|
^|*^|*^^|*4IMI**#*«@*
|
|||||
|
Z>« ziele van de» menfch kaa wel lijden fonder yrettght, maer e» kan
niet blijde zijn fonder lijden : om dat de vreught haer diem tot ver-
aederinghe.weiendedatfyfoogoedeonthaeUnghe onweerdigai*.
|
|||||
|
HEYR-°BAENE
D E S
CRUY S,
"Waer-langhs alle foorten van menfchen worden
ghewefen, ende fekerlijck gheleert, om door de Cruycen van alderhande lijden oft teghen- fpoedt vandefe bedroefde tijdelijcke wereldt» ghemackelijck te gheraecken tot 4e eeuwighe vreught-faligheyt des Hemels. fn 't Latijn hefchreven door den Eenv. en Hoogh-gheleerden Heentt
Heer Benedictus HaeftenuSj Prooft van het
Ghereformeert Klopfier van Afflighemy van,
kjet Ordenvan den H.Benediclm.
$u nteu&eltngf^ Be rtaelt/ entie fcerciettf
ntettteelftjnefttttireu F. PET R U S° MALLANT S,
CARTHUYSE^tot Brugghe. |
|||||||||
|
_v
|
|||||||||
|
TE BRUGGHE,
By Lucas vanden Kercliove, BQeck-rdrucker1!
woonende inde Breydel-ftraete^ |
|||||||||
|
KUNSTHl ''^
D.a :CHT
|
|||||||||
|
A E.N D E N
EERWEERDIGHEN VADER
IN CHRISTO,
H.*IOANNES CHAVVET,
S E CRET ARIS
VAN HET CAPITTEL GENERAEL*
VAN HEX
ORDEN DER CARTHUYSERS,
ENDE VAN DEN
EERWEERDIGHSTEN HEERE
PRIOR VAN CARTHtJSIEN, GENERAEL
VAN HET SELVE O R D E N.
Eer. Eerweerdighen
Vader, Het fchijnt, ende men
bevindt daghelijeks by ex- perientie, dat'er geen faec- ke onder de kappe des he- mels te vinden en is, hoe lof-weerdigh, en hoc uy tnemende fy oock is, oft fy heeft ee- a j nighe
|
||||
|
DEDICATIE.
nighe vyanden, van de welcke fy veracht,
verfmaedt, ende mifprefen wordt; jae de Peught felver, die nochtans alle goederen des werelts iil weerdigheyt te boven gaet, wort verfmaedt van de ghene die fegghen met den Heydenfchen Epicurm, dat het goet oft gheluck der menfchen alleenlijck isbeftaende inde welluften des lichaems. Daerpmj alfop ick de FJeyr-baene des; Cruys, befchreven indeLatijnfche taele door den Eerw. Heere Benedic~tus Haefte-. nus, Religieus van het Qrdre van den H. Benedictus, ende Prooft van het gherer formeerde Clqofter van Affligsm, voor-ge- nomen hadde uyt- ons Cloofter van de Chartreufen binnen Brugghe te laeten uyt- gaen in de Nederjandfche taele, ende alioq ghemeyn te maecken aen alle godtvruclv. tighe ongheletterde perfoonen: foo hebbe ick langh over-peyft, onder wiens befcher-; mingh lck die foude laten in't licht komen. Ick hebbe daer toe gefocht een klpeck, en- de heerlijck ghemoedt, aen wien ick defe Heyr - baene , ende fwaeren Wegh des Cruys foude toe-eyghenenjende fiex! ick en hebbe niet ghetwijrelt,oft ick foude een foodaenigh,jae oock tuflchen defcherpe ende ruydighe herghen ende fteen-rotfen yan Chartreufe konnen vinden •, met hope ende vaft betrauwen, dat het felve aenghe- naem.
|
||||
|
DEDICA T I E.
paem fal wefen aen Uwe Eerweerdigheyt, die in het cpperfte Cloofter van ons Ordre met grooteforghvuldigheydtbedient het ampt van Secretaris van onfen alder-Eer* weerdighften Vader den Heere Joannes Pegon, Generael van ons Ordre, efi daer toe ghekoren, ende uyt de rufte der celle gheropen zijt mettoe-ftemminghvanhet gheheel Ordre. Want ick weet vo.or feker, dat jri U Eerweerdigheyts ghemoedt gheen plaetfe en heeft, het welck van de Konin- ghen ende KoningklijckeMinifters fchrijft ■dcn^oet Seneca: T)endefenvyertde Kminghen: Seneca
Omyder-eentetrappeien, Hercu!
Omfommigheie dmckenne^erf Ait.z,
En niemant te verheffen we*er ; y.6$z.
Hyfoeckt tewefen inghefagh,
aUeen^op dathydeiren magh. Uw' Eerweerdigheyts Chriftelijcke kloeck- moedigheyt is byons anders bekent,die daerom alleen aen de Regieringhe van ons H. Ordre bly-hertelijck byftant doet,op dat daer niemant en foude ghetrappelt, nochte verdruckt wbrden ; maer op dat Sy yderreen foude op-hefFen eh helpen-jae, om meteen woordt te feggen, Uw* Eerw.* heeft alleenelijck defe fwaere bedieninghe aenveerdt,op dat Sy aen yder in'tbefonder fbudebehulpfaeiiiwefen. Want UEerw.'* a 6 mede?
|
|||||
|
DEDICATIE.
medelijdentheyttotde bedrufte,de berm* Jiertighey t tot de kleynhertighe, de gedul- digheyt tot de krancke, de ootmoedighey t tot een-yghelijck, betoont inder waerhey t dat Sy is een van de gene die den voorfey*- den Rhijm-fchrijver ftelt oncler de oprech* teKoninghen: Idemin £en Koningh u, dieniet en vreeft, Thiefte gn ^empf fa quaelen van dengheefi:
** • 349. Wien d'eer*Jucht nimmer om en voert,
Nochjonji van menfchen en berpert.
Ende terftont daer naer > v. 366. ^Die in een rufte~plaetsgheftelt% AW onghevalonder hem telt.
'Twelc hoe-wel behoorde ghemeyn te wc* fen aen alle de Inwoonders van Chartreuje, nochtans foo is aenLfo'5 Eerweerdigheyt al» leen eyghen 't ghene daer volght: Y.36J. Hygaetfijnlotvryteghemoet, Hy klaeght niet dat hyfterven moet.
Want Uvf Eerw.* heeft Haer-felven {00 dicmaels geftelt in 't perijckel van de doot, hoe dickmaels de forghvuldigheyt van het Ordre,ende dewettenvan ghehoorfaem- heyt Haer af-ghefonden hebben tot de Vi^ fitatie van by-naer alle de Provincien van Vranckrijck-fDuytfchlanty ende Nederlandt: cnde alhoewel de waerheyt het felve aen yder-een ghenoegh openbaert, nochtans en wilt Haere Ootmoedigheyt 't felve niec toe«
|
|||
|
DEDICATIE.
toe-laeten, 't welck Seneca, als doolendc," daer by voeght: T)it Rijchdeesfuftefoeti v,j3l; \
Gheeftyderfijnghemoedt.
Want alhoewel de gheleertheyt van goede letteren, ende vrye konften, jae oock vaa de hooghfte wetenfchappen defer wereldt Cghelijck ghehouden worden de kennifle der Hiftorien, de Philofophie,en Rechts- gheleertheyt) dit lichtelijck foude konnen aenvatten, in Uw* Eerw.* nochtans,om dat het Iicht der Theologie, en de ksnnifle der H. Schrift foo innighlijcke Mede-gefellen zijn by-gevoeght, fluy t uyt defe vreefe van ydelhey t, in wiens mondt, ende herte ghe- duerigh is het fegghen van den H. Apoftel: Maer verrezy van my te roemen anders dan GaU. 14 in't CRUTS van onfen HeereJESUS CHRISTUS. Want dat ishetfekerfte teecken van een kloec, ende Koninghlijck ghemoedt, waer uyt den Enghel felfs aen de H.Maghet ende MoederGodts Maria gheboodtfchapt heeft, dat men den Sone Godts foude kennen, fegghende: Godtden lac.i.jj Heere fal hem gheven den Stoelvan D a vid fijnen Vader^ ende hy fal heerfchappye hebbert in*thuys vanjAcoKtnder eeuwigheyt. Want het Cruys is het Koninghlijck ken-teec- ken, en de waere livreye van de Majefteyt, ghelijck ons *t felve uy t-leght den H. Arts- Bif-
|
||||
|
D E D I C A T I E.
BifTchop van Fdkncen,TnoMAs. a Vill a;-
Thom. nova : Verfiaet,feghthy,MARIA'tmy- Noii fterieyfoo gy 'tgeheym oft hetfecreet wilt ken- ferm.i, nenftCRUTS is dienghetrauwen Stoel de An- yan DaVID. ,'■ ...
, Indien dan Christu s felve in hef
Crtjys fijn Rijck bewefen heeft, foo moe-
tenwy onghctwijfelt fijne Koninghlijcke
voet-ftappen naer-volghert, feggende met
2.Cor.4. den Apoftel: JVy lyden vervolghinghm,....
9.10. ivyworden Uerftooterij .'.',. ..'. drdeghende al-
tijdts iri ons lichaem de verftervinghe vatu>
JE S US, op dat iri onfe lichaemen het leven
yan JESU S, foude veroperibaert worderLJ._
Want pnfenHeere eni&niet alleerielijck
gecruyft,als hy op den bergh van Calvarien
op-ghehanghen is aen het hout des C ruy-
ce , rriaer oock als hy gheboren, befneden ,*
in de.wildefnifle ghetenteert is gheweeft,
ende als hy voor onfe falighey t gheduerigh,
gheaerbeydt heeft. SoodatdenH. Maxi-
S. Majd- mus feer wel feght: Het CRUTS en wort
mus Ser. nief alleen verftaen te wefin, 'fghene ten
tVr. tijdevanhet lijden Van het hout ghemdeckt
wort-,maerwel'tghenegheduerendeden loop
Vdn het leveri inde oeffeninge Vdn alle deugh-
4en ghetimmert wordt ^foodat wy door he£_>
CR UTS,nietdUeen enmoetenverftden een
gdlge van hout, maer weleen voor-nemen vari
een godtvruchtigh ende deughdelijck leven •
foo
|
|||
|
DEDICATI £. ,
fio dat het gheheel leven van een Chrifleri^
tnenfch, die leeft naer het Woordt Godts, niet anders en is, als een C ruys ende Martelie. Soo dan, Eerwi Vader, yder-een kan nu
wel weten, hoe groote reden dat ick hebbe van te reyfenvandenberghvan Calvarien riaer de wildernifle, en den berg van Char- treufe, en aldaer te foecken voor de Heyr,- baene des CRUYs,uyt het Latijn vertaelt in het Neder-duytfch,eenen Voorftaender* ende Befchermer, die ick oock aldaer vin- den fal in dien Man,die voor-defen met een voor-nemen van een godtvruchtigh en deugh- delijck leven, naer de Reghels en Statuten van hetOrdreder Carthuyfers ,Jijnvleefch Gal.j.25 heeft ghecruyjl met de ghebreken, ende begeer* tyckheden. Aen wien bovendien uyt de ru- fte van fijn celle geropen zijnde tot de be- dieningen van de Arnpten van het Orden, iioyt en konnen ontbreecken grooten aer- beydt, fweet, fwarigheden, ende vervol- ghinghen,op wien wel paft,'t ghene van de Apoftolijcke Mannen, die over-al, ende in al Overfte zijn, eftde wercken, uy t den H. Apoftel gheleert heeft denH. Augusti- nus,fegghende: Op dataen utoe-ge-eygent 2-Corint. tew^'tgheneden Apoftelfeght,uw7z&fVr JJ2?^ Jieck van u-lieden, oft ick en ben't oock ? Wie pfj.j^, wordt daer verarghert, ende ick en berne niet? 1)e kranckheden van andere,de verarghernif fen
|
||||
|
DEDICATIE.
fen i)an andere hebben hemghedient voor vef*
volghinghen. Op dat dan,feer Eerw.Vadery uy t het ghefelfchap van het C ruy s UEer- weerdigheyt trooft magh verkrijghen, ende looh, voor dat Sy met het C RUYs,en voor het Cruys bly-hertelijck door-loopende ub Heyr-baene des Cruys, voor ons allen is aerbeydende.in benauwtheden, ende kranckheden,'t gene iek alleene kan doen, ick helpende met mijne ghebeden, ende een gheduerighe ghedachtenifTe hou- dende van Uw* Eerw.i ibo in het H. Sacri- ficie der MilTe, als anderfins -y bidde ick Godt-almaghtigh, dathy Haer langh laete leven in ghefontheyt, ende faligheyt, tot dienft ende welvaereh van ons Heyligh Ordre. Soo hopt, ende wcnfcht U EERWEERDIGHEYTS
Ootmoeilijrhen Dienaer tntk
onderaanighen Sone Fr. Petrus Mallants. .
|
||||||
|
Uyt onfc Celle tot Brugghc op den
dagh van H-Cruvs-Verheffinge 1667. |
||||||
|
AE N D E N
|
|||||
|
EERWEERDIGHEN HEER,
H. PEETER MALLANTS, Op het over-fetten van defen Boeck.
WElhoelwatfchrijftgyhierjnijnHeer,
Aen't Neder-lant voor Lef" ofLeef? Ghy fchrijft van kommer en verdriet, En 't Landt en proeft nu anders niet: Ghy fchrijft hoe dat men lijden moett En 't Landt is vol van teghenfpoet; Ghy fthrijft dat ancxt en droeffenis Nootfaeckelijck ■> enfaligh is, En 't Vaderlandt is nu daer van Soo vol als *f immer wefen kan, Ghy fchrijft dan ditfoo wel van pas Als oyt een boeck ghefchreven was. TOT DEN LESER,
LEefl dit vry twee-dry-maels Lefer ;
Want voorfeker 7 Inhout defef Taji feer wel op defen tijdt 3 Nu eenryder dobbel lijdt: En ghy fult hier leeren lijden, Om u naermaels te verblijden: Want door defen Wegh van VCruys
Raeckt men indenHemel fhuys. A. A. P. CrooNjCan.Reo.
|
|||||
|
OP DETSf
|
||||||
|
^?eGH des Lyden fonder Lyden
VAN DEN EERWEERDEN HEER,
U* PETRUS MALLANTS.
DEn Menfch moet lijden i is ghewis j
'X z,y dat hy Slaef, of Konmgh u: Maer 't Cruys te draegheri valt foo fivaer j T>en meefien hoop die fleypen ?t naer. Nu toont Mallants ons.hier een Baen Daer leert hy elck den Cruys-wegh gaen, Heel onvermoeyt, jae fonder fijn. Wie fal hem dan niet danckbaer z,ijn ? ,; Jndieri mijn penne waer bequaem, Ickgaefhem danck uytyaers naerit. P.J.V.HoOCHv
TOT DEN LESER.
WEl hoefiaeighy dus verflaeghen i
Soo onfielt, moet ick u vraeghen^ Itft door-fien der Heyre-baen Van het Cruys ? hoefoo belaen ? Is het dai? oft tvel, om reden Van depijn, enfwacrigheden, Dieghy daer te lijdenfiet ? Ey, mijn vriendt, en acht dat niet.- Wiltdees Cruycen niet vermijden, \ Maer daer med* heel moedigh ftrijdenj- Op dafdoor u vroomigheydt, 'i CruyS de Croone u bereydt. 'tCrVYs Is't Wapen Des heMeLs.
Peyftopu K-erchofx.v.K/ |
||||||
|
J
|
||||||
|
TO,T DEN LESER.
GOet jonjiigbe Lefer: Als ick tot mijn-eyghen ver-
maeck, ende rrooft, als-mede om gheen reke- ninghe van ledighen tijdt te moeten gheven, uyt het Latijnin betNeder-duytfchhadde overgefet deHEYR-BAENE DES CRVYS, foo ben ick van velc aenghemaent, om de felve door dedruck-pers te laeteii gaen, ende cnfe Landts-ghenoten tot vervoorderinghe, foo van hun uytwendigb, ende inwendigh leven, als hun ziele-faligheyt ghemeyn te maecken, ora alfoo aen de gheheele Neder-duytfcheChriftenheytte vertoonen, die de Latijnfche taele niet en verftaet, de weerdigheyc des CRVYS,en den onweerdeerlijcken verborghen Schat,die in denteghen-fpoedt geleghen is, opdateen-yderdaer jn, als in eenen fpieghel, moghte fien, hoe gheluckigh hy is, en wat een vafte hope hy hebben moet tot fijn eeuwi- ghe Saligheyt, als hy hem in alleghevalle aenGodt-al- rnaghtigh t'eenemael ka:i over-gheven, ende het eenigh voor-werp van al fijn doen en laeten des-felfs liefften wil- le is; want daer en is onder de kappe des hemels niet bc- ter, oft edelder als uyt een puere liefde tot Godt tegen- fpoedr, vervolghinghe, ende verdruckinghetelijden. Ia de Enghelen felfs, waer het moghe]i]ck,foudenonsbe- nijden, om dat fy hunne glorie niet meer cn konnen ver- grooten; daer wy in teghen-deel alle ooghetiTblicken on- ie croone konnen vermeerderen. Pefe.ende meer ande- re redens rijpelijck by my-felven overleggende, foo heb ipk my dandaer toe laeten beweghen, cm defe mijne o- verfettinghe te laeten komen in het licht. Ende om dies» wille dat het ghemeynelijck ghefchiet, dat allen 't ghene datde ziele roert.ende beweeght, krachtigher werckc door d'ooghen, als door d'ooren, foo hebbe ick doeri fnijden in kopere plaeten vcrfcheyde beelden, de welcke fouden dienen als wegh-wijfers > ende teeckens van't ghene in deien boeck'ghefchreven, ende gheleertvvort. Waer mede ick, Goet-jonjiigbs Lefer, V.L. bevele in de ghenade van den Almoghenden , ende bidde dat hy ons allen wilt gratie gheven, op dat wy hem moghen volgen jn het draeghen van ons CRVYS, bier in lijden ,om daer naer te verblijden. VaertweLenbidt voor ons. Wtonfe ^elle tot Bruggbe op den dagh van de Crujs-vindmgbe, U. L.ootmoedighenDienass
<b 3.) F. Petrus Mali.ahts, |
||||
|
AEN.SPR AECK
VAN D E N AUTHEUR
T O T
Mn rey sende n
M AN,
SOeckt ghy, 6' ballingh-menfch, ende Pel-'
grim hct hemelfch Vaderlandt ? hier heneri leydt U de tteyr-baene des Cruys. De welcke opdatghy miffchien niet herwaerts, ende d'herwaerts doolendc} foudt door-wandclen, foo heeft den Goddehjcken Leydtfmanyende Lee-i raer, die van het hout geregneert heeft, de fclve eertijtsrrietnjnevoeten betrederi, frict fijnelee- ringen in-geftampt,ende metfijndierbaerBlocdt ghetecckent. Defcn gaen wy u hier wederpm op een nieuw onder fijnen perfoon-voor-ftelle, ende eemghfms uyt*lcgghen. Volght doch,6 reyfende menfchjde vbet-ftappcn van den ghenen,dieii voor-gact,ende oritfanght gheerrie dewoorden tu<r e &. ^111 aiS u ver raaent- Soo wie, feght hy; wilt nae my komen^dat hy fijn-Jel-ven rverloogbeneiende dagheltjcks fijn Cruys op-neme, ende myvolghe. Dif is den inhout van dit werck,dit is de befchrij-
■vingh <van htt rijck der hemekn, ende d? aenwijfinghe van deplaetfin,daermen langhs rcyfi naer^t teuiinghlcven. Surinvita Als dcn H.Ebrulphus defe fententie in'tEuan- is.Decrm. gelieghelefenhadxk,ende die by fy-felven wac aendachtelijcker, dan men ghcwoon is, overleyt hadde,foo heeft hy hem vaftelijck laetenvoor- ftaen,dat men defe coriditic riiet en moeftver- fuymen,oft laeten voor by gaen,de\velckeons mctvaneen menfchclijcken Koningh,tmervari Godt
|
||||
|
TOT DEN REYSENDfcN.MAN.
Godt felver aen-gcboden wicrt. Op dcn ftaendc voet dan heeft hy het hof van dcn Koningh van Franckrijck,{i]n alderlieffte wcder-pacr,kinderen, rijckdommen, ende heerfchappyen adieu gefeyt, ende heeft lijn-felven,den H.Enghcl hem geley- dende, in de vvoeftijne vcrborghen, om te mogcil worden eene waerachtigen lecrlingh van denGo cruyftenjftsus.Als aen den H.SYLVESTER(die daer naer inftelder is geweeft van de Syivcjtrincnpndcr den Reghel vanden H. Benedictus ) defe felve woorden op eencn fekerentijdt eeris waeren tc vooren ghekomen,foo hcbben fy herri lichtelijck foo veel wijs ghemaecktjdui hy de werelt vcrlae- tende, naer de woeftijnc trock, alwaer hy in waec.ken, bidden, ende vaften hem oeffenende, meeftendeel niet anders en at als rauwe kruyden.- Daer is oock geweeft ecncn fekeren in heylig-
hey t boven andere uy tmuntcnde, die niet anders en dcde, als neerftelijck ovcr-legghen defe fcn- tentic: want hy daer fulcken behaegen in haddc, dat hy ghemeynelijck feyde, dat hy wildcccn boeck fchrijven, van dcn welcken hy yder bladt mct ciefe Woorden Christi foudc teeckencn. Hy verftont, te weten, dat in defe alles beiloten is, dat tot de faligheyt noodigh is. Den wenich van deferi waerachtelijck godtvruchtighen man nacrvolgendc, foo hebben wy de felve woorden Van onfen Salighmacckcr naer ons kranc vermo- ghen wat willen doorluchtigh rmeckcn, ende uyt-legghen; met gheen ander opficht, oft rney- iiine;he,dan met het shcne daer-fe van hera mcde gheiprokenzijn. Overfulcks foo brengcn wy Christum felver,
difputerendcofttwift-rcdenendc met Stauro- faiLA, cnde haerc fufters, op de manierc van een t'fae-
|
||||
|
TOT DE* REYSENDEN MAN.
t'faemen-fpraeck,te voor-fchijn. Want yder-eca
is kennelijck, dat defe manier van doen bemint, pnde ghebruyckt is van Plato, van denVaderder wel-fprekentheyt Cicero,en onder de HH.Vaders van Augustinus, Chrysostomus, Gregorius MAGNUs,ende vari liefde,cqmedierwijs verciert, endeaf-gemaelt. Want de t'faemen-fpraeckenzijnghemeyne-
lijck aengenaemer, ende vermaeckeli]cker,als de
Sctiiser eeuwigheboecken. Wantmenkandaerin vele fau-
Exercit, cen-) enJe blancketfehgebntycken: de geduerighe,ende ghe-
Cai jia. lijck-formighe redeneeringh is door-gaens vele te fchrael \
ofte welverdrietigh door gheltjcke, ende aen-een-hangende
fententien.TiLnde hierom zijnder hier, ende daer ee-
rtighe veerskens, ende beeldekens inghefchoten,
opdatfeden fchroom, die hct Cruys, enhet ghe-
quel ghemeynelijck by-brenght, ende veroor-
laeckt,eenighfins af-weeren, oft verfachteo,ende
den Lefer wat vermaecken fouden.
Lncrct. Geltjck die aen een kindt een bitter drant;k wilt gevenx
Rer'nat. Denpot met hopichfirijckt. -------•-----
& uerun* Wy hehben hier en daer eenige exempels tuf-
'+' fchen gemengelt, op dat onfe Reyfende-lieden in de-
fen Wegh fouden ghefelfchap,']aeoock ieydts-
maqs hebben, welckers voetftappen fy fouden
seneca mogen naer-volghen. Want de menfchen ahijdts meer,
pi " d:'ooghen, dan d''oorenghelooven. Langh is denivegh dcor
d^onderivtjfinghen, en door voor-betlden, dat i$ , door ex-
chryfoft. empelen, kort ende krachtigh. Want daerom laet Godt
adp"''' "- filneLLcjlighenghe^ueltworden,opdatandere,alshuniet
Antjqch. fivaers over-komt, op hun ftende,genoeghfaeme verx,af-
tingh,endetroofifouden hebben, Dit zijn de woordcn
Tob.c.i. van dc H.Schnfture j Defe bekoringhe heeft den Heere
daerom laeten op ToBlas komen,op dat aen de na-kome-
linghm foadt gheghevm ivorden een cxerrtpel v&i fijw
' vcr-:
|
|||
|
TOT DEN REYSENDEN MAN.
Verduldighejdt, ghelijck oock is van den H. J o B. Maer de letters van dit ons boeck zijn veelder-
ley, ende geheel verfcheyden, ende fy hebberi bock foo moeten wefen: Waht degeheele inventie, en Lipf. Pr«- het orden hebben wj van ons-felven, maer de woorden, p^ indede fententien hebbewj ujt verfchejde bj-een geraept, meeft nochtans uyt de H. Schrifture, en croude ende nieuwe Autheurs.M>c/& wj en hebben defenten- su«oi> tiennietbloot,ende verfyreji geflelt;opdatfenietenfou- Cal,g- den vloejen van alle kanten, ende wefen, gelijck menghe- mejnltjckfeghi,fandtfonder kalck. Maer wj hebben die, oft eenighfins aen malkanderen ghefchakeh ; oftfom- tijdts gelijckmet eenighen mortelvanonfe woordenffae1' men ghevoeght. Ejndelinghe, ghelijckenvijs de borduet* werckers van eenen draet van verfchejde coleuren een tapiit maecken: alfoo hebben wj ujt eenige dujfende deelt- jens gemaeckt dit een-vormigh, ende aen-een-hangende Boeck. Doch de woorden, die aen Christus hier toe-ghefchreveri worden, en moeten van gheen grooter, ofte meerder authoriteyt gheachtwor- den, dari verdiettt de trauw,oft gheloof van de ghene die wy op den bladt-randt citeren,oft aen- teeckenen. Ick weet feer wel, dat lof-weerdige Autheurs,
foo oudealsnieuwe, vele, ende goede dinghen, ende die wel, yan defe materie ghefchreven heb- ben; Defe hebbe ickvariverre trachten naer tse volghen,maerniet te achter-haelen: noch 'ken hebbe gheeri andere dingben willen fchrijven, riiaer de felve dinghen anders , fonder eenighe prejudicie oft achterdeel vanandere. Wantooc^ Grf?or, fichter een groot koopvaerdj-fcbip, dat met dujfindt la- Nyflen. gen,endewarenvervult zijnde,van den etnen kant tot veTfJoe- denandtrenwort ghefmeten,volght een klejn boodtjen, nerat> JefefoezeedoQf-iwnndetenop de felve momndatde . mam
|
|||||
|
k
|
|||||
|
TOT DEN REYSENDEN MAN-
ntans vroomclijck vechten,foo worfielen oock de kindtren. Maer oock in'tgenerael is't Jeer nut,ende profijtight dafer van vele, vele boeckengemaeckt worden met ver- fcheydenfiijl, maer met hetfelve gheloof, en dat oock van dejelve qutfiien,oft vraegh-fiucken: op dat een^n defelve faeck tot vele komen Jbude, tot fommighe foo, maer tot fommighe foo. Voorts op dat my niemant miffchien dit op en
Werpe j Waer ts uwe fierckheyt, uwe verduldigheyt, en devolmaecktheytuwerweghen? Soo hebbe lckghe- raedfaem ghevonden de feer ootmoedighe prote- ftatie van een fekeren ouden fchrijver,in gelijcke oorfaeck, hier by te ftellen. Ick belijde aen mijnen Heer ende Godt, dat ick feet
lichtveerdelijck, op dat ick niet en fegghe, onbefchaemde- lijck, hebbe derrm befiatn te Jchrijven van het Cruys, ende verduldigheyt, om welckefaccke wel te doen,ick fee- nemaelonbeauaemben,alswefende een menfch daerniet goets in en is: en ick vreefe, dat de woorden fullen be- fchaemt blijven, als de daedt niet en is volgende.Maer och cft Jchaemte eenremedie mede broghte, op dat defchaemte van niet te doen,dat wy aen andere leeren, een meefierfchap, wierde van te doen! Soo dan''t falgelijck een troofi wefen te difyuteren van eenfaecke, die men noeh niet engenieten, cp de maniere derfiecke, de welcke ah-fefieck z,tjn, van de goederen der gefontheyt nietfwijgen en konnen. Alfoo iPt ftoodtfaeckelijck, dat ick, diefeer ellendigh,ende ahutfieck ben door de hitte van onverduidigheyt, naer de gefontheyt njan verduldigheyt,dieick niet en hebbepverfuchte, defelve aenroepe, ende verbidde. |
||||||||
|
Aug. lib. I
deTrinit. tap.j. |
||||||||
|
Job. e. 4..
|
||||||||
|
Tertull.l.
de patient, tsp. |. |
||||||||
|
HET EERSTE DEEL
V A N I) E
HEYR-BAENE
c rYi y s-
De Voor-h&ene om te komen
ict den "Veegh des Cmys. HET I. CAPITTEL,
V O O R - R E T> E & IT wijdt,en breedt dal der trae-
nen, het welck met den fchoo-» nen tytel van'tR.ijckdes■ We- relts bekleet wort,is eertfjts g<> weeft de *z,atc, oft woon-piaetfe van 't oudt geilachte yr$xi'Adam. In dit dal, Godt wreeckcndc efe Ibnde van Adam, leyden fy (eer verloren, dars gheboren) tot noeh toe een pijnli jck,eude etlerl- digh lcven. Want naer datdien eerftcnVaJ .'r van dit geflacht, willens en wetens, van de God- delijcke wctten wasafgewekeh; foohccft hy - c; Vaderlandt, endc foete herberghc verandert m een balhnghfchap, het parad ijs der we ■ 1 u fi efi, m cen verwoefte aerde, vervuit mct ahiem-S ende galie: voorwaer een cilendighe vevar,i,: A riaghei
|
||||
|
2 HET EERSTE BOECK VAN
ringhe! de welcke beklaeght, en beweent moet
worden metden rouwende droefheytvan alle eeuwen; de welcke de feer lierFelijckeLenten in den winter,de Zuyck winden in den Noorden,de roofen in diftelen ende doornen, de lelyen in on- kruyt, het fchoon weder in tempeeft, den vry- dom in flavernye, en de poorte des Hemels in de poorte der helle verandert heeft. Hier tzijn voor- waer die traenen, van de welcke de wanghen, en mondenallermenfchennat zijn,enleken, aloft Adam eertijts niet in een appel,maer in een knop- loock ghebeten hadde. Maerdenaekomelinghendickmaels met hun
verftandt, efi ghedachten herpeyfende 't geluck, efi de weelden, waer in onfe voor-ouders eertijts feftelt, ende waer uyt fy verftooten zijn, heb-
en hun uyterfte befte gedaen, door de over- groote begeerte van die,de fchade,en het verlies, foo veel als't mogelijck was, in te haelen. Want met een groote bswillinghe des gemoedts ende koften,hebben fy voor hun gebouwt die ftadt,de welcke fy ghenaemt hebben Tharjis, dat is foo |
||||||||
|
(ajltaex-
|
||||||||
|
veel te fegghen als (a) een neerfiighe o?tderfoeckinghe
ronJncap! va» blijdjchap. Want al wat fy hierdoen, oft be- »3.Hiua. trachten, al wat fy met het vyerigh gewelt haer- der herts-tochte foecken te bekomen, en ftreckt bynaer tot geen ander eynde, dan dat fy de voor- leden genoeghten fbuden wederom roepen, en alfbo aoor de fchaduwe ten minften van hunne verlore goederen, hun ellende eenighfins ver- trooften. Hier is gheweeft een borgher met naeme
Philetes, edelvangeflachte,enderijckvan goederen: wiens huyfvrouwe ( de welcke nu aJ over langh doodt was) hera achter-gelaeten hadde
|
||||||||
|
DE HRYR.-BAENE t>ES CR.UYS. $
fcadde dry dochters, van de welcke d'oudfte, die
door fchoonheyt van aenficht en kloeckheyt vatt teeft de andere verre over-trefte, genaemt was
taurophil A»om dat fy op den feeft-dagh Van5t Heyligh Cruys gheboren was, de middelfte oft tweede Honorari A,ert de derde en de jonghfte Hilaria. Hunne wercken quamen met de nae* men feer wel over-een: want Hilaria was feef toegedaen de welluften, ende ghenoeghteil des werelts; Honoraria trachtede uyt'er maeten naereeren> gloriej en groote naemen. Defedry ghefiifters ginghe dickwijls om den geeft wat te verfcherpen, en een lochtjen te raepen naer hun Vaders hofftedcalwaer fy gewoon waereri twee oftdry daeghen ftil te blijven. Den Lenteft tijdt was nu gekomen, als wanneer begint De locht te openen, de boonien bottenphieten, clcwo! * Den wijngaert traenen eerfi, dan rancken uyt tegieten,
En krommen door^t geivicht,het korenpvaer te laen^ En alles ivafergroeyt met groen bekleet te fiaen* Wanneer devogheltjens de tacxkens over~Jpringhe?t En dringhen door de locht met fchatteren, enfinghen, virg. i. En dat den z,uyden ivint ivat lauiver ademgeewmti Gcor£" Dan baert het edel velti De lieffelijckheyt van defen tijdt, ende den aenftaenden feeft-dagh van de H.Cruys^vindinghe Was defe maeghden gelijck noodende tot de hoff-ftede. Den goeden vader gaf hun verlof; maer fiet! onder-weghen krijght Staurophila een groote begeerte van te gaen befien de Ca-* pelle van het naeft-gelegen bofch jgewijdt ter ee* re van het H.Cruys. Soo dan fy heeft haere fufters beginnen te vermaenen, en te biddens ten eynde fy niet en fouden laeten haer uyt devotie ghefel- fchaptehouden.Maerfy in teghendeel hebben A % beginnen
|
||||
|
4 **ET EERSTE BOECK VAN
beginnen dit haer voor-nemen te wederftaen, en
te fegge dat defe godtvruchtighz,. ontijdigh was, endatfe meer moeftengaen waerhenen fy door denwilledes Vaders ghefonden waeren. Maer Staurophila foo wel haeren naem,als den aen- ftaenden feeft-dagh ghedenckende, dede haer befte om met vele woorden haere fufters tot hae- ren wille te brenghen; jae fy dreyghde oock,dat fy 't hun Vader foude feggen, dat (y in foo godt- vruchtighe efi lichte faecke foo ftijf-fmnighlijck aen de oudtfte weder-ftaen hadden. Maer t was al te vergeefs, ende gheklopt voor eenen doove- mans deure. Sy vervoorderden hunnen begon- ften wegh, en lieten haer alleenliick toe (wacr't by-aldien fy foo vaft voor-ghenomen haddc te gaen) datfe aiieen foude vertrecken, Godt gave waer henen haer de devotie, cn haer begeerte was roepende: oock dat haer af-wefen hun feer aengenaem foude wefen,gemerckt fy m de plaets van vermaeck cn ghenoeghte , dele ontijdighe devotievoordendagh broghte. Staurophila danisfcerdroefwefende,
vertrocken, ende op den noen, oft daer ontrent, feydefy,falickbyu-liedenwefen. Maer dewe- ghen niet feer wel kennende, foo is fy, het dicht bofch in-gegaen zijnde, de H. Capelle onweten- de voor-by-gegaen, ende hoe fy naerder komen wilde, hoe dat fy meer, ende meer van dic af- weeck. Soo dan door verfcheyde weghen doo- lende, en van den eenen ghevallen zijnde inden andcren,foo heeft fy vele uren over-gebrogt. De fufters, aen de welcke het verdroot om ckt fy langher wegh-bleef, dan fy geioofden dat fy was biddende, hadden nu het noen-mael genomen. OndertuiTchen doolde Stav/rophila nu hier, nu daer 3
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. f
nu daer: ende fy en fagh niemant door wiens
hulpe fy uyt die om-weghen, ende doolinghen foude gheraecken konnen. Denavont, endede duyfterniiTen allenskens meer en meer vailen- de , verdobbeldcn d'oorfaeck van haere droef- heyt. Ach! feydefy,ick ongeluckighe dochter, die, als lck gekomen ben om't Cruys te eeren, een groot Crup felver voor my gevonden hebbe! En "Wat goeclen Enghel fal my ten langhen-leften leydenuyt defe plaetfcn?'ken fien geen huys, noch waerhenen ick voorder gaen fal, en weet ick niet. Is't faecken dat ick hier bbjve,miflchien fal ick een roof wefen aen de wilde beeften, ende ghenomenjdatditniet en gefchiede, foo fal ick evenwel feer ongcraackelvickflaepen,endewel luftigh beregent worden. Want tot vermeerde- ringhe der qualen foo gefchiedent, dat ------1-----•------ Den Hemelflofit,
En met een ftrajfe rvlaegh"> itan boven neder -goot.
Wat foude fy doen ? Van den noodt heeft fy een deught gemaeckt.Wantvermoeytvan hongher en droefheyt,is fy neder-gefeten onder het deck- fel van eenen wijdt-uyt-gheipreyden buecken- boom: ende heeft haer-felven, fbo fy beft konde, geftelt om wat te ruften. Dedroefheytdes her- ten, t' famen met de behaelde vermoeytheyt, hebben haer lichtelijck doen flapen. Den flaep nochtans is feer kort geweeft, den welcken de forghvuldighe vreefe, eii den fchroom der plaet- fe,haernietheel enlieten uyt-flaepen. Soodan verfcheyde ghedachten hebbende,foO is haer ten leften (door de Goddeli]cke infpraecke, gelijck men gelooven magh) dit gepeys oock te vooren ghekomen;gelijck fy nu doolende, ende door verfcheyde om-weghen hier en daer loopende, A 3 vande
|
||||
|
$ HET EERSTE BOECK VA>f
yandeCapelle verre was af-geweken,dat'er alfbo
pock ontallijcke fielen, als fy afwijcken den rechten wegh der faligheyt, defen dool-hofF van de werelt dpor-loopen herwaerts ende der^ Waerts, hun-felven brenghende invele doolin- hen, ende aldus ten leften van het hemelfeh va- erlandt worden uyt-gefloten. Dit pey fde fy met een feer forghvuldigh, ende #.endachtigh gemoedt, en de waerheyt des-felfs wiert fy allenskens meer ende roeer gewaer in Jiaer herte. Reden waerom fy nu meer voor haer-felven,als voor den uytgangh van het bofch befprght ^ijnde, wenfchte alleenelijck,en trachr j:ede niet anders, dan omtevinden den Weghdes }e<vem, Soo dan haergekeert hebbende tot den Heere,ende uyt hetdiepfte haers herten fuch-? f;ende, heeft aldus beginnen te fpreecken. Heerfchervan mijnleven! mijnenG-odtlfiet
jck uwe dienfl>maeght hebbe nu foo vele jaeren dit leven gheleydt, ende wie weet oft wel ? In defe ghemeyne lpop-baene, die alle menfchen doorloopen, heb ick nu fbo veel treden gegaen; eii 'k en weet niet qf tot de Sal igheyt,oft tot de verdoemenifle, Want wat fal het wefen, is't by- aldien dat ick voor den wegh des S/aligheyts, den Wegh des ydel hey ts ghekofen hebbe ? Want daer is eemnwzgh,ditaendenmenfcbfchijnt recht te tvefen, *pfal.ii8. fPfyn uytterfie kydt ter doodt.*Ick hebbe miflchierj.
ghedoolt ,ghelffck eenfchaefken datverlaren ghegaen is, gaende nict waer-henen mengaen moet, maer daer van alle kanten ghegaen, ende ghedoolt j*rem. ?<?. woi"dt. Ende nu ivm ick Heere,dat tens menfchen
%i>egh in ftjn handt njet en is, noch dat het in des mans rnacht meten is,dat hy ,w,andek1endetenrechteb.efchic? fi:±t, 138. y jytte wegew Waerom ick bidcles bejietofdm.
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CKVtYS. J
«kr boofheyt in my is, ende leydt my in den eemvigen wegh:
tnaeckt my kenbaer des weghs, daer ick in wandelen Pfal.i+a; tnagh,want tot u heb ick mijn &iele op-gheheven. Defe, endemeerdiergelijcke ziel-fchicht]ens
fchoot fyuyt naer denhemel, bitterlijckwee-i nende, en door een onftelde voortsbrenginghe van een beter leven, wiert haer ghemoedt on- kleedt van de werelt, het felve met vyerighe be- gecrten aen den Hemel vaft-hechtende. HET II. CAPITTEL.
Het CR UTS is denfekeren wegh tot den
Hemel, dieyder-een door-wandelen moet. Dit is den Wegh, wandelt daer in.
IJai. c. 3°. GOdt-almachtigh, die fijne ooren vange-
nade altijts neder-buyght tot al de ghe- ne die hem aen-roepen inder waerheyt: nae- ?&!• «4+-' mentlijck nochtans tot defe, die bedruckt njan herten z,ijn, en konde foo vyerighe ghebeden pfa'3?' niet verftoote. Overfulcks willende fijne dienft- maeght vertrooften, heeft hem inde gedaente van eenen feer fchoonen Jongelinck, en door eengroote klaerheytblinckende aen haer ver- toont. Soo onverwachte aenfchouwinghe van dienfeerfchoonenjonghelinck, heeft Stauro- philam bynaer onberoerelijck, endefeene- mael fpraeckeloos ghemaeckt. Edoch, den al~ der-foetften Jesus neeft haer feer vriendelijclc aen-gefproken met defewoorden: Dochter,en wilt niet vreefen,ick ben de eeuwigheWij shey t, HitbeginfelvmdewegmdesHeeren*Ickbende wegh, •joaa.i*: A 4 3ewaer~
|
|||
|
8 BET EERSTE BOECK. VAN
|
||||
|
r -
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 9
deivaerheyt, endehet leruen. Ende tot defen eynde
benicknu gekomen,op dat ick aenu begeerte Voldoen foude. Want u ghebedt heeft my be- haeght, het welck met een vyerigh herte gefpro- ken zijnde, gelijck een roedeken des roocks voor mijnaenfchijn is opgeklommen. Voorwaerbe- teren had ghyniet konnen wenfchen: Wantdit jer5 fight den Heere;ji'aet op dt weghen,ende befiiet ende vraegt naer d? oude ■Wtghen^welck dmgoeden wegh ts,ende ivan- delt in dim: ende ghy fiuk iierkoelinghe 'vinden fooruwe ziele. Ende daerom heb ick tot de ftemrae van u ghebedtdehemelenneder-gebuyght, ende ben af-ghedaelt, opdat ick u fouac leeren den ivegh der Saligheyt, naer den wekken u ziele dorftigh,ende begeerighis, S t a u r o p h i lA dit hoorende was feer ver-
blijdt, ende haer verwonderende, feyde aldus: Heere, wat is doch den menfch, dat ghy fijns ge- dachtigh zijt? endevanwaer komt my dit, dat mijnen Heere tot my komt ? Dat ick tot u geko- men ben,antwoordede CHRisTus,en is niet uwe weerdigheyt, maer mijne goetheyt: want rnnrn prov.8. Willujkn x,vjn te wefien met de kinderen des menjcmn. Hier op antwoordedeSTAUROPHii.A wederom, enfeyde: Ick bedancke u, ogoedertierenjESU dat ghy d'ootmoedigheyt van u we dienft-maegt acnfien,ende nietveracht hebt het gebedt van den aermen. Maerick bidde, laet my gefchieden naer u woordt, ende leert u we dienft-maeght den wegh dcr ivatrheyt, en de voet-paden derRecht* veerdigheyt. > Hoort dan dochter, feyde. Christus, ende
buyghtu oore, op dat ghy verftaen mooght de woorden vaft't eeuwigh leven. Naer dat elck menfch fijnen weghbedorvenhadde, ende van A J den
|
||||
|
10 HET EERSTE BOECK VAN
den voet-padt der rechtveerdigheyt was afgewe-
Hei>. i o. ]jeri5 f00 oen icic neder-gedaelt van den hemel, op
datickufoudeleereneenen nieuwenivegh, ende eenen le-
vende,door het rvoor-hanghfel,dat u, mijniileefch^f-xat
gelijckhet vleefch denweghtot den hemelge-
floten hadde, ende gelijck een hinder*pael fich
felvenhaddetuflchenbeyde geftelt; alfoo heb--
be ick aen u door hef Voor-hanghfel van mijn
vleefch, met hetwelckick voor ul. menfchen,
endeomuwe Saligheyt, bekleedtben geweeft,
itacxponit etnen nieuwen wegh op-gheoffert, ende gheopent,
^TSpmTo. denwelckenickfelfs eerft van allen benin-ge-
■ adneb. gaen, felve eerft hebbe door-wandelt, endeaen
degeloovighemaght gegeven om den felvente
bewandelen.
Maer, antwoordede Staurophila, ick kan
qualijckbegrijpen,welck defen nieuwen, ende leveriden wegh is, die d' ingaenders van dien doet leven, ende brenght tothet eeuwighleven.De- fen wegh, feyde Christus, om met een woordt te feggen,en is geenen anderen dan den wegh des Crujs: En hebdy noyt gehoort in 't Euangelie; y«th.c.io Djgffjn Qruys niet op en neemt,ende my volght,en ismijns nietweerdigh? welcke leenngh ick daerom dick- wijls de menfchen hebbe in-geplant,op datfe aen niemanten foude verborghen wefen, endenie- mantfichvanonwetentheyt foude konnenont- fchuldighen. En dit is de reden, waerom aen den Euangelift (op dat het niet fchijnen en foude,dat ick alleen mijneApoftelen,ofte Difcipelen hebbe aen-gefproken) goet docht, dat het klaerlijck moefte uytgedruckt worden dat ick hier mede alle,ende ydere menfchen hebbe aen-gefproken, luc «. 9. Want hy fpreeckt in defer voeghen; Maer hyfey* (k tot hwt flUen:«V dafer imantmy wilt naer volghen» dtf
|
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRUYS. II
dat hy fich-fiehen <verloochene, ende dagelijcks op-heffe
fyn Cruys, ende my volghe. 'Tfelve heeft noch klaer- blijckelijcker uytgheleydt den H. Euangelift Marcus: want naer dat hy verhaelt hadde de leer- reden, de welcke ick met de difcipelen van mijn lijden gehadt hadde, fbo heeft hy daer by-ge- voeght : Ende t^famen geroepen Tjijnde de fchare met Marc. c tf ftjne dificipelen, foo heeft hy hunlieden gefeyt; isyt dat /e- rnant my wilt <volghcn, aien verloochene fiijn-filven, ende rteme opfiijn Cnsys, ende votghe my. Soo dan Stauro- FHiLA,ickhebbedefen weghzen alle menlchen ( niemant oock uyt-ghenomen) voor-gheftelt. Want dit is den wegh des levens, den wegh der glorie, Bern.ferm, den wegh ■van de ftadt der woon-plaetfie, ende den wegh pj"^ vanhet ryck.* Daer en is geenefialigheyt derz>iele, oft «Thom.a eenighe hope des eeuwighen levens te <vmden, dan in't Kemp.c.a. Qmys. Daeren is geenen anderen wegh om tothet eeu- christi wighle-ventekomen,endetotden inwendighen vrede des cap.n. htrten, als den wegh dtn heylighen Cruys. Gaet daer ghy wtlt, fioeckt daerghy wilt, ghy enfiult nochtans geenen hoogheren wegh bwen,noch geenen fiekerderen weghbene- den <vinden, als den wegh des Heyligen Cruys. In t Cruys is de fialigheyt geleghen, in 'f Cruys is het leven, inh Cruys light het hefichermen tegen den <vyandt, in 't Cruys light het in-ftorten der hemeljcher fioetigheyt, in 'f Cruys isdekracht des herten, in't Cruys lightde blijdfchapdes geefis, in 'f Cruys light de meefte deught, in 't Cruys isge- legen de <volmaecktheyt der heyligheyt. Naerdefeleffewiert Staurophilamet
eenen fchroom bevangen, verwonderende dat haer anders niet gefeyt en wiert als van het Cruys. JvlijnenHeerende(jodt,feyde fy, defe leer-re- denisfeer hardt,de welcke mijn gemoedt feer quelt» ende pijnight. Want oock^t eyghen woordt, £hryfj* mbeduydenijfiiva^ hetGruybif pyn enJmerte.^Wznt cr!Toe,& |
||||
|
12 HET EERSTE BOECK VAN
|
|||||||||||||||||||||||
|
•Aug.lib,
deprincip. ■dialefr.
|
*'m hardt alfmenfeght,Cruys:ooc de hardtigheyt varft
woordt fel-ver komt over een met de bitterheyt, de welcke |
||||||||||||||||||||||
|
het Cruys -voorts-brmght, ettde veroorfaeckt. Ende
daerom heb ick geichudt, ende gebeeft tot de woorden van uwe lippen. Wat dinghen ? ant- woordede Christus hebt ghy foo benauwt geweeil alleen tot de meldingh van het Cruys ? ghy Z2jt te feer teerkens, dochter, aen de welcke den Cruys-naem alleen een foo groote vreefe aen- jaeght. Ende fietoft ghy nietklaerlijck en fon- dight tegen uwen naern, Staurophila, om dat hy voorfeker beteeckent een minnaerefle des Cruys. Is u dan onbekent,dat het in dit dal der tra^. nen geenen tijdt en is van weelden, ende ge- noeghten, maer van pijnen en droefheyt ? Wie heelt oyt den wegh der deught fonder verdriet, gequel, ofte moeylijckheyt af-gebeelt ? En heeft niet feer wel gefonghen den vermaerden Poeet Virgilius; |
|||||||||||||||||||||||
|
De litters
Pitbag. |
Seer laftigh is den wegh, die naer de deughden leydt.
|
||||||||||||||||||||||
|
En die hem eerft befien, en fien maer fwaerigheyt ?
Ende een anderen; Den wegh is hardt en ftraff, befonder itft beginnetf,-
CKen miJPniet)het koft ftveet, die rotfen iover-winne.
Maer laet ons defe wereltfche getuygeniflen daer laeten. Ongetwijfclt is u genoegh bekent, dat ick van Godt gegeven ben tot een Leeraer der rechtveerdigheyt, ende Meefter des waer- heyts,die van mijnen Hemelfchen Vader oock met defe heerlijcke getuygenifle op den bergh |
|||||||||||||||||||||||
|
Matth.cap,
*7- |
vznThabor vereert geweeft ben:Ditismjnen be~
|
||||||||||||||||||||||
|
minden Sone, in den welcken ick my wel behaeght hebbe,
•joan.c.i3 hoorthem.*GhyliedenrtoemtmyoocMeefier,endeHeere, endeghy feght wel,want ick betft. Want in my(a)z.//fc |
|||||||||||||||||||||||
|
(a)Coloff.
|
|||||||||||||||||||||||
|
verborgen aile defchamn der wysheyt,mde ■wetenfcbap*
pen
|
|||||||||||||||||||||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 15
penGodts. Maernu,wat heb ick inde fchole van defewereltandersgeleert ahden wegh des Cruys? en heb ick niet uytdruckelijck ghefeyt; (b) Soo (b)Lue.e; wiefijn Cruys niet en draeght, enae komt naer my, die en '.*■ magh mijnen difcipel niet wefen ? Jesu goeden Meefter, feyde Staurophila,
vergeeft het my die noch een overvaren, en plomp leer-kindt ben in uwe fchole; want ick hadde bynaer vergeten de leffe,die foo dickmaels nu geleert is. 5Ten is niet genoegh, antwoordede CHRisTus,ietgehoort te hebben, maer'tisvart noode,'tgene men gehoort heeft,t'onthouden, en dat te werck te ftellen. Den geheelen tijdt des levens, die Godt aen u gegeven heeft, is den tijdt van leer-oeffeninghe, op den welcken de wetenfchap des Cruys geleert moet worden.Naer de doodtis den tijdtvan onderfoeckingh, ende des oordeels: dan fal ick Meefter ende Kechter, van yder-een eyflchen die voorfchreve lefle. Die den wegh des Cruys niet fal geweten hebben,fal ver- Worpen worden, gelijck als mijns onweerdigh, ende geenen difcipel oft leerlirigh van mijne fchol e.Want dat teecken des Cruys fal zij n in d en Hemelalsick fal komenom t'oordelen. {c)Dat (c)pet. Da- teeckenfal irft laetfie oordeel de fihaepen van de bockm miaiVierm- fcheyden. Dit merck-teeckenfalick Rechter herkennenin verit.Cruci* de uyivcrkorene, ende dk ghene die venfiert fullm wtfen met het brant-teeckenvan hun eygen doot, die falick t'er- gelder, terfiont nooden tot dtn loon van het eeuwigh kvm\ feggende :{<\) Komtgebenedijde mijns Vaders,ontfanght WMatdu hetrijck.'*DanfulknaUede dknaers des Cruys,die hun *Thoni.4 hier met mygecruyfi hebben, tot my Rechter met een goet, j e™p"'" ** endevafibetrauwen komen. Want foo-tvie geernehoorm Cs&istx 1'anhet Crttys te draegen, ende dat volgen, die en fulkn cai,-Ii- dannietvreefin datgrauwelijck wocrat vande eeuwsge v-<r-
|
||||
|
14* HET EERSTE BOECK VAN
verdoemenijfe. Soodan, is't datghymijnleer-kint
zijt, gaet m den enghen, ende harten wegh, noch
en neemt dat niet quahjck, noch en verontwcer-
Chryfoft. dight U niet. Want het tegenwoordigh lcvtn en kan
hom. 66. fonder Cruys, noch fonder droefheydt niet iioor - by
tom.f. J n y ■'■■ c J l s.Bened. £«*»• Daerom, o mrjne STAUROPHiLA,en wilt
in proiogo n{ti lichtelijck door een Jchielijcke vreefe beanxft, den wegh aer Saligheyt •vliedin, den wdcken ntet dan door een nauwen ingangh oft beginfel begonfi kan worden. Maer door den 'voortgangh der hantetringhe en geloofs, het hert verbreyt z,ijnde,foo looptmen met een on~ uytfprekelijckefoetigheyt der liefde,dewegh 'vande ghebo- den Go^.Staurophila dopr defe woorde foet- jens berifpt zijnde, feyde; Heere om de woorden van uwe lippen, fal ick voortaen hardte weghen Wandelen, ende bewaeren: ende met een valt be- trauwen fal ick ingaen den enghen wegh desCruys; zijt maer mijnen helper,ende befchermer. Doch- ter,feydeCHRiSTUs, betrau wt u op my, icken faluniet af-vallenoftverlaeten, die niet encke- lijckenghebiede,maeroock met exempel voo- rengaen. Want'ken foude nietgebieden teko- mennaermy, oft myte volghen,'t en waer ick felvervoor-ginghe,endemetuwaerein alle be- nautheyt, endegequel des herten. HET
|
||||
|
DE HEYR.-EAENE DES CR.UYS* IjT
|
|||||||||||
|
HET III. CAPITTEL.
Watdathet CRUTS vs^endehoeveelderley
Veel zijn de quellinghen der Recht-
veerdighe. <pf. 33. Taurophila was gehoorfaem, volgende
de leer-reden, de welckejEsusgefproken Jhadde; maer willende voorder onderwe- fen worden, om dat iclc begonft hebbe, feydefy, foo fal ick fpreken tot mijnen Heere, gemercktick ftoff endeaffchenben. Seght,bid lck u Heere, aen uw c dienft-maeght; Wat wik ons chryfott. |
|||||||||||
|
datwoordt beteeckenen>dathy op-neme Jijn Cruys? oft aliwilt dit ons te kennen geven dat yder-een van ons een cis
|
cra-
t. ime.
|
||||||||||
|
hout foude dragen? oft wel met Christus op een ia
hout gecruyft worden B geljjck een vande dwafe j0kc.a. vrauwen,feyde Christus, hebdygefproken, de hey- lighe Schnfturen niet verftaende. (a) Want het Cruys der Chriftenen en is niet aUeen een galghe <van W Ang. hout, maer eenopfetoft voornemen deslevens, endedes deVanafj. deughts. Iae het geheel leven van een Chrifien menfch, is*t faecken dat hy leeft naeft Euangelie, ismaer een Cruys, ende «wfe&.Uws gelijcke, Staurophila,2,ijp geweeft, * oock de ftrenghfie der monincken, hebbende *^affi*n- wel den yver Godfs, maer niet nae de wetenfihap; de c3p. 5.u* welcke eenvoudighfyck dat verfiaende; die niet of en neemtfijn Cruys, ende my volght, dien en is mijns niet weerdigh, voor hunfelven houte Cruycen gemaeckt heb- ben,endefelvealtijtsop hunfchoudersdraegende,tnheb- bengeenfiichtinghe, maer eengetdgh aen alle die datfae- ghen,.veroorfaeckt. Defe worden berifpt vanden Abt Smnus, gelijckerwijs de ghene die fcuden volgen
|
|||||||||||
|
l6 HET EERSTE BOECK VAN
|
|||
|
t>E HEYR.-BAENE DES OLVYS. \J.
Yolghen de doodende fchnften, ende niet den
levendigh-maeckenden geeft. Want het Cruys>
het welck lck gebiede gedraegen te worden, en Aug. cicato
ivort niet alleen dat genaemt, hetwelck ten tyde des lij- 4^^,*
dens,.door de aen-hechtinghe deshouis gemaeckt *r, maer
nockdat^twelckopdengeheelenloop des levms, doorde
deughden van alle teeringven met aerbeyt verkregen wort,
tVdnt&ijnaUeMartelaers, die my gevolght hebben,ge»
cruyfigeweefi ? zyn aHe Maeghdekens- de welcke naer V
feggenvan denH. Ioannes, volgen het Lam Godts> ge- Apocc.j+i
cruyfi, op datfy 't felve fouden volghen ? oft was oock
den H. ApofieTfaulusgecruyfi, als hyfeyde\ * matx verre *Gal. c.s.
Xy van my ie beroemen anders, dan w?t Cruys ons Heeren
Jesu ChristI, doorwienmy dewereltgecruyfiistende
ick der werelt ? (a) De aenneminghe dan des Cruys eh is W Led-
|
|||||||||||||||||
|
ferin.io.dt
|
|||||||||||||||||
|
anders niet, als een doodinghe der begeerlijckheden, een tefai*
tjerfoeytnghe vand^ydelbeyt endeeen af-feggmghe van
«lle doolinghe.,
Ickfien, feyde StauropHila, dat door't
lichtdes waerheyts mijne doohnghe wegh-ge« ftomen is. Maer Heere ('t is met uwen goeden oorlofF dat lck dit vraeghe ) en hebben fy dan geene verdienften gehadt, die uyt lautere een- Voudigheyt een houteCrwjv om*drOeghe? Waer- om en foudenfe ttiet ? antwoordede Christus, is't datfe foo godtvrucktelijck eenvoudigh ge* weeft zijn, datfe uyt mijn sebodt ende regel |
|||||||||||||||||
|
Matth. 6,
|
|||||||||||||||||
|
ley
ninghe goet is, het geheelwerck, dat daer uyt >oorts-komt, en fal niet dan goet weie. En hebje |
|||||||||||||||||
|
ExRadero
parc.z.Vl- |
|||||||||||||||||
|
noytgelefen, hoe dat'er geweeft iseen fekeren
|
|||||||||||||||||
|
*ttan met naeme Nicolaes,ecnen vremden lief-heb- «darii ss,
berdesCr^jden^elcken alle verganckelijcke &p/tro B" dinghen ElwUa
|
|||||||||||||||||
|
l8 HET EERSTE BOECK VAN
c«ii. ss. dmghen verfmaedt hebbende, fich aen Godt-al*
v^Ba-8' maghtigh op-gedragen hadde, in hetgodtvruch- ron.anno tigh cloofter vanden H. Lucas?Dckn, geleydt fnfaa°,94" hebbende de grondt-veften van een waerach- tighegodtvrucht\gheyt, als hy nu dickmaels ge- hoort hadde de woorde, met de welcke de ghene die my volghen willen, geboden worden het Cruys op te nemen, meynende dathyhetgebodt niet en foude volbrengben,'ten waerhy een fwaer ende groot houte Cruys op fijn fchouderen nam : verlaetende de vergaederinghe van fijnc mede-broeders, heeft met fijn op-genomen Cruys eenbedevaertaengenomen, en isghekomen tot Otranto, endevan daer te Tarento; aldaer op fijn fchouders draegende den gewoonelijcken balck dcs Cruys, heeft een menightevan kinderenby- ^en vergadert,endeisgaenbefoeckende kercke vari de Stadt, geduerighlijc,ende fonder op-hou- /len finghende den folemnelen Kyrie eleyjbn, de kinders aenlockende om de felve woorden te herhaelen ende nae te finghen. Dit is geweeft lijne eenvoudigheyt, van fommighe gehouden voor dwaef heyt, ende van andere ghe-eertmet croote devotie. Eyndelijck dan is de faecke ghe- komen ter ooren van den Biffchop, den welcken alskijvende, gevraeght heeft, waerom hy dc ftadt met fbodaenigh geroep en gefchreeuw ver- vulde,\vatdathet felve te ieggen was. Ick ben, feyde hy,gehoorfaem aen het gebodt desHeeren, op dat ick fijn voor-beeldt naer-volgende, het Cruys niet alleen met'er herten, inaer oock met den lichaeme draeghen fou; 'twek is't dat u niet aen en ftaet, ende my verbiedt mijne beloften te volbrengen, foo fal ick my vertrecken naer an- dcre fteden, endevryheden. Middelertijdt heefi |
||||
|
T>E tlEYR-BAENE OES CRUYS. I^
den voorfichtighen Biflchop ondcrvonden* dat denmenfch nietquaedtenwas, jaedat meer is* hem heyligh achtende* feyde,icken wilPuniet beletten voorts te gaen in uwe begonfte manier* vari levenj maerkomt oock daegelijcx met my ter taefel, dp dat ghy te ghemackelijcker u iri wercken van godtvruchtighey t deiTene mooght. Defe fachtmoedigheyt vanden Biflchop is aen Jtficolaes feer aengenacm geweeftj maer kor ts daer naervan een kortfe bevangen zijnde, ende fijn gefelfchap (ick fegghe de ontallijcke kinders die dagelijcksby hem Waere, by-eengeroepen heb- bendejheeft ae hun fynCruys, gelijck ee heerlijck vaders goet by teftanlente achter-gelaete:en naer dathy yder-een gezegent,oft debenediftie gege- yen hadde, is vertrocken naer den Keyfer der Hemelen. Maer hoe koftelijck fijiie doodt in't aenfchouWen van Godt-almaghtigh geweeft isj hebben de menighvuldige wel-daeden door heriv aen de menfchen verkreghen, geleert. Soodaeni* ghengoeden loon heeft gehadt dien goeden maSri voor fijn eoede meyninghe. Maer geliick ick be* ^onft hadde te feggen, als ick belafte het Cruys te draeghen, foc en gebiede ick niet een hout, maeif aL'tghenedatmoeylijckis,op te nemem Want *>etCruys wort genaemi vande quellinghe, ofi voorwaer ^™ .fam. ketgedjuelvan het Cruys. Soo dan het Cruys op ne- 1^^> tnen, is draeghen, al 't ghene dat moeyhjck is, oft pijnight.Het Cruys op-heften,is met gedult lijden m de werelt voor mijne naem,al't gene de werelt ons fal op-leggen,oft by-brenghen.#^»^e kloeth. Bafil. !h heyt desgemoedts,om de doodtiioor my te lijden,en de iter* Ree-{v'•' fievvingfje der litmaeten, de ovelcke z>yn opdw aerden^ nt'"0£' daerenboven dat iemant geerns bereedt is voor mijneH vaemjzgh op te. draghen am alle aenfiaendeperijckel, ende B z door
|
||||
|
JO HET EBR.STE BOECK VAlf
door geene harts^toghte oft genegmtheyt van de faecken
vandit leven ontroert oft geraeckt wordt; datis <voor~ "Aog.fe«a. waer op-beffenfijn Cruys.*Soo dan^txydreygemmten, VivctC. 't zy aenlockfele», oft^t %y wat verbiedinghen het oock fouden moghtwefintft datghy volghen wilt, keertfi om, enmaeckter een Cruys van -Jijdtfi, verdraeghtfi, noch m wiltdaerniet onder befwijcken. S?AUROPHiLAfweeghftil,draegende in haer
herte de woorden van haeren alder - wijften Meefter;als-wanneer denHeere wederom feyde: En wilt ghy, dochter, noch meer, ende beter kennen,hoe dat het niet ttnCruys allee is 't welck ick gebiede op te nemen? wel aen, door-wandelt met my defen voet-padt die ter rechter handt light,endeickfalu toonen de fehat-kamer, ick fegghe, den geheelen wijden winckel van dc Cw^ewmij nsVaders.de welcke hy uyt-deeltaen . fijne uyt-verkorene foo het he belieft. Sy volgh- de feer vlijtigh, ende op-fpringhende van blijd- ■ fchap,wasfeerbegeerighomalle de foorten van Cruycen te fien verdeelt elck op fijn reke en or- dre. Soo dan fy ginghen te faemen, tot datfe eyn- delijckgekomenzijnaeneenenbergh met twec heuveltjens onder-fcheyden,. ende over al be- plant met Cruycen, oftfeer hooghe boomen. Nu iiet, feyde Christus, dit is de haven der Cruycen, gefchickttot de faligheyt van het menfchelijck geflachte. En fiedy niet dien hooghften heuvel jnet gebruyckte, ende eygentlijck genaemdc Cngee»verc;iert?oockfookendy, geloof ick, op d' eerfte plaetfe mijn Cruys, gecroont met een doornecroone,endegegortvanden eenen kant met een lancie,en van den anderen met een fpon- §ie. Want d' eerfte, en de voornaemfte plaetfe
eeftmoetenhebben dien edelen. boom, boven nlle
|
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UYS. 21
*lleceder-boomen-houtverheven,aendenwelc- kenick,hetlevendes werelts, gehangen, eiide doodt overwonnen hebbe. Ick kenne, antwoor- dedeSTAURopHiLA, hct inftrumentvan dege- meynewelvaert, het teecken van dfoverhandt tegen s.ignat. de maght des duyvels, ende het beginfel <van fijne verdoe- phiupof we»i^.Maerfeghtmyeens, bidicku, watis dat ander voor een Cruys, 't welck het u niet feer on- gelijck is, dan alleenlijck dat het cpperfte is ne- derwaerts gekeert? Dat, feyde Christus, is het Cruys van mijnen Apoftel Petrus, die oock hethout <fl»Cr«/fgefmaecktheeft, maer hy en heeft niet be- chryfoft. geert ofde rechte,ende gewooneltjcke maniere(gelijckfijnen S™1^* Meefier) geeruyft te worden,biddende dat hy met de voeten p»uL opvaerts moght gehecht, tnde vaft gemaeckt worden, ge- tijck als van d^aerde eenen wegb maeckende tot den bemel. Ickverwachte,feyde Staurophila, tehoo-
ren,watde andere voor foortenvan Cruycen zijn. Watisdatvannoode? antwoordedeCHRisTus. Enfiedy niet dat Cruys-wijs gemaeckt Cruys ? Dit v^e^^ noemtghy-liedenghemeynelijck het Crtiys van S. Andries, ctucj c^, diemet eenenftercken, endeoudm hffaenhet felye gepj- nightit. Nu van defen kant fietghy een vorcke oFt gafFele dcr ouderlinghen, van den anderen kantdeCw««vandie vmlafonien, de refte zijn Salgenop heden aen u-lieden genoegh bekent.
laer mijn hert, feyde Staurophila, is feer. begeerigh om te kennen de Cmycen van de bene- denfte reke: want ick fiendataen die verfchey- de waer-teeckens by-gevoeght worden,de welc- ke buyten alle twijftel vol zijn van myfterien, ofte ceheymeniflen. Die, antwoordede Chris- tus, beteeckenen oock verfcheyde foorten vari ^uellinghen, inet de welcke oft het lichaem, B 3 °ft
|
||||
|
$J HET EER.STE BOEGK VAN
oft het hert van den menfch, oft wel beydc
t'faemen gepijnight worden. Ende voor al dat Cruys, aen 'twelck hanght ecn heit door-boordc met een fweert, beteeckent het inwendigh Cruys, hetwelckdez,ielcfterckelijckpracmt, endeiber *W*^ pi'might.Dit is het Cruys van mijne alder-ialighfte
Moeder, door wiens ziele (gehjck Simeon voor-
feythadde)een fweert gegaenis. Oock metdit
felve wiert gequollen dien Apoftel,den wekken
",. ?.,p, feyde: Ick hebbs groote droefheyt, ende eenengeftadighen
raHweinmijnherte. Dit magh geheeten worden het
y Gruys van medooginghe. Want[ooivkdroefheyttoong
■'ig, jneens anders noodt, dien draeght een Cruys in t hcrte,
Ongetwijffelt worde oock onder ditCruys ghere-.
kent forghvuldigheden, anxfte, bekomerniflen,
droef heden,pijnen,fcrupule miftrooftighey t des
herten, geeftelijcke verlatentheyt, verdrietighe-
den,cn meer aridere diergelijcke. Voorwaer feer
fwaer is defe quellinghe, gelijck ons betuyghr
den Koninghlijcken ^rophect David, als hy was
f &}. 87, roepende; Heere Godt mijnaerfaligheyt,in den dagh heb
kkgeroefen,endedes nachts -voar u; ivantmijp zjeleis •voFjijdens, e;;. 5 ~vijri kvenis nae byder hellen geraeckt, Scc is;t, feydeSTAtrRoPHiLA, want hct herto oordeelthet gyootfte der quale te wefen,'twelck vcrmoeden heeft dat op hem vergramt is den Va- der der bermhertigheden,ende den Godt van ak ler vertrooftinghe, Maer ick bidde, dat mijnen Heere believe
Voort te gaen in 't uyt-leggen van d' andere Cruy- ee»,yder*eenm'tbefonder. Soo dan, den Heere heett gheantwoott; dat Cruys, t' welck ghy ver* §iert flet met fweerden,ftocken,ketenen, ftricke, voetbanden, roeden, endegceflelen,beduydtde verfcheyde pijneen ftraflfen mijnder martclac want
|
||||
|
DE HEYK-BAENE DES CRUYS. 2$
want hoe groote en fwaere p jrie en hebbe fy niet
geleden op dat fy geruft fouden moghen komen totdenlauwer-krans van demartelie! Wantfe-. Heb.c.it. Jpottinghen, endeflagen beproeft hibbende, datr toe oock kanden, ende kerckeren, foo z,ijnjy gefleent geweefi, van emgehouwmgttveefi, gttentetrt gtwttfi, endedoor^t vtr- flaendes Jweerts gefiorven. Oockwat en hebben fy niet onderftaen ende geleden mdewereldt, de Welcke de wereldt met weerdigh en was ? Ghy kont lichtebjck kennen het Cruys der
fieckten, het w-elek met alleen profijtigh,maer oock ondertuffchen noodtfaeckelijck is. De If~ raelinn gefont zijnde vergaten Godt-almaghtigh; maer als hunne kranckhedtn zynvermenigbvuldirht, pfai. if. danh bbenjy hungehaefi, *endealsGodt»«»doodtde, *?Ci\.7%. fiofochtenjyhem, tndefy keerden wederom, ende des mor- ghensgeheeivroeghquamenfytothem. Aen hoe veelc en heeft de kranckheyt des lichaems niet de ghe- tnaetigheyt gegeven der z,iele? Want een fivatre ■s.!:c\i.,c.^i. kranckheyt, maeckteenfobere ziele. Daerom gelooft va- ftehjckdat defiecktenietandersenis,alseen nutte leerin- Epitt.7% ghe, dat is, dat ghy al dat lichaemelijck, tijdeltjck, oft verganckehjck is, foudt verfmaden, ende u gehee- lijck begeventot hetghene dat hentelfch, ende eeuwigb is. Maer dat Cruys, by 't welck light een houte
fchotel,ende een broodt-bidders kleppe, iseen teecken van aermoede. Want wie is'er foo ■flechti die niet en weet, dat defe oock een lnftrument van deughden is, foo wie het felve wel fal weten te gebruycken ? Het <verkrtjghm der rijckdommen sem.is wort gevonden vol aerbeydts, het befitten vol vreeftn, Converf. ende het verlies vol droefheyts: want de rijckdom- 1™.?™' men als fy bemint worden, zijn fmetten, als fy behouden worden, befwaerniflen, als fy vermm- den worden, piinen, Wilt ghy 't klaerder ? 3 4' *?&&
|
||||
|
3+ HTJf KBRSTE BOECK VAN
*Tgelt is quellingb'', aerd^vanaerdt:
Niet dan aerbeydt, alfinen 'tgaert
Niet dan forghe, wel bewaert;
Verloren, dobbel dxoefheyt baert.
Maer, feyde Staurophila, wat beteeckent die berye,daer men de dooden op draeght,die ick daerfienopden anderen kantliggen? Die, ant« woordedeCHRisTus, beduyt het gequel, endc drpef heyt, de welcke getrocken wort uyt het af-fterven van ouders, ofte vrienden. Defe moe» ten oock met verduldigheyt verdraeghen wor-. den; want fchoon het hardt en fwaeris te ver« liefen fijne vrienden, nochtans foa is het ver. draeghelijck:want den goeden Godt, die de felvc gegeven nadde, heeft die wederom wegh-geno« men. Oock aen hoe menigh menfch en is het niet nut, ende profijtigh geweeftgeene vrienden te hebben, de welcke wijlen fy leefden hun t' eene» mael van Godt af-trocken ? Staurophila dit hoorende, floegh haere ooghen op den fots-ca-. Eruyn: maer Christus voor-wetende dat fy
em vraegen wilde, feyde aldus;Ick fien wel, dat ghy verwondert zijt van die nieu w mode,oft ma« niere va fottigheyt,en dat ghy niet wel begrijpen cn kont, wat dat het felve te bedieden heeft. Dit js, oDochter, het fwaer Cruys van verfmaedthe-* den, ende befchimpinghe; door het welck, die- waerachtighlijc verduldigh zijn, niet en vreefcn voorfotende dwaes,ommijnent'wille, gehou- den te wordenj noch daer en is geen dingh dat des menfchen hert foo raeckt, en onftelt, dan tot fpot, en fchimp uytgemaeckt teworden. Voor- esffiaa. waer vele zijnder, Hie Godt willen dienen, maer co}iat.4. mt hjf, en gunfie der menfchen\ en den meerderen ^?' *' de?J oeinjnnen d'ootm.Qedigheyt fonder vemer derin»
|
|||
|
DE HEYH-BAENE DES CRUYS. If
«leringhe,willende de felve oejfenen fonder verlies
van wereltfche eere, ende befttten de vergunninghe van verduldigheyt fonder terginghe van eenigh verwijt oft fckimp. Maer wat is dat ten leften, feyde Stauro-
PHiLA,datick fien begeckende vmghers, ende uy tfpouwende monde? Hier door, antwoordede Christus, wil ick te kennen geven, dat aen mij^ jje dienaers, wiens leven van de werelt gheacht "wort dwaesheyt te wefen, niet en onbreecken lafteringhen, achter-klap, vcrfmaedtheden, leu» ghens, onverfinnighe ende lichtveerdighe oor* deelen, ende meer diergehjcke, van de welcke overal eenen overvloedighen ooghft is; alfoo fchaedelijck aen de befpotters, als wel waerach. tighli jck nut, ende profijtigh aen de verduldige, Want Godt verkiefi deghene, die de Werelt verfmaet, om Gr«i»or. ia diefiville dat de verachtinghe felve ghemeynelijck den Ewqg. tnenfchraepttotfijn-filven. Seerwel danheeft mij, nen Apoftel vermaent, dat Godt moet gedient worden, dooreereendeoneere,door quade faeme engoe-, aCorc a defaeme,gelijck verkyders,ende waerachtighe..Maer dat bondeltjen van vcle Cruycen t' faemen ghebonden beteeckem.datfomwijlenvelequalen, en queU ljnghen t' faemen eenen menfch alleen over-ko- rnen, het welck Godt-almaghtigh alfoo toe-laet:t jae oock over-fendt tot fijne falighey t, |
|||||||
|
B f KET
|
|||||||
|
l6 HET EERSTE BOECK VAN"'
|
|||||
|
HET IV. CAPITTEL.
T>atCnKisrvs allejborten vanCRUT*
CENghedraeghen heeft. STaurophila verwonderde haer tea
hooghftcn, hoorende dat ondertuflchen veelderley Cruycen t' famen aen eenen, en' den felven menfch toe-gefchickt worden: ende feyde, Heere, een alleen vande gemclde Cruycen fal voorwaer genoegh wefcn, om cen< ftercken vroomen menfch den moedt m fijn fchoenentedoefincken; wiefal danvele Cruycen t7 {amen lijden, oft draegen konnen?Wat is 't dat fhy fpreeckt ? antwoordedc Christus. En heb-
yniet aenmerckt mijnendienaer/oi», wathyal geledcn, en onder-ftaen heeft, en hoe vele Cruy- ctnhemt5famenopden hals geleydt zijn? want eerft vooral is wcgh-genomen alle fijn vee, ende feeeften:daernaerz!in fijne kinders door dene- dervallinghe des huys verplettert, ende geftor- Ven, ende ten leften is hy felver foo feer geflagcn Hiet een alder-quaetfte fweeringhe, dat hy, fit- tcnde op den meft-hoop,met cen fcherf den ettep onde fchurftheyt af-fchrabde. Jae tot vermeer- deringhe van fijne qualen, foo wiert hy oock be- lbot van fijn eyghen huys-vrauwe. De vriendcn, die om hem te vertrooften gekomen waeren» maeckten met bittere f eden - kavelinghen fijn quale ende ongeval fwaerder, dan het in fijn-fcl- venwas,ende nochtans in alle defe quellmghen bleefdenheylighen Mans gemoedt ftantvaitigh, loKc, a. en onberoerelijck, foo dat hy oock feydc: Iftdat %>J httgoet ontfangen hebktt vande handt Godts,waercr»t enfnl-*
|
|||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS, %J
tnfullenwy Jf quaedt niet aenveerden ? Den Heere heeft betgege-ven, den Heere heeft hetgenomen; gelijch.hei.den Heerebelieftheeft,fooishetgefchiet,dennaem desHeeren xyghebenedijdt. Dit, feyde Staurophila, is voor- waer een groote verduldigheyt van Iob: maer waervintmen noch fijns gelijcke? wiefal mijn. hertfooverftercken,dathet tegen alle aenftoo- ten, en tegen-fpoedt onbeweeght, ende ftantva- ftighblijft? ,.. • CnRisTusbaer antwoordende, fprack aldus:
Daer en is gee beter vermaeninghe, oft verfterc- kinghe tot lijdfaemheyt, als te fien op my, den HeKc.tx, tnrincipatlenwercker, ende volmaecker desgeloofs Jesum. wantditisaenmyd'eenighe oorfaeck geweeft
van te lijden,op dat ick aen mijne fchaepen foude
cen exempel geven. Jaedat meer is, alle Cruycen, Aug.irt>.<fe
alle aerdfche qualen,de welcke ickgeboden hebbe te moeten Jj^1"1'
onderftaen wordin, dk heb ick Godt felver eerft geleden,
oy dat in ck felve geen ramp-faligheyt en foude gevreeft
worden. Want i?t by-aldien, 6 Staurophila,
dat ghy'er wel op let, ghy en hebt hier niet een
Cruys gefien,datick niet eerft gedragen en hebbe.
Maer Heere is dat foo? feyde fy, en hebdy, 6 mij->
nen verloffer, alle defe Cruycen gedragen? Soo is't,
antwoordedeCHRiSTus, nochghy, entwijffelt
nietaenheteerfte: v/ant ghy weetwel, hoedat
ick de vierfchaere ben uyt*gegaen, draegende
het Cruys op mijne fchouders, ende hoe ick mij-
nenvaderberigeboorfaemgewordentoferdoodttoe^nde Phil.c»4
dattot de doodt des Cruys. Datjfeyde Staurophil a,
gelooven wy allegaer met een levendigh geloo-
Ve,maervand'andereenis'tfoofekerniet. • . .
Daerom, antwoordede Christus , luyftert
toe, ick fal u d' andere oock in't kort,ende mefer haeften over-loopen, Heeft my ontbroken het inwen*
|
||||
|
j8 hit ebrstf. boeck van
inwendigh Cruys, als ick in het hof ken van OIjve- •fcwhebbebeginnentefchudden, tebeven, endc M«ti>.c.i6 droefte wefen,foodatickfeyde: Mijnezjehis be- droefttoier doodttoe? Daernaer hebbe ickwillen zijn gelijckverlaten,ende verfmaedtvanGodt, tot vertrooftinghevan mijne dienaeren. Want hoe meynt ghy dat ick gemoedt ben geweeft, als ick met een fchreyende,ende ftervende ftem- •Matth.eep. nie riep: Mijnen Godt, mijnen Godt, waerom hebdy my »7- verlaeten ? Met wat een groote droefheyt des her- te en ben ick niet inwendigh gheraeckt geweeft,
om alle, ende ydere befondere mifdaeden, endc fonden van alle menfchen van het beginfel des wereldts afftot nu toe bedreven! want defe had- de ick altemael op my genomen te betaelen;ende voor die hadde ick my-felven, hoewel eenLam fbndervlecke,endedie geen fbnden gedaen en hadde, fchuldigh gemaeckt, op dat ick voor dic naerde ftrengigheydtvandeRechtveerdigheyt? reir. de voldoen foude. W ant kkfagh klaerlijck, oock vft be- 'yta^i d'" fmebr>wat cwgroot ongelijck, wat eengrooten lafier, ende «ip. 17.' wat eengroote verfmaetheyt dafer in etckgefchkde aen de Goddelijcke Majefieytjckfagh oock wat eengroot quaedt datis de eeuwighe verdoemenijfe: de welcke het gheheel geflachte van Adam door defonde verdknt hadde. Want •veelnauwkeurigher, ende oogh-fchijnelijcker aenmerckte tnde over-woegh ick elck irft befonder, als eenigh fcbepfel fiude konnen daen. Waerom een fekeren nkt getwijffelt tnheeftteverfekeren, dat defe eene droefheyt alleen niet dan tegroot isgeweefi, om my duyfentmael te doenfierven\. waer^tfaeckende dvoefheyt haere kracht op het lichaem •R«g.cap.+. hadmoghen gebruycken. Want is't dat Heli, als de Arcke Godts genomen was, achterwaerts over- viel, ende geftorven is: ende is't dat fijn behou-; dedochterdgor droefheytvan de feive neder- laeghc
|
|||
|
«E HEYR-BAENE DES CRUYS. *9
laege aflijvigh geworden isjwie fal twijffelen,oft-
\ felve fbude vermogen hebben de droef heyt, die ick over u-lieden fonde aen-genomen hadde, aengefien de felve veel grooter is geweeft, als - - eenighe, die oy t aen mcnlch foude konnen over- komen ? oock is my defe droef heyt geftadigh by geweeft, van den beginne dat ick ontfanghea ben,tot den eynde dat ick geftorvenben. O blijdfchap der Engelen, feyde Staurophi-
l, a , ick en foude noyt gelooft hebben, dat ghy foo veel inwendige droef heden gehadt hebt,'ten waer ick dat van u felver gcleert hadde. Reden waerom ickoockbegeerighben, omuweande- re Cruycen tekennen. Ghy foudtfenual gehoort hebben, antwoordede Christus, waer't dat ghy mijn propooft niet geftoort en hadt. Soo dan lck vervolghe't verhael van de quellingen des lichaems, waeraenghymiifchienniet en twijf- felt. En ben ick niet met banden en koorden ge- uv&.«,\t bondenzijnde, meteengroote rafernye hier en daer door de weghen getrocken, gefleept, ende sefleurt geweeft? En hebbe fy my niet met fouf- Setten geflagen, endevuyften gegeven inmim aenficht?Eyndelijck &»*<:£ oock tot degeejfeknhe- Pfd ,?i reyt, met d' alderfcherpfte doornen gecroont,met een rict op 't hooft geflaghen, ende met andere Cruycen ongenadelijck gequollen gewceft, ende alfoo Was mijne fjne akijdt voor mijn aenfchijn. Van vtaL 37, het Cruys der fieckten, wat is het van noode te fpreken? gemerckt u niet onbekent is,dat ick van ■ j^wjgenoemt worde, eenman Volfnterten, ende de xfai.c. ^-5, kranckheyt beproevende,dieu-we fmerten waerach- tighlijckgedragen hebbe. Oock is my gegeven geweeft eenen fcer bitteren dranck. Want zijt Thren.?. gedathtigh mijndtr alfent tnde galk* endc hoe fy m vhi.ss, mijnm
|
|||
|
50 tJtt KERST£ BOECK VAN
tnijneH dorft my edick te drincken gegeven hebben.
Maer d'aermoede heb ick bemint,ende gefbcht
ft.corintii. vanden buyck mijns moeders; want dm uwen
«p-8. t'willebenickaermgheworden,aIskkrijckwas, op dat
ghy door mijne aermoederijckfoudex,ijn. Oock foo bid
ick u let ende aenmerckt eens d' aermoede van
Cyprian. mijnegeboorte, hoedaenighe herberghe kk bount?*
fratfrit' meefierdes wereUts verkoren hebbe: eenen ftal voor
tenhuys, eenkribbe voor een bedde, voorfchaer-laken,
kleyne doecxkens,<voorfijn liinwaet in *t koninghs vercieT'
fel,wkrden de boorden, etide hackelen van de kleederen by
eengefchrafeltjdemiddelenenlkte» nkt toe dienfi-mey^
fens tehouden,endenaermen kofi metde magbere tafel
'verbodendendienfiderfiaven.Tenleften ibohebicfc
verkoren aerme difcipelen, jae mijn aermoede is
lbo groot geweeit, dat ick noch bedde, noch
wopningh gehadt en hebbe, waer in ick fbude
ontfangen wordeni Soo dat ick nier fonderreden
M«tA.e.8. cn {eyae;DevoJfenhebbenhollen<,en devoghelsdes he~
mels nefien; maer den Sone des menfchen en heeft nkt dazr
hyfwihooft opneder-leggen magh.
Ick hebbe oock mede-lijden gehadt met d* on-
gevallen, ende dooden van de menfchen: wanr,
tt«.e.*9. ditisdereden,datickoverde ftadtvan lerufaletn
geweent hebbe. Hierom,opdat ickanderever-
trooften foude,heb ickdooden verweckt, endc
als mijnen vnendt Laz^arus overleden was, fot>
heb ick my in mijnen gheeft verfloort, hebbe
miin-felven onftelt, ende geweent,fbo datde
joan.cn. Ioden teyden: Skt hoelkfhyhemhadde. Ten leften
heb ick met lafteringhen ende verfmaedtheden
verfaedt gheweeft: want in mijne woordenhebkk
fo™n ghehadtteghen-fpreecken,inmi]newercken lafier-muy-
Can.. len, in mi] ne ptjnen bejpotters, ende in mij ne doodt wr-
M»tth.c.ii. wjVer;,£,nbenicknietfeerfchandehjc een wijn-
fuyper».
|
|||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UTS. 2,1
fuyper, der Vublkatmn ende fondaeren vriendt*
een verkyder, een muyt-maecker, den duyvel hebbende, een Samaritaen, een lafteraer,ende een boofen gebruyckerderGodtheydt genaemtge- Weeft ? Lnde al oft de laftermgheil der woorden met genoegh en waeren, foo hebben fy my oock met de alder-fchandelijckfte wercken befpot, en deeeuwige Wysheyt Godts v<?or eenen fot eridc dwaefen gehouden. Sy hebben mijn aenficht be- deckt, met my fchimpende ende geckende, ende als fy my met vuyften floegen, feyden fy: Propbe- Luce<ll teert ons, wie ;/'? dte u gejlaghen heeft ? Herodes heeft my,met een wit kleedt fpot-wijs gekleedt zijnde, met fijnenleger verfmaedt: fy hebbenmy met cen doorne croone ghecroont, ghelijck eenen ydelen affectecrderoit foeckerdes njcks: fy heb» ben my met een riet, gelijck met een fchepter, ende met een purper kleeat, gelrjck met een Ko- ninghs krijghs-rock tot fpot vergiert. Wat Cruys, 6 STAUROpHiLA,blijft'er nu noch over, h welck ick niet geproeft en hebbe ? ende defe altemael heb ick geleden om uwen 't wille, op dat ghy, over-peyfende dien, den welcken fulcken Heb.t.n weder-feggen tegen hem-felven %>an de fmdaers verdra- gen heefanict en foude vermoeyt worden, laeten* ae den moedt flncken, maer fiende op het aen- ficht van uwen Christus, ende door fijn voor- beeldt, ofte exempel vermaent zijnde, foght kloeckelijck;Is'tdathyfoo groote, endcgrou- welijcke pijnen geledcn heeft, wat en fal ick dan niet moeten onder-ftaen,en verdraeghen?/* 'r dat Lucc.i* defe m groen hout gefchiet z,ijn, wat en fal in my die droogh, en tot het vyer gefchickt ben, nictgefchie- dcn? |
|||||
|
HET
|
|||||
|
0* HET 1ERSTE BOECK VAH
|
|||||
|
HET V. CAPITTEL,
Hoe dat door het exempel van de Alder-he)*
lighfte Maghet M a ria V C£ UTS " moet ghedraeghen worden. Door u-felfs ziele fal een fweert gaen*
Luc. 2. DEfe Woorden door-fchoteft* gelijck als
fcherpe pijlen foo het herte van Stau* ro?hiLa, dat de traeiien overvloede- lijck langhs haere wangheri af-roldenj tmaer wat tot haer-felven gekomen ztjnde, foo heeft fy gefeyt: Ick bedancke u, 6 bhedighen Bruy- degom, dat ghy my itt u leven getoont hebt de ma* mere van alderhande Cruycen te draeghen. Maer t . Wie fal my geven dat ick kloeckelijck gaende door de» 4tpjlEone tvegh derverduldigheytende ootmoedigheyt,do6r Chr IS« tum tot mynen Christum komen magh ? In welcken Tvegh,alhoewel noch hittcvan aerbeydt,mch ivalcks •vandroefheydt>noch baercvan benautheden,noch lifieit derauaedtvJiUigheinoch dreyghementen dtr maghtighe^ mch lafteringhen der hooveerdighe en ontbreecktn ; foo betrauw' lck nochtans, dat lck alle defe met uwe hulpe door-loopen fal; wel wetende, dathet nkt foo te wenfchen en kgnet afte wijcken,die te ontvluchtent als welmet te verdraeghen, te overwinnen. Ende dat is nu den wenfch, en de begeerte mijns herte. 'Tis feer wel ghedaen, feyde CriRisTus,dat
ghy danckbaer zijt aen uwen Meefter: want be- tere en meerdere weldaeden verdient den genen dievoord'ontfanghene riietondanckbaer enis: jae men feght gheineynelijck» Dse
|
|||||
|
DE HEYR-BAENE DES CR.UYS. 33
Die naer de daedt ondanckbaer is,
Ver-valfcht de munt die ganghbatr u i
Wat doet hy meer ? veel herten ftijft,
En maeckt dat weldaedt achter-blijfu
Gverfulcks fal ick hier noch eeh andereh pric- kel, ofte beweeginge by«voeghen, om den laft des Cruys te vlytigher te aenveerden j maer ick \vil dat ghy my eerft voor al feght,wat u onlangs gefchiet is, als ghy een nieuwen rock kocht? Staurophila lachte hier in haer-felveri, ende feyde, waerom, Heere, vraeghje dat? oftwac komt dat hier te pas ? Voorwaer, antwoordede Christus, ghy fult daer naer verftaen, dat het fal dienen tot uwe leeringhe, Sy dan niet ver- toevende, ickkeef, f;ydefy, met den koopman omdenprys,den welckenhy:, foomy docht, te feer ongefchicktelijck eyfchte, ende naer veel woorden, foo feyde hy ten leften tot my aldus t Siet, een ftraet oft twee van hiei daer woont mijn moeder, de welcke het felve laken niet minderen prijs gekocht en heeft : gaet, befiec haer, ende hoort oft de faecke foo niet en is, ende ghy fult dan fien, datickuniet en over-eyffche. Dat is genoegh, feydeCHRisws, hieruyt fal '
ickunugaenleeren,hoeb,illigh dat het is voor hetriickGods,en uwe faligheyt het Cruys te drae- gen. Mijnen Vaderheefthetrijck der Hemelen te koop, noch hy en vraeght geenenanderenprijs, danu BeJaser. eygen-Jelve:het koft voorwaerfoo-veelalsghy weerdigh ^"anitis x,ijt; geeft u-fehen, en hetfal h mve wefen. Maer geeft ex Auguft. u, draegende het Cruys, geeft u, my volghende, geeftu,het leven in't Cruys eyndighende: wat ^ort ghy onftelt van den pnjs ? En hebbe ickniet luc c. 1+. inoeten lijden, endefoo in-gaen in mijnglorie ? Nu fiet, Damafc. W ick u, oft mijn. onkvlette Moeder, de mkke met^-^' C geene B.Mari».
|
||||
|
54 HET EERSTE BOECK VAN
feene aerdfche liefde, oft genegentheyt befmet, maer md
emelfche gepeyfen op-gcvOedt is geweefi, ghemerckt fy eenen levenden hemelwas, niet met den felven pnjs de Hemelfche tabernakelen gekocht en heeft. Want waer't faecke dat iemant fonder Cruys tot
de eeuwighe faligheyt ontfonghen wiert, eti dunckt u niet, dat het felve aen mijne alder-hey- lighfte Moeder foude hebben toe-gelaeten ge- v/eeft? Maer't is, ende'tfal eeuwelijck wefen het. befluyt, ende fchickinghe van den eeuwigetl A&. c 14. Vader: Door -veel lijdens ende tribulatien moeten tvy ko- tnen in het rtjck Godts. 'T fal my nochtans aenghenaem wefen, ant-
woordede Staurophila, te hooren defe droef- heden, ende Cruycen van de H. Maghet, op dat ick door haer voor-beeldt,den Heere mijnen Sa- lighmaecker magh naer-volghen. Ick falder dan, feyde Christus, eenighe van verhaelen, om u Yoor-oogen te ftellen de gedaente van een waer- achtighen mehfch, ende van teerder geflachte» op dat ghy miffchien niet en foud op-werpen,dat Godt-menfch alle qualen,ende tegen-fpoet door de Goddelijcke kracht overwonnen heeft, ende hierdoorin uaenwaflen foude d'eerbiedinghe, cnde dienftbaerheyt tot mi]n alder-droeffteMoe- der. My en foude, antwoordede Staurophila, geen aengenaemer faecke konnen gefchieden: Want al over langh, al wat eenighfins ftreckte tot liefde, ende eere van de H.Moeder ende Maghet, dat heeft my een grooten fmaeck van devotie efi godtvruchtigheyt by-gebroght. Welaendan, feyde Christus , ick falu, ge-
lijckineen bondeltjenvanmyrrhe, dedrcsfhe- den, ende Cruycen af-maelen, metdewelcke fyis gepijnight geweeft. Want raet wat een droef- heyt,
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. ^f
heyt, dunckt u, dat fy bevangen is geweeft, als
Voor de Konmghinne des Hemels,en Mevrauwe derEnghele, geen plaets en was in de herberghe, Luc' ** maer wefende een teer, ende bevrucht maegh- deken, bedwongen is geweeft naer een open ftal aftewrjcken?Metwathert oft fin heeft fy het krijten en weenen des nieuw-geboren ontfan- gen ? Hoe lnnighhjck en heeft fy haers niet ont- fermt over de bloote naecktheyt,bijtende koude, aermoede, en meer ander' ellende des kintsheyts, met de welcke lck doen gequeltwiert? Jaedat exs.bh- meer is, aeneefien fy oock voor-wifte alle de pii- £"* lib-6 * nen ende tormenten, de welcke my daernaer cap.,r7. fouden aengedaen worden, en dunckt u niet dat haerherte, foo dickr. ^ael als fy my in doecxkens gewonden,endemijne handen endevoeten ge- taeckt heeft, geheelijck met nieuwe droefheyt' verflondenisgeweeft,omdatfy peyfde, dat die handen efivoeten nocheens met dicke fcherpe nagelen fouden door-boordt worden ? Wat een fwaer fweert van droef heyt en heeft de ziele der H. Maghet niet door-fneden, als fy fagh de bloe- dighe befnydenifle van haeren Sone ? als fy hoor- de het gebodt van Htrodes van de kinderen te dooden, ende dat het felve daer naer wreedelijck yolbroght wiert ? Hoe fwaer, ende moeylijck en is aen haer niet geweeft in den ontijdighen nacht haer vader-landt teverlaeten, ende door eenen moeylijcken wegh te vluchten naer t_s£gypten, ende aldaer fevenjaeren met woefte ende uyt- heemfche menfchen (die met ontalhjcke lafte- ringhen, ende oneeren deGoddehjcke Majefteyt terghden) haer leven over te brengen ? jjj- Maer wat wil ick vertellen den rouw ende nroef heyt, de welcke fy gehadt heeft, als ick dry C % da-
|
||||
|
3°* HET EERSTE BOECK VAN
daghen verloren ziuide, bleef haperen in deii
Tob. io. tempcl ? Want is't byaldien dat Anna de Mocder \-xxiTobi.iSiom dat haere fone op den gefetten tijdt n.et weder-keerde, geweent heeft met onver- trooftelijcke traenen, wat traenen, en hert-fuch- ten en heeft fy niet uyt-gefchoten, de welrke my,nvet alleen haeren Soon, maer haeren Godt meynde verloren te hebben?Wat een droef heyt enbeeft baernietmgcnomen, als fyhoorde dat Luc.c 7 haerenvnendt loannts Baptifla,7vien geenmetrdtren ondtr dt kinderen dcr Vramven is op-geflaen, met kete- Match.ii. nen geboeyt, in den kercker geworpen, ende onthooft was? Hoebitteren is haer nietgeweeft de doodt van baeren alder-hefften Bruydegom den H.Joseph? Groot voorwaer, feyde Staurophila, groot
zijndefc dinghen, diedeH. Moeder endeMae- ghet gepijn-ght hebben. Jae 'k en hadde felver quahjck gelooft, dat fy met foo veel Cruycen voor het hjden m; jnsHeeren was over-vallen geweeft. Defe, antwoordede Christus, en z,ijnmaer voor-fpeelen ende beginfels van dedroefheden, de wdcke haer daer naer,gehjck met een gewelt t'{aemen z-jn aengevallen. Want fyheertvoor- weten, al wat my ten trjde van mijne Pafsie is over-gekomen, 't welck iy oock hadde gelefen van de Prophaen voorfeyt, ende met een groot ge- voelen van droef heyt haer altijdt voor oogen tf ont. Hoemeyntghy dat fy gemoedt is geweeft, als
detijchnghegebroght wiert, dat ick, den trooft van hacr hcrte,gcvanghen2.ijnde, gelijckeenen moordenaer langhs de ftraten van IerufaLm ge- fleept, gefluert, ende gcftooten, ende van den eenen rechter tot den anderen onwecrdehjck gefon-
|
||||
|
DE HEYR-BA/ENE DES CRUYS. ^7
gefbnden wierde? Wat een Cruys en hebben haer niet geweeft de vuyften, dewelcke wreedehjck rnijne kaken m-gepnnt z.ijn, de geeffelen ende fweepen, de doorne croon, ende het Cruys felver, hetwelck ick op mijne gequetfte, ende bloed- achtighe fchouders ( voorwaer deerlijck om fien!) droegh ? Maer voor alle defc,foo heeft het fweert van droef heyt haere ziel wel meeft door- fneden, als fy ftondt onder het Cruys,en al 't gene, dat my aengedaen wiert, was aenfchouwende: Alsjy my, haer> Soon,nu faght
Dk foo aen haer herte lagh,
Sttrven fondtr troofi t' ontfaen,
Als mijri1 lefitn fnick cjuam aen:
Staurophila enkonde haer-fdvennietlan- gher weder-houden, maer met traenen over-go- ten znnde, heeft gefeyt; Och hoe bangh, en hoe onblijde
Was dan die gebenedijde
Moeder van dat eenigh Kint! Wie e» fou£ niet fchiere klaghen,
Die de Moeder CHRISTl faghert
In foo o-ver-groot geejuel? MaerCHRisTus fijn propooftvervolghende, feyde aldus; Als-dan, 6 Staurophila, naer't betuygen vanden Propheet JeremiA$,hebben haer ierem.c^». anghfi ende benautheden bevanghtn, ah een baerende *9' vrauyve: * want die pjne dtr batringhent de ivclcke fy »Damaj-c. baerendenietgevodtenheefhheeftfygeleden uytccnmoe- deFid. derlijck medeltjden des herten, alsfymy verfcheurU ende hbi.cit/ door-hackeh was her-baerende. Ick cn fal hier niet vcrhaelen, hoe dat fy my, als ick van het Cruys gedaen was, in hacren ichoot ontfangen heeft, hoe fy alle mijne wonden door-focht heeft, ende met cen groote droefheyt des herten in vmjne C 3 lefte
|
||||
|
58 HET EERSTE BOECK VAN
Jefte begraevenifle tegenwoordigh geweeft is.
OHeere, antwoordede Staurophila, wiefal
rhy geven, dat ick in't binnenile mijns herten
yder pijne, en droef heyt van uwe alder-Ucffte-
Moeder wel over-weghen, ende bedencken
magh?
«..Efdr.c.4. Weeghtmy,{ey&z Christus, is'tdat ghykont
bet geivicht des vyers. Qnderfaeckt, hebt ghy de
maght, dat alder-heetfte vyer der liefde, met bet
welckhaerhertgeftadigh totmy gebrant heeft,
ende als dan fult ghy eenighfins de grootheyt van
haere droef heyt kennen. Kent de Moeder, kent
den Soon, ende defen den eehighen gheboren,
a^.c.z. diendie begeertwasvan alle -vdckeren,* fchoon •van
• Pfti.44. gSJaente boven de hnderen dermenfche,ten leften God
felver, ende den Schepper van hemel ende aer-
de. Wat een groote vlamme, duncktu, is'eruyt
fulcke fchavelmgen van liefde op-geftaen? Want
Auguft *f & noodtfaeckelijck,dat volghens de. mate derliefde, oock
\£>. ii_ de jjy, degrootte van droefheyt.
fap. %(,. Soo dat ickgeloove, dat de droefheyt, oft pijnevan de
tZTeac'ie H- Maghet niet te votten en kan verhaelt worden: Maer
Yirf dat magh men vryelijck feggen, datfe foo groot is feweeft, ah foodaenighe Moeder van foodatnighen Sooa
eeft konnen bedroeft,ende gepjnight worden. Defe dinghen, 6 Dochter, beb ick hierby-ge- broght om geen andere reden, als om dat ghy ooghrfchiuielijck foudt fien, dat oock mijne MbederfeifsvanhetCrapnietenis bevrijdt ge- weeft, efi daerop,noch gy, noch niemant en mag vanhetgefelfchapdes €mys uyt-genomen wor- 1 /riiefr. den. Seer wel verftont dit den H.Apoftel Patthx, ?ap- 3- als hy feyde: Dafer niemdnt beroert enworde in tri- s^ivian. bulatien; want ivy weten felver dat wy dacr toe gefielt j{te»V Z>ijn. Wat wonder dan is'tj dat ds Cruycen, ende eU kndigfa?
|
||
|
DE HEYR-BAENE DES CRTTYS. %$
hndigheden in defe wereldt altijts moetengedraegen ivor~
den,gemercktghy &ijt flrijdende omalles te verdraegeriZ lacvoorfekeraienen blijft gelnck ge&n Chriflzn menfch meer, denweickenin dat geflelt z,ijnde, omdat hy luden foude,niet en lijdt. Daerom, 6 mijne S t a u r o- |
||||||||
|
P H I L A !
|
||||||||
|
Het Cruys datghy hier draegt,en datghy hier moet lijden,
Salu (vcrdraeght hetwel) hier naermaeis feerverblijderit
Verdraeght dan, ende lijdt, enfetfoo moedt by 'voet,
Soo mtfecktgtfuw' laji tot lufi,en al u draeghenjoet.
HET VI. CAPITTEL.
Waerom de Cruycen noodigh zijn.
-■-■...
STaurophila wasnuwat beter gemoedt
om het Cruyste aenveerden, het welck,foo fyfaghCHRisTUs, endefijn Moeder feer verduldighliick gedraegen hadden, ehdat fy ten leften,watfe dede oft niet,oock 'tfelve niet en konde ontvluchten; Maer fy verwonderde haer,welckhiervand'oorfaeck moghte wefen, dat de quellinghe een onloffeUjcken bandt ivas van het ciiryfoft, Chriflen leven. En, feyde fy, ickbidde dat mijnen a|™op6,6' Heereniet qualrjck en wilt nemen, is't dat ick vervolghevoor te ftellen,'t ghene my in den fin komt. Ick vraeghe u Heere, waerom toch, wilt §hy hebben,dat uwe uytverkorene gequelt wor-
en? oft dat ghy niemant fonder Cruys tot het rij ck uws Vaders in en laet ? Dochter, ahtwoordede Christus , het be-
hoorde u genoegh te wefen, dat het foo belieft aen mijnen Vader, noch ghy en behoorde hier van geen redens t' onder-foecken; aengefien ghy feer wel weet, dat,het alder-billighfte te wefeh, G ^ ^ct
|
||||||||
|
40 HET EERSTE BOECK VAW
het welck aen de wille Godts fal believen.Noch*
tans en fal lck niet weygheren u verborghen vraghe, de welcke ghy voor-ftelt, uyt ,te leggen: want dit feer helpen fal, om uwen flappen moedt teverftercken.Dit,feyde StaurophilAjIS oock d' eenighe reden,waerom ick dit meeft ver- fochte, noch^kentwijffelde niethet minfte,oft het fteunde»en was gefondeert op goede, en bon- dighe redens, al 't ghene dat oft van den alder- goedertierenften Godt ghedaen , oft immers van hem toe-gelaeten wiert te gefchieden, Hoort dan neerftigh toe,antwoordedeCHRis- Creg.lib, TUS:Het gefchietdoor den godtvruchtigenraedt Godtst tiv mora1' dattentijdevandefepelgrimagkhetlevender uytverko- rene beroerf mde verftoort ivort. Want het tegemvoordigh 1'e-ven is den wegh, d&or den welcken mmgaet tot het i>a- derlanh &fde dderom worden de menfchen door een <ver- ^argen oordeel met veelderley elkndigheden vermorz>elt, ppdatfy den wegh niet en fouden heminmn voor het vtH derlandt. Endit is d'eenighe reden waerom den wegh des wereldts fcherp, en hardt is, ep dat memant als hy doar demfte <yan hep tegemvoordigh leven, selijch doar de Ikffelijckheyt van denWfighgevoedt wart, Jich meer verheugen foude langh te gaen, dan haeft tt pe-kamen; op datalshy hem verblijdt op den wegh, nut ffaemen enfoude vergetenjtghene hy begeerde in het ^V* derlandt, Dacrom hebben alle dinghen met galle en
bitterheyt moeten ghemengelt worden, op dat den honigh des werelts voor d'opperfte weel- den niet en foude gehouden worden: want waer f fri.' 4.5, het fiecken dat Godt-almaghtigh altijts gunfiigh wae-, re \n die vacrfpoedigheden,foo datalles overvloeyde. endt in defen tijdt desJiiryetijckheytsghy-lieden noch ettenden, fmk benQUtheden, nmh quellingen en letdet, ghy enfoudt tpder$
|
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRUYS. 4!
#nders nietfeggen, dan dat die d^opperfie goederen z,ijn, die
Godt geeft aen fijne dienaers, ende noch grootere, nocb meerdere dinghen en foudt ghy van hem hegeeren, maer daerom mengelt hy dit quaed-foet leven metde bitterhe- den van tribulatien, mdlinghen ende tegm-fpoet, op dat hetander le-ven, V welckfalighlijckgoet ts, foude begeert, endeverkreghenworden*Oongeluckigheytdesmenfche- *Aug.fom lijcks gefiachts! bitter is de wereldt, endefy wort bemint. "empe Wat dunckt upvaeftfaecken datfefoet waer, hoe enfoude fy nizt bemint 7Vorden?Dewereltwort beroertttnde onfielt, endefy wort bemint; watfoudt?t dan wefen, waer^t dat de wereidt vreedtfaemigh endegerufi waere ? * Is't by-aU *Mem dien datghy een leelijcken foo omhelfi, hoe en foudt ghy afxemtf' eenfratyen niet amhanghen? Hoe vyerigh foudtghy de kfaemenplucken, is^t datghy u niet en kont onthouden van dedoornen? Voorwaer,feyde Staurophila, het Cruys, foo
ickfien, en isnietalleen profijtelrjc, maeroock noodtfaeckelijck : want anderfins fouden de dwaefe, ende quaedt-aerdighe menfchen den he- mel der hemelen aen den Heere laeten; ende d'aerde voor d'aerdfche, en voor de kinderen der menfchen wenfchen. Maer daerenboven, ant- Woordede Christvs , moet ghy aenmercken, datdengoedenGodtgoet\endequaedtheeftom uyttedey- salian. :.i. lenaenyder irft befindtr, en d'eennaer d?ander geluck deTimo- entegenfpoet teverfpreydm,foonochtans, wat denmenfch c-p. 3\, hiervanbeydefal over-gekomenwefen, dathy al andere dinghen in het toekomende leven te verwachten heeft, Dit was het dat Abraham fegghen wilde, als hy totdenrijckenVreckalduswas {prekende: Sone Luc. c.is, "Weefi gedachtigb datghy goederen ende weelden ontfangen Pebt in u leven9 ende La%-arus defgelijcks quaejen en elfen-> den,ende nu wortdefengetroofl, endeghygheptjnight. Gch hoe waerachtelijck vervasrlijck is Godt in HM. 6s>
C 5 fijne
|
||||
|
4* HET EERSTE BOECK VAN
fiineraedenofde kinderen der menfchen! wantwiewf
Bafii. Ho- joude niet vreefen door het voorbeelt va defen ri} c-
iejun.' £ ^en * ®en welcken de weelden ende welluften des leveni
aen het ■vyer dereeuwighe 'verdoemeniffe gele<vert hebbent
wantniet om onrechtveerdigheyt, maer omfijn luy en lec-
ker leveberijptz,ynde,foo wiert hy in de vlame desforneyt
ghebraden. Soo dan, 't geluc,en voorfpoet wort by
Godt vodr fonden gerekent; en fonder Cruys ge-
leeft te hebben, verdient d'eeuwighe pijnen en
tdrmenten. En heb ick niet duydelijck gefeyt.
Luc.c. e. in 't H. Euangelie: Wee u ghy rijcke, want ghy hebt
tnve vertrooftinghe! wee u die verfaedt z,ijt, want ghy
fukhongher hebben! wieu die nu lacht, want ghy fiilt
droefz,fjn, ende weenen!
StaUrophila was verftelt boven maten, en
'ten waer-Faecken, feyde fy, datwy wel wiften* dat alle dinghen feer wijfelijck van deGoddelijc- ke voorfiemgheyt gefchickt worden, 'ken Weet niet,hoe dat het menfchelijck verftandt dat diep oordeel Gbdts foude konnen vatten, ofte be- gri']pen. Hoe foo ? antwoordede Christus, eri hebben dat oock de Heydenen niet geweten ? fypan' ubl Warit waer toe dienen die t-wee vaten van Jupter, waer van ons is mellende den Poet Homerm, vari de welcke 't een gevult is met honigh, en 't ander metgalle,datis,heteenmetvdor-fpoet,enhetan- der mcttegcn-fpoet, het een met welluften en Weelde, het ander met verdriet en aermoede van ditleven,dewelekehy d'een naer d'anderover de menfchen is uy t-ftortende? Socrates feyde oock dat de droefheyt, en de welluften foo t' faemen gevoeght waeren, datfymalkanderen volghen, gelijckineen put een volle aedere en eenydele, gelijck het leven. ende doodt in de levende, cnde gelijckdendaghendenachtin den Hemel.-Den dagh
|
|||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 4$
dagh is den voor-looper van den nacht, en den nachteenvoor-bodevandendagh. Die demaet pft ketel hier vol heeft, fal hem hier naer ydel vinden. A.en wie in dit leven den dagh gefchenen heeft,aendienfal't in het ander een eeuwighen nacht wefen. Soois't, 6 mijne Staurophila, niemant en kan hier, ende daer rufte hebbcn,jae het is een feer flechten hals, Die, als fijn vreught hitr is gedaen,
Meynt recht tm llemel oj> te gaen,
Die bouwt kafieelen in de locht,
Want hy hhr vreught, en dacr vreughtfocht,
Endewaerom verwondert ghyufoo overde fchickinghe Godts? want is'er wel een vreught oft bhjdtfchap m al! :demenfchelijckefaecken, dewetckede droefheyt niet en heeft voOr-ge- gaen ? Een vrauwe, alsfy baert, heeft droefheyt, om dat batre ureghtkomen is,macr alsfy een kindt gebacrt heefp, foo en gedtncktjy der banghigheyt nitt,o,n de bltjdfchap, ivant daer een menfch gheboren is in de wereldt. Want de bitttrhtyt dtr voorgaende droefheyt, is een teecken dafer meerderebUjdfchafpenvolgenfullm. Alfoo'isaockdiege- fontheytveelkoJielijcker,de welcke natr^fongemack der fitckfe verkregenwdrt. Van gelijcken, den:Acker-man eto fal van d^ovtrvhcdigheydt der vruchten nitt verblijdt konnen wordtp, 'ten Z,y dat hy te vooren dyaerdc metgroo- ten aerbeydt gepheght, endegelabeurt heeft, ende foo veel te meer hope heeft hy van voorfpoedigheyt, hoe veel te meer hy Tveet dat hy gejweefheeft.t)it is't, te weten,dat mS gemeynelijck feght; daer het vruchtbaer is, daer is fmerte, daer weelden zijn, daer is mifnoeghen, daer honigh is,daer is galle, ende Mtnfiet de doorensfitun de naejk by de roofen ? $oo-wie hatrplucken 1t>ilt, oft om hacr aerdigh bhofin, Qftst» haer Metm riUth ffloefjocrens wedtrfiam s Begeert
|
|||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||
|
44 HET EERSTE BOECK VAN
Begeert ghf shemels vreugt,gy moet door^tltjdengaen.
Te vollen, feyde Staurophila,is voldaen
aen mijne twijfFelachtigheyt. Overfulcx,Hecre,
fbo daer noch andere redens z,ijn,ick fal die geer-
ne hooren. Ick fal dan voort-gaen,antwoordede
Deut.c.i3. Christus:Go^? befroeft u door CRUYCEN,0p dat 0-
penbaerfoude wordtn, oftghy hem lufhtbt,oft niet, met ti Eccli. c.i. gantfche herte,ende mtt u gheheele zj.de. Want inhet
vyer wordtgheproeft het gout erftfilvtr, endt de aenghe- naememenfcheindenove vanverntd<ringhe.YLnhcbjc Eccii.c.27, oock noyt ghehoort, dat htt forneys p-otft de vaien
der Potte-backers,en de bekoringhe det qv.dlinghtn protft derechtveerdighemenfchen? Godt envoedt degoe- de niet op m weeldenende welluften,maer :,,y beproeft die,verhardt,endebereydthun totfij- Seneca £t nen dienft. Macr die, dt welcke hy fcbijnt al te laeten
|
||||||||
|
Frovident.
|
||||||||
|
doen datfe willen, ende dt welcke hyfchijnt te Jpaeren, die
bewaerthy voor dc tockomende-quadtn. En hebje noyt gelefen wat'er van de geplaeghde rechtveerdige S15..C.3, gefchreven ftaet? WantGodt heeftfe gbeproeft, ende
ghevonden fijns weerdigh. Ghthjck httgout in 'tfomeys heefthyfe befr&eft, ende ghelijck een Jlagh-offerande des brandt-offers heeft hyfe ontfanghen,ende in den tijdtfullen Jyaenfienwordcn. Dc geplaeghdedan, gequelde, en de gepijnighde ziui Godts weerdigh. Macr in Matth.c.io tegendeel, diefijn Cruys niet optn neemt,enmyvolgt,
•Nicetas ' die en is mijns viet weerdigh. *Jae waerachtelijck k dien
Chonwtes. ellenJi^, den welcken in efueUingheghefielt z,:jnde,tefeer
bedroeft wordt, ende fijn-felven niet Godts weerdigh en maeckt. Maer, feyde STAUROPHiLA,wat is de beproe-
vinghevan noode, aengefien een-yders deught, oft fterckte kenbaer genoegh is aenGodt-almag- tigh,alis'toock dathemgeenen teghen-fpoedt oyer enkomt? Godt,antwoordedeCHiusTus, cn
|
||||||||
|
DE HEYjL-BAENB DES CRtTYS. 4?
en beproeft den menfch niet, op dat hy een nieu-
wekenhuTe van hem kri']genfoude,maerop dat hy aen andere foude kennehjck maecken de ver- duldigheyt der rechtveerdige, aen de welcke hy de ftoffe geeft, ende de geleghentheyt. Aldus is gefeyt aen Tobias: Omdatghy Godt aengenaemwaert, To&.c »*. dacrom hteft het <van noode gheweefi, dat u de bekoringhe beproeven,th te kenne geven foude, niet aenGodt," oft Tobuts, maer aen andere menfchen, met wat een kloecken moedt hy den teghen-fpoedt was verdraegende. Oock den meerderen oeel van de menfche en weet niet met wat verftant oft mey- ninge de HeyHghen Godt vyeren: ende feer dic* maeis gelooven fy, datfe Godt dienen om 't ghe» luck oft voorfpoedt van het tegenwoordigh le- vcn; maer het Cruys ende de quellinge betooneil lichtelijck met wat een groote hefde fy Godt aenhanghen. Alfoo heeft ghemeynt den duyvel, dat Godt ghevyert ende gedient wierdt van deti H.T
ob , om de tijdehjcke goederen. Wantalshy chryfoft.
fagh,datdknfeerH.Man heel z,eghen-rijck,ende magh- Hom. i.a4
tigh was, ende dat hy niet het minjte en hadde, waer mede ^c^' by hem foude hebben moghen befchuldighen, oft ^tghene hy in plaets van befchuldmghe foude op-worpen,joo heeft hyfifnen toevluchtghenomen tot defe lafieringhe,feggen+ de: Eert JoB Godt doch oock om niet? Ghy hebtfijne bin- nenfie endt buytenfie omfchanfi ende omvefi: om den loon 'volght hy de deught, ghenietende foodanighe overvloedig- heyt. Wat heeft dan den Heere ghedaen ? wilhnde betoone dat de Heylighen hem niet en dienen om den loon,foo heeft by hem allefijne rijckdommen afghenomen^nde heelaerm en byfiier ghemaeckt, boven dim heeft hy hem laeten val- len in eenfeerfwasrefieckte.Ende voorwaer^ov.,met alle rijckdommen overgoten z>ijnde, was aen luttel menfchen fokent, wit hy was ; matr nm dat den Camp-vechter Jc"
|
||||
|
46* HET EERSTE BOECK VAN
aUe defe,ghelijck daer-van ontkleedt z,ijnde, verworpen
hadde, ende tot denftrtjdt vangodtvruchtigheyt ingegaen was\foo heeft hy alle d''aenfitnders verbecft gemaeckt^ jae dat oock dtn Heere der Enghelen ovtr ds groote lijd- faemheyt vanfijngemoedt, toe-rtep, ende fich in den vtr- . winna<.rfter wel behaeghde. Ick bekenne nu Heere, feyde Staurophila,
nootfaeckeh yck te wefen d'exempels ofte voor-
beeiden der ftercke,eenfdeels op dat wy hun,ge-
li^ckfe verdient hebben, fouden eeren : ander-
deels, op dat wy, om hun naer te volgen, fouden
ontfteecken worden. Maer hoort, antwoordede
|
||||||||
|
ta
|
aant de Christus, noch een ander reden: Eengroote> tnde
|
|||||||
|
juftit. Lf, un van de voornaemfte deughden is de verdu!digbtyt,de*
«ap.a3. & en fal dcn rechtvcerdighen niet htbben, is't dat by geen
•Seneca je cjuellinghe en lijdt,oft tegen-Jf>oedt. * Want de verauidigi
Trovid. heyt iseen vtrdraeginghe derquaelen met gdtjck-moe-
digheyt,dewclcke ons oft by-gebroght worden,oft toe-
<vaEen. Godt heeft een vadtrlijck herte tot de goede, ende
bemint hun vyeriglijck. Hyftght, Iaet hun met aerbeydt,
pijn>, enfchade beftreden worden, ep datfy een waerachti'
ge fterckheyt verkrijghen moghen. Dttn boom alleen it
fterckendebeftandig,daerden wtndt aen-ftatt:wanthj
wordt door dat lijden gedwonghen, vafter, ende fchiet
dieper wortelen: want de dtugt verflauwt fondtr wtd^r-
fartye: ende dan blijckt hoe groot fy is, ende wat fy ver*
magh, als-wanneer de verduldigheyt is vertoomnde, Wat
datfe kan.
Prudent.in Wdnt die Deught een Weduwe is,
Pfychom. jyK met ghedult niet vaft en is.
Ick beken' het, feyde Staurophila, dat
Godteenvaderli)ckherte totonsis draegende; maer fi]ne hant is hardt over ons. Want wie lou- de oockvaneen ftijf-vader geduerighe quellm- ghen,jae oock groote ellenden verwachten ? O ant-
|
||||||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS, 47
antwoordede Christus, ick fien wel, ghy foecl: devleyinghen en itreelinghen der moederkens, oock ibo wenfcht ghy op den fchoot gekoeftert te worden, noyt bedroeft te zijn, noyt te aerbey- den, noyt geftraft, oft ghequollen te worden.Ea . hebdy noyt ghehoort, De Ujdfaemheydt II die wenfcht omfirijdt, Luc ^
En is verblijdt 11 alsjy ivat lijdt ?
Enhebtghynoytgelefen datbefluytvanden Vader der Bermhertigheden, Die ick litf hebbe, die Apoc. c. 3. firajfe ende kaftijde ick? Godt doet met fijne uytver- korene ghelijck de School-meefters methunne leerlin-. Seuecal.de gen; de welcke meerderen ende grcoteren aerbeydt vereyf- Pr0VllieM- fchen van defe, in de welcke defekerfiehope is. Meyntghy. dat de Lacedtemoniers hunne kinderen ha:ten, om dat fj hunnen aerdt, oft inborfi befroeven willende, hun onen- baerlijck doen geejfelen ? Iae de vaders felve vermaenen hun de gheejfel-fiaghen mannelijck ende volftandelijck te- •verdraeghen, ende bidden hun, door-hackeh, tn half doot rjunde, datfe fouden volherden in wonden op wonden te ontfangen. Oock d'Overfte der cloofters, gelijck ghy hchtelijck weten kont, aenveerden fchaers cenighe, dan die hardt,ende wel-ge-oefFent zijn. Climachus verhaelt ons van een fekeren Difpen- fier, oft Schaf-meefter van een cloofter,fecr god- vruchtigh,ende maetigh,oock foo fachtmoedigh als den beften. Den Vader oft Overften van het cloofter is defen ingevaeren, fonder eenighe re- dcn oft oorfaeck; ende heeft hem doen uyt de kerckeftooten-.voorwaerfeer ontijdelijck. Cli- Cumac. machm,fiende dat hy in't mifdaedt dat hemden Grad-*j Overften opieyde, onnoofel, ende ontfchuldigh ai Was, heeft de onnoofelheyt van den Difpenfier in 't heymelijck aen dien Overften ghcprefen. Aen den welcken hy feer wijfelijck heeft ghe- ant-
|
||||
|
4§ ttET EftRSTE BOECK VAN
antwoordt; feggende: Ick wect het wel, Vader,
maerghelijck het wreedtis uytden mondtdes hongherigett kindts hetbroodt te trzcken, alfoo qitetfi oock dienfich-felven,ende den aerbeyder, den welcken ont* fanghtz,ielentebefiieren,''ten z,y dathy ftjnbefle doetaen dkn alle urekroonen te beforghen, foogroot als hy weet dat hy ondcrfiaen kan, '? zy door lafieringhen, *t zy doorfcha" •Drexel.in den,,tz,ydoor verwijtingen, ofte befpottingen. *Soodan patienc.' is^tfaeckendateenConvents-Overfien wet ende gevoege- rart.x.c.2. lijck doet,als hy degoedet en de onfchuldige verfmaedt, en tafiert: waerom dan enfal den Vader van het aldtr-groot* Jie Cloofier, Godt den opper-regeerder <van defegeheele we- reldt, die fijn Cloofia met de z,ee, en den Hemel gelijck befloten hout; waerom, fegh ick,fal defen grooten Vader qualijck doen, is't dat hyfijne kinders met honger, dorfit gebreck, ende ongeluck ts oeffenende ? Ten lcften, op dat ick u,niet langher en weder-houde, foo wor- den de Cruycen af-ghefonden, op dat aen u den loon, eh de kroonen foudert vermeerdert wor- den. Want hoe veel de quellinghen te grooter, endefwaerderzijn,hoeveeltemeer dat de ver- geldmghen eh de verdienften vergroot worden. Rcm. 8. Ja-e> ende oock meer 5 Want het Itjden van defen tijdt en is niet weerdigh genoegh der toekomende glorkn} ds tvekke in u-lieden/«//ew veropenbaert worden. |
|||||
|
HET
|
|||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. H$
|
||||||||||
|
HET VIWCAPITTEL.
1)at het Cruys van Godt naer yders krach-
ten ghemaetight3 ende ghefchickt wort. Het ghewight, ende waghe zijrt
des Heeren oordeelen.
STaurophil A heeft hier wederom wat be-
ginnen te fnateren, ende eenighe fpits-fm- nigheydt te ghebruycken; en aenghefien, feyde fy, dat de fterckte van de menfche- lijcke krachten niet ghelijck en is, foo dat 't gene aen d'eenen licht, oft niet fwaer en is,aen den an- deren 't fwaerfte fchijnt te wefen; foo wilde lck Wel weten, hoe datfe altemael bequaem konnen iijn om het Cruys te draegen? want vele menfche iijn kranck, machteloos, ende fwaer aen hun- felven; ende hoe fullen, vraegh' ick, de teere rnaeghdekens, kinders, en dochterkens het jock des Cruys draegen? STAUROPHiLA,antwoordede Christus,ghyzijtvoorwaer feerverdoolt: Want is \ byaldien dat ghy gelooft, Godt den al- der-wijften te wefen,jae dat meer is,deWijsheyt felver, hoe fal hy iemant een Cruys op-leggen,het Welc de krachten van den draeger te boven gaet? En hebdy dan niet ghelefen? Godt isghetrauw, t.Corimh. die u niet enfal laeten bekoort worden boven dat ghy w- cap' * °* fnooght. * Want is^t dat demenfchen aen haere lafi-drae- 'Eplirem |
||||||||||
|
ghende dieren niet meer ghewichts op en legghen, dan dat
|
Trait. tie
Patienr.. |
|||||||||
|
Jy Mraeghen konnen, hoe veel te minder fal Godt de men-
Jchen meerder bekoringhen, oft quellinghen toe-fenden,dan Jjdraeghenendeverdraeghen moghen? DenSchipper ^ncic», H weet Tl.ibul.
|
||||||||||
|
s°
|
|||||
|
HET EERSTE BOECK VAtf
|
|||||
|
DE HEYR-BAENE DES CR.UYS. fl
Weet foo met een feker gewichte van grof zandt
het fchip te ballafteren,op dat het te licht zijnde» doorhetonweder derwmden niet en foude o- ver-dweers gaen: ende nochtans en overlaedt hy het foo niet, dat het te fwaer wefende, foude konnen tegronde fincken, niet anders endoet Godt-almaghtigh met fijne vrienden, als hy hun Cruycen ende quellingen toe-fendt, op dat fy met een lichten windt niet herwaerts oft derwaerts en fouden af-fwieren, maer op dat fy voorfpoe- delijck»ende met volle zeylen totde haven der ceuwigherglorie gheraecken fouden. "*. , Heere,fey de S t a u R o p H i l. A ,ick bekennft
mijn doolinge, }ae dwaefelijck hebbe ick gefpro- kenjmaer ickbiddcen laethet u nietverdrie- ten, oft fwaer wefen, mijne onwetentheyt te on- derwijfen: Wantfatigh is den menfih, Heere, den ivelc- Pfil.93. kenghy fult mderwefenhebben. Christus haer ant- woordende, heeft gefeyt: Godt,die foo wel wijs is, als rechtveerdigh, heeft alles in ghetal, endeghe- ga?,.c. tt. ^vichte^nde maete ghefihickt. Hy weet alder-beft, Wat des menfihens fihouder Ujdt Horat. de
Teghen druck, en teghenfirijdt.
Ende daerom foo over-meet hy neerftelijck
de quellingen, ende pijnen met een rechtveerdi- ge maete, op dat aen niemant eenigh Cruys foude toe-ghefonden worden, langher olt korter dan't recht,en reden is. Hy telt hoe veel Cruycen dat'er aen defen,hoe veel aen dien,en met wat order oft vervolgh moete toegefchreve worden; hy hangt daer-en-boven, gehjck in een weegh-fchael, van d'een zijde het gewicht oft fwaerte des Cruys,vzr\ d'ander zijde de krachten van den ghenen die't felve draeghen moet: ende alfoo maetight hyfe beydej op dat'er niet't minfte boven de krachten D 2. foude
|
|||
|
jT2 HET ERRSTE BOECK VAN
foude toe-gefonden worden.En heeft Davidnlet
Pfil.79- gefeyt: Ghy Jultons Jpijfen met het hroodt der traenen*
ende dranck fuldy ons gherven met traenen, hy maete?
*Ambrof. *Hygeeft het met maete, niet honjen maete, of datfonder
oaon. a». mMtiginghe<vanmaete,de menfchen niet met eenenhoop
van pijnen fouden beJwaertworden,ende niet en fouden
konnen verdraeghen. En heeftGodt eertijdts niet
Deut.c.i/. geboden, dat naer de maete der fonden, oock foude we-
fen de maete derflaeghen ? Nu, hoe befbrgt en is hy
niet voor het getal,verbiedende te komen boven
het getalvanveertigh? Ende wat is'tdoch dat
ghy blooachtige kinderen der menfchen vreeft ?
Luc. "c. i a. want oock alle ae hayren wws hoofts ztjn getelt, eh ni et
ibid. c. z i. een en falvan u hooft vergaen, 't en zy door Godts
fchickinghe. Oock in ghewichte befchickt den
' weegher aer gheejten, de Cruycen, op dat hy oock in
den hemel croonen van goet gewichte vergel-
a.corinth. den foude: want uwe ^ueUingedes teghenwoordighen
"P- +• tjjdts feer kort, en licht, werckt in u een boven-maeten
hooghlijck eeuwigh ghewicht <van glorie. En falder
dan noch iemant konnen klaeghen, dat hem eea
fwaerder pack op-gheleyt wordt, dan dat hy
kan dragen ? Dat foude dien menfch doen, aen
wien de fterckte, oft krachten van den draegher
onbekent zijn; oft foofe hem kenbaer zijn, foo
fal hy wreedt wefen, is't byaldien hy dat fal ge>-
daen hebben. Sulcks en kan,oft en magh van den
alder-goedertierenften, ende alder-wijften Godt
niet vermoedt worden.
Voorwaer Heer,feyde STAUROPHiLA,ick ge-
loove dat, maer evenwel, 'ken weet niet hoe dat het klaeghachtigh vleefch altijts een luttel knort en mordt, ende meynt dat het fwarrdere dinghen lijdt, dan hetvoorwaer wel verdraegen kan. De wijsheydt des vleefch, antwoordede Chris-
|
|||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. *j%
Christus, is dedoodt, noch'ten oordeeltniet Wel van de goetheyt Godts. Leert maer van de Camp-meefters, hoe, ende wat gevoelen ghy" Van Godt hebben moet: Wantg«/^'c& defe,die Over- origen. jievande ftrijdt-plaetjen ghemaeckt z,ijn, aldeghenedie j^. si!c.*i tot den ftrudt komen, niet onbefcheydelijck, ofte alfoo^t komt, hetgevecht tujfchen malckanderen laeten aengaen* maer door eenneerftigh onderfoeck,naer datfe de lichaemeny cft ouderdommenfullengefien hehben, met een behoorelijc- ke vergelijckinghe,defin met dien,gelijck kinders met kin- ders, ende mannen met mannen z,ijn vervoegende; alfoo ts het oock te vtrftaen van Godt-almaghtigh, dat hy de men- fchen, de ivelcke-komenin defe oejfeninghen ofte oorlogh van het menfehelijck leven, op een Jeer rechtveerdighe maniere fchickt, naer reden vanyders deught oft fterckte^ <de welcke aen hem alleen bekent is: op dat, te weten, defen vechtenfoude tegen hetvleefch op Julcken,ende foo langheit tijdt, maer een anderen nietfoo langhe: daer naer, dat de- fenfoudeftrijden teghen defe, oft die macht der vyanden, eenanderen tegentwee, ofte dryffaemen. Dedichtig- heyt der vaten en wort op een, efi de felve manie- re nietbeproeft^maer de ftercke endedevafte, worden met een hardten flagh geflagen, ende de teere en onftercke, en worden maer met een foet tucxken aen-geraeckt. Den konftenaer raeckt het glas fchaers met het tipken van fijnen vin- ger, een filveren kroes flaet hy met een hamer, jnaeropeen klocke, de welckeeenigheponden fwaer weeght,klopt hy alder-fterckts,en met een feergrootenklepel, geruft zijnde van hetperijc- kel van breeclten, om de wilP van de vaftigheyt van de ftofFe. Alfoo is oock den Hemelfchen Vader, nacr
maeten van krachten, Cruycen en quellinghen af- fendende. Met glafe, en broofe menfchkens, (oft D 3 gelijck
|
||||
|
54 HET EERSTE BOECK VAN
geliickmen gemeynelijckfeght,w>#fe-£nW.f ktn->
«/<?ri:ew)handelthyfachter, en goedertierender; Want teere vogheltjens hebben teere beckskens ; met fterckcende mannen van beproefde deught,leeft hy hardter en ftrafFer, Soo dan, men rhoet niet vreefen, datiemant een te groot, oft te fwaere Cruys moght op-geley t worden, aengefien fy aU temaelgelijckelijck komen vem de Vaderlijcke handt Godts. Heere, feyde Staurophila, fbo dickwijls als
ick fiecken befoecke, oft met gequelde fpreecke, fooisdithun dagelijcksgeklagh, enoudtliede- ken,datde handt Godts fwaer is over hun, en dat fy de felve niet lijden konnen. De menfchen, antwoordede Christus, fpreeckenalsmen-. fchen, fy volghen 't oordeel der finnen: tot Godt ( fonder wiens toe-laeten, oft toe-fenden, geen quellingh en komt) en heffen fy hunne ooghen niet op; noch fy en peyfen niet eens, dat de felvc affliche komt van den alder-wijften, goedertie-» renften,ende ghemaetighften Vader. Meynt ghy dan, dat defen Vader door een haeftighe raferny, oft gramfchap beroert zijnde,niet en fiet,verftaet» oft en let, wie dat hy flaet ? hoe veel, hoe fwae- re, oft hoe langhduenghe Cruycen hytoe-fendt? Neen, neen, 't en gaet met hem fbo niet, hy en ftraft niemant met gramfchap, noch hy en ver- fmaedt niemant van de fijne; maer hy aenmerckt rieerfleliick een-yders deught, toetft, ende over- weeghtgelijck rn een weegh-fchaele, defterck- te cnde jbuchten van een-yghelijck in't befon- der. Oock foo heeft hy vander eeuwighey t voor- fien, dat defe oft die katyvigheden, queUinghens «nde droefheden des lachaems aen defen, oft dieafullen nut en profijtighwefe»»ende daer* . om
|
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UYS. ff
omheeft hy feervoorfichtighlijck befloten, dat
dit,oftdat jaer, maendtofte dagh eenighen te- gen-fpoet,oft ongeval foude gefchieden,het welc de faligheyt der ziele fbude vervoorderen: foo dan, mrjne Dochter, enwiltniet vreefen, noch enwiltdochdienVader niet ftraffnoemen, dic door den Propheet u feer foetelijck aldus is ver- trooftende: En wilt niet vreefen,want ick beb u verloft, i&j Ct+j, ende ick heb ugeroefen met uwen naem. Ghy z,ijt mijnen. Alsghy door de waterengaet, foo falick met u zjjn, en de vloeden enJuUen u nkt over-decken: alsghy vr?t vyerfult wandelen,fooenfuUynktverbranden, en de vlammeen falu niet bernen. Want ick hen den Heere uwen Godtt denHeylighenvanlfiael. HET VIII. CAPITTEL.
Hoe dat CHRISTUSons heeft witten te len-
' ne?igheven,dat denwille feemmael Jierck moet wefen tot de Cruys-draeginghe, als hy ghefeyt heeft: Soo-wie wilt komen nae my.
Matth. cap. 16.
CHristus fijn reden ghe-eyfidight heb-
bende, foo heeft Staurophila, door de goedertierentheyt des Heeren wat; ftouter gheworden iijnde, een nieuw vraegh-ftuck voor-geworpen. Maer wat is dat» Heere, feyde fy, dat ghy voor-ftellende aen allc menfchen het Cruys tedraegen, ghefeythebt: Soo- t-ue- «•». *vk my wilt volghen, die verlooghene fijn-felven, eadt kefeopfijnCruys? Gemerckt hetCrujs foonoodt- D 4 faecke-
|
||||
|
f6* HET EERSTE BOECK VAN
faeckelijck is,datmen het felve door geen konftev
ofte vemuftheyt ontvlieden en kan ? Soo dat, oft
de menfchen willen, oft niet en willen, het Cruys
van altemael fchijnt te moete gedraegen worde ?
Dat iswel waer,antwoordede Christus,
ChryM. maer ick en hebbe geen bedwanck aen mijne woorden
crwd&at' wlWen by-voeghen, noch 'ken hebbe niet willenv
Hom.yg, {egghen,oft ghywilt oftnietenivilt,datmoetghylijdeni
att ' maerfoo-tviemyiviltnae-volghen.Ickendoen geen ghe-
zvelt, noch ick en ahvinghe niemant, maer ick maecke een-
yder heer ende meeftervan fijnen iville, ende verftandt,
oft hy, te weten, fijn Cruys ter liefde van my wilt
draeghen, ende ter oorfaecke van dien, {bo fegg*
; ick: Soo-wievanfinismytevolghen: Want gelijck den
ghenen, diegewelt doet,gemeyneltjck eenen afkeer veroor»
faeckt, alfoo, die $ aenhoorders in hunvryen wille ftelt,
trecktfeveelmeerdertot hem: Want een fachtfinnigere-
den is maghtigher, als eene die gewelt doet. Jae bedeno
MemHo. ket wel, STAUROPHiLA,dat ick niet foo tot Cruy*
M»tt/,6ia cen,queUinghen, ofilafien, noch totftraffen, ende fijnen,
en roefe ( dat my het dwinghenfou.de van noode zijn) dan
weltot onuytfprekelyckegoederen: van de welcke de natu»
refoodaenigh is, datfy door haer-felven u lichtelijck kon-
nen aenlocken. Want groot z-ijn mijne vergeldinghen, jae
oock foodaenighe, dat icknitt eens en moet twifffelen, oft
demenfchenfuUen van-felfs daer naer toe komengeloopen.
Wantfoo-wiegout, oftfilvervoor-ftelde,ehbehoefdegeen
gewelttedoen: hoeveeldante meeren is^ergeen geweldt
ie doen in de hemelfche goederen? Ende voorwaer irt byaU
'dien dat de naturederfaecke felver u die niet aen en raedt,
tnde yt en z,y dat ghy van-felfs daer toe loopt, ghy en fuk
nietweerdighwefendie te ontfanghen.
Voorwaer dit is d'eenighe reden, feyde St au-
s.opHiLA,waeromick mylaet voorftaen, dat'er liienoant en is, aen wien, ,waer't faecken by't wel over=
|
|||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRUYS. jj
overwoegh, en bedachte, het ghefelfchap des
Cruys niet behaeghen en foude. Want die u volght, i„ia_ c ^ tn wandelt niet m de duyfiernijfen, maerfal het licht des levens hebben. Ende, feght my doch eens, wat is't dat de menfchen foecken, hetwelck muniette finden en is? Zijnfe eer-oft ftaet-fuchtigh, oft uyt om glorie te verkrijgen ? 'Tis een grooteglorie Eccii.ci3. denHeere<volghen. Soecken fy welluften ende ge- noeghten ? Wettujtigheden zijninu rechter handt eeu- j •wighluck. Een-ygelrjck,antwoordede Christus, enverftaetdat woordt niet. Want daer zijnder Vele ('t ghene te beklaegen is ) die^tghene noch ytarghfie is) dat hardtfe, ende alder-bitterfie jock der 3*^.111. ghrigheyt met veel moeyte en aerbeyds draeghen ivillen, deTemp. tnaer mijn zoet jock,evie licht fack difsimuleren, ofte ontveynfen fy of> hufme fchouders te legghen. Sy hebben lievermetvelefondenonder hetjwaer lafite bepvijcken, ian mijnjotk, het welck hun tot den hemelverheffen kan, te aenveerden.lck beken het,feyde St vurophila, foo doen de fbndaers; maer nochtans lief-heb- bers der godtvruchtigheyt, die maecken hun,foo ick meyne, met een veerdighen moedt bereedt tothet Cruys. Gelooft my, Dochter, feyde Christus, ick Thom.a
hebbe nu vele mmnaeren ofte vryers van.het rijck der ^iefmiu: Hemelen: maerfeerluttel, die het Cruys nae my iviUen chrifti, draeghen. Ick hebber vele, die mijne zoetigheyt ivel begee- "?•x' - fen tefmaken, maerfeer luttel die mijn lijden witten gher itaken. Sy begeerenhun almet my te verblijden, maerfeer tutteldievoormywatbegeerente lijden. Velevolghenmy totbetbrekendesbroots, maer feer lutteltot hetdrincken "Van den kelck des lif^ens. Vele eeren mijne mirakelen, **taerfeer luttel, die de verfmaetheyt des Cruys volghen. Ochhoeluttel, Staurophila» willender acbter my *semiT<l,
&aithdaernochtansnkmanten v,dietQtmynkt enivilt £er5La5' D y hmenl '
|
|||
|
f8 HBT EERSTE BOECK VAN
komen! fy wiUenwelaltemaelmygenkten,, maer nietft»
naevolghen :fy wiUen wel al mede regneeren, maer niet mede Itjden. Sy enz,tjnniet beforght tefoecken, den welc- kenfy nochtans wenfchen te •vinden, willende ghenkte* endeverkrijghen,maemkt volghen. Maer hoe, ende van waer komt dat Heere?-
feydeSTAUROPHiLA:aen wieCHRisTUS,aldus heeft gheantwoordt :Voorwaer Staurophila» het ghefchiet overal, ende van alle kanten,'tge- frov.c.13. ne den wijfen Man feght:.Ee» luy endetraegh menfcb
wilt,endeenwilt nkt: vraeght ghy watdatdat is? Hieron. in £eM traegh menfch wilt heerfchen engebkdemetCttVLis-
* TUS,f»«worChristusw» eenandernkt gheboden worden, hy bemintde croon, maer nkt den firijdt. Hy begeertdekroonfondervechten, de glorie fon- der fweet, ende hetRijckder Hemelen fonder Cruys oft quellinghe. Maer van waer,feyde Staurophila, is in deil
jmenfch defe worftelinghe van den wille, dc welcke wy gevoelenjoft heeft hy miflchien eene wille die wilt, ende een anderen die niet en wilt? Ende van waer is dat monfter, ofte wanfchepfel? oock waerom dat eenfdeels willen,endeander-< Aup.iib. 8. deels, dat niet willen ? De zieleghebkdt, dat de handt
°c haerroere,en.deghewiUigheytisfoogroot, dat hetghebk-, den van hetgehoor-geven nauweltjcks onderfcheyden kan worden. Endez-iele, isde z>kle, maer de handt behoort aerft lichaem.Dez.kle gebkdt, datdezielekt wilt, ende bet is defelve ziele, ende nochtans en doetjy dat nkt. Van waerkomtdefe vremde weder-firtjdinghe in onfe zkle? ende waerom gefchkt dk ? De zkle,ftgh ick,gebkdt, dat fy iet wilt, 7t welck fy nkt en foude gebkden, 'tenwaer faecken datfy het wifde, ende datfyghebiedt, enghefchkt nkt. Dat en is geen vremde weder-ftrijdinghe, ivu,con- 6 Staurophila,antwoordede Christus, maer
|
||||
|
DEHEYR-BAENE DES CR.UYS, ff
cen kranckheyt dtr z,iele, de welcke door haer gewoonte
neder-gedruckt Zijnde, hoe welfy door de waerheyt opge-
heurt wort, nochtans haer-felven geheel ntet ofrechten er%
kan. Ende om datfy dat niet en wilvolkomentltjck, daer-
om engebiedt fy^t oock niet volkomentlijck. Want voof
fooveelghebiedtjy,alsjy wilt, ende voorfooveel enghe-
fchiethetniet,datjygebiedt,alsfydatniet enwilt. Ende
hieromz,ijnderoock gelijck twee willen; want een van
haer en is nietgeheel, en dat d?eene ontbreeckt, heeft d'an-
dere. Alfoo oock fomtijdts, als de eeuwighe vreughden ibid.e.toi
het bovenjte deel der z,ielenvermaeckt,en de tijaelijckc
genuchte het benedenfie deelder z-ielen neder-houdt, foo a
het defelve ziele, de welcke niet met gheheelder-wiUc
dit oftedat begeert, ende daerom wortjy oock door een
Jwaere moeylijckheyt van eengefcheurt,alfoojy uyt krach-
te der waerheyt het een welhoogher fettei, ende nochtant
ttyt kracht haerder ghewoonte'? ander niet en kan ver*>
Werpen.
jae ick felver, Heere, feyde Staurophila»
beproeve dat fbmtijts, dat,als ick wel meeft,ende ernftigh iet goets wille,'k en weet niet hoe licht- veerdelijck ick dat oft verfuyme, oft uytftelle tot op een ander tijdt: foo dat feer felden de daedt *net net goet voor-nemen is over-een-komende. Dit, antwoordede Christus, is de kranckheyt van het menfchelijck gemoedt, 't welck ongefta- digher is, als den Godt der veranderinghen fel- ^er. .Ditisd'onftantvaftigheyt van den wille in hetgoet, het welck hy wel eenighfms begeert, Jftaer nochtans niet kloeckmoedehjck uyt en ^erckt. Ick fegghe dit meer een af beeldtfel van «en wille, als een waerachtighen wille te wefen: ^ant't is foo verre van daendathy krachtelijck *.°udewillen,'tghenehyfchijnt, ende geveynft **ch te willen, dat het beter een niet willen moet gehee*
|
||||
|
60 HET ETER.STE BOECK VAKT
teheeten worden. En hebt ghy niet altemets ge-
en Hercules op een deureghefchildert,ghewa- pent met een kolvcdewelcke hy met beyde fijne handen feer fterckelijck fchijnt te worpen op cen-ygelijckdie hem tegemoet komt, memant nochtans en flaet, jae niemant foetjens aen en raeckt,fchoon hy dat duyfentmael fchijnt te wil- len ? Aen defen lijn t'eenemael gelijck-formigh die flauwe en lauwe menfchen, de welcke altijts wel geerne fouden willen,maer noy t waerachte- Ka3.38, lijck en willen. Den menfch gaet njoor-hy gelijck een fchaduwe. Hy fchijnt te willen reyfen, en hy cn reyft niet: hy doet fijn befte om te wandelen, ende hy en wandelt niet meer,als een gefchildert menfch. Overfulcks, Staurophila, eerft voor al moct ghy m de Heyr-baene des Cruys leeren uwe eerfte forghe te wefen,dat ghy met eenen kloec- ken moedt, ende krachtighen wille begeert naer Aug.1.8. mytekomcn. Wantniet aUeentegaen, maertekomen confefl". tot my, en -k nietdnders dan te wiUengaen; maer te wil- len volkomentlijck, ende uyt*er herten, niet heen ende weer tewenden,endetekeeren den half-ge^uetjienwiUe,wan- neer het op-rijjende deel, met het nedervaUende deel wor- i.Paniip. felt. De Ifaeliten T\\n geprefen,die methaerenge- c-»*• heelen wiUe Godtghefocht nebben,tt\Az daerom hebbe fy hem oock gevonden, aen de welcke hy heeft rufte gege^en door den omganck: Volght hun iiaer, ende doet gelijck defe gedaen hebben. Terftont,{evde Staurophila, heeftmiinez,ie!e Finlin.il S. , n j 1 't} , , J f
hit geioadt te begeeren den wegh uwer rechtveer-
dig-maeckingen,(/e Heyr-haene des CruysAen wegh derfaligheyt. Maer wie fal my geven datickdit krachtelijck, ende volkomentlijck wille ? Sonder wy,antwoordede Cnixlsrvs^enkont ghynietdoeih noch gy enfult geenfins daer toe geraecken,'t efl zytnec
|
|||
|
DE HEYR.-BAENE DE3 CRUY^. Sl
iy met achter*my te gaen: jae oock dat en kont .
ghy niet^t en zy dat ghy van my geholpen wort. Wat is'erdan van noode,dan dat gy achter my getrocken wordt, feggende; Treckt my achter u» cantc». ivyfullenloopen indenreuckmverfalven? Ickbidde u Heere, feyde STAUROPHiLA,laet dit aen my alfo gefchieden •, ende die gefeyt hebt, wanneer ick joanx-jx. Verherven falwejen vander aeraen, danfalick atte dingen trecken tot my-fehen: treckt my oock,treckt my doch» Bem.rerm. fegge ick, achter u, op dat ick magh mijn befie doen tot de deught, den reghel houden des lcvens, ende aen-veerden de leeringhe der manieren. Geeft my doch dat ick aU tijts magh in-treden mve voet-ftappen, ende u volgen aU emme ivaer-henen ghy gaenfult .• ivant fchoon z,ijn u?vt "iveghen,ende fachtmoedigh mve <voet-paden. Treckt my gelijc ongewilligh,op dat gy my gewillig aaae£b treckt de traege, op dat gy haer loopende maect. Treckt my, iegg' ick, ende wy fullen achter u loopen,icknietalleen, maer oockmijne Suftcrs, jonge meyskens,met my: want ick fal mijn bcfte doen, om hun hier toe te brengen, dat fy t'faemc met myhet zoetjock des Cnm draegen willen. Wel-aen, antvvoordede Christus, maer hoe
groot is vvel de hope, die ghy hebt van uvve Su- fters? En hebben fy u niet moedtvvillighlijck Vvederftaen,foo dat fy u,jae oock niet en hebben Vvillen ghefelfchap houden, om hetH. Cruys tc gaen befoecken, en eere te bevvijfen ? vvant hier door zijt gy in defe ongebaente, en doolinge ge- faeckt ^ ende brenght ghy nu defe by, om hun Vvijs te maecken,dat fyaitCruys nieteendagh oft tvvee, maer dagelijcks fouden op hare fchou- dersleggen,endraegen?STAURopHiLA,mcteen vvoordt gefeyt,ghy zijt vcrre gemift, noch iy en follendat nietdoen, jtckhebbe nochunsJ.'cvdc 'fv,
|
||||
|
6l HET EERSTE BOECK VAN
fyjgroot betrauvven, dat fy gehoort hebbendc
allen 't gene dat den Heere tot het hert van fijne dienft-maeghtghefproken heeft,lichtelijck my gelooven fullen. Wel gaet,antvvoordedeCHRis- Tus,ende proeft jvvant ick kennehunne hert- neckighey t, maer evenvvel gaet, ende brengtfe hier,daerentuffchen fal ick den daghvan mor- ghenvervvachten,als-vvanneer lck opde felve ure hiervvederom verfchijnen fal, op dat ghy Voorder in de Heyr-baene des Cruys mooght onder- vvefen endegeleertvvorden.CHkisTUS ditge- feyt hebbende, is haeftehjck uyt d'ooghen van Staurophil a verdvvenen, ende fy vondt haer» felven niet verre van de Hof-ftede. HET IX. CAPITTEL:
'Dat de Minnaers der welhften het
CR UTS vlieden. Vyanden des Cruys Christi.
ThMp.cap.3.
DE Sufters va Staurophila vvaren feer
bedroeft,ende engeruft, niet vvetendc vvat haer moghte overghekomen vve- fen, die nu een geheelen dagh efi nacht vvegh hadde gevveeft. D'een hadde vermoeden datfe gedoolt zqnde, hervvaerts ende dervvaerts langs hetbofchwas fwervende: d'ander feyde, datfe miffchien gram endegheftoortzijnde(om datfe alleen was ghelaeten) t'huyfvvaem foude gekeert z.ijn, om hacr klaghten te doen aen den Vader. Als fy aldus vvaeren fpreeckendc, foo is Stau-
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CR.UYS. cTj
Staurophila op'tonverfiens ingekome, voor- vvaer niet fonder groote vervvonderinghe, ende blijdfchap van hun allen: alvvaer terftont met groote kijvagie ende gefchil onderibcht is, vvaer fyfoolangh gevveeft hadde,vvathaerghebeurt vvas, ende op vvat maniere fy tot de hof-ftede vveder-ghekeert vvas. Maer fy met een blauvv bloemeken dit af-katfende, ende haere vertoe- vinghe, 'k en vveet niet met vvat ontfchul- dingh' verexcuferende, riep haere Sufters aen d'een fijde, ende leyde hun met langhe en bree- de redens uyt,de openbaeringhe Christi, d'al- der-fbetfte t'faemen-fpraeck,ende den uytgeley- den wegh van het eeuwigh leven: ten leften wat al blijdfchappen, wat een groote weelde, en ver- maeck, wat eeren die verkrijghen, de welcke dien wegh neerftelijck fullen door-wandelt heb- ben; oock feyde fy daerenboven, dat fy daerom alleenlijckgekomenwas,op datfyhun,die hae- re Sufters waeren, fbude deelachtigh maken van een foodaenigh groot geluck. Sy hebben hun da- delijck naer hun maniere ende gewoonte begin- nen te ontfchuldighen, feggende dat het felve tooverye, ende geck was, jae eyndelijck hebben *t fy rondt-uyt gefeyt, datfe den voorgeftelden Wegh niet en wilden aenveerden oft in-gaen. Maer Staurophila heefthunin tegendeelge- fineeckt ende ghebeden, datfe ten minften niet Qn fouden weygheren eens tekomenin hetaen- fchijn, en t'faemen-fprake van den feer fchoonen Jonghelinck: dat hy hadde woorden van het eeu- Wigh leven, door-fnydende tot de ziele toe, die denmenfch lichtelijck kan bekeeren, ende van ^en onghewillighe, een ghewillighe maeckcn. Daerenboven noch veel hier, ende daer van ghe- fproken
|
||||
|
64 WST EERSTE BOECK VAN
fproken hebbende, foo beloofden fy ten lefteil
haer gefelfchap te houden, ende dat alleenelijck, oft om te voldoen aenhaere nieuws-gierigheyt, ofte wel om Staurophilam een weynigh ge- ruft te ftellen. Sy zijn dan tot de beftemde pket- fe ghekomen, alwaer Christus terftont in een klaer-blinckende gedaente veropenbaert is^ende met korte woorden de blijdfchappen des hemels heeft uyt-geleyt. Maer hy feyde, dat men tot de felve niet geraecken en konde, dan door hec Cruys: daerom vermaende hyhun,datfe dit een weynigh-tijdts fouden aenveerden, het welck aen hun foude by-brenghen die welluften ende i.corimh. genoeghten, dknochooghe en heefi ghefien, noch oore cap. i. ghehoort, noch in des menfchen herte en z,ijn ghekomen. Noch meer andere dinghen fprack hy van defc materie,alswanneerHiLARiA fubitelijck feyde; ja voorfeker dat is het, 't ghene daer ick niet tc; vergeefs van vermoeden hadde: te weten,dat ick niet dan van fwaerigheyt, ende droeve dinghen hooren en foude: noch, goeden Jonghelinck, ick cn fal foo fot niet zijn, dat ick my van alle wellu- ften ende playfieren van ditlevenfal berooven, om 'k en weet niet wat verwachtinghen van een ander5 ende beter leven; ick en hebbe noyt Cruy* bemint, dan 't ghene dat blinckt op goude oft fil- vcre fchijven, oft het welck myjaerlijcks een rente van eenighe duyfende guldens in de kas brenght. Maer u Cruys, dat langh, ende fwaer is, en falick nimmermeer aenveerden. En wilt ghy dan niet,Dochter, feyde Chris-
tus, met een kort Cruys het eeuwigh redimeren, oft afloften? En wilt ghy niet meteen kleynen aerbeydt het eyndeloos Rijck der Hemelen ver- krijgen?Enbegeerdy voor uwe ziele-faligheyt niet
|
||||
|
DE HEYR.-BAENE PES CRUYS. 6f
frieteenighekorte enkleyne droefhederi telij- den ? Hoe gemeyn en iijii defe veerf kens niet \ Qm v)el-fiant van u lijf, n)erdraeghtghy vyer, enyfer, ovid.lib.f, Jae hongher ende dorfi: enfultghy dan niet wijfir, de Iemi&< En met een meerder forgV gaen lijden ■voor de zAel,
Oj5 datghy dieghefiaegh in gOe ghefontheyt hiel ? . De zkldie doof Godts hant is naerfifn beeltghefihapeTt, Om eeuwelijck in hem haer z,oete vreught te rapen, Daeft fichaem maer en is fioff,fiijck, en andefs niet; Lijdt dan ghewilligh aldat voor #«.•' Ziielghefchiet» Soo dan» Indienghy immers wik uu? faligheytghenieten, En laetgheen pijn oftfmert aen ughemoedt Verdrieten i Want voor wat kleynepijn, is aaer een vfeugt bereyt, Die noytgeen oog* enfagh,nOch noyt en Wicrt verfeyt* Wee! wee!antwoordedeHiLARiA» dit is eert ioamc.s. hardtWoordt,endewie faldat konnendraeghen? Maer noch hardter is het, feyde CriRisTus, te hodren; Gaet vennaledijde in het eeuwigh vyef. 'Tfal al beter Matth.cz/ gaen, hope ick, antwoordede Hilaria , want niet te vergeefs ben ick gedoopt,ende geloove in Godt. 'Ten fal u niet baeten, feyde Christus , warit doodt is het gheloof fonder wercken. Ende is't datghy ^t-i.
eenChriilene^ijt,hoe komt dat ghy vliedt het Crap Christi ? Daer enis gheenen dieriaer vaii CHRisTusfonderCr»yj oftquellinghe. Is^tbyaU Aug.in dien datghy meynt datjegheen vervolginghen en hebt^fio * s* f» hebdy noch niet begonli een Chrifime te Wefen. Sy ant- ^vooraede wederom, een hardte faecke is de droefheyt,ende het Cruys, een pijne;jae, feyde ^hristus, ghy z,ijt een ghemackelijck ende teer 'iieyfken, die riiet ghewoon enzijt icttelijden. ^ilari a anderwerf antwoordende, feyde al- dus: Ick en ben't niet alleen, Heere, maer feer E luttel
|
||||
|
66 HET EERSTE BOECK VAN
luttel hebben de droef heyt konnen verdraegen,'
Tot dewelcke Christus wederom feyde;
Matth.c.io MaeCt. dat ghy een' van die luttel zijt: ivant■ velt
z,t]ndergberoepen,maer weynighe uytverkoren, efi kleyn ishet getal,aenhetwelck denHemelfchenVa- der het Rijck der Hemelen geven fal. HilaRi a by haer woordt blijvende, fong het oude deunt- jen; Tibuii. 1.5. *Ken ben nietfiercgenoegh,'ken kanfoo veelniet draegen,
Eleg. 2. j)m droeven tegben-jpoedt doetfiercke mannenklaegen.
Efi wat kan, oft vermagh ick?de nature heeft my foodanigh gefchapen, wat kan ick dat gebe- teren ? En wilt doch, feyde Christus, de natu- re gheen oneer' aendoen, oft befchuldighen; fy )ieeft ftercke efi vroome voorts-ghebraght. Ver- wint de nature, op dat ghy geweldt doende, den hemel mooght in-nemen. En waerom feght ghy dat ghy niet en kont? feght liever dat ghy niet en wilt: want ovid. 1.2. Alsghy maer verduldigh zijt,
AmZ^' Ishetltchtalwatghylijdt.
Voorwaer ghy kont,ende vermooght het al in
Godt,die u verfterckt. Jae hoe veel kinders, en meyskens, jonghmans en dochters, oude met jonghe en hebben het Cruys niet aenveerdt, alles verlaetende, efi zijn alfoo doorverfcheyde quel- Au":\?• linghen het Rijck der Hemelen in-gegaen ? Hoe
«ap. 11 ] nae enfultghy niet moghen doen, dat defe, en die doen?oft
-vermoghen defe ende dieditdoor haer-fel-ve?t, ende niet door haeren Heer, haeren Godt ? Ick en weet niet, feyde Hil aRi A,wat feggen,
ende my is onbekent, wat hert,ende fterckheydt des gemoedts fy gehadt hebben: dan foo veel als my aengaet, ick ben van fm op alle nianieren het Cruys t'ontvluchten: want fchaers kan ick defe leer-
|
|||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UYS. 6j
leer*f eden verdraegen. Wat dinge ? antwoorde-
deCHRisTus,isdan de faligheyt van ufooghe- haet, dat ghy haren Wegh voorneemt te verwer- pen?IshetCruysaenufoogrouwelijck,dat ooc alleen de reden-kavelingh van het felve u op de vlucht jaeght ? Ick bidd' u overleghtj efi let eens Wat dat den H. Apoftel Andreas, als hy nu foude ghecruyft worden, gedaen heeftj wat hy gefeyt heeft, ende hoe aenghenaem aen hem het Cruys gheWeeft is: want fiende van verre dat hetCrxrjS Bernferm: bercydt was, en is vart aenjicht (ghelijck de menfchelijcke i.des.And. kranckheyt fchijnt te Vereyjfchen) gheenfins verandert, oft bleeck gheworden, (ijn bloedt en ts geenfms vervrofen, fijne hayren en z,ijn niet ofgherejen, noch fijn tonghe en is niet aen de kakm ghekleeft; 'f lichaem en heeft niet ghe- vreeft, noch het ghemoedt en is niet beroert gheweeft, noch het verftandt(gelijck 'tghewoon is) en is niet bejweken: maer uyt d^overvloedigheyt des herten heeft den mont ge- •' Jproken,endedeliefde, dieinhethertebrandede,was door
deftemme ghelijckgloeyende genfters uytfchietende, enfey- de j 0 langh-gewtnfcht Cruys,e#<& nu aen het begeerigh ghemoedt bereydt, gheruft en blijde kome ick tot u, ende ghy van-ghelijcken u verheughende, ontfanghtmy,den difcipelvan dien, die aen u ghehanghen heeft, want ick u «Itijdt bemint hebbe, begheerigh om u fomhelfen. Ick Vraeghe u, feyde HlLARiA, Is 't een menfch die defe "ivoordenjpreeckt, oft een Enghel, oft wel een nieu fchef- fd ? 'Tis, antwoordede Christus, een menfch fee- nemaelaen u ghelijck,ende\die lijdenkan: want dathy kan lijden, blijckt klaerlijck uytfiin lijdenfelverjtwelck, als nu was aenftaende, hyfoo verblijdt is gheweeft. Van Waer dan,feydeH jl ari a,is in den menfch defe nieu- 7t>e blijdfchap, en defe tot noch toe onghehoorde vreught ? *an waer is infoogroote kranckheyt foogroote ftantvaf- tigheyt? Van waer is in dm menfch foodanighgheefteUjck E 2 ver-
|
||||
|
68 HET EERSTE BOECK VAN
'verfiant,Jbodanighe brandende liefde,foodanighfiercge»
raoedt ? Niet <van fijn-felven, antwoordede Chris- lace. t. tus, was in hem defe deught, maer die<volmaeckte ga-
ve was neder-daelende van den Vader der hchten, "van Pfal. 13/. dien, te weten, den welcken groote wonderltjcke dinghen
ajleen doet. ^Twas ■voorwaer den gheeft, die fijne kranck* Rom.c.j. heyt behulffaem was, door den welcken in fijn hert uytge-
fiort wierdt eenfiercke liefde gelijck de doodt,jae dat meer Eccli.c.i4.. is,fierckerdandedoodt. WantdengheefiGodts isboven
honigh zaet,foo dat oock d? alder-bitterfte bitterheyt det doodts,fijne z,oetigheyt niet en kan te bovengaen. Maer ick,feydeHiLARiA,defengheeft niet
hebbende,wat wonder is't dat het my moeylijck en fwaer valt, en dat ick het Cruys haete ? Soe£t hem, antwoordede CHRisTus,met alle neerftig- ' hey t: want diefoeB, die vindt, ende het is feer noo- dighmetdefengheeftbegaeft teworden. Want Rom. «.8. Joo-wie dengeeft Chrifti nietm heeft, defen en isfijne niet.
Ick, feyde Hilari a, en verftae defen geeft niet, den wekken maer dwinght om droef heden , Cruycen, ende quellinghen te foecken. Dat daer nae ftaen die willen, voor my,'ken vinde daer in geenvermaeck oft genoeghte, maer wel't genc datdoodelijck is. Imtners foo veel is'crvan,dat ick daer voort-aen niet meer en wil van hooren. Dit fegghende, heeft fy haer t'faemen op de been begeven, eh is vertroclcen; als-wanneer Chris- tus feyde tot Staurophila : Siet, dat is'tgenc ick uvoorfeyt hadde. Want ickweetwel,hoe lutteldat'erzijndietrachten omhet Cruys optc Matth.c.7. nemen, ende t'aenveerden, om alfoo doorde enghz
foorteintegaen. Eridunckt u niet dat dien jonge- linck goet en deughdelijck was,die met een goet ibid.c.ip. ^ert totmyquam, fcgghendc ;GoedeMeefier,wat
goet moghtick doen, dat ick het eeuwigh Rijck moght hebben ?
|
|||
|
DE HEYk-BAENE DES CS.UYS. 69
■bebben ? Den welcken, als hy gehoort hadde: // '*
datghy ivilt 'volmaeckt z,ijn, foo gaet, verkoopt dat ghy oebt, endegheeft het den aermen, endeghyfult eenenfchat hebben in den hemel, ends komt, volght my; droefwegh- gegaen is ? Soo fwaer, te weten, ende moeylijck is het voor de rijcke, ende lief-hebbers der welluf- ten,het rijckderhemelen integaen. Wat din- gepfeyde STAURoPHiLA,foude mijneSufter dan, om dat fyhet&Kp veronachtfaemt,enverftoo- ten heeft, verdoemt worden? Wat vraegje my, antwoordede CHRisTus,vraegtmijnen Apoftel wat gevoelen hy van die is hebbende. En hebdy hem niet hooren feggen> ende dat met vele trae- nen: Want daer wandelfer vekjvan de welcke ick u Philip.c dickmaels feyde ( maer nufegg' icPt u oock ahveenende ) datfy z,ijn vyandm van^t Cruys Chrifihder welcker eyn- deudeverdoemenijfe: derwelckerGodt isdenbuyck,en haerliederglorie is totfchande, die totaerdfche dingenge- fmtz,ijn. Siet ghy nu wel,waerom fy vyanden zijn des Cruys? Om dat fy,teweten,denvollen toom ghevende aen hunne welluften,vanden buyck hunnen Godt maecken, ende den hemel aend'een zijdeftellende,totaerdfche endever- ganckelijcke dinghen gefint zijn. Soo dan,wat volghthieruyt,dan dathun eynde d'eeuwighe Verdoemenifle efiruine is ? Alfoo voorwaer, die Van een fchepfel fijnen Godt maeckt, en fal noyt den waerachtighen Godt efi Schepper genieten. |
|||||||
|
E 3 HET
|
|||||||
|
79 HET EER.STE BOECK VAN
|
|||||
|
HET X. CAPITTEL.
T>at de Eer-gierighe het CR UTS ver-
fmaeden, Het wqordt des C ruys is aen de gene die
verloren gaen een dwaesheyc.
l.Corinth.caf. i.
STaurophila door defe redens verflagen
Z,ijnde, was feerdiepelijck verfuchtende, ende haer keerende tot haer andereSufter, feyde aldus; kk bidde u, Honoraria, dat ghy defe vluchtige niet en wilt naer-volgen, de welcke niet foo yan het Cruys, als wel van Je* $us, ende diefvolgens van de eeuwighe faligheyt afgeweken is. Wel-aennu,peyft qmd'eerbaer- heyt van uwen edeldom, ende aenveert het Cruys kloeckmoedelijck,ppdatghyin d'eeuwighe ta» bernakelen, tot de welcke het Cruys is leydende, mooght ontfanghen worden.Maer fy op-geblae^ fen van hooghmoedt ende hooveerdigheyt; fal ick, feyde fy, die van edele afcompfte ben, op mijne fchouders nemen dien eerloofen ftock, de lijf-ftraffe der flaven,dien doodelikken boom, dien onedelen balck,ende dat pngeluckigh hout? eic«ro pro J)en naemfehe des Cruys (feght den Vader der wel" • * ' fprekentheyt )enzy niet alleen van het lichaem van Je korghers van Roomen, maer oock iian degepeyfen, oo-
ghen, ende ooren. Want niet atteen de uytkomfie, ende lij- dinge %>an atte defefaeckenjnaer oock den aerdt,verwach- tinghe, ende ten lefien het gtwagh feher is omv<:erdigh een horghervan Roomen, ende een -vryenmenfeh. Waer-r §m dan fal ick het hoat des Cruys, gelijck een |
|||||
|
DE HEYR-BATSNE DES C R.UYS. Jl
fcoftelijck hals-gieraet oft juweel konnen dragen, daer ick wel weet dat Cacilia aen Oclavius ver- Minutius weten heeft het droef hout der Cruycen ? Apoioget, Watgaetu over Sufterlenhoe fpreeckt ghy
foo?feydeSTAUROPHiLA,oftwat brenght ghy te vergeefs voor den dagh dewoordender Hey- denen ? al oft ghy niet en wift het \\ox\t des Cruys ^fta s. An- uyt de litmaeten des Heeren fijn fraeyigheyt ontfanghen te hebben. Noch het Cruys en is geen eerloofen ftock,noch doodelijcken boom, maer uytgele- fen uyt alle boomen: Een alder-beften boom, die heeft vermoght te raecken venmtius HetChristi eellichaem,aenwiehy wilde fmaecken Kym. Voor ons de bitter doodt, door^t -wetck hy triumphant, . Onsallenheeftverhft,vandimhelfchenbrant. ' Wat? Noemt ghy een rampfalighen boom, den welcken waerachtighlijck is Geluckigh boven al, atn wie voor onfe fonde, Den loffkr van ons quael, denprijs des verelts honghe ? Ghy noemt het hout ongeluckigh met Seneca seneci ende Livius, van het welck ghy beter met SybiUa £$!*"£ behoordetefegghen; SybiIIa Geluckigh, edelhout,waer aen dat eertijts hingh apudso-
Den Sone Godts, die ons bejiiert, en alle dingh. lib^ c.t.
Ende met onfe Moeder de H. Kerck }
Zoctfte nagels, zoetfte hout, venantius
Waer op dat men feker bout: -m Hyrn,
Gtfonderflaet een %,oet ghewicht, *""
Voor wie dat de helle Jwicht.
Het hout des Cruys heeft aen de vyanden fchij- ften lafteringhenweerdighte -wefen ;maer aende i.corinrfu ghene diebehoudenworden, dat isaen ons, «Vwoordt "f'1" ^«Cruys dekrachtGodts. Maerwat beroemt,oft PPft ghy op uwen Edeldom? ghemerckt den hooghften Edeldom is (gelijck de H.dgatha ge- £4 fcyt
|
|||
|
72 HET EERSTE B0ECK VAN
fey t heeft, in de welcke de flavernye, oft dienft
Christi voorgoetgekent wort. Defe H. Ma*
ghet van Edelen ftam, ende vermaert geflachte
gheboren,wiertvaneeneerloofen trawant met
grooteblijdfchap naerden kercker gefleept, eri
haert'eenemael verheughende, feyde aldus: Ick
^rcvijr. bcneen dienft-maeght Christi, daerom toane ick my
^0™-'" eenjlavinne te ivejen. Want veel koftdtjcker ende iveerdi-
gher is deCbriftene ootmoedigheyt, ende Jlavernye, als de
rijckdommen, ende hooveerdigheyt der Koninghen. Ende
voorfeker 't ftaet u toe wel te overlegghen, ende
te letten wie ghy dient, Godt, oft den duyvel,de
toitn.c.s. deught, oft de fonde. Want die fonde doet, is den
knecht der fonde. Ende wie is'er die niet en (on-
Iac c. 3. dight ? Voorwaer wy mtfdoen altemael in i>ele din-,
ghen. Overfulcks, al en waer't maer om die reden
alleen, foo en foudemen het Cruys niet behoo*
itS naniei ren te vlieden. Want eertijdts de vluchtighe fla-r
Ha'°™!e ven, oft anderfins de mifdaedighe,als hun de ver*
chri/ii' diende boete oft lijfyftraffe vergeven wierdt, foo
bufsfndo- droeghen fy tot teecken van fchande op hunne
fii impref- kleederen een Cruys, 't welck daer op genaeyt,oft
&?•*•«>{• gefchildert wiert, waervanfy Cruys~draegers ge^
naemt wierden. Waerom dan en draegtghy net
tijdelijck Cruys niet,die dickmaels het eeuwigh
verdienthebt,is'tfaeckendatvoorhet tijdelijck
het eeuwigh U vergeven wort ?
Ghy Staurqphila, antwoordede Honor a-
ria, zijt een moeylijcke klappeye j maer ghy en fult het my niet doen ghelooven, oft lichtelijck iet wijs maecken. Zijt ghy ghelijck'tu belicfts een draegherfe des Cruys, een difcipelinne des Cruyt^cn foo voartsjvoor rnijn paert,'k en fai defe fchande nayt aennernen. Dit gefeyt hebbende, i$ met eenen geheel dertel op het Cruys gefprongen |
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUVS» J$
<kt daer teghen d'aerde lagh, 'tfelve met vele
fchimpen, fcheldingen ende verwijtenlafteren- de; ]ae't gene noch 't erghfte van alien was,'t fel» Ve oockdickmaelsbefpouwende. Maer Christus vergetende het ongelijck»
ende ghedachtigh zijnde fijne goetheyt,en berm- hertigheyt,heeftfe allebeyde aenghefproken in defer voeghen: tftfaeckendat ghylieden verfiaet het Leo Serm. myficrie v^n degroote bermhertigheyt Godts, ende is't by- fu'r^^e" fildien datghylieden bemerckt hetghene dat ick,deneeni- ghengheboren Sone Godts, voor de welvaert ende falig- heytvanhetmenfchelijckgeflachtgedaen hebbe, foobid ick u doch, dat ghevoelen ty in u, het welck inmj Phiiip. CHluSTojESUjTWTtt vernederinghe,ende ootmoedig- ca?-"" heyt vangeen rijcke verfmaedt, noch vdhgheen edeleghe- fchaemt en moet worde. Want gheen menfchelijcken voor- fpoedt oft gheluck, en kan totfulcken hoogheyt verheven "worden, dat hy hemfoude moeten fchaemen over heigene, dat ick in de gedaente Godts, Godt blijvende, voorgein fchandegerekent en hebbe. En wat ftoft of poft ghy vanEdeldom,ghemercktickben den Koningh der Koninghen, endc den Heer der Heeren, die nochtans daeromhet Cr\\y sverkorenhebbe,opdat Leo Serm. inhetfelve de geheele vyantfchap, en tegenfirijdt vande <"deP* • duyvelfche Heerfchappye foude te niet gedaen, ende ver- flettertworden,endevandeverheffingheder hooveerdig- heyt, de verwmnende ootmoedigheyt triumpheren Jouae; lck hebbe mijn fchouders onderworpen aen het Cn^,endeickhebdatten aenfien van alde we. relt gedraeghen, om alfoo een exempel te geven aen mijne naer-volghers. Wat dinghe ? Voor- waer dit is geweeft een groote vertooninghe ! maer AuRuft. x-omtdefe te aenfcbouwen de Goddelijckheyti een groote ^"oa'"7' 'eeringhe van fchande. De Godtvruchtigheyt ? een groote wfihertninghevan^tgeloof. Wederom,MV datje aen- |
||||
|
74 HET EERSTE BOECK VAN
fien wort van de goddeloofheyt,fyfeet den Koningh, voot
de roede des Rijcks, het hout draegen van fijne lijf-ftraffe. Jsyt byaldien datfe aenfchomvt wordt -van de godtvruch- tigheyt,fy fiet den Koningh draegende het hout, om fejn~ felven <vafl te maecken, het ivelck hy foude printen in de •voar-hoofden der Koninghen; in dat was hy 'verfmaede- Isjck aen de ooghen der boofe, i» ytwelck hun fouden beroe- men de berten der Heyligen.Aen wie dan fal hier naer onverdraegelijck wefen, het welc den Koningh derglorien aen fich-felven voor gheenfchande gerekent en heeft ? En is het niet een geheel on- verdraegelijcke dwaesheyt, dat alwaer de Maje* fteyt haer-felven heeft te buyten gegaen,efi ver- nedert, aldaer een wormken op-geblafen wordt, ende fich verhooveerdight ? Sy hoorden dit beyde t'faemen,maer nochtans
metongelijcke uytkomfte : want Honoraria doordefe woorden gheftoort zijnde,is met een froote indignatie, oft verontweerdinge vertroc-
en;maer Staurophila inwendelijckgerae<5fc zijnde,en wift geen ontfchuldinge byte brengen als de menfchelijcke kranckheyt, efi fchijnbaere fchande. Wantwie is'er Heer, feyde fy, die van grooten huyfe, en edele afcomfte is, die tot fbot van andere wilt gehouden worden ? Wat din- ghe? feydeCHRiSTtrs, en hebdy niet gehoort, hoedntDavidom d'oeffeninghe van godvruch- tigheydt befoot is geweeft van Michol? En wat 2.Rej;.c.6. heeft hygefeyt? Ickfalfplen, feydehy, ende ver- worpender wordm, dan ickgeweejt hebh', ende ickfaloot- * B--nard woedigh ivefen in 7mjne ooghen.*Dit, o Dochter, is een tpifi. $7. goetfeebdooSt welckMicnoi, rvergramt,endeGodt -ver- heught wort. Een goet fpel, het welck aende m.nfchen fchijnt een fpottelijck •vertoogh te wefen, maer aen d?En- zhdm een alder-fchoonfte (choufpel js vertooncndi.. Een |
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. ff
goetfpel, fegh ick, waer door mijne cYiznnzrs gemaeckt
^ordenfpotderrijcke, ende verfmaetheyt der hooveerdi- ghe.Want voorwaer watfchtjnenfy anders aen de werelt- ^che menfchen te doen, als te fpelen, gemerckt, 't ghenefy m defe werelt begetren, defe in tegendeel ■vlieden, en datfy TJlieden, defe in tegendeelwenfchen ? Dit is een fraey exempel,feyde Staurophila,
tnaer van den ouden tijdt, enick geloove dat'er hedenfdaeghs meer te vinden zijn die Michol ge- Hjcken, als DavidSTis foo, antwoordede Chris- Tus,maerevenwel aende naevolgende eeuwen enhebben oock geen doorluchtighe perfoonen ontbroken, de welcke feer treffelijckeghetuy- fheniffe van de verachtinghe hun-felfs gegeven
ebben, Ick fal u maer een verhaelen van een Koningh, het welck te verwonderen, ende naer tevolghen is. Alsop een fekeren tijdt denKo- Eaired.ia ningh van Enghelandt Eduardus fich was houdende EdufrdT' inhet paleys ontrent dekerckvan S. Fieters, foo is'ereenfekermanghekomen, gheboren vanlr- landt, berooft van den dienft vanbeyde fijnvoe- ten.Want al de fenuen in de knie.-fcnijven in-een getrocken z,ijnde,hadde de fchinckels tot de ach- terfte deelen toe van'tlichaem omgedraeyt, de hielen waeren vaft achter aen fijne billen,ende teenen in 't vleefch van de voeten gegroeyt zijn- de, hadden van fijnelendenen af tot beneden toe hetgeheel lichaem verdraeyt, endein een ghe- krompen; met uytgeftreckte handen naer d'aer- de, ende daer twee fchabellekens ondergheftelt 2.ijnde,fookroophy vqorts,ende fwaer aenfijn- felven, moefte alfoo allefijne leden achterhem trecken. Defen fiende den kamerlinck van den Koningh, heeft tot hem gefeyt; Hugoline, en fult ghy my dan niet eens aenuen? noch mijns ontfer- men.
|
||||
|
j6 HET EERSTE BOECK VAK
men, noch en fal u niet eens bewegen mijnc fbo
groote fmerte, ende ellende ? Ende hy antwoor- dede,wat wilt ghy dat ick doen ? Tot wie weder-r om den aermen; fefmael heb ick al kruypend^ ( gelijck ghy fiet) de Kercke der Apoftelen be- focht,ende tot noch toe en ben ick niet weerdigh mijne ghefontheyt te verwerven : de welcke nochtans den Prince der Apoftelen my niet ghe- weygert,maer alleenli}ck wit uytgeftelt heeft; willende in dat mirakel tot medegefelle hebben den Koningh Eduardum, den welcken hy weet dat hem in alles feer toe-gedaen is. Want hy heeft my felver belaft tot den Koningh te gacn, op dat hymy, op-geheftzijnde opfijn Heylighen rug- ghe, foude draegen tot fij ne Kercke, de welcke aldernaeft het paleys is,tnet voorwaerde,dat ick» foo hy dat fal gedaen hebben, fal wederom krij- gendevolle ghefbntheyt van mijne leden. Soo haeft dit aen den Koningh gefeyt wiert, foo danckte hy Godt - almaghtigh, efi den fiecken terftontgeroepenzijnde, is gekomen. Maerden tten.c.4.9. Koningh,gelijck dien gec&:cli)cken ftercken efel, liggende tujjchen de talen,heeftJijnefchouder onder-gefielt om te draghen. Ende fiet! den aermen vol van vuy- ligheden,honck aende fchouderen van foo groo- ten Prince, ende met vuyle befinuyfterde han- denende annenvolfchabben, omhelfde hy dien Koninghlijcken hals enborfte. Daerentuflchen waerendcr van d'omftaenders eenighe die hier mcdc lachten,andere feyden,dat den Koning van den aermen befpot en bedrogen was, andere oor- deelden d'eenvoudigheyt van den rechtveerdi- ghen dwaesheyt tewefen. Soo dan,als denKo- ningh een weynigh was voort gegaen, foo wier- den de opgeknoopte fenue uytgereckt, de been- deren
|
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRtJYS. JJ
deren vochtigh gemaeckt, het doof vleefch ver- warmt, de teenen zijn uyt het vleefch te voor- fchijn gekomen, ende de beenen wierden van de billen ontbonden. Den aermen man fpande fijne beenen uyt, de knie-fchij ve haer nu gemackelijc buygende, ende het Koninghlijck kleedt wierdt door den af-loopenden etter ende bloedt meer ver§iert als befmet. Al de werelt riep, dat het nu genoegh was, dat den lammen genefen was, cn dat het pack,envuyligheytder fweerenmoefte afgeleyt worden. MaerdenKonmgh ghedach- tigh zijnde het gebodt dat hy ontfangen haddc, isdenbedriegelijckenfang derMerminnen met geftopte ooren voor-by gegaen: ende de kerck mgegaen zijnde, foo! eeft hy d'offtrande, die hy gebroght hadde, aen Godt ende S. Pieter overgcr levert, ende hem gefont laeten gaen. Wat duncl u Staurophila vandefen Koningh? Ick prijTe, feyde Staurophila , d'ootmoe-
digheyt, ende oeffeninghe der vernederinghe; ickweet nochtanswel, datde wereltfche men- fchen dat fottigheyt cn dwaesheyt fouden ach- te tewefen.MaerCHRisTus haer antwoordende, beeft gefeyt: Dat het foo is, heeft mijnenApo- ftel oock duydelijck te kennen ghegeven: Want ».&»«*. hetwoordt desQ,x\xv%is aende ghene die "verloren <raen Ci?'J- dwaesheyt. Maer de goddelijcke onwijsheytis wijjer al$ de menjchen: ende daerom,w«£ vele wijfe, niet veie iwaghtighe,niet vele edele na den vkefche,zx\ z,i jn verko- ren omhetmyfteriedes Cruys te prediken -,maer ^r^n die dwaes &ijn 'voor de werelt, die heeft Godt verkoren,op- v- **% dat hy de wijfe befchaemenfoude: ende d?onedtle dts we- rtlts, en de verfmaedde heeft Godt verknren, opdat hyde ftercke befchaernen feude. Daerom, StAUROphila, e» wilt doch om de befpottingb.cn, oft om het fchjKl-
|
||||
|
78 HET EER.STE BOECK VAN
fchimpen der wereltfche menfchen deCruys-drae-
ginghewxtl verlaeten; want feker 'tisde meeftc
wijsheyt, ter eeren Godts voor fot te willen ghe-
houden worden, ende met den Apoftel te feg-
t.Corinth. ghen: Wy z,ijn dwaes om Christus wille, ende Wy
ibfd+v. 10. ^P een t°onfil gheworden der Werelt, der Enghelen, ende
*Amb_of. dtrmenfche*MoysesenheeftgeenKoninghwillenz.ijn,
&epfft."o. als hy konde, maer oordeelde dat defebandevanCBKis-
a_ Sabin. tu s* aen defchattm van i^Egypten moeften voor-geftelt
worden; Maer met de maght te vlieden,foo is hy magh-
tigher geworden. Doet oockalfeo, verfmaedt alkn ytgene
datwerelfchis, ende tracht den fpot, oft fchande van^t
•Tertui. Jn l'j^en ons Heereteftellen voor alle rijckdommen.* Dat nu
Apoiog. de fpotters mijne Cruys - draeghers belachen* de
cip.is. welcke de Heydenen felfs pkghten te noemen
Cruys-Priefters: Want den tijdt fal komen, dat fy
deie uwe wijfe.dwaesheyt prijfen,ende te laet
hunne eyghen veroordeelen ende verdoemen
fullen. Endevoorwaer niet fbnder reden; want
als in den uytterften dagh des oordeels de fon-
daers fullen fien de glorie der rechtveerdighej
Sap.cap./. Soofullenfy verbaeft worden met een grouwelijcke ver-
baeftheyt, ende fy Jullen hunlieden verwonderen vande
onverfienelijcke vertooninghe der onverwacbter faligheyt)
feggende by hun-felven, berouw hebbende, ende vanbe-
nautheyt haers geefts fuchtende: dit z,tjnfet die wyfom-
tijts infpot hebbengehadi, ende mgelijckeniffe der lachte-
ringe.Wy onverftandige hielden hun leven voor uytfmnigb
. ende hun eynde voor eenfchande ;fiet hoe z,ijnfe nu verhe-
ven onder de kinderen Godts, ende hun erfdeel ondtr ds
Heylighen.
|
||||
|
HET
|
||||
|
!DE HEYR-BAENE DES CRUYS. J$
HET XI. CAPITTEL.
^Dat defondaers van den 1)uyvel eengrootet
Cruys op-geleyt ivort. Veelzijnde geelTelenderfondaers.
Pfal. 31. STaurophila en konde niet lichtclijck
vergeten de vlucht van haer Sufters, de welcke haer geduerigh te vooren quam. Waerom fy Christum aldus heeft aen- gefproken: Heere, op dat ick fwijghe van het toekomende leven, foo is nochtans mijn hert be- geerigh, om te wete, oft die vluchtighe,ten min- ften in dit leven,fullen fonder Cruys wefen. Want daerom hebben fy hun vertrocken, op dat fy in eeren.efi welluften fouden moghen leven fonder het minfte Cruys, oft quellinghe. Geenfins, antwoordede Christus, enfullen
fy hier vry wefen: Want die door^tCruys weygert ^™11}:^ naemy tekomen,dtenfal betCrilJS altijt volghen.*Nocb ReiiK.c.to. daer en is niemant fervelijck,die niet en is droevelijck. *Eu"?u!- Want ghelijckerwijs het ftervenaen alle men- «r.mTuf- fchen ghemeyn is, alfooisoock hetlijden, ende cul-3- gelijckyderdooden frjn graffheeft, alfoo heeft yder levenden GyxCruysi als den menfch fterft, • foo wort het Cruys voor hem ghedraeghen, maer : als hy gheboren wort, foo wort hetn dat opghe- leyt, om te draeghen. Want een groote bekommer- Ecsji.e.+a nijje is^er voor alle menfchen gefchapen, ende een fvaer jock voor alle de kinderen van Adam, van den dagh des uytganghs van haers moeders lichaem, tot op den dagh dat fy m d^aerde hegraven vvorden, die ons aller moeder is, Ick
|
|||||
|
^.
|
|||||
|
8o het eerste boeck vah
|
|||
|
DE HEYJl-BAENE I>ES CRUYS. tl
Ickbiddeu,6miineSTAUR0PHiLA,eribedriegbt doch u-felven niet, noch en wilt niet dooler? |
|||||||||
|
Wantdaerz.ijnveletende feenemael -verfebeyde dorjaeer
|
Hom.67.
|
||||||||
|
ken zran Cruycen,«0c£ daer en kangeenfins.iemantghe- adAn
"Vondenwordenvry van droefheyt, en queUinghe. Wffi* gelijckerWys iemant die te fchepe vaert noodtjaeckelijc? *net<veleferijckelenftriidenende worftelen moet: foococ' diedit leven Ieefi,en kan niet Wefen, ofthy moet alttjts >»rtCruycen>e« quellinghen gheoeffent Worden. Wai* aUe menfcben, van watftaet oft conditiejy oock z,ijn,heb~ ben verfcheyde ooorfaecken van Cruycen, defen vanfif- huyjvrauw, dien van fijn fime, dejen van fijn knechh diett Vanfijn vrient, den eenen vanfijn vyandt,den ande- Ten van fijn ghebueren, femmighe door^t verlies van goederen. lae wie van al den menfch en heefigeen duyfent reden °vid ■'_ *'
Van queIIingh,Ct\xys,enforgh,en ander droevigheden? Amor." Maer,{cyde STAUROPHlLA,<& wereltfchemenfche Tho , hebben veeiderhande ghenoeghten, tndevolghen hunncn xemp. t.3. tyghen WiUe, ende daerom en achten, noch en ghevoelen fy *?.' m,K- *«» Iijden ende Cruycen niet veel. Ghenomen dat hetjoo *s, antwoordede CHRiSTUSjeriie datjy alhebben dat i>m hert luft, ende begeerf, hoe langW meyndyfal dat due* *en ? Siet gelijck eenen roock fuUen fy voor-by-gaen aUe Pfal. 6%; dve op defe weYeldt rijck, ende weeldigh z,ijn, ende dan eh fuUenfy hunnevoortedengenoeghten niet meerghedmcken. Afaer oock nu terwijlejy noch leven; en ruftenfy in hunne ghenoeghten niet fonder eenighe bitterheyt, verdriet, ende vreefe. Ende dickwijh krjjghenjy naermaels groot lijden "Van hetfelve, daerfy hun te vooren inpleghen te verblij- den. Om datfy de genoeghten defer wtrelt te feer onghe* fchkktehjck volghen,foo gefchiet het rechtveerdelijck, dat fy diefonder hjden,fivaerigheyt, oft befchaemthtyt niet en 'volbrenghen. * Want Godt heeft htt ghsboden,ende het " Au?• I. r. • inder waerheyt oockjio, dat alle onghtregelde ajfeclien, ca'p. ix; F eh~
|
|||||||||
|
$2 HET EER.STE BOECK VAN
mgenegenthedenhaer-felven toieenftraffe z,ijn. Noch-
tans,feyde STAUROPHiLA,men fiet Keyfers,Ko-
ninghen, ende Princen,ende die over andere het
opperfte ghebied hebben,ende aen welcker wil-
le niemant en dert tegenftaen, dat fy niet, oft im-
mers feer weynigh deelachtigh van httCruys zijn.
Defe,antWoordedeCHRiSTUs,en wordengeen-
chryfbft. fins uyt-genomen: Want een Koningk en leeft niet
airop. "verre vanhet Cruys, ofteforghen, maer leeft eenkven
Antioch. volvan queUinghen, forghen, ende benautheden. Noch en
befiet doch niet het hooft-cieraedt, maer den ftorm van
forghvuldtgheden, ende anghften, ivaer door aenhen de
kroonverkregcnwort: noch en aenfchout niet het purpert
maer de z,iek, de welcke door het purper felver meer be-
fmeurt ivort. De kroon en omcingeltfoo het hooft niet, als
welde forghvuldigheden, en anghften de zjtele. Noch ett
let niet op de menighvuldigheyt der Jwaerigheden, ende
vreefen. Want daer en kangeen befonder huys ghevonden
■wordenfoo vol anghften, enforghen, aljfer wel daghelijcx
aen het Koninghtyck Paleys te verwachtenftaen. Daei"
en onbreken oock geen Cruycen, foo ick fien, fey-
Staurophila, aen die, byde welcke fy wel het
minfte fchijnentewefen. wat fal ick fegghen?
iob.cap.7. Staurophila , antwoordede Christus, eene»
ftrijdt, ende een gheduerighe tentatie, u des men*
Profp ;r, fchen leven op der aerden-.endea^overvloedigheyt oft rijck-
domgeeftgemeynelijck foo welftojfvanfonden, aWtghe-
breck oft aermoede,gemerckt den aermen oft haeftelijck
uytvalt tot klaghten, oft den rifcken opgeblafen wort to(
hooveerdigheyt.sZn van beyde fijden ftaet een groot
Auguft. Cruys te verwachten. Wee dcn voorfpoedt des werelts
feflT.c. 18. eens,ende anderwtrffoo vande vreefedes tegenfpoedtst
alsvan de verderffeniffe des bltjdfchaps! weedct tegen'
fpoedt des werelts cens, ende anderwerf, ende tcn dtrden'
mak van de begeerte des voorfpoedts. Ende aljoo dtn ttger,'
fpoedt
|
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRVYS. S%
fpoedt in haer-felven een hardt dingh ist, m wy daer voor
Vreefen onfe patientie te verliefen, enisder menfchen Irnen niet eenenfirijdt op der aerden ? eenen firijdt fonder eenigh befiant, oft rufie ? Ick beken het Heere, feyde StaurOFhila,
dat in defe tentatie vele, ende fwaere vallen zijnj ttiaer de fondaers en achteh dat geen Cruys te wc-> fen, maer een feer bhjdejende aenghenaeme be« fcigheyt ende bekommeringhe. 'Tis waer5 ant- woordede Chs.istus> fy oordeelen riufoo welj ftiaef fonder twijffel fullen fy al anders ih't ander leven fpreken. En is dit niet de ftemrrie der fon« daeren ; Wy z,tjn moedegheworden in den wegh def hoof-, sap. ap.f, heden, ende der i)erderffeniffen, ende wy hebben fwaere ^veghen gewandelt,maer dnn weghdes Heeren en hebben ivy niet geWeten ? * Mijn jock is z,6ei, ende ?nijnen lafi *Matf;, £, «• licht : En al die hem op - nemen vmderin. ruft aen hunne zielen. Maer het pack derfon- den, is gelijck een talent loots, het welck gelijck %izHt.t.$ een fwaer laft op hun befwaert wort. Daerenbo- Ven dienen defe de vremdegoden nacht ende dagh, die hun rerem, geenruft engeven.* Watit watdafer o-hefondight wort;c- «6. ^at quade werckendafer nachtendedaghghedaenwor- *Hi«°n- defix,ishetghebodt der duyvelm, die noyt rufi en geven, lerem.' +naerfiokmghcduerigh-aenom heteenmifdaet opbetan- der te doen, ende alfoo een hoop van fonden te maecken. Ende fiet hoe fraey die pijnehjcke vennoeyt- heytder fondert indien alderfterckften Sampfmn±iltx>(& af-gemaeltis.Want hy verwonnen xijnde door- deftreelinghenvan fijne huyfvrauwc, endefijrj Wrafgefchorenzijnde, wort dcPhylifiijnen go ^vert,gheblintjin den kercker gheworpen,ende a^s een efel aenden meulcri gefpannen. Het is ^oodtfaeckelijck dat hy foo vaert, foo wie aert Dalila, dat is, aen fijnvleefch te feer ftreelende, F 2 fjch.
|
||||
|
$4 MEt EERSTE BOECI^ VAtf
iich-felven aen de begeerte, ende luil van het fel*
ve ten onder geeft. Want defen wort van haer
berooft van de geeftelijcke fterckte, ende aen
iijne vyandeft, wereldt, vleefch, ende duyvel tot
een toekomeiide flave over-gelevert. Want wat
enlijdt ende verdraeght hy van defe ftraffe,ende
wreede heeren niet ? Hy wort van het licht des
verftandts berooft, ende gelijck een beeft be-
Paui.Epift. dwongendenefelsmeuleftte draeyen. Ovcrleght
4. ever, eens njpeltjck foodaenigh kvent en de geheele ghedaente
vaneenmaelendedierfalutevoore» komen. Wantgelijc-
kerwtjs aen dit dier d?ooghen des lichaems met laken,alfoo
aen den menfch door de vuyligheden vart fijn leven d'oo-
ghen des verfiandts bedeckt z,ijnde, ivort doorde doolin-
ghenfijnder finnen ellendelijck van een moeylqcke maght
der krijghs-lieden ge lijck rondtom d?onnveghen en meti-
lensgedraeyt.Hyftaetinden wegh der fonden, de voeten
gebonden z,tjnde metde banden van fijne begeerlijckheden,
en hy isfijn-felven eenen kerckert omringhelt met de dtiy-
jlernijfenfijnder doolinghe, ende geronmn door de vuylig-
heden vanfijn confcientie: hy Itjdt infijn-felven deri kerc-
• ker van den handt-meulen, den Jieen fijns herteri deor dt
hertneckigheyt der boosheyt verherdt z,tjnde, draeyt hj>
gelyck eenen metilen: maeckende voorfijne vyanden meel
van de bedorven vrucht fijnder zAele. Och wat eert
groote ftraffe van vermoeytheydt brenght aen
den menfch by dien handt-meulen ! hoe wel
metrecht rpept denHeere door denPropheetj
Ifas. cap. 1. Houdt op van quaedt te doen \
Ende voorwaer wat moeylijckewegen wan-
Pfii. 3+. delen de fondaers! Want hunne tveghen zJjn duy
c°j!sap. fiermffen,endeflibberachtigh, fyen weten nietwaef
vcrf.7. fy vallen. Ende ick bidde u doch, overleght eens
hoeindie weghenmet flijck befmetworden dc
gulfighe, hoe met fteenen ghequctft. wordefl
dfi
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CR.UYS. S^T
de gierighe,hoe door de hooghde vermoey t wor-
dend'cer-fuchtighe, hoe door de diftelen ende doornen bebloeyt worden de grammoedighe, hoe door de duyfterniffen verblindt worden de haet-nijdighe, hoe door de menighte ghepraemt ■^orden de pluym - ftrijckers , ende hoe door d'oneffentheyt, ende hardtigheyt wederhouden \vorden deluyaerden,endetraeghe; eyndelijck Volkomen hederjfenijfe, en onfaligheyt u in hare tveghen. p/y,,,; Ick fien feer oogh-fchijnelijck, feyde Stauro- *hila, dat de fondaers niet een alleen, maer wel Vele Cruycen t'faemen hebben : maer nochtans fchijnen fy feer geruft, en fonder forgh te leven» gheheel gheruft van de aenftaende perijckelen. Ghy hebt waerachtelijck gefproken, antwoor- dede CHRisTus,da£ fy fchijnen een geruft leven te leyden: want het fchijnt wel, maer 't en is foo aiet,oock fchijn verfchilt veel van zijn. Want <le confcientie der mifdaeden quelt hun ende dien gheduerigh-knagenden worrri en geefthun ttoyt rufte. 'Tis,feyde Staurophila, een groo^ tepijn, een ongerufte confcientie, die hetghe- ^noedt altijts ende fonder ophouden fmertende pijnight. 'Tis gelijck ghy feght, antwoordede Christus; Want onder aUe de quellinghen van de Au<;.in "tenfchclijcke iXele, enis geen meerder queuinge, dande P&1-+X» confcientie dtr mifdaeden. Want indien daergeen wonde «» is, en het hinnenfte van den menfch ('? welck de ccn- Jcientie ghenaemt wort) gefont is, oj> ivat flaetfe hy eldert ytteUingenfal lijden, dat hy naer diefijnen toervlucht neme» endedaerfalbyGodtvinden.Maer indien daer gemrujl tn is om d^overvloedigheyt der hoosheden, vant oock daer *» is Godt niet: •watfal den menfch gaen maken ? tvaer- "J-nenfal hyfijnen toevlucht nemen, als hy fal hegmnen U fyden tegenfyoet, endi yttellinghen? Hyfal vlttchtm van '* F 3 flap
|
||||
|
86 HET EERSTE BOECK VAN
plat landt, naer de fiede, van de marckt i> huyfwacrts,
varft huys naer de kamer, en de quellinghe fal hem vol-
ghen. Maer nu uytfijn kamerfoo en heeft hy niet waer-
penen vluchten, 'ten zy inwendigh tot fijn bedde. Maer
jndien daer een qproer U, den roock deS hoosheyts, en de
vlamme derfonde,foo en kan hy daer toegeenen taevlucht
hehhen; want hy wort van daer verjaeght; ende als hy
van daer verfipqten wort,foo wort hy verdreven vanfijn-
felven. Endefiet! hy vindt fijnen vyandt op die plaetfe,
daer hymeyndefijnentoevlucht tenemen, waerhenen dan
fal hyfijn-fehen vluchten? Waer hy vlucht, oftniet en
vluchhhy pecktfijn->felvenfoadaenighen naer hem, ende
ppwat plaetfe hyfijn-felven foodaenighenfal trecken,foo.
cruyfi endepijnight hyfijn-fehen. Ende wat hert,ofte
ghemoedt fal defe tormenten en fmerten ver-
duldiglijckkonnen verdraghen» de welcke ge-
lijck een voor-bode zijn yan de eeuwighe? Want
Lipf.l.» de geltjck deghene dtegecruyfi moefien worden, 6p de maniere
pbnftant. der Romeynen,haer Cruys droeghen, om feher terfimt
§!f?. fi V(m datgedraghen te worden; alfoo heeft Gqdt-almagh-
tigh aen aliefbndaers ditCruys der Confcientie opgeleyt,-
tn^t w.elck fy gefiraft worden, eer dat fy pijnen lijaen.
Gaetnu, Staurophila, ende aeht geluckigh,
aen de welcke.de rijckdommen, macht, ende
welluften overvloedigh zijn: Wantfy enzija't
in der waerheyt niet, foo langh als dat beuls ghe-
moedt hun daghelijcks met kleyne flaeghskens
tormenteert, nijpt, ende prjnight, enalfoo met
dien traeghen pas leydt tot de eeuwighe doodt.
|
|||||
|
UET
|
|||||
|
DE HEYR-BAENE DES CR.UYS. 8/
|
|||||
|
HET XII CAPITTEL.
^Dat aen de wellufiighe, gierighe, eerjuchti-
ghe, ende hoofsche menfchen gheen
CRUTCEN en ontbreken,
Dlt, feyde Staurophila , is een ellen-
digh Cruys der fondaeren, ontfermtu mijnder, bermhertighen Heere, op dat ick daer niet in en valle. Niet alleen de fondaeren, antwoordede Christus, maeryder menfch in't befonderheeftfiineCRUYCEN,w0c£ viadtr. daer en is niemant vry van aerbeyden,noch daer enjal nie- Hym. +. mant oyt vry vrckn.^lVant inyder ftaet, oft conditie »B»«tr*.», Van leve is iet hetghine den onervaren onbekent is,en aen d^5°«nfo1' den ervaren eengrouwel ofte fchroom by-brenght. Wilt ghy een feker getuygen hooren? Salomon al de weelden, genoeghten, ende welluften van dit leven beproeft hebbende, heeft eyndelijck defe getuyghenilTe van die dinghen gegeven: Ickheb- Ecci.c i. begefien alle de dinghen die onder defonne gefchieden, ende fiet het is alydelheyt, ende fijnlijckheyt des geefis. Want in alle dinghen is iet,wacr door wy gequelt,ende gepijnight worden. Voorwaer,feydeSTAUROPHiLA,dit fulle won- derbaerlijcke en noyt-gehoorde dinghen aen dc menfche duncke te wefenjjae om myniet tege- veynlen,ick bekennet rondt uyt,dat ick dit qua- lijc kan verftaen oft begrijpe. Daerom foo bidde ick,dat mijne Heere hem gheweerdighe ae fijne dienftmaeght defe waerheyt voort uyt te legge. Zijt da aendagtigh, en luyftert wel tocantwoor- dedeCHRiSTUs; Aldatindewereldtis,datisbegeer- i.ioan.c.i. fijckheyt des vleefchs,en begeerlijckheyt der ooghen,en hoo- F 4 verdyt
|
|||||
|
_§S HET EERSTE BOECK VAN
verdyedes levens.^Wznt de wereltfche menfchen
foecken, oft genoeghten» oft rijckdommen, oft
eeren. Ende voorwaer de welluften hebbenin
haer-felven meer gals, als honichs; foo dat eenen
van de wijfe des Wereldts niet qualijck hetkindt
Archita. cn fchijntgedoopt te hebben, als hy feyde: Dafer
tweni. geenquader oft fcbadelijcker pefie van de nature aende
tnenfcbengegevenenis,dande wellufiendes lichaems,en
4at die,boeJegrooter z,ijn, boedatfe hef licht der z,iele meef
uytblujfcben.^Vel,vraeghde SxAUROPHiLA,waer-
om wordenfe dan welluften geheeten, aengefien
fynietgenoeghelijcks, maerveel bitterheyts in«
frebben ? Aen de welcke Christus aldus was
antwpordende; de weelden, oft welluften zijn
aen haer-felven contrarie , foo dat ick niet en
weet van waer fy dien naem hebben, gemerckc
fy ongenoeghelijck» ende bitter zijn. Want
chryfeft. &n fnetten loop der rivier-wateren. de kanten oft den
Hom.^. oeverfao nietafen knaeghttgelifckerv/ijs de weelden en
Amkich. ^en overdaedt atte de krachten en fierckte van onfe ghe-
fontbeytlichteluckzjjn teneder-werpende. Want indiett
gby eene^(potekers-wmckelwiltingaen,ghyfult bevindS
dat bynaer atte d^oorfaecken vanfieckten hier-van haeren
eorfprongh hebben* Want een. Jlecbfe ende magher tafel
(gelijc de genees-meefters feggen)*r de maeder van
ele gbefontheydt: maer den overaaedt is de moeder der
kranckheden,endeveroorfa£c.ktjiecknn, de wtlcke oock
het verfiandt der genees-meefiers te bovengaen: Want uyt
d_en oyerdaet komengemeynelijck vpprts pijne der voetent
fwaerheyt, ende draeyinghen des hoofttypijnen der handen^
bevinghen, liiftgheden > flappigbeden * ende meer andere
kranckbeden enjieckten z>ijn gewoon uyt d$# overdaedt
iioorts tekomen. Maerisyt faeckendat ghy wiltfin d&
feckten yan de z,iek} de welcke daer uyt, geltjck uyt bua-
n$n eetfimeporfprongh, z,ij?i yoortfiomende, ghy fuk he*
%>\ndcn
|
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRUYS. 8p
Vinden, dat alle gnwetentheden bier van hun faginfel
hebben: wantfy en worden niet beter van ghemoedt als £e[cls,wameerfy deweelden ende welluftenvan fulcke tafels z,ijn volgende. Ick en will' hier niet fpreken Van den foeten onderganckderjeugdige jaeren, d'onkuysheyt, feg ick, gevende eenen fcbadeltjcken, Cypwn, endekelijckenftotaenbaeredienaers,fpaerendenoch #en il^° lichaemen, noch aen z,telen. En het is een-yder niet dan te kenbaer,datdenghenendieonkuysheyt bedrijft, i.corintfa„; fondight injijn lichaem. 'Tis my groot vermaeck, cap' * * feyde Staurophila, te verftaen de Cruycen en pijnen der welluften; de welcke ickvoortaen, foo ick hope, te minder beminnen fal. Ghy fult, antwoordede Christus, feer wijffelijck doen. Want wat goets, oft vaftigheyts vint ghy in de felve ? Watjalickfeggenvan deje troubeleghe?weghten? Boet.llb. *.' Als dat den drift, daer Jy die mede vervolghen, is vol <*e cpnfol, anghft en hnautheyt,het befitten engenietenvolrouw en droefheyt. Dat een-yegelijck eens welondertaftefijne wel- lufte, en byfal bekennen datfe altemaeleenen droeven uyt- ianck hebben,en onhjdelijcke auellingen en droefheden,ge- lijck eenfeker vrucht van boojheyt, gewoon zijn te gevm «en de Hchaemen dergenietende. Te weten > Al de tijdelijcke vreught Bagt ub-,,
G)uetft de ghen^ die Jy verheughtt ifcatrj*
En waer fy haer honich fchiet}
Xiaer en blijft fy felve nief,
Maer fy vliet, en Iaet itft hertj
Wroegben, droefheyt, fijn en fmert.
Ende dit zijnvoorwaerdepijnenvandeMar- ^laersdesvleefch, ende deswereldts. Ick ben feer begeerigh om te weten, feyde
«taurophila , oft de rijckdommen oock foo 8rQQte pijningheendeCr«phebben? Maerwat twijffelt ghy J antwoordede Christus, de F J welcke
|
|||
|
90 HET EER.STE BOECK VAN
welcke ick daerom wel meeft doornen genoemt
hebbe, om datfe in-gefteken zijnde, vaft houden, ende pijnen veroorfaecken: foo oock de rijckdom- men worden metgrooten aerbeyt verkregen, met meerder vreefe bewaert,en met de meefle droefheyt ■verloren. Hier van is feer fwaer,ende pijnelijck het martelie van den gierigaert, wiens z,iele defe bijtende forghvuldig- heden fonder ophouden vernielen.Dafer matr een hondt en bafl, dengierigaert meynt dafer een dief is. Soo daer maer een muys en ratelt oftegherucht maeckt,het hert, van den fierigaert datklop,endefaeght,faeoock "van elck kindt
eeft hy quaedfvermoeden. Maer nu volwaffe jongmans aenfiet hy als beffiedtrs,om dat nu den ouderdom va die,de fucceffle fchijnt te begeeren. En fiet eens, ick bidde u, wat dieper in,wat de minnaers <van hetgout niet en on- derjlaen en lijden. Irft hardtfie <van den wintergaenfy ter z,ee <vaere:Wantfoo brandt de giertgheyt,datfy geen koude en <vreefen;fy worde<van de windeherwaerts en derwaerts gedwve; <van de baeren op en neer gheflagen,en met onuyt- fprekelijcke perijckelen tofer doodt toe gequollen. Datfy dan oock aen hetgoutfegghenr. om u worden wy denge- heelen dagh ghemortiflceert ende <verflor<ven. Jae dat meer is, niet eenen nacht en hebben fy ruft^want de forghvuldigheyt van profijt engewin,jaegen hun den flaep uyt d'ooghen, op datfe oock met- ter waerheyt fouden moghen fegghen; Wie fal cns fcheyden <van de begeerte <van 't gout ? Soude dat welkonnen de tribulatie ? oft de benautheyt? oft de w- •volginghe ? Defe pijn, en quellinghe, feyde Stau- rophila, heeft een groote gelijckenifle met het waerachtigh martelie; maer daer-in is het verfchil meeft geleghen, dat hetis fonder ver- dienften, jaedat meer is (gelijck ick voorwaer vermoede) met groot ziel-verlies. Dat en is geen vermoedensantwoordede CHRisTVS>maer d'op« rechte
|
||||||||||||
|
Matth.cap.
»3- Ludolph.
deVita Chriftip.i. cap. 6+. |
||||||||||||
|
Bafil.Ho-
mil.inali-
<juotScri- prur. loc. |
||||||||||||
|
Auguft.
Serm. ipo. de Diveif. eap. 6. |
||||||||||||
|
Pfiil. 4.3.
Auguft.
Serm. jo, deSan&is. |
||||||||||||
|
DE HEYR-BAENE DES CR.UYS. <?I
**echte waerhey?: Wantdierijck willen worden,val- i.Tim.c.s.
kn in bekoringhen, ende den ftrick des duyvels ; ende lucc. 18. het is veellichter eenen kemeldoor d/ooghe van een naelde tegaen,dan eenen rijcken tegaen in het rijck Godts. Ende ickbiddeu,letdocheens hoe dat het Crujs van den gierigaert een levendigh afbeeldt van de helfche pijnen en tormenten voorwendt. Want Biefen. hem en qnbreckt niet het water van Tantalus, de lever . van Titius, het radt van IXicn, de kruycke van de Beli- des, den fieen van Sifiphus, als hy in't midden van de fijckdommen hongher heeft, als hy met forghvuldigheden benamvt ivort,als hy met begeerUjckheyt gequelt wort, als hytotonghecorlofdedinghengetrockenwort, alshy ineen gebrokenfack vergadert, als hy met rijckdommen by-een te fchrafeltn fich-{elven met eengeduerighen, ende onnut- ten aerbeyt afteert ende uyt-mergelt. Voorwaer niet te vergeefs, feyde Staurophila , en is in het Euangelie de rijcke gedreyght den fchroome- Luc.cap.6. lijckenwe! is't byaldien dat foodaenigh hunne conditie is, foo wel in defe werelt, als hier nae- itiaels. Ick falder nu by-^voeghen, antwoordedc
CHRisTus,die dieren van glorie, ende dieeer- flaven,aen de welckeooc hun Cruys, cnde pijn- banck niet en is ontbreeckende. Want door wat fwaerigheden, ende quellinghen en wordende eeren niet verfocht, ende verkreghen! Wantdie Twtuii. uyt-gaenmet begeertevan itft Magiftraet te geraecken, dVy^nft"5 die eti fchaemeri hun ntet, noch *t en verdriet hun niet met fchade en achterdeelvan z-iel ende lichaem, ende trachten viet aUeenmetfchade, maeroock met fchande ende ver- Jmaetheden om te geraecken tot hunnen wenfch ende be- geerte. Hoeflephtjens en komenfy niet gekleedt daer am~ getrede}i ? Wat vQor-hoff, oft fale en voor-komen fy niet tyei nacbtfche mde omijdige graetenijfm ? Aen een-yder 'Van
|
||||
|
£2 HET EERSTE BOECK VAN
•van qualiteyt,oft aenfien zijnjy hun vernederende,op geen
banquetteoji maelttjden z>ijnjy te vmden, opgeenguljighe fiempernyevergadert, maer alhetgeluck van vrtjdom,en genoegte is va~hungebanne,eiidat altemaelom de vliegede blijdfchapvaeenjaer.Ochmetwateen grootepijn cnde aerbeyt,met hoe veel flapeloofe nachten,eri onluften worden de eeren,ende dignitey ten ver- tb^fn *°cnt> en(^e begeert! Den eer-fuchtighen isfeher l.uc. c.+. eerfi eenfiave, op dat hy daernaer over anderefoude mo- gen heerfchappye hebben; hy wort door dienfl gebogen op dat hy met eeren begaeft foude worden. Den wegb tot hetpuncl van eeren is feer hardt ende fcherp. De eer- Seneci fucht doet ghewelt aen de nature ielver. Wat Epift.94.. beeft Cnejum Pompejum getrocken naer Afrijcken, oft naer den Jtfoorden? Wat heeft Mithridatem ghetrocken naer Armenien,ende alle hoeckenvan Afienl voorwaer ePontijdighe begeerte van d^eere^nde vangroot te worden, gemerckt hy aenfijn eyghen-fehen aJleen fcheen kleyn te wefen. Wat heeft Cajum Cafarem tnfijn eygen, en ffae- men s'm a^atter-gemeyne doodt gefonden ? d^eergierigbeyt, en deglorie, en tPonmatigheyt van boven andere te willen uyt -Jchijnen. Maer mdien aen iemant de ghe- wenfchfte eere gheweyghert wort; hoe en quelt zahctc.j. dienfijn-felvenniet!.^r<&ciw«fatvoor dedeu- re van het paleys; maer om dathy Aman onghe- groetliet voor-bygaen, foo is hy foo vergramt gheworden, dat hy felver bekende, dat hem docht, dat hy luttel hadde,daer hy nochtans veel hadde, foo langh als hy Mardocheum fagh fitten voordesKoninghsdeure.Endedefe faecke, die kleyn fcheen te wefen, heeft hethertendeghe- moedtvanhemfbodoor-fteken, dathy een feer hooghe galghe heeft doen oprechten, aen de welcke Mardocheus foude ghehanghen Worden. ♦Maerhoeheeftonsderedenkavelingh hier ghe- broght
|
||||
|
ttE HEYR-BAENE tHES CfUfYS. 9$
broght tot het hoff, ende paleys ? Laet ons voor-
Waer binnen gaen, v/ant wy hier oock al vele Cruycen fullen vinden^ om te bemercken. Het ghemeynte verwondert,ende eert deHo-
velinghen, niet wetende aen hoe groote perijo kelen fy onderworpen zijn. Die opdezee gaet, ende utf.c«a. vaert, verwacht baeren: Die irft Hofverkeert, beroerte. +■ f*ifce*- * Want voorivaer deje z>tjn geltjck aen de leg-penmngen: •paiybi./. want defe zdjn naer den rekenaers wiUe,nu koper,nugoutt endedeHovelingen naefs Koninghs wiUe,nugeluckigh9 nu eUendigh. Hoeveel en zijnder niet,naer vele Vlabackeryen ende vleyinghen, eenen fpot der menfchen gheworden, fomtijds oock totdroefheyt toe sidoa i. -ti vanhunnevyanden,vanaUefchoonigbeytberoop,envan ^** '7" #Ue'/ werelts goet,gelijck van de walgcnde fortuyne uyt~ gejpogen! Ick verftaen nu, feyde Staurophila, hoe waer ende Wel gefproken heeft, die eertijds feyde: Vriendt zydy wijsywilt mygelooven, Blefenf.
Vlucht het Paleys, enys Trincen Hooven: £"&*' ie
Wantforgh' en Cruycen, met ettend' «rn.U&
En vindm daer voorwaer gbeen end'. fPirit-
*Ten is anders niet, antwoordede Christus : iaemE„£.
want door dydelfie ydelheyt krakeelen ende oorlogen die ftoUi^.. "van den Hove, metgrooten aerbeydt, quettingen, ende j>e- rijcke!en;perijckeleder %ee,f>erijckelm der rtvieren,perijc- kelen der bruggen, perijckelen der bergen, ferijckelen tn •valfche broeders, in verkranckinge endevermoeytheydi tles lichaems, en vele andere ferijckelen van het leven, door de welckefy deglorie van martelie verdienenjouden, indien fy defeverdroeghenvoormijnen naeme. Maerntt Z>ijn'tmartelaers van de werelt, opper-leeraers vande werek, difiipels van dcn Hove, ende foldaeten van Her- luinus. Want doorvele trihtlatienverdienen fy de helle. Sy moeten hun^verbinden aen de ondanckbaere, toonen
|
|||
|
$>4 HET EERSTE BOECK VAN
toonen een lieffelijc aenficht aen die hun haeten,
yder-eett naer deri mont fluyten * ende dan zeylt men noch dickwijls fonder hope van have. Wat is*t dat fy ftuypende en nijghende in den mondt en op de tonghe hebben,dan uwen ootmoedigen Dienaer mijn Heer* ende waerom doch alle defe kromme fpronghen? Om een weynigh ydel eere re verkrijghen, Siet nu^ oft de Hovelingen vry vanhetCraymjn. Ende leert datde martelaers vandewereldt veel meerlijden, dan vele voor Godt, ende haer eeuwighc fahgheyt. Met recht dan, antWoordede STAUROPHiLA,magh ick met Seneca fegghen: «aseos in Staet al die VJilt ir?s T*rincen Hoven: Eenigh m rufi,gaet alte bovm.
HET XIII. CAPITTEL. .
T>e CRUTCENder Ghetrauwde. C\ Hristus feyde* wy en hebben noch hiet
al de Cruycen vah de werelijcke uytghe- I leyt: want daer refteert noch den hou- welijcken Staet* over den welcken, ge- tijck met een feer dicken reghen, droefheden, fwaerigheden, benautheden, ende Cruycm zijn vallende. Want dit gaet vaft ende feker 't ghene t corhuh. den Apoftel voorfeyt heeft; Is't dat ghy een huyf «P- 7- <vrauw genomen hebt, ghy en hebt niei gefondight, maer nochtans foodanige fulltn de quellinge des vkefchs hebben. Heere, feyde STAUROPHiLA,wat isdit tefeg- Hieron. Sen ? ^ mervaerm in die dingen, meynde dat ten min- hb.comra flen de bruyloftm des 'vleefchs gmuchten hadden. Maer indkn dat aen degene die trauwen ooc quellinge itftvleefcb u, in hetwekkjy aUeenfchemengmoeghtete hebben; wat /4
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CR.UVS. $f
fal dan de reden wefen, datrfy orn trauwen, aengefien dat daer in den geefi^ ziel, ende in^t vleefch felver oock queU Ungen zAjn ? 'T is foo, ahtwoordede Ghristus, en dat in't houwelijc voor het befte gehoude wort* dat is met veel galle ende bitterhey t overgoten. Onder de voordeelen vaii defenStaet rekenen fy de onbindelijckheyt, dat is, dat fy niet en kon- nen gefcheyden worde,op d&Ctgene Godt verfaemt Mznh.c. heeft, den menfch niet enfcheyde; maer op fulcken ma- '9- niermoghenoockboeyen enbanden voorgoet gehouden worden: want het houwelijck is eene bandt en boeye, waer-van Paulm is fegghende: Eenvrauwe isaendewet gehouden,fooImgh alshaeren I-Cor'«- man leeft. Ende van den man : Zijt ghy verbonden " '7. aen eenhuyfvrauw? en wilt geen ontbindinghe foecken. iib.devi- Wantgelijcker-wijs devluchtigeSlaven yder irftbefon- 6"1"- der <van hunne meefiers gebonden, ende wederom met een kleyn dunne keten allegader foo aen malckandefen vaft t,ijn,dat den eenen denanderen moetvolgethfondervan malckanderen te konnenfcheyden: alfoo gaet het oock met de z,ielen der gehouwde, de welcke alsfy tveygenforgevan hunfelven onderfiaen, dan worden fy oock van een andere nootfaeckeltjckheyt ( aen hun van de gemeyne banden des houwelijcx opgekyt \gepraemt, de welcke hun meer quelt, dan aUe banaen: ende mitfdienfoo wort aen beyde den vry- dom benomen,foo dat eenen alleen noyt d?overhant en heeft, njaerdefehetsaenbeydeverdeylt. Maerhoegroot is tfoAsn defeflavernye! Want gemeynelijckwort aeneenfiave r0f™ChI7~ Jtjnen vrydom weder-gegeven, indien hy met gereedtgeldt denprijs, daer hy medegekocht is, kan betaelen. Maer een man, al waer 'r dat hy de moeyelijckfie -vrauwe van de "Wereltgetrauwt hadde,foo moet hy nochtans defiavernye "nderfiaen, en daer mede fijn patientie hebben j want daer en K geenen middel te vinden, om daer van ontbonden, oft verlofitewordm. Peconditie vandehuyfvrauwe is al
|
||||
|
pS HEt ERRSTE BOECK VAW
BaK.is is al't felve, de welcke met haer houwelijcks goet een
gj^ifVir" ffianendeheereoft meefter koopende,wordt van eenvrye vrau eenflavinne gemaecktj ende voor een feer korte ge- 7toegte,wordtfyvanhaeren aengeborenvrydom berooftf doende met defen houiitelijckfchen bandt de deure open van onuytforeeckelijcke queuingen, ende eeuwige droefheyt. Maer nocntans, feyae Sf aurophila, gelijck
defe banden ghemeyn iijn^ alfoo helpen de ghe-
houwde malckanderen > ende den laft in tween
verdeyltzijnde, wort lichter gedragen. Jae, ant-
"woordede CHristus, fy befwaeren het jock van
SifiUo*; clckanderen. Want</« een goedenende frdeyen man
«*. verkreghen heeft, isgeduerigh in fijn, ende jwarighedent
op dathy niet en fterve, vanvreefevan het weduefcbap;
altijtsffoO infijn by-als af-wefen in haer hert hebbende
eengroote eride Jwaere forge, om de wilP van dtonver-
"3vachte ongeluckeri* die hem fouden mogen over-komen.
Maer tntegendeel * is fy gettauWt met een bardten ende
flraffen man,foo is haer heel leven een quellinge en Cruy s:
endealfoofy door eerbaerheytgeen van twee en magh ver*
kiefen, dat is, noch den mans doodt, om de fwaerigheden
van het Weduefchapj noch het leven om de moeylijckheyt
ende het ongemack vande gemeynfchdp met malckande-
ren-.foo is^t datfygeduerighmetfwaere pijnen ende droef-
hedenvernielt, endeVerfleten wort. 'Tfchijnt, feyde
Staurophila, dat het de mans wat beter heb*
ben, als de vrauwen, om dat fy aen foo veel pe*
rijckelen niet onderworpen en zijn. Hunne con-
ditie, antwoordede CHRisTus,en is niet veel be-
ter: want fy op hun nemen den laft van h ghe-
heelhuyfgefintebeftieren, en gade te flaen. Se-
Antifhon. kergeleertmanfeght,waerhet faecken,datmen aen my
^°mSt°' gafnocheenfoodaenighanderlichaem,gelijckhet >nijnit,
Serm.68. myjbogrootejorgh, enmoeyte bybrengendeVOor^torider-
houden der gefontheyt, m voor den koft daghelijcks te
verga-
|
|||
|
t>E HEYR-EAENE t)ES CkUYS. 9/
^ergaderen, oock ■voor de glorte, ende matigheyt, om een
gpeden naem te krijghen, ende gefrefen te tvorden, ick ett JOude niet konnen leven. Watfouder dangefchieden^vaer^t >>yaldien, dat ickfoodaenigh ander lichaem van-gelijckett tnoeft beforghen ? Soodanjt is klaer, dat de <vrauw, hoe hfj) ^en man is, evemvel hem meer bekommert in bltjd- fcbap, oft droefheyt, dan hy fijn-fehen. Maer is't dat ghy eens letten wilt op den aert der vrauwen,den Welcken voor den meeftendeel moeytekjck,ende ^hiffelijck is, en 'tis een feldfaemen voghcl, die foodaenigh niet en is,hier af fiet men een gedueri- ghe pijne, oock tot den eynde des fevens duerett- ^.'Tisbetertewoonenitt eenverlaeten landt, dan met ?rov,c.itl een kijfachtighe, ende grammoedighe tiramve. Doordruy- prov.e.i7« fende daken in den dagh de* kouden, en kijfachttghe vrau- "^enwOrdenby-een vergeleken: diehaer teghen-houdt, ii gelijckdiedenwindthoudt, endeovilt d'olie mefer handt "baten. Daer en isgeen afger hooft, dan het hooffuaneen Ecclict/; ftanghe,en daer en is geen gramfchap boven degramfcbap der vrautven. Te woonen met een teeuw ende etn draeck fatmeefbelieven, dan te wooneh met een arghe enboofe ^ramve. Defe dinghen en worden nietgefeyt Vatt xi oftencJie cen overfpeelfter, ofte hoere, maervan eenwet- "^"j":1' telijcke huyivrauw. Met foodtfenighe dan den vlnun. geheelen loop des levens nacht ende dagh over te hrenghen, en is het niet in eeliwighe difteletten. ^oornen wentelen ? Aen dc welcke ghy nochtans foo verwen*et wort, dat ghy door de doodt alleen V"an defe ellenden, ende fwaerigheden verloft ^ontworden. Jae! maer(feyde Staurophii, a) fy en krijgen
5ulegaer geen quaede vrauwe; want daer zijnder °ock.dieheel fachtmoedigh, goedertieren, ende £ll-fwijghendezijn. is't byaldien, antwoordede ^Hristus , dat'er eenighe ghevonden worden, G foo
|
||||
|
5>8 HET EEKSTE BOECK VAN
foozijnfeheeldunne ghefaeyt. Gelooft Sahmott*
die menighte vrauwen gehadtheeft, endenoch- Eccle. c. 7. tans feght; Ick hebbe een vrauwgevonden, die bitterder
is^ds de doodt.Eenen man heb ick onder duyfent gevonden, maergeenwamveenhebbeick onder aUe die ghevonden. Al oft hy hadde willen fegghen,nauwelijcks heb- be ick een goeden ende rechtfinnighen man ge- vonden,maer niet een vrauwe. Dan, feyde Stau- rophila , fy hebben noch eenighen trooft in hunne kinders,in de welcke fy gelijck hun-felven zijn aenfchouwende, die fy oock uytnemende beminnen, ende met groote genoeghte ( ghelijck men over al fiet ) opvoeden. Jae, antwoordede CHRisTUS,tot vermeerderinghe van fwaerigheyt, zijn de kmders: want foo veel kinders, foo veel chryfoft. Cru YGEN. Want is^er een meyfken 'uoort-zhebrOp-htJlen
orat.de ■ ' - ^ , , JJ. , . ; , &
S.ThedL man jiet juer, om dat er geen knechtjen gheboren en ts..
Hebbenjy daer naeroock een knechtjen gtteelt ? 7tis een. wrucht, die nietfchoon en is. Zijnfe beyde fraey van aen-. ficht ?daer is meerder fwaerigheyt, omde, forghe, die men 'voor dejchoone moet draeghen.ZtjnfegeJpent van hetfuy- ghen? ivederom anghfi, endeforghvuldigheytvoor deop- ■voedinghe. Alffeghefont z,ijn, de 'vreefe 'vanfieck te tvor-, den:alffefieck zjjn, de benautheyt van te fierven. Aljje, doodiz,ijn,devreefevangeen meerkinders tekrijghen,en daer door verfmaet te ivorden. Bltj-venjy in het leven, foo hebbenfy'van de lervende nocheen fwaerder forghe, van Tvaer men voor de kinders de kojien krijghen fal,om onder-. ivefen te ivorden: van ovaer de bereydinghe tot den houive- lijckenfiaet; van waer de opoyingh, ende fierlijckheyt der kleederen, van waer datyderfalhebben [ijne knechten, en ivat vanfijne goederen hy Jal toefchicken aen den oudtfim? metivatmiddelfalhy d afgunfie vah den jonghfien vol-, doen ? Wel wat dunckt u nu Staurophila? Voorwaer, feyde fy, 't is wonder, dat van daer aen 'de
|
|||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRUYS. 99
aetl de ouders oock traenen en droef heden ver-> °orfaeckt worden, van waer fy een ftock des ou- ^erdoms, ende trooft des droefheyts verwacht hadden. 'Tis foo, antwoordede Christus, want Grigof. deghehoren kindtrs brenghenfooveel droefheyt hy, alsde ^.I^viu niet ghehoren: wederomfoo de levende, als de doode. Want g»nit-c. 3^ defn verheught fich door menighte der kinders, daer hy nochtans qualtjck middelen heeftjom hun den koft tegeven. Den anderen en heeftgeen kinders nochtans vek rijckdom- *nen, om welcke te vergaederen hy grootelijcks heeft ghe* aerbeyt^nde alfoogeen erfgenaem derfePve goederen. Niet- tegenftaende fy wenfchen alle beyde te hebben, waer medefy fien een ander ghequollen te wefen. Maer aen defen h een feer liefkindeken afgheftorven\ dien heeft noeh in 't leven een verlorenfone ;feker men behoorde met aUe beyde mede^ lijden te hebhen': w.ant den eenen heweent de doodt van fijnfone, den anderen is droef om fijn leven. * Oock een *Bafii. de ffioeder,en baertfy nietyder kindtrnet henautheyt, ende v^ftv'ir* by de tegenwoordighe droefheden ivort daer naer niet by- ghevoeght altijt eenfbrghe?Daerom alsfy nufonen voorts- ghebraght heeft,oftfy flaen in 'tgoedejbo Itjdtfe geduerigh weerderfijn door hun afwefen, dan fy gehadt heeft hun iaerende:oft ift datfy m^t<\uadefiae,fioo lijdtfy veelmeer- der droefheyt door de voortsbrenghinge defer kinderen, dan oft fjonvruchibaer gebleven waer. Dicwijls eerfydefe voorghenoemde ellendeheeft gheproeft,foo wortfy ftffens de bruydt, en wedmve: enfonder kinders in den weduwe- fyckenftaetghevallen zijnde,en is nu noch vrauw, noch "maeght, noch moedcr. Aldtts voorwaer ghepajfeert z,ijnde |
||||||
|
ghende ghevoelen van genoeghte de onwederkrmhdtjcke
bloeme van haeren maeghdom. Ende heeft enckelijck.maer geproeft in den houwelijcken ftaet, het ghene haer brmght tot kemijfe der onghemackelijcke fwaerighedm van. den G 2, yvedu-
|
||||||
|
I0O HET EERSTE BOECK VAN
y/eduwelijckenftaet. Indien de overgebleven weduwe kift'
dersheeftoptevoeden, dieweefenz,ijn,foo heeftfy eengc fiadigheghedenckenijje des droefheyts, venveckt door het affterven van haeren man, ende aldus altijt levende itt traenen, altijt infuchten en duchten,altijt in forghvuldig- heytvoordeghene diefy moet opvoeden, en geenen trooft overaUeden voorgaenden tegenfpoet. Daerenbovenwort fygeftelt alstot roofendefpot aen vrienden, dienft-boden, Vooghden van haer kinders,jae ten leften aen haere kinders felver, wanneer fy tot haere volkomen jaeren ghekomen Zjtjn, haer alfoo tfaemen cjuellende, dat fy ellendeltjckfter- vende, eyndight ten leften inde teghenwoordigheyt van hun allen het treur-eyndigh-fpelvan haer leven. Omkort te maecken , foo gaen ick voor-by alle cFandere qualen, ende fwaerigheden, de welcke ghelijck metgeheelelegers daghelijcks defen ftaet over- valien, ende quellen. i&c. 38. Heere, feyde Staurophila, i?t datmenalfoo leeft, ende indien in alfulcke dmghen den geeft is van die ■ .h.c 15. ghetrauwt zijn, voorwaer/00 en is^t niet goet te trau- wen: Want. Wat is het leven doch van twee die z,ijn gepaert,
Alseenfeerlaftighjock, dat beyde feer befwaert ?
Christus antwoordede aen haer, en feyde;
"• fyenvattenalledatwoordtniet, maer aende welcke dat
gegeven is. Dus faligh fijn fy, die hun-felven verfneden
hebben om het rijck der hemelen- Oock niet te vergeefs
heb ick, geladen zijnde met den galghe-boom
ees Cruys, tot de dochters van lerujalem ghefeyt:
s. * 3. Daerfuuen daghen komen, in de welcke men fegghen fal;
faligh Xjijn de onvruchtbaere, en de lichaemen die niet ge-
haert en hebben, en de beeften die niet gefoghen en hebben.
Voorwaer, feyde Staurophila, faligher als fa-
> . 3< ligh, ende geluckigh is de onvruchtbaere, en de onbe-
fmette, diegeen bedde hkent m heeft in mifdaedt, fyfal
vrucht
|
|||
|
DE HEYR-BAENE DES C RUYSf. IOI
"Vrueht hebben&ls der heyligher Ztielenfullenverfocht wor-
den. Ende ick fien nu oogh-fchijnelijck, dat het in ^en houwelijcke ftaet, daer wy ons jonghe meyf- kens vele wondere dinghen van inbeelden, met alboterken tot den boom is. HET XIV. CAPITTEL.
*E>at de •verlooghentnghefijns-ftlfs de bejlebe>-
reydinghe is om het CR UTSte draeghen. Dat hy fijn-felven verlooghene, endc
fijn Cruys opneme.
Luc. c. 9.
WYhebben nu meer als ghenoegh,
feyde CnRiSTUs,de Cruycen van de werelijcke over-weghen, enuyt- geleyt : ende ghy fiet felver wel eenighfinSjdat uwe Sufters het Crms foo niet ont- vlucnt, als verandert hebben, dat licht, ende kort te weten, in een feer fwaer, ende langhduerigh: Van hetwelckfy alleen geenverdienften enmo- ghen verhopen, maer bovendien verdienen fy °ock ftraffen. Overfulcks dit altemael daer lae- tende,fooenrefteert'erandersniet, dan dat ghy Voorder tot d'aenveerdinghe des Cruys onderwe- ien wort. Geen aengenaemer dingh, antwoorde- <je Staurophila, en foude my konnen gefchie- Qen: want fchoon ick eenighfins wel ghemoedt Den,fooenweeticknochtansniet, watvoor een ^reefe oft grouwel mijn herr. door-fnijt,het welc, loojck klaerlijck fien, moet verfterckt worden. . J^aerom, 6 Dochter, feydeCHRisTus,en heb lck u fonder voor-baene den wegh des Cruys niet G j mghe-
|
||||
|
102 HET EERSTE BOECK VAN
Luc.c. 9. ingheleyt. En heb ick niet ghefeyt: Soo-wie wilt
achter my komen, dat hy fijn-felven verlooghene,ende op-
fchryfoft. nemefijn Cruys ? *Ende dit fchijnt welmaer een dingh te
t,0Matth' beteeckenen, maer het begrijft in fijn-felven dry dinghen,
de verloogheninghe uwsfelfs, dyaenveerdinge des Cruys,
ende dat ghy my volght. D'eerfte conditie dan is
nootfaeckelijck, de verloogheninghe fijns-felfs,
fonderdewelckeniemanthet Cruys enfalopne-
men: oft is'tbyaldien hy dat fal opgenomen heb-
ben, foo en fal hy't niet ftantvaftehjck draeghen.
Endevoorwaer aendegenedie my volgenwil-
len, heb ick gefeyt,dat fy alles moeten verlaeten,
'tfelve hunduydelijcktekennenghevende met
Lu^. c. 14.. defewoorden: Dieniet enverlaet al dat hyheeft,en
kan mijnen difcipel niet wefen. Maer in alle die din-
ghen (ick bida' u lett'er wel op) en heb ick den
inenfch felver niet uytghenomcn, willende dat
(len felven is verlaetende, ende verlaeten. Het
welc, op dat ick te beter foude te kennen geven,
Gregor. foo heb ick ghefeyt; Dat hy fijn-felven verlooghene.
in Eaang. Ende 't en is miffchkn den menfch nietfeer moeyUjck fijne
goederen te verlaeten; maer 't is feer hardt enfwaer fijn-
felven te verlaeten. Want't is een kleyn te verlooghenen
'tgene hy heeft,maer feergroot te verlopgenen 'tgene hy is.
Maer,feydeSTAURopHiLA,hoeisdat tever-
§"" SaPa ftaen, dat hy fijn-felven aen hem verIooghene,gemerckt
tom. s, ' den menfch hem aenfich-felven niet en kan verloochenen,
BiMioth. om dieJwiUe dat fijn confcientie niet toe en laet, dat hy oft
fijn-felven meynt niet te wefen, oft wel een anderen kan
acbten,als hygheweeft\is ? Sich-felven Iooghmen,verfiaen
ick dat te wefen, by exempel, is'? dat iemantghevraeght
wort, •zjftghy Luciits ? Ende ghemerckt hftts, nochtans.
a»twoordt,dat hft niet en is. 'Twelck, alhoavelmiffchit
by een, ander. fal goet ende waerachtigh wefen, npchtans.
■metbyfijneyghenfehen. Hoe isdan dat teverJIaen,oft
'"■"' ' ' • <-; " •' wat
|
|||
|
»E HEYR-BAENE DES CRUYS. IOJ
">vat wilt onsdat ie kennen gheven : Dat hy syn-
selven vERLooGHENEfofthoefal iemantfijn- felven verlaeten ? waer-henen fal hy buyten fijn- felvengaen?oftewie is'er, die en-t'waer henen gaet,ende fijn-felven,omfoote fegghen, t'huys laet,ofteverlaet? Dochter,antwoofdede CHristus, daeris
noch een weynigh licht in u,hoort toe, ende ghy fult het verftaen. Watanders z,ijnde menfchen door de Gregor. fonde gevallen, wat anders gemaeckt door de nature. Wat ia°^ng'. anders ^tghene fy ghedaen hebben, wat anders datfy ghe- rriaeckt z,ijn. Sy verlaeten hun-felven, hoedaenighe fy hun-felven met te fondigen gemaeckt hebben, enfy blijven de felve, hoedaenighe f door de gratie ghemaeckt &ijn. Wantfiet, die hooveerdigh gheweifi is,indien~ hy bekeert Z,ijnde, ootmoedigh isgeworden, heeft ontivijffelijck fijn- felvenvtrlaeten. Indien een gulfigaertfich totmaetigheyt verandert heeft,foo heeft hy oock verlocghent ^tghene hy geweefi is; Is^t dat een gierigaert nu ofhoudt van uyt te z,ijn, om iet by-een tefchrafelen, endegeleert heeft fijn ey- gen goederen uyt te deylen, die voor-defen fieelde de ghene die andere toequamen, dim heeftfondcr-twijffelfijn-Jelven verlaeten. Het iswel dev felven door de nature, maerfe- ker niet door de fonde: want hiervan fiaefergefcbreven: Bekeert de boofe,enfy enfuUen niet wefen: want defon- Prov.c.12. daers bekeert z,ijnde, enfullengeenfondaers z,tjn: niet om datfe niet enfuUen z,ijn geheel in wefen, maer om datfe niet enfuUen z,jjn in de Jchult, oft mifdaedt der boofheyt. Soo dan fijn-felven te verlooghenen,is fchouwen, endevlieden'tghenedoor d'outheyt geweeftis, ende trachten naer't ghene men door de nieu- \vigheytgeroepenwort.'7a-, fegh ick, fijn-felven coiioffc.3 ontkleedenvandenoudenmenfch metfijnewtrcken, ende dennieuwenaendoen. Dat ongehoort, ende feldfaem woordt, foo ick
G 4 fierj,
|
||||
|
104« HET EERSTE BOECK VAN
fiien, feyde Staurophila , is moeylijck, ende
fwaerom verftaen: jae miffchien luttel begnj-
pen den fin van het felve. Door exempels, ant-
woordede Christus, fal de faeck wel wat
Ambrof. k\a.crdcrwcfcn.DefabeIsverhaeknons, hoedaferge-
ycsnifc^ip wcefi is eenfekeren jonghman, de buytens landts ghereyfi
Was,omtevergetenenteverfetten de liefde van een hoe-
re, daer hy van ingenomen was; weleke liefde vergaen
z>ijnde,Joo is hy wederom naer huys gekeert, endc eenighen
tijdt daer naer ftjn otidt lief te ghemoedt ghekomen. De
welcke,fiende datfe van hem niet gegroet en wiert, ver-
"ivondert z>ijnde,meynde dat hy haer niet en kende,waerom
fy goets-moedts hem wederom ghemoetende, heeft ghe-
feyt:ickbetft-Watrofhyden onbekendm makende,ant~
•woordede en feyde; Is^tfaecken datghy die perfoon z,ijtx
ick en ben die niet, isyt datghy die vrauw zjjtfonder eeryen
fihaemte,ick en ben dienjonghman niet,diefonderfchaem*
te met ugefondight heeft,fooghy die z,ijt, weet dat ick dien
nietenben; wantnubuytenGnRiSTVMen hebbeiekin
mijn herte niet,noch oock iet anders en begeer ick ntet.
oregor. Oock foo overleght eens, hoe dat Paulm fijn-fel-
in°Euanjr vm verloaghent heeft, die feyde; maer ick leve, nu niet
Gal, a. 10. ick. Want dien bitteren vervolgher waste niet ghedaen^
ende dengodtvruchtighenprediker begonfie te leven.Want
waer hetfaecken dat hy 't felver waere, voorwaer hy tn
foude niet godtvruchtigh wefen. Maer die fijn-felven loo-
fent te leven, dat hy danfegghe van waer, ende door wat
rachthyde heylighewoordendoorde leeringhe derwaer- heyt is roepende ? JVant terfiont voeght hy daer by, maer inmyleeftCnRisTUS. Al oft hy opentlijck feyde : ick beninder waerheyt van mijn eyghen-felven verfiorvent want naer het vleefch en leve ick niet: Ende nochtans yjefentlijck en ben ick niet doodt, want naer den gcefi |
||||||||||||
|
5?rm%.'in /*-w»&iwCHRisTo.Oockhadde
|
liin-ieivcn v
ae woefijne, |
|||||||||||
|
er*
|
||||||||||||
|
foTha, tooghent dicn Broeder woomnde in
|
||||||||||||
|
den
|
||||||||||||
|
Ipjj*. ' wekkm
|
||||||||||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UYS. TOf
IfelckenaenfijnvleefcheUjckenbroeder, diehemwas ko-
nten befoecken om hulpe tevraeghen, gheannvoort heeft, iathy foudegaen tot htmnen anderen broeder, daeraien ftochtans ■waerachtelijck gefiorven was. Ende als hy^lie hem was komen befoecken, verwondert XAjnde, antwoor- dede,dat dien overledm was,foofeyde den Eremijt, dat hy oock van-gelucken doodt was. Want hy was doodt aen de werelt, ende fijne vrienden, maer hy leef- de rn Godt, ende dat is het,te weten, 't gene mij- nen Apoftel al de werelt vermaent, als hy feght; Christus isvoor ons aUen gefiorven, op dat oock de a.Corinth: ghenediekven,nuvoortaenhun-ftlvenniet leven enfou- cap"/- den, maer hem die voor hungefiorven is. Want 't is van noode, datyder-een aen fijn-felven fterve, op dat hy leve mGodt.Want Ven zy dat i?mandt aenjijn-fel- G hom ven verfierft, hy en kan niet komen tot denghenen die bo- 12. m venhemis: nochhyen kan niet verkrijghen, dat boven EuanS- hem is, indien hy niet en weet te dooden, 'tghene hyfelver is.Aldm wordende planten van het hof-kruydtverfett op datfe te bettr vruchten fouden voortsbrenghen, endefy Worden, om foo te fegghen, uytgeroeyt, op datfe te beter fouden waffen. Alfoo oockfierft m de ffamen-mengelinge van d?aerde het zaet van alle dinghen,op dat het in de her- makinghe huns aerdts te vruchtbaerder foude op-fiaen. Want van watr het fcheen verloren te hebben, dat het was, van daer ontfanght het ghefien te worden, 'tghene het niet en was. Niet fonder groot profijf, feyde Staurophi-
LA, wasmy onbekent,'t welck ick(foo klaer- lijck acn my uyt-geleyt zijnde) nu gelijck met'er handt tafte. Maer noch klaerder, antwoordede CHRiSTUs,endeveelbeterfal ickde verlooghe- ninghe fijns-felfs u uyt-legghen; ghemercktghy denXeeraer geerne hoort, en defe leeringhe u |
|||||||||||
|
t'cenemaeJ noodtfacckehjck is: Ktbjaldiendatghy
|
Chrifoft.
|
||||||||||
|
G y verjFact,
|
|||||||||||
|
hom. /6.
in Mauli.
|
|||||||||||
|
JTOo* HET EERSTE BOECK VAN
verftaet, wat dat is te verlooghenen een ander, foofultghy
ontwijffelijckwel begrijpen,watdat isteverlooghenenu- felven. Dieeen ander nu verlooghent heeft, te weten, broe- der,oftknecht, oftweliemant anders, indien hydenfel- •uenjiet metroeden ghegeejfelt, ende met ketenen ghtboeyt wordsn, oft eenigh anderauaet lijden, hy enfal dat niet be- letten, hy enfalhem niet helpen, hy enfalgeenfins door me- doogingh beweeght, oft eenighfins beroert worden niet min tifte meer als denghenen diegantfch,endegeheelvan hem vervremt is, oft die hemfijn-leven niet ghefien en heeft. Daeromfoo wille ick, dat ghygeenfins enfpaert aen u li- chaem: op datghy dat niet en Jhaert, indien hetghedoodt, ghejiooten, verjaeght, ofte gebrandt ivort, ofte wel iet anders foodaenighs komt te Itjden: maer datghy daer niet meeringedaen,oft onfielt en wort,dan oft het den vremdftt •van 't landt oft wel mven doodt-vyandt defe dinghen ivaer lijdende. Godt zeghen my, feyde Staurophila> wat
is dat ? gantfch ongevoelijck, oft doodt te moeten Terent.
wefen, die foodaenighert zijn wilt! Maer aengefw
ick een menfch ben, foo en achte ick niet het minjie, dat menfchelijck is, van my vervremt te wefen. Noch 'k en fien niet, hoe dat ick opmijneyghen felven fou- de konnen wreet wefen, die oock met een ander- mans quaedt oft ongeval groot medelijden heb- be. Ick en wi1!' u, antwoordede Christus, geen fotte onghevoelijckheyt oft wreedheyt aenrae- den, maer ick wille alleenlijck, dat de menfche-» lijcke ghenegentheden afgefneden worden, dat de vleefchelijcke affe£tien verloogent worden,en dat aen 't vleefch efi bloedt niet te veel en wor- de toe-ghegheven. Want de liefde totd'ouders wort by my gherekent voor fonde, is't datfe aen de goddelijcke liefde contrarie is. Want die vader ic 'cap' oft moeder liever heeft, als wy, en is mijns niet weerdigh. |
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CR.UYS. 10J
Jae dat meer is,men moet de ziel, en het leven fela
verhaten,ommijnent'wille. Petrus heeftfijnziel meerbemintdanmy, alshy die vreefde in'tper ri^ckelteftellen, ende daerom heeft hy mydry- niaels ghelooghent. Indienhy my bemint hadde, hyfoudebuytenalle twijffel fijn-felven verloo- ghent hebben. Bovendien,en hebbe ick den eenir ghen gheboren Sone der H Maghet, mijne Moe- der, mi}n-felven niet verlooghent, als ick, al oft fy my in 't minfte niet aen en ginck, aen haer ghe- feyt hebbe: Vrauwe, wat heb ick met u te doen ? Noch ioan. c. »; mijn meyning en was niet met defe woorden haer teere eerbaerheyt befchaemt te maecken, maer u te leeren, dat de forgh voor de vleefchelijcke ouders, en 't maeghfcliap der vrienden,de geefte- lijcke oeffeninghen nietbeletten en moeten. Re- den waerom, als my eens gefeyt wiert; Siet uwe Maith.c.12 moeder, ende uwe broedersfiaen daer buyten,begeerende u\ ick gheantwoort hebbe: wie is mijn moeder,mde wie Be<h c. 17. Ztjnmiinebroeders?Nietdat ick grammoedigh berijpte, VIca?"'* pft wederleyde den dienfl der moederlijcke affetlie, oft de- proeders verfmadede; maer ick was enckelijck toonende dat wy meer fchuldigh z,ijn aen de vaderlijcke myfierien, pfte verholentheden, als aen de moederlijcke affeblien,ende het geefielijck werck voor-fiellende aen het maeghfchap , des vleefch. Heer, feyde Staurophila, ick ben . t'eenemaelverblijdt,daticku nietalleen toteen Meefter, maer oock tot een voor-beeldt hebbe Van defe verloogeninge. Sy fal my voorwaer hier doorveel lichter, ende aengenaemer wefen. En h.^t Abraham, antwoordede Ch-ristus, fijn-fel- Ven niet verloogent, als hy, vergetende dat hy Vader was, fijn eenighen gheboren, ende feer be- minden fone tot een offerande heeft willen opof- feren ? En zijn de Leviten niet gheprefen geweeft, Deut. c. 3 3., dk
|
||||
|
108 HET EERSTE BOECK VAK
dte gefoyt hebben tot hun vader, ende hun moeder, ick
enkenneuniet:endeaenhunnebroeders, ick m kenneu-
licden niet,ende die haer kinders nietgekent en hebben?Als
ExoAe.32. fy^teweten^omhetaenbede kalfmeteenenyver
onfteken zijnde, fonder eenigh refoect oft aenfien
van perfonen, oock haere naefte vrienden, ende
bloet-verwanten ghedoodt hebben ? Soo dan, al-
H« r on. hoewel met den hanghenden hayr, endegefcheurde kleede-
iteUwJ. ren uliJe woeder haere borften is toonende, met de welcke
fyughevoedt heeft,fchoon dat u vader light op den dorpel,
cftjtlle van de deure, gaet kloeckelijck voort, ende w-
treedtden vader, ende vlieght met drooge oogen tot het
vendelmi)nsCruys. Wanthet is een eenighefoortevan
godtvruchtigheyt in defefaecke wreedt te wefen. By foo
verre dan, dat van den eenen kant het bedrieghe-
lijck vleefoh u aenlockt, van den anderen kant de
fotte fmnelijckheyt vleyt, ende fen leften oock
de verganckelijcke wereldt, en u bekende foeel-
ghenooten u nooden: antwoordt ftoutelijck, ick
sixtPapa. en kenne u-lieden niet. Ende indien daier dan van
c!iititace eenen anderen kant des uytwendighen menfchs u een ge-
peysfal aen-gekomen wefen, antwoordt, ende feght;ver-
treckt, want ick en kenne u niet. Soo langh als ick de mij-
negeweefl ben,foo heb ick oock geerne aen ttwe ingevin-
ghcn voldaen: maer nu heeft my Christus met den
prijs vanfijn dierbaer Bloedt gekocht: '£ en ben de mijne
met, nach ''k en magh mijn eyghen wille niet doen, maer
welvan dten, aen den welcken ick toebehoore.
Ick hebbe, feyde Staurophila, goet betrau-
wen,datickdooruwegratie foo doen fal.Maer duncktu, dat icknu genoegh onderwefen ben, om het Cruys te draghen ? Ba-jae, antwoordede Christus , nict dan te veel, indien ghy defe wcl fiilt weten te ghebruycken, ende komende tot dc befonderc toevallen,'tghene ick u gheleert hebbc
|
|||
|
DE HEYR-BAEtfE DES CR.UYS. IOp
hebbe difcretelijck fult konnen te werck ftellen. Maerop wat manier, badtfy, fal ickdat doen? Den menfch, antwoordedcCHRiSTUs, gelijck ghy wect, beftaet in twee dinghen, de welckc elckanderen feer ongelijck zijn, te weten» in ziel» ende lichaem, maer aen alle-beyde inoet fijne verloogeriwge ghegeven worden,de welcke,'ten zy dat ghy gedaen fult hebben, foo fal het Crnys aen u onverdraeghelijck wefen. Maer ten eerften is't noodtfaeckehjck, dat ghy die uwe nabuerighe meefterfleverrewegh-jaeght, ick fegghede/?»- velijckheyt, een vrauwe in alles lichtveerdigh,we- reltfch, ende vleefchelijck: de welcke haer befte doet,om u oock door d'aenlockinge des vleefchs, end'ydelheden deswerelts tot hacrte trecken. Defe vleyinghen derfinnen, door de welcke den menfch wel meeftendeel gevanghen wort, biedt fy gheduerigjv^en; want fy ghemeynelijck in- geeftdinghenbevallijck omte lachen, oft goet van fmaeck, oft foet van reuck, oft wel genoe- ghelijckom hooren, ea door defe aenlockfelen foeckt fy een-yder aen te trecken. Alle welcke dinghen,'tenzy ghy die terftont fult verfmaedt hebben, fullen u afleyden, en doen doolen van den rechten voet-pat des Cruys: Ende ghy fult, fegg'ick,weder-keeren tot dea wegh der fondae- ren. Die verleydtfter fal aen u toonen (gelijck fy gcwoon is)alle de welluften,ende eeren van de jonghe meyskens defer wereldt, die fy naer hun- nebegeerten genieten. Maer't en zy dat ghyu oogen van haer af keert, op datfe geen ydelheydt en fien,foo fuldy haeftelijck hctCruys wegh-wor- pende,beginne te loope herwaerts en defwaerts naerhet ghefelfchap uwer medegefellen. Daer naerfalfyu ingevende verarghenifie des Cruys, ende
|
||||
|
110 HET EER.STE BOECK VAN
en de befpottinghen van de dochters van BaUh~
•nien: maer ftopt uwe ooren tot de ftemme der
Pfai. 37. meerminnen, ende zijt gelijck eenen menfcb, die niet
en hqort , ende die geen wederfpraeck in Jijnen mont en heeft. Sy faluverwijten dathet Cruys bitter, on- fmaeckelijck, ende fchroomelijck om aenraec- kenis:maergaet ghy, omijne dochter,ftantva- ftelijckvoort,nochenhout niet op van hardte, ende ftraffeweghengade tefiaen, ende dat om de woorden mi]nder lippen. Verfmaedt de ghe- noeghten der finnelijckheden, ende omhelft met Sap. c.13. een liefde de bitterheydt des Cruys. Wantydd
z,ijn defmnen der menfchen, in de ivelcke de kennijfe Gods niet en is. Ick fal door defe vermaeninghen, feyde Staurophila^ vborfichtigher zijn, op dat ick diefchalckeVrauwe(de welcke my voorwaer fcheen feer eerbaer te wefen) op alle manieren magh fchouwen. Dat is wel goetj antwoordede CHRisTus,maerniet genoegh, want daer ref- teert noch, dat ghy den inwendighen menfch oock moet oeffenen, ende verfterven. Want daerin moet verlooghent worden de memoriej hetverftandt,en den wille. De membrie hout gelijckineenhandt-boecxken t'famen gehoop- te gelijckenifTen van ydele, onnutte, ende onbe- hoorelijcke dinghen: defe verwecken het ver- ftandt om die t'overlegghen, den wille om die tebeminnen. Overfucks treedt defe tafeltjens met den voet,de welcke de fchou-fpeelen van de menfchelijcke geluckigheyt zijn verbeeldende. Want indien ghy wilt gaen peyfen van den men- fchelijcken voorfpoet, ende geluckigheyt, fbo 1 is't met u ghedaen, ende ghy en fult niet langh
volherden inde Heyr-baene des Cruys. Treedt oock
onder den voet het licht van de in wendige ooge, het
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. III
hetverftandt,fegg'ick, ende fcherpfmnigheden Van d'ydele mbeeldinghe, ende doet dat altemael ten dienfte van 't H. Cruys, noch en wilt u eygen oordeel noy t ghebruycken, noch 4e wtjfheyt des Ro*n- c *. "vletfch, de welcke een vyant atn Godt is, ende fy fal U brenghen in vele dool-weghen. De fchalcke inbeeldmghe fal u het Cruys veel grooter, en fwaerder maecken, als het inder waerheyt Wel is, ende dienvolghens fuldy altoos klaegen, en onverduldigh zijn. Hetverftandtfalu ingeven, dat het opgeleyt Cruys u niet bequaem en is,maer dat wel eenigh ander u foude faligher wefen* Maer ghy beyde verloogenende, attes dat utoe- yv^,^, gefchickt falwefen, dat ontfanght; en in lijden verdraegt-, eninwvernederinge hebt verduldigheyt. En ten leften keertuafvan u-wen -witte. Want hy door fijne be-'Ecc!i-c-lS» geerten, liefde,droefhey t, blijdfchap,ende gram- fchap herwaerts ende derwaerts vervoert zijn- de, foeckt op alle manieren het jock des Cruyste ontvluchten, en af te weeren. Overfulcks ver- loogent, naer mijn exempel, uwen eyghen wille, op dat ghy in alle dinghen fegghen, en peyfen moght: Heere en laet niet mijnen, maer uwen wille ge- L«c. c. *&. fchieden. Overdencktdefe dmgcn rypelijclc, en gaetjnet aj™° defeomme. |
||||
|
H-ET
|
||||
|
112 HET EERSTE BOECK VAN
|
||||
|
HET XV. CAPITTEL.
Chrjstus heeft ons met ivoorden,ende werc*
kengheleert, hoe dat wy het CRUTS
draeghen moeten.
ALs STAURbPHiLAnudefe vermaenin*
ghen, ende waerfchouwingen gehoort hadde, foo maeckte fy haer gereedt ora te vertreckett, feggende: ick bedanckc «, 6 HeereJesu, dat ghy uwe dienft-maeght ge- leert hebt den ivegh der faligheyt: 'Tis nU tijt,dat lck wederkeere tot mijn vader,waerheneri mijne fu- fters zijn vooren gegae,en ick vreefe,dat fy groo- te klaghten teghen my fullen gedaen hebben: jac kenne ick mijn vader te rechte, hy fal feer qua- lijck'nemcn defe mijn vertoevinghe,ende dat ick inijne fufters niet en hebbe gefelfchap gehou- den. Indien, antwoordede Christus , dat dat Ibo gefchiet, ghy fult voorwaer ftoffe hebben* waervan ghy de Heyr-bam desCruys beginnen fult: en, gelooft my, ghy fult feer weynigh bequaem zijn, om het Cruys te draeghen, indien ghy u va- ders woorden, oft kijven niet verduldelijck eri verdraeght. Daerentuflchen gaet in vrede, endc is'tbyaldiendatghydettWeghdes Cruys nietfoo leeren, als wel doorwandelen wilt, foo maeckt dat ghy binnen korte daghen wederom hier zijt» op dat ghy het Cruys mooght op-nemen,ende my volghen. Ick fal, feyde Staurophil, A,mijn befte doen",
maerack wilde wel, dat my gelecrt wierdt, wat ick tuflchen dien ti'|t doen moet, ende met wat oeffeninghen het ghemocdt tot het Cruys moet bereedt
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. II^
oereedtghemaecktworden. Als ghyde poorte Van de Stadt > antwoordede Christus » mlt in- gekome wefen,foo fuldy komen aen het kloofter van de Cruys-draegers^ gaet daer naer toe, ende als ghy den Prior fult doen roepe hebben, foo vraegt vanhemde meditatien, die hy voor fijn-felven Wde bereedt ghemaeckt, ende met die te lefen en te overleggen,fult ghy uwen tijdt over-bren- gen. Sy heeft ghedaen gelijck baer belaft was, cnde verkregen hebbende de godtvruchtige me- ditatien, foo is fy blijde naer huys gegaen, dage» hjcks haer feer neerftigh met defe fchriftcn be- %h houdende. Nochtans is fy allenskens verfiauwt, ende bn-
achtfaemgeworden: foodat fynu maer alleen- "jck uyt een dorre gewoonte, ende dat noch ^e^erhaefte, was mediterende, ende alfoo ge- |chied'etdatfydaghelijcks meer ende meervan pet Cmys vervremt wiert, ende van dat een af- keer kreegh. Want de geduerigheyt van de felve ^ingen te pey fen, verweckte in haer een walgin- Se> ende tegenheyt. Jae in de lefte daghen is'c Ioq. verre ghekomen, datfe defe oeffeninghen 1 eenemael achter-liet: en al'tghene,dat fy tot *}°ch toe vanCHRisTus gehoort hadde,vergat ^yfeergerae. Hkrfonier CRUTS te zijn,is w^Uegrootliefiraf,
Dk Godt oyt aen den menfch op defe wereldtgaf. |
|||||||
|
Eynde van den eerften Boeck van de,
Heyr-hatm des Crnys. |
|||||||
|
H TQT
|
|||||||
|
m
|
|||||||||||
|
T.OT D-EN
iESEl |
|||||||||||
|
OMenfch l die door dit leven reyjl,
En dickwijlsjit enjticht, enpeyji Wat datghyhier al' teghen-Jpoedt Jn defe tyerelt lijdm moet:. $it noch eens neer> en leejlhier wat % Ghyfult op elck befonder bladt Sien, hoe eh waer defwaerigheydt *Dezielhiernaer~maeh henen leydti En dat menlmghjl den vegh van 't Cniys Qaet in dm ftemelfeker fhuys. |
|||||||||||
|
CoKOHA COXSTAKII,
|
|||||||||||
|
HE?
|
|||||||||||
|
11%
HET TWEEDE BOECK
VANDE
Heyr- baene des C& v y v
Vpm de hefte mmiereom bet
CRVIStedraegben* HET I. CAtHTTEL*
## CR UTS tnoetfindet uytJlelterfitmS
ogghenomenvuorden. £n ghefetteh tijt ■#„$ ttu geko*
men,als-wanneer Staurofhi* LA den lieflncken lafb des Cruyst en deSaligeRey fe foude aenne* men.Maer Wat een ongeftadig* hcyt van het mcnfchelijck ghe* moedt!Sy was nu bevreeft voof het ghewicht desCr#jtf,en den langhen wegh van ^efe reyfe; Soo dat fy nu bynaer vari fin was hae- re bcloften te breeckenj ente beelen, enjESUM* die haer inde Capelle was verwachtende, niec tneer tc gaen bcfoeckcnj foo dat voorwaer* 't ge* »cdemenfchenwillcn»dat enwillenfc nietlan- he- cfi de begeerten, die fycerftvyerighlijck rijghenj konnen fy ten leften nauwelijcks flau* ^ehjck, oft voorwaer gecnfins volbrengherii ****&*&* ie wctcn, v kfrttfamaer'; 'vltefcbftkraneks M-tt_.«-f, |
||||
|
1*6 HET TWEEDE BOECK VAN
cfi foo veel goedercn, als den geeft tot vervoor-
deringhe van de faligheyt van onfc ziele begeert,
foo veel is'er het vleclch vliedendc. Daer van
heefteenfchoonjeh.de ghedenck-weerdigh ex-
empel ghcgheven den Prince der Apoftelen, den
welcken in de overvlocdigheyt fijns herten feer
l,uec. ii. vry-moedighliick feyde: Ick ben bereedt mtt u in deri
M«*.«4.. kercker,enmdedoodttegaen. Endcalwaeftaockdatjy
alleverarghert tvorden, maer ick niet. Maer dien fel-
venj&ee/ynaerlutteluren totde ftemme van ecn
M«tth.x$ dienft-maeghdekcn begonfi te veryloecken, endc te
Jweeren, dat hy den menfch niet ghekent en hadde.
Soodaenigh was by-nae oock onfe Stauro-
phila : als fy feer foetjens met Jesu kouttede,en dewoordcnvanhet eeuwighleven hoorde,dan haeckte en fnaeckte fy naer het Cruys: ende acn haer en fcheeii niet foeter te wefen, dan door verduldigheytdeclachtightewefenvan het hj- denCHRisTi.Maerom dat fywederom metdfc wereltfche dochters verfaemelt zijnde, het foct fenijn, en de fotte dwaesheden hadde ingedronc- ken, foo peyfde fy feer traegh en flaeperachtigh van den wegh des Cruys, jae 't was haer by-nac leedt datfe belooft hadde wederom te kpmen. Onder-tuffchen wiert fy ghepraemt door het achterdencken van haere belofte,noch fy en fagh gheenen middel om rufte te krijgen van de knac- gingh haerder confcientie, 't en waere fy haer, volgens datfe belooft hadde, ten minften prefen* teerde. Sy ginck dan droefzijnde, en weenende, oft om dat fy verliet de lieflijcke meyskens, oft wel om dat fy eenen fchroom hadde van den moeyhjcken wegh. Nochtans opde fclve rcyfe feer hertelijck verfuchtende, beveelde fy haer - • dickwijlsaendenHeere:enfyhaddenocheeni« ghe
|
|||||
|
DE HEYR-BAENE DES .CR.UYS II-7-
ghe-tuflchen-fchijnende ftraekjens van de god» deUjcke hulpe ende onderftandt, haere fciele met een hemelfch licht fomtijdts verlichtende, en beftraelende. i.Tenleftenfooisfy ghekomen, ende,geraeckt
tpt degefette plaetfe, ende als fy nauwlijcks hae» reoognenhierende daer geflaghen hadde, fiet'. fo© is daer tegehwoordighclen Heere Jesus, met den welckcn fy over langhen tijtgefproken had- de:den welcken een nieuwe t'famen-fpraecke oft reden-kavelingh aenvattende, wel aen, feyde hy,STAUROPHiLA, hpe wel is 't ghedaen datghy de borghers van Babylonim verlaeten hebt! dat ghy u.beloften gchouden hebt, ende die foete- houw-vaften ende beletfels af-breeckende,onbe- vreeft tot het vendel des Cruys ghekomen zijt! Ipkkennede boeyen en de voet-ftricken, ghe- fpreytaenuweganghen: maerdat ghy die ont« gaen zijt, moet mijne gratie alleen toe-gefchfe- ven worden.Siet,nu ishet den tijdt van doen,den aenghenaemen tijdt, de gelegentheyt vanuwe feligheyt. Nu, fegh ick, is het den tijdt van't Crnys te' draeghen,ende van my te voJghen:Want foowiein-httrijckderhemelenwAthetLamnjoU Apoex.14 ghen alwaer dat gaet ,dicvaoctp.u het Cruys opne- mende,nae'r my koffien,ende vplgen de voetftap- pen van den vporgaender. Defe vermaenmghen en waeren S t a u r o-
PHilamniet fterbeweghende, dewekkefoo feer met vreefebevaRghen was, dat fy bykansal- leen t.o.t de ghedachtenifle van het Cruys was fchuddende ende bevende. Daerom, ghehjck iti denoorlogh, de ghenedie weten datfe fouden t« kranek vallcri, gewoon fijn hynnen toevlucht Jie-«?men tpt beftandt van"wapenen ; foo ded$ H 3 hier
|
||||
|
ii 5 met rvtmnz 'icftcx vak*
JiieroockSTAUROPHiLA,dewekke,aIsfygcen* Jins het Cruys en kondc ontvluchten, uytftei ver» fochtheeft. Ende ditten minftcn, feyde fy, bid jck u Heere, dat my geoorloft %y noch een wcy- nigh tijdts de wereit, ende mim groene jaereh te genieten, ende fbo haeftelijck die aldcrdroeffte" reyfe niet t5 acnveerden. Ick ben noch een jonck meysken, teer van krachten, ende kleynmoed;gh vanherten;de fterckte fal aen-igroeycn met den ouder-dom, cnde dan ial ick Hjpelijck, en kloeck- mocdelijckhetjockdcsCruys aenveerdenyevejv» wel ick en verachtc,noch eh verfmaede dat niet* shaer alleenlijck bidde ick u, dat ghy my (mcv uwengoedenoorlof) wilttoe4a;cten t fclvecea- weynighskenuyttcfteJlcn. ■"' • *Cn"aisTus,ghe!ijckals gram xif nde,hceft hacr eheantwoort m defer voeghen j Wel wat is dit tc icgghen Staurophila f Ick verwondere ■my, dat ghy fbo haeft verlaeten hcbc dcn goeden Wegh, denwegh der faligheyt> die ick aen u ghetoont ill. e. jf hcbbe. O ghy onverfkmdtghe doehtor, Vfie beeft u be*
toovert,omdenhctv?Qordtdes waerheyts nietgbebqor*
faemtez.tjnStWolck ghy uyt mijnen mont ghe*
- 5 * - hoorthebt?W*eroragebruyckt ghydeftemmct
dcr raven?
fVaerom het Cruys verleydfl
Waeromgbeftclt nf tmrghent
7!)r~aegbtbeaaiyt'CrUys,nktbeydtX Laet my vm> nwgbenforghen. Ende wacromwiltshy dooreenperojckdcinc uytftellinghe het werck uwer faligheyt verach* Sf»j.«. j, ^&vta. ? En feghtde Schrifture niet, En vermfi niii
u tot den Heere te kkeeren, Mth en jfeb dat niet uyt vm ddghe tot daghe : want mvterfiens fd'fijne gramfehaf $c7tm ? Durfckt het u rccfcta oft-rttiea ce weiea*
dsr-
|
|||
|
DF. HEYR-BABKE PES ££¥319$. IIJ>
tlat gby aen de wcrcltbewaerti-fe ihemedxrjonck* vtnbm:
fejfflj aenGodt Aen 'duderdom ? de weilttfie» am M Wttek, s.^sVpUfai* ■timQodthetjhf ettdemachtehos lichwml.Wat kdridit Ambrof.iai «jtjotlofhebhn,is7tfaecken.datghyhetlkhatm.doorweU pf»i. 1iS. hflim,cnde daor dmvorfidesouatrdoms koudt, ende door oa°a *3» ;£ afgileyde 'fierckte krachtehos, zjptde, iot ffaede oeffe» mnghen vatt godtwmchtigbeyt z,yWekeerewUl]~)aer,eni$ «fe»kroone^tenxydaex. eenworfiilinghevan moeylijc* kmfirtfdtgtweefi it,tot de welcke fotoe-!geraecken konnen» Ttochritetalentoekomen, die de oejfen-plaetfc btyt loopcti jngegaenzfjn.l&ndgrfnfchaemtghyiinietd,atghyd?eer- SeneeUc fkvrucbtenvanttkverivoot u-fihmwitt bwaereniex vit*?*"" dientijdtaiken, dienerghens toegehrityekt.kanword.ma vooreengoetghemoedt { ende omb.£t£rtt/.soptene* Jtnen. ) teffaeren ? Enfchaemtgby u mt^atghy teffadf, etidssttijdtomoptehouden is,,wilt\heginnen te leven? Voorwaer STAuROPHtLA,ald*tghy-by-brengt, ..:..:... en js macr een doecxken teghen het bloeden, , ccnfoet feemkenvende loekaes.van den duy vel» |
|||||
|
ighe verdaemenifle,
Spaertdoch Heerc, feydc STAUB.oj>Hi£A,eil ,+ SJwa
vergeeft my mvjne yraeghe: want ick en was nieu van iin d en wegh des€r«p tot in inijn ftpek-oudet , daghen uyt te ftellen, maer alleenehjck vooft eenighe jaerert: Wel nuer, antwoordede Chris- Tus^wieheeftudtebeiooft? ■ - Ttn. isghlen wijfe maeght, Aiefeght^tckfd:noch leven: Leeft heden,niemant weet, oft Godtfalmorgenge-ven,
Qft cnzijndedagen vandenmenfch nietAw* ?Voor- iQb,e.f4> Wacr den menfch enWeetxii]n eynd» niet, maer ^elijck de EccU. c. j> vijjbhen rmt den anghdgevanghen WOrden, eh~ de voghels vm denjirick,alfoo Wordende menfchm oockgevanghen «* <kn.<*H.idtn t ijfltif «k httnfc-den dten on yeriiwhts o.-ver- U 4. hmh
|
|||||
|
120 HET TWEEDE BOECK VAN.
komt. Waer't faecken dat iemant wifte, op wat
tiJdthyfalmoetenfterven,hy foude den eenen
tijdt korinen befteden in welluften ende ghe-
noeghten,den anderen,in het Cruys, ende peni-
"tentie :-maer die den Cruys-draegher den hemel, en
den rouwige fondaer vergifTenilTe belooft heeft,
dien eh heeft aen den traeghen, ende onachtfae-
Senee* men den morgenftondt niet toegefey t.T«f onfiker
ig&-i6< ep wat piahfiu de d&odt is verwachtende, daerom ver*
wacht haer op alle plaetfen,
Maer, antwoordede Syaurophila, ickben,
gelijck ick feyde^ oock nocb te j onck: ick en wil
jnaer alleenlijck verwachten den welgemoedcn,
tinde ftercken ouderdomi Allen ouderdom is
aen Godt ri}p>«nde bequaem, feyde C h r is-
"t u s: maermgeil den eerften ende den tweeden*
Thmi.e.3, ?T.js goet aen em tnan als hj-het jock gedraegeri heeft
Ambrof.in '^fij»e]oric&heyt':Want*tenis ritefaUeen van noode
pfii. j 18. Setjock dtsHeOren opte riemeri,maer-tisvan noodedat op
em' *' te riemeriinfijne jonckheyt. PPant' is?t faken dat ghy bet
iaatop-neiriif,ghyfult nieer begmntem leedtwefen te heh^
ben der veorgaende dinghen, dan tebehouden de gratie.
Gea,e.+S, Enishetrikt beterte fegghen, Godt die my voedt Van
mjjrider jonckbeyt af, dan door degedachtmijfe derfonden
FftJ. »4, tefegghen, De v.erfuymenijjm mynder}onckheyt,e& mifn-
dtr oriwettnthtderi eri wilt die riiet gedemken ? Dit is een
reinedk der kanckheyt, ntaerdatif -dt waftigheyt derfa-
ligheyt. Want dien,den welckek naer dejaeren vari de ver-
hopen jonckheyi, fat jock fdl opnemen, en heeft terftont
geen voimaeekt goet. Wantfijne fondm prkkelen hem, de
'■■' gewoontevaniefmdighe»quelt deconfcimtk, eri deghei
woonte derdooUnghe maeckt hem origeftaedigh. Soodae-
nighenmenfchmottlanghmtijtworftelen,opdat hyfoude
!„. j g fe rikt doen de verouderde,mae langb-duerende quaedege-
tocf.c.u, #><?<»>#»'Wantindefe foodaenighedinghenw-
tnagh
|
|||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 121
maghmeerbetquaetdaermentoe gewentis,danhetgoet, .
daermenniettoegewentenis. Maerwatis'tdatghy, ouder wefende als uwe
fufters, ende houbaer met volle jaeren,uwen ou- derdombefchuldight?Nochtans feght ghy datje eenjonckmeyskenzijt, maecktVoorwaer datje een zijt, ende Godt gave dat ghy een' waert uyt het getal van die, van de wekkeghefchreveh ftaet:Godt,<&jpnghedocbterkemh(bl>enubemindt\och. c»nt.c.»., oft ghy niet alleen met woordcn, maer oock met erdaedt,ende waerheyt my bcminde, ghy en foudt het gefelfchap desCr#^>.foo niet vlieden. Ende feght my toch eens, watis den krachtighf ften wenfchvaneen minnaereffe? Enishetniet foo verre, als het mogelikk is-, aeh-den beminden gelijck te zijn ? maer ick hebbe geweeft arm, ende m\. %7. in aerbeyt van mijne janckheyt af Nu; wat betaemt u anders, dan naer te volghenhet voor-beeldt, ma^ niere, oft ghedaente, de wekke ick- om uwen fwille hebbe aengenomen?-.Hae'veel.kinders, eh dochterkens, hoe veel jonghmans, en maegh- ''. , dekens enhcbbe(rae bykans yan^hunne kintsheyr. afjniet van-fclfs;d'alderftrehgfte":fa©rte van leve, Cruycen, quellinsheh, ende pijnlijckheden des lic- haems omhelft r Hoe veel en zijndernkt door de ^artelie gekroont, de welckedoor hunne jonck- "eyttot hetftlve hoch pnbequaem waeren?eh enfuk ghyniet konnendatdie,endedie?: Door defe woorden wiert Staurophila be-
fchaemt, ende eenweynigh ontfteken met eeh ^cgeertevan tevolghcn. Ende ochoft,'Heerc, feydefy, uwe gratie my oock yoorquacme, en ^°lghde, op dat ick weerdigh gemaeckt wierde "et gefclfchap der jbnghc trommelaerflen gtdt ,welckehmvlecfcbczUYCcndeimetdrgebnken, erid? cii.c:-.% Hf t>uaede
|
||||
|
35 J HET TWEEDE EOECK- VA3J
«ptto/e hflen haere lidtmaeten gedoodt behhvn dit ofdcr
aerden z,tjn .' Dat is een goeden wenfch, fcyde Chri sTus,maer't werck felver is van noode,nict deblootcwoordcn. Maeropdat iok defenwills verfterckc, foo weet dat hetu veel profijtelijc-» kcr M wefen,in defen ouderdom het Cruys t'uen- veerden,dantotdennaervolgheden, ende onfe- kcrendatuytteftellen. Nietlichteren is'cr om dracghen, ckin 't ghcne men van joncks af heeft lceren dracghen:■ want het is moeyelijck (ghe- lijick men met een ghemeyn fpreeck-woordt ieght)cencnoudenhondtop den bandt te leg- ghen, ende een gedaeght menfch leerenpeniten- tiete doen." Dat is fomtijts met een hemeHche openbac-
ringhe te kennen gcgevcn, welcke veropenbae- ringhe ick tot uwen trooit hier fal by-voeghen: ■want men verhaelt:, dafer een Religiem geflortieH x,;]nde, desfnaclits geopeftbaert is aen fijnen' broeder,ende mcdegefel, blmcktndt door eenfeer groote klacrheyr, ende als bl hem uyt de celle geleydt hadde, fooheeft hy hetn ge- soont een groate:menighte -van menfcheji;. met een ISm klecdt,enden'onderbjckIicbt kJaer-febijnende, de welche fcerfchosm' Cruycen jffl! haere jlbouderen droeghen :ende ■tlm.wcifh-VimhunalleKWrfs recht merdm bemel. Em weyvzgbfpaticdaer-fure}'vo!ghdc:een andergeleU ende dat *ueel fchoonder ende klaerder,van de welckeelck een Jeer fchoon verciert ■ Cruvs, niet op Jijne fchouders, maerin •jijnbandidvoegh.Daernaer isgekomen het derde gelet, het klacrjh^. ende het Jchoon/k -van allcn, v>m de welckt eoxk de Cruycen verre door fchoonheyt de Cruycen tvand'awderz teiovm ginghen, noch fyen droeghendie jdvermet^natr htamengoeden Enghelfdie yder-etn i>oor~ tftngh, op dat fy blijdex.ifnde, ende al fpclende fouden voU •irhm r-wekkejjptnbaeringhe (-als hy -vmvonderdc; dc# |
|||||||||||||||
|
ZpIoL c.
|
|||||||||||||||
|
Hieroa;
Phtiul. i. <it bono ftatusrelij.
|
|||||||||||||||
|
ptedegl
|
Wje
|
||||||||||||||
|
l
|
|||||||||||||||
|
m■■ HSYR«FATmE DBS-CKtttS. 1*5
^deghtfcltim hem heeft uytjreleyt; figghende dfeerfie tt
teefeti, dk metvolkomen ouderdom het Gruys •van het frefielijck hven omhelfibebben,de tweede, die itt dett man- *elijsfan ouderdom haer dmr toe begeven hebben; maer de kfi^dh hyfoo vroylijck endefoo verblydt ghefien hadde,te toifittdieyae welcke inhaere jmckbeyt, betjockt ende Cf^desHeeren gedraeghenhebben. Wel wat dunckt u nu Staurophila? Nu,feyde fy,fal het feijLecn vermaeckwefen ondcr dle laetfte nict «ielaetftete wefen,en ick yerwerpe geheelijck all<5; vertoevinghe, de welcke ick eerft verfbchte, ehjle fwcere af allenuytftcLNuHecre.nu fal ick Goor uwc hulpe bcginnen, ditis dt •vtrandmngbe, t&irti «fer hchter bandts van dm hooogbeni HET II. CAPITTEL»
■
%atyder-eenfijn QRUTSmoet draeghen^
ende gheenverkiefen. Dat hy iijri Cfluys opneme. ;
Maith.cap.l6. „„.»•,
CHRiSTusheeft StaurophiI/A, cloordit
verbont gcmoedt endcop-ghewackert jijnde, gebroghtin die plactfe, alwacr vele, ende verfcheydc fooftcn vanO«j- **» tancx d'aerde verfpreyt laghen,' Maerfy nu ?Pghegortzijnde, ende haer kloeckmocdigh' gc- ^etende,haeftede haer om van vde, ecnkleyn ^uys voor.cn wegh tenemcn. Sy was~dan gchcel bn]ddijck,ende^!. oftfy hacr dinghcn fcerwci gWacn haddeiSIdus finghendc r ^tgroote nemen op> datfwaere Cruyccn dr/teghent ***** ™ggvan honiertfont daet ttoyt m <p$u tlaegett. - Vm
|
||||
|
tt£ ■HtT^TWEEDBtBOEGK VAN
|
|||||||
|
i I - X
^a'-::.,,,- ntSjVt/T ■ • vvt.j >v<4
*4'*^«I ■-'.■- ■-■-"' -■■-"-^r:l
wfc
|
|||||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRtJYS. «£
Vovrmyfkcnacbtdat■ niet^maer ickfal bottden jfaeth
T^atvoor ntijn fibauders faleen kleyn GnVjibeter gae&. Maer CHRisTushaer antwoordendeiieyde aii- dus: Wel hoe Staurophila ! wat is dit te feg- ghen?ghy mifdoetwcderomm het beginfdiei- ver.Hebtghy foo haeft vergeten,'t ghene ghy overlangh gehoort hebt ? Heere,-antwoordeda fy,en is dat niet het Cruys opnemen?Ba-jae 't, fey- de Christus, maer niet gelijck ick u gheleett hebbe, want ick en hebbe geenfins gefey t, dat hy het Crttp opneme, maer lck hebbe daer klaerlijek bygevoeght, betfijne. Maer wclck, feyde fy, is mijnCr»7i?enisnetdat niet, het welck ick uyt vele verkofen hebbe ? Gheemms niet , feyde Christus, want hier en wort niet toegelaeteii dat yder-een kieft naer ujnen an, maerxis Van noode het Cruys te bewaeren van de handt Godts. Ick hebbc gemift, foo ick fien, feyde Stauro- phila, want ick by my-felven -pey fcle, dat van tweequacden het minfte gekofen moeftewor- den, ende foo, aenghefien het Cruys evcnwel ghe- draeghen moet worden, het kleynioft het mmfte genoegh te wefen. 'Tis, feyde Chrktcs, een groote doolinghe, ende mis-flagh: Want het Cruys onderquaedenterekenen, is fonde. Wimt ditis een feker meyninghc oft kettery van de vlee- fchelijcke ende werekfche menfchen, de welc- kedeeoethevt van yder faecke af-meten met de finnehjckhedendeslichaems. Maer ick willedat ghy voortgaet, ende fteunt 6p 't geloof, ende re-» den: de welcke, is't datghy fult te werck ghe- ftelt hebben, foo cn fult ghy niet fegghen de ^ruycen quaedt te wefen : want weert eens dat deckfel der meyninghen, ende keert uwe oogen *<>t het beginfel, ende eynde der quelUnghen; yoor-
|
||||
|
126" HET TWEEDE BOECK VAK
voorwaer ghyfultfien cn bevinden hct bcgi#*
ieltewefenvan het goet»en cynde tot hetgoet»
MpfiutiiK Want fekerdm oorfprongb des GauYS,endc vaU
i.deconft. yder quellinghe ts van Godt, datis, nkt aUtewiijck
s*?-6- vanhetofperjiegott, maervandtn autheur, hooft, endt
fonteyne <van a!kgoederen. Van den wekken ntet Tmerdt
ts dafereenigh quaedt voorts komt, dan dat hy felvef
fjuaeck is: datgewelt is maer aUeenelijckweUacdigh,end4
faligh,hetwekkfooweiverfmaedt tequetfen, dau ghc*
queiftteworden: ende aen^t wekk £een, cnde hcoghjit
magbtis,anderete dienenende behuhfaemtewefen.
Jiet Cny/,gelijck ick gefeytheDbe, is oock goet
door'teynde, omdathetaltijt geftiertwort tbt
de faligheyt. Soo da,hoe kan dat quactwejfcn,van
het welck het hooghfte goet is van den menfch ?
Maerwelaen,laetons hier onftckendc later»
ne des geloofs, op dat alle duyftcrheyt magh ver-
jdreven worden. Gelooft ghAniafr Staurophi
la, dat ick bcn den waerachtjen SoneGodts,
«dat ick waerachtclijck, ende realiter ben in hct
hoogh-weerdigh H. Sacrament des Autaers? Ick
weetwel, dat ghy het gelooft, maer feght my
censjomwatreden ghydat foo vaftelijck hout,
ende gelooft. Om dat ghy, antwoordede fy, 6
Ecuwighe Waerhey t! dat acn ons veropenbaert,
endemet uwen alderheylighften mondt gefeyt
w*tthc.i6 hebt: Datis mijn Ikhaem. Waerom dan en acht
ghy.feydeCHRiSTus, de Cruycen, ende quellin-
ghen van-gelijcken niet voor goet, aengefien ick
toatth, c. /. ielver het felfite ghefey t h.cbhc:Saligh zdjn de aerme
vangheeji :faiigh zijnji dk weenen,faligb z.ijnfe dk ver»
voigingbe Ujden om de recbtveerdigbeyt.
Hier op fwccgh Staurophila, oftom datfy
hct tocftont, oft wel,om dat haer niet het minfte tcvoorencnquam,datfydaerop foude konncn antwoor-
|
|||||
|
*
|
|||||
|
*>?■; «EYR-iJAENfe DfcS 'C&UYS. iij
antwoorden,ofttegen-ftellenh'cbben. Als-wan^ : ^neer Christus wederom feyde:Siet ghy nict "Wat hieruyt nu volght ? Wat ? feyde fy.Tc we- ten3antv.'oordcde CHRiSTUS,iii't faecken de C?-«y-, tm goet zijn, dat die niet verfmact, maer meei-gc- Vcnfeht ende begeert moetcn worden. Ick freft Wcl, feyde StauRophila, datdat volght: m*er Wic is'er die dat doen kan ? op dat ghy, fcydc" Christus, dat doen foude, daerom lbo heb ick U- L met een exempel voor-gegaen. Want als ick foxx&cjreborett worden van dejei !ve wijsheyt^nde maghti Eern.fcns» van de welcke ick nu htn, tc weten,de deught,kracbt,enda \:Jc Na;ti" ifijsbeyt Godts, ende als het in mijnen wiile-keur oft ke~ Itefte was teverkiefm eenen tijt die ick wilde, foo heh kk den moeylijckfien v&rkofen, naementlijck aen een kieym kindeken, ende aen den Sone van ten aerme moeder: Mfn pki. ^, ti>as den omgahgh der aerden, ende haer volheyt, en&och- tans heb ick eenfialverkofen:Den bemelwas mijnenfiad, ifai.caj».$6 ende tfaerde defchabelle mijnder votten, cndc voor dcn Koninghlijcken Throon, heb ick verkofen, dc tnghtenvan eencnftal. Macr nu, wat is'ervan my voorfeyt ? en feght den Prophcet niet, dat kk foude weten te verworpen '? quaedt, ende verkiefen ^tgoet? ««-«P-7* Soo dan quaedt z.ijn de weUufien des Ikhaems, maergoet de queliinghen. Want defe heb kk verkofen, endie hel^kk, ttls een wijs kindt, ende onmondigh woordt verwor^n. Ditiseenfecr fraey exempel, feydc Stauro-
5>Hil a : maer hoe veel zijnder, Heere, die u door defen wegh naer-volghen ? Wie falder wefen-, dieverfmaedendehetgemack, endede weeldcn Van dit leven, tegenfpoet, ende quaeden voor die Vevkiefen {bude?Ghy en weet niet,antwoordede CHK.iSTUS,hoe vccrwacrachtigh-e minnacrs dcs Cruys ick gehadt hcbbc, endc 'hoch hebbe.-En «■onu u nict tc yoorsn, wat van dea B. Franctfciu gcfchrc-
|
|||
|
12.8 HET TWEEDE BQECK VAN
>Ban»vent. gefchreven is?Defen was krahck doorveelderley fieck-
ioTiiac.H ti.n,foojwaerlijckt dafer nauWelijckt eelitmaet blevefon-
der.fijh en lijaevten kften is hyfoo verre door verfcheydexfi
gcduerighe kranckhedengebroghtgeweeft, dat het vkefch
wrteert z,ijndeim allecn het vel maer.over de beenenen
was.Ende als hy met Jwaere fijnen des lichaems geauelt
witfdt,foo en naemde hy dkfijne bemut/xden niet metden
naem vanpijnen, maer van fufters. Edoch als hy eens
jwaerder, aan hygewoon was, door de fteeckten der pijnen
gepraemt wierJt,Joo heeft eenen eenvoudigen leecke-broeder
tothemgefeyt: Broedtrjbidt den Htere, dat hy fachtmoe-
dighermet u handtk: want hy fchtjntfijn handt meer aWt
heboort over u te befwaeren. Twelck den heylighen man
gbehoort hebbende, ende met een ghefchrey ende gekerm
roepende,heeft gefeyt: 'Ten waer fatcken datick in u kende
■ deeenvoudighefuyverheyt,vannuaffoudeickeenafkeer
enfchrick hebben van ngefelfchap, die hebt derren beftaen
, ■ ■• ontrent my de Gbddelijcke oordeelenttberifpen. Endeal-
hoe-welhy geheel' uyt-gemergeltwas doorde Ianckduerig-
heyt van de fwaere fieckte, nochtans worpendefich-felve»
ter aerden,ftoegh hyfijne krancke beenen door dtn hardten
valdfeen teghen d^ander, enkuffende de aerde,heeft gefeyt:
Ick dancke u,mijnen Heer ende Godt, vanalkdefe mijne
droefheden,endepijnen, ende ick biddeu, Heere,datghy
daer noch hondertmaelfoo veel, is't faecken dat het u ge-
lob.cip.£. Heft, byvoeght: wantdat falmy het alder-aengenaemfte
wefen, datghy my met lijden aueUende, niet enjpaert, aen-
gefien het volbrengen van uwen heylighen wiUe, atn my ts
embovtn-volkvertrooftmghe.
Wei wat ghevoelen hebdy, Staurophila,
van dat kloeck, ende mannehjck gemoedt ? ishy met het kley nfkcCruys te vrede geweeft?Noch hy enishet alleen niet, die van dat ghevoelen ghe- weeft is, maer met hem is oock geweeft den H. Xmriw, denweLckenin d'overvloedigheyt der Godde-
|
||||
|
t>E HEYR-BAEtfg t>ES CRtftS. t2p
Goddelijcke vertrdoftingen, gewoon was te roe'* ptm^TtsgemeghHeereSttt gerioegh. In Cruycen,m)*> ften, ende vervolginghe feyde, ende riep hy foh* der ophouden ; Meer, Heere* meef. Eti veflojt my k&itUfr Van dit Cruys niet,\m zy dat ghy my eenfwaerdtr niMti- toefendt. Maer op dat ick u vdlle ^errlddgihgn gdve, fop
fal ick u een exempel van uws gehjck vodrftell£j Weefdighomteveftellen. MijnebruytCAtHA* , ,. , HiNA van SeNEN verblijdede haeffoo in qtiettirige, dat ■&<£*'* haergeen dingh op defe Wereltfoogrooteri trooft in dit kven tn konde bybrenghen,dan de, Cruyceh :fonder de weleket &elijckfy feyde, dit leven aen haef feer moeylijck, ende Jwaerfoude geweeft hebben i maer om die fOudefy geefrie Verdraegen hebbenden Uytjieldef faligheytj wet wetendei dat dejelve door CfUycen en quettmghm feer Vermeef* dert Wort. Maer als fy eehs met eert gfdote ehde fwaefe laftefihghe ovefvallen * ehde ffiet eeri fchahdelijcke f ugg'-fpfaecke geraeckt Was * ehdc die hlet vele tfaenen tot my wederdm bfoghfy Soo heb ick my aen hder vef openoaeftj hebbende iri mijri rechterhandt een goude kroonevan wondere fchoonheyt *nde klaefheyt, in de Jlincker-haridt een doorne, ende ick hebbe toi haefgefcyt, datjyfoude kiefen, welcke vari bey* defy tievef hadde. Maer fy heeft gefiyt, Ick, Heere, wil in dit leven naif u lijden altijtgefchickt worderis cnde pij* *en omheljen voor de lavenijfe: endefoo uyt mijrie fincker handt de doorne kroone met een vyerigheyt aenveerdendet heeftdiemetemgrotitgewelt inhaer hooftgeprint^tfeU Vs over almet doornen door-ftekendei Wat dunckt u nu? vliet,oft fchf odmt eeh-ydef
jiet Cruys? foeckt yder het rr^nfte? oft waer't faec* *en dat fy konden(geli jck uws gelijck) geefi ? Jae taaer defe, feyde StaurqphilA , heobeh alte* ftiaelvdlmaecktjende heyligh geweeftj ehdeick I bea
|
||||
|
I^O HET TWEEDE BOECK VAN
bcn een fondaerefle, ende feer teer van aerdr Cli
complexie. Wel maer, feyde Christus, watbe-
letu,dat ghy oock niet volmaeckt, ende hey-
ligh en wort ? Want die andere enzijn nochvan
ftael, oft koper. geweeft, maer 't waeren men-
.'. fchenli)dbaer,gelijckalsghy. Nochtans enfegg'
ickditniet,opdatickudwinghen foude tot loo
verhevene faecken: maeralleen op dat ghyniet
naeruwen finvoorufoudt etn Cruys verkiefen,
feggende met d'onvolm^.eckte; dat, en dat fal ick
,.. lichtelijckaennemen, maer't ghene dat my nu
og-geleyt wort, is fwaerder, dan dat ick draegcn
Thom. i kan. Gelooft vaj^ten isgcen oprecht ■verduldig menfch*
Kemp.1.3. dknkt meer lij.dm en-wilt, dan hemgoeten dunckt, ende.
*uan fulckeperfoonen als hemgelieft; maereen waerach-
tigh verduldigh menfch,fondcr onderfcheyt, wat ende hot
t 'veeltegenfpoedts hem overkomt, 'van ivat fchepfel dat het
zy, neemt hy al danckbaerelijck <van de handt Qodts, ende
hy houdt het 'voor eengroot profijt. Is't faecken dat ghy
u-felven, gelijck ghy gheleert zijt, verlooghent
hebt,is'tdat ghy tverftandt,ende wille geheel
aen my over-gegeven, ende onderworpen hebt,
wat is t dat ghy wederom,gelijck de voorgaendc
dinghenvcrgeten hebbende, diete raede gaet?
Oft en fchick ick, die d'eeuwighe Wysheyt ben>
niet alles fbo, dat, al wat'er u overkomen fal, aeri
li fekerlijck goet ende profijtigh is ? Hecre,feyde
S t a u r o p h 1 LA,ick hebbe te feer dwaefelijck
gedaen, fteunendeop mijneyghenwijsheytjen
lck bekenne, uyt de voorfichtighey t des vleefchs
komtvoortsdeverkiefinghe, de welcke fonder
twijfel niet fonder perijckel en is:foo is het,feyde
Bernsrd.|in Christus, Wee aen de ghene die hetCxwys draegetft
Apoiojr.aJ niet lHt hun, maer datfaneen ander!wee aen degheM
Abb«.' dkfpek n op harpen, nktgelijck dk van den Apocalyps, of
haert
|
||||
|
DE HfiYR-BAEJffc DES C R-UYS. I|I
haere harjen,maer op vremde! Want ceri andefs Cruys Apce.t. t<S ttioet dat gherioemt wordeii* 't welek iemartdt door {ijn-eyghen wille vefkofen heeft: maer 't eygen moet dat ghefeyt worden} 't Welck van ftiyn Vadef aenyder^eentoegefchickt,endeop^ gheleyt is* Wiens handen het oock zijn, die hy als mftrumeritert daer toe ghebruyckt fal hebbeh. Ats de H.Maghet GeertruYDT> beWeegt tijnde door Blof l& *nede*tijden, badfvoor eenfekeren perfoon,den -Wetcken fy Monil.c.i«. feer onverdutdighlijck hadde hooren klaegen om dat Godt hemfwaertgheden en taflen opteyde, niet dienende totfipit faligbeytifoo hteft den Heere haergeantivoordt; Ghyfutt aendenperfoon,<voorden -iVetckenghyhidt, fegghen, dai hy, om dat ten minfienfonder eenighe auetlingh oft moeye* tijckheyt het rijck der hemelen niet etr kan verkreghen toorden: verkieft ende cordeett Tifat fvJaerigheden hy ae?i hem meynt profijtigh te v>efen,en dat hy dan iterdutdigzyt t*yt ivelcke "iVoorden GeeRTRUYDT njerftaen heeft, dat het eenfeer perijckeieufe foorte "Jan onverduldigheyt «■, att den mtnfch auaelijck, ende hooveerdelijck verkiefen wiit "tvat hy dtaegen foude,feggende atnfijne faligheyt nietpro* fijtigb te iiiefen, ende dte aueUinghen niet te konnen onder* ftaen, de iVeicke hem van Godt toegefonden Worden. Siet Wat een perijckel dat'er is in de Verkiefinghe des Cr«^;maerghynuveririaent zijnde, fuitu dae? wijfelrjckvanwachten; want wel toe&n isge-* *Ucks broedef : ende die hem aen een ander fpie* gheltj die fpieghelt hem facht, |
|||||
|
l % HET
|
|||||
|
i$t HET TWEEDE BOECK VAN
|
|||
|
DE HEYR-BAENE DES CROJYS. I^J
HET III. CAPITTEL.
^athet CRUTS niet getrocken, maergedra^
gen moet morden: ende dat oock verjmaedt
mpeten worden de lafleringhen>'tver-
■ wijtier^tgheklapdatmendaerom
hooren moet.
Laet ons tot hem uytgaen buy ten de lege»
ren, fijn verwijt draeghende.
Heb. caf. 13.
Dlt gehoort hebbende,bemerckte STAtr-
rophila, dat fy'tlaft van het toege- fchickte Cruys, qualijck konde ont- vluchten. Soo dan, gelijck verwonnen fcijnde, heeft fy haer bpgegort, om het Crttys, 't Welck Christus haer getoont hadde, optene» \ «ien. Maer gelijck de nature, die een ingheboren afkeer heeft van drpeve dinghen, altijdt opden » Weghblijfthaperen,. foopeyfde fy fchalckelijck» datfyhaer foo luttel aeri den lalt onderwerpen. foude, als het mogelijck was. Wat heeftfy dan ghedaen?Eenkoordedaeraen gedaen hebben- de, heeft begonft, niet foo het Cruys op te nemen» als wel achter haer langhs d'aerde te trecken. Ende om dat fy fagh, dat het felve van andere foude gefien, ende fy daerom foude befbot ende begecktworden, fooheeftfy haer aenhcht met een doeck oft wijle bedeckt: haer fchaemende, *e weten, over de fcharide •" des Cruys. Dit fagh CHRisTus,endefcheeninden eerftendat onge« naerckt te willen iaeten pafferen, maer terftondt I y .. ■hecfc
|
|||||
|
±
|
|||||
|
X34 HET TWEEDE BOECK VAN
heeft hy haer aldus beginnen te berifpen.
Wel Staurophila, wat is dat te fegghen ?
dunckt u dat ghy foo hetCruys draeght,het welck
ghy gelijck als't alder-fchandelijckfte dingh,niet
en geWeerdight aen te raecken ? Overpeyft eens*
ick bidde't u,dat ick niet gefey t en hebbe, Soo^wie
wilt nac myi-omenAiX hyfijn Cruys treckt,oft fleept,
(a) Matth. niaer (a) dat hft opneemt, (b) dat hft draeght, (c) ende
Marc.c. 8. ontfanght, ende datby myvolghe, Door welckema-?
LiiccaP.9, pierevan fpreken, watheb ick anders willente
c3p. \t kennen geven, dan dat het Crttys, op wat plaetfc
(c) Mattiu net qock fal gevonden 'wefen, gelijck een kofte-
lijckenpandt, endejuweel vand'aerde opgehe-*
vcn,ende op de fchptjders geleydt mpet worden?
niet-anders dan gelijck de moeders haer lieffte
kinderkens met groot vermaeck op haere acrmert
draeghen.
: STAuROPHiLAenwifte qualijck wat hierop
feggen, maer alleenelijck met een flauwe cndc
bevende ftemme feyde fy ,dat fy met te feer groo-
tevreefe tpt den laft des Cruys bevanghcn was,
ende dat fy het: niet en derrede opheffen. Aen de
welckc Christus antwoprdende, feydealdus:
Defen onmaetigen anghft» en is niet voort*geko-
menuytdevreefe des Cruys, maer uyt d'opinic
eii meyninghe dcs Cmys-draeghfier; Want quaedt
te lijden en is niet quaedt, maert quaedt niet wcl
a-hom i wetenteliiden,datis ten leften quaedt. Hoeghy
Kemp.1.3, ubeiertcthet hjden flelt, hoeghy. ■wijfelijcker deet, ende
chSu 6 mm vwdmt. Maer wie fal dat konnen doen ? feyu
W. de Staurophila : want men fiet dat oock man«-
nena.rsboomen,hoorendemaer fpreken vanhet
Cr^,gelijck een bladt,ofte riedt beve. Een-yge*
lijck, feyde Christus, fal dat vermoghen, die
nietop fy-felven,maer opGodtbctrauwt.Iclt be*
kenne
|
|||
|
. DE HEYR-B^ENE DES CR.UYS. l$f
fcenrie evenwelj fo? e» isgheen menfchelijck werck het Hem.i. £ ^rUys te draeghen, het Cruys te beminnen, het lichaem cap'I3" *£ kafiijden, d'eere te rvlieden,jy-felven te verfmaeden,end& begetrenverfmaedt te worJen, endegeenen voorfpoedt iti *kfe iverelt te begeeren. t£t datghy u-felven befiet,gy be- "vint datghygeenvan defedingevan u-fehen kont docn; toaeris^t datghyop onfen Heerebetrauwt,foofalu vart btyven uyt den hemelfterckheyt gegeven worden, 'Tis waer, ick kan dat wel hopen, feyde Stau-
Rophila , ghemerckt de goedertierentheyt van den bermhertighen Godt groot is: maer, om de Waerhcyt te fegghen, den fchroom efide vreefe Vaneen foo hardt ende fwaer Cruys treckt my daeraf. Moyfes certijdts ( antwocrdede Chris- Exod.c>' tus ) heeft 100 feer ( de roede in een flanghe ver- andert wefende ) ghevreeft, dat hy gantfch de vlucht nam. Maer als hy door het gebodt Godts Cjn handt uytftack, ende haeren fteert aenvat- tede, foo is fy verandert in een roede, de welcke^ hy gelijck als vooren ghedraeghen heeft: ende met de felve heeft hy het volck van de ellendighc flavcrnyc, door de roode 2,ee geleydt: 7t Cruys en quellingh is een roede, de welcke is't dat ghyfe tegen d'aerde worpt, niet anders achten en' fult dan een flanghe, van de welcke ghy vreefende ghebcten ende ghedoodt te Worden,de vlucht lultnemen. Maeris't dat ghyfevan d'aerde fult opgenomen, ende door de handt des waerheyts met den fteert gevat hebberi(aenftende,te weten, het gewenfcht eynde der quellinghen) fult nu lichtelijck beproeven'f Cruys deroedc vanMy- fes te wefen,: de welcke van de flavernye der fon» den u leydt tot hct hemelfch lerufalem. Soodan, aenfiet denhemel, waeivhenen het Cruysis leyv dende,aenfchouwtde cyndeloofe faligheyt, die, 14 aea
|
||||
|
I36 HET TWEEDE BOECK VAN
aea het Cruys belopftis. De ghene die gaen doof 4en grpndt van de reviere, wordcn ghewaer* {chpuwt haer ooghen te flaen» oft tot den hemel, ofttptdenoever, opdat fydoor den vloedt der Wateren onftelt zijnde, niet vallen en fbuden- De fceevan trjbulatien» endevan quellinghen moe* ten wy altemael pafleren; maer op dat de won* derlijcke verheffinghen der zee de herflenen niec te feer en fouden beroeren, foo moeten de herten opwaerts geftiert worden, den hemel moet aen* i.dqrimh. fien worden, Dewelckegcfien worden, enmottennkt **$■ $■ aenfchoinvt ivordin,maer de welcke nktgefien en ovorde», Want de dinghen die gefien wvrden, fijn tijdeltjck: maef die metgefien m ivorden, diefijn eeuwigh. Ende ick vraegh' u eehs, watis't,datghyhe£
Cruys fchaers treckt, oft fleept met eenen vinger ? "Waer't faecken, dat'er maer een oft tweelidt-» rnaeten van den menfch faligh gemaeckt wier- den, foo foude het miflchien genoegh wefen het Cruys met de handt, oft vingher ghedraegen te hebben? maer gemerckt ick den geheelen menfch faligh gemaeckt hebbe,ende vodr-genomen heb-» be hem geheel met d'eeuwighe glprie (in de fftl.8jf, Welcke het hert, ende vleefch futten verheugen in den le*> -venden Qodt) te vergelden, waerom en fbude het niet meer als reden wefen, dat hy geheel met het Cruys gequelt,en geheel met het Cruys belaft wor-* de f Maer u enis niet onbekent, Staurophii-a» dat ick,al het gene dat ick vpor de menTchen aen-. genomen hebbe, geheel in de menfchen te ver- loflen, befteedt hebbe. Waerom Tal ick dan toe- ftaen, oft lijden, dat myfppluttel gedientwort» al of het ghenoegh waer, hoedaenighlijck het ©ackzy, het Cruys achter hemtetreckeri? Voor- V^riindersfchijrit; mijne liefde te moeten ver- |
||||
|
CE HEYR-BAENE _>E$ CRUrS. ' ti,f :
gelt worden.Hier.op fweeghSTAURoPHiL a ftil, ftoch fy en derrede daerniet eens teghen hippeii oftfpreken. - Maer Christus, een ander fwaere doolinghe
*aftijdende, begonft haer wederom aldus aen te Raen; Waerom hebt ghy een doeckvoor uaen» Scht ghedaen, oft acht ghy het fchande voor eeri"' Cruyifdraeghfier gehouden te worden? Voorwaer, antwoordede Staurophh-A,'! is ghelijck ghy feght Heere, <fe befchaemtheyt heeft mijn aenficht be- vhi.69. *k.£.,want {ietickbengheworden..»wr/w.^</f- P&1.7J, *>eytaen onfegebueren, eenfchimpernye ende befpottinghi derghene die rontfom ons z,yn. Noch 't en is niet van ttoode dat ick dit in \ langh uytlegghe .• Want vt&.Gt, ghy weet mijn verwijt, ende mijn befchaemtheyt,ende mijn tferfmaetheyt.CimiSTus haer antwoordende.feyde aldus: Wel-aen keert u ooghen tot my. En heb Jcknietmetglorie,ende eere ghekroont zjjnde, l>oor de bltjdtfchap diemyvoorgeftelt was, het Cruys Htke.i*: yerdraeghen, verfmaedende de befehaemtheyt? Enheb ick om u niet onderftaen verfmaedtheyt, eride en oen ick om u oock hiet geworden,ee« wormmgeen pftJ- **'« itoenfch, een 'verfmaetheyi der menfchen, ende een 'verwor- pentheyt des volcks ? Voorwaer als fy my, draegen- de het Cruys, leydehuyt de poorten der heylighe ktadt, alle die myfagen hebben my befpot,*jy hebben my p&1- **' yfchfmpt met een fchimpernye, endeopmy gegrimi met *Sftl.J*»"' »aere tandm, Ende ghyzijt bevreeft van eerifbo kleyne fchande' des Cruys , al oft de deelach- . ^gheyt des Cruys ilecht, ende fchandeleus waeret - ^aer nochtans mijne waerachtighe difcipelen dat *en hun voor eere eride glorie gherekent heb- ben.Waerom den H. Apoftel Baulm riiet getwij- *dt en heeft ons aldus te vermaene: Soo dan laet ons Hek c. t j; * W bem. ujtgatn buyten de kgeren,draghmdejijnefchande. I f Maer
|
||||
|
1^8 HET TWEEDE BOECK VAN
"Macr Staurophila heeft gcantwoort: Ick
foude wcl gcerne, Hccre, met u, ende voor u Cruycen, ende fchandcn onderftaen, gelijck -veel Martelaers gedae hebben, maer dat quclt my,dat ick voor een publiicke fondacreffe fal gehoudea worden,al oft ick dit Cruys voor mijn fonden ver- dient hadde. Soo dan, ick bidde u meer endc pfil.4.1. meer, oordeekmy Godt, ende onderfcheyt mijne faecket Pftl. 218. vandat onheyligh volck, nochen levert my nietde gene die my lajleren. Wel wat is't dan? antwoordede.CnRiSTUs:
En ben ick oock niet, die geen fonden gedaen en
Rom. c. s. hebbe,gekomen in degeljjckenife desfondighs vleefch?
M*re.cir. Enben ickmetde booje nict gerekent ? Enbcn iek,
tuc.c. 13. mettweemoordenaersuytgeleytzi]nde,niet in't
J&J.C73. middenvan hun gccruyftilEnheeft denVadero^
my nict geleyt de hoo/heytvan u-Iieden allen?tn ben
ick niet geweeft,ge/»pi: gejlagen van Godt ? endc gy
vreeft nu, ghelnck oft ghy eenighe rechtveer-
digheyt gedaen nadt, onder de fondaers ghere»
icrcm.«.3. kentte worden. En wect ghy niet, dat ghy veh
onkuyjheyt hedreven heht met vek hoelen ? dat ghy 't
jockgebroken hebt, ende vagabond zijt wegh-*,
lob. c.t j. gegacn in den wegh uws herte, foo dat ghygelijck
als water de boosheyt gedroncken hebt ? Ende nu, ge-
lijck onnoofel zijndc, klaeght ghy datje totfpot
cnde fchimp gehouden wort, daer ghy nochtans
over langhen tijdt gheleert zijt my te volghen
*.Connth. dooreereende 6neere,door quaede ende goedefaeme?Is't
dat ghy op my acht neemt, gy fult voorwaer fien*
Auguft. dataiwaeris d^ootmoedigheyt, dat aldaerkde majefteyf,
dc v?rb°' "hvaer. is de kranckheyt, dat aldaer is de maght: ahvaei
Apoft,'. isdedoodt,dat aldaertshetleven. tft faecken dan, dat
ghy tot dat hvm ivilt kamen, en wilt die dinghen niet
verfm/feden,enwihnkt hfchwmtwefen; wmtdaeront
|
|||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 139
bebtgby *»'f voor-booft gelijck den ftoel derfchaemte, htt
teeckendesCruysontfangben. Staurophila en was niet kloeck genoegh,
pmmet defe redenentevredentewefen. Over- fulcks foo feyde fy; Heere, ick bekenne datick Voor u aen vele fonden onderworpen ben, noch» tansftietaendie,de welcke openbaerlijck d'oo- ghen der menfchen vergrammen, en de welckle fy roepen my ghedaen te hebben. Wat let ghy altijdts,feyde CHRisTus,op't feggen van de men- fchen ? Dit is onfeglme, feyde Taulus, degetuygenifft a.Corinth.' van onfe confcientie. Soo^wie dan fy-felven kent fuy- Ambrof.de Ver, ende onfckuldigh te wefen, en moet door 'f onwaer- 0&,:' (tchtigh geklap,oft uytjiroyingen van de menfchen niet be- roert worde,nocb hy en moet niet meynen dat meergewigtt *f in een anders verwijt, da» in Jtjn eygen getuygenijfe. Mija confcientie, antWoordede Staurophila, enbefchuldightmyniethet minfte, nochicken kenne my niet fchuldigh van eenigh fwaer mif» dacdtoftfonde,nochtansachteick dat hardt efi fwaer, onder de fondaers ende boofe menfchen openbaerlijck gerekent te worden. Ghy finght al 't oude liedeken, feyde Chris-
tus, nochick en looghene niet het felve hardt te wefen,maer 't is nochtans verdragelijck.Noch de ghelijckenifle des Cruys (met de welcke, foo de goede, als de quaede gequeltworden) enbe- toontnietde gelijckheyt der verdienften; Want Auguft.u; *vie het zy, goede oft quaede, die ifaemen endegelijckelyck gc"™j gequeh worden, en z,ijn daerom niet te min van elckan- derenverfcheyden,om dafer geen verfchil en is, tuffchen betgenefy heydelijden; want gelijckerwijs onder hetfeU, *ve vyer hetgoudt Minckt,ende %et kaf roockt, ende onder denfelvm dorfch-svleghelde ftoppelen injlucken gejlaghen W^dm»e.ndehet graim gefiijverh tt°tk dpt droefemvan! |
||||
|
I40 «ET TWEEDE BOECK VAtf
folye en wort met d?olye niet gemengelt,om dat hy met het
felvegewight der ferjje uytgedruckt wort: alfio heteen» ende heifelve overvaUende gewelt, oft lijden beproeft,fuy- vert,ende fmelt degoede, de quaede verdoemet,verwoeft het,endevernielet. Waervanineen, endefelveaueUmgh Je auaede Godt vervloeckeny maer de goede die bidden en lovenhkn: Want op de felve maniere worpt het geroert fiijck fijrien ftanck uyt, en de falven baerett foeten endt lieflijckenretdck. Idcenweetnietwatfegghen, feyde Stauro-
phil a, het Cruys te draeghen, en over al van een-
ygelijckbefpotte worden, is een dobbel Cruys,
cnde quaedt: jae datmeer is, feydeCmuSTUS,
'tiseen enckefquaedt alleen:wantditishetan-
derdeeldesO«^,onderdatende met dat lafte-
«.Timoth. rihghenendebelpottinghen te lijden: Want aUt
*aP-3- die Godtvruchteltjck leven wiUen, fullen vervolginghe
iror.e.r4.. lijden. Ende 't is ghemeyn in defe werelt, datwie
den rechten weghwandelt,ende Godtvreefi, verfmaedt
'' wortvanhem.diedenfcbandelijckewegbwandelt. Maer
laet de wereldt haere oordeelen>ende ydele mey-
ioan.e.11. rimgficn, volghtghymymaer.*^Waer^tfaeckendatghy
*ioan.c. vandewerelt waert, de werelt foude beminnen'tgbene
xs' dathaer is. Maer nu haet ude werelt, ora dat iek\i
verkofen hebbe van de werelt, op dat ghy my lbudt
volehen, ende mijn Cruys draeghen: maerweet
oocK dat fy my eerft gehaet, befchimpt, ende
Chryfoft. befpot heeft: Want daerom hebben de Ioden my met
h°ift ^i" ^e ^00^ wifc*te n^{ doen,op datfy my oockfouden maec-
rhilip. ken volvan fchanden: op aat ( hoe wel daerom niemant
van myfoude bltjven, omdat ick gedoodt was ) nochtans
daerommyeen-ygelijckfoudevlieden, om datick eenfoo
fchandehjcke doodt gefiorven ben. Maer dat lockt de
ghene die my lief-hebben meer aen, om dat ick
omhunncn tVille een foo fchandelijcke doodt
verko-
|
|||
|
t>JE HfcYIl-BAENE. i>ES CRUYS l^I
Verkofen hebbc. Ende defen trooft hebben £y ia haere fchanden, dat fy acn my ieer ghelijckge- taaecktworden. Dit»feyde StauropHila, is cen groote vol-
maecktheyt, noch aen een-ygclijck (gelijck ick geloove ) niet gerheyn : maer ick ben kranck, «och foo hooghe dinghen en derre ick niet voor- riemen:Soo is*t,feydeCHRisTus,dat is een werck der volmaeckte : maer daer toe heb ickfe al tc faemen vermaent*, Ztjt volmaeekt; gelijck u-lkden MactIliC-^ hemelfchenVader-volmaeckt is. Ende eenen fekeren feer wel ervaeren in de fchole yari de verduldig- heyt,heeftaldusgefchreven;Dm ?&»«»&£<# $aL aimi<iii derfoetfterufte der z,iele>ende tot Godt Toopt, meyntdathy grad.4. aldedaghen, op dewelckehy gheene lafteringhen en lijdt* grootejchaedegeleden heeft: want gelijck de boomen, die ■ ?an de winden geroert worden> altijts dieper en vafter "wortelen: dlfoo oock, die in gehoorfaemheyjt leven,z,ijnin hunz,ielefterck ende onbewegelijck Och,Teyde Stau- R.OPHiLA,hoc welwildeick foo grootgn voort- Qmckm dcn wegb dts Cruys gedacri hebben, ende ioo groote fterckheyt des gemoedts verkregen hebben ! Hebt goet betrauwen dochter, feyde Christus, het eerfte teecken van goeden wille, is de deught begeeren -, daer naer.groeyende de begeerte, fal oock lichtelijck groeyen hct werck. Soodan, Wel-aen, tnijn kindt, u dan bereydt
Tot kloeckheyt) en <volbfrdigb?yt:
Ick fal met u kdjn in de pijn*
En d#n u fauvegarde z,ijn.
Jck dis my mint noyt en ■verlaett
Maer kom' in droefheyt hem tibaet.
En indien ghy voorder foeckt oriderwefcn te worden,hoQrt den felven Meefter der godvruch- tigheyt.
|
||||
|
l+i HET TWEEDE; BQEGK VAlJ
laem oi- tigheyt. Het beginfel,feaht hy,vandefa!ighelfjdtfaeti}»
«»<£ i. beytp is in bitterheyt en aroefheyt der fiele fchanden fonU
fanghen: hetmidden, dkfonder droefheyt ie verdraghen'
maer het eynde* en de vervuUingh, dk achten hftt wefen.
•idcmpiu» * Jckhebbeghefien dry Monicken dewekke aue dry ffac
je&ii"*~ rnen groat. ongelijck gehden hadden': van de Welcke dett
tenen voorWaer door t ongelijck bedroeft^n onfielt wkrdtt
maernochtansinfiiljwijgentheyt bedwonghhy de gram-
fchap: den attderen was welverblijdt van fijne droefheyt,
maer hy was droef, ende beangfi om defonae van denghe-
iten,dkhem defe■ lafieringh hadde aengedaen: maer dett
derden,aUeeneluck overlegghendede fondevanfijn even*
ede eenreweltvan vierwhe traenen.Ende het
|
||||
|
^beyders van vreefty
vatt hon, ende van liefde t aenfchouwen. HET IV. CAPITTEL,
T)at menjijn-jehen indedraegingkdes
CR UTS niet beroemen en magh. Siet dat ghy uwe rechtveerdigheyt niet
en doet voor de menfchen, om van
hun gefien te worden.
Matth. ca$. 6.
DEfe dinghen ontfongh StauroPUiLa
met eenen feer blijden moedt, ende peyfdenude felvete gaen in*t Werck legghen, als*Wanneer aen haer oock gefchiet is, 't ghene men/gemeynelijck feght: Hom. <dls defotted?eenfautefchomven,dan loopenjy in d^ande» re .Sy hadde verftaen, dat hctCruys van achter niet en moghte getrocken worden, gelijck een fchan- delijck
|
||||
|
T>t HEYR-BAENE t>KS CRtJYS. I45
delijckpack,ende datde fchande dcs Cruys mct
en moghtc gevreeft worden, de weleke cen fon- teyn van glorie foude wcfen', daerom was fy rtaer ge"endinghmeerftaende» als naer eer'eil gloiie* Want het Cruys van voor haer over-dWeers drae* ghende, ftelde fy haer in d'ooghenvanalle niett^ ichen, om gefien teworden, houdende voorfe* • ker hacr door defen naem groot te wefen, om dat fynu eehCrujs^draeghfierwasvan Christus. Alfoo is fy ongeluckighe, die tot fpot en'fchimp Vreefde gehouden te worden, gevallen in eea fchandelijcke beroeminghe. Christus dit bemercKende, heeft haer van de
nieuwe doolingc vermaent. Ende watisditwei. derom te fegghen dochter? feyde hy: wilt ghy de voorgaende faUte, met een gelijcke, oft groo- tereverDetercnPHetisuvannoode het Cruystc draeghen, niet te Verheffen. Ende fiet hoe wey* nighrdat geluckt defe foodaenighe draeginghe: Want ghy ftbQt overal teghen,ende het Cruys fel- ver is u cen beletfel, op dat ghy nietenlbudtin- gaen d'enghe poorte van het njckder hemelen. En hebdy niet gelefen om wat reden, oft op wat manierditeertijts aen dmH.Arfenim getoontis geweeft? Defenfat eensin fijncclle^nde tothemit Pekg.fo tenjlemmegekomen,fegghende:komt,ickfalu toonende Vl\?%'\ "^ercken der menfchen: ende opfiaende is hy uytgegaeni^xva. v tndefeet! hy heeftgefien een tempel, ende twee mamen te peerdefittende,endedraeghendeeen dweers hout^tem te~ g«e»'r ander rende fywilden doorde deurein dentempel gaen,endefy en konden niet om dat hout,'t welckfy dweers droeghen: ende hun niet boogende, noch draeyende tfeen nat *k» anderen, op dat het felve hout recht foude worden, fio ztjnjy beydegebleven buyten de deure «van den tempel. Ende als hy gevraegbt haddh Wtit dtt Was :foo beeftje |
||||
|
144« tt^t tWEEDE BOECtC VAW
hemgeantWoordt j Defezijn, de Welckegehjck ntethoO*
•veerdigheyt draegen hetjock der rechtveerdigheyt, endi fyenfijn niet verootmoedight, op datfy hun jouden bete' r-efy ende ootmoedelijck pt den wegh CHristi wande» len-.waeromfyoock uyt het rijck Godts blyven. Siedy rm welhoeuwedwaesheyt hief naef het leven afgebeeltwort,ende aen hoe groot gevaerghy • u-felvenwjtonderwerpendeJHetCmyjtedrae*
ehen, ende dat glorie t'achten is fbttigheytj noch ?t en verdient geenett loorti Dat ick my ioo dr aeghe* antwootdede StAu*
Hophila, dat heb ickghedaen ter oorfaecken, omdatickgantfch ende gheheel foude.betefert die doolingnen, ende fauten, van de welcke ghy mydenvoorgaendenkeervermaent hadtjnoch 5k en geloofde niet dat daef foo veel quaets in ge- legen was, om dat ick een weynigh eer' en gloric . ©ntfingh: want my quatri te vooren, 't ghene ick
, ' gelefen hadde; Te weten* dat
■:9iyM-f. ■ Een groote kracht geeft am*tgemoedt
tnft.tleg» , jye ggyf^ m fo eere J-oet4
Daerom door dieti fpoor-flagh allee vefweck*
te ick my tot het hardt Cruys, noch 'k en achten 't niet onbehoorlijck te wefen, door defe eerejhoe* daettigh fy oock is, de moeylijckheden, wacr vail het Cruys vol is, teverfoeten. Is*t faken* feydc" Christus, dat u de glorie vcfheught, verwacht d^eeuwighe en de onverganckelijckei maer defc tijdelijcke ende ydele werpt verre wegh. Ick s. NUu* bidde, datghy uwen aerbeyt niet en verkoopt voor men* |
||||||||
|
•rjt.7.
|
||||||||
|
fchelijcken toff,noch datghy de toekomende glorie niet doof
eenydele ende lichtveeraighefame wegh en werft, want den menfchelijcken loffheeftfijn woon-plaetfe in tfioff, eri haereglorie wort uytgeblufi op $aerde: maer de waerach^ tighe» ende vafiegtork dtr deught blijft inder teuwigheyt* Ach!
|
||||||||
|
fiE HEYR-BAENE DES C RUYS. T4f
Ach! hoe quaedt is 't de glorie der menfchen
ineertebeminnen. dan de glorieGodtsl.SxAU- ^■ophila,'! is een vatt de meefte, ettde van de uytterfte fottighede in geeftelijcke faeckett niet t dan naef ydel glof ie te ftaett: wattt dat is fich-fel-
Ven aerbeyt aendoen, ende den loort vefjaeghen. RenJlaeiJejiei riaer d^ooghenvdri den Heere, eeh aerbey- chryfbft. der naerdenhuysi-heer, een difcipelnaer den meefter: ghy \^™lH\l doeigebeel contrarie: ivantGodi den rvergelder,ende Heere Rora. *verlaeteride,foofietghy naer deghene die met u dienen; dl- "Oe-weldai ghyweei, dai Godt oock hief-ndemdels fal gedachtigh ivefen uwe goede werckerii, mder den menfch ttJleenlijckinhettegemvoordigh leven, endedat maereeri luttelken tijdts., Ende niet-tegenftaen.de datghy een toonecl geftelthebtindenhemekjooverkieft, ende 'vergadert ghy 'fochtans U aenfienders op d'aerde : <voorwaer eeri cam& pioen daer hyfirijdt, daer begeeri hy oock beproeft te wor* <den: maerghy,dlhotweldatje zijtfirijderidein 'topperfieg foeckt nothtans in V benedenflegekrooni te ivorden. Vborwaer'k en hadde noyt ghelooft* feyde
STAUROPHiLA»dathetf0o grootert quaedt was y-en kleyn glorikcft te foeckert» uy t een faeck dffc in haer-felveri goet is. My duncktj feyde ChRistus, dat ghy weV*
high ervaren lijt iri de fchole van Godtvruch^ tigheyt: eti hebdy niet gehoort hoe wel ick ver-i friaettt hebbe: Siet datghy-lieden u recht-veerdigheyt _,«..«.<..<. Hlei en doei <voor de menfcheni ont vari hungefien ie wor- "tn: oft anders en fult ghy-lieden geenen loon hebberi by ^liedai Vader ctie in den kemelis? En heb ick diicrom de hypocfiten ofte fchijn-heyligheri nict ver* doemt, om dat fy doeride een aelmocs, met eeri ^rompctblaefden voor hun* ertde orii ddt fy ftaendr ^-^ __., ** defynagogen ende hoecken dtrftraeten. waeren biddtn- «<> Op dat iy van de menichen fouden ghe - eert K. wor*
|
||||
|
24<S HET TWEEBE BOECK VAtf
Worden? Want mijnen Wille is geWeeft, datde-
fe wercken van Godtvruchtigheyt fouden ge-
fchieden in 't heymelijck, op dat den hemelfchen
Vaderjie^titft heymelijckfiet, de felve loonen foude.
Defevoorwaer, feyde StauRofhila, alhoe-
wel ickfe dickmaels gehoort hebbe, en quamert
my nochtans niet te vooren, noch 'k en hebbe de
felve tot noch toe niet wel overweghen. Daer-
om,antwoordedeCHRisTus, isdat oock d'oor-
faeckjdat mijn levendigh, efi krachtigh Woordt
foo kleyne vrucht in u doet. Maer op dat ick we-
derom voort-gaen,niet qualijck en heeft een van
chryfoft. mijne dienaers gefeyt: De moeder van de helle, is fy*
inEpifJ.ad delglorie. Noch'tenisnietvannoode dathetfel-
Rom. ye met vele redens geprobeert eft bewefen wort;
want den KoninghnjckenPropheet eertijts bock
Pfal. ft. gefey t heeft: Godt heeft de beenderen verftroyt van dt
ghene,diedemenfchenbehaghen,fyz>ijn befchaemt, want
•Bernard Godt heefife verlaeten.*Wee eens, ende wee andtrwerfaen
in gpcA0f" degene die mijn Cruys draeghen, enmy nieten volgen!
Abb. ' Want van wiens lijden fy deelachtigh z,ijn, diehs ootmoe-
digheyt veronachtfaemen fy dickwijls tevolghen. Want
met een dobbelvtrnielinghe fullen Jy vernielt worden, die
foodaenige z,ijn,aengcfien fy hier hun-felvenvoor dc tijde-
lijckeglorie pijnigen, m itft toekomende voor d^inwendige
hooverdye tot d^eeuwigheftraffenfuUengetrocken wordtn.
Maerickbiddeu,mijnenHeere, feydeSTAU-
rophila , leert uwe dienft-maeght, op dat fy
Lucc. ii. defepefte{chouwenmagh:.£ftf licht uws lichaems
is u ooghe, antwoordede Christus : Is't dat u ooghe
fimpel is,foofalugeheellichaem klaer Wefen. D'ooghe
desgemoedts,isde meyninghe des herten, defe
is 't faecken datfe fal recht wefen, het geheel li-
chaem uwer wercken fal recht, fchoon, en klaer
zijn: maer is't datfe flim,krom,ende verdraeyt is»
|
|||
|
DE HEYft-BAENE DES CRUYS. i^f
fob fal 't al quaedt zijn,'t welck uyt dit fal voofts-
^otnen. Mettmoei tiietalleen peyfefh oft het goet isdat p,"J'lft'i,fi £'hy doet, maer principalijck ofthet goet is, iVaerom ghy conk fil dat doet. Den Pfalmift badt daiftjn oogheri moghtett afge- iri raedi0« keert worden, op datfe niei tnfoudenfitn d^yddheyt^lat is, °p daife op dkfegeen acht enfwden nemett} ende on dat het *>m defe nietfoude gefchiederi, atfer ietgbedts gedaen foude worden.*W%ntGodtenaenmefckt niet veel wat dai *Aug.i« den menfch doet, muer wat, als hy dat doet, ii aenflende. pfal- 3 ' • Waerom dat mijnen Apoftel vefiriaent heeft i Tzy datghy eet, oft drincki, oft iet anders doet, doetdat ucoikxTn al terghrieGodts,.Datfelve Wilde ickdatuin defe' «fc** Heyr^batne desCruys meeft ingeplant Waere,op dat* te weten,uwe meynmghe magh recht, ende tot Oodt geftieft Wefert. Vari dic dierert eertijdts ge- toont aert E^cfeAwoftgefchreven: Hutt aenficbh Ezeci.e. i„ *nde huH vleughelen waefen boven tiytgeftreckt. Maer ivat worferAoor *t.aenficht beteeckeht;dan dyititentie oft GWg.iib.^ ttteyriitige: iVat door de vleugheleri, dan de vleughe der liiEl«ct>j contemplatie ? dderom allegoet, dat door de meyninghe ge- daen woft, dat het altijts tot hemelfche dinghm verhevett ivorde. * Want alle iverck, hoe wel het goet fchijnt, tVoit *foi&'frf, nochtans als doodt geacht, is^i faeckeri dat het doof veen df | ^ia: goede intentie niet levendigh gemaeckt en wort. * Sov dari, hom. t. f" ^aeckt datghy noyt iet en doet met voorn&meft vaH ydeU * CittHu "pti endeydelghrie te verkrijghen, maef datgby met eeti ^1' '^ tl &°et begin begonft hebtj doet u befte dai meigeltjcke iVaer* ^minghe te bewaercri, Maer hoefal ich feyde StaurophilA, de faute Miiia
^" menfchelijcken loffte ivitten hebben, afivijcken eride R»#w*. ^mijden ? tftfaeckiajZhVfroOrdtdc Ciia.iSTUS,^f TW***-.**' &"y ufekerlijckfult laeten voorftaeh, Godi overaltegen* °ordigb te weferi. Want daef en is hierftant, die, als hy tti ooghen vari den Hetre is, metfijnfcbande lieverfalaeh- ^aem wefm, ende bdkven aen ftjnen medevefe/, dati |
||||
|
148 HET TWEEDE BOECK VAN
chryfoft. aen den Heere. EnJietghy niet in het tornoy-fpel, hotdai
Ctae[ia die te peerde loopenniet en ietten opden roep van het om* Jittendevolck, nochtedaer invermaeck en nemenimaef alhun ooghmerck is op den Koningh, die daer in't middeti Jit, wienjy aUeen foeckende te behaegen, verfmaeden gt' heelhet gemeynte. Defe tornoy-fpeelaersJuldy oock naer- •volgen, en met mifachtinge van den klap van de menfchet fuldy verwachten de fententie van den rechtveerdighen Rechter, ende naer fijnen vnUe aUe uwe wercken ftieren. Maer wat is'er noch meer te doen , feyde Staurophila ? Niet> antwoordede Christus, dan dat ghy met een ootmoedigh endevernedert gemoedt, en vcrvremt van alle moetwilligheydt* Brevisr. hetCra/rfoudt draegen.Den Keyfer Heracliu s Roman. metgout, endepeeflen -verpert, wiUende met eenfolemnele |
||||||||
|
J4-Sept.
|
||||||||
|
beganckenijfe, opjijne fchouders het Cruys wederom
draegen naer ditn bergh,op den welcken ick dat eertijts gedraeghen hadde, ts bedwongen gcweeft in depoort te blij- venfid-fiaen.lVanthoe hymeerjijn bcfle dede om voort te gaen, hoe dat hy meer fcheen wederhouden te worden. Door welcke faecke als Heraclius Jelver, ende aUe d^andereverfleltfionden;Joofeyde ZachariASdenop- perften Priefler van Jerujalem, Siet Heer Keyfer hoe lut* tetdatghy met dat peraet dienende tot triumphe^ in^t Cruys te draeghen naer volght d^aermoede, ende dfoot* ■moedigheyt van Jesus Christus. Ende Jiet 1 Hera- CLiv$ terftont afleggende aUe dat koftelijck fkraet, endt afgedaen hebbende fijne fchoenen, tnde met een ghemeyri Jiecht kletdtgekleet zjijnde, foo heeft hy fonder moeyte dt' refte van den wegh volbraght, ende het Cruys opdefelvt plaetje van den bergh van Calvarien gheftelt. Op dic maniere begeer ick dat hetCn/jjgedraegen wort* op dat ghy, te weten, met een ootmoedigh gelact foudt gaen, ende (foo feerals hetmogelijckis) vooruchteliic afwijckeu d'ooghcn der menfche. HET
|
||||||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UYS. I45?
HET V. CAPITTEL.
*&atmen Christus methet CRUTS moet
•volghen> niet voorengaen. Diehaeftigh is met de voetetij ftoot hem,
Trov. caf. 19.
GElijck den genen die eens van den rech-
ten wegh gedoolt is, altijts van d'een doolingh in d'andere valt: alfoo gaet hetoockmetdeghene die Godt allee- nelijck uytwendelijck foecken met eenen half- gequetften wille, willende endc nietwillende, ende« die en fullen noyt den rechten voet-pat houden, maer van d'een doolingh in d'andere vallen. Dit heeft beproeft Staurophii, A,de welcke alsfygeleertwiertd'eenfaute tefchou- wen, gevallen is in d'andcre. Want nu door foo Veel vermaeningen onderwefen zijnde, foo peyf- de fy kloeckelijck den lait, en den wegb des Crujs faenveerden, ende aen geen moeylijckheden te wijclcen. Soo dan, het Cruys feer vyengh op haer fchouders worpende, niet verwachtende d'ant- woorde des Heeren,foo fpoeyde fy haer om voor te loopen. Daerentuflchen en vreefde de limpel duyve hier niet-met-allen, daer fy nochtans was fteunende op haer eyghen oordeel, ende fonder leydtfman foo fwaere ende moeylijcke reyfe be« gonft, ende aennam, Maer Christus haer van achter vaft houden»
de , en wederom roepende, ghy doolt 6 Stauro- PHiLA,feydc hy, eii fondight door den lichtveer- ^igen y ver; want ghy fchijnt vergeten te hebben "K 3 ' ailede
|
||||
|
IfO HET TWEEDE BOECK VAN
alle de onderwijfingen, de welcke ick u te voore gegeven hebbe, foo dat gy wedero vandoen hebt geleert te wprden, welcke datde eerfte letteren zijnvan hctbeginfel der woorden Godts. Welc- ke zijn die, Heere, feyde fy: weet ghyfe oock nict?antwoordedeCHRisTus,enhebick in het ^pf-?"3? beginfel niet gefeyt, Sooivie wiltna my komen, dat hyfjn Gruys opneme, ende my volghe ? Seer dickwijls ?t felve inftampendc, opdatghy oock fbudt ko-» mennamy, endehet Cruys draegende,my foudt volghen, al oft het niet genoegh en waer uat eens vermaent te hebben ; ghy daer-en-tuftchen er» liebt dat oock niet eens overpeyft. NochenkendeSxAUR.oPHiLA haere doolin-
gheniet,maer willende haer-felven fchoon ma^
ken, ende veronfchuldigen, foo antwoordede fy:
Heere,ick hebbe altijts gehoort dat aenumif-.
haeght hebben de ledighe ende tracghe men-
fchen, ende in tegendeel dat aen u behaeght heb»
Rom.c.n. ben de vyerighe met den geefl den Heere dienende.Ooch
benickmdachtighdat uwen Apoftel is vermae*
nende, dat den tijdt van het Chriftelijck Jcven
niet en moet gcwandclt, maer doorloopen wor
i.corlnth. dcn: Lc.pftaljoofeghthydatghyverkrijghenmooght.
'*?•s Soo dan,waer m fondighe ick» is5! dat lck my vhj-
telijckopfchortetotdenloop, ende oockbcgin-
ne te loopen ? En vergelde ick oock foo den kor-
ten tijt niet die noch refteert van mijn leven,door
den y ver endc vyerigheyt?Daer in is de fondc ge-
legcn, feyde Christus, pm dat ghyniet namy
cnkomt, om dat ghy my (gclijck nu gefeytis)
niet en volght, cndcom dat ghy geenen leydts-
rpan en hcbf,noch geenen meefter engebi"uyckt,
Am^ror. Een foldaet die een reyfe aenneemt, enfchickt niet aenjtjn-
^iTserm fefojfyet order lyn reyfen, noch hy en neemt naerfijngoet^
?• Junckeis
|
|||
|
DE HEYIL-BAENE DES CRUYS. Ifl-
"unckengeenenivegh aen, op dat hy van defiandaerts niet
^Joudeafivijcken: maer hy ontfanght van den opperfien *^tltheer eenbefchrijvinghe derreyfe,ende die benvaerthy: ty gaet voort op betvoorfchreven order, hy ivandelt met fijnetvapenen, ende door den rechten wegh voldoethyde Y*yfe,endemetrechtendoolthyniet,die fijnenVeldtheeris ^olgende. Ickivilledatghy herkentdefe wet, dcor my lee- r*nde, en leydende, ende door de Heyligen,gaende van d'een plaetfe in aandere, voorfchreven, ende bevolen te wefin. Meyndy dat fonder myfterie te wefen, dat dien Simon Cyrenam mijn Cruys gedraeghen heeft, niet Voor, maer achtermy? Want wat gaf dat anders L\ie. cij. te kennen, als dat eengoet orden <van geeftelijcken Ambrof. Voortganck vereyfchte, datickfeher eerfi het teecken £b,*0,i? tianvitlorievan mijn Gmy s foude oprechten, daernae aen de Martelaers, ende andere om op te rechten foude overgeven? ZACHiEUS voorloopende,is opgeklommen den chryfoi. tnoorbefien boom, eer dat iclc opgeklommen was den Serm"X4' boom des Cruyce, maerwatisaen hem gefeytge- Weeft ? Daelt kaefiigh nedenvaerts. Is 'f dat ghy wijs
Zjjt, daelt nedenvaerts voor dcn Heere van den boom i>an Adam, op datghy na het Cruys van het lijdtn des Heeren mooght opklimmen. Alfoo heb ick hem in eeri Verholen lefle gelcert,niet te gaen,maer te volge. Maer wat quaedt is daer in gelegen, feyde Staurophila, dat iemant vooivgaet ? Want kt* dicn het goet is \Cruys te draeghen;wat is het foo fcer van noode een leydtfman, en leeraer te heb- ben?Daerom,te weten,antwoordede Christus, om dat het goet wel foude gefchieden,en gedaen Worden,'7ji een teecken van onverdraegbelijckg hoo- Bafii.ine. veerdigbeytfich-felveniachten niemants raedt van docn *•!&» te hebben; ende op fich-felven alleen acht te nemen ende tefteunen, al oft hy alleen konde befibeeden, welck het bcfie w-*'77ffiw#w' ommtdtte lachen,datghybtrwaem jufiot.i.i." K, 4, cndt &pift-i&u
|
||||
|
If» HET TWEEDE BOECK VAN
ende derwaerts fwkrt, om meefters van Jlechte ambach*
tenende handt-werckfche konften te verkrijghen: noch-. tans de Qoddelijcke konfte van het Cruys te draegheif voor u-felven,gelijck ietjlechts ende verfmaedelijcks, zjjt |
||||||||
|
Hieron,
|
||||||||
|
bewaerende. "Waerom ick u hertehjck bidde, dat
aift.'* ghy Urfelvennkt leerenenwilt,noch ingaenfonder meefter
den wegh, den welckenghy noyt en hebt bewandelt, op dat gy terftont naer d^ander fijde niet en moet afwijcken, ende in^tferijckelloopvan tedoolen: oft wel min, oft meer ivandelt, dan }t noodigh is: of> datghy hopende ntet wr» moeyt en worp, pft vertoevende niet injlaef en valt. Ick en hadde noyt gemeynt, feyde Stauro»
phila» dat die in groot perijckel liepen, de welc» ke door eenen vyerighen geeft fbchten voort, en pockvoor te gaen: nochaen myenisoyt d'ey? ghen-finnelijckheyt oft oordeel foo fufpe^ efi Verdachtgeweeft. Jae, antwpordede ChristuSj ick geloove dat feer wel. Niet te min ick fal dat lichtelijck aen uwe on-
wetentheyt vergeven, maerhpe quaedt dathet is,jae oockin godtvruchtighe dinghen te fteu- nen op fijn eyghen finnelijckheden, ende my,oft die mijn plaetfe bedient, te willen voor-gaen, is genoegh betoont aen den Prince der Apoftelen. Petrm wilde op een feker plaetfe voorgaen, want hoorende my fpreken van 't Cruys ende paflie, Mauh.c.i6 hecft ghefeyt: Verre zy datvanu, Heere, dat enfaltt
nietgefchieden. Maer wat antwoort heeft hy gckre- gen ? Gaetachter my Satana,ghy z,ijt my tot verarge* nijje, wantghy enfmaeckt niet dat Goddelijck is. Wat AuRuft. in is dat ? Dkn die te vooren gehoort hadde: Saligh z,tjdy.
pfii.69. SiMQN BAfLio~8A,wanthetvleefcb endebloetenheeft
het u niet veropenbaert, maer mtjn Vader^ dieinde heme- len is; nu terftont hoort hy,komt achter my Satana.Wat is komt achter my ? volgbt my. Wthghy my voorgaen? wiU |
||||||||
|
1>E HEYR.-BAENE DES C R.UYS. If^
*■"! my raedtgeven? '"Tts beter datghy mijnen raedt volght: datis,komtvanachter, komtachter my.* Soo hiel ick «jdemia w» voorgaenden teghen, ende naemde hem Satanam, om W»l.jj. dat hy wilde leyden den leydtfman,den meefier leeren, ende den Heeregebieden. Gelooftmy Staurophila,*/<z» Bernar({. ghenen die hem aen fich-felven voor een meefier fielt, dim Epift. 87. °nder-werpt hem een difcipelte wefen aen eenfot. Waeiv Van met een kort, ende genoeghelijck fpreeck- woordt d'oude Overften der Monicken feyden: h't faecken ghy fiet dat een jonghelinck metfijnen ey- .fxm ghenwilleklimt naerden hemel, houdt fijnenvoet, ende tom. i.ra- ^erpt hem ter aerden, want het aen hem niet gQet «» & rzn"3S' SiedynuweUhoe dat de te feer haeftighe hae- ftigheyt befchadight ? Is h moghelijck ! riep Staurophila, wat, is het foo grooten quaedt ftietfijneneYgenwillete klimmen naer denhe-e toelPDat, te weten, antwoordede Christus, om cercon "itdeneygenwille is den voet van hooveerdigheyt, met tom. 3. den welcken niemant den hemel oytgeheelingegaen is. Ick j£if. ' fegghe noch eens, * diefijn eygen nature, oft wille h&.mn- ^olght,ende fonderEuangelifche kennijfe ende beflierin- ^ '"' ghe voortgaet,fioot he m aen vele dtnghen. Want vele heb* Eremit i: |
|||||||||
|
bengroote aerbeyden onderfiaen, endegroote deughdenghe- *
|
filutar.
|
-
|
|||||||
|
0effent,jae velepijnen, ende cjueRinghen ter eeren ende ter
ftefde Godts,foo ytfchijnt,geleden: maer nochtans om dat Jy die hun-felvm met hunnen eyghen wille, en andifcretie ^oorfchreven, ende naer hun eygen fin gedaen hebben 5, Vaerenhoven om datfyhun Ikten voorflaen, dat fynie- ^ants anders raedt vandoen hadden, foo z,ijn hunne foo J^aere aerbeyden, vermoeytheden^ndt■quellinghen feene- ^aelonvruchtbaei; ende verdienfleloosghenvorden. Soo dan, wacht u toch wel van dien diepen af-
8rondt,ende wilt ghy wel en wijfelijck doen» v°lght my. Volght Moysen naer, denwelcken Vermaent zijnde, dathy,vande plaetfedaer hy K £ wasj
|
|||||||||
|
If4« HET TWEEDE BOECK VAN
Was, foude gaen naer't Landt van Beloften, ftou-
Exod.c3j. telijcktotdcnHeere feyde: Ktdatghyfehermet voor engaet, en leydt toch ons <van defe plaetje niet: ivant •ivaer aen fuUen ick ende dit volck konnen weten, dat wy gratie 'voor u ooghen ghevonden hebben, *t en z,y dat ghy met ons wandelt ? Soo oock dan,dochter, moet ghy vreefen,jae oockmaereenenvoet te verfetten» 'tenzydat ghy vaft fteunt op uwen Beminden, ende naevolght fijne voet-ftappen. Is'tdatghy loopen wilt, ic en mifprijfe dat niet, nochtans en ff»i, 18. wilt noy t voor-loope. Ick heb my verheught als eene» reufe, om den ivegh te loopen: Is 't dat ghy my wilt achterhaelen,'tis van noode te volghen,niet door u eyghen maght oft kracht, maer door my trec- kende, ende mijne helpende gratie. Dit is den Cttt-c, i. wenfch van de Bruydt der ghefanghen geweeft, de welcke niet en wenfchite voor te gaen, maer getrocken te worden, op dat fy achter my foude loopen in den reuck mijnder falven. HET VI. CAPITTEL.
%)at het CRUTS door't exemfiel Christi
wel moet ghedraeghen worden. 'Tis een groote glorie den Heere volgen.
Eccl.cap.zy.
STaurophila eyndelijck eens door foo ve*
le redens verwonnen, en door foo krachti- ghe vermaeninghen aengelockt zijnde,foo heeft fy de handt gegeven, ende het Cruys, ghelijck het behoort, beghinnen te draegen, met eenenkloecken moedttot Chiustum feggende: cca. c. 3 3. Daf mijnm Heere voorgae fijne dienft-maeght, en ich fal
|
|||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS Iff
fcl allencxkens volghen. 'Tis feer wel ghedaen,feyde
^SRisTus,ende nuzydy wijs odochter. Want Kk hen om uwefaligheytuyt den hemel ghedaelt: ick heh- Thomas i "e uwe eUendigheden amgenomen, niet aoor eenighen noodt ^e^p'l ?' "air toeghedwpnghcn z-ijnde, matr aUeen uytliefde, op dat chrifti ghy 'ucrduldigheyt atn my leerenfoudt, endegeene tijdelijc- cap*l - ke eUmdtn omveerdehjck draeghen. Doen feyde Stau- ^ 0 p h i L A ; Heere, omdat ghy foo 'verduldigh in u lcven Qiveeft z,ijt,naementlijck omdat ghyden wiUeuwsVa- ders 'volhroght hcht :foo is^t jvel recht ende reden, datick euendtghefondaere{rc,wy oockfteUe tot lijden,naer *nven wiUe: ende dat ick den fwaeren laft van dit fterve- ^jckkven,ende desCvuys,om mijne faligheyt"verdul- "ighfyck draeghe,foo langhe als het u believen fal. Want G-sdit teghemvoordigh Cruys feer fivaer,het is wch* *#ns nu, door uwegratie, feer 'verdienftelijck gheworden, *% door u exempel •veeltuerdraegeltjcker,en aengenaemer. Och hoegrootelijcx moet ick u hedancken, dat ghy u ghe- "^eerdight heht my en alle geloovighe Chriftenen den rech- ten, ende goeden wegh tot het eeuwigh le-ven te toonen ! Want u leven is onfen wegh: ende door de heylige deught 'kr Ujdtfaemheyt gaen wy tot u, die daer onfe kroone zijt. *iadtghy ons oock niet voor-ghegaen, ende ons den wegh *kt ghetoont, wiefpude u hebben wiUen volghen ? Och hoe Verrefpuden vele menfchen achter-,blij-ven, waer hetfaec- *-en datfy defchopne exempeleuws lcvens niet en aenfa<ren! Soo is't, feydeChristus, wantdaerom hebick Ioan c tr.
u een exempel ghcghcven, op dat ghy oock fpa doen foudtf &ehjck ick u-lieden gedaen hebhe. De gene die te fche- Pc varen, moeten hunnen loop ftieren tot eenigh S^efternte: de Schilders als ly een beeldt willen '<irmaclen,oft nae fchildc/enjfoo flen fy in een ex- e^plaer oft voorbeelt: wildy wel het Cruys drae- Shen, wie kondy beter als my,\Cruys draegende, H Vppr-ftellen ? Dit heeft mijnen Apoftel willcn tc kcn^
|
||||
|
10 HET TWEEDE BOECK VAN
Heb.c. ti. te kennen geven,als hyfeyde: Laetons doorver*
duldigheyt loopen tot den ftrijdt, dk ons voor-gheftelt #» Jiende op den yrincipaelen wercker ende volmaecker dsi gheloofsJT.suu. Doet dit Staurophil a, o mijn ivkndin*
Enjiet hoe dat ick u bemin': x En wat ick -voor u heh ghedaen, Enfoudt ghy dan noch wedtrftaen ? JSTeew, neenjeght afden eyghenjin} En drinckt eens in des hemels min, Alsghy foofiet hier uwen Heer, Dan is^tgeen tijdt van uws x,ifn meer. O Heere, antwoordede STAUROPHiLA,als ick ciit wel overlegge, ende overpeyfe, foo behaeght het my tTaemen met de Bruytder gefanghen £2 |
||||||||||||
|
Cant. e.i,
Laiirent.
Jufh inlig; no vitx de patient. |
feggen: Een bondelken myrrhe is mijn liefmy, tuffchen
mijne borftenfalhy woonen. Want beyde zijtghy het mijf, Heere Jesu, een fpiegel des lijdens, endeden loon;fyver- weckenmy beydefeer fterckelijck, ende onfteken my vye- |
|||||||||||
|
righlijck, daerom fal ick u, Heere, altijts hebben niet van
achter op mijnfchouders,maer van voor, ende <voor oogen; opdaticku, 6 mijnen Beminden, een bondelkenmyr- rhe, ende niet rieckende, hetpack my niet en foude perjfcn, ofte benauwen, noch den reuck niet en foude verhejfen. Want, Heere,fiende uwe benautheden ,foofal ick demijn te lichter dra"ghen. Wel-aen, doet foo, feyde Christus, want 't is
eengrooteglorie den Heere volgen, want de lanckheyt def daghenfalvan hem aengenomen worden. Want 't ge« ne voor goet onder de woorden van den felven Wijfcn-man gehouden wort: Volght Godt: dat volbrengenwaerachtelijc mijnedienaers,de welckedoor deHeyr-baene desCruys my volghen. Defe voorwaer en verkrijgen byGodt niet alleen YCfdienften, maer oock groote eere, ende weer- digheyt.
|
||||||||||||
|
Eccli.c.aj.
|
||||||||||||
|
DE HEYR-*BAENE DES CRUYS. l^J
digheyt. Staurophila door defe woorden ver- bhjt zijndcfprack aldus:Ick bidde u toch,Heere, feght my,waer in is defe eere ghelegen ? Daer in, antwoordede Christus, datfe Godts weerdigh. gemaeckt word*en. En hebdy niet gelefen wat de |
||||||||
|
Sap.c.
|
||||||||
|
Schnfture feght van de rechtveerdige ? Syfchijnen
foor d^ooghen deronwijfe tefter-ven,ende haeren uytganck *fgeachtgeweeft pijninghe, ende voor de menfchen hebben fy tormenten geleden: maer wat voor Godt? Godt, feght de Schnfture, heeftfe beproeft, ende gevonden fijns weerdigh. Och hoe geluckigh is het Cruys! hoc faligh de quelliiighej de welcke iemant Godts- Weerdigh maeckt! Dien is aUeen ellendigh, den welc- Ni«-__ ken in quellingh ende trihdatiete Jeer bedroeft wort, ende Onmat fich; rehen Godts niet weerdighen maeB. Daerom heb ick feer wel,ende klaerlijck gefeyt: Diefijn Cruys M-tth.c-p. viet aenneemt,enmyvolghe,en is mijns niet weerdigb. -«*• Maer StaurophilA haer hier over verwon-
derende,riep met luyder fteme: Wat ts den menfch, eccI- c. -_. dathy foude moghen 'volghen den Koningh,fijnen Schep- per ? Voorwaer 't is my feer goet aen te hanghen mijne Heere Jesus, hem weniche ick te volgen, met hem begeer' ick vercenight te worden. Want t.-o.s<-rm. «f tfaeckendatdewereltfchewijsheyt foo roemt in haere ^a?" doolinghen, dat fy des leydtfmans ( die yder-een t'oor hem "verkofen heeft)ftn, meyninghen,manieren,ende alle in- fteUinghenfoeckt naer te volghen \ ivat ghemeyhfchap fal ick hebben <van uwen naem, S Christe, 'f en zy dat ick onjcheydelijck met u •vereemght ivorde, die,geUjckghy fel- Ver hebt te kennen ghegcven,zJijt ^«Wegh, de Waerheyt Ioan. -_,. *nde het Le-ven ? Den wegh, te weten, -van een heylighe co»'verfatie,de7vaerheyt derkeringhe,ende hetle-vm der teuivigher faligheydt. Dat feght ghyfcer wel,ant- ^oordede Christus, want ick ben den Wegh, eft doormy wortgekomcn tot my. Want diereyft deor ta>. _«■__< Chris- -jffi0-e
|
||||||||
|
15"8 HET TWEEDE BOECK VAit
Christum totChristum, die gaet in denvoet-paJt
der hjdtfaemheydt, ende ootmoedigheydt; In welcke reyje voorwaer noch hitte des aerbeydst noth wokke van droef heyt, noch batre van vreefe gebreck en is : daer zAjn de li* Jlen der boofe fondaers, vervolginghewder gdoovige, drey gementtn der maghtige, lafitringtn dtr hooveerdighe: de welcke ick, den Heer ende Koningh derglorie, datrom alli door*hopen hebbe, op dat tufijchtn dt pcrtjckdenvan het teghenwoordigh leven, aen de menjchtn nietfoo t? wtnjche foude wefen met afte wijcken, die fonivlucbten, dan met te verdraeghen, foverWintten. Dus dan, Iri't Cruys en is ghee?i Jwaerigheyti
Indhnghy tracht naer d?ceuwigbeyti
Ick ben verblijdt, feyde StauRophila, in de-»
fedinghen,deweldce tot myghefeyt zijn,ende
ickverwondere myfeer,dat er vele gheVonderl
worden,dieuweygheren te volgheh. Ghyfult
ooc meer verwondert %\ jn,antwoordede Chris-
Tus,is'tdat ghybemerckt wat ichadefy lijden *
die niet en hebben willen volgem Want ick ben
het Hooft der menfchen, eh fy zijn mijne litmae-*
Aujr.Sefm. maeten. Ts/ikerhyweygherttewefen inhet lichaem,die
+7,ik fan- den haet van de Werelt, het Cruys tnde quellingh niet ert
wiltonderfiaenmethet Hooft. Nochhyen verdient
niethem mede te verbhjden in'tvaderlandt,die
op den wegh weyghert mede droefte wefen.
Bemard. Waerom, feyde Staxjrophila, en fouden de lidt-t
serm. t. m mae[en hun Hooff niet volrhen ? Is 't faecken dat wy poet
cap.jejun. , „ J r , &, ,, J r i
van dat Hoojt ontjanghen hevben, waerom en jouaen wy
de quaeden oock niet lijden ? yTen i$ fekergeen grootefatc-* ke, tft dat het lidtmaet lijdt rriet het Hooft, met het welck Aujruft.in hetmoetverheerhjcktworden. Seergheluckigh isdap Pfal. h- lidtmaetft welck dit Hooft in allesfal aenhangen^en vol-> gen, waer-henen hetoock zy, dat hetgaenfali D'oorJaeck dathetHooftgekdenheefh is,omdat htt atn,tlichaeni fouds
|
||||
|
DE HEYR-BAENE t>ES CRUYS. lf£
joude een exempel geven: want ghy, Heere, hebt ge~ kden doordtnwiUe,wydoor den noodt;ghy door mede^ fyden, wy door nature: daerom is u vrywilligh hjden,ont ee« noodtfaeckelijcke vertrooftinge, op dat wy, als Wy mif- Jchien fulcks lijden, aenfien fouden ons Hooft, ende (door fijn exempelvermaent z,ijnde)feggen:Is~tfaecken dat hy~t ftwat fullen wywefen' Is'tfaecken, fegg'ick,dat ghy, die geen fonde gedaen en hebt, noch geen bedrogh in ,.p«.c.t, uwen mondt gevonden en is, foo vele befpottinghen, foo veel vuyften, foo veel gheeflelen, foo veel fcherpe doornen verdraegen hebt,wat fullen wy doen,wat fulle wy hjdenrOch oft ghy,Heere,»*7 AugufljiK geheel in~t herte vaftgemaeckt wierdt, die geheelvoor my deSaa&* vaft-gehecht z,ijt aen hei Cruyce/ Och oft my noyt gm uyt de ghedachten en gingh het beeldt van mij- nen Heere, draeghende het Cruys, op dat ick het taijn' blijdelijck foude leeren draeghen! Och oft ick alle daghen en uren uws gedachtigh waere» die om my foo fchandelijcke doodt, foogheeme ttiet fulck een liefde zijt gheftorven! Want eeng-oe- I-ifiusl. |
|||||||||||
|
decad. i.
|
|||||||||||
|
<kn,ende kloeckenfoldaet engevoeh fijne wondm niet, als ~~~ ~
hy aenfchouwt de wondm vanfijnen goedertkrmCapiteyn ende Veldtheer. |
|||||||||||
|
**>
|
|||||||||||
|
HET
|
|||||||||||
|
JfTo &ET TWEEDE BOECK VAN
|
|||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. l6l
|
|||||
|
HET VII. CAPITTEL.
Eenwederkgghmgh der klaghte van te feet
gtbote /anghde, endefivaerte des CRUTS. f e tribuiatie ctes tegiienwoorcligncn tijdts
feer kort eri licht, werckt in ons een
boven-maeten hooghlijck eeu-
wigh g.hewight van glorieo
x. Corinih, c. 4,
E ghenediehun uytgheheelderherteri
aendendienftGHKisTi hebben opge- draeghen, zijn in deri eerften ghewoon door eenighe zoete verrrooftmgen, ofc fttiaeckelijekheden gheleydt, ende aengelockt teworderi: want met hun wordt van den alder* toedertierenften Vader ghehandelt, gelijck men
oet metde kleyne kindersjaendewelcke het TOelckvan noodeis. Maer foo haeft fyeenwcy- nigh in de deught ghegroeyt, dft voort-ghegaen iijn» foo worden fy daer naer van het melck der Vertrooftinghen ghefpent, ende met fwaerdere tentatien ende bekonnghen gheoefFent. Want °nfen vyandt, hoe dat hyfiet^dai wj meer aen hem iveder* Greg. lA Ipannigh z,tjn, hoe dat hy meer fijn befte Joet, om ons te **0 ""'°"' ferwinnen. Want hy veronachtfaemt ende koudt CP van dic te beftormen, de ivelcke hy ghevoelt rriet een ghemfte >»aghttebefitten.T)zcr-cn~boven Godt felverver- ^reckthemfomtijdtsopdathyfijne dicnaers be- proeven foude: ende hier van is't, dat ten tijdfi va verlaetihghe altijdt die dinghen mishaegheh, de •^elckc ducrende de fmaeckelijckheyt oft.ver* L ttooftin-
|
|||||
|
l6t HET TWEEDE BOECK VAN
trooftinge,wel meeft behaeghden.Defo verande-
ringhcheeft beproeft denKoninghliicken Pro- pheet Davidf die van den tijdt des voorfpdeds al-1 pf»1.19. dus is finghende: Maer ick hebbegefejt in mijne over*
vloedighejt, ick enfalnojt beroert wordeninder eeuwig- hejt: maer wat roept, oftfinght hy in tegenfpoet? ftlA Ghj heht u aenfcht,k^cit hy> vatt mj gekeert, ende ick
hen onflelt geworden.
QockdefelvewifTelingh fullenwy hicr naef
in Staurophil A moghen bemercken. Wy heb-1 benhaer gefien den hals onderworpen aen het jock des Heeren, wy hebben haer vliitelijck fien het Crttys draegen, en van blijdtfchap bykans op- fpringemnu, hetonwederopgeftaenziinde, ful- len wy haer fien klaeghen, fuchten, ende bynaer onder het laft befwiicken.Sy hadde hctCrujs t>li]— delijck aenveert,maer hoe fy dat langher droegfi, hoedat fy mecr gepraemt, ende benaut wierdt: nu klaeghdc fy dat het langer was dan 't behoor- de, nu dat het fwacrder was dan fy draegen kon- de. Soo dan, fy keerde haer tot cenen fchalcken vondt, ende meynende dat Christus van -daer was, foo hceft fy het benedenfte deel des Crujs met een faghe ('k en weet niet waer fy die ge- haclthadde ) beginnen af te faghen. Macr tcrwrUcn fy mct het ftuck befigh was,
foo is Christus dacrtcn aenganckgekomen,eri heefthaer ftraffislrjck berifpt/eggende: Wat is't datickfien? datis oockccn verlraaedinghe des Crujs,\rm 't felvc,jae oock maer een weynigh, te willen af-faghen: is dat mijn eerft gewenfcht, en foetjockdraeghen? Sooquaedt, foo quaedt niet Heerc, antwoordede Staurophila, dit Crujs fchi'jnt langher te 2.rjn, dan dat ick draeghcn kati» ende daerom hcb ick gcmeynt cfot daer ecn wcy- |
||||
|
t>E HEYR-bAeNE t)ES CR.UYS. 16$
t^gh moefte afrgefaeght wefen. Seer wel, feyde
CHRisTUSihebt ghy ghefeyt,- het fchijrtt, maef niefer waerheyt en is het rliet te lanck> maer aert ^Uaede oogheh, oft dodr dc brillendef fltmme Oieynirigheri bedroghert zijnde, fchijfit het al- foo te weferi.Irlet Cruys is kort,en deftjne lichufoo s.nec. «e opinie ofi vJaan daer rtiet by-ghedaen en heeft. in tegen- EPlft--? ** *«?£ indiertghy wfelven begint aert te maenengn tefeggm, fy isniei, oftfeker tveynigh^ laet ons bejtandtgh bluven.fy falhaeft verdvJijnen :foofultghy haer licht maeckertj ter- Wjl o-hy haer licht acht. Wy klaeghennaer d^tngevingh "**»« enfe ofinie, endeyder-een isfoo ellendigh, als hyjtcb» Jelven acht: Maer ick, feydeStAUROPHiLA, gevdele eeri
Waere droef heyt r Waerom enfiudt ghyfe niet gevoe- se^.ecnb^- h», antwoordede Chkistus, is^tfaeckenghy rtas det "Vfauwert manier iAjt draeghende?*HetC#Uys nitt tege* *sen^ti ... "voelenitnisnietmenfchelijcki niet teve^draeghen, enH c.nfcl.'*i hietmanrteltjckiofrge&.icnv&Ti een ftefck martrie- °7 '"'-* l'jck Wijf. de Wekke Chriftelijc meynt te wefen,- ftercke ende fwaere dingen vdof het fijck Godts te dden, eri te lijderi. Ick verwondere my feer, ftntwoofdede fy, da£
het Cruys noch te lanck, rioch te fwacr gcnoemt en maghwofdeh,'twelck,wy foddaefngh fien^ ^aften,- eride gevoelen. Ghy, keert de f;.ghe. ant- ^oordede C h r i s f u s,- door de felvc liriie vari «acriy gckomcnis. waefvan ickoock bevvijferi |
||||||||||
|
*%\, t ghene ick te vooren ghefeyt hebbe. t)e men~
|
F.pTa.ES*
chitiitc.iS
|
|||||||||
|
Jcben ivorden beroeri, niet door de dinghertj maer door die
"Pinien, de ivelckefy hebbm vart de dinghert. 'Tgcfchiet J°mtijts dat twee doof een feer gel ijck rorn.igh,- Jae bykans door't felve Critys bcnauwti endegc- Pjaemt worden : den ccnen * die vroom,- ende feloeekvan mocdtis, mcynthctiijne een papie* L. * fm
|
||||||||||
|
l&f HET TWBEDE BOECK VAN
fcn te wefen.- den andercri vaii kieynderen» endC
verWorpenderenmoedt,laethem voorftaen het
ilingeheelvanlootte wefen. Hieren is niethet
Crujsy maer d'opinie, oft meyninghe verfchey-
dcn. Wildy door een excmpcl gclcert worden?
Drexe1.. ib. TJaerivaseenenNovitiiis.van.d^Oorden^erCARTHuY-
rap. 4-« sers «w 'f bennfel feerviiitivh ende tot alles bereyt, maet
Dionyf. „7 i r r i ■ o r i r Car:h. in alienskens heep by begmnen te verfiamven, ende onaer dt
^PPen-sd lafienoft befiivatrtntjjmterekenen^t ghene in het begin-
Novit.' fielaenhemhet lichtfie ficheen te wefim. Het principaelfitt
dat defienjonghen Religkus auelde, was de fivarte cappe,
de ivelcke hy ten tijde van het novitiaet draegen moefk:
deje heefit hy mtt quade ooghtn begonji aentt• fiim, endete
gelnoven datfie een Cruyswas van de grootte vanemctt
i balck, de welcke nochtans nitmant van d?anderfiwaerge-
vailen, ofit vermoeyt heeft. 'Tis danghebeurt, dat de rujle
. . -van d''alderhooghjlefii/fivygentheyt defienjonghman eenett
middaghjche» fiaep bybroghte. Ter-vylen hy flkp, fioo
droomde hy, dat kkgonck met eenfieerfhvaer Cruys doof
denpandt van het Cloofier, ende dat ick mijn befie dede ont
langhs eenighe trappen op te klimmm, ende dat ick noch-
tans niet voortgaen en konde, om de tefieer groote Jtvaertc
des Cruys. Soo dan dknfielvcn Novitius, die dat droom-
de, fchem tot my te komengeloopen, ende '* acrbeyden ottt
rny te hehen, maer ick hem fiuerlijck aenfiiende: endefiult
ghy,{cydcic\<.,onverdatdighen,aenmy inmtjn Cruys
ti draegen te httlpe komen, ende byftaen ? het u en kondy
vkt draegen, endefiuldy een ander helpen ? tot deje ivoor-
dmts den Novitiits vacker gewordm, endeis ■wederotP
tot ftjn-fielvtn gekomtn, gevende Jkrckere exempelsvafi
lijdfaemheyt: wie en foude niet gefcyt hcbben; 't is
wacr de cappe, 6 Broeder, die ghy zijt vreefende,
isf\vart,maerlicht, endcmoct vanalle novitietf
naer dc coilume van 't Oordcn gcdragcn worde ?
|
|||||||
|
Tertul.lib
de Patiem. |
Verrez.y vanden dknaer Christi foodaonghe befimek
|
||||||
|
htft
|
|||||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. l6f
teyh dat de verduldigheyt door groote bekoringhen bereyt
^ijnde, in kleyne, endejlechte tentatim baer k vergetende, Staurophila en wifte hier niet teghen te
fcggen, hoe wel fy wel eenjghfins wilde: maer ick ben, feyde fy, Heere jEsu,met u van een wil- *e: Het menfchelijck geflacht, gelijck ick voorwacr ^^(rf.' °eproeve, is korfel, ende gemelijck alttjt fijn fortune ad pop. °eklagende,ende een befwaert ende pnwillighgemoedt dra- Aimocb' . gende. Wantons eyghen fiteck beiveeght ons altijt meer* dan die van iemant vremts, ende een-ygelijck meynt, dat fijn Cruys veel fwaerdcr is, dan dat van ftjnen. even- naeften. Alfoo dieeen auade oft gefchende oogh heeft, enfal geen kranckheyt foo groot acbten, als defijne: wederom die *en quade maghe heeft, ate beveftight dat defwaerfte pijt* ^an allen te wefen.- enygelijck feghi dat het moeylijckfte tt Wefen, daer hy medegequelt, oft gepynight wort. Ick cn twijfele niet, oft dat felve is my oockal overko» meh; maer nochtans wilde ick wei dat ghy my dat toeliet, gemerckt het ongeoorloft is van dc lanckheytdes Cruysxet af te iaghen, dat hettcn minftcn ge^oorloft zy't felve met defe fchave een Weynigh effen te maecken.Wantbchalven dat het Cruys tc feer fwaer is, foo is hct oock rouw efi fcherp, foo dat het my allc de ledendcs lichaems inftuckcnvrijft. Wat dinghenlfpreeckt ghy aldus dochtcr? ant«
Woordede Christus: houdt op van klaeghen,'tis Bemard.ds beter door aerbeyt, ende droefheden tot de faligheyt,gebro* lnrer-<iomo kenteworden, dangefont te blijven tot de verdoemenijfs. Want info.o veelalsghy belajiwort,infoo veelwmtghy, jdem ende infoa veelalsghygeholfen wort, in foa veelvermin-* Kr,lft 7s dertghy aen u uwe loimen- Soo dan, kieft 'tghene ghy be* geert, oft hetghene dat met te befwaeren helpt^ oft hetge-r ne dat met te helpen befwaert, want het eerfie aen u dcn ho.n wirmtzrdert, enie ket kfte denfehm vannndcrt. |
|||
|
166 HET TWEEDE BOECK VAH
Jae maer, feyde Staurophila, ick ben te on>
jfterck om foo grooten laft te draeghen. Maer fiet
toch eens, antwoordede Christus, al even eens,
pft dat d'eeuwighe Wijsheyt niet en wifte, wat
dat de krachten^der menfchen draeghen konnen.
Salhet dan wederqm herhaeltmoeten worden,
'tghenenu foo dickwijls gefeyt, ende geleert is
?.Porinth. geweeft ? Godtis getrauw,dku niet enfal latten geten-,
^f'1?' teert worden bovendatghy vermop.ght, maer hy falmet
de tentatk een uytkqmeUgeven, of datghy 'tfoudt konnm
mrdraegen. Pen geneesrmeefter weet waerom hy
aen deh eenen meer alfen oft nieft>cruy t geeft.da
aen dep ahderen: te weten om dat fijn fiecktc, oft
^uguft.i» nature dat alfooisvereyfchen. Een bijtende platfter.
pfei. 98. pjnightu,maerfygeneeji u. Ghy bidtden Medecijn dat hy
r-•'!n " depaefterfaudeweeren,endehyendaethetnkt,voordat
hetgenefen is, daer hyfe oweleyt hadde. Ick weet welcken
dat ickgenefe, dat hy aen my, die fieck is, geenen raedt en
geve, rhaer dat hy beter den rnijnen vplghe, is't
faecken dat hy wilt genefen wprden.
Staurophila feer hertekjckfuchtende,ach!
feyde fy, fwaer isuwe handt qvermy, endefiet
ick befw^cke bykans onder dit foo lanck, foo
fwaer, ende foo bitter Cruys. Ghy, antwoordede
CHRisTUs,ftri]dt, endeftaet optegen den geeft
;Corinth. Godts, die door mijnen Apoftel feght: Wy c n ver-
W" & flauwen niet alis V datden menfth, die buyten is, verdor-
ven wort: ende waerom dat toch ? om dat dien die
binnen is, vernieuwt wort van dagh tot dagh. Want onfe
tribulatie des tegenwoordighen tijdts feer kort, ende licht,
werckt inons een boven-maeten hooghlijck eeuwighge-
fBcmard, wichi dtrglorkn.^Blijft dan nu nochmurmurere,enjeg-
hli4c.hujus ghen^tJSte langh^ttstefwaer, ick en kan foo groote,
|
||||||||
|
Vi'.K.
|
||||||||
|
ende fao langhdutrighe laften nkt draeghen. Den Afofttl
Jeghtfat kort, ende luhtte wefenjt genthy lijdt: ende
voor?
|
||||||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 167
°v°onvaernoch enheht ghy van delodengheenvijfmael l.corinth,
veertigb Jlaghen een min pntfanghen, noch eti hebt ghy caP-"- ftitt nacht en dagh in de diepte der z,ee gtweeft, noch en hebtghy niet meer ah allegaer geaerbeyt, ttn leften noch tn hebtghy niet blijvenftaen tot het bloedt toe. Siet dan, dat "etlijdenniet weerdigh en is tot^erglorien: wat aengaet het Ujden oft tribulatie, dat w kort, ende licht; wat am- gaet deglorie, die ts eeuwigh, ende oock een gewight boven tnaeten inder hoogheyt. HET VIII. CAPITTEL.
1>at het CRUTS dagelijcks moet gedraghen,
noyt wegh-gewarpen ivorden. Mijn kindt en verwerpt de kaftijdinghe
des Heeren nict, noch en wilt nict kleynmoedigh worden als ghy van hem geftraft wort. Frov. cap. 3. •
SOo haeft Statw'RophiI-.a ghcfien heeft,dat
hct niet gheoorloft en was iet van het ghe- wicht des Cruys it vermindercn, foo heeft- fc wedcrom den laft op haer fchouders ge~ leyt, alhoewel niet feer geerne: daerom foo badt % den Hecre, eh vracghde hem,fegghende: Hoc lan ghe fal ick noch dit Cruys draeghen,ende hoe verre ben ick noch van't eynde? Voorwaer defen ^vegh is langh,endeverheyfcht,foo my dunckt, noch vecl tijts, om den fclven tc konnen voleyn- den. Wacht u, antwoordedeCHRiSTus,^^ de saP.car,,, Kurmuratie, a% mn en baet. Och hoe vcrre Z,ik ghy '^Qch van dc voct-ftappen der Marteiaers /yan de L 4 welcke
|
||||
|
|68 HET TWEF.DE BOECK VAN
welcke de H.Kercke is finghcnde:
«"m Tn ^en moordt hunglijck menfchaepen plaght^ hyran. de Nochtans men hoort gherucht, noch klaghr,
pjurib. Afoer witt j^ lijden finder fehulty
Verdraeghm alles metghedult.
Macr ghy klaeght? ende wprdt korzel, nu om de langheyt des Cruys, nu om de fwaerte des ghe- wichts: nu befchuldight ghy de gheduerighey t vanden tijdt, ende ghyen peyft niet eens, wie ghy zijt, die vergramt wort, noch wie dat is, daer ghy tegen vergramtj ende ghcindigneert wordt. Wie?fchroomeiijck om fegghen, teghen Godt, \egen den Vader, tegen den Vader, legg' ick, dic oneyndelijck wijs is. Want is het faecken dat het Cmjs niet alleen van Godt is toeghelaeten, maer pockghefonden5ghy,dieknort en mort, getier macckt, ende wederftaet, wat dpet ghy anders, dan van hem wegh-nemen (foo veel,te weten,als iii u is ) den fcepter,endc de maght van heerfchen ende ghebieden ? Godt,6 dochter, is de goetheyt felve: wilt ghy d'Qneydeli]cke Goetheyt lccren, op wat manier fy met u handclexencn gout-fmit nioetweten,hoe langh dat het goudt in}tvyer fweetcn. moet, noch het goudt en wordt niet eer uyt die badt-ftove getrocken, voor dat het klaer- lijck blijckt, dat het genoegh gefuyvert is. Alfoo |
||||||||||
|
.ctf.i.
|
voorwaerenftaethetu nitttoe tcweten de tijdsn,
|
|||||||||
|
en ae fiondtn, diedtn Vadtrin fijn maght gefielt heeft.
Ghy fult van het Cruys verloft worden, als het aen hem goet duncken fal, die het u opgeleyt heeft.Wat klaeghdy van de langhduerigheyt de» tijdts? uwe kranckheyt macckt, dat het iangh . j in ^hijnt te wcfen,'t ghene dat kort is, ?? ■welcku Pftl. 36. jchijnt langh tez,ijn,is kort aen Godt, onderwtrptu ae» Godt itnfctfalaen h oock hrt wefm. Wat hicr van is; oi]|
|
||||||||||
|
£>E HEYR-BAENE DES GRXJYS. itfp
^>oftnietenis,feyde Staurophila,mijne
*rachtenhebbenhaergeheelijck begeyen, eride floor vermoeytheyt, en ben ick niet maghtigh. *^cer voort te gae. Defen aerbeyt is te feer langh,- PUerigh,alsmedede droef heyt, die hem is vol? Shende. Verfoeyt, eii werpt wegh,feyde Chris»- ■^us^defe ydelewooi"den9wantbeter foudy feg? Rhen/kenwilditCr^/niet draeghen, dan'ken kan t' niet draeghen: Want ghy vermooght het alin phii.caj.4.. <*ien, die uverfterckt; ghyfoudt het cock konnen, waer't VAeckenghy wilde : want mijne gratie is u genoegh. a.cor.c.n Noch 't en is nitt hardt nochfwaer, *t welck dien gebiedt, ^"uft- «ew welcken helpt, op dat het ghefchiede, dat hy gcbiedt. Divejrfl ■ T'u eygen asn eenfieclm geen dmgh lange te lijden, m *sencn. de veranderingen, gelijck remedien, oft genees-middelen te gebruycken. Wel-aen Staurophila, hebt goeden nioedt, gaet ftandtvaftelijck voort, noch en wort door de geduerighey t niet vervaert van liet eens aenveertjockdesGRiiys. Is^t faecken de droefheyt Senec?in kleyn is,verdraeghtfe, licht is de lijdfaemheyt: is ''tfaecken ex - ' datfefwaer is, lijdtfe, groot is de glorie: is 't faecken datfe geduerigh is, volherdt, eeuwigh fal wefen de vergeldinghe: jae door de geduerighey t fclver faldedroefheytverfoetworaen.'7gc»<> dat dage- a.rj-foft. lijcks gefchiet,Wortlichterghedraegen, endedoor de ghe- woonte felver verandert het in een nature: foo feer datfs tnajrhtiger, ende hoogergemaeckt worden, dan de quellitt» ghen felver, door eengeduerighe oeffeningh van lijdm, ge- bjck tot dejelvegewent, ende verbart z,ijnde. Die d'ecrfte reyfe tefchepcgaw, worden in de z,ee bcrotrt, om d'onge- suoonte van vaeren,fy worden oock onflelt, ende bevangen tnet draeyinghen van hoofde: maer die vele z.eeh doorvae- *en hebben, ende vele temuefen, z*e-gohen,fieenen, klip- fen, aenvaUmghen van groufaeme dieren, ende lijhn det tySr-rswfrs geledev, endegeduertge baerm omkrjhen bek* h 5 fcfy
|
||||
|
1/0 HET TWEEDE BOECK VAN
ben, diefttten voortaen metgerufter herten in betfchip,da*
die te landegaen :Jy enjitten niet alleen van bmnen op deff fchips bodem, maer oock op de zijdenfefoer <van hetJchtPt ende nufiaenfy fonder vreefe op het voorfte, nu op het ach* terfte: ende die te -vooren, jae oock tothet aenfienvan de z,ee do6r vreefe te neder vielen, dte trecken aock, naer datfe geproeft, ende perijkel onderftaen hebben, de kabels naer aun,fpannen de z,eylen open, ende grijpen met de vuyft de roeyers, eh~ door^loopengeerne alle de kanten van hetfchip, En twijfelt niet> dochter,'t felvc fal aenuoock gcfchicden: de daghelijckfche ghewoonte fal de moeyhjckheyt van het draeghen verfoeten, Maer lck vreefe, feyde Staurophila, dat dit
gebruyck my foo af-teeren, ende machteloos fal maecken, dat ick noch kracht noch macht meer fal hebben. Want ick noch in te verre nac niet en fien, wannecr, endc wat eynde defen wegh heb-< bcn fal! waerom ick tot het felve mct dit Qruys niet en fal konncn gcraccken, Wildy dan, ant-> woordedeCHRisTus, d'acngcnomen rcyfc ver* laeten ? ick bid u en doet dat toch niet: want den arbeyt dic ghy tot noch toe onderftacn hebt fou- de gchecl te nict en vruchteloos wefen. Dit is dcr Chriftcnen waerachtige gloric,met hunHooft te roanx. x5. fcgghen, 't welck ick ben; Ick hebbe het werck voU braght» 'tivelck ghy my hebt gheghevcn, te •volbrenghen. MaerSTAUROPHiLAcnhieltniet opvan kla» gen, endc dacr is, feyde fy, te fccr lange lijdfacm» licyt van noode, om. foo veel weken, jae oock macndcn, cnde jacren in het Cruys te- volhcrden, A:;pift. de Gecn Cruys, antwoordede Christus, fal langh- vr"1",7 „ duerigh fchijncn te wcfen, indien ghy acn dat |
||||||||
|
r«
|
||||||||
|
' {ukwijde,langhde,hooghdc,cnde diepte gcge-
vcnhcbhcn.Deovijdeisdeiiefle,de welcke olleen wel tycrckt, cndc m7ica.it dafcrniethet minfts verlorcn en gaet
|
||||||||
|
DE HEYR-BAENE DS CRUYS. J/I
SPttvanhetgeneghygoets doet. Welckisdelanghde?Die uvxkc.to
J<« volherdt hebbe totden eynde toe, defenfalfaligh wefen. ^lt is de langde desCruys,,waer op httgeheel lichaeyn uyt- $efireckt wort, alwaer gelijckgefiaen wort,door welckfiat tot deeynde toe volherdt wortiis^t faecken dan datghy w\h fcobede langhde des Cruys;z,ijt kloeckmoedigh in te %'ol- "("de.Wat js hebbede hooghde,alsGodt te peyjen,en pmniet ^odffelver den helper te bemmnen?Gc\oot~tmy,STAU~ _, , . k°phila, als ick een wcynigh voor de doodt dat Excrcu. Eroot laft des Cmys drocgh tot den bergh van Cal- Dom-Tl(i ^arien, foo was m my foo qnfteken de vyerighe, *;nde krachtighe begeerte van te volbrenghen PenalderlieffterrwillevanGodt denVader, dat *ck niet cn foude gheweyghert hebben voor de ^hgheyt, ende welvaert der menfchen footelij- *}e*Uotden uyterften daghdes oordeels, waer't •^ecken dat het foo goet gedocht hadde aen den ^ader, endedathydat haddegeacht noodighte ^efen tot fijne eere, ende glorie. Staurophila wiert eepweynigh doordefe
^oorden beroert,maer den aerbey t haer verdrie- teOde, heeft het Cruys wegh-geworpen, endc be- Safhaer op de vlucht. MaerCHRiSTushaer wc- ^rhoudende^feyde; Wee degene die de verduldigheyt Eccli. c. 1. ^erlqrenhebben. Watisdat Staurophila? waer- Dni foeckt ghy 't Cruys t'ontvluchten, 't welck B"y van-felfs, ende met eenen kloecken moedt niaer onlanghs aengenomen, ende ghedraeghen |
|||||||||||||||||||
|
n
|
h
|
ebt ? Te vergeefs wort bet poet pedaenjs 'f dat het voor
|
Greg.ub. 1.
|
||||||||||||||||
|
Moral.
|
|||||||||||||||||||
|
Jt eyn4e des levens verlaten wort: want te vergeefs loopt
*enJnel, den welcken, eer dat hy tof het eynde gekomen is, ^acktel0os wqrt, ende befwijckf. Tot het welck fy,al
ygende feyde: Heer,hadde ick geweten dat het |
|||||||||||||||||||
|
^
|
|||||||||||||||||||
|
• r'*ys foo langhen ti]t,ende fonder eenigh ophou
|
|||||||||||||||||||
|
"n
|
Kioeftc gedraeghen wordcn, ick cn foude
dat
|
||||||||||||||||||
|
JJ2 HET TWEEDE BOECK VAN
••>-•: datnoytaeiwcerthebben.Enhebick metklaer-
li jck voorfey t, antwoordede Christus dat hyjijv
io?deSff! Cruys opneme dagelijcks, ende my ■volghe ? Want ae»
de geborene van dtn lieyligen Geefi, hoe groot den werelt-
fchen tijt oock zy die hun o-verbh/ft, die» en moet fondei"
•rdem aenveerdmghe des Cmys niet beleeftworden:want*ge"
Qua<Wci! %c^ ^et 'van mo^e ** Met hetgeheel lichaemgodtvruchte'
tijck te levtn, alfoo is het oock <van noode den gantfchett
tijt het Cruvs te draeghen, het we/ck met recht aen een*
yghelijck te draegen geraeden wort',want het 'van een-ydtf
op (ijn-eygen manicren, ende maten 'verdraeghen VJori-
Tho.n i Maer fict wel toe, wat ghy doet: Want is*t faec*
Kemp. hb. kendatghy het een Cruys wegb werpt, fonder twijfei
Chrifif"' fikgty l°et an^er "vindm, ende by avmturen een fwaer-
cap. i2. der. Meynt ghy alleen fontgaenftwehk noyt menfchetf
heeft moghen -voorbygaen ? IVat heyhgen ifcriai de werelt
geweeji, diegeen hjden, ofi Cruys gehadt heeft ?noch ick
felver en hebbc niet een urefonder pijne derpafie geweefi,
foo langh als ickgheleeft hebbe. Enae hoe foeckt ghy eenett
anderenwegh, dandefe Heyr^baene, de welckeis dett
•wegh des heyligen Cruys ?■ Het Cruys ar altijt bereydt,
tnde-veiwachtuopalleplaetfen. G,hy enkonthetntetont~
gaen, waer datghy loopt: want waer dat ghy komt, ghy
draeght u-fehen akijt mede, endefuh ti-fehen alujt vm-
den. Keert u opwaerts, keert u nederwaerts, keert u uyt*
waerts, keert n binnewaerts,gby fult altijts ende alommt
een Cril ys 'vmden: endeghy moet eyveral uwe verduldi^s
heyt ocffenen, is 't dat ghy d?eeuwighe kroone wilt Wf"
dientn.
Staurophila wicrt door defe redens be*
fchaemt,noch fy cn wifte daer niet op t'antwoasv den: maer Jesus bermhertclijck mct haer hande- Icndc,heefthaerbedwongen het wegh gewor- pcn Cruys wedcrom op te ncmen. Ende wel-acn, fcyde hy, mijneSxAVROPHiLA,neenitditCr//>j wedcr*
|
|||||
|
1
|
|||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. |fg
wederom op, en vervolght den begonlten wegh. Drae&ht verdutdeItjck,nocb en Iafiert niet, 'tghene nkt tn PuU. Mi- kanverandertworden. Maerfy feyde al wecnende: raus- Heere mijne onvolmaecktheyt hebben wwe oogen aengefien, PfaL 138. ende 'k en weet nu niet wat doen. De dinghen <He voorby zijn, antwoordedc CHRisTus,verge- tende, endeuwf het gene dat voor is uytfireckende, rwucj: Tervolght tot het voorgefielt teecken. Houdt, legg'icK, Apoc.c. 3; datghy hebt, op dat niemant u kroon en neme. Stelt» ge- Thom> ^ lijck eengetramve dienft-maeght Christi om vroo- Kemp! 1.2. melijck het Cruys des Heeren te draeghen, diefjn-felven ^tiiti' fooruivefaligheytuytliefdeheeftlaeten Cruycen; bereyt «p. n.< « om veel tegenjpoets, ende veel ongemacks in dit ellendigb leven te verdraeghen: -tvant ghy falt dat attijt hebben, ^aer datghy z,jjt. Maer 'k en weet niet, feyde fy, hoe ick dat
doen &l,die foo gebroken, ende maghteloos ge- woorden ben, dat ick qualijck op mijn becnen kanftaen. Peyfi, feyde Christus, datghy, oftghy chryfoft. ■)vilt,eftnietemvilt, het Cruys, ende ellenden lijdenjulti ^tZpV" t welck is't datghygeerne doet,foofuldygrooten loon heb- Antiodi. ben: maer is^tfaecken datghy dat noy,ende onverdutdigh- lijck Iijdt,foo enfultghy datfoo niet minder, maer meerdar maecken: peyfende dan,dat hetfoo Wefen moet,foo maeckt van den noodt een deught,entracht dat dat mven wille z,y. Want het voornaemfie inde menfchelijcke faecke S„K , is,den tegenjpoetbtymoedeltjck te konnen verdrage?i:ahrat N»mr. ufaloverkomen, footedraegen,al oft ghy gavilthadt,dai }^\'n het u overkomenfoude. Wantghy moefi hct willcn, foo ghy %'ift dataUes naer Godts bejhtyt gefchiet: ji>eenen,kla- ghen, tnfuchten, is eenfeker flagh van tvedeifpanvigheyt. Lact hetCruys bcfwacren, laet dcn wegh langji wcfen, laet'er vele moeylijckhcden, cndc fwae- righcden tc gemocdt komen, het moct verdragen Worden: wantGodt hecfthetfoo, gewilt. Affoo |
||||
|
IJ4 HF'T TWEEDE BOECK VAN
ffai. 3«. feght David: Totfchimp hebdy myden omvyfengegl' ven t Ick hebbe ftom geWeeft, enae eri hebbe mijnen mondt nietopenghedatn: ende waerom dat ? Wantghy hebt hetghedaen. Defe voorwaer was eeri ghenoegh- faemereden,waerom hyriiet en murmureerde* oft qualijck en fpfack teghen Godt* om dat hy 't gedaen hadde. Peyft, ende herpeyft ghy dit felve oock fnet u ghemoedt 6 Staurophil a. Voorwaer, feyde fy, defe ftoodtfaeckelijck-*
heytbrengt aenmijrigemdedt by een feer gf00- te, ende iwaere droerheyt. Aenfiet den hcniel* antwoordede Christus, overpeyft deft eeuwi- BkCEpift. ghenloon.eftde vergeldinghen. Want^tghenedat 3«■ d'onverduldigheyt acht een fyf-ftrajfe te ivefen, dat is aetl dengenen die oodtmoedelijckj eride verduldelijck lijdt tot
vertrooftinge. Want als hy aendachielijck aenmerckt de vrucht van de lijdtfaemheyt,foo ovort den laft verlicht, eit de quellinghe verjoet: als hy m den anghft der fivaerhederi felve nu vooffmaeckt de toekomeride eerfte vruchten vari vertrooftinghe. Dien Simon Cyren^eus mct loon citatumc gehuert zijnde, heeft nae my het Cruys gedraegen: GbLirAn T00 ooc^ ghemerckt het dertel vleefch, naturelijck eenetl Match. fchroom hecft van het C vuysjoo mott aen dat voor oogeri gheftelt tvorden den loon desaerbeyts±op'dat ten mmfttn ter liefde van dien het Cruys omhelft, ende aenveert foude Auguft. tvorden. Maer nu overleght eens, waer hfaeeken dat feft. oma. het van noode Waer dagelijcks tormenten te lijden,jae oock saaS, (\e foeiie Jelvtr cerieri korten iijt te fmaken, op dat ghy foudtmoghenwccrdighzijn myte fien komeniri glorie, ende onder hetgetalvan mijrie Heyligen gerekent tt worden: ende duncki htt u niet de moeyte weerdtgh te we' fcn, te verdragen aldat droefis, op datghy vanfoo groote goet,endevan foo groote glorie deelachtigh foudt mogett iccm :n gemaeckt worden ? Soo dan, verdraeght ^tgeneghy niei ^•791 en wiJh oj> dat ghy mooght vsrkrijghen 't geneghy wilt- |
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. IJ^
%'jtgetrauw tofer doodt toe,ende ickfalugeven de kroon aPoc. c. a*!
des levens. Hierkeerdewederomde ftercktevan hetge-
tnocdt van Staurophila, ende krachtenher- ^ornen hebbende, feyde aldus: Bereet m mijn herte pftfctoy. Godt,bereet ismijn herte,*om de woorden uwer lippen •?£,!.. 6. hardtewegentebewaren. Wel-aen Hm'« Jesu, geltjck Thom.i gbygefeyt,endebelooft hebt,foo laet het gefchieden, ende Kemp.i.j. •W my dit verdienen, Ick hebbe het Cruys ifan uwe chnft>! "andt aenveert ende omfanghen,ende ick faYt draeghen, C»P-*6* Jae tofer doodt toe fali.ck het draegen, alfoo ghy mydat opgeleythebt.Ickhebbe defen weghnu nengenomen:'ken *nagh niet achterwaerts gaen, noch defen Wegh verlaeten* Soo doet, antwoordede CHRiSTUS,volherdt met rny in het Cruys, noch en verlaet het Cruys niet Voordatghygefeyten hebt, het is volbraght. Is^t Mi«h.cip. dathy Konin%hvan 7/rae/*r,riependeJoden,is'tdat *7- hy den SoneGods is,dat hy nu afkome van teCruys, endewy gehoven aen A<w. Want 'ten was myniet fwaer, oft moeylijck af te komenvan den galghe- boom des Cruys, die hebbe konnen vernjfen Van de doodt: Maer om dat ick de lijdtfaemheyt leerdet Au;nift. ■ daerom wilde ick mijnc maght uytftellcn. Ghy Tr*a. 37. oock, 6 dochter,oeffent een langhduerighe lijdt- m Ioi": faemheytnaermijn voorbeeldt, want die tot den Matth.ap. tynde toefal volhcrdt hebben, defen falfaligh wefen. a*" |
||||||
|
HET
|
||||||
|
Ij6 HET TWEEDE BOECK VAN
|
|||||||||||
|
HET IX. CAPiTfEL.
0ie het QR UTS draeght en tnagh geen ydel
glorie hebben. En wilt u niet verheffen in t»
wertk te doen. Eccl. c. 10.
|
|||||||||||
|
s
|
|||||||||||
|
Taurophila door de verfflaenihghcri
Christi vroomer', eii kloeckmocdighef gemaeckt zijndej volherdevlijtelijck iri |
|||||||||||
|
den begonften -wegh des Cruys. Maer ter^'
flont ishaer een nieu w onwedcr* ende een nieu- we tentatie op 't lijf ghevallen.- Want als fy eens was doorWandelende een feer vermaert dorp, if* het welck dat was een groote menighte va volck/ foo heeftfy door't gheroep van de aenfiender* beginnen groot geacht te worden, om dat fy ntf godtvruchtighlijck , ende kloeckmoedighlijcfc hctCruys droegh.En fchoon fy dit rru niet tot diert eyndc,gclijck fy wel voor defen gedaen haddcesi dcde; foo cn konde fy nochtans haer niet ont- houdcn, oft fy moefte verblijdt worde, om dat fy tcn hooghften, en door een openbaere maere vaO yder-een gcprefen wicrt. Wacrbmfy, dickwijls naer defen iofjen prijfingc luyftercndc> een groot behaghen hadde in haer eygen-feb/en. Maer Christus dit fiende, cn heeft niet langh
ghcwacht van hacr te vermaenen : fegghende: w-acht u, wacht u > S t a u r o p h i l a, van de hooghde, want cen feer perijckcleufe tcntatie vandcliefde dcs lofs hangtit u boven hct hooft- Endcick vraegh'u ecns,wat is 5t datghy in u-fcl- |
|||||||||||
|
DE HEYR*BAENE DES CRUYS I77
Vcn behaeghen hebt, door het geklap van andere, geinercktghy doordat felveaenu feer zijt mif- ^aeghende ? Voorwaer den vyandt der waerachtighe Auguft.iib. imgheyt is naeby, ende doet groote neerftigheyt, overal £^< * ' ftr°yende onderfijnftricken, dat wel-aen, nvel-aen: op dat &hy neerftelijck dtfefijneftricken op-nemendei onbedachte* fyck daer infoudtgevangen woraen.Knde fiet wel toe, lckbidde't u,wat dat ghydoet: Want dejonghe ciimacfe. Jpruyten der deugden Wordefeer dickmael uytydtlglorie gra &e]>lant, gelijck uyt eenftinckende riole, ende fiijck gewa~ teft,uyt beroeminghe omgraven, ende uyt menfchelijcken *°fgemeft, de welcke nochtans dacr naer in een vertaten &yondt, ende in aerde, daer geenfiijckachtigh water van Jtdelglorie in en is, verplant zijnde, terftmt verdrooght *>ijn. Hoe dat een boom hoogher fijne tacken ghefchoten Greg.nb. heeft, hoe dat hy meer van het gewelt der winden te lijden "• Mo«i. Qeeft; alfoo oock, hoe dat een menfch door grootere werc- kenvandeughdenverheven wort, hoe dathy door groo- teren tvindt van den mondt der prijfers vermoeyt wort. Waerom de volmaeckte,feer wel moeten letten, dat fy foo door het ghetoont werck de glorie van den autheur foecken, dat fy van den ongefchey- den lof, door hun eyghen verheuginghe nieten foudenwetenverblijdtte worden. Ick en kan my nietghenoegh verwonderen,
feydeSTAUROPHiLA, doorwat fplete die peftc ^edefom magh ingekropen wefen.,Want ick nu ioan.c. 8. tojjneglorie niet en foecke, ende ick derre oock met denPi'Opheet fegghen:.L<j<;f/e tcrftont befchaemt z,ijn- pfai. g9. *e te rttgghe keeren, dte my feggen wel-aen, wd-aen. Nochtans ick beken het, dat ick eenighfins docr den lof Auguft. ub, ^erblijdt worde, eiidatdevreught vanmijngoctdooreen loconf,;ir- |
||||||||||
|
cap, 37.
|
||||||||||
|
"nders toe-ftemminghe fchijnt te vermeerderen: ende het
£°et dat aen my in u behaegbt, is am my genoeghelijcker, *lshetoockbehaeghtaenem ander. Alfoo ons dagelijcks M forneys
|
||||||||||
|
A
|
||||||||||
|
I78 HET TWEEDE BOECK VAN
forneys is der nienfchen tonghe. Maerfdo veel belanght de*
fe faecke, u is bekent het fuchten mijns herten, eiide het fchreyenmijnder ooghen. Want ick en kan niet lichtelijck bevroeyen,hoefuyverickvandefepefieben: ende ickbeft Jeer beducht overmits mijn verborgenthedtn, die uvll ooghenfien, maer niet de mijne* Dit, antwoordede CHRisTUS,zijn al overblijf-
felen van de voorgaende fieckte: want om dat ghy d'ydel glorie met luft, ende begheerte ge- fochthebt,daeromwort ghynu oock,jae tegcn maiilcie uwen danck, door de felve gequollen. Want htt gefchut door de bermhertighe toelaetinghe des Scheppersi dateen zJiele die op haer-felven betrauwt van tentatiert medc-gedeeh wort :foo langh tot datfy verkranckt z,ijnde bevint, watfy is, ende de hooveerdigheyt van haer-eygeff prefumptie,ende laetdunckentheyt afleyt. Eft hier doof Crefror.in gefchiet hct,dat hy den loffnietenweet te vlieden,ahhy partTc tegenwoordigh is, die naerdefen geleert heeftte haecken^ Tidi»iibi en^ete trachten,ah hyafwas*Wantdickwijh, alsdert menfchelijcken lojfaen eengoet werck tegemoedt komt,fo<f verandert d^intentie van den wercker: den welcken, hot welnietgefocht en was, nochtans opgedragen zijnde, ver* heught. Door wisns verheuginghe, als de z,iele van defi goeden wercker ontbonden wort, foo wort hy verftroyt fanalle d?intentie der binnenfie krachten. Heere ghy hebtmijnev/onde geraeckt, endenu kenne ick de liften des verborghen vyants. Want als ick mijn befte doen, om met een fuyver intcntic Cr*£. 3s Godt te behaeghen, foo voeght haer heymelijck, 'k &* |
||||||||||
|
«ap. 16".
|
weet niet hoe, tujjchen de felve, dJintentk van menfih^'
|
|||||||||
|
lijcken lojf. ^Tvielck als ick mi naemaeh, ende langhfae'
melijck onderkenne, foo bevinde ick my anders te doen, t geneickweetdatick anders begonji hebbe. Want foo gi' fchiet het dickwijh, ah onfe intentie voor d^ooghen Godtt mlbegonfi wm, dat di myninghe van menfchel^^ lofj
|
||||||||||
|
DE ftEYR-BAENE EES CR.UYS. I7p
fjjbaernti heymelijck van befijden daer by gevoeght heb~
bende, m defelvegeluck op den wegh vangheride, is ach^ tefhaelende : niet anders dan gheltjck de fpijfe voor deti foodtdruft genomen wort,maer in het etenfilver,als degu- figheyt heymeiijc injluyt>t,de genoeghte van te eten ffamen 4 &*nenghelt Wort. Waer door hetgemeynelijck gefihkt, dat
Jvy de voedmgh des iichaems,de welcke wy om onfigefont- "eyi begonft hebben ter oorfaecke van de wellufte voleyndt. Ghykentnufelver, feydeChristus,uwe
fieckte feer wel> nit moet ghy gaen pey fen bm re- toedie. Wie j antwoordede StauropHila, fal *ny die beter voorfchrijven, dft geven als ghy, Heere, daerom en laet het u niet moeyelijck we- *en aen u dienfbmaeght een remedie te- gheven teghen defe fieckte : rieemt aen, antwoordede CHRisTus,'tghehe ick u eertijts voorfchreVeri hebbe-.Enlaet uwe Jlincker handt nietiveten, daiuwe Mattri.e.^i rechter handt doet, niet fprekende van het lichaem, maer Ai?brof-' ■ datoock mvengetrauwenvriendt, uwen broeder, nietett ">Veet,Wat ghy doet,op dat,alsghj hierfoeckt deloon vabe- yoeminge, hier riaemnels riiet en verliefi de vrucht vaver- geldinge.*Iaeoockdatmeeris^doetgeheelubefie,indiehet «chryioft; Vnojreluck is,dat zhy felver niet en weei, wat dat <rhy doet. *9 ■'? Maer wat is't van noode, feyde Staurophi-
La, dat de goede wercken rhet foodaenige neer- ftigheytverfwegenworden, aerigefien wylefen *net uwen heylighen mdnt ghefeyt te wefen: Laetfifien uwegoedewercken, ende loven uWeri Vdder Matth.c, ^, die in de hemelen k. Seer wel, antwoordede Chris- Tus, moghcn de goede wercken ghefien Wor- den, op dat den Hemelfchcn Vader ghelooft "^vordej aen wien toebehoort alle eere, ende glo- He: maer geenfins niet, opdathet aflchen, ende ftofFfoude gheprefen worden, aen 't wekk ghe- gheven moet wdrden befchaemtheyt des aen- M % fichts.
|
||||
|
l80 HET TWEEDE BOECK VAN
vain-ian. fichts. Want bet is een foorte van dwaefheyt, dat (gei
Epifcopus mercktfrhy een ander het weldaedt des levens fchuldig»
Hom.n. .. ° J ri -r i ■ m 1 i r i
drca fln. zyt) aen u toe-Jchrtjjt de 'vercierjels der deughden: aengt'
fien u niet toebehoort, ^tgheneghy z,ijt, wat recht fultghj
moghen 'vereyffchen op 'tgene datghy hebt ?
Ick en twijfele niet, feyde STAUROPHiLA,oft
defe dinghen fijn foo; want, 6 Heere, ick befl
ifaiat.cig. d'uwe,ende alleonfe werckenhebt ghy ons gewrochtt
want fonder u en konne wy niet het minfte doe. loan.c.ij. WsLTltgelijckeenranckegeenvrucbten kanvoorts-brert'
gen van haer eygen-filve, 't en zy datfy blijft in den wijn' fiock,alfoo en konnen wy oock niet,'t en zy dat wy in u blij' ■ven. Maerickbiddedat mijnen Heere lich ghe- weerdighe voorts te gae m d'ydelheyt van d'yde- le glorie af te beelden, op dat lck die te meer, eo tebeterfchouwenmagh.Dennaem felve, feyde CHRisTus,verraedt fijn-felve meer als genoegh: want waerom wort fy ghenoemt ydel glorie,'t eo zy om datfe gefchildert, fchaduwachtigh, ende van alle fubftantie ydel is ? Wat wijfen man fal fich verheughen, oft verblijden in een fcepter oftdiamant op een papier uyt-getrocken, ghe- lijck als in eenen waerachtighen? Wie fal een ge- wit graff, dat van binnen vol doodts beenderen Eccii.c.34.. is, eenenkoftelijckenfchat achten ? Gelijck eendii
fchaduwe aengrijpt, ende den wmt vervolght, alfoo is hji die waerneemt de ghedroomde leughenen/Vzn wat kc leur dat het lichaem oock zy, de fchaduwen daef van zij n altij ts fwart, ende doncker. Laet het foo doorluchtighe, ende treffelijcke wercken zij11 als ghy wilt, nochtans de dienft-maeght, oft ka- menierederfelve, d'ydele glorie te weten, isal" tijtleelijck,endeydel. Oock de fchaduwen zijn nu meerder, nu minder, niet naer de grootheyt des lichaems, maer naer de toekamfte, oft »" wyckin-
|
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES C RUYS. l8l
^ijckingedes uytwendighen lichts: alfoo oock
^'e geheel Juyfteren naer het geklap, ende het *eggen van de menfchen, die fullen fomtijts voor Sroot, ende aenfienelijck, fomtijts voor kleyn,en van geender weerde geacht worden, naer dat yder-een,te weten,fal ghefint wefen. Ende alfoo ^ort eenfotghehjck de macneverandert. Wantgelijc- Eccfi.e.i?: ^Wfx^fyfchijnt fonderhitte,ennuvol,nuhalf,nugeene Bemard. tyejienwort:wantgheleent lighten hlijft noytindefel- se™.<fe Ye ghejlelteniffe, maer hetgaetafihet wort vermindert, ioan. Bapc. *>et wort te nietghedaen,enae V en komt geenfins te voor- Jchijn: alfoo oock die hunne confcientien iri'tgeklap,oftfeg- gen Van een ander ghefielt hebben, zijn nugroot, nu kleyn, nugheene, naer dat het de tonghen der pluym-firyckers, en jalie-vouwers teprijfen,oft mifprijfenfalgelieft hebbe.Kn ^at (al ick meer feggen? Dochter die ufaligh noemen, «*»«•<>■ 5- defelve bedrieghen », ende fy verjpreyden de weghen uwer ganghen. * Want geltjck de kinders makkanderen kroo- «chryfoM. ^envanhoyop^thooftfetten,maer denghekroonden, on- n°mhAI7j ^etende van die faecke,dickwijls achter rugghe bejpotten, R0n^ *nde uytlachen: alfoo nu oock, die u voor hooft verkon- dighen, ende prijfen,die befpotten u by hun-felven in 't hey- ^elijck, endefoo watgefchieter anders, dan dat de men- *chen malckanderen kroonende, hoy op V hooft fetten ? Ende och oft het niet anders en waere dan hoy.' maer nu » *efe kroon oockfeer fchadelijck. Want alle goede wercken ^erliefi, ende doet Jyte niet. Want den appetijt, oftluft Gres.lib.9. ^an menfchelijcken loff, jsghelijck een diefken, het welck Mor |
|||||||||
|
n-
|
|||||||||
|
fich van ter-fijden voeght by deghene die den rechten wegh
^andelen, op dat hy in V heymelijck 'tjweert uyt-trecken- *e, *t leruen der felrue vermoordm Joude. Ende als de mey- n*nghe des voor-ghsfielden profijts, tot dfeyghengonflcn, "Jtbaete afgheleyt wort,foo wort op een grauiveltjcke ma- niere het een, en V felffie werck van de fonde volbroght, hetwdckde deueht bezonli hadde. & . M 3 **
|
|||||||||
|
i$z het tweede boeck van
Ick fien, Heere, feyde Sr auropHila, ick fiefl
genoegh, wat een groote fchade dat d'ydele glo- rie by-brenght. Want fy is waerachtelijck eett Prl?aii vexftr.oymge des aerbeyts,een v.erlitfienghe desfweeis,lifte}l
der fchatten, een voefter-vr.auwe van ontraawigheyt, eett voor-hopfter van hooveerdigheyt, een fchiprbraecke in dt haven, een miere op den dorfch-vhtr, de welcke alboenve» teer is, nochtans aen alle aerbeydtn, ende vruchten UJhn ert lagben leght. Maer wie fal konnen ontvluchten de- fealderfijnftepijpinge des arch-hftighs ferpents» fich-felven in alle onft wercken, ende prmcipac- lijckindegoede, feer bedecktelijck lndringhen 4uguftJ*- de ? Heere, onjlaet uwe vkughelen, endeick fal ondef
lo.conf Jiefchuylen, Z>ijtgby mijne glorie, laet my om u bemitit
wordtn, endelaetwwoordt in my gevreefi worden. Dit van de menfchen gheprefen wilt wefen,als ghy hem laeckfo enfal van de menjchen niet btfchermt worden, als ghy hem oardeelt i noch fal van de menfchen niet behoudstt yfil. 84 worden, als ghy hem verdoemt. Want als-wanneer dett
fondaer over de begheerte Jijnder ziele met gbeprefen ert wort, nochdie quaedt doet, ghebenedijdtwort: matrali den menfch om eenighegave, dieghy hemgegeven hebt,ge- prefen wort: ende hy hem meer verbludt, om dat hygeprc* fen wort, als om dat hy degave heeft, waerom hy geprc fenwort,foowort oock dien menfch geprefen niet tegerf ftaendegby helaeckt.En beter. is nu du hemgeprefen heefh dan diegeprefen is. Want aen dien menfch behaeght degt" ve Godts,aen defen heeft meer den menfchs, als GodtsgK" vg bebaeght. |
||||||
|
W?
|
||||||
|
#Vf.
|
||||||
|
©E HEYR-BAENE DES CR.UYS. l'8j
HET X. CAPITTEL.
Met wat intentte, oft meyninghe het CRUTS
tnoetghedraeghen worden^ ende ten eerflen
om te voldoen voor de/onden, enfonu
gaen depijnen der hellen.
Wy worden van den Heere gheftraft, op
4at wy met defe werelt nietenfou*
den verdoemt worden.
i.Corintb. cap. U,
STaurophila was nu gheleert het Cruyt
noch uyt, noch met ydel glorie te drae- gen: want d'ydelheyt te be-oogen,berooft den menfch van alle verdienften: d'influy- pendevanter-zijden, van felfste aenveerden,al- noewel dat de weerde van het goet werck niet t'eenemael wegh enneemt, foo wort hetnoch- tans daer door feer vermindert, endebefmet dat met een groote plecke. Siende dan dat'er een goede meyninghe van noode was,foo heeft fy be- ghinnen te vraeghen, of'er niet anders en moefte bemerckt worden, dan datde meyninghe goet, endemetgeen quaedt gemengek enzy.Aenwie CHRisTusaldus geantwoort heeft:Daerzijn in een goede intentie fekere trappen, ende ghelijck den eenen hoogher is, als den anderen, alfoo is hy oock beter: ende daer is veel aen gelegen, waer» henen ghy ftiert uwe krachten,ende vermogent- heden. Want oock die, de welcke het Crujt wel draeghen,en hebbenniet altijts het felveoogh- merck, oft eynde, waerom fy het Crujs draeghen» M 4 endc
|
||||
|
184 HET TWEEDB BOECK VAN
ende fiet dat nu te vooren afgebeelt, Ten tijde
van mijne paffie foo waeren wy vier Cmys-drae* fhers: nochtans altemael met verfcheyde mtentie
en op-geleyden laft draeghende: want de twee •moordenaersjde welcke met my uytgeleyt wier« den, droeghen dat alleenelijck, om dat fy loon naerwerckenontfanghen, endevoor haere mif» daeden naer het vonnis des rechters voldoen fou* den. Simon Cyren^us bedwonghen, ende met een fekere loon gehuert zijnde, droegh het Cruys nae my alleenehjck om den loon t'ontfanghenj jnaerickdroeghhetCny.rom geenander reden, dan om dat ick aen den eeuwignen Vader behae- ghen, endeuyt loutere liefde fijnenGoddelijc- Jten wille volbrenghen foude. Soo dan, ghy fiet dryderhande intentie: d'eer«
fteisd'intentiederflaven, dewelcke uyt vreefe van ftraffe aen 't Cruys hun onderwerpen, op dat fy,te weten,inder eeuwigheyt ni et en fouden ge* ftraftworden. Detweedeis d'intentie der huer-> linghen, dewelckehunzijnbuyghende om het Cruyt te draeghen om de vergeldmghe. De derde intentie is der fonen, de welcke, gelijck fy de ftrafFe niet en vreefen: alfoo van ghelijcken eft verwachten fy geenen loon, maer trachten al- leenelijckuytloutere liefde door het Cruys aen Godt-almaghtigh te behaeghen. Ghy bemerckt hier dry trappen, devreefe,de
hope, ende de liefde, wiens onderfcheydingh ick
Bemwd. u hier met korte woorden fal uvtleeshen: Denge-
Serm. i.in ,. , . , „ , „J po a
Feft.s. nenatebegmfvan devreeje, onderftaet het Cruys "ver-
Andrez. duldiglijcks die ■voortganck doet in de hope, draeght het
geerne: maer dengenen die 'volmaeckt wort in de liefde>
dienomhelft hetnwvyerighltfck. Dientsalleen die feggen
fcan; Want ick mvtn minnaer ahijtgeweeft h.en, ende heb*
begroQtc
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 185"
ve groote hegeertegehadt om u fomhelfen. Verrt is deje
Jternrne van dien, den welcken het ivelonderftaet,maer ge- "telijck yvenfchenfou.de, waer^t faecken dat het mogeluck ^aere, dat hy in defe ure nietgekomen en waere. Die door <*e'Vreefehedwongenwort,is verduldigh, enlijdfaem,die *er oorfaecke oft opftcht van de hope geleyt wort, is goet- 1°nfttgh: Maer 'f en zy dat hy oock vyerigh vangeeft is, y kan lichtelijck vallen. Maer de liefde, de tveicke door "engeeft uytgeftort wort, is verduldigh, endegoedertieren, tndt dat meer is, fy en <vergaet nimmermeer. W^antj^ is fierck als de doodt, niet de lijdtfaemheyt oft hope, maer de htfde. De lijdtfaemheyt die feght, V moet foogefchieden, ^antjy wort door de vreefe hedwonghen. Dengoeden wil- kfeght, V isfoo van noode, endefoo moet het gedaen wor- den, ivant hy ter oorfaecke van de hope getrocken wort; Waer de liefde,om datjy onfteken wortfvan dengeeft, die en fight niet,Joo is het van noode, noch het moet foo wefen : *»aerjy feght, foo wilP ick, foo hegeer' ick, met groottn trnft, ende ■vyerigheyt. Eenen dryvoudighen wegh, feyde Stauro-
^hil A,fien ick hier open-ghedaen worden: maer kenweetgeenfins,welcken myden bequaem- ften, enprofijtelijckftenis. Gpdat ghy mooght wel ende recht voortgaen, ende niet doolen,ant- woordede Christus ? foo raede ick u te begin- ften van de vreefe: Want de vreefe des Heeren, is htt «u. teginfel der wijfheyt, Ende door defe klimt men *Henskens op tot hoogeretrappen. Maer hoelal lck dat doen ? feyde Staurophila ; in 't begin- fel, antwoordede Christus, fult ghy u fonder eenigh dubben, oft twijfelachtigheydt laeten voor-ftaen, dat het Cruys met goet recht u op- geleytis,hetwelck ghydoor uwe fonden meer alseensverdienthebt. Wantwat ongelijck fou- & gefchieden aen die, dewelcke foo dicmaels de M f Godde-
|
||||
|
'186 HET TWEEDE BOECK VAN
Goddelrjcke Majefteyt vergramt heeft ? ende cst
is het niet meer dan recht, dat °v:i Die verdienen flrajf, en fijn,
Oock in de Jelve lijdfaem z,tjn ?
De kinders van Jacob in groote benauwtheyt voorJosEPH geftelt zijnde, hebben defe waer* Gen.c.4.i. heyt te laet,maer feer rijpelijck bekent: Met recht,
feyden fy, lijden wy dit, want wy tegen onfen broeder mijdaen hebben,fiende de bedrucktheytftjndei•fiele, als hy ons badt, ende en hoorderft niet: daerom is defe tnbulatie ep ons gekomen. Dit is de waerachtighe oorfaeck van defe quellinghe. Daerom m alle Cruys, in alle tribulatie laet dit in uwen mont wefen, maer meer in 't herte; Met recht lijde ick dit,want ick hebbe gefondight.Ende 't gene dat den Propheet lerem e.4.. ftght s Uwe wegen, en ugepeyjen hebben dit aen ugedaen,
Mich.c.7. 3X is foo Heere, feyde Staurophila,^^)am*
fchap des Heerenfal ick draeghen, want ick aen hemge* fondight hebbe, endemet recht lijde ickeen Cruys: want ick loon ontfanghe naer wercken : noch 'k en hebbe niet vergeten, 't ghene eertijts dc jud.cap.s. kloeckmoedigheJudithgefeytheeft!Enlaetons
oock ons-Jehven met wreecken om defe dinghen die wy lif- den, maer achtende defe fefoepijnen des Heeren gheejfelen minder dan onfe fonden, met de welcke wy als knechtert fefiraft worden, laet onsgehoven dat defegefchiet z,ijn tot
eternijfe, en niet tot onfer verderffenijfe. £nde daerom foo klaeghen ten onrecht de kinderen van Adant, ende ftellen hunnen mont teghen den hernel, wreetheyt aen Godt toe-fchrijvende, als hy hun- ne booshey t is ftraffende. 6 Heere, Cfcrr5PP* Hoe valfch, en tegen recht betichten wy degoden ! Wy z,ijn '? die oorfaeck zfjn, wy z,ijn 't die hungebodetl
Verachten,en daeromverdienenflrafopftraf: Qns eyghen boosheyt ift, 4k defe, WQndingcif, |
||||
|
DE HEYRrBAENE DES CRUYS. 187
Pat is wel waer, feyde Christus, maer daer- enboven foo en will' ick niet, dat aenu verbor- ghen zy, dat den menfch niet alleen geen onge- Ejckengefchiet, alshy gequelt ende gepijnight Wort,maer oock een fcer groot wcldaedt van den alder-goedertierenftenVader, die deverderffeniffen ua. iA.rr derkinderennietJamheren Jaet voort?aen, maer die be- dejuft'u rert met plaegen enjtaeghen. Waer uytJy verjtaen moeten, dat Godt voor hunforghe draegJot, op de welcke hy w- gramtwort,om dat fy gefondight hebben. Want Godt Auguft.in betert hun hier in ditlevtn, opdat hyfeinder eeuwigheyt v-'9*' viet enfoude verdoemen. Kiefi voor u een van tween, oft de tijdeJijcke drocfbeyt, oft d^eeuwighe.y^ ant met recht Anfel.iat.' moetendie beklaeght wrrden, de weJcke,als fyin hunJe- cor-c-11- Venfondigen, in dit leven niet geftraft en worden. In den Pftl. 7*. aerbeyt dtr menfchtn en z>jjnjy niet, feyde de Propheet David, ende met de menfchen en fullen Jy niet gefiraft svorden; met wie dan, 't<en zy met de duyvels ? Soo ick fien, feyde&TAUROPHiLA, als wy hier
naemaels al tYaemeii met een opficht fullen aen» fchouwen alle d'on}ganghen,en al het beleyt van pns leven,foo fulleri wy waerlijck belijden, 't ge- ne fomtijts van ThemifioeJes ghefeyt is: wy hadden vergaen, 6 kinderen, 't en waer faecken dat wy vergaenhadden: wy fouden gequelt, endeghe- cruyft worden, 't en waer dat wy 't Cruys gedrae-» ghen hadden. 'T is foo,S taurophil A,feyde Christus; maer ghy nu vermaent zijnde, be- ttierckt de fchult, op dat ghy de' pijne lichtelijck draegen mooght. Wantdan worden d^opgeJeyde geef- hznrent. feJtn verduJdighltjck gedraege, als men in defiiJte des her- ["^ '£, *en overJeght degedaen fonden, en cjuaeden, want door 'f paiient. genedatdefwaertedesnnfdaetsbekentwort% door^tfelf- c*Pf* fie wort verJicht depjne derfiraffe. Hier brack Stau- Rophil A de reden des Weeren) ende feyde 5 Wat
|
||||
|
l88 HET TWEEDE BOECK VAN
gevoelen,Heere, moetmen hebbenvan die, de
welcke de pijnen, en ftraffen hier foecken t'ont- vlieden, alhoewel fygrootefondengedaenheb- ben,maer fegge dat fy voor die lijden, en voldoen fulle in't vagevyer?Defe voorwaer,antwoordede CHRisTus,bedrieghenhun-felven, ende toonen datfe kleyn verftandt hebben. Want m het vage- vyer is de lijdfaemheyt feer onvruchtbaer,alwaer ghy met groote pijnen weynigh voldoet, ende niet en verdient.Daer frjn d'aldergrootfte pijnen, kleyne voldoeninghe, ende gheen verdienften. Wat koopman fal op dientijdtwaarenkoopen, als fy alder-flechft, ende alder-dierft zijn ? cnde waerom niet beter alfle bykans om niet gaen ? Maerditisdefottigheyt, endedwaesheytvande minnaers van hun eyghen felven, de welcke op niet anders hun ooghmerck nemen, dan op de te- genwoordighe dinghen,forgheloos,ende onacht- iaem van de toekomende, ioo dat men met goet recht magh fegghen; Telu den hier, te lijden daer,
Is een oneffen Itjden paer.
Te lyden hier en isgeenpijn,
Alsghy die kont ontjlagen zijn.
Maergemercktdat'er luttel zijn, dic in geen
doodelijcke fbnde gevallen en zijn: op wat ma-
niere,vraeghick,fullenfy het Cruys ontkomen,
die oock maer met een alleen befmet zijn ghe-
Ambrof.»d weeft ? Staurophila , if V jaecken dat ghy metu
tim.'c*t~i. gemoedt begrepen^endeverftaen hebt, dathet nootfaecke-
Jijek is,dat de ziele van een overtreedtfier aen depijnen der
telkn, ende aen 'f helfch vyergelevert ivorde: noch dafer
geen ander middel naer het doopfel gefielt en is, dan den
troofivan penitentie: ghy fult te vreden wefen fonder-
ftaen aSe afficlien,fijntn, ^ueUingen, ende aerbeyt, als ghy
> maer
|
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRVYS. 185»
tnaer njan tPeeuwige pijnen verloft [mooght worden.
Wel hoe, Heere, feyde Staurophila, wilt
ghymydannaerdehelle fenden, om daer peni- tentie, ende hjdtfaemheyt te leeren ? Ba-jae, fey- de Christus, -want dfoverfeyfinghe der heUe en fal Chryfog. niettoelaetenindeheUe tevaUen. Eri ochoft demen- "°E^l4j fchen Uvendigh naer de heUe daelden, om t'overpey- Rom. fen,ent'aenmercken de pijnen der verdoemde, BernXaPrd?& op dat fy ftervende daerniet en fouden henen Aiguanus daelen! want is 't faecken dat ghy overpeyftdie v{i[-^- fchroomeli]cke pijnen, ende die vlammen die eeuwigh dueren mllen , den alder-leelijckften kercker, het kermen, endekrijten der verdoem- de, de fchreyinghen, ende huylinge, u en fal geen dingh fwaer oft moeylijck fchijnen te wefen, ten opuchtjoftingelijckeniflevandie, wantde ver- doemde liggen in de kolpen der eeuwige fchick- ftraffen wanhopehjckverfwalpt, endehun enis noythetalderminfteftraeltjen van medoogende genaedeteverwachten.Staurophila feer diepelijckverfuchtcnde,riepfeer luyde: brandt hier, fnijt hier, ftraft hier,Heere,als ghy my maer en fpaert in der eeuwigheyt. Want my dunckt dat die allendighfte,en in der eeuwigheyt onge- luckige fielen altijt,eiigeduerigh tot my roepen: Kieft van onf Cruycen een van al, 0 id
Hetghen' u^tkleynftedmckenfal, Trift.
Van alP ons lijden, ende fijn,
Die tvy hier eewwigh fchuldigh z,ijn.
Enfult bevinden metter daedt,
Dat oock hetfivaerfte van u yuaedt
Geenfchijn en heeft bft mtnft' ghequel
Dat wy hier lijden in de Hel,
. EnlijdenmoetenfaUentijt Tot iPcyndeloofi eemvigheyt.
HET
|
||||
|
ItJO HET TWEEDE BOECK VAN
|
|||||
|
HET XI. CAPITTEL.
Met hopevanloon moethet CRUTS
ghedraeghen worden. De blijdtfchap hem voorgheftelt zijnde,
heeft het Cruys verdraeghen. Heb. cap. xz
DOor defe aenmerckinghe doofwandel-
de Staurophila feer neerftelijck den wegh der vreefe,feer bedroeft zijnde va herten,efi dickmaels fuchtende, om dat fy door haere fonde het helfch vyer verdient had-1 de. Nochtans foo vertrooftede fy haer-felven een weynigh,ende wasblijde,peyfende dat fy doof dit middelbaer Cruys, die fwaere pijnenjende torJ- menten aikoopen konde. Maef als fy naer het oordeel van Christus in defe fcherm-fchole ge- noegh ghe-aerbey t hadde,willende haer tot hoo- ghere dihghen vefheffen, foo fprack hy haer aen indefevoeghen:STAUROPHii_A, ghy hebtghe- noegh, ende niet dan te veel defen wegh vol van droef heyt, cnde vreefe door-wandelt: daer refte- renalgenoegheliicker weghen, de welcke fon- der vreught, encle blijdtichap niet en moghen door-loopen worden.De vreefe dan verlaetende, xaur.nt foo fuldy voortaen fien op de vergeldmge. Want 1 !<n°Pa-' e^e ZMk 'verlicht z,ijnde door de genoeghten der 'verdienjien, tientiie.6. fydtallesfeergeernt;: ende oofdeeltgheen dingh, vathet oock zj datfe lijdt, iveerdigh dy aenmerckingh der ghiften. Sy wort verblijdt, en maeckt haer-fehen tot alks bereedh oo datfy Jonde moghm bejttien 'f ghene fy aehfchomvt- Wed
|
|||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. IOI
frant de voorheelden Van de vergeldinghe voeden de ver- duldigheyt: noch daer en is niemant die tot hetfop der vo!- ^aecktheyt op-ktimmen kan, ah-wanneer ongeloont gfe- fien VJort, het welck de confcientie getuyghende, geprefen ^ort. Daerom Dm dat ick mtjne dknaers, om de Ltjdingen te verdraegen aenwackeren foude,foo hebbe ick voor hun~ *« ooghen willen getranffiguretrt worden, op dat uyl dege- denckenijfe der glorie 'i Cruys geerne foude gedraeghen "^orden: Endegelijck ick my in 'f lijden van een-yder heb wetengefien wordsn, alfoo heh ick my inde glorificatie, oft °v*rheertyckingh, en d'opklimminghe mijns lichaems van «e menfchen laeten getafi, endeghcfien worden, op datfy "vlijtighfoudenwordentotdelijdtfaemheyt, alsfy nieten fauden twijfelen <van de heloften. Want foo veel te bltjder ^ort eenfoldaet in hetpertjckel, hoe veel tefekerder hyfiet ^at dafer voor loon helooft wort: want alle werck wort gemeynelijcklicht,a!sfijnenloonbepeyfiwort: en dehope ^an den toon wort eenen troofi van den aerheyt: endejoo veeltemeer voortgangh doet een z,iele in de deughtvan Verduldigheyt, hoe veet te fekerder dat fy gemaeckt wort "fan de kroone der viclorie. ■ Staurophila dit hoorende wiert feer verblijt
Jn haer gemoedt,en,feydefy: Ickhen verhlijdt i»yt Pf*L«a«- ghene dat my ghefeyt is: dat my ghefchiede naeru ^voofdt. Verbhjdt de zieleuws dienft-maeghts cnde ftiert mijne voeten inden wegh des vrede. * erblijdt, ende verheught u, dochter, antwoof-
h r i s t u s, in de hope der giorie Godts: *» ant hethjdenvandefen tijtenisniet weerdighgenoegh Rom_ c s
**r toekomendeglorie, die in ons Jal veropenbacrt wordm. ^.s't faecken dat'er foo veel voorden daghelijck- *chen penninck, ende voor een llechten loon gc- ^erbeyt, ende ghewroght wort,ghelijck ghy van ^eWercklieden,ackermans, ende andere overal Ietghedaenworden,wat en bctaemt niet ghc-r
dacn
|
||||
|
I92 HET TWEEDE BOECK VAN
daen te worden om teverkrijghen den loonvart
T«ruU.in 't eeuwigh leven ? Is '* faecken dat een glaefe peerk
tKescZf' foorveelkoji,wat faleen waerachtighe dan niet gelden?
wie enfalnktgeernefoo veelge-ven voor eenfijne, als an*
deregeven voor een valfche? ILnde gelooft my StAU?
Hieron. rovhilA, met minderen aerbeyt kan de teerle van het
Nepot. riick der hemelengekocht worden, dan van het meeflen*
chryfoft. deelder menfchen d'onnutte erjfenijfe begeert wort. Is^t
iuMatdK Jaecken dat aen dc fchippers de dreygende baeren der zjeet
arn d? acker-mans het onweder, ende den winter, aende
foldaeten de doot-Jlagen, ende wonden, licht ende verdrae*
gelijckfchijnen, om de hope der tijdeltjcke,ende vergancke*
lijckeprofijten^ndegoederen; veelte meer ( als den hemeli
met dte onuytfpreeckelijcke, ende eeuwighegoederen tot eert
loon, ende vergeldingh voorgeftelt wort) en falder vatt
iefe tegenwoordighe ramfen, enie teghen-fyoet niet ghe-t
•voeltworden.
Voorwaer, feyde St aurophil A,dit is een foe-
ten, ende fcherpen lpoor-flagh om vlijtehjck het
Cruys te draghen. Daerom, antwoordede Chris-<
tus, heeft yder Heylighen met defe aenmcrc-
kinghe hem tot het Cruys, ende quellinghen aen-
ghewackert, ende ghewapent. M o y s e s als hy
Heb.c. u. doordefen middelgrootgheworden was, heeft gheloo^
ghent dat hy den Sone was van de Dochter van Pharao,
meer verkiefnde ghepijnight te worden met Godts volck,
dan der tudelijcke fonde genoeghten tejoebben, achtende het
1/erw^'fCHRiSTi meerda rijckdommen te wefen,dan deff
fchat van t^yEgyften. Maer waerom dat ? als ora
dat hy fagh op de vergheldinghe ? Ick bidde u,
feght my doch eens waerom waeren de fteenen
NyiTen.iib. der beke foo foet aendenH.STEPHANus,^ hy.
deBe»tit. hunne kloppen oftflaghen gheltjck den foeten dauw was
ontfanghende ? om dat hy,te weten, fter-ooghende
naerdenHemel,de glorieGodts ghefien heeft:
Want
|
||||
|
DF. HEYR*SAENE &ES CRUYS. t(?%
*Vant die.denloon,envergeldir.ghevanhet toekomendele-» ifidoj, i
'Vw aendachtehjck ovtrpeyfii dien draeght verdulde^ fyckdequaeknvan hetteghtmvoordigh. W atheeftde ^Ebr/eendoorverfmattheden,endetribidatieneenbe* Hib.caej Jttnfrl gewordez>ijnde,de roovmge haerder goederen. mei tydtfchap docn ontfanghen,d-m om dat// wifien JatJ) ^tere) ehde blijve?idegoederen hadden ? M ef iek oock* dochter, alsdeblijdtfchapmjvoorghefieltwasi hebbe HebiC.**, btt Gruys verdraeghen,verfmaedenae de befchaemtheytt *£nde wieenfoude nietverjmaeden defoetigheyt des ?i'e* A»guft. ytldis;feer heftigh z,ijnde om te begeertn de foetigheyt dts M-Vtii' «*. **vens ? Defe Wdorden oriftaken de begheerte j eride
«ope van STAUROPHiLA$ende fy verfuchtede mi ftiet groote begeerte naer die tabernakels van het Hemelfch Vader^landt 5 eride ick begeere-, feyde fy* ^ijnen Heefe Ibsu het Hemelfch Ierttfalem: ivant. AuguiL ®oe <veel te vyerigher ick dat begeere, fod veejie verduldU, ^fp^^ iherfalick omJat alles onderflaen^ ende Itjdeft: Want ^ien doeck van de feer fraeyc vef geldmge vaeght ^y af alle het fwccdt des aerbeytSjende alle trae* ^en van drocf hey t. O eeuwigne vef gheldinghe* ^agnect-fteen rmjnder ziele, hde fterekelijck ^'eckt ghy my naer u! mijn ziele die haeckt jende ^acckt om u te genieten* ende (y wenfchtnu daerby Gtn^i. ** Kfftii waw datfy haer hoptfonder eynde fe verblijdeh. ^1^. Wel-aen, WeUaen,-S taurophila» feyde
^■Hristus: Laet ons voor-fmaken d^eerfie vruchtm dtf fiernari. Qkrieilnetonsroemenindehopeder (Aorievanden vrooten swrri.7.ift ^octt> want dat met aUeenelijck^ maer (cp dat ick het habic ~ jderderfegghe ) laet ons ons beroemen in Ujden, en tribu- "■tje, ivant in die is dt hope van deglorie gdegen. Want £et rijckien st Cruys z.i jn tTamen^gevoeght* noch ^Y en fal dat riiet verknjgen, die dit niet en heeft S«edraghen. Dit hecft ghewcten mijnen bemin- N , deii
|
||||
|
I$?4. HET TWEEDE BOECK VAN
den difcipel, als hy aldus gefchreven heeft:#*
Joannes uwen Broeder, ende medeghefielle in tribulatitt
endein 'trijck,ende verduldigheyt in Christo Iesu- Want wat is dat anders te fegghen ? dan dat, die het gefelfchap des rijcks begeert,nootfaeckelijck moet deelachtigh wefen van de tribulatie, ende verduldigheyt, gelijck oft d'een van d'ander niet en konde ghefcneyden wordenPJae, en heb ick niet moeten lijden, ende foo in-gaen in mijnglorie ? Wat feghdy nu, 6 Staurophila, ghy zijt gheropen tot het rijchjae toihet rijck van den Sone Godts^waeft fiaec ken datghy alle daghe in duyfent dooden moeten fipringheit haduenwatr^tnietvannoodealles te lijden,endetever- draeghen ? Maerghy, die om heerfichappye, oft (rverheyt tt bekomen niethet minfi enfoudt ongedaen laeten, aengefiett ghy een medegefellinne toekomende z,ijt van het rijck deS eenighen geborenSoneGodts, en fiuldyu niet voorwerpeit aen duyfentfweerden ? endefuldy niet in 'f vyer fipringen? endedataWfammenfial voorwaer noch niet fiwaerwe- fien*Is't fiaeckendatghy een Jalighlevenbefittenwilt, verfmaedt het tegenwoordigh. Is *t datghy wilt verheveit worden in den hemel, vernedert uopde werelt: is yt dat ghymetmy regneren wilt, draeght met my het Cruys- Want alleen de knechten des Cruys vinden den wegh det fiaUgheyt, ende van het waerachtigh licht. Staurophila antwoordende, heeft ghefeyt:
Vannu voortaen fal myhetO«yjfbet, den aer- beyt licht, ende het ghequel aengenaem wefen: want met defe penninghen, hoe wel datfe wey- nigh zijn, is het rijck der Hemelen te koopen. Ende wat is toch den prijs die wygeven ? een pelle van er- weten in manier van ffireecken, om d?eeuwighe fichattelt t^ontfiangen: etn lutteltjen aerbeyts om te verkrijghen eeft ongheloofbaere rufie. Maer 6 mijnen Godt! wanneef fal kome mijne bhjdfchap daer ickfioo naer baeckelW* ntef
|
|||||||||||||||
|
Apoc. *.' l
|
|||||||||||||||
|
lue. c. 14
|
|||||||||||||||
|
Chryfoft.
hom. i.in cap.i.ad Coloff. |
|||||||||||||||
|
•Thom.a
Kcmp.l.3 cap./S. |
|||||||||||||||
|
Auguft.in
inPfal.93 |
|||||||||||||||
|
Auguft.in
Meditac.
eap.41.
|
|||||||||||||||
|
de heyr-baene ms etttm. 19$
Hftrfuldy my laven met de beke uivef weUuftigheden, naet
de Wekke ick foo dorftigh ben ? dat daerentujfcheft mijne tracnenbroodenz,ijnnachtende dagh, totdat aen myge* ipt magh worden: Siet wiVen Godt. Tot dat mjnejiek hooren magh t Skt uiven Bruydegom.' voedt my tenvijlett 'toet mijnejuchteni vefheughtmy met mijne droefheden. yantmijnefielenheeftnietiViUen getrooftiVorden indit Auguftia; kven, op datfy, Heete, iVeerdigh foude iVefen d^eeuivighe Solilo1- vertrooftinghen. Want V is fecht, dat hy u veflieft,die vef* pfai. //, *ieft in eenigh ander dingh vertrooft te WOrden^ dan in «» Ende, ick bidde u, o hooghfte Waerheyt, doof u, dat ghj «tteenfoetfchijneniviltaen mijnefiele, die eett onweerde* relijcke foetigheyt &ijt, door de wekke dHe bittefheden ver» foetworden.Hoegrootis de menighvuldigheytvan uive pfcl.jo^ foetigheyt, Heere$ dieghy verborghefi hebt aen de gene die tvreejen. Want ditis de faligheyt, Heere, de weTcke tvy t>efTVachte^voordeiVelcke wy altijt vooruftrijden, en Oorloghen: voor de welcke Wf aen u den gheheelen dagb verftorven worden, ofdat wy itt u kvmvooru foudett leven. HET XII. CAPITTEL.
*pat hetCRUTS ter liefde Chiusti moet
ghedraeghen worden. Mijnen beminden is mijnj ende
ick ben zijn. Cant. cap. %.
OV defe maniere gingh StauRophil^
voort, fpringheiide van blijdtfchapj th haer verheugende, doorliep ly met ee- ne groote ghenoeghte des geefts den Voet-pat van de hope,noch fy en Was nu niet ver- N % remeer
|
||||
|
tC>6 HET TWEEDE BOECK VAtf
re meervanden weghder liefde,vandcn wclc"- kenCHRiSTus aldus heeft beghinnen te fprckeiK Ick fal \x,alderlieffie Dochter,noc\\ eenen weerdiger» ende yerhevender wegh gaen toonen. 'Tis wel goctdoorde vreefe, ort hope tot d'omhclfinghe des Cruys geleyt te worden: maer *tis noch beter, dan beyde defe,dat het uyt liefde gedragerl wort* Want dat betaemt de kinders, welcker gheheele wille is in alles aen deri yader te behaegen: maei' die twee voorgacnde betaemcn de flayen, oft I huerlinghen. Ten eerften dan, foo laet dit vaft in u heit ge*
print wefen, dat het den Vader is, die u het Cruys opgheleyt heeft: daerom wandelt met een vaft AUguft. betrauwcn^jende weefi verfekert dat ghy, ''tghene hytt "aa- '•m met en falivittenlaetenlijden, niet lijden en fult: 't ghent hy u heeft laeten hjden, is degheefiele, ivaer mede hy u w- betert,niet defirafie,ivaer medehy wverdoemt. Uwelippen,_fachtmoedighften Heerc, feyde
Staurophila, zijn gelijck lelyen diftillercnde den meeft-geachten myrrhe: want ghy prijft my ualseenen Vader aen, maer berifpende, kaftij- dende, cnde qucllende,welcke dinghen altcmael luttel liefde, maer vele ftrafheyt hebben. Maer a.corinth. ickhaddegelooftdatghywaertdeVaderderbernt* **?•*• hertigheden, endeden Godt van alle vertroofimghe, dit ons vtrtnofi in atte onfe tribulatie. Voorwaer ghy doolt grootelijcks Stauro-
PHiLA,feydeCHRisTos, mdien ghymeynt,dat in het Cruys, en ghequcl gcenen trooft en is: Ert Rom.c.15. hcbdy noch niet geleert, door verduldigheyt, endt troofi derScbrifturen hope hebben? En hebdy niet ghe- lefen,.dat den Apofteltot de Hebraen is fchnj- Heb.c.i i. vende: Ghy hebt vergetende vertroofimghe die tot u~fo~ den aJs tot kinderenfpreeckt,fegghende: Mijn kmten wty niet
|
|||||
|
^
|
|||||
|
DE' HEYR-BAENE DES CRTJYS. I97
*tiet verachten de kaftijdinghe des Heeren, noch en laet het
Hnietverdrieten, als ghyvanhemgekajlijdtwort. Want ^ien den Heere liefheeft,dien kaftijdt hy, en hy geeffelt elc~ ^nfone, die hy ontfanght. Jae foo elcken ? feyde St AU- Auguft. in. ^ophila; jae elcken, antwoordede Christus,€« p&M'- na& en js meniant uytghenomen, memant en %s er Jonder &ee£ele. Wildy hooren watelcken ? oock ick den eenighen J°rtderfonde, nochtans niet fonder gheeffele. Soo dan iPt Idem in Jwcken dat hy den eenighen fonder Jbnde ghegeeffelt, ende a •' "•• "l«n-voor alle gelevertheeft,hoeenmoeten niet ghegeeffelt ^orden die, de welcke ghedaen hebben, waerom Jy ghegeef- Jek ivorden ? *Laet dan de Vaderiijcke handt over u zijn: «xdem in endeis,tfaeckendatghyeengoea%c\och.tcrz,ijt, m wik £fi1,88\ * kaftijdingeuws Vader 1 niet verftooten. Dat hy u kaftij- med. ^foo verre hy de bermhertigheyt nktwegh en neemt.Dat y flaegt d^ongehoorfaeme, als hymaer en geeft d?erffe~ ^JJe.lPtdatghy debeloften des Vaders welweet,envreeft nte* gekaftijdt, maer ont-erft te worden. Enfaleenfondige uochter'niet wiUen gekaftijdt worden, als fy den eenigen J°nderfonde gegeeffeltftet ? En hceft oock den hemel- \chen Vader op den bergh van Thabor my met de- ^ getuygeniile niet verciert: Dit is mijnen beminden Manh.e.17 ^ne,inden welckenick my behaeght hebbe? Noteert, ^Taurophila, ditwoordekenBEMlNDEN, ende *}°chtans ghegeefl"elt,ende ghecruyft: op dat ghy ' J°udt mogen iien, hoe dat oock acn d'alderlieffte hetCn^vanGodttoe-gefchickt wort. Daerom oernerckt hier uyt de wcerdigheyt des Cruys. Want hct Crttys, kaftijdinghen, geeffelen, cnde ^uellinghen zijn waerachtige merck-teeckens, ende naemen van de kinderen Godts: foo-dat die r'ond-uyt voor baftaerden gehouden wordcn, de ^elckevanhet Cruys, efi quellinghe vry wefen. ^aetwederom totPAULUM, ende hoort wat hy ™t de Hebraen is feggende : VolherdtSc^X, hy, m ds N 3 kaftr
|
||||
|
ip8 HET TWEEOE BOECK VAN
Heb. e.«i. kaftijdinghen. Gelijck aen de kmderen biedt Godt (ich-fek
'uenu-lieden.Wantwat kindtis^er, datden Vadernietett
kaftijdtftft datghy buyten de kaftijdinghen zijt,der wek'
kefy alle deelachtigh z,ijn gheworden : foo zydy dan ba-
ftaerden, endegeen wettelijcke kinderen: Is't dat de kin-
deren fondighen, fy worden met roeden van hae-
rcoudersghegeeflelt, de knechten worden ten
huyfe uyt-gedreven. Degheeflel,oft roededan,
is het teecken der wettelijcke kinderen. Och oft,
feyde Staurophila, ick u Cruys moghte genie-
ten, op dat ick weerdigh gemaeckt wierde onder
het ghetal uwer dochters gherekent te worden l
Och oft lck niet en wierde uyt-gefloten van het
Seut.cjj. geatue^> endet'Aemenvande erffemfle! Laetmy,
\ck bidde 't U> een wefen van die, de welcke den over-
steph E- "vloedf der x^eefuyghen, als melck. Want den overvloet der
duenf.tom. g^e, ts d^overvloedigheyt vart tribtdatie,de welcke dan, g.e-
m! *° ' f°&^en worh alsfy fott gheacht wort. Hetmelck ishet.
voedtfel der kinderen, ende tribulatie wort eenfpyfe der
uytverkorene.
Soo doet Staurophila, feyde Christus, en
draeghtvoort-aenhetCw^aUeenelijck uytlief-
Auguft.lib. de: Want een waerachtighe liefde en voelt gheen bitter-
j3.confefl". heytymaerfoetigheyf.want de faetigheyt u• de fuftervan
de Iiefde,gelijck defufler van dehaet, ts. de bitterheyt. Die!
bemindt,en aerbeyt niet\want allen aerbeyt is contrarie aen
*ernir4 de de ghene die minnen. Waer-van die my dient in die lief-
prxcept. & de, de wetcke aUe vreefe uytftuyt, gheenen aerbeyt enghe-
1 Pe • *'• 'voelt,geeneverdienften enaenfiet,geemnloonenvereyfcht,
ennochtansmeertotdedeughtverweckt, danajtederefte.
chryfoft. Daer en is niet,niet,fegh ick,foofchroomeltick,oftfoo vr.ee-
jiom.de filijck, yt welck defe, die metjieckten, oftpijnen gheefuelt
ivorden, nietenvemvinnen, indienjy met de liefde Godts
enfteken z,ijn :foo dat hun noch vyer, noch yfer, noch ge*
keckynech^ueUingh,nochdtdoodt, nochktfulckjandert
fwaer*
|
|||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. I£9
faaer, oft moeyelijek fchijnt te wefen, die ekfe liefde tot
Godt uerkreghen heeft. Waerom Paulus^oqcIc was *egghende: Wkfalem fcheyden oft af-fonderewande R°*. «• '• "tfdeCHRKTi? Soudatwel konnendoendetrihlatie? °fi de benautheythft den hongerloft de naecktheyt? oft het ferijckel ? oft de vervolginghe ? ofte hetfweert ? Maer ick °enfeker, dat noch de doodt^toch het levcn, noch de Enghe- t*n,nochde Prmfdommen, nochde krachten, noch dete- ^enwoordigheden, noch de toekomende dinghen, noch de fierckheyt, noch de hoogheyt,noch de diepte,nochgeen ander c*eature ons en fal konnen fcheyden<van de liefde Godts,Jk ^elcketsotChristoJesu onfenHeere. Maer, waev aen,vraeghde STAUROPHiLA,fal ick defen vonck der liefde onfteecken ? Aen my, antwoordede Christus, kontghy dat leeren : wantde liefde ^Ueen heeft my van de hemelen op d'aerde ghe- trocken, de liefde heeft my in een kribbe neder- geleyt,de liefde heeft my tot allen aerbey t aenge- dreven. Om de te feer groote liefde,met de weic- ke ick u-lieden bemint hebbe, hebbe ick mi}n- felvenvernedert, gehoorfaem geworden zijnde tot'er doodt toe, ende dat tot de doodt des Cruyce. lck konde voorwaer u-lieden verloflen fondcr dat: noch en heb ick dat niet willen doen, op dat ick mijn liefde foude kenbaer maecken, ende op dat de verloflinghe geheel foude overvloedigh wefen. Ende wat reftecrter nu, dan dat ghy den ghenendieu bemindt, ende foo bemint, weder *°ude beminnen ? Dat,feyde Staurophila, wil ick feer geerne
doen, maer op wat maniere, vraegh' ick Heer, fal ick dat in't werck legghen? Aenveert,fey Ghris- rv$,\ Cruys van alle kanten, ende Godt gheve van wie, oft van waer dat het u oock opgheleyt "^ort, 't7.y van rechtvea-dighe, oft onrechtveer- N 4. dighe,
|
||||
|
200 HET TWEEDE BOECK VAJT
dighc,'t7;y van goede, oft van quaede,'t zy vafl
vremdelmgen ort van uwc naefte, acnveerdt het, fegg'ick, mcteenbly ghemoedt, gelijckalsvaG de handt Godts: noch en peyft niet anders, dan dat dit de willeGods is,dat ghy hctCruys draeght, den welcken ghy uyt liefde feer geerne moet ge* hoprfaem zijn. Dat, feyde Staurofhila, waef cen werck van groote vdmaecktheyt, endc ntct fcer licht ora doen. Want als ick iien dat de men* fchen my quellen, ende bedroeven, ende dat uyt ecn quade gencgcntheyt, die fy my draeghen,fbo kanickqualijckghelpoven, cnde bcgnjpcn dat fy dat docn door de Goddelijcke mgevmgh, oft ghehcnghenilTe : oft dathet aen den oppcrfteft Godt foude behaeghen, d^t fy my foo fouden pefFencn. Sict op my, dochter, feyde Christus. Als ick
moefte gelevert worden m de handen dcr fon* daers,foo heeftPETRiis gel 1 jck een kloeck foldaet met uyt-ghetrocken fweerde fijnen Hecre wil* lenbefchermen, maer lck hcb- aen hem gefeyt: Jajn. e.i 8. Steeckt ufiueert in de/cheede. En tviltghy niet dat ick deft kelck, die my den Vader gegeven heeft, drincke ? 'K en . hebbenietgheletdatdefen aldcrbitterften kclck met deverraederye van Iudas,mct de befchuldin* ghen der Joden,cnde met het fot getier des volcks gemenghelt ghewceft is: want ick wifte wcl hoe veelallem,galle,endeazijn^w»^, Cayphas, Yila* tus, Herodes, de Schriben,en de Pharifeen, d'alder*- fnooffte menfchen in defcn dranck gekockt had- den; macr alleeneliick confidereerde ick defefl kelck aen my van den Vader toe-rghcbroght te Worden, wie dat het oock was die mydien gaf* pft met wat fenijn fy dien ghetempert hadden; ppch't ert konde niet onraenghcnaem wcfcn-.^ wclck
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 201
Welck my van denVader, alhoewcl. door een
"Vremdehandtjgegeveiijoft toe-gefonden wiert; ^nde daerom dede ick v\\)tc\i)ckgelijck mydenVa- ioane.14.. *&>• belafi hadde,.wznt hct was my een feer foete fpjjfi,te dotn den wille mijns Vaders. Dat,te wcten^ be- i02a. c.+;r taemt dewettelijcke kindcren, Staurophila, Hoch uyt vreefe van ftrafFe, noch met hope van loon, maer alleenlijck uy t lautere liefde het Cruys te dracgheri, daerom den kelck te drmckcn, om dat het den Vadcr alfoo belveft heeft, Staurophila heeft gheantwoort; 6 Heerc,
om dat ghy den kelck gedroncken, ende tot den grondt toe ghe^ydelt hebt, d&cvom fal ick, uwc Pni.itjY dienft-maeght,(/ew kekk derfaligheyt nemen, endeden KaemdesHeerenaenroepen.Datwilleick voortaen,dat bomv. is^tdatick becreere,dat wenfcheick metalle de krachten *"*?' !:''"' ..;.;• 1 1 / • amor.p. >
Wi/ns herten, dat pnmy, endcv.anmy,ende daormy,niet cap. 17.
wijnen,maer uwcn willegefchiede. En lae* my nietpeyfent Wat bitter,ivatfoet, watmoeyelijc, watlicht,watfchert>y oft hardt is \ maer laet my met een gevjeldt, endcvyeright bepcerte, ende met rvreefe mijn befte doen om te volbrcngen, 'tgheue behaeghelijck u aen uwtn wiUe: dat my dat aUeen "Vermaeckelijck zy, dat my dat alleenfoetzy, laetdataen my alletnlichti.aengenaem,ende Ueffeli/ck wefen.. Bhjftop defen wegh, feyde Christus, endc
dooivloopt dien neeritighhjck: wanthy heefter Vcle ghebroght tot de hooghfte volmaccktheyt, endctotheteeuwigh vol-vreughdigh levcn op- gcnomcvitWiinteenfekeremaegbtvanfeer heylighle- Blof.io ^'en, heeft aen een, haer <vraeghende, hoefy tot de vol- M°n-«•»<>• ■^aecktheytgekomenwas, gefeyt: Ickhebbe ^en tegen- ■fpoet rverdidd;ghlijck ■van de handt Godts ontfanghen, en fio^wie my eenigh ongeh/ck aen-,dede, aen defen heb ick be- forght eett befmder weldaedt te yergelden, het wekk ich 'g,ewfinsged'a£ft enfoutk h.e.hbe.vfnn watr daiiek van hein <veron~
|
||||
|
202 HET TWEEDE BOECK VAN
fverortgelijckt hadde geweefl. Ick en hebbe mijnfwaerighe'
■denaen niemant geklae(ht, dan aen Godt, van vnztck terfiont oocktroofi verkreghenhebbe. Eenfekereande- re heeft het felve op een diergelijcke vraeghe ge- Wef. ibid- antwoort: Dat Cynoytfoo met droefh?den,endefwaerig' hedm gheeptoUen hadde gheweeft, oftfy wenfchte altijdt meeraereomde liefde Godts te verdratghen: haer-felvett omveerdigh achtende foo uytnemende gavtn Godts. Voorwaer'k enmeyne niet, feyde Stauro-
phila, dat fy daer in verdoolt is geweeft: Wanc
Thom. \ foo-wte u liefheeft, Heere, ende uwe weldaeden weet, eti
\ de fmir.' *B&|taaf» die en behoorde mgeenfaecke meer te verblijden,
christi daninuwengoedenwille,die ghy in hem hebt, ende het
|
|||||||||
|
cap.ii.
|
|||||||||
|
■wet-behaeghenvanuwe eeuwighe ordinantie. Want uweft
goeden wiHe, ende de liefde uwer eere moeten aUe ander din*
ghen te hovengaen,endehem meer vertrcofien, ende behaer
ghem dan alle uwegaven, dieghy hem ghegeven hebt, oft
gevenmooght.
HET XIII. CAPITTEL.
1>at men.m't CRUTSbidden moet.
Wort'er Iemant van u-lieden be-
droeft ? dat hy bidt.
Iac. caf. $■
\ Taurophila (cheen nu genoegh onder-
wefen te wefen in de ftieringhe, oft het di>-
rigeren der intentie. Maer willende haer
gantfch, ende geheel begeven tot de we-
tenfchapdes Cruys, foo feyde fy tot den Heere:
Is'er noch iet refterende,goedertierenftenjEsy>
't(welc ick in defen wegh moet leeren? Daer zijn
iioch over-gebleven, feyde Christus, eenigne
fwaere
|
|||||||||
|
DE HEYR-BAENE pES GRUYS; 202,
fwaere vermaeninghen, de Welcke van eenen volrnaeckten lcerhngh des Crnys wel gaede-ghe- flaeghen moeten vorden. Ten eerften dat ghy Van't Cruys voor u eenen boogh maeckt,met den ^elckenghy naer den hemel, ende den Heere des hemels fchieten.mooght.Wat isdat weder- Qtn te fegghen ? antvoordede Stavfb-ophila, \ en vemaen dat niet wel, jae het fchijnt my een doncker raedtfel te wefen. Het leert u, te weten, feyde CHRisTus,in't
Cruys, ende gequel bidden. W ant wat zijn de ge- Qedcn, van een berouwigh, ende oodtmoedigh hert, dan uytgekofen psjitjens, uyt den boogh des herten tot den hemel toe uyt-ghefchoten?En, ■ ., ftght de Schrifture niet; Het ghebedt 'van den ghe-, EccH.c.3^. Ken diefich -veroodtmaedight fal door de ivolckengaenrfrtde tytdathit by-komt, enfaP-t niet vertroofi worden, ende. t enfalniet wegh-gaen,tot dat het den alder-hoogbfieaen~ 1 .fe.Dit zijnde fchichtiens, dewekke hetherte Van Godt-almaghtigh kloppcn, enfeerwonden, £nde tot hem ghemackeb jcke toegangen bereedt tnoeckcniGhykbt mijn htrte ghnvondu roept den cant.c.4.. heinelfchen ^xuyd.£gQxn,mijnfuft*rymynbmydtin ; *en <van uwe ooghen. Maer fiet hoe u hier kla.erlij.ck de •maniere van fchieten gheleert fal worden. W"ant de fchutters 2,ijn ghewoon, om-het doel- Vit te beter te gheraecken, eeri van beyde hun £oghentoetefluyten,op dat, als fy beyde ghe- J^uyckt worden, het fcherp des ghefichts. niet en f°Ude verdeyltw.orden;'t felve moetghyinhet Sebedtdoen: want eenvanbeyded'oogenmoet Beflote worde, op dat de fiele door het geficht def; ^enfchelijcke faecken geftoort en.verftroyt zijn- ^e»niet herwaerts,en derwaerts gaen,eri vallen en *oude vaa 't eynde,'t ghene haer vocr-gheftelt i&» Maer
|
||||
|
ZOJ^ HET TWEKDE BOECK VAN
Maer d'andere, met de welckc dc hemeliche fae- kengefienworden,moetgeopent worden, door de welcke alleen het doeT-wit geraeckt, eii den Bruydegom gewondt wort. StaurophiL a vraegde hier wederom,feggen-
de; Waerom, Heer, gebiedt ghy den ghenen die 't Cruys draeght befonderlijck te bidden, aenghe- ficndatcen ghemeyn oeffeninghis dergeloovi- ge ? En weet ghy oock niet, feyde CHRisTUS,hct fhebedt dc meejte verhchtinghe te wefen van
et Cruys, ende cen bcquaemen byftandt,cnde hulpe in tribulatie ? Oft en hebt ghy noyt ghele- fen, dat Godt het felve voorfchreven ende Devo- ffal. $9. lcn heeft ? Aenroep my, feght hy, in den dagh des lij-
dens,ick falu verfojfen, ende- ghyfult my eere bewijjm. Tf}\. 90, Ende, hyfattotmy roepen^nde ickfal hem verhooren,ick
ben met hem in tribulatie, ickfal hem 'verloffen, ende tot eere brenghen.Dek hulpe gebruyckte de Koningh- lijckenrropheet JVw^,wiens woorden zijnde- V&l. 119. fc : Totden Heere heb ick gheropen, als ick wrdruckt
Vd\. 76. VJterdt&ndcin den dagh mijns ludens,heb ick Godt w-'
focht met mtjne handen. Ende denfelven feght van rfal. 106. andere : Syhebben tot den Heere gheropen, als fy ver~
druckfivierden,ende uyt haete nooden heeft hyfeverlofl. Oockfeer veel exempels zijn in de H. Schrifturc van de gene die in lijden en ghequel gebcden tot Godt gheftort hebben. Want dat heeft ghcdaen Sampson teghen de Philiftijnen, Susa nna in't pe- rijckeldesdoodts, dedryKindcren inhetbran- dende forneys, Daniel in den kuyl der leeuwe, Jonas indenbuyck deswal-vifchs,PETRUS in dezee, d'Apoftelen in'tfchipken, Paulus cnde Silas inden kercker: oock tenleften,niet alleefl Heb. c. /. irft hofken, maer oock in't Cruys felver heb ickge~
fcden, endefmeeckingen mtt krachtigh gheroep,en traentn acn
|
||||
|
t)E HEYR-fcAENE- t)ES CRUYS. lOf
aeft dcn Hemelfchen Vader op-gheojfert. Daerom,
hebbende foo grootemenighte van ghetuyghen, keert u oock dickmael tot de hulpe des gebedts: want het gebedt inlijden en tribulatie, verfoent Godt,jae oock het ghebedt felver Wort feer door . het lijden gheholpen. Och hoe wel wilde ick, fcyde Staurophila,
dit eenweynighbeterverftaen! wanthoehelpt het li jden oft quellingh het gebedt* gemerckt hct nauwelijcksvandroefheyt iet anders toe-laet te pcyfen ? want overal klaeghen en kreunen de fiecke, ende verdruckte, dat hun de maght, en de eleghentheyt van biddcn ontnomen isj Hier op eeft Christus aldus gheantwoordt: Hoe dat hem iemant meer bekeert tot Godt, hoe dat hy minder de verdruckinghe ghedachtigh is: want hy en laet niet toe het gheheel ghemoedt acht op hetCrw;'. tenemen» die fijn bcfte doet,fbo veel als in hem is te weten, fijn ooghmerck- op Godt te nemen. Macr nu hoe groote ftercktedathet gequel aenhetgebedt isgevende, fuldy terftont fien,en hooren. Wzntghelijckdenpijlirftherteghe- Idibti dr fchoten z,tjnde, dat beweeght,ende dwinght om remedie ^erapcemt. tefoecken, aljoo oock wordt het hert van de trtbulatie be- droeft, endeghepraemt, op dat het in een ander dinghfoude troofi foecken, te weten in de ghcpeyfen van het eeuwigh Goet. Hetwateralshetdoorwijdeenejfeneplaetftngego- Ghryf0ft, ten wort, en klimt niet omhoogh, maer 'tfpreytfich-Jelven hom- >~-df Van alle kanten uyt: maerals het door de handt des konjle- henf. Dei ftaersdatvergaederetide,envafibejluytende,ineenenghte nat-wmrf,' hedwonghen ts, foofvefpt het fich-Jelvcn terflont fneldtr dan een pijl omhoogh, ende begeeft d'opperjie plaetje: aljoo gaet htt oock met het menfchelijck hert, als bet ledigh, oft "bryerfalshetwelbetaentt,!* levende, foowort hetvoor- ^■'aerwijdten breedt uyt-gegoten,envloeytvanaUekar,- tbi:
|
||||
|
206 Mfit TWEEOE BOECK VAtf
ten: rrtaer als hetdoor eenen bitteren uytganck derfaecketft tnde door eenfubytgheval met tegenfpoet verftoort, endt bedroeft wort,fooftbrt het fich*fehen terftont behendtgef uyt, endefendt aendachtigcende feer klaer-fchijnen/le ghe-1 Auguft.in beden naer den hemel. Soo dan in dtn dagh uws lijdtnh VSi.76, <verfoeckt Godt: nieteenander dingh door Godt, maeruyt het lijden Godt, op dat Godt daer toe het lijden wilt wegh* nemen, op dat ghy gheruft ende fonder forgh Godt aenhanghen mooght. Soo ick fien jantwoordede STAURopHiLA,foo»
enbrenghthetOw/f niet alleenelijck hulpe aeri de gebeden: maer het d winght oock den menfch om fijnen toevlucht te nemen tot Godt. Ghy ert hebtniet qualijck ghefien, feydeChristus< want tot defen eynde dienen feer dickmaels de tribulatien, ende den tegerifpoet. En hebdy ndyt i.Reg.c.14 gehoort door wat middel Abfalon Ioab tot he heeft doenkomen? wanthyhadde hem tottwee rey- fen toe ontboden : Maer hy en wilde met komen, Overfulcks heeft hy alle ujri graen doen ver- branden. Ioab danis opgeftaen, endegekomen tot Abfa* lon. Maernaedemaelhy met hemgefproken hadde, heeft hy fich-felven tot eenen midclelaer geftelt bydert Koningh, ende heeft ghefproken voor Abfalon* Niet anders en doen ick, want is't faecken dat ick eenighe fien, die, als ick hun vermaen, tegen my getier maeckensende een ofte twee-mael ghero- pen zijnde, niet en komen,foo bedwinghe lck de* ie te komen door quellinghertj ende tribulatien* die ick hun toe-fende: maer naer dat fy gekopien zijn, foo ftelle ick my terftont eenen middelaef tuflchen hun, ende den Vader. Soodaenighe waeren oock die,van de welcke den Pfalmiftis Pfal. \$. fpreeckende: Haere kranckheden ftjn vermenighvul- rfai. *i. aighu daernae hebbenfygehaeft: ende vervult haerlk" dit
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRTJYS. IQf
*er aenficht met fchande, ende dan fuUen fy uwen naeni
fifcken Heere: voorwaer daerzijndervele, die jae aiet eens op Godt, oft fijn gebodt en fouden pey- fen, >t en waer faecken hun eenigh Cruys daer toe dwonge.Waer-vanhetde bermhertigheyt Gods toetefchrijvenisjdat hyhun laetgequelt, ende verdruckt worden, op dat fy tot hem foudert hunnentoevluchtnemen. Iet foodaenighs doen d'ou- chryfoft. dersdie haere kinders Iief bebben; als fy hunne kinders ^umh' dickmaels fi&n van hun afwijcken, ende door het fpel vaft "unnefpeel-genootenwederhouden worden,foo gebiedenfy hunne aienft-boden veele grouwelucke dinghen te geveyn- fin, op dat de kinders door <ureefe vervaert, ende gecjuelt ^ijnde, baeftelijck tot den moederlijckenfchootfouden we- derom komen, ende hunnen toevlucht nemen. Uythetghenedat ickhoore, feyde Stauko-
pHila, foo dunckt my wel te bemercken,dat hec cen quaedt teecken is, in lijderi, en quellinghe tot Godt niet bekeert te worden,maer noch aTde oude fpore van leven te houden. Wie twijfelt daer aen ? antwoordede CHRisTUs:uyt het erfect dat in een-yder het lijden werckt, kan lichtelijck den ftaetujnderfielegekentworden. Wantgelijck ehryfotf. *en volle graen, foo haeft alshet een weynigh fal gefme- ^°f^^'m **nworden,uytfifnkafffpringht, maerfoo datfubtijlis, oper.im- fraegheruyt-gaehenfoohetydelts noytuyten gaet, maef Perft^- toort Jaer jn metfip kaffinftuckengefmetcn, endefoo met "e*fehe te buytengeworpen. Alfoo voorwaer worden alle ^nfchen in de vleefckelijcke dinghen verheught, gelijck ®etgraenin^tkaff':■maerdiegetrauw is, endehet march "Van eengoet hert heeft,foo hy een luttel falverdtuckt we- /«*, veronachtfaemende 'tgbene dat vleefchehjck u,neemt h terftont ftjnen Ioop, ende toevlucht tot Godt-aImagh-> tlgh. Maerfoo hy een weynigh ongetrauwer is,foo gaet hy ffuwelijcks met een groou verdrjtckinghe, ende tribula- tit
|
||||
|
2o8 . HET TWEEDE UOECK VAtf
tie wegh omhem tot Godt te keeren. Maer die feenem.w ongetrauiv^enydelts^ hoefeer dat hy verdruckt, endegheJ: quelt Wort,gelijck eenydelgraenniet ityt het kaffev gdeti alfoo en gaet hy noyt uyt van de vleefchdijcke dinghen,en ivereltfche beletfeleni noch hy en keert hem noyt tot Godu maer.aldaer in 'f quaedt gefielt z,ijndei ivort ghemprfeluop dathymet d^ongeldovighej gelijckmet het kaffts buytcft foude ge/meten ivorden. Dit is een feer fraeye gelijckenifliNfeyde Stau-
rophila, maer, ick bidde u, aengefien 't gebedt
•aen een Cruys^-draeghfier feer noodtfaeckelijck is*
wat is 't dat ick mceft moet bidden ? Dat wel
meefr,afitwoordedeCHR:iSTUs,op dat*indien ghy
het Cruys felve verbidt, oft een weymgh vraeghc
verlicht te worden, datghy datop gheen andetf
manier eii doet*dan op die^de welcke ick in't hof-
ken van Oliveten mct woorden,- ende wercken gc
leert hebbe, op dat ghy te wetcn fegghen ibudt J
Mitth.c.16 Mijn Vader is^t dat het mogheUjck isjaet defen kelck vart
mygaen: mder nochtans niet ghelijck ick ivil, maer ghe-
p&t.£t. lijckghy. En fal mijne zAele nkt onderdaenigh aenGodt
jvefen ? tvant van hem is mijnefaligheyt. Heere laet U-
r.Miehab. wcn willeghefchicden. Ende ghelijck demviUe fal
sa?- 3« yvefenin den Hemtl,dat hetfoo ghefchiede. Want het is
vanrioodedathyinbeyde gerefigneert endebe-'
reedt is* die de overvloedighe vruchten des Cruys
pluckeri Wilt.
B!of in Daer naer alle mve verdruckinghen, ende frijnen, foo
{fee$ait- kleyne, alsgroote ghevoeght, ende vereenight zjjnde met
imm hjden, ende iormenten, offert die met eengodtvruch-
tigh hert op aen Godt tot een eeuivighen loff: wantfooftd-
lenfy van omveerdereltjcke verdienfim wefent ende aert
Godt ten hooghfim fahaegen<
|
|||||
|
mt
|
|||||
|
DE HEYR-BAENE DES CR.UYS. 209
|
||||
|
HET XIV. CAPITTEL,
T)at menin H CRUTSJicbfehen *ve¥*
heughen moeti Deelachtigh vvefende vanCHRisfus
lijden, weeft blijde- i.Vet.cap.%.
TaurophilA meyttde datfe riu de lefte
leffe gehoort hadde, reden waerofn fy niet meef en vf atighde; als-wanneef Christus tothaef feyde:Dochterghy en zijt noch Jiiet teri eynde gekomenj want ghelijck ickovef ^enighe daghen het Cruys heb leefefi Verandefen ifi eene boogh, alfoo fal ick u dit nu leefen vef an- ^eren in een harpe,ende Pfaltef-fpel: dp dat ghy* tc Weten, foudt leeren loffinghen aen den Naem des p/y, ^. 'dlderhooghftm, in 7tpfa!ter-fpelvan thien fnaeremet deti loffangh op de harpe.Oock hier, feyde Staurophi- La, moet ick mrjri onWetentheyt belijdenj Want ickniet en verftaen Wat mrjnen Heere feggheri wilt.Daerom,hoofttoe feyde hy iSinghen^ ZS fflet Au£u$. i$ btydtfcbap doen * *want eenblijden ghpoer bemintQodt. Pfal-9'- w"el-aeri dari voeght by den fangh def wbofdefi, SCor-e- v ^c cyther der Werckeri. De cyther ghecftgeluyt Vauhetberiedenfte deel, het waefachtigh fnac- reu-fpel van thien fnaefen van het opperitc deeL j sgbywat tributatk, tentatien, oft aeitfiooten lijdtos ^M-afi. i» yjir aerde, om datghy die zfjt lijdende rvan het benedenfte Vili- *■'- ^Udatis^omdatghy fervelijck Ziijt, endeom J.at ghy ee»ighe tribulatien aen mven eerfteri oorffrcngh fchuldvrh ^'jt, daerom z,ytghy eencyther: viant daer ko?nt eenjhet &luyt uyt htt kentdmfe deehghy lijdt, ejiieghy Rnght, oft (er,&fyfinght, endefpedtop de cytkr. Als dm Apdftei 0 fcde)
|
||||
|
2IO HET TWEEDE BOECK VAN
|
|||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 211
jeyde: Laet ons heroemen in lijden,en tribulatien -y de cyther gafwelgeluyt uyt het benedenfie deel, matr nochtansfoete- 'ijck: ivant alle ■verduldigheyt isfoet <uoor Godt: maer in- dun ghy in het lijden, ende tribulatie hefveken z,ijt,foo hehtghy de cyther gebroken. Maer als ghy met ecncn gehjcken,ende vroomen moedt blijdelijckver- draeght de fchrupels,verlaetingen, en verduyfte- ringhen, foo dat ghy meynt t'eenemael van Godt Ver.laeten te wefen : ende nochtans blijde zijt, Oock in dit Cruys Godt lovende, ende ghebene- dijdende, foofinghtghy lofaen Godtin hetpfal- ter-lpel van thien fnaeren: Ghy mtji, ende raeckt de Auguft fnaeren in u herte,goetgeluytghevende in de coren Godts. ■Meer als ghy begint te difputeren van Je tvercken Godts} Waerom dit, ivaeroni dat ? ende hy »n heeftjoo nkt moeten doen: hy heeft dat ejualijck ghedaen, endejoo voorts; ivaer & dan den lofGodts! ghy hebt den Alleluiawt/otk,» ffalter-fpl hebdy gebroken. 'T is qualijck om fegghen,hoe grootelijcks de-
fe redens Staurophila verblijdt hebben. Maer dathielhaergheheel in twijfel, om datCHRis- Tus feyde,dat men in 't Cruys moeft vroylijck, ge- noeghelijck, ende blijde wefen. Ey! Heer, feyde fy, laet het my ghe-oorloft wefen te vraeghen; Wat gemeynfchap heeft doch het Cruys met de Vreught,endewatgelijckenifle is'er tuffchende blijdtfchap,en de droefheyt? want fecr waerach- telijck worthet Cruys vande quellinge in 't latijn Cru.ys geheeten : Want dat dit het lichaem quel t, en weet niemant beter,dan die 't ghevoelt,en ge- draeghen heeft: maer ick hadde my laetcnvoor- ftaen,datickind:tleven ghcquollen, vcrlaeten, ende door droefhcyt, en fwaerigheyt gantfch moefte verfleten worden, ende in't ander,blijdt- fchap, vermaeck, ende peys verwachten ■ icfc O % meynde
4
|
|||||
|
\
|
|||||
|
212 HET TWEEDE BOECK VAN
meynde dat het hier den tijdt was van tribulatie,
ende droefheyt, endedaemaerdenfijdt vanrii- Heb.ciz. ftc, ende vertrooftinghe: Want alle kafiijdingbeiti de teghenwoordigheyt enjchijnt nietghtnoeghehjck, maet droevigh te ivejen. Een volle, ende over-vloeycnde maete van
vreught ende blijdfchap,feyde Christus, fullen
de Cruys-draeghers ontfangheninde vergeldinghe
der rechtveerdighe, als fy fullen ingaen de bhjdt-
Apocc.ai. fchapvanhunnenHeere, waer Godt -van haereoo-
ghen aUetraentn falaf-vaeghen. Nochtans heeft het
Cruys in fich-felven groote blijdtfchap, ende ver-
maeck,indienhetop demanier, gelijck het be-
chryfoft boort, gedraeghen wort. Want het Cruys is defub-
hom.i.de fiantie van de geheele gheefiehjcke bedanckinghe. Ende
utrone^ en neb ic'k in * Euangehe niet gefeyt: Salighfuldy
wc. cap.e. wefin als u de menfchtnJuUtn hatten, ende alsfy fuUtn af-
fcheyden, ende befchimpen, ende venvorpen uwen naem als
auaedt, omdenSonedesme»fchen,\T F.RBL.YDT ENDE
Verheught u: wantfiet uwen loon isgroot in den he-
mel. Enheeftoock mijnenApoftel niet ghefeyt:
i.Pet.c.4. Deelachfigh wefinde van Christus Itjden, Weest
iac. cap. 1 blydej ende eenen anderen; Mijn broeders acht het
te wefin alle blijdtfihap, alsghy fultgevaUen zijn in ver-
fcheyden bekormghen. Noch hetvatder verkiefinge
Pavlus, den welcken ghy by-gebroght hebt, en
feghtmet datde kaftijdinghein de tegenwoor-
digheyt niet vermaeckehjck en is,maer datfe niet
cn fchijnt ghenoeghelijck te wefen. Wantfyis
voorwaer cPoorfaeck, en den oorfpronck van alle
vreught ende blijdtfchap, ende diefvolgens van.
heteeuwigh leven. Maer in den felven ooghen-
blickderkaftijdingefchijnthet droevigh tewe-
fen,endeniet gcnoeghehjck: wanthet ghevoe-
len dcr droef heyt bmdt de menfchen lbo lbif,dat
fyd'al-
|
||||
|
^
|
||||
|
DE HEYR-EAENE DES CRUYS. 21 $
fy d'aldergherufte vrucht, die daer uyt volghen
&1» niet en bepeyfcn. Want defe wort beter her- kent, efi ghevoelt, als de droefheyt voor-by, efi ghepaffeertis. Ende wat fal ick fegghen ? het is ^ ^. ie een feker teecken van faligheyt, in het lijdente ProvidDei konnen bly wefen, ende den tegenfpoet,en quae- lenaiombaffende,eenblyherte ten hemeloptc heffen, alhoewel langhs de wanghen overvloedi- ghe traenen zijn af-lekende, Ick gheloove dat feer wel, feyde Staurophi-
LA,dat?er in't Cruys felve geen ftof van bhjdtfchap cn onbreeckt,by-foo-verre lemant de toekomen- denloonaendachteliick overlegghen wilt, maer om dit in de pijnen fclve tc doen; Dat is een aerbeytgroot,jae oock een pijnlijck werck, iEoeid.S» Van eenen 'vroomen heldt,door deughde-krachtenjierck, Jae ick meynevaftelijck dat'er feer luttel zijn, die hun in't Cruys verheught hebben. Maerick, antwoordede Christus , falderu velete voor- fchijnbrenghen. En ginghen d'Apoftelen nietblij- Aa.cap./» delijck "van 'taenfchijn des raedts, om datfy weerdigh ivaerengeacht voor den naemjESUSverfmaetbeyt tehj- den ? Hoe blijde en was Paulus niet?die feyde:fo£ z.corimW ben vervult met troof, ende ben feer overvloedigh van eaP- 7* blijdtfchafpen inalleonfe tribulatie.TLnde: tftdat ich Phi;ip.c,%, tot een ojferande ghedoodi ivorde, over d^ojferande, endt bedienmghe uivsgeloofs, Joo ben ick blijde, ende verblijdt *ny met u allen, defgelijcks ghy oock, ende verblijdt 11 met My- De Heyligen,oock beffottingen,endeflaghengeproeft Rupcrt.;n hebbende, ghejhent z,ijnde, door het verjlaen des fveerts c.i+.Apoc, geflovven z,ijnde,beanghfl-en gecjuelt z,ijnde,iv/it v>atrenfy anders dan barp-flaegers,fpe!ende of haerlieden harpen,ge- iuygenijfen,te iveten, van de Goddelijcke ovaerheyt luyden-, &? Met wat een blijdtfchap fprongen eertijts niet °P de Martelaers in 't midden der tormenten ? O j Maiu
|
||||
|
214« HET TWERDE BOECK VAN
Brevhr. MARCUS,enMARCEL,i,n<iUS,gebroeders,om hetChi-
f°aii '8 fitngeloofgevangen z,tjnde,z,ijn atn eenenfiaeck gebonden:
hunne voeten met naghels doorboort zijnde. Tot de welcke
als den Rechter aldus was fprekende: Keert wederom tot u
verfiandt eUendige,eh~ verlofi u-ftlven <van defe tormenten;
foo hebben fy geantwoorf.Wy en hebben noytfoogoede chie~
reghemaeckt oft genoegheltjcke feefie ghehouden, dan ah
wydtfetormentenowJesus Christusgheleden
hebbtn,inwitns liefde wy nu begonnen hebbenvafi-ghe-
rnaeckt te wordtn. Och oft hy ons toe-Iiete defefoo langh te
lijden, als wy met dit bedervelijck lichatm fullen bekleet
Wtftnl Aldus nacht ende dagh indepijnen den Goddeltjc-
ken loffinghende, en met pijlen doorfchoten wefende, foa
Z,ijn fy eyndelijck ghekomen tot de glorie der martelie,
Noch oock aen h geflacht der vrauwen en zijn
diergelijcke exempelen gebreck geweeft: Want
Bwiar, de ii.AGATHAginckfeer blijde,en beroemende naer den
Rom. t. kercker, jaegelijck tot een bruyloft genoot zijnde, foo be-
veeldefy haerenfirijdt aen den Heere.Hn van-gelijcken
de H. AGNES,een maeghdeke van derthien jaere,
Ambrof. noch niet bequaem tot de pijne, en rijp aen de viblorie, heeft
iib i ,<je het meefierfchap der dewht volbro?ht, alhoewelfy door de
virgir,ib, ■ , ,J J ", & j & i , J jonckheyt van hatre jaeren datrtoe noch onbeauaem was,
Want een bruydt enfoude hatrfoo niet naer defiaep-kamer
Jpoeden konnen, gelijck defe Maeghet bltjdeom hetfucces,
endefpoedigh op denganck, naer deplaet/e der firaffinghe,
ende doodtgegaen is. Wat heeft ghedaen de H.The-
cla ? naer dat fy de beeften,'t vyer,ende kercker
BafiUMeu, verwonnen hadde,foo feyde fy aldus: Alhoewelick
ciae Epifc afle ^a<rJm met fot ijyer,wilde dieren,boeytn, ende kercker
mvicaS. /T7J "'". 7 11. 1
Theci*. mojte oariogh voeren :jae cock veel aenghenaemer, enae
foeter achte ick allefoorte van doodt, ende pertjckelvoor de godtvruchtigheyt fondtrfiaen, dan de genoeghten despa- radijsfelver,endederkojhltjckemaeltijdtn: als ickmaer fiHemlij.ck, Heeri weerdigh magh wefen, vooru, ende uwen
|
|||
|
DE> HEYR-BAENE DES CR.UYS- 2 I f
mven H.Naem altijt pijne te lijden. Siet ghy nu Stau- Rophil a, met wat een vlytighey t, ende met wat eenblijdtfchapdesghemoedtsdc Heyligen huu Cruycen geleden hebben ? - lck fien het wel, feyde fy, macr 't ghcne ick in haer verwondere, dat brenght my (om de waer- heyt te fegghen) een fchaemte by: want fy niet alleen verduldighlijck, maer geerne, ende vyc- jighlijcktot de pijnen, ghelijck tot eeren, haer ■Waeren haeftende. Want ick, die foo kleyn-moe- digh ben, doen oock groote aerbeyt om het Cruys verduldighlijck te liiden,ende tc draegen: doch, Heere,helpt mijne kranckheyt. Wel-aen dochter, feyde Christus, hebt goe-
den moedt, ende betrauwen, alienskens fuldy opwaffen tot meerdere fterckte,ende tot een vol- kome,ende volmaeckte verduldigheyt: Endeghy, r-et D.im. die nu door de lichtigheyt derydele pijnen te neder-gedruckt '3 'Epi '6 ">wrt,[ult daer naergewichten van koftelijckengoude, die « rvergeldt,endeghetekfullenworden,ivederomorenghen, Daerentuffchen nochtans indien ghy daer-toe niet gheraecken en kont; en wilt nict knorren en ftiorren, noch en wilt niet klaeghen, mztr onder* eccu.c.i. ftaet, ende lijdt het ftandtvaftighlijck, ende bebt in uive droefheytpatientie. Want Alhetgen' g;hy hier fultfaeyen
In wrdriet en fonder trooft, Salde liefd? op't lefte maeyen, Enfalwefenuwen oogft. Evenwcl, feyde Staurophila,5! fbude nry
feer vermaeckelijck wefen wel te konnen fpelcii °phetpfalter-fpeldes Cruys, opdatvari de friae- ^enmijnsherte foude klincken een foet geluyt vanbhjdtfchap, ende eenen eeuwighen lof aen ^e GoddelijckeMajefteyt.'Tis gqet, antwoor- O 4 dede
|
||||
|
Sl6 HET TWEEDE BOECK VAN
dedeCHRisxus,endemet kleyne moeyte fiildy
Biof. in die korifte leeren, is 'tfaken datghy u-fehen (alsghy
iit ca/P8_ ee»igh gequel, oft droefoeyt z,ijt ghevoeknde) ootmoede-
lijck, endeftandtvaftighlijck aen Godt over-gheeft: want Joodaenighe over-gbe-vingbe & voor Gpdt,gelijck eenfoet" iuydende harpe,op wiensfnaeren den Heylighen Gheefifeef foetjcnsfnghend'e,d''ooren van den Hemeljchen Vader met een verborghen, ende inwendighgefangh (ireelt, ende ver- rnaeckt. Op defe harpe geven de dickfte fnaeren, dat iit d^uytwendige krachten van den menfch ( de welcke over- almet droefheyt bekommert z,ijn) een leegh, ende droef geluydt: maer de fijne fnaerkens, te wetm de krachten des inwendigen menfchs ( de welcke vol van devotie, ende godtvruchtigfieyt,in eenvry-wiUige enverduldige over- gevingevolberden) geven een hoogh, ende feer genoege- itjckgeluydt- De gevoelijcke nature geauelt,ende gepijmght z,ijnde,jucht, ende weent, maer de redelijcke, en de opperfts nature bjijft vreedfaemigh, engeruft. Ick verftaen feer wel, feyde Staurophila,
datvaneen gheruft, ende vreedfaem ghemoedt defengheeftelijcken fangh, efi melodye voorts» komt: want den Apoftel vermaent den ghenen l*e. <ap.jf. die welgemoedt is,dat hyjingenfoude. Maer eenziele
die onftelt is, ontbindt, ende ftoort alle accoort Vroverh. van thoonen. Want in droefheyt des herten, wordf dett
|
|||||||
|
m-\h
|
|||||||
|
gheeft te nedergewoxfen- Maer, ick bidde u Heere,
leert my hoe lck defen peys, en rufte der ziele fal konnen verkrijghen, Is't faecken, antwoordede Christus, datghy
inallesaendenGoddelijcken willefult gehoor- faem wefen, ende niet anders cn fult willen, dan 'tghenedatGodt wilt. Want foo-wie dat doet, fal gheruft, geluckigh, ende waerachtighlijck fa* lignwefen: wanthyfaldoen, aldathy wilt,ge- merckt hy felvcr alles wilts het welck hem Godt |
|||||||
|
DE HEYR-BAENE DES CR.UYS. 21/
ftl laeten overkomen. '/<C en meyne niet daferfaliger Saivun. ie fcenfchengevonden ^vorden, dan die naer hunnen wiUe, &i°ovidC* tndewenfch leven^ oofmoedigh z,yn de Religicufen, dat Deilib. i, ^illenfy, fy z>ijn aerm, enin d^aermoede hebbenfy hun be- "aeghen: fy z>tjn fonder eergiertgheyt, J)e begheerte van Qnipten, ensfficitn •verfmaedm fy: fy weenen, m V weenen fiheppenfy hun vermaeck: fy zjijn kranck, in kranckheyt ^erheugenfy hun. Ah ick kranck ben, feght den Apo» ftel, dan ben ick maghtigh. Soo dan,alwat hun fatover- *.. corinth. komen, diewaerachfige Religieufen z,ijn, moeten faligh caP-10* tfnoemt worden: want geene menfchen en z>ijn blijder,in hoe hardte, ende hittere rampenjy oock fouden mogen we- fin, dan die z,ijn, 'tgenejy willen wefen. STAUROPHiLAdoordefe foetewoorden aen-
gelockt zijnde, is op-ghefpronghen van blijdt- fchap ende ( ghelijck men lichtelijck mercken konde) door een Goddelijck ingheven hceft fy t>eginnen te finghen, op defe maniere, uyt gant- fcher herten hetCr»7* begroetende ende eerende. HET LIEDEKEN
V A N \
Staurophii, a jn't Cruys haer verheugede:
Op de ftemme: Je voy tout en lanuift. Ad Majorem Dei, Deiparae, Sanclique
f. N. Brunqnis gloriam. I.
IQkgroet n Heyligh Cruys,
UplantickintnijnhuyS) tfaer aen datjlierffden alderhoogflen Heer j Met re'enghy i&eerdigh zijt degrootfle eer.- Q £ Qdoodt.
|
||||
|
2l8 HET TWEEDE BOECK VAN
O doodt-bed van den AL !
Alhier gheboren arm in eenenfial, Op dat den menfch nietgaet verloren, Heeft hy metfijn bloedt Ufeenemaelbefproet. 2. Ghy droeght Godty en als menfch
Volbroght hy "s menfchen isjenjch; Jae voor ons algafivilligh hem ter doodt,
Ubidt hy dan om lavenis in noodt:
Aen u, o Heyligh Cruys /
Soo isgefiaghen met eengroot gedruys
T)atfoete Lam in V befifijns daghen,
Heeldoorfcheurt, befpot,
Ghekroont als eenenfot.
3. T)aer is, b weerdigh Cruys/
T)eheele reden fhuys: T)e rechte oorfaeck van ufchoonigheyt
Verfachten komt des Cruycenfiraffigheyt,
T)e doodt maecktghy onsjbet,
Wat kan danfchaden
Een oprecht ghemoedt ?
T)at met veelptjnen is beladen:
Wdntfijnfmerty en ly
T)ie brenght hem blijdtfchap by.
4. O Cruys Ighy zijt den dranck,
T)en aenghenaemen ranck T)es hemeh) ende aldergrootfie vreught
T)ie noyt een menfch bequam infijne jeught: Ick acht het voor een Cruys Gheen Cruys te vinden |
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UYS. 2Ip
*» w^>z ^//'5 oftcluys -,
ynt my dan Cruycen welbeminde:
Want het rijckt de Croon
^er Goddelijcken loon.
5". Ghy zjjjt denwaerenfirijdt
£an onfe fahgheyt, •&en wegh die naer veelmoeyten, endepijn
®ns brenght tot lavenis Godts medecijn: ^iijn Bruydt weefi danghegroet, *ck u omhel/e, &et wat liefde doet! Wet lauwers, endegroene elfe Vbekroonenfal': Behoedt my voor den val. HET XV. CAPITTEL.
¥)at menin het CRUTS, ende voor dat
danck-fegginghen doen moet. Danckt in alle dinghen.
Tejjalo. cap. 5".
Taurophila hadde haer liedeken ghe-
eyndight, als-wanneer Christus weder- omgefeytheeft: Langhs trappen, olieve dochter, moet men tot het fop klimmen: &hy hcbt u in 't Cruys leeren verblijden,nu,op dat By foudt mogen voortganck doen, foo moet daer ky-gevoeght worden,dat ghy in voorfpoet Godt ^ietmeer en danckt,als in tegenfpoet. Want hy s.Ami<s- ^ztgeveynft danckbaer is, die irft midden der eUenden chus-hom- &eftelt z,tjnde, uyt gantfcher herteGodt den Heereis be- , danckende. |
||||
|
2 20 HET TWEEDE BOECK VAN
Ambrof, in danckende. Want watgoedts doetghj, by-foo-verre gty
caon' i l' ^odt loofi, ende danckt als ghy in voorjpotdt z,ijt, tnde,ff rijckdommen,endemet gheen ongtlijck geejuelt enwort- Dat is eerlijck, en prijsbaer, iftjaecken datghy tot cn-e^' en rug-fpraecke van degantjche wereltghebroght z.tjw&t hetoordeel Godtszijt lovende. Dat is voorwaer ee*1 groote faeck, feyde Staurophila, nochtans efl geloove ick niet, dat het te vergeefs is, dat mcn ifl voorfpoedige faecken danckbaer is. 'T is wacf» feyde Christus, dat is wel let, maer nochtafl* moetmenbekennen,dathet foo voimaeckt W& Chryfoft. en is. Want de grootheyt van een danckbaerigh hsfh iobn&;lie wortgekent in droevs dinghtn. Ghy Jij, indkn ghy & Abraham. voorfpoedige faccken danckbaer z,ijt, dat den valjchrf amklatgher den duyvelvandcrbtUe uwe daedt vermirf Iob.eap.i. dert, ende fght: Vreeft JoB Godt oock om niet? Ae# wien hy,te weten, in voorfpoedt danckbaer was» maer naer dat hy hem, met foo veel quellingheflf ende ellenden te neder-gedruckt irjnde, heeft hooren fegghen, Den naem des Hecren z>y gebenedijU foo heeft hy den duyvel onder de voeten ghetre- ch ryfoft. den, ende een meerdere wondegegeven, dan als hy alles bc* hom. y.de fttendc, medelijden hadde met dm aermen. Want tn voor* fpoedighe dingen aen Godf danckbaer te wefen, en is voor* waer niet te verwonderen. Maer aWer eengroote baerefd opgeftaenwefen,ende de fchuyte om-keerende, in^tperijt* kelis; dan danckbaer te wefen, u eengroote ende tfj/t* •nemende bewyfinghe van verduldigheyt, ende vangoedcfl wille. Voorweldaeden danckbaer tezijn, wetefl oock d'afgodiften, ende heydenfche: maervoof ellenden, Cruycen, ende ftraffen, alleen de Chri- ftenen. Want d'opperfte deught, engodtvruch- tigheyt is, in teghenfpoet Godt te loven en tc AvHa.wm. dancken. Endeghelooft my Staurophila,^ ». Epift. merder weerden v emenDEO GRATIAS in tegenfwh |
|||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UY5. 221
*wjes duyfent in voorfpoedt*
hadde my nauwelijcks oyt laeten voor-
|caen,fcydeSxAURoPHiLA, dat menvoor quel- Jltlghen, ende eilenden danckbaer moefte wefen, Semerckt de felve aen het verftandt, ende finnen *°o onaengenaem 2;jn. Vele dinghen, antwcor- ^ede Christus, weynigh aenghenaem zijnde *en de finnehjckheyt, zyn profqtigh aen deia- %heyt: onder welcke foorte defe danckfeggin- §ue oock gheftelt moet worden, want in de felve £enen verborghen fchat geleghen is> den wclc- *en onbekent is aen de kinderen defer werelt. ^eert d:t in defe verborgen figure. Eertijts had- j|e den Koningh AJfutrm met een wet verboden, ^at niemant ongheropen in des Koninghs binnenjie faek Mct. e.4. ioude komen, V en zy dat by avonturen den Koninah de %tlde roede tot her/t uyt-Jtack, tot teeckevan goedertkrent* *pt,endedathyalfoomoghtete leven blifm. Maerde Koninginne Efther teghen dat ghebodt ingaende, *}s den Koningh de gulde roede uy tftack,/oo heeft ibH.cap.j. u het uyttcrfte vanfijne roedegekujl. Maer laet ons het ^eckfel nu eens afdoen, op dat ghy wat klaerdev *len mooght: Wat meynt ghy, Staurophila, jjit anders te beteeckcnen, dan dat de boofe men fchen verboden wort in te gaen defale desHce- ren,'t en 7,y dat Godt hun met de gulde rocde ge- *&eckt heeft, endefy die fuilen gckuft hebben? ^aer wat is defe roede anders als het Cruyt, tnbu- ^atien,ende tegenfpoet?maer waer van is fy gout? ^an om dat fy door mijn lijdcn vcrgultis? wacr- °pi moetfe gekuft worden ? om datfe van de Ko- ^nghlijcke handt, van de Vaderhjckc hefde, van Qen goet-jonftigen wille Godts,gehjck ecn groo- lJ ghifte uyt gereyckt wort ? Want voor Godt telij- chryfeft. *"> «tengavtvan mesrdere verwonderinge, als voor- Jj^.fi* waer ?hatm.
|
||||
|
222 HET TWEEDE BOECK VAN
TPaer is dooden te verwecken, ende wonderbaere tceckeM"
te doen. Want van defen kant maeckt ghy fchulu va"
dien kant hebdy Godt voor eenfchuldenaer. Soo dan uy
lautere liefde,ende affecTrie moet hctCruys gekuu*
ende met danckfegginghe ghedraeghen worden '■
wanthetis een teecken van goedertierentheyfr
van vergiffeniffe der fonden, ende een teecke'1
Stobsusde dat Godt uws gedachtigh is. By de Perfiaenen wie>'f
legibus ^m fcofjingh bedanckt van dengenen, die hy, alhocwel t&
onrecht,hadde doen geefftlen,om dat,te weten den Kovinf»
fijns gedachtigh was gheweefi. Wat en behoort ghy
dan niet te doen, ghemerckt ghy niet van e#?
aerdtfchen,maer van eenen hemelfchenKoning'1
der Koninghen, die den Heere der Heeren is>
geboden wort gegeeffelt, ghequelt, ende gehou*
wen te worde ? Wacrom en foudt ghy niet lieve^
defe flaghen, de welcke den prip des hemels zijfl»
eeren, ende ootmoedelijck voor die danck-feg'
ghen ? En hebdy niet gelefen wat dat den Ko'
Kai. 2.*. ninghlijcken Propheet gefonghen heehtUweroc
de, ieght hy, ende uwen fiock hebben my vertroofi. A'
Aueuft.ia oft hyhadde willen fegghen: Uwegheeffek, ^eltjc*
pfai, i*. al$ een roede tot de kudde der ]chapen,ende gelijck als een^
' fiocknutotdegrootekinderen,endevan het betfleltjck k'
•ven tot het gheefielijck opwajfende, en hebben my niet me1"1
gequelt, dan ghetroofl: om dat ghy mijndtr ghedachtig"
Auguft. Mrfc Owaten wortniet bermherteltjck ghegheven v&
£pift. 87. Godt aen de menfchen, van den welcken oock de tribulat'1
felve een weldaedt is! want den voorfpoet is een o-ave 11 <&
den vertroofler: maer den tegenfpoet is een ghtfte van w*
vermaenenden Godt.
Heere,feydeSTAUROPHiLA,daerzijnderveel
te vinden, die u beltjden, als ghy hun wel ghedaefl
hebt. Maer wie is'er die met het Cruys ghelaedefl* endemet thbulatien te nedenredruekt, uuyt'ef h T herteJ»
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 2 23
^rtenisbedanckendeP^ewjfegg^ick, defen? en Eccii.c.31.
^yfuUen hemprijfen, want hy wondtrlijcke dinghenghe- *«m heeftinfijn leven.Mzzr en weet ghy met,feyde ~HRisTus,d'exempele van d'alderfterckfte Hel- ^en, die in mijne H. Kercke feer vermaert,en ge- Pfefen zijnPEn heeft den H. Job in foo groote,en. ioo veel grouwelijcke mifene defe woorden niet |
|||||||||||
|
^hmyck.V.GehjcFt den Heere belieft heeft,foo is hetge-
|
Iob.cap. t.
|
||||||||||
|
•>c"iet, den naem des Heeren zy gebenedijdt ? Lauren
|
|||||||||||
|
?JUs liggende op een vyerigh beddeken, endege- B
|
rar.
Ron |
||||||||||
|
Yaeden z,ijnde,feyde ; Ick dancke grootelijcks. BonifA- Ron:
ClUs Martelaer met de hoorens van der beeften v°etenfeergepijnightziinde, verheughde hem, ende feyde: Ick dancke ,1 HeereJesu Christe Sone s?T}asia ^odts.Den heylighen Saturninus onderftaende Maii *" ^enen hardten ftrijdt van droefheden, feyde: Ick ibid. 11'. jjdekort, ick lijde geerne, ick danckeu Cwriste, jae Feb- * en kan u geen danckfeggingen genoegh gheven,geeft my ^erduldigheyt, u zy lofglork, ende eere. Wat heeft ge- ^aen den heylighen Cyprianus? Als hy van den Baron.rom ^Urgh-meefter Galeriogevraeghtzijnde,feerkort ian-z6t- §eantwoort hadde,ten leften de fententie uyt ee- "' 3°' ^n brief gelefen zijnde, dat Thascius Cypri a- |*Us door het fweert gedoodt moefte worden,{bo ^eft hy gefeyt: DEO GRATIAS. Jacobus die Van de lijf-ftraffe, die hy geleden heeft, door-fne- Henghenaemt isgheweeft, heeft onderftaen van Ich tot lidt gekapt te worden : maer foo dickmacl ^shemofteen ftuck des vinghers, oft een decl ?er lidtmaeten is afghefnedcn,foo heeft men hem ^ooren feggen,D£0 CR^TT^S.Theodorus ten 'jdevan den Keyfer Maximinm, fijne fydennu Verfcheurt, ende vernieltzijnde,jae" nu qualijck ^er aefemende, verfterckte nochtans fijne ton- She, ende was aldus finghende : Opalk tijdtfal ick pfti.,-. den
|
|||||||||||
|
22^ HET TWEEDE BOECK VAN
ckn Heefe ghebtnedijden,
Wat dunckt u van defe, Staurqphila ? fc*
gheloove, feyde fy,dat dit privilegien-zvjn van de Martelaers die van Godt belbnderlijck met defc gratie vergiert,en begaeft worde.Niet alleenelijc de Martelaers, feyde Christus, maef oock d^ fiecke hebben in fleckten, ende kranckheden dC srtg.hom. fe affccrie van danckbaerheyt betoont. DkwSeR' ,£, u" XUi.xi$)<vanjoncksaf,totde?ieyndedeskvenIamz,ijnd(i enkonde noch gaen, noch ftaen, noch uyt het bedde ficO oprechten tim tefitten: hy en konde fijn handt niet tot fy' nenmondt brenghen,nochfichvan'aeenZjijdtop d^anatf keeren. Aiaer deftn dedefijn befte om in droefheyii enpijttl aftijdt Godt te dancken, om nacht,ende dagh befigh te z,ij# met Godt lof-fanghm op foffereH, dtn wtlcken oockfehef infijne doodt weerdigh gevonden isgeweeft eetl hemelfchetf fangh te hooren, DeheyligheCLARA door eerige' duerighe fieckte van achtentwintigh jaeren uyt> drooghende, heeft geduerelijck Godt ghelooff» ende ghedanckt, Wat durickt u nu , dochter ? meyntghy nochdat'ergheen, oftluttelzijn, dic ineilenden, endequellinghen Godtlovcn, ende dancksn ? Ick bekenne, Heere, feyde Staurophila*
mijneonhedachtheyt, jae ick heb voor myghe-
nomen voortaen, dit facrificie van lof fiiet achtei'
Bicfen. telaeten,maer Yicvcrfal ick danck fegghtn aen de*
Efift. 31. ge.vcr der gratie, omdathy my hrmhtrteltick gtgeejfeli
heeft: om aat hy aen my de gramfchap in genaede veratt'
dtrt heeft, wiHtnde my kranck maecktn, om dat ick niet
fwaerder enfomle kranck worden, tjuetttnde, op dat hy 0?
foudejftaert: te nedtr-wtrpende,op dat hy myfoude oprccb'
Pfal. 8?, ten', ende, Heer, wie kent de maght van uwe gramjchap ■
want vol <van btrmhertigheyt is tiwe gramfchap, er>"e
tfoordeelevanttwe wacmtmum* oftItraffJnzhtide welc'
a hgty
|
||||
|
PE HEYR-BAENE DES CR.VYS. 22?
*e gfy tijdelfjck zijt oeffenende op uwe dienaers » ZitjtB
^aerachtigbe, endefekere teeckenen van liefde, endegott- 3°nftigheyt. Wantde z,ielender rechtveerdighe z>ijninde SaP-«p.j; bandt Godts: daeront, tujfchen dt welluften, en de droef- "<-den bekennenfy degramfchap des Heeren, ende de berm- ^Wigheyt fmaecken fy h degeeffelen. Ende de dochters «»i47» ^anjuda hebben haet vttbeught omuwe oordeelen Heere. WeUaenlfpreeckt foo, feydc Christus, dit
ls het eyghen woort der Chriftenen. Daer en is niet chryfoft. wyligher dan defe tonghe, de welcke in tegenfpoet Godt E°°ft.8^* **nckt,ende DEO GRATIASftght. Voorwaer fytnis v»iok. ^iet minder dan de tonghe det Martelaeren, fy wordenfe- *erlijck beyde ffaemen gekroont', want teghtn defe is oock, **n-boudende den beul, dwinghende om Godt door lafte- *inghe te verlooghenen, den duyvel verfcheurende door "ftigbe aueftien dergepeyfen, enie door anghften desghe- ^Hoedts•verdonckerende. Is'tfaecken dan,datjy dedwnf- heden verdraeght, ende danckbaer *» de Kroone der Mar- telaers die komt hatt toe. Wat draeghen wy dan bettr, feyde StauropHil A, Auguft.ia
^t ghemoedt,wat feggben,wat fpreecken,ende fchrijvm *&• 77» *>y bettr, als DEO GRATIAS ? Daer en kan niei kor- tirgefeyt, niet blijdergehoort, ntet aenghenaemer verftaent ^ch nitt profijtelijckergbedam worden, dan voort te °rengben, DEO GRATIAS. Voorwaer nu verftaen *ck wat beter, wat dat willen feggen heeft cenen ^keren ouden Moninck in 't boeck der Oud*va- "eren,den wekkentot fijnen difcipel, die fieck ^as, ghefeyt heeft; Sone, en bedroeft u niet omdeVl(3l?r,U *r<tnckbeyt ojt wonden uws lichaems. Want V U eengroo- 7- «p-v>. ^tgodpuruchtigheyt, dat iemant Godt dancke inkranck- g^Ruffaib. |
||||||||||||
|
3.in. vit»
|
||||||||||||
|
fyt. Indien ghy een yferz,ijt, foo fuldy door^t vyerden "-
|
||||||||||||
|
9°eftverliefen:maerindienghygoutz,ijt, door'tvyerge- i^"1*
rr"eft z.ijnde,fuldy <uan gfoote dinghen tot meerdereko- . *"f", En Ztijt dan, broedtr, niet benaut: want tndien Godt s P h beghttrt
|
||||||||||||
|
2l6 HET TWEEDE BOECK VAN
u begheert in 't lichaem te pjnigen, wie z,ijdy, JieJtJfK*
wiuefoudt willen wtderfiaen, oft 'tfelvt quahjck nernen ■ Verdraeght dan,ende bidt Godt,dat hy u gheve, dat hettt behaeght. Een feer goede vermaeninghe heeft defen oU-
den man, feyde Christus, aen fijnen difcipel ge*
geven, met den welcken lck het oock houde: en
de felve, 6 dochter, bevele ick oock aen u. Want
de danckfegginghe in het Cruys, onderfcheydt de
goede van de quaede, efi betoont alder-beft, hoe-
coren.in daenigh dat yder-een is. De kloc-gieters bcproe-
tjem'iib"i venhunnegoetheyt metflaghenderhamers,eer
cap. +. " dat fy Ghewijd,oft in eenen hooghen thoren op-
gehanghen worden: want't en zy dat fy een goet
geluydt gheven, foo worden fy vcrworpen, eii te
niet gedaen. 'Tfelve doet Godt-almagntigh; hf
enverheft deverkorene niet tot den hemel,'t efl
zy dat fyjdoor veel Cruycen ende quellinghen be-
proeft,ende gheoefFent zijn,op dat hy beproeven
foude, oft hunne lijdtfaemheyt oock vaft is,ende
hoe aengenaem gheluydt fy hebben,ende hoeda-
nighe ftemme fy van hun gheven.Eertijdts heeft
Godt gheflaghen diegrooteklockedenH. Pro»
pheet Job, ende de handt des Heeren heeft hem
geraeckt.Wildy weten met wat ee/i mftrument ?
lerem. cap. Met den hamer van de gheheele aerdt: Ick fegghe met
f0' den duy vel vander helie.Maer welc is den klanO
oft geluy dt van defe klocke ? Godt heeft hetgtgever>>
Godt heeft het ghenomen, den natm des Heeren zy ghebe*
•A-^uft.in mdijdt.*Hoeheeftfe, geluydt? ivat foetgheluydtheeftfi
*'97' ghegheven ? Noch wort hy gefiaghen, niit-teghenfiaendt
i>y in de maght des duyvels ghegheven was, op dat ooc*
fijn vleefchfou.de gefiaghen worden. Hy hteft hem gefia"
ghen van den hoofde tot de voeten met een fwaere wonde*
ende verrottende van de wormen,fat hy op den mefi-hooP-.
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRTJYS. 227
^hy bebt gehoort hoedanigh hy geflaghen is, hoort nu hoe
«athyklinckt,cndewatgheiuydthyvanherrigheeft. tft Iob.cap.». Jaecken dat wygoederen van de handt des Heeren ontfan- &"enhebben, en Juilenwy de quaeden nkt lijden? Ofterc- *«» klanck! ofoetgeluydt.' 0 wie falfoofttrckjiaepen, die ^an dit ghehydt niet en fal wacker worden ? Sonder ^wijfel moet defe klocke Ghewijd worden, de ^efcke fulcken goeden,ende gebenedijden klanc , van haerghegheven heeft: Dit is voorwaer een
fcecken van eenengoeden man, van eenen, fegg' Jck, die aen Godt danckbaer is. In teghenckelts oock Anriochut ^ennelyck het teecken van een man die aen Godt ondanck- ^10"1, * *7' Qaer is: want dien, als hy met eenighe tribulatie ghequelt tndegepraemt wordt, is klaeghende, wurmurerende, ende ^ort daerom eilendeiijck ghepijnight, hy ftaet fijne faecke t>oor, ende ontfchuidightfijne onnoojeiheyt. Wat wil ick 'tteer feggen ? Degoede,.en de cfuaede z,ijn gelijck twee Auguft. ^aeten,deweickebeydevolz,ijn,het een^vanetter envuy- com- lo- kgheyt, het ander van kofteitjcke falven, beyde noch- de tenip. *ans ntet een maete ghemeten. Dat vatjt welck vervult *r metfalven,gheeft van hem eenfeerfoeten, ende acnghe- "acmcn reuck: maer V ander,vervult met etter en vuylig- "eyt, een onverdraegelijcken ftanck. Alfoo. gaethet oock ^et degoede, en dequaede,Jy z,ijn welfonder ondtrfcheydt &<%uelt,en ontftelt,maer evenwel dooft onbegrijpelijc oor* 'kelGodts z>ijn fy verfcheyden. Soo dickmael als er eenige tr>bulatie komtin dewerelt,die goetz,ijn,ghelijck heylighe ^"etefifdancken Godt,dkfieh geweerdigt hun te kajiijden: *naer degene die hooveerdigh.z,ijn,guifigh, ende begeerigh, die lafteren Godt,ende murmureren teghen.hem,feggende: O Godt! wat hebben wyfoo grooten quaetgedaen, dat wy Uodatnighe dinghen lijden ? |
|||||
|
P 2 HET
|
|||||
|
22 8 HET TWEEDE BOECK VAH
|
|||||||||||
|
HET XVI. CAPITTEL.
^Dat menmeermteghen/poedty als voorjpoedt
moet danckbaer wejenyniet alleen aen
Godt, maer oock dengkenen die
onshet CRUTSaendoet.
|
|||||||||||
|
G
|
Elijck als defe vermaeningen aen StaU*
rophila niet weynigh de danck-feg* gingen beveelden,alfoo hebben fy oocK |
||||||||||
|
een twijfelachtigheyt oft twee aen haef
gemoedt by-gebroght,de welcke fy haercn Mee* fter willende voorftellen,heeft hem aen-gefpro* ken in defer voeghen: Ick bidd' u, Heere, dat ghy u geweerdight dit aen uwe dienft-maeghl uytteleggen: Waerin moet men meer danck- baer zijn, in voorfpoedt, oft in teghenfpoedt? Watdubde,oft twijfelde, feyde Christus : aefl •'t welck dunckt u dat men meer danck-feggingh fchuldigh is, aen een grpot weldaedt, oft aen eefl kleyn ? Aen een groot,antwoordede fy. Soo dan» feyde Christus, vergelijdfc den tegenfpoedt aefl den voorfpoedt, ende weeght neerftehjc wie vafl beyde fwaerder is. Het Cruys weder-roept ofl* van de fonde, den voorfpoedt lockt, efi d wingh* *. Michib. onsaentotdefelve. Want de fondaers niet langhett s^'6' laetendoen ttaer hunnen fin, maer terfiont daer wraec* cverdoen, datis eenteecken <van groot ivddaedt. EiUs dar ooc geen groot weldaet,dat den tegenfpoedt» cnde de tnbul atie ons vermaenen te loopen,endc onfen toevlucht te nemen totGodt,denvoor- fpoedt in teghen-deel ons een vergetentheyt by* brenght van den felven? Daer-en-boven foo ver- vreckt
|
|||||||||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRJUYS. 220
^eckt oock het (Srajft* inons de vreefe Godts, efi
een leetwefen : Wantmen heefter akijdtfeer luttelge- Bemard. ^ondun, die in voorfjioedt hun-ftlvtn niet en hebben verge- c'0^j &' ***» endete buytenghegaen. Wannetrenis denvoorjftoedt i*. onvoorjicbtighe nict gheweejl atnhunleven^tgenebet
tyer doet aen betwafch, ende de Jfraeltn van dejanne aen lenfneeuw, ende bet/s ? Wijs isgheweefl D AVID, wus is &eu>eejl SALOMON; maer den voorfootdhm degtluckig* bfyt. bun fe feer aenlachende, foo is den eenen half, den an~ *sre»gehedghevallen. Groat is dien, den welcken vallm* ** in iegedfyoedt, niet etn luttel tenminfen en valt van dt ^sheyt. Noch niet minder en is dien, dtn welcken^t dat «en voorjpaedt hem heeft aengelachtn,van denfelven niet ^ffjjck en is ttytgbelacben. Het Cruys,ta de tnbulatie 2ljn een voor-teecken, ende een iekeren dingh- Penningh van de eeuwighe faligheyt, den voor» *poedtdertijdelijckegoederen een groot teecke vande toekomendeverdoemenis. 'want ghelijck Bemard; . *mblixem brengbt donder, alfoo verkondight denvoor- f'nn"i Jpoedt aetuwigbe verdoemenis. *Soo^wie in de overvloe- poft.dom.. ^kheyt der derdtfcbe dinghen de begheerde gheluckigheyt f^Tt'- Jchjjnt aen te lachen,foo veel is hy ongeluckigher, hoe veel m / ®eftiger hy d^ongeluckigheyt felve omhelfivoor de ghe- serm "i i'. Hcki?heyt, oft meer in dk redoopt, eride van die verflonde, in Pfa1,
Jteverjmoort wordt. Wat feght ghynu van defe taT.
tWee ? welcke van beyde acht ghy de meefte gif> te te wefen ? Den teghenfpoedt en gebruyci nau- "^elijcks iemant quaelijck, den voorfpocdt nau^ Wehjcks iemant wel. Voorwaer, feyde Staurophila, indien wy
t gene dat eeuwigh is overlegghen gelijck \ be-
hoort,\vy fullen bevinden dat hetCr»}j,oft dc tnbulatie een uytnemender gifte, ende meerdere danck-feggingheweerdighis.Ghyhebtfeerwel suivin S«cantwoort,feydeCHRisTus,want wa&ftfaecr ditioi° - * n 7 etcrn.Say.-
" J kift «ap.u,
|
||||
|
l^O HET TWEEDEBOECK VAN
ken dat ghy begaeftwaert met alle de wetenfchap van &>
. ■ J?Aftrologanten:waer't faecken ghy foo vloeyende,e?fdf aerdigh konde fyreecken van Godt, als alle de tonghen der Engeitn,endemen(cben: ten leften, waefitfaeckenghy d* leenfchijneltjck hadt aile de wetenfcbaffen ende gheleert* heyt>dewelcke alledeGheleerde endeDoBoren ffaemefi z>ijn hebbende; die enfouden u allefftemenfoo veelgoedt* niet doen iot de godtvruchtigheyt,endeheyiigheyt desk' •vens: dan dat aileen^, tndien ghy inalle ^ueliinghen, endt tribulatien uaen Godt volmaeckiehjck kont over-gevett- O wacSt faeckendat iemant meteenrechtveerdigh oor* deel wel konde 'overhggen den tijt, en d^eeuwigheyt! vooY* *waer hy foudelieverbondert jaeren inetnenbrandendert oven ligghe», dan te derven oockdm mmften loon van ee» kleyne afflicfie, ende teghenfjioedttdbweleke m de hemekit teuwigblijck-falontfangen worden; wantd'affliciiehteft een eynde, den loon en wort met gheenen termijn, oft eynde Anto.He- beftoten. Ende daerom, alhoewel iemant bondertjae- sp*c"er° rm^0^0°tmoedeiijck badt,nochtans enfoudehyhemniet fccl. ci 10. weerdighghenoegh konnen bedancken;jae oock maer voof ' de minfte tribulatie, oft ^uellinghe van dtn Heere aen hertt toe-gefonden. Jae,V is voorwaer te verwonderen, dat ori* der de voeten der uytverkorene alie de fteenen niet en ver* anderen in doornen,ffr'mghende teghen hunne hoofden,foo onuytjpreeckelijcke goederen fuHen 't wefen, de welcke fy •door hunnenfer korten aerbeydt verkrijghenfullen. Wi£ hadde oyt konnen begnjpen,feyde Staurophi* •l a, foo veel goets te fchuylen onder het Cruys, en dat'er foo veel honichs gefchoncken foude wor- den voor ecn luttei gals ? Maer daerenboven foo houdt my mi jn gemoet
een weynightwijfelachtigh, tc weten,oft dat het genoegh is aen de Goddchjcke goetheyt,voor de toe-gefondehtribulatien, en ellenden te bedanc- Jcen, oft dat men oock danc-fegginge gevcn moet aen
|
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UYS. tft
*cn die,door wiens booshey t, haet,en quaet-wil- hgheyt,de Cruycen ons aen-ghebroght worden ? Ick verwondere my,antwoordede Christus,
^aeromdat ghy hier blijft twijfelen, is't datje de ^chrifturen ghelefen hebt: en heb ick niet klaer- KjckghefeytinhetEuangelie:Hebtliefuwevyan- M«ti».c/. *»», doet weldie u haeten, ende bidt voor degene die u ver- "Volghen, ende ten onrechte quellen ? Is 't faecken dat de! vyanden moeten bemint worden, vervolghens* ^oeten hun oock teeckenen van liefde ghetpont ^orden. Want de be$ roetnnghe der liefde, is de betoo- Grtg.hom. »ingedeswercks:wantweldoen,endebiddenvoor s,oin <ie ghene die ons vervolghen, en is niet foo met ^oorden bedancken; dan verghelden. En heb ldc hanghende aen het Cruys, voor mijne Cruycers felve niet ghebeden, feggende: Vader vergevet hun, luc. c. ij. ^antfy enweten niet watfe doen ? In het welc my den <=erftenMartelaerSTEPHANUS,endenApofteijA- cobus zijn naer-gevolgt. Wantwat kander meer- der danck-fegginge wefen, dan in de doot felve te bidden voor die,de welcke ons de felve aendoen ? Dit,feyde Staurophila, is voorwaer eenen Verheven trap van de deught! niet alleen gheen quaet met quaet loone, noch quaet wille aen den °iUaet-doender,maer oock uy t het ongelijc felve, een gelegentheyt nemen van wel te doen aeii ge- ne die ons quaet doen! Maer 'k en weet niet, hoc ^aticktenleftendaer toefalkonnen geraecken. Laet u ten minften d'exempels van andere,ant- woordede Christus, verwecken: want'ten is niet feer moeyelijck nae te volghen,'t welck ghy weet datvan andere, ende van uws-ghelijcken ghedaen is. En gedenckt u niet,_wat dat men lof- ^eerdigh is lefende van den difcipel van eenPhi- lofooph ? Defen hadde gbefondight, ende hy badt om *£**■1« P 4 vergif- ^n.sV '
|
||||
|
21.2 HWG TWEEDE BOECK VAN
vergiffenifle;maer4en Philofooph en heeft"die
niet willen gheven,'t en waer faecken hy dry g«- heele jaeren woonde met die,de welcke om't me- tael te fcheep te doen,veroordeek zijn. Daer naer heeft hy begheert,dat hy d'andere dry jaeren fou- 4e loon gheyen, aen deghene die hem met onge- hjck,ende Iafteringhen quellen fullen. Maer defe pemtentie volbrogt zijnde, heeft den Philofooph tot hem ghefeyt: Komt nu naer defiadt -van Athenett, 6f> datghy daer de wijsheyt leeren mooght. Edach daer wat eenfekerenoudenmanfeertoegedaen, ende begeerigh naef dewusheyt, den welcken fat aen de porte, ende alledii datringinghtndu^ueldehymet fcbimpen, ettde lafimn- g>en, om hun te befroeven : als hy dan oock 't feht fien defen jongelmck dede■', feo heeft hy fijn befie gela-> chen : 'T welck den ouden man fiende, verwonderdt hem, endefyde; Wat is dit te fegghen ? ick verongelijcke» ■ endebefchimpeu, enlachtghy ?4en wiendenjonghelinck. «Idus heeft geantwoort: Wel maer en wildy niet dat ick lache, daer ick dryjaeren loonghegevm hebbe, op dattck foude lijden moghen, 'tgene ick heden van » om niet bebbe* ende lijde ? Doen heeft den ouden man tot hem ge- feyt :Gaetdanindefiadt, want ghy z,jjt hef wterdigh, Maer dit verhaelde gemeynelijck denAbt^OAWES^n hf 'voeghde daer noch by,feggende:Dat is depoorte desHeerent ioor dewelcke onfevaders, door vele tribulatie»,ende in* jurien blijdewefende,defiadt Godis Ztjjn ingegaen. Maef >t fal feer profijtigh wefen oock andere oefFenaers vandefedeughtaenuvoor ooghcn te ftellen,op dat ghy door de ftrafheyt des wercks, ende feld* faemheyt van foodaenighe werckers, u miflchiefl sjfon.tom njet ontfchuldighen en foudt, Den elorieufen nm. 30. Martelaer Cyprianus veroordeelt sijnde offl onthalft teworden, heeftaen denbeul doorfij* nen Diaken doen tellen yijken*twintigh kroo-. ne»,
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 2 33
nen, Alexander den Patriarch van Jerufalem sophron. heeft eenen Notans ghehadt, die hem eenigh yg^ gout ontftolen hadde. Den felven is daer jiaer ge- vanghengeweeft, maerden godtvruchtigenPa- tnarch heeft hem met vijf-en-tachtentigh gul- dens vcrloft. D<?w ivelcken hy wederom gekomen z,ijnde, Joo goedertkrtltjck, ende bermberteltjck gebruyckt heeft, dat een van d?inwoonders der ftadt fomtijts gtfeyt heeft, dafer niet profijttlijcker en was dan teghen AleXAN- Der te mifdoen, ende tefondighen, Den Abt StephA«? Nus was van foo groote verduldigheyt,^r hygbe* Greg.hom. hofdedkn fijnen vrhndttewe/en,denwtlckenhemeeni- |£,", ghe moeydijckheyt aendede. Voor lafteringhengafhy wel- datden. Atferin fijn aermoede fthe eenighe fchaede by- ghebroght was, dat achtede hy het grootfte ghewin te we* Jen. Allefijne vyanden oordeelde hy niet dan helpers te we- fen. 'Tis voorwaer ghenoeghelijck,'tgenemen leeft van Joannes Eleemofynariw.Dd.cv was eenen J*™^| tyeerdt, den welcken eenen jonghelinck, neve surium Van defen H.Man,vele injurien,ende lafteringen tom- '• hadde aenghedaen. Den jonghelinck klaeghde grootelijcks daer overby den BifTchop. Den Bif- fchop, om het ghemoedt van den jonghelinck Wattevertrooften, ende te ftillen, foo feyde hy; Wel hoe is hy foo ftout geweeft, oft hoe heeft hy derrenbeftaen»jae oock maerhet minftewoor- deken u te nae te fpreecken ? Zijt gheruft,ick fal nemwelandersleeren,enickfalhem een dingh doen, waer van heel Alexandryen haer fal verwon- deren : ende terftont den Tol-meefter tot hem gheropen zijnde, gebiedt hem dat hy geenen tol, °ft eenige andere ichult van de Kercke meer van die weerd heyfchen foude, maer dat hy hem fou- de vry laeten van alle betaelinghe, de welcke hy °ft aen hem, oft aen fiine kercke foude fchuldigh P J zijn.
|
||||
|
2^4- HET TWEEDE BO.ECK VAN
zijn. Van welcke fijne daedt gheheel AlexandryM
voorwaer is verwondert gheweeft. Jae dit, feyde Staurophila , zijn exempels
van ftercke mans, de welcke lck lichtelijck ghe- loove dat fommige vrauwe,door de gratieGodts, xijn naer-gevolght. Want ick hebbe gelefen van Sar. in virl de H.MaghctLYDwiNA,dat fy van een woeden- rom.i.c.i. ^evrauwe feer ghelaftert,befchimpt,endeghe- injurieert zijnde, geenfins en is onftelt gheweeft. Als fy daer naer ooc feerleelijckinhaeracnfkht fpoogh,ende metroepen,tieren,enlaftennghen, ghehjck geweldt gheledenhebbende,hetvolck verwecktede,foo befat de alder-fachtmoedighfte Maeghet de ziele in haere verduldigheyt. Maer ivillende het quaedt met goet verghelden, foo heeftfy hcy- melijck aen haer een ghiftjen cver-gefonden: endtfy feyde tot de haere :Aen die bekenne ick my cenfchuldevaereffe tt "wefen, de welcke my dtn wegh dtr gheboden Godts, iviem •volheyt de liefde u, dusinghen te loopen. Oock deH: A&sc«no- THEREsiA,een Maegnet van vermaerde Hey- °!arc".6."' ligheyt,bemindevyerigher,endebadt dickwijl- dervoorde ghene diefy wifte dathaere meefte vyanden waeren; aen de welcke fy ooc dickmael weldaeden dede: foo dat eenen fekeren Biflchop gemeynelijck feyde, dat'er geen beter middel eri was om de liefde van defe H.Maeget te winnen, dan met haer injurien, en onghelijck aen te doen. Dochter, antwoordede CHRiSTUs,gemerckt ghy defe exempels felver weet, wat is'tdandat ghy te vooren twijfelde ? D'oorfaec,feyde Stau- rophila, is defc; om datfe my niet te vooren en quamen, ende om dat ick het ghebodt van de vy- anden te beminnen in 't Euangelie gegheven, al- tijdt foo groot,ende hoogh gheacht hebbe,dat my docht dat'er feer luttel, en nauwelijcks eeni- ge
|
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UYS. ijf
ge dat volbrogt hebben.'Tis waer, feyde Chris- Tus,'tis eenwerck van groote volmaecktheyt, ^aer nochtans de felve liefde is oock in d'oude Wetgheboden gheweeft. Wantwatisdat? Ht Exod.c.i?. faecken dat ghy te ghemoete komt uws vyandts ofifie, oft (fel doolende,foo leydt dien ivederom tot hem-ls?t dat ghy den efel van die u haet fiiet ligghen onder den lafi,joo en fuldy niet voorby gaen,maer {ult dien met hem op-heffen. Wat dunct u ? Wat heeft SaloMon willen fegge, *ls hy feyde: Is't dat wvenvyandt hongher heeft, fioo Vtov.c.if. ftijjl hem, »'f dat hy dorft heeft,foo gheeft hem ivater te drincken, ivant ghy fidt vyerige kolen vergaederen opfijn vooft,ende den HeerefiaPt u lootten? 'Tis wonder, feyde Staurophtla, dat in die
wet, de welcke gheen dingh rot volmaecktheyt gebroght en heeft,foo groote volmaeckthey t ge- lefen, ende geboden wort. Een kranck,ende llap gemoedt, antwoordede CHRisTUs-en verkrijght niet lichtelijck de hoogheyt derdeughden,ver- donckert zijnde door de duyfterniflen zijnder paflien. Maer doet ghy altijdt u befte tot hooghe faecken, ende weet datghy dan volkomenthjck van de ciimach. gedachtenifle der injunen ghenefienz,ijt,nietalsghy iTli-9- ^oor denghenen die u bedroeft hetft,fult ghebeden hebben, nkt alsghy hem tot uive tafel ghenoodt fiult hebben; maer als ^hy verftaen hebbende eenige van fijne ellenden, oft on- Zpelucken,'; zy lichaemelijcke, Jt z,y geefttlijcke, ufioofiuh Jten btangft z-ijn, ende ■weentn, al ofit ghy de fitlve fitlver °nderfiaen moefte, ende lijden. Wee my, Heere, feyde Staurophila, hoe
verre ben ick noch van defe volmae&heyt! ende ^aneer fal ick derwaerts komen, waerhenen foo . ^'eel Heylighe Mannen, en Vrauwen, door haerfc cXempels,my denwegh ghebaent hebben?En wdt niet wanhopen, antwoordede Christus, noch
|
||||
|
Z-2,6 HET TWF.EDE BOECK VAN
Greg; hom. noch en laet u niet voorfiaen,dat ghy dat door uwe krach'
?-f-'« tenvolbrenghen kont: maermaeckt dooruwe ghebedeny
dat. hy,die aatgebiedt, u datgeve. Want hy verhoortgeer-
nedeghene die hem bidden, alsfy vraeghen ^tghene dat hj/
fhebiedt. Maerde feer weerdighe exempelen def
leylighen en moeten u niet vervaert, oft kleyn- ciimich. moed'ghmaecken: Voorwaer fy fullen u $n eenvatt gtad.2(5. fji;een Jeer wel onderwijfen:tvantoft fy fuUen inuver*. wecken een naer-volginghe der heylightr ghedaente: eft fj fulkn u brengen tot de kenniffevan u eygin-flve,tn betoo' ninge van de kranckheyt,die in u ts,door eenfalige ootmoe* digheyt. Ghelooft my, dochter, het is een groote onvolmaecktheyt, djne onvolmaecktheyt niet te verdaeghen : ende onverduldigheyt te toonen, omdat ghyniet verduldighcn zijt. Want oock dat moet met eenen kloecken, eii goeden moedt verdraege wbrden, tot dat ghy door de gratie des H. Gheefts, tot hooghere dmgen verheven, endc vervoordert wordt. Daerentuflchen is het van noode, dat ghy hier toe aerbeyt, ende neerftig- heytdoet. HET XVII. CAPITTEL.
Verre zy van my te glorieren dan in het
CRU YS onsHeerenjEsu Christi. • Gal. eap. 4-
CHristus willende een eynde maecken
vain alle iijne falighe vermaeninghen, dit een, feyde hy,STAimoPHiLA, is'cr noch refterende , dat ghy u vaftelijck laet voorftaen, de hooghfte digniteyt, de hooghfte glorie, ende opperfte eere daer m gheleghen te wefen,datghymetmy,ende voormy het Cruys draeght:
|
||||
|
t»S HEYR-BAENE DES CRUYS. i^J
Qraeght: Want wat is^a eerlijcker, dan <voor my, die fpo Tertiii. g>'00te, ende fivaere diwhen voor ugeltden htbbe, vange* lib- dlrts tycken te dotn ijlaghen metjlaghen, jchanden mttjchan- «rnis. dm, ende blotdt mtt bloedt te vergelden ? En is het geen Cerevoor den flave, dathy magh drincken uyt den felven kroes, uyt den welcken dnnckt fijneh Koningh, en Heere ? Dat gefchiet foo-Wanneef ick den kelck van tribulatien,van myeerft uyt- ghedroncken , aen andere oock te drincken o- Ver-levere. Waervan ick aen dieApoftelen,de Welckeaenmijnerechter, oftflincker zijdewil- <ien fitten, feyde: Ghy-lieden fult mijnen kelck wel Matth.c.*> drincken:te kennen gevende>*<£*f heteenteexken is •Thom.i fan vroote Itefde, ende van de eeuwivhe erffeniffe,hun deel- Y iihnov» .» L ■ I 7 I T i 1 i- 1 T\ r Conc.deS.
•Khtigbtemaecken^vanmijnen ktlck, ende lijaen.Uclt i»Cob,
weerdigheyt hebben feer wel verftaen Petrus, Cnde PAULUS,van de welcke -defen is fegghende: &-lieden isghegeven omGHKl%Tisswille,nkt alleen dat Phnio.c». %hy in hemgeloovefoudt,maer oock datghy voor hem lijde fpudt:mAcr d\en:Deelachtigb wefende vanCuniSTVS t.Pet.c*. tyden,weeji blijde^p datgy in dfopenbaeringe vafijneglo- rie moogt blijde wefen,u verheugende.tftdatgy befchimpt ^ort in ChrisTUS naem, foofuldy faligh Wifen, want *at Godts eere,glorie, ende kracht tot-bthoort^ndkJljnen gheeftis, falop urujim. D;t is, te weten,de grootfte fere,diein ditlevenkanbekomenworden, ende *n defe, Staurophila, moet ghy u beroemen. Heere,antwoordede STAURoPHiLA,ghy hebt
^y geleert,niet-met-allen door bcroem inghe,oft y^el glorie te doen, jae dat meer is, oock d'ydel glorie heymelijck mfluypende, oft aenhet goet werck haer van befyden by-voeghende,geheel tc ycrwerpen: hoe fal ick dan in het Cruys glorieren? T is waer, feyde den Heere,de glone te foecken, °ftdoord'aenkomende veiblijdue worden,dat heb
|
||||
|
2^8 HET TWEEDE BOECK VAN
heb ick verboden, want dat beyde quaedt is '•
nochtans en heb ick alleglorie niet uyt-gefloten,
i.corinth. alleenlijck dat fooivk glorieert, dathy glorieert indett
«p.io. Hem Maer watisdan,vraeghdeSTAUROPHiLA, ifl
|
||||||||||||
|
Corn. jn i
adCorinth 10. |
den Heere glorierenPDat te weten,antwoordede
Christus, fich-felven niet te prijfen, of te coin- |
|||||||||||
|
manderen,maerden prijs,lof, en approbatie vafl
den Heere te verwachten, foo dat aen hem,wiens gave is de verduldigheyt,alle glorie wordt toege- ichreven,en tot fijnder eere, en lof alle dingcn ge- |
||||||||||||
|
Pfal.4+.
Bern.ferm
ar.inCant,
|
ftiert,efi ghedaen worden.Alle deglcrk des Koninghs
dochterisvanbinnen, nkfuan buyten: datts, nkt indt |
|||||||||||
|
bloeme des hoys, oft in den mondt des gemeyn volcks, maef
in den Heere: dat Godt alleen zy den rechter der confckn* tk, aen den welcken atteenfy begeert te behaghen, ende aert wtlcken te behaeghen d^eeuwige, WAerachtige, ende grooU fteglork is. Want foodaemghe feght met den Pfal- rfal. 1: j. rrtift: Nkt onfe eere, nkt ons, maer gheeft uwen Natt* glork. Glorie zy aen u,Heere, feyde Staurqphila»
wantghyuwedienft-maeghtgheleert hebt, dat fy defe niet in haer, maer in u, ende van u foude vraeghen. Maer nochtans, aenghefien u Cruys is gheweeft ecn lijf-ftraffe van een alder-fchande- lijckfte doodt, ende een teecken van fchande, foo is'tdatickbegeerigh ben om te weten, oft mijf nenHeere in't Cruyste draeghen heeft moghen glorieren. Ick, dochter,antwoordede Christus» cnhebbemijnglorieniet ghefocht, noch ick cn hebbe aen de menfchen noyt getracht te behae- ghen: maer de glorie, de welcke van Godt alleen is, heb ick altijdt gefocht. Het Cruys nochtans, opdat ghyhet wetenfoudt, hebbe ick ghelijck het wapen mijns rijcks voor-gedraeghen, gelijck defl
|
||||||||||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UYS. 2 39
den Propheet ghefeyt hadde: Wiens heerfchappye Uu. ctp.p.
Spvordenisopfijnefcbouderen. JVant mijn heerfchappye TheophyL ^ash'et Cruys, om het welcke my Godt verhevenheeft, £vuccap"13' ^ndegeltjckanderetoteen teeckcn van digniteyteenwa- pen-riem draegen, andere een mtjter, alfoo htb ick oockge- ^aghen het Cruys. Ende is^t datghy hit onderfoeckt^ghy Mt bevinden, dat ick niet anders in u-lieden en regnere, ""» doorftranghigheden, tnde door het Cruys, tvaer door ««t hetgefchkt, dat de wdluftighe menfchen vyanden z,ijn f*» het Cruys. Meynt ghy dat fonder myftene te Wefen, dat lck draegher ben geweeft van mijn 1'jf-ftrafFe ? neen 't Voorwaer: want dat is ghe- fchict,opdatick het houdt desCRUYSVOOT my foude LeoSerm, "^eranderenin eenen fceptervan maght^ndeopeenfraeye p0^fa ' ^aniere foude draegen het teeckenvan mijn iriumphe, *nde het hqut der faligheyt, op de fchoudtren van onwm- "etycke verduldigheyt, foude in alle rijcken te aenbidden *raeghen, aloft ick oock alfdan alle mijne naevolgers door neldingefelfs des tvercks heveftighde, endefeyde:Die Matth.c.i»
"iet op en neemt fijn Cruys, enmy envolght, tnis mtftis niet iveerdigh. Waerom dan en is nietaenghenaem de Bemard. fihande des Cruys aen dien, denwelcken niet onaenp-he- Serm.zj-. n • l n -i t^ ■ /■/ in Cant.
"<tem en ts aen den gecruyften i Daer en ss ntet eerlucker,
*ante draegende fchandeChristi. Waervan geheelis "ytberftende die ftemme van verheuginge, ende faltgheyt: ^errezyvan my te gloriiren, dan in het Cruys mijns cd. «*?■*• £fcere»jESU ChRISTI. 'Tis voorwaer eerlijck, fejde Staurophila,
jjet Qruys tedraeghen, wantdie aenKoninghen . j*ienen, hoe aengenaem fy aen hun zijn, kan men
"chtelijck befpeuren uy t de gunften, giften,rij c- dommen,ende adel des gheflachts van hun ont- **nghen. Maer hoe aenghenaem, Heere, aen u uWe dienaers zijn, wortkenbaer ghemacckt uyt d'op-gheleyde Cruycen. Want fooheeft den Edel- ghe-
|
||||
|
240 HET TVEEDB BOECK VAN ,'
ghemaeckten Tobias gehoort van den Enghel*
Tob.c. 11. Qm dat ghy aenghenaem ivaertwn Godt, Joo i&as htt nootfaeckeltjck dat u de bekoringhe beproevtnfoude. Och oft, antwoordedfe C h r i s t u s, foo wijs
waeren,ende dat verftonden alle de kinderen def
menfchen! die metgroote eergiengheyt eeren»
ende dignitey ttn foecken, die dYdelheden^n dc
fotte dwaesheden beminnen. Want waerachtig-
chryfoft. lijck,w» mijnen fwille het Cruys draeghen,*f eerlijc
Emft.ad.m ker ^an eenen Apoftel,DocT:oor,ofi Euangtlift te iveje»>
Eptef. J)tt is eengroote iveerdigheyt,jae grooter dan eenigh rijcki
oft Burghmeefterfcbap.Die Godt bemint en liefheeftfvtr*
kieft licver boeyen,enae het Cruys om Jijnenfiville tt
'verdraegen, dan de hemelen te beivoonen: een kroon klaer*
blinckende va»peerlen,en diamanten, en maeckt het hooft
foo klaer-fchijntnde niet, als iveleenyfere keten, de tvelckt
ter liefde Godts ghedraeghen wordt. Ick achte meerdef
met quakn, affiittien, ende miferien ter eeren Godts ght*
- quelt te ivorden, dan van Godtge-eert te ivordtn.
Uzt&.c. Nht al, feyde Staurophila,*;» vatten dat
l9* ivoorJt,maer ivien dat van den Vader ghegheven is,
Want defe 0«yj-weghs leeringhe en heeft noch
'tvleefch, noch'tbloedt,maer den hemelfchert
Vader veropenbaert. Soo is't, antwoordede
Christus, defe zijn verborghen aen de wijfe, efi
voorfichtighe, en zijn gheopenbaert aen de kley-
ne kinders. Dit wifte feer wel den H. Apoftel
P aulus, kleyn voor fijn oogen, maer groot voof
a.corimh. d'ooghen Godts, den welcken is fegghende: iiri
«?■«*• falgeerne in mijn kranckheyt glorieren^p aat in my magh
woonen de maght Ghristi. Daerom heb ick mijn h*
baegben inkranckheden,in<verfmaedthedeniin noodtti^
•vervolginghen, in benamvtheden om Christo,m>/***'
als ick kranck ben, dan ben ick maghtigh. Want (ich-
felven oock by d'andere verghelijckende, (00
leyde
|
||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 2^1
*eyde hy: Zijnjy ChristuS dienaers lick noch meer. Maer ick bidde dat ghy wel wilt bemercken,met wattytelhyfichdefeglorie toe-eyghent. Invek ibid.c.ji. aerbeyden, m ghevanghenijfen ovtrvloedigher, inflaghen boven maetcn, in doodts noodt dickmael. Van de joden heb ick vijf-maelveertigh fiagen een min ontfangen.Dry- ^aelben ick met roeden gheghecffelt gheweefi, eens heb ick tpefieenight geweefi,dry-mael heb ickfchip-brakegtleden, nacht ende dagh heb ick in de diepte der sceegbeweefi, Siet dit iijnfe daerdatVatder uytverkoringhe in is glorierende. Soo dickmael als ick defe dinghen hoore, oft
^fe,feydeSTAUROPHiLA, foo dickwijls ftaen ick verftelt: want wie en fal ficli niet verwonderen > °Ver dat Apoftolifch hert, efidie fterckheytdes gernoeds,ftercker als eenen diamant? wat dingen? een ftervelijc menfch,de wapens oft eer-tceckens van fijn Apoftelfchap te rekenen fieckten, perijc- ^elen, aermoede, hongher, dorft, koude, naeckt heyt, de welcke by de menfchen altemael geheel verfmacdelijcki,ende onaenghenaem zijn? Wat wijfen,ende fal dat verftaen ? Dat en is foo vremt, °ft onbekent aende wereldtniet, antwoordede ^Hristus : En hebben de heydenfchc niet ghe- 'eyt: Stercke, en mannelijckewercken te doen, endelijden,datbetaemt eenen Romeyn ? Het goudt Sentca]ih- ^'ort door't vyer,en de fiercke mannen door d?ellmde he- cZp™ ' "ir°eft. Siet hoe hoogh dedeught behoortte klimmen,ghy !*Jt bevinden,dat fyniet doorveylighe weghen en gaet. rf °orloghs-mannen glorieren in wondtn; want d^elltnde K een oorfaeck van de dtught: den Veld-Overfienfendt de "Jt-gelefenfie uyt, om met lagen by nacht den vyandt aen te taften: de fchool-meefiers eyfchen den meeften aerbeydt, ^» degene in de welcke defekerfie hofe is. Soo dan hct Lrujs toontdeverkorenfts,enkloeckftc foldae- Q_ ten i.
|
||||
|
t\l HET TWEE&E BOECK VAN /
ten; ende wie en fal flch niet berocmen ondef dit ghetal gherekent te worden? Van dit ghevoelcn* tretizt. en fln is geweeft de H. Secunda, vn wkns aenfie»* Riiu.'"'" ^* ^n Rec^ter baer fufier RuFFlNAMyeer wreedelijck met roeden hadde doengeejfelen-foo beeftfy hent aldta aen* ghefproken: Wat is^t, oft ivat beweeght#, dat ghy myp fufter eerey ende my fcharide aen->doet ? Ghebkat dat WJ beyde ifaemengegheejfelt wordenydk beyde ffaemen Godt Z,ijn belijdende. Is'tiaecken, feydeSTAUROPHiLA,dat hetvafl
noode is teglorieren,oftfomtijdtsgoet is,foois dit ten leften de waerachtige glorie, om de glorie Godts te lijden, en gheen ander glorie dan m deri Heere te foecken. Wie ial my geven datick ghe- lijck-form;gh ghemaeckt worcte in de glone def Heylighen; ende dat ick my niet en beroeme dao in het Cruys mijns Heeren Jesu Christi? Ghy, o Heere, zijt rmjne glorie, ghy zijt de verheugingc mijns herten,in u fal ick glorieren,en my den gc heelen dagh verblijden; maervoor myniet,dari loia.cjp./ in mijn kranckheden. Datdejoden, en werelt" fche menfchen foecken de glone,die van malkan* deren is,ickfalnaerdefe trachten, die van Godt alleen is. O mijne Waerheyt,mijne Bermhertig* heyt,mijne Glorie, mijnen Godt, ende Al! aen U zy lof, eere, ende glorie, u zy alleen benedi&ie» klaerheyt, wijsheyt, ende danck-fegginghe indc eeuwigheyt der eeuwigheden. Amen. |
|||||
|
HEf
|
|||||
|
PE HEYR.-BAENE DES CB.UYS. 24$
|
|||||
|
HET XVIII. CAPITTEL.
<Dat het eynde van de HETR-BAEKE
T>ES CRUTS, 14 de cruyfwgh
des vleefchs.
£>ie Christo toebehooren, hebben hun
vleefch ghecruyft' met de ghebre-
ken, ende quaede luften.
Gal. caf. f.
Dlt ghefeyt hebbende,ghcloofde Stau.
rophila dat fy 't Sermoen, ende den Wegh vol-eyndt nadde: maerCHRisTus haer te gemoet komende; Ick wenfche u veel ghelucks,.feydehy,datghy tot nochtoe ^en Wegh wel volbraght hebt; maer daer refteert ^och een ander forghe,veel fwaerder als de voor- gaende. Welck is defe,antwoordedefy:enheb lck nu den gheheeleh Cruys-wegh niet volbraght ? *jft heb ick den loop niet voldaen ? Ghy hebt, fey- ?e Christus, den loop eenighfms gedaen,enge- l0°pen, maer nochtans enzijt ghy noch niet ten eynde gekomen. Wat is het dan, feyde Stauro- *s*La, t gene dat'er noch refteert ? Dat ghy,ant- ^°ordedeChristus,voortaen oockaenhet Vrttys, \ welck ghy tot noch toe met my hebt ge- Qraeghen, foudt ghenaghelt worden. Wantdat ls het eyndevan mijnen Cruys-wegh gheweeft, °Pdatick ten leften aen het ghedraeghen Cruys oudegehechtworden.Want^/j^fiwwjwCruys AugEn. & edaen is,is foo ghedaen, dat het niet alleen een figure, ciiri(i,c./3 Maer oock mtfir daedt emwaerachugh afbeeldfel van |
|||||
|
244 HET TWEEDE BOECK VAIT
|
|||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UYS. 24,5*
"*t Chrifielijck leven geiveefi is?t welck hier beleeft ivort.
yat danjich-felven eenChrifien menfch daerfielle,ahvaer Le°. Serm.;
*fk Christus hem met my hebbe ghedraeghen: endat I9-fi*Paff'
V al fejnen wegh daer toe fiiere, ahvaer hyiveet dat de
^nfchelijcke nature fdligh ghemaeckt is. Maeekt aldaery
0Stauhophila ,vafi het eynde van uiven loop,al- .Bernard.
"^aer ick het miine ?he[lelt hebbe. Want ick ben aen E,P'ft- -^-
A rr 7 7 /• 7 177 ' j adGuarm.
«en vader gehoorjaem geivorden torer doodt toe, en ciat Abbir.
*ot de doodt dcs Cruyce, Soo dan, hoe verre dathet °ock zy, dat ghy fult gbeloopen hebben, iit datghy tofer «oodt toe niet enfult ghekomen zJijn,ghy en fult de kroone Van vicforie niet verkrijgen. Soodandit moet oock ^eerftelijck gedaen worden,is't dat ghy de mijnC' ^efen wilt. Hoe, Heere, feyde S^aurophila, foude ick d'uwe niet willen wefen ? aenwie ick ^y over-lange geheel hebbe op-gedraegen ? En. *°Ude ick d'uwe niet wefen goeden J e s u ? daer van behoede my Godt! Want eens-anders te z,ijn, is hjden, druck en ftjn 3
Wte dat een minnaer kan van u 0 Jesu z,ijn.
Jaeickhadde liever niette zijn, dan fonderu te Wefen. Want wat ben ick fonder u, dan een ^ijngaert-ranck buyten den wijn-ftock, eenen koomfonderwortel, een lichaem fonder ziele? *ckben d'uwe, 6 Heere, u aenhangen is my goet, Cnde naer u is't dat ickwenfche, Ghy fpreeckt feer kloeckelijck, antwoordede .
vHristus, maer is'tdat ghy waerachtelijckbe- Sneevt,'tghene ghy feght, foois hetvan noode dat ghy doet, 5t ghene u de ffiijne waerachtelijck ' ^aeckenkan. WatisdatHeere?feydeSTAURo- p&i.u». Yl^&-Ickbenbereedt,endeenben niet ontftelt, ommve
Sheboden gaedetSflaen.lictis den miincn, dochter, antwoordedeCHRi stus, die den fijnen niet en is. As dat den uwen, Heere, feyde Staurophila, |
||||
|
24*5 HET TWEEDE BOECK VAN
die den fijnen niet en is ? wat is dat, vraegh iclfo
voor een raedtfel ? En hebdy den Apoftel» ant>
G«l.cr. woordedeCHRisTU$,niet hooren fegghen: P^
Christo toebehoore?h die bebben haerlkder vleefch ge*
crwj^? j»e? deghebreken, ende quaede lufien ? Want wat
isdatanders?dandat het den mijnen niet enis,
noch mijnen gheeft niet en heeft, wiens vleefcb
niet ghecruyft en is ? Suldy fegghen defen fijn-»
C»ffian.Hb. felfs ^e wefen, den welcken oock de maght nkt en beeft
*' ' naedebegeerlijckheytfijnsherten fijne leam teroeren, oft
te keeren herwaerts oft derwacrts ? Soo dan» hy en is
fijns niet, die gecruyft is: maer die gecruyft is,
dien is waeracntelijck denmijnen.
gedaintsp. Want het is betaemelijcki ende ghevoegelyck aendi
j. »4 Gai. ^otk £tr ghel bov i ge, dat, die het lijden van den ghe*
cruyftenvyeren, voor huneen Crvys maecken van de
vleefchelijckegenoeghten, ende wt\lufien,de welcke moetett
bedwonghen worden. Maer in dit Cruys moet doorgeheet
dat leven, 9i welck in '? midden der bekoringhengbeleydt
tAuguft. wort, eeuwehjck hanghen den Chrifien menfch. * Want
Ifsiiich"* AoStaurophila, keengerufi levenvandett
menfch,alsalle(ijneberoerten,ende bewegingheq met de
waerheyt over een komen, ende ghenoemt wordeh^ blijdt*
fchappen, heylige> fuyvere, ende goede Ikfden. M2ter is*t
faecken datfy over een komen, nkt-teghenfiaende fy on*
achtfaemelij,kbefiiertworden,foo breken, ende bedervett
fy heigemoedt, ende maecken een feer eUendighleven; ende
worden geheeten beroeringhen, hegeerltjckbeden, onkuyf-.
kcden, ende quade lufien. Van de welcke u-lkden nugebo*
den wort,datghy die metfoogrooten aerbeydt alsghy konU
in u-lkden cruycen foudt, tot dat de doodt gantfcbeltjck
perflonden wortin de viclork.
Met recht, feyde Staurophila, wort tot het
mtixtv. Cruys veroordeelt admftlf #«? 4 tefcba&lijc vkefib,vr^ndmae varttverganckHijc* Carnen*. $0
|
|||
|
DE HEYR.-BAENE PES CRUYS. 247
vat binnen ons gemoedt ftort oorlogh fwaer en wancKlijc*
Dat vyandt vriend^lijek vlmfch, een over-foet gtvecht$ ■Eew ongetrauwigh goedt,geneyght tot wan-ghtnchtt Moras, een loode klomf, een vuyle modder-keten, Ee» beeft van oorloghs*ftoff,foo magh dit monfter heeten. Want ick houde het met u, mijnen Heere, efi oen van een en 't felveghevoelen, dat het vleefch gecruyft worde, 't welck ftrijdt tegen den geeft, Neemt het wegh,neemt het wegh,cruyft dat,het ^elck my eenen daghelijckfchen oorlogh aen- doet. Wantickhek oock een hehaegeninde wetGodts Rom.5,7, W« den inwendigen menfch'. maer ickfien een andtr wet in mijn leden, ftrijdende tegende wet mijns verftandts, ende *ny vangende in de wet der fonde, die in mijn kden is. Soo **an,ick diene met mijn -verftandtfelver aen de wet Godts, Piaer met htt vleejch aen de wet der fonde. Ick onfaligh 1*ienfch,wiefalmyveriojfen van*t lichaem defer dooatl Defe verloflinghe, antwoordede Christus, fal u gheven de Cruysfmge des vleefchsyish faecken te weten,dat ghyfult hebben leeren verftervenu» we Hdtmaeteri die op der aerde •tiin: want in defe hebben de gebreken, ende quade luften hunne wooninghe. Aenghefien, feyde StauroPhila, defe Cruysfinghe {00 noodtfaeckeliickis,ickbidde u, Heere, en laet het u niet moeyelijck wefen de- fe een weynigh klaerder aen uwe dienft-maeght fcyt te legghen. Hoort dan,feyde Christus:Daer Auguft. *>ifn tweefoorten vanCruyctn, d?een foort is lichaeme- deSuiau.' "jck, dyandergheeftelijck. De lichaemelijcke foorte is, hem fanfpijfe, ende dranck te maetighen, den afpetijt van de genoeghten der gulfigheyt, oft overdaedt te bedwingen,endt «« (innelijckheyt van defe, de welcke door het ghevoelen, fnaeck, ende geficht bedrieghen, mannelijck wedtrom te roepen, ende met gtweldt afte trecken. D anderfoorte dtt ^ruysjflf wet<m.idegheefkttycke,is koftelmkir, endever-* Qj hevender,
|
||||
|
248 HET TWEEDE BOECK VAN
hevender, de beroerten des ghemoeds te befiieren,de beVM'
gmghtn des-felfs door defiilte der oodtmoedigheyt te vredttl' fejkllen, d^aenfiooten van gramfchap, ende hooveerdig- heyt,gelijck een wreede beefi, onder den toom te houden,da- giekjcks twifi te htbben tegen fijne ghebreken, fich-felvett W".t eenighe boete van wreethcyt te firaffen, eude met dett imvendigcn merfch eenighfins te firijden. Want het ts eett kofieltjck, ende gloriem Cruys in h aenfchijn des Heereti% quaede ghepeyfin onder bedwanck te brengen, fijn-eyghen wilktc verlooghinen, ende ditnaen dm wille^oft gebodt derO verfie ten ondt rgeven. Ick verftaen nu eenighfins beter, feyde Stau-
ROPHiLA,defe gheeftehjcke Cruysfinge des vkefchs:
maer, fboickmeyne,dieen gefchiet niet fonder
naghels, waerom ick oock wel een weynigh van
die foude willen onderwefen worden. Ghy feght
feer wel, antwoordede CHRiSTus,Avant daer zijn
geeftelijckenaghels,waermede het vleefch aen
den galghe-boom des Cruys ghehecht wort. En
heeft den Konmghlijcken Propheet niet gefeyt:
pfai. 118. Doorfieeckt mijn vleefch met nagels van uwevreefe,want
frrWu. van uwe oordeekn hebick ghevreeJH dat de vreeje van
Auguft.& denHeere,endevanfiJnoordeelen,hetvkefch doorfieecke,
Ambr in en^e on^erflavernye brenghe ] Want is^t dat dit vkefch d&
jria iocum. naghels vandeGoddelijckevreeJeverwerpt, fondertwij-
Cgnef.c.6. felworfer gefcyt: Mijnengeefienfalindefemenfchenniet
blijve,wantjy vleefch z,ijn.Soo danjt en zy dat dit vkejch
aen 't Cruys geheeht wort, den gheefi Godts en fal daer
ttiet in blijven. Maer den ghenen dk door-fieecken wordt,
dim wordt verfiorven, op dat hy afflandt foude doett
fvanfonde, ende in Godt kven. Oock de liefde heeft haerett
naghel, gheluckigh die weerdighjal ghevonden z,ijn met
Cim. c. 8. dien door-boordt te w-ordsn. De Uefde isfierck als de doodt,,
de]alour$heyt ishardt als dehelle. Datudan nietenfioore
0 faardtheyt der naghekn, wattf'; is 4? knrdtheyt der lkf~
|
|||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUY8. 249
*fe ■' noch de ftercke ftrafheydt, ivant fterck is oock de
hefde ? ghclijck de doodt. De liefde doodt ghelijck defla- ghtn van de doodt. Dat met defe nagels van liefde de ziele door-boordt ivorde, dat het vleefch door-fteken ivorde, op *at het OQckfeggen magh, ivr.nt met de liefde ben ick door» tvondt. Defe, feyde Staxtrophila, zijn feergoe- Qe naghels, door de welcke men komt tot den ge* wenfchten vrydom. Soet zijn defe naghels, dc Welcke het vleefch verfterven, ende den gheeft doen leven. Sachte nagels, de welcke het vleefch pijnigheri, endeziele verblijden. Maer wat ha- ttierfal my die inflaen ? En z,ijn mijn woorden niet als ierem c.ij *znenhamer, antwoordede Christus, denfteenheel inftucken brekende ? Het woordt des Heeren fal u 'ichtelijck de nagheis van vreele,en liefde inklop- pen,opdat ghyhier naertot geen ongheoorlof- dedinghenenfoudebeweeghtworden. Wanthet Hekc-.*. *»oordt Godts is levendigh, en krachtigh* enfcherper door- Jnijdende dan eenigh fveert op beyde z,iiden fniidende,enhet gaet doore tot hetfcheydeder z,iele, en des geefts,en der ffa- *nen-voeghfehn,ende des merchs.Och oft,Heere,feyde STAimopHiLAjghy met dien hamer mijn vleefch *net uwe naghels door-boorde! Och oft ghy met Men nagel van vrecfe mijn voeten, en met den na« ghel van liefde foo mijne handen aen het Cruys vaft-maeckte,datghyhetbeeldtvan uwe doodt ,n mijn vleefch uyt-druckende, mijne lidtmae- ^nniet raeeren wierden wapenenvanboosheytaen Rom.c.s. *efonde{ |
|||||
|
(Ljr Het
|
|||||
|
2JO ,HET TWEEDE BOECK VAlT
|
|||
|
f>E HEYR-BAENE DES CR.UYS. 2JM
|
||||||||
|
HET XIX. CAPITTEL,
Hoe dat de ijyerelt moetghecruyft worden,
My is de werelt ghecruyft, ende
ick de werelt. Gal. cap. 6. , Ien uwen wenfch,6 STAURoPHiLA,fey»
de Christus, is feer goet, maer behal- ven het vleefch foo refteerter noch wat anders,'t gbene oock moet ghecruyii ^Vorden. Ick biddeu, Heere, feyde Staurophi- J-a, feght my doch, wat is dat ? De wereldt, ant- ^oordede Christus, endeal wat haer aengaet. Wantghelijck als ick ot) het Cruys verheven "iVaSf de Originas «roefheden bevangen hebben d?tmvoonders van Phikftyn, ^.om:6-ia *nde doen onfielt z>ijn de Prince» van Edom, alfoo enfuU 'en u niet anders vreefen de duyvels, noch uwe vreefe enfal #nders over hun niet komen, ^t en zy dat fyinu fienfuUen *"ijn Cruys, ende ghy met my fultfeggen konnen: My is |
||||||||
|
'hijdt in den mondt te hebben. Dacr en is niet geluckiger Calac
*ian defe verfiervinge. Dat is het fondamentvan eenfa- $gh kven. Is't dat het foo van noode is, Heere, %de Staurophila, foo fullender nu tweein cen Cruys wefen, ende ick niet alleen, maer oock de werelt moet met my aen het Cruys gehecht Worden.Enlaetu dat gheen wonder duncken, feydeChristus, want -ahick fienUjckinh vleefch origines ghecruyft^e»,ySa isoock onfienlijck in^tfehe Cruys iX*'1* $n duyvel metfijne heerfchaffyen} ende maghtigheden am't
|
||||||||
|
k.
|
||||||||
|
2f2 HET TWEEDE BOECK VAN
aetft Cruys vaft-gemaeckt; aljdan hebbe ick het handt*
OaWr.ci. fchriftjt welck (gelijck Paulus feght) tegen u-liedeft was, uyft midden wegh-genomen, hechtende dat acn rrtijn Cruys, beroovende de heerfchat>pyen,hehick de maghtfg- heden omgebroght, fbndir vreefe triumphennde van hutt ophethout des Cruyce. Soo dantweed-i-ky is a^oorfaec- ke des Cruys : d^eerfteis,mtt de welckeickgecruyft z,ij»~ de, u-Iieden een exempcl gbelaeten hebbe; ende dtfdt tweede, door de wdcke dat Cruys een teecken geweeft M *van vitlone tegen den duyvtl, in het welck hy gecruyft iif tnde verwonnen. Op de felve maniere moeten twee contrarie dinghen van u ghecruyft worden, ghy felver,te weten, aen de werelt,ende de werelt aen u. Datfchijnt myfoo duyfter te wefen, dat ick
het niet verftaen en kan, feyde Staurophila;
daerom fal ick het klacrder maecken, antwoor-
Origines dede Christus ; Danfuldy de werelt gecruyft worden,
fec.aiic. als den Prince van defewerelt komende, inu nietvinden
enfaliende de werelt wortugbecruyft, als ghy de ejuadt
Amkrof.in luften der fonde niet in en volght. De liefde van mijn
e.6.ad.Gai. Cruys brenght voort het lev-en,maer de liefde des werelts
de doodt: datfe dan aen malkanderen fterven, de werelt
ciiryfoft te weten aen uj m<k gny aen d^ werelt. Maer de wereh
in «p. 6. moet ghy hier verftaen, niet den hemel, noch dyaerde,
|
||||||||
|
*i Calit.
|
||||||||
|
maerdetijdehjckefaecken,den menfchelijcken lof,"dienft-
baerheyt,glorie, rijckdommen, laetdefe; endeallen^tgent
dataen^t gbemeynvolck fchijnt groot, ende wonderiijck
te wefen, aen u verftorven zijn, ende ghy aen hun
vangelijcken. Sietdatudie dinghen niet en bedriegen,
oft met ingeworpen hande ugevangen leyden,noch datghy
ntet de begheerte van die niet vaft-ghehouden en wort.
Staurophila hier op antwoordende, feyde al-
dxts: O Salighmaecker des werelts,och oft de we-
relt met haerc bloeme, wereltfche begeerte,endo
iuften
|
||||||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRUYS. 25-5
luftein raijn hert foo dorre wierde*dat fy aen my
•geheel ftierve, ende gecruyft wierde, op dat ick oock niet het minfte, van 't gene dat haer aengaet ^n begheere, niet dat haer aengaet my en verblij- Qe,nochte in myen leveljae antwoordedeCHRis- TVis,wanneer foude de werelt den ughecruyft worden, 't ev *",^**^ Zy dat voor ughecruyft wierde, door wien de werelt ghe- *»aeckt is ? Sonder my, dochter, en kont ghy niet doen, maer in my vermoogdy het al. Want die fe- kere hulpe, die ghy hebt in my,en door my,heeft genoegh te kennen ghegheven mijnen Apoftel, fegghende: Maer verre z,y van my te glorieren anders Gai.cap.*, ■Aanin het Cruys ons Heere Jesu Christi, doorden "^tlcken niy de Werelt ghtcruyft is,ende ick de werelt. No- teert Staurophila, ende overleght dat, dtoorden ■^ekken my de werelt gecruyft is, want dat en kondc Paulus niet uyt fijn-felve, maer alleenelijc door my. Jae oock icIc, Heere, antwoordede Stau- Rophila fchijnevande overvloedigheyt uwer gratie te konnen feggen: My is de wereltghecruyft, Bemari ■ Want alwat de werelt bemint, de welluften des vleefchs, Ser™ ?Ae *eren, rijckdommen,ydelen lofdes menfchen, die &jn my *e»Cruys. Wantis^tfaeckendatmyde werelt ghecruyft AnfeUnc *s,fooweetick datfe doodtis. Icken beminne haerniet: 6-a'lGl!' ^ant ickweet, datfevoorby gaet. Ick en begheere haer Kiet, want ick weet, dat de bederffeniffe fal te niet ghedaen ^orden. Daerom vliede ick die, gelijck ah leelijck, ick fchouw die alsjlijck, ick verlacte die als fchaedelijck, ende ftinckende. Datisfeer wel ghcdaen, feyde Chris- "rusjiioch daten fal u voorgheen dwaefheytge- rekent worden: maer'tis oockgoet, dat ghy u totvoorderedinghenuyt-ftreckt,op dat nietal- leen de werelt u ghecruyft en zy, maer ghy oock dt ^ereit. Maer wat is dat ? dan dat ghy u beftc foudt doen te toonen dat ghy foodaenigh zijt, dat ghy ghelijck .
|
||||
|
2f4 HET TWEEDE BOECK VAN
ghelijck als doodt zijnde, vzn de werelt niet e»
kont begheert worden ? ende gelijck ghy de glo- rie van de werelt niet en foeckt, van de felve oock niet en foudt gefocht worden: maer gelijck als ftinckende van die foudt verfmaedt worden ? Want hetgefchiet dickmaels, dat den menfch nu de werelt meferhertennietenhoudt, oftenbemint, maer nochtant dat de werelt hem met bekomernijfe befigh hout.En hyisnH welaen de werelt doodr, maer de werett tn is noch aen hefft niet geftorve.Want de werelt noch ah levende,aenfiet heffli endoet hatr befle om hem,terwtjlen hy op andere faeckeUt% <van die met haere wtrcken tot andae afte trtcken. Soo- daenige bekijft den Apoftel,als hy ieer fpytehjck |
||||||||||||||||||||||
|
Anfel.Ioc.
«itst. |
||||||||||||||||||||||
|
Colof. e. i.
|
||||||||||||||||||||||
|
is feggende: Kt datghygefiorven z,jt met Christo
vande elementen defer werelt, waerom onder-fcheytghy noch als levende in dt werelt?die de werelt af-geftorve is, wat moeyt hy hem noch met den handel, ende wandel, die de werelt aengaen ? want hy niet al- leen de werelt, die in fijn hert nu gheftorven is, aen de doode wereltfche menfchen verlaeten moet, maer daerenboven foodaenigh wefen, dat |
||||||||||||||||||||||
|
ttxazii.
Jae.aut. |
hy oock aen die dinghen de ivelcke de werelt rektnt ee»
|
|||||||||||||||||||||
|
Cruys tewefen, gehecht zy, dieaenhange, ende diemtt
gheheelder herte,ende ajfetlie omhelfe. Dit, feyde Staurophila, is een hoogen trap,
jae geheel vande Apoftolifche uytftekentheyt, den welcken ick meyne dat Paulus beteeckent Corinth. heeft,als hy feyde: Ah vuyligheyt van defe werelt z,tj# |
||||||||||||||||||||||
|
caj».*.
Anfel. in
illum locu |
wy gheworden, alder menfchen verworpfel tot noch toe.
Soodaenighe, te weten, waeren fy volgens'; oordeel |
|||||||||||||||||||||
|
derwereltfchemenfchen,datde geheele werelt, z,y wegb
genomen z,tjnde, van aUe vuyligheyt foude fchnneO gefuyvert te wefen, ten leftenjoo overdaedigh,Joo oif profijtigh waerenfy aen het gebruyck der men[chen,gelijck ^erworfjel, oft roed van 'tyfer, oft geltjck de fcbelle va# eennt
|
||||||||||||||||||||||
|
M
|
||||||||||||||||||||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRUYS, 2ff
ietlen appe!,de welcke rontfom wegh-genomen wort, op dat *en appelte foeter foude ge-eten worden. Soo is het, mijn Staurophila, antwoordedc
Christus, niet alleen d'Apoftelen, maer alle die tay dienen willen, zijn verfmaedt,ende ongeacht aen de werelt, wiens klaeghelijcke weeninghe Certijdts was tot Godt, als volght: Qntfermtuom- pft!.tti. jerHeere, ontfermt u onfer, wantwy z,ijn vervult met ^erfmaedtheden. Seer vol is onfe z,iele,der rijckerfpot, en ferfmaedtbeyt der booveerdigher. Maer 't ghene alle ttiijne dienaers trooften moet,als ick foude fchey- den van defe werelt om te gaen tot den Vader, foo heb ick haer vermaent, ende gewapent, feg- ghende: tftdat dewerelt uhaet,weet datfe my eer dan iojn. t.if: u gehaet heeft. TVaer^tfaeckenghy vander werelt hadtge- ^eefi,foo foude de werelt, dat haere was,liefhebben: maer ^antghy vander werelt niet en z,ijt,maer ick hebbe u vatt dc werelt verkoren, daerom haet u de werelt. Heere, feyde Staurophila, hoe goet, endc
floe genoeghelijck is het, defe vuyle, ende on- fuyvere werelt, de welcke uwe dienaers is hae- ^ende, met eenen volmaeckten haet gehaet te hebben! hoe profijtigh is het defe aen fich-felven leCr«y«w,endevan-gelijckenaen haer gecruyft *e worden! Maer dit alleen bid ick u, dat ghy my jft-gheven wilt een ftercke reden, door de welc- *e ick vlytigherghemaeckt, endc aengewackert ^ijnde, het felve ftercker willen, ende konnen ^agh./wyww/jantwoordedeCHRisTus, alsghy Auguft.i. *eWtjsheytGodts,doordewekkeaIle dinghengbemaeckt deTrin"- *"iJn, gbeefieltjck verfiaet, in foo veel fierft ghy aen de "^kefcbelijcke affeBien, ende ghenegentheden, op datghy *ye werelt aen u voor doodt rekenende, felver aen dife ^erelt oockfierven, ende ftgghen foudt: My is de werelt t<*ruyfit (nfe iskdewmt}. Want vkmmt en kanhet aenfcbijn
|
||||
|
L^
|
||||
|
1<}6 HET TWEEDE BOECK VAtf
aenfchijn, dat is de veropenbaeringhe <van de Goddelijcki
wij<heytfel<verjien, ende leven. W antj^ is een ghedaen~ te, de welcke alle redelijcke z,iele treckt met de begheertt *van haer-felven, foo veelte •vyerigher, hoe <veel te fuy njerder: foo <veelte fuyverder, hoe <veel te meer tot God~ deltjcke dinghen opflaende; maerfoo veel te meer tot God' delijcke dmghen opfiaende, hoe <veel te meer <van vleefcht' Itjcke dinghen verftervende. Ende defe, foo ick mey- ne,zijnghenoeghfaem,om ute verftercken, op dat ghy aen de werelt met en foudt ghehjck ghe- maeckt worden, oft iet, dat haer aengaet, begee- ren. 'T is voorwaer ghenoegh, feyde Stauro- phila, want my nu 111 dc werelt niet het min- fte naeer en behaeght, fy en befit my niet, noch ick en befitte niet het minfte van 't ghene haer aengaet. Al wat fy kan bybrenghen, en verblijdt myniet verkreghen, noch wegh-ghenomen ert bedroeft myniet, datis allen mijnen wcnfch,o mijne Liefde! u aen te hanghen, ende met u ver- cenight te worden. HET XX. CAPITTEL.
HtH is van noode met den Gecruyjien ffaemett
ghecruyft te isuorden. Mer. Christo ben ick ghecruyft.
Galat. cap. 1.
MAer Staurophixa voortgaende, ende
haer begonft propooft vervolghende* heeft ghefeyt: Laet my u met geheel- der herten begheeren , 6 Beminde» mijnder wenfchen! ende laet my geduerigh naef u haecken. Wat is't, vraeghjick, dat ick tot noch |
||||
|
trfe FiEYR-BAENE HtS CRUYS. ftff
*oeuriiet eri hebbe konnen vindeh; ghelijckick
y^el ghewilt, ende ghewenfcht hebbe ? Want **»mijn beddeken fab ickgefochi des naihts,dkn MiJH zAeli Ciift t,%. bemtni, ick htb hemgefochti ende niet gerucmden, Ick ben "pgeftaen, ende hebbe omgegaeri di fiadt, tfobr de 1l>ijckertf ^deftrdeten heb ick ghejocht dien rtiijri z.iekbemint, ick heb hemgefochtieride nietghevonden.Wzt is dat Heere? ^anneer! ach wanrieer falrriy ghegheven wor- den, dat iek u fal mogheri aerihangen, met u ver* Voeght, eridevefeenightworden? Dit ghefchiet hier om, feyde Chkisftisi dni
<kt als ghy foecktg niet eri foeckt daer het be- h^ort! want ghy fdeckt my in 't beddekeri;in eeri «leyn flechte rufte vanhet tegheriWdofdigh le- Ven, maef ick en Wdori riiet <w V landt der ghener die f ots.« ii; facbtelijtk kven.Ghy foecktdoorde Wijcken^ende ftraeteri Vkn de ftadti maerickeri worde riiet dp 3e marct, in't dperibstef, dft hdeckeri def ftadt ghevdnden. Ghy foeckt in de werelt* mier ick ?n ben van defe Werelt niet. Is't fiteckeri da£ ghy het vleefch met de gebrekeri, eride quaede luftcii ghecfuyft hebt,- is 5t dat de werelt aen u nu ghe* cruyftisjende ghy de wefelt, eride fhi riiet an- tfers eri Wilt foecken, dan 't gherie dat my be^ haeght, fdd klimt opwaerts naef deri befgh vari ^yrrhejnaerderi befghvan Calvarkriy daer ful« ^y mijri bedde vinden, in 't welck ick flaepe, in 'c ^elck iek fufte iri den middagh vatt riiijrie liefde.- P^ef fuldy viriden het rofbaer i>an Salomoiivari c»^,^ j. ^thoitdt van Libanus$ want riiijn Cruys is boven ^eceder-houcltfeefvefheven. Daer fuldy vni- * ^eri gelijck_/?/W£ eolomnen^ die naghels,de weleke *-u<ioV& fy aefldenftockdes Cruysgehechthebbeh.Daef %\&M jtUdy vinden eerigoitde kirifel vari mijri Goddelijcke ^anc «- n*tur«J, enat eerien purpercri OpgancL g^l' & WarM
|
|||
|
2f& HfeT TW£EpE, BOECK VAN
W ant dien boom des Cruys heeft klaer, enfchoon ght<
bloncken,
Dooft dkrbatr bloedt dat ick %'oor u ziet hebgefchonchn;
En waer me dat ick ugoet-wiUigh heb verloft,
Varft vyer, en hJfchen brant,die gFeeuwigh Ujden mofti
Daer fuldy vinden het middeljie geplaveyt met liefr
dmom de dochttrs vanjerufalem, want het midden
des'Cwyjhebick,brandende door een feer vye-.
righe liefde, inghenoitien, mijn-felven op-offe-
rende tot een offerande, verbfandt door het vyer
van de Goddelijcke liefde, op dat ick de dochters
x^xijmifakmtotmiyat liefde, ende naevolginge
treckefoude. Wel-aen dan,mijne beminde,klimt
herwaerts op,is't faecken dat ghy wenfcht, efi be-
gheert tnet my vereenight te worden. Volght myf
verhevm z,tjnde -van d& aerde, op datghy niet aUeen bovett
u,maer oack bbven degeheele wevelfdoor de hooghdedes ge-
moedts mooghtgeftelt ward^aUen 'fgene dat in de werelt
i$ vanboven.nedawaerts aenftendeyen verfmaedende, ge~
Itjckergefchreven is; SyfuUen d'aerde van verrefien.
Dat, feyde Staurophila, wenfchey ende be-
fheere ick uyt dengront mijns herten. Maer* ick.
ldde u, feght toch eens aenuwe dienft-maeght, door wat middel ddt iemant,nkt aUeenelijck opde lichae* melijcke, maer oock opde geeftelijcke mantere het Cruys' op-klimt?Teweten, antwoordede Christus,^ hy dpor eUenden, ende ejueUingen bovend''aerdfche dinghett op-ftaet, ende bekoringhen,die het vleefchdroefheyt aen* aoen,gelijck eenige nagels geerne ontfanght, diegehjck dt foetigheyt van hetfaligh leven by-brenghen. W ant den naghel die handen,envoetendoor-boort,is den fleutel, die den hemel ontfluyt, ende open-doet d'eeuwighe poortenr. Och oft ick Heere, feydc Staurophila, aen u door-nagelt, ende doof- boort moghte worden, om alioo de foetigheyt van
|
||||||||||||
|
Ventnt.
Fortun.in 'flymno.
|
||||||||||||
|
Beraard.
Serm.4-. deAfcen. |
||||||||||||
|
Ifiix.t 55
|
||||||||||||
|
Kiceti
Serronius inOrat.4.2, Nasiani. |
||||||||||||
|
7DE HEYR-BANE DES CRXJYS. 2f9
Van d'eeuwighe faligheyt te ghenieten! Hier toe
fallen u het Cruyf, ende de naghds leyden, ant-
woordede Christus. Want fiet, oftde figure,
endegeftekenifle felve vanden ghecruyften dat
^iet in, endete kennenen gheeft. Want gheltjc- Bafil.horn.
tyrwijs dsn ghenen dieghecfuyfi wort, ende onderworpen debaPtliia'
**n het vonnts def doodtf,gefcheyden wort van die, met de
^elcke hy fomtijds gemeynjchap van hvtgehadt heeft, nu
^erhevender geworden zAinde dan de ghene die op d/aerdg
*och Z,ijn cruypende: alfoo oock,die met myghecruyfi wort,
^generaeiijck van altemael, die nae defe werelt leven,ver-
'vremti)endenumeteenvefheven gemoedtiot een hemeh
Jche converfatie op^getrocken z.ijnae^falwaerachtighiijck,
*nde mei vaji betfauwen kortnen Jeggen, Onfe converfatie
^inde hemelen. Want voorwaer<&? aen den galghe- Caffian,^
"oom def CrUys gehechiis,en aenfietnu niet de teghen- "F'3*-
^oordige, hy enpeyfi nietvanfijne ajfeclien, oftgenegent-
heden, hy en k niet btforght voor den dagh van morghen,
*>y en Wort niet beWeeght door eenighe begeerlijckheyt van
>et te befitten, hy en wort niet o?ifieken door eenige hoover*
dje,kyvagie, oft nijdigheyt, hy en bedroeft fich nietvan
*enigh onrecht, want hy de doodt infijn hert draeght, ende
* bereedt dtealle ure te fmaecktn; want aliPt dat hy ii%
"tt lichaem leeft, dcrwaertfnochtamfendt hyhetoogh'
*nerckfijns herten, alwaer hy hopt dat hy terflont fal ko~
*»«». Aldus moet ghy oock doorvreefe, ende lictdcdes
yeerenghecruyft zijnde, niet alleen doodt aen de vltefche-
hjcke gebreken, maer oock aen aehmenten ftiver, der-
^aertf d?ooghen der ziele gekeert houden,aiwaer fy hopt
*lle oogen-biicken henen te reyfen.
Heere,feyde Staurophila, watit my in den pfti.72.
"ftnel, endefonder u wat heb ick gewiit op der aerden ? u
'beminn' ick, 6 mi}ne Ghecruyfte Laefdc! ick be-
^inne die uwe licfde, met de Welcke ghy met na- ^%
&eh hebt iviiien door*boort worden, op dat foo-wie bemint, Amor- £>i-
t> „ r vin.part.».
iv 2, nujon» c^p, j.
|
|||
|
260 HET TWEEDE BOECK VAN-
nufonder vreefe oft achterdencken, de hefde foude trtogbf*
genieten, haer aenhangen, ende met haere fuyvere onthet' fingen verfaedt worden. Dat my dit toch gejchiede! m&& 'ken worde niet verfaedt met omhelfinghen, foo gierigh # deikfde, dat, ** en zy ick my geheel gevoele met de Jefat nagels van liefde aen uwe liefde gehecht te z,ijn, gheengt* iwldt, oft tempeeft ons falkonnen fcheyden. Ach hoewijs zydy nu mijn alderlieffte! ant*
woordede Christus, hoe Goddehjck, hoehe*
melfchzijn defe uwe wenfchen! het vleefch, efl
bloedt en heeft u defe niet geopenbaert,maer dert
gheeftmijnsVaders, diein de hemelenis. Pau*
Lusmetden felven gheeft vervult zijnde, feyde
Gal.cap.a. oockaldus :Met Christo^c» ick gheveftight aen't
Cruys, ende ick leve, nu voorts niet ick,. maer in my leeft
Dionyf. Christus : bemerckt hier hoe dat de Goddeltjckc
Areopag Ikfde een ontgeeftingh veroorfaeckt, fy verfet de minnaers
«offl™. ,v^nhunnenil^.tt, endeenlaet niettoe, datfyhun-fdfi
fouden ■wefen, maer verandert hun geheel irft ghtne dat fj
beminnen. Defe mijne opghetrocken hefde totu*
cnde het menfchelijck ghefkcht, heeft my foo
wegh-gheruckt, ende vervoert, datickmijn ey*
ghen felven om u-lieden hebbe te buyten ghe*
gaen,aennemende de gedaente van eene knecht»
naer de ghetyckeniife der menfchen gewordefl
zijnde,endein'thabijtalseenen menfch gevon-
den,endeten leftenoock voorde menfchenge-
Dionyf. cruyft. Alfoo oockPAiiLus, alshy doorde Godde-
lococita:. Hjcke liefde brandede, endevan defe deught onmaetelijck
deelachtighgetvordenwas,Joofeydehy: Ick levey nu w$
ick,maerinmyleeftChristus, als eenenwaerachtig^
chryfoft. minnaer een ontgetfimgh der ziele lijdende: h/lzerfietd*
f5|jr*'*" "volmaeckte maniere van leven, ende vtrivondtrt « »v(X
defefaligbe xAele. Want om dat hy fich-jelven aen tojf
cndcwnhCruys gheheelW^ tm befon ghegeveitt
|
|||
|
DE HEYR.-BAENE PES CRUYJ. 2(Jl
Mile om mijnen fiville alles tvas doende, foo en heeft hy "Wgefeyt, ick leve voor Christus : maer hy heeft, het ghene dat veel meerdcr, ende grooter is, gefiyt, maer in *"y leeftCnRiSTVS. 5K en kan my niet ghenoegh verwonderen,
. %deSTAUROPHiLA, dathy kanfegghen,ickle- ve, ende, icken leve nietick, maer in my leeft Christus : want defe zijn ghelijck malkande- ferkcontrarie, ick leve, ende ldcenleve niet. Eu vatghydat niet? antwoordede Christus : dat defe ghelijckenifle u dit verklaere, ende uytleg- ghe. Een greffie uyt eenen natuerelijcken boom ghefneden, ende op eenen anderen ghe-int, is aen den eerften geheel doodt, ende is alleenelijck Jnden anderen, daerfy ghe-intis, levende, ende van dien treckt fy alle haer fap, ende kracht: niet anders en ghefchiet het met den ghenen die op my, ende den boom des Cruys ghe-mt wort, aen . den eerften, waer door hy aen de werelt leefde, gheftorven zijnde, is van my alleen het fap der gratie, ende deught zuygende,ende is in my door een nieuw leven levende. Alfoo hadde Paulus het leven, voorwaer niet in fijn-felven, maer in tny: hy leefde,fegg' ick, niet foo in fijn-felven,als in my, ende ick in hem. Want den ghenen die aen de werelt gheftorven is, ende inde lkfdeblijft,die i.to«b. tyftinGodt, endeGodt inhem. LiPaulo enleefde cap-4- ruetde nature, niet de quaede begeerlijckheden toet den eyghen wille: maer alleen ick, die door ttiijn gratie, ghelijck met ziel, ende deughden,efi ghelijck met de beroertender krachten, hem tot alle goet dwonghe, ende aendreef. Hoe glorieus is dat, Heere! feyde S t a u r o-.
JHiL,A,ach hoe gheluckigh foude ick wefen, %aer't dat hct felye door de gave vau uwe grati<? |
||||
|
$6t WET TWEEDE BOECK VAN
my maer en ghefchiedde! dat,6 Heere, is hec
hooghfte van mijne wenfchen, dat is de begeerte van mijne brandende ziele! fteeckt my als een greffieopU,6BoomdesLevens, opdat ick aen my magh fterven, ende in u leven. Door-boordt my met uwe naghels,en bindt my aen u,ende aen u Cruys met den alder-fterckften bandt dcr liefV de, die noyt en kan ontbonden worden. Want in Jt Cruys Isytfoet metu, o Heer, te kven, en te fterven,
Om eens het Hemelfeh Rijck hier boven te be-ervm.'
O laetdat ghe-oorloft wefen mijne ghecruyfte
Liefde! gheeft dat aen de mmnaere{Te, die u ghe-
weerdight hebt de vliedende te roepen, de we-
derfpannighe te nooden,ended'onghewillighe
aen te locken. Q mjnen bloedighen Bruyde-
g-om! 't ghene lck te vooren foo vreefde te lijden,
is my een fpijfe, ghecruyft te worden,ghenoegh-
PhiUp. c.i. te, C H R I S T U S, is het kven, enck hetftervenghewin.
Chryfoft. Want oock met teftervm, enfal ick niet fterven, om dat
in Epift. ad ick u, het kven, hebbe in myn tyghen-felven. Die ver-
hangingh heeft mijne ziele verkofen,niet door de
welcke ick foude fterven, maer leven. Want hoe
foude ick fterven,vereenight zijnde aen mijn Le-
ven,dat voor my gecruyft is ? Wat recht,vraegh*
ick, foude de doodt op my hebben, de welcke
Breviar- O mmfch, dan voorghew & vernielt, verpkttert ar,
R™'sf* AWt Levenfelfs voor. u aetft CruYS geftorven is ?
prucif, Waer is dan nu,o doodhuwe viBorie? Waer is,(> doodt,U"
i.corinth. wen prickel? Ick en vreefedien niet,is't datghy
**?' '£ dooat zijt. Maer 6 Leven mijnder ziele! 6 Ziele
mijns levens! is't faecken dat ghy fterft, ick fal
oock geerne met u de doot fmaecken. Want hoe
fal ick leven fonder leven,fondcr ziele ? Wel-aen
dan I
|
||||
|
. DTS HEYR-BAENE DES CRUYS. 26"$
jfeV i^ &<tf ughelieft, 6 CkRISTE, nu tefierven, smbaa.
Dat tvjee eeri Cruyce draeght,dat fwee oock een ^™orardt'-
doodterven. «p.g. Jae dat meer is, nu niet twee, maer eenen uyt
tweevereenight.DieGodtaevhanght,feghtde.nA- t.corinth. poftel, -wordt tnet■ hem eemn ghetji'ghtma<.ckt. Wat C1P-?' "wort hy dan ghemaeckt, 6 Beminden, die' aen u Riet naghels t'faemenrghevoeght wort ? O roijn cenigh Goet! eeuwighe Waerheyt, mijrien Je- 8u! vereenight my met u inder waerheyt, en icfc en fal van u mder eeiiwigheyt niet ghefcbeyden "worden O ! dat het ghe-oorlort waere in dat bed- de der hefde met mijnen Beminden te leven,met mi*]ne liefde te fterven, metmiin wederom le- Vende leven herboren te worden,ende wederora hcrboren te worden indemeuwigheyt van een glorieusleven! Dit feyde fy aen't Cruys ghehechtziinde, fteu-.
nende op haeren Bemmden, en nu op haere lief- de ftervende, gaf bykans haeren lefteh ghecft. Maer Christus verheughende fich over de
liefde vah frjne kracht-yerliefende Bruydt, heeft aldus de reden-kavelinghe ghefloten: Wel-aen mijneduyve ,ghy hebt nu het hooghfte vande Heyr-baene des Cruys, ghy zijt nu ten eyn- degekomen5ghyfultden loonvanvictorie ont» fanghen, Tot noch toe met my lijdende,fult met my gheglorifkeert worden, Met mydootzijn- de,fult met mylevendigh ghemaecktworden, een erfghenaem Godts, ende met my een toeko- mende erfghenaem vanhet Rijck der Hemelen. Wanighelljck Godt rny, die myvernedert hebbe,ghehoor- odgine» faem geivorden zijnde tot''er doodt, ende dat totde doodt iib.7. i» des Cruys verheven, ende eenen Naem ghegheven heeft, ro'»', xi &n welcken is boven alle naemen, alfoo oock verheft R 4. G.odt
|
||||
|
%6^ HET TWEEDE BOECK,
^p-odt alle de gene die met my lijden, en het exewpelvt*
tnijn lijden naer-volghen, in glorie. Want dit is den JVegb, den welcken ick aen mijne mede-erfghe* naemen ghebaent hebbe,qp dat fy fouden verhe* ven worden. Dit is den Wegh, den welcken ons is Jeydende tot het Jeven, ende het Rijck der He« mdch. |
|||||||
|
pynde van den Tweeden Bocck vand^
Hejr-baene des Crujs, |
|||||||
|
W.T
|
|||||||
|
m
HET DERDE BOECK
VAN DE Heyr-baene des C & v y $..
VQOR-REDEN.
Ngh is den wegh, den wdcken leydt limk. c.7-
tot het leven.ln den voet-padt des Cruys komen den menfch te ge- moedt vele quellinghen, endq fwaerigheden ; eride met me? nighvuldighe oniTWeghen, aeiv beyden, ende perykelen is hy omheymt, fpodathet geen wonderenis, dat'er nietvele den felven tot den eyndetoe endoorr yandelen. Nochtans moet men bekennen , dat ^n. den felven, foo veel behulpfels van het geefte? jjjck leyen, foo veel fteunfels van godtvruchtig- Peyt, foo veel voor-deeien, ende pronjten ghe- vonden worden, dat, foo wie die neerftebjck ^iltfewerckftellen, lichtelijck alle moeylijck- "eyt, 4e welcke pns anderfins fpude konnen ver- v^ert maecken, fal over-winnen. Want de over- &roote hope der vruchten, verfoet, ende vermin- Pert c|e grootte des aerbeydts; en foo veel als pns *Jen aerbeyt vervaert,ende van hctCruys af-roept, loo veel roept, ende lockt ons aen de hope der vmchten tot de omhelfinghe vanhetfelve,ende Jot de vervolginghe van den aengenomen wegh. ■yit verftont feer wel die Godt-minnende zielc, *$y?dckefeydi:~}lckfalde» ^alm4ogmo$4Mmmen, cwt.e.7» R $ ende
|
||||
|
Z66 HET TWEEDE EOECK VAN
mdefijne vruchten aengrijpen. Want wat is dat anders
te feggen, dan alhoewel de fchorfe van den palm*
boom hardt, enderauw is, om dat hy nochtans
een feer foete vrucht draeght, foo fal ick onbe-*
vreeft hem op-klimmen , ende alles dat fcherp»
pijnelfjck, ende hardt is verwinnerfc op dat icK
eyndehjck de gewenfchte vrucht foude moghefl
HttgQ de s. ghenieten. Want feker den aerbeyt van den genen dti
li.deittftit! op-klimt, lvort vermmdert, als op den boom dtn reuc*
monaii:. de van devrueht gevoelt worf: ende moeylijckheytvan «*
op-klimminge ivort door de foetigheyt van den fmaeclt>
wegh-genoemen. Denpalm-boom kChristu s,fijrte
vrucht defaligheyt; de hope der faligheyt W het hout dtf
pwi.par- Cruys. Want voorwaer ChRistus felver degf
rcaut!0- daente vatf eenen knecht aen-nemende; enheeft nitt ghe-
nvijfek d*alder-bitterfte doodt des Cruys fondtr-fiaefo
endegroottevan alle fijne droefheden, ende queUingheih
fchanden, ende oneeren,en heeft hy niet alleenlijck venvoft'
tten, maer oock aenghenaem, mitmelijck, enaeglorieus,jst&
gantfch he?nelfich,endefalighgemaeckt. Hiervan ts PaU-
LUS, dien uytnemenden pred'tcant,en Doblogr, infchandh
ende in V lijden des Cruys hem beroemende, als hyfeght '■
«tai. «j>, e, Verre zy van my te beroemen, dan in het Cruys orts Uef*
wjJesu Christi. Hiervan hebben d'andere ^4fofte'
len, en alle d? andere geloovige den loon van hunnen aerbeyt
verkregen, ende hiervanfullenfy hem verkrijgen. In d$
alleen worden alle aenftooten, bekoringen, ajjliciien, end&
pijnengeftilt^n ■vcrwonnen: door dit worden de onftelteni)'
fen, ende wonden desgemoedts, ootk de gene 'die dogdehjt*
z,ijn, fieer■ geluckighlijck genefin,
Maer om dat defe vruchten aen \ ghemey11
volckverborghen zijn, daerom gefchiet hct u$ Wy ons foo traeghelijck tot den wegh des Cruys be- reedt maecken. Want de nature houdt alle goede dinghenverborghen, noch denprijs ende goet- |
||||
|
DE HEYRrBAENE DES CRUYS. 26"/
heyt van die en komt foo met het eerfte aenfien ^iettevoorfchijn. Hetgout, filver, feldfaemeefi *°ftelijcke marber-fteenen liggen diep in't bin- ftenftevande aerde verborgen, foo dat-fe, oock «aer uyt-.gegraven zijnde, maerde gedaente en hebben van een flechten klomp aerde. Peerlen, ^iarnanten, ende koftelijcke gefteenten worden ^enfdeels gevonden in fchelpen, anderdeels in fadden, ende dierghelijcke leehjcke beeftiens: endemethet eerfte aenfien fchijnenfyheel on- fienelijck, ende verachtbaer te wefen, De meefte ^el-neckende fpecerycn worclen onder grove fcriorflen bedeckt : maer nochtans hoe fchoon, kofteli)ck,endekracht.;gh zijnalk defe dmgen! koodacnigh is oock het Cruys, de ti-ibulatie, en de ^lenden. Het Cruys is voorwaer hardt,efi fchroo- melijck, fonder het ghene dat'er van binnen is fchuylende:jmaer'tenzydat degheleerde ende ervarep fchatters dcr faecken 't felve open-doen, Wat wonder is 't, dat d'onwetende dat overal piet grooten aerbeyt, pijn, en moeyte fchouwen, ende vlieden ? Laet ons een ghetuygheniffe uyt ^enHemelroepen: Datgrootlicht, endeglorie Riberai.y. vanhet Koninghnjckvan Granaten, deH.THE- vk.s.The- ^EsiA,naerhaeredoodtglorieusaeneenfekeren ' '"^4'' perfoon veropenbaerende,heeft gefeyt,ende ver- jekert, dat fy voorgeen deught beter loon in den "ernel ontfanghen heeft, dan voor de aerbeyden, Erxycen, ende droefheden,die fy hier verdraegen, gheleden,ende overwonnen heeft: ende waer't faecken <Jat fy om eenigh dingh naer de werelt Wenfchftewedertekeeren, datfydat omgheen anderdoenen foude, dan om, ditftervelijck le- ^en aende hemelfche bhjdfchappen voor-ftellen- £e»temogenlijden, Overfulcks fal het feergoet, ende
|
||||
|
*.
|
||||
|
268 'het der.de boeck van
, ende profijtigh wefen, om den ivegh des Cruys wcl
ende behoorhjck af te meten, defe, ende meer an- dere dinghen met groote aendachtigheyt t'on- der-taften, ende r overlegghen. Den over-foeten leydtiman van Staurophi-
la, en den Doiloor des Cruys ChristusJescs onienSahghmaker ghebenedijdt, en heeft hem indefe partye'niette foecken ghemaeckt: want den geheelen wegh door, vele verfcheyde occa» fienvoor-vallende, foo leydehyuyt nudefe,nu dievruchtdesCny.r,op dat-fe alfoo oocktevly- tigherdenweghfoude aennemen, ente kloeck- moedigherover-winnenhetverdriet, datuytdc vermoeytheyt ghemeynelijck voort-komt. Soo dat het niet dan te waer en is, dat men ghemey- nelijck feghtrEen foet, ende goet begin hecft wel een goet behaegen, maer het eyndeken moet Bern.scrm den laft draeghen. Want daer z,tjnder>diet alsfyin ji.mCant. dggeej}e>,jcke geffeningben vermoeyt worden, endeinlatc ' lvtgheyt veranderen, oft in eenigh ghebreek van geeftgc jielt z,ijn, tvandeltn droeve Weghen des Heeren, gaende met een dor, ende verdrietigh hert tQt den op-geley-r dtn \%i\desCr\rjs,fymurmurerendicktvijh»ende klae* ghen dat de daghen, ende nachten langh z,un, fgghevde lob. c«p. 7. met den H. Job : Isyt dat ickjlaepengaen, Jbofal ickfeg- ghen,ivanneerJalickopfiaen?ende dan falick ivederottt ttaer den avont tvachten. Soo dait alivaer V ghebeurt kt fulcks te Itjden, byfoo verre dat den Heere medelijden heb* bende,ens naedert in den WCgh,door den tvelcken ivy tvan* j 'delen^nde iPt dat hy begmt tejpreecken van den hemel, die van dtn hemel is: ende ietgunflighs aen ons begint tefinget* van de liedekens van Syon, oock te vertellen van de ftadfi Godts, van denfiadts vrede, van de oneyndelijckheydt def vrede, van den fiaet der eeuwigheyt; dat Jal voor eenett tvacghn dknen am dejluymmnde Zfden, en aen de gettf ■ die
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CKXfYS. 269
diebeginnente luyaerdtn,falheteenblijde vertellinge we-
fen, (00 dat het mle <verdrkt <van hetgemoedt der aenhoor- <*ers, ende alle vermoeytbeyt van het lichaem verdrijfi, *ndeafiveirt.Oft duncktudkniet anders te lijden, oftte Vraegen, diefeght; Mijn ■xjiele heeft gefluymert van <vcr- piil-'' *« drkt, beveftight my mtt wwe woorden ? Maer de woorden van hct eeuwigh leven, en
de alder-honich»vioeyenfte vertrooftingen, dic Christus onder- weghen aen Staurophila gegeven heeft,fullen wy wcderom in den derden Boeck gaen befchrijven; op dat wy alfoo van het Cruys, ghehjck van het Hout des Levens, geefte- lijcke vruchten, ende buifels van rechtveerdig- heyt foudenvergaderen. Want alfoo verheught, chryfoft.' tndeverblijdt (ich den acker-man, Jiende het omvedtr: p0pAu- TVant hy en aenfiet niet de teghemvoordighe, maer dt toe- ti<Kiu komende dinghen; hy en neemt gheen acht op de blixemsy maer hy telt defchooven: hy en let niet of h t verrot z>aet, maer hy fiet op de groeyende, en bloeyende koren-aren: hy en aenfitt niet de fivaere (lagh-reghens,maer d?alder-foet- fte tvanningh <van den dorfch-vToer. Aljoo moeten ivy ooc doen; laet ons de teghenivoordighe verdruckinghe, droef- .heyt, oft aueWmghe niet aenjchouwen, maer de baete, en '* ghovin aat wy daer van krijghcn fuUen, en de vruchtm dk daer van fullen voort-komm. Laet ons den dorfch- vloer verwachten, en de fchooven van ,tgraen, ende ny tnfulltn niet alleen nkt iet Jwaers uyt het tegcnwoor- digh Cruyslijden, maeroock ontaUijckegoederer.yende. vruchten daer van ontfangen. |
|||||
|
HET
|
|||||
|
270 HBT TWEEDE BOECK VAtf
HET I. CAPITTEL,
Het CRUTS behoedt den menfch van deff
val, ende het verivint de bekoringhen. Hct woorcft des Cruys is aen die faligli
worden de kracht Godts.
t.Corintb.cap. i„
^"T Auwelijcks hadde SfAuftopHitA
J vopr-genomen haer-felven te verloog- ' u henen , het Cruys op te nemen , ende Christum te volghen : oft dry d'al^ der-fterckfte, ende liftighfte vyanden, de Wtrelti het Vkefchi ende den Duyvel, hebben t'faemen ge^ | fpanrien om haer tot den val* cnde tot fonde td brengen. Al de forgh van defe dry was om Stau- Rophila vail den vJegh des Cruys wcderom te roepenj aendewerelt wederte geven, en dooV een wijden,ende breeden wegh in de eeuwighe vcrddemeniife te werpen* Nu befloten fy hacr in't openbaer, nu in't heymelijck aen te vallen. Sy ontmoetede op den wegh een feker kleyn berghfkenjdatvan beydezijden met uytfteec- kende fteen-rotfen afghebroken was, en groo- temoeylijckheytleverdeaen den genertdiehier wtlde op"-klimmen: ontrent dit heuvelken had- den hun defe fchalcke vyande onder een doorne- haghe verborghen: ende foo fy Staurophila zijn ghewaer gheworden, ende feer diepelijck hebben hooren verfuchten, foo quamen fy effert te pas daer uy t ghefprongen, ende deden hun be- ftc, omhacr met verfcheydeliften, endelaghert tothuntetrecken. Van defen kant leyde de we- relt
|
|||||
|
^
|
|||||
|
DE HEYR-BASNE DES CRUYS. 2/1
felt wijdt ende breedt uyt haere aenlockfelen,en
*1 Wat aen d'ooghen foude moghen behaegehjck ^efen: fy toonde haer ftaeten, eeren, tytels,ende groote naemen door ydeleglorie. Van den ande- fen kant ftelde het heflijck aenlockende vleefch yaer voor ooghen genoeghten, welluften, ende *l wat de finnen foude konnen vermaecken, op dat het Cruys foo veel te hardter, ende fwaerder foude fchijnen, hoeveel te foeter, ende aenge- fraemaer defe foodaenighe dinghen gelooft fou- ^en worden te wefen. Van ghenen kant vcr- weclede denduyvel met bedrieghelijcke, ende verborgheninghevingenhetghemoedt, en defe Verweckfels van fonden beelde hy foo fraey af, *Is hy konde, op dat-fe oock te begeerbjcker fou- den fchijnen. StauropHila, wefende noch een Jongh leer-kindt in de fchole des Cruys-, bleef tuf- fchen dck bekoringhen wat fluyeren, ende fy en wifte felver niet wat fy nu wilde doen, oft lae- ten. Want als-fy een weynigh te feer lettede op ^efe tenteerders (die fy nochtans onghemerckc moeten laeten voor-by-gaen) ende haer niet kloeckmoedelijck van hunne aenlockinghen af en weirde, foo ginck fy nu recht-toe recht-aea ^Qtdenval; endefy foude t'eenemael ghevallen hebben, 'ten waer dat den alder-goedertieren- ftenJesus haer van achter met het felve hout des tyuys^ 'twelck fy droegh, weder-houden, ende §eljjc met eenen toom wederom op iden rechten | ^egh hadde getrocken. Maer naer een weynigh lljts, dien hy haer gafFom haere finnekens te ver- gaederen, ende by-een te raepen, foo heeft hy haer aldusbeginnen aen te fpreecken: Wel Staurophila, kent ghy nu de kracht
*es Crujs ? wel wat duncl^t u nu ? Sonder 't Cruys Waert
|
||||
|
ZJt HET: DERDE BOECfc VAN
Waeft g"hy nu t'eencmael verlofen,een fpdtj' ende
roof uWer vyanden ghewordeh zijnde. Want Wat heeft u van boveri neer-vallende wederhou- deri, oft te rugg' getrocke, dan alleen hetCRUYS? pfai. 88. t>e bermhertigheden des Heeren, antWoordede StaU- ~R.0VHiVA,falick iri der eeuivigheyt fingheri. Wantu- webermheftigheytalleen, ogOedenjEsu, rnoet ick het danck weten, dat ick gheen quaedt ghe- daen, oft in dett wegh der fonde niet gheftaeh etf Hil.03. hebbe. 'Ten waerfaecken datden Heere rny gheholftH hadde,foo haddefeer naet mijri z,k!e in de helle gewobnt- Pfid. Sf. HedeftWaerom ick ufalbelijderi, Heere, mijnen Godt met mijn geheel herte, ende ick fal mven Naem verhetr' hjckentotindereeiiWigheyt. Wantuive bermhertigheytU groot over my, crideghj hebt mijn ziele verloft uyt het cm* derfte der helle. Wel-aen STAUROPHiLA,feyde Christus,'
dat is wijs zijn, ende dat is 't ghene ick wilde dat
ghy vcrftaen foudt, te weten, dat de Cruycen de
welCke ick deri rfienfch toe-fende, hern dienen irf
deplaetsvarieen geeflele, als hy fondight, oftifl
de pkcts Vah eerien toom, op dat hy hiet * 1 fbii*
dighe. Het is de hahdt des Vadefs,die de valleride
dickwijlsflaet, op dat hy huh foude wederoni
roepen, ende doeh opiftaen: maer 't is den beuls
handt, de welcke wel traeghelijck, maer allee-
Lipf.i.2.de nelijck maer eens enftraft. Gelijckde Docldorsi off
conf.cap.54 genees_mefters fomtijts 'voorfichtelijc doert bloedt treckeM
iriet ont datghyfieck z,ijt, maer op Jat ghy riiei fieck eft
foude ivordw.alfoo rieerrit Godt-almaghtigh fommige din-
gen door de Cruyce wegh,de welcke anderfins toekomeri'
•ifidor ^eftoff,endeoorfaeck fouderi wefen •vanforiden. * WanC
fcWp-Ub.3. hy voor-wetende datfommighe veel konnen foridighertn
koaoc^. fooflaet hyhunmet eenighe krarickheyt des lichaems of
dat-Jinietenfoudenfondigheni ofdatbun Hrofijtelijckef
z,y dosr
|
|||
|
DE HEtR-BAENE i>ES CR.UYS. , ij$
*•]! door kranckheden gebroken te worden tot de fidligheyt»
^ang<fiont te bltjven om verdoemt te wejen. * Want vele *Ang; $ ^orden broodt-dronckem ende dertelnaer dat-fe htnneg-e- p a1'^7' /"> *'■■'* ,Opv
0ntheyt vakregeh hebben. Viefieek z,ijnde Juyver wae-
ten,wordengefiont z,ijnde over-fipeelders; degheriedk,als
'y kranck waeren, nkma?it en befichadighden, oft Onghe-
fyck en dedeh, die over-vallen.ende verdrucken den onnoo-
Men, atsfy hunne krachten wedtrom hebberi. Ock hoe ve- Au|- •**%
** Z,ijnder fichandelijck, tnde fichadelijckgefiont, die onnoc—
Jrftjek, en profijtehjck fiouden fieck wefi n 1 Defionderitfnde
pbreeckenwofdeaoofde kranckheyt af-gefnedeh*Eeheft *ciern,
^ijngaert voorwaer verwildert, nbch en brenght ^i^1
§een gbede vriichten vbort, 't en zy dat hyghefrioeyi cap. s.
endegefneden wort: den menfch wijckt vcn de rtchfe baen
af> ende ioopt verre buytenfchreef, t en zy dat hygegetjfelt
^ort. H-ernep Staurophila fcer luydej ende
teyde: O Heere,ghy z-tjt onsgewordtH eenen toe-vluchti iiii.EpiSs
^y en wijcken nht van «,■ ghy geefit goederen. Ghy lockt 7*
6tsaen, op ddt wy op dtn wtgh niei enfoudeh vermoeyt
^orden ;ghy kdfiijdt ons, op dat Wf t'drt den wegh niet eti
J°uden doolen. Heere,wat en wortdan vanu r.kt berm-
*enigh!ijck aen dett rhenfich ghtgeveh, vaii wknoockhei
Sec}ueleen weldaedt is ? Want de?j voof-fipoedt u eeh gave
*°an den vertroofier, mder den tegen-fipoedt eeit gave vari
^Hvermaender.*E-adeovereenigen tijdtheefit defieckte H\i§A.?l
^an eenenfiektren vrknllt mygekert, ddt de ritetificheiifieef EPU-'ad
£°et z,ijn, als fj kranck z,ijn. Wantwat fiecken wort be-
^eeght, ofite aengeprkkelt van degkrigheyt, ofite onkuyfi-'
®pt ? hy eft dient dt liefde nkt, hy en is noeh eer nochfiaet-
Mchtigh,hy vtrfim&dt de rijckdommen. Ten leii:cn,ge-
Hickeenenfekerenfchriiverfeght, , .
Het lichaem van een menfich die ahijtfiecklijck K\
?*1» kent Vrauw-Veni® nitt., noch hacr verda-jfhns. ^aerinteghen-deel, Rsthexttvandtnmenfchheeftohvetoomdeliifteni 6fti:&
& AiS i;h £.
|
||||
|
274« HET DERDE BOECK VAtf
4ilshetinrvoorfj)oedtJS-)en''tivihinboosheytrufien'; .
^TenachtnochGodtsghebodtynochnatrfijmvoordtttt ijraeght:
Wk fagh oytmenfch dk deught,enwettufi ffaeme* draeght? Alfoo waerachtightelijck, feyde Christus, afe thy defe dinghen vertelt hebt,foo wilde ick wel<
at-fe noch dickwijlder van u ghepeyft, ende aU het van noode is, in 't werck gheleydt wierdeiv Want waer-toe dient het inftrument,indien ghy dat met en ghebruyckt ? Wat falde medecijne baeten, is't faecken dat ghydie niet en neemt ? Wat fal het mes helpen,is't dat het om te fnijdeH Aup-ft. ia niet ghebefight en wort ? '7*r welwaer, het Cruys» W*l. j-o. £n jjet gheqULl % em mfy enJe profijtigh dingh,profijtigb is het yfr-werck <van den Medtcijn-meefler teghen de bt"
koringhcn, ende aen-flooten des auyvels. Maer 't en "Vj dat ghy't gebruyckt, ghy maeckt dat 't felve aefl u onprofijtigh is. Den tegen-fpoedt des lichaem* is de medecijne der zielen ; de kranckheydt wondt het vleefch, maer fy geneeft den geeft; efl de fieckten breecken de krachten van d'onkuyf' heyt,endequade luften. Waerom danen foudt fhyidefeniet aenveerden,. ende omhelfen? He£
uysinbrandt ftaende, verblijdthemdeneyge- naer oft den befitter, indien daer water, om'£ vyer te blufTchen,aen-gehaelt wort. AIs de vlam* meder fondein't hertbegintte blaecken, enop te branden, foo handelt Godt-almaghtigh meti» feerbermhertighlijck, indienhy daer overvloe* digh watervanquelhnge,endeteghenfpoedtop' giet. Maer wee defe! de welcke in quellingh ge- ftelt % jn le, hun leven niet enbeteren,noch fulc-* i.Pmiip. ke fal ghe remedien en ghebruycken. Want oocfc "«?•.»«• de H. Schnfture fclve vertelt ons ghelijck iet wonders»
|
||||
|
m HEYR.-BAENE OES CKVtS. $j?j
^6nders,dat Asa fieck is gheweeffc vari een feei* groote* ende heftighe voet-pijnej: cnde dat hy in fijne kranckheydt den Heere niet ghefocht eri heeft; lck bekennej, feyde STAuftbptf iLA, jae ick be*
«enriei Heere, derijckdommen van uwe berrri- hertigheyt. VJzntghy hebt mvekinders witten ondef- Aujf.hi" ivjjjen, ende oejfenen met aerbeyden, opdatj(/ fiiet VCai-9t* fouden wefen fondef vreefe, oft iet knders enfouden bemin- *en, ende u, hunwaerachtigh goef,vefgeten.O Godt,ghy Zijt de opperjie goctheyt. Waer^t faecken dat ghy ophieii, indegeen bitterheden en menghelde met de geluckighedefi des werelts,fy fouden uws vergeten. Maef aiwaer de be* bautheden, ende pijnen def moeyUjckheaen vruchten def %>ieien doen, aldaer woft hetgeioop *t gene Was Jlapende* op-geweckt t ende fy worden tot u bekeert, af-ghe- keertzijnde vari hunne quaede, ende boofebe^ geerlijckhederi. Maer men kati, aritwoofdede ChJustUs, ttoch
een ander vrucht uyt het Cruys trecken .' te we* ten, dat het niet alleen en fal dierieri in de plaets Van eeneri toom» om fich vatt 't quaedt, en fonde fonthouden; maer oock om de toom-gevefs fel* Ver, ende d'aenftoockers van het quaedtjderi ten« terenden Duyvel, de aen-lockende Werelt, tix het ftreelende Vleefch ter aefden te werpen, ende gantfch te verpletten. Want hefCmjs is een Onwin- um\%\. baer wafen tegen den duyvel, een helmet bewdefende het &&&■ ??& booft, eenharnas bevfijdende de borjf, eenfchiidt afivei- I-Ca?* *endedepijienvan denboofen, endeeenfweert, hetwekk j geenfins toe-laet dat de lijien des duyveis ons fouden nae- deren. In't Cruys alleen wcrtghegeven de hemelfche vic* \orie. Ende voorWaCr om defe reden alleen hebbe *ck het Cruys op mijne fchouders gedraegen, gelijck als Enrhym.i» **««* kloeckm Kapiteyn draeghtfijne laficie, met dtweic- i0jnn^ S * kehy
|
||||||
|
276 HET DERDE BOBCK VAft
* Ecci. m ke hy fijnen vijandt verfiagen ivilt' * op dat denghene»
cruce' * dk tn hrf hout-vcnvon,in het hout oock joude verwonnert *chryfoft. worden.'* Soo dan gehjck eenen Kapittyn, dkde wapens fierm.i.de aengenonien h.eft, waer mede hy fich-Jelven lichtdtjck jejaaiQ. kan befchermen,de fdve oockgeeft aenfijnefoldacten, al- foohebbe ick oock ghedam^Jegghende tot een-yghtlijck:
Matth.c.16 Soo-wie wilt naemykomen ,dathj Jich-Jelvenverkog- heWxendefijn Cru.ys op-neme, ende my volghe.
J?ftL . Ghcbenedijdt z, jt ghy Heere mijnen Godt, feydS ( StaurophilAj die mijnchandm kertten firijde, endi
mijne vingheren tenoprloghe. Maer ick bidde u, feght
my toeh ecns, moetdit borft-barnas, oft wapen-
fhetuygh van een Chriften foldaetvan hetteec-
en desCr«7J,oft van het levendigh Ctupjchx. herfi voorwaer quclt, ende pijnight, ghenomen wor» ~?' den'? En waerom niet van beyde? ant woordede Christus ; want het teecken des ti.Cruys is een krachtighehulpeteghen alleliftexi, ende laegeii cypmn in yan den ciuyvel. Soogroot is de kracht,ende maght vati laffione dit teecken,dathet nktalkm enbcvrijdtdedorpdsoft £&• z,ilkn<van de Ifraeliten ymaer dat.oock.het teecktn oftfi- gure alleen van het myfierk, uyt-jaeght de duyvels van de
ghene, die nitt Ifraelitehjck en kven. Dc tr;bulatie,oft het ghequel en is oock van geen mindere krach- tcn:.waht ghelijck het fbut het vlcefch vande verrothey t, eii wormen bewaert, alfoo verftercl» ende bevnjdt het Cruys, en de verdruckinghe het Ciceroin ghemoedt teghendegheeftelijckeliften. Hetge- l?ar4io,..s. moeelt van em tuijs man met de lijdtfaemheyt vande mert" Jchelijcke Jaecken, met verdchtingh van de fortuyne, ende met alle andere deughden^ghdtjck met vefitn omringhelh ende betuynt z.tjnde, en kan noch verwonm n,noch in-ghe- * sen. i.}.' nomen worden. * Want een ghemoedt, datfltrck, ett be-
T^T'' fiandigh teghen de rampen is, en kant Jich_ nkt alleenelijck «i«i. teghen de» ovcrdaedp) maer i$ daer oock imnen doot-vyant ;- af
|
|||||
|
±
|
|||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS.. if?
«f. Ende ickbidde u,fiet eens,oftmijneHeyli-
ghen oock met van-feifs hier-toe hunnen toe- vluchtghenomerihebben,alsfy debedriegelijc- ke aentockmghen van de ftrelende me-vrauwe ghevoelden ? En kaftfjdede den. H.Apoftel Pau- • corimh, Lus fljn hchaem met,oft enbroghthydat niet w?'9' pnder bedwanck, op dat hy niet en foude ver- worpen worden ? En heeft den H. Benedictus Gregja».*; (alsden fchalcken duyvel deghedaente vaneen DiRl05'c'5 Vrauw, dewekke hy fomtijdts ghefien hadde, hem voor ooghen hadde gheftelt, ende fijn ghe- ttioedt met foo grooten brandt van onkuysheyt onfteecken, dat hy nu by-naer voor-nam de wil- dermfle te verlaeten ) nietterftort, fijne kleede- i'en uyt-doende, fich-felven moeder-naeckt ghe- Worpen in 't midden van de diftelen, ende door- nen, ende foo langhdaerin ghewentelt, tot dat hy door de ivonde des vktfchs ghentfen hadde de ivonde des ghemouhs? En fiet toch eens met 'Wvit een vrueht, Cnde profijthy datghedaen heeft; van dien tijt af, ghelijck hy daer naer aenfijm difcipelen bttuyghde,z.tjn de bekoringhen dts vletfchs, en de quaede begheerlijckhedm *n hem foo ghetemt, en ond±r den voet ghtbraght, dat hy Koyt ktfdcks metr jrevoelt en heeft. Siet wat dat doet de tnbulatie.oft de l'jf-kaftijdinghe,die van-felfs, gheerne, eridefonder daer toe ghepraemt te zijfi, aen-ghenomen wordt. Mctden felvengheeft is ^en H. Be rnardi'5 inden wmter in een ftil- ftaende water, ende den H. Franciscus in den fiieeuw gefpronghen.Maer waertoe dienen toch defedinghen ; danomdathet uytwendigh Cruys pinwendighe bekofinghen, ghelikk door fi']'ne kracht verjaeght,ende te niet doet? Soo dan,'ten ^y dat ghy den ftock des Cmys fult aen-nemen,de 1«aede hpnden enfuilen vanbaffeii,en terghea S 3 niet
|
||||
|
>!&78 HET DER.DE BOEGK VAM
•rfeomas» niet op-houden. '7e« zy dat ghy overal gtbruyckt defi
de'imirat3, jchildt vanverduldigheyt, ghyen fult niet langh findef
Chr.c.3/. piondewefen. ?Tisfeerwel,'tismeer alsgenoegh,
Job c,i7. feyde Statjrophila ; flelt my nu, Heere by u, tnde
jPfiJl^q. dat de handt ivims ghy wilt teghen my vechte: ghy z,ijt
mwie v,erduldigheyt Heere, mijn hope van mijnjonckhtyt
fif. Inhet Cnm fal ick tnumpheren over m:jne
vyanden, nocn 'k en fal niet wijcken, voor dat fy
<en befwijcken, ende te niet zijnghedaen. Gfa*
ligh, ende gheluckigh Cruys, hoe nut ende profij*
tigh zfjt ghy aen ons! och hoe luttel menfchei>
kejanen de fterckheyt van uwe deught!
HET II. CAPITTEL,
tDen menfch ispordtdoorhet CRUTS ghebe*
terty endeghejuyyert yanfonden. t*pet, ende berrnhertigh isGodt, eii ir^
cjendagh van tribulatie falhy
de fonden vergheven.
Eccl. cap. x.
|
||||||||
|
S
|
Taurophila dede 3smorghens heel
vroegh, naer ghe woonte, haer mwendigh
ghebedt, ende met dat viaticum, oft ghee-
|
|||||||
|
fteljjcke fpijfe daghelijcks verfterckt zijn-!
$e,begaf fy haer op de reyfe. 'Tis danghebeurt,
dat fy by haer^felven eens overieyde, en weegde
de weerdigheyt der zielen, de grootheyt eride
fchoonhey t der gratie, waer mede de zielen,gher
lijck met een klaer-bhrjckende fijn lijnwaet feer
fraey bekleedt worden. Daer naer overpeyfde
4y de grqotheyt, en de afgrijfelijckheyt vand«
• ..... fonde^
|
||||||||
|
DE HEYR-BANE DES CRUYS. 27p
fonde, waer door het gheheel kleedt van de ziele """net feervuylflijck,ende dreckbepleckt,enbe- finet wordt. Als fyfomtijds,gelijckhaergeleert Was, defe dinghen onder-weghen mediteerde,en Kerpeyfde, foo verfuchtede fy feerdiepebjck,en feyde; Wie falmijn confcientie fuyveren van de doode Heb.tap. j. ^trcken ? Wie fal mijn hert vande boosheyt af- waffchen ? Och oftmijne fonden uyt-gevaeght wicrden,ende alle mijne mifdaeden ghefuy vert! Als-wanneerChristusopdefe mwendighc Vroorden antwoordende,fprack in defer voegen: Oock dit Staurophila, is een deught van het Cruys, te weten dat het de fonden uyt-wifcht, de confcientie fuy vert, het kleedt van de %\ele af- "^afcht, ende boven fneeuw wit maeckt. Dit be- kende die voorfichtige Sar a, de welcke tot den Heere feyde: In den dagh der tribulatie vergheeft ghy T6t>.c.3. de fonden am defe, dk u aenroefen. En feght oock nietden Wijfen-man: Goet,en bermhtrtigh isGodt, Eccii.c.i» €nde fal defonden vergheven m den dagh van tribulatie ? tnd e; In den dagh der tribulatienfal hy mvsghedachtigh. ibid.c. j. "toefen, endeghtlfjck ijs infchoon iveder,foo fuUen mvefon- den ■verfmilten ? Eft hier van is 't, dat die wercken, Waer door dg fonden gefuyvert worden, en voor de felve voldaen wort, pijnelijcke genaemt wor- den,ende waerachtelijck oock foodaenighe zijn: °p dat, gehjck de genoeghte der fchult den eeu- "^ighen Godt vergramt heeft, alfoo de gewilhge' kaftydinge,ende ftrafFe verduldighhjck verdrae- gen,Godt oock foude verfoenen, ende verfoeten. • My gedenckt, feyde STAUROPHiLA,dat lck defe lefte, oft leeringe noch wel gehoort hebbe: ende met groote blijdfchap dcs herten hxbbe ick gelefen,dat'ervanhet geheel ConcilievanTrenttn c6c.ttH.- Verklaertis,datdoordepfllijcke ftrajfevanGodttot- *&c'^'^' 1 S 4. gfufondent |
||||
|
# ?8o HET DERDE BOECK VAN
ghefinden, en.de van ons verduldighlijck verdrdeghen, bj
Godt den Vader </<wJesumChristum voldaen kaft
ivwden. Q wat een groot weldaedt! wat een groo-
te vertrooftinge derbedroefde. Want door dien
middel, die wel met fijne Cruycen wifte te hande-?
len,en foude gheen-kleyn profijt, ende ghewin
pidym, doen- W'ant alhoewd de gramjchap Godts bitter,ende
Damafci, fivaeris -.ghemerckt nochtans dat Jjeenkrachtvanghe-
3-paraiid. pefenheeft,foovervoordertJytothetgoetdegene, diehatr
bepr.oeven. Sqo is't,antwoordede CHRiSTUS.maeE
Greg psrt. daer zij nder feer luttel, die confidereren ivat eengroo-
admonk" te gave dat is de licha.emdi.fcke cjuellinghe, di. W- lcke aen-
cap. 13. veerdt z,ijnde, defonden uyt-wifcht dieghedaen &ijn, ende
yrov.c.ao hedwfnght, dfe ghcdaen konden worden, W^nt de hot*
verwe derwonde, ghehjck den Wijfe-man feght,
fal de cjuaeden af-waffchen : de droefhcyt der gheejfeli
Jpftdt af, oft degepeyfde, oft deghedaen boosheden. Hier-r
GregJi'0.7. pm begevenhun de HeyligheMannenfeergeerne (infien^
^z' ".f de, te wetin, dat de wonde haerder bederjfemjfc nietfonder.
verrotheyt en is)mder de handen der ghenses-meefiers tot.
fnijdinghen, op dat, dc ovonde ghe-opent zijnde, het fenifn
derfonde daer foude uyt-loopen, het wclck,foo langh als '*
Ciuyfoir. vel.noch bedwas,van binnen was doodende. Want ds
ai pol'& fonde is het v.ervuylt bloedt, oft den ettcr, de ptjne, hetyfer
Avipch. (lerghenees-mecfiers. Overfiilcks,ghel^ckden ghenendis.
eenigh qttaet bhedt hecft, ingrpote cjuakn, ende perijckekft
is, yt en zy dat hyghelaten ivort; alfoo is oock den fondaer
%len ellendighfien van aSenft en zy dat hygekafiijdt, ende
ghefiraftwprt- Dat was dan, feyde StauropHila,
■ tgene den Abt Joannes wilde fegghen, die aen
een fekeren,die hem baqt,dat hy hem van de der-
de-daeghfche kortfe genefen foude, geantwoort
|
|||||||
|
Suffin.in
vif.^at.l.i |
|||||||
|
heeft ; Ghy wikeen faeck, die u feer nootfaeckelijck isy
|
|||||||
|
«j>.;,- •■•'■ van u werpen: want ghelijck dekch^emen met falpcper^
mdewetandmdierghelijcke dmgJ^m-pjan hunnev^jhg-
' •'■■•'•■'•-••• .■■■-* ^i |
|||||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRUYS. iSt
*>eytghereynight worden, alfoo ivorden de -x,ielen door duf
daenighe ctuaelenghefuyvert. Maer ick vraegh' u, Heere, hoe komt dat fom«
mige zielen, oock van feer heyligh, en iiiyver le- ^en, gemeynelijck feer fwaerlrjck ghequel£,en gheprjnight worden, ghemerckt het felve fchijnt onredehjckte wefen,datden teghen-fpoedt aen dse befchaedighe, in de welcke gheen fonde,ofc boosheyt te vinden en is ? En hebdy niet gelefen, antwoordede CHRisTus,wat ick van mijnenVa-» der, die eenen Hemelfchen Acker-man is, gefeyt hebbe?^//e rancke die vrucht voorts~brenght, die fal ioan.e. tj, hyfuyveren,op dat hy meer.dere vruchtfoude voorts-bren- ghen. Maer wat is defe fuyveringhe anders,als het Cruys, en de tribulatio ? Want dat dm dorfch-vlegel Laurenr. wet aen hetgraen,de vijle aen hetyfir, het forneys aen hct Iuft- ^s f°ut, dat doet het gheejuel aen den rechtveerdigen menfch. tient."cf'f.
Wrditwort hy gefuyvert, niet vermelt: ende ghenomen foo, dat hy blinckt, enae glinftert als gout, nochtans moet fijn fchuym in 't fomeys va tribulatie wel, en te deghen ghekockt worden. Want oock de ghene die aen de menfchen fchij. ^envolmaecktte wefen,die hebben oock voor Godt hunne ghebreecken,ende onvolmaeckthe- den, van de welcke hy, als eenen goedenVader "Un ftraffende, fuyvert, wraeck-nemende,te wer ten ov.eraUe hunnevindingen. Aenmerckt hiermet WM.98.' ^y de konfienaers : v/nnt fymaeckenvelefiucken;ende Aug.ia toon,en die aen de gene die daergeenverfiandtvan enheb- Ffel.^?.- "°n, ende als die van de onervaren voor vohnaecht ghe- 0°rdee!tz,ijn, dan gaen de konfienaers en maeckendefelve geheelop (wani: fy VJeten wathun noch ontbreeckt;) op ■ at de menfchen hm fouden verwonderen, dat diefiucken "'iochfoo verbetert zijn, de welcke nu voor volmazcktghe-. fpkt waerw. 'Tfelye gefchiet in de gehomvfels, fchilder: S y deryen,
|
|||
|
282 HET DERDE BOECK VAN
deryen, kleederen, ende bynaer in allefiorte van konfteft*
Eerji oordeelen fy dat nu gdtjck volmaeckt te wtftn, fo» dat hun ooge niet andtrs metr tnfoude begeeren: matr an* dtrs oordeelt d?ooghe van dtn onervaren, anders den rtghd des konfienaers. Alfoo verkeeren, ende handeltn oock di heylige Mannen voor d?oogen Godts,gduck fondtrfonde, gdijck als volmaeckt, jaegdijck als Enghflen: matr die wraeck neemt over allt hunne ghtnegenthedtn, dien weet, wat hun noch ontbreeckt. Nochtans tnftraft hy nu tgrant Wefende, maer genaedigh, endehy enftraft totgetn andtT eynde, als om ^tgene dat begoft is, te volmaecken, niet ont dat te verwerptn, oft te verdoemen. Och hoe profijtighlijck,feyde Staurophila,
hebbe ick getWijfelt, gemerckt mijne onwetent- heyt ibo overvloedighlijck onderwefen wordt 1 want voorfeker niemant en is fuyver van fonden. teo.Serm. "Want als de forghvuldigheyt van dit leven doorver*
' fcheyde wercktn htrwaerts, ende dcrwaerts wort af-ghe*
trocken,foo is het nootfaeckelijck dat de devote htrten oock
vanhet wereltfchftoffbeftuyven, endevuylworden. En
wie is'er doch, Heere, die ten minften niet hier,
frov.c.14. ©ft daer in en mifdoet ? Seven-mad valt den rechu
veerdigen. Jae wee oock aen het loff-weerdigh le» ven der menfchen, is'tdat het fonder deberm- hertigheydt des Salighmaeckers ghe - oordeelt wort! Biefenf.ep. Daerorn,ant\voordede Christus, wort feer
$*• "Weldoorde geejfde des Cruysto /ioff' uytgeklopt, het
Wekk tot befmettingh der ziele degedutrige boofheyt ver-
gadert heeft, of dat door d^uytwendige wondtn, d^mwen" dige fieckte foude ghenefen worden. Diede gheeffelc Godtsnietenaenveert,dien enwilt niet gefuy* vert worden. Metde roedevan tribulatie, ende affli&ie wort uytgeklopt alle het ftoff van defl acrdtfchenhandel, eiiwandel, opdathet kleedf |
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRUYS. 285
^er ziele fuyverder,ende klaerblinckender foude
Worden. Wanf eenreynfuyver bert,en onbevleckt gemoedtt ptofper*
- Hoeghy hetfwaerder quelt,hoe datghft meerder voedt: EPisui;n»
■ Hoe dat gby '? meer veracht , hoe dat het klaerdar
blinckt;
■ floe datghy 'f hardter flaet, hoe dat het helder klinckt.
Owat een groot, ende weirdigh weldaedtis
datlfeydeSTAUROPHiLA. Wieis'er dienietmet ■ , d'alder-yverighfte begheerten en wenfcht, om Jneteenigh Cruys, oft lijden te moghen befocht Worden ? want my gedenckt,dat ick gelefen heb- •be, hoe dat dien in cPuyterfte duyfterniffen geworpen Matth,c.i* is, den welcken met bet bruylofs kleedt niet ghe-r kleedt en was: en dat het hemelich Jerufalem niet ^?QCtC.^ enfal \n-gaen iet 'tghene dat bejmet is. Gelijckerwijs dat, antwoordedeChristus, niethetminfte Weldaedt en is \ alfoo is het oock eengroote gramfchap, Hieron, dlsGodtopdefondaersnietvergramtenwort. Waervan Epift.33. hy oockfeght by den Propbeet Ezechiel totjerufalem; a al rut" JSTue» falick op uniet vergramt worden, mijnen haetis EiechciS t>an u af-geweken. Een medicijn-meefter wanhopt van den fiecken,als by opbout van cureren. Daeromfoo moet de Goddelijcke bermhertigheyt gcprefen worden, de welcke pet. Da- defijne totdieneynde tijdelijckjlaet, opdat hy dievoorde ^^'g8*'. teuwige pijnen, endeftrajfmfoude verbergen, daertoe ver-r vruckt, op dat hy-fefoude verlichten ende op-helpen; daer- *0e fnijt, op dat hy-fe foudegenefen \ daertoe vernedert,op flat hy-fefoude verheffen. Want diegoet doet, ende quaedt Pntfanght, alwat hemvan de rechtveerdige vergeldmgh Pp.de?aerden ontrocken ivort, datworthemte overvloe- diger opgeboo,pt in den Hemel. Want degenees-meefters der Jfichaemen laefen degene diefy op-geven aleten daerfy luft Vaer hebben: maer aen degene diefy hopen dat genefen fuU fsP>verbiedenJy al dreygendeaUeJpijJedie hun foudemo~ |
||||
|
284 HET BEKDE BOECK VAtf
ghen fchaedelijck wefen; daerenboven geven fy hun bittefi
drancken, op datfy door den dranck des bitUrhtyts, tot de foetigheyt der voikomen gefontheyt fouden gt raecktn mo* gen.Watwondtr dan, indien den Genees-m tfier der z-f* Un Godt-almaghtigh, die een vermatchelijck,tnde luftiga levcn laet leyden, de welcke hy fiet dat eeuwigh fullen ver* doemtwefen: ende die, dewelcke hyverkitft tothet eeu* wigh levtn, bedwinght ondtr de firenge wet vanfijni firafheyt ? want oock d? onredelijcke dieren, die wy haft fchicken te dooden, laeun wy lecktrder leven, ende gevtif hun overvloediger voedflen: maer wy en achten nkt veel 'tgebreck, ende magerheyt vandegene die wy btwaerett omjonghskens van voorts te cjiteecken. Oock de wijngaer* den, ende vruchtbaere boomen moeten gefnoeyt, endege* kuyfcht worden; maer d?onvruchtbaere, en die gebrant moeten worden, de tacken herwaerts, en derwaerts fww rende, xJjnfoo veel te breeder ontloken ende verfpreyt, hot 'veelte gerufterfy van het fnoeyen gelatun worden.Ver* hlijdtu danvan u hjden, ende cjueuingen, ende toontmet gebeelu herte, datghy in den Heere verblijdt %ijt, om het giluck, datugifchktk. Want hoeghy meergequelt ende verdruckt wort,hoe dat het kleedt van uwe ziele meer ghefuyvert, ende vercuert fal worden. Hier nep Staurophila feer luyde, efi feyde: Rom.cu. Odkpteder rijckdommenvan de wijsheyt, ende wetent* heyt Godts'. hoe cnb grijpelijck zijnfijne oordeelen,ende hoe cnbeffcoorigh z,ijn fiine Wighen! Want wie en fbudc niet meynen,dat bermhertighlijck metde fon- daers ghehandelt wort, als men hun fpaert, ende alsfy metgheenftraff,oft tribulatie ghequeken Aug.Serm. worden? Matr voarwaer nu isheteen groote bermher* frsDo V^n"i ^g^yt^niet ongheftraft teblijven over de boosheyt,die mert gvedaen heeft,op dat Godt-almaghtigh in den uyterften dagh niet enfoude bedwonghen worden ons te vtrdoernen. O wat etn grooteftraffe tit, nwtghffraft te worden'- En ishet
|
||||
|
DE HEYR-BAENE. DES CRUYS. 2§f
is het dan niet beter hier een weynigh te verdra-
ghen, dan hier Mef fflaels te lijden 'tgene dat eeu- "V^gh is ? Dat is't, te weten, antwoordede Chri- Sf us,datghy indePfalmen ghelefen hebt: Mijn vai.no; tJoIck tn huft mijn fiemme niet gheBoort, en Ifrael en
htft op my nitt ghemerckt. Maer wat is daer natr gevolght ? Ick hcbbe hun laeten gaen naer de begheertm Van hun htrti,fy fitUen gaen in hunne vindinghtn. Dit, endedat, 'tghene dooreenen anderen Propheet ghefey t is \ Laet ons bermhertigh wrfen over den ongod- ifai- c.i&' delijcken,en hy enjalgeen rechtveerdighyt leeren.- Want wat is dat anders, dan,indienghy de goddelotofe bermhertigh zijt,ende fpaert, datfyfullen bhj- Ven in htinne booshey t, ende tot de rechveerdig- heyt niet en fullen bekeert wordeii ? Stauro- ?hila heeft hierop wederom ghe-antwoordt * fegghende: Heere, defe bermhertigheyten begheereick Bern.Sena vkt: dat medeUjden is boven alle gramjchap, omheymende +iJnC:anc- w.y de weghen der rechtveerdigheyi. ^Tts my meer alsghe- Hotgh, volghens den raedt -van den Prophtet, de difcipline te aenveerden, op dat by avonturen den Heere yiiet gram Pfal. z, t» worde, en dat tck vergae van den rechtveerdigen wegh. lck wille datghy op myvergramt wort,o Vadtr der berm- bertigheden, maer met die gramjchap, met de wetcke ghy den dooltnden brenght op den reehten wegh,niet mttde tytlckeghy hem van de rechte baene af-fioot.D^eerfiegeeft iny uwe goedertierenfiraffingbe, de tweede voedt uwe dif- fimulatie,oftdoor den vingba fien,dat feer tevrtefenis. Want als ick u ghevoele gram te zJun, dan betrauw' ick Heb.cap.j, ft mufi ghtnaedtgh te ivefen: want alsghyfult gramwe- fen,fooJuldy dtr bermbertigheytgedencken. Soo dan ick fal ieggen met dcn H. J ob : Dat dit mijnen troofi zy, Iob, „p, $, at &h' my mzt lijden quellende, nitt en ffaert. Brandt hier, Heere, fnijdt hier,op dat ghy my inder eeu- wigheyt mooght fpaeren. HET
|
||||
|
lS5 fcET t>ERt)E BOECfc VAtt
|
||||
|
HET III. CAPITTEL,
Het CR UTS opent itooghen^ en het gemoedfi
De quellinghe alleen fal aen het ghehoor
't verftant gheven.
Ifa.c. 28.
STAtrftopHiLA vervoofderde* efide ver-1
volghde den ghewoonelijcken wegh des Crujs met Christus haeren Meefter: maer 't is ghebeurt, dat fy ginck voor-by een feJ ker Veldt, op hetwelck de lands-lieden'tlandt ploeghden, en om-eirden. Staurophila hief cen weynigh toe-gevende aen de rtieuws-gierig-' heyt haerder ooghen, confidereerde,ende befagh aendachtelijckde ploeghende oflen, en d'acker-< mans die den ploeg-fteert hielden. ChRistus dit fiende, ende haer foetjens van die aenfchouwnv ghe tot den inwendighen inkeer wedefom roe- pende; fprack haer aen met defe woorden: HoC behaeght u, dochter, defe landr>bouwingh, hoC ftaetu ditboefen al aenPwaerop ghyfeeraen* dachtelijck fchijnt u oogh-merck te nemen. Sy dit hoorende,heeft ghefien dat'erop haerevlie* fhende ooghen wierdt acht ghenomen, en dat-ftf
etraept was: waerom fy feenemael befchaemt zijnde, en derrede niet eens ldcken. Maer den al- der-goedertierenften J e s u s, achtende dat dit kleyn mifdaedt, oft onvolmaecktheyt meer on* ghemerckt moeftgepafleert, endoorden vinger gefien, als geftraft worden,feyde aldus: Dit boe- ren-werck, Staurophila, kan u oock in deii yegh det Crujs ondenvijfen ; noch en peyfi niet' |
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 287
^at onsdit te vergeefs te ghemoet is ghekomen.
Want wat is'er ghelijcker aen 't Cruys , als den ploegh. Want eengoeden lands-man wilhnde fijnen ac- uz&m, ker pYoightn, tn bt^hintdat nitt, als door htt teecken des Jauri^"; Qrxiy s.Wamfoo hy denploegh btreydt met httploeg-yfir, miniho- de oonn , oft handthaven atnfet, den phtgh-fieert in- ""*• ** fieeckt, volght naer defigure van het CruYS. En hiet" UytfultgoylichteLjck konnen bemercken, wat dat is op eenen gheeitehjcken fin denploegvoe- ren: want dat en is anders niet, als door eenfeker in- Beiji e. 4.1; firument van lett-wefen,door,t hout,ende yfer des lijdens «"-J-uc. ons Heeren, de verhardtbeyt fijns herten teverminderent *n iopinen, om vruchten van goede wercken <voorts ie brenghen: 't is, fegg' ick, door^t yfir des Cruys d^aerde Faufto* 'Oan tuytwendighfubfictoftondtrwerpfelverwinnen,en Reg«afv indtrdaenigh maecktn. Want ghelijckerwijs aentPaerde tom j.ffi- *Ootfatcktltjck ts,dat-feghtplotght,ende ghe-eirtwordt^ Wioth.PF. «Ifoo z,ijn aen eengetrauwe zklt noodtgh in de plaetfe van *enff>aede,bekoringhtn,ende ajfiicJien, op dat-fegetn quaet. kruydt voort enbrenghe,en hatr hardtigheyt foudever- facbten, op dat-fe niet tefeer en verwildae. Soo dan het Cr«wisdenploegh,denackerden menfch felve, ende den Acker-man den Hemelfchen Vader. Ick en hebbe noch niet wel verftaen, feyde
Staurophila, wat profi']t men toch hopen Biaghuytdevoeringh vandefen ploegh. Want fchoon de Cruycen, ende quellinghen den geheele toenfch ghelijck met een ploegh-yfer om-eiren, lochtans waer toe,oft met wat vrucht dat't felve ghefchiedt,gaet mijn verftant te boven. Noch- tans weet ick feer wel, dat,dengenen die plotght,moet 1. corinAs theghen op hopevanvruchten te krijgben. IckfaPtU ***'*' klaerder feggen, antwoordede Christus. Ghe- hjck den ploegh d'aerde om-doet, en om't zaedt ^ontfanghenjbereydtmaeckt^alfoo opent oock het
|
||||
|
288 het derde boeck vajt
het Cruys,en de tribulatie het hert vart de menfcftV om het zaedt van 't woofdt Godts t'ontfanghen,' endemaecktdatbequaem om fijne waerheytte kennen. Want het ghene in voor-fpoedt den menfch onbekent is, dat herkent hy ten leften, oft hem Hef, oft leedt is,in tegen-fpoet. En hebdy Ifti.e.iS. niet gelefen, de quellinge alleenfalaen hetgehoor -t w-. fiandtgeven ? Want het' Cruys praemt, ende quelt de verdoofde oore foo, dat-fe, oft-fe wilt, oft niet en wilt, bedwongen Wort dapper toe te luyftc- ren. Maer in tegendeel, dcn voor-fpoedt, «fthet geluck befwaert, ende vcrftopt d'ooren der on- Wi')fefoo,dat-iegantfchmet hoorenen konnen. EyVentlijck dan ftaeter van Godt ghefchreven: Xob. c.36. UyJddenaermehverlojfen-vanfijne henautheyt, endeirt Creg.iib. trihulatienfalhy fijneoore ontdetken. Maer Wat isfjrt cap."^' oore ihtrihulatie ohtdecken, aWtgehoor des herten door de quetfureh derflaghen openen ? ivant ah ivy de geboden verfmaden, dan ivort met ons ddor een bermhertigeftrafi heyt aehandelt, oj> dat wy de geejfelen fouden vreefen. Soo dan de trihulatie oft tegenfpoedt opent d^ooren des herten^de wekkeden voorjpoedt en hetgeiuckvan defewerelt feer dickmaels toe-fluyteh: My dunckt, feyde St aurophila, dat ick ten-
langen-leftenverftaenfoude,'tgene ick te voo-
renniet enwifte: datishet tewetcn, hetwelclc
Herod.Lt. me met een gemeyn fpreeck-woordt feght: iradte
" teflagen leeren vjel. Waervan Croesus feyde tot
Cyrum, Alhbeivelmymijneellenden, ende•ongeva.Ueti 1
fwaerigheyt, ende hdoftfiveer hehben hy-gebroght,foo heh'
1 ben nochtans defehe my gedient tot een keringe:
Geluck-faligh voorwaer zijn die, antwodrde-
de C h r i s T u s, de welcke defe Philofophie oft wijsheyt uythet Cn^ trecken! endetotde Va- derlijcke kaftydingeri Godtsd'oogenopenende^ hu«
|
||||
|
DE tiEYR-BAENE DES CR.UYS. 28£ ■
hunlevenbeteren. Tobias door de vermaenin- Tob.ctsj ghevandenEnghelRAPHAEL gheleert zijnde,1 heeft de gal op de oogen fijns vadefs geleyt,eride diefiende, ende klaer geriiaeckt: odckleeft ghy Ioan_e .. iri 't Euangelie^ dat den genen die bliridt was van fijn gheboofte af, door't flijck fijn gefieht ver- kreghen heeft; Wat geeft ons dit anders te ken- rien, dan dat door den tegen-fpoedt, en dirigheri doordenaturemalkanderen contrarie het iiele- hcht woft weder-ghegeven? Dat is dari het Cruyi Verlichten,en de quellmgh aen het gehodr 't ver-s ftant gheven. Dat belijdt van fijn-felveft den Ko-f riinghlijcken Pfopheet David, fegghendc: Ick v^i.iii ben omgekeert in mijn elkndigheyt, ter-vnjlen hetrugghe* *>eendoor-fteeckenivort.*Vfznt Welis hy door-Jteecken; *Bernar(j'. die daer naer bekeeri ts\hy ivort ivelgefieecken, die feene- Se-m. ±§t *naelbeiveeghf}vort,endeberouivheeft. Vele alsfy geiibe- in ant" kn de ivonde,fob beieren fy de fonde. Wildy een ari- der exempel hebben ? Dien grooteri Koningh Van Babiloriien NAbugHodonosor en kendeGodt riiet jfoo langh als't hem al voor-wind gingh jende; ^ls hy feyde: En is ditniei den grooien Babylon, die ick j$irx ^ x. ghetimmert hebbe tot een huys des rijcks in de maght, fan mifite fterckheyt* eri in de glorie van mtjne ^ierlijck- *fyr.?Maer naer dat hy vande menfchen verworpe ^ijiidej met de wilde dieren geWoontj efi het \\of gelijckeenends ge-Ctjeri heeftjendefijnlichaetri door den dauw des hemels venijnight is geweeft: **oen heeft hy eyndelirighe fijne oogheri nae derf hemel op-gheflaghen,doeri is hem fijri verftant ^eder-gegeven, doeriheeft hy derialder-hodgh- ften gebenedijdt» eiide gefien dat'et nierriarit aeri fijne handtkonde wedcrftandt biede. Dcri ramp- lalighen, ende afgodift Manasses/WJ<> aenmerck i.pmiip. cpdroomen$ envohhdt dewaerfeggherye uyfervogheleri C-}1 "f* T fancki Z*
|
||||
|
2<)0 HET OeRDE BOECK VAlSf
(anck, hy bebielp hem met de toovenaers konften, ende veel
quade wercken had hygedaen voorden Heere, opdathj aem tergen, ende kreytenfoude. Maer naedemael dat hy gevangen z;jnde, mei ketenen$ ende veteren ghc' bonden> ge brocht is in Babyloniettj doen heeft hy gebedet* fijnen Heere^ (ijnen Godt, ende hteftgrootelijcks peniten' tiegedamvoor den Godtjijnder Vadtren. Doett heefthj bekent, dat den Heere Godt feher iDas; Den verlorefl foonenis meteertot fijn-felven ghekorrieri, dafl naedemaeldat hy heeft beginnen gebreck te lij* den, en den draf, endevuyligheden metdeverc kens t'eten, op dat hy van honger niet vergaen efl foude: alfoo zijnder vele te vinden,die niet en \ve> ten va goet te doe, voor aleer dat hun eenigen te' genfpoet,of quelhnge over en komt.Sy doen qua' Iijc,'ten zy dat qualijc met hun gehandeltworde- Gheluckigh voorwaer, feyde Staurophil^* moet hygenoemtzijn* aenden welcken metdc flaegen d"ooghen gbe-opent worden,is't faeckef1 hy te vooren bhndt was. Saligh is hy, diedoot1 tegenfpoedt dat kent, fonder wiens kennifie hf van den hemel foude ballmgh wefen. Alfoo htS fijneoogen open-gedaen, antwoordede ChriS' tus, denKeyfer Mauritius, denwelcken fofr der eens op Godt, oft fijn ghebodt te peyfin geleey ' heeft-.gemerckt hy eenighe duyfindtvan de onnoofele Cht'1' jtemnfeer vreedeUjck van de Barbaren heeft laeten do^ tien, dt welcke hy met etnfetr kltynen prijs foude hebbe* lonnmverhffcn,Maer-alshy uyt verlcheydevoof feggingen, & vifiotnen dt handt des Heerefi om ■tirrd^ te ntmen is gr.waergtwordm,foo heefthy een exemfelgf' gevtn van eenfeer godtvruchtigh Chrifim mmfch, m^ kendtfich van dm kelck dtr gramfehap Godfs, eettgb* nees-dranck, dm welckm htmfoude dimtn tot fuyverirf van fonden, endt voikomtn ghefontheyt. Want door trebW
|
||||||||||
|
I/UC. C, If,
|
||||||||||
|
Baron.an.
|
||||||||||
|
Cedren.in
Annalib. |
||||||||||
|
t>E HEYR-BAENE DES CR.UY5. 29*
geWtvandenKeyferpHOCAS z,ijnvoorftjn ooghett'
fijnefevenfoonengedootgeweeft. Als-wanneer hy een berouw hebbende over fijne fynden^foofeght meh dat hy met eeh groote ivijsheyt gefeji heeft: 0 Heere,ghy ffaii i. %>jjt rechtveerdtgh, ende rechtisu oordeel. Eyndelingeis °ock M AURlTlus/e/w Iaetftgedoodtgeweeft, als hyge^ toonthadde fech in alles verivinnaerte ovefen. Ochoft,' feydeSTAUROPHiLAjdemenfchenwiften, ende > verftonden*dat den tegenfpoedt oft qualen daef* ?m alleehlijck van Godt oft toe-gelaetefi oft ghe- fondeh wofdehi op dat-fe foutlen op^houden vaii fonden, ende van quaedt te doen! Maer hun divaes RdiH.iiii "verftandt dat ii verauyftert; noch fy en weten niet dat'er veel goets getrockeh wort uyt die dingen,- ae welcke fy qualen noerhenj oft meynen te we* fen. Want uwe vbor&htigheyt, Heere, fchickt bock defe foodanighe dihgen tot hunheden wel- Vaert, ende faligheyt; , Dat isi antwoordede Christus, die Gddt tiefx-ffi.ifc
hebben, helpt aUt dinck tot goet. Want daerOm laet Godt deh teghehfpoedt, oft qualeh oock aen de goede over-?Kdmen,- op dat fy het opperfte Goe£ riictqualiickverlaetenimaer totdat jri rampen,* en tegenjpoedt te meer foudeh hunne toevlucht ^ernen. 'Tmeeften-deetvan de moedersyals fy fien, datfe chtyfoG. ^etbiddenioft fmeecken geen profihendoenJoomaecken lib- 1-/L s r. ■ , J , \t & ■ r 7 1 r n P">Vid.0*
JJI eentghe maskers, ofte mom-aenjichten, ende verjierjels
'van grouivfaemheyt, «z.aldus divinghen fy de kinders' tot haer hunnert •ioevlucht te Hetnen, ertde ivederom' te ko- Wen. Het felve ghefchiet oock aen de mehfchen; ~*vant als-wanneer hun dien boofeni ert argh-liftigen duy- Vel vervaert iw<wc£ir,als-wanneer hun eenighC?7yj, °ft quellinge over-komt,^» beterenjy hun,dan ken- ^nJj hun-felven, dan trachtenfy met alle vlytigheyt te ">°pen tot Godt, ende tot hem hunnen taevhfcht te nemen. T x , HET
|
||||
|
HET DEkDE BOECK VAST
|
|||
|
DE HEYR.-BANE DES CR.UYS. 293
HET IV. CAPITTEL.
^Dathet CRUTSden ancker is van de hope>
ende een teecken van Saligheyt. Hulp van tribulatie.
„ Vfalio-j.
CH r i s t u s eens wandelende langhs den
oever van de z,ee, foo was hem Stau- ROPHiLAvan achter methet Cruys vol- ghende. Maer fiet ! een wreede, endc grouwfaeme baere op-geftaen z.ijnde,heefthaer onbedacht in de zee ghefmeten. Ende als fy nu door d'omdraeyingen van de baereh een weynig Verder was wegh-gheraeckt, fbo was fy al wee- nende dus luyde roepende: Godt maeckt myfaligh, pftIm •**• ivant de wateren z,ijn gekomen tot aen mijn ziele: ick T>en ghekomen indediepte der&ee,ende het tempeefl heeft my 'verdroncken. Heere, treckt my uyt het flijck, op dat ictfer nkt in enfincke,nock de diepe my en verflinde. Als fy defe, ende meer dierghehjcke ziel-fchichtjens met een luyde,er\ rouw-hertighe ftemme klaeg- de, en kermde, foo heeft Christus tot haer ghe- feyt: Waerom, mijne dochter, en helpt ghy u- felvenniet,fooveelals ghykont? Enweet ghy niet dan, dat het Cruys, het welck ghy draeght, u dient in de plaets van eene ancker,met den welc- ken ghy u -, oock in't midden van de baeren, kont fterck maecken,en behouden ? Dit fprack Chri- STUS, ende met-eenen haer Cruys byder-handt vattende, heeft haer wel te deghen nat, ende half doot aen't ftrandt ghetrocken. Maer naer eenweynigh tijdts dat-fewas tot 1T 3 haer-
|
||||
|
294 HET BERDE BOEGK VAN
haerrfelven ghekomen, foo heeft hy-fe aldus aetl*
gefproken: En bemerckt ghy niet Staurophi- i,Aj datdefe,ende meer andere ghevalien,diett ihdefen wegh overghekomen zijn,foovcel lee- ringhen zyn*de weleke u leereh, oft den wegh des Pruys voqrfi.chtelijck door-\vandelen>qft fijne feer groote kracht, ende deught ? Want fiet, wat is de tegenwoordige wereltanders, als een groo-? te, ende woefte z.ee, vol van ftorm-winden, ende tempeeftachtighe kuylenPDefe zeewijdt, ende breedt uyt-geftreckt,is door verfcheyde fonden, ende bekormghen, gelijck door> eenighe grouw- faeme zee-golven, haer tot overloopens toe op- heffende. Want foo veel bekoringhen aishet hertvan den menfch lijdt, tftetfoo veel ftorm-winden wort het ont- ftelt. Want door de gramfchap wordt dit ghemeynelijck verfioort. Naer degramfchapfoo komt een ongbefchick* ie blijdtfchap. Het wordt door dtn drift, oft prickeh ■van onkuysheyt ghepraemt, ende aen-ghedreven : door den brandt van gierigheyt wort het wijat ende breedt uyU geftreckt, om te verkrijgen hetghehe dat aerdfch is: Som* iiidts wordt dit van de hooveerdigheyt op-gheblafen, ende <verheven,fimtijdts vande onbehoorlijcke vreefe totden leeghften trap toe vernedert. * Oock wat een groot tempeeft en vereorfaecken nkt de menighvuldigheden def. quade luften, oft begeerlijckheden, de welcke geitjck in een %,ee des lichaems den vaerendtn menfch van den eenen, en den anderen kant beftormen, op dat het hcrte fijn-felven niet enfoude konnen beftieren ? Iclc fchroome, feyde Staurophila, met mijn
poren te hooren, oft met mijn ooghen te fien al de perijckelen, ende baeren,metde welcke ick dagelijcks moet worftelen. Want watz.ee #V woe- fter oft grouwelijcker., als de werelt Ifoo onghetrauw,foo, "ongheftadi^,foo diep, foovol fempeeftfmde windenvan. qpfuyyert
|
||||||||
|
(Breg.l.n
Moral.c. »3.111 cap. ?3.Tob; |
||||||||
|
fAmbrof.
Apol. po- fter. pro |
||||||||
|
Atnhrof.
prafat. in 4..1ib.fuper Lwt:
|
||||||||
|
DE HEYR-BAE*TE DES CRUYS- 29f
enfuyvere geeften ? Ende wie fal toch al defe perijc-
kelen konnen ontgaeh ? Wie fal konnen op-ko- menuytde diepteaerwateren? uytdenputder ?Uendigheden,ende uyt het flijm des drecks ? Jae Jck oock,antwoordedeCHRisTus, en begheere ttietdat ghyuopdefe zee foudtbetrauwen. En Hieron. ^ik niet ghelooven, noch en z-ijt oytfonder achterdencken. *Pf"fli ■*ilfs'tfaecken dat de zee u toelaght foo effen als eenftaen- de water, aluft dat nauwelijcks de opperfte haeren van het •■igghende element berocrt en worden: dit veldt heeft noch- tansgroote berghen. Het ferijckel light van binnen; van binnen is den vyandt. In defe kalmte draeyt uwe fahgheyt Qp eene zee-klippe van welluftigheyt. J>aer vleyt u in het denfchijnvan een dochter eenzxe-banckvan onkuysheytt Om u in fchif-braeck sebrenghen. Hieris eenwilde zee9 hier is den duyveleenen z ee-roov<.r,hier heeft hyfijne ban- den, ende ftricken, met fijne ghefellen, om u te vanghen, Ey maer goedemerenften Jesu, feyde Stau- RoPHiLA,leertmy toch,hoeick myindefe gol- Ven, ende baeren beftieren, en draeghen fal. Mij- nen Apoftel Paulus, antwoordede Christus, heeftdit u gheleert, als hy feyde: Wyhebbeneenen Heb.cap.*; older-fterckften p-ooft, daer wy toe vlieden, om te houden «e voor-geftelde hope, dfe wy hebben als etnen ancker dtr %ielen,feker, ende vaft- Want geltjckerwijs wy van een Augrft.in. fchip,datopd'anckers light,met recht moghen fegghen, pilm' Y dat het aetft landt is,endenochtans noch oft water drijfty ef*de maer eenighfins aetft landt ghetrocken is teghen de ^inden, ende tempeeften: alfoo maeckt oock onfe vafte, e% ^el-gegronde hope teghen de bekoringen van defe onfefel- griniagie, dat wy teghen gheen fteen-kliffen en worden ^en-geftooten. Noch daer en is geenen beteren anc- fcer, als het H. Qruys, het welck den felven met fijne figure oogh-fclujneli jck af-beeldt.Den zee- *■£?£*• ^ghelj die Y»n de ftercke» ende on&enadighe bae- soopadis m . " ° tJt.adverftw
T 4 rea tM,
|
||||
|
Z$6 HET DERDE BGEGK VAN
jren gemeynelijck wordt aen't landt gheflagheflj
yreefende het perijckel, ende willende voor-fkn aen fijn leven, vergadert met fijne pinnen,daer hy geheel in-gewentelt is,een feker kleyn fteent- jen, met het welck hy fijn-felven ghehjck als ha- janceert, ende vaft maeckt tegheri de baeren, op dathydoor^tgheweldt vandefelve niet op het ftrandt en foude geflaghen worden.'Tfelve moet ghyoock dqen. Laet de huylendewinden on-r Weder maecken, laet de ongheftadighe zee met teghen-ftrijdende winden verghefelfchapt, met Jiaere wilde golven u, gelijck 't fchijnt, nu tot de wolcken toe verheffen, ende dan wederom tot den afgrondt neder-fmacken, lat u, fcgg' ick,alle defe dmghen praemen, en benauwen, en fteunt maer op u-felven niet, maer qp Qodt uwen hel-| per. Neemt my de waerachtighe fteen-rotle, eri qen hoeck-fteen op, ende gheen tempeeft oft on- wec|er en fal u konnen hinderen. Seght met den fCii.71. Propheet: Het is my goet denHeere aentekleven, te
fiellen in den Heere Godt mijn hope, ende ancker. Aen defen ancker hield fich vaft den H.Apoftcl Pau-; •i»ilip.c.j. jlus, als hy feyde: Ick tv.eet, dat my dit kamen fal ter
fakgheyt, door u ghebedt, ende door de byfiandigheyt des geefi.s]^s\xGH^.lSTl,namijn'v.erwachtinghe,endemijn 'hope, dat ick nerghens inhefchaemt en fal VJorden: maer, in alleketrau7V,en,gelijckahijds,falCHKlSTUsnu oock groqt gemaeckt wqrden in mijn lichaem, ''tzjy door^t levenf ,Jtzy door de doodt. Maer. ick wilde wel wat klaerder verftaen,
,fey4e STAUR.qpHiLA,hoe dat het Cruys my fal yoor eenen ancker defc hppe dienen, oft hoe de quellinghe, in foogroqte qnfekerheytvanfalig- heyt?den befwijckenden moedt foo onderfteunt? ^nde oprecht, dat hy een feker, ende vaft betrau-; W?i?
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRTJYS. Z<)J
Wen krijght van faligheydt. En weet ghyniet,
smtwoordede Christu s,dat de tnbulatie een teecken is van voorrfchickinghe ofte van prede- ftinatie? het Cruys den Godts^penningh des h> Vens, en den voor-bode van d'eeuwige faligheyt? Want dieQodt liefheeft,dienbrenghthjdoor effen,ende Lipf.cen* pneffen, door VQorfyoedt en teghenffoedt, door onweder, en wr.Mifcel. fchoonwedertotdehaven*Oock wiedathetz,y,diehy ,BIofinft# piet groote,ende treffeUjcke giften voor-rgenomen heeft te fpirit c.S, "Vereeren, ende hooghltjck te transformeren, defen en ishy S-3- toiet ghewoon foetjens, ende fachtjens te waffchen, maer gantfch,engeheelin de z,ee van bitterheyt te doopen.Mzcv 'flaet wat vrucht, oft profijt doet hy dat ? dan met dat, van't welck Sar a was fegghende: O Godt! 4atheefthy voorfekeralle die udient^datfijnleven^ift Tob.cap 3, pat het in proevingen is) fal gekroont worden: want naer fempeeft maeckt ghy ftilte, ende naer fchreyinge, ende wee* pen,ftort ghy verheughen in. Duydeli j cker heeft ge- feyt den Apoftel: Is't dat ghy iet lijdt om de rechtveer- i,pct.3, digheyhfoQjydy faligh. Want dit isgratie, ift dat iemant 1 .Pet. 2.. Pm de confcientk tot Godt droefheden verdraeght,Ujdende pngerechtelijck. Ende wat is'er klaerder, als't gene ; dat ick feyde in 't Euangelie ? Saltgh zijn-fe die ver- ua.tth.df, Volginghen lijdcn om de rechtveerdighejt,want hun het Tfjck derhemelen toerbehoort. Soodan daer is vaft,eh~ r.eoSern>. feker de verwachtinghe van de beloofde faligheyt, alwaer s-de ^Uiu1' «e mede-deelingh is van iet Cruys des Heeren. Want foo-wie mede lijdt, dien fal oock mede verheer- jijckt worden. O groot, en breedt fteunfel van hope! riep Staurophila, 6 wat een krachtighe hulp' in tribulatie! Het Cruys en fal my voortaen foo niet konnen bedroeven, als wel de verwach- tingh van d'eeuwighe faligheyt verbliiden.Maer . ghy, 6 Heere, ^;'e heerfchappye hebt overde maghtder pfai.88. **e,endeftiltde beroerten van haere baeren, beftiert my T 5" indcie
|
||||
|
298 HBT PERPE BOTXK VAtf
indefe zec,opdat lckdoorde fwaere golventC
neder-ghefmackt zijnde, in Neptunus bedde niet
Aoguft.in begraven en worde. Trecktmywederom uytdejlzee
Soliloq. jfjet den haeck des Cruys tpt u, ecnighen troofl van mijn
z,iele,die ickvanverre (ghelijck de morghen-fterre,ende
Sonne der Rechtyeerdigheyt) nauwelijcks met weenende
QOghen op den peyer van het hemelfch vaderlandt my fien
Pfel, Jlaen vtrwachten. Vtrhoort ons Godt, onfen Salighmaec-
ker,ghy die z,ijt de hope des gantfche werelp, ende verre in
de z*e: ick woele in de troubele ende onftelde z>ee: endeghy
Jiaende op dtn oever, aenfiit onfe perijckelen ; maeckt my
faligh om uwen Naem. Gheeft my dochgratie Heere, dat
ickfoo tuffchen dejorgelijckeplattfen Scylla en Charyhdis
laveren, ende het midden houden magh, dat ick beyde de
fmjckelen ghemtjdt, ende ontkomen z,ijnde,gherufteltjck
kometot dthaven,
HET V. CAPITTEL.
^Dat uyt het CRUT8gheeftelijcken wijn
gheperjl wordt, Verdruckinghen fult ghylieden
hebben indewerelt, han.cap. 10.
DEn herft-tijdt was nu ghekomen, als«
wanneer de lands-lieden overal met de druyven te vergaderen, oft den wijn te perifen beiigh waeren. Defe oefFeningc quam feer dickmaels d'ooghen, en 't ghemoedt van Staurophila te vooren, mits dat'cr t'alle kanten, waer iy haer keerde, oft wende, een rae« nighte van wijn^druy ven te fien was. Dit dochtu ChrxstuS
|
||||
|
DE HEYR-BAENE BES CRUYS. 299
•Ghristus een bequaeme gheleghentheytj orn nae fijne gewoonte, eenighe vrucht des Cruys aen fijne difapelinne uyt te legghen. Daerom dan heeft hy haer aldus begonft aen te fpreecke: Ge- looft my,STAUROPHiLA,daei? en is niet datde profijten van de quellinghe beter,ende waerach- tigher af-beeldt, als defe uyt-perfingh der wijn-? druyven inde perfle,die ghy daerfiet, ende lck begheere, dat ghy'tfelve neerftelijck wilt aen^ mercken, op dat ghy onder de verdruckingh des Cruys den moedt niet en foudt laeten fincken, ofc Verlorengheven. 'Tfal my feer vermaeckelijck zijn, feyde fy»
dat myftene te hooren,noch'k en meyne niet dat onaenghenaem fal wefen het difcours van den ^^n^denwJckenGodfverheughtyende menfchen. De Judic.c.5. reden-kavelmgh, oft hetdifcours, antwoordcde Christus, fal ghemenghelt, oft,om foo te feg- ghen, bitter-foet wefcn, want den wijn fal foe- tigheyt geven,maerdeperfle fal verdruckinghe ende quellinghe uyt-drucken. Laet het #jn over dat het wilt, feyde Staurophila, het fal my e- yenwel aengenaem wefen; eenfdeels om dat het is voort^komende uyt uwen H.Mont,anderdeels om dat de verhandelingh is van een feer falighe faecke: reden, waerom ick feer begheerigh ben °mdietehooren. Wel-aen dan,antwoordede Christus, maer
eerft voor al foo wil ick, dat ghy wel let, en necr- ftehjck aenmerckt, wat dat'er inde fienelijcke perfle gedaen wort,en 't felffte fult ghy op eenen geeftehjcken fin in de menfchen fien gefchieden. &e druyve hanght aen den wpngaert, en de olijve op de Auguft.i» boomen, want voor defe -vruchten is-mengewoon deperf- pfal 83- /e» kreydt te maecktn. Ende foQ langh a(s fj hanghen Qp deflaetfm
|
||||
|
2»00 «ET DER.DE BOECK VAN
de flaetfen daer-fe waffen,foo ghenieten fy de vrye, enat
opene locht: ende noch de-oltjve en is olye, noch de druyvt Rooi.e-8. m is wijn, voor datfegeperfi en is. Alfoogaet het oock met
de menfchen, die Godt gefchickt heeft,dat fy fouden gelijck worden het beeldtfijns Soons, den ivelcken befonderJijck itt °t lijden, als eengroote wijn-torfie is uyt-geperfi. Soodaeni- ghe menjchen dan eer dat-fe gaen tot den dienfi Godts,foo genietenfy m defe werelt ghelijck eenen vermaeckelifcken, ende wettufiighen vrydom,geltjck de druyven, oft olijven, tervjijlen fy noch op de boomen hanghen: maer om dafer EccK.c.;. gefeyt is; Sone ,gaende tot den dienfi Godts, Joo fiaet itt
vreefe,ende bereydt u z,iele tot bekoringe ;foo moet oock een-yghelijck weten, dat hy, komende tot den dienfl Godts, tot deperj>en ghekomen is. Hy falghefuelt, ghetrappelt, ende verdruckt worden, niet om dat hy in defe werelt fou- de te nietgaen, maer opdathy totde wijn-kelders Godts foude af-vloeyen: Hy wort ontkleedt van de deckfels def \ vleeffchelijcker begeerten,ghelijck van de bafien der wun* soiiofl",c.3 befien. Van de welcke Paulus is fegghende : Ont-
khedt u-liedenvanden oudenmenfch metfijne werc- ' h.cn, ende doet aen dennieuwen. Dataltemaelengefchiet niet als van de perfinghe, ende daerom worden fy perfieff genoemt. In verdruckinghen ghefielt z,tjnde, worden f) tot dien eyndeghepraemt, op dat fy hun ontkleedende van de liefde, met de welckefy tot die wereltfche,aerdfchet ttjddijcke, ende verganckelijcke dinghen ghedreven wier- den, in die felvegheleden hebbende pijnen, tribulatien vaii verdruckmgen, ende overvloedigheyt van tentatien,foti* den beginnen te foecken die rufie, de welcke niet en ts va$ yai.?. dit leven, ende den Heerefoude wefen eenen toevlucht aet
den aermen: en in defe verdruckinghe is af-vloeV* ende wijn, en olye, de welcke zijn goede begeer' ten. Ick wenfchc, feyde Staurophila,6 wenfcfr»
begheerte, ende verfaedtheyt myjns hertcn! met |
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. ^OI
den druck-boom des Cruys, hoe grootackoocfc ben, toe-ghedouwen te worden, op dat uyt eert goet hert goede begeerten fouden gheperft wor~ den.Want ick weet dat in deperfe eenprofijtigeperf A^attJn finge, oft iierdruckinghe is. De druy-ve aen den wijngaert s Jj>~*" e« gevoelt gheen verdruckinghe,fy fchijnt heel te wefen, tnaer daer en drupt niet af-.fy wordt gejmeten in de wija- perfle,Jy wort gepraemt, betrappelt,gefiooten, het fchsjnt dat haer ongelijck en injurie gefchiedt, maer dit onghelijck. oftajfronten vs nietonvruchtbaer,jae datmeer is^dafar gheen onghelijck by en quaeme, de wijn-druyve foude on~ "vruchtbaer blijven, ende enfoudegeen wijn worden. Ghy hebt feerwel op-ghefeyt,antwoordedeCHRis- Tos: want foo langh als de wiju-druyve indea wijngaert hanght, noch verbefight en wordt om wrjn te maecken,waer toe is fy toch nut,oft pro- fijtigh ? Allenskens fal fy verrotten,oft vande vo- gelen des hemels ghe-eten worden. Macr indicn fy inde wijn-perfle ghedruekt wort, foo vloeyt: daer wijn af, die indewijn-keldcrs verborghen, ende bewaert wort. 'Tis nootfaeckelijck dat me hier door het gewicht des Cruys vcrdruckt, ends gepraemt, en door quellinghen vermocyt wort, op dat de ziele, gelijck als ecnen wijn, in de eeu- wighe tabernakelen foude mogen bewaert wor- den. Ghy doolt,voorwaer ghydoolt,STAURo- pHiLA,indicn ghypeyftdat ghy gehecl,cnniet ter-deghen ghebroken,fult in den hemel komen, Ontfermtu mijnder Heere,r'ier> den Koninghltjckcn vca.ff. ■Propheet D AVID, want den menfch heeft my met voe- tenghetreden. Seght oock het felve met hcm :>macr tnwiltnietvreefen,omdat « denmenfchverwerpt,mif- ^ofi^w «cbt, ende betrappelf heeft; hebtwijn ;ghy z,tjt etn wijn- druyve gheworden, op dat ghyfoudt ghefiooten worden, k Wantghelijck dewijn-torJUnvandmwijngaertgtfioo-' *?><*>; . ten, c7.c-i.-j!.*"
|
||||
|
$6i fcEf DER6E fcOECK VAK
ien, ende ghedruckt z,ijnde, eenfeef Ikflijck nat vah ivifh
aen hunnen acker-man, oft ■wijngaert-bauwer uyt-ftor-° ten: alfoo z,ijn de rechtveefdighe, ende Heylighe Mannett Godts,door hafdte ejutUingheri,pijnenierideVtrdruckin' ghen dtr merifchen,gheltjck de wijn-torfen,gepijnight, eS gepraemt z,tjride, aen Godt den Bauwer, ende aen my door de faligfte viclorie eeri hemel/che blijdtfchapvoort^ brenghcnde eride Jcbenckende; , ,"*"" Ick en befi tiiet bevreeft; afitwoordede otau-
RoPHiLA,vangeftootente worden,als ickmaer iri de hemelfche vateh ontfanghen, ende ghetont eri worde. Och hoe gloneus iaPt wefen verdrucl; te worden! och ho~e ibet gheptjnight te worden! als ick maer eefieri feef iocteriwijn ghemaeckt ^ant c _ magh worden, iiJeefdigh mijneri Bemtndtn om te drinc-
ken,eride fljne lipperi, eride taridtn om te her-knauwe». Want,6HcefejESU^mijnhertisdorfhgb,omte j laven, eh te vefflaeh dehdorft uwer zielcdie fiec is, ende befwijckt door liefde t'onfewaerts. Met recht, feydeGHRisTus,fuldy datdoen,want dat zijt-ghy fchuldigh aen mijne fiefde; cbeick tot u draeghe. Jae ghy falt t'eehcmael ondanckbaer,' cftde den naem van eert minnaerefle gantfch on-* weefdigh zijn,by foo verre ghy verfuymt wel* .. daedt voorweldaedt tegheven. Want hoedier en hceft het my niet gheftaen; om dst ick mijns bruydt deri beften wijn foude moghen toc-bren* .fti.c.fi3. gen, eri te dnncken gheven ? Want dewijn-perp
heb tck alleen getnderij eride haerliedcr bloedt tsghefpron* ghen op mijnekkederen,ende ick hebbe aUe mijne kleedere* C*nt.c.i. hefmet. L k ben eeridruyvevanCypres,indeivijngaer*
derivan Erigdddi, een druyve van 't Landt van Be- Ioften,ghehanghen zijndevanden handr-boorfl des Cfuys, die terl trjde van de gheeftehicke wijn* pluckinghe, dat is ten tijde van mijne Paflie,end« lgden/
|
|||||
|
\
|
|||||
|
DE «EfR-fiAEtfE BE« CRTJYS. 3O3
iijden, door de wijn-perfle uyt-ghedruckt,eenen
wijn van bhjdtfchap aen de gheloovighe hebbe tedrincken gegeven. Dat is eenenwijnvoorts-bren- z»ch.c>: gende maeghden,* de Koninghlijckemagnifictniieweer- #Eftffcr digb^eenenwijn^t hertvanden menfch Waefachtelijc raP ,; •verbeughendei foo dat, die dien gedroncken heeft, ,1?f4l<103- tnet recht is roepende: Hoe kofielijck is uwen dronc- ?u,xx% ken-maeckenden kelck! Soo dan 't en ial niet won- ders, oft groot wefen, al is 'c dat ghy, om danck- baer te zijn, oock felver gelijck een rijpe druyve in de perile betrappelt,- en geftampt wort, op dat ghymetden af*vloeyendenwijn denBeminden van uwe ziele mooght droncken maeckcn.Over* fulcks berejdt u tot de. verdruckinghen, maer en wilt niet Augnft.i» dorre, oft onvruchtbaer wefen, cp dai^eriian de verdruc» Pai«f/- kinghen een overvloedigben wijn magh -voorts-komen* HET VI. CAPITTEL.
*Datden menfch doorhet CRUTS den
tempel Godts wordtt Bn weetjc niet dat ghylieden zijt d(en tem»
pel Godts, ende den H. Gheeft
in u-lieden is woonende >
i.Corinth.cap.3.
STauRophila tot d'ontmoetingh van een
feer fchoonekerck,een luttel ftil-ftaende, ovefleyde feer aendaChtelijck dc groottc van het ghebauwfeljde ghelijck-formig- hcy t ende evenmetingh van de timmeragie,cndc meef diergelijcke andere dinghen. Ende nu wat vryer gheworden zijnde,foo iprack fy *ot Chri- stum:
|
|||
|
304 HET DERDE BOECK yAM
|
|||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UYS. JOf
ZTVwiiMeefter hoedanighetimmeragie!hoedanigheftee- ?*tr«.e.i5<
»«».' EfFentepas, antwoordede Christus , leyt ghy my tot defen H:Tempel, den welcke ons in* geeft 'tvoorbeelt van den inWendigen tempeljdie Vooir Godt indeziele moet ghebauwt worderi. Want oock dien wort ghemsteckt door de Cruysr- dragingheiop dat de 7,iele,ghelvjck als een feer H. tabernakel i aen de Goddehjcke Majefteyt foude toe-ghe-eyghent worden. Wel hoe ? Heer, feyde Staurophila, fal ick van my* ende in my eenen tempel bauwen ? Wel wat is dit wederom te feg^ gen ? Ghy, STAUROPHiLAjantwoordede Chrij. $tvs, ivoontvoorwaer in een hoogh verheven huys, het Bem.ftrrajf ^elck van]Godtvoorr* ghebauwt is: dat licbaem,feg£ cri.e£Ccii tck, V welck hyfoo ffaemen gbevoeght, ghefcbicki, ver- fiert, ende {rhe-ordon»eert heeft, op datghy daerglorieufer- fyck, ende vermaeckelijck in woonen foudt. Maeroock «e» 'r lichaem felver heeft hy een feer hoogh-verbeveti, vequaem, ende verpert Cruysgemaeckt, maer ickfigghe de ghevoelijcke, ickfegghe oock de ohbewoohelijcke wtreli. Ende en acbtgby dditaat gheen fchande te wefen^ dat hy felver voor u een buys gbemaeckiheeft, endegby varighi*- "jcken voor hemgheenen ierrifel enbauwt. Daerom, 6 pf»i. jjj; *Jochttr, fiet dat ghy u oogben nugheenenftaep engeeft, °ft uwe wijnbrauwen geene fluymeringhe, tot datghy een plaetfevmdt aenden Heere,ende een tabernakel a-en den ^odtvanlacob. Maer,icy&e. STAiyR.6vmt,A,7vaervmtdeplaetfe Bem.iWi.
ttan djt ghebamvfel ^hevonden, ofi wiefal konnen wefen den bauw-meefter? Want den alderhooghften en wooht niet wdemetde handt ghemaecktewercken. Wat tempel dan Jal ickhem bauwen,diefegbt,endewJierachtclijckfegbtt "emelen aerdebcnickvervullehdefHoe^wat&ghdy? leraa.e.ij ^ntwoordedeCHRisTUS. En hebdy niet ghele- Cn* ick, ende den Vader fullen kdmen, ende ein woo^ ioaavc. ii, V nihghi
|
||||
|
%o6 ' HEf DERDE BOECK VAN
ninghe maecken. Nu dan, foo fcondy lichtelijck be>
mercken , Waer dat het huys Godts moet bereedtghc maeckt worden. Want gheen dinck en begrijpt htm, dan alkenlijckfijn beeldt, oft ghehjckenijfe. De z,iek kan htftl begrijpen, de welcke,te weten natrfijn beeldt, ertde ghelf' keniffeghefchapen is. Daerom haifl u nu,bereyt uwtJJaef" ifai.c.Sz. kamer, wantden Heere heeft hem vn u behatght, endetf Zach.G.9. landtdatfalbewoontworden.Verhtughtughnotghdoch* tewanSYOs3,uwenGodtfal in u woonm. Stauro- phila haer hier over verwonderende, feyde al* tuc.c. z. dus : Ende van wacr komtmy dit,dat de Majfieyt vati mijnen Heere totmy komt ? Waht hoe groot en is niet dt goedertierentheyt Godts ? hoe groot en js niet fijne ghC' TVeerdinghe ? hoegroot en is nkt de glorie der z,iJen,ghc mercktden Heere van alles, ende die gheen ghebreck e& heeft,ghebiedt dat men voor hem in hunfoude eenen tent* pel maecken ?Gheloofdy, Staurophila, feyde Christus, de HH.Schrifturen? Jae ickweet dat ghy-fe gelooft. Wat is dat dan te fegghen? i.Corinth. DentempelGodts is heyligh, denwekken ghylicaen zyt ■ c'J-* ' ende, En weet ghy niet, datghylieden z-ijt dtn tempt* Godts, eii dat dengeefi Godts womachtigh is in u-lieden ■ Wel aen dan, laet ons defen geeftehjcken tempel gaen bauwen. Noch,ten is niet noodigh, dat ghy feer beforght zijt voor fijn fatfoen , oft forme' want eerrijts heeftGodt gefeyt tot den Propheet: foech.c.4.3 "Toont aen het huys <van Ifraelden tempel,en datfy de matt nemen <van fijne timmtragie : Ick hebbe dat al ovef langh ghehoort, feyde Staurophila, maer defl findaer van en heb :ckmet verftaen,jae totnoeh toeenweeticknietwatdat het felve te fegghefl is. Godt felver, antwoordede Christus, vef klaert duydehjck ghenoegh by den Propheet» waertoehy'thuys, ende tnnmcragie wilt ghc maeckt hebben,ende fij» geheele befchnjvmghe hebb^
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. ^Of
liebbe ick ghetoont aen de kinderen van Ifrael, te Weten, feght hy, op dat fy alk fijne befchrijvingheh» tndefijne o-.hebodengade-fiaen, tnde die doen fouden. Soo danhy heeft begeert dat den tempel foudeghe- bauwt worden ghelijckelijck nae t voor-beeldt, ertde metinghen, de welcke hy feer forghvulde- lijck aen Ezechiel in 't rouw beworpen hadde. Wantdentempel Godts, die yder-een maecken ttioet, en isgeenfieen oftmortel, maer den menfch (epvet L*a.<fe die het beeldt, enJefigure draeght udn Godt-almaghtigh! lu&Ub./,' "ivelcken tempeil niet met gout, etide bederfelijcke■ ghiften ' rvanfeerlen,maer met eeuwighe gaven <van deughden ver- pertwort. Noch 'tenis nietfbndermyiterie,dat d'eerfte figure bft af beeldt des tempels een Cruys is.Want Cruys-Wi)s zijn bynaer aile kerckeri, de "Welcke tef eerert Godts ghebauwt worden. Jae dat meer is, men kan bock lichtelijck fien in dieft oude'ntempel,dathetgheheel fatiben oft forme foo ghemaeckt is geWeeft, dat hy een levende af- beeldinghe des Ghecrityflenfou&e. ghelijckwefen, Want is 't dat ghy inden inganck felver u inbeek een uy t-gheftf eckt lichaem te wefen, gelijck het tnijn gheleyt is geweeft op den galghe-bobm des Cruys, fob fuldy fien, en bevinden, dalt de rechter- Tiandt light teghen de Zuydfche poorte, de flincke ^eghen de Noordtfche poorte, en beyde de voetcn teghendenOofen.Ma.cr\hooftfal draeyenrtaer tHeylighder Heylighen, alwaer dat was den ftoelGodts.. Want het hooft Chrifti is'Godt. Maer i.connt^ den autaer vande ofFeranden Tagh in 't midden c<"« ttrijns herten, op denwelcken op-ghepfFert is die orFerandevanlofF,door welcke een, enverrede rootfte van alle facrificien, alle offeranden yan ,eoude wet zijrivolbraght gheweeft.De kop.ere ^ee» die aen de rechte zrjde. des autaers" gheftefc V 3, was*
|
||||
|
308 HET DERDE BOECK VAN
; was, beteeckende het bloetiendewater,datuy*
Hacex mijn zijde vloeyde. Maer wat Wik dit altemael
vuiaipan. anders te kennen gheven,dan dat den ghenen,die
lkT.'l'v£' de Goddelijcke Majeftey t voor-ghenomen heeft
rijsiods, als eenen tempel te bewoonen , moet eenghe*
' cruyft leven leyden, ende de verftervinghe des
Cruys gheduerigh iri fitjn lichaem draeghen ?
Nu fien ick s feyde Staurophila, waer toe
dat ftreckt dien bauw des tempels,dewelcke ghy myom vele redens foo ernftelijck beveelde,en aenpree&e: want hier door ghefchiet het,dat de ghene die dagelijcks Iiet Cruys fullen gedraegheri hebbert,door dc groote gheweerdinghe Godtsf eenen tempel worden van de Goddelijcke Maje- fteyt. Voofwaef, antwoordedeCHRisTus-, dat is 't ghene ick hebbe willen fegghen. Want dc ghequelde, ghepijnighde, en de krancke men- fchen zijn 't huys, en de wooningh van Godt-al- rriaghtigh. Want Godt verhcught,ende berocmt fich rriet defe, als met fijne huys-genboten ts lCti,s.j7. wooneri. Ditfight den hoogh~en,ende verheruen, woonen- deind^eeuwigheyt, ende Jijnen Heylighen JSfaem is indc hooghde, ende in de heylighe plaetje wognende, ende met den ghebroken, ende ootmoedighen geefi. Soo dan hy woont met de ghebrokene,berouwighe,verftoo- tene,ellendighe, ende ghequelde. Ende elderS feght hy feer fraey, dat hy, een af-keer hebbende van de met dc handt-ghemaeckte tempels, liever mi.c.66. bewoontaerme,enellendighe menfchkens. Den Hemel,(cghthy,ismijnenfioel, en d^aerde hetbancx- ken mijnder voeten: ivat huys is dit datghy my timmeren fult?ende welck is defe plaetfe mijnder rufienfalledeje dinghen heeft mijnhandt ghemaeckt,en aile defe dinghelt zijn ghemaeckt, feght den Heere: maer tot wien falick fien aan tot den aermen% en den heel ghebroken van geefi * |
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRTJYS. 309
*nde die van mijne woorden beeft ? Siedy nu wcl met "Welcke, ende in welcke menfchen dat Godt WoontFJae en betuyght ons dat felf oock niet de H.Apoftel PAULUS,als hy {egtiV.Ickfalmygeerne i-Cor.c.t» beroemen in mijnekranckheden?Maer waerom dat? Qp dat in my magh tvoonen de kracht Christi. Al oft hy hadde willen feggen: ick fal my geirne in fiec- ten, droefheden, ende quellinghen beroemen, omdatdoordie inmy,gnelijck in haer eyghen huys, en wooninghe woont de kracht, en de fterckte Christi. Want alwaergeenmenfche- lijcke hulp en is,aldaer is ghemeynelijck,ende ■Wel meeft de Goddelijcke. Waer-van feer wel is fegghende <\ex\Vxo\>\ieet:U isderaermenghelaten, Pf*J.x*-1 den weefen fuldy een helper wefen. ■ Dit indien waerachtigh is, feyde S t a u r o-
? h i l a, jae dat meer is om dat het waerach tigh is (want'twaerfondedaeraen te twijfelen) foo enfalicknietvreefenoock met het vat derver- kiefinghe te fegghen: Ick hebbe mijn behaezhen in 2.cor. iv% kranckhcden,in lafieringhen, in nooden, in vervolgingen, in benautheden om Christo. Maer ick vraeghe u, 6 alder-wijften Ingenieur, ende bauw-meefter, op Wat manier de timmeragie van den tempel ghe- maeckt moet worde.Ick fal 't u feggen, maer in't kort, antwoordede Christus , noteert ghy yder punft in befonder met grooten ernft, ende aen- dachtigheyt. Eerftvoor alfoo moeten gekyt wordende Exs. do, ftondanienten, de wtlcke het gheloofis, jonder het VJelck r°* ' J* °nmoghehjck is Godt te behaeghen.Steh daer naer op het H«i>. c.u, fondament een feer treffelijcken, ende fraeycn oauw. Doet daerby den i\eenva.nGhehoorfaem- keyt; dat'er de deught den anderen fteen van Lijd- f«emheytby-voeght: ende daer naer fal yderby- gheworpen deught een fteen wefen. E><? liefde y ? . $&
|
|||
|
3IO HET DERDE BOECK VAN
fal den eenen muer aen den anderen voegen. Deli i
jnortel is d^Oodtmoedigheyt, de welcke maecktdat d'andere deughden oock foodaenigh zfm. Het dack is de vreefe Godts. De croone, de welcke vol- ghens 't ghebodt van de wet boven het daclc moet ghemaeckt worden, op dat de kleyne kin» ders niet vallen en fouden,is de Voorfichtigheyt. Dat V veMuft,ende neerftigheyt dapper aerbeyde in't snaecken van defen bauw, op dat denHGeeft inumagh vvoonen. Ickfien,feyde S t a u r o p h i l a, dat met dit
Scleyn,ende kort begrijp veelderhande deughden bevolenworden,vande welckeyderin'tbefon- der,vele fwaerigheden heeft j ende hoe foude ick aerm meysken alle defe konnen vergaderen? Wat begeert ghy ? antwoordede Christus. Vanee- nen fteen en wort gheen huys ghemaeckt: vele» \ jaealle de deughden zijn tot den geeftelijcken bauw noodtfaeckelijck. Maer't is van noode ; dat men die vraeght,ende verwacht van de Hee- jacob.c.i. .reder heyr-krachten, dieaUe menfchen gheeft over* 'vloedelijck,endenieten verwijt* Maerlaetons wederom keeren tot de figure
des Cruys, de welcke ick voor-gheftelt hebbe oni alder-meeft naer-gevolght te worden. Maer ghy moet weten, foo ghy niet faelen en wilt, datghy alle de metinghen des Cruys moet gadeflaen, ende daer feer neerftelijck op letten, naer de leeringhe Ephef.cj. van mijnen Apoftel; op datghy mooght verflaen met alle de Hcylighen,velck dat is de breedde, en langhde, ende |
hooghde,ende diepte.Nzc defe forme,oft fatfoen moet den geheelen geeftelijcken bauw ghedirigeert worden. De breedde van het Cruys, is dat dweers hout in 't welck de handen uy t-ghereckt zijn, de langhde, is het lanck hout des Qruys felver: de hooghde
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CR.UYS. $H
nooghdekomt'erby indien het Cruys verheven
wort,wantdehdoghde is het opperfte van het op-geheven Cruys; dediepte, ishet benedenfte desC«/p,'twelck men in d'aerdefteeckt. Laet ons nu defe toe-paffen aen den geeftelijcken tem» pel der ziele. Datdebreede z.y de Hefde totalle ExAuj. menfchen, oock tot onfe vyanden, foo dat den ^„;. e menfch ter liefde Godts geenfins eenigh Cruys en Domini ia ontvluchte, van wie het oock zy, oft op wat ma- hom°33*. « niere hem dat foude moghen over-komen.Dat de QHiniua£- langhde zy de langhduerigheyt van te volher- den,op dat de ghene die het Cruys daghelijcks draeghen,in dat tot den eynde toe iouden mogen volherden. Dat de hooghdezy dehopevanden. hemellchen loon, ende vergeldinghen; als mede h hert opwaerts, oft d?mtentie tot Godt geftiert, De diepte, die in d'aerde ghefteken , ende ver- borghen wort, beteeckent de onbefpeurelijcke oordeelen Godts : waer-van dat is de vreefe» d'ootmoedigheydt, en de vaftigheydt van alle deughden. Och hoe fraeykens voltrecken defe afmetinghen den niet met 4e<handen ghemaeck- ten tempel! Maer wie fal my geven, feyde Staurophila,
dat geen van defe aen mijne bauw , oft timmera- gie en ontbreke ? Ghy Heere, die u geweerdight hebt die te leeren, fult de felve naer uwen goe- denwille, ende beliefte aen uwe dienft-maeght ter-handt doen. Want ghy zijt mijn hope, ende mij- r&i, 5©. nen toeverlaet. Maer ftaeter noch iet meer te bemercken m defe bauwinghe des tempels ? Ba jae 't, antwoordede CHRisTUs,want alle de ftee-, nen moeten na de rye des Cruys, ende met den ha- mer des Cruys ghevierkant worden. Ghy weet ^el dat de H. &erck finght: V'4, 4k
|
||||
|
313 HET DERDE BOECK VAN
«reviii*. Als defteenen z,ijn verfmeten,
Hymide. ' Enghe-effentt>aUekantr *'
4ic.£ccj. E» ghebeytelt, en ghemeten,
Worden boven Jy gheplarit.
Soo is't met den menfch gbefchaefen, Hy fiaet op den felfften voet,
Eer hy rufie kan betraepen Hy beneden Itjden moet. Aug. japf, Maer wildy weten, wat dat is ghevierkant wor-
den ? aenmerckt, ende let op de ghehjckenijfe van eenen vierkantenfteen, want 't is van noode dat ghy defen ghehjck z,ijt in alle bekormghe,in alle quellinghe moet men onberoerelijck blrj ven ftaen, nietvallen. Is '* datghyvandeneenenkantgheftootenwort tot denande- ren, en wilt niet vallen: want een vierkantenfteen, hoe ghy hemJtoot,oft draeyt,fal altijts ftaen. Oock fooen tnagh men niet droef zi}n, aUhoe-wel men ghe- lijck eenen fteen ghebeytelt, ende ghe-effent ; wort. Want het huy s Godts ghemaeckt te wor- den, is een faecke vari foo gropte weerde,dat men triet goet recht alles, wat het oock foude ynoghen wefen, om dat te worden, verdraegheri moet. Noch ick, feyde Staurophila, en vliede jiu de tribulatie niet,noch en verfmade het Cruys, hetwelck van my een bequaeme woon-plaetfe ftiie^.. maecktvoor Godt-almaghtigh. Want^« tempel
des Heeren is heyIigh,wonderlijck ingoedertierentheyt•;, oft wat begheer ick anders, dan dat den Heere in my gheheyligh? worde?op dat ickvanhemmy bewoonende, oock naer ziel, eride lichaem foud* heyligh ghemaeckt worden ? Dat, antwoordede Christus, fuldy alder-beft door het voordeel, ende gunfte des Cruys verkrijghen: want de gene die hun hier cenen ternpel van den levenden podt ghemacckt hebben, die worden oock le- "' *r " ~ ~ vende- |
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UYS. 313
Vende fteenen ghemaeckt, die gheftelt fullen Wordenindat hemelfch Ierufalem,hetwelckgelijck pgi.im. een ftadt ghebauwt wort;mev hetwelck vandefe pelgrimagie haecken, ende wenfchen de begeer* tenderuytverkorene. Jaedat meeris, ickenfal hem,diehetCr«yj tot den eynde tpe fal ghedrae- ghenhebben,nietalleen een fteen maecken van die hemelfche ftadt, maer fal hem oock groote eere, ende weerdigheden aendoen. ~Wahtfio~wk Apoc.j; "Verwint, ick fal hem maecken een colomnc in den tempel mijns Godts, ende hy en fal niet meer buytengaen: ende ick falop hem fchrijven dcn naemmijns Godts, ende den Tiaem van mijns Godts nkuweftadt Jemfalem, die neder- ghedaelt is van den hemel van mijner Godt, ende mijnen nkuwen naem. O aider-foetften Meefter, feyde Staurophila , dat my ghefchkde naer u woordtl Lw.c.«.' Wel-aen laet dien tijdt eens komen, op den welc- kennaeruwegroote bermhertigheytinmy fiil- lenvolbroght wordenuwe beloften, dewelcke alle wenfchen te boven gaen! dit is het hooghfte, cnde uytterfte mijnder begeerten. HET VII. CAPITTEt,.
'Dat de Croone aen 't CRUTS is
toe-ghefchickt*
Zijrghetrauw totter doodt toe5 endeick
fal u gheven de Croone des levens.
Apoc. cap. z.
DEn wegh des Cruys, moeyelijck door de
fteenen, fcherp ende groufaem door de diftelen,ende doornen,verdrietigh door de lanckheyt, eyndelinghe t'eenemael ?ngh,endefwaer, joegh Staurqphijlam dick- V ? *nael
|
||||
|
gi4< HET DERDE BOECK VAN
jnael in groote anghften,ende benautheden. 'T is
ghebeurt,dat fy eens door kleynmoedigheytdes geefts t'eenemael overvallen zijnde, vaftelijck yoor-nam den wegh te verlaten, het Cruys wegh %e worpen, ende foo vele kloeckmoedehjckver- wonnen aerbeyden op eenen oogenblickte ver- *.cor.c.io liefen, ende geheelte niet te doen. Maer Godtis ghetrauw, die defi)ne nkt en fal laeten ghetenteert wor- den, boven dat Jy 'uermoghen, maer geeft oock met de tentatie een uytkome?i, op dat fy die fouden konnen rver- draghen.Wzht terftont is haer aldus bedroeft zijn- de veropenbaert de goedertierentheyt van den bermherttghen Godt, den welcken haer foetjens ^pocc.a. vertrooftende, fprack in defer voeghen: Zijighe- trauw totter doodt toe, ende ickjalugheven de kroone des levens. 'T is waer, noch 'k en wil dat niet looghe- jien, defen wegh is hardt, ende fwaer, ende ick weet hoe gi*oote, en fwaerc dinghen ghy zijt lij- dende: niet-te-min fchept couragie,nocn en wilt den moedt niet verloren geven; door defe droef- heden, ende fwaerigheden verdient ghy de eeu- wighe kroone: voorwaer, mijne Dochter, 'T^Cruys Christi draeghen dat is eer, Want 't fwaert de Croon van goude meevt ^Tbordutrt, en peerelt al den dagh, Op dat '? in fchoonte winnen magh; Het dobbelt u den Diamandt, En treckt ghy noch daer af u handt ? Wel hoe ? Staijrophil a : en hebdy niet ghe» jace.j. Iefen't ghene dat'er ghefchreven ftaet; Saligh is ' denghenen die bekoringhen lijdt, want als hy Jalbeproefl weJm,foo falhy ontfangen de Croonedes levens, de welckt Godt belooft heeft aen deghene die hem lief-hebben. 'T is wel waer, feyde Staurophila , my verheught wel die eeuwige,ende onverganckelijcke croone dc£
|
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CRUYS. 315-
der glorie,maer eylacenlickwordetefeerghe-
broken,jae bynaer maghteloos. Maeckt een eyn- devanklaegen,antwoordede Christus:En hebt ghy noyt ghehoort,dat men ghemeynelijck feght, Men komt door aerbeyt aen de i/rucht:
Die wilt ghenieten wel eens fucht ?
Emmersfoo veelis'ervan,dat daer gheen beko- {"hryfc>ft,j ringh en is, daer en is gheen croone; daer geenen firijdt en p0p. zs, daer en isgheen viclorie, daer gheen wercken en z,ijn , daer enz>ijn gheeneeren ; daer gheen quellingh enisfdaer tn komtgheen verloffmghe: daer geenen winter en is, daer en volght geenen fcmer. * Soo dan als ghy ghetenteert • Ambrof. |
|||||||||||
|
C.+.ltt
|
|||||||||||
|
'wortifooweetfekerdafereen croonvoorubereytwordt. !
|
Lucira.
|
||||||||||
|
En is dt tentatie van J oseph niet degrootmaeckinge der
deught ? En u het ongelijck vanden farcker nkt de croone
der fuyverheyt ?* Ghelijck het onweder beproeft denfiier- "BaGl.ora?,
fnan van'heifchip, deloop-baene den cdmp-vechter, het ^LJpa*
flagh-orden dmfoldaet, de elknde den kloeckmoedighen ■>
•iilfoo beproeft de tentatie een Chriflen-menfch.
: Maer ick, feyde Staurophila , die een flap-
pen, ende krachteloofen foldaetben,ghevoele dat my de krachte begeven, noch 't en is in mijn maght nietmannelijck te vechten, veelminte verwinnen. Staurophila, antwoordede ■Christus, ick enleere u niet vechten,maer ver- draghen. Niemant quaedt doen, ende quaedt lij- den, dat verdient de croone. Met te quetfenverwin- s. tfidor: ften, dat is de wet der duyvelen: ende daerom in diefirij- ;Peluf,1-i« den by Olympia, de welcke. tot haerder eere ghevyert ofie ghehoudenworden, verkrijghen foo de croonediefirijden. ■Maer inde geefielijcke fcherm-fchok is een contrarie wet der croonen. Want hier is door de wet gheordineert, dat, ■**iet diejlaet,maer die ghejlaghen wort, met de croonefou- ^vemxtwordm, Datwort eyndelwghe ghelooft d&he- melfihe
|
|||||||||||
|
'316 HET PERDE BGEGK VAN
fnelfcheloop-baene,endehettoneelderEnghelen te ivefen.
Maer, feyde Staurophila, 'tis foo hardt, ende foo moeyelijck door fteenen,diftelen, ende doornen dat iwaer packdes Cruys te draeghen. Wat dinghe ? vreefdy de doorncn? antwoordede Christus. En weet ghy niet dat van de doornen. roofen groeyen,met de welcke ghy in den hemel fult ghecroont worden ? Daerom en vreeft niet, mijne Staurophila , tot naer-volginghe van u Hooft, dat voor u met doornen gecroont is ghe- weeft,diftelen, en doornen, in de plaets van een koninghs-croon, oftevcroon to eeren, u op 't hooft te fetten, ende ick fal u gheven een croone vankoftelijckghefteentc. Kieft hier liever niet mijneCATHARiNA van Senen de doorne, op dat ghy hier naer de goude croone ontfanghen mooght. Heer, feyde Staurophila , de goude croonc
( foo ick fien) is gheheel dier, ende op dat fy ghe*
maeckt worde, foo is 't noodtfaeckehjck t'onder-
ftaen den aembelt, ende den hamer. Wel waer-
om, antwoordede Christus , en foude't foo niet
3. Niius in ghefchieden? De quellingen Xjijn de croone van deghene
Paranc . j.g ^ j€ j°e[ve den firijdt lijden. En hebbenoock op
P&l.iiJ. mijnenrugghe niet ghetimmeridefondaers, endelanck
ghemaeckt hunne boosheyt ? Indien de rechtveerdige
nu tulfchen den aembelt ende hamer gheftelt
BWenf. worden,foomaeckthunGodtdoor dehamer-kloppinghe
«p *3*. ftfaederfondaeriieencroonevang!orie.Soocla.nma.eckt
dat ghy oock een ghemoedt £eMdatfoohardt,
ciimach. ende onberoerliick is, als eenen aembelt, op dat ghj
«wd. 4- door de overbeurtighe flaghen,ende gheluyt van de hamers
ghejlaghen, met beffottinghen, ende valfche rug-fpraec-
ken befchimpt, ende gheterght z,ijnde, daer-en-boven alle
vtjurkrii ende wgheUjck ghdedm hebbende3 mghebroken%
ends
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 317
Otae ingheen van al defe dinghen ghequetfi volherlendt*
feenemaeljacbtmoedigbifoetoende onberoerlijckfoudtmo- ghen blijvenfiaen, Want den harricr riiet te verdrae- ghen, iseen ghewis tcecken van ecn teer, endc kleyn-hertigh ghemocdt. Seer waerachtigh zijn dc woorderi van Pythagoras, die hy eertij ts fprack rircicj. toteenenfckeren: Al z,ijdy filver,fooe7ifa!dernoch- timt.^Z tans niet een oortjengangbbaergeltvan ugeflaghen ivor- **•?•«- den, om dat ghy foo onverduldigh z ijt. J ae met recht '* ^* magh ick u legghen, dat fchoon ghy van filver, en gout waert, ende Godt met vele ghebeden d'ooren vol blaefde, nochtans van geender weir» de en zijt, om dat ghy de hamers niet verdragheri cnkorit: eridedaerom cn falvanu ghcen kofte- lrjcke croorie ghemaeckt Worden.Maer de gherie die oock in tcghenfpbet volftandigh blij ven,ende vclherden, defc voorWaer, maecken voor hun- felven feer klaer-biinckende, ende koftelijcke crooncn. Soodaenigh is gewccft de H.SecunDA martelaereffe, de welclce met een mannelijckge- hloedt tot dcn Tyran fcyde: Deglorie van den Chri- Sunusin fien naem wort door de Jlaghen der roeden vermterdert} iuHj.'* ende hy maecktfoo veeleemvighe CrooneN, als hy met tijdelijcke fiaghen der geejfelen gheflaghen ivort. Maer Watvolght hieruyt, dan dat, alwaer gheen Cruys enis, alwacr gheencn hamer enis,aldaer ooclc ghecn croone wefen en fal ? Ghelooft my, 6 *-«>re«. Staurophila, indien dequellingen derHeylighen iign',?vi«r door een ivreet mede-lijden vermindert vjorden, foo ovort de patieot, "iinne croone aUenskens berooft van haer peerlen: want '3" hoejymeerin defe werelt fuUen ghequelt z,ijn ghnveefi , hoe dai-fe natr de verrijfenijfe metmeerdere eerinJuilen "verheven ivorden. 'Tisfoo, mijne dochter,diede foetekernewiltfmaecken,moet eerft debittere n°tekraeckenjjae Cm
|
||||
|
318 HET DERDE BOECK VAl*
Gaet nu boven ,komt nu neer Reyft nu ginfwaerts, keert nu weir ; Oft ghy hier z,ijt, ofte daer, , Lijden moetje , dat k waer. Isdat moghelijck! feyde StaurophiLA. Icfc fien, Heer, dat my een groote noodtfaeckelijck-, heyt van onderhet Cruys te volherden is op-ghe- leyt. Want is \ dat lck my fonder dat in 't pcnjc- kel ftelle van te verhefen creeuwighe croone van glorie,foo heb ick liever te lijden al wat u behefty als my aen foodaenigh penjckel te onder-werpe. ±poc.«.3. Houdt, dochter, antwoordede Christus, datghy hebt, op dat niemant u crooneen neme. Indienu het. Crapperft,endepraemt, den hamer verplet,de
tribulatie quelt,foo bid lck u, en wilt defe droeve^ dinghen niet te feer confldereren, ofte aen-merc- ken,maerwerptalu oogh-merck geduerighop die alder-fchoonfte ende weergaloofe croone, die u belooft wort.Defe fal de droefheyt vermin» deren, en alle Cruycen fullen lichter, ende beter van fmaeckwefen, de welcke defe confideratie fullen voor hunne faufe hebben. Want 't lijden is een kleyn verdriet, i
Voor die de fchoone Croon aenfiet.
€yprian.'i. Tot den wereltfchen firijdt worden de menfchen ghe*
deexhor! oefient, endebereytghemaeckt, enfy rekenen hit cengroofe
wt.Mw- glorte van hunne eere oft reputatie te wefen, indienfy in 'f
^nj' aenfien des volcx,en in de teghmwoordigheyt vanden Key-
fer moghen ghecroont worden. Siet een vtrhevcn, endt
grooten finjdt, endeglorieus door denloon vandehemel-
fche croone, op dat Godt defijne vechteridefoud. aenfchou-
OVen, ende over die, de welcke hy gheweerdight heeftfijne
kinderen te z,ijn,fijne ooghen open-doendt, het befchouw-,
fyel van denftrijdtfoude ghenieten. Ach l wat een grooit.
weer*
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. ^lp
tveerdigheyt van glork, ivat eeri groot gheluck, van
Godtfelve ghecroonttewordenl . ■ ^ Voorwaerditisee groote faecke,feyde Stau-
rophila, wie is'er toch die hierom peyft, als hy vecht, ende ftrijdt ? En hebt ghy dan niet ghele- fen, antwoordedc CHRisTus,wat een fcherpea fpoor-flagh aen de 40 Martelaers, en aen den Cy- pier,oftghevanghen-hoeder, tot het lijden ghe- Weeft is het aenfchouwen der croonen ? Want alsmenhunomdebelijdenifle des gheloofsmeC boeyen,en veters ghebonden,in'tkoudfte vart den winter, moeder-naeckt onderden blauwen hemel dede vernachten, op dat-fe door de koude bevro- sttmtr:' fen z.ijnde,fotidengednodt ivorden,{oc baden fy aldus: R«maa._ Heere,veertigh zjjn ivy de loop-baene in-ghegaen, laet ons oock aUeveertigh metde croonevereert,enbegaeftivor- \ den,opdaferoocknieteenen aenditghetal enmagh ont- breecken. Maer als den Poortier van den kcrcker fagh eenighe Enghelen, die van den hemel neder-dael- - den , als ghefonden van den Koningh, om de croorien aen de neghen-en-dertigh Soldaetep uyt te deylen, foopeyf- de hy byfijn-felven: V/el defe z,ijn 40 in ^tgetal, ivaer k dan de croone van den veertighjlen ? ''Twelck alfoo hy feyfde, foo heeft hy ghefien, dat'er eenen van hun allen, die niet kloeck genoegh en ivas om de koude te ver- draeghen, in de naefie lamv-ghemaeckte badt-fiove ghe- ffrronghen ivas. Maer bymetde begheerte van dc croon onfteecken zijnde, heeft de waeckersop- heweckt, endefijn-felven moeder-naeckt ont- leedende, met een klaere fiemme bekden, dat hy Chri- fien ivas, eride hem ghevoeght by de Martelacrs. Soo krachtigh is't de croone te aenfien,ende die aen- dachtehjck te peyfen! Ick bidde u,dochter,peyft eens, hoe ghy u verheughen fult, ende met wat e«a blijdtfchap ghy fult over-goten worden, als |
||||
|
320 HF.T DERDE BOECK VAJT
§hy eens met een feer foete, ende minnelijcke
emme den Bruydegom der Zielen fult hooren BrevUr. fegghen: Komt, 6 Bruydt Chrifti, ontfanght de croone, Rom. Ant. tle welcke den Heere inder eeuwigheyt voor u bereydheeft. HET VIII. CAPITTEL.
Ojfer eengrooter Croone ghegheven wordt
aen het CRUTS, en aen't ltjdeny
dan aende wercken.
ALs Christus onfen Saligh-maecker dit
ghefeyt hadde, foo foudc hy al voorN ghegacn hebben tot andere dingen,'teri waer Staurophila hem belet,ende .Weder-houden hadde', fegghende : Heere,daer refteert noch een feker fwaerigheyt, oft queftie, de welcke, oft de [nieuws-gierigheyt van te we- ten,oft wel de begheerte van de croon my in-ge- ghevenheeft,en foude icknietwelkonnenfegr ghen,want ick en weefhet niet. Maerghy, 6 Eeuwige Wijsheyt, fult het oordeelen, wat hier van is, ende, ibo't u goet dunckt, mijne twijfel- achtigheyt diflblveren, eii ontbinden. Wel Iaet hoorenj antwoordedeCHRiSTus,Watdat hetis. Want in defe loop-baene van verduldigheydt fomtijts naer eenighe om-weeghskens af te wijc- ken, en is my in't minfte niet moeyelijck* als wy maer wederom op de rechte baenenkomen. Mijnqueftiken,'feydeSTAUROPHiLA*en fal van die niet af-wijcken: maer fal de felve, foo ic mey- ne, veryoorderen: maer wat blijf ick ftaeh hape- ren ? 'Tghene my weder-houdt is dit: Offer een m.eerder,ende koftelijcker croone gegevcn wort aeri
|
||||
|
DE liEYR-BAENE DES CtLVYS. ^21
f en de gene, die het Cruys draeghen, dan aen die,
3e welcke fonder dat, vele goede wercken doen? Ghymaet weten StAurophila, antwoofdede Christus, dathet een waerachtigh Chriften- menfch,dat is Uibetacmt^endetoeitaetjgoet tc doen, en quaedt te lijden j maef wat van beyde meerderen loon weerdigh is,dat fal ick u feggen, als ghy my fult hebben te kennen gegheyen, van \vaer u dit in dcn fln is ghekomen. Ick las, feyde fy, over eenighen tijdt het leven van de H.Lyd- wina, efi dacr in,hoe dat die kloecke,en manhaf- tighe Bruydt Godts, als fy nu achthien volle jae- ren hadde fieck gheweeft, ende nu met een on- geloovelijckebegeerte onfteken was otriterao- ghen gemartilifeert wof den, in den gheeft is op- |
|||||||||||||
|
g^trocken gheweeft, ende ghefien heeft een feer
|
Joannes
|
||||||||||||
|
kojlelijcke croont niet peerlen vanver/cheyde colturen ver- Brugman-
$iert,nochtam in de ronde noch nietf&nemaelvolmdeckt. ptnric.4. Jdaer z,ijnde nu tot hatr-flven ghekdmen ,foo feyfde fy apud Sur. |
|||||||||||||
|
!X>m. i.
|
|||||||||||||
|
"ivat dit moghtevoor een crodne tifefn, ende heeftcletl
Heereghetedeniora door verfcheyde queHinghert ge^oeftent te worden, op dat-fe defe Gfoone* fou- de moghen volmaecken. Godt heeft haer ver- hoort : ende fiet! eenighe foldaeten inhaerka- ftier ghekomen zijnde, tracteefden haef lichaem- ken fonder eenighe fchaemte feef wreedelijck, ende onghenadelijclc, datnochtans verfcheyde- lijck ghequollen,ende op-ghefwollen Was vande Water-fucht. Sy begrauwden,ende ghinghen Wr boven-dien aen met een deel fcheld'-woor-; den, fchimpen, ende befpottinghen, fy maeckten "Jan haer eeh beefte, een bordeel-hoere, een gul- «ghe vrauwe, ende meer andere, jae fy vermeei- ^rden haere men:ghvuldige wonden, met won- «en op wonden te gheven, foo dat het blocdt op X het
|
|||||||||||||
|
32 2 HET DER.DE BOECK VAN
het ftroy en de lakens, die daer ontrent w;aereri *
overvloedelijck af-vloeyde. Doch, naer dat fy vertrocken waeren, foo is'er eenen Enghel, als een klaer-blinckende fonne tot haer ghekomen» fegghende : Wetftghgrottfierbtminde Sufttr'. fia,ntt is <volmaeckt de Croone^ dkghy onlanckx gehden nocu onvolmaeckt ghefitn hebt: de fchtld-woordtn,fchimptw bejfrottinghtn, en dt wonden u lichatm op-gheleyt, z>tjrt gheweeftdepeerltn, dewtlckt ghy in die Croone^w» Jitn hebt t'ontbretcktn,ende nudatr aen te wtfen. Dit ge» lefen hebbende, foo peyfde lck by mijn-felvetf aldus;wat is dit te fegghen, dat defe feer Veriichte Maghet, foo veel jaeren met menighvuldighe Cruycen ghepijnight zijnde, noch nieuwe quel" Imghen begeert, ende verfocht heeft, op dat-fe haer Croone foude vere/ieren , ende op-maec* ken ? Ick vraeghe u, waerom en heeft (y daer toe niet liever ghetracht met goede wercken , 't efl waer dat fy gheweten hadde , dat de felve veel eerder met den hamer van quellinghe volmaeckt WOrt? Want wie de Croone verwacht, dien mott oock verwachten het onghelijck. Endedoor de drocfbeden, dtf wy hier onderftaen, ende lijden ,fuyveren wy oft defcW den, oft indisn wy fooveelfonden nkt ghedacn tn hebbeni foo mtfanghen wy klaer-blinckender C R o o n E N» Bov endi en verfterckte my in defe opinie, *t gen^ ick van deH. GEERTRUYl>Tghelefenhadde,de Welcke als fy dengeheeknnacht nietgheflapen en haddet ende daer vanfeerghedtbiliteert was, ende haere krachteff verloren hadde, foo heeft fy foodaenigh ghebreck, enat kranckheyt den Heere op-ghedraghen tot een eeuwighetf ioff,endefaligheytvanatk menfchen. Tot de wekkedtf Heere ghejeyt heeft: My is oneyndeltjck aenghenaemet i ah iemant infijne kranckheyt datghebreek van kracbftfii 3t welck hy door het waiskenghekreghen hteft3 tnet oodt' moedi*
|
|||||
|
Amhr.Vt.
G&c. c.if. Greir. Nyf- len apud Damafc. li:>.; Pa* rallel.c./fp. Infmuac. Divin.pie- tatis lio. 3. eap. o. Sj Blof. in tAoau. c^. |
|||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UYS. 523
ftooedehjck te luden my op-offert, dan oft iemant welghe*
font, en te pas z,tjnde van itchaem, die welwaecken kani idm gheheelen nacht in hei ghebedt overbfaghie. Siets tleer,d'oOrfaecken. eii de rederis van mijne twij* felinghe. Cmusf us haer antwoorderide$heeft ghefeyt:
G-hy eri Wandelt,foo ick fien.buyten den rechteni weghniet* noch ick en foude niet geerrie defe uwe waerfchijnelijcke verfattlihghe cjuaedt keu- teti.Wanieenkkynefwaerigheyttereerehvdn Godt-al- moCiniiiS tnaghtigh verduldelijck verdraegen^is bnvefghelijckelijck ft»c fPiri- koftdijckef ahfoudenwefenvek,mdegro6teoejfeningheh ' ' ' 'vangocdewerckefi.}ze,t isdehmenjchveeinutter,ende __em ;/, profijtelijckef, oock matg de minfie fwaerigheyt, oft tegen- sPecul° . Jpoet ier eeren >endeterliefde Godts verdulddijck ie ver- ' ' ' ardghen, dan grootej enwondere wercken iedoen. Eride
Watfal lck fegghert?N«i ehifet■ aenghehaemer aeh fhorfi.i Godt,nietehiiufaligherin defewefekjdahgeerneteitj- _ee™p.' . den vooruwenCHR.iSTui,w'dnthad?erietgeweeJi,dat ChriftifctS |
||||||||
|
. 1».
|
||||||||
|
denmenfchbeter, ende profpteltjcker wa>:r, dan lyden, caJ>'
ifatfoude ick buyien alle twijfelmet woorden, ehde werc- ken ghetoont hebben. Achlfeyde StAUR.oP-.iIja , wat een gfootert trooft is'er gelegen irt die woor- denlwat een blijdfchap eri mocteri defe aeri de cllendighe, ende gheqiielde riiet by-brenghen! als fy te weten fien, dat fy foo veel te gfOotet Croon maecken, hoe veel te fWaerder Cfuys fy fullen ghedraghen hebben, Maer dat woordt,v dat woordt, Heere, is aeri Vele verborghen, jae 't fal miiFchien rtauWelijcks gheloof vinden. Maer Waerom toch, antwoofdede ChRistus*
en fouderi fy dat niet ghelooven ? En hebberi alle de Heylighe niet betuyght dat fy van defe opirtie ^aeren, als fy door Cruycen* eridefieckten yari andere oeffenuiahert» ert vele goede wei^kert - x % tm
|
||||||||
|
t2J\, ' HET PERDE BOECK VAN
elet zijnde, geenfins gheklaeght hebben, dat het ghewin der verdienften op die maniere aeri hun vermindert wiert ? Wat dmghe 1 jae om dat fy oock de Cruycen onder de weldaeden gerekent hebben, daerom hebben fy hun Wel meeft ver» blijdt. Want dit is een groote weerdigheyt, jae oock grooter als eenigh Rijck,oftc Burghmeefitrfchap. Nocll 't en wort oock aen een-ygehjck overal niet toeJ ghelaeten voorGodt tehjden , ende dat is den grootften loonvan de groote deugden, ende feer treffelijcke wercken,diementerglone Godts,en faligheyt vanonfen even-naeften ghedaen heeft. WaervandenH.Apoftel met recht aen de Philip- fenfen veel ghelucks wenfcht, orn dat hiin gheghe- <ven was nktalleen of> datfy z»Chr.istum geloovenfou- dtn, maer oock op dat fy voor hem lijden fouden. My komt te vooren,feyde STAUROPHiLA,dat*
ter eenen fekefen van defe opinie gheweeft is, die feer dickmaels lieck was. Maer'* tsghtbeurt dat hemopeengeheelrondtjaernkt de minfte iieckteoft tegen-fpoet over-quam'■: alfdanheeft dien goeden man beginnen bedroeftte worden, teweenen, ende oock grootehjcks te klaeghen, ende te feg- ghen :Heere, ghy hebt my vtrlaeten, ende ghy en hcbt my dit teghemvoordighjaer nkt wiUen befoeckm. Ende een anderen van ghehjcke verduldigheyt, heeft ineen fteckte de fpijfe niet willenaenveerden, die hem van een Broeder gheprefenteert wiert, fegghende,dathy wenfchte in diefiecktenoch andef e dertigh jaeren vanGodt verlaeten te woc 4en. Sy en fbuden,meyn' ick, fulcke wenfchen* oft begeerten niet gehadt hebben, indieil fy geefl meerderen loon van 't lijden der qualen en fieck- ten, als van de goede wercken verwacht en had' dtn. v Maef
|
|||||||||||||
|
ChryfoE.
Hom. 8.in epift.ai Sphef., |
|||||||||||||
|
Pbilip.c.i.
|
|||||||||||||
|
Rufim. in
Vitis Patru t.j.u.i/S. |
|||||||||||||
|
TeU^lna
l.j.invitij
Patrum
|
|||||||||||||
|
DB HEyR-BAETSm DES CR.UYS. %2f
Maer, antwoordedeCHRiSTUs,peyftoockpp *ny, die den verloffer, eri bewaerder des werelts ben. Want befiet aen wat werck de verloflinghe Van het menfchelijck gheflacht wel meeft tpe- ghefchreven wort. Ider-eenvan mijnewercken was van oneyndelijcke verdienften, nochtans ■yvort de faligheydt des werelts alder-meeft aen het lijden, doodt, en 't dierbaer Bloedt, dat ick gheftort hebbe, toe-gefchreven: Hoe dickmaels enhebdy niet hoorenfinghen; Wy aen-biddtn u, CHRiSTE,e» wy gebenedijde «, ivant door u Cruys hebt ghy dewerelfverlofi. Heer, feyde Staurophila, het Cruys en konde niet hoogher verhevenwor- den, dan dat het een inftrument gemaeckt wiert Van onfe faligheyt. Niet en kondebeterbepeyft Worden, pm de quellinghen, oft te verfoeten, ofc de menfchen die aen te preken, dan dat door die de werelt fpude faligh ghemaeckt, ende verloft Worden. Hoe heexJijck z,ijn uwe wercken gheworden ileere Ighy hebt allesghemaeckt in wijfheyt.' Wie is'er dan (feyde Christus ) die foude twijfe]en,offer meerderen loon aen de wercken,oft aenhetlij- den moet ghegheven worden ? ghemerckt aen ditde verfoemrighe van het menfchelijck ghe-r fiachte, d'uytwiflingh van de fbnde,d'openinghe des Hemels dpor de Goddehjcke fchickinghe befonderlijckis bewaert gheweeft? Ende leert hier uyt, ghy kinderenvan Adam , volck van. *nijnder verkrijginghe, hoe groot dat is de fwaer- heyt der fonde, de welcke foodaenighen, ende foo moeyelijcke help-middel van doen hadde: leert, feghick,hieruyt, hoe dier my uwefalig- heyt gheftaen heeft, ende hoe uytnemende de «etde is gheweeft, de welcke ick tot u-heden ge- $raeghenhebbe: leert hier uyt dewecif-ligh^yt- X 3 • vandc
|
||||
|
326 HET DERDE BOECK VAN
yande quellinghen, endcCruycen, endehoealle
hardte, ende pijnelijcke dmghen ora mijnent? wille mpeten yerdraegen wdrden, die ioo wree* de, ende pnmenfcheiijcke tormenten, alsghy- lieden noch mijne vyanden waert, voor u-hedeij pnderftaen, ende gheleden hebbe. Dat u exempel alleen,mijnen Salighmaecker^
feyde StauroPhila , en vereyfcht hiet foo onfe toe-ftemminghe, als hej: die wel af-per.ft. Noch sk en fien niet, hoe dat iemandt hier noch foude konnen teghen ftubbelen. Wel waert faecken, antwoqrdede Christus , dat icker noch een an- derexempel van eenfuyver mehfch by-voegh- de,foudt ghy dan te, vreden ende voldaen welen? Te vreden w ick zi]n,feydeSTAiiRpPHiLA.Aen- chryfoft. fiet dan, antwoordede Christus , dien vroomen, plympla? enc^ kloeckenfirijder van verduldigbeyt, en dte onberoere" /Jaucis hfc Ujckefieen-rotfe den H Job , ende verghelijckt fijne «™XT goede wercken met fijn lijden, ende'oordeelt waer dppr hy metr heeft uyt-ghefchenen. Wanneer is Job, doorluchttgher', oft vermaerder gbtweefi, als hyfijn huys aen aldtghene die quamen, beeft open-ghedaen, oft als byf datvallende, geene Jhutigheivoordenghtjproken , maer in tegen-deel dtn Heereghcbenedtjdt heeft Zghemerckt dit fektrluckeendeughtis,dat ellende, ende katyvigheydt ? Segt my dpch eem,-wanneer ivas hy klaer-bUncktnder, als hy voor fijne kinderen offtrde brandt-offeranden, ende hun tot eendraghtigheyt vergaderde; oft alsfy begraven, ende eenfeer\bittere doodt ghefiorven zijnde, met een feer. groote Ikfde, ende ivijfheyiverdraghenheeft *t ghene dat gbefcbiefivas ?. Wanneer heeft hy meerdere firaelen va» hem ghegheven, als van de fcheiringhe oft vJollefijnder fcbapengbekleet, ende jvarmghemaeckt z,tfn de fchouders der naeckte, oft als hy hoorende dat het vyer van den he- W^was neder-gbedaelh en de kuddtn der fihaefen met de *............ kerders. |
|||||
|
L
|
|||||
|
DE HEyRVBAE^E DES CRUYS. ^tf
herders tjatmenvernkh hadde,nkten ts onfielt, oft be-
toert ghewteft, maer het ongheval feer gheerne heeft ver» dra-ghen ? Wanneer heeft hy grooter ghefchenen, als hy dt ghejonthtyt deslichaems totbyfiandt der bedruckte ghe- bruyckte, verpkttende de muekns dtr boofe, ende den roof ntmende uyt het midden dtr tandm, wefende een gherufte haven dtr tUtndighe; oft als dat flve lichaem*dat is dert fchiUt van dyatrme, van de wormen fcheen vernith en job.c.ar op-ghe-?ten te wordtn,ftttende op den mefi-hoop, ende met een fcherf dat fchrabbende ? Ick vervulle, feght hy, de kluyt.n van d'aerde mtt etter. Vocrwacr defe waertn wtl ahgadergoede Wtrcktn\matr die altegaderlijdinghtn^ nochtans hcbfcn hem dt lijdinghen veel klaerdtr,endt vtr- hevendtr ghcmaeckt, dan dc. wtrcktn. Want defe z>ijn '/ aldtr-bitttrfte deel der finjden, vtreyfchtnde metrd-re dtught, een kloeckmotdigtr z,iek, ende ttn ghtmoedt naer- dtr de vnjshtyt, het welck eenftercker,ende vyerightr litf- de hadde tot Godt-almaghtigh: ende daerenboven als die dinghtn ghefchiedden, hotwtlfeer onbejchaemdelijck, ende wreedeltjck,Jbo Jprack dtn duyveldatr nochtans nocb op* fegghtndt: Vreefij o& Godt oock om nkt ? Maer als defe r0^,j.ti; ghtfchkdtwaeren,foo is hy den rugg' keerende, btfchaemt iuegh-ghegaen, om dat hy datr oock nitt een onbtfchaemt woordt, dat ten minften eenighe fchaduwe oft gelijcktnifie hadde, konde ttgen-fgghen. Want dit is dt volmaeBheyt der Croowe, dit ts den hooghften trap van de deughdt, ibid.no*- dat is een openbatre beproevingbe vanfterckheyt, dit ueen PJjff;mcct feer waerchtighe vermeerderinge van wijskeyt. Dtfe din- ghen dan over-peyfende, ende infitnde wat een groot ghe- win dat het is, een levengekydt in groote droefbeden, ende fwaerigheden ;Joo verheught, ende verblijdt u,door-wan- delende met veel lijdens, tnde pijnen d.n profijtelijcktn Wegh des CKMYhdenwelckenvoltsvan duyfende Croonen. |
|||||
|
X 4 HET
|
|||||
|
328 HET DERDE BOECK VAN
het ix. capittel:
Jlei CRUTS vereenight ons 7#*?/Chr.istu$s
'■-- endemaecktonsaenhemgheltjck.
Mct hem ben ick in tribulatie.
Pfal.yo. ■ - - - ■ ■ •'
STaurophila acn de over-zoete redens
van Christus onfen Sahghmaeckerver- leckert zijnde, haeckte geduengh meer efi meer de alder-foetfte vruchten des Cruyi uytfijnen mondt tevatten,enteplucken. Dacr- ©m haer keerende tot CHRisTUM,heeft hem aeiir- gefproke met defe woorden: Ick biddc u,mijnen Beminden,gaet doch voort in't uytlegghen van d'andere voor-deelen des Cruys, op dat iek't felve teliever draeghen magh, hoe veel te nutter,ende profijtelijcker ick dat fal weten te weicn. Dit, antwoordede Christus, is wel de befte, efi tref- fehjcfte vrucht,de welcke den Pfalmiftons heefr, vai. 33. te kennen gegeven met defe woorden: Den Heere
isby atte de gene die bedruckt van herten z>ijn. En den felven is oock onderden perfoon vanGodt-al- rfai.g». maghtigh aldus fpreeckende : Ickben mtt htm in,
tribulatie, ickjal hem verlojjen, en vtrheerJijcken.\Vant wat is'er grooter ? wat kander trefFehjcker, oft weerdigher bepeyft worden, dan Godt by fich tegenwoordigl-i,ende tot een hulpcr te hebben in tribulatie? Waerom denfelven Pfalmift niet fonder reden fijn-felveh verblijdt, ende gheluck »#l.as. ivenfcht,alshy feght tot Qodt-almaghtigh : Al,
",; ivandddeickirftmiddenvandie fchaduivededoodts,foo
ff fal ick gheen qmedt vreefen, want ghy met my zijt»
'■■■■ ' ':!- ■ '. - ' " , , , Want |
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. ?2p
Want watquaedt foude hy vreefen, diehet op-
perfteGoet met hem hecft?Is Godt<voor cns&ydc Romc.8,' den H Apoftel, wie magh tegen ons ? Ende met wat een vaft betrauwen en feyde den H- Job niet in't midden dcr ellenden ? Verloft my, Hetre, endcftelt my Job.c. «7, by u, ende ivims hpndt ghy tvilt laet tegben my ftrijden. En heeft die feer krachtige hulpe Godts niet be- proeftden alder-fuyverftenJoseph,den welcke sap.c.icj: Verkocbtz,ijnde, de Eeuwige Wijsheyt nietenheeft *verlaeten, maervan defondaeren hetft Jy hem verloft, tn Jy is met hem neder?gedaelt in dm kuyl, tnde in de banden mheeft fyhem nittverlaeten. Siet ghynu wel,wat dat is,Met bem btnick in de tribulatie? want 't is alfbo Veel, al oft hy gefeyt hadde ;Mttde bedruckte IVOr- Ori?en,' de ick bedruckt: Wantg-elijcktrovtjs dm penen die den mij- TnSc 34* ^ -I ! / '■ ii- 11 7 ^l iuMatch.
ntn js, met my m trwutatie ts, aljoo btn $ck oock met htm
in tnbulatie. Staurophila willende hier tuflchen fpreec-?
ken, feyde aldus: Heere, fbude ick wel moghen met uwen oorlofF een queftie voor-ftellen, met dewelcke dat mijn gemoedt bcfwaert is? Ba-jaje, antwoordede Christus. Ick vrecfe , feyde ify, datdefeuweleeringhefeerweymghfal gheloofc worden, ende niet vvaerachtigh cn fal fchijnen aende ellendighe,ende bcdruckte. Want "ghe- ttieynehjckklaeghen fy, dat-fe van Godt verlae- ten, vergeten, ende gantfch troofteloos zijn. Jae oock den Pfalmift felver die feght; dat Godt is by degenediebedruckt'vanhertenz,ijn: Macr hoe dic? Pfai.33. rnaels nochtans en jammert,eh en klacght hy niet hem vanGodt verlaeten te wefen?En?;ijnde'fe niet fijne klaght-liedekens : Mijnen Godt, mijnen vCaI.h: &odt,Jiet op my,Tvaerom hebdy my -verlaeten ? Ende,£# pai. 37. "verlaet my niet Hetre mijn Godt, en gact niet ivegh 'van m^Hoe lange fultghy muris vergete,Heere:totdtneyride, pf^ 1z% ' "" X y bo& |
|||
|
3"?0 HET DERDE BOECK VAN
t&l-n. hoe lange keertghy u aenficht van my ? Waeroin keerdy te
aenficht af, watrom •vtrgeet ghy onfe aermoede, ende onfe tribulatie ? Want vvie foude ghelooven, dat Gout aen dien teghenvvoordigh is,denvvelcken om fijn afrvvefen foo decrelijck jammert, efi kermt ? 'Tis vvaer,antvvoordede CHRisTus,Godtis vvel byde bedruckte,in de vvelcke hy hjdt,rnaer hy en veropenbaert njet altoos fijne tegenvvoor- P6I.80. digheydt. Diehem in tribulatie aenroept,dien
verhoort hy fomtrjdts in'tverborghendes tem« peefts,in het vvelck hy gelijck als verborgen ligt, ende tot beproevinghe der rechtveerdighe ver- Cint.c.%. bergthyeenluttelkenfijnaenficht. Hyflaet fomV
tijdts achter dtn wandt, ofte weegh ,fiende door de ven* Jttrs,fiende -van <verre door de traiuien, aenmerckende, te vveten hoe den Godtvruchtighen,ende kloec-. moedighen campioen, een vveynigh aen fijn-fel- ven verla^ten zijnde, hem in den ftrijdt draegen, Arhanaf.in endevechtenfoude. DenH. ANTONius,dien
WAn- grooten ende vermaerden invvoonderdervvoe-"
ca' ' itrjne, van de duyvehghegeejfelt,gcwondt,ch vvon- deiii';ekbevochtenz,iinde, meyndedatdenHee- re, tervvijlen hy ftrede, van hem vvas, ende hem t'eenemael vergheten hadde, vvant als hy eenflra- le des lichts tot hemfagh mtkomen, verflaende terfiont de teghtnwocrdigheyt dcsHeeren, ende uyt htt dhffle fijns herten feer ftvatrlijck verfuchtende, hetftghefyt; Waer waert ghy goedcn)KS\i? ivaerom en hthdy -van den begin- tie afniet hkrgtweefl,of datghy genefenfoudmijne won- 4en ? Ende daer is eenflemme tot hemgekomenffggende1 Antoni, iek was hier, maer ick wachtede om tefien,hoe dat ghy vechten foudt. Aldus dan is Godt-almagh- tigh tegcnvvoordigh in tnbulatie,alhoewel dat hy hem verborghen houdt, -End©
|
||||
|
PE HEYR-BAENE DES CRUYS. $3I
Ende voorwaer wyf <fe tribulatie fehe kan men Bemarj, "S^eten,dat Godt in tribulatie ons tegenwoordigh serm. i *• is: Wantwie foude het onderjiaen,wie foude hetlijda/, Quihakc, wkfoude volherden fonder hem ? Indien, fey de Stau^ ROFHiLA,Godt met myis in tnbulatie, wat fal ickanders begeeren,oft wenfchen,als tribulatie? *Tismy goetdenHeere aentekleven,war?t alk die hun pfal.71. iverre van hem maeckm, die fuUen vcrgaen. * Want wat * Au?u^ een gropte ellende is het van de menfchen, te %,ijn fonder de Trinic. b^m,Jonder dcnwelcken fyniet en konnen wefenWis feker foo, antwoordede Christus, jae wildy dat met een exempel leeren ? Job hadde alledie din- Auguft. fhen vrrlonvfdie Godt hem ghegheven hadde,maerhy ll^^f'
adde Godt flve,die aUesghegheven hadde. O verrotten, mde volmatckten man 10 ghy dieghewondt, ende ghefont Z,tjt! & man fittende oj> den meji-hoop, ende regnerendein <dtn hemell Hy is fchatTrijckgheweeft, die alles verlorenhebbende,Godt behouden heeft,ende in hem alle dinghen. Daerom,Heer,feyde Stau^ ROPHILA,*/*mybeter,ende nutterghequekteworden, Bemard, &ls ghy maer mei myenzijfr dan te regneren fondtru, .8e2?j,T- goedechiertemaeckenfonderu, endemyteberoemenfon- Quihabic* der u. *Tis my veel faligher i» queUinghe, en tribulatie u te omhelfen,in hetforneys u met my te hebben, alsfondcr u tevjefen,jae oockin denhemel. Want wat is my in de» Pfil.71. hemel,endefonder u watheb ick begeert op deraerden? Jae,goedertierenftenjESU, fooveel als ick fien kan, is het Godts cruysken, foo. is het Godts huysken. Nu antwoordede Christus, heb.t ghy den
techten, ende volkomen fin ghevat,als-jeveiV ftaet dat het Cruys den lijmis,metden welcken Godt aen de ziele, en de ziele van-gelijcken aen Godt ghelrjmt,ende vaft-ghemaeckt wort. En ghedenckt u niet het ghene datde H.Geer- TRUYDT
|
||||
|
332 HET DERDE EOECK VAN
t r u y d t eens van Godt verftaen heeft ? Haer
Biof. Mon. is veropenbaert eheweeft, dat; zheliicker-wiis den ipiric.c.io. ■ 7 • j ■ > ir i /i
■ i nwc/2 eew teecken ts <van ondtr-trauw,alJoo dtn tegenjpotty
foo lichaemelijcken, als getftdijcken, oodtmoedighlijck ter
eeren Godts -verdraegen, ecn waer-teecken is van de God-
ddijcke 'verkkfinge, ende gelijck een onder-tramv van de
%,iele mtt Godt-almaghtigh : foo dat ecn-yghdtjck, die
ghecjuek is,ftoutelijck, ende met een <vaft bttramven magh
feggen : Mtt fijnen rinck heeft my mijnen Heere verbon-
Biof. ibid. dtn. De felve heeft oock andei>mael vevftaen, dat
riov.v.i 8. den Heere ( witns ghenoeghten z-ijn te wefen met de kinde-
ren des menfchtn) niet 'vindende fbmwijlcn in dtn mtnfch
ivaerom hy met een behaeghelijcke gheweerdinghe foude
konnen by hem zijn, hem eenighe yuellinghe ± oft fivaerig-
hsyt toe-fendt, op dat hy daer door gehgentheyt foude hebr
hen <van met hem te bhj<ven,want de Schriftuere dtr watr-
p/al 33. heytfeght: Den Heere is nae by, degene die bedruckt <van
J'f»l.c)o. herten z,ijn.Ende wederqm den Heere felver\Met hem bea
ick in tribulatie.
Ach ! riep STAURoPHiLA,hoe groot is de ghe-
Weerdinge van de Goddelijcke bermhertigheyt! wie foude ghelooven dat den menfch, die maer een wormken en is, foo groot gheacht wort van die Aldeivhooghfte Majefteyt, dat fy ghelijck. prov.c.8, trachtnaerfijnevrientfchap, ende fijne genoeghten bekent te wefen te z-tjn met de kinderen dermenjchen ? jub, c. 7. Q Heere wat is den menfch, dat ghy hemgroot acht, ende waeromy?t/f ghy u herte by hem ? Is dan de gemeyn- fchap van den menfch metu foogroot,datghy hem een Cruys, ende quellinghe toe-fendt, om al- foomet eeren by hemtez,ijn,endefoo methem verecnight te worden?Owat een wonderhjck myftene is dit, dat het Cruys, dat by de wijfe defer werelt verfmaedt is,den Godts-penningh, en den xinck is van de Goddelijcke ondertrauwe ! O lof> weerdigri
|
|||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 333
Weef digh Cruysihoe verborghen is uwe Weerdig-i hey t van de herten der ghener, die haeren luft , ende fmaeck hebben in tijdelijcke,ende verganc-» kelijcke dingen!Ditfeyde Staurophila, ende ontitack in haer ghemoedt, jae fy bemindenu uytter herten Christum, en het Cngs om fijnen tVilie. . _ , . . Christus heeft goet-gevonden datditvyer-
ktn moefte onderhouden, efi op-gheftockt wor- den. Daer is, feyde hy, dochter, noch wat anders in het Cruys, het ghenede dverbeurtighe liefde voeden kan, noch 'k cn fal dat aen mijn lief niet verberghen. De middelerffe der liefde,is een ge- Jijckenifle der ghelieven, ende een feker over- een-kommgh van humeuren, ende manieren. Want met iiilck een liefde heb ick tot het men- fcheiijek gheflacht onftcken gheweeft, dat kk het Wnfy,«; voorgheencn roofachtende Godt ghehjck te ivcfen,tnijn- felvtn 'vernedert hebbe,eens knechts gedaenteaennemende* der menfchen ghelijck geivorden, ende van Wtjen ghevon~ den als eenen menjch. Maer waerom.meynt ghy,dat ickdatghedaenhebbe? Voorwaer om geen an- der reden, dan om de menfchen alfoo aen te loc- ken om my te beminnen, aen de welcke ick in al- lesbenghehjckgheworden fonderfonde. Maer feght my nu eens, watdunckt u dat'er nu van- gelijcken van den menfch vereyfcht wordt ? En dunckt u niet dat het meer als reden is,dat hy,foo verre als't mogehjck is, met my moet vereemght Worden ,af-beelden mijn ghedaente oft weien, naer-volgen mijne manieren, ende ingaen mijne voet-ftappen? En heeft daerom miinenHemcl- lchen Vader niet defe, de welcke hy te voorenghehent &°m>c,8. heeft, oock te %iooren ghefchickt, op dat fj foud.cnghehjck ^erden am hst beddtfjns Soons {Maer,antwoordede Stait-
|
||||
|
334« &ET DERDE BOECK VAtf
Staurophila , hoe fullen wy naer u beelt kdri»
nen afghemaeltworden,ende dat felve ghelijck
zijn? Ickfal'tu feggenifeydeChristus. Is 't dat
ghy, te weteri het exempel oft voor-beeldt mijns
levensjende lijderis» als een levendigh beeidt iri
leven,ende mamereri fult betreft hebben; endc
ghelijck ick om u-liedeil t'wille het Cruyi aen-
veerdt hebbeiende aen datgheftorven ben,dat
iebSe'r.'9'. ghylieden dock alfod door het ghemeyn ghefelfchap
eQu^d. 2gS Cruys, ktfoudt doeri vdrftgene, dat ick voor U-lie-
den ghedaen hebbe. Dit is 't ghene den Prince der
i.vti.c.i. Apoftelen was vefmaeriahde?deelachtigh ie wefeti
senn^de"' van Christus lijden.* Want Jje een Criiys draeghtj
invent. dien is waerachiighlijck deeldchiigh van het lijden (ijni
Biof.inFar. Salighmaetkefs. WantelckCRuYS, jderfwaerighcyt
Inffit uti- isghelijck een af-beeldtfelvdn mijn dkrbaer, etide verhe~
Thom.l ' ven IijJem ende Jaer Joor kan Jeri merifih eenvdlniaeckte
Xemp Ui. JtelaehtigheyivanmijnlijJenverJknen. Want niemant
chriAiV *n kan Joo hertelijck ghevoelen hebbeti van het lijden oni
c. iz. Heeren^ als degene die Jefgheliick Itjden moghen gevoelem
j&l.iof» Wie fai uytforeecken, feyde StauropAila,'
de maghtighederi Jes Heeren ? Wie fal vertellen de
wondere vonden van uwe liefde? Want wat is'er
eerlijckervoor een foldaet,dan tedraeghen de
wapenen des KLonirighs ? Wat is'er glorieufer
voor een bruydt, dan aen haren bruydegom ver-
ghelekeri te worden ? Van waer komt my de-*
fe weerdighey t ,• my - felveri te verlooghenen,
endeachteru het Cruys te draeghen? Want ghe^
lijck die vari het felve Orden zijn, odck het felve
habijt draeghen;endeghelijckdeghene diehet
felve wapen voeren y gheacht worden van' deri
felven adel oft familie te wefen; alfoo fal ick
met rechtmyeen Cr>iys-draeghfter,v-muO)rdent
cnde uyt de familie vanden Gbecrttyfienji^vs
beroe-
|
|||
|
ije Heyr-^bAene des crvys. %if
beroemen te wefen.
Dkjantwoordede CHRiSTus,en fal gheen ydel
beroeminghe zijn: want hy en wort metalleen- lijck aen my ghelijck ghemaeckt,die het Cruyi Verduldighhjck draeght, maer lck, ghelijck met hemvereenight zijnde,lijde oock in den fclven. Want ick hebbe my-fel ven befloten in mi'me ge- loovighe, fod dat ick, 't gene aen iemant van hun ghefchiet,aen my achte gedaen te wefen. Waer- van ick tot Paulum de kerck vervolghende,fey- de: Sauk,Sauk waerom vervolghdy my ?Ooek foo Aa.c^" heb ickvoortuyght, dat ick in'toordeel totde onbermhertige fegghen fal; Soo langhealsghftnkt Matthx.i$ gedaenenhebteenen vandefeminfie, fooenhebtghftmy oock nietghedaen. Soo dan lck hjde in yder van mij- ne litmaeten, aen de Welcke ick kracht,en maght gheve, op dat het foo veel te lichter foude weien net Cruys te draeghen,met hoe veel te beteren mede-ghefelle, fy fouden vereert worden. Nu verftaenick,feyde STAUROPHiLA,wat dat
den H.Augustinus heeft willen te kennen ghe- Ven,als hy feyde: Jesus Christus is metfijn hooft, Au^oft » . m lichaem etnen menfch^den Salighmaecker des hchaems, Mal- 6u.^ en de litmaeten des lichaems zijn twee in een •vleefch, ende ineenflemme. Overfulcks het lijdenCHKXSTl enisnut in Chr i STO alleen,jae dat mecr js, het fydenCHKiSTi en is nut dan in ChriSto. Want indten ghy vtrfiaety dat ChristUS bet hooft, ende het licbaem zsffoo en ts het UjdenCuKisTiniet dan j»Christo. Niet minder en verftont dat, antwoordede C h r i s t u s, dic feer gheluckighe, ende waerachtelijck Salighe Martelaerefle FELiciiTAs,de welcke als fy in den kercker baerde, ende het gefchrey, oft ghekerm fliet en konde weder-houden, foo heeft'er een Van de buelen met een feer fmaedigh woordt ge- |
||||
|
%$& tlEf DER.DE BOECK VAN ,*
feyt: Wel hoe ? vrauw; indieil ghy defe pijne^
hiet en kont verdraegen in ftilte, oft fonder ker- men, hoe fult ghy dan konnen onderftaen die,als ghy fult ghebrandt,gheiheden,ende verfcheurt worden? Maer feef wijfelijck, ende Chnftelijck antwoordedeFELiciTAs aen defen, fegghende: Nu lrjde ick voor my, maer alfdan falCHRisTus in my lijdeil. 'Tis ghefchiet, gelijck fy voor-feyt heeft. Want als fy de wilde beeften wierdt vooiv gheworpen, foo en heeft-fe niet alleen niet ghe- fchreyt,oft gekermt, maer oock niet eenen fucht ghelaeten. .... , . -,...- , Heere,: feyde Staurophil a, dic dat aendach-
tighlijck, ende njpelijck over-legt,te weten,dat ghyzijt by den bedruckten,dat hy aen u door het Cruys ten houwehjck belqoft wordt, dat ghy . felver m hem lijdt,aen defen fal onghctwijfelt het Crap welcom, ende aenghenaem Wefen. Jae 'tfal grootelijcks te verwonderen wefen, foo hy met gheheelder herte,ende begheerten daer niet naer en verlanght. Endedaerom is't, dat ick nh te minder verwohdert ben over den feer kloeck- moedighen, ende ftouten wenfch van de alder- heylighfte MaghetTnEREsi A',met den welcken fymeteen onverfaedelijcke begeerte wenfchte, Vineent. GfT TE LY0EN, OFT TE STERVEN. Hoe ho-
Fuccinius nich-vloedigh, ende zoet was oock het Cruys aen
111 '.' Magdalena de PAZzi,de welckefeyde, dat- fe met en wenfchfte naer een kort kven, oft hae- ftighe doodt,ende dat alleenelijck omdaferin den hemel geen lijden,oft gequel en was: Sdo dan $ck wenfche, feyde fy, langh te leven, om diefwildat ick ter liefde Godts langhfoecke te lijden, niet alleen martyri* in, maer oock Jieckten, lafieringhen, onghelucken, enwat tegenffroedthetoockfoudemoghmwefm. Soodan zoet |
||||
|
BE HEYR-BAENE DES CR.VTS. 2,^J
lils den honich-raet is hctCruys aen de Godt-min- riende ziele, 't welck nochtans bitterder als gal, ende gantfch onverdraeghelijck fchijnt aeri den ghenendienietcn mint. Wantfomiijdtswordtden Thom.i tnenfch foofeer verfierckt door dat wittigh lijden van tri- JjfJ^ bulatien, ende tegenfpoedt, 't welck hygeerm lijdt ter liefi Chrifti l.£. deCHKiSTt, endeuytdegroote begeerte,dk hyheeftom caP-14, den GhecRUYSTEN ChristuM na te volghen, ende jghelijck ie wefen, dat hy niet enfoud" witteri, oft begheeren te zijri fonder lijden,oft tribulatkn: ivant hy hopt,ende felooft,dat hy Godi foo veel teaenghendemer falwefen,
oe veelte meerder, endefwderder lijdenhyvoor hem ver- draeghen heeft. Daerom, antwoordeue Christus,' ishet ohgheoorloft voorder te twijfelen,'oft de Cruycen uyt liefde de menfchen worden toe-ghe- fondenjghemerckt ghy-felver wel weet dat-fe cruydekens looptmy nasr, oft aen-lockfels van liefde fcijn. Want giet water op hetkalck,'endeheteri fiil den felven foo niet ohtfteken * ghelijck wcl de quellinghe in-fteeckt de Goddeliicke liefde in de herte van de gene die minnen. Het Cruys voor- siufo ;n' waer,: ende het vhequel is een verborghengoeifhet welck Dial- *ter"
• .7 11 ■ r- 7 - r'■ •■ > r i i nKSa,p-
Mtemant en kanvergelaen: Joo aat, alwaer t Jaeckendat cap.13;
iemandt my hondertjaeren opfijn bloote knien badt om eeri
lieflijck Cruys te hebben,foO en foude hy nochians dat.
nocfo foo niet konnen verdienen. Even-wel heb ick nocb'
iiever de quettingen van niet te fcbeppen, datt rnijnt vrktt*
dtnfonder Cruys te laeten.
|
|||||
|
HEt
|
|||||
|
3^8 HET DERDE BOECK VAltf
|
|||||
|
feE HEYR-BAEtfE DES CRUYS. %$§
|
|||||
|
HET X. CAPITTEL
*Dat de zee des tsuerelts door de hulpe des
CR UTS inoet doonvaeren worden. Doof veel tribulatiert moeten wy gaen in
hec rijck der hemelen. At~i. cap. 14.
ALs Staurophila ritiikngh geribegh Je
Heyr-baen des Cruj/s dbor-wandelt hadde i ende dat faligh pack nu alfoo feer hadde . leeren befnifmen, als fy dat te vdore ge- haethadde,fo'onaeckte tenlefterihet eynde vari den Wegh, eride t'faemen van het leven: als-wan- rieer CHRisTus,willende njhe bruydt die nu in 't fchip was ghefeten verlieughen^haer heeft be- ginnen te leeren^ hoe dat met.de htilpe vari 't Cruys, dbor de feer troublei efide fchuymende zee van defe werelt^ naerde haven des HemelfcK Vaderlandt mbefte ghevaeren worden. Wel-aeri dan, feyde hy,6 STAUROPriiLA, de refte van deri \vegh fuldy met dit fchip met my ghemackelijc-» ker afleggheri, Wafit ghy erifcijt nietvefre meef van het v aderlandt j endevan hetfoodickmaels ghewenfcht eynde; Want fod ghebeuft hetaefi de merifch indifc \evcr\, al bft ekk-een-vanverre fagh het Vaderlaniti) en dafer een t>ee tufjchen beyde laghe; al oft,{c0^ick,yder^eenfagh waerhenen hy gaenmoeti biaer niet en hadde langhs waer. Alfoo willeri oock dei taenfchen komen totievdftigheyti die in den hernel is, maer daer light tufjchen beyde de.zeevan defe^ehiii dtterrnm langhs vaeferi moet. &aoddn djdafer dotk Y % fam
|
|||||
|
I
|
0 HBT DERDE BOECK TAN '
de eenen ivegh ivefen langs den ivelckcn fy gaen foudeni
|
||||||||
|
f oo ben ickghekomen van die flaetfe,tot de wtlcke Jy gaen
7vilden.Endeivathebickgedae?t tfck heb eeh houtvetr- dighghemaeckt, methet ivelck dezee fouds door-vaereri Ivordm. Want niemant en kan de z,ee van defe wereltpdf- feren,'? en zy dathy t'ah het Cruys ghedracghen ivordt. ■Di/Cruys ivort oock fomtijts omhelftvan eenby-Jiende voghe, ende om datfy niet verre enjiet, waer henenjygaet, dat-fevan dit fiiet afen wijcke,en'tftlvefalhaerghe- leyden. De zee moet ghepajfeert wordtn: En wilt doch het hout niet verfmaeden,want daer en is geenen anderen middel om tot het vaderlandt te komen, dandat-jevanhethout gedraeghen wort:want Aurnftrfn ghy enkontopdez>eeniefwandeien,gelijck als ickge- pfa1-* l ■ wandclt hebbe; overfulcks vaert tefchepe. Salveert u is*t datgy kont,van de verdrinckinghe: iPt datghy niet en wilt verdrincken, vat een plancke aen, wort van het houtgedraeghen, laet u het Cxuysgeleyden, m ten eynde brenghen. Seer gheerne, afitwoordede Staurophila,
falickmy laeten draeghen,dietotnoch toe fel-
verhet Cruys, dat feker al dickmaels feer fwaer,
ende moeyehjck was, ghedraeghen hebbe. Maef
hoe ? Wel wat al dingen fien lck hier, de welcke
myhet myfterie des Cruys in-gheven,endevoor
ooghen ftellen: ende voorwaer 'ten ghedenckt
my niet, datick te vooren hier op gemerckt heb-
be.Want wat is den ancker anders als een dobbel
Minu-. Cruys ? oock foo wert natuereltjck in hetfchip felveghe-
oaovio; fun ^et teecken des Cruy s?als het met voUe zeylen ghe-
voert wort,en met uyt-geffreyde riemen allenskens voort-
iuftin. drijft. Want de z,ee en wort niet door-vatren, V en zy dat
^pojog. 2 ^et tee°ken,genaemt dtn mafi-boom,gantfch, in geheelop
hetfchipbltjft. Nuwat onderfcheyt is'er tuffchen
het Cruys, en 't rocr van een fchip ? en wic cn fiet
niet
|
|||||||||
|
©E HEYR.-BAENE DES CR.UYS. 541
*»iet dat het Cruys voor roeyers,oft riemen dieneit
kan ? Dochter, feyde Christus, Ghy hebt voorwaer het wel geraen»
Den naghel recht op V ^oo/* geflaen. Ghy hebtfeer wel,ende wijfelijck in'tfchip
gheconfidereert het myfterie,oft de verholent- heyt des CwYS.Want als de z,ee vandefchippers door- Max. Tau- •vaeren wort,foowort den maft-hoom eerftvoor alvan ""^s"'*6' hun oprgereehi, denjpriet wort om hooghgeheven,het z,eyl Ambrof. wort opgeJpanne,op dat door hetCruys des Heeride wa* ter-ftroomen Jouden ghebroken wordtn: ende door dat teec- ken des Heeren gheruft z,ijnde, komen Jy tot de haven der Jahgheyt, ende ontgaen hetgevaer des doodts. Want het is eenjekere Jiguere vav hetjacrament ojt heyl-teecken, het tceylhangende aen den maft-boom, alojt Christus aen 't Cruys verheven waere: ende daerom, het betrauwen voorts-komende van het mjfterie,foo verjmaeden de men- Jchen deftormen der winden. Sonder dtn boom des Cruys, foo is het fchip kranck, ende onfterck; terftont valt den duyveldat aen boort, ende ontruft dat. Maer Joo haeft ah dat teecken des Cruys wort op-gherecht, foo wort oock ep denftaenden voet de boosheyt des duyvels verjaeght, en dehuylende winden gaen ligghen. Wildy nu,6 mijne Staurophila, methetfchipkenvan lijdtfaem- heyt tot de haven des Hemels komen ? Coniide- reert my in't zeyl felve gelijck ghecruyft te we- fen, ftende op den principaelen wercker, ende volmaecker Hebj^» t», des gheloofsjTS.suM.,denwelckenvoor de blijdfchap,die hem voor-ghefteltwas, het Cruys verdraeghen heeft. HeerantwoordedeStaurophila,hoefoetzijn v&uit,
mijnder kelen uwe woorden,de welcke my leeren met het Gheeftelijck fchip des Cruys de grondeloofe baeren van de wereldt overwinnen, ende regel- *echt vaeren naer het Hemelfch Jerufalem. Daer- °«i foo wenfche,ende begeere ick (foo dat noch« Y 3 fcms
|
||||
|
'%%% HET DERDE BOECK VAN
tans aera uwe bermhertighey t goet dunckt) hiey
van raeer onderwefen te worden. Hoort dan,feyde Christus, en ick fal u voor-
houden een korte befchnj vinghe van een Ghee- ftelijck fchip. Ider Staet van de H. Kerck magh yergeleke worden by een groot fchip, hct weick fichdoorde balftuurighe, en ontftelde zeefoccl: te /poeden naer de grooteStadt van het maghtigh ciemcn. rijck. Den Admivaelvan dit fchip is Godt-aimaghttgh Kpifta^'.ad fehe; maer denfiierman benick fijnen eenigcnge- licfratre boren Sone; den voorfpoedigen windt is tien H. •° <*•■,,' Geeft. De zeefeive is defe wereit, de veranderinghen, en de onghefiadigheden der draeyende fiorm-winden konne^ tten •verfcheyde tentatien vergheieken ivordm: de 'vcrvoU ginghen, quellinghen, ende perijckeLn moeten de gol<ven, ende baerenghenoemt ivorden. Dt hoofden pft z,ce-rotfin) en defieenachtigheplaetfen, Zijn dtfe, de weicke in magh- tigheden des werelts Rechters z,ijn, ende dreyghen perijcke- len,endedooden. Debedriegelijckeplaetfen, deweickemet dobbeitempeefi./van bedriegheiijcke water-golven ghefia- gen ivorden, zijn de gheveynfde, oft fchijn-heytigtn, en de arghlifiighe boofwichien der menfchen: Daei* en ont- breccken oock geene zee-roovers, meerminnen, ende andere ontallijcke perijckelen. Maer nu den fnel-draeyenden windt,en de helfchefieen-rotfe Charybdis^ oock de fchip-braecken, en de docdelijcke om-draeyinghen% wat moeien die anders geacht ivorden als defonden ? Siet' ghy nu wel hoedat hier is een overvloedighe materievanlijdenjendeeen grooten overvloedt van water-golven, ende van quellinghen ? Maer het fchip, dat van de plancken van ghedoogh- fiiemhey t, ende vjerduldigheyt ghemaeckt is, en dat met het peck va de vreefe G°dts van binnen, en van buytcn wel ter-degen beftreken is, dat fal fich gheruftehjck door 't midden van de huylen-
••- ..•"■■• ■■■■■■■■>-■<- ^
|
|||||
|
BE HEYR.-BAENE DES CRUYS. 345
$e baeren beftieren,ende komen tot de haven der
faligheyt. Van dit en fal men met rechtniet feg- ghen konnen; Dat de klippe meynt te mijden»
Sal }n *t konckel fchip-braeck lijden, Want al laverende fal foo-daenigh fchip, fpijt \vinden,en tempeeft, de hemelfche haven bezey- len. Staurophil a verwonderde haer boven ma-e
ten over een foo wel-ghemaeckte,ende korte be- fchrijvingh van 't fchip-getuygh; ende fy feyde, J-Ieere, wat al groote, en wondere dinghen wor- den my in luttel woorden voor-gheftelt te over- Jegghen!hoeveeldeughden te beoeffenen! wat al Godtvruchtighe wercken te doen! Wonderlijck, pfai. Si, oStaurophila, antwoordedeCHRisTus, ztfk de opheffinghen, der z,ee; maer wonderlijck is den Heere ciemens in de hooghaen,de{en maetfonder op-houden ootmoedigh- loe»"aS" lijck ghebeden worden, op dat hy fchoon, ende voor- fpoedigh weder gheve,waer door de 'vaerende men~ fchen alle onghelucken, eride perijckelen ontgaen. ende oruenvinmn moghen. Edoch,foo daer naer noch eenige kleynmoedigheyt des geefts, afwerpingh des gemoedts, verdriet,ofte onlijdfaemheyt door de fpleten fal in-ghekropen wefen, foo moet het kielvan de confcientie achtereen uyt-gepompt worden- Ach! wat een groot onghemack, feyde STAUROPHiLA,brenght met haer de fchip-vae- ringhe, naementlijck nochtans die, de welcke langhduerigh is. Voorwaer gelrjck hetfeerghe- noegelrjck is naer het Vaderlandt te reyfen, alfoQ is hetoock,'kenweetniet hoe droevigh in defe roote,ende woefte zee met foo veel moeyelijck^
cden nacht,ende dagh te vaeren.
Wel maer, antwoprdede Christus » laet on$ Y 4. ondQr- |
||||
|
g4-4* HET DERDE BOKCK VAN
AuKufUe onder defe drocfheden, ende moeyelijckhedeil
«iT.tom^. onfenfoettn loff-fanghhxxfeV,v\&. fingen,op datwy bkp de,endegherufthet altijdt-duerende,en htt alder-qJjeLc- ktghfte Vader-lcmdt moghen in-gaen. Dat de ziek nict en 'vreefe defe groote %,ec,witi\s baeren,ende ftorm-windtn jy ghevoek ie wefen de 'vyandtfche maghtigheden van de wtrelt. In Godf hopende hebben -vele, die npt htyligh zijn, defewatcr-golvcnverfmaet, vele hebben-f mttdtnvoet 'ghetreden^Vele z-ijn jonder forghe,ende ghtruft door de •waters tot het Vadtr-landt ghekomen. Jae tnacr feyde $taurophila, 'ten is met al gput dat'er blinckt, . want vele hebbendcr oqck fchip-braecke ghele- den,jae vele~z,ijnder in de diepte gelijck een fteen yerdroncken. Wel wat is?tdan?antwoordede Christus,
fondcr fchip en kan cvenwel de zee niet gb.epaf^ feert,oft door-vacfen worden; is 't dan wonder, datdenghenendievoor degrouwfaeme water- golven, voor de huylende baeren, ende voor het balftuurigh tempeeft, cnde pnweder bevreeft is, fchip*braecklijdt?Een ervaeren fchippeT zeylt voorfpoediglijck met alle winde: want hy weet hetzeylnaerden windt te hanghen, (bo dat het pock met tegen-ftrevenden \vindt,en flappe zey- len de haven bekomt,cnde invaert.'Ten is op zee niet altijtskalmte ofte ftil weder, noch daeren is niet een fchip, dat vry is van tempeeft, pft bae- -Aupuft. ren. V/ant fcker dat fchip heeft al wat te beteeckenen, SeDirafis ket/UJtkkmyvoerde, ennujric Difcipekn,endeworftel- |
|||||||||
|
edit.Lo-
van. |
de met contrarim windt op het water. Indien dafer op een
|
||||||||
|
Jchip perijckehn zijn, foo is^erfondcr fchip eenen fekeren
ondcrganck. Soo danghy hebt een fchip van noode, om te- gen de 'uerdrimhingen^ defer werflt te moghen befchermt wordm. Macr op dat ick oock niet het minfte achter en lacte*
|
|||||||||
|
t)E HEYRrBAENE DE<5 CRUYS. 34f
?aete, oft voorby gae, foo lal ick u oock hier ont?
decken den verborghep, ende feer arghliftighen vyandt, die het fchip fterckclijck weder-houden kan. Maeckt, q Staurophila, dat ghy met alle neerftighey t, ende foo veel als 't moghelijck is, beforghtzijt, Pp dat u nimmermeer het vleefch komt fover-VJtnnen, Nazian. rk.
jMatr zeyltgbeduerigh 'voort m uwen Godt te minncn; virai..' Het viskm Remora, alis het klejngheacht, Dat anckert eengrqot fchip doorfijn verborgen kracht. Dewelluften des vleefchs, en de geluckighedcn ,des werelts en rnogen van geen Cruycen, oft qucl- jinghen hooren fpreecken; noch iy en hebben noyt met contranc windt leeren zcylen. 'T ichip van den RijckenVreck en hadde gheen Crujs,hct hadde goeden, efi voorfpoedighen windt, maer eylacen! met dien windt is het reghel-rechtnaer dehelle ghevaeren. Het fchipkcn van den aer- men Laz,arm was vol van Crujcen, en het wierdt rnet contrarien, endte teghen-ftrevenden windt ghedreyen : maer met defen is het fonder het rnmfte van befijden af te fwieren,ghelaveert naer. denfchootvanABRAHAM, ghelijck tot d'aldeiv geluckighfte haven. Jae als de bacrep nu foo me- nighvuldigh waeren, datfe d'een over d'ander Laijarum aen-boordt vielen, foo en is nochtans iijn fchipken niet verdroncken.Maer 't fchip van den Rijcken Vreck was vol van koop-waeren,en t laveerde met voorfpoedighen windt, nochtans fpoede 't fich tot de fchip-braecke,om diefwil hy het laft niet voorfichtighlijck ftellen en wilde. Heere, feyde Staurophila,uwc vermaenin-
gen fullen my voorfichtiger maecken, de welcke toy oock fullen dienen tot hulp, ende befcher- Tpingh' tegen d'aenvallen der vyandcn, als-medp Y f tegheq
|
||||
|
34-6* HET DERDE BOECK VAN
teghenverfcheyde baeren,entempeeften. MaeP
dit w:l ick maer alleenhjck weten, oft dat dit fchipke van lfjdfaemheyt oock tot de gewenfch-. ftehaven gheraeckt. Ba-jae't feker,antwoordede CHRisTus,endedat feerfnellfjck,ende gerufte- lijck. Noch 'ken iien niet,dat ghy redcnhebt van te twi)felen, indien u fomtijts noch eens te Afl.e.H; voore komt: Dooriieeltribulatienmoetenwygaeninyt rijck der hemelen. Ghy aenmerckt hier3 ghelqof ick, dat de wateren van quellingen met hetfchipdes Cruys moeten doorTVaeren worden, en qat men foode havenvan't rijck der hernelen bczeylen Ambrof. moet, Want dat het Cruys ons naer 'vetl dooMngen doet •om"/.'' weder-keeren tot hef Faderlandt, dat hebbe ick duyde-; lijckgenoeghfefoo»f,als?c^ totden moordenaer han- l.uc.c.2-}. gcnde aen hetCmys,feyde; Hedenfuidy met my wefenin het Taradijs. Den welcken voorwaer een langen tijdt doo- lende, ende fchip-braecke geleden hebbende, dnders tot het Vaderlandt van het Paradijs (%>an het welck dkn eerfien menfch was uyt-gegaen) niet en konde weder-keeren, 't en w.aer hy aen een bjoom hadde vafi-gemaecki geweefi. Al- dus kan me met het fchip des Cruys de aenlockede perijckelen des werelts mijden, en voorby gaenj aldus, fcgh ick, en ftoot fich de loop van een goet leven tegen de fteen-rotfen, oft klippen der wel- luften niet. Hier riep Staurophijla met luyder Ambrof.in ftemme, ende feyde; Och hoe wel, ende voorfyoe- r&L 4.7. diglijck vaerenfy, die in defchefen Ghristi het Cruys geltjck als een mafl-boo.m ruoor-fieUen,mde van daer neer- fietijck pnderfoecken de blaejingen der winden, op dat fy hunne lichaemenfouden befiieren tot de gratie van den H. Geefi, in V hout des Cruysgerufi zjjnde, en fmderjorge. Ghcluckigh voorwaer zijn fy, die hunne fchepen niet en laeten drijven, en dwaelen door de rxen met onfe- kere, ende i'erfcheyde bamtl, mmr dk door de beJHeringe V0
|
||||
|
DE HEYR.-BAENE DES CR.UYS. 347
*Oan hunnen Ioop trachten naer de havederfaligheyt, en de
vervullfnge dtr gratie, op dat fy eyndelinghe genkten mogen eerivafle haven, in de welcke fy geen Jchip-bniecks &t konnen vreefen. HET XI. CAPITTEL.
QDat men metden ipaghen des CRUTS rijdt
tot het Hemelfch Jerufalem. Uwe vyaghens zijn belfoudenifle.
Hah.cap. 3. Taurophila is met een voorfpoedighei^
windt, ende met hem> aen den welcken de windeh, en de zee ghehoorfaemen, aen \ kndtgheraeckt,ende als fy uyt hetfchip Was gegaen, foo heeft haer Christus aldus be- ginnen aen te fpreecken: Wel-aen,mijne Bemin-t ue,hebt goeden moedt, wy hebben geluckigh- lijck defe zee door-vaeren, noch wy en zijnnu niet verre meer van het rijck Qodts, daer gy met foo veel wenfchen naer gehaeckt hebt. Maer den korten wegh,die daer noch refteert, fullen wy beter voldoeri te waghen, eenfdeels om dat door defe veranderinghe de moeyelijckheyt van de Xeyfe wat foude verlicht worden, anderdeels om <kt ghy haeftelijck kon^en foudt, daer ghy inder £euw;gheyt verhopt te blijven. 5Tisbynaer on- fpreeckelijck hoe defe woorde Staurophilaiv$ Verheught, ende verfterckt hebben, de welcke ftillekes by haer-felven peyfde,oft dat, gelijcker- wijsald'andereprofijtendes Cruys, die totnoch toe uyt-geleyt waeren, bynaer al van het Cruys y°orts-quamen, alfoo oock eenen waghen des Crnj/s
|
||||
|
548 het der.de boeck vam
Cruys foude gernaeckt worden, waer mede meri tot het hemelfch V aderlandt foude konnen nj- den. Maer foo haefl als Jesus dat merckte,foo'1 heefc hy terftont geantwoort; Wel hoe ? Stau- ROPHiLA;twijfeltgy,oft het Cruys u eenen wa-t ghen foude konnen ter«handt doen? Maer ick vraeghe u eehs, wat heeft het Cruys aen my an- ders geweeit, als eenen triumphantelijcken wa-t gheu, met den welcken ick van de werelt, doodt ende duyvel een teecken van vi£torie op-rech- tende, 't Hemelfch jFm^/ewglprieufehjckben tac.c.24. in-gereden?WantCHRisTus moefielijden,endefoq
gaeninfijnglorie.Y.nb.tbt ghy noyt ghelefen den Propheet, die den triumph van mijn Cruys isbe- BaK c. 3. fchrijvende ? Hoornen, feght hy, zSjn infijne handen.
Hoornen te weten van het Cruys, aen de welcke ick met naghels ben gehecht geweeft; nueral- , daer was verborgen mijne fierckheyt. Maer hy gaeE voort in het verhaelen, hoe dat in triumphe ghe-. leyt zijn de gevangenen. De doodt, feght hy,fal gaen voorfijn aenficht. Den duyvel fal vaor fijne voeten uytgaen. Vraeghdy wanneer ? Als-dan teweten» (Ceiofllc. 1, ~wnnnztr ick beroovende die heerfchappyen, ende magh-
tigheden, die openbaerhjck. getoont hebbe, triumpherende rvan hun door mijn-fclven. Want het Cruys&r een teecken gewcefl van vitlorie over den duyvekin het welck orifr.hom. hygekruyfi,ende venvonnenis. Maeropdatghy niet
s. injofuc. meynen en foudt, dat den Propheet den waghen
vergeten heeft, foo voeght hy daer by, eii feght: Bab. c. 3., Diefnlt op-klimmen uwepeerden,ende uwe wagenen z,ijn
aReg.c^ behoudenijfe. Wantgelijckerwijs Elias die mijn
figuere, ofte voor-beelt gedraegen heeft, met ee- nen waghen, ende vyerighe peerden door eenen ftorm-windt ten hemel is op-genomen, alfoo ben ick» naer mijn Cruys, ende lijden» de hemelen dpor
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. 349
door mijn eyghen kracht op-geklommen. Edoch Wat refteerter nu, dan dat den ghenen die deel» achtigh is gheweeft van mijn Cruys, oock door hetfelvejghelijckalsmet een waghen ghevoert Wordc naer. den hemel ? want het Cruys, en de tri- bulatie k een habtjt van d^overhandt^en^t viBorieus Te ,, jj kleedt der Chriftenen, endefy triumphirtn opfulck ee- Apoiog. nen wagen.Dit fegg' ick u in der waerheyt.tftfaec* ™l'0£\ ken, 0 Staurophila, datgy hetCruysgeernedraegt, Kemp. 1.'» foofalhet Cxuy suoockdraeghen^en^tfalulejden,ende caP-12- brmghen tot het ghewenfcht eynde, alwaer, te weten een ejnde van lijden wefenfal. Staurophila verheughde haer ten hoogh*
ften in defe woordsn, ende toondeeen feer biy ghelaet, ende feer luyde roepende, feyde aldus: Hoegoet is de Godt van Ifrael aen degene die oprecht van v&ifil herten ztjn,,'Hoe groot, Heere, is uwe bermher- tigheytover my!die my het Cruys verandertin eenen waghen, ende gefchickt hebt dat ick van den felven laft,dievan mymoefte ghedraeghen Worden, totdenHemel foude gevoertwordett! Mydunckt,daticknuklaerlijck fien,idat degene Rom.c.s. die Godt liefhebben aUe dinghen tot goet helpt- Dat was het, te weten, Staurophila, antwoordede CHRiSTUS,waeromickwj/« jock foet, ende mijnen Matth.cn lafi licht genoemt hebbe. Want 't is voorfeker een Bernard. hcht pack,het welck den draegerniet enbefwaert,maer Epift.-z. ^erlicht. Wat is^er lichter als datjack, het welck niet al- kenhjck niet en befwaert, maer oock draeght alden genen diedatomtedraegenwortop-ge!eyt?Hct is een pack datverlicht,gelijckerwijs de pluymenoftvede- ren van de voghels, de welcke draeghen de gene yandewelckefy gedraeghen worden. Wantal- «oe-wel het pack venneerdert,als de pluymen oft vederen daer by-gevoeght zijn,foo isnoch- tans
|
||||
|
3?0 HET DERDE BOECK VAN
taris alfdan den laft te lichter. 'T felye wille icfc
dat ghy verftaet van defen mijnen wagen. Want Auguft.in naer dat aen denfeerfiVaeten lafi der ivei, den wagen van * *9' yt Euangelk by-gekdmen is,foo heeft hy de volmaecktheyt vermeerdert, ende niet-tegeriftaende de mbeyelijckheyt verminderi. En daerom is 't, dat het pack des Cruys niet fwaer en is. Dat de menfchen dat maer en draegen» ende fy fullen bevinden hoe licht, hoefoet, hoe vermaecke- tijck dat het is, hoe dat het de menfchen of-neemt tot den hemel, ende wegh-neemt van de derde. Defen Geeftelijcken wagen behaeghde boveri
riiaten feer aen Staurophila : daerom vondt fy goedt haeren goedertierenftenMeeftervan alle fijn deelen t'dnder-vraegen^ feggeride: Ick wen» fche, omijnenHeere, naerder t'onderkennen, welckdatzijndewielenvari defen waghen,wie de peerdcn, ende wie dat den voerman is ? Voor- waer, antwoordede Christus, ghy ftelt vele dingen t'feffens vooren, de welcke yder in 't be- fonder moeten uyt-geleyt worden. De vier wie- len van deferi geeftelijcken wagen, zijn foo veel peerlenvari deughden,met.de welcke ick felve 3pet victorieus teecken des H. Cruys verciert heb- Berniri. be: De Liefde te Weten,ic Gehobrfdeheyt,de Lijdfaem- (hePafcha. heyt,endedrOotmoedigheyt,dewelcke deriivorteloftoor- Jprongh is v.in dlle deughden. Want ick aen het Cruys gehecht zijnde,hebbe tot de lafteringen der Joden oot* moedigh geWeeft,fttf de ivonden verduldigh,']zc nie- riianten heeft grooter liefde gehadt, als ick^ die mijnzielenietalleeh voor mijne vrienderi, maer oockvoormijne vyanden geftekhebbe. De ghe* hoorfaemheyt is W«w&bgheweeft,want met ghe- myghden hoofde heb ick mijnen geeft. gegeVen, gehoorfaeni geworden z,ijnde totter doodt toe. Met defe wielen heb lck den wagen des Cmp bereytyende toe-gerufty |
||||
|
t>E HEYR-BAENE DES CRUYS. Jfl
bpdatickaentt-lieden foudewefen eenvoorbeeldt
van gehoorfaemheyt, een verweckfel oft Q>ore van liefdet eensnjpiegelvan lijdfaemheyt, ende ten ixemfelvan oidt- fnoedigheyt. Heer, feyde STAUROPHiLA,hoe fchoonzijn
de wielen van uwen wagen! och hoe lichtehjck Wordeh die gedraeyt! hoe bequaem zijn fy oni t>ns te voeren na£r denhemeHMaer mijn ziele is begheerigh rioch voorder van die uwe uyt-> fpraecketenooren. Luyftertdan neerftightoe^ 6dochter,antwoordedeChristus. Eerften Vooralhebickgenoemthetradtvanliefde. Wani Auguft. gelijckenmjs het lichaem door t gewicht, alfoo wort de l^°' ** liefde gedreven, werwaerts dat het oock &y dat fy gedre- venwort. * De liefde en aerbeyt nict: want hoe ghy meer •RndX0Ci fultbeminnen,hoedatghyeen lichterpackfultaraeghen; Hb.De7. gemerckt ghy de liefde draeght, de welcke draeght, ende gwd!c!^ verheft boven alle de hemelen tot by den Beminden. Want een minnendengeeft vlieght ahvaer hy wilt, alle de heme- len voor hem ayen-ftacnde; Siet nu, hoe wel,ende be- quaemelijck denwaghendes Cruys methetradt Van liefde ghedraeyt wordt: watit Aldraeght den menfch V Cruys velejaer»
JSfochtans en valt hem dat nietfivaer j
Vraeghtghy de reden voorghewis ?
Om dat daer liefd' van binnen is,
Want een die mint veellijden kany
Mits dat hem noyt laft overwan.
Het tweede radt is de waerachtighe,ende een- Voudighe gehoorfaemheyt,en de eenformigheyt Van den eyghen wille van den menfch met deri wille van Godt-almaghtigh, Want den ghenen die v°rot*- fijn befte doet om den Goddelijcken wille in alles te obedi e volghen, dien wort te waghen gevoert met alle de Cruycen, de welcke hy anderfins foude moeten drae-
|
||||
|
35* HET DERDE BOECK VAN
draeghen. Maer andere, aen de welcke defema»
nier van reyfen onbekent is, die volghen de voet- ganghers van achter naer, en trecken de fwaere Cruycen met mpeyte naerhun, oft drasghen die metaerbeyt. Daeromden hcht-gewapenden cn bly-hertighen menfch een-formigh met den wil- le Godts, gaet regel-recht, ende fonder eenigh achter-denckehdoor'tmiddender ellenden tot het Hemelfch Vaderlandt Het derde radt is de lijdtfaemheyt: de welcke
wat voordeel fy doet oin het Rijck Godts te ver- krijghen, is nu dickmaels genoegh ghefeyt, ende ikjtiii gheleertgheweeft : yrantdoorveeltribulatien moe-'
ten wy gaen inhetRijck der Hemelen. Ende u-lieden >.Cor.e.,j,. tribulatie des teghenwoordighen tijdtsfeer kori, ende lichtj
tverckt een boven-maeten hooghlijck eeuwigh ghewicht derglorien. Ten leften Iiet vierde radt is d'ootmoe<h'gheyt:
fbnder de welcke foo-wie den hemel op-klimt, daelt waerachtelrjck neder; maer fooiwie fich vernedert, die fai verheven worden. Dit radtr Epfcef.c.4.. hebbe ickgetoont in mi]n-eyghen-felven, want
ickbcnden felven,die neder-ghedaelt,endedie op-ghe- klommen ben bovenalk hemekn. Die anders gaet, die Eern.ferm. valt. Daerom iietwel toe, dat ghy de voet-ftappen4
^deAfccn Qrte raedtvanden boofen leydtfman,jae van denverley-
Dormni. .' . . . J. J J ■>...,.. . 1 . der niet naer en volght,oy 0 at ghy mif lchien nict vatt
denwaghen envalt. Dan'tis-nu ghenoeghvan" de wielen gefproken, wy fullen die hier mede Ia- ten ruften. Maer Staukophil a antwoordende,heeft ge-
feyt: Heere, 't is met oorloffdat ick u reden bre-'
ke: want ick fien dat defe wielen moeten ghe-
Bem.ferm. fmeert worden. Want '/ is noodtjazckelijck dat ds
til E^ckf gheeftehjckefalvinghe dergratk onfe kranckheyt bchulp-
fatm
|
||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. ij^*
faem zy ■> bcjirijckende met het fmeer van devotie ds
CRUYCENvan onfe verduldigheyt. Want fonder > CRUYsenmaghmen «««><• <volgen\en-u)ie foude fonder .:,
■fmeeringh de fcherpheyt des Cruys verdraegen, ofi lijdm
konnen?W&nt hier van kom'et,^ vele men.Jche.den tegenfpoet vluchte,en daer een grouweioft fchroom van hebben,fiende welde Cruycen, maer nkt de vertrooftin- gen. Van waerdan fullen wy defe falve krijgen,- noodigh tot defe faecke ? Van my, antwoordede CHRisTus^dievan de falvinge mrjnennaemge- kregen hebbe. Want den Vader heeft my ghejalft znet de olye dtr blijdfchappen boven mijne mede-gejellen: Pfal.4.4.,' de welcke ick voor my allecn niet bewaert en hebbe, maer hebbe oock d'andere daer van deel- achtighgeroaeckr. Wantuyt-gefiorie olyeis mijnen caiit.c.tf naem, en van fijne volheyt zijn alle mijne camp- vechters daer naer ghefalft geweeft. 'Kcn kan niet begrijpen,feyde Staurophila, wat datdit al te fegghen is. Aen de welckeCHRisTusant- . woordede aldus;Gheiijck ick neder-daelende ia de wateren dzxjordanejnizt alleen die,maer 't fae- inenalle watereri geheylight,ende bequaemge- maeckt hebbe tot de heyligh-maeckmghe des Doopfels: alfoo oock,naer tiat ick de ftadt beri Uyt-gegaen draegende den galge-boom desCruys, fcijn m dat een,aile d'andere van my met de felve ghefalfde olye vanblijdfchap befmeert geweeft. Want de Cruycm waeren te vooren uytter materi iaftigh,bitter, grouwfaem,en hardt,cnde een feer fwaer ] ock:, maer ick heb het jock doen verrotten van tfai.e. i •. t aenficht der atyetn-ov) d&thet Cruys voort-aen een foetjock,endelicht pack foude wefcn. Soo clat ■oock de ghene, die te voor-eri ecneri grooten fchroom van hot Cruys hadden,bet felve ooclc met vyerige begeerten aaernaergev/enfchthebben. Z Hier
|
|||
|
3f4 tiET DERDE BOKCK VA^f
Hier van gefchiet het, dat elcken menfch dic fbd-;
CiM e, t, daem gh is,roept; Treckt nty, wy futtat achttr u loopen
Eernard, in dn reuck van ulvejalven. PPat dtnghe ? Wat en foude
fierm. 12. foy n'Kt^0en, waer 'f byaldien hy gevoddedefalvmghein
btm uyt-ghtftort te wefn, door witns foo teertn gtur hy
vtrbludt z,ijnde,fot> btweeght wort, dat hy loopt ? t waa
jlker ivonda dathy oock niet envlooge. Staurophi-
la hier verfuchtende, fprack m defervoeghen:
ffai. 4%< Lattmijne ziele als met het vet des ingtwailts, tnde met
fmeer vtrvult wordtn, ende met lippen des verbeughtrts
fal mijnen moni loven^
Maer ick haecke met verlanghen, dat uwe
goedertierentheyt oock eenige leer-redenen ge-
vevan de peerden. De peerderi, antwoordede
«crnird.in! Christus, z,;jn den wenfch uyt liefde van htt hemelfch
eatsnt, Vaderlandt, en de begeerte van Godt te aenfchouwen, aen
de welcke gegeven wort fterckhytj endegetemt de bricf-
fchinghe y maer defporen z>ijn d^onftantvaftigheftantva-
Jiightyt dcr tegenwoordighe, en de vafte eeuwigheydt dtr
to-Jtomendi dingben. Hoe rafch,mijne Bemirrde,
fullen u defe peerden, die oockfnelder z.jn als
d^Arens^voere^daergy met aUe uwewenichen,
Amtrof. in eiide begcerten henen reyft! 0 wondtrhjck jock dtr
06031,4..' £0e^e petrdmlaen de welcke de peys-toomen, de teughds
van licfde z,ijn, onda elckandtren '? fazmen ghebondtn
met debandtn van eendraghtivheyt, ende ondtrvmrpen
aen 't jock dcs ghJoofs!~Hoe gheluck-fahgh Heer,
feyde StaurophiLa, is den ghenen die met defe
uwepeerden,ende falige Waghens gevoert wort!
want feer Waerachtenjdc ilact'erghefchreven;
Habacc.3. XJwewaghcmnz.fjnbchoudtmff. Want met die ful-
lenwy feer ghemackelijck, ende.fonder eenigh
hinderoftletfelkomen tot d'eeu.wige faligheyt.
Masrick biddeudoch, Heere,noch een woor-
.deken van den regierder der peerden, oft voer-
.' ', • man<
|
||||
|
tte HEYR-BAENE DES CR.UYS. $ff
nian. Den voerman, antwoordede Christus , ben ick felver, het Woordt des VADERS,die de peerdeil foo weet te beftieren,dat den loop van allen even grodt, eride gelijck is; en de trae- ghe riienne ick aen met de men'-roede van recht- veerdigheyt^op datfe fouden loopeni en varider aerdentot de hemelfchedinghenhunverheffen. Met die fiveepe z.ijn verjaeght de ivereltfche aenlockin- AmWof. ghen^denVrince des iverelts uyt-ghebannen,ende denloop u ' u^ri" der rechtveerdighe ten eynde ghebroght,. Wat dunckt u nu van defe geheele rijdinghe ? Hy rijdt foet- jens, ende gemackelijck genoegh, antwoordede Staurophila die van ,den waghen van verdul- digheyt gevoert wort. WantuvTen wagen leydt den menfch regel-recht tot het hemelfch Jerufa- lern, ende tot de waerachtighe onftervelijckhcy t. Want hoe vele en wordender nietgevondendie door tribulatieri ghe-oeffent zijnde, doori Een korf^enftrajfe doodt bejitten'i eeinvigh leven, sreviaf.
t. Waer dat s"vft voljolijt rfiet duyfend'' Engehfiveven ? Roman.ja Sonder Cruysfouden fy nauwelijcks tot denhe- Mart'd* mel gekomen hebbeh, oft rriet een traegen gan£"k voorts-gaende, naer langhduerighe pijnen des vaghevyers, fouden fy eyndelinghe daer nae-toe hebben gevloghen. Maer dit, gheloof ick, is eeri voordeel der Martelaeren; wiens ivaghen fhel- derover deri weghlodpt. Maer och oft my dit geluck oock gefchiede! . En waerom, antwoordede Christus, en fou-
de het u niet gefchieden? want 't is altijt tijdt van rnartelie. Menkan fonder fiveert, envyer Martelaer Uiotade 'ivefn, is t dat ghyin u z,ieleivaerachttUjck behottdt de Hent^o' verduldigheyt. * Veleworden martelaers in him beddc; *AuSuft. jae feer vele: dengheloovighen light in V bedde, hy wort a? rjiterf-. ghe^uollen mit pjnw, hj bidt, hy ivort vsrhoort ;jae dat <ap. 3. % 2, meer
|
||||
|
g5(> H£T OERDE EOfcCK VAN
-rneeris,hy en wort niet vtrhoort,maerghe-oeffent,ende
ghegeeffelt, op dat hy voor een fbone moght aen-ghenomeri
wordtn. Hyenwijckt aen gheene droef heden door
onverduldigheyt, noch hy en foeckt doof gheen
©ngeoorloofde konften oft genees-middciefijne
ghefontheyt,nochtans firijdt hy mannelijck. Hycrt
heeft gheenekrachten,ende verWint den dityvel^ hy Wort
Martelaervn S bedde-ghekrocnt wordende van dien,die
voor hem aen het hcttt gehangen heeft. Siet ghy nu wel,
hoe dat-fc van den waghen des Cruys niet uyt-ge-
floten en Worden,die met fieckten, en quaelen
gequollenziin?Daerom hebt oock vaftbetrau-
wen,dochter, ende woit met den waghen vais
lijdfaemheytnaerdenhemel gevoert, want
K-leyn is den aerbeyt hier, kort-eyndigh is het leven^
^Twelck ons eengocdm Ioon,en groote rttfi falgeven.
Ghy ivort Godts martelaer Joo dickwijls alsje wilt?
Teweten dhje lijdt, nochtans upafjPfiik.
HET XII. CAPITTEL.
^Dat het CRUTS de leeder is^waer mede hei
hnys Godts beklommm nvort. Komt tot my op den bergh.
JLxod. cap. 24.
*\Taurofhila naderde met vyerighe be»
gheerten, ende wielen allenskens hct he- | melfch Jerufalem,hct welck als fy van verre eenighfins faghjfoo heeft hacr Christus aldus op-geweckt, ende aengefproken; Heft uwe ooghen nu op, 6 mijne Bemmde, ende aenfiet d'e Staclt, die op eencn bergh gefteltis. Want ditis dztJerufakmStwdck bovenisthct welckghetimmert wort
|
|||||||||||
|
Thorfr.a
Kcmp. in Cant. dej
Patknj.i |
|||||||||||
|
Gal
|
•C4..
|
||||||||||
|
BE HEYR.-BAENE DES CRUYS. 35-7
^vort als een fiadt, die haer ivel by malkanderen vseght.
Dit is defiadt des grootenKoningbs,\ficnsfpndamenUfi PSai.4.7.
zijn op de hcylighebcrghen. Piil.86.
Staurophila dxt hoorende,konde haer nau-
welijcks behouden, en op-fpringende van blijd- fchap, fprack aidus: Gloricnfe dingen z,ijn van ugbe- pfai.ss. feytghyfiadt Godts 1 Saligh z,ijn fy a.lle die u licfihebben, Tob c 13 ende die hun vcrbltjden van inven vrcde. Ick bcn t'eene- p/y 1 j.,. roael verblijdt in hetgene dat myghcfiyt ?s, wan t fiaen- defullen onfevoeten wcfienin wwe voor-hoven ofte fiaeltn Jerufialem.^A&cx iviefalmy nu leyden tot de vafiefiadt? rfal. /9, Heere, wie fal my brengen tot uwen heyhghen bergh, ende uwe tabernakelen ? Wie fial my %>&* pfaL/4., derenghevcn alsvan cender duyve, er.de dat ick falvlie- ghen, endegaen rufien ? Christus haer antwoordende, heeft gefeyt:
ghy en hebt geen vederen vandoen, maer leede- ren; want niet al vlieghende, macr trapken voor trapken op-klimrnende komt men tot den bergh des Heeren. Enghedencktuniet,hoe datQodt eertijts den Patnarch Jacob getoont heeft, too- nende hem een Leeder op d'aerde fiaende, die met- Gen.c.2.8, ten opperfie eynde den hemelraeckte,ende de Engelen Godts- klimmende daer langhs opivacrts, ende nederwacrts,en den Heer leinende op de teedcr ? Ick ben die hiftorie noch wel indachtigh,feyde SxAURoPHiLA,maer ickbiddeu,ieghtmy doch eens uyt hetgeefte- lijck myfterie, dat daer in verborghen light. Defie PhiioUe dinghen, antwoordede Christus, z,ijnfeenemael ^0Biniis- te verwondercn; wantfiy een noyt genoegh geprefen exem^ plvan atrheyt, ende lijdfiaemheyt in-bebben.Wa.nt def<* leeder beteeckent, ende betqont dcn moeyehjcken Tertuii. "ivegh tot den htmel,tot den welcken fommgbe d,oor aer- ^r"'"*' beyt, en CauyCEN fiouden op-klimmen j m van den tyekken andere door de moeyelijckhey t over-won- £ l nea
|
|||
|
3f8 HET DERDE BOECK VAN
nerxzipde, foudenaf-vallen. Maerfeyde STAUno-'
phila, Godt gheve \yat aerbey t oft moeyte defe
Op-klimminghe by-brenght, ofte vcrcoriaeckt,
foowortdien nochtans ieer mildelijck. enipet-'
jcnsvertrboft, omdat, als deCe trappeh verovern
2.!']n,den wegh ghebaent is, ende open-ftaet tot
den hemel. Soo is't, antwoordcde Christus,
ende dat hecft de eeuWighe wi']sheyt Godts wil-
Sap.cio. lenfegghen,als fy den ridhpyeerdighen tmorfijr.s broe-
dcrs gramfchap vludcndc- vhehyt k, eft door de rethtt we-
ghen, ende hemgetoont heeft het rijck Godts, ende hmge-
gcveri de kenniffe der hcyltghcn: als fy kcm cerJijck hecft
ghemaeckt doorftjnm aert>eyt,endejhntn aerbeyt vervult'
heeft. Voorwaervan dien tijdt afbekende dat dcn
H. Patriarch Jacob feer wel, foo dat hy wackcu
Wordende, ende t'eenemael bevreeft zijnde, fey-
Cen.c.zS^ de: Hoe vervaerelijck is defe plaetfs.' ?t en is hier anders
" ' ' met dan^tHuys Gbdts,endeeenfoortedeshc",n~els. Deie
dingenzijnonghetwijfelt daerom aenhemghe-
toonc geweeft, opdat hy noch broeder, noch el-
lenden, nochte eenighe droefheden, oftefwae-
righeden, ylieden en foude, door de welckc,te
weten,hy wifte dat de hemelfche wooninghen
verkreghen, en de eeuwighe rufte bereydt ghe-
maeckt wierden. Jae maer feyde Staurophila,
wie fal my foodaenighe leerderen leenen, om op
Ifti. c i. te klimmen denbergh des Heeren, ende tot het huys van
Aojmft.in den Godt'vanjacob?Siethierdeaerde beneden, die wy
r-fil. 122. mef onfe voeten betreden; fiet daer nu den hemel boven>
die wy fiien met onfe oogen, ende haeckende om op te klim-
menffoofinghe ick : Tot u hebbe ick mijne oogen op-gehe-
<ven, die daer woont in de hemelen: waer zijn dan de lee-
deren?wanteenfeergrootew>jddefienick tuffchen hemel
ende aerde^enfeer yroote fchey dingh, ende fpatie derflaet-
fpi i ende ickfoude geeme dznvaerts op-klimmen, maer
|
||||
|
DE HEYR-BAENE DES CR.VYS. 3 f9
9k enfiengeene leederen. En weet ghy niet, antwoor- dede Christus, dat het Cruys, ghelijck in andere dinghen,u oock defe fal konnen ter-Aandt doen ? Want wat al groote ende wondtre dmghen en hebbe Au^uft.de ick, den Hemelfchen Bauw*meefter, riiet ghe- cataciyf. maeckt van mi)n Cruys ?wantvandat hebbe icIc ° "?* ghemaeckt de leederen des hemels, met de welcke lck den ghevallen menfch tot het Hemelfeh Va, derlandt foude op-hefFen. Och hoedatnighe kederen! ivelcker opperfie tynde inden hemel ghfi-lt is ,langhs de wdcke ickftlver ben op-ghekhmmen, ende neder-gedaelt* ende op de welcke ickfelver tot verfierckinFe h.en leinmde ! Khmt vry op, indien ghy den hemel begeert: dat u niet en z>ert>aere haere enghte>noch langhde, noch hooghde: en vreefi nict, haer-e Jporten m ivaggelen niet, de ivelcke ich Bamv^miefltr foo verfierckt hehbe, dat ick op haer hout mijne handm met nagels hebbe willen laeten vafi hechten, Maer van boven Tein ick op de leeder, op dat ick aen Hieram de vermoeyde /oudc de handt geven, en de opklimmers met- f^-ai* vnijn aenfchijn tot den aerbcjdt foude atnwackeren > ende tom.i. pioedt gheven. Och Heere, feyde Staurophila, met wat
een vyerigheyt, met wat een begheerte wenfcht mijn ziele langhs deLEED^R desCruys opte klimmen tot Bethel, tot het hiiys" van onfen Godt! Want hier-toe worde ick aengcdreven, hier-toe fegg' ick, worde ick ghenoodt van dat u wel-be-> fneden aenfchijn, om 't welck t'aenfchouwen de Enghelen felfs luft hebben, Maer ick bidde u» reyckt toch dehandtaenuwedienfUmaeght,die fooghy felfs fiet,haerbeftedoet om opte klinvi men,ende toont nuhoedat het Cr^,endehet ghequel de Leeder des Hemels is. Dat,antwoordede CHRisTus,heeft alle Cmyst
?ad,e tegen-ipoedt»hoe hy den menich «aeer xaet 7a 4* 4roef>
|
||||
|
$6o HET DER.DE BOECK VAN
droefheyt fchijnt komen te verdrucken, hoe dat
fcyhem teheftigher op-fteeckt naer denhemel, endenaerderby Godtbrenght. Alfoo deden ooc dewateren vande Diluvie oft water-vloedt, de welcke, hoe fy meer aenwieffen, en d'Arcke van Noe fcheenen t'overrompelen, hoe dat fy meer enmeerdieop-heften totdenhemel. Hoe dick- mael en hebben debedruckte, verfuchtcnde,en ghepijnighde niet beproeft, dat»fe door 't Cruys iclve van de> aerdfche dinghen tot de hemelfche verheven worden! noch dat en is u felveroock niet onbekent, Staurophila, mitfdien gy den haes nu foo langh hebt fien loopen. Dat is wel waef Heer, feyde fy, ende ick weet dat feer welj. maer, want 'tu belieft, ick foude wel willen de geheele timmeragie van de leeder weten. De zij- den van defe leeder, antwoordede Christus , zijn defe twee woordcn, Lijdt, ende Mtjdt. Maer Wat fal lckvande fportenfegghen,de welcke u den H.Apoftel Paulus toont, ende noodt'er ve- le om op teklimmen? Ick buyghe, feght hy, mijne Cauclyf, knien totden Vader ons Heerenjv.su Christi, op dat ghy mooght begrijpe?% met alle de Heylighen, welck dat is de hooghde, breedde, langhde, en diepte. Hy heeft ghcflelt <vkr Jborten des Cruys. Soo dan dejehederen en zijrt niet moeyelijck. Sy hcbben •vier Jporten, en brenghen ons tot den hemel. In de hooghde a• ghtflelt het Hooft van den, Ghecruyften. Dat een Chnflen-menfch fijnherte op- wderts h bbt tot den Heere, het welck hy daghdijcks ghe-. <vracght z,tjnde, antwoordt, ende hy is een ffiorte op-ghe- gaen. Indebreedde desCruys z,ijn ghehtcht de Handen. vandenGhecruyften. Dat dehandenvan ten Chri- flen-menfch■volherden ingoedev'ercken, enhy isde tti>ee-, dejporte op^gegaen. I-n de langhde des Cruys heeft ghe- hmgen betLichaem vandtn Ghecruyften.P^ nmant |
||||
|
/
|
|||||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUYS. "$6l
Jtjn lichaem kaftijde mtt penitentien, ende ftrangighedtny
dat hy dat door vafttn ophange, op dat hy 't aen den ditnft •van de zjitle ondtrwerpe, endt hy ts de derdefborte op-ghe- klommtn. In de dkpte des Cruys is verborghcn het ghene ghy niet tnfittmaer daer uytftaet op, alwatghyfiet. Dat hicr by zy hct Katholijck gtloof, dat hy metttr htrtenghe- loove, ^tgene hy nitt en kan begrtjt>e,dat hygeen hoogt din- gen vanfijn-felven en fptcke,dat hem de hcpevoede,tn dan U hy de vitrde fforte op-geklomme.Langs dtffforten z,ij» op-gegaenalledc Heyligtn, A4aegbdai,gttrauwegehouWi dt y:nde z,iin alfoo ontkomtn den ondcrganck,oftde bederffcr niffe des werdts, en verhuyft naer d?alder-gerufte plaetfen. Wel, feydeSTAUROPH'LA, datzijn voorwaer geluckige{porteh,rnet de welcke men beklimt de eeuwigegeluck gheyt.Och oft ick die,Heere, met een ihellen loop konde op-klimmen! Men moet,antwoordedeCHRiSTUs,defeo;>-.£/«wwi»geM infijnhert ordineren, mdit daldtrtiaenen,indep>laetfe, prai,go dic u Godtgemaeckt heeft. Want hy fal gebenedijdinge gevtn, op dat ghy mooght voort-gaen, van deughde tot dzughde, tot dat ghy iien fult den Godt der Go-t denmSjw;. Datuden aerbeyt niet en vervaere, noch dat u de moeyhjckheyt niet en ftutte: want tot het gulde leinfel van Salomon en kan men niet-cam. cj. geraecken, als doorden op-ganck van purpuren. En fiet ghy niet, hoe dat het Cruys felver, van het welck lck vpor my leederen, om naer den hemel te gaen,gemaeckt hebbe,met 's Koninghs bloedt verciert is ghcweefl ? En hebdy nietgelefen hoe dat miui kleedi roodt is geweeft, endegelijck dtrgener die in de wijn^perfje treden? Wel-aen dan, treedt in de t&i&Cjj bloedachtighe voet-ftappen van uwen Bruyde- gom,ende blijft met ecnen y ver van naer-volgin-r ghe daer in gaen, op dat ghy met hem t'faeinen ciooght op-klimmen tot ckn H. Bergh, ende tot Z 5 de
|
|||||
|
g62 HET DERDE BOEGK VAN
deeeuwighe tabernakelen. Ick ben bereedt, en
gehert,antwoordede SxAUROPHiLA,om nae te
Habacc.3. volgen de voet-ftappen van mijnen Beminden, op
dat ick magh op-klimmen tot ons gegort <volck : Want ,
saivhn;1 gelijck ick dickrnaels gehoort hebbe,</<? Heyhghe
eub5ernat- Martelaers op-kUmmende tot de deure van het hemelfch
Dei. Vaderlandt langhs de Jporten van hunne pij-nen, htbben
omfoo tejeggenjvan pijn-inftrumenten, boeyen,en Cruy-.
cen ■voor hun leederengemaeckt.^Aaer Heere,ick bid-
deutreckt mynaeru,want het lichaem, datde
jfciele befwaert, treckt my van u. Stiert doch,6
mijnen Beminden, mijne weghen, op dat mijne
voeten niet beroert en worden. Reyckt, Heere,
nwe rechter handt aen 't maeckfel uwer handen,
op dat ick niet en valle in 't aenfchijn mijnder vy-
anden. Sy hadde dit nauwehjcks uyt-gefproken,
oft Christus heeft haer met uyt-gcfteken han-
den gevat, ende by hem getrocken op den bergh,
feggende; Dit is feer wel gedacn^mijneBeminde,
datghy mijn hulpe verfocht hebt, ende nietop.
uwe maght oft kracht, maer op my alleen u be-i
trov.c.xs- trauwengheftelt hebt. Want die inden Heere hopt,
falop-geheven worden : Een ziele en fal noyt van dc
Woeftijne defer werelt konnen op-klimme,'t en zy
Cant. c.8. kinende op haeren Beminden. Gy hebt dat,Heere,ant-
woordede fy,uwe dienft-maeght geleert, op dat-<
fe haer hope op u alleen ftellen foude. Daerom fal
fiahac/c.9: icku hc\\)Atn,c.hfalmy wrheugenin GodtmijnenJe-»
*Pfal.i7. sus. * Ghebenedijdtz,y mijnen Godt, endeverheven moet
wefen Godt mijnder faligheyt: Godt die my omgort heeft
tnet kracht,ende mijnewegh heeft onbevleckt geftelt. Die
mtjne voeten vohnaeckt heeft als der herten, ende op de
hooghde my gheftelt heeft. Endeghy hebt mygegheven de
htjcherminghe der faligheyt, ende uive rechter handt heeft
5>f»i, H4- wy ontfarghen.VixexQttiffl i(k u liefhebbm Hw* mijns
yck-*
|
|||
|
DE HEYR-BAENE DES CRUiTS. %6$
fierckhiyt. * Endefaluwen naemgebenedijdeninder eeu- *pf4.i4*;
' wkheden. Amen. HET XIII. CAPITTEL.
^Dat het CR UTS open-doet de poorten
des Hemels. Acn denghenen die klopt, fal open-
ghedaen worden. * Luc. cap. 3 ■ * Taurophila was nu ghekomcn tot het
hooghfte van denbergb, opdenwelcken voor de Stadtjerufalem felve cen feer wijde pleynegelien wierdt,de welcke nqchtans niet feer Jangh enwas;alwaer Christus fijne Bemindealdusheeft aengefproken: Terftont,q mijne Staurophila, fal uwe begeerte voldaeq Worden,wantfietdaer,datisde Stadt desgroo* ten Koninghs, Siet eens met wat een klaer licht fy blinckt,
Wiens fondamenten zijn op de heylighe berghen, endehaerUchtwas ghelijck denkofieltjcken gefieente,als pft!«7. den Jafpis-fieen-gelijck crifiaflen: fiet eenengrooten, ende Apocc.i^ hooghen muer hebbende twaelf poorten: en de geheele timmeragie van dtn mutr is van denfieen Jafbis; maer, defiadt isfityvergoudt,gelijck fiiyverglas. Elckepoorte is ee?i bejondere peerle; cride firaetedcr fiadt van fuyver gout, als door-fchijnende glas. Hoe aengenaem is defe vien d3ooghen, hoe vermaeckelrjek, ende play- fierigh! Noch hier. en ontbreeckt aen d'ooren fijn iolijt,ende genoeghte:want langhs haerefirae- Tob.c, tty. fen fal door-gaens eenen eeuwighen, ende alder- foetften Alleluia gefongen worden. Stauro- PHILA
|
||||
|
3<>4< HET der.de boeck van
|
|||
|
t)E HEYR.-BAENE BES CRUYS. 36 f
Phil a niet wetende Wat doe van blijdichap, riep luyde op, ende feyde: Hoegenoeghelijck z,ijn uwe ta- Pfjl.Sj. bernakekn,Heere der heyr-krachttl Mijn z,kk befwijckt,
ende fmilt in '? over-dencken van de voor-hoven des Heeren; om dat het beter is eerien dagh in uwe voor-ho- *uen, boven d,uyjenden. Want Heere, ick hebhe bemint ?M.if. de ^ierhjckheyt uws huys, en deplaetfe der wooninghe van mpe glorie. Endedatmet rccht,antwoordede Christus ;
Want hier fal u, endealle deghene die weenen,ge- i&i.c.ei, gevenwordeneencrqonevoorajfchen, olye van blijd- fchav voor deri rottwe, dtnprijs-maritel' voor den geefi des treurens. Hier fal Godt van de ooghen der Heyltgen alle Apoc.c.m traenen af-vaegen, en ie doodt cn Jal voort-aen niet meer iveferi, noch jammerhjck gheklagh, nochgeroep, noch fijne enfaldermeerz,ijn,wantdieecrfiez,ijnwegh-gegaen.Dan i fuldyfien, 6 mijne JHeminde,endeovervloeaen, endeu i&xko.
hert fal hern verwonderen, ende vevbreydt worden. Da« fuldy dronckeworden van de overvloedigheydt deshuys rfai.^j-. Godts,endemet den vloedt der Wellufiigheyt fuldy ghelaeft worden. Dan fuldy oock* met d'andere Heylighen u verblijdende, feggen: Gheltjck wy gehoort hebben, vh\.^j. alfoo hebben wygeften inde Stadt van den Heere der heyr- krachten, in de Stadt van onfen Godt. Heer,{ejdeSTAWiOVimuA,gheIijckickdeferdin- rfai.*i,
ghen ben gedachtigh gheweefi, foo heb ick mijn z-kle in my uyt-gefiort, want ickfaldoor-gaen tot deflaetfe des won- derlijcks tabernakel, tot het huys Godts. Maer, 6 Heere, indien ick gratie vooruwe
ooghen gevonden hebbe, foo en wilt doch niet langher Vertoeven,maer ick biddeu, toontmy iiwe glorie. Aldus verfuchtende, ende dorftigrt zijndc ghehjck een hert, bewandelde Stauro- phila (dieVan Christus foetjens geleyt, ende verghefelfchapt wiert) den inganck van hethe- melfch
|
||||
|
$66 HET DERDE BOECK VAN
mcKchyerufalem,totdit fy ten-langen-Ieften bey-'
de tTaemen ghekoraen zijn tot de poorte van de
*.-" - ; - ftadt; als-wanneef Christus tot baer feyde: Dit
isde foorte des Heeren,de.rechtveerdtghe fulkn defem-
gaen. Nu,6 Beminde,hebdy den loop voldaen,
t gheloof be waert 't gene dat'er refjbeert, is 't dat
gy ingaet tot de blijdfchap des Heeren, om t'ont-
fangendekroonederrechtveerdighcyt. En fiejt
ghy niet hoedathetheyrderwittc ghekleedde
Martelaers u verwacht, hoe dat de menighte der
maeghden u noodight, ende hoe het gheheel he-
Breviar. rrielfch hof u aenlacht, ende toe-roept, Komtghy
Bruydt Chkisti, ontfanght de croons, die Godt Voor u.
i bereyt heefi vander eeuwigheydt ? .
Komt aen Sta uroph ilA, ghy zdjt ons ivillekom,
Wantghy van deughden z,ijtjoofwaer,ah ouderdom. Ghy hebt/eer kloeek gheroeyt in *t midden. van de baereni En 's werelts woefie zee met. riemefi fnel door-vaeren. Ghy hebt de haven nu,ghy zijtfeer welgelandt, Waer dat den Heere ufal komen kuffn d^handt- Tlnfeggenmetjohjt^STAUKOPl-iiUAgheprefen, . • Jn ufiaet V deughde-bloem, d?Ootmoedigheyt te lefen; Ghy, als «sPAmazones, bztuyght tot defen dagh Hoe luttePs werelts ioght op uwe zielvermagh. Daerom wenfch ickgeluck aen «, o Liefgeprefin , Ghy treckt de werelt. uyt omfoo met my te iitcjen: Ontfanght dan defe crocn, die Godt u aier nugeeft, Om datghy in denfirijdt des werehs mei niy bleeff. , Maer Stau rophila op-heffende haere ooge, Apoc.c.7. fbodochthaerdatfyfagb.ee» groote fckaere dk nie- mantgetellen en kondc,fiaende voor den throon, ende voor *t aenfchijn des Lams ; ende alhgaer,foo "'tfcheen,gekLet inetwitte langhe khederen, endefalmen in hunne handen. Ende Christus heeft haer gevracght, feggende: Defe diegekleet z.ijn m;i langhe witte kkedtren, wie zfin TA
|
||||
|
DE HEtR.-BAE£TE DES CKVYS. %6j
fy ? Mijn Htw,antwoordede Hy>ghy weet Ixt.Ende hy
heeftgcfyt:Dat Zsljn fy die gekomen z,ijn uyt groote tribu- lbi<£;
latie, ende hebben haere langhe kleedefen gavajjchen, ende
•ivitghemdeckt iri '# bloedt des Latns, daetofn zijnfy •voor
den throon Godts, ende dierieri hem nacht, eride ds^h. Sy en
fullen voorts geeneri horigher meer Iijden,noch dorji hebbeni
nochdejhnnetnfalophuriniei rvaUen,noth eenighe hitte.
Want het Ldm, dat iri *f midderi •vari dm throori is^fal-fe
regereri,en fal-J leyden tot de le-veride fonteynen der wa-
teren. Och oft ick, feyde StauroPhila, met hun
gcfelfchap moghte vervoeght wordenloch ofc
lck moghte ghenieten de ghemeyhfchap der he-
meliche bbrgers, die my verwachten, tot datghy
my loonen fuit! Maer, mijn Lief, wat doen wy ?
Siet doeh eens de deuren 2,i]n obek gefloten: wie
fal die ons operi doen ? Ick derre qualijck rbepeh;
ende ick foude wel luyde roepen,maer ick vreefe
van kant ghewefen te worden. Want ick peyfe
hoch al om die dwaefe maeghden,de welcke fey-
den: Heere,Hecre doet ons open, ende ghehoort heb- Mmh.c.zs
bendiefpijtigheende fmaedige antwoorde, 'k en
kenne u-Ikden nitt..
Wel maer, antwoordede Christus, waerqm
twijfelt ghypklopt fterck metu Cr/y/,ghelijck faet eenen hamer, op defe deuren, wmtaendm tMc.t.it> ghenen die k!opt,faIopen-gedaeri ivordtn. Nbchenzijt hiet bevreett, want htt rijck dtr htmelcn lijdt gewelt, Matth.e.t* znde degtweldige nemen dat gtwddtlijch En hebbe itk eertijts, alle de werelt vermaenende, niet gefeyt: Atrbeyt om in tsgaen door d'enghe poorte,ov dat-fe fou- Luc'c-' 3- den weten dat het ghe-oorloft is niet alleen te kloppen, maer' oock met een groot gheweldt, endeaerbeyt eefien wegh totdenhemel teopc- nen : Want vele fulknder bigeerenin te gam, tnde fy en fulltn rikt konnm. Maer dat fal 't Cruys alder-beffc doen,
|
||||
|
368 HET i5ER.DE BOECK VAN
doen, het welck het Paradijs opent, ende deri
fleuteldes hemelsis. Staurophtla volghende den raedt van haeren Meefler,heeft twee oft dry- mael met alle geweldt mcthct Cruyso-p dedeure dcs hemels geitooten, feggende ; Doet op u poorten ghy Princen, ende wort op-gehevenghy etuwighepoorten, ende lck fal ingaen tot het tabernakel van mijneri Godt. Ende fiet op ftaeride voet is den hemel ge- opent, eri die uytverkoren is naer foo vele Cruyce, ende tribulatien blijdelijck in de voor-hoven des Heeren ontfangen geweeit! Maer eer dat-fe fou- -de in-gaen, foo heeft fy een feker papier naer d'aerde gheworpen,het welckiemant van d'om- ftaenders feer begeerigh op-raepende j ende met eenGodtvruchtighe nieuws-gierigheydt open- :doende,heeft geiien dat daer i-n gefchreven itont j HET TESTAMEN T
V A N
STAUROPHILA.
;■)$( In den naem ons Heeren J e s tf
Christi denGeeruyften. Amen. d
EEn dienfl-maegk van het Cruys, Staurophila
verheven , Eerfy foud^ kaerengheefl den Hemel over-gheven* Eer dat defuyver Z,iel van defefchoone Bruydtj Sou naer'? EvYSi-veldt de wertlt vli gen uyt J Schreefdefenfoeten brifhaer volck inflcker vnfen » • En wierp hem naer de aerd', omyder voor ie Itfn: Totnuhebdygtfiendtnflrijdt, enrechte ba.n, Den wegh van V Heyligh Cruys, die ick heb in-ghe- gaen. m
|
||||
|
DE HEVR-BAEHE i)ES CRtJTS. $6$
JSTu door degoetheyt Godis, totmijndergroote baeten, Word' ick <van mijnen Heer den hemelin^gelaetm. DenEnghelSauvegard', diemy daer cmamontrcnt, Die zeghelde den wiW <van dit mijn teftament Stauro phila, "voormaeis ingrooten drucke%
Laet u den CRuYCE-weg-h tot eeuwigt' z,iel ghelucke. Ick waseenreyne,Maeght$inaermoea",eninleki , Het Cruys heeft my gemaecktvan purper eenfchoon kleet. . Den Leydtfman <vati betQKUY&sdaer hy was migeladetf,
Diefchonck in overvloedt my alle dees weidaden, Waer -van ick <voor mijn doot <verftandigh.,en beejuaem$
Uft.erffeltjcken menfch gheheelmaeck erfghnaem. Ickjchericku almijn recht. De leeringh <voor het leften wD/VJksu S hier to.egaf, is heelvoor u ten beflen: Waytinmijn kveriwas het Cruys (rebenedtjt,' Alleen dm rechten.pat totmijnefalightyt. Tot vaft getuygenis dry zeghelsftet van b.uyten Van mijnen ecbten will' dit teftament befluytenj ■ 'Twelcick u heel, engantfch voor eeuwighachter laeil
Ugheef, en voeghe toe, tot enckelz,iek->baet 41 de voet-ftappen volght die ick heb in^geireden, Voeght iot het heyligh Cru ys u tiel, en alu leden. Dit was alken,mijfi ruft, en oorfaeck van den Ioon{ Enindf wzrelt my. den alderThooghfte-tt thrcon, DitftelP i:k m u maght, omhelfet ghymet luften, Metmy wtltcp toCRUYSjCRUYs-dracghers^i ruften, t . #; O Jesu .'. die dit draeght, wiltgheven:vopr denprijs
. Met u Staurophila het Umtlfch Paradtjs, Dit dient my vbor Ietter, die my daer toegact draeghen, En is my van trit.tmph,ftet, eenengulden ivagheni Is'tjasck(n dat dit Cru ys, u vrimden,J'oo behaerht:
Ontfmght mijri teftamerit. Het Cruys rtttt Jesu draeght. , A a ' GJh*
|
||||
|
379 HET DERDE BOECK VAN
Gedaen in hetfakt oft "joor-hofdes hemelfch )erufalems
regnerende 'Vdn het hout des CruyS onfis Heeren Jesu Christi. Amen. Jck Staurophi^a dienfl-maeght
Christi hebbe mijn Teftament her» lefen,onderteeckent,ende ge^egelt. ££( Dit was den inhout van 't papier, 't welck van
denhemel was neder-gedaelt. Daef-en-tufTchen
is Staurophila inghegaeh de hhjdtfchap de$
Heeren, in die blijdfchap,fegg' ick, de welcke al-
leen een waerachtighe, ende vafte blijdtfchap is:
B«n.epift. De welcke nkt van het fchepfel, maer van den Scheppcr
; *"' ' ontfanghen wordt\by de welcke dUe andere ghenoeghte
<verghelehen, niet dan lautere droefheyi is: alle "vroylijck-
heyt, treuringhe,aUefoetigheyt,bitterheyt, alle eere,fchan-
de, ende ten lejien' aUen 'f ghene dat den menfch vermaec-
Bsrn.ferm. ken kan,moeyliJ.ckheyt. ma.crwiekari<rhenoep;hraem,of.
i.dcafsGp. n , r ' ir a- f i-j.1 r l
b. m a- ten voller. peyjen, met wat een ajjectie van hefde dat de
r i a e. - gheheele menighte vdn de hemelfche heyren haer is teghe- moet ghekomen?met Wdt vreaghde-liedekens fytotden throon der glorie gheleydt is geweef ? met wat een Joetge- laet, met wat een minfaem onthael, met wat Goddelijcke omhelfmghen fy van den Bruydegom is ontfanghen gheweefi? ' Edoch, 't is al te vergeefs dat ick doen, indien
ick wil uytlegghen, al t gherte dat fy in dat land- fchap der levende nu met een feer foi-gheloofe gheruftigheydt fiet, hoort, fmaeckt, ende belit. Want daer is ovefvloedigheyt fonder ghebreck, peys fonder oorlog, oprechte liefde, fonder haet, i.Cor.e. i. blijdfchap fonder dfoefheyt: jae rioch ooghe tn heeft hetghejien, noch oore en heeft het gheheoft, noch 'ten is in <ks menfchm berte op-ghtkomtn, ,tgenc dat Godt bereydi ..... " - • ' , t :' -■ keeft. |
||||
|
DE HEYR-BAE-tfE. DES CR.UYS. ."3,Jl
$eeft voor de ghene die hem lief hehhen. Die faeckee» Augufti* kanmethetgheloofnietghevat,met dehope niet geraeffi nu?' noch met de Jiefde niet begrepen. worden. 'Tgaet dlle men* fchen begeerten, wenfichen, endeghepeyfen te bovem Wat dirighe? fal mcn dan w-anhopen, eiide njiftrau- ■tyeri ? Gheenfins hiet. Wel is waer, 't eti kan niet gheweerdeert, mzer wel VerRreghen worden, ftlaer wat koft dat wel ? wat is den prijs ^Wataer- Aueuft. ik beydtisweerdighderufte,diegeeh\E,\ViT>'E.enheefi? Iit pfalm' s^' dat ghy gherechtelijck oordeelen tvilt, d^eeuwighe rufte wordi te recht ghekocht met eeuwighen aerbeydt- Dat is waer' maer en ibilt niet vreefen, Godt u .bermloertigh. JVant waer^tfiaetken ghy eeuwelijck aerbeyden, moeft,ghy. in foudt noyt geraecken tot dfeeuwighe rufte. Overfiukks om dat ghy eeps fioude komen tot het gene dat ghy kooftl foo en moet ghy niet eeuwelijck werckenj niet, om dat het foo veel niet weerdt eh is, maer om eem te befitien, 'tgene ghekochtw.ort. Thien hondert duyfientjaerenin aerbeydtl wat is dat?Thien hondert duyfentjaeren hcbbe een EYN- £>E; Dat ick u gheven faffeght den Hecre, enfalgheen. Eynde hehhen. JVat een grootebermhertigheyt fs.dat van Godt! Hy enfeght niet, aerbeydt duyfint jaereri; hy. en fightniet, aerheydtvijfhondertjaeren, maer aerbeydt ■weymghe,foo langhe alsghy leeft. Daer affalnu de rufie wefien, endefiy enjalgheen Eynde hehbcn. Q eeuwige f urte! 6 E ynde fonder E ynije ! o
groote, cnde onweefdeerlijcke blijdfchap'! oal- der-gheruftighfte rufteinGodt felve! &^Eyn- iUP,lftil., DE is van onfie begeerien, diefionder Eynde/«/ghefimi lii>.2.a,'de |
||||||||||
|
Civic. pei.
cap.30. |
||||||||||
|
fonder af-keer bemint, ends fionder vermocytheyt gheloft
|
||||||||||
|
worden. Sietwat datfalzijnm^HYSW fonder Eyn-
de ! Wantwat is anders onsEynde,<j/j tektiment$t het Rijck,datgheen Eynde en heeft ? , Hicr toe leydt ons de H e y r - b a e n e d e s
C k u Y s .*'hicr foe is S t a u r o p h i la, g^hjck A' a % wy
|
||||||||||
|
1 %jf / HET PER.PE BOECK
|
|||||||||||
|
wy fien, door haer reyfe ghekomen; hier tpe zy
pock eyndelinghehet wit, endeooghmerckvan alle onle fchriivinghe, dat is tot meerder eere,en glone vanGodt-aJmaghtigh,die leeft,endere- gneert inder eeuwigheydt der eeuwigheden. Amen. E Y N D E.
|
|||||||||||
|
tyid majorem ^Dei^ San&iqueT'. N.
Brunonis gloriam. |
|||||||||||
|
APPROBATIO CENSORIS.
Llbrum, cui titulus l\egia Via CrucA, compofitum aRe-
verendo Dfio, U.Benedifto Haefieno, 8c a Reverendo p. Domno Petro M^Uants, Prdinis S. Branonis Carthufiano tranflatum ex lingua LapnS inF]andricam,& a me diligen- ter perledum.omnibus Chrifti fidelibus utilem, & praelo 'dignumcenfui^o.Martii. 1667. ..>... L H. Anchemant > Can. graduatue
Ecclefia Cathed. S. Donatianj, Brugenfis) ac Librorum Cenfor. , Facultas Reverendiflimi Patris Generalis
S. Ordinis Carthufienfis. VIs3 Reverendi Domint T.ibrorum CenforisBrueenfis
Approbatione Libri Bggia Crucii Vii nunciipati avene- rabiliP.Domno Petro M4//aHfj'profeflbdom;usBrugenfis > ex Latina lingua in f landricarh converfi facultatem faci- mus eidem venerab.P.Domtio Petro MalUnts eum librum praelo commiflum in lucem edendi. Datum inCarthufia Majorif.MaiiiC)6>. > Fr.JoarmesPriorCarthufi*. |
|||||||||||
|
. n: uut
DER I ;C!!T
■
|
|||||||||||
|
V ER.BETERT
Vag.30.Iin. 3 3. tcgen-fpreecken, kefi tegen-fpreec-
|
|||||
|
f
|
|||||