NEDERLANDSCHE KUNSTGESCHIEDENIS.

DR RIJKS 1NIV�RSIT�IT.,.-.

NEDERLANDSCHE KUNSTGESCHIEDENIS.

MEEBENDEELS ONUITGEGEVEN BERICHTEN EN MEDEDEELINGEN

Nedeblandsche Schilders, Plaatsnijdebs, Beeldhotjwebs, Bottwmeestebs,
Jdweliees, Goud- en Zilverdbijvees, Smeden, Stemrelsnijdees. Tapijt-

WliVEES, BOED�UEWEEKEBS , Pl.ATEELBAKKEBS, IvOOBSNIJDEBS, GlAS-

schildees, Ingenieues, Landmetees, Kaaetmakees, Veelichtees,

LeTTEESNIJDEES , SCHOONSCHRIJVERS, BOEKBINDERS, enz.

MET BEREIDWILLIGE MEDEWERKING VAN VEESCHEIDENE ARCHIVARISSEN C».
BIJEENGEBRACHT

Adj. Bibliothecaris-Archivaris van Kotterdam.

VAN HENOEL & EELTJES ,'J. VAX ISAALEX ft ZONEN;,

Gedrukt te Rotterdam, bij J. De Jong.

Bladz.
Losse Aanteekeningen betreffende Amsterdamsche Graveurs enz.
Medegedeeld door den Heer Mr. N. De Roever Az., Adj. Ar-
chivaris van Amsterdam............. I.

Adam Van Breen, Schilder, draagt zijn werk, � de exercitien
van de Garde van Zijne Excellentie, � over, aan den Boek-
binder Aert Meuris (Meurs). Medegedeeld door den Heer
P. A. Leupe, Gep. Majoor, Ambtenaar bij het Rijks-Archief. 10.

Brief aan Johan De Witt over zijn portret. Medegedeeld

als voren...................12.

Kunstenaars die voor de Admiraliteit gewerkt hebben. Mede-
gedeeld als voren................13.

Adriaen Andriesz., Schilder.............20.

PlETER Dammisz. Van Stolk , Schilder. Contract tusschen Meestel-
en Leerling..................22.

Aanteekeningen betrekkelijk eenige Kunstenaars te Gouda. Mede-
gedeeld door den Heer N. Scheltema, Luitenant-Kolonel,
Militie-Commissaris te Gouda............24.

Naamlijst der Gildebroeders van Sint Lukas te Alkmaar ... 26.

Het oudste bescheid betreffende het Sint Lucas-Gild te Rotterdam. 62.
Ai.exander Baert, Tapijtwerker te VGravenhage in 1704.

Medegedeeld door den Heer J. G. FREDERIKS te Zutfen . . 68.

De lotery van Jan De Bondt 1649. (Met facsimile). Medege-
deeld door Jhr. Mr. Victor De Stuers te 's-Gravenhage . . 71.

Brieven van Jan Van den Velde (Senior)........94.

JACOBUS SlTTERICII, Schilder. Medegedeeld door den Heer

[. B. Sivr�, Archivaris van Roermond........102.

Rekening der Buurkerk te Utrecht 1420 �1421. Medegedeeld
door Jhr. Mr. F. A. L. Ridder Van Rappard te Zeist . . .103.

Aanteekeningen uit het dagboek van Schout, Burgemeesteren
en Schepenen en uit de Thesauriers Rekeningen van Den Haag.
Medegedeeld door den Heer P. A. Leupk, Gep. Majoor,
Ambtenaar bij het Rijks-Archief te 's-Gravenhage.....105.

Schilderijen den Koning van Denemarken te koop aangeboden,

1618. Medegedeeld als voren............135.

De Schilder Johan PeRCELLES heeft een eigen huis in Den Haag,

1629. Medegedeeld als voren............137.

De Schilder De Potter en de Advokaat Walbeeck, 165i.

Medegedeeld als voren..............139.

Portret van Willem III, Koning van Engeland, door Netscher

1702. Medegedeeld als voren............140.

De Keurvorst van de Paltz, zendt den Schilder Douven naar
Rotterdam, om aan de Admiraliteit aldaar een hert te veveeren,
1707. Medegedeeld als voren............141.

Adversaria betreffende onderscheidene kunstenaars en hunne
werken. Medegedeeld als voren.......... 142.

Aanteekeningen uit de Stadsrekeningen van Middelburg. Mede-
gedeeld door den Heer J. G. Frederiks te Zutfen . . . .156.

Losse Aanteekeningen betreffende Amsterdamsche Graveurs.
Eerste vervolg. Medegedeeld door den Heer Mr. N. De
Roever Az. Adj. Archivaris van Amsterdam .... . 161.

Adviezen van M'\ Willem Bilderdijk in zake de uitgave van
prentteekeningen door de Vaderlandsclie Maatschappij te Hoorn.
Medegedeeld door den Heer H. De Jager te Brielle . . .169.

Ken en ander over Hendrik Averkamp, den Stomme van
Kampen, en zijne werken. Medegedeeld door den Heer Mr. J.
Nanninga Uitterdijk, Archivaris van Kampen.....195.

Geschilderd Glas door Rotterdam aan de Kerk te Oudewater
geschonken 25 October 1578.............235.

Kunstenaars die als poorters van Breda ziju ingeschreven. . . 235.

Schilders, Beeldhouwers enz. voorkomende in de Rekeningen der-
Stad Utrecht. Medegedeeld door den Heer Mr. S. Muller F. Zn.,
Archivaris der Gemeente Utrecht...........239.

Hendrik Averkamp. Medegedeeld door den Heer Dr. J. van
Vloten te Haarlem...............270.

Schilders die te Amsterdam poorters zijn geworden, tusschen de
jaren 1584 en 1605. Medegedeeld door den Heer Dr. P.

Scheltema, Archivaris van de Prov. Noord-Holland en der
Hoofdstad...................272.

De Schilder Bernard Vollenhove. Medegedeeld door den
Heer Mr. J. Nanninga Uitterdijk, Archivaris van Kampen. 276.

Auraham Staphorst, Schilder te Dordrecht, 1666. Mede-
gedeeld door de Heer P. A. Leute, Gep. Majoor, Ambtenaar
bij het Rijks-Archief...............279.

Portretten door den Schilder Versprongh te Haarlem geschilderd.
Medegedeeld als voren..............281.

Johannes Fictor (Victorsz.) Constschilder te Amsterdam. Mede-
gedeeld als voren...... ..........282.

Johannes Basse, Teekenaar en Schilder op lijnwaad te Amster-
dam, 1658�1667. Medegedeeld als voren.......284.

Varia betreffende verschillende Kunstenaars. Medegedeeld door
den Heer D. Franken Dz. te Parijs.........286.

Namen en merken der Goud- en Zilversmeden te Leeuwarden.
Van 1597 tot 1854. (Met 16 platen).

LOSSE AANTEEKENINGEN

AMSTERDAMSCHE GRAVEURS ENZ.

(Medegedeeld door den Heer Mr. N. De Roever Az., Adj.-Archivaris
van Amsterdam.)

R is meermalen op gewezen, dat onze voorouders
uit den bloeitijd der Republiek een aangeboren zin
voor het schoone, het schilderachtige hadden. Ge-
lukkige tijdsomstandigheden veroorzaakten dat die
zin onbekrompen kon worden bevredigd, dat de
koopman, die het uitwendige van zijn huis door
de vaardige hand des werkmans, naar het plan van
den kunstenaar, het aanzien deed geven, waardoor
het nog de bewondering van de kinderen der 19e eeuw afdwingt,
ook voor het inwendige van zijn huis, waar zich zijn huiselijken geest
uitte, eischen stelde, die men tegenwoordig nauwelijks stellen durft.
Zijne schatten veroorloofden hem zijn huisraad gebeeldhouwd, zijne
muren met tapijten behangen, zijne schouw door het meester-
stuk van een of ander kunstenaar gesierd te zien. Die harmonie
II. 1

Arcruef v; �fe&erl. Kimst�escii.11.

ALGER HOTSES.
1602.

FRANS CORNELIS ROOS.
1603.

LAURENS THOMAS.
1597-

WILLEM WILKES.
1605.

CORNELIS ROOS.
1610.

HARMEN BRUNSVELT.
1605.

HARMEN DIRKS.
1611.

LN MELCHIORS OOSTERVELT.
1611.

FEIJE JOESTES.
1620.

MINNE SIKKES.
1618.

PIETER JOHANNIS.
1623.

mocht niet, en kon niet gestoord worden op ander gebied. Kale
naaktheid was hem ondragelijk, eene versiering scheen onmisbaar in
zijn oog. Zoo behoorde een boek althans eene goed uitgevoerde titel-
plaat, fraaie majusculen en andere ornementen te hebben. Ja meer
nog; de boeken die men dagelijks in handen nam moesten aan hoo-
gere vereischten voldoen. Men had er zich niet mede kunnen ver-
zoenen als de belangstelling niet levendig werd gehouden door af-
beelding of voorstelling van wat bizonder de aandacht moest trekken.
Getuige het de ge�llustreerde bijbels, de uitgaven van Cats gedichten
en zoovele rijk met platen gestoffeerde boekwerken meer. Het was
alsof men wilde zien wat men tegenwoordig moet trachten te begrij-
pen. Aan die behoefte aan het plastische hebben wij de talrijke por-
tretten , historieplaten en penningen te danken; aan die kunstzin zijn
wij de voortbrengselen van etsnaald en graveerstift verschuldigd, die
steeds de portefeuilles van de kunstliefhebbers hebben verrijkt, die
in het buitenland den roem van onze vaderlandsche graveerschool
hebben verbreid.

In die tijden ontbrak het der kunst dan ook niet aan aanmoedi-
ging; onder zulke omstandigheden den kunstenaar niet aan energie
en werkkracht.

We staan inderdaad verwonderd over de werkzaamheid die som-
mige kunstenaars hebben ontwikkeld. Niet onverdiend hebben zij
zich een naam verworven die reeds eeuwen heeft getrotseerd. Doch
naast de L�yken's en de De Hooghe's, naast de Picakd's, de
De Visscher's en de De Laieesse's staat eene phalanx van kunst-
broeders, wellicht even productief als zij, doch minder gelukkig
dan deze waar het gold zich een naam te veroveren. Is dat
daaraan toe te schrijven, dat hun werk de vergelijking met dat van
anderen niet kan doorstaan? Moge dit in vele gevallen niet geheel

Ar eilief v. Neder! KurLStgescli.il.

SIJBES LIEUWES.
1623.

HANS CHRISTrAANS.
1623.

HESSEL BOUWES.
1623.

JAN GERRITS.
1628.

CORNELIS FABER.
1628.

LAMBERT SICKEMA.
1629.

EELKE WIJNTIENS.
1629.

JARICH GERRITS.
1�28.

JOHANNES HARMENS.
^l633-

JAN DOUWES.
1630.

bezijden de waarheid zijn, van vele anderen weten wij het tegendeel.
In geen geval zijn zij waard in vergetelheid op te gaan. Een aantal
is slechts bij naam, anderen blootelijk door hunne initialen bekend;
en van hoevelen heeft men nooit iets vernomen ? Wanneer wij van
de meestbekende meesters levensbizonderheden willen vernemen, en
we slaan daartoe Kramm of Immerzeel op, hoe dikwijls gevoelen we
ons dan niet teleurgesteld, wanneer die ijverige onderzoekers zwijgen
of zelven in onzekerheid verkeerden. We hadden ons toch zoo gaarne,
zij het niet zonder kritiek, aan hunne autoriteit willen onderwerpen.
Toch hadden we ons op die teleurstelling kunnen voorbereiden. Want
wanneer men nog zoo weinig van een genie als Rembrand� weet,
mag men zich troosten, dat men b. v. omtrent het karakter, de levens-
wandel van RoMEYN De HoOGHE niet dan onzekere en tegenstrijdige
berichten kan vinden.

Vele symptomen verkondigen een herboren kunstzin. Men stelt
er prijs op te weten wie den kunstenaar vormde, wie hij op zijne
beurt gevormd heeft. Men wil zich verplaatsen in zijne persoonlijk-
heid, geheel zijn talent leeren begrijpen, hem kennen door en in zijn
werk in de eerste plaats, vervolgens door kennisneming van feiten en
omstandigheden die invloed op zijn denken en werken kunnen hebben
uitgeoefend. In verhouding met het eerste is van het laatste te weinig
bekend.

Had de Pruikentijd meer gedaan, meer gevoel gehad voor het
w⁷are schoone, gewis we waren verder geweest! Toch is alles niet
onherroepelijk verloren, slechts wanneer men de kwaal kent is gene-
zing mogelijk. De uitgave van dit tijdschrift is het bewijs, dat men
het gemis heeft ontdekt en trachten wil er in te voorzien.

Allereerst is daartoe noodig: verzamelen van alle, ook schijnbaar
onbeteekenende gegevens. Dit is niet het werk van ��n mensch, al

Ac cliief v. Neder! Kxtast�escli.II.

SAMUEL WIJBBRENS.
i⁶39-

WIJNOUT BAERENS VAN ASTEN.
1642.

WILLEM OLTHOF.
1643.

AUGUSTINUS BRUNSVELT.
1642.

HILBRAND BRON.
1646.

THOMAS ASPEREN.
1646.

JOHANNES FOPPES.
1649.

wijdde hij het ook tot zijn levenstaak. Co�peratie kan ook in dit
opzicht wonderen verrichten. Wil ieder slechts zijn steentje aandra-
gen , dan is het zeker dat binnen betrekkelijk geringen tijd een voor-
raad levensbizonderheden van Nederlandsche graveurs is bijeengebracht,
minstens even omvangrijk als de schat, die de Vereeniging voor
Nederlandsche Muziekgeschiedenis reeds omtrent musici vergaarde.

Archieven-onderzoek is daartoe vereischte. Een ieder aan wiens
zorgen die bronnen zijn toevertrouwd heeft de schoone verplichting
den ijverigen redacteur van dit tijdschrift de behulpzame hand te
reiken.

Om een denkbeeld te geven van wat er in het archief der hoofd-
stad zal kunnen gevonden worden diene het volgende. Toen ROMEIJN
De Hooghe in 1680 Amsterdam verliet om zich metterwoon in Haar-
lem te vestigen, waren er 110 graveurs, grootendeels door hem ge-
vormd, in 't Gildeboek van S*. Lucas ingeschreven. Op dit getal
leerlingen mocht de geniale meester inderdaad trotsch zijn. Men be-
denke dat er volgens zijn zeggen slechts drie plaatsnijders binnen
Amstels muren gevestigd waren toen hij in 't gilde werd opgenomen.
Niets zou meer belangrijk zijn voor de kunstgeschiedenis dan het pu-
bliceeren van dit gildeboek van St. Lucas. Het is ons evenwel niet
gegeven dit te doen, slechts twee meesterboeken worden in de Am-
sterdamsche archieven bewaard. Zij loopen over de jaren 1750�1788,
1789�i8tt. Alle voorgaande zijn niet aanwezig. Of ze verloren ge-
gaan zijn? We willen hopen dat ze niet onherroepelijk aan de be-
langstelling onttrokken zijn, en dat ze te eeniger tijd zullen terugge-
vonden worden.

Voorshands putte ik derhalve uit andere bronnen, bronnen van
verscheiden aard. Gaandeweg teekende ik aan wat ik ontmoette
omtrent graveurs, zoowel in koper als in hout, omtrent stempelsnijders,

Acchief t. Neder! KuiLSt�ej

JOHANNES LANGWEER.
1660.

WIJBRANDUS LOLLIJ.
1661.

ARNOLT HUEGENS.
1662.

ROMBARTUS SALVER�A.
1662.

TJEERDT LELIJ.
1662.

JACOBUS RADESVELT.
1667.

MATHITS SIJDERIUS.
1668.

JOHANNIS JANS.
1667.

NICOLAAS MENSMA.
.1669.

K.LAES CORNELIS.
1670.

FREDERIKUS LELIJ.
1669.

plaatdrukkers enz. Het archief voor Nederlandsche kunstgeschiedenis
ruime het een bescheiden plaatsje in, en weete dat ik mijne bijdrage
later gaarne zal aanvullen.

Otto Andriesz. , van Christiaanzand, plaatsnijder, wordt poorter
als in huwelijk hebbende Grietie Albertsd*. , dochter van Albert
Adriaensz. Kraan in leven bierdrager, 7 Jan. 1699.

Robert De Baudoes, van Brussel, plsn. koopt het poorterschap
17 Nov. 1598.

Isaac CoRNEi.isz. Van Beaumont, plsn. koopt het poorterschap
4 Nov. 1604.

Abraham Van den Bergh pl.sn. koopt 17 April 1682 een huis
Egelantiersgracht voor � 975. Reg. V. kwytsch. Z. Z. 64V0.

Paul�s Block plsn. zoon van Jacob Ai.bertsz. Block erkend als
ingeboren poorter 12 Maart 1686. Hij leeft nog 17 Oct. 1725, toen de
man zijner dochter wegens dit huwelijk poorter werd.

Hermanus Batryn plsn. zoon van Hendrik Batrijn in leven
timmerman, erkend als ingeb. poorter 11 Juli 1727.

Gerard Coeck plsn. wiens' weduwe Janneke Abrahams, na
hertrouwd te zijn met Gilles Timmermans, een huis, den 10 Mei 1646
gekocht door G. Coeck en gelegen op de Lauriergracht voor � 4500.�
verkoopt den 15 Febr. 1661. � Gerrit Coek, cleermaeker borg.�

Reg. v. kwytsch. I. I. bl. 100.

Melis Jansz. Coek plsn. wordt als overleden genoemd 18
Maart 1721.

Coenraad Dekker plsn. wordt als overleden genoemd 10 Juni 1709.

Andries HOOGEBOOM plsn. koopt een huis in de Looyerstraat voor
� 700� 11 Maart 1682. Reg. v. kwytsch. Z. Z. bl. 62^0.

Ac eilief v. Uederl EiirLstgescli.il.

PIETER DORSMAN.
1671.

REMBARTUS VISSER.
1678.

ELIAS VAN DER WIERF.
1678.

HENDRIKUS WINSEMIUS.
1680.

THENIS EIJBERTS.
1681.

fOHANNES DE VOS.
1681.

PIETER DE WIT.
1682.

JOOST RIJSBEECK.
1683.

Jan Jetswaart plsn. zoon van Willem Jktswaart draadwerker
als ingeb. poorter erkend 19 Febr. 1719.

Jan Luijcke plsn. koopt 23 Maart 1677 een huis in de laatste
Haarlemmerdwarsstraat en verkoopt dit weder 4 Mei 1685 voor � 1350.�

Reg. v. kwytsch. B. B. B. bl. 344V0.

Jan Matthyssen plsn. koopt voor �3000.� huis zuidzijde Rozen-
gracht daar't kasteel van Rome uithing. 1 Juni 1660.

Reg. v. kwytsch. H. H. bl. 27V0.

Hij wordt genoemd als borg in acten van 1684 en 1685 en
woonde toen in de Calverstraet.

Jacob Van Meurs plsn. wordt door Burgemeesteren vereerd met
� 250.� voor 't dedieeren van de «Chronologia Gothofredi" blijkens
quitantie van 21 Aug. 1660. Rapiamus van dat jaar bl. 197.

ALDERT MeYER plsn. van Amsterdam 24 j. wonende Leidschestraat �
ouders dood, geassisteerd met Anthony De Wit, ondertrouwt 28 Febr.
1688 met Annetje Koopers, van Reenen, wed. Dirck Jansz. Kort,
wonende insgelijks Leidschestraat. Puiboek.

Joseph Mulder plsn. van Amsterdam 30 j. wonende Westermarkt �
geassisteerd met zijn oom Hendr. Croesen ondertrouwt 18 Juni 1689
met Maria Hoos, van Amst. 26 j. wonende Haarlemmerdijk, geas-
sisteerd met haren vader Manuel Hoos. Puiboek.

Casper Philips konstplaatsnyder wordt als overleden genoemd 1798.

Jan Anthony Van Ryswyk, van Antwerpen, plsn. wordt poorter
30 Juni 1651.

Pieter Rosiersz. plsn. zoon van Rosier Cornelisz. in leven
mutsendrukker, als ingeb. poorter erkend 23 Dec. 1683.

Abraham Rademaker, van Lis, etser, poorter als getrouwd heb-
bende Maria Rosekrans, dochter van Laurens Rosekrans goud-
smid, 13 October 1706.

Archief v: Neder! Kiiiistg-escli.il.

ANNIUS SIJDERIUS.
1684.

COENRAET WILHELM KOCK.
1685.

BERNARDUS VAN ASTEN.
1695.

JOHANNES LELIJ.
^l695-

HESSEL SINNEMA.
1698.

CORNELIS JONGSMA.
1696.

ANDRIES PASSAMIER.
1698.

RICHOEUS ELGERSMA.
1704.

HENDRIKUS DORTSMA.
1701.

HERMANUS DILLINCK.
1706.

Jan Rixtel, van 's Hage, plsn. poorter als getrouwd hebbende
Hendrina Kentselaer, dr. van Bartholomeus Kentselaar schoen-
maker 14 April 1724.

Samuel Roskam, van Amsterdam, plsn. poorter als getrouwd heb-
bende Susanna Dronryp, dr. van Jan Dronryp in leven beeldhou-
wer 18 Mei 1730.

Jan De Ryk plsn. zoon van DIRK Jansz. Ryk, in leven spelden-
maker, erkend als ingeb. poorter 7 Juni 1730. Hij wordt als over-
leden genoemd 3 Nov. 1761.

Abraham Rykers plsn., zoon van Pieter Rykers, katoendruk-
ker, erkend als ingeb. poorter 4 Januari 1741.

Pieter Roest plsn., zoon van Pieter Jansz. Roest in leven
schoenmaker, erkend als ingeb. poorter 5 Mei 1751.

Isaac Ruttens graveerder, zoon van Willem R�ttens, wyn-
kooper, erkend als ingeb. poorter 11 Mei 1756.

Andries Jacobsz. Stock plsn., burger en gewezen officier van
de Schutterij te 's Hage, oud tusschen 60 en 70 jaren wordt overtuigd:
I». van in betrekking te hebben gestaan met den valschen munter
Jan Van Noordt te Leiden en voor hem, schoon niet wetende tot
welk doel, graveerwerk te hebben verricht. 20. van later zelf valsche
munt te hebben gemaakt met Jan Van Emmerick. Hij verzoekt in
1642 gratie aan den Prins Stadhouder. Gr. memoriaal III. bl. 226.

Pieter Stevensz. plsn., zoon van Steven Hesselsz., in leven
lijndraaier, erkend als ingeb. poorter 1 Dec. 1689.

Pieter Sl�yter plsn., zoon van Dirk Fransz. witwerker, erkend
als ingeb. poorter 26 Maart 1696.

Adriaen Schoonebeek van 1675�1679 leerling van Romein De
Hooghe. Legt in 1690 bezwarende getuigenis tegen zijnen vroegeren
meester af.

Ar cldef v: �federl Emistgescli. LI

ANDELE AND�LES.
1709.

JACOBUS JONGSMA.
1707.

BERNARDUS NIJNBUUR.
1710.

THOMAS WIJTZEN.
1712.

ABRAHAM SIPMA.
1715-

B. JELGERHUIS.
17 16.

GOSSE HISBORDA,
171a-

ATE SCHEVERSTEIJN.
1719

Bastiaen Stoopendael plsn. als overleden genoemd 21 Mrt. 1707.

Hermanus Stoopendael plsn. zoon van den vorigen, als ingeb.
poorter erkend 21 Maart 1707.

Daniel Stoopendael plsn. als overleden genoemd 28 Dec. 1740.

Jan Tak plsn. zoon van Jan Tak in leven stalmeester, als ingeb.
poorter erkend 5 April 1725.

Johannes De Visscher van Haerlem plsn. poorter als getrouwd
hebbende Catharina Adriaens , dochter van Adriaen Hendriksz.
De Wees, makelaar, 30 October 1658.

Andries Vaillant plsn. zoon vanjAN Vaillant koopman erkend
als ingeb. poorter 10 Febr. 1679.

Pieter Verbrugge, van Utrecht, plsn. poorter als getrouwd heb-
bende Wyna Sent, d^r. van Dirk Hendricksz Sent krankbezoeker
in dienst van de O. I. C, 7 J^uli ^l699-

Willem Visvliet plsn. zoon van Jan Willemsz. in leven mole-
naar, erkend als ingeb. poorter 6 Aug. 1748.

Pieter Arkes houtenplaetsnyer, zoon van Jan Arkes , in leven
beeldhouwer, erkend als ingeb. poorter 20 April 1752.

Jacob Rosenboom houtenplsn. zoon van Barend RosENBOOM in
leven koekenbakker, erkend als ingeb. poorter 29 Aug. 1731.

Jacob Ros� houtenplsn. zoon van Pieter Ros�, katoendrukker,
als ingeb. poorter erkend 16 October 1744-

Pieter Roskam houtenplsn. zoon van Pieter Roskam, timmer-
man, erkend als ingeb. poorter 12 Nov. 1754-

MEDAILLEURS EN ZEGELSNIJDERS.
CHARLES Goodhand ontvangt, blijkens kwitantie van 13 Febr.

Ar eilief v. Neder! KxiTistgesciL.il.

JOHANNES DE VALK.
1725-

HENDRIK MONSMA.
17 26.

F. STELLINGWERF.
1728.

MENNO TIJSSEN.
I73¹-

PIETER HALIUS.
1729.

GABITNUS V. d. LELIJ.
i73i-

JOHANNES JONGSMA,
'733'

TJALLING CAMP.
'733-

1653, / 5°^: ^� ^; ^voor '^l snijden van 32 stalen stempels voor de
Lakenhal. Rapiamus van dat jaar bl. 188.



		fa F\C H
			I E F


NEDERLANDSCHE KUNSTGESCHIEDENIS.

	"k�TT- '^�UT DR RIJKS 1NIV�RSIT�IT.,.-.



				-ffii

	NEDERLANDSCHE KUNSTGESCHIEDENIS.

VERZAMELING VAN MEEBENDEELS ONUITGEGEVEN BERICHTEN EN MEDEDEELINGEN betreffende Nedeblandsche Schilders, Plaatsnijdebs, Beeldhotjwebs, Bottwmeestebs, Jdweliees, Goud- en Zilverdbijvees, Smeden, Stemrelsnijdees. Tapijt- WliVEES, BOED�UEWEEKEBS , Pl.ATEELBAKKEBS, IvOOBSNIJDEBS, GlAS- schildees, Ingenieues, Landmetees, Kaaetmakees, Veelichtees, LeTTEESNIJDEES , SCHOONSCHRIJVERS, BOEKBINDERS, enz. MET BEREIDWILLIGE MEDEWERKING VAN VEESCHEIDENE ARCHIVARISSEN C». BIJEENGEBRACHT DOOR Pb. D. O. OBREEN Adj. Bibliothecaris-Archivaris van Kotterdam.

			2° DEEL.

		BOTTERDAM VAN HENOEL & EELTJES ,'J. VAX ISAALEX ft ZONEN;, 1879�1880.



		� 10 �

Jacobus De Ridder pldr. zoon van Willem De Ridder pldr. erkend als ingeb. poorter 6 Apr. 1758. Jan Smit, van Amsterdam, pldr. poorter als getrouwd hebbende Annetje Kolkmans dochter van Roelof Roelofsz. Kolkmans tim- merman, 20 October 1706.

	ADAM VAN BREEN, schilder, DRAAGT ZIJN WERK, - DE EXERCITIEN VAN DE GARDE VAN ZIJNE EXCELLENTIE, - OVER, AAN DEN BOEK- BINDER AERT MEURIS (MEURS) (1) 1617.

(Medegedeeld door den Heer P. A. Leupe Gep. Majoor, Ambtenaar bij het Rijks Archief.) Wy Jacobsz. Dirckssen van Cu�len ende Jan Hendricksz Nobel Schepenen in 's Gravenhage oirkonden mits dezen eenen Igelyken, dat op huyden date ondergeschreuen, voor ons ghecomen ende ghe- compareert is Adam van Breen Schilder woonende alhyer in den Hagc, ende cedeerde, transporteerde ende droech op mits desen sonder eenige Actie off recht daer meer aen te behouden aen Aert Meuris (1) Hot is opmerkelijk dat in deze overdracht wordt gezegd dat dit werkmei het titelblad bevat twee en zestig figuren, terwijl het volgens No. 103 van den �Catalogue des Livres et Mamiscrits de M. C. M. van Gosh, blz. 15," (Utrecht. J L. Bewees. 1878.) zou moeten bevatten VI planches. Leupe.



			� 12 �

BRIEF AAN JOHAN DE WITT OVER ZIJN PORTRET.

		(Medegedeeld als voren.)

	Edele, gestrenge, wyse, voorsienige Heer, Al soo ick de plaete van Uw Ed. gestr: afbceldingge van den plaetsnyder (i) die deselve hadde gesneeden hebbe gekocht, omme de prenten derselver int licht te brengen, soo en kan ick plichts Halve niet naerlaten Uw Ed gestr: eenige van de beste afdrucksels met schuldige Eerbiedigheit te ofvreren, biddende dat Uw Ed. gestr. my dese vry moedigheit gelieve ten goede te houden als syn en blyvende Edele, gestrenge, wyse, voorsienige Heer In Leiden Uw Ed. gestr. 29 december ootmoedige dienaer 1668. PlETER ENGELVAERT bouk en konstvercooper. Opschrift: Den Edelen Wysen Voorsienigen Heer Myn Heer Johan De Wit, Heere van Hekendorp, Raedt Pensionaris van Hollandt en Westvrieslandt port in den Hage.

(1) Met dezen graveur wordt bedoeld H. Baby. Een exemplaar van dit portret van De Witt, Is aanwezig in do bibliotheek dor gemeente Botterdam; liet beeft tot onderschrift: �Johan de Witt, Hoere van Hokendorp, Sneller-



»

			� 13 �

		KUNSTENAARS DIE VOOR DE ADMIRALITEIT GEWERKT HEBBEN.

	(Medegedeeld als voren.) Uit eenige overgebleven fragmenten van het Grootboek der Admi- raliteit op de Maze (i) teekende ik het volgende op van betalingen gedaan aan : Kaartenmakers, Plaatsnijders, Wiskundigen, Beeldsnijders, (Beeld- houwers), Goudsmeden, Wapensnijders, Glasschrijvers, Tapijtwerkers en Schilders. WILLEM JANSZ. BLAUW. Kaartenmaker. 1635. 21 July. Aen Davidt Davidtsz. Wynecoy voor Willem Jansz. Blauw Bouckvercoper te Amsterdam over leverantie van twee groot Kaertboucken oft een Kaertbouck in twee grootte Volumina geintituleert Toneel des Aertryx oft nieuwe actlaes (?) . � 54.�.� BALTHASAR FLORISZ. Plaatsnijder. 1611 Den 14 October. Aan Balthasar Florisz Plaetsnijder tot Delft over dat hy aan den Rade vereert heeft met verscheyde caerten by hem gesneden ende uytgegeven.........XCVI JL waerd on Langelinschoten, Raedt-Pensionaris van Hollandt en Westvrieslandt, Bewacrder van 't Groot Segel, mitsgaders Stadhouder en Registermeester van de Leonen van denselven lande." Benevens 8-regelig vers van <x. Bbandt. �fETSOHER pinxit. H. Babt so. Pieteb Engelvaebt excud. (Hoog 0.40⁵ broed 0.2S⁵ c. M.) Ook vermeld onder No. 6168a door Fbedekik Mulleb in zijn Be- schrijvenden Catalogus van 7000 Portretten doch zonder adres van uitgever. Bed. (1) Zoo als bekend is heeft het archief dor Marine ontzaglijk geleden door den brand in Januari 1844. L.



			INHOUD.

		Bladz. Losse Aanteekeningen betreffende Amsterdamsche Graveurs enz. Medegedeeld door den Heer Mr. N. De Roever Az., Adj. Ar- chivaris van Amsterdam............. I. Adam Van Breen, Schilder, draagt zijn werk, � de exercitien van de Garde van Zijne Excellentie, � over, aan den Boek- binder Aert Meuris (Meurs). Medegedeeld door den Heer P. A. Leupe, Gep. Majoor, Ambtenaar bij het Rijks-Archief. 10. Brief aan Johan De Witt over zijn portret. Medegedeeld als voren...................12. Kunstenaars die voor de Admiraliteit gewerkt hebben. Mede- gedeeld als voren................13. Adriaen Andriesz., Schilder.............20. PlETER Dammisz. Van Stolk , Schilder. Contract tusschen Meestel- en Leerling..................22.



			---- VI----

		Aanteekeningen betrekkelijk eenige Kunstenaars te Gouda. Mede- gedeeld door den Heer N. Scheltema, Luitenant-Kolonel, Militie-Commissaris te Gouda............24. Naamlijst der Gildebroeders van Sint Lukas te Alkmaar ... 26. Het oudste bescheid betreffende het Sint Lucas-Gild te Rotterdam. 62. Ai.exander Baert, Tapijtwerker te VGravenhage in 1704. Medegedeeld door den Heer J. G. FREDERIKS te Zutfen . . 68. De lotery van Jan De Bondt 1649. (Met facsimile). Medege- deeld door Jhr. Mr. Victor De Stuers te 's-Gravenhage . . 71. Brieven van Jan Van den Velde (Senior)........94. JACOBUS SlTTERICII, Schilder. Medegedeeld door den Heer [. B. Sivr�, Archivaris van Roermond........102. Rekening der Buurkerk te Utrecht 1420 �1421. Medegedeeld door Jhr. Mr. F. A. L. Ridder Van Rappard te Zeist . . .103. Aanteekeningen uit het dagboek van Schout, Burgemeesteren en Schepenen en uit de Thesauriers Rekeningen van Den Haag. Medegedeeld door den Heer P. A. Leupk, Gep. Majoor, Ambtenaar bij het Rijks-Archief te 's-Gravenhage.....105. Schilderijen den Koning van Denemarken te koop aangeboden, 1618. Medegedeeld als voren............135. De Schilder Johan PeRCELLES heeft een eigen huis in Den Haag, 1629. Medegedeeld als voren............137. De Schilder De Potter en de Advokaat Walbeeck, 165i. Medegedeeld als voren..............139. Portret van Willem III, Koning van Engeland, door Netscher 1702. Medegedeeld als voren............140.



			----VII ----

		De Keurvorst van de Paltz, zendt den Schilder Douven naar Rotterdam, om aan de Admiraliteit aldaar een hert te veveeren, 1707. Medegedeeld als voren............141. Adversaria betreffende onderscheidene kunstenaars en hunne werken. Medegedeeld als voren.......... 142. Aanteekeningen uit de Stadsrekeningen van Middelburg. Mede- gedeeld door den Heer J. G. Frederiks te Zutfen . . . .156. Losse Aanteekeningen betreffende Amsterdamsche Graveurs. Eerste vervolg. Medegedeeld door den Heer Mr. N. De Roever Az. Adj. Archivaris van Amsterdam .... . 161. Adviezen van M'\ Willem Bilderdijk in zake de uitgave van prentteekeningen door de Vaderlandsclie Maatschappij te Hoorn. Medegedeeld door den Heer H. De Jager te Brielle . . .169. Ken en ander over Hendrik Averkamp, den Stomme van Kampen, en zijne werken. Medegedeeld door den Heer Mr. J. Nanninga Uitterdijk, Archivaris van Kampen.....195. Geschilderd Glas door Rotterdam aan de Kerk te Oudewater geschonken 25 October 1578.............235. Kunstenaars die als poorters van Breda ziju ingeschreven. . . 235. Schilders, Beeldhouwers enz. voorkomende in de Rekeningen der- Stad Utrecht. Medegedeeld door den Heer Mr. S. Muller F. Zn., Archivaris der Gemeente Utrecht...........239. Hendrik Averkamp. Medegedeeld door den Heer Dr. J. van Vloten te Haarlem...............270. Schilders die te Amsterdam poorters zijn geworden, tusschen de jaren 1584 en 1605. Medegedeeld door den Heer Dr. P.



			---- VIII ----

		Scheltema, Archivaris van de Prov. Noord-Holland en der Hoofdstad...................272. De Schilder Bernard Vollenhove. Medegedeeld door den Heer Mr. J. Nanninga Uitterdijk, Archivaris van Kampen. 276. Auraham Staphorst, Schilder te Dordrecht, 1666. Mede- gedeeld door de Heer P. A. Leute, Gep. Majoor, Ambtenaar bij het Rijks-Archief...............279. Portretten door den Schilder Versprongh te Haarlem geschilderd. Medegedeeld als voren..............281. Johannes Fictor (Victorsz.) Constschilder te Amsterdam. Mede- gedeeld als voren...... ..........282. Johannes Basse, Teekenaar en Schilder op lijnwaad te Amster- dam, 1658�1667. Medegedeeld als voren.......284. Varia betreffende verschillende Kunstenaars. Medegedeeld door den Heer D. Franken Dz. te Parijs.........286. Namen en merken der Goud- en Zilversmeden te Leeuwarden. Van 1597 tot 1854. (Met 16 platen). Bladwijzer. Verbetering,



		LOSSE AANTEEKENINGEN BETREFFENDE AMSTERDAMSCHE GRAVEURS ENZ.

	(Medegedeeld door den Heer Mr. N. De Roever Az., Adj.-Archivaris van Amsterdam.)

R is meermalen op gewezen, dat onze voorouders uit den bloeitijd der Republiek een aangeboren zin voor het schoone, het schilderachtige hadden. Ge- lukkige tijdsomstandigheden veroorzaakten dat die zin onbekrompen kon worden bevredigd, dat de koopman, die het uitwendige van zijn huis door de vaardige hand des werkmans, naar het plan van den kunstenaar, het aanzien deed geven, waardoor het nog de bewondering van de kinderen der 19e eeuw afdwingt, ook voor het inwendige van zijn huis, waar zich zijn huiselijken geest uitte, eischen stelde, die men tegenwoordig nauwelijks stellen durft. Zijne schatten veroorloofden hem zijn huisraad gebeeldhouwd, zijne muren met tapijten behangen, zijne schouw door het meester- stuk van een of ander kunstenaar gesierd te zien. Die harmonie II. 1



			� 2 �

		mocht niet, en kon niet gestoord worden op ander gebied. Kale naaktheid was hem ondragelijk, eene versiering scheen onmisbaar in zijn oog. Zoo behoorde een boek althans eene goed uitgevoerde titel- plaat, fraaie majusculen en andere ornementen te hebben. Ja meer nog; de boeken die men dagelijks in handen nam moesten aan hoo- gere vereischten voldoen. Men had er zich niet mede kunnen ver- zoenen als de belangstelling niet levendig werd gehouden door af- beelding of voorstelling van wat bizonder de aandacht moest trekken. Getuige het de ge�llustreerde bijbels, de uitgaven van Cats gedichten en zoovele rijk met platen gestoffeerde boekwerken meer. Het was alsof men wilde zien wat men tegenwoordig moet trachten te begrij- pen. Aan die behoefte aan het plastische hebben wij de talrijke por- tretten , historieplaten en penningen te danken; aan die kunstzin zijn wij de voortbrengselen van etsnaald en graveerstift verschuldigd, die steeds de portefeuilles van de kunstliefhebbers hebben verrijkt, die in het buitenland den roem van onze vaderlandsche graveerschool hebben verbreid. In die tijden ontbrak het der kunst dan ook niet aan aanmoedi- ging; onder zulke omstandigheden den kunstenaar niet aan energie en werkkracht. We staan inderdaad verwonderd over de werkzaamheid die som- mige kunstenaars hebben ontwikkeld. Niet onverdiend hebben zij zich een naam verworven die reeds eeuwen heeft getrotseerd. Doch naast de L�yken's en de De Hooghe's, naast de Picakd's, de De Visscher's en de De Laieesse's staat eene phalanx van kunst- broeders, wellicht even productief als zij, doch minder gelukkig dan deze waar het gold zich een naam te veroveren. Is dat daaraan toe te schrijven, dat hun werk de vergelijking met dat van anderen niet kan doorstaan? Moge dit in vele gevallen niet geheel



			� 3 �

		bezijden de waarheid zijn, van vele anderen weten wij het tegendeel. In geen geval zijn zij waard in vergetelheid op te gaan. Een aantal is slechts bij naam, anderen blootelijk door hunne initialen bekend; en van hoevelen heeft men nooit iets vernomen ? Wanneer wij van de meestbekende meesters levensbizonderheden willen vernemen, en we slaan daartoe Kramm of Immerzeel op, hoe dikwijls gevoelen we ons dan niet teleurgesteld, wanneer die ijverige onderzoekers zwijgen of zelven in onzekerheid verkeerden. We hadden ons toch zoo gaarne, zij het niet zonder kritiek, aan hunne autoriteit willen onderwerpen. Toch hadden we ons op die teleurstelling kunnen voorbereiden. Want wanneer men nog zoo weinig van een genie als Rembrand� weet, mag men zich troosten, dat men b. v. omtrent het karakter, de levens- wandel van RoMEYN De HoOGHE niet dan onzekere en tegenstrijdige berichten kan vinden. Vele symptomen verkondigen een herboren kunstzin. Men stelt er prijs op te weten wie den kunstenaar vormde, wie hij op zijne beurt gevormd heeft. Men wil zich verplaatsen in zijne persoonlijk- heid, geheel zijn talent leeren begrijpen, hem kennen door en in zijn werk in de eerste plaats, vervolgens door kennisneming van feiten en omstandigheden die invloed op zijn denken en werken kunnen hebben uitgeoefend. In verhouding met het eerste is van het laatste te weinig bekend. Had de Pruikentijd meer gedaan, meer gevoel gehad voor het w⁷are schoone, gewis we waren verder geweest! Toch is alles niet onherroepelijk verloren, slechts wanneer men de kwaal kent is gene- zing mogelijk. De uitgave van dit tijdschrift is het bewijs, dat men het gemis heeft ontdekt en trachten wil er in te voorzien. Allereerst is daartoe noodig: verzamelen van alle, ook schijnbaar onbeteekenende gegevens. Dit is niet het werk van ��n mensch, al



			� 4 �

		wijdde hij het ook tot zijn levenstaak. Co�peratie kan ook in dit opzicht wonderen verrichten. Wil ieder slechts zijn steentje aandra- gen , dan is het zeker dat binnen betrekkelijk geringen tijd een voor- raad levensbizonderheden van Nederlandsche graveurs is bijeengebracht, minstens even omvangrijk als de schat, die de Vereeniging voor Nederlandsche Muziekgeschiedenis reeds omtrent musici vergaarde. Archieven-onderzoek is daartoe vereischte. Een ieder aan wiens zorgen die bronnen zijn toevertrouwd heeft de schoone verplichting den ijverigen redacteur van dit tijdschrift de behulpzame hand te reiken. Om een denkbeeld te geven van wat er in het archief der hoofd- stad zal kunnen gevonden worden diene het volgende. Toen ROMEIJN De Hooghe in 1680 Amsterdam verliet om zich metterwoon in Haar- lem te vestigen, waren er 110 graveurs, grootendeels door hem ge- vormd, in 't Gildeboek van S*. Lucas ingeschreven. Op dit getal leerlingen mocht de geniale meester inderdaad trotsch zijn. Men be- denke dat er volgens zijn zeggen slechts drie plaatsnijders binnen Amstels muren gevestigd waren toen hij in 't gilde werd opgenomen. Niets zou meer belangrijk zijn voor de kunstgeschiedenis dan het pu- bliceeren van dit gildeboek van St. Lucas. Het is ons evenwel niet gegeven dit te doen, slechts twee meesterboeken worden in de Am- sterdamsche archieven bewaard. Zij loopen over de jaren 1750�1788, 1789�i8tt. Alle voorgaande zijn niet aanwezig. Of ze verloren ge- gaan zijn? We willen hopen dat ze niet onherroepelijk aan de be- langstelling onttrokken zijn, en dat ze te eeniger tijd zullen terugge- vonden worden. Voorshands putte ik derhalve uit andere bronnen, bronnen van verscheiden aard. Gaandeweg teekende ik aan wat ik ontmoette omtrent graveurs, zoowel in koper als in hout, omtrent stempelsnijders,



			� 5 �

		plaatdrukkers enz. Het archief voor Nederlandsche kunstgeschiedenis ruime het een bescheiden plaatsje in, en weete dat ik mijne bijdrage later gaarne zal aanvullen. PLAATSNIJDERS. Otto Andriesz. , van Christiaanzand, plaatsnijder, wordt poorter als in huwelijk hebbende Grietie Albertsd*. , dochter van Albert Adriaensz. Kraan in leven bierdrager, 7 Jan. 1699. Robert De Baudoes, van Brussel, plsn. koopt het poorterschap 17 Nov. 1598. Isaac CoRNEi.isz. Van Beaumont, plsn. koopt het poorterschap 4 Nov. 1604. Abraham Van den Bergh pl.sn. koopt 17 April 1682 een huis Egelantiersgracht voor � 975. Reg. V. kwytsch. Z. Z. 64V0. Paul�s Block plsn. zoon van Jacob Ai.bertsz. Block erkend als ingeboren poorter 12 Maart 1686. Hij leeft nog 17 Oct. 1725, toen de man zijner dochter wegens dit huwelijk poorter werd. Hermanus Batryn plsn. zoon van Hendrik Batrijn in leven timmerman, erkend als ingeb. poorter 11 Juli 1727. Gerard Coeck plsn. wiens' weduwe Janneke Abrahams, na hertrouwd te zijn met Gilles Timmermans, een huis, den 10 Mei 1646 gekocht door G. Coeck en gelegen op de Lauriergracht voor � 4500.� verkoopt den 15 Febr. 1661. � Gerrit Coek, cleermaeker borg.� Reg. v. kwytsch. I. I. bl. 100. Melis Jansz. Coek plsn. wordt als overleden genoemd 18 Maart 1721. Coenraad Dekker plsn. wordt als overleden genoemd 10 Juni 1709. Andries HOOGEBOOM plsn. koopt een huis in de Looyerstraat voor � 700� 11 Maart 1682. Reg. v. kwytsch. Z. Z. bl. 62^0.



			� 6

		Jan Jetswaart plsn. zoon van Willem Jktswaart draadwerker als ingeb. poorter erkend 19 Febr. 1719. Jan Luijcke plsn. koopt 23 Maart 1677 een huis in de laatste Haarlemmerdwarsstraat en verkoopt dit weder 4 Mei 1685 voor � 1350.� Reg. v. kwytsch. B. B. B. bl. 344V0. Jan Matthyssen plsn. koopt voor �3000.� huis zuidzijde Rozen- gracht daar't kasteel van Rome uithing. 1 Juni 1660. Reg. v. kwytsch. H. H. bl. 27V0. Hij wordt genoemd als borg in acten van 1684 en 1685 en woonde toen in de Calverstraet. Jacob Van Meurs plsn. wordt door Burgemeesteren vereerd met � 250.� voor 't dedieeren van de «Chronologia Gothofredi" blijkens quitantie van 21 Aug. 1660. Rapiamus van dat jaar bl. 197. ALDERT MeYER plsn. van Amsterdam 24 j. wonende Leidschestraat � ouders dood, geassisteerd met Anthony De Wit, ondertrouwt 28 Febr. 1688 met Annetje Koopers, van Reenen, wed. Dirck Jansz. Kort, wonende insgelijks Leidschestraat. Puiboek. Joseph Mulder plsn. van Amsterdam 30 j. wonende Westermarkt � geassisteerd met zijn oom Hendr. Croesen ondertrouwt 18 Juni 1689 met Maria Hoos, van Amst. 26 j. wonende Haarlemmerdijk, geas- sisteerd met haren vader Manuel Hoos. Puiboek. Casper Philips konstplaatsnyder wordt als overleden genoemd 1798. Jan Anthony Van Ryswyk, van Antwerpen, plsn. wordt poorter 30 Juni 1651. Pieter Rosiersz. plsn. zoon van Rosier Cornelisz. in leven mutsendrukker, als ingeb. poorter erkend 23 Dec. 1683. Abraham Rademaker, van Lis, etser, poorter als getrouwd heb- bende Maria Rosekrans, dochter van Laurens Rosekrans goud- smid, 13 October 1706.



		� 11 �

	Bouckbinder mede in den Hage, seeckere copere platen by hem com- parant eerst gheteyckent ende daerna gedaen snyden tot Amsterdam, Haerlem , Leyden als hyer in den Hage ende tot Delff. Inhoudende met het tytellblat twee ende sestich figueren, uytbeeldende de exer- citien van de Garde van Syne Exellentie met schilden ende terges(i) etc. om deselve platen by den voorsz. Aert Meuris als syn vry eygen goet behouden ende gedruckt te werden. Doch soo dat de voorsz. Aert Meur�s deselve niet en sal mogen op syn naem laeten wtgeven, maer op den naem van hem transportant. Van welcke transporte hy comparant bekende van den voorsz. Aert Meuris voll ende all be- taelt te syn, den lesten penninck met den eerste penninck, ende hy transportant ten dien eynde de exceptie van gheenen ghetelde gelden. Compareerde mede voor ons Schepenen voorn*, den voorsz. Aert Meuris, ende accepteerde de voorstaende transporte op de conditie voorz. ende belooffden sy comparanten desen vaststadich ende van waerde te hou- den ende doen houden onder verbant van hare persoonen ende goe- deren , tot bedwangh van allen hooven ende gerecht, alles sonder fraude ofte list. Gedaan in den Hage den vni December xvi en Seventhien enz.

(1) Torges waarschijnlijk hetzelfde als Targies � kleine schilden, bij het voetvolk in gebruik. BEn.



		� 14 �

FLORIS BALTHASAR. Plaatsnijder. 1611. 18 Maert. Aan Floris Balthasar Plaetsnijder tot Delft, hem toegelegt, voor dat hy den Raden vereert heeft met eenige caerten gesneden in coper van de afbeeldinge ende belegeringe der Stadt Gulich...................CVIII X PIETER VAN DER KEER. 1613 Den 30 January. Aan Pieter van der Keer over zekere teercosten ende Celeste Globiss, aen de respective collegien gedediceert ende dezer Rade gepresenteert.........CXLVIII <�. JAN JANSZ. STAMPIOEN. (1) 1637. 25 January. Aan Jan Jansz. Stampioen hem noch toege- leyt tot het tegenwoordigh jaer excluys, van dat hy alle de Sturluyden van dese collegie instrueert naer d'ordre van Jan Henricxz. Jarich, sullende 't selve tractement sedert den lesten December voorleden comen te cesseren ter tyt toe met gemeen advys naerder mocht wor- den verstaen dat synen dienst voorder diende geemployeert f 300.� WILLEM JACOBSZ. VAN DOUWEN. Beeldsnyder. 1661. 8 November. Ten selven dage aen Willem Iansz. Van Douwen Beeldsnyder alhier, in voldoeninge van de somma van 625 ,� waervoor hy heeft aangenomen ende gemaeckt alle het Beeltwerck vereyst aen het nieuwe Transport Jacht deses Collegie, gevoerd wor- dende by den Schipper Commandeur Brouwer, waerop 100 <� is ontfangen................../ 620.� 1662. 22 February. Als voren, ter goeder reckeninge van de somme van 200 d� waervoor by hem op seecker besteck is aengenomen

	(!) Leermeester in de Stuurmanskunst.



			� 15 �

		en te maecken het Beeltwevck ten dienste van het nieuwe Besaen jacht dat gevoert sal worden by den Schipper Hjyisrecht Coelen- TKOEVER..................� 150.� HERMAN JANSZ. Beeldsnyder. 1613. 25 April. Aen Herman Jansz. Beeldsnyder. Over arbeytsloon van gelyke gcsnede wercken in 't Schip genaemt Aeolus CXV JL viij st. JACOB JANSZ. Beeldhouwer. 1614. 29 November. Aen Mi'. Jacob Jansz. Beeldhouwer over wercloon voor hem en zyne knechts, verdient aen 't nieuwe Schip van Zyne Excellentie, in 't snyden van eenige beelden ende figuren 't sedert den 11 Maert 1614 totten 22 November .... CXLVI JL xiij St. 1616. 16 November. Als voren. Over leverantie van drie groote hartsteenen daer in gehouwen de leeuw mette anckers om in de gevels van de Cerchers (1) huysken tot Breda gestelt te worden...................XV JL. JAN JORISZ. Beeldsnyder. 1613. 25 April. Aen Jan Jorisz. Beeldsnyder, over arbeytsloon van verscheyde gesnede beeltwercken in 't Schip genaemt de Nepthunis, by 't Landt doen maecken ende daernae by resolutie van de H.M. Hee- ren Staten Generaal op taxatie geaccordeevt aen de Bewinthebbers der Oost-Indische Compagnie........CXV JL xviij St. JAN JURIAENSZ. Beeldsnyder. 1613. Den 15 April. Aan Jan Juriaense Beeldsnyder. Over't Sny- den van eenich Houtwerk tot het Jacht van Zyn Genade van Ho- henloo H. M..................VIII JL. 1647. ^!4 Mey. Als voren. Voor 't Snyden ende leveren van (1) Clicrchers � Commicsen.



		� 16 �

	verscheyde beeltwerken, als mede en 't sedert den 30 Mey 1646 tot den 25 Julius daer aan...........f 115�17-� ABRAHAM VERSCHUER. Goudsmit. 1646. 31 Mei. Betaelt aen Abraham Verschuer. Over leverantie van de goude keting met beyde de medaillen, daervan d'eerste partye den 26 Aprilis lestleden den Capt. Claes Juyisbol (i) ende d'andere daechs daeraen Dierck Vygh Luitenant van den selven capiteyn wae- ren toegestaen, tot remuneratie van dat se in February voorleden soo cloukmoedich tegens seven clouke Duynkerker Fregatten met hun schip alleen hadden gevochten........� 1679�10.� Mr. PIETER VERSCHUER. Beeldhouwer of Beeldsnyder. 1647. 23 January. Betaeld aen M'. Pieter Verschuer ter goeder reeckening, ende in minderinge vant gunt deselve Mr. sal comen te verdienen, aen 't beeltwerck van 't jacht van Syne Hoocheyt, volgens 't contract daervan metten selven M¹'. aengegaen den 21 deser maent January..................� 300.�� 1647. 14 Mey. Als voren. Over 't snyden ende leveren van ver- scheyde Beeltwercken, als mede tot behoef van 't Schip ende jacht van Zyne Hoocheyt...............� 30.�16.� 1647. 17 October. Als voren. Over verdient arbeytsloon in 't maeken ende snyden van 't beeltwerk, soo voor 't Haachschc binnen

(1) De Admiraliteit vereerde capitein J�yneol en zijn scheepsvolk met f 2300.� op den 23 Mei van dat jaar: �Voordat sy haer in 't begin van February voorleden, in 't gevecht tegen seven clouke wel gemonteerde vyandelykc Duyn- kerkers oorlochschepen, soo vaillant ende cloukmoedich hadden gedragen, dat haer den vyandt naer 2 mael vier ende twintich uyren vechtens, met verlies van seven doode ende 25 gequetste, van weleko gequeste naerderhant noch dry syn gestorven, selfl's heeft comen te verlaoten, nyettegenstaende des voorsz. Juynbols schip tot sinkens toe, door 's vt/atidts canon n as doorboort." (Grootbouk als voren.) Den 5 Januari 1647 werd Juymbol in zijn huis te Rotterdam ver- raderlijk doodgeschoten. ^L'



			_ 7 �

		Jan Rixtel, van 's Hage, plsn. poorter als getrouwd hebbende Hendrina Kentselaer, dr. van Bartholomeus Kentselaar schoen- maker 14 April 1724. Samuel Roskam, van Amsterdam, plsn. poorter als getrouwd heb- bende Susanna Dronryp, dr. van Jan Dronryp in leven beeldhou- wer 18 Mei 1730. Jan De Ryk plsn. zoon van DIRK Jansz. Ryk, in leven spelden- maker, erkend als ingeb. poorter 7 Juni 1730. Hij wordt als over- leden genoemd 3 Nov. 1761. Abraham Rykers plsn., zoon van Pieter Rykers, katoendruk- ker, erkend als ingeb. poorter 4 Januari 1741. Pieter Roest plsn., zoon van Pieter Jansz. Roest in leven schoenmaker, erkend als ingeb. poorter 5 Mei 1751. Isaac Ruttens graveerder, zoon van Willem R�ttens, wyn- kooper, erkend als ingeb. poorter 11 Mei 1756. Andries Jacobsz. Stock plsn., burger en gewezen officier van de Schutterij te 's Hage, oud tusschen 60 en 70 jaren wordt overtuigd: I». van in betrekking te hebben gestaan met den valschen munter Jan Van Noordt te Leiden en voor hem, schoon niet wetende tot welk doel, graveerwerk te hebben verricht. 20. van later zelf valsche munt te hebben gemaakt met Jan Van Emmerick. Hij verzoekt in 1642 gratie aan den Prins Stadhouder. Gr. memoriaal III. bl. 226. Pieter Stevensz. plsn., zoon van Steven Hesselsz., in leven lijndraaier, erkend als ingeb. poorter 1 Dec. 1689. Pieter Sl�yter plsn., zoon van Dirk Fransz. witwerker, erkend als ingeb. poorter 26 Maart 1696. Adriaen Schoonebeek van 1675�1679 leerling van Romein De Hooghe. Legt in 1690 bezwarende getuigenis tegen zijnen vroegeren meester af.



			� 9 �

		1653, / 5°^: ^� ^; ^voor '^l snijden van 32 stalen stempels voor de Lakenhal. Rapiamus van dat jaar bl. 188. Hendrikus Luder medaillemaker, burger v. Amst. krijgt 23 Mei 1723 van de overheid vergunning om een pers in zijn huis te plaat- sen. Groot memoriaal X. bl. 16. Hendrik Jansz., van Antwerpen, zegelsnyder, poorter 10 Maart 1604. Jous Pullyn , van Pomserith in Yorkshire, wapensnyder, poorter 29 Augustus 1641. Coknelis Gysels wapensteensnyder, koopt voor / 8500.� een huis aan de Westermarkt »de 4 heemskinderen" 22 Mei 1652. Keg. v. kwytschelding A. A. bl. 147. Christoffel Nutshoorn wapensnyder, woont 1688 in de Eland- straat. Reg. v. kwytsch. E. E. E. bl. 196. Daniel Schoonevelt wapensnyder, zoon van Dirk Schoone- velt plaatsnyder, erkend als ingeb. poorter 17 Maart 1717. PLAATDRUKKERS. Paulus Hiole plaatdrukker, zoon v. Abraham Hioi.e, in leven varensman, erkend als ingeb. poorter 30 Juli 1754. LEENDERT Van LlNGEN Jr. pldr. wordt poorter 15 Juni 1752. Dirk Rademaker, van Keppel, koperen-plaatdr. poorter als ge- trouwd hebbende Willempje de Loos, weduwe Hendrik Adamsz. Smeman in leven timmerman, 21 April 1786. Jan De Ridder, van Amsterdam, pldr. poorter als getrouwd heb- bende Annetje Douglas, dochter van Willem Douglas in leven varensman, 11 Oct. 1720. Willem De Ridder, van Amsterdam, pldr. poorter 20 Juni 1731, leeft nog 1758. 2



			� 17 �

		Jacht, als voor 't cleyne besaen jacht mitsgaders noch eenich beelt- werk voor 't jacht van capiteyn Bbouwek.....� 287�16.� 1647. den lesten December. Als voren. Over leverantie en 't maeken van beeltwerk volgens het bestek ten behoeve van 't nieuwe schip van Syn Hoocheyt, als ook de vereeringe by denselven Mr. bedongen.............� � � 1525.�� JAN LAMBRECHTSZ., Wapensnyder. 1654. 26 Juny. Aen Jan Lambrechtsz. Wapensnyder. Over het snyden in stael twee wapens van 't Collegie conform de reke- ning ..................f 20.�12.� JAN JANSZ. SEGERS, Mr. Tapitsier. 1645. 3 January. Betaelt aen Jan Jansz. Segers Mr. Tapeet- wercker ter Goude, ter goeder reeckeningh in minderinge van 't gunt deselve Mr. sal comen te verdienen aen de leverantie van 't tapeetwerck tot de Raedcamer alhier, in conformit� van 't schrifte- lyck contract.............../ 600.�.� 1645. 18 September. Als voren.......» 1000.�.� 1646. 26 January. Als voren, in volle betalinge van de Tapitse- ryen by hem gelevert, tot het behangen van Haer Edelmogende Raet- camer................f 1273.�²�8� 1655. 23 Juny. Als voren. Over leverantie van acht Tapyt-Cus- senbladeren, by hem conform de declaratie ten dienste van den Lande geleverd, yder cussenblat tot twaelf jL......� 112.�� 1659. 5 September. Als voren. Over leverantie van twintich Tapyt-Cussenbladeren mettet wapen van dit Collegie daer op gewrocht, te weten: twaelf van desulcken tot veertien en de acht tot dertien 3



		� 18 �

,� 't stuck, by hem ten dienste van den Lande in 's Lands gestoelte in de Kercke hier ter stede (i) als andersints gedaen . � 272.�.� JACOBUS DE VILEERS. Schilder. 1646. 21 December. Aen J. De Vileers M^r. Schilder hier ter stede (2) te betalen ter goeder reeckening ende in minderinge van 't gunt deselve Mr. sal verdienen, aen het te maecken schilderwerck in 't nieuwe Schip van Syn Hoocheyt...........f 250.�.� 1647. 24 Juny. Als voren, in voldoeninge van de somma van xv° guldens, alsoo hem by ordonnantie in date 21 December verle- den, ter goeder reeckening was verleent betaling van n ^c L <�.■, als waer- voor hy by accoort mette Heeren Gecommitteerden uyt desen Raede, in 't bywesen van de Equipage Mis. hadde aengenomen te schilderen de twee camers in 't nieuwe Schip van Syne Hoocheyt met Laui- schappcn, 't welck volgens attestatie van de Equipagie Mrs. is vol- maeckt ende voltrocken...........� 1250.�.� WILLEM THIEBOUT. Glasschryver. 1647. 5 April. Betaelt aen Willem Thiebo�t Glasschryver, waervoor hy aengenomen heeft te maecken, seecker gebacken glas mettet wapen van 't collegie ende de wapens van de Leden van de Heeren Raden, welck glas oock volmaeckt gebleecken is ende vereert in de Kercke van Nieuw-Leckerlant, volgens resolutie van 7 November des voorleden Jaers .............� 175.�� 1650. Juny. Als voren. Betaelt voor dat hy in de Kerck op den Bommel heeft gelevert, een geschildert en gebacken glas met een Schipvaert versiert, de somme van........� 200.�.�

	(1) Tc Rotterdam. (2) Aldaar.



			� 19 �

		1650. Juny. Als voren. Aen denselven in minderinghe van* twee Kerckglasen, het een in Numandts Polder ende het andere in Beyerlandt, hem aenbesteedt, de somma van ... f 200.�.� 1651. Julij. Als voren. Betaeld aen denselven (volgens resolu- tie van den 9 November) (1) de somme van f 300.� als reste van sulcke zes Hondert gulden, voor het maecken van twee glasen, 't eene in de Kercke van Out Beyerlandt en 't andere in de Numants-Polder. Zegge..................� 300.�.�

		(1) Volgens die resolutie werden de door hem vertoonde patronen ge- taxeerd, het eerste op f 450.� en het tweede op f 200.�. (Vgl. Archief v. Ned. Kunstgesch., I. bl. 139.)



			� 20 �

		ADRIAEN ANDRIESZ. schilder.

N de volgende Notarieele acte komt een schilder voor genaamd Adriaen Andriesz. (i) van Gouda, en die van 20 Januari tot 7 Juli 1612 te Rotterdam woonachtig was. Het stuk behelst de vereffening zijner verblijfkosten in die stad; als eene kleine bij- drage tot de kennis van het kunstenaarsleven in die dagen, kwam mij de mededeeling er van niet ondienstig voor, te meer omdat de schilder zelf voor 't overige onbekend schijnt te zijn. Op huyden den vnen July 1612, Compareerde Adriaen Andriesz. Jonggezelle van der Goude, zijns handweicx een Schilder, verclaerde ende bekende, dat hij Comparant van den twintichsten January dezes jaers zestien hondert twaelff tot desen daghe toe, ten huyse van Wouter Cornelisz. Brant, burger dezer Stat Rotterdam, Waert wonende in den huyse genaemt de Drye Coningen wel ende eerlyck, in de montcosten, slapen, wasschen ende wringhen, borger- lyck ende behoorlyck getracteert ende geaccommodeert geweest is, oock op heeden van alle dezelve alimentatie, als van alle tgene hij Wouter Brant hem Comparant verstreckt ende tot het maken van een pack fluwele clederen als andersins verschoten heeft, alsmede vant werck ofte de schilderijen bij hem Comparant, voor de gemelde

	(1) Misschien dezelfde Adkiaen Ahdeiesz. die 25 Juni 1614 als schilder in het Dordrechtsche Gild kwam. (Vgl. Dl. I. 197.)



			� 21 �

Wouter Brant gemaeckt ende hem in mindering desselffs gelevert zuivers affgereeckent, geliquideert ende vereffent te zijn. Ende dat bij dezelve liquide hij Comparant hem Wouter Brant is schuldich bevonden zulcx hij Adriaen Andriesz. Comparant voorn, hem Wouter Brant schuldich kent mits desen de somme van acht en zeventich gulden, vijff stuvers, acht penningen, van XL groten den gulden, die hij Comparant belooffde zulcx hy belooft mits desen aen hem Wouter Cornelisz. Brant, getrouwelyck te betalen, datelyck met zeuen ent zestich gulden vier stuvers munte voorsz. ende voor de resterende elff gulden, eene stuver, acht penningen zo ghaff hij Comparant hem Wouter Brant in betalinge een Schilderyevan Marcus Curtius, van lack ende wit gedaen, mitsgaders een rappier ofte pidarme. Compareerde mede Wouter Cornelis Brant ende bekende alles tgunt voorsz is Adriaen Andriesz. Comparanl voorn, ontfangen te hebben ende met hetzelve van de voorsz. tusschen henluider haere gedaene liquide, voldaen ende betaelt te zyn mits dat hy Adriaen Andriesz. hem Brant voor dat hy tzynen huyse wel gedaen geweest is, zal geven een vereeringe, ofte zo hy quame te vertrecken, zonder dezelve vereeringe aen hem Brant betaelt te hebben, hy Brant daervoor zyn wryfsteen ende loper in eygendom behouden zal, oock al waert dat se elders vercoft ofte verzet (l) ware, als eygen wederom mogen aen- vaerden ende naer hem nemen zal, elckanderen over ende wederover mits desen bedanckende ende mette voldoeninge deses quiterende. Wouter Brandt. Arien Andriese. Cornelys Pytersse Dorsman ,
				Getuigen.
		Gerrit Baerensse van Neiuehuyssen, J. B�YFHUYSEN, Not. pub

	(1) Verpand.



		� 22 �

	PIETER DAMMISZ. VAN STOLCK, schilder. � Contract t�sschen Meester en Leerling. �

P huiden den 29^en September A°. 1651 compareerde voor mij Vitus Mustelius Nots. Pub. bij den hove van Hollant geadmitteert, residerende binnen Rotter- dam ende de getuigen onder genomineert. D'Eer- same Jan Symonse Bosch ende Krans Maertense van DEN Bosch in qualite als geordonneerde voochden van Cornelis THEUNISSE hiermede present ter eenre ende den Eersamen Pieter Dammissen van STOLCK Mr. Schilder alhier ter andere syde, de welcke op approbatie van de Heeren Weesmeesteren deser stede verclaren met malcanderen overeengecomen ende veraccordeert te syn in manieren als volcht Te weten dat den voorsz. van Stolck van voornemens synde omme sich met d'aldereerste gelegenheit van deser stede te transporteren naer Itali� in synen dienste is nemende de voorsz. Cornelis Teunisse ende dat voor den tyd gedurende de voorsz. reyse soo in het uytkeeren als wedercomen binnen wekken tyd de voorsz. Cornelis Teunissen ten overstaen van syn voorsz. voochden sich vrywillighlyck in de voorsz. dienst is verobligerende en belooft den gemelden van Stolck synen voorsz. Dienaer midde- lerwyle in de Const van Schilderen en tgene daer aen dependeert mitsgaders in t geene daer vooren hy hem als meester uytgeeft en sulcx in alles wes hem van Stolck bekend ende hy in zyn studie



			� 23 �

		van Schilderen gebruyckende is te sullen instrueren ende met aller diligentie leeren en ondervvysen sonder yets voor synen voorsz. dienaer verborgen te houden ende wes den selven door syn verstand sal cun- nen begrypen sonder dat hy daer over sal te claegen hebben, be- looft den voorsz. VAN Stolck noch gcduirende de voorsz. reyse syn gemelden dienaer te sullen alimenteren in cost, clederen met den aencleven van dien soowel in sieckte als gesontheit ende hem van reys- en teercosten te sullen indempneren, costeloos ende schadeloos houden voor alle twelcke de voorn, voochden door 't minnelyck ver- souck van de voorsz. Cornelis Teunisse daaromme gedaen, belooft hebben sulcx sy beloven mits desen aen den voorn. Pieter Dammis- sen off syn ordere te betalen d' somme van twee hondert vyftich Caroli guldens jarelycks de voorsz. reyse gedurende, welcke ordre den voorsz. Pieter Dammisen alhier is stellende aen syn Vader Daniel Esa�s van S�olck off by desselfs overlyden aen syn comparants moe- der, welcke betaling telcken Jare sal geschieden met het ontfangen van haerl. beyder van Stolck ende Cornelis �eunissen brieven naer het vermelde van den selve soo nopens 't Comportemeut, tractement ende prestatie van alle de voorverhaelde conditien welcken volgende de voorn, voochden de voorsz. betaling getrouwelyck beloven te sullen doen, verclarende hy van Stolck de voorsz. aen syn vader, off moe- der te doene betaling tot allen tyden te sullen approberen ende ratificeren, dan bij 't overleyden van de voorsz. Cornelis Teunisse op de voyagie sal de betaling pro rato tot desselfs overlyden toe moeten geschieden. Ende in cas de voorsz. van Stolck geduirende de voorsz. reyse comt te overlyden, is expres geconditioneert dat de herwaerts reyse van de voorsz. Cornelis Teunisse tot binnen deser stede int geheel en all ten laste en coste van den voorn. VAN Stolck sal moeten geschieden en by syn erffgenamen gepresteert werden.



					� 24 �

Voor de naercominge ende voldoeninge deses verbinden syl. compa- ranten hunne personen ende generalen alle henluider goederen sub- ject alle rechteren ende Gerechten. Aldus gedaen ende gepasseert ter presentie van Dirck VAN Botholen ende Abraham Jacobse als getuigen hiertoe gerequireert, die de minute deses nevens hen Comparanten ende my Notaris mede hebben onderteekent ten dage, maende ende Jaren als boven. My Present Mustelius, Nots. Pub. 1651. 30.

	AANTEEKENINGEN BETREKKELIJK EENIGE KUNSTENAARS TE GOUDA. (Medegedeeld door den Heer N. J. Scheltema , Luitenant-Kolonel, Militie-Commissaris aldaar.)

			j��l
				ET onderstaande, betrekking hebbende op eenige Goud- sche kunstenaars, werd opgeteekend uit de Poorterboeken en Huwelijksregisters, aanwezig in het Archief der ge-


		meente Gouda: Anthonis Caen van Oudenaerde, tapitsier, poorter gemaect bij Gerri� Huges hopcooper, burgermeester. 30 Nov. 1584. Abraham Huisman van Oudenaerde, tapitsier, poorter 10 July 1585, borghe Flooris Claes Ysno�tsz.



			� 25 �

		Gilles van Cauwenberck , tapitsijer, poorter 17 Mei 1606. Jan Thysz. van Hoornbeecke by Oudenaerden, alhyer gewoont hebbende omtrent 21 jaaren, tapitsier, poorter 9 Dec. 1606. Salomon van der Ameyde, van Oudenaerde inVlaenderen, schilder, poorter by Adriaan Jans burgemeester, 15 Mei 1607. Jan Jans van Doesburch, schilder, borgh by eene admissie als poorter. 25 Oct. 1610. 18 Jan. 1619. Jan Daemsz. de Veth, schilder, borgh by eene admissie als poorter. 25 Sept. 1617. 21 Dec. 1619. Mathys Jans, van Amsterdam, schilder, poorter 17 Juny 1623. Alex. HendrICXZ. van Westerhout, glaesschrijver, poorter 8 Sept. 1619; borch Dirck Sas Hoensz. apotheker. Jacques van de Putte, tapitsier, poorter 20 Dec. 1650. Adriaen van der Putte, uit Vlaanderen, tapitsier, poorter 10 Dec. 1651. Hend. Aerts, gecomen van Uytrecht, platteelschilder, poorter 8 Juny 1683. Aerno�t van der Neer, gecomen van Amsterdam, schilder, poorter 6 Aug. 1685; eed in handen van Burgemeester Joost VerschuerE, Christoffel Pierson , gewoond hebbende tot Schiedam, schilder, geadmitteerd op zijn oude poorterseed 4 Aug. 1692. Reynier Persyn (i) wedr. wonende alhier en Jouffr. Maria Craueth j. d. van der Goude. Acte op Wensveen 16 '²/> 5^. (Huwelijks- proclamatieboek der Stad Gouda.) Govert Flinck (2) wedr. _van Ingetgen Thovei.ings wonende (1) Plaatsuijder. (2) Van de familie Flinck komt te Gouda nog voor : �Nicolaes Anthonis Flinck j. m. van Amsterdam wonende alhier en Jouffr. Anna van Berckel j- d. wonende tot Kotterdam. Acte om te trouwen op Eotterdam 27 Juny 1609." (Huwelyks-proclamatieboeK Gouda). Kinderen uit dit huwelijk worden vermeld in een Figeubrief (Giftbrief) van 20 December 1738 (Archief Gouda) , Govert Flink en zusters kinderen van Mr. Nicolaes Antonv Flink (Eigenboekcn Gouda). II. 4



			� 26 �

tot Amsterdam en Sophia VAN DER Couve, Jongedr. van der Goude. Getr: 30 Mey 1656 (Huwelijks-proclamatieboek der stad Gouda). Getr: Aernout van der Neer, wed', tot Gouda met Maria van Kastelein, Jonged'. tot Oudewater; ie geb. 16 Maart 1692. (Trouw- register der Stad Gouda.)

		NAAMLIJST der GILDEBROEDERS van SINT LUKAS te ALKMAAR.

	N het eerste deel van het Archief werden de naam- registers van de Delfts che en Dordrechtsche St. Lucas- gilden medegedeeld. Thans volgen hier die van Alkmaar (1). De Heer J. Nuhout Van der Veen , Secretaris dier Gemeente, wiens hulpvaardigheid reeds een vorige keer gebleken is, verplichtte ook nu weder de Redactie door deze naamlijsten ter openbaarmaking beschikbaar te stellen. (1) Do alphabetische volgorde, volgens de voornamen, waarin deze Alk- maarsche registers zijn aangelegd, is met het oog op den bladwijzer, die aan ieder deel van dit tijdschrift wordt toegevoegd � en die volgens de geslachtsnamen is ingericht � onveranderd behouden. De namen der ververs, als voor ons doel van geen belang, zijn weggelaten. Eed.



			� 31 �

		J. Sterft: Jan Jacobsz. Boom.....10 April 1755 Jan Vertest.......27 Maart 1754. Jacob Koopman.....28 October 1770. Jacob Pietersz. Braak . . 16 January 1747 Jacob Lanst......12 January 1776 Jacobus Niesvelt. De Stat ver- laten 1742. Jacobus Nirop......9 January 1768. Johannes Bremmer. Jan Blocker...... 8 Maart 1781. Jan Leeuw. Heeft het Gild bedankt 28 October 1770. Joghem Maas. Jacob de Bruyn. De Stat ver- laten 1753. Jan Kuylenburg. NaOostindie Jacobus van Statloon. Jacob Jansz. Boom.....7 October (1) Jacobus Pothof. Johannes Maas.....30 Augustus 1770. Jacob Wintervreugt Pie- tersz. Jacob Pys. 1785 't Gild en Stad verlaten. Jan Schingen. Jan Karbyn Janszoon. 1780 Stat verlaten.
Komt: 13 January 1728. 9 November 1728. 13 Mei 1729. 20 July 1732. 13 February 1734- 30 January 1739. 16 February 1741. 27 Juny 1741. 21 November 1743. 12 Mey 1745. 13 Maart 1749. 25 February 1749. 16 » 1758. 2 October 1760. 13 February 1762. 23 January 1767. 21 December » 11 » 1769. 1 April 1770.


	(1) Het jaar niet ingevuld.



			� 32 �

		J. Sterft: Jelte Ritsma......18 October 1787. Jan Sol. Het Gildt verlaten 1783. Jan Bergen. Jan Bruyn. Jan Winkel J.zoon. K. Kornelis van Rossen. Klaas Dirksz. van der Hek. Klaas Rijkers. Kornelis Sparboom.....13 Juny 1713. Karel Babtist. Klaas de Poorter. Kornelis Boomkamp. Verlaat 't Gildt 23 December 1717. Klaas Ariensz. Loos.....6 July 1765. Klaas de Graaff. Het Gild verlaten. Klaas de Knecht. Idem. Kornelis van den Abeelen. Kornelis Weeshoff. 1742 uyt 't Gilt gegaen. Kornelis Bootsman. Kornelis Kuyper. Klaas Francooys Hoefnagel. May 1767 het Gilt verlaten. Kornelis Gorter.....November 1772. Kornelis Pieterse Pette . . 23 April 1778.
	Komt: 16 Mey 1770. 11 July 1777. 2 January 1779. 23 October 1786. 12 December »

1631. 1635- 1637- 26 April 1655. 18 October 1663. 1669. 13 December 1695. 8 October 1700. 25 September 1721. 28 Maart 1730. 3 October 1731. 12 December 1733. 25 Augustus 1742. 9 December 1749. I Mey 1764. 9 J"iy 1765. 8 November 1766.



				� 33 �

			K. Sterft: Kasper Eerck. Klaas van der Burg. cornelis deugte. KORNELIS S�OELL. L. Laurents Oosthoorn. Lucas Lookhorst (i) Lucas Lookhorst. Het Gild bedankt. Ludovikus Franke. Syn Mees- terschap betaald. M. Maarten Ludikhuyzen. Marten Harmansz. Jonker. Matthias van den Berg. Maerten Heemskerk van der Hek. Maarten de Wit. Michiel Gerritsz. Hart . 9 October 1748. Maarten Klaver........1735. Maarten Olofs Weethoff 2 Januari 1731. Michiel van Born.......1751. Maarten Winder. Uyt het Gild gegaen 11 December 1731. Miggiel Caree.....7 October 1747.
	Komt: 29 Mei 1769. 4 April 1770. 7 16 February 1778. 1658. 24 Mey 1780. 23 January 1782. 23 » 1788.

1631. » 16 Juny 1646. 1653. 1702. 25 Mey 1704. 15 December I7°7- 19 Mey 1714. 10 October 1715. 22 Augustus 1721. 6 December 1725.


		(1) Hierbij staat aangeteekend: Als Schilder. II



			� 34 �

		M. Sterft: Maarten Hullaer. Na Oost- indie 1747. Maarten van Schaage. N. NlKOLAAS VAN DER HEK. NlKOLAAS VAN DEN BOSCH. NlKOLAAS DE VREE. O. Ottho Taverijn. P. PiETER LUCASZ. PiETER RlEUWERTSZ. PiETER SHAFFENBURG. PiETER KORNELISZ. VERBEEK. POULUS RlJZER. PiETER PERSVN. PiETER MOMPERT. POULUS HlNNEKEN. Pieter Kroos. Pieter LUCASZ. Dubbelt. 29 December 1727. Pieter van der Weyden. ii September 1747. Poulus Pietersz. Dub- belt ....... 16 Augustus 1733. Pieter van der Steur. Pieter de Wolff ... 6 December 1759.
	Komt: 19 Meij 1733. 2 January 1782.

1658. 5 November 1697. 14 September 1715. 1631. 1631. 1635. 1635. 1640. 1645. 1648. 1649. 1651. 31 October 1695. 1711. 11 February 1728. 6 Mey 1729. 16 April 1740.



		� 36 �

Komt: W. Sterft: 1634. Willem Barzius. (1) 1681. Willem Hatsvelt. 24 February 1696. Wiggerus Vi�ringa. Ver- trokken 1706. 8 October 1702. Willem Havenbergh. . 15 January 1753. 5 November 1726. Willem Herberse ... 6 April 1746. 1 » 1768. Willem Ros�ndaal. Het Gild verlaten 1769. 3 April 1770. Willem Smit. 15' December 1777. Willem Steenweg. Het Gild verlaten 1784. Y. 1645. Ysabella Bardezius. Z. 1631. Zacharias Poul�sz. Beeldhouwers en Steenhouwers. A. 1631. Anthony Denys. 1635. Abram Jacobsz. Molen- YZER. 24 July 1732. Arie Barnevelt (2) . . 4 January 1742.

	(1) Bardezius (?) (2) Zio de aanteekenmj� hiorvoren op bl. 27.



			� 40 �

		Komt: W. Sterft: 1675, Willem Metaa. 2� Augustus 1777. Willem Becker. NAAMLIJST der Konstkoopers die zig als Gildebroeders van 't Schildersgildt hebben doen aantekenen. A. 1636. Albert Harksz. 1662. Adriaan van der Mieden. 1663. Andries de Loos. 1682. Adam van Loon. G. 1664 Gerrit Jansz. Spek. J. 1635. Jacoe Willebortsz. 1642. Jan de Jongh. L. 1662. Lucas Hendriksz. P. 1676. Pieter Koker. T. 1634. Thomas Pietersz. Baert. De eerste Naamlijst der Alkmaarsche Gildebroeders eindigt alhier na vermelding der namen van de Ververs en van de Glazenmakers



		� 41 �

De Glazenmakers werden den 30 Mei 1665 bij het Schilders Gild opgenomen; even als die der Ververs worden ook hunne namen hier weggelaten. Het tweede »Naamboek der Leden van het St. Lucas Gild, bij den aanvang van het Nieuwe Reglement op den XXI February 1788, door Cornelis Deugd, Deken, Gerrit de Reuver, Cornelis Kuy- per en Gerrit Bos, Raadr,:" behelst, voor het grootste gedeelte, de namen der Gildebroeders, die reeds in de eerste Naamlijst voor- komen, voor zoover zij in 1788 nog in leven waren. Kladschilders en Glazenmakers vormen, voor 't overige, het meerendeel en de Kun- stenaars komen daarin schaars voor. Van de laatsten wordt slechts ��n nieuwen naam aangetroffen, dien van Jacobus de Ruyt, Be- hangselschilder, die zich den 11 Augustus 1791 als G�debroeder liet inschrijven. Na den 20 September 1797 werd in het Naamboek geen aanteekening meer gedaan.

	NAAMLIJST der Leerlingen van S'. Lucas Gildt(i). Komt of _T , A. Meesters: Ingeschreven: 1634. Abraham Meyndertsz. . . . Bartius. 1643. Adriaen Jansz. Dekker . . . Sacharias Poulusz. 1649. Ariaen Dekker......Jan van den Bergh.

(1) Hiervan hebben wij zooveel mogelijk alleen overgenomen de namen der Kunstenaars en Kunstkoopers. Red. II 6



		� 42 �

Komt of , , A. Meesters: Ingeschreven: 1658. Arien van Bergen.....Van Durkom. 1660. Abraham Keijzer.....Harmanus van der Veer. 1664. Arend Pietersz.......Jan Kinneman. » Aalbert Jansz.......» » 1696. Alewyn de Vries.....J. Wageman. 1698. Aldert Teunisz.......S. Krat. 1699. Adriaen Greun......» » 1700. Arend Govertsz......» » 1708. Adriaen Gerritsz......J. Vennekool. 1711. Adriaen Jacobsz......J. Wageman. 1721. Antoni Antonisse.....W. Havenbergh. 1724. Ary Koenraadt Barrevelt. . J. Barrendebos. 1725. Ary Cornelisz. Keyser (i) . . J. van der Meer. » Ary Pietersz. Venis . . . . D. Kradt. 1727. Albert Hooft.......Jan Berndebos. 1727. Aldert Schilder......Maggiel Hert. 1729. Adriaan Schellinger .... Jan Hoek. 1731. Albert Jansz........Jan Roodt. 1735. Abram Gardyn......Jacob Braek. 1743." aron koeleman......cornelis bootsman. 1744. Aldert Schouten.....Jan Peereboom. 1756. Ari Groobe.......Claas Schrijver. 1759. Auke Tolk........Claas Loos. » Adrianus van Sant� .... Klaas Bon. 1760. andries krijsman.....cornelis k�yper.

	(1) Bij hem staat aangeteekend: Een Wecskindt.