„De behoefte aan duidelijke atlassen, die niet met namen zijn overladen, doet zich steeds meer gevoelen,
nu men het over de methode, die bij het onderwijs in de aardrijkskunde moet worden gevolgd, en het doel,
quot;t welk met dat onderwijs moet worden beoogd, vrijwel eens is geworden. Bij de groote massa stof, die met den
dag nog toeneemt, wordt beperking tot het noodige steeds meer een vereischte. Zal echter dat noodige door den
leerling gemakkelijk worden opgenomen, dan moet het formaat der kaarten zoo groot mogelijk zijn, terwijl het
oog niet door onnoodige kleuren en namen moet worden afgeleid. Daarbij moeten de kaarten echter meer geven
dan de oro-hydrographische gesteldheid der landen, de grenzen, de verdeeling en de plaatsen; ze moeten, met
het leerboek, het land en zijne bewoners leeren begrijpen in den waren zin des woords; ze moeten den leerling
opwekken tot nadenken over de betrekking tusschen Land en Volk.

„Die eischen stonden mij voor den geest, toen ik mij op verzoek van den Uitgever aan het werk zette, om
een' Schoolatlas ten gebruike bij mijn Leerboek en mijn Beknopt Leerboek der Aardrijkskunde te vervaardigen.
Aan die onderneming waren voor den Uitgever en den Ondergeteekende beiden geene geringe moeilijkheden
verbonden. Groot formaat, nette uitvoering en geringe prijs moesten samen gaan, iets, wat in den tegenwoor-
digen tijd niet zoo gemakkelijk te verkrijgen is. Eene goede keuze uit het vele, waarbij alleen het noodige werd
gegeven, zonder dat aan banden wordt gelegd de zelfwerkzaamheid des leerlings, waarbij hij meer kan vinden
dan de kaart hem geeft, — dat was het vraagstuk, 'twelk door mij moest worden opgelost. In hoeverre wij in een
en ander zijn geslaagd, laten we ter beoordeeling over aan hen, die dezen Schoolatlas zullen willen gebruiken.quot;

Met deze woorden opende ik het Bericht voor dezen atlas, die in Januari 1878 compleet verscheen. Dat
zoo spoedig een derde druk noodig zou worden, had ik niet kunnen verwachten.

Deze derde uitgave is, zoowel wat teekening als kleur betreft, aanzienlijk, en, naar ik hoop, in haar voor-
deel veranderd. Enkele kaarten en bijkaarten zijn geheel of gedeeltelijk nieuw bewerkt, andere zijn aanzienlijk
verbeterd. Geene enkele kaart is onveranderd gebleven. Daarbij is het aantal kaarten met drie vermeerderd, de
provinciën van Nederland op de schaal vannbsp;voorstellende. Ik meen den gebruikers hiermede geen ondienst

te hebben gedaan. Verder is eene verandering aangebracht in de verdeeling van hoog- en laagland. Waren in de
vorige uitgaven hoog- en laagland in 't algemeen aangegeven, in den derden druk heb ik overal, althans voor-
zoover doenlijk, het land beneden 200 Meter lichtbruin, het land tusschen 200 en 1000 Meter donkerbruin
gekleurd en dat boven 1000 Meter door eene groenachtige bronskleur doen aangeven. Op de kaart van Zwitserland
vertoonen de gewesten der eeuwige sneeuw eene nog donkerder tint.

Vele in het oog vallende veranderingen zijn in den vijfden druk niet aangebracht. Bijgevoegd zijn een
kaartje voor de omstreken van Londen, een voor Batavia, een voor de Mississippi-delta, een voor de oostelijke
kuststaten van Amerika óp dezelfde schaal als de kaarten van vele Europeesche landen. Daarentegen is de figuur
voor de betrekkelijke grootte van de landen van Europa en hunne bevolking weggelaten, als van weinig belang,
terwijl zij toch ook reeds gedeeltelijk verouderd was. Dit laatste mocht in grootere mate het geval heeten met
een bij kaartje op de kaart der Vereenigde Staten van Amerika. De plaats van beide is daarom door andere
kaartjes ingenomen. Op de provincie-kaarten van Nederland zijn de stoom-tramwegen aangegeven. De kaart van
Nederlandsch Oost-Indie duidt de verschillende diepte der zee door twee tinten aan. — Bij vergissing is
Banjoewangi, nu eene adsistent-residentie van Bezoeki, op de kaart van Java als afzonderlijke residentie blijven staan.

Ik hoop, dat Leeraren en Onderwijzers niet zullen nalaten mij hunne voorstellen omtrent veranderingen,
die hun wenschelijk voorkomen, tijdig kenbaar te maken.

I. WERELDKAARTEN (Westel. en Oostel., Noordel. en
Zuidel., Land- en Water-halfrond).

phische kaart, met aanduiding van de plaatsen, waar
steen- en bruinkool wordt gevonden en de streken,
waar aan wijnbouw wordt gedaan, 2. de Thüringsche
staten, 3. Lippe en Waldeck).

XVII. FRANKRIJK (met 4 bijkaarten: 1. Spoorwegkaart,
2. Corsica, 3. Parijs en omstreken, 4. Steenkool-
beddingen en Talen).

XVIIL OOSTENRIJK-HONGARIJE (met twee bijkaarten:
1. Ethnographische schets van O.-H., 2. Oostenrijk-
Hongarije en het Donaugebied).

XIX. RUSLAND (met eene figuur voor de betrekkelijke
grootte van Europ. Rusland, het Russische Rijk en
Europa).

XXIL GROOT-BRITANNIË en IERLAND (met twee bij-
kaarten: 1. Steenkool en ijzer en Talen, 2. de in-
dustriestreken van Middel-Engeland).

1.nbsp;Spoorwegen, 2. Figuur voor de betrekkelijke
grootte van Spanje en de streken, waar Spaansch
wordt gesproken, 3. Jaarlgksche hoeveelheid regen).

XXVII. AZIË staatkundig (met twee bijkaarten: I.Russische
grensgewesten, 2. Voor- en Achter-Indië).

XXXII. NOORD-AMERIKA staatkundig (met eene bijkaart:
Middel-Amerika en West-Indië).

XXXIIL REPUBLIEK AMERIKA (met twee bijkaarten:
1. de oostelijke kuststaten, 2. de Steenkoolbed-
dingen in de Republiek Amerika).

XXXV. ZUID-AMERIKA staatkundig (met eene bijkaart:
schetskaart van de kolonie Suriname).

ZInbsp;Ei^zuxbjT'iaZe T^ens.

Hnbsp;Ty^oprsf^ienbsp;.

I]nbsp;^litaf^'aÏzsc/i^ Tri^ssorut^ens.

I]nbsp;Oébi-ecL JTct/t x^û. ÀTTWjiikxxxxzf'Sche. lt;in.

OndeiAndam
1nbsp;^^^tedujii

'erd j F

etimu

.....Qf ,

' Mdlum,^............^l^uwoUw^ '^^

','0um'olde

Kilometers.

De lunnai van de hci^Xualsai da'prcyimiea
z^ oiulepstTTefrt .
^ ARNHEX. plaatse/i baven 10000i/twonei's■
e Meppel, voom.pl l)eimlm 10000 imv.
o WoUecja . irdnAa' voomume plaakseih .
. ïoatTxaixfi Iddnfpe plaatsm .

____Spoorwegen .nbsp;Onim. spooiivetjen-.

........ Sioomtramv: —.^OTdm.sfoontiramw.

^ JTzmebeddeii.. x Ondamp; G-rafkdda-.

^ RtmerMei ■

m Beelilfexinkinej.
S^ Hoo(pgt;een (deels ajfje^pcwew.)
Laaij en. Moerxinveen'.
SircaicLeny' eiv BoJikefi .
^ Zandstawijyerv. en- Dvinm-
Hl Zan d^on d,.

Giraü^md'.
B Ondo'ey gpondav

.^^att^erlee^
XÄgy^ggj^ JgfVeeiidani

/^f^mda^y^ T ^omdde

s. ' y

# ; lt;S\ .nbsp;i

E^ Tnbsp;;IJ- Ej

f/loxivinisel

Sl,

s(qniett,.. ynbsp;j

TIELERWAJARD

»tlo'S^Sf^^l' Birragt;irnai Jfaalh'n

_nbsp;.....4

.nbsp;Z-tnh(dian - »jKftfjra

m M E L E R waja R D

Jgt;puf

ÏÂiiJlHI


	V , .



f 'f -y

. ^ V - , ■■ ^ -. ■

''■-■â i.rnbsp;- •nbsp;:nbsp;•.

■ : -

X •nbsp;-nbsp;.-rv-sai'-;nbsp;-nbsp;■■ ■ ■ -nbsp;• 'nbsp;. -nbsp;iSp^:






i lt;

/j-7/1''?!

iNävdiiiia(i,'.....

iß.

F

	''Mr

V . .
	■■■if,
k'î / -

... ■ . .nbsp;• v--, . •• ■ .,'..s..TKi'• .. . ,'s-.. quot; ■ 'nbsp;^ .|^■.■.■v■„^..■

■ .	c quot;
	• ■»;quot; IK

	■ \ ' ;

	; ■ y



P.	quot;S •gt;!!
t t ■
r.

r

gt; .





i.vy'. -• A

M'-. ■
■quot;' a,:
	gt;■ : Jquot;quot;, ■ ' ' ' * ■


V- ••• : . f.- ■	-1 V i ,
	lt;	if- •

			.s.
' * •gt; -	f		f • - T r-
i \ ^			■ • J « ■ .
i \ ^	-	*

	J ■ * ^ '
	• r
r	-fr?..';.'-
	'^quot;Ly- ■

tv.	yj-y

			? ,
			. . r, ■ ■ '


quot;. T quot;v	■ • quot;	-rît?	Ê^'y- -

■ . ■ ^iy	r ' ^ » ;		'■■Ijh-
	• ' :'
	i		y y i. ■ » ^ .... .

	; ; t'




	, aquot;

	V - ' ff -.		; .'■A-A» .




			- 'fc'-* - lt;■
				^ ''' ■

, ... ^ I- i'

VV: