Q
/

■i;

AflOH «lltJXOMOH .A nTÄAE ViïX 30

jlTJ/riM OA mauïî
. ^èKiflïïnbsp;-ca -JOîîI^j: m^h- ,

. iWTHWKWäSnbsp;.

-fei ' quot;

- ■ -I

SiHPiKiai imstoue »JHonroTe aoa/H

:rl

ï ^

■''li

I .

Cursu academico fere peracto, etiam mild, gradum doctoralem
petere (pium Vellern, dissertatio erat eonscrlbeuda, de cujus ar-
gmnmto ceterisque, quae Imc pertinent, et praemonenda essent
in iutrodnctione dixi. Ast vero, quum grave ac dulce shnul
restaret oßcimn, sinceri pectoris grates agere dOectissinm prae-
ceptmibus, quorum egregia institutione mihi in hac Academia
frui licmt, nonnulla p-aefanda dtwi, nt palam ostenderem , qmt
quantaque Uli» prmceptmibm debeam beneficia. Multos Jiahd
praeceptores, inter quos etiam num^randi sunt venerahiles illi se-
tm, qui, eheu jam ad heatorum sedem sunt eeecti: Clarissimi
n. c. de feemeäy, et j. r. l. schködee, qmrmn hic mihi
dta fuit in ardua matUseos via et animum juvenilem egregiis
doctrinal moralis et philosophiae praeceptis imbuit ; ille elementa
me docuit Chemiae, eximiae illius scientiae, quae elementa adi-
tum mihi aperuemnt ad egregia» de ilia disciplina lectiones, quae
a Clar. a. j. muldee defmcti successore celeberrimo, tam lu-
culenter et ingeniöse tradmtnr. TJtinam utrique gratwn prae-
stare possem animum, quorum dulcem mmnoriam milliis delebit dies.

n
■i

reuiëus, Academiae, patriae, scimtii^que erat ereptus, antequam
in studioruni cimu, adeo promctm eram, ut egregiis ejus lectio-

Festrorum Viri Clarissimi, c. a. beegsma et TH. g. van
LITH de jeüde institutio7ies in principia hotanices et zoölogiae,
semper gr aio animo recardabar.

Neque tu mihi omittendus es, Clar. haeting, cujus egre-
giae ac jucundae histitutioni, me haud panim debere hic palam
Mentissinw profiteor. Praeterea in elaboranda hac dissertatix,ne,
tanta henemlentid mihi adfuisti, et multa specimina microsco-
pica a te confecta, tantam lucem aüulerunt quaestionibus dißci-
lioribus, ut Imec omnia testinwwia tuae amicitiae et hmiumiiatis
numquam non grato aninw recordaturm sitn.

Ante omnes vero, vos compellandi estis, Firi CUrissimi,
qui in Facultate Medica mihi duces ac fautores fuistis, et magna
hmanitate ac beneoolentia, m semper accumulastis; inter quos
ad te primum me converto Clar. sueeman. Egregia tua in-
stitutione de Pathologia et Chirurgia frui mihi contigit, et quum
aegra valetudo Clar. LONca impediret, quominus lectionibus suis
praeesset, tu non recusasti, ad aegrotanümn lectidos, hujus locum
supplere, quamvis multa alia quotidie tibi agenda restarent.

Accipias Fir Clar. pro omnibus, quae Tibi debeo sinceri pec-
toris grates. TM persuadeas velim, dulce mihi semper fore
iiegotium haec omnia recordari.

Quid TM dicam. Vir Clar. loncq, si mecum reputo, quanta
Tibi debeo, non tantum optimvi tuis de Matei-ia Medica, The-
rapia Generali, Therapia et Nosologia Speciali, lectionihis nec
non scholis Clinicis, sed quum insupei- tua familiaritate uti mihi
Ucuit. Grata mihi semper erit liormn omnium memoria, et oc-
casionem, si in posterum quaedam cMur, nonnulla saltem remmie-
randi lubenter anipiam.

I i [

h
I 4

ït
.1

il-
ii.

lloe immn te Togo, nt eodem, quo ^ne pi'osecntus es, semper
me proseqmris amore.

Quae mild est Anatomiae, Pliysiologiae et Anatomiae Pathologkae
scientia , Tiii deheo Qlar. schroeder van dee kolk , Promotor
Aestumatissime ; egregiae turn et jucundm institutionis nunquam
obliviscar. Mihi vm-o in viemoria reeocanti, quid meetmi fecisti,
quum versarer in, conscrihetida dissertatione, verba fere desunt,
qtdbus pectoris grati semus exprimerem. Ne spm'nas quaeso gra-
t'las ex imo pectore tïbi ohlatas.

Etiam tuis lectionibus turn tJieoreticis, tum practicis, de arte
obstetrkia et Chimrgia, adesse ntiJd coniigit, Vir Clar. j. a. muldee.
et insuper familiaritatem tuam mild benevole obtnlisti.

Redat mihi smwtum offhcium erga dilectissimos in Facultate
Matlmeos et PUlosophiae Naturalis Praeceptores.

Clar. van eees ms imJndt praeclaris iis studiis Phgsicis, quae
turn animum extollunt ad Naturae Oubernatorem, tum mentem ex-
colunt, ingeniimque acwunt. Magnae turn erga me benevolentiae,
Vir Clarissime, smttper meminero, et tuam magnam humanitatem
colere nunquam desinam. Spero fore, ut in postermn eadem me
proseqmris amidtia, quam hue usque mild obtulisti. Quid autem
tibi dicam Vir Clar. g. j. Muldee, qnem jure merito, omnes, qid
sckntias amant et veritatmn aestimant, ob magnam doctrinae co-
piam venerantur. Tu me tironem, a primo inde, quo live venisti
dk, amicum recepisti; optimis tuis consiliis uti semper mild licuit;
studiorum meormn ducem esse nm recnsasti, familiaritatem tuam
benevole mild oMulisti; ut une verbo dkam, patris instar cum
filio, sk tu mecum versatus es. Tot tantaque tibi debeo, ut verba
mild deHssent, si vellem omnia singulatim enumerare, accipias igi-
tur grati animi sensum, tibique permmmm habeas, me

omnium liomm fore ohliturum. Ut pergas;, Fir Clar. nie tais
cotisiUis et amore prosequi, unum est, quod maxime in votis
hdbeo.

Vohis etiam, Viri doetissimi, hüeb et buys ballot , Aea-
demiae lectores, pro magtm erga me benevolentiâ, nec tmi pro
egregia et jucutida institvtione mmmas ago gratia^, semperque
Tmhébo.

Vos mines in Academiae, Fatriae, Scimtiarumque salutem diu
incolumes senet D. 0. M. supplex preeor.

Vos tandem compello, commüitones amicissimi, quihusmm in
lac aima Musao-um sede, vel studiomm vel amicitiae vincida con-
jimctiis fui. Vos imprimis, qui meam in sodalitk cui symbolum:
Felix qui potuit reram cognoscere causas, vel in collegio, cui
titulus: Senatus Veteranorum, breokis aut longius versati estis.

Quo umquam me fata ducant, aut quae tandem per reliquum
vitae spatimn sit sors mea, semper gratmn mïhi erit lurras ïllas
vespertinas recordari, quihus 'utile dulci miseuimtts. — Valeatu
amkif Fivite felices, tneiqtte nmmres.

IjiyT- mi--
-)0(. J i?/ jsbiif y- ■
i-îua halu^-ùa : =
.ijlioHls gifilioBi oJh,
ocrjp ,811 sivinEup is

Omnes omnino disciplinae nostris diebus Éorent vi-
gentque. Non difficile esset, hoc plurimis exemplis
Gstendere, quum autem, si varios omnium progressuâ
vellemus perspicere, nimis longa foret haec introductio;
verbo tantum de progressibus Physiologiae et Anato-
nuae Microscopicae, quaedam afïeremus.

Praeckra illa scientia, quae Physiologia dicitur, le-
ges investigare studet, circa quas, corpora, organisatione
praedita, vivunt existuntque; difficillimum esse illud
propositum nemo negabit, et pluribus scientiis acces-
sonbus indiget Physiologia, ut rite pensum illud per-
ficere posset. Ad illas scientias non tantum Chemia,
Physica et plures ejusmodi pertinent, sed inprimis
structura diversorum organorum, quibus corpora con-
stituuntur, indaganda est; hoc nostris temporibus,
quia microscopia singulari subtilitate et acie compo-
nuiitur, multo facilius efficitur, quam ante aliquot
saecula, et quamvis iis, quae a Leeuwenhoekio et
Malpighio, aliisque indagata sunt, etiamnunc mérita
sua tribuenda sunt, tamen negandum non est hisce
n.primis diebus, plurium organorum veram constitu-
tionem demum esse cognitam. Inter illa organa, quo-
rum structura subtilior adhac dubia est, etiam pul-

mones recenseri merentur. Optime notum est varias
sententias de liorum structura esse allatas, non tantum
ab antiquioribus, sed fere magis a recentioribus, ita
ut alii haec, alii illa protulerint. Quum in eo essem,
ut mihi dissertationis argumentum eligendum esset,
Clar. Schroeder van der Kolk Promotor Aestu-
matissimus, varia mihi argumenta proposuit, ex quibus
elegi illud, de Structura Pidmonum. Si quis autem
putet, tantam mihi esse arrogantiam, ut crederem meis
experimentis, quaestionem propositain plane absolvi,
is sciat, quod si aliquid novi in dissertatione invenia-
tur, hoc non a me, sed a Vir Clar. esse repetendum.
Quod ad methodum tractandi attinet, priore parte
conatus sum proponere, quae de argumento a pluri-
bus, posterions temporis scriptoribus, sunt scripta;
ubi tamen fere semper auctorum vernaculum sermo-
nem servavi, ne critici partes suscepisse viderer.

In posteriore parte quaedam experimenta proposui
optimorum microscopiorum ope instituta, de quibus
plura suo loco dicta sunt.

Quum ipse artis delineandi peritus non sim, mag-
num documentum benevolentiae, mihi dederunt Viri
Clarissimi Schroeder van der Kolk et Harting,
qui magno studio et eximia arte, taUilas huic disser-
tationi additas, ipsi delineaverunt. Pro singulari hac
benevolentia, hîc palam grati animi sensum, erga
Viros Clarissimos ostendo.

Non multa sunt organa , de quorum structura mi-
croscopica, uti dicunt, tam aci-Iter scriptum est aut
disputatum, quam quidem de structura pulmonum.
Et testante historia ab antiquis jam temporibus, usque
ad hunc ipsum diem variae sententiae et controver-
siae , pulmonum structuram spectantes, in lucem edi-
tae sunt. Historiam autem omnium harum sententia-
rum hic repetere mihi in animo non est, quum Doctis-
simus Jac. Moleschott in egregia sua dissertatione:
de Vesiculis pulmonum Malpighianis, anno 184,5 in
Academia Heidelbergensi defensa, hanc partem histo-
ricam optime illustraverit. Tantummodo breviter opinio-
nes eorum commemorabo , qui maxime hoc saeculo
et inprimis annis praecedentibus hoc argumentum
tractarunt.

Quodcumque vi vit, sive sit planta, sive animaf,
exsistere nequit, nisi ex aëre atmosphaerico Oxjgenium
accipiat, ut hujus actione vitae princeps consilium,
nempe mutatio perpetua materiae, secundum leges
naturae bene procedat. Omnia animalia a natura tali

il
i;:

modo sunt instructa, ut quaeque liquorem uutrientem,
per corpora sua fluentem, aëri atmospherico possent
admovere eo fine, ut producta mutationis materiae
continuae ex illo liquore removeri, oxygenium autem
ex aëre recipi possent.

In animalibus autem vertehratîs et praesertim apud
Mammalia et Aves, organa, quae huic ftinctioni,
quam respirationem dicere consueverunt, inserviunt,
Pulmones vocantur.

Pulmonum igitur nomine intelligimus illa organa,
in pectoris cavitate posita, quae aditum praebent aëri
ad liquorem nutrientem , qui per corpus circulât. Pul-
mones aërem accipiunt per cavitatem narium et oris,
tubi ope , qui vulgo aspera arteria dicitur. Non vero
opus est, ut fusius pulmones describam, nam ea tan-
tum repeterem, quae in libro quovis de Anatomia ,
sive speciali, sive generali inveniuntur.

Transeamus igitur ad conspectum eorum, quae de
structura microscopica organorum tam nobilium multi
de scientiis magnopere meriti viri literis mandarunt.

Inter illos primum occupât locum F. D. R e i s s e i s s e n,
qui postquam anno 1803, Dissertationem Inauguralem
conscripserat de pulmonum structura, anno 1808
praemium aureum reportavit in Academia Berolinensi,
suo responsn ad quaestionem, de eodem argumento
a memorata Musarnm sede propositam.

Idem opus tabulis, et versione Latina auctum
iterum Berolini prodiit anno 1822, quia tabularum
editio anno 1808 varias ob causas tune rite perfici
non posset. Reiaseissenii sententia breviter haec
est: „tracheae ramos ita per pulmones distribui, ut

facta partitione multiplici, singuli quique coecis uec
ampliatis terminentur finibus, quibus vesiculae aëri-
ferae constituautur. Yesiculae autem secundum auct.
tunica mucosa, levi, subtilissima, at nibilominus
densa, eademque acri impermeabili constant, quodsi
aöre per bronchia lobulos impleveris vel hydrargyrum
infuderis, bronchium deinde ligamento circumdederis,
aërem et hydrargyrum in vesiculis subter ligaturam
positis retineri videbis, quum ex illis, quae supra li-
gaturam positae sint, emittuntur.

Fines vero tubulorum aëriferorum ut cerneret, hy-
drargyrum per bronchia infusum , usque ad margines
scalpello propulit, itaque coecos esse et tantum cum
ramulo broncliiolae, cui insident, mutuo communican-
tes microscopica investigatione confirniavit;quot; ita ut ipsas
vesiculas a se mutuo separatas esse, neque inter se
confluentes testatus fuerit auctor, quas vesiculas ipsis
bronchiolorum finibus esse positas quidem testatur
auctor, in sua vero delineatione (Fig. IV) etiam sie
dictas vesiculas parietales indicasse videtur.

Anno 1827 in opere, quod Philosophical Transac-
tions vocatur, Clarissimi Ilome et Bauer, experi-
menta quaedam communicaverunt, pulmonum fabricam
subtiliorem spectantia: quorum summa his verbis con-
tinetur: The cells of the human lungs are not dila-
tations of the bronchial tubes, but are regular cells,
in wich the tubes terminate; huic commentationi ta-
bulas a commemorato Bauer pictas addidit Home.
Inter multos Francogallos, qui etiam de pulmonum
structura scripserunt numerandi sunt : Magendie, qui
anno 1821 in diario suo cui titulus : Journal de phj-

sioloyie expérimentale , Tom I. pag. 78 sqq. comraeii-
tationem de hoc argumento conscripsit; Bazin cujus
autem opera hoc argumentum spectantia, quod doleo,
non potui acquirere; Bérard in opusculo, cui titulus:
Texture et développement des Poumons, Thèse soute-
nue le Vendredi 24 Jain 1836, Parisiis edito; post-
quam auctor mentionem fecerit de variis scriptoribus,
qui argumentum tractarunt pag. 78 sqq. ita de pul-
monibus suam sententiam profert.

Le poumon est formé par l'assemblage d'une mul-
titude considérable de petits lobules, dont chacun
office une structure analogue. Ces lobules occupent
la surface et la profondeur de l'organe. Ceux de la
surface ont en général une forme pyramidale; la base
répondant à la surface du poumon, le sommet à l'in-
terieur et les côtés aux lobules voisins. Des lio-nes
un peu déprimées indiquent leur limite à la superficie.
Ces hgnes circonscrivent des espaces de forme poly-
gonale. Les lobules, qui occupent l'intérieur du pou-
mon ont une configuration très irrégulière , selon la
place qu'ils occupent entre les vaisseaux , les bronches
et les lobules superficiels: chacun d'eux est uni à ceux
qui l'avoisinent par une couche de tissu cellulaire
dont j'ai indiqué ailleurs la disposition. Ceux de la
surface, libres par leur base peuvent être étudiés dans
ce point sans dissection : on voit alors à travers la
pleure , à l'oeil nu et surtout à la loupe , une multi-
tude de petites cavités arrondies, séparées les unes des
autres par des cloisons et qui représentent assez bien
une réunion d'enfoncemens alvéolaires analogues à ceux,
nui s'observent dans les ruches de mouches à miel

Les côtés de ces lobules et la totalité des lobules
profonds, ne peuvent être aperçus qu'au moyen de
certaines préparations d'ailleurs assez faciles; ainsi,
l'insufflation de la trachée portée au point de faire
passer l'air dans les espaces interlobulaires, l'injec-
tion d'eau dans les artères pulmonaires et les bron-
ches etc.; par ces divers procédés , on arrive a dé-
montrer que chaque lobule reçoit, par une partie plus
étroite qui en est le pédicule , une bronche et uno
artère; tandis que de la surfiice interlobulaîre se dé-
tachent des veines et des vaisseaux lymphatiques. Si
l'on pousse plus loin l'inspection de chaque lobule on
voit la bronche qui a pénétré à son intérieur, donner
naissance à des ramiflcations, qui divergent toutes du
centre du lobule à la périphérie; elles éprouvent des
divisions secondaires multipliées, et se terminent en
culs-de-sac soit dans l'épaisseur soit à la superficie
du lobule. Des étranglemens placés à peu de distance
les uns des autres donnent un aspect moniliforme à
chaque division bronchique terminale ; des dépres-
sions analogues s'observent également sur le cul-de-sac
arrondi des dernières subdivisions; en sorte que l'en-
semble des ramifications terminales des bronches figure
assez bien des rameaux de corail. En donnant avec
Malpighi le nom de vésicule à chaque cuî-de-sac,
qui termine un tuyau bronchique je ne veux pas dire
qu'il y ait un renflement ampoule. Ce renflement
survient peut être par le progrjs de l'âge ; mais
dans le principe l'extrémité de la bronche est sim-
plement arrondie.

aestumat ad 1,744,186,015, dicitque membranam
intus cellulas obvestientem esse prolongationem mem-
branae mucosae bronchialis; membranam autem exter-
nam esse prolongationem membranae fibrosae bron-
cbiarum; muscularem structuram non invenit.

Lereboullet autem, qui dissertationem egregiam con-
scripsit, cui titulus: Anatomie comparée de Vappareil
respiratoire dans les animaux vertébrés. Strasbourg 1838,
omnes vires intendit, ut Eeisseissenii opinionem
defenderet. Cellulas , vel ut ipse dicit capsulas, om-
nes in terminis esse sitas putat, atque vix bronchia
dilatari: „les bronches se subdivisent eux mômes en une
„multitude de branches et de rameaux , et se termi-
„nent par des cul-de-sacs sans que ceux ci éprouvent
„de dilatation sensible.quot; Lereboullet in hac disser-
tatione maxime vitupérât illam investigandi methodum,
quâ pulmones insufflatione distenduntur 1); itaque ipso
iisdem usus est auxiliis ac Eeisseissen. Hujus etiam
auctoris praeparata, quae in Museo Argen tor atensi
servantur, comparavit cum textu figurisque , quae in
Eeisseissenii opere , anno 1822 edito, inveniuntur,
nec minus cum tabulis, quae in hujus auctoris dis-
sertatione , anno 1803 Argentorati defensa, inveni-
untur. Inter omnes autem Iliustrissimus Bourgerv,
saepius argumentum de structura pulmonum pertra-
ctavit, nempe anno 1836, et postea fusius anno 1842,
quum ad societatem. Académie des sciences dictam,
commentationes de argumento laudato misit.

1) Infia au(ein, qmini nos ad experinienla nostra pcrvcneiimus, vi-
dehimus earn nielliodum , magis cs^c laudandam, quam -vitupiuandam.

Postquam igitur Bourgery multa disseruit de
optima praeparandi metliodo, atque in hac ipsa causam
quaesivit variarum theoriarum, quae de pulmonum stru-
ctura sunt propositae, concludit omnes praeparandi
methodos esse experiendas, dum ipse insufflationem
pulmonum praefert, quia tunc secundum auctorem,
ab una parte , vasa aerifera in normali positione ma-
neant, et ab altera, pulmones prorsus pellucidi res-
tent, quod e contrario injectione liquorum vulgo non
pellucidorum impeditur ; comparandi autem causa,
injectiones minime rejecit auctor.

Invenit nunc Bourgery ad lobulum minutissimum
bronchiolam centralem adire; (ad majores autem lo-
bulos , etiam bronchiae magis laterales et plures nu-
mero), quum in decursu reticulum diversimode recur-
rens efficerent. Auctor censet hoc reticulum finem esse
bronchiorum nomenque iis dedit, {canaux rumifiés
hronchiques). Hae canales finiuntur in intumescentiis
irregularibus contorsis , quae nunc bi nunc trilobula-
res essent. Intumescentiae illae in suo decursu ad
latera parvis instructae sunt foraminibus, per quae
apparatus excretorius communicat cum iis partibus
pulmonum , quae quasi materies functionalis dici posset.
Haec pars labyrinthum format tuborum , qui in de-
cursu contorto et non tantum ad suos fines, sed etiam
ad latera ubique inter sese communicant.

Eodem fere tempore, quo Bourgery sua experi-
menta publice edidit, in Anglia Addisson examen
circa pulmones instituit, quod invenitur in libro, cui
titulus: Philosophical transactions 1842, Part, 2 pag.
157 sqq. Auctor sequentia scripsit :

i:Î!

Having been engaged in investigating by the mi-
croscope the seat and nature of tubercles in the lungs,
and having.examined the structure, recent and dry,
in every possible way I could devise, I nevertheless
always failed, to discover any tubes ending in cuts
de sac; on the contrary I always saw air-cells com-
municating with each other in every section I made.
I therefore repeated several of lieisseissens expe-
riments , and instituted others , from wich I derived
ample evidence that the bronchial tubes, after dividing
into a multitude of minute branches, which take their
course in the cellular interstices of the lobules, ter-
minate in their interior in branched air-passages and
freely communicating air-cells.

In a foetal lung, the bronchial ramifications in the
interior of a lobule , or the intralobular ramifications,
have a regular branched arrangement, subdividing
in all directions somewhat dichotomously, and termi-
nating at the boundary of the lobule in closed ex-
tremities. It is not, however, at the boundary of
the lobule only that these closed extremities, or
cids de sac terminations of the intrabobular bronchial
ramifications are placed, many of them may be
seen in the interior of a lobule lying against and
pressing upon the sides of the adjoining branches.
It is important to remark , that there are no anasto-
moses to be seen , between the intralobular bronchial
branches; each branch pursues its own indepen-
dent course, until it terminates in a closed extre-
mity. His scriptis auctor quaedam disserit animad-
versione omnino digna, quum attentos reddit lectores,

ad morem auctorum multorum, qui de Anatomia
scripserunt et verba vesiculaa aëreas (air vesicles) et
cdlulas aëreas (air cells) plane synonyma habuerunt
ita, ut unum pro altero saepius ponant, sed secundum
auctorem , vesicula aërea est bulla aëris (air bubble) ,
quae tam in quam extra cellulas pulmonum existere
potest; ut bulla aëris consistât, non opus est membrana
propria, quia in quocunque liquore alicujus consis-
tentiae facillime bullae aëris possunt contineri. Innbsp;|

exsistunt ; but when the animal respires , ita pergit,
the entrance of the air into the lungs inflates all the
lobules to twice or three times their foetal dimensions ;
and the iniralobidar bronchial ramifications experience
a great and important change, both in figure and
character. The delicate membrane composing them
opposes an unequal degree of resistance to the près-nbsp;j,

consequently distended into httle globular inflations,
forming a series of communicating cells, which are im-
mediately and permanently occupied by air bubbles,
in the mass of which all trace of the symmetry of their
branched arrangement, is entirely lost or obscured.
The rounded inflations of one branch, meeting on all
sides those of the adjoining branches, are moulded
by pressure into pentagonal or hexagonal forms, which
are the figures of the aircells. Branched passages,
however, still exist and form a communication between
the cells ; but these passages are now neither tubular
nor cylindrical. It is there for necessary, to distin-
guish them and I have called them : Lobidar Passa-

ges, a term suggested to me by Dr. E. B. Todd.
The aircells have not an indiscriminate and general
intercommunication , throughout the interior of a lo-
bule. I have before observed that there are no ana-
stomoses between the intralobular bronchial ramifica-
tions; hence the air-cells, formed along the branch
do not communicate with those in the branch, except
by means of their common opening, into a larger
branch and so one for each branch respectively. The
pulmonary cells are evidently formed by the pres-
sure of the air against the sides of the tubes in the
intervals between these folds. A careful examination
of the membranes of the aircells by the microscope,
in a thin section of dried inflated lung will be suffi-
cient to convince any one that they do not form round
nor even rounded cells, but that they are perfectly flat
membranous plates, circumscribing polyhedric spaces.

Fuse auctor quaedam communicat de ipsis cellulis,
quae breviter sequentibus continentur: cellulae sunt
elasticae , admodum distensiles, continentque corpora
quaedam ovalia , quae autem, nisi summas microscopii
vires intendas, conspicua non sunt. Lineas in cellulis
vidit auctor, quae secundum ilium essent vasa capil-
laria materie colorata impleta. Epithelium cum nu-
cleis etiam invenit; epithelium autem, quod ciliare dici
consueverunt, quodque in trachea, bronchisque in-
venitur, in cellulis pulmonum non adesse putat. Mag-
nitudo cellularum increscit cum aetate, sed in homi-
nibus sanis, eadem vitae periodo , apud feminas mi-
nores essent, quam apud viros. Si annum quadrage-
simum quintum ponamus, tunc enim secundum aucto-

rem cellulae infantiae plane disparuissent, et senectutis,
quae multo majores sunt, nondum ortae essent, in in-
dividuis sanis magnitude differret ab âès ad jès Anglici
pollicis (London Inches). Foramina ovalia maxima,
differrent ab 50 ad 55 ejusdem mensurae, in prepara-
tis exsiccatis atque insuper insufflatis tum foramina,
tum etiam cellulae magnitudine erant adauctae.

In opere, quod anno 1844 a Hüschke editum est:
cui titulus Sömmerings Lehre von den Eingeiceiden
etc., pag. 268; sequentia circa cellulas pulmonum in-
veniuntur : Lungenbliiscben (cellulae pulmonales s.
vesiculae aëreae) sind die Acini der Lungen und mit
dem Lungen-Capillarsysteme bedeckt. Es sind die
letsten blinden und blasenförmigen Zweige der Schleim-
hautverästelung , Blindsäckchen, die von dem letsten
feinsten Luftröhrenzweige nach allen Seiten abgehen,
aber nicht unter einander zusammenmünden, auch
nicht in die Eaüme des umgebenden Zellgewebes oder
das Gefässystem übergehen, sondei-n abgeschlossen
endigen, wie jede Drüsenschleimhaut; hic auctor in
annotatione testatur; omnem communicationem inter cel-
lulas pulmonum inter se, omnino falsam et mendacem
esse; errant omnes, sie pergit, et inprimis Bourgery,
qui tale quid sustinent. Fundamentum auctoris, cur
nulla communicatio adesset, in primis hoc est, quod
exceptionem efficeret regulae generalis, quae in stru-
ctura glandularum viget; quod autem quomodo auctor
conciliare possit cum cognita fabrica pulmonum avium
et reptilium, in quibus cellulae certe mutuo cohaerent
et communicant, non video, neque valet argumentum,
cum in hepate sine dubio omnes lobuli minimi bilifori

anastomosi multiplici coliaereant, neque finibus coecis
terminentur, vid. Diss. Doct. Backer '). In ipso textu
pergit, (Hüschke) atque ibi dicit, quod tantum si mor-
bose rupturae in pulnionibus oriantur, tune communi-
catio restituatur, uti in empbysemate. Numerus cellu-
larum pulmonalium esset 1700, ad 1800 millionum,
capacitas harum conveniret cum 2000 pedibus quadratis.
Quaeque bronchiola cum ngglomeratione cellularum
pulmonalium pyramidem format, cujus basis quadri
aut quin que lateris externa aequaret à'quot;; haec pyramis
inclusa est telae cellulosae strato, cujus crassities 5- /1quot;'
aequaret, et quae ita lobulos separaret a vicinis py-
ramidibus. Tela cellulosa magis densata pyramides
inter sese agglutinat atque communicationem cum
bronchiola majori constituit.

Anno 1845, Doct. Eichholz in diario: cui ti-
tulus Archiv für Anatomie und Physiologie von
Müller, Heft V. pag. 430 sqq., quaedam de stru-
ctura pulmonum conscripsit, quae excerpere etiam
conabor. Postquam in introductione historica in
memoriam revocavit, quae aMalpighio, Bourgery
et Hodgkin de pulmonum structura conscripta sunt,
quaedam praemittit de magna difficultate, quae existit
propter insufflationem aut injectionem pulmonum; in-
primis insufflationem vitupérât, ubi pag. 437 dicit: Jede
mit eine hinreichende Menge einer organischen Substanz
vermischte Flüssigkeit Z. B. Eiweiswasser, bildet beim
hineinblazen Zellen und der physikalische Antheil,

1) Be Stniotnra Subtiliori Hepat. sani ct niorb., Traj. ad Rh. 184-5 ,
Fig. 3 et 6.

derseits haben , möchte auch wolil bei dem Aufblasen
einer so sehr schwämmigen Masse, wie es das Lun-
gengewebe ist, in Anschlag zu bringen sein. Fast
möchte man auf die Vermutlmng kommen, das jede
nur einigermaassen schwammige Drüse, wenn sie mit
öffnen Mündungen endigenden Kanäle durchzogen
wäre, und vom Ausfuhrungsgange aus aufgeblasen
würde, einen dem der aufgeblasenen Lunge ähnlichen
Bau annehmen müsste. Auctor et insufflationem et
injectionem adeo vitupérât, ut nihil ei melius satisfa-
cere potuerit, quam examen ope microscopii, quod
autem omni dubio minime vacet, suisque propriis pre-
matur difficultatibus. Ille ex puhnone normali frustu-
lum exsecuit, subtulissimeq ue discissum id maxima cura
sub microscopio posuit; quae tunc vidit, ita describit.

Die dem Lungengewebe eigenthümlichen Sehnen-
ftisern bildeten in bogenförmigen Verlaufe Raüme
von meist ovaler Gesstalt, die durch gegenseitige Dec-
kung eine unvolkommene Schliessung von oben her
zu Stande brachten. Diese ßaüme waren theils leer,
theils mit einer menge von Zellen angefüllt, die sich
auch in dem Sehiiengewebe hin und wieder abgela-
gert fanden, hierher aber warscheinlich bloss durch
eine Dislocation während des Präparirens gekommen
waren. Bei einem Versuche, bei welchen ich ein ganz
feines Stückchen des Lungengewebes ohne alle Zer-
rung und Präparation unter das Mikroskop brachte,
sah ich in einigen dieser Eaüme Luftblasen , die ich
nach belieben aus einem Eaum in den anderen ver-
mittelst eines darüber gelegten feinen Glasplättchen

scliioLen konnte. Diese Eaüme wären nirgends von
einer Membrana ausgekleidet, wie es doch hatte sein
müssen, wenn sie die letzten Endigungen der Bron-
chien darstellten; nirgends würden auch in ihnen
die so charakteristisch auftretenden Formen des Flim-
merepitheliums gesehen ; ihre Umrisse würden einzig
und allein von den sich in verschiedenen Eichtungen
kreuzenden scharfen Sehnenfasern gebildet. Et pag. 439.
Was nun die erwähnten Lungenzellen anbetrifft, die ich
zum Unterschiede der Lungenbläschen die Lungenzel-
len im engern Sinne nennen möchte, so habe ich diesel-
ben bei der Untersuchung jeder normalen, volkommen
ausgebildeten Lunge gefunden , so das sich nicht um-
hin kann, sie für einen wichtigen, ja wie sich spater
ergeben möchte, für den wichtigsten Bestandtheil des
ganzen Lungengewebes zu halten. Man schabe mit
einem Scalpell über die Durchschnittsfläche eines
möglichst blutleeren Lungenstucks, vermische den an-
hangenden Tropfen mit einer hinreichende Menge
Zuckerlösung, suche die bei der Untersuchung stö-
renden Luftblasen zu entfernen, und untersucha nun
mit dem Mikroskop. Es bieten sich auf dem Object-
glase eine Menge grösserer und kleinerer schwach
granulirter Zellen dar, die den Leberzellen auffallend
ähnlich, meist eine plattgedruckte Gestalt haben.
Die kleineren sind rund oder nähern sich wenigstens
noch am meisten der runden Form, je grösser sie
sind, desto unregelmässiger ist ihre Gestalt, jedoch so,
dass die ovale Formbildung vorzuherrschen scheint.
Bei einigen , bei weitem aber den wenigsten, sieht
man einen Kern schwach durchschimmern , der als-

bald in volkonnnener Deutlichkeit hervortritt wenn
man den Tropfen etwas Essigsäure hinzusetz , wobei
die Zellenmembran zuerst etwas undeutlich wird, spä-
ter ganz verschwindet; Zellenmembran und Kern tre-
ten aber wieder her\^or, wenn man schnell genug
einen Tropfen einer verdünnten wässrigen Jodlösuna:

hinzufugt. Die Zellen scheinen theils einzeln, theils
hängen sie zu 2, 3 und mehreren zusammen, und
bilden dadurch menbranenartige Stücke, ganz in der-
selben Weise, wie man dies bei den Leberzellen zu
beobachten Gelegenheit hat.

Denique etiam memoranda est commentatio, quam
Anglico sermone conscripsit George Rainey Esq.
microscopist of St. Thomas Hospital 1). Incipit auctor
verbis sequentibus, quae quasi summam exhibent ejus
operis:

The lungs are made up, of bronchial tubes, bron-
chial intercellular passages, and air-cells.

Postquam auctor descriptionem dedit anatomicam
pulmonum et bronchiorum, de bronchiis tali modo
scribit: They ramify in the substance of the lungs ,
their cartilaginous rings gradually disappearing; and
in the human lung having arrived within about | of
inch of ist surface, the membrane also terminates but
somewhat abruptly, after which the passages conducting
the air continue in the same direction as the bron-
chial tubes, of which they are the continuation , but
Avithout having any perceptible membranous lining,
their parietes being formed merely by the air-cells.

between which they pass, and by whicli tliey are sur-
rounded. The membrane of the broncliial tubes re-
tains its fibrous charactcr as far as its termination,
the fibres being arranged longitudinally and circularly
and also its lining membrane. These are supplied by
a distinct set of blood vessels, which at the termination
of the membrane anastomose with the vessels of the
air-cells. The diameter of the ultimate bronchial tu-
bes is from jj to of an inch. They communicate
but whith few air-cells and at these communications ,
their membranous lining is not continued into these
cells, but on the contrary the vessels of the cells
pass into the bronchial tubes and ramify very super-
ficially on their inner surface, probably to allow the
blood within them, to be acted upon by the inspired air.

The bronchial intercellular passages are at first of
a circular form, and, like the bronchial tubes do not
communicate with many air-cells; but as they approach
the surface of a lobule, the number keeps increasing,
and at length these openings of communication are
so numerous and so near together, that the intercel-
lular passage loses altogether its circular figure, and
becomes reduced to an irregulary-shaped passage,
running between the air-cells and communicating with
them in a'll directions ; lastly, having arrived close to
the surface of a lobule, it terminates in an air-cell,
which is not dilated, as stated by Reisseissen, but
has aboixt the same diameter as the passage, of which
it is the continuation.

The air-cells, sic auctor pergit pag. 585, are small
irregularly-shapen and most frequently four-sided ca-

vities, varying in size in different parts of the same lung,
those being the smallest, as well as the most vascular,
which are situated, nearest its centre, whilst tlieir size
gradually increases and their vascularity diminishes,
as they extend into the more remote parts.

The air-cells which are situated close to the bronchial
tubes, or intercellular passages, open into them by
large circular apertures, whilst those which are placed
further from these passages communicate with them
through the medium of other cells. These communi-
cations of one cell with another are of the same
shape and size as those, which exist between the first
set of cells and the bronchial tubes; and they can be
seen very distinctly by looking into the air-cells from
the intercellular passages, and regulating the distance
of the object-glass according to their different depths.
As these openings are not necessarily in a straight
line, the exact quantity of cells which communicate
cannot in this manner be determined, but the number
will depend upon the distance , which intervenes bet-
ween any given part of a bronchial passage, and the
surface of a lobule; so that, when a bronchial passage
arrives nearest the surface, it M'ill be separated from
it only by a terminal cell, as before observed.

Quaedam porro de subtiliori pulmonum structura
inveniuntur in opere a clarissimo Eerresio Viennae
anno 1837 edito, cui titulus Anatomia microscopica
corporis humani. Legimus enim pagina 18.5: „Bronchi
in parenchyma pulmonum immersi, una cum mem-
brana mucosa, quae internam eorum superficiem ob-
ducit, in ramos minores finduntur. Ramificationis

modus in genere quidem et praecipue relate ad trun-
cos majores dicliotomus esse solet, nihilominus tamen
etiam ex ramis majoribus broncliorum surculi tene-
riores, quin imo tenuissimi nascuntur, qui ad periplie-
riam organi tendentes vesiculis aSreis instruuntur.
liamus broncliorum, cujus diameter = jglgo poll. Vin-
dob., laminas cartilagineas lèlso poll. Vindob. largas
et iggsö longas ofiert. Quodsi vero diameter ad risse
poll. Vindob. decreverit, laminae cartilagineae penitus
cessant et fibrae musculares in meras cellulares colo-
ris rubelli dégénérant. Kamuli broncborum subtilis-
simi fiièo poll- Vindob. diametro aequant. Diameter
ramorum aërophorum ad venas et arterias pulmonales
sese habere solet uti 5: 3: 2. Haec tria vasorum
genera communi vagina involutum fasciculum sistunt,
qui pulmonum parenchymate undique amplectitur.
Omnes canales aërophori, ita legitur pag. 187, intra
pulmonum parenchyma obvii, quorum diameter risss
poll. Vindob. non excedit, nec laminis cartilagineis
gaudent atque fibris muscularibus prorsus destituuntur.quot;
Jure igitur Berresio bonos tribuendus, quod jam ante
plures annos fibras musculares in bronchiolis detexe-
rit, eas autem non ulterius describit, nec tabulis de-
lineari curavit; porro ita procedit auctor pag. 189.

„Oonsiderando vesiculam. pulmonalem, cujus diameter
ïsssö poll. Vindob. non superat, et quam Tabula III
fig. 9 icone apto exprimi curavimus, hanc non prorsus
sphaericam esse fateri debemus. Primo enim obtutu
observamus, cavum ejusmodi vesiculae duodecim usque
triginta duobus sinubus amplificari, unde formam ex-
ternam fructus rubi vel fragi mentitur. (Vide in opere

tab. XVI fig. 1. b.) Bases singulorum sinuum annulo
vasculoso cinguntur (Tab. Ill fig. 8 et 9), quorum nu-
merus ideo numerum sinuum aequat et quorum summa
apparatum vasculosum intermedium vesiculae sistit, in
quo mirus ille haematoseos processus, quem oxydatio-
nis nomine insignire solemus, locum obtinet. Ex dictis
elucet discrimen vesicularum et cellularum pulmona-
lium non fictitium vel imaginarium esse, sed ratio-
nibus anatomicis perpetuis inniti. Vesicula enim pul-
monalis tubuli aerophori quasi ampullam sistit, cujus
smuositates cellularum nomine notare aptum erit.quot;

„Vascula sanguifera, quae sinuum bases cingunt,
aequalem cum globulis sanguinis diametrum liabent
et nonnisi unum post alterum, non duos globulos si-
mul admittunt.quot; Secundum auctorem vasa ea sangui-
fera , quae in tabula III fig. 8 et 9 satis bene expre'ssit
rläl poll- Vind. aequarent, interstitium autem , quod
relinquunt j^ig poll. Vind. Quae in tabula decima
sexta invenitur figura, maxime convenit cum ea, quae
a Reisseissenio l), supra laudato, est edita; hîe
autem in figura a Berresio delineata, magis expressum,
et literis cc designatum est, quod postea a Doctissimo
Rossignol infundibulorum nomine insignitum est 2).
Figura 8 et 9, quae in tabula tertia conspiciuntur,
aliquantulum conveniunt cum nostra figura, a Viro
Clarissimo Schroeder van der Kolk magno studio
delineata, et in tabula prima typis mandata; vasa
autem nimis minuta delineavit Berres.

1) I. 1. tab. 2, Fig. IV. 2) Keclierches sar la structure intime
du poumon etc. Brüx. 1846, pag. SI.

Inprimis autem inter auetores, qui pulmonum cel-
lulas eorumque fabricam et nexum investigarunt, nomi-
nandus est Doct. Moleschott, qui fuse in Disser-
tatione sua inaugurali, tum quae ante eum hac de re
conscripta erant, tum proprias investigationes expo-
suit 1), quibus potissimum opinionem illorum, qui vesi-
culas inter sese communicare dicunt, refutare conatur,
Inprimis usus fuit pulmonibus aëre inflatis, atque
dein exsiccatis , ut lamellas quam tenuissime dissectas
Microscopio supponeret, et ita oculo armato lustraret 2);
„talem igitur laminam, ita testatur, si armatis oculis
„contempleris, totam, ut ita dicam, consitam esse videbis
„foraminibus, quae vitrum suppositum perlucere sinunt,
„quaeque quamquam non absolute rotunda sunt, ple-
„rumque tamen orbicularia, subrotunda, interdum vero
„etiam magis ovalia. Hasce figuras esse primarias
„atque pulmonum laminis quasi proprias, quo saepius
„pluresque inspexi, eo certius mihi constabat.quot; Fatetur
quidem nonnunquam ad quadrangularem, polygona-
lem quin etiam quasi quodammodo informera formam
eas accedere , tales figuras autem non congraentes,
vel siccitate contractas vel externa quadam instru-
mentorum vi laesas ac dilaceratas esse autumat, vel
etiam aëre non satis expletas et expansas fuisse sus-
picatur. Testatur dein illas figuras (vesiculas) interval-
lis certis quibusdam, modo majoi-ibus, modo minoribus
separatas, suis plerumque finibus solis circumscriptas
nullo cum alio vel ductu vel cellula junctas esse 3).

t) J.Holesohott, de Malpighianis pulmonum vesiouUs, Heid. 1845.
â) 1. c. p. S8 sq. 3) 1. c. p. 30.

Secundum ejus opinionem ergo vesiculae arcte bron-
cliiolis adhaerent, neque mutuo communicant. Postea
dicit; „quo minora ac tenuiora facta sunt bronchiola,
eo magis ad rectum accedentibus angulis a broncliiis
prodierunt, — bronchiolorum ipsorum termini distincte
in vesiculas dilatantur, quae quum modo majores sint,
modo minores, interdum tam parvae sunt, ut non
adeo conspicuam nonnunquam esse dilatationem illam
sit concedendum 1).quot; Jam singulos ductus aëriferos, non
uti Eeisseissen voluit, coecis nec ampliatis finibus
terminari dicit, verum ad latera pariëtalibus vesiculis
instructos esse testatur. Parietales tales vesiculas pro-
pe terminalem interdum positas esse, ut fere trifidam
at solito multo majorem terminalem vesiculam esse
putes; iilas vero terminales esse bifidas aut trifidas
non esse opinatur, verum speciem illam tantum oriri ob
vicinas appressas vesiculas parietales. Inter illas ve-
siculas numquam canaliculum altera cum altera jun-
gentem in venire se potuisse testatur, qui anastomosis
dici possit, neque alia apertura praedita est vesicula
quam qua cum bronchioli vel fine vel latere cohaeret.
Perforatas itaque vesiculas imo cribriformes adesse,
ut iliustrissimus Bourgery statuit, negandum illi
videtur 2). Liter vesiculas vero, addit, interdum fora-
men vel lumen quoddam perfecte rotundum conspici-
tur, quod quum subnigris parietibus sit circumdatum,
profundum esse facile tibi persuadeas: modo autem
cum vesicula junctum est una, vel duabus atque tribus
etiam , modo prosime, parvulo tantum intervallo sepa-

Iki

ratis vesiculis circumdatum, qua de causa bronchioli
esse segmentum transversum putavit.

Haec autem opinio vesiculas omnes sessiles esse
atque directe cum bronchiolis cohaerere, illa gravi
premitur difficultate, ad quam auctor non attendisse
videtur, quod tali in casu in singula lamina etiam
ramulus bronchioli magis minusve oblique vel ad
longitudinem dissectus occurrere deberet ; hoe autem
perquam rarum est, praecipue si lobulum singulum qua-
cunique etiam directione dissecamus, id quod ipse auctor
testatur. „Quamquam innumeras paene laminas ex
„quavis pulmonum parte variasque regiones versus ab-
„scisas, semper eodem modo iisdem ab aliis omnino
„figuris constare videram, ita ut saepe nullos me
„longitudinales ductus, qui bronchiis constitui debe-
„rent, assequi posse aegre ferrem, non desperavi
„tamen de illis inveniendis, neque semper eadem
„crudelitate fortuna me exercuit. Ut enim primum
„vidi semel, vidi saepius , vidi saepissimequot; Quod
tamen minime accipiendum, ac si longitudinales ductus
saepissime occurrant, vel quod ex methodo antea per-
verse adhibita explicandum esset, cur adeo raro lon-
gitudinales ductus antea invenerit; dicit enim auctor.

„Quum non sexcenties, sed millies atque pluries
„etiam laminas tenuissimas non hic vel illic, sed ubi-
„que in superficie et media mole, atque diversas re-
„giones versus abscidissem, semper tamen orbiculares
„illas figuras abundare vidi, et ut supra exposui, pro
„figurarum illarum copia, non nisi raro longitudina-

„les broiicliiolorum partes, quamvis satis quidem saepe,
„ut, hae ipsae quemadmodum se haberent, demon-
„strareturquot; Facile autem intelligitur, si attenda-
mus ad vesicularum parvitatem, quas ipse Auctor in
adulto ab 0,01quot;' ad 0,1quot;' aestimat, in quavis la-
mella bronchioli ramum magis minusve oblique dis-
sectum, imo vero in singula lamina plures bronchiorum
ramulos diversa directione dissectos occurrere debere,
si vesiculae adeo parvae lateraliter directe bronchiolis
adhaereant ; longitudinalis autem singulus ramus raro,
duo rami in singula tali lamella nunquam occurrunt.
Argumentum autem auctor invertit, dicens, si ad
canaliculos pertinent figurae nostrae (orbiculares),
quamvis inter se contorti multisque anastomosibus im-
plicati essent, tamen numero ut praevalerent figurae
longitudinales necesse erat 2); errat autem auctor, si
communicationem inter vesiculas canaliculis constitui
crederet; vesiculae, uti postea videbimus, hic illic cum
vesiculis vicinis in omni directione communicant, ita
ut non canalis oriatur, sed vesicularum orbiculai-ium
inter se vario modo communicantium figura oriatur,
quod optime non in lamellis tenuissimis, sed medio-
cris tenuitatis sub Microscopio, uti videbimus, con-
spici potest.

Hanc autem quaestionem, quam hîc loci modo atti-
gimus, postea plenius exponere volumus, in descriptione
nostra structurae pulmonum subtilioris; in bronchiolis
autem uti et in vesiculis, auctor fibras elasticas adesse
negat, neque equidem ipse, dicit, aut in vesiculis aut

3) 1. c.

ill tenuissirais bronchiolorum surculis elasticas fibras
unquam vidi 1). Fibras autem, quae vesiculas cingunt
inque bronchiolorum ramulis occurrunt, fibras muscu-
lares esse suspicatur, potissimum innitens experimentis
a cl. Longet institutis, nervis vagis irritatis contrahi
bronchioles, dissectis vero emphysema oriri 2). Haec
vero experimenta non confirmantur observationibus
pathologicis ; nervo enim vago laeso sive compressione
ex aneurismate sive alia causa, uti Promotor obser-
vavit, non Emphysema oritur, verum pulmonum cel-
lulae omnem aërem amittunt, atque pulmo in molle
parenchjana commutatur, sua modo mollitië et obscu-
riore colore ab hepatisatione sic dicta pulmonum
diversus , qua cellulae non lympha plastica, sed sero
impletae sint 3).

Jam vero Doct. Donders in recensione illius Dis-
sertationis jure monet, Doct. Moleschott in sua Disser-
tatione non probasse fibrarum muscularium praesen-
tiam , atque fibras elasticas , quarum praesentiam
Moleschott negaverat, revera adesse suspicatur,
quia Moleschott de fibris nucleis praeditis loquitur,
quales certe ad elasticas reduci debent

Has fibras revera esse elasticas ea de causa potis-
simum magni momenti est, quum inde certum indi-
ciiim , uti cl. Promotor probavit, peti possit incipientis
vomicae; hae enim fibrae, uti probarunt cl. Mulder et
Doct.Donders, tantae sunt tenacitatis, ut ipsius acidi
acetici atque potassae causticae actione, quibus fibrae

musculares et telae conjunctivae solvuntur, resistant;
ita etiam in sputis tum in incipiente Phthisi tum in de-
cursu occurrunt atque vomicae praesentiam indicant

Has fibras in pulmonum cellulis revera elasticas esse
in eodem diarii numero postea etiam confirmavit ipse
Moleschott, atque potassa caustica, qua reliquae
partes solvuntur et evanescunt, optime posse demon-
strari confessus est 2): fibrarum autem muscularium
juxta methodum cl. Mulderi praesentiam in cellulis
etiam confirmare conatus est, diluendo aquae ope frus-
tulum pulmonis atque per tres dies macerando exposuit
acido nitrico concentrato et dein ammoniae, quando
colore flavo, quo proteini praesentiam indicatur, fibrae
musculares conspicuae redderentur; magnum tamen
numerum fibrarum non inveniri testatur 3).

Postea Auctor probare conatus est structuram pul-
monum in avibus cum illa mammalium convenire,
quod tum in avibus tum in mammalibus vesiculae et
parietales et terminales invenirentur, vesiculae autem
terminales frequentiores in mammalibus, parietales
frequentiores essent in avibus

Cl. Promotor vesicularum nexum et structuram
ex industrià etiam investigavit illamque optime con-
spici posse opinabatur, si frustulum pulmonis ali-

1)nbsp;lancet 1845, No. 7, pag. 401. Over het aanwezen van veer^
kragtige longvezelen in sputa van Phthisic!, als een zeker teeken
van het bestaan eener vomica, door J. L. C. Schroeder van der
Kolk.

4) Moleschott, Nieuwe bijdrage tot de kennis der fijnere struc-
tuur van de longen, in het Tijdschrift v. Kat. Geschied, en Physio!,
van van der Hoeven, D. p, 3 sq.

quamdiu in spiritu vini positum, ut omnis aër esset
expulsus, ita sub Microscopie poneret, ut in vitri
cavitate quadam exigua reciperetur frustulum, in ipso
spiritu vel aqua natans, et dein lamella tenui vitrea
ita tectum , ut nullibi premeretur ; hac ratione vesi-
culae expansae et impletae spiritu, ut formam natu-
ralem servent, neque flatu neque vasorum inpletione
laedi possint, optime pervestigari et conspici pos-
sunt , quando nullum dubium superesse potest, quin
vesiculae varia ratione mutuo communicent, cujus
formae figuram proprio manu confectam commentationi
addidit 1) ; hac etiam ratione decursus fibrarum elasti-
carum, quae ad margines vesicularum potissimum de-
currunt, manifeste conspiciuntur. Ex hac figura ap-
paret, non tantum vesiculas inter sese communicare,
sed saepe septa vel parietes vesicularum adeo angusta
et parva esse, ut oppositi vesiculae parietes tantum
trabeculis, per quas plures fibrae elasticae decurrunt,
conjungantur, quales trabeculas cl. Promotor in figura
commentationi addita ad naturam delineavit, quae
etiam in nostro icone 12 Tab. 2 conspiciuntur. Fibrae
illae elasticae satis magna tenacitate invicem cohaerere
videntur, utpote quod in sputis phthisicorum, uti cl.
Promotor mihi saepius ostendit, qualesque in commen-
tatione citata delineavit 2) , saepe nexus fibrarum,
uti per plures cellularum margines aut septa decur-
runt, inmunis servatur.

1) Vid. Tab. II. rig.

Antequam mentionem faciamus de iis, quae obser-
vationes microscopicae nos de structura pulmonum
docuerunt, non incongruum videtur, quaedam de
praeparandi methodis praemittere. Tum ab antiquio-
ribus, tum etiam a recentioribus, pulmonum structu-
rae indagatoribus, duae ingressae sunt viae; pulmones
enim aut insufflatione aëris dilatatos siccarunt, aut
tracbeam et broncliias cum materiis liquidis , uti by-
drargyro, vel etiam aliis calefactis sed post refri-
gerationem consolidantibus, uti cera, gelatina et talibus
implerunt ; nonnulli denique vasa sanguifera implere
conati sunt materiis colorantibus.

Pulmonum recentium vasa sanguifera a nobis ple-
rumque impleta sunt: Venae pulmonales nempe materie
rubra, arteriae autem materia coerula. Materia rubra
a nobis adhibita, erat Sulphuretum Hydrargiri (cin-
nabaris) in pulverem subtilissimum coactum, non-
numquam usi sumus colore eximie rubro, qui a coccino
producitur ; hae materiae colorantes vel cum terebin-
thina et cera, vel cum solutione spirituosa Gumm.

copal vel gelatinae solutione mixtae, ad injectiones
vasorum sanguiferorum perficiendas adhibebantur.
Colorem coeruleum nobis praebebat sic dictum coe-
ruleum Berolinense ; quum autem , color ille, uti in
commercio prostat, cum alumina subtiliter divisa
inquinatus sit, semper colorem illum coeruleum prae-
paravimus ex solutione Sulphatis deutoxidi Ferri, cum
solutione sic dicti Prussiatis potassae et Ferri praeci-
pitati (hae solutiones ita erant praeparatae, ut partes
aequales singularum solutionum ad neutralisationem
sufficerent). Color ita praeparatus adeo erat divisus,
et tam concentratus, ut in vasa minima inmissus tamen
semper sub microscopio bene distingui posset, hanc
ob causam interdum etiam Venas pulmonales hac
materia implevimus eo consilio, ut hae melius sub mi-
croscopio possent explorari.

Color ille coeruleus autem interdum dealbescit
et decoloratur, sed tunc guttula alicujus acidi vel
sulphurici diluti, vel acetici vel hydrochlorici aut
tartarici diluti denique, colorem restituit. Scilicet
soda in sero sanguinis atque omni textura praesens
hanc materiem coeruleam magis minusve décolorât;
hinc licet etiam cujusdam partis vasa bene colore
coeruleo impleta prima fronte videantur, mirum est,
quantopere color coeruleus increscat addendo guttulam
acid, sulphur, diluti; hoc potissimum eximiae est uti-
litatis pro speciminibus Microscopicis ; si enim quae-
dam particula , cujus vasa hac materia coerulea im-
pleta sunt, sub Microscopio ponatur, jam elegantissimum
exhibet spectaculum , addendo guttulam dilutam acidi
sulphur, quantopere vasa etiam minima et ultima antea

non colorata cito coerulescere incipiant, ita ut hinc
color satis intense coeruleus oriatur, in quo licet
objectum quadringenties et ultra adauctum sub Micros-
copie conspicias, ne minimum frustulum vel pulvis
detegi possit, ut aequabilem solutionem tune exhibeat.
Tamen monendum acidi sulpluirici applicationem ali-
quando nocere, quod inprimis valet de pulmonum
vesiculis, quae illo acido, diluto licet, contrahuntur et
minores fiunt, quod de aliis partibus corporis minus
valet; hinc saepe adhibuimus acidum aceticum dilu-
tum, quod equidem colorem coeruleum lentius adau-
get, quam acidum Sulphuricum, verum figuram cel-
lularum non commutât; si vero particula quaedam acido
sulphurico diluto sit madefacta, necesse est, si quis
exsiccatione servare velit, ut prius aqua destillata
diluât et acid, sulph. abstergat, quum hoc acidum
restans exsiccatione magis concentratum redditum par-
ticulam destrueret; color coeruleus tah lotione non
diminuitur. Has animadversiones, cl. Promotor mihi
communicavit, qui singularem illam proprietatem, qua
color ille adeo acidis augetur, detexit; haec materies
sane perfectissimam compositionem constituit ad vasa
subtuhssime et perfecte sine ulla eflfusione implenda,
ut nulla alia substantia subtilitate atque penetrandi vi
e longinquo cum tali massa possit comparari, quam
ob rem omnibus Anatomicis utique commendare pos-
sumus ; de sic dicto coeruleo Berolinense, quale vulgo
prostat, haec non valent; cl. Promotor autem jam
per plures annos consuevit ita hanc materiem compo-
nere : particulae demum microscopicae vasis impletis
si exsiccantur, optime balsamo canadensi tectae ser-

vantur inter duas laminas vitreas, quod balsamum
jam per se insigniter colorem coeruleum adauget,
licet semper madefactio acidi praegressa sit commen-
danda, quam rationem cl. Prof. Harting vulgo adhibet.

Quaedam etiam experimenta a nobis sunt instituta
cum aliis materiebus colorantibus, quae fortasse ad
vasa implenda possent inservire; ita adhibuimus colo-
rem rubrum , qui oritur, si Sulpho-Cyanuretum Po-
tassii miscetur cum Solutione Sulphatis deutoxidi Ferri;
igitur usi sumus solutionis horum salium partibus
aequalibus, quae postquam mixtae erant colorem pro-
funde rubrum effecerunt ; hanc solutionem coloratam
gelatinae admiscuimus, eo tamen cum effectu, ut
statim fere gelatina coagularet; jam loco gelatinae
communis ichthyocollam adhibuimus, quae non statim
coagulabat et cum hac mixtura vasa implevimus san-
guifera pulmonum vituli, sed mox vidimus hanc im-
pletionem nobis non successisse, quia adstringendi hujus
materiae vi pulmo vitulinus converteretur in massam
solidam fere informem, ubique , etiam extra vasa,
materia rubra impletam ; causa haerere videtur in sul-
phate deutoxidi Ferri, quod uti notum est, actionem
valde adstringentem habet. Loco materiae colorantis
rubrae flavum colorem tentavimus, et quidem colo-
i-em, qui emulsione Gummi guttae praebetur, quamvis
satis profunde flava tincta erat gelatina, emulsioni ad-
mixta, tamen nostro scopo non satisfecit, quia sub
microscopie color nimis dilutus erat.

Color flavus, qui oritur, si solutio Acetatis Plumbi
cum solutione Bichromatis Potassae miscetur, non sa-
tisfecit , quia in pulmones facilius effusio oritur et

quia multa grana sub microscopio in vasis conspi-
cua imagines vasorum conturbant. Quum Vir Clar.
Eetzius, Anatomiae Professor in Universitate Stock-
liolmiensi, hîc per aliquot dies degebat, praeparata
quaedam microscopica Viro Clarissimo Schroeder
van der Kolk donum dedit, et inter ea pulcherri-
mas injectiones pulmonum foetus suilli; bronchias horum
pulmonum Vir Clar. Eetzius implevit materie com-
posita ex cerussa et oleo lini; nos etiam eandem ma-
teriam bono cum successu adhibuimus. Quum vero
non semper satis ille massa condensetur atque e la-
mellis dissectis pro microscopio effluat, non semper
placuit. Quum pulmones, respiratione incepta, semper
aëre impleti maneant, aër ille saepius impedit, quomi-
nus vasa sanguifera minutissima materia colorante
inpleantur; illud impedimentum satis etiam augetur
dilatatione, quam aër subit, si pulmones durante im-
pletione, positi sunt in aqua calida, (37° thermometri

latina ad vasa implenda adhibetur; impedimentum
hujus aëris tollere conati sumus hac methodo : pul-
mones sub campana anthliae pneumaticae imposita
posuimus et hujus instrumenti ope aërem repetitim
removimus, ut vasorum impletio post illam operatio-
nem revera facilius et melius posset perfici. Pulmones
etiam insufflatione aëris dilatavimus et postea sicca-
vimus, sive antea vasa essent impleta vel non im-
pleta. Denique pulmonis integri Vasa impleta sunt
ita, ut massam composuerit cl. Promotor ex tereben-
thina et résina Mastiche cum pauxillo cerae additae,
ita ut raateriem sister et et tenacem et tamen satis

magnae consistentiae, quando coloribus diversis im-
praegnavimus ; ita arterias pulmonum colore coeru-
leo, Venas vero ruhro, et broncliias cerussae ope albo
colore tinctas implevimus ; post cerae coagulationem
pulmo in Acido Hydrochlorico diluto positus est
per aliquot menses, ut tela solveretur, conservaren-
tur autem Vasa et bronclnae; talia enim praeparata
renum et liepatis antea a Viro Clar. Schroeder
van der Kolk optimo eventu erant confecta. Postea
autem observa vit cl. Promotor, illam massam, quae
ope cerussae albo colore erat tincta, nimis reddi
fragilem, ut egregium et admirabile confectum specimen
postea sua sponte nimia duritie et fragilitate diffra-
ctum sit et penitus corruptum, ut igitur plumbi prae-
paratis hunc in scopum uti non possimus ; melius est
materiem illam resinosam adhibere nullo colore tinctam,
quam album talem colorem addere. Sua sponte patet,
postquam pars satis diu actioni acidi hydrochlorici di-
luti fuerit exposita, partes jam corrosas siphonis mi-
noris ope aquae flumins leviori ablui et abstergi, quod
prudentem manum postulat.

Praeter pulmones hominis , etiam quorumdam ani-
malium uti Ovis, bovis, vituli, leporis , echini, felis
et suis indagavimus et, rara data nobis fuit occasio
benevolentia cl. Prof.W. Vrolik Amst., etiam pulmo-
nes balaenae, Hyperoodon dictae, et cervi elaphi ex-
plorare.

Microscopia varia adhibuimus, sed imprimis ea,
quae recentiori tempore a Powls et Dollond Londini,
ab Amici Florentiis confecta sunt; ubi autem minori
opus esset vi augenti , interdum adhibuimus micros-

copia, liuic scopo optime inservientia, ab Adams,
Martin et nostrate van Deyll antea instructa, quae
etiam a Viro Clarissimo Harting in lectionibus suis
de Histologia adlnbentur. Plerumque cl. Harting
eximio suo auxilio et sagacitate in experimentis mi-
croscopicis nobis adfuit.

Transeundum est igitur nunc ad ipsum examen de
subtiliori pulmonum structura, primo agendum, erit
de Apparatu ASrifero, dein de Apparatu Sanguifero ,
denique, detexturis, e quibus M apparatus sint composiii.

Ille Apparatus componitur duabus partibus, primo
nempe systema quoddam tuborum adest, qui aërem in
pulmones ducunt, aut ex iis vicissim emittunt (trachea
scilicet, bronchiae et subdiviones earum) ; 2°. inveni-
mus apparatum vesicularem ex multis pariëtibus mem-
branosis et dissepimentis plurimis constantem, cujus
apparatus ope praecipue sanguis cum aëre in contac-
tum venit.

Si exiguum pulmonis frustulum, e quo omnis aër
expulsus fuit V. c. immersione in Spiritu vini supra
dicta ratione, sub microscopio ita ponamus, ut com-
primi non possit, plurimas conspicimus cavitates, vel
vesiculas diversae omnino magnitudinis, quae mutuo
cohaerent, et ostiis patulis inter se communicant ;
haec ostia vulgo aequare fere videntur ipsam vesicu-
larum diametrum, ut hoc sensu cum alveolis apium
possent comparari, uti Rossignol voluit l). Margines

harum vesicularum vel alveolorum imprimis fibris ela-
sticis constituuntur, quae potissimum ibi aggregatae
sunt, suaque elasticitate ipsam formam vesicularum
ita conservant, ut impediant, quominus collabi possint;
hinc si etiam vitro compresseris vesiculas, mox tamen
pristinam formam recipiunt, semperque apertae ser-
vantur ; nonnullae tamen fibrae etiam per parietes
vesicularum decurrunt, illosque sustinent, licet semper
pauciores numero, quam ad margines ; vesicularum
vicinarum parietes vulgo arcte sibi agglutinati viden-
tur, ut tantum vasa sanguifera intersint, quibusdam
autem locis, neque raro fibrarum elasticarum fasciae,
per vesicularum margines ductae, ab harum parietibus
recedunt, atque trabecularum sub forma ab uno pa-
riete ad alium transeunt, illaque ratione plures vesicu-
las mutuo quasi convinciunt et sustinent, quales egregie
conspici possunt in Tab. 1. litt. g. g. et Fig. 12 Tab. 2.

Rossignol tales trabeculas non admittere videtur
in pulmone sano, atque ex Emphj'sematis specie ex-
plicat, quo septa vesicularum absorpta essent aut dila-
cerata; ast vero constanter illas trabeculas invenimus
in pluribus pulmonibus sanis non tantum hominum,
verum etiam vaccarum, porci, ovis, cervi Elaphi,
aliorum , ut nobis potius videantur pertinere ad sanum
statum, probabiliter durante incremento pulmonum in
infantia et juventute ortae ; ex tali dispositione facile
apparet, has vesiculas vel alveolos inter sese commu-
nicare, ita ut solus talium speciminum conspectus suf-
ficiat, ad quemvis non praeoccupatum convincendum.
Ad hanc vesicularum et traheculorum formam demon-
strandam insufflatio et exsiccatio pulmonum minus in-

servire potest; forma enim vesicularum liac ratione
ex parietibus expansis sibique appressis magis angulosa
redditur, atque rigidior, uti fecile apparet, si nostram
figuram cum vesiculis a Eossignol Fig. 1 exhibitis
comparemus; etiam insufflatione et nimia tensione pos-
sunt parietes vesicularum disruinpi, quapropter op-
timum , simplicissimam illam methodum, quam cl.
Promotor adhibuit, sequi, licet insufflatio et exsiccatio
utilitate minime careant. - Doct. Moleschott vero,
licet iconem cl. Promotoris laudet, dicit; Was Schroe-
der van der Kolk beschrieben hat, sind eben nichts
anderes, als Blässchen, die einen Bronchialästchen auf-
sitzen. Die unzählige Menge von Praeparaten, die
ich untersucht habe, geben mir das Eecht, dies so
bestimmt auszusprechen l). Omnino autem auctor
errat, quando tales communicationes, vel uti vocat or-
biculares figuras, quales tum in nostra Tabulai, tum
2. Fig. 12 expressae sunt, bronchiolorum lumina dis-
secta esse autumat ; circa has aperturas enim fibrae
elasticae circulares decurrunt, uti in fig. nostra 12
apparet, qualis decursus in bronchiolorum ramis non
occurrit, in quibus plurimae fibrae elasticae magis ad
longitudinem ductae sunt, quarum fines dissectae clare
sub Microscopio tum apparent; tum etiam vasorum
sanguiferoruiii decursus potissimum longitudinalis in
bronchiis observatur, iliaque vasa sunt, uti Eossignol
bene observavit 2), venae pulmonales; circa illas aper-
turas vero , quibus mutuo vesiculae inter se commu-
nicant, tantum rami arteriae pulmonalis decurrunt.

38.

eorumque decursus, qualis in Tab. 1. litt. g. g. con-
spicitur, toto coelo differt a vasis in bronchiolorum
ramis obviis. Caeterum opinionem doct. Moleschott
abunde jam refutavit in sua egregia commentatione
doct. Rossignol 1), ut his plura addere non opus vi-
deatur. Licet vero hae vesiculae inter sese commu-
nicent, neque ita bronchiolorum ramulis sessiles ad-
haereant, uti Doct. Reisseissen et Moleschott
voluerunt, tamen minime assentiendum Bourgerio,
pulmonum vesiculas ita inter sese cohaerere, ac si in
commune labyrinthum abirent. Scilicet, uti cl. Ber-
res jam rite delineavit, tubuli bronchiolorum ante
finem dilatantur inque cavitatem majorem abeunt, quas
cavitates B e r r e s vesiculas ipsas esse dixit, quarum
cavum 12 usque 32 sinubus amplificaretur, unde
formam fructus rubi vel fragi mentitur^); fusius au-
tem has cavitates infundibiliformes investigavit Ros-
signol, illasque infundihula vocavit, quae fines sis-
terent bronchiolorum, neque mutuo communicarent,
nisi ope bronchiolorum, quibus insident. In cavitate
horum infundibulorum continerentur vesiculae , apium
alveolorum instar, unde vesiculas nuncupavit alveolos,
qui alveoli in cavitate infundibulorum ostiis patulis
inter se communicant, atque igitur hiant in commu-
ni, quo includuntur, infundibulo 3). His ergo in-
fundibulis terminarentur bronchioli, ut igitur haec
sententia medium quasi teneat inter opinionem doct.
Reisseissen, docentis vesiculas tantum directe ramulis

insider e , et Bourgerii, qui omnes inter sese com-
municare opinatur. Infundibula autem vicina inter
sese communicare, nisi unico ramo vel ostio, cui insi-
dent, negavit Eossignol i), tamen duo vel tria in-
fundibula inter se jungi ostiisque separatis in commu-
nem broncbiolum abire docuit 2). Si ejus figuram
inspiciamus, ubi infundibulum ad longitudinem aper-
tum delineavit, videtur tamen ostia aperta vicinorum
infundibulorum etiam in ipso infundibulo liiare, in
schematica ejus figura 7» tantum cum ramis coliaerere
proposuit 3). Denique detexit ipsos bronchiolorum
ramos ultimos, antequam in infundibula abeunt, intus
etiam exiguis vesiculis vel alveolis esse obsitos, quos
Igitur aheolos parietales vocavit ; pleraque, quae
de his protulit auctor, confirma vit propria investigatio ;
tales v. c. alveolos parietales manifesto vidimus in te-
nuissimis bronchiolorum ramulis, paullo ante dilatatio-
nem infundibiliformem ; ante ilium enim locum bron-
chiolorum parietes interni ad longitudinem plani sunt,
nullis sinubus aut valvulis parietalibus interrupti.
Figura horum infundibulorum inter sese differt; ipse
Eossignol testatur interstitia inter infundibula praeter
vasis, etiam oppleri exiguis vesiculis vel alveolis ma-
gis minusve evolutis

Ut vera infundibilorum forma et nexus nobis con-
starent, varios investigandi modos tentavimus. Ros-
signol tantum, uti vidimus, infiatione et exsiccatione
usus est, quibus tamen fit, ut expansione parietum

1) 1. c. pag. 37. 3) 1. c. pag. S3. 3) 1. c. Fig. 7.
4) 1. c. pag. 29. Fig. 3. a, a. 5) 1. c. pag. 23.

vesiculae angulosac aut polygouae nimisque rigidae
a])pareant, uti jam monuimus, quod etiam in figuris
in Eossignolii opere exliibitis clilucide apparet 1).

Primo investigavimus infuudibula, quae ad pulmo-
num superficiem basi sunt apposita, atque pleurae
tegmine obducnntur, quorum figura, ut rite appareret,
variis exhibitis methodis, maxime placuit, qua cl. Pro-
motor tubulos aëriferos prudenter cera atque terebin-
tbina nullo addito colore implevit, ita ut jam tantum
viae aëriferae solae , jam simul vasa sanguifera sub-
tiliter implerentur; quae impletio optime successit,
prius pulmone ope antbliae pneumaticae ab omni aëre,
quantum posset, repetitis vicibus, evacuato; si jam talis
pulmonis postea siccati plaga superficialis microscopio
conspicitur, egregie apparent infundibulorum bases,
atque margines septorum, quibus alveoli intus consti-
tmnitur ; si enim lamella vasis sanguiferis materie
coloranti, cera vero non colorata impletis infundibulis,
terebenthinae vel balsami canadensis ope bumectatur,
pellucida redditur cera, atque omnia egregie conspici
possunt; Fig. nostra 1, a cl. Prof. Harting ad natu-
ram delineata , et trigesies aucta, qui illam figuram
in hujus dissertationis usum benigne mihi tradidit,
egregie has infundibulorum bases cera alba immissa
tnmentes et expansas e vaccae pulmone repraesentat; e
qua figura apparet, illa infundibula minime adeo re-
gularis sibique aequalis esse formae, ac Eos sign ol de-
lineavit figura sua 1, verum omnino diversae esse mag-
nitudinis et formae; alia enim oblonga, alia quad-

rangularia, alia fere rotunda conspiciuntur. In homine
forma illa penitus cum hac figui-a e vacca convenit,
vaccae autem pulmones elegit cl. Promotor, ne Em-
physematis suspicio oriretur.

Infundibulorum margines foveis indicantur, ut bases
paulisper tumeant; idem valet de alveolis ipsis, quo-
rum bases paulisper convexae prae marginibus emi-
nent, ita ut alveolorum margines vel septa sulcis
minus profundis, distinguantur a marginibus infundi-
bulorum profundioribus, uti e figura laudata clare
apparet. Quum vero hae infundibulorum bases omnes
tegantur lamina pleurae, et continue ipsis thoracis pa-
rietibus apprimantur, generalis pulmonum superficies
plana est, neque ullibi extuberare magnopere vesiculae
possunt; talis adspectus in pulmonibus inflatis et ex-
siccatis minus clare apparet, quum tunc bases infun-
dibulorum post exsiccationem contractae minus extu-
meant ; proponit ergo Fig. nostra infundibula in summo
statu inspirationis. — Quando jam tenuissima lamella
abscinditur, minus dare septa inter infundibula appa-
rent , atque tantum fere septa alveolorum conspiciun-
tur, ut vix a septis infundibulorum distingui possint,
quod etiam notavit Rossignol') atque figura ejus 1
expressit, quo probatur, non multum telae conjunctivae
inter infundibulorum parietes interesse, neque crassis
stratis interpositis separari invicem.

Intus vero in parenchyinate pulmonum infundibulo-
rum forma minus regularis est, in pulmone flatu ex-
panso atque siceato forma in genere convenit cum

doscriptione Eossignollii; implefis autem infundibulis
cerae albae ope, sinus vel alveoli extus tumentes clare
apparent; hinc ut rem distincte proponamus, lubenter
alteram figuram, 20«« auctam, manu cl. Harting ad
naturam delineatam nobisque oblatam addidimus. In
hoe specimine arteria pulmonalis colore coeruleo erat
impleta, vascula autem capillaria, propter exiguum
augmentum, singula in figura distingui non poterant,
ast vero egregie contribuerunt, ad ipsos infundibulo-
rum et alveolorum margines distinguendos; in hac fig.13
infundibulum ad longitudinem apertum proponitur ;
apparet simul, bronchioli ramum prope a adhuc esse
aequalem, nullis sinubus notatum , quamdiu se. duplici
Strato elastico adhuc intus obtegitur; jam vesiculae
parietales accedunt basi eminentes, ut extus bronchioli
ramus nodosam aut tuberosam faciem adipiscatur;
huic insident duo infundihula, quae in unum ramu-
lum conflunnt, quorum alterum litt. / integre con-
spicitur, ad litteram d apparet infundibulum trans-
verse dissectum, cum alveolis impositis lateralibus ;
simile cum paucioribus alveolis apparet ad litt, e; ad
litt, b designantur alveoli laterales aliorum infundi-
bulorum. Optime autem infundibulorum forma vera
apparet ex speciminibus egregiis, quae cl. Promotor,
implendo vasa viasque aëriferas materie resinosa, varie
colorata pro diverso vasorum genere , confecit, atque
corrosioni diuturnae ope acidi hydrochlorici exposuit.

In pluribus locis infundihula ipsique alveoli perfecte
erant impleti, atque hic illic non tantum ramuli ar-
teriae pulmonalis coeruleo, atque venulae rubro co-
lore inter infundihula decurrentes apparebant, sed

quibusdam locis vestigia retis capillaris coerulei, quod
alveolorum parietes, uti postea videbimus, perreptat
erant perspicua, argumento alveolos atque infundi-
bula perfecte fuisse impleta. Talis infundibuli spe-
cimen ex hominis pulmone sano mediae aetatis cl.
Promotor magna cura ad naturam delineavit, quale
50«» auctum sub Microscopio sese obtulit; in hac Fi-
gura 15 , a cl. Promotore mihi data, clare apparet
infundibuli in ipso pulmonis parenchymate forma ;
manifeste enim conspicitur, quantopere alveoli, vel
eorum bases ex infundibulo extus promineant, quia ma-
teria solida impleti sese retrahere non potuerunt, uti
hoc locum habet, si aëre inflantur et exsiccantur; si-
mulque apparet, cur alveolis mercurio impletis, Eeis-
seissen aliique auctores decepti fuerint, quum ad-
spectum vesicularum sessilium omnino similent. Hae
vesiculae extuberantes interstitia implent inter vicina
infundibula atque vasa sanguifera, dum ijîsa vasa
adimplent, spatia inter vesiculas relicta, et profundi-
tates, quale spatium, profundius coloratum, in centro
figurae apparet, ita ut aliquando vesiculae extus
protubérantes ipsos vasorum sanguiferorum trunculos
ambiant.

Ex hac figura simul patet, alveolos a cl. Berres
depictos probabiliter non satis fuisse impletos, quum,
licet infundibula bene proposuerit, alveoli nimis plani
appareant neque satis expullulare videantur, quamvis
in ejus figuris infundibula 75^8 aucta proponuntur.

Jam quaestio est gravissima, num alveoli vicini,
uti Rossignol voluit, inter sese communicent tan-
tum ope rami, cui adhaerent, num etiam aliis ostiis

lateralibiis; haue autem Rossignollii sententiam sme
dubio falsam esse invenimus, quum et in aliis pulmo-
nibus , et lucnlentissime in iis Cervi Elaphi aperturas
minutissimas, rotundas et inprimis ellipticas viderimus,
quarum ope communicatie inter infundibula vicina
patebat. Facile autem quis objiceret, bas apertm-as esse
orificia infundibulorum , sed ex mensui'a earum patet,
non cum orificiis Ulis confundi posse haec foramina:
illa magnitudine aequabant, 0,90 ad 39,1 mikromilli-
metri

media ex quinque experimentis erat, 24,3 m. m. m.
Orificia autem infundibiliformia infundibilorum erant
multo majora, quod ex sequenti mensione facile patet:
Orificia superiora (quorum fines non plane lucu-
lenter erant conspicuae).
a 533-866 m. m. m. dift'erebant
media mensura ex tribus

674 m. m. m.
Orificia inferiora
a 222-356 m. m. m.
differebant; media e tribus mensionibus
245 m. m. m.

Igitur patet, bas aperturas, quae etiam non a prae-
parandi methodo sunt repetendae, longe difFerre ab
orificiis ipsorum infiindibulorum.

Ceterum illa communicatie etiam pluribus in locis
egregie apparuit in frustulis pulmonis corrosi, in qui-

1) ut numerorum series major evitetur , secuti sumus rationem a
cl. Prof. Harting adhibitam, qua j-^g-g millimetri pars pro unitate
fuit sumta, quam expressimus Uteris m.m.m.

bus infundibula vicina saepe ope vesicularum ductum
intermedium cohaerere atque mutuo communicare ma-
nifeste apparuit. Si jam cum illis figuris , in quibus
iufundibula atque alveoli extus conspiciuntur, compa-
retur figura nostra 12, clare apparet, qua ratione illi
alveoli intus in infundibili cavo inveniantur,- in hac
figura alveolinbsp;aucti conspiciuntur, et uti antea

monuimus, patet non tantum alveolos aut vesiculas
intus ostiis patulis communicare, sed etiam alveolorum
parietes aut dissepimenta pluribus locis trabeculorum,
varia ratione decurrentium, mutuo cohaerere, quae,
quum fibris elasticis gaudeant, alveolos ipsaque infun-
dibula sustinent, ne ultra modum dilatentur.

Has cavitates antea cellulas dictas, nunc Dr. Eos-
signol alveolos nuncupavit, quod admitti potest, si
nemo tantum huic nomini regularitatem mathematicam
adjungat, quae in alveolario apium invenitur; in
pluribus locis enim alveoli infundibulorum aut rotundi
sunt, aut magis polygonam figuram referunt; eorum
parietes vasis cinguntur minutissimis, confertissimis ,
saepe optime materia colorata impletis, et tunc rete
subtilissimum constituentibus. Fibrae autem elasticae
potissimum ad margines septorum, quibus alveoli con-
stituuntur, decurrunt, tamen uti jam monuimus, non-
nullae per parietes ipsos etiam decurrunt; vasa capil-
laria majora hac tela sustinentur. In ipsis parietibus
infundibulorum alveoli inveniuntur, in ipsos bronchio-
lorum ramos sese extendentes; Eossignol, qui etiam
illos vidit, eos alveolos parietales vocavit, nos autem,
antequam ejus commentatio fuerat édita, cellulas pa-
riétales vocavimus. Magnitude alveolorum aliquantulum

differt; animadvertendum autem est, has mensiones
in praeparatis cera impletis et in Balsamo Canadensi
servatis esse institutas, exsiccatione enim simplici
praeparata quodammodo contrahuntur, qualia praepa-
rata in suis mensionibus adhibuit Eos sien ol.
AI veoli juxta pleuram positi, differebant al 7 7-3 5 6 ?n. »w. m.

Media ex quinque mensionibus 255 m.m.m. erat.
Alveoli ad unum centimetrum a pleura distantes,
a 133-388 m. m. m.

Media ex quinque erat: 225 m. m. m.
Alveoli ita pariete bronchioli siti, ut per illum parie-
tem conspicerentur. 177-333 m.m.m.

Media ex quinque erat: 237 m.m.m.
Alveoli parietales, quae in bronchiolo prope hujus ter-
minum, aperturis sese terminant 177-333 m.m.m.

Media ex quatuor mensuris 244 m.m.m.
Quod attinet ad distributionem tnborum aëriferorum
in pulmonibus, antea dicendum tracheam post bifur-
cationem in bronchiis minutioribus dividi, ita ut dia-
meter earum pedetentim imminuatur ad 1 millimetrum,
ubi jam alveoli parietales incipiunt; decursum habent
hi bronchioli alternantem et uti dicunt, in Zigzag.
Fines bronchiolorum dichotomi aut trichotomi sunt et
semper fere dilatatio bulbosa conspicitur; aperiuntur
in infundibulis bronchioh et mensionem instituimus
bronchioli in loco tenuissimo, ubi alveoli parietales
jam conspicui erant, hujus ramuli diameter aequabat :

In pulmone inveniuntur divisiones polygonae l),
lobulos dicere consueverunt; hi lobuli ope telae con-
junctivae inter se sunt juncti, formam habent conicam
aut pyramidalem, magnitude valde differt, in genere
in quoque lobulo unus bronchiae ramus intrat, qui in
eo se ad infundibula convertit. Bronchiae in suo de-
cursu per telam pulmonum, ubique tela conjunctiva
et hic illic etiam adipe circumdantur; cellulas, quibus
adeps continetur, sub microscopio etiam vidi, unde
etiam explicari suspicor, cur plurimi putarunt, bron-
chioles directe in cellulas terminari, quum ob magnam
diffractienem lucis, quae adipe prodicitur, illis facile
quis falli posset.

Sonus respiraterius, qui tubi acustici ope auditur,
si tubus pectori admovetur, non oritur (in sanis nempe)
ex expansione tantum , quam pulmones subeunt ,
sed quum tela elastica inserviat ad cavitates apertas
tenendas, nen temeraria est opinio, ilium senum
produci ex aëris motu in infundibula, quum ex tube
minoris capacitatis in cavitatem majorem, dissepimen-
tis variis instructam transeat, contra quos dissepi-
menterum margines allidit aër. Apud infantes et pueres
secundum Doct. Rossignol senus fertior esset, quia in
infantibus ratio capacitatis orificiorum omnium infundi-

1)nbsp;Hae facile per pleuram possunt conspici, oculo etiam non ar-
maio, hae divisiones tela cellulosa , vasis lymphaticis et pigmente nigro
indicantur.

2)nbsp;Si nempe ille sonus produeeretur ab ipsa tela pulmonum, aëri
intranti cedente , ratio non esset, cur in individuis junioris aetatis
fortior esset ille sonus , quum hic, uti hoc in genere valet, tela faci-
lius dcberet cedere, contrarium autem expcrientia duce observa-
mus.

bulorum ter minor esset, quam ipsa infundibulorum
capacitas; in adultis vero longe alia invenitur i'atio.

Nullum organon , respectu ad copiam vasorum san-
guiferorum comparari potest cum pulmonibus; excep-
tis enim vasis broncliialibus, quae ad ipsam nutritio-
nem pulmonum inserviunt, aliud systema vasorum hîc
invenitur, quod cum functione pulmonis intime co-
haeret; est hoc systema, per quod omnis sanguis
corporis ducitur, ut cum aëre atmosphaerico in con-
tactum veniat. Hoc systema componitur ex Arteriis
et Venis pulmonalibus, arteriae pulmonales sangui-
nem, qui viam per corpus peregit, ex cordis ventri-
cule dextro accipiunt, ut ita per pulmones transeat,
atque in Venis pulmonahbus receptus ad cordis atri-
um sinistrum redeat, eo fine, ut de novo per corpus
circulationem incipiat.

Plerumque, si vasa materie colorata implere conati
sumus, tubulus in ramo arteriae positus est, quando
plurimae impletiones tam bene successerunt, ut materies
colorata per venas pulmonales rediret, adeoque omne
systema vasorum fuerit impletum. Ubique bronchias
arteriae Pulmonalis rami comitantur in decursu suo
per pulmones; quisque lobulus pulmonis ramulum ar-
teriae accipit, qui autem diametro in genere minor
est, quam bronchia comitans; arteriae satis regxilariter

decrescunt in suo decursu, et denique in alveolorum
parietibus rete formatur vasorum tantae minutiae, ut
ramuli bujus retis in genere in diametro non majores
sint, quam quod singulis modo sanguinis globulis,
se invicem sequentibus, transitus per haec vasa con-
cedatur. Invenimus enim in praeparato pulmonis ho-
minis, in quo vasa ita materie colorata erant impleta,
ut materies per arteriam inmissa per venas rediret,
magnitudinem vasorum esse sequentem :

difFerebat a 4,5 ad 10,5 m. m. m.
ex quinque mensionibus media magnitudo erat: Çgt;,Sm.m.m.

Praeparatum, quod huic mensioni inservüt, sumsi-
mus e pulmone, post vasorum sanguiferorum impletio-
nem, insufflatione aëris dilatato et exsiccato; fustulum
autem illud, ut in statum naturalem, quantum fieri
posset, reduceretur, aqua aliquantulum est humecta-
tum, et postea in acidi Arsenicosi solutione (diluti
1 ad 500) conservatum. Alveolorum parietes reti
cinguntur vasorum tam sub subtili primo adspectu
nil nisi vasa esse diceres; vasa enim in omni direc-
tione decurrunt, innumeras anasthomoses inter se ineunt,
sed spatia plerumque ovalia relinquunt, quae terminis
acutissimus a vasis sunt distincta, in eodem, quod
mox adhibuimus, praeparato, haec spatia a vasis libera
non majora erant in maxima eorum dimensione, quam:

1,1 ad 1,8 m. m. m. ;
quum media magnitudo e quinque mensionibus 1,3 m.rn.m
adaequaret. Ejusdem pulmonis, (de quo supra locu-
tus sum) frustula abscissa alio modo servavimus, nempe
in balsamo Canadensi, postquam cum oleo Terebin-
thinae erant humectata; experimenti causa etiam in

his frustulis niagnitudinem et vasorum et spatiorum ,
quae inter illa inveniuntur, determinavimus. Vasa et
spatia semper in uno eodemque praeparato metiti su-
mus; pervenimus ad eventus sequentes:

Vasa magnitudine differebant a 4,5 ad 2,4 m. m. m.
media ex quinque mensionibus 3,4 m. m. m.

Spatia differebant magnitudine ab 1,3 ad 7,8 m.m.m.
media mensura ex quinque erat 5,9 m.m.m.

In hoc igitur praeparato spatia erant majora, vasa
autem minora, quam in supra notato. In alio prae-
parato mensuras invenimus sequentes, praeparatum
in balsamo Canadensi etiam erat conservatum.

Vasa differebant a 4,2 ad 7,5 m.m.m.; media ex
quinque mensuris erat 2,8 m. m. m.

Ex his mensionibus apparet, vasa probabiliter durante
vita, potius paullo majora fuisse, quam nos in specimi-
nibus , quorum vasa arte erant impleta, sive humidis,
sive siccatis invenimus; medium enim prioris mensio-
nis aequabat, 6, 8, m.m.m.; in speciminibus siccatis
medium mensionis redibat ad 4,4 m. m. m., imo ad 2,0
rt^.m.m., quod ex conditione sicca, qua vasa erant
Contracta, explicandum; corpuscula autem sanguinis, in
homine sano, secundum exactissimas dimensiones cl.
Prof. Harting aequant 7,7 m. m. m. l); ergo vix per
vasa pulmonum talia transsiissent, argumento etiam in
priore experimento, vasa insequenti humectatione non

ad normalem diametrum fuisse redacta. Ergo vasa
adhuc majora, spatia intermedia adhuc minora erant
in statu sano, quam nos vidimus.

Quod ad divisionem ramorum arteriarum atthiet,
animadvertendum est, non alveolum quemque singu-
lum ramulum accipere, quum hoe tantum valeat^de
infundibulis, ita ut lobulus, infundibula continens,
accipiat truncum arteriae, ille truncus ad numerum
infundibulorum dividatur, et iterum subdividatur.

Generalis hujus distributionis aliquam ideam exhibet
figura nostra 14, in qua alveoli ex vacca in lamella
prope superficiem pulmonis 20«» aucti conspiciuntur;
tantum nonnulli trunculi majores in hac figura dis-
tingui possunt; a, a, indicat ramulos venae pulmona-
lis, inter infundibula decurrentes, b, truncaluni arte-
riae pulmonalis, porro bini rami b, b, transversim dissecti
sunt; infundibula cerâ non coloratâ pelîucidâ ope bal-
sami canadensis postea applicati erant impleta, ita ut
in cavo infundibulorum inspici posset, atque dissipe-
menta alveolorum essent perspicua coloratis vasis ca-
pillaribus, quae autem nimis minuta erant, quam ut
sub augmento tam exiguo possent distingui, aut iu
figura exprimi; etiam cavitas infundibuli hic non ex-
pressum est, ne confusio in figura oriretur. Figuram
hanc confecit cl. Prof. Harting.

Eamulos capillares ultimos vero arteriae pulmonahs,
quales per alveolorum parietes decurrunt eo-recie
proponit Tabula nostra 1, quam magna cum cura ad
ipsum specimen cl. Promotor delineavit, vi Microscopii
117 augentis adhibita.

quo arteria pulmonalis felicissime colore coeruleo, ra-
tione antea descripta, erat impleta, quando jam inflate
et exsiccato pulmone lamella tenuissiœa non longe a
superficie pulmonis descissa est, atque acido prius
addito et dein aqua abluto, exsiccata sub balsamo
canadensi inter duas laminas vitreas servatur.

Pars (felineata exacte aequat unum millim. longi-
tudine, quod linea addita designatum est, ipsiusque
frustuli inagnitudinem naturalem, ut melius de subti-
litate et copia horum vasorum judicari possit, quam
accuratissime adjunxit cl. Promotor, quod conspicitur
ad litt. A.; idem frnstulum 117 adauctum in figura
B B B B conspicitur. Litera a indicat ramulum ar-
teriae pulmonalis, ex quo plures ramuli minuti ipsos
alveolorum parietes et margines ingrediuntur, horum
vasorum dantur nonnulli ramuli b, b, h, b, qui ad mar-
gines alveolorum potissimum decurrunt; primo opinati
fuimus, tales ramulos ubique ad margines duci, unde
oriebatur systema capillare, per parietes alveolorum
ductum, litteris e,e,e indicatum; quale systema etiam
describere Rossignol videtur, qui tamen plura retia
distinguit, quam revera adesse videntur, quum non
tam acute separata sint haec vasa diversa 1).

Subtilior autem investigatio nos docuit, haecvascula
marginalia non uno trnnculo indiviso progredi, verum
in idem systema capillare jam resolvi ; ast vero cum
in specimine margines alveolorum paulo magis elevati
sint, quam centrum, quod in figura quodammodo

expressum est, ad margines alveolorum vasa ita supra
semet invicem posita conspiciuntur, ut interstitia non
amplius distingui possint, unde species trunculi con-
tinuati ubique ad margines alveolorum apparet, tamen
maximum flumen sanguinis revera ad margines perfici
videtur; per parietes autem admirabili ratione vascula
tenerrima expansa sunt, atque adeo cohaerent et inter
sese confluunt, ut spatium, quod occupant, superet
spatium inter vasa intermedium, quod ex ipsa figura
facile conspici potest. Hoc systema capillare ab
uno alveolo in alterum transit, atque igitur per plures
alveolos aut vesiculas continuato rete sese expandit,
usque dum in venulas, sanguinem arteriosum jam
A'ehentes transeat, inque ipsos venularum trunculos
minores colligatur, uti conspicitur in figura nostra, litt.
cd. Hae venulae magis dichotoma ratione divisae
ductu rectiori, cursuque minus fiexuoso vulgo ab ar-
teriolis pulmonalibus distinguuntur. His accedit, quod
Promotor, ne in figura confusio oriretur, tantum unius
laminae tenuissimae vasa delineare potuerit ; equidem
ad literas li, h, h, duos alveolorum parietes sibi superin-
positos exprimere conatus est, cujus parietis inferioris
vascula per interstitia retis superioris lamellae trans-
lucent ; verum Lithographe non successit in icone hanc
duplicem seriem tam exacte et perspicue reddere,
quam Promotor hoc in sua delineatione expressit.
Plures tamen parietum alveolorum series, juxta et su-
pra se invicem sunt positae, quas transit rete capillare
subtilissimum, sanguinem a trunculo arteriae pulmo-
nalis in venulam pulmonalem ducens, unde effici-
tur, quam parum opinio cl. Reisseissen naturae ipsi

respondeat, quum opinatus fuerit, singulam vesiculam
adire ramulum arteriolae pulmonalis ab uno latere,
atque in latere vesiculae opposito colligi iterum vas-
cula in venulam i). Hac ratione sanguis per brevis-
simum modo spatium exponeretur aëri; melius autem
inservit huic scopo vasorum expansio in natura, qua-
lem descripsimus; rete enim capillare, in quo sanguis
maxime expanditur aërisque actioni exponitur, per
plurimorum alveolorum vel vesicularum parietes dis-
pergitur, perque multo longiorem viam igitur sanguis
summe divisus in his vasculis ducitur, antequam in
venulas colligitur, quo fit, ut diutius aëri exponatur,
atque uberior ad oxygenium absorbendum et acidum
carbonicum exhalandam detur occasio.

Simul in illa figura apparent foramina rotundaƒ.ƒ•ƒƒ•
qualia doct. Moleschott ductus bronchiolorum trans-
verse dissec;os esse opinabatur; sunt autem foramina,
quorum ope diversi alveolorum parietes et series
inter sese communicant; saepe cinguntur tantum tra-
beculis, non integris alveolorum parietibus, uti litt.
g. g. apparet ; per has trabeculas etiam vasa capilla-
ria saepe admirabilis subtilitatis ducuntur, quorum
ope oppositae alveolorum series anastomosi vasorum
cohaerent. Haec ipsa vasorum distributio satis indi-
cat , de ramulis bronchiolorum transversim dissectis
hic ne cogitari quidem posse.

Haec vascula alveolorum porro pluribus locis co-
haerent cum vasis pleurae, ut vascula nutrientia pleu-
rae magna pro parte ex rete alveolorum orta vide-

antur; saltern rete alveolorum rite impleto, vidimus
vascula mirum in modum in gyros contorta per pleu-
ram perreptare, quae etiam frequentissimis anato-
mosibus cohaerent, ast tamen et crassiora sunt, et
interstitia longe majora, quam in pariëtibus alveolorum
locum habere solet. Hoc rete egregie conspicitur vasis
pulmonalibus rite impletis, si lamella pleurae cum
quibusdam alveolis, vel alveolorum partibus auferatur
et Microscopii ope conspiciatur, quando nexus inter
vasa pleurae et alveolorum egregie conspici potest;
rete hoc superficiale ostendit nostra figura 2 a cl.
Prof. Harting ad objectum 30«' auctum delineata ex
pulmone porci.

In genere non ita feliciter nobis successit hujus
vasis cum materie colorata impletio, et plurima expe-
rimenta fecimus, ut facilius propositum illud possemus
attingere; haec experimenta supra, suo loco, sunt
communicata; inprimis illa imperfectior impletio orta
est, quia, arteria pulmonali materie nostra coerulea im-
pleta, suhtilissimo cinnabaro provenis usi fuimus , quod
tamen minutissimum rete longe difficilius subit, quam
color noster couruleus. Satis tamen successit, ut orisi-

nem primam venularum distinguere accurate potuerimus.
Scilicet rete capillare in nonnulla vascula, paulo am-
pliora retia tamen constituentia, confiuit, vid fig. no-
stram 1 litt, d., e quo rete surculi nascuntur, qui in
trunculum venae pulmonalis recto ut plurimum an-
gulo inseruntur; primo igitur vasa capillaria radiculas
formant breves ; decursus venarum multo minus si-

nuosus est, cito iiifiindibula reliiiquuiit atque teJam
interlobularem adeunt, cito autem truncos majoris
luminis formant et telam pulmonum quasi celeriter
pcrcurrere student, ut sanguinem aëris actione reno-
vatum ad cor mittant. Magnitude venarum fere illam
arteriarum aequat; momenti porro est notare, cursu
venularum pulmonalium inter lobulos ducto effici, ut,
dum lobuli durante inspiratione expanduntur, probabili-
ter aliquantum venulae tumentibus lobuHs compriman-
tur, sanguinisque fluxus retardetur, ut sanguis in vasis
minimis capillaribus jam sese expandentibus aliquan-
tisper retineatur, ut e novo aëris purioris inspirati
flumine plenius adlmc oxygenic saturetur. Ad ulti-
mam enim exspirationis periodum aër in infundibulis
et alveolis magis impurus reddi debuit; inspiratione
jam sequente eadem suctionis species, quae aërem in
infundibula et alveolos trahit, sanguinem ex arteriolis
pulmonalibus attrahit, tumentibus autem lobulis venu-
las paulisper comprimi et effluxum retardari videtur;
tamen non omnes venulae pulmonales ita decurrunt,
aliae enim, saltem per aliquam distantiam, comitantur
bronchias, ita ut saepe ad unum bronchiae latus ar-
teriae pulmonalis, ad oppositum vero venae pulmonalis
ramus decurrat; arteriae autem ubique bronchias co-
mitantur, quod non de venis ubique valet, ut ali-
quando bronchia inveniatur cum comitante arteria
pulmonali, sed ubi vena in vicinate est, sed non la-
tus bronchiae sequitur. Idem vidisse videtur Eos-
signol, qui duplicem venarum ordinem describit 1).

Uti omnia corporis liumani et animalium (Verte-
bratorum certe) organa ex sanguine elementa accipiunt,
quibus constant et continuo indigent, ut quae mate-
riae organicae permutatione perpetua amittantur, reno-
ventur, sic pulmones etiam sanguine nutriente carere
non possunt; huic scopo vasa inserviunt bronchialia,
quae etiam arteriis et venis constant, (uti notum est
arteria pulmonalis sanguinem venosum, venae pul-
monales arteriosum vehunt) vasa bronchiaha hoc res-
pectu cum ceteris corporis vasis conveniunt, quod
arterlae sanguinem vehant nutritioni aptum, venae
autem talem, qui jam permutatione materiae propias
accepit facultates , quibus huic nutritioni non magis
inservire potest. Si vasa puhnonalia et quidem arte-
riae implentur materie colorata, ita ut per venas re-
dierit materia, numquam materies colorata penetrave-
rat arterias majores bronchiales ; quum autem materiam
coloratam infudimus per venas pulmonales , tum ar-
teriae tum etiam venae bronchiales, saepe erant ma-
terie colorata impletae ; vel etiam immissa materie
flava in arterias bronchiales, illâ materia flavâ venas
pulmonales impletas vidimus; tamen non omnis com-
municatio inter arterias pulmonales et vasa bronchialia
denegari potest ; scilicet membrana mucosa bronchia-
rum rete obtegitur vasorum subtilissimorum, quorum
tamen lumina majora sunt, quam eorum, quibus rete
alveolorum modo descriptum constituitur; hoc rete in-
prnnis constat quasi e fasciculis vasorum magis miintsve
parallela ratione perreptantium , quae iunumeris ana-

stomosibus confluunt, sed quorum decursus generalis
longitudinalis est ad ductum broncbiae, vel potius
iibrarum elasticarum; sub illo rete superficiali alia
vascula frequenter decurrunt, transversim posita, quae
ductum fibrarum muscularium sequuntur, inter hos
vero etiam conspiciuntur trunculi ex rete superficiali
orti. Hoe rete superficiale sanguinem accipit, tum ex
arteriis bronchialibus, tum sanguinem remittit in venas
pulmonales, ita ut si arteriam bronchialem colore flavo,
venam rubro impleas, vascula per membranam muco-
sam rubrum colorein, flavo intermixtum, ostendant.

Sub hoc rete autem vasa nonnulla majora conspi-
ciuntur, quae sunt rami arteriae pulmonalis, qui pro-
prium ductmn sequuntur, atque colore coeruleo in
arterias pulmonales inmisso sese manifestant; ex bis
vasis ramuli minores, imo minutissimi, strata fibrarum
muscularium et elasticarum perforant, et in rete su-
perficiale confluunt; ita ut nobis contigerit, rete hoc
superficiale conspicere ex vasculis rubris constans ,
quibus plura vascula minima coerulea, ex profundio-
ribus arteriae pulmonalis ramis orta, essent intermixta ;
hinc apparet, rete illud superficiale bronchiarum, quum
aëri sit expositum, aeque bene contribuere ad respi-
rationem , id est, ad oxydationem sanguinis, quam
rete modo descriptum alveolorum ; respiramus igitur
non tantum ope infundibulorum et alveolorum, verum
etiam ope bronchiolorum, quin et bronchiarum, quibus
fit, ut, infundibulis materie tuberculosa, vel et exsudata
lympha in peripneumonia obstructis, respiratio adhuc
ad quemdam gradum possit continuari ope membranae
mucosae bronchiolorum et bronchiarum. Igitur tum

arteria pulmonalis, tum arteria broncliialis, comitantur
broncliiam broncliiolosque, sed pulmonalis ramuli par-
tim transeunt in broncliias , et pro maxima parte ex-
plicantur in rete alveolorum; in bronchias potissimum
abit arteria bronchialis, confluens cum rete capillari
mucoso , quod transit in venas pulmonales; pars aix-
tem profundior, quae oxydari nequit in venas bron-
chiales sanguinem ducit.

Quod attinet ad vasa lymphatica, tantum sequentia
addere volumus; rete vasorum lymphaticorum super-
ficiale , uti etiam egregiae impletiones , quas instituit
cl. Promotor probant, tum margines lobulorum pul-
monalium sequitur, atque exinde oritur rete subtilius,
quod extus supra lobulos dispergitur, tum rete pro-
fundum, quod uti ex ejusdem observationibus patet,
potissimum ductum arteriae pulmonalis, tum etiam
bronchiorum sequitur; alia vero vasa lymphatica per
telam conjunctivam inter lobulos proserpunt; igitur
magna similitudo est in distributione vasorum in hepate
et pulmone. Arteria enim pulmonalis et vena por-
tarum sanguinem vehunt venosum; ambae cincfuntur
rete ditissimo vasorum lymphaticorum; ambo vasa
comitantur ductus excretorios, illa bronchias, haec tu-
bulos biliferos, tum et arterias proprias, bronchiales
et hepaticas; utrumque denique vas magna telae con-
junctivae copia cingitur, quae in hepate Capsula glis-
sonii dicitur, in pulmone autem aeque minus deficit;
tandem nervi, tam bronchias in pulmone, quam ductus
hepaticos in hepate concomitantur 1).

1) J. L. C. Schroeder van der Kolk, Over het aanwezen van
veerlirachllge tongvezelen etc. Lancet, Jan. 1846. p. 130 in nota.

Ex üs, quae conspiciuutur, si vasa materie colorata
implentur, facile liquet, communicationem inter arte-
riam pulmonalem et arteriam bronchialem non esse
denegandam, illam modo esse pauciorem, ast vero
anastomoses inter venas pulmonales et vasa bronchia-
lia sunt longe frequentiora, eorumque nexus est in-
timus.

Hisce peractis, restât quaedam animadvertere de
telis, e quibus pulmo componitur, de quibus sequentia
nobis sunt indaganda Iquot;, involucrum proprium pul-
monum 2°. parietes bronchiolorum minutiorum 3°. pa-
rietes alveolorum, atque tela conjunctiva, quae omnia
inter se jungit.

Si pleuram a pulmone detrahimus, involucrum aut
membranam propriam videmus, quae aëri impervia val-
de elastica et distensilis est, ad ejus parietem internum
alveoli siti sunt; si microscopio conspicitur, patet mem-
branam eam constare strato tenui fibrarum elasticarum,
tela conjunctiva inter se agglutinato; haec membrana
vasa plurima sanguifera habet, quae, ut vidimus, cum
vasis pulmonum cohaerent et quidem praecipue cum
art. pulmonalibus.

Tela bronchiolorum variis constat elementis; primo
quidem stratum invenitur epithelii, quod vibratorium
dicunt; sunt cellulae conicae, majores in amplioribus
bronchiorum ramis, minores autem in tenuioribus; uti
Kossignol aliique, sic et nos has cellulas optime vi-
dimus, tamen inter illas cellulas conicas vibrantes, etiam
aliae cellulae planae exiguae in bronchiis occurrunt,
uti cl. Promotor observavit, quae eo minutiores etiam
sunt, quo tenuior ramus bronchialis; secundum ejus

(nempe Dr. Rossignollii) mensiones, magnitudo dif-
fert ab 0,03 ad 0,01 m. m. Hoc epithelium positum est
in membrana tenuissima, structura visibili carente, qualis
et in aliis corporis partibus invenitur, atque membranae
basilaris nomen accepit; est haec, quae a Bowman
basement membrane vocatur; haec membranula tenuis-
sima, quam cl. Promotor Fig. nostra 8 littera a, a,
delineavit, inprimis plicis ad longitudinem decurren-
tibus gau.det, quae fascicules fibrarum elasticarum, at-
que telae conjunctivae maxime superficialis potissimum
sequuntur. Vid. etiam aliam hujus membranulae de-
lineationem majori augmente propositam a cl. Pre-
motore in comment, citata. Over de Longenvezelen,
Lancet, Jan. 1846, fig. 6.

Igitur membrana illa superficialis sequentibus stratis
agglutinatur ope fibrarum turn elasticarum, tum telae
conjunctivae intermixtae; hae fibrae sunt longitudina-
les , vid. fig. 8 litt. c. c. c. c. et sub illis iterum trans-
versi fibrarum elasticarum fasciculi suppositi sunt,
fig. 8 litt. b. b. b.

Novum jam sequitur stratum, nempe verum muscu-
losum, quod, antequam illud in opere memorato
Doct. Eossignol jam cum publico erat communica-
tum, a nobis recte erat visum et pluries in praepa-
ratis expositum.

Plurimi auctores loquuntur de fibris muscularibus,
ast potissimum de illis, quae in trachea decurrunt ;
verum in bronchiolis minutioribus non accurate vulgo
investigatae esse videntur. Fibrae hae musculares
ubique transversim sunt positae, ut bronchiarum lu-
men coarctare possint; nonnullae fibrae elasticae per

hos fibrarum muscularium fasciculos ducuntur, vid.
fig. nostram 4, ubi 30®» auctae proponuntur; litt. h. h, c. c.
indicant fibras musculares transversas, a, a, a, fascicu-
los fibrarum elasticarum longitudinales.

Fig. 5 eaedem fibrae musculares transversae 200®»
auctae conspiciuntur, cum admixtis fibris elasticis.
Fig. 6 pars fasciculi fibrarum muscularium 500«» aucta
proponitur, in qua ductus fibrarum simplicium pos-
sunt distingui. Stratum fibrarum elasticarum 200®»
auctum fig. 7 proponitur; hae fibrae longiores recto-
que magis ductu, aliquantulum sinuoso, distinguuntur,
ita ut facile distingui possint suo decursu a fibris
elasticis, quae alveolos cingunt; quod ea de causa
notare momenti est, quum etiam hae fibrae bronchio-
rum elasticae in sputis occurrant, quando decursu
longiori facile distinguuntur, ut exinde confici possit,
num in phthisi consumtio jam bronchioles vel bron-
chias corripuerit; in trachea et laryngé hae fibrae ela-
sticae sunt paulo crassiores, ut Promotori jam saepius
contigerit, ex sputorum investigatione phthisin laryn-
geam, aut cum vomica pulmonum combinatam, aut
solam dignoscere, uti mihi communicavit ; addito acido
acetico, aut potassa caustica hae fibrae non evanescunt.
Hae figurae a cl. Prof. Harting sunt delineatae. Sub
illo fibrarum muscularium strato aliud stratum iterum
sequitur e fibris elasticis et telae conjunctivae com-
positum, quod in genere convenire videtur cum strato
superiori, quo fibrae musculares teguntur ; hae fibrae
musculares acido nitrico colore fiavo tinguntur; hoc
autem non multum probat, quum sanguinis principia
necesse inslnt, atque insuper omnis sanguis removen

iiequeat, quae est causa, quod saepe color flavus acidi
nitrici actione producatur l).

Hoc stratum fibrarum muscularium tantum adesse
vidimus in bronchiis, quarum diameter non minor
erat quam 1,5 m. m.; in tenuioribus detegere non po-
tuimus. Suppositi strati fibrarum elasticarum directio
longitudinalis est, atque plane convenit cum altero
strato jam memorato.

Alveoli constant mernbrana subtilissima structura
carente, quae autem membrana mucosa tegitur epi-
thelio pavimentoso {plaat epithelium) admodum pellu-
cido, in quo potissimum ope acidi acetici nuclei con-
spiciuntur ; propter singularem autem pelluciditatem
saepe difficile est, illud epithelium rite distinguere; vid.
fig. nostram 12, ubi ad alveolorum parietes conspici-
tur. Cellulae conicae ciliatae, quae in bronchiolis
minutis adhuc conspiciuntur, in alveohs penitus defi-
ciunt; haec membrana cum epithelio pavimentoso ob-
tegit vasa sanguifera per alveolorum parietes ducta;
propter singularem tenuitatem imbibitio atque absorptio
per hanc membranulam facillime perfici posse facile in-
telligitur.

TJti jam vidimus, fibrae elasticae potissimum ad
margines alveolorum decurrunt, nonnullae tamen licet
pauciores etiam per parietes alveolorum destribuuntur,

1) Tfotiim est, aolione acidi Nitrici in Proteïnura ejusque combina-
tiones corpus oriri coloris flavi, qui color originem noraini dedit,
quo has novas substantias vocant sc.: Acid Xanlho-proteicum; Am-
monia sal format cum hoc acido, quod colorem refert etiam flavum ,
sed multo obscuriorem; hanc ob causam Ammoniam addere solemus
praeparatis niicroscopicis, utProteinum, aut ejus combinationes dete-
gamus.

atque hic illic per trabeculas, quibûs oppositae alveo
lorum series saepe convinciuutur et tenentur, decur-
ruut illisque necessariam praebent stabilitatem. Hae
fibrae elastica e pro infundibulis atque alveolis eadem
praestare videntur, quae cartilagines pro trachea et
bronchiis, scilicet ut alveoli semper aperti teneantur.
Hinc etiam illae fibrae adeo figuram et ductum cur-
vatum servant, ut, si ulceratione orta, uti in phthisi,
solvantur a parte sana, saepe harum fibrarum pluri-
mae occurrant, in quibus alveolorum pristinomm
margines atque forma perfecte adhuc distingui potest,
uti Promotor dehneavit in tractatu saepius citato
Lancet Jan. 1846 Tab. 7, Fig. 2. Frequens, quam
mutuo ineunt, anastomosis inter illas fibras non
parum hanc stabilitatem adaugere videtur; hae fibrae
elasticae in pulmonibus cetacei Hyperoodon dicti, quas
investigare nobis data fuit occasio, multo fortiores
sunt atque crassiores, pluribusque adhuc anatomosi-
bus inter sese cohaerentes ; hae fibrae, quae alveo-
los in his animalibus cingunt, conspiciuntur in nostra
figura 9, 200es auctae, atque ut comparatio institui
posset, in fig. 10 pars talium fibrarum delineata est 500«»
aucta et in fig. 11 similis pars ex homine sub eodem
augmente delineata, e quibus figuris, quas cl. Pro-
motor ad objecta delineavit, apparet, quanti crassitie
fibrarum singularum illae fibrae ex Hyperoodon hu-
manas superent; simul anastomosis et mutua con-
junctio in illis cetacei adhuc frequentiores videntur.
Fig. 9 litt. c. Promotor adhuc addidit particulam parietis
alveoli, in quo illi ipsa vasa parietalia in Hyperoodon
conspicere contigit, e qua parte apparet vasorum du-

ctuin satis convenire cum illis, quae e pulmone vac-
cae in Tab. nostra 1 delineavit, vasa tantum paulo
majora et latiora esse videntur, atque ratione lumnnis
vasorum interstitia minora.

Doct. Moleschott opinatus fuit , in alveolis etiam
fibras musculares adesse; nos autem microscopii ope
harum ne vestigium unquam invenimus; auctor au-
tem ille acidi nitrici ope in frustulo pulmonum, quod
antea aqua diu abluerat (ut sanguis sc. removere-
tur) , colorem oriri vidit flavum, qui ammonia ad-
dita augebatur ; si autem reputemus, hunc colorem
etiam sanguine vel sero sanguinis inhaerente posse
produci, facillime intelligitur, hoc experimentum in
tanta vasorum sanguiferorum copia et tenuitate, qua-
lia in alveolorum parietibus occurrunt, non multum
pro muscularium fibrarum praesentia probare.

Restât jam, ut verbo de pulmonum formatione in
foetu quaedam addamus, quum illa pvdmonum evo-
lutio ipsam eorum structuram illustret; primam pul-
monum formationem ex oesophago jam ante aliquot
annos proposuit Baer 2); secundum quem primo sac-
culus herniae instar ex oesophago pullulare incipit,
qui cito fit bifidus, atque primordium tracheae atque
bronchiolorum efficit 3). Hi rami bronchiales postea
vesiculas emittere incipiunt tum terminales, tum late-
rales, quae in bronchioles extenduntur ab his in

1) Moleschott, Holländische Beyfräse etc., 1 Heft, 1846. p. 18.
3) Ueber Entwickelungs Geschichte der Thiere, 1 Th. pagg. 61,
70, 80 etc. Tab. 3. Fig. VII et VIII e.

3)nbsp;Wagner, icônes Physiol. Tab. XVIII. Fig. VIII. d,d. Tab. XV.
Fig. XII. a. b.

eo discessit doct. Reichert, quod primordia puhno-
nuiu prima ex cpllulosa massa constare, quae in initio
nondum cum oesophago communicat, neque cavum
continet, contenderit l), quod Bisschoff confirmavit2).
Quidquid sit, postea in Embryone vesiculae occurrunt
intus cellulis obsitae; tales observavit cL Prof. Har-
ting in Embryone humano 2i mensium, cujus pul-
monis vesiculas nonnullas SOQes auctas delineavit mihi-
que benevole tradidit, uti proponuntur Fig. nostra o,
in qua conspiciuntur tres vesiculae, sive infundibula
futura, quorum parietes adhuc aequales rotundi sunt
atque penitus tecti cellulis admodum exiguis, rotundo-
ovalibus , magnitudinis 8,3 ad 11,9 m. m. m. medium
10,1 m. m. m.; alveolorum nondum vestigium distin-
guitur; inter illas vesiculas apparent fibrae elasticae
pluribus cellulis nucleatis longioribus praeditae; harum
fibrarum formationem egregie hoe in casu prosecutus
est Vir clar., uti ad 2, et 3, conspicitur; scilicet prope
2, conspiciuntur illae cellulae durante prima earum
formatione, quando, granulosae adhucdum, in cytoblas-
temate, e quo formantur, nidulantur; harum magnitudo
differebat a 6,2 ad 8,6 m. m. rn. Ad 3, jam conspici-
untur nonnullae paulo magis evolutae, scilicet tem-
pore, quo formatio fibrae incipit; ad a tantum diffe-
runt a prioribus ad h delineatis, quod margines acutius
sint circumscripti, ita ut jam membranula tenuissi-
ma cingi et includi suspicatus fuerit Vir clar.; ad
litt, b jam formatio fibrae directione unilaterali incipit,

in c ab utraque fine fibrae ortus incipit, ad d duae
cellulae fibra intermedia connectuntur.

Ad 4 conspiciuntur cellulae e pariëtibus vesicula-
rum aut infundibulorum Fig. 3 a. a. a. delineatorum
desumtae. Plurimae a. a. notatae, cellulas rotundas
granulosa substantia impletas constituunt; in uonnullis
jam manifesto nuclei aut in centro b, aut ad latera
positi c. c. d. conspiciuntur.

Altera occasio, quae adfuit foetus septimestris pul-
mones microscopice indagare, nobis praebebatur foetu,
mortuo in Tococomio academico nato, qui foetus a
Vir Clar. J. A. Mulder magna benevolentia mihi
examinandi causa fuerat datus. Hujus foetus pulmones
multo magis erant evoluti, ita ut optime jam respi-
rationi inservire potuisse viderentur; horum pulmonum
vasa sanguifera a nobis materie colorata sunt impleta,
dextri pulmonis insuper bronchiam cera alba implevi-
mus, ut ita distenderentur alveoli; sinistrum autem
pulmonem aëris insufflatione, quantum fieri posset, in
eundem statum reducere conati sumus, quo durante
respiratione gaudet, quod satis bene nobis successit.
Vasa quod attinet in pluribus praeparatis, eodem
modo decurrentia vidimus, ac supra descriptum est;
infundibula autem hac etiam aetate omnino adsunt
et communicatio tum infundibulorum inter se, tum et
alveolorum, revera constare, hac re etiam probatur,
quod, si bronchus major cera impletur, omnes implen-
tur alveoli et infundibula. Hac igitur aetate pulmo-
nes constant iisdem elementis ac postea.

Licet ulteriorem formationem investigare, occasione
deficiente, nobis non contigerit, possumus tamen ex

illis satis magna cum probabilitate ulteriorem pulmo-
num formationem divinare; fibrae enim elasticae non
tantum inter vesiculas, sed et per earum margines
ducuntur; jam illae vesiculae nobis sunt vesiculae
primariae, in quibus probabiliter ulteriori formatione
vesiculae secundariae sive descripti alveoli efForman-
tur; pulmones enim, ut cl. Promotor suspicatur,
non tantum increscunt aucto numero ramulorum bron-
chialium et infundibulorum his annexorum, verum
videntur jam ante natum etiam magnitudine infundi-
bulorum augeri; simulac jam respiratio incipit, dila-
tatis pulmonibus, vesiculae primariae sive infundihula
extenduntur, atque eorum parietes, ubi minus tecti
sunt fibris elasticis , extus pullulare incipiunt, ita ut
aut ex ipsis inftindibulis nova infundihula ex lateri-
bus excrescant, aut quod tantum vesiculae secundariae
sive alveoli intus in infandibulis jam formati, basi
sua expullulare incipiant; jam vidiums bronchiolos
prope ortum infundibulorum etiam intus alveolis esse
obsitos; cl. Promotor autem suspicatur, has bronchiolo-
rum partes cum ipsis annexis infundibulis antea consti-
tuisse simplicem vesiculam, verum expansione durante
respiratione ita in longitudinem esse protractas atque
încretas, ut vesiculae pars bronchiolo insidens in ra-
mum ipsum sive continuationem bronchioli ipsius fuerit
extracta; reliqua infundihula huic ramulo annexa
ex reliqua vesiculae primitivae parte orta fuisse vi-
dentur; hac ratione commode explicari pulmonis
incrementum videtur, vix enim rite intelligi potest,
qua ratione, bronchis bronchiolisque atque infundibu-
lis semel in foetu vel infante formatis, inter infundi-

buk sibi vicina et contigua novi bronchiolorum rami,
novaque infundibula procrescere possint, et licet ipsa
infundibula atque alveoli in adultis magnitudine, illa
infantili aetate superent, tamen ex hoc solo magnitu-
dinis infundibulorum incremento pulmonis volumen in
adulto, tantopere prae infantis neonati pulmonis vo-
lumine excedens, explicari vix posse videtur.

Eecte igitur Rossignol pulmones animalium infe-
rlorum cum his infundibulis comparare videtur; ita
pulmones ranarum comparari possunt cum simplici
infundibulo, in quo alveoli aut vesiculae parietales
jam efformatae sunt '), in pulmonibus testudinum,
crocodili et serpentum illi alveoli insigniter multiplicati
sunt, ita ut in crocodilo, uti ex speciminibus in
collectione cl. Promotoris praesentibus vidi, jam non-
nulla cava majora, sive subdivisiones (infundibula fu-
tura) incipere videantur, quae in pulmone testudinis
jam longe manifestiora sunt, ut hic plures dilatatio-
nes septis separatae distingui possint, quorum parietes
alveolis sunt obtecti, ita ut hic divisio jam magis,
progressa fuisse videatur, quae divisio in avium pul-
monibus ulterius progreditur ; dolendum autem, frustu-
lum pulmonis ex cetaceo Hyperoodon , quod investi-
gavit cl. Promotor, jam adeo fuisse corruptione priori
emollitum, ut mutuus alveolorum nexus detegi ulte-
rius non posset; secundum nonnidlos enim scriptores
vesiculae pulmonales in cetaceis omnes inter se com-
municant , ut bronchioli ramo etiam minori inflato

totus pulmo aëre împleatur, et expand! possit t) ;
lobulos singulares in bac pulmonis parte cl. Promotor
distinguere non potuit, atque animadvertit bronchio-
lorum ramos ad crassitiem 2i m. m. serie fere non
interrupta cartilaginum tegi, quae vero cartilagenes
non perfectos annulos formabant; hos autem ramos
pro pulmonis volumine admodum raros esse vidit, ut
insigni vesicularum numero prospicere debeant, ita
ut respiratio sine liberâ omnium vesicularum commu-
nicatione, qua facilius e diversis ramis aërem haurire
possint, difScile rite perfici posse videatur; horum
autem pulmonum structura et compositie omnino in-
vestigatione subtiliori indigent, ut haec singularis ex-
ceptio bene confirmetur.

Haec de structura pulmonum sufficiant, plurima
certe indaganda restant, et minime dubito, quin in
posterum, si haec organa per totam animalium se-
riem accurate explorentur, multa nova detegi possint;
tjpum autem unum eundemque ubique adesse certo
statuere licet.

1) Hunter in Philos. transact, vol. 77, pag. 419. Meckel Ter-
glelch. Anat. 6 Th. pag. 383. Cuvier Anat. comp. 8e Edit torn
VII, pag. 108.

B,nbsp;B, B, B. Lamella ipsa 117 aucta diametro, in qua
alveolorum parietes vasis impletis conspiciuntur.

a.nbsp;Arteriolae pulmonalis ramus , unde proficiscuntur
varii rami per alveolorum dissepirnenta et parie-
tes dilFusi.

c.nbsp;Venae pulmonalis ramulus dichotomus, qui venu-
las minores ex rete capillari d accipit, quae ut
plurimum recto angulo ramulum c ingrediuntur.

e, e, e, e. Rete capillare per parietes alveolorum ex-
pansum subtilissimum, plerisque locis interstitia ova-
lia ambitu et diametro superans.

/,/,/. Poramina rotunda, quorum ope saepe alveolorum
series diversae inter se communicant; apparet margo,
quo membranula investiens circumflectitur, argumento,
non esse dissecta aut dilaceratione orta foramina.

Trabeculae, quarum ope diversae alveolorum
series vulgo connectuntur.
/i, h, h. Loca, quibus parietis alveoli suppositi vascula
per interstitia retis capillaris alveoli superioris pel-
lucent; plures alveolorum parietes sibi superimpositi
ad diversam distantiam, diverso Microscopii foco
conspicui, sine confusione figurae exprimi non po-
tuerunt. Delin. cl. S. van der Kolk.

Superficies externa pulmonis vaccae, bronchiae cera
alba non colorata erant impletae, quibus factum est,
ut infundibulorum bases cum inclusis alveolis aliquan-
tulum extumeant, et rite distinguantur. augmentum
30 diam. Delin. cl. Harting.

Superficies externa pulmonis porei, in quo eadem
ratione infundibula cera impleta estumescunt, vasa
pleurae obtegentis ex arteria pulmonali impleta, qua
ratione per pleuram dispergantur, conspiciuntur ;
haec vascula subtiliora pluribus locis cum ipso rete
capillari supposito alveolorum cohaerent, quod in figura
exprimi non potuit. augmentum 30. Delin. cl. Harting.

1.nbsp;a, a, a. Vesiculae primitivae, vel infundibula, quo-
rum parietes adhuc solis fere cellulis minutissimis
rotundo-ovalibus constant.

b,h,h,b. Tela elastica inter infundibula in stadio
formationis, pluribus corpusculis nucleatis obsessa.

2.nbsp;Nonnulla horum corpusculorum vel cellularum in
cytoblastemate granulöse, e quo nascuntur, nidu-
lantia.

3.nbsp;Eaedem cellulae paulo seriori formationis stadio,
ubi fibra nasci incepit. Ad a cellulae adhuc pro-
ponuntur, eo tantum a prioribus (ad 2 delineatis)
diversae, quod margines acutius circumscriptos ^
forsan propter membranulam extus jam illas obdu-
centem, ostendant. Ad b conspicitur fibrae forma-
tio ad unam cellulae finem incipiens; ad c jam ex
opposita utraque cellulae fine fibra enascitur; d duae
cellulae fibra nata conjunctae.

4.nbsp;Cellulae separatae a parietibus infundibulorum;
plurimae earuoi ad a, a, a, conspicuae adhuc ro-
tundae sunt, materie granulosa subtili impletae;-
in nonnullis jam nuclei conspiciuntur, vel in cen-
tro ad b, vel ad latera cellulae positi. Delin. cl.
Harting.

a, a, a. Fasciculi fibrarum elasticarum ad longitudine®
bronchiae decurrentium.

c,c. Fibrae illae musculares, denudatae a fibris lon-
gitudinalibus elasticis sui^positis, ut separatim con-
spici possint. Delin. cl. Harting.

b,nbsp;b. Fibrae nonnullae elasticae interpositae, fibrarum
muscularium ductum sequentes. Dehn. cL Harting.

Pars exigua fibrae muscularis 500®» aucta, in qua
sub augment© tam insigni fibrae primitivae musculares
manifesto apparent. Delin. cl. Harting.

Fasciculus fibrarum elasticarum longitudinaliter de-
currentium figurae 4»® a, a, a, 200®» auctus. Delin. cl.
Harting.

Lamella membranae mucosae superficialis fibras ela-
sticas et musculares obtegentis ex ramulo bronchiae
humanae 200®» aucta.

a, a. Lamella mucosa (basement membrane) subtilis-
sima superficialis, plicis longitudinahbus praedita.

c, G. Fibrae elasticae longitudinales ad intervalla exigua
fasciculatim adauctae, quod vero a Litliographo
non accurate expressum est. Haec fibrarum strata
fibris telae conjunctivae intermixta obtegunt strata
Fig. 4 delineata. Delin. cl. S. van der Kolk.

Fibrae elasticae circa margines alveolorum decur-
rentes, ex cetaceo Hyperoodon dicto, 200«» auctae.

a,nbsp;a. Fasciculi fibrarum elasticarum inprimis ad angu-
los crassiores, ubi in vicinos fasciculos abeunt.

e,c. Parietis alveoli particula, in qua rete vasorum
capillarium confertissimum conspicitur, quae ambitu
longe interstitia ipsa superant, caeterum conveniunt
cum rete capillari Tab. 1 e vacca proposito.
Inprimis hae fibrae elasticae distinguuntur multi-
tudine anastomosium, quibus ubique inter sese co-
haerent. Delin. cl. S. van der Kolk.

Pars fasciculi figurae prioris sub augmento 500 diam.
delineata, ut crassities fibrarum atque earum nexus
et anastomoses melius pateant. Delin. cl. S. v. d. Kolk.

Pars similis ex fasciculo fibi'arum elasticarum alve-
olos cingente ex homine, 500«» aucta, ut cum fibris ex
Hyperoodon sumtis comparari possint. Fibrae sunt

tenuiores, atque nexus et anastomoses, licet adliuc
fréquentes, tamen minores esse numero videntur, quam
e cetaceo. Delin. cl. S. v. d. Kolk.

Alveoli vel vesiculae pulmonales ex homine 200^^
aucti, ita ut in eorum cavum inspici possit; apparet
simul membrana parietalis cum cellulis pavimentosis
nucleos includentibus, subque membrana nonnullae
fibrae elasticae hic illic conspicuae sunt. Ad margines
dissepimentorum inter alveolos apparent crassiores fi-
brarum elasticarum fasciculi, qui nonnulhs locis tra-
beculas formant et septa imperfecta. Aliis locis per
parietes alveolorum superimpositos pellucent. Mutua
communicatio inter alveolos ex hac figura clare ap-
paret. Ad latus dextrum globuli sic dicti infiammatorii,
parieti alveoli annexi, additi sunt. Delin. cl. S. van
der Kolk. Vid. Lancet, 1846. No. 7. j^u.

Lamella tenuis ex pulmone exsiccato hominis fere ad
distantiam centimentri a superficie dissecta, 20^^ aucta.
Tubi aëriferi cera alba decolori pellucida impleti sunt;
vasa capillaria colore coeruleo ex arteria pulmonali
impleta tamen sub hoc exiguo augmento distingui
nequeunt.

elasticarum adhuc inveniuntur.
i. Alveoli parietales iu ramo eodem conspicui, quibus

extus tuberosam superficiem adipiscitur.
c. Locus bifurcationis hujus ramuli, quo in duo ad

loiigitudinem divisa iiifuiidibula abit, quorum unum
ad f integre conspicitur; in centro hujus infundi-
buli per ceram pellucidam pellucent septa alveolo-
rum laterahum in infundibulo positorum.

Lamella tenuis dissecta prope superficiem pulmonis
siccati vaccini 20®» aucta; tubuli aëriferi eadem ratione
cera decolori impleti sunt, arteriae et venae pulmo-
nales colore coeruleo atque rubro; sectione separatae
sunt bases infundibulorum pleura tectae (conf. Fig. 1),
ut in eorum cavum inspici possit atque dissepimenta
alveolorum intus expansa appareant.

a,nbsp;a. Eamuli venae pulmonalis dichotomi in ramulos
minores transeuntes; decurrunt inter septa alveo-
lorum.

b.nbsp;Eamulus arteriae pulmonalis et b. b. duo ramuli alii
transversim dissecti ad latus figurae oppositum per-
spicui. Delin. cl. Harting.

Infundibulum ex pulmone humano massa duriori
ceracea impletum et corrosione diuturna in acido Hy-
drochlorico ab omnibus partibus mollibus orbatum,
auctum 50®'; conspiciuntur bases alveolorum atque
ipsi alveoli extus ex infundibulo prominentes, ali-
quando in longiores prominentias expansi; ad latus

ramuli bronchialis infundibulum adeuntis conspiciuntur
nonnullae bases alveolorum parietalium extus eminen-
tes. Delin. cl. S. van der Kolk.

Eo tendat naturae curiosorum Studium, ut phaeno-
mena, quae observantur, tum in corporibus organisa-
tione praeditis, tum in iis organisatione carentibus, ex
uno eodemque fonte explicare conentur.

Eecte C. Vogt: „Die Lebenskraft is jene onbe-
kannte x, dass überall im Hintergründe steht, das
stets ausweicht, wo man es fassen will, und dessen
Eeich um so weiter zurückgedrängt wird, je weiter
voran die Wissenschaft ihre Fackel trägt; sie ist nur
eine Umschreibung der Unwissenheit.quot;

Mors animalium, alimentis tantum simplicloribus,
nitrogenio carentibus, nutritorum, hujus defectui tri-
buenda esse videtur.

De Proteine is zonder tegenspraak de meest ge-
wigtige van alle bekende ligchamen des bewerktuigd^en
rijks; zonder haar is leven, naar het schijnt, op onze
planeet onbestaanbaar, door haar worden de gewig-
tigste levensverschijnselen tot stand gebragt.

Digestionis functio tamdiu inexplicabilis nobis erit,
quamdiu actionem et compositionem chemicam liqui-
dorum , quae cum ahmentis in ventriculo aliisque tubi
intestinalis locis miscentur, ignoramus.

Praecipuus fons caloris animalis ex perpétua mate-
riae organicae mutatione et motu hauriendus est.

Materies nigra, quae in pulmonibus et trachea saepe
invenitur, (faligo ut dicitur respirationis) minime est
purum carboneum.

Genus humanum simul cum animalibus diluvialibus
vixisse, nondum observationibus probari potest.

Medicorum maxime interest regionis, quam incolant,
geologiam et metereologiam cognoscere.

Oleum jecoris Aselli, uti in variis morbis, ita eti-
am in phthisi maxime commendari meretux*.

Ab arsenici usu in morbis abstinendum est, quum
hujus metalli ejusque praeparatorum proprietates adeo
infestae sint corpori humano, ut ejus usus periculo
non vacet.

Jodii puri administratio longe minus commendari
meretur, quam administratio combinationum hujus
corporis.

Ingeniöse et vere scripsit Montfalcon: De tous les
capitaux, celui dont le peuple est le plus prodigue
c'est la santé.

Eecte E. Wagner: Hat sich einmal die Decidua
gebildet, und ist das Ei in den Uterus getreten, so
ist kein fruchtbarer Beischlaf mehr möglich und die
in solchen Fällen angenommene Ueberschwangerung
(superfoetatio) ist eine physiologische Unmöglichkeit,
■weshalb die Annahme eines solchen Vorganges, aus
der Gebürtshülfe und gerichtlichen Medicin zu ver-
bannen ist

Syphilidis origo repetenda esse videtur, ex magna
morum pravitate plurium populorum antiquorum.

Eecte de incremento syphilidis diminuendo, monuit
Clar. Stromeijer: „de algemeene maatregelen moeten
door den Staat verordend worden.

Venditio plurimorum medicaminum compositorum,
nisi certe de utilitate et materiis constituentibus con-
stet, publica auctoritate est prohibenda.

Nisi in exploratione chemico-forensi venenum aliqua
quantitate sit detectum, ad intoxicationem concludere
non licet; vestigia veneni non sunt probanda.

Infanticidium saepe in\oluntarie, matre non con-
scia perpetratur, ideoque maxime est excusandum.

Microscopicae investigationes medico aeque neces-
sariae ac stethoscopicae explorationes.