SPECIMEN MEDICUM INAUGUEALE

DE

PYELITIDE ET PYELO - NEPHRITIDE.

^. ammiâTî

2-.-1.-

m

m-:-

/

SPECIMEN MEDICUM INAUGUEALE
i) £

PYELITIDE

e t

PYELO -NEPHRITIDE,

QUOD,

FAVENTE SUMMO NUMINE,

EX AÏÏCTOniTATE EECTOKIS MAGNIFICI

BERNARDI FRANCISCI SUERMAN,

MED. DOCT. ET PHOF. ORD.

NEC KON

amplissimi SENATUS ACADEMICI consensu,

KT

n0bilissim.4e FACULTATIS MEDICAE decketo,
PRO «RADV »OCTORATUÜ

SÜMMIS2ÜK IS

MEDICINA HONOEIBUS ac PEIVILEGIIS

IN ACADBMIA RHBNOTRAJBCTINA.

RITE ET lEGITIME C0NSE0ÜENDIS,
EEUDITORUM EXAMINI SUBMITTIT

c^erardus joannes boodt,

UOTERODAMENSIS.
tgt;. XXIX M. PEBRUAEII A. MDCCCXLVIII, HOEA V.

TRAJECTI AD RHENUM,
apud KEMINK et EILIUM, typoge.

mdcccxlviii.

PAKENTIBUS
OPTIMIS, CARISSIMIS,

SACRUM.

f'

praefatio.

Arijumentum hujus speciminis academici in-
*^uguralis amicitiae doctissimi van Goudoe-
'quot;er, in hac urhe artem salutarem faetitantis^
^ebeo, qui mihi occasionem dedit aegrum oh-
*^rvandi pyelo-nephritide lahorantem, cui viro
^°lt;^tigsimo, pro hac in me collata henevolentia,
loco, publice gratias ago, quas possum
quot;quot;^aximas.

Inutile tamen non censui, antequam ad enar-
'quot;'quot;'ndum casum accedo, doctrinam de pyelitide

Vyelo-nephritide, nuperrime a Viro in arte
^^^eclaro Ray er cum publico communicatam,
^^eviter exponere, eum in finem ut plura, in
''Nostra obseroatione visa, confirmari et explicari

P'^tuissent.

Ast vero antequam ad nostrum argumentum

transeam, (jralias Vohis ago, Clarissimi Pro.^'
ceptores, quosciinque habui in hac Academi«'^
tum, Philosophiae naturalis, tum Médicinal
Professores celeberrimi, pro egregia Vestra «w
stitutione. Ad Vos imprimis me converto, V^i^*
Clar. Suerman, Promotor AestumatissiW^'
Schroeder van der Kolk et Loncq. P^^quot;
multa Vobis deheo ; non verbis, sed pio gratoq^^
animo, me Vestri memorem prohare conahoi''
Summa Vos omnes diu servet Sapientia,
salwtem Academiae, aegrotantium commoduiquot;''
inque Patriae decus. Eadem, qua me sernp^^
prosecuti estis, henevolentia mihi, etiam
posterum , faveatis, enixe rogo.

Tibi Eheul Cl. Mulder, cui multa in
obstetricia debeo, grati animi indicia non
plius offerre possum. Mihi quidem cari iU^^'^
Praeceptoris piam memoriam nulla delebit
neque ulla perditura est temporum injuf^quot;quot;

Tandem Vobis valedico, Commilitones
cissimi ! quicunque mihi fuerunt in hac ali'^quot;'
Musarum sede, quorumque amicitia usus JM'quot;'
etiam atque etiam valeatis!

PYELITIDIS ET PYELO-NEPHRITIDIS
DESCRIPTIO.

e Pyelitide et Pyelo-nephritide in genere.

Generali nephritidis nomine, veteriim ad
Exemplum, omnem appcllamiis renum inflam-
mationem, Si pelvim eorum et calyces tcneat,
^ recentioribus pyelitis, si substantiam corti-
Cafem vel medullärem sive tubulosam, nephritis
Parenchymatosa, si pelvim una cum substan-
^iamedullari, pyelo-nephritis, si denique tuni-
externas albugineam et fasciam adiposam,
perinephritis vocatur. Ex hisce , hoc loco ,
pJ'aecipue de pyelitide et, quoniam haec inflam-
^ïatio vulg-o conjunctim occurrit cum sub-
®^®ntiae medullaris phlogosi, veluti pneumo-

1

L

nia cum pleuritide aut broncliitide, simu^
quaedam de pyelo-nephritide proferemus ; n^n^
comprobatur observatione, frequentius occur-
rere pyelo-nepliritidem quam nephritidem ^^
pyelitidem simplicem.

Pyelitis ergo(a^u£Aoç pelvis)pelvis calycu'^'
que dicitur inflammatio, quae non sohnïi sede
et characteribus anatomicis a nephritide se di-
stinguit, sed et symptomatibus et effectibu®'
Quemadmodum in aliis inflammationibus, si''
etiam in pyelitide datur stadium acutum ^^
chronicum, dum, prouti ex variis caussis ong'
nem habet, etiam variae dantur morbi speci^®'
Eo respectu, enumerantur pyelitis simplex, pj®'
litis calculosa, gangraenosa et ita porro,
utriusque vel unius tantum renis pelvis phlogquot;®^
corripitur, nunc tota pelvis superficies,
pars aliqua, quod etiam de calycibus vale'-

Pyelo-nephritidis nomine intelligitur,
jam monuimus, conjunctio pyelitidis euro pb^quot;
gosi substantiae medullaris. In hac renuro
bosa conditione majores etiam mutationes
destructiones observantur in ipso renum par®®
chymate , jam durante vita , symptoroatibi^

huic duplici inflammationi propriis, dignos-
cendae; mutationes nempe observantur, tum
urinae chemica compositione, tum in ejus
secretione; dum post mortem facile ex solo
ï'enum adspectu cognoscitnr haec inflammatio,
1q pyelo-nephritide inflammatio vulgo ex pelvi
inflammata proserpit ad substantiam medul-
lärem , perraro inversa ratione.

Etiam hic stadium datur acutum et chronicum,
easdemque habemus species, quarum praeci-
puae sunt secjuentes: 1quot;. pyelo-nephritis sim-
plex ; 2®. pyelo-nephritis calculosa; S®, pyelo-
ïtephritis albuminosa ; 4°. pyelo-nephritis hae-
öiorrhagica; ö». pyelo-nephritis gangraenosa.

Öe hujus morhi char acter ihus anatomico-
pathologicis.

Quae in nostro morbo inveniuntur producta
^iiatomico-pathologica, in hac utraque in-
flammatione, admodum dilferunt. Sequentia in
Pj'elitide acuta dantur.

Membrana mucosa pelvis calycumque in-
J^cta est. Nonnumquam colorem habet rubrum

1*

L.

universalem 1), productum rete vasculoso sub-
tilissimo, e vasculorum magno numero for-
mate, cjuae vascula in statu sano nequa-
quam conspicua sunt. In aliis casibus in hac
membrana, oculo armato, maculas videnius
rubras, etiam ex multis vasculis formatas;
quarum macularum dimensio interdum tain
parva est, ut puncta rubra simulent, in su-
perficie membranae mucosae dispersa 2). Prae-
ter illas hyperaemias, etiam in membrao»
mucosa parvae maculae vel verae ecchym^'
ses observai! tur

Insuper in ipsa pelvis calycumque cavitat®
parva sanguinis copia adest, urinae vulgo
mixta. Praesertim illae maculae tanquaH®
■verae petechiae et ecchymoses, sanguinisqi^®
accumulationes in gangraenosa pyelitidis spe-
cie inveniuntur, originem plerumque duceOquot;
te ex variis morbis contagiosis, e. lt;gt;■, e car-
bunculo, variolis, scarlatina maligna, aliisque.

1)nbsp;Vid. Rayer, Atlas Tab. XI, lig. I et XII, fig-

2)nbsp;Ibidem, Atl. Tab. XI, fig. 3.
î) Atl. Tab. XV, %. 1.

ïa acuta pyelitide interna membranae muco-
'^ae superficies hic illic pseudo-membranis ob-
tecla est, albi vel flavi coloris i).

Membrana mucosa in pyelitide acuta non
^'alde incrassata est, quo fit, ut ejus steno-
choria nullius sit momenti, tum pro calycum
orificiis, tum pro ipsa pelvi, tum denique
pro ureterum ostiolis. In pyelitide contra
Ii hi pseudo-membranae supra descriptae ad-
sunt , insignis esse potest haec stenochoria,
qua ostiola illa penitus obstruuntur vel
clauduntur. Si pyelitis urinae retentionis
sequela est, semper pelvis et calyces dilatatae
Sunt, impressis papillis. Haec omnia minori
gradu obtinent in pyelitide chronica. Emol-
litio. ulceratio et perforatio pelvis in rario-
'^'bus tantum casibus, uti in pyelitide calcu-
^osa, observantur. Tela cellulosa membranae
'Mucosae pelvis et calycum nonnunquam sero
^'el pure inquinata est, praesertim in pera-
^'^ta pyelitide, quando simul utraque renis
'^iJbstantia phlogosi correpta est.

') Rayer, All. Tab. XII, fig. 10.

Urina in pyelitide acuta , quatenus adest
in pelvi et calycibus, semper muco purulent^
vel muco commixta est, interdum etiam san-
guine , et licet mucus, pus et sanguis, nudo
oculo, non detegantur in urina, facile tafflcn
microscopii ope eorum globulos conspicainiJ'''
Urinae chemiea compositio non semper ea-
dem est in quacumque pyelitidis specie ; nii®''
m ates continet, nunc acidum uricum,nuncph®®'
phatem ammoniae et magnesiae, nunc albuniequot;'
In pyelitide chronica membrana mucos®
vulgo colorem habet albo-fuscum. Hypera^'
mia, quae datur in nonnullis chronicis speci®
bus, nuriquam tanti est vigoris, quam
in acuta obtinet. Etiam rete vasculosum
nus evolutum est, sed vasa rete constitue^'
tia majoris sunt dimensionis, varicum ad
star Venae, quae ad externam reui®
superficiem decurrunt, magnam interdum ^^
bent diametrum, pelvim et ureteres magoi®
quasi ampUsque retibus circumdantes

1)nbsp;Rayer, Atlas Tab. XIII, fig. 9.

2)nbsp;Ibidem, Tab. XIII, fig. 3.

nunquam adspectum fuliginosum vasa habent
ad superficiem decurrentia, et rubro-fuscum
colorem pelvis calycumque membrana mucosa.

In pyelitide chronica, ubi pelvis et calyces
pure vel urina purulenta dilatatae sunt,
ibi pelvis et loculamenta per calyces dila-
tatas formata , colorem habent flavo-album ,
valde diversum a colore albo, leviter coeru-
leo, subdiaphano, in statu normali. Tanta
membranae mucosae incrassatio esse potest,
ut non solum calycum orificia clausa sint,
sed penitus in ligamenta fibrosa mutata l).

Nonnunquam in chronica pyelitide , rarius
autem in acuta, ad superficiem membranae
mucosae, eruplio vesicularum pellucidarum
observatur; quae magnitudine acus capitulum
aequant et liquore aquoso repletae sunt; su-
damina simulant 2).

Proo^rediente inflammatione ad suppurationem

O

et ulcerationem usque, pelvis et calyces vel
tibique vel quibusdam locis destruuntur ; ac si

Rayer, Tab. XII, fig. 8.
Ibidem, Tab. XI, fig. 2.

L

gangraena correpti essent, in qua renis condi'
tione facile formandis fistulis renalibus datur
occasio, quae fistulae deinceps cohaerent sive
cum tela cellulari, siye cum jjeritonaeo, sive cuin
iiitestino duodeno , sive denique cum colo, quo
fit, ut haec organa ex urinae infiltratione inflaii^'
matione corripiantur. Interdum etiam evoffli'
tur urina, vel alvus pure et urina mixta depOquot;
aitur. Haec phaenomena jam locum habere
possunt, ante(fuam calycum vel pelvis dilaté'
tio insignis est, etiam absque renis yolumifi®
sano majori. Plerumque hae perforationes e'
fistulae renales sequuntur atrophiam substao-
tiae medullaris, quando pelvis et calyce^
mutati sunt in saccum multilocularem, pur''
vel urina purulenta repletum.

Calycum et pelvis ulcerationes in cicatrice®
transire possunt. Afiae sese ostendunt qua®^
impressiones inaequales albidi coloris, niili*
solis magnitudinis ; aliae dantur majoris di-
raensionis, coloris coerulescentis, impressione®
cum lineis eminentibus stellatis ostendentcs

') Rayer, Tab. XIII, % 9.

In chronica pyelitide, urinae effluxu impe-
dito, pelvis calycumque oritur dilatatio ; sub-
stantiae medullaris sequitur atrophia; calyces
et pelvis magis magisque distenduntur ; tan-
demque mutantur in saccum multilocularem.
Cujus loculamenta inter se non communicant.
Ratio inter saccum et reliquas partes vicinas
differt pro volumine, quod accepit. Ren dexter
tarn dilatatus interdum repertus est, ut hepar
pulmones versus protuserit, multisque locis
huic organo cohaereret, ita quidem, ut pus
vel urina purulenta e sacco renali in hoc or-
ganon transiisset, quo facto, non solum, hac
ratione, abscessus in hepate aliquando oriun-
tur, sed, diaphragmate perforate, ad pulmones,
^mo ad ipsos bronchos pus penetrare possit i).

Saccus cum duodeno cohaerens etiam in
hoc intestinimi aperiri potest, eademque ra-
tione in intestinum coecum Hic casus
es excretis per alvum dignoscitur. Noimun-
4uam tumor percipitur in arcu crurali,

') Rayer, Tab. XX, fig. 1 et 2.
Ibidem, Tab. XIII, fig. 11.

IL

— 10 —

imo in aliis casibus totus sacci anibitu»
percussionis ope accuratissime detegi potest-
Materies sacco contenta etiam alio modo
evacuatur. Nunc scilicet deponitur, p»'quot;''®
posteriori perforata, in telam çellularem ex-
tra peritonaeum, nunc abcessus formantur
regione lumbali, nunc denique expectora-
tione evacuatur materies.

Si tumores illi purulenti peritonitidem,
vel aliarum vicinarum partium inflammatiOquot;
nes non produxerunt, quibus mors accelera-
' tur, sponte vulgo extus aperiuntur, et fistula®
in lumbis aliisve locis oriuntur, quae ad
varias, easque gravissimas complicationes an-
sam dare possunt i).

Materies, quae vulgo pelvi calycibusque con-
tinentur, praecipuae sunt sequentes.

1. Urina turbida, mucum continens, si^'*
relicta sedimentum cernens, quod, microsco-
pii ope indagatum , magna ex parte, ex m«'
ci purisque globulis constat. Sedimentair
adspectum habet gelatinosum.

1) Rayer, 1. c. Fistules renales, Tom. III, pag

2.nbsp;Pus vel sanguis cum majori minorive
urinae copia, quae putrefactione et ammo-
uiae praesentiâ debito spissior et alcalinae
naturae redditur, Si pus perdiu in pelvi
permanserit, in materiem transit lacteam fla-
quot;vam , casei mollioris consistentiae ; hac ma-
terie aqua abluta et microscopio perscru-
tata, parvam puris globulorum copiam conti-
net,

3.nbsp;Sanguinis aut parva aut magna copia,
Cujus praesentia nunc oculo nudo, nunc ar-
niato detegitur.

4.nbsp;Calculi, quorum forma dependet a ca-
vitatibus eos continentibus. Plerumque eorum
forma ramosa est, ad finem nodosa i). Maximi
Semper calculi in pelvis cavitate inveniuntur,

5.nbsp;Pelvis renalis arenam vcl sabulum (-^a/x-

sie dicta) continet, una cum pure
et urina. Si insignis est hujus arenae copia,
fundum deponitur, unde tunc incrusta-
'^loncs oriuntur diversae naturae. Nonnun-
quam haec materies arenosa cum pure, muco

') Rayer, Tab. XIV.

_ 12 —

vel sanguine pulteni format nigram,
calculos et pelvis parietes dispersam

6.nbsp;Etiam pultem albam pelvis et calyces
dilatatae continent, e materie salina fon»»
tam (Phosphate calcis). Brande hanc
riem constare ex carbonate calcis testatuT.

7.nbsp;Corpora aliena, uti acephalocystides, stro«quot;
gylus, spiroptera, aliaque; calculis auteiquot;

rariora sunt.

Atrophia substantiae renalis vulgo sequd''
est retentionis urinae purulentae in pel^'®
quot;cavitate, qua fit, ut ren mutetus in saccuil^
membranaceum, quo in sacco reliquiae adbu^
conspiciuntur substantiae renalis. In chro»!^'^
pyelitide haec atrophia alia ratione sese ostend»^'
nam hoe in casu, ren adulti, licet ejus io^^^^
normalis sit, magnitudinem habet renis
nati, quamquam pelvis dilatata omnibus g»^'
det pyelitidis chronicae characteribus 2).

Pyelo-nephritidis producta auatomico-p»'^^^''^
logica ea sunt pyelitidis et nephritidis si'quot;

1)nbsp;Ray er. Tab. XII, fig. 2.

2)nbsp;Ibidem , ïab. XXYI, fig. 2.

sumta. Pyelitidis producta supra satis fuse
exposuimus; quaeque de nephritide tarn acuta
quam chronica valent, egregie nuperrime a
Doct. Ruyssenaers l) in ejus dissertatione
exposita sunt, ineptum igitur foret opus haecce
omnia hîc repetere, nam ibi legi possunt, etiam
quae ab aliis auctoribus, et inter illos, prae-
cipue a viris Clar. Rayer2), Rokitansky 3),
Tro j a observata sunt. Differunt ea producta,
pro inflammationis acutae aut chronicae velie
mentia, decursu et exitu. Id omnibus pye-
lo-nephritidis speciebus commune est, quod
mucus vel pus in urina aliquot horis, post
ejus emissionem, conspiciatur ; et nisi nudis
oculis, facile microscopii ope eorum globuli
(letegantur, qui globuli in urina ex nephri-
tide sola nequaquam occurrunt, id est, in
ea nephritide sine inflammatione membranae

') Ruyssenaers , de neplmtidis quibusdam momen-
t's, pag. 25. Traj. ad Rli. 1844.

Kayer, 1. c. torn. II et Atlas, Tab. I—V.
Rokitansky, H-indb. der patliologisclie Anatomic.
^■quot;hI. Ill, pag. 407 sqq.

Troja, Ueber die Krankli. der Nieren, pag. 9 sqq.

mucosae viamm uriniferarum. Ab altera
parte, in quavis pyelo-nephritide, urinae se-
cretio mutata est; — adsunt sc. symptomata
generalia, quae observantur in iis nephritidis
speciebus, quibuscum pyelo-nephritides con-
veniunt, quae tamen in pyelitidis speciebus
desiderantur. Duplex igitur est ratio, qua pyelo-
nephritides distinguuntur a diversis pyelitidis
et nephritidis speciebus non complicatis.

Pyelo-nephritide orta ex inflammatione vesi'
cae, glandulae prostatae vel ureteris, vulgo uter'
* que ren phlogosi correptus est, licet non semp®''
eodem gradu. In iis casibus, ubi retentio
urinae aderat, cum dilatatione utriusque ure'
teris et pelvis, observaverunt anatomo-patho'
logi, quod in uno rene, tantum pelvis
calyces afîecti essent, in altero vero sub'
stantiae renales.

Quando sanguinis, urinae vel puris accn-
mulatio pedetentim in pelvis cavitate oritur
post chronicam inflammationem, penitus fer®
substantiae renales atrophia evanescunt abs-
que inflammatione ; in hoc casu nephrite®
indicatur per aliquot puncta pure reple^^

ad renis superficiem, mutato rene in saccum
niultilocularem i).

In pyelo-nephritide acuta vis mutata est
substantia renalis, repleta tamen multis pun-
ctis purxilentis; in pelvis cavitate multa
observantur vascula arborea; non multum di-
latata et inflammata est pelvis, vix mucum
sccernens; substantiae renales contra insigni-
ter jam tument pureque scatent.

Substantiae renales ejuisque membranae
esternae inflammatae, sanguine et pure re-
pletae , valde pelvis calycumque dilatationi
fesistunt, licet etiam in pyelo-nephritide
Uiagnum volumen renes habere possint.

In multis casibus, ubi magna est inflam-
iTSationis vehementia, aucto adhuc commercio
Substantiae renalis inflammatae cum calyci-
l'Us inflammatis, facile urinae infiltrationes
®ïquot;iuntur, abscessus extrarenales et fistulae
^euales, quarum exitus, arte non succurren-
, vulgo exitiales sunt.

Rayer, Tab. XVIII, fig. 4.

De symptomatihus et decursu.

Pyelo-nepliritis multo frequentior occurrit
quam nephritis et pyelitis simplex. Sympto-
matibus dignoscitur simul nephritidi et pye-
litidi propriis.

Quemadmodum in nephritide, sic etiam hx
pyelitide et pyelo-nephritide symptomata dan-
tur topica, consensualia et febriha.

1. Sequentia symptomata topica inveniun-
tur. Dolores adsunt obtusi, gravantes, ar-
dentes, lancinantes, in ea scilicet lumboruin
parte ubi renes siti sunt, plerumque in uno
tantum latere et quidem sinistro; interdui»
etiam in utroque. Augentur dolores pressio-
ne, motu, inhalationibus profundis, tussi, ster-
nutatione, decubitu in latus affectum, deni-
que lecti calore. Limitati sunt, aut, quod
saepius, juxta ureteris decursum ad vesicam,
porro ad inguen, testiculum, intestina aliasve
partes propagantur. Adest saepe stupor cruris
lateris affecti. Testiculus ad annulum abdomi-
nalem retrac tus est. In faeminis dolor pro-
serpit ad ligaraenta uteri rotunda, nonnun-

fjuam in ipsa vesica urinaria percipitur dolor,
praesertim durante urinae emissione. Ali-
quando ad ipsos liumeros sese extendit dolor.

2. Quoad symptomata consensualia : in cen-
tum veniunt, cruris stupor, dolor inguinis
ftec non testiculi retractio supra jam com-
Riemorata. Saepe etiam organa digestioni in-
servientia afficiuntur. Porro in ulterior! morbi
decursu peritonitis, pleuritis, bronchitis et
hepatitis oriuntur, nonnunquam etiam sym-
ptomata cerebralia, de quibus Rayer sequen-
tia profert. « On observe rarement des al-
terations notables du cerveau ou de ses mem-
branes, quoiqu'il survienne quelquefois, dans
la dernière periode de la maladie, des sym-
ptômes cérébraux. Le développement de ces
symptômes parait lié a une alteration du sang,
Consecutive au derangement de la secretion
^rinaire i),

Etiam nausea et vomitus adsunt, lingua
•^bsessa est, sapor depravatus, alvus obsti-
P^ta. Somnus levis est, non continuus, dolore

') Rayer, 1. c. Tom. 3, pag. 9.

L

quasi abruptus, nam e somno, perinde ac si
quis eos pupu gerit, prosiliunt, ac rursus i
soporem, tanquam lassitudine confecti, de-
volvuntur. Mentis non mag;na alienatio est,
paululum tamen délirant aegri; facies li-f^^.

Denique quod ad symptomata febrilia atti-
net : febris continua plerumque est, horrores
vulgo dolores in ipso rene praecedunt; inde cu-
tis sicca et arida; perspiratie cutanea öde-
rem spargit urinae. Pulsus , ab initio rarus,
quando malum vehementius urget, parvuS-
creber , tumultuosus , inordinatus. Non rar»
febris naturae typlioideae est, fortasse ex i'®'
tentione urinae elementorum in sangui»®*
Nunc in dorsum decumbunt aegri. Vi^ ^^
quaestiones iis propositas respondent. Urio®®
excretio saepe involuntaria est; lingua sic®^'

sedimento nigro obsessa; pulsus parvus

1 a\g

frequentior redditur. Horrores saepius de
oriuntur, febrem intermiltentem simulantes,
siti autem non valde cruciantur aegrotanteS'
Pyelitidis et pyelo-nephriiidis symptomata ce
teroquin differunt, pro stadio acuto vel chro

nico, causisque diversis morbum producentibus-

Pyelitidis calculosae prodromi vulgo sunt
dolores coîici, haematuria, urinae suppres-
arenularumque evacuatio. In hac pye-
litidis specie ren morbosus penitus destructus
esse potest, dum alter sanus est, sed hyper-
trophia adauctus.

In initio pyelitidis urinae secretio non tam
imminuta est, quam hoc in nephritide obti-
ïïet. Muci purisque praesentia in urina signum
habetur characteristicum in quavis pyelitide.
î'rigescente urina, ad fundum cadunt dum mi-
efoscopii ope, nonnunquam etiam ipso oculo
tiudo, eorum conspicitur praesentia. Pus
Igitur detectum optimum signum diagnosti-
cum est pyelitidem inter et nephritidem, si
•^empe nulla alia datur inflammatio aut sup-
Puratio reliquarum viarum uriniferarum.
^ï'ina nonnunquam sanguine , albumine, sa-
^tbus, arenula, aliisque scatet rebus, ejusque
qtialitas brevi tempore mutari potest, si sci-
^^eet, altero rene sano , puris effluxus impe-
^iatur in rene morboso. In utriusque renis
Pyelitide, penitus urinae evacuatio impediri
Potest, uretere pure , muco, aliave materie

L

obstructo, quo fit ut in pelvi calycibusque
oriatur accumulatio insignis , qua haec exten-
duntur organa ad saccum enormem, qui flquot;®'
tuatione et percussione facile dignoscitur-
Hepar aut lien nonnunquam hujus sacci ex-
tensione superiora versus protruduntur. Q*^quot;
pertinacior urinae retentio, eo magis eii^^
tumor, dolor, febris, nausea et vomitus eiui'
nent. Quomodo tales nonnumquam tufflorß®
evacuantur, intestinis aliisve perforatis org®
nis, jam capite vidimus praecedenti.

Pyelitis simplex et calculosa, quaeque ^^
pyaemia aut contagiis orta est, in gangraeliaO^
transire possunt ; qualis exitus urina nig'^
foetida, subitanea doloris remissione, pu^^''^
debilissimo et intermittenti, facie collaps®'
hippocratica, denique sudore frigido denotatur-

Decursus et exitus pyelitidis et pyelo-U®
phritidis varii sunt. Vel intra paucos die®
ad resolutionem perducuntur, largo sanguiui®
profluvio, fluxu haemorrhoidali, urina copi^
sa crassa, brunnea, sudoribus profusis ;
in suppurationem ; in indurationem; vet
nique in inflammationem chronicam desinuO*-

De Diagnosi.

Inter multos morbos a quibus pyelitis et
Pyelo-nephritis ut dignoscantur oportet, se-
luentes principatum tenent.

1.nbsp;Ab aliis dignoscitur inflammationibus or-
ganorum in abdomine positorum sede doloris
ejusque extensione, sed imprimis urinae mu-
tationibus, insuper etiam' anamnesi.

2.nbsp;Confunditur aliquando cum doloribus
eolicis, calculo renali productis, licet facile,
ealculo praesente, pyelo-nephritis oriatur. In-
eipientis autem in renibus lithogeneseos sig-
ïia aut nulla aut dubia sunt ; morbi initio
tantum functiones , quae digestioni et chyli-
fîeationi praesunt, labefactatae videntur. Do-
lores nunc acuti, nunc obtusi, motu corporis
'^'ehementiori acerbiores facti, in partes vi-
'^iuas saepe propagati, spasmos colicos aut
'^'omitum sympathicum excitantes, observantur.

quiete autem, nulla symptomata, ali-
quando suspicionem morbi movent. Dolores
eolici saepe doloribus inflammation! propriis
vehementiores sunt. Testiculi etiam summo

oiadu sursum Irahuntur. Urinae secretio no»
ö

perpetuo suppressa aut imminuta est. Febiii»
etiam tali in casu desideratur, semper autem
adest in pyelide calculosa.

3.nbsp;Cum doloribus colicis ex calculis biliarquot;®
confundi potest. Ab iis distinguitur partim eX
anamnesi, partim ex sede dolorum magis he-
patis regionem occupantium, nec non ex sym
ptomatibus hunc morbum comitantibus;
super urinam, tum copiam tum excretioncn^
non mutatam habet; bile autem tincta est-

4.nbsp;Cum lumbagine aliquando confunditu''

c

sed in hoe morbo vulgo utrumque latus ^
fectum est; dolores vagi etiam alias corp^
ris partes afficiunt, Exasperantur motudolquot;'
res illi rheumatici. Qui lumbagine

laborant

anteriora versus incurvati sunt et, ex hac
si tione erecti, vehementer adeo dolent '
Baglivio monente, per medium scindi sib^
videantur. Urinae secretio non mutata est,
dolorosa ; nec yesicae affectio, nec testicU^^
retractio adsunt. Deëst stupor cruris; nuU^®
vomitus, nec alia inveniuntur symptomata
pyelo-nephritidi propria.

5.nbsp;Cura psoïtide posset confundi. In hac
inflammatione truncus ad latus affectum dé-
clinât , augetur dolor femoris motu corporis-
que flexura; tumescunt glandulae inguinales.
Ceterum desunt urinae secretiones perturbatae.

6.nbsp;DifHcilius dignoscitur pyelitis a cystitide
et Ye.sicae blennorrhoea, nam distinctu difïi-
cillimum est, utrum pus aut mucus in urina,
ex ipso rene, an yero ex vesica, urethra ,
Vel glandula prostata proveniat. Multa, ad
hanc quaestionem solvendam, argumenta pro-
tulerunt anatomo-pathologi, quibus omnibus
hîc enumerandis, ineptum foret opus. Ob-
servationem autem a Rayero prolatam, reli-
quis omnibus argumentis anteponendam esse
lïiihi videbatur.

Secundum eum scilicet globulorum quan-
Utas multo minor foret in materie gelatiuosa
proveniente e vesica inflammata, quam e pel-
^irenali; etiam phosphatis ammoniae et mag-
ïiesiae copia multa minor esset in pyelitide
chronica, quam in cystitide chronica.

Doloris caeterum sedes in tali casu nullius
»^st momenti. Stranguria in cystitide etiam

veheiiientior est, quam in pyelitide. Non-
nunquam facile, cathetere immisso,
morbi sedes detegitur; caveamus autem
erroribus, nam pyelitis tam saepe cystitidem
comitatur, et vice versa.

De causis,

In morbum procliviores sunt homines aetaü®

adultae, ii praesertim, qui exparentibus rheU'

maticis et podagricis nati sunt. Eum tamen mio^
me infantibus parcere, observationes docent^)'
In senectute tamen pyelitis omnium frequen-
tissima est; in viro etiam frequentior quaö^
in femina. Sequentia hac de re scripsit Rayef^
« Les inflammations de l'uréthre, celle de
vessie, qui sont produites par des corps étran-
gers, par la retention de l'urine, retention q^®
causent les tumeurs ou les engorsemens de

o D

la prostate, les rétrécissimens de l'urèthre, etc-
ces inflammations, dis-je, après s'être prO'

i) Vid. Troja 1. c. et F. Cliopart, Traité des ma-
ladies des voies urinaires.

pagées aux uretères et aux bassinets, s'éten-
dent aussi quelquefois aux substances du rein.
Le plus grand nombre des cas de pyélo-
Qephrites que j'ai observés, étaient consécu-
tifs a des retentions d'urine, à des inflamma-
tions on a des alterations organiques de la
Vessie, précédées ou non d'altération de l'urè-
thre ou de la prostate, c'est à l'inégale fré-
quence de ces dernieres affections, dans les
difFerens âges, qu'il faut attribuer le nombre
proportionnellement plus grand des pyelo-
Hephrites chez les vieillards. En étudiant
comparativement les pyelo-neplirites dans les
deux sexes, j'en ai trouvé la proportion plus
Considerable chez l'homme.quot;

«Mais la différence n'est pas aussi marquée
qu'on pourrait le croire au premier abord,
Vu la fréquence des maladies de l'urèthre et
de la prostate chez l'homme; chez la femme,
le développement de la matrice dans les
grossesses, les inflammations du vagin et de
l'utérus, les cancers et les tumeurs de la
iriatrice et des ovaires, sont des causes fré-
quentes de cystite et d'altérations organiques

de la vessie, de distentions mineuses réna-
les, et par suite d'inflammation des uretères,
des bassinets et des reins i).quot;

Ratione habita diversarum pyelitidis e^
pyelo-nephritidis specierum, earum causae op-
time in tres dividi possunt classes , sc»
causas pyelitidem et pyelo-nephritidem prquot;-
ducentes protopathicam, sive deuteropathicaW
sive denique symptomaticam.

1.nbsp;Ad causas morbum nostrum protopathicui»
producentes referuntur : laesiones mechaniquot;
cae , lapsus , equitatio , vulnera , decubitus
diuturnus in dorsum, cerevisiae acidae et viD^
austeri usus, spirituosorum et infusionum theae
abusus, victus durus, remedia acria urina^
pellentia, uti cantharides, oleum terebinthinae »
nitrum , squillae praeparata, mercurialia ^^
aphrodisiaca acria; porro calculi renales, are-
nulae, vermes, strongylus et spiroptera, ace-
phalocystides aliaque corpora heterogenea.

2.nbsp;Ad causas, quae morbum deuterophati-
cum producunt, pertinent : urinae retentio gt;

') Rayer 1. c. torn. Ill, pag. 241.

quacumque de causa orta, partium vicitiarum
inilammationes, uti peritonaei, lienis , hepa-
tis , intestinorum', abscessus vertebrae, caries
aliaque. Etiam matastatica ratione , liaemorr-
hagiis suppressis, exanthematibus retropulsis ,
oritur haec morbi species.

3. Ad causas symptomaticam pyelo-nephri-
tidem producentes illae referuntur, quae
ex arthritide et rheumatismo oriuntur. In
pyelo-nephritide arthritica, urina, calyces et
pelvis renalis acidi urici scatent crystallis ;
quae facile microscopii ope, imo ipso nudo
oculo conspiciuntur.

In rheumatica specie, ubi cutis functio
turbata est, ex humida frigida aëris tempe-
rie , aquae frigidae haustu , corpore calente ,
vel frigore pedibus admoto ; urina acida
est profunde colorata, cum largo pulveris
amorphi sedimento.

Secundum Ray er etiam datur pyelo-nephri-
tis miasmatica, e varia sanguinis intoxicatio-
ïie orta. Ejusmodi intoxicatio etiam obtinet
W pyaemia, in phlebitide uterina, etiam in
typho, variolis, scarlatina, carbunculo raa-

li^

ligrio, lue venerea. Magna seraper hujus lOquot;
flaramationis est malijjnitas.

De Prognosi.

Prognosis pendet e vario morbi gradu, stadiquot;»
causis, aetate, et aegrotantium constitutione.
Quo mitiora symptomata, quo recentior niof'
bus, quo facilius causae tolli et in posteruiïi
evitare possunt, eo faustior etiam praesensio-

Pyelo-nephritis calculosa eaque , quae
lignis morbis accedit, omnium fere est pessiffl^'
dum, urinae secretione penitus suppressa»
mors sequitur ex typho urinoso. Quae caOquot;
tharidibus aliisque producitur acribus, faus-
tior est; infaustior vero, ubi simul compli'
catio adest cum aliis morbis systematis uropo'
etici. In senibus vulgo morbus eventun^
habet letalem.

Signa exitialia salutantur: ischuria com-
pleta, cum febre nervosi et septici generis,
cum vomitu, delirio, summa anxietate, extre-
mitatibus frigidis , crebrisque horripilation^'
bus. Perforationes denique, urina purulenta

effusa in abdominis cavmn, pessimi etiam
ominis sunt. Mortem afFerunt.

De Ciiratione.

In hoc morbo curando duplici satisfacien-
dum est indicationi, scilicet causali et morbi.

Quoad indicationcm causalem : Quae lae-
sionibus externis producitur, venae sectiones
amat, fomenta emollientia et regimen fris:i-

Dnbsp;O

dum. Quae cantharidibus aliisve acribus ori-
tur , horum evitationem desiderat, nec non
quot;remedia involventia, oleosa, uti emulsiones
amygdalarum dulcium, cannabis, seminum
papaveris albi, insuper clysmata oleosa, de-
pletiones topicas. Camphora tanquam speci-
ficum laudatur, morbo cantharidum abusu,
orto.

Ea, quae e materia arenosa aut calculis ori-
tur, tractatur secundum artis régulas ex chemica
harum substantiarum compositione derivatas,
V. g, ubi urina acido urico ejusque salibus
scatet, per carbonatem sodae vel potassae,
quae phosphatibus abundat, potionibus acidis,
aqua Selterana. Quodsi ischuriam se-

quatur, catheteris auxilio saepissime evacu-
anda est vesica. In illa denique , quae post
morbos adynamicos occurrit, caute mercan-
dum cum sanguinis depletionibus. Conve-
niunt hïc derivantia, acida mineralia cum
remediis antisepticis et roborantibus.

Quoad indicationem morbi : huic satisfad'
mus sanguinis depletionibus, tum generali'
bus, tum topicis, nec vomitu, nec pulsiJ
parvo contraindicandis. Doloribus recrudes-
centibus, iterandae sunt venae sectiones»
aut Cucurbitae cruentae, vel hirudines appb'
centur oportet. Ad inflammationem magi®
debellandam una cum sanguinis detractiooi-
bus adhibeantur fomenta vel cataplasroat®
emollientia, balnea tepida, clysmata demul'
centia, remedia oleosa, mucilaginosa. Ab-
stineamus a nitro aliisque salibus, a vesica-
toriis, a decubitu in dorsum, a lecto deniq^''
nimis calido. Ad alvum promovendam eX'
hibeatur oleum ricini, decoctum tamarindo'
rum et clysmata ad hunc scopum idonea-
Revulsiva in hoc morbo in auxilium vocentur
remedia, sinapismi, setacea, moxa, alia.

tigetur vomitus symptomaticus potione Rive-
rii, parvis acetatis morphii dosibus , glaciei
usu, infrictionibus opiatis. Cerebralia sym-
ptomata imminuantur hirudinibus, epithema-
tibus capiti admotis, revulsivis ad intestina.
Promoveantur denique critica naturae cona-
mina secundum artis régulas.

Quodsi autem in pyelo-nephritide calculosa,
imo post repetitas vasorum depletiones, omnem-
que adhibitum apparatum antiphlogisticum,
dolores immaniter adhuc saeviant, ad opium
confugiendum est, licet ante omnia indication!
causali quam maxime satifaciendum sit. Ab-
sentibus omnibus inflammationis indiciis, per-
gente nihilominus muci purisque excretione,
experientia comprobata sunt aqua calcis,
lacti immiscenda , decoctum liclieais islandi-
ci, decoctum corticis peruviani, balsamum
copaïvae, folia uvae ursi, balsamum peruvia-
ïium, myrrha, aliar[ue. In suppuratione de-
lïiulcentia laudantur remedia et nutrientia
l'ianda, lacticinia cum aqua Selterana vel
Fachingensi jungenda.

Si in pyelitide abce.ssiis, extus adparenç.

formatus est, quamprimum nejîhrotomia apc-
riendus est. Haec autem Nephrotomia (it^'
sed minus recte, a chirurgis eliam hodie
vocatur), perpensis iis, quae usus et expef'
tissimorum chirurgorum judicia docuerutit '
non admittenda videtur, nisi, formato abcessu,
praesente tumore, aut percepta fluctuatione»
de loco ad incisionem opportune constiterit-
De hoc argumento, multa apud Rayer le-
guntur i), liceatque mihi, verbis ejus et con-
clusioriibus, ex Hevini observationibus de
nephrotomia imprimis deductis , hîc finein
imponere :

«La néphrotomie ou l'incision du reiO
n'est, à proprement parler, praticable qiJ®
dans le cas d'abcès qu'on peut découvritquot;
extérieurement par quelques signes, soit q'^®
le rein soit calculeux ou non.

2'^. H n'y a pas de temps à perdre en p^'
reille occurrence, et on doit ouvrir Pabces»
dès qu'on sent la fluctuation.

1)nbsp;Rayer 1. c. tom; III, pag. 236.

2)nbsp;He vin. Recherches historiques et critiques sur
néphrotomie.

30, Si, après l'ouverture de l'abees, on
soupçonne une pierre dans le rein, on doit
faire toutes les perquisitions nécessaires, soit
avec la sonde, soit avec le stylet, soit même
avec le doigt, pour la reconnaître et tâcher
d'en faire l'extraction avec l'instrument le
plus convenable.

40. Il faut s'opposer au rapprochement trop
prompt des chairs, jusqu'à ce qu'on soit bien
assuré qu'il n'y a plus de pierres ou de gra-
viers dans le foyer.

50. Il faut agrandir ou dilater les fistules
lombaires, consécutives aux abcès des lombes,
pour operer l'extraction des calculs qu'on
peut rencontrer dans leur profondeur.

60. Enfin, la nephrotomie ne doit point
être pratiquée lorsqu'il n'y a pas de tumeur
^Ux lombes, qui puisse guider l'operateur.quot;

PYELO-NEPHRITIDIS OBSERVATIO.

Liceat mihi sequentem pyelo-nephritidis
observationem çum publico communicare gt;
qua plura confirmaritur, quae in nostra
morbi descriptione, secundum Cl. Rayera
doctrinam proposita, exposuimus.

Joannes Rietveld, rusticus, 22 anno®
natus , bene nutritus , satis robustus , brevi®
staturae, temperamenti sanguineo-cholerici,
in initio mensis Decembris, anni 1846, vin
doctissimi Better s chy auxilium imploravit-
Natus e parentibus sanis jam a pueritia
inde , uti omnes fratres atque sorores, scrofu-

losi erat affectas, cujus praecipua caussa ve-
rosimiliter in victu parum idoneo quaerenda
erat, caeteroquin tamen bona fruebatur sa-
nitate.

Anno vitae duodevicesimo miles factus»
eodem tempore in nosocomio militari receptus
est, tinea capitis laborans, Ibi per novem cir-
citer menses fuit curatus, quo tempore magnam
oleijecoris aselli quantitatem assumsit. Siinul
tamen adhibita sunt remedia externa effica-
ciora , ipsi capiti admota. Tandem sanatus,
dimissus est. Paullo post acore ventriculi
öïagnopere vexabatur, qui vero sensim dispa-
rebat.

Duobus annis post vehementi afficiebatur
dolore in abdomine, quem medicus tunc eum
curans colicam rheumaticam salutavit. Ab
hoc inde tempore sanus non fuit aeger. Jam
cito apparuit in urina sedimentum mucosum,
prius minori, dein magna quantitate. Saepe
querebatur de dolore, subito orto, in abdo-
minis latere dextro, quo ab opere pro aliquot
horae mirmtis desistere cogebatur. Sensim

quoque molesta fiebat urinae excretio.

3*

Difficile esset ex doctrina de causis oueniad'
modum eam in specimine nostro explicuimus,
ad illa concludere, quae in hoc casu mortui»
produxerunt. Hereditas hîc nullius est mo-
menti. Vidimus in nostra morbi descrip-
tione, dispositionem rheumaticam occultain
huic vitio ansam dare posse ; quod tamen hîc
non valet, nam sani erant hujus aegri pa-
rentes. Verum est, fratres atque sorores
scrofulosi affectos fuisse, sed hujus caussa
potius in victu pravo, quam quidem in he-
reditate quaerenda videtur. Crediderim, caus-
sam, de qua ultimo locuti sumus, rheumati-
cam scilicet accidentalem hîc praecipuai»
fuisse, nam ex inde verosimiliter inflammatio
hujus generis in abdomine oborta est, quae
nephritidem chronicam reliquit.

Quo tempore eum primum vidit doct. Het-
terschy, sequentia observata sunt: adest iquot;
urina sedimentum mucosum et tenax. Dum
excernitur urina, dolor saepe adest in urethra.
Post excretionem interdum evacuatur parva
sanguinis copia; quod etiam antea jam obti-
nuit. Queritur aeger de dolore in regione

luinbali dextra, subinde quoque in eodem
abdominis latere , atque de sensu stuporis in
crure dextro, qui vero sensus non eonstans
erat. Digestio non laesa est, appetitus bonus,
lingua tamen albo sedimento obsessa, sitis ple-
rumque magna, alvus quotidie soluta. Saepe
sentitur dolor, uti videtur, juxta decursum
ureteris dextri, interdum valde vehemens.

Praesente simul rheumatica complicatione
piimum ei propinatum fuit pulvis doveri;
dein remedium résolvons. Cura autem con-
tinuari non poterat; post paucos enim dies
nosocomium civile intravit aeger, febre in-
termittenti laborans, quae amaris debellata
fuit. Quum ibi per aliquot hebdomades mo-
ratus esset, domum rursus profectus est, de-
bilis adhuc et emaciatus, iisdemque mole-
stiis, de cjuibus jam supra sermo fuit, vexatus.
Sensim tamen, pro parte saltem, redibant vi-
res , atque emendabatur macies.

Haecce omnia etiam cum iis conveniunt,
quae in speeimine dicta sunt, nam in morbi
initio semper adest urina mucosa, cujus se-
dimentum adspectum habet gelatinosum, ne-

que desiderantur symptomata consensualia, uti
cruris stupor in latere dextro, dolores, juxta
ureteris decursum sese extendentes, aliaque-
Ineunte mense Martio, curatio aegri tradita
est viro doct. van Goudoever, qui se-
quentia observavit. Adsunt dolores lancinan-
tes juxta ureteris dextri decursum, non vero
constantes illi, sed intermittentes ; imprinquot;®
excitati , quando urina emittitur, aut fortius
se movet aeger. Servata quiete saepe pe^'
horas desinunt dolores. Observatur tunior
in regione inguinali dextra, qui matutino
tempore fere evanuit, brevi tamen, lecto r®'
licto, redit, dolorificus, non durus. Loco
dolenti hirudinibus applicatis, dein fact®
inunctione cum unguento mercuriali, dispa-
ruit dolor, manent vero dolores lancinantes-
Persistit quoque tumor, praesertim vespertino
tempore , sed etiam , quamvis minori gradu ,
matutino, conspicuus. Videbatur esse affectio
tunicae vaginalis funiculi spermatid inflaiU'
matoria cum exsudatione. Instituta pressione
non dolet regio lumbalis , neque vesicae re-
gio. Urinae emissio dolorem plerumque eX-

citât, praecipue ad orificium urethrae exter-
num, sed etiam per totam urethram. Ple-
rumque sed non semper urina teneriori flumine
emittitur. Copia simul excreta differt, sae-
pissime parca est. Fréquentés adsunt tenesmi
ad urinam mittendam. Urina ipsa brevi
post exeretionem turbida fiebat, atque post
aliquod tempus sedimentum nunc majori
nunc minori quantitate continebat, fundum
petens, crassum, tenax, mucosum. Fluidum
supernatans clarum erat, leviter acidum,
peculiaris odoris expers. Negat aeger adesse
stuporem in crure dextro, qui autem, uti
vidimus, antea adfuit. Testis retractio non
obtinet. Caeterum nullis fere de molestiis
queritur aeger. Incedens non cito defati-
gatur. Leniores motus non, tantum fortiores,
dolorem excitant. Appetitus bonus est, lin-
gua mucoso sedimento obsessa; digestio et
alvus normales sunt, pulsus parumper acce-
leratus. Respiratio facilis est, non adest
tussis, nulla verbo pectoris affecti sympto-
mata.

Conditio illa per duas fere menses eadem

mansit. Sub usu emulsionis serainum li«'
usitatissimi cum extracto hyoscjami nigri uri-
nae excretio facilior fiebat, ac multum miti-
gabantur dolores. Non diu tamen ae^er emul-

O

sionem sumere poterat, oborto gastricisfflO
pertinaci, nunc cum, nunc sine biliosa com-
plicatione; non nisi lente remediis resoken-
tibus, extracto graminis, taraxaci, decocto
tamarindorum, vel addito vel omisso tartaro
emetico, similibus cedente. Debellato gastri-
cismo, iterum praescribebatur emulsio, ast vero
eodem successu. Urinae qualitas durante hoc
tempore non mutata, sedimentum mucosum
semper aderat, pus autem non, aut exigu»
certe copia continebat. Interdum post emisquot;
sam urinam major minorve sanguinis quanti-
tas evacuatur, atque hoc imprimis momento
oriuntur dolores, ipsa urinae excretione saepe
non excitati. Interim vires aegri parum tan-
tum imminuebantur, emaciatio non aut exi-
guo gradu augebatur, atque appetitus satis
bonus erat.

Sub finem mensis Maji symptomata omnia
exacerbari coeperunt, pulsus frequentior fie-

bat, aderant interdum horripilationes , aeger
autem iterum nosocomium civile intrare cu-
piens, tunc temporis non amplius a viro doct.
van Goudoever observari potuit.

Ex iis, quae supra commemorata sunt,
evictum est, nephritidem adfuisse , sed ulte-
riori morbi decursu non amplius aderant
symptomata, quae tanquam praecipua in
specimine nostro exposuimus. Cessarunt im-
primis dolores in regione lumbali. Dubium
autem erat, an inflammationis exitus jam
locum habucrit, necne, nam dolores lanci-
nantes juxta ureteris decursum non penitus
demonstrabant pelvim renalem renisve paren-
chyma morbo affectum fuisse, sed ex praeges-
sis facile haec opinio confirmata fuit. De
cystitide acuta ne vestigium quidem patuit
ex symptomatibus enumeratis. «

Post tres fere menses, ineunte mense Au-
gusto, rediit aeger, sed quantum mutatus.
Per aliquot hebdomades in nosocomio civili
erat curatus, quo tempore febre intermittenti
quotidiana laboraverat, quae nunc mitior,
nunc vehementior erat, interdum disparebat,

brevi reditura. Dolor in abdominis latere
dextro semper adfuerat, lancinans plerumque,
interdum obtusus. Urinae excretio non erat
mutata, nequaquam vero facilior facta,
plerumque dolorem excitans. Tumor in re-
gione inguinali dextra sensim minor factus
erat, tandemque disparuerat.

Sequentia hoc tempore observata sunt sym-
ptomata : aeger ante aliquot menses satis bene
nutritus, nunc valde emaciatus est, facies col-
lapsa , color summo gradu cachecticus, ocuÜ
cavi, omni fere splendore orbati, lingua sor-
dida, sapor in ore non aut parum deprava-
tus, appetitus parvus, tussis frequens, qua
sputa ejiciuntur magna copia, purulenta,
grumosa, respiratio brevior, dolor in larynge
et superiori tracheae parte, alia porro sign«
tuberculonum in pulmonibus praesentiam certo
fere indicantia. Pulsus frequens est et celen
satis parvus, atque talis non tantum vesper-
tino tempore erat, sed matutino quoque ae-
celeratus semper inveniebatur. Dolor in ab-
dominis latere dextro ut antea adest, nullus
autem dolor in regione lumbali, queritur

tarnen aeger de sensu ponderis valde molesto,
quem in affecto latere percipit. Piegio lum-
balis dextra percussa sonum obtusum valde
extensum edit, sed pressio, etiamsi satis for-
tis, dolorem non excitât. Dolor ut semper
plerumque lancmans est, atque acutus, juxta
ureterem descendens. Nunc ipsum dextri
lateris ureterem per abdominis integumenta
valde relaxata percipere contigit, admodum
incrassatum, non vero dolorificum neque
inaequalem. Regio vesicae non dolet, urinae
excretio difficilis est. Parva simul copia sed
frequenter excernitur urina, turbida, cum
sedimento manifesto purulento ; urina ipsa,
etsi non limpida, nullum habet odorem ingra-
tum, interdum parumper ammoniacalem. Testis
retractio non locum habet, aliquando adest
Stupor cruris dextri. Decumbit aeger in latus
dextrum aut in dorsum, decubitu in alterura
latus dolorem movente. Decumbente aegro
dolor facile tolerandus erat, exasperabatur
autem positione erecta, omnique corporis motu.

Brevi observatori patuit febrem revera hecti-
eam adesse , cujus etiam naturae erat febris

ab aegro interinittens habita, qua in noso-
comio laboraverat. Emaciatio nunc magis
magisque augetur, in- dies magis collabitur
facics, augetur tussis et sputorum excretio.
Persistit angina, oritur anxietas. Pulsus fre-
quentior adhuc fit, verbo adest status pyae-
miae completus. Accedunt sensim dolor ob-
tusus in regione lumbali sinistra, pressions
vero non auctus, juxta ureterem ad vesicam
pertinens, stuporis sensus in utroque crure
non magis in dextro quam in sinistro. Liquot;'
gua obsessa manet, appetitus exiguus, alvus
in initio bona, urinae excretio parcior fi'-
Medio mense Septembri accedit diarrhoea,
brevi quidem cessans, at vero viribus magis
magisque labentibus, oborto delirio miti, pulsu
frequentissimo, minimo facto, diuresi fer®
suppressa, nullo cibo, potu tantum parca
copia assumto, per aliquot dies adhuc vita
protrahitur infelicissima, tandemque die m-
Sept. 21 moritur aeger.

Remedia hoc tempore exhibita fuerunt pri-
mis diebus resolventia, extractum taraxaci,
murias ammoniae, porro extractum helenii, dein

oleum jecoris aselli, atque nutrientia; diarr-
hoea oborta solutio saleb cum laudano liquido
Sydenhami. Externa remedia non adhi-
hita sunt, tantum paroxysmo doloris fortiori
oborta loco dolenti imponebatur cataplasma,
atque fiebat inunctio cum oleo hyoscyami ,
ast vero sine ullo successu.

Tumor , qui in regione inguinal! observa-
tus est, nihil aliud mihi fuisse videtur, nisi
intumescentia funiculi spermatici sympathi-
ea, nam nunc adfuit, nunc evanuit. Ne-
quaquam igitur convenit cum tumore, qui
in regione inguinali aut vicina crurali ali-
quando observatur, de quo in nostra descrip-
tione morbi vidimus. Ponderis sensus una
Cum sono obtuso percussione edito et decu-
bitus perpetuus in latus dextrum aut dorsum
iure suspicionem moverunt, renis degenera-
tionem adfuisse cujuscumque naturae. De
■^era ureteris degenerati natura nihil patuit.

Quod diagnosin attinet: haec in initio valde
obscura, posteriori tantum tempore certior
facta est. In initio quidem nephritidis cal-
eulosae, atque calculi in uretero haerentis

suspicio orta erat, deficieiitibus autem dolo-
ribus illis vehementissimis in dicto morbo
saepe praesentibus, de quibus monuimus ;
déficiente etiam testis retractione, imprimis
vero déficiente per totum morbi decursum
omnis sabuli vel calculorum in urina vestigi^'
diagnosis maxime dubia manebat. Adesse
chronicam vesicae irritationem suspicatum
quidem fuit, at vero vesicae regio numquam
doluit. De acuta renis dextri inflammatione
nulla adfuerunt symptomata, nisi forsitan eo
tempore, quo colica sic dicta rheumatica ad-
fuit. In initio igitur potius conjiciendum erat
renis dextri atque ureteris vitium, quam
certo evictum. Posteriori vero tempore poU'
deris sensus et obtusa percussio in regione lum-
bali dextra renem volumine auctum esse sat'®
indicabant; ureter valde incrassatus per ab-
dominis integumenta sentiebatur. Ex pun®
in urina praesentia suppurationem in rené
obtinere, atque sic dictam nephrophthisin hic
adesse fere absque dubio statuendum erat.
Dolor hoc tempore in regione lumbali sinistra
ortus, pressione non auctus, sensus stuporis

iu sinistro crure hujus lateris , renera etiam
morbo incipienti correptum esse, non vero in-
flammatione genuina, magna cum probabili-
tate indicabant. Phthisin pulmonum tubercu-
losam simul adesse ultimo vitae tempore abs-
que dubio erat, dum initio de pectoris affec-
tione nihil patuit.

Cum doct. van Goudoever 24 horis post
mortem in cadavere valde emaciato abdomi-
nis sectionem instituimus ; etenim nec thorax,
licet tuberculoseos suspicio esset, apertus est,
nec caput, nam domi et jam in capulo posito
Cadavere, sectio tantummodo institui potuit. Se-
quentia observavimus: si organa uropoetica ex-
cipias , reliqua in abdomine viscera sana erant ;
ïen dexter adeo magnitudine adauctus, ut qua-
ter solitum ejus volumen superiret, ejus pars
superior ubique cum hepate concreta erat,
atque hoc organon una cum diaphragmate sur-
sum versus in thoracis cavitatem protruserat.
Superficies hujus renis externa, propter ma-
teriem purulentam in eo praesentem, inae-

quali tubeioso gaudebat adspectu. Rene aper-
to, circiter sedecim puris unciae effluebant,
ingrati odoris. Intus ren ex multis constabat
cavernis, substantia renali pure nondum con-
sumta, a se invicem separatis, quibus caver-
nis ren adspectum habebat sacci multilocu-
laris. Iis locis pure nondum consumtis»
tubuli uriniferi inflammatione incrassati, di-
latati et pure circumdati erant, quibus, nobis
primo adspectu videbatur hîc nephrophthisis
adesse tuberculosam , donec tandem Cl.
Schroeder van der Kolk subtilioriperscru-
tatione nos docuit, tubercula hîc non adesse,
sed nihil aliud nisi pyelo-nephritidis sequelam-
Ureter hujus renis valde incrassatus et in-
duratus erat, crassitiemque habebat digits
indicis; aperta erant ejus ostiola tum in pel^^
renali, tum in ipsa vesica urinaria. Ren si-
nister parumper hypertrophia adauctus, debito
mollior et pallidior erat; in pppillarum
cinitate jam quaedam inflammationis vestigi^
aderant; ceteroquin a norma non recedebat;
ejus ureter urina valde distensus sed sanus.
Vesica urinaria urina purulenta repleta

erat, ubique superficies membranae mucosae
praegressa inflammatione degenerata, normul-
hsque locis valde incrassata et indurata.

Etiam illa, quae cadaveris sectione re-
perta sunt, cum iis conveniunt, quae in dis-
sertatione commemoravimus, ubi de productis
Snatomico-pathologicis locutus fui, nam etiam
ibi dictum est, tanti renem voluminis esse
posse, ut superiora versus trudatur hepar.
Etiam egimus de hisce cavernis pure reple-
tis, quibus ren in casu enarrato adspectum
Sacci multilocularis acquisiverat. Tubuli uri-
niferi inflammati et indurati globulorum gau-
debant forma, quo factum est, ut primo ad-
speetu hujus nephrophthiseos tuberculosae
suspicio orta fuerit.

Uti videbatur a posteriori, substantia re-
ïialis primarie inflammatione affecta fuit, se-
cundarie autem ureter et vesica urinaria.
Constabat etiam primo tempore revera ad-
fuisse nephritidem simplicem, nam, iis locis
pure nondum consumtis, substantia renalis
3dhuc intégra erat, quaeque etiam altero
fene confirmabatur opinio, etenim hic pelvis

wmmtmt^^

— 50 —

renalis et calyces sani erant, licet jam quae-
dam inflammationis vestigia in papillarum
vicinitate adfuerint. Hujus sinistri renis hy-
pertrophia ex sola actione vicariante expli'
canda mihi videtur, ejusque ureteris pd
urinam distentio ex perpetua urinae reten-
tione ultimo imprimis vitae tempore oborta!
nam etiam sectione patuit quam insigniteiquot;
vesica urina fuerat repleta.

THESES.

I.

Flexurae ita dictae en zig-zag, quas fasci-
culi musculorum primitivi sub microscopio
ïion raro ostendunt, eorum statum contractum
iudicare, false nonnulli suspicati sunt Phy-
siologi,

II.

False statuit Rokitansky, pulmones in
phthisicis esse majores.

III.

Minus recte Magnus opinatur, oxygenium,
*quot;espiratione haustum, tantum in systemate ca-
Pillari circuitus majoris cum sanguine che-
luicas inire combinationes.

IV.

»Qui multis promiscue et passim utiturre-
mediis, nulla probe noscit. M agnum est
paucos habere amicos.quot;nbsp;Suringar.

V.

Quo citius detrahatur sanguis, id est, equo
ampliori effluat vulnere, eo majus afferre
solet levamen, si cordis ipsius vires sunt de-
bilitandae, aut majori opus est derivatione-
Quapropter in cerebri, pulmonum aliarumque
partium inflammatione, binas venas simul in*
cidere recte nonnulli suaserunt Medici.

VI.

Recte Hippocrates »Melancholicis et »e-
phriticis haemorrhoïdes supervenientes, bO'
num.quot;nbsp;Sect. VI, Aph. H-

VII.

In vomica pulmonum dignoscenda, fibr®®
elasticae in sputis praesentes, haud minon®
sunt pretii, quam signa percussione et au-
scultatione édita.

vm.

Ad diagnosin emphysematis pulnjonuin au-
scultatio parum contribuit.

IX.

Congestio ventriculi passiva a chronica
ipsius inflammatione interdum juvantibus tan-
tum et nocentibus discerni potest.

X.

Hydrops scarlatinae superveniens in initio
semper calidus est.

XL

Muscae sie dictae voûtantes ante oculos
pendent e corpusculis in corpore vitreo pro-
pe retinam obviis.

XII.

Non assentimur iis, qui dicunt, scirrhum, car-
cinoma et fungum nunquam esse exstirpanda.

XIII.

Quam suo tempore jam proposuit Cl. Rich-
ter distinctionem herniarum incarceratarum
in inflammatorias, spasmodicas et chronicas,
nuperiori tempore a nonnullis rejectam , de-
fendimus.

XIV.

Nisi urgeant symptomata, sero in cavum
abdominis effquot;uso producta, paracentesin in-
stituere non licet.

XV.

Quae in curanda carie laudantur specifi-
ca, specifica non sunt. Operantur in mor-
bum ex indicatione causali. Adhibeantur
igitur oportet non empirice, sed cum ratione.

XVI.

Saepenumero falluntur, qui eclampsia®
gravidarum partum prompte absolvendo me-
deri tentant.

XVII.

Inter caussas, ad febrem puerperalem prae-
disponentes, animi pathemata deprimentia
magnam habent vim et efficaciam.

XVIII.

Damnanda consuetude nonnulloriim obste-
tric atorum, qui omnem partum diuturniorem
et difficiliorem semper forcipe absolvere vo-
lunt, nulla ratione virium dynamicarum ha-
bita. Male qui forcipem tanquam optimum
obstetricatoris festinantis auxilium considérant,
imprimis in primiparis.