj, (Sffig.
E. (Sffi�faure copy;alje.
14)nbsp; nbsp;Sgt;ai effigfaurc Slmmonium, effig-Sal. miat aiiinbetetlaquo; (Seift (Ammonium aceticiim hat ammoniacum acetatum, Spiritus s. Liquor Minderen, Liquor ammonii acetici), befteljt au8 Slmmoniat, gfltg-f�ute unb aBciffct, i(l ft�lTtg raquo;raquo;raquo;MW�- 5)ie6 ffl�ttel regt ben ajule unb Sltljcm etma� auf, cljnc (SrliiSuiig, rotljet bie copy;cjtciml)�utc bet Sltifc, uetmeitt ten llrinabgang unb bie Jjautau�b�nftung, biep SlUe� feDr tnilb, imJ.quot;'quot;3craquo; (Stabe, olmc tief cinbringenbe ��itfung. Ba8 �Rittel ijl meift but* ben copy;almiat ju etfegen uub ioirb oud) meifl nur bei laquo;einen gieren benuftt
copy;ic copy;abe ift, je na^ bet (Sto^c bet S^iete, 1 Stam�me bilaquo; 3 Unjen, t�gli* 3�4 fflial.
F. aBeinfteinfaute Satje.
15)nbsp; nbsp;S)(t8 faurc, iueinfteinfautc Sa\\, �Bciiu ftein, aBeinflcinra^m (Kali tartaneum aculatum, Cremor tartari, Bitartras kalicus cum aqua),, enth�lt 4 Steile Saure, 1 Sljeil Siali, 2 S()eilc sffiajTet; ber ge. reinigte aBeinfiein (Tartarus depuratus) ifi raquo;on ben frem-ben Seftanbtl)cilcn befreit. 5)08 SJ�ttcl wirft, ben raquo;egeta-biliWcn S�uren �ftnli*, bur* ba8 Jtali juglei* auj bie Slbfonberuiig8t()(ttigtcit ber copy;cbleimWute unb ber alt;cnen, ma�lt ftc tljdtiget, raquo;erb�nnt ba8 Salut, raquo;erminbett bie 3r. tltabilit�t, t�ftlt, raquo;etmeljtt bie Utinfectetion, ben �otljab-gong, larirt nut naej gro�en reg;aben, bann Wwiicfit e� ben �Vbetit.
sflian giebt c� bei lci(()ten copy;ntj�nbung�nel'quot;'raquo; mit 9raquo;quot; fltiWem aujionbc, J�lutUorfungen im ^interteebe, gegen sBiagenloUer, raquo;Jlntljrar, a�lutljarnen, a�lutmeltcn mit ent. J�nbli^em 3ttftanbc, acute copy;elbfudjt, aSafferfurtit u. bgJ.
Sie Oabc ift f�r 'Bfctbcl�3 Unjen, fur iRinber 2-6 Uujtn, f�r flciuete Shiere raquo;on 1 Stamme bi6 3 Unjen, nad) ifttet copy;t�pe, t�gli* 3�4 laquo;Dial, ^oltcin ober, uoit Urali�nbcu, mit fcfiwefel. obet faloetetfoureu copy;aljen, mit
|
||
|
||
|
||
� 92 �
SiaiMlilaquo;, bittern mtttln laquo;. f. raquo;. raquo;crmiMt, am bcfttn m tliiffiget Sorm.
Ser tavtnriftitc SBeinllcni (Tartarus tartarisa-tus), ber iiatronljiiltige ��einftein, copy;cignettcraquo; lalj (lartarns uatronatus, Saide Seiguctte), tcr to. cajCfauce aucinfttin (Tartarus boraxatus), luivfen jenem erften 3Jiittct laquo;rjiUicij, Vcevben aber raquo;on un� nur leiten benujt.
G. Oel= nut) faljfaucc copy;aljc. copy;cifen. 16) Sie Jtalifeife, lueitdc, gr�ne, febwarje laquo;Sscire (sapo kalmus, Sapo viridis s. nigcr), beflel)t ana Jiali nni Sett (Ocl, Scfct)t()ran, copy;cbmeiiieicbmalj); baa Jiati ttnrtt mebt meljr aljenb, fonbent nur noA bcfdmlnft eriittaftenb, einb�lleub.quot;
aJJan giebt fie (nncrlid) nur feiten, gegen Sroinraelfuc^t ber JKinber, faille unb SBaffevfudraquo; ber Sdjaafc, Sgel. Franfljeit berfelben; bann mit Jjirfebf)crnbl geaen anWu= rung uon !8obenfa|s.im Urin, mit Serventbin�l, �fjamiU S?'.'^^quot;fquot;'!! 9C3quot;1 dmmifdie Sebercntj�nbung, mit .'Ujjc, bittern iWitteln, unb gegen miebcrtcl)renbe reg;ctb= iuOft. WU �lufgu� raquo;cn �nmmelfaamcn al� einftritung bei jutuefgeblicbener Slaeigeburt, burcS llnt^�tigfeit be� Uteruf. laquo;ei aScrgiftuugen mit copy;�uren (jiueifelbaft bei icrgittungen mit afetallgiften), ju reijenben JUDftieren, al� Sdnbemittel bei Slnwenbung sonaioe, (EevbentBin unb gicfttenfiarj.
. �:gt;itlreg;aKt ift f�v �quot;6e Ziicu 1-2 Uiijen, f�r Heine 1 CDraftme Hl i Unje, naci) Umiianben aUe copy;tunken ober tagli* 3�4 SDial raquo;iebcrftolt.
aicuserlici) benntt man fie �i Meiiiiaung�mittet, als Heilmittel bei ^auttrnntbeiten, als jertljeilenbea bei @tot-fungen, (Scfrfiroiilften, SBerdartungcn, mit ober oljnc 3iu mt raquo;on Jabaf, Clueefiilberfaljcn, SeiBentBilaquo;, (Sanmlier, laquo;salmiaf, SpirittiS u. f. ro.
3iim inncrlieben (gebraute wirb bie raquo;eipe copy;eife, .ljaii6 = 3tatroiifeifc (Sapo natronatus, Sapo dorne sticus s. albus) raquo;orgejogen, laquo;um �niierlicSeii copy;ebrauibe Itc^t fte nadi.
copy;eifenflnritu� (Spiritus saponisjs. saponatus) 3um infnlj�lttt (Sebraudjc al6 jertbeilcnbelaquo;, reiaenbe� #9632;:lllittel, laquo;jenn feine entj�nbung oorljanbcn ift.
|
||
|
||
|
|||
|
� 93 � 3traquo;�lftc (Slaffc.
ajttta�ift^e l'lv�ncimittcl (Romcdia metallici)
a)iet(ille fmk c6cmiW = einfache Ji�rpcr, fic gclicn mit bem 'Scmetftoffc, mit anketn beennbacen, nid)t metalUfdftn ' Stoffen, unb unter fi* fcUift-iBerWntimgcn in raquo;etf(t)ieliencn aSerl�ltniffcn mit (Svaben ein. Sgt;U �jevlnnbungcn let ffliclaquo; talle mit SaiterftotT nennt man Ortjtul. (Oxydiilum, Me-tallum osjdulatuin), iini)i)llfommcn gefauertc� �Blctall, Oltjb (Osyilum, Mctalliuu oxydat�m), mit S�ure raquo;Ullij gef�tti�tc� 3)icta((. Jpiet giefct e� Unterabt^eilungen: Ungt; teto�ti, lletercrsjinl, UeUevor�b. Sie l)�l)eren untgt; 1)04-flcn Dtf*iaticnB|1ufen ter raquo;Dfetalle ftellcn fidt ben copy;�uten analog ober fogau gleici. JBetbinken fid) nun weiter reg;4u= ren oter JBafen mit tiefen gt;l)fetatlort)bcn, fo entfieljen S!fie= taUfatjc, raquo;on kenen Mllc� gilt, wa� im Slllgemeinen raquo;on ken Sauen IjinfiiStlitfj ilircr SBejinnkt^eile gcffijjt ifl. �Son ken aSerbinfcungen ker SBJetallc mit brennbaren HDrraquo;etn . benu^t man blog Sdjroefclmetalle. aierlnnkungcn ker Sieraquo; talle unter fid) werken mekicinifd) niclit benagt.
!8li)� kic Ortkule unk Orl)te Wirten eiaentlid) mekiei= nifcS, reine 3)!etallc anfanglid) blop meci)ani|ci), kurcl) Orl)= fcirung im Otgani�mn� mitten fie kann ol� Or^te raquo;ker Salje, unk jwar attc Or!)ke nad) ibren (Srunkmetallcn in einer befjimmten SRiditung nad) raquo;erfeijickenen Organen unk Ssjftcmcn bin; kic Oiljkule unk Sdimefclraetalle Wirten milber, kie Or�be ftartcr, am cingreifcnbften kic 3)ietaU= falje unk copy;�uren. aierftbicken jnjar untereinanker, Wirten kod) alle a)ietaltniittcl raquo;orj��lidj auf kie raquo;egetotioe Sob�laquo;, �rtlid) unk ollgcmein, balk raquo;erkiebtenk, balk aufloicrnb, reforbivenk, balk fllscnk. (Sinige raquo;irten and) auf ka� Ster-raquo;enftftem ober auf ba� Slutfpilem. 91u� kiefen copy;riinken taffen fid) kie aBirtungen ker raquo;HietaUmittcl niebt in ein S�ilb jufammenkr�ngen.
A. �lrfenit, Slrfen (Arsenicum).
1) Slrfcnige S�ure, Weiter Slrfenif, weifielaquo; arfen�or�b, reg;iftmcf)l, SRattenraquo;, aii�ufegift, #9632;��ttenraud) (Acidum arsenicoi-iiin, Arsenicum (oiy-(latum) album), ifl trl)itattirtrte S�urc, unk nebft ter arfeniffdure ka8 wirffamfte kiefer iPr�paratc, unk wirft auf ken tljierifcicn SitkungSlaquo; unb ernftdrung�proceS fo
|
||
|
|||
|
||
~ 94 �
m�djtig umftimmcirt, bap er Icirtt sum acfltijtU�iftm lt;SifU with, ftifcrte raquo;ertragen if)n am ft�vl'llcn unb Unqften 2)ie copy;(tfiieUisteit unt. ^eftigfeit ber �Birtunn Jangt raquo;on ter (iivopetet @abe, tefonber� aber au�f raquo;on ber gorm berfctten ab; bic fi�ffige 5orm ift bie gefal)rli*jlc; nad) geboriqcv laquo;aattigung mit Butter ifl ba� laquo;Siittel leister 311 ertragen ill* bei leerem SHiagcn. �Benbet man ben Slrfenit (tufier. li�) an, fo reijt er unb raacSt eine eigentb�mlidte gntjun. bung, wirb abforbirt unb tanu fo and; aSergiftuna be. raquo;irfcn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;-gt;' . j
Sie raquo;cfentli^e SBirfung be� 3lrfenit8 beflcbt bei Keinen (Sabcn in eigeutljumli^er Itmftimmuug ber Sb�tigteit be� reg;anglienfi)ftem�, ber son biefem abb�ngigen Organe in ben SUmpbgefajjtn unbaSeuen; bei grojien reg;aben entmifAt et ba� Slut, Idi)mt ba8 Snerocnftjficm, bringt au* Betii�tung ber Organifation ber laquo;aud) = unb fflrufteinger raquo;eibc beroor. Oertlid) concentrirt angetpanbt. serft�rt er iebe� copy;ebilbe unb niaebt e� obfierben.
Seine Jlntoenbung ifl fietg f^mierig ju beflimmen, man fann ibn in tleineu @aben reiefien bei �rantl)eiten mit qe. fdjreocbtet gnergie be� aSegctation�bvocefic�, burd) raquo;crmin= berte Sljdtigfeit belaquo; reg;anglienftftcmS, bei geringem, niti= felnbem laquo;wetite quot;n* S)laquo;tfi, ncdjfetnber Senmevatur, trotf. nerj raquo;elfer J^aut, blaffen Scbleimbauten, toci^cm, lonq= famem Siulfc, fcblecamp;ter copy;rnabrung, leitbtem Scbroihen; i8aud)= unb Skufleingeweibe mttffen gefunb unb fdjmerj. I08 fe�n.
3JJan giebt ibn bei SingeWcibenj�rmcrn, 9io*, SBurra Jtrcb�, iS�ube, gieebtcn.
Sie @abe mufj ber reg;r�6c unb �onftitiition ber Miere ongemefTen fet)n; S�ferben 8�15 copy;ran, ^unben A �A @ron, copy;(Sweinen unb copy;(baafen J�J- copy;ran, taqlicb I Wal. aB.illman elaquo; langer geben, fet;t man e� alte 2 bi�3 Sage, einen au�, fogleid) aber, wenn �olit ober copy;beicfiel' flus Eommt.
Sie Sorm ifl am bellen bie ber Spille. 3m SBaffer l�ft ri(6 ber Slrfenit febwer, man fett baber eine qlcitbe @elaquo; raquo;i*t�menge toblenfaure� Jiali ju. Wie in ber Sowler'fcbcn arfeniffolution, bie in 75�80 Sropfen 1 copy;ran Mrfenit laquo;ntfjalt. a)(an giebt fie mit 10�l'ifadbem3ufaJ raquo;on einem-fdjleimigen, ober bittern, avomatifdien SJiittel als SBtUe aiincralfauren, aietatlmittcl, copy;tttoefel raquo;ermeibet man bei feinem copy;ebrautfe.
|
||
|
||
mm
|
||
|
||
|
||
|
||
� 95 �
laquo;tnSetlid) (ft tet �ltftnit ein ft�fti�tlaquo; $eitmlttc( fltgeu Xxtii, b��attige SBSarjcn, raquo;craHete, lii�attige 9i�iibc utU Slcdjten, SBuvmgcfciiiDmc, SBalggeWMJ�lfte, setlj�ttete StolU unti JBruftbeulcn. reg;cgcn �vcbsgcfdiiu�re unfc jur Ketftorung wn SlBurmgcWm�rcn benu^t man il)n in ber raquo;orm belaquo; coSmifdicn laquo;raquo;iittcl�; lieraquo; beflcl)t aus Binnober 2 Srotbmen, !Uf(Se raquo;on raquo;evbvanntcn alten @amf)fot)lcn 8 copy;tan, iDtadjettMut 12 copy;ran, weitem airfcntf 40 @tan, laquo;Ue� genau 511 !Pulraquo;cv raquo;evmifebt. 4jaitn�(fige �Barjen wevben mit einet Salbe raquo;cnjltfcnit, mit ijett obetSI�acii�laquo; falbe, 1 Ifieil auf 3�4 Steile belaquo; letjtetn, gealjt. fflei raquo;etaltetcc SK�ubc tann man ten Jitfcnifeffig (entb�lt in 9ti Sbeilcn I X()cH Sltfenit) obet ba� Siittcl raquo;du Seiltet an. luenbcn: 5ltfenit 3 Xfrile, eifeiroittiol 20 Sbeilc, SSafici-200 Slieilc, bieji h� auf j eingetoeijt, raquo;iefcet fo fiel, als SSaffet raquo;crtiunftet, jugefe^t unt nod) ein iDJat aufgefuebt. copy;iefe aKifdtnng entljalt in 75 Steilen 1 Sbeil laquo;tfentf, l)iev. mit wetten tie raquo;on copy;djotfen befteiten copy;teilen t�glid) ein raquo;Dial befttitjen unb man lagt e8 einttednen, raquo;etmeitet abet atope copy;teilen m befeueiiten, luegen tet m�glidicn SSetgiftung tnvd) Slbfotption. SJian muB mit allen bieien raquo;B�tteln �uSctft raquo;otficfttig feDn unb |ie mit im nUet�upef fien Solle annjenben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;quot;T
3gt;et copy;cbruefclatfcni!, SRaufcbgelb, Sluribigment, DJ)quot;quot; ment (Auripigmentnm, Arscnicum nativum fossile), belaquo; iicljt anlaquo; 61 Sbcilcn 'iltfenit, 39 Sljeiten copy;Awefel, unb i|i talaquo; iniltefte gt;Jltfcnifraquo;topntat. S�an bat elaquo; jum 3taud)etn tobiget unl itutmiget raquo;Jjfetbc angewantt unb benufet tlaquo; jum copy;diatfen �gentet copy;alben, 1 Stamme auf 1 Hnje.
B. SSlei (Plumbum, Saturnaa). : 2) 2)a8 effigfautc SJlciU'lumlium aceticum, Ace-tasnlumbi), batman in jtoei $t�paraten; tem laquo;leieffige, ba�fdiclaquo;, cfligfautelaquo; Slci (Acetas plumbi liquidus, ace-tis plumbi liquida, Liquor acetatis plumbi basici), unb tem Sleijuetet (Saccharum saturui, Acetas plumbicus crystallisatiis). Set Sleiefftg entbdlt mebt SBleiotpb, in ibten�Birfungenfintbeite faft gteicbi ficoetmintetn, fott. gefegt gegeben, tie Slbfontetungen bet Sibleimjaut belaquo; SJiaulelaquo; unt Snal)tunglaquo;canol8, in tem leSternreg;nHJftntli*. feit unb 'JBeiuegliAteit, raquo;etbiden unb Wtumbfen iftte ^4ute jufammen, ma^en dattteibig, raquo;ctminbetn bie Utinfectetion, Jjautlaquo; uiitSungena^b�nflung; btingen jutett ttoctntB *u.
|
||
|
||
|
|||
� 96 �
ftcii,_5lbmMming, reg;*n)iic6c, @teif/Kit bet copy;liebet Uiu
laquo;euBerti* Wrunwt iai gt;SUi ebenfattt an ben ber�hrten �?*^ quot;'i*,? mmtimmtiti raquo;enninbett Re Imquot; Sf?�I? quot;'�'-U^mdt, bit I'lbfonberungen toerbeu imtcibturft. m trnrb atiorbirt nnb tvdat feine SBirtumi bann anr ben. galaquo;jen Organi�mulaquo; aber.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;-^'quot;ung
ma','1,!.',0, mr^'quot;1 quot;quot;#9632;quot;�,t�.flcbcn bei Jitan^eiten rait fiber, masigen 516= unb 2lu6fi)nberungeh; we ffirMIaS
bant belaquo; reg;anncanal8, in ben 3tefmrationSlaquo;ganeii, fian -wettjeugen J; fmb aber SSocfenamp;t bcr Safe�, SBei-mi -
gitbt es Sei m laquo;lutbarnen; ^arnrubr, blutigev, f(6fci*en-Irt^efne ftaquot;bCquot;Cn reg;*lquot;mfiliff'quot;' amp;m bquot; Shmcn bequot;
W copy;cfjaafe unb copy;Stueinc 5-15 copy;ran, rftr �unbe 1-6
.1(1.';,' quot;S^quot;' 5Bquot;,1'Jll(?-8etquot;'� ^ Stuttcn in g�nn �on vollen laquo;atmcrgen, Slnmgfcit, aurt) in �jerbinbimq mit b tern fUtMn, all fflilfenfrnut, gamraquo;sect;ef, Opium, nquot;* ben Uiuitancen copy;�uren, laquo;Italien, abftrin. iraibe aUittel Mt�tttU mit, pietaUfalse, Seifen erf ^en ba3 fflf.t e ' 5 enperlicb benu^t man ba� laquo;lei bei intlirtien Uebeln
S;e'?� ?tllt3crai!e nnt, aafetn gccelint, crMlofft ac-Wmm fuib jiarte I'lbfoncetung, �rnber sSbinall
befonber� bur* mecDanifrfie copy;emalt/ini anfangest (fnt-mT-?,3 ?^ ^ ker raquo;quot;Bate ange�t � laquo;, J'1 quot;'iV1*' laquo;quot;Uunbungen raquo;ertragen e6 nirfit nut no* WCft?/^T1'?,tJ1quot;,b,mfln,m,tlaquo;c�1''friraquo;4b r|quot;n [quot;in? reg;cgen aerbrennungen ift tl febr bienli* fo and be copy;cidjttnren mit locferer, Mmammtaet �nlalaquo;on lat
|
|||
|
|||
. quot;quot;Maw ^^vlu(ty, luiicnDera ^
|
|||
|
|||
fenbe, ftart judenbe laquo;airtauSWgge (!)ier'
|
'ifi*t).
|
||
fiartc, anljaltenbe copy;dHeimftiiffe �
Sie fforraen fmb bie Silufl�fung mitSBafTcrtSleiioafrer Aqua plumbica), 1-2-4 reg;xin auf 1 S�affS^� ober mit einem aromatiftjen, laquo;eingciiiigeii aeifafte aSS mit Opium, auittenfcijleim SitJ mmttm%tS.
|
|||
|
|||
|
||
|
||
|
||
� 97 �
t/iti Salben- unk Siitimmtcnfotm, S�leifalbc (Cera-tuin Satunri, Unguciitiim satuniinam).
i)n� S3lcin)ci|i, to()lcnfaurc 'Hid, Eraquo;t)tcitfaiive8 JBtcU ortk (Cerussa, Plumbum carbonicum), au� 85 JEfteilcn JBlciort)* unb 15 Sljeitcn J�ol)lcnfaurc, tuivb nut �ugerlitf) aii auitw�neniei iBtittcl, bei S�ctbrcnnungcn, reg;cfi$laquo;)�s ven, n�ffenten �Tcorintioncn, raquo;etnatbenben ��untcn bc= nu^t, als einiircupuluct oker copy;albc, mit ober oljnc 3n= fasect;. (Ungueutilin Cerassae, Unguentum album sim�plex, bie cinfiidjc a31cifalbc.)
C. SBraunilcin (Mangan, Manganesium).
3)nbsp; Sn� SJvaiiniieiniibenijcljb (Manganum oxyda-tum nativum) l)at 36 Sl)cilc Index scounbentn Sauerftotf, bei- bei SBavine unb tuvrf) S�nvc entmeid)!. (S� Wirft inraquo; uerlid) unb iiujierlicl) rcijenb, ji�rtenb, tonifd), befonbet� auf ben Sanneaiiiil unb bie Slfjt�iilationSniege. Dabcr giebt man c� bei Seiten ter ijciietatiBen copy;cite innerlich, laquo;eu^criid) bei copy;cfcbro�rcn, mo eraquo; bie Saudje unb @ranult; lation beffevt.
Snuevlirt) benulst man c� gc�cn b�sartige copy;rufe, SRo^ buvri) Slnftectimg, .sect;antn)iinn, iMulage jum Jtollcr, raquo;eraU tete Senfe, Si�utc.
Sie (S)abc ijl.f�v �Sfcvke J�1 llnje, f�r Jpunbe 1�2 S)rad)inen, allein ober mit bittevn, aromatifdien �lfitteln, taglid) 2�3 �lfat.
Sleujerlid) bemi�t mau c� gegen Sf�ube, tvoanc gUB= ffedite, Seignmul, SDlauU unb Ofttengvinb, in Salbenraquo; form, au� 1 51)cil Sjraunflcin mit 8 Sbeilcn Seit, alle 2 Sage cinjureiben, bei grojen (Sefditmireflacbcn als reg;trcu= J)ulraquo;cr.
D. reg;i,fcn (Ferrum, Mars).
4)nbsp; 3)ie eifenfeite, Jjultcrifivtc�, mctallifSc� Sifen (Limatura martis pvaeparata, Feirum purum limatum , Ferrum pniveratum. Alcohol martis), n)irb imOrgani�mu� orijcirt unb tatureft Heilmittel, teffcnaUir-fangen etfl und) einem l�ngeren copy;fSi�udie fid) jeigen, tur� lebbaftetc SR�tljung bet Schleimh�ute' unb Haut, t)ii* ijert Semocratur te� JCurbcrt, rauntetn JBlid, (Snctgie in ollen aSetticbtungcn, tr�ftigern. Bollern aiul�, gellere SR�. t^ung unb copy;erinnbarlcit belaquo; �lutclaquo;, gut raquo;erbauten, fc=
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 98 �
!Jquot;n.'.f*n,,1,'� gef�rbten raquo;armfotl), raquo;Sevmiiitcvung raquo;let Sefl^teS.immcIwitBi�quot;', m tmii�et Slbroiftcr�rigtn.
aSoUbUitigfcit,_ afcigung gu �ongeftionen, ju (Sntlun. lungen, a,ctftowuiig, f# gef*lraquo;Aci|te reg;e�ilaquo;iiun�laquo;raquo;erraquo;. jeuge raquo;erbieten ten copy;elivnudt.
Solaquo; copy;fen ifi ein toniftic�, erregeubelaquo; 5DJittel, c8 raquo;erraquo; meiert bic 3rrito6i(iMt, bic avterieilc Jftatigfeit, imb ift bajer hi ben JUanlljeit�f�aen baffenb, too Sltonie be� ar. teneUen (StjUem� raquo;ovlicgt, bei ju laquo;einem, nwiebem, bau. figem gt;pul6, btnfFcr sect;aiit unb copy;(Slehnidatcn, geringer iIB�rmcenttt)icf(ung unb 3)fii�Eeltrait, j� reieblicben 3lb = laquo;nb ainSfonbenmgen. ajjan giebt ti bei Summfoller, raquo;o no* gute isregluft beftebt, aSerWlciiiuing unb 2Bnrmern, raquo;cralteter copy;rufe mit Srfiw�rtie unb (5rf*(affung, berglei= (ben ^aut�beln, bei unb niicf) I)l)brot.nfrt)en SBaiTcrfudtten aus unb nneb copy;ebtogede bet reg;eMfc, bei unb na* S�ule ber gBicbertauer, oft Wicberfebvenbem Oebem, gro�er (Scbmftdjc na* �vanfbeiteix, S�fte: unb copy;anmenoerluft.
Sie reg;oblaquo; ift fiiv OSfcrbe unb minbsiel; 2�4 Svacbmen, fur copy;djaafe unb Stbnjeine 15�30 reg;ran, f�r Jjunbe 5�30 copy;ran, tagli* 1-2 mal, attein ober mit Suf�fi son bit. tern, nromatif*cn (B�tteln, mit copy;cbwefcl, copy;piejiglam, J?o*= unb (Slauberfalj. auerffilber niusect; man meiben.
reg;o8 (SifcnorbbiU, �ifcnmoljr CFerrum oxydu i*'quot;111.. Acthiops martialis), ifl in feinen aSittungen ber (Sifenrcile Tajl glei* unb raquo;obifeil mi� bem J^ammerWIag ju gewinnen. 3)a8 fogenanute S�fdimaffer entWIt Eifcnl or�but unb tuirtt aii eifent^altig, ei ifi gegen atfenifraquo;er= giftung ongewanbt unb raquo;itffoifl gefunben raquo;uorben, bei no* raquo;urbanbenem copy;iftc.
5) Salaquo; copy;ebmefeteifen, @tal)tf*n)efcl (Fernini sulphuratuin, Sulphur chalybeatum). enlaquo;)�(t 63 StjeUc gifen, 3T Steile copy;*ttcTel, wirft im laquo;Klgemeinen wie bit eifenfciic unb i^ ,aurf) bei grojjcr @d)nja*e ber �ierbaiu ungSemgettKibe ju ertragen, mirft f*nellcr unb bcfonberS ouf bic Sb�tigteit ber Slb. unb 3lu8fonbcrung6n)erfseutic, be� Stjmbtjft�emlaquo;.
S�fan giebt ba� anittet Im gafjrifcben J!rautl)eiteii mit aro^er copy;�fto�Se, setaltcter 3)rufe, ^outtrantbeiten, aBafs ferfu*teii, S�ule, gaul- unb Sleroenfiebern, Sur*f�llen, SB�rmern, ^auttturm.
Slit reg;obc ift f�r �iferbc unb OJinbcr 1-2 Sracfitnen, f�r Heinere Sbiert 2 reg;rau bi� 2 Scrubel, in Sorm raquo;on
|
||
|
||
|
||
� 99 �
Rillen otev amp;itn)laquo;gcu, tagtiti 2 SJUl, jurocilen mit bit-, tern, avcmatifdicu iliitteln, JEccvcntljiuol, (Sampljct.
fi) ZaS ffttBtfttfaute Sifenojetobui, (Siftnoilaquo; ttiol, gr�net aiitriot, JtuvfertBaffcr (Ferrura sul-nluiricum, oxydulaluin, Sulphas dxkIuI! ferri, Vitrio-lum man is s. viridis), CJltB�lt 25 Steile (�ifen, 29S5;t)ei[e gtfwefnf�urc; 46 Sljcilc SB�jfcV, wirft im 'Mgemcincn wie alic �'ifcnmittel; bic SBirtungcn treten fr�ljer unb fraftiger ein; in gro�en (Saben bringt e� Siuiren Ijerbor. (S� iilie.rtrint kic Sifenfeilc unt *en Staljlfdiwefel in ber toniiAcn unc rcUcirten S�itEung. Sorliibc Sltonie ift ket ijnitaiiD, bei wetrtiem e� angejeigt i|l.
SBan giett e� gegen Ijnvtn�cfigen SJurdifaU, laquo;tutdat. neu, edileimfliiffe. Deftige anbere Slu�leerungen, Soulfie. ber, raquo;ietevfeljixnbc� aufblasen, g�ulc ber (Scbanfc.
SlcuBcrliS) MS jufnmmenjicbenbc�, au�trocfncnbe� SHiU ttl benu$t man e� in Sftltcn, wo biefe angejeigt finb, bei (ScitI)Witven,$autau�fcblagcn,aiugenent�Hnbmigcn,lt;Sct)leim. fl�ffen u. f. 1raquo;.
Sie @abe ift innertieb f�r grojie Sfjicre 2 copy;tadjmeii bi� 1 Unje, f�r Heinere Sbiere 1�20 @ran, 2�3 Wal idglicb, mit Bufa(5 ber l'affmben SKitttl ober allein, in allen (yormen.
Slenjjerlicb nae� llmft�nben, bei 5lugcncnt��nbunaen 3�8 (Sran auf 1 Un�e Sl�fftgteit.
E. J?m)fcr (Cuprum).
7) Sa? fdjMcfetfaurc Jtubferori)b, blauer, etj-Uriieber �iHjfcrBitviot (Gaprum oxjdatum aulphuri-cum, Vitriolum coerulcum, Vitriolum cypriuin, vitfio-luin de Cypro, Vitriolum veneris), beftebt au� 32 !Ef)Cigt; len Jtuvfet, ebenfooiel copy;cbwefclf�urc, 36 Seilen a�affer, loft ftd) in 2 feilen Ijei^em, 4 Sljcilen faltcni SBaffer. feoncentrirt in Sluflijfung ober al� 5Pu(raquo;er AM ba� 'Mittel min bringt entj�nbung, �nfammenf�ntmtifiraa; (Stel, er. bredjen, laquo;ieber, geft�rte ab= unb mifaniacmatn, befonraquo; ber� ber Jjarnabfonberung, fjetoor.
#9632;Di�jjig ftarf gegeben, ift e� f�r SUagen unb Sarmcanal ftarf abitringirent, getinb reijenb, e� Berft.lrft bie 3ufam. menjiebiing, raquo;erminbert bagegen tie '�'Ibfonberungcn, wirft au* auf ba� SijmvblWm; bepgleidicn fcbreibt.mau ibm teinwirfnug auf ba� gtcvvienfijftein ju.
|
||
|
||
|
||
|
||
^#9632;H
|
||||
|
||||
100 �
|
||||
|
||||
SDfan wenfcet iljii on id fccm ntonifdjtn a5tutf)nrncn tev iCfcttc unb Siiiitcr, bei b�Sortiger copy;rufe, iRog imtSBmin.
Sie copy;abe ifl fiir !)3fei-ke laquo;to iRiirtci- J�4 Sracljmen, Mgiid) 1-2 SBJdJ.
�leuperlicb im ccnccntrivtcn Bufiantic aU ii^eufcta, rct= nigcntcS, nustvorfncnkc� SRittcl, bee aBunkcn imb reg;cgt; fdnmircu mit �ppiger, fcfilajfcr reg;vamilation uirt reicblicbct Saucijcabfoirteniuq, j. �i. bei (Seuicffiilelii, SBicbcvtiftfdia. ten, Anovpeliiftctn, Straljlf�ule nm JirebS, bSSattiaem JMaiiennicl). 5113 Sleftmittci bei copy;toUfcbm�mmcn, mit Golaquo; Jopbonium bei (avancljijmat�fen ^Blutungen. 3quot; raquo;ctb�jin. tecSlufl�fung al8 fjeilenbe�, au�tvoifnenVclaquo; SJiittel bei eben Seitenben, ntd) ftnvf eitevuben SBusben, alter Sllavft mtb SH�ube. copy;eljr raquo;eib�rint bei atonifdien Slimciicnfj�miumen mit (S�tUim, atomatifeljcn a�affetn, Oviura, �Behuicift, Ijiev eft al� Slugenftcin, gottlirtiev Stein (.Lapis divinus, ophthalmicus). Sll� ^cil =, �cfctjwulftftein bei Q.uetfflttnraquo; gen, aBicbertififcb�kcn, SBtoitc uub anMvn fcl)laffen @c= ratD�nn, @e[cbtraquo;itlflcn. 3118 Slnulunitev (Aqua coeru-lea) bei unveinet copy;ranulation unb iirojjcr Sieijlofigteit.
8) S)aS effigfaure �uvfetorilb, reg;riii;ff an (Cu�prum oxydatum acetatnm. Aerugo, Aes viride , viride aeris), tljeiK al8 gctu�finlidiev (Sninffan (bafifebe� Salj), tbeil� al� frbjlallifivter (Stiinfyan (neutvatc� Salj) raquo;orraquo; tommenb. 63 luivft jiemtici) nbercinftiiumeiifc, Till Nie *er JSnvfersitviol, mebr gufammeiuicljenb gt;raquo;ie biefcv, lraquo;c= niget a�enb. Smurlicii bringt c� lcicf)t (Siitj�iibuug, 3lngfl, copy;rbreeben, Solitjufftlte, blutigen i55ut*faU, S�bmimgen,
|
||||
|
||||
?.
|
ofle @eblaquo;)�c6e, �ranibfe, Hot beroov, baljer b�? iBJittct iix bebenflid) inncrlieb an�utvenben ift. 3Jianbat c� gegen
|
|||
i'(j imb �Bnmi tagtieb 8laquo; #9632;'#9632; Ui'je gegeben, imb gegen bic ginnen ber reg;*gt;raquo;eine �ffe,3 Sage 10�20 iSran, an ben �wifdientagen (Senf unb �oebfalj auf ba� gutter fleitreut. Smi Siittel fclb(l in Slufl�fung mit frtileimigen ffl�tteln.
3lcu|erlid) benuljt man bell (Sriinfvan bei klaffen, un. reinen, �wig granulirenbeu, ftart jauebenben Oefctnriircn oller 51rt, entluebcr al� copy;treubulBer allein, ober mit auraquo; bern entfuretbenben SBtitteln ober Salben, am gewolinticb-ften al� (Sr�nfliaiuSancrbonig obcr�gl;vtifcl)ecopy;albc(Oxj-mel s. Uiiguentum aerugiuis, Uuguentiiui aegyptm-cum). Slud) in Slufl�fungen oon raquo;ev|diiebcnev �ijttccnttoraquo; tiou, naeb SSer^oltnij ber oorbnnbcnen Sltonie, wirb er benugt.
|
|
|||
|
||||
|
|||||
\v.
|
|||||
|
|||||
� 101
|
|||||
|
|||||
|
., ,
|
|
|||
#-
|
Fj DucctfUbcr (Hj-drargjimu s. Mercucius).
U) Die grauc Guccffitbcrfattc, gtauc a)!ctcu. viali'nU'c'Slcapclfnd'e (Uneuentam Hydrargyri ci-nercum, Ungiieutum inerciiriale a. neapolitanum), ifl
nuv jinn �upcrlicScu (S)ctn\iui1)c kfiimint, fie ucvmcl)i't tic Sft�ti�fcit tcv vcfovljircnbcn iScfajie unt Sitjmpljtivitfcii, raquo;cigt; fiufliijt tic orgnnifciic copy;ubftaiij, raquo;cviniirtevt tic avtcvicde Sl)rtti�!cit, iucfett Me copy;clnlbc auf, foluoM n-ttirfi, laquo;U bei langem (Scbvaud)c allgemein, mit SSctftiictung bet copy;ecrcraquo; tioncn, bef�trtn� tev Stieren, Sctet, Scblcimtjaut bcS, raquo;Diaul�, SpciilieU it'.'.b S^aucbfveicliclbrufen, fie entroicfelt enblirt) cine eigciitl)iimlirf)e (Sacberic mit fauliiieni (5l)avactei-.
raquo;Biiin bcmiljt fie gegen brtlicfie copy;ntjiinbuugen, iuo Tie ' ein raquo;ov�iiglicbc� 3evtt)cilung�mittel ifl, unb ffiu ^Ilaquo;fHJ4c Stoffe -abgclagevt, aicuticlituug, a3crt)Svtungen jugegen finb, gegen Sr�fcnDerb�vtungen, @cl)ncnElab)5, Slbcrjiflcln, Uebcrbciuc,quot; (Sallofitiiten on copy;cfdjwiirv�nbern, Siebte, Siitubc, Stavvitamvf, Ungcjiefcv.
a)lan muj babei immer raquo;cvfi^tig fct)ii, ba bic Sljierc cmbfi'iblid) gegen Oncctfilber finb. Sei totpiben B'lfianben fejt man Sicijmittet ju.
10) S)aS votlje Guc(ffilbcvoi-i)b, totljcv due�'. filbcr = $v\iicivitat (Hydrargytui^laquo;xydatum rubrum, Mercnrius praecipitatus thbor), l)eftcl)t auS etwa 92^ Sbcil aucrflilber, 7.1, Sljeil reg;auerftojf, ifl in SBSaffcv unfc aUcingcift uul��lid), veijt m�Big bic unoetteljtc .jjaut, in SBSuhbcn unb (Scfdjwiiten veijt c6 beftig, minfcett im 3ln= fang bic copy;itetung unb Gitanulatiou, inattjt oberfUdltidjm copy;�orf unb Metjung, bann fp�tec abev vecbt gute confiftcnte (Siterung.
3nncvli(f) laquo;)ivb ci feiner Ijcftigcn gef�ljrlidjcn ��irfung wegen gar nicht bei Silieren bcnulit.
aicuucvlici) benutst man c8 aB 3lc^mittct, um S�ueie. rungeu unb �lnftecfnng�ft�ffc in aBunben unb copy;eftbm�rcu ju jerft�ccii. 3116 traftige� Sigefiismittcl bei wvbiben SBunbcn unb reg;cfcl)nnircn. 311laquo; erregenbelaquo; �evt�eiUing�. mittet bei tovpibcn 3lugcncntj�nbungcn unb beren Solgcu an ten 3lugenlibcvn, bei .Jbrnljaut, SOiaibom'fiien Stufen, im 3nncrn be� 3luges.
3113 @ttein)ulraquo;er mirb c� jutteiten bei @ef*iB�rcu, louit als Salbe angewanbt, 10�30@raii auf 1 llnjc Scttigteit.
11) 3)a8 milbe falsfaure auerffilber, laquo;crt�S-0nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;:t raquo;*raquo;
|
||||
|
|||||
|
||
� 102 �nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;�
tei aucrffilbcr, (�atomcl (Hyilrargvrum muriati
cum mite, Mcrcurius dulciraquo;, Calomelas), hcM)t nu�
8 . ift1'*quot; Guettfid'cv, 15 3*citlaquo;n �Slor, ift in aBniTet
iinb ��eragcifl imle�lid), wivft mi�nlid) oBnc bcfL'irtcrc
mamtimbite erfdieimma, gc()t afrrt in fcic @jiftc iil-et
itntnjivrtiinratiovuic�mcvlicfigcjctcu, mk alk S.ueitfU6ei=
mittel. Me So()aficn minbcrnk; (iiiflottmrt, ,Uvin= uni
oiibm copy;ccvctiunen fccf�rbcnib, lax-ivcnb, kic mtifcticllc
*?5 s1'^ 'raquo;iWrent, c� ift tnljcv ein fel)r Mftigc� abcxnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Ji
nutiscl mittd in feiner �i-tlirticn (Simuivfnng, m man
ySSSf* quot;quot;i, 5quot; mt crlioDtcn aScgetation�pvoccncn mit
Bcr�orftev SJlafticit�t te� laquo;Inte� nnc tev (iirtevn copy;\iftc,
bei aenten alaquo;8f*n)(|tegcit nacii jenen �ranflfeitcn, bei
amp;chihmil quot;quot;* aSf***�n9c.n in reg;tWJtquot; uns raquo;tflfigcn
�v f!^n l'Cimf�t es fcaTjev gegen enti�nbnng�frnnffKitcn mit iuaftifdjcm, iiegctatiuem, U)mV'I)atifd)em gljcieneter, aiei= gung jn au�icijroiljuiigcn mit gaftviftftem, ttjpO�fcm 6l)iigt; racter/ galligtcn, t^lj�fen Slntljnii-entjiintiingcn, cfivoniraquo; Wen, ld)lcid)enlicn Siitj�iiHmgcn. (Stegen l'cbevlcioen, ev= jeugung uou copy;eliieim unb beifen anfammlung im Savnu canale, reg;ingcweibclaquo;�rmcv, �JevlMvtungen, fcljttinjc J{no= ten, copy;cteStt�, aBaffevfndrt unb Oebem, bi�crafifrtie Jlrant. raquo;citen, au)(j, ��uvm, tobe, glertjten. (Siegen einige raquo;�erraquo;enfvanfl)eitcn ift evsorgeftljltigen, gegen reg;tolaquo;blt;imraquo;7, giiUcnl�[)ninng, .sect;unb�gt;mitl).
�lcuSerti* gegen ftt)merj()(ifte Sichten, s,'liigcnentlaquo;in= bungenimt Slu�fftajitttjige'n im Snnetn be� Jluge�, ift er cm fr�ttige� ajiittel.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;-nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; raquo; ' '�quot;
.. *lt;;; Mlaquo; torfiber Slftljenic, �aftafe, Sleigung in fmt. ''Slaquo;'anrlonmg ber (S.iftc, DnrcfjfaU, ift er nia,t ankiiiaf.
Sie @abe ift riir uferte i�3 Sracimien, f�r Siinber i�UJO^ttjinen, f�r copy;djnafe tmb Biegen 4�8�I2@viin, !1ff?C*.rocmc I�2 reg;tlt;n*laquo;telaquo;/ f�r �Ijuiibe 5�10-30reg;ran, tAgli* 1�3 SWat; iie grjficrn reg;al)cn, toenn man lorircn, kie Heiiicvn, meun man aufibfen mill, mm fefct, na* Umflanbcn, copy;nl^eter, (Slaubcrfalj, SoWJelf�lfc 6amvl)cr, Scrijentbmol, bittere, annnatifrfje B�ttel, ami) Slice, m, laquo;Ift gicbt elaquo; in SCillcn ober i'atocrqen.
Slcnjierlici), befonber� bei laquo;ngcnubcln, ift fliifjwe� Sini= inent bic be(tc gorm, �niBeilcn mit gt;Jufat raquo;on-�cllaboiu noiieru-act, Oviuin, taglid; 2-3 fflial mit einem feinen raquo;etxnvdt cingcnritiien, 1 Stamme auf 244 copy;rahmen Olaquo;;
|
||
|
||
|
|||
103
|
|||
|
|||
|
12)nbsp; 3)a8 fcftcnif falafauie Siucctfitter, .Igen, tcv aucctfiU'ctfuMiniat, SUBfublimnt, t)raquo;*pcU etjlovquctttilbcv, �luccffiU'cv*Ugt;vi5 (Hydrargy�rum jnuriaticum corrosivum, Mercurius siiblimatus cur-rosivus, BicBlatetilm Hydrargyri), cutljiilt mcl)V 61)lor aI8 balaquo; galomcl, ZSiBr'octnt, mit ift irii�Bajfei itnbaBcra= acijl UHiA). reg;� bcwivtt im cciiccutnvtcn Suftnntlaquo; nn bet ScraftrttftflSftcUe gnt�imbuna, btantisc Scvftbnms, l)iev= burd) bic Ijcftiflfte aufiiltc, fcl)v Icicbt ben Zof, flrcitt bic glcijcfjfrcfjcv (jefti�cr nn tillaquo; bic S�jlanjenfteiTer. 5JHjut l)at bicfclaquo; Ijcftijc aftittd inuevlid) scrfudit gegen 3to|}, �uuvm, setaltctc aiaube, gledjtcn, SHautc, Jiollcv mit Sobcvicibcn, �ncdjenentjiinbun�cn, reg;c(ciifciitjunbuugcn.
Sic Stabe i|i f�i UJfcvbc unb SRhibcv B�10-20 (Stein, f�t (Scbwcinc 1�3 reg;tan, f�r -Sdjaufc unb Jjunbc i�1 copy;ton, ttgtic^ 1 tjbdiften� 2 SBial, in f�llen oeer �lttft�quot; fling, 1 copy;tan auf 1 Xlnjc gliiffigfeit, unb bei leiditem, i)et= boulidjcm Sutler. JDfi feljtman bittetc, armnatifdie, nat= cotifebe aifittel ju. 3fel)i; eimcilaquo;, SlKalicn jetfe^n ben Sublimat.
Sleujietlidj benu^t man ben Sublimat als Slelsmittcl, bei b��iutigen SBat�eu, reg;tal)lfreb�, Jtnonielftfieln, WfetI torpiten feiefdinj�tcu, bei Ijattn�ctiger aidube, gleditcn, alten totbiben copy;efdjlunlfteui in SlufU'fungen ober reg;alben= futm, nad) Uraft�nben mcl)t ober Wenigct concentritt, at� aBaffer 1�2 copy;tan auf 1 llnjc SSaffet, bis 1�2 JDtad). men auf 1 llnjc, ober gu SBvei mit etwa� (Suramigem gc= madit, ober mit einem Jjatje gut Salbe.
Sjei Slngeiieiitjiuibungen fannman il)n bemt^cn luie ben rotljcu laquo;IJracivitnt. �kgen Ungejicfec ale leichte �lufl�fung ifi er oorttefflieb.
G. Sillier (Argentum).
13)nbsp; nbsp;S)a� gcfi^mot�ene falyeterfaurc Silber, oxbb, Sdtteniietn (Argentum iiitricum fusurn, Lapis iufernalis), beilegt au� 68 Sljeilen Silberot^b unb 32 Sljeilcn Salbeterfduve, l�jl fid) in gleidien Sbeilen SBaf. fer, in 4 Steilen focSenbem 2llttgt;^ot.' S� i|i ein Sle^inittel, ba� fdinett unb mit Sdmierj bic orgnnifdje attaffe jcrjiort, c�-erregt mit fntje 3eit unb ii^t mcljt uberjl�cblicb. ajcr= t�imt augciuanM, reijt ti ufiiie Stebinifli
SnncrlicS toirb es feiner heftigen ��irtuug laquo;Jegcii nidit angeiuaubt. Slcupetli* o(8 Slegniittel bei obcrfl�rtjlidjen
|
||
|
|||
|
|||
|
||||||||
|
||||||||
|
||||||||
|
� 104 �
geidiimu-fladicn, hei S�unkn, uni Mnctt-cffir akS�Rst
men, bunfelnmtScit auf kcvfelbcn. ffl an raquo;met � in laquo;Wftanj jum J�ctuvfcn, ginttgen, otlaquo; n � oberliequot;
a�ancv, �tct in raquo;cvUmntcr reg;epaft rait '10-100 Sbeilcu aBafler jit copy;mun-iljnngcn, lum'fflefeu^ten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; '
U. copy;))ieggfattj (Antiimmiuin s. Stibium).
Sianj (.Stibium siilphnratum iiigrum, Stibium aulphu-ultnm cnuiim, Aiitiinouium cruilum), tcilejt au� 74
Mit mcift etwo� Slrcmt. Hi mirtt wie k(e auerf�lbet.
alA , r',c ^cvtaquot;llquot;-S '!quot;* laquo;llimilatio.i, MeTCdfltiateit to S^wf'1quot;0' 'quot;�raquo;S*' W laquo;Dm^njUem�. ei befortert laquo;lraquo;h Jfc�?'.1quot;! sraquo;1quot;Jtquot;laquo;ii�niquot;rtniig, altelaquo; kief; fe^t raquo;Im' �^U�^lm�' cr?quot;'r' quot;05 bas copy;an�lienf^ fquot;l',v J ^^'^Sf*quot;! ttn* i-'gt;quot;t�cn= unb �Ka�cnSevraquo; li. tmi-* quot;quot;r *'c��iquot;quot;-Miicv i^ua.tcr als auf tie airtcvn
|
|||||||
|
cv, wenig copy;etv�nf raquo;cvminberu
|
|
||||||
|
��au�tljicve. Sw'ffnel iSutt bic aSirtung.
|
|
||||||
|
||||||||
.,raquo;?nn'�'* ^ ei nngcwantt bei Brautzeiten bei laquo;cac-tatiben aeite, bet 8!)im%epe, Sfijmblin-fifeu, Scfileinu fiaute, beiScuie Sfvengel, cbronifebem gatavvi;, Scb chn= S^Cquot;n',i*nquot;ttj;?quot;,fIquot;:^quot;' raquo;Petitfeijlevu, a�mmevn, Siu= ta6me �nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; rt)rt'nil*quot;quot; SKl)eumatiraquo;mu8, raquo;ammci-=
UnS,'' if^f � F^f laquo;-I* Hnlaquo;c' l�r 3iiquot;bquot; 1-^2 *mJ5 itr ?*quot;2rc 4-1 quot;quot;5C' f'^ Srtiwcine 2 copy;caebmen i i ov^r' 'iii*^' i Sen^t bi� 2 Sracbmen, t�gti* Tr *quot;1- sSf ^quot;MUquot;1' bit bem 3ufJanbc, bet raquo;urtiegt, entfpreeben. laquo;S�uren, Salse werben raquo;ermieben. raquo;ir ' ?/laquo; fu**^ S^tS�lniiSfcDiucfci, a)!inera( = f ctme� (Sulphurstibiatum rubruui. Kennes minerale) ta e.en11quot;8 ;E(,ciIcn reg;fiefglanj, laquo;33 Sflcilen Scbwefel,'
- ,1B)JDct lquot;'mc';�'njenforbencreg;raquo;iciJa[aiufcbwe-icl, �Jbtbfrijwcfcl Sulphur stibintmn nuratiacum;
|
laquo;fraquo;
|
|||||||
|
||||||||
|
|||
v.
|
|||
|
|||
|
� 105 �
Sulphur An.imon� auratum, Sabbm.1|hurctungt; SUlm),
laquo;eitc fint Sv feme *ulraquo;a-, bate, btfeniert ^reg;f' fmml, clamkcln hci copy;inwivtuns m Saute Sdiweiel.
^f�mesUn ten 3iraquo;etit, ma*en DavteveS mm. in Hemit � laquo;; in grp|en (Sjaben laquo;crmtutevn fit ten
fwe?'3W;r sled-tcu, SRp^ SButm; bei claquo;taWraquo;alif*tn
h'Ll St bioso-tartaricam). befleW au� @?''Mlaquo;Slaquo;raquo;*'
^einileiuf�ure, �ali unb �Saficv, iji baamp;laquo; nn raquo; V'b lM' Uft V;* in l�'Sfjeilen ^^^ tr ubemmt ba laquo;by jen �lntimonialin-aijarate an copy;djueUiate , ^ fc quot;?\lt;�' deg;. hmitunii �t wirft innetlid) in Keinen reg;aben aur laquo;ic gtquot; tan nu Seaetat o,, befonba-� m.f fflt�en unb copy;laquo;quot;laquo;quot;quot;raquo;' auquot; l*ldml ante, 'sraquo;mvl= nnb S�fen|?ftcm, b.e �attt, bag IrtetienWttem, bie (Mancilicnnctocn, ffletvos jagiiB, We llrinwc't ^e. 3n grofieH reg;4to beraquo;.rtt laquo; G^quot; mi*, 'Jlbfiifittn crrciienb, blaquo; jut crtlitftcn (sntjnntung. quot; cu�erl* t quot;t befonKv� bie leUteve SSitfung Dlaquo;raquo;raquo;' mit raquo;l�ttevbilw�quot;, Scbem, SaflStung betraut, langlaquo; raquo;raquo;laquo;'
�flubt^TOittei inuevM Men jWm�^ tattfalifle Atanfbeiten, bclonbev� in.t Aquot;*'1* f'S tacter, bei bergteicben Siebet, ^quot;laquo;f/V^�fi�gSn. laquo;imbuniicn, Sunacncatarvl), Sungcn = unb laquo;quot;Wquot;1quot;'-'raquo;quot;quot; Miuien, bei betaleidien Uebrin bet Scber, Slietei, laquo;aw-S 'S�llen- nnb MmmetlaDme raquo;JjWjS'lS heitei^.bic mit llntetbtuifun�en Jet *Mt= unb umgen Su�bunfiung raquo;etbunben cbev 6laquo;raquo;raquo;* laquo;laquo;^raquo;'iS�inat M* im fetiifen unb ftbr�ftn �auten beftel)en f'^TOOJI laquo;Kittelaquo; eine gute �rifi� f)tnn unb maebt raquo;ft ten .Itetiav entbe�rli*-
|
||
|
|||
|
|||
� 106 �
|
|||
|
|||
��e� lifelaquo; �^laquo;rtj4e tonffteit.�, Sfaffamp;to.; TflnrieSifffiASSraquo;*1'�laquo;*, arten
raquo;ker flegen u�.cvba,I'(i*c Itoffc iaWM ' quot;quot; -Bi'li!Cn fint'
WeijmftteS bei innetrt alraquo;Jn*.f raquo;nJSul' al� raquo;M��laquo;
*quot;� Siierciinbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;quot;Wtnncficii g-ntjimtaitgm, defoBtetlaquo;
aeujjerti* aK,Safte 1 Sfo� auf 4 Mcife ifrft (Li^r^fe^^ta^u^^^n^laquo;laquo;laquo; raquo;etjfnbimg Mn copy;l'i^Silmr imt, ali^ 'm0'n')' 'S ciquot;c
,o% ^nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; !� 3int (Ziuciini).
tattern gttiifiOT affin *raquo;ifi.In4v 'deg;ft H'quot; 2s ^laquo;laquo;'i'
|
#
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
||
� 107 �
(Sntliinbtina tquot; eingeroeibc. SlcuserlicS isic^t c� trdftia Mifammtn, in (SeMwiitcn im aBuntcn, fcef�rtcrt fcic SRo lott'tion, iji au8tvD(fiuiik.
Snitcvlid) benuftt man c� all J8te*mittc[ 6ei narcotu frficn copy;ifteit. ju 2�15 reg;ran, in 100 Sljcitcn SBafTcr.
�ettgettlffl nimmt man c6 at� Jlugcnmittcl, tci 8Ulaquo;en laquo;nb Sluflocfctungcn bcr Sonua unb IScniunctiun, bcv Sialaquo; fciifc�lciiiifwut, copy;allen, aUnnben mit fdilaffct reg;ranula= tion, iaudjigem gitec, in Slufli'fnngcu 1 Sljcil auf 100�150 SlKilc SBaffer, bii 1 SDcil auf 10-20 Sijcile SBaffcr.
33a� faljfaure ^int, ^infil�ttcr (Zincum mu viaticum, Butyrum /inci), ijl cin� bev l)cfti(\ftcn, einlaquo; gvcifcnbftcn SUftmittcl, baa aiet menig I'cmitjt wivb, imb l'oficl)t auS 3iiitort;b unb Saljf�urc.
|
||
|
||
I
|
||
|
||
4
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
%**^~
|
||
|
||
|
||
|
||
gytcitUe ^H)txapxe.
|
||
|
||
copy;tfte copy;ramp;nHttg.
S5cn ben gtcbern,
(Stftev 9Ibfd)nitt.
SBon ben giebern im 2tttgemetnen.
Untcv gictcv Bci-�cl)t in.in b.cnjenigcii .RMnfijcit�juftaub fcc� tl)icrifcl)tn ��vycv�, in ffidrfjcra iex aonjc Orginf^nmB, forooftl kcr ncjetatisc als animalifdic, fomic uaS 3Jetraquo;cn= rojlcm crgtiffcraquo; fin*, in wcldicm ijnfifiirtc kenn Iwlb baS cine, talb tti� imbctc tiefer JJauiMfsjftemc raquo;ovjugawcifc leibet; Ijicvbuvd) luivb bann bev ^auvtcijiuMctcv be� Sieljev� beflimmt unb nnf ben Sang nnb tie copy;oner be� Uefccl� ber bebcutenbftc (SinfliiB au�gc�bt, jebeSmal iff abet tie Jlran!raquo; I)cit?erfd)einung im ;�lutfl)ilcme fcliv btutlid) bemevfbat, l'efoubev� bci'm Sl)ieve, teffen laquo;ovljenfdjcntc� Sijftcm cten ba� aJiutftJftem (ba� (inimalifdje im engevn copy;innc) ijl; e8 ift ber Jpa'upttcagec bitfev �vanHjeit�form. copy;eiten, nad) copy;inigen nie, iji baS Sieber allein ftel)cnb raquo;oi'l)anieii, in ben niel)vftcn gatlen, n.td) Sinwen jebe� iBial, ijl ein l).c= ftimmte� einjelne� Organ obet iamp;sjftem in copy;ntj�ntnng be= griffen, bilbet ben �rtlichen .gcetb ber .Rcanfijeit, bem fid) bann ba� Seiben ber �brigen copy;gfieinc anfcbllejit, unb je nac^ b.cr iBilbung�ftufe be� eben Ijauptf�dilidi leiicnbcn Or= gan8, wirb ber Sbaracter bc8 gicberS mit bejiimmt, ober tiefer Sljaracter iuirb burdj bie allgemeine Sonftitutiun tea i�icrc�, turcS tie allgemeine eben Ijerrfdjente (coamifdje) Jlranffteit�conftitution, otcr iure^ entemifdie SierljaltnifTe bctingt. SBah unterWcibet ba^er trei gormen in tern Sljarartet te� gieber�, tie ten trei ^aul)tfl)|lemen te� JJ�r= per�, bem raquo;egetatiuen, animalifd)en unb iquot;en|itiraquo;tn copy;13=
|
||
|
||
|
|||
|
� 109 �
ftcmc cutfi)rccl)cn utrt mit im Xiamen cntj�nktic6c3, netlaquo; raquo;Sft� mit torvibc� gictet icjtiiijnct merken, copy;iefc Sormen tennen im SScrlaufc kev Jirantljeit in citmntcr �betgeften, fo taS entiS�ntlic^e ken nnsSfen ober fauligen, toryiticn teljaraetcc entnehmen; fo raquo;irli man el finken, kaji ket faiu Uge (Sbavartcv ke� giebev� oft aii(6 mit kern nerk�fen raquo;er. Ininkcn ift, kaljingegen kec nctB�fc unk entj�nklieije.�Oa. vactet fcltv oft oljnc ken fauligen raquo;m-ljanken ift. Unter-Melken raus man jlrcng nlaquo;raquo;�fe8 gicker nnb Steroenfieberi hei'm S)Jerraquo;cuftcbev ift fogleid) im erften Slnfangc ter Jtcanh (jcit ka8 3lerraquo;eniquot;l)ftcm mit ergtiJTcn, kal)ingegcn kie ner= raquo;�fe gevm bei jckem Sicto�uftankc fcuret) bejlimmenbe Um. (i�nkc evTOovbcn nievkcn fann, kann raquo;iellcidjt nur copy;tunken lang anljaltenk ift, ka^ingegen ka� Stcroenjteber einen be. ftimmteren SSettauf nimmt. Sie J�erbinkung ke� uers�fen unk fauligen �ljarnctet� iel gieber� giebt ken fogenannten tt)Vil)6fen 61)aractcr. S)a8 Slemnfieber Jann oueb in krei raquo;crfdjiekenen gormen auftreten, mit rein neruofem, cnt. l�nklidjem unk torpikent �ljaractcr.
Scr Verlauf ke� gieber� jerfaUt in Jhiet Jjauptob. fdinitte: kie erfte unk jroeitc Jirantl)eit81)�lfte; jeker kiefer Slbfcftnittc in krei Slbtbcilungen: ka� gintreten, ka� reg;tei. gen, ken Jpbljcmnft kc8 gieber�, irr) bann copy;enefunj oker iEok eintritt, bilken kie erjlc �rantbcit�^�lfte; unk fo be. cba^tet man aud) roieker krei abjleigenke copy;takien ker reg;e= nefung, kie ken erfrantten JJ�rper f� mieker ker erlangten copy;efunkljeit entgegenf�^ren, wie kie erftc Jlrantl)eit�t)alfte ii)n kern ^�bekunett ket JJranttjcit jufilljrte. -3n ker erlaquo; flcn �ranfbeit�bSlftc berrfdjt Im Orgoni�mu� kie Suntrac tion, in ker jmeiten bic Ktfanflon raquo;or, laquo;jalaquo; raquo;on grofitt Sekeutung f�r kie �lrt ket !8cbanbtung, kie SOolit ket aJJittcl iff. iBie einjelnen copy;takien entikre^en ken krei sect;auktft)jlemen ke� Jt�rper�, in ibtem jiufenraelftn 3luf. unk Slbfieigcn. Bicfc flufenweife Srtranfung gcl)t oft fe^r tafdj raquo;on itatten, fo kasect; kie ctjten Stakicn gewiffermaapen juraeiten im Sturme kurdicilt tuerken, unk ker Jj�jebunrt ker �rantbeit oft in fe^r furjer 5eit erreidjt ift, onWei. nenk mit kern Slnfang�kunete in eine 3cit fallt, g. 35. ifl kiesect; ket gall bei ken Slntbrarfranffjeiten, kabingegen bei ankern, nomcntlici) raquo;. 58. ken flattern, ket Saug m gonj beiiimmten 3eitabf*nittcn gefefcic^t. Sinken ftcb im ��t. raquo;etbeteitlaquo; raquo;ot^ankene �tant^eiten raquo;ot, oker nur beftimmte �tantleit�anlagea, fo raquo;irk kie giebetfotm raquo;etwitfelt, ka8
Sentin'� Safd�ehiucS.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; 4
|
||
|
|||
1quot;
|
|||
|
|||
gt;
|
|||
|
|||
� no
|
|||
|
|||
|
leikcnbe Drjan Hit fciiun �influfi mit au5 mrt triebt fo lit wine Sit* tea SiclJcr�. SSemo nclimcn We foijcnciim^ ten nrnvtotnatiMcn gieter, k. Ij. He, raquo;ctcife *uvii) Me (tanj fceflimmt au�flefprortteiie ijrtlidic �vanfljctt eine* Or. gtin� itfHtnmt fmfc, tneijl ken �fjaractev ke� Organ� an, raquo;on kein fie cmgcvegt ionrttn, raquo;ic frfjon cl'en gefogt laquo;)ur= ken iji, 5. J8. laquo;jenn kie Sebcv teiket, tritt kev bitiC'fe El)a= Tarter auf. Sic locvtcn kann nart) kicfem ienannt, s. 33. �otnrrljaifiebcr, (SalUnfictcv, tljmrtatifdie� gicber n. f, tt).
Sic �lu�g�nge ker giebct fink cnttteker kcr Xoi, (Sie= nefung ober cine ankere Jtrantfieit; jie treten mit kcm.amp;�= tjeintnetc ;ker Jttonfbcit ein. iEritt copy;encfung ein, fo ifl kiefe raeift mit (Snuccrnng cinc� materiellen Stoffes raquo;cr= iunken, MnfcQt StuHiclxUtia, kie nm fo matcticUer ifl link urn fo meijr in kie Jtuqen t�ttt, (e meljr iag oocftctrfdjenk Icikcnkc Organ ober lt;Ss)ilem bcr begctatioen copy;cite angc= l)�rtc; kie entleerte SDiaterie iji ker normalen Slbfonberung be� betroffenen Drgan� analog ;be|lo unbemcrfbarer, je ^�l)cr kajfelbe fte^t. Uebergang in ankere J?ranfl)citen cntjie^t nicift iux�i �inwirtnng neuer Scb�klictteiten, kie einen neuen .Rtantljeit�proceji bebingen. Jiritifcbe�lMagcrungen, 2)!etafta= fen, entlie�en enttseker aus eben ker gcnanntenllrfadjc, oker kakurtS, kaS kie !ritifrf)e S�eroegung in einem Organe raquo;or-ging, kie np* 8quot; ken 316= nnk �u�fonberung�organcn ge= Ij�rte, kajer I)ier eine SInWopjiung jid) b�ket. 'Sie aftes tajiafc nimmt kann ken polaren (ScgenDunct kc� leibenken Organs ein, 5. S3, bei Seiken kcr �upern^aut kie @a)leim= l)�ute, katyngegen unter SBietaftSeniati�muS kie J�ranfftcitS= raquo;erfejung nad) einem gleichen Organe, als ka� jjrim�r teikenke mar, raquo;erjiankcn wirk, J. 5B. raquo;on einem raquo;Huge nadj bem ankern. reg;el)t kie Iritiftde J�cmcgung me6r in kern aSercidjc keS Slerkcnfiifiem� Bor, fo kaj) fte materiell niebt in kie Slugen fallt, fo iejeic^net man jie mit kern Sta�men fipf�.
3luf kcr ^�^c kcr �rant^cit, 100 kiefettic idre S3itbung raquo;olltommcn gemonnen Ijat, entoidelt fieft SaiHjtfac^licSit unk am cnergifdiften ka� �ontagium, kcr Jlranfftcit�faamcn, Sei,ken ^ranfftciten,. kie raquo;orjug�ireife anpettenk fmk; im Sl�gemeinen fann man aber annehmen, kaji jeke Jtranf-^eit, tuenn jte laquo;irtlic^ if)ren ^�cftjien $unet ungeji�rt er= reid)t, au�) anfteefenb werben tann. �Heijl tjl ka� Sonta= gium an kie tritifdjen 6ntleerungSfioffe gebunben, oker ftangt eten laquo;n tejlimmten fejlern Steilen, fire� �onta.
|
||
#9632;
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
1
|
� Ill -
t
inm, oocv c� i\\ tcilaquo; burtflfStmlg, tfjcilt fid) kft fiiift mii. fitStigc� eontagium, jumcilcn heitcS �WS1laquo;'*-JDic Urfadjcn ter Sicber fmb cntiutbcv, *ie aUnemcmc, jebem cinjelnen tebenicn Stgani�inuS juftcljcntc miSUa)' leit jur Sttrantung, frorabii'dKa Sicbcv, okcv aUgcmeinc �uperc, in kcr ganjcn 3}atur fic� fcarftcUfiitc ginguilc, bic tann tic cpijootifcftcn %itbex, He cigmtlidmi reg;ai(laquo;n; ejjijootieii, feetoortufcn, occt (Siufl�fic, tie butd) We m* gcnt^fimlidjtcit einer bcfliminten Snnoittecte tekingt fmb, wobut(^ bic �njootien, fcie enjoctifdjen i5iebcv, entflel)cn; raquo;Hi abet fit rocrtcn Hir* gnnj bvtlidie SinfluiTe, lUu�k�nlaquo; ftungen, aDlia�men erjcugt, mia�matifcte Sieber; ober enb-ti*, fie oerbanten ibrcn Urfprung ben (�outagien, ^ranl= ^eit�faamen, contagiofe giebcr. Sgt;ie Urfadten fonncn com. plicirt ffijn; fo tann eine (Snijootie ober (anjootie juglei* contagiblaquo; werben unb M ouf beibe arten oerbreiten.
Die aSotljerfagung tidjtet fidi im �ugemeinjn bornadt, ob ber gatt, ber eben raquo;orliegt, mcgti*fl rein bailel)t, o^ne SleSenteiben bebentenber Organe; bann, ob er fcljr fliir= tnifd) ober md^ig raquo;erl�uft, ob ber Ebaracter be� gieber* an unb f�r fuft gefafjrbrinqenb ifi; fo iji ba� einfa*c ent= j�nbung�fteber meijl gcfabrlo�, ballingegffl SReroen^ unb gaulfieber immer gefabroott ftnb. (S� foinmt barauf an, ob bte IritiWen �Beraegangen jnr riditigen Seiraquo;, bie au�= teerungen in�^ia ober raquo;rofulaquo; in ibnen g�nftigen Organen raquo;orgeln, bie 'flbtagerungen ni�ft in bie mnern sect;�l)tenbc8 Jt�rper�, beffer unter bie ^aut fiattfenben; W)ie nberbaupt bie (�oniiitution belaquo; ijfjicre� i(i, ob e� unter g�nftigen aSerftattnijfcn lebt, ob man bie Urfa^en ber Srtrantung �berbauft, ober bie aH�gli^teit neuer femblicfter einfl�ffc
abjubalten oermag.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;.....
Sie Srfdjcinungen, an benen man tm �lugememen bie (Segenwart be� gieber� ertennt, fmlaquo; raquo;erf*ieben na* ber �ronfljeit�^�lfte unb nat^ bem Stabium, in raquo;eltiem fie fidj befinben, nart) bem allgemeinen Sljaracter, ben fit iaben. Smmer aber finbet man SSer�nberungen im J!reiS= laufe be� SBlute� unb in beffen SBefdfaffenljeit, in ben a3e= wegungen be� Jperjen� unb bet 5lrterien, in ber �ugern SemlJeratur be� JlbttJet�, in ber gleiten aSertbeitnng ber copy;arme auf ber^aut, in ben Slbfonberungen ber copy;laquo;leim-Sdute unb copy;ecretion�organe, in ben aierbauung�oraanen, St�rungen be� copy;emeingefuftl�, ben @imu�= unb SScwelaquo; gung�otganen.
|
||
\-
|
|||
|
|||
|
|||
-__
|
|||
|
|||
113
|
|||
|
|||
1
|
Salaquo; cvfte StaWum gcljt oft uniemettt raquo;on bem (Slgeiilaquo; tlj�mcr ��titljev, kie StMeinuitgcn fmi unbeteutciib, l)algt; ten fic� mc^r im �reifc ker raquo;egetatioeu unt �cwcijunglaquo;. Organe; talaquo; Sf)iev ifl wenigev ttioegtid), roeniiict munter, raquo;evjeftit fein Suttet mit loenigcv �lppetit, ei fc^must, Joie man in unfeter copy;egent ju faijcn pfiegt, ab= unb SluSfon. ketungen finb raquo;ctminbert; bieu bauett mitunter 6Io$ einige copy;tunbeu bis einige Sage, wo bann, bot er(te Siebetfdiauer eintritt; biefer cr(le gicbcrfclwucr bejeirt)net ben Slnfang be� jweiten copy;tabium�, mit laquo;jcldjem bann bie h� bojin nur frtiiBcr bcmcrtlic�in aSeritnberungcn im Stute, bem Jtrei�laufc unb fcen SJemcgungen belaquo; ^crjcn� unb ber alt. terien, fowie ber Sltfjmung�ioerfjcuge june^meu, raquo;joiei man im SJinte eine gelieigcrtc SJlafticit�t, Ijcftigern, ^�ulaquo; figern, ootiern, iiirtcrn tyuii, meifi nnf�ljlbarctc .gerj. Wtflgc, gr�pere Si�tlie unb 5:ro(!cnI)eit ber @4leiml)�ute, Slnf�llung ber (Sabitlargef�fie mit SBlut, Slufttcibung ber SSenen, SJerminberung ber Jlbs unb Slu�fonbcrungm, ob= njedd'elnben Srofl mit nacOfolgeiibcr.amp;i(ie auf ber Jgaut 6e. mer!t, mit ungleid) raquo;ertbcilter S�J�rmc ber ^aut, unreget-m��igen, meift crfcfjlverten, Wlaffen fflenjegungen, e� tritt mitunter fdjonje^t raquo;�llige Stppetitlofigfcit ein, bagege1!! ift ba� J�eb�rfniB belaquo; copy;auren� gc(}eigcrt. 3m br�ten %ta= bium fteigern fiel) tiefe laquo;Sljin^tome immer inel)r, felbfl bei'm einfachen entj�nbung�fieber treten jc^t mitunter Slnbeue tungen eines nerbi'fen 3uftanbe� ein; e� tritt copy;inneSt�u. Wung, 51ufregung be� @cl)irn8, menn aa�i nur momentan. Ijerraquo;or, gjut8= unb ^erjMlag werben fdjneller, fo au^ ba8 �ltDmen, bie ScJUim^ciute raquo;erben feljr rot^ unt) trotlaquo; ten, Wc Slb= unb au�fonbentngen mitunter ganj untct= br�rft. a)iit biefem copy;tabium tjat bie Jfrniitljeit ibre Jjiilje erreicht, fie mug nun in (Senefung olaquo;r Sob �bergeben; tritt fcie erjiere ein, fo fangt hiermit bie gweite �rant^eit�. Ij�lfte an, suerit raquo;eitlen bann bie trantljaften (Srfdbeinun. gen ber raquo;on ber Sntj�nbung unterbr�ctten copy;inne�tb�tig. feiten, ba8 Xificx roirb munterer, btirft l)quot;''rer um flij u. f. to.; in bem jweiten copy;tabium weidjen bann bie copy;i)m. ttome ber copy;ntj�nbung raquo;ollenb�, ber Sjjul� wirb weiset, bie ^aut lorfer, bie SJBarme glcit^m�jig raquo;ert^eilt, iie copy;cfilcimb�Utc uerlieren ihre bunfte g�rbung, bie �b= untraquo; auSfonberungen (teilen fi* meift in ebemo raquo;ermefirtera @rabe ein, allaquo; fte raquo;orljin unterbr�tft waren; im tiritten copy;tabium weisen enblift aut* iie a�eMjwerten, wel^e neij
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
|
||
113 �
|
||
|
||
im ajetbauun�SfBfUmlaquo; kauerten, elaquo; f nbet fid) tev appetil, talaquo; ��ceketfauen'laquo;ieter ein, ab- unk-Ulu�fontetuniien re. jeln fi*, ta�Sfjiet hefommt feine raquo;orige Jttoft luieter; craquo; ifl nenefen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; �nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� ,
i�icf ift berSang icibcin cinfa*en entjimbiingSftctcr; ankerlaquo; gejiattet e6 fi'*, wenn ba� giebec ken fauligen 6^a. vacter annimmt. 3n tiefem 5atle t)ertf*t bann kie ex. panfise SJidjtung in kern ganjen Organi�mu� Bor, bic3Jiu�-fein, ka� �ellgettcbc fink fctilaff, ofjne kie gcringftc Sicij-barfeit, kic raquo;eroegungen kclaquo; Jjerjcnlaquo; laquo;nk bet Slrtcrien i)()ne (Sncrgic, ilne erpanfike s�emegung �bcrluicjjt kie con. tractinc, im SSlutc fcljlt kic bei'm reinen entj�mung�fiebet raquo;ordaukenc apiafticit�t, kic innige S�fcftung feinet reg;runkquot; befianktfteilc ift lorferer geworken, bat)cr kic abgefonker. ten Stoffe aud) leiefit in f�ulnijartigen Buftank iibtrgcbeu unk einen iinaitgcnel)men �icru� serbreiten, tie (�akiUar. gcfaSe raquo;erlicren ibreu aiutiuaffcrinialt unk werken mit Slut etf�llt, aber n'id)t me^r mit arteriellem, fenberu mit ocnijfem S�lute, bafter (der kie bl�uliche g�rbmi� bcrfelben anftatt ker totben fid) bemettli^ mad)t, kie 3tcrkentl)�tig. teil ift unterbr�ttt; kieferBuftank ift �uroeilenbebingt febou raquo;or kern copy;intritte ker Aranftjcit butd? kic iljn beroorrufen. ben aJiomente, oker aber er wirk erft im �ierloufc ker �ranffteit ermorben, unk ftct� mus man auc5 ka, Wo ker faulige Buftank raquo;orljankcn ifl, niebt raquo;ertennen, kaj bei bemfetben elncntjiinklicbc� Stakiumkenuocb ftet� fidj jeigt, in geringerm ober fj�ljerm �irakc, unk kajj kie Scadjtung beflclben ben g�nftigen copy;rfolg ker SBeljnnklung fef)r bef�r. bevt. llebrigcnlaquo; beobaebtet man bci'mgiebcrmit fauligem �baracter ebenfo kic angegebenen �rantbeit8t)�lften unk copy;tabien, in auf= unk abfteigeuker aiiebtung, Jtoifcbfn kenen ber Jj�betmnct ker .Sranlbcit mit feinen gclgcn, ker g�n. fiigeu tritifdjeu ajewegung ober ker Hinneigung jum Soke liegt.
(Sbcnkaffctbe liegt aud) bei kern gieber mit rnfprunglid) nerb�fem oker mit erworbenem nero�fen �botacter raquo;or, nur mit bem Untcrfdiicbc, bau bei kem cigentlicb urfkriing. lieben Sicrocnfiebcr ker reg;ong unb kieBcitkouer terJironf. beit ft* nid)t woOl abf�rjen laffen, fonkern einen beftimm. tern (Saug nebmen. 3m 311lgemeiuen'jeid)nen ftcb kicfe Buftanke bakutcb au�, kaji neben ken gicbevbcioegungen, bem (Srgriirenfeljn ker raquo;egetatiken Seite unk telaquo; aiutiD. fteralaquo;, fi* nun aud) beftimmterc Jiranfbcit�fljmbtome im
|
||
|
||
�
|
||
|
||
|
|||
#9632;
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
114
|
|||
|
|||
|
ganjm 9lcnicnfl)iiemc gt;ni�fDtc^cii, xvti�ic fi(t in ten raquo;ctlt; fSiebenficn Sonnen toVftcllcn, bale als Ijcftigc aiufrcgung, mit anf�llen raquo;on �Butl) unb Sobfndjt, bolfc mit tern cnt= gegengefeoten �uftenke sou Stumpfljeit unb totaler Unr tertriltfung fccv SJcroentljatigfcit, talk Hov mit leifem Scftnenljiipfen, bain mit ben f)eftig(Jen nnregelm�figjlen SJemcgungen bcijleitct; balb ftcllen ficiS bem aSeobaAter ju. gleidi bic SttmMome tea cntjilnblicftcn SiebctS, bate bie be� fauligen giebev� mit bar, unb IJietno� ttjeilt man and) fca� SJcmnftebcrwicber in cntj�ublit^c� unb fauligelaquo; Sicrs senficber ein; basect; reine Slcmnfiebcr, wie c8 M bei'm 5B(enf4cii barjlcllt, ifi in fo ganj entfdiiebcner germ bei'm Spiere niciit aufjufinbra, inicm l)fcr bud) nur eben nod) eine Slnndticrung an biefe �rantbeit gejcigt merben tann. Smmer mup man aud) liier ben cntjiinblidjen 3uflanb unb ba� copy;tabium, in Vbelcbent berfelbc oorbcrrfdienb i(l, im l'luge behalten i benn autb bier nii(5t ein ju rcditer 3eit an= gemanbtea antiflilogifiifdje�Sicrfaijren unb mdjigt bieJpef= tigteit ber �rant^eit f�r ibre gaiije 35aucr, bercn Beitlauf ber allgemeinen angegebenen Bintljcilungen gt;raquo;iv fdbon an^ gebeutet fanben, befonber� baburd) martirt finben, tasect; fi* m bicfen gallcn ba8 btittc copy;tabium ber crftcn Jtranfbeitlaquo;. ^iilftc befonberlaquo; benurllid) madit burei bic copy;tftrtc feiner ncro�fen copy;i)m(3tcme, unb bag baber aucj bie gmcite J!rant= Ijctt�ft�lftc ftcb auf t�ngflen binou�febiebt, inbem bier nun niebt bjoj jtoei ergriffene �aujtf�iicmc i^re (Scnefung ju feiern Ijabcn, fonbern eben alle brei ^auptftjficmc.
33ieSBebanblung ber gieber ttirb ^au^tf�eblicb iefiimmt: bureb ben �ljaractcr, ben fte tragen, bureb bie J?rantbeit�= 6laquo;lfte unb ba� Stabium, in wclibem man bie JBeijonbtung anjuorbnen Ijat, burd) bie SHcbenleibcn, ttjclc^c mit bcm= fclben auftreten, unb bur(b bie Umji.1nbc, unter benen ba� franfe Sbicr lebt.
6laquo; gilt lu-actifd) ber (Srunbfa^ im 3lttgcmeincn: 1) (Entfernung ber urfad)lilt;ben SDJomcnte, toenn fie nodi forts reirfen unb ju errei^cn finb! 2) in ber erpen J5ranf^eit�= ^�lfte ajiittel, vueleie bie raquo;orwaltenbe �ontraction ju beben raquo;erm�gen unb bic (Srbanfion bef�rbern: a. im crften copy;to^ bium fur bie raquo;egetatioe copy;bfjare, b. im jweiten Stabium f�r ba� aSlutftftcm, c. im britten Stabium f�r ba8 3ler. uenftjiem; 3) in ber gweiten JSranf^eit�balftc finb bann im SlUgemcincn bic aJfittel angejeigt, weldjc ber nun i)crrlt; ftbenben Srpanfion entgegenwirten unb bie tritifiicn 3lu?=
|
||
|
|||
|
|||
|
||
|
||
|
||
� 115 �
Uccuugcn uiib aifumbmingcu jh ttncln im (Stanic (int: a. im crftcn copy;takiuui 9lcmnmittel, b. im jrociten fuv calaquo; Slutfttflem-, c. im brittcii f�r bic scgctatioe @i.i[)�ve. ScfanScte mup man in tiefer Jtran(f)eit8l)�lfte tarauf fc= l)cn, fcafi man teinc Siti)uirfuil(|'cn neuer copy;c^�blidifeiten Suliipt, intern ber Jl�rter in b'erfelben fcljr reijtar unb cmipfiirtlirt) ift, bafier fel)r leidjt neue Jirantfjcit�fDtmen fid) bilbeii , bic man mit tern -JJamen Siadifranf^eiten, a�iebcrlj�liiu��franfljeiteii u. biji. belegt.
3traquo;citcr ?!lbfd)laquo;itt.
SSon ben gtebern in'obefonberc. Vnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; (Srftc* laquo;apitcl.
S)a� (Sntj�nbnng�ficicr, ent��nblid�e giebev,
tinf�Oi.t Sieber, f�nocS�fe Sicbcr (Febns simplex
9. Syiiocha simplex).
JDicfe� gieber giebt eigcntlicS ben (Srunbdjaraetcr alter Sicbcrartcu an, unb biefen Ebarocter finben mir burdj bie qaiijc Sfieiftc berfelbcn raquo;ieber auf; wie fdjen nngebeutet morten, treten in ber erften �rantl)cit�l)�lfte brei Stabien ein, ben benen ba8 er(icre oft fo turs unb fc^nclt raquo;erlauft, baj man ci reenig ober nur furje 3cit beobachten fann, oft ifl cS in Wenig Stunbcn abgelaufen, bocS bauert ei iu= mcilen aad) bur* meijrere Sage binbur^i lt;n iftm treten raquo;orj�glie^ bic (St�rungen in ber oegetatioen @bl)(tre, in ben aJerbauung3= unb affimilationSorganenbcrbor, fcblecbtc grejjlufl, geringe �ierbauung, fdjtccbtc grn�^rnng, belegte fdjleimigc Bunge, tr�be Slugen treten ein, bie ��elregung ifl matt, Dl)nc (Snergic, ba� $aar wirb glanjlcS, jtalWig, bie JJaut ftatrer, troefner, ber copy;taub (^autabfdnujpung) ift, fiebriger, bie uferte werben baljcr bei'm 'JJuben nidjt rein, bie Scmberatur ber ^aut ifl t�blcr, bie i'lu�fonberaquo; rungen ber S^leimljrtute fmb �geringer, fiebrig, eiwcijj= artiger, fo ifl and) mcijl ber Urin jn geringerer iDienge raquo;orbanten, bic Sl�ftan�lccritngcn trorfner, felmcr. reg;cr erfte gieberfdiauer (grofi) ift ber leljtc ilSunct biefe� @to= bimn�. grtllt ei in bic �lugeh unb nimmt cbenbaffclbe einen (angfamern (Slang, fo fann nidit feiten bntd) eine iWctfmd�igc 4lt;ebanblung beffclben tic .Rranfljcit bcieitigt
|
||
|
||
.
|
||
|
||
|
||
116
|
||
|
||
merken, intern man bann siefelbe gcwiffennaaficn im (Snu br^oncnjuflante crftitft. 3(J ttej nidit tcv Salt, laquo;erl�uft bo� copy;taWum raf4, fo flet)t c8 fcdnell in kaS jroeite @ta. tium �tcr unb bie erfic nac^ bem grofte auftretenbc gie. bereise begeidinct ben anfang bcffelben. Sei.laquo; beginnt bie eigentliche entj�nblicbe �Jcriobe ber �rantlKit, bie im er. flen copy;tabiurn erftbeinenben copy;Bmbtome fteigern -fieb, bie raquo;rejiluft wirb no^ mebr nntcrcrudt, nod) inel)r bie reg;e= cretionen unb (Srcretionen aller v'lrt, ber Urin mitb braun, giebt bei'm auffallen auf ben SBoben leinen reg;d|aum, ift Bell, bie @tbleim()�ute raquo;erben trotfen unb rotl), bie Sem. Vcratur ber Jpaut meebfelt, bie aBarmc ift ungleid) oct= Wtilt, bie ertremitaten unb Obren rmb halb falt, balb Btif, in ber grofiperiobe ftrauben fieb bie ^aarc; in ber S�eriobe ber J^ioc finb bie SlugcnfdjtctniM�te gcrStbct, bie gabillargcfdse ftro^enb, ba? ajiaulbcif), bas Sltbmen ge. icbiebt baufiger, ci tritt inebr ober minber Ijcftige� glanlaquo; tenfcblagen ein, bie Sbierc legen ftd) niebt gern, babeu biel Surft, bort) befriebigen fie benfelben ungern, au8ge= nommen bie Jjunbe, weldje gern faufen, mai in ber lecfeiu ben 3lrt su faufen ber lelstern, bei- faugenben unb btr an= bern Sbierc liegt, ber SBuls Wirb bart, laquo;oll, baufiger, bei iPferben unb SRinbern um 15�30 Scbt�gc in ber �Uinute raquo;ermefjrt, ber J^erjWlag ift meift unfiiblbar, unb ttenn er e� ift, fo raquo;erfcblninbet er, inenn man ba� tr�nte Sljicr tfatii in !8cwegung fejt, ba6 gclaffene SBlut gerinnt leitit unb Brirb feft, bie J�ewegung ift nod) bcfd))Bcrlid)er f�r ba� Zbitv al� inr erften copy;tabium, wirb nur ungern unb j�= gernb tmternommen. 3n ben ajforgenftunbcn finbet man bol S^icr Weiler, fieberfreier, im.Sufianbe ber aiemiffion, babingegen Slbentlaquo; bie (Sracerbation mit ��ieberftcigerung ber copy;brnftome einjutreten pflegt.
!Da� britte copy;tabium ift irifofern bie gortfeijung be� raquo;Weiten, als fid) bie copy;Smbtomc ber ent��nbung fammt. lieb in ibm fteigern unb bann oft bie copy;ecretionen'gaiis un. terbr�fft finb, bie copy;ebleimb�ute febr rotl), ganj troefen raquo;erben, balaquo; SBJaut ft* febr bei|j, ber 93ul� feljr oott, bort unb frequent geigt, bie 3ltl)inung gewaltfamer laquo;on flat�ten gebt, bie ausgeatmete *!uft beip ift; in biefem copy;ta. bium treten niebt feiten bie entj�nbumjeu einjelner Orlaquo; ganc beftig bersor unb macben bann ein cnergifcbeS, oft etnja� complicirte� �ierfabren notbnjenbig, ober e8 giebt Slubcutungen raquo;on SReroenleiben, bie ftd) bnrd) copy;tumbrfiniii
|
||
|
||
|
|||
� 117 �
|
|||
|
|||
SArciffjiiftiflfcit, MicnWgtcit ober (SmpfinWiditeit mamtc= ftiven, otcr ci tcitt aucl) raquo;ol)t bcr ti-nntc, faiiUjc Kl)a= racter ein, toolaquo; befonter� bei igferten sou gemeincc vu\lt;;t leidjt iiattfiiit-et, fca^ingegen eble Stjicve immer nicl)rben entjiinclicl)cii 61)iirortcr iii i�rcuSicbcraiiNUeu geben. 5)iei! ift bei ber S3ei)cmbhtm) im Vliuic ju beijalten, inbem l)ier= no* bie SSBalH ber SDJlttc� moberirt TOerbcn muii.
itiit bicfenUp�Oepimctc ber Jlrantljeit ift bie cr|te,Kranf= [jcit�fjalfte raquo;ollcnbet, wie fcftim oben im 'Mgemeinen ae= fiiot rmirbc, nub e� muffen nun bie fritifcljen grfejemttngen ober bcr Sob eintreten. Sritt ba� erfteve ein, fo ittu*'laquo;laquo; fid) �uerft, wenn biefelben jugeaen raquo;atcn, bie Jviaiifl)eit3= erfibciuunicit im Sleruenftfteme, bie etunmbeit cter bie Unvufie, (imbfinbliclifeit, Scl)rectl)afti�feit (apt nacl), nu bigefei Slicf, menfalaquo; intn Siul� tritt ein, e8 finket na) luiebcr ctmna grejlnft, bie aberleicbt befricbiat, lcid)tuber= befricbigt mirb, bie Jjmnt wirb locferer, bie SBarme egalei: ocrtljcilt, bie reg;d)leiml)autc serlieren iljve grofie Svolaquo;en= licit unb fonqelaquo; an leicbt (ibjufonbent. ' Sfarti unbquot; mal febreiten biefe3ci*laquo;n bcrScucruiigmid) in ben S3ercid) be� ffltutfgftemS, unb Incumt ift bann ba� nueitc copy;tabium ber jroeiten Jirautljcitelialtte cridjieneu; bcr SSute milaquo; wcid), TOcniger raquo;olt, obfd)oii cr ojt nod) ctTOfiS frequenter.ift, bie reg;e= unb (Srcretiouen gcljett ort febr reid)lid) raquo;on ftatten, ber Urin wirb tr�be, idilcumg, mikbtg, bie fiaut gleidjin�fug matm, reid)lid) auSbiiuftcnb, bie copy;AleimMutt werben rofenrotl), fonbern oft raquo;ietctt, lorfcnt, leirbt abgcbenbeu Scbleim ab, bcr Jvotl) i|t lotfcr gebattt, feudjt, tt tritt ruljigelaquo; 31tl)racii ein, bie SrcDlufl loirraquo; geregelter.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , ,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. ..,,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;�
3m britten copy;tabium enbtid), bem eigentlichen bcr raquo;olU tommenen Wcnefung, Wcid)cn nun mid) bie nidjt feiten ftarfen 'jlbfoutciuug'en alter 5lrt unb nebmen beu nat�rltd) r.id)tigeu (Sitab loieber an, bie Qberljaut fcJiubV't ftd)^mi_t= unter fiarf ab, ba� Jjoat wirb glatt unb glanjenb, rtrei!-tuft unb aBiebcrfaufii treten raquo;ollfommcn ein unb tiosSEmlaquo; beftnbet ftd) TOicber TOof)l, bie �rnntl)cit ()at ibren �pclnlaquo; voUenbct, bcren ganjer Sjeclauf racifl in 5 iii 1* Sagen sur�cfgclegt wirb.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .laquo;ilaquo;.,laquo; ,
3m jwciten copy;tabium bcr sweiten Jtraiiffecitatialrtc trc: ten am lcid)tcfteii bie iBietaftafen auf, iubcm bie tdttfajen �.'luslecrungcn uiiBoUtomnicn burd) bie notttrliften Slulfaeu biiug�wege gefcicljen unb fid) nun Slblagerungcn an trgcub
|
|
||
|
|||
#9632;
|
|||
|
|||
|
||
- 118 -
tincm SlKite cfclaquo; in ciuct .goljlc kc8 ��mv� bitten, cfcev tiefe Sliiafdjcitungeu ganj unl gat jene ��cgc raquo;crfeljXen; ^iertuvch fann kamt oft iiod) fcl)v fcfincll tern �cben ein (Sirte gemacht wcvfcen, toenn j. J8. 6'rfuccitc in ten @c= l)iritl)�l)l�n ftattfinbcH, obev c� tomnicu langfam mciitenbc fivaiifljcitcn jinn SBorfcljcinc, j. 5B. SoaiTcviuditcii, roeim iie SluSfdjeibttngen in tie Saucb gt; unb J8vuftl)cl)lc gefejelaquo; Ijen. Sltn erfveuiitjften unb am leiditejleu ju bct�inxifcn nnb ju befcitigen finb bic iWctafmfclaquo;, meldic in bem 3ct(= gemebe unter bev flaut ftattfinbeii. Wo fie fid) bann maud)' mat aii Dcbem fber al8 Sitevabceffc barftellcn nnb als foldjc bctjanbett raquo;evben nuiffcn; fie ftelicn neu entftanbenc Jltantljeiten cav.
SlnberS raquo;evljalt !i fid) mit ben Sietnftafcn, iraquo;etd)e in ben evftcn �t:anthcit�l)�lfton ftattfinben, bie mcift ganj bcu (SBatactn bc8 gicberi annehmen , leiebt aber ben nevu�fen (sect;t)avactcr jeigen nnb tabei ml)rc SoeataffcetiDnen nnb copy;ntjunbungen barftetlen, 5. 33. Sungcncntjiinbung, .Ijiviiraquo; entjunbung, Slicvcncntg�niuiig u, f. raquo;..; fie bi'tben bcu JJecrb ber �vantf)eit unb muffen bann ol� fplrfie beljanbelt wetten.
3Me SBorljevfagung-i|l bei bent einf(id)cn (Sutjuiibunjeiicbcr iiieijl nid)t ttiig�iu ftig; 3:()ieve ebtec Siaqc, mamilidic Sl)ieve, Sbiere bie gt;raquo;bf)lgeniil)tt, sou ftvaffem iBiusfelbauc fint, bie In gmii liigev llragcbung leben, evfeanfen jiuar oft reclit teftig, jettiget 0I6 amere, mo bie entgegtugefegten Umft�nic ftattnufeit, nltciit bet il)uen nimmt tie Jlranfljeit mcift einen vegednatngen SSetlauf, bie �vifen treten tid)tig ein unb c� tomnteu meniger �ocalaffectionen, meniger SSetagt; flflfen, sRaifitranfbeitcn raquo;or, alraquo; bei fdjtaffen, gemefnen 3;6iereii,.bei abgetriebenen, abgentt^ten Bug#9632; met ajiilc^= tftieren, bei betten nur ;u leicbt fid) raquo;er faulige (�ljaracter, ober aJietaftafen, l)i)bro!pifd)e �uftcinbe bilbcii.
XI r f a d) e n. Sgt;ai (Sntj�nbung�fieber ftnbct fid) befonbeta gem bet jungen, tr�ftigen, raquo;oUbliltigcn, tuo^Igenaftrteit Sbicren ein, uitb bei ben �ttjiern nrf�d)lid)en OKomenteit, raquo;elebe �berl)au))t entjiinblid)e �iffectiunen bc8 ganjen Drgani�mus jctBor�utufen raquo;ermbgen, unter benen iilb61id)cr' ��ecbfet bet Sembetatur obenan fteljt, urn fo ine^r. Wenn baSSWet
|
||
|
||
-
|
||
|
||
|
||||
|
||||
|
||||
� na �
|
||||
|
||||
|
|
raquo;otBet iraquo; flattev SBcttcijtmg, ftattev �autau�t�tiftuiiij l)cgt; laquo;rijfen war. copy;8 gcftllt fiel) leirtit ju gnts�iibungeu timel= iicv �iJvpcrftcUen otet ciu;clucr Orflauc, uac^ eungen liegt iljm jctc�rtial eine fccravtiqc (SnUHiitmng ju copy;nnrtc; (o rmt) kenn tiud) Ijcttige SBerwuirtiungtn, gSefbvtnnungen, Sliiiifcuiiiicu tiellrfaftc tc� Sicbcrlaquo;, tucldic bann ben*v(mt= I)cit81)ecro tavftclleu, mit ketch Seilung lt;mcl) iai raquo;icber ju TOioihieh pflegt. Slti)v*= un* �ftTOintc icfovbctn tai = lelbc.
Sie SJctjanbtung ridjtct (14 und) bem (Sijarnctcv, ier fivantSctteft�tftc, raquo;0111 eben raquo;odiegenten copy;tabium bev Jiranfljcit, ben jlattfinien? ben �ccallciccn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;^ , ',^ � � , t �gt;
SM8 cinfadjc ftnoA�fe �icbcr raquo;cidit oft aHein bev 3ta= turliilfc, unb man tann c� fi* �lbft �bcrlajfen; allein c^ ift ii)in nie gan; jn trauen unb man mujj memgiten� iminev genau teotiacftten, laquo;m im n�tljigen galle leiteub eintreten
3m cvften Stabium bev ettlen J?vani()cit8l)�lftc iji man nidit feiten im Staube, bie Jtvantljeit im �ennc ju beieitigcn. Sgt;d Ijiev, wit oben gefagt, fid) bev�iivbcv in ber allgemeinen Stiditnng bev (Soritraction befintet, unb in biefem StaBiuin Dovsiiglidi bic �ejetatWen Organe leiben, fo muraquo; man biefc raquo;oi Ueberlaftung fdi�lsen unb l)aiugt;tfad)lid) magcieS, leidit raquo;evbau�elie� Butter, laue� (SSetvanf am'rbneni raquo;ureci-len reic�t biet! allein jur Reining be� eingetretenen UcbelS bin; bnbei rtutf man SltleS raquo;etmeften, iba� bn8 SBlutffiflem fdjon jelit in �Jiitlcibenljeit jielicn, bic brot)cnbc reg;ntsiin= bung�^criobe fdmellcv berbcif�ljvcn, fteigevn f�httte, bal)ev ftavfc ffleraegung, evbiUenbc Sltjiteicni ift bev 5lnfaU ftavf, bic Bunge fel)v tvoefen', belegt, bie reg;c-- unb �vetetionen fdion ftovt untcvbriictt, bic Jpaut ftbon tvoeten u. f. 1raquo;., Waltet mit einem SBorte bie Contraction )quot;d)on betr�ibtlirt) raquo;or fc gebe man SDiittel, lueldjc im Staube unb, tiefem Sufianbe In ben �Sercauung�raquo; nnb SJlffimilaiion�orgauen cntgcgcnjuwirfcn; biefc finb ijnnytf�djlid) in ben fogenann-ten Siittclfaljcu jn finben unb baffen bovj�glid) l)ievljer, inbem fic juglcid) fnl)lcnb einiuirfen unb bem bvolieiibeu entj�nbunge�uftanbc im ajorau� fdu'ii etmo� cntgcgcntvc= ten. (iianj raquo;affenb ift l)icv ba� copy;tjubcviolj (IVatnnu sul phurir.um) in mittleven copy;aben, entibcbcr atlem JU 2-:i-4 Unjcn auf ba� gutter, otec, laquo;enn bic Sfticre mrfit
|
||
|
||||
|
||||
|
||||
|
||||
|
||||
|
|||
|
'
|
||
|
|||
� 120
|
|||
|
|||
mt freffcn, in t(i� QleicftnE getBaJi uirt tdgtiti) ctma bvci fetcilaquo; reg;iil)C= gcrcictt. (Slienfo faun mnn oucl) iaS !Do|p. Vc'lfatj (Kali siilphuricam) reichen, nur tnfi mein c� in um ein reg;ritttl)cit tlcincrn reg;aScn raquo;eraifpl�t 3BiK man aber tiefet eingreifen, fc^on melir auf b'ie �ffhnftationi' laquo;erfjeugc, auf lie Jjaut cinwitfen, fo feist man tiefen (B�tteln ten Tartarus emeticus ju. Wan tann ftd) ia? bei felijenter Sormc�i bebienen:
Ilec.: Tartati emetici Sj.
^Vatri sulphurici Sxij. M. f. Pulv. D. S. Z�aU�) 3�ISJat einen QMlffei Boll auflaquo; Butter p geten. Otcr will man licter ka� Kali salphuricum w�ljten, (S tann folgente SUcnnbming gelten:
Rec.: Kali sulphurici 5ix. Tartari emetici 5i. M. f. l'ulv. D. S. laquo;Eftgtt� 3 SIRal einen copy;Bl�jfet sott auf� Snttev ^n geben. 66 tommt inbeifeu auci) raquo;or, bau eben bie Spiere balaquo; ivuttcr raquo;crMmdljen, ober e8 nieftt ganj raquo;crjebren, bann tann man nici)t mit Seftimmtfieit iuiifen, toieuiet bicfclben yon ben -JBiitteln crljalten, unb e8 ift raquo;orinjieben, il)nen tiefelben in Sorrn tcr Satroerge ju rciefieu,'bic man auf folgenbc Siieifc bereiten (�ffen tann:
licc.: Tartari emetici Sj. Sal. Glauber! gxij. Pulveris radicfs Liquiritfae 5v. IXIelis crudi q. s. at f. Elcctuar. M. D. S. Saglirt) 3-4 Sfal einen Syatel raquo;ol( ju geben. Siefe� einfatfte Mittel rei.^t oft raquo;oHtommen t)in, um nc beguinenbe Jlrantbeit gu beben; foKte man iubeffen in ber copy;ewinbcit fteben. ba�, bem altgemeinen 3u(ianbe bes 3bJquot;e8 iia4, bie (Sntwicfelung be� fauligen SBaracterS fcrobe (f. weiter unten), fc tann mau fdjim jefet ein kiefem entgegciiwirtenbc� SBcittel snfetjen, J. SB. bic Ilailix Li quiritiae tteglaffcn unb. ftatt berfelben bie Hadix Gentia-nae rnbrac Innjufiigen. giuige 3,()iei�Tjte lieben febi balb, wenn eben norti feine Gntj�nbmigSfpuMlaquo; raquo;u Rnbcn fmb, braftifdjc laquo;Jiittcl, namentlid) laquo;toe, ju reiben, UM es ift niibt 511 leugnen, tap bierbm-rt) bie gange Ktantbcii abgebroeben werben tann; allein es ift immer ein etwalaquo;
|
|
||
|
|||
|
||
� 121 �
gcwagtc� Spiel, unk iajjet nut mit gvojicr SSOTiUbi MefeS
laquo;ei ten Minfccra muS man We often angeaejenenJKitraquo;
td, namcntliri) We aiittcKaljc, metwa� gtoncrn ffloien reitjen, unfc iWor am beften in P1!quot;laquo;laquo; �quot;gt;m
fflef benfiunten tDiit oftmalaquo; emMitirtgereWteS^velaquo;laquo; mittet laquo;ovttcfflidie copy;ienfte, raquo;quot;��8aeKttt, *ac ctequot; laquo;u* lein cntj�nUUdjct 3u(laTrt, namciit�rt) Vocatcutjiiirt 113 tc� sffiagcii� mit to-Savmc, raquo;ortanken 1(1. *icr mui! man �uc6 teil Tartarus emeticus geben, am heilen 111 SSetbiiu fcuna mit Kadix Ipccacuanhac; tic Stiefirnnv� ift jroay �I avec�cn eiTcgentcr #9632;amp;infi*t fitfievcv, allein wegen iljvev Sdi�vfc mit and) laljmcnteii gigenfrfiaft l)ici- 511 raquo;laquo;met; ten SUian tann folgcntc Sornicl beiuilseii: Rcc.: Tartari cmctici Grau Ij.
l'ulveris radicis I|iecacuanhac Gr. xij. AquaR fontanae JJ- ' _ , .- � M V. S. astcdjmittel. copy;ntoffeWJelfe alle ' aiicrrclitimtcii bt� juv SBJirhma ju geben, copy;diroeinen tfjut ein foldjcS laquo;vecftmittel aud) guteSicnlte; man muj) c� aber bei gn'�cn Sl)icteii raquo;erjlStfcn mit craquo; ilmcn mit etwaa Saucvmild) 511m (Scnuffe raquo;orfe^en.
reg;ittfl talaquo; elfte copy;tatium bcl)aiitclt �let unbcbaiitclt laquo;onibet, mit tritt mit bent iraquo;eitcn tic cigciitlid)e (gt;ciit�uii= fcttlMSketioke ein, fo inuji mau tanu, na* tem (State iDtet ��cttuitcit, kal antitblogiftifdic aictfaljven aiiVBeiiten mit bcimi'terlaquo; bieiBloftljiMt ke� J�lntce betabjuftiiiimen nidicn. Unter teil mi l)iet jureg;ebotc ftcl)eiiteii C�iittcln fleljt tanu baS Kali iiitricum oben an; man giebt ei m mittirai �iabcn, allein otet, wenn man tic no* forttauetntcit Ui= *eii tet raquo;cgetatiBCii lt;Svl)�xe belambfen mu)!, imt_ e)laiibcr= utcr SDoBkelfoU laquo;crbuuteu. copy;et Tartarus emeticus bleibt mieb in tiefem �cittaume ein raquo;otttcfflidiclaquo; Sfittcl, ta� ort ten Sltctlaii eutbcbtlid) ma*t, ol)nc jetodi tcniclbcii ganj yettrangen ju f�nncii. i�ciflc�ente gotmelift entfljrefflen*. llcc.: Nilri deparati
Sails Glauberi ana gvj. Tartari einetici �j.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;^ .
IMilvoris radicis Liquiritiae Siv, Melis crudi q. s. quot;t f. Elccluar. __ M. D. S. -Mc 3�4 Stmibeu einen �i'atcl raquo;oft ju geben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; -�#9632;.#9632;,
iieigelaquo; uibcffcn tic f�iiti�iitung�lijiwtome, 10 Ml cm
#9632;
|
||
|
||
|
|||||
- 122 �
S�? SU8.''''9^bcn man nalt;*gt; laquo;'quot;Wirten mefit otev *m(m floil mad)t; man muli batei ben SS�rgfcBtoq mm amp;!?laquo;amp; nc ,mcn unb fobiel ffllut entleere,,: tibeVcquot; raquo;c*tr weniact raquo;oll mirb; mituntet finb 5-6 raquo;nb
incl;r wcBtaffcn, BcfonbetJ wenn tcbeutcnbe l'ocalenU�n-bimgen bem Uebel jum copy;ennbe �eflm; otooWr raquo;SS benelben erworben werben. copy;8 jft be iv re�ter Wt laquo;.' toiler Vlnwenbnng ber aberiap bal Mf�nftc fflifgS
gegen b.c raquo;orljerrfcbenbc entjiinbtidK KiST inbem c�
lagegcn fnim c-j, im llcbcrmancc angewentet, auefi febr ur*tl,eil,g teufen uhd Uebergang be� Sieber� m bem fan-tiflen unb netB�fen (iDaraeter beffeiben r�rternnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;'
' raquo;laquo;laquo;t ^gcrabejn mimjttelbiu- n�t�ig, aber boci) ben ^tocef ber copy;enemng rorberub, finb bie Wftiere, iue,v m b n t orfnen, angtpuften M anjufencbteu unb bef en bgnng Jlaquo; rorbern, unb ,o ben Sarm weniger umfangSreid l,cm-menb fur ten ajlutumlmif.ju mac*en. � Slem hstbe* Bon �Damiltenblnmen, 2 llnjen �nSanFSBaf'
.....f'fW tiic^rantDeit aber ii� jum britten copy;tabium unb
S v H^nlquot; icf0llc-claquo; quot;ie SdHeimbante febr ergriff �! iel)i xott) trocten, fo midi bie Jjaut, fo tnu� man tu ganj raquo;orjuglitl, bavanf beuten, bie nu, ju wut �be M6laquo; laquo;ttteten nnb na* -sjaut, S�eren, larmarnat unb �ffit'S fcCr 3t(ife quot;'^M'ft SU werten tv,b�t bo� Mljfaure Jlmmonmm luHtrefflirticS�cnfte, Ut�btS man
raquo;eiaufStlquot; 8cacl'enm mtMn Utttu etm* m�*tol
Hcc.: Kitri depmati gv.
Salis ammoniaci depiirati gii Pulverig radici Liquiritiae gv
M. D S. Me 2-3 Stunben einen (Spatel � , . t. raquo;quot;K 8quot; geben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;v quot;
330661 biencn fraftige Otcibungen ber.Qaur, Bon ^ieit in
Wlftc, fo uwi man b.e im britten Itabiutn gegebenen
|
|||||
|
|||||
'
|
|
|
|||
|
|
||||
|
|||||
|
|||||
|
||
� 123 �
|
||
|
||
��tttl nod) ttwa� t�ttKiscu, 6(8 cutlidi bic tvitndicn �lu^ kcruiwcii im� im Urin, Sarraau�lcmuuicii, abfoutc. mnacn tcr 3tafcnf(tileiml)autc, Sev,laquo;Usect;crn ftattj raquo;pUtomraquo; inen erfolgen unb Iiicrmit kaS jnicitc Stabium ber jmeiteii JtcantttiWMlfte crfdiicncn ift. 3il bicKiuStapiuiu tft bic im aonjen Stitfec jcljt vovftairtcnc crp.aii|iraquo;c StWtung bc. fonbctS sorfjcvtfdjtub unb ucrlanflt genouejic laquo;cadming, um nidit in ba� (irtwm iU-cisugcDcn, raquo;ber aud) umju laquo;ertjiubcnt, bafi bind] neue ctu�cvc copy;co�blidifcitcii tninic StanI6ett8fotmen Ijersm-gcnifcn werben, wai bei ber mm raquo;cr�anbencn (�mvfinbliciifcit be8 Stityni um iccljei- ber gaU fcBB tarn. UHan muj mit aiorfirtit bic tritiirticn f�ntraquo;, leeningen, wenn fic ju Ijeftig ju isevben broken, ju maft= am fucl)cn, iubeiu mau nun nad) unb uad) �ie itarteru ia= linifdieniliittcl raquo;cgt�jt, oltmfoU� ten iSalmiaf in Hcinnt eitiben fertaiebt unb je uad) llniftAnten mit ibm raquo;lUittel veicbt, bie eiitiDeber bie Sd)lciml)�ute ber aie�nration5or= gone ne�nb leijcn, (larEeu, ;. 33. ilnii, Rcnd)et u. bcrgl., �ber c8 H�nen, wenn ber copy;armciinal leitet, 511 iel)r er= r�tafft etfd'eint, bittere Siittel gegeben werben; mill mau ctioa raquo;or^anbenen Sdileim in ber UrinMafc mit entfernen, fo utuf man leid)tc biuretiKbc a'iittel gebraudjen. jn erraquo; ftercr .(jinfiebt tonnte man folgenbe Borracl benu(}eii: Hec: Salis ammanlaci deputati Sij3.
Pulveris semiiuun Auisi vuleans �vj. M. f. Pulvis. 1). S. S�glid) ISiat einen copy;pf�nel Sott auf JUeicufutter 511 geben. . 3m jweiten unc britten gajte aber b�rrtc folgenbe i��laquo; febimg bienlid) feftil:
Rlt;;c.: l'ulveris baccarum Jmnperi
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;radicis Gcnlianae rubrae
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;salis Glanberi ana Syj.
M. f. Pulvis, raquo;. S. Sagtid) 4 3)ial einen jlar= fen Kil�ffel soll ju geben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; _ ,
raquo;Kian fauu biefc iBiittel audj mit copy;laquo;rub ober-tjonig jur aatmerge inad)cn unb elaquo; fo nac5 uub nad) n)ateliraquo;ei|c
gntlid) im ietjtcn copy;tabium bev ^tanfl)cit, nw^faM*
|
||
|
||
|
||
|
||
Seil, fo fann man jui Sccnbiguns ber �ur ju ben aroma.
|
||
|
||
|
||
124 �
|
||
|
||
J.'(*f?ri'quot;'it? �littcln, jh fccn SlntimonialKn, @*ttefel, etaljiwwcfcl, ubcvijcOcn, etwa, foliicirtc Sonntl omKcutcn: lice: Pulvcns radicis Calain; aroinatici
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � Geiitianne rubrae
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � Eiiulae ana giij.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Antimonii crudi %i�.
M:f- Fu}lis- n- s- S�iii�i 3 mal einen copy;�--jnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; loiTCl raquo;oll nuf 8 guttcv jn geben.
-J,mquot;,it'raquo;,c8 notbtBciiWg, befoncevs u-enn ber Siinns canal p fein; cmvfinblicli jciate; cine Zeitlang leMte� Suttfr ju vcicbcn unt biep in Hcincu SJJortioneh in titeevn gwff�Sent�ttmeti at� gctt�Snli� ju geben, um nidjt su t*aben, unb evtt nad) nnb nad) ju bev qeweftnten guttct= Jiuine jnnidjufebven; babei muj man andj bie �aitt raquo;ot (laquo;mitniig icDiitjen, um niriit, tefonber? in ben cvftcn Sa= gen nacb ber Jivanfljeit, neue SKeactionen Ijcvsor�nnifcn.
Smt.itc� copy;apitet.
Sa3 nevtefe gieber, hiebet mit ncfB�fcm CSfm--vacter, Sicrsenfiebev.
�a� eigentlifbe veinc SJeroenjtebcr fommi bei benSl)ic= yen leiten raquo;or, es cvfcbeint bann cl)cr al� Ssfjootit, als im emjelnen gaUe, meljvfad) btngegen vuivb c� al� new�raquo; ic� �ficber beobaebtet, wb ci fid; anlaquo; beut entj�nbticScn Siebet bevan� entiuicfclt nnb bann feine copy;Bmfcto.me, be= fenbey� im btitten copy;taWum ber erffen JtvanfOeit�balfte, ItarE l)ei-raquo;ortreten. ffier Sierlanf be3 Slerocnficbev� jcichitet lidt babiivcS aulaquo;, baraquo; bale febon im erften �tabium fieb nerooie Stimptume neben benen, lueldje ba� Sieiben ber yegetatiDen copy;bijatc manifefiiven, jeigen. JBci trager Sreil= luft jeigt fidi menig Surft, Darter, tlein geballter min, ber mit (fedileim laquo;berjogeu ift, mitunter fdim�rjli* au�^ liebt, ber .^arn mirb unter tramvfiger Sefdjmcrbc abge= ic�t, baljcr Wei kern Sbicre fdnnerjlicb ift, ber laquo;om ift icftt f^on bell, flar, ungef�rbt, tabei tommcu ftbon im ertten (gtabiura leiste Bntfungen in beu �Dl�Sfcln, Jtnir= lefeen mit btn iJabnen raquo;ct.
Oe^t mit bem erftcu �tcbcrfd)auer ba� elfte Stabium raquo;or�bev, unb tritt nun mit bem jlveiten Stabium bie reg;nt--Aunbung�pericbc ein, fo tritt ba� ergriffeufcim be� !8lnt= laquo;flem� nulftjo beutlid) l)erwr, bie laquo;Uut�fcblagc fiub bis aur m�m ijscbtagc raquo;ermeljrt, geben ni^t fo ba� copy;cfiilH
|
||
|
||
�
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 125 �
in tti�Uc unk ��drte, fie finb lucidjer, laquo;einer, aber an bei-Slrtevic felbft f�olt man eine copy;ponnnng, iiljnti* einer ge= �'annten quot;Darmfaite, tic Jjcvjfctjl�ge rmb mcifl Wmad; fn^lbar, I)iernebcn fietlt man, baB bic l'lt^erajnge mit bem SPttlfe unb Jjerjfdjlagc ni*t im ajer^�ltniffc fte()en, batb mtljr, balb meniger mit cinanber in ber Baljl bifferiven. Sie Sljiere finb fcjre*6aft# cmriinbli*, unruljui, �ngftlilaquo;, balb lagern fit ft*, talb flel)en fic luicber auf. Sie copy;cbleim-baute nebmen in ber entj�nbung�veriobe nid)t tie f)ol)e rotbc Sarbung an, werben nidjt fo tvoefeu, bleiben etffialaquo; fcud)t, febmierig, fo autb tic Sinbebaut ber 5lugen, oft finb fie etion� gclblicb gef�rbt, tic a��rmc tet .r-iaut ilt auef) unglei* raquo;crtbeilt, bat aber ba� (�igiie, ba{ fie ber befuljlcnten J^anb ftcibenb erfrt)eint, iljre gmvRnbuug noeb eine �Bcile, nadibcm man tic Jjanb raquo;on tcr ^out entfernt l)at, fortbauevn lajjt. H�fst man i�lut, fo ijl bieie� nid)t fo blaftifcb, e� feblt temi�lutfucbcnbic tfcfiigteit uubSerb-l)eit, ber (Sang ifi fcblaff, ffbioanfenb.
3m ttitten Stabium eib�ben �* tiefe�lnnvtcmc i�mmt= licfi unt treten bcfonberS in ber copy;vb�rc ber '�innc�organe auf; ba bieJttanfljeit fcf)r (eiebt au* in ben totbiben 3u= ftanb iibcrgcljt, fo fieljt man legt entweber beftige laquo;urge regtbeit ober Stumbffinn, Slufflemmen te� Jtobfe�, unenu vfmbliditcit gegen nujjcre copy;nfl�ife, gegen glicgenfiicbe, rei= senbe (Einreibungen u. tgl., talaquo; Slugc iji nad) tiefen raquo;er^ febiebenen 3ufi�nben entmeter raquo;ilt, oter ci ijl gl�icrn, obne Slant, ter ablief fiumuf, oft tutcS tie febmienge Scuditigtcit, raquo;eldie ta� �llgc beterft. Hiebt ju erfennen, Stimmt ta� gieber ten torbiten Sl)aractcr an, fo bejeidjnet man elaquo; bann mit tem 3lamcn Saulfieber.
@c^t mit bem britten Statium tie Jitantbeit aur bem nun erlangten .J�^ebunctc, Slcmc, in GScncfung �ber, fo loeicben nun nicl)t allein tic ners�fen reg;l)mbtonie, fonbetn c� fiellen ficb feit tie tritifeben entlccnmgcn natb unb nad) ein, ber fbarfameUrin wirb niditmefir l)ctl unb mit31!laquo;laquo;* aelaffcn, fonbern tneljr tnibc, ftbleimig, jiebt fi* �uweilen in g�ten, turti ben in ibm cutbalteneu copy;iiueipftoiT tem fdilimmclaquo; Beidfen), be�gleicijen ttetben bieSarmexcrcmcnte raquo;ocicfi, ter !45ul� serliert feine Sbanmmg, mirt eljer etraa� raquo;oll unt Ij�rtlid), ter ffllid Wirt ruliiger, tie copy;tumbrlieit Uit nart), fo aud) bie brennenbe ^i^c, unb ic^t gel)t bic �rantbeit in ba� jweite copy;tabium ber copy;cnefung �ber, m reeldjem bann bie SluSfcnterungeu leirtt fe^r Ijertig iuerteu
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||||
|
� 126 �
He mmnicxman Salt, toirt. feeraquo; JBiiraquo; raquo;oil, WcT* ift laquo;ar feme SlcngiitWcit me^r raquo;o%S, l.gm ff*' b Sl^crc rujig unto flefccn raquo;on 5cit ju 3c t ft* fcfl�rielnb mrtev aur fonimt mcf, unlnaS be* a6iquot;yAe St S.
S�S Jquot; reg;cnefung laquo;Dec, in Melkern He aiu�Meftiiu Sf^Sfi�quot;1 3quot;e9c'laquo;cn Ottraquo; laquo;iictet laquo;nncDmcn, biesect;aquot;re roerben glangcnb, glatt nnlicgciib, bit aB.irme ift alci*-
ffh. laquo;5, lt!c ^H'' 'raquo;crtcn tticter munter. SlRUuntet mm fut bicjev ^eittaum lange Inn, jcbenfaK� lanncv atlaquo;
fetaticn ift bic aJiogli*tcit ber neuen etttaufuna buv* gquot;* emwittenbe copy;laquo;raquo;laquo;laquo;Wten urn fo awpct' a(8 bk (SmtfwMi(tteit in eben bent (Svabe ctS^ttflft, atequot;in blaquo; evften Jtvan^ejtlaquo;l,alfte bie Jtvantfjeit Vftig auftrat raquo;alaquo; urn fo inel,r ber Salt ifi, raquo;enn ba8 S eb r nicft blilaquo; alaquo;
urlprunglKftclaquo; S'Jcrbentiebcr auftrat.
,11,h3�ffi.camp;kl� iraquo;%im3li*e laquo;erocnteiben fidt) au�iitbct
unb bie tafTc be bcjci(Sneitben Symptome bur* feine SnU
laquo;^iHlff f 1CV,r6 *tfti? 8�i^quot;' bcfiomeOr raquo;erbinit ? e Aianfljeit ben Stamen rentelaquo; StcrBcnfteber, wjclcfie Sorni mbeffen bei'm aii.erc nur feiten loalirgenommen raquo;irb: ba-A'acn bie laquo;ceitc raquo;otm ber Jirantljeit, boa fogcnailnte eiit= junblic�e SJcroenfteber, bei weitem am IjaufigBen crfiieint, unb bann, wenn im lj�d,ften SJJuncte bie copy;t'annun n 5,
SilV S^^rff'J raquo;laquo;�raquo;'quot;'Ct, oberBietmeI)r in benfelbcn �bev= Sffi ^fteat bnnn bji� nmbfe faulige gieber bar, ben 3raquo;. Jiftf�Iquot; be' m Sw'fWJlaquo; ba� hadere., copy;ie britte Sorm cnblid) nt bie, wenn burdi bie ganjc JJrantfieit bincur* neben ben neroofen unb entjiinblitben copy;laquo;mytomen ba� 8ei^ ben ber bcgeta�ucii feite raquo;erl)crrWenb bleibt unb bann ba� Seibeit bee copy;djlefifijitutt befonber� auff�llig inadit, bas neben ba� bet Briifm unb SijmMgefdBc; tiefe Sorm it. }e.i*net man mit bem Jlamcn fdilcidjcnbe� StctBenficber inbem jcin i-erlaur langfamcr, iinbeutlid)er ifl, unb ba bei il;m ort Ijcjtigc copy;cbleimabfoiibctungen fi(6 cinftcUen, fo giebt man iljm bann ben Slamcn s�teimfieber, es ift biefi
|
|||
|
||||
|
||||
|
|
|||
|
||||
|
||
|
||
|
||
127 �
|
||
|
||
kilaquo; gotm, mem am teicfttcften Slaiiftanlljcfteti, �Sajfec--ftt**laquo;i tt. kgl. I)interi�6t, mit bei meWet ka� lefete @ta= fcium blaquo; (Stncfuna ft* mcmctimat am langlien ytmmwt, inttra Wc Organe ket Setbauung un* Slfflmilotion ftd) nut langfam inib nur allmalig et^olcn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;.�#9632;,_, ,.,
3)it Eoucr tea SteBenfteterlaquo;, wenn elaquo; allaquo; laquo;inelaquo;, ur= teilngBdielaquo; auftritt, bauert bis 21 Sage, ift aber oudt M, l�nger, ienadibtm ba� britte copy;tabium bet reg;enefung 1tcD lange biirnu�siebt, faun bann 6 MS 8 S�odien banern, efte tie 3^icte il)re sottfemmene (Sefunb^eit mieber crreidjt
'quot; Sim m �berfein ift bcr SUunct bcr Mnilectung, M)etd)t vm �iniaen gerabeju abgeleugnet, raquo;on Slnbern als im 6o= lien copy;rate raquo;orf)anbeii angenommen raquo;irb; elaquo; liegt l)iev mil, wit �berall, bie a�a^rdeit in bcr aJiittc, unb wenn traquo; aucS eine ��enge fraquo;orabiWer Salic gitbt, wo iquot;1quot;! Sraquo;quot;} unb gar teinc Slufteifung bemerft, fo ift bod) banii, wenn mrtrece Siliere erftanfen unb bie iErantfeeit ibren ��eg mit Energie raquo;oUfiifert, bie Slnftedung nidit wegjul�ugnen, ba. her, wenn unb wo e8 m�gli* i�, entfemung ber �ronfttt raquo;un ben copy;efunben n�tfiig, wenigden� eine aur feinen Sail ju raquo;erla^cnbe aKaajreget. Uebrigenlaquo; raquo;erbimt bemertt ju werben, bnsect; bie Sm^ung nicM gelungen tfl, W?laquo; onlaquo; (Sontagium ft* bloS an bie 31u8b�nilung fingen mitSte.
Urfac^cn. Sic Urfacftcn belaquo; 3teraquo;eiifieber8 finb feftt Mwct amu= geben unb in ben eingclnen Batten not^ f4raquo;laquo;er laquo;mi*' weifen, benn wenn eben eine allgemein eiwoirtenbeUrfadjc fall alle JStanffieit�formen einen nersefen gljaracter an-nefimenl�Et, ijl eben tiefer allgemeine coSmiftbe (SmflUB ti au*, reeller bie 9lerraquo;enjteber fteroorrutt; mbeffen liegt claquo; ganj auSetbalb ber aJi�glid)teit, biefen Sinjluifen ju lt;:ntgel)cn, unb nur erfl mit iDrem aSetfcbwmbcn I)o/en au* bie bann oU reg;eu*e auftretenben SterBenficber auf. @inb bie llrfatften me^r in �bler, bun�iger �taUung, engen 3ufaramcnitc6cn raquo;ieler Spiere begr�nbet, fo m bieten Uebelilanbc eljer abjufeelfen, befonbere muraquo; mlaquo;raquo;^laquo;1'1; batauf fetjen, bap bie �ranEcn raquo;on ben copy;^quot;fquot;1 3^quot;quot;''' werben, inbem feietbur* bie Verg�tung ber l'urt bur* ba� (�ontagium raquo;crljinbert, unb fo bem Sortfefireiten bei Jvtant. Seit mcnigften� copy;in^alt get^an wirb. aic�t..tquot;�3Sa^ laju in tcin cinjdnen Spiere, UiStmcm, laquo;imn bie an
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 128 �
copy;iitjflirtunfl ticlaquo; ffleljirn?, iSuttimfoBlaquo; litten, an tlntin
(Sebrautftc btijutommen mil raquo;orjubeugcn, in raquo;el*� ?Dio. mentat oft au* He Urfac^c bc� SkrBcnflcberriicat. SRicftt laquo;linker muti man firtraquo; sei- einet ju feji etfifi�bfenbeir ju �^J�� laquo;laquo;itmettjobc tj�ten, tut* raelfte n* gcm?rt Witt SCn=' quot; ,,iclme*,: quot;quot;raquo;quot;f6 8'*laquo; *laquo;*quot;#9632;
SBortKtfiTgung.
.in^i^'*1.,^'quot;, ^ ft111�- mlaquo; tgt;a8 sttemnjieber immev laquo;me befcentlicfjc �tantSeit ill, inn nur rrenn bie Jtranfbeit loglei* m i^ren erften copy;tnbicraquo; ricfitig ertamit unb beban.
rM.?ilaquo;' 'quot; 52 OPlftM ^rfo(3 laquo;u laquo;warten. Slo�) mig-Iicfiei alaquo; gemo^nlid) m biclrtbe, menu fid) bet faulige 3u. ftanb jugeieltt Slaquo; 1ft befonber� beafjalb migtirtj, in bicfer Jtr(intbC(t ben SlnSgaim ju beftimmen, inbem nut in lei*t bei m anfangs guten reg;angc betfclbcn Ut�Uli* aSetanberun. PI quot;aW^'r hit �'an tutcfMii8 fti*t bermutbetc, bliifc. tidic SBJctaftafcn, qSaraltfen u. bat., bie oft bem Sieben W.'tettcinjreg;quot;^ 'J!11*�' raquo;I1quot; laquo;8 entftcten f*toctc3{oel)frant. Ijeiten, a(8 ��afferfu*tm, ��fimungen, bfeibenbe Burfun. gen u. f. m., xatt�ie mitunter allen fflem�bungen trohen, f,rr,raquo;B?t^n M Yfcie ?f)ilaquo;'laquo;ut tangfam eisten, oft fetbjl ti m ben reg;ebtau* untaugli* ma*en, raquo;bet lang, tain ten Sob I)erbeir�^ten.
iBe^onbtung.
w;-i^.1?itbtl2!!!!r:lt;m.* bur* *'laquo;-RnintSeiKWften unb tie copy;tabien beftmimt, in benen bie Jltanfbeit eben fiefit; ttitt tolaquo; 9Jetraquo;enficbet ali copy;eudie auf, fo ift e� eben leicbl tet, glci* in tem erfien copy;tabium lie copy;acie m ettennen tobmgegen in ten etfienS��en einet (St)i!ootie otet in c�w jeln raquo;otfommenten SaHen elaquo; nur ju lei*t ift, lafi im ct. Iten'Jlurttcten bet Jttanfl)eit biefclbe ni*t cttannt unb kW. luv* bie laquo;etjanbiung gtttiibt wirb, raquo;emettt man fion im erpen �tatmm ten eigentlichen (Sljatacter ber SttadU 6cit, fo rnuu man neben ten im Sltlgemcinen f�r baffelbc angejcigten Siitteln, ben fatinifeijen aibf�DrungSmittcln, 3ttMlaquo;c maefen, n,ei*e lern netb�fen Seiben angemeffen A *: ?nr r quot;l1 Vialequot;aquot;ae1 P'ores Chamomiriac, nm bellen im Slufgusect;, etwa in folgenbet gormcl:
|
||
|
||
#9632;
|
||
|
||
|
||
� 129 -
Hec: Radicis Valeriauae sjlvcstri� 3^�j int'unde cum
Aqua fervente 8. q. jicr lior. J in colatura Tf.j. solve
Kali salphuricnin^ij. M. D. S. S�glid) 3 raquo;tev 4 5D!aI tine fotie @ak Ji*
tcirt)cn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , , m
Stitt talaquo; smcite copy;totiurn, ilt;xi icv cntjiinfcuwcn $6laquo; tiotc, ein, fo Wirt trog tcr fwj fcton mel)vcirtcn nevubfen S�mptDiue boc* nirtjt feiten c� fid) notlji� maitcn, tai) man cinm aitevfng unternimmt, fcer aber mit raquo;ietcr SSor-fldit untcrnDmmen unt tic ilattftnienSe aSer�nbcruug tclaquo;' i^ulfclaquo; genau beamtet miffenwiU, intern I)icr ein3uraquo;ielnur ju leidit eine nic^t teieter aufjuamp;ekentie iadiro�djc bcrbeiraquo; fii^rt; allein ein Untcrlaffen beffelben tann ken 3ujtant. fejjr raquo;crfdjlimmern, unb tie81)alb barf man ben Slbevlan, wenn er eben burcb bie ficb geigenben cntjiinblicbcn copy;t)m. raquo;tome, allaquo; gctbtljete Sugen, raquo;ollen, (raquo;arten 5[}ul�, �onge. pionen na(6 Jiouf unb Sunge fiel) au�fipri^t, butftanS niajt unterlaffen, tnbem fonfl Iciest Sieigung jum Sranbe in ben ober ienen Organen gegeben unb ((ierburd) unbermeiblity-ber Sob herbeigef�hrt wirb. Sieben biefcra SBiittet fann man ouii Nitram reiben, bo* inuS man bajfelbc eine �eitlnng fortgeben, nie in ju gro�en reg;aben, unb e� mit Steroenmitteln raquo;erbinben. lt;So entgegengefehtber Samjibcr bemNitrum and) i|l, fo tfjut e� bodi oft reiStgutefflicnfte, tiefe beiben ailittel mit cinanber ju raquo;erbinben. 5Dtan tann tic8 in folgenber SBeifc tfjun:nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;..
Red.: Pulveris Camphorac electae �p.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Nitri depurati Jiv.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Radicis Alt�eae 3iij. Aquae fontanae ut f. Electuar.
Mi D. S. Sluf 6 SKol in 24 copy;tunben ju raquo;er-braudjen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. , _ ,�
Sdj ^abe aber bie Srfa^rung gemacht, bap es beffer ift, wenn man bie laquo;Biittel nid)t unmittelbar mit einonber gjebt, fonbern abtte�felnraquo;, unb ba6 bei fe^r empjinbliiten %X)\i' ten feion mitunter 5�10 reg;ran SamS�er ^inreitbenb ju einer (Sabe maren, um bie SlcrDemufalle ju miloern; biet mu8 man fteili* Seit ^aben, ba� �fjier genau, lange unb oft ju beobachten, maS nic6t immer ber raquo;au fe^n fann.
S�nge bautrt baamp; jmeite, cntjunbli*e copy;tabium feiten, laquo;ft tritt no* laquo;inlaquo;m1Uttjeiti9 ober araquo; ftatf gemalten 9lbet.
|
||
|
||
|
||
|
||
|
|||
|
� .130 �
laii, oft ate mdi gah ulmc bcnfclten imb enorm Mnelaquo;, lalaquo; tititte copy;tntimin mit oUeu feinen ncru�fra SrfAcinunS flcn cm i kann mup man alle faliniWcn SDfittd, INitrum Sal ammoniacum n. f. laquo;,. WcgtaiTen unb Wncll m bem (Snlcmct greifen, ben mmt abec aval mit raquo;ienjcnmitteln laquo;evbmbcn muB, mit eijamiUenMumen, gSoleriana, SBfef. retmunjc u. bgl. Blttteitttt ifi aber bet SSerlauf fofinr. mil*, baj man ni�it einmal ben gatomel geben barf unb win ben nerBiifeu 5uf}anb befdmbfen inlaquo;laquo;, iooiu man fi* bann be� 6ambl)er3, bcr laquo;aleriana, btr �laquo;�njenarte^ be8 2Deingeifte8, Icrbent�mblc� u. f. re. bebient Sffiia man ben (Salomct antttnben, fo tonn man laquo;in raquo;u 3P � 3i geben, unter fotgenber SJormd:nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; 'or j
Rec.: Galomelaiios 5iij.
Polvcria herb, menthac piperitae
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; tior. Chamomilla� ana ��j,
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; radicis Althcae Siif. Aqaae fontanae q. 8. ut t. Electuar
M. D. S. Sn 24 Stunbcn auf 6 SBial ju geben. Sollte man bagegen au* ben Satomel fur ju Mws. dtcnb Mten, unb pi rein bet SftnBtnmittel SAftBen mufTcn, fo fann folgenbe anittung angemeffen feBn: Hec.: Camphorae electae pulverisat. fj�. Pulvcri8,ra(tic. Valerianao gvj. Melis crudi s. Syrapi communis a. 8 ut f Electuar.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; *
M. D. S. 3111c 2 copy;tunben einen copy;Datei boU raquo;u ae^ ben. 3n 24 copy;tunben ju berbroueSen.
^,-,3iS? ^W*!raquo;raquo;raquo;laquo; tfmt in biefem Zeitr�ume outt Sienfle, unb man !ann H, }cmti raquo;oibrigen @erueit8 toe. gen, ben JEHjfiicrcn aulaquo; gljomiUenaufgup ju gj. jufesen unb bieg alle 6-8 Stunben toicberfcolen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;' ' *
kommen febr heftige ttambfige ,3laquo;fl�nbe mit raquo;or, fo tann man (elbft narlotifiie S�iittet mit anmenben, raquo;oeMc aber tn torbiben Suft�nben bur*aue ju tnciben finb; finb aber Steigung jum SriSmulaquo;, 3iSljiietnirf*en, �r�mbfe int fialfe jugegen, fo bebiene man ft* belaquo; Silfenftaute� (Herta byonywni nign) ober beffen feraetc�, j. laquo;. in olgen.
Ilcc.: Florum Arnicae montanae $]. Herbae menthac piperitae jk�.
�nbsp; nbsp; nbsp; Hjuscyami nigri %�.
|
||
*
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
|
||
� 131 --
infuntle cum Aqua fervente q. 8, Colaturain n.ip.
Addc Olei animalis foctidi 5) � ij. M. D. S. XatfUti tmal tint foUfc @(it)e ju geben. Sollte man US bcfefjnjcrtidjcn reg;c6(utfcn� megat iic fliiffige Sotm nidjt (inmenkcn tnogen, fo faun man tic ajJittet in geh�riger a)!cngc nad) bet obigen 8iitgt;raquo;ergenfor= mcl jufcgenunb fie fobenuijen laffen, nurtnnl man, wenn man tic Slrnica giebt, immer im SUwe bcljalten, kap fie gevn SimgenbcfcfXDetkcn macbt uuti be�oalb ba, wo bevgtci= tijen raquo;ovI)anben finb, gemicben werben muf.
Sleuf evlid) fmb gontanctte unb Jjaatfeiie nit^t fc^v vatl).-U�), inbein bie burd) fie evvegtcn reg;nti�nbungen Xei�tt brans tig raquo;erben unb nur langfam ()eilenbe SBuhbcn mit blci= henben Starben juriicfiaifen, iA f)aht fclbft gcfe()en, ba^ copy;inreibungen raquo;on ffanifctec glicgeu= ober Srciimeiniie�u falbe kiefe'6 bemittten, obfclion niejt ju leugnen ifi, bap tiefe einen recltt raquo;oitbeitljaften Einfiu# au�uben; befetfmb bagcr, TOeni�fien� bei ben iJSferben, jumat eblen toiibaren Spieren, reijeube, racl)r fl�cijtige Sinrcibungen, etroa mit folgenber aWfdmng, ju madjen:
Rcc.: Spinti salis ammouiaej 3iv�vj. Tincturae cantharidum 5raquo;�i�-M. D. S. 3u 8 Einreibungen, auf 24 reg;tunben beregnet. Sajj man, wegen in �ontftariben, bie SWcrengegenb bamit raquo;crfrfionen niug, terflcijt fi* raquo;un felbft.
JEritt bie jmeite �rantl)eit8b�lfte tin, mit i[)r 3ta(ilaf= fen ter JlranHjcit�ftjmptome, fo l�jt man nad) unb nadj bie gegebenen SReijmittel weg, giebt fie anfangt in fteinern reg;aben no�) fort, raquo;erbinbet (ic nnift unb nart) mit bittern SJ�ttcln, reidit, wenn fid etwalaquo; Slwietit wieber einfiellt, Heiitc SPortionen guten, trflftigen gutters, unb ge^t im jtteiten unb btttten copy;tabium ber (Senefung cnblic^ felbft ju ben aromatife^=bittern SJ�tteln �ber, benen man. Wenn etwa einzelne Organe befonber� leiben fotltcn, bie f�r biefc raquo;affenben SKittet jufcfct; bei Seiben ber copy;(SlcimWute Sinlaquo; timontalicn, Sc^wefelmittel, j. 33. folgenbe 2Hifc4ung: Rec.: Pnlveris radicis Calami aromatici
^_^ � Gentianae rubrae ana S'�' Antimonii crudi 3j.
|
||
|
||
|
|||||||||
� 1.12
|
|||||||||
|
|||||||||
M. f. Pulvls. D. S. S�gtidj % m 3 ffltal einen Bpl�ffct Bolt ju geben. Scibct mcljt kcr 3)armcanoh fo (ran man bem 3)!ittcl ttod) ^atcum nmrialicum einige Unjen tjm�uf�gcn, otev mi Ferrum sulphuratum, etioa in fotgenber guvm: Rec.: Pulvcris radicis Gcntianae rubrae gvj. � Ferri sulphurati %\, Melis crudi q. s. ut f- Electuar. M. D. S. Sctglitft 4 a)tat einen copy;raquo;atetoolt�u geben, gtolaquo; jnr�ttMcibente 3tnJgt;ttaittt)eiteH, We befontet� (ciiiit bei ten Junten auftreten, nt�ffen ifjrenx �fwactev nacl) bcljanbclt leerten, unc ift jubemerten, ba� kieS�iere uuv nart) unb nac6 ju ben geftofliiten fv�ljecn guttermajfen unb ffliengen juviitfteljren biivfcn, bap man iljiien roaljrenb ber �vanfljeit nur roenig gutelaquo;, leiebt ju ertraaenbe� Sut. tev, (�cblampc u. bgl. reieben barf, unb (lets �berfcblagene� aBaffet jum CSIetronfc. %x\x Jjunte ift volje� Sleifd) ba� befle ffliittel jur copy;t�vfung, in Steinen !Bortioiien, gebattt gereift. Sitte Xtymc bleiben nact; bem gt;rjcrraquo;cnpeber lange cmbfinbtid) gegen �ufierc Sinfl�iTe. Sen Eleincn �an8tl)ielaquo;
|
|||||||||
ven raup man bic aHittel in ten itjncn
|
|
||||||||
|
benge�pen reichen.
|
|
|||||||
|
|||||||||
|
reg;rittelaquo; Gapitel.
S)o8,Stiebet mit tov^ibem, fauliaem �bavactev.
0|tbenif^e8 Sieber, Saulfiebcr (Ftbria characteris
toCpidi s. putridi, Febris asthenica, Fobris nervoso-
putrida).
(S� fann biefe8 gieber ftcS nu3 ten raquo;origen ^erau�ent. wirfeln, bnrtS roa^renb be� aSerlauferaquo; berfelben noeb ein-mirfenbe copy;tijablicbteiten, raquo;etdic befonber� bas raquo;lutftjftem fo febrade^en, bag in il)m bie�ieaction oufben legten (Sjrab (tnft, in feinen leisten gnbigungen ber copy;ef�fe Satauna ober ottlicber Sob eintritt, in feiner laquo;lutmaffe bie innere Jberbinbung ganj gclocfert unb umgeftattet erfdjeint; raquo;enn bic)ec 3uft�nb ftd) mit bera be� SteroenftcbetJ raquo;erbinbet, fo ftetlt e� ben Stjp^u�, boS faulige Slercenficber bar. Sgt;em @angc ber SaeSe nadraquo; entwidett ti fic6 tlnter un.
|
||||||||
g�nftigen einft�ifen am tei^teften im ober gleitj na* bem.
|
|||||||||
|
|||||||||
V
|
ket entj�nbliften iBeriobe bet sorter genannten Siebet,
|
||||||||
|
|||||||||
|
vvtt
|
|
|||||||
oblaquo; d i|l gteift utfontnali* bei'm laquo;fginne ier �tanteeit
|
|||||||||
|
|||||||||
|
|
||||||||
|
|||||||||
|
|||||||||
|
|||
� 133 �
brtingt turd) tie Sonftituticn tielaquo; Ztyttti, ein kure^ We ung�nliigen Sjetfi�ltniffe, allgemeine oket iirtlidje, unter lienen fid) talaquo; %i)in beftnbet. Sie uvfvgt;riing[i*en fauligen gieliet finti tei'm S�iere ni�lt fe^r ftoufig ju fiitken, un* no* feltner trifft man ial ncroofe gaulfiebet, ten SljpSiu�, uvfwfmglirt) an; laquo;18 llcliergang�franfamp;cit trifft man aber tie Siebet mit torjjitem SJoracter nidjt fo fc^r feiten.
3)o8 Siebet mit torpitcm Sbaracter jcidjucl fitb baturcp au8, kaS fcbon in ter etfien Jttantbeit81)�lfte tie �rban= rion tie �ontraction, fowobl in tem Slutfraquo;fteme, aU in tet revtobuctiraquo;laquo;n copy;plj�te, �berwiegt, tobei abet ta8 9ler= raquo;enftjftem and) fraquo; in feiner iRcaction gefi�tt ifl, ta^ raquo;on ibm aulaquo; feine ^inl�nglitbe iHuftegung auf jene beiten et' folgt, iBobutdj fomit ter ganjc Otgani8mu8 in eine fo. iraquo;ol)l temgefunben 3ufianbe, al8 au* tent tein entjimt. lieben j$iebet raquo;orbantenen trauten 3ufiant total entgegen-gefchte Sage gebtaett ift. 3if tiefem 3uflante raquo;erlangen f. SB. tie Sbiere cljet gute8, nabtbaftc� ��tnctfuttet im etften Statium ter Jiranfbeit, teas in ten oorigen 5ieber= arten raquo;crfcbmdbt Witt, alle copy;cbleimbaute fontern eint gt�fjcre SDicnge raquo;on Stoffen ob, tie oud) qualitatiraquo; raquo;er�n. tevt etfdjeinen, tie copy;cbleimb�uteTint tla|, ftbmierig, lie 3unge, tie IBinteljaut ter Sugen gelblid), tie 5ungt be= legt, fdileimig, tie ajiiftbatlen groS, feuebt, Mleimig. 3m raquo;roeiten copy;tatium bleibt, wenn aud) tie Siebetbewegungen eintreten, ter ?gt;ul8 nici*, fcbnell, Hein, tie ^erjfdilage fint f�Mbar, alle copy;ecretionen bleiben raquo;ermeftrt, Urin, copy;Veicbel, SlK�nen, SKafenfcbleim; tet Urin ift niebt bell, fontetn k�tit, gelbbtaun, tie Sbierc fmt Mlaff, liegen raquo;iel, tie J,jout ifl laquo;ber f�bl ol� raquo;arm, toeb tie aSanne unglei* raquo;ertbeilt. 3nt britten copy;tatium erbbben ft(S alle tiefe Sbinptome, ticSbiete etreieben einen enotmenScbnj�. djegrat unt alle Sb = unb SluSfonterungen raquo;etmebren ficb nod) mebr, fint aber cntmifAt, talaquo; oflenfalls geloffene 331ut jeigt raquo;iel SSSaffer, eine t�nne blaflge Spedbout, ober gerinnt gat niebt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ___nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; _. 0 - ,
a�ill man fi* nun ju tiefem SBitte no* ten 3u(lanb tenten, traquo;eld)et tem 0Jcrraquo;eiifteber eigen ift, fo bat bann tie 3lnftd)t teS nero�fen SouIfiebcrS, tie telaquo; SBraquo; raquo;bu8. !8ci tiefem fintetman tie angegebenen Spmytome te8 einfad)en gaulfieberlaquo; turd) alle copy;tatien bjnburd) im bbebften reg;rate, tie Sljiete Rnb balb enorm abgefiuntvft, matt, fcbla^tot�^ngfllicb, talaquo; Sutler raquo;ftt nur bttoeben.
|
\
|
||
|
|||
|
||||
- 134 �
warm flc^aue*raquo;, traquo; finbct m mitt gitKrfdjnutt laquo;In unraquo; mit ttm laquo;ttcitm Statiimn brcnnciHie ^i^c; aUcin tie SSe. nctioneit fink alle unrenetm�fig, innlaquo;, ojjitc alle copy;nerqie, tie copy;i^leim^nut tcr 9iafc, tea 3)iautc8 qclMi*, fdjwau-lifter, kider copy;djleim ieterft faft trocten We �unge, ker Stafenfpiegel ift trocten, riffig, elaquo; entpeljen teigige, cmlaquo; TOfematiWe copy;efdiitmlfle an raquo;erfctiieienen feilen tcS�ijr. per�, meldte, njemt folclie an kern .fiopfe ober ler Sinfe (ink, kalaquo; 2ltl)men ankern, e8 ger�ufdjkcll maften, c� tritt Mutiger copy;ftaum au� kern 5S!auIe unk kerSlafe, alle 3lulaquo;. lonkerungen rieften aa�^aft, fomie kie ganje Sltmofk^fire um ka8 traute Sfjier, kie S)armaulaquo;fonkerungen tterben blulaquo; hg, (liutenk, cotliquatiB, ker mm feiten gelaffene Urin ifi brauurotl), kict, fftleimig, jiejt fift in g�ben, l)at aber femcu eigentliften laquo;okenfa^, ker 5JJull unk JjerjuWag fmk tuWtor, ker S�ul� ijl oft 100 Wal in 1 3Jiinute f�hlbar, kie3ltl)em�uge fmk fc[)r befftleunigt; jemeljr fiftkie�ronf. feit kern Stoke nacert, kefto bekeutenker raquo;erteil kie 3lu. 1*ttcltungen (treten aber Socolentjfmkungen auf, fo raquo;er-fcbttHUktu kie 3lnfcfroetlungen), e6 tritt raquo;ccubitu� ein, roolaquo; kurft oft ganje copy;t�cten Jjaut kertoren geben mit kern unter il)m gelegenen 5elaquo;gettcbe, kie Singen fallen ein,
SlR.%5 quot;Vlreg;'^ J'Squot;^,^' 'quot; Sei� raquo;laquo;laquo; entfetjliftfle laquo;ilk tljienfcben eienkelaquo;; S�mker unk copy;ftaafc liegen meifl, frerbe fuften fift jitternk auf ken au�einanber geftellten laquo;einen ju crbalten, ka� I^icr raquo;erfuftt mit ge�ffnetem fflioule noft ju atbmen, dftjen, (l�hnen, bi� enklift ker Sok fcevSammerfccne ein fenke maftt. copy;elbft kie tteniaen kurfttommenken raquo;iere fierben oft naftber an caftectifften Seiken, bo�grtigcn Sbereiterungen in keu copy;ingeweiben, toel. fte kurft kie raquo;orbanken gemefenen, mitunter rein raquo;affiucn �ongeftionen na* i()nen bebingt fmk.
Jtommt kennoft kie jweite $laquo;Ifte ker itrnntbeit noft ker Slcme jum aSorfftem, fo treten ebcnfall� biev, mie in ken raquo;origen gieterformen, �uerfl kie nerk�fen S�niBtome jumit, kalaquo; Sbjer mirk freier, fift felbfl bclraquo;u|ter, baraquo; ?lugc luieker Better; im jweiten Stakium tritt kalaquo; S!lutlt; fijftem raquo;leker in feinen geregelten Seben�gong jut�tt, SBullaquo; unk ^erjfftlag n*amp;em fift kern normalen Sufionke luieker, kie aa�boft rieftenben Slu�fonberungen raquo;erlieren fift, kie �sstHcimbaute rotamp;en (ift wicker, ker anifl wirk geballt, ker Unn ungef�rbter, bloffer, triiber, SokcnfaJ gebenk *llaquo; kann juleft Sft-kalaquo; �Bitkertauen wiekm-tinftlft, ker
|
||||
|
||||
. .^.--.a #9632;__:-J�*,
|
mssm
|
mm*a
|
||
|
|||
� 13� �
Mvmit juuiitfcljrt, tie o^aut fid) fbf�uwt, tie (SeWwftlflf na* unraquo; nad) raquo;cid^m, tic SQuiAen Ijeiten,
@i(6 fclbfi �bctiaffcn, geftt tai Saui. uitb uttBdfc Saulfietcv oft in 5�9 Sagen in ten Sot �dcv, abet be�m�ntelt, jiefecn fie Jidt mituntcv a�o*eii lang Tjinaui, be-fonterlaquo; bei ten gaUen mit totvitem �^oracter.
SSotljevfagung. SinfadK tov^itc Sicbcr, tie fi* au� einem enfA�ntlu (ben 3u(iantc entiulcfctten, ruevten ni�ft feiten gebeilt, locnn tie copy;aebe bait ectannt, tie vicbtigen ajfittel angeraquo; loentet itevten, unt menu tie Jttifen glitrtlicb etfotgen, xnai bei iljnen unt bei ra��igem Sluftveten leidft gefdbie^t, fo ill tie �ble golge oftmals ferner als bei antern Avant-beiten. quot;Dagegen ift iBivtlic^c� gaulfiebcr mit S^tbuS ein �u�erjl gef�ljrlidjer �uftant. 3ii tie ScbMJiidjc nieftt gar Jtt. grojj, nodj SReaction im Stcroenftftemc laquo;or^anten, mebv irritable @d))laquo;acbc unb jatte (�onftitution raquo;ovl)antcn, fc lilft fidj ef)ec auf einen g�nftigen Slu�gong rennen, als tei totalem Slieberliegen bcS SJeroenftjftem�, too tie ange-roantten SHittel feinen copy;influg mefer aus�ben lonnen. copy;8 flnt etJijootifcbe Jfrantbeiten ter 3lrt febr gef�ljrlici), intern fte allgemein einmirtentc (Sinfl�ffe raquo;orau�fejen, tic ni�)t befeitigt loevten tonnen, unt flc riebten ineift gemaltige aJerbecrungen an. Sie SBorljerfagung fallt biet immet febt mijjlicb aus, befonter� ta Socalleiteu in SSetbintung mit auftreten.
Urf a(Sen. JDie Urfat^cn liegen enttoetet in attgemeinen co�mffcbcn einftuffen, We tie raquo;Jltmofpb�re mit fieb fiibrt, ober in en-temifdjen JCcrbaltniiTeit, melcbc eine �iegeut, eine beerte betreffen; fcblccbte SIBeite, Suttermaffcn, beftige 31nfiren= gungen bei fdllertjtem gutter, junger, S�fteoerlufi aller �lrt, wenn er �bcrm�Big wirb, �ble raquo;ebantlung entj�nt-licber �ranfbeitcn, (btonifiSe Seiten te� 8\)mtljft)flem8, langroierige eiterungen, Sluffaugung abgelagerter tvitifebet Stoffe, ajrantjani^c fiibren iai gaulj�bcr berbei, unt tie 8lnftelaquo;irig8trafi tc6 aus ibnen fidi cntitiitelnten Sonta-jiutirt tcrooUtommnet tic aK�gli^tcit feiner ajetbreitung.
J8et)aublung. 6ic muraquo; tamit beginnen, wo m�glitb We nod) fottroie-
|
gt;
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
r
|
� 136 �
|
||
|
|||
tenUn Urfiwjen roegsuWaffen, rvai mitunter tutctan� nictt m�glid) i% mt an gt;i)el*er tinjigcn Unmogtic^tcit oftmolraquo; tat san^e aemii^en Meitcrt. Siir tie einjdiicn Salle fte^t fell, kas man glei* im laquo;cgitine bet .Rxaiifljeit im evften fetobium becfelben 3)iittel annjcnken mat, ngt;cl*c bem no* ni*t jur raquo;�Uigen entwirfelung gefigt;mmenen reg;(*nj�c6e= juflanke entgegentreten, unb intern fie aile brci 4laquo;laquo;*%= tteme belaquo; Organi�mn� ju gr��erer SWtigteit unb gnetaie erDeben, bie 2)i�glicb�cit einer SReactiim in il)iien bebingen. SJaber mup man fjict, gerabe entgegengefe^t luie bei'm cntjunblicten 3u|ianbe, otle fc*n)�*cnben Sfittel bcfcitigcn unb n�^renbe, fr�ftigenbe -Eint ancrbnen, unb figt;l*c bur* reg;aben raquo;on tcnif*en, mitben, geto�rjftaften SDiitteln iinter= ftufeenj man gebe gutelaquo;, aennirafiafte� $eu, *aferfc6root, aSnrjelfuttcr, (Safianien, copy;ic^eln, forge f�r reine, frifcbe, fuljle Suft in ben copy;tallen, babei loenbe mau al� SKittcl etwa fotgenbtlaquo; an:
Rec: Pulveris railiciraquo; Calami aromatic!
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � Gentianac rubrae ana avj, Olei Terebinthinae 5iij. Farinae Tritioi Jiv. Aquae fontanae q. s. ut f. Eleotuar
M. D. S. 2iuf 4 anal in einem Sage iu geben, copy;mb bieju ie^anbelnben SfMere @i*aafe, fo tann man ifinen bie SKittel als Serfe raquo;orfe|en, etwa in folgcnber
Rec.: Pulveris radicis Calami aromatic!
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � Gentianae rubrae aua^viij.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Herbae Absynthii laquo;f.j. Gland!laquo; Quercas laquo;f.ij.
Olei Terebinthinae 5j�ijnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;x
M. f. Pulvia. D. S. �Rit etwa� laquo;aferWroot raquo;ur laquo;eefe f�r 30 copy;t�rfe @*aafe. SoUte man fiircijtcn, bai bie Spiere wegen be� Ser= (jent^inoie� ni4t an bie Serfe ge^en molten, fo Utfit man ei weg unb ocrfucfet e� trepfenweife an einer Stelle in ber Stme, urn ficft }u uberjeugen.
aiian barf balaquo; gutter immer nur in Htinen JQuantita-ten, aber in turjern 3eitr�umcn, rcidien.
copy;tcigt bie JEranlJeit aber jum jweiten copy;tabium, fo tritt nun em 2lnalogon belaquo; entj�nbli*en 3ufiaiibe8 auf, unb ein bftt gemalt;*ter unjeitiget Siberiaraquo; lann febr itblc B�igen bringen; btfonber� t�ufaenb tann biefet BufJanb
|
|||
|
|||
|
|||
� 137 �
wetten; iBtim etwa Oil= �ber Slortminic cintretcti, unb Dicrbut* raquo;er ciitj�nWiftc �aitmt fiel) fteigett; Man ge?laquo; iest lieber leidit raquo;Saiae Mittd, als Hores Cliamomil-Jae, Herba Menthae piperitae, Semgi Foemouli, 1111* al3 1U1U aiwejeigte� faliuiWe� '�ittel iVatrum sulphiin-cum. 2R�n raquo;crmcp'ija�cgen ka�Nitrum, Ki� *gt;al am-moniacum, als beul 3ii1tant:c ganj cntge�cngeie^t. iUian fann fotgcutic Sonucl bcnitBcn: .
Rec -.Viilveris radicia Gentianae rubrae
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Hcrbae Menthae piperiti
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;SeMinum Foeniculi aua gii.l.
|
V I
|
||
Spirit! camphorati �i.j.
|
|||
|
|||
/ i'ulvcris radicis Altheac IJij,
\nuae foiitanae q. s, 11t t. Eiectuar. M. D. S. 3ii 24 Stuinjcit ju sjerbraudmi. ; man farm biefem SKittet iai Natrurn sulphnncum AufeBen, ctjer e� allein gclien, etwa fo, tau manraquo;�8 tliijen in einem Sage reiefit, oft wirf c8 miencit beffer fenn, ilefi lelstere raquo;Sattel Uor. m kern evflen �ettrattme.p geben, fid) aller falinifdicn 3iittcl ,p�tcr ju cntbalten.
raquo;urdi tiefe qSefjairtlimg raquo;ilaquo; tie gefunfne Sebcn�fraft errcot, aefteiaert niit �uglcid) audi tie Sieigung jur xjer. fcfe�nd befeitiat ober aiifgbljcben. Dicfem entgegen JU nr= Seiten, mulaquo; iie Sorge K� �gtlaquo; um )o meftr femi/Wtnn nun im triften (Stabium tie (Sdjleimbftute fcljr blau, Jgt;K Vlbfonternngeu gallertartig werten unb ter tolliquatite Su'tanb troljt. Wim raquo;etbinbt mit ten bi�l)erigcn aJiittetn fl�dltia erregente, tutdjtrmgente �rjncien, baliamiiftc, cifcnbaltide iUittel, Kadis Angelicae, Sal cornu cervi, herrdm �ulphuralum, gel)C felbfl !U ten atftringireiitcn, (SerbeftofT Ijaltenten SJitteln �ber, unb tann rotgente 2Ri. fcbuiig annjcnben:nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;.,,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,
llcc.: Pulvcris radicis Gentianae rubrae
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;corticis Qnercus
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;radicis Anselicae aua 3P.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Fcrri sulphurati Olei Tercbinthiuae ana 3j. Parinae Tritici SJ.
Aquae fontauae q. s. ut f. Electnar M. D. S. Saglid) 2-4 fot(*c reg;abeii. Dter au�} folgente 5l)Kfd)ung: .nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; f
Rcc: Radicis Angelicae �],
Cumphorae electacnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, laquo;raquo;raquo;
|
|||
|
|||
|
|||
� 138 �
|
|||
|
|||
|
01. Terebinthinae ana 5j cr.,w'lt;?lt;;.8quot; W ciquot;c reg;lt;*laquo; On beliebiger gcvni). �tn fflai, pWlaquo;raquo;laquo; 9laquo;^ man'in raquo;Q$�Itni$ma|ij|lri Bei.
|
||
nern copy;oben.
|
|||
|
|||
Slug fol�eirte iformel Witt at� Mr|welaquo;m�fin flet�tetquot;: Rcc.: Oorticis Qnercus gvj. coque cum Aqua fontana per horam i sub fiuis coctionis. Adde Radicis Calami aromatic!
� _ Carjnphjllatae ana giij. I'ahens Camphorae electac Svj: Vitelli ovorum No. vj. r, � f- llt;quot;gc artis Emuisio. M. D. S. Snncr^ilb 12 copy;tunken auf 6 SJial lu geben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;0
laquo;�^ri^'�'1!7?1 mu'i quot;lt;laquo;quot;/ raquo;ei ben aBieberfauern na. inentUd), mit Aculum sulphuncum fauern, ober luenn tie Jpielaquo; mc^t tauren, ti ifjnen eingeben; man laquo;laquo;net 1-2 Swdnnen SiS J Unje auf eine (Scibc, mit geljevig siel SBoffcr raquo;crtnnnt, tap e� geniesect;bar iji.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; raquo; ' a raquo;'quot;
Jm^tf^w*quot;^ bif Setjanblung Hirtb SRein^attung ke� aJ.aullaquo;, bei augot, imd) kmitxe raquo;on Mltimigen mto. (tungen, fcenen man bei colliquatisen reg;urcbfallen Gum m Asae foetidae Camphora jufetsen tanu. ffljaii barf ten Sarmtanal kurd) ju Wnfigc XlDftierc nici)t �berreijm
f.laquo;Ecl!?raquo;Cr;8iei|i-,1quot;'Uel *�rfm ni,*t 'u raquo;raquo;ntaneKen, �aar-feilen bcfMen, tonbetn in reijenbtn einveibungen R a � Rcc.: Olei Terebinthinae �ij.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ../#9632;�
� I.ami 5if. M. f. Ungucutum.' D. S. Bum einreiben
k.�?Jl?�$*Hequot; t'cr �eilut' fraquo; gt;quot;laquo;laquo; mon fie na* ml ^9 #9632;quot;-.'quot; ^'quot;laquo;fl'laquo; beftanbeln. Die copy;wile mu| man oft lurtcn, ou�miften unk mit g^tot r�ubern.
laquo;Jwiraquo; ^laquo;ntf?n9 'n0iier ralaquo;^fa(6 angegebenen SReifjc bcr etabien em, fo mug man noift cine Sffieile in bet erflen tLmt ^J1quot;*^}** fquot;tfa*ren. kiefe bann Senquot; Jaffen, ben bittern SKittetn nuti, bic Carto vegetabilis raquo;u-4$raquo;quot;.' S'e?Jt *quot;' Srejiluft H)ieber!c6rt, iuenig gutelaquo;, nah'. ^flttelaquo; gutter imb re-ne� S�affer reirticn,, aber immit raquo;?t-
|
|||
|
|||
|
||
� 139 �
|
||
|
||
Mt(�, inraquo;em ein Utbemoaf leiett neue copy;vtranfuu� Jer. 'WnVftantljeiten wetten iljtet SRatut iiac6 ie^inbclt. @ection86efunfc. Sin �atlaquo;raquo;em ton Spieren, tie on entjunMjAen gic--betn flatben, iemetft nwn eben nicitt� au�flegeidinet !�e= fontere�, ft�^en� raquo;on raquo;tut flcotjente SefMe, pntjt. ioiinenes Slut, au8def(*fftiene SwSe in ten reg;efaBen, nomentli* ten Stttctien, in ten laquo;enen ten rotten |btlaquo;. ^fi ta8 SDier amSftetBenfiebcr .jeftorben, 10 rint_tic 2Jiu�= fein in il/tev copy;ubftanj febt btaV, TOetf, f�faff. quot;iftrte. �Jci Sataoern ter (im Sm�ftebcr gefiotbenen Miere fintet San in ten (Scfdm�lften gelbe reg;ulje, We.klaquo;*lt;9 -Jraquo;Sfi8 ift; unt brel=, t^eeravtige� laquo;tut gt;n raquo;laquo;quot; copy;laquo;rapen. reg;it quot; = cre DiaB��e telaquo; Sanntanat� ift fctlDatjlicf), tnlaquo; laquo;raquo;tlaquo; teliunt abgeftteift, mit (5)elcl)raquo;nt*en btK|t, m ber Sdafe, tetSutr�U unteren Sleftcn
gelber, blutiget ^*aum. SBKtutlttl bei Socotleiten �eDter an ten ergriffen gtroefenen Organelu
alaquo;Sn nlup ficg d�ten. bei ter Section Sattlaquo;laquo;,JBttrt, reg;eirer in SSerleeungen ter Jgflttt ju bringen, e3 tann fe^r traurige Solgen l)abcn.
5�Dli5eiti*e 3RaoSregeln. Sei wittlid) au�gebiltctem Saulneber ift tic copy;ebatation tet itanten unctlamp;li*, felbfi, tie S^%quot;9 quot;quot;laquo;fam Sranter, befonberlaquo; bei gbijooticn. Der reg;enu| telaquo; glciraquo; fic� fol*cr SDicre ifl ju raquo;erbieten, fobalb ta� g.eber raquo;or= bauten ift M foaenannte �Katffl�tftgfeit an unt fur ft* ietbietet ten reg;enuB nicht, woDl aber, wenn fte mit gaul-fieber raquo;erbunten erf^eint.
3iraquo;citc copy;rMiuttfl.
35on fcen ents�nfcungen, bcj�gltd) innc-tet SotaUSffecttonen.
Son ten Sntj�ntungcn im SlUgemcincn.
SRan fast son einem Organe, an raquo;etoem ftdi folgente SS5m*tome: ungem�bnti^e 3iiitraquo;e, reg;*merraquo;, ^e, copy;efchreutftuntSBann�ngftnten, elaquo; fep mttBntjun.
|
||
|
||
|
||||
|
� no �
bung bc^ftet, He ajevri^tungen bcS ktvoffciicu ttaaicti rmbbgtci serairtcrt, raquo;cvlejst, gtjlort, unb rocun tic Bittjiimmmi fo Deftig raquo;�b, tan fie oKgcmcmc 3icnctioncu tea gaiueii Dtaaniitme Jetuortuft, fo entjlcljeu l)iquot;buvct) lieber, �bet siclmclre tic allgemeine aienctieu be8 0rganf8mui'.ffcaen ba8 m (Sntjunbung begriffene Organ flellt eben ben Hu^ Jlanb, beu wir mit bein Sflamen 5iebev bcrcgen, tat. Sie laquo;tntjanbungtn mncver Organe Ijabcn meift einen febnellcn verlauf, geben Jeicbt in nnbere Jtranfbeitsforincn iibct unb jcigcn eigentOnmlidic, feft beiiimmte au�grtniic i man= *e biefc^Jtrantbciten fmb bur* (igeii^iimlicDe, �c befl�= tigentc @sect;mlaquo;omc crtennfcar. Sie raquo;crftctftc Sage ter iii= ncrn Organe (anen nnt im laquo;eben bic �rtlicben 3ei*en ter laquo;nt�imtung mebt mit bem �uge ertennen, mir (�ffen unfer urtijeil turd) tie abwcidningen im jlcci�iaufe id OUateB in ben aserricbtungcn belaquo; betnjfcnen OtgoneS unb bie copy;i' gcntljumtiditciten, tic in iljrcm Sicrlaufe tiefe gnt�imtuiu gen jeigen, leiten.
llrfa (i)cn.
rreg;',c.Imbn5,ie alt9fmciit g�ltigen, toctcSc iiberljaulit aU urfactUOje Momente aller Jtvantljciten taftcben, aUac-meinc, co�mifcje, aU Ijcrrfcbentc 3li)rb= unb Ofimlntc; cntemiKbe, J.laquo;. Ijofcc Sage bc8 S!aiibc8, febarfer, tort berrfebenber Sujtjug; ganj �vtti*c, auf bag cinjelne Sbiet cintoirtcnbc bcrtigeJBerocaungcn, Srfdftutigln n. tgf.; *c= quot;)','*laquo;�' � ?#9632; copy;quot;quot;quot;I)!laquo;� i*acfer Sampfc; ttmaniifcbe, ~! 5slI^2?utt9 )quot;quot;t ffimtoAati mcdiaiiifctic, alaquo; Svurf ptop, @cblag,jclbfi Bum eignen SCSiptx au�gebcnb. Sa= bet feftt bic Unaebe cine bejlimmte Slcigung jur 6nt!�n= bung raquo;oratt�, abgcicbra raquo;on tev oHgcraeincn �)!i)gti(b!cit -�L.i .al!,fgt;ulI�' raquo;otav^ in einem Jt�rter bureb ein urgt; nm�lti SBioment teiltet eine gntjuntuug fid) cntwittelt laquo;'? S1-'1quot; miem- f' frab rcd,t raquo;ottbl�tige, woS�ei naftttc SCrertc, mit (iranem, praHem SKu�telbaue, ttiftU gern, oollcin jCulfc m ftarfer gntj�ntung. geneigt, wafc reut mebr fdjlaffc, Il)ml)I)atifd)c, uegetatreere Staturen rocnigcr taju mcliniren, hingegen Sbiere mit nerb�fcr emiftitution, sermiige it)tci- Scbenbigtcit, leitbt auf �uSrtc mmw laquo;agirm unb ebenfalls gern cntj�nblicbcn �rant= Reiten anjeimfaaen. Stefcu brei raquo;erfebiebeucn iBMtungcn na(|, bie ficb tu lebcm Stii'vtbtbcr ftnbcn, in bem einen mebr, m bem onbern Weniger ausgepr�gt uub cntwitfdt.
|
|||
|
||||
^^H
|
^MM
|
|||
|
||
� 141 �
ti*tet fi* au* bie gnevgie unt kie bcfoirtm gorm rnilj ePr�tter, raquo;rflt;*e We (Siitj�nkunflcn in ten raquo;ctWicienen JlinTcrn anncfjmm. So mivt (14 m tern Sf)Kre, gt;po Sluu mit. sBiu�tclfWem tc*t trdftig unt entTOitfelt fi* tovjWlen, raquo;laquo;lt;* We entis�ntung, al9t)alaquo;raquo;tfj*lic* auf tern aiutfijftemt {in ten Gauittargcraseu) ibu^c nt, !�*/quot;'.''S cntreicfeln, ta� veinjle Silt tevlelbcn tarftellcn, il)laquo; copy;10= tien ti*ti(i, iegelmasect;ig tuv*laufcn, tic regctmaingRen Slu�ii�nae madjen, taljingcgcn in tern Jlptper, ngt;o tie ncr= raquo;�fl Seltt meftt enttuirfeltIfi, lei*ter laquo;bnieiiungen flatU SnUn, tet copy;djmerj j. a. ieteutcnt �bemieat, llaquo;*t tutlaquo; Uebetteijung unt talauf Unteriiegen tea metraquo;enftfiem8 fi* ein Witev, fauliget SDavactev auabtbet, \omc m ten Slaturetti too tie vevvotuctioe (3raquo;f)avc raquo;ormaUet, tic
a, ftt en einen langfamcn, icbteicbenten *laquo; raquo;nf nc|mm, getn but* uvfVr�ngJli*e geringe �eW'ntW'IgWt a�laquo; to ten torviten SSai'flc?laquo; fallen, Slaquo;n langwierige Sna*gt;ant= Reiten bitten, lie oft bei iteitem fdjlimmer al8 tie fie raquo;laquo;� tingt Jabcnte entj�ntung fmt.
eintfteitung tcr entj�nkungen. Die gnfcmnbuna laquo;?irt, laquo;lie Won im Siorigcn angeteiu tet itoJten, in laquo;iSr.*t itoS lt;5^ractet8 tarna* c,,,^ tftcilt, meinem tcr trei terWietencnlaquo;auttftftcmcM tic= fclbc in iftrem laquo;Berlanfe annaljert, laquo;gt;lt;V0laquo;'Sl'h.laquo;Mamp;J laquo;iebetn finbeii raquo;ir au* raquo;ieter ta8 remfle raquo;HJ.*laquo;Tlaquo;* in tcrVnoA�fen entj�ntung, wo *quot;laquo; �Kquot;nfl'quot;t19lebquot;'^ fed an ten laquo;oten Mit, ou� kern elaquo; cntfiprang, otcr in ' �e**em .quot; raquo;ur ett. l$tx'Stotri. raquo;laquo;W� quot;'MfSa angeb�rt, {ft bal Slut #em, quot;?* raquo;laquo;laquo;quot;laquo;^raquo;cifc ta� 6aVil= large �prtflem, nur bur* 6onfen(u� quot;quot;^ ^�Xb ficm n i|t laquo;crei* gejogen, unt nur nllaquo; Wlaquo;raquo;quot;H* laquo;raquo;'raquo; irganifdjen Seben8 erT*cint tie SBegetation mit raquo;on i^r be. nlrt,' ba^ec man laquo;u* feine entg�ntung�trai,fl,cit in bei qjflan enwilt tennt, ta^et tie laquo;laquo;raquo;laquo;raquo;[laquo;ftW aX*J9M Te ner (Sntjiintung RlWg ift, quot;raquo;* raquo;laquo;Mj^f', quot;H Iraquo; im Organi�muS feine beteutente JJrantbeit iquot; laquo;quot;quot;quot;V .f raquo;: aeme entfteticii tann, oamp;ne au* bie beiten antern mttm beWtigcn, ttcrben Wbei *� entj�nbung�broceff a e brei �iubtfBftemc mit in ben reg;ana beffclben raquo;erttmeit. Sic Intjiinbung ift bie eigentlidjc Wertvaiitycit, ta m beln Were llaquo;laquo; Vliitfgt;!ilcmJba� Bor6errf*ente ift unb tu
|
||
|
||
m
|
||
|
||
^^^quot;
|
#9632;H
|
|||
|
||||
/
|
� tit �
eiMlJMen WDern 9UTraquo;tiitr(int6eiteii vein Urn aKenfdai
III 3?.f?f6r* *quot;.' 5lt;1^quot;lt;quot;gcfsw mit laquo;(ut f�lle i, b�he? fcenMcit fdiou fcabut* raquo;uluminofcr macben; mir bemerfen ein Deftigerelaquo; ^ulfiren bei nad benx evgriffmeii Sheik
amp;in*tlt;$�-,V?reg;itt*ii1' fnla-l 8U quot;'quot;i?n laquo;ita, gen Tu
unb, raquo;Dnc Slutmaffer aijufejjeir, fdjneU mit bem imtt
Lf�laquo;. rim ,e'15lttay3�f�uen Wirt eilt jaeitet copy;ruin, tc� 5 nWioeUcn� belaquo; entj�nbeten Sfieite� gegeben, ba nun Wer biefer Stoff gorm anjuneS.uen ftrebt: wir finben imXM iBdrmet als atte�mm einmal burcS beu nteAanif* laquo;er.
A'SA'Squot;1? S� *t'quot;eS f*0laquo; laquo;quot;'iquot; bann Sb'er au* butcD ba� laquo;eftreben ju neuen laquo;ilbungen an biefet StcUe bic, wie aUe Mere tl)ietif*c laquo;ilbung, nief.t oitte�rme. SS�quot;8 ??r f* 9^laquo; fann; toiv ftnten, 'al be'ben Jli*^*quot;1 0.rflaquot;c.quot;,' raquo;C*laquo; gt;,'iv mit raquo;quot;H Eilige beobalaquo; f?*M9Sraquo;* eine votDere gavbuug erfdjeint; bceinat bi v* �ffc^feUf fonil quot;ur *#* fnlrenb �reg; quot;* w laquo;raquo;^quot;l1 ^''f'' quot;quot;^ ^n S*merj in bcnfelbcn, burft
bmgt, ker barno* fi* um fo Deft gcr glei* ini �tnfaimi ylaquo;� v ? 1 #9632; quot;3^e? raquo;erbient �brigenlaquo; bemtrft su raquo;erl
J^aare bet'm alieicbfeljoffe ter ajtenf*?,,.) laquo;raquo;?*eB/ gt;quot;laquo; klaquo;.^JfJ wnsfto�n�ntjftntuiMJiny. juiiacftfi bieSitdae MrhrVeaueS1''quot;^1^0'1? 'fl('^eu^,Er't � ha?laquo;rW? n�'/quot;r im MWiiben auftaute, unb raquo;ieD nflmua i^tl6laquo;quot;' ln fquot;1quot;raquo;quot; ajeriaufc ben gaijen Orga. nftoiflaquo; in belaquo; ScnenstreiS, � treten aUgemcinc Kcaetio.
#9632;^quot;quot;^HfcnHfc iiiiiii|llillgt;|rquot;rt*'quot;quot;quot;quot;
|
|||
|
||||
|
|||
� 143 �
laquo;en auf, mit einem motte, ti Mliet M ein entj�nWWcS Rietet, tann f�hlt man au* ten raquo;olletn, W�rtern, Tteraquo; auentern djut�fdjlag von ten raquo;oin JJvantljeit�feeettc ent. fernten Slttctien, ebenfo Wirt bann nu* tie allgemeine �Btutmdffe gcrinntaver, rtafWWlaquo;- betrifft tie entjun. tuna ein �ltfoirtetungSotgan,- fo laquo;itb tie �lbfontetung tellaquo; fclbcn geringer, tonn felbft ganj unterMncft tterten, e� triiett (id) lann ber 3uilant ter (�ontraction reebt teutlitf) aus, laquo;)el*er in ten erften Statien ter (Sntj�ntung raquo;or.^ bcrrfciit; betrifft tic (Sntj�ntunQ tie atbmnng�orgone, fo ttirt tie atljmung befebtoerli*, beftbteunigt, tic auSgeotblaquo; mete Suft rairt l)ei6, tie iScbleimbautc ter 3iofe retben fieb, turef) Siitleiienbeit ter Sfiernen treten frambMe copy;niubtome , als Ruften, mit auf, unt mitunter beteuten= ter copy;cbmerj. SSBenn grojje beteutentc innere Organe raquo;on ter (Sntj�ntung ergriffen fint, fo fintet man meifi ten raquo;ljutsfcblag Hein, untertrH(!t,,n)ie tien bei ter tentjuntung ter Sungen, ter Seber, ter 2)4rme fet|r baufig raquo;orfommt, allein man bemerft immer feine .garte unt Srequenj. copy;e-meiniglicb fmt tie ^erraquo;fd)llaquo;ge bei (Sntj�ntungen mit ftno-ebbfem gfataeter unf�blbar, to* fommen au* raquo;alle raquo;or, too fie fiiblbar Tint, J. 33. bei ter ^ersent��ntung.
Sie sweite gorm ter enWmtung ifl tic, iDennft* tie S�mBtome terfclben jnjar in ter angegebenen a�eife mt ffllutfsjfteme tarfteUen, jeto* babei ein unraquo;crfeiinbore8 Seiten telaquo; Slcrtenftfiem� fieb mit beurtuntet, wotur* tann tie cigentlidien, *arcicteriftif*en Stjmptomc ber eigentlu *en JSrantbeit ni*t mebr frei, aUeinf)ettj*ent bafteben, fonbern meljr ober minber getr�bt jlnt. �Jian fintet bann bei neringererreg;ef*n)Ulfl bo* beteutenberen copy;Arners, bef-tigern Jiuften, �nrfungen, bic M bilaquo; }u raquo;oUtommenen Jir�rasfen fteigern tonnen, ber SJullaquo; ift ni*t 10 bort, raquo;oll, aber frequenter, febnetter, allaquo; bei ber reinen copy;ntjunbung, au* bie 'Arterie felbft ift frombfig gefpannt, e� fommen lei*t Unortnungen im S|5ul�f*lage raquo;or, ta� S�lut felblt i|t ni*t fo raquo;laftif*, ni*t fo gerinnbor, raquo;ie in ter raquo;ongen 3orm, feht, nu6 ter �lter gelajjen, eine geringere copy;pert. Bout ob, ftbon mebr laquo;lutrooffer, ba8 gonje laquo;euebmen be� Sbiere� bot etmolaquo; Slengftli*elaquo;, @4re(fbafte8. .�laquo;n''#9632; ict*net biefe raquo;raquo;eitc Sorm mit tem 3iamen eretbiftbe ober nerraquo;cfe entj�ntung. copy;ie Wtt gern innnoemtt�imm. bilben, M satten, nersiifen SKoturen auf, bei WWadUKSen,
|
|||
|
|||
#9632;*��-;.,
|
|||
|
|||
-
|
|
||
|
|||
|
|||
144 �
|
|||
|
|||
|
otcr fcurcS einfliiffe geWwa^tcit %tyttm, iti ienen balaquo; �liitftjftcm in ni*t geh�riger JCvaft taf}cl)t.
Sie btittc gorm tet entjiiirtung teilt bann auf, wenn bei raquo;on ber Sntj�nbung Ijeiingefucftte Jt�tbct fowo^l bet Snevgie be� SJetDenfijftemlaquo;, als btt �roft be� 4Jlutft)ftem� ermangelt, unb in _tl)m me^r tie tebrobuetiue reg;bl)�re raquo;ot= waltet; biej Jat etenfo SJejiig auf ben ganjen Organtjr mu�, aB auf beffen einjelne Organe, inbem autj in einem liaftbotlcn JJ�tbct bic Organe, rcctdje rein ber affimila-tien bienen, j. SJ. bie 3)r�fen, immer einen (angfamern, nnbcutli*cr auSgcfpwciienen SOaracttr dei i^ren reg;ntj�n= bung�franfljeitcn beobachten lajfen, a(� anbete Organe. (Sntj�iibungen in folgen f�ttern jeirtnen fi* baburdjau�,^ baf bie blafiiMe Stjmbfte im SJlute fafl ganj fefttt; balaquo; �elut ift raquo;afTerig, fejt einen geringen laquo;lutfudien ab, mit geringer Spcttljaut, c� gerinnt nut langfam, bleibt oft ganj bteiig, bie qSulSfcbl�ge fmb meid), bie etpanfion Dcrrfcbt in i^nen raquo;or, oft jtnb fie aber fel)r frequent, ber #9632;�crsfcblag roirb leid)t f�hlbar, bie giebetbciBegungen finb nitbt enetgifd), aber an bem cigentli� entjttnbctcn Otgane bilben fid) leiebt Scgiejungen, Snfilttationen in bem 3ea= gewebe, moburc^ ber XtieU enorm angcMrootten etf*eincn lann; allein ti i\l mebt nie raquo;eile, pralle 'CSJefdjtoulfl cine� a;()ei!e8 mit ftnoSofet Untjunbung, bie Oefcbwulfi fyat cttBo� iEcigige�, 9lufl�fung anbeutenb, bie SB�tmecntlDidraquo; lung ift geringet aig bei ben raquo;utigen teilen; man bejei(j)gt; net biefc Sonn bet Sntj�nbnng mit bem SJJamen totpibe (aftl)enif(*e) gntj�nbung. Sie entwicfelt ftc8 oft aulaquo; ben fijnocft�fen (Sittj�nbungen, wenn bufc^ ung�nftige reg;reig= niffe bie raquo;atigteit unb �nergie fomot)l be� !�lut = , otlaquo; auc^ belaquo; 3lerraquo;enfl)ficme8 ju feftr l)erabgeftimmt raquo;erben, ober fie tritt urfpr�ngli* bei Mieten oufv bie untet fd)ro�= laquo;benben, elenben SSetljaltniifen leben, in alten, abgelebten JJ�tbern, aueft na* ung�nftiget Se^anbtung anberer Snt. j�nbungSformen.
Sm gen)�l)nlit6cn Sebcn benennt man bie eben raquo;ortie= genbe (Sntj�nbung8form na* bem raquo;on iftt etgtiffenen Ot= gone, obne bag be6ngt;egen etwa� anbere�, al� eben eine (Sntj�nbung bamit bejeicbnet roirb, beim obfdjon iebc� Or= gan na* feinem SBertlje unb feinet function befonbete ei= gentl)�mli*e Symptome no* obgiebt, fo bleibt eine bet brei Sntj�nbungSfotmen bo* tmmet blaquo; ju bea*tenbe �uftanb.
|
||
|
|||
|
||
145 �
|
||
|
||
enUiintuug qcrcdjnct, ftcllt laquo;uc einen fcatt Boviibetsjeljen. ken Suftnnt iiiirt) einer SKcijun� raquo;or, tnnn abn, fott�emt, Vlnlaji jur entj�nfcung geben.
Slu�fl�nge tier Qcntjiinmngen. 5)ie Jlu�gange ker BntjflnMina fmk fotgenke: 3ertf)el. tuna, copy;itevung, 3lulaquo;fc6njiliung, ^etmactfung, (Sntartung unk a�erDdrtuha; ortlidjcv Sck, mtani. Sae Ifimon tie Scrtbcilung kev raquo;ortbcilljaftefte Slu�gnim ifl, fptingt in kie quot;'lugen; bierkurcb laquo;jitk ka� erErantte Dvgau, raquo;oUtommen hcviicficllt, raquo;Biefcev in ken ilxcii kev gefunken librigtn anf. acnommen, link ftcljt in feinevSf�cife kcnnagemcinljcit okei ciueni eimclncit St�bnutgane fcinkticb ckev fiinkcrnk ent= atatn \ ei befteftt fcaljcc kerSSorgong bei ker 3ettl)ei(uiig laquo;5e= fcntlidi karin, ka� nicftt imc kie cigeiitli(*cii copy;Dmktome ker fintuintung roeidjen, ftmketn kasect; auti) kie ajerilnkeniiigen, luelrtK in ker rcfcrofcitctikcn Solj�re ke� ergrinenen Organs ftattftnfcen, kie ftattgeSabte aScrgriifeerung fcelaquo; aiolumena iuiebcr aufgeboben wirk, toai imdj kie mit kern Stnkium ker copy;eiiefuug cintretenke erlebte Sljiitigfeit ker reg;aug= .icf��e neftl)iet)t, kie hierbei ourt? in ken entgegengefeljteH Htiflank, ben ju beftigelaquo;, fibeima^igcn copy;rnk ker ?lufinn= aung, neratben tiinnen. 3laquo;ertl raquo;erfdiiuinket kaiei kie aU= aemeinc cutmiiktiAe Dteartion ke� ganjen Orgnni�mn�, kie alUemeine contractiuc SRifbtung, ker qiul� raquo;raquo;irk roeidj, raquo;oil, vubigcr, kie abfonkerungen ker Jpaut geregelter, fo kie ker laquo;raquo;Keren, welclie Eritifrfjen laquo;okenfal; lierern, fo mirk aurf) ka� Sljier rubtger, nimmt feine gcmo^nteiv �lidntercn raquo;raquo;ieker an, ker awetit feljrt juriief unk fo tritt oufb ker normale Buftaiifc in kenr cntjiinfceten Organe mieker ein, feine aSerrici)tnngen ioerken iraquo;iekcr beforgt, in 3lu�foiikc= rungSorgancn fink fie erDobt, j. m. mirk in ker Seber mebr al� gemobnlid) copy;alle, in ken SUieren mebr Unn, raquo;on ken (gd)leiml)aiiteii mel)r Sdjleim abgefonkert. laquo;lie biefc aSorgange nehmen aber einen riil)iglt;n, grakmeiicn @ang, unk ci ift niiStgut, wenn kie J{ranfT)eit�erpcu nungen raquo;l�ttli* unk auf einmal reeitien.
copy;ie eitenmg ifl Jlaquo;wr kie nad) ker 3ertbeilung foiH= inenke g�nfiigfte�-rfcbcinung na* einer Ijeftigcn (Sntjnn. kung; allein bei copy;ntgiinkuiig innerer Organe ibrer raquo;er= f*lcffencn Sage laquo;ocgen ungiinflig, inkein ker Siter leincu freien Slu�meg bat, unk 5ei ker iefonkem copy;tructiir unk Sentin'� Safdjentnic*.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; a JBgt;
|
||
|
||
____
|
||
|
||
|
|||
� US
|
|||
|
|||
|
laquo;tit Seitut cieftt Organe, bti in tet a�iUt�ftv tnljejeiKn aSertldjtungSnrt uiit SO�tigfcit bctfelbcn wit* fie fogav Jum nefaftrlicficn SluG.iaugc. !Bal)ingcgcn, raquo;uenn fquot; !� J�.
/
iSd)temi()�ute ietttfft, tie naii) einem freien �iuSgange f�lj* ren, tiefelbe nic()t fp ju f�td)tcn ip, im (5)egeiitl)eiC raquo;enn man tie ^ert^eitung nit^t ju cvrcirfieu raquo;ennag, bef�rtett werten muj; tritt unter foldjeu Umftaiitcu nacti tet Sltmc ter 6ntj�nkung Eiterung ein, fo miniern ft* cbenfolt� fo tie aUgemeinen, ali tie ortlidien StjuiMome tet Snt= j�ntung, unb naef) unb na* tritt an tic Stelle ter Siteraquo; rung entiteter tie Sertljciluiig ter eiternten Sl�dje, oter nienn c8 abfonternte ^�ute fmt, tie rcgelm.ljiige Slbfoiu terung berfelien. 38 aber ein inneres, tetfteeft gelegent� Organ ineiterung gctvctcii, tann ficllcn ft* tieSBiinitcuie nidjt fo g�nftig, tie copy;Sjinttomc ter (Sntj�ntuug niintevn fiift jwar, allein ta� Sbier ift traurig, febretfl)aft, jcigt tumyfcn copy;cbmerj, tie aUgemeinen tri'tiWen Slu�leerungen treten entmeter gor niebt, oler unbolltommen ein; ci tritt wicter gieberbewegung auf, tie J^aare flr�uben fitft, btr SlWetit bleibt Hjcg oter ift Hiebt raquo;olltommen, tie SSdtme feftrt nitbt gleicbm�jig laquo;Meter, ifi unglei* raquo;ertl)eilt laquo;. f.raquo;. unt niebt feiten filljrt tie (Eiterung noeb jum Sobe.
3)cr copy;iterung analog ifi tic S'rgiejiung raquo;on SBlutwaffer in innere ^�blcn, eter Slu�f^wijsungen gerinnbarer 8tjraquo;i. $f)e. (Bi weieben jwar namentliij bei ber erjiern bic copy;raquo;jmptome ter (Sntjiiutung, allein tie fritifeben 6iitleclt; rungen, nainentlicb te6 Urinraquo; unb ter ^aittaii�biinftung, treten nirf)t eiraquo;, namentlicb ift meift tic Urinabfonterung beWranlt, c� tritt tann ter ^juilant ter ��anerfuebt ein, intem nur feiten tie reforbirenten copy;cfaje fo in jliatigfeit gefegt Berten f�nnen, taf) ba6 ergoffene SBaffer ganj imc= ter meggefc^afft luerteu tonn, gbenio raquo;crljrtlt es fid) mit tem (Srgug blaflifdicr Stjnnsljc, tnclc^e feiten loieber raquo;olU fommen reforbirt njirt, unb wenn ber SluSgang bann gl�cfc. ticS ift, ficb in fefie� �iebilbe umformt, melcbe bann meifl tie �5rgane nW �tbifdjcnf�rber mit einanbec raquo;erbinbet. 31m g�nftigiiten fmb folebe grgiejungen noeb, menn fie unter ter 4jaut in'S BeUgewebc fiattftnten, wo man nid)t feiten raquo;ermag, fie turc^ ^�lfe ter Jlunfi gu befeitigen. ginten fie in tie as�rme ftatt oter entlaten jtd; tur* tie 9tafen= fdileim^aut, fo fonn mal ein g�nfligelaquo; �Refnltat no^ er. retdit werten.
|
||
|
|||
|
|||
- 14* -
copy;ie SBtrmadifHuaeii tomiwn cntiurtcr Wr* laquo;ten
MoftiTdbet SBtntblaquo; set mittelbare aSevnxidlfung, otcr abet fieS rten S* bettitft, W.JWlaquo;! S laquo;Aeu Mtd) fjsraquo; anntc abWf^e (�ntSunt.una feft mit einanbn raquo;laquo;buntien ffin nut inen Sbe.t no* au�macbcn, unm.ttrtbalaquo; SBet= SSSfiiM liefet mmm ift. raquo;enraquo; laquo; I,1*t quot;! 'quot;,.95quot;: ^ef alaquo; ibnun quot;orto.Lf] laquo;i*t aU ein Mj 8laquo; laquo; Jmi.iamp;hMi: cr fommt aucb qat mebt feiten raquo;ot, j. raquo;.bei S^Jeuent �'Lugen mit 95e3tngt;a*tun3 betSUlcnta bet laquo;un. am m t bet apieuva bet raquo;tuPDbble, mraquo; man ptBeilcn etft ?anae batna* bei bem anbetmcitig etteid) en Sobe bet SbUte feine Stgcnwatt bemettt, tarn, ablaquo;, in 3t�pct2lu�. h,hmma raquo;ovbaritcn, bet Sbat'Stcit be� Sfteillaquo; but* raquo;e. Binu�rbet fteien laquo;eweguno fcOt nacWeilig raquo;etben,
ffitc be� betroffenen Oraanelaquo;, fonbetn ferne mnete Sertur-ci rltructurtfeeile bur� ben erattf raquo;on plaftjWcr 8l,mrtc in tiner feften, tomracten SBiafie raquo;cremigt werben, roo.
lU bann S* quot;OT *laquo; ^quot;l9quot;quot; K* 0�rCauA raquo; Se!laquo; -nwr aanraquo; aufaeboben werben tann, ober aber and) Slaquo;9lem) S9Srurt auf benaebbarte SEfieiflaquo; SB frember Jlorber mirten u b biefe babnrcS in S�nttrittJttftairt. betfefcen t,,^ atlaquo; audi enblicb babureb eine reg;efabr btobt, bai im RX%taet neuen entjnnbung in bem entarteten raquo;er^arraquo; tv,� ThSe lein a�nftiaer raquo;u�gang ju ermatten fle^t, unb tfefe ifeue entj.quot;n?�ng bann tefat in SSetfcbUjarung, SSer.
iauAuns laquo;raquo;Wf 51u8 bcr gntstt�i�ng tritt mit bem raquo;.KAften �cte Ut entjunbung ein, bev mebt nreg;en.
nad) M-
|
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
B
|
|||
|
|||
#9632;quot;
|
|||
|
|||
I
|
� 148 �
ft* bur* raquo;lo^iKftelaquo; 3la*(laquo;fftii Uffdbcil on, wobei tie Samp;teve manrfimal munter feinen, frefTen, allein bath SSfe^ *c^Wilaquo;fllaquo; fteftlgrunre�elm^ig, e� r t fatter �cbweilaquo; auf, bie copy;rtreinit�ten Werten fait, ter^uU Hein
r^^r�rireinf^quot;1^ mi*in �*quot; **
aSor^erfogun� bti entjiintungen. - * @ii rJ*kt M na* ^k Utfatbcn, ic fi*jraquo;ei-cr bic Ur-f^i. ^1 ?eflaquo;flaquo;*F ift tie entjincungi quot;em rUtei fie ft* na* bem bcgleitenbcnSiebet, to ifl bieSoca quot;tfe tiquot;quot;
Tajrlid). @ie ndjtetfi* na* bent laquo;an unb bet Koniti-tut.an belaquo; Werelaquo;; Mn,a*e, nerwfe laquo;Jie?? (Am laquo;I Ta�rl.cSct ungunfiiger SJau, j. S. belaquo; laquo;ruftfaftenlaquo; fei h?i,9.t1tnA�1bu�9' Sttraquo;St.reg;laquo;flaquo;k Ung�nftiq ft /wenn b?,f w�nte�raaV,6rtquot;,�t mnStbtnnims iji, mitquot; fel^^�^r.quot;.quot;* *,cm i,lnml �Bquot;t()e ber Organe �5 rlaquo;*h,Ct flc ri!*-'u,ci' l'cm �!quot;raquo;quot;quot;laquo; beramp;ntj�wung; tormber 61,aratter bringt ebeSmal (Sefabr, nub ba in jft b.e sajartung, iUflcge, laquo;ufent^USort, �Httide Sefmnb. lung belaquo; S:i,(erelaquo; f�r bie OSrognofe raquo;on gto|er SUJi|ti�t?it: #9632; Sebanbluug ber entjiinbuug im laquo;ngemeineu laquo;t^Sim^ntl^nl'u^n�c�.,!1�ife,l rtrcm ^laquo;totter, ibre�,
mforetn fie nocf) laquo;ortjanben iff unb fortluittt ober bei neuerm SJorfommen bie Jtwntamp;eit erueuetn anfadjen unb untetl,alten tiinnte, m�gli^ft entfernt. ' nnraa'cn unl)
isJi.-.quot;w l^'l S-tSquot;'quot; tlaquo; Aranfljeit fommt, toenn bie reg;'quot;innbung ben fi;no*ofen g^aratter tra.tt, bie Sraquo;Bto-mht aelaquo;anblunqlaquo;art im raquo;o'llften Umfange laquo;rsKn; A5 0aenfan ficamp;t quot;^ be,: SUSriitJ raquo;in B�ttel, ii'laquo;, lu ^XJvl'}n$e?iquot;,i't' �gt;** iie ^'J'intnng obne aUe raquo;eiterciBiittel ^ebt, unb Wenn bielaquo; ni*t ber gall ift bann bur* bteicnigen innern SBiittet unteTftuftt Serben muT wel*Mnt SlUgemeinen bie Uilafiicitat belaquo; aiute�ninbera' b.e Dert.gen laquo;eattionen belaquo; copy;efapfoftem� m.ipigen. Sit!quot;b fllaquo;I .nVn^quot;. raquo;laquo;Jonbenen Sontractionsjuftanb ben Swanquot; fiojuftanbe �ufu^rtn; raquo;.et treten unlaquo; �un raquo;auptfci^li* bit
|
||
/
|
|||
|
|||
|
|||
|
||
� 149 �
Slmtrolfalje, tie copy;flurcn tntsegen; Nitrrnn, Kali eu\ lihiiricum, Natrum sulphuricum, gelten ^ier ali ^auct= mittel. laquo;cflcfit tat Seiben in einem Draone, iai mefit tct teDnrtuctiscn @raquo;t)�re, kern Sr�fenftjfJeme onije^�tt, fo flirt tie TOerctitialien, J. 33. k(i� (Salomel, mit anjuloen^ fcen i leiben mcftt fcic copy;djteimlj�ute, fo t^un We 3lntimonio= lien gute copy;icnftc, j. J�. talaquo; weinfteinfaute 31ntimon. Urn tie tritiWen SBeluegungen ju fctbern, mup man, menn tie entj�nbung einige Sage raquo;iellei** in ben @rt)leim= . , / Muten bcr Stufe gebnuert ^at, tauwiacme, Wleimige SJunftbnber annjenben, ift ift Kavmconnt fefct emjftnblid), WIeimige, �lige (Sltjfticte. Sielaquo; innetlidie a5evfiil)ten wirbnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; /
babutd) untctftiifst, ba6 man �ujiere SReije aur bie ^aut laquo;Wlicivt, um burc* eine heftige �u6ere entj�nbung aufnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; t
einem entgegengefelsten unb gefa6rioferen a�uncte eine �9e= freiung bc� cblccn Organs ju bettirten; man tann naraquo; bet ^eftigfeit bev enti�nbung raquo;ou ber cinfa(f)en teijenben einrcibuiig gum ^aatfeil, Suntanclle, bi� jum copy;lufteifcn fleigen, je nndjbem man eben eint mefir ober minbet fiefs tige Sieijung ber Sterben unb �Slutgefige bcr -�aut beab= ftcfttigt. 3ft bie copy;ntj�nbung ni*t fo Ijeftig, bap man fur n�t^ig erac�tet, bic angegebenen einbringenbcn ajiittel an= juwenben, fo tann man bloj abfttftrenbe copy;alje geben, voai mitunter re*t bienlicft ift; bei raquo;ot^anbenem leichtern gie= ber t^ut ba� Ammonium muriaticum, mit bariureiben= ben unb bie .jjautauSb�nfiung bef�tbernbcu Mitteln, feine SJienfic
Das allgemeine aScrbalten muS bei entjimbung�frant= Seiten bem ' antibblogiilifcben aSctfnftren angepast febn; mit copy;tonung, of)iie Zugluft, reine� aSaflcr jum @c= triint, mager laquo;uhcr, @ta�, ttienig 6eu, copy;trot).
Sr�gt bic entj�nbung ben ncnj�fcn, etetMcScn (|l)a--racter, fo tann bie angegebene anti))I)logiftiWe sect;eilmeti)cbe nur mebificirt angewanbt raquo;ebben, unb bie SJeacfitung bc� eben raquo;orliegenben �nftanbelaquo; jeigt oft lt;ii ber t�tjeften 3'lt;t bie 9lot()Mgt;enbigteit an, mit bem erfien cingcWlagcnen aSerfaljren Jit loeftfetn. S�r'� erfie ntu� mau btn aiige= jcigten ?lberla6 meift Wioadier maefeen; tomint man etraquo;laquo;laquo; liber bn8 reefete Siaag, raquo;a� mitunter frfittier jn bcPimmcnnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;/
ift, fo treten bann man^mal bic nerb�fen copy;ombteme unbnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;f
copy;^mcijeii mit groScr -geftigteit auf, wenn aber bielaquo; au* / ni*t ber gall ift, fo mup man ^ier neben ben aiitHgt;l)lo= �iftifdjcn SBiittcln nemnbevul)igenbe get'tlaquo;. Hlaquo; man Iquot;quot;quot;
|
||
|
||
|
||
^r
|
||
|
||
� I�O
|
||
|
||
mal tem eben raquo;orljanctum ijuftante fafftnt ludljlt mit im Saufe tcr Selwntluiii] nact Umflantcii tamit roedi^ fein umj; ti tonnen �lige, Wleimige �J�ttel, Sampber, Slarcctica nDtimcnbig wetten, ajorjiiglidjc Sienpe leiften ftier �ujeve tRcije, um raquo;on fticr au� auf ta� 3levraquo;enfi)|tem einjuioitfen, oft tl)un fdion einfache �Reibungen tec ^aut raquo;ottreffiidje copy;ienfte, ?lufleqen waimer Scrfen u. tergl. SJiefc copy;ntj�ntungen tctlaiifen bei ten �tjieten oft fe^v flilvmifcS unt mit enotmet #9632;sect;cftigfcit/ nnt gelten fcltr oft buvcf) copy;vliegeit te� StctBenf^flcm� in fi�ljmung unt i�rant �tev, fo tap tec St)icracjt gnnjcilen raquo;om Slnfang bis juc �vifi� bci'm etfeanften Sljiece raquo;evrocilen mu�, raquo;enn tie copy;adjc gl�tflief) geleitet roecten foil.
J^at afcec tie (Sntjuntung ten tocDiten S^atacfcc, Rnt aiccoenfijftem unt !Btutfl5(lcm nidit in gcf)�ciaec SWtigtcit, tal)ec tec reg;ang fdilerjient, nu� Mangel an SieactionSfraft fid) tem fauligen �ufiunte n�lKcut, fo mujj man neben getint antii)l)logi(iifd)en SJ�tteln, j. 33. tem Natrum sul-jiImricuin, fdjon im anfange tec Jfcanf^eit SJ�ttel geben, njeldie ta� Slecuenfljfiem unt SBlutftfftem gu celjen raquo;ecm�raquo;, gen, gclinte acomatifdic �c�utec unt copy;amen. 3(1 aber tec tovpitc 3uftant ganj teutlitft au8geft)todt;cn, fo muj man te�ftige Siittel tec art, fliidjtige unt an^altentc JReijmittel gebcauc^en unt alle copy;alje raquo;eglaffen. l�elbji getbefioffftaltige unt bittere aKittet fmt tann ju-ienu6en. .RiimmeU unt Sent^elfamen, 6almu8-, !8altrian=, Siellaquo; Cemuucjel, ��icfcb^ornfalj, �amp^cc, Jevpentljin =, unb �gicfdjbotnpl, JJaflanieiu, a8eiten=, copy;i^enrinte, enjianraquo; iuurjel u tecgl.
S)ie ala^rung mup tiefem SJecfaljcen angemeffen fe�n.
Seljantlung tec au�g�nge tec entj�nbungen. �sect;at tie copy;ntj�ntung, (te mag einen 6l)acactec teagen, ioeldjcn fie Willi untec ten angegebenen i�eljantlungswei-fen ilje iHtme ecccidtt, fo gebt fie in eine raquo;on ten ange. gebenen Slu�g�ngen �bec. Scitt jic in ten gunjiigen tec 3ectbeilung ein, fo feat man nuc ncd) ju t)cobad)tcn, tn^ tec nodj guc�ifbleibente allgemeine otec �rtlidic teijbacc, cmbjintlidje Bufiant befeitigt Wecte, wa� man tatuce^ benjieft, baS man 3Kittcl anorbnet, tocldic ben ganjeu Otgani�mu� ju flatten raquo;eemogen, ober foldic, toeld)laquo; eine befontece aSirtung�tidjtung iiacb tem teanf gewefenen Oc jane fjaben, wenn tecen eben laquo;Kldje betannt (tut, unb c?
|
||
|
||
|
||
|
||
|
|||
� 151 �#9632;
|
|
||
|
|||
�iU-filet m copy;vimtfcili, t.t� man im laquo;nfan� nur (n laquo;et. raquo;cn Sofen kiefclben rei*cit baif, um mcf)t su raquo;'quot;laquo;�Slaquo;1 � Siuift man, kau Sitcruns cinactrctm ift, fo ift JWlaquo; allcrting� fAon iit copy;a*�. miiiti*, mbciKit 6a6en giitc,
laquo;Sattlaquo; laquo;nitfcc. m tommen au* g�lle raquo;or, wo ber ih. ncie Slbfccp fid) tur* Die SumuEge ten Saraicanal er. giejt, unb bei einer iSWcrfmapigjn laquo;ctjanbluna M W ? taube Stelle laquo;lieber raquo;erijciltc-, lotttt M blaquo; Wlaquo;B an ter aupern Obcrflacbc be� ��tyevS bilben, fo mufi man il)u uacS ben Kegeln ber �amp;iturgie �nnen unb bcl)anbcln.
dr�iepungen fer�fer gi�ffigleiten mun man bur* SW. te[, gt;raquo;el*ebitiKefcr;pticn, bit t�tigere abfonberungbe� Urinlaquo; ief�rbetn, jit befeitigen m*en; man !ann fie mmg. ms oft fo minbern, balaquo; b cJE�ierc no* fur eme Seit Ju bem ober ienem Smi�c n�tli* laquo;ermonbt merben foquot;quot;�;,. (Segen etgut raquo;on Waftifdlaquo; mm* raquo;'quot; *quot; .^fquot;'' aeaen aiernjartfunaen, raquo;enn fie au* im Sebcu f*on er. St wttuu, gegen entartulig unb SerWrtttng Innerlaquo; 0�alaquo;e ift mit e?folg.ni*t ju tambfen ,laquo;quot;1laquo;deg;'' e Squot;S uiclit ju gto6e a?etn)a*fuugen raquo;raquo;erben oft lange ebne allen l'cbeuteiiben einflug fiir bie IBtau*barteit belaquo; Slgt;.ere� er.
'quot;quot;copy;eaeu eingetretenen laquo;wb innerer Siteilcift ui*tlaquo; ju tl,un, m Wer wirb in ben allermeljrflen galten
fietl?copy;� ifl nun no* ju fcemerfen, ba6 quot;laquo;laquo;9laquo; OWlaquo; .*'laquo; Jlorblrlaquo; meftr allaquo; bieSibrigen ?u tefi.mniten enrnnbunglaquo;. formen fiel) neigen; fo ift bie entjunbung be�Sc^rnlaquo;, ber SfflSm ber Sunacn, be� 3)!agen�, ber Sdrme, @ebat. Gutter I me ft t. fin ba6 @e.o9ebe iiefcv (Sebilbe embrm. genb- bie copy;^mbtome raquo;erlaufen feraquo;r ra!*, flnb alaquo;^quot;�*' a Sen lei*t in iBerma*fung, Eiterung, laquo;van., SJara raquo; liber uiX man belegt fie mit bem SRamcn bfitegmonoie �ntV�.ibungen dagegen raquo;erben bie @*leimt)iiute raquo;o fcerl�genannten eatl,ar�)alif*en@ntj�nbung ergriffen, b ferofen raquo;on ber rl)eumatii*enentiunbung, unb bieie Daubt-fa* i* but* ��e*fel ber �Bittenmg l)erraquo;orgcrufen; ti f�n�en bemnadi alle Organe, bie mit@*JeimSaut raquo;erfeljenfinb, a arS*, alle bie mit fer�fer laquo;aut bcfte.tet fmt rbeu. matif* evtr�nfen. 5)ie �ujete laquo;mit, namentli* baSSKal. raquo; �e raquo;te^ berfelbcn, Wirb buv* bie rot()laurartige raquo;nt.
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
#9632;#9632;#9632;
|
|||
|
|||
f
|
� 153 �
am ot�1ifquot;tjftnilquot;,3earten '#9632;quot;'*quot; Ilquot;tcn im *amp;'sm%
Sctttc Cvbniui�,
Son Sen 6rtltd)en (gntj�nbunggfran^ ijnten im trritableii copy;i)fUmc.
copy;rftcd copy;apitcl.
IBut I) Cbuciphahtis, luflammatio cercbri ot ineuiiKris Phrcnitis).nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;'
birn?an,i�^,?-t quot;quot;inn^men, fca{ fi* lie 3Kai|e tclaquo; reg;c= S!J� � VI?rtlfur,M,entWn*|en mochte, nnt. immlaquo; finbet S^iv?,laquo; fJJ!Bbfnt5�ltcn,V 100 g'ni�laquo; *'laquo; (Siitjiinbimg kc�
reg;Jgt;n�totne bet fntjunbung bet OeljitnWiite mjt benen
5nbsp; ? nquot;tm �tntnentjimbuug �ietcintcinmen unb nictit �.^quot;^^?.quot;^?? trcl,quot;cn ftnb. m mng baf)er WoM
ffirt^H- a1quot;3 ^quot;n'16laquo;quot; laquo;cam, bur* toetcfjc bann ba�
IKS nl,�e|)nn^quot; raquo;Bctbcn. aBan bemetft bei biefcr reg;nt= gjutft, obet raquo;on laquo;Ujetftet Mbgefiumpft^it laquo;nb totaler ferTSrquot;,^quot; ^m*, laquo;JCbiiabet aud, iaIaiSf' Meib�^�'� quot;quot;J'quot;quot; ,mb fi* bal,et an* ehie gt;^,! o an?iquot;Mflt;'quot;11:,tomcn 'm ^intevtcibe barltcttcn. .1,� rl5laquo;-T1�!e? klaquo; Jtvanfljeit jfnb, bap ba� '4Sfcrb
6nbsp; nbsp;Trl1!*,'^� Urfac^e tofcrfi uhrujig wirb, el Dant, Mtctft jufammen, fleigt in bie �tibbe uiib giaufc man tann pMc @efa()r km im iiatKn, inbem%laquo; ffi
Wnaurt, fW�ot deftig rait ben glanten, nnb TOemi cd ein toenm rajt, fo wirb e3 but* itgenb ein leife� reg;alm raquo;feber jn einem neuen 5lnfalle geteijt. Sabe finbet man
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
||
� 153 �
eiiuu iBilten i�lid, mifgm-icbcne�Bcntn, l)o*votlie reg;(*(eim. Mute tex SRafe, ttr Slujcn, Ui fShmi', We laquo;vterieu gc femmt, tramps.] sufammcngcjDgen, Wnettet, uuvegelmiiSi-gev g5ul6 mit 80 � 10raquo; Sdil�gcn in bev Siimite, untnU* licfjc, mcift nidit ju fiijlcnte Jjct�fAlage, tuwev, gtWromraquo; Mr, acmaUfiiincr 3lt()cm, bei ben heftigen �nftreiipuugen gebt mitunter SBinb mi etoa^aRift nb, bcnelbe nT fiart, left, Hein geballt, reirb J�gcrnb, unijoUtummen entteert, ter �aru ift raquo;Baficrtjett unb mirb nur in geringer SBicnge entleert. (S� treten tutje SRubejeiten ein, in benen ba� �bicr wie bet�ubt petjt unb in ber gr��ten Brmattiing turdi balaquo; furefitbarc Sobcn ifi, aber balb tebrt ein neuer Mnfall mieber, unb tiefer Sufianb bauert unbetjanbett meifl fo lange fort, m ka� Silier raquo;erenbet. @et)t Muftg fommen babei �icrlefeungen am �oVfe raquo;or, moburcl) bie AvanflKit raquo;erf*timmert, fetbft ber Sob Jerbeiger�tm roer-ten fanraquo;; mitunter luirb bnrcfi biefelben eine gunjlige, ten �uftanb milternbe laquo;lutung ^eroorgerufen. .
Jli^t iimner tritt ein fo l)eftigc� %obtn ein, trofc bem foufl alle Seidjen ber entj�nbung oor^anben fmb unb m tielaquo; bur* 5�utlaquo;-unb Jjerjfcfilag, S�rbung bev ftttitbaren reg;*leiml)autc, bur* ffilirf unb juraquo;ci(en raquo;ottommenbejsa. rciigmcn bart^ut, fonft aber benctjmcn m biefe ii,l)ierc, Wie tummfollcrige laquo;Pfcrbe, freffen j�gernb, fanen, oljne ju fctjlucten, fdiicbcn gegen bie �riwe, rennen im reg;el)cn oU Ui, nja�sieijt au�wci^t, um, flolbern unb fallen KMBI u. f. m.; mau finbet meifl bie *aut am �opfe gequetfcDt, geftSluotlen, babei ift ba� 5ltl)mcii meift ni*t fcl)r bcfditeu. nigt unb Pel)t mit bem $ul� in feinem ffiertlaquo;tttitf. SBian tann ein fottjeS Silier tcidjt f�r bumratoUerig tjatteu. . amp;t fommt bie �irneutj�nbuug aber am in Meglet. tuug belaquo; fauligen SUUgcmeinteibena raquo;or, bann nnbet man neben bem tobf�cfitigen 3uilanbe btaffc copy;(SleimljSute, Sier unb ka mit rotiien glerfcn, tfetanenbe 9lugen, .mm frfiaumenbeu iSblaquo;i*ci jra SBioute, bodienbe laquo;erji�ilage, fetbft bie qjulfe ber groraquo;en Slrtetienjl�mme ffifilaquo; man, bet laquo;�ullaquo; ift boU unb meieft, ker mtitm feljr iefd)teumgt unb angfiUrt), ^arn unb 0Hifientlecriing in beu JJimiaenun= terbrinft, ker Jjarn lajat lielt, aber S�fei'Wfef^S; vcidili�ev Scbweiraquo;. Eer (Saug ber �rantfieit ift feljr taflaquo; unk gel)t in U�laquo; copy;tunken meift in Sob au�. ... Sie erfte Slrt ker ^intent��nkung ill tie, Wie U bei feftfitgen, raquo;ottfaftigen Sterben eutftelit, unb man finbet
|
||
|
||
|
|||
quot;T
|
|||
|
|||
|
� 164 �
bie ^itnj�tite cntj�nbrt, man raquo;ill foaav bie laquo;ufielaquo; copy;ub= ftanj lei reg;e6irnS (Substanlia corlicalis ccrebri) imlt;Jnt= giinbung�juftanbc gcfunkcn Ijaten. gt;Bci tct jweften ift mcllaquo; em gongcRiojuUanb tea Bintti nnd) bem copy;(Birne Borfjanbcn, e8 roirb ein raquo;rutf burd) bic iiljcrf�trttn Sicf�gc auf bolaquo; reg;ehfrn ()ett)orgetca(i)t, c8 Jcibct meljr bie lucidK ^icnljiiBt (Pm mater a. Tunica cerebri vasculorum), Wobei bic copy;pinnroebenjaut ft* mit entjimtiet, bic ft.utc grnfiaut (Dura mater) bleibt frei, c� Weint catarrf)alt= We entjunbung ju feljn unb fte ge(ft IcictH in Summtclraquo; Jet ubct.
Urf ac^en. r ,^3)ie Urfoicn bcr ^ivnentjiinbung fiiib mcift immer folcfte, irelrfjc anbrong belaquo; 33lute� nn* bem reg;t6ttit unb uber^aitpt nacfi bcmj?upfe beraicfen, t)eftige ainflveiigungen, enge Jtummte, raquo;etcbe bic $aBgefsSe jufammeHprelfen, nnDaltenbe Sgt;reiTur mit feftcv copy;teflung be� �opfc�, pl�j= Ii(Se evf�ltung na(* (SrbiSung, f^wutc, fecipe reg;ommev= me mit copy;enjittcrluft, mcc^oniWe (Sinnnvhingen nuf ben copy;^Abei, (EtWiittcningen belaquo; (Scljirn�, (�rtrauafatc.
JBei bcr jtoeiteu 3lvt bcr #9632;Siviicntsiinbung ift mcbr ba� raquo;ldfeti*e gute R�ttem junger, fditnficr Spiere bic Urfacfje, laquo;jobur* fcbneUe llebcrfiilTiing mit SJlut imb Spngcjlionen no.laquo; bcin Stoffe ^evbeigcfiibvt werben; Ijicvau neigen fitb belonbcrs sCferbe, bic im 3ol)nroe(bfct begviffen finb, unb ebenfo Mrtn biefc Jlranfbeit lelcbt bur* S�ictaftafe iificl) bem copy;laquo;Sitne entficfien, burc* unterbtiicttc eutjimbimg bev STJaraquo; fcnf*tcimI)out, c[)c biefetbc raquo;ontominen biircb ftarte copy;cbteimraquo; obfenbetung ficb tritif* entftbieben ^at.
Sie JJranfbeit mit fauligem gamp;aracter entltcjt aui ben n�inlidjen Urfa^en, wie bie erfleve, wenn fie einen bain geneigten St�rtet treffen.
Xtcberljauvt barf man nf^t aujier 3Wt lajfen, bap autb bunfiigc, warme copy;taHung, Seeintr�djtigung be� freien Umtaufelaquo; belaquo; SBluteg im �ifortabcrfofteme, Uebermaof gat= liger �toffc, #9632;yaiiptmomcntc ju ibrcc reg;ntwi(fclung getcn, baber bie �ronf^elt au* immer mit gaftrifetjen, galligten copy;timptomen begleitet ifl, bic feijon an unb f�r |t* auf baS copy;ceirnleben (SinfTu� �ben.
Sie JIranfbeit bauert, je laquo;art) *rem S^avacter, raquo;im 12�18 copy;tunben, juweilcn einige Jagt, bie f(6(ei*cnbc Horm bi� ju 7 Sagen.
|
||
#9632;
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
|
||
� 155 �
SBorDcvfagung.
copy;ic ift Wufig uiwntflig, icfonter� njcnn tie �lnf�Uc icdv l)cfti(i cintveten, fo bcip man nirfit gut jur SSc^anHung tommt; SdiAtclscrlcfiungcn iicvftfitimmcrn Me copy;ndjc fe^r, c� ifl leicl)til�ntnll)fc ju crnjavtcn. �Beffcv iji kieSPrognofc, rocnn tic Slnfnllc nu�fc^cn laquo;nb man Ijalb Ijantrin tann, laquo;jemt tie Jtrantljeit niit ju raquo;l�^licS eintritt, nidjt ju I)ef= tig iji, iei gut gensljvten SJfettcn nodj ftortem gutter einraquo; trat. SiiUe mit gnulpeber jint fofi jetc�mal li-ttlid).
SBe^antlung. SDJ�gtidjft mu^ man tn� %i)in in einen Weiten, teeren Siaiiin bringen, rvo c8 fid) unt Slntctn feinen copy;djatcn ju= f�gen tann; t�jt fid) tie8 ni*t bewerfftelligen, fo mug man c8 in einer anfallsfreien 3vraquo;iWcn8eit mittelfl teS S�juvfjeuge� lucrfcu unt gefeffett auf guter Streue liegen laffen unt fo l)cf)anteln, fonft i|l alles, raquo;alaquo; um ein fcil= �iei itfjier ifl, in maljrer SebenSgefaftr; ngt;oju alfo jartlic^c SR�drttttten gegen ein in tiefem 3u|lantc o^ntflin immer als f)alb raquo;crloren anjufe^enteS S^ier? Jjat man fi(6 fei= ncr terMert, fo neljme man fogleid) einen red)t �arten Sltcrtaj! raquo;or, teffen copy;r�jie fttt) ni^t raquo;orljer befiimmen last, tcr firt) t�ntad) riiStet, bis ter S^ul� raquo;eieb, raquo;oll, langfa= mer, tcr Jjcrjfdjlag fiiljtbar gt;Birt; meijl gerinnt ta� ��lut bait unt feil, loo� als SefteiS tcr riebtigen Slntuentung teS SltcrlaffeS gilt; ifl teS tommenten SageS ter 5Put8 im raquo;origen auftaute, fo laquo;Metertjott man ten Sltcrta�. �iorraquo; t^eil^aft fint tabei talte Itmfdd�ge um ten Jtotf, am beraquo; ften mit tirfen Sawcn, tie man �berbreitet unt raquo;edifelt; id) l)abe fie beffer als i�egicSungcn gefunten. Sunerticft giebt man IVitruin, mit Kali sulphuricum , mit ^iifan Bon Tartarus craeticus, oter mit �wiWcugabtn raquo;on Ca�lomel, �tma in folgenter gorm: Rec.: Nitn depurati �j. Kali sulphurtci gij. ^Pulv. ra�ic. Altheae S|. ' Aquae foutanac ut f. Electuar. M. D. S. Sllle 2 Stuntcn eine fotcSe @abe jh geben. Rec.; Caloineliiims 5J�Jfraquo;. Palvie Altheae 5i.j. Aquae fontauac q. s. u( I. Belus.
|
||
|
||
|
||
� 156 -
|
||
|
||
M. D. S. .#9632;rnali^ 4 'Mal eint folrf)laquo; reg;abe jii geben. �Jioil raquo;eifdumc nidit, bem Siliere ju telken Seiten keraquo; ��Vfelaquo; utib an tie ffirlij fdjatfe ginve�junacn laquo;u mncSen, Rec.: Pulv. Caatharidum 5). Olci Lauri 5/S. � Tei'ebinthmae Jj. M^D. S. 3uin einreiben, oter tefler .giiarfeile gu jit^en. copy;ten fo n�tljia ijl elaquo;, raquo;en 'jRafttiirm raquo;om SfKiile ja befreien unb fobann Srtftiere raquo;0laquo; S.'einramcn laquo;nb SfjamiaciiMumen. mit etmo� Jtodjfalj ju gelt; ben. ginbet man babci tie Stafe feftr gef�llt, fo mug man fie burd) f�nften Srud ober burd) ben (SotDetec ju Inbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; entleeren fudjen. ^at matt biefe S3e6anbtmig8laquo;)eifc 24 bi�
48 latunben fortgebt, ift ber i�nt� weidier, ooller, ba8 yluge ruljiger gemorben, benimmt jidj bo�iPferb niiftt mejr fo wilb, fonbern miebev f�gfam, jeigt an, baji ei junger itnb Surft ftntrt laquo;nb befricbigen will, fo laffe man c8 ent. fcffeln, vuenn claquo; eben (ag, unb rei*c i^m einen JJleien^ trant. 3e(it mug man nun bal)in Wirten, bau bic .gauts tlKltigteit, bie mei� untetbritrft crfdjeint, befonber� menu bic gauge Jtrantbeit burdj copy;rMltung entjianb, tuiebcr gr= Ijobcn werbe. Wan tanu icljt nieifl ba8 IVitrum laquo;jeglafielaquo; nub ba8 Ammoniam muriaticum alleiu ober mit (Sloiu berfalj geben, j. SB.:
Rec: Salis ammnuiaci depnrati $]. Natri sulpharici Sviij. Melis cruili q. s. ut 1quot;. Electnar. M. D. S. Sluf 4 aRat ju geben inncrbalb 12 Stunben. copy;otltc nod) eingenommen^eit belaquo; Stovfei ftattftnben, to muB man bie falten Umfcbldge nod) fortf�ljren, raquo;araquo; mitunter noeb mebrere Sage �ihburdj nottjwenbig ift, wenn au* nur nodi eine copy;pur raquo;on Sr�bftnu raquo;orbanbeu fetin tollte. 3eigt ftd) aber ba8 �inex mietet munter, frigt wie. ber fein ilim gercidjtcS Ui�iteraquo; gutter, geftt ber Urin tr�be unb reiditid) ab, cbenfo nud) Sdileimau�wurf au� ben Stafenl�c�ern, ift �!ul�= unb ^ergfdilag mit einanter aulaquo;, gcglmicn, ber 3ltbem ru^ig, ber miitt munter, bann fann man alterbinglaquo; ba� Sdier als genefen anfeljen; aUeiu mau mup baffelbc uod) immer nieftt benujjeu Worten, itjiii fill). Un Vlufentfialt, am beften int Srcicn, gebfn, babei wenig
|
||
|
||
#9632;
|
||
|
||
|
||
� 157 -
Hmti gutter fin* raquo;on 3tit ju 3laquo;laquo; quot;raquo;'quot;laquo;l tim watlif*c I laquo;bfulKung. ^^ 8(,c(,ottiliae gj.
Kali carbimici 5j.
Olci juniperi gtt\ 40.
mTc Ipinti frumcut. ,. .. PiUlaquo;l. Nr..j.
?^ rquot;�n�ltu''� '� �l'tienf�ttlaquo;laquo;n9 fort�lifcSen *at.
let, befonkn-� bie reg;if*WXl mit au�aefcinuititcv fetcfev
^antitnt Serum ol'(lte6t.
@e*irueiitj�nbuii8 ict'm SSinfce.
SM bei tiefen SDieren tommt tie reg;^quot;laquo;^8f*^ laquo;er, unb foreobl im 3ustic* laquo;K auf laquo;rffierte, Mf� �lrbeit uni irennente reg;onWraquo;laquo;J �fsUfrW mie
aUge^einen entuurt.n.�.rtc.u ^
|
||
|
||
|
||
|
||
mm
|
||
|
||
� 158 �
anaegcliciifii copy;rimbia^n bctjanbeln. S)ie JSrantfteit tommt I -quot;quot;* bquot;gt;'i.gimbe fcmmt fie raquo;or mit. itirmtc mitlaquo; an-
Dims crfranft tear, onftatt Kig laquo; lief, w�lite et fi* tot�h�* mitev bem Ofen uoi mit imVmeiner copy;UiunSit bur*
\ S?M.uquot;bquot;' tev SSentrifcl b efer Seite roar mit SBaffer-of-
; bquot;/' (51^�quot;,';; J0 fquot;quot;1? cbequot; l(lblIr* quot;Girrten raquo;S �Su'f baa (JjeDmt raquo;cmcrfen lefi, ali ei eten SfRintrr laquo;iSr mik
*laquo;S^Stquot;ra ^laquo;alMt i* au* einen fiunb mit Mfei, teiunn klaquo; gjiqj/neti nac8 unb na* eintraten imbkcrfrnh-
g.etofacHe roar tie namlicSe, cfferel Siesen am ?eiSen
ne�fJ9;^raquo;^f^tb^e�n^i/m,SS;
Sacclrari albi j/3. rl ^UlVm,'r d,i8P''quot;8atur doses talcs No. vi �. S. 3lHc 4 copy;fiinben ein St�et ju geben.
Siocitcs (laquo;apitcl. CAngina, Cynanchc, Pharyngo-Laryngitis).
k,a fi*^quot;quot;!*^laquo;quot;* quot;nc raquo;laquo;Piikung bet copy;laquo;(eimfiaut hi A�raquo;raquo;* ^i .*^rlquot;quot;: laquo;laquo;k 8laquo;Bquot;u: bar, biT filt;* fclbft v Surf, l,v ^quot;n?quot;quot;1 *laquo; ~quot;quot;fl' quot;ftvetfen fonit; if? a,'j
menTraquo;quot; *tquot;'U miUilt;ni- W*raquo; raquo;ct f,icVbtc 5o
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 159 �
1)nbsp; 3Wn cn��nVliriie ajrdunc. Angina inflamiiiatoriiji
2)nbsp; fet�fe ajrSune, mit fiavtct reg;*lcimal)fciikcrung. An ifina serosa, 8. inucosa;nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;.
3)nbsp; iranbinc, foulige laquo;vftune, AiiBina putnda, raquo;. pan-cracnosa, cntrocter mit urfvvimglaquo;*laquo; Steigung jum fnu= ligcn (�dararter, oltt mit realircnli id SSetlaufc� etti)or= icnem.
J?ennjci(Seii.
lV SBei bev entj�nMidien JBv�une fict)t iiii Sifcrti mit
ncftrccftem .laquo;jalfc, gefenftem �oraquo;fc, elaquo; jcigt copy;cfemerj bei
tev ScruDtung bet cfaern sect;al8ravticen, bie Slugcn pnb
(law, iai SSftr jeigt 5lcngftli*teit, laquo;8 fVttrt tie Stnffquot;--
loiSef auf, tie @(J)kiml)aut ber raquo;Jafe unb bej aHauleS fmb
quot;aei�tBet, tvotfeu, liefcnbct� ba� a)!aiit I)quot;?. *gt;quot;#9632; 91tl)em
l'cMwcvt, oft wenn bie gntj�nbung Sfftia;,'fraquo;.'/ft� t''.;
iienb/fctnaufenb, Dfeifcnb, iraquo;cim bei 4teMforaquo;f frtMlwit
cntjiinbet ifl. reg;ic laquo;inbeftaut bet Slugen ift gerotl)et, ju=
lueilcn seigen flefi SluWiBettungcn urn ben �cljltoDf Return.
atatiitlicraquo; ifl aud) balaquo; reg;*tutfen erfefiwert laquo;nb laquo;a* bem
Ii�litrn ober gctingetn reg;rabc biefer SBcidjmevbc lann man
bie licftiqevc ober gevingeve (Sntwitfeluiig bet (Sntiunbung
in ben SdjlingTOcrfjcugen heurt�eilcn, inbem im anfange
SUiffigtciten no* raquo;evfe6lutft raquo;erben tonnen, bajmgegcn
fBflter unb in ben Ijoljern copy;tabien be6 UebclS biefelbcn
bur* bie Slafe raquo;iebct berauBfiiesen! fefterc copy;egenftanbe,
aiaulifuttet mcrben raquo;on fol*en tranlenSbieren tct*terraquo;et=
f*luctt, raquo;enn bie gntj�nbung no* ni*t ben bo*fie| (raquo;tab
crrei*t bat. Sulaquo; biefcm reg;runbe tommt elaquo; au*, bac
laquo;fcrbc, bie an ^atsentiiinbung teiben, i^ren eigenen (S�ci=
Act ni*t mil Bcrf*tU(ten tonnen, baber ba8 SJiaul fol*ct
Sbierc oft bamit gef�ttt ijl, befonbcrS i(l kitlaquo; ber Sail,
vuenn f*arfe Stoffe bie llrfa*e ber SBtSune fmb. Stilt Jraquo;
ber Staune au* cnti�nbli*e8 Seiben bet �Bton*ien ber
Smuien, bann raquo;itb ba� Slt^meu no* �ngjUi*et. Set
aan;e ��rbcr laquo;)itb in giiitteibenbeit gejogen, e� tritt bajer
Sicbcr ein, b'alaquo; but* olle SumDtomc be8 cntjunWicben
Riebetlaquo; fi* inanifeflirt, tt)e*fetiibcr grofl unb laquo;i^e, raquo;oUer,
barter, frequenter 53ul8, unbeutli*cr �amp;erjflaquo;iaffj unter=
br�(fte copy;c= unb Srcretioncn, ftarf�mer, mcift belterllnn,-
fleinaebatttet 3Jiift, trotfne, unglci* raquo;arme 4?aut.
35iefi flub bie @i)mraquo;tomc bet JEtantbeit bi8 �laquo;r laquo;eme berfetben, bei reet*et bann bic �KintDciraquo; mitunter fo *ef-
|
||
|
||
Hi
|
||
|
||||
|
||||
|
||||
|
� 16laquo; �
raquo;ig Wirt, beiraquo; erftiefung�tofc ktcfjt nnb tit iSefabv fehi
.?),|8ei ter ftro/en ^nt�cntgftnbuHg bet iPferte finbtn tiaturtii* ft* ebcnfatU tie gt;S?iiugt;toine bee ott(i*(n laquo;in jimtung unb bet aagemeincn laquo;Reaction, iti giebet� ein; aaem nilaquo;t mgt; Aftern � (Stabe, tt tritt raquo;ebtt bft bole @roi raquo;cit copy;*merj, nocS bie bebeutenbe laquo;iyc unb rotSe Sjrtttng ber @*llt;3mraquo;�ute auf ttnb e� fiitbet nlaquo; bSlb ein SluSfiup raquo;on S^teim, mim Speidiel tin, iie reg;A(Cim. aut etf^emt me^t aufaejotftrt unb erf�toett babut* balt; atamp;nun unb balaquo; lt;S*liicfen ni�t unbebcutenb, bort ift balaquo; v!ltl,men m*i fo Vfcifeub, fonbetn mcl)t r�rtjetnti, batn'i
Unter betaut unb brm SfcWmt fiiibcn n* ialb Stuftlaquo;; li*e, oft ni(*t uubeu-utcnbc Vtni-*traquo;cHuiigen, .bafo mebt Ittunfftto'nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; Wtequot; laquo;/^raquo;quot;*'eJlaquo;laquo;laquo;'ttWnlaquo;^
3)iWeift geftm bet britten Sctm bcviBt�une, beri�r.lune mit butribem �jatactet, bic copy;raquo;mbtoinc fett ent^�nblicben obet ftrofm laquo;vftune laquo;otnu�, bii abet balb getabeju in ben puttiben fe.()atactctubct3cl)cn, ober bie krtit� einnetrcte. itcn copy;cftlciniabfonbetungen feem in Sotae einer neu auf. tretcnbeit gntjilnbung laquo;jicbet aus unb claquo; cntfJebt bt�hlicB ilattc,iraquo;ei*e, obematofe'laquo;nfeftiBeaung an ben Sippen, gjafe bie frtnedbia an bie 9lugen binaufltfigt, baffelbe q fSt aulaquo; im 3nnerii belaquo; �Haulelaquo;, am mitraquo;tr unb fquot; be. tommt bet game �opf ein entftfllte� laquo;nfeVeit. Sie 2lu. f^aS^S^iS�i 'i' Sonj�mttraquo;a ebenfalls, bie �b. sect;Si f� % �'1^1'*' ifi laquo;quot;laquo;elorfett, mimt gelbe copy;nlje. reg;alaquo; �btet febnaurt unb e� Rieft babei gclblilaquo; raquo;ber gr�n. n�,^falbte %;quot;!' laquo;*W#ft au� ber SJafe obet bem ajjaule, beten copy;Aleim^ant liraquo;ib ift, gelbli* au�ftebt, bun.
Pi� Mmi *m- laquo;laquo;fquot;*raquo;laquo;^ S^�t, bet ttbem belaquo; ibieres jlniFt ebento tpie lene aulaquo;fenberuiigcu. Der SBuU ttt babei luei*, feftneU, fteguent, man fault ibu aber an bet JlinnUbenaitetie bei @eflaquo;nml(l wegen meifl niiit fub-len, bagegen ift bet laquo;erjfAlag baufig unb gut f�blbav, vlbgt; unb auStonberungen gefebeben oft, bev ffliift iftmeifi biinn. 2lu(b ail anbttn Jl�tberileHen, nameutli* am Scfilau. Mwtmnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;mm�gt;'� lt;quot;, *quot;quot; ^'quot;wiMtcn entftcften (Se=
|
|||
I
|
|
|||
|
||||
|
||
� 161 �
3(1 kie 51cmc. in ken krei raquo;crfdjiekencn g�nnen ict Kriiunc erreicht tuib gcljt kiefcllic in (Seriefiing win, fo (lellt fiefe 6ci ker eiflen Sonn nun neben kein �icrfchiBintm ke� giebevs mit feinen copy;DnHJtomcn l'ln�ftnii son copy;cbleim nn� ker Slafe ein, meifi mit tmni (octevm J^iijlen BErbun= ken, kie @d)leiml)�ute Werben binffer, vofentotl), kn� i�innl loivk iiiitin-lid) warnt, kie (jmvftnktidjtcit bei'm SJetuftven keS �cijiforfc� ift nidjt meljv fo bc�ngfligenk f�v knSSfiicv, abev kotb mei� nort eine gtmjc�eit fovtbanernk, kieKjiere fangen micket an gu fanfen, raquo;eigen Slvpetit, ker 3Bift ngt;itk iorferer, ket Urin triibe nnk raquo;okcnfalj gebenk, bis enklici) , and) kiefe� weicht laquo;nk ka� Stjier reieker ganj gefunk er= Meint. �Jci-kcr jniciten-gorm minkern fid) jun�d)fi aueft kie entjimkli^en (S\)mvtome, ka� brtlidje unk allgemeine �eiktn; allein kie VlnSfl�jfe kauern oft nidjt nnbcktntenk lange fort, kie Sluftoifernng ker iSd!leimI),iiitc wirk nid)t iiid)t immer fibnclt mieker getjoben, fie bleiben lange ge= gen �ujjere copy;inft�ffe empfinklid) unk leidjt entitclfen 9{cci= kloe, oker ein (Sronifd)er tranHjafter ^nflank in kcufelben. raquo;Bei ker krittcu gbrm i(t ker Zeitraum ker copy;cnefung ker langfamjte, kic2lnfcl)laquo;)ellungeii raquo;crlieren ftd), kie (Sefcbioiire auf ker @d)leiml)aut Ijeilen'ob, kie MH�ftnffc nicrkcn n)ie= ker normal, nieftt meljr flintenfc, ker i�nl� loirk raquo;oller, kie .^cHWl�gc uiif�l)lbarer, kie gelblidjc garbling kev copy;diteimamp;�ute raquo;erliert fieb, e� tritt gute (Siterung in ken reg;efd)lD�l(tcn ein, bic Sljkre befommen geregelten �lp^etit, kie Siusfonkernngen nelnnen ifjre gewoSnlicfte gorm unk (�onfiihnj wicker an.
reg;� tommt bei ker .gal�cntinnkuiig, namentlid) bei ker er(ten gorm, iiidgt;t feiten raquo;or, kaj fie Ti�) meljr local auf einem lleinmi ipunete ft�lt, kap j. laquo;. nur ker Sar�ni entj�nket oker blog kie SJafcnfdjlcimljaut, kie 0{ad)enl)Dl)lc entj�nket ijl. reg;ar tiiAt feiten tommt kie sect;al8entjunkung als (Spijootie nnk als Bnjootic raquo;or.
U r f o tu e n. S)ie Urfadjc, welche am Sauftgilen ^alScntj�nkungcn, fowoftl frorabifc^e, als in gorm raquo;on erijootien, copy;njootien, l)ergt;,iorrnfcn, fink pl�islidfc Slenktrungen ker Suftteni|)eratur, aujicrkemSKeitcn gegen falten Suftjug, 9tork= unk OfiiBinke, raquo;erfdjludte f*arfc Stoffe, cingeatljmeter Siaud), raufte ftadjligc guttertr�uter, medjnnifdje copy;eloalt, eingie�en raquo;on SlrjAei�n kurci kieSlafc. Die fer�fe .(jal�entj�nkung fommt
|
||
|
||
|
|||
i
|
� 162 �
mit) alt flHetajlafe aiifcertt J!rimt6laquo;iten raquo;ov. t)et Jlraut. I)eit8c^atacter lraquo;irtgt; kur* tie (Sonftitutlon, tie a)enii6iina�gt; nrt bet Spiere, teten SAtteninj, ken juflanfc ker Suttev mailcn tefiimmti ftftftige Siliere jeijen meljr kie entj�nk= liaje Sorm, U)mkl)atifct)er geliautc mel)r kit fetiifc govm, tie au* feid)t bet SBeUtiiSen auftritt; S�iere, tie mit fdjlccfttcm, gi-ringem, raquo;erkorbenem gutter^ erhalten tuurken, kie �betm�piaen 5lnftrengungeii au�gefc$t Waxen, fink meliv ker fauligen gorm unterworfen.
aScrtttUf, 35auer unk SluSg�nge. 3)ic ent^iinklicijc i�r�unc raquo;erl�uft meift innerbatb 5 bilaquo; raquo; Sagen unk fie maebt mir feiten Sluelg�nge in lange kauernkc 3lacfitrantl)eitcn; ifl bei ibr fcer Sartmr febr ent. ��nbet unk jiuar in feiner Subfianj, kann tarnt kalaquo; fogclaquo; nannte Siungenkfeifen al� bleibenbe golge erfdjeinen. igt;ic feriife gornt nimmt wegen ibre� Wngtrn copy;cncfung�jcit. raume� meiji meljr 3eit rraquo;eg unk wirb oft erft nacb SSc-djen raquo;ollfommcn befeitigt. Sritt ein luirfli* cbronifdje� Seiken ker copy;dilcimbautc raquo;or, ka� fid) feftr lange binjie^t, fo wirk juweilcn ta� ganje Sl)mraquo;6ft!iiem mit ergriffen unk ei tann ji* kamt ker Oiol} entwicteln. Sie kritte gorm ifi mand�mal febr raf(S raquo;erlaufenb, mituntlaquo; in iljrem g�n�= liefen aSerfcbminken fe^r j�gernk.
SSorbcrfagung. 33ie Sr�une ift immer al� eine gcf�brlifbe Jtrantfeit anjufeben. CDie fer�fe gorm ift weniger gefaljrlitb aU kie entj�nklidje, welcje leirfjt in reg;r|li(tung ober SSrauk �ber. gel)ti ftellt jtdb Sungenentj�nkung mit ein, fo i� kie i�ro* gnofe nodj miplicfer, Ung�nflig ifl fte bcfin fauligen auftanke.
SBeDanklung. entfernunii ker Urfatben ift unerl�jjlicf, fcaber U)ermei= kung allelaquo; Suftjuae�, aller grt�ltung; au* ker �rtlicben, j. i�. taltelaquo; Saufen, alle Slrbeit muj cingcftctlt werken, ��aren ftbarfe Stoffe kie Urfadjc, mertanifebe �ierlefeun-gelt, kann mug man genau narbfebeu unk alles etwa Uebrige entfernen, ftbleimige Singe anwenken, Oct, um fte ein. jitb�llen. i�ei ker entj�nklitben gorm wirk meift ein 'Jlkerla� unerl�plicb fet)n, in folefter copy;rjjiie, als kcrBuftank kelaquo; �Julfelaquo; e* erlaubt ober gebietet, reijenke Sinreibim.jen
|
||
|
|||
|
|||||||
� 163 �
iim ten *al9 (�iS jetcnfaUlaquo; n�?li(*, man faim fict) bei fei. uen sBfetfceu folaenkeit SWitteU fcekienen: . . Kec.: Spiriti raquo;alis ammomaci caustici. Olei Lim aua i�.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� ' ..
M. f. liiniment.. P. S. 3um einreiben. Sollte man inoeffen niclit glauben, bap man bieruut auSteicbt, ober ba� Sljier rceniget feine ^aut befUjen, bann reiirbc folaentc �J�Wung beffer fe^n:nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .
Rcc: Spiriti salis ammoniaci caustici. Tincturae cantharidum ana Jij. Olei Tcrcbinthinae �j. M. D. S. 3um einreiben, laquo;man miifi, iDenn man eingerieben fiat, benJpallaquo; mit etwas �BoUenem gut umfdblagen unb bie (Smveibung tag. li* 2-4 a)!al raquo;icberljolcn. Sollte man elaquo; aber mit ge. meinen gjferben ju tbun fiaben, fo tann man fi* flerabeju ber Warfen Salbe bebienen, 4. SJ.: .. Kec: Palvoris Canthandam 5tj. Olei Lauri _ Axnutriae porci ana 3,j. M. f. Unirueutuin. D. S. 3um (Srareibcn. Snnerli* gtebt man f�filenbe copy;alje in bunner Satloer. flenfotm, inbem (Singiiffe frier febv gefiftrli* roerben ton. nen laquo;nb augcnblimi* ber lob erfolgen fann. SKan fann M folgenber Sormel bebienen:
Rec: Nitri depurati gvj.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;.
Salia ammoniaci depurati Jij. Melis radicis Liqtiiritiae giv.
|
|||||||
|
. molle.
|
|
|||||
|
Melis crudi q. s. ut f. Electuar
|
|
|||||
|
|||||||
M. D. S. mit Stunbcn einen Spatel raquo;oll ju
SBill man abeTmelir no* mit auf bic Saiit einwirfen, wenn namentli* bie Urfarfic ber ^n9#.w0laquo;2raquo;Wraquo;laquo;, bann fann man �lntimonialien reiben, ba6 ttempeiniaiite Slntimon, ober auefi Garnier in Hemen S)ofen }laquo;,raquo;�Jraquo; @ran, fo ba5 man raquo;on bem erften Snittet etwa eine Unje, ober raquo;on bem letten 2-3 Sracbmen raquo;J'�laquo;.laquo;'raquo;'quot;^'^.1 fe(jt, unb bur* grottiren unb Sebtrfcn ber sect;flut bie SUJiv timg unterflii^t:
Rec: Nitri depurati Jvj.
Salis ammnniaci depurati 3.1.
Tartar! emetici Jj.
Pulv, radiria Liquititiae raquo;quot;#9632;
|
|
||||||
|
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
|
||
� 164 �
Mclis crudi q. e. ut f. Elcntuar a*i quot;#9632; s- 5quot;(': 3 copy;�raquo;quot;ken eiraquo;quot;i reg;�otcl raquo;oil. ott aber ta� copy;tftlm^cn ganj umn�ali*, bairn fltbe man *9n�quot;t 8quot; 3laquo;tt cinJUljilicr mit niiijelViiruin uin martc fcic ��irtimg tcv �u�cru mcije laquo;nb tea Slkcvlnffe� ab, m luclrtjcin Satte fcaim tie aWittel ongewenbet werten. lt;SeI)r flute reg;ienfle merten im galie tea 3Jicetf*lingcn� raquo;ofiidL tig m tas SUaiU gcmaditc einfrrihungeu fetjn, raquo;on @et-= (toiUH-iner ofcer HoBem lauen ��affet mit etwas �o*falraquo;, eihmat fraquo;n en fie ben copy;veidiel aus unb bef�ttevn au* We ttitiKbe eiiticfKibung, laue SunUb�ber jum reg;inot6mtn flnfc ctciitatl� am syialje. @laquo;ttte f�rmli^e reg;efa*r tU copy;rflifraquo; tenlaquo; eintreteit, bann mug man bie Suftr�ftve, bur* bte Jra*eotomiev raquo;irneu unb fo bie copy;efa^t befeitigen. Stitt bie tvitifcbe tenti*eibung ein, Wirt ba� Sltfiiiten freier, Wwintet ba� Sieber u. f. w., fo t�jit man bann balaquo; Ni-iruin raquo;raquo;f�, flitbt blog ba� faljfaureSImmonium fort, fett Won etwalaquo; copy;r�tcimigeS, SlWofenbe� jlaquo;; i. 33.: llcc: Salis ammoniaci depurati JJiij. Pulv. railix Liquiritiae �iv. Mclia midi q. s. ut f. Hcctuar. M. D. S. S�gli*v4-6 SJial einen copy;ooteJ raquo;ott raquo;u geben. S�pt ber brttictic S�emufianb no* mebr na*, f�ngt ba� 5()ier wieber an ju freffen, elaquo; bleibt aber no* eine er= fdjlamtng ut ben @*lcirat).1utctt juriiet, fo giebt man leiebt gelourjine Samen, feinere Slntimonialien, sutefct au* wol)t bittere SRittel, raquo;ieltci*t unter folgenbcn fjormefn: nee: Salis ammoniaci depurati gij.
l'ulv. seininum Anisi vulgaris Jiv.
�nbsp; nbsp; radicis Liquiritiae �iij.
�nbsp; nbsp; Sulphuris aurati Antiinniiii �!i.
M. f. Pulvis. D. S. S�gti* 3-1 3Hal einen gpWffrt raquo;ott auflaquo; Sutter p geben. Ober in anberer SBeife: Rec.: Salis ammoniaci depurati gij. J*ulv. seminum Anisi vnlgaris
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� foeniculi vulgaris
�nbsp; nbsp; nbsp; radic. Eiiulae ana Jiij.
�nbsp; nbsp; nbsp;Antimonii erndi 3ij3.
M. f- Polvis. D. S. S�gticb 3-4 epi�ffcl raquo;oll auflaquo; gutter ju geben.
|
||
|
||
|
||
|
||
'
|
||
|
||
|
|||
� 165 �
Smracv tiiup man fcic gencfenticn Sliierc miialiAjl raquo;ov neuer (Srt�ltung, otcr neuen antevn frtjatjlidjen reg;mfluf|cii, lieftiaerSlrbeit, no* eine Seitlnnj hflten, intern.leicftt fonU neue #9632;AwnffielMjiifaHe cintteten, Die bann untev uiiaun= fligcm �Jeiloufe mandimal in ten fau��cn 3ufianb ubet= geijen.
.fiat man anftatt ber an�e�cljcncn einyeitnm.ien etoa �aatfeite aeleat, xoaS mitimtcv fcfjv Bi)vt()eill)aft ifl. Id inuS man biefclben, foroie fie meniflev ju eitcvn bc.imnen, tBeanelimen, Ijat man aber bie Orinteibunacn aenjaMt, 10 muB man bie fjaavlc� �eTOotbencn copy;teilen um 10 lorgfamcv raquo;arm raquo;alten, befonber� bei taltcm �Better. copy;� gilt ubri= aen� bei ben (Sinreibungen bev copy;runbfalj, bap man, menu �lnfctwetturtgcn laquo;orljanten rmb, lieber bie tetjenten 3Hitttl neben benfelben unb auf biefelben eine erwei^enbe, jcitt)ei= lenbe Salbe anwentet, j. S3.:
Rec: Ungueuti mercurialis cincrei � de Althca ana 3j. Camphorae electae 3ij. M. f. �ngueiitum. D. S. Slttf bie 3lnWtt)eUung einjureibeu. �at man aber bie sweite Sonn ber ^al�cnt��nbung, bie fcrSfc, raquo;tt beljanbeln, To ift claquo; feiten not^ig unb angejeigt, laquo;Blut jn fttleeren, e� finb bann bie reg;mreibungen ber ftbni oben angegebenen reiienbeu Sinimentc feftr jvoeetmasig, 1)C= fonberlaquo; wenn man etma� �amiiljer �ufeftt. Rcc.: Liniineiiti volatilis 3iv.
Camphorae electae 3iJ. � Tincturae canthariilum 5p. M. D. S. gt;5nm einreiben. Rum SReinigen be� oft fetjr fcfjleimigen SKaule� I-ebieut man firf) gern iinc8 Slufguffe� raquo;on Herl.a Salviae unb tarnt vec6t jmelmauig bamit etma� Aculuni iiiuriaticiiiii raquo;er. iinben bie� ift bem Acidmn eulpliuricuin ^iev raquo;oriUJie= f)en\ J. S5. folgenbe Sormel tarnt man nehmen: Rec.: Herbarum Salviae �iij�iv.
infuiide cuinnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ^,... .
Aqua fervente q. s. ad remanentiam n.u\ � \v
aide Acidi muriatici diluti Sip �'J; . t . m, , , M. D. S. Sum anewaf*en (Melaquo;) be� anaulc�.
|
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
r
|
|||
|
|||
|
� 166 �
Si titfc gorm nidjt fdtcn tutdj ajjetaftafe, mimtnttl* itx Stuft erfolgt,-unb hieran meift ertiittimgen copy;diult rmraquo;, ba^ev ,m* oftmallaquo; fdion laquo;in cntj�nblidiev Suftanb Mrbctgiiij!, io mup man hierauf iRiictrt*t nehmen unb fann oft 1*011 balb mit einer ajerbinbung belaquo; (Samhtteti mit Slittum, Wroefelfaiircm J?ali, felbfi mit bittern SKit. teln lietoortreten; e� ift folgcnbc Sormel raquo;orgefc^ragen
llec.: ('amphorae electae 3ij. IVitri depurati ��. Kali 8ul|gt;hurici Jij. Pulv. radicis Geutianae rubrae Jj Melis cradi q. 8. nt f. Electuar. M. D. S Sinnen 8 Stimben auf 8 mal tu Deri brausen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;�quot;�raquo;laquo;raquo; quot;quot;�
35asect; man kie Sfticre bebedEt, iefonber� im �Binter unb ken *allaquo; raquo;arm Mit, raquo;erfteljt ft* raquo;on felbfl, foroie man ana) bn8 �brige iberlialten bem attgemeinen Buftanbe nacraquo; ^Tquot;^laquo;/^quot; fcie reg;quot;quot;fraquo;n� mm fo tritt oft eine-groSe grWlaffimg ber copy;d^lcimbflnte be� 3raquo;aiilelaquo; unb kcr aiafc em, ber man balb entgegentreten mu6; man tonn iicraquo;, mbem man tie �ln�fDrieungen be� SUJanlelaquo; mit ber. ben, jufammenjie^enben SBiittcln beforgt, j. !P.;nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;'
Rcc.: Corticis Salicia Jj.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; laquo;
coque cum Aqua fontana ^.v sub rmem coctiouis
addc Heibarum Salviae �'j-Colatura ig.iv
addc Acidi muriatici forruginati Sii M. D. S. aura SMuSftmSenTnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;J
�ann ba� Sljier wieber f�lu�m, fo aiebt man weniaer f?.te 'iP?'3quot; 6�ffKr, rei*t nnnaiieber balaquo; Mm -ffjmquot;^quot;^'quot;!quot; aooftrji^en copy;amen unba3eerei7laquo;m fo aur bie copy;laquo;lem^aute, aur ^aut unb Sarmcan�l lit Wirten, j. so. in folaenbcr 5orm :nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; -laquo;laquo;nnomoi ju
Hec.: \atri sulpharict
Pulveris seminnm Foeniculi vulgaris � baecarum Junineri ana *iii. Fannae Tritici giv. -
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
||||
� 167 �
Aquae fontanae laquo;j. s. ut f. Eleetuar.
M. D. S. copy;raquo;atelroeiit ju geben.
Oftmnls tauert bicfec copy;(Sroa^ejiifian* no* langt nad)
lev (Scnefuna acn ber ^uUentj�nbung fovt unb fann felbjl
in ein divonifcfielaquo; Seiben �betgeljen. 5)ann muu man bie
'Uiittel iB�^len, meiere bie copy;cfcleimWute befenbet� tcijcn
laquo;nb ftarfen fijnnen, unb copy;tSroefetmittel, mit bittern SBiit-
tcln, Slntiinonialien, raquo;erbinben. !Re*t misaejeidjnet gute
Siicniie bat mir in einjetnen SftUen bie Hcrba IVicoCia-
nac getljan, bie id) entweber allein ober nut anbern 3)Jit=
|
||||
|
||||
t
|
ver. herharum IVicotianac
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Gentianae' rubrac ana giij.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;llorum sulphiiris Si/3.
_ scminis Auisi vulgaris Sitj. M. f. Pulvis. D. S. S�glid) 2�3 3Kal cirten m--Ibifcl raquo;oil auflaquo; Butter ju geben, �at man e� aber mit ber fauligen ^at�entj�nbung jtt tbun, ftc mag nun gleid) urfbr�ngli* ober erroorben bte-fen �baracter tragen, fo mug man foglei* eilen, um.butdj fraftige iijlittcl foniobt auf raquo;n� SJctraquo;enfraquo;iiem, ollaquo; bie re. Stoiuctise Srtiire cinjiHBirten unb bie gefnntene Seben�-fraft aujufvDinen unn ju ft�rfen, unb antifettifcb einjit. njirfen. �ambber, aromatiftbe, bittere laquo;B�ttel, ballami-ftbe, atberifdje raquo;B�ttel, copy;auren fmb l)ier angejeigt. Sian fann folgenbe Sormel benuBen: Rcfe.: Camphotac electae jp solve in Oleo Tercbiuthinae �ip
ad de Pulv. radicis Calami aromatic!
� � Gentianae rubiae ana iv. Melis crudi q. s. ut f. Electnar. mollc. M. D. S. 3n 8 copy;tunben ju raquo;erbrausen. 3116 nntife*tifc6e8 ai�ttet fann man copy;(twefclf�nte obec Soljfaure geben, etiua in fotgenbev copy;cfialt: Rec.: Acidi muriatici pip. Melis crudi �xij. M. D. S. 3n ben Btuifcbenjeiten mit jenem SBiit. tel ju Berbraud)cn. copy;inb SlnWobbungen in ben ffiatmen raquo;orbanben, bann mulaquo; man ben bittern SKitteln faliniWe jufeften, bte man
|
|
||
|
||||
|
|||
� 168 �
bann in SWtieun fceifciingt, um bcn Dnrmctmnl ju (J�r--tcn. Jjat jid) atcv �Duvdifiilt cinacfuiiten, fo iiuij man tiefem tnlftig entgeaentreten mrt iic �-ifciimittcl mit je-roiirjfinften, hittern aJiittclu geben, au* genj�rjljafte a)!it= tcl, 3ll)|t)ntl), �feamilUiitlHmcn al� Jillaquo;fiicv antoeirtm. �olgcnbe gurmet i(i angciatdcn:
Rec.: Pulveris ierri sulnhurici jj.
�], Herbae MentJiae piperitac �nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;^t- Absyntli� ana Jiv.
Mclis crudi q. s. ut f. EIcctuar. AT. �. S. 5it einem Inge ju raquo;cvbvaurtjeii. #9632;Ea mfcctfcn tev aSermiitl) jum iunevlidien �icbvaiidic ten iPfetken �utuilev i|t, fo f.mn nwn tiefen lucglnffeu imraquo; eilt anterc� bittevelaquo; gcw�rjSilftc� raquo;Blittcl, llatlix Carjo-phjllata, ober ctisn� 3lel)iili(bc� I)in�ufc|}cii.
3lcu6erlicf) fann man untev tiefen Biiji�nten teinc fd6ac= feit raquo;tev 2Bunten madienten ��ittel aniBenten, tabcv man arcnintif(J)e�J�afrf)iiiigcii mit (Sffig untajranntiucin auf tie copy;efebiu�lfte nnmentcu mu�; man tann fiel) fticrju in g�l�telaquo;, vbo man fcimell banbeln mu�, tc� ^cufaineii� teties iien, foult aber aueb folgente� bcnuljcu: Ilec.: Herbae Mentha� ci'ispau
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Absviililii
Florum Ciiam�miHae 'nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;�� Arnicao ana ^ij.
M. f. Species. D. S. ^um aBafebmittct.
@cl)cn bie vinfctivclluiigcn in �iterunii �ber, fo muffen fie ge�ffnet mit nndj teil S!cgclii tet �sivurflie beftantclt tuerten. 35ic Oeffnung ift gav nidit leiebt, iuenn fie raquo;et= ftctft liegen, j. SB. tie 8iift|il(fc fiel) mit eitcv neiiillt bas beu, in tuclcbcm Solle tanu bieOeffuung biefev^aetc bnreb bie rcgclmaltigc Oneraticn beimvft lucrb'eu muji.
Svitt (Senclung ein, fami ba� S�jier luicter frf)!ucten II. f. id.,, fo muj man immev noef) eme Zeitlang mit ber angegebenen sBebanblnng fortfahren, nid)t ju rafrfi bamit nu�ieScn obet ju einem anbevn �betgeben, beim tic (5)ene= fungevetiete jiebt fi* unter biefen ajcrbaltniffen initnntev lange l)iii, ti bleibt lange nod) ba� Xt)iex fcfiwacb, tabet gutes, tv�ftige� Suttcr in fleinern SJJortionen �fters unb mit iinterftiiljcnben gt;J)!ittcln geveiebt toerben mu�, j. gt;C,; Hec; Pulveris radicis Gentianac rubrao
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� Calami aromatici
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;baccaram Juniperi ana �iij.
|
|
||
|
|||
|
|||
169
|
|||
|
|||
Pnlv. Antimoiiii crudi Jj. M. f. Pulv. D. S. Siglid) raquo; copy;utijffcl raquo;laquo;a auf'3
Sittttr.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;m.
51W SBorfiditSmaaSvcgct miiB nnin5Prtrtc, bic an falaquo;. liacc fiattentjflnfcunlaquo; Itibcn, ana tern copy;tallc cntrcrncn, (nWm tie raquo;on ilincn an��cljeiibe 5lu�bim|luup me fftt aiu tcvc ticiilid) ifl, laquo;nb fie an unb fteffift ju f^rct (Slenefmi� bcv fvcieu Suft tcbfivfcu, taljcv man fte m einem anbcvn copy;talic auffteilen mus.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;- ,. . . tnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� t.
JBei'm SJtintc lowraquo;quot;quot; *quot; -raquo;jalacntjiinbuiiacn nllcvbinga an* raquo;ot, allein bo* fcltcncv ali bei'm uferte; fie Jaben bann ben 6l)avactev bev fcrofen entjftnbung raquo;or alien an= bevn, fie tveten abev feiten flit fid) allein auf, melir mit anbera befonberu Jiranfljeiten, raquo;on benen fie ein reg;^rtH). tout ober ben �ctlidjeraquo; #9632;Seetb bilben. 3m 2Befentli(i)cn metben fie aanj fo, wie oben anfiegeben, beljanbelt; fmb fie im copy;efolfle anbercv Jiranfdeiten, fo map nat�rlich tie befonbeve !Bel)niiblmig biefer ootlicrvfcfien.
Saffelbe gilt raquo;on ben reg;d)aafcn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ^ r -^ ^ �
Sei ben ^unben ftnbet fid) mitunter recbt Ijcrtige .gala-, enttiinbung raquo;or unb man mujj bic JBebanblungatoeife bei bcntclbcn nit Slllgemeinen nnib ben gegebenen (Sninbi�gcn ciniicbtcn. 68 'ift im anfange ber Jivanfbeit bei bicfen Sbieren ein f4iiel[ gegebenelaquo; sBvcdimittel oft I)invei*enb, febnett eine gt;5evtl)eilnn'g bet entfleljenben OeWttjulft jn bc= raquo;iifciu id) babe ju biefcm Smctfe folgenbc IJovmet bentlfit: Rcc: Tartar! emetici Gran, q.
I'ulveris radicis Ipecacuanhae Gr. at. , Aquae fontanae Jj. M. D. S. Srednnittel. attc ^albc copy;tuniclaquo; einen (Sjil�ffcl raquo;oll.
tCritte� Gopitcl. Sliou ber SBr�une ber copy;djlbctnc.
Siiefe Sbiere raquo;erben S�njig unb gef�^rlidl raquo;on bev JBr�une befallen, bie um fo geral)rti(6er bei iljncn ifl, als fie febr oft ben �rtlicben sect;eerb belaquo; 3Kiljbranbc�, ant^tar, iilbet, unb fo no* entntal bei ben aJiitjbranbftantbeitcn aufgefuljrt merben mup. ^ler ifl bieSRcbe Bon ber SraUne obne ben ebarocter be� -3J!itjbranbe�. SKan befegt btefc JCrantbeit mit ntantfevUi Senennungen, bie aber teinert Stufen f�r un6 jeigen. Ute �tottftictt nimmt bei ben
|
|
||
|
|||
|
||
m
|
||
|
||
� 170 �
i ' lln*'Squot;quot; 'raquo; Tlaquo; in tuner �eit talaquo; betveffcue Sicr
tut* Grfhctuug ju (Srunte, realaquo; iu quot;/m urun c oc, S�auc i6laquo;� .tjalfc� feinen (Sv�nt, finketnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; 3nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;8
Jfenn jcitjen. Sie etjmnomc fint kic angemeinen tin entj�nUma
� t��^i??1' ^unsc unfcSBfaul Volk bSrolaquo; uotferi, tic SJugen treten Bor, fuit rotli, fie ftamrten mit ken laquo;einen freien unk gr�n en heifer VefJen S�laquo;n
^l�,?,Cl*?oUcn.'r2u,,,cil4nfI'!lt;Jf�')'''i*. fi* weit etftref-
lenk nnk kann (ft tie copy;rftitfung�gefai/r ir.fi, kiemfie
I Im�^ reg;c'*B)l'l?.raquo;nraquo; Klaquo; reg;*lei!�(,fultS 'gelt into
Silaulidje nber. Zuraquo; tsitrici ker game �SrBev leiket her.
�Jrt uetallt kie J{ranfl;cit eine ganje Jjeerke; bcfdttl r,r
�trfe�nC' '0 mt mm n*lgt;1' *' laquo;laquo;laquo; *quot; � W
llrfaciicn.
m.raquo; �B,-,'cvl,11S8mikerungen, taTtc SRcgen na* fcfm em fen falten copy;(bneewaffer� na* Ir^ieung, .jjeben inkVMaei
S; ;,, Vn TO^'f' yi'fa*en meiken unk raquo;tun einjelne ga�ein ker ^eerke wrtommen, feine Slufmetffamtc t auf k�en�uKm�,e^en f* ^ ^raquo;W�PKi^
Sc^anblung. ,n ?ie i?lt;.'m ''laemeincn kie antikOIogiftif^c: 3lfcer(afferi ein ^)re*mittel raquo;on Tartarus emeticus, oker raquo;on Vera-inv?,I?i,1,mVUntcril^t Me laquo;enefung feftr; ter erftere ffi ^?^en'ft\ct rait etgt;Sa8 �B4' 9laquo;fllaquo;Mn alaquo;* laquo;Sffllrt!
|
||
|
||
|
|||||
- 171
|
'
|
||||
|
|||||
Uec,
|
Tartari oinctici gr. i
lere laquo;. Amyl� Sj,
Aquae lunlanae jiv.
|
||||
|
|||||
M. D. S. �faf einmal ju geben. raquo;ODaim Hiebt mau IVitrum, gt;alrum
|
iulphuricum.
|
||||
|
|||||
\
|
veibt fdiavfc reg;albc auf tic lt;Sef(tgt;laquo;)�lfte ein, ilec: l'nlv. Cantharuliim 5ij Sapouis nigri ^ij. Ol. Tercbiiithinae 51 Mf. D. S. 3um ginveibcu. Sen no* jefunteu mup man ebenfaltlaquo; jut iHber laJTen um iljnen \'itriim, iVatram sulphuricum, fauevuetjee @c. tv�nt vcidieu, fie nieftt fte?en, jagen, �fterlaquo; copy;clcgenljeit Sum S�ten geben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , � �nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;nx
Sue �tanffjcit entffteiWt fi* i*nett in Kot otec reg;e. nefung.
�ierteraquo; eopitcl.
quot;�du ter �Jtuilfe� = giitjiintuug (Pleuritis.) Sie (�nt�iintung be6 raquo;ruflfeUe� fann atterbing� nur einfeitia, felbjl auf einer Seite nur (ocat beftc[)en, allem elaquo; ifi tielaquo; DractifA Wraer, fail nnm�gliel) ju bcfliimnen, unt leitljt nimmt tie ganje Jlu�breituug tcraJtcura, fowoljl tic tcr �ungen aU tcr SHiMenmankungen, Jlnt^cil, fo ba| tonn eine aagemeinc Srutlentj�ntuna, befleljt, felfcfl taraquo; gjarenc^ljin ber Sungen tann in SBJitleitcnf)cit gejogen loerten.
� �enn�etctjen.
S)aS %ii\n ift itnrudig, e8 ftellt tie Siorterbeinc au6lt; cinanter, jeigt SAmcrjen in tem aSrufttailen, naffl tem c� fid) �fters umtuet, elaquo; legt fi* nicit oter ftel)t Imltme. ter auf, laquo;jotnaeft cS trotten unt Wmevjliaft (;it|let, e� bc. m�ftt fid| bci'm Sltftmcn, tie iRiwen moglicftft riiljig ju erholten, e� jcigt 2lng|l, flctlt lie ginterteine iiic^v_nact) raquo;orn, jicftt H* jufammen, �bt man einen JMitt auf ten ffituftfaften anlaquo;, fo jeigt to� Sftiev @c))nicrjcnil)nntiiiig an. S)al)ci ill tie ^aut troefen , gefvannt, tic 4jaare ftruy rig, glanslolaquo;, O^ren unt Siigc trennent tjeiji, ta� laquo;uge aer�tbet, SJiauU mit SiafenfcMeimbautc gelbtid) gcrotbet, aber tie Sufl ift nirflt WiS, tie Sttleimfytute feurtt. Ser
|
||||
|
|||||
|
|||||
|
|||||
|
||
.72 -
m,1mf,rll,!quot;,U' �'f*1raquo;quot;1raquo; (laquo;%'), *gt;quot; #8raquo;lag.e r�iniuir, mmmt menn Suiifltnciitjunbuna mit tintritt, bic SvcS-
Li^� �ovflc�-')icquot;'� ft alaquo;ift tfl laquo;icifl Hein geballt, Jquot;.quot;^,*quot;,quot;'�'raquo;fl!?^tl � 2gt;laquo; (Sang ,mi tie laquo;etteguna r% fmfc'v f,nbJfteif' dtivcimit, befonbevlaquo; bei aBenWWflen,
#9632;,m,m! 'quot;Je!1quot; tvdflt *gt;if laquo;vuftfcUcnM�nUmq Kit vein em. raquo;miblul en (Sljarcictcv, a fmmnt aucf, raquo;or-, fag ber faulige i^uactcv eutecbev tcglquot;* rtev im laquo;cvloufe bee laquo;rank Si �,1t JC,?-'� quot;gt;quot; k'ticm Salle jciglaquo; fid) laquo;enninbevter
,7, /' 4- .'quot;^'quot;quot;�' ^raquo;'l'�ire .Ruften, laquo;efclmjevbe Se8 Sic' e!?8(fclftf?Fl*aJi5rgt; �ilic, tr�be, matte, feucbtc Slugeu,
K,f,- quot; .lquot;,b .quot;^nsaunt, balaquo; aittmcraquo; febr nngftlicfi une Ifl^fMl gt;quot;it fcfcmSUnEeu�Dlaneu, e8 jeigt |i* bumquot; bl,,laquo;',* frt/?/ei' �5ufltll�') ,fcer laquo;laquo;iSWIOS IB aber nur utU m,ii!*Juyiquot;t-v,'icv 5lJl,18 raquo;ngleicl), mcicfi, f*wnc6,,fte. qucnt, ye grctilufi geviua, bei �HjlWnficn i(} bic alaquo;U*fe=
Aquot; r�^quot;quot;'', scr ^W ^ ,ud*' W geballt felr w i','..',quot; '!jacn bvium' ',*llc laquo;raquo;beufaj, jitfte. Steigt fm� ?' ,?uquot;l ,,�*'lt;,t -frabc' l!�,1 txct� copy;cWnJ�lfte unter bei Jaut pm SSorKamp;cin, bie mate raquo;erbreitcu einen ?laquo;tt$raquo;�?Ff! bic �u�flnffe aller Slrt riecfien aa�ljaft, bee Jobnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; mu� Cil1' y* 3r^tc @*w�*c' cmgt;('*
to*sect;M b'i �Rra,,t6.cit 'quot; laquo;tnefung �ber, fo i|l be; icr IBnuaicicn norm auper, bem oHimiligen laquo;b'erfcfiwinben in 8l*n:ftmraquo;totne unb ber Entj�nbunq, nicbt befonberf be-S�m�*' AIquot;quot;19 quot;quot;ftufW, ber tKlle Utin Kl c^t1*quot; unt' tvi,bi nt'Seieftt, ber 3)ii|labgang mirb oit 'vT'o?^quot;?^ tV$me *ailt ll)dn-' gt;raquo;ci*, anSbiin. naturlicSe sJii'tt)e unb leinmatur an.
Kbenfo febunnben bei ber fauligen Sonn im gnnftiaeii �allc na* unb nacb bic gsjmptome, nur in umgefebrter Jitdjtuug, naniliif) infofevn, al� tev ften-fdjenbc eiranfise �iuitanb fiel) bem normalen dllmjdifl ii�l)evt, ib�brcnb bie� bei ber reinen reg;nt�nnbung laquo;on bem laquo;JJuncte ber borberr. Menbcit Sontraction ans gefdiebt.
Sie Sruftfetlent��nbun� femmt uiebt Molaquo; fi-otabifrt), IW fommt and) ejn'jootif*, cnjtptifd) raquo;or; tritt fte aljgi-i.
|
||
|
||
|
||
|
||
|
|||
� 173 �
jiH'tie .mi, taiiii ift Tie juweilcB fctjv f)avtii�cfi3 unb l'��= iirtiii. �Bic fdiim oben mi�ettutct, tctgcfcUfcbnrtct fie fid) mituntcv mit tcv Siiii�citcntjtiiifcimg. Slllcin vtitt fill (W) vetlaufcnt, �hnelt fie kern actitcn 3!l)cnmati�mu�.
35a kie StKcuta feineu auS�nnj nniJ) augen din l)at, fo mactieu tie fid) in tcv jroeiten Jjvitnf()eit�l)4lfte biltieirten raquo;on ilir auSjcljenticn fritifrten SlnSpetMuiaen neue Avant. IieitS�uflilut-c ou8, fo roemt ftr�fe ergiifuiigeti rafoi�'quot;. jlellen fic SBruftttaffctfitiftt tar, bie foaenannte l)i(}iflc !Bru1t= raquo;afferfuddt, ober c8 cntfteljt fovmliAc fiitexung in bec mriiftl)lt;il)U. Senter f�nnen niittelbave unb laquo;mnitteltai-c aSrtraquo;art)fun�cn bei- Sitnge obev ein rijvonifd) entj�nblitflcr iiiiftanb raquo;oii)anben fc^n.
Urfadjcn.
35ic ^aubturfai^c ber gSlcuritiS ifi imiiict uiitcvbviirfte fiautauJMittftung, Iftfonbtrt narti ooiijctgegangcncv (laquo;v= ftltiung, buv* Ijefti�eu (SfcbVaiidi unb barauf Stitlfleljcn, oc= fonbei-6 in falten, �raquo;3i3en copy;tdllen. JUei gUiftntSJign Jlaltc unb �i�e tommt fie feitenlaquo; raquo;ot, me!)i- bei abnjeet). feintet SBittening im Jpcvbd unk Sriit;ia!)re. Vlu* fonnen metbanifdjc ajevlcBungen fie evregen.
Die 33aiur ifl raquo;on T bit 14 Sanen, bei tet fauligen iScrm bl� SSOodjen; niatSt fie �MeSlu�g�nge, bann bnnern tiefe f�r fid) oft feljv lange.
S�otljevfagung.
Die i8ru(ifclt=eiitjimbumi ifi, rein unb in miigigem 3iu flaute raquo;erlaufcnt, niebt fo'gcf�amp;vlid), al� tie gunaenent. j�nbimg, tauevt fie aber lange, ilnb bic Uefaeben fc()limni unb tief einaveifenb, bie i!cii)�ltniffe iingnnflig, biltct jilt;b but* biefe Umgebung, tuvrt) bic (Sonliitution tcS 3,t)ic. ve� bet faulige Sljatactet aulaquo;, tanu ifl bie raquo;.JJrojjtiofc un. g�njlig, ebenfo mad)t ei einen gef�$riid)cn 3ufianb Ottraquo;, raquo;enn tilaquo; �ranfljeit efijootiftb erfefceint, intern in biefem Salic tie 9iad)fvanfdeittn meift fange bauetn. Diefe fcll'ft finb oft ftblimnitt, atlaquo; bic oorangegangene �rant^cit, in. tem bic cintretente aBafferfniftt, Sitetung, SBerwowfung oft mit ineift allen iBiitteln tto^cn mit nitbt feiten tem i'eten nod) ein ^nte inarfjcn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;.
Seutfttc, glei* itarme .tjaut, tr�ber Uliquot;, geben *ctt' iiung jnr Teilung. 'nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ;quot; ^
|
|
||
|
|||
\
|
|||
|
|||
|
||||
1
|
� 174 �
tm laquo;jilaquo; � SBcftonblung. SlJogtiiiflc Sntrcvnung, alaquo;ilticrung, oiet nanjlicoe i8e. leitigimg bev urf�*li*cit SDfomratc, raquo;enn fie noc6 fDtt= ^r'a nUS 3quot;* fquot; mquot;*tn tanlaquo;, fte*t, n)ic �beraU, 6iev SL*le S'Mnflttng einer gt�cHidjcn JJeilung obenan. copy;0= bairn mug man einen ftarfen Sltcrtafi tnacfien, mel*er bet mffffiiS.^.?^quot;^*' tcm e^atactet bev Jhanfljeft onnes Sis?Ji?J Hrc|ne Vlbcvtciffc fint nirfit ju emraquo;)fc()lcn. Sflman im fetanbe, bei bet Untcrfucfmng bic intjiilftcfe Stcfie bev pleura ju beftimmen, bann fann man bic ouficvc ,!8ntft= ?^LSff,IeSfi Wn kcn 3'*ertnP fquot; nafjc aU m�gli* an bet sSSSri.quot; ?ttai laquo;u quot;gt;atl)en. Sltttperc SEcijc miificn angc laquo;iJsJ raquo;erben, lyontanclle, ober ein Jjnnrfcil, um ber ju be-. K,�l5?lequot; ergicnima in bic SBrufi^oIjCc cntgcgeiijiiTOirfcn. jnimiid) gebe man Kali sulphuricum, Natrum sulphu-f^flquot;'- A,n�0quot;i'im muriaticiiin, in aScrlnnbmig mit Wlcim.seu UJiittcIij, and) nm bie laquo;raquo;�tigtcit ber .tjaut in oV�1?' quot;J1' laquo;ntimoniarcn; folltc ein neracfev 31ntlang S? r tl?r*gt;cn' lquot; W e8 in eiquot;'flen Silaquo;(en fcgar bicnlid;, Heine -uolcn gamyber jujufeBcn, borf; mug bieg fjetlaquo; mit gr�etec fdeg;tmt gegeben sRcitnmgcn ber ganjen laquo;atitobcrfaebe tinb Mr ju cmraquo;fel)lcn, unb angciuanbte Jttfftierc, um bic ^arme ju entleeren, ftnt gute UfrterJHifeitng�iijitftt. @o(ltc man bemcrten, bat ba3 OivcncbBm'bct Sungc fid) mitentraquo; juncct fo mug man firengcr antivblogifiifet) raquo;erfahren uub namcntticf) iVitrum geben. SBian tann in crflcrer �8eiie= ?ung folgenbe g�nnet benafcen:
Kec.: Sails ammoniaci ilepurati gij. Tartari emetici gj. Pulveris radicis Altheae Jjv: Melis crudi q. 8. ut. f. Electuar.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;�
M. �. S. alle 2 copy;tnnben einen Sfatcl raquo;oil. raquo;liimbern Rcb bic copy;imiftomc, wirb ber Siul� hjeiejer, allem ci moUca bie !8rnftbef*iraquo;crb'cn fid) nod) nitbt fteben, to muB man aurbenaSrupwanbungen febarfe (Sinrcibungen, ober (Scnrtctg anngt;enbcn, um �talegunaeti in ba3 3cUgc= laquo;)ebc ju erregen uub fo biefetben in bie !�tufll)�t)lc ju raquo;er-tjinbcrn. Man mug tjicrju bic febarfe Salbe noefi raquo;cr= febarfen, j.. 33.
Rcc.: Paheris Cautharidum gilj. tere cum
|
|||
|
||||
:
|
||||
|
||||
Axungia \tnir. aadc
|
5''J.
|
|||
|
||||
|
|||
� 175 �
quot;quot;Pulver!laquo; Gummi Euphoibii 5iiJ. Olei Terebinthinae 5ij. M D. S. 3um copy;invcibcn auf lie Seiten bet SJtutl. Sen copy;cnfteig bereitet man, intern man einige Unjen Scnfmeijt mit Sauerteig unb etmn� (Sffig mifebt, ben laquo;tet aufSabben jireiit unb in raquo;er �Ju�breitung raquo;on 10�12 ^Ml im Cuabrat auf bie SRibpenibanbungcn aufbinbet, man muv aber ucn ber SteHc, wo man bieji anttenben njill, bie Jjaorc abfeSneiben. copy;o wie bie copy;teile l)eiji unb geWmoUen etWeint, nimmt man ben copy;cnfteig weg, ben man im ttlaquo;raquo; tl)igeit Satte on* no* bur* geriebenen Siccrrcttig, ober bur* laquo;lufilreuen oon fipaniWem S�feirer idmrfcn tann.
Sicftcn tiefe �uleren SReise nidjt, tann ift bie (Sefobr ber inneren ecgiegung grefl, unb man mu? bann ein unter anteren �mjt�ntcn ni(it anjurattjentelaquo; aScrfaljrtn ciufrfilagen unb tut* ein traflifdjeS abf�t)tung8mittel tet begiiiucnben 2lu8fd)iBitung in tet �8tuflf)i)l)le entgegen^ mitten; bie Alue soecotrina unb ba� Calomel leutcn Biet ante 5gt;icnite.
Rec.: Alncs soecotnnae 5]. Oalomclanos 5j. Saponis Sp. , Olt'i iunineri gtt. 40. M. f. lege artis Pillula No, 1. D. S. 2luf einmal
�U �aJ!aii muS babei leistelaquo; Jtlcicnfuttet, tein SRoul)futter, �fters laues copy;aufroaffer reiben; natb 18 iii 24 copy;tunben tritt tie aif�brentc aBivfung ein, tie man tann fpStn bur* reg;aben raquo;on Kali sulphuricum no* Unterbalten mugt;!. Srcten aber benno* erfubate in bie Srultti�amp;le ein, fo nimmt bann bie �ranlbcit meifl ben torbtben ober netwen �boroeter an, unb bann muj man neben ten �uperen !Keij. mittetn l)oubtflaquo;4li* bo8 Solomet anteenben. Rec: Calomelanos ^pquot;.
Pulveris radicis Althcac
__nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � Symphyti officin. ana �iv.
Roob Juniperi q. s. ut T. Electuar. M. D. S. 3n 24 copy;tunben auf 8mat ju braueoen. Sei ber jmeiten ober britten �Bietetbolung biefe� T(\u Uli raui man no* 4 Ungcn ber Radix Gcntianae rubrae iufefeen, um ter raquo;u febredeftenben SBirtung tc� SalomeU-auf ten copy;armcanal' entgegenjutreten, unt taraquo;t bann tic 'JlltlKd raquo;beg.
quot;
|
,
|
||
|
|||
|
|||
|
|||||
|
- 176 -
..i,^'*' *;laquo;. ^'quot;'tuiiS, laquo;.'irt tet Urin tnib unc lirf, Jtiai fi* mttmisn JUiSflHg ana In Sttafc laquo;. f. to., furi
iraquo;, L'lt;.f?- ?uquot; man quot;quot;quot; bic Sll'tontcrungcn no* immer c lualaquo; bcrortevn, urinttciknte SBiittcl, Ammonium n.uria * m, Lm kref'.quot;f1quot;quot;11 S0?13' quot;quot;* l'iquot;laquo;e'1 Witttln geben,
Rec: Salis ainmoniaci ilcpurati gj. Terebintliinae enctae 5ij. I'nlv. baocarum Juuiperi
� railicis tientiauae rubrae ana ?iv Farmac Tiitici sir. m i. �Aquae 'quot;ntanae q. s. ut f. Electuar. M. igt;. raquo;,. 3n 24 copy;tunfcen ju raquo;crbraucben.
neue tnavtige grfranfungen lei*t bofe Sln�g�nge n.^en
j|t gleicD mi Slnfange fccv Jlvanfbcit ter raquo;iitvite SuftatUi
nur*�,� 'S Ve *equot;raquo;f'W?ftWftn fcW Otttubt nnb
lAen tlSi' i?\Ume manrntn 3laquo;flovungen bereitlaquo; �u^uT-Huquot;1' ta,Tgt;'n ?quot;' cquot;len aimftigen (Scftlg boffen. SlberkS iMflaquo; �ut m einjelnen SaUen no* angejeigt/ba--S�SL^I: S^quot; ^f*raquo;raquo;laquo;quot;quot;raquo;laquo; im laquo;aud^Vu treu iung beffelben, trerfene mit copy;ctjleim liberjogene excremente
quot;quot;� quot; ''Sfquot; �quot;quot;fflquot;raquo;quot;1 Dften. (Sitcrb�nbet lam mgn
|
m
|
|||
ft
|
|
||||
amp;S �' .?6er '*on mit kem tIiquot;lt;;n Sage roieter entfernen amp;amlS?f^nUrtti6� laquo;'J'ffllrtlaquo;laquo;, Sann gquot;ebt n.an If..^quot;h^quot;*0quot;,?^!;, ?6nc bie ialje, fdwefelige, fpfeg. glamljaltige, milb gctturibafte aKittel, mit Sufafc *ni.
|
|||||
ffliS!'j6;;,lt!.ic'.. ?,rtt SJtt�rjIaft'equot; arjatei fepligtn aJiitteln, j. -B.
Kec.: Pnlveria radicis Gentianac rnbrae ~~ Calami aromntici
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� Enulac ana Si/S.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Snlphnris aurali antiiiKmii OJci I crebinthinae ana Sij.
|
|||||
|
|||||
Mir
|
|||||
|
|||
i
|
� 177 �
Roiib Junipcri q. s, ut f. Elucluar. M. D, S. 3luf 3mal in einem Sa�laquo;. intv wenlct fotscntc Sovrnd an;
Hec: Giunmi Asae loetidae oj-#9632;ii-tere c. Vitello ovorum Aquot;o. j�i,j: I'ulv, Fuliginis splendcntis �i.j.
�nbsp; nbsp; nbsp;Sulpnuris aurati antimonii 5P.
�nbsp; nbsp; nbsp;Herbac Digitalis purpurcao gt;J|
�nbsp; nbsp; nbsp;radic. Gentianau gj. Olci Tercbintiiinac 3j.
Koob JKniptii q. s. ut t Elecluai M. D. S. 3luf ciiunal ju laquo;eben-,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; �
�ijievbci fucdt man biciEtjicte mit piiditii) vtijcnbculSm Kifainaen jn untctft�ncn um reici)ti)itl)avantc, otcriol�n-mit gcriiftctem i�iclj�. .ateiat firf) bic �ranfl)eit oey copy;traquo; iicfimg ju, fo mue man ben Ovgaui�inulaquo; mit tv�rtigcm Suttcv, bitteren, gennirjljafttn aiittctn, fcbmcfcligcn m\e\\--mittcln ju fraftigen fudicn. 3m tjoljcii reg;rabe be� fouligea 3uflaquo;anbt8 ijl au feine Teilung ju beuten. 'Sc^anblung berSln�g�ngc unb 3lad)frautl)citcii.
35ie SBe^anttungSWre biefer �rantfjeittn gelj�tt fefcon iu bieSRcifie ber cbvonifdicn JvtauHjciteu unb fgnn lucv um erw�hnt metben, inbem fut bic Scfianblung btifeHSH quot;lein unmittelbar an bic ^teonblung bet fic Ijcrbcifu^renben �ntjfmbung?!ranffteiten anfdjlie^t.
3eigt fid) nac* raquo;Befeitigiing ber .jjaiHJtfraiitOeit no* uiu regelmcipigc Srejluii, untubigeS Siegen, baluge*. 3luf= bringen, fiti^igelaquo; -jjaar, Neigung jum .ipujtcn, Sragljeit, fdiledftc afftmitation, fo tarn man annel)mcn, bau fid) gpfeubomembranc gebilfcet l)aben unb ein f*teirt)cnb = (nt= j�nblidier loealer copy;ntj�nbungSbroceiJ uo(i) forttauert. Jiicc *cl)alte man bie tiiijieren iRtiimittcb bei, gebe Kalt'raquo; mel, geiu�rjdafte Slittel, biutetifdje, biap^oretiidic, um We Sljatigfcit ber ^aut, SRieren unb vcfurtitenbcu copy;ciillie ju bcfiirbern, Gcntiana, Absjnthium, Calamus armna-licus, Tercbiiithina coeta, Oleum Terebiiithinae, Bac cac Juniperi, mit bem fialomtl in Slierbinbung. | 3cigen fi(6 biereg;Dmbtome ber ^iftfAen SruitiBaiKviucbt, ftarfclaquo; 5lanfenjie()cn, befddcuiiigtc� 3lt()mcn, mDlbare, raquo;raquo;. #9632;geube.gerjfcblage, SRcijiefigfcit ber J^aut, SSendjromben raquo;du liujieven Wcfdira�tfteu unb Siterungen, flnibpigcc- *aat,
|
||
|
|||
#9632;M
|
|||
|
|||||
|
� 178 �
.f;!.^ ^ w '^quot;quot;quot;^^quot;S'quot;' raquo;laquo;gUmonfr�ftiafte dupttc
OiRitalia, Jwje nut bittmn, fcMeimiqm mitttln, i. raquo;. llec,: Pulv. Hydrargjn muriatici mitia 5ij.
�nbsp; nbsp; herbae Digitalis purpureae '^ij.
�nbsp; nbsp; railicis Gcntianae rubrae
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� I Altheae
�nbsp; nbsp; baccarum Juniperi ana Siv Olci Terebinthinac SjP
m rgt; .j A(I11,ae fontanae q. s. in f. Elcctuar. laquo;�Jf, V- #9632; ^quot;quot;'.^quot;IW fitlt;iu*en in 12 copy;tuiiieu.
n^ ?ilni' ?,2ew.n !lquot;raquo;'laquo;af laquo;Ttcn Mitteln uiitcrjti^en, unb fann c� Hjcnigftcnlaquo; ju langfomti Mrbeit tauglirt) erhalten !Blaquo;Moaittungen raquo;ec pleura fmk niwt ju-Vebtit. (Site, vungen, tic iu4 aupen fid iBentcn, muffen nail ten Ute-. geln in (Idirurgie bem�ntelt werten.
copy;ectipn.
*.Jamp;aM, firaquo;bct,,quot;a,I 'quot;lt; telaquo; Sabascvn meift iit*t�, (n bet Sruftboble entjunbungbet spieuta, blosect; bev bet JRiweu, otet andraquo; bet Siimgen, mit ftroeenben blutctfiillten (Siefdjen
�laquo;? mirquot;^quot; Uxlt; a(5lcuta fclbf1' ev3UB ton SBaJcr Xlijmplje, Uiieubomembvaiicn tolaquo; oft bctciitenbet Sitfe aSet-JMcbnmgen ber raquo;eile unttreinanter, Eiter, iniW�Dnlicbe
iu�rif; raquo;riP* rci'nu'amp;'3 3efquot;bt'ftin!cnb'tic
S�ltftc� enpitcl.
ibquot;0n^LSuquot;-!lcli.entJquot;nl!.un�' laquo;rufient��nbung (.riieamoma, I'neumonitis, I'cripneanionia.)
,,�J^eillm-3c!kcllI5i�.1,i'un'' fcmmt f* quot;ft raquo;quot;' l^i'm iRfnie / , 1^*- lrc 'W''quot; raquo;'laquo;laquo;laquo;��ttoi mitspieiititi� raquo;erlmntcii, and) bet ben Sterten fommt biefc ajcrbiimma raquo;or, unb ' Fri'Lf.-T' nquot;c ^c ^'fuvetia Sungenentjiintung jene im mrtlrft ^vsquot;'quot;1'lelaquo;-�Sie ill eiiie'entjdnbung belaquo; reg;e iBebeS bet Sungen telbft. �ici'm Minbc, wo tie Suniieni pleura in talaquo; .feiemebe bet Sungen einbringt, inbem ei tie
|
'
|
|
||
I
|
|||||
|
|||||
|
|||||
|
|||||
|
|||
v
|
� 179 -
ttiijeCntii �lbtljeilungcn ^laquo;fclben btgrenjt, faun l)ie dnu ��nfcimg fccv �sleura bei Sungencntj�ntung nat�tlicb weit leiebter nod) trfolqeti, alt bei oueeven ,1l)ieren, tentn tiefet i eigene JBau bev fiungen fremk ifl. 3ft e� ter Soll, tiinn begeitbnet man ben 3ufianb mit bem Sinmen Pleuro-Piiviimonia, man nennt bann bie JJranfbeit audi Stuftlaquo; entj�nbung; Iiiet ititt bic Sitngeuentj�ubung allein be-tradjtet, fie giebt folgenbc
JEennjeicfien.
3m etflen copy;tabium f�ljlt fid) tolaquo; Xiiitx unbeljaglid), ei finben fdjon unotbentiidte Seroegungen, Hinmngen im �tei�lauf be8 SMutei in tcr Sunge ftatt, iJMBrgt;i� SPfetc nnmentlid) lutd) tiefee Sinatl)meii, copy;�ljneflHfgcgenttitt, ba� J^aav fttiiubt fid), juioeilcn ifl tie J^ant KBt ludtm, bet '.'Ipjjetit tidjtet fii^inel)rtenmenigeciial)tbafteinSJegenftanben ju, copy;ttol)raquo; ein wenig 4jcu, bitb am liebjlen nod) genoffen. Xk Sbiete tteten ton tet Jttippe gut�d, fangen ben �opf, geigen Sdjmevj an, buften entrtebet mit SJcidittette, obet bemflden fid) ol)ne(Stfolg jum Ruften. S)ic Mafr ifl ftbcu etioalaquo; ttoden, bie au�geatljmcte S!uft ifl fdjon ctiua� wau met, als gen)�l)nlid), tie SJenjegimgeu tet glanfen, tie Siul�fcblage ftnt etwalaquo; befebleunigtet.
'Stitt MS yueite copy;tabiura ein, ta� eigentlid)C'bet Sntlaquo; raquo;�ttbung, fc itel)t nun balaquo; gjfetb nameutlieb mit bangen^ bem Jiotfe raquo;on tet Rxiwc ao; elaquo; ftctlt meift tie SSotbetlaquo; beine etwalaquo; au�einantet, ba� eine ctroa� mel)t raquo;otttatt�, tie J^intetbeine etita� binteeeinanbet, e� legt fid) ni(bt, flellt fid), um fid) nn Stioa� lehnen ju E�nnen, febtag in ten copy;tanb, bet ��tpet iii itatin, Obtcn unb (Stttemit�. ten fait, ta� Sbiev bat einen flatten ��lid, ift �ngfllicb, Wenig oter gat nid)t aufmevffam, tie gonjunctita te� �tt* ge� ift get�tbet, juweilen f�tmlid) entj�ntet, tie ^otnbaut bl�ulieb, tie Wugen toetben gefdjloffen gebalten, ei fliefien fid) raquo;ettirfenbe, leidit raquo;ctttotfnenbe Sutanen aulaquo;. Sie @(bleim= baut tet STtofe ift totb unb Ito�en; ift fie nod) feud)t, fo ift bie Slbfonbetung eiweipattig unb troetnet getn anbemSlulaquo;laquo; gange bei SRafe, raquo;otbet ftattjinbenbc 21u�fl�ffe raquo;etfcbraquo;inien, bas SBtaut ift fteip unb ttoden, totb, bie aulgeatbmete Suft febt wotm, iai 5tantcnftblageu beftiget, 25�30mat in einet SDiinute. �)ie Stejluft braquo;* �quot;quot;! aufgeb�tt, bagegen tft 2)utft raquo;otbanben, bei obet nur g�getnb beftiebigt raquo;itb, wegen bet Untetbte^ung beJ SJtljmen� babei, ^unbe tlaquo;.
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
180 �
|
|||
|
|||
lt;ici)tn fauftli (raquo;auflgtr Unb raquo;id, idi- Icifdibc� Saufen ae--K�ltet es. 3)ci- �liijlab�ang ift tvutfen, hnrt, juwcilcu bflbet er grope, ungeformte ajiaffen; ber linn ifi liar, jelt unb wirb nut fbotfam abgefcjt. S)er tynii ift nntcrbriiift, flcin, f^nell, wenig f�hlbar, bie?lctcrie fii^tt fid) juweilen tiart, gefbannt, wie eine 33armfaitc, bee Jjcrififtag un= fuftlbar, ober nut fel)r fdjlbad) t�ijlbar, ba� iBiut ift fetjr blaftifci), bicaHgemcineaJcwcgiingift fcSmanfenb, gefpannt, unbeliolfen, fifimerjlid).
S)ie Sungenentjiinbung comblicirt ii�) juibeilen mit SPteuraquo; vitis, 8eber= unb SJarmentjiinbimg, mil ber Drufe, in tiefen 5�llji!l|!cr�iibert ficb natiirli^ bie iBiagnofe, nnb ii treten bieMKctcmc jener Jtrantljciten mit auf.
Sic Sumjpntj�nbung Eommt jutoeiKn and) ebijootifdj raquo;or, unb tann eben oud), ibic ailberc Sntjilnbungen, ben fauligen 6t)aracter nnnefemen; in biefcm Satlc fommen bann bie @l)mbtomc jum 58orfd)tin, rocldje wir febon bei ber fauligen S3ruf}fellentjunbung tennen lernten, uiib mit= Din l)ier nldit normallaquo; mieberfjolen, nur nodi l)inju= f�gen, bag kdnn ber fcl)lcnbc .laquo;iuflcn im ^ocSften @rabc wicber erfdieint, unb eitriger, mibrig riertenber Jlueiburf eintritt, rait bent juroeilcn membranartigc ftottige reg;tii(fen, felbft Sungengeroebc, auSgeftopen werben.
@e^t bie Sungenentj�nbnng auf ifjrem.tj�c^ften SSunctc nii^t in copy;cnefimg �ber, fo tritt bann urttcr miiglidjfter copy;teigetung aller Sljmtitome, Ij�djfter J�ecngung be� 5111)5 menlaquo;, grojer Slngfi, unfiifilbar gewurbenem SBulfe, ^efti. gent Jitopfen tea Jperjen�, bl�nlid) geworbener @(iteimi)aut ber Stafe unb be6 agt;iaule�, Sungenbranb unb Sob ein.
@eljt aber bie JJranfljeit irt @cncfung �ber, fo minbem fid) bie SltljmungSicfcDwerben, beripul� wirb ruhiger, n�= Sert fidl wiebet meftr bem notmalen juftanbc, bic lt;gcl)ieim= ft�ute fonbern meljr copy;^leim ab, ber Urin wirb tr�b unb bic!, tyftufigcr, in gr��eren SJiaffen abgefeljt, ber a)iifi wirb feudjter abgefefet, tie sect;aut egaler Wann, der Slbpctit te^tt wicber jur�tf, ba6 Sftier bleibt aber ned) Ungete 3laquo;it embfinblie^ gegen �ttjere (SinftilfTe.
Urfac^en.
^aubtf�(^li(S treten bic Sungenentj�nSuugen int 3r�j�
ja^rc �enjor, bann im ^erbfte, raquo;raquo; (te ft4 leiftt mit 8eber=
entjiinbungeit compliciren, c|)ijootif(S anftretenbe Suttgen^
cntii�ttmngen fegen ntlgcmeinc, co�mifd)c Htfa^en toraulaquo;
|
.
|
||
|
|||
|
|||
� 181 �
�iei fftsti' utitJ DHwinkcn tommt (1c am tci^tcflen. copy;djiictlev offgemeitttt SciiHJcratuvwcdifcC i|l mcifl *ic Ur. fadie tsvfcU'cn, tcfonfcetlaquo; iwdj Botbetacflangtmr ftcfti�et �elwcgung; bicfe adcin f�r fid) felbft ill fcfiou (jinvcidttnb. S)iniftiqc Stalle, SBetfc^ung au� auten (Stallen in jene, (it�ljlicbe gute aiieikc, gute veicSlirtie S�ttevima nad) junger-raquo;ert�ten funnen fte enjootifdi tmb fDOtaWfco iKtvorruten, befcirter� ift ticj bei Sfinietti utrt copy;djaafen ter Salt. Sinraquo; atfimen wn veijenten reg;afen, 8ilaquo;laquo;d), JtraiittjeitSmetaftafcn Ulfen ftc l)Cvraquo;ov.
a)ev aicvlauf ifl meijl rafeft laquo;quot;* f�W iquot; *�'1 Sagen tneift juv (Senefimg, oker jum Sotc, T�l� Xnlt;\c fm* fc$on fcltcner, Hc faulige Sonn fann firl) l�nger l;injiel)cu.
2)ic SluSgrtnge ter Jlranfljeit fiirt entmeter So* turel) Sungenl�ljmimg, raquo;rai b, ober in menigev uitg�nftigcmajer. laufe Sungcneitcrnnis, Srujtmafferfu^t, 8uiigenraquo;erl)artun�, int g�nftigfteu (Senefung.
SSor^erfagling. S)ie ltvfact)cn, bie Eauer, ter reg;rab, ber (S�araetcv, bie balbige nub gefrtiicttei'eOanblung ter �ranfl)cit, ba8 allein 3)afJel)en bcrfclben, ober bie baiuit raquo;erbunbenen SomWI' calionen, bebingen bie SUroguofc; bann laquo;orOanbenc, fr�Der feaactbe'i'enc Sc�organifatimieu im Snnern, tie Sauart, baS Sllter ter �l)ieic. Stenfo, ob bie �tanHjelt fporatiici) ober ejjijoofifrf) auftritt. Sei SJinbern laquo;cvbintet fie fid) leiebt mit sJileiiriti6, fo atid) bei ten reg;d)aaien, bei WcMen le8= teren fie gern in Srufltrafferfudit au�gel)t. Sie Slu�g�nge finb oft and) bier fdilimmcr, al� bie �ranf^eit, beim eben aBafferfudit, Sungcneitevungen f�tjren bann meifl jum Sobe, raquo;enh auc^ rrft nad) einiger 3eit.
a3el)anbtung.
Wan naf)ra friil)cv eine falfcje Sungencnt5iintung an unb baute auf biefe 51unal)nic eine eigne Sebantlung; bie falfd)c Smlgencntj�nbung ift nid)tS, ollaquo; copy;ntg�nbung ber iiileitra ber Sunge, unb tnuf mic tie iJ51curiti8 bebanbett raquo;etben (f. iUleuritiS). reg;u frrad) man aud) oon pafTtset (Sntj�nbung, Worunter entnjebcr einfalle Songeftionen be� l�lute� nad) ben l'imgen raquo;erftanben rourbc, ober aber Sungcn* ober Sruiteuti�nbung mit fauligem �baraetcr. Selbe SBc-jeiebnungen falten atfo weg.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � ^ . ^
S�ie �berall, fo au* |ier, ifl bie erfle Snbication ber Sentin'� Saf^cnbu*.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; *
|
|||
|
|||
|
|
||
|
|||
|
||
- 189 -
*ntima �Bcgfciiaffumj bei iivf(iri;li*cn SWommtc, �ber raquo;enflaquo;. (icu� gjiitbevmig kcrfclbcn, fojopn muS bie J�cfmublunn in ten crfTcnStabicn ftrgig antiplfawfiifd, fdm, wobei manben SiberianburdKiu�niefttocvi�iimcnbotf; manmufi rieft hierbei inet;* tuteft ben imtevbr�ctten laquo;ul� imlaquo; (�ffen, raquo;olaquo; laquo;i keit gvc�tcii Wtgrfffen fiiljren w�rte; man wirb bnnn piibcn, bnii ber $iUiS uniOvcnb be� aberlaffc� freier wirb ti tritt eriraquo; tetfette aU waftrer eniiiintlidier SBullaquo; beroor! Wirt raquo;Ott, Bali, unb c� ifi prottif^c iHcgct, ten raquo;llbcrinn tann, laquo;nSefeben ber flcineren ober gr��eren gHenne be� enricerten Slutesfo lange foitjflfcfecit; hiraquo; ber OSutS tBeIcS geleerten tft. Sa� Slut jeigt firf) Mb in bem Scfafie, in mlctiem man c� aumng, feitgcvonnen, eljnc rlaftifclie Snmelic laquo;nb raquo;(mc �tCttteailcr, ber Slntfudicn ift feft, Viee; bem SiiriJiKiiiieibeitfetbfta�iberilainjciikiegciife�enb. ^�cbflbem raquo;berlaffe finb �uficre Meije, gontanettf -t-iMtfeile, Matfe einreibunaen auf bie atipvciinjairtungcii uneriafilieji, imb imvem mm man fiier ba� Nitrum in ftarten @aben reifien all* lebcnfall� bie Satluergcnform w�ken;nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;'
Rec.: iVitri dep�rati .^xij.
Pnlv. radicis Altheae gv. ,, _ Aquae foiitanae q. s. laquo;t f. Electuar. MD. S. -flur 12mal ju geten in einem Sage. KliegVotterrquot; 9Cquot; quot;c6mc mm 3=Wlaquo;ftc feanifete Rec.: Ungnenli Cantharidum Jiv. tere cnm Pulvere Gnmini Buphoiljii sS . M. D. S. 3um einreiben. . . reg;�Jft quot;'*' fc'.tcn 5CV ffol- lgt;aj bei Ijeftiget (Sntiimbuna feine Sljeaction auf biefe �uperen Sieije erfelgt, ban muS man fie raquo;on neuem entroeber auf ber bereits gcreiiten alten copy;tettc, ober einem anbeten Orte, aniccnben, auciMBohl ein nnbere� SKtttet raquo;laquo;Menquot;, j. !8. ^enfteig, ben man bur* Stifae imberer M?rf�r mm ft|)cj temt(^ tann So trift elaquo; vm$m, bap bei'm erften Slberlaffe jioar bie (SntJiin. bung�f�rnttomc fieS minbern, aier bann loieber fteigern; in biefcm Solle mt� man ben aberlaj wieberdolen
K8 ifl feine birecte ^anfclung gegen ben tWogiflifcfien 3laquo;fianb bei Sungen, wenn man bur* �ltere a ben copy;armcanal Wirft; aHein bur* bie babur* errei*te (Snt. mSS^ Se?. flaquo;quot;?quot;raquo;laquo;laquo;laquo; WA tlaquo; Slutumifauf in ben reg;e. f*laquo;en btlaquo; Unteiteitelaquo; ertcieStert, bit Scwcgimg kc� Via*
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||||
- 183 -
BBranm�B iiiAt ieWTOtrtirt) gcmarf)t, imb fo ten Simgm felbfl au* medianif* SPli^ ocmadit, mctiirrf) tie Teilung unter. #9632; ��fit Wirt; fie f�nnen taljev jimiievl)iii angercautt mevten, nuv mus man auf fie fein fo laquo;oije� copy;eroiciit legen tmi tann einfad) laue� SHSaffer, ober Scifeiinjnjfci- tajn nehmen, aud) raus matt fie ni(J)t 511 eft geben, intern fonft !Rei]ung kelaquo; ffliafttarnwS 6evoorgcl)vad;t mivt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; _
Stellen \id) Wc 3a�t)en ein, roeldjc angeben, baj aud) tie USleura mit evgvijfen roivt, fo mufi man tann ta� JBev. f�llten mit cinfd)togen, njeldje* bei ter �Ueuriti� faffent iil unt Calomel, Ammouimn muriaticum, Antiinuniaha u.'f. ro. in te't bevei� angegebenen �ierbintungen an-
Stitt unter ber angegebenen i�eljantlung SUeiferung ein, raquo;irb M Zhin ruhiger, ter Siul� ttormalet, ter raquo;rin tr�be', legt fiel) ta0 Samp;ier, tann fibernelnne man e� mdjt mit ^Inwentung raquo;bn air�iteimitteln; ifl einmal ter ��ea ter (Seuefung b'efdiritten, fo f�fct oft tie Siahx obne alic weiteren �unfimittet tie JU-antljcit iljrcm raquo;ottfgitt (Snte ju. hiermit ift abev teine�meg� gefagt, man folle e8 unbeachtet laffen tenn e� tonn leiebt ein Um= oter 3uitant eintreten, toelcber ein erniilidie� aSerfal)ren nottjibentig iiiadit. jm-mer muS man fold)en Sungenfranten jleipig laue� SBafter reidien; im gall fie wieter (Stnsa� fteifen raquo;ollen, leirt)te8 flleienfuttcr anbieten laffen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ^ , t,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; v
copy;8 fommeu niefit feiten Sterte jur ffleljanllung, bei raquo;etdicn bereits ter l)iict)fte @rat ter entjnntung raquo;orljanten Nft unt wo ter �lmractcr ter J�ranll)eit im a5cgrine ftel)t, in'ten trotten, fauligen iiberjugeljen, wa� man na* ge. maditem Slterlaffc beionterS kotauS erfteljt, tag ta� ge. iaffene SSlut tl�mbetig Wirt unt feljr fdiwarj auolieljt, tabei jeigt fid) juroeilenSlafenbluten; Biet wuf man fcWeU einen rcd)t ftarten Wtcrlajj macten, ttalaquo; mitunter fclir febwierig ifl, intern Salaquo; laquo;lutnidjt gut au� teva�ene ftximt, ober felbtl in tem jufaramengctr�rften ajlutgef�sc ju ftorten beainnt unt fo incd)anifd) ta� MuSfliejjen serljinbert; tann mulaquo; man tutcf) Iraftige� Srottircn ten J�lutlauf ju fortern fudien, and) wenn tie eine SBene niefit genug SJlut liejert, eine raquo;weite �ffnen; bei tiefem 3uftante r�*elt ta� Silier ftatf/ al� ob raquo;icl Sefileiin in ter Sufr�fire faraquo;c. Sie aune. ten SReije muffen Wer fefir raquo;erftfiarft raquo;etten, man muS fu�en tie gontanelle ober laquo;aarfeile teefit fdmell in ent-l�ntung jquot; Mlaquo;n' muS ^Uxt amp;Witxs S'1quot;quot;' un*llinerl1*
|
||||
|
||||
|
|
|
||
|
||||
|
||||
|
||||
|
|||
184 �
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
falb Calomel, Ammonium iniiriaticum mit bittettn aJiittcln geben, fclbft (ft in mandim Salleu laquo;(raquo;e anqc. jeigt, um Wincll cine �lMcifung nadj 1m\ S)anncanale tu ma*cii. SRidjt fcltcn ift ei l)icv tut 5n([, unp We nnvoft copy;cite nu'tevgriffen ctfdieint, bann miiffcn fe^nc� fliiitige. permanent tcijenbe Hiittel in Slnrocnbung nrttadjt wjctben; (Jamphor, Oleum Xerebintbinae, Sal volatile cornu eervi, Olemn cornu cervi, Radix Angelicac, Radix Va-leriauac, Radix Calami aromatic!. Radix Gcutiauae, Herba Mcnthae piperiti, felbfl Acidum sulnliaricum mit -ponig (nib ^icv crfvviejjlic�.
SJrolit nber Sranb einjutretcn, tealaquo; in fe^r fc^ncft raquo;ccj laufenten S�fleii eft fe(jt batb ber Salt ift, fo erfennt man biej ^aubtfa^lidj baran, bajj tie Sfnere gang tet�uM fmb, ganj ftarrcn SBlict fjaben, ben �oraquo;f fenfen, unb bei fcfrc crl)�l)tei- aBavnte bev Jjaut ganj falte Obren unb tttremilaquo; t�ten jcigcn, auf ber copy;cijleimljaut ber Slafc, belaquo; iBiautelaquo;, bet Sonjunttisa belaquo; �lugelaquo; temer� mau gelbrotfee bun!eU totfte garbung, auf ber Sliafcnljaiit ficljt man Jiegclrotfie BjcSe; mit Hauliciien �tingen umgeben, bic 3ltf)emjiige, balaquo; �lonfcnfdilagcn fmb fef)r raquo;ctmcl)rt, uugleid; befcfHcunigt, bet �crjfcStag unfuljlbar, bie �JJufefdjt�fle bii auf 1(10 in bet iBiiuute bcrracftrt unb fauni nxi^rncijmbar; juteeilen ift bet aiiifiabgang burnt, jutecilcu gto�geballt, unserbaut, iuraquo; weilen fiart, mit copy;c�lcim �betirgen.
raquo;icfer Buftanb ift meift tic goige fci^r heftigen (SctraiK ajelaquo; bei recift raquo;ollbl�tigen, tr�ftigen sjjfctbcn, laquo;jd but* bie uicftt gcttiiljite Muljc bur* ben 2lnbrang tclaquo; 33liitc� bic (ScrMc �bcrnuiliig nu�gebeOnt n-crben, befontcrlaquo; teenn claquo; jugtci* Seife fdjm�lc SBittcnrng ift, oter tie Sljicrc Won raquo;or bet gt;ic(t id �icbraucjelaquo; au iimigeucntj�nbung litten, unb Wtf ni*t bead)tct raquo;utbe; c8 tritt bann leieftt J�ranb oict Sunaml�Btnunfl ein, an raquo;clcftcn Ucbelu tanu tie Sftiere bit W'WmU p copy;tunte geijen. Sie !8cl)anblung muS Jjict oorjug�ibeife tcdjt ft�ftig antib�logiftifiD fc^n, unb tic nu|!crcii SRcijmittcl teeftt ttaftig unt eiubvingcnb gcnj�bU tberten.
Sritt gtei^ im �lnfangc bec Sranfljeit bet faulige ma,
taetet raquo;er, bann raup man fogteirf) bic laquo;cl)anblunalaquo;n)cifc
tu raquo;Inmenbung bringen, tecteSie foeben in bem Salle ange.
geben ift, menn bie Sungenentj�nbung in bcnfclbcn ut tteraquo;
. ten ttoijt; botS batf man uut feiten einen Slbctlog teagen,
|
|||
|
|||
L
|
|
||
|
|||
|
||
. � 185 �
tcntctn fugtci*, ein tiact tuvjci-Jeit- ju klaquo;n teijeirtm, tpniWcn, nntifcDtifdjen ffliittcln uljeriicocn.
Srctm tie S()icvc, tie an SungenentJUltMina It'laquo;quot;/ in ben Bcitvaum tcr Ocuefung ein, fo tveten, mje Won angctcutct, na* mitgt; naef) olle Organe imk laquo;laquo;iteme in ibve nonnaku S()�tig!citm raquo;irtcv tin, uto wiebct tuljige� Siegen, SUftmtn. egale aB�rme, tr�ber Urin, fdilemtigev 5lulaquo;fiii6 au� ber SSaTe, tottcrev Jpujien u. f. rc. itiqtn bieg an, bo* lommt e� au* raquo;or, bau namentlid) ber SiuSfluB aus ber Sfafe feljr ietriitlitli* wirb, f^leimig -- eiterig, ge= f�rbt, arimgrtbtitfi mtffteljt, blafla, ber gt;iltl)em rie*enb laquo;3irb, babei aber freier iUnt�, fiitjlbare .jjerjfcldage, uiioer= banter, grc|i gcbatCter ilfifl crfdjeint, roalaquo; nitift na* ben gefaljrooucrn Snftanben eintritt, bann muS man no* ft�r. fenbe, ff�djtig reijenbc, mit gut niiljreiibeii nnb bie aSergt; bauung unb laquo;ffitnilation bet�rbernben laquo;Dfittelu amueuben; pnbet U* Debem ein, inuji man jugleid) biuretif* raquo;erralj. ren. 68 ift ni*t mogtid), f�r bie einjelnen mcgliAcn l)iet eintretenben gt;}uflanbe govmelnanuugeben, bie man iebe�gt; mal bem raquo;orlicgenben galle anpaffen muraquo;.
llebergnngc ber Sungenentjiuibung in Sungeiiciteruiig laquo;nb Sungenber^artung fmb bit testete jebe�mal, bie eritere tneift unheilbar; bei ber erflern finb liartenbe, iiicfjt er-Sibenbe, au�trorfncnbe �)!ittet, nabtenbc S)i�t augcjeigt, unb mijglidjftc SRuljc nub (gebonung, bie man aber im Sc. ten meift in bem (SJrabe weniger gew�bren |tel)t, al� \ie eben ba� Tie^cnbe, elenb tberbeube atme Sbier bebarf.
' Section. S8ei ben Sbiercn, bie an einfadicr Sungcnentjiinbung ftetben, finbet man eine ober beibe Jungen aufgetrieben, feil, ftbwer, mitunter nod) etwa� tnifternb, ba� reg;ewcbe i|J nidjt �erflctt, in bemfetben unb benSungenbl�Scbcn Se�rum, batb blutig, balb ftbmujig Mleimig, in liolKrcn reg;rabcn finb beibe ober meifl nur eine Junge feot mit 'Jim gef�llt, befonberlaquo; ber raquo;orbere Sapben, meljr al� ba� ubrigc febmarj, jureeilen. fe|l uub leberartig geworben, bie� beraquo; fonber� bei'm SRinbe. Dann finbet man im Snnernber Sunge raquo;iel blaftifebe Stjmbbe raquo;18 gelMWiocij reg;laquo;quot;fen5 bann raquo;oar Won bie Spieura mit ergriffen. Or* pubet man copy;itcr in ben Sungen, ber wol)l au* no* raquo;cn el)er bagc--toefenen aungeneiitjunbungeit berr��rt, in eitnbeulcn ein. gefiblojfen, ober au* berartige bcrtrorfnetc laquo;eulen, STu-
|
||
|
||
|
||
|
||
#9632;#9632;
|
||
|
||
^St�_^-
|
||
|
||
� 18laquo; �
Wrteliiuon altem entj�nbungeti. SHciben, tiefe (�iterbeu.
cn gefrti cifcii, 10 bt�djlt fie un* reijen We umgebente X.'mi�cnmbftnnj, Dienen lie unb Ulfcen eitembe gl�dien, ei-tetige 8imgcnfa*t. Sicigtc (I* tie SungeneatjiiirtHng raquo;um fBranbe obra war |ic fauligen �finractet�. flaquo; ift bal (St. loebe tet Sunge nuirbe, Icicbt jetflirbar, nufgei�ft, ftel.
emuei� gnnj branbig, ober jauebig, mit n�mperigem, Barbaetoiinencm S3tuU angef�llt, ober mit fletbfilljiaet i�iafie umgeben; tiejj laquo;lut finbet man nueb in ben @e.
ra,Kquot;'n,iiscl,t,um-quot;(S*lcim quot;nfci:t mfm gt;quot; blaquo; Suftrbbre unb bereu �lften, meifl ubelriertienb, auf ben copy;(Steimljauten ber Jllbmungairerfjciige Kbmul�ge, gelblidje, bunfelrotbe Stef. fen ober �)e|cf)ioiire, bic @d)leinil)aiite oufgetrieben.
SccbStclaquo; elaquo;*gt;itcl. '#9632;Bon tet ^etjentj�nkung ber gif erbe (Carditis.)
copy;�ifl bie o^erjcntj�nbnng eine JtranHjeitSform, bie netbt oft raquo;oytommt, id) babe fie inbeffen in Jiemlicbcr 3Iu�. breitung gefe^en i ftatt aller locitern raquo;Befcbreibung will it6 bier eine in meinem Sagebutbe bamal� eingetragene J�ecb. a.ljtung angeben.
ajfebrcre Seit binbnrcfi befrfd)t� in ber gangen biefiaen etegenb eine efijootifcbc �ranfbeit, bic eine Sienge IBfetbe raquo;eitel, wabrenb anbere Sl'icre ido()( unb munter blieben; rnffwquot;^quot; '^^tj�nbung. Sie Ijcrvfdjte bamal� raquo;om aiioiiiit December bis jum aionat SKarj.
3* BtttJ gefteben, ber erftc galt, ber mir borfam, braebte mid) in nicht geringe SBctlegcnbeit, ba icb in ber jtljat mcl)t iraquo;u|itc, was icb raquo;or mir batte, inbem biejtrant. Elaquo; l�Wquot;!,� eilquot;!;tjcv entgegeugefeut waren, baf 1* mir fein beutlidies laquo;ilb barau� entwerfen tonnte, ob Sf.^ S??i.ntl6,iJ fquot;v Plaquo;raquo;laquo;nP'6ct, f�r Shtngenentj�hbuhg balten lollte, ober enenberjig geflanben, au* loobt f�r feme� raquo;011 beiben.
Snbeffen mujte gebanbelt locrben unb mm raftb, ba tie gaege aiinerft bringenb ficb tarftellte unb bie Siliere, bie mir gcjeigt ttmtben, oljne alle raquo;eitere ajorlaufer, ober molU rirt�iger gefagt, langfamc, unbebentenbere �nRfnqe ber �rantbeit, blb�lieb unb fo febwer ertrantt loaren. mt filtern Wiale, Wie bejaubert, fagt bie aSclf�ftradje, flanben
|
||
|
||
|
||
� 187 �
(UM, mit vulji� l)iiuiel)altciitm .(Un'K, ttmxiatn, Ritten �ugtnv rujiujcm, atjix ctiua� raquo;cri)iiltcriem 5lt()em, falten Ofjrcn uub (Sxtremitaten; iiui|jtcii fte fief) cirtli* bewegen, fc iicfcfeal) c8 unjem, Jbgevnb, mit fdinjanientem (�aiuie; faft irat c3 HnihBglilaquo;, fie sum StufWUll ju biingcn, lie. 6er ertntbeten fie ta� Bufammcnpvcffeii tea JJeBltoyfea b� j�th Umii�vjcn unb fuebten ba� geljemmte ','lt()men fcuvcb ftwterc�, etwa! befcfiteimigtevee! 3lu8= uiib copy;in�iebcit bet Suft wictrt aiilaquo;�ugteid)cn, laquo;a3 fie iebod) auf eine ilScife Rioten, tutd) ivclclie man fab, taj; fie ein ungemein anaft. liebelaquo;, betlcmmeme� reg;cf�l)l �quot; �bevfteben batten; babet mar let iliul� tleiu, untevtr�ttt, ftegnent, bie Jjetjfdilage Doeftcnb, fm-mlidi, aU ob mau tie SpiBe be� ^geMcn� tm-mittelbav gegen bie Jpanb felbfi fdilagcn f�t)lte; bicil leljte TOUibc um fo beftiger, fobalb mau iai Ziin aud) mir eine aeriuge Setueguug madieu lieu.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,
Slafi biet eine feljr bebeuteube copy;t�vung be� ttemen Jltei�laufe� teS SilutcS ftattfiube, fal) id) tooIjI ein, oue% TOol)l, bajj biej bie .(jauptfadie fe!)n m�ge; allein bie raquo;tatlaquo; lenben Jpetjfdil�ge bei tem Heiuen untetbv�ettcn, ftcqnen. ten, bo* nidjt Ijarten Siulfc, uub bei beu haftccllen Sbic ten! �sect;ier wir ba� SRatbfcl, ba� gcloft tterben f�llte.
3d) eutfdjlo� midi ju einem �Bwbtoberlaf, la id) bem anfd)eincnlens;din)ad)ejinlanbe uidit traute; faum flo� ba� ffllut, fo �ubette fid) mit einem Siale lie ganje Scene; bie iiod)enbcii sect;crjMWge raquo;ermiulertcu fi* Bon �JJinutc ju iBiiuute uub in eben bem aierlj�ltniffc trat ber unterlr�cfte !BuB ^etoer; er tourle raquo;oll, Oart, oerlor bie grequenj. Saburd) etmutljigt, Ucv id) Diel, fefjr laquo;iet Silut lueg, 10 lange, bisect; ber $tt(8 raquo;Ott Steuern ju fluten anfing. 5gt;aJ gclaffenc Salut war ftbwar�, biet unb fofi janj au� �ruot beftel)eiib; beuu an beul umgefeljrtcu (Serajie fal) man, nadibem bet fid) fd)Hell bilbeubc SSlutflumben berau�ge. fallen War, faft feine reg;\jnr bauon, ba? fid) eine f�tbente Sliiffigtcit bariu befunben l)�ttc.
2)o8 Sl)ier Wien fid) t)ierauf wollet ju fixten uub lein �lune w�rbe inunterer; id) wanbte titln ftufete 9Jeije au, legte be�balb ein Soutanell au tic J�ruft uub gab innevlieb Kali nitricum. cinfad) mit .gonig su ciuev Latwerge ge. maebt, alle 2 Stuubcu eine llnje. (Sbcnfraquo; bcljancelte id) ba� jweite bereits etfrauftc SCpiet.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .
fftad) immer war id) geneigt, tie copy;afle rnr eine feile sntenfioe Sungeuentjnnbung jn l)altcu; Inbcffen, ba id) mid)
|
||
|
||
|
||
� 188 �
gcvicbc,, �quot;9Cfelt;}t' m laquo;,cml1* flwSem Umfan�laquo; cm-felbm �fiS.,'quot;^ 'n *gt;laquo; raquo;laquo;ffofffncn Slam auf bemraquo;
unten iL quot;^ S6'quot; S'noncn tear untgt; raquo;an Slcucn Tu KTiei � � J? I,',ctlel1 quot;quot;laquo;raquo;S' quot;laquo;raquo; quot;laquo; t Wcfct
tenjaniflequot; Slic�l * fc,� eiquot;requot;'quot;gt;'3 tct gcMarf. copy;t^uffam*';* quot;quot;iMavcifcu tcr JSrant^it in tcmfdtm wi ;�laquo; i'quot;Jquot;r au' tcn copy;etonlen, tag am (Snfcc fcolaquo; ll.
quot;quot;lar, i(6 raquo;otte nlaquo;mUlaquo; mein eigenes 5tJfcvb tei ineinen
|
||
|
||
|
||
� 18U �
OtiucJien ill tern uamlitticn Stalle (lufijeftctlt, roalaquo; miraquo;, IBOW t8 laquo;tfranftc, in tiefer Slt;dt, mo fid) nun fffloti kit Jttauten tiefer Slrt fel)v raquo;u lianfen anfittflen, em fe^t uru #9632;imune^mev 3ufatt gtwefen fe^n touvte. a* tt�ilete mtlaquo; muffen mit *cm Iciiigcn �mm nicht ju �ntcniJeljn ura tamit, Hi tie neuevtianttcu Sljicve in tcmieU'en stalle iicratc am entfevnteften raquo;on ten jitcrtt von tcr Jwanwlaquo;? befallenen (e� melbetcn fi* an tiefem Eogt raquo;on mel)reten Ottcn l)er i45aticntcn, tie alle bicfriberaquo;SDBWplonie jaben), oft aaiu eiiuetn fteljentc Sftieve taaxm-, lie mit gat Sei. item antern fn ��eriUjruitfl unk Jlnnaftevunj tcv Sftiecc aus raquo;erfcijietencn St�llen ancinantci-, lurct) tie jahve�scit luemg SefSreevt mevten tonnte. SDJUfiln tarn id), bie etite 5lnlict)t Dcvmcrfcnt, auf ten feietanfcn, taji l)iev cine Jivanfftcit raquo;or. liege, tic nid)t sou Sljin }laquo; SDier bur* Sliiitcrfnng wan. tere, fonbevnlie lurcl) einen allgemein imtfeiitenfe'iiitluu aut Diele (alle?) einen fo ungiinftigen (Sinfliie au�iibe, mit einem SHSortc, id) fal) tie ganje Satbc nut fftt cine (JimjooIic an.
SJaS beftatlate fid) aud) immer mcljr mrt mm, raquo;eiui tie dal)l tet evtranften Sl)icre lundi� mit ieWm Stage, fo MS id) bamals im eiientlid)en Sinne nict)t red)t ju mit felbft fam; ju 6aufe [aum raquo;om Uifertc gefiiegen, raquo;L'*** au�geljcn nmfjtc' unt natSl futict 3ia|t itieter ju Wtxit ju fteigen aeiugt;tl)igt rourte.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. . � ....
Scljr auffallent roar c3 tabci, taraquo; tic JJranfi)eit ganj laquo;nabbanaig raquo;on gmfluffen ter Statlung, SSuttetttng, JPffelaquo; iiiit a�artuiig, tea Vlltcr� mit let 3ngeiiB, auftrat, U'ivoOl In ten elentcftcn, tnnftigften St�llen, in tenen manchmal bieSWcte faum aufreibt ftel)en mit nur iniilifam lid) trel)cn fonntcn, als and) in ten fiitftlidjen sDiatit�llen, untet let beften laquo;ilege unt g�ttetuiui, ebeufo bei fotglofer SHJartung, fd)tcd)tcr SHtternng; bei Sircrten, tie blop ftleienfuttet e^ ftieltcn, unt fottftcn, lieJpafer im Ueberfluiie rrapen, bract) fie aulaquo;, um raquo;erlief mit letfelben fieftlaleit bei �lueii unt Sungcn, oline taraquo; alle tiefe SBctljaltniife einen inetfli*en (Sinflufi ousge�bl batten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , ,
giur ta� reg;cfd)lcd)t fd)icn einen llntcncbieb Jtt beiinlaquo; c,en; nut fetjt wenig Stuten babe id) etttanfeu 6*laquo;quot;' *|laquo; #9632;Sei weitem gt�Sere �abt tet laquo;tanten waren SBallacDe unb
'quot;'jlin'beftiaften auf einem Spuncte wut()ete_ tie ^rontfjeit auf tem raquo;uerft er�tiffenen reg;ute; raquo;on jitolr 5�terlcn wur. raquo;laquo;n jebn traut unt alle im SSerianf raquo;on wenigen Sagen.
|
||
|
||
|
||
|
||
|
|||
190
|
|||
|
|||
|
copy;cl)r Diet copy;tvvgc nmc^tc traquo; mir, bag tie WSvfflm gin, tcibunacn fcinc SBirhmg aujievten, nit^t einmal Me fiaut an kicfeit @teUcn etwas mannet wurtc, tabci tas to. men mit flartcnt Jjeben *cr aiiopen tcisivtt wuvlie, bic 4,l)icvc nnttnijeii, bie aiortevfiige Weiter au�einairter jtt fiel, kn, bet fpai-Tameu Uvinalflufi We .ijcrjWIage mcljr woaenb W�rben imb feinlaquo; ber JSranten fid) jlaquo; leqen wagte, obraon man iBnen anfal), bag fie nur mit Sifi�e fid) auf ben SiV Jen erhielten, unb ein mef)r nctB�fer BuRanb. mit Calor mordax, Heincm, gekanntem, trampftgem jpulfe eintrat; i* raquo;erbcwelte meine aSemnlnmgcn, lieg bic mit fvanifdier Bliege beftri^encn Stellen mit SerpentDiiiot reiben nub lobaiin, nnrfibem tie J^aut raquo;icrbnr* ennifinblidjer gewor. ben war, raquo;en 8feuem eine Salbe, aus Sett unb Tartarus emcicus Bereitet, anfftreicfieii unb fo lange reiben, kl bic �Stelle unter ber ^anb raquo;�rmer w�rbe
Sa idi f�r^tete, ba� ft* ein Srgug Bon SBmJBe im tm-�beutel uub ben gpientafaifeu gebifbet Buben m�ge, fo lag nur gaiu befonber� barnu, eine rc^t fraftigcSlbleitung ber copy;arte naeft Slufien l)iu su bewirten; idi Wiinfcbte babe'i leijr, buvd) frartige Uriuabfonberung bic ergoffene aiiaffe raquo;t entfernen, unb gab bcj�alli einen Slbfub boh bet Digi-talis purpurca, fo bag etwa pro dosi eine l)albereg;ra(6mc ber laquo;latter gebraucht w�rben. Slllcin f*ou bic iiueitc reg;abe burrte nidlt erfolgen, beim faft im Slugcnblicfe tnU ttnnben tjeftige gongeflioneu und) bem Steift, bic SBfelaquo; tmgen an, Mr unrul)ig ju raquo;erben, tro(5 iljrer grogen tediwacfie, bic Jlugen w�rben ger�tljet unb trolj bem er= folgte fern Slbgang raquo;on Urin. 3um (Sliuf Ijattc idi mid) to lange aurgeljalten, um bic SSSIttungen blefe� mir attet. bing� bebentlicb fctieiucnbcn IB�ttcl� ju fcl)eii. 3d) anbertc logleid) bic ganje aTfcbication unb gab nun inuevlid) Radix raquo;alerianae mit Camphor unb Animoniuin miiriaticum, babei tedrt oft JilljfiieK Bon Flures Aniicae. 3)icg l)atte gewimfcfitcren Erfolg; bic Sfjicrc w�rben munterer, e� er= tcilgte leichter unb mcljr Urin, ber inbeffen nod) inimei mefit tntifd) erfd�cn, fonbern ftell unb wafferig.
Sie gjferbc madjtcn Slnftalt fid) tu legen;' ba inbeffen ju furd)teii ftanb, bag, wenn fic bnr* ffl.'attigfcit geeilt, bert, mrtt illicit Rd) wieber ergeben tonnten, am (Jnbe gar Sob burd) grfliefung eintreten in�dite, fo w�rbe bieg baburef) raquo;er^inbert, inbem ben copy;*w�ti)|icn fo Biel copy;tro6
|
||
|
|||
|
||
� 191 �
um. unb untergelegt wurte, t(i6 He in einer letjnenben copy;tellung fi* etwa� auStuimi tonnten.
51m airtem JBlorgen, ali i* wicter (infam, roar leibcr ein !Bfcrtgt; tokt; tic sBiiibi�tcit tier copy;imftteute, tie nun audj fion einige SJtadjtc ni*t ortcntlicS gcrul)t fiatten, nxu-llvfndie, KiS man e� nic^t bemertt t)attc, ali biet) ijjferb fiel) legte unb nnu ni(f)t ttieber fit^ nllcin ergeben fonntc, bal)ct raquo;nt ti etftittt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , .� . �
5)ic Section bewie�, bag id) richtig gcnrtljcilt batte; eine SRenae r�t()Iict)en SBaflnlaquo; f�llte ben .Jcvjbeutcl unb bie Sungc'n roaren mit pafflaquo; unb einer feiten futsigeu aKaffc umgclicn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;�, , ,- t. � .
S)ic �brigen tr�nten befanben fi* befler; bic S�vcd). rocinficinfar�e Ijattc ttcffU^e Xienfte geleiltet, ganj enorme grcjjc, fcfewcHJbenbe, teigige Olefdironlfle fingen an ben ajriijimanbungen M 8irgt;ifd)cn bie ajorberbeiue I)in unb c� war eine mertlici)c erleid)tcning aller S�mvlomc cmge--treteu
Wit ber anebication laquo;urbe fottgefatjreu, bcfonber-3 fd)ic= nett bieivltjfliere, ou� bem Jlrnicaaufgiii), sovj�glid)eS)icnite
gin alter reg;(mt mir jcigte teinc (Smbf�nglidifeit f�r bic 9Hittcl, obgleid) er cljenfo fovgf�ltig al� bic �brigen bc Janbclt w�rbe; feine (Sngbriiitigfeit nalim immer nieljr �berbanb unb e8 war raquo;orott�jufeoen, bau er bie JUanfbcit nicSt ilberftcl)eu luiirbe. Stad) �4 gtunben roar ev tobt unb bie Section jcigte bic nnab�nberlicbc Urfacne bajuj er l)atte neben SBafier im .�erjbeutel unb Sungciif�ctcn jugleid) alte reg;efd)rourc in beibcu Sungcnfliigcln unb fo inuute er crfiirfcn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , , - ~ ^
(5� folltc mir inbcfTcu auc^ erlaubt icbn, ssectioncn an iCferben ju macfien, bic im erften Zeitr�ume ber entj�n= bung ftarben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;_nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;_ ,
copy;in funfiaSrijcr fdf�ner Jpcngfl w�rbe raquo;on ber J5raiif= fjcit, roie Sllle, bl�Ulicfi befallen; er Ijattc fniljcr einen et. Wa�~�bcinat�8 aiig'elaufencn Jjintcrfufi uub bepmegen ein SBaar �Jillen an� Ueainailava betommen, bal)cr |(^ob man bie Slbbetitlofigleit auf biefc� ffliittcl, a*tcte nid)t barauf; als enbli(6 mir bie copy;adle gcmclbet wiirbe, war bereite! ba8 Uebel fo weit raquo;orgefdiritten, bafi d iDibeilbar war, imb ob i�) gleid) mein �K�glidiftelaquo; tl)at, bic copy;cfunbfieli yinia. Sufiibren, War c� bodj unmbgliefc; ba� au! ben Jltern flieraquo; Bcnkt raquo;Blut war fcfiwarj, fo baS e� fdjicn, Ott tabc man
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 192 �
�i^2^nett f**?^laquo; Stete tu Um SBtetWoffei: niifqcl�ft;
,11 amp;quot; 3 'quot;'. \!c quot;?* ta5u nuv mit W�De unt in nette. 8laquo; SHenge aulaquo; ktr Ocffnuilfl ker SJcnc IimjovquMl; tein auSereS nolaquo; Innerelaquo; ffleljwlttel roar im copy;tante bie quot;iquot; m,agt; .ffL',quot;quot;quot;'!,laquo;quot; .8ct,claquo;�quot;�e untertriitftc Jtvaft raquo;irtet mijuracfieii. SBoiige copy;tuntcft imna�) ftmb tat SEfiier. St M�.^i*/?^'quot;^ ^SUg, bic turcfi ten copy;t�rm ker JiranfiKit (copy;ntjimbung) nieiemeb�ltfte Statur hatte aber hT� tlttekfr'laquo;|*laquo; laquo;u�leerung ju teSettigen; Gaquot;iHtn, ^'tt,n� fe� *crJ[quot;�' fraquo;raquo;quot;'?raquo; (nnetraquo;ab feiner K� lli laquo;quot;f11-fequot;;quot;-laquo;9* kcm^evjbeutel jitjewantten ier hl.,^ iclfiquot;Vmamp;cfaVt jelgten eine araquo;enge l*ffiar= i,�. vquot; ;Jcl ,)lfi(cn; t'c,c 9in3cn �iemlf* tief in tie Sul-, Rilfi^, -cv5,cn�' )vln,Squot; laquo;n* mlaquo; oberSlaquo;c6l((8 in kie ber laquo;W8e ein; raquo;mgeaen laquo;igte ber laquo;erjbetttel feine copy;pur ei-uer mrlammatorMd-cu �ieijung unk mar gani mvmaL
mraquo;w5 L?*laquo;ti,ri|t!',mi' bcquot;cu '* 'quot;w*quot; copy;ertfonen 6ei=
raquo;oOntc wo ^erjcntjunbumi raquo;etmntljet nu-rben Irar, l.e= halteten iMurtiartilieli bie Silavmi am Jpcrjen, ob fie bort Sputen raquo;on sect;rantfle(fen fanten; warum gerate51 er an ben unbelet,teftcuS?eile�, ift mit nicht flar laquo;ttorkmV Solaquo; jabe 1* fu�tet mel)rnial8 bie ^erjtlawen hmn itfnn.
laquo;ein SBuiiber a(fo toot)!, bag bei einem Suftankj too ka� innerfte Organ ket ��lutbeteegung fo felr Feetetr�laquo;. laquo;St 'quot;' a}xtquot;n J01'1'quot;' SBlrrixart in fcen reg;bmktomen b^en't'e *ml!tJ?H, quot;quot;'quot;quot;^quot;raquo;� aller gunrtlonenquot;* baritetlte. fflanj fp babe i*, raquo;raquo;it bei kiefer copy;ectlon iit *T�??'nquot;a *!-rvtc Sefumen, tie ebenfalls fn kern eri ften copy;tabmm ber Sntj�nkung raquo;erenketen J�el einem |el)r febwet erhanften Sljicrc, weltfieS ber
aur, blos mit ket gr-oSten Wtamp;t)t, unter bem aemalt,often �ff� tf� laquo;mtertDeillaquo;, i.o'rt, �n-tm,lewte7l'ei bem m,k nir^a4!quot;' ,ene W^W SMWS angenommen fo�i laquo;quot;.' laquo;l't ^cicbeit einelaquo; nal,en lobe� oorbanten warnt! ^alte �ber ben ganjen Seib, UnemkflfnktiiStef ber J3au ' t einer au�iefenber gt;4iul� u. f. m., t0at Dec gamrber quot;n Hefneo ffiofen ju fe*i copy;ran, �ftcr�, alle ftalbe copy; unben bmteremanber gegeben, aulgejeielineteSienfe; Won na* Iftel copy;tunken ankerte ft* ber Snftonk unk batb t?Squot;en raquo;Iraquo;
|
||
|
||
|
||
� 196 �
(tulievu iReije m'tt lie oben aiiijegctenc SUctication (i)tc SJienfle, raquo;ol'ci id) mid) befontevs bet SBivtimg bet Slrnica. �l!;fticve erfreuen tonnte, unb ba� I�fcib aud) bem SBefi�er Wiebec rooljl unb munter �berfiefevte.
Smmer bannte c� �brlijen� feljr Un$t, cl)e bie njirfliii liter alten copy;tauben evfci)�Vften Sl)ieve luiebcr ju .Kr�ften famen? bag bated bittere, gem�rjliaftc SJ�ttcl, bie luicii unb naef) bem SBalbrian, bem �amvljer, tcr raquo;Jlrnica fotjquot; ten, burd) SalmuS, (Sientiana u. bergt, bie JVr�ftc unters #9632;(i�lst merten mu�ten, wirb Seber teiebt glauben, wobei aud) nur nadi unc narfi mit ber S�tteruug unb Slrbeit auf brn Borigen @rab geftiegen trerten tonnte.
2lud) nod) ein umftanb war eo, ber bie raquo;olltommcnc (Senefung ganj befonber� oft mivHirf) fcliv lange beliins berte, baS luaren bie copy;teilen, lucldie mit 58re(bmcinftein= falbe eingerieben worben waren. 3lt;S linn nidjt iiml)in, jier ba� trefflidjc �'littel JU loben; tenn iit'i mir gelungen, Biele ber fo erfranfteu 3;i)ierc ju retten, fo ift geiri� tiep ein ^aubtmittel baju gereefen. 3d) m�rbe jultBt In mci. ner *4ivognofe fo gewiji, baf; wenn. Wie es gcwoljnlici) ber Salt war, am bntten Sage ber nu�gebrodicncn �ranfl)cit bie mit ber reg;albe eingeriebenen copy;teilen redjt biet �beniaraquo; t�� angcfd)n)ollen waien, idi tccllid) fajen tonnte: ba� iEt)ier ift gerettet; tenn niemals trat bann bie in biefer (Sbijootie lebe�mal nf(6eincnbc �3nifigt; unb J^eijbeutel:!lBaf= ferfuebt fo Ijeftig aur, al� bei benen, bei weisen biefe� SJiittel gar nid)t oter mir fel)r fpat angewenbet Worten war. Iro^ bem allen aber raquo;erwantelten fid) bie Stellen in feljr tief in bie S!eicrl)aut eingreifenbe, fcljv flat! citernbe unb nur langfam fieilente tS)efd)n)�re, bie immer mel)r ober weniger l)aailofc copy;teilen jur�etlieBen, nub aud), naebbem fie gonj gebellt erfd)iciicn, norf) lange 3ei' einen jicmlicbcn (Srac dou �'mbfinblidjfeit beibehielten.
Uebrigen� mu|j id) gcftel)en, ba� mir unter ber gan�tn 3al)l ber raquo;on mir bcljantelten Sbierc nitbt ein einjigeJ raquo;orgefommen ift, roeldie� Sungenfeljler nacbbebalteu batte, raquo;alaquo; id) niebt meiner (�ebanMung jufd)reibe, al� raquo;ielmebr beute, baj biefi eben mit beweifen mag, bie �rantbeit er: greife nicht brimar bie Sungen unb 9?lenrcn, fonbern nur confenfuell, burd) tie genaue Siacbbarfebaft les Jjcrjcnj, burd) biefe unb ber batuvel) bewivftcn ajcianterung be� Blute�, ba bod) gewiS ber Sl)blu8, inbem er in cincin fron, raquo;en copy;ef�Sc bem SBlute teigemifdit wirb, nur unbotlfomlaquo;
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 194 �
men licfi tl)un tnnn (um nun in ben Smiflen, bic aucfi fcScn afjicirt febn !�nnen, nod) nxniger in ein gefunbe� attut umsewanbtlt ju werben laquo;ctmiia, ba^er wofji hit fcftneUc 3erfe(}imij be� SBlutelaquo;, bev geringe Orljbation�grab beffelben unb bie Slu�fdjwifjimg einer llicnge, id) mcciitc fagen, roften Vraquo;mbl)c urn bie Snngenfliiget Bettttn, bie bei tgt;(n gefallenen Sljieren ftc^ Jeigte, wel�c in bent fa�tern Beittaumt ftarben. (Ss tonnte nuci wol)! bcr llmlinnb. baB (i* nail unb naci attelaquo; SCafTet unb S!)iitbl)e, bie ft* laquo;rgoS, tnieber auffog, baburd) erfl�rt werben, inbem e6en bn bie Silenreu nur ponfmfuefl litten, iljre copy;auggcf�Be nudi fcfincller wiebcr gu einem ieftimmtcn, biefent (S'cfdiafte newndifenen reg;rabc raquo;on Son gelangen tonnten, ali unter llmftanben, wo fie ber primnr teibenbe Sfjcil fmb ober Wiiren.
Soillaquo; bie Urfacben Weftlaquo; JSranttjeit tetrifft, fo Ijabe ilt;6 Won inbirect bar�ber gefugt, bnfi fie mit wirtlicf) buntet erf^einen; beim alles, wa� man in ber Sletiologie aU fotlt; c^e 2)iomente auff�hrt, fiat fid) filer nidit all foldje� ge-jeigt. 5111c Slrtcn raquo;on ipferben unb unter jebcr SJcljanbraquo; lung, fo gut ober fo �bel ftc audi feljn modjten, w�rben bason ergriffen unb mit gleidier Jjeftigfeit.
Mttf alle g�llc ift bie' copy;iuwirfung coSmifcber S'lnfinffe bie Hrfacfcc; benn ba id) mid) bei ber gro�en llngcwieljcit, weldie auf biefcr Sel)re ruljt, fobalb fie im Uinjclnen ifire Vluwcnbuug finben fell, gar niebt auf il)rc �liufaffting in bicfet (Sbijootic elnlaffen fonnte, ba i* nur alle .jjonbe raquo;oll ju tljnn fititte, ba� gerate mir aSorliegenbe ju bcfot= gen, unb ci mir fclbft raquo;orbcbalte, im Sail cine neuejtranf. raquo;eit ber 3lrt raquo;ottommen follte, biefe aBittenmg� = Seobacj. tungen jujufiigen; fo tann id) nut im SlUgemeinen be= merfen, baji lebe�mal, fobalb bie berrfcienbe fel)r taltc SiJittcnmg gelinber unb feudjter wutbe, augcnblidli* neue Jttoiifbcitsfallc auftraten, fo bafi icb micb in ber Siegel gleid) reifefertig I)iclt unb meifi meine S�omreftima nid)t lange raquo;ergeblid) gcmnd)t t)otte.
3m Slllgemeinen mDd)te nun wol)l, na�) ben raquo;orange, ftbirften Srfabruugen �ber bie fierjcnbttnfcttttlaquo;. Wie fie ty'ier als Svijootie auftrat, 511 bemcrfen unb jn bettiminen febn, baji in |t;mbtoniatifcbcr.!jinfid)t bie d)aracteiiftifd)en Stjrav^ tome folgeube finb:
S)a8 plo(jli(je unb foglcid) fieftige (Stfranten, ba8 f)cf tigc ^cr�tlcbfcn mit untcrbr�tltcm UJulfe, c^ne .(jtifien unb
|
||
|
||
|
||
� 195 �
faft oljiic ficttfrnrca .lni)fili(Sc� 31tf)men, tdte copy;lieber, vu[)i= gcv copy;tank, (latrct 3ttM, cine 51rt laquo;un 8n()mung�jiifl(inli, mit angfilidiec SJetmeibung alicv JBelseguna, (gebrnnnfeu Hi JpintcvtljeilS, Uncmtgt;fini3tid)fcit ker .ipaut. Steigt bie JJiMiitrjcit, fo bn� fte unbefjnnbcit ficfi bem !Jraquo;be u�l)evt, bann wirb ba� ^erjtlonfen, fafl J�rbar, bev 5lgt;iil� raquo;cr= fcfiwinbet banu gang unb ber Sob erfot�t untev #9632;JiKfungcn, ober raquo;l�jticf) uns rnliig.
�Birb bie �ranflKit ber reg;cncfung juijef�tirt, fo tejcicO= net ber Slngcnblict ber copy;rgiefiung in bie a3ru|lt)�()tc unt ben Jjcrgtentcl raquo;uo^l bie Sterne ber �rantljcit, bie abet buref) eine Jlrifi� an einem unvaffenben Orte fi�i jn entraquo; fdjeibcn ftuiit, ba()cr biet! um fo mcljr ju beacijten ift, SRcifl trat am britten, l)�cf)|lcn� am f�nften Sage biefer 3uftanb ein. a!)iefer3citranm bejeic^uetc fid) biird; ba� nun cintre. tenbe bcfctjttieiiiclje iHtbmcn, mit ijlufrciucn bcr9iafenl�cl)er, Smporljeben ber Siipyeniu�nbc, ben trainpfigen SJul�, jugt; lueilen mit Calor mordax oerlninben, tie grojjere Siei^ barteit unb copy;mpf�nglicljtcit gegen Sicbicomente, }.J8. Hb. digitalis.
S)er Seitraum ber Pjenefung enblicl), al� Snbc ber jgt;tgt;ci= ten J?ranll)eit�l)alfte, beljntc fid? feljr lange aus unb gab al� tritlfde copy;tjnn'tome, nie Slbgang raquo;oil @cl)leim aus ben SBrondjicn, babei gt�cfteljr tier .Kr�fte bei gutem 3lv= Vetit u. f. w.
Sie Sletiologie bietet im (Sanien gar nidit� Seftimim te� bar; benn nur baB eine, bie allgemeineii copy;iufl�ffe, f�ii= nen aufgcfiiljrt loerben.
S)ic SJrognofe ift im (Sanjcn fo fcfilimnt nitfit, ba bei guter unb fr�Ojeltig genug angefangenev S?el)aiibluug bie mcljrftcn 3:i)iere genefeii; nur freilie�, fobalb fefton 3el)ler in ben Sungeii raquo;brfeanben finb, ober bie Spiere fd)on aBaf= ferfueftt unb Neigung baju tjaben, bann ift nidjt raquo;iel jn ermarten.
iDfe SSeSanilung map im eriieu Beitraume ganj eiier= mfcf) nntibljlogiftiW flaquo;gt;?n, ba^er tai ��tttt, fo j� fugen, in Str�men fCfelen muji; iti) Ijabc einem 33ferbe auf �^ei^ malige� 51berlaffen gegen raquo;ierjig gjfunb SSlut meglaffeu muffen, um bie copy;iitj�nbuug l)erabjuftiinmen; in'nerlicfi fii^lenbe copy;alje mit bergleidjeh allgemeinem �iegime, bfte^ re� talte� SErfnten it. f. w. copy;lite Jjanbtfafbc finb bie au. Bern JRei�niittel an 33nifl unb laquo;Seiten, um ber fo oufier; crbentllcSen Steigung juergiepung oonaBajfev unb^mb'ljc
|
||
|
||
|
||
|
||
|
|||
� IOC
|
|||
|
|||
ft�i) atiiua mtgegetisuwirtcn, unfc firaquo;oie fvlttf*c abtagcquot; tuna ltd) gc�en bic.ijnut I)iiuiogt;raquo;cntct Ijattt, id)iicUe S3ea*--tutia uirt Sieffitbnung in Utlnfecteiion, tie abcv me^t *uv� fatlnfffte mit ontiflKtfmatiftfte SBtitteX, as.ilcuana, (5amvt)cr, Salmiat u. f. raquo;., mit ciit�nrcciienten JEltjUitjen raquo;evbunfccn, Jit erb�lien roav, laquo;18 turti) cisicntlicie t�uvctuctie �liitttl, Digitalis otcr IjCivii�eSubftaiigcu, bic mau gcli)ol)ti= lieb onwenbet. SJitfe ffiiittcl muffen nurf) iwct) bcviitiii� eint ^citlanq fovtgcijcbra werten tmb nut micb unb nncli tann einlaquo; nad) tem anbern raquo;eggelaffcn laquo;n* buv* bittct=avomc.. tifebe a)iittel abcjcloft reevten.
Sie entftanbeiieu copy;efctire�re (inter bev #9632;!?aut nur ben
|
|||
|
|||
mi
fani
|
!Btcrt)H)einftcinfalbc emgeviebenen Stellen Ijeiiten langraquo; , aber ohne loeitevc rtolae, als einer Bluxbe, wenn
|
||
nanilici bic raquo;laquo;eiwehiflcittfalblaquo; cnergifd) angementet mor. ben war.
Siebentel (Sapitc!.
5Son ber SKogenraquo; unb Earmentjuubung (Gastritiraquo;,
Knteritis).
SScibc Jfranftjeiten tommen fo oft miteinanber sor, 6n-ben fo abnlicbc Ssjiuvtouie, bau Ihre i�efrtitcibung reclit gut mit uno neben emanier nuf^efufcn raquo;erben tonn.
Eic aiiagenentj�nbung giebt folgenbe Jieun�cictien: b'S tritt grose Unrune unb Slugfl ein, �ittcru ra ten copy;lieb. mafen, jumalbensorberen; lici�fcrbe treten l)iu um ber, feften fieb na* bem Selbe um, fdilageu mit ben Runter, beineu, fdiarren mit ben iBovberbcinen, bie 3raquo;nge ift weit, troiten, wie riffig, mitunter bodin'tl), mitunter belegt ;_bie Singen l)abcn einen eignen traurigen S�lid; ci ill iberitobtuug raquo;lUDanben, mitunter gcl)t aber audi Sinti) nb; bie J?orbcr= warme ift ungteid) mtlieilt, bie linugenben Dl|ren falt, bie Jjaare geftrdubt, tS treten �lufftofien, a�iirgen jum raquo;reetjen ein, j�rocileu mit grfolg bon Sdileim ober Sutler burcl) bie {laquo;nfen, JUtteiten olmc erfolg. S)a� gt;,'lu�bredien raquo;on Sutter bei Slifertcn ift in ber SRegcl ein iel)r boie� teljmb' tom, inbem bann meift SJerftungen be� ffliagen� ftattranben, nur in iBcnigcn gallen ijl biep niciit ber Sail; bei foldien Silieren, laquo;jeldie bredien f�nnen, ift biep nat�rlidi anber�, unoiiunbc bredien namenttidi fefir leidit unb utiyaUen raquo;on �liagenentj�nbung meift iilM, mal fic gemegen, ffijaffet n.f.V, fogUidi roieber n-eg. 3gt;crS3uU ift-tet betSJiagen.
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
m
|
||
|
||
� 197 �
cntj�nkmi� nidjt tlcin, (ibcrim�lculj, untovtriiift, bit VMttil f�ljlt fid) sicfvnnntait; gcljtfcieilfaqcncntj�irtiiii� inSarm-ciitj�nbunfl mit �bet, ocec ift fie fo�Uirt) mit il)v uctaefett' fdjaftct, fo tuirfc bec Hinterleib gefvannt mrt iiufgttvitbcn.
JEEttiijcit^cn tcr Satmetitjinkitng. @ic ftimmcit fiifl gitnj mit tcr 'Hiacjciunts�miing �tcr= ein, fiub mit ifir suglciri) bovljaiitcn, Kc Sljievc fin* fcfer iinviiftig, fdjiiigcn, fvafcen mit ben giiiicn, ftctlen bic Siijic miter ben Seil), trimimcn fid) jufammen, Vuerfen firt) niebcr, lu�l�en fid), fvringenwiebev auf, feljeu fid) nad) bem SSaueSc lint, Iierii^reit bic l)anbtfiirtiiid)ft Wmerjcnbe Stelle mit ben Sivben, babet ift tutjer �ngftlidicr ?itl)em, l)atter, ticiner, fcl)v befdilcunigtcr S(Sitl8, unfttbUarct .�crjfcblag; bic copy;ectctionen finb raquo;erminbert, bic Srtileintljautc rotlgt;, bciji, trotten, bicBnngc tititunter belegt, raquo;elf, riffig, mit-unter mit cttta� copy;djlcint betettt, ber Elfter trampiig raquo;erraquo; fd)loffcit, iaS Snncrc bc6 Darmc� fjciji, bic copy;djmerjeit madieit gar feine Sittermiffion, bic 3;l)iere fudicn, iDcttn fic n�j legen unb iD�ljcn, gern auf bem SJ�cfen ju liegen; ficigt bic Jtranfl)eit Ij�ljcr, bann lucrbcit tic �l)ierc faft roittOcnb raquo;or copy;dimerj, verfagen oft allen @efgt;orfam, bte Sitreniitaten merben fall, bic Jjaut f�ngt an ju fdinjijcn, bic 5iulfc wevten bann ungemein bcfdjlcuiiigt, finb faft ganj unf�ljlbar, ber Hinterleib luirb aufgetrieben, oft ganj cnoriii, fo bap er bci'm Slnflobfcn einen trommclattigeu Son raquo;on fid) giebt, ber reg;aitg mirb ft^ttianfcnb, ba� �ljicc inaebt raquo;ergeblidic SSerfudic ju mifien, bic copy;tarne lucrbcit fo nufgctricbcit, bag ftc belt iDfaftbanu ganj. jufammenraquo; bteffen, fo basect; ni�iti in benfetben cingebradjt tBcrten famt, bic Sbiere f�nnen juteljt nid)t meljr aitf(iel)en, ci tritt pa. ralt)tifd)cr 3u|ianb be� .tjintcrtljcilcS ein, unb nad) oft nod) copy;tuirtcn lang fortoaOrciibcmSobc�faiiHjfc ftcrbeit ftc unter heftigen (�onotilfioncn, SJcrgcrrnngen ber reg;efid)t� = unb Jtaumu�tcln, ober aber e� tritt blotiticl) anfd)eineiibe SJeflaquo; fentiig ein, bie Idicre ftidien ju freifen, faufen, entleeren felbfl Urin, bod) bl�ljlic^ ftiirscn fic nieber, um tobt liegen Jlaquo; bleiben. Sicfc' Jlranfljcit bat einen feljr rafd)cn, ft�vinifdicn aSctlauf, bef�llt bic Sljiere oft fcl)r bl�Ulicb, ol)iic alle jQSorbotcn, unb tuitb meiji in tltrjcr 3eit burd) Sob ober �Jcncfuiig entfdiicbcit. reg;cl)t bic JEranfbeit in Sob �ber, fo ift e� mitunter enorm, Helene SBicngcScbiDeifi bic .6aut abfonbert; bic Sljiere triefen, allein bie Jpaut ift
|
||
|
||
|
||
� 198 �
tlaquo;iin meift t�fjl, flaquo; and) icx @d)ioe(p, tie (SrtrtiuiHtou tiifalt, tif SStncn fdirocUen ni(i)t mcljr an, balaquo; alleufalU nod) cnttcette ffllut ft'tinat in feinem Sttahte mel)r, iji fdjnwrj, entmifdftt, ter JjevjWlag rcitb fcdjenb, vvnllmc, oft aur Sdjrittc meit ^�ttar.
@cl)t hit Jirantl)cit in copy;cnefung �bet, fc fcfiujinfcrn tie JtvanHxittfbmvtoinc ni*t auf einmal, fDnievn nart) unt nad) Inffen bie copy;rtnnerjen nacfi, inadien Sntermiffioncn, ei fangt an in ben D�rmen gn poltern, ti gc�eii natb unb nnc5 (lintenbe SBinte ab, bei- Urin reirb entleert, bie Siliere fangen an im Stedeii ju rutjen, jh fcijluminern, aus lern Sdilummet iceeft fie mitunter nert) ein leistet @(l)nierjs anfall, bU eublic^ 2)iunterteit, greplttft, raquo;olle (Sencfung tticberfeljrt.
llrfadicn. Oftmals ftnb bie Utfadien burdiau! nidjt ju tegr�nben, bie Jirantljeit entftcbt faft im Slugenblidc; �uioeilen l)in-gegen finb fie betdnnt unb fbnnen beiberraquo;l)2a3ciitntjiin*ung Befonber� in laquo;erjel)itcn@iften itren(5)ninb I)a6en, Slrfenif �antljariben, ajSoSWov, Supljorbium; fcftarfc (Sewadife, Euphorbiinn, Hullcboriis, Uuiniiiculus, Digitalis purpu-rca, bie Sniditc tc8 Oroton Tigliam, ftartev CSebraucft ber braftifcfien iDiittel tarnt Urfadje baju �eben; bei �nfcen ba� greifen eben raquo;eroiftetet SK�ufe, tott� id) melirinal� be-cbacf)tet babe. Qi tonnen aber and) Ui�tfeblcr, raquo;U'glirije� talte� Saufen, �ujierc yl�ljlidic copy;rtaltuiuj, lltbcifreifen, bie Xlrfacbe baju abgeben, ebenfo fmboft uncvtamiteSSr�dje (Herniac) bie Urfadic, oft Umfdjlingunj ber SD�vme.
3) orljerfagung. JBcibe iEranffjeiteu fmb ffbr gefabrlid) unb eine SDJcnge Sbiere, befonber� ^ferbc, fterten baton; finb bie Ucfadjen ju befeitigen, ift bie S3el)anblung geitig eingeleitet, ift ber Btijianb riebtig erfannt unb rid)tig bebanbell, fo tennenbie Jtrantfjeiten geljeben werben. �ncrtannte �xMjc, Um. fcblingung ber Sarme, �infdiiebungen berfclben f�l)reii iebe�mal }lim Sobe, fo audi, wenn bie J?ranfl)eit nidit er. rannt unb allaquo; Culica spasmotica bebairtelt mivt.
Sicljanblung. Sie mufi Im ?ll(gemeincn ftreng nntiptiloijiftifdi ftgn. Sft @ift, namentlid; raquo;Irfenif, bie Itrfadje, fi) muraquo; man.
|
||
|
||
|
||
|
||
#9632;B
|
1
|
|||
|
||||
� 199 �
ttenn man raquo;ermutljtt, tag laquo;8 notlaquo; im JBlaquo;ilaquo;n ift, ten raquo;ietcn, raquo;eMlaquo; ju bveiteu raquo;evmoacn, TOutU em laquo;recfe. mittet getien, urn ti attMnwwftn (iUrerte, tie nut Sltfettlaquo; laquo;ctaiftet fin*, MUw fi* luenigev, al! fcas ftlaquo; nut ben SSortevfiiisen l)eftigc, fiatte, frajente Biige macten), lann gebe man 5lHo*nnneH raquo;on fdjleimigen 2)iitteln mil) raquo;ente fie lauwarm mit Hcpar sulptarU i. Kali gulphuratum, iefctSmal su I Unjc, an; tos S9f*raquo;affer, Aqua chaly-fccata, Witt neuetting� fefit ger�i)mt. copy;cjen 6�tro|nmeu im gjkaew kuttf) fctjavfe SJiittel fmb tic retten Ocle wnb !PflanJenf*teime, tie man in SJienge geben mus, fcljt ju emtfeljlcn.
copy;ntftant abec tic 3)!aijen= nnb Eavmcntsiinfcung aus ankeren Urfadjen, fo mup man vox allen Singen einen Sltevla� mactten, ten man flaquo; langt rortictjt, bilaquo; tct raquo;JiulS lucicl) tint raquo;oft gewotten ift; man giebt JUljftievc raquo;onfrtjlei. miacu Sibtotfmngen mit Scinijl, entleere, wenn ef gel)t, ben Utin mittei|1 belaquo; Satlietcvlaquo;, unb gebe tern Kanten Sbiere otigc, fcbleimige Sliiffigteit ganraquo; tan em; gefjt Mefi weaen ter oft enormen 6eftigfeit ber Spiere ni*t, fo mm man elaquo; in Sorm raquo;on Satwcrgc raquo;erfuctjen. gHtt tiefen ffiiittelu raquo;erbintet man Salje, bei 2)iagencntiiiiitung tann man iVitruin nicbt mol)! geben, bagegen ift er beiJDarm-entjfmtung anjmvientcn, bann Kali sul|)huricuni, INatruin sulphuricum, etma in folgcnber gotniel: Rec: Decocti radic. Altheac (T/.ij. c Jij. radicis parati
in qua solveudo
IVitri depurati JJ,
Kali sulphurici gij.
M. D. S. 31uf einmat ju geben.
fiaffen bie SSjinV'tome nadi, fo gebe man btoS bie fcjlci-
miaen SBittel obne Salje fort, in Begleitung raquo;on MS)-
ftieren. (Steigern fici) aber bie reg;Sn*teJne, fo laffe man
nad) Umft�irten abcrnial� jur laquo;ter unb gebe balaquo; Salorael
mit fdileimigcn laquo;��ttelii.
Rec: Oalomclauns ^j.
Pulver, vadicis Altheae R). Mclis crudi q. s. ut f. Eicctuar. M. D. S. �ttf einmal ju geben. Sabei madic man reit traftige fraquo;Sere einrettttn�laquo; an bem laquo;aucbe, pn turcij iieielben eine Slbleitung ju be.
|
l
|
|||
|
||||
|
||||
|
||||
.1
|
||||
|
||
� 200 �
laquo;DtrJcn, enttcrttt allein raquo;on Oleum Terebinthlnae, cfctv tiefc� nocS raquo;ciftartt, j. 3i.
Rcc.: 01copy;i Tercbiuthinae %iv,
Tincturae Caiitharidinn ^j-Spirit! salis ammoniaci cau�tici 5j. M. D. S. auf 2mal cinjurciben. copy;oHte Wcj notb tetne Ijinlanglidjc SSeaction btttirfen, fo faun man nod) kie Tinctura Capsicae annul binisnquot; f�gen. SJci fcl)t njcvtljocllcn Spieren, fojltaren Bud)*quot; Vfctbcn, f�nntc and) basect; Oleum aethereum sinapia feine 'Jlnwenkung piibcn, in folgenkev gormel: _ Hoc: Olei sinapis aethcrei 5j � Ij. Spirit! vini gij�iij. M. D. S. Sum Sinreibcn.
68 roivft fail auacnWicflid) Ijeftig reijenb unb ableitcnk, allein ci ift feljv tljeuer, tint) in fleincn Eofcn macbt e3 feine nemigfame 8iaumevf�lUing. SBeffevt ficb fcer Bnftanb, fo ba^ �Bint), Urin, JJoti) abgeben, bann ifl ber leijtevc im Slnfange meift bavt, mit reg;S)leim nberiogcn, nsirb abet fpfitev rociri), bann innp man ben SBiittetn bittcve tint Icidjt getoitviibafte aiitttel jttfetcn, J. Hi.
Hue: l*ulv. radicis Altheae giij.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� Gentianae rubrae
�nbsp; nbsp; nbsp;florum Chamomillae ana Jij.
�nbsp; nbsp; nbsp;Salia Glauberi 5v.
Aquae foutauae q. s. at f. Electuar. M. D. S. aiuf 8mlaquo;l ju geben.
Sollte aber befonber� raquo;iel �atomel angetoenbet worben fetjn laquo;nb man befiftalb einen heftigen Surdjfall raquo;ermutben, bann ifl allelaquo; ab�uf�tjrenbc @alj wcgjulaffen, unb bie bitteren, leitbt geni�ijbaften SBiittel mit Ferrum sul phuricum gu geben.
Uec.: Ferri sulphurici Jij.
Pulveris radiciH Gentianae rubrae
� ilorum Chamomillae ana giij. Melis erndi q. s. ut f. Electuar. M. D. S. Slaf Bmal ju geben.
S)Ja(b ber Jtranfbeit mug man bem genefenbcii Sbierc leicbtelaquo; gutter, lauelaquo; copy;aufen netb eine Bdtlatig fort-reiiten.
copy;ection. 9tctt$etlf(Q ftnbet man Guctfcftungen, (eitStc^autiBunbcn,
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
T
|
||
|
||
� 201 -
fcuv* bnlaquo; ettumMlaflttt, In bet Svufltjofjtc mcift nt*laquo; Stxantfjahti, oupev mcim We �tonfflelt auc* mit iBruft. entjftnbutta acvaart wax, tie Svactniffc tevfeltcn. 3m fiintevlcit'e acvfiunacu kc� 'Diagen�, tcv CDarme, agt;ev. raquo;uh-tcluiigcu Jutfdbcn, cinaeflemmte aSvudje an raquo;ttffle. tencu copy;teilen, fclbft fcuvd) ta� 3ti)cvgfell in tie !8vuitl)�()[e hinein! im laquo;Wagen mit ten Sannen, tern raquo;midtfeU, (Mer tviifc allgemeine, meit raquo;ertveitete gntj�iitung�ieidjeit otcv laquo;vairtfleitcii; i(t reg;ift tic Vlvfadtc, fo liii* tie SvantfieUcn im aiiagcn mit einem (Sentralvmnfte raquo;cvfcl)cn , um ten cm Sntuintung�lK'f l�uft, oft fintet man nud) taielt'fl tann gef�rbte, votljWmavjc reg;uljc. �Baren fvemte Jt�vncr, Siittetbaltcn tie UvfaefK tev Jlraiitl)cit, fo nutet man fcat�)tflaquo;(t)Ud) tiefeU'en am Sute M (Solon�, unb tann tiefe� im reg;iit�imbmig3= ober aivanbiuftanbc. reg;inmal fan* i* einen Sl)eil be� copy;avmfanallaquo; blblsli* fo raquo;etengt, bau c6 nnbcgteiflUf) roar, role ba� Sljier �l'crl)auV't Ijatte fo lange eiiftivcn tonnen; in ber ajctcngnng be� copy;laquo;melaquo;, bic etwa 2i Soll lang roav, ftaf ein guttcnifvetr fe|t eingeteilt, notnrlifi) roar bic Stelle entj�nbet unb Inanbig.
Sei len Diiiibcrit finbeffi* ba� gutter In beren SlMgen meid ganj troctcn, ba� evitclium loft fi* ab, ber raquo;{all�barm ift oft entsiinbet, iiiwcilen mit Sslut erfullt.
gicbtc� GnpitcK
SSou ber raquo;au4fcU = eiitj�nbung (PcritonUU).
copy;ic ftcljt in eben bem ajcrljaltniffe jn bev (SntcritiS, n'ic bie ailcuriti� jur Sungencnts�nbiing, mit e| tann eme in bic anteve nticrgcl)eii; il)re Slnrocfcnbeit giebt lie but* tic allgemeinen (liitjimbungsfijnn'tomc ber .tjmterlcib�. erganc ju crfcmien, unb Ijauptf�dilicli baburd), bau auncrcr S)tn(f auf bie Saudiroanbungcn feljr cmvfinblid) i|t; im Slttfanae. roenn bic S�rme namcutlirf) nid?t mit in baS �3ctcid) bet entjimbnng gejogen finb, bemetft nian an bem aBandjc nod) teilte Mufgcttiebenljcit, hlei eine copy;raquo;anmmai tritt aber gntctiti� mit ein, fo tommt biefe bann febiroalraquo;, Bctbteitet fie fid) fd)iiclt roeit, fo tritt ba� Sljict iel)t oft unb angefttengt geftteeft, jum Utiniten l)iii, oljiic bat!, rocim aud) bet Urin abgeljt, etlcid)tetung cinttitt. Sie tjl man*mot f(i)lcid)ent in iDtemSJetlaure, ebet K�r leidjt roicbettclitcub; fo etinuete i^ mic^ eine� �allc�, 100 balaquo; S^itr 21 Sage lang imwet roiebet oon Steuern copy;c^mcticn
|
||
|
||
|
||
� 202 �
f((K|U, c?laquo; lie gilnjltcf) raquo;crfrtmairt. copy;ic tjat laquo;bet lt;m($ eft tutjen, raftten, totttitficuaicvtaf, befontctS ttjeun jte firf) mit (inteviti� raquo;etbintet. (Mctu erf�llen auf fie Srlaquo; gtclunaen iu tie akudjljofjle, quot;tet iCetnja��fungeii, �lfter-vmtictc, fcutc� ))lafttfc()e S�nH)l)e.
Itrfadjtn.
llntetbnittuug bet ^nutatistiinfitnig (ieijt obenan, itai^fl.
tern medjanifcije (Stmalt, @to|, copy;ojlog, JSeriDMntimgeit,
turct) S�imcticn, SSnicbopctationcn, Snftttttioii, lange tan-
etirtc, fcbiveve (Scbuttcn, imtevbt�cttc Bitminjeit u. ketgt.
Sctjonblung. copy;ic ifl bie aKgcmeinc bet inneren Qntjflnbunaen, raquo;ic fie bei benSutetiti� angegeben raquo;orten, bicantipbiogijiifebe aJietbobe, unb e� tbut biet befoubetS bet Salomet raquo;ottteff. iidje 5)ienflc. 3ft fie iiul)i fdjleidjenb oetlauftnb, finb aucsect; Sontancttm raquo;on Simsen.
Sifuiili'* O'aviti-I. SSon bem J?atb= obct laquo;Bfiicbfiebct ber Stiifft.
!Da8 J!alb= ober SJ�lcfftcber ifl cine bci'm SRinbe gav nidjt fetten raquo;ortomraenbe Jttantbeit unb bem Febris puer-peralis ber SSocbnerinnen analog ju ftcticn; bre eigentlicbe 3uftanb ifl in (Sntjimbung bee S5crilonaum�, be� Uterus, ber Ooarien begriinbet nub untcrfd)cibtt ficb raquo;on bet cin-facben 9}critoiuW baburib, baji I)icr cine qr�jierc Slcigung m copy;jffubaten uorbanben ifl unb ein nerobfer (S()aracter ber Sntjiinbung ficb manifeftirt. 3)ic Jtmntbeit tritt cntoebev nad) Abortus, ober aucb nacb febweren copy;cbuttcu ein, toeraquo; niget nacb geiodbnlirfien (Sicbutten, bodj tommt ancS biefelaquo; tor. 9�u gcf�btlicbiicn ifl fie, njennfic nacf) copy;eburten raquo;on fdjon l�ngere 3cit im lltcru� gcflorbcnen Jtamp;tbem erfibcint, bann nimmt fle teirtjt einen bnttiben Sbatactct an unb fiifirt oft fc^r raftb jum Sobc.
Jlenn�cidjen. copy;inen ober einige Sage nneb bem �icburt�gcfdidfte �laquo;igt bie Jtub giebcrbcttiegungen, fie gittert deftig, raquo;trfagt ba8 gutter, taut niebt ioieber, U�t ficb nirfjt, f�uft am Uebflen Korea SBaffet, ber mid ift traurig, Stbrnerj anjeigcnb, blaquo; S�ute Hein, geWttjinb, bie SRcftiraticn raquo;trmebrt, fie
|
||
|
||
|
||
� 203 �
jdgt �(t)meuen ort tuvd) SriVraquo;eln rait ten JjInterf�Sen, f(f)iuantt im copy;ange, liegt nicfjt lange, leim bit (S^mevjeu treiben lie jum aufflel)en, i'tev fie ifl geliifjmt, bie Winter. I'cinc raquo;etfaatn beu Sienjl imb \gt;aS Sljiev ift gar niefct im copy;taute, fiel) Bom a^oben ju ergeben. Stimmt cie Jivatitraquo; l)eit ju, fo fii'lineit uub br�Ken tie SOierc sor copy;etjinerj, tie �JJildjfecretion raquo;erfebrointet, tie @efd)le(it�tbeile roerlftt roll), feimierjliaft, fo aud) ber Saud). (SS femmen mel)r ucnjofc S�nu'tomc jum aiorfdjein, S�inetnftfcfien, aSen trel)eu ber 5lugcn uub id Aotfcl, bie Slufalle uebmeu eineu fa|t iutermittireutcn reg;aiig an mit tubigeu �wifebenquot; r�umen, in beuen aber grujie aibgefpanntbeit, J��ltc ber copy;rtremitaten bemerft-mevbeu. (53 tritt bierunbbaScbiueifi lieroor, ben man fiebrig, wie aiiild) riertjenb, fubet; icb liabe fogar einen galt beobaditet, luo eine tSltmt ganj milchige gl�ffigteit au8 ben copy;enitalicu abfloc, babei roav ba� copy;iter ganj Hein unb laquo;jelt. �urocilen tommt aud) 3Belaquo; tcoif�muS, SlnfdiWetlung iei Sutcr�, ber aj�lcbgefapc raquo;or, mit jal)er SBJlldi. Wtift in �jerftebfung lueiiiev, f)eUev Urin raquo;orbauben.
llrfad)en.
S�ie fdion angegeben, finb SBettalben unb fd)Wcre amp;e-burten, iboburd) J�eleitigung tcj �jlef�pfqfttmS unb bev inneren @efd)led)tatl)cile entitebt, bic SBeranlaiiungen ju ber �rantficit, bann aber aud) (Srfaltungen, flarie Snicftpe, ju gute� gutter gleirf) uad) bem Jtalben, ju reijeubc jlrj-neien bie Urfad)en.
3)cr SSerlauf ift meift febr rafd), ber Slu�gahg feljr im. benimmt, bie iprognpfc baljev immer ungfmftig,
S3et)anblung. 5lberlaji unb antifblDgiftifctf� SSerfabren muS man nid)t laquo;etnacftl�lTigen, beim bie copy;ntj�nbimg ber !8and)I)aut gebt pft febr fdjuell in arofie iUemtltung aui, unb rel�tnbc iBiittel, foglcirf) im anfange gegeben, jeigten Eeincn g�n-f�gen @rfulg. Snncrlid) mtt| man Dlbtcebungen flarf fdjieimiger ^Sfian�en mit raquo;ieleiu Kali ober IVatriim sulphu-ricum geben, um jun�cbfl bic SSerflo�fimg ju beben, unb bleu mit fdileimigen, �ligen JJlBftiereu iinterft�ljen. Sian tann ben fdileimigen |gt;BJitteln Oleum Tercbiuthinae juraquo; fesect;en, bieg foil faji fbeeijtfcj bie copy;dimerjcn milbern. 3)aS (Sutec mu6 man b�ben, febttimige SKutterflbftierc gtben.
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
204
|
||
|
||
copy;liib fliuftukc SluSfl�ffc aui bcr laquo;ScScibc Bovijimkcn, fit mug man raquo;romatifdjc S�ufgflffc mit raquo;aju raquo;ettraquo;c)iben. gin. ten ttti) ftnttc Bummaen, �terfiaiiDt ncvo�fc (gijmptomc ein, bann muji man Camphor, Hyosojamus, Ftofea Sa buci, Herba menthao piperiti geben, Jt. 58. llec.: Herbae Hyosciami nigri Jiv. � Menthae piperiti Floruin Sainbuci ana 5ij. Intundc c: Aqua ferveute q. B. ad Colaturam W.jv.
adde Campliorae clcetae gp. Vitelli ovi No. 4. . M. f, leglaquo;: artis Emnlsio. D. S. 5Uif 4mal in 4 raquo;timbcu ju geben.
Siivcfitct man aitt, fcaf) bei(5amraquo;ljet ju feftent f�r kic Umftantc Kim m�c6te, fo fc^c man fiatt btifen Gummi asuc foetidac Sij jn unb gebe es cbenfo.
iSoltftc traute !U)inc miifj man rein im* trocfen im Sa. get galten, gt;;ie erfalteten gelaljmtcn reg;Itremif�teii reiben, mit reijenben Singen, Stanntw�n, wafdien, unb ibnen Jileientrant, etlua� gnte� ^eu ober reg;ro8 uorlegeri (�ffen, 3ft 6omraquo;et}oBlaquo;ng ba, gebraute man ben �atljeter.
Sliacl) ter Jiianfbeit mull man beljntfam mit ju reirfi-luticr unb ju naljrijafter g�tterung feon.
copy;ection. Man ftnbet tic aujiereu reg;ef(Jlte(^tlaquo;tl6eilc aufgetrieben, fdjlatr, ba6 guter mildjlccr of er mit J�fter SlVaflc gef�llt, im Unterleib ergoffene-3 Serum mit reg;eriniifel raquo;on vlafti. fcl)er *il!mvl)c, ba8 S3mi(6feH aufgetrieben, eutjuutet, ftier unb ba SBrairtfleefen, ber llteru� gcfrtjrumfft, etroalaquo; ent. j�ubet, fo aucli bie Ouaiien aufgetrieben. SieS�rme finb mituntci in a'litleibenbeit gejogen.
SJchntclaquo; (Sntgt;itcl. SCon ber Seber = reg;ntjiinbung (Ilepalitis).
Sie (Sntjfinbunfl ber Seter ijl nidjt fo leidit }u etfenueu, fte fanu leiebt mit bev Snngcueuts�nbung raquo;enueciifelt werlaquo; ben, uub etji bie Summe ber (Symptome, bie erforfd)te Urfacbc, ber SScrlauf ber �tantSeit, fiebern bie Siagnofe; bev Sljaracttr ber �vant^eit, bie Saljve�jcit, bie sect;eu-.
|
||
|
||
|
||
Ti
|
||
|
||
205
|
||
|
||
(cficmjfii Stxanftltitm jcbcn Slnljciltcvmnftc. Sa Mc 8e6cr tt�fcnorti� ift, fcl)i- gcf�srcirfi tal'ci, �fttr� mtjiinUidjcit jlfftctionen nu�jc�'ist, tic abn oft fd)lci(f)cnt raquo;erlaufen, leief)t bUibcrtBt ajcrairtermigeit in tev SEeitut tcr Scbcr liintevlaffen, fraquo; wirtju oft tangwittlaewraquo; mituntet uuljcil. l'laquo;cm (Sici-f)tl)iquot;nc SUntaf geijeberaquo;.
JtcnuaeieScn:
copy;3 tveten tie atlijcmeincit Snmptome tea iyictevS auf, labei tritt befouter� tie Stwetftloilgtelt duffafftnk raquo;or. bai Snueve ie� raquo;Vlaule� ift fdnnievig, tvocfen, fo autj tic Einige, tie fid) acWrjirapft t,ufie((t; fo fink mid) tic copy;(JlcimBuute flclblid), ober gauj sielb jefirbt, urn tic 3�i)ue, befontert tie �gataijabue, um tie Siafcnt�cftev bei iiierft mau votl)e SRin�e, tic Koujimctisa ift and) geti mit votljeu �tetn. Sgt;ai Xlnet bat einen ftavrcu �Hi�, flft|t ten Jlopf iu ticJtriwe, legt fid) lieber auf tic red)te Seite, aber nifbt lange, bcl'm Scuef auf tic �cbergegent trfuft c� copy;rinnerj au3, mitunter buftcn tic ^fertc mit Sins ftrcnguug, tauti ift tic beuad)baitc Suiigc in 3}iitlcikcnl)cit gejogen, ten aJiifl fintet man trocfeu, tlein geballt, f�ttl�rjlaquo; lici), mitunter ba� ISjegentbeil, unBcvlaut, ober e3 fommt jiintcnte !Biarf)oe, tcr Uvin ift tnufclbraun, �bcUicd)cnt, flav, c� ift uiel Surft raquo;orl)anteii, tic �l)icre fveffen gern reg;ra8, geben fdiwanfenb, febrag.
Sie'JXtautbeit fommt fboratifd) nnt cn�ootifeb, cbijooraquo; tifd) laquo;or, mit rafebem, unt d)ronirdiein Sierlaufe uno bin. terlapt gem iSerbiltuugcu in ter Kebcr.
Urfacbcn. reg;ie fbuneu ined)anifd) feiju, Stofic, Sebl�gc in we Sebctgegent, beftige '.'Inftrengungcn, befontet� in t)cipein, fdmiUcin SiJettcr, rertorbene, bumb�ge Slabning�mittcl, fd)led)te�, raquo;ctborbeneS Svintroaffer, ilUiiiiigflcben im Stalle bei gutem gutter, unt bierauf plb^licber Barter (Sebraudj, tunftige�talluug fint tiellrfad)cntctSebcrent��ubung; fic fommt aud) Bor tuvei) �onfenfuraquo; bei Sungencnts�ntung unt bei beftigeu (Sntj�ntungen auterer SBaudjcrganc.
SBort)crf aguug. sBci baltiger Srfennung unt jmccfmnijigcr SBeljanblimg tnirt fic meift gcljcilt, tauerte fic lange. To bleiben gern 9la(6ttanff)citcii. Sinb no�) anbere Organe mit enti�nket,
6**
|
||
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
� 206 �
|
|||
|
|||
!i .
|
lo ift gvD�crc Ocfaftr raquo;crtjmncn; etijoctim ruib nef�lir. lirtjcr, bcfoiitet� Wenn lev �ljnmctcv bet Jtvanftjcit iiiia�ii. ftig mitt, cicr gar ben bcr 51iit^rnxtriinfl)eiteii an. nimmt, mas befembet� im Jjcigcn (Sommer bei aBcibcBitb bet Sail ifl.
SBeljanbtung. Scfcitigung bcr Urfac^cn, roenn man fie fennt unk er-rciebcn !(iim, i|l nicbt ju unterlaffcii, bann einen na* ben UmfWnbcn nngebatten SlberlaB, ben man aber I)ier ni*t ju ftart niae^en bnrf, fonfcern lieber, wenn not^uenbig, raquo;iebcrtjolcn muji. 3ft cine Sentuflon botljanben, fo mug man bieie natb ben raquo;Segeln ber {51)ituvgie bel)anbcln, ift bieg aber nitbt bet Sail, fo mug man jertfieilcnbe (Sinrei. bungeu in bie Sebergegenb inadicn, j. SB. Rec: I np-fifiui mercurialis cincrei Sajjonia nip;ri ana giij, 01. Tcrebiiithinae �j. M. D. S. Saglid) giccimat juiti Sinreiben. ajian mug in einem gicmlidjen Umfange unb nidjt bfcg leieilt, fonberu t�djtig unb lange einreiben laffen, bamit bie .sect;aut gereijt ioirb unb bo� laquo;B�ttel in fie einbringt, .gat man ni*t mit J^anbel�pferben ju tl)nn, fo fann man enu toebcr fogleitij ein Jjaarfcil auf bcr Sebcrgeacnb annjenben, ober man tann and; f(Sarfe, blaiquot;enjiel)cnbc Salben antoenlaquo; ben, fcimiacliet ober jlArter, nadibcm bie Umganbc elaquo; er. Seiften, j. !8.
Rec: Ingiicnti Gantliariilum glij. tere c. Pulv. Gnmmi EuphurMi 5UJ. M. D. S. 311111 Sinreiben. obet Rec.: Tinctnrae canthnridum Olci Terebinthinae
Spirit! salis aminoiiiaci caustic! ana giij. Ole! L!ni amp;iij. M. D. S. 3um ginrcitcn, t�gli* 2maf. aue^ tann man, ttenn man will, ben @cnfteia nn= ivenben.
Snnertiei mug man, nacb ben Umfi�nben berfalircnb, lei bcftigciu fbnocbbfcm Slfaracter ber Jitantljeit JVitrum -in einer bcr fcljon angegebenen Socmen annjenben, ober tuenn ber gait nidit fo fieftig ift, fann man Wog bie at. fttferenben copy;alge geben, in ben aucij febon rac^rfa* angcquot;
|
||
|
|||
|
||
T
|
||
|
||
� 807 �
flebtneuSicfen, unbWefekur* nnflcmcffcucJtlij.flicrc unttt= ft�6en' Stellt man, lap firti ein mcl)t netscflaquo; otct toyraquo; Viber Sljaractcv fcet Jivanffccit cntnjittdt, fo mus man tolt �Sietallfalje anvuenken, S- laquo;.
Ilec: Calnmelauos 3fgt;�,|.
Pulv. radio. Altheae gj. Aquae fontanao q. s. cit f. Pillula iXo. I. M. D. S. Xamp;al 1-3 foUta- reg;atcn. S�Bt hierauf bie gntjUrHittYig narf), fo nmu man em aiinilivunii�mittel hinauf folflcn laffen, boa, reenn tie l*n #9632; jmituns ganj gewidjen ijt, felbjl in einem brattn^en agt;Jit= tel beftcljen fann, 8- SJ. .
Ilec: Aloes soccotnuae 3j. Sapouis %�. Qlei Terebinthinac 3iJ. M. f. lege artis I'illula No. 1. D. S. ','lut emmal
JU Sabci ranraquo; ba� Wer teidjte� Jttcicnfutter, mjulaquo;e(futtct crlialten, reg;ra�, innge Sifteln, wenn e8 im 5rul)ial)t IP, bann, menu ti feDn fann, aBcibegang erljalten. SP bet copy;ana ker JJranfijeit mcl)r fcbleidjenb, fo mug man neben ben ajtetallfaljen braftifciic SJittel in fleinen Bofen an. raquo;oenben, mit bitteren a'�tteln, ftarjioen gj�tteln in ievbm-bung, ienacfebem biefe ober jene meljr augejeigt fmb, i.'-is Ilec : Calomclanos 5j.
Pulver, radio, gentianae rubrae �ij. Felis Tauii reocntia gij. Sapoais gj.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� ,,�.
M. f. lege artis Pillulae No, 4. D. S. laquo;uf 4mal m Jraquo;ei Sagen ju geben, ober: Rep.: Aloes soccotnnae gj. Calomel anos 5j. Tercbiuthinae coctae JJ. Saponis �ij.
Spiriti fruraenti q. s. ut f. Massapillularum
forment. Pillul. Ko. viij.
M. D. S. Sagti* 2 reg;tti(t.
mm laquo;mi bnbei son Beit ju Beit falinifdje StWOBJunglaquo;.
mittel geben, wenn ber -iSiift Mwalaquo;, Hein geballt, mit
Scftleim nbetjegen ift, felbft mitunter cine raquo;die reg;abc
'.'Uoe nir �lbr�ljrung reidien, raquo;obttt* andraquo; bic (tiunfaiu
raquo;u beftiae �inwirfung bet aiietallfalje fdmell befcitigt met.
ten imb ber SDorm frei gemadjt raquo;uirb. (Stunt Suttcvung
|
||
|
||
|
||
� 208 �
? , �gt;J , *' r(s^'llraquo;'niquot;n raquo;ortrcmidie Sicnftc, iai mm
}knamp;?ZZt^Tnamp;al^ ftc'f�n [aquot;�' 'lt;�laquo;laquo;! frS ,gt;hk?,-R wUl3' lial,n #9632;raquo;laquo;i man fcen Soft au�weHcti mib ticiiiclbni in ii-i)cingt; einer Scrm .leben-nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; l',raquo;*laquo;nlaquo;i
Keo.: hucci Cheliaonii reoentia Siv -.. , .l.'uh- n'ilio. AUlieae liv
wenn man raquo;ermutjet, too Itnrd) tie gn�ilnfctttta batiti Mum)d,e aBittcl mit kitteten In SBertiittuna gute raquo;teufte, Hec.: Sanonis viridis sect;vj. m. rv i'uiy- raAic. Gcntismae rnbrae liii mamp; ? S- ?1ilf 12mal im ^laquo;alaquo; 8laquo; arten.
u n ,, � h^ \C 1)lct lquot;raquo;�^quot;' Pionierlaquo; toenn man an. .iiniijmen Ijcit, tai noii) immev ein icbleicbeiitier entjiinb. raquo;*laquo; Ailt.inraquo; raquo;orSanten 1(1.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;vwolaquo;, eiiijiini.
Hec.: Calomolanos 5^.
Sulphuris amati antim�i�i -,iU l'ulv. radic. Rhoi gj. � � Gentianae rubrae gij �,t 1raquo; f^SJ*! lt;:,'mDIUquot;'s q. s. ut f. Elcctuar.
tmio U (,aVrtmt ^quot;fc im reg;lt;*laquo;raquo;fquot;i 'S bie Seberentjim. SlBm JA 1quot;)r,'a,Ac'1' e� tommen im Vlllgcme nen I m,reg;lquot;'n:tc,yc^',v' niu' 'P tev raquo;laquo;lauf meift rae.t m^, .quot;n-1'. uquot;b,c3 fc.lnn,c,l tfll,ci M* Oauftg tieSeber. igeln (Distoma hepatica, Fascilia henat ca Linnee) oft mmglnublicberVln�aDlw'v. SKlt;Ot bemevtt beim ( urUie
sS �* tU^ lquot;-lt' W� ,ia* U1'b 'quot;1* ft'n- ab. reg;laquo; fin.
?,m'dll'claquo;t,'0,cu S:quot;iercn mihmtet ganj enorme Se|irue.
onen ler laquo;eber, �iiotenbiftungen, laquo;Waben u f re I c
SJJfttel als Secfen geben. *ei ten ecf,oafen fommt fquot;ie . ftJfAba*�iCquot; raquo;f laquo;'raquo;laquo;laquo;laquo;raquo;laquo;aT Sen S�ieterMum. bVSfnn rf.yVfc-funlcfne ?n3laquo;?elaquo;nte, bittere SKciicin, ta-raquo;et man fie iljnen 61er mit geben mup.
|
||
|
||
|
|||
209
|
|
||
|
|||
�tefit bei ten SBfeAen kie Scberentj�nMncj in ffltottb �laquo;�f flaquo; entftcbcn kamt Jeftige innere Blutungen, intern
WntCcto trtoKnf n.rtJt man oft ju Heine Sebevn,- ,m laquo;eben wenig gveStiifraquo; unt (Sclbfuc^t. reg; ecti on. ^n ten Kataoevn tcv Sbicvc, tic an Scbeventjttnbumj ftarb n ftntlaquo; man tic Sebcv Uelaquo;��laquo;kf�f|; miirbe, uweiten mit. gcronnenev. Pllaquo; laquo;L *quot; ^'quot;^'�^f, beiSJv�nt terScbcv flniet man Tic raquo;quot;* gebci ten mit ^iu
naetbarten Organen.
Olftc� Enpitcl. gSon bet snicrenentj�ntung Nephritis). Sie ifl ni*t feiten, befontcr� bei Sdjaafen tmt Kin-tern, Wirt abet oft raquo;erfannt.
fe ^'�bS�^^n^^un^Uen HUn fann fl. raquo;olaquo; ter�relaquo;8ltoun�tlaquo;Weit|r ptnr* tic Sdmtcwn in tcr ^mT^^Sit?. 3) tur* ta� e igentljumlid) reg;*^� 'quot;^i1 quot;Ifc raquo;1 treujlat)mlaquo;n ta6 aegcnto�rtigc Sieber, *)i.*2riKS'fflJSm 5Cl,ic?c tie Sii�c nicl-t fo nlaquo;laquo; raquo;intelaquo; l�'raquo;-,.
|
|||
|
|||
|
||
� 210 �
Sicrrjcvfaguiig. fc,r laquo;m.,?^'�*nH^a3rut9alt;:laquo;laquo;laquo;/ Haematuria if} Kenn
wktlrtl if,tl. r rS ^Cl fwttauraiHT Uxiaiic ter fiarn .Uer m.b'h ?�' [deg; ^',t'te 'cquot;c J,quot;** 'laquo; laquo;lemenMnbS We efnft.*. SSi Kmgroicnac gcrm miSarten. Sonfi ifl
UrfodSen.
eilige, (Sntjuirtungcu m bet SlAi)c ker SKeten. v * quot;quot; SBe^anttttttg.
genannten iitod um Ln te w �^M' .biciu ^ei' gang gt;;claquo; nvmVa ,,,!,'-lln kcv ^�ri untcvijvi etten 3lb=
��^�S' �^raquo;2 iraquo;laquo;J,tei heftigen
solve in Dccocto radicis Altheae raquo;.i, e 3j. radicii paratf
|
||
|
||
|
||||
Ti
|
||||
|
||||
- 211 �
|
|
I
|
||
ad de Kali sulphurici .^iij-M. D. S. 3luf einmal ju geben unc alle Stuufceit ju iuittevI)olcn.
copy;inb �u^erliAe Seftfi�bi�ungcn fcci tcr SJierenfleacnj raquo;ovljnnbcn, fo tmij mmi tiefe nad) ten iRegclu bev (ii)U nndic bcljonbeln.
3fl fie kutd) ken reg;emij) fcbnrfer Stoffe ciii�ettetcn, fo muf man neben ber Slnwenbmuj tev Tlores Malvae, Avena exeorticata, Semen Linf. and) berijleid)en amp;{$= ftiere geben, unb man muji bic Sl)ieve bann auf einen befferen S�Betfcc))lofc bvingen.
3fi blu� ba� Slutfiaviifu, rot[)c8 SBaffcr, cljne Stieveii! entj�nbung cntflanbcu, to feist mau *cit feileimiaen SDlittcln iiDd) atftrinijiveubc ju. Cortex Querci, Cort. isalicis fra-gilis, Radix Tornientillae u. bergt.; etev �iebt fie in ten 3n)ifd)cnjeiteH. Um raquo;orjubenaeu, ba� Ijievbei bic Siieren. entj�ntung nidit aiiffommt, tanil man ba8 Kali nitricum, Aluuien cruiluni fccimifcbcu, oblaquo; ba� Fcrruin sulfhuri-cum mit ben fdileimigcn SJ�ttcln geben. Rec: Fen-i suiphuiici 5ij. solve in Dccocto Avenae exeorticatae fif.ij
adde Mclis crudi 5iv, M. D. S. 5luf einmal ju geben. copy;inb Slicvenfteine We Uvfadje unb te^ven bie entjuii. tuiig�auf�llc laquo;ftev� roieber, fo f�nnte fid) ein faidigev au�ftaut) cnttviifcln, bann m�jte mau neben ken oben angegcs benen �liitteln itin unb wiebev in ben ,3n)i(d)enjeiten Sam. i-^et mit copy;djleim geben:
Rec.: Camphorae electae 3p.
Pulveris radicis Altheae ^j-Aquae l'ontanae q, s. ut I, Electuar. M. D. S. 3luf einmal ju geben. 3n ben entj�nbung�fteien ^mifebenjeiten mug man fu-eben, ben (�tie� raquo;egjufdiaffcu butd) barjige aijittcl, Tcre binthina coeta, nad) Sl�albingev Oleum Terebinthinae. Rec.: Saponis vlridia gij. solve in Aqua fontana /gt;.vi.
adde Olei Terebinthinae 5vj.
|
||||
i
|
||||
|
||||
iii
|
||||
^
|
|||
|
|||
|
213
|
||
|
|||
Pulv. Crclae albae sect;j. . � radicis Gentianac ana M. D. S. 3Uif einmal ju geben. 2116 Siactcur fcraurtit man meijl Sli�fti, fotttlaquo; iibet cttua noc6 ter Sntjiintiin.j tie gre�luft mangeln, fo mup man turd) tonifc^e SSUttel fciefelbcn ju erregen fucden.
3u enual)ncu ift imd) fcie sulafeneutjiiirtung, Cystitis, fie gicM blejetien reg;l;m))tomc luie He Sarmentj�ntuiu), nut fudieu tic Slnere oft ju l)arncii; |le wirk mie tie Xiavm= entJHntiung bem�ntelt, f�llten ober Steine Wellrfadie fetjn, wie tie Sliercnentj�ntimg au� tiefer Hvfacbe, laquo;brigen� um taun tie 3iatic(ilcur f,v madjen, inup ter �teinfebnitt raquo;oIU jogen Metten. (3. �birurgie.)
3il tic SUiereiientgiintung fetjr fcSmevjTjaft, fo ifl man mitunter gejnnmgen, narcotlfdie �nittet mit anjumeuten, laquo;jalaquo; ainS bei tcv copy;[afeitentjiiutung tet Satt, gt;to fieft mit-unter beftige �tftmpft mit einftelfen; biet ift kann bat Extractum Hjoscyami uigri Motsufcbld�en,
copy;c ction. Wtm fintet bei ten tiefen .Rrantbeiten geftotbenen Sijieteu, ttenn @eTOaltt()�tigfeiten fiattfanben, Jvnoc6en= Verlegungen, Slutnntcvlaufnngcn jttifeben Si�eteninn�tcln; einmal ftabc id) bei einem Rotjien, ka8 turdi einen Stein-Iturf ton oben berab gettofren morten war, tic eine Arie�ria rrniilis geborften gefunben, nat�rlid) SJerbliitung nad) innen. S)ie Slictenunigegcnt ift entjiintct, tic Stieren auf. getrieben, entj�ntet, branbig, SJcreiterung in teil S�cren unt um licfelbcu, junjcilen amp;aiTerfu(bt bet Slticten, laquo;gteiue in tenfelben. 5Da8 SJierenbcrfcn, #9632;gatnleiter, 33l(ife, ents tialten (Sitct, raquo;tut, ajlutnjaffct.
3ugt;�lftesect; eopitcl.
SB on bcmaSctfAlagen, SBetfangen, SRebe/Siebe-tranfljeit, ett�ltungsect;raquo;erfangeiibeit (Rheumatis�mus acutus et chronicus, Rheumatismus culn paro-nyehia).
Eie Jtrantljeit bef�llt raquo;orj�glidj i�ferbc unt ^ugoebfen, tann aber aueb anbete Sbietc ctgteifeu unb ift meift ton Siebet begleitet; fic tonn eimetne Sbeile, abet aud) ten ganjen h�rtet befallen, tic befallenen �l)eilc loctten fteif, unbcwegli*, entj�ntet, fUrt ju (Sntattungen geneigt. SMc
|
|||
|
|||
|
||
Ti
|
||
|
||
� 2(3 �
jfvanfljei* bef�llt ^raquo;ufifitiiilici) tit (ctjmgen, faferigun reg;t-l-ilbc, fie Wirt) abtx tm�i Stljemcinen m* bcfenbcteii tSoni fcnfu� audi auf kic foriifcn Jprtutc raquo;cripfiaii�t imk ci fanraquo; CvTiiev mit iljc mrt turd! fi� Sruftraquo; mit �SaudifctUg-nt�ta' tung cntflcljcn. iBian bat lgt;in- mifc ia ten tierattigen St. tranfunaen �njclnct Seeife befontert SHamen gegeben, !)�#9632; fuuievraquo; Ijrtbeu fciee lie Sr�njofen iictfian, camp;nc tatiivit tilaquo; neu btfonttru SJicnft ju tcifttu; tic Statut tea Uefccl�, in reg;nita teffelbtn ift ter n�ii\lid)e. Slim fami tic Jivaiitl)cit laquo;on tern copy;cf�jMtemc auSgelmit tH'tvtirtitcn, �8 elbev iivgt; fwiiuglidi oud) Uli ein Seiten tea aicroenf^fteml (iiifcljcn, tas fic^ tiinu mit ienem mifdjt.
Senna ci d) en, . #9632;Xie Wicve, weld)e an tiefer �r.infljcit leiten .liegen laquo;nt fttcdeii tie leitenteit �ilietmajicu raquo;Ott ft�), ftolnien nnt jcigen ietcutenten Sdjmevj, reeldier tcr 3tncilcgie nad; reifient, fdmeibent ftSn mag; fit fte()eii uiibciiclfcn auf,, liegen auri) lilrtefiolfelaquo;, tiiljev fie fid) tic Stiften unt Sei. ten licfcijatigen. 'Seiten mefjv tie aJortccf�Slaquo;, fo jiellen fit tie sect;iiiterniBc raquo;eit raquo;or unter tie'JJiittc tc� ��rV'er�, um to tic i'aft tcffcU'cn meijt auf tiefe jn bringen; leiten mel)r tie JJinterf�fie, fo jieDen fie raquo;on tiefen einen mn ben an. lern franwfig in tie Jfaetjt. 33ie nou tcr Jtraufijeit ergnf-fenc qslaquo;tie ift emtfintli* gegen ajcrfiln-uiig, matmer eile geiBo�nlid); alle SJelDcamigen bcrfelbcn fint fdmier�lid), geftemmt, fie ift feibfl: mitunter gefdjmclten, to* tief) leij. tcre nidjt immer in Ijoljem copy;rate, gc�'amit, tie Sljicrc raquo;ennciten tic Scnjegung, fint fteif. Steten Seiten tefim. tercr Steile Ijcftig Ijcrsor, fc geben fid) tabei tie 3cid)cii tcr ffintj�ttbung tcrfelben funt, am mefirfien tritt @iit= juntung in ten J��feu mit auf, taun fiut tiefe beig, tic Slrtcrien, tie ju ibneii fiibrcn, fint in gr�pever Slj�tigtcit, vulfiren heftiger. 3)iefe6 i3s;inttom fel)lt, iBcnn tieStanf-Ijcit otjnc Jjufentjiiiituug jjevlanft, tu.i� cbenfall� bor. temmt. copy;benfo fommen mit terfelben utcr im SJcvlauj tcrfelben 58nift-- ober a3aud)fctU(Sntj�ntungcn bot, meldic tann tie il)nen eigenen @raquo;nH3tomc benen tes aciitcn iKbcnlaquo; mati�mul liinjuf�gcn, oter e8 tritt 3)avmcutjuntiing mit rt)euinatifd)em �bavacter mit auf, meldic tann enimu fdnnerjlid) ift. a�evten, ttta� in ten melirftcn ivaUen raquo;or. femmt, tie .f�fe mit ergriffen, tann jcigtn tie .lljiete laquo;ulaquo;cr tcr laquo;ermeljtten ffi�rme unt gjulfation tet 'Jlrtcncii
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||||
211 -
|
||||
|
||||
tnfelben heftiglaquo; copy;cftmetjen, (m* Mt emvffntlitt bei'in �Jlufttettn, fitccfen bci'm copy;tften ben leibentcn guji Weit vox; fe^cn i^n beftutfam nicker, jeigm Jri'Scn Sdjmcrj, wenn man ben^uf br�cft ober baran flovft. 3n bena)iusect;. Ielraquo;artieen, bie ergriffen finb, ifi ber (�djmerj heftiger, als ber �Jrab ber uorlianbenen entjiinbung erwarten licjje.
��leit't ber copy;�merj immer in einer copy;egenb, fo nennt
man ci fixen aeuten �Sljeumati�mu�, nhemnatiamus acu-
tus iixus , gefjt er aber raquo;on einem jfteile sum anbern, fo
, nennt man il)n manbernben SHIjeumatiSimi�, lllicumatisinun
vagus, ber inbeffen weniger unter ber aeuten gorm auftritt.
Dem aeuten SRljeumati�mu�, ber eben fctmelt raquo;ertauft uitb mit gieber begleitet ifl, fieftt ber tironifebe, fcbleirfienb raquo;erlaufcnbe Uibeuiliati�inu� entgegen, ber ofjne ober mit nur geringer (Jntjunbung unb gieber raquo;erl�uft unb autb aern tie wanbernbe (Seflalt annimmt; ba8 Sl)ier, wel(Sc3 raquo;on iljm befallen ifl, fdieint je^t buglabm, balb wieber lenbenlaljm, balb febont el einen JpinterWcntel u. f. W. copy;olctje raquo;on SRbeumati�mu� l)eimgefu#te jbicre leiben geraquo; w�fjnlicb an ber aierbauung, freffen nnorbcntlidj, liegen siel, ftetjen ni�it gern auf.
3)er acute !)il;eiimati�mu8 ge^t gern in dironifSen �ber, ober er l�jit bie Steigung jur�cf, bap ber Organismulaquo; na* raquo;orfommcnben copy;elegenjeit�urfatben leiAt in benfelben raquo;er= fallt. ISS bleiben mitunter copy;djwacSen, (Steifbeit in ein. raquo;einen (Sjlietern jur�tf, locale paral�tifc^e 3uitanbe, c� tann copy;(fjwinben tc� Sljeile� eintreten.
reg;ie �rtlirtien, befonber� fiii JerBort^uenben reg;ntj�nbun= gen macben aU foldie ibren eigenen reg;ang mit wt�i unb tonnen in alle m�glichen raquo;erfAiebenen gormen unb au�=
|
||||
|
|
nge ber befonbern localen Entj�nbungen �bergeben, in rttjcihing, (literung, ajerjau^ung, �kanb, aSerbilbung,
|
|||
auftreibung, �rgiejiungen, SJerWatSfung ber Sbeile, unb tonnen fo no* lange, nndjbem bie llrfbrung�frantbeit l�ngft raquo;orbei ift, noiij 3ta*tranfbeiten ber raquo;crfebiebenHen 'Art unb (Sefabr f�r quot;eben unb SirauAbatleit be� Sljiecc� barlaquo; ftcllen.
3)a8 gieber, weldbe� bie SRelje begleitet, fann bie Der. feftiebenen �^aractere tragen, welctje eben �berhaupt bie gieber anneljmen tonnen; biej ifl in bem SaiMtel raquo;on ben giebern nac^jufeben.
Die Dauer be8 SeibenS ifl febr raquo;erfeiieben nacb bem Wrabe be6 Uebellaquo;, btei bis fititn Sage ift bie gcw�amp;nlube
|
||||
|
||||
|
|
|||
|
||||
|
|||
Ti
|
|||
|
|||
� 215 �
Sauet; allein ti kauert tev iJiiilanb eft raquo;iel l�nger, SDlo-natc I)inburd), unfc ent|ian*eiie SBetbiltuii�en, Sjerma^fun. gen u. tccgl., tueson tie erflern jauStfawllW in ten 4gt;uf-tbciltn, fornol)! ten fnotltisjen, ali ireirtjen uirt Ijoruigen, raquo;ortommen, fint oft gerabcraquo;u unheilbar, tteiben jeitUquot; benlaquo;, j. 5B. entflnnfccner JBollbuf, SRiiigfjnf u. tergl.
Urf adjen. Brt�ltungen ter �usern ober innern Steile, Iwtige Sinraquo; flrengungcn,'' wenn fie befonberS M)laffe ober ber !Rul)e fef)r gemeinte Sljierc betreffen, ober ungemobnte, yl�eli(S ein�geleitete iyiittcruug�avtcu fim eigentlid) bie brei Urfndjen, nadj tuclcljen man bcii3i()eiiniati�inu� cntjlcf)cn fieljt. 2)ian bat fici aber l)icr, wie in sielen copy;artjen im Seben, bie im �Janjen milstofe 3)!ul)e gemadit, au� ben cinjelnen Sli�g. lidjfeiten, unter benen biefc brei Urfaiten auf ein Sljiet einjumirfen raquo;erm�gen, al8 befonberc copy;adjen aufgef�brt unb bie Jirantbeit barnad) benannt; be^TOegen S�rt man raquo;on a�increbe, 2�afTerrel)c, copy;tallreljc, guttetre()e, bat, wie Won bemertt, ten einjelnen ergriffenen �Jarticn be8 JJ�rjicr� nad), lt;mai eiujeluc SRamtn jugefugt, fo bajj eine Unjaljl tcrfelben ta ift, bie,alle eine unb biefelbe copy;adje bejciibnen. a�enn mit tiefen llrfatften jugleici Sinroirtunlaquo; gen raquo;orfommen, bie eiujelne 3;t)eile befonberS betreffen, fo raquo;erben bann eben nod) (Somplicirungen ber .ftvanfljcit er= werben, fo j. s�. fann ein S^iet bureb falten Kuftgug rljeulaquo; matifd) erfranlen, unt fleiniger ��eg, fcbledjter J�efdtlag Daben au^ an unt f�r fitS fdion tentjnnbung ter ^ufe be-tingt u. f. tt.; beite JJrantljeiten ge^en nun neben =, mit= unt ineinanter ibren �iang.
SBorb erf agung. Sn tiefer ^inficbt ifi bie Urfa(Je unt ter copy;rat i^rer eimuirtung f�t'� crfle 511 beachten; tic fogenannte gutterlaquo; rebe pflegt am bartn�cfigften ju feijn. Die 3)auet ter Arantljeit ift ein jtteiter SUunct; frifcb entftantener SJer-Wlag ift leidjter ju beben als fcjjcn l�ngere 3cit binburch raquo;erlaufener, ter oft allen �rjtlidjen SBem�bungen trogt; e6 bleiben leidjt aiollb�fc jut�cf, oter e8 tritt ergiepung, Sereiterung in ten ^�fen ein, raquo;oltlic tljeilloeifeS oter g�njlicijelaquo; So�trennen te� 4jornfcbnl)e8 bewirten. Sete bur(6 f�rlaltung ^croorgerufenc rljeumatifebe �efcbwerte fann inseterittn unb ifi bann fdjwer ju befeitigen, 3c �fterer
|
#9632; 1
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
|||
|
||
� 216 �
tic Jlranfftcu raquo;otfommt, tcfto ftDwcver i|l fie ailUlidi ju bcbeii. Jjinjufcmmeirte �vautljcit�fovmcn tniben oft, jc nad) ifjrcm feiuc, IJrer ScftigteU mit ilivcm Sl^ariictct bic gjtognofe fcl)r unt muffen ilu-cr Statut tiatD gewitrtigt rocrtcn. Sliirfitranttjeiteu Wcikn icfonterS gcvn in Un -Siifen juvuct; tic S3col)acf)titng tcr mcijcn Siinic, il)rc Gleite, aJHltbSeit, tSnnen aU Scitcr bicnen, ivic Bail tic innevn SBcvbiltungcn ftnt, .'Kingc auf tcr .ijornnjant tc. jeugen ten fdjon uovtjantcn gciucfcncu aictfctilag.
�! c r I) u t u u g � m a a 5 r e g c t n. aScrftiitung ber SttAltung tcr dUBcvu .sect;aut ifi tic cvftc aSorftititsmiiaiircgcl, buljcv Um()cvf�l)reit, SKncibcn, mit S)ccten ytclcgcu bev Sljinc nadi S'rljiljimgm, njcun fie iu
f
aufc fommcu ober itntcrtuegS I)altcii uniiTcn, im copy;tafle roctcnljeif, eine fvi�lK copy;treu jc. aierlnitmig tcr erteil, tuug ter iimern .faiit ift bic laquo;Deite, talier �Scrmcibum] belaquo; ju fnilicit uut 511 tattert ispaufen�, trfl nadi einiger Stit ju Stefiengcben, lieber biejj ctttinlaquo; anfcUebten, bann nbgefaltetc� �Baffer, am befieu Slu�iuaffcr.
aSerlj�tung bes ju rafcDen Uebcrgcmgc� ucn einer 8nt-terung�art jur nntern, befonterlaquo; oon geringer ju guter, reidilidier, iji bic britte; au lucldie fid) bann nodi an. feBUeft, bag man tie Spiere uid/t �berf�ttert unb Jn me. nig befefjaftigt.
Sn biefen einfadien S�ijen liegt SllleS, wai man gegen talaquo; 'Jluftretcn ter 3icl)c jur SJorfidit tljuu tanu.
SScljanblung. 3ft ber 9Jt)eumatilaquo;mu� aber neu entftanten, ift ein ent. jiintlidier 3uftanb uidit ju raquo;erfennen, fo laffe mau fo siel ^lut sueg, als eraquo; eben tcr (Sonftitutiou bei illiierc�, bem reg;rabc ber Jtvanfljcit angemeffen ift. ^n ben Saiten, Wo mau aber aud) noeb feine bebcuteuben reg;utraquo;Sribung4fraquo;mbgt; tonic bem'ertt, tiefelben aber fraftoolle, laquo;ollblutige Siliere betreffen, f�umc man aud) niebt, e8 ju tbun, man erftidt bann oft bic ganje beginnenbc Jirantticit irnJicime; iii tie. fen Saiten brauebt man nidjt fo raquo;iel Slut mie in ben er. ftern ju cntlccven, ber meieber raertenbe ijjutlaquo; giebt baS SRaaJ an, bei raquo;clebem man ten. Siberia! cnbigt. Sluf je. ben Satt crft�lt basect; Sljier blofi Jileie mit Jp�ctfel unb�Baf. fer gemengt jum Sutler, copy;obann muji man bei ber erftern ju bei; falinifcben Slbfuftrung�mitteln greifen, benen man
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 217 �
mal ten UmlWnfcm Nitrum fceifctt, ober fit ttut allein aiebt, o*et um auf *k ^iaut mit cinjunjitfen, raquo;BictaHfalje, am btftcu au� ker SRciljc tcr '.HntimDiiialicn jufeljt, 3. 'Sr. Helaquo;,: Kali nitrici �v.i-Tartar! emetici Sj. Pulv. radicis Liquiritiae 3V-Mcllis crudi q. s. ut f. Electuar. M. D. S. fllle copy;tunken einen copy;potcl raquo;oll. Ober man nimmt folgence WtlWvmg: Rec: Kali sulphurici 3ix. Tartaei emetici 5,1-Pulvuris radicia Althcae gv. Syrupi cominuuif* q, s. ut f Electuar. M. D. S. !Ullc copy;tunten einen copy;patcl raquo;oll. gintet man noch teinc cntjuntli(^e aiufvcguuij, fo fann man, narffecra iai Sljiev blef eine raquo;tcv ein �Saar SRnbU jeiteu jenelaquo; leid)tc gutter erhalten t)at, fcglti* eine brafti-Idje �bf�ijrung geben, bie man aber in cnti�nbUrijeo S�traquo; (en raquo;enneiben tnup.
Ilec.: Aloes soecotrinae S'i'j � ^'j' Calomelauos 5j, Olei Juuiperi gtt. 41). Saponis SP-Spiriti tVumcnti q. s. M. f. lege artis Pillul. No. j. D. S. ?luf eilf mal jn geben. .Slsjftiere werben bie aBirfung uuteriln^en. giuben fiel) Stebentranfhcitcn ein, fo inuj) man bieft nad) il)rer Sigentlnimlidifcit beljanbeln unb man fann in tiefem laquo;alle allerting� rcdjt in ein (Sebr�nge getathen, inraquo; teiu mitunter, j, S3, eintretence �olif, eine anbete golge raquo;on raquo;Diittoln raquo;erlangt, al� bie Selje erlaubt u. bergt, g�lle unjaljlige; babei Fannbloj ber raquo;tactifdjeiUUcf helfen; e^ifl unmoglidt, hier f�r bie einjeluen m�glidjen aSorfommniife fpeeielle iRegeln aufjuftelleu.
3luf jeben Salt mup bie Shatigteit ber ^aut geluedt, bef�rbevt roerben, befonber� ber leioenben (Slieber, bnrdt fraftige�, mieocrijultc� gtottiren, n),umeubecopy;ingt;raquo;iifelungen, alleiuall� aud) (Sinveiben mit fpWtuofcn aJ�ttetn] manmup bo� Ihier bcbeifen, aber nidit unter Secten ju laquo;rftiefen trohen. Sritt gutj�nbung ber Jjufc ein, fo fmb falte llmMl�ge unoctj�glid) anjuroemen; ift bie ISntj�nbung heftig, tonn man �rtliche Sberlafte machen burd) Oeffnung btr gtffel. Xentin'S JEafdjenbud).nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; 1
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 218 -
raquo;tuen, lAet raquo;laquo;umtjtt man �ttrnsnfcit uon 33Iut unttr tcv #9632;�ovnfotlc, butdj copy;infdmittc in bie roeipe Sinic. 5)oc6 ilt c8 gut, njenn man tic SBctlcbnnfjm it� .�ufc� raquo;ermei. ten trtun, c� folgen iljncninancfimal unangcncljme reg;ad)cn; tiaf man We fiufcifenabnehmen'l4|t, laquo;cvftcljt firfj raquo;on feltfl. a�iirtcrn fid) bit cntjniitlirticu3uf�ltc, was in gimf�gen SAtten am tritten Sage, iei anteven iu (�naeret S'it gtquot; fd)iel)t, fi) tann man tann ja einer rejjenbevn �Setf�fitunji' meife �bergeljen, bie fteifen, norij fdimerjciibcn (Siliebev mit veigenben Einreibungen fvottiveu, bie �uglcid) jertfjeilenb ifivfenb finb, laquo;otfidjtigc S3cngt;cgung anratljen unb fo an�) innevlicfi raquo;crfnl)ven, totibci fjanptfarfUid) auf S�cf�rtcvuiig bet Stanfvitation unb ber biuvetifdjen Ib�tigteit geachtet luetbcn mu�, 5. 'S. im�) fotflenW S�fdiung: Rec.: INatri sulplmrici
Pulv. baccarnm Jnnipcri ana �^�laquo;
�nbsp; nbsp; ratiieis Altheae
Olci TereMuthinae ana gij, Mcllis crudi q. s. ut f; Eicctnar. M. D. S. 3h raquo;wei Sagen ju raquo;erbvauetjen. Ober man tann BoIgciAcraquo; benulsen. Rec: Pulv, Rcsmac flavae 5ij.
�nbsp; nbsp; Flor. Amicac
�nbsp; nbsp; Kali sulphurati ana 3iij, Mellis crudi q. 9. ut f. Electuar.
M. D. S. 3n jmei Sagen 511 raquo;cvbraudjen. elaquo; temmt nidit fetten in galten raquo;011 Ijeftigem ajev= fd)Iaae laquo;or, bajj im�l ba� ungefeiitfte, (jcftfge, fcfle Siegen ber �fyiere 35urd)liegcn auf ben l�ften, ben copy;eiten |latt. finbet, ober lai ajerciterungen in ben Ruften ftatt�nben; bann nimmt bie Jirantlieit mciil einen yutriben Stjaractcr an unb man muji bie betroffenen copy;teilen nad) ben SRegeln bet (S^irurgic ieljanbetn, ben copy;iter, bie 3auc6c entleeren unb tatt�) jwettmapige innere�l�ttel bem putribenBuftanbe entgegentoirten bur* fl�^tige unb raquo;ermaueut reijcnbc Slrjueien, bittere unb geroiirjfiafte ajfittet. Camphor, Oleum Terebinthinac, oleum Coriin Cervi, Radix Ca�lami aromatici, Radix Gentianae rubrae, Herba Ab-gjnthii, Herba Menthae piperiti, Florcs Aruicac u. bergt., J. 23. in folgcnbcr gormel:
Rec: Pulv. radicis Calami aromatici
�nbsp; nbsp; nbsp;flor. Arnicae ana giij.
�nbsp; nbsp; nbsp;Camphorae electae i�.
|
||
|
||
|
||
� 219 �
Melli� midi q. a. lit f. Elortuar. M D S. 3111c 4 copy;tunbcu einen copy;kmtcl raquo;ou. laquo;ift tcr gjfjcumati�iiiu� djlOttiW geiuovten, wolUn tue copy;Amnjcn nicbt Wci*erigt; bann raquo;�ffen ctentaU� mneve uni Amen SRcijmittcl, Slntimoninlien, reg;(*n)crclmittel, 8- ,-quot;-lice: Pulv. Florum Arnicae gW.
�nbsp; nbsp; Camphorae ckctac 5P.
�nbsp; nbsp; Sdplimis aurati antiinouii 5.|. Mcl'is crudi q. s. ut f. Electnar
M. D. S. 311U 24 copy;tunten fcrel reg;patrt raquo;oU..
SleuScrlidi muS man an tern IcibcirtenStieilc aiei�mittcl mef)t otet meniget �iiarf in ainweniurig bringen, ic laquo;laquo;laquo; tern (Svabc tea raquo;ovftanbenen �titli. '''_,,. ..r��v.�
Saft cbenfo mlaquo;5 man ben tcgt;ien, oft uncbctteljrenbcn alaquo;�mlaquo;laquo;laquo;mttlaquo; bcDanbeln, nur miiB man bann imraquo;laquo;-UM mamp;t befiatttn, ba6 e8 leirtit Jiet bet Walt ift, W laquo;raquo;� iimblidtc anftanbe mit auftreten, nub fcmc_ Seljanblun� *SS einri'ateni Oft tl,un einf�dle f.fejSquot;!'quot;'1'^ Slbfilteinlaquo; u. bevqt., raquo;crf-unben mit drtlttber aBSrme, fcDoit ffing rt.c Sienlte ��orj�gtW anfmevtfani ml man febn ' ivcnn �fters r()euinatifcl)C Slngenentjunbnngcn auf. treten, bie man bann na* ben bei ten �lngencntjunbungen ongeaebencn SRegeln belianbeln muu. . .
m etwa berorm geworbenen laquo;ufc laquo;inlaquo; man na* ben gieaeln belaquo; ^ufbefeblaglaquo; beljanbeln laffcn unb t8Jnb *laquo; 11 Tev raituntei blo8 W* einen jinecfmamgen ^efAlafl ftrnerbin jnm copy;ienfle tauglidi ju erVtten, intern tie Se* furmitaten meift nie gang imctcr weirficn. ., � � ... T raquo;ie eomplicationen belaquo; SRbeumotiSmulaquo; mit raquo;rtttot; l�nbuna laquo;ruftfeUentr�nbung, JDotmentjitnbung milffen tbrcin Inftaiib ulib �Daraetev gem�� beijanbelt laquo;erben unb bieten mitunter gro�e ScfiraierigEcitcn bat.
SBtcrtc copy;fSitun�.
SSon ben Stvanl^titen, mel�je votiamp;ili�) baS reprobuetioe S�ftenraquo; betreffen.
copy;rftclaquo; Gapitcl. SSoii bem SDlongcl an Breptufi. Set SJangct an Srcyluft ift 8utteiten no* feine �ront-(jeit, fonbetn Wog Sdgc oon ungemo^utcv Slrbcit, raquo;laquo;4n.
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 220 �
bjrteitl aBoIjnort, raquo;trairtertev Suttcrung�wcife, Bin von md uor unrcinlicfjen copy;cfagcn otcr Suttct fcbn. S�ferbe tin antcve 33b{ett. tic raquo;id iSuljc fatten mi unter einwn neuen Jpcrrn tucbtig arbeiten tnilffm, fveffen im Slnfan�quot;
^'V^S^� ^w^Siiq quot;f mlt;4. toevbenffi aber bei �iciDoljnung an Sljfltigtcit rcdit ante SrefTer-raquo;cyanterter ��oIniOTt nnb entjiefung ber geiuoonten lt;Stl icU)*a[t anbercr Snebcnt^ierc bringt b�uffc biefelbe (ir.
ben neuen SSobnovt aucb ganj ptoe Jtunftlnitfe raquo;onfber Ungenraquo;()ntc anttcrung�art bebarf fdicn mel)r Mufmertfan� Kit, Ererbe, bie gemobnt waren, immer feui�t gemaebte� laquo;utter ju geiucpen, luollcn oft burrtjau� hin aubere� ge. meiien unb fo au* umgetcljrt. llnreinli(6feit be� Suttni
^ll'Tl'^i^1^ 'V,'* fc*r quot;quot;'W raquo;orfommenbe Ur. ladjen be� raquo;iicijtrrcffeimollcn�, unb bcfitmlb onaeorbnetc unb au�gef�Drte 9ieinlilt;6teit 'unb Orbnung ffi w'ft Uebelftantc unb tljre Sulgcn, obne bog man bcfiljalb �roee copy;urge tur Slmoenbunj eigentlicher laquo;rjneimittel ju txaam braudjte, unb wenn bie angegebenen urfacblicben Momente
^�i* T fc/cquot;;,3t quot;quot;*'f0 ,,,ei*t He laquo;wtiti^ngfeit
raquo;on fc b|t, aber f.linetlcr, mtnn man ba� Sutler mit ctrealaquo;
fen rdl tllnlrnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;quot;'quot;^ reg;lt;ibCtt reg;tau*erfalJ fm reg;laquo;U.
Slidjt immer fmb ober bie angegebenen Umfl�nbe tie
Ela,(Se1^9l5�it,',l8le.ft' fquot;1quot;quot;quot; fte ift Sblge Snbem l'citen, j SB. ber Scber, bie man bann effotfefen unb ibrer SJaturnadi belianbeln muv, ober ober ti ift eine aierftimmuna ber Unter eibeneraen raquo;erh�ben. 3n ben meiften SaUen aberfinbet man, bap eine �rantfteit ber ajerbauung�organe in �dileimbaute be� raquo;Kaacnraquo;, ber laquo;gt;)nn.|,btufen um ber raquo;mmmt ber SlMetitlofigteit ju reg;runbe liegt; bie an-�0quot;quot;',1^ M#el' H* senonnteu Sfteile fdieint eine SS ftjaralftfe berjelben ju fe^n, raquo;oburdi iblaquo; laquo;eiuegungen gefiort finb, tie Sortbcmegung ber Safte in linen ftoett unb bSburcb raquo;Iniammlungen, anWo^unflen ftattfinben. 3)iefer Suftanb iBitb ort lange nirt)t f�r etwalaquo; befonberlaquo; laquo;eacbten��ertbe� gcbalten unb tann teiino* f�r bie Solge gt;u re*t unonae. nehmen Itebeln bie ierantaffung geben. Siefer Suftanb be� laquo;eiben� ber raquo;egetotioen Seite wirb in unferer copy;eaeub iel)r gern unter bem 9lamen Sierfcblag (niftt mbeumati�-mulaquo; rlKumatifcber iBerWiag) aufgef�hrt, unb raquo;et nur 4 a�oe^en lang mit Seuten umjugeijen tat, bit mit Xtyu
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 221 �
cttt iiu (BeMaftigung treiben, *at ncwie (gt;laquo; Wfflaquo;laquo; ^eit fiunkettmal Jf�ren muffen, *ap bicj ofctr i_ene� Sftier raquo;er. ftfilagen Jobe; Utib elaquo; lommt raquo;or, kau bifler Slii�Wud f�r aUe iniialiiien Jtrantfjeiten mt�UiBentcn beliebt roirt; ba bat ba� Sbiex bate in bem ober jenem gutie uetfdilagen, m mUbim mtmnatitmni ober Gntj�ntomg nut�etveteu ill, balb in ten raquo;imlaquo;n, bem Sutcr, furj lebem Sbeile, ter eben allaquo; Sr�ger ber entftanbenen laquo;ranwelt fi�) bavltellt, unb e� fallt bem Sbicrarst mnntbmol fdiroer genug, mit tinem onberen SBorte btm Srager bie reg;laquo;*laquo;Jraquo; KlilareA: itm bort biefer ftiuen SieblingSau�bruet ��gt;eri(blag nirtjt, bei roekbem laquo;r fi* copy;twa� ju benfeu raquo;ermeiut, \o glaubt er niebt mebr an 3ene� Aunftfevtigteit.
Slber abgefeljen raquo;on bem �Birrwarr ber Sbolf�lpracbe, bie ma-iia einen Xm wirft: raquo;eldjen Suftanb bejeiAnet fie tjorjug�ioeife bamit, worin bcjtel)t er, weldie� fmb ferne llrfaeben unb laquo;ebanblung�mcifcn?
reg;obalb ein Sbier matt unb trage erftbcint. mit germlaquo; qem 5lraquo;petit fein gutter oerjebrt, bie Jjaare glanjlolaquo; unb �vuraquo;i�, bie ibnen eigentb�mliibe Sarbe raquo;eriinbert erf*ei= nen, fo bag �.a�RaMen -gaare trogen, bie anben copy;men BeUbriunlicb, bei braunen fu(*ilg, bei S�4flaquo;n raquo;'IPIlaquo; ou�feben; Wenn babei ein ober ber onbeve Sljeil eine Dbegt; mat�fe copy;efdmjulft jeigt, bie ^aut bin unb lieber mit 5Ju. fieln ober copy;eborfen bebelaquo; ift, bie Slbg�nge, aj'm laquo;quot;* *arii, in fr�ber nidbt gew�ljnticber gorm, ber sJJii|l ju jorfer, ober ju feutbt, ober ju fefi geballt crfcbeint, ber Urin meift tu wenig abgefonbert wirb nnb bie Slttifle ein mebr trorfenelaquo;, gelblidielaquo; ober weislicbelaquo; 3lnfeben bat, bei Siinbern ba� SBiebcrlauen unb bie SDiilcbfecretion unorbentlaquo; Ji� raquo;or fiel) flel)t, bann nennt bie SSolBftracbe bie|en ^u-fianb raquo;orjua�weifc ^SBerfcblog.quot;
SXH �ftere SBortommen beffelben bat raquo;oW fquot;raquo;quot;' copy;tunb barin, baj ba� Sbiet �berbauet fafl nur nacb jwei copy;eiten bin ertranten lann, nacb ber vfian�lieben unb ber bclaquo; �Blttt. fljflem�, bn bie JIranfbciten be� 9lerraquo;cnflaquo;|tem8 nid)t aUcm teltener erfebeineu, ober bann-boeb meift mit fo beben, fenben copy;Umvlomen raquo;on Entjunbung unb �ongcitiou bcgt; gleitet werben, bajj biefe allaquo; oauytfacben angeiebeu werben rnnffen (?), jene mebr ein Sefultat berfelben, ober aueb ein mebr raquo;eaetatise� Selben barfiellen, A. SS. ben Summ. toller, bie �iebirnwatfcrfuctt, ober aud) Sluttreibungen ber
|
||
|
||
quot;#9632;^quot;
|
||
|
||
� 223 �
��rtnfce tcr @*AbctWl)te ju reg;riiiibt [tcgtn, raquo;icllci(*t fclbft raquo;eaetatlxt gt|fn tcr copy;eSirninofft.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;'
� V.'lfi' f,*,ticii raquo;?W kcnfcn, ba bie ciqenflidicn laquo;Etlaquo;, gcr bf| raquo;(troenlcbcn� in ben Seinen, aucfi'bci bcu fiocSft. cnlu'icfclten, nur in einem umjolltommencn Rnftantx raquo;or.
rn'tfiffen Buflanbe raquo;on SBolKommtnWt unb Jtraft bofftBen. .-^r vquot;'^u ^tquot;5quot;11*quot;quot;- mit iraquo;eld;er ginijeit l-ei'm ^'er. majj We Organe belaquo; raquo;egetcitibenSeben� p leiben Weinen; lUten wirb mim finben, baji nur einSOeil bcrfelben nfficirt m, oielmc^r ift in ben meiiien SftKen fogfticS iai mrat leibenb, lutitirenb bieSUitimiffe nnb bie3lerraquo;en gmu frei (?) et|rt)e.nen, obWcn; ba jene Orgcme ben reg;nmb [nfben, auf S.raquo;'* r,IV??ln' H1 aquot;nlaquo;c Ora?nllaquo;mulaquo; ergriffen raquo;u fetjn S, t,' .raquo;^raquo;quot;M klaquo; .Nenannte �ierfrtjlag nur eine 3itll*c Juanfljcit ber yftanjlidicu Organe genannt raquo;erben bnrfte, itt) meine aber be� ganjen copy;fclttml, nidjt einjelner Meile beiielten; kenn raquo;eiin au* manedmnt heVm aSerfeftlagen nur eine gaw ortliciie JJrantljeit entftetjt, i. So. ein 3uSen
fuvjer 3eit copy;puren, bie ein tieferes Seiben ber SSegetation r.^n �5lt;,n,ltit a^quot;, Wilaquo;laquo;11 quot;quot;^ laquo;fterfien einbaut. farff. ' f^Hquot;!*reg;*quot;^' W*laquo;- aScranberimg ber|aar, K;.' � *of*, quot;laquo; raquo;raquo;t* m fcf)lerl)afte Bereitung unb w, nT.bquot;r� *laquo; ,claquo;quot;laquo;'quot;'S�ftemdffe iebingt werben tarnt; Wo quot;ber liegt I)ier ber reg;runb? ganj geioij feBcn in ben
ffi�feXquot;'raquo;-, mm raquo;raquo; mit anWeiltenbe SW Hx^Vfr FA*� raquo;ollbringen, aber immer Min (eiben; beim tefraciitet man bie raquo;Og�nge, fo finben ft* fcicr meifl Trquot;^Uti^quot;mm^Cnafr.entlic* ganjl^rVer, aorV ober bie iDuilbaKen imb mit copy;*leimitrcifcn libenoaen bie einer rotten uiiBerarbeiteten 8raquo;mraquo;Be gleiften, bie efie fte ^arttll ,a(f3rquot;e,?i S^ftinaffe'mft anf e'noimne,7 unb raquo;e arbei et lourbe, ftl,on auf tiefem �Bege roieber abgebt, raquo;a� bo* ge u,B anjcigt, bau bie S!)nH)JgeW mit laquo;raquo;w� S miJP'S ?�ctimm S'fquot;vt mit bebinbert fint. f�'feilet'nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ^laquo;Sraquo;1^laquo;laquo; Vffanjlifben Seben� genannt
- ,Jpn'aUmglaquo; raquo;raquo;n liebeln taun nur natnrlirfi auf einem U'Mien leitenten, in feinen reg;runbfeften erftMtter en Or' gamsmn� irarjeln; bafter e8 allerbinglaquo; niebt olme UifaSt ein gejurebfeter Bufianb i|1, ber, wenn er fid) audi titr* SDionate, mefteidit felbft 3abre biufdjlewt, 0^1 bafi man
|
||
|
||
|
||
� 223 �
einen fceionbcten oblaquo; Uben3ocfraquo;ttictcn3iiftnnraquo; quot;''quot;laquo;'#9632;
BeffflaHraquo; raquo;raquo;*quot; utiD munter fcfciciKn, tcren V^lanjM laquo;laquo;'laquo;
mlrfetSen �*e fo ftaiil tuuvten, bat man 9laquo; laquo;Jjlaquo; Sklaquo;?' Sie 3 nut m�aliiS Kraquo;, iae e8 fo tommen fonne,
mtiBeifdUq aeitten; c� raquo;at inbeffen 'quot;�quot;:�1gt; laquo; e'quot;|
�ilaquo; raquo;iebev munter unk sum copy;Unft^enufet raquo;orten, aglaquo;
ftamciiem copy;pat an Seiten copy;ptunoftdenfen iquot; btm ici.
3c?t amen auf einmal 3ufaUc, fcie ta� raquo;raquo;laquo;Klaquo;fJA
ortentti* nadjDolcu ju raquo;ollcu Wimen. iDie WMffi*quot;
f�rditerlicS an tic i�rautilcttcn foutetten eine fllaquo;raquo;laquo;laquo;laquo;laquo;
Stage mv et'cvmrt Serum ab, bie laquo;MW Wlaquo;laquo;laquo;raquo;jlaquo;
toeXcte SBerf�rbung, ber'�lwctit nalnn ab laquo;raquo;* lange
pt'meten tic Wntftcllcn frctoilhgc 5� ^ncH , raquo;o
�e (1(6 fdjloffcn, cutftanb ni*t, wie f�nft, eine 9wjraquo;f. quot;quot;
conewei 8ia*e, fontern mit conraquo;laquo;laquo;, mrt otte ffli�je,
efncleramp;iluus ber gewaltigen, f4raquo;laquo;laquo;''quot;teirlaquo;raquo;e2raquo;
tbfen (SeWw�ljle ju beniirfcii, rear oljue laquo;rfolff; laquo;'quot;
bromfdic Wganj tftat ba8 SJcftc unb, nut mit %M 3quot;laquo;
ttartba� Ucbcl Wmt� gelben; babc tft laquo;^4raquo;laquo; quot;J
copy;iatlabme ganj gemidjen unb, ba� raquo;IWfle raquo;ttMeSen raquo;laquo;
ffbicre� an�aenonimcii, taffclbe ganj brauebbar unb gefunb
gc�cu �3c|t na*' ^ft' fe*l 3abrcu M^*��*
biefts gaKclaquo; ift ba� Sftier ganj Slaquo;nnt.ttnb Wut fewem
Jjervn bic beften SicnPe. �l)nc allen 3mquot;ftl raquo;laquo;raquo;*laquo;* laquo;
brtlSeSntjinbung ber laquo;aut, bic burd) ben reg;j6~laquo;*,Slaquo;*
copy;Hbeiftn� bewirft raurtc, ganj raquo;?Je�laquo;* raquo;�rf
feon mcim nid,tI)ictbaS gauje pflanilidic S�jlcin kc8*Jgt;equot;|
burd) a�erfdrtag jerr�ttet raquo;orben ware unb Mlaquo;llaquo;ttjjjffi
?er cntftanbmcn laquo;Bunten bebiente, um eine 8Klaquo;ilaquo;t Wlaquo;
bcrbeijufilbren, fo Mi biclc bc nur eme fW�^reg;**
genDeit erwartet (u l)aben fdnen, um nur quot;'*'f raquo;quot;quot;quot;fquot;
ju Mm, tie tritifebe 'au�lecrung na* einem ctcln i neren,
jum Seien umimgaugli* n�tbigen Sbeile 8laquo; raquo;^ quot;� ,.ic5.t
laquo;eiber tcljlt ci mir mit letcra antercu a^inarjte inept
an raquo;�fplelen, wo Sbierc na* Scrf*lag angcji.eiunt er-
f*iencn aber raquo;W6U* freiwillig gefdnoolleuc mvt ^efa-
neu quot;a* ur cm Jtraitfciu, unter irgent einer Worm
|
||
|
||
|
||
- 884
|
||
|
||
raquo;on i�ruftUitfn, ftarttn, raquo;o (e fl�, ��� Mat,, #9658;laquo;laquo; laquo;�,laquo;, raquo;affctfucftt fccm laquo;eben ein enke gon�rtTt Tatte m, d^
bf�0laquo;kf�mraquo;,,lquot;lev laquo;quot;(^laquo;na laquo;laquo; lraquo;m))(),itlifrif� copy;quot;K J|
WfiK,fn ?lt;quot; *i�WfArfen laquo;ntf�lebcn iwurte.
v,,,,,,/0 BJete #9632;ft.quot;')*quot;illaquo;ifcm, laquo;Hn UrfBtmtd uns oft fo
tmui mi Uttttfemm % Hnritn in tief vJ!rquot; fbeit t ?
SSL * quot;quot; frfquot;'n- ftint^ff raquo;er�irtevtfii Sbcittn einen Hu-
t rft * copy;^f^^Zf'Ja im-( reg;ta^laquo;y K?.. fdTeinen raquo; nn ein flLlV ^Jquot;1' �� quot;�'' flam cvftQunlirt, auffallen,
iicn in einer SUacbt eine gODaltia arone, eine iBJciuie raquo;on Stob^e entbnltente copy;toflbeule befommt. ^ � f^ fi*
Sf?l,lK^aI,e(11 ^ ^Xfrfl 3'*'icm copy;ntft^cn einer foUamp;n J i'�licb raquo;orfommenkcn reg;efd)laquo;)iilft ein aSerftbtaq raquo;oraM
ri? * '*-lcn copy;tollen gebr�cften ^autftellc m einem tri i.
anjunebmen, ba elaquo; M raquo;iclra* bemeift, bap Bfcrte, be laquo;S�anre-lLnet fgt;1*cquot; reg;laquo;Wraquo;ulft litten, fo�ei*quot;(laquo;en
l.raquo;�I quot;quot;* B'ci,c ankequot; iittli(f'e Urte(- tie ficTbalb bier mi ba jagen, aggregate son Jpijbatiben, laquo;mrMtniulaquo;laquo;laquo; unb SSerbartungen ber Seber laquo;. bergt., i^ren copy;runquot; in fo ehS�quot;3',quot;^ ^Sf*laquo;^laquo;' Munttxi toenn ber e be of ier5n^?rf e/i'al,'-n,' ifl Sgt;''Ca1,laquo;lu,liraquo;miEn quot;^ hnn allaquo; eine mSi ' quot;quot;fl5'laquo;^laquo; loerben.
fcie aeS fi'ilv1ifSiCle1n-r,ub tie ^raquo;laquo;'f*'quot; #9632;6autaiilaquo;fcbMge, Ji; Sgt;?a? quot;quot;� SLquot;! quot;' trr iim-egelmaftigen �Beccttunlaquo; fc r copy;arte na* aierttlag i(,ren (Srunt I,aben imb, loie 3quot;? SSfcKll' laquo;quot;r 8� ''quot;laquo;quot;Wflt Nuraquo;laquo; 9laquo;nowit su reerben
|
||
|
||
|
||
� 225 �
Sicfe tctitbcmevftcu 3uftantt Rnbtt matt oHertjiialaquo; ft�ufia bei Silieren, tic raquo;ftlaquo;laquo; nm aievicftla� gelitten Baben.
Sie Urfaften, sueldie einen �ietfclila� DersctbriMen, fmb raquo;on�fllW aSitteiuii��cintluJTe, njotuvcO aulaquo; raquo;oBl raquo;laquo; SJame bevbeiiiefiilirt unnten ift, intern em *cyicl|UMen, footnaimtelaquo; iiurnctirtila�en Der ^autau�t-iinituiui tic micbj c Solae imlaquo; einfl�ffc ift, We, kann weiter fortwirtenb, alle jene Uebcl mit copy;nrnvtcmc Ijcr'.uururt, meldje We fflaracteraquo; ti�ifcbeit tgt;e3 SBerfdilage� Rub. Sol (le raquo;oW tuciugev butlaquo; laquo;ntaaouiSmue, a78 fcurd) ffionfcnfuS ber Organe unt_ercin= anier, betingt werten, ift mir waljrfilitinUrt); tenn 10 wie tiel'tjnn-bgefafie unt Srnfen tcr-�autoberflft^e emmaUKTtig mit ottneine�l raquo;trjllmmt fint, fo tljeilt W tj?raquo; laquo;enfeiifueU ten inneren Sljeilcn if. terfclben Ulrt entli* auet) tem
Utnaeteftrt ift' tie �Birtuug, wedfjc tureb einwirtung ungewohnten ffljafflaquo;laquo;, balaquo; raquo;uv* bcicHtcnie �aite unt �Arte, oter fmiftige fumvfige oter tcrgl. �ef*afcJi6eft tie n�mlidie aiSirtung auf tie innere $autobnjW(Se l)erraquo;or= bringt, wie jene aSitterungSeinfl�ffe auf tie nuticre, nnt son l)ier aus fel)t kann tic'.ntfectiou iljreSieife weiter tureb ten flonjen OiganiSmuS fort.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. t ^ m - v
Su beiten geboren tie reg;infl�ffc, tie tnrd) gSernntcrimg tcr �iegent lierBovgebrarfjt werten, wo bann enbemif�e llmftante g.rr gewaltig ibrS�efcn trcibcnfoiincn 3eb bin ter Meinung, taji bierturet) am Uicbtctten tic Jvrantljeit te� Hgt;mtbgt;itilMicn copy;raquo;ftemelaquo; beroorgenifcn werten fann, wetrtic mit tem SBmmc Sleijiilirtjfeit bat, to* ficb kidit Seilen l�ft mit raquo;on tem teinc b�sartige (.'JlnitetJimg) ibngt;
HnVn^nA Satten belaquo; raquo;erWlafl? ift wobt feine copy;efabr f�r ta� Sbier raquo;otbanben ttnt bei JweatnaSt-ger Jjulfe Wirt aud) f�r tie gotaejeit tie laquo;u�lidjt nid)t febr getriibt, ta bann jicmlid) leiebt eine tntndie copy;iitlec. ruitgter �rantbeiMpwbucte lierbeigef�brt werten tann max in ten raquo;alien, Wo fd)on eine �tljH nadi inneren unb ctetn Sbeilen ftattgefuntcit bat, ift tie ^otbenagung uu. gimftig, ie und) ter reg;egeitt tint ten Orgauen, tic ergrifte'n werten; J. S. laquo;niftwaffcrfudit ift tarnt immer ein febv tieuer �ef�bvtc nnt, neben tiefet, laquo;cb_erraquo;erf)artnngcii; and) fint beite (jartudtfig geuug, um raquo;efUjei unt Wer. alaquo;t ungetultig ju maeieit.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. . �
Sreg;am befouters �bel ift tie laquo;rognote ju Wen, wenn
|
||
|
||
|
||
� 226 �
fi* laquo;Mivnlciicn mit einftcHt (als [laquo;�oiaimtet copy;umin. b a1^ Pquot;1*quot;' -f.cU,fl' romn iu laquo;laquo;laquo;mtuna m amm mtmui gut gem|rt Wirt, eine atolc anlagt ju fpStetem 'Jlu�fcrud,c Dmtcvla�t unb nu* feftft oft nut laquo;lakliKife qequot; ?T raquo;quot;t *quot; n,1* fquot;VJcrn' oicv 'laquo;quot;S^n Seit Witt copy;iejraquo;e(anMttng ifi, raquo;laquo; kfe teibenben Organt Mc in We �lajie bei raquo;egetatfttn flclj�ten, in ten meiflen laquo;vdUeii au* mit auf biefe Ijinsmictiten unb baDct fcie 3fiittel aui ber raquo;ieiBt betfeniggj ju iral)lcn, lucldje raquo;onua�nxlfc auf We Orjaiie tiefelaquo; g^fteme� mitfen.
. � ''i n?igt;l M ^quot;raquo;tingenmcrl ju tetiMrfjtcn, tuii eine Rltipe (Sntleetung und) au�en l)in bewirft raquo;raquo;laquo;bei bciinba copy;tet laquo;in raquo;ogetatioe Organe leiben, bie immer ein beftimnb tc� a�robuet (ju cvjeugtn?) abjufoubcrn geiBoint imb, fo roerben fic aurt) jelst in iljrem tranttn Su�nnbe iebcSinnl ein dljnlidjeS, aber ttanfe� SPmbuct liefern, taS aU 9fe-fulfat ber (vrimav) erft iinterbriictten, nun (fecnnbnr, nnrt) ber) TOicbev frei getBsrbtnen Sljiitigteit ber tranten Otaanc evfAeiut.
3lm iefien ifl ti bafjer, bau, luenn bie Jttanticit raquo;or-gugStueife bie ^aut unb i^re Ssjinv^efajje, Sr�fcn u f raquo; laquo;griff, audi jun�did hierhin gewittt wirb. Sine Sontn nellc, bie mlt;m er�ffnet,: ift inol)! mit Mtm aicdjte in bie-fern iufiembe ein feljr trefilicftc� SBiittci ju nennen; mir folgen l)itv ganj bem SffiiUcn ber Siatnr: beim mo biete unter bieien Umflnnben einen Ort ju einer frcimild-gen Sontancue befiimmcu fann, tftut fie ti, mie nur oben taljeu, unb feflte taljer nidit ganj berfclbcn beinrnffiebten fetju? Um fo beffer f�r nillaquo;, menu es noefi in nnfercr reg;eraquo;alt ftclit, ben nat�rlidien iBcfltctiungcn ju einer friti-fdjen Snttecntng bie Stiftung ju geben, tafierber unfdiat-licfcfte unb gflnffigfte Ort laju gejoftamp;lt raquo;etben lann ^u tiefem 3raquo;ecte tamit nun befonber� gilt bie �Saudjgeflcnb l ^ier ift man tem t�entralbuiittc be8 regetatisen Bcbcn� am narfificn, unb inbem I)ier ein Sieij angebradit Wirb, uerbreltei Ttc^ teffen a�irfung am leiciteften unb fcfenellften �ber iai ganje regetatinc copy;^jlcm; anbererfeits aber tann man elaquo; tem raquo;efijer telaquo; Sljiete� nidjt raquo;erbenfen, menu er einen Uila^ taju mmtldjt, turd) beffenSage bie entfteljeiile SRarbc weniger firtjtbav unb temertli^ Wirb. Sreilid) ift elaquo; man*. mal wegen ter reg;cfal)r, Ijeftig gcfd)(agcn lu Werben, nidii m�glidi, tiefen Ort ju w�blen, mit man nu-j! Ht StcUc
|
||
|
||
|
||
� 227 �
au tcv laquo;ruft biju bcftfmmen. -�iit man atet njc seaucfi^ gcnfiib geW�fitt. fraquo; ifl d fcfjt notfimcntig, tau mau ia uidit ju ii(i()c an bic. Vena cpigaslrica tommt, ober on einen mit Uji- �ufammendopentsen a�cuenjwei.i; man nuie einen SRaum jwifdjen ben araquo;afcf)eu, weldje tiefe (Sefaui bilten, au�fiicfcen. 3rt �be einen Jall erlebt, raquo;0 ber -Be= fi^er fvater fclbft ba� cingeWobene St�cf gil) I)i-rauBucl)= men wollte unb ba bic Oeffnung fic^ fel)r raquo;ertlnncrt t)atte, fu f*uitt er mit einem gebermeffer ein, traf eine naue licgeiibe SScue unb H entftani eine SBlutung, blaquo; raquo;raquo; Jraquo;r Oftmnadit be� apfcvbc� anbiclt, baf)er au* ben auann m feine geringe SScrkgenbeit brachte.
reg;ar oft fiat biefclaquo; einf�dle lliittet, bie SontanelCc, ofme alle� �Bciterc ben SBerf^tag gcliobcn unb nadi tunlaquo; itjt waren alle �beln 3uft�nbe roeg, tie bbcinatoten �lnf*gt;raquo;eU lungcn raquo;crfdiTOauben; ti Eeljrte raquo;Jhinterfcit unb rcgclmasige aSewouung juriiit, bie Jjaut fonberte inieber beffer ab, nnirbc rein, ba� Jgaax gl�njcnb unb einfarbig, furj bas Sbicr roar gefunb.
m ifl auffallcnb, bag ein fo cinfad)e8 3)iittcl einen fot. (6en tiefen, aUgemciueu giirtnict auf ten gaiijen urga. niSmuS JU �ben im copy;tante ift; allein wenn bic ganse Jtranfbcit nur in bem einem copy;tjfttmc ber 8bmraquo;0gefttjt ibren @(ft bat, fo fann aueb biefc� 3Kitttt, ba� einen va= fdicren SSerbraueb ber Stmivbc erjroingt, einen laquo;InlnH raquo;laquo; roben, abgelagerten copy;toffe� erlaubt unb tut* einen gcmi� niebt uubctrflditliiljen ajcij auf, ba� Slcroenmilcm au�ubt, fo balb eine Umauberung in allen biefen Organen bewirten. Sminer ift e� freili* niefit m�gli*, tafi uinii banut auslaugt; bat mau aber 3eit tmb finb bic anfalle mcSt feljr bringenb, fo ift e� wobl nidjt �bel, bamit belt quot;ilutang ber Jlur su madjeu uub ben Srfolg abjuroarteu, elje man ein unterelaquo; SHUtet mit ju Jj�lfc nimmt. sect;laquo; ?)quot; bc.v Sujlanb Wolaquo; lange gebauert, raquo;iU balaquo; Oekem niftt ttei. (ben, bic �aut ni(6t rein werben, ftcllt ftd) bic grejlttfl nidjt wieber Der, bleibt bie laquo;Junge belegt, geben unset. baute robe copy;toffc mit bem 3)iiiie ab, ober ift bieier immer noeb mit copy;djlcim buribjogen, fo ift baulaquo; eine braftiidjc S�urgauj ganraquo; an ibrev copy;teile; 5Uoe mit ,@elt;fe utrt teolo. mcljur Me gemaebt, ift ba� gcwobulicbc SDHttel unb wirft trefflitb, inbem ei eine anenge i-on roften, ituuerar-(leiteten, ober in ben SKIrmcn tiermnftebeuben copy;tonen tut.
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 228 �
(iSt'Ji* JA?''*quot;!1?1, reg;{f*8laquo; mlaquo;�t(a oiiflMKlU, bo*
mcbv aur Jjvunarc, nl8 ftcuntarc SBcife.
Siur muf rnon bate! tmci laquo;uf Atoiigleiten mctit fcficu,
SV^r laquo;#9632;' ril''^quot;*'1'11quot;^11 beginnen, fo tnim, wenn
�f,,,^quot;^ ^'laquo;^iquot; fillb raquo;et aRcfmmg, bag man ait* cfme raquo;ml)cviicgauflcnc mavintitma ber fenaetttibc bur*
�lfJ� ^'fe rn*m rf0lquot;lc; '* lt;#9632;*laquo; wnn alaquo;l eigner
Sob ent^Oeu tann iiwci (iartc Suamp;nnann^fcrtefoltcn, ^a^l-Clm meraquo;quot;laquo;��)'''ile raquo;mdjla�cn uib �ber ben �anjen Jicvteym.t/u-uncn unb copy;d,orf bebeett wax, baki emeu Sbemat�felaquo; laquo;fnteifuf (,aquot;ttc, bas anbete, raquo;e(l bra
i, n *' hmf-S* ebtnfalT� tablet (pcrben iinif.tc, cine fold) ^^raquo;Mtuna chatten; laquo; liejj ac(,tui bv evjiq etu = tenjacienriitfcvvcitijcn, unb, wie biefi incift bcr iitl (I clm?^quot;'' �lall6Ef^iaff fclquot;c ^'laquo;e! jwei tf� breiSa!,;
niff ' 4f iimi tiefelkn titctitisi mtt JaeienHittetBoUoe. Km .?quot;fr(i' �erer copy;laquo;W�ftlaquo; laquo;68laquo;*attett, fam id, aft Mtm fMt nadb�aufe nnb toutbc raquo;on bem aKamie wicbet alaquo;3 bem laquo;ette �cI,o(t, um bie gmten nod, m rquot;id,en iquot;
6atte ben anberen aSowen jur (Sate bet Sbniel beftimm?
mit einer ffltoffe raquo;on Suttet aiuicffdtt, mit bem fie faun fu, o^me alle anbete Uvfadje, Mm fertig wetben Bnnetr Bcnnodjtenbie bobVrlte Jlnftreiigmig uidjt ju ertvaaen quot;s traten raquo;leraitbjtoaniia copy;timben nad, ber (J�te quot;er Si ten
SS � ^''t'quot; cquot;,'- laquo;� *� laquo;i?1 tlc'11quot;' f*lcic()cnber, et�laquo; (quot;rer.atHT gelaunte 5lvtevien(,aute jcigenber mttietnaitmt 0(,reu; ta inbeffen immer eiuiae raquo;on Heien Sbmptomoi ber ��rtmig ein V bniftiklcn '1 aan-raquo;otftergeDcn raquo;ar id, jraquo;laquo;, in quot;meinem SnKniftS
MTiTT^'/ ttnV8 quot;I'50*?'0 mi* unangeneljn , � hielt i* btc copy;adjc nueraquo; iii*t f�r bcbentli*, aber mm
|
||
|
||
|
||
� 229 �
copy;tunteii ftj�tct tarnen Beftige �t�mBfe mit eiitjuubim��. ftniurtomelaquo; imb trots allcv raquo;Hi�ljc, quot;tic (5)cfiiiiW)eit wiefcct Jcnuftcllm, trat bei kern einen S�icvc eine ajaralljfe fce� 33iirmcaiial� ein; ein nidit jraquo; fiillcntev Vlu�flup raquo;on on= fotlfl� ooiu vollen gutterftojjen, fp�tcv gauj maffetigen copy;ubfian�en mit aa�ljaftcm copy;crndie unk bt�uulicBcm ?lngt; fe^en, tuar bie laquo;olge; bie copy;ttremit�ten w�rben tnlt, bet $ul� !(cin, jitternb uub auSfctscnb; nidjt� raquo;etmori)tc bie flanj gefunfenc laquo;eben�ttaft l)erjiiftcllcu nnb ba� S:f)icv raquo;ct= cnbete. 5)08 nnbere gt;raquo;utbc mir mit g��ljc erhalten, fr�n= tdte aitx bo�i lange nnb fiattc mit einem mefireve Sage ftinbntd) tauernben tvanftjaftcn Buflanbc ber copy;arme ju Mmbfcn; bal)er i* ant* nie luieber raquo;on meiner Siegel ab= ge^c, bcrgleidien ai�ttet nur nieljrerc copy;tunken naffl einer in�cigcn a)ial)Ueit, am beften tun bor ber tommenbeu gntterjeit jn reieben nnb biefe nod) ein l'aar iStmibeu meu ter lnnaiilaquo;jufcl]icben, taai freili*, wie bei bem oben be= tnerften ga!(c, nieftt immer in umerer copy;eiBalt flclit nnb Sinter bau aUicfen bod) get()an toirb, raquo;alaquo; bie �enteben tuollen, bie aber ftatcr nidjt Bcvgeffcn, bem Stjicrarjtc tic reg;(6uJb be� ajcrungliuftcn beijnmeffcn.
3licf)t minber betentlid) mu| man bei SBeobaaitung ber SBittcrmig fc�n, nnb 8raquo; jenen S)iatfe()lcrn, njclcbc bei ben bemevttrn SutjrmannSbfcrben begangen njorbeu waren, ge. feilte fid) mgt;rf) ber Umftanb, baji nach fd)�nem Weiteren SGctter vlbfelid) vauamp;c� falte� aiegemoettcr eintrat uub ein in biefem CUionatc (c� war im Sp�tbcrblt) fo fcljr ung�n= (iige� reg;rfalten ber ^autoberflacbc nidit jit bermeiben mar, ttjic e� auc6 oft in ankeren gallcn ifl; beim niett immer ifat ja ber Stjierarjt mit Seutcn ju tl)iin, bie eine, ober gar jwei, brei SEetfcn aiifgulcgen im copy;tanbe finb, wo bann nurt? Sieiben ber $aut nur geringe Jpiilfe nnb Untaft�feung raquo;n leiten raquo;ermag. Sal)er mu| mau ja auf biefen llmitaub SK�efriAt nebmen, bomit fole^e eimDirtungcn uidjt alle IBere�nunijeu 511 nidite mad)cn.
aiiitnntev tommt ber gall raquo;or, bap eine Spille medt wirft; man laffe fid) bann nadj ben crflen raquo;ienmbjmanjig copy;tuiiJ liennidit entfallen, fogleidfeiuc laquo;weite raquo;u reidjen; juwcileu boueri bie ijjeriobe, in wcldiev fid) bie S�itte auflof t, 5iem= lidi lange unk bann tommt bie S�ivhtng nod) na*.
3d) labe einen gall erlebt, wo bveiSagc raquo;oviibcrgmgcn, c^e mau eine SBirlung bemerfte, nnb gauj uuraquo;ermutl)ct traten am raquo;terttn Sage alle Slnjeldjcn ber ��u-fung cm.
|
||
|
||
|
||
� 230 �
SOinn fngt jwat, log au�) iam, wenn feme Jiullccruniien evfuljjtcu, tcniraquo;6n�e(ifl)tct tic SWcticatiim infofctu giinftig roirfc, iafi tie gteTomiatt tatiirdi tr�ftig tcf�vtcrt werte. 3(6 tann tern, fo njajjr tet copy;a^ im Jlllgcmeinen ifl, iiie6t ocifiimmen, mit Iiabc c� gu teincrfen nut in feltencn g�lraquo; leu (Sclegciiljcit flel)abt; folttc tenn �Ocrijauv* untcv tiefen llmftfluten, idraquo; mit ten Organen, welche gemj }nr SBearlaquo; beitnitg unt �Bereitung ket aikffe ticnen, tcr Jlamvf te-flanken werten miif, cmc copy;ntfebcitung m�glidj feijn, oI)ne tap cine bcmerilicl)e J?rif5� ftnttf�nte?'
Sei; (j�te niedrere Wale jmeimal Jfntev einanket eine fotelje Slt;uc!lt;4gt;Ule veiclien muffen, ba tic erfte gtit teine 316quot; f�ijrimg bemirftc, unb obgleich i�i auf Oteforvtion redinctc, faB id) led) ta� Uebel nil)ig in tem copy;rate, wie bi8l)er, beharren, bi3 irf) eine i^iueite (Sjabe rteror�netc unb fo eine SluSleevung mit �Serfdjwinten ter 3uf�Uc eintrat.
JDfefe jweite @abc gab mir iuteffen immer Slntaf) laquo;ui SlengfUid'fcit, tic ficij tenn audi beflatigtc. Sin SKcitvferb raquo;on f�nf Sagten litt an J�erfdilag unt taturd) an reg;e= fcftinulft tcr Jpinterfdjenfcl. Siadjtem CDiandferlei jn teven Sjertreibung angewmtet morten war, wurte tem Sljiere eine Sarirfillc gegeben; fie wivftc gang mit gar Hiebt imb et erfolgte gar (eine SKeforption ter etgoftenen Sendjtigraquo; teiten; ta� Sfticr betam naci) einigen Sagen eine jroeitc 'Jiitle, cbenfatl� oljue (Srfolg; e� boWcrtc iljtti etwa� im 8ei6e mit id) liefi if)m eine portion �amiltcntbee mit (Slauberfalj reiejen; kie raquo;orljantcnc Slpbetitlofigteit fdjob id) auf feinen nnteren llmftant, als tarauf, tap tiefe gc^ iBiiljnlici) ter ��ivfung einer brafiifdien 3lbf�l)rung botaufc jugeljen bflcgt. Slbenb� Ijattc ba� �l)ier ein wenig gefreffen, getnmten uut am antcveji 3)iorgen lag e� tobt im Stolle, ii)ne fid) nur anter� gelegt gu l)obeii, als e� fid) �lbcnt� nictergelegt fiattc. 35ic Settion Jeigtc [gar iiid)t�, auf wa� man Ij�ttc fuSen f�niien, um eine triftige llrfacje te� �ote� on�ugebeu; bloS tic Sungen waren mit S31ut �bets f�llt; ba nun tocl) einmal �blid) ift, taj man ficb bei foU dien copy;clegcnljcitcn etwalaquo; beuten unb aud) wol)l fagen mu^, fo (rollte id) mir tie Sadie tamal� fo crtl�reu, taS bei laquo;cm turei bic Dradica entftaiiteneii Jtrambfe in ten lliiter= Icib�orgouen ker JSrei�lauf be� �Uute� im lliitcrlelbc ge= liemmt molken fei), (�ongeflion nad) ken Sungen entftonken link fo bl�^licSc 6r|li(tuiig eingetreten fei} (V). S�) laffe tie SHidjtigteit tiefet SDieinung �brigen� kolpiii geflellt fcraquo;n.
|
||
|
||
|
||
331
|
||
|
||
(5)cl)t ablaquo; tie a�ivfini� IfoUlKv raquo;tofhflaquo;laquo; *l)iittcl flut ol)iic wcitcve liiivmifd)laquo; 9Romettte raquo;oritbcr, fo lofltn lie tcc6 irtcSmat einen nirfjt unbeicuteivtcii aduvvidjcflvab in ten (Singcujerten jnviitt, tcv oft (Sngere 3eit anljalt iinb loelcieii ju bei'riimiilJtiijcn, lev Sfyievavjl nirt)t fciiimfii mup, la oft SSfertu liibci feljr �craMommen, weil lie ibn--wiuung�fraft nicht gcl)ijviii raquo;orljantcn unl oft fclbft Slwe-titlofigteit in (jo^ewui olev uiclevcm (Sjrale liitci i|t. (�ij nicjc (raquo;ialjen con Inttcven iivomiitifdicn iOIitteln, Solmuraquo;, copy;entiana, mit etwalaquo; Slntimon�im um einem raquo;Jiittelialjc vennifrtjt, tnaciite lie Sadie meift fdjiicll juv Ortiulma unl raquo;ollenlctc lie (fm. nad) laquo;jeldjcr fel)v oft eine l)ol)cve 3RHngt; tevfeit mil ttfrifdjtlaquo; Jtvaft in'laquo; Sieben getieten ju lelin fdjenit.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , �
3n ininiev ftavfen SBcrfSUgen flat em laquo;m ten 11111= flauten motificirteS SBevfaljveu midi and) jum 3ieie gctnbvt, inlem eine Sontanelle, mit tem inneven copy;ebvaudie raquo;on raquo;Uiitteln, tie auf copy;rufen, unl SiPmrljffiftem einunifen, @d)Wefe(, 3lntiraoniaiien, mit let aiautnnivjcl unt einem ftatfen Slntlieilc raquo;on (S)laubcr= olev SJoWdfaij scvbunlen, Ijiureidit; lodi larf lam; tic copy;adie nut aonj im SHnfanlaquo;laquo; unl nuv, id) motfite fagen, obcrflddilldMe'-jn, inbem iiefc inneven ajfittet nie fo tief mit tv�ftig auf lie SJegetatiou cinTOivfcn, als eine IvaftifdieSlbfnljvun.j, lev man licielbeii laim folgen laffen tann.
copy;ine '.'Ibf�livung mvd) lt;5gt;(aubevfalj olev SoWJClfttlaquo; laquo;quot; bcmivfen, bat mandnnal enotme Xcfen raquo;on licieu gcioflet, jumal bei afinlevn, bei raquo;rteften id) felbn gewaltige �iaben raquo;oh �Jeedmieinftein mit jnfeljen tonnte, ol)iie tap ein f�ll' ftgev Abgang evfolgtc. Siefe laquo;bfiilinmgcn tuvd) �ilanbev-falj allein Ijaben and) nie tie tiefe SBivlung, alt jene tva = ftifdien; fie entfernen nut tic Stoffe im Sarmeanale mil l�irfcn auf teffen @dileiml)aut. .!5cl)er, glaube id), geljt ihre Sffiirtuiia unter tiefen Umftanlen nie, fo lap fie, nenn mit ler 'Jlloc befonlevS ncd) �alomel raquo;cvbunlcn ift, gav feinen SBergleidi tamit au�balten, ta iai Quediilber fo gaiu befonict� auf bolaquo;8l}mv8s iquot;quot;1 Sr�fenfi)ftem cmiuirft.
3dl habe raquo;on liuretifdieu ffliitteln luenig copy;vfolg bci'ni iicrfeblage gefehen; menn and) il)rc 2Bivtiing emtvat, fo brachten fie led) feine gt;Ber�nlcriiiig heroor, lie erheblich genug gewefen wave, um al� beicutenl fite ta� �ianje au. gefehen su wevten; erft lanu, wenn fchon tic allgemeinen tvitifchen reg;i)m*tomlaquo; auftraten, wenn einlaquo; flarfc Barnim
|
||
|
||
|
||
� 2;i2
|
||
|
||
au�kerung jlnttgcfuirtcn Ijattc, wenn Heirat rein raquo;uvbc, las Hfficx fcfion Ujirtet beffev ftflf unb muntcter crfctiicn, exit tann Ijabc i* raquo;on Snittctn au� tiefer gieilje gute 2Bir. fung gefefjen, urn etma nodi eine uubeteutenke �lefciroulft tier Suit u. fcergf. ju fjeten. es last fi* bie0 aucb wotjl benfen; bie ^arnwerfjeuge liegen fcfion raquo;eiter raquo;on bent Jtampmafee entfernt unb bie Siiittct tonnen nur erft buref) 5lufnal)ine in tie copy;�ftemaffe unb bunj ovbcnttidje aeac= teitung unb SJerttcilnmg berfelten auf biefe Organe ein= raquo;Men, fotalb, ffiie liei'm aSerfdjlage, ber Snrmcinat fefjen leibet, fo gefeit biefe �liittel, bie boeft grojjent^eiie ju beu �Sarjen gelj�ren, raquo;ielleidit gam laquo;noerbaut loieber mit weg, unb nur er(l fpdter, wenn tie Sewcgung tet Saftemaffe wieter in Ovtnnng betrieben wirb, foiinen fie nfi8en. Sie a�adil)ollerbecren, aSacOijolterfpifeen, bie ��urjel raquo;on Ououis spinosa I)aten tann meift au�gelangt unb Ijaben beu grollen aS�ttt)eil, bau mau fie feljt bale unb wofjlfeil Ijaben fann, man fei), wo man wolle.
2111 ein auaeroeiibct Babe id) fie nie, immer mit bitteraquo; ren unb metauifdjen SJiittctn laquo;erbunben, j. s�. ben eben angegebenen SJiittetu beigef�gt, wo fie auc^ gute 5)ieiifte leilteten.
iSroeitc� (Kapitel.
HSon bem ajerf�ttern, Ueberfiittern, aietfreffen, Sietfangen (Indigestio).
�� fommt bei Spieren raquo;or, weldic fet)v hungrig ftnt, ckev burdi fcbncricn, galligen copy;enup ftdi vl�ljli* �ber, fiitten, ober tie fonfi itber gutterraquo;orr�tl)e geratljcn unb imm�Big raquo;ict boraquo;on uerje^ven. SBfan erfennt ten 3uflanb an folgenben
JJennjeidSen.
2gt;a5 %i)itx ifi tr�ge, �ngfilidi, elaquo; raquo;erfagt ben Qlenuf be� Sutter�; bie SfBietertaucr tauen niebt raquo;ieber, feben fid) nacb bem �eibe um, legen ficb, olme fti^ i,u w�ljeu, unt befttidmen Untune, copy;er 3uflanb raquo;erbinbet Ti* jmoeilen mit SRljcumatiSinu�, ober gcl)t bemfelbcn sorau�.
5)iefer ^uftanb tritt bei Siintern nnt copy;rtiweiiicii atut ein, njenn fte ju Ijeijje� Sutler geniejien; man bejcidinet tic# in unferer (Scgcnb mit bem �c�nomifdien 2lulaquo;brutte: raquo;erbr�tet fehn.
Slm lei^tcflen fommt ba8 SUerf�ttern bei 95ferbcu raquo;or,
|
||
|
||
|
||
� 233 �
rneldje foil tor SSeite tommcn lint gleich ftiwerc� Jl�nuv. futtcr evftalten, otcr bei mtldjm man umgttc^rt Stimn cljnc Jjitcfftl giebt; bet fauqenken iunaen Slnevcu, tie lange raquo;on kcr ffliutter entfevnt raquo;uaven unb mm fcfmclt unb raquo;iel �OJiilrt) gerfiejen (raquo;evfangen), tic um fo W�Hiciiev ill, wenn We a)(uttcttl)icte ]ti)x dngfllith mrt crljiftt nwvcii. Wit iti ben jungen Sljieven fotmli*eu !R()eumotlaquo;mulaquo;\Ber-raquo;orbcingt, SuvdjfaU, Sliiefcltl�ge, Slbmagevung ant Sob Siir Svolgc fjaben fann.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .
3)icfc BufalCc ju raquo;er()�tcn, i� in tern eben copy;eiagten fdion begr�ntet; mau mu� namentlich tie @elegcnl)eit�= infacben m�glidiil raquo;evmeiten.
SBe^antluiig. Die .�auvifadjc ifl l)iet immer, tie SKaffen Suiter aulaquo; bem ffliagen unt beu SJarmcu ju febaficu. laquo;ei Sbitven, Welciie breebeu (�nnen, ift ein SJredjmittel iai fiwerite mit Kbnellftc a)iittel; bei ten Sbiercu, welcbc tiep ni*'raquo;quot;= megen, mufi man falsig^clige 5lbfiibrungen geben, jn raquo;icien rt�llen tbut bie sfeilut ffton iai 31)rige uut entleert turd) eine copy;iarrbee ten genuffenen Ueberfliip. Sangbimc SBeweguug, SReiben mit copy;trobwifeben bef�rbern bie Slbf�fi� rung unt tie 33iarrbce f�llt fieb in ber Kegel bon fclbft. Sirib tie Sbiere juglcicb raquo;on SRbeumatiemu� befallen worraquo; ten, fo mup man tiefen, raquo;ic angegeben, bebanbein, bei iunaen Mieren nacb aSerb�ltni� iljrcr copy;rope uub ibtc� Sllterlaquo;. JBei'm fogenannteu aSerbtuben fmt blige, f*leiraquo; niige SHittel angescigt.
|
||
|
||
laquo;rittelaquo; Gapitcl.
laquo;Soraquo; bem �lufblnfien, Srommetfutflt (Tympanitis,
Intlatio rumiuis).
Jtennjeiften. Die eben erft noeb gut freffenten Sbiere boren raquo;io^li* tamit auf, |iel)en meift f�ll, nnetertimen ni(bt, jeigcn aur einmal ein traurige�, frautljafte� Settc^men, ter i'aud) fcbwillt frtmcll, jufeljeut� auf, tie glanfen unt fiunger. gruben, befonter� bie ter linten laquo;Seite bei ben SRinbern, f�llen ficb ans; wenn man auf ten gefoannten Seib mit ter Savte leidjt HoVft, fo b�d mau ten Son, wie raquo;on einet Srcmmel, ter �ltljem tuitt beengt, tie Vlugen glodenb.
|
||
|
||
|
||
834 �
|
||
|
||
roll), fccr Slftei Ijetoorgrtntfiigt, bit S�icce gcifcru, tie aienen ftftwcHcn an, bit copy;lietct Werten talt, tie 3;f)iere ftferoiinten, ttivpetn, fallen enblid) nietcr unt ctfjief en iiitd) ken aefiemmten iBtutumumf.
3)!on barf biefen Buftonb uidit raquo;cvnjcdjfetn mit bem 2lufl) l�l)eii, ba� bei Sliinbcrn nidjt fcfeiiell, fonbern nartj unb naci bei Stfcblaffnng be8 SRagcni entftel)t, an* nidu mit bem copy;mpljtjfcni, nieldjc� bei fauligen �ranffjcitcn buvel) copy;a�entwidelim� im 3ftlgewgt;cbe entfiel)!.
llvf aeffen. Der @enuji fe^v faftveidjer, leicht gnljrenber, ober be. teit� im (S�bnmgSvroccji bejinbticicr, raquo;erborbenet Sutler. flolTe |inb bie tttfaftt ber Srommelfu^t. (S� mirb bei bic. fern reg;al)tung6brciceffc eine grofe S�fenge fublenfoure� reg;a� cnlmicfclt, luobuvc^ bei ben iRinbern ber S�anfen, bei ben iJJferten bic 3)Srme fo enorm auSijebcbnl werben, baB il(S Ijierburdi bie Slu�g�nge felbft raquo;eTltsVfen, bei-J�iutumlaiif gebemmt, bie fflemegung ber Stingen aufaeljobcn unb burd) bic copy;egenwarl be� toblcnfaureS (Safe� fclbfl auc6 naclitbei. lig eingewirft wirb, �liiit immer entwicfell fiel) inbeffen fob'cnfaure� reg;a3, fonbern JtofilenorDbga�, Was f�r bie SBcljanblung allerbinglaquo; Bon aBicbligfeit ijl, inbem bann auf jeben gall nnber� raquo;erfahren Werben muS, �ljiere, bie ein. mal aufbl�amp;eten, raquo;erfalten gern wieber in biefeS Uebel, baljer jnan fie um fo raquo;orfuijtigcr f�ttern mn�. Seljr aus. gebungerte, bl�fli* rcidilidje Slabrung erljaltenbe Sbiere, ��eerttn, bic auf fiwigc �Bciben geratjen, blal)eii febr leiebt auf, fo aueft Sbiere, bie auf ftart genoffene� (Sr�nfutter fc^ncU faufeii.
Sior^crfagung.
copy;alaquo; Slufbl�^cn ift immer mit copy;efaljr bfrbunben, fcbnellc .jj�lfe wus gelciflet werben; fiefjt man, ba� bie glanten unb D�ngergruben fo ausgef�llt fmb, ba� bie Jj�ften nidjt mebr gefetjen werben, ber Sifter fid) raquo;orbr�ngt, bie 3lugen raquo;ottreten, JIr�mbfe in ben JtaumuSfeln ba finb, fo iji bic S�difte copy;cfa^r Bor()anbcn.
Sie langfam cintretenbe Slufbt�^ung ber �iinber ijl f�r ben 5lugenbli(t niiljt fo gcf�ftrli^ i allein bie (Srfdjlaffung belaquo; aiiagen� ifl nicftt allemal gu tjebcu unb au|crbem finbet man bei foldjen Spieren juwcilen eine aSevfi^marung in bem raquo;�anfen, bie fid) mitunter �ber bic ganjc innere Oberjladje
|
||
|
||
|
||
� 235 �
telTelben ausbreitet. (S3 Wirt boh Binigen, namciitlid) raquo;on Dfetti*raquo;, fccmSrcifarfticiie, tcr untcv tiefen Umftanben gemadjt werben muf, bic laquo;*tttti fclaquo;reg;laquo;/*raquo;*laquo;quot;laquo;laquo; W geb�rtet, iiibtffen raquo;01)1 niefit aottj mit SRedit; benn i* babe tiefen 3iiftanb bei gieren geftto, bei raquo;eldjcii ber %xraquo;i' far nie amieroenbet niorbcn war; tuiufern alio eine mcffla= nifebe SKcijung ober aSerrouiibung angenommeinucrben mupte, tonnte ebenfo out ein irgenb raquo;crfcbluctter ftedjenbev, raubet Oieaenftant bicUrfacbebevaSetfcbroaruii� feijn, unbMeiBlaquo;? fdjtoanmg beringt bann cvft bie �ufeMflunj. ajer^�tung belaquo; 3lufbt�ben8. �lian muij bie angegebenen S�ttetung�febter oermeiben, �i*t ju WneH unb.iicbVJit raquo;iel copy;rnntutter aur emmal geben, es mit troctenem gutter mengen, bie Suttcrmaffen ni*t in reg;a()rung �bergeben laffen_, raquo;�laquo; ^'� laquo;'* f^ fidit metbfeln, nittt nuebtetn auf ii^ngc ��eibe treiben u. f. to.
JScbanbluug. copy;iefe befiebt in ber Srfiinung raquo;on 3 .^au^tbebiiigungen: SSegWaffung be� reg;afe�, a�egfebaffung ber gabrenben gut. tomoffen au� SBlaaen unb S)ann unb Unterbruetung be� copy;�brung�proceffelaquo;, enblicb in SBicbetflar!ung unb Sonoetraquo; ftbaffung ber encblafften SJiggen unb copy;Arme-
Wan bat in erftetet aesicljung jmei ^.lquot;f\'JV'T* Wirten, im jebtannten Stall, beu gt;quot;laquo;raquo; raquo;';','^ ^Sa b raquo;etmif�t laquo;r�leren SJieten p einer balben bis anbertbalb Unren giebt, unb ben Sroitar. Set Aalt wirft aber nur bann, wenn toblenfautelaquo; @a� im 3)Ugen ji* entwiSelt bat; bat fi* bingegen �oblenortjbga� laquo;?'raquo;raquo;*quot;'!..;,%quot;'lJ' ?t au4 ni** unb bann bleibt 61raquo;laquo; allaquo; ticbnclaquo; ^iittel Ut Sroitat �brig. SHan benu^t ties 3nftrument nalaquo; ber in ber�biruvgie oorgeWticbeiKnaBeife unb entleert bietburlaquo;
mm�ltmt*m in mm tn inneren Rittet laquo;o* ta� ftarfe copy;eifenwaffer, kalaquo; Oleoraquo; petrac *'n M^t ammonii causticns, ben Spiritus *laquo;quot;Phdeg;ric�-raquo;�'c'e,% bie man mit gutem erfotge anwenben fanu eiftete� Ocl in einer fjalben bilaquo; ganjenUnje, tolaquo;n8.laquo;wt*ul-4Unielaquo;, ben amp;pixim m einer Unje nut 'raquo;quot;quot;^ �*,C,S*'quot; *quot; mif*t Munctbcm fmb eine grouc gt;B!eiigc a.Uittcl raquo;orge. Miagen, bie f�mmtlicb in bie OSeiOe ber �atnunatioa flc=
|
||
|
||
|
|||
� 236 �
|
|||
|
|||
|
tjitin, aUx immet unamjtrt�ffig bleiben. Um bit Suttev. mnfftn megjuiciafien, inuj man balb in faTfnifcbm 5lbtul)= rungjmftteln greiten unc fie balb in laquo;open copy;ofen geben; WM (ft ba� copy;lauberfalj ba� Jjauptmittel unb man mu� e� ni*t leiten nut nemimijenbcn R�tteln, um feine SBiv. Fung ju betorbevn, wegen be� atonifdjen �uftonbelaquo; bet ajiagen, raquo;erbmben.
ginbct man, bag bic guttcvmaffen nod) flovt fortgrtbten, 10 tann man bann folgcnbelaquo; a)iittel nnmeiibcu: Rcc.: Hadic. Gcntianae rubrae Jij. coque per hnram i cum Aqua fontana (^.iv.
sub iinem eodionis adde FJorum Chamomillac 5ij.
in Colatura solve Salia mirabilw Glauber! gvi.
adde Spirili frilinenti gij. M D.S. 3llle IStuubcn ein �iievtljcil baixm ni geben, SlUBcrbem fann man im JTCotbfall Semen Carvi, Herba Absyntlm, Hcrba Menthae pinerili bvaudien; Asa foe-laquo;Irt ,,,'uvl!e.quot;quot; 'quot;U�quot;1 Stritten araquo; ein Borj�gliebe� SJr X Jquot;**!quot;?-. -Bol, laquo;laquo;laquo;raquo;Mfttetil finb betannt: alter Ma\e acanntioccn mit Jpoljafcbe, Sillfaamcn, 3roicbe!n, �noblondi SHiifliaueSe, gitig, boMinfj�umcn mit einer J�eicennitfte, einem copy;trobfcile. Mnftatt be� Sroifarlaquo; tat man au* cine geberrbljrc but* ben copy;djlunb einjubvingen anempfoblen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;quot;
3n beftigen g�lleii von aSevflotjfung bei ber Muftteibuna bat man aueb raquo;crgeidilagen, ben iBattfen mittelfl einelaquo; wnlctinitte� ju iffnttt unb bann ba� gutter mit Der ^janb ju entrernen; obfebon biep immer gefaljrlicb i|i, mciB idj S-ffMiBi2 S-lt;lI,[' *cr fleWiMf elraquo; laquo;raquo;eitcr, raquo;on mir felbjl tollfubrter, rubrte aber ju feinem q�nftigem erfolge.
reg;cgen bie langiame Slufblaljung' ber SJiiuber ault; Sltonie belaquo; Uliagen� iiiub man tonifdje, genntrjbnfte SMitteJ an. wenben: entftanb fie aber lui ober mit ajerfcSmarung ber aJiagenwantc, toalaquo; i(6 in ein paar ft�llen bei Sbieveu Ijabe entfteben feben, bie betr�gerifiDe u'erfaufer mit �aK oe. futtert batten, um eine anfdieiuenbe SBi-blbeleibtbfit fier.
Bmorenquot;3'quot;'nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; quot; kalquot;t 3'ti*tS mel'v' iagt; S('icv *
Sie lern 2lufbla6eit jumeilen, befonber� luenu claquo; fejr ftart
|
||
|
|||
|
||
� 237 �
war, laquo;tttoellennoftfotgcnieSltonie tce.2J!(igeti� amp;efanugt;ft man mit tonffften, qcnnitj�aftm Simcln; bei itm SRinte ift tiefontev� taS AbsjnUiiuin ju empfcljlen.
copy;ectiun. copy;tevben *ic Sljicvc tci'm 3lufMa()m, fo iinttt man ten a�aaen' ober tic D�vme mitunter janj enonn aiifgetrieien, fca� ausftvSmcnic copy;alaquo; ftiuft fc|r, ric SuttmnaffeB g�l)ren, juweiten ift tcr quot;Dia�en gelJDrtten, *er kritte raquo;iagcn eat tvoctcnce Smtcr in fid). Sic iDavmc I)al'eu feiten etwa� aiuffallentciS, tier um M fintct man in leu �btigen bin. netocitcn SnfiUrationen raquo;on S3lut, balaquo; gnattwaiicv 3c. uithct in in laquo;rnftlji'Dlc njelfc, frtjlaffc, ftellemuei� miil. trirte fenngen, Wlaquo; -�crj gebt^nt, frtjlaff, tie tcdite Jiammer mitunter raquo;on Slut facotenk, blafigen, blutigen (Scbaum in tcr Srodiea. Sic reg;cl)irngtfa6e, feine *aute, alle ffienen flro^en raquo;on Slut, raquo;alaquo; audi in ta� 9�arend)9m tcr copy;cbittc
* ^ci SSUai laquo;on langfamer Slufbtatjung allgemeine 36laquo; mageruug, fcSlaffe S�iagen unt Snrme, in Sen erjieren mitunter tie gonjlaquo; innere Waft trebfig gefctiroiirig unb aufgetrieben.
raquo;icrtc� eav'tcl-aSon ter Jtotit, S5au*grimnien (Colicaspasraotica).
�)icfe J!ran!()eit tommt am tjiiufigften bei'm uferte raquo;or unt am Iniuvtfacljlicliftcn bei aCallacben mit Jjengiten, raquo;e= niaer bei copy;tuten. reg;ie ift cigentlid) rein banuppti Statur unt ift infofern ter unter ten reg;nt�iiiitunglaquo;Etaitfl)eitcn aufraquo; aef�lirtcn gt;J)lagen= unt Sarmeutsuniuiig cutgegcngeK^; allein ftc geljt fcl)r leid)t in tiefe �ber wnt mitunter in fo furjer 3eit, taj man alle llrfacbe l)at, in tieicr Jpinfitbt auf tcr $ut ju fetjn. 51ber im umgel)rtcn Salle Ijabe icb aud) bemerft, taf), menu man aud) tie Jlolit al� triimbnge Atantfteit nf(4t ertanm batte unt ein nid)t cilaquo;(tfraquo;a8m(Uilaquo; fibe�, fontern ein antiDblogiftifdiclaquo; iBcrfnlircn eingcicblagen Batte, tic JiramvnjufatU ju einem copy;rate ftiegen, ter ten Sot trollte, unt ted) bolb ten antiUM�matiidmt aJiittcln widien. Sbenfu gcl)t tie Sarmentjuntung gar md)t feiten #9632;nadi JBcfeitigung ter entjiintlidien copy;raquo;niutumc in emtacbt JttamVfiotiE �ber unt mujj tann allaquo; fold)e fovtbebantclt laquo;erten. 68 ift fur ten �Jiann raquo;om Said fd)on oft vecst
|
||
|
||
|
||
Ktwterig, teibUfenUeBergfinacnBoti belaquo; t(ntn Sxantbtits, fovmjaj miexn ju bcitinnm-ii, raquo;aim unb ob fie timtin.
eittft*traquo;on Saicn gemncfit, tie l)icr mcift mti in einem Ugt;miete fuebcu, untgt; iamp;jdt Oifevke mit copy;atmcntJ�ttK m, fflranmree.u unb laquo;feffev, Dpium, Jlaffee nnb SSn� �Bcllfibtmnaeitvact, �nmiiu-ltcc�ct nub, (Sott man miffe mit raquo;laquo;8 nod, SlUcm, tcK^beln �ben, b^b v Iw n, n' ibtcr Jpcvveu unb beven BtaOi�tSci na* Mraquo;S nn �ranS� tollt (ciben feilten. Sie JioliE giebt fclgenbc laquo;quot;Wr'
JJcnngeirtcn.
benagt bas, Suttn, nimmt wiebct ctoalaquo;, tvitt juviicf, ftebt firt, na* bem 8e,be urn, bebalt ba� Suttei babei%i ajaule ?,1C reg;*mmcn mtmiiittiren oft; in bicfer 3cit ift balaquo; Silier fuv Momente rubig, tebrcn fie raquo;ieber, fo fvabt e� m t ben aSortBfflSen, raquo;ill firti legen, liegt, toeniTr,* m berlegt yiibig, fieljt nad) ten Slanten, atbmet in langen
Squot;laquo; raquo;Ji' !lnc fein ober nut wenig better llvin aelaffen
Siqul, 10 flutet man tic Bunge, Wc alaquo;attlf*XeimSalaquo;t niSt raquo;eff, bie 3nnge ni*t beleg^ ber SpuW ifl in ben SA jei m v,.l)ig, raquo;oU, ober mjt bait, bie Slrtevienl^ut fiib c'w'l�� �cfvaiint, bie copy;ttreinitateu nmnn. copy;teiat b e tontbeit, fo rangen bie Sbiere an, angftlieber w luetben fle waljen ficb, liegen etma� vubig, raquo;alj n M mkinfih ben auf, elaquo; tritt bettteunigtel Itbmen, SUutenMlaien cm babei etwas befciileunigtcr Siul�, bie laquo;rterien SetBm etwas gefranntev; legt man ein Obr an ben Seib! ft Met mau �fc,, feUen ein Sottent in ben copy;laquo;tmett mit einem ganj eigenen Jllange, mie luenn man eine ajietalliaite ffllt;W3iquot;er quot;quot;raquo;V eg bat nicbt ben t cfenfbometn! beuKon, ben man bei gefunbcii, ober eben Bon bevTtanl Beit genetenben raquo;ferben BSrt Oft fangt ber Scib fioit ,c6 tan meteoriflif* anfjutreiben, e� tiltFoft raquo;�ttige S*ilaquo; yamtilaquo; em, in welcbem g�lte man bann ben Snftanb n t
VZ^T't ^^Ft1^- reg;tci3' Wc^ranfb it no* bober, fo lucrben bie Ererbe febc untubia aebarben ft* AuBerft beftig, febarren, Wagen,Vfi� l^mtn mtt VntJ^Jrquot;' te,6en m.bie laquo;WWlaquo;!laquo; Wnaubcn beftig, b e SntenmflUmen werben futjer, ber ktfm �ng|i/i(bet. We
|
||
|
||
k
|
||
|
||
|
||
� 239 �
fflanfen fcdlaaen, raquo;et SJul� Wirt ftavt, imtertvii(ft, tct ^nrn mitunter [trosfenweife ataefontert; ti luirt Ceftig jum ajiifttii gcjir�nqt, meift cljnc Si-folg, kie copy;*lcim()�ute t�tftcn fic^, *ie JvtniifStit ift nieftt mciit Stolif, fonbevn ifl in Dovmcntj�utung iitievge�angcu unk mus raquo;on iiefent Slugcntliifc an al� iclcfie bcljimtclt racvicn.
Jjicr tann nun bU'S iuicter auf ten Slrtitcl �JBavmcnt. jimkungquot; juriicfwtngt;icfcu merten, jcist ift fcloi) von blaquo;v Jtrampffcilif bit SRcbe. (58 ifl feiten, bail uferte gevateju an Jtvampffolit ftciben; beim in bev iRcgcl tritt ^ulclst ein cntjnntlidje�Selben ein, bod) fommt tS allerbing� raquo;or, bau bei lieftig eintretenber SOmimnftW bem Scbcn bnvdj er= fiiefmig fe()r fdnicll ein Sitte gemalt wirb, ober 3erreijiun= gen be� aiiagcnS ober ber (atbArmc entfteben U. �i. bei tiircf) Ueberfiittern ober Sarmfieine eiitftaubcner JJolit), bie fdmea jum Sobc f�fjven, oljne bap man nod) raquo;olligc copy;nt��nbung bcmerlt. (Sieljt aber bie Jtranfbeit in @cne= fnng �ber, fo tritt biefelbe meift niciit auf leimnol ju= riiet, fonbern na* inib na*; bie Sntermiffionen werben langet, tie Jtrampfanfanc t�rjer, baraquo; Sbier rufet, ftellt ben einen fyuji nm ben anberen bequem, fcblummert mttraquo; unter, sneft mandlmnl, turcii einen (Sdmierjcn�moment aufgefdtveeft, jufnmmcn, luirt aber balb mieber jufrieben; man b�vt ein tiefe�, bonnevnbe� foltern im Sieibe, enbticij geben SBinbe ober �Hifi gut ab, ber Urin wirb entleert, bie Sljiere fneben nacb Snttcv mit finb ruf)ig bei'm Vltbmen, egal wann oljnc @d)weij!, fangen ifere gewobnten SRcmieraquo; ren wieter an, tflffcn fidj nieijt metjr fo gleidjgiUtig bel)ou= beXn, wibcrfeijen fi* julueilen u. f. w.
Siefe (Senefung�jeidien treten audi mitunter febv fdjuell ein unt vedit Ijcftigc �oliten fint mandjmal raquo;oniber, ebe man ein 2)iittel ju iljrerSBeMmbfung in Sereit|d)aft icljtf, bafeingegen mandimat ganj unbebeutenb fdjeinenbe Jtrant' �citianfit�e fcbnelt jum Sotc f�l)ven. Sei uferten, bie �olit turdi Sarmfleinc erleiten, reicht mand)inal ein ober ein Jiaar Sinle tndjtigc� a��ljcn I)in, bem Steine eine anbere 3iiditung, eine g�nftige Sage ju geben unt bie Jltantljeit i� im �liomcnte nfljoben; freilich tann au* cm einjige� SDial �Baljcn ben Stein in eine ung�nflige Sage bringen unt fo �olit Ijevoorrufen, iann Heilmittel unb raquo;t� btrbeniringenb fcl)n. ebenfo fann ein �iferb mit Solit bur* einen laquo;ingeflcmmtcn Stuci bur* SBdljen auf bent S�cten iR��gang be� eingetlemmten SarmH�cfclaquo; unb fo
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 240 �
Mlaquo;ng tcr laquo;tanfljeit ertangcn, unb roa� ker�lci*ra anoq. Wtttten mtt)x jiiiD, He manni^t aUcaufjuf�ljvcnsctmag. Uvfadjcn. 3(l(c ni�glicftcn �rfadjen bet Jiolit anfjufttjren, ifl nobl 1 -r. 3ut IW*' nnmeiitlid) leibet ba� raquo;iifcretgcfctdtdJt fo Uictt an hcicr Jiranfljcit, taji man mituntct alaquo; nl*t im ^fnlaquo;f,^?l �,quot;.* ,quot;ut ik 'raquo;'quot;laquo;f' U'-facDe aufjufinben; tie SyST'.* ^quot;i1quot; quot;'''quot;L. quot;quot; ^raquo;n'oit eii- - cljc nut Semaiib, leiW blaquo;8 SOiet, nod) eine Sllmumi ohet Eorijevlidic� 33laquo;= fJut1 ^um iMh, reg;rt',l'quot;quot;'sl na�i (Sr()i5ung, tiefe gene ullftc aller �rantfteiMurfadfeii tor Slnei-e, foielt au* Jiet tine raquo;iitigt gwic, be�irtierlaquo; Urfaltungen its #9632;Ban-(tea butlaquo; laquo;uftju�, tatte� SBaffer. Dann tint. W�ljente, 8laquo;raquo;laquo;iiM, raquo;motbene Sutttvilotfc cine .oauptuvfacbe tev Jtolf, tbeilj tuert) entroicfclmi� uon copy;aparten (a�incfolit). tDeiljj Micci) mcrfiani�Dc� SBetftopfen bet S�nne (�ier. lioinung�Eolit). Sic eigentliden Oiftc tningeit tncliu ac= vascju Sarmentjniibung, ali Jiramuffclif; bagegen fommi btafti)d|e gt;)3urgmmttel befonberlaquo; 3alowe, goloqiiintbeii u.bcrgl., ielbft3lloe, befonber� luenn fait baniad) aetvantt, unbefonneit gefuttert luitb, �olitcn mit vedjt beftigem SSer. laufrietbotbrmaen. raquo;avmftcinc, fflfiftballcii, ucvfdjludtc unomaulidjc (ijegenftantic, copy;anb, finb aiibevmeite Urfacbeit teyiclbcn burd) loelAe medjanifdjc raquo;Reijungcn unt Saralaquo; raquo;nge gufMnbe bes Davmtnnalc� bei-jotge'vufcn loerben CSingcroeibciuuvmer raquo;cvurfacbeu fie nidjt feiten unb finb na= mcntlid) bci'm gemeinen raquo;Dianiic, ben raquo;�fnbcCncditen be Nnbctlaquo;, bie atmen copy;linber, benen jene il)cc gemaffttcn lt;inttcniiia8= unb �jeiTflegung�fcliler oufburccu; juctttfae. Ijaltcnc ��inbc fmb jiuar otletbingS feftv bcl.iftigcnb, fonnen lelbit tobtlid) luevcen, allein an unb fiit fid) finb fie, ftrena genommen, eben fdjpn but* cine nubeve Urfadilaquo; evieunt ober jiuudgebaltcn, j. laquo;. burdi guttetbatlra, ober burd) beteiM raquo;oiDaniencn �ramsf be� Sannc�; eingcUcmmtc laquo;rudje ber Bcrld)iebciiften Slrt unb einfebiebungen bet jparme in |id) felbft, ajerbrel)ungcn einet Sacinfdj.in c um lid) telblt, |inb bic ort im �cben gat nidit gcaiinelcu Ilrfa. eben, futon abet fail jebe�mal jut ISntj�iitung unb Biet rad), bie �jcrMlmgungen allemal, jum Sobe. gnblicb X?.' o* quot;�^ 'i1 .alquot;reen Otgimen' nainentlidj in bet ��lofe/flft oft auf bie raquo;arme fott unb ecrr.it jtolif. Jtacb nllen biefcn cinjelnen Urfac^en i)at man bic �olit aueb bc=
|
||
|
||
mm
|
||
|
||
� 241 �
nannt um einen SJticfttfjiim an SvcciaUiamen fleWaffen; (lUertnia� f)at nud), luemi man tic llcfadjc njirflid) mit crf�ljrt, tic� copy;influS auf tic a�cljanbluug, afcct raquo;ielmal unb weU in ten mc^tflen Sollen ctf�ljtt man tic eigent. licfic Urfadje nidjt ri*tigi genefet int Sl)ict, fo Meitt c� bei bei Vlimoljmc, flivbt c�, fo ftntct ficfj raquo;ielfalaquo; eine aiu tieve Ih-fadic auf, an tie fcef'm Seien tc� Sbieve� nidjt #9632;lebadjt w�rbe mit raquo;iefmal ift fic in ben ungt�ct�d) ablauraquo; fenien g�llcn auc^ uuni�glid) jn tefeitigen gclucfcn.
a5cvl)crfagung. 3)a tie JJoliE mciil felje WincK, inclfad) fetit ftnvmififi Devl�uft, fchr leidtt in tic ^armcntj�nbung �bcvjefjt mit taim einen nod) fdilimmctn 31alt;aana nehmen tann, fo ift tie tontfttit ftetj allaquo; eine gcfalniidie ju betvaditcu unb fdicn taraquo; cinfiicfeitc anfanglidic SBaudiEncivcn tanu fdjuell su einer lelieiiSgcfaltrlidicn ^eftigfeit fid) fteigevu. 2lni fclilimniftcn mit bcbeiiflidifttn fint tie 3uftaiite, luenn tie copy;timvtome immer im Steigen bleiben, atuftrcilnmg tc� Xcibci entftebt, lutturd) allein fdjon terftirfung erfolgen fann, ottt i�erftungen ber Slnaewefte. SSic fd)un gefagt, eingctlemmtc *!r�d)e lucrcen feiten, locnn man ba� Xlner nidjt frtuni l�nger teimt, erfannt unb fint, wie ginffbieraquo; billigen, agt;crtrcl)iingcn ber 5?arme, meifl t�ttlicb, fclbft wenn man cS and) m�fite; rta� lu�rc im iUJoiucnt ju ttmn bei ber enormen Jjcftigtcit unb SBibetfeMid)teit ber Sl)iete? Setbft flanj cinfariie JiDlitcn bnrd) raquo;erKblucttcn Sank, ober cincJja'nt laquo;elt ungetaut raquo;crfdiludtc� gutter fjaben ben Sot gebraebt. SRan barf baber feine Jtolif als eine ^Icinigfeit betraditen uno mtiB unter ben raquo;Ulittcln m�glicbft genau ivablcn, um nidit fc()l gu greifen.
fflc^anb fuug. SJcfeitigung , QRittieTunA ber Uvfatbcn, wenn fic nocS fortnnrfcn, ift, luic ftbetoU, tie cvftc Vlufgabc; bann aber
|
||
|
||
gilt e�, nc raquo;cicitigung cca jtramvreraquo;, lt;gt;quot; !ast8'wraquo;U'quot;,B ter angebauften guttermaffen, tc� aiiijcfammeltcn Qiafclaquo; in ten D�rmen ju bewirten. So eintad) biep flingt, fo febmet ift ti mitunter ju bcltcrtftclligcn unb gar nid)t lei�ten fdicitert jetc !8cimquot;it)uiig.
iSi ift in raquo;icten 3�(lcu l)imci*cnt, ganj emrai Vaar reg;abcit raquo;on Mleimigcn, �ligen awttcln Jquot; fllaquo;raquo;'' bierburd; erWlaffung bet gefbannten D�rme, (Sin^i
|
||
|
||
|
||
- 242 -
eeventfjaltcneii Stoffe, copy;rtiliiiifvijjiKcvreii betSutttrtfcovfc copy;dj�liung licv enn'fint)[id)cii SicvBcnenbcn gt;u erftvebm mit' iiacf) hllaquo;laquo; sect;laquo;laquo; ilaquo; balaquo; lUbel gehoben. Man tanlaquo; Bin toliicnbe Sovmcl btnuten:
Rec.: Herbae Altheac gv. coque cuin Aqu.-i tontana W.iv, Colatura aitde Olei Liui Jvf. M. D. S. auf 3mai jii grtcn. SDian tann nutb jur Slbfortmiig Semen Lini Herta Mahae rotundifoliae, Herba Terbasol thansi. lladix Althcae tt. bftgl. neljmcn, unf all bligcS a)iittcl laquo;leuni Olivarum, Oleum Papaveris, Aileps raquo;(fniltae, Jlutyrum recens; Weil (ft ft* l)iev iilci* Hits man muf oft fcbncH an Ort unb copy;teile na* bem SJothigen greifen, nw� man fogiei* jur ^anb bat. reg;i ifl nidit ju iengnen, elaquo; tiiut bieg mebt feiten gute Sienfte, namentiid) laquo;jenn man an= nebmen lann, baj; raufte, fetmbe Seven, j. 0} @anb mit raquo;erftbintft Worten finbi ailein, wie Sinigc moilen' min allelaquo; aBeitcre bei Seite fefeen ju tonnen glauben, beifit bas JJinb mit bem a^atc au�ictinttcn; fcenn angenommen ber Sanb imltbc eingeljiilit, ift tepwegen ber bur* iljn an-gcregtr Jiramvfjuitanb geboten? Stein! JTaber tl)iit man iteM reol)l, bieicn f*leimigen R�tteln juglei* antifboemalt; tifrtic raquo;usnfngen; unter biefen ftel)en Jict tie Flores Cha-momillae obenan unb 2�4 lliijcn berfclbcn abgebriibet mit bem angegetenen raquo;Diittel jugici* gegeben, ffnben ge.' raquo;ig n�nfllgcn �rfclg, ebenfo mufi man au* mr* gleitbe Blbftierc tie angegebenen SSJittel uiiterftiilsen.
Smbet fid), tap guttermaffen fi* angcf*obbt babeu unb man aniiet)ineii mug, tag bie angeqebenen llfittel ni*t im Stante fmt, tur* bloge� S*lubrrigina*en ten Slb. gang in befortern, fo mup man tur* ftarfe reg;aben fnlini= 1*er SlbtubvungSmittel, Kali Biilpluiricum gt;u 4 �8 bin. jen, Nalrum snlphiiriciim ju 6 � 12 Unjen nuf eiii= ober Z�3mal, tote c8 eben tic llmfl�nbc crtjeifdien, in Sb'er= buibung mit antifp(i�matif*cn a)iittetn tie �liaffen aufju-lofen unb ju entfernen fu*en. Die copy;nglanter neben unter biefen Umftaiitcn foigente a);if*ung: Rec: Olei Ricini 5xij.
Palv. Kali carbonici s�.
|
||
|
||
|
||
- 243 �
Palv. lliidicis Zingibcris �j. M. !gt;. S. mt ciiKm atcfcl .ijnfcvGr��trifleuii a.ttf cm-mal ju geben.
3ft mcljr ein toflplbct Jlcvpcrjuftanb raquo;ortjantcu, fmtgt; on' .!lnintl)citlaquo;iuftaii*e mcljv fdilcicliciu, fo ta6 nwn emm Icinafaincven copy;mtfl be� XUheli iinucbmcn ton unk W laquo;raquo;J1 ImiiKiic �crftupfungstolif S'ifl' flaquo;'1,eu cntjdnMiAro raquo;raquo;o-racier, aurtraquo; nuv im copy;utfcvntcitcn, fp Mnn man ami) bra. ilifdic ',ilbf�6nin��mittcl geben, raquo;. 8. Uec.: Aloe soccotriime 5J. Calomclanos 5j. Saponis 5^. M. 1. lielaquo; artis POluUl No. I D. S. auf einmal ju geben. 3)a tiefe laquo;B�ttel immer evfl ncid) inetjvcien reg;tgnjlt;quot; Wirten, fo ton mem in fcer Smifrtcnjeit immer imM4)ai'Cii laquo;cn SbaimKenaufgiijj u. tcrgl. fcic �r�myfc glaquo; raquo;alaquo;quot;!'raquo;' onrd) �lDftiere tcn'iBiiftabgang JU fbrtern tu*eii }f8 �quot;' ten mitunter mirtlici) oufero�eHUl*e anengen Snttei m fcSlungen; Imt man einen foldjen gall raquo;or fid) nnb tami man anneljmen, ba� tie angegebenen Mittel niditljmreu Atni �nb, eine IjinWngMie 31bfiU)fung jlaquo; lt;'c�'yicquot;'-J^ fann man bann baS Olcuin Crotonis ju 10, 20�2d ^vwm geben. 68 ift biep inbeffen immer ein gcroagte� lUiUtei, m��td man mir in nnfccrften S�llen anwcnbenrnnS- man tarnt elaquo; in folgenber 3orm anroenben: Rec.: laquo;Iti Crotonis g'�x. Derocti Altheac ^.j. M. D. S. 31uf einmal ju geben. 3lac6 einer foleben (Saic musect; man aber alle anbeve sBiittcl, etwa Jilljftierc au�genommtn, au�fefecn unb rul)ig ben (Erfolg abmarten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;_nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , �#9632; -
3eiat M iESrnSJontti�, laquo;jalaquo; am leicfttcften naii (Sjennii son bl'atcnben gntterarten, mitunter andraquo; nad) jd)neUcm imiH gegen ben 3Binb laquo;orfommt', fo fmb in ben leidjteren Sftllen leidit gemnrjljaftc iOiittel l)inreid)enb, bie reg;affllaquo; ju regeln Un* Herba Mentliae plperiti, Flores Chamo millae mit Gmn�ii Aaae fdettdae unb Del l)ier ganj 011 iBiem l'la^e; etma in folgenber aormel:
Uec : J'ulv. Gummi Asne foetidac si.
�nbsp; nbsp; nbsp;licrbac Menthae pipenti Squot;!
�nbsp; nbsp; nbsp; radicis Altheac ^ij.
|
||
|
||
|
||
� 244
|
||
|
||
Aquae fontanac q. e. ut f, Elcctuar. M. D. S. Sluf 4mfll in 4 (Stunfcen raquo;u flcbcn. copy;ollten bic copy;cfjmerjcn fcljr Bcftiij, tic (Huftcmunj fcc� Stibts feljr iekeiitenb fe�u, fo tonn mon fcnnn ju ten laquo;orlaquo; fotiMtn untgt; (UftcvifcfMlifltn ffliittttn fcfiveitcn. laquo;UlcvHiui� tliut l)iet ta8 Opium puhiin, ctev tfilfclbc in Sovm ttt Sinctut, oft red)t glitt copy;icnfle. reg;niij mi�gcjcidmctt .tlienfic Iciftft in tiefen SWUen ba� Oleum Terebinthiiinc, 5quot; 4, 2�4 Unictt inner(iil) gegeben, nur miiB man raquo;oil. fommen iiberjcujt fetjn, bag teihe (Sntjiiiibung jugegen ifl; tie englifdjeii S.fjiccdrjtc menben elaquo; gem an ;mt id) babe in einigen gnnj raquo;etjnieifdien g�lten ten nbetvafrtenbjlen, gliimidjen (Sxfoia tauen gefeljen. reg;ie (Snglanbcr geben ti unter fotgentcr gotmel:
lire.; Olei Terebinthinae Spirit! \iiri dulcis Tmcturae Opii simplicia ana g�. 9 Pulv. scminis Carvi 3j.
� radicis Zin^iberis 3ij., Decocti Althcac //.j. M. D. S. auf einmal jn geben, copy;ebt jmeefmii^ig fmb unter tiefen UmfiJintcu auci tic Sabat�fl^ftiere, entroeter al� SfauiSraquo;, oter als nenj�bnlicftc Jitljjiicrc. copy;o tann man fbcnfatU, im Sau man ta� 0))ium niebt liebte, ein onbere� nartotifdjc� SBiittcl w�blen, l. 18. Hyoscyamiis, Belladunua, al3 Sibfcdjnng, ober al6 (Srttact. Sie leitete Spvm iji bejjljalb feljr jrecdm�fiig, aU fic fcbnctl unb oftne alten ,3citraquo;laquo;tu(l gereirtjt njetteii tann, raquo;. 58.
Hec.: Extract! Ilyoscyam! 5j. D. S. 3)iit einem Sitoa^e Sljamitlentfjce jn geben. Stian fann tann tiefem jugleicf) noc^ folinifebe SDlittct jufeten.
S� tommt bei foltten Sl�ljung�folifcn gar nidjt feiten bor, tajj turib tic �reialauf�fi�rungen im Sandle Ijeftjge fiongcflionen te� SMute� nactgt; ten Sungen bemirtt toerten nnb tas man, obne tap cigentlidjc copy;ntjflnbling vorbanueii ift, fieb gejunmgen fiebt, itlut ju entleeren, um beu 6cn= geflionSiiujiani ju ^cben unb tem grftief ung�tobe entgegen ju itirfen : fc^on oben l)abc id) erir�bnt, baj mitunter nid) einem folcSen gcitBungcn gemaiten 'Jlbetlaffe tie JtratlU)fgt; anfalle beftiger Werten; in tiefem Satle muS mau tanraquo; breifl eine ober ein taar copy;abcii narfotifc^er �liittel geben.
|
||
|
||
|
||
� 245 �
TOOiia* (i* oft tc*t fdjncll tit iEvanflieit ticbt. Rmbct num nbn #9632;eins$ulS fcftv gcfpnnnt, tlcin, fcpndl, fo i|t tlaquo;v GaiiHfSct an feinem $Iciljc, um fo mein, wenn man *ic CrtwmfMtcn hit, Wc copy;diUitrtamp;�utc 6Ioi fintct, raquo;elcbcn Suftanti man nidjt fcltcu bei �ltcvcn Sljieven fiirtet; man faim kann ten �anuiljev allein, etev auet mit�liittclfaljen .#9632;(et'en, j. 33.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .a
Rec.: J'ulv. Campliorac clectar; SP
�nbsp; nbsp; nbsp;Kali sulphurici gviij.
�nbsp; nbsp; nbsp;radicis Valerianae gtv. Mellis crudi q. s. ut f. Eloctuar.
VI. D. S. Slurquot; 4ma[ jn geben. (S� giebt fid) l)ievauf oft red)raquo; fdmell bev Jirampt in ten D�nnen, *ic Bjtremitateh raquo;etitn raquo;�vmev, tev iPiils
'lWan'muiJ buv* SReibungcn tev $aut, but* reg;incei. bungen reijenbevSfittel tie Sautrieraen rei�cn unb id anel) ten Jtvann-ngnftant slaquo; bct�mvfcn fudjen, 511 roeldiem 3raquo;laquo;laquo; man meljv otev minter ftavt reijcnfcc SD�ldjimgen idlblen
fann, J. S.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , .,
flee: Tlncturae Cantliarulum
Spirit! salis ainmoniaci caustici - Olci TcrebintMnae ana 5.j. M. P. S. Hum copy;imeibcti. aiian raquo;cvft.uit lie SBirfnnq tcv �uficren SKeijimttel, wenn man raquo;ot iftvev '.Hinuentung tic ^ant reiben l�tlt, Wbturd) fie ernvftntlidicr gemacht Wut.
laquo;intet bei tev �tamjffotil feine laquo;nttmbung bcS laquo;eibelaquo; ftatt, fann man feine Heberfnttevung anneljmcn, tft-ber copy;attefi niebt gefpannt; gleidirooljt aber ber copy;djmeej leben, tig, ter muH tabei niebt feljr gefvannt, ejtr roeid) unt Hein, tann fann man tie Radix Valerianae mit �mttel. f�ljen nnt Oleum Coniu cervi geben, etwa in folgen*laquo;
Bonn;nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. ,. , .,. _.
Rec.: laquo;lei animalis foetuli g.|.
l'ulv. radicis Valerianae Jit. � IV'atri sulphuric! gviij. Syrnyii cominunis q. 8. ut f. Electuar. M D. S 3n 4 copy;tunten auf 4mnl jn geben. Sie Borfteljente Rormel fann man and) bennljen, wenn man �bersengt ill, tap SB�nncv in ten Carmen tic Ur-fad)c ter laquo;otrljantenen �dit finb; ift.tann tic �olit geljo-ben, fo ifl claquo; ratsam, no* ein Jlbriit)ning�mittcl laquo;u reu
|
||
|
||
|
||
� 246 �
aim, um tie tottfn ober matt gcwovfccnm a��vmcv aueraquo; juf�ftrcn. Sollte iitnu kern Sljictc baJ Oleum animnlc nictt beibvingcu tonnen, inbent ci firtraquo; TOibetfeBt, fo tann man e8 auci) ben Jtlsftieren jufe^tn.
llclm'ijcn� musect; mein unter ben SKittetn oft frfnicll cine Slenbemng tvefren, ba bic Jtrnntljeit fcl)v Wnctl IjintevciUquot; nnber nnbete Snbiciitionen bovliictct, ncia beiicu siclleid)t nacf) einev fatten Stmibc Won ba� eingeleitete SBcvfiiltren iiitijt mef)t imffenb iit mib man fd)ne!l nad) einem anbeven 5Uiittcl greifen mnji; beim cine rafdje, cntfdiloffenc SBe= Janblimg ift l)ier uttl fo notftwcnbigcr, ba mitnntec in weraquo; nigen copy;tunben bic copy;acftc bii jum'Sobe laquo;erl�uft.
Hloib ifi ju ervu�lincn, bafl in bcu Sallcn, mo tei l)ef= tigfier ^)armanftreiMtng bureft reg;a8 (grfiicfung�tob broljt, man auc6 bic function mittelft be� SroitatS borgcfdilagcn nnb Bollfiiljrt Ijat, inbem man auf bcr rcrtitcu copy;cite bem S�fcrbc ba� 3nflrumcnt In ben Slinbbarm cinftidit. 3(^ Ijabc in meinem Scbcu bieil aSerfaljreu breimat angovenbet, allein ol)iic g�niiigen �rfolg; eS trat alterbingraquo; aaatnHife lid) Gntleermig be� reg;afc3, 3laquo;fammenfinten be� Umti ein,-bic 5.l;iere m�rben rul)iger, allein fie fiarien nad) einigen (Stunben. (So l)al)c id) and) ibic function be� SJiMeii� laquo;oifdjlagcn h�ren, mit racld)em allgemein giiltigcn copy;rfolge Tic aber raquo;ollfnljrt w�rbe, rceifi id) nidjt. Db, menu man bie SBunctlon be� IBlinbbarmc� fcalb machte, el)e bic reg;cfal)r beu l)od)ficii Start erreid)te, bann bie (Srfolge gnuftiger au�falten, mill i�j nidjt bcjmcifcln; allein bic Sigentljimicr flrauben fid) gegen biefc� 5b'cvfat)icn, cf)e bic Ijlidiflc reg;efat)r vorjanben ift, meift fctjr unb nid)t mit Unrcdjt, bei bcr immer jmcibentigen giiognofc, raquo;cli^c batei jn ficllcn ift.
Stadjbcm bic-'Ji:vanfl)eit befcitigt ift, tlcibt meift nocft einige Sage ein copy;tab laquo;on gmpfinblidttcit be� 3?nrmeaiial� juv�rt, ben man refpectircn miiB nnb bef9l)aH ifi leid)te�, nii^t boltc� Sutter ju geben. Sollte aber nod) SlMctitlaquo; lofigfeit bortjanben Mcit'eii, fo finb nni^ Sage bee @ad)c balb falinifcftc, balb tonifdic 3)fittcl aiijiiwciibcn, ober beibc in mcrbinbung mit cinanber, j. SB.
Rec.: Pulv. radic. Oalami aromatici
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � Gentxanae rnbrae
�nbsp; nbsp; nbsp;Kali aulphurici ana giij. Mfllis crudi q. a. ut f. Elcctnar-
M. I). S. copy;batclmeife ;u geben.
|
||
|
||
|
||
� 247 �
|
||
|
||
Section. Stirbt ein laquo;on JJrnmvffotif icfoUntM Sljiev, fo flirtet iiti nut fetten pott, iil)nc fcaji itidtt no* ein entj�nwlaquo;laquo; Rwflanb eingetteten w�re unk man fmict kann tie mwu nunnen, welae f*raquo;n bei ber 3gt;lt;wm= unk aHagenentjilnkunfl aiKicqcbcn ttotken fmk. 3ft aber ber Sntl to jetneli raquo;ct. laufen, fcaS feine (�ntj�nkuiig eintrat, fo pnbet man tie Scirme ober ben CDiagcn oft ganj ungemein raquo;on reg;a8 aufraquo; aeftieben, iiiweilcn aefcorften tmb bann it)rcn 3nl)altin bie Sducftb�Bte etaoffen, ober man finbet iSuttcrbalten, copy;atm. a�aaenfielne, frtmbc �orycr in bcnfclbcn. Sank u. bcrgl. laquo;Bicirl finb aurt) ba, wo feine entjuubmiG flattfanb, boty tie ^cidicn raquo;on Stutconaefiioucn l)ier ober ba raquo;orljaiibcn, mitimter in qanj entfernten Sbeilen, *. S. kern (Seljirne, ten Suiwcn, bem Scwen. S)od) finbet man mituntet gar feine befonket� bcmeilenBmcvften (StWeimmgen imb bie Siliere febeinm bann kurrt) iparalljfc belaquo; Slecsenftllcmlaquo;
mTn7�n^% m noeb ker feteifollf itt .tlaquo;ftflaquo;en,
tie aber nur feiten ju bcol'adjten ifi; icb Ijabc fic nie gefe. Iicn, at8 ein cinjifle�mot bei einem .�iurte, ber an ejegen. R�nken, bie mit raquo;Bleifarben angemalt waren, gelcfft Ijatte. S-� n-eteu IBangigteii, llncinpftnblicbfeit, varallitiirtKr Su-flank unk kabei tie 3ei*eu ber �olif ein. 3d) Faun nud) niefit mefil eutfimien, wie i* bamal� ken mir raquo;orgctoni' menen gall beSankette s er lief ftbtigenS gludlid) ab. Sei �fetken fink eeifcntl�flicrc, Slntimomatien, Alumeu cru-dum u. bergt. ooigcfd)lagcn worken.
giinftc� 6ntgt;itcl.
Sen ker ^arnraquo; erbaltung, $arnilvcn3_c, .sect;arii. jwang (Ischuria, Strangnna, Anuna).
Unter Anuria raquo;etilebt man, Wenn gar fein Urin abgc= fonbert wirb; bicfi iff �rantl)eit ber SHieren, oft mit Bnt. umbuna kerfelben begleitet unk kann allaquo; fold)c ju bcl)an. kein, oker eber H Wirb ker Urin nur mit raquo;eicbmerticii gelaquo; lafTeu, Ischuria, ober mit groficm lt;ed)nierj nur Stofenwelfe, Strang uria.
�eniiieidjcn.
Die Sbitte jcigen kie lt;Si)inbtome ker cnts�iiklu-bcn ober (lainbftgen �olif, nur mit bem Unterfdjickc , fcalaquo; fie mebv
|
||
|
||
|
||
� 248 �
ffletniHjungen inm Jpntncn nuuijcii; tic m�nnlieScn aSfettt Wiicitcn mis, tie raquo;ciiilitScii bv�uqcn, vvcffcn fcie (S,litoii8 btxtin, ei gcjt oiei tntWrtlaquo; garfein, ufccv um-menia Unn ob; bic Sljicvc iaeigcn tabci atojicii copy;�merj, tvip. Vein bin uiitgt; l)ct, beiSen in (SJeacndankc, fnirf*cn mit ben 3'i6nlaquo;ii, Hellen bie Hinterbeine weit laquo;on cincmbev. Oft fiiibet man bic Olafe fetjr gef�ltt, mitumev aber and) ntait, lunbcrn felbfi gaiij fecr, nnb iebev Sun'fen abaffutl. berter Hrinmivbfdimcv�licf) entfernt. (S� treten niebt feiten nadp unb nce^ .Kr�mpfe in btn S�nnen mit ein, �ram^f. tofif, ober f�rmliche Sntj�nbung ber Olafe (f. sSlafcnents j�nbmui) nnb bann enbet bic Jlranfbcit nicljt feiten mit laquo;raub, nicxci tritt !13otal9fe ein unb f�ljrt ancd Jum Sobe.
Urfacijcn. Ueberfimung ber s�lafc bnri* SBer^altung be3 llrin� i|i eme itljr gcm�bnlictie -Urfadic, bann au* ber copy;ennji bin. retiidicr Wiittel, fedarfer Stoffe, ber Sant!)ariben, aiijler. bemtntt fie nndj (Sifaltmigcn ein, bnrdl) raquo;Hietaflafen, burrti raquo;onfcnfulaquo; iei Jtvampffolif nnb bur* aBlafenflciuc.
SSortjerfagiing. Siefe Jtrnnffteit Ift immer gefaljrlicb, inbem leiefit Sranb, !lgt;aralt;tc, �ber �errei�ung ber JBlOfe eintritt, unb biermit ber Sob.
SSe^anbtung. Sm copy;anjtn mitj bie Jtrantftcit wie bie ffiacmentjftni bung ober VBie bie Jtrampftolit bel)anbelt merbeit, fc nart)= bem ber �ftaracter berfelben eben Erampfig ober enti�itb. li* ift, (copy;. bic ?lrtitel laquo;lafenentjnnbimg, Sarmentsim. ^'quot;'S-), 3ft fie bureti UeberfulUmg ber SHdfe ent�anben unb_ ful)lt man bic laquo;lafe fel)r gef�llt nnb an�gebeimt, fo mui! man bei copy;tuten namenttiet) ben ^arn burrt) ben Sa. tljetcr entleeren; hei in�nnlifbeit Sljiercn ifl bie� frtjiuieri. ger unb e� tonn fi* bei biefen fclbft ber �Mafcnftirt) noting mafben, ben man burd) ben a)fafifcarni ober raquo;or ber Sym-phjsilaquo; ossinm pnbis raquo;oriie^mcu tarnt. 3i�ciftbcm mnfi man aiitifpa�matifctie ffl�ttel, �MIjnngcn ber reg;ef*tc(SMi tftcilc mit nartotifrficn�lbfocbniigeii maefieu, inncrli* eben, rall� antifuaamp;ftttltifdje 2Jiittel re'ifben, bie, wenn inetir pa. rallitiKDcr3uf}atib uoejanben ift, au* mit critireubeiiSin.
|
||
|
||
|
||
� 249 �
gen raquo;trtaufdit n-ertcn muffen im* wc\d)e man mit fctjlcu migen 3)iittclii gicl't, !. 33.: . , , _. Ilcc: Herbae Hyoscyami mgri 5J coque c. Aqua fontana q. b. in Colatura //,!
solve Nitri depucat! gj
attde Olci l.ini Jiij. M. D. S. auf einmal ju geten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; v . ,,.
Dter molaquo; fann and) eine angemeffene reg;laquo;M eflaquo;.,^quot; tractum Ilyoscyami (Uifl�fen laffen quot;nfc laquo;lit einem frt)legt;gt; migen SU'fute, in aScttiirtung mit tern Kali nitncim. gc ben; fcenn H Ift l)ier immev gut, wenn man fcen Plaquo;laquo; raquo;raquo;raquo;quot; Iienten gntjnnmmiSjnil.int mit im Muge beljalf. #9632;'peitige laquo;fjtWeT fAavfc SJiittel muffen aber bu^aulaquo; laquo;nn.rten raquo;erttn, fie tonnen balaquo; Uebel nuv fteigevn. dagegen I)abi id) 6ci rein framvuget .amp;arnlaquo;er()nltung vom copy;eben raquo;on laquo;(ifftc ved)t gute Dienfle gcfeDen, te�Mitev� luenn nwn il)n mit Cligen Siitteln raquo;trtanti. Sieigt fid) tie �rnnttjeit mefil tet SSaraMe JU, tritt tejjljalb, and) mem; tev laquo;rtn ent. leert mmbe, immer miefcer auf, tann tann man feiBIt ici= senke laquo;Biittet, tonifefie onwenfcen, um fcieu jn bcleitigen. h 53 ;
Ilcc.: Camphorac clcctac 3P.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. .
Pulver, radicia Calami aromatici
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;baccarnm Juniperi
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Kali nitrici ana Jiij.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;rarticis Altheae ,^ij. Aquae fontanae q. a. ut 1. Elcctuar.
M. D. S. Huf 8 aiial ju geben.
.fiat man einen entsiinHid)en Suffanfc ju 6laquo;raquo;ani)rtn, muH man eben Me niitiv()logiftiid)c alietljote anreenten. l'leu�cr. lilt;* tiencn lt;Reibungen, aB�rme but* auflegen Bon cr. iD�rmtcn copy;egcnfinnicn, in j)aroU)Uf*en 8aUen reijenbt dinrcibmi�en.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; �, . �
a3ci Steinen in tcr ffllaie Operation.
reg; cction.
!8ci tramvftgen .(janmeiijaltungen fintet man wenig
cHx ni*traquo;, als 2lnfnUung bn a31afc nut Uvm, fo and)
blaquo; Urinleitcr, felbfl fcer Siiercnbeden, oblaquo; ScmfSung blaquo;
laquo;Haft, Urin im S�autSe. laquo;ei tntjftnbliftm Sonnen tie
|
||
|
||
|
|||
� 250 �
|
|||
|
|||
il!(f(laquo;l?,f ?n�lt;artoieit fSmtlmnatn. Be Dcit Stunt ui in SBUft tiatot umVa
|
i Steiiifninf;
|
||
|
|||
reg;cd)*tc� Gnpittr. a) SBon fc. m D Utlaquo;f all (Diarrhoea), b) copy; o II t c #9632;
lii�iPip
Ml ff�^quot;lan^ raquo;laquo;laquo;Mlaquo;laquo;laquo; meifi gar ni*t� al�ciu Sr
Ur fa tuen.
iii(St^quot;feilfM.r'S T bet reg;llaquo;ff'quot; quot;e Siebe Wii, i�eWi
StaWt iSk sfS 5 *quot; l1u^vlt *(mt' gt;raquo;otgt;iir* teren Mf�Lsau� A8 quot;,lt.crtnirft laquo;gt;(lt;*, wcllaquo;e im� oin .8 hS? w.f.n,' :Dquot;quot;1laquo;laquo; quot;quot;tircnb �bcniiiimit; obet
.Bunfflfclattcv gcnicSlaquo;. (ftrnfe fnim bag llttcl ciiuvtte,i
|
|||
|
|||
|
||
� 251 -
nnrtj (Sknuii raquo;on imt|tvraquo;oI)iiti:m rnufKn Suttct, laquo;joburdj tic (Srt)lciml)aut US SDotmeS ju griijjevcr raquo;.'Uifonbcvima i\t-tcijt Wirt. (Siiblici) f�nnen suf�lli� otev mit a�illm gt;ic= i-firt)tc Vll-fiil)nmglaquo;mittcl tic Uvfacijc fcBn.
ajovtjctfagung. aHcift ifi tcv XuvdifiiU ein ganj gcfal)rlofe� liebet, nut tnnn, wenn cv ju Uingc nnljfilt, unb Ijicvturd) emtvaftung, gcvcijtcr 3ii(iaiWi tea DavmtanaU mtjictjt, f�nnen vtv laquo;icjlirtie golgen tavan� enuadjfen.
S c 0 a n 11 u n g. reg;cgcii ten cinfarficn 3gt;uvc6fa[t bvauttt mein gtm�fjnli* uuijtlaquo; su tl)raquo;quot;- Svijft cv jeteeb jungeSijicvc, J��lbcr, gcl)e len, fo ift ein fclmcllc� aH'iicljmeu tea gleif*e� unt tev .Urafte, mttuntct feliv rlaquo;W Wii (Mlaquo; W* ciquot;c ^quot;fflaquo; i'01'' ftv �afftc mit ein s4J(iiiv gitottevn gero�()iUid) raquo;etttpmmen, man reicl)t tann ttwo� mcbv rtoctne� gutter noci) nad). Sollte lev �U'flang fauev Tiedjcn, fo fcjt mein ein Sotl) Creta alba ju. S3ci gvojieii Sbieven mttft man bittevt B�ttel mit etnrnlaquo; erblc'imigcm geben, imt im Satt nuef) tie� nidit jureitbt, ju ten atjlvingiventen SDiitteln �bcv= geben. Sie gallc fint in tcr Siegel fo leid)t ju bcljtinteln, t(i|j ci tcv �lngnbe raquo;on �ovmeln nidjt betavf.
li) aMe9iul)v bingegen ifi cine raquo;on tcm�)urd)fallctiivd)= an� mfd)ietenc �vanfbeit, mit e� (nun allcvtiiiga eine nnfcing� eiiifad)e Siarvljoe einen ruljvnvtigen (Sl)avactev an= ncljmcn; allein tic aiul)v ift eine an unt fiiv fidj ganj bc= ftimmte fivanrbcit�fovm. laquo;Sie fann in tvei govmcn oov. ganten fetjn, tie melfv fcv�fc SKubv, nieipe iRubr, wo noct eine !)liimil)evnng an ten 33uvd)fall ftattpntet, tie entjiint= lidje Diuljv unt tie SRubv mit faulig ncvo�fem 61)avacter. Eicfe Jvtanfbcit ift febr oft, wenn fie auftritt, eujootifrten etev cvijootifd)cn llvfpvnngS unt bef�llt tonn meift eine gange Jjecvbe, oter fogav tie #9632;amp;ccvtcn einev ganjen copy;egenb otetSJanteS. reg;ie geigt fid), wenn ftc befontcr� mit fauliglaquo; ners�fem gieber auftvitt, fognr coiitagi��, wc�balb fie um fo mel)v gu fiitd)ten ift unt tie aSovfidjtSmaajivegeln in 5lnlaquo; ftrud) nimmt, njeldje eben contagiofe �ranfSeiten f�r tic copy;idwljeit tev �brigen Umgebungen erbeiffien. Die SSufer giebt folgente
|
||
|
||
|
||
252
|
||
|
||
�Rctiiijeidjen.
Sic fogeminntE luciBtSiuIjv, tic jmiftSotm fcre�whilaquo; licit, tritt tci ben SI)icten in tier 9{c.)c( nut tci jungen ajlmn, am (laufigilcn bei ticn faugenten fi�mmern ein; c� geilt il)t meift eine SSc^attung be8 Xotifii vtxaui, tie fc^r oft ni�ft bemevtt min, uub al�bann laquo;folgen tie fi�f. Iigcn, mildjigen Mbg�ngc; e� ifl Ijievici immevgiebcv laquo;or. iMiiben; e3 tritt jcbe�nial Earnifrannif ein, tie Sfjitre jgt;v�ngcn heftig, fic merben bann feljr Icidjt burefi Sa�. mung, tie firf) bem ganjen Organi�mn� mittfteilt, unser. iiiBiienb auftttflcften, ober Hellen mit aufgetriimmten SRiit. ten jitternt ta; bic Jlvanfljeit tauert burd) raquo;erfeitietene 3eitrdumc ((inburef), balb fu, bafe fo lang, ergreift ober manrtjmal einen grofien Stjeil be� iungen SlnwucfifcS unb rirfitet mtMlten cmjifiutlidfen copy;cliaben an. copy;ic ift intef. ICH mcift nur enjoctifdi, ergreift nur eine, ein �Janv Beer�ben, laut bie Siartibaren frei.
Sie entgiinblidic Sfubt (jingegen ergreift bic au-Sgenwdjs fenen filiere unb fonimt inebr bei Sdjaafcn uub aiinbern, ali bei Ererben cur, tort) fint tiefe fcine�njegc� laquo;du i()r frei. JDic von i(;r befallenen Siliere luerbcn traurig, nie. bcrgdriilagen, freffen Hiebt, bie �unflt ift belegt, frtileimig, ber �Jiiitabgang ift anf�nglid) etiua� troifner, feltner ttie gmoljnM, tuirb aber f'rtu'U mit �maugen entleert, bic a,i)icrc itclleu bic laquo;eine jufammen, jcigen copy;cbmerj im alt;aiirtic, fiub abgcipaunt, c� tritt enblirirfbrmlidielaquo; Sieber em mit ten augemeinen copy;raquo;mutomen teffelben, ungleicl) raquo;crtbeilter a�iirmc, abmctfcliibem m-oft unb .ipiBe, bic raquo;laquo;�quot;laquo;laquo;emente njcrtcn fl�ffig, juiocitcn blutig, foaenaiuite rutlje Sinlir, fic raquo;erben feftt oft entleert, meggefpriist, mit. unter mir febr menig auf einmal, aber immer imtet ftar. fein Jcnc�rnu�, fo baraquo; bie Samp;iree babei aebjen uub ft�6= neu, ber 'ilrtcr toirb lueit unb ftarf ftcwotocweSt, bic reg;d)lemibaut bc�Sarmc� ift rotl), beic, WlcimloS. raquo;jlmmt ta� Uebel iel)r ju, fo tami fflrant in teil copy;atmen cnt= rtcDen, meldicc bann beut Seben ein gube madit, ober ober es treten varal^tifdjc auftaute ein, lueldjc ben Sob her. beirubrcu. Sie brittc Sonn bec Sinljr, bic iKubt mit fau. ligem Seiben, ifl in fdjr raquo;ielcn g�llen ber bodifte reg;rat tec jlociten Sorm, in roeldicn fic unter ung�nfiigen SSerb�ttlaquo; innen eintritt, oter abec c� ift glcidi laquo;nfang� in ten er. griffenen Steten tic Steigung jur gntlvidelung te� )mgt;
|
||
|
||
|
||
� 253
|
||
|
||
Mies �liavactet� raquo;ovtjnntcii, wo tiefer nanu fu i^ncll aulaquo; tem cntj�irtlicficn fid) betaulaquo; mtwicfelt, tau icner Wemgev in tie maen Rttlt, oiWon et icol)! nie ganj replen meg. s�ei tiefem 3uftantgt;c feljlen au^ tie Sictcvbeiuegun�cn uno tet SentSmu! nie, burd) w�ttis, i-efon*laquo;laquo; Mit* raquo;en lej. tetit, tic 3iul)t fi* l),un?tfad)lii1) raquo;on bemS)tttB(fitU unter, fdieitct; tie Sieberliilic i\t Dabei ftccfiaib brcnucnt),_ �bet, bauvt treten aber tie alUicmeinercn'Sijmtt�mc tea rmiliigt; ncraijfcn Siebetlaquo; auf, tie '.'lugen fint tr�be, blei*, tBt�. nent, tie .�aut troifen, 3Braquo;�U unt SlofenfiStelmtot fon. tern raquo;alien Sditcim unt (Seifer ab, ta� Jjaat ilaquo; fivuppig, befontert in tet copy;cgent tc� testen 9iiicfciiTOirbel8, tie Saline fint lotter, tie Iljiere galjncn Etatwng, c� nutet febou bait Suftentmirfclung im Saucfte ftatt unt taf)ct auffloficn tctfelben bci'm �)al)nen, tcr appttit febwintet oonj fo aud) ta� Sffiietcrfauen. S)le Sbicrc tvangen jum �Uiften, beben ten @ct)raquo;eif, ter Siift ift feftt ialt lociit, mit iSdjUim oermiftbt, tiertit f*on raquo;itrig, bet Sifter ift emrfintlid), ter Saud) gefpanut, aufgejogen, cmpnnb i*, ter ficrjfdilag f�hlbar, (er SBttW flein, tocict), 70 lt;Sd)lage in einet�Sinttte; tiefe copy;^mvtomc fteigern fid) immer mef)t unt mcljr, tie Sljierc mercen ganj abgemattet, tie Mbionlaquo; tetungen tet Scbleimliautc werten tlebng, liintcnt, tet ffl�ft ganj t�miflnffig, ter ScncSmuS immer bcftiget, wo= tut* let SBJift mesaeferffet Witt, tiefet ift ftinfent, jimmt= btaun, gtimlid), fcbleimig, gallig, faulig, blutig, mit copy;t�rfen Scbleimmcinbtnn raquo;ermifebt, er gelH ciitUd) un. vrtillt�brlid) ab ober bort auf, uns ter Saud) roirb ttomraquo; incl�iditig, ta� copy;atmente ift raquo;orgnsreit unt augcicbmoU (en, tie Sljiete liegen am S3obcii, bo� .JJerj njitt Ijcrtig raquo;oebenb, ter !Butlaquo; |cl)r flein, 80 � 100 in emet 2Hinute, tie (Sitrcmitdten c'rtalten, tet lt;Hti)em wilt fdjnnufenb, tie Sfticte waljen fieft i)in uut I)ct, ftbljnen unt fdjmocSten bin, feiten fterben fie unter �oimtlfionen.
3)ie JIranfbcit fann iii ju ttet a�oefeen antauern unt bet lot etfolgt turd) (Srfcboofung mit copy;(laquo;liacclu� ter S)nrmfdileiml)aut, uut fclbft bei genefenten Sbicren bleibt gern Jlrnntlidjtcit, aiettaimng�fdjiBildje jut�d, otet gar SJeteitetung bet S)atmfd)leim^aut unt Slbmagerung.
Utfo�cn. giebligc, feinste, na^tattc S�ittctung, SBe^fet raquo;atmet, Wm�let Sage mit falten 9{ad)ten, wenig nagt^afte�, mo. Sentin'laquo; SaMenbui*.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;8
|
||
|
||
|
||
� 254 �
|
||
|
||
Utiatl Suttcr, tttefeSwtmtnteJ, oajrenbc� �eu ermlaquo;.
tente, nnitvni�ciuc aeitie�bcvociuiig, bei ben aiiietcrMucm �fterelaquo; reg;tten ie� SBicbertaucnlaquo;, (Ink WcllTf.*,,,,, but* tie SiuDv laquo;jeugt imvt. ^e ibtn Samme?n fimmt tie mx raquo;ov U.u-U.-veiler ter ffliU*. mit Je ' quot;ftd aU�ememen einf�ffen raquo;erbunken. g-udidi mu� man kit enmm to to tut* KnMuna n rt, oullaquo; laquo;raquo;laquo;� loffeni l.eie m In ter OJeriole tcr Jtranf}?laquo; BornlaU* jS
aJorlHrfagiiniig. 3gt;ie 3tut)r ift immer ein tctenflicfie� Ucbti, imraquo; luirf '^Mtquot;cl,fl'5c-r laquo;n* SefaStlf*laquo;, wenn lie als copy;njoitfc teitepi�ootic tailed, intern tonn tie allgemeinen (Siifl�ffe JL^lTi'i*?1,^^ flnt nm laquo;laquo; tefcftlgen finb. g�eiWa. ^fh,v. illc-bCl� quot;1- ?' #9632;ccv raquo;laquo;jnoflaquo; m 8laquo; bebten; te enyuntlirije Sonn ut leirtjter ju Jjeben, amp; tie Fmilfn.-ner.
amp;samp;^UVmm amp;nicn ltmLn *quot;-
fflt�antlung. ScrBeffctuna kev STJa�nrng une aBartung tev no* ac. muten Sljiere ijl nir tie Siermeftmnn tec �Bciteroertrei-tung raquo;on gr�ptlaquo; aSiditi�fcit; tenn g'egen tie oUenfatte Mi copy;niule liegemen Ji�ittetung�eiiifliifie l/aben Wit nur not,quot; turrng copy;ciuls; tagegeu muii man bei ttv raquo;utttbtn Sunn \a mciim l'quot;*teu, tau man tie �lnftedung ter no* copy;eiunten, tur* SlbiKrrung ter Jiva.ifen' raquo;erliutet S
n*tet |Ki) Jiefe na* ter Sonn mit kern tSl)aractcr ter mm. ju ter logenaunten raquo;el{tn�RuJt eerl'ammev fnnn ni*t raquo;ol)I, raquo;enn tiefelben no* fangen'unb jung finraquo;, einquot;
?.�?t8 lquot;quot;quot;1quot;raquo;laquo; aJlaquo;laquo;laquo;! f�laquo; laquo;laquo;ftraquo;laquo;laquo; ilaquo; 2luquot;fiU)vung gcbiacbt raquo;erteil, mau mu| |u*en im* ti�tetif*e miittn aur tie �Juittev eimuttirlen unt fo tm* tie SBIIW auf tie X'amuier. ^* glaube, baji man Ijier ebenfalls oenau tat. anr achten muij, ob_ fi* bei ben iungeii Spieren ein ent-jiiutli*ev 3u|ianb nntet, mit raquo;ag nun bann na* Um. fiauten raquo;on raquo;em Sutler tet aK�ttcr -abbverten mug ober ,l)uen |ogar aiitibt,logiftif*c SKittel rei*t. (laquo;ierftebt mit tic m ankeret Jjmfi*! gema*te StfaSrana einelaquo; memev Sveunte wx um reg;el4*tnip: tiefet isurle ibegen e net
|
||
|
||
|
||
� 255 �
|
||
|
||
[tauten Sammcttjecvke ju Siatljc zemm, a lieu c nlaquo;8 M-ton f*Ia(Sten uirt fmrt ein �-itcvtcvot m Jer gebet, ei fol. aette liierau�, m ein entjnntnna�pvcceD Mr Sefammtjtt. ftanb be� aaiuen laquo;eiteii� f�), feine tie aji�tttt auf ma. laquo;te S)iat uirt fcie Jtvanfljeit raquo;laquo;Wttan* raquo;raquo;laquo;e reg;eitlaquo;e?.) tu�evkem flirt toiiWic, al)ftt(nailaquo;nbt ffllittel nu HeSaiu teraquo;, abiovbivente SWIttel fill fcie Samtmt emwWen. ,;* iwic tiefe Jtranflieit nur ein Oiaax mal Kvionli* beotari). ten f6nnclaquo; Ulli tann bepljall- feine laquo;ormeln Wt�... � reg;le ent��nfclidic gom itt SUufit muB man im laquo;ntaiifl antivDlegiftifcf) beOanbeln unb c� ihn bei iivouevn SDieiu quot;ltevl*ffe, namentlitb anlaquo; bev Vena epfeastnea, gute copy;ienftquot;; innctli* mui man babei Kali ..itncum, Ammo�nium muriaticum mit fcijleimisjen unb bltttm, nach Um-ft�nben felbft arematifrficn Mitteln seibunbeu, veicljen. lelbft abf�fncnbe SBlittef, befonbet� bie Mwefelfattctn Sallaquo;, finb bienli*, nur mu� man genau K-adncn, cb U* ein llnf ang Braquo;nS|Jufae8cem jeigt, bics autert naturhtS biv ganjeSBetfaDnmgtmeife. 3* ^abein laquo;laquo;[laquo;raquo;^laquo;laquo;�laquo; ** bielaquo; fclireibc, abermallaquo; eine gaiueiamp;ciiaaiDeetbc onSuibv ju bebanbeln gehabt unb 6algt;c bfclaquo;SBcrfa|rcn eittgeWlo(jen, ber aeifler l)at au* nirtit ein einjigeS Stiicf njeUer raquo;et; raquo;re lt; unb atte Jtronfen finb raquo;oUtominen geueien. (�ollte inbei. fen We �wntteit meiter gei,en, lotlteu t.e �raimm ^ fomOtome fteigen, bann finb Cortex Cassarillae Radix Gentianae ruWac, Radix Tormentillae. Camphora raquo;u benn�en; recDt jmecfimtjig unb tjievmit bie fttlinifften 3JHtlaquo; tcl bie''Ibforbcntien jn raquo;etbinben, unb man tann bann, rninn bie ents�nblictien unb trambttgeu copy;gt;)miMome gemu Sen finb, nur nod) Saiit�t ber Sarme tettebt ju ben a*. fttinquenben SBHttetn allem �bergeben, felbit Snen geben. 3ll bagegen bie JEtantl)eit, toa� feiten raquo;ovtommen mag, alei* 2lntanglaquo; raquo;utriben gamp;araetcvlaquo;, ober entnnctelt fi* t efer �baracter aulaquo; ber entjunbliAeu Sonn, bann mim man baft bie bur* tie Umft�nbc augescigten milbern ober (idrtern tonlfcben mttd, aibltringeutien, laquo;quot;laquo;'laquo;''f*'?' [billigen ffl�ttel geben, fettft bie .em*�reutnlaquo;tif*en Oete finb ansejc lii cntoicfelt fid, ein netb�fer �l,aracter babe, mufi man tic auf ba� SRersenftftem einmtrtenben g�ltteJ mit beigeben. SleuSerlilaquo; mttj man but* angemeiicne laquo;in. rebungeu, �lbiflelaquo; biefe �Befiaublung unterituSen. Slaquo; tr tt bier bie allgeincine Scljanblung be� nerb�fen Saulfic
|
||
|
||
|
||||
256
|
||||
|
||||
Jnlaquo; laquo;in unb man tann fi* ftferan Sotten, aucfi ttx aSeSankluna in in fflencfun8laquo;raquo;eraquo;iotie.
|
mfidtii�i
|
|||
|
||||
|
Section. We tote to Wannt fDftwnc laquo;ufgetriebett, in km ^tr-
ftaut, SlUelaquo; gewaltig ftinfenb, fitanWae copy;teilen unb no* entjnutete. laquo;ei ten Siinbcnt befonbe� ben o cttc�. aen entjunbet, ben 3)iaftbavm laquo;nfgettieten, ttani g |e 2n! bat finb an* blc� ober jene� anbete copy;ingeSc mit e?-fltlffen uub patljologifd) raquo;etdnbctt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; raquo;quot;laquo;'raquo;e mit er-
f.*, 'J tn ^quot;^ TOlaquo;raquo;/Wete ftnbei man ben ��rwct fel)v abgeiuagcrt unb btc copy;iugetteibc blaji unb feljr Wloff.
Siebente} copy;npitcl.
laquo;on bem SoutetllaU laquo;arnftuf, laquo;arnruBt (Diabetes).nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; v
JEcnnjcitbcn. #9632; ^ ^/'iquot;' quot;tinitt mct)r, als c� fjlflfiiateitetl tu Hat nimmt, felbft ftatf, wenn man i(,m wenig o^tniettV.u ttmfen gicbt; bet Urin ifi Kar, iiaffetbell, mitunfei laquo;eflquot; ^�^*'^' SiIsect;3:i)ict nimmt nid,t immet b c c et��lnu y$if2fUm **$ an' nquot;quot;quot;quot;*laquo; SPferbe ftallen oftie au�-8UWlt;nraquo;tm, jtttto'len tritt Unserm�gen, ben Urin � mirf u. balten ein (Incontinentia urinaeV (Sie �arnru�l pienfiten, fcei welker eine Siengc 3iictcrftojf m quot;iiHectt wirb, ift meinelaquo; Jffiiffen� (-cl'm Samp;ifre no* ni* te �ft tet tDotben.) copy;ic SDierc (reifen gut babei, Babm ffi gewaltigen Surft unb magern ab.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; Vnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;n
Urfaebcn.
itB�ms'�itt hWBWQ laquo;xnXftttsti, raquo;erborbenes ?m�i '?,nb ^f'tnnt aller laquo;rt, foWohl auf bet SBeifce allaquo;
quot;Ireg;?1}'' ?lUitt '* l^t biJ ^tant,eU au* otae allen tmtiSU�im reg;rulaquo;b cntflebcn febeu.
aSorberfagnng.
m.-*!CrJttanS,e�'fi�nuifl febt bnttn�rfig, bolaquo; mitunter Wtlgt lie au* Mnett, befonber� wenn man bie ll� laquo;' imtteln fann unb fic 8u entfernen ober ju milUmW.
|
|||
|
||||
|
||
257 �
|
||
|
||
SJcftanblung.
|
||
|
||
Snfcfttn mnnWeSi�t tcWutWgm fanlaquo;, muB.man kic gttttertteife Anbeni, iinb wenn man feine entjunblidfen Sljmtitome bemcrtt, fann man o^ne Si�eitcrc� afcftnngi. rente OKittct geben, fettft Fcrrum, au^ertcm pnb fc6laquo;je= fclfaurlaquo; 5:i)on, Bolus rubcr, laquo;orgefcfilagen, nUem ofcer mit Wleimigcn R�tteln raquo;cvlnnrten, Camphor Aqua cal-caria. Sdi 6abe einen febv Sattnaftigen gau bet 2Ut ju JeSanbetn atiabt bei einem fel)r bvaueu SReittgt;ferte, mo nllc SDiittct, Tie nioditcu DJamen fiaben wie fie mcUten, angewenbet nnitbcn, abet ofinc alten erfolg; tabei urmirtc bal %flia fo teftig, fcaf il)m jwei copy;tante am enbe be� copy;tollelaquo; einger�umt inerten mttftett, intern lie ViaW um baffclbc ju Beftia war; felbil SantSatiMn In flemenSofcn .gab ic6, aber mnfenfi. (S� torn tureb ten eigentbmnct bie �lnortnung getroffen Worten, taj) taS Sljier nidjt tu raquo;id als antere ju ttinten betam, tennort) Itallte e�^fo heftig atlaquo; laquo;orljer unk magerte ton Sag ju Sag ab. ^seb dnberte WeJ mit lieg i^m to raquo;iel (Vietrdnf geben, atlaquo; ts nur jeben Sog moebte; fjierbei erljolte ei fiel) fichtli* wie-tcr, untba el eben fein liebet unter feiner Setingung oer. tot (e8 Ratten fetbft tinfe^lbare Hom�opathen, tiefe metu ciinf(b = bietijlifeb = mlaquo;flifd)en Jjerenmeiifer, iljrc �miite raquo;er. oebli* raquo;erfuebt, mo� totb geioiS Biet fagen wilt), 1raquo; laquo;laquo;S man laquo;8 entlicb geben, vuie c8 ging, unt ta8 SDiettiente nolt;6 je^n Sabre taug ununterbroeben in temfelben Sienjte fort, obne raquo;on befonter� beftigen ontern �ranfbeiten be= fallen ju wetten, nnt e� wutte noeb wegen anterweitigcr Urfacben, ci betam Stat, raquo;ertauft unt al� 3ugprert be. uutjt. (Slaquo; war wirttieb l�cfierlifb unjufe^cn, mit wetebet nngebeuern Regierte ta� Sbicr traut; e� ftellte fid) au ci= neu Srunnentrog unt fog fo raquo;iel unt fo bebagli* nnt an= tauernt ��affer tin, tag i* fclbft juweiten, wenn id) e� ritt, tie copy;etult oertor unt ta� (Snte ter copy;attigung mebt abwarten tonnte; jatte elaquo; fi� rc�lt raquo;oll getninfen, fo fprang e� raquo;or Stellte I)in mit t)er, lint i* babe montOlaquo; mal, auf ihm Rbtt�, nidbt begreifen tonnen, wie ein eine folebe aBaffermaife im Seite ttagente� Sbiet fo fn( nnt unt ungebintert, munter mit fl�^tig bmlauren tonnte. Die Utinentleetungtn waren tiefem a�affereinnebmen aber autb ganj Jquat, reg;eg Ungeheuern Stintocrmogen� willen nannte man tiefe� Sljier fcbcrjwcift unter ten Seilten, tu
|
||
|
||
|
||
� 258 �
n*ajS1enS)a?,3:�?tatt**attfCn8 a3tun,'en8laquo;laquo;laquo;iquot; Wquot; copy;laquo;alaquo;-
flaquo;.�nrl!lk.er?Je5fS,i/,J,aJ man Sfiicrc, tic am Sau. mftaU leibcn, taiptia^lid) firf, flet� raquo;oUtommen mit reg;e--tuint lattijen (�ffen iiiub; (gut man Wefi uidit, fo werben lie eigenen @4fte Ui DmaniSrnui ouSnef�btt mib e� tritt
mit B* bringt. reg;inb tiefe, nomenttleS aUacmeine 2c6ma=
S.!',laquo; S�craquo;rfnS quot;� ,'f-Bw-' raquo;raquo;laquo;quot;quot;quot;beni fo mnlaquo; mau bann neben bem raquo;oUen Stinten buref; tonlf*e SKlttet, falte S�. tet je. ten Jiotper mieber ju imtctftufjcn fti^en.
#9632;Jltbtc* Gapitd.
-Jjon tcr blauen a)iiUi) ttnb von tem Slutmclfen.
laquo;ei ber blauen Wm ift tiefe eben raquo;on einer blauen laquo;arbeuub M. raquo;irb bie lUfadic tason raquo;cn eimaen auf ben fcmji tmmanim seidioben, wet(Se einen blauen Rar. bettln m 2).cnge in ti* ober befonber� in ihrer BltitSe
Ut �laUi) fclbft. Die B�rijung idnuintet raeift mit be? Slenbenma te� gttttert ober bolt baruad). copy;olaquo; laquo;lutmel-ten leigt lud eben laburd), ba| cmlaquo; einem ober allen Stri= *laquo;quot; f'f copy;raquo;'quot;'a 58lut ober blutiqe a'iil* entleert hjirb 45ie Itriartie ift entwetn ber @emiB fcharfer qSjlanjen ober melt;*an(We SBeileJung, oft Dabc id) ei auc6 in Solae ton untetbrnettem, unbeftieWfltem �lefctledit�ttieb qefelicn; burrt) alle tieic Unacbcn mirraquo; eine entj�titttng ber gj�fcfikr�fen fSquot;'copy;!!-^^^-) ,aquot;1;(Unfl 'quot; ba' 6l)irur�ie flel^rt wirb.
5'laquo;nftc copy;rtnung.
j�on bm �ranff)etten, mlfy oot^ugsweffe bag fcnftble copy;pftem betreffen.
(Srftclaquo; tSapitd.
S�tii ben �t�mBfeit unb Saftmungen �ber�ainu
(raquo;(msmiis, Paraljsis).
Smi gentralbuncte be� fewfitiBcn copy;ijiiem� fint raquo;or. Danken, bas (Scl�rn unb tat copy;anglfenftjjtm, welche ficb
|
||
|
||
|
||
� 239 �
|
||
|
||
tinanfcet entgeaenfteien, in i^toi cigtiiw .yauvtattSeiluu-gen itjve reg;cgcnfa6e micin- enthalten uut ruvcb raquo;Wlaquo; P*
atersen, unh tea ftmvatftiWen Weisen tmb feinen laquo;nw. flungen raquo;oHudi tic in ten �cntralcvaancn in-vge jtnfctn Jsa^nteitaftuicrungen aurti ten �Otfacn ij^etten raquo;elaquo; raquo;laquo;v. laquo;ufsillcuB mitaetieilt, tie Klaquo;nt^w9lt;mc laquo;laquo;''raquo;quot;'A
iKfrnutfct ovliciitcu raquo;crtcu, uuu m kern Dodiftcn laquo;ntwtCK^ lunggpuncie belaquo; fenlUisen copy;Bftcmc� tern ffleWtnlaquo;. *'raquo; Silie Vcr liocbftcu copy;celcntWligfcitelaquo;, bolaquo; Silt Mr Btet. raquo;entMtigteit tea ganjen OtganlSmue im SanMiiuung, mraquo; SBemuStfeDn tommt, je na* tcv l)�l)ev oter tiefet fteOentcn SluabiUiung tea reg;ef*�raquo;felaquo;, mcljv ober tBentger M laquo;quot;* raquo;ollft.intig, otev tr�bt, nur bem Sraume. Set pwunS atei*. man farm tic Sljatigteit tea fenfltben copy;Wlaquo;� iiiciit fo L-eobartiten, raquo;ie tie tc-3 iBIutftjlemS, unt WcjelBt in feinen eigenen Organen bemcrten, fontorii *#9632;'Iquot; f1�' fclbcn licrrfdientc laquo;ebcnlaquo;4uierung BeOJ fid) un8 Hun OW tic .6eirfd)eriii fiber tic nieteren copy;�fleme bot, raquo;Wraquo; laquo;n fianbeln, niebt in SBetatbeitung eines motetieuen laquo;stone? begriffen. Siefc�^auteln tc6 3lcrueniS)itcin� gebt raquo;on ten (Sentralpuncten aulaquo; aU Slj.itigfeit�erregung nad) *'laquo; raquo;ti berrftbten Sbcilcn bm, unb raquo;on ben SlufentBeitcn raquo;in naw ben CEenttolotganen Jlaquo; quot;W 6mraquo;jinbttng, wcltbe aber lu-iti turd) ein unt tcnfelben Stcroenfatcn otct copy;ttang raquo;laquo;nut. telt werben. 3laquo; ten beitcn (scntralbuncten jetgen neb raquo;quot; Aauptridjtmtgen fo, tap bo! (SanglienfBftem *cr raquo;cgetati. raquo;en reg;raquo;bare hngcbbrt, tet fbrnpatbndjc laquo;erraquo; tic Mcrat-laquo;ungen ter Organe tiefer Svbarc bel,crrt*t raquo;abrcnb bem ta� ts.crebralftftem tie a3cl)cntd)uiig tea laquo;1laquo;*= laquo;gt;* ftlaquo;raquo;' !cU obet aScu'egung�fbftem�, raquo;ermittelt turd) balaquo; iKnaen-matt, unt tcr ijliatigfcit tet �inne�organe nut raquo;er eigen-tlidien copy;eelentMtigteiten, raquo;ermittelt turd) tasect; (laquo;cbitn fclbft, juftcDt. Steten Stbrimgcu in ben beitcn Central. betten ein, fo racrten fie Slnfanalaquo; nidit loglcid) tie j.Wj tigfeit tea entgegengefc^ten Sfiellelaquo; mit fioreu, raquo;obi atquot;, luenn fie in ibtctreg;toning laquo;erbatrcn, lucrten fie an* tura) ten aUgemcinen 3ufammeilDang iiiel)r otev mintcv tie XDeitigtcit tea aiitcrn XhiiUi bintern; |o J. SB. .fraquo;laquo;raquo;laquo; bet (Wel)initl)atigfcit anfanglid) ter SBctbauung nid)t ftbn-ten, aber im langen Verlauf aueb tic raquo;laquo;raquo;laquo;laquo;laquo;laquo;laquo;laquo;OWlaquo; leiten, mit fo umgefebrt. �bento Jjerbalt elaquo; fid) m t ten Uiiterabtticilnngen belaquo; fcnfitiraquo;eii c�ltemlaquo; itntcteman-
|
||
|
||
|
||
� 260 �
let, eitx Hften EentroItScflcn gegen�bet tritt cine raquo;h
,8J!���tv.j;Jffirrt|raquo;ai
tigtett einer cm8elnen9lerraquo;enp(irtic ober einelaquo; ffentral� atlfqeBoben, entwebet in feiner Sftatijtcit na* gt; ,c,? i eutMt raquo;raquo;egnngatofigteit, wifb f fes ,n ?6r�tiafdeg; Ttelln^2nquot;en' fdeg; eraquo;'ft^f copy;mpfiibung�lofigfequot; w�n Seite iRicfjtnngen geff�rt, fo fft ia,m bie eigcntliAe laquo;fb! mutig, bieJJatnl^e, raquo;otftanben, raquo;et*laquo; um fo �t � umranstei*laquo; �t, je an�gebteiteter bet a�t nnq8he,� b r betroffenen mcnemaxtU ift, am an�gebteiteffien be iben SaDntungen bet �enttdotgane, bei bem SoVtommcn bef feiten im copy;cljitrt �ber ten ganjcn DraunMmi a ,�U ^ !quot; *quot;quot; raquo;nfce kann bet affsmetee��rium* dt ,?�* ' �1^ ^'V.quot;!'!quot;quot;? laquo;eroenbattieen b e S* tt� fung btr SebatSttAtigleit Us ju gewiffen Oi^cm n S
Bciiefet ifl. Sritt abet mit bem (Stlofflen ber SbitLite I einer begtenjtm raquo;{etBenrattie, bie bem @(bitn ober laquo;fill fenraart ange(,Utt, and, juglcicS ffit(�laquo;ro blaquo; leatifteit
|
||
|
||
|
||
� 2GI �
uv ibm mx Seite ftcljcirtclaquo; copy;anatiennevraquo;laquo;! mit ein, ol8laquo; wnn K af* blaquo;laquo; ie3etatiraquo;e Sieben in btn raquo;on bfefn gtewetWtfe M)evtfcfiten Reiten ke� OrganigmaJ nur, laquo; entfieljt �rttiAcv Job, Gangr�en�, Sphaceluraquo;. ?^ ttel)m unlaquo; mitbin in ten fenfitiaen �ranfl)eiten jroei 8tciraquo;m raquo;on �vantijcitcn mtStyea: bet Avtrnm, Spasmus, iinl tic SaDmunj, Paralysis. Sie btittc SMt tcnelben, bei crtlithc Zci, falit niclit mein in uuict Scveid), ev ift nuiit nein in belanbcln, fonbevn bie SManblung, bie Mtnart)
|
||
|
||
|
||
|
||
laquo;tfianbluna fallen, nur bie reg;t�cniMnbc bev mitfroWaftlaquo;quot; dien gorf�ung unb SSeitgleWuna fei)n.
Sebe beben��ttievung jitUt ftcS als O�allatimi �iunrtim
raquo;mei cntacaengcfefttcn $uncteii bar, fo gt;raquo;ivft iiucb ber isnu
tlu� bev Sicmn auf bie Mtlgcn eijfleme btlaquo; OtgcmiJmulaquo;,
iicie DScillation Ijevoovvufent, ein, unb Sonttnction uns
gmanfion finb bie einjelncn copy;�mingungen, metelje raquo;it
in biefen 8ebelaquo;8�usect;ticungcii �bevl)auvt laquo;ut laquo;iifdiauunj cv.
Halten. SBiv beinerten tieji IjanvtfadHicli am bettt�f ften
einmal in ben Seben�anfetungcn im avteviel cn la�itemc
bev gSulfation, anbetntfieiW in bev copy;htStutofflatlglctt,
too tuv* ben 3kvraquo;cnciiiflufi bie a)iu3felfaievn fid) contra.
liivcii unb emmbiren, uquot;* lllv* tie,cu Sraquo;'*'*' Jlte quot;nS
iebe Setocgung beblngt wirbj W man uun bietete bei
krampfe�boHin, baj eben but* imotbentli|e laquo;eWMung
bei auiacltobencv��illen�DollfommenlKit cm Sfjeil be�Stcilaquo;
raquo;cnfBftem� ben raquo;on il)m bel)evrfd)tcn �reiS ber atefcln
oicvaubevcv bcweglid)ev Sljeilc fvantl)att aufregt, fo muf.
fen raquo;mel SNeitjcn tm �r�mufen fidi batfteUcn, fol*e, roo
lieO�citttttioncn umoillt�l)vlid) unb unorbentli* attfeinan-
tcv folgen, faifd'e, uniBillEuvli(*e �Bewegungen gemalt
mcvben, donifdier �tatnraquo;f, Spasmus clomcus obev bev
�Koment bei- �ontraction tuivb fo lang au�gebwnt, bot) bei
Sioment bev ervanfimi uncvvcid)bar, aufgeftoben evfebemt,
Sat ben reg;tavvtram�f, Spasmus torneus, barftellt. Eev
.laquo;vampf tticilt iief) babev m jmei ^aautuntetab^eitungen,
bie doniflen unb tDi�fDen Jtvamvfc, bie man In raquo;erMiebenlaquo;
Unterabteilungen, nacBbenbcfonbetlaquo; raquo;on iljncu ergtiffenelaquo;
'�etoartieen, nalaquo; ben befonbeenSBeuattngen, raquo;eWe bev
�itper Mbei annimmt, benennt, OpistBotemulaquo;, fcmpro-
|
||
|
||
|
||||
� 262 �
unb tcncnnt man au* naci) bcu raquo;on ilnn CMriff neu 3%1( frv �r SZ,ui 1quot;ligt; Or9'iiit, Hemipleeia, ParaDlesia ir
|
||||
|
||||
|
I
|
|
||
|
||||
Ux\a�)tn. tn in Krampf unb laquo;aBniung ganj ebne al �i �efe � mn
Sir�quot; ^f* wlaquo; laquo;agemXe ffliVs * betreg;quot;:
|1�� f raquo;afe����quot;� �ofen in bev reg;c()irnI)M)lc, bem Si�cfcnmSffi raquo;laquo;S tioiicn, raquo;rncfie ttv- ��irtel u. bevaL btaraS atlaquo; ffint
5Bliitraquo;eUnft; djemiirijc, a� BarfotlffieJMonjen laquo;tauftulaquo;
u. bcral.; ciiblid) tonnen au�} bfti*n*c fe ifl�f afr 5
aSorftcrfagung. laquo;, SrL,!*1 l'S.'tt?Jiquot;.'gt;'f� laquo;nb S�^mungcn nie feie aiin�ic, pnb S^Wttngen unb DuetMjmgen ober Snirt b fmMen mnrfe� burri) Sremmug ber Stnucn, fetten raquo;liBriIlaquo;n?r?i!* tlaquo; to fol�c fflefWiten jlaquo; l)cbn\ c bui amp; ft � ^, �'� ni1* l!cm �0*f| laquo;Wenj Jtv�m^ m� t gen (Sifaltungcn lucvbcn Icittttr geBeitt u f raquo; raquo;� immer muraquo; man wrfitftig feiin,3 claquo; ftnb t eS oft fcfrv
|
||||
|
||||
|
||
� 263 �
(angtuleclat �tb�, tic, \t Mnget fie oaumi, ttfJo fdjmic riget wciclcii.
Scljanblung. SCBcgriumung bctllrf.KScn flc^t ubenim; bie aiiCiinalimc raquo;on �ncdlatfimttm u. bcrot., (Sntfetimng uavfctiWcv copy;tojfe, luemi fie no�) eimrirfen, Mnwenkung kct ecccgeRgt; ten Simtnmittti hti S�ftmungen, bcruljiijeirtcn iJtewenraquo; mittel bei Jlr�nU'fcn, felbfi aiitivllloQiftifcbe� !gt;Scvfal)veu bei SongtlUonen be� iBlute� midj bem Sentviilorgauc ke� 3tcr= Beu�jfJeme� fmb kicnlirf) laquo;lib bie raquo;Biebicamentc, je nncb ben lliiiftiinben, inntrtiti) unb iiiiBerlic^ ju benuijeii. 3ln9e= fti)nitteue 3levraquo;en raiiffen jiiibeilcn laquo;oUcub� butdifdinitteti Werben u. bergt.
A. 9Spn raquo;en donifc^en �r�m^fcii.
erftc� Gapitel.
SScn ber galtfui^t (Epilepsia), �eunjc i(J en. Die Sbietc roerbcu mitunter nrpl�glidj raquo;on bem Uebel befallen, fhirjen bcinn pl�tjlicf) raquo;tti copy;rbc, jaspeln mit ben Kiijjen, fdjiagen mit bem Jlopfe, raquo;erbreijen bie Slitiicn, feb�umen aulaquo; kern a)!aulc, alle iDiu�feln beS gnnjeu 9ium = �fe6 Tmb in SBcmeguna, ber 2ltl)cm ifi furj, beeii;)t, babei ill ba� SemuBtfcin aufgebeben; mciniije Spferbe galten firf) auf ten Seinen, rennen fclbfl cine copy;trette fort. 5)ic ?ln= falte tommen nadj freien 3roif(i)enjciten raquo;on Sleucm, felbfi imcopy;tallc oljnc alle �upere erflarlidieUrfadje; Jjunbc jliir-jen im �unmer ^in unb gebcrben ficb mitunter ganj cnt= leUlirfi; in ben 3n)if(benjeiten fttljt man ben Sljieren gar nichts Jirantl)afte� an.
Urfadjen. !Die llrfaclicn fmb mcifl nicSt jlaquo; erforfeben, bo* fine namentlieb bei sect;nnbeii bie SGiirmer cine.ljaHbturfatbe unb man tann befoubcrS ben !Uanbraquo;urm bejjljalb tu Serbacfjt jicben. s�ei ^unbtn tommen bie SlnfftUe leicbt jum SSor--fttjein, wenn man iftnen bie SJiittel eingicbt nub lie it* feljr bagegeu ftierven.
|
||
|
||
|
||
� 264 �
|
||
|
||
SCi� gno f c.
toic i|1, bei jrouen Sbicrm nnmcntli*, fcljt uiui�nftiii, iiikem man ebin bie llvfacic nicfjt (uif�iifintm raquo;ermag; wmmen bit Slnfatlc tefonber� oft, mehrmals im Sage, to ifl c� bann meift in Satt, bafi bie S^ieve fcl)r elenb roct--ten. ��ei .sect;iiirteii itt tic a�vognofe wtuiger ung�npig, in= bem nmu Diev et)cv gegen bic inci|l p (Sivunbe liegenbe abnrmtvantljeit agiren tann.
S� tvitt juwcilcn 3ierraquo;cnfct)lag ein.
SBc^anbtung. _ Wim mitS, wenn man nicfjt SBuvmfrantttcit mit JBe--ltimmtl)eit annclmicit fann, talb Siecoenmittet reiefien, Camplior, Radix Valerianac, Oleum Coruu Cervi, Hcrba Aurantiorum, Flores Arnicae, 3. �j. Rec.: Decocti Althcae amp;.lj, e gij. radicis pinati. Olei Corna Cervi Z\. M. D. S. 5U6 mtlftia ju geben. Rec.: Pulv. radicis Valerianae 3v. � Camphorae electae gj. Mellis rrudi q. s. ut f. Electuar. M. D. S. 3iuf 8mat in einem Sage ju geben. Sollte man inbcJTen �bericugt ft�tt, bae SS�rmer in ten Singenjciben oorijanben finb, fo tann man ein *liaav #9632;Jage aufl�fenbe �JtittelfaJjc in flcinen llofen reichen unb at�tann ant^clmintica nadjgeiett, J. S3. Rec.: Semini� Cinae aij.
Pulv. radicis Calami aromatici �iij. Olei Terebiutliiuae g/S. Mellis crudi q. s. ut �'. Electuar M. D. S. Sluf 8mal in 2 Sagen ju geben. fiCToei mufi man Uidtei guttet reiben nnb fann eine ivaftifdic Vlbtiiljrung folgen (�ffen: Kec.: Aloes soecotrinae gj, Caloinclanns 5j. Sapimis g^^
Spirit! frumenti q. 8. ut f. lege artis Pillnla TSo. I. #9632;M. I). S. Sluf einmal jh geben. Sd Jjuiifctn ifl oft ein Srecfimittcl f)inrci*enc, um bic Vlntauc ju Beben; man fann bieg entroebev au� Veratrum album bereiten, rtet bell Tartarus emeticus geben:
|
||
|
||
|
||
� 265 �
Ucc: Tarlari cmetici Gran. i|.
Pulv. radicis Ipecacuanhae Gran, xij,
�nbsp; nbsp; Sacchari albi 5).
M f Pulvis. D. S. 3tMf 2nial ju geteu. Sluficrtem tann man kann au* Die Sfcnjciiimttel aii= raquo;enken copy;ollte man SBonWoUWl raquo;cvmutl)cn, fo lurt * lo�res Zinci Stannum, Hadit Filicis rnaris, Oleum aui-male Dipelii u. bcigl. on ilitcm raquo;Jjlagc, j. SS. Rec : Olei animalis Dipelii 3j. _ Filicis maris gitX.
�nbsp; nbsp; Terebintliinae g|S.
M D S. Sfiglid) 2ma( 15-20 StoVfcn ju ntUn. . 9tict)t feiten fommt fie bei in ^untcfeueiie raquo;ov uni IB kann, mie kDrt angegtien, ju belMnteln.
63 ift nidn feiten klaquo; nail, tan raquo;on KtoiWme btfauem Shieve and) kann, menn fie genefen, nod) Wraquo;laquo;laquo; L' cibcn; tann mu� man fie kuvcfi aviniiatifd)e, bittere laquo;iittel, nut copy;aljen raquo;crbimben, jn untoftfifecn fndieu; S.. laquo;J. Rec: Pulv, radicis Calami aromatici
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� Geutianae rubrae
�nbsp; nbsp; nbsp;IVatri muriatic! ana 3ii.i.
M. 1). S. Srtgli* 3 S�l�ffel sott mf'i Snttcv. $)tm bat and) auficre ffl�ttel, namcntli* bei lebr l)art--iiiirtiaen Sallcn anaemanM, copy;IftSeifcn our fcem fcebafcel, laquo;ootTene In keffen Stabe u. tergl. SJei Jpunien tl)un mi Sommer falte Saber, al� 9ta(6cur, gute Sicufte unk ro= Delaquo; Steif* unterfliUst iljre �tafte beifer, al� lebe onbere SKebiein.
SiocitcS enpifrl. aion kem copy;c^lBinbet (Vertigo).
.Rennjeidjen. Scr copy;cbwinbcl itiat fi* namentli* bei ten *fcrten, tie bann flel)en bleiben, mit bem �okfe Wilttelii, ficraquo; mit au�cinanberqefielltcn raquo;Beinen angftlid) galten, raquo;raquo;l laquo;Jtt SBeae ObtDamp;ti taumeln, fvambfige� gittern bet 3Bulaquo;laquo;n, beengten 3ltl)cm raquo;eigen; fie werben aber babcinict)t gaiu bereiiStlcS, fd)�umcn ni*t Ottlaquo; bem 3Kanle, ber Slmall gel)t meifl in furjer 3eit vor�ber, bie Sftierc laifen bann BcUen, febr roafferigen fioin, fcbittteln fi* untgt;, na(t|bem fu |i* er^clt ftaben, geljcn fic raieber rul)ig fort.
|
||
|
||
|
|||
i
|
� 266 -
|
||
|
|||
Me on raquo;letsora leibcn, Defonber! fommt laquo;� kamt IciSt Jf/�Tl! mttquot; raquo;raquo;I' 6ei^a8ei*fXn;i(t man BAI
copy;djiBinbd au* aU ein netraquo;laquo;fe� Seiben raquo;ct.
Sjedaiiblung.
i hl fa vh�l/?, ,,, lC,:laffc mciri'c5' mfl8claquo; ^t geben,
fflSk. itte; l1quot;ll,cquot;t�- reg;raquo;Btcn aber feine 60 uicilon�raquo;-ftorte WiJanben teraquo;n, fonbera mefcv ein rein nmle� Seftm Wljegen bann ift ein laquo;Berfaamp;n n�ttig, mn� ten
'tec.: Kilri depurati gviij. Tartar! ometici gj. Pulv. radicis Valerianae gv
m n ^lcl'is cr,quot;di lt;!� s- quot;t f- Electuar. M. US. Sfatclwcife ju geben. Gier au�) fotgenbe :
Hec.: I'ulv. florum Arnicae giv.
� Kali sulphurici jsij.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; v
m n ^e]]ls crlquot;,i 1- s- ut f. Electuar ^, � quot;#9632; ,s; a1quot; ? ^�quot;1 ia i'cvbraitdjen. bei Wrtquot;^ o reg;lct'deg;Jlcil 8laquo;ftntgt;en Bat, ba$ mit e*wiii= r,�., 'i r.*tc a-rquot;\c b,!c6 quot;quot;'quot;itlaquo; copy;quot;um in ben �ira=
nngt, um eine Stefoqjtion ju bewirten, copy;ection.
bdlaquo; if�ln'1 �' K* 8laquo; l�cDt� Slufrallenbe�, allaquo;
m,!li]* I-'aquot;3' llntet n((e,, #9632;SaitStOicren werten na--S � He-gunbeitngemein Wnftg raquo;pn�tSmDfcn befallen,
unter felaquo;laquo; lange, fclbf} j^t ganje� fieben ^inburc� batan.
|
|||
|
|||
=:
|
|||
|
||
� 267 �
ol)ite M� man im (Staute ift, ta� Uetcl ju Ijcbcn. (Se fumnieu mitunter SBrujltl�mwFe uor' quot;quot;'4' fc'18 *amp;'laquo; �raquo; evftitten trogen, cker tcv Uieit�tanj, ein Sauffvampf, lraquo;o= Vci fcie Sljieve befinnung�lo� Ijcrumrcnncn, um fi* f)evum= fcinittHJcn Uta ju kein sBevtadjte tier .sect;iiin�laquo;)Utl) Slnlaji it-licn, Dl)ne tag fie uorljanbeu ift; c� muffen Ijictbei kie eigeiitl)umaci)cn reg;S)BH)tome tgt;cv Jpimk�iDiitl) in sBctrad)raquo; iiejogen merten, um fi* nidit tauften ju laffen. ',HuBcr= tem tDinmen atlaquo; 3tnd)fvanf()citcn in Jpuntefcudjc eine SBicnqc pavticUcv Jlc�mpfc raquo;or, tali fca, liatc tort, oft raquo;on ter nnmtcrlitftftcn Jlrt, SefifinWgetn Siicfcn mit tem �Kopfe, a�eteln mit einem i�ciuc, �aiien mit tem SDJault, tie meift allen �l�tteln trotten. (Siegen tiefe einjelnen �ierfabrung�artcn C�Jittct aujugeben, Wime ju weit fnljren mit ol)ne raquo;iulseu fetjn, mci)x in cine aHonograpljie tiefer Jtrantfteiten geboren! mau inufs tobei uacl) augemeinen (Sruntfatien raquo;erfahren uut oft eine 5Bicnge i�iittcl raquo;crfutijen, ei)c ti gelingt, tie �tdmjpfe Jquot; befeitigen.
reg;o mic �berljaupt bei teil Jtrampffrautljciteu aller Slncrc man fiel) nie au eineaScrfafnuug�iueife binten fonn, foiitcra immer fein �icrfaljren tem raquo;orliegcnten Salle an' Soffen inu�.
It. aSoit ien tontfdf)laquo;! ilc�m^fcn.
iCrittc� Gapitcl.
�Sun tem Starrtrampfc {Tetanus) unb JViuiu
b a rt c u f r a m f f e (Trismus).
sSeibe �ranf^eiten fint in i^rem SBcftn ein unt taffelbc Ucbel, nur mit tem UnterfcSiebe, taji tev XxltVMi local tie Juiumu�telu befallt, tev SCetanuS Ijingcgeu alle Sllai-. fein tc� ganjelaquo; Organi�mn� ergreift, ta^cr e� fid) fc6on raquo;on felbft raquo;erftcl)t, tajj bann tic �aumuSlehi aud) mit ev= griffen fcl)n Iimijfen, tol)er bei Tetanus univeraalis mm jete�mat Sri�mu� mitoerfianten Wirt. 3)ic JtrauEl)eit raquo;oirt aud) mit tern Stamen Jllemme, SDlouIftieite, Jlinn= barfentranibf, ^irfcf)franfl)eit, Sottcntrambf telegt. Sie befallt iPfcrtc a�cv Siacen, icten Silierlaquo; mit (Scfd)led)te8, gute mit Wled)tc, fette uut magere, tod) lolleii tie reg;tu= ten iljr voeuiger au�gcfc!}t feljii. gntjicl)! tic .Srautljeit au� allgemeinen �infl�ffen, laquo;elfte eben ta� ganje ai)icr tvet'
|
||
|
||
|
||
268
|
||
|
||
fen, fo nennt man iftn iWofcatljifdicn copy;tartframpfi wo^in mithin icr t^eumntiftSe SrWmu� (liei: abet eijcntlitt) nocft gar fein copy;tatrtrompf, fonbern btuc rfteumatiidfc ulffectiuu bcr �aumuSfcln ift) geh�rt; cntfteljt aber kie Jlrantbcit au� anberwcttigen �rantfteit�juf�Uen, turd) aSerWuntungcn, u. ketgl., fo nennt man il)n ftjmjitoniotifcben copy;tavrfcamijf, Tetanus itliopaticua, Tetanus syinptoinaticus, trauma-ticus. reg;or ni^t feiten raquo;erbin*ct fid) ier copy;tarrtram^f nodi mit anleren JSrnntfieiten, befonber� mit a3ru(icntlaquo;�n= tungen, viai raquo;on SJcbeutung fitr bic JBefjantlung iji. SJian fiat nadj ber �Bcrfdjicbenljeit ber Jiv�mmnng, weldjc ber Jlbr^jer annimmt, befonbere SJatncn aufgef�l)tt; bie? ifl aber raquo;on feiner practifdien Sebeutung, benn Emprosthote-mus, Opisthotemus ftnb immer copy;tatrtramyf. SJerJJrambf beginnt mitunter in ben Hinteren Steilen be� Jf�rber� unb tbcilt fid) nad) born ju bcu librigen mit, oter aber er Ireraquo; ginnt born unb maebt ten umgefefirten (Sang.
�en njei^en. 3(5 bloji JTriSmulaquo; raquo;orl)anben, fo f�nnen bic Sfiicre ba6 2)Jaulnid)t fiinl�nglid) weit, ober gar niefit �ffnen, niefit ge= fi�rig tauen, unb wenn man ben a)iaffeter befilfilt, bemerft man eine fieftige Svannung bejfclben, mobei ba� (Sigene raquo;orfianbeu ift, bau man bic cinjelnen Qucrabtfieiluhgen belaquo; 3)iu�tel8 genau fiefit, wa� befonberlaquo; bei feinfiautigen Sfiieren ber galt iji; babei fiat bag Sfiier eine gemiffe Slengftlicfitcit, bic ifim obgefit, raquo;Denn bloji JRfieumati�mulaquo; ba� copy;runbleiben bilbet; auefi fann man bei rfieumatifefitn S!eiben, Wenn auefi fefimcrglidj, ba� Jffiaul meefianifd) �ff= nen, bafiingegen bicj bei 'mafirem Sri�mu� nur bis auf einen beftimmten �Junct m�gliefi ifli c� ift auefi raquo;ofil fet ten, bajj bei wafirem Sri�mu� niefit feifien balb bic Siieffiaut be� Slugelaquo; bei'm Sluffieben belaquo; Jtobfe� raquo;ortritt. Stitt teixU liefier Sctanu� ein, fo gefieu ifim juiBeilcn JJr�mvfe einjelj ner S�in�feipartieen raquo;oroulaquo;, jurocilen aber tritt bic JJronf= ficit unermartet fefinell fierbot; balb ifl c� ber gall, bap juer|l bic raquo;oricren �)iu�feln bclaquo; JJ�rbcr� ergriffen toerben unb bic fiinterca nodfi meiefi unb beWcgiiefi fihb, balb ift c6 umgetefirt unb bann tonnen bic ijfiierc noefi orbentliefi ifir gutter tauen. Sfiicrc mit copy;tarrtrombf fiaben ein ganj eigenelaquo; 'ilnfcfien, bcr .jjal� Wirb fialb gefioben, fialb geneigt fiingeftreeft, bie copy;efiultetn unb copy;rttemitfttcn werben tab; benb, fieif fortbewegt, bie SJlafenl�efiet ictommen eine raquo;ier=
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
- 269 �
laquo;figt Haltung, kic D^ten bleiten ftclf in einlaquo; 9!ic*tung fteriin, bei'm^tben *elaquo;Boufc� tritt *ie 8h(il)aut weit raquo;ot, bic �ugenliber merten eigen gegertt, balaquo; �llaw. nur nn. V�lltommen ge�ffnet, ei agt;itb balaquo; �ouen nur langfam, unlaquo; voUfommen, laquo;m ftoften (Broke be8 Hebellaquo; gar nid)t meamp;r raquo;oUsogcn; aber autb bann, laquo;Kim elaquo; no* geWieljt, m bos copy;cblingen mitunter feton ganj, raquo;ber tl)eiln)ei� unmbglict), fo bai copy;peicbel unb gutter vuieber au�gefyurtt raerben, ba� copy;etr�n! fliegt bur* bit 3Jafe jut�d. 3J!an fleet bie em: jetnen OTu�teln au�aepragt liegen, bie M. sterno-hyoidei unb sterno-thyreoidei treten raquo;or bie iirotbeo bor, bte iStre(tmu�telnberreg;(t)entel treten mit i^ren Setineit I)eraulaquo;, am a�iberrlfte ftelit mau a)!u�!elb�urt)e fi* ergeben, bic SRUcfcnmu�teln ruerben gekonnt, enbli* ergreift bcriJrambr au* bie gt;J)!uSfe(n bc8 Hinterteiles, be� erttBCite�, olle 5B!u�tcln Rnb fa� fleinamp;att anjuf�^len unb bolaquo; Sljier tptrb beinabe gonj unbewcgli*; ber copy;�weif fleljt na* einet Seite ^ingeriAtet, ba� ganje ^iet fiellt fl*, um ftgurli* gt;u teben, roie ein copy;�gebod. 3n ben emjelnen a)iulaquo;teU raquo;artieen bemertt man eine aKu�hlfibration, immer no* einen Slnflang an Contraction unb Swonfion ber �KuSfeln, aber in einem Seittjiaage, ba� bloB einem 3ittern_ glei*. lommt, befonberlaquo; bemertt man bieraquo; an bem @*raquo;eire. jn einjelnen S�tlen Ummt e� bor, basect; blog eine Seite belaquo; ��rberlaquo; ergriffen ifi; immer ift elaquo; eine Seite mebr.al� bie anbere, raquo;alaquo; ft* bur* bie meifl f*iefe SRi*tung belaquo; @*laquo;!Ci. felaquo; manifeftirt, fetten nur ftnb laquo;laquo; beibe Seiten belaquo; .K�rperlaquo; in glci*cm aRao^e. Sgt;ie �8tufhnu8teln fmb ebenfo, tme alle anberen, ergriffen, bojer tfirb balaquo; Sltbmen !uri, f*nell, angftli*; bic unn)ittt�f)rli*en 2)!u8teln fmb ni*t laquo;jefiiger in balaquo; allgemeine Seiben gejogen, ba^er finbet man bie Slrterien, tticS)ra^te, geftannt, benS�ullaquo; tlcm, framyng-Mnell, ben Sifter trampftg gefStoffen. lt;Bi treten Sieben, franfbeiten mit auf, unter benen bie laquo;rufientjiinbung eine febr geli)Dbnli*e Begleiterin belaquo; iTetanulaquo; ifi; biefe mo*t bann ben^uflanb no* f*re(Hi*er, bie Symptome berfelben inif*en fl* mit benen belaquo; Setonulaquo;, ber J!otl) ,m tleiraquo;, troefen, hart, bie SSleimbtate belaquo; SRaulelaquo;, belaquo; parme� fmb trotfen, ^eilaquo;, tot�, fo au* bie laquo;ugen, bie 3rterien. f*l�ge raquo;erben bart, entjunbli*, bie Sliigfl unb laquo;ellem; munq belaquo; Sbierelaquo; errei*t ben D�*jlen reg;rob, balaquo; maul lann gar ni*t mebr ge�ffnet werben, bie raquo;orber troclene, flarre 4jout fangt an ju Wnji^en, trobrentteife rinnt ber
|
||
|
||
|
||
� 270 �
famp;mtii an fccrfelben ftttunter; bo* fu ^tftig berfeltc au* feljn mag, e� tritt feine (SrlcicSterung tevBufldnbe ein, ti ift remet 3lng|i= unb Sobe�fcituciS; ba� %t)iex ift roabteni bet ganjen JCrantljdt feljr angftli* tmb f^te(f()aft. Dalaquo; fl�oul wirb enbM fo fe(i geftlcffen, balaquo; man claquo;a bie #9632;KmnUHien jetbrcdjen tonnte, ef)c e� ju �ffnen ift, ber 31ulaquo;raquo; riup belaquo; iSf eitbeK nimmt einen iibetn reg;evu^ an, ber Urin ber erft meifl Ije� tuar, mar, raquo;irb J�lje, tl treten mit ei* item SSorte bie Stjmbtome bc� Saulfteber� ein, bis enbli* ber Sob bcm jammeruollen Srauetftiele ein Snbc marfjt
Jpiefer ungliittfclige ^uftanb baucrt raquo;on A �15 JEaaen, Einige befjauuten bfi 3 unb 6 aBoc^en; bertraumatifcbe copy;tarrframpf bauert mcifi am tflrjcftcn.
aSorljerfagung. 35ilaquo; lajrognofe ifl fcbr ungiinftig, benn bie Jfranfbfit mxt man^mal no* Mncll jam Sbbe, raquo;enn man meint, IW ftl) im SjerWiDinben; man nimmt an, bag bie Sbiere, tyelrtie ben jm�lften Sag �berleben, gerettet raquo;erben, allein Be fterben aueb no* nneb l�ngerer -Jeit, na* 3 unb 4 3So-djen; tcb b^be ein Jbilaquo; noeb na* raquo;ielen �Bocbcn fterben feben, ti b?tte max feinen eigentti*enreg;tarrtrambf inebr, tonbern fraf, foff unb lief umjer, allein es betam eine Slrt laDes nervosa, magerte na* unb na* rein jum copy;celette ab unb Serenbete. Sie traumatif*e aiaulfDerre ifl bei tteitem gerabrli*er, al6 bie ibiobatl)if*ei bie mit trauma. tif*er a)iaulfD-em behafteten ^bicre fterben meiftenlaquo;; .raquo;on ken mit ber tbiobatbifeben befaUenen follen bie meiften gerettet toerben. Sieg berubt aber toobl auf einem 3rr= tbume, beim ti wirb gar man*e� CCferb otlaquo; mit SBtawl. 'Squot;quot; *e.|?f.tct laquo;quot;Sefeften werben, ba� mit SRebe beboftet ift, vmi icb in raquo;ielen Bollen bemerft babc; claquo; gei*iebt biefi inan*mal au� 2lengftli*feit, man*mal aber au* abfi*t. lr*, um ft* lm*tig ju ma*en. 3m (Sanjen fommt bie sUtoilmerre bei uns ju Sanbc feltens oor, unb c� fmb in 2?'� S:e,Stlr*lun3 quot;on je raquo;ier reg;t�(f eins genefen, raquo;a� fln aSerWltnfJ raquo;on 25 copy;tiief genefenen ju 100 tranfen giebt ibel*e� gettiu fein g�uflige� Siefultat genannt laquo;er. ben fann. ^* babe aber an* nur feljr ioenig mit ibioraquo;a. Wflfiem, fonbern faft aUe mit traumatif*em Starrframbfe bebartet gefunben. S� ift g�nftiger, menn ber Jtrambf raquo;on bmten na* raquo;otn augebt, ali umgetebrt, beffer, reenn er langfam, als i*neU entfielt; ^ferbc, bie innerbalb
|
||
|
||
|
||
� 271 �
24 copy;tunken tie �itfet gnt mc6t �ffnen f�nnen, flnb nllaquo; verloren laquo;njufeljen, ebenfo tfl heftiger copy;dtojeff laquo;jn lejr ung�nftige� �eicfien; bijlaquo; ift e8, roenn bie aaucjmu�teln fel)r gekannt fiai. Somtlicottonen mit anbeten �ran!= Seiten macben bie copy;ac^c um fo gefiilftlicfier, a3rufl= unb Sungcnentj�nbungen fommen in i^rem copy;efolge, ober treten jugleii^ mit fl)r auf.
Urfacfien. SBor aften raquo;Berlefeungen. Die �Serfeljungen f�nnen anf^ei. nenb fc^r gering fetjn, ein Singclftid), leidjtcr einrig in ein felinigtc� (Sebilbe, ein^aarfeit n.bergl., ober Obcrationen, iie Snufenbe mit Seidjtigteit ertragen, �aftration, �oupiten be� Scbraeifc� bringen il)n ^ersor. i8ci SRinbern ijabe i* il)n oftne alle raquo;eitere Urfncamp;e im copy;tafle entfte^cn feben, bei .jjunraquo; Sinnen na* bem copy;ebaren, befonberlaquo; bei laquo;einen @tubcnlaquo;un= fcen; i�i babeberen gefeben, bie fo liarenwren, basect; manfte, trie ein aulaquo; sect;olj gef*nitjtclaquo; S�ilb, auf bie SBeine (teilen unb umlegen tonnte, oljne'baj balaquo; Sbier nur bie minbefle a�ewjegnng m macben im copy;taube war. a�itterung6ein. fl�ffe finb getrij bie gr��te llrfadje bev �rantfecit, greller SBe^fel raquo;on Jjifee unb JKilte, feuebte, nebelige ��itterung, jueltbe bann au* eben in iljrer ^errfdijeit raquo;oawgene Dbe= rationen, ober erhaltene aSerleftungen fo gef�brli* macben. 3n bem franj�fifd)en gelbjuge in aegtjbtcn betamen bie meifien SBemunbeten, reeldje auf bem 3�il tran8raquo;ortirt w�rben, ben copy;tarrtramvf, bie ju Sanbe tranSyortirten Hieben frei, Wie fiaretj erj�blt. GuetWungen raquo;on Sler. raquo;en Tinb ebenfo gefaljdicb, allaquo; 2(nfte*en ober Slnfdjneiben berfelben; bajer bei �aftration, befonberlaquo; mit Unterbin. tung, mit unge�ffneter copy;*eibenl)aut, S)ru(! auf SJemn kut* JJnocbcnau8gt;iiu*fe, Jinocbenftlitter, bajer bei Ca�ries: cbenfraquo; tonnen eiterbebot�, @rgiesect;ungen laquo;on mttx ober Sautbe in bie $�()lungen belaquo; Jl�rraquo;er8 SBeranloffungen bam raquo;erben, oft erft SSocben na* bem @efcbe()encnj fo tritt er au* bei (Siterungen na* bem Sauterifircn, ilbcr. Daubfgern mit bem aiernarben ber aBunben, bur* em-Hemmung unb 3errung ber Slersenenfcen, ein.
SJeljanblung. (S3 l�gt fi* feine beftimmte aSerfaraquo;rung8ngt;eife angeben, na* raquo;el*cr man ben copy;tarrtramyf betjanbelt; e� Unb eine ganje SHJenge SSetfaftrung�orten angegeben raquo;otben, aber
|
||
|
||
|
||
� 273 �
bilaquo; jejt fcat ftlaquo; teinc ganj dettiljrt. m m Xflim gonlaquo; ^nu famp;miUma geweftn, He man in buntte, ml copy;MUe bradite, fie mit einigem Sutter unb friWcm SxinU raquo;oiiev raquo;erfaft nnb fi* mt Uebrigen got feine 5Bi�l)e mit iftnen gai, ein gmgeyeig f�r kie SRugmrebereien bet *o. moovattitn. Slnteretfcite fmb Sljiete geheilt Worten, kie S^*.quot;'quot; quot;S M^ wmimam beamp;ankcttc unk kit copy;ac6e tein al� giitjunkung ker SR�dcnmarf�Jdute anfa*; n'i,-,lm-r l^P \e,1 cmem 3:*il:laquo; adungen, kalaquo; mir jum ^l^^quot;^^quot;quot;^quot;g 8laquo;aj*en laquo;mrte; its liep i^m brei Xage naeSemanker bi6 jut Ofinmacjt jut Slbet, eS fttttUe
St.vquot;1'1quot; ht9- '#9632;! litim- nifl quot;n Wquot; copy;tunken ftank e8 S iJJir�iquot;'1*!quot; %e 3ab '* Opium, rieb Mfef ein, nl. ,-Mtc 1? uni �ttquot;lrteJ- na* eM mem hjieket gur Slrbeit benufct; allem nai*folgcnke #9632;Si�t, m anffieinenk alle jnkicationcn gu einem folcbcn raquo;etfabten raquo;orbonken
ttUnrnpiAgc auf kie SBirbelfaule mit eben kern unfifiern Sf�Smlaquo;^.*-raquo; ^''l^l quot;^quot;l raquo;quot;fucbt, bur� �luftegung gegeben, Saugenbaber angeluanbt, allein bieg ill bei qtcfien S,i)inen unmogli*., ttenujfien� in ket SBtisatoriwiraquo;; unraquo;
fAvlS, �M'*lLmmrl 3ci*eni. tomtn bat mir bie^ Set. fahren i,c, ^��beu Mt gute copy;ienfte acteiliet, obMon kieraquo;
J�w�* quot;i*4 MwiSen- Slaquo;lt;m bat amSonium-baket kut* copy;cbaafmffi balk mit gutem, balk mit ftble*. tern Stfolge gemacbt. 3* babe eineA SBerfucb maScn
Sttl�quot;laquo; ,lt;!''fnf0 l^' '* *'e t�aimtlaquo; 3Ketbobe, (aim. PDlaquo; unb copy;alpetet mitemanket in Harten Dofen raquo;u geben, anwenben feben unb felbft mit gutem unb Welaquo; em Ir �T?�3e^anbt*taR?, HauWiberfalje inner * unk OiStSiS. ^Jl**quot;' fe' raquo;laquo;Wiebenften 2ltten raquo;on framsf. ?i� � quot;'imfcen- bkfcnjiebenken, �jenben einteibun-gen, balk kn, balk kort ongeluankt, unk immer bat ft* $S mf�,rlH\ mi *? reg;enefenen gegen wTI� 9quot;
?fc^- quot;,im reg;u*' k?1quot;, to,mtc tquot;e Stokenoberation betfeit; ebenio wenn man ken angcfebnittenen okcr meftoAencn I^1 mquot;8*!'3 aS ?n-*f5en reg;'laquo;quot;quot;Ltraquo;in*Wneiken tonntei baraquo; crflrtrft, fo ift ea an* umfonft. 34 6abe felbjl bei ��unk.
|
||
|
||
|
||
� 273 �
flattframSf kit raquo;laquo;narbenbcn aBunten raquo;ietcr aufjeWnitten, ftabt gebrannt, umfonft uni gl�dli*, ^abe tie ajicbica= mcnte kuvtft ginfptijuna in lie SScnen mit anfc�cintnlD autem erfolge beigcbractit, allein bit Sacbe roar nnr Sinlaquo; aeljoUen, in ben mebtfUn SaUen trat bet Sob ein. �urj, eeiftbie�eljanbtungbe�istarvtrannjfe� eine fefir umiaere, mipliefte lt;�ac6e, unb ba, roo eine ��enge raquo;on (Scncfenen angegeben werben, m�gen siele g�tte nur ^cr @rab raquo;on SRbeumati�mu�, aber feine8iraquo;eg8 eigentlicher @tarrtromraquo;f mit raquo;oller Sntj�nbung ber ain�cnmart�Wute fetjn. 3# 6in ber �Keinung, bo^ man ba� antiraquo;l)logi|lifcbe SBcrfaCren, neben aibtoenbung ber utfadilicben Siomente re*t ballraquo; in Slnwenbung gebtaebt, at� ba� befte anfe^en Ebnntc unb bau aujjerbcm ganj, na* bem eben SBorliegenbcn, na* allge�meinen copy;runbfdfeen raquo;erfobren toetben mut.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;_ ^ (S� giebt au* eine 2Jienge Suriofa, bie man im SBolfe onreenbet, raquo;on benen i* nur ein� ertraquo;abnen will: man loll namlic� bur* balaquo; 3Kaut belaquo; Sbierc� f*iepen. Siej wirb fo raquo;cllWrt. baS man ein (Jarf gelabene� @eraquo;)et)r bur* �eai iBtoul fledt, fo bog bie O��nbung einige 5oU weit laquo;lieber au� bemfetben Setau8rogt, bann f*iesect;t man ba� copy;eiue^r ab. 3* raquo;abe ti felbp raquo;erfn*f unb tann raquo;er= fi^ern, bas claquo; eine geffiottige SBirfung im Slugenblide madbt, bur* ben imgebcuren @*re(�( ben ba6 Sijier bat; bie(elben liefen Stob, tonnten ben SBiunb offnen, (Stroa� aenieBcn, unb i* erinnere mi* an ein S�ferb, iBcl*e� roirtli* Ijcrgefletlt m�rbe; raquo;on jtsei anberen (iarb ba� eine aber mit bem neunten Sage, ba� anbete war ba� oben erraquo; raquo;abnte, cnbli* an Tabes nervosa enbenbe. Slllcin bie SJerfucjc ftnb ni*t rein, e� fmb bei allen, bei benen e� raquo;erfuebt nurbe, no* anberc aJiittel in Slntoenbung gebta*t Worten. Sreili* gebort mebr, al� ba� einfaeje iS*ieBen taju, ba� liat mir einmal ein alter �lualaquo;falber im 3Jer= trauen gefagt unb ba nun ber �Rann tobt iji, fo raquo;ill i* ti meinen Scfern autb im S�ertrauen fagen, bo* nur unter ket a�ebingung, ba^ fie e� au* feinem SBienMen tt)teber= ew�blen, al� na* meinem Sobe! Sllfo gons unter un�: man musect; bei'm !Bur*f�bren belaquo; reg;eiraquo;ebre� einen copy;tolaquo; erft raquo;on bet einen Seite bur* ba� CfJiaul f�hren, an biefen ftedt man bie 3)i�nbung an unb f*iebt nun balaquo; copy;emeer binbur* - aber aUe� ganj ftiU, laquo;anraquo; ftill � unb biefer copy;tab mu8 raquo;on einem gi*enfl�(fe geWmJt fcl)n, wel*e� ber SBliS abgeffitagen Sat, au* muS man Stute raquo;on bet
|
||
|
||
|
||||
274
|
||||
|
||||
|
||||
|
SRe*ten
|
|
||
Stat jur Sinten, motacn Don net Sintcn jur 9ie*tcu mib ubermuraeit, wit am laquo;Den Sage, fliegen! abtrift laquo;Btocf, iai ifl he ^auptfat^e!
Sagen copy;ie e� aber Siicmanb, 6i� ic6 hit tin' j^ tennc au* no* ein Witttl mit tern ettfi�t�fTcl u. bergt., laquo;bet talaquo; beftalte tlt;8 f�r mi* !nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;raquo;WiWquot;
k.s ifigt; rla.fuit?1iin' fo ta^ bcv ^a'npf aHimSMig na*, raquo;alaquo; SBiaul offnef Ti* tticter, bie !8au*= unb KMenntltli fein raquo;erben tocic^er, ber 31tf)em freier, e� tritt Snibund belaquo; ^arne�em, ber 3)iift raquo;irb torferer geballt, ber gSuli
5S!Si . quot;� J- ngt;- ^ abc,: bUibm n'$ t(lquot;�c 3elt einjclne raquo;Jiu�telpartieen f,axt, in einer Sratraction bigriffen, bie ?raquo;Sfaile.?J aeworben ju fet)n fefteint; biefe mug man bann local mit iertljcilenben SKittcIn beljanbeln.
Section.
raquo;,3an�fi1tctf^?ts�quot;t!#9632;u!,il,quot; -Sftutcbea gi�ienmarfe� mit BtflUf m benfflben, ftlgft eine (Srroei^ung belaquo; iS�cfen. tnarfe� ift f*on gefunben raquo;erben; �niueilen $at man ben urfpruugli* Betletten Sterben in entj�nbetem Sujianbe bis jum jRuffenmarte bin gefunben. Sie entjftnbung�llelle ift manepmot mi 3iuCteninarBconal gar ni*t grofi, luweilcn i|t abet bie (Sntjiinbung �ber balaquo; (SJanje raquo;erbreitet. $a. ben (Scmalttbatigfeiten ftattgefunben, fo flirtet man Ca�ries Jlnodienfblitter, Sitcrbepot� u. f. hgt;. Sinbcn Slaquo;ebcn= frontfceiten mit flott, fo ftnbet man bie SSefuItate berfclben auferbem mit awf.
C aSpn bm fialjnumflcn.
raquo;iertc� enpitel.
laquo;on bem Dummtoller ber qjferbe (Vesania,
Amentia, Fataitas).
SJan lann benJBummfoller niiit mit raquo;oltem SRecbtc ju ben gt;4Jaral?fen reebnen, fonbern nur Siebnlictfeit ift bie ifc falaquo;laquo;, watura man iftn bictftet fe^en tann; feiner eiqentraquo; lieben SUatut na* gebort er ju ben �Baffetfudjten; benn S?*fP l�rei^, 'ft laquo;i�cntli* ber copy;runb�ufianb, allein bur* ben SJcuct be� laquo;�erum� auf bie aKaffe belaquo; ffiebitnclaquo; raquo;itb bann bie S�ftmung bejTelben mebr ober raquo;eniaer bes bmgt unb gedt na* unb na* in laquo;irtli^e S�^mun'g tlber.
|
||||
|
||||
S_
|
||||
|
||||
|
||
� 275 -
banebtn ftiiten jirt) Seicen tclaquo; repvoouctioen copy;tjfteintlaquo;, lutldie alcr nii^t uvfiir�ngtiii) raquo;or^anlitn fmt, fonbern talaquo; but* entftcficn, tnl) kurri) tie Untertviiaung tcr SUatigteit trtSleliii-nc� wi� reg;anj|lienfH|1em �bctroiegttn win unk Silaquo;1 turd) Sonttactioncn unt unovraquo;cntli(^c Scnjcgungen in bcm ganjen SScveicitc bieffS Sljflcinelaquo; auftreten, woiutcb bann Slftetptobuctionen, iSerftdvtungen, copy;rgiejiungcn u. f. tt. u. f. m. Bortommen. 3)(ig bei bet Untctbriimmg bt8 reg;e-Sirnelaquo; alle Sljotigteitcn tr�ger, alle �mufinbungcn bnmvfer fmb, liegt bnrin, bau biefelKidftung eben ba� SJurljertfcSen be� gjumpfneroenfl)ftemc6 beurtuiibct, bem Sangfarateit bev �Bemegung, 3iat)t unb nur ilumpfe copy;nnj�nbungsf�ljigfeit eigen finb. @� tommen bei'm I)�l)en (Stabe be� Summraquo; fotletlaquo; alletbinglaquo; Zufalle raquo;or, raquo;ele^e mit .jpeftigteit out= tteten, biep finb abet bann bie copy;tjmvtome bet eingettetenen ��itnentj�nbung, wel'elje bur(b ben Sruet be� SIBafferS auf balaquo; reg;el)irn ^etborgebrac^t IDurben.
JJennjciAen. SBetradttet man ein bummtotlerige� SjSferb im StaUc, fo finbet man einen aRangel an SBetoujtfe^n, bet @tanb ifl nacl;laiTig, ba� �Beneftmcn ttaiic, ti ftnlet ein fiarreS, fdlt�frige� ^inbr�ten \tatt, ba� Sbier ift unaufmertfam, unemrftnUitb, fdjrecftjaft, als raenn man e� au8 bem laquo;Schlafe aufregte. Unterfudjt man e� genauer, fo finbet man ben Jitei�lauf be� SHute� ueranbert, fo tuie aueb bie Siefpivotion; beibe SSetricbtungen finb trag, longfomer allaquo; im nat�rlid) gefunben 3uftanbe; man finbet 2ti�30 ijjul�quot; fdll�ge, tiefen, tangfamen 2ltbcni, bie SeblcimBautc ber raquo;lafc, be� iDJaule�, bie (Soniunctiba be� 'iiuge� finb mcifl gelbli($, le�tere mitunter mit einem Slnfdiein raquo;on amp;ntj�n= tung kurd) �ongeliion be� Slute� raquo;erfeljen, bie SdiUimraquo; Ddute finb ftblajf, fdjmierig, ber lt;Sraquo;ei(6et ift j�b, fpinnt ft* in Sdbcn au� bem raquo;Biautc, bie -Junge ifl belegt, gelb-lieb , babei frijit ba� Sbier fein Suiter ni�lt mit Uebenbig-leit, e� fagt e� mit ben Siwen, ftautfi mit ben S�bnen binein, Jotcbt, taut, botebt raquo;ieber, lajt ba� gutter fallen, ftift raieber, fout, ebne i?uttcv im iDiaule ju baben, Jiebt ba� ^eu gern au� bet SRaufe unb ftijjt e� raquo;om JBoben, be-bolt J^alme ungetaut im SHaule, bie SJetbauung ifl tr�ge, elaquo; ift beftige Sonttaction im copy;armcanale raquo;ordanben, bablaquo; ber anijl Hein, feftgebo�t, bot einen feilen, bautartigen @(blcim�beriug, abet meift gut, mitunter aber aud) nicbt
|
||
|
||
|
||
276 -
|
||
|
||
raquo;ertaut, wirb in gtojjm ungeformten SDiaffm abgcfcjt, Mt 3Hifl luirti ni�lt gonj entfernt, bo�SIner uergijjt Sa� �dr�n�gen unti ftfilieBt ten Sifter, el)e tier S�fl DoUforamen ent. leert if}. S)ie copy;mvfinUKijfeit i(i fiumtif, man fnnn ten Spieren in bic �ftren greifen, tie Jjuffronen br�cten, claquo; ifl nitftt emjifintlicj bagegen, ta� @e)t(St ifl getr�M, M�be, tie SPubitte melt unt ftarr, bei- laquo;lief nic�t�fagenb, bumrn, (larr, bie JBettcgungen unt tic laquo;Stettung fint plumb �nb unregelm��ig, fie jiefeen trumm, feftief, ftcllen tie aSorbcr^ f�ge �bereinanber, Ereujen, geben mit gefenttem Stopft, dolbern, fi�rjen bin, treten mit einem ^interfuge juerfl an, iin (Seften beben fte bie Seine bo*, tappen, tie 5ublaquo; tung ifl fdjioer, bie Sfjicre legen fub in bie �uget, fmb fcblecbt ju njenfcen, raquo;eitben nacb einer Seite bin pon ber gegebenen Sinic ab, treten fdjnjer unt nur bei tiefgejielltem Jtopfe juriief, bei botbgcjlelltcm bleiben fie flehen ober fiei' gen. Sitte tiefe copy;^mptome fteigem ftcb, loenn man balaquo; Sbjer benu^t bat, unt raquo;erben febon beftiger bei einem (SJebraudje, too man bei einem gefunben ibiere necb feine laquo;rm�bung bemetten ro�rbe.
SBirb in biefem Jlranfbeit3ju|iante balaquo; OcBirn entmeber bureb ben S)xu� itl in ben reg;el)irnb�ljlen entljaltentn SBaf. ferlaquo; fo gereijt, bas e8 in entj�niungSjuftanb fler�tb, ober aber gefebiebt bieg turdj onterweite �ufere JCerbaUniffe, bur* erftifeenbe Slrbeit, crfiiSenbe�, fdjwcrelaquo; Sutter, beige imitterung, unmittelbare beftige einwirtung ter copy;onnens ftrablen auf ben copy;cb�tel teS Ifticrc�, fo tritt bann ber fogenannte rafente Jtoller ein, ter aber nitbtlaquo; meiter ift, al| eben bie febon fr�her unter ten (Sntj�nbungen mit ouf= gefuftrte Jjirnentjuntung; baber Ijier tiefelbe niebt nod). maU beftbrieben ju werten brauebt, fontern auf jene jur�cfgettiefen wirb.
SDion i)at tiefen rafenben Jtotter au* copy;onncnfotlcr ge= nannt, wenn er eben burd) bie Sinwirtung ter@onnenflrablcn bewirft rourbc; bieg ifl nun reine 2BiUfnljr, benn man tonn bann eben jcbe �rantftcit mit einem aSornamcn bejeitinen, wclcben man bem |te beroorrufenben aHomentc entnimmt, unb ftier ifl e� bem teebnifeben copy;proebgebrauebe notb nidftt einmal riebtiger unb giebt Verwirrung unb SScrwecbfctung mit einem anteren Uebel, bem copy;ibwinbet. Vertigo, wel. dben man cbenfaltlaquo; unter bem Kamen SonncntoUcr, lt;Sott= ncnfli*, auff�hrt.
@o Stigt bei (Sinigen ter SummtoUev ou* Sdjiticr,
|
||
|
||
|
||
� 277
|
||
|
||
Sdiicbfollct, uiiS iic iamit ie^ofteten Sftiere copy;(tiefeev; allein fciefi i\l au* uniic^ti�, itikcm kiep reg;*ieben unb 3ln. lehnen �tter� Seiten einelaquo; iiiflammatotifcten �ujtnnlitlaquo; im reg;ef)irnc ifl unt ka^et ju ten copy;nts�nbung�tomtlKitm
3 ho' bat man aueft ten SRamen copy;aamcntoKet f�r br�n. ftiaegiferbe, raquo;raquo;cldlc in biefev 3cit but* �lufroattungcn bet�ubt werten, SiaflentoUer, wenn raquo;ui* (Suttetung6raquo;eife, bunftige (St�lle u. berol., Slufmallungcn entfielen angewenbet.
3)iefc a�allungcn tonnen aber aueb nod) bei anbeten �rantbeiten raquo;ottommen unb bann bemapfetbc balaquo; Slnfeften cine� bummtottetigen geben, J. raquo;. copy;tufenttanffteit, 3laquo;raquo;n= weAfel, Sicroenfiebet, �betbauvt lebe Jctnntfeeit, bei mtU (bet Songejiionen belaquo; Stutelaquo; na* bem copy;cljirne unb Ijtetx tut* Untcttttttfung bet fteien Sl)*tigfett beffclben bewitft
raquo;l'uBerbem abet ftaben aueb bilaquo; jum l)i)*ilcn Stabe etm�-tete, abgettiebenlaquo; unb altet�f^matte gjfem kalaquo; Senebmen einelaquo; bummtoUetigen, roelcbe aScrbdltniffe man bei bet acurttieilung einelaquo; folgen -Sdiete� mit jut laquo;eaedtung jietjen musect;.
Utfac^en.
5lUc aJioincnte, raquo;eldic ju aniialteuben dongcflioncn belaquo; Slutelaquo; naeb bein �obfc unb bem reg;el)itne Slnlag geben, untgt; bann tiefe Songeflioncn felbfl Tmb tie Utfatben belaquo; JDunimfcllct�, fit m�gen nun in bem ��tjct belaquo; Spierelaquo; felbfl enthalten febn, obet �ufierlid) ftettommen, ebenfu fann ^itnentj�nbung_ in copy;ummfollet aulaquo;geBen. SJutcb tiefe fottbauetnben 6onge|lioncn Witt eine Slu�fcbeibung raquo;on S�lutmaiTet, copy;etum in ten copy;eljitni�ljlen unb jraquo;if*en ten .Muten belaquo; reg;e^itnc8 fiersotgetnfen, luelebelaquo; bann tutefl ben raquo;on ihm auf tat copy;eftitn ausge�bten Scuef bie iSlaquo;mb= tome belaquo; copy;ummtottetlaquo; ftetbeibtingt. IWan tonn fi* tabet nun f*on felbH aHe einjelnen 3)Jcraente benten, j. raquo;� �of= tiemen, feftelaquo; (Sutten bei raquo;ollem Seibe, feftelaquo; copy;(bitallen telaquo; �ebltiemenlaquo;, fjeftigelaquo; auffefttn bet iPfetbc, ju ftatfelaquo; Suttem, raquo;ielelaquo; SRaufenfuttet, p ftlt;wl n�Btenbcraquo; glittet, ju taugelaquo; copy;teften im Stalle, tunftige, niettige St�lle, ju IjeftigeSlnlttengungen u. f. raquo;. u. f. m. fonnen bie �onge. laquo;ionen, mit biefen ben copy;ummfotlet bewirten, um fo leid), tet unb f*neUet, (e meijx balaquo; S^ilaquo; tut* Sau unt etb. lie^e anl�ge baju (nclinirt.
|
||
|
||
|
||
� 278 �
aiotljerfagung.
. ri!rgt;'e-1va3,',?fflt;,4u?3,6ci raquo;'rt'quot;* �uJaeJitieiiem Summ, foler ifi ebe�mat f�lccftt; bejio fc*lc*tcr, je tanlaquo;tta� UdeUmttlaquo; Brtoiielaquo; pat, laquo;irt man tann eigentliCcmilaquo;raquo; men, taj em loirtli* tummclaquo; laquo;Bferb nie feieilaquo; raquo;ottS
men ^ergejlellt w tt. Sntftanb tk Jlranf J it quot;nrrf, �quot;h junbung, to tlaquo;|t fie f.* nur in ten UcberganggZneX
Be*laquo;t, raquo;o man no* mit einem leisten reg;Ue raquo;on (Sn juiming ju t6un fiat Die Suren, luelc^e laquo;Ifl*laquo;* unb odltommcngetuiigent1ai}e6en/ fint. mcifl nur �f�e. Sei*?
iBettfte kalaquo; pjfert f*on in einen kern DummfoTter nlmlXn 3u(lankraquo;erfe(sen, aufOeben, unb tjat kann atl rtiniquot; nueb ken Momentanipummtoatr abgemenbct; allein ben raquo;ivW* Won raquo;orftaukenen 3laquo;ftanb kcr feai^ung in baa @ f, * ju raquo;rten, iraquo; tine gam anbere @aei)c, tie nur fehrfel e fcin unb reieber einmal gelingen mag.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;9 '
aSc^anbtung. SKon muf, ,wie iti jcber JJranEOeit, bie fernere Sort, wirtung bcr UriacScn raquo;erpten unb biefelbcn mraquo;nti*ft entl rcrnen; kat)er inuf.jn�n bei folgen Sl)icren fur /ei*te wenig nalpnbe faHnic 55(41 fovgen, luftig n, tmin Slufent^lt anovbnen, feinen Deftigen, anitrengenben @el braud) geftattcn; man mup bie laquo;ccngnngen belaquo; Jtrei�lauflaquo; meibevi, Die (Surten, laquo;elrictnen. auffaijjngel loiterer an! legen, 3 nffioppungen im Untcrleibe ju betcitigen fu*en Sieg leitelaquo; gef*iel)t, iubem man abfuDtcnbe 0)!ittel niebt ; raquo;at man copy;rnnrutter, fo ijl bicfe giittevnngaart jumeilen Won �Uefti SinreMbenb, bieraquo; ju beMjertitelligen, befonber� raquo;laquo;raquo;re St ?v�amp;*gt;IC raquo;ieireg;n^tn unb copy;Wltraut niit= i?*f fci, ffM. rlS?'^' anfcntn abjufa^tcn! follte bie6 ni*t ber 5laquo;aJe?tt fo musect; man mit ngt;frHilt;6en.rlaquo;n� mitteln nacfcbelfen. SBenn man im copy;ntfernteften SS .^''f'JT^ri'1'^?! quot;quot; ent��nbli(J,er 3nftanb jngegen ift, fo jtnb bie broftifcteu mm raquo;u raquo;ermeiben nub bieta-liniWen m mtiften; man mu� fie ober in ftarteu bofm aeben, benu bie Untcrbr�cfnna ber fenforieden n�tiatel
IftSM��'laquo;^ Wquot; laquo;' em�li^e amp; ^5m J^Vl? laquo;b�eftumort ift unb ba^er manchmal ganj enorm groge Waben raquo;ertragen werken, copy;ink aber biefe
|
||
|
||
|
||
� 279 �
EO�ttcl raquo;on SBirfung, tmrt klaquo; aRift lo�extU�t}�gt;*'''J* weifte man bann Maftifcte raquo;littet, Guerffilberfalje an, um rcdjt Wftigc Slblcitung na* tem copy;otmconole jn bc .roitten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; . . ..laquo;
Rec: Aloes soecotnuae 31p. Cajomelanos 3ij. Saponis gp. M. f. e. Spirit, saponat. lege artis Pillul. No. J. I). S. Sliif einmal ju geben.
SieSBirtung fonnman mitSeifcnflijfticten unterftufeen.
@int tie (Eongeitionen nad) *em Jtcyfe raquo;on Sebcutuiig unb bcutlicfi m erfennen, fo muS man balb einen tMtiacn laquo;SSctlfti modicn, felbjl falle Umfdil�ge auf Mn copy;*laquo;laquo;{ antoenben utrt tne^t iai SSerfoftren einleiten, wa� man bei entJ�nbunj bev reg;el)ivnt)aute ju befolgen Ut
amp;i ifl iibrigenlaquo; gat nieftt feiten ter Satt, tgt;asect; untlaquo; bitfett UmfMnWn au* ftarfe trajlifc^c 3)!ittcl temc SBit. hing ieiften nnb bic 21bgefiuntt'ftl)eit fe^r gvoj in, ,*'laquo;nn tfrnt bie Stetcuc ve*t gute 3)ten(ie nnb ift an i^tem S|Jllaquo;|e, man tann baju foitgefebte reg;aben raquo;on Tartarus cmeticiis to�ljlen, ollein fcurtijgrcifenbcr ift bie ainwcnbnng bet 1 inc-tnra Veratri albi al� Snjeetion in eine �sene. aJJan fann mit 25 Svosfen anfangen unb altm�Wg auf 120 flcigcni it finti hiermit reftt siele g�nfiige Srfolgeerjielt raquo;orten, nur Meitett bie gade gar )U oft an bem aBibctwillen unb ber Ungebulb bev reg;igentl)�met, ba bie (Sui nicbt mit ein unb mei SBo^en obgematlit febn fann, fonbetn belfamttS fottgefefet tuevben mus, wenn man ju einem SRefultate gelaquo; langen raquo;illi jumal ta man gejiouugen fetjnfann, ftin unb wiebet einmal au�sufefeen, um ben oft raquo;ermunbeten Scnen Bett ju laffen, wieber ju laquo;erljcilen, ba man fonfl autj raquo;)o6l eine iBcncneitcvung etWcinen feljen tann. !�laquo;J eiter mae^enbe, �ujere SReismittel fe^r gute S)icnfic Iei�ften f�nnen, ifl aujier altem Smcifel, inbem fion burclaquo; ben copy;aftcDerlufl; bie Sliatut gejwungen ifl, olle copy;epot� fiier ober bort mieber ju reforbiren unb fo ben auf einer Seite ertittenen �Serluft ju erfejen. 3lt;* erinnere mi_ct)ci. ne� total bummfollerigen SSfcrbelaquo;, ba� sum aSetiud)laquo;. raquo;ferb oufgeftellt war, an welkem turj tjintereiiianber bie CSafttatiou, aicroenoreration an alten raquo;ier laquo;einen, balaquo; �nglifiren laquo;oltjogen raquo;orten raquo;ar, unb bem man eine SscBuSlaquo; raunbe turef) J^al� unb SKatfcntanb beibrad)te, biefe unge. Ijeuern reg;4ftcslaquo;tlufle bur* bie (iitermigtn ertrug unb ben
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 280 �
JDummToIln fo weit raquo;laquo;let, fcafi claquo; raquo;�bet an cintii SBouet raquo;etlouft remie, bet fe^t jufticben mit feinem �aii= bei raquo;or, WJ�lirenb balaquo; S�ier iusot au* gu aat ni�ti mebt m gebtou*en wot. Sinbet fttili* bnettlaquo; orgonKMe 3et= ftotung, Sluffauguns in einem Steile belaquo; copy;e^itnelaquo; fintt, �nodSenaufttcibunijen, aSetbiefungen bet OefeitnfKiute, fo tann natutti* fein affitttl me^t Seifen; abet alte biefe laquo;raquo;oriommniffc fmb etft ju etfeimen, raquo;enn man bie @ec= turn ttoajieSt, man fyd im laquo;eben fein etfennung�jeidben f�t biefelben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;= o -gt;
aBitt man bie �feleut auf bie angegebene 31tt ni4t an-rcenben, fo fann man ba� Veratrum album in Fonta�nellen benu^en unb baJTcllje nntet bie ^aut innaen in gontancllen, obet tnbem man e� in copy;itetb�nbetn anmenbet �lm befJen macit man bie �lbleitung unb Stefotbtion bcf�t= betnben �Kittcl in bet 9t�5e bc�JtobfeS, um bem teibenben 3.ecile fo na^e, als mogli*, ju feijn.
(S? ifl nid�t feiten bet galt, bag fi* ein fauliqet, obet fc teijlofet Sufianb in bem Jl�tbet IjetauSfieHt, 'bafi man iu*t ttgt;of)t f*n;d*cnbe Sinittcl anwenben, obet biefelben mit teonfeauenj fottgeben fann, bann mug man niebt f�umen unb SHeijmittet geben, gambbet, 21tnico; in ben gatlen, tos man e� mit St�rungen im Satmcanal, in bem Sifot-tabetf�ftem, in bet Scbet ju tftun f)at, mug man oft ben btaflifcben aJiitteln bittetraquo;fatjige atjeneien folgen laffen, obet biefe mit jenen raquo;etbinben, wie e� eben bie Umfi�nbe Betlangen unb ioof�t man aueb unm�gli* ganraquo; fbctielle SlniDeifungen geben fann, ba lebet 8aU fein �igeutDiimli. Oftraquo; auftueiftunb batnotbbcuttSeilt unb be^anbeltfeDn will.
3llle biefe aSetfofttung�atten tonnen unm�gli^'obne Untetbtedmng fottgefeftt meeben; man mug bann bie eine fallen laffen unb na* bet anbeten gteifen, immet abet ba= bei tm 3luge bebalten, bie S�efotbtion be� etgoffenen copy;e-tumlaquo; ju ettcii^eii, bie bcraquo;timitte fenfotiellc Sftatigteit an= raquo;utegen unb m�gliebfi alle copy;toetungen im J�tei�laufe bei iBlute� gu bmbern, babei immet bie Sbatigfeit be� S)atm. ranale� in Otbnung ju etbatten. Wm giebt babet in fol. laquo;en Bttufcbengciten, mo man bie eigentlicbe aebanbluna ou�jufejjen genotbi^t ifi, tefotbitenbe SWittel, Arnica, bummi Asae foetidae, Pliellauilrium aquatieuna fehl benfelben copy;alge, bittete, obet biutctiftbe alaquo;ittel laquo;u, ie'nacb= bem nun ficbf�t biefe obet jene befonbere3nbication finbet.
|
||
|
||
|
||
|
||
LJ�
|
||
|
||
|
||
� 281 �
-Hoc.: l'ulv. florum Aruicae Jiv.
�nbsp; nbsp; Gummi Asae foetida Jij.
�nbsp; nbsp; Seminis Phellandrii aquatic! giv.
�nbsp; nbsp; radicia Gentianae rubrae S'M-Syrupi commuois q. 8. ut f. Elcctuar.
M, D.S. Sn 4 Xasm ju scrbtauc^en. 3118 tiiurctif*e SWittel fmfc Resina flara, Oleum Tere-binthinae benufct unb t)ielfalt;S gemigbtaudjt wotben, fraquo; Kit and) baS Oleum Lavendulae; fie tsetbcn wohl nur Unwot�vcn aiufecn gcw�ftrcn. JJetftfng mitt btm Mer-curius siiblimatus conraBivus in folgtnbcr ijctmtl gtbcn; lU'C.: Mercurii sublimati corrosivi gr. j. solve in Spirlto frumeuti S.j.
adde Aquae fentanae �fj. M. D. S. �liif einmal gu geben. copy;8 W�re inbeffen woijl jweitm�giger, baffelbe in Ritten-form unptuenben:
Rec: Mercurii sublimatf corroeivi gr. j. Pulv, radicia Altheae 5j. Aqaae fontanae q. a. ut f. Pillula IVo. j. M. D. S. Sluf einmal ju geben. OJIan mug ober mit biefem SBlittel fe^r raquo;orWtig feijn, inbera bit S�fcrbc fefir entyfinblic* gegen baffctbe flnb.
fiat man c8 mit bem fogenonnten Saomcnfoller ju tjun, fo ifl e8 ba8 befle aOiittcl, bie bamit bebafteten Stuten 6e-betten ju laffen, lua8 man mirt) looblbutci) aJIauU^ieiljciujfte raquo;erttditcn l�jit, um ba8 3ufommen ber copy;tuten k raquo;crtjin. bem i allein ba8 Sr�^tigwcrben ifl eigentli(8 erfl ba8 beflf SDiittct, urn bie Sbietc raquo;ollfommen ju btfriebigen, unb felbfl bann, wenn man na* ber reg;eburt bc8 Sohlen bie copy;tute nidit balb micber raquo;enSleuem belegen loft, leSrtber olte Sufianb bo* wiebet unb geljt bann oft in elgentlitben Slummtollcr �ber, ^ot man leine Oetegen^eit, bie copy;til-ten bebcrfen ju laffen, ober raquo;ill man bicfi ni*t, fo muS man bejirimircnbc Sliittel antoenben, �lbcrloj, obf�^renbe ajlittel, U\)Ui SGec^alten, magere SMt, Mrbeit. aiian fann folgenbe Sormel benu^en: Rec: Nitri depurati
Cremona tartari ana gvj. Pulver, radioia Altheae giy.
H ��raquo;
|
||
|
||
|
|||
282
|
|||
|
|||
|
� � Aquae fontaaae q. 8. ut f. Blectuar M. D. S. copy;pateJweife ju gcSen.
Section, copy;inb kie am SJummfpUer tcikenben Sftiree an eiiiev onbtrtn Xtanlijeit gcflorten, tit jufdUig Jinjutrat, fo fin--ket man nii|t fetten Uoi We SRefultate, ttel*c kic lebtetc Jinterlieg; ftnket fU6 bei'm i�ummtoltec no* Jpimentjiin. kimg em, fo fieHt ft* fcei ker Section bolaquo; kar, malaquo; fcfion bei/bcr ^intentj�nbung angegeben werben ift. 58ei'm ei= gentlnben !Bummtoltct ftnbcn ft* bie copy;efdje belaquo; reg;e()irnc8 unb feiner ^ftutc erweitert, kic $irnJollen mit mebr ober raquo;enlger �Baffer gef�llt; bieg ifl inbeffen ni*t immer Bor= laquo;anben, benn raquo;enn man (urj.oor bem Scbe reebt fr�ftige, reforbtrenbe Sffiittel anmenbet, fo ift e� mitunter ganj b?c. fcfilbunken unb man finbet Wog eine gro�e copy;�taffljett ker raquo;orberen reg;el)irnfommern. Sie $iriif�bftanj ift meift roei* laquo;er, um fo mefe, raquo;enn ein fauliger 3uftanb raquo;erftanben raquo;oar. am bem Plexus choroideus ftnb mitunter �u�= febwiljungen, wenn ein entjilnbti*er �uftonb ft* no* au�. bilketc. laquo;l�weilcn ftnket mau �Jcrl�ngerunaen ker Jtno= (raquo;etifyi^en im Seite fcc� Heinen copy;eftirnesr^wobur* ein befiankigerSSeij unterhalten wirk. S� ift au*, namentti* ju jena raquo;iermal, beoba*tet werben, kag ket fiii-nanbana son unten na* oben raquo;jlatt gekr�ctt unb raquo;ertleinert unk kie goncaoitot ker Sella tureica fugli* crliaben, oSernicW fonii franflj.tft raquo;erankert war. � 5* erinnere mi* augerbem, bort einen copy;cfcabel gefeticn gu Jaben, wel*er einem febr f*�= nen sBiab*cn angeh�rt Satte; biefe ertrontte, ftagte beftia �ber fortbauernken, heftigen, ni*t su btfeitigenben JEobfraquo; f*merj, w�rbe enkli* ganj geiflc8f*wa*, bi�bfmnig unb liarb; man fanb in itirem (^*�bel bie Sella tureica unb ken sect;irnai*ang nerabe fo ser�nkert, wie man e� bei ken kummtoUerigen gfferben finbet.
f�nfte} 6atgt;itel.
58on ber Slbojjlerie, 5Kerraquo;enliiJmung, 9lcrraquo;en-t*lag (Apoplexia, Paralysis).
�ennjei*en. Unter ilaquo;emnf*lag raquo;erflcftt man bie bl�Wi*laquo; Unter= ktuefung ber S^atigtcit be� reg;e6irnnerraquo;crtfl)|}cm8, entweker
|
||
|
|||
|
||
283 �
|
||
|
||
aUacincin, otct Molaquo; tijeitotifc, unb tesciclaquo;nct wit 31m--raquo;tciic, @*l(ig, tcfonket� ira 3uillt;mti, ^quot;Jquot;1*^''. felbft (iclnftmt iff, fcagcqen mit km 9lu8brttd qjoraMe ken 3ufiant, mo fcalaquo; copy;efeitn ftlaquo; til, tagtgcn abet tie �ftatig.
Sim immn ift e� *et Sott, kajj bei betattigen Seiten belaquo; (SeSitnelaquo; unb SRudenmatfelaquo; aUgemcine_Sabmung ein= ttitt, elaquo; ift oft nut cine Seite a�amp;mt, Hemiplegia, obet elaquo; ifi nut bie bintcte ^�tfte belaquo; Jtbtraquo;erS gel�tjmt, Para-nleKia. 6laquo; ift mettoutbig, bag bei ben S�bmungcn, laquo;gt;enn nucb bie SBetotgung but* ben �lnfail aufgeboben ifi, bolaquo; oft bie Smraquo;fittWlaquo;laquo;eit blieb, roalaquo; bcfonbeclaquo; bann bet gall id, racnn mek bie Sleraen atlaquo; bie denttaltSeite leiben; bolaquo; finbet filaquo; aulaquo; mit tiefen ^uflanben neben bet Un= miigtiifeit bet JBcwcgung aud) PBlWUgRit em.; .
Oillaquo; ben raquo;etWiebenen SBotgangen, n)ctlaquo;e bei einem aBoraquo;lectif*eii Slnfafte im (Seljira botge()en, tbetlt man bie raquo;otleiie ein 1) in ben blutigen ^laquo;lagflup, Apo: iilexia saneuinea, bei bicfem finbet man, boS et nut bei iollbliitigen ^bieten einttitt, mituntet fteHen fllaquo; laquo;W *quot;= talstifAe Unf�lle in einigen SKctoen em, mituntet ttitt cv abet au* ganj pl�feti* cfn, bet ^elaquo;flaquo;lag raquo;itb unfubU bat, bet-SBullaquo; tongfamet, raquo;oil, balaquo; tuge raquo;lib flatt, bie S�ubilten ettoeitett, bie Stticte taumeln, li�tjcn. 3lalaquo; bem Sobe finbet man in ben reg;ef)itntommetn, fetten m bet copy;cbitnfubftanj, etgoffenelaquo; Slut, butlaquo; beffen copy;tuet eben bie Oebitnt^ltiateit untetbtiidt mutbe.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .
2)nbsp; 3n ben fet�fen-@laquo;lagflu6, Apoplexia8ero8|i, elaquo; finben ftlaquo; babei jiemlilaquo; biefelben �uf�uc em, aUeiu man finbet ftatt belaquo; etgoffenen laquo;lutelaquo; eine gtogeJUiengc a�affet im copy;eljitn ergoffen, bcffen Stutt abet anlaquo; fetnb= lilaquo; einwittte. reg;laquo; f�nnte raquo;unbetn, ba6 bie6 bet laquo;all fel), tnbem bei'm SBummfoKet bet copy;tuet fo lange ettta�enwttb, biefi tommt abet babct, raquo;eil bei'm Summfollei balaquo; @e= bitn filaquo; an ben copy;tud nalaquo; unb nalaquo; gemobnt, teaDtenb et biet mit einem raquo;Jalc tfoMilaquo; einttitt. reg;� ttitt btefet copy;laquo;tog)lusect; aulaquo; no* unb bei ^itnentjunbung, bei 2ln= tbtatltantbeiten ein.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , .
3)nbsp; S)en netbbfen copy;laquo;tagfluj, Apoplewa nervosa, biet finben bie SongcflionSjufMnbe nolaquo; bem �oBfe mlaquo;t ftatt, man bemettt teine SlnWreeUung bet SBtiitgeroiic it. f. id. , mit einem S�otte leine Slufteaung belaquo; a3ltit= ftftemlaquo;, balaquo; copy;e^itn leibet tytt in filaquo; felbjl, auf feinet
|
||
|
||
|
||
kinanjiWen Seite. SKan ftnfcet kann na* kern Soke laquo;at m*t� matenett Shantiaftei raquo;ct. ^ievljer gefi�ren kie ^aljmiingen emjelner 0lerraquo;en, wo man au* niiti S8t-fonbercj aufjuBieifen Bermaa. aRerfW�rkifl fmk einiqe F*.quot;^?^ Paraplegia bei uferten, mo mon eine copy;tefle *eS, ^quot;laquo;quot;quot;nartelaquo; aani aufaefogen fank, fo kaf nur einige raquo;arte raquo;aken ken �ufammenljang no* ermatten ftatten Site Heminlcgia jeidmet fi* kakur* au8, ka� kie reg;eri*t�= musletn ker gel�hmten Seite nac6 ker ungelabrateu l)inae= jegen werken unk ^ierkur* ein copy;iJieffteSeii ker reg;tmti-laquo;ige bemertt wirb, mitunter finket kie6 ober au* nidBt natt unk Sipke, Dix u. f. w. fangen nur f*loff Berab; ni*t immer ift kie S�bmung fo raquo;olltommen, kag (ie totale llnbrautbliarfeit ker copy;lieber bekingt, fonfcern ker copy;ebrau* fcerfelben ifl nur tfteitoel� aufgeloben, uiiBoUfommener iamp;ftlaqflug, Anoplexia lucoinpreta; kc*ingegtn mon ibn raquo;oUtommenen copy;*tagjlu6 nennt, wenn ker reg;c6rlaquo;u* total geljinkett ijt, Apoplexia completa.
llrfa*en.
wf'nillfl'^ raquo;quot;Wquot;*quot;laquo;- raquo;gt;laquo; W�tige reg;*taglIuS tonn fcur* Slllc� ^ertetgefufirt tt5erken, wolaquo; ken Jtrei�lauf biii= fcert unk Gongeftionen keffclbcn na* kern JJobfe bebinot, raquo;eftiae �iamp;e, k�ndige Stalle, fteftiae anfhengung, erl)ifcen= kelaquo; l�tter u f. k copy;er fer�fe %*logflu{i eiltet far lei*t auf mctapafiWem Sffiege kurlaquo; Untcrkr�cfung ankern itront�eiten, auc* tonn er fe^r lei*t auftreten bei ken Slntbrajcubetn, mitunter lommt er mit kem raquo;oriaen raquo;er-emt wx. Sicfr�nke keraquo; nerraquo;�fenreg;cblagjluffe�.iink meid gar ni*t aufgu|tnken unk man mu^ kafter eine eigene �ln-loge koju annehmen. SBci�Sferkcn urib laquo;unken ift er febr #9632; oft ker Segteitcr ker raquo;enenT*cn JtrontOeit (f. w. u.).
- SBotScrfoguitg.
unmittelbar ber |ck eintritt, malaquo; bei kern blutigen unk l'�-reg;'*'quot;^ in r'm laquo;laquo;Welaquo; S�Uen flattfinbet. 3|l ko8 S^ier no*ju beSonkeln, fo rausect; man ko* immer be. kenfen, bag felbft im galle bolaquo; Seben ehalten^wirk, nur ff,r 5!,(5!i.'quot;liclquot;einJ,:?i11 �fMemt bleiben unk fcasect; bieg f�r En �raquo;quot; J0* W*laquo; Solgeh baten tonn, ba� fie f�r l quot; ft quot;nbrau*bor bleiben, mitliin eigentli* wert^:
|
||
|
||
|
||
� 285 �
Scljautlung. SBei'm Mutijen copy;(Wa(iflusect; muft man fo fcfmetl raquo;ic miiiili* einen Iraftigen raquo;Ifcerla� machen, um fo ftdrtcr, ie meljr fcer atljem fdinarclicnt ifi, je deftiger ter Slnbranfl *ei SSliitelaquo; na* kern Sotfc (ft. copy;utann muffen xt�jt frdr= tige nMeitentcSDiittel am^alfc eingerieben werten, j. 3}.: Rec; Unguenti canthariilum Jiij tere cum Gunnni EphorWi Auripigmenti ana 5ip. M. D. S. 3um (Sinreitien. otet Wenn man fl�*tiger einreiben raquo;ill, fann inan_tiie Tinctura cantharidum ^ier anwenten mit Ammonium cauatieum, f,. N.'.
Rcc.: Sniriti salis ammoniaci caustici Tincturae cantharidum ana �ij. Olei Lvni %\. M. D. S. 3uin einreiben.
Snnerli* muj inanantiDbtogiflif*'^'quot;^ laquo;laquo;i*4raquo;! quot;Iquot;! ben Sarmcanal ju reigen fuefcen, inbem bie gmynnbticDfeit qencn 3)iittel ungemein abgeftunnift ifti bepbalb mun man 5lntimonialien, itourialien mit geben, Mercunus mil-riaticus mite, Stibium tartarisatum. Rec: Nitri depurati
Kali sulphurici ana �vj. Stibii tartarisati gif. M. D. S. 2luf 6 Wal ju geben.
68 6ot bie �lloe mit galomel oft reett guteSHcnfte ge. tban, allein fie wirft nur ju (angfam. Salb mun man ju ben nerocnerregenben SWtteln �bergeljen unb ben obtgen aiitteln Radix Valerianae, Flores Anncae juieijen; nut Ichteren mup man raquo;orfiebtig fei�, wenn etwa tin Conglaquo;. SftJttftant na* ten Sungcn ftattfinbet, ba tiefer baturd) leiebt nefteigert werben tonnte; man fann aber uampnoi unb �leam TereMnthinae in ahmenbung bringen, jnup inbeffen nie bie antibl)togiHif*e Slnjeige auBer21*t lauen.
Sei tem ferbfen SAUflfill, wenn man t�n erlaquo;quot;quot;'-was aber enorm Wwicrig ifl, waren ftaubtfatbli* tie !Die--taftafen ju l)eben, bie fr�fter raquo;ordanten gewe|ene Rxanu Ijeit wieber in reg;ang raquo;u bringen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;mv i s ...
laquo;ei'm nerobfen reg;*lagfluffe ifl ober ter !Hberla| ju raeiben unb foglei* reeift fftarfe (Sinreibungen an�ovf unb
|
||
|
||
|
||
� 286 �
J^al�, Cautcrium actuate.in Slmuenbimg m tringcn, unc innnm tann man Jilaquo; foglei* tie angefiiftrteu llltxvcnr mittcl gebrauten, auc^ tat Sal Cornu Cetvi knuljcn tciienbe Stlijftuxe geben u. f. laquo;j.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;* quot;'
ffienn bie SJietc genefen, mnp man immer no* eine Zeitlang bie Slfittet fKttbtaucSen. #9632; m bleiben nirti au^ oft nolaquo; 8laquo;6niungen eingetnev raquo;lewtn juttt*, tic aU mm 3Paral?fcn benimmt wn-^'V11quot;!quot;!;. P'^'-l S�laquo;6anbluii�8weifen feilen in ten fol= genben Sirtiteln mit aufaefiiljtt ttetben, in tenen raquo;on eini�gen befonbern �vtlieften laquo;laquo;Bmnnatn bic Siebt ift
!�ie copy;cetion�bata finb Won oben evtoaint.
(Scdj�tc� �atgt;ttel.
Sion iex Jttcuj. unb Scnbenl�^mung (Paralysli
lumbalis).
araquo;an finbet brci raquo;laquo;Miebene raquo;rten ber �veml�fimc, raquo;on �ie4n nquot;r.cmc tt'rtli* ^ierfjev geljort, bie beiben antern nidit; aUem ba fie betbe am* in bic erjle fibcrgefien tijn. nen, fraquo; foUen fie ftiet mit aufgefiidtt raquo;erben. Sie erfie itJ1' Kifl1^ WWWlaquo; Senbenlrt^me, bie jmeite bie ^eumatifcSe Senbenl�()me, bie britte bie burlaquo; mtdionifeSe k ^quot;''^ 4quot;tu?ien'^5)e6nun9el1 *laquo; aKu8!eln, laquo;�nber, lenbenlfibitu tm ^laquo;^quot;quot;S fclaquo; Sno�m entfteftenbe
JtcnnjeicSen.
laquo;.rJPic m6iere *i??cn ein.en Wnquot;gt;ntenben, unfiticrn, Wat, telnben reg;oiig mit bem Jpintert^eile, fiellen bie Hinterbeine
onfltpt, letcjt aue bem reg;lei*gcwitjt ju bringen. 3n ben ^6laquo;Trtreg;r^c�tan2.k'l� Pin w*laquo; Sl^tn laquo;oraquo; fleficn, 5-laquo;rt?ul ?ui bem �Smtcrt^eilc urn, mafirenb bie raquo;orbere �?ilU J,88^01raquo;laquo;! raquo;oUtommen mo^l erf*eint, balaquo; Zfret Eil*.' .�' raquo;gt;'laquo;raquo;laquo;'' laquo;laquo;tin kaffelie ift gelahmt, unb wenn elaquo; m mit bem JBorbertSeile raquo;um Slufeejen ergebt, � Wtibfii bie Jmtern grtremit�ten fieaen, ftltroartlaquo; fcWaff ZlSSr m' quot;?'' ka� Jjintert^eil raquo;crmag ft* nic6t jit er. 9?i�n- 3Han bemertt babei an ber ganjen Scnbcnaeaenb mti befonberS SluffaBenbe�, unb nur roenn ein f�rmirc�cr
Sirlaquo; m,e�r ^quot;^'quot;^x^quot; tooWam laquo;die fiattfinbet, be= merit man 5gt;eforimtaten.
|
||
|
||
|
||
� 287
|
||
|
||
ES ifl nidjt Icidit ju tcjlimmcn, raquo;raquo;et�ct tct brci set. Wiettncn Sitten raquo;on acnfcenWiimc eiquot; eben raquo;�tliegenbec Salt angelj�tt, untgt; man muji buttl) bic Bufnmmenftellung tet utfAdjlirfien ffliumente mit kern raquo;ottie�cnben Buflonte, mit antctn an kem Sljiete bereits raquo;erioufenen Jlrantamp;eiten, tie Steigung anbetet S^iete ju *cr ofcet jener gotm raquo;on �rantfteit,'Wc Siagncfe raquo;etouUtoinmncn. (Sntjlanti tie �rant^eit ganj yl�liiiiS eine ade hefonbere ajcranlanung in einer Seit,.too anbete Spiere aueft Won raquo;on yaralDtu Wen SlnfaUen' IjeimgcfuiSt TOutben, fmb bic �teui= unb Seubenaegenb unembfinblid), fo ifl bann mit SBcftimmtljett reine $atall)fe anjune^men. 3(1 bagegen bet Slnfall cnt= (lanbcn nad) einet (Sttigung, laquo;nftrengung unb borauf fol= iicnben copy;rf�ltung, mandimal aurt) bloji burd) ungcraquo;ot)nte Arbeit, j. �. TOcnn ein St�agewferb ftart geritten imrb u. betflt, ifl babei bie Scnbengegcnb cm^finbli'*, fell'lt li)�t= met o'l� gciDo^nlicb, fo fann man tie tbeumatifcfce Jtreuj^ l�ijme erfennen, gumal TOcnn etTOa ba� %i)icx fd)on �fter an rbeumatifeben Uebeln litt, Rheumatismus vagus ()otte; tft bagegen bie fironft)eit narf) Sragen nbcrfdiTOerer SReiter, Sa�en, nirrt) copy;dd�ge mit febmeren copy;tgenft�neen auf bic (Sroiipc, natb beftigeu (Sbrilngcn �bcr@rabcn, iS�(5en mit tem ateiter u. f. lii. ent(ionbcn, mit einem S�orte, baben mcdianifdjcSeMalttbatigteitcn fjattgcfunbtn, fo iiibannjcbc� SIM mcljv ober TOcniger copy;ntjnnbung raquo;orljanbcn, bieSbiete finb an ber befeb�bigten copy;teile emunnblicQ, wenn man fie ber�btt, elaquo; treten bic 3eicben be� a�unbfiebet� ein u.f.TO. enblid) fommt bie Jltcujlabmc aud) im copy;efotge anbetet .ftrantbeiten raquo;ot, bei SRictencntjnnbung j. '#9632;�#9632;, bann giebt fieb bie Sacbe aB ftmptomatifd) an unb fd)TOinbct mit bet raquo;crutiac^enben Jirontbeit jugleidb.
II t f a cb c n. Sie finb eben bereits aufgef�hrt, unb finb in S�jiebct= bolung: vl�liliAe etfnltnngen, beftiger copy;cbrau*, mc= cbanifdjc reg;cttialt, ober Sictoftafe ober anbctiucitigc Jftan{= beiten. Slugctbem tonnen aueb copy;roftofen innetbalb belaquo; SK�ctenmottcanalelaquo; bie llrfadie abgeben, ober aieforbtion be� SRinteimiarB auf einer beftimmten copy;tetle, ober (SnU j�nbung, copy;iterung ober Stgug in ben OiiKfenmort�b�U' ten, ober au* reg;tw'ci*ung be� S�dcnmatte� felbji.
|
||
|
||
|
||
� 288 �
aScrljetfagung.
Sie i(l nlt;ub ken raquo;orangcgcbcncn Urfai^cn raquo;crfcfticbcn, aber im reg;anjen immer ung�nflig, ta tie Jtrnnffjeit qft al= leu ajiitteln trofet unb man mitunter tie Urfadjc Weter et= fennen fann, no^ fie gu entfernen raquo;ermag. 9lm leitliijleu ift fie no* bei ter rljeumatifdien JtrcusUldme, wenn tiefeibc no* neu ift, cter bei tec fBrnylomnliWen, loo tnlaquo; llebel mit ter betingcuten Jtranttjeit entet. 3lm ungunftijifttn, mmn Sr�*e, Surationcu ftattfinten, cter Ti* (Siterungcn, Sluf. fausungen tea SRilrfenmarfe�, �rgiepungen son Scrum, erWilttetungen teffclbcn, ermeirtjungen, �atiel laquo;u�biU ten, ober copy;roftofen in tem Ganate ter SBirbcl enlfleljcn, raquo;o tann mcift alle SOiiibe unt .gfilfeleiftung raquo;ergeblid) ifl. copy;benfo ifi fie and) febr getr�bt bei reiner i�erDenl�^mung, Wo niebt feiten eine imbcilbare Sdjio�cbe im $intertl)cilc ober au�) nur in einem Sdjentet jur�cfbleibt.
JBe^antlung.
3|1 bie JEreujIfiSrae rein ncro��, fiellt ftc^ gar fein ^ci= (Sen te� inflammatorifcben 3uftanbe� ijncmi, fo ranfi man gleicb 2lntang8 ju ten ervegenten Sfleroenmittclu greifen, unb tann Camphnr, Radix Valerianae, Arnica, Radix Calami aromatici, Sal Cornu Gcivi, Oleum animale foetidnm. Oleum TerebiutLinae, unb tie Kr�uter unb SBurjeln �berhaupt anwenben, tic �t�crifcbe� Ocl entftaU ten. Diefe 2raquo;ittel raue man tur* traftigfte �ujiere SReije unterfi�^cn, nad) Umfl�nten mit ter J^�be ter 9Jarall)te binturd) bi� jurn (Sl�ijcifcn binnuf.
3ft tie S�bmung raeljr r^eumntiffber S�atur, fo tritt tie JBeftantlung ein, raquo;eltje bereitlaquo; befm !RI)cumati�mu� ongegeben niorlen ift, bier �rtlicb in ter Sentengegcnb an= gewantt. Oft tbun bier eine triftige Slbfitljrnng, Bcrbun= ten mit augern aieijcn, tie man tutdt f�nfllidbe aB�rme notb unterfl�tt, tie crltninfcbten Sienfte; tie 3lbf�l)rung ifl befonter� beSbalb n�tlub, well fte bale terSleigung juv Slu�fdjwifung unt grgiejung entgegenwirtt. 3fl copy;ntj�nlaquo; tung torbanten, mu6 man tem gem�jj raquo;erfobren unt fene S�iittet erft fpdter antoenten.
3(1 aber tic Jtreujldbme iivc�) mccbanifdjc @ewalt ent= fianten, bann ift im Slnfang immer inflammatorifcber �uraquo; ftant jugegen unt mug kern gemag oerfabren werten, oft flreng antip^logiftif*, juwcilen gemifebt, um tie SSeforptiun
|
||
|
||
|
||
� 289 �
Klaquo; cvaoffencn 'Mutti ober Stjm^c ju n-vtirtttn. Jft *quot;!
vein na* ien Sftejeln tet Wmtsie au bcDankeln, ft M* tic Solqen biefev entjfmtun�en, Eiterung, Savielaquo; raquo;er aShff� auSaang ift tarnt nodj *er, wemt tgt;ic entjunte. ten �ilWben unte'reinanter raquo;erroaciifen uns fp eine unbe. l^liA Walle bilten. S)ie� geftt aber feDr langfam laquo;on ftatten uns ift taiier laquo;�ffe un* Scbonung Je8 Zhnti ha quot;�eve 3eit unumdangli* notbmentig. laquo;ber bem oSn-gea*tet bleibt ba� ij^ier �fterlaquo; bo* Inebr ober wen.ger
U1,3ft�b*jtrelaquo;sllaquo;bme fumytomatifd,, ft fa�t ilaquo;re SBe^anb-(ung mit ber �ranfljeit, tcrenSymptom lie ift, jufammen.
Section. SKan ffnbet, wenn bie �renglafjme rein ners�laquo; im, oft aar niebt� matcriett Ser�ntevte� raquo;or, boffl juroeilen eine V�Sere ��eictlDeit M8 iRurtcnmartelaquo;. isoiilb aber ent. uinblid)e3u(ianbe mit Dorljanben gcraefen, quot;er mai-en rat. JbaniWc a�erlctfungen eingetreten, bann finbet mau alte State bie al� laquo;au�gaiige ber reg;ntjunbungen in ben laquo;erfdiebenen Seilen oortommen tonnen:, entsunbunglaquo;. fteu� in ten ccrWiebeiien S�cilen, ergicliung., teiterung, quot;luffaugung, aSerjaudiung, SarieS. !I5er;Bacbfung, �no. Ac Pimer/ in ben raquo;erfiiebenften aibftiinmgen unb bei. verfdSiebcnen feilen ber �reui= unb SeiiKngegcnb.
, Siebentes iSapitel.
aSon ber �reuj= unb �enbentafime ter copy;*aafe.
3J!an nennt biefcfiranfljcit aud) SraberfranEfteit, (Snub-
berfrantlieit, Jtteuibrcbe, copy;dirlaquo;tigfct)n u. f- n-1-; n''ft
ein mit keebt feljr gef�rebtete� Hebel. reg;ie giebt fotgenbe
JEcnnjet*en. lt;3ic cntflcljt entmeker blotlaquo;*- amp;laquo;laquo; Wtener berSaJ ift, ober lanqfamer; in biefem leetcrcnSallt Ijaben Jitfcraquo;laquo;laquo;laquo; ein fcblanc�, tvauriqe� SSeneDmen, meift taugen fte bann an ft* an bem Hinterteile ju benagen, laquo;oobei fie fuj Siquot; �e auerwfcn, fte tawen mit ben Jpinterbemen unb tetgen copy;cbmerjen in benfelben an, fte reiben ft* an amp;t. genft�uben atlein man finbet bei ber UnterMung bie laut gefuiib, na* unb na* TOirt ber @ang mit bem laquo;fn. laquo;entin'� Safdjenbu*.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; 9
|
||
|
||
�
|
|||
|
|||
� 290 �
tevtjcillaquo; raquo;Bantenraquo;, roadelnl, fcSmantenb, tie .�intetkuif tuertro 1)0* atiobtn, mejt in trabentcri�cnjegunq bcnuht, fcatci ftirtcn (JrMuttcrungcn ber SBiuateln fiatt, mie raquo;on merit otet roeniQlaquo; l)eftiflcii clectrifctcii copy;^f�flcn, bic�etr. f*aft �ber bo� 4gt;mtert()eil gellt immer mejr raquo;erloten, e8 ttitbiio*gef*leMt, raquo;loanft (jcftiger, fommt gam ouster Micfttung, laquo;jeldjc bolaquo; iborbcrtljeit annimmt, tie �Jauteln Wtmnten, kafjer toirb bo� S^ier abgeje^rt, mager, tie *aut imrb trotten, fbrobe, but* ba� Onubbcrn felbfi fteUcniocilaquo; raquo;unb, raquo;ctbittt, bie Store fmb �ngftli*, Wrccfljaft, furcDt. fam, enblid) frcffen fie nidjt mefer geh�rig, fie maaern bann fc!)r ab , e8 tritt ein fauliget ^uftanb ein, mit �ulaquo;. fluiten oulaquo; ber Slafc, bem aKauTc, S)urrtfoli, bie @c{imcr= jen raquo;erben immer heftiger, bie Sftiere tnirfcbcn mit ben �oSittn laquo;nb fterben. �
llrfadjen. laquo;Biit SBe(limmlaquo;)eit fmb fie nid6t onjnaeben, man fiat bieg unb jene� bcfdmlbigt, frtleeStelaquo; SBetttr nadi bet a�ott-f*ur, raquo;u ubbigc �brncrnofitung na* ber copy;rnbtc, bcfon. ber6 Mf(*t �prttStan, maugelnbeSJeftiebigung beiJBbrfen Onanie berftlben, fcbimmligc�, moberige� Slitter, ba� eben mit laquo;einen iPiljen befe^t ifl unb turd) beren qiftiae �in. wirtung bie Sl)fere erfranten. Sie SSace bebingt aueb balaquo; Icid()tcvc eintreten biefer JJrantijeit, kenn bie feinern reg;*aofe nameutli* bie fbanifeben, erliegen ber �ronfljeit am lei*^ tefien; ebenfo baS Sllter, inbem nur junge Sfiiere oon ein bis Vati Sabren erfron!en, m�nnlidie Iftiere mehr al� tpcibli^e. Snbli* tfi bo� Hebel erbli*, ober niibt an-liectenb.
SBor^crfogung. raquo;li $regnofe ift jebe�mol fe^r fd�c^t.
#9632; Seftonblung. copy;ie ifl feto unfidier, man tjot �rtKdie aberl�ffe, in ber areuj= unb Senbengegcnb, toltc UmfcW�gc, reg;lii6eifen iSontaneUcn, reijenbe ginrtibungen oemad)t, fiat innerli* m Anfang antio^togifiifc�e, fr�ter ifieijmittel gegeben, ol�lem obne iefonber� g�nftigen copy;rfotg im aagemeinen; ein= Seine fmb gerettet w�lben. Um�nbetung ber Sittttruno reenn man barin einen geiler finbet, raquo;erfteftt ft* raquo;on
|
t,
|
||
|
|||
|
||
� 291 �
felbjl, eteufo Mi mm tie ctma (Scncfcncn iiicit jur3u*t �otxmtuUt.
copy;ection. man fititct mitunter a�aitevraquo;u�fc6cibungcn in tern Sa-nale tea Suifenmatlelaquo; ofccr tcffen fi�utcn, jumcileii raquo;eiraquo; Atxti SR�efenmatt, juwieilcn tnffelbc au* l)laquo;ttct., ober mef)r tUt raquo;eniqer reforbivt; nu* ftnt. �lafcnbontroutmcr, Coenurus cercbralis, in bcnfelbelaquo; gtfuhien Worten, 8U= roeilen fclbft �nocbcnlcitcn.
laquo;Mdttca eapitcl.
* SSon ter S�6me tcr SAmmer.
@ie ift febr tcrterbti* unt ergreift raquo;orj�gli* tie Sum--mer ter feinen copy;iftaafc, am mc^rficn tie laquo;avatlammcr, to* an* tic Srttftlamracr; fie tritt am tKinftsJlquot;11 � tcquot; SKonaten ajiSrj unt 2Hgt;rit ein, Wenn tie Sammcrb �S Saqe bi� 6 SBo^en alt fmt, tie fcfinj�cblicljcn erfireirt fie IciAtcr. S)ai muntere Samm irirt trauri�, telaquo;fle, liegt Diel, unt no* einem bilaquo; antertbolb Sagen ftebt claquo; mdjt mebr auf, fontern rutWt unt trieclit auf ten �itiecn berum. 68 entftcfjen copy;elentgcfebnntlfle, tie fcSmcrgljaft ftnt, in #9632;Riterung oberDetcm ubcrgeljcn, tabci mertcn tic copy;cbleimraquo; baute blei* unt raquo;elf, ta� Samm fcbr Wlaff. SDann tom= men copy;tciftgteit, aScrtrebungcn tclaquo; Jloraquo;)fc3 unt^alic� l)m= ju , fo tag to� iunge Silier ol)nc ^�lfe nicbt fangen fann, oter tiefelaquo; gc^t gar nicbt i tieS tritt oft fcbon mit tem tritten Sage ein. �ntlicb merten tic Summer ganj ge= liibmt, liegen auf einer Seite, serlangen nitbt nod) ten aJhittcrn, betommen co�iquatioe anfalle, raquo;urcbfoll, ter gelb, fe^r flitfrifl, flintent rairt. S� touert tie Jlrontbeit bi� ju 14 Sogen, raquo;enige merben gerettet, tic mcbrften fterben fr�ber, wenige fpatet.
Urfacft cn. gKon bef*ultigt befonter� raquo;ertorbenc� unt raquo;erf*im= mclte� Sutter oller 3lrt, unt noftc, falte, we^tetnte 30;raquo;= terung�cinauiTc, nebli �ugluft, yl�feli* cintretente loltc #9632;fSegen u. f. raquo;. i tie lefttern Sinflufle pr�gen tem llebel *onn me^v ten Bdorocter be� SRamp;eumoti�mu� ouf.
|
||
|
||
|
||
� 292 �
aji)t^etflaquo;guna.
Sit ift fel)r f*limm. We meiden etatiffenen Spiere fter^ ben, tie genefenen bleiben raquo;ft ftJimadlitb; feljr ftblimm ift e�, wenn tie Sftmtner iiitbt me^r fangen wollen, nnW roenn man nicOt im copy;tanbe i|t, bie fcMbli*en atmofjii)laquo;. rlfc^en (Sinfl�jTe ju raquo;ermeiben unb tie gtitterftoffe mit bef. fern jju raquo;ettanWen.
Die ajerljiituna bet �ronf^eit liegt ^anptfSiSlicS barln, bnj man m�glidm f�r -gute Snttctniaffen forgt uns bie Sfammjeit bau befiimmt.
iBe^anbtung.
reg;ie liegt Dautitf�iSlid) in ben f*on anflegebentn SBor. ficbt�maogregeln unb baraquo; man bie Zugluft in ben Sammer. fl�llen raquo;ermeibet. Sie aeljnnblung ber eingelnen S�mmer ijl niebt fcl)r Ijoffmmg�rei*, aber feftr umft�nbli*. 2)ilaquo;n tat Magnesia mit �ljamilltntljcf, Tartarus stibiaturaquo; ju 1�2 reg;tan mit einem aromatifeben �Baffcr jtir Slnnjen. bung gebraebt. 35en aiiuttern Ijat man Saljledfen mit bit= tern aromatifc6en S�itteln gegeben, jlatt ber Ocltucben frifeben JBranntmeinfrillicbt ober SDie�ttranfe.
Die entflanbenen abfteffe muffen nacb ben Segeln ber (�l)irurgie be^anbelt werben.
Section. Die reg;rgebni(fe finb nidbt ouffnllenb, bie M�rber ftnb abgemagert, Welt, feblaff, bie copy;elente aufgetrieben, in Si. terung �bergegangen.
|
||
|
||
Scrfj�tc OvMiiuig. Son ben IvmpJjatif^en catort^�fen �ranEf)eiten.
@rftelaquo; (SapiM.
Son ber Drufenlranlfteit, Drufe, JTropf (Scro-phula equina. Adenitis).
�ennjeitben. G� ifl bicfelbe eine bem ipferbegefdjledjte eigentb�mlii^t �rant^eit, welche (jaubtfiidjlidj) im i^mvUtm^ unb Dra=
|
||
|
||
|
||
� 293 �
|
||
|
||
feWUt teSl)iclaquo; nuv-einmal im Sehen unt man mlaquo;B pe n *t mi tem copy;trenael oker tet ^ol�eiitj�ntung raquo;evwe*. fein, Tel* ticraquo; ve raquo;ielfacd Wraquo;raquo;laquo;^raquo;*laquo; %^g:
h�ufig mit) man nennt gewrtnlico ickelaquo; .^W1'�.6..quot;'.
StrcnK baquot;uv4: 0 MB Tie immer auflerfcnb gt;ft. �* S*timmerquot;nr* anftcctuna entlie�, fon*tvn^t^^
wie *ev copy;trcnael, tuv* al gemeine �u�ere (Sinf1}'laquo;laquo;- .. 2) sSrurfVmitunre^eiBeobacljtungen te.ctjen, tu
fcelaquo; 1t,m^4emel?�nker� te��eMgangelaquo;, raquo;erbunben ift, inb oftmallaquo; copy;itcrung in ben raquo;laquo;mf'�-. mn Sie Stufe DefSlIt bie melitften ^f i?itl.Tlaquo;ften raquo;on raquo;ier 1)18 ntun Sionaten, Pquot;raquo;� *Wquot;JeiVla�a �a^nenttDicfelung, wo oDnebielaquo; laquo;laquo;�'quot;* 'quot; laquo;7quot;n Stit ItiSt enti�nblictTe Sufi�nbe utrut aien laquo;laquo;laquo;raquo;',�laquo;quot;raquo; raquo;cU* ft* atlaquo; cine entimtfeluugafvantfteit bar, quot;�nli* ben raquo;Snt. Iiictclung�ftan!feeiten bet Winter 2lmme,iU�tomm^r
im Str�liiafirc unb JBctbftc raquo;or, fonft aber oucfl in yen jkbraquo; Mtcn lili un? 3luquft tbcnn bie Softlcn eben n bufer Te in quot;quot;laquo; angegebene alter eintreten; im Srul)ia� laquo;nb SniS wirb fie befonberlaquo; bur* bie bann Devrfitenben i tt?rung^namp; laquo;ntcrftuit, unb gra^^^ in �cgenben, too fiarte OSfertejuAt S'tn'ben raquo;teb, Oblaquo; in reg;e1liiten laquo;18 copy;pijootie ober enjMtle. ^mmn Saben bie Sohlen fraquo; balb bie �tantfteit ju laquo;^Wraquo;laquo;1! vj' tritt au* aar nidilaquo; feiten ft�tcr em, fo bap au* Wn *erangeSa9*fcne SSferbe fie betommen unb man raquo;laquo;laquo;Mlt;laquo;lt; laquo;anj 5erf*iebeiien Sllterlaquo; juglei* on raquo;quot;flaquo;quot;'^'^.'''^ Se nacD bem laquo;liter, ber (Jonftitution, raquo;laquo; ^laquo;quot;��fiff. Slufentiialteraquo;, bet ^errfdienben laquo;quot;raquo;raquo;^5'AX'Si. mmt. nimmt bleSranfljcit raquo;raquo;b baraquo;h(W raquo;laquo;31quot;laquo;laquo;raquo;raquo;laquo; raquo;laquo;' lifr Vrtt lihcr icnen �baractet an, balb me?r entjnnbiiai, balb' ur 5?, '�S' felbfi *quot; W'^�fet (Sang ift iftr nidit ftemb unb fllN ni*t raquo;elten ju feftr bo-
|
||
|
||
|
||
� 2raquo;4 �
tern Araiitftciten ober �tanWeiMWiltn liWll, laquo;Mb
tocmgci- ftauftij ftnbet man bei iftr �Dietafiafen, wobatS raquo;aim m.tunrtv rccit raquo;elaquo;rasect;li*e franfftnfU Sffectiontn an. bevct Ocganc 6crraquo;crgnufcn luevben.
jjm evfim Stabimn fmb bie lt;j;()iete meift mmt Sane
neftmftt feiten ban fcfion jefet erne Iei*te anfcfiwelluna
fe^�ft�nbeti tcitt ^1quot;, Sieberbemesung c n fb fttauben firt.btc fiaaK, bic Xamp;icrc fmb Wlaquo;, matt fidn-
sect;!? ^^^^'i^F Sem, lieber reg;ramp;'allaquo;$e�
�ilflZZ^T^-v�^' torn, wlaquo; 3hta.raquo;hlaquo;
?, 1 SS^S^quot;16111 �ef*toffcn getanen. Sreg;8 tommen t �
Sewegung kelaquo;laquo;qtft8 wirb bef^ttevli*, fo an* ba�iauequot; , b e artioneu bet Slvterien unb belaquo; |laquo;Wenlaquo; nnb befdjle . mgt, bieJpaut ift torfen, Jei6, bie @elaquo;etion be8 Svinlaquo; raquo;mmnbevt, bet Utin ift ^H, ber �?ift ttoSen S 6art. slaquo;un etteicJjen bie 'anWwellnngen bet �efilbr�fen erne,, ,mmet gtosetn Umfang unb flaquo;It?n bie ganje copy;egenquot; w'J0- ^^ quot;llaquo;11 *1C 'Nelneu Sfteile nilaquo;t tittBt but* lal iamp; rfLf*c)^m ,am- #9632;amp;ilaquo;*laquo;^ raquo;irk natutli* bnf atfimen beWwcrtKbet unb bie lt;J6ieve raquo;alten ben �Kbf
r*i'l6ftrraquo;'lt' ,'S'I9enb' fraquo; ifraquo; lt;!raquo;laquo; ba8@*lutfen etMreett
Bun?,,5 fJret^USct^\Xxmt'gt;eit' raquo;raquo; *icfquot;l'e At in laquo;liegen, obet laquo;tuftentjunbung, in o�ttige laquo;raunt �ber.
fi.lt;,?�e�m etT raquo;raquo;gt;quot; laquo;nfans bet Sranfjttt an ft*laquo; bis frtP*fZ �f'�i fi,,)gt;'.^a' Me ^anttcit ifire\cmt crtci*t unb laquo;t|t (n bie jaeite �vanlfieit�ft�lftc �ber, ml allgememcn Sntjunbun�8fBmj)tomelaf|en na*, bie copy;laquo;leim, � ^quot;fpquot;' J1quot;quot;quot;' tfW'traquo; IDitb copy;*leim abgTfonb rt sS S .9},,u|laquo;f,t raquo;raquo;laquo; *laquo;ften auggewotfen mitb. OTein bet Srtleim tft bunn laquo;jeilli*, Hebt ni*t feft an ben 3}aquot; f�,(imfc-quot;'v.,ft 0()lte reg;laquo;.laquo;* laquo;xb feu*te Sitmbfe'befotbem ^KW^'^M . reg;� W�t au* bie SDntneiifcuitigfeit an, bictli^ct, i*leimtget ju laquo;erben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ' w j i
Jmprt man nut biefem @*leiinc anbete gjfcrbe, inbcift
|
||
|
||
|
||
� 295 �
FteM bei ibncraquo; au* tie copy;nnc. m* .Dat tic laquo;laquo;Wlaquo;raquo;quot;laquo; aemadjt, tap fie Dei eflaquo;li) 4laquo;flaquo;9.laquo; raquo;raquo;'quot; lIn,gt; reg;^*raquo;raquo;ue'
SraAen ram getuijen, raquo;'raquo;.a t�laquo; gan5 m.l^ mnn nirtt neue intjiintung atrterev Organe, raquo;. 88. raquo;quot;�^ 'quot;�en. tkftlbc untctbalten oter raquo;on Sfleuein onfac6en. �Blaquo;raquo; *laquo; copy;�flUl immer beteutenter, t.cter .V'amp;^ � fdire�lfte meicier, fluctuirenfc, fo jciflt (1$ Me laquo;=telraquo;',.quot;gt;quot;c'' ft* raquo;ouialiA lie* raquo;eiot, Mcitber, tic *aate fallen ab u*b cS t fi* cer WfceS, moturcb fcann ber tann en � ^attene liter abbiegt, fdeg; baOiefevJunct m.t tern 10 blaquo; 14 3;aae eintritt. * emit tft cigentlicl) tie Jlrantccit gc-quot;bm Sntft bt in tern toUen ^raquo;laquo;^laquo;fraquo;laquo;*'raquo;�^!! tatur* btlimit, tag ter mm laquo;laquo;* quot;quot;b quot;acb immer mMiian ttirt ebne raquo;u Heben, entli* n)ie im raquo;quot;quot;gen |Sum raquo;'eter tSunPfftg unt Har ttirt, tie Sre^f mietcrteftrt, tie Urin= unt gjiiitau�leerungcn iljre gdunte Scicbaff nDeit annebmen, fo au* tie laquo;laquo;laquo;laquo; raquo;'laquo;*raquo;i?raquo;? raquo;nt fint, glatt atAtm. tie Sbiere raquo;'laquo;*laquo; fquot;laquo;laquo; raquo;quot;'quot;V SVefe� tauert meift au* M Sage, fo talaquo; ber SBerlauf ter Xronfbeit fciraquo; jur raquo;oUcn copy;eneiung xn raquo;icr ��o*en been.
Mtsm*t'immer gefit aber ter �Sertauf berfelben fraquo; laquo;gel. in�laquo;ia unt ruljig raquo;on ftotten, e8 treten gar nitbt feiten ��en ein, tie baubtf�^li* tureb nun einroirtente urf�dilicbe �Romente, grt� tungen, tolte� Saufen u f. w SStV�te Seit, rcenn cb?n tie JEranfbeit im raquo;egr.ff fr, fil nW* laquo; entfebeiten. reg;iefe flranfbett8abtraquo;e,*un. SS unt tcren auftreten an einem antern Orte be�eidinet nmn mit tem Manien raquo;erfcblagene Srufc, unt am laquo;ebteften gebt B in laquo;al�= oter ^ungenentjmttung �ber, lielcbt mitunter einen reebt unnngcnebmeu SBerlauf neb-men Unter no* ung�nftigern aSerbaltniffen namcntU* ?e fibUcb t giltterung mit tum^gem, raquo;ertorbenem guU ter, l*le*tcm S�affer, bunftigen 6taUen, nimmt Jic au* quot;cn auligen Sbaractcr an, oter ti tritt em befontereraquo;
|
||
|
||
|
||
� 296 �
l�utm*'8 8lquot;m,�= mtgt; iBt�fmftftemeS ein, laquo;oft etet
fn.S?liie '^Kfe' nk icic laquo;n*laquo;laquo; �rantfjeit, e�ijootiflaquo;, raquo;orWftnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; f'quot;)ralfI'* ouftteten fann, raquo;ct�eftt g*
ki.3i?.*l.1f'^t *quot; reg;eW*': f�r ba� J^iet unterWcibet man tie JErant^eit m gutartige Stufe, raquo;cvf*Iagcnc -�tuie imb bi8ortia:e oter Bert)4damp;tige 3)r.ufc. ,.^.iJ! -vtl!l IS1quot;? quot;lquot;11 lt;quot;quot;' quot;quot;quot;i Rlaquo; *laquo;quot; raquo;*laquo;quot; angegebenen SS.S�^i3quot;1'1^ quot;V*1 raquo;n* fnii.laquo;*ot6 be�-jeiteaumes raquo;on Biet a�otSfii raquo;crlrtuft.
?,,s?,'i *quot; raquo;quot;MIagenen copy;rufe raquo;crWttinben juroeiten fcie fenen Stellen ganj oker bod) tl)cilmei�, unb ti entfte�eu
Si, ffIc'J0lleS1n am'ern 0rtcn Slaquo;8 S8rraquo;laquo;amp;v mit neuem au�btud) be� Siebcr�; bolb tommen bann copy;cWniulfte an
Sfgt;quot;c .icmiMtlt;:11' Um reg;*n)eife, bem Slftct Bot, balb am aBibcvtifl, bie )i* ttU aRetaflafen bavilcUen, unb luenn fte gunftig raquo;laquo;laufen, fi* in ftitff*laquo; Wceffe umwanbetn. ��ie Wimm elaquo; fe?, reenn biefc reg;ettw�lfle fi* na* Sn= neii bilben, tann Sebct feieftt einfejen, wo fie entreebev ilnlae m langnnei-igem reg;ie*tl)um geben obet fog(cid) ba8 Scben bebvot)en. laquo;sejlr gein nehmen biefe @ef*iB�lftc ben 0mequot;1t ^i1*quot; buri* itgenb eine reg;elegen*eit qcreijt, J. -�. gettueft, gerieben wirb. Do* entfielen fol*e Sitcrraquo; antamralungen au* an copy;teilen, loeltte bur* bie 9ia*bor. f*aft ber urfraquo;r�ngli* leibenben Steile in aKitleibei*cit aejogen werben; biesect; ifl mweilcn mit ben fogenannten Surtfarfen ber gaU, traquo;etc6e fi* bann in ifirem Snnern ln= tlammuen unb mit giter ober eiter�Snlieier SUJafie f�llen. All vbcVu.$.,e'nc SSlaquo;raquo;'*quot;laquo;laquo; laquo;Dlaquo;r �B�nte erfa�ten, wobiir* We SluSfuOrung ber gitermaffe erf*raquo;ert ober ganj raquo;erbmbert tmrb, ober menn fie erfolgen tann, bo* einen fJu?C ?!!*0quot;e?'t,en 2lu6flu6 aus ber 3iofe bebingt. 3li*t feiten bilben fi* ,n ben Suftf�cten fefie tnorvelige (Scbilbe, bie man*mal m aJie^rjafil raquo;orftanben fmb, �l)nli(* ben tSelentmaufen in ben copy;cblcimbeuteln bet Oelenfe. laquo;Dian etfennt ba� a5oil)anbenfei)n raquo;on Qitet in ben Suftfacfen baran, bap ba8 Xbin r�cbclnb atbmct, gt;laquo;tl*e8 eine SiBeile anDdlt; e� raufuevt fi*, ljuftet, fireeft ben Jtonf, allaquo; wenn M fi* ire*en IboIUc, baS SUtimen wirb befcnber� bei bev raquo;enjegung erfebroerter, allelaquo; bieji wirb bur* ten me*ani. teten JBrucf unb Seij, raquo;rel*cn bie jef�ltten, BcrgtcjertcR
|
||
|
||
|
||
� 297 �
laquo;uftfiKfe auf un �ef|ttraquo;n aus�ben, raquo;laquo;raquo;quot;�fH'quot;'quot;^'^'
Mdrt 4utraquo;tilcn bijtt *et 3lttraquo;fluf mirtet auf, te^rt Wie-*S2' f #9632;raquo;' irf�ilaquo; aetn Wl* n nirtit bemeett, wenn
ta�mVerb auf 4amp;ciw�Strtto *laquo;laquo;* ta� SiefDalten be?
am im bie Snfammlung mieber, wenn blaquo;laquo; |laquo;tt laquo;raquo;| ? r �e frijt, unb man finbet bann - raquo;quot;lt;raquo; ^raquo;raquo;M molaen tann, benfell)fne()et aur ber reg;tbe liegen laquo;W_ln quot;el ^ Pberhiube. man balaquo; laquo;ferb Do*, ,o f^mf Jt* iie copy;ebleimmaife um fo mei,t an unb *laquo;m * ^ quot;^ hinter ben copy;amandcn tn bet reg;lt;3�* * L?few 7 b ' fen eine qefronnte, gebebnte, frfiiner�enbe StcUe, bit,
roenn man9ffe br�cfi m.b ben Mi M/�Sitntn�mm?
minbev bebeutenten Slu�fluraquo; bemetlen la?t K8 fomrat S Bot! bap nut bet Suftfalaquo; einet copy;e.ite ewtiffen itl,bann ?ft natSli* bie m^tVamp;ii na* 9lulaquo;en tffn weniflet be.
quot;'copy;tent ftcb bei raquo;erfditagenet 35rufe eine �aWenJj�nbmiii tat fo treten eben aUe copy;raquo;nUpiome bet Jjat�entjunbuns ein' bie fdbon fr�ftet befebrieben ift.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , ... ~.
copy;tett T* abetSunieuentj�nbung ein, fo.I)laquo;t bet raquo;tu. fenSsfluV^ft ganj ailr, betW)em witbDeiB, tutj, Wne
oft, abet nut roeng auf einmal, e� flellt )i* raquo;quot;quot;.bquot; ^riWe raquo;ur��, feist bie SJotbetbeine raquo;on emanbet, Miebt fe.Xlaquo;er ni* raquo;ormart�, balaquo; �luge ift ftarr angfilidj t loniuncti?quot; iil get�tet. �ftren unb fetrenntaten tal , ta�lbUr leat ft* ni*t. Dabei finbet man f emen, Mnd. ten batten Isullaquo;, juetft wenig, bann ipater TuWbare*ttj. fAl'�ae Harln Urin, ungefotmten, in raquo;atten abgefegten ^ r ba� Siet raquo;at aieigung jum laquo;ufien, !ann aber m*t buften innerbal* bet31aTen�nber biiben fi* ttotfene Jtrn. ften copy;aquot; llebtige fommt mit ber Sungenentj�nbung, raquo;1laquo;
^sect;1^*%^^^^^^ mtiemfrobf, raquo;�b jui. frtjon bemettt, but* forteauetnt. ung�nftig emmirtenbe Hr. a*quot;nSquot;tenbb(t Stufe l)etbeiglt;fubtt, unraquo; mm bann na* bet gen)cl)nli*(n Dauetjeit bet Stufe, wenn �ferbM *n raquo;*'raquo;quot; quot;laquo;laquo;raquo;#9830;laquo; laquo;quot;S'-gTquot; Wn,quot;cquot;
|
||
|
||
|
||
� 298 �
gen, tlebtl�cn�lu�flUB 0118 einem otier beiken SUafenlit�eni
fen ftnfcet man tabei entmeber auf teiben, riet bei eiiifei. $iSS�mnM au* nut quot;raquo;f 'laquo;fetten Seite allein an*. fmoam unb tot, mitunter, nitbt immer, feft anlieaent Stefet 3uftanb beffett ftcj ni*t bei anttenbunq Her i t--laquo;#9632;'ri'e #9632;!,ilt;ln 8c�e,, b'e reg;TOflaquo; ju gebrauten Bfledt. treten copy;eWioulfte oemat�fer raquo;rt biet nnb tgt;i auf, fo iftbe? llebergang m m^ um fr fieberet onjuneljmen.
Utfadben.
laquo;an?raquo;laquo;^6 'fti! tinm� quot;raquo;raquo;llaquo;laquo;raquo;laquo;laquo;.- onfie(feilt, unb
Jffanjt fieb bann bierturcb raquo;on copy;t�rf jucopy;t�(f fort, augerquot;
fl �Jquot;quot;^ ric ?u8 oUgcmeiue� a�ittcrung�einfl�|% len allaquo; (gpijootie, loie febon oben angegeben, ober al� Si -jootie, oiet fuotakifcb, bei SBedifcl ber g�tterung, grM I
�er; r'quot;!?'3' ^tAUe' ^ WeflC Wlecfate� gutter na= *en fie lenbt jur bo�artigen copy;rufe.
SSorlierfagung.
ii.tS'c/quot;1/'lt;'*e,reg;rufc an mi * M ift tein flcf�BrlW� MHl^letZ ?lquot; nnflftn�fBe au�enoerbAltniffe en bann Mf^5 l'^?61 refn;i a:retcn SMtfaftVn auf Eil raquo;erquot; nft r?*, n^y^' i' .'? Me ^'f*laquo; Entleerung bctfelben oft teebt Icliam, fte tonnen aber au* einmal bem Steile
IfiK^�^ flquot;raquo; MM^m Wquot;*laquo;laquo;* ober felbfi, Wenn ItZ* A?*'1* f'K^quot;1 quot;tfttSen- lebei��^ihrlicb Werben. raquo; e (Snfjunbung unb Siittung ber SttMat ift
flaquo; ^laquo;iS'f�0'9' fi*?- reg;')r,)ic nl1* fa^ulurttret n ^w^'i'V'M'quot;quot; l1*quot;!laquo;laquo;? m eine anbere Jttontbeit, sraquo;S S!*�in� ^k*�laquo; mit Selben Won ieB=
teJCCKquot;,cli 'l'quot; quot;quot;** etteraquo;�* m* quot;quot;quot;i einunglurfliiber �a� fquot;quot;quot;*6quot; yquot;- reg;', 'f au* kann; wenn. Me S SS*! � quot;laquo;raquo;raquo;flaquo;n ober fauligen 6baracter annimmt, rdvuf�^'^ gt;unbrtcnt''*' laquo;fraquo;'quot;'laquo;laquo; wenn man bie ur--^l. ?, * V;!,u,n'!nte quot;'*' �quot; 6efeitigen raquo;ermaa. laquo;IS gonj ungunUig ,ft claquo; anjufcljen, raquo;cnB b�sartige Stufe ^n;,,.?,0raquo;1]'!quot; fccJ quot;f^tging in ben SRot nid^t feiten
bie Stufe ju raquo;crDmbetn, muu man bie fie bef�rbetnben anomente raquo;erme.ben unb, raquo;enn e8 mbgti* ift, bie Won brufenttanten !raquo;Jfcrbe raquo;on ben no* gefunben entfernen
|
||
|
||
..
|
||
|
||
299 �
|
||
|
||
�Han fent ou* tic 3mgt;!fun9 uctgcfefilagcn um, raquo;tnn fic einmal raquo;ovljnntcu id, fie fcftiictl ju beeilten; allem turaquo; ift (ine* raquo;im sielen Seiten mitetratljen luortcn, hingegen inoebte fte bei untertriidtet JDrufe mcbl laquo;njurateen feraquo;n.
Um ten Uebetgang in be�nrtige �)rufe jn raquo;etmeitcn, ifl balbige, jtuetfrnaSigc ScBantlung unt iBff'fllaquo; tet Jtran= ten, nebft guten gutterftoffen nnt copy;tntten, talaquo; copy;mjige, toai man tt)un fann.
SBc^antlung.
SJieBeitung tet catavrt)olif*enreg;ntj�ntung tcr copy;(Steim--ft�utc itnt tc8 8iebcr8, fo bag lie tic gerool)iili*en guten laquo;u�gonge macben, ift tie ^auptinbieation, tie oft gaiij nl--tein fdjon tatuvdi bcioitft lulrb, taj man alle neuen reint= lidicn (SmflHfTe raquo;ermeitet, ten uferten angemeffenee laquo;uttev reiebf, fie in luarmen, ni(t)t tnnftigen copy;t�tlen IjaU, �uglutt raquo;ermeitet, junge, no* faugente Soblen lur* gute mittevung tet copy;tuten unterfiiifet, intem tie Bohlen Ott raquo;lel faufen, aber reenig fveffeu. Um tie Mcme tet JStant^eit l)ctiim mug man fuebeti, tie @ci)leimf)�utc bait jur �lbfonbennig raquo;on copy;(ftleim, tie copy;efcfmnilflc juv Eiterung }u bvingen; fuv talaquo; evjle rmraquo; lt;Sinatl)mcii raquo;on ��aiieti�nmfen, ju icnem ent. meter tic anmentung raquo;on tvoefner aB�tme, roeiin man Hc no* ju gt;ertl)cilen geteuft, otet raquo;on fenciltcraBarme, roenn mau fic in copy;itevung fefeen mug, irocrfcicnli*. 3u ten troetnen Umfctjl�gcn nimmt man roolleneDerten, �cllc mit SBolle, ju ten naffen Umftblagen Jlleic, Seinfamen u. tergl., mug fie aber nie auf tcr SteUe crfalten laffen unt |cte allqemeine ert�ltung tabei raquo;ermeiten. SWujj man te� Sladitlaquo; auBfcfccn oter mue ein fol*e8 Sftiet tran�yottitt metten, fo reibt man Sett auf tie copy;eWtoulfi ein; man benu8t bierju au* ranjige gelte, �nguenlum Altheae u. tergl.; in bartn�tfigern gollen, wo tie @ef*njul(i iii*t in Eiterung geften will, mug man felbft reijente oter fo-gar f*arfe aRittel anmenten, um tur* tie tr�ftiger auf=
|
||
|
||
raquo;u ber�hren i aulaquo; eben fenem copy;rinne. 3laquo; ten reijenten Einreibungen fann mau golgente� benufeen: Rec: Spiriti raquo;aus ammimiaci S'P-
Ulei Iiini S,i M. D. S. 3um einreiben;
|
||
|
||
|
||
� 300 �
otcv ju Warfct @al6c;
Rec: Pulv. Cantharidum 51 j. Aiungiae porci JiJ. M. D. S. gt;!um SiTOfiien. anon Jute jt* ja. We (Sefdjttutfl ju �ffnm, c6e fie raquo;oU= totamta raquo;ei* ifi elaquo; SiM Uef fejr 8�flaquo;ftegt; Wloer Jet. lenbe@cWraquo;)iirc; ift ober tie copy;efrimmlft luei*, raquo;oUfommen laquo;if, fo fonn man fte �ffnen, iuenn fitft tie (Selbftcffnung ju longe SinjieW. reg;ie laquo;ejanfclung ter SBunbe if} meift fc^r emfa*, emfodje �BoffereinfptiSungen fmb meift f|in= rticDenk; feilte biej ni*t fejjn, fo mu|i man biefclte na* Jen Sieacln in Wnggilaquo; bejankcln. 3)ic6 ifi ebcnfaH� tec gaU, roenn tie Suftf�cfe mit ergriffen unt gef�llt fmt, iann mun man tiefelben turd) tie in ter Sftirucgie onae= gebene Oscration �ffnen unt entleerennbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;-
3l\lt;bt immer iff tiefe cinfodje laquo;ebanllunqSweife Jinrei= dient, c� treten juiueileu tie cntj�ntli(*en iStjmvtome fe^r trartig betsot unt man muji tonn neben jenem anaegebe= neu aScrrabren au* nodb anttre glittet onnjenten. copy;8 eignet fi* l)icr recSt gut to� Ammonium mariaticum, tolaquo; man in fotgenter germ geben fann:
Rec.: Salis ammouiaci denurati Jij. Pulv. radicis Liquintiae gv. Syrupi communia q. 9. ut f. Elcctnar JW. D S. Sllte 2 copy;tanten einen Spatel raquo;oll. 3)0* nicjt immer reiebt e� bin unt c6 treten Sufalle ein, wo man felbft Slut entleeren mu6; Weg tljut mau mteffen bei tiefer JJvanfbeit ni�jt gern , ebenfo wenig, aU man gern Slbf�bvungen giebt; ifi nion taber nidbt tur* K,tr*i'S^ reg;ntjuntung gejwunqen, fo laffe man ten ^tcrlolt liebet bei copy;eite unt gebe Kali nitricum, etoatmt stibium tarlansatum:
Rec: Kali nitrici ^vj.
Stib� tartansati ^j. Pulv. radUis Altheae Jiv. � � Aquae fontanae q. s. ut f. Electuar. M. D. S. !UUe 2 copy;tunten einen copy;potel raquo;raquo;11. 3)obct tonn man reebt gut tie einreibungen noi^ raquo;et. icbatfen, um fo einmal tie aBaturation ler fflefdjnmlft m bewirten, als aneb, um eine traftige Slbleitung ju modten. SOemobngcatbtet tritt nidtt immer tic gew�nftbtc a�ir^ tung cm, wa� oueb sumeilcn feinen (5Jmnt korin bot, bo6 tie (Sntjuntung mebt fr�ftig genug auftritt, um We ftitiWc �Scwc�ung berbeijuf�jrtn, wa� befonber� bei Mloffen Iftilaquo;.-
|
||
|
||
IHi
|
||
|
||
� Sol�i-en raquo;et Soll ift; kann tmi6 man ein toniWeraquo; SHittel an= raquo;enten, ober ain tt lann au�l ter Sau fet)n. taj eine leiste grt�ltung ftattfanb, reis man tann tiapdoretiWe, otet tiutctifcie laquo;DJittet jur Slnroenfcung ju bringen Jati Acrfling giebt einfodi: .
Rec: Floram sulnliuris deparati
Pulv. radiciraquo; Calami oromatici ana Sv. Mellis crudi q. 9. ut f. Electuar. M. D. S. copy;patelraeife m aeben. Ober man tann folaenbclaquo; jjjufoer benu^en: ; Bec : Pulv. raiUcia Calami aromatici giv.
�nbsp; nbsp; baccarum Juniperi 5viij.
�nbsp; nbsp; flurum sulphuris depurati Jiv,
�nbsp; nbsp; Terebinthinae coetae Jij.
M f Pulv. D. S. S�gtici) 4mol kalaquo;on ju geben. Deffnet ficb bomt bit copy;efcbroulft, treten bie hitifebeu entleerungen ein, fo ifl e8 niebt Wten bet raquo;aU, baf man bo4 noeb aenetbigt i�, nacbjubetfen, inbem bic entleetung nur febt fbarfam raquo;or M glaquo;^/ *laquo; auSftilS biinn bleibt, niebt birfti* ioirb. aiion bat biet etma folgenbe Sormeln anjureenben:nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;...nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;....
Rec.: Salis ammomaci depurati Snj. Pulv. Fuliginis splendenti� gij.
�nbsp; nbsp; nbsp;Antimonii crudi Jij.
�nbsp; nbsp; nbsp;radicis Gentianae rubrae
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� Calami aromatici ana Jij. Syrupi comnuiuis q. 9. ut f Electuar.
M. D. S. copy;^atelroeife ju geben, abilgorb unb SSiborg Wagen bann folgenbelaquo; 3Hit=
tel raquo;or:nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;.... ,.
Rec: Pulv. Autimonn cradi
�nbsp; nbsp; floniin sulp!iuri9 depurati - � radicis Gentianae rubrae
�nbsp; nbsp; nbsp;Concbae praeparatae ana Syj,
�nbsp; nbsp; baccarum Juni|gt;eri 3iij.
�nbsp; nbsp; nbsp;seminum Foenieult Limaturae martia ana Sj.
M. f. Pulv. D. S. Xialiil) 4�6 Sotb ju arten, glimmt bie Jtrantbeit mebr einen ncroofen 6baracter an, fo muf man fie bann na* ben Segeln belianbeln, bie bei bem neruefen girter angegeben fmb, unb baib 3lcrben= mittel mitgeben, balb balaquo;, balb lene�, {t noiftbem eben biefer ober tenet 3uftanb raquo;otbanben ift; immer aber mu6
|
||
|
||
..
|
||
|
||
|
||
- 302 -
mau raquo;aim tie Siittcl tcibcljalten, vuclifte jun�^jl auf talaquo; 8flmraquo;5fBft{m unk bie copy;cblcimamp;aiit ctnnjirlm.
iBa� ai�mticfie ifl tcr gall, wenn bie JtvanfSeit bcu fau= ligcn gljavartct tr�gt. Wo ol�banu tonifcbe rniti ctcitivenbe #9632;S�fittel mit benen, bic auf ba� SBm�^ftjftem ciuroitfeu, raquo;laquo;= Irnnben werben muffen, j. So. folgcnbe aJiifdmng; Uec.: Pulv. corticis saliciraquo; fragilia
�nbsp; nbsp; nbsp;radicia Gentiauae
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� Calami aromatici aua 3iv. Sulphuris aurati Antimonii Jj.
Olei Terebinthiaae Jj. Roob Juniperi q. 9. u't f. Elcctuar. M. D. S. laquo;uf 8 �12mal ju geben. �Kommt bic J?ran!Jeit in ber neru��rfauligen Sonn raquo;ov, bann mu� man raquo;orjaglieS llreten, baj man bie gefunfcnc atcrocns unb copy;cf�gtljdtigfcit ftebt, unb tonn Radix Va-nanae, Angelicae, Camphor unb fl�(i)tige Oele geben, wai man jcbe8mal bem Salle anpaffeu muf.
�ommen gaftrif(Jc Scmplitationen raquo;or, fo muf) man bic anWotmunaen ju befeitigen fu^cn unb, neben copy;aljen, bittere unb Serbe �Biittel rcidicn. Hec.: Kali sulphtirici ft.j,
Pulv. Terebinthiaae coctae aiij,
�nbsp; nbsp; baccarum Juniperi �viij.
�nbsp; nbsp; radicis Altheae S��.
Aqnae fontanae q. s. ut f. Electuar. M. D. S. 3n 24 Stunbcn ju Bcrbraudicn. ^at man c8 aber mit einer fogenannten raquo;erfcblagenen raquo;rufe ju tbun unb pub Jtrant^eitaoerfefeungen raquo;orljanben, cntfiebcn �Bculen an bem ober jenem Orte, w�fircnb bie copy;eftbwulji an ben (SanofAen BerWwinbct, ober ni^t jur ajiatnration gelangen will, fo muji man, je na* bem 61)a= vacter belaquo; gieberlaquo;, bic Sacfjc balb beftanbcln. 3)fan fann bann folgenbe� SDiittel geben:
Ilec: Pulv. radicis Calami aromatici giv.
�nbsp; nbsp; baccarum Juniperi Jviij.
�nbsp; nbsp; nbsp;florum Sulphuric depurati giv.
�nbsp; nbsp; Terebinthinae coctae gij. Olei Terebinthinae 3j.
Syrnpi communis q. s. ut f. Electuar. M. D. S. 3n 2 Sagen ju raquo;evbtaucben. um fnerbur* tedit trflftig biuretifdj ju wivfen; bie entilan= benen ffleulen muji man, fo fdmeu Wie m�gti*, in Eiterung
|
||
|
||
Hl
|
||
|
||
303 -
|
||
|
||
SU fcficn fuctien, infcein man ciitwefccr loatme, Teufte Um. fdjtftac auf bicfclben moftt, tic man ou� ^eufaamen, Akte, V'cinmcM, aSranntotinfp�lidit malten fann, ober wenn tic �iculen an copy;teilen fmt, mis man elaquo; ratl)fam finbet, to Hat man ein gitetbank ein; babingegen (Dun Sontanellcn in'foldjen (SefcbroiiKien nic^t gut, inbem ber ctfctaenbc eitet ni*t fo tcid)t abfliegt, allaquo; bei'm ^aarfeil. J�.^e copy;teile, roo bic a)!eta(iafe ftcfi I)inwenben mill, abet ntdjt beutlicb au�acfbrodjen, fo lege man eine �ontaneac, obev ein fiaavfeil an bie raquo;ruft, um fdmetl einen �entrallpunct ber Jttanlfeit M billen unb (Stgiejungcn na* innen ju raquo;etbinbetn. 3ft man aber nidjt im copy;taube, biep ju ertei= eben, fonbetn treten �ntj�nbungen innetei Organe, ber fiungen, belaquo; SJruftfelle�, be� ^irne� u. f. raquo;., ein, bann muf man biefe ganj il)rcr 3latur na* beljanbeln, unb bann ift lie antipblogifiif*e iBJetljobe ebenfo angejeigt, als Wenn bic �ranfbcit iii*t mit ber Srufe, fonbevn unter anbeten SSerljaltniilen entfianben vu�re, unb manbarf ft* bann niebt baran binben, ba� man unter anberen Umji�nben ni*t gern ftreng antibl)l�giftif* bei ber copy;rufe raquo;crf�ljrt. Sie frecicUe afeljanblung biefer entj�nbung�trantpeiten ifl be. reitlaquo; anaegeben unb man fann ftc bort na*fe6en.
!�ei bet Sefianblung ber b��artigcn Sgt;rufc, belaquo; copy;teinfropfelaquo;, ber raquo;erba�tigcn copy;rufe mut) man ganj f)aubt= fa*li* bic uif�*a*cn aiiomentc ju entfetnen Tu*en, ba= mit fie ni*t bur* iljre gottwittung bie �tant^eit untet. baltcn. SlUbann mu6 man fu*cn, auf balaquo; gefammte 8Bn\bf)= unb raquo;tiifcnfBJicm re*t triftig einjuwitten, beffen Siiatigteit miebet ju regeln unb raquo;enbe ju biefem (Snbe fiarie, Mereurialia, Antimonialia mit fi�*tigcn unb raquo;erraquo; manent reijenben Mitteln an. SKan feil babei bicj�aut. tli�tigtcit bur* SRcibungcn, raquo;ambfbftbcr unb baraur but* ijinroietelunaen erregen unb untcrljalten. Slu* ijl elaquo; Bor= (icfdllagen, bie garten copy;rufen ju cauterifiren, malaquo; i* jwar mebrmallaquo; gefeben I)abe, aber oftne Srfolg; ebenfo fmb er. recicienbc Einreibungen Botgef*tieben: ..
Rec: Unguenti mercunalis cinetn Jij. tere cum Uamphorae electae Sij. M. B. S. Bum (Sinteibcn. 3mietli* fann man fi* folgenbet gotmel bcbieiicn: Rcc.: Hydrargyri stibiato-sulphurati SU-Terebinthinae coetae Jiv.
|
||
|
||
|
||
I
|
||
|
||
� 304 �
|
||
|
||
l'ulv. Bcniiiium Phellamlrii aquatic! Jiv.
� radicis Euulae 31)-Syrupi commuais q. 8. ut f. Electuar. M. D. S. 3n 2 Sagen ju raquo;crtraudjtn. �Oat man 14 Sage bit 3 a�oc^en tiefe Sc^antdung fott= gefett unt raquo;eieien tie Sijnuitome ni(St, fommen im @e. aentfieite �temotofe reg;ef(i)raquo;�t|ie an ten (Jjcttemitdtcn, otet fonfl mo, fo ift tet Uebergang in !Roh otet SButm fcfet Sraquo; tefilrdften. copy;vrocidjen fi(J tie !Briifen, m�sigt fid) tet Slu�flug, Wirt er rceijiet, flfufiger, fp.lter waffetigct, ters Hert fic^ entlie� and) tiefer, fo tann man tie �ur al� ges iungcn anfet)en.
Uioeitt* (Kapitel.
95ontem S�urmc, �BurmtranfD elt, ^autraurm
(Malleus farciminosiis, Morlms farcimiuosus, Cachexia
lymphatica larciminoBa).
3)iefe �ranfSeit ift ebenfalls tem gjfertcgefcMe^te eigenraquo; tftumlict, jetod) tann fie turcji Slnjtedung aud; auf ten 5D!enfiJ)en �bergeben; oBnebiefi ift fie eigentlitj Hog eine Sormoerfdjictenijcit tea Siofeelaquo; unt ift mit tiefem cine unt tiefetbe Jlrontljeit, nur an einem anteren Orte ausgepr�gt, beibe ge^en ineinonter �bet unt bringen turci Uebertralaquo; gung il^rei Sontagium, ta oter tort auf ter auferen ^aut ober auf ten copy;cljleiraft�uten eingeimpft, ticfelben Srfd|ei= nungen tor.
Aennjeii^cn. Die i�ferbe, wet(6e raquo;on tem �Burme befallen werten, tonnen son jetem Sitter fetn, unt feine (Jntwirfelung gejt mitunter langfamcr, mitunter rafdjer oon ftattcn; a tanu men g�tle tor, in tencn fid) gteicS anfang� Siebcrbenic gungen tarjletlcn, aber au* folme, toeldjc lange oftne gies her befleben unt tiefes trft dm Snbe ter Jlranfljeit, menu fie jum Sote f�6rt, auftritt; meift ift tief) leitete ter gall unt man fiebt tann, tag bei ten Sfjieren, roenn fie aud) fonft no* fi* mofjl ju befinten fdjeinen unt gut frejfen, bie unt ta tic J^aarc geftrdubt ftnt, befonter� ift tieg auf tem �titden tec gall, bie Slugcn fint matter, im inneren quot;flugenmintel fintet fi* j�^e, fiebrige S^r�nenfeuditigtcit, tie Sdileim^�ute fint bl�ffer, tic Spiere ni*t fo munter wie raquo;ottem, fie fint etwa* fdjlaffcr in ibren aStwcgungen.
|
||
|
||
|
||
305 �
|
||
|
||
9ia* tmb na* nehmen kiefe grWeinnnafn ju, ti entitefien l)icr imb ia, am Saudje, An bev Svufi, an ken raquo;einen Oetcrn, iai an�\ Witfclaquo; raquo;evWnjintet, ohne kaj man tic UvfaAe.�n tei- einen oter jn ter ankern laquo;rffteinpg 9laquo;' vateju angttxn tiinnte. Siefc� -.Uuftveten kev copy;efebronllte ift jumeilen fdion mit giebcrbeiceflungen uertunken, lt;u= lueilen aber nud) oljnc kiefe raquo;orhanken. 3n einigen Sollen fleht man au* roohl Heine, harte 3)r�fenfnoten unter fcen reg;anaf*en entftehen, mit einem unbekeutenken SwMlilB au6 ker 3Jnfe; au* kiefc iStjimrtiimc fchroinken unk fehren mieker. Sia�i einiger 3eit, worin kiefe ^uralte gemechfelt haben, treten kann auch kie eigentlichen aSnrmbenlen auf, balk gr��er, balk Heiner, balk einsein, balk in copy;chnUv. form aneinanker gereiht, balk in geraten oker trummen �inien, balk auf einem tonlfiigen reg;runke in einem !�ruw sufammcngeftcllt. 3m Slnfang fink fit meift erbfengrog, erreichen aber nach unk nach kie @r�sect;e einer Jpafelntin unk Tink mehr oker weniger hart, im Slnfang fchmershaft, kie Hautfarbe wirk kabei.nicht raquo;er�nkert, aber ka� 4jaar raquo;cr--liert nun meifl feinen reg;lanj, elaquo; toirk firujJkig. Pquot;quot;' Weinen unter ken angegebenen Sormen am �opfe im e)e= ficht, ken Sipken, am -�alfe, ken Schultern, ken Sinnfei), am copy;eWr�te, copy;iter, Schenteln, am erften aber am �o--raquo;fe unk ken innern Seiten ker hintern copy;chentel, wo fie raquo;on unten naefraquo; oben fttigen. 3ft kiefer raquo;erlauf fchnell, fo nennt man kiefe Sonn auch ken fliegenken-�autwurm. Sso kauert kie JVrantheit raquo;iclleicht ein ijjaar SSochcn hmkurch fort, bis enklich kie iBculeii aufbrechen unk fleh ra OK; fchwiire raquo;crwankcln; kiefe jeichnen fich kakurch aulaquo;, kaj) fte runklich fmk, ctwn� raquo;ertieft, mit einem wiililigcniRanke raquo;erfehen unk raquo;on fycetigem, gelblichen Slnfehen link, ans ihnen heraus kringt eine tiinne, jauchige, fcharfc, wikng riechenke �)iateric, kie p* *ed)igt auflebt unk kie J^aare raquo;ertlebt. f�tit ker �eit werken kiefe Oefchw�re immer jauchiger, miSfarbigcr, trebSartig, tiefer einkringenk, kie 3wifcbeiivl�sect;c werken bkemat��, kicaBunk=8ikken glnnjcnk, aufgetrieben, kie copy;efchwiirc unk knoten raquo;ermehren )ich, breiten fich im reg;eficht bis an kie 2lugen hinauf aus. 3raquo;laquo; ker Zunahme unk SluSbilkung ker Jinoten unk copy;efehwure fiellt fi* auch ka� aUgemcine Seiken kelaquo; ganjen Orgaiii�= muS mehr uuk mehr heranlaquo;, kie laquo;eine werken okematolaquo;, kie gieberbewegungen werken keutlicher, eS bilket |id) ein f�rmliiijcs ganlfteber aulaquo;, Jfnoten unter ken reg;ana)chcii
|
||
|
||
|
||
� 306 �
aUen ^eHScntelaquo; nun raquo;otjantitnen !Ro(ieJ,.fcic aeMtBiiti. Slaquo;n^2l.lWtm f'iquot;' ,,'c]:t'en �?quot;* nnf�rmli(*, bet htm Jcengt unt ttr Sok macijt ewU* bem nidjt feiten Una.
len flnkfcie an bet laquo;us-- unb Seiftengeaenb (n bet 0j4be
enttoirfelt fi* junacfiji bet SRoj.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; v
^3^ ?er�5e*Wn mit tcm beWtiefcenen 3u�anbe muS
raquo;uj* Barelnufgioft laquo;eulen mn ias 3)!aul, am laquo;osfe, on ben laquo;interteinm jeyt; blefe itedjen au* auf, entteeten einen bi(ftieften, atiefigen gitet, Jaben abet nicht bie anaeae. Jenen *atacteic(tii*en 3ei*en tti ttitnidten ��utmea, unb Sic Sftiete fmb bobet muntet unb bei gutet SBerbauung.
Utfa^en. . copy;it ftnb bie, reelcje au* bie i��attine Dtufe Betbor. btmgen tonnen, unb fie entjletit ou* roie biefe na* set. naAIiffigtet 33tufe unb bei �btet $fleoe bet SBfetbe, bet f?laquo;^f2n'~*H.lgt;'Mein' raquo;etbotbenem, f�immtigem Suttet ^uquot;;*t' laquo;laquo;raquo;'Jl^atet^fumfige)), mootiget�Beibe, fcbteiiten fctaltcn, fcblecbtem qSfu^enttaffet; cine anbetmeite Utfaie Jinb untetbtuctte laquo;autou�fcbt�ge, Kaube, SKaute, untet. btudte copy;rufe, unietbtuctte tanggemotjute eitctabfonbetnn. gen, enblii* �lnftcdung obev Smjifung, but* qjfetbe, bie fi1!quot;quot;quot;,!?quot;? Mbtn fltfunben geOcn, obre buti^ copy;t�lte, ffie. ftpirr, !)3u6jcug.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;�raquo;laquo;#9632;wraquo;
aSorSetfagung.
i,in^.lckiluJbebi?,9t a.uf quot;quot;I1quot;* 8quot; flaquo;1'�* klaquo;1quot;raquo; raquo;'Won Jin unb nnebet emmat em iEfciet raquo;om S�utm gebeilt tuet, ben mag, foTmb bieg bo* immer nut einjelne gafle. gt-Weint bet a�urm allein, fo ifi er raquo;eniget gef�btti*, als �wquot;quot; quot;^quot;quot;f ankernlaquo;tantbeiten juglei* aufttitt, mit bei. attiaet Stufe obet SRoft, toalaquo; bann bie SacJie febt fcblimm maejt; meifl ifi mit bem SCurm Seiben ber Sebet raquo;etbun. ben. reg;*limmet ifi au* bie JJtantbeit, Kenn mebtert Mt ?ii ei* )quot;n '^ itiMm werten, wie j.JB. in @e.
|
||
|
||
|
||
� 307 �
J�eljantlung.
Safi man *ic iJJfleglaquo;, fcie S�ttcrung, tnxt laquo;He� raquo;laquo;6(f. fern tnuf, roa� uvfiii�n�licl) tie �tanffeeit befijrtem fann, ift We etfic SBetiingmig jut Leitung; jur S�ermcibung iet 3ln(lc(fung f�r anbete ift Sfi-'litnng kclaquo; Sftictelaquo; unb ni(6t laquo;enufeen fiic Sintere te� f�r taflelblaquo; ttjiiramten |reg;er�t()e8 tic ^auvitfadie.
S)ie Oefcljioiire mu? man tniigli�ft rein galten, tur* ��ofrfien mit Seife unt (raquo;armem SBofTer! if)t Mejen unt laquo;rennen Wirt ton einigen ger�hmt unt ongeratjen, oon Sintern, ollaquo; einem unn�?cn, rein fBm(Jtoma(if*tn SSer. fahren, temfetten geroteju miterfprocten; jum �lejcn ifl tcr Lapis iufernalis angeroantt motten, unt fo ftart, taj tie @cfd)M)�re in copy;tftorre laquo;mgewantelt raquo;erten.
SnnerUcfc mu? man Dawtf�^Hrt alle tie SKittel 6e. nufeen, tie oorjug�roeife auf ta� �mt�' unt 3Driifenfi). �em einwirfen, feine Sff�tigfeit umftimmen l�nneni tann foWe, tie tie ^arniuertjeuge unt ^aut in raquo;etme^rte 3:f)�= tigleit U%tn. Qi raquo;offen mithin ftiet einige aHctallfalje, Slntimpnialien, aHercurialien, Jtutfcrfalje, ftarjige Kittel, bittere laquo;B�ttel u. tergl., tie tesect;tetn Sauiitfocili* olraquo; Unraquo; tetil�Sung�mittel f�r ten Sormcanal. Slaquo; ift folgente .gortnel raquo;crgcf^lagen:
Rec: Pulver. Antimonn crodi SM.J-
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; radicis Gentianae rubrae Syj.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;herbai' Conii maculati Jiij. ' Olei Terebintbinae giij.
Roob Juniperi q. 8. at f. Klectuar. M. D. S. 3n trei Sogen ju raquo;erbrausen. aBon loun ou* folgente gormel tenuttn: Hec: Pulveris Antimonii crudi Florum laquo;ulphuris depurati Pulveris rndicis Gentianae rnbrae ana %in. Terebintbinae commnnis q. e. ut f. PillulSo.ix. M. D. S. 3n 3 Sogen ju raquo;etbroueten. .jjat aber tie �ronfteit fSon l�ngere Seit getouett, fo tonn mon bei tiefem ^�fteren reg;rotc tetfelben tolaquo; Hy-drartyrum stibiato sulphuratum, Phellandnam aqua-ticum, Radix Angelicae. Oleum Terebintbinae, Alolaquo; mit Calomel, fclbfl ten Metcuriulaquo; sublimatus cotrosi-vus geben, otet tolaquo; Cuprum raquo;ulphuncum. allan pot fob gente a)lif4nng raquo;orgefdjlngen:
|
||
|
||
|
||
- 308
|
||
|
||
Rec.: Calomelanos 5iij.
fimnini asae mctidae 511 AToSs soccntrinne .Vx. Pulver, radicjg Gentianae rubrae giip. Tercbintjiinae cornmunis q. 8. ut f, Pillu-Ine No, ix, M, D. S, aujli* 3 copy;turf sit gctitn. ��oltte man abcv ten Mercur, sublimat, cnrrosivus aiilucnben, fo miiftc mon im Calomel raquo;cglnffen unt fiatt teffeit eine !t)rac8me belaquo; ncba^ten SSlitldt jufefeen, otct man tiinntc (I* fotgenttt fiovmet Setienen: Rec.: IVtercurii sublimati corrosivi 5j, Pulver. Gamphorae clectaC 5,j. Olei Tereliinthmae gj, Pulver, railicis Altheae giij. Aquae fontanae q, 8. ut f, Pillul. No. ix. Mi D. S. S�glit^ 3 copy;tiltf ju geben. aMon musect; raquo;ermciben, ben copy;utliniat in fi�fftgcr gornt ju geben, intern et kann ben 2Hagen ju feftr angreift.
3icbt man aber ba� Ciipnim sulphuricum sot, fo fami man ficb folgcntcv Sunnel ttbienen:
Ree,: Pulveris Cupri sulphurici 5iJ. Decocti raiiicis Altheae 5x1}. e Sj radicis parati. M, D. S. t�f�ii�) 2 3Jiat eine fol4e @ate. *Bfan mug bei bem copy;cbrauiie bet 3RetaI(falsc immer raquo;on 3eit ju 3eit eine braftifdje Slbfiilnung teilen, um ben Smrmcanal unb ba� gonje Sijm^fijfiem immer in erneutet Sfl�tigteit ju erftalten, unb raquo;u�blt baju bonn meijl cine 3lloe)!ille.
#9632;gat ft* naif) einigen SBtxicn bie Jtrant^eit niefct mert. lid) gebefiert ober ganjfidi gehoben, nehmen raquo;ielme^t bie copy;nmptwne bcrfelben ju, lucvbeii bie DtufenanfAVBctlungen Ijeftiger, fo au* anbete reg;efcblaquo;gt;iilfte, raquo;itb bcr SluSfluraquo; aus ben copy;efdm�ten heftiger, Htbriger, minfarbiger, jei. gen fid) fogat Scbanfet auf bet Stafenfd)lcim^aut, bairn ift alle Jgt;ffnung �etlorcn unb man t^ut am beften, balaquo; Zt)itx tcittn iu laffen. ,
|
||
|
||
|
||
:j09 �
|
||
|
||
raquo;Httc� Cavitd.
tfionkem SR06laquo;, SRofetranffteit (Malleis hnmulas.
O^ena maliguacontagiosa, Carhewa lymphat.ca ozae-
nis malignis).
51laquo; SRoa ift, wie fcion angedeutet tuorten, juflaquo;*laquo;
un* reg;?�fenf9ftem�,ttobe abet, anflatt blaquo;S bet'm a8laquo;�J* t,quot; ent anteneu copy;cfcbanire auf bev auSetn J^ut imtn, ft* WeWbenbei'm 9io? auf bet copy;cble.mftaut bet Slaquo;afe batfietten.
JScnnjcirten.
SRon fiubct bei'm SRoO baiiraquo;tf(ict)lic6 raquo;laquo;W1quot;'',^quot;^quot; untet beK reg;auaf*en, imni aulaquo; etaem fibcOlaquo;iMli-8la= fenllt;i4etn, reg;(*anfet iuf bei @*leimbalaquo;t bet Wf-
^ip nefdirootlenenDt�fen ftnbet man entwebet cinfeitis aufreg;berS|*tT auf'^eUbel au* Weuau�ffuB beftel,^ laquo; laquo; auf beiben Setfett roenn bet ailUffttJ alllaquo; bciben 3tafen. ?^etn etfolgt. 3)ie StufengeMuJUlft ifl yuub, raquo;raquo;f llaquo;laquo;S-li* muiftfiSimia, raquo;eiqt eine e gnlaquo; fieuuge laquo;dtte, laquo;aij�
feit bet aeftbrooUenen Et�fe raquo;otbanben, jebort) il bies .,i*t immci let Sail; ebenfo raquo;atiitt e8 au* batu , baamp; Sie*Squot;balb W an ben. �iefet anliegen, balb raquo;m uub bet aefeftoben wetten fijnnen.
S)et 5luMulaquo; ifi mituntet bo*1 geting, mttuntct obct nlaquo;* febt bettin unb bielaquo; bat feinen (Stunb bann, ob eben ?quot;laquo;* ItSSelaquo; amp; lleinetrst�*e bet 3Wlaquo;raquo;Wquot;laquo;�Sj e�anfetnbebecttift, juwiflen 'laquo;laquo;*raquo;? �lt;gt;%3'it*mbnW aat tern au�ilusect; raquo;utbanben unb mit einem alaquo;alc miit erne OTUAe gt;V ge molmatetie au�gewotfen, raquo;laquo;^quot;��11
��v wen'n bie reg;raquo;lt; � quot;} �^ tifan tiShTfn befinben, in benen fid) bann bie aio?miI'e'-lc�quot;quot; ?ammquot;lt Mb mit einem fale fi*.raquo;quot;raquo;quot; 'quot;f ^f*
raquo;raquo;fu^�r^etlaquo;^^^^
|
||
|
||
m^^
|
||
|
||
� 310 �
m momi SnS�.quot; Jquot;1*quot;'quot;'quot; copy;cSotfc bewerft; tttmt harten jur�rf -i,quot;,'equot;en lle/ fraquo; laffm fie tociSc, j'a.jglaquo;
unraquo; na* mit inbemm^ Se ^#9632;quot;quot;raquo;laquo;laquo;fDftcm (eibet nalaquo; laquo;orlt;trm,Tn Ceif*�M ^ef,tc?12n3e �raquo;quot;raquo;*quot;�, bm
laquo;enerefterben mberf? 'I,,ran-^i Sie,Bf*en' b'an
Ą^ ^-raquo;-���amp; raquo;quot;nff?^
bet toftuien airrrtT. Btw. 5-Scf0.mmm- 3|1 ben Sunaeit
ni(laquo;t immei vovbanten Wi^ 6ft .'fe.311quot;1laquo; 'quot;laquo;e t fommen rojig i(f ' 0* tquot;m' ^ quot;nS^ecbcct ueiu
|
||
|
||
|
|||
I
|
� 311 �
Itlaquo; etftert 8otm raquo;flt�t man ten laquo;ifptftn�li*laquo;laquo; Sot jlaquo;
iet copy;tKnget otet tie copy;rufe mit ifcten .ft*quot;raquo;'quot; ireg;9S�raquo;= men entiAt. Sann roirt ter alcUftf�rmige, ti(tli*c, fdjlei. miqe, aeiwi*e mafenau�fluB Mifl, mit fafigen, Humtru acn ajfaffcn raquo;erfcbcn, tie Dt�fengeMra�lfte oerUeren xtjte eraquo;MeSatmlaquo; unt (Smvfintlirtjteit, fie reerten ftarter, feftrtttent, tic snafcnttteim^ut raquo;met McuScj, totMi* geraquo; tuVft, geftveift, gegittert, elaquo; treten eben tic -ieufcn tlaquo; laquo;ertacbtigen copy;wfe ein. Slad) unt nacb treten tann-ttt oben fcbon genannten 3eid)en tea SRoW bettor, raquo;alaquo; mit. unter Ungc�eit tauert. (SntH* tommt ftrj^WiflefJslaquo;raquo;, befcbwerlamp;cr atbcm, copy;cbnaufen. SIBeltbeit, aRwarbig. teit, Slufgctriebcnbeit ter copy;(bUimbaut, ttubcr, grunlicber, fcbmutiger, afcbgtaner, braunlidiev, Jletrigct '{quot;laquo;W'laquo;!quot;' Wtig, oter bei'm urfrr�uglicbcnJHote febr oft ^m\quot;' tia, ganraquo; batte !Cr�fcngcT*raquo;iilaquo;e, im legten �eitraurae trTtt ban� Sieber mit fauligem gbaraeter cm, toalaquo; ni*t feiten suglcid) mit SungcnentjunHing begleitet mW.Mlaquo; Sbiere bintafft. SBcfonter� febnett rafft tiefe Sungenent. j�ntung SBiaultbicre 'unt copy;fei bm, raquo;c ftlaquo; Mr raquo;ffl* � copy;angran ber Sungcn �bergebt. copy;0 raquo;erlauft au* tcr Sfio�, meltber tureb Watlicbe S�tterung u. tetgl. Sinflufte
'quot;Vntcr� (lettt ft* tic Sorm tclaquo; SRolsee tor, raquo;eltbe tur* anftetfung ernjorben (birti bait 5�6 laac na* tet Sin. ftedung eiWeint Sieber mit ollen feinen copy;ijmttomcn, m vteKten ficb n�bt feiten jcitig copy;bmbtome tet Sungenent. raquo;�ntung gefetten, mit ober bait na* tem Siebet erbeben fi* f*on laquo;l�8*en auf tcr @*leimbaut tcr Kafc, mel*e raquo;laften, f*anfr�fc@ef*laquo;)iirc bitten unt na* um na* olle copy;Umttomc unt aerft�rungen tclaquo; aio6claquo;,raquo;oel*e angegeben reutten, im copy;cfolge boben, tie biet m*t gt;raquo;�'*laquo; aurae' f�brt m metben brau*en. reg;a� Siebet unt tie �rantbeit nebmen oft einen roWenaierlauf, geben f*neH in ten jm. triten anilant �bet unt entigen bait ta� Seiten tut* ten lot, cter aber ta8 Siebet f*n)intet Mietet unt e� bleibt nut tic *tonif*e Sim juntf. tie tann oftmallaquo; lange, M anWeinentVt ajfuntcr'tcit Jtraft unt �Boblgendbttbeit tea Sbierclaquo;, fi* binjiebt, bilaquo; laquo;ntli* juteftt mietet Siebet. bewegungen einttcten unt unter tet puttiben Sotm taraquo; Seben jum Cnte f�llen.
|
||
.
|
|||
|
|||
#9632;^
|
|||
|
|||
#9632;^^^^^�quot;quot;
|
|||
|
|||
� 312
|
|||
|
|||
(S* ift kutdiaulaquo; nicftt immer Ui�it, tm�ioe ju erffiiitcn, urn fo Wwicviijct, allaquo; nidit feiten ein oier tn* anteve@9mv= tom laquo;uSerli* fetllt rtev ni*t ju crtennen ifi, obfeijon raquo;ie J?ran!feeit raquo;en ganjen Orfiani�muS bereitlaquo; burdrtrang unb bie Section erft bie copy;laquo;lennmrt ber fdieinbat fcf)lenbeu @!)rabtome nawtoeift.
Xlrfo^cn.
Die copy;elbiiau�biibung tea urfpriingli*cn SRofielaquo; ift in einem (lUgemeincn Seiben be� gefammten Stjmbbraquo; unb EnU fcnfssilem� begtfmbct, bo� befonber� lcnS:i)eil befTelben be= v�ljrt, roelcftH' mit ben copy;Aleimljauteii ber 9{ofe raquo;crtettet ift. Bu biefem Scibcn Tmb befonber� bie gSfevbe genctst, bie raquo;on gemeiner iHacc unb allgemeinem frtjlaffen Sane Rnb, lo�ere, fdireammige �nortjen, lange, grobe laquo;aare fta* ben; be�gleidien SBoftarbe, aud) junge, fctlaffe laquo;lib abges lebte Siliere raquo;etfallen gern inlKoU, fo begriinbet leinen SluSe bru* and) Unorbnung im copy;allen = unb lBerbaunnglaquo;(t)ftcin. Sunge laquo;Bferbe fallen bann gern in SKog, reenn fie raquo;on rosigen ober roliig getnefenen, ober alten gefcbnxlditen Sie= fdjaiern abilaminen. auSctbem roirb bcrSRoB beringtburd) frtjlc^te Suttcrjloffc, befonteri menn fie jugleidi bei l)at= ter Slrbeit, oftne Sdjonuug unb bie nbtliige Siulic 5u geraquo; raquo;�^ren, raquo;etabreiebt werben ; fdion bie bciien lc6tgenann= ten raquo;Bicmente tonnen bie Jtranfl)eit bebingen, befomevlaquo; lraquo;enn fie mit allgemeiner fdjlecbtcr Pflege, ftallung, Un= reinlicDfeit mfammenwirten. Slucb imtercrudteauaidilage, Eiterungen, Siaufe, SSftubc, brinam bie �ranfl)eit ^cruor, unb ebenfo entroicfelt fie fid) aulaquo; �rufe unb copy;trengel, ju= mal unter aScrnadilafftgung ober fdilecbtev, unjroecfmdDiget SJclianblung berfclbcn.
3)er Olos, ber burdi 'Jlnjietfung entflebt, raquo;at bie mate= rieUe Uebettragung belaquo; Mo^gifte� jum copy;runbe, n)e(*t ftauptfadilid) an bie eitcriaudie ber copy;djontcr gebunben ip, niett burcf) laquo;uSbunflung mirti er raquo;erpfionjt, fonbern immev turd) materielle Uebertragung, entroebcr auf bie lt;Sd)leim= ^�ute ber Slafe, ober burd) SlBunben auf bie .jjaut; biefe Uebertragung gefdiiebt aber niebt burdl Seriibrung bc8 reg;i= terlaquo; mit ber Stileimljaut belaquo; SOiaufelaquo;, inbem geiunbe S�fetbe oft ben SJo^citer lecfen, obne angefleift ju mcrben. Heber^aupt muj auc* eine reg;eneigt*cit ju ber �rontbcit bereitlaquo; im JJ�rber fel?n, benn felbfraquo; abfiitm^e Smpfungen
|
/
|
||
|
|||
|
|||
313
|
|||
|
|||
gt;
|
ac�iwcn ui*t immet, fclbft raquo;nrn man fu m^tfaA au
atcifttc �bVit nidjt allein Ulbet Belaquo;jfllaquo;n{* |laquo; f'* auf Vci Men unb eine SSeiDe bet tvautiaflen gtra^ungen tatef Me fiSSlaquo; mxlnn fol*et Smsfungen fcanje. ?h,� raquo;il\. Srfalnuna bie um fo mejr ebenSl)ieralaquo;t eiii=
^r^liid�r�Taa�uScln bei ben beWefenbelaquo; Wix-ben ju icantragen.
aSor^crfaguri�. Sie iil ftbledit, fc^r f*te*t, benn berwitHi�e im* auS�'S ill eine gef�Drli*e unb laquo;nieilbarejttanf^ hcU Iman mul babei immer in ba� Sluge faffen, ob bet S ber urfoniiuilicfic 3to(s tiraquo;, ober ob er but* 9 nfieefung laquo;raquo;UenS reg;eVe\|ctVift^^^ fZWile, raquo;Sftiigegen bie jweitcgpjm aUcnraU� efier nolaquo; mit einet laquo;ojfnung auf �tfolg bet�mott werben butfte; nut ma Wirt be? gigcntljumer in bev SRegcl ju fvat gc= raquo;aV m� raquo;orgegangen ift unb ber ��nftige ikitvunct tft � laquo;etfAmunben, laquo;.enn bic laquo;elianblung beginnen foU. gt;l)lan triui bei biefen copy;rimten immer genau ctimgen, weh *c utSidien iiomente raquo;otftanben gewefen fmb, um 8 laquo;eXognoie bara�f ju bauen. copy;8 tommt gar m*t fet ten laquo;m, W g�ferte Saftre lang voftig fmb, oftne bafj bet Siicntb�mct nut bie getingfte laquo;nung bason Da , ia ba6 k bft lacbtcnnct ni(t)t im Stanbe ilnb, mit Sefiimmtbeit MUttm ju falten, fonbern.blqS aSerba*t8grunbe auf= jufiibrcii raquo;erm�gen, raquo;a� um fo )d)liinmcr ift, ba ftMe p rbc mmet im copy;tanbc fmb, but* Slnftecfung ba� Uebet wter ju raquo;erbreiten, laquo;et ber Wnell Betlaufenben fforra tri balaquo; enbc be� raquo;ebenlaquo; natilrli*et SBeife wt taf*et Sn unb bef�nber� ift bieg ber ga� bei ben efeln, raquo;el*e meiften� febon in ffmf, flehen bis neun Sagen bet �ronfc hl t unteSegen, unb meifl unter ber �rantbeit�form ber branWgn8u.V'!entjimbung;ilt;^ biefi tctgaU bciSiaultbicren, bei toeWcn cbcnraUlaquo; oft btc Jtranfbeit raf* raquo;erl�uft, M aber au* gur S�nge laquo;on mfm fiebeti Monaten einau�jiebt, ebe ber Sob ein. trm aber au* bei SBfetben ifl Bamp; SSettauf oft raflaquo; unb
|
||
|
|||
|
||
- 3(4 -
Slaquo;f)t in fuv�laquo; Beit in Sob mi. Stilt einmal bei ten lels= tetn au* bei bem $ronffc9en �erkufe Saulfiebev ein, taim ill an* jetev SBerfutS juv iRettnnij al8 oevfleiilirf) anjufe= ftcn; fcalaquo; X^ier ifi raquo;edoren. 3n fc(*en unijl�ttlicfien Sal= (eh, no in SSuh anf 3)fcnfcfjeii iibei-ijetmgen teortien nar, l)at man ebenfallB eine taiiQfamcvc unb fcbncll raquo;erlaufenbc Sovm bcobadjtet, mebr abet We Ic�tece, untgt; meinelaquo; a�if= fen� na�i finb bi8 ie(}t alle betattige Salle mit Sob ab^ getonfen.
JBeljanblung. , 68 finb bi� jefct eine UnjaM raquo;on �Hittcln nnk J^eilmcraquo; tfioben angegeben Worten, um biefc futcbtbaie Jttanflieit ju bet�mbfcn, allein bis ic^t oljne allen raquo;efentlidjen reg;t= folg; beim ti ift nodi Sliemanbcm gelungen, ein a)Jittel anftufinben, Bon tuclrtjcm mit einigctmaajjen mit lt;Sia)cv-btit bel)an(jtet raquo;erben tonnte, bap ci in einet SReibc oon Sollen bie JttanOjcit nnfgeboben b�ttc, unb ben S�llen, mo na* 5lnn)cnbung laquo;on 'JHittcIn bie JEtantbeit wirfli�b fcl)tt)ieg, fietjt eine ebenfo gvopc SReilje oon g�lten entge= aen, raquo;o biefelbe obne Slnmenbung oon allen iSiitteln raquo;ct= febtoanb; e� ftu-ingt baljet in bie �lugen, bau man bei bev a�ebanblung au* im gliiiflitben gatle feinen ri*tigen copy;eblu� �ber ben copy;tfotg ber angemanbten SBiittel Jiebcn tann, inbem biet fca� barna* felneSmeglaquo; ba� baturd) ift. SBill ober foil mau aber bei einem roljigen S�ferbc ei= uen ^eilraquo;erfnc6 macbeu, fo iimS oor allen Singen alle� a)!cgli(ic auf bie copy;eitc ger�umt raerten, lualaquo; als utf�itli. �lti ffioment ber Jfranfbeit angefeben raquo;irb. �lian mnj bober ba� Sbict m�glicbfl gut raquo;erfflcgen, f�r rcinli*e�, gutelaquo;, uiibetborbcne� Sutler fotgen, ebenfo f�t teinlicte, gute copy;tollung, reg;eiuiB bet fteien liuft, Sfficibc u. f. w.; ei finb einige S�lle bogewefen, ito totsttontc �iferbe, tic man aulaquo; Slnb�ngli^teit nitbt tobten l�ffcn wollte, Mop bei aBeibegong oljne ollelaquo; SBeitcte genafen. SBill man abet innete SBiittel anwenben, fo muffen claquo; eben folebe fetjn, bie auf baS 8�mBl)= unb 3Mfenft)|iem einwiiten, fo= mo^l bie aulaquo; bem S�^ansentcicbe, als au* �Bietallfolge, �Jletcutialicn, �lntimoniotien ober beibe in SBerbinbuiig; �nffetfalje, SBinetolmoljr, (Solbfrtmefel, Sinnober, copy;ublis mat, reg;*n)efel, fmb Borgef*lagen. SBon ben a3flanjen= mittein ^ot man ben 31fant, bo� Slmmoniotgummi, boei Sirbentbindl, ben ��offerfendjelfaamen, ben gemeinen Sens
|
||
|
||
|
||
� 315
|
||
|
||
wankt mit) bit elften mit naif, �tejke, W^i*?^*�laquo;1
man dtt* ten Srfcnif nn�cwaulaquo;; auBcr id) amp;laquo;raquo; raquo;W raquo;quot;;
D�vtctcn Stufen cinjuwitten, namentlich raquo;at man Unen. RlbevfaH'c citigetiebeii i etenfo i)at man aucS auf tie
UBbalb atfttin�ircnte, au�trorfnente, 4Bcnte raquo;nK?Mj: raquo;Jfil tflanjlicbcc, alS metaUifcljev raquo;raquo;M'�'.�?^laquo; tiefer, bait unter jener gorm, ttobur* laquo;Un*Vgt;8laquo; flaquo; quot;'quot; iJeitlang tie �)ef*n)�re raquo;erfAwanten, afetei��?it,mJ �tanttcit anfjeDoben raquo;urte mit He nnWlaquo;quot;16laquo;*'^r1quot;!9 Mim s�cttug gegen (14 felbft rtev acgenJUutere 9 nlasect; gab SBaltinger gab'Jlmmonium nnt Sulnhur laquo;raquo;laquo;tam, ^ut bittern fBUrjcln uni Fuligo snlenc ens 3lt;raquo;elt; ^laquo;te w�rben tur* Antimonium crudum IjergefieUt, aUem 1quot; mupten tenno* getbttet merten, benn fie raquo;quot;^quot;^ deg;.^'l atemung�befebwirben befatten Sag fie mi quot;�� blieben, unt bei ber copy;eetion fanb fn*, bo? laquo;quot;'-laquo;raquo;laquo;a'; fAranre abgebeiU itaren, bagegen Waren bie ?raquo;raquo; raquo;laquo; abgelKiltcn copy;cbanter fo erbaben, ba6 fie ten reg;quot;J*�3 ter Suit binterttn. Ser l�ngere reg;^quot;u*. *''%laquo; ierl lien ift nicbt wiJBt m ratben, intern leidjt Guelaquo;1ilber= tZmt eutitebt; melcbe ^n raquo;fetten �u�ailterberbid ift: befonber� mufl man mit bem Sublimat WWW' fStig feun. (Bin franj�fifdier SKilit�tavst gab ben SArae. Fet in grtsen copy;ab'eu, ein raquo;albe� bis gaw| ffuntm ei�nem Sage, unt man glaubte �^\*\M0li\^ZX feVen, fo tau ftlbil tie bamolige taiferti* fran^ftfebe gic-qiirung laquo;cfebl gab, SSerfudje bamit im (Scofen nnJufUU t nTallein fideg; eiWracben tet ertuattung ciue�rtegS, benn tie Siliere raquo;erfteleu falaquo; f�mmtlid) in Soutftebev, fi'Mlaquo;quot; i utige SurAfftlle unb (larbeu. din laquo;nberer JtawfiMet Jbierarjt betrachtete ben SRcS nur laquo;flaquo; j'tet.�rtquot;*laquo; laquo;W-u' tuna ber (Sdileimbaute unt riAtete fein SJ5etfal)ren tar-.adgt; e l copy;r niadite in ten ineiften giillen allgemeuie unb crtlicbe Slterlaife unt bielt tie 30*1laquo; = laquo;�^laquo; fut geeigneten aHittcl jur ScMmvfmg. quot;8^c1?- � � im ge� iSerfal,ren beftanb barin: 1) quot;�quot;laquo;''* raquo;�*'c, ^'S inet einen linbernten (jutueilen aucb abfnbrenben) Ann. trant an unb fefctc foldjen l�ngere 3eit Dmtnrdj fort, �
|
||
|
||
|
||
� 316 �
2) ju einfrrifcmig in tie SiaftmlMIm iixt^ltc ev iDlil* mit ftrntg, quot;tier gdrticrtinitljenabfiit) mit ^ufa6 ciniiicr �raquo;Pfen tclaquo; raquo;Icicrtvoct�, oket au^ cincv Slbfottimii ac= ttrmgiteirtev 3)iitteli 3) in anteeimmq einer copy;dtbf aulaquo; epKojobinfauvem StaU, kev ex mitnntet 3otine gufcttc; tiefer copy;albc fefttieb ct bcbcutentic 4jciltv(iftc ju. Slufer-Mm laquo;jontite cr gunjciten gitevbanber on, fo naljc roic moii= 'lt;* fSi.1quot;quot; fclaquo;quot;*'laquo;raquo; Sfttil. aHein er ftattc gar feinen cigcntiifljcn SKoJ raquo;or fi*, fenbern cine raquo;erattete 35nife, unb es ift baljer auf feine a3cl)oiiblung�traquo;eifc, bie5�8 300= *en fortgefe^t raquo;erben foU, fein ��crtf) jn legen, ��al-bmger raquo;eriuitte ben arfenit unb erfm�ller ftttht fid) auf biefe a!olbingerf(i)cnaSevfu(*c; atlein aSalbinger� @*H)ei= gen nber bic gemalten copy;rfaftvungen bemeifen raquo;uoftl. bag fie bon Icinem jractifrtien SfBcrtDe fe^n in�gen. 3cb felbfl flabe inbeffen eine copy;rfoljtung mil biefem laquo;Diittcl gemacbt. bie gunftig gu fetjn fdjeint, inbem ein flavf roOigcS raquo;jjferb nacb beffen copy;cbraucbe genag. Zweimal brad) bei- SHoti bet bemfelben raquo;on iReuem an�, iebe�mal nacb einem Broifcben^ yaunie,raquo;on raquo;ier aSuebcn; allein cnbli* fc^trieg bie Jtrantraquo; beit gang unb bag Xbitx blieb nod) mehrere Sabre ncfunb unt gut (m IDicnlle in bemfelben Jjaufe. X)a()er el bo* allcrbnwlaquo; ber aJiiibe ttertt) Weint, bei paflenber @etegea= l)cit biefe laquo;berfucbe fortjufcScn. SBenn ber raquo;Jiofe eben erft burd) Slnfierfung entftanben ift unb ft* 6Io6 ein rein �rb lidielaquo; fdjanterbWScben raquo;eigt, ober tS ift bieg SBIoScbcn eben erft geplagt unb ftcllt ein ganj frif^e� SioBgefdiro�r *aV,', fquot; �� man allenfatt� nod) cttea� auf reih �rtlidje copy;Ulfe geben unb mufi bann ben ergriffenen USntict reebt troftig a(;cn, am befien ttobl mit Lapis infcrnaJis. SUlein liub babei bereits gieberbenjegungen eingetreten unb giebt biet! ben J�enjei� ab, ba? bie gmwirhuig be� JRoBgifte� ben ganjen Ovgani�mu� in aJiitleibeuSett jog, bann mbdjte Wobl bie Jjiilfe ju ftat fommen unb ba8 allgemeine innere Jberfaljrm eingeleitet roerben muffen. raquo;OHan bat *ur laquo;eljuna bicfer �*antergefd|ti)iirc ou* falpcterfaure copy;�nibfe ober
oScn,?i!cn von Aquot;1,1quot;!raquo; pigmentum angeratben. v /quot;'quot;quot;.Jquot;')'fficrau�, auf lucldien fdiwadjen �inmbtagen bieg .�eilnietOobcn rul)en unb c� fann uns barin nur bic JutTorberung raquo;orliegen, burdi m�glitbfi genau fortgefefste -bcrfiidje raquo;le�enbt enblicb kotb bem un� bis jest �berlegec nen gemb ein ftcgreidic� SDiittel entgegen ju ftellen, nur muf! man ftd) freiliit feftr Ijiitcn, bei einem anfebeinenben
|
||
|
||
|
||
� 317 �
#9632;gt; iVimftigm ecfolgc raquo;on abfulutem copy;el�i�cn gu tulumcn, otet gar ta, mo man btuji eine etnjalaquo; Wmieiigc Stufe raquo;bev copy;trcngcl Oeftantrite, p* in tic Sctufdiung ju fefeen, ten 'Jtcb gctjcilt 511 Ijabcn.
Section. Sei ten am iKots gefallenen Sfjievcn fintet man �uSev. lieft nur fe^r iBcnig SUiffalUntelaquo;, menn nidjt gerate �nperc (Sefrtiwiiltle oter copy;eWnj�re fi* m�lirenb tet Jtranflieit ge= bilbet batten; an ten Slalenl�cbcrtt bemerft man angefleb^ teil SRobfdileim. Deffnet man tie Saucbb�blc, fo fintet man mitunter, aber niibt beft�ntig, aufgetriebene @efvD�= tr�fen, tic and) mobl laquo;erb�rtet fmt, fclhft Suberteln. 3n ter ��ruftljeble fiellen (leb tie vatbologifdien ajer�ntermi; gen in ben Sungen tar, laquo;Kl*laquo; man mebrentl)eil(lt;, bort) aud^ niebt immer, mit einer mandmial nnjaljligcn iBienge flciner Subwfcln befegt ftntct, tie fi* oueb in tem Sia. rendjSjm tev Suiigen larfiellen; c8 ifl feiten, taj biefclben feblen; aHein man fintet aueb SPfcrtc, tic tuv*au8 nidit vobig Tint unb tennoeb Suberteln in ten Sungcn ftaben; obitbon nun tiefe �ranfbcit8 = $rotucte als djatactenltifcbe Seiten te8 SKobeS ainujcljen finb, fo bnben fie toeb nur einen aBcrtb in SScrbinbung mit ten �brigen. 35ic ^aupt--3ei*en te8 tageiuefenen SSobe� fmtet man auf ber ganjen 'Jlit8breitimg ter SrtmcitcrTcben ^aut, laquo;jelebe man mit meijr ober hieniget 3{otgcf(bn)�ten betettt fintet, aufgelot= fevt, tmrtjfreffe'n, fo bajj man ju caribfen Stellen cer betreffenten �nedicn gelangen fann; fo fintet man mitum tev bic SEantungen bet JJiunbatfcnb�bfcn, ter @ttrnl)ob= len, oter bie tnorblige copy;cbelbetuanb ter Slafc turibfrcffen unb tie ajofcgefAw�re rei*en oft bi� jum JJcblfoyf ^iiwb. 3n ben Jtnodienb�blen tc� Jloffc� fintet man niTOeilcn Iflfammlungen raquo;onSRojsmoteric ober aueb polbbbie copy;cblemu maffen. oft �nocbenleiten jugegen, fo ftinfen tiefe_31u�= fonterungen fnrcbtbar. Starb ta� Sl)ier unter ten is;raquo;mv= temen tc� gaulfiebevS, fo ftctlcn ficb bei tev Section bann and) tie 3citben bar, luclAe tureb balaquo; befonterc Seiten eiiijetner fonjl niebt mit ergriffener Sbeile betingt werten, fo fintet man tarnt j. laquo;. �lu�fcbwibungen te-3 l'ungen-. otev ifiitbenfelleS, loa� ter gemeine iBJann bann mit tem laquo;u�truefe Sungenrots bejeiebnet, Mbingegen lucnn fi* ctma etfutat jmifeben ten copy;ebirnb�uten erjeugt oter fi* (laquo;ne oben emnbntm Scbleiimnaffen in ten Stinihoblen raquo;9V.
|
||
|
||
|
||
� 318 �
gilben, kann im gOD�ljnluScn 8c6m raquo;on (Scftirnvofee ac--UJtocSen wirb. ZmUi�cn ftutct man auf ter copy;c6Ielm= Baut iltokn raquo;on ac^eiltcn 9fo6(icfc|raquo;raquo;iircn, ttictftc tie il)= neu cigcntftilmlicie jactifle (Seftalt jcigen unt) mituutev autsjetouljiet fmt.
SSotbcugung�moagrc�etn. Um bie entfjclmng itB urftr�ngtiiSen SRo^elaquo; raquo;u bcv= Bindern, ift not^mentig, tag bic f*on angegebenen Utfa= iflen bejfelben raquo;evmiebcn laquo;jenen, bie Urfartjen felbjl brauit tnnn mcftt no*ma(� ju roiebcrSolcn. Um ober bie �Beis temtbreitung but* laquo;nftectung 511 raquo;crftinbein, ifi bauraquo;t= tadflidi notljnjenbig, bag man ein rofctrantea Sbiec fogleic� raquo;on allen anbevn nod) gefunben Spieren entfernt. Dicfe� 1 a rtJquot;'*t ^quot;quot;S' man muS n�mli* ten copy;tanb, in n)el= (jem )ici) ba8 S�icr befanb, oienau reinigen, foiooljl ten -�oben, als bic SB�nbc, bie Sftaufen unb bie �riwe; finb Siaufen unb Jtnwen raquo;on reg;ifcn, fo iji ti ba6 r�tDlidffte, boB man fie au�gliiljt, teobureb bo� 3io?gift am fidjerjien gertto.rt roirb; (inb biefclben aber raquo;on J^olj unb nidfit nod) ganj neu, fo foltte man bieSlu�gabebcrSlnfcboffung neuer, ber Sicbcrbeit wegen, niefct fdjeuen. 3lu6ercem t^un aber UeiBe SlbiBafrijungcn mit Sauge aueb gutcSienfle, nur tmif man babei beobachten, bag tie Sauge toenigjlena 42 reg;rob ab�imc bat, inbem es ein (�rfal)vung�ia(j ij}, baji ba� �oSgirt lebe�mal feine a�irtfamfeit raquo;erlicrt, wenn e� einer aiSarmc raquo;on 40 copy;taben au�gcfe^t wirb, copy;benfo njirb e� aud-nelDif gut fe^n, locnn niantarnacb tiefe copy;erdtbc noeb mit (Sdlorfalfaufl�fung t�cbtig �berlireicbt, fotuie e8 aueb jWeitmaBig erfebeint, bie aBanb, an ber ba� Sbier ftant, mitJtalt abjutilncben. Sinige galten eS aueb fogat fur ratMom, tas SpHajicr, metauf ba8 Sbier ftanb, ju er= neuen; baji biejj oftmallaquo; feljv ernj�nfebt fesjn mag, tann �b aus tem SBottommen eines ga�eSbeft�tigen: auf einem Giute maren fammtlicbe Eiferte amfflo^ gefallen, tcr Statt tBUrtc ganj erneuert, nut ia� giflafter hiebt; ein greunb be� .�auie� teerte bort ein, feine $ferbe m�rben in ben copy;tall gebraebt, reurben tarin angcfle�t, betamen nacb ei. nigen Sagen bcniRoft unb er oerlor ebenfa((sect; feine f�mmk lieben SJSferte. 5lucb bic �brigen reg;er�tl)fd)aften, Srimtci. mer, ^uSjeug muffen entfenjt uub anbermeitig benufct n)cr= ben, fowie man oueb ta� reg;efcbivr forgf�ltig mit fietenter Sauge teinigen, bie 5)c(ten mebrinaK ou�brii^en muraquo;. es
|
||
|
||
|
||
319 �
|
||
|
||
i(l ntdit ^inlsnglt*, kasect; man kiefe copy;cjenflairte Hob tcr fvcitn Suft auSfcfet, iniem bolaquo; 3toMift felre lange feme idnfleefunqaltoft bdjitU, unb man roilt tie erfafjvung 3c= macfit tiaim, kasect; tutcf) tamit befubeltc reg;cfd)trt|l�(te nort) nacf) jreansiS 3al)rcn, in laquo;eWcn Tic rti�it gebvaui^t n)ut= ben, bei itirtv a�ieberbciml;ung Jlnfieiung erfolgte. '
2Uicl) auf bie bem tr�nten SCferbc jun�^ft geftonbencn SJferbe mup man ein genoue� Siugenmcrt rieten, unb fie �fters unterfncSen, ba man immer einen 35crbad)t auf fte voerfen muj; fie finb immer atlaquo; raquo;crb��tig anjufeljcn, ob= Mon iii^t gelaugnct raquo;eerben tann, bajj rosige S�ferbe oft felir lange neben onbern gingen, oljne bap bie ttMern raquo;on ber �rant^cit ergriffen m�rben. 3ft man auf ber Sftetfe, fo musect; man feine gefunben raquo;Uferbe babur�i raquo;or Slnfletfung ju f^�feen fmSen, baj man in ben aBirt^�l)�ufern, etie man fic an bie JJriwe f�l)rt, biefe reinigt, unb fotlte man in benfclbcn reg;(tleim ober �iter entbetfen, fie gar. nid)t bahin fictlen; femer ntulaquo; man barauf fcljen, bag man copy;treue raquo;on frifdiem copy;trof; erf)*lt, unb baf man ferne cu genen S)e(ten unb halftern bei fi* f�^rt.
Jjat man wegen einer au�gebroc^enen SRo^trantpeit eine aansc SDtenne Wem ju untcrfu(*en, fo mug man n* Wi= ' ten, bur* biefe Unterfutftung fclbjl 3lnlag jur raquo;raquo;eiteren aierbreitung biefer nef�^rlidben �rant^eit ju geben; man mulaquo; be�Jalb bie gefunben S�ferbe befonbet� fJcUen, bann bie oerbacitigen, ijicrouf bie raquo;irtlii tr�nten, unb muji auc6 in biefer SHei�cnfotge raquo;on ben gefunben }u ben raquo;er* t��tigen unb tr�nten fibergefeen, inbem man fonfl burcp balaquo; eingreifen in bie 3lafe bie gefunben impfen tonnte.
aSirtlici) rosige S�ferbe muj man, roenn man nidit balaquo; mit einen laquo;jijTenMaftticften SSerfu* unter ftrengfier reg;ei)o= ration raquo;orne^men mitt, foglei* tobten laffen.
Vierte* �apitcl.
aSon ber raquo;enerif^en �rantfieit ber a3ef*�ler
unb 3ucSt(tuten, bie raquo;enerif^e 0lerraquo;entrant =
bcit, bie copy;djanterfeutfce, bie SBef(S�tfeu(*e un-
ter ben 3u^tbferben.
S)(efe �tant^cit ifi crfl feit iBeuigeu S^m yir SBeobraquo; aditung getommen' unb moctlte nidjt geringe �enfation, inbem fic ni(i(t nur einjelne, fonbern in mannen Subten eine ganjc SDienge qjferbe ergriff. Sie raquo;erlauft eint m-
|
||
|
||
|
||
� 320 �
btt unb eiitrnitfcU fi* untet mialaquo;iiiatif*m mi inimiuiU ImJEnUmmn, raquo;pnjt R* aber kann fcurct; Stnftcftun.i to* lebigh^ nn* bcv Begattung fovt. S� iji auffaUnit tat bei it)c cine bebcutcnte Untcvktiirtung ier Sfcmcutbii' tigfeit eintritt mit raquo;�ljmung einjelner (Slicbmaapen, bn= bei erfttieinen copy;(blennfl�ffc, befonttr� anlaquo; ben @ef(blcd)t�= tDcilcn, unb ka� ganje$out=, iimvt)- unb Sr�fenfDftem mS?laquo;1.laquo; ^'J'^'WiJ miitn; a men fi* baljcr @c= Wtoulftc Jtncten, aicfcbwlirc in unb unter bet Jjnut unb fie gellt julcjt m t�ttlidie 'Jlbje^rung am.
Jten itjci^en. .-j, !?e' ^fquot; reg;quot;laquo;'en finbet man einige Seit na* bent Se-'* nn' J- raquo;� m fce? 3eit na* cini�cn Sagen bi8 ju ein'i.-gen aBo*ett, tvanfljafte (Srfrfmmmg nn ben (Seutfeditlaquo;. tljeiUn, bie aber ni*t gleich im anfange ft* barftcllm, lonbtrn bcncn eine !Kci!)e nevbSfer copy;rfdieinungen raquo;oraulaquo; geljcn. Waft febon in ben ctften 72 Stunben na* ber �Jccfung Rnbet man iai Sjilaquo; febr niebetgcfcblagen, luie bet�ubt, al� wenn baffelbc ein natcotiMe� SKittel aencf* leu l)atte, mclcben 3u|loiib rann bei Rieten raquo;on lebbaftem Semberamente njcit eber bemerft, al� bei foliben Sbcercn We laquo;on SJatttt trage finb. SJa* laquo;erlauf raquo;on 2 WS 5a�i'= (ben bemevft man bann auMnjeUung ber �iefcbetbt�tbeile S^S^'ilquot;1 quot;,e,',r' b'tfc reg;?f*wMft mt mebet em.' raquo;ItnWi^teit, reg;4mcrj nodj ^ifee fburen, fie fttblt ft* eftet fnftl an, wie eine obemat�fe (�efdjwulU, fie fiRt im ?(n= Tang im untern Sbeilc ber @efd)lett)t�tbeilc, raquo;erbreitet ft* abet raquo;on ba au� �bet bie Umgegcnb. �Kituntet ift e� ber �,.^ l*on ySt�H* reg;'nlaquo;'laquo; ber @efcbmul|i ein lei*, tet Su�fiup raquo;on copy;t^leint aulaquo; ben @ef*lc*t6t()eilen ftatf. SiSi,a1'llteSem S'quot;raquo;1'laquo; blaquo; Oefcbwulfl abet tuitb biefet ftWUttf beftiger ober et fommt nun turn Sorfcbein, c� Si *tlnflu*en�,n bequot; ^'Wf^^^eiten ein, fo basect; bie �!quot; tquot; ''*?quot;, reg;egenfiAnbcn lu tciben fucien; unterfucbt ��*{*reg;cMl-tlt;*imtiUim!inwxn, fo finbet man nicbt jeDv aurffanenbeasetanbetungen in benfclben. 3)ie @(6Ieim= Oaut i(t ma|ig angefAwoaen, mit einem eiroeiflattiqem SSf'SfLf ^lquot;? laquo;berjogen, ift ctnw� f*(aff unb etroas, abetiiicSt lebtjaft, get�tljct, babei ift au* feine copy;rli�feiing betacatmc ju bemerfen, bagegen fintet man bin nub wiegt; w '.lili'^' f .quot;quot;/�effteflamme. Eiefe Snjectionen bilben Diet imb ba blaetot^e Slctftn, mitunter raquo;on bet reg;r�laquo;c
|
||
|
||
|
||
� 32t �
cine� falben iolle�, nbcv aud) Heiner, juweilcu bemerft man in iijxex 'Mitte einen fctnjovjen a^unet al� ber Oeff= unng einer Salatr�fe, aulaquo; roeldicr Ti* bann bei'm Slrutt Sdtflranii'fre an�br�cten Wgt. (Seit bie �ranfljeit iferen (Sana meiter, fo raquo;er�ntictt ftti) raquo;er abfiefonterte Stbleim, er luivt bictflufiiJ!, faferia, rDt61i(6gt;9elb raquo;on Sarbe unt IdU na* Einigen eine freit laquo;s�ure entgolten, ttelAc fcerUil)08= rborfnure ateietfteljen foil. 3)er @*leim gerinnt une troef. net jeljt Icidit, walaquo; er in ber laquo;rfien 3eit niebt tfeat, laquo;nb fefet ft(b in (ScfiaU raquo;on beenfiefnfarbigen, gelben ober rotl)s braunen �tufleu an. �)ian bef)auraquo;tet, ba^ mit tiefem 3eit= r�ume bie eigentlicbc reg;efal)r beginnt, bic Sibeiten()aut wirb icftt ftart aufgelodert, weit, blafegelb, grauMjeiraquo;, fetbft lioit), tie �tematoie l�tfcbranlft ftntt ein, betommt SKun. raquo;ein, bie (SefSlc^tltfteik erfebtaffen, fo bag man in bie. fclben bliieinfefien tann um bie JHitori� fceroortritt. aiut icr �ujern J^aut ber (i)eft6le*tst^cile bemertt man lefct bin unk raquo;uiebet Heine f ftlbttftue, bie Tt*' balb in f*nm= kige, mit eiper leiebten JJrufle bebeefte reg;ef*n)Hr*en raquo;er= roanbcln, melcbe ganj oberftacbli* auf ber Oberhaut ftben, frei�runti fmb nub lie copy;rope einer Sinfe bi� ju einem @il= bergrofdjen erlangen; fic (liefen 6�cbft fetten ineinanber, fenbern fteben einjeln, unb bie locfern, leiebt ju jerreibenben Jlntflen fcljen faft Wie copy;cbellarf aus. copy;ie (M*M)iire raquo;et= breiten ficft nacb unb na* raquo;on ^nten nacb sorn �ber ben ganjen ��rycr unb bebecten al�bann befonbet� gern ben Jloyf unb JpaU in groger fflienge, l)aben aber ba� copy;igenlaquo; tb�mlitbe, bag fie bie (Srtremitatcn raquo;erfebonen; in tiefem Bufianbe I)at ba� SlnfclKn be� Sbiere� ael)nti*feit mit eu nein raquo;on ben SPocten befallenen Siliere. SBenn tie @e. fdjm�re abbeilcn, fo tafftn tiefe reg;cflt;(ircur*cn feine SJarbe ober ungleicbc 31a*e �ur�(t, fontern bie copy;efcbm�rflellen jci*--nen fi* al8 milebmeige, l)aarlofe Sieden au�, teren @runb gans glatt i|t. Smmer tiefer fmtt im Verl�ufe ter �ranf. Beit lie Seben�haft, toalaquo; fi* bur* groge reg;*nj�*e belaquo; Sbierclaquo; befonber� im Jtreuje batfiellt; au(^ bie @imie�= TOertjcuge, reg;efi4t unb copy;cfi�r, foiuie tie ollgemeine ateij= barfeit reerten abgcflum))ft, obne tag gerate tie allgemeine SitUe te� Sineti f*on febr litt, ba ber copy;aftetcrlufi raquo;lel ju unbebeutent ifi, fontern tiefe laquo;bftjannung gebt mm raquo;on tem 3ilerraquo;cnfi)(leme on�, Wa8 Ti* tatur* no* beroeif t, tag tiefe nero�fen SomjJtome in mannen g�Uen in ibrer raquo;ollen copy;r�ge tafleden, el)e man no* cin� raquo;on ten ilbriraquo;
|
||
|
||
|
||
322 �
|
||
|
||
gen ;W*m in �ranffteit bmtt�. �raquo;e()t tie �tvmffjeit laquo;o* weiter fort, fo tritt naej un* ua* ein B�llig caclraquo;ecti= Wer gt;Ju|taiib ein unb tie gunctionen fcer Jjaut roerben im: mer me^r geft�rt, laquo;Ijer immer oljnc gieberjuftanti; elaquo; ent= fteoen Jfnoten unter ber ^out, Don ker (Sr�je cine� 3;ba= ler�, einer aBattnuS, fie finb abgcolattct, elaftif* = bart, frci�runb, Warf begrenjt, Wmerjlolaquo;, oftne^ilje unbS�tbf, He fie bebeaenbe ^aut jeigt niebt� �rant^afte�. Sin keu �tiiften, an raquo;cn copy;citen tie�.Jlreujbeine�, bann am Jtopf unb ^jalfe crfdjeinen fie gueilJ, bann fpater an onbern Or= ten, an ben copy;fbultern, ber laquo;ruf}, l�nglaquo; ber copy;tiotabcr, an ben Seiten be� ��rjier�; bie (Srtremitateu aber raquo;er. Woncn fie. SQenn fie fie* er�ffnen, fo Siesect;t eine fcr�S= lijmrbatiKte seucbtigleit ou�, raquo;eXAe bic J^aare n�pt laquo;nb raquo;ertlebt, ollein ti temmt biefe (Sr�ffnung berfelbcn nur feiten raquo;or. Sowohl bie n�ffenben aU tie troefenen amp;1--Wm�lite biefer 5lrt raquo;crffSminben juwcilen an bem einen Orte unb bilben fidj an einem anbern raquo;ieber aui iDian bot aber nie bemertt, bog kiefelben ff* fo Wie bie SBurm. fnoten fdjnurf�rmig oneinanber reiben. STfad) unb nacb laquo;erben au^ bie Sr�fen in a�itleibenljcit gebogen, fo tgt;a$ bie unter ben copy;anofeben unb in ber Seiflengegenb liegens ben anfcbwetlen unb SBcronlaffung ju raquo;erbadjtiger I)rufe unb jumSJrte geben i fcltener ge^t bie Jtrant^eit mSBurm �ber, welibcr bann gern einen raWcn unb gef�brlidjen raquo;ierlouf nimmt unb Mncll bo� t�btlicamp;e (Snbc berbeif�brt. m fommen mitunter in einjelnen �liuSfellagen judenbe Semegungen raquo;or, roelcbe aber niebt raquo;on Sieberbemeqiina bevjurubren Weinen, fonbern me^r ben �itdungen glcicben, bie burd) electrifcbe Sinttirhmg bersorgerufen locrben, bogt; bei toirb bie copy;(bm�^c im Hinterteile immer bebeutenber, balaquo; Sbier ge^t mie auf copy;teljen ober aU menn e� an 3J�f. Bnma�f*raquo;fnbTu(*t litte. 3n biefein 3eitraume treten oft bloftli* S�^mungen ein, oft in ganj entfernten Sbeilen, mitunter nur an einem O^re, in einer fiifpe, einem Stben-rel u. f. nj.
Die Dauer ber ganjen .�ranfbeit erflrecft fi* Bon Bier btlaquo; ju neun aHonaten, unb burd� biefe ganje 3eit binbuv* bleibt ber laquo;Pullaquo; faft unueranbert trage unb longfam, ber .Rotbabgong gere�bnlic* trorfen unb Hein geballt.
(S6 ift merto�rbig. bag biefe gefadrlidjc JJranfbeit oft ganj lei*t oflne ollen copy;ebrau* raquo;on ffliebicomenten raquo;on
|
||
|
||
|
||
� 328 �
felbft raquo;crfdmiinict, ta flc Oingtacn eft unter ber fnvaf�U tigffen SJeSantlung ben �bclften au�gang nimmt.
Sowie lu� je^t flngegeben VBUrte, ift tev JBevlauf tiefet J5tantf)eit bei benStuten, bei wcldjcn bicfelbe raquo;on kern �rt; litten Seiben ber reg;efd)lecSt8tl)eite ju bem allgemeinen 8ei= ben berfelben fiinauf fiel) peigert, babingegen bie Jlrant�cit bei ben ^engften fo raquo;erlauft, basect; fieb juerft ba� allge= meine Selben unb fv�tcr balaquo; �ctlitbc Seiben ber IScfcblecbtlaquo;! tbeile entmiifelt. Obne ta6 man fi* erfUten fonn, raquo;obureb, serlleren felbfl blc feurigfien ^cngfte in ber JBefcbaljeit biet on ibrem Seuer; ba� fimtertfteil magert ab, ti tritt eine copy;(blBacbe im JIreuj ein, fie fangen an halb auf blefem, balb auf jenem #9632;ginterfujc ja bluten; biefe Sal)mbelt raquo;er. frtjtuinbct unb febrt tuieber, oftne baj man eine �UKreUr= facbe aufjuflnben raquo;ermag. S)le %S)itve bc()nen aens�ttfam ba� SJncfgrat balb nad) oben, balb uacb unten, treten mit ben Hinterbeinen bin unb ber unb iieben blefelben bo* auf. 'Abmagerung, nerraquo;�fe 'Jlbfpannung nebmen naiS laquo;nb nacb immer mebt ilbetbanb, e8 fommen fpatartlge Sabmlaquo; belten raquo;or, ober c� raerben Otirtn unb Siwen gcl�limt, ba8 Hnut=, SijmliSi unb copy;r�fenftftem rairb immer befti= ger ergriffen, bie Jjaarc wertelaquo; glan^lo�, el tritt $oben= gefdtmulil ein, llbh'ct�ucn ber JRutbe mit ben betrieberaquo; neu copy;cfcbro�ren tommen raquo;um SJorftbein imb fene meigen Wleden auf ber^aut, e� bilben fltb�noten unter bcrJJaut, Jlafenou�jluB' raquo;on gclblltbem, gr�nllcbem, blctfl�ffigem Stbleim, bann nimmt bie Jtranfjelt ibten @ang wie bei ben copy;tuten.
(Sutftebt bagegen bie J?rant6eit bei ben ^engjlcn nlibt urfpr�nglltb , fonbern bimb 3lnfte(fung bei ber SJegatfung, bann nimmt fie blcfelbc Slu�bllbung rele bei beit copy;tuten, copy;ie foil �brigen� bie ^engde weniger teldjt befallen allaquo; bie copy;tuten, unb gemeine S�rerte ftbmlerlger als �Jfetbe raquo;on !Race ober Saftorbe. Die Slnfieetiing evgicbt fi(b balb but* Slnftbwellung belaquo; copy;cblaudje�, !8la8*en am m�nnli^en (Sllebe, moiaulaquo; �BunbWerben beffelben unb auf ben raquo;un. ben copy;teilen fieb b�nne Jlruflen bllbcn, e� erfcbelnt Hebenraquo; gefdiwulfl, bie S^mraquo;bgef(tfe bcraquo; H'Uterlelbe� werben auf. getrieben, befonberS In ber (Segenb fcet �icieben, et fenu men obetfl�cblicbe 8l}nH)bfnoten auf ber Haut am Jlteuj raquo;or. S)abel leibet lu ben etflen a�oiben ba� aiHgemeinbe. Rnben wenig, fo ou(t bie SBeletbtbelt, felbfl ba8 �emi)Ka= ment. (Slaquo; (iellen fl* nun mitunter (Sefc�nmre ein, mit
|
||
|
||
|
||
� 324 �
aujge^��ltcni, fpcdigem (Sruirte, ent��nbuii� tct ^orii= r�l)re, ScMcimabgnna ou� tcrfclben, bi8 fi* tniliS) ber caijcttifcftc 3u|ianli emfintet, raquo;ruftleiten mit auftritt, raquo;)i)= bei tia8 Xfjicx raquo;iclcn (gv1)Itim ausl�ftet, abmagert, fc^r empfiiiMiti) roirt uni |l(tbt.
SBattaijen unb go^lcit Weibcit frei raquo;on tofetben.
Urfacjen. SSilaquo; jcjjt ijl man btn UrfacSen, raquo;cWe tie Jtrantljcit urraquo; fpr�nglicft Ijerborrufen, noef) nieftt nalje getreten, unb anjict ber Slnftcifung burd) bie SBcgottung tennt man fein iirfa*= lidbelaquo; aKomcnt ber �Beiterraquo;crbreitmig. copy;ie foil ftctj aucij erblich jeiaen, bann aber erft mit bem fedj�ten 3a6re ein= treten, einige be(jauraquo;ten,-fie fei) ouc^ im�) f�nfilidie 3mbfung �berjutragen, Slnbcrc l�ugncn bicS- (Stfi it^t ganj t�r�li* crj�^lte mir ein greunb, ber fiefi tauge in ittecflenburg befanb, baS ein SKann, ber eine fo traii!c copy;tute raquo;erfUcgtc unb bie (5ief(6gt;i)�re in ber copy;treibe �fter* rtinigte, aanj �ljnlicbe (Sefc^mflre laquo;m Slrme befommen Habe unb fo Ijeftig cttrantt fcp, bog er fiarb; mein greunb i|l inbeji nieftt Slfann uom gaci), icb toffe baber bie copy;aetc bafjingcftetU fel)n in -�inftebt ber genauen i8eobart)tung, unb erj�blc pe nur, um bie Slufmertfamtcit auf biefen teeft gewi� nirtt ju iiberfc^enben qjunet ber @efal)rli(*!eit auc^ f�r aKenfcficn ju leiten.
SSorlerfagung. Sie �ranHeit fonn ftc^ fel)r au�brcitcn unb reijt ge= fabrlicb merben, befonber� f�^rt ba8 Sruftleiben, wenn e3 eintritt, fcljr balb jum Sobe. copy;ie tann nur bann geseilt raquo;erben, wenn man bie .gengfte nidjt Weht berfen lagt, de raquo;raquo;eamdgig be^anbclt unb balb genug bie S�cbanblung einftblagm fann. 3fl einmal bieJJranfbcitauf itjren .gi�be; pnnet gediegen, bann wirb fic feiten geseilt.
S�e^onblung. S)it �BcJanbtung mu� not�rtidj na�i ben raquo;erfejicbenen Ocgenben, in toclcben man eben ba� Uebcl ftnbet, aud) raquo;erfebieben fcgt;)n. j�ie augeren copy;efebto�re foil man mit MIeimigcn, gelinb aromotiMen Slbfodjungcn loafdjcn unb becgleidten ffiinfbri^ungen in bie Urethra unb bie copy;tbeibe machen, ober auej mit abfiringirenben ajjittcln unb jenen icblcimiqtit rocdifedi. Sie Aqoa phagadaenica foil gute
|
||
|
||
�
|
||
|
||
|
||
� 325 �
Dicnflc kabci gctciilcl Jafccn. Dabei fott man aUe SRcijun� im�i SReibcn u. kcrgt. raquo;crmeitcn, bablaquo; bie copy;coweift em-
' Stniertflaquo; wollen bic SeubaSter, welche laquo;in cntj�nbli. Sei SciBcn annehmen, ein antipblogiiiiWc� SicvfaDrcn cin= acf*l(icicn miffen, befonbet� tecnnS�niltaffecticnen miteintte= ten, unlgt; moUen tiefes antiraquo;I)loai|Wcbe Scrrafcren bann bi� juin Slberlaffe fiei�ern, raquo;ogegen nat�vli* bie, ttel�c ferne fenti�iibung onneDmen, raquo;rBteftjven unt bit J?rant|eit nllaquo; catartt)alif� = ncrraquo;Dfc8 Seiben befjanbcln unb m Steigerung bev �auttlj�tiafcit, ajecliinbcrung einer tieljern IJeilnaljiiK iel iBmvdatifcben copy;raquo;(tern� an bem llebcl, Sie ^eilmtiea. tion fueben. Diefc SfUtetn r�hmen Antimoninm crudum, Sulphur Radix Genlianae rubrae, Radlaquo; Calaim aro-uiatici, Semen Focuiculi u. bcrgl.; tagegen bie erftern im Ammooium muriaticum, JU 2�5 8ot() p. d. getcid)t, ba� �austmittcl fu(beii, unb babei .gaarfette, gontanellen attraften. Queiffilbcrmittel foUen feine guten Eienfte ge= leiftet Dabcn; bet Mercnr. subhmatulaquo; corrosivus foil (1* no* am frSftigjien bemiefen *aben. Section. ^Han fanb bei an ber !8eW�lfeu*c laquo;erenbeten SBfcrben: nbic copy;tirnb�blen (Sinus frontales) mit birtem oter tunraquo; nem Sitcr gef�llt, tic 9tafcnfd)lcim^aut bleifarbig, bie inraquo; voentige Sl�tbe entj�ntet.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;-, - t t- __w
2)nbsp; nbsp;quot;m bet fflruft^dblc bie Sungcn Ijnuftg bronbig unb reg;cfcl|tt)�re in benfclbcn, aud) suiueilcn laquo;nfammlung raquo;on aisaftet in terfelben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , . ^ t. o �
3)nbsp; 3h ber aSaucW�llte tie reg;etr��br�fen, fo au* tieSci--ficutr�fen chttflnbet, oerd�rtet, in Siterung �bergegangen; Sebcr unt Stieren balb gefunb, bat* im entjunbunglaquo;ju= fianbe; tie inmenbi.ie gl�cbe ber copy;et�rmutter Meifarbig, bic Dflarien entj�ntet ober in (Sitcrung �ber�egangen, tie ajutterfebeibe ebenfall� bleifarbig unb mit ttemen fdianfer= (ibnlicben (Sef*n)�rcn befegtnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ifsrlaquo;,rj
(Sbenfo fanb man an raquo;crf*iebenen Sfjeiten be8 �orberraquo; ftart erjjabene reg;efrt)m�lfle, bic in Siterung �bergingen unb
darben, fanten fi* raquo;ercitertc ^laquo;laquo;laquo;quot;/.�^JSjSttil ber mmftmU, crf*lafftc JcbArme, raquo;laquo;laquo;'*laquo;*'reg;ę' fen, raquo;etbortett reg;aUe im copy;allengangc, Scber unb Stieren 8cntin'8 Saf^enbu*.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; 10
#9632;
|
||
|
||
|
||
� 326 -
faukgru*quot; mti�nM' im mquot;ui faule 3lt;mdie totx tint
�?^en fquot;11* ma,t kalaquo; @eWn, Da� �R�ctcnmcirt urn. fcequot;
raquo;A* 9^bl:J 8(:iiim' te�Jeccfcitlaquo; angcfctroolten, in @ub=
tic (SnnaMetitnifen auf tinn igcitc bcfouter� fianf, raquo;er-#9632; SC! ' ?,?!*' t(,fclt;,rti�- ainbevcSeobadjtcr fmctcn aber and) vox lMUm raquo;on cmet emcidmng Ux 3lcrraquo;cnfubHani folpoW im reg;cf)itn als laquo;�ftnmovt, uirt raquo;pn fcrWra If-crctcn unk Siif�tvationcn.
Sic aSnStttuna tcr 2Gcitcvraquo;etbvcitiing tuv* bie Sc= ganund iBivbnat�rlid) um- babuv* mb�tet, bau eben ba� i8ef*algefc6ort imtcrfcrcdamp;en rtivb, bic tr�nten copy;tuten ae. icictmet njetben unb bap man bic ftantcn Jjeugfte eBt=
SecbStclaquo; (Sapitcl.
SBon bet Saljme ber SuH'cn.
3)ic Siinentobmc etf(6eint fporabiW unb enjootifi, unb elaquo; werben bei berfelben auffatteub bie�'nocben unb copy;cleufe ttanfjiatt ergriffen; )tc iff ber laquo;laquo;inmcrt�bmc ganj abufi* unb ber copy;cvosftctftant^cit bet JJinber glei* laquo;u fteifen, bo= 8laquo;.fK mdjt immer nutet ein unb berfelben (Seftalt er= Weint, fonbern in ben raquo;etWiebenften gormen auftritt, fo bap e� fur ben liier gegebenen SRaum unm�alitb tfi, Slllea autjufuljrcn; rocr lid) genauer bauon unterrirtjten raquo;in, ber lefe SEr�gcr'� anciftcrfrtirift: Sgt;ie 3ugenb=Jirant!)eitcn ber gefammten Jjau�tljicre, laquo;btljeilung guacntvant^eit, nad?, woraulaquo; man fuj raquo;ollftanbig untcrnttten tonn.
JEcnnjei^ en.
sm.fFf�l i,?8Ju?ae.3:li,v,:,au* laquo;quot;raquo;eincnb gefunb jut mat font, fo treten bo* talb, 8-14 Sage na* bet @e.
''ll? 'gt;,araquo;bcl 21quot;* quot;^ fl,�,cr' vmm �rantf)cit�ft)mptome auf, balaquo; goftlen toirb (jlbislicb taDm, ^inft, meift iucrfl auf ben Ijlntern copy;ttremit�ten, abet aucb bin unb toieraquo; ber auf einem aSotbetfcbentel, unb jmot wctben am Bau. figften ba� �nicgetcnt, ko� �Buggetent, balaquo; copy;ptunggctent unb aSotbettme ergriffen; tabei ffl ju bemetten, bafi au* on jcbn anbern CaetcntftcHc bic Jttonf^cit i^ten copy;i| auf.
|
||
|
||
1^1
|
||
|
||
� 327 �
*cit SeWifB^ laquo;quot;^^quot;W�Vnad) nimmt kalaquo; Jjin= Rit if *'3'� ^�tf� Mc ITmmen laffelaquo; nicht #9632;
in *quot; S1^5e92voctmfe Utlaquo;'a�eit S mit mangelnMin
4-KES��ieiirf
ctttanft. Sotann ^SjJf JS^art, raquo;alaquo; urn fo Ui*.
|
||
|
||
|
||
� 328 �
abfrtleii tn: copy;tuten raquo;Berten Ue itotitfeeilfgfteit SolaSt laquo;t tet Jet Sail i�, |e feiner unt eblet tie JRcuje ift, laquo;4 JSS, li^rSrSf*,quot;,;^0quot;1' m,b emf f*quot;laquo;laquo;*'raquo; 'quot;laquo; laquo;laquo;' laquo;laquo;laquo;laquo;raquo;
aSctljcrfagung. Sie �tannjeit kniicvt raquo;on jmei bis fe*8 SBocSen m* anger, raquo;er raquo;erlauf ift meift tangfam, f*lew�rt,deg;S Z-jeftnmg unt fortbauernbet Gual raquo;erbunben, unb ift mmei flfMwotti kenn laquo;renn and) ba� laquo;eben gerettet ttirb fo bleiben bo* ntdjt leiten anbauernbe Uebel juriirf, ober aif bem gelegten reg;runte wurzeln fp�ter bebeutenbe �ebtl mi ?bie0renreigmne?.tCn W*'***� **gt; f*'8*' 8laquo; fr�^u� *
raquo;c d laquo; n b l u n g. 3)1laquo; ffleJomWmis W'ftt Jtranffeeit ift WiBicria, ihre raquo;r-fraquo;'laquo;'raquo;nslaquo;raquo;!laquo; nnb man musect;, menn fit eintritt, fein raquo;ir^ jugl.djftc� augenmert laquo;nf We' copy;tnten ri*quot; n,'raquo; n bic en olle b.e einftuiie abSalteni, toeWe im copy;tanbe rtnbV feinbquot; li* auf kie �ffimtlation�organe unb bie copy;aftemaffe linm-raquo;irten; man muS ibnen ba� gefunbefte, befte gutter laquo;^ ?e?Vomiaa ^ ?^tte raquo;ilaquo; urWeblicbe 'aWomente erf* quot;= neu feilten, autb biefe raquo;erbeijern ober mit benfclben locA-
|gt;i)eitc feraquo;n, mbem man fo nur ba� copy;OmBtom beMm*ft MK^'�quot;? '�quot;laquo;.raquo;quot;^ilflle belaquo; Uebri��S I S)ie copy;tuten follen babei itornernaftrung erbalten aer�fte, ten^arer, laquo;nb um bie raquo;erberbli*en JS?�lg?ner 3�; bagemefenen S�tterung ju raquo;ertilgen ober raquo;u maliaen mufi KmL^TW geben unb tfldbe 'Mimquot; VVtit aifftmi ationsorgane �berljanut eintoirten; raquo;u ben etftem tait bie Sllo� in bet befannten 8orm:nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;'
Hec.: Aloes soecotrinae Jj.
Kali carbonict 5j.
Olei Juniper! gtt. 40.
Saponis 3j3.
m Traquo; bSelaquo;'] ffUIne,'lti 1- raquo;#9632; raquo;t f. Pilulla No. 1.
M. u. h. 5iuf einmal ju geben. !Satin muf man abet bittere, geiB�trtafte Mittel mit ben nptjigen 3uf�fcm folgen taffen; etttTfolgenbequot;:
|
||
|
||
|
||
� 329 �
Hcc.: Pulv. radieis Calami aromatic!
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� tientianae rubrae
�nbsp; nbsp; nbsp;Natri muriatic! ana liij.
�nbsp; nbsp; nbsp;Autimonii rrmii Sip. M. f. Pulvia. D. S. StltPlaquo; gutter.
Slcbcnbci muS man bcl ten Sliietm fibcr^aupt copy;alj ge= ben mi (gaben raquo;on copy;laubetfalj nitbt feblen laffen. Sie SBeSanbluna ber fronten Siitlen muS man ganj ben eben raquo;or= liegenbcn 3u|i�nben ansoffen, im anfange unb felbfl wenn Won copy;elententj�nbuinien ootbanten fm, rStf) Xriger ken 2lberla� allaquo; oauytmittcl an unb mill ni4t allein ten SortWritt belaquo; Uebellaquo; babur* raquo;ertfinbett, fpnbern audi ba8 Won oorgefcSrittene Uebel fe^c g�nftig bcfampft l)aben, unb faat; bag ebne Slbcrlaji anbete B�ttel meift gar teine a�irtung geaujett B�tten. reg;iefem anittet foil bann bolaquo; Aoonit'folgen in reg;abcn bet einfoiben Sinctuv aulaquo; rnicbem JJtaut raquo;on 5�10 Stopfen cttua 2�3mal t�glicS in SJerbmraquo; bung mit etroo� Slmijlum aeteiebt. einf*gt;raquo;eiierif(berS;i)ier= atitr�tj to� Extraetum Hjascyain! ju 5�8reg;ranen an in �Jerbinbuitg mit Nitrum, unb Sr�g er tenttbona bieaiuf= merffamteit auf bie Bryonia, al� Sinctur beraquo; flifqcn flrautelaquo; in (Sabcn raquo;on 8 � VI Sropfen unb bamit einige Sage fortgefabren. !Bet Bryonia d^nlicb foil bie Sllo� ttitten in copy;oben raquo;on 5 � 15 copy;tonen, roeltbe felbft bann. Wenn netB�fe copy;fempteme, epilepfie, Setnnu� eintritt, gute iDienfle geleiflet baben foil. 3li bet ffliifl l)att unb bun= letfarbig, bann fegt et bet Ulloe einige @tane Cremor Tartari gu. 33o� Calomel r�bmt betfetbe bei Untcgel= mft|igfeiten in ben iBotmau�lectungcn, �ogetungen ober Sgt;utct)faU, im Soiot unb Arachnitis sninalis, ju 1�2�4 @ran in 24 copy;tunben, unb bat boffelbc au* mit Carbo animaliraquo; ju 6�10 copy;ton gegeben, tSgli* eine aBocbe um bie anbete, befonbet� bei fel)t fctopbulcfen copy;utjeeten. JBei gebotnen SBcnbeb�lfen, ieiit reg;(61affii*tigen, gering copy;cbmanfenben unb ganjlid) copy;elabmten tbaten ibm bau Calomel, bolb Belladonna, bolb Nux vomica ju einigen copy;tonen obet 3Uoe gute 2)ienfle, unb er bat in raquo;ollforas mener copy;Alaffudjt bie Aqua oxymuriatica ju 5�6 Uujen t�glicb mit �ltbeefdileim gegeben, au* teiiente(Sinteibun= gen binter bie Obren, out bie copy;tirn, aur bolaquo; �Bibetrift gemaeftt, unb tiibmt auBetbem no* Plumbum aceticum unb Tartarus emeticuraquo; unter beflimmten llmfi�nben, 10= Wie Kali hydrojodicum unb Oleum jeeons Anelli.
|
||
|
||
|
||
� 330 �
Xit ittUit SBeSanklung itx entftnnktntn OSeWwrnlfte ill fc raquo;itlfaltig onfucftt reovbcn, bag moi)l alle mSalicSen 4U!itttl kagegcn onaenjcnlet raquo;orten finb, raquo;om falten' ffiaf= fet an bi� jum copy;liiljeifcn uni kern fflieffer; iai testete KS.'-k1?? f'*1' jwcit'utig laquo;nt Hnhte mill leicSt fcW itblc reg;ef*raquo;ute ftmterlaffeii, inbcffen tcnnen bo* ttoM an* iJalle oortommen, in luel^cn man mal bemfelScn greifen mujj. SBJan ^at ausect;elaquo;em rei�enbe ginreibunaen aeniaclit nnb biefen aietturialeinreibunaen folqen lajfen. stager rflt^ bie Mixtura sulphurica acida an untgt; mill guten (Srfolg baoon gefefjen tiaben. 2)a3 (Sliiljeifcn miU raquo;laquo;RlJPfo angeteenbet toiffcn, bag man bie laquo;ant Mr�)--
mtm\m tquot;inn l'al reg;ifen auf iic unUm a:*cUe ein=
Section. S)ie copy;ectionen jcigcn in biefetr .Rranffceit fe^r raquo;erMic bcnavtige 3:l)eile franflwft ergriffen unb Bertnbett. 3Ja* fraget fmbct man Solgenbelaquo;: 3m reg;e^irn, befonbevS bei fogenanntcn Sffienbebalfen, entWeber unter ber Arachnoi-uea ober m ben @el)irntammern fer�fe etgicgungen, ein= jelnc Sfteite beg reg;el)itnlaquo;, ber Pons Varolei, bie Medulla J�ffiS^S? bilaquo; c�oa jumeilen etrea� raquo;�rtli*, wie gefo*= mf.f ^'v1quot;6 reg;mJ!8 �Mraquo;e'Ien Hart mit Slut gef�llt. Sie araiinotbea be� SRiirfenmartc� on ber copy;teile, bie ber ,w,a?ffn. Stwefeiien St^mung entforiijt, etroalaquo; fefter, lootb�taffetartig. copy;o fanb e8 Pr�ger j. gt;8. bei einem raquo;raquo;Wen, baa Iflngere 3eit oatalcrtrt laquo;jar, baoon gena�, laquo;ber jterf ajionate barauf an SebereriDeicbung unb bebeu=
w ra .a'cI3ror6er,inflequot;' agt;laquo;l}�ttungen laquo;nb raquo;eteiterungen bet reg;ctto�btiifen (iatb.
a.laquo; v i'lquot;nen' fraquo;raquo;'raquo;*! blaquo; WillK^rlitJen als untomt�^rli-if-^V itr--,1ieu.l,1.?quot;Sastricu9, Sympaticuraquo; unb bie copy;ana. lienbes jjmterUibelaquo; bieten nicbt� ErtDciSliAe� bar. o.-.- ^�1quot; Juroeilcn iinserfennbar raquo;ergr�gett unb fub. ftnntiett farter babel Ijartlid) unb bleid), mit rottenSlefc KS'w � ^quot;TSSfeSOW'S injicirt, auf berOberflacbe, fowie Sffk . *T*nltt?4,5,ei in gt;gt;m -laquo;laquo;inmetn unb aSortammera, K-rLrf?'quot;4 f,ai' l�fquot;Wtt totbflerfig, raquo;ft mit Slut iin= i^i J '#9632;malI*ma'.ln aacn raquo;let JCammern, mancbmal
Vtx ^erjbcHtet abddritt juwcilcn bcm 4jcrjen an Hrt.
|
||
|
||
|
||
� 331 �
|
||
|
||
^^�quot;tcf^laquo;?laquo;^^^quot;-laquo;quot; ^m^ncn feine laquo;en; ncn�roertDt Sisf�Mnimg fcavgcftcUt, on tenSBenen tagesien, quot; ontrS ankJnaSencn ke8 Jjintetteibe�, Jquot;^? f1* quot;laquo;*'
ler mi )e ent Sbet t copy;ehiifc cbcv an ent�lnketen �no. ^n�n,Cquot;rfanden fi* SBunctt, tie unter Um laquo;laquo;raquo; ar�Seruna�alafe wie mimb cndiicncn. 3n ker Stilje raquo;on Seft^rnnt, laquo;Wm�ricien copy;te'ien glaubt Stager fribil eiter in ken Sencn gefunten slaquo; Cabcnnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; �.,-,�. m.,,
3n ten Sungen fluten fl* oft betentente 2lbKe(Te, 5Bcr= citerung ter ffiiWmltmfcn. Ueber[)auraquo;t an telaquo; Sungen, tern laquo;tu(ifelaquo;e tint Km Bruftraume ?tte fefiSemungntj.Wlaquo;
ftnbrt man bic Sungen raquo;on btaffer gavbe, raquo;on melter, raquo;er= faUcner, teraUctec 58efcf)affenl)cit.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;�i, Jlaquo;,J
Sie laquo;eber Wirt fafi au�nabrnStolaquo; (laquo; einem oblaquo; bm anbern franfftaften Bu�ante gefunten, raquo;ergroflert, terWr. tet, erweist, raquo;ereitett, entf�rbt, fdiwarjgrau, grau, Wmu= g gelt SeiSli*, refa, oft artelaquo; quot;raquo;laquo;laquo;einanter in.t ber nornialtn, rotDbraunen f�rbe marmonrt, '6laquo; Sage tur* Sung aller Draaue, mit tenen fle in aeru^rung tfl, Siagen,Sarn.tld*e,3nergfea 6ejei4�et
|)it sBiilj nimmt weniger antfteit, crfSten m emtgen
|
||
|
||
Sie laquo;ieten ftni groSent^eil� ergriffen, raquo;laquo;Ko6ert, cnt. f�rbt fcftr bta6 unb l,art, ober ganj ober t|e.toe.fe tun-lelrotV, ter Sluftcfung nasect;e, enthalten gr��ere ober Hei=
f'^ll�fcm unt copy;amenftt�nge flnt j�wiiten kur* unt tur* � unb blutig angefcfraoUen, tie ^4ute oert.*, Sien raquo;on 9|feubomenib?anen uut Paffer laquo;martern _,
copy;er 3Kagen ifl meifien� gefunt, nur �u^erlt* laquo;�uffa gerotbet, fo reeit i^n tie Scber benlbrtnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,. .
3)cr ib�tmcanal gel)t ton einer weiten, Mlaquo;'.*laquo;raquo;',S5]l ten laquo;eWaffenbdt bl�'ju iti erWanungen laquo;��*V ri.iraquo;laquo;.nVn Bmnbtaen gntj�nbung alle @turen turd). ff copy;a?laquo;au*7ttt unb reg;efr�fe raquo;erVlten flcfl.entmeter ^ oterttetoTnSWleite^aft tie aagemene ents^ oter bewirfen in ibrer SigenWaft alt ferofe -�aut aus.
|
||
|
||
|
||
� 332 �
ei-�S'wfEquot;^quot;^laquo;ronctiatut�fcit ftcSen [,fevbci in bcr
�l ^ laquo;r ^ araquo;i I
�*1�:i?i.?'!i,lquot;,M lci*tc,r Sniection, ShLquot; laquo;mquot;?: H' 2i.quot;laquo;l*raquo;'�quot;n�, Wlaquo; 8laquo; rotbrauner, tfauroftlaquo;laquo;
amng atte ajiinnctn und). @o �ntet man Iifi'm laquo;i,, ,h
tuvcDbrungm copy;galtet man bie JtnocBen, fo fic�t man Jalaquo; blaquo; nuigetricbcncn copy;elentanfdlsc ftavt nil J8 ut nX?'
�� f ltel:B^lfrin'?cInJ!lu86laquo;itlquot;'9fn. raquo;gt;laquo; @(6enfelbinbc
|
||
|
||
|
||||
� 333 -
Die �Biu�tcln nehmen cnttucfccc raquo;on l)iet au� Wamp;iritji
niget bcfccutmte Slbfceifc. Sumeitoi; Weint kic laquo;laquo;laquo;quot;raquo;8 UiWidi ba8 aeUgemtSe einet copy;cgenti tuifgeloi tju laquo;nMn.
|
||||
|
||||
i
|
copy;ielje tic ^ , Sfteil, raquo;on Scftger.)
|
citen tev gciammteu 4}OUStl)ieK,
|
||
|
||||
Siebentes en?)itel.
gSon raquo;et @ticrfn*t o*cc raquo;er Sranjofenttcintv
beittetSRinber $ evil euc()e, *n-fc]urf)t, met.
linfigfett, gt;J)ioiiatrcitevci, SRint�ljammcn (Ca-
cJiexia boum tubeixulosa.)
35iefc J?ranlaquo;)eit fletraquo; �d) meift btii bei'm .^e ein, iod) leitet (in* ba� Kel) an tevfclben, quot;quot;b.^ei raquo; quot; ^ tern befallt fie mcl)v bte�ul) all ta� mannl.d)cSRint Sie ift in ibrem Sjcrlanfe fcljr lanawicng unt Wirt ertt mtlitJ jn fimt ertannt.
JJennsci*'11-copy;iefc fink im anfohge telaquo; llcbcl� febr tunfcl mit es aebt tem (Srtcnimng�yuncte tevfclben ort jabre lang ein Hnftanlaquo; raquo;ou anfebementev befuntever copy;cfnntbeit raquo;oroulaquo;, eine�wige�Boblbeleibtbcit, tie fid) mit �ttever aU ge. M�bnlidi einti-etenter'-Brunfl jcigt, fraquo; tap tie Antje em= bilaquo; sracimal in einem �lionatcvintevn, mei|teii8 aber laquo;raquo;erten-tiefelben niebt tmebtig; mm tiefem iciat fid) aber nWraquo;l btfuntcrlaquo; bemcrtcnSmertbe��rantbafte� bei tciifctbcii abiquot; eine folebe JUib au* traebtig, fo erfolgt leid)t Sllbortu� unt; hierauf ae�t fie reicter gelt. Slad) unt und) tommt cm locfercr feuditcr Ruften t)im, allein nod) immer bemertt man an ten Sbieven, ta� ne. mimtet ftnt, Blaquo;e-,8repllaquo;B Baien unt immer nod) ein Kbr moblgenaljvtc� Jlu^ebcn
raquo;eigen; bilt;laquo; ift aber nid)t raquo;ie ^�Mjr3laquo;fy*j�W*%laquo; fontetn eine Ueberioudbcrung, eine gettfud)t, unb bquot;laquo; Vle-iri ift nur an tem laquo;uftat, an ter �ttet� euitrctenten aStunft 5U evtennen. 3n biefem Beitvaumc ipftegt man tie Jtrantbcit mit tem Stamen �tic fetten granjoicn ju bc=
5C,*@eTt bic Jtranfljeit ibren copy;aiia fort, fo bittet �* nun ua* unt nad) eine atlgemcinc Wem aulaquo;, ^r Rillten Wirt beftiger, trodener, yraKent, bumpf, ta� laquo;aar wirb fllanjlolaquo; unt fltuwig, tie Singen wetten matt unt Meid)
|
||||
|
||||
|
|||
� 334 �
quot;rteriftif* ^�Vquot;^03'quot;.; **' reg;Mmm fitraquo; (*a. rocieriiiilO) unb man tann au� ihrem Safc�it in raquo;Jifrdin.
raquo;�t i� ^;*eSiS9 mmn mmter un* clcnbet tot; elaquo; SSS.�.? �*quot; S^'i? ,mmer bef*werli*et, tic Sbierc
�*�r* Mmerjlid, bet�rt raquo;erben, laquo;at quot;aquot; laquo;eb 1 men ASJi-l^ f'f*^'*raquo;laquo;' man e8 �it ben, Jlaquot; fl* raquo;ittiV�'mS-Snjof^i 3n kieffm^eitranme ftnben lielaquo; raquo;uwcilen reg;cWlaquo;)ure auf ber mebhimbaut bet Kafe imt!
Urfoc^cn. ,in?^ nr^nn tie3cn meifi in fraquo;Wfquot;^tftniffen; wct^c ^orper anrufen, unb Jierbut* bei bet Unm�dliVeiquot; bie. fclbcn gut ju Bctwcnbcn, p Uebetfrtlaquo;laquo;quot;laquo; .aSioBhan gen im StjmsbgefaSftfleme, fo nit ^e|una ,laquo; nuS-raquo;otaMcn Jrobuctionen bettonnfen ;�$ Vft ?et ga� ^Jt^If1quot;*1'^6quot;1 5utXer mit aeUute^en, queUmbcn Km f?�U*S- un.b reg;lt;'6'n^l laquo;ntftaltenten �Sifo I quot;i.quot;quot;^ t'ctc5 copy;'quot;raquo;irfung raquo;irt no* etb�bt bur* enac feuAtebumpfige Stalte, nebft fanget an niiSr ber amp;a!lr.quot;IK � .quot;'l1 quot;quot;Wdjcnbci. SeibeltSung fcafter bic Jtronfftcit bur* tic ftrengc copy;taafiitterumi Sifi
fiterbaui-t M,^ ^raquo;quot;Jquot; ,quot;retquot;i'�' f'raquo;#eraquo; copy;egenten JJfcfJ k- ^ #9632;.C11/ J1*11 loenn fie freiere Seben�ort baben
W^Mtiamp;iinUft?**an sn6 f�r n* raquo;quot;gt;laquo; quot;quot;ftS
Ht, autv matt unmittelbar angeboren wirb, ban aber Mp fflntage baju allerbinglaquo; �on ben copy;ftern auf bie iunacn Mu. w�* ^Lrb1Iunigt; ^�KtantSeit bann bei biefen quot;�laquo;
|
|||
|
|||
--M,^
|
Hi
|
||
|
|||
|
||
� 335 �
|
||
|
||
aSorBerfagung. copy;Ilaquo; ift MIc*t, Won au8 *cm reg;tunkt, ffitil fcie raquo;e. Santlung meift laquo;ft kann eingclcittt toertm folt, W)cnn M Sxnilfbtlt bereitlaquo; einen Jof)enreg;tat emidjt Jot, laquo;?laquo; au� abaefelien imm ift tlaquo; Wwierig fie ju Beteir, ba bie 2Duv= sein belaquo; t�rperlid)enreg;afet)n8 leiben unb |laquo; bie angeroanbten Mittel nut nnBoMommen, raquo;ieUeicl)t gar mdit nufgenom= men unb raquo;erarbeitet roetben.
JBe^anblung. SSieMcn in ter iPtcgnofe gefagt ifl, tonii man ni*t raquo;iel erfreulicficlaquo; raquo;on iijx ernmrteni man mut raquo;raquo;r 2lttcnlt; baf�r Sorge tragen, baji bie Sbitre etne anbete Sutte. rung, al� bie �Wige laquo;)ar, Ui*tere, reeniger nat). renbe un* feift madenbe 3Jraquo;l'�'quot;Jlaquo;'raquo;iquot;c' quot;f,aquot;!quot;it U'S befonbetlaquo; bie engen, engten, bumvfigen Stalle redit Ott mit bem laquo;ufentlalt an frifAcr Suft raquo;ertaufeben tonnen, ailaquo; SBiittel fann man fo^i�c, bittere, fd)raquo;)eflig = metal. lif*e aJiittel oerfudien, Abs^uthiuin Cortex liagiliraquo;, i^u-ligo splendens, Autimonium cruduin. Aqua calcana u. bergt.
Section. aijan finbet bei ben raquo;erenbeten Spieren raquo;on ber Suft. r�bre an bur* laquo;ruft, unb JBaudWDle timbutcf: auf ber #9632; aansen Slu�bteitung be8*tujl- unblaquo;aud)fclle� cine2)fenge Cftercebilbe m ben mannigfaltigften reg;rupDirungen neben= einanber gebilbet. 3m laquo;mang belaquo; Hebellaquo; nnb ju ber^e.t, wo man bie �rantbeit nod) bie fetten Sranjofen ju nennen beliebt, finbbiefc (Sebilbe niebt� al� nbermaoig aulaquo;gefd)ie. *ene Settmaffen, allein im SJeriaufe belaquo; Uebel� treten bann biefelben in ganj anbeter 8otm auf, ojlaquo; �'Jf lt;
f
oloren abnlici, bolt e njeln, balb jufammenljangenb raquo;5ie rauben, balbgeftielt, balb niebt, balb raquo;raquo;\Wlaquo;raquo;*Slaquo;raquo; laquo;r�Se, balb erbfengtof, raquo;cn raquo;erftbiebener Sarbe, gelblid), r�tblii, brannlid), raquo;on raquo;etWiebcncr �dtte, flei�ig, war. raquo;ig. 3n ber gt;BaucbI)�*le namentlid) bilben fie ft* Wt in Satibenum unb entfialten eine Have,_ loafferbeHe ober *nc breiige 3)!nf(e, ober (3 Rnben ft* laquo;�licnminncr (Ech,-nococcuraquo;! m ioar�igen laquo;u�bJ�ife tmu m.t e.ner jarten ajtembron �berjogen imb martonn fte llaquo;'** raquo;deg; �1)m. Sb�e abseifen, ia Re nur ganj obcrflg^lid) aur
|
||
|
||
|
||||
i
|
^�'�quot;�#9632;#9632;-.#9632;.-.:.:..,, .~.*'*'m^
|
|||
|
||||
� 336
|
||||
|
||||
blaquo;felbeii aurfljen; kaSei i|l ti mcrto�nig, baraquo; li* Ut !afterprotuctioncn immer nut auf ler auSftaucficnben St�ie Jet ftr�fenJjauU bcfinltm, bagegeit He Settfelte betfelben fret tft, ba^et tie5lulaquo;nni(f)fe immer in bie�oWen be� �ot. raquo;Jetlaquo; Smeinroaett. 3ft ba8 Uebel no* im Slnfanqe, fo fin. bet man bie dingctteibe felbft, fo mie ou* balaquo; S�iii�fcl. (leif*, ben Salg, no* ganraquo; gefunb, unb in bicfem 3eit. raume ifraquo; ber copy;chub be� 3(eifcl)elaquo; unW�bli*; allein Iwt bie �tanfljeit Ij�^ete reg;rabe erreicl)t, fmb bie caAectif*en �fricftemungen eingetreten, bann ftnbet man bebeutenbe 3er. ruttungen in ben ttingeweiben, befunbtr� ftellcn fie ficb in Sunge unb gtber bar, unb bann finbit man an* Wufia A�lafenw�rmer in anbern (Segenben beSJt�rber�, ba� Siualaquo; felfletf* welt, elelljaft. 3n bicfem 3eitraume belaquo; lltbcls, m biefem 3uftanbe ift ber reg;enug belaquo; SleiWe8 gu raquo;etbie. ten. SJabureb, basect; man copy;ecticnen ju raquo;erMiebenen Sei-ten m ben einjelnen copy;tatien ber �rantamp;eit gema*t Sat, raquo;at fift ergeben, baji onf�ngti* Diele copy;teUen ber fer�fen ���ute entj�nbet ftnb, meiere bann r�tber, njeidjer erWei. nen, unb auf biefen copy;teilen entmirfeln fi* bann bie raquo;arjen. laquo;Bnlicbcn gteifdjau�nmcltfe, bie na* unb nai blaffer laquo;nb darter werben.
,. �5.*'1? reg;�8quot;i 3* Jewor, bag ber .gnubtfife be8 Uebellaquo; im St)mjgt;l) = unb S)r�fenftfieme begtnnbet ifl, bafi dm ftaiwtfa*li* In ben fer�fen ^fluten manlfeftirt, ipeldje Diel JBlutmaffer f�hren. SSefonber� roirb raquo;uerfi bie laquo;leura ber Sungen ergriffen unb bur* ben bijnamifcben iKenjuflanb treten bann auc* balb mecljanifdje �cinmungen unb iReijungcn ein, toetdie ben Ruften beroirten, toftbvenb bie tronfljart aufgeregte Vegetation, in bem gulmination^ bunete bie|er ganjen copy;Jili�te, ben @ef*ledraquo;t8organen, iene �ufregung deroorruft, bie ft* bur* ben fo oft auftreten. ben unb ni*t ju befriebigenben @ef*le*tlaquo;trieb funb oiebt, unb tnbem ft* bie (flanall*e (Seite belaquo; SebenS fo in un. nuljen, �berm��igen Slnflrengungen, bie borgebotenen �Bitraquo; bungSmaffen ju raquo;erarbeiten, erf*�pft, gefit kann ber ganje OrgantSmulaquo; bur* ben eintretenben ca*ectif*ett 3uftan* feinem Untergange entgegen.
|
||||
|
||||
'
|
quot;'#9632;raquo;V
|
|||
|
||||
|
||
- 337 -
laquo;Hebteraquo; Gapitel.
�Bon bet JInoAtnStudnflteU Der SRiulet (Cachexia ossifraga).
Sei tiefet Jltantjeit jeigt fi*. fcafi Hc tW^Wlaquo; reg;a's '
tetn lit laquo;n5*S ut t.quot;* aulaquo; ertigen SOeilm ju befielen ffinen, tX* fxe ungen^in jerbtecbli* laquo;nt telbt ttelaquo;m.
M* S�eit b*JnbetMun9e nolaquo; laquo;W .alaquo;laquo;ama*gte laquo;inbet, fowobl m�tmlicic allaquo; raquo;eibltcje , bcfaUe, altete abquot;tquot;etWone i* raquo;abc bie �tanlaquo;eit eiBtaeSDJal beoba*. tet, ?quot;be abet bab?i jene laquo;emethmg n.cbt gemalt n. bem in biefen g�Uen alte unb iunfle Sbiete cl)iic alle raquo;B. �quot;t Xn raquo;utben. 3lbet bie laquo;eoba^tung, bau bit �tontfteit butc6 befonbetlaquo; einwittenbe 8uttevun98MtlKiquot;' ?We entftebTift tn I)t raquo;on mit bet�tigt gefunben raquo;Wim, nut milkman bason obfeben, ba? man getatejn mm* obet tleine Suttermenge unbebtngt bal)m tc*net, i* babe gefel) n bafbe cinet folcben copy;pijootie an* in raquo;laquo;laquo;*laquo;� ten wo fein 3)!anget raquo;evtWte, im copy;egcntSeil tcicbl * laquo;rftttSrt raquo;�tbe, bemoVgeacttet bie Jftanfbeit laquo;nttat, nut. Sin in bet Uualitat be� Suttet� bie Utfn*e mit liegen Stquot;, oijne baS man inbeffen im copy;tanbe gt;raquo;at, mitj� -fiimmtbeit bieft nacbjutoeiftn. laquo;m lenbteften btecben bie Sen bet ettSaten laquo;alaquo; but* beten copy;ebtau* na-; Squot;(i, aUein au* anbete �no*en belaquo; Jlaquo;bn;et8 fmb ii| lemWben banttaften Hupatot unb ite*en bei legten, �ffen! bei mel*en fonfl raquo;i*!*?laquo;laquo;laquo;quot;*laquo;raquo;�^^ e^nen Jino*cnbtu* gebo*t werten fann, na* copy;toBcn, fflft laquo;ftketlMOi u. f. w., bie mit gat feinet befonbetn lewalt aulgef�lltt werten. Sie laquo;tncbMen bet �tio*en unSeiben fi* batut* raquo;on ben Stu*flA*en gefuntev �en, baVn* bie etftetn ftt�be, jlectig, ftte^g jeigen, fca! SJiatf flcctig unb b�nnfUif�g.
�enn�ei*cn. tn bem Scainn bet �tanf^eit roitb fle laquo;neift laquo;'**�copy; alei* e�ntTb man f.el)t e'tft, laquo;quot;gt;� .man ^quot;Jn* � � einige S�Ue fi* �eigen; 8laquo;raquo;quot;''quot; ^quot;fquot;, quot;a_n � ?^eU^trn^^%^Sefo�*laquo;4c4te�ee; amp;,mugt;m ��ben raquo;etmag. 8Jac* unb na* abet
|
||
|
||
|
||
� 338 �
raquo;trfcen bit S^icte ftaftlolaquo;, magct; tod} ffi testetelaquo; nicjt limner glei* fe(gt;r bemertli* uns i* iabt foltfte tranfe pieve aefeben, fcic nolaquo; retfit laquo;jcftlgen�tivt erfcWcnm; na� laquo;aarserliett ben reg;lanj, i|i pniwto, bie *aiit unrein, WWifl,. bie 3;6icrc leeten flcrn tntfige, troctciic, f�hig. #9632; laquo;rbige Singe. Die JBevuegungen raquo;evben unncrn benjirtt, laquo;8 jeuicn ficS tbatma�f�t igdjinerjen, halb ba, taib bort, unb balb Jier raquo;erfctminbenb, balb raquo;iebcr anber8raquo;u crf�ciraquo; nenb; befonber� njerben bie SSorbetfcbentel beimgefutiit unb man glauljt mitunter bie Slnfang�jeidjen bcr Jtlouenfeu*c raquo;or m Jlaquo;Jlaquo;6en, bie gcffeln finben ftcfi bairn angefcijnjol. len unb mtjamp;mn�aft: Sn biefein Zeitr�ume ifl bann ein entjunbliflfcr ^uflanb' nicSt p raquo;erfennen unb c� tritt bann felbfi Sieber mit auf. reg;cjt biejtrantljeit it)rcn@onn ipeiter, fo werben bie SUugen matt, bie goniunctisn blei*, IVSS *gt;''quot;'raquo;'�en ftcbtl-aren copy;djlcimljdute bcr SKafe unb bc�JUiaulelaquo;, reobei ftc^ ein gleidjjcitige� Seiben be� @aU leiiiBftemlaquo; baburc^ tunb laquo;ut, bnraquo; fi* gelblitSe garbuna biefer �ante laquo;igt. S)ie9Jafe finbet man f*mujig, unrein, SS??quot;?' unb cJ'm^ ]gt;6n 'quot; sMm Sallen greHuft unb a�icbnfauen auf; bagegen babe i(b au^ game JRciiienfoU djer �ranfcn gefeben, roeldie ungeft�rten �lbvetit batten H?B 1ium 3:okc fca6cn quot;quot;* raquo;icberfauten. 5)er copy;peitbet ifl meifi jab unb bie ^nnge bamit libersoaen, bie a)iilcb= abfonberung bort auf, bie �jerbauuug luicb immer frtjto�^
iublbarf_ bie Sbicrc liegen, tonnen n* gar lifcDt erbebelaquo; .ober WpB mit gro�er �ft�be unb raquo;idem Scbmelaquo;, bierbei iserbretten fic ort bei'm btopen Umtoenben bie Jinocben �liegen ficb burtb, magern bii jum copy;eclett ab unb raquo;cren=
ben in einem fl�glicben ^uftanbe.
Urfaiben.
L^lf^^'� Iie^5 in 3flquot;laquo;quot;ii98gt;'laquo;l)�laquo;niffcn unb man bat au* befonbere mannen bamit befcbulblgt, namentlich folebe, quot;'auf.moorigen, fumbfigen, fcblammigen, nicbrigeii S�icfen ttadjfcn, Carex, Equisetum; ebenfo befcbitlbiat matt bie istaUfiittcrung, menn fie mit t�rglicb gereiebtem, raquo;erborbenem gutter raquo;oUfubrt mirb, jumal wenn tie copy;tatlaquo; enge, bunftig, (iart befebt ftnb, wie f�on oben gefagt; i* babe fie aiaan� in copy;taUen entfteben feben, raquo;o gute fflege, reicbli^e guttcruno war, wo man an ben gutter, ftoffen taum Btid/cn ber Sctborben^eit finben tonnte; in
|
||
|
||
|
|||
� 339 �
bicfcn St�Uen na?m tie J?rantt)eit einen raelje ciitjitnlili= (ten Sbatacter an unti e3 traten meftt tie @i)inl.'tome einelaquo; acuten iRf)cumati8mii� auf, tt)c bic eigentliAe gerbtet*. liAfeit bei Anoden ft* einHetlte. m muffen tato inneve SBcrborbcnbeit bet Butterftuffe, ober augemeine eitmflge, weldie cbcnfowo^ nadjtljcilig fur bte ajegctabilicn, ollaquo; fut bie Sftiete ftnb, bic Jtronfl)eit in beiben jugtei* j)evraquo;fv= rufen, �lber alletbing� (jak i* fie auto in nnb nad) fflian. aeliabten entfieben feben, anlaquo; iBiitlicbem SOianget an3lab= runaSmitteln; bann lent fie aber au* nur In ben laquo;stallen raquo;or, mo bee Mangel n�rtlid) berrfebte, boftingegen in ben Stollen rocftlljabenber Stute nitbt. 3�o* nie babe i* lie bei'm S�ferbe ober bei'm copy;c^aafe beoba^tet.
aSor^erfagung.
3jl bic Stxarttieit mefir mit entj�nbti*em �taractet aufgetreten, fo ifi fte c^er ju befeitigen, allaquo; toenn ilf raquo;en (broniMen, ftbleDbenben reg;ang reinTnl)rt; bann troM fte oft allen raquo;JJfittcln unb befonberlaquo; finb bie Jtnocbenbrucic niebt wobl ju Ijeilen, au* mi)*te eine berartige 6ur tn ben ntebrften S�llen Weber ber SBi�^e nc* Jber JEoflen wertl) fetjn. 3n ben S�llen, bie i* fal), onberte ft* bie Jlranf. Beit bann am etften, wenn neue, gr�ne gutterung vntyx qerci*t werben fonnte, babingegen bi� bafitn balaquo; Uebel meifi alten SJ�tteln trotte, felbft rei*li*e �brnernaijrung rco�tc niebt ba� Hun, wai man raquo;on ifrr erwartete; man ,
|
|||
lann ba^cr bic �rant^eit immer ot� eine miBli*e reg;a*eanlegen.
aScbonblung.
|
|
||
SSie in bie 21ugcn fpringt, ifl eine SSeT�nberung ber F�tterung bie ^aubtinbication jur Teilung, eine copy;a*c, bic febr lei*t gefagt, lci*t angeorbnet, no* Diel lci*= tcr niebergcWricbcn, unb ebenfo f*roer, al� jente lei*t, ouSmfuferen ifi; w�bet foil man benn foldje enorme ajiaw fen gutter beif*affen, wenn eben bie ganje Umgcgenb ober ba� gonjc Sanb an ein unb bemfelben Uebel leibet, unb felbft Jtotnerfutter, ba� i* unter folAen Umftanbcn reid)= li* geben fab, wollte bcmolmgcatyct tcine�wege� bicJSienflc tbun, wel*c mon raquo;on ifem erwarten follte; bmgegen tdjwanb mit ber neuen gr�nen S�ttcrung belaquo; n�cbften gruJiabreS bic �ranlbeit raquo;on felbfi, oftne iiS man fagen lonntc, wie unb fpccieU wokimti. SnbcS muf man btefe ajcrialtnifle
|
|||
|
|||
|
||
� 340 �
im-m,quot;r fl5 �lw9lt; SfSutttii unt wcim unt roie e� iracnb mi'gli* ift,^ie ungunftigcn SScrlMltniffe ju raquo;erbelfetn fu. Oltn, ttm sstatloitt) fveie 8uft Berfctajtcii u. f. n.
ja ben S�Um, mo tntgimblirtjc copy;tjmptomc raquo;otfom. men namcntli*, wenn We �fron^eit�Mtien fi* ali aca. ter Si�cumati�mus katftetlen, roenn gicberbeluegunqeii er. Meinen, t)aben mir bie antivWogiTtifdamp;cn iBfittel ante gjcenjie gcleiftet unb fiiev (ianb ber 'Iberiaj obenan; aflein !nanJ,5tL bann quot;'*' WoB raquo;laquo;lt; bem einielneu eben ertrant. ten (gtuSc raquo;evbleibcn, fonbern mup ben ganjen copy;tail allaquo; ffton ertrantt anlegen unb f�mmtlit^e Samp;ierc in bcmfeU ben ber Scljanblung unterwerfen, wobei i* benn qefeben laquo;abc, barbie �ranffecit feinen weitem SortWritt nabm Jnnerlicb Ijabc id) babei, nad) Umftauben, anfangs blofi ?f'irquot;mJ!:flcfen' quot;^ 'quot; SJeibiliMihg mit bittern, Sroma. tifeben SBiitteln, ober biete al� 3iacbcur ongewenbet, mit laquo;atrum sulphuncum; mon tann etwa folgenbe gormeT
Rcc.: IVitri depnrati laquo;f.j
Pulv. radicis Gentianae rnbrae - herbae Absynthii ana Svi M, f. P�lv. D. S. S�gli* 4 gflaffel raquo;ort gt;u geben, annn mitt au* gute SBicfung raquo;on erbigen, falfigcn, frcibigen .�Jiitteln gefc^en Ijaben, unb beruft fi* babei bar' l�VA.S?JS.mP\tS Squot;n 'quot; Wtflaquo; laquo;ronffteit bcrgfeicfien #9632;^flae ivS,nquot;tt,9 le(tcn; '* tinn au� meiner grfabtuna m(Dt�Sefonbere| baoon faaen, inbem bei bicfen ffliittcdi ^bte copy;arfic meift blieb, wie fie war. hingegen tiaben fte l�' Aquot;. �eIbyta?9 mt. anbcrn t�'f*quot;i Mitteln ge. inA V.-2t8JieI''?�,,ln cfr,3en SBlaquo;*' raquo;f)laquo; blt;gt;5 man je= JSr i, Lreg;^quot; ^quot;quot;if *u t,'ullaquo;n gelungen ift. 3)ie �Rit. SSJStlS' ^e S'l1quot;raquo;!laquo;laquo;laquo; SWtigteit ber aSerbauung�= unb afnmilation�organc fteben unb (l�rten f�nnen, Rnb als tie Jpauptmittcf anjufc^en; Antimonialia, Absynthium Calamus aromaticus, Gentiana rubrav Rubii tincto-Vt^Z' %% mmm �'quot; laquo;laquo;Was 8quot; fingen feljn unb raquo;quot;rben Inbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;SatWergen ober 2Iufgttffen gegeben
Rec: Pulver, antimonii crudi Jij
radicis Calami aromatici sem. Fhellandrii aquatici Cretae albae
|
||
|
||
|
||
� 341 �
Pulvcris Natri muriatici ana laquo;IV,
M. f. l'ulv. D. S. S�gli* 4 copy;�l�ffel raquo;oU.
copy;ectton.
copy;infc tic Sfticre Won lange hanl, fo linket mnn fie fc6r abgemoijcrt unk oft ^ier unt ka kurrtgclcgen, tnit In-antigcn Stellen; kic Jinc^en fink teiefit jertvc*lii*, miivtt, ffvoke, ftcefig, mitunter aufgetrieben, ka� Wan fl�ffig, graugelb, fclmmlsiggelh; Qucrfheifen in ker Jtno= riKiilubftonj raquo;eigen mitunter kic copy;teilen an, an roelcljen kie JtnoeSen f^Ster gebroetjen fet)n laquo;nivken. Sei sielen raquo;on mir gemarfiten copy;ectionen fank fi* jnnfeben ken U)iu�= fcllagen gallertartige SBiaffe, in mitunter laquo;norm grpDev Slnfammlung, unk kie @r�BC kieftr copy;allertmcngen (tank immer int �SerfifilfniS mit ker mlnker oker narter raquo;orl)an= kenen Rcrbred)lici)teit ker �nocfeen, 1o ka{ e6 Wien, al� wenn kie Statur ka�, Wa� fie ken �uoctien an copy;allcrte entjog, l)ier kefonirt Ij�tte. 33ie copy;�noma l)obc i* meifl raquo;ermcfjrt unk ftSmierig gefunken, unk wenn_cnt= r�nklWe copy;Bmktomc raquo;orljauken gettefen, waren ISrgtepiui� gen in kic @ci)eiken ker *eugefcl)ncn.
�nmerfung. ^icr ift no* ju erraabnen ke8 (Segenraquo; falje� fcer oben angegebenen Jtranlljeit, ker �nodiencrwcu ebung, Osteomalacia, ic* babc kiefelbe bi� jc^t blou an Riegen lemertt, kic fict� in tlcinen, engen, k�nftigen @talaquo;eu flanken, fon|l aber gut gef�ttert iBiirken; kie flno* eben waren fo biegfam, kaj man fic bequem mit kern gin= gcr kriiifen fonnte, unk kic Spiere tonnten nirtit ineljr Freffen, weit kie Untcrfiefcr f�* ho�cn ulA kein laquo;utter feu lien Srurf met)r geben tonnten; nad) kem Soke tonnte man kie platten Jlnocljen wie spabyc mit kev Scbeere Wncikcn. 3)iittel ^aben mir nie einen Siuteu gewahrt.
(Stebcwte copy;ramp;nttn�.
S�on ber SSafferfu^t (Hydrops, Hydro-pisis).
Unter �BofferfiWt raquo;erfteit man kenjenigen 3uflank, bei reelAem in irgenk einer ^oftlc ke� ��rver�, oker in kern Zellgewebe, fi* W�iferigc Sl�iTigteit tropfbar anfammclt, trifft'MM im einjclnc copy;teHen oblaquo; *ol)Icn, fo nennt
|
||
|
||
|
||
� 342 �
man fciefen 3.U|totlfc fixtie�t a�nffctfu^t; trifft fie tloS baa Betertoebe unter tier laquo;auf, fo bejeifimet man ea mit Um Stamm Dam, wenn e� im geringen copy;rabe um mrtjt tteit raquo;ertreittt i|i; tft atcr bo�Oebem tueit raquo;erbrei. tet, fo bejtidSntt man laquo;8 bann mit bem tarnen allqemcU ne $autreafftrfu4t, Anasarca. (Stenfo Ijat man au* fut bilaquo; tmjelnen Slnfammlimgcn raquo;on SOBaffer in ben So6= len belaquo; Xnr�tti unb ber in i^nen uer^anbenen abtbeitun. ?eAT if0?*!quot;reg;^6'^quot;11^quot;! quot;laquo;fflfftent, bie raquo;onbcmftauytraquo; factli* leibenben Sffc� Oergenommen finb: baber unter. Weitet man laquo;aucbwafferfurtit , Hyilropa abdominalis, gruRreafferfucbt, Hydrops peetnris, J^ergbeutelwafferfu*raquo;, Hyilrops nericardn, reg;ebirntt)afTerfucbt, Hydrops cere-,u\ .i P,1� laquo;*laquo;* raquo;quot;(* bierljer bie Uclierfiiliung ber (Selenttapfeln mit copy;ijnoBia, bies ((l tnbejfen ftreng ge'nom.
liefen 31nfammtimgen raquo;on Biet (S�novia in ben (Selen!, fajjfeln fiebt tic 31rt raquo;on innerer aBafferfucbt analog, wenn fid) ba� a�affer innerbalb einelaquo; gefcbloffenen SacfeS an. fammclt, unb fo bie .g�ble be� ��rperlaquo;, in WcMer biefer copy;art ficb beftnbet, niebt unmittelbar ber�hrt; biefen ^u. foil nennt man copy;ocfioalferfufbt, Hydrops saccatus
SUian f))ri(bt ebenfaUl raquo;on acutcr aB.ifferfucbt, Hy�drops acutas unb raquo;erllebt bierunter ben raquo;aflerfiitbtigen Bu. ttanb, raquo;eteber Slu�gang einer gntjttnbung ber ferofen ��nut in einer Jjobte be� Jldrucr� iji, tooB'ei bie ben Buftanb be. bmgenbe gnKunbung noeb tbeitmeife fortbauern tann, wobureb ber Slame bifeige aBafferfutbt entftanben (ft. reg;ie eigentlicbe toabre aBafferfutbt, bie aronif*e a�afferfudjt, JSl^SS^TiSSi raquo;laquo;^''ft '6' raquo;quot;fein einem raquo;orban. ^\ fKiJonbaltmB Jttifdien Slu�bautbuna belaquo; bie Sit. len belaquo; JJor�erlaquo; ou�futtenben SSafferbampFelaquo; ber ferofen
Kf�quot; reg;cf4laquo;e-1 laquo;i'cburtb raquo;fl* bie Dunftgeftatt ber tl^fę3 f?^0*'^ unb bie St�fftgfeit fteat ficb tropfbar bar, atlaquo; JeBe, Hare mtifftgteit, babingegen ialaquo; iSlmbum, weWelaquo; na* gntj�nbungen raquo;orbanben ift, meift mcbt rem erttemt, mebr ober Weniger gef�rbt, blutig, mit eitteisforfen oermif(bt u. f. tu. Slart tann baber ben min'r'^ ffi?!?tbcquot; iquot;itn �enuptabtbeifungen fcer aBafferfutbt teicbt jteben, kenn bei ber aeuten aSafferfucbt mt immer em geregter Buftanb ber betroffenen ferofen igt;aut ju (Srunbe, babingegen bei ber djronif�en SBaffer.
|
||
|
||
|
||
� 343 �
fuftt ein copy;attit�ejuftonb ketfctben raquo;Manien ifraquo;, raquo;laquo;1= (6er ttx (�ntj�nnmg um lt;nt9.e3engefe6t m
3n tim Vim mam ail tie innern laquo;bionterungen gu-ne�n/neftmcn raquo;ann eine SReiDe raquo;raquo;laquo;.Wfquot;*quot;ufn9equot; ^* auSen at tie �autobfonkemncien, fcie Uttnojfonterunfl,
fut bie/e crfcfteinen. Dlaquo;6 bei (quot;^laquo;biesegetatise Seite Klaquo; Sebenlaquo; f? fe^r beeintratbtigenben Wtung *laquo; f'^laquo;laquo; functionen, bet ganse Organismus Mblaquo; raquo;*gt;laquo; frlaquo;f *'� tia leiten mu� lieat ttar raquo;or, unb obWcn nocft erne ganje 3?it bintm* ^ n laquo;afierfucbtiger Abrper anftbeinenb laquo;Jo|l fen S, fi mit bok, biefer 3uft(i..b 8laquo;UK gt;quot;''quot;quot;'laquo;quot;^ oft re*t ialb, oUgemeincraquo;Ibmagerung unb ken Sob berbei.
�enn8ei(*en. S)i� ,3ei*en ber fogenonnten Ditigen reg;nfferfu*te� faU ten mit bemn ber �lu�gangc ber (Sntj.mbung bcr beueffe itcn Ibeile jufammen, unb muffen *laquo;* quot;quot;laquo;laquo;'j�ffS ten; Met tonnen nur bic odgememcn 3ei*en *quot;!quot;gt;lt;lt;quot;quot;� fucftt beriifjrt raquo;erben, wenn mcbt eine ganje 3iciDe raquo;on �Bieberbolungeu (iattfinben foil.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; �- .. _ .,.��raquo;*
4 einem mit ^laquo;fferfuAt, betjafteten �orber bemer t man eine SlaSbeit ber @d)leimb�ute fowoll ber (5on-junctisa be� Sluge?, atlaquo; ber copy;Jle.mbaute bcr^e unb belaquo; SKauIe�, unb im copy;egentals bet raquo;evme^rten t�ffnigcu Slu�fonberungen in ben innern laquo;oljlen, Praquo;* *laquo; *aquot;W5f laquo;gleit unb bie Urinabfonberuna raquo;ermmbert ober untet-mSU babet finbet man bei fot#en SWeren eine blaffe, flam fefi , tacfene laquo;aut, ttenig Uthwbgang, unb felbfl Lsa^mUemente t�er;;esect;tere8ift mbep m ten M-ften copy;raben belaquo; Uebelraquo; niAt immer raquo;orbanben, bobingegen flttbanh, raquo;enn ber attSemeine|(bgt;raquo;�*ejufianb eintritt ctt m Deftige, ni*t M ftidente 3)quot;t*fa'le4invt?'tenn-sm^equot;i0 benu?t aS* bie Stotut aulaquo; eigner Jtraft bieten ffieg ju-raquo;eilen, um eine triftige entleerung unb laquo;laquo;raquo;laquo;laquo;W *3 etqoffencn ��affet� gt;tt beTOirten. SluDetbem tetnttft mon L?lsaffetfSten9lt|mung�beWtt.etben, mebr ober rnin^
beftige Wetitlofigteit, tie mit copy;*raquo;laquo;*laquo; ^/raquo;f�' fcblagenbeit raquo;erfcunben ft, *'laquo; quot;n* *^iquot;'ffl,an quot;fquot; quot;l-l Mietenen ��tfettDeilen raquo;bematofe copy;eWwulffe auf, . bie mituntet enotm grof werben, faraquo;, laquo;tut bat faff feinen
^iii^raquo;*fttti bie laquo;Igemeineraquo; -Rennsei^en, bic fi* abet
|
||
|
||
|
||
� 344 �
2jSraquo;elaquo;.Beff?igt;rte1e-,?,4,5W�' in igt;quot;ien ba� SBafflaquo; (nt= Wm mue.fe6t mlt;,blquot;ciquot;n' raquo;lt;*laquo; quot;quot;�quot; m dnjeln auf=
A. Jtennjeidben fccr SBauSmafferfucJt (Hydrops abdominalis).
Sie sSau^njaffetfudit enttuicfelt ft* nanraquo; attm�tia, xot-ui inlVrCn^me^mUen' quot;* quot;quot;quot;' laquo;tennt Ce an laquo;a,*,laquo; w #9632;me^. f^ raquo;quot;�mcftrenben Umfange belaquo;
amnmZ ?lt;�quot;*? mfinnlidjcn (SeWte^t�t^eilen, unb Srt m�'iS.l*quot;quot;? ffa*r quot;l1 ^e laquo;laquo;it^nbungen legt ?^ S cr (intquot;quot; bani1 W W�gt, fo bemertt man Wl A?-quot; Wquot;. tei laquo;1laquo;*WW' cn'tSaUeneT g .imgquot; 1,1,laquo;-lt;aquot; fonBtlaquo; Kgt;kquot;t* firt) tauWen, tif man ba8 gtSi
tafft,^ �* �8U ,'mquot;c't':n' raquo;Wt man barauf a^tet, w* .�I v. ^quot;'quot;tfetung bc� Umfangelaquo; juerft raquo;btJftlaquo;! Ilaquo;laquo;? ^1quot;, �,iCnk5l�*e flaquo; laquo;laquo;laquo;laquo;eAeginnt a, laquo;j lie �rS, n'cfcr ^^quot;ib, namcntlicft bie Venl enUstrica,
^*i n ft!M*elJ SfMctcn, tto erne nitfit raquo;ermutficfe l�9^aS 'b'nJS11-* laquo;ri�Scnr,eit baju1 ge6en fanquot; � 1m � ^iT9?quot; ^'S�nnen copy;elegen^ieit gegeben Bat. fti a�affetfndjt faxt man beim anHobfcn an ben raquo;au* ZVTLT^'1 ^ US-rn laquo;ntlaquo; anbern Unfff
E.laquo;*v raquo;quot;quot;quot;gt;* SkndjeingeiBeibc unb ba6 3wcrgfcU �kCquot; quot;quot;dwitf*quot;! raquo;rod belaquo; aBaffetlaquo; in ibren fte en
reg;f*S?,f Si?rt unt 3ebrquot;(ft! amp; fcquot;raquo; bannSltbmm�laquo;quot; wiajiucibcn, St�rungen ber Serbauuna, balb Sienlo-
Srcnkn �etl,quot;''rb; cS J^'fl* trocfne^aut, fortraquo; Slaquo; f^� :I)u,:f,'raquo;quot;quot;Ser buntetgef�rbter Urin Sta� bent In bm l^nquot;quot;^'.quot;quot;1 reg;*lllS Mm, et ift raquo;et�nberli*.
Sin mil f;b e ^quot;quot;quot;quot;raquo;gern ab, ei tritt laquo;autwaJTetfucbt J,r1 ?quot;'quot;M�' tiWem mm f�r ben taftenben Sin' ger, bcr beim reg;ru*e cine �Jertiefung ma(bt, unb f�r c ne ffi ffi^�St' Efffflaquo;* laquo;n*e?er ��rberblblen; Sr flaquo; Inb W�^WJ bie f^flJ*quot;quot;!'laquo; �mmer' equot; ger, unb bie� bann raquo;irfti^ bur* meljr oberminbtt flattc
|
||
|
||
|
||
345
|
||
|
||
SPteffung tie�3raquo;claquo;jfcl(�, c8 tritt un(iiHtmm DunSratl e'quot;/ mitunter ^tljrficfccr utrt Sot.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; _., .
3)iefe Jtranffecit ifl icfoiitetlaquo; t)�ufia bei ten ssttnarcn. Wo fie mit einer 9leit)e miterer Jtvanfljeit�etfcecimin�cn, copy;iieln, .gtjiatitienbilbuna, iDanimiirmcrn, SBertcvinin bcr Se'bet uns Sungen u. k. g(. auftritt, unb bann unter *em atamcn bcr SauU bei alten copy;�a�f�eflSetn im boicn SRufc fteljt. 58ei biefen Samp;ieren ift bie SSgferTulaquo;t immer bie Slad)foli|crin einer raquo;ovbergeaan�enen Beiftiijtei_t, unb Ml)cr bie ��encn, wo bie copy;cbaafe lieb fdinell fettrvetten, (inet) bie fmb, too bie meiften TOaffevffKbtig werben, copy;cljr ju berurt. fiebtigen imb hierbei fcicBeieben, TOctcbeman im Sicrlauf ber J!rantl)eit an ten Bungen ber Sfjiere mabrnimmt, namli* reenn man in beu erften �lnf�ngcn ber �ranfbcit, in raquo;el= eben man noeb tein nu�ere� Beitben ber �Bni)ctfut6t be= merft, bie Bunge unterfnibt, fo finbet man bicfclbc an ber Stifte unb am SRanbe geriitbet, TOobuteb angebeutet mirb, bat in tiefer Beit ein SReijiuftanb be� SarmtanaU flattfiiu beu map, fjiatcr TOcnn fieb tie S�ule mel)r auSgebilbet bat, fo til tann tie Bunge mit einem fdjteimfgat; fatatninatlaquo; tigenUeberjugc beteett, buref) raquo;clcben tie entttielcltcu Bun= genmdrjcben Dinbureifebimmern. 3m llebvigen glcieljt bie Jtranfljeit ganj ber SBaffcrfuefct ber �brigen Siliere, mbem llnterbr�dung bcr $aut = unb SJlierentbatigteit, aSlolic ber copy;ebteimbaute, ber �oniuntma belaquo; 3luge8, auftreten, unb enb'li* nacb unb nacb otlc Betcbcn ber allgemeinen 3lurlo= fung eintreten, leiebte� SluSgeDen ber SBolte, copy;inten bet Ji�rpertroft, SBeltmcrbcn ber 3laquo;u�te(n, �infinten bcr Slu= gen, obemat�fe ainfcbrocllungen befonber� unter bem �ebl= gang (Jtrobf) laquo;eigen ft*, beim Drucf lt;uf bie Senbcnaegcnb fmtt bo� Sbicr jufammen. 3m bbebften copy;rate fcbmiltt au* toS Babnfteifcb �temat�laquo; an, e� fintet ft* unau�l�t*= lieber Surft ein, bcutlicbe� reg;*WOPJell be� a�^ller� im Hinterleiblaquo;, aatbaft rie*enbc �lu�ft�fTc au� bcr Slate, bie laquo;ugen tbr�nen, SJiarrb�e, Senbenleibmc, torjiibe copy;cbw�ebe, unb cnbli* Sob.
B. ,Sennjci*tn ber 58ruftTOaffcrfu*t. IHjdrotho-rax).
SKan bemertt bei ien Sbicren, wcl*c an SBruftwaffer^ futbt leiten, befonberlaquo; eine aBeengung te� mijtmi, tie um fo bebeutenbet wirb, je gr�jjer tie 3Kcngc belaquo; m bcr *ruft= fi�ljle entSalttncn SBaffer� ifl, unb wenn beibc 5Bllaquo;uraSoB=
|
||
|
||
|
||
� 34G �
Icn gef�llt finis fcabei legt �cf) iaS^fttt namcnflicS ni*t, ober nur ftjlaquo; turje 3eif, intem claquo; but* tie Mininte Vlufljcbung ttt 9Jippen no* ine^v am �ltjmen gefttmmt raquo;irti anbete Spiere legen fi* me(|t auf bie leibenbe copy;eitt, {gt;unbe auf ben Sau* ober bleiOen liebet fuscnb, USferbe Itcllcu bie aiutberteine au�cinanbct, um bie !8ruf}tBanbun= gen mcgli*(l weit aufgeben su tonnen, uut fo ein tiefetelaquo; @inatl)men migli* ju ma*en, bie Scroegungen raquo;erben ben Sl�etcn fauet uub ti tritt bei au* f�nft ben�raften angemcfraquo; fencr Senjegung lei*t 3lt�embcf*iBcrbe ein, befonberlaquo; ift bie| bei bem SSergabgefKn ber s�ferbe bet gall, bnliingegen biefe beim Sciganfgeljen nub no* ni*t ftatf norbanbenet J8ru(iH'afieriu*tlei*ter ge^en, babei werben bie Slafenlo*laquo; gettaltiam oufgetiffen, ber sect;eijf*lag tuirb babei mcllen= tormig Tumbor, bie� raquo;etfAwiubet, Wenn man ba� Zi)iev vuiebet etroa� tutjen laut, bie Vcna jngularis erfrteint meift ctroaj angef�llt. 3ft bie S�ruftljoMe nur auf einer copy;eite angef�llt fo finbet man au* rool)! eine ^�lfte ber amptmtMt geiublbtet al� bie anbete, unb obemat�fe @eraquo; f*n)ulft auf biefet raquo;seite, bie 3roif*enrippenri1ume etmeU �quot;'�_ P^� fommtn bann bie ollgemeinen ijei*en ber 2�ai|erfu*t �berhaupt mit na* unb na* jum SBotMcin, laquo;nb ber SSerlauf ift na* Umflanbcn balto fineUer balb langiamer jum Sobc fuStcnb.
See $etjblaquo;utetoo|fcrfu*t ttitb im Seben fefet feiten ct= tannt.
C. reg;cjirnwnffetfti*t, �opfn)ofrerfu*t, (Hy-drocephalua).
es lommen 6in *nk reiebet g�tte raquo;on JIoj)fli)afrerfu*t raquo;or, bie angeboten finb, tiefe tonnen natntli* ni*t in cuta= tfoer 4jinfi*t in J8etta*t tommen, bal)ingegen raquo;erbient raoftl bemerft Jn raquo;erben, ba^ SaUf beoba*tet raquo;orten finb raquo;8 tlaquo;laquo; Uebel aU erbli* afeftien, fo j. B. erjablte mein bodmtebttet Setter laquo;eftatraquo; Igt;r- Senner einen fsUfift SaU, ten et beoba*tete, njraquo; ein an ft* gefunterO*� ftbr siele Jt�lbet mit, angebotenem a�aiTettoljf etjeuate
entfielt ftier SBafferfurtt na* ter copy;ebnrt, fo ift'iie ent-ttiebet golgt raquo;on ^itnentj�ntung (copy;. biefe) unb bann b^ reitlaquo; f*on bcfbto*en, otet fie entfleDt longfam, bann Hellt laquo;e bei ben SJJferten ba6 bar, raquo;a� man mit tem Slamm copy;ummtollet belegt lt;@. tiefen); man ftnbet bei ter gBafquot; flaquo;rfM*t tea reg;^itn6 laquo;auraquo;jtflaquo;lt;*li* flatlaquo;, nraquo;titretlt;rim-
|
||
|
||
|
||
� 347 �
bcmcalilaquo;laquo; SSiUnHe, Mngejrtan J!oM, nufgeSobcnen reg;c. trau* tlaquo; Sinne, allacmeine S(l)la(t()cit, �onsulnonen.
D.nbsp; nbsp; sRiidgratwaffcrfucbt (Hjdroriichis).
!Ber Grgul raquo;on SBoffer im �Mittenmorttandt tommt tlaquo;i JEfiieren aui^ angeboten raquo;ov mie tic JJopfmafievfucbt, nujer. tern wirb fie aber aurt) im Saufe oon Jlronfbcittn erworben, weun tie gi�cfenmartfj�ute mit ergriffen werten, mit giebt m Dauttfartili* kur* copy;t�iun� ier 58emegung4ncrraquo;eii !unt, fo baj lie raquo;on benfelbcn be^errfdjtcn Organe bann mel)r ober weniger laquo;nbraui^bat werben.
E.nbsp; nbsp; anuttetwofferfuebt (Hydrops nteri).
!Die in einigen copy;diriften aufgcfi�jrten a)'!uttetwajT(v= fudjten finb Siterungen bet (Scbarmuttet, unb bafter falW= U�i fo benannt.
F. copy;a(fwaffcrfu*t (Hydrops saccata).
Sie ifi fe^r febroierig beim Sijiet jn ertennen, unb ibr Dafcin fogar ganj geleugnet Worten; irt) babc fle cjnmat aefeben bei einem $fetbe, ba� immet ft�rfer im ajaudje w�rbe unb jwar blo� auf bei? linfen copy;eite, wobei e8 ftart abmagerte; es flarb, unb man fanb bei ber copy;eetton einen gresen S�afferfad on ber linfen innern �8au*feite.
UtfaAen. 3fl man geneigt, bic Ausgange, wetdic (Snti�nbungeti martjen, mit in bie Keifte ber eigentlidjen �Baffetfucbten ju fietlen, fo ijl ber'(laquo;nti(�nbunglaquo;raquo;roce5 eine bet b�ufigfttn llrfarben ber aBafierfu*t, oaein bie eigentlicbe cbronifdje a�afferfu*t ifi ein SSefultat belaquo; a)iiSraquo;erbaitniffe� groifdten au�baudjunq unb 3lu8faitgung ber ferofen ^tiute, e� mus babet ein copy;(bwacbejuflano bet ganjen Slutbeteitung unb befonber� ber tefotbirenten copy;ef�ge bie nflailte Urtatpe ju ber JJranfbeit fein, unb alles laquo;Ja8 biefe copy;(bw�dje berbci-juf�bten raquo;etmag , al8 gelegentlicbe� utf�dilidje� raquo;Bioment raquo;aju erfdieinen. 5)e|io leitbter werben biefe einmirfen fons neu, wenn bie Sbiete an unb f�r ft* raquo;on (djlaffoon Slu�fclbau ftnb, eine raquo;eidllicbe, ligmpbatiftbe (�onftitution haben , unb man re*net ju ben urfadjlicben 3)iomenten junget. SBobnung an niebrigen feudjten Orten, befonbetlaquo; wenn fie gat nieft ben Slot*, unb Oftmmben au�gcfe�t ftnb, ftu*te, bunftige, niebrige copy;t�Ut, copy;umpfweibt, reg;f=
|
||
|
||
|
||
� 348
|
||
|
||
nun jou aBoortooffer, Wtctfte� copy;tattfuttev, tumvfificS, laquo;cviiDl�mmtf�, WimmUatS Jpcu, scrturteucit Jjafcv, Uiu tcrtnlffuna raquo;on ^autouSf�t�gen, fcci-Jpautauabiinftumi, jur tiicwolindtit gciDortcner Eiterungen, u. i. �(.
S5i)rl)cvfaguug. Sie SStognoft ift bei kcv �ajaffeifu�t immer mtfililaquo;) beim meiit luiib it)v Safein bei tert Spieren erft tanii bc= metft, lueiiraquo; uc tcreits einen (Svab erreitiit f)at, ker nieijt nu'l)r ju befeitlfltn ift. Sie einf(t*c ^antmafferfucfit ifl no�) am crjlcuuTOi leldjic�tn ju (efeitigen, kabin�egen bic �brigen formen ticier Jiranfljeit gvojjei�djwicrigfciten batquot; bieten, uns toenn ftc ten einmal beftimmten �Meipuntt erlaquo; rcidjt b.ibcn, gerateju atlaquo; HnBeitSor aiijufe^enfinb, unb nur aKinjentna *e88tiken8 julaffcn. Hl ift tie� gauj befonber� raquo;ei copy;maafen ber gall, melrtjc, trenn einmal eine �eerb'e berielben trafferfiicbtig 511 ireiren beginnt, meijtentjeiU al� raquo;erloren onjufeftcn ift, unb trenn nod) im gutem raquo;leiffbe ffewnraquo;, to bals 0I8 m�gliii jum copy;c^latljten benubt merten mit)}.
iBc^anblung.
Sie SeSanMimg ber SBaffetfucSt mug 5aiH.itf�*li(i tatin bclteljen, bic KeforBtion�gcfiBe in gr�fm-c Stj.itigteit ju legen, ibnen ken fet)lenben Son trietev ju ucvfcbaffcn, unb burai raquo;ermcOttc Slbfonrevungcn na* (mficn ba^ abaefonlaquo; berte J�Saffcr ju entfernen, tic nemjc iSlutbcreitung ju trlaquo;f= tigcn mit ju beleben. S)icfe ^eiUmjcige ift aber nur bann mit einiger laquo;�ffnung auf g�nftigen Srfota au�juf�breit, ttcnn feme 3tebentrantl;eiten befteljen. 5ft, rea� in ten mcbrften giillen raquo;ortommt, jumal bei ben iSdjaafclaquo; unb atmtern, aud) aBurmleiben, oier Scrtnlttingen in ter Sc= ber, ten Sungen raquo;orljantcn, Suberfeln, �ftbatiben u. tgl., bann ifl gav nidit� ju enrarten.
iJu benSlMneimitteln, toeldic ftier ju bennamp;en fmb, mu� man nod) al� agt;ovbereitung?mittel tie 'Jlbfubrung�mittel reebnen, trelefie man um ctraa raquo;ovf)anbene Slnj�ufungeit raquo;on Suttcritoffen im Sarmfanal ju entfernen, anroentet. mm tnrtte man in tiefer �inficfct fitj weniger ler fali= quot;1.'*-'n-�'^ttd, betienen, ta fie immer einen |d)iract)enten teinmi|) au�iiben, mef)r l)tngcgeu ber braftiMen, Welcic Bei weitem fr�ftigee attf basect; @l)flem ber reforbireitben @e= fape tinwitlen. 3m SlUgemcincn geboren bann ftitt^et bie
|
||
|
||
|
||
� 349 �
tonifdjen, ji�ditfij vcijcnbcn JBJittel, unt tie fciutctiMen iDlittcl, urn kuv* Sef�rkctung ice ^aniabfonbenmg baa abgefonbette a�affcr ju entfevuen. llntev blt;n mctaflif�cu 3Hittclh (ft bcfonbn� iai eifen ju cmtKljUii. aU foamp;len.. faiirclaquo; (�ifcnoi^b im Svintmaffer ober in govin raquo;on Seiten ober Satioevgen, laquo;18 Sifenfcilc, ober fiJinjefclfiiure� Sifeu ju geben, Botj�gtid) b�tfte fid) inbciTclaquo; ber Staftlf�lBcfel eignen. Slnvcrbcm finb Abayuthiiim, Baccac Juuiperi, Radix Calami aroniatic.i; Eniilae, Au^elicae, Cortex * Qucrci, C. Salicia fragilis,/^Fali^o splendens, Forrai-cae, Oleum Terebiuthiuae u. b. gl. angejeigt, man faun f�r alle biefe cinjclnen SnILe feine befiimmten Sormeln anraquo; geben, inbem fie Jit raquo;erftbieben auftreten, unb ftcts jeber til feiner SSieife bci)anbelt fein raquo;)ill. SBefonbere 33er�ctficb. tigungoerbicnt bcfonber�'f�r bie copy;djaafc baSOlcuin Tere-biiitfimae, mag in mclcuiUIU-ii raquo;on gro�em 9iuben in fo. fern geiBcfeu ifl, ol� e8 bic Jtrantbeit fo lange Ijinj�jalten raquo;ermoibte, bag man bie Spiere noc^ bequem m�ften fonnte, unb bie J�efi^er bicrburc^quot; in ben Staub gefegt iouvben, fie fett unb raquo;ort|)eili)aft atlaquo; @(blad)traquo;ief) ju raquo;er-taufen.
'.'1U dufsa-c Untcriliituing�niittd bienen, je naebbem man baS cine ober balaquo; onbere eben raquo;ortljeilbafter anbringen tann, mel)r ober ntinber jtarfe reijenb.c-cber eitcrmacbenbe Einreibungen, ober hiiiftliclic (Sef�iro�re, bie man an'ber JBruji, ben Srufimanbungen, am Sauebe, ober wenn man mit JIobfiraquo;afferfud)t ju tbun ()at, fo nabe, wie m�glicb, am Jlovfc anbringt; felbp ba� reg;l�^cifen bat man angettenbet.
Urn entteeber biefe SKittel in i()rer SBirtuug ju unter-fi�^ei),! ober bie aSerbreitung belaquo; UebelS ju raquo;er^inbern, mnp ba� n�tljigc biatetiftbc SSerfabren nitbt raquo;erfAumt raquo;er�ben, man mug gute 3Bcibe, iviirjigelaquo;, uheerborbenelaquo; Sut: ter, Jfornerfutter geben, bie SBeibeHjiere nidjt ungef�ttert auf bie Triften geben laffen, �rt�ltungen ju raquo;ermeiben fucjen, ^autaulaquo;fa)llt;ige, jur copy;eroobnbtit.geiuotbene Site-rungen (liebt H�flicb unterbriiifcn, unb toenn bieg geftie^en ifl, nlaquo; burdj oirgebro^te �ugere Seise ju erfeften, ober laquo;)ie= ber raquo;orjubringeh fuclfen.
SDJan ^at aucS raquo;erfu^t, burdj medjanifdje ftntfernuna i' be� SUSaffer� ben ijKflanb ju beffetn; infofern fi* biefi auf# .fjantwaffcrfuciit btjlcbt unb cinfacbe Scarification gemadjtH: ioirb, fo ift bieg in raquo;icten giltcn raquo;on gutem (Srfolg unb erleidjtemb file ialaquo; Zlfin gewefeni allein bie eisennidtlaquo;
|
||
|
||
|
|||
in
|
� 350 �
Slbjaofuit�tn Ui ��niTer� in ken ^�^len tea JJovpera finraquo; �fters mit fe^t mijliciem reg;rfoJge gemacht raquo;orten, intern meifl fojlei*, in anieren gotten turj barauf ker Sob ein. �tiat; ei witb aueS IjierturcS Wog tialaquo; SDinftom befeitiat, tie .eigentlidje JJranf^eit, tie @rt)laquo;)laquo;c5e bet reforbivcnbcn copy;efa^e abet ni*t geljobcn, unb c� tonnen bafjet 5lb. jakfungen, blo^ al8 ^aUintiBinittel bctraditet njctben. Salaquo; SBianuclle betfelbcn n)irt in bet gditutgie flelebvt.
Section. 3n ben Jt�tbctn ttaffetfifljtigct S^icte finbet man bit ariu�teln melt, unb Wenn iiuglei* Oebem raquo;otftnnbcn mat, fo finbet man balaquo; 3et[gen)ebe biefet Stellen mit reg;ctum angcfiiUt. 3n bet ^�blc be� �brbct�, roelcbe jun^dift raquo;on bet aCaffctfuitft etgviffen jft, finbet man bann eine mebt oblaquo; minber gtogc raquo;Siciige raquo;on Setnm angefammelt, bielaquo; flaquo;8 ift urn fo Hatet unb pellet, jemebt bet ijufianb tein' (^tonifd^ raquo;at, mcl)t obet minbct gefiirbt, Siocten ent. Jaltenb, laquo;jenn bet Sntfleftung bet a�affetfudjt ein entifmb. JiAct ^ufianb gu copy;tunbe lag. elaquo; ifl fcltcn, tan mail bei ��affetMten ni*t ba� cine obct balaquo; anbete JDtgan mebt obet loeniger raquo;ctanbett, Subectcln in ben Smigen,-bei- Se-bet, sect;^batiten f)it unb ba, bie 5)�tme m�tb, lettcifili* bie copy;eft��btufen aufgetticben, nictjt fetten sfflilrmet in ben 3)�tmen, fcf)t oft (Sgeln in bee Scbct finbet. S)ie Sungen fmb manebmat fclbji in i^tcm aiotcndiljm bbemat�laquo;quot; unb in ben SJtoncbien finben fic^ mituntct Sufti�l)renraquo;iitmct Sgt;m 'Slut ift faft obncSruotunbin bem raquo;elttn, fcblaffen fieuen ftnbet man elaquo;, fo raquo;ie in ben gto^cn (ScfdScn, ju gelblicben �tumjen obet Sttangcn getonncn. 3ulraquo;eilen finbet man aUe *c^len belaquo; Jtctbetlaquo;, felbfl ben 3iii(tenmatfcanal, met SBajfet gefuUt.
erftcd eafitel. SSon bet SHSutmttanfSeit (Vcrminatio).
\ -iPquot;! mut Wquot;}quot; karin untctf*eiben, bafi bet .Rtant ,Seitlaquo;mftanb, wetzet bie SBiirmet Jetbocbtingt, ntebt iu raquo;etreettfeln ifraquo; mit ben Buf�lUn, ntl�ie im�iiit raquo;otljan. benen SBiitmet.kamt Setbotgebtartjt werttnr bit raquo;tfeiti=
|
||
|
|||
|
|||
|
|||
#9632;#9632;
|
|||
|
||
- 851 -
gung bei Jt^letn copy;�mutome ift cigtntliit 6tof qjuIKatlraquo;. cut, taftingegeu tic Sluf^ebuiui tc8 raquo;ieSBiitmcrtrjeugcnben iJuftantc� lie loirtlidje 6ur aaima�jt. Xit SButrntranf. fteit felbft crfrtjefnt al� abnorme SJrrtuction, atlaquo; Slfterfctoraquo; tuction teS EarmcanalS, unl! tei ten fogenannten SJlafen^ nj�rmexn 0I8 aftcrfrokuction ielaquo; ijcllgcroebe�, We beite kann fc entnjictelt raevben, tap fie als felbftft�nbige 3nbi-raquo;ibueii fid) bavjlelleu imb laquo;on tern (ie erjeugenben Orga^ ni�mu� r�umUd) getiennt fmb, o^nc inbeffen im copy;tante ju feftn, aujierljolb tiefet il)ter eigentticften SBelt ju leben, nur innerftalb bicfer befteben f�nnen, unb nut8 mit bem Sobe biefe� Jt�tyer� ju reg;tunbe ge^en, innerhalb belaquo; fie bebcrbergenbenJt�t^er� aber felbjl jur grjeugung raquo;on Sun. oen ibre� copy;efdilcrtits raquo;ermbgenb crfdieinen. Sftrlaquo; erftc Sntfteljung in bem fie tragenben Siirper tann blosect; burdraquo; Generatia nequivoca ertKlrt metben. Die gorm ber SBiirraquo; met Weint fid) na(6 ber 5orm ber Organe, in benen fie cntftetjen, ju ridjtcn, bober bie Sanmo�tmet aucft eiiie barmabnli(6e Sorm jeigtn, bie �ellgemcbenj�tmer bieSSla. ftnform Ijaben unb bie Sgeln f�nnten al� Uebergang�form bcttatbtet roctben. S)ie SSiirmer (ief)en bem ^pautungejie. fer, ben Saufen unb aj�lben, analog; baljingegen fie ganj raquo;erf*ieben finb raquo;on ben gl�hen, ��anjen, Warfen, toeldie aud) entfernt raquo;on bem ��rper, auf raquo;raquo;eldjem fie geboren raquo;urben, notb fortjulebeu raquo;erm�gen. S6 gebt ftierou� auej I)laquo;rraquo;or, baraquo; jebe befonbere Styerclaffe befonbete SSSiirmcr in fidj erjeugen tann, inbem biefelbe ibre eigenen �ranfs beiWoroccffe ^atwn tann unb in ibret eigenen 3Beife burdbquot; f�^rt. I)urci)au� nid)t raquo;etloedifeln barf man mit ben (Sin. getBeibewiirmern bilt; 3nfertenlatraquo;en, bie tempot�t fid) in bem tbietiWen ��tpet aufbauen, getBiffetmoasect;en in eilaquo; nem (grjiebunglaquo;inftitiite ficb bejinben, unb Wenn fie eine befiimmte copy;n'twicfelunggftufe erteid)t Ijaben, bicfen raquo;er. laffen, um in einer ganj anbern @pl)�rc fortjnlebcn.
�lian finbet inben^iaulaquo;tbieten raquo;orjiiglid) folgenbe �ffl�r. mer, bie raquo;on Bebet unb SRubol^bi naturbiftorifd)georb' net ttorben ttnb.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, �
I, gamilie bet SSunbtoiirmer, Hematoidea R., �SUrmtt mit einem in bie S�nge gejogenen, roalgrunben, feingeringelten, feljr ellt;iftifd)eii Jloruer.
�roirnrourm, Filai-ia. a��tmet mit einem runben, tlaftifcben, faft biir(f)aulaquo; gleiten Bctjiet um einer tunb. litbcn 3)iunb�ffnung.
|
||
|
||
mm
|
||
|
|||
� lt;i58 �
1) !J)laquo;tbavjigt 3*raquo;irnn)'utni, I'ilmia paplllnsa II., Gurdius eqiiinus. Slljitguavti, mit Willigem 'aiiiinke urn ^atfc laquo;n* tingetrfimmtcm copy;ctiman�eirte, 2�7 ^oll lang, finket firt) ici'm �Jfcttc in btr j8vii(1= uirt SSaudilj�ide, im Bellgetocbe jwifiScn Um Scllgemetc, jmiftfien bem 8ii)jraquo;en= fttlc unb ten Svuflmn�fdn, in ben (MebSrmen, jwifcbcn ber tjartcn unb weichen ^irnftaut link fclbfi innevhalb id Slugnufcl?.
3}eitf (IjcnKiiirm, Trichocephaliis, tunkc, veltfc6en= afjnliite aBiivmer mit ^ciarfctmigtm aSorbcrt^eile unb bit. tcrem copy;rtjtoaiijcnbc.
2)5)tt copy;(tjaafpcitfdKnnnirm, Trlchoceplialus al-tinis, mit (tuficrft langem, ^aorf�rmigtm SJorbcitOeile, bet m�nnlidje mit beinah fpiralfotmigem, bctlBtibli*caBiirm mit mc�v gtrobe geflrctfttm �orraquo;laquo;', finbet fitft im SJlinb. tarmc ber SAmmcr laquo;nb ber ��lber.
laquo;BfiicmenfAtoanj, Osyuris, mnbe SSiivmet mit Vfticmcnf�rniigem $intetff)cilf, finben fic^ im Stimm, laquo;nb iBIinbbarme.
3)nbsp; 33er fmimne gjfriemcnfeitbanj, Oiyuris cur-vula H., finbet flc* h�ufig im JBIinbbatme be8 JBfcrtclaquo;.
copy;Dulroutm, Ascaris, runke, an beiben Snbtn raquo;er. f*m�lertc a��rmer, mit brej beutlicben Hap^enartigen �n�tfben an ber aHunb�ffnung.
4)nbsp; 2)er gemeine copy;pulmurm, Aocaris Jinnkricoiilea, mit einer S�ngenfttreSe an beiben copy;eiteit be8 ��rperS unb ttmalaquo; ftuiimfem lt;�rt)raquo;anieiibt, finbet jl4 feftr fj�ufi� in bem Sttnnbarme be� �Jferte�, (Sfet�, copy;(bweineS, oftne be. ftiminbore Untetfdjiebe. SnS�ferben finbet man iftn oft bei 2 Snfi lang? �erfting faft einen raquo;on 4 gufi TSoHSange; audb im Schweine erlangt et eine anfel)nli(be �lt�je.
iPallifabentuurm, Strongyluraquo;, tunbe, an beiben copy;n. ben raquo;erfebm�lerte SB�rmcr, mit runbli�laquo; ober erfiacr STiunb�ffnung; ba� copy;eimanjenbe iji bei ben m�iinlidjen �B�rmern an ber @yi$e mit einer tafdienartigen laquo;Biembran berfc^en.
5)nbsp; Her bewaffnete S�aUifabentourm, Stroagy-his armatus, mit tugelformig abgeftujtem Jtopfe, mit bi*t. unb gerabefteljenten copy;tacbeln beroatrnder ajiunb�ffimng unb kreilawfger SaftSe, tommt ^aufig im giferbe raquo;or. copy;ie aridere SBariet�t, bei 2 3cU lang, br�mtlitj, mit buretraquo;. febimmernben raquo;eiSen grucbtcanSlen, Snbet fiib ira!�iifbarme belaquo; SCfcrbci, man^malau^ in bcriBaudjipcicbclbriifc; tine
|
.
|
||
|
|||
^
|
|||
|
||
� 353 �.
flcincrf aber, Strongylris armaUis ancurysmaticus, in ten erweitntcn reg;ctr^=2trteritii, and) in laquo;t Draquo;emulaquo;gt; atteric, imb ift raquo;cm lUutc gefarkt.
6)nbsp; 5)cr iR{tfen.$aUifokenraquo;uiem( str0quot;iyiiquot;�^n cas, mit ftumsfen �ojfe, bit iUiiinkonmnig mit b �batjen umatben, tie Safdic abflcftutt, Mlaquo; copy;Awonsenbe Mlaquo; raquo;gt;laquo;'raquo;#9632;
5 3oU, oft laquo;bet nu* 11-S gulaquo; lanoift uno laquo;fnimblaquo; gt; 3otl kict, Rniet fidi bei SPferttn, SRiirtcvn, Junten in icii Slicrcn. 3m ftiffSttl auftanke laquo;Weint tr Muttotl) unb cutbiilt tine 9)i(na( a3liit.
7)nbsp; 2)laquo; jwivnaDulictlc $allifabciUBiivm, miei. ntntli* and) ba SuttroDvcnhaijcv gciuinnt, SttongyluB Filaria, Strougvlus bronchialis, mit jtltmMtm �oMe, fall kuvdiau� ciltf* bictcm JUhfcv unk ftgt;i(}igem flaquo;Wan.S-enke bciKtn�Bcibcijcn. (Sin fatenun-migcr, gclblicl)=raquo;ciiicv, aetrilmmter, 1 �8i3oU inngcv ��urm, wclrttct jicnilid) E�ufia fi* in bet 5.'ufirot)ve unk ben Sttftt�1)temierjn)etaun= gen kcrreg;*iiafc, befonkeva kcrSammet, in gnii�cn Jiiiaiiein
''quot;si Scr kiinntjalfigc 515 allifakenwurtn, Stron-irylns lilicollisR.. mit ie�)v Iniigem, fakenfiirmigera^alie, laarfcvmig, 4 � 10 Sinicn longi fiiikct fid) oft mi reg;imn. tiirmc kcr reg;d)n(ifc.
II Samitic bev .sect;atcnn)iivincr, Acanthoccpliala. atunblicbc, fdiltiudif�imige, etraquo;laquo;laquo; tlaflifdie �Bunnct, mit einem ein= ober uicifacbem Stuffcl, kcr ringsum mit ^aN eben bewaffnet ift unk ken fie juviidjielien fuimen.
Araber, Echiii�rynchus, Sl�nrmer mit einem einjeU nen, mit SBikcrbafen befefsten SH�ffel.
9) 35ct iKiefeiitralJcr, Eelimorynchns Gigas, (Slo^c, mit fclir ttvWngertem, bilaquo; 1 8uj! langem, raquo;aljriiiikem, hinten nHmftMifl kiinner w�cbenbem JJ�traquo;ei, einem beinaljc tnaelfoimiacn SR�ffel unk einem town, in einlaquo; @d)cike cingefdiloifcnen ^alfe, ift feljr gemein im IDiinnkarmc ke� copy;(bmeinea, be� u'ilbcn foaollt, lii ke� jabmen.
HI. gamiUc ber copy;augiuiirmer, Ircmatoda; laquo;jeidic, bautige, l�nglicbe unk etwalaquo; glatte aBurmer, mit einem ober mcljrcren reg;augl�d)crii (Saugiuarjcn).
Snklcd), Ainpliistoma, copy;aiignnirmcr mit roeidfera, runklidicm ��vfer unb einem laquo;iniigen reg;augled)e am Bor= kern unk bintern 6nbe.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, , . ...
10) Ea� tegelf�tmige Snbloeb, Ainplustuina co-
|
||
|
||
|
||
� 354 �
lt;Do))j)eirp*, Distoma. �Beicamp;e, raquo;tattqebtiiiftccopy;aua.
mmquot;: tmn einjelncn aWc- m* *�quot;reg;�lt;*'
^Jyl'^l^^^VM0^' 8'6eiraquo;utm, gget.
m(quot;J; '., ^e('- ^^'f*.quot;quot;*^ Distoma hepaticum UlSilgaarb, Fasciola henatica Sinnet, aiocS, Planaria
*er, raft tegclfocmrgem, fe^r furjcm laquo;otfe utlb trcilaquo;ruiiten aKuntungen, Wesen kie am S8au4e �r�fier ift; ftnbetfi*
copy;c6f.aft�, 9lmbc8, StSmeinclaquo;, raquo;ftUcS, belaquo; �afcn? deft aBuvmct fmk nalaquo; SJukot^i bieten raquo;fianjfn tef ern l gen,.fummen aber bei flciWfrcffcnben ni^t raquo;on fie fm\gt; im lungeren auftanke nicij unk braun acfrccntelt, l�^laquo;i,
Senbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; UUtgt; *an �quot;quot;1''*quot; raquo;fclaquo; br�unii^ct
r.*35^110^-' PolJ'st?n'a. aBcicSc, statte ober etti)08runk= lquot;*L?^9.Wjlivn}ir' m,t quot;�laquo;Swen korkeru copy;aunlbifiem.
12) S)a�_tcttentourmai)nli(8c SBictlo*, Polv-stoma taenionles R., Taenia rhinaria $iljec, Taenia lanceolata �ftabert; mit gektueftem, hinten raquo;cvWraolerraquo; tem, langtidjem, m kie Duere gefaltetem, am Oianbe ge., terttem Jicrper unk f�nf fjalbmunkMrmig geregten copy;aua.
laquo;unkelaquo;. reg;iefcr 2�5 Soll tauge, raquo;um 3�4 Sinicn breite raquo;erteaSurm mit toftmrbenen (fierjWcten, fteftt feiner �luet-ftacben mjgen wie gegliekert au�.
IV. Samitic keiJBanktB�rmcr, Cestoidca: lang. iS�ir*61*6 mKmquot;' mquot; 9W*� deg;blaquo; Si
�ettenwurm, Taenia. SBankto�rmcr mit tannqe. gtiekertem JJorker unk raquo;ier copy;augmiinkungcn am Aobfe.
I3)Der ausgebreitete �ettenmurm oker reg;|aif. kanktnurnt, laenia expansa H.; Taenia ovina (raquo;�laquo;
kie porbern (Slteker febr turj, kie �brigen faft raquo;ieretfi J Wc copy; tenoJTnungen amSRanke ke� ��rker� eiAauker entgegen fltfttit. liefet ��urm mftet ausect;erraquo; (l�ufig in ken (Mftr.
|
||
|
||
|
||
- 355 �
nun in 6*aafe, tefonbetlaquo; fcet copy;augMmmcr, ill oft nut 1 BoU, tneilJmtSciU 2 iii lOSu� lang unk kariibet; nicfet feiten ftntct man ifen in ungedeuver S�nge, iii ieinafte 100 gui, unb 1 3oU breit, too er im�i ten ganjen copy;iinn. raquo;arm, vom SJJiloru� l)i6 jum SSlinktarmc ausgebreitet ifl.
14)nbsp; !Der gefaltete SJantituurm, 'faeuia blicata, im a3linb. unb copy;rimmbarme be� gSferbe�, 1 bi� 3 3oU lang.
15)nbsp; Der t�rbiSf�rmige �ettenmurm, Taenia cacumeriua SBloc^, Taema canina i�aUaS, mit raquo;er. fcbm�lertem Rovfe unb el[i))tiWen copy;liebem, 1 WuJ langer, jinten 1 Sinie breiter, meiner, an ben reifen reg;liebern Sr�unlidiet 2�urm, ber im S�nnbarme belaquo; sect;unbe8 fcljr gemein unb manchmal in groger ��enge raquo;orftanben ift.
V. gamilie ber !8lafengt;uiirmer, Cystica, Hai-h�utige, gerunjelte, intuenbig bo^le SB�rmer, beren .K�r-raquo;er in eine copy;djttanjMafe enbigt, ober raquo;ielmeftr fieeft, ber eigentlicbc asiafennjutm in ber SMafe unb ber �cpf bcfTel-ben ift mit einem ^atentranje raquo;erfetjen.
SBlafenft^wanj, Cysticercas, Slafenwiirmer mit ei. nem runblidjcn ober etroalaquo; flauen, runjlidjen, in eine copy;cbwanjbtofe au�getjcnben��rpcr unb einem mit 4 (Saug-miintungen raquo;erfeljenen Jtobfe.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; �
16)nbsp; S)n b�nnbalfigc SBlafcnfcSwanj, ber Sin. fieblcr,'Cysticercu8 tenuicollis R., Hydra Hy�atula, Sinnce, Taenia hydatigena 5�alla8, Vermis vesicularis Eremita S�lodj, Taenia vesiculoaa solitaria @�je, mit faft raquo;iertantigem Sofft, runbem, mit Jjjaten befetjtem iSuf. fei, turjem, b�nnerem sect;alfe, runblidicm JJ�rbcv unb beilaquo; nabe fugeif�rmiger Scbmauiblafc; pnbet ft� b�uftg am copy;ruft, unb gt;8aucbfctte ber �Biebetttiuer unb belaquo; copy;cbwei. nelaquo;; 4 bilaquo; 1 3ott lang, bie Slafe raquo;on ber Sc�Se einer Safelnu6 bilaquo; ju ber einelaquo; mittleren Slbfellaquo;.
17)nbsp; Ser asiofcnfdiwans belaquo; 3eUgetraquo;ebclaquo;, bie .ginne, Cysticercus ccllalosa R., Hydatis Finna !�lulaquo;
menbaft, mit oierfontigem i�o))fe, runbem, mit $afen be. ftfetem SR�lfel, turjem, raquo;orn b�nnerem �Ijalfe unb raquo;oU. runbem JJ�rper, reeller l�nger ift als bie querellibtifcbc copy;cbnjanjblofe, lebt im jelligen (Sewebe mmm ben �liu�teln unb 8*raquo;tWcn ben ^irnlabvlaquo;laquo;; am b�ufigften im copy;dfttcine, abet au* im S�ienftben unb im gemeinen �lrraquo; fen, Simla �ilvanos. Siefcr oft �ber eine Smie bitte unt a bilaquo; 3 Sinien lange SButra, beffen copy;Swanjilaflaquo; erbfen.
|
||
|
||
|
||||
|
� 356 �
gtofi unt) knr�btt Ifl, nimmt bei bent copy;djrocine oft alle jel igen 3n)if*enWi*teit bet �JMteln ein unb finbet fl* felbfl jmifcben ben SBiuStelbimbeln belaquo; ^laquo;raquo;ntlaquo;, im reg;c*tiinbe, tn bev Sunge, jmifcfjen ben SCinbuuaen be� Jpitne� u. f. f
fpintoff. Polycephalus ijebeir, Coenurus SRiibolpbt. @el)t Heine SB�tmer mit in bie Srtnge gejogenem, tunbli. diem, runjligem �Rorper, bic 4 Saugm�nbnngen amJEosfe
?i .?laquo;.�nl'laquo;amp;,Jn cin.e �ro^ mta,gt;i in cine gtoge, gemeinlaquo; MaftlicSe ffllafe entigt.
.v,,18,'5)a'a3ieIt,quot;'f belaquo; ^irns, ber gefedigt Snafenmurm, fcie Quefe, Puljcephalos cerebralis Loeiiurus cerebralis 3iuboltiI)i, Hydatii cerebralis laquo;In. menbad), Taeuia vesiculosa socialis cerebralis reg;bM mit oft mcbr all 100 WeiBen aBuvmt�tDercSen, bie im gu. rammengejogenen Buftnnbc bei J laquo;inie long unb bilaquo; 3 Si-men ausftveefbar finb, im reg;cbitne btet)enberreg;c8aafe. !Bie glafe ettci*t oft bie copy;rope eines J^�bncreie�. 3lii* in iKinbern merben gutteilen bie aBuvmbtafen angetroffen; SUilget fanb fie aufb im copy;eftitne ber SBfetbe.
^�lfentturm, Echinocofcus. @ebr Heine bunct. formige, fugel= ober raquo;erfebvt eif�rmige SBurmt�rtJcvcljcn, berenjJoM mit einer bafenfiinnigen �rone serfeben if} uno bie an ber inncrn glflcbc einer gemcinfcijaftli^cn Slafe
19) 3)er gemeine ^�lfentturm, ber f�rnige, ge-Ulltge ffllofcntturm, Echinococcus Teterinorum R., Polycephalus granulosus 3eber, Taenia visceralis so-cialls granul�sraquo; reg;�je; ftnbct fid) in aBafferblafcn, *t)= batnen, an ben Jungen unb ber Scber ber JMlber uim laquo;scbaafe, an ber Seber ber JE�be, an cer Scber, bem ^erj. beute! unb anbern fer�fen SBiembranen ber copy;tbtteine. laquo;Seine Wtm.^ai Sorm ifi fel)r raquo;erfebieben, talb ttie eine J^afel-nuj, balb wie ein Jp�bnerci unt bar�ber, runblitb ober mit uiiglei*en farfartigen Sortfajcn; bie augcre ^fiXte ift Ubevartig, braunli*, bie innere ttei?; tto bie aBurmf�rs. bereden fiSfquot;, Heilt bie SSlnfe ttie mit ttei^em SJuloer be= ftreut aulaquo;.
copy;e|t b�ufxg ftnbcn ftdi in unb an ben gingettciben ber JpouStbiere ^ijbatiben, in benen feine aBilrmer ju cnt= beacn fmb.
UrfatSen ber SBurmftanfJeit. copy;it saSutmfrantSeit, b. S. ber Suitanb, wel*laquo; bie copy;r.
|
|
||
|
||||
|
||
- M? �
jtuijimg ttr aUuvmct lirtin^t, fommt vraquo;ri�i)li(t aeta in fciitoffen nnti (tingen Editten laquo;or, �der^aii�t iiat taS ju. flcnUidfe Sllttt mt^r Stei�ung ju kiefn Jlranf^it, aW tieft in ten 3(if)tcn bet laquo;clltommeiHii copy;ntttiicEelmig tier gaU id; am.teiditefteit tritt Re bet tienSEIjieten auf, roeldie raquo;(raquo;tie �Kutter laquo;ufge�ojjen laquo;jevbcii, raquo;ber botfe balb raquo;on terfelbeu entfernt um mit anberem Suttcr aufgejogen w�rben unb bejjljaUi in i�tcv triftigen @ntroi(fetung liccinttartitigt luur-ken; bei friiftigen Sbi'cvcn werben fif weniger nia^rgenoni' men unb gar nidit feiten raquo;erft^minbet bie �Buvmfr'antljeit aanj oliuc befonbere SNittet, blojj tabuvdi, ba| bie XUtxt tn eine ankere $gegc temmen unb bclfcre�, tvaftoottetelaquo; Butter, al� bi6 babin, laquo;galten. Wm befcbulbigt ba^er mit raquo;raquo;Hein SHtcbte, al� jur copy;ntwirfelung ber SBurmfrantj I)eit@elegenbeit gebenb, ftblecbte 8laftrung6mittet,-moorige, fnm)ifige �Beiben, an{)altenbe 9l�f|e unb Jialte. @inb ein. mal ���rmer raquo;orjanben, fo ipffanjen fnb biefefben bann unter ftcb fort, tbeil� burti ftier, tbeil� bureb lebenbig ges borne 3unge. Die SJtafenw�rraer pfianJen fi* Wa^rfijein. lieb nitbt fort, fonbetn entftejen jiet� but($ Generttio ae-quivoca.
�ennjeitten ber copy;cgehwatt ber �US�rmer.
Sie Jtenn jeitbc'n, wobureb man bit Gegenwart ber SB�r. nur erfennt, ftnb febr jabtre�b; allein bemobngeaibtet niebt fo fidicv unb bc|iimmt (baractcrifiifcb, baji man bei ibrer (Segenwart mit unbebingter @icb(tbc(f bitrA fit belehrt w�rbe, unb befibalb mug eine ganjc Steibc berfelben anf= treten. Wenn man ftd) vollfommen auf fie ftflijcn will. SDIeifl finb mit �Surmern bebaftete Sbiere, befonberi junge JEfjicrraquo;, Wlaff, ga6en blaffe copy;cbleimb�ute, unregelm�jigen SlWetit, raquo;on Slwetittofigteit bi� jnm btft'Squot;1 �fteipbunger wecbfelnk, futben mitunter ibntn fonfl nilbt feljr jttfagenbe ftutterarten auf, betothmen bitte �eiber, babtn unotbentli' eben Abgang raquo;oh nidjt gut raquo;erbautem aitift, ber mitunter f*leiinig ifl; fo ifl au*, balaquo; SHaul nitbt feiten mit ftblei-migem Uebcrjttg raquo;erfeben, c6 jeigt fi* ein unaugenebnier wikrigjr @eruft au4 bem SBiaule, Sfel, unb bei ben Sbieraquo; rtn, welcbe bretfeen l�nneu, fttllt fi* grbreAen ein, balb mit aSerfloufung, balb mit Smrcbfall begleitet, ee fommen Jloliten raquo;or, balb nur furje, balb Wngere 3fit bauernb. �)ie agiere fmb oft febr unmutbig, abgeftiannt, be�ngfligt, ^nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nicttrjefdjiaacu, fraftlolaquo;. Hraquo; (ommen juweileu ganj ei'
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 358 �
|
||
|
||
��i
|
||
|
||
|
||
359 �
|
||
|
||
Sddtut, tau tit Spiere ni*t fo munta un* luftuj allaquo; an. lerc fmb, eine Reifere Stimme l)aben, ttucienraquo; tuften, matt Mimen, lieber auf bet laquo;ru(l atraquo; auf fcet Seite lie. aen, anlaquo; ker aiofe tommt Hajiaer copy;djlcrni, felbft aBiif mer. 6laquo; pnten fi* copy;iartfcye, Slbmagetunii, lot em.
Sei ten copy;cbmeiuen ift bei qutem Suiter iBiagertett raquo;orbanben, AclitftDmerjen but* UnruDe, Scbveien bcur-tunlct, felbft �rAmufe treten ein, unorbentliaer ajjittablaquo; gang, bait birf, bait turcbfaUig, befenbere SHeigungjum
l8eTiquot;befn'-6unben finbet ftfb neben raquo;licbergcMlagen. beit balb auftreibung be� �Bau'tftelaquo;, balb eingejogenbeit befTdben, trotfene�, fttuwigelaquo; *aar, �bler reg;cracl), blaffe Scblcimb�ute, tbr�neube raquo;�ligen, rotbe Slugenranbec, 31laquo;. fen uiibSAnanfcn mit ber Jiafe, 3iutfc6en unb iReiben mit bem 9lftcr auf ber erbe. Saju tommcii bie raquo;erfcbiebenften ners�fen erfcfteiniingen, ^raquo;eip-- unb ��olf�Dunger, �rbre. eben, �r�inbfe aller 3lrt, laquo;eiMudit u. f. ttgt;.
Bmei befonfcer6 b�ufig raquo;urfommenbe Susurmlranfbeiten, bie baiibtf�ttili* bei'm Scboafe .raquo;ortommen, muffen biet noebenuabntmerben: bie Drebtrant^cit unb bieegel. fronfhcit. Die Sljiere, roeldie an ber copy;reljtrantfteit leiben , beherbergen in ihrem ftkbirne eine ober mehrere aBurmblafen, Polycephalus cerebralis, unb obfdjon bielaquo; fe� autb bei'm SRinbe, feltcner no* bei'm iUfcrbe, ganj feiten felbft bei'm 5raquo;!cnWen raquo;orfommt, fo W biefer ^u= flanb bei'm reg;*aafe fef)r bSuftg sorbanben. Bie biermit bebafteten %t)iexe gcljen mit f*ier gebaltenem �obfe im �reife berum unb menben M immer und) ber Seite ftm, auf tuelAer bie S�urmblofe ibren @ilaquo; im �ebirne ftot. iUian bemerft, baraquo; biefer 3iifall meift gerabe bie bcflen, fr�ftigften Sammer bef�ttt. 3m SBeamn ber laquo;quot;quot;quot;gt;quot;' roerten fie matt, mutblolaquo;, geljen beb�ct(tig, legen fid) oft, raquo;eigen a:roctenbeit im SDiaule, SR�tbe ber Somunctijoa, raquo;ol= len OJul�, unb man glaubt, baS ��tnernobruna, copy;lt;*quot;#9632;gt;�� faufen, �leel)cu, geb�ngte �Beifce, raquo;arme, fdjmle a�it= terung u. bergl. Statte, Jeftigelaquo; 3agen bie �ranf^eit belaquo; f�rtetn, bieaentgegengefeMenSerb4ltniffe fquot; raquo;laquo;W*laquo;: @ebt bie JJranlljeit in iftre Ijocbftcn *quot;quot;laquo;laquo; quot;^Vraquo;lt;,^n.raquo;i J na* unb na* raquo;olle UnterbruiJung ber @eamp;irnt^tigleit mit allen i^ren 3ei*en unb golgen ti\raquo;laquo;t*fMgJ,1Ij5 �Bittertmg ft*!laquo;* mt\)x ff^gert, inbem Hlaquo;fcquot;laquo;* quot;deg;* �ongeflionen belaquo; raquo;lutelaquo; na* bem �cbfe, feldft raquo;laquo;laquo;laquo;
|
||
|
||
|
||
� 360 �
.^iviicntjiiiUmiigcu mit tntflctKit, kercn laquo;cfcitigun.i BbB irticin bet Jjcilunij gcMamp;ljrt, ol)iic kasect; Weft in ktr SBitf. licttcit bcitcfjt, imt mid) unb natt) tic Jtcanfcn dent tuet, ten, abmngent unti ftetben.
Wan Dai laquo;bet tie copy;ntjleliimq�Mjeifc tev !Btcl)ttaiitDeit otet raquo;iclmeljt tet �UUrmblafen im @cl)itiie eine aJiciiije ntf�diliiiier gt;l)!omente angegeben imb ftcb fefit abgemiil)t, tet laquo;sacbe ii�l)ct 311 ttcten, if} abet loobt sielfad) ju gt;ueit gegangen; meinet laquo;nfubt na* i|i bie ganje�tantheit nidjt� meljt unt nidjt� Weniger, allaquo; eben tie a�ntmh-anfljcit j)iev iittlid) im (Seljitnc auSgenv�gt unk tic enti�nblidicn @tmn!-tome entroebetSeglcitcv bet raquo;orbanbcnenSlrtetveptobucti�n�. SHjitigteft, ober butdt ben 9teij, ben bet relatiraquo; fwmbe Aotbct auf balaquo; reg;el)itn unb feine Jp�ute aus�bt, Iicroorraquo; getufen.
ebenfo iji aud) nidjtlaquo; atlaquo; UBurmftantbeit �tt(id) in bev Scbet au�gebtncft_bie copy;gclttan�jci t, bic raquo;iebcr befon--bet� Oanfig bie reg;d)aafe beimfu^t unb binrafft. Die ba= mit bebafteten Sbiere geigen balb eine gelblidie. Mafic g�t= bung oUet fidjtbatcn lt;Blt;iiUimt)iuU, iDiattigfeit, laquo;bgc. fyonutbeit, fie magetn ab uub e8 ttetcn nad) unb na$ alle deicbcn be� cadiettifdien Suflanbclaquo; ein, bet fid) mit bem bet aUgcmcincn aBaffccfudit ober blo| bet a}and)laquo;)affet. 1ii*t raquo;ecbinbet. JBei bet Section finbet man baiin in ben (SaUcngaugen mitunter ungebeute 3af)len raquo;on (Sgeln, Di-raquo;toma hepatica, mit ben Stgebnifien bet �iSafferfucbt raquo;er. emt, unb neben tiefen �betf)auraquo;t eine aUcnge raquo;on laquo;ftct-t)robucten raquo;crfdjiebenet Sltt, belebte unb unbelebte JjBta= tiben, Subetteln in Sunge unt Sebct, a�iitmct in ten raquo;ct. fdficbenen Noblen unb gingeiBeiben te� jrdeper�. liefen Buftant pflegt man kann mit kern Stamen S�ule kec reg;*aaflaquo; ju belegen, unk infofetneben kielSgetn kicJamp;auraquo;t. rolle mit in kein Stauerfpiele baben, kiej tann mit kein Slu�krurf Sebets ober egclf�ute ju bejeidmen.
laquo;benfo gebiSrt untet tie Sfflutmttanfbeiten ka� Sin. nigfepn-ker copy;tbiueine, Caehexia cellulosa hydati-
f
ena, tueWe� tur* eine aJienge raquo;on ��lafenw�rmetn im ellgeroebe, Cjsticercus ceilulasm, entfielt mit fd)laquo;)cr tut* beflimmte �upete ijcicjen (^aracterifirt wirk unk nur, w,iquot;,JilLquot;5jW,lt;W� reg;rot erreidjt, kur^ ken attoemeinen cacScftifdjen Bufiank ju laquo;rfennen i(t.
|
||
|
||
^M
|
||
|
||
� 361 �
llvfodieii.
Sic Utfndjcn, moHivd) We utfl)rtnlaquo;(f(lt;t raquo;utinftanf()cit iitvoovnmifm min, fink foliiic Siuft�fe, turdMiMlcfK tic iiaujc raquo;tljiulii-iic Seite belaquo; SebenS in tmen frantcn Smtant raquo;orfclst luii-c, wotuv* kann tie ffintfhlmns |eim lebentcn Wtenn-ctuctc I'caiinfligt win. 3gt;iefe (SiiifliUlc bvaurten, urn ieiieu SuilanS fteroorjutttfen, iiid)t einmal iiimn tcltav auftieiuiuienSDicvc einmJBitfcn, um bei iftlten He jvnanf. licit sraquo; evveaen; ci (ft ((inieidient, tap fie Me ttartiti�en i�iilttev tveffen, nut I)ievHivd) Won tBlA tci tern no* un. atborencn SDieve tic Sneiaung ju tiefen Slftcmjnigiuffcn Mm. fo tau mem la fdjon raquo;l-v ter copy;etuvt aBurmcv m ten ciu�clnen Organen tea B�SS8 nutet. Sau e� bann um fo inelir tic raquo;eitere entiticfelmi� ter 2Burmtranl6ejt raquo;c. fevtevt, wenn tic junflen Sljiere audi nodi nad) tcr (�cinitt mit iamp;re 3uc)eiitjcit l)iiitiird) tenfelben itngimftMcn (Sinlaquo; B�ffcn aii�iicfent fint, lcud)tct H)ol)l ein, jumol ta io flerabe tiefe Seit tic i|i, mraquo; tic ievugt;tiietiraquo;c Seite te� Siebenraquo; am tlnitiiiftcn ift unb fomit audi am nften mit leiditeltcn tu Hebcvroudienmgcn aller 3lvt reg;clc�ciil)cit bavSlctet, to line ti �di tenn audi �cigt, tau in ten fvaftigften S!cbciilaquo;iat)reii mit unter eini�crma�cn gilnftiflen Umllantcn tic-aburm. frantbeit roeniaer bortvitt; biugegen in tcr leliten 3cit te� Seben'i, menn tic l)Dl)crcii @laquo;-)fteinc te� OrganiSmn� itictcr iltrcn iil'crreicgcntcn (�inflnfi tciiievcn nut tic revrbtuetiDC Seite ivieter � wenn audj in rettogroberireicstunfi � tpre Jierrfdiaft ausbreitet, fid) and) micter tie Sleujuiig jut �Burnifranfljcit erneuert mit bei alten, abgelebten ^.Ijicvcn ftd) tiefe gormationen Witber l)dufigcr tarfiellen.
Sie auperen 3Bi)ractttc, wcldic tic a�urmtrantdcit l)eclt; laquo;orrufen, fint (raquo;auttfadilid) in 8ia()viing mit SBcitc ju in. eben, mit intern tic eben Ijcrefdicntca�ittcrung teiUpaurt. finfUifi and) auf tiefe (Megcnftantc erifreett, ifi auerbinglaquo; auch ter �lnftug fdion laquo;�n tiefer Seite licr bcteutinigsooll f�r tie �nttticfeluna teraSurinfrantl)eit; allein .and)_ Idiou in nadifter sBcjiclmiig f�r tie �t)iere lami bieg ftattfinbm, iiitem tie a�ittcning�cinfliiffe, raquo;eldic felnblilaquo; ant tie iffitonsenwelt einWirten, tiefelben nadtt()ciligen aiSitfungen and) auf tic tflanjlidje SpDarc te� tljierifdjcnJiorper� l)a= ten mit fo jur gricugung ter ��nrmcr ta� jljrige bcitta. gen. SRdffe, fumofige SBcile, nietryc, moome ��ieicti liefern am meifien foldjc SKatyrttnflWsffe, raquo;et*t jur (Sitt=
Slentin'� Safdjenburt).nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; '1
|
||
|
||
|
||
Hjirfcding tor S�urnifnmfljcit laquo;nla� flcljtn, laquo;tiD ei man ail* nofel kev gall fcijn, bag hit ifirtm copy;cfioojie cnt�vc. rnenitn copy;a�arten siel taju beitragen, inbem tic Sbievc, jumal bei m 2�eibegaiia, fo rc*t, raquo;tc man ju fagen bflegt, alia ber crftcn 45aiibtbiefdben laquo;nmittelbat cinatbmen unitie iBnen bei mSBeiben mit in bie gingetoeibe einbviitgen. (�8 Silt nicfjt Miocv cinjufeljeti, baf) bann au* fcWc aBitteruna�. raquo;ertjoltrnffe tpelrfic fi'iift giinfiig gelegene, pftere, mit wiir. igcm frafc bcfetste 2Beibcbla(gt;e nnb aecfer in einen jener iSuiiivr= nnb SBlcorgegeiibcn n^nlicfien ^ujlanb auf cine ^Jcit lang ocrfeten timnen, and) I)ier biefelben SKefultate IjcrbciTuDren, mo man fie in anberen Seiten niftt, ober nur in bei meitem geringerem reg;rabe finbeti ja bag auct) in ber befien, ganj gefunbeir unb glneflid) gegen alle biefe eiiiflniTc gefdiiiSten reg;cgeiib burci) ungiinftig eingericbtetc etaUnitterung, unreinlict; gehaltene, bunjiige, feu*tc, fumbftg geworbene copy;t�ltc, ungiinflig aufbenjaferte, in reg;ol). rung iibergcgaiigcne, tnobrige ijutterflpffe bei cinjelnen laquo;jiedberi^ern bie Jlcanf(icitc)i biefer Steifje ou�brecSen, h)*^ ren Vic in ben copy;tallcn il|rer Siacljtarn nictft anjutreffen fmb, fo mie mir bicfc aSertnltniffe aucii *ei ben 3)ienfcieii in abnlidicr ober gleicher �Beifc mirten Te'Den. SBai nun, bicfe 3lrt won einpiifTcn abjuonbern, gef*il)en mug, fpringt leicbt m bie angen, ba^ingegen bie Slbanbcrung ber erjieren meift gar ni*t in unfercr 3J;acI)t fte^t unb mir notbbiirftig serbeifert Werben (ami.
SBorljcrfagung. 3516 ffiorrjerfagung ift fet)r raquo;erftfiieben. SBenigc SBilr. mer fmb meifl gar tein 3u|ionb, ber Seforgniffc erregt, unb oft icerbcn biefelbcn oftne alle mcitcre iBiittel raquo;en ber tr�ftiger metbenben ajegctation, cntraeber tobt, ober no* lebenb, au�gctriebeii. Sfi. aber bie Slnjabt ber �Ditrmer grof, leibet babei bie ganjc SScgetation, bilben ft* 3lfter= raquo;robuete anberer ?lrt boneben, tritt SSafferfucbt, 3lbjel)tung em, l)aben bie SBilrmer iljren copy;ig in ferner, ober gar ni*t buici) STitttel crrciibbareii Organen, treten burd) iljren nu�geitbten iRcij Gntj�nbungen, heftige Kr�mpfe u. bergt, ein, bann tr�bt fi* bie Sprognofe oft fe^r. hieranlaquo; ionn man fidi f�r bie cinjelnen galle bie befonbere ijSrognofc leiefit fclbfl jlelleni fo fmb bie einfallen Sarmw�rmer, copy;raquo;ulnnirmer it. bergl. meift lci*t jh ertragen nnb ju ent--fernen, baSmgegen jlnb Seberegeln, sect;l)batl)ten im @eSim
|
||
|
||
|
||
� 363 -
b�fe copy;efellWoftcr, laquo;umat, ta fie feiten allein toftc^en. So werben audgt; iit 5gt;atmbankraquo;�rmer oft but* ba8 ganje laquo;eben getragen, botfc meift mit raquo;iel lei*teren S�eWraetbcn, ati befm SHenfiien; ja biefe quot;Eljiere Rnb sie copy;eW�pfe, bic ft* bur* Suft unb SBafler auf raquo;er copy;rbe fterumtragen laf. fen, (nbem SCogel, SiWe unb Sanbtljieve i^re !BefterSer= ger fmb.
SBe^anbtung, SBor ollen Dingen muji man fudltn, bie eigentliiftc �Burmtronffteit, b. 1). benSuftank, buvd) roeldien bie�B�rraquo; mec erjeugt tberben, ju befcltigen; gelingt biefe, foifl ba-mit balaquo; Sbfterben bet �Biirmer an unb f�r fi* gegeben, unb mit bet SBerfioffung ber Urgutlle bie Jpaubtfofte ab-gemaebti allein ba bie��ttrmer fi* aucfi felbji untereinan= ber raquo;erme^ten, fo ifl bie l�btung ber raquo;otljanbcnen SB�t� met bie jroeite Snbication, bie in'6 Sluge ju faifen ift.
3)a| man in erflcrer ^infi*t |aubtffti*li* tie SBlomente ju befeitigen Jat, auf bereu �riftenj bie urfprnngli^e �Burmfranl^eit filt;6 tafirt, raquo;erflejt f:* raquo;on felbft, unb man bat bejftalb ^aubtf�cblt* bajjiin ju roirfen, bap unfrfiftige gutterung�meifen abge�nbert unb befonber� alle bie gutters ftoflfe uermieben rcerben, raquo;eld)e siel S^leim in ben 3)�rlt; men jur�iftaifen; fetner mufi man f�r freie SBeWeguna in ber 8uft forgen, eingefberrte Stiert o�laquo; ten Stallen laflen, ibnen, raquo;o m�gli*, eine njimige, gute �Beibe berfefeaffen, ift bagegen bie ��eibe ni*t gufagenb, fo mup man nmge. tejrt berfa^ten unb ben Rieten bureb Jt�tnerfutter Unter-ft�ljung gett�^ten; bei gleiMfrefftrn, bie man aber mit ffifumjenfofl ern�hrte, mu# mau ju i^rem eigentti*en gutlet-�ojfe greifen unb ibnen gleif* jn fteflen geben, fo mic biet auej bei ben copy;(Sweinen flattfinben fanni nut mug man nitit gleicj im Uebetmooraquo; bomit f�ttetn unb fiej na* ber @riJ8e unb 51rt ber Spiere ritbten; au* barf man (ein fettelaquo; gleif* geben, fenbern bic �Bn�telu m�gli*|l rein bon gett rei*en.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; __nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, ,
3^ man gen�tigt, innere STOitttt angumenben, fraquo; nnb ^ier alte bie laquo;Blittel anaejeigt, xotl�it fl�rfenb unb belebenb ouf ben 5)armcanol emwirten unb �berdaub* in gllaquo;i*er flBeife auf bie ganjc raquo;eaetatise copy;bft�re belaquo; Organi�mulaquo; idre Sffiirluna^ausbreiten. Sierfter gej�ttn befonbet� bie 3)ietaa. mittel: Mercurilaquo;iia, Fcrrum, bie Antimonialia, bie bit. tttn unb Wtttr. gew�tjlioften SHiMel, bllaquo; copy;atje in laquo;einen
|
||
|
||
|
||
� 36i �
copy;laben, laquo;6et_oftlaquo;3 �ercicfct. 68 ijl nic^t tuitlm, fie bier emjeln ourjiimbren, inbem man kiclaquo; leicbt in liv Mate na medica naebfucten faun.
SlUem, raquo;bfdjon tiej tie cisentlicftc ^autJtfaeftc lit, fa muB man kie Jtueite fiauptfadje nidjt raquo;erfaumen um tie btttiti raquo;oc^antenen �B�rmo ju t�tten unt ou� tem Six. #9632;en tctaulaquo;jui*aifen fud)en, roogu man obnebin oft at, jnmngen mitt turd) tie Jttonf^eit�erfcbeinunaen, raclcbe tut* tie (SeBenltart tieter lebenten �lftetptotuete bevoor-flemfen wetten. SHefe laquo;e(,antlun9�weife ifi eigentlid, ein roabrer Jbergiftung�trstej), unt e� ift babet au� aaiij na. tutli* top bei ten raquo;erfdjietenen a��tmetn aui'teridiic, tent �Juttel ju benu^en fint, meldte eben tet einen Sht berfelben, tie gerate m tem etfranften ��rpet fi* eneuat fl'Jamp;^iMMsSll^ Um rie *mvgt;m*�, mu/man im (Staute fe?n, ju befiimmen, tan iljre copy;eqemtavt be. gtuntet ifi, unt tiefe� ifj nur bann mit acftimmtbeit raquo;u logen, wenn entttetet bei ten Heineren Jjeerbentbieten einlaquo; ober em.ge berfelben gefc61a*tet tturben unt man ft tie @eSenraquo;ort terSBurmet bejidtigt fant, cter bap man Seeraquo; tionen bei gefh-dienen ^bieten ma*t unb fi* auf biefe SBeife raquo;on bem copy;taute ber Satbe ubetjeugt, ober ta6 ber Slbgang ton ajurmetn bei ben tebenben ibieren un� raquo;ur Uebetjcugung fn^rt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; deg;
. aSielfaeb finb fiben tie meiften ter B�ttel, laquo;jeWe oben im ailtgeinemcn angegeben mivten, um tie oagemeine aUurmfrantbeit ju befamtfen, aucb juglefi^ folcbe, njclie ten a�urmern unangenehm, felbft giftig finb, beBljalb ge. ben ober Herben tiefe bei tem copy;ebrauebe ter alia meinen SBiittel gegen tie �BurmttanfOeit oftmal� an* raquo;bon mit ab, obne bot) man ju befonberen SBiitteln ju ilirer laquo;ef�m-VHung ju greijen nbtbig b�tte. Sim all'mal ifl biefi in. bejfen ter gall unt man muj tann fein SBerfabren ab�n. mJ�,' fr** ?quot;* tgt;a111' Wem mm iefonbere 3)iittel in
raquo;in Jl'tt,nhgt;^'1'fcln .quot;!quot;?' ba mmlt;Sgt;�l bie Sbiere ber ttinwirtung te� einen total trogen unf etft auf Slnioentuna 'quot;quot;? Jquot;5.1'raquo;� quot;lquot; raquo;itten fietben ober abgeben S� Severe ifi lebo* niebt immer f�r un� fUamp;bar benn bie obgefiorbenen ��urmer raquo;etmefen mitunter im iatmcaiml
S?� ffif^?quot; l^'Hk raquo;tlaquo;lt;n.@tii(fejerdK mquot; bemJBiifie fort, obne tau man tief bemertt/morau� benn bie practice �Segel entftJtingt, ba| man bei eine leitlang
|
||
|
||
iL
|
||
|
|||||
� 365 �
|
|||||
|
|||||
flcacbmcn SButmmitteln, laquo;jcnn auifi !cine SBurmcr abgc. Stn, abev bic oltacnieintn 3ei*(n iex 3DButmhanfl)tit fdxrei--
|
|||||
|
|||||
i
|
ii, mit fcmfelb'eu au8fe(jcn mufc urn nt(*t butd) ju Innfle xtacfcbten (Scbraud) bic Sbiete mcticinftanf ju mactjen.
|
||||
|
(S� tommt auci) raquo;or, taj) bei bm gegebenen aButmmitteln
|
|
|||
tie raquo;ovijankcncn aBiitmer unruhig teerten unb mcbt unbe. teutenbclaquo; Unffioblfein ftetootbtingen, raquo;a� kann ein 2lu8= feben kcv anaejeigten ffljittcl bedingt unb eine laquo;etubtgung ber entftanbenen iStjmvtome erfortett, ebe man (uicber 8laquo; ben friibev gegebenen laquo;D�ttctn greifen barf. S� fommen foflar 3aUc raquo;or, loo bie rebcllifd) geworbenen SBiivmer ben Sob be� Sbiere� gerabeju berbeifubren, fraquo; f�llt mir ein gall bet 9lrt ein, mo bei einem gjferte nad) gegebenen ��mmraitteln bcr Sob fefir raf* eintrat laquo;nb bie Section ergab, ba? ftdi eine gro^e 3obl raquo;on copy;(mlio�rmerrt bur* ben SOJagen ijinburibgelo�btt batten, urn bent ibnen femblaquo; lit6en SinflufTe i\u entgeben, ftierbuvtb aber ben Sob bc8 Sbterelaquo; in furjer 3eit berbeif�brten. reg;� ftnb bieg Jtoar immer nur fefir cinjclne SuUe, aUcin fte raquo;erbienen bod) beacttet ju werben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; - .
3)ic g�nnen, in Weldjen man bie �Rittel giebt, ftnb bie kerftiicbenftcn, man giebt fie .gcerbetljieren am beften in Se�en, ba bier balaquo; einjetne SRcidjen ieb,er @abc m jeitrau. tenb, ja' in gro�en beerben mitunter bierburd) gerabeju unm�gltiS wirb, aueb f*on bcr Snftinct bie Sbiere leitet, ta6 \\t mebr ober weniger raquo;on bem raquo;orgelegten SBJittcl nttimm, jenaibem ibrem Sufianbe eine gr��ere ober Hei�nere fflienge angemeffen erfibeint, ja e�nebmenfogariEbierc unter foleben Umftdnben freiwillig Singe ju fi*, bie fu im qefutiken SufJanbe raquo;erfebm�ben, fo |. 58. i|1 mir Borge. tonraten, bajj ^nnbe �noblambjeben mit greuben raquo;erjefir. ten unb bnnacb bcf'ig raquo;erlangten. 'Jlu^erbem giebt man ar�jeven Sbieren bie SKittet allaquo; q!ulraquo;er auf baraquo; gutter, ober allaquo; Satwerge, oueb allaquo; copy;ctr�nt ein, unb muji felbft mit tiefen Sorm'en weibfein, wenn bo8 aHittcl in bcr einen feine gero�bnlicbcn Sienfic niebt teiflet; e8 ift bann niibt feiten bcr gall, bag baffelbe aiJittel ober iiuanberer gorm angetuenbet, fogleicb raquo;ortbeilbaft einwirft, Siicbt ju �ber, feben ift bierbei, tag bcr Scbleim in ben Carmen, bcr meift ber Segleiter ber Sffi�rmcr ift, oft genug bie copy;inwir. hing ber SB�ttel meebaniftb binbert, inbem er fie cinwicfelt unb gar niebt mit bcreigcntli*en5)arm(laii)e inSerttbrimg -fommeii l�gt; nat�rli* geben fte kann unbeBU|;t unk obne
|
|||||
|
|||||
|
||
� 366 �
|
||
|
||
SBirfung raquo;ictft mlraquo; btm Static ab. 3n biefon gaUt muu man raquo;orftct, tfie man tie cigtntli^cn iffiurmmittel glrtt, ten copy;(ilcim cntfmmi; ni*t tmmn gelingt We6 fogUidi but* cine bvuftifcte Slbfiil)tung, fontern man i(l gtniitSigt, vox\}n no* cine 3eit lang falmif*e �)Jittel in Keinen @a. ben ia rei*en, unb biefen ein brafJif*elaquo; abf�^tunaSmittel folgen ju lafftn, nad) tcfTen g�irtuns aWbann bie eigent. lieben wutmt�bteiibcn SJIittcl, ober Me TOttel, welcbe ae. gen bie utfjitunslicbe aButmttanfteit einwirten follen, ge�geben werben unb al�bann ibren 3we* erf�tten f�nnen.
fflian fiebt aulaquo; bem SlOen, baf bie Sebanblung beraquo; aPurmtranfbeit niibt jebe�mal fo ganj teiebt ift unb bai eraquo; ^icr berSPuncte ber Uebetle�ung ntandie giebt.
3u ben bierber geb�rigen SKifleln finb raquo;on benSKetaH. mitteln bie Antimonialia unb Mercurialia ju reebnen, bie erfteten moibten mobl raquo;orjujicben febn, inbem bie meiflen S-biere gegen bie lefcteren, wenn fie l�nger fortgefefet met. ben follen, febr empfinblitb finb unb teic�t mercutialttant rocrben. SSon ben erfieren finb bag Antimonium sulpha-ratmn unb bet Tartarus emeticus bie oin mciflen gcgt; btouditen unb man fejt namentli* bos ct\texc raeift anlaquo; beren SBlitteln mit ju, �j�ij auf ein iPfunb ber �brigen geregnet; ei wirft aujier auf ben Barmtanat au* juglei* auf ba� iitlgemeine copy;rfifeiu unb Sbmgt;)bfi)fiem unb ift bier-bur* geeigi^t, an* auf bie SB�rmer, ioel*e ni*t ibren copy;tt im Sarmcanale felbft baben, feine ffiittung mit ault;-jubreiten, j. S). gegen bie ginnen ber @*njeine. SKan aiebt ti gern in sBetbinbung mit bitteren SWitteln, laquo;m feme bel�ftigenbe SBirtung ju raquo;erbeffem, j. SB. in folgenbet gt;yorm;
Ree.: Pulv. radicis Gentianae rubrae gx.
�nbsp; nbsp; nbsp;Antimonii crudi Jijv.
M. f. Polv. D. S. gBloffelmeife au geben. aSill man jualei* auflbfenb auf ben in ben JD�rmen uorbanbenen copy;*Tcim einwirten, fo fann man au* bamit cm falini|(i|c8 mtiel raquo;erbinben, j. S3, in folgenber gorm; line: Pulv. Antimonii crudi Jij.
�nbsp; nbsp; nbsp;radicift Gentianae rubrae
�nbsp; nbsp; nbsp;Arcani duplicati ana raquo;vi. M. f. Pulv. D. S. �gl�ffetoeife ju geben.
Jfrdftiger Wirtt allcrbingS ber Tartarus emeticus ein, 11 nb man fann t6n namenfli* ijjfirben unb Kinbern ganj
|
||
|
||
|
||
� 367 -
allein mit einemjVoiTeiHen �Jcfiifel in reg;a6en von 3.1-'j veicien, etroa in fotgenler Sonn: Rcc.: Tartari emetici 3|.
Pulv. radir.is Licfiiiritiae 5iv. M. f. Pulv. D. S. Staf 4 ober 8 copy;aten, td�lirt) eme
S3ci a�i�e^rocWen* quot;itveciien tonnen, raquo;jlaquo;raquo; laquo; f*raquo;quot; in Keinen Sofen erfeteienetregent) mit, m gvofimn mam
wenn man quot;oxfanienen f*!laquo;^^quot;*laquo;laquo; laquo;i� ^'quot;Jtte aen, entfevuen roitt, dllaquo; JBrecfjnut ei unb tvau* laquo;u* *laquo; etm� mit eintvetenben Snt*fiiU ni*t ju M^telaquo; 8laquo;laquo; mituntev Won mit kem etbrcdjen SBuvmcv ab. �Roquot; raquo;'* Wnbet ifin gevn mit Jnecacuanha, nm feinen ftamDfme= nenben BigenWatten SlbbrucS m tt)m. .__ #9632; Rcc.: Tartari emetici Gr. #9632;I �quot;I-
Pulv. radicis Jpccacuanhae Or. vj �HJ. Aquac fontanae 5i �ij. M. D. S. 9luf 2mnt ju aeben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; laquo;�,��.lt;
�Son ben aRercuriatien raquo;enbet man mlaquo;lftfclaquo;quot;. ^a!,quot; quot;J1 an, feftt iljn aber will in ben meWto S�tltn *en laquo;nffi raquo;enbenben braftifebett 5lbfn|vuns8m.ttetn jn, befoutn� bei 'J�ferben unb ^unben, weWc fcftr enHJimblid) flehen illct. curialmittel finb, meifi in gorm bet geraquo;oOnlt*en Sam= Ritten.
Rec: Aloes soccotrinae 3j.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; �
Sanonis SP.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; �
Calomelanoa 3,|�JP-nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , �.� � ,
Spirtti frumenti q. 8. ut f. Pili, No. j. M. D. S. ?luf einmal ju geben. SBilt man biefc SRaffe bei ^nnben antoenben, fo nimmt man fte im aSet^�ttniJ ju tfttet reg;tbsect;e in S�illen bon Gr. v�vj, � i unb litt fte fortgeben, bis 5lbfiil)rungeii ev=
0 Sei ben SHinbern Ijabe i* mi* belaquo; �atomel� mitunter mit recSt gutem (Srfolge ganj atteinbebient nnb amp;abc no* einige @aben falinifcfiev iUiittet nadjgegeben. S. laquo;. Rec: Calomelanos 3p.
Pulv. radicis Liiiuiritiae gj. S^rupi eominuuia q. 8. ut t. B0I118. M. D. S. S�glicS 2 foldie @aben. 3lad) ein taar Sacfeti tann man bann talaquo; Kali sulplm
|
||
|
||
|
||
� 368 �
copy;oblfrcilscn Nattam raquo;quot;'P1quot;1quot;laquo;1quot;raquo; in amp;iimi*eiit) flvofer 3)er Tartarus cmcticns imb iai gatomct bauen befon.
befonberlaquo; toiitbe tie# WDljt mit bent Tartarus emcticus f^,, ,, Jc0ll'rbi? V?!! '(quot;t WnaneSmStAatJeil fortgeben ISm*quot;quot;* .? �?* i01-*4 nnt 3raquo;* mi' anbeten SJiitteln raquo;etraquo;
quot;imiitommcn quot;nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Wquot;te mC'ta' quot;ntCn kalt;:ailf
laquo;,Jll* kl.en fSiP'W H man bei Savmrmitmern attao ttJanbt nnb er butrte, mit aiitintDnialien raquo;evbunben, roohl
S raquo;'S 9utcc.� P1quot;laquo;1'*^ Wlaquo;quot; ���rmern fe?n, bie in bem �rttgettebe tjven Sig baten.
5lu(ievbein ifl raquo;on ben metalliWen �liitteln anlaquo; bolaquo; Arsenicum album ein gute? aBunnmittel, nut ift fein reg;e. bvaucs bepalb unanjpiejin-, inbem man ttjn fdinjcrli* jtebcm in bie ^anb geben tann, unb jebe einjclnc @abe ffrtfLSquot;Bquot;'*�' lfl,cine f(ldlc' ^ quot;'*' i^^'i' laquo;n�ju. Kiam^�M?quot;quot;,^'1 su. Gr- ''J-quot; Gquot;*� tagfi* i,7;:^al- quot;,JIgt;, ,*Jraquo;*' '^n emigemar mit aSortJcil ange. toenbet, in fotgenber Sonn:nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;a
llec: Arsenic! albi 5/?.
Pulv. radicis Altheae 31^.
x. c 5?' f- Pulv- 'Iivlaquo;de 'laquo; part, aequal. No. vi
D. S. � S�glicb ein St�* ju geben.
vlunerbem babe i* nucb, Jtimat bei ^unben, bie Flores Zinci anaemenbet unb bin aucb ju bem Zincum sulpliiiri-cum gef(5rittert; aUein bie^ te^tere Jat jebcamal febt bef' tig cmgetBirtt, fo baji man e8 immer nut in gonj Heinen Softn nnb wenn anbete DJlittet nm bdfen rooikn, in 3ln= luenbung bringen btitftc, bo* ^at ll mir teebt gute Dicnfte unter folcben Um|}�iibeit geteiftet.
audt reg;ifen bat man raquo;orgefcblagen, bo* ataube id, bag bicfi ;btt jur 0lac6cur vajfen mag.
Ijimatura stanni fott man bci'mSBanbroutm bcr $unbe geben; ict) bate elaquo; nie in �lnwenbung gebracbt unb fann babcr aus meiner Srfabvung nicbtS battibtv fagen.
copy;eben toir ju ben liflanjcnmilteln liter, fo ^aben fttb aucb jut SoMimg ber SSiiniier, wie in ber urfvriinglidien aButmfrantJttt bie bitteren unb aromatifdten 3Jiittel, aW P'1:'lt;�1.!f'?,nj'*tf9t' aud) unter ben nartotifden unb Mar-fen �liitteln finben biefe lUftcrorobucte ibre Seinbe, unb be=
|
||
|
||
|
||
369
|
||
|
||
Unttti finb i^iun tie atyerif*en Out fcftt juwicct, ta^cv autfc fi^on alle tic (B�ttel, weltie raquo;tel oon bicfen eiit()iiltcn. S)it Jietlicc gdjotigcn SJiittel rmb kafeev jadlici* uuti ttitf. ten woSl eine ju gvote SReil)e tarltellen, ivtnn man fie olle auff�6rcii njotlte. 3tc*t njiitfain i)abm ft* Hadii Calami arpmatici, rad. Gentianae rubrae, rad. ct herba Tauaceti, hetba Xicbtianae, herba Abgyntliii u. f. 1raquo;. bettiefen, ebenfo radix Filicis inaris, snmen Oinae, ra�dix Valerianae. 58ei ^laquo;nbeii, namentli(5 fcl)t jarten jfiicven, iiat mit einigemal kaS Chipin sulphui-icum tecfet ante iilenjle getltan. ebenfo ftabc id) raquo;on fdwrfen �JIitteln, semen Synapens, radix Armoracia, Alliuin, -Dienfle aefel)en unk nirtt minier raquo;on �tf)erif(6en unk barji�cn Oeraquo; fen, Olenm Terebiuthinae, Oleum Tauaceti, Oleum petrae, befonter� waren tie lefteicn bei'm iBnnHuuvm tefflt raquo;ulttfain.
3n Ux SRcget fotlte man immer nur eiiufotttK� aKittct auf einmal anweirten unt fi(S etfi tann, toemt man fcnv* feinen Olebrau* niebt ju tem geto�nfebten SSefiiltat gelangt, raquo;u kern jmeiten greifen; inteffen geftSiefit biep nur feiten unt) man l)at cine ganje SReifjc raquo;on oft feljr sufiimmengelaquo; fefeten gorraeln aufgefuebt, kic man bei ber Sffiutmfianfbcit in �nwenbung bringt gt;inb iuelcben ibre i?nfammcii|icllet befonbere aBivtfamtcit jufdjreiben. iBer 3�altn raquo;on Sacb Wirt ltd) teldit kie n�tdigen aRifdninaen iufammenkenten f�nnen, inbeflm tulll iclj Wer einige formeln -geben. sBei S�ferken, bie oft SSJ�rmern leiben), f�nnte mau raquo;ietleidjt raquo;olgenbe� tcnnlsert:
Ilcc: Pulv. scm. Cinac
�nbsp; nbsp; radic. Calami aromatic!
�nbsp; nbsp; nbsp; � Valerianae ana 3iij,
�nbsp; nbsp; nbsp;Arcani duplicati S'v-
M. t. Pulv. D. S. S�gl. fr�l) unb SlbenbS einen SgBffel raquo;ott.
copy;elfte aber ba8 Xtytx biejj nicbt gent mtt raquo;er^efjrett, fo tann matt burdi einen 3ufa? raquo;on Ronk Dauci bie6 juv 8atiraquo;erae macben lafTett unb ci kann fpatetecifc beuu^en.
'im Salt bie copy;djlcimftaute fet)v blafi feott f�llten unb mau au kein 'iUtite bemerfte, bag kajfelbe febr arm an (Sntor ifraquo;, fo ift kamt allcrbing� basect; Eifeit attgegeigt, iai man cntmeber atlaquo; toblenfauteS copy;ifenorpb amuenben fann, inbem man voftiqelaquo; (Sifcn in bie copy;efdjitve legt, tn metdjen man tas Jtinfwaffer, e^e man ci benubt, fiefien stt lajfcn jfltgt,
11 *
|
||
|
||
|
||
� 370 -
okev mon gitbt kajfelte gnaleju allaquo; tin anbetelaquo; �ifenfalraquo; in beftimmten 3)i)fen, entmeber allein, ober in �Setbinbuna mit onberen geeigneten SBHtteln. j�ictju eignet ftcb f�r unteren (Sebrnuc^ raquo;orj�glitt) bo8 Ferrum sulphuricam. S�r SPferbe fann man elaquo; etwa in folgenber ^Seifc raquo;er= raquo;enben:
Rec: Pulv. Ferri snlphurici Jij.
Palv. radicis Valerianae Jiv. Roob Dauci q. a. ut f. Elcctuar. M. D. S. 3n 2�4 Sagen ju raquo;crbtauAen.
2lin oebr�udlicbfien ift ba8 SIKittel bei Stbaafen, raquo;Delete an egclfftule leiben. Wo e8 neben biuretifdjen 3Kitteln aller, tinglaquo; Dortrefflicbe Sienfte leiflet unb mcifl in bcr gorm annewenbet wirb, bog man elaquo; im Stinfwaffcr f�r bie reg;*ajfe auflbfen l�ft unb fie elaquo; fo geniejen. Sieeit jweet ma^ig raquo;erbinbet man mit feinem copy;ebraume bie anwenbtng belaquo; Oleum Terebinthinae, feine Slnwenbiing ifi jwar mit einigem Seitaufwanbe sertnuvft, allein bicfer beloljnt fi�i meifl l)inreidjenb. 2)ian muf jebem einjelnen Sdiaafe jeben {Diorgen eine 3eitlang tlinburtb einen Sbcelbffel laquo;oil 01. 'lerebinthmae eingeben unb wirb f�r bie gehabte �i�be nieSt unbebeutenben Sl�fcen finben.
anbermeitigeJDlifdiungenjumQebraue�e f�r bieSf^aafe Rnb meift aulaquo; bitteren unb gctmlrjljaften unb urintrciben^ ben 2)iitteln pfammengefeSt. -Sat man raquo;iele foleber Spiere, fo mug man nodi mebr, allaquo; fonfl, immer iio4 ben weiU feilften 3)Jitteln greifen, unb elaquo; t^un bann'bft f^on aioB= fafianien ober (Sicfteln, bie man gefctjroten giebt, rertt gute Siitnftt. Slujierbcm lann man ctaa golgenbelaquo; benu()en: Rec: Pulv. rad. Calami aromatici
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� Gentiaiiae rubrae ana laquo;T/Jj,
�nbsp; nbsp; nbsp;Antimunii crudi
�nbsp; nbsp; nbsp;tlorum Sulplmris depnrati ana Ivj. M. f. Pulv. D. S. 2gt;iit 10 $fti. JJo*falj raquo;ermtf*!,
fur Sede. SBorj�glidje SBurmmittel finb bie emoSreumatifcben Ocle, namentli^ balaquo; Oleum animale faetidum, nur ift ti feinelaquo; roibrigen @erud)elaquo; megen fe^r unangenehm f�r bie 3lntt)enbung, tbut aber, befonberlaquo; in feiner aSetmif*ung mit Oleum Terebinthinae ju.gleieben feilen, raquo;ortrefp li(6c 5)ieiifie; man rfl^mt elaquo; befonberlaquo; bei bell Se^aafen unb Jjunben, too ie^ elaquo; namentli* bei'm Saubwurm re^t bienlidj gefunben f)a\.H. laquo;ei biefen lederen Spieren tann
|
||
|
||
|
||
� 371 �
man �c6 bc� Oleum animale Dipelii bcbicncn, J. SJ. in fclacnkev Sffieifc;nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. , .
Bec: Olei animalis Dipelii 3j. � Terebinthinae gij. M. D. vS. �U�) gwcimal 10�20 Srcpftn AU aeoen. 3la* einigen Sagen giebt man bann ein saifu^tunglaquo;'
SBei ben copy;vulw�rmetn bet ^unbe ftabe i* jnan*mol alle a�ittel uinfonft angeroanbt nnb bli)sect; bei'm (�ebrautoe folgenbet jotrael Stuften gefeften : Rec: Senjin. Cinae 51J. coque c. Aqua fontana q. a. in Oolatura gv.
solve Sails Sedlizensis raquo;j. M. D. S, S�gli* 4 SSKpt.Joolaquo; Jlaquo; S^jlaquo;-� ; . SBona* bic aB�tmer oft teftt Ui�tt unb fcSnell abgiuraquo; gen, inbepen Ijaie i* l^in unb wiebet au* ertt no* mit �lcum Ricinl naifiljelfcn miiffen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� , . ^ ^
S�ill man SBiittel mit emjJlgreumatiWcm Oelc in tro(tc= nem 3u|ianbe geben, fc tann man fid) bc8 Vu\\go spien-dens bebienen, welcjc� �Jiittel jugtei* ben aSortSeil barraquo; bietet, basect; e6 einmal TOoWfeit ifl unb ju gleicher Seit aulaquo; auf'oermefirte 3lbfonberung belaquo; Urinelaquo; tjinroirtt, taftcr e8 befonnberlaquo; bann feinen laquo;Slot; finbet, raquo;enn man elaquo; mit ei= nem �rantcn ju t^un raquo;at, fiel bem M J)*)brobild)e f BW*-' tome mit barftellen. SBJau tarai i)in ettua folgenbe Sovmel . benuten:nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; i 1.
Rec: Pulv. Fuligmis splendeutis giv. '� Gummi Asae foetidae �j-� radicis Valerianae Jv. Roob Dauci q. 8. ut f. Electuar. M. D. S. Saglaquo;* 4 copy;Datei raquo;oH ju laquo;6quot;raquo;. ��iU man bei ben @laquo;aafen and) biuretifcfc S�iittel lie= Ser in hoetener Sotm anwcnbtn, fo tann man fi* I)''^11 ebenfattlaquo; belaquo; genannten B�ttels bebienen, ober bic 1 uno-nesPinimitbenufeen, inbem man baju einige bittere, aro= matif(6e aRittel, j. JB. Absynthinm, mif(*t unb mit copy;als jut'Secfc giebt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; -nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , _..
giidit feiten bleiben nod) l�ngere Seit, nadjbem bicS[Bur= laquo;ncr abgegangen ftnb, bic traut getuefenen Sljicre matt unb fdllaff, bann muj man mit bem ober ienem tomWcn 3Jiit= tel, balaquo; gerabt lt;traquo;rem raquo;orliegenben 3laquo;ftanbe jufagt, eine
|
||
|
||
|
||
� 372 �
SScilt firttfaljm uiib eft iftrtiettialaquo;eifencint�terJ5amgt;t= intttd.
laquo;el ten raquo;(afenttmtitmit, We fi* im reg;e8irn Ijefintim, laquo;ft ti ni*t mijglict, tut* tefiimmtc gjiittel biefelben raquo;u cntfenttu; aUcin jdj gtaube aUertinglaquo;, kaf mart kurcS aU= sememe sBeljamilung in gonjtn ^tetbf, in meWer kit JJiantfteit raquo;ottommt, urn tie urforiinglie^e ��urmttantjeit ju betdniDfen, ctmalaquo; ouSjurifttcn raquo;nmijcfcte. S)U tinieh nm Sbicre fink raquo;oSl nur but* bit Steijematitn unk Slueraquo; jitamp;ung kct Stafe ju itiitn, was Won meljrfack au* raquo;on mit einijcmal, mit @Hi(f raquo;ottjogen raquo;urit. 3n fcitfiglaquo; 6)egcnb vfltgt man inkefTen menig SISertt) hierauf ju Jegtn laquo;nk benutit kie XS)ine, fc wie fie kteamp;enk wttken laquo;nb gut bei gieif* fink, fogleid) f�t kie ��tfe.
Section. 5)ie Stefultate, wel*e man bei copy;cctionen raquo;on Zfjitxen linket, kie on �Butmtranfficit fletben, fink meijl kie, kaf bet game Jtotber abgemaaett, elenk ift, kie SHiUteln bfeitfl unk laquo;ueft, unb In ben raquo;etfibiebenen Oegenben unbDtganen ftnben fltb eben SlBiitmer bet obet jenet 5ltt, raquo;ic fie oben angegeben tmitben. 3ti*t feiten finbet man bann no* 9lelaquo; btafranfReiten, tie t^eillaquo; kurd) ken allgemeinen copy;i^w�tje. juftanb, in meltben ket ��tpet raquo;etfiel, begtiinket raquo;utken, J. SB. S8affetfu*t, mit Bot, allaquo; au* �l�nAerungen biet ober bo, Subetteln, unbelebte ^tjkattjtcn u. kergt.; fink JSranibeitsjuji�nbe mit raquo;otftanben geioefen, laquo;)el*e but* bie me(J6anif*e (SiniBirtung bet SB�tmet, bic fie at� telatiraquo; fttmbe JJ�rDct aus�bten, Ijetoorgetufen laquo;niibeit, fo finbet man au* toofrt gnti�nkunglaquo;fbuten in ben betroffenen Sbeilaquo; len, unb felbft 35ur*bo6tungen raquo;on copy;ingenieiben fini beoblaquo; a*tet ttovben, obf*on biete mitunter raquo;otgetommen flnb, raquo;M lab *'lt; betroffenen Spiere babut* ff* belafiigt ge= fuClt bitten. SJa^ingegen au* giitle raquo;otliegcn, in gt;raquo;el*en tie rc*te Utfa*e be� eingetretenen Sobe� in jenen aStr--lejungen ju fu*cn loarm.
3ngt;eitt* (Sapitcl.
SBon ben Snfecten unb Snfectenliirvcn, laquo;)el*e fi* in ken Spieren aufhalten.
@aiij entgegengefeiit ben eigcntli*en *ingen)eiben)nt= mern, bie neben tet eigeiif*aft, ifcren JlufentJaU�orl im
|
||
|
||
|
||
� 373 -
tl}ilaquo;i(*tn laquo;�t^tt ju Ijabtn, au* jUgtellaquo; bier innerhalb bitftlaquo; �lufentjaltt� fcur* ijnen g�nflige SBerWUnflJraquo; elaquo; jtugt vittten mi. ojnc iftr Sebai ju raquo;erlieten, kicfcn raquo;uf. tntftalt��rtcrn nicSt entjogen voctken tonnen, ftnb He le= bentcn S�efen, melAe nur tempot�t ifiten Utufentljalt m einem tbierif*en Renn nehmen muffen, um ju einem be* ftimmten copy;ntoKtelungsgrabe ju gelangen, fcann ober Sen. fetten raquo;ieiiet raquo;etlaffen unk unter onterer copy;ejtalt imsreien
^es'aiebt tiefet Spiere mehrere unk raquo;ratraquo; �ta-rt tbeilt fte in folgtnte .jjauftnaffcn ein: 1) aBogenbewcbner, Gastricalae-cliilivorae, wtl�lt vem �ljilulaquo; leben; 2).5aut. bemo^net, Cuticulae-purivorae, wellte raquo;ora copy;itet leben; 3) ^j�blenbenjobnet, Cavicolae - lympliivorae, raquo;eldje raquo;on copy;ibleim unb laquo;�mDbe leben
SKan finfcet oorj�gli* fotgenbe: 1) 3)ie gemeine SPfetlaquo; btbtemf e. Oestrus eqni, legt ibteSier an Me^aate bee
f
lfetbelaquo;, befonbetlaquo; an bojaSorbert^eil, raquo;uttbablecteii tommen e in beri SKagen unb werben fciet gu battelf �tmigen, eftunben, biifbilutigen, t�cfroattlaquo; abgeftuiten, raquo;eijili*en Saroen an�= aebilbet, am Stoffe tiaim (le eine kornartige aii�nbung unb raquo;raquo;ei getr�mmte copy;biften, an ben JJbrberabfdmitten eine bobbclte i�eibe riidraAttlaquo; getic^tetet @ta*eln. @ie bleiben ein gamelaquo; Sabt im aRagen, bann lofen fie fiA ab unb werben mit bem �Sift entleert, raquo;erwanbeln fi* in bie S�um unb na* einem 3abre in balaquo; soUfommene Snfect. Slic Sarscn flnb bie fogenannten aRagenw�rmer.
2)nbsp; Die SJiaflbarmbremfe, Oestrus hacmorrhoulalis, ift nur ^alb fo grof aU jene, legt ilraquo;re Sier an bie Sippen bet SUfetbe, fte tommen laquo;enfo wie jene in ben SKagen unb
3)nbsp; 5)ie SBieljbtemfe, Oestrus retcrinaa, Oestrus iiasalis Sinnee; bie Satsen ftnb t�tbli*, lang gejogen, mit Heinen copy;tadeln befe^t unb entwirfetn fl* im gjferbema= gen ober ben copy;tirnlMltn be� SPfetbelaquo;.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � r . ^ ..
41 Sie Dtbfcnbtcmfe, Oestrus bovis, ffe fe^t i^te Siet auf bem SRiWen belaquo; iRinbelaquo; ab, jjc raquo;einigt tie artete fefir babei unb iljte �iet raquo;erwanbeln Hi) in Samn, wclcoe copy;eWw�lfle auf bet $aut berraquo;orbringcn
5) 5)ic e*oafbicmfc, copy;tirngrilbler, 9la(en = bremfe. Oestrus ovis, ift Heiner aii bie'J�fetbebtemfe, unb ibre �nrraquo;ett, bie weiS, eif�imia, raquo;orn mit jweireg;bi(!en raquo;(tfeben finb, entwirfcln m in benreg;titn5raquo;Wen bercopy;(baafe
|
||
|
||
|
||
� 374 �
uiib fticdjcn iw�i tie 3iafe au� ein werten tci'm Sliefcn ausiieftorfcH.
laquo;Sink raquo;on Wefcn Satscn in ken Steten nut wtniae raquo;or* ^anben, fo tringen fie feine befonbetn fflcfdinjerben fier-raquo;or, ia man toirt feiten �Beitietftiere pnben, bei benen nicftt cimfle berfclben raquo;orftonben m�ren; ollein in fcfcr aroier gidige raquo;otbanben, fennen fie bur* iljren fortwa^renben Jteii, ben fie auf bie raquo;on Hjrten bemo^ntcn raquo;eile ou�= �ben, auc6 fejr nadi^eilig einwirten unb fie fmb bann oft We Begleiter allgemeinev Seben6f(ittJ�*e, 31bie6rung, unb We raquo;on iftnen befegten raquo;eile roerben jernngt, in gnt. �itnbuiM�juftanb gefegt unb eine SSeilje ners�ferSnnujtome bur* ijr gjagen eeroorgerufen. aiian mu6 fie baber raquo;u entrerncn fu*en unb elaquo; b�rften liiev f�r bie SDiagenbeiooL ner roolil balaquo; Oleum animale foetidum unb ba8 Oleum 1 erebiiithiuae ba� befie 'Jlu8raquo;raquo;eifung8mittel feBn, fovoie man biefe au* bei ben laquo;ettjofenern ber StirnMlilen bur* emfpr^en in biefe felbfi bur* tiinfili* gemo*te �efffi�n. gen onwenben fann, bafiingegen bie .jjautbelnoljner lei*ter bur* �u�bruden ober n�tDigenfall� 3luff*neiben ber ge= bilbeten SJeuten entfernt werben tonnen.
Sae cigentli^e ^autungejiefer, bie Jana, Pediculus, ber Sut), Pulcx, bie aiiilbc, Acarus, bie copy;Saaflaulaquo;, ^ecfe, Hippobosca ovina, btau*t nur erm�hnt ju werben, unb ber �rd^milbe wirb no* befonberlaquo; bei ber Saute aeba*t werben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;0 ^
Neunte Octmuttf).
Bon ben pf^iftfcamp;en �i:anfl)citcn( 8uns genfudit, 3et)rfteber, S�ampf. #9632;
Sie cigentli*en mWif�m Jlronffeeiten fmb f�r ben l^ierarjt em febr unbantbare� Selb, inbem iftre SSctam* raquo;rung meift nur erfolglofe Slrbeit ift unb bie Miere in I�r= Seren ober l�ngeren Zeitr�umen gu reg;runbe ge^en. Sie nub in ber �Regel bie 3lu6g�nge raquo;on raquo;orbonben gewefenen KntjunbungStrantbciten, bie entweber ni*t bcl)anbelt raquo;ur= ten, oter feblerftaft be^nnbelt W�rben, ober tue* fonft einen ungunfligcn Umftanb in (Siterungen, aScrb�rtungen ober ankere aSerbilbungen �bergingen. 3n ber Siegel ifl raquo;8 tie 8eber oblaquo; bie Junge, wel^e bei tiefen UeMn lei-
|
||
|
||
|
||
375
|
||
|
||
let, iod) J�nnen aber au* Me fetoftn pmt, tie 2)iuieii leiten ml fi* ^Dtvopifdjc auftaute tabei auSbilten, otelaquo; iefeUebelfinb raquo;ereint jufommen. S� fommt tabe. ni*t feiten Mt, m fi* ^etbei Siebetbewegungen jeigcn, bie n einem mebr ober minbet heftigen, Toctcauevnbcn cnt. i�ntgt;li*en 3u(lanbc einelaquo; Organelaquo; ibren (Srunb fmben unb M imd) einige ^araetcriftifebe Swtome au8jei*nen. kiebt immer inbeffen flnb fo gerabe mateneUe aierb.lbun. gen raquo;orftanben unb btolaquo; laquo;ine Siermmberung bet copy; aft'ti; tat belaquo; Sungengemebe� ift Urfacbe bclaquo; Sampfe�: bicraquo; ijl ter tigenttiebe Sampf.
�ennjcicben. SlUe �rant^citen, bit Werber geboren, nebmen immer einen langfamen aSetlauf, ber fe bft aur Sabre bmau� fflaquo; erftretfen flmn, jumat ifi bieg *flaquo; *quot;*'r Alaquo;.laquo;^ crSS He JJrontbeit bureb coUiquatiue Sufalle laquo;laquo;blaquo;4 m raquo;en-Sab ausnebt 2ltlmabUg magern bic Sbiere ab, felbfl tBenn lie T�ll reiSlilaquo; unt, gut mit giaOrung�mitteln raquo;erfeben raquo;erben, es !ommen bie 3cicben belaquo; Seibenlaquo; im Mfletttaloen copy;Bfieme raquo;or, raquo;eriootrenelaquo;, glanjlofe� �oor, tei*telaquo;Jtu8gt; aeben teffclben, Srotfenbeit unb a�elt^eit ber Jjout, 2Rat= tigfeit, �fterelaquo; unb leidrtelaquo; laquo;Scbmitien, fielelaquo; f leben nut ousro�rtlaquo; gesogenen copy;laquo;uUerbl�ttern, elaquo; tfi ibnen niebt m�ali* lange p liegen, inbem bierbur* balaquo; obnebm be= fdjtoerlicbc raquo;tomen Socb befcbmerlicber wirb, neben biefem beengten 3Ubem finbet man bumpten Ruften unb balaquo; laquo;tb= men felbft gefebiebt mit fiarten laquo;emegungen mit ben 3ta^ fenl�md/en unb flariem copy;dtlagen mit ben Slanten. SlaA unb na* werben bie au�b�nilungen, namentlt* bur* bie auegeatbmete Suft, �belrie*enb, elaquo; fiellen ff* raquo;raquo;quot;S*raquo;/laquo; (Seicbro�lffe ein, Unorbnungen in bem aSerbauung�gefjaft, tie copy;lieber ocrliercn ibre nat�rli*e Sffi�rme, ber f*w4--*cjuftanb tritt immer raquo;eftiger beryor, elaquo; jeigen ff* Jquot;laquo;= laquo;�ffe Berf*iebener Slrt aulaquo; ber SRafe, bie solaquo; emfa*em copy;tbteim bilaquo; m 3au*e unb Siter toe*felt.
fflci'm iBferte bemerft man betonberlaquo; nur bann auffal= lenbe copy;bmbtome, wenn bie Jtranlbeit f*on eine bebeu= tenbe entieidelung erfabren bot, unb biefe copy;Jnjptpme tr^ ten befonberraquo; bann berbor, wenn man balaquo; pier nam etwalaquo; beftlgercr SBewcgung unterfuebt 1^�,raquo;�laquo;quot; quot;f' f*on im laquo;tanbe ber Mufte ein raquo;laquo;Jff'SJ�oiSfh^ Slanfen bei'm (Sinat^men unb barauf bei in 3lulaquo;ot*men
|
||
|
||
|
||
S7G
|
||
|
||
tint mtix ein meniget ftonattlgt Scwcgim� raquo;evftlbcn. araquo;an mu| bti tfnet ToMen Untftfitrtiuii� immer barauf alaquo;tni, ob man ti ni�t mit einer Slmgenentj�iiSunq ju tbim ftot, unb ben 3uftanb mit ben copy;Dmutsmen b'icfer laquo;laquo;laquo;iwWHn iBergfeiAuni) jieljcn imb befouberlaquo; at^miin,! unb OMfWlag mit emaiibtt raquo;ergleit^en. Wan finbet in einem folcien �eberlofen 3uftlt;inbe IS iii 20 �ltbems�ae in einer 3Hinute raquo;nb baju SB bilaquo; 40 Spitlfe; in ba ffleamp;egung nrtmett bann bie beiben itj�tigteiten in titttigem Sitimu tilg gegenemanber ju.
copy;cfct man ein b�mpfige� 53flaquo;b in fiarlc ffleraegung, fo bauert e8 mebt lange, faurn einige bunbert copy;tbritte meit, bann raquo;erben bielaquo;taem?iige Won bcfAiucrli*, tief, ba� Slusatbmen f*neller, bte Slanfen madien eine iomh fcbl�gige raquo;eruegung babei, bie SrtafenlStber werben anfae. riffen, unter bell fall*cn SJiMen bittet f!* eine iRiiinc, tie Were finb iingftlldi, bie Singen werben uorgebrangt, ber |tbejn wirb tonenb. 3n ber 3eit ber erbolnng fuffet tolaquo; Sftfer, Wenn man eireijt, bumraquo;f, ungern, aiatbvo--djen, lange au�bolenb, teutbenb unb wirft babei nur feiten
�t�raquo; Z'- fe ^oyquot;quot; *uflcn fquot;1*' raquo;ftre aii� quot;?* **quot; WP'W'JPV W m'quot;, flaquo; raquo;'**/ bumpf. 3e S�Sif �ffW'J^*'. W raquo;laquo;oorfwi�genbet werben laquo;at�rli* olle biefe copy;raquo;mbtome, felbft ^erjftobfcn unraquo; un. regelm��igelaquo; SSulftren treten bann mit auf.
JKan mji| bei ber Untcrfucfiung immec mit barauf raquo;in fragen, WeltbeJJronfbeltcnbalaquo; laquo;iiier sorter jn ertragen 22* �l'mfs s,,t3t�n9cn jieljen ju tonnen unb Wer= Ha(6 feinen $lan ju ma*en, unb muj (a nidjt btofien
amp;aWli%amp;lt;f�taii'gt;lt�quot;tituSt mit *** raquo;�mbfe ober SStf�'M .0quot;^*Wlj, laquo;laquo;b balaquo; fogenannte Sungenraquo; ax�ffJtJamp;aS� 3emi|btau(iter 5(u�bvuct, Inbem bei wZ%Mt^u 9�%ni*J^ ben Zungen, fonbern in tem Mltoipfe liegt. SRan fiejt, bo| bie ftlerbct geb�ri= gen Atan Je ten ?chr raquo;erfdjiebener ftatur finb unbTalb biefen,balb jenen Stunb raquo;aben; balier claquo; wefil am beften Wire, bloS ben Bnllanb mit bem giamen Barnuf ju bele-
$'*#9632;?quot;} m01*'?1 lquot; (?tuquot;*1 M V'M* barin M finbet, baj balaquo; copy;ewebe ber Sungen iftre etafticiut laquo;im Sbfil raquo;erloren Jaben unb raquo;ierbut* jwor ber Suft ben �ingang geftatten, aber nidjt im copy;tanbe finb, bie ilenge ber eini geatmeten Snrt burt* bie eigene ^ufammcnjiefi�ng fo weit wiebetauejuftoSen, wie bie| f�r bilaquo; r(*t1ge 5ltraquo;miraquo;ilglaquo;!
|
||
|
||
|
||
� 377 �
firiftfeiing ni)tl)tt)entig iil unb JievtutiS tann sic 3116= immgsbefdwevfccn ficrbcigcfiiljrl iBerttn. Dagegen foIBe man luoM tie Jlt^nmngafvantfteiten, reetdje auf �itetung obev fonftigcr aSertertinij lev Sungen, tier Sebet u. f. traquo;. beruben, mit citeriget SungenfrtiTOintfucbt, Seberf*ii)int!= nicbt ii. f. iraquo;. bejeidjnen. 3* raquo;ci^ recbt roobl, bag e� niSt immer fo lei*t ill, mit ajcjlimintbeit Wefe 3uf)�titc fogtcidj raquo;on einanter jw unterfdieiten unb bciD raquo;aber fo em (Sefammtname f�r meftrere iiuflanbc tieneii f�ll. Uebru genlaquo; fiubet man au* bei bem eigentlidien Damyfe obne grobe materielle 3crft�nmgcn in ben laquo;ungen, bap bic Sr. ndbrung be� ganjenOrgani�nni� nacb unb na* leibet, unb bic Satfc, wo bicraquo; nicbt jtattftnbct, geboren ju ben SluS. nahmen, fo bap hierbei immer au* ein fdjwinbi�cbtigcr ^uftanb fi* mit cntwictelt, obfebon bie Stjiere mit biefem Uebel oft uo* 3n6tc lang unter geeigneter iPffege Eienfle ju leillcn im copy;taube fmb.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; _, ,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. JV^i
3n maneben g�lten biefer JJrantbeit�rormcn pubet m ba� auftreten einelaquo; gieberjuflanbe� in ben testen (gtabieli beS Seiben� ein unb mirb babur* l)nubt|M*licb begr�nbet, bafi einjelne copy;teilen ber raquo;erborbenen Organe jicb m reg;ntgt; j�nbung�juftanb raquo;erfehen unb ^ierburd) bie gieberbetuegim. gen bebingen; biefe� Siebet bat ba� S.igene, bap e� bei ben Sfcieren mei|l ju SKittag na* bem aietjebren be�JDl* taa�futter� auftritt, bann raquo;icber etraa� na(bWBt uub ge= gen abenb raquo;on. Steuern erfieint. @ebt ba� Seiben aanj teinem unb be� Seben� Snbe ju, fo erfebeinen neben allge. meiner 5lbmagerung �bemat�fe copy;efdmr�liie l)icr unb ba, Durdifatte bi� jur �otliguation, au�fl�ffe au� ber SKaie unb cnbli* Sob.
Urfa*en.
3u ben Ul)tbirtWen raquo;eibcu geben alle bie Jtrantbeiten Slnlag, ffielAe eben im copy;tanbe fmb, in ibrem S�erlaufc fol*e Sierbinbungen in ben raquo;on ibnen betroffenen Organen ju bebingen, bie ft�ter in Eiterungen �bergeben unb fo bie genannten @t)ml)tome fterbeif�bren, ober aber e� bilben ft* biefe Eiterungen ber raquo;erf*iebenen Organe unmitteU bar au� ben in ibnen l)errf*cnben gntj�nbungen l)erau�. (S� ift mitbin in ben mebrjien B�llen bier fein primAter �rnnfbeit�juftanb sor^anben, fonbetn ein fecunbArer, ju beifen grfebeinung alle bie laquo;DJomente beitragen, melcbc ba� Sluftvcten ber raquo;rimSten JJranfbeiten Jericir�ftrten, unb
|
||
|
||
|
||
� 378 �
Jietlaquo; ift btimt natiirli* Seaion. laquo;llctn a tiimim HO, au* tie rtteirifctjeii Jttanttieiten, nameiittic* tet aunam, raquo;hne vmtmsimmt Stxmibdt raquo;atari* kegrjinben, tii m au rabeju Suberteln in benfetbcn entwufelii unb fo ta� lU-bel o�ite 3ngt;i|cijlaquo;utr(intbett Betbtigefiiftrt ift. .. reg;quot; quot;im�i�it Damjif Ijinaeaen', tgt;. $. bet iUiflaiib, mo balaquo; @eB)ebe-bet Sungtn ftine (SlafiiciMt bis auf eiiKit be. jlimmten reg;tab raquo;crlot, tarnt auib bei bem �brigenlaquo; gef�n-bfjlen Sbiere bur* unm�Sig heftigen copy;cbrau* entfteben, njenn man ba� X^ier lange in onftaltcnb Mmetler Seme, gung er^SIt, oljne ibtn raquo;iebet Beit ju g�nnen, bit Sltb. nmng auf ben natiirlitben reg;rab mieber ju bringen; befonraquo; Mtlaquo; ill bie|ber Satt, wenn man bieSbiere balb no*bem raquo;uttergenuffe gebraudamp;t, unb befonbet�, wenn eben raquo;ief raquo;utter raquo;erjefrrt raquo;orten ttar, inbem bann bie Sewequna ber Sungen bur* belaquo; 5raquo;i)etgfeas geringere ScStBingumun beflinbett raquo;erben unb bet J�lutumlauf rait gefiiict njirb
3laquo; ben Urfacben, toeliSe ober au* bie urfraquo;r�nali*c raquo;laquo;blaquo;bmB ber Sungen berbeif�Sten, geboren raquo;otj�oli* f*te*te, raquo;etberbene guttermaffen, bie f*ie*te (Sbblulbe. reitung im (Befolge baben,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; vv
iUi*t ju Wugncn ifi elaquo;, bop bie 9lntagt ju bbtbifiMcn �rontbctten ou*bei ben Sbieten fraquo; gut luie beYni Wm, Wen raquo;ererbt wirb, unb baf ein SJier rait f*molem, toe. nig oufgebitbetem SJrulltaflen griJSere Snciaung ju berfelben m, ollaquo; anbere, too iie| ni*t ber SJoU i|.
SSor^erfogung.
v,.�?'�!An?'gt;.*'cm Sn5e3ebenen no*, nut ungimjlig fepn; benn finb bei bem Ucbef J?ron^eitlaquo;ju|i(inbe in bem ober lenem Organe raquo;orbonben, bie biefelaquo; in einen qanj raquo;crftn. berten gnftanb in *inft*t feiner Xexlm oerfe^t *aben, fo
?,1?.��nteingt;.a?i,Ari,P.-,Squot;quot;,te' lieim #9632;3raquo;flraquo;nb raquo;ieber aufjubeben, unb beMolb tonnen ber gdlle nur wenige febn, in iocl*laquo;n eme�eilung gelingt, .um fo Weniger, ollaquo; mir m*t einmal, felbft bei'm be�enaBiUtn, bie Spiere in fo(*c J?quot;*raquo;^laquo;^quot;raquo;^laquo; 8raquo; bringen im copy;taube finb. Wo ihnen bie notbige gjRege ju Sbeil werben w�rbe unb elaquo; bier ac rabe mei� ben umgetebrtert Sffieg ju geben uffegt, je bnn. genber eine gute 'Wege nptbwenbig wirb, in ocjlo �blere ^anbe gcrat| balaquo; tlenb werbenbe Sbier. Snbeffen giebt
^mI? , TS'^l^'-r ,m *quot;#9632;' 8e6cn 8laquo; niquot;* 3a(flaquo; long erbdlt imb tolaquo; Stylaquo; feinem ^jerrn nc* eine arbeit leiftct.
|
||
|
||
|
||
379 �
|
||
|
||
fcap mim oft ftaunt, kof clt; fclaquo; glaquo;U ijraquo;, irati ttft fplt get*
Hi tlcbtl eirtlidi in .lob aulaquo;.
fflc^anilunfl. copy;laquo;sect; fie eine feljt raquo;laquo;Wiekene fefln mnS, tann man n* Jei*ttenfen, kenn menn tine Steige fo raquo;erWirtener Dr-gane Uiktn tonnen, fo map au* raquo;oft tie laquo;etjairtluna telaquo; Mm raquo;orUcnenten 3uflanke8 BerMieken fegt;)n. 3m 5Ulge= .meinen mul man fe(t raquo;alten, kaS man fueften muraquo;, but* ,Ui*tet raquo;erkaulidit, ni*t evtlilfenke Sla^tung ken �or^cc iuunet mijqli*fl raquo;iel Stoff su feinet grftattung jiuui�jren raquo;mb fco* niAt SlnlaS jum Muftteten raquo;on raquo;atttellen copy;nt. jnnfcungeu cket ju Untetii�Sung bereitlaquo; raquo;otftankenet Bnt. jiinkunqen ju geben. (SS raquo;alten fi* kaiet fclaquo;9lei4'n laquo;Jferke'om beflen in bem Dienfte bei S�ctern, OTiuUetR u. ketgt. aSit^beriftetn, laquo;o kiefetben mit �leien. oket copy;ibiootfutttt erndlrt njetkeu; ebtnfo traquo;ut, fraquo; lange man elaquo; amuenkcn tann, at�ne S�ttctung ken copy;ommer raquo;inbut* 8evei*t, ie*t gute itienfle unk tt�gt jut StSattung ke� laquo;ebenlaquo; raquo;iel bei; man fann fie in ken �brigen atouaten bakur* etfeften, ka6 man ken leeren aBurjelgetoa*fe allaquo; gutter re�bt, au* felbfi kenSJSfetfcen; elaquo; tommt �berbaust bei fciefeu Sfcieren weniger auf fcie 5lrt beS gutters an, aW botauf, bog et in 4jinfl*t fcet aualit�t gut \ft gt;S* quot;i*1 erbitst. Sag man bei ben Sftieren, welcftt raquo;um @*la4t. sieraquo; bienen, unter fol*en Umftanben ant bellen traquo;ut, fte, wenn fie einigermaafien no* bei gleif* flnk, bierju 8laquo; bei nuften, raquo;et(le|t p* raquo;on felbfi; nur bei bem ^ferke ifl es ber SaU, kof man es unter fof*en Umsanken in laquo;ebanfc. lung jquot; nehmen geswungen ift, um, raquo;enn m*t raquo;u raquo;WW ko* ken Buftonb etwalaquo; ju etlei*tein; kie$ bietet mkeffen f�r ken befjankclnkcn Sftietatjt meijt eben fcte Unonneraquo;m. liebteiten kar, atlaquo; bem ancnf*enarstc raquo;jf �laquo;laquo;WSquot;quot;laquo; f*n)infcf�*ti3er S�erfonen, wo man aulaquo; ber 6tgt;argt;)bki8 tn
Me Scf keVeige'ntliSen Samkfe, mit (Stf*laffung kerSun. gen, 9la*tafTcn ker copy;taflicit�t, laquo;raquo;n'?tt^ i8'S raquo;^nlm^ li* copy;tiiribaber, fur eine 3eit gute copy;teufte, aUein an eine laquo;akicalcur ifl kobei ni*t ju beuten, bi'laquo;Wquot; *ei0quot;SS5 f�r eine 3eit ettoalaquo; meftr Son unk kolaquo; �Ufiinen ift etroalaquo; freiet, laquo;at man elaquo; mit 9ietki*tung einet ganjen Sung. . einet Seite ju tl)un, fo ifl f�t tiefe getakeju m* laquo; ju !*affen unk man mu^'fuSen, but* kern 3uftanraquo;laquo; angemef.
|
||
|
||
|
||
� 380 �
fette aUittel We SWtigteit bft no* gcfunbcn Simge raquo;u er= raquo;eilten, unlgt; infofcvn tereu Sronctiien etwa mit copy;cMeira ft* fiiUten, f�r teffen (Mtfcmung copy;orge gu teagen, intern man fogenanntc SBruftmittel reid)t.
copy;in* eitetftdMen in ken Sungen, berScbet, Sgt;r�fenraquo;ct. H�rtungen u. bcrgl. oovljanben, raquo;ann ifi ket i5ufloiiti taum no* ju raquo;crbefTern mit. alle 3raquo;ittcl in ket SRegel umfonjl.
Section. aHan finket bei km gefaKcnen gieren fciefer Slrt kie mannutfaltigfien aSerbitkimgcn in ker laquo;ruft, unk laquo;au*. Wie, feibft ftcllcmucife imBellgetoebe unter ker^aut fiel, ten (ira a�ajjeranfammhmgcn kar, SBcrroa^fuiigen, Serraquo; Wrtungen, agt;crciterungcn ker Drgnnc merken beobachtet, Sl�urmlnkcn, ^tjkatiken u. f. ngt;. aufgefunken, aber bei kern eigentlichen Samtf ker 3!ferkc ftnket man nid)t8 at6 eine etwalaquo; mcltcre, lawigeSunge ebne^erb^eit i5rclaquo;reg;en)cbc8.
Sehnte Oramp;nun�.
S�on ben copy;cu^en unb Sontogionen.
aJian mug ft* kie (Stjijootien ni*t blog inccbanif* fca-Dtn crflaren, kag wenn eben eine laquo;Bicnge Ziiine einer gro6crn Sankftrcefe raquo;on irgenk einer Jtranfbeit ergriffen joirk, ktc| eine @cu*e iji, unk toenn man beobaefttet, kafi kie eben t)errf*enken �rantbeiten ft* raquo;on einem Snkioi. kitum auf ka� ankere fortjujiftanjen raquo;ermag, kiep eben kie raquo;arfienung ker dontagton if}, m giebt einen ankern fetoiikpunct, uon kein man kie (Srf*einung einer @eu*e oker epijoottc betrachten fann unk raquo;on toeUBeai aulaquo; ein unioerfeirer laquo;lief auf kiefe aSerWltniffe getfjan merken Mnn 4)ier ifi e� infccffen nur m�gti*, einige wenige aiSortc taruber gu fagen, inkem kiefe DarfieUung in i^rer �ain\l)nmlt;s in ka� copy;ebict ker angemeinen iBatboloaic limuberragt unb bicr mir fl�Atig eilo�bnt merken (ann. 2lUe mirtli* epijootifcben aierbiltniffe fink an- kie O�cil. latioiten gebunken, h)el*eiwff*en unferer grke unk ken �brigen aBclttorbem ftattnnkcn, unk foloie fein copy;ebilk, fern reg;ef*okt, ka8 unfern copy;rkboken mitbetoobnt, im copy;tanke w',-�,)leftnvall3Ftil,fim 6'nlWfflaquo;laquo; ju entgieben, fo muffen ftc aUe kern freunkli*eit oket feinkli*cn 3uge, ker
|
||
|
||
|
||
381
|
||
|
||
fie mit bcr�l)tt, folqen. Bie fjodiilm !!lu-3bi(raquo;unscn tieict a�elt�cgt;raquo;aU rm* quot;raquo;o'lll no* fauin gcabnict unb nur bieun� n�tin liegenben Scrmcn beiTcr beobacbtct, fo ber eiuiluraquo; bcr Sabre�jeiten, belaquo; ajtonbwcdifel�, ber Saijc�jciten, mit ijven auf= unb ablicigenben reg;infl�ffcn auf bie organifcbcn copy;ebilbe. 3n ben aUgemeinenaScvljaltnificu mn6 man bann anncljmtn, ba? bie iammtlicbcn 3nbii5ibucn MS gcfammtcn SftictvcidjS eine gtojje Samilic au�madjeu nnb inbcm bie SKlgtmeinbeit bcr jit tcagmbcn copy;rce mit iljrem Sunfttrcife auf fie mitft, au* eine otlgcmcine Jttanft)eit�neignng in alten einmal entlieften tonnte, roa� bie eigentli* TOal)ve, a*te (Spi�DOtie fc^n iB�tbei biej ift intejfcn Bon un� no* ni*t beobachtet unb mit besei*iien mit icnem SBorte einen fc^ou bei raquo;eitern engern JJreilaquo; ter aSSirfuna jener (Sinjluffe, reenn biefe auf eine beftimmte SReibe raquo;on Sbiereu einen fo na*tt)ciligen einjlug aus�bt, ban bie raquo;Diebrjabl betfelben unterliegt unb in einen beftimmtcn �rantbeitSjuilanti ge= ratb. �itan muj fi* biquot;bei tiefe 9teil)e al� ein raquo;ielfa* gegliebertc� reg;anjelaquo; beuten unb bann liegt ba� Srtennen bcr copy;a*e gar ni*t fo fern.
reg;on)ie feber �eben�raquo;)roceS in eine auffteigenbc unb abraquo; (leigenbe H�lfte jerfsat, fo fjubeu mir biep au* in ben (Sbijootien au�gekr�ift; meiil fangen biefe mit lei*ten5�t. len an, bis jie eirtll* eine Zeitlang mit tjeftigller, m�r= berif*er ��utb baufen, naci unb na* aber roerben bie g*Uc mieber lei*ter in ibrem Sicrlaufe, um enbli* ganj unb gar roiebet ju f*tBeigen. S)ic Beit kiefer �oolution unb Resolution ift nicbt mobt ju beftimmen, inbcm un� ber reg;*liiffel ^u biefen @efel$eu no* feblt, allein basect; fit l�ngere 5eit binbur* bauern tann, lebrt We �rfabtung jur (Senfioe unb ti �etten p* bann ber Sefnmofung ier einjclnen raquo;alle ber eben berrf*enbenAtautbeit un�betfteigs Ii*e ^inberniffe entgegen, tt�ferenb in ber fp�tern �eit, m iDel*er eben bie Seit ber SR�ctbilBung bcr JSranfbeit |i* barftellt, bie Sebanblung lei*t wirb unb ebenf� raquo;iele galle bann jur (Seuefung tommen, als ill bent �eitpuncte ber J^�be ber allgemeinen �rantbeit ft* jum Sobe wcnbcten, babcr beun au* bie beftanbclnben Slerjte ein unb biefelbc Jtrantbeit mit mel)t ober weniger �H�rf bctam^ften unb bei glci*er laquo;efabigung ko* fo gani raquo;etf*iebene Otcfutttitt erjiclten. Sreffen Tol*e co6mif*e laquo;infl�ife mit bcjiimm. ten locaten aSerbaltniffen raquo;on flanjen Sanbern ober (Segen. ten jufatnmen, bie feinblt* filr bie auf ibncn raquo;obncnben
|
||
|
||
|
||
� ^82 �
Sftiere erf^tinm, fo fommot fcann kit EtijoctifAcn Xtatth ititm JttDor, tie, rottm fit (ben in beWttiinftmrn ailaaSt nufttcten, nur einjelnlaquo; Sterten ntfctiitn, atlaquo; SBanjootitn, ^etrttnttajit^eittn, baficfgt;en. S)aS bitfe Snjeetien f�t MS 8ant, We @egmfc oftmals nadjtfteilig igenna einjnwjittm raquo;ermogen, (ft nur ju geroig unraquo; craquo; I)at tie ffirfafirnng gelaquo; leftlaquo;, fcaS, roenn Wefe enjootiWen aSerWtniffe ji* au* nur auf einjelm Orte ieftjrdnften, tcnnocb ni*t nur f�r tie SBetDo^ncr tiefes Ortelaquo;, fontern au* f�r weiter Sin= aulaquo; fe^r natStfaitige goigen entfielen fonnten. laquo;laquo; ift tei-nc8raquo;egelaquo; fo genau beftiramt, weldie �ranf^titen e6en allaquo; etigoolteu oter ollaquo; copy;njootien erMtinen, ob man reoftl eine Steilje terfe(ben tennt, We in ter Segel all foWe auftreten; allein elaquo; fonn jete Jtranf^eit allaquo; Buijootie oter gnjootie erfAeinen, in tem Solle, taji eben tie f�r i^rt allgemeinere Sntnictclung g�nftigen altgemeinen oter ext-li*cr befcSr�nttern aRomente 15* cinjicUen.
a�entet man fi* slaquo; ben Jlranlfteiten, weWe tie gigen-faaft an ftdj tragen, tur* einen JtranlljeiMfamen fid) wei�tet fortjuoflangen, fo befinten wir unlaquo; auf tem copy;ebiete ket �ontagionen. reg;c^en wir ten �ranHjeit8raquo;rocejj allaquo; einen intioituelten Seben8Irei8 an, mit einer aufs laquo;nb ei-iter abfleigenten H�lfte unb feinen tarin enthaltenen raquo;er-febirtenen copy;tabien, fo tommt man leieijt auf ben (Seban-telaquo;, tag unter folgen Umfi4nten, tie eine re*t raquo;otttom. reene reg;ntwi(fetung einelaquo; foldjen Scbenlaquo;raquo;organge8 bef�rbern, raquo;8 alaquo;iA m�glid) ill, bag ft* ein foldjelaquo; Ir�ftig emvorfkrof-fentelaquo; �rantbeit8(ntiBibuum feine8gleid)en auf einem neuen baju geneigten �Joten etjeugen tonn, mit einem S�orte, bai! in ber ^�^c ter �rant^eit Wefelbe anfterfent wirft. 3gt;i(S wirb um fo mefcr ter gall feijn, wenn eine SBienge foli�et Sranfljeit�falle in einer Oegenb, einem Sante, ei. nera Orte, einem Statte flattfantcn, intern Won ibrme^r. fa*e3 auftreten einen g�nfligen Soten f�r il)te (Sntraquo;i(fe= lung beurfuntet, copy;8 tann kaber jete JJrantbeit, wenn fie reibt raquo;ottfcmmen fl* entwirfelt, anfletfenb werben i aber man beg�nnet mit kern Stamen anflerfenkc �rantbeit oker gontagien nur raquo;orjugSweife tie Jtranlbeiten, mit teren Sluftreten tie reg;efobr ber �lnfleefung f�r kie �brigen Were jcte�mal oker to* in ten mebrften galten raquo;orbanben ift.
Srilaquo; eine e|jijoraquo;tif*e oter enjootif*e.5tranfbeit juglei* au* mit tem Sbarafter ter (5ontagiofit4t auf, kann tfl fte nlaquo;t�Tli*eta�laquo;tflaquo; wn fo raquo;etjeetenfctr wnb f*neU aagemtin
|
||
|
||
|
||
� 383 �
roertciib, ka nun fcowelte Singange f�r (le bu ffnb, raquo;it man im gttminen fieben fagt: ittiet unb 3:i)�t f�r jle offen flehen; bajingegen tit f�r einen bcftimmten Snntftrid6 rei�nen Sontagiwten tie �tanlljeiten f�rt, roeicie bei geft�riraquo; ger Strenge unb jtoeitm�jigen Mnorbnungen afege^alten ober unterbr�ctt raquo;erben tonnen, Wenn fte erfefteinen, raquo;ie bieS J- laquo;.f�r un6 mit ber SRinberpefl ber gat[ ift, bie f�r unfete S�nbcr M reine Sontagion erfefieint, ba^ingegen fie f�r bie copy;tewcnlSnber atlaquo; Siijcotie mit contagi�fem �^atacter bafteftt.
SJaj) man ben eigentli(6en JJrant^eit�famen, balaquo; �ontlaquo;. gium in fl�citiaee nnb filelaquo; einteilt, ift Iiefannt, unb man raquo;erftefit unter fl�rttigem �entagium ben JtranffteiMfamen, ber gasf�rmig ft* ber Suft mitjutljeilen utrmag ober p* aud) an anbete frembe S)inge Mngen tann, unb fo raquo;raquo;n Sftict ju S^icr, raquo;on Ort ju Ort gefcSle^t werben fann, ebne bag balaquo; Sfncr, raquo;on tt)e((6em e8 ausging, feinen copy;tanbpunet raquo;erlieg; ba^ingegen firelaquo; �ontagmm kalaquo; ge. nannt traquo;irb , toclcbclaquo; an ein befiimmteS �ran^cttSprobnet, reg;*leim, copy;iter, 3au(6e, @4orf u. f. raquo;. fi* gebnnben ftillt unb nur, inbem man bieg materiett auf ober in einen onbern Organismus Betraquo;(Ianjt, bie �rantljeit in biefem wielaquo; ber erjeugt. (SS fann aber baS �ontagium ault;6 beibe �i-acnfdjaften pfammen befi^en unb eben fo ^ut fir als gas. f�rmig anjledenb Wirten. So ift J. 33. baS SRoJgift ein jireS Bontagium, baS Sontagium ber Porten hingegen folaquo; raquo;ol)l flu^tig als pgleidj au* an ein beflimmteS copy;ubfira* gebunben.
SEBclAe grege SReifte raquo;on JJranIf)citcn ba^er in baS a3e= reid) ber reg;cu*en unb �ontagionen gejegen werben tann, fpiingt in bie 2Uiflen, bo man aucfi alle bie JCrantfeeiten Jier �ufjuf�ltren raquo;erm�cbte, wel*e bur* SRiaSmen ^er. raquo;orgerufen raquo;erben; aHein in raquo;roctif*er^infi*t f�^rt man nur eine Heinere OJeiJc ber raquo;orj�gliSften copy;lieber biefer grogen .Rette bier auf unb bemertt bei ben �brigen an �j-ren fonftigen Stanbottcu an, ob fie contagi�s ju werben oetm�aen ober ob fit fi* au* als @cu*en 3t. f. TO. aulaquo;, bilben tonnen.
|
||
|
||
|
||
� 384
|
||
|
||
(SrftcS Clt;npifcl. SSiSn tch 3)iilj6tantitrdntf)citcii (Anthrax).
68 gict't eine Jttanffjeit tev Sljicte, tie unter fo raquo;ielen copy;efialten evfdjeint, bag id) fie mit fcem SJamen belaquo; SljO5 maleon� bet JSrantl)eiteit icnenncn ni�iSte, i�) meine ben fogenanntenaH�jbranb. gaft feine einjigeSoim raquo;onJvrantraquo; Ijcit�lebcn ifl mir betannt, unter luelcticr er niefit crfcfjiene. SSSotil m�chte i* iamp;n aU beu Urftotf mehrerer itranfljeitcii aincfieii, nu� bem fldj felbft raquo;icle Jtrau�jcittu be� a)ien= fdien ^erau�geformt i)ahen, bic auf ^oberer SPotenj bie cinjelnen Surmen, bie jene im Sljierreidje burcbiuanbeit, bort raquo;on 3Jeuem rejr�fentiten unb fic nur im SBienfdjen ibirttii^e 3nbiraquo;ibuen bavftcllcn, bie il� aulaquo; bem allgemci. neu �ljao� t|erau�lnlbetcn, batjer aber aud) fcl)t natilrlid) folgen muraquo;, bajj raquo;iefe Sormen biefer Jiranfbeit im JEbierlaquo; leben bei reeitem unbeftimmter, raquo;agcr, nid)t ben rcgelma= Bigen iEsjpulaquo; baltenb, erfdicinen muffen, unb babei aber mid) serberbfidier f�r bie a)!el)wal)l ber banon ergriffenen Snbibibuen werben muffen, als icnc entmidcltcren ivormen bei'm S�ienfdien, bie jiuar ()i!l)er entreiifelt mit au6bru(t�= Bolleren copy;Snnatomeu, id) moebte fagen g�ttlid)cr auftreten, unb fomit einen ergreifenbercu Streit mit bem raquo;on iftnen JKimgefudjten Drgani�mu� beginnen tonnen; allein biefer laquo;Streit lommt mir, um mid) cine� SMlbe� ju bebienen, wie ein geregelter 3weitambf gegen eine regellofe, m�tbenbe aiiafacre raquo;or, u)o�cin �ingtiff, um SRube jil etjwingen, entroeber unn�$ ober nur gufdllig gclingciib ift.
3t6 glaube, baji galligtelaquo; Steroenfiebcr, gelbe� gieber, crientaliftbc iCeft, bie febroarje SBlattcr, ber SranbMn�r, Scarlatina maligna, raquo;ielleicbt fclbft ber Croup, bie ent= rcitfelten germen tei a)iiljbranbe� bci'm JBieufcben finb. SJei ben Sbieren tritt er unter ben gormen ber Sungenent. junbung, laquo;rultfellentj�nbung, ijnfc unb ^cr�bcutclentj�nraquo; bung, iieberentj�nbung, aj�ljentj�nbung, felbft jungenraquo;, amp;auimn=, Singenentjunbung auf, fomie et aud) a� 3)arm= entj�nbung, aTjefentetiti�, ^jautentj�nbung erfebeint, toeldje gormen aber feiten ober raquo;ielmeftr nie ganj rein allein f�l�lt* bejfeftenb raquo;erlaufen, fonbern meift'nebenemanber unb miteinanber bajlebcn unb beobachtet wetben.
�lllein angenommen, bafi biefc� tta^t ifl, fo muffen boeb alle biefe gormen etwa� Sljactcriftifdieraquo; an fi* ttalaquo; gen, foroie ba6 3itlgt;iraquo;ibuum cinc� reg;ef*le(Stclaquo; raquo;on @c=
|
||
|
||
|
||
� 386 -#9830;
f*�)jfcn fccn UrtBUulaquo; let ganjen Stcitlt in fi* wieketftclen mu�, wenn elaquo; fid) mit in tie Steige jener netten Will unraquo; fotl. S)iefet Sgunct Ui gemeinfamen copy;ntfleftenlaquo; otev iti gemeinfamen $in(lrcben^ mug feftgcfleUt wetten nnb t(at raquo;otliegen.
3n wel(6em SPuncte fomraen aSev nun nue tiCcfc raquo;erraquo; Mictcncn govmen Hi raquo;BWibranbc� �berein, weites ift ber S�unct, raquo;on wcl*em fie au�gctjcn ober wofcin fie flreben unb auf wclcbe ��eife ift bics ju ermeifen, tlor barjulegen nnb fefiiuftellen?
5)iefer �Sunct, bot wir f�rten, ifl balaquo; SBerloSten bclaquo; SHutelaquo;; raquo;on ftier aus gcStSltte� unb galten wir bie. feit gjunet feil, fo glaube i*, fennen alle anbern Sieben, ipmbtomc hieraus ertl�rt tterbett. Sie JJronf^eit ift gelaquo; raquo;raquo;iffennaa^cn ein Sclb(iraquo;erbrennen, nur nodj aur einer nie. berent Stufe ber SUt�bilbung; follten felbfi bie SScrfl�fji. qung be� Sette�, bie gelbe, olartigc i�iaffc, bie fi* unter ber J^aut, auf ben in ben -g�^len raquo;cS JJ�rpcrlaquo; jitj raquo;orftn-benben �Bajfer, fcUijl auf bem Slute in ben innetflen @e. Mjien bem untcrfudienben Sluge fiel) tar|ie�t, bie SBclt�eit be� #9632;�erjen� u. bergl. niett SSefultate einelaquo; folgen SPtoeef. fcS fe^n, ba, wenn man Sbierf�rbcr ber copy;mwirfung beraquo; geuerS aulaquo;fe(}t, biefelbcn �rgebniffe beroortreteu; fclbfl tcr Umftant fprirtit fcaf�r, baii gerabc bie Spiere, beren �S�rber fdiwammig, fcifl, alfo mit einem Uebermaage raquo;on �oftlenitoff erf�llt ifi, gerabe au* bie fmb, meldje am er. fjen unb leiditeftcn bie Jlranflicit betommen unb unterliev gen. Slud) bie raquo;l�^liAe Unterbrii�ung belaquo; Steroenfljfiemelaquo; fann barauf be�r�nbet Werben, ba, fo wie ein ^aubtftftem eigenmaiStig Seroortritt, ba� anbete in eben bem ajiaajie unterliegen mug, fo bier ba� 3Jcrraquo;enfl!llemi baburc� aber wirb nat�rlich ber siirogrefftcn be�Uebellaquo; ungemeiner �Sor. fdiub geleijiet, inbem nun ba3 leitenbe livituiraquo; fefllt, bie Reaction nur unbebeutenb, unregelm�gcg gefdjejen lann, nur auf einem ober einigen $unctcn raquo;or fiel! gebt unb fo ben �rganiJmu� wie eine Slrmee, bie ben ffeloberrn raquo;er. lor, auf einzelnen ipuneten t�mpfenb, �beratt befiegtwirb.
Ueberblirfen wir bie urf�rtlicbcn a�oraente, raquo;on bentn mau annimmt, bag burdj tftre ginwirtung auf ben !E|jier-f�rraquo;er bie ftier betraditete �ranfftcit Jersorgerufen werben tann, fo jlub laquo;8 cbenfaUlaquo; lauter gSotenjen, raquo;elfte bie dnl. raquo;itfrtuna belaquo; �oWenfloffelaquo; unb Sffiafferftoffe�, mitbin bet elementlaquo; Ui SBetbreunenlaquo; beg�nftisen, ntgatlse ftUctri.
11 * *
|
||
|
||
|
||
-�- 386 �
titlaquo;; copy;muftfltlft, toljer auc* an�altctifc feudjtc� SBettcv in hilft tvorfencn copy;egenten, fcXbft tvorfcnc Jjikc, recim kuc* fie (jluffe, SBadje tc. raquo;crvingtrt oin gar aiiSactrocf. net iDcrtcn jiirt kabet aus iDrem ^olcn fitf) entlie� raquo;iinivf= luffeentwittrit. SBHi einem SBucte, es fiiit alle jene Siiu Puffe, tue im copy;tanke fint), ein fc�nelle� llebcrroiciien belaquo; ajenenfjjUeme� unt ber negatioen SltljmungSoraanc jn be. tcirtcn, iinb juglei* bic actionen be� 3levraquo;ciifofteme� m tinterbviicren raquo;evnuigen.
copy;otltc barauf (in naci bem eben reg;cfagten nidjt bic31n= mt bamit ju bereinigen fcDn, ba� ber aJiiljbranb eine 9lvt JBlaufaurcoergiftung fcraquo;? laquo;ringt nictit tiefelaquo; reg;ift fdindl ober taugfamer (@. (raquo;riftifon'� quot;roricologie) faft biejelbcn Stefuttate deroor? unb ifi tl in feinen elementar. beHanktljeilen, �o61eii|}i.'ff, copy;tietfibff unb aBaffcrftoff, jenen eiementcn nitbt ganj glei*V 3a, fann niebt fogar bic -Jlnnaljme, baf ber �iciuip raquo;on ijijlanjcn, mcldie teictlid) mit micrb8coviif(t)cn ijjiljen befcct |inb, biefc ftier betrodk tetc Jtrantl)eit Ijerborrufe, merauf jnr�efgef�^rt laquo;jcrben, inbem ia bic copy;cbro�mmc raquo;ielc copy;lementarbeftanbtfjcile ber JEljierf�rbcr entlialten foUen, mitljin au* @ifte rnnffen cntwictcln tonnen, bie jenen tl)ierif*en copy;iften nalje fteften. {copy;. �ljriftifon'� Stoticologie.) greilic6 fliinbe biefer Joe. Ijaubtung entgegen, bau bann ou* in JJbrjiern, bic am ffliiljbraub flavbcn, fi* entiueber freie SHaufAiirc jeiaen inuijte ober tod) in einem feljr locfer gebunbenem i5uftanbc 3dj Ijabe hier�ber gar feine copy;rfatjrung, mbebte ober mobi iDifTen, ob nirgenb� be�ftalb ein aSerfucb gcmadit luor. ben ift, ober juenn er gemaebt w�rbe, laquo;jcldjc iRcfultate er lictertc.
S�r biefe Slnjidjt fpr�cfie �brigens boc6 au* raoM bic ?lct)iili*teit ber copy;miibtomc be� S�iiljbranbc� mit bur* @*langeiigitt ^eroorgerufenen gScrgiftungen, bic aroSe Slngft, �lt6mung�bef*n!crben, (SefAre�lftc, g�rbuna icr laquo;aut u. f. w., unb bie 5lc6nli*!eit ber @*langengifte mit ber SBlauf�ure nnb bem 31ntt)rargiftc.
mt ben eien aufgcjlelltcn @laquo;fecn l�pt ji�) au* bic S�rognofc Bereinigen, bie mir bei'm Selbfiuerbrcnnunglaquo;. srocej, roie bei bev aSergiftung bur* laquo;laufaure, mic bei aSergiftung mit reg;*langengift nur immer iniiJU* au�fal. Ich fann, unb nur bann einen ottenfaUfigcn �nnfligenJlnlaquo;. gang raquo;erfraquo;rc*cn l�gt, Wenn bie -SKomcnte ber erfrantung oon bem (S-iiitrltte ler *el)anblung ni*t ju entfernt tie=
|
||
|
||
|
||
� 387 �
tfcn unt tcv Jitanttjeitsuvcttfj nod) uidit ben aaujeii Or�a= nijmu� ev�vificn I)nt, mittun nodi meDc raquo;*laquo; raquo;quot;raquo;'Slaquo;,?^ lute laquo;cbnirtlun� ncien bet allgemeinen ftattjtnben fann.
SBa� b e SJcTjnnblmui anbettiRt, fo mimte ben raquo;oraru geftlUten copy;�laquo;en nad) bUfclbe ()alaquo;raquo;tfa*licl, *laquo;laquo;nMlaquo;llaquo;raquo;i belt SJev^DluHfl�Woct� be� SMutcS au raquo;quot;'quot;1quot;quot;' quot;raquo; 'quot; *quot;! lUbevn�egcn bei laquo;cnenfDftcmc� unb baiiigt;tfac6l * be� nega-
iratevbnittte 31etBeufgt;!ftcm tmeber ju ftotjcm- SfMtigfcit angt; �SS raquo;unleirt) aber au* bic entmbcv irtpn ettani ten, Set bnr* (SvtaDrun� (.ngenommenen Socolajfectionen tiafj tiq mitiubcDanbeln, um fo kdlaquo; Udbel an fernen geerbtlaquo; unbTeiner cvften 3lu�bru*�tteUe jn ievmdjtennbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .-
SBJalaquo; bic iBi�qliditeit bot Sottpflanjimg bte er laquo;quot;it ocit burefi laquo;nfleefung betrifft, foifi We�e.WoW flanraquo;.laquo;laquo;laquo; 3raquo;effd ill ftc en; kenn bie Jtrantbeit, raquo;laquo;1*laquo;quot;' !5l,^�^ raquo;oben copy;U'e raquo;erterMi* erf*cint, fogte et) *te.'5laquo;Wtftftem| bei Organi�mu� ergreift imb in Jojmn 3eit r*raquo;laquo; copy;anjen bemeiftett, mm auf eben BaU in ibrer Stu�b Ibuna ^ weit febreitin tonnen, balaquo; fie ft* WJft raquo;laquo;Jquot;, quot;�quot; lann. 3* fann fo wenig, als Semtnft 51nberc�, m JlbreK fiellen, ba? e8 fowoW in ganjen copy;JJisootien, raquo;flaquo; ''laquo;' laquo;' nen S�llen raquo;ortommen iann, bau bgt;ic (Sontagiofitat gelinge, fa felbfl gans aufgetioien felgn fann, fo wie c� Seiten giebt, mo bie 3)finiier eine geringe Seugung�traft eattoMdn, otei eimclneSnbiBibiicnoorfommen, benen ti ftetlaquo; raquo;erfagt bleibt, biefelbe 511 llaquo;elB�l)ren, trofebem fic tie�uiictcu 3ei*en bei aliannbeit tragen; allein, fo frage laquo;laquo;'^fffl alaquo;L*laquo; copy;efun^eit�tolijei, loer tritt elaquo; luogcn ju beHimtiicn. bin Bat bi^mal biefe �raft iWe copy;renje, ober gar in biefcm ober jenem beflimmten 3nbibibuuin Wirb ober fiat fie fj* nidit entwiefetn tonnen: copy;emifi efcenfo iBenig, als auf bie �Bi�glicbteit ber m�nnlichen laquo;JJotenj ober 3mroten� Wt Wj tulaquo; im SSorau� f�r feuettbat ober unfruchtbar bejtimmt
'quot;quot;copy;aS Wer' nUgejneine, un� not* ganj unbefaniite SBio--mente DevrWen, WSt ficb fcflon barau� laquo;^�quot;laquo;'#9632;^ *quot;raquo; T nur im S�fianjcnlcben bei einem ungemeinen laquo;lutbemeiW-tbnmc efte geringe, ober aar feine gruebtetjeugung.itat = finbVt, ba6 Sei re.cber JBl�fte oftmals niele gans untru^t^ bar beiben, im @egeiit(|eile ^Mtmttawamp;'Wamp;t hm eineSruAt anfe^t. @olaquo;tc Jier imitvantlieit�leb 1 niebt baffelbe angemeinlaquo; (Sefef and; gelten, befoiibeiS oci
|
||
|
||
|
||
� 388 � mS^S^11 ,u,(* na*e Mmm mtW Unk kann ,raquo;.
sect;laquo;'^en.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; quot; *quot;quot;* tei,, SWIgtlaquo; laquo;efultcit ftcr.
f�^�^�quot;^' JWWoflaquo; ffquot;- % 6auquot;tquot;
a�f hSm�quot;}*^quot; J'f0quot;*1.quot;.laquo; laquo;laquo;laquo; JE* erlaquo;' toe =
SSnflaquo;T��' c??quot; a6re 'quot;quot;* *ie SlugMllfilinFfw �f0^^ ^s?16!'? ^ffS^I?laquo; n,erten faIquot;i. m�^te bei fc'ev
S-quot;,eit. fiait'cn' 'quot; 'lt;quot; Vlnt6vav6eu[cit feine raquo;rtffetiqen gluifefcten Antet, fonsern fta| R* @a8 in'� �eUaetoebe laquo;vg^, mobnycraquo; kann cne laquo;eulen bei'm copy;ttei*en e n �ni.
tS.^quot;,quot;,'*^quot; i,UTC* *quot;laquo; '-quot;quot;laquo;quot;inftung temcrft wirk copy;(laquo;er ^�quot;11 ^� W*' f,efiquot;rt,ttlaquo; ^i Mi Wn tt werken, kau knim kie JJraft meamp;r an kie �Raterie im Sia. flememen aebunken bleibt, kag hingegen bei langfamerem
Kf��^ ^Xaquot;3t'c.iU(6, m*gt;m fce� ne l)egenkquot;n laquo;or^erlaquo; au�juftrablen. 3* glaube felbft, kafi inilo qonraquo;
rlaquo;ffifv,raquo;�^ ^1*%quot;* quot;'i^quot;'8 laquo;'quot;5 laquo;angfamem m' rSSV�^f* t,amit laquo;quot;Sefteatc Smpfserfucfie ni*t im-Lria� i1quot;*laquo; laquo;laquo;b quot;raquo;arteteSefultat geben f�nnen^
a�S?w5'JeteSnfr?tt ^laquo;anfttumenten, raquo;raquo;niit franfe -J-Dierekcrartbcbankclt raquo;iirken, mieker aefunke ju beruh. ren, ankere kie Slnftetfung kur* niaterieUeT llcbcrtnwi, hJSi�fnraquo;)f�!,ff fa-ft fluf 3quot;lU 6erabfe?e, ' ffioM noTw S.�2 ,fgt;t lal.in *quot;quot; reg;cgenkendeg; raquo;raquo; bTr JUiiSnk S,v't/a?H1quot;lt' ^fti?ct laquo;laquo;fWtt. au* feine gontoStVlt ftdrfer feftn mag , nft in anttren copy;egenken. ,3''Brc3quot;'lquot;alaquo;
fnm�.?' * ?lm laquo;raquo;f b'e erfcSeinungen im laquo;eben �ber, fo raquo;Wimlaquo; m.r eine Sorm bet \Rraftfljcit tntgegen, kie mit kie
|
||
|
||
|
||
� 389 �
Uvfctm ttt (SScfammtfovmm tea laquo;�!il5btantelaquo; 3U fclaquo;raquo; fcfteiut, unb jnjat raquo;icbcvum au* bei bcm am ticrfltn Itc--Ijcnbm �nfcrer ^austbicve, id; meine bci'in copy;cDwcine. J^ier trifft man cine 2Jiil�branbfotm, bie ali cine rcme ^auttrantdeit, ali fiebcvDaftct 31u*fd)lag jlcB^botpinty Wiibrenb olle SJebcnftjmrtomc ben (51)aractcr bee; a)iiljbran= belaquo; bcurfunben. Smi Xi)kx jcigt babei )!ti!?li(t) Sraitrujfcit, juroeilcn fiinjantenten, flct� motten @ang, Slyyctitlofi�fcit, blrtulidie 3unge, abgeftorbene traurige Slugcu, bat faltc (Srtremit�ten, bev SPul� ift miterbriictt, Hein, faft unfubl-bar, ba8 Sbier, wenn es and) fonii frnljcr unbanbig, tuilb roar, ift unembfinblid), itulge in feinen �Bcracgungen, im* auf ber^aut fincen fi* balb meljr, balb Wcnigev bUurotbc, Ijarte, ctroa� �ber bie sect;outpd)c erhabene JJnoten raquo;on bev @r�6e eines �meigrofttjenft�ttelaquo; bilaquo; ju ber eine-3 \)M\�, felbft gonjen (SulbenS. 3un)ei(cn ift raquo;ottfommenlaquo; ier. fiopfung, flct6 aber fc6r barter Abgang raquo;cn SB�ft raquo;quot;rjan. ben. aierfudjt man einen Slbcriaij, fo fiiept in ber 'Jiegei ta� SBlut oupcrjl tr�ge, mir trovfenweife, felbft laquo;Jenn man eine Slcterie burc^fdineibct, in fd)timmcn S�llen au* iroobl gar nid)t.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , , m v'
@aniunbel)anbc(t, ober bei fp�t eingeleiteter S�cbanblaquo; lung gebt bie �rantticit allcrbingS in mondlftt gallen bod) laquo;on felbfl in copy;enefung �ber, bie bann mcifl mit kern 5., 6. Sage raquo;olltommen eintritt, laquo;30 bie Siliere itjrc gen)ol)n= licie raquo;Bi'untcrfcit raquo;ieber nnsunclimen Pflegen, ��eflanbclt, ift biefe gorm bie, raquo;eldie am erflcn ju beftegen ift nnb nur fetten finb mir Sbicrc, We id) bolbig in ��ebanbUmg be. tnm, ju copy;runbc gegangen. 5gt;ic Sebanbtung felbft war in ber Olegel rein antiobtogiftif* mit JBeaditimg tc� ergriffenen ^auptorganc�, n�mlicft berJiiaut. Unter allen raquo;Biittclii bat mir cine aJiifdjung raquo;on JBrediwcinftcin mit iSalpcter bie befien �)ienftc gclciftet, wobei jju bemerten ift, bau im 6 bi8 10 @ran i�rcibweinftcin pro ilosi alle 3�4 copy;tunben STOei bi� brei Sage liintereinanbcr geben fonnte, oljnc baf (Srbredicn erfolgte (iebod) mit einjelnen SlnSna^men), ba tt�) ba� Sdimein fonfl leidit brictit. 3dl Ijabe mir lie copy;acbe fo ertlftrt, bat �ier baS Slntimoninlmittel feme aBir= Tung ganj auf rie �uScre erfrantte fymt erftreeft unb bei ton nbgcfiunu'ftcu Stoenftiftcme gr�pere (Saben ubcr= l)laquo;mgt;t, befonberlaquo; in ber erften JtrantljcitalKilrte, ertragen raquo;raquo;erben, laquo;ei raquo;orbanbener aSctftoraquo;fung w�rbe reg;tauberfalj, ober Arcanum duplicatum mit Del in tcn3gt;raquo;iWenrmiiMeii
|
||
|
||
|
||
� 390 �
jlntSM?*1/8!8.!?*]^ yenn *laquo;quot;(raquo;}laquo;(*laquo; �tiftant beraquo; Ben. kennevsen emtntt, Hu* WjoJI damiiex Cect malixiam:
bcto.itt toertcn. ]to ftobe jiitocitm tie 6ottttnMen a��e. Wnitten laquo;ni tutd) irgenb ein Siittcl geteijt otev ge�lt,
S.�S vcc J9anyunS acfcften. Cut* tiefe laquo;cljanb. lung fm* tie a)!etraa6t tet cth-nntten Xljierc gerettet laquo;or�ten, tic itraquo; in JBefurgung itUm
^ierfloiirtig mit beac6tcn�iuertt) erfdieint mir ter Um= 1, quot;Kt,^6 quot;L'quot;quot; fol*e ^iere frei Ijerumfaufcn, fie fefjr oft tie 2liifJ|aiiciic aum Sagcr raquo;rtljlen, aud) raquo;on berfclbcn be= meng faufen unb nic^t fetten ganj allein bnturcfi genefen. Jit bieS ni*t ein �eroei� f�r tie 31nnal)me einer �laiu fduteenttoiefelnng, tlaquo; ftiev iai Slmmoninm tcr raquo;iiftiautbe entgegentritt?
Sterben fol*c Miere, fo treten juerfl tie 6ef*riebenen JpautFnoten jnriirt mit bann bauerte ter Jlamtif meifi nur memge copy;tnnben bilaquo; laquo;urn Sobe. laquo;ei tcmSectionen f�nten ltd) tann jete�mnl grgic�ungeu raquo;on gelbem, rbtblidiem, mit Dekugen befefctem �Baffer in raquo;Baue*-- unt laquo;ruftfciible ober in einer berfelben, tfteernrtigeS, WwdrjeS, mit gelben Singen BerWene� i�lut in tem^errtn unt ten-gro�en @e= men, lleberfullung ber Unterleib�oencn mit SBlut unt tiep ober lene� gro�e Organ Srantig; bait .tie S�rmc, bolt raquo;08 ^erj, bait tie Siieren, ober niedrere juglei*, to* mu� }* gefieljen taj 14 tie aJJilj nur in ten toenlgften Satten beteiitent officirt font, efter tic Seiet, unt tabei biete Bilf. tige O^alle, bo* niSt immer, raquo;obei gelbe (gutje ft* t)ic unt ta, gutteiten biet, jutteiten garniAt, abgefeist ftatte; irtj laquo;innere mi*, einmal am ^erjbeutet ein (hmai�ti @a(fraquo; 4laquo;R fcnmtt ger�llt gefejen jlaquo; ^oten.
3* glanbe tefiDatb, baf tiefe g�nn tic Urform tc5 3J!iljbrante� nbcvljontt i�, raquo;eil i* na* tem ^urfirftreteit ber �notcn tann tie gormen ter Jiranff)eit ^abe cntfleben ic^en, ttet*c niefit nur tem copy;cbibcine, fontevn an* ten anleren ifbicren eigen fmb.
!Diefc gorm ifl �brigen� ticieniae, ii'clie i* in Wefl�cv eicgcnt in tcr SBietjrgoJl in ter (S�tgcgent raquo;or tem sect;U ter�berge gelegen Date.
3* babe au�er tiefer g�nn bei'm reg;(i)iraquo;eine no* raquo;loci #9632;5aiH)tforinen bcobn*tct, nnmli* SKilsbrant ali *al8eiit. Simtiing unt aleSarmcntjuntung. 3)icfc gormen Weinen
|
||
|
||
|
||
301
|
||
|
||
miv teile nuv raquo;on fcev aujcrcn ^out inuf tie @cMc(mt)(tute l)ctt)iv!te aJictaftnfen, aVjo ajcrfcgun� in wxiata gotin raquo;on oupen na* innm ju fcljn. Sie cvfterc tctfelben, Me6(iW= cntj�nfcung, enMgt ta� Seben fe*t Wnetl unb id) Ijnbc tgt;a. bei tie jlattftcn Aavbunleln 4iefel)cn, inituntct auf bcikeii Seiten ke6 ^alfelaquo;, mitnnteraquo; blof auf einet copy;cite, nmbci �brigenlaquo; kie anbern eben angegebenen allgemeinen lt;St)nU)= tome fi* glei* bleiben. 3�l Wn in laquo;eljantUing biefcv govm nie gl�d(iS) gewefen, nut menige copy;tntte tonn i* mi* entfrnnen, gerettet ju (jaben. 3d) babe bonu bemetft, fcaf tttAffflC Einreibungen raquo;on fpanifcfjer Slicgcn=(Salbe out ben sect;al�, gute JDienjte leifleten; son iem (Stricftfcuct auf biefc reg;cgenb I)abe icb cinigemat, aber obnc Stfclg, reg;e= branch gemaftt, obgteid) \d) ana bet copy;rfaftrung einiger meinet SJefgnnten miji, tap bicsect; raquo;B�ttel tic Jitanfljcit bt= fcitintc.
S)ie Sfotm aU copy;atmcntjiinbnng Ijabe iti) entwebet ganj attcin raquo;etlaufcn feljen, ober jnglcicb mit aujierer SRbt^c ber ^ant raquo;ctbunten; bie eutj�ntimg tcr copy;atme tear um fo heftiger, je getinget tie �upere gjiitl)e roar, fo roie fid) bitB aueb bei bcr'oorigen Sonn ber JjaWentj�ntung Derb�lt, bie allgemeinen copy;raquo;mbtornc bleiben tiefelbcn. Dajj bet tct ^al�cntj�ntung ft* Ijeifete, fa(l gang untertr�cttc Stimme, angftlid)e8 Sltljinen jeigt, tic Singen gloijent unb ruts fmt, tic 3unge geMrootlcn tint bl�uli*, unb bei'm 3)iiljbrant, allaquo; Sarmentiiintung, bolaquo; SI)ier @*merjen im Scibe an= beutet, ganj unterttiidte copy;atmfecvetjon l)at, tierpctjt nrt raquo;on fclbp.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;' i
S)iefe lefetcren g�nnen te8 CDliljbrantc� mit �u�eret iKbtJc tcr $aut rocrben in ber allgemeinen Spracfte untet tem Flamen bee SBr�une raquo;otjugeroeifc aufgef�hrt, obglei* ti an* cine nitbt milibranbattigc Angina gieit.
3* ^abe feiet bie manni*fa*flen �ltittel angctoenbet, allein in bet SRegcl umfohfl, !alte 58egiesect;ungen f*icneii ten Sfeicren wofel ju tfeun, allein ftc f�fetten pet� tof*et sum Sote, wobei balaquo; f�tmlit�e JBlnurocrben bet Sfeiete ben balbigen �inttitt belaquo; SoteS anseigtc. laquo;effet tfeaten taltc SebmumWlage auf ben SBaudi. Snuerli* feabc i* ftetlaquo; blojj Jiittum, copy;taubctfalj, �Beinfieinfaure, Del gegeben, feiten ein S�tcdjmittet; Sicfc Sonnen tjabc i* meljt m ber (Segen* n�rbli* raquo;om ettctSbcrgc gcfcl)en, au* mc^t no* bem Saufe ber 3lm na* Ojlcn fein, feiten Ijtct in bev Statt. 3l)t @ong ift fefet taf* unt mitunter wirtli*
|
||
|
||
|
||
� 393 -
furtttibar m�rbctifcraquo;, fo kaf jncmtimal in ciucv3iaci)t man
menu raquo;orBlaquo; no* ganj raquo;oUtommcn mar. 3l,rc reg;c,icn= raquo;art gat ft* mcindimal olaquo; waDvc copy;vijootic, mituntov nut m cinjctamJJnttcn raquo;on gntraquo; mm m jum October cr= - 1, i reg;felaquo;Pctioneiiia6cn mir bci'm ^al�rat^rar l)aiiBt= lacfjlid) entjiiinunf) fcet Sxiftrojrc, mitunter aber an* ticlaquo; gor m*t snefgt, aber immer bvanWgc Sunacn unt mit
S�aner m bie ^ruftboblc; nie regten tabei bic Oclaugeu unb me raquo;arm bie aSeiten tea Untcrrcibclaquo; frei raquo;on SBflif. ant*opbung. gt;8ei tiefen g�nnen geigten fi* Sln�fiufi raquo;on copy;*aum unb Joint au3 SRafe unb SKoul, be* nid't in alquot; lenSauen, immer aber bcbeutcnbe�lnWibcHung be� lliiter=
,n ?''' fl}l\h,ic Soimm be� 2Kifjbranbesect;, bie i* bei;laquo;! ��orBensieB fab bic gormen belaquo; jungen, unb @aumcn= antotat flabe icb rcrf�uli* ni*t beobachtet, fo luie au* �M^S1quot;!;'^ �e�fx gquot;(*nete fogenanntc tteipe ��orftc, laquo;n raquo;,dit'nJc,k Ie nl'.1' Mmcquot;t'quot;* bcr�firenb, �bergclje: , SCalaquo; bic Sliificcfiiiiglaquo;raft tiefer fainratli*en 2Ri�bianbi Tormen anbelangt,-fo finb mir gade raquo;orgetommcu, wo tie laquo;�calitdt e� ni*t erlaubte, tie trauten Shiere raquo;on ten ge= [unten ju trennen, tie tr�nten fiarben nub bie �brigen blic= beu gefunb, felbfi mitunter (tarb nur ein reg;md unter inelilaquo; renn unb tic �brigen blieben gefunb; oftmals ertranfteu mebretc neben emanbet fo Wnell, ba� ci f*n)er febn mufi, }u fagen, fic fe^en tur* anflccfimg, ober oon felbft cr= trantt, unb enbli* babe i* Saite gefeben, mo ein �Beitcr= erf*ienn ' �!trant(,cit 1quot;'n ^'^ iu ^^ier fc^r bemertbar
anftedungen auf WmfOien fmb mir raquo;on tiefen mil--bronbformen bureijaulaquo; nnbefannt.
.,.� �^quot;5 quot;'* � ci?c @tufc Wlaquo; im raquo;ietlcben, fo fe. ben wir bei m copy;*aafgcf*lc*t ebcnfoIW �lliljbrantfDrmen auftreten, aber im �8erei*c meiner bt�fterigen laquo;eobaebtunn nur jmei berfclben; tie erfic Urform f#eint fi* bicr iii*t ju jeigen, mobt aber *eilcn fic ft* mietet in onficre unb innere 4jaut; bie �utjere, copy;^mytome gebenbe g�nn ifi ber !�a!?,(iniltct-fI,J.ai'ltquot;: �1'quot;quot;*!/ Mntonui�feucr, b�sartiger -Aotblauf, bie ft* mit einer gtbjieren ober fleinereu gjuftel anvangt unb Jluar mciflcn� on einem Untctf*cntet, tonctl ft* abet mit einer bebeutenben SH�tbc iteitet ctittectt unb
|
||
|
||
|
||
393
|
||
|
||
mitunter fdhtell, mituntcc langfamtr tobtet; gelgt;t tie JJraiif= deit laiigfam raquo;ovis�ttS, fo Wirt oftmal� tie ganje copy;eitt le6 Jv�itcvlaquo; rptlj, entli(6 raquo;Bit, tic J^aut roitt teigig, filftl, unt fdjneitet man in ticfclbe ein, fo fintet man jutoeiltn laquo;in l'r�unli* raquo;iotett gcfavbtc� Zellgewebe, aulaquo; ivel^em man tut* copy;treiben eine gelbliche Slnffigteit ^erau�treiben fann. reg;lci(i)ju Slnfang tev �ronffeeit jeigt ta� Sftier fi* auf tetn ergriffenelaquo; copy;*cnlel geliilmit, tiefe i�araltjfe greift immer inel)r unt tncljr um fid) unt entigt cntlidj mit tem Sott. 3n ter SReget finttt man bei ter Section in ten 4j�ftlen telaquo; ��ryerlaquo; Grgic^ungcn raquo;on gelbem SSa'ffer, mel. Ui .^erj mit tljeeravtigem Silute, toili nur feiten gelbe copy;ulje, tiefe ifl tagegen meifleuS in gicmlidjct �Wcnge unter ter .jjaut raquo;cvftanben, fiebt aber laquo;jeniger gelb, al� rot^ br�unliel) aus.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; i,
�Jiefe �rantf)eitlaquo;form rafft mitunter febr raquo;iel SBoUen. siel) Sin unt ifl ein feftr gefurtbtctcS Uebcl, ta� feinen Urfprung luo^t ebenfo oft einjig unt allein in csSmifef�cn (Sinflnfien ^aben mag, al� infolcben ter �Beite, ta mit= unter bei ter gr�fiten Sorgfalt tiefelbc unter ten beerten au�bricbt, oljne tasect; man audj nur ten Wrfyrung aljnetc. copy;int tiefe aScrft�itniffe raquo;orljanten, fo rciebt eine fonft ganj unbetcutente Urfa^e ^in, tic �rant^eit Ijcrtorjurufcn, j. SS. eine nanj unbetcutente SBifitountc in ten copy;cbenfel, tic copy;(Smanjffitse ift dinrei*cnt, einem copy;djoafe tic J�rant= Seit jujujieScn, raquo;�ljrenb ict) gefc^cn Ijabc, tasect; unter g�n. fiigeren ffierbiiltnijfen ganje copy;t�efen iviebcr tureb .(jefte cingen�^ct tuerben mu�ten, oljne tap ein �^nlit^e� Uebcl entftant.
ZU SBorfterfaguM ifl f�r talaquo; einmal ertrantte Xfiitx fall allgemein auf STot ju fletlen unt fonn midraquo; nur auf feljr einjclne S3cifticlc raquo;cn reg;enefung erinnern, troBtem ieb raquo;iele aScrfudjc gemartt babe unt mir alle m�jlicbc�Bi'iibc gab; i* Ifabt feibfl raquo;erfudit, auf bomoobatbifebem ��ege io6 3ielju erreiden, allein umfonfl. 3d) babe gebrannt, mit a�affer begoffen, tic betroffenen copy;teilen aufgefebnitten unt geiifet, Slliclaquo; raquo;ergebli*. SJeffer, tod) au* nid)t a'.lgc meinquot;, baben mir SBorbeugungSmittet jnr Scfcbttjung ter nod) gefunben Sbicre S)ien|lc geleijiet, unter tiefen ^aust. f�iilid) cine 3Hifd)ung raquo;on copy;alvcter mit Jlo^falg im aiev= b.lltnijj raquo;on fy�Ji P 1 Sbeit telaquo; Ic^tcien unt alle copy;pan^ nen lang ton tlnantlaquo; entfernt auf tiefe in tic copy;aljttiwjen geilrenete gt;Dfaffe einen Stopfen Bctt�nntc copy;ttwefelf�ure
|
||
|
||
|
|||
394
|
|||
|
|||
aettoDfelt. 3u mefjrevcn aKalen fiixte nad) Slnmeiitung tic.
|
|||
|
|||
|
Scifimttel� in copy;t6�fcveien 'tie ou�gcbtocfecne Jvrantjjdt leic6 auf, fing im* Sfflcglaffen beffclbcn mirtcr raquo;on uem an ju cntpcften unb murte fogleid) mieket tafcurdi
|
||
getilgt, nut luvfte man ta� aifittet nidjt ju lange 3eit l)in. turd) fovtfe^en, intern bolt 3)ur(i)faa tntftant. 3n einet laquo;stiafetei, tie faft alle 3a6rc cine 3J!ciigc Ojfer geben mufi, bait tct SBeftyct ie(jt tieSanittet bcflantig sorc�tbig. 3ieuerlid)jl Ijabe icb mebrmal� iai faute Wrocfelfnure .Sail ju tiefem S�eftufe raquo;otgefcfilagen, ^abc abet nocb feine beraquo; fiimmte ^tfa^tung tdr�bet jammeln tonnen; to* glaube i(6, tap elaquo; tem eiferen raquo;�Jittel nacftftebt, ta bi)(* mU auf tie einnjittung tee bei temfelben auSffr�mcnten reg;afe8 raquo;iel feinet SBitfung gefftoben toetten mufS.
Sie eben abgeftantelte gorni tiefet .Rtanfljeit bef�llt ubtigen� nidjt blcji als Slnfang�vuntt tie Scftentet, fontetn tie ttitt mituntet au* an anteten copy;teilen betuct, j. SB, im copy;ejicbt, tocb fc^eint fie immct getn an mit Wenig SDiua. fein raquo;etfebenen Stellen am.liebften betbotjubtetben.
5)ie anbete Sotm, tie M auf tet innetn $aut tatfieKt, ifl ta6 fogenannte ajiittcnblut tet copy;cbaafe, ein fe^t gef�tdjraquo; tetes Ucbel, balaquo; eine ��mottOmbalftanftfeit batjuflellen Weint, mit tet Slbmeidiung, mie beim SBotfientieb, raquo;on bet teinen -SnlSentg�nbung ju tet miljbtan'battigen. Sie �^mbtome (quot;mb bie, bag bic Sbicte raquo;Ib^Ii* mit gefenttem JJobfe flct)en bleiben, nnb bei etjmungenet Bewegung mit bem.ijintettbeile febmautenb ge^cn, inbemibnen tie Jintem gttremitaten ben Sienft raquo;etfagen. S)iecopy;c6�fet Reifen ten Sbieten mituntet totuttb, tag fte ifjnen ba� 58lut, raquo;a� Ft*, wenn man ben laquo;Biaflbatm untetfuefet, in einem �lumbcn obet au* no* fl�ffig finbet, l)etau8nebmcn, unb bie8 meftt^ mal� toiebetboten, tootur* eine 2ltt �ttlitbet 3lbctla6 be. ibittt Witt. Sabei jeigt fi* ebenfafl� tie copy;Awetfl�ffigteil te� fdjroatjen ffllutelaquo;, iBcun man, um einen allgemeinen laquo;tctlag ju bemetlftelligen, bem Sbiere eine SBcne �ffnet, s�blenbc 3J!ittel, bie id) in einigen Sollen antietb, ^aben feine belonter� g�u(iigen SBithmgen gejeigt; allein beffete aSittung babe id) bei einet @abe raquo;on ctma� JBranntrocin mit jmanjig Srobfen copy;tein�l �efeben, mal auf mejietcn reg;utern al� gen)�bnli*elaquo; Hausmittel, mit nifbt-ung�nftigcm (Srfolge, angemeubet loitb. ~-
Siefe JJtantbeit�fotm febeint mc^t but* lltfa*en auf bet Sffieibe, obet bnr* g�tterung �betfiauvt, bctbeigcf�bvt
|
|||
|
|||
|
||
~ 395
|
||
|
||
ui werten, We entmekcv naji ober mit fdwvfem @nft cut= Ijaltenbcn @eraquo;ii*fen raquo;etfelKH fiiib, knl)quot; ilaquo; einigen SJov--fevn man mit Sejiimmtljeit fngt, �nun befommen nnferc S(jaafe bag J�lut,quot; wenn tie Ritten aus llnBDvfitfttigfeit ober im 5)vangc bev Umft�nbe beftimmte Orte belaquo; SBeibe-iiangelaquo; betreiben.
' Sei raquo;erenbeten Spieren finbet man bei ber Section ben I)arm!anot jletlenmcife branbig, feine S��nbe bief, nufgeraquo; lo(fert,.ben aJIajibarin meift mit copy;ulje umgeben, innerlict) fe^r entj�nbet ober mit geronnenen fdnoarjemSBlute gef�llt. Die 3)iiU iit bei biefer Sonn in ber Siegel fel)r nfjtcivt, unb mitunter raquo;on fdjiBorjem SJlute fe^r aufgetrieben, oft oufictortentliiS m�rbe. 3n ber iSau*= unb �lt;tufll)ot)lc fiftbet fi* meinenlaquo; jenelaquo; bet�^tigte gelbe SSSaffer, im ^er= Jen unb beflen copy;efapen ftfttDOtjel tl)eerartige� s�lut.
Sicfe beiben Sonnen be� ajiiljbrnnbe� Tmb bie, oon raquo;eU c6en id), oftne fie jebod) jjetf�nliri) gefefeen ju ftaben, Sei= fpiete raquo;on Sortujlansung auf SBienfcljen laquo;jeif; eines bctnftt einen Oefonomen, ber neben feiner beerbe ritt, in melcfter bie Jlranflieit bcrrfdjte, unb oon einer Stiege, bie oljnc 3lraquo;eifet fi* oolioon bereitlaquo; erfranftem Slutelgcfogen l)otte, auf bie offen getragene �Bruji geflo*cn w�rbe, er cmvfanb fogteid) copy;dtmevj unb f�nH)fte metirere Sage Deftig mit ber .Rrantl)cit, bie furdjtbarclaquo; Siebev, Selirium, unb ausetor= tentlidje 'llnM mit ft* f�brtc, nj�Drenb an ber JBrufi ein ungeheurer �orbunfet fi* entnjictelte. S)cxt aRann genas jebc* roieber.
S)er jroeitc Sail ietrifft einen S*aaf(nc*t, ber, Kit mir feine bomnlige ^errfdjaft eqaljlte, bie fiaut einelaquo; am SR�ifenblute raquo;erenbeten copy;diaafe� abftreifte, fidjbabci imraquo;rtc unb HO*bem er einen ungetyenet entjiinbeten unb gcf*n)oU jenen arm befam, enblirt) jamraerlici) fterben mupte.
S)a6 �brigenlaquo; im iBertjaltniiTe ber a'i�glicftfeit unb be� �ftem raquo;Bortommenlaquo; ber Jttanfljeit bie �ln�erfung nidjt oflaquo; ter gefrtiiel)t, ifl faji ein ai�unber ju nennen, unb fann eben nur raquo;o^l bnrin, wie ict) im 3lUg6neincn fdjon gefagt l)obc, gefu*t merben, baj gonje copy;bisootien, nur immer roenige ober raquo;ieUeicdt mitunter gar feine fo Do* aulaquo;gebilbeten Solle mit fi* f�hren mag, boj SlnjicSung babnr* Ijereurraquo; gerufen merben tonnte. 3)amit lonn man au* bie abft*tlaquo; lieft unb unabri*t(i* gef*eDcnen 3mt)fungcn unb S�tterun^ gen mit Sleif* milgtranbtranfer %S)int in SGercinigung tringen. We gar tein Sefultat no* ft* sogen, wie, j,.laquo;.,
|
||
|
||
|
||
� 396 �
|
||
|
||
Sienncr, fi. D'flrlwval, SHami crjiSfjlcn, mit id) felbft iie. lepen yabe.
aSentcn wit uulaquo; laquo;it ten SRinbcra, fo ^abe id) nur eine (Som bilaquo; le^t jn beubaclften fleljabt, too i* duScte 6at. bunfeln ni(tt bemetten fonntc. Slit copy;tiictc, tie id) am aniljbranbe leiben faft, jei�ten eine art raquo;atmentJiinbuuq, was i�) auej raquo;ccwidjene� 3a^t im Hmte copy;vopeiuiRubeftett Wjebec bemertte. 3m tSanjen bieberftoJen fi� aii�t bier immet wiebev bie alten ^aractcviftifeben copy;Bnutunte; Slnaft 6tf*weitli*e8 Sltljmen, Itnenipftnblicbtcit, raquo;ccfd)ttiiiben belaquo; s4Julfe8. fdjiuar^, fcbmcvjlnffi�c�, t0cerortine8 SSlut, ttaiu nget JBlitf, aTOetitlofigteit, Unoci-mcgen jlaquo; (ttften, roelfe, belegte 5unge laquo;. f. laquo;3. Jpict tfjaten abevtaffe, a3e= mejungen mit taltem 2�affet unb innctlicD Slitrum mit Stediweinftein bie beften Sienfic.
35ie urf�dilidjeii ajimnente tonnte man iu einigen gal-kn in bcr gilttevunn finben, bagegeh ein Sortfcbreiteii raquo;on fetud ju copy;tucf meifl fdjraer nadjamueifen War, jcbod) babe 1(6 raquo;on btefct Sovm ben einjigen raquo;on mir bi� jeRtbcoba*= teten Sntt einer anlicrfung auf �Kcnfdicn fenneu gelernt, mbem eine miljbranbtranfe JJul) gcfdjlacbtct lenrbe, eine raquo;fa.quot;itquot;f f*raquo;n jiemli* bei 3al)ren iraquo;ar, ft* raquo;tel mit bem (Jleifrt)c bcffS�ftigte, ,unb babm-(S einen raquo;Uiiljbranbearbunfcl � our bent einen atme betam, bureb toelrfjen eine fo beftige JHenctiou be8 ganjen Organismus fterbeigef�Ort w�rbe, ba� bie laquo;Patientin an ben Dtanb bc8 reg;rabc8 gef�hrt wlirbe, unb nur mit raquo;icler aR�be gerettet Werben tonnte. IDurd) bie reg;ute be8 fte befiaubelnbcn 'ilrite� W�rbe i* in ben Stano gcieftt biefe sjjerfon ju feljen,
Sie copy;ectionen am aHiljbraubc gefattencr �Rinber, lie-ferten treu bie n�mlicben SRefultatc, t�tfutat von gelben a�affer mit Oelangen, MwaweS -Blut mit Oelaugcn, unb raquo;on fol*em raquo;tute firo^enbe (Sefage belaquo; Unterleibes, mit gelber (Sutraquo;e ^m unb bergt.
�lnbere Sormcn mit (Sarbunfeln an bcr raquo;Brufi, am @au= me!' ^ci5llquot;9c u- f- raquo;raquo;-'fjaSe i* bei SSinbern noti nidit ju beobachten copy;elegen^eit gefjabt.
Stemmt i^ nun jn bem ebelften unfercr ^au�tbiete. bem ajrerbe, fo fcabe ift ju breien raquo;erf*iebcnen �ftalen 3laquo;ilibranbtranle gefe^en, bie jcbcSmot bie oben angegebe--nen allgemeinen (6atacteriftifc6cn Sljmbtome, ut itff, um rndit iu etmtlben, nic6t weiter wiebet()olcn will, jeigten Die iflaquo; auftrettnben �arbunfeln jiigten ft* babei immer
|
||
|
||
|
|||
� 397
|
|||
|
|||
(im Unterteil)laquo;, nut einen Snll wtii i*. Wo klc laquo;bMevuii� um fcic Siwen unb neviua um ten �ali gefAaft: Sie (Sc f*gt;raquo;�lfte am Untcvleibc fMcttcn immer Sie SeilJengcaeiTe innc, nicx wenn Tie meljr naeft bcrJSvuft ju faBclaquo;, ftrebten fie tie 3l*felpl)lcii gu eivcilt;*eii, ober fditugeit fuijlei* iftrcn iSi^ Ijier auf, ein Sewei�, tap tiefe �ormen ful) \�ion meljr ter mcnfcblidien ilSefi n�ljern.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; :,,,,* t n lt; -j,
J'lt;ei allen tiefen Sallen waren tie Uriact)en fall �lci* v�tlifclliaft, unt eine unmittelljarc lletertragimg tonnte uidit mit S�eftiraintljcit na*sewfefen raquo;erteil, o�woljl neu angetaufte Jijiete in temfelbcu copy;tatle noc^ meljrernt So-gen aurt) erfrontten imt ftarten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ',., , , - t
^m Uctrigcn jeigten tiefe Il)ierc fammtlicS einen auftaut vom Sannt unt reg;etr�8euts�ntimg, wa� au* tie gemac6= ten Sectionen bereiefen, nur mit tem Unterldiiete, baj tic raquo;Cferte uidit, wie bei nctBt)�nlic6er 3)armcntjuntung, iu�l). renb te� Slnfnllelaquo; tobten, fonbern ruhig ftanlen, unt nur tie fibtiaen 3(i*en ten reg;sect; te� Seitens bcurtuiitcten. Sa� tS �brigenlaquo; no* eine JOieuge gormen lieier �rantljcit geben mag, mcKSe tie gSferbc l)eimfu*tn, unt wcldie na* fcen eben raquo;on iljnen am mcl)rfteii befallenen Steile benannt fmt, ift mir iwar befaunt, i* Jabe aber no* feine meiter aefeben. 3m (Damen-wirb ter (Sang ter JErantSeit fi* fmmer atei*Hcibcn muffen, uub tabur* roirt ju bejimu men fctsu, wa� eben raquo;orliegt. Uebngen� ift moljl ju be. mciten, bafi meiner fflleinung na* bic �ranffteit beim 58fetteacWle*t Sascrft inortcrif* nufjutreteu raquo;ermag, unt tie !Pel)aubliing nur unter feljr begrenjten S3ebingun= gen mit @Ui(f bur*gef�t)rt werben tann.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. , t ,
SBon SJil�branbfaKcn bei .fcmnben unb Sebcrciel) habe i* jwar figt;re*cn Ij�ren, aber nie copy;etegengeit iurScobfK?' tung wirtli* raquo;urljanbener Satte gefunben.
|
|||
|
|||
S3eoba*tungeit b ei fcem 3imtc (S. SR. in ben
|
iner a){itjbranbfeuthe in sBionnten laquo;ugufi unb Se?.
|
||
tembet 1834.
3* w�rbe raquo;on Seiten ter betreffenten Seh�rben no* iencr copy;eaenb gef*icft, um bic bort unter ben iRintern fi* jeigenbc �ranthcit ju unterfu*en unb tie uotlugen anoofrcgeln Borjuf*tagen. laquo;ei ber raquo;otgenommenen Un. tetfu*ung ergob fi*, iaf in tem Orte (�). 8laquo;. 10 copy;turfe SRinter trtranft waren, 8 toraquo;on waren bereitlaquo; terentet, nur einelaquo; war eben im copy;enefung�juftante begriffen, unb
Sentin'laquo; Saf*cnbu*.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;1*
|
|||
|
|||
|
||
� 398 �
cineraquo; umv eben nttanft. Sic �winfteU mar nictt re�hrnir ,fc^fSSJe?Cn �i quot;1 quot;^t^cn, font vn at fctin m ' vcve SBfAm raquo;Intim:* einzelne Omt oefofbert SariSS
iJstl -sa*'? #9632;tfltUe' 1'i� mlf eincn. raquo;laquo;laquo;raquo;� quot;� tciuj�ufcm arnteret aSerfoiten laquo;oracfa�cn , kmlaquo; aiieb in iifn Sfcl ensen, nietvigeu, �hi, ka^ei kun|liflcu @tal cn a alt !
mcrtDavcr Wuvbc/ mir jwei blaquo;Ja in einer gr^erii dtirtl =
S.mgcntljanc naffen (Srafc ncfiittcvt raquo;orten maren fcai, #9632;11 ju temerfen, bag tie ertrantten copy;tiiefe nirti ctea ftct� m. Stalle gcljalteu raquo;ourben, lonbcrnb sect;copy;quot; mnfSlaquo;(J Mi au* auf lern a�eibcgangc ereigneten; iins He SiVlaquo; ba,m turelaquo; langfamen copy;ang'wintcA.cn�'nZ^��^
quot;.quot; i,nquot;Cfie'Iequot;.meV quot;Ut 1Bquot;rte,1 'mAi'u^if^:
^^��geSS1!;,raquo;�^ laquo;�S^fe
luit''quot;^,^^'laquo; 3ct'nifTcn li''6 quot;* Mlicfien, bau kic,Kranf= jcit burd) allgcmtfne cc�mifcDe eiiifluffc berooraern cn Worten war, rceteie� but* tie Socaloer altnSrfa r n
quot;riditm. *nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Cuntc': bequot; s*iclaquo;n) contagio� ju l.c=
3�r biefe annatjme feSien nod; gu fraquo;re*cn, bafi aucB in ber ganjen Umgcgtnb aufierOalb ler copy;renken nieinc�Slilii
vS0, V . 'I1 c ^quot;^ quot;quot;^ cm '�otte gefallen.
reg;laquo; Sifrtauf ber Jirontljcit bei ben einielnen Silieren loar feit raraquo;, unb an eine^uratiBc laquo;ebrablung bm' Ibm TJ � raquo;quot;quot;ilaquo;quot; ^quot;fen. Sie beobaebteten Icfifieitm , Sgt;?lt;Jfi,^*n $'%sect;*quot; 31gt;i�rel1 tlVStn ft(6 auf Solacnbc� 8 rudfubren, bie Sbiere tuurten matt, raquo;crloren ben i!lwe laquo;t, blaquo; ^jaare ftv�uken m empor, ,i jeigten M bSlaquo;:
|
||
|
||
|
||
399 �
|
||
|
||
btwcaumcn, 6ej ciiiijcn teat S^mramtilaquo; cm, bei anicm u*t quot;aim helcn Be ttiewr uub raquo;crcnfccten fj [laquo;laquo;eW, W6 b e reg;gt;icntf)ttmer fie no* lebcnb glaubten �nb t�tt faut.cn, oict fie ftatben ko* narf) einem favjen �amSflaquo; utrt unvet= ffina* ei.ee Wcinbavcn tmet, SBiebei-t�ueu u. DeraL hefciatcn Seffevuna, wobei abet bei a!(en fcet UmftsnfcJ* St i* b eb, *quot;laquo; laquo;raquo;laquo; 3gt;!aut untf Sdafe W�uinenfcc� laquo;tut nuotl uut tie raquo;tagen firo^cirt ecructgcttieben waren. q Eie Son bem in tortiglaquo; reg;egenb �tacticiventcn Sfgt;.et= nnte Sewn copy;., gemacSten copy;ectionen gaben folaenbe� SRc--fXt- ta� laquo;nje (Safcoser raquo;at fiavt aurgetneCen nutlaquo; Kv quot;Vant aur blaquo; reg;eite, m M Sl)ier. lag, tanfcertt* blutige 5lueraquo;raquo;iSHngen im 5eUgetraquo;ebe, iquot; *quot;-raquo;rquot;Wf.W ' im �ftittetfellc gelbe copy;ulje, ker ^evibeutel entbiclt l!lnt;= nes �Baffer, unt ka� laquo;eq raquo;or ganj Wwarj. 3n raquo;laquo; laquo;raquo;= tetlcib��le jeiaten ft* blutige ta�icftmieungen, laquo;ntj�m buna *eS Bwolfttugertarme�, gntj�nbung unb licllcnnjeife raquo;meicSungTelaquo; iamp;igen Sarrafonale*, tie %m feta ent= S tnub mit gelber copy;ulje umgeben bit laquo;Htj fail bran-
l��/��ef b� Ą^ Iraquo;
%�quot;tte^n%e�laquo;laquo;a bi^cr beforat
I� laquo; atf mir quot;u* ein St�rf, ba� eben im reg;cnefung�ju. �anbe*?* befand laquo;quot;* Dauptf�dili* ben (allen SBegtejun. ,?n feiuV�eilung laquo;u raquo;erbauten fallen, ba tt f*on im f)o--sect; rlrab? fvantt war laquo;nb kur* unb no*(fc�ftfB onae* wanbte unb lange fortgefe^te 2luraquo;enbung blefe� aJhttel�
^T^M^fraquo;laquo;totunft ertrantten SfMEe, *�laquo; kie �in angegebenen copy;Dmbtome laquo;igte, ef)M basect; man bcnquot;m copy;tanke9 n.laquo;r ansugeben laquo;peWlaquo; Organ raquo;or= SettidKiib leikcn m�ge, macSten wir bcike, laquo;r. reg;-laquo;quot;*#9632;laquo;' S tiliStacnSlketlalaquo;, liefen kalaquo; S^ier WAtig mitftto^ Sei reb9cu, etabtrteu ein Son tan eile an ber fflruft unb Id Mulaquo; raquo;0*gt; kem 3:Sierc aUe 2 copy;tunken entc Unse 3i.= 52,m mit einer Sgt;ro*rae !Bre*raquo;enfteln ?u reichen, babci quot;t. �?* nebenbei ein S�aar luftige reg;abcn copy;lauberfalj.
?I;Lt' allein lAalaubt, Traquo; tteffli*laquo; raquo;laquo;raquo;ftlaquo; laquo;* au* fdffJt* 4er SSn'� ebln nur ba gegeben laquo;erben.
|
||
|
||
w
|
||
|
||
� 400
|
||
|
||
m, tonn laquo;at e? SPLITS fS^^�^0laquo;quot;quot;quot;laquo;laquo; rnoftr. Sit) eiiipfni)!- vwwm uni raquo;nortnungen at'
raquo;Dau nod) Meg na| ecjicltnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; n�' acnn Hl Hmm.
Jfterlop ocn, no* Umft�nbm |-'s . i J*quot;?'quot; tintn
ober tmaWAfttm bLni?2'\m,gt;- nLciquot; wm, laquo;cittn Begeben, ienn eS behSS quot;V1 In im 3gt;!gt;i�
laquo;#9632;j unb JCoAfali 5} In' Mraquo;3^raquo;.:raquo;?!? -ffilWun9 raquo;on (Salpeter
copy;ponnenlang e �fn amp;ftn^riflamp;5laquo;siftrt,'t/- un,, laquo;laquo;laquo; tr�pfelt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Acop[en oerbunnte copy;*niefelf�utc tingeraquo;
DMuTlf 3i�u*etun| .mJuBen^en ' quot; fC31quot;* he aRlt;,rquot; Muni raquo;quot;laquo;quot;kenf^rbT�quot; nme ^flaquo;^quot;' laquo;laquo; $
|
||
|
||
|
||
� 40t �
raquo;) Solaquo; copy;d)ta(i)tcn auf itfltnb eine 3Ctt ertronfttt Sltictc iituS ro�ljtcnb Ht Souct ber'reg;cud)e untetfewt fe^n, fi'Utc ti fid) n�tliig mo^en, fo ift bie fflitinung belaquo; SljietarjteS ober 5)t)t)ficus abjuroattm. Se6ro(g�n reutbe aat) eine SIeimbe. f^ou angectbiict unb bof�t bie unter folgenben Stegcln �ut SBendjtung emffoblen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; . .- . .;.�
aBoS bie !Kotl)!i�lfe bei emttetenben �tontheitSfaUcn an= betraf, ef)e (in fadjoerft�nbigcr SKann raquo;iiBejO�Cn roetben Knntc, fo fdjlug id), ba im ZUgcraeinen bie Aufgabe nefte�t roar, anti|)l)lo8i|tttlt;l) �laquo; raquo;etfatren, fo balb rcie m�glid) einen �berlaf oon 6�10 ^)fimbtn, ntt^ (Sr�fe unb copy;tdrte be6 KbiereJ �laquo; bemirten, raquo;or, nebft (�aben oon copy;olpettt otte 2 copy;tunbtn 'i Soll), ober einem halben *pfunbe reg;Iaubei|aI}, im gfotijfnli 1 ^jfunb �oi^falj, effig ober bergui(t)en, bobei troetne SSeibumien mit copy;troljwifcben.
S�t bie SUi((l)8ef(l)ouer gab id) folgenbc ^unete an, auf )raquo;cli|e (ie �u a^ten bnben w�rben:
A.nbsp; nbsp; Sei ben nod) lebenben Sliierea.
1)nbsp; Sb ba� Sbicr fiebert, b. b. ^i^e unb Srcfl bei ibm wcifeln, bie Bbren unb bie (Srttemit�tcn balb talt, balb warm finb, bie SUofe (iai Slo^maul) balb trotten, balb naf unb mit perlen befejt ift. Sb bet JCppetit oerloren aeglt;in= gen ift, fo aud) bag �SieberE�uen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; #9632; -
2)nbsp; Sb bie W�l�) ganj ober tbeiiroeil roe�blieb, unb fo aud), ob bie Sarmabganije entreeber trodner gefd)eben, ober in Surtbfan auSorteten.
3)nbsp; Sb ba� Sl)icr �berbaupt trauriger, matter als ge* lo�bnli* itWemt, ober roilber, unb�nbiger.
4)nbsp; Bb fid) irgenbroo SBculen, �noten u. bergl. pnben, bie bci'm gingerbruetc eine �Bcrtiefung erbalten.
B.nbsp; nbsp; raquo;et ben gef^I ad) teten copy;t��en.
l) Sb tidi irgenbiuo unter ber ^aut, um bie Stoen betura, im ^icr�beutel, in ber Unterleibs--ober SBruftl)ot)Ic �btrboupt ergiefungen ober ablagerungen raquo;on blutigem, gclblid)era SSaffer mit Settaugen befe^t, ober einer gelblidjen
V) raquo;quot;ba/siut Wnrarj:, Wwetfffirtij, roie �Bagmtbccr, unb mit gclblid)cn Settaugen befegt ifl.
3) Sb fid) entjunbete copy;teUen an ben Wagen ober bem Satmtanale finben, oler an irgenb einem aiibern Stgane, bem -j^erjen, ben Stieren u. f. ro.
|
||
|
||
ai
|
||
|
||
� 403 �
4) Sb bit ffliuStdn eine buntlctc gotbc als acrc�ljnlicti Sobcn, mib i)icllti(i)t getonner.cS Sim jn!if(t)cn ben !!]iti8tcl= b�nbeln fi^ finbct.
Suglcid) wutbe auf ba6 reg;cWtItiie belaquo; copy;dtfodjten� raquo;on reg;d)aafen, bie am fcgenonnten fliccienben S�ranbe litten, unb bcr lt;3d)ii)einc mit aSt�unc aiifmertfara gemalt uni cot btm copy;enuffe folctjen Slcif^cS bringenb gewornt.
Sd) befugte olle bie Site, mo �tanEfieitSf�lle octgcfom^ men waren, fcmol)! untet ben Siinbcrn, aI6 ben copy;Raufen, unb fanb babci in bem Sctfc e. eine siou, bie bure^ bie afefdjafti.qung rait bem raquo;jeif�e einet gefttadjteten milibtanb^ tr�nten Stuh einen SKil�brantcarbuntcI auf bem einen Untet= arm betemmen tjattc. Sie Srau befanb fid) untet bet SBe= banblung be6 bortigen amt6ipt)9ficu$ .�errn Dr. copy;., iati) beffen copy;ef�lligfeit i(fe sut�Beobadjtung gelangte. Sie Seiben bet Stau luaten aujetorbentlid), bet aarbuntel ftatte einen gam fdjraar�cn �Jiittelpunct oon bet reg;r�pc einc� Sl)ttlet= fiuife� unb um bcnfelben einen mef)iete 3cn im Umtteife baltcnben lieiben �gof, wobei bcr Ktm auf eine gewaltige SBeife angeWmoaen war^ biefe copy;efdjwulft batte ganj balaquo; 3Cnfel)en, wie c6 mitunter bei sperfonen raquo;ottommt, benen weaen JtrebS tie laquo;ruft unb adjfclbr�fen efftir^irt werben finb , bie �rantbcit aber bod) fcrtWreitet. Sabei litt bet ganjc SrganiSmuS an einem heftigen, bem neto�fen nafte flebenben Sieber, bem er ju unterliegen brebtlaquo;, aud), wie id) f^cn oben bemerfte, nur mit �R�be but* ben -Settn Dr. @. etbaltcn w�rbe.
Sie �tanttjeit fi^ien fi^ aud) ganj su raquo;erlicren, unb id) betom bie5Jod)rid)t, baf fid) nur nod) ganj einjeln mitunter ein Bali scige; allein im SKcnat copy;eptembet raquo;utbe i^ obet' maI6 aufgeferbert in jene GSegenb ju tommen, ba ber !IRU�= branb abermals auSgebrodjen ft^, unb auf einem bort gcie= genen JRittergute, niftt aber wie biebet untet ben Sinbetn, fonbetn unter ben Werben, unb baf bereits mehrere raquo;ercn= bet feoen. 5^ reifte fogUid) an ben bejei^neten Brt.
Scr Ert Hegt auf einem ^)�gel, faft ganj tabl, obneafle laquo;aumumgebung, unb ijatte einen f^warjen moorigen raquo;oben, bcr bei naffer SBitterung ungebeuer tothig wirb. - ^FJ?'?raquo;' fn�ltquot; 'elaquo; reg;quot;tcS erj�blte mit nun, baf feit T �8 SBcd)en tbm 9 ^fetbe gefanen fe^en, unb jroat 8 an ein unb becfelbenJtrantbeit, eines an JColif. Sie �ronff)cit befiel nufct aae Sbiere auf einmal, fenbern maigt;U Sntet= miffionen oon mebreren Sogen (copy;cniitag bis SonnerStag)
|
||
|
||
|
||
� 403 �
big ju brti �Bccljcn, iinigt; fovtcrtc iana ton nciicm ilir
' famp;n 6cIHraratlaquo;� urf5d)li(i)e� �Rcmeut lief H* turdinulaquo; nidjt n�d)roeifen, ^afer, ^aitfcl un6 Staufcnfuttet fdwueit nach itn raquo;orge�tigten 5)robequot;ii aefuirt unb raquo;oljlticdjeno. eucn fo war tiiitfi�Hi* blaquo; copy;toUuus nichts auf�ufmben, ta bet SBinlifdM'.fteinhttbet feine copy;taUe in ben droifdjentaumen ber �taiiflieit iccdjfelle, mit Salt auStimAcn lief, auoi 00111 ctflen ajeqinn ber J?t�ntl)�it au gWottflt auSfleUtc. .
Sn bet S�enuuungSott bet SI)ietc lie? (itt) ebenfalls teme Utfadje jut emiDiefelurg bet tantl)tit auffinben, *ieie quot;=quot; ganj bie in ijiefigcn Seconoraieen gebnmel)lici)C. 66 bleibt mithin niettlaquo; onjunelimen �brig, ali ben einfluf tteter lie= genbet laquo;ottnjen, bcfcnbetS bii aud) in bet Umgegenb bie Jttantfjcit fr�ijet wot, unb ienfeitlaquo; meines SJe�irteS m ben ongr�njenben CScgenbcn nod) l)etrWtc, rooljtenb biefe �5ot; f�lle fi* eteigneten. 9Jut blieb baS immet t�tl)fell)nft, bas bie faramtlidjen Stjietc ber �brigen BrtSeimooljner gonraquo; frei baoen blieben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, #9632;#9632;, ^nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;u
Sap bicj?ran!l)eit eontagi�S wot, laft tut) nidjt gans ob. l�ugnen, inbem ouef) auper ben St�Uen ouf bem beraettten SRittetgute, nenn einmol ein copy;t�it et;tontt war, |let6niet)= rete nocbfclgten unb l)iet fogot bie Sbiete folt immet ^aot= weife ettronften, ober boct) immer boS �unaeijft neben Dem juetfl etttontten |lcl)enbe Sbiet bemfelben nod)fcIgte.
Set �Betlauf bet �rontl)eit felbft roor immer fcftt um, raquo;on 4 bis 8. l)�d)flenS bis 24 copy;tunben, im l�ngften S-oUe 48 reg;tunben, unb bie �tantt)eit fin!) ft'tS mit Srouttgteit, Sppetitlcfigleit, mattem Gionge on, reoS fift tn wmaen copy;tunben mit wagtet ffliarmort�lte betgrttemitatcn, (Sefubl' lo�gteit, fo bog felbft baS oufgebt�efte (Sliitjeifen teme 3Bit. tung tjeroorbrortjte, cereinicite. Sajii trot eine eigne Sabraquo; raung bet 3ungin= unb (sdilunbnniSfeln, bie eingt;6etraquo;cii)im= gen iet jjunge unb Unm�gliil)teit beS Solingens DetBornef, babei blieb ober boS 3ttbmen ungeliinbert. stufet bem fct)ioim= tenben (Snnge, modjte buS Sljiet feine �ngftlicljen �Bewegun. gen, aufet bnf eS mit bcmJSovfe juweilen l)eftig mitte ;iiut julept bci'm eigciitU*en�obt6fomraquo;fe tomen enblnb beftigetc S�coiticnen, mit beftigem copy;djweip uerbunben, wie bicS m ber SRegcl bei Reiben oerforamt, bilaquo; an neroofen �riintt)ei= ten oerenben. Sie XuSfonberunsen waren w�brenb MS 8ougt; feS bet JSrantbeit corlianben. Ser ^ulS war im Infongc ber �tantljeit wenig oer�nbert, fanf ober m 3eit oen 4-8
|
||
|
||
|
||
� 404 �
^�li^'mliquot;?.'!,,!?quot; quot;1*'mc,)t MSFlsa tea!*, laquo;u*
?euin* Sh3n,n'quot;afeI^-J,a* Stma�jtn Strotgun� nur ujS
fXTJ'WLS^tl'-ln roem9en @tlquot;quot;cn le?,c laquo;laquo;f-SIS T^quot;quot; ^^� ^ rf�
amp;Se ' s.v/quot; laquo;quot;Pquot;raquo;*'raquo;quot;. *quot; einem laquo;n Hreg;quot; KllJrquot;^ tlc,s. Squot;'^' kl equot;quot;1quot; raquo;quot;raquo;laquo;n an (in raquo;raft
einsTO.iKe^et SBauc^ft�bU raquo;arm nccnialnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;13en
raquo;Sk�SiS.'r1^!^ fanllm It* quot;e Sunfltn. So roo He laquo;ruft, uno in em 5)001 Salleii rait gelber copy;ulse umoEben bnV tiVlaquo;
irlf/ ,Srf'? Jquot;!36'1quot;^1- raquo;olaquo; M' Muei Werben Molaquo;laquo;quot; 4^�ll quot;^quot;'quot;M reg;el'ir,, *ci3te f^i laquo;ufeettiebene reg;e
tmScbeStorapfe bte Deftigen S�meguniU hergeleitet r�erben mf�mltquot;i?el?ai!!]una; quot;i'^ nnW- WufiMjeSDiet.
mf fAmnrT quot;^quot;i'3quot; nquot;lt' 'quot;' bie quot;quot;!laquo;quot; ffienen n ibt niefir ĄrcoJe^' f*quot;^quot;' einreibungen, SontoneUen, ttocfntn
mitaten m*t ju etioorraen raquo;ermoiijten, beflonben- firiinslaquo;laquo;
Ctnlffls^W^^�rei^^^^
Jtei� on�uroenben, ollem oUe bte �uBern Meise Sotten nur bei einem cinsigen Sfiiere g�nfligen etfoT, bie ibrken
(Snmnbung ber *out, noeb eiterung bobur* entflog
Sie innere SBeftanblung bejlanb in (gaben raquo;on Minmt. nebftquot;^�;^^^ ,quot;!n Jquot;nquot;tgt;llaquo;'quot;en �.b angm�jquot; nebfl 3mfd,enguben Don copy;laquo;Ijen. Sebod) mit btiij oben anraquo;
|
||
|
||
|
||
� 405 �
aefltbtnen aetin�wfttfolae. 3laquo; glci*cv3laquo;it Detrfctite 1111= tct tcv @t1)nafl)certc fccffclbquot;' (Sutc� iai fojcnaimK 3uHtcii= blut, bcfamitlicl) ebenfalls (inc Slntftvarfronfljcit; gcam tiefe betttt unter airteru miiS ein gjfavvee ter tortiiicu reg;|. genb, ioel*er ein iSeve�rer tev ^omocpntljie ift, laquo;nraquo; tie. ielbe flit iUiciifdjen mit S()icve m�slictjfl in Mniyentung bringt, bom�opatljifcSe SSiittet raquo;evurtnet, mit tem laquo;orgeben unk feiet-UAcn ajerftrettjen gegen ben laquo;eftlser, bau nacl) biefcv SJcl)Ciirtlung iljm nie mebr ou^ nur ein cmjigelaquo; copy;tijcf bereuten m�rbe, nw� jeboii nd) nickt beit�tigte, ba im copy;egentDeil balaquo; Uebcl nuaufgelt.ilten feinen (Sang tort.
�i niu(! in Sicjug auf tie @(amp;acift)ccrbc no* bemertt werben, bau biefclbe ju fencr Seit feit 8 bi6 10 Sogen cin= getretener nnffer, falter �iSittening, im copy;talle mit trutfe. nem �leefuttet ern�hrt w�rbe.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, .
3m (Snnjen- bleibt merfunirbig, bau bie copy;Ijmvtome bictev �ranlljeit bei ben Spferben fafi ganj bie toaren, tuel*e bei; (�ftolera eigentl)�mlid) fmb, bie tjeftigen Slu�lcerungen bei biefer ou�genoinmen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;^.,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , �,..,
3d) fcblug raquo;or, bennoct) gefiinbcuSljiercn einea)ii|c6img raquo;DU Radix angelicae, Had. serpentariae iinb Sfitritin ju geben, babei balaquo; Sriintonffer mit etwalaquo; copy;laubcrfalj ju raquo;erfeisen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, .nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ;�. _ �,
3ii volijeitiAcr �6iiiri*t wutben feine roeitlauRgen 51ii= ftalten getroffen, ba bie Urfactcn ni*t erreiebbar f*iencn, tie �vanfbeit einjig auf einen Jgt;f beWr�nft blieb, unb bie !8el)anbluiig raquo;erftdnbig War, um einen etwaigen �Ui�braurt) mit irgenb etwa� ju geftatten, unb eine etwaige 31u8btciraquo; tuna voeitcrWli Ijictburcb ju bef�r4ten gemefen wiire.
reg;o blieb tenn aud) bie copy;afte bem Slnfdieine natt) ni= big, unb e� (teilte ficb bie �Keinung fefi, bag bie angewont= ten aSorbcngungSniittel tie �rantlicit auweitern Sortf(6rit= ten gebinbert batteni allein im Slnfangc iei SJooembet� crbielt ic* tieSJadmtyt, biij auf kein namlitben @ute aber= mallaquo; ber 3gt;Jil5branb unter ben Werben ft* Slaquo;'gc' quot;quot;^ W glci* bie �lnroeifung, mi(i baftin ju begebeii.
3(b traf bort ken mmVmut sect;rn. Dr. copy;.unb ben f br. Sbieravst Jjrn. @. mi reg;. 3)er reg;Mt8i!a*ttr jeigte uns ein geftevn crtranfteS Sljier, ba� bereitlaquo;, nacl) �gt;erotb. nung telaquo; Jim. lt;S., aKebicamente befonimeu Ijatte. !�nlaquo; �Sfcrb flanb traurig, fein SBlirt war matt, bie l'llbuginea, balaquo; 3al)iifleif(S, bie Sunge grtMilS belegt, let}tere troefen,
|
||
|
||
|
||
406 �
|
||
|
||
SSsSW^� *e9f*tlt;la raquo;alaquo;it nolaquo; fiifillKir, to* malaquo;, �r�laquo;quot;'dfe ,Jluflaquo;3un9 nidit u raquo;eiimnn., t e Doraur piumc�, tap immlaquo; noch en entJ�nb�dicr ^nftnnh
^Lfmiltc!! bE,: �' 3�efquot;' Wolaquo; reg;a� Sl er miftc e iV,,,raquo; � quot;f 8')?ti,ncHlaquo; er�ffnet raquo;orten, bicfelbc rear aber quot;efffr�her? amp;?$?*amp;*' ^^quot;^nge^tet I,atte M um i lief hif L*Uquot;l'eDequot;,,:r �quot;?laquo; �kematofe copy;eftbtoi.lft gc= a en '^raquo;�l0?*quot;quot; Aquot;�1','quot;� teflviffen raquo;at-, Ultt aulaquo; ter 2,laquo;t fJ? quot;nu,n�itvquot;''fclt' quot;ne Selbe 3au4t, tie reg;efcl)mulft
toe�ommn� fuljlent einf�hrte, em^fanb man SBarm . 5)laquo; 31tl)em raquo;or t�mS tcinafligt. Zas XDiex lettt lia fmit mau es in ten copy;tall badfte auf tit Streue, raquo;obei
mfn�quot;?,^11quot;' t'crmlt;Mielaquo; ein laquo;ufguS raquo;Ott arnic�btit. SSlaquo; Sf^liS �laquo;' ial1laquo; quot;nie laquo;hinten auf 1 ffliaa� |U. ri?eiriSaJ^' ^laquo;laquo;raquo;laquo;nfhiit, raquo;ine lgt;alie SraiDme, unt ZI flvL^i1'quot;!quot;' quot;^ etro'lt;laquo; Oel gereidjt, imt aujevlilaquo; unt d,' � ^ft? ^iem*iPgt; copy;panifdjfliegentinttu? unt copy;almmfgeift ju gleidicn laquo;Ebeiten, einaerieben, wonacb
lUmJ'SH1'?quot; laquo;2?ff.nraquo;laquo;*flaquo;laquo; laquo;eigte. !bie f�ft'le |auh m�*iB,ft'eM,^m^ 3n tie btemat�fe (SefeSnnilft am feSt^^tfil'Vreg;*8* 5il*' quot;quot;* reg;raquo;quot;quot;quot;Wevfliegentinet � ?,,fJV ^e,quot;3if'5Dl'm' ,lm eint ft�ftigeiReactionVrtoriu= ^raquo;S^'�11 �Ww mmt raquo;on6(,amiUentbee. ata* ter giociten mit tr tten @,ibe luurte tie SemBe-iT�blTk^r^A^ gt; aquot;cil1 raquo;l)!quot;e?W(bte'ruun i.t,m:r*52J 3uftantt. Sia� Sftier (i�bnte nae� mit nac? iT einere?dft/?ntlefCrtebllbci f^figen a)ii|i mit Sdjlei.n! unt tenie Jtr�fte tanfen immer tnebr, c� begann im copy;eben
��iS;i,Mel biie,b fein raquo;laquo;ttWai) no* immer fi�lquot; Srf,fl ml� i^Ia3- n'urt,e raquo;raquo;*eit, ter i|ul� gab jrm eben (*-70 copy;Alage in ter aiinutc. Das Sbicr ftarb cntlid) m ter 29. copy;tunte ber Jfrantbeit
tie copy;cetion gemaebt unt gab fclgenbe SRefultate:
|
||
|
||
|
||
� 407 �
mmmm
fuljige er3icjm'lt;3laquo;n-
A. Oeffnung t.er 58au*p6te.
reg;%laquo;��l�m entMclt efienfattt raquo;enig breiartige ffllnffe, fonfraquo;ar ftquot;laquo; quot;ur� �id.t/a�itnnntf.rliclje� tnrm ju
fint'lt;S,; ffiirimmbarm vuar mit einigen brantigen Stetfeu ^hLfSsutcv Stelle, WO Or copy;rimmtann m tie
quot;^f�sliere dagegen gansti* normlaquo;!, laquo;laquo;* raquo;ar -l�^���SSe �nbn.it quot;quot;Ar �mulaquo;^ S'� 3Bibevnlaquo;t.irli*e8 Wlaquo;r.
feit mit Wraquo;orjen SBlut. Dctnnfdjt.
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 408 �
|
||
|
||
B. Ocffnun� raquo;et S3tu(JSo(,U.
^^^^|%amp;flaquo;^ ^- tie
Sroeitc� copy;apitcl.
Jion ber �Hfnkemfi (Pestis koum, bovilla, Typhus noum contagiosua).nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ji #9632;quot;#9632;=
laquo;erfenfeu* 2quot;f�0i%,b�r�raquo;raquo;r,f',mn'CI,.bm copy;laquo;laquo;�Women
Wrf, tat oMf(�n S?l e/�rcift f,cin laquo;Scre�reg;quot;; rangen uitccbcr^rm.^Vv baquot;11 ab/-c cquot;�vn,c laquo;etraquo;laquo;'
u �nr� �^^is ai:,nta',,cn quot;W
|
||
|
||
|
||
409 �
|
||
|
||
Jlennjeic^eii.
Weiten um mit teftimmtelaquo; reg;W^laquo;?'Jf i fe.� nen copy;tauen ciflen ^nb, tiefe lefctetn *laquo;quot;quot;'* ,^'c'*quot;ci': �ian nimmt meid raquo;ier fol*cv copy;tatien an: Dtalaquo; cr^e
in tem ka� Botttaaium in einem Iljiece feine Wiwflaquo;!raquo;laquo;quot; beqinnt/unk feine^auer mitt W8-M *quot;laquo; laquo;u�bmctK telaquo; rrften mt6aflaquo;aueilaquo; (leredinct, raquo;elcber noc^ 6 bi8 8 Sagen
Wm !iiaat Sagen feilt trenuj oier flai n1*'8.^quot;raquo;raquo;''1?quot;^ an ttni Sbiere jn bcmerfen, imraquo; in ten na*itcn .1 bilaquo; 4
Si^�-S� raquo;WAS'
betfdbm bei ten einjetnen copy;t�rfen teutlicbev. fflan �rtt � an ken onqeMtcn Sljieven eine unoetfennbarc 6111=
r,f,SPrlaquo; bTmerft man tiesect; bei tenajfetftu^en an tcr gt;Bi leb. fe an *e nent amp; unraquo;et�nterlaquo;m laquo;t�em tenno* Won ein nn mit ten Slaquo;afenl4raquo;p*en fmt antctTOeite reg;!)mv. Jnmf kiefc� ^eitraume�. Sutteilen iioit man na* tem 4 ^i/5 Saaf efrtief t)ewur-fommente� laquo;uflm unt mit ;;i,m .eiat 11(6 eine befontcK gmvitntlicbfeit bei'ra Hrnrt laquo;,1 ten l�S; tieS ift^uVtW�li* auffaHent, raquo;laquo;nB man ten S in t?t �eaenb telaquo; legten �RuctemmtbeW �ff ^oft tem tabei tfe Sfeielaquo; im MUacmemen iwct ?mmet tabequot;munut evfebeinen, nebmen in ten (eisten Sa. Vrrhlft� ItatiumS tiefe Stjmttome immer inel)t ju, nlaquo; ^teln mit � llvtcife unt fcblagcn fle3cn ten laquo;and,,
m^mt tem 7. M 8. Sage tlaquo;8 sweite Statium ein=
|
||
|
||
|
||
- 410 �
tritt, unb jitot meijl mit einem jicmti* htfthen SnTv. Wirtlaquo; raquo;erWroinkenben 5ietevf*ancr raquo;otei � quot;i'c feS Wuttenmg ta J�aut, copy;ttnuben fcer Banre ' 3 er. tec �f/ quot;quot;'laquo;ntli* ket intern copy;rtremita en, atftreten Mfi^-ife ^'ISI^-' fraquo;1^ 6laquo;laquo; eine 3c tquot; in �cr e�
Im^.i i,(S^cn'-f*lltteln quot;�quot; t1quot;raquo; �oufc, (l�lten tiefen
feit raquo;3,�, , *; �^'1 ?u* laquo;�quot;#9632;'* raquo;nSeo6alaquo;ftt raquo;eriau= tcii, trnnn nicftt tue SSArter iiird) ten entftelicntm JAi-m
glaquo; �^� �n^ft^ �^ [laquo;Ar/r v^f'S miikclt Zmen. S� rttiem�
tgt;fintti*(cit bf S-h aM'^'VuS1* n,quot;1 au* kic 6raquo;quot;
iklmttvamp;^Tl'^ bquot;''amp;intetleib etoalaquo; auftreibt,
flemc fink �i?.; r Se^e9S,nSeS quot;quot; laquo;terieHen Sfli i.^,,' mS^'l3quot;' fquot;raquo;quot;raquo;*! * e $ulfe befcfilciinint 70�75
i,;raquo; M. r lorV ,Ser �ltftcm mirt t er (lefrti�rft, allein raquo;nf? SS* �^ ^W'^niflt. gcflaquo;ieraquo;t nber i�t Riehen tcr �*2^ 3iejen in ten glanten; tritt mal n�l,cr laquo;nt �^S laquo;Hfmerffam, fo bemertt man, tag tef'luS wfJAfAquot;*1 gt;?'rt' raquo;quot;quot;S 'ft raquo;'laquo;6 quot;0(6 nidft aufianquot;nb tagejen laquo;nrt ter laquo;en Jett auffal ent unt ganj Z�
|
||
|
||
|
||
� 411 �
tifHflaquo;, e� id eiquot; einfacher, fteftiget, H!,'fquot;nfe^telwi
tet Seiem, ta ijn mir einmal .irijcvt l)at, Pct� fur t c
ivefU� ift nun mertli* raquo;crmiijjevt, tgt;o* #9632;laquo; flaquo;''raquo;* n *!
Sin mil mrtcr fi(* no* jelgentem Wetite;, fo ift Jquot;* Saquot; SBiebertaucn unregelm��ig, Ur Surft dagegen ft Wlaquo;
nen liefe aier^Sltuiffe no* fo unbekeutenl geftovt fint, taraquo; tielaquo;etolaquo;ruimmirno*f�r9efunlgt; anfeilen copy; e laquo;laquo;quot; ften Sjiere aber beyigen nun i*mers im reg;raquo;*igtlaquo;laquo;''gt;J' ftcJlen lie laquo;eine jutammen, trummen len Slaquo;^^?*� ken reg;araquo;eif, ftrecten ihn toeg, entleeren tlerae 5D!affen ion tunfel gef�rbtem, fAtB�ysli�em, troefenem, raquo;|t raquo;laquo;. ?ianntem, tTef gefurrttem SHifl', unk laquo;laquo;J'^�^f gelD�l)iili*e fla*e reg;*i*t, wenn er jur eclaquo;,^ut'vffquot;V, rdleil ift hierbei ber DarmjlMng, welcber ^m-Wen fntftebt unb bafi liefe copy;nt cerungen fedr oft, felbfl oUe �n ffl nuTn; R� imeberbDlen, balaquo; mitbin ein fetwitew-ler SReij jum S�den iorl,aiilen ift. reg;icfc laquo;laquo;raquo;^M'*�* laquo;iat ta�Sbier luv* SBebeln mit lern iS*laquo;)eife, lur* Um. ?eKn naci) lern laquo;au*e, �lntaften leffclben mit lem raquo;�au e a* 2quot;iibcmlaquo;mne bemerft man, laft er rotl) unb teung ?ft mm mithin aUe 3ei*en einer faft quot;laquo;�'Organe be8 ffirwera crariffen babenlen entjnnumg raquo;orbanlen *at fi e^r |ufta3Jl fwa gt;ei WS brittel^b Sage na* lein erf en 8icbcrf*auer angebauert, fo luirb nun ber*erji* ag lent i*er f�blbor unb iereit� ftulen ft* n'quot;1 �W� fquot;quot;''quot; raquo;on SuftcutiDitfelung unter bet ^aut im 3el gerobe toa6 man an einem SRau?*en unb knittern bemerft, wquot;1quot; quot;nquot;'1 ni?t beraub auf bie *aut Hobft ober ftlaquo;|8raquo;raquo;'reg;.e^ Sinaern faltet. laquo;Bian bemertt hierbei, ba6 ba� �ieber Ibenb� fi* fte gert, Woxatni ft* raquo;erminlert, unb bei (e. let f�ra eVbati�9n finbet amp; ba� ittier bebeutenl unmob; Jer Sit era ler �Uieler, @*iittelii te8 laquo;raquo;raquo;M'.^�J* M f* n SBevWm�bung ie� gutterlaquo;, jeigen ft* ftertigcu la�gen bei ler Semiff.oi. *' tontDeit�fWtome n* raquo;iele? Si�pigen, raquo;ieler etwalaquo; raquo;laquo;laquo;raquo;Jtnofflaquo; Jtt.^f.raquo;; !8ei mil*enien Igieren ift_ raquo;toolaquo; lie ^M^j, (blaquo;t minbert, aber elaquo; ift mettwurbig, ba| lie Si�* m laquo;m Qualit�t menig ser�nlert erf*eiiit, bei man*en Spieren Sersect;)3Ummt nu3�aamp; britte copy;tabiuin ber�ranlaquo;,laquo;laquo; *eralaquo;,
|
||
|
||
|
||
� 412 -
a?fiienTur?rf wrkreg;au�e 'Jquot;',*.laquo;*^laquo; treten raquo;tu ten
Mit; mit i efeu �laquo;,0 ^'quot;quot;k� *quot; temfelben ernufin-fm- m^hr.rf'v t'lc'e'??n,,t'altcn tonnte, be laquo;auttembtra.
Sg�^te �^t^^bT:
flen^baAVfientVaw3' t,:quot;t 'lUn 'quot;laquo;^t�nen bcrSu-leu'�eit bei? Jmt,3?^' laquo;'quot;' laquo;quot;^laquo;8laquo; ift *ie entgiejenbe �nnfinl, \.quot;quot;i,?im' tlar' 1quot;11*1 laquo;6laquo; befommen fie metiv
*.laquo; rxl 'a'.le,m quot;quot;rt WiOfi rosortq, talaquo; maul bat m-
Mm'ufcne?b]be^iegt;�|e� amp;quot;* ^laquo;1' '^ 'quot;'' bemerft �cn lianf�rte�'f*e ^(l?ne w'eS'equot; 'raquo;laquo;laquo;e- quot;quot;'quot;
jRVriiit,laquo;. v-lut rSS.'1' entoeter bou felbfi obct- bei'm
I �Menquot;' ��^�l^f1 '�Ulaquo; be 'S #9632;quot; iioien. jtatum* ent|le()tn Surturt* tounbt copy;teilen, b(c
|
||
|
||
|
||
413 �
|
||
|
||
role iiii8amagtcvf*cincn; biefc Srofioiitn bcmcvft man au* auf tct StftltimDaiit itx 9lafe, hierbei ill tev Siafenfricgel tfitrc, riffig, glan�lc� oter nur TOenigc copy;cftroeiiitrovncn tarauf ju bemcifen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; _#9632;
m faun nf*t feljlen, taS iai �Bicterfauen nun ganj ttnli flic aufbort, unb felbft rocun tie Were vw* (mi laquo;ntgt; vuieber einmal Jlaquo; foucn fdjeinen, fo mnpuwn fid) fjiertiirrt) ni*t tJuWen lajfen; kenn bei genauerer laquo;eobaditungtmrb mau finten, tai ti ein Ho6e� laquo;emegen telaquo; �iernlaquo; ift unb tcr SBtaaen feinen Suttcrbiffen fterauffentirt. (Sbeulo ift au* iai gutterannel)men enttuclier ganj untertrulaquo;, ober fcie laquo;Jbicre ne�meix no* bin unt raquo;ieber einen laquo;iffen 3taquot;fc futter, ben fie aber au* oft genug reieber auafpnefen, felbft iai copy;aufen ift il)nen jumiber lint c8 roirb enfrocber ganj ocrfdtm�ftt ober nur j�gernb genoffen, inbem ba� (ga)lm= aen befcbroerlid), fcfjmerjlict) ift nnb oft flieet ba� gtnom= inene (�letr�nt burd) bie Slafe roieber ou�; laufen aber bie Sbicrc, fo fangen fte barnad) laquo;u fr�fteln an, ba� nutiin. ter fie burd) nnb burd) Jtt erfet�ttern fd)eint. Die a)iilrt)= t��e geben entmebet gar feine gt;Ulild) iiiel)r, in feltenen S�llen noeb weiiige bi� jum Sobe, unb tiefe ift bann iraquo;a(. -ftrig, bl�uliel), biinn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; '#9632;nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;.,
mt bem sehnten Sage werben bie copy;ormentleernngen feuebt unb locfer, oer�ubern ftd) bann aber in einen a)uvrt)gt; fall, ber mit SeneSmu� oerbunben ift unb ber a)ii|t er= fdieint al� ein copy;einenge raquo;on copy;alle unb @cl)leim, rieebt njibria, uad) einigen mitunter mofrfju�artig, fieljt jitumt. traun, griinliri), WiBarglid) au�, ift jautbigt unb irnrb beim copy;utlceren, ba� mit bod) aufgehobenem Sihtoeife gefdtiebt, raquo;oeit roeaaefvrifet. Slan bemerft babei, ba6 bie laquo;sd)lnm= Baut belaquo; SJanne� ftavt enti�nbet ift, burd) bereu SRotbe unb copy;efAtoulft. 3ii*t immer inbeffen ift biefer vufjrartigc �lbgang raquo;orhanben, im @egentl)eil ftnbet ftd) au* heftige SBcrftobfung, ober biefe tritt nad) einiger 3)auer be�Surd)-falllaquo; ein mit Simbaniti� be� laquo;auihe� , unb biefer 3laquo;fMilaquo; f�hrt am erften unb fd)nellften jum Sobc. 31ud) bie Mbraquo; fonterunqen ber Siieren werben raquo;er�ubert unb ber Urm i|t braun, Warf unb J�he 3)cr ^erjfcblag wirb ?od)eiib, bie gjulfe bilaquo; auf 90 Schl�ge in ber'JJiinute raquo;quot;nifjrt. Ser Vltliem mirb immer �ngftlidier, fto;)iienb, AdMquot;''' Wraquo;laquo;'1' feub, mit heftigen J�emegungen ber 9iiraquo;Ven unb raquo;laufen.
4) SBtit bem 13. bi� H. Sage tritt, bei fortbaueniber copy;tetgerung aller angegebenen copy;BmVtome, ba� bierte reg;tlt;h
|
||
|
||
|
||
� 414 �
S�quot;laquo;,*laquo; JtraiiHjeit ein, mit ifyn tercu ftoebfiet (Stab; ti tritt tiefet Stittam juracilen mit fcem 51nfc6ein ton J8cf= fenmg em, lie Spiere tei-langeii Sutler; allein baii raquo;etat ti* tic SauWung, tic Jttanfljcit tritt mit gtoSercr �ef= ti�teit raquo;or, i|l aber turdj einen foldjen copy;tilldant tann um ein faat laquo;Jage raquo;erlangen, fo tag tann tie ((cftigfien !)ln= tAlle mit tem 17. Soge beginnen, otev mit tem 11. nadi tem ciflen giebctWauer; tiinn kauert ater tic Jtranflicit aurt) nittt lange mcf)t unk nart) ein ti� imet Sagen ift tn� Sraucrfoicl tur* ten Sob geenbet. Sie (Srfiwitdjc nimmt nun mit leter copy;mute jn, tic S[)ieve liegen mit raahen m bin unb fjet, oter ftefien jitternt'unt f�tuantent, bagt; Jen etel tot allem Suttct, feften fiimmerlitl), efclftaft aulaquo;, tie ganje ^aut ift emp^fematif*, tie copy;rtrcinit�ten fall, tie flugen abgeftorben, flaubig, eingefallen unb jitifcbcn ten �lugentitevn trieft eine isabe, aWgraue Seurtitigteit, aulaquo; ter 3lafe mi^farbiger, jaber, afebgrauer, �ljenbev @*leim unb SHo�, aulaquo; bem �iiaule j�fjcr (SJeifer, unb alle tiefe aulaquo;n)urflaquo;iicffe, felbft bie ^autauSb�nftung, ftintcu unb raquo;crbreiten einen abf*euli(*cn copy;erueb um talaquo; Sbicr. Sie Oberbant fc^alt fid) in @tii(fen raquo;cn ter Welten ijunqc unb bem Baljnfieifdje ab. Set laquo;au* ift trommelf�rttui auf�etneben ober eingefallen, ter raquo;urcbfatl itirt colligua= laquo;raquo;, tunn aafig riec^ent, blutig, ftetlaquo; au�flieBcnt, ter Xfbcm baiKbfcbiagijj, gewaltfam, tabei tie Stafen anfgc= riffen, mit copy;(inauten, 3lc*jcn, !Rb(beln, Slufftertung te� laquo;taulelaquo; raquo;erbunten. Sicj gcl)t tem naben Sote raquo;oraulaquo;, tie Slnere raquo;atjen fi* bin unt ber, befontcrlaquo; mit tem .tjmtertbeile, raffen fi* auf, ft�rjen bin, ober ttetten aanraquo; CMWSU tcgungsiolaquo;, ber laquo;Duft gebt unwittti^rlicb ab, bei OKaftbarm erfiemt raquo;orgettept, aufgetrieben, branbig, claquo; tveten JIramsife tet ^al�mn�teln ein, ter ^allaquo; wirb bann nalaquo; bem raquo;auebe bingejogen unb mit aurfungen tritt tev i'l quot;quot;� �n.JS�kcv*ii('c ^laquo;�rantfccit erleitcn tie tratttigeu �Bube meift Slbortulaquo; unb Ijierbur* laquo;jetben bie �ufallc nc* commicirtcr.
@e^t bie �vanfOeit in (Senefung �ber, fo gefebiebt bie�, ebc fic bie julcljt befebviebenen f)6mm copy;rate erreiebt, unb jnjar treten bann allerbinglaquo; tie copy;Bmttome bclaquo; britten reg;tabium� auf; allein elaquo; feblen bann tic fauligen 21ufl�= fungen; jnjar tommt talaquo; Sbv�nen ter Singen, ter SlnMufi aulaquo; aRaul unt Slafe, ber 3)urc*fall, allein niebt in tem enormen copy;rate; fm copy;egentfteil ficllen fte fi* bann allaquo;
|
||
|
||
|
||
� 415 �
raquo;iftUMHK txmm Eutenkfl-S�irlaquo;fe '(H Sittfmlaquo; .�nun Jfv libclftcn Huft�nte raquo;erbu tten (in*. gt;�� mii quot;laquo;'raquo; mS^taen Vine avoB tc raquo;iuntevfeit ber SDicvc .mctcv cm S cf cbr bcr�� raquo;er Slu�cn, ftiegclutc Staffe tea SfSfcrnSuks S It unfc saSictevtauen ncljmen ju unt ^=
aSq Sort lie Sumtioneu tgt;laquo; Sungen raquo;erUit raquo;flaquo; jreuraquo;
copy;bSii e, to� 341)nefnirtMen oetlieten M'quot;l* ^ ft quot;t laquo;A in b efeu qflnftigcn galten ein eigentljumlidict �ulaquo;f�|tog auf ^mlRi(f?n quot;in, *ct wit ein friefclartigcv.^uftul'Jfet Mfd/ig Son tem'aiarfcn an ft* Sraquo; b�in copy;laquo;i^laquo;laquo; mm* aeaen tic reg;*nltevn hinunter cvftveift, tic .ftellen fa mc an m eitctn, tcr gfter bilfcet ScDorfc, mit tevcn Iffirfncn M tann au* tie laquo;aate momentan raquo;evlicrcn, mrftclquot; M acvatc fein ci�cntli(ier au�fifilaj cm, (o fXiWt fiVS* tie Dbetl,aut, aW reg;c6nMen otev laquo;taut, ffiquot; rffiamp;ciae Jliefer'� reg;ttfion ter s�ieticm.) .
Eic Saucftcr �amen �canfl,eit beWMnlt ft* aur tie Scifion 5, n-21 Sagen, inteffen tommen 6raquo;mjlaquo;w= toncn unt 'JScrjiJgeruniicn, j. SB. in fcet 3laquo;laquo; raquo;on ter 5ln-Kng tgt;i� jum evftcn StcbetWaucr, tot, *laquo; iquot;laquo;quot;laquo;1*3 K lerdntoungcn in tern (S�nge tcv �tonWiit raquo;laquo;traquo;pr=
^'quot;irift taber gar nidjt fetten, baft bitlaquo; reine |8i^laquo; laquo;inberteft ni*t bcroortritt uirt ft* unter mandierteiana�= ^u terbirgt o maUt Won tie Sonftitution, Wraquo;r^laquo;laquo; cnen bebeutenten Unterfdjieb imSBerlaute; bei Wraquo; Wlaquo;' ae t SI, ere laquo;ten tic 3ei*en ber ent��ntung mrtr t) r= raquo;or treten entj�nttiebe Seiben cinjelner Organe auf, bc=
beit�formenbcgiiniligt, tabingegen ^i^'jflaquo;0!quot;quot;^ f*quot;^'!; mim raquo;f�cn Sie 3eicbeii bc? f'quot;'J'9laquo;n ^nft^ ft* febr fr�b entwirfetn, fo baj moncin cntjunbti*e�@tatium M aar nSt bemetfen tann unb beibe copy;taticu ut einen aufjuacben Weinen. Slnbercntbeil� treten lt;gt;laquo;'raquo; �1raquo;raquo;quot;1laquo; 3r tic nel� copy;�mttome ^ersor unt �ettunWft'fo em SrrfVentr� Seiten tc8 laquo;le^irnelaquo; unb iRncteiimavte� folebe Tbicrc bnitten beftia unb betommen SonmrtftoiKn., b fe ftiet man b. onberr bei iungen, robujlcn raquo;.even, bal ingegen man raquo;ietcr.ftntet, basect; ^'^laquo;^ quot;'Wraquo;laquo;e' Sbieren foglcirf, im laquo;nrang cm tlaquo;raquo;1* laquo;^�* ,1,,t amp;fk UQtx copy;tumvfbeit f�v alle SmtriKte ft* tatftcllt. traquo;f3 m
|
||
|
||
|
||
� 416 �
taftcv ltic6t einjufclKii, mic raquo;laquo;Wirten tintct fulctieit llm. pantcii tic copy;acljc fid; in tev alaquo;itflirt)tcit tavfttllcn tann, MB talt) bit gflmptome tcr #9632;�al�ciitj�nbimg, tcr laquo;imacm cntjimtung, ententi� Ti* raquo;etooibvingcn, talk (itftuicaiiu tungcii au� tern otcv jenem Orgnnc ctfolacn, iali !8lut= Was .ober 9l;rraquo;tiif^}o9 lern laquo;eben ein mit inatbt, efte �no* Me Jtranfljeit (lite Stnbien butcblaufen fnnn. laquo;Bian imll logov bemevtt Satcn, fcnjj fi* copy;gmvtomt jcincn, luelcfie fcenen ber copy;�ttligtii ar�unc �amp;ncln, motiei iann bei'm .6u. ftn guiBJemhrnnen geformte conjulnble Stjmobe au�gcwot^ fen wivb. copy;elbfl reg;iterbculcn entftcfeen meift ()ie unb bo, frtiroavcnbe laquo;lattern, Sitten im ajfaule; aber bien bilbct immer feme friti)d)e (Sntfctjeibiing.
am allcrfcjlimmfien i|l c�, wenn ju gleicfier Beit mit ber OTfnbcrtcR an* bie t?bl)ijfc laquo;migenfeud)e ber Siinbcr, ober bcr ajuljbranb l)entd)t, bann fommen Wc a�nathix* lirtiitcn unb irfmell oinrViffenbtn Jlrant^eit�oerbinbungtn, bic_ teionber� bei ajliljbronbserbinbungen fo raftft tiibtcn, *quot;$*quot; WP'W� 3laquo;r iiid?t Ijerbcvtreten tann.
33a� (Sbcn�efagte erfiftrt gur copy;eniige, wie elaquo; tommen tonnte, bau bie Scobaitter bcr einjelncn (Sbigooticn biefer Slrt ben *atiptl)ccrb iti llebct� iali ialiin, balb bortbin raquo;erlegten, je naftibem eben bcr copy;inc bie, ber Mntcre icne Organe Jcfonbcr� ergriffen fanb unb i)Utna�i ba8 aBefen bet Jtrautljeit beftimmte unb benannte. S)it \mU am mci= flcnbegrunbctc I'lnfidit ift bie, baf bie SRinbervcft ein raquo;lerraquo; raquo;cntieber mit fUbljofem (51)aractfr ifi, bei rttldjem fiauijt= laefth* unb in ben meWlcn S�llen biereg;cl)leiml)�utc leibeit unb M Sentralbuntt ber entgiinbung fl* barflcllen. 63 ift unbcrtcnntmr, ban balb leieitcrc, balb ftfjacrcre Rotmen wmTi'rlJ'quot; quot;:f*clquot;quot;'' laquo;quot;i*i raquo;quot;5 fie, fo raquo;ie ber Zmgt;t)us blaquo;laquo;a)ieftf*oi, bie raquo;evWiebcnllcnJirantlKit�aeftalteii, laquo;Bi�fi, matt unb fonfhgt copy;�mbtome bcr ^irnentj�itbung, 3ei= *tn bcr raquo;unaciientjiinbung, ^al�entg�nbuug, SBiaaen^ unb Sarmentjimtung, blutige, galligtc DDfenteric, DartiuKtiac
llrfaetcn.
tuv�, cinaetuamp;rte� copy;tebbenoiel) angun(l)mcn, ba bif jegt no* nie Cat notfigeimefeii raquo;erben tonnen, ban fi*-einiiKil wefe copy;eti^e aur eine anberc S�cife cntn�cfelt ^�ttc SMefe
|
||
|
||
|
||
417
|
||
|
||
Jluftcrfuiui (icfc()iel)t kuvdj iai bcr Jtvanf^cit cigcntlj�mlictc iS�iifa�ium'otcr JtvniifljeiMfanmcn, bcv fict) im Sicvlaufc in �raiitpcit entwidclt. #9632; llcbcv ten iCunft, in n)elii;cm fciefc Sntwfdelung beginnt, mit bercn Sinti-itt mittjln tie Sot= meiKinftecfung raquo;on tem neu ettvanften Sljiere au� weitet erfolgen tnnn, ifl man jwcicvlci �ltipcfeti man legt tiefen 3!iinft in fca8 �nbe telaquo; jiueiten copy;tabium�, ctev ten 'jlnfaiig tea brittcn, taljingegcn laquo;etnjerfen antevc SJeobactitet tiele Slnnafime unt Jaltcn fic6 tuvt^ i()re Sifafttungen lietecStigt aiijiinel)inen, tap tie (Sntwirfelung tea Sontagium� bereitlaquo; raquo;orlianten ift, loenn tie etften Sieberfdiouer eingetreten fint unt �brigenlaquo; an ten Spieren noct) nirtjt� raquo;oh fonftiger Jtranfijcit ju bemcrten ijt; tiefelaquo; ift in Dulijeilicber Jpinficbt ton gro�er SIBic^tigteit fur tie ju nebmenten aicbetunglaquo;. moajregeln.
IBaS Sontaijium feltfl erWeint fl�chtig, intem e3 fi* turd) tic SluSt'unftnng tcr Sung en, tet Jgmt, ter Slulaquo;. raquo;urf�ftoffe inter Suft raquo;etbreitet unt fo auf antere Sbicvc einiuirft; claquo; erfeieint aber autf) ali firelaquo; �ontagium, allaquo; ti niebt nur an alten einjclnen Sljeilen, felbji loenn fie raquo;on tern JEonicv, tern fie angeb�tten, entfernt murten, bafi ten bleibt unt fo tur* Site'r, 3aucbe, 9JoJ, @*Ieim, Joint u. f. raquo;. raquo;erufianit raquo;crten fann, allaquo; tap elaquo; ficb aucb an fremte Jl�rper anheftet unt fo turcb teren aSermittelung lueitcr getragen rocrten fann, fo tag j. 33. turd) -jjantellaquo;raquo; artifcl tie �rantbcit aulaquo; einer l�egent in tie antere raquo;er= fdjletwt gu laquo;jcrteii raquo;ermag. Slaquo; .liegt tcmnacb tlar tor, tag l)ier eine uncnttidjc SReilje raquo;on SBfoglidifeiten jur M)ei= teren Verbreitung raquo;orliegt, intem felbji turcb unbcaditetc Jllcintgfeitcn mitunter tie JJranFbcit fiCb an anlctc Orte raquo;crtflanite. SBcfontcrlaquo; gern bangt fi* tcr Slnfledung�fioff an igciaxt, -2SoUc, SJclj, gctern u. tergl., tal)er man tie (Stfabvung gemadjt l)aben raill, tag aulaquo; einem angeftertten copy;talle, ter nbgeft'errt mar, turib tic nidit beoditeten^�blaquo; ner tie JErantb'cit in antere copy;cb�fte getragen ttuttc.
Salaquo; i�cflc ifi in tiefer $infid)t, tag talaquo; �ontagium, talaquo; in tcr Suft raquo;crbreitet ifl, oter an ftemten copy;egenfidn. ten bangt, leidjt gerfl�rbat erfebcint, unt frtfon Vttxa) tie einwirtnng tcr freien fiuft unt telaquo; copy;onuenliditelaquo; in mc niger allaquo; jreci 3;agen umoirtfam veirt, wie bieg Sltami fanti �lntcrc liegen bieg Suft �ber mit �ontagium ge= febtt�ngerte �Bolle binfireieben (grant) unt f�nten, tag nacb 4�laquo; Sagen tie SUnficefungSfabigteit raquo;ertoten gegangen
|
||
|
||
|
||
� 418 -
iulaquo;; am fdmcllficii ahlaquo; scrflijrtc fie ta� eiflov. laquo;urtj #9632;mt ifl ein gutelaquo; �ccfliming�mittcl. Sxificatn bat talaquo; mrt, Jlvifdien (Slaavlottcn IjcmctiW elft�eWSpM, nad) mcljt al� fectj� ajionatcii iiocfi raquo;oUfomnicnc �Bittuna oc-jcigt, wep^ilb tie copy;cucfic raquo;ur* *et Suft mit copy;onnc ent= joQcne (Scgenftantie aui^ nad) aBouatm luictcc f)ctraquo;otac= rufen weiten faun.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;J
^ ��a� tie uvfprunglicbc (Siitwitfduug fcec SeuAe in ben fetcwcnlantcvn anbetrifft, fo Ijcrefdjcn Dicriibec tie raquo;erfebieraquo; tenlicii Slnfiditcn, beren copy;ntwidcluna f�r ten Rwcct tiefer furjeii SJarfteUun� nidjt paffeirt fe?n nj�rte.
SBorJerfagung.
r ufJl asraquo;rI',laquo;f'gt;9lquot;1� ift titlaquo; raquo;5*1raquo; ungnnftig ju (ietten, clblt We 8411laquo;,, tic gunftig raquo;erlaufen, fcbtt'cbten cine Seit, lang jmJWen Scbcn unt Sob. bleiben bie Sinnen bell, juirb arculuft unt �Bietert�uen Hiebt gaus untcrbrodben, ftcllt M ter r�utige Slu�fcftlag auf bemSTCaiten unbiRudcn cm; fdjcibet ba� au� bcr Slber gelafTene laquo;lut etroalaquo; copy;crum ana, Fcdrt bie uatiirlidje aBarme ber copy;Kremitatcn, ter Obren, �bruer bleibcnt jurfiif, ledt fie* ta8 Sljier tic *aut u. f. )raquo;., fo beutet bieg auf einen g�njligcn Slu�aana Dm; tabiugcgen ifl fedufiget SBedifcl ton sect;iBe unb laquo;alte an ben aiiBcrcn Sfteilen, ^al�cntj�nbung, tief eingefunfene tr�be Singen, copy;toftnen unb We�iitn, groBet Xotfir, SSin^ geubwitlfte, unteillt��rlid) abgcl)cnbe 3)armciitlecrnngcn, UHcteon�mu�, (�onoulfioncn, aufgel�rtelaquo; unb ni($t gerin= ncubeS Slut u. f. n., von b�fer SJorbebeutung. a�enn bie tradttigen �ulje raquo;ertalbcn unb tie �r�fte reiben tabei au�, fo tommen wele tcrfclbcn burdj bie copy;euebe, allein ntdlt immer ifl biep tcr gall. Sungc unt magere iRinber gene, fen leidjter, al� fette unt gem�ftete. SSon ten bnrdjfeiu (tenben bcbalten raquo;iele nad) ter J?rant6cit nod) mandierlei @cbn)a(*en unb �ranflit^feiten jur�et, jenacStem ein oter bas anbere Organ bei iftnen mebr unt tiefer gelitten Ijat.
ffleDantlung. a)ie JBefionblung ter teUtronten SRinbcr gebort raquo;u ten ho* ju lofenben aufgaben, inbera bii iefet noeb tein 3gt;cr-tabren aufgeftellt, nod) tein aijittcl entbedt w�rbe, ouf raeltbe� man in tiefet fur^tbaren Stantfieit mit @id)erBcit nur cimgcrmaaSen retbnen tann, inbem au* bie JKittel, roeldbe in bem laquo;inen copy;eudfenfaferc gute, ftlbft raquo;ortrefflitbe
|
||
|
||
|
||
� 419
|
||
|
||
S)(cnfte ju Iciftcn frtjicncn, in lern iiAciiftcn reg;angc, ten tie Scudjc ma�)te, feine 35icnftc raquo;evfagte. (S3 finraquo; ta^er, luic man Uirtlt tenten fann, alle mir m��litfeen SSiittel unti aierfnJturigSWetftirgcacn tie aiinuevtcft l)ie unti ka raquo;evfudjt luin-ten, fraquo; tn� e8 imlMmu ift, ft* ans bicfem gropen 80= l*irintl)c Ijcvan�suiiliten.
am ongcmeffeniltri ift e� rooM in tern Scitcaume tcv ainiiettuna, infofevn man nrtinlit* annehmen fann, taj em Sfjiet aiuicflerft fel), tiurd) leict)tc abfnf)c(n*e a)iittel tie iUiagen unti ten SJarmcanal raquo;on laquo;ufdjt'vpungen in temfeU ben m�glic^fl ju befreien um tann in bem jmeitcn reg;ta= tium. Wo tie (sntjunrunj beginnt, tic antipf)logiftifdic 2)ieH)obe inJlnnjcntung ju bringen, to* ftimmen tie !8e�b= adjter tarin ubcrein, tap Vlterlaffe ni*t muljl (jet�nn J�t= ten, jetort) fijnnten aud) liefe wobl in ten gcillen, wo reg;nt= afmtungen befonteter Organe ft* beteutent manife|iiren, nirtft \mi)l ju entbehren fo)n, unt in ten Umft�nten na* angemeftener (�r�ee ongefteUt unt tann tie gen)�^nli*en copy;alje, Natrum muriaticum, Natruin sulphuricum, Crc-mor tartaii, JVitrum, gegebenraquo;uerten, am beftcn woljt in jUerbintiiug mit f*leim'igen �)iitteln in !Jlbfo*nngen mit .3ufats raquo;on ctroa� Oel. Jjicrtur* itertcn befonterlaquo; tie ge= fUnbteten 5lnict)olH!nngen in ten raquo;Di�gen, befonter� tern tritten SJiagcn, gemintert; allein au* bei tiefet ajel)ant= lung gingen to* siele Sljiere ju reg;runte, bei benen man jmat namentll* ten tritten S�fagen tann ni*t raquo;ollgetfropft, tagegen feine SJl�tter wei*, feu*t, aber roelf unb lei*t jerreipbar fant.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; 'nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ,quot;i.quot;''
9la*fi ten copy;aljen ftetjen tie S�uren ol� ennifeClciiS= luevt^e SBiittel ta, forooftl tie SBftaiijenfaurcn, als au* l)aubtfa*li* tie �J�neralfduren, tie mit aufa�en ton fUi*= tigen unt aromatif*en 3)iitteln in mannigfadjer aScrbin= lung angeroantt Worten fint, unt aH �gt;el)ifel ifi taju �ljcblttant benujt motten. Unter ten 3)iinetalf�uren fiat raquo;orjiigli* tie @*n)efelfdure, befonterlaquo; in ten Satiren 1813 unt 1814, gute Sienjic geleiftct, unt man t)at fte in f*lei= inig=�ligen St�nfen, au* in SISerbintung mit Staiintnjem getei*t; gtopen, ou8gen)a*fenen copy;t�rfen ju 1 Sotfi, JMlraquo; tern juiSiotfi. Unter temSUomeu 2eining'f*er@auer. balfam, einet 2)[if*ung raquo;on 12 Unjen Sranntocin unt 4 Unjen @*wefelfaurc mit etwa� ungelbf*tem Jtalt, bat man jie au* anaitoantt unb 2 S�ffel raquo;ott in acopy;eitcia�af= fer allaquo; einjelnc @obe tobon gerei*t.
|
||
|
||
|
||
420
|
||
|
||
Sie cifcnfjnltiijc copy;aljf.liirc, cine Sluflofung raquo;on einem �Uieiit(l)en eiicnrcile in 4 SBfunls riiudKiikcr (Salif�iire; Imxvon foil t�glirf) 12-20 ajfal, jctce a)iaM �li lt;Mb copy;�iu-c mit einem SRartSjSjBciffer raquo;ertiinnt, qegeben raquo;er. *'i:!!-�,.(S',?it �][jjtjraquo;ie aHfWJUng fo an: 1 �Jfunb tcr Sanre mit 9b SUrunb SDaffer, nut fticroon atte Stunten 2 SJfunti gegeben mevten.) %ninc ratl)eu tie raucdente copy;a�f�ulaquo; laquo;l)ne copy;ifen on. I'lu* foden tie Spiere mit ter SJifcOung, nu fie Sbeit nngiebt, bcfoniev� auf bemaiiirteu gewSfcfien
3m fcritten copy;tatium f)at man We fjerSen, iiltevn, ne= mirjeaften, flilcdtigtn SWittel ju raquo;cvfudicn, ttft e� Ilaben quot;.* uquot;^ quot;laquo;flaquo;11 beionberlaquo; bet Gamff)tt urn bie galcu-iKe einen SJameii eriBevbcu; man bat ben Sampber iu 4 �I Svadjme, mit ' �1 Unje e.i�caville, t.igUd) bvei raquo;Bial ae. geben, obevben tlcinevn (Saben 1 Hnje laquo;niicabliimen ill. gefugt unb bleu mit fflictjltcant geveicbt.
Wu^ ben tyfaSpfiet bat man angcroenbet; 6 reg;i-an l^boepbor m�rben mit einem Sott) fieinbl unb i llnraquo;e ara= bildiem Oummi mit irgenb einem Wleimigen 5lbfube m (Smuirion flerieben unb bienjon jebem Stinte ein enlorfel sott mit 1 laquo;Kaag i�icbltrant aegeS'n. S)lti laquo;jutbe fetbft raquo;onber pteut�feben a)iebicinalbcbprte emvfofileii. Qi ill (nbefi immet ein jrociieutige� unb gef�l)rlid)e8 mtt�.
3iui* SBiercuvialfalje, Salomcl, bat mau angeroanbt, unb luiU raquo;on ibm, iiiajcvbinbiin.i mit biayboretifdicn'Mit. teln, auffallenbc erfolge gcfei)en ^aben, inbem tie Sbiete tarnad) vuitnl�le Sln�faUdge befomcu unb genafen. copy;ben. fo Ijat man beu miiievalii*en Sutraquo;itj cinvfobfen. Unter ten tiaybotctifcben �ltitteln bat man laquo;ntimonialien, copy;Arne, felleber unb (�amtber geriibmt.
@o bat man ebenfa�s raquo;om Sd^rinenjaiTev, ba� man flafrtienwei� gab, gute copy;rfolge beobachtet, unb in aSarij njoUte man guten Stfolg raquo;on (Saben raquo;on Sleifdfbriibe bc merrt paben,
Sn bem raquo;ierten Stabium ift natutli* jebet 5ei(raquo;erfnc6 total unnu^.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;'
-. �**$ quot;,an Mtfe SBlittri immer ten eben raquo;orlieaenben Sufianten gemig geben musect;, raquo;erfteftt fi�i raquo;on felbft: ni*t tie antitblogiftifcben im tritten copy;tatium u. f. m
Sleugetljcb tann man tie 25?ittung berfelbcn unterft�hen bur* gitevbanbet, tie feftv glinjlige Srfolge geliefert l)aben follcn; tann but* SBe�ie^ungen mit faltem SCafier in allen
|
||
|
||
|
||
421
|
||
|
||
copy;tatitn, mit ixrnn SrorfcntcHcii in Jjaut. !8el eiitjlt= ()cntien .!jiiiitaulaquo;Wl�gcn uirt !J!u|lcta auf tetfelten mu6 man tageacn aBafcbungcu mit matmein raquo;UJafftt raquo;ttanfialt ten un* tic S.\)uxt roarm Setctfcn.
3iii Siegclun� tev copy;armnffectiontn iitnm gtlintie ai:ogt; matiMe JSfijftiete mit Ofcnvufi unl jl�(6ti�en Ocltn; bei Ijcftigct Meinung, Sieigung ju Himl, |(t)leimigsraquo;ttge Al()fti�re. _nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; . �� ,
Um bie Sc�mevjcn im ffljaulc �quot; Imiern, tonn man kattclbt �fttxi mit Sfrifl unk aBofftr, etlaquo; bti ^al�mtjiin. tung mit fdjiw*laquo; aiuflcfung raquo;on Saljfaurt au�sinfeln.
Siefe ajiittel alle roerteu inieffen baujitf�^ttct) tmd) tine jiBc�m�pigc Si�t untcviiiitjt, la pe rocrteu felOfl raquo;on Ucfev �bevttoffen. J^ierttr gctjijtt maBigciffi�tme tcrSluflaquo; ent^alt�orte, JRcibm unb Surften ber ^aut, urn fie ju be* leben unb jn reinigen; bei ffienefenben �iiafdiungfn ju bie* fern 3n)eete. So lauge bie Spiere no* fcefTcn, ober wenn bic copy;enefenben mieber freffen, mu5 man ihnen lei(*t raquo;er. bnulidjelaquo; Sutler unb fein SRaiUtfuttci geben, 215utjelgegt; madife, JSraut-, JJctjlblatter u. bgl., �leie, meblige��ut. ter u. f. 1raquo;., unb raquo;ie Sicrbauung bei ben (Senefenben but* wilrjige, bitterberbe SBiittel unttrft�ften.
Slber leibce ift biev 5llle� nur bann erft in S�nmenbung ju bringen, wenn bieJtranfbcit, allen angemanbten jioli�eiraquo; Xiiien SDiaaBvegelu jum Srof, fo meit cingeriffen itt, sag Hefe bem Uebel nidjt metjr Heuern f�uueu, unb biefe poli. jeilieben �ioagregeln finb elaquo; allein, bie unfere mefilii^eii il�nber raquo;or biefcmoecberblicbenUcbel ju feb�Ben raquo;erm�gen. copy;ie muffen in foleben ungl�etlidjen fallen i(i jn raquo;er �U' Serfteu copy;eiualt getrieben merben, unb bie geroaltfamc X�t* tung bev erfien Jiranten unb aicibacbtigen fann eine ganje (�egenb raquo;or bem iffieitergreifen ber 3t!e|l f^iiBen, baber in folcbein gatte ni*t bamit ju faumen ift.
Sie toeitern aiaaprcgeln ber 2lrt, bie Dier fpeciell mebt aufgef�ljrt werben tonnen, befteben in Jjinberung altelaquo; �Jie'ljtriebe! unb ^nnbel�, Slbfperrung ber�ranfen= unb raquo;enaditigen St�lle, anlegung raquo;on gt;JJeftftallen, genauer gjehiiauna ber Stalle, 3erft�rung ber gebtauebten Uten-filien unb, im auScrften 9totl)faUe, in ber 3mbfung arter nueli (Sefunben, Wobur* eine fcbnellere �Becnbigung ber copy;euebe unb eiu oetiraquo;9elaquo;t �Setlufl an Stwfen erjielt raquo;er-ben tann.
|
||
|
||
|
||
� 422
|
||
|
||
copy;cctton.
Sie copy;ettionSkata ftnb in ben raquo;erfciickcnen copy;tatitn bcr Jtronfficit raquo;etf*ieben, jebc* bcmevtt man gani tcutlidj, *asect; l^pn in ken erftcn copy;tokien tic cigcnfliumliditn lt;Bi. fefteinungtn raquo;orljankcn nnb nur kein reg;rake nac6 fiii son ktn ftiltetn unterfcSeiken.
1)nbsp; SBei ben gieren, kic man iin etflen copy;takium Wab. renk ter erjien krei SEagekelaquo; roirfti*enJlranffepn� t�ktete, finket man ka8 gleifd) no* ganj sjou gefunkem Slufeljen, ^ellvotl) raquo;tn garbc; kagegen ci bei gefallenen roetf, roeii, miBfnvbig erfdjeint. 31u� kem �ellgerocbc ftrBftt oft siel copy;as aus unb man finket fein Sett mcl)v; ift ker Sue feljr raf$ eingetreten, kann finbet man ba8 gett aufgelcft laquo;nb tuci*. .jjm unb miebcr ftcllcn Rril (Srgiejjuiigcn von copy;ftljc unter kcr^aut bar, tealaquo; BoupJflaquo;#lic6 in ber Senbcugegeiib bemerft toirb, ober claquo; finket fi* an kicfen copy;teilen au�= tretung raquo;on Slut, rortdjc�, fo loic ba8, mat aai ben SSenen flirrt, bunfelrotfj, braunrotl;, aufgelcit, fluffigift; fibri= gen� wirb kabei cine auffallcnke angemcine blutleere bit merft. 33er @evn* ifi nicl)t fo ttibrig als ktr, iraquo;el(6er raquo;on an a)iiljbrank raquo;crenkctcn �akaoern ausftr�mt, unk kic g�ulnie tritt fbfttcr als in kicfer lc(jtern ein.
2)nbsp; Oeffnet man kic raquo;audjljoljle, fo entjironit oft (lin= tenke� @a� in iDienge; in ken mcifien gilllen iU kiefi ker gall bei (St�ffnuiig bea �Janfch, unb man finbet aujjevbem in biefcm biet griine� gutter, iai aber nur in geringem copy;rake angefeu�jtet erfifteint; jviveilcn ift ber gjanfen raquo;on ken guttermaffen wie auiatfUtaft. Setracbtet man kie inlaquo; nere gladjc belaquo; qjanfen, fo finket man nitbt ftlten raquo;iele blafrotbe glerfen, allaquo; 5eii*en ker copy;ntgiinbuug, unk an* kie $aube ift mit biefen entjiingt;uiig�bunftcn bcrfcjeii. Km auffaUenbften ift kie �ntjunkung�cntloirfeliing au ker copy;teile, no kercopy;*lunb ftd) in ben W�gen einmflnket, unb man finbet, bajj bie beiben copy;dilimbmageniBiSnke m�rbe unb fel)r leidjt jerrciSbar fmk. 3lu(b ka� 3Je$, befonkerlaquo; kerSfjcil, tbdeber ben SJJanfen bekeSt, ift mit entsiin. bimg�ffcifcn raquo;erfeben. reg;el)t man raquo;citer in ber Uninfu* (bung, fo ftetlt jici ker erfte Earmmagen, ker fogenannte Salenberj in ben mcljrften g�lten ftart mit Sutler au8ge= f�llt kor, fo bog er ganj Jart link tugclig erfdjeint, unb fdion on feiner laquo;ujicrn Sl�cfte fte^t man JBrankfteefc. 3n kemfelben ift ba8 gut getauete gutter trocten tint fo ktirr.
|
||
|
||
|
||
423
|
||
|
||
iti mau tt ju^iulBct jetrcil'tu tann, ei flfljt fcSlDarigr�n mi�, unk tcenn man bie.gagen Kifelben jnsiWen blaquo;n !�l�t= tevii ^erau�nimint, fo bcnierft man, knraquo; ba8 (Sbibctium an bent gufammcngcprcjitcn Suttctfucften als ein feiue� 381.1ttcl)cn raquo;ou afdjgvauer Savbe fj�ngcu bttibt; in onbern SillUn finb bie aSJatter belaquo; (SalcnbevS felbft fo ab�eftotben, bajj fte fid; ganj mit abliifen unb �ben laquo;ucS jene aftftgriine Sarbc �ciacii: Unter bcm raquo;evttocfneten Spibeliunt anf bet copy;etileimbaut fielit inanbunfcle obev lieltrotlie @ntj�nbuiig3= flecfeu, bie aiic^ banu ui(I)t fctjlen, menu bie guttermaffen in bein (Salenbct feudjt unb loifet fmb, unb bie blattet finb bann immet m�rbe unb lei($tjermtilicij. Sbenfo ftnbet fid) au^ bet raquo;ierte ober Sabmagen im ftart entjiinbeten ober branbigen Bufianbe, unb er ent��lt eine fiinfcube, gr�ntitbc ober riitblicbe, fdiarfe 3aud)e; ifl ber Sob in ben erjien i5eict)en ber Jtranfi)eit erfolgt, bann (liib nur bic copy;ntj�nbunij�uicbeii ftart raquo;orbanben. SUle biefe ^eitben unb Slerferi pnlitt man aiKft burt^ bic f�mmtli^en S�nne berbreitet, Ijaubtfacbltcb aber im @nbe be� �telibarmc�, unb bie Jjflute ber SSrme fmb febr jerreiglitb.
DieScber ift aufgetrieben, aufgelottert unb m�rbe; etwaige onberc uatl)ologifci)e SSer�nberunaen tann man allaquo; !Ciu= butte ft�ljerer Seiben anfeilen. Sie Sarbe ber Scberfubquot; flanj ift mipfarbig, lehmgelb, blajjbraun, bie (SaUcublafc feftr au�gcbe^ut, mit b�nnmaiferiger, gr�nfdiwarjer ober r�t^licber copy;olle au�gefiitlt, ober teerer, jufammenge-Mounjft, in ifjren ilKcmbranen raquo;erbiett, bic reg;atte iaij, ^onigbii. iBie �Kilj ift in ber SRegel weit� unb m�rbe, bunfefer at� gevu�bnlicb gef�rbt, aber meift bertteinevt, nidbt aufgelodert, bagegen ifl balaquo; iPancrealaquo; ganj m�rbe, breiig, mijfotbig, ftellenroeife bronbig; fo ftnbet fic^ aueb ber Utcru� bei tr�ebttgen JJ�^en mijfarbig, cntj�ubet, branbig an cinjelnen ateUen, unb enth�lt er uoc^ beu copy;mbrlio, fo ift auclj an biefem bic begonnene �Setroefung ju bemerteu.
3) JUei Er�ffnung ber Siruftb�ljlE finben ftq raquo;crt4ie= tene, aber fid) nid)t gleid) blcibenbe Sier�uberungen. 3n ben rein raquo;crlaufenten raquo;allen ber *Pej} ftnb bic Sungen nur menig afficiit, oft fogar in nahraquo; gefunbem 3uftanbe, meun bicSbierc get�ttet laquo;jurcen; ftarben fic aber an ber@eiid)e, fo ftnb tie Sungen roelf, blaraquo;, njenig mipfarbig; in einlaquo; jelnen gjlteii ftne fic aber febr aufgeloetcrt, uugemo^nlid) groji, ftcllenroeifc entjunbet. Sinbcu fid) anbere batljclo.
|
||
|
||
|
||
� 424 �
flfWc Stodntcrutigcn (it kcmfttben, ftavtc gntj�nHim., �om))oct()eit marmorirte s�efctoffcnNt, SBetprtungcn, Jibfceffe ii bgl., fo (fj bjeg tin 3ei*en, taj lie $e(l uirtji itm raquo;ertitf, fonbern M mit onbern Jtrantliciten comvli. nttt, ml Simgcneiitjiinbuiig, Sungenfuctit, Sungcnfcucbc. an bev laquo;rufifeuJU bemcrtt man, baj fie oft mit einem ubelnertenben, gelbv�t^titSen SBaffet gefuHt ifi. 3In bet uirtroamp;re ffnbet man, befonber� an il)rem cbern Stjeijc laquo;nb am �efeltcpfe, entjunbungSfpurcn, bie innere a)icmgt; won So*iotraquo; ober miffarbig, afrtgrau, ber SRanm mit Voe.plicfccm ober ftellrot^em copy;cbaume gef�llt; bie entjiin-buiig�f))uren betnerft man ebenfoll�, aber nur oberfI�*= lifter, an ben obern Sljeilen be�Scblunbelaquo; nnb bcriHacten. eol)le. jm Jperjen ftnbet man, luenn bie Sljieve im 3in. fange ber JIraiitbeit flerben, geronnenes laquo;lut, jufammen= Wngenbe voli^�fe, Wtrarje ajiaifen, bie bi� in bie grogen reg;ef4Se I)ineinreic*en; ifl ober bie JfranfOeit njeit raquo;orge. 1*ritten gemefen, fo ifi baS �erj luelt, blutleer, ober nur mit tocnigem aufgel��cn, P�fligen Slutc gef�llt.
4) 3�iir SUJenige� bemertt man an ben ^bellen belaquo; �oraquo; Me� uetdnbert, juroeilen ba6 (Sejirn breiig, feiten feine #9632;�dutc entsimbct; �fterer ifl biefer entj�nbung�jufianb an ben lt;S*leimI)�utcn ber SJafe unb ijren Stobenljcblen ju feben bic au* ttoSt in branbigen Buflanb gcratben fmb, bie Singen finb cingefunten, in i^re Noblen jimicfgefatlen, ba� Settvolfter unter benfelben raquo;erjebrt. 2gt;a8 epibelium ber ajjaulb�blc ift burdjweg lei^t abjuflreifen, erweicSt, Kigig, talgig, bie erofionen bi6 in bic SHaftenb�file reiitenb.
reg;rittf8 laquo;fapitel.
aion ben Scfioafbocfcn, copy;cbaofboffenfeudie,
copy;(baofblattern, (Variolae ovinae).
35fc erflen beflimmten Jlncbritbten �ber biefc Jtrantbeit Unb im 16. 3al)rf)nnbert gefainmelt, im Sabre 1578 raquo;on ^oubert unb in Deutfdjlanb erfl im Sabre 169S raquo;on fetegmonn; fp�tcr finb bie sPlattern mit terbeerenber a�ntb �fterlaquo; erfebienen unb jum copy;ctteifen f�r bie copy;ibanfquot; j�cbtcr geworben, unb man reebnete, bag raquo;on 8 aRillionen Scbaafen in Ungarn jabrlid) 150,000 copy;t�tt an ben S8Iat= tern oerloren gingen. 3e6t Ijat man but* bolijeilicbe an= Balten, befonberraquo; bur* bie 3mbfung, bem m�rberifeten (Singriffe btrfclben (Strenjcn ju fefien genjujt.
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 425
|
||
|
||
Dei aScvlaur tn .Kran^cit Ijat, fo raquo;je e8 auit 6laquo;i iquot; gKenMenMattcrn itx laquo;all id, bcftimmte (astaUen, Wlaquo;,raquo;tttrt lie i?lnftccfunn, bic ffitu�iMi, tie �Rcire unb bic Wtraquo;* tmna ter laquo;lat�rn bcflimmt bcjeidiuet mcrteit; bod) ffleM
vmacmcinlcitcn fi* fo ober aiibcrlaquo; feerau�flcUt. reg;iefe raquo;'laquo; copy;tabien folgen in ben gemoljnlKften gt;mb 3lllav,tl�?,, *?r' men bev �rant^eit teflelmiipi� unb m jiemli* befiimmten Scitabfdinitten auf eiitanber.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � . � t c.
1) Sie laquo;nfiectung�veriobc, allaquo; kie etile betfclben, 6at mcift bie 5)nuer raquo;on 6�T lajcn; man fann biete fcemlaquo; nicbt fo gam genau befiiinmen. Wenn man bic tfranfDeit nidjt bur* lunftlicbe 3inpfuiig 6erraquo;Drgcvufen ^at; benn m ten erften Sagen kemettt man an ben Sbieven gat ni*t� SftefimimJ, unb nuv in ten lefctern Sagen tommen einige Beiden jum SovfAcin, fie geijen bann etma� fleif obev laljm rait ben 4jintevf*entelii, neljmen eine matte unb tcauvige copy;tellung an, �aben voedifelnte Sretluft u. bgt., laquo;tlein in ten me^vften gatlen raivbtalaquo; Slttc� ni(t)tbco4tet, unt tie Jttanffteit i(i bereitlaquo; in ta5 jmeitc Stabmin iiber= gegangen, wenn ta� UunjoWfc^n ber Sljiece aurralUn=
|
||
|
||
�1) Sie (Snibtion�bci-iobe erfolgt am 7. ober 8. Sage noc* ber Mn�crfung, unb ber erjie gieberf*auer bejei*iKt tbren laquo;cginn. �luf ben Srofl folgt laquo;ermebrte a�arme, bit Hefcnber� an ben Obren unb ber Sctmauje beraettt mirbi aufierbem fiellt ftd) (lavte SR�tbe, *i6e unb Sroetcnbcit anr tcu fiditbaren copy;djleimljauten bar, foiuolil in bet Slafe aU Slaquo;mraquo;Jjaute; aurt) bie laquo;inbcljaut be� raquo;uge� erflaquo;eint mit totbtn Oef�gen kunSMgen, labei Men bie Spiere mit aefenttem �o^fe, l)ongeiiben Sbven, unter bell laquo;au* gc ftelUen S�gen, unb wenn fie geften, fo seigen fic M laeil;-mit biefen Jltanffteitsf�mbtoinen raquo;crbinbet rtd) ein buiigt; felnbcr, gar iiidjt fiiDlbatev $eHf*log, l)Attli*cr. be. fdleunigtcr aSullaquo;, ber etwa 80�90 copy;cbl�gc m ber SSU. nute aiebt; ba� gt;atbmlaquo;ii ift au* befd)leunigt unb bie Sc-roeauiig ber glanten ift tobei beutlid) bemertbar. Sie Run. Uli? inib balaquo; SBiebcrMucn erfobren glct*fall� einige 5Btr. (iiibcnma, nehmen entweter ab, oter raquo;crWroinben gp� mit gar, uub ber S�ift wirb in ganj laquo;eine Jtiigel*en fle. formt abaefett. S� tauevt nittit lange, fo ftclleii ft* na* biefen onaegebeneu copy;bmlptomeii auf allen ben ^autfteUeji, raquo;et*c wenfglaquo; ober gar ni*t mit SBolle betertt fiub, floraquo;.
|
||
|
||
|
||
� 426
|
||
|
||
ZU ffiS?.raquo;.*?? -1''aulc�/ kquot; �lugen/ an tct innevii Slsdir
*enTm lkbt�La.mJ; fquot; 9- ^'#9632;n'laquo;tcquot; bief' 8(e� raquo;n^i *ct, ?'*raquo;lt;laquo; unt fanaeu an fi* raquo;u erhehfii unh
Sn-^�^� #9632;�?at W^fntWi�laquo; eSM,! a6w raquo;if8�^l*^fu�elaquo;'� 9lt;gt;n3' -Saut, befonber�
I� finfc'quot;^'^'quot;',f0 ^ ^ ^'lt;quot; �nn'Sum im wmnu tint, ja� JBJaul unb feie 3 uaen su �ffnen Hu atei-
Sfikiquot; quot;L'1*''*laquo; reg;urclaquo;rt(*ti3ttit raquo;erlicrt, eine weiftlidic ^raquo;m/l* ,VClaquo;Claquo; raquo;'*laquo;)quot;#9632;laquo; annimmt. 3n ben. Rraquo; fAen-
.,,._ -V'^'^Oiwen fecvlemmehe aebilbet bat fonbert Riii
*� l^1quot; quot;ac* m,t eiliem f'orcn, weiplu-ben ober aelb. li*cii Safte, unb erteilt mit bem 11-13 Saae iblaquo; raquo;off
�V'f'i8^- 3ll^f�r entwirfelnn��jd?9ftcilett fi*
!rhi.C, fffl' 'c.v reg;'Mlaquo;im laquo;laquo;� bev 3l-ife unb bei fc *en pieten, laquo;jelcfic eine bcMubenbe @ef*nnilft be�Aobfea be �^quot;' J1'^' quot;H* raquo;id copy;Peicbel'unb copy;eifer au/ bem En ifleafn b^'w6 M* m raquo;raquo;'laquo;quot;quot;quot;neu cntmZt lquot; f*laquo; ,�i;,? ?lt; '.quot;'''quot;'quot;quot;^quot;quot;gcn mein unb mebv in raquo;et.
iift quot;St^l��Mrquot;fan9en ki� w*
Wf.S'k� �'Ut'lrt'aelaquo; ^octen Jaben ben llmfana raquo;on rittlaquo; rJ'n'l'^V'quot;quot; 8ilquot;!e,t er*fegt; fmb runbli^Vb � i� $tZ?Jm- nx ni^tl^ l''*fiitlaquo;nblaquo;31njaf)lbDrbaraquo;quot;n amp; �, laquo;l,gt;fquot;,cmev*a,'equot;ln' rtm�m raquo;iTx Pfeif* itbiaeu *cteii, fmbMn einem retail ^�feiimgcbeu imbbon fttTp
|
||
|
||
I M
|
||
|
||
� 427 �
lirfjct Satbc; wie fdjcn oben bemetft, lint fquot; laquo;B btlaquo; reg;'laquo;'= len am Onufi�flcn, tie TOcnijjct mit �Bolk bebeeft finb, ie= bo* finbet man fie nui* auf ber fibrigen ^aut, Wtnn man bie�Bolte raquo;on einanber Mcitelt; ba mujj man aber juraquo;ci= len evft ben copy;tfttutijj, ber fie bebetft, raquo;cgfttcidicn, um fic auffinben gu tonnen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , � rnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .�,,,'
4) reg;o mie bic Spoden ii)rcn ^o^evuntt erreidit Jabeii, fo beginnt fogleid) biegictiobe ber 3lbtvo(fnung; biefe tritt mit gilbe belaquo; jtoiilftcn, meifi aber mit bem 13.�,14. Sage ein, unb beginnt juerft an ben StcHen, an raquo;eteben juetjl bie quot;Boden auftraten, ftinter an benen, wo bic SJotfen julaquo; Jett entilonben. Die flare Ssmplje mirc nun tr�be, eiterig, bie SJorfe fintt ein, bebedt fi* mit einem copy;rflorte, untcv biefra erseugt Ticb neue (Spibermi�, unb mit bem abfaffen bet@c6orfc bemertt man table, r�HHitbe Slarben, bie We= niger moUrei* bleiben, atlaquo; bie| raquo;or ber Jlrant^eit ber Satt roar; aui^ auf ben jroifcftcn ben �Blottern liegenben �imt--ftcUen geftt mitunter bie ��clle au8. reg;iefe Slbtrotfnung�j �Jeriobe bauert 4�6 Sage, .unb mit tbrer SBeenbigung ijl bcrgbclu� ber ganjen Jlranti)eit gcfcploffen, bie fiO) mitbin auf is_2i Soge ctftredt. 3n ber 3ll)troctnunglaquo;bcriobe er= holen Ti* bic aljicrc unb biej um fo lei*tcr unb raquo;olltom= mener, ol� eben bae SlUgcmciiUcibcn ber Spiere lf iebt roar.
3iicl)t immer ijl inbeffen raquo;er aSettanf bei �fantfteit fo leiebt unb gutartig unb ti finben mandjcrlei Slbroeicbnngcn ftatt. ^urocilen finb au* bie gutartigen raquo;lattem ylott^ aebr�iit, entbaltcn Wenig, ober fafl gar feine Stjmbfee, fin= ben fid) am jaljlteiibllen an ber Ijinteren laquo;authgcgenb, in ber SioDe ber reg;cfd)lc*t�tl)eilc, unb jtt!if*cn biefen unraquo;o!U tommen entroiefelten SPcrtcn femmen regelm��ige Slattetn jum SSotfcSein. S)er �jerlouf biefer �vanft)eitSform ift 8�= gernber, langfamer, allaquo; ber gutartigen, regelmflBig gebil= beten SBlattcrn, obfeion fie ebenfo anflctfenb fmb, allaquo; iene.
copy;(Slimmer in i^rein SBerlaufe, �bel in iferen raquo;olgen ift bie copy;eu*e bann, roenn fid) ein bebeutenber copy;djro�dKjuftanb ber Siliere babei barftetlt, bic SSlottern in groger 3lnjal)l beroottommen, befonberlaquo; ainJtobfe, bcmreg;cfi(btc, Singenlaquo; tibern, Sfjafe unb copy;dmauje unb au* an anberen A�rpcv= tbeilen fo bi*t nebeneinanbev (i* cnhuidcln, bag fie ms einanberf�cgen. Unter biefen llmfianben tommt e� bann uitbt feiten, bag ber �oof fel)r auffd)raquo;iUt, i�ber, bider, gelber SRoh aulaquo; ber Stafc, J�fter copy;eifet aulaquo; bem 3laquo;aule fliegt unb bie S^iete fcftr matt unb Mwantcnb I)ctum=
|
||
|
||
|
||
428
|
||
|
||
tttmtm, mbti mi�in, lottern unb iivoBaeballttr WM
lebftarte SRot^e bev @d)leimfr,Uitf, bev �oiijunctioa be6 5lu= ge�, im (Sycn^cile finb bicfclbcn blau, unb au* in bem artevieUm ^fieme Migt fi* ein �Wangel an Attift, bafter J.,,.^ ^^'quot;i*0'?^*' t-C1' *quot;l8f*ta3 racirti, matt, fre= quent. S)ic iBotfeii fatten fid) bann nidjt mit raquo;Bmibe unb fi.fJ'.J0!1*'quot;quot; lntt fcfquot;quot;fe,: Squot;laquo;*laquo;;. raquo;ringen tief in bo� laquo;. Af^'ofS ,�,kgt; blltl:n Jitfc reg;ef*raquo;�re, anflatt boraquo; fin,�n,irf'C 5lrt,t,0r?!,f,n�A,'fcu,t,e raquo;bcvgefjcn, burefraquo; raquo;et*laquo; laquo;autft�deti, fStfl a)tu�felbavticn, ober felbfl laquo;ugen ebec
�Jeidimnlflc, fogenanntc SPorfentHifea, bie bevften, fi* in ^bicenc, out tier eingveifenbe reg;(f*laquo;)�ve laquo;cvnjanbeln'unb am lei*te|ten an ben �innlabelaquo; unb ben gnbeu bev ei-ti-e= S!ii*.1i,a5SJ to�tlaquo;raquo;*' reg;laquo;f*WfllJM iKtBonufen, bur* geD*nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ' ' deg;ft er(i quot;(ld' Biclen 5�J,,I*Cquot;' 8laquo; copy;runbe
55ic Berberbli*fie g�nn ber JJranf^cit iil ober bie, wo fSiit! ,,!'�!quot;-lc8. WPquot; mit ^quot;Mbcn au�bilbet unb ber i, ^n.,^quot;?�^raquo;quot;i feinct �vaffefien copy;eflalt ft* entwidelt; iwl-', i ^c *f?en �;1,quot;* nal'e quot;'laquo;inanber geriitft, raquo;on
b* 511'quot; �?1?* um fquot;*' P'laquo;laquo;'laquo; 3laquo;n inei�anber; ergeben ,laquo;�,?'* 8Wnflgt; treten gern junirf. Siefe 2lvt SBorfcn M'$LmS�sSquot;i t'cm .Pamen b�sartige Torfen, branbige ES laquo;f�*quot;1,-8'* l'elescn- Sgt;ii: 3:raquo;iclaquo; 'quot;ben babei im !, ,,r2, ff *'' �to,,.nen nquot;* laquo;)an!enb fleben. Dangen ben tol��?- i0,)i' bie laquo;raquo;8laquo;Jilib gef*loffen b,e SJafe
liauff ??Mraquo;%� f*'laquo;quot;'quot;quot;'. gtMicftt mit offenem ę ,.,', ,cS ^ #9632;�a^netnirrWeii ein, branbige (Skfcbroure a�rf�! !S^t,tl'cin' quot;laquo;iwitiB^^mentleerunJen unb
tun JtJ amp;% 'Stcn �K''C''C,: tebectenben (Sefdjioiiren; m?-hf k Tt,*m #9632;�ufianb be� gr�gten (Stenbe�. Ser Sob
gt;6out blauli* gef�rbt etf*cmt. 3ln* auf ben copy;*leim= h*� ;nLmi0rftlI! Tt* laquo;nter biefen Umftanben !Colen � bann ben Suflank noej be�ugftigenber nia*en ��f,,1!,1.quot;^1'a,quot;!1-, f!an ^f 'quot;'t *quot;n @*aafbo(fen bie fo= genannttn copy;tembotfen ni*t Bern)e*fcln; tiefe tesect;tcreii
|
||
|
||
|
||
� 429 �
|
||
|
||
iDinmen in tauften SrufoaftrcMum SBondKin, ilnt'1,quot;quot;'f aroii, wie ein �irfcfcvu, fiillcn R* mit einem gclMittteu feitet unt Seilen mit kein 3. bi8 5. Saqc raquo;irtty nb, bc fallen au* nut laquo;jcniae copy;tiietc tet ^eetuc, tn let ftc et. Weinen.
Utfocftcn. Sie reg;*aafrocfen Weinen im Ot'ente juctfl entftankeit, einaeftbleraquo;bt unD einljeimif* gercotScu ju iegt;!n. SMe Ur= ta*en tet gntflcliung tetftlben f�nnen nut m aUgcmeinen co8mif*en Sinff�ffcn gcfu�t weiten unb alle onceten bi8= raquo;et �bet biefilben entwotfenen SDeoticen Ijaben fl* m*t bcwftbtt, unb man tann babet annehmen, bau juglei* aurt) �ttlicbe, enj��tifdic einfl�ffe bebeutenb mit emnjitfeu; benn fonft W�rtc ti unmbglieb (rtn, balaquo; einjelne beerben tn einem raquo;on bet laquo;latteiieucje Deimaefuftjten Sanbe gan, ftei raquo;on betfelben blieben unb.bafc fotdbe icetben mitimtet feit 3Jienf*engebenten feinen betattigen copy;eucireotfall ju etleiben batten. reg;ie @cu*e ttitt mituntet fo 1*nell aut, baraquo; man gat ni*t fogen fann, raquo;oftlaquo; fie nut ifjten Ut= rgiiino genommen; abet in Dielen g�lten fann man iDtcu gottgang in einet copy;egenb raquo;on einer *eetbc jut anbeten tut* anftetfnng raquo;erfolgen! bien gefcbieljt fcbncUct obet longfamcr, ie naebbem eben bie SBetfe�ftnlffrin ben .amp;tet.-ben felbd baju S�etanloffung geben, trab e� fann baljet in einem Snnbe unb in einet laquo;eetbe bie�toiiffteit langete obet t�tjete 3eit, �Konate bilaquo; l)albe Sa*laquo; m ^1^WtS'iPt fic miebet raquo;erfebwinbet, inbem bet @ang but* 8ln)lcduiig babui* fd)lcwenb Wirb, basect; jebe� neu angefletftc copy;turf immei etfl wieber einige 3eit btau*t, um raquo;on SReuem baS gontagium ju entoitfeln. Sie �tantfteit binbet fi* au feine 3abte8jeit unb fommt ebenfo gut imSBmtet bei Vlur= enthalt bet Sftietc in ben (Stallen, al� im @emma auf bet S�eibe raquo;ot, bot* Meint naffe, feu(*ttraquo;atme SBittetmig ibte entmirfclung ju beg�nftigen. Das 6ontagium_ felbft cifAeint al� ptttige� unb fire�; benn eS fterft ebeniomobl bie blo�e laquo;autau�b�nftung, aW matetieU ubetgettagenc SSinblie u. f. traquo;. an, unb ba� (Sontagium Weint flucbtigct, aflaquo; balaquo; bevSRiubetbeff, gu febn. 68 Dangt [W, ^l'� audi an 3miWent�traquo;et unb tanu butdraquo; foltbe raquo;ctfdilcwt metben, unb fann fi* an benfclben but* mebtetc Sage anfleitungSfWg eiftalten. reg;ie Slbweitiungcn raquo;on bet ge. moftnli*cn gutartigen Sotm wetben bcbmgt but* bie be.
|
||
|
||
|
||
� 430 �
iuxdi im Jtotjjcrjuftonb, in titnen fief, ticSftiere bcfiubt K? fquot; }quot;,.nraquo;berJ ^^tieit ergriffen werten, kZl'vie We copy;f�e�^ ^*rclaquo;s%, in �nb nn'ter V?(*en tue laeudjc raquo;erlauft, ^eitere, troefne, m�jin warme SBit-
K�*ISfttl!i: quot;raquo;S'PM'nc, tgt;unftigfKipe copy;taUluft pttnaer grog, tetinaen tue bo�artiae Sonn, befontet� recni icne eenpfre mit t*le*ter, furnier fee 1deg;quot; Wie* r K?amp;8*? raquo; f^1 laquo;lquot;i'quot;quot;quot;entveffen,J obeTgomiticatiquot; en raquo;Im,*?,, i' quot;V0quot;^ ^quot;quot;Wten, entmeber laquo;ronfWen, gartjui�t u. beral ober mit bem Siiljbvanbe entfielen copy;benfo brinsit au* bie anfieefung burdj SontaSS SEJimn mit ben b�sartigen ggorfen, bie bi�artige |orm so quot; �BorJerfagung.
aBeiberaquo; rrjattniffe, ic beffer bie SBerpftegung im copy;tatte unb bie laquo;stallung an unb frtr fic* ift, unb bie Ibiere fiefi in ei. nem mtttleren ScbenSaltcr befinben, befio St r raquo;erben (ie bie @eu*c �bevfteben. Sllie Sfiiere unb larte S�mSet ll^Z ^quot;quot;iquot;1raquo;!laquo; mthx, aU bie anbernTunb geben leTcb= SaV �V;,-^'? V66 *quot;* �quot;quot; W�tigen copy;yafeiber ?ft i.v^�i6'**9quot;^quot;quot;quot;'quot;- 91*laquo; roeniin nacfttbeilig fLere ^Lui^J!'^ *% flWavtigen Sovm fur fold,? fr rn^'m^Vquot;' #9632;s?*?(,ri:' gt;gt;quot; aulaquo; i^rcr fflfuttergegeub in X^fJ^totfi ,)cc|.^t M)ortm wlaquo;quot;' iraquo;* niebt oillfonu
55J*f.t Wei bel ?aquot;8 J11'quot;quot;^]laquo;quot; $octeii gef)cn bemol)n=
Sbet tfe ^ ,*n�leitc'! lt;quot;1* ^f tquot;l� PfflTlaquo; reg;tll(f- ^ten netaum w�m,,^31*quot;quot;.1 SunftfgenSBetS�ftnifftn entgegen. %^amp;Fl^elaquo;'e ^ fomraquo;quot;quot; W' b�sartigen gormen raquo;er ��Cfi,s-um ^quot;laquo;f*laquo;'laquo;- �rot fteltl ft* bie spro�nofe um iBele� febtimmer unb ber jebnte, feebfte Sbeil, felbil bie S^�quot;6^ 3'raquo;laquo; ton ju'emnbe, oN ba� na Ifmrn^'Sf tt,quot;t6raquo;Dlaquo;quot;- SucbttDierc/bcn SJerlufl bec � l?. r'�1* fcc,l quot;'S1laquo;1quot;quot;*quot;1 SJtottu�, ofne bafi mau ben aerdift an bei- SBotlc mit in Vlnftblag bringen barf
|
||
|
||
|
||
� 431 �
3m �lUgemcincn fann man taller fccn aSctluft in einer fo betroffenen beerte immer at� einen fejt empfinlilidjcn tc trauten.
Se^anblung.
Die iSe�anHung ter gutartigen SPorfen ifl na* lern (Hange iti gieber� einjittiefeten, mau mup mcijl Ui*t aiii= tipljlDgiftifrti raquo;erfaliren, tabei aber He .sect;auttl)atigtctt turd) neeinnete B�ttel imterftilten iint bie jDfttigfeit raquo;e� Savil-largcfaBfOftemlaquo; nidjt fmfen laffen. m fallen tat)cr Ijicr Nitrum, Natrum murtaticum, Sulphur, Camphor, ta6 crflcre tann man jn Si f�r We reg;abe vei*en, ten t�am= raquo;Ijor ju 2�3 reg;ran, laquo;nb muj tie SD�tteX in einer vaiienben govm aU Seefc ober Satwergc geben. �jei ten �a)ii)ctn, tie entWeber SBcrfiovfung oter troctenen 2Jiift jeigen, mu| man turci) copy;eifen= oter copy;oljfftmcte nolaquo;juflelfen )ii*cn. 3n bet Slu�brucMpericbe fott man bie Ztiinc mit Trifcbem, reinem, etroalaquo;. gefaljenem Srantoatfer serfc()eu, bagegen in ber reg;iterunglaquo;= unb Bbtrorfnung�reriobe ba� Sr�ntn)af= fer mit etwalaquo; (Sdjiuefeliauve utrmifdjen. Jpierbei mufi f�r Uic6t Derbaulidjelaquo; unb bequem jtt geniejenbe� meicifeS 8quot;Ut= ter geforgt werten.
�reten bagegen tie b�sartigen Sonnen be� Uebel� auf, at�bann fmb bie fl�djtigen unb tDiiifdjcu �)iittcl ju geben, Baccac juniperi, Angelica, Valcriaua, Camphor u.tergl., bod) wirb eine genaue SSe^anblung nur ba lubnenb feon, wenn man Eoftbarc Spiere ju bel)anbeln I)at. Sei toertB= lofen SDieven unb ba, roe man e8 bereit? mit ecuiquati= raquo;en �uftanben ju tt)un ftat, ift tie genaue aeljontlung einmal meijl nutjUi, aubcnitl)eil8 au* crfolglo�.
Um ba8 a�eitergreifen ber J�rantt)eit in ber Jpeerbe ju raquo;er^inbern, wa� mitunter gelungen iii, ifl bie fcSuelljle unb firengfte Slbfonberung ber �nerjl erfranften copy;t�cte ba� einjige aiiittel unb man mup am teilen, roeiin e� irgenb m�glici) ift, bie copy;cfunten au� tem Stalle bringen, tie �rdnfen ta laffen unb immer Warf resibiren, um letc� neu ertranfte in ben JJranfenflall ju bringen. eigentli(t)c aSorbauungScuven aber giebt ei niait, obldjcn man bereu melcfee ju befi(}en glaubte; blop infefern tanu man im aSorau� auf ben @�ng ber Jtraiifl)eit, wenn fie troljt, ei= nen einfluraquo; aus�ben; baji man bie J^ecrben in einen 3u= flanb m raquo;erfeften fudjt, in welkem fie bie Jfranl^eit lei*= ter �berfielen tonnen unb fie bcfonberS raquo;or tem 3lu�bru*e
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
432 �
|
||
|
||
fclaquo;t Wattipen ffovmcn ju beiuairen fu*t; kits fiinn nut burd) miiqlidjfie Jtt�ftigung bcr Orgcmifation unb tcr SBi' taliMt evtcirtjt tucttcn, miraquo; man mug taljct fur tt�ftige�, nabtljnftc�, lci4t raquo;crtnulidK� Suttet furgen unb neimbei geiuurjljdftc, fcftnjcfligc, fciljige 3)Jittel jur itde mitgeben. Sau man bei raquo;on fremb bcr eingebtacbteu laquo;Sdiaafcn, tfjt man fie unter tie beerbe nimmt, bit gr�gte Sprffcbt anlaquo; tuenbet, fie eine bi� jiuei SSodien Inng GuavanMne boltcn lapt, ifi cine copy;nebe bev Siotbmeubigteit.
aior allem aber ifi iai RcScrfle, raquo;08 man tftun fann,
wenn bieScucbe in berSl�je ifi, bagmanbieJ^eerben impft
raquo;nib fo ber Sadje Wnell bur* freimilligc� Cinf�ftven ber.
Klben ein gnbe macbt. 3u ben S�nbern, in teelcbcn bie
Slattern febt oft raquo;orfommen, ftat man fogar, fumie bei
ben a'Jcnfeben gegen raquo;ic aiienfcbcnrocten, eine ftets fottqci
fc|te Smjifung ber copy;tbaafc cingefiiblaquo; unb befinbet fid) bat
bei feljr gut. SU bie �raufbeit aber bereitlaquo; in bie Jjeerbe
cingebrungeii, fo mu6 man, wenn man nidjt bie Uebcr=
jcugung l)at, bag bereits bie meljrftett ober alle Stiiete
bcrfelbcn ongefteeft finb, ebenfalls jur Smpfung febreiten,
um bei �ranfbeit fcbnell ein g-nbe ju madjen; bicfe left.
tcre jmtfung benennt man Slotljimrfung, bagegen man
bie etftereSdmlsimpfung benennt. Sag bie erftere gr�gelaquo;
ajottbeile batbietet, iji natiirlicb, bo man bier ben gunlaquo;
fti�fien Bcitvunct mablen fann, babingegen bei ber 9l\!tf)=
imffung bieg nun febn mag mie eS gt;oill unb man julem
nicbt nttjt mit laquo;eftimmtbeit raquo;iffen fann, ob man unb
TOie siel man bereits angefteefte Sbicrc impft, raquo;nS einen
nacf)tl)etligen (Sinflug auf ben reg;aiig bev J!ranf()eit bat.
aSill man bie (�dm^impfung uorneljmen, fo ifi bouptfa*laquo;
lioi notljtoenbig, bag man J�latterlbmulje raquo;on gang gutarraquo;
tigen gotten baju m�blt unb biefc nut raquo;on mbgliebfl ge=
lunben Sbieren nimmt. .Rann man nidjt fo raquo;iel erbolt'en,
urn foglei* bie ganje beerbe ju impfen, fo mug man eine
tleme fflnjoDl impfen unb bietju bie gefiinbeflen rollen;
nocb bem I'lnSbtucb ber �Socfen bei biefen, in bicfer 3eit
gonj fireng raquo;on ben �brigen entfernt gcljoltenen Sdiaafen,
imprt man bie �brigen raquo;on ibnen raquo;jciter, mug aber au*
lelbft nj�brenb be� 3mpfgefcbdfte8 genau gt;� raquo;ctb�ten fu=
eben, bog feine anfieitung auger ber 3mpfung raquo;orf�mmt,
inbein man bo� Xiyitx, raquo;on laquo;jclibem man bie Stjmbbe
nimmt, nidit na^e an bie �brigen bringt unb elaquo; fo Bellt,
bag ber Suftjug m�) i^m ju, nic^t raquo;on iljm Jer na^ bev
|
||
|
||
|
||
Anrit fommt. Die iciicn SmiJfflctltit fmk tit daavlofen etellcn, untet kern copy;dirocifc, an tcr mncm Seite kcr copy;Beutel, am DI)rc. Sie Sntt'fnnq geWieljt am befteu mit kcv ka;u eihaeciAtettn SmlpftiaMl, fonfl aber au^ mit ker Santette unb'elaquo; ift ju teaditen, ka� man tloe uutev kic (Spitcnni� kic Sijmp�c fcrlngt, bagegttt tie Sntilaquo; nidit raquo;ermniitct, nja� �ble copy;efduoure slaquo;quot;raquo; aSorfdjein bringt, ata* .jcfdieftener Smkfuug bel)ankett man kie Spiere natft aUacmcincii (SvuiikfoCcn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , , ,�, .
J)ic SSort^tile tct 3nn)fung iefle^cn tiauDtfa*li6 in ker aJi�slidiEcit ket Sln�maljl fccS Smsfflofflaquo;, tcv g�nfliglaquo; �en Seit f�r kie 5van!I)eit, in tem leicfttem SBetlauf lev geimkften stiorfcn, kern gevingevn SBerlufi an a�olle unk an copy;t�ifcn, kuv* ken �jetvinn an 3eit, ka nun jugtei* a[leSI)iete ker ^cerkc kuvctifeucljcn, enklicft in kev ^ietkun)) erlangten Sicfter�eit raquo;ov einer abermaligen V'luiiecfung.
raquo;Inmerfung. Sie Sicnf^enblattem lafftn fi* quot;W ka8 copy;rtfaaf, iii SdiVBein, auf ken Jpnnb unk auf ka8 SRink �bertragen. Sie Mii(;en aber kalaquo; Scftaaf nic^t laquo;or ken reg;rt)aafblattern.
Sind) kic Scijroeinekoifen fc�cinen anbererScntuc ju fe�n, fte befallen feiten ankere als SaugfdiwcinAen unk raquo;etlau^ fen meift ganj lei^t.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;-'quot;�#9632;.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� ,
copy;inigc nehmen kie Jjunkekocfcn als eine eigene Jlrant--Seit an, fciep ift aber luobl SBerWedifelung mit kern fiauU au�fdjlng, ker jurocilen Begleiter ker .(jnnkefeudjc ijl.
S�itttti fSapiUU
SBon kern S�lai enfieber, SiauU unk JJtauen.
feurte. (Aphthae epizooticae, Paronychia epizootrea,
Glauclicatio epizootica.)
(Sinige trennen kie beiken gurmen kiefer �tanl^eit unk beliankeln kic S�iaulfeuc^c in einer ankern SHbt^eilnng al8 kie �laucnfcucfee; allein tieji ifl unriditig unt beibe gor-men fmk ein unk kiefelbe Jirantfteit, blop an raquo;erfdjiekenen Stellen an�aekriiift, unk man tonnte kann, wenn man jener Slnfid;t folgen mollte, eben fo gut and) raquo;on einet duterfeudje, raquo;oii einer ^jornfcucfic fpreeften, inkem and) am (Suter, an ken �Burjeln ber K�rner kie sBlafen fi(^ enttoicfeln; e8 febeint bal)er ker 3lu�kruct l�lafenficbct kie geeiguetfte SBenennung f�r kiefe �tantt)eit ju fetjn ' Sentin'� Safd)enburt).nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; 13
|
||
|
||
|
||
� 434 �
iDitfe .Ktantftcit befallt tic SRintcr, copy;diaafc, ^ieacn ^irfdie, JHcI)e, ijifcrbe, iSttocine, fcltfi tcna)iciifct)cn, nut raquo;wit ^at betjauptct, bat) felbft.�ofen ton bevfclbcn bcfallm uravfccn; fie tvitt bin unb wicfcev fporabif* out, inejft abtv al� gfijootie uub ift jaglef* au* ccntagioS; id) ttiU nidit bcftimmcn, ob il)r gontagiiim febv ft�ciitig fei), cbcr nlmic idl, bag elaquo; mcl)t gu ten fircn gontagien firii Binneiflt n)e= nisflen� yini meine (Sifabningcn bet 3[vt, bafi m bitraquo; mit aufbringt. 5Uif ben 2)!enfc()en ^abe id) bie Jiranffieit mc^rfacb iibcrgetKii fcljtn, tbcil� bur* SBerutamfl javtcr #9632;oaiitftefleii mit bet S^mblje au� ben �lofcn, tbcii� butd) (Senu� bet ajiil* raquo;on blafcnfieberftanfen Sbicten, baat' gen gegen bie Mu�bunfhingcn tonven bic aKenfdjcn nfibt im qcringftcn embnnblidi unb in fpotabifd) oortonimenbeii giitlen ftabe id) bie neben ben Jtranfen (teljenben copy;tiide au* ganj ftei raquo;on bem Uebel bleiben feljen.
JtcmijeitScn. Slacb ben gew�jnlidbcn Scicben tea etflen copy;tabiumS ber nUgemeinen Jtranfbeiten, nl� etma� unterbt�tftct gtefiluft raquo;eniget ffliuntevteit al� gcw�bnlid), treten nad) einigen Sagen giebetbeiBcgimgen auf, bie uacb ber eben l)ertfd)cn-ben allgemeinen �ranff)cit�confiitution ober bet .befonbetn (Sonfiitution bet bettolfencn Sbifre, beu bietburd) beema-tcr SOaractct annehmen, nnb balb rein entjiinblirt) cn= tatrbalifd), felfi� ou* Jiutriber laquo;lit feijn tonnen. Zit Sl)icie ftnb matt, traurig, fietjeu mit gefeuttem JJobfe, lieraquo; gen lieber, (leben ungern auf, geben Reif, befonberlaquo; fmb bie laquo;cweguiigcn ber untevu Suggelenfc bcfdwerlid) unb WmcKlicb. !Babei ijl bic ftaut troefen, beip, bie .Baare ftrubbig, bie �ugen ger�tbet, dornet unb Obteu balb bei. fier. balb faltet, fo au* bie copy;dmauje unb ba� SBJaul, unb bn� aifaul mit copy;djtcim unb (Seifet erf�llt; t� roitb febr luotmet raquo;un� nu�gcbaucbt, juglcid) ifi iat (Siqne raquo;otban. ben, bat) bie Slugeu feucht fmb, niebt feiten ift bas jBJaul, btr ganje untere Sbcil be� CSeficbt� ongefdimollen, fowie iiti aud) an ben giijicu ber gall ift, baber bie Sljicrc an�fangen ju binten, lueim mau fie jum (Sieben jnjinnts bes ttaebtet mau ben gufi genauer, fo ftubet man jmifAen ben .Sinnen, im copy;falte bet fie ttennt, unb an bet tone, bag Oict bie SmbfinbticStcit am grbSten, bie a�armc bctr�d)t-li(b ift. hierbei fommen eine SReibe gafttifdict Stimbtome mit jum aSorfdiein, tie Spiere freffen fd)lecbt, balaquo; �Dieber.
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
� 435
|
||
|
||
Hum ift mclit ctcv ininfccr imtcrtritcft, to aud) fcieSaim=
SilA r^ber wenn bicp ni*t bev Sail ift, fdilccbtere iratie-*ac �i*e Siilcfi laquo;bgef.nbert.. 9im Wquot;laquo; f quot;raquo;.quot;J r�tattU em niAt heftigem 'Bevtaufe tiitfet �vanfl)eit ottt S nnSeneu S�mstome geving unt nur wenig in tac * ugenIS fo bnj fie eft gar iid)tfcemertt werten mrt �mi evft bie �rantlieitTiebt, wenn uadi jwci h� brci Sa. laquo;quot;^1 fr Sauer quot; k copy;ntw�felung be� raquo;WsjnJluSf* laquo;� 2.raquo; liMiiiMl copy;8 Minen fi* bann an ben laquo;Wen, bein ^fu^cf* an ber lunge ber ganjen SRau^auJ bilaquo; raquo;uin laffi Wn' fetbft urn tie aujern laquo;ipbenr�nbev, bie !Rau= fo? bev gSfenl�cSer, felbft auf ber SRoftnWleiintot, am laquo;uter un. b e tonen bev fiufe, in bemJllaneufvalUs.eie Hdue laquo;wUen, erft Moraquo; laquo;iifttotn grop, biejid) abet m* riVr mflr cntw (tetn, erbfen= unb boDncngroraquo; wcvDcn, raquo;on Sarb? wei/lT�b r gelb�* finb, eine fiebrige, l�mpftatu fcScgeudjtigteit ent�lten, wel*e im laquo;nfanse laquo;anj-raquo;of. fn-bett rfdieiiit, bann fp�ter aber eiterartig Wirt Sie c Wafcncu witfctmui befebrantt ftd) inbeffen nid)t Mob our S maegeb n n copy;telleii! fonbetn WM *m$ raquo;n ?�' Xaenunb Sarmcanal fort, fo ^P^laquo; aa8gieitte (Snt. SunVber Scbleimljaut belaquo; ganjen SlabrungtonaU cnt= tl ht um mau b e laquo;Wen auS) am raquo;raquo;iaftbavme bemertM foTiib�laquo; babe id) bieraquo; bei copy;^weinen Hirt Jtolbern_bes mir t bie Wl* raquo;on blafenfieberEranfen Sbieren genonen; MS inter biefenU.nftaubln bie �tantbeit geral)rli* wer= S?� mu� frrinat in bie Singen unb id) t)abe and) bieraa* mbrmSMere 5i �runbe geben feben. Siit ber Jnt. S d uug b r mmlaquo;, fangen bie Sbiere an, ^Mf'ilaquo; m�bem SBiaulc ju geifern, ber copy;eifcr ftunut ftd) in Blaquo;gt; Sfn bTe Were Sonnen nid)t freffen, inbem ibnen ba� flS.il ii f w fdnmrjt, aud) f�nnen fte nur bmteut, fiAmib #9632;langen, aulaquo; bemfelbeu copy;runtc geben, baffquot; triut n �e acru �fterlaquo; etwalaquo; ober balten balaquo; iffiaul m M8 S ie^ barauf Kt�t balaquo; Sieber nad) unb bie laquo;lafen bcr= toquot; eitleeren ibre eigentb�mlid, quot;ecbenbe Spmpbe ob r in m bloS ein unb raquo;erttoSfnen na* unb nacb fo baraquo; fic
,nal bie sanslaquo; *aut au bet 3nuge ab, ia ilaquo; *abe S�lU
|
||
|
||
|
||
436
|
||
|
||
SrWge; torn.laquo;laquo;laquo; copy;cWm^'e aparten birwgTn�WSu!:
Jen ocvliaiibcn imb ber iinnjeDriiani�muS oetttnt h, ,^,�
rtfVnTChvfquot;?enf reg;?l!cl'� mac6equot; f'1quot;quot; S raquo;feie Anquot; unb 3fa*ubel I,crteijiel)t, unb fiatt iei fietc�bnl dien S laquo;JnMgfflm SBetto�felaquo;. einen 3fitraum olaquo;, melircr S a�o cOen einnimmt. Sim ji. fl6etferaquo;eh iff, baraquo; fi* lie Lf�?
?!�5CTquot;' bie anlere !quot; tlaquo; ebenerwarmituntasVrquot;
Utfac^en. B,raquo;?laquo;.)}1?*^?1 ^raquo;WenfteftcrJ fmb ebenfo mie tie olaquo;er
raquo;��^e�^wri isi
|
||
|
||
|
||
� 437 �
gnn ottx Heinern Slu�beftnung in tet �Bteite, l�fit neben ft* ganje copy;egenben unbct�fraquo;laquo;, in aBitte i^ct� copy;tromelaquo; laquo;meine Orte frei unb raquo;erfcStuinbet mietet fo unbetannt baftin, tuober fie tarn. SlUcin ieft Ijabe au* gattc gefe. t)tn, wo fie bur* eingebratite� frembe! �Biaibiefc blos ;n ein iliaov St�lle einniefte, alle Sljiere batin bejtet laquo;nb aufevtem feinen Statt weiter in bem Orte traf, ja felbfl cinjelne Sfticre [)ic unb ba ijabe icb ertranfen feben, obne boj ein jTOcite� Stfid raquo;on bet �rantfteit ergriffen m�rbe. 3n ben gr�Bcrn eigenttidjen Spijoctien aber blieb faMem copy;tiirf raquo;erftfjont unb bic JJrauflKit broeb bann aua in reg;tdl= len au�, in tBel*e fie bur* einf*lewung burebau� ni*t nefommen war, roo feine �Jerbinbung na* oupen bin ftatt jnnb, weber bur* bic Spiere, no* bur* iHJenfcbeu. MU* babe i* feinen Unterf*ieb binfi*tli* ber copy;egenb bemertt, fie bra* jiemli* glei*geitig in tiefer unb l)bl)er gelegenen �rttn aulaquo;, lieg aber man*en obne n)eiterca)Ot|i*t�ma�B= regeln unbernbrt, bagtgen f*ienen fi* bier unb ba Unter. f*iebe in .(jinfi*! iti 'Mttti ber Sbiere ju ma*en; fo blieben auf einem @ute frtmmtli*e Soninier raquo;etf*unt. Dafj fi* balaquo; �ontagiuin an einen btitten Ji�toet bange unb fo uerf*lebbt werten tonne, babc icb ni*t bemetft, aUein but* ben laquo;bflu� belaquo; Utin� aus einem Stalle bur* ben onbern bra* in einem Stalle, ber Ijietbui* mit einem �ronfenpatte in �Serbinbung fianb, bie Jltanfbeit foglei* aulaquo; unb imat genau juetft an bem copy;t�tte, wa� fo ftanb, ba6 ti in bie iilbjng�riniie juweilen treten (onnte. Sluf @*tt)eine ging bie �rantbeit �ber burd) reg;enu6 oon SOiil* raquo;on franteu �nftcn, bur* gemeinfame copy;tollung, (Sintreraquo; ttn in ben Urin fronfer Sbicre, aber niAt bur* 3utragung Don gemeinfamen aBartevinnen. Die 3Jferbe befamen bie Jitarifbcit fcltener, bc* fint mir mebrere Satle raquo;ctgefouu inen; allein i* babe ni*t bemetten tonnen, ob fie bur* raquo;Jlnftecfung erfolgten; bie aBarter batten mit ben tr�nten gtinbem ober S'*aafcn ni*tlaquo; ju tbun, c3 mate alfo fteic copy;ntreiifelung ber Jfranfbeit anjunebmen. 31m tl�gli*|len tiiaten Siegen unb Scctc, bic �bet bic S*metjen am lau= tefteu tlagten unb bie reg;cu*c freiwillig unb but* �liiftertung befamm. 21uf aKenf*en ging fic �ber bei S*aaffne*ten, wclcbc bie �ranteif befergten unb mit ungereinigten raquo;inquot; gern fi* �ber bie Sibven ful)ren; fie betamen bie Olafen mit allen Slebenftmbtomen am unb im aiunbe, ja man wollte in einem galle bebaurten, bau ber gine fogar !8la=
|
||
|
||
|
||
� 438 �
fei) on tciig�Ben gehabt �be. Stafiertem mivkc Kf JJvauf= fttit jibertragtlaquo; auf ajicnfdjan lurcb �Hil*, feltfl luenn fie ol'gcfodht movtcn war; biivd) Sutter fclbfi luollte man bie laquo;emtrtung gcma*t �aten, baj fi* bic �r�nttett hei Wen-fdienjeige, roeniglien� war c� auffallcnb, bag fo raquo;iele yiicnldjen bomallaquo;, bie mit gar feinem ^^iere in laquo;Berii^ vung tarnen, laquo;laien an ben Sipfen unb bem QJiunbc befamen. fflttf laquo;ielc !)Sev|onen ftatte ial reg; ift aber gar feinen bewei�lidben Winimi!, ict felbfi bate Saufenbe raquo;on Sfticren imterfudit, fiabe iicimpft imb bie Singer raquo;oller Stjuipbc gebabt, babe gwai raquo;ermieben, mir an im ahnib gn tommen, (jabc aber nuef) ine eine Seilaquo; gefmirt. Stuf ^irfebe unb 0!c|ie mnjte tmnm bie Jtamtfieit fe!)r deftig einnjirfen, d ift mir ge. tagt ivovben, ba� in einem ��ilbgarten bie Sbiere bason lo matt w�rben, bafi fic fieb greifen liegen.
�Borljerfagung. Mn unb f�r fi* ifi ba� Stafenfieber feine gefabriieie �vantbeit unb nur meftrere junge Sbierc, Saugtalber, flemc copy;cbiueine^bie franfe SKil* frafien, fiabc i* flerben icljcn, unb tic Section jeigte bann entj�nbung ber SUS-gen unb ber copy;arme an. SlUefn au* bie gutartige gorm bat ijre 3iad)ti)eilc unb bie Sbiere blieben botf) febr lange Seit bmbur* merttiefj jnr�rf, bie ganje 3ie)3tobuction8traft fcftien ju leiben, bie copy;cbaafc namenttieb waren niebt fo gut m ber ��ollc unb im Sleifti, wa� crjl na* jwei 3a*= reu fic* wieber ganj an�glidi; iiutb bei ben 9{inbcrn war bicj ber Sail unb namentlitb w�rbe bin unb roieber febr ubcrabnabme ber a�iltb geftagt, autb bie gregiuft, mit biefcr bie gettognte geiftigteit, blieb oft l�ngere 3eft aulaquo;, unb tebtte nut febr allmablig wieber jur�tf. 2lm unangts nebmiten mbeifen waren bie g�llc, wo bie copy;eudic in *ro= nifftc Jilancngefdjtonve enbete, unb kann bei ben Siinbcrn btc copy;ojlcn bec .jj�fc fttb lofeten, bei ben copy;djaafen aber bie flfnwn ^oruflauen raquo;erloren gingen unb eine febr lange SUa*franfbeit bilbeten, raquo;on ber im n�*flen Siebencaraquo;itel bie SRebc leert foU. Oiccbt b�fc golgen ftabc i* entfteljen tc�en burd) lliiterbriidimg bev �ueern Jtvantficit�fmnbtome; eine (gdiaaflKtrbc w�rbe raquo;on ibrem laquo;ef�ser tagiidi mefi= rere aijale bnrd) einen Saei) getrieben,' inbem er bie reg;a*t fnr eine einradle 6ufcntjunbung anfab; allerbing� fam ferne SBlaft jum SSorfcbem, allein e� banertc niebt lange, ft war bit ganje raquo;orber gefunbe beerbe wafferf�^tig unb
|
||
|
||
|
||
� 439 �
�liig total ju copy;tinrtej ebenfo Ijntten cmje�ie SJeWlaquo; laquo;'laquo;! cev mit falten UmftfiUgeraquo; laquo;laquo; tcu laquo;ufen .b'^nkelt,. raquo;laquo; vedjt tiefe copy;tfclimitve jut raquo;Mae l)atte. MeWSlaquo;laquo;laquo; laquo;f laquo;;*
bie um ta Oebem eiuftcf)t, wa� a�ft lei*t einigen fciuce-laquo;Wen Mitteln mtlibt copy;a6 tic gotraen sev juanfDcit, in luelrficn fifO ein mitritec 3u�.inl) Wr^ettt, uiel raquo;quot;*laquo;*raquo;raquo;#9632; Aev tint- untgt; raquo;ail, wenn lirt) aiiiljbtant mit fcem'�laienn^ birserbiirtet, Wnn ilaquo;� Uebel SuSetft Mlaquo; merken famt, i(i leicit ju ettennen.
�Jeftantilung. Die !8ff)ant)tiinq feeS iBtafenflcictlaquo; ift im copy;anjen flc= nominell b�djft eiiifadi; bie gutavtige tfonquot; �,equot;? 'quot;^cquot; meiften B�llen olme ntlc weitere innere aiittel in �)cnc. funa �ber; f�llte inbeffen ia� Sieber Ijcftiii mersen, bie emiuittuii��niniptome Deftig (jersortreten, 10 nt quot;'aquot; 3e; ni)tl)igt, mm i^m *ici'lt'claquo; ^'quot;raquo;quot;^raquo;'.quot;quot;^'S?,1, aUtann leiclit antivfjliMiftiM, laut oOenfoUlaquo; ta� mml mit einem fSiierlic()cna�aiTer unb ctraa�^onia aiiomajcDen, unb auci bie SlcWmiire an ben Jj�fen, wenn fie uiel laquo;raquo;WW abfonbevn, leidjt ansmafrfjcn, um fie jn reiniiien, fcnico--irege� aber ju unterbrnden. (S� tonnen fclb)t ciraquo;Squot;nJ SalU oottommeu, ido ci notljrocnbig ift, bau man J�lut weqlaffen miiraquo;, allein biee ifl feiten, raquo;infae ratljen, bie gilit raquo;on ben aSotkertnieen unb raquo;on ben copy;prungaclcnlen an mit iraenb einer reijenben (Einreibung ju bcl)anbeln unb raquo;er�'rccben fidl l)icrraquo;on eine glcieftra�pigc SBertfteilung raquo;er Jiraiitbeit, bie fid) bann locniger nad) ben #9632;ijurtn cim= centrire; idi l)a'oc biep anroenben leften, aber aud) laquo;.'n'11 Weitem copy;rfolg basou bemerten !�nnen, ber (Sang ber laquo;jadjc Wieb ji* iiemlidi gtei*. 3n ben S�llen, roo ft* iinjjU! tribec 3uftant einfteltt, mu� man ein aierfaljrcn einleiten, taS raquo;em analog ift, lua� man bei'm gieber mit rauligem (Sbaraeter anmentet, unb folltcn TtcS �omolicationen mit anbern Jtranfbeiten, namcntlid) raquo;O�lsbranb, seigen.mnraquo; man ba� !Beifal)reit mit in Slnmenbuiig bringen, welebe� aegen biefe Jvvantbeit�formcn ju benutten ifl, namentlid) TOnrben bie iBliiieralf�uren liier nidjt ju entbeljren fejn.
Sabie�rantljeit meiil nicit fo beftig ift, bau ticSfjierr gar niebt frapen, fo iiiuj mau iljneu moglictifl raquo;eidiclaquo;, begt; qnem tu i'erjebreiibe�, leidit n�breiibc� �utter reiflen unk tieraquo; 'i'evtal)rcn aud) no* eine SB.'ile fortfetsen, wenn bie
|
||
|
||
|
||
� 440 �
|
||
|
||
flvmtfftcit raquo;ctWwuirten ifraquo;, intern We StWitia. uiit SBtr. SS.ft^9' WKmrtMt in einquot;m e3n,�l^e� HiiRonte Weisen unb Dicrtut* bei fdjnetl nettecbfelter �S
�.'nigt;S.,VatS'a'i5.(is quot;i1 mit tquot;!r reg;laquo;iKfuna ken SWeren einige aHittel gcreitfjt raquo;ettcn miiiTcn, nm tic aefiinlenlaquo; raquo;erSauungatptigfeit toieket anjuiegen-Mrt ju MfUam
Um tie �ranlljeit leister unb in cinct Jjeerbe ftfinfll bovnberflebenb jn machen, iff tie Wftmg fcquot;r b� � ml .Squot;! ^iquot;**quot;quot;?1quot;-quot;quot;i quot;^ seW.rfenen aiSferi 14 T,?�3?' ^quot;raquo; �'Abciquot; quot;nquot;611** laquo;n* man burnt In ctma foxbea pt, bap bann bie moiftcn Iraquo; elaquo; w�aSn^m
copy; cction.
!,�sl fiquot;,'#9632;'} '? *er9ieOct nut laquo;enigcSpiere an bcmlaquo;ta-fcimebct, t* ftabc nut JWlbet unb copy;dimcine bavansu
fenV�IJ^' bti Unen man tlaquo;quot;quot; Sntquot; #9632;.�bnng bequot; 7, 5! �t'cv;Igt;arme mit *gt;quot;quot;quot;*�quot; lt;�ntj�ntinq8punften ILIZ^'H' W0ii,fe ^m entftanken ttaven, niT SBr,,, tr fgt;tbe? ^quot;Bquot;laquo; raquo;ierc vboIH nut but* fid, mi blaquo; AwnMcit enttoTcfelaquo; hairnet Sattlftcder, ober hkbenl leiben gr�nerer Ovgane, fo tag man bann bie Reichen fin-XL^i' lquot;quot;1 cbcn m�l 5alaquo;1ffe6laquo; raquo;ejt ober Serto u berg'lnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; quot;quot;9Cn imnn laquo;'quot;alaquo;raquo;laquo;!*?, SBaffcrfuX
9te6ci|:(Sat)iteI.
SSon bet bcSartigcn J?laucnfeuc*c ber copy;ctaafe �laucnJteb�.
Xf�^'i'fa?c,,Lrlu^ nl�gt'lgefranfdcit na* berfcteu �nn� H mim* bur^amp;tftcrfung fid, raquo;eita raquo;etquot; bteiten tann, fte auej, oft im gemeinen Sebcn berroedjfelt
|
||
|
||
|
||
441 �
|
||
|
||
� e n n � c i (i e n.
Scrten raquo;laquo;ftStt bi�tofiilen Wuftet ko� S6.a cmlaquo;. Sa�
mmn Wc Sraquo;ttquot; no* feine gvofeS gmtfAritte gema*t Bat 4 tie Atintfeeit auf tiefen Wlimmen SISunft aeiom-S,.; fn rfLubieSbiere feftr, icfommcn Se�vfieber unb Smf Setlerkuf !ft feV langfam unt tie reg;*Mlaquo;eien nrfcmitt fU raquo;tttflaquo;eraquo;i gemotben tfi, Saben 'ebeutenbc SeSe an alten u�b jaVn Rieten, fo Wie au ffidlc tutei) ba� (Slenbioetben ber copy;*aafe. UrfatSen. sngt;nn Bat ft* feBi raquo;ctWieben �ber bie lttfa*en bieftlaquo; lUbdlaquo; au4 f�en uub iav ber SOieinung,. ba|.bie tont= {f;S SL-Wmtno'S einen fe�, fowic etwa bie fRlnbetfeuje l^S cSquot;eV; quot;alequot; nannte man fie au*�tnuenfeu*c Jrlcrtao'T ober bie fpanifde Jtlauenfcucjc unb man Lit fteTueril inSrantteid, bei einer merinol,.ecrbe ftaben
|
||
|
||
|
||
� 442 , �
aii� einem iBorfe in iaS nnkere, von copy;tall jh Stall, unt oft amng Semettt, lag, laquo;jcini in einer .�certe, tie fcatou befnllen mat unb WS auf 2-S St�ct a�j�lt luavcu, tiefe aber mcbt abgovevtt wurben, bie @cl)eilten iuiebcv aiiqe= ftedt laquo;jutben unb bie Xxanfjtit vm copy;tuet jlaquo; copy;tuet wieber raquo;^Wl9'iftnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; quot;quot; ilnquot; ^fc^SWmwi 9laquo;t laquo;Wit ju
SBorJerfngung. t^i?quot;1!1 r1!quot;quot; � f^lci* reett forgf�ltfg tie JJtauRjcit 6er/ folgt unb fiel) bie awajc, bie iljre SSct�imifunfl moebt, nirfit BerbneBeu lact fo ift biefclbe leid)! ju befeitigen; allein Wenn fie einmal Ijcftig um feben l�ngere �tit in einer beerbe IjetrMt, bann i|l fie ein red)t fatalelaquo; Uebel, im immer unb immer roieber vm neuem ausbridit, ttenn man ei auet) bcfeitigt ju Ijabcn beult, iflian fann tannuiweilen *tct)aiilaquo; mdjt bie llrfartjc tesect; neuen �lu�brudi� auffiiibeii, unk imtjj annehmen, ba� eben a�ct) an unb f�r fid) qetinii= tugige Urfaclien inten einmal jur Sutjunbuna aencuit qe-toorbenen unb butd) biefelben ge|d)H'ad,iteu Sleifdbanteiuber Jilouen lie luieber Oevsonnfen H�nen, Biclleid)t aud) ' fo *laquo; lquot;:'J,?quot;kci� M1quot;laquo;quot; fonftige JJranfljcitcit nad) ciu'mal jefdjnjadjtcnSljeilen raquo;Bictaftafen madjen, bielaquo; aurti l)ici- ber �all ift. 3d) tenne copy;diaafljccrbcit, bie forgfam aebfleqt Werben, m tenen fie aber immer luieber raquo;un neuem er-fd)emt, bei geljorigcr a�ebanblung luieber oerfdmmitet, aber aud) wieberfeljrt o^ne ba� mau einen copy;runb aufiufinben berniag. copy;el;r fcSlimm taun fie werben, Wenn fie raquo;mia*= laffigt wirb, imb bann ift es wirllid) erbarmlirf) anmfeben Wie bie raquo;om copy;*incrj gemarterten ai)ieie auf beu Aniceu Ijerumrntidmt um ficb etwa� gutter ju fudicn. 3uweilcn a'll 'lc KF1quot;? 'quot;quot;laquo;quot;'f* auf), wenn raquo;�Ubranb mit ejtt= IteDt, al�bann werben bie ent�iinbetcn Jtlauen fcl)r tei*t tranbig unb bie SDiere fcf)ncU Rngetafft.
a3e!)nnblung. _copy;ie ift cigentlidj rein diirurgifd) unb an unb f�r ficO fo ciniad)_, ta[) e8 meifi raquo;on Seiten belaquo; Sljieraritea nur einer �lnweiiung bebarf, um bann ba� Seitere ten @d)aftftne*= ten ju nberlaffen, unb nur allenfall� raquo;on 3cit lu Seit in mibiren; tenn bie ^aubtfadje bleibt, menu einmal ba� Uebel au�gebrod)cn, ganj einfad], tap man ba� abqcttennte .^crn ber Klaue to weit wegftfjueibet, tag man tie copy;tenje
|
||
|
||
|
||
� 443 �
btlaquo; nocd �cfunttnSficUE�ljctglcifdiiuaiH) crteitjti gcfcl)u-l)i
tiefi nirfit mit grottcv copy;enauiiifeit, fo fdjwcigt jWnv tK
JlranfDeit f�r einige 3cit, olleiii balb temmt nlaquo; raquo;ilaquo;** 811quot;1
SSotWcin uirt folftc ana) mix cine copy;teile, Wie cm Sttto�'
tnoBf gvo6, ni** bcaifttet VDorbcn fcraquo;)n. SieicS aiu�f*nci=
ten ift'bn�^auptf�diliAfte bei ket gnnjenSacbc unb 111*10
raquo;Bcnigct, laquo;Ilaquo; tunftlid), raquo;ingegen im fjuljcn @iabc langrocu
lig unb raquo;citraubenb, wenn man ti mit bielen Sbieven jn
tftun bat; baitr tlaquo; ma) am beften ben (Sdiaartnedjten ubev=
taffen bleiben tann, bie einmal beftanbig im Stalle obev .
auf einem �Bcibevlaljc jugegen, bie laquo;sartje in aller (iiemart).
lidltett raquo;otnebmen t�iinch, wenn man il)nen ge�eigt l)at,
wotauf c� anfommt. aJiebvent�cil� fta*tcn n* bicfcXieutc
raquo;ov bem tiefen aBcgneI)mcii be� Jpovnclaquo;, fdinciben ein JMKir
copy;b�ndjen ab unb bann tvauen Tie nidit weiter; emigc
copy;tuife raquo;on ben fdilitnmften il)ncn raquo;or Singen au�gcidinitten
unb gereinigt, vcicbt in bcr SRcgel bin, fie brcifl jn macben.
mm bat eine aSenge aon 51)iitteln au�gefonnen, um bie
��unben Sum feilen iu bringen; am einfadiilen unb in
raquo;ielcn gaUcn binreicftcnb ifi �oblenbulbcr anfgeftreut, ober
bie opcrirtcn Sbicre burd) einen �afien, ber nut Jiol)len=
ftoub gef�llt ifi, getjeu ju laffcn. aiiiBCrbem nnb nl e mog=
lidjen SleBmittel raquo;erfuci)t Worten, fowobl aJictallialje, laquo;8
ccnccnttirte 2)iineralfouren, in benen man aud) raquo;DletaUe,
namentlid) Sifcn, auflijf'te unb bamit bie �Bunben bcitnd);
mcift macficn aber bie fflictallfa�e einen ^u barten Xlcber�ug
auf bcr��unbfldae; ba� neu ciitjlanbcne ^orn ifi febr l)laquo;t,
britttt bie gleifibwanb son neuem unb bie Jlrantbeit gebt
oun raquo;orn an, ober man war butd) bie anfebeipenbe ^ci=
tttna getiiuftbt raquo;erben, inbem ber 3)ictalliiberjiig nur balaquo;
Hebel bebeefte; weit teuer bat fieb mir bie Jloble bemabquot;,
fie ift leidit, briieft nidit, trortnet bie copy;efcbwiire aui, raquo;cr=
minbcrt ben @tftanf unb ift jcben Slugenbliif jn Ijaben.
copy;inb bie reg;efcl)W�re febr Wlimm, Sarie� raquo;orbanben, bann
muji man btennen unb mit Ol. Terebinthinae, Ol. ani-
mofe foeiidum, �ambber raquo;eriinben.
Sie raquo;etfebiebenen 3)!ittel, bie man angewanbt bat, ftnb lauter 2le(}niittelunb folgenbe: f*wcfelfniirelaquo; Auster, balaquo; aew�bntiie SBiittet bev ^irten, concentrirte copy;albeterf�ure narfl 33ii)teU fcc S�nte, ^otlenfiein nad) C5)ivfnb, nadraquo; raquo;un (SbvcnfcU ebenfalls copy;alvcterf�ure auf ba� raquo;erb�nnte Som geflriijen, barauf^irfdifjornol; !Rl)S.enb: U* giebt wenig auf tie �Blittel, uicl auf bie copy;enouigteit
|
||
|
||
|
||
� 414
|
||
|
||
tcrOperation, giutitger tujmt kenlaquo;ofjefflfj n(i(6 Bott)ev= (jcantiflciicr Sle^ung; auBertcm fnrt 66(ortaif, JEalfwatfet, Jfaltbrci u. f. m. envtfvUm Worten. 3fi man im copy;tnirte, tieJjccrtc kuvcli ftcneS��affet gtl)tn JU laffen, fo raquo;evfaume man bicfi |n niciit; tenu ijl \gt;ie SBSuntc offen, nictt metfr burlaquo; iiurn uetfuerrt, ifl ubti mit ein (eirtte� laquo;B�ttel on= iieMxinbt, urn fcie SBimte auajiitrorfncn, fo ill bann jbie laquo;nnjcnbuna bev falten Su864raquo;ei ganj angegeigt, tuobur* man bie (Sntjiinbung magigt, bie aBunben reinigt, odne #9632; baB man jebca einjelne copy;tiict raquo;orjuneftmen traue�f.
Jtaun man bie Jttanten raquo;on belt copy;efunben trennen unb an* nacf) ber Teilung ]ic eine Bcitlang actrennt I)alten, fo ifl bieu baS befie a)iitte(, um Wejtrantfett fdmetl tu unter= brntteu, inbem fjierbur* bie (51elegenf)eit nix meitcren 2(n= ftetfung raquo;etmieben, bie laquo;ufpett nnb bie Scljanblung ber Jlranten fetir erteirfjtert njirb; am beften ift e�, nenn man im Sommer einer fold�en �ranfenijeerbe ein copy;tiitt SBiefe nalje an einem gluffe obevJBacfie gnr SBeibe eingeben fann, rie_ bort auaftlmeibet itnb fieipig buref) ba� �Baffer ge()en W|)t; fletft man unter biefe beerbe au* foglei* alte nur Sberbaditigen, bie nur erft ein wenig i)inten, fjeifie Oltauen Ijaien, fo mirb burcij ba� fafte S�ab bie copy;ntjiinbung mit= unter fc unterbr�tft, ba6 fie Hiebt jur ffiiterung iibergefet unb feierburci) wirb ba� �Beiterumfuigreifen ber �raufl)eit fefir gemmbert. SiefcS einfaeije Sierfafiren I)at mitunter rertit gute reg;ienflc getfjan, wenn ein tljatigcr, williger copy;djaaffnecfit bamit beauftragt war, ber t�giicfi bie game laquo;n*aDt ber Sf)iere unter bie Jpanb na^m.
SJo* einer JJranfljeit, bie man mit bem Stamen J!tauen= feiirte belegt, ber copy;nti�nbung be� 3wif*entlauenfa(te6 ber fe*anfe, ift ju erw�hnen, beS fogenannten a�urme� bev copy;cfiafer; fie tommt mit bei bem Siafenficber, au* bei ber b�sartigen Jllouenfeucie Bor, Innn aber au* f�r ft* gans allein auftreten; fie i(l feijr einfa* nt 6el)anbeln, Su�. btutfung be8 cntSnltenen SetteS ober (Sitev� unb falte laquo;4= ber rei*en meift 6in; bei toftbareren St�tten fann man au* na* SRljp (Sinfpvijjungen raquo;on reg;*rBefelbalfam unb Senicnt^mbl ma*en! ift ber 5mif*enflaueiifa(f berbi(tt unb beflruirt, fo mu6 man iftn erftirfiren.
reg;ine t)�*ft t�*erli*e 51nficf)t fiente ein Slrjt, JUefiu� m Soblenj, 1821 auf, ber eine laquo;Biabc bclaquo; Sobanniswiitm--*en� in bem �lauenfade finben laquo;jollte unb ben armen #9632;Jbicnlicn bie SSerfotgungen berq�olijeibeWrbcn anbr�tete;
|
||
|
||
|
|||
- 445 -
kic mi� bcm JJtaucnfarfe auSgcbtiu-tte Settmaffc nimmt tic (Mcftalt eincv iltaU �bet S�utme� an.
^iitiftclaquo; enpitcl. SSon blaquo;r ^unbefeuilie.
reg;iefc @eu*c tfl bem $unbe cigent^nmli* ttnb jeigt fid) ni(*t aaein alaquo; �Bijootte, fonbcvn an* lt;di (Sontagfon. Sic ill in unfcvcn Sanbern ni*t urfpriinfllim cntflanben, maa toohl, wie bit iRiiibcnlaquo;il, bie copy;cfiaaft'oden, ifet agt;atcr. lanb im Orient t)ahen, ift abet fo eint)cimifc6 bei laquo;n� M--iBocbcn, bag bic SBetolaquo;)! bet ^unbe biefelbe laquo;bctfteSeu mu8, unb fiat, fo wie jene �tanffjeittn, bn8 BigentHflttiquot; lidje, bajj fie ben Jjunb nut einmal bef�llt; nut einzelne Jjunbc betommen fie, fo ttiie einjelnc a)!cnf*en bie JBien--f*enblattern, raquo;Wefmat. m fmb etwa 100 3al)te, baraquo; biejc Jtvantljeit in StttoBa betnnnt ift unb feit 1762 frtiemt tic cinbeimifcf) in Sgt;cutfctilanb aewotben ju fcl)n. SnfltujWlraquo; nennt man fie bie �timm'tite fiunbeiieft, ba Tic 178J raquo;on bet �timm nu� na* ben notblidjen S�ubetn fam.
copy;#9632;3 tommen bei betfelbcn alletbingS einciReibe raquo;on (Soms raquo;licationen raquo;ov, bie ibt ein raquo;etfcfjicbenc� gt;!lnfet)cit geben, allein einige beflimmte (6aracteviftif*e copy;ijmvtomc unterraquo; Reiben fte raquo;on ben nuberen Jtrant^citen. �ennjeicSen. 3n ben ctften Sagen bct3lnfledung�bctiobebcmertt man, wie bei ben me�tflcn JSranfbeiten biefet �laffc, meift iiar nicSt� Sefonbere� an ben Steten unb nur in ben lefcten Sagen wirb ber .sect;unb triiaer, ifl weniger bei gefunbem laquo;g. raquo;etit, f�llt etma� raquo;om Sleifcb ab unb man bemetft mitraquo; unter einen abgebro*tncn Ruften, ber aber nod) trotten ift. a)iit bem 3lulaquo;bru*c belaquo; erften gieberf*auer6 beginnt fcic itocite 5Beriobe ber �tant^eit; ber Jpunb fud)t nun bie SS�rmlaquo;, Dat ftruppigc� ^aat, trftbc �lugen, warme Stafe; niebt lange bauett (i nun, fo fangen Sfugcn unb raquo;Cafe an ju fliefien unb ber 3lu�flu8 nimmt fp�tcr eine eiteral)nU*e Sefcfiaffcufteit an. Sei ganj lci*tem, gutartigem SBerlaufc tn�Sigen fi* nun f*on bie entsiinblicften copy;Umptome, nnrlbie catartt)alif*en anfalle bnuern no* eine �Tieile fort, unb na* SBerlauf raquo;on 7-14 Sagen fel)rt bie reg;c|unbl)eit Wiebet jur�it. 3lbcr in raquo;ielen g�tlen fteHt fid) im Sicttaur ber
|
I
|
||
|
|||
|
||
n�iij'^rt*''1quot; Cin' *quot; bt^nistB 'quot;' reg;owiuev iaaj
na^r, ''Etu'ife *untienJ ielquot;'* ttm in 6effimmten3(iraquo;t. 2?,i quot;o.' ,|iel(t f'* quot;quot; Mrtcnartigct 3lulaquo;raquo;lafl cin, in (m= m,t,v f,�r�'1quot;3.,',quot;/cquot;quot; cr; ^icfci: raquo;raquo;laquo;Wlafl entlie� mit=
?,ft,ft wf'n!,iquot;' P* SU bemtn. SlicSt fdten Dabei* � r^V w'quot;-!''?0? Wwaslaquo;laquo; tine SUtaKafan enfi
^liut raquo;JeraenguraHe temmen nicilt fcltcu raquo;or, raquo;urnal bie |uiiic icljr geneigt ju bitfen fnn, imb fie fommen in allen
e� gitbtfaH feine g�nn bevfeltcn, tie in bet �untefeuefie ni*t anrtvate, ,3u(tuiigen in cinjeinen iBiii�Fetenrtien, an
l-ci luelck-m bie .jpunbc bcnniBtlolaquo; Derumrennen; BaralBfe Mlaquo; gnmen $intertraquo;cillaquo;, obre einev bev ^inteven fettemi. ,,'1 i \-,ctnf -^S Wafttn laquo;egieiterinnen bev J^unbefeudie �riiinbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ai1 quot;''* quot;quot; ^'quot;^quot;quot;S raquo;raquo;n raquo;quot; Seu*laquo;
copy;ine Wlimme Scrm bev JJtaiiBjcit ifl bic, wenn ba� ciiL bcn laquo;'utrilcn �baractev annimmt; bic� fommt bei mlt;mt genaljvten ^unben mituntev fcliun im Miifanae bev �tantDeit raquo;laquo;#9632; obev ei tonn biefc Sovm fid) auB im Jjcvlaurc bei- Jwanfljeit enttuieteln. Wenn fie auet) in mU �;^efT.i, U,mn:' W)r tem tvitt fte auf, raquo;ennbfe mart^t Blaquo; flletdS anfangs einfte�te unb Ijeftig touvbc,
mvJl' jwectwibvigc SBejon�iing eingeleitet niuvbe. an^LttlMl'Z ^�'quot;M laquo;ruftaffectionen ein, bagegen inb roaflKtcSungenentjunbungeii eine feltcnere (SvWHttUtto raquo;�, m'-iJ1^quot;^quot;'' ,,nt e� fBitmicn bftntx �ram*gt;ftae raquo;viertel(^Werben Dpi, bie fid) but* ba� ganje laquo;eben biil-burd) erfjalten, nued entfielt mit bev copy;eudje hl*t feiten juglcirfUlrarnDfOiifienbci bcn nidjt feudjenbeu. 31ucS.Oat�= cntraquo;�t�i|ingtn fommen mituntev mit bec copy;cudjc uor
..Met ben catanDalif^cu Seiben bev Slugenlibcv unb bev �oniiinctioa, jeigt fidi uicM feiten mivtlidie �ugcnentl uinbung; bicfe |at ein Mtfinmctelaquo; 3l�8fe*en. ali fie wirf. Iid) gefaevlici) f, ttcnigfipulaquo; in bcn meftvften Jdllen, botraquo; fonimcn babuvit in einjelntn gallcn ^ovii^autflerten obev
|
||
|
||
|
||
� 447 �
qrauet Staat uov; auch iiabe icft ttmcvft, kap jutueUcn fid) flcinc i^ctfcit auf in dovnca Uiitn.
��i unb roiciev, abet fcocfi im copy;anjen fcltcn, cntjleDcn aJictaftafcn, Wc fief) butd) entjiurtuiiflcn unt) (Sitetmigcn tatficUcn, cntrockct am Jialfc, am �ffttgotige, ottt uutet tena^feln, in ken SUcidicu. ^ , �, . raquo;t � � ..
Set Sljaractet kclaquo; Siebet� ift im 3lnran,qc ket Jltantljcit mcift gelink entjflnWi*, nut in fclteneten 5allen toinmt ein l)i.H)ctet @tak ke� giebet� vox; abet fr�tev enttBirfelt fidb jekesmal ein copy;diwodtc�ufiank, ket aud) gteid) im raquo;6= ginn ket SeuAe jugeiicn feljn faun. Zutt cm foanlld) jjutviket 3ufiaiik ein, fo jeigt fid) tiefelaquo; kicu'� tuveft mtU tiedicnke laquo;u�kiinfiung, ^infalligfcit, �lbmagcning au unk Ijiertutd) raquo;etktu kit Jimnkc in wenig Sagen fo clenk unk rteljjaft au^fefeenk, kof man fie faum ncct) ev!ennt.
Urfodjelaquo;.
Sie lltfadjen ket JpunkcfemSe fpecicll anjugeteu, ift mit mSotiS.i fie entftcijt jekelaquo; 3al)t, oket Bieliuct)t, fie gcljt fafi immeifott il)ienreg;ang; kenn e8 fallen nut memge a�cdicn im Saljtc au�, in iueldien kiefc Jttanfljeit uid)t Ijetti'dien futttc. iUian l)at angenommen, tap, naiiiem tie Srantficit einmal nun nbetljaupt raquo;orlianken ift, ket JEcim ju berfclben eben in jeketn cinjelnen .gunkc liege, ket raquo;on (�lfctn abfiamme, Weldje kic iScucf)c batten, unk tajj claquo; nun mit einet @elegenl)eit6utfad)c befc�tfe, um ken )cbuiin= inctntcn Jieim jut �ntwi�elung aufjutcneni unk kap we taltung, 3lnfttciigung foldic reg;elegenl)cit�uttad)cn feraquo;cn; aUcin man rlaquo;l)t raquo;01)1 auf ken etficu Sliet, kau Hee ju meit gegangen unk iuglei* ajettuedifelung mit anketcn .fttantbeiten ift. Sie �tanttjeit ftetlt fid) analog nut ken laquo;Inttctn ket JJinkct, oket ken SDiafetn, unk l)at aud) n)ol)l ntit kiefen eiuctlei Utfktung, kenfelben gcl)eimiiiiiraquo;oUcn, nod) uncttlattcn; kenn fie tommt, ebenfo ttic tiefe, m ei= ncm 3al)te ftcftiget, aU in kem anketcn, mit raquo;otitedjenkcm allgemeinen reg;cu(f)enc()atactct, Ijalt, vuic anketc copy;cudjen, il)tc enttuirfelung�raquo; unk Slbnafimevietioken in fid) fclbft, |o tai kic erften 8'�ltc leiditet fmk, kann in ket raquo;uttc ket Seuclienkaiiet am l)eftig|ieii,, nii)tketifd)(ien etfd)emcn nnk tann and) raickct abnehmen. 3)ie SlnUcefung�faljigtcit fin= tct flatt kutc^ unmittclbate Set�ljtung, all aud) tutd) blojelaquo; 3ufatnmenfc(}n, unk fie fann fid) aud) kakurd) be= laquo;)�l)tcn, tag awifcficnf�t�et ka� �ontagium oupKWiun
|
||
|
||
|
||
� 448 �
unb ft recitct bcfiirkcm. m ifl aber no* nicftt fcflqcftcdt, wie lange fcalaquo; Contoaium feine Jltaf* beeilt.
!Da� eigentlicbe ��cfcn bet �tnnH)cit bcfleljt in eincv nUgememen entj�nbung bet copy;cbleimj�itte mit gieberbc= njegumien unb bet eutroiifedmg eine� bnlb flecfigen, batb (jufjulcfen SUuifAlagea auf bet (iuicten Jeani.
SSor^etfagung.
5)ie lt;Ptogni)fe ift feftt Betrieben na* ben Betriebenen �')rquot;t,,,quot;!r' t'c *'ie raquo;wllaquo;!' annimmt, nnb biefe gotmt ift tin SHnfange bet Jtranffieit immet laquo;ngeiuig; benn audi bie onf�nalicf) gutnttigfte Sorm bevfelbcn tann butd) ltm= ftanbe, fcibft bioraquo; butcb innere, im Stiietc fclOfl licjcnbe, bem memcblicben Sluge ganj entjoaene Umftflnbe, in furjet 3cit ftcb fdmell in bie b��avtigfte Sonn umroanbeln. copy;aiu befonbec� tft bicjj mit ben neroofen Stjmptomcn bet Sad; bennbiefcStetueniurade treten mitnntet fo rafti) unb uiiet= mattet ein unb mit einer folcSen Jpeftigteit, bau jwei, btei SlnfaUe febon binteitfien tonnen, um bem Scbcn ein (Jnbe ju mocben. SRitnntet treten im Slnfange bet �tanfbeit f*on JttambfsuMlle ein, biefe finb raquo;eniget gefftbtli* all bieienigen, toelcbc im SScdaufe bet JJtantbeit eintreten. Sim fdilimmften ftnb bie, weltte am raquo;ietten Sage na* bem JJtantf)eit�aulaquo;bra*e entftcben, meifi Weinen tutj raquo;otbet bie ^unbe beffet ju fcljn, ftefifen etma�, abet ibte Singen Baben einen ganj eigenen reg;lanj, finb febt beitet unb ftta^= Unb; bicfen JJt�mbfen unterliegen bie Sfiiete meiften�. Slllebic entfiebcnbengietoenjuMHc baben ba�Unangenebme, bag fie getn allaquo; Stacbftantbeiten jutitdblciben, entwebet allaquo; SUatalUfen einjelnct copy;liebet, obet c8 bleiben raquo;attietlc �t�mufe ubng, bie fici butcb 3uctungen in ben copy;liebetn, be'lnoC-l* im 'S'quot;quot;** Set SRu^e, jeigeh; elaquo; tommen abet oucb laquo;abmungen raquo;on Sinnesorganen raquo;ot, Saubbeit u. bgl. SHubtattige Zufalle finb immet gef�btli* unb bei ibtet copy;egenmott ttitt lei*t ein raquo;uttiber 3ufianb ein.
^icbt oue Sabtgange, wettie bie Seudbe ma*t, finb gleid) gefilbrliA ; in mancbem copy;cuibeiabre ifl bie firantbeit to gutartig, bag fafl alle sect;uube buttbtommen, babingegen in anbeten raft alle .gunbe outb bei bet beften SBebanblima ju reg;tunbe geben; bieg l)at natutliib bebeutenben (Sinffttl aur bie iPtognofe.
��rtlid) gehaltene, feine .gunbe unterliegen iljt leister.
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
449
|
||
|
||
al8 mint, btfcntcrs �cfafirlidi ifl fie f�r �Bintljuntc, �Di�tfe, ilSinf*laquo;, raquo;cije copy;uifet.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, , , _
�quot;Uu Sritliioiivc utrt copy;fatfommtv, menn feme feertige a��rmc (ft, Ui 3Jaci)t3 feine cmraquo;(intili*e Jtnlte eiiittitt, iP We 3rit tev J!vi-mtf)tit, in roelrtiev fcie S^ievlaquo; am Ui*gt; tefien iicnefcn; treten aber falte Sl�Atc ein, kann entfiel)t leicdt laquo;ul)r uub maefet bie Sadie nef�Srlirt).
!Da6 altlaquo; i5cn einem I)altcn bisi Slaquo; *quot;quot;�'' aaliren ifl ntr lie �unkc iai, in reellem fte kic Jtranfbeit am let*tef)en nlicvfleljen; bagegen werben 30115 junge Siliere, langenbe unb f�ugenbe leidit Mnatrafft. reg;ut gen�brte *unbe uber= �eben fic leiebter, al� fcblerfit geljaltene, obWou im 2lllge. meinen ba� (Segentljeit geglaubt wirb; fo �bttfttbm au* bie �unbe, bie raquo;iel jpferbefleifrt freffen, baljer folcde auf Slbbectereien gehaltene Sljiere, bie .firnntijeit Icidjt.
!8ef)nnbtung. (S� liegt flar raquo;or, baS eincJJranfftcit, bie unter fo manraquo; nirtfadien Sermen auftritt, au* nur na* ben eben raquo;orlic. geuteu Um= unb �nftanben bclianfcelt werben fann unb bau talier fein allgemein g�ltigelaquo; !BevfaI)ren, iai fur alle Sallc raquo;affeub ifi, aiuugeben fet); 110* raquo;ict weniger giebt e� ein Uniraquo;erfalmittet, obf�on bie Siebftaber ber iiunbe eine ganjc 'Hienge berfelben in fennen raquo;ermeinen, aUein gerabe in ber #9632;TOenqc berfelben liegt ein Seroeis, baB e� feinelaquo; giebt. copy;ie laquo;elianblung muc f�r jcben einjelncn gall na* ben laquo;Regeln ber allgemeinen SljeraFte eingcri*tet werben unb miij ben etwa befteljenbcn (�omulicationen angebaut (esn. S)ie erfte Subicatiun i|l bie, auf bie reg;*leiml)�iite eiiwi= wirfen, inbem biefe ber Jjauvtfil} ber �ranfamp;eit tmb. Sie raquo;weite Snbication ift aber bie, au* aur ba� suerraquo;enf?flem eimuwirfen unb foWe laquo;B�ttel su geben, melcfic bie @H. rungen, ti)el*e Ijter raquo;orfianben fmt, befeitigen tonnen, der im copy;tante finb, ben allenfalls ft�ter aurtretenben BorjU; beugen, hierbei raue mau ben gl)arafter ber Jlraiifbeit immer im laquo;uge beljalten unb aufierbem finben tie ftattfrn. benben �ornblicationen if)re befonbere !8ea*tuiig. (Jajt al= len biefen 3nbicationen entfvri*t ber @ebrau* ber J�recl). mittcl im 51nfange ber .Rraitfljeit, inbem l)icrbiir* ber catarrbalifdje �uftanb ber (S*leiinI)aHte gcmgpigt unb .Rrainm nnterbr�cft werben, aud) bur* bie aUgcmcine ter: fdi�tterung iai Siebcr raquo;erminbert Wirb. Sei ber gelmbeu gutartigen Sorm ift ber Tartarus erat-ticus l)iiirei*ciib unb
|
||
|
||
|
||
� 450 -
fuHt^l1 *'raquo;quot;�u�li* be�Wl' aeben, wtil cv jugUid) tie allenfnK� raquo;ortankene laquo;erftoufuiig ju ifeben laquo;ernmg. Wan tann i|n nad) fctfieirter Sormcl onroenbtn: #9632;nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; Rec.: Tartari emetici Gr. j � ij.
Aquae tontanac gj,
n,.Hv i? b'e. '^quot;ft^fun� raquo;efti� fetjn, fo roenbe man tie S;?!raquo;. ;.. ^ allquot; an.' ki.? nK,n ie 'quot;quot;* bquot; copy;'�raquo;fic mit �tet aBte-quot; ia Gr- quot;J~V,iJ 3tt,eu ta,quot;^' ct� 'quot; Rec: Pulv. railicia Veratri albi Gr iij Pnlv. Sacchari albi ijj va 3 f-,I,ulv- D- s- Slraquo;f einmal ju geten. t�rJJ wquot;.'1''!1 fleJWngen, tie laquo;reefcmittel ju Wiebcr-. Bolcn, befentet� wegen framvfi3ev3ufcl!le, otet bei S)ulaquo;S. ' li.'.,m,- -*em u!}tercn Satlc tie beiten anteten a�ittet rnifttlKilig injb, Jo mutt man tic Ipecacuanha nnwenteir Kec: Pulv. radicis Ipecacuanhae Gr. x �xij. � Sacotiari albi 5}
r~ �M; %�*'�.. Dks- 3luf 2mal 8quot; arten.
copy;o raquo;ovttefftifte JDitnfte ker (Sebrau* biefe� �Hittellaquo; (ei�net, fo mui) man c8 toi meiten, laquo;jenn (Sonrnlicntioit mit laquo;ungcnentjunlnna itottfinbet unt menn fauliger 3uftanb jugegen ift, mit fiintentem S)nt*faH. aSortrefliitraquo; ifi tadeg; gtaett icme 3lnvraquo;entung, wenn �rarnj^uflen R* eingcfiellt l)atte, m welkem gafle man taffclbe immer ein um ten ankeren Sag reidjcn tann. #9632;
MtT^lii^^i1 rm im anfange ber �ranf^eit nilaquo;t feiten angewenbet wovben gegen tie raquo;wfianbene SBerftc. Vfung; aacin man barf tieg nur mit groper ajorftebt raquo;Im. ba ge feljr lcic6t ten leidit eintretenten Durchfall iitgt;crma6ig macben unt nur in ten gallcn anwenben, wo entfebiebene raquo;erilojftmg jugegen ift. Wan giebt bann Jalappa, Galo-quot;JlLSJ^Sk^quot;? '^raquo;elaquo; ifi raquo;orjujie^en unb als ba� jweef. mMigftc Slbfii^rungsmittel ju betratbteu. 2�ill man bie crRercn anwenten, fo tann man folgenbe gorrael benuhetf Rec: Calomelanos Gr. j �iij.
Pnlv. radicis Jalappae Gr. iv�viij. � Sacchari albi g,|. invn � S-, ^f 2m(l' 8quot; Sebeii in 12 Stnnbcn. S0rmellUbe;,au,ltawquot;rSe�8:,MJeiU ammeni U f6mte ^tttU
|
||
|
||
immm
|
||
|
||
_
|
||
|
||
431 �
|
||
|
||
Uec: Pulv. radicis Rhei 5.i�i^.
� Sacchari albi 5iJ. M. f. Pulv. D. S. Sdeelijjfdnjeife tilaquo; jut �Bivfun� ju geben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� , , , .
anan !anit bem jtueitett aKittet au^ Salomel llaquo;!laquo;laquo;raquo;/ wemi man kitfelaquo; befentev� ongejeigt flnketi 51m bellen ablaquo; t(i immer, Uci man benlaquo;bfiibtun^mmeln eiiiacerfmiittel raquo;orangeljcn lafit, inbem gat niebt feiten na(6bem@ebraudje teilelben bic Jlictflcpfung fid) Woraquo; ^t.
abcrlflffc iim nur feiten notbroenbig tmb tuobi nur in bem Snllc aiisumcnben, raquo;enn aungenentsnnbung mit aorSonfcen ill; im Uebrigen fmb fie raquo;oH ju eiitbefjren unb fte f�nnen, jurUnjeit ongewenbet, fc^r Um einen copy;d)tt)a= (bcjuflanb betbeif�bren.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. ,. ,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ^. _!..raquo;
Jlttnftlicbe copy;cfdtw�re luerben raquo;lelracb angettenbet, namenfli* Jjaorfeile im STtacfen, in aUen reg;tobieu bei Jlrantteit ufab bei allen gomplicotionen. 3n*effen ilaquo; m Srtueen jiueifelbaft, inbem bie nacbrolgente feiterung letebt einen copy;tbnj�cbejuftonb berbeif�bren fann; man mu?Jte babcv loenigften� niebt ju lange liegen laffen. jljrc Jm= luenbung i|1 angejeigt, wenn ber �oyr febr quot;''a�raquo;�?1laquo;quot;' aiugei�eibcn raquo;orbanben ifi, anfiweUung belaquo; laquo;alfelaquo; |iatt= finbet. laquo;ber gegen ncra�fe raquo;nf�tte Uifteti fie njeniger, al� man meifl raquo;on ibnen ju erwarten Bjlcgt. JBeffer W�rbe aW-bann balaquo; (Sl�beifen febn, febon beSmegen, raquo;eil feme raquo;tafljlaquo; Wirlung weniger fcbiu�cbcnb 1(1.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ... .a ,,.
Um �btigen� auf bie copy;(bteimb�ute ernjumirten, ,ift,Be. fonber� ba�Slutim�nium unb feine SUrSvarate ju emufeb en, befonberlaquo; Sulphur auratus Antimonu UIrt) Kermes auti-monialis. dagegen ftnb bie raquo;ffiercurialien, wenn man lie l�nger fortfeten raquo;Hl, nidjt unbebenfti*, ^�.^'eMffi' febr emvftnbli* bagegen finb unb .laquo;* 1laquo;'*' e1raquo; ^'J'm,laquo; Suflanb entwictclt. laquo;ud| laquo;'Ai:S1Cr Sme,M*'rn S ber entj�nblicbe Suflanb raquo;orilber iftv febr nMh�.Jo au* ba� Semen Phellandrii aquatici, mbem jie Sugleid) and) auf ba� 3lerBcnft)flem einroirfen. 3n kteftt lederen ^m. fiebt i(l befonberlaquo; bie Raclii Valeriauae eylvestris ju em. raquo;feblc i, b e allaquo; ein laquo;auptmittel in biefer �rantbtit ju be. trlaquo;*telaquo; iit unb man faim fie re*t gut ^fmtmuimU ben genannten OHitteln nmuenben aueb, quot;quot; raquo;^J�quot;1laquo;quot;* gleicb abf�brenb wirfen xeiU, ba� Arcanum iluplicatum
iinfiber bieSRcrtjcnjufanc in b�serem Srabc sugegen,
|
||
|
||
|
||
- 452 -
raquo;aim raquo;�ffen �oinul)laquo; imfc Liquur anodyaas Hoffmauni; lquot;1n ISSlS ?c.n f?quot;1raquo;!raquo;laquo; 'quot; kem lebeten aufl�fen unk fo beite SJiittel m aScrtmmng geben, etwo ein i be� etfteten auf einen Sljeil belaquo; teueren, fjnn auc6 Spiritus carnu eem XinctiiTa opii Oinjufiiflen, ober allein neben, jenot*= bem eben bic Umftdnbe es erfteifcfien, unb 10 unb mebrere #9632;ftn'fi- K Rquot;?laquo; iquot; reg;r6*e ici *laquo;laquo;*laquo;raquo;, baraquo;on geben, mit a�affer aflem , ober in einem 31ufgii|Te raquo;on Valeriaiia ober (�^amiUen.
Sinbet ft*; baf ber Buflen Beftig, fe^r aninitenb unb inelre trampnger Statur ift, fo oerbinbet man Heine (Saben ber Ipccacnaiilia unb Digitalis nnrpurea mit ben oben, genannten �Jutoetn, ober man lenuftt einen aufgu� bev feiben:nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;#9632; �
Hec.: linilicis Ipecacnanhae
Herbae Disitalis purpureae ana gj Radicis Valerianae sylvestris 3ij.
infuiiile c. Aqua fervenl. �'v �vj. in colatura solve Tartar! emetici Gr ij�iv�vi M. D. S. Smi� 4-6 (SgWffcI raquo;oH. ' Ulian fann bie S�Jirtung noeb babureb fefir unterftnhen m man bie SlutbenrietVWe copy;albe einreiben Mt:' Hec.: lartan emetici 51. Axungiae porci 3/S. M D. S. 3um einreiben. JUill mon biep raquo;ermeiben, fo fann man irgenb einen reijenten copy;pintue benu^en, felbft tfnfalaquo; ba6 Oleum Te
^�r�u Wlaulti'mtrntttommamoenben. raquo;et Surcftfnll raquo;erbient befonbetlaquo; bei iungen �uiiben ei.
?�3? ftquot;^quot;'f?'quot;quot;Se er n�t fo heftig ift, balaquo; er feBr laquo;�Vt^r^n^'f m(,n*mlaquo;' Mraquo;quot; gt;laquo;tt-raquo;6e'n ertixiDnten i.i(,,� Ji n quot;laquo;Ip?ca-C1,a,lha' '�,bcr quot;laquo;'laquo;laquo;quot; reg;a''fii *laquo;. hm^i,�,?.. �/~J~Ij' au* raquo;laquo;laquo;quot;quot;'9laquo; SB�ttel ftnb bei
ben tbiin Cascanlla, Arnica u. bergl. SRitteJ gutcSienfte jft aber mit bemSurcbfaU entWieben vutriber Mftmi sorbantfii, fo fann mau bie Cascarilla, Valeriana Ar ii?ff ( ,:,!ia' Chquot;quot;quot; sulphuricum. Liquor anodynus Hoffmaaiii gcbvau*en. 2lm beften t^ut man bieg in 5luf. lullten, inbem unter tiefen Umftanbeu bie B�ttel in laquo;Uu raquo;
|
||
|
||
|
||
� 4d3 �
raquo;laquo;form actcidjt, nidit gut raquo;on bem gefrfiroaciitcn Siafltn raquo;cvtvaqcn TOerkcn. SBinu tnnn ou* gtliirt abiirm�ivcnbc aSittel, mit Wtcimijjen scrbmrtcn, al� Sltjfticrc onnitnttii, i SB Lichen Islanilicum, Symphitum ofliciualis u. tgl. ScuBcrlici) aBcifd)ungcn mit Sraimtmcin, mit luclcfcem man ettvai Spiritus salis ainmoniaci causlicus raquo;cvmifcijt.
reg;ntftaiit)$ctfciiau�fcf)log, fo raquo;erlangt tiefer feine befon-tcreSchantlung, nurmujjman tie^unte tann nod) uiel)r, al� unter tern gew�fmlictien Sjerlaufc, raquo;or ber eiurcivfung ber Aalte fclmfcen, intern unter entgegcngcie^tcn 'ierljtiltlaquo; niffcn auc6 tie beiic SJeljantlung nidjt ijinrcidjt, um tie
jbiere m retten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;r. j- �
S)ic-ent(iel)enten9la*tranff)eiteu crrortern oft nolaquo; eine (trittidic laquo;el)anHung; entRantene copy;efcbwure werten nacb ten Siegeln ter (�ljirurgie beDantelf, fo J. as. au* tie eiterbil'tung im au�eren @cl)�rgange. laquo;leiben tie Jjunbt fcfitoa*, freffen fcbledlt, fo giebt mau bittere uub-gewtttraquo;. hafte aJiittel, aud) Cortes Cluiiae. copy;eftr libel Hut tie mitunter jurii�bleibenten StemiitrautSciten, gegen mclcfte alte Jtuuft nicljt feiten umfonfl ungewentet laquo;nrt. reg;cgcn ba� Surfen in ten copy;liebern f)at man raquo;iel angemanbt, aber man'ifi nicbt in alien SaUen glflctlilaquo;. Sang fortgefebtet (raquo;cbrauci ber Valeriaua, Arnica, Flores Zmci, Cu�prum ammoniatum ^at fi* in raquo;iclen gallen als jtoectmifii) bemiefcn, in anbercn laquo;lieber ni*t; bann l)nbcn aud) falte Saber lumeilcn red)t gute Sienfle getrau, tiefe fmt intep nur in ter raquo;armen Sabre�jeit anjumenben. SHur m feftt raquo;Benigen einjelnen Saiten finb tiefe Sufalte ot)iie 3)iittcl ge.
m eraquo;ile*rie ift oft notraquo; tange 3eit, nadrtem bie copy;eudie Bot�ber war, t�btli* geworben, unb e5 fbielten bei biefer lelitcren balaquo; 3a!)neu bei jungen ^unben nnt etwa raquo;orbanbene Sffiunner beccutenbe raquo;Rebenrolten, inbem fie bie Jtrantbeit unterbicltcn. Unter bicfen Umlianben faun man einen S8er= fucb mit Oleum cornlaquo; cervi macbeu unb biefe�, le uad) ben Umflnnben unb ber copy;riige ber SDiere, ju 5 bi8120 3;roraquo;fen in einem Slufguffe raquo;on Valcnana geben.
S)ie 3)irtt nuiB, ausgenommen im entjimbliiben reg;ta= binm in ber aanjen JJranfljeit fiartcnb unb nabrenb tet)n. Sftatf) ter �ranfl)eit musect; man ten laquo;raquo;�etit burd) raquo;crfjie. tene oeboteue 9labrung8mittel ju reijen futbcn. �nfftc�, rofie� Sleif* '!)gt;quot; quot;f quot;W �ute S'5quot;!1laquo;' 1laquo; mail *t,t ^�'quot;
|
||
|
||
|
||
- 434 �
ncn, bie immer laquo;men miltem VerlaufbevftibenficS nef; man iupft mitSd^leim nu� bcrVfafe oblaquo; t n auam an einen Ott, raquo;o ter Ab ni^t terfen ami S)!e ^,quot;
no* jmeifel^aft, ob fie raquo;or bet @eucj)e fd�htnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; '
�.��**? 'quot; 6imlaquo;'cn. bag man aurfeu�enbe firnibi 81n!?nai*,i,ntt?' inl,em nlan 6fmcttt Vben raquo;i l tal laffen, bog bie Jpunbe mitunter in bcn JtcamtaftuMirgt;n ?.lt; Den, ma� Bielteidjt ju mtv^maimtm^Ti^il
copy;cctton.
copy;ic copy;cction craicDt unter biefen raquo;crMiebenen Unift^n,
ten bic raquo;erMiebenften SRefuttotc, bie eben oon w �
(lenten unb raquo;or^errWenben Seiben ab^nqen u�Tbie t 5r
aurjufuljren, unn�j feijn raquo;o�vbc. quot;quot;quot;quot;quot;a1quot; quot;quot;b bie DMx
reg;ed)ftlaquo;� copy;opitcl.
aSonbcrananle.be�SJfcrbeS. (STJa* ffieit- p,,�
SBerlaufe herpetica; Equine).nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,a'
aJiansficat im geben einer Stabe raquo;on Jtranflieifi-n h-an ben deinen itmft�ftl raquo;orfommenVben ^J,Z �VaX beijulegen, unb ci ift bal,er not^enbig, biefelbcquot;i � ?n ^
5)ie �ranffiett, roettfte raquo;otjug�weife fo Wannt-K, laquo;f Torfen ober aJienftljenwrfen analog fte^ ZtmitiLmt
Acnnjcieicn. 1) 3)ie cigenttiiie, ibioDat�ifc�e laquo;Kaufe, ',lt;S�raquo;ikmalaquo;t, Equme, teraW balaquo; �Jferb nur einmal, uni �Wlfun,''.
|
||
|
||
|
||
455 �
|
||
|
||
laquo;cm Hattcval)nlid)cm Slu�fdilagc, fcct mit cinigtn8icl)crbc= TOeiiungcn in ten iSeffeln iti g�fertcS crMcint, ttnfc fic^t keii Subtotal glcid), er ro�vke auc6 nodi mel)r mia$ jux �imileid) geben, wenn Wc SteUc, wo et evfcfieint, iur* tic hidtt ju ftinkernte IBeiocgung unb fcut* tie ^(itte bev ^aut feine raquo;olltommene entmiefetung nictjt raquo;cvbinbertc; allein tie gjuifen vlafeen meift Won, fomie Tie evfebeinen unb nuv feiten tnnn man fie oautontmen fel)cn. copy;ennoci; entftcben tiefe fa|i tegelf�rmige Oefcbm�vcben, tiefe f�llen R^ mit einem bieten (Sitcr, ber fieb in copy;eflalt Bon 5Dftiibf= eben aus benfelben t)erau�breffen l�pt. reg;ic ffilatteni flic= pen aud) bei gv�jerer Slnjal)! incinanbec, unb bilben bann copy;tbrunben, roeldie bann raquo;on ben anbern Sriautcngcfdiw�ien fdmicv ju unterfdieiben fmb. 3m raquo;anfange ift tie gl�ffig= feit, melcbc au� ten $oden fommt, flar unt bell, tietbt eigentb�mli*, unt fo lange fie in tiefem ^uftanbe ift, jeigt fic anjleetungetraft, fo b�j man tuvd) f�nftlirf)e Smufung auf anbeve j�fcvbe tie �ranfbcit fojctDftanjen tann, felbft auf tie JUl) unt ten gt;B!enfd)en tann man fie oevpflanjen. llrf�cblidje ajiomente jnventffiirfclungtieferJlranf= beit nehmen wir nidit wabr, fic lommt unter atten Um= flanben um in jeter SabreSjcit bor, unb ibr SBerlauf ift ineift fo gelint, bajj man bei berfelben meter eine innere nod) dufiere S�e^antlung n�tbig bat.
2)nbsp; Sie a)!aute bureb nuljere Urfodien, entfielt am leidjtelieii bei foldjen uferten, tie raquo;on gemeiner iRaee finb, einen fdfwammigen Sau baben, unter bereu |iaut raquo;tel 3eUgett)cbe raquo;orbanben ift nnb bie raquo;iet im�otl), Sebneeroaifer u. tgl. geben, bieji lefetere ftnb tie urfadjlicben Siomcnte. reg;8 ciitftebt bann audj eine �ntj�nbuug ber .jjaut mit SnttBitteraquo; tung raquo;ieler SH��dien, loelcfje blasen, 8eu*tigteit ausfon. bern, copy;ebrunben bilben, tie, raquo;eun fie niebt reinlieb gebalten voerten, ftinfente Saucbe an�fonbern; tie Jjanre ftrnuben fieb, finb angetlebt, tie Spiere geljen Uijtn unb e� tann ba� Hebel cijronifrf) werben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � , , ��
3)nbsp; Sie ajiaute tur* aRetaftafen entftetjt tur* Mbraquo; lagcrung otetUebergang aeuter ober d)ronifct)er,Kranfl)eit�raquo; formen nacb ter .gaut unt bem ^cttgeroebe ber aBeinenben ber gjfcrbe, unb tommt in ber �orm mit ber unter 2 ge�nannten SJiaute �berein, fo tap fic in tiefer �!jm|id)t nid)t raquo;o^l su trennen ift, bingegen ibre Trennung nur m ^in-flcbt auf tie urf�dilidteri iBiomente baftrt raquo;erben tann. 3)iilsbtanb, Srufe, (Sntjiinbungen raquo;on gingetueiben, ollgt-
|
||
|
||
|
||
J.ilaquo;
|
||
|
||
meine �tSnflidjfeit tea naujen OvganiSmu� finl) tie M-itinic, tei bellen am teiiStefteit uni �fterficn tiefe 5Dii'ta= Rofen entfielen, ��et allgemeiner �canflic6teit bringt copy;trapentotl) nnb ankere anljaltenfcc Seudjtigteit tic �raHf= licit lei(6t IjerDor, unk, kurcft ten attgemeinen 3u|iani unterhalten unraquo; beg�nftigt, tuirb fie bann leicht c^ronifd) laquo;nt ju einem fleebtenortigen, garfligen, mitunter fdjroer ju befeitigenben llel^el.
S�ian bemerft aueb eine troef ene S-orm, bei Melker bie menige au^fciinjiljcnbc Scuc^tigtcit leidet unt ftbnell raquo;cr^ trorfnet.
geult;Jte aKaute nennt manbiegotm, gt;raquo;raquo; Biete3audjc laquo;bgefo^bert wirb.
3m SJerlaufc ber Seil wirb bie feudjtc Sffiaufc jur truefraquo; neu, unb laquo;)enn fie firt) bi� raquo;or �ber bie �totie cvftreeft, fo fagt man, ei fet) copy;traubfug, im b�seren reg;rabc, 3gel�fup. copy;tflrerft fit^ bie fenebte ober treetene �Jiaute bis jum SSors berfnic, ober bis jum (SimtnggcknE binauf, fo nennt man (le Jtrbte ober Safpe, fteigt aber bie feuebte ilfaufe langlaquo; ber !8eugefcl)nen in bie sect;�be unb jerfl�rt snglcid) bic^aut, fo bejeidmet man ben ^nftanb mit bem Slamen �Bolf. iDian f)at eine 3)iengc SBariet�teu aufgefiellt, bie raquo;on ein= Jelncn tleinen Sormunterfcbietcn benannt imovbcn fmb, na�) 'Jlebnlicbtcit ber glecbtcnformen bei �Jienfdien; ollein bie� bat f�r bie ijjrari� feinen befonberen SSJertb unb gereiebt mebr bem aufmerffamen S�eobacbtfr jum miffenfcbartlidicii 3iul)me.
SSorberfagung. Sei ber laquo;igcntlirticn Scbu^mautc ift gnr feine (Skfaljr unb ebenfo bei ber burd) �ugere iBiomente blaquo;rraquo;orgerufcnen, bagegen ift bie �liaufe butcb SKetaftofcn juroeilen reebt Ijaiti n�cfig, cntftettenb, biej mitunter in Doljem copy;rabe unb feljt ben SBert^ ber Sbiere betab.
S3eljanblung.
58ei ber copy;dju^maufc ifl gar feine befonbere Sebanblung netbig, ftc raquo;erfebwinbet raquo;on felbfi; ifl baS Sicher fiart, fo fann man etroa� jitr SJfilberung beffelben nacb aKgcmcincn (Srmibfaiicn tbun unb etiua noc^ einige biuretifebe ffliittel folgen laffen.
JBei ben- beibtn anberen aRautcnformcn ift ei bei ber britten n�tbig, bie nlUnfall� no* fottbauembe, mfaebtid)?
|
||
|
||
|
||
� laquo;7 �
�vantljeit ju ttMimncn, mit olaquo;quot;quot;! man fcies anful)icn mclltc, ju iinn�Sen aBictctJotungcn uub aBeitWiu'ini?quot;1' fittan m�rtc; man mul iiitx ganraquo; nad) allgemeinen (Svuigt;t= falsen raquo;evfaljven. Sie �rtlidic Sejanblung ifl bei bet jroei; ten go�tt oft bk'ge 3teinli*�eit unb Siu^t mit aSermeibuug bera�iebetljolung ber urfa*li^enaKomcnte! 6d bet btitten Sotm unb laquo;cnn bie �tantljeit Won etwalaquo; l�nget bauettc, niuS man ben lianteu 5ub mit Seife WtfAm, allen reg;ci)ott entfctnen laquo;nb bie ttanfen copy;teilen mit auttottnenben, leidit al5enbeu�)!ittelnwafci)en unb einteibcn, j. S. mit Aqua cal caria, Slufl�fungen raquo;on Mercurius sublimatus corrosi-vus, Alumen crudum, Cuprum sulphuricum, ajiifcfiungen raquo;on Carbo vegetabilis mit Mercutius praecipitatus rii-ber, Sapo niger mit Flures sulphuris u. bctgl. 3ft bie (ScWnjiilfi mcljt �bemot�e unb bet guj raquo;enig em�finblfcfi, fo tbun (Sinteibungen bei Tinctura Canthandum gute
3ft abet entjimbung raquo;otftanben, bet guj fest leibenb, gcfdrootlen, empfinblicfi, qtift ba� Sftiet lobm, fo ftnb et= iBeiritenbe ffliittel am SPlafe, raquo;atme Umtdil�ge raquo;on Seinraquo; mel)l, aeiniaamen, Seintucben, gebtatcneSR�ben u. betgl., iii Sitetung entjieljt; belaquo; maibti teibt man Sett obet SUraquo;. t^ccialbe ein unb bcbecft benSuS mit einem Sawen. Sinb reavme Umfdd�ge unm�glicb, fo t�nt ftifcfte �iitvlftfc mit JJoMensul�tt laquo;nb ctma� copy;c^roefel gute Dicnfle. copy;eilte bie Sffiunbe fe^t emraquo;finblic^ fcraquo;n, bann tu *lei ju em= Vfeftlen.
5Bei alten, ttoctcnen SUaufen fmb SBabungen mit auflaquo; l�funqeu bei Hepar sulphuris an�ugt;Benben.
Siinetli* tann man bie s�cbanblung butci folcbe SDJittel untetiliiften, ttjeldie auf ba� gefammtc Sgmtftftfiem ein= mitten unb ftftftig bie S^atigfeit bet J^aut unb ber SJieten unteifi�jen, but* biaftifd)laquo; 3lbf�l)tung8mittct, Calomel, Antimonialia, Sulphur, Mangaiicsiavitrariorumu.bat., unb augerbem �ujjetti* nodi but* Slntegung tttnftlicijet @e= f*n)�ie.
StebcnttS amp;apittl. SSon ben �ul)i)0((en (Variolae vaccioeac, tutoriae).
35ie fieinjilliq cntfle^cnben JJuliDoden entftejen an ben (Sutern bet JJ�^e allaquo; ein blatterattiget aiu�fdjlag uub be= fteljen in bleigtauen laquo;W�tben raquo;on bet copy;tose einet (Stbfe
|
||
|
||
|
||
� 468 �
uni. sri'f!quot;,i fit fmt run*, in tct 3)Jitte etroa� cinartriirft '11 ,I2r?t.*lt;J? 'S laquo;eU'3' f* enthalten tine raquo;affnSJUt tttua� flttnge Studjtigftit nnti fm* mit eiutm totbtn jjofc umgtljtn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;gt; - v
if [inb fequot;CI1 quot;quot;^ '* **'fie 'quot; *ic,i�er reg;e�^ nlaquo;*
Jamp;u; sjiorftn, raquo;eltfee kur* !unfili*t Sm^fung bet S�bc
cntitefcen, nn* biet ni*t abju�anfcein. @. t,it raquo;Jibbantlunq
ke� $iofeiior Dr. qjrtnj ju Dte�cen �bet tiefen mi-
iicnnflnt.)
3(cbted laquo;Eopitel.
Son fcer t^p^iSfen Sungenfcu*c tti gjinkclaquo;
(I'neunionia pecorum epizootica typhosa).
a)!an nennt tiefe Jtranfljcit au* botte finnaenfiiute, oter raquo;orjug�roeife �Hngcnfeu*e, l'ungenfaule; fie ijl torj�giidi lent SRmtsieb eigen, unt (Stfdrtaffung, Slt^namie bet Sun= gen, begleitet mit tlMofem Siebet, fmb il)t eigen; fie riiftrt immer ju einet befrnberen Zerr�ttung briber raquo;tcr cinelaquo; quot;ungenflugri�. laquo;ei teijbnrcn, robuften copy;tiicfen ift tbr mans tie raf*er unb tie BufaUe heftiger, all bei Ktwadjen, fctilaffcn copy;ubiccten; allein im Slnfangc ift er immer jogernb, langfam ftcft eutmictetnt, unb geht crft, wenn tie Jtrantbcit einen (raquo;�Deten (Stnt errei*t bat, in tic bettigcren JufrtUe �ber; fjittln ift abet eben an* ibt raquo;et= berbiiiter einfluB mit begr�ntet, inbem bierbur* tie ilHoj= lifttcit iljrer J�cieitiguna febr crfdjwert roirb. Wart beat a�)Ut jwar einen Untencbicb ibre� reg;ange� na* Sllter unb f�nftigcr JntiBitualiMt ber Sbiere, nacb ben allgemeinen unb raquo;rtlicben Sberbaltniffen, unter benen bie Sbitre leben, bo* niacbt bleu im (Sanjen gciwmraen menig mi unt tie 3uraUe bleiben ft* jiemli* im SHJcfentli^cn glei*.
aJJon tbeilt ibrcn @ang in trei copy;tatien ein: 1) Die gnttmrfetunatyetiote aiC(,t p^ bur(j f0igcntt aCj*cll ,u etlcnnen: Sranrigfeit, SRattigteit, SlbgeflHagenbeit ter Sbiere, copy;tcben mit nefenftein Jlctfc unt b�ngenten Obren, glanjlpferaquo;, bleije� Singe, ta� nur bei feljr raquo;raquo;blgenahten unt robuften Sbieten feurig unt gtrbtbct erfrtitint, toeb ift et aurt) b'laquo; ftet� feudjt; tie copy;ebleimbaut tet Kaflaquo; etfdieint Mag, talaquo; gloSmaut troden, balaquo; 3JJoul Wleimig, bic JJiJt= tetwapie ift geringer, nl� geru�bnli*, anbcngitremiMten, ten Obren unt^prntrn fafl fflbl, tabei fintet man trotfne
|
||
|
||
|
|||
� 469 �
|
|||
|
|||
II
|
fiMimtt Jjaut, flliiujlofe�, fttuspigclaquo;, tau�e� #9632;Igaat. tw� tjimen �cfttjieljt fdion mit SBcfcbraene, mitljfam, UrSlam
|
||
fen fmb in gr�screc Sciuesung, ei tann augmfmemu* tiictt fo raquo;id Suft aufgenDinmcn mcrten, als im gemnben 3uttan*c. Sogt mmt einen Srucf auf nie iBnift, oter *ie raquo;i-iniftroantungen einlDittcn, fo reerten fcieS^icve laquo;ngmict, umgt; aud) auscvtem Dort man fit �fters, *umM, trogen, framofljait l)uften. 3)er Jjerjfdilag ift raquo;er�nt.erti(6, raquo;alt unf�dUmv, tunfel, ialtiteutlict) fiitjltat, bei Hcinem. Neu diein i)Julfe. laquo;ei iioeS raquo;orljantcner gvcjluft ifi ba� a8ie= letfauen to* fctjou mcctli* gefi�rt, ter laquo;Dlift laquo;nvb unor= tentli* abgefefet, ifl in Heine fctroarjlidje aKaffen geballt. Die ffllilcbfecre'ticn ifl au* ftton unoi-tentli* unb VBenn au(b bie �Hoffc ber SDiild) no* bicfelbe blieb, 10 ift nc bquot;* frtjon meliv ober menigcr cntmifcfit, b�nn, w�ttctig, MSlaquo;' li* unb fe^t wenig Sabm ab.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, , � . , ,~quot;
2) 3n bcr jtueiten iPeviobe ficigem n* alle biefe ig!)nHJ= tcme unb elaquo; tveten au|cc iljncn nun bie Sicbetbewcgungcn auf. 3)ic Sfjiere fcSaubetn, baben beutlieje Sracetbationen be� giebct� gegen Slbenb, SRemiffionen in ber Siittc belaquo; Sagelaquo;, unb man tonn jeben einjclnen SicberonfaU beutli* unterfebciben bureb ba� ol�bonn eintretente befcSiofrlicnere unb bcWlcnnigteSlt^men. Sefet crjl wirb nun bieajiattig^ teit, bie copy;(Sii�ebe, in mcltSc bie Spiere raquo;etfoUeu,rc(bt bemcrtlid), bie Semberotur beS Jt�tpcrraquo; wirb raquo;ecfifelnber, tolb Seiraquo;, bolb f�ljl, bie Slugen finbct man tr�be, feucbt, bie SSubitle erweitert, ben laquo;lief ftarr, Slafe unb CBiaut ftnb 'mit reg;(ilcim bebeeft, bie 3*6ne Werben locfer. reg;igentbum= li* ift, bap bie raquo;cnbengegenb embftnblieft Wirb unb bie Sflietc copy;drnierj bezeigen, wenn man bie �anb �ber ben SK�efen binf�ftrt. Sieben biefen S�mvitomen entttmfelt p* ber !8ruftMmerj immer beuttit^er, bie at6munglaquo;bef(btt)er= ben fmb crl)bf)t unb befiwegen galten fi* bie STl^iere m�g^ lidlft im Stehen, foWwerelaquo; i(|nen au* Wirb; meifi (ieUcn fie bie raquo;eine unter fi*, tr�mmen ben SRuifen aufw�rts, ftrerfen ben �cbf gerabc aulaquo;, beugen bie @*ulteni no* aujen. 3n eben bem reg;robc, als biefe S^mvtomc fi* cnt= wirfein, wirb baS SScrboiiungSgcfdiaft meljr uno mcljr beeintr�ebtigt, bie 5l)iere raquo;etf*iri(il)cn baS gutter, roieber; f�uen feiten ober gor ni*t mebr unb neljmen baS Saufen nur ungern, abfobweife, buften tei*t barnad), tonnen we= gen ber 3ltl)mung�bef*n)evben ni*t in langen �ugen fau= ten. 3?ic 'Sarmentleerungcn ftnb fcljr uerf*ietcii, balb
|
|||
|
|||
|
||
� 4G0 �
K r'* IJ'r^'i?1 lt;quot;' raquo;laquo;finntiencc 51uftm6iinc) m laquo;au=
fif l,.r*quot;A .?'�' @tl!cllquot;3� in bcm (SefftpiDfteme sebc
Lwfm. �T ,atnn 'quot;I sect;Wf*l^ *quot; menmntn bei S, !?,�veffc! ^Jraquo;laquo;*laquo;quot;' laquo;8 raquo;laquo;laquo; mmUs, ba bet laquo;en= tS, ^tlinlquot;X0ilt;lr 1quot;,*e''b unb PMrtent. erWcint. 31a.
i�?,frAfdeg;.meLraquo;nj1at6lut,n' *% man W'lraquo; quot;nlaquo; Bewegung man bicJjanti auf tie arufttuairtunacii (cat, eine einnc J8c=
raquo;all, ie na*iem tie eine ober We anbeve Sunqe, ober beibe �k'quot;'quot; �l1*quot;quot;!.'laquo;'laquo;* 9'ctgt;t bei'mSlnftopfen an bilt;raquo;ruft= jBanbimgcn bie letbenbe copy;cite einen qanj anbcren Son, al�
h?wi?MS1cftt^a6fr-t*t'n le^t- Mm immer, aber oft lnirtfc6en biefe Jtranten mit ben 3�bncn.
m n�e-f!quot;lb Wf mt�ttm, fo enbigtfieinbenoaer= mc ftcnJJallen mit bem gebe, laquo;e�ngliigung, 3Kattiafeit, emtw tung copy;efiibHofigfeit errei*en eineii bofjcn copy;rab, bie -tfliere legen flaquo;* fjm, raffen(i* mieber auf, nehmen fein Sutter J!.1?*i.-eflf*iquot;tr�u?gt; *583llaquo;�e Tintt cin, ifl ganj triib, nZJ'l fu^nllt'nn b^e�t' blaquo; reg;^quot; tat*, balaquo; 510raquo;= �im Ik� ^'J^f f*inilaquo;i3, mit �belrie*cnbem ^JS S u5b. reg;laquo;'flaquo;Jrte(ft, balaquo; 5laquo;SneFnirrf*en mirb t)ef= �'nk^il^ncJelbii 8lt;5M 1quot;*laquo; W* raquo;aefetnb, bic Sftierc
b�rt nmn*. n1quot;raquo;^ quot;quot;^ �^'quot;laquo;^laquo;J raquo;raquo;laquo; ^WlflfeitCn
?n �#9632; ?v ein/ES,Uett,i quot;quot;^ lottern, allaquo; roenft man amp;tma�
njtbngclaquo;, W|li(6e�5Infe^enbnr*bie immer mel)r �berbanb neftmence Slbmagetung, bie gcftr�ubten .amp;aare unb bie gu= laquo;eilen fi* b;lbenbcn a�iiibgef*ii)Mfte unter ber ober jener �� lquot;- bwt. 3m Slnfange biefelaquo; 3cfttaumc8 bemertt ^. �quot;,l.mcw WWquot;, ftoBigen Ruften, ber aber mit. -^e A,'ra^,ib tofS^ ^ but* unb bei bemfelben b�n= laquo;er i�iiff aulaquo; bem 9[fter geiyri^t Wirb; in beu ff�tcren
|
||
|
||
|
||
� 46raquo; �
aJienunten *c8 �cittnumc� mirb abet blaquo; Sltftcm t�*dtt*, raffclnti, wirb mit offenem SBiautc BoUjogen unb He mi8= acat�metcSuft ift babei iibeltiecftenb. $laquo;18= unb ^erjWlaa raquo;evfdjttinben oft giinjli* f�r *lt;!laquo; reg;ef�l)l be� lliiterfuct)tn= ben unb ei fteUcn fidi' I)iev uub ba, befonberS atlaquo; gern au bet raquo;raquo;rteren laquo;ruflgegenb, talte, teigige, fttljiflc copy;cfc^lB�mt ein. S)et laquo;au* tnirb raquo;'laquo;tt-tntioltSeUtm Olafe Ott gnnj auf-getrieben, bcrSurcSfatl eottiquatiraquo;, gt�nli* unb Wie 5raquo;laquo;laquo; flinfenb. 3)ieS^iete liegen, fperten ba�iDfaul auf, ftveefeu ben JCovf, betomraen iUatalflfcn bev (Sitrcmitaten unb fo erfolgt ber SiJb.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, . , ',
(5)cl)t bie Jltantl)eit in �ienefung �ber, fo fann bieraquo; nur im elften ober jineiten copy;tabium ber gall fegt;)n, al�baim entflclieii ItitiMe Sliif*n)cllungen liier unb bort out btt J5out, am i�auctie, unter ben copy;anafdjen, autf) crfdiemen loobl ftitifefte Danuau�lcerungen, ober bcrgleitlten toarnab--fenbernngen-, biefe jinb aWbann biet, r�tblicft, tiertjen ItorE unb fetsen oielen Sobenfol} ab, bie Iftiere Werben na* unb na* munterer, bet^ufien wirb flaquo;ud)t, locfer, wirb feltenet aeh�rt unb ohne bie fr�here iftnftrengung unb fcbmerjloS SuSac'f�firt, wobei aut ber 3iafe ein gelblidlcr, fieberiger raquo;luSwurf flattftnbet, tie oorljer tr�ben, matten {lugenwer^ ben wiebee tebljaft gWnjenb, bie copy;(bleirnftaut ber Slafe gc= r�tftet, bie belaquo; attaule� rein, Srefilujl unb Sffiieberfaucn regeln ftij unb werben orbentli* befriebigt, bie raquo;annort. leerungen, wenn fte au* im anfange ber reg;encfung no* bitnner als gcre�Suli* finb, neftmen na* unb na* itee lt;iew�6nlid)c*ef*affei*eit wieber an, bie *nut raquo;cvliert *rlaquo; copy;br�bigfeit, balaquo; J^aar wirb gl�njenb unb glatt, bo* bleibt oft no* lange na* ber copy;enefung ein erfraquo; fvat fic� ocrlie= renber fiu|len jur�cf.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ,. ^ ^ n
3e Innafanier bie Jlranlbeit �berl)auraquo;t raquo;erlauft, bcflo nenauet ftnb bie einjelnen copy;tobien berfclben jn bcoba*tcn, wa� nat�rli* bei einem f*neUeren SSerlauflaquo; bcrfelbcn nid)t fo gut m�ali* ifraquo;, intern bie copy;tabien bann ferne fo beutle *en abftuiungeuunttc jeiqen, raquo;ielmefir in einanber ge. f*obcn erfebeinen. raquo;JSerl�uft bie �rantfieit \t\)x raf*, fo ift Re in 7 bilaquo; 9 Sagen raquo;ollenbet, im langfameren Sberlaurc bagegen erfteeft fie ft* 14 bis 28 Sage. 3n eben bietet �lftife fmb beim au* bie�eitiAume, in benen bicSenefumj einjuttttenbflegt, raquo;erf*ieben, wa� mitunter mit bem nd). ten, raquo;ieijc^nten Sage, au* wol)l trft mdtcr no* eintritt.
13*raquo;*
|
||
|
||
|
||
� 462 �
Uifati) en.
\1�, 'JH tlaquo;njMlaquo;f4en einPffcn, ic6 *abc fie a6er au* gaiij crHi* m efnjctiun St�Uen mtfteficn fefecn, oftnc iaft iJs^M^fb �u�9leit*cv 'S0'' terglcicitcn Solle atiftumeifen mm Dittcj alaquo;ciu nie Habt i�) fie nur bei einem copy;t�rfc ?,ll.e.lnquot; raquo;irin Cquot;lem @tal(c entfilzen fef)cn, immer cr= E^i quot;j1quot;.'' raquo;*laquo; tuenigfienlaquo; Biete @tii*e ici copy;tallc� laquo;u glcicDct ^cit, oblaquo;Jurj aufeinantcr. @iraquo; tmnmt in maii= am Xminn unb copy;egenben Sftuftg raquo;er, bagegen anbete fle tap gar mebt tennen, nnb tat balaquo; (Sigenc, boj Fquot; immer fcolaquo; Sitfammentoirlen einer iRei^e bon copy;(i�blidjteiten raquo;er. tZMh 1quot;?I,cmc '�n3laquo;e Seit Ijinbnrc� auf bic Sftiere cin= raquo;rfen muffen, e^e ffc jum 9lH6trud)e tommt, bafter fic au* am mcljrftcn bann jum ffiorfeiicm tommt, wenn aU= gemein emmirfenbe lanbB}tttI)!(iaftli(*c Ungl�cf�f�Ue ein= laquo;eten. jmmer aber mug man nnnefemch, bafi in ben ^Ijtercn bereit� eineSleigting jiir(Sntii)ilt;fe(ungbiefcr(Seii*c raquo;inl)anbcit fei), cljc fic erfdjeint, unb id) ^abe einieliie fetntfc niitten unter ben �ranfen ftefien feften, bic eknbeiH lelbcnKinjluffen, wie jene, ausgefegt luaren unb bcr�ranf= ?elt beft ni(tit untertagtn. Sie aifomcnte, benen man raquo;orgngiid, kit ^crbeif�firung ber Sungcnfeucbe beimi�t, finb mgcnbc: l) Slimatif*e unb geatnblidje copy;cWblicbteitcn, i!lc lquot;9..6 *quot; reg;tgcnb, ftSufigc llebcrfctoemmungcn berfet= bortomm/1' Sern 'quot; m9ra' quot;quot;quot;^'�quot;1 reg;d'i'vg�tl)(ileru
tenbe |lebet, tatte SRegenguffe, imflAtc�, napfattclaquo; SBctter, naffe Jtalte nacb anftattenber Surre.
3)copy;cl)abtictKr@inftuB eingeengter, bunftiiicr, entmif*ter Surt m engen Statten, baDcr in nbcrf�ltteraquo;, fdjte^tcn, Wmutigcn St�tten fie tei^t ausbriefit.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;' 'quot; w laquo;,
4)nbsp; copy;cbabliriitciten auf ber ��eibc unb bei'm Jtu�trieb auf bitfelben bur* copy;taub auf ben ��egen unb ben au�ge* borvten Reiben, Slnjirengung ber Bugo'difcn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;J
5)nbsp; laquo;SftablKfieJScfctiaffrnljeit ber Suttcrmaffen, Siierberb; niji bcrfclben nur ben copy;animelpl�tsen, ober in ben Ulafbu luaI)tung.Jortcn, bic mit copy;taub, SBiobcr, 3niectcn u. f. Jo. �crmifftt (inb. 'Uni, nart)ti)cilige S�tterung�metbobcn ge--boren bicrfter. 51uf biefe SBcifc babe idj fie cinigemat ent= fteben feben, cm paarmal nacb a)!igeriiteii in giitterftoffen.
|
||
|
||
|
||
� 463 �
iraquo;o man altes, Mteditc� gutter au� SMI) fcu* nod) lic= nufeen mu|te; otct auc6 tmvcti guttenmg mit f c I b ft crl)it}= tern gutter, ka� man yjanmftjiig onwontte, entftanii fic. S) copy;(SIeiStc�, foulc�, fcftlammigc� Srintmaffcr au� Sei= (Sen unb a�f�^en unb Ucbermaafi raquo;armer Srftntc, befonraquo; iere bei friifter onbcrlaquo; gcm�ljnten Sftiercn. Dicf) Scjterc Wirt raquo;mi aHekcren fur tie banDtf�c^liAfte unb fafl eiiuige Urfatftc icr jjroutfteit angenommen, unt auerting� rmb mir ein $aar Sroimtttembrcmicreien bcfonnt, m bie �ronlfteit fafl nie ausgebt laquo;nb man bcjonber� immer auf bic neuangefoinmenen copy;t�de acfiten muj.
7)nbsp; Uebtrciltc aiiaftung unb �l�(}li*c8 ruhigelaquo;, beftanbu gelaquo; Steljen im Statte, laquo;)a8 bann um fo no(i)tl)citiger tuirb, wenn csect; mit btn unter 5 unb 6 aufgef�hrten qjunttcn jiu fommcntvifft.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;_nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; �nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; _#9632;
8)nbsp; Stnfte�ung�fioff i biefer le^tc S�unct ifl raquo;cn SBirttn beftrittcn, laquo;on �iielen ganj unb gar benoorfen, raquo;on 3ln= bcrn unbebingt angenommen worbeu. 3* l)abe, wie Won oben eriD�ftm, einzelne Sftiere unter sielen �rantcn Ite^en fe^cn, ol)nc bafi fic angefieift w�rben, allein ic^ fiabe au* bie JJrantfjeit buw� Einbringen raquo;on frembcm�jie^ in reg;t�u len oulaquo;btC(Sen feften, aber aucfi bo8 copy;tgcntljcil babon; inbeffen fiabe i* einen gall beoba^tet, ber mir bie Uct'er= raquo;engung ber gontagiofitat giebt. amp; w�rben in einem Stalle f�mmtlidie Sfticrc trlaquo;nf unb er rourbc ganj ger�umt unb neu befe(st mit ganj gefunben bieten; na* furjer Beit bra*, bei fonft ganj guter SSerbitegung, bie �rant= Ijeit raquo;on 9tcuem au�, mm w�rbe ba8 abermallaquo; neu oiige= laufte aSieb in einen ontern Stall geftellt, ber 3fiinbcrftall eine geraume 3eit ali qSfcrbeflall benu8t unb nun Wwicg bic �rantfieit ganj, an* na*bcm er fontcr wieber ja fei= ner fr�ljcren �kftimmung raquo;erwenbet w�rbe, ^ier waren mitljin bte gonjen copy;tanumgebungen bic BiriMentrngcr fur ba� Soutagium. 3* Wn inlier ber SReinuttg, bau c8 raquo;lele g�tle geben mag, in benen bic JErontl)cit teilt Sontagmm entmictett, gewiffermaagen unfruchtbar, 5raquo;itter ift, tafc fle hingegen an* contagi�S werben tann; unb fic �crbicut in biefer Jjinfl*! eine Scacbtung, ba fic fo raquo;ertcrbti* in ibreu Solgcn unb fo f*wcr su bellen ifl. m ift wnBr= febeinlicb, bafi ftc befonberS bann, wenn fic bur* co8mi= f*c (Sinfliiffc cntftanb, au* eftcr ein (Sontaginm entwitfelt, nl8 wenn fle rein �rtli*, bUv bur* ganj locale lt;S*nb= li*teiten in einem Stalle anSbra*; aber immer folltemau
|
||
|
||
|
||
� 464 �
raquo;migftcnlaquo; MtjMtifl fc^n uub taSUctcrfirteln ttftnfelaquo; unt raquo;crtacfttigec Sfticrc in anbcrc copy;Mile raquo;evmeiecu laquo;nt raquo;ct= bieten.
ainmetfung. Siniqe, namcntti(( SRennev, ncfimeii an, tag tie t�p^�fe Sungcnentj�nbung eijentli* ni*t raquo;du ter emm^en Siuii�ciientjunbung jn ttomen fel), intent fie tent gt;meflt;it nndb gleid), mtr in tet sect;btm raquo;evfdtictcit frtjen, unt bet |laquo;tet ciniacvmaapcn att�gebteiteten (S�ij�otit eben fo gnt Salle raquo;ortoinmen, no tie Jtranfdcit in SnttgenbMitt, ftatt in tic aSei-pttung ter Sttngen itbcrgeljt.
JSov^evfagung.
Sit'ginfi^t tei- i�tognofe tommt bei bei- Sungcnfeucfte Ijjiuptiaitlccl) tarnuf nn, turn mclciier Slvt tie uvfitcblicbcn BKonKiitt lint, loeldie fie i)evuorricf, unb ob c8 in tee aiugt;glirt)[eit liegt, tiefelben ju eiitfcvnen ober iljte bereitlaquo; gefdjebene (�iniBirfung mietet aufjulicben. aujicrbent fcinint ei nur tie intiraquo;ibucUe Sonftitution ter raquo;on ter JJrantbcit crgnirencn iEfticrc an iinb auf ba� copy;totium, in roelctem tie Jirantfteit fie^t, wenn tie ^�lfe in Slnfpru* genom= men raquo;irb. Sibgctnagette, cacfiectifdje, raquo;erffimmerte#9632;Shine, cbenfo _au* tcgr inngc ob*r alte, abgelebte Siliere geben wenig Hoffnung ju einem gl�cflid)en�u�gaimc; nicht quot;miii= ber ifi ter Ulusgang bei feblaffen, fe^r mapigen oter bc*= traebtigen Sbicren jiueifelljaft, tagegen �berfteljen fr�ftige, iBoblteleibte Spiere Uidfter. Sie erfte qjeriole ifi bei sn)e(f= mflnig eingeleiteter l�elianblnng tie gunitigfie f�r tie jBtor fliioie, mislidjer mujj fie fdion in tcr jrociten qjeriobe ou8= fallen, unt ift tie tritte eingetreten, bann gelingt e� nur feDr feiten unter gang befonterlaquo; g�nfligen UmfMnten, tafi man mit tcr gur glticflid) ifi. l'auc,'regnevifdje �Binter, onljaltente, ftmfcnte Slcbel, �Bedncl raquo;on fd)laquo;)�lcr *ise imt faltem megen, fd,lc*te, niebrige copy;tade, madjen tie Sadie nutilidjer, al� fie unter antern Umftanbcn ifi.
S)ie JJranfbcit ifi fdjtter ju bejloingcn unb um fo f(SW)ie= nger, wenn f*on raquo;iele f*road|eiiceaHittcl angemantt raquo;ur= ten nnt laquo;jenn man tie Umft�nte, tic einlraquo;irtten, nidtt uin= juanbern im copy;tante ifi. 3lic6t ju alte Spiere, Sie nidit gang fertig ertranften, glattelaquo; sect;aar, muntere -.raquo;lugen, nid)t jn |_eipr beengten 'iltfeem erhalten, bei benen tein 91a.--(enau�fturaquo; crfdjeint, follcn am ieidfieften genefen
|
||
|
||
|
|||
465
|
|||
|
|||
1
|
gt;�el)aiiHlaquo;iig.
nii��i.mmi laquo;jovltnnieun- aSottfaftigtcit, ofinc jeboa Wet.-burfl) *ic SJetBciiteatiglcit ju fel)t ftcrabsiiftimmcn, i-etljiu tunlaquo; ticlaquo; Slutdnwonqtlaquo; 9laquo;8laquo;quot; iicSunijcn, 3lufl)cbung ui)v= liaii'tcncv anfAbWftng'cn im SSaudic, mDglicuftc gvljaltimg in SMtiiUit iei SmigengeTOclje�, finti tic Jjamitljciltinraquo;
SScv allen Dingen mug man, foretit c8 mbgli* ifl, tie iivf�Alirticn SKoracntc ju entfernen oter unfdiatlid) ju ma= eben fiicljen. frtilcetitc�, raquo;erbovbenc� ijuttcr u. f. raquo;. mit beflerem raquo;trtauf�en, ungfinfiigc S�tterungSmetbobcn ab= �nbevn, bunflige copy;t�lle l�ften, mit ju #9632;oi�tm Stiel) nbev= fehle Stnllc tljeilmeife r�umen.
laquo;et trdfligen, rebuften Sl)icren, bei benen bie cnt�uiib= lieben copy;�mttonie felir raquo;imualteu, bie flort geretbete auj gen, beftiaen, ttottenen .sect;u�en bnben, ber glei* anfangs eintritt, musect; man ein antiublogiftifcic� Sbcrfabren mebt raquo;erabfaumen unb fogleicb nad) S�erb�ltnil ber copy;tofie unb copy;tfirfe be� Stfimi einen angemeffenen 2lberlosect; ma(6en, aurt) ja niebt raquo;erf�umen, t�cbtigc �uficte gieije anjiin)cn= ben, entWeber nl8 Sonlanetlen ocer ^aarfeile an ben Snel, tic man felbft mit Veratrum album feb�rfen fann, ober atS Iraftigc �ujere Einreibungen auf bie .9liwengt;laquo;anbun= gen, bie man no* babnrtb raquo;erWarfen tann oter Bielmel)r raquo;ier mufi, bafi man auf ben copy;teilen, m man fie ma*t, mebrere g�etenflicbc anbringt, ober aber man Kucnbet aUf* rc*t jeitig ba� copy;l�bcifen an, gt;ua� um fo mW-jm enmcWcn ift, otlaquo; feine Sffiirlung ni*t fo f*H)A*enb ift. 3e triiftiger bie ginmirlung biefer �u?ern_9icije ifi,Je leb= bafter SReactionen auf fie entfteben, je gro�ere (Scfcbioulftc an ben copy;teilen entfielen, be(lo Uijer flttgt bilaquo; 4?uffimng auf einen gl�(fli*en copy;rfolg ber S�clianblung. Sieben Mc= fen mufi man bie �}au*eingett)eibe raquo;ou bann ongepuften Suttcrmaffen ju befreien fu*cn, f*on beBDalb, um meil)a= nif* leine sBeljinberung be3 Slt^men� laquo;u butbenj man lgt;e= roirft biefi einmal bur* gelinb auflofeifte Jll^Uierc unb tonn innerli* einige reg;nbeii raquo;on copy;aljen, mit genmrjljaften aiiittcln raquo;erbunten, geben, j. laquo;. in folgcnber Sorm: Rec: Herbao Mcntliac pipcnli Baccar. Juniperi Herbac Absynthii aua 3i.j infuude c.
|
||
|
|||
|
||
� 466 �
Aqua fervent, q. s. ad Colatur. it iij
adfle Pulv. Calami aromatici Nilri Uepurat. ana jj. M D. S. 3uin Singug. feoUtc fifli Won ncroiifelaquo; Seiten mit befonbcr� Botraquo;tlaquo;itgt;
SSL'-'f anl1 m'u, au* 9lei* *laquo;'*�'' laquo;Jirtcnte 3Bittcl mit annjenoen;
Hec.: Camphorac electae 5 j
tere cum
Vitello ovorum No. ij
iidde Pulv. baccarum Juniper!
� radicis Calami aromatici Cremoris tartari ana Jij. Aquae fervent, //.ij IM. B. S. SJa* bem (Sttntten sum (JinauB. �Si'2'fltt 6efraquo;n*quot;laquo; raquo;iele Sftiere ju kljanbeln, fo ift eS P?claquo; I'9, raquo;raquo;quot;'n quot;laquo;hi etwalaquo; antBenbct, tealaquo; tic miete felbft nebmeu. a)ian (aim baju me|me $�nbe raquo;oU Flo-res Samb.ici, Radix Calami aromatici, Baccae Juni-pen nehmen, fciefe mit einem (Simet raquo;oil ftcbcnbem saSaf= Kraquo; Sf'!S?^ fS.aquot;laquo;3'^quot;i laffen; na* tern ertnlten fegt man etwnM5!ttficn= otgt;ev anbetelaquo; ajiebt ju, unb��rnbe Don (ibgefocbtcn aRorjrtuben ober bcrqleiiten, ju bem@an= laquo;nein 616 anbcr^albqjfunb gute ilfdienlauge unb eben
?,? m-SS?.' ''^ *?' mal1 t,en Sl)ieten jum Srant raquo;or unb meiftenlaquo; neljmen fie cl freituiaig.
-w- etc't quot;''quot; bie laquo;tJ�nblicStn copy;Bnnjtome febr bcroov, ?X� laquo;^laquo;quot;'quot;Sen, laquo;lut jtt tntteeren, fo mu� man bann aucb Nitrum, Sal ammoniacum innerlicfi amuenben uec: Salis ammoniaci depurati %S Nitri depurati 5(3.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;r'
� fulv. radicis Euulae %\\, #9632; ' quot;rV�- �D- s- ^Slii brei bi� raquo;icr 2Hal 0.,.* w. m?e ro,,(?e reg;abc quot;'f ctwa� SBaffer ju geben. ni,� J ^'�laquo;ralfau^n finbanjutrenben, man mug fie aber immer mit einem aufgug raquo;on lu�nigen aWittetn ge. ben um auf bit Sterraquo;cntl,fitigfeit einjumirien.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;�
nraquo;,^ fii' quot; J^*quot;^11 fW Scftig ware unb keralaquo;i|t=
inup man bagegen @aben raquo;on Crcmor Tartari, IVitrum Natrum sulphuricum mit ^jonig geben.
|
||
|
||
II
|
||
|
||
|
||
, � 467 -
4k8 f�re ematfemunsm ber Sampfe raquo;on mv)d*mraquo;cm .laquo;raiuvabfutt mit SufciS raquo;on tttoa� ma m*laquo; igt;gt;gt;el pit
^Tvm'lic Jlranfftcit in kit jWrite Sieviobc dn, fo; mulaquo; man * �u^an Seismittel laquo;*t laquo;laquo;ftiff.Stt ma*cn ftuto .mVinnerti* bit tonif*laquo;, ffftlaquo;laquo;laquo;laquo; SRWrf anwentcn, m t folAen in SBrtWnittna ctn in SIMtjetWrtimg gcgtbcn, tic
ilaquo; Scfcrotion laquo;nb etD�ljung Icr 3tiecetttMti8teit lt;imlaquo;n= irt 3n cvftnlaquo; laquo;infidlt furt tcr Camphor, Valenaua Gummi A�e foetidie, Hepar sraquo;lphunMU nennen, in l^tmv Calomel, Digitalis purpurea Pu m1**' 0^quot;? Tertbinthinae, FuRgo splcndens, Aqaa picea u. bcvgl.
flee,: Pulv. Camphorae electaenbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .
�nbsp; nbsp; nbsp;Heparis sulpliuns ana 3P.
�nbsp; nbsp; nbsp;ratlicis Calami aromatic! _ � Aagelicae ana Sij.
Roob Juniperi q. 8. at fiat Electuar, M. D. S. Siigli* einiglaquo; fraquo;'*quot; reg;aijtn iu quot;'4quot;1-Dbcv man fann folgcnbc govmci bennSen: Hcc : Palv, Camphorae electae $p. ___
�nbsp; nbsp; nbsp;Gummi Asae foetidae Jnj.
__ radicis Calami aromatici
_ � Angelicae
�nbsp; nbsp; nbsp;corticis Salicis fraeiha ana gvj. Melis crudi q. s. ut f. Electuar.
M D. S raquo;en fennttn St�tttn tagli* 3 613 4 2Ral gttci (Stoffel raquo;oft aquot; ge*laquo;laquo;-, ^ - ,. ��ilaquo; man �atomel geben, fo papt fotgente Sormtl. Bee,: Calomclaiios 5).nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;raquo;
Pulv. Camphorae electae gip.
�nbsp; nbsp; nbsp;Gummi Asae foetidae Syj.
�nbsp; nbsp; nbsp;radicis Enulae ��i.
Roob Juniperi q. a: ut f. Electuar. M. D. S. 3luf 3 STOal in einem Jage laquo;t aeraquo;tn. SBiU man laquo;bet Dorjng�toeife Mlaquo;raquo;rtif* raquo;ilaquo;'laquo;.rfraquo; raquo;quot;quot; man bitfem aJiittet no* Pix liquida jufeten, (o bap man eine Ume auf tie reg;abc rechnet.
3ft ialaquo; fcritte mdim iingetceten, kann ift raquo;on Witt aSetanbluns ni*t me^v tie SSrte, tie SI)iere fint raquo;etlore. unb ftlbft tann ni*t me^r gu erlauben, tag iljr Sleif* laquo;u roivt6ftl)aftti(*en 3raquo;etfen benufit wivS;
|
||
|
||
|
||
im
|
||
|
||
@ef)t tie Jiranfljeit atcv in Oeuefung �ber, fo ift in iiiyctifrticr^inftctt ju bcartitcn, iai man naljvljafte�, lei(t)t raquo;ertnulitiie� Suttcv giefct, unli iie bittcvii, (iclunrjljiiften glittet, Enola, Oalamas aromaticus, Phollanariuin aqua-ticum, mit Flores sulphuris, nod) eine ,3cit lana fraquo;raquo;'' giett.
Slbet leiejt Meifccn (Sronifiic Seiben ietSBtuflorgane gii= t��, befdiwerikte� �Ufimen, Ruften, mit fortbauernber �lfagerteit; foldjc SEIjicre mnffen aber nidjt l�nger benu�t, fonbern abgcWofft raquo;erben.
copy;ection.
Die copy;rgebniffc ber Section ftnb fe^r raquo;erf�ieben, wenn bie �raniljeit fid) mit nnbetn complicirtc, ober reemi-ba� Vmtribe Seiben febr �berbonb nabm; in biefem Snlle fiinbet man bann allti ba8, ma� man bei ben an gfaulftebec igt;ev= enbeten Stiievcn bemertt. SUttcin bic djaraetcriftifdien BcU dien ber bageraefenen JJranfbeit finbet man in bev !8viif}= Ijiible unb ibren Organen. reg;ine gr�fiere ober Heinere 3)iengc raquo;on tlorer ober gef�rbter glttffigfeit i|l in .berfelbcn raquo;orljanben. Die SungcniJteura ijl raquo;erbiett, mit angef�llten SBlutgef�gcn burdjjogen unb mit oft feljr bieten �Jiaffen raquo;on gclblidjcr, geronnener S�nuibe, bic fieb juroeilen ju g�ben. Bellen umbilbetc, �bersogen, fclbft ntit ber pleura ber S�mjl bereinigt. S)iesect; ift am meljrfien bann ber Jail, njenn bie �rantljeit langfam raquo;erlief. Surdifdjneibet man bic Sungcn, fo finbet man il)r (Sewebc ganj entartet, flcifcbig, leberartig geworben, buntlcr ober t)cllrotl)er raquo;on Sarbe, fe^r blutreieb, aber obne SuftinbaU, unb bie einjelnen Sungcnlajiyc^en ftnb raquo;on wcijgclblidjen Streifen umjogcn, fo ba(j bic gonje Sunge wie ein St�cf aJiarmor au�fteftt. sJKeift ift eine Sungc 'mcl)r entartet als bie anberc, babei iji bie Sungc enorm raquo;ergr�jiert unb tjat juroeilcn eine be= beutenbe @cbraquo;ctc erlangt, fo baj fte ben ganjett SBruftraquo; faften f�llt uub Srliicfung�tob t)erbeif�l)rcn mufitc.
�umeilen finbet man in ben Sungcn raquo;evbiirtetc @itcr= maffen ober (isiterfnoten. Slud) trifft man .gerjbcutclTO�f-fcifudjt mit an.
|
||
|
||
|
||
, � 469 ^-
onbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; i ,#9632;'#9632; #9632;
Sdii belaquo; t?tgt;6�feii copy;ntj�nbun�cn unk Siebetlaquo; *et SJJferbc.
copy;iefe �iant^eit^fDvmen mit tBjj^�fem �^amcttr finli bei bcm SJJfertc um ftgt; meftr ju f�ttbtcn, aU fie in ja^lreitft befehlen StaKen tcicbt fe^r deftig um ft* greifen. i)o bei-^eett bev Sttt��nbung in.bcnucrfcjiecenften Ovgonen feinen reg;i^ ^abelaquo; tonn, fraquo; fmb aucb bet Senennungen raquo;on einjelnen SSeobacbtcm Kbtooicle, je nadikcm eben eiraquo; ue8 obet blaquo;8 anbete Organ raquo;StbevtMenb litt, babutd) be. fonber� bevoorragenbe S^mptomenveifieit eittjianbcn, bie jicb mit benen tti allgemeinen tssbofen Scibcn� raquo;erbimben batfleltWn. Siefc Avantbciten feaben ba^er ein febt Vota)* fclnbe� Sitb unraquo; ebenfo autb einen fc^t raquo;crfdjicbenen reg;ana unb �etWicbcne Kauet. 3Kituntet ift bet copy;ang mebt -Kbleitbcnb ober raquo;eranbctliiS, fafl wie fdilcicbenbe obet raquo;e�laquo; felnbe Siemnfiebet bet 2)ienW)cn, bie febris nervosa lenta oblaquo; vcrsatilis, ober einen fdinelletn Shrlauf mit unorbentiicSett Jtrifeit, mit SDfetaflafen naii raquo;erfebiebenen Steilen unb tOPb�fcn Siitj�nbungcn in Betriebenen Ot* ganen, baber balb bieSijraptome ber catattbalifcbcn, balb bie bet tbeumatifeben, galligtcn �rantljeiten �ottjetrf(Scn. 3m allgemeinen tommen fbtgenbc #9632; �aracteriftifien Jjcnnjeidien jum ajotfdjein: Sias evfie Stabium jei�quot; net flcb in feinem niebt ganj bc(iimmtin einer gegebenen Beit raquo;ertaufenben (Sriiingf babureb au�, basect; bie S�rerbc enU toeber eine Untetbr�rfung bet Slerocntlwtigteit, ober eine #9632; 3Uifteglaquo;ng in biefet copy;(ibfire erleiben. 3laquo; btm etiietn f a�e finb fie (lumbffinnig, fenlen'ben.�Kpf, ftemmen ibn in bie Jtribbe, feWieScn bie Slugcn bolb, geb�rben fi^ wie bumm= lotterige Spiere; im jtoeiten aber finb ftc ungeftiitn, freffen mitunter mit ^eftigteit, balb wieber aetfebm�^en fie bas gutter. JEritt mit bem erften giebetWauct balaquo; jnjeite Staraquo; bium ein, fo folgt benl@(JaHer$i^e unb SSaeiraquo;, boilb finb bie 'anf�lle ni*t regetmitpig, fommen ju unbejlimmten Beiraquo; , ten unb biefe Unrcgeltn�jugteit in ben Krfebeinungen bauerf buriS bie. �ranfbeit in ibrem gonjen SJetlaufe fort, jcieS1 #9632; net jle eben raquo;or onberh �tantbeit�formcn au�. Sie i�jiere Saben einen unregelmajigen lt;�tonb, b*laquo;�eu bie O^ten, fen. ten fiaU unb �obf, Hellen bit Seine nabe oneinanber unr ter fift, e6 tretelaquo; 3laquo;lt;{ungen in ber^aut ein burifc bartiette ffleWe�ungen be� ^autmu�lclB, ba� �Soar ifl ftrubBlg, raquo;er= laquo;entitt'SSlaWenbuc*.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;14
|
||
|
||
|
||
reoncn. 88 jcigen M 'i Wtfcfe copy;tabium mcift tefonbtt� ionn, wenn tie gaUe mtfit einjdne S^icvc betreffelaquo;, on. f�nglidi an* keutli* fcie copy;^mraquo;tojne tclaquo; cntjftncliicn Sei= tenlaquo;; We SlBimm tielaquo; ��rsperlaquo; ijl raquo;on Seit ju Seit cri)�^t, attein tiefe �B�tme ijl nic^t tic, wie mon fie bei reinen entj�nkun�en f�f)(t, fie laquo;ft brenneni, Uit in ber .jjanb ein eigne� unangenehmelaquo; (Scf�W raquo;urim, l�pt fie na*, fo entfielt .S�ljle ttr ^aut. SU Slusb�nflung ter sect;aut ijl bolb leftig raquo;erminbert, bat*'treten copy;dm;eipe aulaquo;, fcic fiS but* SSftigtcit, burcb�ftUe'au�jeidmcn. 3fl bie �ranf--fieit mebr cntj�nklicber Slattey '.bann finb bic 51ugen flart act�tbEt, glanjenb, ftbr emyftnblift; bc* tiefelaquo; laquo;iiftvcten ber �ntsunbung bauert ni^t lange, fie raquo;erben bolb matt, h�be, ue S8inbel)aut bteieb unb bic copy;inne fiumyf. Sin ben 8iraquo;Ben betnertt man balb trotfene ^ije, balb auffaUentc ��bte, ebenfo ifl audj balaquo; 3al)nficifd) jneifi bleieb, bie3ungc rncfl nnb raquo;enn fltb mebr ein Seiben bclaquo; copy;allcnf�jlcm� heraueilettt, fo ftnbct man bic �onfunctiBa bclaquo; Slugclaquo;, bic copy;dileimb�ii*laquo;raquo; quot;quot;b bei feinb�utigen, hellfarbigen laquo;Pferben oinS bic �u�ere ^jaut gclblicb gef�rbt. JSalb geigen bic SSiere Sluvfl, balb Slbncigung geaen balaquo; copy;aufen nnb ebeji fo raquo;ccSfelnb ifl bic SJcigiing jum greffen; erfl in ben ft)o= lern ScUpunctcn ber �rantljcit raquo;erfdiwinbet bic grejiluft aanjU*. Der �Kift ijl in biefem Scitraume Hein, feft gc. l�ttt, ttmarjli*, man finbet ifih mit copy;ebleim �berjogen, fBdter wirb er mcljr burcbffttlig, in anbern g�llen aber ifl bic 5)armcntteerung ganj unterbrii�t unb ber Sau* wirb raquo;on M entwictelnbem reg;afe aufgetrieben. S)cr abraquo; gefonberte Urin ifl meiflenlaquo; ganj waj|crl)cU unb biej ifl einlaquo; ber cbaracteriflifdjcn 3cicben belaquo; neru�fen Seibenlaquo;, bo* bifferirt au* tiefelaquo; juwcilen unb allaquo;baiin ifl er r�tfc lieb ober braunli*, fletlaquo; aber wirb er in raquo;icl flcinern 5Dien=
|
||
|
||
copy;Smttomen'telaquo; Orgahi�mulaquo;, fteUtfl* du* im !�lutffl= fleme bar, S!ullaquo; unb .fjenfdilag fmt im Slnfange oft gar nidjt raquo;er�ntttt, niebt bcfdfleumgt, fp�ter ift bie| ber galt, aber balb nur Wenig, balb Wteber tritt eine bebeutenbc Rrcquenj berfclben ein unb man fiiSU ben gjullaquo; Hein unb unortentli*, eben fo raquo;erfebieben unb abweftiftlnb ift blaquo; Sltbem.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,
Steigt bicRvanlbcitiiMbbiifjer jum britten copy;tabium, fo
|
||
|
||
|
||
� 471 �nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; #9632;
luerticn tgt;lc tfiiete fc6eu, fangfn au ju toben, utcr fint gain abgeftjannt unb tvagc, fie jcigen copy;rtmicrjen im �Baudjc an, intent fie iifterlaquo; fid) na* tiiefcm mit raquo;em Slotft l)laquo;laquo;laquo;)enlaquo; ken, fie ftiatren mit tenSBeincn, njcbeln mit bcmcopy;c6n)ctfe. S)ie 3lu8fliiffe ou8 ben Slngm, bcr Siafe, bem ajiattle n!er= ben mijifatbig, j�^e. SJiit bet�uualjine biefer Zufalle tre�ten enblid) coUi�uatioe 3ull�i\be ein, bie SluSjIufic ou8 bet - Slafe metben afmfatbig, bpnnti^, mit Salut gemifebt, bie �uftteibung be� ��aud)e� IJefttger, bet Sntcbfatl tiecbt fanlaquo; lig, aafigt, bie raquo;Jucfungcn in ben tibetil�6li*en a)iu�!eln neunten ju.
: 2)ie SJanct bicfer JJvanf^eitSfotm ift raquo;on T bis 21 Sagen.
SBevfiitimmevt wirb bcr Suftimb fefic, menn fic6 3Re-taftaftn nad) einjelncnSbeilen becaueficKcn, unb eine bei'm S�ferbe nidlt ganraquo; feiten raquo;oriomraenbe Sonn ber Sltt feat man mit bem Sftamen ^i-feigf: JtobftranJbeit belegt. @ic ieWnet ft* bnbun^ au�, bajj neben beftigem ergriffen^ fetjn be� ganjeit �obfeS ein bili�fet �boractee febr fjarf ^ersertritt, mit anbaltcnber, brennenbet Sieberftijc, ge= r�tbeten, entj�nbeten �ugen, gelbrotbcr gdtbung raquo;er copy;cbleimbciute, Untcrbr�({ung nJltt Secretioncn unb bet Sb�figteit be� Jletocnfpdem�. copy;eben febr balb nacb bem SluSbtucbe ber �rantbeit, oft Won am jtBeifcn ober btit ten Sage, fiettt flcb copy;efcbmiilfi be� -Ropfe�., ein, fo heftig, baf beffen (Seftalt ganj raquo;cretnbert erfebeint unb er ftujierfi raquo;jibtig au�riefttj Siaul, Sfafe, Singen, bie 3)r�fen fcbBel-len an, au� ber Slafe flie�t miMarbige 3aucbc unb felbfl auf bet Obetfiaut fteden fic6 SJlafen bar. Sic copy;ef^iuulii ift �bet bie innetn unb 4ujietn Stadien belaquo; Jtopfe� fo befraquo; tig oetbteitet, bap bie Spiere nictjt� ;u lauen oberju frfjl�u gen raquo;erm�gen, felbft ba� �lt^men febt erfditoett loitb. Sla* t�rtidl tritt unter folgen clenben S-nijaltmffm Icidit unb Salb allgemeine (Srfcb�tifung ein.
2ber iiid)t Wo| nacb bem Jtopfe ftetlen (idj SBietajlafcn Mr, fte finben audj noeb an anbern �fteilen flatt unb bann ftellen M bie. 2lnf(Straquo;eUungen an bem i8au*e, an ben Seinen ein, an roclcbcn lebtetn fid) bann eine 3lvt me. tajiafiffbet raquo;Hiaute au�bilbet.
. au6etbem ftnbet flc6 unjet ben mannigfo^en �rtlicben laquo;tilwn einjelnet Organe ober copy;egenben belaquo; ��rberraquo; it* lotiber� ngd) (in Selben ber SSru^organe �berhaupt unb iefonbetJ ber Bungen ein, fa eigcntfjumlid), baji man biefe
|
||
|
||
HMM
|
||
|
||
- 478 -
|
||
|
||
fmtin lei SttiltnS an* mit fincm bef�nbein 9!amcii belegt Jat unk fie raquo;orjuaSwcife t^fft�fe Stufl= ober Sun = aenentjilnkung tea iUfcrteS benennt. 3)iefc Sorm t'tcljt ist Sungenfeu^e tee StinbeS analog unb jeitinet n* baburcS aulaquo;, bap tie Spiere feljr tt�a, abgeUumbft erf(6ei= nen, bie @inne8tl)�t!(jfeit unb iai Semeingefiiftt aujjerft untetbl�dt fmb; babei iff bie Scefjluft gang unttvenieft, natj bem Saufen tritt Ruften ,e(n, bie Spiere fdwulern batnad), in einjetnen galten finben fict copy;tjmbtome *ei:�o= (it. ^aben biete 3uf4ttc cinioc Sage Sinbur* gebauert, id ftnben fid) bann iyicbcrjcjtben ein, mit junebmenbec SJtattigfeit bet Sftiere, unb mit bctjuna^me belaquo; allgeinei' nen Seitenlaquo; treten tic S^mytome bet Sungenaffection immet teutlidicr ^eroor, bcfdmietli^er Sltbem, bumbfet, f(Smerjtl= cbet -�uden, SHnfttengung bet SauaimuSteln bei'm '�t^men, s�ilbung einet SRinne Kings bet falfcften SRiMen bei jebem Sltljemsiuic, StdjcnMciben and) bei gt�gtet JDiattigteit, �lnfditBeuungcn am �opfe, unter ben copy;anofdjen, an bet Sriift, an ben Seinen, SBilbung raquo;on @o8 untet bet ^aut belaquo; SinienS, #9632;gautauifdjUge, voe�betge^enbe Stimmungen einjelnet copy;liebet; balb folgen raquo;ikriget, fauliget reg;etU(S bet �gautauSbiinftung, bet aMgeat^meten �uft.
Sie Sauet ift raquo;on 7 bilaquo; 30 Sagen, fclbft bi� ju f�nf aSocften unb nicijt fetten enbigt bie Jttanfljeit in fitlimmc Sladjlvanfljciteii.
Utfa^en. Sie UrfaAen be8 t�W�feti gfeberlaquo; ber ijjferbc unb ber tBDMen Sungenentj�nbung betreiben liegen meifi in ber (Sintbirfung otmofuWriWer (Sinfliiffc unb �beln gSerbdltlaquo; niffen bet B�tterung, baber jle leiebt bann raquo;um aScrfdjein tommen, m^nn b�upgc 2lblaquo;)ccbfeluhg ber a�itterung fiatt finbet; bieS tann in allen 3abre�jeiten raquo;ortommeu, ift aber befonbetS bet Satt, wenn bie �Bitterung im St�biabt unb ��erbft fe^t oft unb gtett ficb �nbett. auScrbem tommen tiefe �rantbeitSfotmen raquo;ot bei unb nacb 3abren, in wel. eben bie guttetmaifen felbft ttant unb raquo;etbetben finb. gftr bie Sntftebung einjelner g�Ue finben fwb �bnlicbe utfa^raquo; liebe �Jiomente auf, bie abet nut local bafteben, enge, bun= ftige, untcinlicbe Stalle, fcblctbte aBattung unb Wtae, fftlammigclaquo;, ntobtigelaquo;, gegobrnelaquo; gutter, SKangel an binlaquo; langlitbem gutter, fauligelaquo; Srantmaffer, UeberipaaS an Arbeit, KutetDfigfeft. 3nben etfiern gftllen, tvraquo; bie Jttanf-
|
||
|
||
|
||
� 473 -
^tit m laquo;ine @eu*t auftritt unb M raquo;tit �blaquo; copy;laquo;�enteii ' unk SMnicr etftteiff n Urn, ift man oft Mmfiaulaquo; ni*t im copy;tonte. We ti�entlidien Utfacfcn anjugeben, infccm eben bie aUgcmeinileneinP�jfe, bie fie bann fterosttufen, burd)gt; aus niftt unfecci !8traquo;ba(btung offen liegen, �utocilen braquo;laquo; man raquo;oUtommcne �ontogiojtt�t biefet Jltant^eiten beob. acStet unb man barf bief bei i^nen nie aulaquo; bem auge laffen.
SSorJerfagung. �Jiefe Jltont^eitSfotmen, befonbetlaquo; bie mW Sungen. feutSe, fmb mitunter laquo;ugerfl mdvbcrif* unb raffen enorme aJiajfcn raquo;on Sbieten fiin, babet tie SSrognofe in jebem � ga�e f�r ung�nfiig lauten muu, befonterlaquo; ba bie �tanf. ^eit im 2lnfang febr teitbt iibetfeften, folfd) beurtl)eilt, anjediuibtigeS JBcrfafjten eingeleitet raquo;erben unb baturtraquo; ter obneljin gefafiroolle SSerlouf nod) raquo;etberblicber gcmatbt werben fann. J�efonber� �bel ijl e8 aber bejbalb, raquo;eil audj bann, raquo;enn tie �rantbeit on unt f�r fi(^ gehoben laquo;ft, M Slatbtrontbeiten ouSbilten tonnen, tic entmeber bie Sbiere unbroudrtar, ttertbloS madjen, ober bie berSlrt ftnb, toj fte cnttoeter tie Sfriete tocb no* langfam ouf= reiben 9ter felbft f�r Sintere nocb gcf�brli* Werten. Sliait feiten bleiben laquo;linbbeit jur�d, otetSPoralbfen, raquo;olHommne ober unoolltommne einjelner copy;liebmao^en ober te6 �reu-jes, SungenfdiWinbMt, ffiummtotler, felbfi SRo^.
aSe^anblung. copy;ie tnnn fcftr raquo;erWiebcn feljn, nalaquo; ten raquo;erWtebenen copy;tobien ter�ranf^cit, in benen man fte ju bebantetn bot, na* ben raquo;erfcftiebenen ftcb iefonter8 benoorbrangenten copy;raquo;mbtcmen, bait ber entj�ntliiSen, bait ber nero�fen, na* ten raquo;erfdiietenen �rtli*en Seiten einjelner JJ�rpcc (teilen otet Organe. (Slaquo; ifl taber ni*t raquo;obl mogli*, ein auf jeten gall paffenbee ffierfo^ren anjugeben, unt man i|l nur im copy;tonte, tie ollgemeinen SRegcln anjugeben, wolaquo; man im Sluge bebalten muji. 3(1 man f*on im erflen anfange bot Jttantbcit ju iRotbe gejogen, wo nur tie oll. gemeinen 3ei*en tclaquo; Unwoblbefintenlaquo; raquo;orbanten ftnb. ft* no* ni*t beftimmte Aaractctiflifdjc etjmbtome betou6(lel. len, fo fgnn man tur* einige reg;abeii raquo;on Natram laquo;ul-phuricum mit einem raquo;�tjbarten 3lufgusect;, etraquo;a Floreraquo; CtaamomiJlae ober tetgl., ouf tif !8au*etngewcite cinjus
|
||
|
||
|
||
- 474 -
raquo;raquo;Uten unb ttwoiflc 5lnf*i)iJl)ungen son gutttrmoiTcn ma @aIU ju entfemcn fudjcn. Jgat aber lias jweitc copy;tatium beflcnnen, fo.ift c�, befontet? in raquo;ortommenfcen fvi)tlaquo;lii= fdien Salltn, gnr ni�it feiten, tuji tic copy;ntj�nfcung�ftms. tome fo Ijeftig (luftrcten, baji ludjtSBtutentjieftungen notl)= rcenstg matten, tic �ovjunctancii man bann auib nictt raquo;cvfiiitnicn totf; liegen bereits raquo;erlaufene S�tte ber�rank Jeit oor, fo ift au6 bem Srgtbnip iftre� �Serlnufe� fc�on mit ju fcSliejjen, mic ioeit man in biefer ^infuSt geften barf; attein im Slttgemeineu iftanjunc^men, baji raan,nic fo raquo;iel !81ut entleeren barf, als bieB in rein entsimblldjcu 3n(l�nben anjurat()cn ift; wie raquo;iel aber, l�St fid) im aSor= aus nitbt beftiinmen, man muji i)icx bei jebem einjclncn Satte e8 biefem anbaifen. So raquo;erhalt tl fi* (iH(i mit bet � innern Sflnnjenbung bet antiflilogiftifdjen Heilmittel, bie man in bem copy;tabium ber �rantbeit bei raquo;orfommenbet entj�nbnng�entmi�elung ni(4t tuobl entbeljren tann, unb IViinim unb Ammouium muriaticum fiub in mittleren copy;abeit ju raquo;erorbnen. copy;tebt ober ber bili�fe Sljaroctev boran , fo ift ci (ehr srocrfmnjiig, IVatrum sulplniricuni ober -Kali sulphuricuui mit �intimonialien, j. 33. bem Tartarus raquo;tibiatus, gu geben unb biefem fdjon ein bitterelaquo; aiiittct pjufefeen.
Rec,: Kali sulpbunci ^ij-Tartari stiliiaLi fi�. I'nh. radicis Gentianae rubrae %�. M. f. l'ulv. D. S: 31uf einmal ju geben.
5)icfi tonn man bann va�) Unilianbcn metjt ober toe= nigere aiiale geben, unb jugleitfi @6amittentH)fiicre mit et�was Oleum Cornu Cevvi in Sintpcnbung bringen. Sli^t minbec mufi man balb fdjon �inreibungen reijenber ober febarfet ai�ttel auf bie Sebergegenb ma*en; jcbodi finb t�nft-liiic reg;ef*n)�re Hiebt amuratfjen wegen ibvcS na*folgen-ben fdjnj�cbenben Sinfluffes. copy;teilt fid) mtfix ein Selben ber-SBrufi bat, fo finb Angelica, Calamus aromalicns, Enula, Allhea, Baccae Juniperi, Hoob Jtmiperi, Roob Sainbuci u. bergl. anjuioenbcn unb aueb in Sierbinbung laquo;on Sinteibungen auf bie ffirufiroanbungen. Sucfe fdjarfe raquo;Uiiltcl Ijat man angetoenbet. Radix Armoraciac, Semen Sinapeiis mit Roou Sanibuci jur Satmcrge bereitet.
copy;teigt ber ncrbbfc ijuilanb |�^er unb fottiie ber Herj= fdilag fublbar wirb, inuj man fogteitft ju ben cigentlii^en Sterbenmitteln�bergeben i Camplior, Oleum Cornu Oervi,
|
||
|
||
|
||
- 475
|
||
|
||
Oleum Terebinthinac, Arnica, Valeriaua ftnc kann anlt;
ftec.: Camphorae electae 3^ Olei Corna c.ervi '� Terebinthinae ana 3 j. Pulv. radieis Valerianae 3vjt � florum Arnicae .^j. Mellis crudi q. 9. ut f. Elcctuar. M. D. S. 9luf einmal gu geben. Beigen M copy;raquo;Uten raquo;on iJ)m;cbfalt,-fo toub man ju bni fiertcn ajjittcdt greifen, tonifdic Siittcl ni4t raquo;crgeffen, unraquo; bet aSerftosfungcn mit SntoictcSung laquo;on @afen tm Untft. leibe oroniatif*e JSl?fllete mit Gummi Asae fuetidae ge�ben. Snncrlicb ift au^etkem Jicv Ferrum sulpburatoiiraquo; fe^v tJaffenb.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; �,_
erboten M bic Spiere, fo mupTtnan mit bicfelaquo; wti-ttlti no* eine SBcite fortfabven.
Slit etwa entftcScnben copy;efcbm�lfte metben mit leisenben aRittetn eingerieben ober mit oromatif*en Slufa�ffen, be. nett man cine copy;Sure, Acidam muriaticam, jufefjen ronn, geb�bet; auf St�fciigefcbtoiilfte musect; man reijenb irnb jer-tbeitenb guglciib cinjuroirfen fuc^en unb-�aut= unb scicven. Secretion m�gliebft bef�rbetn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, ,
ginben fi* folitartige 3uf(tUe ein, fo muffen biefe na* ben be!annten 'Regeln betimbft raquo;erben, copy;omiebiej laquo;btrlaquo; iaiift bei ben raquo;ortrctenben Seiben einjelnet Organe betgatt feraquo;n muji.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. _ .
Smincr ifl es notftmenbig, bag man bie �ranfen raquo;on ben (Sefunben trennt; um leine anficiungju befbtbetn, inbem Bier eine ju arofie copy;brgfamteit feinen reg;4aben bringt, bagegen SSernacbUimgung bet reg;ic%cr6eit�maaSregelit grole aSermftc fterbeijufftbren raquo;ermag.
�olnitf� (Sapitci:
laquo;on ber SSilube, �rdfce, copy;df�be, iSrinb {Scabies,
Herpes).
Sic SJiiube ifl ein fteberlofer, anfietftnbet, niifTcnber, Mafiger ober ftfmbbigcr, cSronificr ^autau^WS' mit ber Sieigung um fid) ju freffen unb fo na* unb-nado raquo;o#crt ^autftcttcn einjunebmen. 3fl bie5lu8fcnbewng obngen*. tigteit nur-gering unb ba^er lei*t uerttpanenb, Mtgftotfi fi* in copy;taub anfl�fenb, fo nennt man bieg bte troifent
|
||
|
||
|
||
� 476
|
||
|
||
9iitube. geuzte, fette, SMukc nennt man bie Sorm, raquo;u tie eitevobfonierung fa flavf if}, gt;lgt;a6 fte bie copy;Sorfbilkung immer wiebet fiijrt.
1) S8ei ken ilifevben finbet fid) meiji bie ttoctene �S�ube, Herpes farinosus, meifj (infiinglid) um�obfe, uns let ben Scfioffftaaten, ben-�H��nen, an ben copy;(^uttern, bencopy;(Senteln.Tinb bie �rantl)eit raquo;erbreftet \i�! raquo;on ba anl toeitn �bet JjM unb 3i�(fen. reg;ic Sftierc fucften ft* an allen copy;egenfi�nben ju reiben, beiden fitj mit ben ��^nen an ben raubigen copy;teilen, biefe feljen ftaubig, fabl au�, bic
t
aut Wirt rani), baarlo� unb ifl mit meijien, fiaubatttgeu (tuwen bebceft, raquo;irb burcb balaquo; copy;feuern unb SReiben frtbfl rcunb, fc�runbig, bcrbirft, fa in heftigen SiiUen bils ben M unter ber ^aut im 3ettgelaquo;)ebe felbft 2lftcrraquo;vobucte bur* ten fortgefeftten Dvuct auf biefc copy;teilen, �ftan bot in ben S�llen, too bie-�rnntbeit lange unb tm Wen copy;rate fortbautrfe, febr oft Sadicrien entltcbeu feljen, Slbmageraquo; rung, Slnf^VDettungen ber g�jie, Seiben besjaefammten St)mp8= unb 3)r�fenf!)|lem�, S�o^ unb g�urm, ��offerfudjt, Saulftcber.
2)!Die copy;eboafr�ube. Herpes ovilis, fommt un= tcr raquo;crf(biebenenreg;eftalten raquo;or. Die fagenannte b�rte ober trotfne Stdubc wirb auc6copy;tal(= ober ^ungcrrdiube genannt, giebt fidj bur*' bloje Slbfcbubsunaen ber ^out ju ettennen, sber au* bur* aScrbittungen berfelben,'bie embfinbli* jinb unb fi* mit copy;djorfen, Jtrufien, iSvinben bebeefen. Sca�bies sicca, hierbei Wirb aber bte Srn�ferung ber SSofle fo gefl�rt, basect; biefe auf ben fronten ^outftellen raquo;crloren aefit. S)ie Sljierc finb babei unruhig, reiben unb juiten ff* an allen Oegenft�nben', fragen fi* mit benJilauen, beigen �* mit ben ��ljnen, benagen bic t�ubigen copy;teilen an ft* felbft ober ein @*a�f t^ut biefrgegenfeitig an bem an-, bern. 31m fr�^eften tommt ber 31u3f*log am Jpatfe, ben copy;*ultcrn, bem ai�eten, bem copy;*raquo;eife raquo;or. 31uf biefen copy;teilen finbet man bie SBolle etma� �ber bie �brige em= borgeboben unb fte fiebt iueiper unb raquo;ertuorren aulaquo;. Un= terfuiflt man bie copy;teile genauer unb ber gall ifl no* im �lnfnnae begriffen, fo bemeeft man auf ket Jjaut ein flei= ne8 58l�|*en Bon unbebeutenber reg;r�tie, ba� eine geringe Wier\ge �etle-Stmirlie entbalt, bie ^aut erf*eint t)ier blaii, fa^t man bie copy;teile jnjif*en bic ginger, fo .bemerft man, bog bic .fjaut etwalaquo; raquo;erbieft ifl, ni*t fo raquo;ci*, fammtgrtig ft* mf�ijit unb ba� Sbier giebt ein S�den unb �i^eln in bet.
|
||
|
||
|
||
� 477 �
Midi au ctfcnncn; ijl bit �vanflicit abcv fcSon Idngcv lap Dauben, bann Ijaben ft* bie gtclleu Btrav�Bcvt imb bieji iiefdjfejt fclir raf*, lua� Deute ein unbebtutenbe� �u'tflen fft, ift in ein SCaav Smm f*on joUatoS, 6ie copy;telUer-fdjeint mit Wei�licften @d)uwcu, �vuTten bebe*, bie laquo;aut ift Batter, bidcv, feltft buv* bnlaquo; Jlva|jen nnb copy;ticuern munb, fdimerjltaft. Hadi �lrt na^ trcitct ftcft betJ!lu�= fcblaa immer mcitcr nnb weiter au� unb nimmt enbliffl ken atiiSten SI)cil ber ^nutflftche ein, fie wirb ran^, Wrunbig unb bie Sttinc magern ab, troj bem baf fie gut frejfen. 3)ie jttcite Surm i|l bie fogenannte naffc ober fette 3i(iube Scabies ovilia ulcerosa, bie (id) baburcb au6jeict)= net, ban ba3 iiucten unb Slageit unb @*euern ber @*aafc babei SicJ heftiger id, als bei ber troctcnen iRftube, unb bie betruffenenfiautfiellen ftnb tal)l ober mit raquo;erttljtcr, Etips tiner, Mci*er, raufter SBoUc befe�t, betrd*tlic6 raquo;erbirft, ' hart, beraomentartig tnadenb, menn man fie jniiWeu bte Singer nimmt, ober Re ift laquo;ufgebuufen, well. Meid), bei feiir rooMgena�rten reg;*aafen r�tb�* (rotfie SRoube), mit laquo;orten ober �Witbern bebeett, bieie StcUcn erreidien bie CSk�fie einer aJiann�Danb, fifeen feft unb tief unb bebeden mitunter einen tief getjenben, gifieln bilbenben, n�ffeubeii (Srunb ober formlidie� copy;efdjw�r; unter biefen llmjianben bilbet fiel) ca*ectifd)e� Seiten, Ruften, gaulc au� unb bic Siliere getjeu ju reg;runbe. 3m Slnfange Mtkm M laquo;laquo;f bin juerft ergriffenen Stellen au* bloS SSlaldim au�, welie aber bei weitem gr�ger unb an S�mblje reifer finb al� bie bei ber trorfenen Sl�ube. , _ �. v .�
SBei biefer �R�ube finben |i* laquo;laquo;* bieJRftubemtlben em, Acaras scabici laquo;vilis, unb (Sinigc wollen otte unb lebe �iaube auf bic 3lnwefenDeit biefer SDiergen baflren. Wolaquo; aber burdiau� falf* ift, e� giebt ganjc 9JciI)cn raquo;onilaquo;ftube= trauten, wo burdjau� Eeine laquo;iilte bemertt roerben tann; fie fmb erji mit unb burdi bic SHaube cntflanbenc letenbe laquo;iterbrobuetionen ber .sect;aut, fo wie bie emgeweibewurmer nft burdl bic eigentlidie �BurmtrantJeit erjeuat Werben, b irrt Generatio acquivoca, bann aber al� fctbftilinbigc Drgani�meu fldi wieber unter ftdi ju t)erme5reit im copy;tanbe ftnb Sie fiub wei�, mit fedi� roftfarbenen a�emen, bie biben raquo;intern iBeinc enbigen in em tange� laquo;aat, bic Sdien finb mit a*t g�Bcn laquo;erfeDcn, Uquot; Jw-u**laquo;quot;quot; 3iZnbc merflid) gr�?er unb ibre (Sier gtdnsenbWciB, bo* meill nur turd) bie Scubc ju ertennen. '
|
||
|
||
|
||
� 478 �
|
||
|
||
,1, dJISLwquot;!8- ^5 gr-'1quot;�f.e,n ,,enquot;1 matt tine2lrtStotc 3)reg;ie SSaubc bcr 3Jinber ui^nei ft* im 3ll(ac= raeinm raquo;fnig aulaquo;, bort) I)abc id) cine gotm raquo;erfdben ei.-� ^quot;i^r^Wquot;'' *#9632;laquo; raquo;on 6laquo; flcwo^ili(j)cn babuvcf)-ab= Wi*, bof fit qjldje raquo;bn ber reg;r�fic cinelaquo; Balten copy;ulbeii� rCIn^fquot;^ quot;'^ ti'^'ftcn fclattctig i'SM So* iibereiiuinbev Injen, bei- Sang ber Jtvantljeit mciv beflimmt von einem tetiirt jum anbetn, genau an ben Stellen, Wo ft* bie Sdtcre beiirtrt Mattem bei ben 3u*tl)iil(en j. raquo;. an bev ffini|l unb ben mncrn Seiten ber aSovbcvfteiiie, tei ben JtilDen am ^mtertljeile.
4) Sie !)iaubc bcr.fiuiibc tommt in laquo;evfrtliebenen Sr/f'�,,quot;.quot;'^ 3^ laquo;quot;lt;% Saube aufievt firf) biitd) ein Wnelle� JUitvotfncn bet nafieuben laquo;mit; motei bie ciit= Ranbeuen tleineu g�npeln jnfamnienfallen. Sann finbet man emeu allaemeineu .sect;antau8f*lag ober man trifft aucb nur cmjelne ajotfen an, an ben Stellen, an roeleben ber #9632;tgt;imtgt; trafen fann, nnb burd) bicfeS laquo;rahen bie Jtrantfteit
bnrcS vlnfleaung tvant raquo;nrben.
Sgt;ie rotje oyev copy;oecfrmibc cntfletjt bageqen mcl)r Dei gut genatrtcn 4jimbeii. Dann finbet man bei bem tranlen Spiere oft ben gvogten Sl)eil ber^aitt feljr gerottet, bur* unb na* bem ortern SJeiben ciitjtel)en a�ufleln, meMc raquo;lasen nnb bann raquo;orten bilben; unter biefen toerben oft SSV.lS?^'?^ ^uric quot;'laquo;'#9632;laquo;i� SnUflrt unb ci bilben rtd) felbft tfifleln, bie mbeffen and), toieaol)! feltener, bei rf�^Squot;1^ tlS,*quot;quot;-3iaiibe raquo;ortommen. 3ft biefcSRtabc feDt Beftig, ft tntfl.efien Deftige ScSmerjen, laquo;Telaquo;!) gen bann bie Jnnbe nirf,t me()r fragen. 1stlaquo;laquo; finbet a ut be� .laquo;jiinbc c.ne govm ber SMube, bei wMm bie laquo;ufleln an�ger Men Weibcn unb gr��er finb; biefersSlai fo juteiten raquo;on jViebcrbciDegungen begleitet Un nnb t�n t ia M tCfr^!lCquot;iquot;fl lnit 5!f Wcreu*laquo; beranlaffen
5) Die Kftubc bet Scbioetne ifl mcift trotten fail flcctteimrtig aber oft rert)t Ijartnarfig.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;'nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;' raquot;
i s\PlJ �i(l!f5c *quot; �afech Ijat and) mehr ein fledi-tenarttge� ?lii8fel,cu, tommt fel,t gern am ioifc /urn
bat) fte fcl)r lei*t 3el)rfieber nnb Sob Iicrbeifnbvt; fie bat
_in ben legten SaDren eine ajicnge Ween n imferer ffle-
genraquo; laquo;eggerafft, f^ien m laquo;.abreeontal^fe copy;Cootie nreg;?!
|
||
|
||
mmmmm
|
||
|
||
479
|
||
|
||
lultctcn im* v�rfte uart) uirt iuic6 raquo;on copy;uiojl na* 34ott.-laquo;eft fort. 3ett iji fie wieccv fcltcner jum ^OTfliKin 9lt;= fpmincn.
UvfacScn.
3gt;ic �fAufccftantlfcitcn entfielen t^cil� fcuvt^ UnrcinlicSs feit, fcfcarfc Slu�fc�nlluii�en in ben St�llen, alfo bureft SRcigunq ker Jjaut; bann but* f*ltdite� Suttct, ungefunbc Siabtung�mittcl, iibcvdauvt f*le*tc SPflc�e bev Spiere, laquo;jciSfclnbe aBittcvun^, Siaffc n. bcrgl. SUi�etbem bunl) 'Jlnfiecfnng, intcpi �'v�t}lt)mi!()c au� bm SPuftctn auf ans bete Sl)iete �betgefit, obet inbetn �riitemilljen �bet beten copy;iev auf anbete quot;Stiele �betgeften. copy;iniac iDollen ein�i;! unb allein bie leitete 3lit bet2lnftcitung gelten laffeit, raquo;as offenbai ju tueit gegnngen ifi.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, ^ . .
(Sinige gotmen bet Siaube geijen aud) auf Subioibuen anbetet copy;eftblcditct �bet, allaquo; auf benen fie entfianben; f� gcl)t bie ,fta(scntflube auf aHenfrtjen unb S�fctbe ubev, feudite spfetber�ube auf SOienfdien, ^unbet�ube auf �a�en, JJameeltaube auf aifcnfcbcn, bei benen nwn bann au* �)!ilbeii in ben SPufteln fanb.
SBotljerfagung.
Sgt;ie SK�ube!tantl)eitcn fin* in ifjtem' gelinben �Jetlaufe nidjt leiebt gefatjrli*, metben fie abet raquo;ctnatblaffigt, U' f�bten �e feeunbav be� Sob ijetbei, tt entftcbeu bann Set= ten belaquo; allgemeinen Sflm))!) = unb 5)t�fenf?Hcni8 mit allen iiten golgen, 5lbraquo;el)tungerv, �Boffetfudjt, Siols, �Butm, 3el)tfiebct. Sie SWubeftauttleitcu fmb �btigeu� oft fefiv raquo;attnadig unb niebt lei^t ju befeitigen, befonbet� ttemi fie einmal iuoeferitt fmb obet man nitbt im copy;tanbe ifraquo;, iljte Utfadien ju entfernen.
Se^anilung.
3Die �eljanblung befiel l)aiH!tfa*li* Hain, bap man bit Utfaeben bet SRaube cutfetnt, bann bau man mnctlid! gjfittel anwenbet, bie auf ^auttftstigfeit unb Soatigfcit bet bieten binwitfen, �)!ittel, bie ba8 Slaquo;mjf)-- unb 3)tu. fcnfBficm affteireu, unb cnbticft in niijietn SRitteln, raquo;elrtie bie entftanienen aJufteln jut Teilung btingen, bie 4jaut ftlaquo;ftigen unb bie etwa entftanbenen 3)iilbcu unb beten diet tobten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, m . �
3n etfieret .(jinfit�t ift forgf�ttigc Siemtgimg bet *aut
|
||
|
||
|
||
� 480 �
|
||
|
||
reg;eratf)c8 itnb copy;efdjimlaquo; untrt^ti*. sr�afrfwiwen mit Smige, Seife u. itxaU Rctjcn obemm. Snbcv Veiten Sittl Mt fmb tic WutetitcOen iBiittcl, Slbm�Sel, ie
rnnriSP^J? '-�'quot; ''quot;quot;SC^St, nufcrtem Sulphur^ Anli-laquo; 3 ai,Melcul'1�.l,a- *'' t'cn reg;laquo;alaquo;rlaquo;i iB�R inusfc fndjtid) aftacmeine raquo;laquo;bet, namcntli* tie SBalicMenSa-
amj 93runb fnfdiem gefcrannten Suit, ber mit 20 OJmnb
AS '4 *riinb Jjiifd^onuU, 1 ^funb �SaneuSeer, SO
bieg ve,*t tur 100 Sti.laquo; Scfcmfe unb bic SBaf* ma mufi
rt-^r i. quot;tV'P/'i *,lPun8 ber Stamp;uit bei ben copy;ctciafcu ill laquo;atact�abfnb fete gcbv�ucSlif*. �ujjcrbem bic^Tei al be' rm S(�even au* aeftriiften .nit laquo;ei^ieb . en fdwvfci Mitteln, lelbft mit �antOnvibcn, bap. quot;/�quot;quot;' 'aquot;ll'c,l
eiftclaquo; eropitcr.
raquo;on bcr.0unb�raquo;nt6, aBaffctfcSen, JoltWtttB (Babies caiiiua, Hjclropliobia);
KtfurditbnreitJlr�lirtet, bic bi� itfet, cimnal auSrn*,,. ..lt;gt;* leben. laquo;e.laquo;ttamp;fa|te� tvefet?, imraquo; o Sn c hus� migeWicbcv g uif(i*ev fflietboben unb a)(ittel gegen fiequot;quot;? fcmeTcM^ quot;quot; ^.^ m- f0 WVf nSS JJcnnjcid6en.
|
||
. ,..-Ple ��if�nalaquo; Kr�tantbcit finb immer bunfel inminlaquo;-
fame Srfen, fmb untjettrtglicb gegen S�Vtnfi; ri�*
S,,!, w ^ ;.quot;vquot;1 Jf'S Se�cn laquo;nbefe *iinbS. � a�iciitiaer KJJ h'f, quot;quot;fquot;1quot;'quot;*laquo; laquo;er�nberung il)vc� (ScLtelaquo; e ffnb wie ftalb tetnmten, marben eine bu�erc faltiac �ti n kl. qjUDtnc .ft erweitert, berSlirf laquo;�^fSW�
|
||
|
||
'�--
|
||
|
||
|
||||
iBt -
|
||||
|
||||
aviiq, lie Otafc ijl trorfen. 'Said (ft ba8 Scnctintn fcclaquo;, .�urilc� auffnllcnb, cv ift tvoljig, otec Ijcimtfutifd) fvcuiit= lid) uiib tnnn jubciscub, icijjt in raquo;oi-gcljultcnc copy;c�cnfi�ntic, copy;tcttc cfccv Scrflt., ol)nc ju bellen, otev obnc au tnurtcn, Qditet niHjt auf evtxiUcnen laquo;efdjl, olet ift fclbft fcinbfclui gegen feinen Jpcrrn, tnieffen ift bicj mc6t immcv kcr gall, et t^ut anger einem �Jatiwi�nui� Sllle�, ma� raquo;erlangt mirt aier mit einer eigenen *aft mrt gt;sect;eftig!eit. Sluffalteiibet ifl to� aSevfdmiatKn lelcvcr copy;pelfcn, ober ka� befdjroer. lieje, laquo;�rgenlie Scfilingcn, lucnn Tie (laquo;toa� nehmen, bn� UJl�tfrttcrn' mit ber 3ungc im aBaffcr, ct)ne ju Wluttcn, toalaquo; inbeffen nud) raquo;orfummt, ber @ang ifl wegen einer im �rcujc Tu* seigenben copy;dimadie Wroanfenb, wa� fi* felbfl im reg;tel)cn beiucrclici) madjt.
2)iefc allgemeinen Seiten bauern mehrere ober wenigere Sage Ijinbur*, 3-4-7 Sage.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � ,�^
%-idi biefer Seit werben bie �ranffmt�ftjnn'toine aiir= fatlenber; entmeber treten nun u�lligeSQJutljanf�lle ein, bie Siicrc rafen in itiren- JBcft�ltniffen umber, bei�en in bie ihnen nahen copy;cgcnftitnbe, in copy;trol) H. bgl. unb Derfdiliugen c8 obcrjeriiagen bie aBanbc, Shnren nufeinc mitunter unbes nreiflidieSfBeiic; irf) habe S�fle beobartitet, wo fic ganj glatte raquo;laquo;teternj�nbe oberSh�ren anbiffen nnb, roa� fonfl bemJjiinbe unm�glid) fdieint, copy;t�eten au�biffcn; finb fie in Zimmern, fo beiilen fie in 3;ifd)= unb copy;tuMbcine,- beiden auch blou in bie Suft, aU ob fie nad) g�egen fdinap^ten, fpringen babei in bie^i�he, ia fie follcn, biefi Ijnbe id) aber yerfonlid) nie
|
||||
|
||||
t
|
fchcn, �* felbf beiden; finb fie nic^t feft angelegt, fo reiben ftcb lo�, ober bei�en in bic�ette, toimnen fte in,�i5reie#9632;,
|
|||
fo rennen fu blinb fort, im greife herum, mit geftreettem .�alfe, mit .ni*t orbentlieft, halb hoeb, balb tief gebaltcnem ^obfe, ober meift i(i ba� eigene Sdnuanten im^interthcile temerllidi, ba� (Scfieht feftemt itefl�rt ju feljn, wcnig�en� ftbeiuen fte ni*t weit fel)en ju tonnen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;_
Sftieht iimnev flnb aber biefe Zuf�lle ber�lurregnng bot. Sanben e8 ift juwcilcn gerabe baS (SJcgentbeit baoon bo, bann ift ber UntcrtieTcr gel�hmt, h�ngt herab, nnb toenn man ihn an ben Obertiercr anbr�rtt, fo fcillt er mechamfet) laquo;lieber herunter, bann rilser. ober fteben bie Sijierc Wie be= tdubt mit l)alb gcfcbloffcnen 'Jlugcn, geninjclter reg;tirn, aanj raquo;cift�rtem, raquo;erbrieglid)em S)efid)te, Wrcrft man Re laquo;Mf, fo
|
||||
bat ber SMiet etwas ganj copy;iai nitbt befebreiben tann, fie bab
|
nrt. was man mit ��otten
n einen gt�nlii^cn copy;lanj im
|
|||
|
||||
|
|||
� 482
|
|||
|
|||
3nnetcnbelaquo;Slujca, laquo;jaDtcnb taS liuvuc beffcU-cu qlafctn laquo;-#9632; ntcint, mnn afaubt ben ^intevgrunb bcffelbcn ftben'ju tonnen.
mad) bcu ��utfwnf�nm treten tuljine ^evioben ein, in benen bic Sljicte entioebev tuljig fijjeii ober liegen; im laquo;sigen fefmawen Re manchmal um fi* ofinc llvfadje.
3n bcr iRejct etfcebeii fie raquo;en 3cit ju 3eit eiraquo; turje�, Dtifere�, in em Seuttn fiterfleljenbc�, ftoglic^e� Seilen, bn� fo eigent�nnili* ifl, ba{ man tS, loie ben einmal ger Borten Jiroubljufien ber Jiinber, nie toiebev raquo;ergifjt, �moiei fie ben �opf in bie Jj�^e lialten, ctrea fo, aU menn ein �laquo;junb iljm unangenelimc Sijnc eine� muftfalifcfjen 3nflru= mente� dort; allein baS reg;eljeiil ifl bei meitem fnrser, e� gebt iftm, iric bemerft, ein aSerfuct) raquo;um laquo;eilen raquo;orauJ! bicS ifl eines ber cl)aratteriftii'tl)fleniJci(i)en, allein oueb bie= H� fehlt mitunter unb e� fdicint bann eine gjaralBfe ber ^timmorgane eingetreten su fe^n.
t�leUt fommen mebr ober minber gro(ie Sltbimma�bc; WWerben jum SSorWeln unb babei luerbtn bieSluaen �cro: tljet, btc gebnauje ifi warm, aber troffen, fcbmnjig, bunfeU rotb, miBfarbig, unb bei benen, nelebe einen Suftanb ber Vabmimg be� llntertiefer� Ijaben, l)�ngt bie geltibmte rDtb= bldulidic ^unge jum mault inct)r ober weniger raquo;or unb l�uft am copy;eiferausbemfelben, galfcb ifl es, menu man glaubt, alle tollen Jpnnbe Wtten copy;eteu raquo;or SBaffcr, iri) babe beren gefcl)en, weldie gang gcrrfa^lirfi bie copy;ebnauje in'S SBaffet hielten, au* io1*e, bie rutjig baraquo;or �iir�rftraten, ober ben #9632;Hopf toegwenbeteni fotcDe, tie f�rmliiDe aButtjaiifalle ba= raquo;'J1* betamen, habe id) nidit gefehen, fie follen fclbfl burd; muffe fehwimmen; aber bci'm Schlingen betamen fie Se= ithmerben, foroohl Wenn fie etnja� Scflc�, ali etwas Sl�fs flge� nehmen wollten uub geberbeten ftcb bobei, als wenn ein geiuiibcr laquo;unb ein jii groge� copy;t�d Stcifth raquo;erklingen .i raquo; �alt mmgt; ligt;ncn tmen S*raquo;laquo;* W, wirft man ihnen etwalaquo; grembartige6 raquo;or, fafl einerlei, roa� ei ifl, fo beigen
Eilt;lt;*n^ .*t,J?tlquot; n'cni�laquo; *efH9' mitunter ganj ge= ina*lidi, aber meifl nur einmal, halten am* wohlben reg;e--genftanb mit ben Sahnen, unb raquo;ielmal habe ich gefehen bag fie baut freunblich mit bem copy;chwanje raquo;ebeln, gewiffer-manen wohl, um balaquo; momentane angenehme CMcfiihl walaquo; ihnen Me befnebigte SeiBfucht geroahtt, anjiijcigcn ' W, weilen tommt e� aulaquo; raquo;or, bag fie tofltynb aufSelaquo; ffleflitt
f�'�Squot;?/ quot;J'.Lquot;'^quot; 6abc �* nut einen i8ig machen Khcn, bann nllenfall� ^in= unb ^erjorren mit bem copy;egen^
|
|
||
|
|||
|
||
- isa �
flaiiift unb ftct� oftnc Sinut. 3* (jaic.iEOim bcrSltl beob--ndjtct, toeli�e faft 6(8 ju ten testen Slu�cnWitfcu iftmli ^crvii nu* reg;rtotfam kifletcn, bcnfctbcn cvtauntcn, *ffen= I'av ilivc gtmic U'idtcn, wenn cv itjncn n(il)tc, abev nurt)-MS (SScqcntDcil, luo laquo;laquo;c� als feinblid) aii�efcljcn tei�it: llebcvl)auvt fmb We �lnfftHe fcljt raquo;ttfdjjrten, unb i* tann mid) nic^t evinncvn, bojj �toci einanbEt ganj gleic* �cmcfcu w�ven.
SBian ffiegt ble Sorra ber sect;unk�iBUtS, bei ttjelijer l)ef= tine Slufvcitung, fiauffudlt, aiciBfudjt finttjiubct, mit bem aiamcu vafenbe SButl) ju belcgcii, baqegcu bie Sovm, bei weldjcv tie vavaHjlifcbcn Suftaube meljt [)cvt)Oi:ti-ctcn, tie fiillc StButl) ju nenneii, allein beibe Sovmen |inb erne unb bicfelbc copy;adie.
3tart) imb na*, wenn bic Svanf^eit jluci ancS bvei Sage aebnticrt bat, werben tie 3Butl)anfal(e gerinflcr, bic jntev= onllcn Itinacr, tie aJavnlgt;)fe be� $iiitevtt)cile8 nimmt intinev niebr m unb laquo;erbteitct fi* immer weiter, fo bap biejtljierc tiiumelu, felbft im @i(}en frtjmnnfcu, biufallen, full tobt-, matt erbeben, ein Witaigc�, magerc� Mnfeljen bef�inmen, acilrrtubte�, icbnmlii�c� Jjiav jeigen unb mancbmal narti ciniaen .RratiUjfen unb aBiirgen, cielmat aber ganj ftill, ucrenben. Ser aanje SSerlanf ber �rantbeit ijt bal)er f�nf M8 setaSage; bcdi will mau aueb bicSltfabtttna gemaebt baten baf nnitljenbe ^unbe W8 ju fuuf aBocben aelebt haben, ma� inbep wol)l aictiuert'�lung mit anbeveu Jirant= Seiten fcpn butfte. 3Jiea)!alaquo;gbetiitJ)cnaBl�laquo;ri)en unter ber 3ungc Ijabe i* nie finben f�nnen.
'in sielen Saiten fletlt ficb im SBerlanfe ber ilranffjeit eine gieimirid nur SBeoattung ein, bic felbfl Jjunbmnen treibt, bie-aJl�nndien aufjufucbcu; icb Gabe raquo;etf�ntf� pk neu Satt ber Slrt gefeBen, aber einen aufgef�hrten gelefen, mobei nod bemerlaquo; w�rbe, bafi bic mlaquo;nuli*en J^nnbc ttot beu ��nbinnen flofteni bicfeS Slieljen ber copy;etunben w�rbe ata ein fitberc� 3ticf)en f�r bic SButl) angefeljen, atlein e� ift unvi*tia, c8 werben tulle Jpunbc felbft tobt gebiffen, fjf mobl auf mm ter Herren bev gefnnben .jjunbe, al6 raquo;on mutbiaen �uubcn freiwillig, ober wenn fie angefallen raquo;er�ben! fo erinnere irt) mi* au8 meinen Kinbenabren, bau eine aroftc Segge meines Sjatcrlaquo;, bi.e im SAlofc lag, raquo;on einem tollen Hcinen *unbe, ber auf ben Jjof fam, angc= taricn unb gebiffen Wuvbe, bie Dogge fptang anf unb m
|
||
|
||
im
|
||
|
||
� *184 �
im tollen.guiii nuf tcrStcllc toM; nttcin fie luurtc cftii.ic Seit icmxa�i an itv Sisttc tm�) toll unb crfdj'uffen.
SBcrten anterc SDiere toll, fo geben fie (iiic* laquo;Snlicilc copy;tfmjtomc! bei fcen $ferben geigt iid) nnfannli*Unrufif. #9632;genflfHi*tcit, 3orn, gittern, copy;cjnxinten ber .ijiiiterfuBe, raquo;t*wn mit benfclbcn, fie tr�mmen fid), (tteden fi* jinn copy;tat cn, fabven fc()rc(fl)aft jnfnmmen, (fatfen evTOciterte TOHjWlt, ftavren laquo;lief, trocfene, feft anliegenbc^nut, gfe fttantte� 4gt;aav, aBiberiBillen gegen ba� gutter/ uitteileii, nic6t immer, copy;(ieu bor bem aSaffer, feiten abgeljenben, troefenen Sliift, tleinen, fvambngcn q3ut8, .jjcngfte copy;rec= tionen be� S�eniS. 3m raquo;ollen aSutljauatnutfc tfi bef(J)ioer= luSev Sltljem raquo;orftanten, bie Sljiere geifern unb fcbitimicn, jeigen grope laquo;e�ngftigung, (jnben Jtrrtnipfe unb Bucfiingen, befonbers njenn fie glnnjenbe� Siebt feljen, tonnen nidit .fctlmgen, befonber� nidjt� gl�frigcS, freien mit einem ei. genen, bom SJ�ierKrn raquo;crfdiiebenen Saute, beigen um M laquo;ctiun. Sin Sreuub Bon mir, ber einen Sail beobnefttete, fa� bei beu Slnf�lCen Mof) ba�Sbicl Ijcftig at^men, raquo;ittewi, m fertigen copy;djlbeig gcrntlKn u. f. tu., aber teilte !8ei6= judjt. �ludi Jier ttcvben bie freien 3tt)ifc6cnr�umc immer latwet, bie a�utSaitfsttc t�rjer unb 5�6 Jage na* bem 2lnfoitge ber Jtranffteit raquo;erenben bie Spiere.
Sletmli^ raquo;erlduft bie �Butlrbei ben Olinbern; fie treten roeit raquo;on ber �rlppe ab, freffen nid)t, feilten ben Jtobf, Sangen bie G�ren, greifen jnfammen, fdi�ttcln �at� unb XSr'gt; 'Sgt;ma'l'm mit bem ^intetttjeifc, man bemertt babei �em'S1,!?fcn quot;quot;^laquo;quot;JE, flaquo; �cigen einen f*cuen, tr�ben, Sraquo;laquo;.? 15'?4 3laquo;otf;ctc, glofeenbe Slugen, mit copy;eifer ge= fnlltc� JBinut, ber fi* in gaben Jerau�fbinnt, ober als @*aum raquo;or b(e raquo;iWctt fcfct unb in bem ^arori�mu� um. S�iftelquot; P5!^' W^fSlaquo;laquo; sect;oar. copy;ic tnngeni f*nett S,'J,C^nfenfnlli:'iequot;1' Slaquo; 6h�en mit eigenem, Reiferem mgt;?a/� laquo;raquo;'#9632;'quot;Stn beftig mit aufgem�beltem copy;ebtbeife jum Sl? n'.t'a^quot; ,m Seibe c'n raquo;f*laquo;laquo;8 �ollern unb �Sottcrn, unb entleeren nur Wenige raquo;lilbfrige laquo;Bfiftballen 3iur wenige ttnb wajfericdeu, aber gUnjcnbe Singe, Si*t fmb � Uk\imi^ An ^n ICarori�men nSa gen fie M wiMquot;^' f^nM lo^urcifieii, ftogeit beftig gegen S;^�^cnreg;amp;?*%cn' SSquot;�quot;-reii tfe� dllaulelaquo;, f�t.nl ^'S' )gt;mam-' 6'ayWlaquo;'laquo;Je Sftrbung ber Sungc laquo;iiDinung im Jircujci fc me^r biefe ncib�fen unb fvanibn'
|
||
|
||
|
||
_ 4fiS �
to**,. #9632;*�
flcu copy;BuHJtome jiinelimen, tiefto n��et ift tit 'Auflefuii� tier a;i)im..*i'e am 5. ti� T. Soge erfolgt.
SPei tollen copy;(baafen l)abc i* gcfeljen, bap fie im (Sanjen ftii fel)t ntWg raquo;evBalten, nut iet laquo;tiif lgt;atte eh tuaS eigenelaquo;, copy;tierc�, glaftg reg;lanjentc8i in ten SBut^ anfallen filmten fie untetcinonber fiep nic^t �u beiden, fonraquo; tern piefien fi* bloS mit enormer ^eftigteit; allein gegen raquo;orge^altene reg;t�(fe m�rben jie fejr aufgebra�t unb tljaten bagegen einen gewaltiqen copy;raquo;rung, to fteftij, bas man onto in raquo;oUtommcnHer (SicSer^eit unmiflf�brii* juraquo; r�rftrat, wenn ber copy;yrung na� feiner S�erfon liingeridjtet gt;oor, bann biffen fie ou� in ben Stotf, aber immer nur einmal, aKbann fvieltcn fie mit bemfelben. @ie batten feine gregluft, (offen aber oft unb biet, tnirtfditen mit ben Z�unen unb f�bltelaquo; ein gemaltigelaquo; Sneten ober SSrennen, befonberS im ^intertbeile, ba8 allemal ba begann, mo lie SJijmmnbc roar, ber fie iljr Ungl�ct raquo;erbanften; fie riffen ficb bie SSotte mit ^eftigfeit oora Seibe unb benagten bie copy;teilen, bie frfimerjljaft ttaren, allein raquo;on einem eii gentli�en SBcigen in balaquo; Sleif* roar feine SRcbe, fte benaj= men fid) fo, roie reebt r�ubtge copy;cbaafe, nur roaren ibre sBeroegungen heftiger; mit biefem beftigen Surfen an ben Slarben begann jcbe�mal ber�luSbru�bcr Jtranfbeit. copy;eamp;r beftig roar bei biefen Sbieren ber copy;eftblcit�trieb, ibre @e= fcblecbtlaquo;tbcile waren ger�tbet, fie fubren mit ben copy;dmonjen barnacb, rieben fi(S an@egenf}�nben, fiiegen, roie jur i8e= gattung, auf einanber.
Scibcr tonnte i(*'feine copy;ection raquo;ornebraen; ber eine copy;cbaaffne�t batte feinen SSater an ber �Butb fterben feben unb war ni�t laquo;u bewegen, beijugebeni bie Ucbrigen wur= ben aueb abgcf*re(tt unb ber .gau�berr bat mi�, feine @c. fobr ju bewirten unb liefi bie getebteten Sbiere oljne.S�ei-terelaquo; mit jerriffenem Seile raquo;erfdjarten.
raquo;ei ben copy;�roeinen ftellt fi� blaquo;fti�' ScWucbt unb liberbautit beftigelaquo;S3enebmen ein.
Sie JJatjen follen ungebeure Spr�nge ma�en.
llrfadjcn. SJan fiebt bie Sollwutb �ber^ouot blosect; bei benSlicren celaquo; ^unbpgef�lc�telaquo; freiwiHfg entflebcn, bei ben anbeten Sbiergattungen tommt Re nur bur� anfterfung Bor. Sei ben #9632;ijunben cntmicfelt fu fi* bei langet5)ouer,raquo;on febr beiper. obcf'fcbv falter ftnb bei f�neUem a�e�fel ber SBittcrung.
|
||
|
||
|
||
0 gt; - #9632; #9632; #9632;
� 486 �
�Ba8 bit SSer^altniffc in inneren JDi�pufUion in tiefen Spieren jn tiefet �rantSeit betrifft, fo itnk iie WS jegt biege ^ijlwtgefen unb geboren mitbin ni4t in kiefc 3ufam= menficllungi attein baj laquo;c ^auptf�tblicbsomStenjenfijlitme ausgebt, ift febr ertBelSlitb, benn beftiger 3orn, Slngfi u. tiergl. bringen aurfi bei gefunben unb bann gefunb bleiben-ben ^nnben bie aJiiJgticifeit bernot, bureb ibrenJ�iJ in fetlaquo; (Sent 3u|lonbe bei anbeten copy;eW�^fen bie JJrantbcit raquo;u er= laquo;jjen. Um fo mebr ift bieg bei unbeftiebigtem @efcbie(bt�lt; trieb ber gall, loenn befonber� bann in fol�em aufgeregten 3u(ianbe te�tbenbe �amyfe um bie .g�nbinnen unter ben 3)!(inii(Jien ent�eben, ober bie aufgeregten Sbiere gcangftigt unb bart bcbanbelt raquo;erben. 3n ben S�nbem/nio man bie ^imbe ft* ganj (elbfl �betW^t, tennt man bie Sunb^mutb ni4t; ntlein raquo;ober tommt bajin bie SButb ber g�dife unb 3B�lfc? Sollte bieg nur Ueberttogung raquo;on fortgelaufenen tollen $unben fegn ?
SDiertw�rbig ift e�, bog mit nod) feine einjige tolle ���nbin raquo;orgefommen ift, unb immer babc icb gefunbeji, bag bie mebtflen freitoitlig tollgeWorbcnen $unbe J8auer= Jjunbe, copy;vifee, ober ^inftber waren.
�)en eigentli^cn Sragct belaquo; SCButbgifteJ bat man balb ba., balb.bortbin raquo;erlegt; bcrcopy;beicbel ollein fottte bajfelbe cntbolten, H feilte ntit in ben untet bet 3nnge erfcbeinen= benSSI��njen fljeni jebo* ift in biefer J?ron!bcit jcber fl�f= ftge Sbeil be� ��ruer� bomit gefdjiB�noett unb fann bie , JCtantbeit raquo;crpflanjen, voobei no* tu oemerten ift, bog felbfl bonn, luenn bie �ranlbeit notb im Slnfongc begriffen ift, bie Slnpecfung�traft f�b febon cntwictelt ^ot. 3luf ber umerle^ten^outmirtt ba6reg;ift,nicbt ein, au* niibt, wenn e8 erfattet i|l unb in ben SJiagen fommt, bagegen genofferaquo; nelaquo; ttarme� IBlut raquo;utftfronfer Sbiere bie Jtranfbeit raquo;ers raquo;flanjt. copy;elbft auf �Sftonjcn foil ei nodjtljeilig wirfen; in �Jlorbamerita fort man einen SBerfucb gemacSt Ijoben, in= tem man on bie raquo;erwunbeten SBurjeln eines bl�benben S�rnboiime� iootmelaquo; S�lut Bon einem tollen Sbiete gep; na* 24 Stunben fielen bie S3t�tben ob unb bet Saum fiattab. Sieg gef*iebt abet au* but^ an bie �Butjeln gegoffenc� gefunbe�, matme� Slut.
20ie lange bo� in eine 2Bunbe gctvocfitc @ift f*lum.-mern tonn, clje bie SHSutb au8bri*t, ifl fejr raquo;erf*ieben, unb man ^attlaquo;lt;funft ungemein lange ^iBifdjenraumc baf�v angenommen; raquo;cn ciiier aBo*e bis ju raquo;ier 3fionaten ift
|
||
|
||
^^m�mmmm�mm
|
||
|
||
� 487 � '
woM nmune^men, Wc Mngflm g�Ue, *ilaquo; i* 6ei)biti|tct babt, �berfcfirittcn Me fe*ftc aBo*e ni*t; bte franjollMcn iftin�nlaquo; ntjmen fcctjig^age an. JDlan font, ta6.8|Jffan= jenfrefret tcin (Sontagium tntn)ilaquo;eJtcn; folffe ticp ni*t Stttfium feBii mi barauf bnutim, fcrtg fie Wenigei: beinen, lt;i(8 tit SleiWfvtiTer? 5lu* ftetften �Biffe laquo;on gjfefben aU letbings an, man barf fitraquo; baliev in felwflMiwtftatlfle @i*ciheit einwiegen taffen. Smrncr Mat, m bie J!vant= Beit raquo;urn Siovfdiein fommt; bie tfjeiiweilaquo; obet ganj *ct= nartte Sffiunbe raquo;ieber auf, cntj�nbet fitraquo;, mrb blaurotD, liraquo;ib, ill tjeftig iuctenb, btcnncnb, c8 treten SiebcrMnuev, copy;efcncnfwfen unb anbere �r�m^fe ein, bie ft* 616 raquo;urn i�alfe fortiefecn, bie �ranfljeit nimmt iljren recitcrcn aScr= #9632; tauf! nu bem au�fcrnAe geben copy;rfjijungen, Slufrcgungen tclaquo; (Sef*lciit8triebe8, Slngft u. bergt, bie aJcranlaffimg.
S^tognof e. gilr We ausaebroi^cnc SButJ, ill teine anbere Sihognofc raquo;u fteltcn, atlaquo; iEob, laquo;nb bie trgri�enen Spiere nuiffen gc= tobtet luerben. 3fl bet SBiji etjl eben gef*e^en, fo tfl 9let= tung m�gli*.
SB eft ant lung. reg;ie i|l mit einer SKenge raquo;on inneren 50!ittetn raquo;erfudjt Worten, raquo;on benen bilaquo; ie(;t teinelaquo; ft* bewdbrt {)at, bal)er in bcr iPrioatprarilaquo; ganj ju unterlaffen; bagegen ift bei friWen Sigvounbeit boa SUiabrennen, raquo;or Siaem aber bae Slu�iinen ber SBJunben ba� belle, voo^l balaquo; elnjige 3)!ittel, um fo, inbem man balaquo; @ift unb tie ganje Umgegenb, laquo;)o tiej eintoirtte, jerft�rt, bie Slnftertung gang aufjubeben. Sum SXeften Went am beften ein folt;*e� SDiittel, ba� tier . einbringt unb eine on ft* fHifftfle Sorm ^at, ober leicbt an. nimmt, tober bauftfatilicf) ter Lapis causticus chirargo-rnm, fonft an* jebe ftftrfere concentrirte Siincralfduve, Batyrum Antimonii u. f. to.
copy;ection. SBei laquo;jutbftanten Junten ftnbet man bei einigen tic 3unge gcftbmollen, bei onberen nicftt, tie 3unge, ber (Sou. men, bet SRaciten ftnb mcifi *l�ulic6 unb (gcjlunb= unb �eI)l[oi!f entj�nbet, bie enM�nbung te8 Jtcbltoffclaquo; in urn fobeftiger, je Reiferer.tic Stimme be� fiuiibe� mat, unb fie rci*t mitunter tief in Sie Suftr��re, felbfl in We a?ron=
|
||
|
||
1
|
||
|
||
|
||
- 488 -
|
||
|
||
dMen hinein, oft finb fcicSungen gauj gelunti, juwiileu mit (laquo;ntj�irtung�s raquo;ktt Srantificdcn iehljt, ein wn SSlut fttu^ent., fo i(l audj tai ^ch mit ftfiwarjtm SJlute gef�llt. Stur in einigen S'AUen ftabe id) ben Nervus phrenicus cut. jiinret gefunben. 3ni �)ioute unter ler ^unge f�llen M iit raquo;JJJarcgpetcWen SB(iilaquo;*en, ober bie wunben (�tetlcn, tbo fle faSen, (tnben, bie i�i nie aufgefunben Jabe; oud; fotten 6in unb loieber ereoriatienen, ober sBlofenbilbung auf bet 3unge felbfl laquo;orfommen(in!45arl8 befinbet M baJS�r�^arat einer 3ungc raquo;ou einem llj�ftrigen Slfcitcljcii, balaquo; an tcr .ijiinc�rouh) ftarfc, Sjie 3unge ift mit etwa 30 bidjt aneinanbetfteljenben, raquo;lotten, in bet ffliittc eingebrneften 9|Ju|ic(n bcfcSt). 3)et sJ)(agen ifi in ben altcrmet)r|ien gdUen mit fremben, unuerraquo; baulidien Singen, Sanb, copy;teilten, ^olj, @ra�, paaren, Sctern, @tvol), angef�llt, entj�nbet, bie innern ajjembrane raquo;erbittt, feiten finltt man i^n leer, Mojj mit Suft gef�llt, laquo;enn bie Sftiere bie 2)inge raquo;ieber au�fpieen; bauerte bie #9632;Srantljeit l�ngere ^eit, fo finbet man biefe fremben Dinge andraquo; in ben SXitmen ii� in bem Siaftbarme, unb mit einer Wmicrigen, tfieerattigen, fdjmarjcn ober fiiajorjgrauen, dctljaften �llaffe eingef�llt; SBiagen unb S�rme fmb buretau� ober ftellemoei� entj�nbet. Sie Sebcr manchmal fe^r aufgc-ttieben, ooniBlutefirotenb, noctmeljr bicSJJilj, in anberen S�lien faji gar nic^t, cbev nur miSfatbig, bieg ift au* bei ben alleren ber Sail, bie laquo;lafe babe i* faft jebe�raol geleert unb im b�djftcn (State jufammengejoqen, aber nic^t icbelaquo;= mal entj�nbet gefunben. Salaquo; @ebirn raquo;eigt febr wenig, feine copy;ubftanj ift man^mal weieber, feine -��ute mit fttogenben Slutgcfajcn raquo;etfeben, bie abcrgejlecbte in feinem jnnern buntclgef�rbt, jinocilen aBoffer in ben JJammern. Sie ^�ute belaquo; Jt�denmarte� raquo;eigen ein mic injicirtelaquo; copy;eraquo; fdjjneS, boeb nitbt in allen SdUcn. Sei copy;ectionen gebiffe. quot;er S�iete bat man in cinjelnen B�llen *en im gebiffenen Sbeile berrfebenben Sleroenftamm entj�nbet gefunben, bodj mebt in auen Satten; Sie Stufen fanb i�) moncbmal ent= J�nbet, mancbmal niebt, (Sntj�nbnng ber copy;licicbelbr�fen g�be id) aber nie bemertt.
|
||
|
||
|
||
�i)\tnx�xs.
|
||
|
||
SetroiStet man einen entj�ntettn SOtit, fo fletttn fi* temS�eobci*tett)ict(Srfcl)einun9cn an raquo;cmfelbcn tar; ^iftc, SR�tfie, (Sef*lowl|l untgt; copy;*merj, Ijiertiu* oeftiiite �unction tgt;e� Sftcilc�, unt man nimmt boljtr an, taf leitSlaquo; mal roenn an itgenb einem Stjeile tiefe raquo;iei erfdjeinungen raquo;otbanlicn )inraquo;, *eic S()cit,al8 in Ent��ntiung begriffen anlaquo; oefeben werten muji, Jtoramt ober nur eine einjelnc biefer Rrfcbeinunoen an einem Sbeile raquo;or, bann ifl tiefelaquo; ni(bt Mnreicbenb, ben Sbcil f�r entj�nbet ju ertiftten; bobin= aeaen fann otlerbinge ein ober ba� anberc biefer 3eit6en ber (Sntuinbung nidjt in bie Slugcn faUen unb bemo^nger oebtet fann ber Sfteit bo* entjunbet few fo fann man bei �autentj�nbungen an Spieren, Wcl*e eine febtuarge �Bibmnilaquo; baben, bie SRct^e ber laquo;aut niclaquo;t Kabrnebmen, an beren copy;tatt man bann bU% einen copy;lanj berfelben bc. mertu fc fann man bei sect;ufcntj�nMingen sie Oefdiroulft ber entj�nbeten SUifiiraanb ni*t roabrne^men, inbtra bie �gornroanb biefe gt;8coba*tung raquo;ewebrt , ^ - � _
3Me angegebenen 3ei*en Tmb ober bloB bie auperen Br= Meinungen ber (Sntj�nbung, bie inneetn finb ^ier n.*t mit Inbenriffen, unb raquo;oUte man eine (WHrung anfftetten, JnetAe au* bie inneren (SrMeimingen mit umfa�t, fraquo; Knnte man fagen: (Sntj�nbct Ift bertblaquo;! belaquo; Sbierfcrijerlaquo; iu nennen, an meltbem obige raquo;ier erMcmun�en raquo;etbanben ftnb in golge einlaquo; raquo;erimberten S9ilbung9broeeffe�, raclcber n ben meb?ften g�laquo;en erboSet ifi unb ber feinen reg;runb in ber raquo;et�nberten SWti�fett ber feinen ^aargefafefinbet; bei biefem Suflanbe ift Jltkung jur feeugung fefter unb juv Slbfonbttimg ft�mgev raquo;eile raquo;er^anben, m'anbeten
|
||
|
||
|
||
� 490 -nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; #9632;
w�ttm abet Stci�un� jut Slufl�fuit� untgt; 3crfl5vung btt orraquo; ijanifcijcn DJJaffe ta.
^8 qiebt nun efnc 3)!affc. raquo;on Samp;corieen, roelcjc We inraquo; ueren �Sorg�niJc n�ljer bclcuditcn, allein f�r tic practtfdjc Seite ter �Biffenfcliaft mag bie eben gegebene copy;vfiarung al� gen�genb gelten.
Sie eutj�ntirag ifl bemnad) eine raquo;or�bergcljenfce SBct. ilnfcetung id Seben�lsroceffe� unk fann nur eine Zeitlang befleben: tann matt)t fie entwebet bem geroibnlictjen (Sr= ua^eung�pvoceffe unmittelbar wteber iJJlot, ober fie geDt bureb einen .jj�lKJnmft, bell fie errcicUt, unb in laquo;jeldjem unb nad) ivrldicm beftimmte SSer�nbetungen in bem entraquo; ��nteten Steile ^eroortreten, Wiebet in ben normalen 3laquo;= ttanbquot;jut�tf, ober aber, fie Iftfjt bleibenbe ajer�nberungen juriief, bic aber nicl)t meftr copy;ntj�nbung finb; ober e8 gefet cmS berfelbcn ber Untergang be8 entj�nbeten OrgancS burd) nllraa^lige Slufl�fung, ober pl�glid) burdj �rtlicben Sob bervor. Sicfe raquo;erfebiebeuen Slu^g�ngc benennt innii mit; 1) ^ertjeilung, 2) Slu�fc^roi^ung mit ibren raquo;erfdriebenen i'lbanberungcn, 3) ^iterung, 4) aSerfcbro�rang, 5) ��ronb.
SiicSt immer fommt bie copy;ntjiinbung auf eine unb bic= fclbe SBeife jum SSorfcbein, baber tbeilt man biefelbe raquo;erraquo; fc^iebenartig ein. SJocb il)tem Sbaratter tbeilt man fte ein in bie �rfit entj�ubtitbe ijnb inbie faulige; ober xidi= tiger ifl WoDX bie eintbeitung, fie in brei abtfteilungen ju bringen, in bie ber laquo;d)ten entj�nbung, ber eret^i = tfjifwen (Sntj�nbung unb toruiben Sntj�nbung, weldje in iftrem Sluftrctcn ben brei J,5au))tfl?ftemen belaquo; reg;t= fammtorgani8mu8 entftirecben, tem i�iiti^ftcmf, 9lerbens fDjieme unb Siestobuttion�fbfleme.
i8ei ber laquo;ebten (Sntj�nbung ifi befonbet� bo� 38lutfl}flem in erpfietc �lj�tigteit raquo;erfest, unb bie beiben anbereit ^aubtfsfleme leiben confenfueU mit in gleicbmgt;if!iger @tciraquo; gcrung; biefen �ufianb bejeiebnet man autb mit bem 31u8r bruef copy;bnoebe, ober copy;ntj�nbung f^notb�fen �^aracterlaquo;. copy;8 iji babet bic Spannung unb .(jarte be� �beilelaquo; befoits berS bemertbar, bic Si�lfation ifl in bem �beile felbfl, fo wie in ben ibn mit Slut raquo;evforgenben Slrteticn ft�rfer, bic ^aut jcigt fi�i borfirotb, bnnfcltotb, wenn fie Bjeiji unb Daarloi in, bie (Mcf�fic erncitert, in 31bfonbcrung8organen bort bie Slbfonbernng auf, ber Sbeit toirb mebr ober meni. acr trotfen, balaquo; Ubier ausect;ert (gdbmerj bei'm Sef�blcn bc8 fmnfcn Sljeilclaquo;. Salaquo; gelaffenc laquo;tut gerinnt leicbt unb
|
||
|
||
II
|
||
|
||
|
||
491
|
||
|
||
fefi, iat Bjcnifl SBUitrooffer, mclir (Sruor, unb tetcrft fi(6 mit einet copy;pe�fcout, *ie eine weipe iii'�reg;elbli(f)e f)!iclente garte itiat unti au� geronnener, (iulaquo;�efil)ieteiier, plapi. Wer Stjmrtc beliebt. Sgt;iefe entj�ntun� bef�Ht iunge, traftiae, raquo;oblgcnaljrte Sljiere au* na* aSevle�ungen, lraquo;. mf)l bei ��unben, raquo;ie isuf�tlig ermotben routben, ot� au* na* *iruriiii'*en Dferationcn.
Sie em()if*e (Jntj�nbung jei*nct fi* bagegen kur* ein bei iljr raquo;orfjanbenc�, erb�^te� Seiken be� feufatisen copy;IJ-(lernelaquo; aus, lucbei iai J81ut= unb ba6 gicbrobuction�fljuem roeniger ^eri)�vjic*enb leiben; biefe entj�nbungcit cretl)i= f*en �tjaracter� tierurfadjen bem S:i)icre einen imgemtin fteftigen @*metj, ber mit bem (Srabe ber �brigen copy;gmbraquo; tome in gar (einem a5erl)altniffe ftel)t, ti ift lueniger^artc, weniger (�cf*n)UlH raquo;orfeanben, bie SRbtlje ift geringer, bic s�ulfation meniger beutli*, ni*t fo fraftig, ober fie ift bcftbleunigter. raquo;er SBetlauf betfeiben ift longfamer, mitb felbft djronif*, bat lei*t Siebet jur gofge; la� gelaffenc SJlut gerinnt, ober bem J�luttudfcn, bev copy;raquo;cit^aut fel)lt bie Setbbeit, metac man bei ber erfteren fiubct, e� ift meijr SHutibaftet raquo;orbanben nnb juroeifen ift felbft ber SB[ut= fn*en ftiietig, ni*t jnfammenfjiingenb.
2)tan finbet, ba? biefe entjnnbung ft* au� ber erfteren entroiefelt, au* glei* juerft aU fbl*e auftritt, fef)r mu bfinbli*e, an fersen rei*e Steile befoHt; reg;ti*n)unben bur* copy;ebnenau�breitungen, copy;elcnfrounben neigen fi* bajn |in, unb lei*t werben gonj junge Sljierc feiner SRaeen booon ljeimgefu*t.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; '., , . �.
S)ie ennilnbun�en turbiben 6()aracter� Ijaben ba� 61= gentl)iimli*e, bag *ier mel)r ba� rebrrfbuctme Sl)|lem raquo;or-= Detrfrtenb leibet unb ba� Seiben be� fenfttisen unb J�lut^ fijfteme� weniger beutli* auftvitti ber ie*merraquo; ift in bem betroffenen SDeile ni*t lebamp;aft, e� (onn felbft �ief�l|Uo= ftgfeit raquo;otdonben feijn, ober ber copy;*mctj ttitt bloj be-tiobenweilaquo; ein, ober bie bena*ijarten Sbeile fmb f*merjx liaft; bic reg;ef*imilft ift meift bebeutenb, e� bilben ft* ftorfc �lblogemngcn in'� ^ellgcKbebe, bie reg;ef*ioulft ift weniger eloftif*, me^t teigig, bei'm Srutte nimmt fte eineSertie-funa on, !ann man bie ^out beobo*ten, fo ftctlt R* bit gfttbung berjfelben gemif*t bar, bnntelrot^, miftfarbig, bl�uli*. aibfonberung�otaoue fonbetn im Slnfange weniger ob, ober bolb wirb bie abfonbetung ttanfjoft raquo;ermefirt; bolaquo; gelajfene laquo;Jut fteUt ft* raquo;erf*ieben bor, Je ito*blaquo;m bet
|
||
|
||
|
||
� 492
|
||
|
||
reg;tafc fcec entjilntuna ifi; tali i(J cS getiimbav, bttiattisj, tbtetavtig, *a8 iBIutmajTer ifl entwtfccvflotfig, oUx ti fcSei= tet fid) gar tein� au�.
aSei tern ganjen SSorgangc fieat fi* ein copy;efunfcnftljn
tet f�innitlicIien$aiH)tftfleinc talli'Jetau�, nut im'Slnfange
, ifi tie tejrobuctioc Seite in grofietev SMtigttit, tafict tic
reg;cfdiiraquo;�l|le in grogcm Umfange, unk tie �wjigflc aiafTenraquo;
bilbung.
35iefe entj�nkung�fornt cntwicfelt ft* mitunter aus ter ftnocftiifcn gotm, fie tritt aber auft glei* onf�ngIi4 auf, raquo;enn (n bem Jt�ryer [bereits organifiie unk kfinamifebe raquo;iiSoerb�ltniffc ftottfintien.
DetaSeclauf ift oft langfam, tann aber au*, wenn iic �rant^eit im [(often copy;rate auftritt, fdjneK jum SBrantc unb gum Sobe f�hren.
aufiertem bat man We (snt��nbungen au^ nndj ber Steigung terfelben ju beftimmten auSg�ngen benannt: copy;ntj�nbung mit Steigung jur Slu�fcfjnjijung, jur copy;itetung, jlaquo;m ^�tanti untgt; fe(jt aujerbem no* jur nabecen i�ejeicb= nung ben Stamen belaquo; betroffenen SCtjeilelaquo; ober Organelaquo; Ijiujui Slugenent��ntung, ^ufcntjiinbung, J{no(*enentj�m tung u. f. raquo;.
aufetbem tdcilt man bie Sntj�nbung ein:
1)nbsp; nbsp;9la4 ken raquo;erfebiekenen Sfteurien ber ent =
j�nbung:
a)nbsp; Slctioe, vofitiue, �(6te ent��nbung, unk Safflke, nega. tioe, unadite entj�nkung.
b)nbsp; copy;tftenifdje unk a|tlgt;tniferaquo;e entj�nbung.
c)nbsp; Sljnodi�fc unk faral^tiftbe Sntj�nkung.
d)nbsp; reg;ememe unb fpeeiftfebe Sntj�nbung; ju kec le�teren geboren j. !�. kie (S-utgt;iinkungen butdf t^ietifebe tic= flimmtt anfteiung�ftote.
2)nbsp; raquo;Jiad) bem iEsjbulaquo; ber ffintj�nbung, ob kiefelbc
ummterbtod)en fertbauert, ober weniger beftiglaquo; copy;bmktome in SimTcbenjeiten giebt, ma^ bei net. \3iifen reg;ntj�nknngen oft raquo;otfotnmt.
3)nbsp; SHatS kern Orte ber entj�nbung:
a)nbsp; Serijfe (Sntj�nkung, wenn reg;JbIeinift(S*en entj�nket ' fmk; kftleginon�fe copy;ntj�nbung, ttcnn biefelbe tief
greift.
b)nbsp; Smure unb �u�ere copy;ntj�nbung.
laquo;) Serfiedte unb au8gefpro*eitc raquo;ntj�nkung, je na^bem bit ebmptomlaquo; keutli* ober laquo;nbeutti* fink.
|
||
|
||
|
||
� 493 �
4)nbsp; 9lac6 iex reg;ntillaquo;Sttnglaquo;wei{c. !(Jrimilaquo;ccopy;titjitftuna
unfc.fecundate reg;ntjimtiuiig, toclcfc in Solge einer (tnoeten Jtvtmfijeit cntfpiiti�t.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; i
5)nbsp; Slaquo;a* ber copy;t�ife:nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ' a) reg;utattigc entj�ntUBg, i��artigc copy;nftfmtiung. bi copy;rtinte copy;ntjiinbung, heftige copy;ntj�ntHtig.
6)nbsp; Stadj lex Sauer.
a) �giftige (Stitj�nbung, �nenif�t copy;ntjitnbung. 1gt;) mnfaibt unb ^atitucttc gntjtoe�iw, We te^teie sou tec cfttomftScn nut imdj l�ngere aiuifcftentaume an. ttrfdMetien.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; raquo;
n Stasi fccn cpi�ootifdjcn aSctfi�Uniffen: (SDfjolaquo;.
, tiffte Sntjuttiuug, fvoia�We Sntjiinbung; 8) Sla* bem au�gangc: �UWfioc gntj�nbung, furaquo;. raquo;uratioe, erulccvivenbc, branbigc gntj�nbung.
SieUcfac�eBbei-ent�iinbung^citt man in bie n�djfte, bie entfcrntetE, bie raquo;ernniaffcnbe ein. 3)ic n�t�fllaquo; Urfoilic ift im copy;runte ni*laquo; anbccelaquo;, a(8 eben bie gntlaquo; junbung felbjraquo;; bie aSev�nbei-ungen, roetcfc in bem cntj�nraquo; beten Sfjcite raquo;orgeften, namentli^ in ber Slj�tigfeit bee ��aargcfcigc beffelben, in bcr ecftijWen sglutamp;ereitung, ienr sSierljaUiiifte ber fteincn gtutgefSSe jura �gerjen, unb biefe SSei-i)�ltnt(fc fettfl fmb bon jeljer ber copy;egenftanb btr 8raquo;t. f*ung ber gr�Bten acrjte gemefcn, oSne jlc bilaquo; ieftt sottraquo; fommcn ju l�fcn, ba ja Won ba� S�Sitten bcr .goargeftijje im gefuncen Scben noft nitfet raquo;�ilig erfl�rt ifj.
Sie entferntere Urfatje ber copy;feftntong ifi bie altgt. meine 0{igt;�li(*tcit, bas jeber Samp;eil be� Ocgani�mnraquo;, blaquo; -jjaargcf�gc enthalt, au* in gnM�nbung��ujtanb geraden f�nn, raquo;enn SRcise auf ifen ciniuirfen unb er gegen biefe raquo;iberftreM. reg;inb biefe SRcijc ber art, ba? flc einen bec. Snbertelaquo; Silbung�jjcoccp, eine J�^erc SWtigteit ber $aar. unb -i�ltttgef�je ftcr�orrufen, fo entfieftt eben bcr S�crganjj, ben raquo;ir Sntjitnbung nennen, unb raquo;ecmittelil raquo;etcher bit Slatut Trennungen beS^ufammenfiange� raquo;ieber au�gleii^t.
S5ie ocranlaffenben Urfacften fmb fe^r raquo;erWilaquo;' ben, unb fie alle cinjeln auff�hren ju isollen, w�rbe eine aJienge SKatnen herbeif�hren, o|ne einen befonbcKn Sgcrtp ju Saben. Sm Siagemcitten jecfaUen fie in (nnere unb auSere. 3n bie erficre geboten alte reg;in(iufle, welctc im �ugeweinen auf ben S^iertdr^er wtrfen unb eine laquo;ntj�nraquo; buna in einem ober in meljcercB Organen bortefngen t�n. nen'i ift bie UrfaiSe raquo;on ber 8Itt', balaquo; fie eine feefwibtte,
14 **..
|
||
|
||
|
||
494 �
|
||
|
||
tt(limmlf, fiauc Umfliramung ftttsortrin�t, 10 nennt man pe eine fpecijifdjc, bie (raquo;etBovgciufene Sntjuntjung eine foeraquo; ciftWe entj�ntung. 3)ie jroeite fasect;t ftauptfgcJdid) jmei SRei^en *si)n copy;infl�fTen in (iai, mectianifdie unfc djemifcfte, kercn Sffiirfungcn (Sirurgifci ju bctsmsfcn fmfc..
@e6en wir ju ten SBorgangen, WeWje in kern entjmu tctcn Xbeite mit @en)i^t)eit beobachtet wetten, fo finten raquo;it, taf
,J) tte feinen (SatiUargcf�fjc tea entj�nteten SJeile� jnegri�lut, atS got�^nlict, enthalten, tap felbfl,bie, tuctcie in gefuntem 3laquo;fiente gar fein rotlje� Slut, fontern ��lut^ wafler enthalten, 'fi�) mit retbent S�tute futten uut ta^er (ii^tbat teerten. 3nteg ift Mo^e �ln^�ufung te8 Stutelaquo; in einem Steile notj; feine reg;ntj�nbung ju,nennen; man te= jei^net tiej mit tern Stamen Songefiion, Slutantrang, laquo;jobet no* jn bemerten ift, ta6 tiefet ijuftanb aUerting� gur Wahren copy;ntg�nbung f�ljren tann unt.tag gemifferlaquo; majicii (ete Sntj�ntung mit Slutantrang beginnt.
2)nbsp; 5)ur(S ten gr�feren SBtutgeftalt erfrtjcinen bie@efaSc (l�rfer, flrojent, angefiilltcr.
3)nbsp; copy;oSSlut mitt in tenreg;ef�Sen te� entj�nteten 3:6ei=% le8 bait ftSnetter, bolt langfamer bcioegt. Ob ctfteteS immer bei ter atijten Sutj�ntung, lettetc� bei ter fauligen raquo;orfommt, ift nodj jn beftimmen.
4)nbsp; Sie SBemegungen unt tie Seteitung iti SBlute� in ten Haargef��en te8 entj�nteten Sljeile� ftnt ton ter te� allgemeinen �rei�laufelaquo; unt tet �Mutbereitung fomo^l in i*rer Starte, als 3aSl unabh�ngig, ei mi�. ftt� einen neuen gentraltuntt bitten.
5)nbsp; 2)auett eine brtliiSe (Sntj�ntung tiingcte 3tit unt fteigert fle fi�i in i^rcr ^eftigteit, fo uftanjt fteb tie SSer^ Anterung in ter Slutbemegung weitet fort, unt c8 nehmen junftdifl tie arterien, meltbe ju bem entj�nteten Steile f�|= ren, hieran Slntbeit, fie tultttcn heftiger, iftr @(f)lag njirt S�rter, toHer, frequenter, fo f�ljlt man tieft g. SB. an ter Seffet, tonn an ter�l�ljrenbeinarterie, wenn ein 5Pfettoet= nagelt ift unt eine gutjimtimg.ter inneren .'juftbeil e entfte^t. S�ftanjt fiiS tie JBewegung noii weiter fort unt erreidit tie gro�en �Serafiii�mme unt to8 .Oerj, fo werten tann nueb tiefe unt mit ilptcn tai (Sefdjftftem in ten Jtteii ter �ronfteit gejogen, elaquo; entfte^t SSBuntiteber.
6)nbsp; 5)alaquo; Slut felbft ift l)ci?er, al� gcro��iili*, cntWU me^r 6tuor, weniger (Serum, gerinnt Iti^ter, cljne @c-
|
||
|
||
Bl^wpquot;quot;^^laquo;
|
||
|
||
� 495
|
||
|
||
vura raquo;bjufegen, cutfjilt mc^raquo; gafctflojf, SiUjungSjloff, \t%i eine copy;iirfl)aut ab.
T) SfSittraquo; tie copy;ntj�nbung niamp;t in il)tem tiflen Seginne befeitigt, fo fe^t Ha) ou� icn ents�nketm (Scf�jen tntoekcv in iai �tUgcwcbc, ober laquo;adt Urnft�men auf tie Obet(iS(^e tea entjiinbcUn Sheila, laquo;euec tijierifctiec copy;toff ab; tiefet i copy;tuff bejie�t aus Siweiti uub gafetfioff utib organiRrt ft* fcjt bolt.
8) 3n tern neu gebilteten copy;toffe cntfleljcn neue @ef�f c, SEBi^tig tftbiefeS^tf'Kife.i allein man ift bep5al6 ni^t bej teditigt. anjune^raen, ^araquo; gt'itj anfang'� bei jetet ffint�iinlaquo; bung firf? neue copy;ef�tie bilteri miiptcn, unt man mu$ in SwuSgung gie�en, tap tie (Sntigungen tec sjlttcrien unt tie �nf�tige bet SBenen nicijt allaquo; bleibenbc, ieflimmte @c. fait bcttatStet, funtetn in einem fleten aBe*fel begriffeti getagt raquo;eilen mufTen, melit raquo;et�ntertirtje S�nge tftne beftimmte SB�nte tatftcllen. 3)Jlaquo;it bemetft babei clnmat, tog M copy;ef�Men raquo;on ben Snben ber nocmoten aus ent. roiifeln, unt tann, bag in let neuen ffllaffe fui aBlutfiinf^ djtn bilben, fi* (incinanberrci^en, mit S�J�nben nmgeben,, unb fo fenen (Scfdgfbtoffen, tie oon ben atten @efilsect;en ausgeben, entgegeBWa(4fen unb cnbli^i filt;S mit i�nen betraquo; einigen. 5)iefet ajovgcmg ifi f�t tie copy;ntfte^ung bet SSenen unb �lrtetien glei*, tod) foUen tie SBenen ft��et ent�c()en, al� bic arteriell.
iHJitt man bilaquo; on tern entjiinteten SIScite Bemctlten 8rgt; {(Meinungen ettlSren, fo flellt fiij hierbei golgente� ^erau�.
1)nbsp; nbsp;Jgt;ie 9i�t6e besect; S�eilc� ttirb butd} bie gr��ere sKenge Situt in bem Steile �eroorgebroi^t, unb bobut*. ba8 au� bie copy;ef�fse, raquo;eleje in gefunbem 3uilanbe bloj SlutSbaffet f�hren, ftcS mit Slute f�Ucn, aujietbeitt aber in bem Steile felbfi neue copy;ef�je entfielen.'
2)nbsp; Sie copy;efcamp;malfi entfielt bur* ten Slnbtang be� Slute� unb buriS bie ^lu�fdieibung otgiinif^ voeetenbeu Stoffe anlaquo;quot; bemfelben.
3)nbsp; reg;ie Jpi^e Foramt einmal turd) ben rodeten, fner-giften Seben�broccg im entj�nbeten Steile raquo;or uttb ij! an= tcrent^eii� baturi* ju crtliren, tafibie fltj ff�fftg au� bem .'Blute abfonbetnben XtiiiU fefl werben.
4)nbsp; copy;et copy;djiner} fann allcrbing� butdj ben metbani^ feben iDrntf, raquo;eldtcn bie auSgcbeljuten reg;ef�pc, bie entflam teiien Jlu�fcbMjifenngen auf bic bem entiuntetlaquo;ilaquo;3;f)eUc an-gefe�eenben SJeroen au�tiOTiT, mit Ijemrgetufen unt set?
|
||
|
||
|
||
� 496 �
meSrl tterten; allein Hol aulaquo; tiefem copy;tunke entfteljt tcr @a)merj in tern entg�nbeten Steile nit^t; iennketScimerj fltpt einmal oft bet SlnWwelltma l�ngft laquo;otan, bonn fteftt t^t copy;(Snietj au�t in raquo;ielen gitlltn mit bet raquo;otftanbenen lt;8laquo;Wtoulft in gat feinem jBetdsttniffe unb cnblic� wetben tm entj�nbeten anflanbe on* Steile cmbfinblid), felbft fe()t WmeM^aft, bet welAen man onatomlfcS bie Oegenwatt raquo;on S�etsen qat nicSt nacfemcifen tann. \
Claquo; ijl ba^et mtjl mit uolfem iBec^te onjuneftmen, kaji bei bet (Sntj�nbimg neben bet gejieigettett SW'igteit bet copy;efa^e eine gefieigette SReijbatteit bet Ketsen flattfinbct; unb mi bie emffinblicJifeit bet fonfraquo; netoenlofen Sbeite im entj�nbeten, 5ui}ante anbelangt, fo m�djten roobl in Wefem ^njlanbe bie Slemn, Welcbc ibven @efa6en angegt; .Buten, eine^ettfebaft laquo;bet fie gewinnen unb fo betScbmcvi entfteflen.
SSeobotbtet man ben (Song einet (Sntj�nbung, fo fann Jnan, toenn ftc M felbfl iiberjaffen ift unb niibt in ifctem, anfange ftbon befcitigt raquo;itb, raquo;ier copy;tabien betfelben anlaquo; nebmen, jioei filt bie etfie, jttei fire bie jmeite �tant^eit�= S�lfte.
reg;a� etfte Stabium beginnt mit bem �lnbeginne bet Binwiihing bet Utfaibe, laquo;jelmc bie entjiinbung raquo;etutfacijt, unb ift in feinem S3eginneh oft febt unbeutlicb, urn fo meftt, je �ttlicliet bie Sntjunbung ifl, c�-ioitb babet niijt feiten, fenbern meiflcnlaquo; ttbevfe^en; ift bet etftanltc S^eil bagegen an�gebteftet, bann tteten bie Stfajeinungen mebt Ijetoot, ttjobei bei'm Sbietc freili# f�t ben Seoba^tet bie mebtfteu fubfeettocn copy;smstome raquo;erioten gejen; tnbesect; bemettt man in biefet Beit boeb einOef�flt raquo;onJt�ltc on bem etftantten Jweile, eine lei*tc ainf^mettung on bemfelbcn, bet Sfteil m in feinen gunctionen febon etwalaquo; geft�rt, e� ifl eine copy;bannuna jn beinerien, Betdje befonket� an SenjcgungS. wganen ffd; beutlidj macbt. 3fl -bet entjiinbete S^eit son raquo;ebeutung, fo tteten oud) looljl febon alliemeinete 3ci(ben belaquo; iJnmo^lfeljn� blaquo;raquo;ot, langfometet gjutt, ungetegelte raquo;tefluft u. bctgl. S)ieS)outt biefelaquo; laquo;Stabiumlaquo; ift febt raquo;et-faiieken, mituntct fo futj, boj e8 bei bem (Sinttittc bet . laquo;ntjftnbung nut Slugenblirfe gebouctt ju Ijoben f^eint, ju- , toeilcn fielft eS ft* obet ou* kuttb Stunben, felbft mejtete Soge bin.
copy;o� jtoeitc iStobium jeiebnet ficii bann fcurrtj kie aHmftbli* immer b�^et fteigenbe dntwidetung bet cigentgt;
|
||
|
||
tmm
|
||
|
||
� 497 �
ie Miitvdtbcv iM Organ an ft* felW 1laquo;?quot;'i*' quot;Jlii�
|
||
|
||
o??rlaquo;n*elaquo;nJlaquo;t^tinna^u|gen raquo;e^^
Men it laquo;laquo;quot; quot;a in tem ganjen �Jcdanfe ter laquo;ft^ftflaquo; An ift keifen aWgttit acljcmmt umgt; tic copy;ectetion�-
|
||
|
||
|
||
498 �
|
||
|
||
rcimnen, ober raquo;crflntm in i(Klaquo;Glaquo;atiMt-raquo;'Wraquo;lt;mktn. 3m Smtttelounfte in entiunlungSflcUe mirk raquo;ft no* raquo;ortet imttetcnbm Srifjlaquo; Won cine Slbfunterung raquo;on SBmulic bc= incrft, auf ftr�fen Jp�uten falfi^e aHembranen, Wofi teU ii�n (Sitcr, oraquo;er cmttj atlaquo; fefteve copy;ubftani, ober e� bilben fi* fialb eiterige, ^alb laquo;wfferige, (jalb Wutigc 5B!ajTen, We pcti Unit orgamf* gehalten, unb toenn fie iUiifften jttei getrennten gladjen ftcb befinben, blefe mit cinanber Bereinigen; bieg !ann bann bei fun|Uidi getrennten feilen (tattftnben, ober outraquo; bei Organen, tneldie im normalen #9632;JuHanbe getrennt fmb; im crfleren Salle tommt biefi raquo;.JB. raquo;or bei ber Teilung reiner copy;t^nittttunben raquo;bne giter prima inteu�ione; am f^ncUften unb beutliiSftcn erfebei;. nenSlfterorganifationcnbci reiner entsunbung in febr blutgt; reimen Organen.
Sieben biefen oHqcmeinen copy;ijm^tomen im jtteiten copy;toraquo; Wum treten no* 3tebenf!)mraquo;tome raquo;or, bie bauBtracblidi burd) bie befonbere SebenSrcrm belaquo; ergriffenen Organlaquo; be. iingt werben. Sie befieben raquo;orj�gli* in ber St�rung ober raquo;�uigen Slufljebung ber 8unctionen belaquo; urffr�ngli* ergrif�fenen Steilelaquo; unb confenfuell benachbarter Organe, unb elaquo; fommen g�lte raquo;or, mo blo� Jierbur^ bie befonbere Sorm ket gntj�nbung gu ertenneit ift.
0�i^t feiten entftebt raquo;or bem gintritfe ber aHgemeinen (�riftlaquo; partielle (�rifi�, befonberlaquo; in benae�barten Organen kie fi* km* raquo;ermebrte copy;ecretion in benfelticn tunb geben' unk kie man kann teidjt f�r kic allgemeine Srifilaquo; anfeben unk fc fi* tftufeben fann, inkem neben kiefen raquo;artiellen (�rifen kie gntjunkung in kern urftjr�ngti* ergriffenen Sbeite nc^ im copy;teigen begriffen ifi.
iDie copy;auer kelaquo; jmeiten copy;tabiumlaquo; ifi raquo;erfebieken unk touert 4 bilaquo; 8 Sage im '.allgemeinen, rafdier ifi ber SSer-lauf in ker reinen aebteu Sntj�nknng unk in ber eretbi-f*en entjunknng, tangfamer in kec gorm, meldie mebr in ker rejprokuctiraquo;en copy;raquo;bare raquo;erlauft; bann tonn fie felbfi SBoSen lang pnebmen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; '
�in rein nem�felaquo; copy;tabium iann man bef ker 6nt��n-kung ni*t auffinkeu unb bei ker crettiif*en gorm tritt kotfc immer nur ein Slnatogon.kelaquo; mirftiejen nersofen Bu. fianbe� blaquo;raquo;cr, iuobei bie rein entj�nblidien Buf�lte etmalaquo; jur�cEtrcten; (8 tommen kann tromiifige copy;tjmptome in kern entj�nbetlaquo; oker in beuo^barten Organen, brennenkefiiSc Heiner, Sorter, frequenter SPutlaquo;, unk bolk nimmt ker gonje'
|
||
|
||
|
||
� 499 �
Ora,iiillaquo;mu8!UnH)dfi untet tiefen raquo;laquo;IjftUmfien geamp;tinbtm fi�ticBuntte Me �ranMctt lti*t in raquo;ttlitfcn Set,, in laquo;tanraquo; �ber, txiijex mm tiefen �vfKOto au* mit bem Stamen ��rnnv�iitfcenj bejeiiSnet; tann evrei*cn �ffe SftmiJttme ten io*ilen copy;can, tic $iit raquo;irt Dcftifl ferment, tic mfa flciaelaquo; fi* laquo;mmlaquo; *quot;gt;*.' flaquo;11' in *a? laquo;quot;laquo;quot;laquo;otSe, iBtaiirotfee, We anf*raquo;etlun� uut Jjarte elaquo;ci*cn ten fyo�)--ftcn Ovac, ba @*merj nimmt immei tneftr ju, tie ge= laquo;etion�otgane fontem nititlaquo; melji ab, tooBl aber enge, flen (Stfutate unt talaquo; allgemeine Seiten tc8 gan�en Scraquo; gani�mulaquo; tann tabei fo gefleigert feun, tasect; raquo;ciUs tajajilt te� Stecoenfieljer� Dmcmitt. , ,,^ � . -i 33Kt tiefem �uftonbc fann fe^t Jct*t tet all�cmeme Sot belaquo; aanjen 0tgonilaquo;inu8 cintteten: 1) ��enn Wwn raquo;laquo; tec Ii�cSften Jp�be tlaquo; �rantfteit ta� ent��ntcte Organ ci= neu beftinen Smc! auf fddje gieicnorgane ma4t, tie jum Seben uncnt6e|vli4 fint, tag lecen Suncticn aut�eijo--ben Witt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; _. , . m.�-
2)nbsp; aBcnii ta8 Jeitente Organ felfeft raquo;on ^o^cr SBi#ig= Seit ifi nnb in Srant iibergcM. #9632; t. � .. _ _ ,
3)nbsp; SBcun bei eintretentev copy;itetung tie �unction teflelquot; im mm aufgehoben mit* otet tie eitetung einen raquo;cud ou� mit (jievMivcb l�ljment wirft, wobei tie Bntjunraquo; tuna feibft noiS ijarticll raquo;or^anten fetfn tann.
4)nbsp; 35uici) abnormen �ierlauf tet (Snt�untung, laquo;rlaquo;mjlaquo;t copy;ntjuntung, aSettitemii�,aB(iitcrfu^t, SBerijartun� etter
'aBit'icm �weiten copy;tatiunt ifl tic trfie JJrantiieit�tifttfte ticfdilofTen raquo;nt ti tritt im normalen S�crlaufe ter Jiraiit= beit ter laquo;cginn ter jmeiten�ranfScttSbalfte mit abermal� swei copy;tatien ein, mit teren glii�lidter copy;eentwun� ter normale @efunt{)tit6juiiiint juruefgetebrt ift. Ser nov. male �u�gang einer ffints�ntung ipt aeTtfietlang unt (Siternna, tie (Sinige at� ein nnb baffelbe anfeilen, utraquo; tern lie unter �ert�eilttug nur motificirte, unftefttbare, nt^t in tic �u�ere SeobatStung fanenbc eitevung raquo;laquo;?#laquo;laquo;laquo;� Scr abnorme auSjang ter (Snts�ntung tft Bttlidjer Sot ober Ssvant, Stccitiraquo;, ^tonifdie g-ntjimkung ober Slacraquo;-irant^eiten, tie aurfi kui* Somplicationcn mrt anbern �rantjtiten entfieSen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; f., ^. t...� .�
reg;ebt tie (gnti�ntuna in ba8 tntte copy;tatiuw ter Jtranttcit, ba8 erjie ter jweiten �ratttfteit�Wlftc,. tin, fo minbert ft* bic contvattioe laquo;itStims be� raquo;or^nnkentn ^vo-
|
||
|
||
|
||
500 �
|
||
|
||
cctftlaquo; unb an teten Statt tritt eine entijciiengcfe^te ccpan--fise SSteitung ein, raquo;eltbc abet ben Dorfjct baaerocfenen iju--flanb tbiebct aufjut�fen im copy;taube i|i, bie fru^ec entftan. benen Slftcmobucte befeitigt. 3)abei roitb ber fr�her baite, raquo;olle, fepnettc, frequente Sfut� langfatnet, raquo;eicber, feltenct, Heinctj ber J�lutanbranj, bie SSiitfte oetlicven fid) nadi unb nacS, bie raquo;otbanbenen Slfterptcmcte njcrlen entioebet in bet SertDeilung aufgefaugt ober in ber Siterung anfges loft, bie 4i6t raquo;erliert fi* unb geftt in ben normalen aCatmejujlanb �ber, ber copy;iftmetj (ajit nodi, e8 tritt na* eingetretener (SrifiS felbfl raquo;iuntertcit, �BoSlgef�ftt f�r balaquo; Stierem, bie geh�rten Sunctionen beS urummglid} UU benben Si/eiXi ober ber SDeile, raquo;elcie confenfaell mit tits ten, raquo;erben mieber freier, copy;ecretion�organe fonbern Ir�ftig ab unb iljrc Slbfonberung flettt tritifdie �ntleerung bar; ifl bie gnt��nbung Weit raquo;ctbreitet geiuefen, litt ber ganje �rganiSmulaquo; babei, fo ifl kann ber ganje ��rper reisborer, cntbfinblidier, ifl bie (Sutj�nbung nur rein �rtlidgt; geblie�ben, fo ift biep mit bent betroffenen Sbeile ber Sau unb man mufi Ueteweijuug bereuten, ii'd die fonft Icidit neue (Srtrantung fterborrufen (ann, metefce copy;mpjtnbli^teit felbfl fi(S juloeilen lange 3eit ^iniiel)'-
Srittflattber3ertamp;eilnn9reg;itcrung ein, fo tritt fte nidit immer auf alten S�uncten jugleicfe, oft nur im SWittetbuncte bclaquo; Sbeile� ein, raquo;alirenb bet Uintreilaquo; nodi entj�nbet ifl, ja bei weit ausgebreiteten. Qntj�nbungen tann fclbfi im Umgt; treife bie Sntj�nb�ng noc^ im 3unc6men fe^n, raquo;�^renb im SD�ttetbunetc fdion bie Siterunn begonnen Ijat; unter biefen SBer^aitniffcn entfle6t nicit feiten ie|t erfl allgemeine Sfleaction, Sieberbewegungen, bie man mit bem Stamen eitetung�fteber belegt, unb biefen Stamen oudi babur* begrilnbet, bafj man eine SHeforbtion be� copy;iter� unb Jier= bureb berborgetufene SReaction annimmt.
3fl bie Siterbilbung raquo;otltommen gcWe�en, in berfetben bie Slfterbrobuctionen untergegangen, fo beginnt bamit ba� raquo;ierte copy;tabium ber J?rant^cit, balaquo; jmeite ber !ttei= ten Jlrant^eitS^�lfte, e8 wirb ber jlottgefnnbene copy;ubflanj= raquo;erlufl ctfejt, ti bilbet ftdj bie copy;ranulation, plcjt ftilieft fi* bie Oberhaut unb bie SBunbe fditiegt fi*. Sie 9}e= broburtion ber ^aut ifl oft unbotttommen, ti bilbcn ftdi �Jatben. Jjictmit ifl bann bie Sntj�nbung gefcbloffcn.
copy;el)eii wir biefe iGorgftnge nun etnw� genauer an;
|
||
|
||
1 '
|
||
|
||
.501
|
||
|
||
5)(e Bcctftcituni! iff blaquo; au�gimg tinev entjflnbiing, tci aelCHex tiefe wtfdwinbtt, Ssijvt tai ein toetcmlcttei Zu* fianb in bem ciitjHnt.etcn �f)eile jur�rfMeibt, e� ifl ratt�in Ui-alletiBiinuienaweMStftc Su�garnj tlaquo; entsiinbung unb man muj mtift m��lilt;*fl M Kmii^cii, btnfdben hexitU jurlaquo;f)Kn. #9632;-
�Hirn %itt We 3laquo;^eilHiis ai in kie raquo;otUommetie ui* We MiiBoUfeinmene; Ui tlaquo;t raquo;oWomraenen 3laquo;. HjeUung jitt ba� oSen copy;efagte, iti bec ant)i!laquo;fcmmtnen f�llt man a6n, bag, laquo;J�^renb ein Sfril M Oraanc� iet (imiftiaen 5lu%angt� bet Smfjeilum-) ft* erfreut, blaquo; on= bere Sffteit in �itevung ober J�ranb �bergebt.
. gftncr musect; man bei bet Sevtficilung bca*ten, si iti Ut laquo;Siujiinbutig, toci*e but* fie beenbigt raquo;itb, 3Iu0. fttwigungeh bereitlaquo; erfolgt ttaren ober ni*t. 3ft balaquo; leg. tere ber SaU, toai bei. eben beg'innenben copy;laquo;j�nbimgcn wrliegt, fo mirt bie 3cr^eilung immer raquo;ollfommen fepii, raquo;aS im evfteren 8aUc ni*t jebe� laquo;Di�t ftattfmbel, ba Mefc �tanfBeit�ytoburtc nidjt immer raquo;cggeWafft wevben f�n-nen, iefonber� ttenn fte in ben Suftanb bet ajerb�ttung �bergegattaen finb.
pn innere aSotgang 'bei bet BSclaquo;|eitBng befteljt in Solgcnbem:
1)nbsp; Sie �laquo;Wtenbc ^fttigteit bet �rfeien Wft na4.
2)nbsp; Sgt;lc rildf�firenbc Styttigtcit bet J8(laquo;t= unb copy;aBg. abetir toitb raquo;erme^rt unb befonbetlaquo; muffen bie lefttern in SWtigfeit feijn, wenn beteil� flattgefunbene SlM�Mwisanraquo; gen ju befeitigtn (inb.
3)nbsp; .Qiitt bie SReiguna ju neuet SSilbung auf, balaquo; Slut raquo;ettiett feine er^ljtc 5flafticitlaquo;t.
Setroc^ttt man aber bie �u6laquo;n SrfcSeinnngcn an tU nem entj�nbeten S�eile, fo aewaSrt man Solgenbc�:
1)nbsp; 3)ic Sl�ffie, wenn biefetbe wa^rjunelmen war, raquo;n= �Swinbet na* unb nad; unb raodjt bet gtnj�jnliittn Sorbe SBtah.
2)nbsp; S)ie ^ije gc^t in bie natiiriidjc aBfltme �ber. i3)!Det@*metj (raquo;Ott auf, oft juetfl opt bemgSetf*M)iB.
bch bet �brigen Bmptetat, m�)t feiten folgt al8 Hebet-laquo;ang ju bem normalen ^ttfianbc ein Surfen in ^cm Steile, fottie bie �ntj�nbung mit bemfetben man^mal beginnt.
4)nbsp; Die ffiefdittmlfi oerfcSminbet laquo;a* unb, na*, balb in
|
||
|
||
�^..^ ............
|
||
|
||
� 502 �
|
||
|
||
Utitfitm, bait in fiitjctcr Beit, Wo |d)ou ttioa� 'Hui-((6laquo;)f�ung jugtgcn; fo bauett tit copy;efdwuljl maiHimal nod) tine Beit nadj in SntjUnkuns fort.
5) S)ie Bunction tea SftefleS roirt roleber ftci.
@o wiinfcSen�iocrtl) im (Sanjen tie 3ertl)ei(ung ifl, fo lint tod) audi Ijict �lu3naamp;men raquo;ovljanini, bei tottc^cn itc nidft fiattftnten fanraquo;, j. 58. bei ftavfeu JQueti'diunfltu, bei aewiifen SBunten, bei �u^etn copy;ntjiintungen, tie raquo;on einet Hinera Utfacfec getr�bten, bei laquo;icttfiet tie �ett^eitung talaquo; folgente Sieben fledj ma*en, felbft t�8 Beben gefiibrtcu fann, ka^ettie 3cif(icilimfl in tiefen S�Ucn nur mit �gt;ot= fi�)t bewirft aerten tarf.
SBJan tonn tie Bertfteitung funillicS fcersorrufen, fi'e Wirt aber nueb in vielen S�llen lura tie Statur, oftne ans gew�ntte a)iittet, bemittt! tiei legiere ift inteffen nur bei leiebtern Sntj�ntungen ter gall mit tann aufjenem in ten S��en, wo eine SPartie te� cttranften Sbeile� einen an-tern'21u�gang nimmt, ol8 ten ter 3ertl)eilmig; fo-j. SB. grtt tie Bettfieilung in ten entjunteten S�ntern einer �Bunte raquo;or fi*, wenn tie SBunte felbfl ficb burej reg;iterung gefc^loffen bat. SlUein man tarf feineiwegee annehmen, taS tie Bertteilung iete�mat erjwungen Werben lonnc, im (Scgent^til lommt e3 gar niejt feiten raquo;or, tafj Bertbeilung eintritt, w�btenb man ISiterung Jerbeijuf�bren ftrebt, unb (Siterung, intem man fidi-bera�bt,Bettpeilung gu bewirten; tiesect; liegt tatin, tag ter �ljaracter ter reg;ntj�ntun9 fidj oft entic^ieben nad) ter einen ober ter ontetn �luSghng�-feite binncigt.
. gaffen wit tic 3Rittel in'8 3Iuge, turtj welche tie Bet. t^eitung btwittt wetten; fann, fo jetfallen fte in jwei #9632;amp;au$tteil)en, in �uSetlidje, wei$e unmittelbar auf ten entj�nteten SDeil angewentet wetten, unt in innere, welche turd) allgemeine Sinwittung auf ten ganjen S.�u raquo;er aueb jugleid) wo^ltt�tig aiif ben erfrantten Zitil (5in= (lu6 �ben.
Unter ten erfiern 3J!ittcln ijl einelaquo; ter raquo;orj�glicbften, bcfbntet� bei ftifdi entjiantenenentj�ntungen, tie ��lte, tie man in tet Sorm raquo;ou Umfdil�gen raquo;on taltem ��affet bicvju raquo;ielfadi btnuet; man tann tie JMlte taluvrt) nodi fieigern, iav man copy;aljc in bem SBaffet autl�ft, obet copy;tbnee, (Si8 jufegt. 3u bem etflcttiBufaS tann man ge= meines �ccbfalj benu^en, fonft abe)?!iu(4 Nitrum obEtSal aiinnoniacuin, ta3 felbft eine beteutent jfvtljcilcntc SBirlt;
|
||
|
||
raquo;il| ii I , a^^HB
|
|||
|
|||
- 503 ~
fung itm. SReit itotim�m ift in 3ufa6 raquo;on Sauren �u Mm ��affer, lint untcc iiqm mirtt tie effuif�utc fcftv tic Sertljeilutio btf�tcernb, mobci tcv SBortdetl no* 6tr= raquo;crtvitt, basect; fie ten anbrang m �eiutt� m�jiflt um un raquo;i�rftrttt in ben SJentn mmbcrt. 3nicfFen tarn malaquo; audj Acnlum suiphuricam, Acidum muriaticam, baju jpeclaquo; raquo;cnjen, iiefc natiivlic{) nut ira raquo;ertunnten 3uf}an*t, um; Jut* biefetbcn nidjt ju amp;m. Sgt;ic Sfmobnlidjcn faiten UmfSI�gt iefitiitnaxxi 2 Reifen SBaffev, 1 Sljcit gffig laquo;nb A fealmiat. SBitt man fie nod) bucdibringenbet tna= rten, fo taiin man nm A Srannttocin unb X 6amraquo;6ec gufefecn, nebft etwa� .reg;*l(iiu raquo;on ataMfdjem copy;ummi, urn ben Hamv^ei in �lufl�funfl su crftajten.
3laquo; abet bcr entJ�nbcte Zfitil ton lotteret Sertur unb alaquo;8 iiefcr Ucfaific ftart angefcSwoIlcH, fo if} es bann rittraquo; ltd), an* abfJtingitrabe SBiittel mit ju raquo;crioenben, ttwa Alumen cradura,/)upram sulphuricnm, Plambuiu aee-ticum, Ziiicum sulphuricnm, bierljet geh�rt auc$ bet fo= oennnntc Lapis dividus. Bm ^ufig roirb lit bicfem 5n)�tfe bolaquo; copy;oitlatb'Me SSSajfer onaeiranbt, al� eine �liflofung raquo;on I'Jumbum accticum, obot Saccharum Sa= tarni^ unb e� ift Wcsect; atlerbmg� ein aKittel, wclcSe� WneU
|
|||
|
|||
baamp;et es 6ei9lu6Wn)iSunocn nicJit ftiuteitSenb ijl, unb man mufc feinen SScbrau* metr auf bic gntjiinbunqen raquo;er laquo;ulaquo; Bern ^aut unb belaquo; �eUatvtitt beftfctiinfm, fraft fcleibcn quot;:i^,^tttquot;'*tquot;quot;ae2, *quot; laquo;M�aef*raquo;i6tm SKaffen jattttt. *
SJBiU man bie ��lte. hj ilmBenbnng bringen, fo muS man babei fotgenbc giunete im �uge bebalten, bti ben gl�tflitfien ffitfolg Botfcerfejen lafftn:
1)nbsp; a({usect; bic Sntj�nbnns not* neu febn, bann mag fie ben ent�iinbii^en obet fauligen �tatacter ^aben; laquo;Setlaquo; bei lefcterer batf man bie JJ�ltc nit6t fo lange in anraquo;laquo;raquo;quot; ounlaquo; bringen, al� bei bet erfiern.
2)nbsp; Satf tet entjiinbetlaquo; Ufftil nl*t raquo;on ket att l�tBn, baS wenn �luSWiBijungcn in bcmfelben ftattftnbcn, tieft letdlt in SBcttittuno �betgeScn.
3)nbsp; aKufi bie ��lte ununtcrbto�m angewanbt raquo;ttken, laquo;ft bieg nitit ber M� fo wirft fie allaquo; laquo;cUmittel anb fann Wlaquo; laquo;ntt�nbung e�tt fteigem nW raquo;etmitttetlaquo;, felbft ben sBranb fann fit *laquo;tbcif�ttlaquo;n,
|
|||
|
|||
._
|
_:___.......
|
||
|
||
� 304 �
4) -tat tie (intiuntuiij an unb fuv Jtd) uton i-ic 3iti. Owm sum iBrante, fo miijj man bic Jtdltc nirtt annimtien.
copy;8 mtfijringtn hieraus folgenblaquo; trortifiic SRcgcln:
1) i�lojie !846nngcn mit taltcm SSoffer leijlcn raquo;enij, fit muffen njciiujftcni. immer fsvtgcfc!,it ffietben.
}) quot;Bcncr ift tai Umfcblagcn oon naffen Siutcrn, lucldje ftttlaquo; feutlit ju ermatten flnfc.
3) fttlaubt kie relatiue Sage fce8 �^eillaquo; hiefen SCetbont uidit, fo maitt man Setimmftti�ie.
4).S)c6 3ladit8 lafit man tie UmiAlAge gani raquo;eg, Wenn fie nidft unau�gefe^t fottgcfttbtt rofttien Hnnen.
Den Oegenfat bet falten Umfdjl�ne ftettt bie antoen= bung lex noffen warmen Umlifti�ge jur ^arkif�l). vuna ber 3ert(|cilung bar unb ti ffnb btefclben uiite* ben (Betljfiltniffcn onjuKcnbcn, njenn bie Sntjimbung. niidt me^r gonj neu ober wenn ber @*mcrj fe^r heftig ijl, fo. genannte -eretljiWe copy;ntj�nbung i biefe raquo;ertr�gt in ber Siegel bie �lntuenbung bec Jt�ltc nidjt lange! bann t�nn man fie aucfi an foldjcn XSie�ev anmeirtcn, bei benen (latt= ft(ibenbc 3lu6Mnji^ungen leitit in SScrti�rtungen �bcrgetKn; enblicft aber in ben giiUen, too ber Xu�gang ber copy;ntj�nraquo; bung jweifcl^aft ifl unb ber Sinttitt ber Sitcnmg bur* bie Slntoenbung ber JMUe unn�feer unb fcb�blicSer SBeife berj�gert werben w�rbe.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,
gdfit man ben ^utriben (S,l)aractcr ber (Sntj�nbung in's Singe, fo fteDt fi* in biefer Jjinfidjt heraus, tag betfefbe toEccr unbebinat bie �lnwenbuna ber JCAlte raquo;erbietet, noeb unbebingt bie lUnwenbung ber �B�rme raquo;erlangt; allein es ift waljr, bag in uielen Sillcn ber Slrt bie warmen llm= fdjl�gc beffete Sicnftc leiften als bie tatten.
^at man ft* beftimmt, warme Umfdj((lge anjuwenben, fo faim man bie vorder bei ben falten UmfAl�gen ange. gebenen 3�ittel im raquo;atmen 3uftanbe in Stnuenbung btin-aen unb jwor in einem fol(6en ���rmegtabe, raquo;el*er bem copy;rf�llle belaquo; Sftierelaquo; felbfi jufagt, unb tanlaquo; bobei bie !lHaag= leget ergreifen, bo5 man bie Sffiarmc naiS unb natb erh�bt.
3n ben @ntj�nbungcn, welche ben fauligen Character ftaben, unb bann aueb bei foteben; beten sUeranfaffung von ber Slrt ift, bog man eine bebeutenbeSt�rung unb @�raquo;�= djung ber SebenSt^iltigfeit annehmen mat, ftnb bie arbma. tlfiSen iBflansenmittel angejeigt, ^raquo;We man in aufgftffen raquo;on SBaffet ober efftg in Jlnmenbung bringt, bwraquo; botf man fie nidjt toiSen, inbetn, auf bieft SBeift beteitet. We.
|
||
|
||
|
||
505
|
||
|
||
felben iamp;r arom raquo;triieten. reg;ie oHc aufjur�Sceti, Unb if)laquo; vet ju raquo;idlaquo;, baljet nur einige genannt werten f�nnen, als Herha et Flores Lavendiilae, Herba et Florea Horis marini. Herb. Salviae, Herb. Thymii serp^lli, Herb, �n'gani vnlgaris, Strobili humuli, FIlaquo;r. Arnieae, Flor. Chamomillae u. f. w. 3m SiotljfaUe tann man fie ium ^eufamen erfefcen.-nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ...nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ,
3n ten g*llcn Aber, tt)o bie gmpfinMiditeit groi ijt, \it Hoffnung auf 3ertfteitung fid) allaquo; ungeWiB tarftellt, o�r wenn man e� mit einer Sntj�ntung ber aDt�fen ju ttjkn but, fo Kiflen laquo;ISbann bie nart�tifeben i�flanjenmittel,Tiin gorm laquo;on J��ljungen ober Umfd)l�gen angemenbet, gute 3)ienfie unb tonnen ebcnfotooljl bie ^ertijcilung bemirten, al8 gute Siterung ^cibeif�bren.
2lu#erbem nennt man unter ben jetttKilenben SKittetn laquo;ueingeifibiftige gl�fligfeitcn, ��ein, SJBeinljefen, laquo;icr, !8uri Ijefen, SBcanntwein, foraquo;'raquo;!)! 'quot; t�lfer ollaquo; marmer �lnmenraquo; bung. Eabei ift ju bemetlen, baji bie J^efe, auf eitetnben unb raquo;erfebmarenben Sdlcben gebraudjt, fel)r berubigenb iuirtt unb raquo;ermittelft iljrer �oblenfdure bie iauebige gitetung raquo;erbeffert. JBiefe Sttittel raquo;�ffen raquo;orj�glicb bei fauliger (Snt. S�nbung, ober bei (Sntj�nbungcn, meldie in foi*en Sbeilen ftattpnben, in benen ber Seben�pvoceB nur trage raquo;on Stat�ten 'gebt, J. 'S. in beu copy;ebnenfafern; ganj befonberlaquo; gilt bicj raquo;on ber Sturoenbung ber �tberifcijen �cle, be� �amlaquo; raquo;ber� raquo;ur aemivtuna ber 3ertbeilung.
33ie ttoifene SiB�rme wirft in sielen g�llen raquo;ovj�g. lidjer jcttjeitenb, al� bie naffe SBarme, unb man benuit Sierju avomatifdjc 5[!fllt;quot;gt;�laquo;nf*offe, benen man au* �ampbei: jufeBt, unb raquo;enbet bieji ermdrmt, in einem copy;�ffe auf ben Sbcit gebunben, an; biefe Sltt becSlnnjenbung fa$t befon-berlaquo; in �t falten 3abrelaquo;jeit.
sBci reg;iits�nbungen in Ibeiten mit tr�gem Seben�prc tti ift raquo;en bem ammonium, aHercur #9632;sect;�lte ju ermatten, biefe fWrteren SBHttel baffen raquo;orjUgli* ba, wo man iUu8= fdbwibungen bet(lmraquo;ft.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� , ,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,M #9632;
5)iefe8 gilt no* me^r raquo;on ben �Kittetn, welcft eine ijautentj�nbung erregen unb fo bur* 3lntagoni8mu� bie (Snt-raquo;�nbung in ben urfbr�ngli* cntjunbetenSbt'l'mnafiigen; ftiertjer geboren bit �lnwenbung be8 gcuerS, ber (Sant�ari-ben, belaquo; eub^orbium, bie t�nfiliiien (Scfcbw�re unb ge= wifiermaafeen alle Siuge, raeldje im �ftgemeinen auf ben
Sentin'laquo; SaWeniu*.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; 15
|
||
|
||
|
||
� 506 �
laquo;anjcn Siixvct laquo;innjitfcnb fcic 3ertl)eiliin9 tinct ottlidicn Bntjuniuiia bcgunftigen.
dsiefe all�emeinen SBlittcl, welcfte tie (Siitjiiirtiing raquo;u Sertlwilen raquo;ermijgcn, lann man fo jufannnenftellen:
.1) 3TJittcl, fcrnct) locldjc fcie laquo;lutraaffe raquo;ermintcvt ttirt.
^2) anittel, a)cl*e tic ju crl)dl)ctc S^tiafeit M �v itni untgt; bei- reg;cf�)jc Ijctabflimmcn. ^fS) SBiittcl, raquo;eldjc tic (Siiifnugimg bcf�vbcm uirt fo tet 8Ilaquo;8fcfin)ifcimg cnt�cgenftvcl'en.
raquo;4) 5BJittcl, wclfbc cililcitent tuirfcn, inbcin fie ein an. ierclaquo; Organ ftant madjcn.
'SI SBJittcl, raquo;Bclriic tic mangclnte Sd�ttgfcit tea gan= raquo;en Ocgani�mu� aufregen unt fo tic ijtrtljeiliuig flcrbci. f�hren.
,@e^en (Dir tiefe 3KitteI einjcln turd), fo Rntcn wir, tag aUgcmeine laquo;iutentleeningcn in (Sntyiimningcn mit laquo;cbt entj�ntlicficm Sltaractcr obenan flehen, um fo meftv, je gef�irlicftcr tie (SntjUntnng f�r ten reg;efanimtorgani8inu8 oter ta� entg�ntetc Organ werten faun; je etler taftn-fca� entjimtetc Organ iff, je nnenUicljrlidjcr fur taraquo; !�e. dteen tea Sebens, tcjlo tringenter ifi tcr Slterlafi an= gejeigt.
35er aagemctnen Sditentlceiung nebenan flebt tic ort= tiefte, tie Scarification.
Sic aUittel, wel*c tie ^laquo;tigfeit ie$ reg;efii6fi)Rem� herabfiimmen, fint unter ten laquo;Saljcn ju fueftcn, iVitrum, IVatrum sulpliuricum, Kali siilphuricuni u. tergl., allein oter in SScrbintung inncrlid), ottr turrti Jtlfejiicre aiiqeraquo; wentct.
33er Silu�fcftwifeiing ciitgeaen Wirten einige iBJctallmittel, . J; ?.� farfcrua stibiatus Calomel, fie jhtmpfcn tie Stuu laquo;gleit tcr arteriellen Saj)i,llatgefaSe ab, befovbern tic Gin. fauoung turtft tic (Sauggef�fc.
3u ten 2Hitteln, wcl*e ablcitcnb Wirten unt fo bie entjtotung sertScilen bclfcn, geh�ren tie trajiifrtien OJur. girmiael, ne fonnen bei geringem Slllgtmcinleitcn, bei (fironiraen Sormen tcr gntj�ntung arigeroantt werten �Jel Spieren, Wellte ju (iredjen raquo;erm�gen, geboren hier. let bieJBredimittel.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;';
au4 tic tiuretiWen aKittel geboren tjintltt
get blafenjiebentcn SDiittel, te� geuet�, tcr t�nfllidicn copy;efiSttuie ijl febon oben getatbt Worten.
3)iebttibentcn, (latfenten a�ittet ioffeit jum innctli.
|
||
|
||
ii*Hi
|
||
���
|
||
|
||
007
|
||
|
||
Sen copy;cbraudj bei tSutj�nbungcn, wcldje bcu fauligen 6()a. ractcr feabcn, raquo;o mitl|in igt;ie allQcmeincSiMtigfcit kc�Orraquo; ganiSmulaquo; ni�tt ani genug i|l. reg;8 ift ni*t m�glitfe, bei fym aHenae aue auftuffi^rcn nui) e� foUen nur tie !!lt= nica, tet Samijfiet evw�ljnt Werben. Sie i�tnica wirft Scfonker� kurcfi i^tc refotl)iren*e JEraft *cn aii6f(t;tlaquo;i^un�en laquo;ttgc�fii.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; i
3laquo; 3ert6ei(ung Mt SntjiinMmgen tr�gt eine yaffellbe 3)i*t raquo;iet Sei, Jtleienfutter, (�iv�nfuttet, i�r�^futtet, copy;to!raquo; (latt .Seu; 5Bm* f�r gleitcftfrciTet.
Sllle SReije miiffen entfernt, abfotnte unt rctatise fremfce ��nser ou� �Bunten entfernt raquo;erben.
SBei mitriben gntj�nbungtn vapt bagegen in Bieten Satten eine met)v n�^reitbe S)i�t.
SSon ber aiUfcdtoi^nng.
3)ie Slu�Wwifeung ift ein raquo;efentlitScr S�gt;til ber reg;nt= j�nbung unb fe�ft nur bann, vuenn bie eutj�nbung gleich im Slufange unterbr�cft wirb, e� tann mitgiu son einer iefonbern j�eljanblmig ber auSWwiftung nur infofern vit Siebe Jeraquo;n, infofern fie iefonbcrS (inrl Ipersortritt, oier in= icm fie �ber bie eigentlidje copy;ntj�nbung 6inau*rcit^t.
3Kan tijeilt bie �u�fdjwiftungeu ein in: raquo; 1) copy;rgiejung, Efusio, wenn �BIutwaffer allein, ober mit mefer ober weniger Slut gemifefet, ober mit einzelnen JttumDen raquo;on gaf(r= ober copy;iwcifjftoff ergoffen wirb, o!)ne organif* ju werben. Jekxfytv geh�rt �- *� *laquo; fogenannte Ijigigc si?afTcrfu*t.
Siefc (Srgieimii�eii finben in ben ^�^len be� ��rset� ober im �etlgewefce ftcitt unb au(6 bie liberm�jiige aibfon= berung raquo;on �tuftigteiten in ben .jjiiftten be� ��risere, in ten (Setenten, bie naturgem�� in einem teftimmten i�rabc immer raquo;orljanben fe?u miiffen; biefer �nftnnb tritt meift CTfl naeb ber Slcmc ber gnta�nbung ein.
2) S)ic eigentli*e 3Iulaquo;fcl)Wi!}ung, Exsiulatio, wenn bie (ui�gefdjwijte SJ�aife taivlUdi urganif* wilb unb ��) baliei meift neue copy;ef�fe gebilbet finben; bicgs4ommt laquo;ntweber imSilbung�gewebe, ba� ben leibenben Samp;eil um. giebt, euer nnf natiirli* raquo;or^nnbenen ober jufatli� ent. flanbenen St�ben raquo;or.
��eibe Slrten Bon Sln�fdiwignngen tommen, aulaquo; pfornraquo; wen raquo;or, ergoffene Sl�fftgfeit unbabfcBnng organifrtf-mrlaquo; benber a)!af[c. *�
|
||
|
||
|
||
508
|
||
|
||
Str cigtntlidjen �lu�fciroitun� ift aBilkimj neuer reg;e. fafe elgen^ entiueket aui tern 3imetn fcer aiu�fdjroifcuna, otcc raquo;on ten copy;nfcen bet alten @ef(ifie nuSgeftenb, im laquo;= ftetn rtadt fid) entlid) mit jenen raquo;etmengent. (Scfolgt bie= flaquo; SProcep jnjiWen jwei fi*l!ernl)renbcn Sl�(i)en, fo raquo;erlaquo; brh tiefe Ijierburti mit einanbet raquo;erbunben, ti entfielt �ferroadifung, fo j. if. tu-i 3Bunben, Adhaeeio, Reunio. �Sie aulaquo;i*n)i6itng, raquo;oeldie in bem innctn @eraquo;ebe ber Organe entfielt, loitb cntroebcr jert^eilt ober mirb Mei= beljbi in bem lejtctn 5*lle bleiben bie entjnnbct ^ewefe^ neli Steile gtojjcr unb oft iintb bflrter, baiin bejeidbnet man biefen ijuftmib mit bem -Kamen aj er H�rtung, In-duratio. tiefer 3uflanb fommt raquo;otj�gli* leiftt unb oft in fcen S)ritfen bor. hierbei mirb bie JEertut bcr Xljeile juroeilen fo raquo;cranbevt, bag man jie nicit me^r fur bie al= ten/ettennen fann, fie nehmen bie Jlcftnlicbtelt mit einem ontern an. Die Anoden Ijingegen l)abtn ba� gigne, bag fie bei auSfetnii^uiigen oft leidjfer unb lorfeter, iiatt l)�r= ter iuerben.
/ SlusWmitungen auf glasen, fotoo^l innem al� �ugern, nehmen oft eine eigene JBcfdjaffenbcit an, ober au* bie, raquo;cltbe bem ju copy;tunbe tiegenben Sbeile jufteftt, j. S. Uec berbeine auf entj�nbeten Jtnocbenftellen.
Oft entjieften auf entj�nbeten Stellen ganj eigne @raquo; bilbe, bie man Slfterbtobucte nennt.
Dalaquo; aSerfa^ren, um bie Slu�fdUoi^ung ju berftinbern, ifl bereitlaquo; bei ber 3ettbetlung angegeben. SBa� aber bie (Sntfernung ber Solgen anbelangt, fo mug man Solgenbelaquo; fefiftoltcn:
1)nbsp; Die gortbauer ber Slulfdittijung minbert unb ^emmt man boburtb, bog man bie S3iltung8t()otigfeit im ganien �dtpet betabflimmt, bur* magere 3)i�t,-aberl�ffe, !Bur= girmlttel, timfilitie copy;efcbiu�re.
2)nbsp; �Jiug man bie allgemeine Sbatigfeit ber auffaugenraquo; ben (Sjef�Be ju er^�tjen fu*en, bur* gjurgirmittel, a3rc*= mitteK wo bieg m�gli* ijl, ober bur* Sfeltur, bur* Sin-ttmomalien, 2)ietcnrialien, Slrnica u. f. traquo;.
3)nbsp; �)iug mair bie Jluffougung �rtli* ju beforbetn fu= *en. mm benufet ^ierju natfctif*e aiiittel, blafenjieftenbe a)Jtttcl,*ener.
4)nbsp; �Shn.man bie Stelle in eitetung fefien, fo wirb bierbur* We laquo;lu�^wiftung ge6o,b4aMMt.�aft -bieg ni*t
|
||
|
||
|
||
� S09 �
in alltn S�Ueii, c� fann foitfl td�atttgc aSetMw�iuiKi tnU fte^en flalaquo; tn gittrung.
i)*Blt;5mf)mt ofcet^evftijvung bcr auSgeftSrei^tcn aHnffc, Hin bcv �ftetraquo;totuctlaquo;, ift oft ta6 bejle unfc hincftc mitttl.
6) 3n raquo;iclcti gdtten tarf in Sltjt bic Slu�fcftreifujig ni^t Ijemmm, fonscrn nur *cm -�eilgiijcife gcmajj Icite^
Si,oit tgt;er (Eiterung (Supuratio).
Siiiigc detracamp;tcn ten eitcruntwijroccs fo, SaJ (tc b�in tie llmnjanHung ic� betroffenen Organ�, raquo;ecmittetfl eiftcv neu cntftantienen abfoiikerntien SM^e, in ein 3H)funberanquot;g�= organ etblitftn, ober raquo;enri ein Slbfonleiung�oigcin iefal= lett i(l, laquo;m giter laquo;b�ufonbevn; Slnbete nehmen eiufncb.on, Job bic Sitetung niebt� onbere� fei?, laquo;Ilaquo; tie fvitifctje 31ufraquo; lofang ier Ergoffenen ober auSgefeitioi^tcn organiWen Snt. smibuiigSmajfe, urn fo baa reg;(cicbgefi)i^t in ber organif^en iWaffe tuicbet feevjufietlen. 35citmacl) ifi ber reg;iter teine tobte, fonberu organic ttbenbigc 5D!affe.
, Sitcr, Pas, nennt man bie auf ober in entji'mbcten Steilen bereitete Sliiffigteit, welche in ifjrctn raquo;oHfornmenen duftanbe tine rafemgelbc Sarbe iat, raquo;on bicflidjer �onl fiaeng ifl, cine gr��ere @*ngt;ere allaquo; aBaffcr Ijat unb frif*' fat* gar teinen @eruc^ beftjt.
Mtitlaquo;rfu*t man genauer, fo jinben fi* bartn Jt�geWcn, fcie m einer Sluffigfelt fefenjimmen unb ba3 reg;anjc afinclt, mit 5(ulaquo;nafgt;me ber garbe, bem laquo;lute.
Der unoolHommette reg;iter ift batb banner, balb bicferi r�t^lidi oom astute gef�rbt,- grftnliii. 3c meljt cr raquo;on bem guten reg;itec obioei�t, tefto weniger gebiiftrt ibm bic= jet raquo;tame unb man nennt biefe abfonbernng, bie befonber� t��attigett copy;eftbvDfircn jufommt, 3au*t, lehor.
(Sitern Mleimabfonbernbe iJUcben, fo cntfteljt ein reg;e= mif* raquo;on @*leim unb reg;itev, eiterartiger reg;4Uim,.Mtt-cu8j)nriforini8,
fiiter entftefet nie oSne uorfeergegangene Sutj�iibimg, tie laquo;ntiftnbung tann �berfefeen merbeii, il)r �Jvobuct be: nieift if)laquo; raquo;ocige ?luli)efen6cit, raenn au* nifbtin bcm. fclbclaquo; Organe, ba� eben ffiitcr abfonbert; (Sitcr fann re= forbirt unb bnt* ein copy;ecretionSorgan au�nefdfiiS'en iraquo;cr. ben, j. i�. bei Sangengcfduo�ren bnrtj bie ajieten.
SHdit immer itautbt bie entj�nbuna fe^r jeftig ju fe?it, nm giterung ju bewirten, heftige gnti�nbungen bringen oft feine (Jiraquo;erim� Ijcroor, fonbern blop 21u�fd|laquo;ji6ung.'
|
||
|
||
|
||
� 610
|
||
|
||
i�ctradjttt man einlaquo; S�unbe, tic ft* in eitcruim UM, So gewahrt mnn Sotgcnfcc�: Stadi gcflillterSBUitung bfctdt ft* kit g(�*c mit Kti�tv oin WH-i�gelMirtio: aiu�f*n)i8ung, (lLgt;raquo;clfl)cr fitt) neue (Scf�se evjeugcn; anfangs 6au*t tie gwije Sl�*e SlutttafTet aulaquo;, ta� fi�) trcjifennjeife anfom= nftlt, ken S�ertanti tiur*n�jt otet an ker Suft raquo;ertrottlaquo; roenn tie copy;teile unbekeeft ift; na* unk na* tommt i fcic eigentli*c (Sitcibilkung ju copy;tanke, kee elfte Silaquo; .._.ft aber immer raquo;�fterig, feftft looftl mit SBlut gef�rbt, iDffb erft ftater in raquo;oUtomnincn copy;iter umgciuankcrt; kag kicfec �uftank erft na* kev 31cme ker copy;ntjttnkung entfteftt, beroeift tie raquo;orljergegangene 1)tit)t Si�tit unk igttjt, felift raquo;BJigfarbigtcit ke�SI)eile�! mit ker giteruhg wirk kiegla*c rofeurotl) unk unter kern (Siter bilken ftrt) kie glcif*ro4rii= eben, kie Grannlatio, n)cl*e kann kie ��hmke Mliejen.
Sntiledt kie �iterung an copy;teilen, kie ni*t frei na* SIii�cu liegen, ober ift ker eiter eiiigef*loJTen, fo finket man onfftngtid) eine borte, gleicbmdBige reg;ef*n)ulft; mit eintritt ker giterung merken kie 3ufcit(e beftiger, befon. fer� ker copy;*mcrj/ n)e(*er fl(*fenk toirk. 9la* unk na* tntftebt eine toeiebere copy;teile an ker �kfcbwulft, mit Stoib-t tcr/- Sn'J'inkuiigSjufotle, kie Jgcmt wirk na*giebigcr, erbebt jid) an ker copy;teile, raquo;irk ftjiftigcr, kie $aare werken Icefer, kie �sstetlc �ffnet ft* unk claquo; ftiegt (Siter aulaquo;, oft im anfange k�nn, blutig, fl�muerig, unk unterfu*t man kie (Scftbmulft, fo flnket man eine -SWe, kie ft* glatt on= fublt imk feine SlciWmSricben jeigt, kiefe ftroffen aber balk beroor unk fcbliejien fo ken SRaum, voie laquo;ufierii* kie ��unkc.
Der laquo;u�gang bilket p* bei �ebten (Sitergef*tt!�een nur an einer copy;teile, meift na* ker Oberft�*e kelaquo; Jt�rkerlaquo; bin, ort raquo;eit unk ma*t einen @ang bilaquo; jur Oberbout, Kgt;el*c kann medianiftb jerreiSt. (Sine folebe giterpble #9632;raquo;laquo;raquo;raquo;.f quot;?quot;quot; laquo;bfeet), ken SSorgaiig 3lbftcpbilkung.
SBKift ift nur eine foltbe fi�ble raquo;erbanken, allein bei ;laquo; fri* ge�ffneten abfeeffen finket man inebrere Noblen, n)el*e kann fp�ter loobl in eine jufammenftieeen.
Sft ker SScrlauf ker copy;itcrung migfmftig, fo entwiifelt ft* oii8-,kcrfclbcn eine Sierftbloftrung kelaquo; Sbeilelaquo;, felbft i�rank fflltn in eiternken SBunken eintreten.
gaffen mir kie aJnnctc auf, wel*e f�r ken Slrjt infiin-ftrtt ker copy;iterung toicbtfg ftnk, fo ftetlt ft* beraulaquo;:
1) Sap elaquo; g�lte giebt, bei n)el*en,ker Uebergong ker
|
||
|
||
J
|
||
|
||
|
||
� 511 �
eiitjiiubunn in Qitcruiig fi* als njiinfditneraert^ tar|llaquo;tlti bcfDnkev� ilt Heg taim tct gall, roenn bei einer innerm �ranfSeit ft* SlMageninacn nart) 3lujicii auf iK06tt|iart|c tea Jl�vpev� bilten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. . ^ lt;.#9632;�.laquo;
2) copy;in* �fters entjilntmngcn ju tcobaftten, bei nmraquo; (6en tie Siterung gar nidjt raquo;ermieten njerben tann. *
3) 3ft ti aber and; nidit feiten umge!ebrt, baB monibic gitcrung Ijerbci�ufuftren ftrebt, oljne bajj man-ira Stoiraquo;! ift, biefi ju ertetflieii.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;t. raquo;..,. f- ,
4) SMuj itt Dielen-Sallcn ocrfucbt raquo;uerben, tie Bitetung burtbau� ju oerljiiten, raquo;a� meift bur* bic Saflc belaquo; betterlaquo; fenen Sljeitelaquo; beftimmt wirb.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; , . t, .___�
3ft ber erfte biefer Spuncte raquo;orftanben, fo bebunt man ft* meift ber a�atme, befonber� ber naffen SHSftrme, um reg;iterung berbeisuf�l)ieii, bie man unau�gefeft anmenraquo; ben inul, unb raquo;erwenbet bann heftenlaquo; iu ben basu notl)igt; gen Umf*lagen frtlcimige, �lige Singe, weKSe ftton biev-tuv* auf ben entjiinbeten Sfteit crWlaffcnb emmirKn. S)iefc 3gt;inge ciiucln aufjuftt^ren, mitre unnttls, fte W - allgemein betannt. 3ft aber ber 5lu8gang m S'teruna nolaquo; imgetmfi, fo tann man jenen aud) no* aromatifaie ajtutei jufcijen, gf)ami!le, ^eufamenu. bergl.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ,� m�
Jtann inalaquo; bie UmfAUge ni*t ununterbro*en in a = wenbung bringen, fo U6t man ftatt if)rev lieber [laquo;quot;laquo;laquo;'''' vtibungen ma*cn unb fjieruber eine wanne JBebc�una
C9fi�t aber bie gntj�nbung einen tr�gen @ang, fo .raquo;eraquo;r binbet man mit ben UmWl�gen belebenbe, teisenbe aiittcl, 3tBicbel, JJnoblau* u. bergl., ober feftt ben fetten ttquot;laquo;laquo;-bunjen at^eriftbe Dele ju, Olcum lerebinthinae, lere-binthi na communis u. bergl.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, __,,
3n folAcn S�tlen, melebe felbfl fjiet nolaquo; in StoWl laffen, ob ni*t bei traftiaer Anregung 3ertbeilung ein. trete, tann mau bie copy;tefle felbfraquo; mit Warfen SWUtrin beflrciAcn, Salben aus Sant^ariben, quot;J't ^quot;S'1quot;''quot;0' unb gett, ein Sljeit bet erftern, brei Steile belaquo; jttciten auf o*t Sfeeile-gett, unb beberft babei ben *Blt;-ltffifraquo;1quot;-s
3ft bie entj�nbetc copy;teile aber febr Mmcrjli*, (o ftiib bann bic Umtcblftoc raquo;on nottotifrticn IBlitteln an iljrem 5�la()C, raquo;. S. Cap'ila nanaveris, Conuun, HyoscyBimilaquo;, Belladoima, Datura strainonimn, bei 3)riifengcf*iBUlften finb Heiba Nicotianae oft raquo;Oll guter aoirtung.
laquo;ei f�ledjter copy;itetung bienen lt;;arbo vegetalnliB, To?'
|
||
|
||
|
||
� 512
|
||
|
||
f'^ffc ureg;'l�i�fulPh,i5- 5lu* f�nraquo; m� UmWIrtqc raquo;on fiffwif'l'�'quot;!. SPflai'Jtniiofftn ma*eii, SHolimiben/ 9Jun=
gcma(ftnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;quot;' m ' aebtatm quot;quot;^ iawn UmfcDWgc
|_ SBon kct JBcrfc^wiiiutig (Ulceratia). Jpian iclcgt fcen ^uftonraquo;, tut man unttt ajerf*w�, tujg vexMt, av�) mit kern Slamtn b�sartige Si.
!^5 #9632; ^ *W** fciquot;!raquo;quot; tuvci) 3llaquo;ftdfung uiit Sluffaughng raquo;etmimittt Wirt, maftKnti bei ber gutartigen gitemng blop ;quot;SSet,,l?B,� abgelagerte copy;toff fid) aufU-f't, bur* biegiquot; laquo;rung entfernt uub unter bem @d)uSe tierfeUien ber gvfah ber etwa raquo;erloten gegangenen aierbinbuftgen ober aJiafie wteber beairtt wirb, hierbei muraquo; laquo;jiebetbolt rccrben, bap VfjrS 1gt;.lefcm *rlt;,quot;S abgefonberte gl�ffigfeit, bfe mel)r i.t ^I'S^rquot;1quot;1 tcm Slaquo;tlt;n (Sitet raquo;erftbieben ift. nidit �trfi'f^ f?1laquo;'quot;quot; Sau*', letor, genannt roirb unb fi* SSfi laquo;H1?- r1quot;1*quot;1,^ tquot;'xi ^iquot; Squot;'quot;1 reg;tcr laquo;nterfcteibet, Jwt, JLquot;1.*-''?quot;1 ^^nt'Sen aiuflofung�material ber gebil'
fcvt ii^quot;-?gt;quot;ltun3�?r?.t'1quot;:te iu* totte !laquo;iiflofunglaquo;ma|Te ber Urtqeile in bemfelben raquo;orftanben fmb.
laquo;s^j * ril* finlaquo; ttan!e copy;teile raquo;or, in gt;oel*ft bicfer SBro-i,i S? *'* S'*quot;' fquot; nenllt man Re copy;efrtjwitr, Ulcus: fie Smmt nl!3kcvf .f evquot;,9lt;quot;: ni*J kie i�ifwnfl raquo;quot;(��eilung an. niger bie eigentlifte giterbilbung eintreten. finkf�' mrn2 t'ie 5li*5n' t''e in Ulceration begriffen raquo;7/(,/*(�c1quot;' R* fquot;quot; Xtift raquo;on aSerfdiiebenfteiten bem nulsJ^S?15 fir.SW�cn balb einer eitetnben 8la*e,, hStSn^fquot;quot;1quot;!?quot;0? ,,bcr quot;' ^n1laquo; Wnveicbt; in an^ laquo;S? ilnftt �,ttt man ',1'e,r, 3ar teinc copy;tanulation, Wog
trlfL^' frf!nl)f ^f�*raquo;laquo;quot; mit umgeworfenen, aurge=
raquo;om�b,f.W- ;raquo;itrll'�'f''nberte 3au*e ift mituntei Sun* ��Sntquot;f't'eiJc,t' quot;quot;laquo;laquo;quot;laquo;laquo;iP fie r�totirt;, hi,,,, *' f*,,l(iri'i'*- laquo;lib ftatt, we jencv, iiir �eiluna 6�TH�quot; m- reg;'3entf,eil fiatt fie tf *er | ung IbeileL*; mf0?Crto*ic auf'raquo;flaquo;nS bei- Steile. 3n einigVn an�� quot;/a8, ?� ti11 �KnWn- Wcint ffc bee einjige Sins, flang auger ber ber SSerfnocbcrung ju feraquo;n; befm Obx. fnorpel belaquo; laquo;unbelaquo; Weint ber lefctere n e borjutemmen
|
||
|
||
\
|
||
|
||
A:
|
||
|
||
� 513 �
5)it Ulceration tritt ein:
1)nbsp; (SS finten fid) Ifteile, tueldjc nn�) Sntjilntungen fail tinjifl in Ulcetation uheclaquo;0en, j. S. getoifft Jtnorptt.
2)nbsp; SBeftimmte �tantl)eitlaquo;formen jeigen flctlaquo; ulcetitente SWdltn, J. SB. qifcttjeroj, JtrABe.
3)nbsp; Ung�nftige copy;infiufTe oevraanteln eittrnte SlacSen in � (acfdmnite. :nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; _nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;�
4) copy;ttllen, We Won iurcS ein? raquo;orjecige entjiintMio beformirt reaten, ge^en bei neuer entj�ntung leicht in Ub ccvation �iev.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; . , , i,
5) Sobalt ket Sranb il^ tegrenjt, entfielt iete�riial Ulceration.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; -J,
ajjan tann ti^et fcic-Ulectation nur al8 emen ubetn ausgang ter copy;ntj�ntinng anfel)en, ker nur feftr tebingt einen Stuften fdjaffen tann, man mug it)n tiager raquo;erraeu ten fosict miigli* ifi, unt mug fucten, ruenn einmal SaS ,
|
||
|
||
aatia aller ulcerirenten reg;4�ken.
Um bicfen Slu�gong raquo;u betuertficlligen , toenbet man inraquo;, ailgemtinen angegeben Solgenbclaquo; an:nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;' � ,
1)nbsp; SHan fucSt bureb crtli^e SJebantlung bie raquo;erf{iraquo;(i= re'nbe Sl�die in eine eiternbe umjunjanbeln:
a) Dur* laquo;reiumfcbl�ge
bl Dur* Slnwenbung mctnUif*er SBittel.
c) Sur* SReismittel au� ber Slaffe ber balfamiWen
d)'iur* friWc laquo;Bftanjenffifte.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;-I
2)nbsp; a)ian jerftiirt bie utcerirenbe St�iSe but* Sle^mittel unb erregt fo bie laquo;iiterung.
3)nbsp; SBian reenbet baju ba8 copy;htbetfen an.
41 3laquo;an nimmt bie ulcerirenbc Oberflil*e quot;quot;t bem alaquo;e[. let loea ober aiebt ibr bicrtraquo;laquo;* quot;nt anquot;re lt;8tf'c'lt' *quot;� roanbeft raquo;. 33. eine Siflcl in eine offene aBunbe.
5? laquo;Dion entfernt mit bem Keffer ben ganjef laquo;Untren, btn i^eit.
SBon bem Sranbc CGaoerae,ia' Sphacelus).
S)a8 Scben f�brt jeben Organilaquo;mulaquo; *� jlobe ju nnb fo mulaquo; ou* ber 8eben8j)roceB, bet M gcroi�etinaaSen atlaquo; ^laquo;maroftetjflanjc in einem laquo;in^1'quot;quot;laquo;1raquo;quot;''t,c8 deg;f'8',n,laquo;� mulaquo; utifre bet Sotm bet Cntjimbung borfleUt, SieftK laquo;lt;h.
15 *#9632;
|
||
|
||
|
|||
� 614 �
jcliien Sijeil, feinen Si�ger, kern raquo;ttticSen Xoic cntaegcii. rSiinaen tiinneh.
copy;en ^uftani, in welken eine enJg�nkung ten raquo;on iJt
bcfaUcncn 5:6eit tiefem ijttli*en Sobc elaquo;taegcnf�l)tt, ncnlt;
pen tuir BeijienJBrant), Gangraeua; ten �ttli*en lot
#9632; felbfl kn� qirobuct jenelaquo; �ufianbe�, tejeiftnen wir mit
tepi SJamen fatter SBvant, Sphacelus.
|Se6tercr fann nidit'mcfii (Segenfianti ke* SBeSaniluna teBn, er neft�rt ni(t|t in fcaS SieUSi ie� Siebenten, er de-raquo;Wfe Sft onorganifc^en Siatur an.
jn ken Stank ge^cn (Sntjilnkungen iitct: t ;?.' Melaquo;a fie laquo;djt entj�nkli(*en e^atactet� fmk, laquo;bet fo Sfamp;fl Mftceten, kaj kic raquo;taturfraft etf*i)))ft Wirk.
Z) J�Senn kic Sntjuntung ken fauligen S^aracter ftat unk kaber kie 3:batigfeit ker copy;cfa^e ju gering ift. Sie i t6�tquot;t^'f*quot; reg;nt*ftnt'un9 iwc�gt; Unterliegen ker
|
|||
|
|||
ffi
|
;.' ' --quot;quot; -^.laquo;..v M*HM/ B** **raquo;Mraquo;*quot;U Cllltt WCltCbUlIU till,
if tin keren ctemifcje oker me(*anif*e Urfadie fo fteftig (Sntj�nkung gor niiit oker nur fur tune
|
||
Hi! emi.quot;teIt ^S'- fn bettoffenen S^eil fogleicti abfiel ven maajt,
,*?eHn}v!t auf *'laquo; 3ci*en, ttielcbe ko� eintreten einer fltMen entjunkung in ken brankigen �nftank tunk geben, to linket man, taf atte 3uf�Ue ker (Sntjiintung fi* fiinett jteigern unk mit einer ungcraquo;�6nli(bcnsect;eftig(eit forttauern; laquo;Ifr* laquo; ^nn�ra�J,lt'?nI, turdjaulaquo; fein 3ei(*en auffinken, Wel^elaquo; tie enttmttelung ker copy;itcrung raquo;erfiintet, unt no* tteniger fink 3en*en ker Bertbeiiung Borftanten. 3ft ker Sfien fo, kag man kie entjiinknng�rctfte an ibnt maftr. ^En�'lnnf J? 8ci3raquo; M t'Efe al6 in'� laquo;Wulictte oker ^,7Slr1ScAielc!,te SPutpurrotbe; ter copy;tbrneri i|i tabei 2J9K5 sect;** ^'S'S' t,ie *'*e litennenk, kie copy;efdiwulft raquo;er* w^fL'S raeiflno* weiter uns man Mt. wenn ter a:()eil af�,^'raquo;quot;0 J^ flquot;quot;^- 3n ken meferfien gallen tritt augememe iReact(on ke� gonjen K�rperlaquo;, gieber mit fe�r gcftcigevten @t)m|)tunien ein, ka8 gern fefir raquo;eftlg auftritt, l'quot;'laquo;raquo;^quot; cm innerer Sbcil in JSrank iibcrjugeBcn kroftt to Itellt fi* r)iermit cine betcutcnte, auffaaenke Slcngftlid). sAam fv(quot;ltcll .Pici-c� ein unk gar ni*t feiten treten liA ;tnC8�?iHfaUc laquo;quot;' 6crraquo;or. SJicfer ^uftanb bejci*net ^�^�laquo;^quot;3quot;'1quot;^*quot; enttiiiitung, unk raquo;enn aUnn? ken m bcnfelbcn geratjen, fo ^nkct nwn i6re^lS�Sen ka.
|
|||
|
|||
|
||
513 �
6ci laquo;ufr�llcnt txc�tn ein es toitb tin Mutigt� 3Bafftr au�gefd)\raquo;itt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, , laquo;, t
copy;tivbt ablaquo; ket iE^tit laquo;Jirfli* ab, tritt bcr ortlid)laquo; Sob ein, fo (j�ren mit einem SJiale bie Sntj�nbuiuiSjufalle auf, ber Seftifle @(*mew wanbelt R* in g�ftUofi�feit um, bie laquo;ite mttilit ber Sobtent�lte, bie buntte 9ictf)e geftttn Wnjarje garte �ber, bie copy;efdjwuljl wirb teigig .fallt ju= fommen, lamp;it, toenn man barauf brimt, eine ajcttierattg raquo;uriitf, ber Sftcil troetnet ein, ober Wenn Biet S�lutwaffer fi* in i(jn ergug, fo tritt fctncll faulige Slufl�fung beffeU ben tin,ber$ul8 wirb Wnell, leer, jagenb, au�fehenb, teil fAeinen bit Siliere in ben erflen OHomenttn rultiatr, wo^ltr, freffen felbfl etmolaquo;; allein ber eigentftnmliAe SUlaquo;, bie befonbere Jtbroerlialtung, bie talten erttemitaten, ber au�bredjenbe talte SclimciB, bit mitunter raquo;orfommcnben blutigen Slu�leerungen Scjeiinen ben Suftanb binliingti*. aSBar aber ber Sbarocter ber raquo;orteraettenben (Sntjun. bung faulig, fo fmb bie BeicSen belaquo; einfretenben Sranbelaquo; ni*t fo auffallcnb, befonberlaquo; i(i tgt;ai allgemeine Seiten unraquo; beutli*tr au�gebriiat, iiifofern ber SBranb ni*t einen in= nern JEamp;eil betrifft, ja elaquo; giebt g�lle, wo bie allgemeinen 3ei(bcn ganraquo; fcfilen. an ber leibenben Stelle mangeW mandimal olle (Sefittulil, ober fit ift unbegrenjt, waiferig, f*neU fidraquo; au�breitenb, bieSt�tbe beSStjeift ifl bla6, Welt in ba8 copy;elblidie, �Bl�uli^e, ber reg;*merj ifl oft mir un. bebeutenb unb iu gleicbcm (grobe bie -Sifee; betrifft ber^u-flanb eine eiternbt gla*e, fo Ij�rt tie gute ISiterung auf, e8 raquo;lirb njajftrige 3oud6e au�gefonbert, ber Ortlube Sob tritt oft ganraquo; unbemertt ein unb nur feiten trortnet bet SJeil ein. Biet eljer geDt er in faulige �lufl�fung liber.
Xxitt ober ber SSronb, wie eben erw�hnt, gonj fttmeu, bur* fe^c Jeftig *)irtcnbe diemif*e ober meAanifae Ur-fodien ein, fo tonn man ben SBorgong babci gar niebt te(bt woljrneftmcn unb nur bie ffintj�nbung ber bie branbigt Stelle umgebenben Steile bejeiftntt bie copy;otbe; biefeBnt. j�nbung ber Umgebungen getyt babei leimt au* m;�Btaiib
�ufet bei ber 3crt^eilung, ifl er m�gli*, bfl6 atteSluraquo;quot; fl�nge ber copy;ntj�nbung in SBronb �bergtjen. s
#u*t man na* ben vv�bi�bonirenben llrfortcn belaquo; fflronkelaquo;, fo fiellt ft* f�r ben fauligen SSranb Scroulaquo;, bo? eint f*wa*e gonflitution fi* im 5lUgtmeinen llaquo;*t tasu 6mneigt. 511laquo; SttH*t brlaquo;bilaquo;bonirenbe Urfo*e fltljt man
|
||
|
||
|
||
� 516 �
an fcolaquo; Won raquo;orljlaquo; einmal tagewjefene alei(6e Selben tea %Mt-intai em unb baffelbc urfncfilidje Sicment, aHbann entwirfclt M ^icr leister ber faulige SBranb. Slufetbem abet tommt berfelbe an* leidjt in ben Seilen jum aSorlaquo; fdjem, welcfte roeit entfernt Dom ficrjen liegen.
3ut entwiitelung be8 eigentlicjjen ent�finbliAen Sran. belaquo; bi�ijomtt tefonberlaquo; im allgemeinen bie allgemeine ent-��nblitte Slnloge belaquo; Organismus.
,S)erurfncfilict)enancmcnte ober, laquo;)el4e lei*t ben SBranb herbeirufen giebt e3 eine groje SHei^e; fo neigen fitraquo; ge-tttffe JJrantfecit�formcn fejr baju ffin, raquo;. IB. ber aJiiljbtanb, unb einige rtierif*e Oifte, j. S8. Schlangengift. Ibenfo erfolgt ergern na^ fieftigen tSemifcben copy;infliiiTen, iioc6 Warfen aesmitttln. 3fl eine metf)anif*e ginreirfung ber ?#9632;' bSP, quot;f iie Organifation belaquo; Zfieili fe^t raquo;erft�rt, ber freien SBlutbetuegung ^inbernb entgegentritt) fo fann fit um ben raquo;rnnb na* fi* jiejen, j. S3. copy;cbuSwunben, raquo;eftige QuftWung ^ ju fejler JGerbonb u. bergl. �raquo; ^quot;tJ''9^annte quot;�*ft' Urfacbe, b. f). ber JBranb felbft iB bie Slufdebung bet SebenSt^fitigteit in bem betroffenen Sftcile, eine| lt;j:[)cil8 burlaquo; Ueberftannimg berfelbeit, ober burcb foglcilaquo; imSeginn ber Jtronf^eit $3) borjleUente Un. terbturfung berfelben.
reg;*reitct ber SSranb immer Weiter, erfafit fortwirfenb #9632;einen qjunct no* bem anbern, fo nennt man if)n unbe. Saf?*niw #9632;Stan1' Mquot;* bilaquo;flaquo;r i(raquo; bonn uiibebingt t�btli*; bilbet ft* aber batb eine (Srengltnie, wo ber abgeftotbene Jbcil ft* raquo;on bem tebenben trennt, fo iR biesect; begrenraquo;raquo; ''L^M1quot;1' raquo;laquo;Milaquo; tonquot; jum Sobe f�^rt, wenn foalei* anf�nglKb em jum Seben unentbe6rli*claquo; Organ raquo;on *m betauen wirb, ober bolaquo; allgemeine Seiben, ba6 ijn bealei. A^^'Ki^'Watlaquo;'' Ti* fo (leiaert, *baS elaquo; bolaquo; Seben aufftebt obf*on ber Sranb felbft ftiU fte^t; ober elaquo; wirb bie faule 3ou*e aulaquo; ber bronbigen copy;teHe fo in aBenae oufgefougt, baf *ietbur* ber gonjeOrganiJmuS�uSnmff
5lCw f''laquo;laquo;quot;quot; copy;efunben eine neue copy;ntj�nbung, Wel*e fo wie lebe entjimbung (ille betonnten Slu�g�nge berfelben laquo;�laquo;fe,. ^,c reg;cen^ ^'^ ''e�ci*nct Ti* bur* eine tiefe Sime mit einem rotten @rcm(lreifcii, unb bet abge. ftorbene; tobte, 6ranbffle Sraquo;.laquo; fallt entttebet gona ab,
|
||
|
||
|
||
� 517 �
anbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; _
oklaquo; aliev tt iBirt in gotm raquo;on copy;diotfcn oraquo;cr iaucftt�laquo;laquo; Vluft�fung entfernt. .
3fl tk JBcgtenjunq raquo;oUtoinmen, fo fliegen M an l^t aud^ bie ftarteten SJfutgefajilaquo; uns klc n�tljige lllceration jum �lbUfen oker abfallen be� ergriffenen SljeiU bleibt in ijren Orenjen, iafier bann aucp teine SBlutungen ent. (teilen; im umgele^rten Solle treten biefe ein.
S�r bie Sfrognofe tann man feftfletten, bas fie immer mejr ober weniger ungiinflig ju jletlen ill. 3)er btanbige Sfttit ge^t jebe�mal oerloren; ift cr jum Seben unentbt^r-li*, fo i(l biefelaquo; baftin, erfolgt bie SJegrenjung ni4t, fo ifl e8 jebeemal raquo;erloren. aBiinfcSenSmertft ift ber Sranb nur bamt, raquo;enh burdraquo; iftn raquo;crartete copy;ebilbe entfernt raquo;er. ben, Wobei nat�rli^SegrenjungflattfinbentnuSi bie gl�cf-lidjen g�tle ber 3lrt ffnb aber liufc aBert ber atatnr, allaquo; ber Jtunfi.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� �
��enbet man Tuft !laquo; *gt;laquo;!quot; �amp;eUraquo;erfaI)rcn befm aSranbe, fo befte^t e3 barin: 1) bag man ben Uebergang belaquo; bcipen SSranbe� in ben fatten ju raquo;erftinbern fuiJien unb an feiner Stelle (Siterung ober ^ert^eilung Serbcijuf�brcn jircben mug.
2) anug man, luenn ber falte sect;8ranb eintritt, bcffen JBegrenjung unb bie abpegung belaquo; abgeworbenen Sbeile� beforbern.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, - ,
3n erfterer.sect;inri(6tifJ bie sect;eitmc�6obe in benuften, bur* raquo;eWe iJertfteilung ober (Siterung bewirft wirb. 3m an�fange belaquo; beigen SBranbe�tann man bie bort angegebenen falten SBiittet mit Samper raquo;ermiWt anwenben. Sft aber bie branbige (Sntjunbung fd)on me^r cntwiselt, fo benutt man bie warmen SJSbungen ober Umf*l�ge, um, wo mog. li*, no* eine gute (Siterung ^eruorjubringen, raquo;on aromft. tifdjen, bei Jeftigem Scimerje son nartotif*en iDattellaquo;, giiibenumfcjtas u. bcrgl.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. ,
^laquo;t fl* aber ber faulige ESorafter funb gegeben, fo flaquo;*t man jenen sBJitteln no* Serbe, abftringirenbe 5quot;: Cortex �uerci, C. Hyppocastani, C. Pini u. bergl.
laquo;ei'm feigen aSranbcftnb �rtlitSeabcrlitjfe oft raquo;on gro. fern Slufcen. 3fl aber ber Xffeil bereits obgefiorben, fo raquo;nnen einflie�e in balaquo; Sobte bie Slbfonberung ^tffelben fejjr bef�rbem.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;'r -
(Se^t ber SJhroccg in bem branbigen Steile tm langfam Hnb tr�ge raquo;on (Statten, bann bef�rbevt man einen trottu laquo;eien^eben�gana ber raquo;orljanbenen (Sntj�nbung raquo;laquo;laquo; M= fenbraquo; fReijmiltef! Srtlilaquo; bur* (Samper, lt;rlaquo;r|pent6in�l.
|
||
|
||
|
||
� 618 �
|
||
|
||
ai�jtt^cn, in aScvbintumg mit Serben, akfhingirentien 9Hit. teln, felljjl tn6 geulaquo; fann man in getoiffen BsJttn am luenbcn.
3ft tic Sitcvutiii eingetreten unk im anfange fdikdjt, fo muf man (te iax�) reijente Slittet gu raquo;erteffern fuien, ^flangciifc^le ifl fedr sweefm�fig, man {ami fie mit reif genken R�tteln in SSerbintiung aiiBjenien; iann tliun laquo;nter ken jufammengieiienken ��tteln tie Samp;ltttter unk copy;djalen ketja�aJln�ffc gute SJicnfte.
Etrennt fid) ta� S�tte raquo;on tem Sebenten ab, fo cntftrraquo; nen fid; tie abgefiorbenen Sljeile im (Sanjcn, ober uad) unli nacb in Jlnfl�fung; in lefeterem Solle brauet man felgt; -ten mcdiiiniidi iuid;j�l)clfcn unt nur in eingclnen S�Qen copy;tilde mit ter pincette u.f.raquo;. abjuncjmen, J?no*cnfKitfe, copy;glittet u. tergl. auSSBunten ftcrau�jitnebmen. S�ftfi^ tie gante brantige copy;teile, fo rnu� man tief vul)ig abmav= tcp. Srtur feiten fann man tureb 3iel)en tie Trennung btlaquo; fertcin, oter turdb Bettbcilung te$ Sotten in mebrelaquo; @t�cfe, oter tbeitoeife ��egnobnie tie Sadje befdrtern, nnt will man tic;, fo muf man immer einen Streif fce� Sotten nodj am Sebcnten fi^en laffen, um eine s�cr�ljrung tea copy;renjfircifcnS jtoifcDcn beiten mit tem 3)ieffer oter eilaquo; nem anteren Snflrumente ju oernfeiten, intem eine SSer. tvuntung ke8 �ebenten ten Butritt ter faulen SauAc in taffelbe bersorruft unt tann neue (Sntwictelung te8 SBranlaquo; telaquo; in temfelbcn erfolgt.
Slnnjcnuung balfamifeier OJJittel auf ten abgeworbenes Sljcit maebt tiefen einfcibrnmvfen.
SSortommen ter copy;ntj�ntung in ken bcrf(ibieke = nen copy;ijliemen kc� Jfbrjicr�.
copy;ine Ueberfiibt ker (Srfieinungen bei'm SBorlommen ter entj�neungen in ten ^erfd)ietencn S^flemen telaquo; Jtiir)jerlaquo; giebt, neben ter Jienntnig ker allgemeinen copy;rfdjcinungcn ker ^ntg�nkung, kie Slnleitung, wgt;ie man fi* in kiefen Sauen ju raquo;erbalten ^at, unk lafit kein raquo;JSractiter kie allge�meinen yfegeln tcrakljantlnng kerfelbcn leicht auf ten ifm eben raquo;crliegcntcii beflimmten Ball angaffen.
3m ^oaenonnten �eUgeaebe (Siltungegetoebc) Unten mir kieBjiraUc ker copy;ntj�nkung fo, laquo;)ic jie Im Slllgemcincri bereits angegeben fmk, unk man finket kabei jmeciten eine #9632;2lulaquo;fdjraquo;i6ung ju bcoba(dten, bei welcber lie au�gef�wi^te iBJaffe beteutenker, fefltr, J�rter wirk laquo;nfc laquo;inttStWWe
|
||
|
||
|
||
� 519 �
|
||
|
||
garte, ein tern gfeiW �^nlicbc� 3lnfc6en annimmt, (�benfo erfolaen gat ni(6t feiten etglegungen in talaquo; �eUgewebe. ^aben fidi aiusfdjroifeungcn in kctfelben gebilket, fo ent)tquot;e= hen bievburefi nidjt feiten 2lfteityquot;Ulaquo;c.
eiter-WXtiet ft* im Bettgenjebe lei*t unb tie Cnttwde. lung tet guten ditetung- fefteint raquo;on kern aSocl)autcnfc�ii telaquo; �cHgewetieS in einem Sfteile aliju^ange'n; kenn tie Sfceile, raquo;eleSe nur reenig, oier gor tein inneres �ellgc. raquo;uebe enthalten, etn in benen claquo; mit ker ^aubtfubftanj innig raquo;erfeimoUen ift, eitern nur f*njer, ober gor m(J|t, raquo;ie J. laquo;. raquo;ie copy;eljncnfafer, ber �norbel, ber J?no*en.
Sritt in einer entj�nbeten Stelle Utccration ein, fo wirb bur* pe balaquo; Sellgettiebe lei*t aufgel�f't, roai bie @ange. bie fl* bei entftonbenen reg;ef*n)�ren unb SBunben Inlbcn, beroeifen, bie im Slnfonge immer bem �ellgerocbe in ben Broifcfienrftumen ber raquo;JKu�fetn folgen.
SSranbig wirb bo� Sellgewebe ebenfalls, c8 wirb bann entmeber aufgel�f't unb fo ausgef�hrt, ober aber,* roenn bereits aiuSf^toi^ung in boffelbe erfolgt War, fo bilbet craquo; fldl au* raquo;oDl in bte @e|lalt raquo;on Rauten, unb *ttobfen um, l�f't fi* ob unb Wirb fo entfernt. #9632;nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;:
!Die ferofen ^�ute, teelcbe aus Zellgewebe ft* bilbetcn, jeiaen im entj�nbeten Buflanbe eine grojte Steigung jur SluSMWi^nng, unb biefe (teilt ft* Ijier tn jroei Betr*iebeneii gormen bor, entoeber at� tt�geriae 5lbf�nberuna, woburefl bann bie fogenonnten JifeiSen SS5offerfui*ten entfteljen, ober als organiW raquo;erbenbe auSf*n)iSung. SJur* bie Untere Werben bann einonber na^e liegenbe gl�*en leiebt mit em= anber raquo;erbunben, fie raquo;erwodjfen, wie raquo;. S3, bie Obcv(Ui*e ber Sungen mit bem Sruflfefle. SJeibc 2lrten ber laquo;uSs fdiwiteung fommen ou* raquo;ufammen raquo;or, unb bur* bie 3lu�. ftbwifeung Wirb bie copy;ubjlanj biefer fi�ute oft ni*t unbe-beutenb raquo;erbirtt, (Sbenfo tonnen jie ft* in etternbe Slo*en
quot;'quot;Sfc'erirt'einc fer�fe laquo;out, fo bietet fte ni*t8 befonberraquo; laquo;emerlen�wert^eS bor, unb ber in berfelben emtretenbe SSranb ma*t fte f*wotj unb in Wem reg;rabe tmlrb.
copy;eben wir raquo;on biefen fer�fenRauten su ben ipen nobe raquo;erwanbten @Dnoraquo;ialf)�uten �ber, fo i|l jn bemerfen, baraquo; bie (Sntj�nbung berfelben ft* raquo;on bent urfbrimglilaquo; Werft entj�nbeten f�nfte leiibt �ber bie gonje gla*e berfelben cvflrectt^ bo^et ou* ajetwunbungen ber copy;ijnoototiaute im=
|
||
|
||
|
||
� 680
|
||
|
||
nur brteutmbt �Jefa^e mit M brinsen, unk tolaquo;S laquo;m fu Miblet iex Sail i(t, wenn Siift in tie SBuiibe eintrinqt.
. �ugerbm mirl bti tiefen 3uf41len ter S.t}til let ^Onu-raquo;ialfjaut, raquo;etdje fcie reg;eteiitfl�(j)en ket Jinodjen unmittettat �terjiedt, leidjt refotfcirt.
�ilnfanglid) Ijaudit bei einer Sntj�nfcung tiie @Qniraquo;iaIgt; finvtt Weniger lt;it8 gew�ljnli* aulaquo;, lonn fr�tcr aber me^r, unt bie amfonberung fie^t r�fjili*, bitfli* ou�. �lu* fcmmeii bei au�Mnoi^uiigen bie gdtte vex, baB ft�) auf berfelbtn omanifc^ njetbente Slfterbilbungen bitben, fcie an= fangli* raquo;ei* finb, an einem copy;tiete in bie .gliamp;U tet fiaut hineinh�ngen, fp�ter ober bart werken, fnorlpelig, rn�dbern fit^ gegolten, M raquo;om copy;tide abl�fen unb kann bolaquo; (Selen! feftt geniren.
@8 fi'inmt audi (Siterung ber i3l;n�BialI)�ute raquo;or, auf beren innerer SlSebe, ober bei �BUnken au* auf ker �upe. ren gl�i^e, fo mie SBerkirfungen, ajettn�tberungen kets felbcn.
3)ie $oute ber Slutgef�ge, fcWoW ker Slrterien, alt kie ker �eiien, f�nnen in copy;ntj�nbung gerat^en, unk befonkerlaquo; beten innere fer�fe 4jaut, auf raquo;elfier fclbft 3lulaquo;gt; fcbtoioungen entlie�en, burej raquo;elibe kie tSef�jic gefcbloffen laquo;jcrkeu.
Sie Saferftaut ker Arterien wirk bei btr Sntj�nbung felbfl raquo;ertn�cjcrt, welkerSSorgang au* bei entj�nketen JBenen jn beoba*ten i|i, wo jlci bann kie Jtnocbenbilkung jWijcben ken beiken Rauten kerfelben jeiat. �
laquo;benfo iftau* eiterbilbung inkiejenSteilenm�gli*, namentli* lei ken Sienen, man brauebt nur ankic �lberlafimtet ju erinnern nnb Utceration ker reg;ef�6e bringt lei^t in funken unk copy;efditmiren gef�brti*e SBtutungen bertor; bobingegen kiefe Ie(tcren bei bronbig tkerkenken iBIutge. f�fen raquo;enigee raquo;ortemmen, inkem kie (Sntjimbung in kern gefunken Steile berfclben, kiefelben bur* SauSMioiOung raquo;erfcblie^t.
Sie SljmbJgef�Se, ttlaquo;l*e in copy;ntj�nbung geSen, raquo;erben am mlaquo;er|len kur* in fte eingekrungene fremke glilf. figfeiten kap gebro*t, unk fleUen kann raquo;on kern er(lcn S�unttt an gern raquo;n�tige Str�nge kar, wie wir bief j. SB. bei SB!urmglaquo;T*w�ren, ober foriftigen alten @efAraquo;ilrlaquo;n fc-ben. Sie n4*He S^mBftkt�fc wirk kann tneifl mit in Cntj�nbung gefejt unk �Jtrb�rtung kerfelben ift ni*tlaquo; reg;et. tenelaquo;, ba bie8l)mraquo;6br�fen ft*nutf*wcrin(Sitraquo;tt�i|fejen,
|
||
|
||
|
||
_ 581 �
untgt;9quot;sect;tre3ltfccffcfn fol*eit reg;e�tnklaquo;n glaquo;*quot;quot;raquo; raquo;laquo;fi1 tcin
SuMAWWiwa. copy;raiefiimg bcmetft man kabei, tie aj.art-oter tSrtrt; Selten tritt eitevung em, blaquo;?:.quot;'quot;iquot;quot;0quot; gt;?''
3)er Stont raquo;at nid)t8 Sefonbetelaquo;.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; raquo;��a.raquo;,laquo;.
copy;iaentli�mlicbe Stfefteinungen bietet *��,laquo;.quot;o*en t.n'-iiintung Sar, beren copy;iraquo; ni*t biolaquo; *?laquo; *laquo;'0fraquo;lt;u,raquo;'Jiquot;' bl� auc? fcie'Snbfianis raquo;e6 �noftenl W^'raquo;'�#9632;quot; quot;quot;^ bann tie StfcSeinungen. tet entsuntiing ^^#9632;^J^l temWefentltdjenUntevfcbiete, tan tet Aquot;0*'raquo; quot;f*�n,^ unt anfgelotfett mitt, raquo;abvenb m ^quot;m ^MZyw copy;eacnt Kil raquo;ierraquo;on fiattpmet, taftet au* auf laquo;raquo;Iclaquo; Ur= TtuStn Tm nit*anif*e (Seroolt, ber �nc*en ft* nictrt �Tttel'bav enlaquo;�ntet,', Srofc tem, talaquo; 'g Mlaquo;raquo;*'laquo;Jlaquo;j Panbe ter JtnoAen Tn*Uo� ift, ift to* tie entjnntung teffelben Wmerjbaft, felbft bi� ^laquo;raquo;^M'ttf'�nfandel
Ctntftelit 3lu8f*n) ftung, fraquo; fft biefelbe im anrange laquo;,ei*, raquo;hb bann fno?pel.i9J;. unb fcur* 3lu nafcme raquo;on JtnoAtnetke raquo;erwanbelt ft* bielelbe enbli* m Aquot;raquo;*'quot;-(Kebt abet g�Ue, luo ft* tie �nowlblltung fraquo;rtlaquo;Mt
��b3bleibent gt;raquo;irt. ' Sie neu 'laquo;� �quot;raquo;*;raquo;1quot;quot;^ L0kf
Jb*erig, tci*ter, imSlnfange aefaweidiet, als tet getunte
�no*en' i(itemlaquo;imftcin aftnli*; ottein c� ftntet ft* alaquo;*
taTreg;egentVei , *ie kn0*enmaffe Ititt Wraquo;laquo;laquo;'t*,r,f'eJ'
laquo;Ifenbeiii laquo;W*; telbji bem @*meU ber Bafene glei*ent
Sirt ein Jino*en tljeilweilaquo; tur* tentjnnbung. unt
3ln8Wraquo;i� tergr�^eti fc ift tief. �nD*ent,ergto9un3.
HypSto?^; tomnit tiefe ^laquo;gt^etung nur an emlaquo;
Hriifren copy;teile auf tcr Obtrfl�*e te8 �nofflenlaquo; raquo;ot, |0
ft tcruTberbein, Exostocis, raquo;el*en Slustruct man
bei'nlIpferteMr�rteife fur Jtno*enau8laquo;.n*fe an ten
SRoljreiu unb copy;riffclbeinen btau*t. �,, �,�.,,� �...x
ferfolgt eine 5lu8f*ti.nsung on ben reg;eilaquo;nW**ftquot;'iA,,cS|
tiefe mit einanber raquo;ut aSewaAfung bringt, fo t|t meo
- reab quot; Ang?losU, copy;elenfoerwartiung, ^[quot;SWlaquo;.quot;quot;laquo;
tieraquo;erti)(I*tSng gebr0*ner �no*eiiftii(te tur* laquo;laquo;laquo;'Wraquo;n�
mit tem�amenjsa11us belegt, laquo;nt unter tie au�f*raquo;^laquo;quot;;
gen SmVnraquo;*en muj man aS* ten SBorgang re*nen, wenlaquo;
|
||
|
||
|
||
� 522 �
bic copy;dtrtBaAen, mcldbc ft* cntjilntctcn, in eitit idimcU: �^nliiSe ma�t ft* umnjanteln.
; Wan mug fcatei immlaquo; im raquo;ugc behalten, bog otte bicfc Mu�Mttitungcn nut bann fiattfinbeu Hnncn, Wenn tic �no(?enc(iut no* raquo;orljnnken, oblaquo; bereitlaquo; neu entftanben m unb bnfi man bei bcr flattpnbenben entjiinbuna an ber= felben bie 3ci*cn bctfelbcn finbet: �R�tfte, (SeMgteicbtDuin, SSetbitfung.
,9lur untct beflimmtcn Umdanben fommt im �nodien raquo;tterung raquo;or, bei �noAenwunben ojne Srefplittetung, bei bet Teilung bet 6atic8 unb Uicerafiou bet Jtnocbeu; bann bilbet fi* Siter unb copy;ranulation, roic in laquo;ocicbm Sljeilen nutb, unb bas au�gcfd^reitte raquo;etmanbelt fid) iu JJnodjen nnb raquo;etbinbet Tt* wiebec mit bcr Seintjaut.
copy;et'.'Ibfeepbilbung analog fiebt bet SUiinbborn, Sniiia ventosa, mit (Sitetlj�blcn im 3nnetn belaquo; Jtnocbenlaquo;, 5luf= ttcibung feinet Alfenn Safet; aber immer ifl bicfet 3a= fionb mct)t ober rocnigcr rait 6ariclaquo; raquo;erbunben. elaquo; ift mebt unbemertt ju laffen, bag man ben laquo;Hamen S�inbborn TO* auf bie Jlnocbcnanftreibungen nberttagt, in benen aiJalTep unb tein Siter anncttoffen laquo;jitb, unb bag man fctbft mit Uiite*t bie oufaeloctcttcn copy;toflafen an langen �nocben Sumbbotn nennt; fic tommen mituntet bei tohiaen 5Bfcr= ben raquo;or.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; v j -f i
fiebr unb �fterer, nt6 bieSiterung, tommt im Jfnoiben bie Ulcer a ti on raquo;or, wof�r man and) ben raquo;{amen So. rtc�, �Bemfrag, in 9lniraquo;enbung bringt. gt;Sei biefem Ssor. gange entftebt Saucbenbilbung mit onifallenb TOitriaem @e= tu*e, brauner, idm�rjli^er Sarbc, iraquo;el*e3au(6c ft�bterne laquo;nb rttoerne copy;onren ftbm�rjli* anlaufen ma*t unb in ft* tleme |no(ienRu(fd)en, toclcje bronbig abdarben, ent��lt, SfW. Jquot; JWiMcn ben Singern jerrieben, bieg bur* balaquo; copy;cfubl ctfennen Kim. DiefeHlcetation geftt oft febr raf* raquo;on laquo;atten, unb es geben bierbur* mitunter ni*t nut ganjc copy;tucEen-JJnocben raquo;laquo;loten, fonbetn e8 bilben ft* au* babei balb tiefe copy;finge in ben Jtno*en binein. raquo;ei Jungen Xfjic-ren gebt biefer^roceg am f*neUfien raquo;or ft* unb wirb nut babut* aufgeboben, bag bic eoti�fe Obetilii*e fi* in eine citctnbe gla*e umwonbelt, walaquo; bei leidjteren gfillen raquo;ot= tommt, ober bie franfe 8M*c flitbt ab, raquo;irt losgetrennt, abgeftogen, unb nun beginnt in bem gefmibelaquo; Ibeile be8 Jino*en8 Sitecung unb Teilung.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;#9632;^laquo;'laquo; .
copy;in fo(*ev cari�fer �no*cn fiijlt fi* immer f�nl; aii.
|
||
|
||
|
||
~ 623 �
|
||
|
||
(Ja giebt auinitm eine Sluffaiiauiifl itt �nccfttnj o8iie SaudieSiltuiig, fowoftl im trauten, oW im gefunten Suflanbe,'turd; tBc�je �injdjeu tittnnev wevbcn, fdbftSljeiU tetfttben raquo;evlorcn qtfjtn, raquo;raquo;hei Wc laquo;ufgcl�rte �nortielaquo;raquo; maffe foalei* auf�efmigt raquo;frt. 3u tiefem aBorganje Hiebt vi)xms,liSgt; touevirtct copy;tu(f auf Jt�ei8fnfielUn STiilaip.
iuer JvnoAenbvanb, Necrosis, ijl MonDem�lbjievbeu raquo;ticJeiSJeite an flcD ni^t raquo;etf(%itben, abet menu tic'Bfit-teifJ�ifc raquo;on Si�^tcnbcinen abftetben, fo jeigt \i�j bami eine .Kraft in ber aSietcvcrseMgiina, wcWe otie berattiae SBorgitnge btv: art in anbeten Steilen �bertrifft^ nie fei)= lenbe iBJoffe roirb bureb neu entftanbene�noc6enmaffe sollraquo; Eommen voieber erfcht, e� bilbet fitS bann raquo;on bev �Jeinljaut iaxS ein neuer .Snotbcn, meltbet ben nltcn cinftbliegt, ber neue �noAen nimmt an Starte ju unb raquo;ctcinitit fieb cnb= li�) mit ben Snbft�cten,- woburft er bann tie copy;teile be� alten nbaeftorbenen raquo;etttitt. (Sbc bev alte eingeftbluRenc JJno(Sen ganj entfernt ift, .bleiben f�r beifen austritt Ocjf' ituuaen in bem neuen, bie fi* bann fc�liejcn, wenn butd) Stvmft-. ober Srtafutli�lfe ber alte Suocben entfernt loorbeu ift. reg;cr neue JEnoc^en bleibt babei meift etrea� unf�tmlid), unb mancbmal bleibt fclbji ein copy;tfl(f bclaquo; alten, unbcfcfwbct f�r ben neuen, in bejfen ^�amp;le jur�cf. Slut feiten ift e� bem Sbtetiivjte laquo;cr��nnt, laquo;on biefem SSorgange copy;ebwu* JU macben!
Unbcntli* finb bit ^nfsttc bev (Sntj�nbun� im �norraquo; raquo;cU biefer wirb bann i-�tpd), to(fcrunbac6tinSSerf*traquo;�= rung ober aSertn�cberung �ber. iEcitt SiecftblBiirung ein, fo wgt;irb ber JJnorbet aufgeX�pt, faferig, unb feiten hegeenjt ttd) biefer aSerfSrearung�yrcceJ, ber aber niebt immer mit �ou�ebilWing raquo;erbunben ift nnb jmoeilcn fi(6 �ber ben ganjen Jlnorpcl raquo;erbreitet. 3ft bie ent��Hbung gelinb, fo tritt aSettn�tStning ein, fo raquo;ie biefe� au* int �lter bei Dielen eintritt.' SBaDrenb in bem Anoden -raquo;ic -SBicbererjeu. gung fo tr�ftig raquo;or ft* gebt, ift fjiexmnniditiHi'mSLttsx-. raquo;� ju bemerten, unb �norpelmunben fcbliegen ft* bur* ffierfn�ierung, ni*t bur* Teilung be� �norpel�, unb bei ni*t nertn�*crnicii JCnot^eln nur babur*, baS m bic^aut �ber iljneit raquo;ernarbt. reg;cbt ein Jlnorbel in !�n-f*iraquo;rtvung tlter, fo' ift an bem no* nt*t ergriffenen Sbcilc btftelbcn no* ni*tlaquo; !8laquo;foubttclaquo; ju bemerteh, er bat noeb ein gaiw gefunbcB Slnfeben; allein e� ift btm ni*t ju trauen, tie
r~..........
|
||
|
||
|
||||
524
|
||||
|
||||
|
tocv tutcvfiilo� laquo;jnbfii, mib man tt)ut, U'cim man iai hante copy;tiirf entfernen mill, am bellen, itn copy;clinitt tfrnai t(tf im copy;efunlien jn bereirten.
SBemettcn mufi man, bag nut tic Jtnovvel tuvifi 6ntgt; j�ntung raquo;erfnoctevn, njelct)laquo; iicv aud) in golje ke6 Sllterlaquo; t^un; ka� (Segentfcell ffl tcr Boll bei kenen, tie nie burctj ta8 Sllter raquo;cvliu'dievn, mit bei len OI)vtiunvcln. Slncb bei fcen (Sclenttnotpeln ift Wej) Sejtcre ter gall, biefe wetbeh tuvA Ulceration entfernt un* im giinftigfien gollc tritt bann auf ben unter iftnen iicgenben Jinorticnfl�dKii jene fdjon oben gebadjte @llaquo;tte unb �brige fdjmeljattige S3e= fitaffcn^eit ein, ttja� man oft f�r raquo;ertMd)evten Jtnorpcl llitlt, unb biefer raquo;Juftanb fcteint and) ol)ne (Sntjfmbung Wog turd) ba6 Sllter hervorgerufen ju raquo;erben.
3)ic copy;eljnenfnorijel fddiesen fiet nanj ten �brigen Jtnor= Vein an, bed) fdieinen fie weniger Steigung jur S)ertno(^egt; rung ju haben.
SDie copy;ebnenfafer jeigt im Entjflnbung8juftanbeaulaquo;= Mtoi^ung, Sjerfdiwatung, Sranb, Wenn bie 3ertt)eilung nicfit gleidi im Slnfange tcr (S-ntjimtuiig cvrcidit rout, ta= gegen motzte tootjve Sitctung bei alleiniger Sietlejung tcr Seinen nidjt ftattfmten; bdljingegen bei mit copy;eijnenber: le$ung bergefellfdjaftetenaGunben bie giterung fid) raquo;on ber Umgegenb anlaquo; oudj mit �bet bie glasen ber laquo;Seljncnttmm ten raquo;eri'flanjt. fflie ftattfinbenbe SluSf^wiftung raquo;etbidt tie entjiinteten (Scfmen, to* mc^te tiefe �ierticEung roofil aucfe meftr ben Umgebungen, allaquo; ben Sefinen felbft anges ^orcn. jjurd) bie JluafdjioiSung werten getrennte copy;e^nen raquo;Dieter raquo;erbunben, aber oud) mit i^ren Umgebungen in' SBerwatftfung gebradjt, unt man fintet mitunter JEno(6en= hrne, felbft gaiijecopy;tiicfen Berfn�*ertecopy;ef)nen na* folgen aSorg�ngcn raquo;or. !Bei ben ffi�gcln raquo;ertn�djern tie copy;ebnen felraquo;t leiett im gef�llten 5ufiante febon in einem nidjt fjo^cn Slltcr ter Sbiete.
UIcetation etgreift �brigenlaquo; biecopy;eljnenfafet Wwerct,
|
|||
|
allaquo; ben �nortel, ift ober, wenn fie entpanb, fdjwet ju Ijeilen, unt tie gelbe elaftifdje copy;eljnenfafer. Wie fie raquo;.58. am Slactenbante raquo;ort)anben ifl, ift am meiften jut Ulceta=
|
|||
tion geneigt. SMe fiebtabci bilbente 3aud)e Sat tie fd)le*te Sefdjaffeiibeit, wie bei ber �Serfdjm�ning ter �noeben unt Jtnorbet, unb ift bann mit copy;t�tfen ber copy;e^nenfafet raquo;eti miMt, bo# ift tie Umwanblung in guten (Sitetleidjtet ju btroirten, unb Ijierju balfamif(be unb laquo;ttcvifcljpH�c ffliittel
|
||||
|
||||
|
||
� 585 �
raquo;affenb, SBietaUmittfl ttenigcr, gctte fmi ma^relaquo; @ift, �uftiiutvitt ebcnfo fdi�tti*, roie bti AnodjeiiTOiintitii.
!Bct raquo;tanti tritt in ten Seljnen mill nut mit ton aSranbc in ten Umgebungcti ein.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .
3)ie (Sntjiinbung bet aJlu�tetfafctn jeiot alle Siulaquo;. ainat bet reg;iitraquo;�nbung, unb obfdion bie 3lu8fd)n)i$uii3 am unbeutlicbften ift uub nut bei gettennten nnb Wiebet v)Cr= raquo;eilten aWfeln beutli* loitb, fo raquo;ett�tl) too) tie laquo;arte unb Unbiegfamfcit bctfelben i^te Slnrocfcnbeit. 2gt;ie aSer= bintung�raaffc, roddte gettennte �nocben luietev octemigt, ttitb aler nie in ttittlicbe aJiu�felfafer umgclraquo;anbelt; jlc ftebt anfSngli* wie fefielaquo; gettgewebe, fpatet tme copy;eftntn-
aSettn�cberungen bet 3Ku�fel|ubfianj tomincn mit= telfl 2lu8f*ioi6ung am laquo;ctjen raquo;or, unb bo, tto We alaquo;laquo;8; fein mit@e6nenfaTernbut(*jogen finb; modjten bo^et rooftl mejt ben leiteten angeb�ten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;__ 'quot;. , t m.,-V
�iteruug entfteftt lei*t in ben SDJuJteln unbJ8rantraquo; am leid)te(ien in ben unimlHiiljtlicSen gt;B!u8feln, baget bte copy;efaftr bet iEatmentj�nbungen. , . r . , .nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, .,.
Ueberbeftnunaen bet aBuStelrofern bringen leicbt enhiinbungen in ibnen raquo;or, fo toie bies ault;S bei ben lt;ael)= nen bet Soil id, Mtige3ufammen8iel)ung tljut bicu weniget.
a)ift betSntj�nbung berfflfuSteln nal)e raquo;erroanbt tfl ber 3il)cuinati6mu8, fotooft ber lange bauernbe, a 8 an* ber Mnetter raquo;erloufenbe', ba ber copy;cftmcrj mebt allem m ben fefeniaen, fenbetn auc* in ben muStul�fen ^bellen gefrutt wirb; allein bie feftnigen Uebergange nehmen W'tan aMr* 5lntl)cil unb man finbet fie na* bem Sobe bann felbft buta) SluSf^toiSung raquo;er�nbert, moS bie copy;egenraott bet mmn* bung beweiff. Bu ben rtfeumatifeben Seiten neigen M raquo;orjiiglid) fol^eamp;eile *in, raquo;laquo;'*lt; �raquo;amp;laquo; f*0JUquot; ^iS0 fittietet Utfa*en entj�nbet raquo;aten, boAiil *quot;laquo;laquo; n'*'^,*! gftugig bet SaU, elaquo; btau*t bicfet SObtgang laquo;SW w raquo;otftanben aemefen raquo;u feijn, unb namcntlicb Sgfette unb lunbe 6abe8n eine eigene Vifbofitl^njiibiefem 8eiben unb ?affelbe0fe?tUeid,t untet laquo;Uetlei reg;e(ta ten laquo;...bet in ^^^^^
|
||
|
||
quot;quot;^e'nUje^lltfatSe-be� SRjjeumatiSmuS iiraquo; Jlaquo;gt;4 bunfel, balaquo; iiif.1t*Bi4e gBoment basu m bet SRegtl (StWltung.
|
||
|
||
|
||
� 526 -
�JJiciire BtyWtow tta iRiwimati�mulaquo; tft ta� etwa raquo;orl;anbene Sittet na* feinem SDaraftet ju lgt;( flnbeln (m tieterloten gaUe aber imisect; man tie Sbatiafcit bcr S'ai.^ okct tev lt;S*lciml,aut beS Savmcanalelaquo; jnTtWbequot;^* n' baftet ^urgirmittel, bei Sunben laquo;rccftmittt ?nVlS^f Ob; aupenem. Uiftei. Camphor ABtfmlaquo;. aVia quot;quot;l � Sjmbuci, Armcae u. bewl: SDinge gute Di nfte'
Sann ober muraquo; bic ^aut, midie tkfmnfe s\\gt;,,ae.lt; fe tcf/, *raquo;laquo;* au6ere*meijmitt au* in q?Llaquo; Im! tigfct gefett hjevben, toel*e raquo;on einfa*en aJiiiK raquo;25 mittetn an biraquo; jum reg;l�6eW rei*cT Lite UmMlaquo;^ raquo;ertragt ber 9!l,eumati8mu8 ni*t iinb de fdmiin iSiT fe^! mmequot;' |nquot; *quot;W*'raquo;'quot;quot;mMSnfSen'u� ^�'itareg;^1^quot;*''quot;'^ bcm iRlmimatiSmu� Slefiiilir�ii*
rmt fcem fur ben iRf,eumati6mu�, S beSSm^'^
raquo;te Sr�fcn unb bie abfraberuben rirnnnraquo; k.laquo; laquo; nilaquo;mu� muffen no*' erwSBHt toetben S laquo;^ laquo;8 0r3ai bie copy;rufen flcllt filaquo; �t bafmen'n f,4 iftta�quot;?
ben laquo;ure� bo* an* I�� unb laquo;iebel3raquo;orJ'reg;- 'quot; fie,'er'
kie raquo;rgefots, fir*tb^;rb[0mnas.oTquot;e'
|
||
|
||
|
||
- 587 -
|
||
|
||
ten raquo;au onwmeli, (!c ($m an^afftn tanni ba^tr f�r ben
|
||
|
||
|
||
S28 �
|
||
|
||
Wamii tiefelaquo; SaMentucM tic fpeciette Muff�ftruna febclaquo; einzelnen Sorm ju njeitliiufig, felbfi untftunlicft etfeficlut, inloem raquo;ortommeiite feifmierige Saite tai Staililefen in qr�. Swi Sffierten oftneWn etforketn, unk fomit ju ter Slngabe bev a)erfaf)rung�atteix ^infi^tli^ bev Operationen laquo;berge, gangen luerben tann.
|
||
|
||
|
||
|
||
~ 'laquo;IllilllilWjr
|
||
|
||
|
||
(Styeratm CljirurflU.
|
||
|
||
(SrftcS Cupitcl. RJuil l)cra SJIutlnfffn (Veuae sectio, Phlebotomia).
, Um !Blut ju entjicljcn, �ffnet ition tntroebct eine �Jtnlaquo;, ober eine Xrteric, Arteriotiunia; iai elftere ift bog ge= ro�^nlidje JBerfatiten, 6flS sracitc ift feitenlaquo; unb nut unter 3iii\5 beflimmten einzelnen %�llm a jumenben; bte SlMutunn au6 ben Jttteritn i(lf(l)raquo;ettt ju ftiOen, ci.roerben babei leid), ttt SJetDenafle raquo;etlcct.
Um biefJ Spttotion ju raquo;onjiefeen., brauet man, um baS Sef�f ju �ffnen, enttueber;
1)nbsp; 4ancetten,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,
2)nbsp; Rieten,
3)nbsp; @d)n�p5pec(
unb ju bei �Bolljteliun� nnb JBorbeieitung:
1) eine abctioffcijnur,
al einen S^I��el,
3) copy;tccfnobtln, g�ben obet Sofbaate jum copy;(^liefen bei �Bunbe,
quot;0 ein �Scf�l juin auffangen be6 SBIutcS.
Um rait bet Santette ein �lutgef�f ju �ffnen, inufj man f(I)on eine ge�bte -^onb t)aitn, unb ti benust fni) WefeS Snfhument om Ictditeflen bei ^fetben, befonbetsect; bei ebetn wegen il)iei feineren #9632;gnut, uub bei Heineren ^auStbieten; bei ben 5Sinbetn ift tie SJoncette raquo;egen bei bitfen ^aut nie^t roolil anjunjenben, ^icr tfl bit gliete rorjiijietjen. SeftetS ifi man gcjioungen, bei g)fetben bic Soncette onjumenben, nenn btefc uniubig gemadjt motben fmb unb fid) raquo;raquo;t bem 2tberIoffen t�rmten; biefeS ift befonbetS bann bet SnU, reenraquo; bei tiefer Epetation bie UbtrloffibnBr ftort ongejegen not* itlaquo; mar unb l)ieibut$ ben Sbieren copy;(%meti, io felbft ZOf muMsbtfiiiroetbe raquo;erutfadjt reurbe; bencr ifi es bober, bei'm
15 raquo;�
|
||
|
||
|
||
� 530 �
raquo;fttlK gat feine Xterlajsr^mit anjumcnbcn, balaquo; ju �ffncnh eiefflp Mof rait fcemSinget 8quot; compttmiten, unbDann, nai)' im fi* boS SBIut anfammelte, c� ju raquo;ffntn; es gebt bieS reifct gut unb id) bebiene mid) bei'm laquo;pfctbe nie einet @d)nut.
Sie Soritettc befleljt aus einet smei Soll langen, fe^S Sinien bteitenJUingc, bic eine fed)8 SHnicn lange copy;fipe tot unb on einet bcmeltm (Sdjoolt fcefefiigt ift, �n)ifd)en roelt^t rann bit klinge einlegen lann.
Sic SHete bepeljt nuS einer �linge, raquo;cldbc 5 � 6�8 Sinien long ill, 5�laquo;Linien bteit unb in eine nidjt ju feine, flumpfloneettfiitinige Epiec enbet. Siefe klinge i� ted)t= reinEelig on ein @tab(i)en con reg;tal)l angefcljt, boS 4�5 3011 long, 3�4 Linien bteit unb etmo eine 8inic bii iji, bie klinge mufi raquo;on bem obeten 6nbe be6 @t�bd)cnS einige iU nien bteit entfernt ptl)en.
Set copy;4n�raquo;ptt be)lel)t eigentlid) oud) ouS einct 3ttt Blitte, loel^e buteft einen tSebetjug gebannt werten tonn; roitb bie gebet burd) ben St�det entfeonnt, fo ttcibt bie �taft betfelben bie �linge in bai ju Cflnenbe @ef�6 efn. aiton I)ot raquo;ctfd)icbtne Stten bet reg;d)n�ppet, allein fie finb aU entbelitlid) anjufefien, bo fie febt tficuet fifib unb olie ben 9tod)tl)cil ftaben, nffi fd)roet reinigen ju laffen. !Keuer= bingS f)Qt man einen copy;ityn�wei etfun^cn, bei n)eld)em man butd) eine rinnreid)t S�ottitttfuug beftiramen (ann, rcic tief bie Jtlingt in iai copy;efiif einbringen botf.
�ffii� mon 58lut entlectcn, fo benugt man bei ben gtc^en ^auStbieten, felbft aud) bei ben copy;(uaafen, bie ^)al6blut= abet. Vena iugularis, ou^erbem bei ben @d)aofen oud) bie oberefiinnbadtnoene, Vena maxillaris inferior, beicopy;d)n)eilaquo; nen unb ��unben �ffnet man bie S�ene be6 ^intetfd)enteIS, Vena saphena magna. 3(ut;trbcm tonn man, nenn jnan rait bet allgemeinen Slutentjiebung aud) sugtcici) inrhr eine Sttlid)c bertirfen mill, nod) anbete reg;ef�pc �ffnen: om SJct-otm bie grote SJototmoene, Vena brachialis, bie gcffelDenen, bie fogenonnte copy;ijcrobet. Vena epigastrira, bie mon oud) bann m�l)Icn tonn, wenn mon bic -^al�gef�f e bunt) Sage beS ffibifte� f^roiettgei ober gar nid)t ju �ffnen cetmog.
�SiU mon mit bet SJancette eine JBene �ffnen, fo ftctlt man fid) fo, baf man ben ted)ten 3Crm ftei beroegen lonn, olfo feitlid) rot bo6 ffibiet, fo boji man beffen rc^te copy;cite ied)t$ cot pd) bat, tomptimict mit bem S�umen ber linCcn ^anb boS ju �ffnenbe reg;cfofii bat fid) tolaquo; SBIut ongcfammelt unb i|l bie SScne gefronnt, fo b�lt man mit bem -Jeige. ober
|
||
|
||
J.
|
||
|
||
|
||
'
|
||
|
||
53 t
|
||
|
||
SOUtttlfm.qlaquo; ^ic ^uut in ttx entftrnutiii raquo;on 2�S 3igt;� raquo;od) eben fttoff nn unb, inbem nmn fiitt nu^ tintn Sru� maiftt, ftaunt mein bieS�mcn��ute nolaquo; mei)c unb f�tict jugleift boS Qitf�f; fjiernuf nimmt rann bit gancette rait bec teditcn -�iinb fc, buf man beten JCIingt jti)tfii)tn, beilaquo; S�umen, 3ti8e= unb SJiittelfingci; fnpt unb bie copy;raquo;ipe fo raquo;eit lieibot--ragen l�it, aU man btcfelbe tief in ba� (Sef�S einftoten mia, nun fest man bie reg;tiBc auf unb imtt fie ai�)t 5u fiijneU bnrd) bie -�mit 'in bo6 reg;efii5 ein; man bemettt, wenn man geiibtct roiib, gonj ntnau butei) bo6 reg;ef�W, wenn mnn but^ bie (Sef�fw�nbc gebrunoen lit, alSbann fentt rann bie -gianb etwas, bebt babuc^ bie reg;piBe ^laquo; Soncettc unb Sifnet fo bie SSene burii) einen (Sdjnitt. Qi ift f)ier ju bemerten, baf in frfd)Eii SMen, raquo;o ba6 SS!ut f^roet (lieft, eine XbetlaSraquo;laquo;quot;'laquo; burd) bieSancctte leistet Slut entleert, ali butd) bieS'�Me; einmal roirb ber copy;clmitt feinet; teinet, unb bann hat man eS eaii rnttix in bet lt;gtraquo;�!t, bie �lfunbe gt�isct obet tleinct su raaeljen, je nndjbcm c$ eben b�Sa�ebiiifniS �tl)ei((ftt; bef-ftalb ift in fcMicn g��en bie Soncette ootju�ieljEn, unb man raup lid) auf foldie iJ�He immer gefaxt f)altcn, inbera man fid) ein�bt; fie temmtn ni(l)t fo gans feiten raquo;ot unb i^ Ijabe felfcfl XbtrlapiDunben, bie rait ber Sjlictc gemalt roaten unb fc^leefct bluteten, ncd) mit bet Sancette etroeifitn muffen, um sumiitele ju gelangen. Ju^ecbem bat bicfeUebung nod} ben aSortbcU, bof man, wenn man juf��ig roo raquo;ft unb got tein Snfitumtnt ju copy;ebbte Hebt, felbft in einem folgen UiotbfaUe mit einem Warfen, frijen tSebetraeffet bie SBIutentltetung beroitten tanu.
SBebient man filaquo;) bet g�ete, fo i|i im reg;anscn ba� Siet' gt; fabten baS .n�nilitbt; man tomtlimilt Hi ju �ffnenbe reg;efa6 entoebet butib bie umgelegte copy;dinut, ebet butti) ben StutC be� tlctncn iSinger� ber Unten ^anb, in meltbet man bie SKete b�lt, fo, baf bet CK�iIflup bc6 �BIutcS noeb ian #et. jen gebinbett ipj fest bann bie lt;Sji?e ber glietentlingc auf bie |iaut unb treibt butd) einen copy;(J)Iog beS reg;d)I�gei? mit bet tedjten -Sanb auf ben �t�ceen bet raquo;lietc bie Jtlinge in bie ffiene. 68 ijl bie-rbei su bemerten, bag man bie .Klinge fo auffegen imis, baf bie SlBunbe mit bem Saufe bet- copy;tf�feS raquo;orallel raquo;etl�uft; einige fe^cn fie gern etions fdjief auf, um bierburrt) leidjtcr Salut ju entleeren; ollein et tonn bitf ju laquo;rof en Unanncbilaquo;Ud)teitcn f�bren, inbem foidjc SSencnrounben fi* febletbt Wli^W; ei finb felbft nai^ fotdjem SSetfabten SJcrblutungtn totgcfwnmtn. Sonn barf man au* nid)t mit
|
||
|
||
1
|
||
|
||
|
||
� 332 �
Ut Jtroft belaquo; Xtimti ben copy;djlo? f�gten, litcriMtt^ ro�tbe man leidjt m Me copy;efnljt foramen, bie fflene but^jufdjlagen, t. t). aud) ihre bet pbttrn �Bunce entgeoengefeste raquo;anb ju raquo;eireuntien unb batuvd) f81uterttoonfa(e, �Cencnent��nbung, pmapltiltln, ajerlejung bet imter bet Sene liegenben quot;it-. tctic ju beroirfen. man mug bn^cr blof mit Dein Jjanti' getent ken @c*Ing fiifjten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; \
. reg;ij Jfntuciibiiiig be� copy;^n�piiev� (ft tet ber glitte gemj (il)iui(5, baS reg;(fo| iviib comvdinirt, bevSi^napper gefponnt, beiTen �lingc fo aufgefeet, boj bie SSunbe mit btm Saufe bev laquo;enc voranel unb but* Xbmud unb (Smfpannung ber ijebet bit Jtlinoe in bie JBcnc getrieben roirb.
txxi nuSfiiegenbe 5Btut f�iivjt man am bellen in einem lraquo;)efii|e auf, um einmal jii raquo;ifen, raquo;ie raquo;iel man raquo;lut eiit= itctte, unb anbernti)cilg ourt), ura tie SBefftdjfenhtit beS �olutcS unterfudjen ju f�nnen.
.Sie SBunbe fcbliegt man bnburd), bag man bie a5Suiib= raquo;anbe ber ^aut fagt unb ein ^aat Sinicn tjintct iftnen tine copy;teefnabel burdjftidjt, ura beten gnbtn man bann einige 9)tcrbel)aarc aus btr Si�ltnc, ober einen gaben fo im 3ilaquo;el J^juSorra quot;nlaquo; licgtnben 8 �bte bie��unbe IjiniDtgfnl)laquo;, bop bic a�unbe iufamincngcbr�ctt mirb. Sicfe fieilt mefji feljr fdjnelt unb na^ 24 bilaquo; 48 copy;tunben fann man bie OTas bei roiebtt entfernen, copy;oate fi$ inbeffen, mag mitunter ber laquo;all ift, cm gftrasafat bitten, fc mug man burd) a�afdjcn mit laltcm S�affet bie Siefotption beroirfen. copy;rege e^tro= pafate, aberlagfi|ieln, SBerltBungen ber tiefer liegenben quot;amp;%--tcneii muffen nod) befenbeten SRegeln beftanbelt roetbcii. f JDian entleert SBlut bei heftigen inneren unb �ugeren Gntjunbungen, unb elaquo; ift bann oUgemeine Sfegel, bag man, raquo;o mogiid), bal laquo;lut aus ber ��ene nimmt, roelfte bera entjunbeten Sl)tile,am n�djflen liegt, um fo, reo ra�glicS. raaehm all8tnu:inen ^berloffe �ugleic* einen �ttlidjen ju
Sann mug man im Xuge behalten, bag ein Xbetlag, bei iDtlcpem bae i*lut fdjnell ausfliegt, einen tt�ftigeren ginbrutf mad)t, alS wenn bo� SBlut langfam fliegt, wenn bann ou* lelbjt eine grogete duantit�t SBIut entleert raitb; begloegen mug man in bringenben laquo;allen bic Seffnung weitet als gc= raquo;obnli^ madjen unb lie SBIutung burd) SfJeibungen, copy;ttei' ften mit ber Jjanb, laquo;eioesung bcS UntetliefetS ju bef�tbetn ludjen. -
3)ff auantlt�t belaquo; seiufcS, raquo;el(4e man entleert, inug
|
||
|
||
|
|||
� 533 �
|
|
||
|
|||
bem (Srobc bet entjunbuiui, bet aagcracinen gcnfiitutiim be� SbitrcS ungeraefffn fct)n, man Eann ni^t beflimmtc Siaofe f�t ben obec jenen %a\l ongeben, bet ^ulSfeilag lit bet SJeitet babei unb mon biitf (id) butd} beffen Ji!eint)eit unb bit Untetbt�etung beffelben bei inneten (Snt��nbungen nid)t itte f�llten lallen, etroitb, nad)bem_bos laquo;tut fiieft, ctfl liatt unb Doll; boftct Jlaquo; Heine TOetlnnc bonn oft meljv (^laquo;lt; ben, laquo;li nusen.
3u flotte Xbctl�ffc fefjoben butd) -getbeif�biung oUge= meinet copy;^rea*e, f�nnen (elb(l puttiben, neio�fen iJuflanl) betbeifitbten, Xnlaf ju I)Dbti)pifd)cn Seiben geben.
aSetnacM�ffigimg be� Ibetlaffe� tonn bie �btigen Xulaquo;-ginge betentjunMnigcn octanlaffen: Stcinb, (Sitetung, SBctraquo; rondjfung, SBevfi�ttumi, 7fu8fd)raquo;)i0ung, 3Baffetfud)t.
3n 4infi(l)t Der Sn�tuinente ijl su beulten, boji man nut fii)otfc, teinc, nidjt mit JStantl)eit6|tojfen befeljmu�te Snfttumente benust.
�tiocito� �apitcl. �Gon bem copy;catifieiten (Scarificatio).
(S� fcQ butd) tos copy;octifieiten entmciiet ouS einet bc(}imm= ten ^uutllcUe bei �ttli^ct ent��nbunj in �bet untet betraquo; felben SSIut entteett, alfe eine tttt �ttltiijet 2Cbettaf gemalt roetben, roaS ungefolir bem copy;djt�pfen bei bem �Henfcben gleid) ftebt. Sebcd) ift l)ietsu bie Khietfiout meifl ju (tatt �nb ju blutatm; baji c5 mit bebeuttnbera etfoige gemnebt roetben fSnnte, unb bie S5eifucl)e, raquo;elti)e man gerankt bat um buteb Xuffegen ton @d)ttlt;pft�pfen eine gt�fetc SWengc raquo;cn i�lut ju entlettcn, finb nid)t gen�genb ausgefallen, ba-bet md)t ju empfcWen. 9Jut ba8(5mf(J)neiben in bieiSleif^quot; buffoble entleett rnebt laquo;lut, ift abet mel)i ein niitfli*ct ?(betIof, als eine copy;eatifitation; benn raquo;ill man fie roittfam mad)en, fo muf man, naii)bem man ein copy;tuet fet .gotnfoblc roeggenommen l)at, einen SoD langen einWnitt in bie ^Ieif(l)fol)Ie miid)en, um fo einenbet laquo;einen XttetieniSfie ju tteffen; man unterfi�Bt bie 55tutung nort), reenn man ben Ruj in einen (Siinet mit roatraem SBaffet (leat. Sie einlaquo; fii)nitte mu| man immer in bet reg;egenb bei meinen Sinic ma*en.
9J!cbt unb mitbeifetem Gefolge metben bie reg;catificatio= nen bei ibcmiit�feh copy;efdjtu�lften raquo;cngenommcn, um boJ in benfelben entboltcnt (Serum uuSfiieSen ju laffcn. Wtan rauf 15*raquo;*
|
|||
|
|||
|
||
� 534 -
|
||
|
||
bitfcm entjwcrte jcte�mal bie Jgmt bui*ftcd)cn unb miuiit banu nact bet 6ir�raquo;c bet copy;cfcfettulft ntejr ober ireraquo; nigcr reg;inftic6c, inbent man entmeber bie glietentlinge ciiu treitt, ober e6 mit btr Soncctte tfiuti Mtfe fasect;t man, mlc ici'm abcrtaf, jwifc^cn Smumcti, SBittcU unb ^eigefinger, fiitbt fie ein unb iiel)t fie tmebet j�r�ct, fo laquo;)ic man f�DU, baj man in ba� SedgclBcbc gebrungen ift, unb unterfi�fjt ba� Sluefliepen iux�) Streichen bt� fljeileS, ober buvc6 ttarnie gomentationen. SBiR man bie Oeffnungen ettta� tteitec maiften, al� bie gancettenfuifte tteit ifi, fo fentt man na* bem einflie�e bie ^jonb, Jett Ijievbur* bicreg;pi^e unb fcfinclbct fo bie sect;aut. 3)tc fleincnS�Junben Seilen raquo;on felbfl fe^r leicit. SDian mu(i raquo;ermeiben, groje copy;ef�^e unb Slerocn babei ju raquo;etlejen.
SSrittc� Ofavitcl. ISSon ber Stillung ber SH�tungen, Untcrbln.
bungen ber !Slutg cfS^e.
S� f�nnen aSlutungen entfielen 1) au� raquo;ertefeten Slrteraquo; rien, 2) au� raquo;erlebten SSenen, 3) au� einer SKcnge jerrif= fentr Heiner (SefnBe, paren^Dinat�fe �Btutungen. Sie Stutungen au� grofen copy;ef�fien finb gcf�tgt;rliciet, at� bie aus Beinen, nnb Mwerer ju ftillen, bie au� SSenen Iciciter, atlaquo; bie au� 2literien, am leic^tcften bie aus fe^r Keinen copy;efsfen.
5)ie Slutung ou6 arterien ertennt man baranraquo; bau fte fiofjwcife nadj bem SR^tfimu� be8 S�uljfditage� fortbauern, jeUrot^claquo; SBlut entleeren unb untcitoocien merben bur* Svucf �ber ober unter 2Bunbe na�) bem �cvjcn ju.
ffiic Slutung ans ben SBenen ertennt man baran, baj) balaquo; 58tut in emem tubigen, ni(6t |lc6raquo;)cifen Strahlt fort= fliegt, eine bunfle garbe Ijat unb ber Slu�flug unterbVo^en wirb, wenn man �ber ober unter ber ��unbe, .nd� bem raquo;om ^ctjen entfernten SCunfte gu, einen 3)rad anbringt.
lt;�)ie Barent^timat�fc laquo;lutun^ertennt man baran, bafj meift eine grofe Sl�cSe auf einmal blutet, bd8 Slut ruljtg ausfliegt, oft nur tr�bfelt, unb mciH mal nur raquo;on bun= tcler garbe, mitunter gemifebt ifl unb Drud naej einjelnen 5lufjenBuii!ten tjin feine Stillung bemirft.
S)ie aKittet, um Slutungen ju flitlen, jlnb:
1)nbsp; �41te, burc� taltefc�Boffer, copy;ilaquo;, copy;tbnee.
2)nbsp; Somfreffion, but* Sinbe, ober gfinget.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. j
|
||
|
||
|
||||
|
_ #9632;
|
|
||
� 335 -
|
||||
|
||||
3)nbsp; �Jcljung, kuvc^ Slufflrcucn laquo;{cubct �Jiittel.
4)nbsp; SSctf tSliejiiing, but(6 ttcbcntic Siittcl, okct fafe= rige 5)mi)e.
5)nbsp; gc'uer, bur* �lxifir�cfcn raquo;on gt��cnbem (Sifcn raquo;�b ftierburd) SAorfbilbung.
6)nbsp; llnterbinbung bc� M�tcnbcn @�f�jc�.
S)ie raquo;icr erfien fmb nur anMjtnbljar bei copy;lutun.ien ou� fleiuen reg;cf�jieii, bcivarcnciSmat�fenSlutmigen; mrtVBcmi bie btutenben copy;cf�je fo liegen, baj einJfnocben t^neu nnl)f liegt, bann tann man bcfonbevS bie f�omvrciTiDn anreenben, inbem man ba8 reg;efs8 butrtraquo; eine S�inbe mit untergelegter �ompreJTc gegen ben Jtnoefien br�tft unb fc eine 3tit lang crlfalt. 3)ai)ingegen ftnb bie SlniBcnbung besect; copy;l�beifeiiS unb,bie Unterbmbung bie �jjauDtmittel bei JBlutuiigen aus gr�sect;cren (Sef�^en, aber bie Unterbinbung ift bie fidjcrftc raquo;on allen unb bei bebeutenben copy;efasen bie eiiiiigc.
3u ben falten Umfdtl�gcn beiiujst mana�affer, @(6nce, copy;i�, unb fest iftm au* nod) gufammcn�iebcnbc Singe, Alnmcn cruihmi, Ferrum sulphuricum, Acctum vtui, Aci�iim sulphuricum u. bergl., ju, meljr ober njeniger baraquo;on, jc-nacb ben UmjlAnben.
3u ber �onijreffion bienen bei lleincn copy;cMjjcn bie 5111= ger, raquo;oobei �d) im n�tljigcn gotlc Seutc abt�fen m�fTcn, ober �omprefen, ober Songetten aus Scinmanb, bie man, je natbbem SSene ober21rterie bluten, balb �ber, balb unter ber S�unbe nad) bem Saufe be� (ScfaSe� auflegt unb bann burdj eine S3inbe fcfi auf unb, too m�glid), gegen beiiJ{no= dien br�ctt.
3u bem Sitten bient befonber� Lapis infcrnalis, inbem bic^ einen tradenen copy;cljorf niacfjt, ober conceittrirte S�uren.
5u ben ftebenben SDiittcln bient SSltfyh geftogenelaquo; So= loMonium! bie faferigen SDJittcl ftnb: feinelaquo; S�Sctg, 6^at= Die, 5euerfd)Wamm, SJobifi.
Sum JBrcnncn behu^t man (Sifcn mit SUiien, iPriSraen raquo;on (Sifen, runbe St�be in ^afenform gebogen raquo;on raquo;er: Wiebencr Sorm unb f�Drt biefe burrt eiferne SR�^ven, wenn man tief liegenbe copy;cfajir erreieben unb bie uingebenben quot;ibritc fronen tuill.
3u bcm.sect;auj)tmvttel, bet Untcrbinbuug, gebort ein raquo;otU (Mnbiger d)tviivgifd)cr Jlpvatat, inbem man Ijierbei oft cnt= fernt raquo;on ber SBunbe unterbinben inuS unb auf allerlei SKcbenfadjen ftd) aefapt ;u galten bat. S)it cigciitlidjcn 3nfirumente baju befielen tn:
|
||||
|
||||
|
||||||
� 536
|
||||||
|
||||||
.'
|
|
|
||||
|
||||||
|
1).einem ^aten laquo;um ^eruorjicljcn tc� reg;cfape�; 2) einer guten raquo;(Jmcette, am bejieu mit sgdjietec unt copy;dilingenftoltet;
|
|||||
|
||||||
ba� (Sef�S, fettu in gefiieiten SHabeln mit tem �cf)t an
|
||||||
tct reg;raquo;i(}e;
|
||||||
|
4) S�ten au8 Seite, Broira, !J)ormfaiten.
Die einfadje Unterbintung gefiiiejt fo, tap man mit. tcfli te8 #9632;sect;aten8 otcr ter 3!incette ta� Hutenfce (Scf�B er: greift, kic fiigatur um taifelbe jie^t nnb ticfelbc fcfl jubiiu bet. T)ic Sigatur l�ft man au� ter SEBunbc Ijerau�b�iigcn unt �irjt fie nur fo tocit, tag feine 3errung ftattftnben fann, tie man fejr raquo;ermeitcn mug. S8ei ben tBcnen mug man tie Siaatur fo anlegen, bag man tie Oeffmmg tc8 (Sef�gclaquo; fcbfiegt, welches on tem son bem ��crjcn eittferii= ten Sbeile ijl; umgete^rt bei ten Sltterien, unb bei grogcn (Sef�gen ifl el felbft gut, menn man beibe 6nbcn unters binbet, felbft bann, vstrm fie nur angcftocben fmb, jwei Si= gaturen anlegt, bie eine �ber tie anbcre unter terSBunbe, unt herauf tag @ef�g ganj trennt.
Smmer mug man tabci beatfiten, tag man feine an= bem Steife al8 balaquo; ju unterbinbente (5)ef*g mit in bie Si= gatur fagt, befonterS mug man bie Sterben, fcfionen unb bann, raquo;cnn man bieg nicijt mit Seftimmtbcit crmcffen fann, fo feft binten, bag berSlerraquo; bann ganj jerft�vt raquo;irb, intern fonft leitit nero�fc Seiben, copy;tarrtrambf u. bergl. entfielen tonnen. a)iitunter fann man aber ta� btuteiibe @efag niebt allein fajfen, wenn ti fieb jtoifcben tie �Ku�. fein jur�tfgesogen bat, bann mug man mit einer Slabel um tajfelbe herum burtj tie SWu�feln hinbureb einen bob= gelten �rciS son g�ben jiehen unb e8 fo fcbllegen.
lt;Sinisc befontcre llntcrbinbungen. S5on ber Unterbinbung ber A. Carotis.
3n einjetnen g�lleu fmb Sicrle^ungen ber A. Carotis bur� Sombreffion berfelbeu gebeilt nioricn, nat�rlicb raquo;er. lor babureb tiefe Jlrterie auf eine Streife ihr Galiber; al. lein elaquo; ifl auf eine folie ^eilungsneife ni*t mit (gl*ei= Ijeit ju retbnen nnb tie Unterbinbung ber �rtetie. bleibt . balaquo; fidjcrfte ajiittel, ba8 Sfeicr ju retten.
3lm bejlen ijl es immer, wenn man bie Slrterie fomohl �ber al� untcvtialb ber raquo;erlebten etellt unterbfnbet; ifi
|
|||||
|
||||||
|
||
537
|
||
|
||
ablaquo; bic aSn'If6m'3 fcod) obtn am SafU, fo tap man nitbt mc^r�bct fcicl'cUgt;c I)iuaii8 fann, fo unterliintct man bieg untcvbalb ber aSaleDmig, bt* ift c� aud) bgt;er als Siegst anjuncljmcii, bag man jwei Sigaturcn anlegt nnb smifdjfn bcnfclbcn bie �lrterlen bann trennt.
aJiau legt balaquo; ST^ier auf bic rechte ober linfe copy;cite, je naii SJotforoenbigfeit, unb kntdifcfeneibct bie .gaut, etwa in ber S�nge raquo;cn Biet �oBcu, unmittelbar �ber bem �aufe ket Slrterie, trennt hierauf ba� �cllgeroebc unb ben ^aut= muefel, mobei man beadjten muti, baj man ben copy;eimitt in ber iRidnung feiner Sage moclit, unb bringt nun jtui. fcfjen ben Cllaquo;erfi)ttfoj}en bei: #9632;�al�wirbel unb bem gemein^ f*aftlid)cn SiuStel {lUrm ;a�irbeUS3}arienmiilaquo;tel nad) copy;(Stoob) unb jroifdjen ber �uftt�ljre unb bej- Jjal�uenc-tiefer nad) bev'Jlrtcrie J)in. Siefe ertennt man leidjt an ber ^ulfation unraquo; bet copy;tdvfc iferet Jp�nte jmifdjen ben SSingern; man legt fie fo weit al� n�tbig blfS unb \)at ganj befonber� batauf ju adjten, bag man ben Nervus va�gus, bet ganj nal)e neben ber Slrterie raquo;erlauft, foreie fei= neu 3raquo;ueig be� ftjmfatljifcien Jicroen mit fagt, fonbern bie Slrterie ganj allein; am beften ift el, menu man eine^oWraquo; fonbe fnimmt unb kiefe laquo;nfer bet Slrterie luegWiebt, auf ber ^olilfonbc kann kie Siakel mit bem gaben einbringt unb mittclft belaquo; gaben?, cl)c bevfelbc gefcbloffen wirb, bie Slttcrien Ijersorjieftt; liierbti tann man kann genau nadir fcljcn, ob man etnja einen SRctucn mit in kie Sigatur (ic= fa6t bat, ift kiefelaquo; bet gall, fo mup man i�n forglicb raquo;on -ket Slttctic ttennen, uiik intern man kann bie iSonbe �Wiraquo; feilen biefelben btingt, raquo;on neuem ken Saken umfdjlingen unb bie Sigatur feft fdjlic�en. SBie fefton gefagt, fo ift es ba� fidietfte SBetfaJten, jloei Sigatuten �beteiiianbet in bet Gmtfetnung raquo;on ein bii jtoci �M anjulegen nnb bann bie Slrterie in beren 'D�ttr ju trennen.
Iiie-3laclibet)anblun� ift meift ganj einfaefi nad) ben ge= m�ftnliiien Kegeln bet (Sljiturgic, unb in ben mel)tften S�llen gen�gt bie leicfit antipl)logiftifdje ajjet^obc raquo;olltom-men. �)ie S�unke mitk leidit ge'fteftet.
SJJon bet Unterbinkung ket SRcJrenieinattette. Sie Untetbinkung tiefet Sfrtttic ift leitetet ju bensertraquo; fttlligen, al� kie ket Carotis, inbem fte bei raeitem nidjt fo raquo;etftcdt al� jene liegt. �Kan legt babei bolaquo; Xt)in fo, kap bie jtt opetttenkc copy;teile nac6 oben ift, baljet, wenn
|
||
|
||
|
||
#9632;�
|
||
|
||
tie innere SR�ljrenSeinartctie untetbunfcen tucrten foil, auf
tie Seite, U'clcljcv tic (Jctrcmitnt angeh�rt, uut bint et ken ent�egenacfcStcn @4entcl junief, um .ni^t gct)iirtiert jlaquo; fc�n. 3lm beflen tjut man, roenn man �bev icr Opevaraquo; tiongftelle ein -Xouniitct anleat, um tunl) tic fovttaucvntic ��lutun� nicit geft�rt ju merten. hierauf kurctjfcineibet man l�ng� teS Saufe� bev Seugcfejncn �ber bev JUteric tie sect;aut, bringt burc6 ba� BeUgerocbe unb finbet bann !!lr= terie, SScne unb 3ierraquo;cn in enger Ulacbbarfcijaft nebenein. amer; biefc trennt man, fdiiebt eine ^cblfonbc unter bev iHrterie fiinburdj unb naibem man fiel) �bevjeugt bat, bau tein Slctoenafl mit in ker Sigotur liegt, fcbliefit man bic; felbe fell.
3fi iug(ci(6 auej bie SSene raquo;erlebt, fo unterbinbet man oueb biefc; fotlte man aber and) f�rftten ober fogar �ber= jeugt feBn, bag ber Sien mit gequetftbt, angeftoeben otev ongeftbnitten ift, fo tbut man am beflen, aueb biefen fo= nlcicl) ju buri^fdjneibcn, um fo allen etftaigen Slersenju. filllen fogteiiS im SSorau� ein reg;nbc ju madien.
DieSBunbe rolrb gebeftet unb ein antipftlogifiifcbe� SSer= galten eingeleitet.
iBon bef Untcrbinbung ber 3laquo;gt;if(ienri))pcnraquo; arterien. S)ie �loiWcnribbcnarterien raquo;erben fo unterbunben, bau man ba� Sbier legt, unb inbem man an ber raquo;etmunbeten copy;teile jwifdjen ben iRiWen fo toeit elnfcbneibet, ba6 man mi^ bem Singer bequem eingeben'fann; am beflen tbut man, ben copy;ebnitt etma� mebr noeb oben bin ju maiben, #9632; intern man nie redjt ttiffeu tann, raquo;ie raquo;ueit fi(b tic �lrteric, loenn fic ganj getrennt ift, fi4 jur�rfgejogen ^at. 5�t)lt man unter bem ginger tie 3lrtctie Bobfen, fo inup man unter tcrfelben eine gcflicltc, an ber copy;piftc ge�brtc SJlatcl tutdif�bren, unt fo tie'Sigatur anlegen. (S� ifl tie6 niebt ganj leiett, intern tiefe copy;efape in einer gurebe ter !Hiii= Vcn raquo;erlaufen unt fie taljer niebt gut ju faffenftnb; jutem ifl aueb bei ter raquo;crflerften Sage terfelbcn f(bn)er-gu fagen, ob man ten 9Jerraquo;enafl mit gcfajt 1)at ober niebt, tabcv mufi man biet fo fcfl unt hiftig, laquo;B nur m�gli* ifl, un= terbinten, um turd) ben gt;?ug telaquo; gaben� bie gefaxte Stelle tclaquo; SJJersen ganj ju t�tten, ta fonfl bei blojier Quctfebuifg leffelben SlerocnjufaHe^entflcljen.
|
||
|
||
|
||
539 �
|
||
|
||
'-Bon bet Untttbinbuua hex Jpal�Dcnt (Vena ju-gularis).
3)iefc Untcrfcintutig fnnn notftlBCiHig luccben in ieftU get ftifcfiev Sievraunbung berfclbcn, obcv nacfibcm bic SBenc na* einer aScrnjunkung, �bctlaj, fid) entj�nbete, begeiic. ritte laquo;nb fidraquo; eine giflel, fogenannte Liberiajfiftel, bilbete. Sie UnterWiibun� gefdiieSt liier leidjtcr, intern ba� jti uns tetbinsenbe Scf�d biel oberfjadiiiclier liegt unb man blop bie ^aut nnb ben �autmu�fcl ju burcfjfctneibcn braucltt. Set iJlatur ber @a4c na* brauste man Hob ba� obere (Silbe ber quot;ilrteric gu unterbinien, allein bei ber reg;rc9c be� (Scf�pe� ifl ei immer jluecfmdpig, au* tuS untete jlaquo; f(tlie= � 6cn, inbein einmal iR�itblutnngcn fliittRnben f�nnten unb auperbem ba� einbringen ber t'uft bur* balaquo; reg;efaf in ba8 ^et^felbfi benSob Ijerbeijuf�ljren laquo;ermag. hierauf madftc ein Tranj�jif^er gfeitutg aurt) bie 3)fenftt)en�rjte nufmetN fam, er oberirte ein a)l(ibd)en am �alfe, burcl)f*nitt bic vena jiifnlaris imb unterbanb blog ba� obere (Snbe ber= felben, na* ein gjaar Slugenblirfcn Wrtc er ein jiMenbelaquo; (SSet�uf*, bic raquo;Patientin rief: ��ldj (Sott, tbie ibirb mir!quot; unb raquo;crfrtiieb auf ber copy;teile.
SBefoimer� fotl man bann au* ba� untere 6nbc ber aSenc unterbinben, wenn man es mit einer Slberlojififlcl ju tijun fjat, unb hierauf bic ganje Sijiel but* einen reg;*nitt auf tec ^jo^lfonbe, ibcl*cc bie ��unbe tc� copy;efaSe�, ben J^autmu�fel unb bie �upere J^aut trennt, in eine fta*c SBunbc uftiroanbcln, bie man bann al� fol*e beljanbelt.
^Bicrtclaquo; eapitcl. aSon bera Deffnen ber Slbfceffe.
Sa� Ocffnen ber SlbfccfTc ifl eine in ben medriien %ih len ganj lei*te Operation uno man raquo;olljieftt biefelbe allaquo;. baftu, wenn man (n ber entfianbenen (ScWmulfi bieSrtroabr bung belaquo; giter� roa^nimmt, ber Slbfcefi feine bontom--mene SHeife erlangt ftat, fi* an feinet ��afi� feine $4rtc meftr f�blen lagt, auf feiner Of)erfl�*c eine mebr erJ)o= bene, ft* jufbijenbe copy;tette jeigt, bie gt;bei*cr i(l. We ^aut li* t�nner anfiif)laquo; unb auf bcrfelben bie .jjaare au�fatlen ober biefelbe feu*t wirb. '
3Ji*t immer ip elaquo; fo gonraquo; Iei*t ju beftimmen, ob he-reitlaquo; bn Slbfcef feine SReffe erlangt ^at; ift ber SlbfceS
|
||
|
||
|
|||
540 �
|
|||
|
|||
Hoy imtcrlwlb ker amp;ma, tann ifi craquo; alUvtina� UicStcv, ail mem bcrfclbc tiefet liegt nnb We copy;eWwulii ret)r gc ftiinnt ecfefteint; taun ifl el nur nad) forgfaitigct XInter= fudjung einer ge�tten J^aut moglidi, tie Sc^tuoppung ju enttecten.
laquo;ei fleinen, oterfHcfiliiSen, fedr meinen abfeeffen tann man Tk* ter Sancette jum Ocffnen beMcnen; aber bei bi(f= b�utigern Sbicren, tiefevn Slbfceffen, nimmt man biiju lie= ber ein febarfe�, fpi?e�, gerabe� Sijiouri, beffen JJlingc man jwifeben S�umen, 3ci�e= unb Siittelfinget fasect;t, tie copy;Bije recbtminfelig auf ter ju �ffnenben copy;teile te� 316-feeffe� auffest uns fo tief in tie copy;efcbttulft ein(ti*t, taraquo; man in bie J^bljle bevfelbcn einbringt, hierauf fenft man bie ^anb, bebt bie copy;raquo;itsc fce� aieffetlaquo;, f� ba� bejfen Spige . bie �ber il)r liegeube sect;aut butebfeimeibet.
reg;o cinfad) tiiejs in len mcl)rften S�tleu ift, fo ift ti bann, wenn ber abfeejj an copy;teilen liegt, reo ficbioiele SBlutgef�fic unb Sletucn befinicn-; feine�mcge� teiebt unt gleidjg�ltig um ci gelj�vt �cnutniB ber nnatomifeben Sage biefer Sbeile iaju, um bem copy;tbnitte bie SRicbtung gu ge= ben, toeW)e aSeumcibung berSJScrleliung berfelben gere�ljrt.
3ft ber eiuftid) gefefteben unb ift ber 31bfcc|i grog, ftarf gef�llt, ber giter fcljr bid, fo baf) er nur febtuer unb lang= fam ausfliegt,, fo gebt man entoeber mit tem 3eigeftnger ber linfeu ^anb raquo;in, ober bebient fieb l)icrju einer J�o\)l= fonbt, unb �ffnet burd) ba� auf bemfelben eingef�hrte Siftouvi bie (Skfebmulft B3eiter, um iljte copy;ntleerung fdineller unb raquo;oufummener ju bewirfen, ober man bebient fid) bierjn be6 JJnobfbiftouri, immer mujj man aber oie umgebenien Sbcilj: refpectiren unb im Sail biefe tic' bebeutentere Oeffr nuug nid)t geftatten, ficb mit ber tleihem Oeffnuua be= gn�gen.
_ Semertt man bei ber Unterfudjung, ba? ,bfe Ijbdifie copy;teile be� aibfeeffelaquo; nic^t bie g�nftigft gelegene f�r ben 3lb^ jUiu belaquo; reg;iterlaquo; ift, ta? feine ^bftte fld) tteitcr erftredt unb an einen fur ten Slu�ftufi be� copy;iter� giinftigen, f�r tie Ocftnung ungerabrlidjen Ott ^inf�brt, fo ift e8 am bellen, Ijier eine (Segenoffnung ju machen unb fo bem (Siter einen bowjclten laquo;uSteeg ju babnen. ^at man bieraquo; raquo;ollf�^rt, fo tft e6 in oielen g�llcn am jWedmafiigften, ein �Banb buriS bcitc Oeffnungen binbutd) ju jieben unb fo ben SluS^uS te� copy;iterlaquo; ju untcrftaUen unb ju etteiditetit.
|
|
||
|
|||
|
||
541 �
|
||
|
||
Siinftc* SapittU
SBott ken !flniUilt;6eii @ef^ttgt;�ten, (Sitetbanttirn
ettx .jjaarfeUen ui\ti gontaiulltn (Setacea).
Sgt;Ufc ieiien 3Irtm itx ffinplicicn copy;cMttJflre (lellen laquo;nt= wetct f�n()lt4e Sifieln tar, ober ftaben kie gorm einelaquo; ge�mietcn 2lbfceffelaquo;.
SHSiU man ein. (Sitetbanb Uien, fo bckjentman fi^tnt^ Weber ber R�mpfen beutfdjen ^4atfeilnabe(, ober bee Matraquo; fen franj�fifcben; tie englifcfee mit bebccttet copy;piSeijlju jufammen�eftU unb ju fofibar. 4?laquo;* man an bet copy;teile, mo man balaquo; J^aatfeil legeii fflitt, ben 6inf*nitt8bunct unt Slu�gang�bunct bejeiAnet, fo f^neibet man an biefen SteU Icn entttjebet mit tern Siitouvi ober mit ber gontonellfdjecre bie jiBif^cn ben gingcrn gebilbctc ^autfalte fo raquo;Beit ein, bag einSott bis anbcrtdolb So\l langet Sinftlinitt entftebt; nun f�hrt man burcb ba8 �eUgeraebc (jinburi^ bie 3tabet, bcren man ficb eben bebient, unb inbem man fie anlaquo; benx 5lu�gang�buntte heroorjiefjt, folgt iftr ba8 Sanb unter ber �ijaut fo roeitnad), bap man bann bie beibeu @nben bef= felbeu mit einanket raquo;erbinben fann, ober an jebelaquo; copy;nbe bcffelben einen Jlnoten binbet, oter Jlnebel einlegt, (omit ti nidjt iDicber auraquo; kern gebilbeten @angc an�gejogeit mirk.
35ie SontaneKc tt3irt fo etablirt, ka� man ba, roc matt ken aUittelbunct kcrfclben baben laquo;sill, einen gleitenreg;inraquo; fdjnitt roie bei kern ^aarfeil in bie Jjaut mad)t unk kann mitteilt kelaquo; gingerlaquo; untet bet $aut bc8 3eHgen)ebe� ou�= einonbet ktiiett, fo kaS eine trei�fbtmige raquo;oftlc copy;teile im= ter ker .gaut entfteht; in kiefe legt man alSbonn eine �e= ket= ober giljfdjeibe, kit mit einem ajjittellod) raquo;erfe^en roitk, urn bem fidi bilkenben eiter einen ftcieten �u�gnng ju raquo;etfetjaffen.
copy;cjon balaquo; blofiif Sinbtingen cinelaquo; ftembcnJJ�ipetlaquo; un= tct bie .sect;aut,in talaquo; ^eUgcbebe bringt gntj�nbunj) unb (Sitetung an biefer copy;teile raquo;or, allein mill man bie SBir= tung raquo;erp�tten ober fie fefjnellet eintteten macjen.fo tcftnft obet btftreiAt man bie (Segenfidnbe, raquo;eldie man einlegt, mit reijenben copy;ubfianjen, mit Oleum Terebinthinae, tlngueiit. Cantbarf�uin, Tinctura Veratri #9632; albi, obet nlaquo;St ein @t�(t*en biefer Sffintjet auf ben reg;egenfiank; balaquo; legtetlaquo; ifl mtit bti'm SSinke ansunenben, bei'm iCfctte
Scntin'laquo;. ilaWenbu^.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;16
|
||
|
||
|
|||||
� �42 �
nur mit ajotfiit um untet Umflanten, mclcie tie ain= roentung Wcfc� �BittelB fttttSoujit erjeifiien.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;v
man fu* taju i,ebet tcr Storfarnakel ttbicnen, inbcm Ijier
|
|||||
|
|||||
b
|
copy;c^hurj niac�t. ,
|
aatfeilnatitt ju laquo;niequem ifl unb sie!
|
|||
|
|||||
iJurjc, Heine ^aarfcilc
|
iiefit man mit cincc iteitcn.
|
||||
trammeu ^cftnakel.
k,.Jelaquo;-rkquot;Dl!!cn f8.12cJl bti tincm Sraquo;quot;'raquo;quot;laquo;!!laquo;: eintreten b*tr* raquo;itkuna raquo;on Siftcln, infcem fi* fcer reg;iter fenft unb im ^eUacttebe fotttricefit; nl�bann mug man @caeneifnun= laquo;n mn*en. Siefe� govttricticn finbet felbfl oraquo;n beti ein= gelegten copy;cgenftanben ftatt,gt; ioenn kiefclbcn ju Hein qe. madft mevben; fo Jak i* einmal in jroei SiftcJn, bic ft* an b�.*quot;tgt;laquo;f*en!eln einelaquo; 5(!ferke8 befanben, in iebem-?I f tult;f(ten Batte� Seier raquo;on ber reg;r5ge eine� 3n)ciaro= Wenfintfe� gefnnben, laquo;er*e bem SUferbc in ein SontoneU an ber JBruji gelegt W�rben waren. . laquo;ei ben jgaarfeilen fann bieg roeniger tei*t ftattfinben, inbem Me copy;egencffnniig bereitlaquo; glei^ anfangs mgeaen ift unb- fo ber (S.ter ftlaquo; freien Slu�gang BerfcSaffen tann. #9632; ��ranbig tonnen bie t�nftlicften copy;efeiw�re. werben, wenn eine befonbere Steigung baju bereitlaquo; in bem �iirBer raquo;or. Danben ijt unb biefer Buftanb erforbert bann fAlcuniq bie geeignete iBeDanilung.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; a
Sie ficilung'ber t�nmi(*cn (Sefi^ttttre erfolgt in ber Kegel lci*t unb ftaelt, bort) tommt ei juweilen raquo;or, bafi famp;ST�i* quot;i-T'i* ni*t raquo;erteilen wollen, a�bann f*^rt/ni!rnbe ^V^mn.mmm einelaquo; neuen gc \^�Jl?^aaxHl}^' raquo;laquo;raquo;er �lufftbneibung be� gonjen copy;an.
bU befiequot;swenfte 9 ^ *quot; eine ^ac6c' 0ffEquot;c �Bquot;'1*quot;
reg;etb8tc8 Gnpitcl.
SBonbcr Slnwenbung belaquo; geuerlaquo; (Cauterinm ac-
tuale, Cauteriaatio).
t,�vAlM.^quot;towquot;ku,,9J.1,t8Jeuc,:8 Sefleftt bartn, tq# man bur* glubenb gemalte copy;ifen, bie, bem Bweefe nacb, bem
tit^Mf^ Bn:'*a*quot;laquo;laquo;9 laquo;formt wetbenrentoS �JL L.tHr^.l*6',:0^quot; UMet raquo;erfelben befinbliite Sbeile, �, raquo;I ^laquo;^quot;J6**1quot;*6 �fterurobuetc mejt ober �t. mger laquo;art unb anjaltenb btriiftrt, um ttit* �rw�tmung
|
|||||
|
|||||
|
||
543
|
||
|
||
aitijimo, Scf�rtctunfl lex ajcfovvtiuu, gntjilnbirag nier raquo;oUfommenc ^laquo;ft�rimg bcrfelben, ken kabfidjtigtcn ^eiU gwerf ju emidjen.
Stbon friil)et if! bemcrtt w�rben, kaji man fi(6 tgt;c8 reg;l�l)raquo; eifen� juv Stillung tcr SJlutungen im* jurBevft�rung raquo;on in aBunfctn cingeMungenen @irtc�, namentlid) be� J?iunblaquo;= iDUtftgiftc�, tcbient.
sect;auptfa(i)lic6 aber bemi^t man ba� (Slfibeifen baju, urn tuvd) ^evbeif�brnng einer Iraftigen aujjern entj�nbung bie raquo;orbmibene gntj�nbung tiefer gelegener Sbeilc ju jertbei= len, ju untevbrnrfen.
Um bie beabftditigtc te^tere SBivtung bctnorjubringen, ifl eine l�ngere unb onbaltenbe copy;inmiiFung belaquo; Seuer� uotbwenbig unb mi biefem (Sirunbc finb bie braquo;amp;ern .sect;i(}= grabe bc8 angeraonbten Sifenlaquo; nicbt jlaquo;)ccfiiilaquo;6ig, mbent bann ba� (Sifcn bie sect;aut ju fcbnell jcrftiivt unb bie ^i^e beffetben nirtit tief genug in ber f�rjern �cit einbringt, bicr= bureb aber bie tiefer gelegenen Sbeilc nicbt mit inbcnaBir= fung�frci� belaquo; 3)iittel8 gejogen roerben. - Daber ift e6 jnjectmajig, ba� SJrenneifen bloj buntetrot^ gtiibenb gu ma= eben, 3fl e8 aber l�bter, fo errci(bt man bamit feine 3lb= fiebt nicbt unb man fonn bieg fogleicb Saran crfennen, TOcnn bag copy;ifen e ifeiner Slnroenbung an ber J^aut ju tte= ben anf�ngt.
S� ift eine sect;ain)tregel bci'm Srcnnen, bag man ba8 SBrenrteifcn nicbt in bie ^aut einbriirft, fonbern man mug e8 mit leicbter JJaub f�bren, unb je leicbter biefe giibrung beroertftelUgt njirb, befto braquo;^r tann ber ^iftgrnb be� reg;i= fcnsect; fcbti
aBo8 bie ju brennenken giguren anbetrifft, fo finb biefe laquo;igentlicb biege 9lebenfa1*e unb an unb f�r ft* gonj gleicb= g�ltig, allein megen ber sur�(fbteibenbcn Starben mug man tine rcgelmagigc ginut raquo;B�blen, nai auf unglcicben gl�= eben Uelnmg raquo;orau�febt. iBian fann fte atlerbiiig8 ftcb mit JJreibe raquo;urjelebnen, allein bie JSreibe baftet auf ben fiaagt; ren ni*t gut. Sin ben Stellen, mo bie .amp;aarc Unger ftnb, mug man flc raquo;or bem Srcnnen abfebneiben. reg;ic aigurcn ntacbt man kureb copy;triebe ober i�unete, ober buvcb kibe yi= gleidj, Wie man c8 eben anmenben fann unk c� juiccfm�pig erfebeint, unb witbltbam ivgcnb eine gef�llige Siguv, Stern, -�irfcbgettcil), (Satter, SBogen unk Weil, �ronc, SJamcn�raquo; lug, wie e� eben ker i�la? erlaubt, uip fo bic Starbt niebt |laquo; unangenebm in'laquo; raquo;fluge fallelaquo; ju macben. Obfcone @e=
|
||
|
||
|
||
� 544 �,
|
||
|
||
genH�ntc, bie man ^itr unt ia au* ttgt;ol)l Mt, fintganraquo; raquo;erttetfli*.
S)ai man btn xtMtn @tab iti laquo;rennenlaquo; nxtUSit ^ai, Tiefet man am (u*et|len botau�, wenn Sie ^autflcflen eine litfctbraune Batbe angenommen daten; ba� Sgt;ut*brennen ift raquo;war, raquo;enn c6 langfam ftottfinbet, (jerabe fein Unal�if, im ffleflentljeil wirft ti recit traftig ein; allein'e� entftefeen barna* nidit allein langbanernbe, eiternbe SBunben, fon= betn au* fe�plicte Karben, befonberlaquo; Icicftt fommt balaquo; Surdibrcnnen ber ^ant raquo;or an beit copy;teilen, wo fi* bie Striche Ireujcn, bafeer 6ier ba� Sifen ganj befonber� lei*t gef�hrt roerben mufi. a�ill man aber abficfelliri) bur* bie fiaut brennen, fo muji man bieg auf (einer ju gro�en Stelle tfeun, fonbern raquo;on ber gett�felten Sigur bloji ein SJaar JpauftftriAe blaquo;r*brennen nnb in'� Sellgewebe einraquo; bringen, fonfi wirb bie Kntjunbung ju heftig, raquo;crSrfjmerraquo; ju grof, bie Starben gu bebeutenb.
3)ie Teilung betSranbwunben �berl�ft man in bergie= get ber Statur; follte fi* inbeffen eine J�efeanblung berfet ben M n�tljig fterauSRetten, fo bienen Jierju JBranbfalben ou� Plumbum aceticum, Uleum Liui, Aqua calcaria, in galten feeftiger @ef*raquo;ulfi mit etwa! (Sampber, unb baraquo; Slbfallen ber feft anfiftenben i8ranbf*orfc bef�rbert man bur* aeftrei*en berfelben mit etwalaquo; gebratener laquo;utter.
SBill man fcieamp;me Stellen, j. !8. an allen raquo;ier laquo;ei. nen, brennen, fo tfeut man am beflen, erft na*bem jwti laquo;eine geseilt finb, bie anbern raquo;orjunefemen, unb wdbtt bap ni*t bie beiben laquo;eine einer Seite, fonbernbalaquo; linte fficrber= unb re*tc Hinterbein, unb umgefefcrt.
aiian wenbet balaquo; @li*eifen fcauytfaAli* bei folgtnben Jtrantfeeitcn allaquo;�erfiorunglaquo;mittelan: bei�Baijcn, laquo;alggelaquo; f*wulflen, Garielaquo;, JJreblaquo;gef*tt)nreni allaquo; reforbiremelaquo; aiiiltel bei Dnmmtoller, copy;efenenflapp; allaquo; �ertfecilunglaquo;. mittel bei, allen Jtnocienentjunbungen, namentli* beiSsat. S*aale, Ucberbeinen.
3to* i|l einer 3lrt ber Slnmenbung belaquo; geueelaquo; ju er. W�pncn, n�mli* ber �lnwenbung par dUtance, hierbei ift meljr eine f*nelle, obcrffa*li*e Meijung ber �wetf unb man Wenbet baju einfa* bloj balaquo; copy;l�feeifen an, ober reibt bie ju reijenbe ^autftelle raquo;orfter no* bur* Slnwenbung quot; f*arfer agt;iittel unb Mit in einiger (Sntfcrnung ein gl�lien= bclaquo; gifen, fo Ui beffen sect;ije bie ^oat emi*en fann.
|
||
|
||
|
||
� 545 �
|
||
|
||
Siebentes (fnpitet. quot;aSon kern �lif�gen ter K�rner ket SBiebert�uer.
�Jiefe Ojjcrntiim i(l in foigentm gdflen laquo;�t^�:
1)nbsp; Sffienn Ocfffen oker Seat fo tc�avtig fmk, koji man fcaiiutcS Unheil raquo;etliiitra mill.
2)nbsp; SBenn bm�) Heftigelaquo; copy;togen einelaquo; oiet bette sect;iir= net abnebrotiien unb jevf(!littett ftnb.
, 3) SBenn bei �Bitbcrn einelaquo; ober beibe 4}iitner eme fol(6e iSitfitung ne^ineH, baj tie @pi|}e bttfelbcn gegen raquo;en jt�rm bt�ift.
SHan benu^t bitrju eine anlt;itraquo;nii|(6e ^anklage, tonn M aber in beten ermangclung au* einlaquo; anbern fdiarfen, feinen Siige beWentn, laquo;M ffist eilt runb laquo;etum bolaquo; $om quot; bilaquo; auf ten Jtnoeften tucci, bann tiefen felbft. Wobei man raquo;etmeitet, tajj bci'm gnbe tetOperotion ter�notben niebt fblittertiifl tiej inbeffen toe� jufaltig gefebeben, fo muS man bann tie JtnoAenftufcen mit ber JEnocbenjange wegraquo; nctimcn, um eine reine gldcbe ju befummen.
pfeift ijl babei tie SSlutung Hart laquo;nb tegball) mu(j man bem �opfe telaquo; Sbietelaquo; mafirent berfelben eine abb�ngige Sage geben, um bierbutcl) ju uerlfintern, taS talaquo; Joint jii^t in bfe etirnboble j�eft; i|i elaquo; to* ter galt, fo muS man bureb SageBeranbetung claquo; aulaquo; ber SKafe auSfiic�en macben unb bieg bur* ginfprijungen raquo;on lauem ��ofler bef�rtetn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; �, ,
copy;er laquo;Berbanb ift gonj einfach; man legt einen SSfrobf raquo;on feinem ffietg in bieOeffnung unb raquo;etbinbet ba6 @onje mit einem reg;t�lt;J Seinwanb, Betminbert bann ben S�ftcpf immer mcftt, ie nad|bem bie Oeffnung M fdllicft.
3Id)tcS 6apitel.
SSon bet Oeffnung ber SuftfAeflaquo; belaquo; SBferbe� (Hyovertebrotomia).
Die �BMung biefet Operation foU fctin, tie Suftf�ete Bon barin angefammeltcin @*leim unb Reinigen 6oncte= menten ju befreien. 3)et etftere galt ift tet biiufigete unb tommt bei btufenben go^lcn am b�uftgften raquo;ot; bie ange= f�llten Suftfatfc bt�cfeit bann auf ben �el)(topf unb btin. aen etfAttettcraquo; 2ltbemf)otcn, felbft bilaquo; jut etdiaung, bettor.
|
||
|
||
|
||
� 546 � �
of�^SS^,1quot;1 '�* Wto,'c,:'9 quot;nb iBiriraquo; am tcftcn im Sie^ fann man im Stctjen cDctircn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;= oj v
a-f,^*,flia,'eit iiif,quot;:t raan WnS�ftfoi an feinem o�cvii
iSji'lquot;^1quot;1^1'quot;61' I^t Setangt man an ten raquo;or,
wk� f .quot;quot;'J1^' laquo;raquo;quot;Wen kiefemDt�fenvantie unfc ker SSOErw'*-n Ui �toeiMuc6Stn reg;riffel=jfiefet=ajiu8tel� Mitdifdineiket man nun Borfi^tig ta8 Bedgeircbe. copy;elanqt
SeViikfSX M.tf�l?'}U fenraquo;laquo;! fo auf fceneltcn, �b^W^t,�.'.' Jquot;111 gafquot;n ^ araquo;uMlaquo;� raquo;ataUe lauft, tSi?-(5r�r8!ll quot;^ amp;* b,:inl, *quot;laquo; Keffer mimit* SS, J t fc-quot; lquot;quot;fa(tr ein. 33en enthaltenen Sdrfeim Jie^t ?I?laquo;r�;�elquot;K�??quot;:i*e lt;mS nquot;6 raquo;f^nnnt iamp;n tuve* ein-AI* lauesffiajjer, toa� man �fter! tuieter^len mug, � Sm Jl? glaquo; @*llaquo;','n laquo;quot;eter anfammelt; bie Oeffnung KL Squot;^111'*^quot;; 'quot;'gelegte� SK�amp;rdlel offen, njalaquo; abe? !annnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;9C ei,t�,miu,,a. fell-li laquo;rant, fteroorbtingeii
JBiborg to�Dttc, um ben copy;cSlroierigtcitcn'ker copy;itcr= cntleerungju entgegen, ten umgefe^tten Ott jur Opera. ffif^quot;b S^te Hquot; ^Wquot;* quot;n kee tieffien, atlj�ngigfien
ftnmiMeXlaquo; f�SHmti nun briieft man bic $ot�raquo;ene sufain, S fcri� rKlt;?n\ ^i �nnete.JiicferDenc jur anf*raquo;eI[u.Kj Sv laquo;,5i* . 1^ttS* .-fic,ttt T'* kern Operateur ein Sreit^ JX'm.�.f.S'^ raquo;quot;'laquo;laquo;'laquo;raquo;ene an tet untern Seite, Mitc�
Ir�J n^*fCJquot;,tk'quot;n reg;eite Sebilket raquo;irt. 3n biefe� fi,, irL?laquo; ^ quot;l� JL11quot; einen brei bi� raquo;ier Sott langen S?1quot;quot;-' *? ^ reg;elquot;,(: 'elaquo; akuftfiefetmu�fel� �avallet � �IVf' ^quot;S*. raquo;iekertolte copy;dmitte trennt man km Sh�l^W ,gt;cu Zeigefinger ber linten ^anb ein m�,,fw. , laquo; quot;quot;elfquot;laquo; flegen ben Suftfaif ftinauf; t)icr finbet S2�filS1^*n bi0raquo; ZeUgemebc, foitie mak i^n �, R Lf�^,8'?5quot;8- quot;quot;'*' fat' fraquo; Wbtt man auf bem S^ wl'laquo;quot;^quot;quot;**1 ^!? laquo;quot;* knreS�icSt benSuftfacf; fotlte man bit Oeffnnung nie*raquo; weit genug finben, fi fan, man
|
||
|
||
|
||
547
|
||
|
||
iiefctbe bei tct S�nnSfit Ux dilute ke� Suftfaifc� Ui�it mit bcm Sinqer etiDcitcrn.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � .
3n bem gafle, baj bev Suftfatt fcftt au�gcbc^nt ift, !atm man ben einjlicft fid) babuvd) etteicfitcvn, tat man einen Sivuct oberftatf) ber cfmraquo;rimivten Jticfcvucne anbringt, moraquo; sur* fcer Suftfa* bem unten in bie SBunbe eingebtoegten Singer entgegen.K�rcgt mirb unb man bejiimmt ten un= tctften 5punct beffelbcn etceiiit.
yia�i bcr Obcration macjt man copy;inftriJungen, felbft reijenbe (Sinfprilsungen, menu bie franfljaftc 5lbfonbcrung fid) ni*t bebt, b�lt Mbei bie 5Bunbe bntd) S�ieten offen. SIHein SSeibeS ift nid)t leid)t.
fflietticfelaquo; 6at eine britte OuctationSmetbobe angege= ben, toelcbe bie beiben raquo;otigen in einer Bereinigt, nurburebraquo; ilicbt er ni*t ben copy;riffeltiefermugfel, fonbern ftitbt in tern ^miWenraume ein, melcben bie Jjinterl)auraquo;tatterie unb tie JJirnfcblagaber �ber i^rem Urfurunge bitben. ^ierju ma^t man am beften einen ^autfebnitt mcbr na^ aujen unb hinten am Simu belaquo; erflen ^aiSroirbellaquo;. S� fcfteint �briraquo; genlaquo; nicbt unbebingt notftiocnbig, bag man ben Suftfacf.gequot; rabe an biefer lt;Steue �ffnet; man l�nntc aueb, wenn tie Dj)rftgt;eid)eltviife eine copy;trerfe getrennt ift, tenfelben raquo;or ter ^intetbauptarterie turttfte�en. SKan Ufit tabei ben BoV'f te� ufertelaquo; re(t)t gerate auSfireden, f�blt mit einem ginger nad) ben butfircnben copy;cfagen unt fu(6t ten SBinraquo; tel auf, meldjcn tie dugere�obfarteric (arteria carot. ex�tern.) mit ter ^intet^auotarterie ober ter innerlaquo; �o(!f= artcrie macftti in tiefen S�intet fitbrt man bieStJiise eine8 (Scatteltlaquo; ober cine8 birfri'ufigen Siflonri'� ein, fo bag man ten Mnrfcn nad) tent reg;ef�fin)inEe(, tie copy;Ancite gegen ten (Stiffeltiefermu8tri ftellt, unt (l�pt fo ba8 SBieffer in ben auftfact. reg;o werben aSeriefeungen bet reg;efitSe unt ter Stooen tetmietcn.
@obalb man in ten Suftfod cingetrungen ifi, fo ffljrt man nun einen Stoitar, am beflen einen gelr�mmten, ein, unt fti*t tenfelben ba, laquo;o Siborg feine Oeffnung be= tocutftelligt, aulaquo;, ober man tann fid) bitvsu an* einer englifAen ^aarfeilnatel mit gctedter reg;t)i|je betienen, im Slotftfattc felbft einer gem�bnlitften ^aarfcilnabet, bei raquo;etraquo; rfttr man bann unten an ber Slu�gang8ftc(U einen ^aut. febnitt macben mup; mittclft einc8 tiefer 3ii(lrumente jieftt
|
||
|
||
|
||
� 5laquo; �
quot;'puiMcn aufgcftaltcn raquo;erben.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; quot;, w v
aWOfa^bedonHung mirb na* ben Ump�nkcn geortnet.
laquo;cintto� (Sapittl. laquo;Son itx Er�ffnung bet Suftr�fere (Tracheotomia).
n^J?^ �3S,er1 ^efir Ol5laquo;quot;quot;raquo;laquo; 'ft, itn gebinberten ein= gang ber Suft butlaquo; ben Aefjltovf unb bfe Suftr�tre no* ben Sungcn ftef ju madtcn auf HjnfHi^em SBegfi balaquo; freie wSIquot;^.^ Suft tam Mfnbret raquo;erben bur* ISnhtfn= SH^t Jgt;laquo;*cn8 unb be� Jtefcltobferaquo;, bur* a?o1S*en in S?1 P?ff, *cm 3ia(6en, bcm �e^fobfe, ber Suftr�bte, bur* iertno*eriing bc� Jlcbttobfc�, but* eingebrungene frembe Jtor�et m bie fiuftibfttc. Sie Operation fann im copy;teben
SrfJla3^ #9632;3cm('c6t we^�; laquo;Umlaquo; i|t bei gtoper (Sr-(ii(fung�gefal)t raquo;orjusie^en.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; j p laquo;�
3Jian nimmt bie Oiietation in ber fKitte be8 JSalfelaquo; raquo;or m ben gem�rjnli^en gallen; raquo;ill man aber einen aio= {�ben entfernen, fo mufi man bie Opetntion�ftelle ba raquo;Ab. len, ito man ben @ij belaquo; gjoltjben erfennt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;V
Bn�quot;1 ma^t M cinen #9632;6alaquo;'f*niquot; son jraquo;el bis raquo;let mlhif^ 'm Salman ober allein openrt unb feinen ^llfen ',at' .kygt;le �6aMtgt;punbe auSeinanber bait, fo � q�quot; j,?i' !s*quot;�tlaquo;. laquo;'ien �uerMmitt, auf ben man laquo;^, M�V9Sflt;!?ftt laquo;*laquo;quot;lt;quot;laquo;quot;lt;* raquo;uffefet; Jicrbur* erbalt ^n^Wc' *a,utlt,Wcn, bie fi* tei*tet raquo;cneinanbet raquo;atten �.' �� f!;,ln^mlt;ll! ^ irtra raquo;laquo;Wbcn einen raquo;oben man SJ^^J'quot;1. �sect;alfe fo ^tamenbinben, bosect; imf5,fi� lut.* k,e a�laquo;quot;'''''laquo;*laquo; ou�einanbet Wit. SRun S'?nsc^!l.m(quot;i **quot; -raquo;raquo;laquo;tmuaifel unb ttennt bie beiben 5ri-�w^i^quot;,iM),lr quot;f�tnten laquo;tufl=reg;*ilb^not= fni'm .S.M Unt' 'laquo;laquo;Ig'.*laquo; Jlaquo;quot;quot; tintlaquo; b�utigen 3raquo;if*cn. ^�fw ffi �Knotbtltingen bet Suftt�Sre; bierbei SSLkf fflD^^S1 SIquot;raquo; quot;laquo;y Mtquot;' �quot;raquo; Wt entgegen= ^t �n�a?�a*b,t'CJ3:r?9^ ni*t Jraquo; raquo;tritlen. 3e|t erraquo;ei,= i^ e� , ?* l'c,b?n S'quot;quot;1 Wquot; l't einfti*e etwalaquo;, fofit ben ^notbf Irmg mitteljl eines^oten� raquo;pit innen na4au' Ben, ober rast ibn mit einet SSincette, am bejlen aber �itbt moii eine ttumme 9hbet but* benfelben, Jiebt fo eintn ,?� V t1quot;'^^1quot;quot;^ ^I, kllr* tfntn W ten jur klingequot; fZRX� ^'quot;^ f* mh Mtr na* �ugen SU Jltraquo;?� unb f*ncibct nun bicu gefaxte copy;t�rt �nctVloul laquo;ietauf
|
||
|
||
|
||
� 549 �
Witt) ein Siamp;r�m raquo;on Slccfi �ber Sinn in bie sematlit Ocffnung wUit, an tefTen ieiten copy;citenfliigetn raquo;Atcn otev laquo;antiev Mefii�t finb, nm tic Sl�ljrc, turc* terenUmi*lm^ guna nm ben igM, an iftrem Orte ju crljaUcn. 3(1 man blofi besect;l)alb jum Ovctiten aejmungen, bafi eine raquo;otiiber. aeftenbe, augcnblicHicSc erftidfung�gefaftr befeitigt raquo;erbe, bann fann man allenfatllaquo; ber iR�ftre cntbcOren. Jlber im= mer mnS man bie einf�dle �Bunbe ober bie Ocffnung ber eingelegten SR�ftre mit einem copy;t�ct�en gtor ubcrtc�en, um bem (Singange raquo;on Snfccten ober copy;taub objumebven/ obfrfion c� ni(^t immer n�tljig febeint, tod) raquo;on ber Sbor-ri*t gebilligt Wirb.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� , , ..�. .�
SBcnn bie Oeffnung ber Suftriitjre mdjt metjr notjig (R, fo nimmt man ba� SR��rcbcn �erau� unb laut bie 2�mitc raquo;eebeilen; i)l e8 obern�tbig, baji bie Oeffnung crbalteu roirb, fo mujMnan bie St�bre liegen laffen unb nur raquo;on Seit gu Seit sur Reinigung fierauSneSmen.
Sft bie Operation beifeatb gcmocSt raquo;orten, um einen aSoXH�en anlaquo; ber SracSea ju entfernen unb man bat bie SteUc, tto ber g}o�)B pit, nic^t getroffen, fo mug man bann bureb ben ginger ober bnreb bie Sonbe biefen laquo;SiJ ermitteln unb an biefer Stelle bie Operation Bon SUeuem macben, unb ben (Sinf*nitt in bie �norpetringe berauf ober unterm�rtlaquo; fo grosect; marten, bafi man ben !Uoll)pen abf*�len unb au�jieben tann; i� ber aJoltjp gtoo, fo mu6 man an bem untern Silbe be� Scbnittelaquo; abcrmal� ein St�rf ou�febneiben, um fo bie copy;camp;nittrAnbcr bequem au8. einanber jie^en ju t�iinen'.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;. . ^ , .,
3)ie SBunbr�nber raquo;erben mit fieften raquo;eremigt, fo anc? bie ber laquo;ueern SBunbc, Unb bie^eftf�ben laSMhanon� ber aufiern SBunbe berau�b�ngen, wo man 5�la6 f�r fic fpart.
SKan tann au* bie Trennung ber auf ber Siiftrobre liegenben aJJnSteln raquo;ermeiben, inbem man fie blos bei laquo;Seite febiebt; bann mu6 man aber am beften ben *aut. fibnitt au* auf ber copy;teile marten, raquo;o man bie finftrulire ju �ffnen gebenft.
Sclmteraquo; 6apticl.
raquo;Son ber Oeffnung ber @peifer6I|te (Oesopha-
gotomia).
Siiefe Operation Wirt raquo;orgenommen, raquo;enn in bcrSpeu ferbbre copy;cgenft�nbc', bie raquo;erfrtliKft raquo;erben loUten, neden
lb *
|
||
|
||
|
||
� 350 �
SnSt? �nc �,,ri�en laquo;natwankten Siittet nicfit im reg;tankc ^Jaren, fcicfttten raquo;cm raquo;JJlaSe ju cntfancn. @ic f|i ke�weraquo;
fm ta�nnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;Slaquo;quot;ct|ioffen in tiefelbe raquo;cr^nkcrt tocxi
r.J^�^lman ^'lODcrotion, fo Wirt ta8 SSiev auf bic laquo;ftte copy;cite geworfen unb, um tgt;ic lintc copy;cite be� fialfe� nolaquo; mel)t tictsovjuftcben, unter ben laquo;�t8 ein copy;troliyol--ul ?clKi-, #9632;J'1 ?*? !iquot;t eingrtrunaene frembcJJ�rjjcr bciit--�.l raquo;,fllMf-n' ^?5n quot;quot;i11 3tei* unmittelbar �ber bem= eSJ'-r ^quot;'quot;W11quot; mn4en, langlaquo; na* bem Saufe ber l**IrS�iAat n5S,?*ki# 3e^an' fquot; *urcbfcOncibet man fiMa^�I1(imlquot;?.eu^'iquot;*tun!l kquot;1 �ftownwstel febiebt bie
KL 'I111 ^^ na* kctSffifer�bre 6in; bie Operations^ ttunbc, bie man raquo;ier 3raquo;H lang maebt, l�gt man raquo;on @e= raquo;ulfcn au�etnanber Saiten, ^at man biefe erreiebt laquo;nb robU man ba ben fremben Jl�rpcr beutlicb, fo Wirb ber Oftnitt nun jwi|*cn ben Jlucrfortf�ben ber �nl�wirbct � J flWlaquo;talaquo;sect;tr4toam.f Wamp;(n:jbnm5laquo;eLreg SliVA'Sr^AZ laquo;laquo;'laquo;raquo;'nc quot;quot;b bes laquo;ruflfiefev^ m 1 m.n\-C,:ifell,Cv 9tl*tuquot;3 �^a^t. S8ci jebcmSebnitt muj man bie SBunbc raquo;om laquo;Inte reinigen, immer oenau na* ber na^elieflenben Carotin f�blen unb. Wenn e� m�q= lieb tlt, buteb beren gomprimitung bie Stutuna ju min-wH KCn' Jlaquo;t'*I*nittF' reg;lWt3Efa6c ntu6 man fogleicb 9m,quot;l olaquo;quot;' 'quot;�?*laquo;8 ait* m^ malaquo; Wlaquo; laquo;crle^ung be� blaquo;!mib1$?nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; quot; ntti ^ copy;quot;quot;^'laquo;nernen forglicbft,
wf0*'quot;quot;laquo;quot;.quot; w^'S*'cif,:v''6quot;-quot;1nll8t t)laquo;'- fquot; traquo;irb fie bureb einen SangSftbnitt ge�ffnet, ber fo grig febnmufi bag mlt;ni ben fremben ��iper berau�nebmen (ann. r-^il *:.! 9laquo;Wlaquo;9|n, fo werben bann bieg�ute ber Sbeife--tobre w.eber gebeftet, unb elaquo; ifi bietbei eine JSauptfacbc, RA^ZifZV1^? laquo;JiWiurn mitfigt, inbem laquo;gutter fat. !�,U f v^-'� ^.$Vtmtim raquo;ergeblicb macbeu laquo;� *kku fS quot;1^1laquo; 'quot;*' SU raquo;cit raquo;on cinanber an= gc cgt werben |tacbbem bann bieSBunbe raquo;orifommeu Bon raquo;hit gereinigt ift wirb au* bie (ingeve a�unbc buri�eftc gefcbloffcn. Wobei man aber bie ajcrficbt braueben mug bag. mau bie (Silben ber .geftfabcu ber fepeifevobre an8 bev �u�eren S�unbc bcraugbrtngen tiigt. S)icVftfAbcn tquot;nneit mtift mit bem picrtcn itagc entfernt toerben unb W�bfeiifc
|
||
|
||
|
||
� 551
|
||
|
||
tiefet Seit mm raquo;Mit bie Sfiiete buvrt 3)le6Itr�iitc, Jpuirte tuve� Steif�bru^e, laquo;i ernnSvcn futjen; follten tcmol)n= gcacStet Stafjtung�floife fcurd) tie a�untic itingeu, fo muji man tiefe uon iljncii ju teinigen fudicn.
5)ie allgemeine ;8eI)antlHng tuitt na�) ten Umfl�nben geottnet.
iSlfttraquo; eapitel.
f�on tet Stepanation (Trcpanatio).
3)ie Trepanation ttivt raquo;oltjogen, um taturc� �opftno--*en ju turdifco^n unt turd) ttegemadjteOcffnung in tie 3�afcn = , @tivn = , otci- Ol)eitiefer[)�l)le, felbft in tie reg;cgt; I)itnl)�^le, einjutdngcn unt Splitter, SJJol�tcn, (Sitet, ���vmcr au� tenfelben ju entfernen, oter Slrjcneien in tiefelticn cinjutringen.
iDiaii braudjt ju tiefer Operation folgente Snfitumentc:
1)nbsp; copy;in gew�ljnlidie� copy;calpell oter iBiftouri jum ^pautfciniitt.
2)nbsp; copy;ine �Jineette, um tic ^autlappcn unt Slrtcrien foffen unt unterfcinten ju f�imcii.
3) Spateln jum Sinjie^en raquo;on guten, um tic �Bunts r�nter an�einantetDalten unt wieter Ijeftcn ju tonnen.
4)nbsp; (Sine �nodjenfdjraubc, um nngeboljrte �nocSenlaquo; (l�de ^erau�ljcben ju tonnen.
5)nbsp; Jjebet, um etngetriUtte JJno^cnfl��e ^eten, to� geftfilsen angebohrter pr�fen ju tonnen.
6)nbsp; Srepantroncn nebft ^anb^atc taju, um tic Slu�f�gung ju poUjicJen. ,
7)nbsp; (Sin mit einem .Knopfe an ber copy;pifcc raquo;erfe^ene� �no(Scnm'effer jum S�cgnefjmen tlcinrt Jlno(6cnfpi|cn am JlnodSennjuntrantc. �teine SBicifcl unt gctcrtielc.
reg;ntli� mu� man copy;djwamm, ��erg, 3raquo;itnfdbcn, aBaf= fer unt gute Streu bereit galten.
SDaSSSicrWirt getuorfen unb tic ju trepanirenbe copy;teile fo fto�) gelegt, bag man bequem operircu tnnn.
59Jan ma��t bann einen sect;autfcbnttt, ten man mit tet Sage tcr^aorc parallel f�()rt; burd� einen Querftbnitt bil= bet man einen �reujfdjnitt, ben man allcnfall� au(6 unters toffen tann, wenn man bebeutente aBliitgcf�frc ober SRcr�cii bur^fdjncibcn mitgtc, ober mau faun auch ,jiud Scbnittc fo f�hren, bafi fitj biefelben in einem fpi(}cn iffiinfet treffen unb fo, ein V bilbenb, bie SBloglegung tcr �notJenjicHc
|
||
|
||
|
||
� 533 �
erlauben. 3it bie copy;btycn ber eautla|3raquo;en jie^t man Silben ein, um biefclben au�ciiiantetfalten ju tonnen unb fe bie Oberation ju erteicStcvn.
fiat man bie ^aut bur(ftf(Sifltten, fo Wneibet man mit emem laquo;ScalpcU einen Stxeii burdj bie �nocbendout, gr�gev al� bie ju brauebenbe Scebanftone, unb nimmt bie JJnc^en--Cnut burefi Sdjaben weg.
3(J bieg geftSeJen, fo mufi man in ber aRittc bclaquo; ou�= Snfagenben Jinoctenft�tte� bie JJnotienftbroube einbohren, in beten (Stmangelung man bann au* tuo^t einen gcmiibns lijen copy;piSbofttet nimmt. 3n btefe gemaebte �effnung !(;raquo;J,PUquot;.1 laquo;ierauf ben a�ittelllatSel ber iErebanhone, um biefelbe in einem bejiimmten Greife bewegen ju f�nnen; bot man buc* einige 5)rebungcn erft eine laquo;afm f�r bie �rci8= l�ge gewonnen, fo nimmt man bann bie aHittclftatbet bin-weg unb benuftt benStebnn allein; bieg i|l befonber� bann notljwcnbig, wenn man bie copy;tb�belboble bureb ba� Seiten-Wanbbein, ober ben oberen Sbeil belaquo; Stirnbeinelaquo; onbobrt, um bierburcb ju raquo;ermeiben, bag man in bolaquo; copy;ebirn felbft mit bem copy;tatbet einbringt. $icr mug man fitb au* b�ten, mit ber S�ge fclbfl bur*jufabren unb fo p serleten. Wian �quot;UB ferner bie JBabn ber copy;4gc im �no*en mittelft ber (Sebcttiele raquo;on ben J?no*enfp�nen reinigen unb bieg raquo;on Seit ju 3eit wieberbolen, um immer freie laquo;abquot; 8quot; tfaitn. ^\t bieJBobn na* unb na* fo tief geworben, bag man ba8 Srcitoerben ber Jtno*enf*eibe erwartet, fo f*raubt man lie Jtno*enf*raubc obermal� ein, unb f(i bo8 JIno*cnp�tf frei unt waiclnb geworben, fo mug man e� mitteilt ber �!?ebel, ober ber copy;*raube btuaulaquo; gu f�rbtrn fu*cn. 3lm meiftcn ma*cij bie unglei*en copy;teilen ber Jtno*en ju f*af. fen, tnbem biet balb copy;teUen bur*bobrt finb, balb anbere g}Sfi,kw5 man Wer befonberlaquo; auf ber Sut wegen be� blo(lt;Ii*cn J)ur*fabren8 feljn ntug. 3(1 enbli* ba8 gonge Jlnocbcnftulaquo; frei raquo;on ollen Serbinbungen, fo bebt man e8 aus unb ebnet bie �no*enranbcr, bie entftanben, mit bent gefnopften Jlno*enmeffee.
.got man bie SrcDanation begwegen raquo;orgenommen, um cm emgcbr�tftc� �no*enft�(t in feine natHrli*e Soge ju bringen, fo .ifl es bann n�tbig gewefen, bog man neben bemfelben einbohrte unb nun bur* untergefrtobene .gebet ben eingebr�cften �no*cn entporjubeten fu*te. 3ft ober bie Srebonation gegeben, um �iter, Siatsen, ���rmer, i�olDben ju entfernen, fo beginnt man bann mit biefer 3lt=
|
||
|
||
|
|||
553 �
|
�
|
||
|
|||
bcit, tic mituntlaquo; raquo;ma maeit, tag man mrtrmjiiajc buUbobrt tint tic JteiWcn ten Otffmmgen ft* biltcntcn �nodicnftiictc (SJv�*cn) wtgnimmt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; v , , .
Sei tcr Sn^ltentigtcit, copy;quot;laquo;' reg;quot;um iu tergt.oU� ten copy;titnD�blcn, aulaquo; tet reg;*�tel^l)U tur$ tic 3fCic*= folbcn raquo;u entleeren, musect; man, um UeSju beroirfen, im. net tic tiefflen, abWngi�flcn^unftejut anboljrunc, raquo;ob cn.
^um Dffenfialten tet �nodjcnoirnung tient cina�ctg= bauto, ten man ton 3clt ju 3cit etneuett, unb in tilaquo; SBunte mit SiiXt mug man laue� SBaiTcr, ober tie notl)i= qraSlrjneimittel einfrtifecn. Ser S�ctgbauf* Wirt turd) tie S�len feflgcljalten, bie man tutcb tic ^outlawcn laquo;ebt
loll tie mmi raquo;laquo;beiten, fo Wit man ten a�etgbauflaquo; raquo;eg mit beftet tic sect;aiitii)untc; tic Sxeyanation�iuuntcn beilcn tann meift fdincll.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;k.clt;;�ilt;,
!Bie SteBanation mirtgt; bei ten reg;(6aaten aueb teebalb. raquo;ornenomincn, um bei tet copy;tcbftanlfmt tie aiafcmmivmev ju entfernen; man bat.ju tiefem 3raquo;cctc laquo;men eignen HcP iicn copy;ibaafttepan ctfunten, fnnn au* aunertcm tic Ope. ration mittelfl cine� gciB�bnlitben Sroitarftilct�, ober eme� ftarten raquo;BiefTerlaquo; raquo;olljiebcn, intem man to� an tet Stelle, too tie laquo;lafe ftht, oljiicbin febon t�nn unt biegfam gewot. tenc �nccbcnfi�laquo; turtbbofttt unb tann tutcb tie itmmu Ocffnuiig, tie man ift ter @r�ge ter copy;mamp;e einelaquo; fleincn Singerlaquo; raquo;nlaquo;**' tie laquo;lafe au8raquo;icbt, mf man fo berairtt, balaquo; matt ein entfrrccbenbeS OicbrAcn aut-feM unt mit ttm SKuntc fang*, ober ebne aBeitcrelaquo; mit tem aHunte on ber Deffnuim fangt; tie krtottringente laquo;lafe faut man bann mit ter g}incette oter ten Singern, je noebtem ei m tbut,
quot;quot; S%6maenaraquo;or ter reg;ur*bobrung tc8 �nocbcnlaquo; tie $aut trennt, raquo;crflcbt fi* raquo;onfelbfl, unt ber laquo;laquo;''ant ift ganj cinfacb! mau beftet n�rnli* ten emfacben Sang�fdmitt tlaquo; j�out jufammeu unt legt eingje*-- oter Sbccrvnaftct taru. ber, um tie Suft abjubalten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; . laquo; i , ^
^Jeuerting� fiat man bei'm a�cnfiien tic �no*entetteiu f�ge raquo;on �Seine ju terartigenObcrationcn raquo;crtbcntet; nort) 1ft ticlaquo; nidjt bei'm Sfticre ter gall geroefen, unb bei ter �oflbarfcit telaquo; 3nflrumeiitc8 raquo;irt elaquo; fobalt nttftt mcglifl) fttjn, claquo; ju benuljen.
|
|||
|
|||
|
||
� 554 �
|
||
|
||
Sio�lftc� copy;apitcl.
Sion bcv ��c�nrttunc caripfcr, raquo;tet flaquo;nft (jinbcv--
man bei acnautr laquo;ntcrMung meid jinben, kafi laquo;Iffiii mir
Mto'ff�J^^K?1! laquo;raquo;'laquo;'laquo;quot;tieflaquo;. Ser jweite unb w �^^quot;^i�quot;^quot;^8' quot;UV fetten raquo;citeve, fmb bic, weWe am IcicStcUcn franl laquo;jetben.
STcIL t fcaS %?amp; wetren, uitb entWetcv mittclft eine� �lltXI' oiSl ,mquot;el(i iei laquo;laquo;quot;Mvevan�, ober reg;ifoliatif= SimV�at^e,?,.l,,i,n quot;'laquo;nocjen�eire buvc� einen ^out. Mmitt SWtflrtegt Bat* bic Sinelojfnuna ft raquo;eit raquo;evqvclcvi. tag man einen eifetnen Stempel raquo;ph einem falben Aoli Jinvdjmeffer unb 6-8 Hell S�nge gegen bic catibfc Satm
I^ljeuien^ammer gegen benitcnnjct treibt mattbeir3a6n Znt l�^SfeHl ^^laquo;tcOinein; fobalb man futu MS et loctec raquo;ritt, fo feit man ifg SBiinlgatter ein um
S�lSlw ireg;e??fequot; ^ ^n f*611 �i n�hern er Uanj an�gettiebeo ift, au� bcnT aKaule nehmen tu (�ffen.
,C( gt;, i- nuf 9}e,^c 1[tt raquo;p'Sciiomincn, fic ifl aber we--KHl*LfeWLaU/e',btn ^quot;raquo;mafie febtoieviger mib bc= ffl?�raquo;A�S�i 'quot;'�quot; ^quot;raquo;quot;quot;raquo;e raquo;erlest merben. Sw� V^- un� Jquot;*�,*quot; Oraquo;laquo;laquo;laquo;raquo;� bcfleljt ftauvtfiKbli* Itul^ZZIVt SB?nbe.Bon lt;ltlem 6arlbfenV reiu^ bquot; limrte rfehferb*lt�,Umm' quot;^ kUr* J'ftcre� 2lu8fVri6Je^ aiebciijufaUc rterbeit nacfjanatmcincnaicgctn bejanbclt.
raquo;teijcftntcS Capitcl. aJon bem Srufmi(f,c (Paraccnteaia thoracis),
lt;,iMi.,n^afTc,: S!?quot;reg;^ ^ laquo;quot;laquo;laquo;ten, bic fiel) in bcrSBrnfl--mit miiainmelteii, ift bic Ocjfmmg ber i�infib�file bureb
(Kbcf �fblr*10quot;quot;3 *0r^
|
||
|
||
|
||
� 555 �
�Jirtii fliegt, raquo;ucnit man fcic �)raquo;cvatiou Bori�icOcn raquo;ilt, laquo;roifdicn tlaquo; otjtcn tint nei�ittn Siiwe ben Su'ifat icm--lam in We raquo;niW�tle ein, jieftt ta� copy;titet au� ttlrt laut fealaquo; enthaltene copy;ctum auslaufen, tp* fo, tia6 e� nut nnd) unt) na* ouspieft, inbem man raquo;on Beit jit 3eit We 3108laquo; bee Stoitat� gutiftlt. Sie einflidj�ftette mu6 man fo tief, mie moali*, lo�ljlen, unb jwar untcrljolb bet aSeteimgun� ber Siiwen mit il)ten Knorpeln. Um ni*t in reg;eial)r ju lommen, bie �ungen ju raquo;erleben, mufi man |i* entmebet einelaquo; nur jreei Soll langen Sioifat� bebienen, ober m bef= fen copy;rmangelung musect; man einen l�ngeren Sroifar fo um= mitfein, bap man tyn nur jmei Soll tief einjiofen lann.
SSicnelmtcS amp;avitcl. aSonbemSSou^lii^c (Paracentesis abtlominis).
sBion ma*t bcnSBoucSfticfi bei Spieren einmal, um ents loirtclte copy;a�orten au� ben aJWgen unb S�rmen lu e_nttcc= ren, unb ou^erbem aueft, um bei Hyilrops abdnminaiis bo�angefammelteS�affcr ans ber !8(iucit^�t)le ju entfernen.
3n elfterer ^inficftt bebient man firt) einc� gew�cnlicften, vunben, ober flartigcbr�rftcn Sroitar� raquo;on 6�8 .Soll S�nge unb i Soll im 5)uv^mcffcr, beffen copy;tilet eine feitarfe brei= edige, ober fiacbe Sbifte *at. ��iU man bei ben S�iebp (�uern ben JBaucbBUfi macben, tim eben ongefammcUe� (Sa8 ju entleeren, fo fegt man bo� Snilrumcnt fo in berJJiitte ber D�ngergrube ber linten copy;eite auf, basect; feine Sfiifttung raquo;on oben nacb unten, Bon biuten nach born, raquo;on ber unten jur reebteu Seite gebt, unb boj man, menn man n* ba� Hnftnunent raquo;erl�ngett benft unb annimmt, manii*a)cburcb ben ganjen Scib, ber Slu�fticb�bunft auf ber testen Seite neben ben falfcben Stilen feljn w�rbe; in biefer Sfiiditung ftiebt man ba8 Snflrnmcnt but* bie allgemeinen a3ebc(fun= gen in ben gianfen ein, jicljt ba� Stilet raquo;ururf unb lagt raquo;urii bie SR�bre ba8 entwiitcltc reg;a8 entweieben. aSctilopft Rcb bie SR�brc, fo mu6 man mittelfl einer copy;onbe, ober einelaquo; @t4b*en8 balaquo; raquo;orgeWobcne gutter jur�tfilogen. .
Sie ��unbc ^eilt meifl ganj lei(*t, obne bau man ir= genb ctma� n�tbig Wlaquo;laquo;; quot;iquot;: ilaquo; ftU�lfM g�tten tritt eine beftigetc (Sntjunbung ein.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; _ ,, . r, . t �laquo;
3n Ssllcn, iraquo;o bie 8iitterma(Fen feljr bicbt m bem aJia= gen liegen, baj fte niebt jum aBicbcrf�uen aufgenommen raquo;Bctbcn f�nnen imb bo(b immer reg;a8 M aulaquo; ibnen ent--
|
||
|
||
|
||
� 556 �
nnefett, bat man au* turd) einen langen Sdmitt tuvc* tie aancteerfen unj kiea�anbe le�qjanfen einquot; f� qrooc Deff-PSrlquot; ^Mi� Scmacilt, bal man mit bet laquo;ant. be !quot; ?5Cften flaquo;quot;quot;1quot;^� entleeren faim. allein m Sin-.
I^tquot;'. *laquo;? quot;'1'^'quot;laquo;laquo;au�neftmen raquo;e�Suttet� nidjt� kaoon mn^'f ;8(iu*^*lc Mt. Sie SBunke belaquo; araquo;agat| laquo;cftet man fo, -bag man bic laquo;eftfaben nut jufammenbte^t unb
�7-*tuquot;t'.laquo;quot;raquo;lt;laquo;raquo;laquo;raquo; tann. 3Me fiufew SBunbc btiU �laquo;#9632;'.?*,quot;I*quot; ci?cr laquo;P'W'SiWWeii laquo;efjanbluno, unb �r^8 quot;I2cr,,cc,rtm #9632;3eit 1UI* bcr Operation leicbt raquo;et.
mfrf,8'f quot;''S' '''iWWJ �quot;* Pfftflelaquo; Suttet geben.
^inc? bei ben iPferben tarnt man bei lieftiqen Slufttcit bungen bet (Sebatme unb keaSBJagenlaquo; but* Suft, bieSiitme ?1quot; laquo;n�9cen quot;quot;fle*laquo;quot; quot;laquo;* fquot; *gt;gt;� laquo;laquo;ft au�flt�men laf= ten, elaquo; in bieg abet immer eine bebenttidjeSadie unb lann nur entfctiulbiat njctben, menu alle anbeten laquo;BJittel raquo;et. ttiij*'im*raquo; o6ne copy;rfolg gettefen finb. r,zil^ant *U Ziixmt quot;raquo;fielen, fo mm man bie LeAt^tSla,lfen0c3(�* *quot;laquo; ufertelaquo; unb fliegt Jiet in eben bet SRidjtuna, mTc bei'm SRinbe, raquo;on bet linten iulaquo; tecbten
butc^fti^t bann ben laquo;tinbbarm unb bie fiuft ftr�mt rafdi
blirfli^J^I',*quot;!'* St,tH ^bc' ?ab� �� � lii �*nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; SrieicStetung, allein fie liefen alle ungf�rf.
ift l�f�L*quot; ^quot;^laquo;Sen be� laquo;ferbe� einliefen, fo ifl bieg ein in ber q�ribatbrariS mo^l ju geroaate� Unter, nehmen, ju bem man ni(*t unbebingt ratften tann; i�bJ
SBaffer gt;u entfernen, lotrb auf bic SBeife raquo;olljoaen bafi
^n ffJZ f^gVt' tefonbetfM 9?!^$ eten! etwa 6 �oUtoeit raquo;om Slabel, ben Stoitat feitmatt� fo einfii*quot; ^Lquot;!?1!' fo.W'e man in bie SaucSb�ftle einqebtunqen ift' nflaquo;t tiefet einft^t unb fobann bal SBafTer ausfliegen lagt
aHan tonnte au* ben copy;titraquo; in ber raquo;eigen Sinicma�en; lualaquo; befonber� fcet'm SHinbe Uaffeub feljn f�nntc.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;^ '
Bmige ^aben raquo;orgcf�lagcn, fo toie bci'm aHenWen, bei
|
||
|
||
|
||
- 557
|
||
|
||
*cm 5Hi8flic6laquo;n ttlaquo; SBaffci� ten Seit juglci* mit umgc legten Supern jufammenjujieSen; l�pt man ober Jalaquo; SBnjfcr nidjt mit einem ffliale, fotrtent in SlbfaSen an8jtie= ^en, fo mo^te bieS itoljl unn�tlji� feijn.
'Sini�cliiitcraquo; �apitel.
SBon bem Slofenfticte (Paracentesis vesicae uri-
narlae).
SKon *at biefc Oberation bei fc^r gef�ljriiAen �atnraquo;et= Haltungen gemoebt, fo Wie Tu an* raquo;oraquo; 3)!enWen�tgten untet biefen UmPanben raquo;orgenommen roitb, unb bat baju raquo;etfebiebene copy;teilen gctu�blt. (SInige tat�en bei febt ftatf au�gebcbnter Slofe ten Stoifat �bet, ober raquo;ielmeljr raquo;or ber copy;(tjaambeinfuge einjufloBen, elaquo; fonn bier bie Slafe malt gefehlt raquo;erben; allein berllmflanb, bo8 ber Urin bann leidjt in bie SBaucJft�ble fliegen fann unb i8auct)teUentjiin= bung entfielt, madjt bie laquo;Sac^e'wieber bebenfli*.
Binc anbere ObevationSmctlH'be ift bie, but* ben ffliaft-torm bie aiafe mit einem frummen cbec geroben Srmfor anjubol)rcn; l)ievbci fmb ober bie SJetlctjung ber copy;aamenraquo; blS�*enunbbevS3roftote ju f�rebten, unb ebenfo ergienung belaquo; Urinlaquo; in ba8 aellgereebc jwit*en bet Slafe unb bem SBajlbarme, befonbci� raenn bie ^inbetniffe, bie bie #9632;sect;arnraquo;er= baltung bebingten, ni*t balb gehoben raquo;etben. S)ocb raquo;abe i* biefc Operation- einige 3JJalc mit gutem reg;rfolge alaquo;8=
9e �BM- mon bei Weibli^en SSiercn bie 58tafc anflehen, fo mup man biejj bw* bie a)iuttetfcbeibe binbur* tl)un.
�u biefem Arocdt geftt man mit bet linten sect;anb m ben Sarm �bet bie laquo;Biutterfcbcibc ein unb f�btt mit ber teebten fianb beu Srcitav auf ten but* bie ginger ber Itnfen geraquo; funbenen ginfticb�buntt bet gefbimnten laquo;lafc, unb fu*t m�glitbft beten �ltittelbuntt ju finben; l)ict fti*t man balaquo; Snflniment ein unb W6t na* meggejogenem copy;tilet ben Utin ausfliegen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; . *#9632; #9632;
Sietticb� W�gt aufetbem raquo;or, einen Sftmtt tinler= 6olb laquo;ut copy;cite belaquo; 9lftet� 6i8 jur copy;i^beinf�gung ju .ma. *en, etwa I| bi8 raquo;mei 3otl lang, bann foU man baS^ell. gemekc neben bet *arnt�f)re bi8 jum SBlafenbalfe ttennen. S�Mt'man nun bie angef�llte Slafe, fo fl�Rt, man ben Sroifot i)itx ein unb la|t ben Utin ^itr au�jiiepen. copy;it
|
||
|
||
|
||
� 558 �
S�*.quot;^*raquo;^ *'?,**,fl* '�s!lci(* raquo;raquo;fomrnen, bit �ujnc raquo;eilt uidjt bei SReiuctiwltunj bcrfelbcn.
Scd)�5c6ntc� (Sapitel.
SBon bcr SatSctnfirung, gntlectung Wr*atn =
blafe butcamp; ben gatftetet.
fraquo;,-,i^?t6t!f ^'quot;'quot;IL man quot;#9632;quot; 'quot;laquo;Sfamc ober unbiegfamc w;,/'m i?*Klvelfterman,' wmn W quot;quot;f kem nif�vlirtten m,i?�� ?i t'-'e �Sa,:n^'gt;flaquo; gebtat�t wirb, ben bavin andtfara. ^.'4 c .quot;quot;quot;^quot;raquo;'f� tam- S'gt;r �quot;dnnlidie iCfcibcift er raquo;erfefien 'quot;quot;' mit Cfnem *iW,cincnen' dicflfamen copy;tilct imk*� quot;'c'6l'*laquo;n ^iquot;cn ill biefe O�cration bid leister, laquo;IK, ^ r clarf Jquot; 'f11quot; Slu�filftruug feinen eigentliiijen ^ ?I '' !m)gt;c� man tann jebe (jlntte, ni*t ftarfe SWhre ET #9632;ituPn' laquo;#9632; S- bie �R''*ve ciner -Kl?liierfpri8e. Man Ifr^L^LWP'1' brin^ fraquo; mit bei reiten �Saiib in We fememmeiUmi leitet fie mit ben Singern bcr lin= m quot;,� J#9632; S '^Offfniing ber^arnrbljre; �ber biefer liegt, ka.-v,'quot;6laquo;5''quot;'quot; bl.e SungfernMaft nidjt me()r beRScn, raquo;ie
Motee etwalaquo; neigt, bringt fte leitet in bie sklafe ein. Sei(S= ,,�� ke- .-fr' reg;tlJtlaquo;nraquo;)t3� blaquo; hirjen sect;arnr�l)re, baftin^ gegen bLcielbe bei ben Jt�ljcn longer unb enger ifl. m.� laquo;^.quot;1;,n'1'i*,c1 Wlaquo;*laquo;quot; tanlaquo; mon blo| einen biegflaquo;. owl .m'sT/*laquo;quot;^'?81,�' b-ei'm 9iinbc 'I* elaquo; Bi*t quot;u1�li*.
n* �f 9csect;cn la^ @*llaquo;�fn ficliern. Sann (tettt man sSn�'^?**^'^ ^ *flaquo;lt;*laquo;/ quot;mfapt mit ber linten
tSeSfittklt;Ie|?ģ9 fft-sect;laquo;nrbraquo;re ein; finbet man, (At^, ?�*,�*laquo; f'laquo;'quot;quot;fquot;^ gefommen if}, ��ibcrUanb, fo
laquo;ni v,�K #9632;^r,quot;quot;1!3^laquo;quot; bie�nocdenfuge getommen S.k/r lquot;?1 ?''-' quot;'*' f^lci* berSeugung tevJjarn.-rofire fblglaquo;raquo;'/o l�S man einem Oe^nlfen ben gat^cter
laquo;S ki S^ lU/�e laquo;'quot;Sung ju temfrten, m�S= �� ?c^'fc tquot;,8 3iiftrninent fanft na^fcDicbt. . Jjot kSSTi! kblc f ?quot;�un3 angenommen, fo gellt man mit bet laquo;anb in ben Slrtet cm laquo;m bie Scitung loeiter ju f�hlen, unb nun gleitet ber 6atamp;eter mcift m,t in raquo;Te .laquo;Sflaquo;
|
||
|
||
|
||
|
||
� 539 �
|
||
|
||
ftiiuin; fo mit man jldi taoon iiterjeugt f)(it, ban bicu gc= Wefjcn ifi, fo Jicl)t man ba� copy;tilet au8 bcm Sat^ctcr fter= ou� unb Hit ben Urin an�fliEJien. copy;oUte tier, nidit f�gleilaquo; bcr Sail ma, fo ift cntmeiet ber gatfjetet no* nicbt tief genug in bic Slafe cingebrungen, al�bann mufi man ilin nod) ctmal weiter einrieben, ober ei fmb bie Oeffnungen neben feiner copy;pifec burc6 irgenb etwalaquo; oerfiopft; in tiefem galle muS man eine copy;prtye an bie �upere SBhinbung fe^en unb bamit fangen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;_ ,
Sollte Jtrniingt;f bc8 SBlafenfialfe� bie embtmgnng tei �atftctcr� raquo;erljinbern, fo mug man but* S�l)ungen unb Jitttpieren mit frtilcimigcn, trampfftillenben raquo;Mitteln bieji ju befeitigen fudjen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ; ,
SJur bei �Jerengerungcn in ber^arnr�ftre ifl elaquo; erlaubt, einen (Sinfclmitt �ber benfelben in biefclbe ju madien unb Don liier aulaquo; ben 6atl)eter einjubringen.
Sollte man feinen 6atl)eter raquo;ur ^anb ^aben, fo fann eine Saffaite, an bereu einem dnbe man ein reg;iegcUa(lgt; tn�pf^en anbringt, beffen copy;teile raquo;ertteten.
laquo;Sirbiebnto* lt;Sav'itv(. SSon bem Steinf^nitt bei gsferben.
Der copy;teinfdmitt wirb Botgenommen, um (Steine au� bcr SSlofe ju entfernen. Stacb Einigen nimmt man bic Oebration am $fcrbe in ber aefcffelten Sage aur bem S�iirfen, nadt Slnberen am gefeficlten Spiere im @tct)cn raquo;or. SUJan folt, um balaquo; Sfluffinben unb sBtotilegcn ber ^arnr�^rc ju crlei*tern, eine fcbleimigc Slnfriflteit in bies felbe einfbrigen, bic �uglci* bic laquo;lafc f�llt, um aber bicraquo; felbe auc^ in ber Uretljra ju crbalten, mtt6tc man ben ^c ni� raquo;orn unterbinben; um biej ju oermeiben, lann man Tt* einer SiWbeinfoubc bebienen unb beren ein�ebracttc� Jtobfcnbc al� Seiler f�r ben (Sinfcbnitt in bic ^arnroferc benujen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;' , quot;^Snbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,
Jgat man bie reg;onbc eingcbrotSt, fo matbt man einen ��autfclmitt raquo;on bcr copy;cgenb unter bem �lfter an bi� unter bie @i(5beinfuge, etnja jwei bi� brei Bou lang, m ber fo= genannten Statb, bann trennt man ba8 3eUgen)ebc, legt bie ^arnrobre blop unb fdjncibct in biefe cini Cat mau aber eine copy;onbc cingebvaebt, fo ftineibet man nacb ber Stelle, roelcbc oon innen bur^ bereuJtobf bc�eiwnet wirb; ftat man aber eine Sl�ffigfeit cingebratt)raquo;, fo fuebt man.
|
||
|
||
|
||
� 560
|
||
|
||
ctcit bit Witte bcr Urethra ju treffen. Slim madjt juerft nur eine Heine Oeffnung unb wenn man ftcft uberjeugt l)ot, tag bieJjavnr�lire ge�ffnet ifi, fo f�ljrt man eine ^raquo;hlfonte ein, ober ein aetn�pfte� JBijlimri, unb ermeitert bemSctmitt juerft nadi ber SiAel ju, bann aufroartlaquo; na(ft bem a3lafen= ftalfe fiin; ju bemreg;c^nitte nadj bemSlafen^alfc !ann man jum Seiter f�r ba8 JinosfbijJouri fi* audj fgt;att ber ^oft]' funbe be� Singerlaquo; bebienen. Jjat man bie Oeffmmg weit genug gemacht, fo fnljrt man bie fitt)lfonbe in ba� !8c(fen= fttirt ber Uretijro gegen ben SBlofenliallaquo; unb fbaltet biefe mit einem jn-eifrtneibigen copy;calpell, �ber mit einem �ncyfs biftouri nartj �ben unb unten.
copy;o laquo;Jie bie6 gefdie^en ifl, fliegt Urin ab, unb nun bringt man auf bem Singer ber linfen .fjanb, reelAer bie a�unbe nidjt raquo;erlaffen barf, eine copy;teinjange ein, fafit ben Stein unb jie^t iljn aulaquo;. Iiiep muj rafi$ jefebefeen, in=. bem, njcnn bie �Jlaje M entleert ^at, i^re 4jaute fitft um ben Stein I)erum jufammeiuieljen, fiil) fefi anlegen unb bann baS Saffen belaquo; Stcine� fel)r erfdnuett ifi. SDian fann (id) balaquo; Saffen belaquo; Steinelaquo; feftr erleichtern, wenn man mit einer .sect;anb in ben 3J!aftbarm eingebt unb tnx�) Stfitung belaquo; Steinelaquo; beffen 2lu8n)ei(i)en berljinbert.
3n J^annooer reurbe bie Oberation butdj ben SHaflbarm solljogen, 100laquo; gelang, allein bie Teilung l)atte einige copy;cbwierigtecten.
35ie SuJunbe roirb roie eine copy;cinittounbe ieftanbelt, unb attenfalllaquo; jur laquo;ebedung berfelben ein copy;t�rf fieinmanb on bem copy;dimeife befeftigt.
copy;ine allenfallfige Urinfiftet, bie juriiefbleibt, muf man (n eine frifebe Sffiunbe ummonbeln unb heften, ben Urin burci ben (Satljetcr entleeren.
laquo;Uebt�cljute� copy;apitel.
SSon bem copy;tein= unb ^arnr�^renfeinitt Sei'm SRinbe unb ben aBicbevffiuern �berftaupt.
lt;Ctefe Oberaticn roirb bann n�t^ig, roenn fi* SSlafen= (leine, bie bei'an iRinbe gero�ftnlicft Hein fmb, in bie ^orn= rblire einger�hrt finben. copy;ie geften bann in ber Segel bilaquo; ju ber �tellc ber ^arnrbfere herab, bie p* unter bem ^0= bentaetc befinbet, tto bie breifaiie Seugung berfelben flatt= finbet, roelche bem raquo;eiteren Sortgejen bc8@tcinc6 im�Bege fiejt unb erfeiweet, ober gauj raquo;erftinbert; hat man fi*
|
||
|
||
|
||
� 361 -
|
||
|
||
tiuHS tic llntctfuciung von aufjcn �tcrioigt, tap in Stem nidit raquo;or otct tynttx tern Scrotum fifct, fo tann man tann annehmen, koj er in icner tteifatften JBcugung ter Umljra �A bepntet.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ,nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .�,,.raquo;
Urn ken Stein 6erau��laquo;ne^mcn, imi|i man talaquo; !ff)ter auf tie linte reg;ette toetfen unb ten rcdjten Jpinterfup elwa� na* raquo;urn Jieftcn unt feflbinten i nun legt man tic �arn= r�bre tief nut �ffnet tiefelte fo Weit, tap man eine copy;onte tinbringen unt ten copy;tcin ouffucien tann; fitamp;lt man ibn febon raquo;on augen, fo ift ticg niebt n�t�ig, fontern man ma*t foglcid) auf tiefer Stelle ten einfdmitt, �ffnet unmittelbar �ber tem Steine tic ^atnr�^rc, intern man ten Stein mit ben gingern firirt mit tr�rft tenfclbcn fjerau�, Woturdf tie Oijeration beentigt Miirt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;__nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;, .raquo;
SB�re ter Stein nodi in tem SDcile tcr ^arnro^re, njclcbcr p* lt;quot;quot; Siittclfficifdjc befintet, tann tann man tic Operation audj beim Ste^tn belaquo; Spierelaquo; raquo;ornebmen.
3ft aber ter Stein in tcr Srilmmung tcr 4parnr�Sre, fo mui man einen S�8 3oll langen J^autWnitt madien, ben Saamenffrang bei Seite legen unt nun tie StcUe, wo ber Stein liegt, �ffaen unt tenfelben berau�neftmen. (S� loirt b'cr tet Schnitt nilftt gut in terSDiitte ict^ornr�bte, fontec� mebt feitlid) gemalt metten muffen; man muji aber tabei immer tie SangenriiWung balten.
Uebrigenlaquo; ifi bei Sljictcn, tie iftre ^oten no* gaben, bie Operation bei tocitem mit meljr Sdtmierujfeiten raquo;erraquo; tniipft, unt et id tie grage, ob fie tuveb ten Seitenf^nitt m�gli* ifi. copy;ber ginge claquo; roobl. Kenn man raquo;orber talaquo; Sbiet auf einer Seite tut* Seuer, oter tiurcb 5lbbrebcn caftvitte, um ni(St tur* tic Jtluppc bebintert ju fel)n, unt oWtann erji raquo;Sre ter Steinfdinitt raquo;ersune^men.
9teun}ctinte$ (laquo;apiti-l. SBon tcr Saflcotion (Castratio).
3)lan Bcrfte{)t unter Saftration tie Operationen, lur* rocltbc mannliacn Sbicren tur* aBcgna^me ter 4?oten, raquo;ciblicScn Sbieren turdi Sffiegualjme tcr (Sicrft�rtc tie sBi�glicbteit ter Sortpflan�ung aulaquo; raquo;crfdjietencn iraquo;irtb= ftbaftlicben, iumeilen and) potijeili4cn copy;riinten geraubt raquo;jirt. 3gt;iefe Operatioiieii werten auf raquo;erfcjiebenc aiieife raquo;ottjogen. ,raquo;,
|
||
|
||
|
||
- 562
|
||
|
||
A. Sti manulitfien Sfciertn. 1) (Safltation mit Aluwen. 3u fciefct Otieration gclirauiit man; 1) em getatielaquo;, pber aciattte� ;�iiiouti.
(gineMiyij befte^t aits jmei WUig Dalbtunbcn, 5-6 S lannen copy;taben raquo;on Ijattem Jjoljc, To bag, laquo;enn beibe mit Ujten ebenen Seiten ancinanbetgelcat werten, ftc giifammcn einen copy;tab raquo;OlH-Ii Wim Auvfimeffec ouamoifen. m lebem (Snbc bet Jtluwen befinfclaquo;n fid; galje jut Sluf. najmc bec adjliiiflcn jum ^nfammenfealten bet Jlluwc. 3�e Jpnlge ift mit einet Slittelrinne raquo;ctfeDen, mclcde bet
3) (Sine gcrobijntiiSe raquo;eijjgange, ober cine eigenb� sum BufammenstefTeii bet �luoten eingeticbtete ,3ange
EicpiittcltinnebctJttutDe raquo;irb raquo;on einigen mit einem aieljmittel gefnUt, ba� gcro�bnli* in Cuprum sulphuri-enm, raquo;bet Mercurlus sublimatus corrosivua beftebt bie mit raquo;Dicin laquo;um JBrei gemif*t, eingeftticben teerten, ffni reg;lt;,2,J.enJfi ''^ laquo;nn�tbig unb fonn felbji fdb�bli* metben : iE.ie Obetation mitb fo raquo;raquo;ajogen: SBenn bevficmiil auf bie um copy;cite mebergeroorfen teerten ift unb fein vcAtcv 4gt;intet|*cntel gebotig Weit auf= unb raquo;orgejogen raotben unb bcfePigt ifi, fo nimmt bet Omateur feinen S�lah bin= tcitoAitf am tcrt)ten @*en!el beSiPfetbcS; et fa�t mit feiner linfen �anb ba� copy;crotmu unb in biefem beibe fiuben, fo bati_ biefe �bet feinet ^anb liegen unb bet Jjobenfatf libcr bemelben gefpnnnt loitD; laquo;iebt ba� Sbiet bie �oben flart an, fo btiirft man iai reg;anje etroalaquo; gegen bie copy;tfiaam. bemc unb tapt raquo;on bem (SeO�lfen am Ipefe ibm einen copy;dlUg auf bie 3{afc geben, laquo;at man bie laquo;oben gefafit fo jiebt man nbet bie SBiitte jebe� betfelben einen qanj festen, copy;cbmtt butcb bie Oberljaut, um bie �ittamp;nfl ju bcjeicbnen laquo;ictauf im man ben retbten laquo;oben aulaquo; betlaquo;anb (mithin ben obetn, um but* bie angelegte �Iuwc mm ni*t genirt ju reetben) unb burdifebneibet mit bem �Biftoun bie laquo;aut be� laquo;obenfatfe�, genau in ber raquo;orgeaei*quot; neten copy;Anittlmie; M man mit biefem copy;tinitte guglei* bie copy;cbcibenbaut butcbf*nitten, fo ift bicj tetbt gut, ift eraquo; nicSt ber galt fo biitcbfcfmcibet man mit einem me ten ajieffctjngc au* bie copy;^eibenbant, mobuttb bctlaquo;obcn Wog-, gelegt mirb unb meiften� fogleitb Jctau�tritt. raquo;8 ift frilaquo;
|
||
|
||
|
||
� 563
|
||
|
||
fcie #9632;ijmuitfnrtjc, tajj man He copy;djnitte burdi tic J��ate nidii Hein martit, fonbern qroii, inkem Heine copy;rljnitte fvatct ju unangenehmen �jorfaUcn Slulas sieben tonnen.
��nt man ten ^oten bloj�degt, fo fireifr man We sect;aut fce� 45i)tcnfacfe� jut�rf, fo auci tie copy;cfjeitenljaut, fo taj Ijievbuvrt) bev copy;aamenftvang cntM�ft wirb, unt Jicl)t tic-fen eticaS bertoT; ftievgegen flv�uben ftcf) raquo;ielcSbieve, unt man tatf taim ja niitt geiualtfam an teni Jjetcn jetrcn, fonbetn lege lictet ta� Sbiev mcftr auf ten aiiicfen, unt fo ten .g�ngcmu�fel te8 .guten ju erftblafien, ocev laffe tern copy;elj�lfcn am Jloljfc ta� Sljier auf tic 0lafe fcblagen; l)at mau tiefen SSJiberflant iibevttjuiiten, fo fiiftvc man einen Singer in tic SSSunte ein unt trenne tic �JerbintungStUquot; Vlieatur ter eigenen copy;djeitenlwut tea .jjutcn unt tea Sfte= benboten mit ter copy;ebcitcnbaut; fie beftntet fid) tidit �ber tern 3lebenl)oten nad) I)inten unt ifi einem (Scfage obnliit. SDian faim fie. treifl einftbneiten unt ter Sftnge tc8 Saolaquo; menfirange� nad) ieidjt trennen. 3ft tiesect; gefcbel)en, fo legt man tie Jlluwe fo an, tag man tie nod) nicbt jufammen. gcbuntene copy;cite terfetben oifnet unt fie fo raquo;on hinten nad) raquo;orn �ber unt unter ten copy;aamenflrang f�brt, fo tafi fid) tiefer jn)ifd)eii ten bcitcn St�ben befintet; man breitet benfclben au�, um einen gleidjm�jiigcn Zcact auf iftn au8jH�ben, unb legt tic JUutoc fo, tafi fie bei'm @te-ben te� S�ferte� waageretbt �Angt; tabei fy�te man firt), ten Siebenboten mit in tie Jilui'tc ju bringen, tie �(ubraquo;c mu? tiebt liber tem Slcbenbotcn liegen; ift tie� Slllc� in Ortnung, fo l�gt man mittelft tev .S�nge bic Jiluttenfl�bc fo feft, aU nur m�gliib, raquo;ufammenurcffen, fo tag foroobl tic Sterben, al� oud) tie SSlutgef�jie, gani in ibren gunc= #9632; tionen ert�ttet werten, biptet feft mit teil S�ten tie (Inten ter JiUibpe jufammen laquo;nb nimmt nun ten Jpocen nebfi Slebcnbotcn ab , fo tag etlua ein balber 3oll breit raquo;om �Soamenftrange no* unter ter �lnwe raquo;otftebt. Sollte noeb ein @cfasect; tluten, fo ift tie Jtluwe nid)t feft genug gelegt unb muji fefter gufammcngttr�cft werten.
laquo;Sollte man fmten, naebtem man tic Jjaut te� copy;cro= tum turSfcbnittcn batte, tag terSeftitel mit ter@(beiteii. baut terwaebten ifi, fo rnng man fueben, tiefe aSerreaebfuiw mit tem 5ingct otet mit tem aiicfft ju l�fen; ift bieg niljt ju bewerfftetligen,- tann man allcrtingS �ber ten ganjen copy;oomenftvana tic Jtluwen anlegen unt fo tic Ojjes ration betnten; allem tS ifi beffer, in einem foleben �nllc
|
||
|
||
|
||
� 56J
|
||
|
||
raquo;on bicfer SKct^oie objugcften uni mittdfj bt8 Scuct� ju caflciten.
3|l abet tie Dictation ganj raquo;oUsogen, fo ait$t man SBafTec auf tit tfluwen, entfeffelt ba8 iBfetb, ftrocift elaquo; auf unb binbet e6 im StoUe bo*, biibelaquo;, bamit fie* ba� Sbier nidit legen, mit bem copy;djiueife ni^t bee Jilupbtn jcrtcn tann.
Unmittelbar nad) bet OtJcvation bejeigt'ba� SCferb ^ef� tigen Scbmerj, wa� abet SliAtlaquo; ju fagen ^at; bauevt betraquo; fclbe aber langer als 3 copy;tunben foil, bann milraquo; man annehmen, ban bie Jtluwen nicbt feft genug liegen, unb mug bann ofme ��eiteielaquo; ba� S^iet toieber merfen unb bit JJlUbpen fcfler legen.
3ia* 24, linglJcna nacb 36copy;tunbcn muj man bie JStuji= ben abnebmen; babei rnup man ba� SBferb bremfen, an einem Dellen Orte mit bem .jjintettbeile gegen eine reg;(te (tcUen, unb bie SSben an ber Jtlubijc mittelft einer (rum= men copy;(beere, ober geeignetem SBicffct jetfetneiben, reorauf bie ^lufbc abfallt. 3|1 bieg gefcbeljen, fo fetneibet man mit bet getr�mmtenStbecte ben unteren Sbeil�be�jnjifcben ben �luwen gelegenen Sbti' be� copy;aamenjlrangc� laquo;b, fo bafi ein !Ranb be� Sobten no(S fiften bleibt; hierauf lo�fcbt man bie Sffiunbe mit lauem SBaffer, f�brt ben ginger in biefelbe unb umgebt mit ibm ben copy;aamenjirang, um fo allenfall� bereit� eingetretene Slbb�FiDnen ju l�fen, Miebt ben copy;aamenftrnng in bie Jgobt unb fpri�t tqtte� SJaffcr in bie ��unbe, raquo;uoburdi ba� S.i)\ex ben copy;aamcnjlrang no^ Dcber ouftiebt.
3)ic Teilung WJirb meifl ganj ber Statut �bcrlajfen, unb aufer iReinbalten unb Offenhalten ber SBunben ift in ber i�egel wenig ju tbun. 331e entflebenbe copy;efdllvulft totiebt meift bem talten SSaffer unb mafiger SBeroegung; to�) ift ba� bie unb ba laquo;bliebe copy;cbmemmen ber ijiferbc bi� an ben ��au* nur b�cbften� im l)oben copy;ommer ju erlauben, in. bem (Srtaltungen febr ju meiben (inb.
SUocb ift al� ainmerfung binjujuf�gen, bat aHambe, nadfbem bieJilubpen angelegt finb, auger bem Stcbenboben autb noeb einen Xtfeil be� sect;obcn,inbem fie biefen in ber aiittte quer burcbftbnciben, bongen laffcn; in SJuplanb l�gt man fogat ben ganjen $oben bangen unb entfernt benfeU ben erft, wenn man bie JHubbcn abnimmt.
-
|
||
|
||
|
||
,� 565 �
2) (Saftration raquo;etmittcHl kelaquo; geuct�.
Sicfc Dvcvation�metficbc ttiirt fo raquo;oUfuett, kag, naa)= tcm man ba�Sfjier gang fo, Wie fccibcr raquo;ongcn, flcnjorfcn unt befefliiit l)at unb kcr ^obcnfae! imb bie laquo;sticibeneaut aeoffnct w'orbcn fini, man ben Saamcnfitang cnnBcbcr jwiMieu cincJltiibbe faBt, WeWe man aber mebt jufdnuitt, lonbcvn bioraquo; umfcblingt, ober man ffi�t ben copy;aoincnftrang jroifcficn cinc�oprirjange unb entfernt ben Sejlitel auf eine #9632; ter folqenben 2lttcn:nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .
al Slan febneibet ben iEeftifet 10 ab, bau Bor bem @aoraquo; jnenflranqe eine fingerbreite spartic �ber ber �lubbe ober 3aime fteben bleibt, Ijierauf l�ftet man bie 3ange etwas, fo boS bie Saamenorterie !81ut ausflpriiscn fann, unb nun J�tt man ein fnobff�rmigc�, laquo;ueiSgl�bcnbe� laquo;rennetfen fo fanac auf bie 2lrterie, bi� bie SBlutung goftillt ifi. copy;mige tliun raquo;or bem SBrennen etioa� ��a*� auf bie Slvtcric, ober ftreuen ettoa� gebulBerten eolobbonium auf. Wan bat bann ni*t� Meiter me^v ju tftuii, al� bie JJliibbc ober ^anae raquo;u entfernen.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .
b) man brennt ben gcfaSten copy;aamenfirang gerabeju mit einem gl�benben, mefferf�rmigen Srenneifen bur*, br��t ben Sft�tfen bc8 Sifcnlaquo; noeb etioa� auf unb Diermit ifl bie Operation beenbet. �^ . . � ., ,,.,,..
Dicfe laquo;metbobe Ijat T�r ficb bie geringere Ura(lanbli*teit, acaen fi* bie geringere Sicherung gegen Blutungen, baber ifl fie mcftr bei jungen, M bei �lten Spieren onjuwenben. 3) gaftration bnreb Slbbre^ung ber ^oben.
Sgt;ie SSorbereitungen Ifinb bie n�mlicbcn, unb nadjbem man ben copy;aamenftrang jmifdien bie gaftrirjange fejlaeraquo;laquo;laquo; bat unb ficter b�lt, brebt man ben .fjoben um feme me fo lonae, bi� kevfelbe abf�llt; man fann bobci ben J^obcn mit einem eifenftabd)cn burcbjlecben, um bequemer brefjcn ju
quot;quot;eTtommt t�er�lttclaquo; barauf on, bai bie S�nge (jut yajt unb fed geftbloffen wirb, fo bafi ber copy;aomenflrang ri* ni*t bbber binoufbrebeu fann.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;�,.laquo;#9632;. lt; � mslaquo;.
3n Ungarn unb S�ufilanb Wirb biefc fflUt^obe raquo;laquo;.raquo;f/J-ben unb Kinbem augeroenbet, lieber be. IHquot;laquo;,laquo;. .raquo;llaquo; laquo;quot;quot; gieren; bc* ift fie au* bei IcBtcren mit reg;lu(t oerfutbt
W0Sci'Hcinen gieren, j. S. S�mmcrn, wirb bie 3^laquo;%raquo;laquo; fo nngettenbet, boj man ben copy;aiimcnprang mit ben raquo;in.
|
||
|
||
|
||
� 566 �
amp;amp;*' bJ!! SJi�'J^uff'ttlaquo; iraquo; fed commimirt unb mm fon fccm Otjctateut oitgegEngeialteii.
4) Eaftration burc^ Sltrcifimg itt ^ofcen. ,reg;{e (ft ke| raquo;origcn ganj gteic�, nur toirb bcr^obm niiit K^te?VJ1[,quot;?em quot;quot;quot;e'ft quot;nlaquo; 3mei entfernt, raquo;obur* ober lei*t 3errungcn bc� copy;aamenf�rangelaquo; entftejen Hnr ncn, unb beB^aib ift fte raquo;erwerflid).
5) Sajlraticn o^ne jeer�ttfi^tigung bcr raquo;Blutung.
S)iefc p^eration�mct^obe faun man nur bei tleincn
gieren, ^miben, Jtojen, antocnben; man bcbicnt ftcb
toergu ker copy;cieerc unb bur*Wncibet ben copy;aamcnftrann,
-5nelt;!!:1l?c?It*tauf *'ic ratfie^nbcatutung ju legen, unb ubcrlaf t biefc bcr 3lotur.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; j raquo; j , ui v
6) 6aftroticn mit Slbftfobung belaquo; copy;aamenfirangclaquo;.
copy;ie wirb fujDotlf�Ort, baj man, urn bie Shitunq ju fiemmcn, ben copy;aamenfirang mittelft eines (iumjfcn SDief. ftrs burcbfdiabt, ober ftti baju be� gingernagcl� bebient. copy;tc Wirb befuirtcrlaquo; bei copy;c^Mjeincn angevvonbt, tonn aber m*t als gefotjrlolaquo; gelten, unb man caflritt erwacfifene (S^Mjeme beffer buri^ JJlufyen, ober bur* Slbbrc^cn.
7) (Safiration mittelft Unterbinbung belaquo; copy;aamenftranaclaquo; mit ge�ffnetem ^obenfacfe.
i.^^^^SHquot;'9 nimmt nmn {in laquo;laquo;nHftcn ou8 It* Wi*ften copy;cibenfabcn, ober, toenn man ten aanscn copy;aa= SSO 1,n'laquo;hllten�laquo;)raquo;' f'J^vaucSt man baju ein lobennbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; raquo;raquo;laquo;JieSt bie Dberation na* jreei 3)ic=
quot;n,^',l^r*ftf'cCaUnterBin^t m(m ^en�Snjtn copy;aamen= SL^�**1 fcili quot;quot;ffi H* abn raquo;f* ffiunbflarrfrombf ^frJA' .f'1quot;1 m*t W 9cnlI9 gebnnben tturbe
Jic Mlaquo;Swngt;iraquo;'ifllaquo;fraquo;laquo;llaquo; ^laquo;fllaquo; iaburtf; abfiel, als bie @e= mt gcfcblofTcn waren.
Die jrecitc wirb Jo raquo;oajogen, kaS man ken copy;aamens Btong blo�legt, bie Arterie burc6 ba8 @ef�f)t auffudSt, wit cmcr hummen SKabel einen Baken um fie jieljt unb kann raquo;liest i man muf abet ben copy;aamennemn nf*t mit in WeSigaturfcflbmbtn, ober man trennt kiefclaquo; raquo;on ben um=
|
||
|
||
|
||
367 -
|
||
|
||
iicbenien SScilcn imb untcrtinbct iftn allein; man tonnte au* bie Unterbinlung evft no* bet DurdiMneiMing tea reg;aamenftrangelaquo;raquo;ornct)men, allein kann muj man M IW vox Um 3ur�ctfprin�cn ter 'Jlrtctie in 514t netjmen.
8) Untcrbinbung ker copy;aomcnilrangc mit kem ^okenfade. Siefe Dpcration�met^oke ift nur bei ken aBickcvtiiucrn mit ftetoblMngenkem J^ofccnfarfe auMuyn^ren, unk man faun ftc bei Ocbfen im copy;teljen raquo;olljieljen; S3�(fc l�pt man son einem copy;eljiilfcn galten, unk raquo;oUjie^t kie Untetbinkung fo, kag man einen (iarfen !}ie(t)krat|t oker gewitbilen 33ink= faben urn ken oberen S6quot;l kc� ^okenfntfe� legt, eine fttlaquo; rutjifdie copy;djlinge fcS�tjt unk kiefc fo fcfi, Wie moglict), jufammenjieftt. 9lm beflen ift claquo;, ibenn man kic (Snken etoa� lang lajit unk fo gufammenfdjlingt, kaj man, im Ratle kutd) tai 3iifammenf(Jirumffcn ket $aut unter ket Sigatur fciefe felbft lotfcrer toirk,rie Icicit Wicker tfteitoci� �jfiien itnb bann fefter angie�en fann.
9) Softration mittelft ket Jllammer o^ne copy;djnitt. SBirk im copy;anjen ebenfo raquo;oUjogcn, toie kie raquo;orige, nur mit kem Untevfrtiiebe, kaj man eine fi�ljerneJllommct, kic mit einer f�ifenfitroube geWloffen iberken tann, anlegt, unb nadj unb nad) biefetbe immer fefter fdjroubt.
10) Safiration kut* Jtlopfen ker Jjcken mit ungc�fTiwtem ^okenfaete.
Sgt;ki maiit gro�e copy;eftmerjen unk Wirk nur iio* in copy;Jianicn angetoankt, um kem S�ferke kalaquo; �u�ere anfe?en ke8 .oengftelaquo; �u erhalten.
3n mannen copy;c^�fereien werken ken Sammern mit ken Jitigern kie ^oken jerkr�dt, aiJaniSc febneiken bobei ken $oktnfatl auf unk kr�den unmittelbar auf kic $oken.
Slnbere �ffnen ken Jjokcufatf unk kutewe^en keiiJjoben mit einem weijgtttljcnken reg;ifcn.
5118 golgenber Saftration f�nnen eintreten: i l) Ungew�^nli* beftige reg;ef4wulft. 2) SBerb�rtung ke8 Saamcnftrangt�. 3) laquo;Saamenftrangfiftcln. 4) a�unkftait. frambf. 5) aSaucbfetlentj�nkung. 6) copy;eiworjer Staar. 7) Seiftenbrudje. B) ^okenfatfabfteife.
|
||
|
||
|
||||
� 568
|
||||
|
||||
Siuan�igfltS Sauitcl.
�son ber Saftration raquo;eiMic^et S^wt,
|
||||
|
||||
I i
|
|
oufoaff ^f9/1 .quot;quot;.'^o^-'f' fetation nur ait copy;laquo;raquo;cdicn
|
||
|
||||
qeit bie@,-ft�mS,�vfe,*e^uen laquo;quot;if'*'laquo;laquo;, etwas fffiltfae. nun ��Sfe gL'l ,nftckem 5|n3laquo; t.ur*bol,rt r�crtcn
nimmt 'fie al fiei^ta; toir^fi^J'I.reg;'^raquo;laquo;laquo; laquo;quot;S.
eilum^5n)on5igftc8 copy;apitcl, ttxni Kt Oscration ice raquo;ctWrteten Saamen.
|
||||
|
||||
^BB
|
||||
|
||
� 569 �
|
||
|
||
{iranatS, 111ft t3 biltien fi* am Unit tciTetbcu ficifiliuic SlusroiitVfe, tic kit (St�jt tinlaquo; ^ank, felbft cinelaquo; Jtinter= twfti laquo;midien. Dicfe tann man Kob tutdi Oyttation entfernen. Sian raquo;itft kalaquo; gjfctk, jiefit kttr* ken amp;etraquo;or= taacnfccniEfteil kelaquo; copy;aomenBrangeraquo; einen 5aken otet Sunk, dien mittelfl ket ftmnmen Slofcel unk Silket fcaranS tine reg;*linge raquo;um raquo;�njielien ktffelbcn; hierauf erweitert man n�tfefgtn raquo;aHtlaquo; kit 6afiration6nnmke, gesect;t in kiefejbe ein unk trennraquo; kie einsLtaangcntn SSetbinkungen kt� @aaraen= flrangtlaquo;, im SJottiTaUt ftlbft mit ktm 0)ltfftr. laquo;Run jitljt man ten Saamtnfitang gelinke raquo;ot unk entfernt ken tter= ftortctcn Sftcit, inkei)raquo; man i^n mit tineni weig�tit�tnkcn aHeffer tangfam kutdibrennt. � copy;inigc raquo;oUen�lupten raquo;on SReuem anlegen/ meift fep Jierju kev S�laS, abet wenn man tic JJafitirjongc anlegen fann, ifl ti raquo;urn 5e|l6alten gut. Sinige wollen mit einem S�ten unterbinten, tief ift ju raquo;itetratben, talaquo; sBrenuen behalt ken SSotjug.
laquo;el OiSfen Jobe i�raquo; in tinigen 8*llen gtraktju kic copy;djraubentlammcr �ber ktr SBerJftrtung mit ktm btften erfvlgt angelegt.
3n)Cilaquo;n6�ttgt;anjiflft;� Gavitel. ffion ter Ovtmt'on ter @raquo;tii*etfi|iej.
SHon ^ot kie iSreicbetfifiel, kie man leiiSt an kern aulaquo;* ftitfteiken copy;raquo;titfcel aulaquo; betaBunkc ertennt, kut* �lt^mitttl unt copy;l�beifen ju Seilen gefudtt; allein ni*t immer etreiebte man feinen Bwcit. Sann f^lug man kalaquo; SBetfa^ten ein, kaji man tie Sifiel laquo;raquo;eiterte, ken copy;raquo;eie�elgong mit ket copy;onke auffuebte unk, ft wie man kic Sonke au�jog, eine gl�^enbe copy;onke titf tinMcb, laquo;nb fo kutcb kit entj�ntuna ktn @ang WIo�. copy;t�tet untetbant man ken (Sang gteieb hinter ter iBcrtDunkung. SWan Wirft kalaquo; Uffia, erroeitert kie SBunke, nimmt mit kem �BJefftr ka� wilkt SltiW raquo;eg. JDann bringt man kalaquo; �Pflaquo;t jum Jtauen, raquo;tkutfl ter copy;teleiel ausftiejjn kann flieht man ken einen Slrm^inet Sincette in ktn @laquo;no tin, legt ken anktrtn Slrm auten an unt Jtbt ibn fo In kit $m, worauf konn mit tintr Irummen Sloktl ein gaken, oklaquo; laquo;malelaquo;, ftikcnc� S4nk= dien unter ktm @angt wcggtf�jrt unk ktrfclbc untcrbun= btii Wirb, allein ter ankringentc copy;peicbcl mo*t au* kiefe �fceilungSmttboke oft unMtr, unk kit raquo;igatuc Hf* M, tbe klaquo; @ang R* Wloraquo;. 'raquo;laquo;Jer i(l Mt9eflaquo;ta|Oi Worten, kie
|
||
|
||
|
||
� srb �
copy;Dcid�elbrufe *et tctbtntm Seite, wi tet ODeratioii/mit Warfct copy;albc emjureiben, fpatet na* bet Operation, 01. camphoratum. Liniment, volatile u. tiernl.
�leine eraquo;ci4elfifteln auf ben OfitfueicSetbr�fen bebaiu belt man mit bcm copy;lii^eifen tneijl rait @l�d.
(SreiunbjtBanjfgfieS (Sapitcl, i�om angtifitcn �nb �ouDiren, �bet raquo;om
copy;^tbeiffiftnitte.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; *nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ,
, Un?laquo; 3lng(iriren raquo;etitc�t man bie Operation, bei WtU laquo;er mittels bie Sutdbfdjneibung ber fterunterjie^cnben 3Jiii�= fein bc� copy;Sweife� bcabfiAtigt wirb, bo8 $fctb jum 3lb=. tragen beijelben raquo;om Jt�rbcr ju raquo;etm�gcn, unb unter 6ou= mm bie Operation, burii raquo;elcbe man einen Sbcit be6 feHttcife� ganraquo; abtrennt? lefttere� tonnte als Heilmittel bei langnnerigen reg;cfcbngt;�ren, ober !8r�c6en ber ScSmeifrairbct angemanbt raquo;erben; ba� angliflren ift aber blcp copy;otbe bet aSerfdj�nerung. -nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; K , ^ .
Sie Operation belaquo; angliritcn� ift nie oljne copy;efa^t.
Sie gem�bnlicbfle aKetbobe jum anglifiren ift bie, bag quot;laquot;a i' i-1raquo;u�quot;''' raquo;on �ugen na* innen but^f�neibct, unb e! '3 5lquot;I,ei Slfi^S�ltig, ob man bnS fPfetb auf.bie tinte ober rc*tc Seite legt; jenaiibem man R* an balaquo; Sine oberjia� anberc gem�bnt bat. aSor ber Operation muffen bie iamp;djrocifboarc auf bemSRittfen belaquo; copy;ibroeifc� mttStrob oberSBmbfaben eingefl��ten laquo;erben, bumit fte bciberOpe. rirtion unb bei'm SScrbanbe ni�it Jinbetli* ftnb, au* pftegt man glcirt; bie copy;teile ju bejel�nen, too man bcn copy;cbffieif fpatct coupircn will, asai man meift in ber (Sntfernuna raquo;on em unb einer Mbcn Spanne raquo;om��rpet ab tftut, fi* �brigens Ijier na* ber ebenljcrrfcbenbenaiHobc ricitennuilaquo;; unter ber Spifce ber Sc^tteiftMirjcl binbet man bie.fiaore mitajmbfabcn jufammen unb fli*t fte in Alraquo;ei 3�pfe, bcren Knben man mit �noten ober mit -gotjamp;iebetif raquo;erfte^t, um ben copy;climeif auf bangen ju Kinnen.
Hat man ba� gjreifb auf bie reiite Seite geworfen, fo nimmt ber Opcratenr Sinter bem gjfcrbe feinen !JJ(ab, fo baraquo; iljm bie SRilcffeite be�'SiiTOcife� jugeloanbt ifl, unb jcicbnctfi* mitbemSRiWen, ober oovficbtig mit bctScfmcibe be� anefferlaquo; bie Stellen raquo;or, Wo bie Schnitte gema*t Wer= ben feilen. a))annbebient ft* baju eineS geballten Seat. pelt� ober einelaquo; feftgcftelltenaSiftotttilaquo;. reg;ew�6nli* ma*t
|
||
|
||
|
||
571 �
|
||
|
||
mau bcn erfiett copy;djiiitt jraquo;ei unb einen galten �o�. weit raquo;cm Slftct unb kie f�jgenben (Schnitte auefr iiuei bi� jreei unb einen Ijalbcn 3ott raquo;oneinanbet entfernt; man raact)t brei 6i8 Bier(SinWnitte �berhaupt... laquo;Sinb *iecopy;*nittfic[Un raquo;otgejtidinet, fo fetmeibet man raquo;on ujtten na^ oben ben etften copy;t^nitt ein, fc boj man bie Jpaut gonj trennt, unb inbem man mit ber lintensect;anb ben copy;(tnuelf pit unb notS fid) jieamp;t, tef�rbert man ba8 Smtdjbringen be� Sieifer�; bo* inug man fufj fi�ten, bie Scugung be� copy;c^roeifclaquo; fo fei�rf ju matben, basect; man 3errung ber Sbeile, ober fogor Srud� ber SHSirbel, ober 3erreiimng btr Sfinbcr beloirlt. @o fann man au* nun fogleic^ alle .jjautfdjnitte naci cin= onber madjen, ober er|l, njenn man ben erften reg;4nitt ganj raquo;ollcnbet Jat. copy;inb nun bie afiu�telu fo bloj gelebt, in= tem man (Oi�) ba�BeUgcmebe trennt, fo fe(it man btc con--raquo;eje copy;teile be� �JJcffer� an unb br�eft e� anjiebenb raquo;on aufien in bie SBJu�fel ein, fo tief, bog man fte gonj burcli= bringt; ob biti raquo;otlfommen geWefien i(V, erfennt man balb baraii, bat, fo ttie man bie�)iu8fe(n inber jraquo;raquo;eitencopy;cftnitt= ftclle einfctjneibet, bann ber '.BiuStel im etften copy;tbnittc raquo;ot= fpringt. 3m erflen copy;cfjnitte -merben beibe ^erunterjieficnbe i5ju*Eclit burcbfdjmtten, ber innere unb ber (iu^cre, inbem folgenben aber blop ber legiere. SDian mu6 hierbei immer raquo;orficjtig juSBerte ge^en, baf manbieJInoi^enbcr@clm)cif= roirbet unb bie copy;ettnenfafertnotbet ni(4t raquo;erlebt, -�at man fo bieaJiu�tetn ber einen (reftttn) copy;eitc burdjfcbnittcn, bag jie raquo;orgef�tungen finb, fo raquo;erfahrt man auf biefclbe aSeife mit benen ber anberen copy;elte, fifiont aber ba� in ber SDiittc liegenbe ^eUgcnjebe, um Ijier Arterie unb SBenc nidjt ja raquo;crlcjjeni geftiebt e� botb, fo fdmeibet man fic burc�, (tc fpringen bann raquo;or Unb man ip roieber $err ber Slutung. SlebovgefvrungenenenbenberaRu�fetn fapt man mit beut sect;aten ober ber agincette, jiebt fie fo Biel all m�glidj nac^ bem Elfter ^in raquo;or unb fdjneibet fie ab.
#9632; 3ft bieg geWe^cn, foBerbinbctmanraitiJ�ergbaufcb^cn, bie man in bie SBunben legt, �bet biefe Scinmanbbinbcn ober SInWroten unb tn�Bft biefc �ber bem SR�cfen kelaquo; copy;ebtoeife�, auf ben man ctnio� copy;treft bet S4nge nad) legt, jufommen.
ebenfraquo; madbt man claquo;, toenn malaquo;gt; balaquo; C�fetb auf bie linte copy;eite legt, nur mup fit� tlaquo;Hm ber Operateur fo fntecn, ba� et bie blaquo;arlofe copy;flte belaquo; @4wgt;eife8 Bor fi* Slaquo;*/ fquot;*1
it^rt bann bie copy;djnitte Bon oben naft unten.
|
||
|
||
|
||
- 672 �
S�tmafti Hetzen laiTcn foUe mi �blaquo; jrten SDiuSfct cii-cn
E* Ic -quot;S* raquo;0quot; aH6tn quot;laquo;* quot;itnen, fontern raquo;on innen i a* auncn burcbidmcikct; 6ilaquo;ju btbient man fid) cinequot;
S*�C.^fquot;? m.a*tkti� fltw^nl^fn^autWmttc, aber
SJf.? If�1^ f^' fctll� 3)alaquo;nlaquo;n auf ben ii�ca be� copy;Aioofe8unb fli*t m ber SRltte beffelben ein, f�brt bie
Jlaquo;j,laquo; . l i*i-n^ .'tl1* man f'ci iem raquo;a* laquo;nlen licgenbm l�.?^'^^' WMtfquot;* laquo;raquo;* unten filftrenmuS. 33ie|e |;rtbobe erforbert raquo;iel �ebung laquo;nb man fonn St
belaquo; laquo;Biefferlaquo; an ben �Birbeln abbredjen. .nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;*=lt;quot;**-
niilaquo;quot;amp;lt;quot;�?nrii11 ^^ su laquo;quot;B'ifiten, ttrtc6c8 Won einmal KS?U�flt;*JKlJl?Jj%w,iw quot;quot;laquo;Sf! fraquo; ton* man ftlaquo; bet aSetamp;cbe mit laquo;Bott^til bto enen, bfe2Bulaquo;teln becamp;inoe
Sautf�nittc, bann frfineibet man mit laquo;UnqenWnitteti raquo;u beiben copy;eittn belaquo; SKuSfellaquo; bie laquo;aut bur*; hierauf ma*t
� fmcquot;. reg;cquot;;!lf� *laquo;lquot;n, fagt blaquo; raquo;orgefprungenen
m.*^I?quot;raquo;?1quot;' '? *a.1,n i2.tre SI,:t raquo;etWfeben, bag man aucraquo; in bie laquo;AnaenWnitte 3Ber9b4uf(i(laquo;en legt.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; quot;
,fn^'n�'1^fc'1quot;et*'*,e aquot; quot;quot;laquo;mSPferte aulaquo;, balaquo; Won
?i i ITquot; raquo;ot raquo;quot;raquo; alten copy;(tnitte. Operirt man aber em Siferb sum jweiten ORal obne 8(tngenf4ni te fo ma*t
A,�.11quot; ^f'^eWnbtern biolaquo; bie laquo;aut bunSfebnitto ?Ucn*t@[S?nmmaaVe,nC.nm01 reg;dmittC quot;****$*' atlcm au* felbp bann, raquo;enn fo oberfrt ttirt, (ft kalaquo; fcln^i^quot;1 *�laquo; reg;*quot;quot;:iIelaquo; quot;quot;** iani anfjufteten, raquo;enn kT�^11 raquo;raquo;^quot;quot;raquo;ttifri Mnn rauj man fo ooetirenquot; unb S w1,r^e,t reg;2ni,t Slaquo;nj nafe am after ma* unb bur* benfelben aulaquo; ben Sedeiraquo;f*weitjnu8tel bur3=
|
||
|
||
|
||
573 �
|
||
|
||
tdmcitet i fjicv muji man atlt rocicicn Stjcitc tgt;ii auf tic a�ivbet turcfiWneiticn, auc^ aicne uns Slttcric, unti tiefe te^tetn muffen Sann bet heftigen �Mutung Wegen unfci-= bunten lucrtcn, iDobei man am teflen tl)ut, tic 2lrtevic, cl)e man fie gaiij tutdifctmeitet, gu untevbinten, ta fte, roenn Tie juniifnjtingt, nicdt ofjnc (Sdjinierigleit raquo;orjujie= Ben ift; tann man ci m�glicb maiSen, fo ift e8 fogav Dorgt; tftcilijaft, tie 21rtenc jwcimal ju untetbinben unb biefelbe bann etft jroifeben bciten fiigatuven gu turc�Wneibcn. Sicfc aUetliote i(l nicbt teiebt au�gufii�rcn unb man tt)ut babei am beficn, talaquo; Sljier auf tie lintc copy;cite gu ttievfcn.
Sei ten evftcn SJetbotcn tann man ben copy;rfiweif gt;i)i)()l bi� gum (Eintritt ber gitecung nidjt in tie �Hollen bangen, tat)ingcgen bei bev te^tern 5Bieti)cte man ten copy;cbwjeif balb in cine iiotigontalc Sage bangt, um, bem aSerbante mcbv Sejiigfcit gu geben.
Sa3 Slufbangen be? Scbweife� gef(biel)t buvcb gttci Sei. nen unb uiet Siollen, ober cine Seine �unb gwei SRollen unb foil cigentlid) bios ta3 SReiben beS SbiercS raquo;ei-Ijintcni, unt gu (lartc� Slufgicben belaquo; Scbwcifc�, befonbev� nad) Dorn, fonjie gu ftavlclaquo; 9lufbintcn bci'm Slciten ober 'gal)= ten l�nnen 3etningen, grfdilaffung tet aufdebenten copy;dinjcif. multcln fterbottufen, fo tap tann ter copy;cftmeif nocb febteebraquo; ter gettngen laquo;Jivb, oter ti wetten tic 3gt;raquo;ifrtien(novbet ge. te^nt, unt intern fte fid) entg�nten unb raquo;ettniidietn, laquo;Jitb bann bet copy;djnjcif bejianbig ftitmm nad) oben gettagen.
Sie weitete Sebantlung ift tie, bafj man natb unb nacb, fp�tcficns innetljalh 18 copy;tunten, tie cingebuntenen @tto[)balme au�giebt unt fo febon ten SSetbanb etwas Itif. tet, tann abet wcnigftcn� am jweiten Sage, folltc bet Scbwcif fdjwcllen, fviibct, bie SBinben fclbft l�ftet unt bie SBetgb�ufdteben oontem Sitet abgeftoBen wetten, waS man, wenn ti fid) n�tf)igmad)t, turd) watme� Sffiaffet untet= d�it. $abcn tie �Bunten ein gnte� Slnfeben, fo raquo;etbin= bet man fie ttoiten mit frifcSen aBctgb�ufdamp;djen unb fogc. nannten a)iaufef*w�ngen. Wo niebt, fo bcnuljt man tagu noc^ ein 3)igcfliraquo;mittcl. S�ittc� glcifcb bejltent man mit Alumeu ustum, ober betuyft ti mit Lapis Infernalis,
copy;int tie SBunben gang betbeilt, fo Witt tann tet copy;djweif coupitt, obne'gu Wetfen, faum ju fbannen; bei ftommen SBfcrtcn tapt mau'cine �Jremfc auflegen ober ei= nen i?u6 aufbeben; bann flellt man fl(b gut linten copy;cite tti ufertelaquo;, fcScett an ber copy;teile, wo mau ten Sdjweif
|
||
|
||
|
||
� 574 -
|
||
|
||
Jbfctla�laquo;raquo; gt;raquo;ill. We -Saavc vutii, fj�lt fcic oberen busdi ei? nen Saben pr�ef�cbunben, fu*t too m�^lid) eine3iraquo;ifd)eii= flcKc jwifeben ben copy;cbweifroirbeln, legt benSdiroeif in bie 6miciiBit(it bec Soupitftieetc unb inbem man tt�fti� bie ScSeete fddicjt, trennt man ba� copy;diraeifftiid at. Sic!8tu= tnng (litlt man bnrei Stennen, Sluflegen oon copy;djmamm ober Somurefrion be� EnbeS be� copy;cfilociftcfie� mittclfl eine� SabcnS, ben man raquo;on 5eit ju 3eit l�ftet unb entfernt, wenn bie SSlutung fie^t, unb oltenfaU� etwalaquo; �oMenftaul) aufflreut.
Sie �beln Solgcn be� SlngtifirenS l�nnen febit:
1)nbsp; Starte (gntjnnbung be� Scftroeife� iilei* naei ber Oberation ober im SBerloufc ber Leitung.
2)nbsp; SSranb am SdlWeife.
3)nbsp; copy;(Smeiffiileln.
4)nbsp; 3[bbre(Jcn be� copy;cjmeife�.
5)nbsp; copy;tarrtrambf.
!Bierimbjngt;ansig(tcS iSavitcl.
SJon ber Operation ber Bijict be� sect;ufbeinJnor= bel�, Jlnorbelfc^nitt, 3(iraquo;art=�t)eration.
$at man attc SJ�ttel jur Teilung ber Jtnotbclftflet raquo;er. fuijt, c� raquo;ill biefelbe aber feinem meieben, fo tann man bann jur Operation fdireiten; biefc mirb auf jwei raquo;erfc^ie. benc SjBeifen ou�gef�^rt:
1)nbsp; @o, bag man bie Siflcl in eine ftadje S�unbe um= wanbelt, babei bie JgaM, metebe ben Jfnorpet bebeeft, niefit Mont unb son bem Jfnoruet felbfl btog ben ftanten Sftcil wegnimmt, oftne bogegen bie gonje Sradjtenwanb unb ei. nen Sfteil ber copy;eitentoanb wegjunefimen.
2)nbsp; SBian nimmt bie Sracfitemoonb, einen Sfieil ber Sei. tenwanb be� -Ijufe� weg unb bann ben ganjen �norbet, ober autfi nur ben fefiabfiaften Sfieit bcjfclben, f*ont aber bei biefer Oberation�metfiobe bie ^aut, wetdje ben �not. pet bebeett.
��JiH man auf bie erfte SSeife operiren, fo muji man f�r ba� (Srftc ben ^uf unten mit bem �Birtracjfer ebenen unb ein aierbanbeifen fertigen taffen, loeldie� in jebem Vlrme btog jioei Slagell�cber bat, olfo im (Sanjcn raquo;ier, unb an bem fimtem Snbe be�Mrme�, raquo;uclcfier ber leiben. ben copy;eitc entfrricfit, mit einem langen, b�nnen Slufjuge petfe^en feljn mup, um turtfi biefen bera ffierbanbe einen
|
||
|
||
|
||
� 575 �
|
||
|
||
gcljiiviiicii ^(lUruntt jlaquo; raquo;erMaffen. laquo;Kan fdAAflt tiiim tiefc�'(Sifcn aiif, nimmt c� abet luirter ab; ta� 2luff(tila= sen gefdjie^t bleu kcjjrocgen, uni bic Stngclliicbcr in bet 4jufii)anb 511 bilbcix unt fo nalt;5 bet Ovctation bie SJefcfti. gung bc8 ffiifcn� tcidjt unb olfnc fecftigc StWitttetung bcS Bctnjunbeten giifelaquo; beroitten ju f�nnen. 3(1 bitfe ajetbcraquo; rcitnng btenbigt, fo mivft man baaJEO1'quot; unb mnjj bictbei im Singe fiaben, bnS man bie Ju raquo;ficcitt�Se copy;teile nact} eben btingt; um ten Sufi, rael*et oretitt raquo;ctben foil, gang feft ju legen, nuij! man benfelben, wenn e� J. �3. bet linte aSotbctmS ift, mittelfi eine� s�ci�utte� �bet bem
|
||
Spcuugculicntc *e� veditcn JpiutermBc�, ifi c� let linfe ^iuterfiiB, fo mu6 fcicfet liter kem Suovtatntc SJovtci'lKinS befeftiflt werten,
|
||
��ufe� leitet! fiit bie libvigcii Salle giebt tiesect; bie SRegel ab. Slujietbem mnf man ben Sufi immer fo befcfligcn, laji fein SeffelgcfenE �ber benSSefefiisiuna�buntt ^eruortagt unt basect; baa b'efeftigte reg;licb nart) dunen liegt.
Sjl biefi nllciS inOvtnung geftellt, fo legt man ein Sank urn tie Seifcl, iueldie� al� Soutniquet tient, urn tmS8lut= anttang ju Ijemmen. SWlage tea SJanbelaquo; �bet bet Seffcl roitft wegen bet relatiocn Sage ter SBlutgefajje ni(6t ^in= Iftnglicb; Ijietauf fcfteett man tie sect;aate an ter Operational fletfe ab unt beginnt tiefe felbft.
SJian nimmt, um bie Siftcl in cine flodjc SBuntc jit tcrnjanbcln, foviel raquo;on ber ^cvnnjanb unb bem �norbel raquo;eg, bau alles JJranfljafte bejfelben entfernt roirb. Urn bie� jii bemcttjlelligen, raadit man mit bem SBirfmeffer cine 9!inne in bicjjormBanb, welffte an bet Stelle beginnt, raquo;0 bie .raquo;ortete copy;bi^e be� JpufEnotpelS liegt, unb intem fie nadj unten l�uft, au lern *aUeii �bet Umbiegung�minfel ber IraeStenroant ioieter hinauf naef) bem Saume reicht. 3n biefer SRinne f�ftrt man, wenn ba� ^otn gelj�rig raquo;crgt; t�laquo;nt ift, ba� ganjsc ober Salbe lorbeetblattf�rmige �Jicffer buri baffelbe. 3ft biej geft^eben, fo mu� man eine Sonbe in tic Siflel einbringen, beten SRidjtung unt Siefc ^ictlaquo; tut* etfotfeben. Stun f�l)tt mau ta� forbeetblattfbtmige SBicjTet fo, baj beffen concaraquo;c Seite na�) oben liegt, fo in ber SRinne fort, bau man raquo;on beiben Snbbuntten terfelben gmei Srtinitte gegen beten SDiitte f�jtt; ifl biefe� gefcjc^ Jen, fo fc^t man ta� SReffer nai^ oben an unb f�Drt raquo;om Vlnfange te� erften copy;cfinittc� an vad) tejfen Snbtunttc ci= neu S^nitt ture^ bie, �aut, laquo;obei man ben copy;djnitt fo
|
||
|
||
|
||
� 576 �
ti(6tet, Mfi kerfeltc au* ia am ticfflen ifl, njc tct ticffte 3Jun!t, in (Stunt kcr Sifid, ifl. (S� Wirt turd) tiefe raquo;Bia. ntyutation ein otalc� copy;t�tj entfernt, oben raquo;on Jjaut, un. ten raquo;on 6ovn, in ber Sicfc raquo;on fcem entarteten Jtnorpel, unt fcic fiftul�fc Stelle keffelben entfernt. Sinket mnn nun an kein tettern noc6 etioa� �vanf^ofte�, raquo;ber gr�nli^e, migfarbiiic copy;teilen, fo muj! man Wcfe no* njcaneljmcn, fonfi geben fie Slnlajj ju neuer (Sntoitfelunfl be� Ucbcl�; ift elaquo; aber nid)t m�glid), biefe laquo;Stellen mit bem ajieffer weg�uneljmcn, inbem bic Si�fje be� copy;elente� biep raquo;et= rccljrt, fo mu9 man fiel) ju iljret Sef�nHjfung beS (S1�J= eifen� bebienen, obne I)ictburcl) ba� reg;clcnt felbfi ja raquo;cr= le^cn.
Slacbbem alle� �ranfc unb reg;$ab5afte raquo;raquo;ii#iVnraquo;rbcl weggenommen, bie aBunbr�iibcr geebnet toorben fmb, lof't man ba� als tourniquet'bienenbe �Banb, unb loenn copy;cf�^e iluten, fo unterbinbet man fie ober (lillt bie !�lutung auf anbere SBeife, legt ba� aonrniguet roieber an unb febtogt ba� @ifen auf, raquo;erbinbet fobann mitteilt ttcidiem Slarti�i Werg unb einer brei bi� raquo;icr reg;Uen langen, onrertbatb 3olt breiten Jginbe bie SUJunbc, fo baj ein gleidmi��iger 3)ru({ laquo;ntfiebt, unb lagt bann ba� entfcfTelte $fert aufftcljen.
3)ie gweitc Oberation�metljobe wirb fo raquo;ollfitljrt, baf man ju beren SSorbcreitung ben 4?uf unten an bie 3:roci)= tennwnb ber ju oberirenben Seite red)t tief nieberfdineibet unb ba� a�fjulegenbe copy;ifen fo fdjmicbct, basect; ber ber lei= benben copy;cite entfbrecfienbe 31tm redjt flart gemalt mirb, ober beibe Slrme an iferen copy;tollencnben gefd)luffen raquo;erben, bamit fie fid) nic^t biegen t�nucn. SJun njerben alle aSor= Sereitungcn toie bei ber raquo;origeu 5B!ctl)obc getroffen, unb gt;raquo;enn ba� reg;ifen wieber abgenommen ifl, Mncibet man bic meiSe Sinic raquo;on bem Umbtegung�mintcl ber�fflanb Jur @c!= ftrebe bi� ju bem gjuntte, wo man bie Sraditenmanb wegraquo; nehmen will, fo tief ein, bag man eben nur bie Sleifdifo^lc niebt bcr�ljrt. hierauf wirb ba� raquo;JJferb geworfen, loie oben gciogt, ber Susect; fefigcftellt unb bic Oberation fclbil bc= g�nnen.
Sin ber copy;teile. Wo ba� raquo;orbere reg;nbe be� Jinovbcl� ift, burdjfdjncibet man Born copy;aumc an fdiicf nacS hinten unb unten nlit bem iRinnmejfer bic-Sorntoonb unb bilbet fo mit ben gafetn be� ^orn� ein X, am Sintern (Snbc be� Jlnor-; Jiel� f�^rt man burdi tie �ra(Stenroanb einen dljnlidjen copy;eftnitt raquo;om copy;aume an nadl untep unb mel)r raquo;orwart�.
|
||
|
||
|
|||
� 577 �
|
|
||
|
|||
ten fiornfafctn gUtcSIautcnti, beitc (gt;i| auf M SUtW= toanb, un* Mntitct kann mit einem ftften -�ufmeffer M8 �otn raquo;ollfommcn fcut* bis in We SleifAman*, oftne abet m fiufbein p Btcle^en; ebcnfo raquo;ecMbtt man mit teu mcieSi Sinie %iS laquo;�felaquo;, unb trennt fo We amp;a*ten unb einen Sbeit bet copy;eitennjant raquo;on lern ubtigen ^otnc ab. Scot fajt man biefeB copy;tuet sect;oin an feinem untetn JRanbc mit einet nicbt fdjatfen laquo;laquo;ifewtge unb beugt ibn ttufttfittlaquo; na* bet Jftonesu, liiPt auf biefe SCeife tieJBetbinbung bet �otn= unb 8leif*blrttt*en unb enbli* aulaquo; ben Saum raquo;on bet gleifditronc. 9lun trennt man mtttelji be� laquo;1= ftouti'� bie SUiffbftone vm bee gieildinjanb an bem 3ln= fanae bet gleii*Matt*eii unb bie gonje 4gt;aiit �bet bem knorraquo;a lei, Wont abet bobci forgli* $aut unraquo; SRifcraquo;-ttone; gt;u biefem 3iraquo;e(tc gebt man miticm lorbeetblattrot= migen kefiet in ben jmifdfcn Slcifdjftone unb bet 51ciiti)= uani gematbten @*nitt untet lie ^jaut em, fo ban bie concaoe Stacbe be� laquo;iefferlaquo; ge.gen ben .*quot;'laquo;raquo;# �*raquo;quot;tcquot;: tie cenoere Sl�cbe gegen bie laquo;aut geticbtct tfi, Dt nun bie Jjaut raquo;om Jtnotpcl getrennt, fo nimmt man balaquo; raquo;albe totbcetblattformige laquo;Bleifet unb umgebt bietmit ba� �nots raquo;elamp;be, f�*tt raquo;on feiner Softlaquo; Hi ju feinet JJiitte einen copy;ctmitt unb ttiut biep mit raquo;em jweiten balben lotbeet= Wattf�rminen SNeffet au* raquo;on bet antetn reg;eite bi� raquo;nr amttc, fo'bafi fi* biet beibe copy;djnitte tteffeu; bei biefen reg;*nitten mu|j bic copy;pi^e be� fflieffetlaquo; immer gegen ben �iiotraquo;cl gerichtet fetin, bamit fcalaquo; Jtionburbemgeienf unb ieifen copy;eitcn= unb Jlaraquo;felbaM nicbt raquo;etlcBt werten! tft bet copy;ebnitt raquo;oUf�^tt, fo l�ft man raquo;en JtnoiTel raquo;ollenb� raquo;cn allen Sljetbiiibuii�en lo�, inljem man balaquo;3eUgcnjcbc trennt. 3ii nun, mit man e8 ffit notbig etotfjtetc, bet ganje �not= raquo;el ober nur ba�Scbabijafte tauon reeggenommen, fomaebt man mit bem raquo;BUffet bic a�unn-iiirtet gtei*. bic copy;teile Ui JSnotvclabfcbnitte� feiief raquo;on unten na* oben unb f�llte etwa bie ^ufbeinfcblagabcr raquo;erlebt febn, fo untetbin= fcet man biefe; ift laquo;tte� in Otbnung gebtaebt, fo fcblagt man balaquo; 'JSetbonteifen roiebet auf, teinigt bie Sl�nnbe no(b= mallaquo; mit faltcm SBaffer, legt loderelaquo; Sl�erg unter bie fiaut an bie copy;tettt be� lucggenomraenen Jtnotvel�, legt 2�ctgb(iuf(iraquo;(ben an bie SRdntct bet ��unbe be� ^etne�, um � biet einen Mftiacn S)iud anjttbtingen, laquo;nraquo; legt auf bie Rleifcbmanb at uirte a8etgcomraquo;rcifen, um bic ��unbc egal au�jufullcn unb jlci*m�gigen 3)tu(f au�juiibcn, unb be= Sentin'� lafdjenfcncf).nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;raquo;
|
|||
|
|||
|
||||
7
|
||||
|
||||
- 578 -
��Si'mfJfW ffiquot;..'quot;1quot; 8W*en SBiquot;gt;quot;: Wlaquo; 6laquo;' raquo;laquo; raquo;0= men 2HeH)?kc. ^a* raquo;-4 Sagen oerbiirttt man jum
|
||||
|
||||
|
||||
mcffenen �lrjn'eimitteln
|
Sn 6-
|
8 aulaquo;*� fann bann tic
|
||
|
||||
�raquo;cilung gelungen fcijn.
J ^ 1 'r- I0/1quot;.' .(,-bcr em� graantfen Ovctateut unb qcraquo;
i?ittifuiib;nirtn;infti.8 (Sapftel.
SJon bcr I)urlaquo;fAneibunq bcr Sterben am mh--
renbcm, Slaquo;crBcnf((;uitt (IVevrotomia).
*rSiffle.Pg*!?,(T0WJ?i,iaquot;1! mtmt wenn ba� i�fctb an laquo;roi ifAer Jpufgelentlaftme Itibct, allein mau tann fie and) laquo;berftauvt ba anwcnben, raquo;o luftiger Sdrnielaquo; in ben 3raquo;laquo;= Icn raquo;ov�aiiben ift, loelcSe untcc bcm copy;influffc bcr SeffS. jicreen flehen; fie ift and, raquo;orgcfcftlagen ttorbcn unter bem nmftanbe, bat) burcl) Sjeniagdung eben 2Bunbflartfram*f eingetreten ift.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;'nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ti
�Kan raquo;oUjieJt fic auf fclgenbc SOeifc: balaquo; laquo;Eferb toirb gmorren, gut befcftigt, Ijierauf ma�jt man einen fiaut= Wmtt, etwa 3 Boll �ber bem ��tDcngetent, in bei- S�nge teamp;�'� quot;f'l laquo;raei.�raquo;U, biefenJ@ci,nitt maejt man ��-*? |8equot;3laquo;fe*,le m.'4 ^quot;i SR�fcrenbeinc �(ci*laufenb; ?JK jm,*?rSJ?*e,t (lllic'gt;'lt;quot;'t'er JU raquo;alten, jicjt man burlaquo; toe SBunbl.Dbc einen gaben unb binbet bie gnben um ben
ffiSi?Ja? s^am?,?' taS Mt aBxinie au�cinanber ge= Jaltcn tbirb. 8iun fncjt man mittelfl aHejfcr unb gjincette ten raquo;�erraquo;cn auf, ter unmittelbar neben ber �lrterie raquo;er= K laquo;iquot;! man i^n gefunben, fo trennt man iamp;n Idlaquo;, woju
vjr.il* � l-^laquo;, e]2rt .n,*t 3ani Warfcn Snfhumente� bebient, um tie SlnMneitung ber 3lrterie ju raquo;ermeiben; lullte man jweifcl^aft fetjn, ob man ben gferben Bor fi* ftabe, fo braudit man ifin nur mit ber gjincettc ettta� ju faffen, wobei bann ta� 3laquo;cten be� �bievclaquo; anjeigt, bap man toirflilaquo; ben 3lemn erfait raquo;at; ift er losgetrennt, fo Jtcljt man mittclft einer trnmmen SRabet einen gaben un= ter bemfclben njcg, bic won mal, raquo;ennba� Jtfiier un= rabig fejn follte, auf ber fRinne einer untergeWobenen laquo;o^lfonbe bur*fiK)rcn tann, mit bemSoben fiebt man ben
|
||||
|
||||
|
||
� 679 �
giemtt iti fcic JSii^c un* Mncibet nun mit einem Morfcn ffliteuti ken Srtemn kur*; copy;inige ma*cn nut emen em= facfien 3)ur*f*nitt unk icenken iitxmit tie Operation, Mirtcve neljmen ein reg;tiut raquo;om Sleruen, in kev Mnge raquo;on 4�5 Sinien, ^eraulaquo;, madjen alfo jmei S)ur4Mnittc; in biefem Satlc mu? man ken crjien copy;dmitt oben na* kern gtumvfc m matSen, ken jmeitcn kann nod) kem ISnkc keS laquo;lickclaquo; hi, urn kem Sfcicte ken fcoweltcn reg;*merj ju ct= fparen. aiieift moc^t man kic StemnoKtation auf beiken Seiten ke� reg;lieke8, kofjet man kann ka6 S^iec auf tie ankere Seite legen unk ka� obere SSein raquo;or oker juruet
lEic fiautrounkc wirk mit einem .geft geWIoffen unk mit einer Sinke raquo;erbunben,tal)ci antiv^logiflifd) belwnkelt.
Sollte man eine 3lrterie raquo;erlefeen, fo wirk Hefe fogleid) unterbunken.
Scd)�un65ngt;nquot;ilBfte* Govitel.
SSon ker Operation ker sect;otnfraquo;a(te kc� ^ufe�.
Die raquo;otltommene oker fogenanntc kurcSgeftcnkc copy;uf= fsolte wirk bureb fotgenkeOraquo;eration�mct6oke gebellt:JBian bereitet ken tr�nten *iif jum laquo;eftblage raquo;or, legt cm 81= fen, ka� an feinen copy;todenenken gcWlpffen i(l, auf, unk nimmt e8 bann toieker ab, nimmt an ketcopy;teile berJ,jorn= fraquo;alte uoeb ein Saar ^ornfp�ne Weg, um fWiter allen SJrucf be8 �ifen� ju raquo;ermeiben, unk mit betn �Kinnenmcf= fer fefineibet man in ber weisen Sinie unter ber fioriu fraquo;aite fo tief ein, baj man faft bis auf tic BWfmeble reitbt. hierauf wirft man ka� SPfetk fo, bag bic *uffpaltc natb obm m liegen tommt. hierauf moc^t man mit bem SRinnmeifer ju beiben copy;eiten ker copy;palte, tttpa in ker ent= fernung ton t ^olt, eine SRinne raquo;om Saume bis jum uns tern SRanbe kelaquo; sect;ufc8, fdineiket mit bem -gufmeffcr ba� fiorn ganj kurdi, fa^t mit einer Bange ken unttrn SRanb unk fiebt kalaquo; Jpornft�tf nac^ oben lo�, trennt oben ben copy;oum raquo;on ker gleiWtrone, fo kaji kic gonje copy;teile raquo;om Some entbl�rt tft.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; . .^^ t .
copy;8 tommen feiten SBlutuugen raquo;or, um aber mcbt.burm fic geliinbert ju werken, legt man woljt ein Sank um bic #cnel.
Sie SBunkc raquo;erbinbet man, naiSkcin ka� gifen aufge= legt iil, mit feinem SBerg, legt ein Seket oker giljjluit
|
||
|
||
|
||
rr
|
||
|
||
� 380 �
JJmJ l'c F^ntic ,m.b W'fli�t ba� reg;aiijc mit einer laquo;Inte. C laquo;n ,? ^St Wirt raquo;evbunken unk in 3�4 2Bo4m ift
J'�m9^ aquot;'quot;t 1,e*',nbe't kabei km w laquo;gt;�quot;-
Siebcmmfjmnu�infic� eapttcl. raquo;on fcer SBcgnaOme ber ^uffo^te. Sic OtJcration raquo;irb raquo;orgenommen, um unter tgt;erreg;c|jle SP^eh,;iTequot;frrtokel-fcnfii3e raquo;quot;iff'�teiten ju entfSi|, )t)oju inbeffen feiten bie ganje copy;oljlc au�gcnommcn mx--ben mun umgt; ein SfKil kfrfeften ^inreitf)t; mitt obCquot; mug man aber kic ganje @oi)lc raquo;cgnefimcn, fo raquo;erf�Srt man kabc. fotgentcrmaancn: 3)ian ri*tet ben laquo;itf raquo;ie laquo;urn laquo;ef*W8 raquo;or unk Mlagt ein aScrbankeifen auf, nimmt kies ttieker ab unk trennt fie mittetfi ke� Siinnmcifer� in IS? �2n!tlJ lt.mf5!,35 raquo;quot;J11*laquo;1 SScrbinkung mit ker laquo;orn= wank bi� auf fc.e SUiftffoljlt ab, ftebt kann mit ker^au=
5?sect;?Sraquo;.t'e,:f laquo;'r'111 ^nt-8 �6c�e'.�c ken SeOentbeit etwalaquo; in bic So^e, fafct fi( mit einer laquo;eigjange unb gebt fte na*
na^clfen tann. SllJkann reinigt man kie Sleifcftfrble
JiTai laquo;ir1??^^?.?0*1quot; auf' te�t ttei*e8 S�crg auf bie SWWfoWe laquo;nb fcilicpt ba� SSerbanbeifen, je naiSkem man e! eben raquo;owritbtet (jat, mit laquo;oli ober kern Sfleni
�n^te��?1quot;quot; m* quot;quot;' ben an3cmcfTenm a)!on mu| bei biefer Operation Ijaubtfa^licS korauf fc= Jen, kaS man kic eetfireben fdfant, fte nflaquo;t kurdiMnci--bet unb nicHt mit au8reisect;t. ' ' ' ^ quot;quot;^wiwquot;quot;
aid)tiiiib;n)aniiflfto� C?apitcl.
SBon ker Operation ber I8r�*c (^ernien,
Herniae).
(s^k'e Sur�ibringuna ket Borgetretenen S^eite unk kic laquo;rbaltung kerfclbm m iljrcr nat�rlidjcn Sage nidbt qc(un-gen, fo musect; man gur Okcration fedreiten.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;quot;'sraquo;
aSon ker Operation ker raquo;oii*br�t6e (Herniae Tentralis).
3ft kie 9lot|wenkigfclt ker Operation eingetreten, fo uerfuftert man fie* fcc� ISicre� auf kie f�r kic copy;o*e }raquo;laquo;*=
|
||
|
||
|
||
381
|
||
|
||
m�mqeSBcife unti.fcuvaWncitct iie^out, naditicm mannt fiaatc kerfelben forofam nbgcfctloten t)at, kurdjneitiet bann im Sou�tautmu�tcl, fo bas cine fenlre*tc a�unbc cntfictjt, mufi tlicrbci ober mit bev gvbBtcn aSotficSt raquo;ecfa^ren, urn Hiebt etwa einen 33arm ju raquo;erleben, hierauf teponirt man bie ficb raquo;otbrdngenben SD�rme mit bet fladjen flanb unb l�gt fte bur* ben @el)�lfen jur�tfl)aUen. hierauf fitfjvt man m;t= telft bet raquo;oiTcnben trummen J^eftnabel SBftnber bued) alle iiieile bev SBunbliwen fiinbuvd), fo bap bie (gtidje etma 1J Bull raquo;om SRanbe bet ��unbltraquo;e entfernt ftel)en unb. m bet n�tbigen entfernnng son einanber, bag bie Sffiunbc raquo;oUtommcn geWtoffen wirb, etoa einen 3oU raquo;oneinanber ifl ^inldnglid).
copy;elite man bei ber Operation finben, baj tic raquo;urgeraquo; brflnqten Sficile eingctlcmmt Rnb, fo mm man ben !8au*= ting etmeitctn, wa� man mit bem gefniipften Svuctuneffer ober mitteljl einelaquo; fo weit ali n�t^ig cingemirtelten Allots biilouri'� raquo;ottjie^t unb bann raquo;ie fonft raquo;etfTOtt.
copy;ie SBeftanblung rietet fi* nac6 bem attgemciueu 3quot;= iianbe be� SljiereS.
Operation belaquo; Slafcelbrutbe� (Hernia umbilicalie.)
SBJan icbient ft* *ierju jweicr Sietlloben, raquo;ooon bie crfle ilop cine palliatioc, bie jtocitc cine rabicale Teilung
S)ic crfle toirb fo raquo;olljogen: man legt ba� Sbicr auf ben 9i�iftn unb rcponitt bie in bem !8ruc6e bcfinbli(*cn SBcile, mai meifl lei*t gcf*iel)t, ja fie fatten in melen Satten raquo;on fclbft jurfli! l)at man fic6 ilittwn genau uber= wugt, fo fafit man bie ^aut in cine Salic fo juiammen, ban fie feft unb jiraff �ier bem gtabclringe aufliegt, legt bann bie fogenannte :8ni*Ilcmmc bitllt am iKriper an, f*neibct ben iiber ber .Klemme befmblWen SE^eil berfiaut tbcq, fo iai man no* Ijeftcn tann, unb Ijcftet bie SBunb--r�riber jufammen, womit bie Operation beenbigt ifl.
Slud) tann man fo octfajren, baft man bie 4jaut unter ber �lemtne mittclfl ber fogenanntcn copy;ftuftcrnaf^t gufam= menn�fit unb bie ^out nacS unb na* ab(icrben unb abfal= len Uiti ober man fafit bie $aut in Sorm cinelaquo; !8eutelS jufammen unb binbet benfelben mittelft einer gct^ecrten Scbnur fo fcfl reic m�glieb gufammen, jiebt n�tigen raquo;al--lc6 tSglitfc bie @*nur feil unb raquo;erfahrt fo, Wie man bei -nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; rnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; .17*
|
||
|
||
|
||
fW
|
||
|
||
Saftrotionen auf fcitfe SBcifc raquo;tif�fitt, US \tx Sautfat! abgefallen ifi.
3gt;ie jtueite, We rafcicalc Leitung bejtDetfctike �HctBotc gefdjiejt tureft^eftuns tea erweitertenSiabcttingc�. 3la*= tern mau ka6 Sfiier auf ten SRutfen 'gelegt jat, kie im SBruiie enthaltenen (Singemeike reponirt firib, fpattet man kit ^aut unb �ffnet ken iBrueSfad; foUte biefcr fe^r raquo;er= gr�ScvtfeSn, fo nimmt man einen Sljeit keffelben ioea, fearificirt kie S��nkcr ke� SRabetringelaquo; unk (jeftet kenfelbeu mittelfl trummer Stakeln, fo kajj man kie Stiebe ken ga= fern kelaquo; acrakeit SBau^muSleK parallel macbt.
3)ie ajebanblung ke� SfficrcS rici)tct ftti nalt;* ken al[ge= meinen auftanken.
SSon ker Operation ke8 aciftcnSrucbcS (Hernia inguinalis).
3ft ka8 iPfcrb, #9632;nA�iti mit kern Seifienbrn*e behaftet i(l, nod� #9632;Sengll, fo wirft man ti, �ffnet kann ken $oken= fad wie bei ber (�aftration, nimmt mittelfl ker laquo;Speere kie raquo;orgctretcnen Sfteile ke� Sicge� weg, wenn kiefe mit raquo;or= liegen, ftfllt ken Samenftrang etwalaquo; firaff unk reeonirt mit kein ginger ben raquo;orgetretenen SJatmtljcil. 3fl kiefi gc= f*et)en, fo laquo;nterbinke maif kic copy;amenftrangWlagoker (arteria spennatica), kann nebme man ken ^oben Weg, hatte aber ken copy;amenftrang feft, f�^re kiefen kurd) kic Seffnung eine� feinen S��afdjfcbwamme� raquo;on ker copy;r�fie ei= ner tteinen gaujl, fdiicbe ken ScSwomnt fo ^oeb Wie mijg= li* gegen ken SBaucbring, lege unterhalb keffelben eine gew�f)nli(6e Saflrirtlukbe ol)ne aefemittel an unk nefimc nad; 24 copy;tunken kie JUuppe, o^ne am copy;amenftranae oker kern laquo;Scfctoamme ju jerren, wicker ab.
copy;ink aber teinc �oken meljr raquo;orljankm, fo legt man bo� Sfiicr auf ten SRiiien, mit kern ^intertbeile fo ^oeb wie m�glieb, unk nun fpattet man ken ^okenfad; fink kic S�nne noeb nic^t jur�ctgefatlen, fo reponirt man fie, fca= rifteirt ken Saucftring unk heftet i^n mittelfl Slakcl unk gaben, unk t�^t nad) ker Operation ka�Sbier binten reibt Jjodj fteaen.
3ft aber bei ^jengfien ein Darmfiatf eingetlcmmt, fo mufj man ken ^obenfae! fpalten unk, wenn es m�glid) ifl, mittelfl ke6 gingerlaquo; in ken JBauiSring eingeben unk ken S)arm reponiren, raquo;ker fclbfl ken�Bauctrittg mit bem�nopfraquo;
|
||
|
||
|
||
� 583 �
Wflrmti cmcitctn uni keniDam juri'wtfcrinflen; tann fond
fo feat man ka8 iCfcrt auf ken ai�(ftn, .inngt Me raquo;laquo;laquo;raquo;quot;
Witfrinq, iringt tic !tidtmc jupif, fo au* k� feamen-fttana laquo;nt heftet kann ten SJaucbrtng.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;,raquo;��,_,,�raquo;,.�
raquo;icSnaifce^nWung M*tet fid) nalaquo; ten raquo;oriommenben 3ufaltcn.
|
||
|
||
|
|||
1* c fl i ft e r.
|
|||
|
|||
SlrtncimitteUchvc.
|
|||
|
|||
m.
Slc�ommonium n aejtalt T9. SUanlttiuvjet 35. Sltaun, toljet 87.
Slltaticn 81. Slice 59. ailt^ecttmtjcl 6. Slmmonium, fofilenfaure� 83
Slmeifcn 53. angclicawunel 34. 31niSol 30.
� faamcn 30. Slntimonium, roficS 1(M Sltnica 55. Sltfenit 93. m � copy;c^toefel 95. Mvjneimittel, f. WitM. Slrineiftoffe, c6mtf(* cm=
fat^E 67.
raquo;.
�Salbriantrutjcl 32. SBourn�l 14. SJctnftcin 45. fflcttramwuHcl 37. SJiet 9.
gitfenttaut, fctmatjc� 63. �Birfcntinbe 23. reg;ittcrcibc, reine 79. laquo;ittertlec 16. laquo;ttterf.ilj 87.
|
�Btaufdure 66. '#9632;Bki, cffigfautc� 95.
�nbsp; nbsp; todlenfaute� 97.
�nbsp; nbsp; copy;albe 97. SBorfSIjonifaanicn 6. JBraunfieinuljetoarbt 97. SBretSnup 64. �Btecliweinlicin 105. StccSniunel 55. Srcimnefrelfaomen 31. SuSttcjjcn 9. Sutler 13. �Suttcrmild� 3.
6.
Kalmu�tturjel 34. Sampler 38. (�ant^ariben 52. Sarbotembictcntraut 17 Sa�eotitle 23. SatecSu 23. ejamiKcnbtumen 26.
n-t- . t ~ r�niif(5e27. 66inarinbe 21.
|
||
EolelJ^onium 42.
goloquinten 58.
6rotonf�mlaquo; 58.
� Del 59.
Dillfaftmen 31 SDoWMlfolj 85.
'Bofientrnut 28.
|
|||
|
|||
|
|||
- 586
|
|||
|
|||
gttrtmiwl 34. (Siljifdjttaut 6. gitifdjwuvjel 6. (S-ict 2. eigelb 2. (Siwcigfluff 2. copy;idieln 20. (SicSenlaub 20. copy;idjcntinfcc 19. (Sifenfcile 9T. eifenfdimefcl 98. copy;ifeiwittiol 99. eiemiljavi 45. enjianmurscl 16. (Sttetbcu 18. copy;rtrauAtrout 17. erlcnMdttct 23. erlenrinte 23. copy;fdjenrinic 23. (Sffig T4. eupeottium^ati 60.
g�rictv�tlK 22: ganenttautwurjel 22. gelttlrtmion 29. Scndielfaamcn 30. gctt, copy;(ttucines 13. gi*tenftotiS 41. gi�ftenfpioffen 44. ginattfyuttvaut, rotftc� 65. gif*tf)tan 13. glicterblumcn 26. gliebetmulaquo; 26. gltcgen, fpanifdbe 52.
reg;.
copy;aUnoftt 20. (Saderte 3. copy;auc^licilfraut 54.
reg;crilenmalj 9,
|
copy;iiSttube 86. @l|trinu| 48. Olaubcrfalj 86. @eltWraquo;efel 104. (SotteS�natenfrout 54. copy;tiiibmurisel 22. copy;rilnflJan 100. copy;unimt, arobiftijeS 5.
�nbsp; nbsp; reg;ulti 60.
#9632; � .jjorjc 45.
� fliitfcS.
copy;unkevmann 18.
#9632;amp;�
^ofer 9. .jjafcrgr�tic 9. 4janffaimcii 6. 4javj. meijelaquo; 42.
�nbsp; eiani 45. finu^ctjelwurjet 23. ^eitclb(etc 22. Jbcufaamcn 30. ^ivWfianiil 47. fiiriSSotnfatJ1, p*laquo;gt� 84. ^oljf�uic 15.
Sonig II. ^osfen 18.
|
||
Salawcittoarjcl 56. Sot 68.
Mit 3.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; �
StM, to^lenfaurcraquo; 82. � MtttftlfauteS 85. Jtalt, to^intauter 84. �amoficr 38. JJartobeneKctenltaut 17, Blettenrourjel 7. JJnoblautbJWiebel 38. StoW 69. �o^lenflaquo;ute 85. �t�ftcnougcn 64.
|
|||
|
|||
#9632;I
|
|||
|
|||
� 586 �
|
|||
|
|||
Jlraufem�njE 29. Jt�mraelfaamcn 30 fi*fcv, Wrcefelfourc� 99 JJu))felaquo;i^, tfjtjjfautta IM.
laquo;.
Sad�cnfnobfaudS 28.
SasenkelMiiracn u. JJrairt2T �, �^OelZT. laquo;eint�ten 5. �
�nbsp; =Dtl 14.
�nbsp; =@aamcn 5. n~, �reg;iquot;quot;ncnmeljl 5. Sict�ccfclfaamcn 35
laquo;orteerm 32.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;=a3(iilaquo;et 32.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;'Del 32.
9raquo;.
a�agneRa, Jofilenfaurt 85.
�liaiorantmut 28 aBainrarm 53. SKatscnfraut 7. �lianganMiraquo; 97.
|Jiaim�trcmi)utjel3a JUiciftlaquo; 45. aWccmttigmutjcj 37. gicmwiebcl 57. aJicfel 8.
amp;?'#$I 35. gteliffcntcaut 29. raquo;Biil* 2. alaquo;ittcl, ftSejjpfii�laquo; 24 '
�nbsp; nbsp; nbsp;nlfalifdic 76.
�nbsp; nbsp; nbsp;aromotifefe 24.
�nbsp; nbsp; nbsp;kittete 15.
�nbsp; nbsp; nbsp;ialfamiftfc 41.
�nbsp; nbsp; nbsp;�imif� laquo;infaeje 67.
|
SWitter, eiweicftofffialtigc 2.
�nbsp; nbsp; nbsp;cmWtcumfltifcBe 46.
�nbsp; nbsp; nbsp;ercige 76.
�nbsp; nbsp; nbsp;fette u. eimtiat 12.
�nbsp; nbsp; nbsp;gattertrtaltijc 2.
�nbsp; nbsp; nbsp;gclB�r�Iiafte 24.
�nbsp; nbsp; nbsp;gummi^altige 4.
�nbsp; nbsp; nbsp;Barjigc 41.
�nbsp; nbsp; nbsp;raquo;arjig bnlfamifi�c 42.
�nbsp; nbsp; nbsp;mbiirercntlaquo; 1.
�nbsp; nbsp; nbsp;famulKrdaltigc 24.
�nbsp; nbsp; nbsp;mcftlbaltige 8.
�nbsp; nbsp; nbsp;mctattiftie 93.
�nbsp; nbsp; nbsp;narcotifdje 61.
�nbsp; nbsp; nbsp;�tamp;altige 12.
�nbsp; nbsp; nbsp;faurc 1. 70.
�nbsp; nbsp; nbsp;Watfe 51.
�nbsp; nbsp; nbsp;fefiteimige 2. 4.
�nbsp; nbsp; nbsp;ftiritu�fe 49.
�nbsp; nbsp; nbsp;ju(tetfwltige 10.
5Igt;Ji)6nfaft 62. SJiobvr�ben 12. laquo;Bfo^u-iitenfaft 12. Wolfen 3.
a�ooS, MatHif�tltO. aHuttettorn 67. 3R!)rtlje 46.
Siattermurjcl 21. SUattum, fo^lenfaure� 83.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;fcfjiDcfelfauvc� 86. Sidfcnttjurjel 22. 9Jiesect;murj, fcftnjatje 56.
� weijje 57.
O.
OfcnruS, gldnjcnbcc 48. Opium 62.
V. SJawctrinte 20.
|
||
|
|||
|
|||||
_ 687 �
|
|||||
|
|||||
ajccb, butgunMWe� 42. _ gemeinelaquo; Wroat�elaquo; laquo;. S�erutcilfam 45. SUetetrilienfaamen 31. lifeffer, fdiwavser 35.
� tueiBcr 3b.
_ laquo;laquo;ctfcit 36.
_ ftjanifdjcr 36.
^(laiimciimu? 12. HJtlo�yDot 68. JJimvinellcnwurjrt 37. JjomctanjenM�tter 30.
|
Sabciaum�t 30. S�uren, minctatifd6e 70.
_ raquo;egetabilifcDe JO. Sdbeitraut 28. Salmiot 89. goUjctet 90.
_ S�uie 72. Sds�efrt3falaquo;tc8 91
�nbsp; nbsp; aemeine� �oc^falj 8
�nbsp; nbsp; folilenfaurcs 82.
�nbsp; nbsp; fafeeterfaute� 90.
�nbsp; nbsp;falisfaure� 88.
�nbsp; nbsp;fdtTOcfclfoure� 85.
�nbsp; nbsp; talgfaute� 92.
�nbsp; nbsp; weinfteinfoucc� 91. Sat�f�utc T3. Sauerteig 9.
|
||||
|
|||||
Suerffilber, miftcS faljfauraquo; SdiicrUng�fraut ^ relaquo; 101.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; Sdilangenmurjel,
|
raquo;ivginU
|
||||
Qued�lberoiilti, votf)e8 101.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;
_ � copy;albe 101.
riue(i[Ubcrfublimat, lt;quot;fecn=
|
m 38. reg;d)Uim 4.
�nbsp; nbsp; nbsp;$avjc 45. copy;Sitlfraut 54. (Scb�pfcntolg 13. (Sdjttarjwutiel 6. S�jjviefet 67.
|
||||
Dei iua.
rinerfenrourjet 12. auentielEraut 29. auittenjaamcn 5.
laquo;.
RatmS.
Hainfatrcntraut 17. Route 17.
Rfjabiirbcrnjursd 56. laquo;iirtcrmifl 7. Rintertalg 13. Hint�gdle 16. liuggen 9. ioDQiicter 11. laquo;o�tafianienvintc 20. ioSmntintraut 27. � @piritu6 28.
raquo;ntebaumtvout 29.
|
|
||||
_ .-laquo;et^er 51.
|
|||||
_ = Seter 80.
�nbsp; nbsp; nbsp; = Saure 72. Seife, fdjnwrje, laquo;)ciSc92. copy;enftaamen 36. Senne�Mattet 55. Silbevortjb, Jatvetcrfautcraquo;
103. Spanif*laquo; Stiegen 52.
_ � reg;*laquo;jcfel 104. copy;tediapfelfoamen, mmtnl/i, Stein�t 49. Stintafant 45. S��bolJWtttjet 11. S^ruf 11.nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; �
|
|||||
|
|||||
|
|||
588 �
|
|||
|
|||
SaVat 65.
JEaufcnka�Ibenhaut 16. Sterpcntjin 42. � � Oel 43.
leufelSkretf 45. Sfteer 49.
Jllicrol, ftiiifeniclaquo; 46. S:i)imlaquo;rt^ reine 80. SoUtirfcfie m. SotmciuiUmurjcl 21.
U.
Udncnrinbe 23.
S.
SSitriotnop^ta 51.
SB.
a�a*8 14.
SBactftoHerbceten 32. aBaefeSoltiet�t 33. � � reg;aft 33.
|
aBocJ^olkerfpititue 33. SBagnupWaale, gtftnc 23, ^afTerrenc^elfoametf 31. ' a�cin 51. Sajeitenrinbe 20, ��einaeift 50.
�Beinftein, tartatificter 92, _� � SRafim 91. iffietjen 8. #9632; m� JJleic 8. a�ermutft 17. aBcttfraut 7.
�nbsp; nbsp;� SSlumen 7. a�ojtoerleiblumen 55.
�nbsp; nbsp; nbsp;� laquo;latter 55.
�nbsp; nbsp; nbsp;� SBuvjetSS.
3.
.3lt;miUH6e 58,
iJintoijt), fcftroefelfaurc� 108. Sflit, faljfaure� 107. gutter, mot)x 11, BnJiebel 38.
|
||
|
|||
%1)evapit.
|
|||
|
|||
laquo;a.
Sljiouteiie 282. '.Uufblnlira 233.
laquo;auAfcttentmnbung 201. JBaudinjaffcrfutijt 344. laquo;lafenfiebet 433. ��laue mifSi 258. �Blutmclfeti 258. Sivaunc 158.
� fcet copy;dSmeine 169. atufifetlentj�ntung 171. StufiluaiferfU(*t 345.
#9632; copy;.
6i)(if, tramt)ftge 237. �ontagionen 380.
|
3)(imraquo;f Uv uferte 374, Sarmentj�irtung 19C. Summtottet 274. SJtufe 292, SitH^faa 250.
amp;.
entj�nkung 139, '� ortlictic 152. � tlwljofcb.ipfcrt^eg.
3. 5altfu*t 263. gAule bet Sc^aafe 360. Siebet 108. � entj�nbuttg� = 115.
|
||
|
|||
|
|||
� 589
|
|||
|
|||
gicbci-, fnuliflc� 132.
�nbsp; nbsp; neva�fc� 124.
�nbsp; nbsp; tM�fe� b. gjfcrte 133. granjpfen!rnntl)eit tcr fRin,
bcr 333.
copy;.
copy;eSimwafferfuttit 346.
��.
Jjal�Entj�nbung 158. ^arnrugt 256. #9632;pariiDcv6ciUuiig 247. ^auttourm b. $fertic 304. .�crjcntj�nbung 186. .laquo;jicncntjfintiung 152. -gunbcfcucfie 445. ^unb�iuiitt) 480.
3. 3nfcctcn 372.
�nbsp; nbsp; nbsp; =Satraquo;cn 372. ^
S. �dtitdict 202. Stno�ltnbx��liahit bcc SRiii=
bcv 337. JvcmjJ�Dmiing 286.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; � bctreg;($aafe289. �rampfc 258.
�nbsp; nbsp; nbsp;clontWe 263.
�nbsp; nbsp; nbsp; tottif*e 267.
tavt��fc 292. MUmnim�it 433.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� MSavtigc bet @*oafc 340.
S. S�Bmung 274. SAJmc bcr Siittcn 326.
�nbsp; nbsp; nbsp; bct Snmmcr 291. SautetftoH 256. Scl'cvcntjitnbung 204.
|
l'ungcnentj�ubung 178. Suiigcnfeut^e 4�9. - - -t^Wfe kr Min. bcv-458. SungcnfU(4t 374.
SR.
�Ragencntj�nbung 196. aiiaulfeuije 433. aMjbvairttrantfKiteii 384. 2JJutterlaquo;)affctfu^t 347. WaaU ber i�fcrbe 451.
mnbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; nbsp; ST-
ScerBcnfcfttag 282.
Slievcucntj�ixbiing 209.
SJfiubc 475. 3te6ctrant()cit 212. 9tmbcr))e(l 408. SRolifranfbelt bcr f fctbe 309. raquo;futtgtatwaffci-fu^t 347. S�ufjr 250.
copy;actruaffcvfud�t 347. copy;cbiiafporten 424. copy;jStoinbel 265. Scucben 380. copy;tarrttamtjf 267.
SB.
aScncrifcfic Svmnc� tct
SJfcrbc 319. aSevfitttevn 232. SUcrfcbfagen 212.
|
||
�B.
SBnffcrfutft 341. aSurrnfvantCcit 35laquo;,
�cUtficSer 374,
|
|||
|
|||
|
||||||
|
||||||
590
|
||||||
|
||||||
$
|
c u x g i c.
|
|||||
|
||||||
'jt.
|
�uftnomelfcftnitt 574. .jjiiffoDte, SBcgno^mc klaquo;r580.
|
|||||
SU6fce6, Oeffnung teffelbcn
539. SlngtifirenStO. Slu�fc�Wittltt� SOT.
aSa�en��^nc, cori�fc, 9lii8=
nehmen betfclSen 554. SBaurtlii* 555. SBlafenfticf) 55T. SSluttaffcn 528. Stutung 534. laquo;ranti 513.
a�rennen, f. Scuer 542. a�t�cSt, Sjietatton tcv 580. ffltuftllaquo;* 554.
6.
(Saflration 561. aat^ettiruung 558.
e.
(Sitcrimg 509.
gntj�ntung, Sc^re bcr 489. _ � in ken raquo;ecfdjieraquo;
ienen @?ilcmcrf kee J?ijr=
raquo;cr8 518.
gcucv, Stntticntiuiig tea 542.
copy;.
(ScWlt�laquo;, t�nfUit6c541.
S�tnet, Slbf��cn bet 545. lornfpatte, fifyctat. tet 5J9.
|
||||||
Suftt�SrcnWnitt 548. �uftfii(Je tielaquo; ^ferte�, nung ter 545.
|
Oeff=
|
|||||
S�croen, 518.
|
9t.
S)ur(5ftSncitung tet
|
|||||
copy;catificatfon 533. (SVeitMfWraquo; Draquo;crat. fc. 569. copy;Deifet�Svc, (St�ffnutig ttt
549 copy;tcinWnitt bei'm uferte 559.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;- ieim SRinte 560.
\ '
S. JEre^anaticn 551.
U.
Untertinkung kec a3tutgc=
Mpe 534. llntcrbinbung k. Satoti�536.
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� k..sect;a(�Bcne539,
�nbsp; nbsp; nbsp; nbsp;� k. 9i�l)tcnficingt; avterie 537.
Unterljinkung bet 3raquo;iWen= tiWenottcric 538.
|
||||||
a�erfdtraquo;�tung 512.
3. 3ett6cittmg 501.
|
||||||
|
||||||
|
||
^.#9632;.;-^ ;'.#9632;#9632;#9632;#9632;,#9632;-#9632; #9632;;#9632;.
|
||
|
||
#9632;#9632;�'#9632;',
|
||
|
||
|
||
|
||
j.
|
||