SPECIMEN JUßlDICUM INAUGUEALE

COMMENTARIUM IN ART. 92 LEG.
DE EE JUDICIALI.

SPECIMEN JTIRIDICUM INAXIGTIRALE

costijiens

COMMENTARIÜM IN ART. 92 LEG.
DE RE JUDICIALI,

QUO d,

ANMOENTE SPMMO NÜMmE ,

KX AIICTOIIITATE RECTORIS MAGNIFICI

georgii güiliel1i yreede,

JUR. ROM. 3iT IIOD. DÖCT. ET PROF. OKI).,

5 E C N 0 K

AJiPLissmi SENATUS ACADEMICI consessij,

et

nobilissimae FACULTATIS JURIDICAE decreto,

P«nbsp;SisiJCitjgitEttt®

siimmisoue

in JURE ROMANO et HODIERNO HONORIBUS ac PRIVIIEGIIS,
IM ACADBMIA RHENO- TRAJBCTINA ,

RITE AC LEGITIME CONSEQUENDIS,

PUBLICO AC SOLEMWI EXAMINI SUBIWITTIT

janüs reynaldus coryer hooft,

amsteioiabessis.

A. D. XXVI. M. JUNII A. MDCCCXLV, HORA I.

Srajficti ai Rl)ntum
APUD KOCH,

ji trpogr. kemink et fiiii.

PATRI OPTIMO, CARISSIMO

SACKUM.

INTROITUS.

Uiiusquisque diveràorum populorum reiu judiciariam
iuspiciens apud longe plures judicium quoddam supremuni
üistitutum videbit, cui jurisdictio, ut ita dicam, extraor-
^iuaria est delata.

Ejusmodi institutum etiam apud nos adesse patet ex
art. 175, 176, 177 L. J. junc. art. 87, 88, 92 ét 93
J. ubi nonnullarum causarum cognitionem Senatui Su-
Premo competere docemur, quum aliae non nisi secundo
aut tertio loco ejus judicio submittuntur.

Ex bisce causis imprimis eae, quae in art. 175 et 176
J. et art. 92 E. J. memorantur, dignae, quae accu-
^atius pertractarentur, videbantur, ita ut, an baec mate-
ria satis accurate in legibus nostris descripta esset, quod
attinet et ad cod. Qu. Crim. et ad cod. poen. inquireretur.

Antea vero paucis agendum de eodem apud alios popu-
los instituto, et ostendendum, quaenam rationes legisla-
tores impulerint ad extraordinariam ejusmodi jurisdictio-
nem constituendam, quiiiam sint ejus fines, et quomodo
judicium ipsum constitutum.

; ' ' '' f ' ' I '

-UiUfJ, f';', J;

CAPUT I.

DE JÜPJSDICTIONE EXTßAOEDINAHIA APUD PKIMA1ÎI0S
EUBOPAE POPULOS RECENTIOKES.

§ 1-

De causis quae ad jurisdiütionem extraordinariam
instituendarn permoverunt.

In regimine feudali eodem modo ac vasallormn, judi-
cum introduetam esse liierarchiam satis est notmn, et
iieminem alii jurisdiction! fuisse subjeetum, nisi quae a
sociis ejusdem domini superioris vasallis exerceretur; inde
eos, qui de summo principe ipso feuda tenebant, judices
agnovisse ceteros ejusdem gradus vasallos sequitur, qui
supremi concilii regis socii ordinarii erant, aut potius, ex
quibus boo concilium constabat, quod non modo ad ju-

riscUctlonem exercendam, sed etiam et potissimum ut regi
suaderet, et ut iis, quae rex sine vasallorum consensu
facrere non posset, consentiret, convocabatur 1).

Sequebatur igitur ex regimine feudali consilium regis
jus dicere in omnibus causis contra primos vasallos in-
stitutis, et quum hi vasalli fere semper primis in regno
muneribus fungerentur, delictorum, quae in bis gerendis
comniitti poterant, cognitio tota penes boc concilium erat.

Hoc toti Europae commune institutum rerum conver-
siones fere ubique mutarunt, at in Anglia, ubi res pu-
blicae magis mutato rerum statui adaptatae, quam i])sae
mutatae sunt, baud exigua pro parte etiam hodie viget
jurisdictio illius concilii2), quod, adhuc sub nomine cu-
riae parium {house of lords) cognitum, exercet omnem
jurisdictionem poenalem in socios, ultimo loco in omni-
bus causis invocari potest, et tandem de iis cognoscit,
qui a concilio inferiori {house of commons) accusantur.

Oriente enim et increscente concilio hoe altero, post
nonnullas disputationes, utrum jurisdictio utrique compe-
teret, an penes solum superius maneret, hoc judicante,
illud sibi vindicavit jus accusandi, quemcunque deliquisse
existimabat, fortasse quum se ad defendendam populi liber-
tatem et securitatem institutum crederet, et inde omnia fa-

1)nbsp;Eadem parlementorum Francicorum erat origo et Curia IloIIan-
dica, quae erat ante rerum conversionem anni 1795, initium capiebat
in Concilio comitis. Cf. Mauregnault: Juridique observatien, p. 182sq.
et etiam Tegenwoordige staat van alle volken, Tom. XIV, p. 212.

2)nbsp;Origo tarnen hujus Concilii in Anglia non fuit in omnibus par-
tibus eadem ac apud alios populos. A iolentia enim et celeritas, quae
locum habuere in instituendo regimine feudale iu Anglia, etiam hac
in re vim suam cxercuerunt. Cf. de Lolme, The constitution of England
1. 1. p. 13 et lley, Institutions Judiciaires de VAngleterre comparées arec
celles de la France, II. p. G, 9, li et Blackstonii loca ibi citata.

cinora, quae contra hanc libertatem committerentur, perse-
qui debere.

Accusabat igitur concilium inferius, et ad nobiliorum
tribunal dimittebat, non modo primaries in civitate, sed
etiam saepe privatos, nullo modo conspicuos, qui quale-
cunque delictum contra civium libertatem, aut quo jura
fundamentalia laesa erant, commiserant 1).

Haec videtur fuisse origo jurisdictionis, quam in Anglia
exercet concilium superius, vis, quam ejus exemplum in eodem
instituto alibi constituendo habuit, sine dubio magna, at
quaenam fuerit vis, quam exercuit eadem vêtus consuetudo,
antiquum placitum Germanicum, per totam fere Europam
diffusum, neminem alii quam parium jurisdiction! esse sub-
jectum, ad taleni extraordinariam jurisdictionem formandani 2)?

Praeter hanc rationeni historicani aliae sunt politicae,
quarum primaria dici potest metus, ne judices a poten-
tiori reo vel accusatore corrumperentur, aut favore et odio
populari moverentur; quum enim, ut infra videbimus, fere
semper surnniis in republica honoribus insignes extraordi-
nario judicio submittantur, et causarum, quae prae ceteris
totum moveant populum, cognitio ei sit delata, quot ten-
tamina ad jure accusatum absolvendum, sive a reo ipso,
sive ab iis, qui maleficiorum fuerint participes, aut qui ex
lis fructus perceperint, fieri possint, quot insidias inimici,
Ut recte munere suo functus, sed qui fortasse hoc ipso mul-

Primum exemplum accusationis contra primarium clvitatis a Con-
cilie inferiori prolatae fuit anno 137G. privatorum ab eo accusatorum
exempla sunt Montpesson et Mitchell, anno 1621. cf. Mohl, J)ie Vei-
ontwortlichkeit der Minister, Tubingen 1837, p. 604 et 622 et Hallam,
Constitutional kistorij of England, cap. VI. vol. 1. 262 S(|lt;l. (ed. Baudry).

-) De toto hoc argumento. Cf. Meyer, rnstitntions Judiciaires IJ, cap. 9
et Key, Op. laud. 1, p. 74. 11, p. 72 sqq. p. 101.

tos alienaverit, condemnetur, adstruere desiderent, unicui-
que patet; quibus consideratis laudanda omnino videbitur
institutie, qua hae causae judices accipiunt tanta praestan-
tia gaudentes, ut alHciis, comminationibus, voce populi
commoti quam minime quatiantur.

At non solum judices summa praestantia eminere opor-
tet, sed etiam quis sit reipublicae status, bene tenere, ita
ut interiori hujus rei notitia prae aliis excellant; sunt
enim delicta in quibus puniendis non tam malitiae, quam
in auctore adesse ostendunt, quam temporum, quibus com-
mittuiitur, ratio est habenda: regiminis formam v. c. immu-
tandi conatus, multum difFert, utrum tempus, quo populus
variis modis sit perturbatus, perpetretur, an omnibus quie-
tis, utrum fiat bello cum exteris furente, an pace florente.
Idem dicendum, si quis summum aliquod munus gerens,
quod auctoritate sua abusus sit, accusatur; quaestiones, an
quis fines lege positos egressus sit, an cives in juribus ex-
ercendis coercuerit, hae quaestiones quam maximas conti-
nent difficultates, totius societatis immo fundamentum attin-
gunt, unde rerum publicarum scientia imprimis opus esse
facile intelligitur. Haec videtur tertia fuisse causa extra-
ordinarii instituendi judicii, cujus socii, sive quia ad id ip-
sum nominantur, sive ob munus, quo jam funguntur, hanc
requisitam scientiam tenent.

Imprimis primariosin civitate huic jurisdictioni subjectos
esse supra jam animadvertimus ; fortasse quis ab eorum di-
gnitate alienum esse, quod inferiorem judicem agnoscerent,
diceret, et banc etiam quartam, ut extraordinarium judi-
cium instituatur, causam cogitaret. Eevera non negandum
videtur, hanc causam saepius vim suam exercuisse, an recte
vero, dubitari potest, inipi'imis, si sermo est de iis, qui
non jure baereditario, sod nominatione aut elcctione prae

«iliis excellant. Nou video enim, quomodo civi lege aut,
ubi pro lege intercedit, consuetudine auctoritate praedito,
dedecori esse possit eundem agnoscere judicem, quem et
ceteri cives agnoscunt, quamquam hoe melius defendi posse
de eo, qui non lege sed origine excellât, cui auctoritas,
lua fruitur, jure hereditario competat, non nego.

Ubicunque tandem societas ita sit constituta, ut jura et
oliligationes populum inter et principem pactione quadam
sint definita, et uterque in republica gubernanda officio suo
fungatur, quaestiones oriri debent, vel saltem facillime oriri
possunt de utriusque auctoritatis terminis. Ad controversias
Imjus generis dirimendas apud nonnullas gentes institutum
summum judicium extraordinarium, quod dijudicet quaenam
sint populi, quaenam principis jura et obligationes, quod
etiam jus dicat in causis ubi de his juribus violatis agitur 1).

Alia praeterea causa adest in iis rebus publicis, quae ex
pluribus inter se conjunctis partibus, singulis supremam
auctoritatem exercentibus, constant; exemplo sint Americae
Septentrionalis civitates unitae. Tale quoque si apud no-
strates adfuisset collegium, famosa legum violatio, quae anno
1G19 locum habuit, evitari potuisset 2).

Hae videntur esse causae, quae ad summum extraordina-
rium judicium instituendum adduxerunt; alius alia motus
fuit legislator; saepe duo vel tres simul vim suam exercue-
runt, quod et ex delictorum, quorum cognitio ei est delata,
descriptione, et ex personarum, quae ejus jurisdictioni sunt

Hanc rationem iniit Molil in operis laudati introitu. Cf. etiam
Iquot; J. Wurtembergensis anni 1819, § 195 et .Saxonica annl 1831,
§ 142.

-) Cf. J. D. Meyer, Esprit. Origine etc. Tom. IV, p. 22, et imprimis
H- Grotii Apologia, cap. XV, Van de nullitegten ende excessen in't ver-
dienen van de commissie ende stellen van de Rechters.

submissae, enumeratione, et ex poenas infligencli facultatis,
quae ei competit, definitioue colh'gere licet.

§ 2.

De jnriadictionis extmordinario jndicio concessae finibus.

Ex us, quae supra de origine et ambitu concilii superioris
in Anglia jurisdictionis diximus, eam delictorum et perso-
narum ratione satis indefinitam esse statim patet. Simulac
enim veros civium libertatis defensores se crederent concilii
inferioris socii, omnia contra banc gesta persequebantur, et
quot, quamque varia, maleficia hoc modo ad nobiliorum
tribunal deferri possent, nemo non videt; praeterea ex ip-
sius instituti origine socii ejus solos socios judices acci-
piunt 1).

Quum inter Brittanniae et aliarum civitatum instituta
haec imprimis magna sit differentia, quod Brittannica lapsu
temporum formata, et solummodo mutato rerum ordini ad-
aptata sunt, alia contra solius legislatoris voluntate intro-
ducta, non usu et consuetudine, unusquisque apud populo.s
posteriori regimine usos diversorum institutorum fines multo
accuratius, quamquam fortasse minus apte, descriptos esse
facile intelligit, quod universe verum^ etiam do extraordina-
rio judicio dicendum.

Variis singulorum populorum collatis institutis, tres esse

1) Initio hacc juvisdictio etiam civilis erat; lapsu temporum vero
sola poenalis mansit, ita ut hodie concilium superius nullas causas ci-
viles sibi subjcctas habeat nisi provocatione a judice inferiori facta,
et eas, quae spectant sociorum statum civilem, cujusmodi exemplum
nobis praebuit causa, quam ante annum protulit Augustus d'Este. Cf.
etiam Cooper, Ldtres sur la cour de la chancellerie d'Angleterre, lettre 23.

nornias, quas sequi potuerint legislatores, patet; aut enim
»nice personarum rationem habuerunt, aut delictorum certam
quandam naturam poposcerunt, aut tandem utrumque eon-
junxerunt, ita ut extraordinario judicio soHus certi cujus-
dam delicti a certa persona lege nomiiiata commissi com-
Peteret cognitio. Animadvertendum tamen eundem legisla-
torem saepe, tum banc, tum illam secutum esse normam.

Qui inter causas, quas supra memoravimus, ad instituendum
extraordinarium judicium moti sunt metu, ne judices accu-
®ati praestantia aut excelso loco a justitia rite distribuenda
deterrerentur, aut quia ejus status illustriorem judicem jure
sibi poscere videbatur, omnia delicta ab ejusmodi persona
commissa extraordinariae jurisdictioni subjicere debebant.
I^acile esset multa diversorum populorum instituta enume-
rare bujus rei exempla, sed hoc loco animadvertere personas
ex hac causa extraordinario submissas judicio semper prima-
ries esse in civitate sufficiat; qui v. c. toti regimini prae-
sunt 1) (nisi hi sanctitate fruantur), Eegis gentiles 2), admini-
®tri 3), coronae officiales 4), delegati ad ordinum concilium 5),
imprimis qui jure haereditario huic adscribuntur 6), summi

') Cf. const. Francica anni 1795, art. 132, junctis art. 158,112-123,
265 sqq. et const. Bat. anni 1798, art. 83,294 ,145, 71-82 , ubi art. 294
Contra art. 73 pugnare videtur. Hue etiam pertinet const. Bat. anni
1801, art. 91. Minus h. 1. ad rem civitatum unitarum Americae septen-
Wonalis praeses; ef. const, anni 1787, art. 2, sect. 4, et p. sq. not. 4.

Cf. Sctpm Org. d. 18 m. Maji anni 1804, art. 101, et const. Ilisp.
anni 1808, art. 108.

Cf. inter alias leges fundamentales nostrae anni 1805, art. 79,
«t anni 1814, art. 104 et 105.

Cf. Sctum cit.

Cf. const. Batavas et Francicas in not. 1 citatas.

Cf. quae iupra de concilio superiori in Anglia diximus, et prae-
terea lex Napoleontica d. 22 m. Aprilis anni 1815, art. 16, etCliartae
Prancicae anni 1814, art. 34, et anni 1830, art. 29. Hue etiam
faeit paotio Suevica anni 1772, no. 15.

principis conciliarii 1), judices 2) etiam, saltem qui supremo
sunt loco, hi omnes hoc loco in censum veniunt.

Y^liam viam inierunt, qui non tam auctoris praestantia,
quam causarum gravitate moti fuerunt; hi enim solius de-
licti rationem habuerunt, ita ut nihil ad rem, quis id com-
miserit, faciat. Delicta haec sunt prae ceteris ea, quae ad
totum civitatis statum pertinent, quibus securitas ejus interna
vel externa periculum subiit, conatus v. c. ad regiminis for-
mam niutandam 3).

Tandem in censum veniunt, qui et personam et delictum
conjunxerunt, ita ut certa solummodo delicta a certis per-
sonis commissa persecutioni coram judicio extraordinario lo-
cum dent. Imprimis hue trahenda delicta a magistratibus
in munere gerendo commissa 4), quod tamen non semper de
omnibus magistratibus est dicendum. Quum enim alii om-
nes quodcunque munus gerentes ad extraordinarium trans-
mittunt judicium, alii solorum illustriorum rationem habue-
runt, et praeterea in hac materia ordinanda vim suam exer-
cet questionis 5), an, et quatenus, inferior superioris jussa
exsequens persecutione poenali gravari possit, solutio. lidem
hoc loco in censum veniunt magistratus, quos supra memo-
ravimus 6).

') Cf. art. cit. const. Bat. anni 1814.

-) Cf. Sctum cit. Codex Batavus de Re Judiciaria anni 1809, art. 12G,
omnium delictorum a judiciariis magistratibus commissorum cognitio-
nem ad summum judicium deferebat.

3)nbsp;Cf. const. Francica anni 1791, art. 23, et Sctum anni 1804, art.
101 , et chartae anni 1814, art. 33, et anni 1830, art. 28, la aime
de haute trahison et attentats à la sûreté de l'état.

4)nbsp;Cf. e. g. const. Bat. anui 1798, art. 294, et p. 9 not. 1.

s) Hac de re etiam agit Molil in op. laud. p. 53 sqq.

«) Hue pertinet Sctum Org. anni 1804, art. 101, c. Quod attinet
ad judices, const. Bat. anni 1798, art. 291, peculiare instituit judicium

Non vero semper delictum in munere gerendo esse com-
niissum requiritur; saepe enim delicta quaedam nominatim
enumerantur, quae sola tali persecutioni locum dare pos-
sunt 1).

Alibi sola legem Imp. laedentia delicta satis magni visa
sunt momenti, quae extraordinarium sortiantur forum 2).

Hoc loco etiam mentio facienda facultatis extraordinario
judicio delatae Leg. Imp. autbentice interpretandi, quae im-
Primis adest apud eos populos, qui id institutum ad banc
legem servandam introduxerunt 3).

Prout apud diversos populos diversis modis definita est
jurisdictio illa, quod attinet ad personas ei subjectas, aut
eausas, quarum cognitio ad eam pertinet, ita etiam multum
^l^est, ut ubique eadem fruatur potestate in delicto defi-
Uiendo et in poena infligenda. Sunt enim collegia quae
absoluta gaudeant hac in re potestate, ita ut nulla lege
opus sit contra factum in judicium deductum poenam com-
minante 4).

Alia contra iisdem reguntur praeceptis ac cetera tribunalia,

^vierschaar over de misdrijven der refffers), quod de delictis a judicibus in
•»unere gerendo perpetratis cognosceret.

Cf. Sctum cit. art. cit. d. e. f. const, anni 1739, art. 72, cliarta
anni 1814, art. 56, et const. Amer. Sept. art. cit.

Cf. eonst. AVurtt. anni 1819, § 195, et const. Sai. anni 1831,
§ 142. Hae eonstitutiones etiam ordinibus adscriptos ad hoc trahunt
judicium, quod probat Mohl op. cit. p. 58 sqq. ; improbat contra v.
Aretin Staatsrecht der constitutionelle Monarchie, Tom. Ill, c. 5, § 1 et 4.

Cf. const. Sax. art. 113. Ejusmodi quid etiam invenimus in const.
Ï5at. anni 1801.

Hue pertinet e. g. Lex. Imp. Belgica art. 134. Curia Parium Fran-
®ica anno 1830, hanc potestatem sibi vindicavit in sententia contra
Caroli X administres lata: Considérant, qu'aucune loi n'a déterminé la
peine de la trahison, et qtC ainsi la cour est dans la nécessité d'y suppléer,
frustra obnitente vire cel. de Wartignac. Cf: Procès des ministres lt;k
Charles X. Hagae-Comitis 1830 , p. 385 sqq.

et effiitum: Nallmi delictum, nulla poena rdsi praevia lege
poenali sequi debeat.

Alii rursus tertiam, mediam quodammodo, viam inierunt,
ita ut judicii extraordinarii satis absoluta sit potestas, quod
attinet ad delictum definiendum, ea vero in poena infligenda
quam arctissimis limitibus sit descripta, sed hoc si locum
habet, necessitas praeter persecutionem coram extraordina-
rio judicio aliam coram ordinario introducit.

§ 3.

De extraordinarii judicii constitutione.

Quam variae rationes ad instituendam extraordinariam
junsdictionem moverint, supra enumeravimus, vimque, quam
babuerunt in ea describenda, ostendimus: nunc quomodo ju-
dicium illud sit constitutum, videndum.

ïriplicem viam inierunt legislatores; aut enim ordinario
judicio banc extraordinariam jurisdictionem concesserunt, aut
concilio cuidam politico eam tribuerunt, aut tandem pro-
pnum ad hoe instituerunt colleeium.

O

Exempla adsunt ejusmodi institutorum, quorum judices
jurat! participes erant 1), et contra sunt populi in causis
quotidianis iis utentes, qui in bis eos neglexerint 2).

Notissimuni apud Anglos, et inde apud plures populos
horum exemplum sequentes, concilium legiferum superius
hoe fungi officio, sed variae sunt rationes, quas enumerare
non est hujus loei, quae, ut hoe collegium ad id non sit ap-
tissimum, efficiunt, quod etiam, quamquam minore jure,

gt;) Cf. const. Franc, anni 1791, art. 23, ubi legitur formula: Muis-
jures.

Cf. const. Belg. art. 90.

de ordinariis judiciis defendi potest 1); fuerunt igitur, qui,
incommoda, quae semper collegiis non ad id ipsum insti-
tutis inhaerere deberent, evitarent, proprium ad^hoc insti-
tuerint collegium, qua in re vero tot fere diversis modis
quaestionem solvere tentarunt, quot populi banc viam inierunt.

Longius esset , quamquam non injucundum, diversorum
Populorum instituta exponere, eaque conferre cum aliis in-
stitutis politicis; sufficiat igitur animadvertere liaec judicia
semper continere elementum juridicum, et politicum,
alibi vero illud, alibi hoc dominari; qua in re non minus
quam in jurisdictionis ipsius descriptione, causarum, quibus
legislator ductus erat, vis videri potest.

Accusandi jus, ut intelligi potest, non semper eidem
auctoritati concessum; videmus enim aut ordinarium M. P.
exercentem magistratum hoc munere fungentem, aut pro-
Prios ad hoc institutes esse censores 2), aut tandem, quod
^•pud plerosque populos viget, concilio legifero hoc officium
J'elictum. Non minus in eo dilFerunt varia instituta, quod
^^ibi sententia semel lata statim vim habeat, alibi contra
^quot;emedia juris contra ea sint concessa, immo jus gratiae his
causis saepe arctioribus limitibus circumscriptum videmus.
Haec nobis monenda A'idebantur de modo, quo hocce in-
stitutum apud alios populos ordinatum ; nunc ad nostrum jus
Iiodiernum hac de re transeamus.

') Cf. hac de re Mohl, op. laud. p. 285 335. Hie auctor saepius jam
laudatus hoc loco dijudicat quaestionem, quodnam tribunal aplissimum
ad sententiam ferendam in causis contra administres prolatis. Por-
tasse nulla argument!, quod sibi tractandum proposuerat, pars majoris
®st momenti, et fatendum fortasse nullibi accuratius rem esse inve-
^ligatam ; cf. etiam de hoc opere Nedeiiandsche Jaarboeken voor Regfsg.
«» fVetg. anni 1843, no. 2 , p. 360-373.

-) Hujus rei exemplum praebet const. Reip. Italicae, anni 1802,
33 sqq., 109 sqq.

caput ii.

»E JÜRISDICTIONE EXTRAOEDINAEIA SECUNDUM JUS
NOSTEUM HODIEENUM.

PARS PRIOR.

De institutis judiciarüs Batavis jurisdictionem
extraordinariam spectantibus.

In iis, quae jam diximus, saepe locutionibus jurisdictio
extraordinaria, judicium extraordinarium usi sumus, et quam-
quam in universum hae loquendi formae bene adhiberi pos-
sint, tamen, quod ad nostra attinet instituta, monendum, ne
nimiam vim iis quis tribuat.

Cum enira aliae gentes inter causas extraordinarias et
ordinarias tantam instituerunt difFerentiam, ut quam maximas
mutationes in Iiac juris parte introduxerint, apud nostrates

omnia eodem modo constituta, et S. S. jurisdictione, quae ei
vi art. 175 et 176 L. J. competebat, concessa, operam
dédisse videntur legislatores ad instituta judiciaria quam
minime perturbanda; inde sequitur régula generalis, in hac
juris nostri parte explicanda imprimis tenenda: nisi totidem
quot;verbis lex mutationem adduxerit, omnia, quae in ordinaria
Jirisdictione poenali locum habeant, etiam in extraordinaria

S. competente esse servanda.

Hac régula generali praemissa, ostendendum, quomodo haec
i^ateria apud nos sit ordinata, ita ut primum causas, quae
^egislatorem movisse videntur ad ejusmodi institutum apud
iios introducendum, enumeremus, postea jurisdictionis fines
describamus, et tandem de ipso judicio agamus, quo loco

in modum procedendi inquiretur.

§

De causis, quibus motus fuit legislator.

Sequens ea, quae in art. 177 et 178 L. F. jubebantur,
art. 92 R. J. omnia delicta a certis quibusdam personis
commissa, cognitionis esse S. S. constituit, nisi quaedam
Ita levissima, ut in commodum neque societatis, neque ac-
cusati ipsius esset, jurisdictioni extraordinariae eas submitti;
quum igitur solummodo personarum, non vero delictorum,
ratio sit habita, statim legislatorem imprimis timuisse, ne
inferior judex a tanto honore fruente, tamve illustri reo,
ßietu percuteretur, patet. Haec vero si unica esset causa,
omnes officiales in art. 92 R. J. enumerati ita eminere,
lit eos in judicem satis magnam vim liabituros esse jure
credere quis posset, deberent, quod tamen dici nequit.
Keque enim magno-officiales, neque cancellarii insignium

eqiiostriiim, neque ordinuui aut status-concilii graj^liiarii,
neque rei monetali praefecti, neque qui concilio generali
ad rationes accipiendas sunt adscripti, satis magna pote-
state gaudere videntur, ut judex ea deterreretur a justi-
tia rite distribuenda.

Alia igitur causa adesse debet, et haec videtur esse,
quod a dignitate eoi'um alienum esset inferiorem judicem
agnoscere; liaec enim causa, si quam vim babeat, in om-
nibus bis adest: alienum esse contendi potest a judicis di-
gnitato si anto inferius aut aequale judicium vocaretur,
alienum esset a dignitate primis in republica muneribus
fungentium, qui a nemine nisi a lege jussa accipiunt,
omni cuicunque judici statim esse subiectos; idem de
magno-officialibus Regis dici potest; ob familiaritatem enim,
qua utuntur, immunitatis, qua Rex ipse fruitur, quodam-
modo participes fieri videntur.

Hae tamen rationes si solae legislatorem duxissent,
actio propter delictum ante muneris aditionem commissum
post eam demum instituta coram extraordinario judicio perse-
quenda esset ; et contra , delicto a magistratu quidem com-
mlsso, sed actione, munere jam deposito, demum instituta,
ordinarius judex invocandus esset, quorum utrumque cum
legis verbis gedurende den tijd hunner functien pugnat. Vi-
detur igitur aliam viam iniisse legislator, et dicendum eum
causas, quae ex delictis in munere gerendo ab his personis
commissis nascerentur, graviores fore credidisse, quae ab
ordinariis judiciis pertractari possent, et ideo eas extraor-
dinarii judicii cognitionis esse debere; delicta communia
praeterea saopissime fore, ut ita cum illis coliaererent, ut
ob causarum connexitatem divisionem fieri non beeret, et
inde eum in lege scripsisse, quod per rerum naturam fere
semper fieret.

Ex his jam patet hanc extraordinariam jurisdictionem
^■nt in commodum societatis aut in honorem muneris,
luo fungatur accusatus, numquam in commodum aut ho-
norem hujus ipsius esse institutum; non est igitur Privi-
legium fori, quo fruuntur, cui pro libitu renuntiare pos-
sed est praeceptum legis, quae, dum viget, vim ha-
lbere debet.

§ 2.

De jurisdictionis eaitraordmanae finihus.

Quum jam, quaenam imprimis causae legislatorem mo-
verint, ostenderimus, nunc de jurisdictione, quam extraor-
dinario tribuit judicio, videndum, ita ut primo loco de
Personis S. S. forum sequentibus, postea de delictis, de
quibus cognoscat, et tandem de legibus, quas in juredi-
cendo sequi debeat, agamus.

Quatuor officialium genera enumerat art. 175 L. F.,
quibus vi art. 176 lex de E. J. decern addit qui nul-
lum alium judicem nisi S. S. agnoscunt. Catalogum bujus
legis inspicientes ibi omnes enumerates videmus, qui suo
Periculo agunt, et a nemine nisi a lege jussa accipiunt,
qui, ut ita dicam, in hierarchia politica siipremum obti-
uent locum, et sine dubio partibus regiminis generalis
praepositi, concilii status socii, ordinibus adscripti, qui in
Senatu Supremo ipso munere judiciali funguntur, eoque
toti potestati judicatrici praesunt, quique ibi ministerium
publicum exercent, quibus igitur omnes inferiores hunc
®iagi stratum gereutes sunt subjecti, qui generalis ad ra-
tiones accipiendas concilii sunt participes, qui rei monetali
praesunt, sine dubio hi omnes hue pertinere dici possunt.

Quod attinet ad eos, qui Regis in provinciis tenent
lociim, et coloniis praepositos, Iii numquam jussa a supe-
rior! accipere dici non possunt; tenendum tamen permulta
ab üs proprio periculo, et nemine imperante, peragi, quam-
obrem pro parte ad eos, de quibus hucusque locuti su
mus referendi, licet majore fortasse jure ad eos pertineant,
qui potius lionoris causa, quam muneris vi, extraordinario
judicio sunt subject!.

Videmus enim in art. 92 E. J. enumerari legatos apud
exteros, cancellarios, et qui apud Eegem summo honore sunt
insignes, in quibus legislator aliam normam secutus vide-
tur; hi enim non tam ob potestatem, quam ex munere ha-
bent, non tam ob insignem vim, quam in tota republica
gubernanda exercere possunt, quam honoris causa ad sum-
mum judicium deferri videntur.

Magno-officiales enim officüs domesticis apud Eegem ejusque
familiam funguntur, quotidie ejus familiaritate fruuntur, im-
mo familiae regiae quodammodo participes esse videntur, et
est vi hujus necessitudinis, quod hoc loco in censum veniunt.

Idem obtinet in legatis; h! apud exteros Eegis tenent lo-
cum; quod faciunt, Eex ipse fecisse fingitur; eadem sancti-
tas (exterritorialitas), qua Eex in exterais degens regionibus
fruitur, iis conceditur. Cum legatis conferendi sunt colo-
niis praepositi et qu! a Eege in provincias committuntur ;
hi enim ambo Eegis locum teuere die! possunt. Ejusdem
causae vis tandem cernitur in cancellariis insignium eque-
strium.

Quod in art. 92 enumerantur, qui curiis provincialibus
et summae Curiae Militari sunt adscript!, hoc cohaeret cum
art. 65 no. 3 E. J., ubi de tribunalibus idem constituitur,
quod h. 1. de curiis. Videbatur alienum a praestantia, qua
judex semper circumdatus esse debet, eum inferioris aut

fcjusdem gradus tribunalis forum sequi. Hoc locum dedit
art. 65 no. 3 E. J. et dispositioni, qua etiam cui-iarum
socii S. S. judicem agnoscunt, et hoc adest discrimen inter
jurisdictionem, quam hoc collegium in eos, qui honore in
civitate sunt praecipui, exercet, et eam, ex qua curiarum
socios sibi submissos habet, quod in priori casu magis est
ordinarium judicium, cui extraordinaria potestas est concessa,
posterior vero, quam exercet, jurisdictie oritur ex eo, quod
®®t summum collegium juridicum.

Quod vero attinet ad concilii status et ordinum grapbia-
rios et eos, qui apud cameram rationum aut ad rem moneta-
lem curandam collegium sunt ab actis, Iii huic jurisdictioni
^sse subject! videntur ratione domestica, quia, ad quae per-
^^inent, collegiorum socii ei sunt subjecti; quod idem in cu-
riarum graphiariis obtinet.

Has videtur normas legislator esse secutus. An vero om-
Uium, qui secundum eas enumerandi erant, mentio est facta?
an nullus hiatus in catalogo art. 92 adest?

Primo loco quaestio oritur de iis, qui stirpis regiae sunt
participes. Regis ipsius immunitas, quamquam nullibi tot
quot;Verbis expressa, ipsa voce Ilex continetur. Distinctionem,
quam art. 35 L. F. introduxit, accipere volo, perinde ac
si hoc Privilegium proximo coronae successori tributum es-
de ceteris nihil dictum.

Personae sanctitas, quae ipsi voci Rex inest, non videtur
ïiecessario pertinere ad eos, qui ejus sunt sanguinis; hoc
ostendunt leges eorum populorum, qui specialem eorum fa-
ciunt mentionem 1), hoc etiam ex eo ipso sequitur, quod

1) Cf. Sctum Org. anni 1804, ait. 101, et const. Ilisp. anni 1803,
108. Immo et regina ipsa delinquens Icgi poenali obnoxia esse
potest; ne remotioia enim quaeramus exempt a, nota est accusatio

munera, et civilia, et imprimis militaria, gerere possmit; si
igitur sanctitate fruuntur, hoc ipsis legis verbis niti debet,
et frustra ejusmodi dispositio in nostris legibus quaeritur.

Eos sanctitatis privilegio frui defendi nequit. Nulla vero
persecutio institui potest, nisi adsit judex, qui de ea cogno-
scat, et haec est difficultas, quod apud nos nullus adest.

Duplicem enim habemus quaestionem :

1°. An Senatus supremus ejusmodi causae sit competens
judex.

2°. An, hoc si negandum, ad ordinarium tribunal causa
possit deferri.

Qnod ad priorem attinet quaestionem, tenendum jurisdi-
ctionem illam S. S. competentem prorsus esse extraordina-
riam, legemque, quae eam praescribat, exceptionem consti-
tuere. Eegula generalis est crimina ad curias, delicta ad
tribunalia, leviores transgressus ad judicium cantonnale per-
tinere; exceptionem patitur in art. 65 no. 3, art. 92 et
93 E. J. Art. igitur 92 E. J. exceptionem introducens stric-
tissimae est interpretationis, unde eos, qui non nominatim
ibi enumerantur, nuUo modo per analogiam ante S. S. vo-
cari posse sequitur.

Quod ad posteriorem attinet quaestionem, animadvertendum
utramque, causam, quae ad extraordinariam jurisdictionem
instituendam duxisse videtur, eandem, immo multo majorem,
vim habere in eos, qui ad stirpem regiam pertinent. Soli
in tota nostra societate talem habent statum, ut fortasse
privilégia quaedam haereditaria sibi jure vindicent, et prae-

contra Angliae reginam anno 1820 prolata. Cf. Trial of Queen Ca-
roline for adulterous intercourse with Bartolomo Bergami, London
1820, et Brougham Sketch of George IV.

cîpuum inter ejusmodi privilégia illustriorem agnoscere ju-
dicem non haberent?

Sit tamen concessum ordinarium tribunal jure ejusmodi
causam sibi vindicare posse, quis erlt modus procedendi,
qui sequendus? omnia enim modo ordinario peragenda esse
öon facile quis defendet.

Variis enim modis, ne persecutio poenalis temere contra
ûiagistratus nonnullos instituatur, provisum 1), et boc non
^ hos multo illustriores pertineret? an credi potest lex,
quae securitatis officialium stirpis regiae rationem habuerit,
^Psam stirpem neglexisse? an lex, quae eorum honori pro-
■^idet, si tanquam testes 2) ad justitiam administrandam sunt
öecessarii, non etiam actionis contra eos ipsos institutae ra-
tionem habere debuisset.

Hac de re igitur saltem dubitari posse nemo negabit.
Quidquid sit; semper boc loco in lege est hiatus; si sanc-
titatis privilegio gaudent, lex hac de re statuat; si S. S.
forum sequuntur, mentio eorum fiat in art. 92 E. J.; si
tandem ad ordinaria dimittendi sunt judicia, opus est lege
modum procedendi contra eos definiente.

Art. 38 L. J. tutelam Eegis deferri jubet quibusdam stir-
pis regiae participibus, bisque adjungi indigenas non-
nullos honore conspicuos. Hi sine dubio digni, qui in ca-
talog© art. 92 locum obtineant

Nulla mentio hoc loco facta eorum, qui curiae nobili-
tatis sunt adscripti (Leden van den hoogen raad van adel).
Videntur tamen eum tenere locum, ut in art. 92 enumerari
debuissent. Summo enim munere funguntur, nullos superio-

Cf. Cod. Qu. Crim. art. 315, et totum tit. XIV.
Cf. Cod. Qu. Crim. art. 311 sqq.

l'es agnoscunt, de statu civili notilium soli sunt judices 1).

Incertitudo oriri potest de regio status-graphiario, qui
ante annum 1840 nomine Eegis omnibus decretis et legibus
nomen suum subscribebat, eaque in diaria publica, prout
opus erat, inseri, et ubique transmitti curabat, quod munus
hodie ad Eegis cancellatui praepositum {directeur van het ka-
binet) translatum, unde et de ipso hoc praeposito agen-
dum.

Tenendum status-secretarium opinione publica semper
administris assimilatum esse, inde inter eos, qui hoofden
van depaTtementen van algemeen bestuur dicuntur, eum fuisse
comprehensum probabile fit, et ideo specialem ejus men-
tionem non esse factam. Defendi igitur potest status-gra-
phiarium illum S. S. jurisdiction! fuisse subjectum, sed hoc
hodie de cancellatui praeposito dici posse non Tidetur; hic
enim illustri loco caret, qui, ut de illo defendamus contra-
riam sententiam, efficit.

Videtur igitur cancellatui praepositus ordinariis judiciis
submittendus, sed est quaestio, annon munus ejus tale sit, ut
jure extraordinariae jurisdictioni submitteretur.

Subscribendo enim leges eas cum iis, quibus ordines
generales consenserint, quae concilio status proposita, et
■quae hoc concilium délibéraverit, convenire, et leges et dé-
créta regia, quae in diaria publica inserantur, authentica
■esse, haec omnia nomen suum apponendo affirmat, et hoc satis
magni esse momenti, ut, cui sit commissum, inter praeci-
puos officiales referatur, negandum non videtur 2).

1)nbsp;Cf. Hamelsveld, Nedcrlandsche Pandecten I, p. 190.

2)nbsp;Décréta, quae in diario inseruntur, a Rege ipso et secundum art.
quot;76 L. J. ab administre subscribuntur ; praeterea a praeposito appo-
«untur et subsignantur verba uitgegeven den.....; leges contra non ab

Praeter partlbus reglminis generalis praepositos, qui pro-
Prie administri dicuntur, plures sunt, praeviis fere semper
Iionoribus insignes, qui eodem titulo gaudent (ministers van
^taat). Hi tamen ad ordinaria tribunalia dimittendi viden-
nam in art. 92 K. J. nulla eorum fit mentio, nisi
forte comprebendantur inter eos, qui hoofden van departe-r
quot;inenten etc. dicantur, quod tamen quis uon facile defendeL
Praeterea, quomodo legis verba gedurende den tijd hunner
functien dici possunt de iis , qui nullum gerunt munus 1) ?

Ad ordinibus adscriptos etiam pertinent, qui ex art. 23,
25 et aliis L. J. concilii inferioris sunt socii.

Animadvertendum inter partibus regiminis generalis prae-
Positos intelligendos etiam esse, qui ad interim hoc munere
fungnntur, nam L. J. hanc distinctionem non facit, et se-
cundum art. 77 eodem modo, quo ordinarii, S. S. submit-
tuntur, quamobrem, quum communia delicta idem habeant
forum, etiam ad extraordinariam pertinere videntur juris-
dictionem.

Quinam dici possint Hoofden van departementen van alge-
meen bestuur, quotidie mutari potest; partium enim illarum
neque numerus, neque nomina, L. J. sunt definita 2), sed vi
art. 74 hoc a liege constituitur. Prout igituitur tempora pos-

administro sed a praeposito nomine Regis subseribuntur, et eodem modo
additur uitgegeven......

Haec prior subscriptie praepositi videtur legem insertam revera esse
legem i. e. revera esse facta, (piae in formula promulgationis dicuntur,
affirmare, posterior contra solummodo necessaria est, ut insertio cer-
tam habeat diem, unde deduci possit, quo tempore inserta vim habitura
sint. Cf. Sent. Trib. Amst. in causa Cleban. AI\ B. van het Regt no. 506,
Overwegende, dat de medeondertcekening der Wetten en besluiten etc.

1)nbsp;Quaestio vero mutatur ejusmodi status-administro vi art. 2 deer,
reg. d. 31 m. Mart, anni 1842, in administrorum concilium vocato.

2)nbsp;Cf. V. CI, Thorbecke, AanteeUeningen ad art. 74, (ed. sec.)

cunt, quae hoclie separata propriam habet admînistrationeni,
eras alii parti subjungi potest, unde iucertitudo oritur de vi
verborum departementen van algemeen bestuur. Hac in re
auxilluin nobis ferre potest art. 93 L. J. sed majoris mo-
ment! est art. 125 1); si enim impensae alicujus partis regi-
minis propria lege definiuntur, ille, qui ei parti praeëst,
pertinere videtur ad eos, qui in art. 175 S. S. submittun-
tur. Qui igitur v. c. rebus venaticis praeëst (opperhout-
vester), hue non pertinet, et quae de Eegis cancellatui prae-
posito supra diximus, hoc modo confirmantur.

Quid dicendum de status-secretario, qui loco Eegis con-
cilio status praeëst?

Stricte si verba legis accipimus, fatendum eum proprie
non socium concibi esse, nam praeter eum duodecim esse
possunt, igitur ipso annumerato tredecim erunt, quod con-
tra L. J. pugnat.

Usus loquendi quidem hunc praesidem ad administres re-
fert, unde fortasse eum pertinere ad eos, qui in art. 74 sqq.
partibus ministerialibus praeësse dicuntur, et in art. 175
Hoofden van departementen van algemeen bestuur nominantur,
quis crederet, sed ipsa L. J. concilium status et partes mi-
nisteriales distinguons, hunc usum loquendi non esse legiti-
mum apte docet.

Inde sequitur eum, qui loco Eegis concilio status praeëst,
proprie non pertinere ad eos, qui in art. 92 E. J. enume-
rantur, et tarnen omnia in eo adsunt, quae alios extraordi-
nariae jurisdictioni subjiciunt; vis enim, quam in judicem

I) Art. 125. De uitgaven voor ieder departement van algemeen bestuur
maken ^en afzonderlek hoofdstuk der algemeene begrooting uit.

Elk dezer hoofdstukken wordt bij eene afzonderlijke wet voorgedragen en
vastgesteld.

esereere potest, non est minor ea , quam conciliarii ipsi
adhibere possunt; munus, quod gerit, multo est honorabilius,
Eegis immo tenet locum; quomodo tandem ferendum esset
socios collegii bonorabiliori, praesidem contra inferiori sub-
lïussum esse judici? Si igitur non verbis, sane menti legis
consentaneum hunc officialem referri inter eos, qui S. S.
submissi sunt jurisdictioni, et dicendum eum non nominatim
enumeratum esse, quia ad administros pertinere credere-
tur, quem errorem confirmavit fortasse institutum, quo hie
Praeses etiam administrorum concilio praeërat 1).

An locutio Leden van den Raad van Staten etiam compre-
hendit extraordinarios conciliarios vi art. 73 L. J. a Eege
I^ominatos ?

Animadvertendum art. 175 L. J. uti locutione Leden van
'^«n Raad van Staten-, eadem legitur in art. 70 et 73 al. 3
ubi de ordinariis solummodo sermo est; contra in art. 73
Usus est legislator voce Staatsraad, quae in art. 78 et de
ordinariis et de extraordinariis usurpatur; inde patet locu-
tionem Leden van den Raad van Staten de solis ordinariis
conciliariis adhibitam, et revera baud scio, an extraordinarii
apte socii hujus collegii dici possint; praeterea, quid signi-
ficant de extraordinariis verba gedurende den tijd hunner
functien 2) ?

Haec omnia verum mutantur, extraordinario socio in conci -
lium a Eege vocato. Hic enim socius fit, et omnino S. S.
forum sequitur inde a tempore, quo jusjurandum, de quo
loquitur art. 78 L. J., juraverit.

') Cf. Dec. reg. d. 19 m. Sept. an. 1823.

Cf. De Pinto, Handleiding tot de Wet op de Regt. Org. H. C. 1844,
li. 1. et fFetb. op de regteiiyke instellingen en re^gtspkging in het Ko-
ningrijk Holland, art. 126 ibi cit.

Eegis commissarii instituuntur vi art. 135 L. J., ex quo
art. patet nihil ad rem facere, quemnam gerant titulum;
dicendum igitur, quicunque ordinum provincialium concilio
aut ordinibus delegatis (gedeputeerde staten) praesit, et man-
datum, de quo loquitur art. 135, explere debeat, hoc loco
designatum esse.

Eegis magno-officiales in art. 92 E. J. enumerantur 1).
Vox officieren hanc dispositionem ad mulieres in aula Eegis
eundem gradum tenentes extendi vetat; unusquisque tamen
historiae non prorsus ignarus, quantam vim tales matronae
in res politicas exercuerint, bene seit.

Quinam vero inter magno-officialium numerum referendi?
Quum in diem a solo Eege nominari et destitui possint ,
certa hujus rei norma tradi nequit; sequatur judex consue-
tudinem et usum loquendi, et teneatur eorum titulos fere
semper praepositione groot-, opper- vel alia ejusmodi illu-
strari 2).

') Quo jure vero hi hoc loco enumerantur? Art. 176 L. J. copiam
dat legislator! S. S. subjiciendi ambtenaren en leden van hooge collégien,
quorum neutrum ad magno-officiales pertinet, qui quasi tales nullum
habent statum politicum. Locutio Groot-officieren van het huis des Ko-
nings etiam magnopere differt ab ea, quae alibi viget ; ita in SCto .
Org. anni 1804, legitur Grands-officiers de la couronne et in Cod.
Tf'etb. op de regt. Inst. etc. art. 126 cit. habemus Groot-officieren van
het rijk en van de Kroon. Haec locutio his personis aliquem statum tri-
buit politicurn, qui i,i nostra nullo modo adest. Cf. etiam decr. de
abdicatione Regis Ludovici Napoleontis ubi distinguuntur Officiales
Coronae et Domus Regiae {Civiele en Militaire officieren van ons Huis) in
collect, a. V. Amp.V. d. Poil ed. p, 479.

2) In publicatione [Bijvoegsel tot het St. B. 1834, no. 166.) a rebus
fisci praeposito promulgata anno 1834 ad magno-officialium numerum
referrebantur Opperhofmaarschalk, Opperkamerheer, Opperintendant van
'sKonings Paleizen, Hofmaarschalk, Grootmeester ran het Huis van H. M.
de Königin et Opperschenker. Hae de re etiam conferri potest Verhaal

Ad legates videntur referendi esse omnes, qui apud exr-
teros exterritorialitatis jure fruuntur,- supra enim ostendere
conati sumus, legates ideo S. S. judicem agnoscere, quod
apud exteros Eegis teneant locum; ideo exterritorialitatis
jure fruuntur, ideo ita lionore insignes videntur, ut nulli
alii judicio subjiciendi sint; inde sequitur omnes jure gen-
tium in honorem principes sui immunitate fruentes in art. 92
significari loquendi formula ambassadeurs en andere gezanUn
^y buitenlandsche mogendheden.

Alineas de Senatu supremo et de curiis provincialibus
conferentibus, baec nobis obvenit differentia, quod illic eo-
l'Uin, qui loco sunt graphiarii {substituut-griffiers), mentio
est facta, qui bic silentio praeteriti sunt, unde intelligere
possumus eos ordinariis relinquendos esse judiciis 1). Haec
differentia vero profluere videtur ex discrimine, quod supra
jam animadvertimus. Curiarum enim socii Senatum supre-
ßium judicem agnoscunt, quia est collegium superius proxi-
aium; qui contra in Senatu ipso sedent, ejus forum sequun-
tur , quia supremum in hierarchia politica locum obtinent,
quo casu omnes, qui ad hoc collegium pertinent, ratione
domestica 2) eundem agnoscunt judicem, ut hoc de ordi-
num et concilü status graphiariis constitutum 3).

Haec quodammodo differeiitiam inter has personas in lege

(Jer vergadering van aanzienlijken p. 80, ubi Groot-offlcieren van liet hof
quot;ominautur.

Cf. de Bosch Kemper, Het JVelboek van Strafvordering ontwikkeld,
■»■ol- Jll, p. 218, et Voorduin, Geschiedenis etc. W. B. v. Strafv. art. 257.

-) Cf. Memone van toelichting specimini legis de R. J. anno 1835
1'rolato adjuncta.

De ïribunalis criminalis graphiario cf. de Bosch Kemper I. 1.
^'»iion tamen eodem jure, quo qui camerae rationum est ab actis, et
iudiciorum graphiarii enumerantur, h. I. in censum veniunt admini-
strorum secretarii (secretarissen generaal) ?

factam explicabmit; cur vero, qui hoc munere apud curias
funguntur, eximantur, non video; non enim potest esse
ratio, quod proprium munus non habent, sed locum tenent
graphiariorum, cum idem obtineat de advocatis generalibus,
qui tamem sub locutione ambtenaren van liet openbaar mi-
nisterie comprehendi videntur 1).

Art. 336 Cod. Qu. Crim. S. S. jurisdictionem extendit
ad omnes, qui delinquentis socii fuerunt. Hujus legis ra-
tio quum sit, ne continentia causae dividatur, non modo de
lis, qui proprio socii dicuntur, hoc intelligendum, sed etiam
hujus art. applicationi locus est, si personae in art. 92 E.
J- enumeratae proprie socii sunt 2). Tenendum etiam vocem
medepUytigen h. 1. latiorem habere significationem, ita ut
omnia delicta, quae ex art. 130 Cod. Qu. Crim. idem se-
quantur forum, ad S. S. pertineant, si modo unius eorum
particeps fuit quis ex personis, quae primo loco eum judi-
cem agnoscunt.

Difficultatem facit art. 135 Cod. Qu. Crim. al. 2 i. f.
Si enim hujus art. ratio in eo est posita, quod delicti pro-
prie ita dicti qui fuerunt socii, ex eo, quod auctor princi-
palis crimen perpetravit, non debent alium judicem accipe-
re, ne provocationis privilegium amittant, tenendum hanc
rationem nullam vim habere, si et delicti et criminis co-
gnitio ex auctoris persona ad idem pertinet collegium; nam

1)nbsp;Ejusdem generis differentiam introdueit decretum de modo, quo
jusjurandum praestandum est. Cf. h. dec. art. 1, al. 4, 5. 6 et
etiam art. 10 R. J.nbsp;' '

2)nbsp;Cf. de Bosch Kemper, Op. laud. HI, p. 236. Quod attinet ad solos
administres, quaestionem de delinquendi sociis dljudicat Mohl I. 1. p
121 sqq., eosque utilitatis causa extraordinario judicio submittendos
esse censet.

in hac hypothesi utraque causa coram eoclem judicio est
pertractanda.

Si art. hujus 135 verba ita stricte sunt intelligenda, ut
Curia Provincialis crimen quidem et delictum, non vero
crimen et leviorem transgressum, etiamsi nulli sint socii, ab
eodem accusato commissum conjungere possit 1), tamen de
S- S. aliud videtur dicendum. Ratio enim, ob quam haec
conjunctie non potest fieri, quia, judiciorum competentia ut
öiutetur, distincta lege opus est, et hoc per analogiam non
bene fieri potest, hoc loco nullam habet vim, nam idem
judex de transgressu cognoscet, sive una cum crimine,
Sive separata causa tractatur.

Quum jam de personis, qui S. S. forum sequuntur,
ö'Ctum sit, nunc videndum de delictis, quae ejus jurisdictioni
sul^iciuntur.

Alle misdrijven dicit L. J. art. 175, nulla igitur distin-
ctione hac in re inter delicta ordinaria et in munere ge-
rendo commissa facta. Vox misdrijf h. 1. significationem
habet latissimam, ita ut omnia facta, contra quae lex poe-
^alis poenam aliquam constituit, comprehendat; id enim
patet ex mutatione in ilia lege corrigenda facta; quum
enim anno 1827 2) vox wiwd!«}/'ita esset intellecta, ut solum-
öiodo crimina proprie ita dicta comprehenderet, anno 1835
^oc ita mutatum, ut omnia quaecunque delicta sub voce
»iiscZ«}/intelligenda sint, exceptione solummodo facta, quod
attinet ad hos leviores transgressus, contra quos nulla car-
^eris poena est constituta, quia hae causae, licet fortasse
ex L. J. verbis etiam ad S. S. traducendae sint, tamen

') Cf. de Bosch Kemper, Op. 1. ad art. 135.

-) Cf. 1. d. 16 m. Apr. a. 1827, St. B. no. 2Ü, art. 94.

tam parvi sunt momenti, ut et auctoris commodum et liu-
jus collegii dignitas ejus jurisdictionem ad eas non extendi
requirant 1), quod etiam L. J. menti consentaneum esse ne-
gari non potest.

In art. 92 R. J. vox overtreding habet significationem
technicam, ita ut ea sola delicta comprehendat, quae vi
art. 44 R. J. ad judices cantonnales deferenda sunt.

Oritur h. 1. quaestio, quomodo agendum sit, si quis ex
personis art. 92 enumeratis iterum talem transgressum com-
mittat, ut locus fiat art. 474, 478, 481, j. a. 483, Cod.
poen. 2).

Non magnopere metuendum, ne unquam huic diffieultati
locus sit, sed, ut decisionis adsit norma, teneatur similitude,
quae adest inter hanc quaestionem et alteram illam notissi-
mam, cui locum dedit art. 56 Cod. poen. Ex verbis enim
istius art. condamné pour crime orta quaestio, utrum ii, qui
v. c. homicidium voluntarium commiserint, sed propter ae-
tatem ex art. 67 puniti sint poena infamiam non secum tra-
hente, in casu repetiti criminis seviori poena sint afficiendi,
an contra 2)oena ordinaria nulla anterioris condemnationis
ratione habita. Prior sententia, quae plerumque yicit, si
sequenda, factum per se solum inspicitur, iis, quae extrin-
secus illuc perveniunt, nullo momento relicto; si contra
posteriorem amplectimur, omnia, factum, auctor et alia,
quae ibi pertinent, consideranda.

Idem dicendum de nostra quaestione; si facti solius ratio
sit habenda, res ad Judicem cantonnalem pertinet; si contra

1)nbsp;Cf. V. (1. Ilonert, Handboek voor burgerlijke regtsvordering, p. 100.

2)nbsp;Animadverteiiduin enim in his causis propter repetitum transgres-
sum poenam carceris imponi posse, sed eam non proprie contra trans-
gressum esse constitutam.

omnia, quae alixmde eam tangunt, observanda sunt, S. S.
videtur esse cognitionis.

Quid vero dicendum de art. 42 al., 180, 227 no. 3
et 253 no. 3 Cod. Qu. Crim.? Quaeri enim potest, quo-
modo agendum sit, si testis invitus est unus ex iis, qui in
art. 92 enumerantur; utrum in hac hypothesi ordinaria tri-
bunalia aut curiae provinciales poenam carceris imponere
possint, an res ad S. S. dimittenda. Persecutio ad superius
tribunal delata majoris fit difficultatis, longiori eget tempore
et majoribus sumptibus, et hoc in causis, in quibus cuncta-
tio omnino est evitanda, quam maximi est momenti; contra
lex, quae omnia delicta ad S. S. transmittit, ita distincte
loquitur, ut non facile exceptio utilitatis causa admitti possit.

Difficultatem etiam facere videntur causae, de quibus agi-
tur in tit. XII Cod. Qu. Crim.; antiqua enim consuetudo
Permultis legibus servata: injiiriam notoriam sihi illatam in
'officio officiando judicem pumre posse, sine processu, informa-
tione, aut sententia in scriptis 1). Hoc principium etiam in no-
stris lesibus esse servatum ostendunt art. 305-310 Cod.

O

Qu. Crim. et 24-28 cod. de modo procedendi in civilibus;
ibi enim judiciis delatam esse facultatem nonnulla delicta
iu judicio ipso commissa modo supra memorato puniendi
■^idemus, sed nunc quaestio oritur, quomodo agendum sit,
delinquens pertinet ad eos, quorum in art. 92 mentio fit.
Nullam poenam his personis imponi nisi a S. S. jubet
lex. et hoc etiam de hisce causis defendi potest, quamvis
^ecessitudo, delictum inter et tribunal quae exstat, eodem

Cf. Bort, Tractaet van Crimineele Saecken, ïit. I, no. 24; et de
®osch Kemper, Op. 1. IH , p. 199. Videatur etiam 1. unica ff. si quis
jus dicenti non obtemperaverit.

modo, quo supra de invito teste dubitavimus, ut non ma-
gis in hac quaestione sententiam emittere audeamus, efficit 1),

Ut S. S. jurisdictionem accurate definiamus, paucis ver-
bis agendum de ratione, quae est inter art. 175 L, J. et
art. 185 et 18ß eod.

Quod ad art. 186 attinet, nullum videtur dubium esse
jurisdictionem militarem postponendam esse ei, quam vi
art 175 exercet S. S., unde ordinibus adscriptus aut parti
regimmis generalis praepositus, quamvis simul munus ali-
quod militare teneat, S. S. forum sequitur. Tenendum
enim neque in art. 175, neque in art. 186 ullam fieri
distinctionem delictorum, ita ut auctoris persona omnia ad
idem trahat judicium. Debent igitur delicta et communia
et militaria a milite, ordinibus v. c. adscripto, commissa ad
S. S. deferri aut etiam delicta ab eo, ordinibus ad-
scripto, perpetrata curiae militaris esse cognitionis. Quo-
modo tamen quis hoc feret? quid, si hoc defenditur, juris
erit de ordinum consensu impetrando.

Contrariam vero tuemur sententiam de jurisdictione de
delictis vectigalia spectantibus. Art. enim 185 non minus
generalis quidem est, quam art. 175, et alterum igitur al-
terum tollere bene defendi potest, quamobrem rationes
aliunde petendae, ut dijudicemus, quis sit potior. S. S.
vero de ejusmodi delicto judicans judicare debet secun-
dum art. 92 E. J.; transgressus igitur contra quos nulla

1) Ejusdem generis difficultati ansam praebet art. 854 , Cod. d. m.

pr. i. c. sic audiens. De overtredingen van ambtenaren van den burger-
lijken stand, notarissen en andere ambtenaren, umarvan, volgens de wet, de
burgerlijke regier kennisneemt, zullen, zoowel in eersten aanleg als in hooger
beroep, op dezelfde wijze als correctioneele zaken worden vei-volgd en beregt.
An in hisce causis judex poenam imponit? Praeterea hue pertinent
actiones ab iis, qui administrationi cuidam praesunt, instituendae.

carceris poena comminata, ordinariis tribunalibus relinquere
deberet, unde distinctionis art. 1 C. P. applicatio facienda
esset ad delictorum genus, quod banc distinctionem non
Patitur.

Altera ratio in eo est posita, quod art. 185 semper ea
■^^is est tributa, ut jurisdictionem mibtarem superaret 1).

«Tam enumeratis personis extraordinariae jurisdictioni sub-
Jectis, et dijudicatis, quae ex delictorum natura oriuntur,
luaestionibus, ut totum ejus ambitum rite pertractemus, de
potestate judicatrice, quae S. S. competit, agendum.

Supra enim docuimus saepe factum apud alios populos,
Ut judicium extraordinaria jurisdictione fungens potestatem
suam aliis limitibus, sive angustioribus, sive latioribus, cir-
cumscriptam videret, quam cetera tribunalia; taie quid apud
nos vero non adest.

Vidimus enim nonnumquam judicio concessam esse facul-
tatem plenissimam, nullam legem sequenti, delicti definiendi
aut poenae constituendae, immo nonnunquam ambo esse
eonjuncta; exempla attulimus legum non certam quidem poe-
nam constituentium, sed tamen judicum potestatem, quod
ad eam attinet, arcte definientium; ostendimus etiam adesse
institutum, quo accusatus a judicio extraordinario aut, ut
h- 1. bene dici potest, politico jam condemnatus, alii Ordi-
'^ario tradatur tribunali, ita ut alterum delictum politicum,
alterum ordinarium puniret, sed omnium horum institutorum
apud nos nullum vestigium; iisdem legibus regitur S. S.
luibus cetera tribunalia, art. 4 Cod. Poen. etiam servare
^ebet, neque régula non bis in idem apud nos violata.

') Cr. art. 13 CHm. fFetb. voor het krijgsvolk te lande et etiam Ont
'^erp Koor het crimineel fFetb. voor het krijgsvolk van het Koningrijk Holland,
anno 1842 editum a V. Cl. G. W. Vreede, art. 4.

34
§ 3.

De judicii extraordinarii constitutione.

Judicium, cui haec provincia est demandata, est, ut om-
nes sciunt, judicium ordinarium supremum; socii ejus a
Eege quidem nominantur, attamen in id constituendum po-
pulus per delegates non admodum exiguam habet vim 1);
annon etiam ipsi ordines judicii partem constituere dici pos-
sunt in causis, ubi eorum consensus requiritur?

Jus accusandi eodem modo ordinario magistratui conces-
sum, et ne in materia politica quidem ordinibus 2), quorum
tamen consensus nonnumquam rogandus. Modus inquirendi
maxima pro parta est similis ei, quo in causis ordinariis uti-
mur 3), et quae, aut quia in causis quotidianis numquam obve-
niunt 4), aut ob indolem 5), quae his est propria, alio modo
ordinari debebant, invenienda sunt in Cod. Qu. Crim. tit.
XIV, qui tamen tit. nonnullis animadversionibus locum dat

Statim animadvertitur art. 315 Cod. Qu. Crim. in omni-
bus causis, quae 6. S. sunt cognitionis, inquisitionem praeviam
fieri jubens , cujus legis ratio est evidens. Si enim, ii, qui
primis gaudent in civitate honoribus, etiam ut honorabili
nomine gaudeant, necesse est, omnia, quae id diminuere
possunt , eo maiore cura sunt evitanda , quo majus dam-
num afferrent, et, ne sine causa quis accusetur, qixam ma-
ximae utilitatis esse potest inquisitie ejusmodi praevia 6).

1)nbsp;Cf. art. 174 I,. F.

2)nbsp;Cf. art. 316 et 318 Cod. Qu. Crim.

3)nbsp;Cf. art. 316, 317, 331, 332, 333 et 334 eod.
-i)nbsp;Cf. art. 318—324 eod.

5) Cf. art. 315 eod.

«) Vid. de Bosch Kemper op. laud, ad art. 80.

Sed praeter hanc inquisitlonem, quae et specialis dicitur,
alia est, non ex lege sed e rerum natura originem ducens, non
specialis sed generalis, et, a quo haec sit perficienda, rogatur.

Haec quaestio minorem aut potius nullam habet vim , si
sermo est de ordinariis delictis ; quamdiu enim nihil de
delinquentis persona notum, omnia ordinario modo peragun-
tur, quemadmodum in tit. II nostri cod. ordinatum, et in-
quisitio traditur superior! collegio , simidac specialis fit, at
aliud dicendum de delictis in munere gerendo commissis.
Differentia enim haec adest, ut in illo fere semper de cor-
pore delicti constet, de auctore sit incertitudo, cum in bis
contrarium obtinet. An tamen ideo ob praesumtiones levis-
simas, v. c. ob rumores publicos , statim rogandum est de-
cretum iudicis, ita ut simul judex ad inquisitionem specia-
lem praepatoriam perficiendam committatur ? Hic agendi
Diodus fortasse verbis legis conveniret, an tamen menti eius
esset consentaneus? an semper eum sequi posset Ministerium
Publicum? contra hanc difficultatem nullum superesse vi-
detur remedium, nisi quod affert Vir. Amp. de Bosch
Kemper ad hunc art. 316, i. e. Ministerium Publicum, ut
judex ad hoc committatur, rogare debet 1).

1) Fortasse tamen per analogiam nobis anxilium ferre potest art. 80
al', ita ut, qui S. S. praeëst, vi muneris sui inquisitionem generalem
praepatoriam instituât ; at tenendum ibi nullum sermonem esse de in-
fluisitione generali, ut ex art. praeeedenti evidentius patet, quam-
luam, hoc si ita est, art. 80 et 258 conciliari non possunt. Hoc
remedium, si per legem liceret, ideo praeferendum esset alteri in
textu allato, quia adesset, qui secundum art. 77 in carcerem escipi
aecusatum jubere posset.

Art. 316 quoque, quemadmodum anno 1828 ordinibus propositus fuit,.

S. praesidi judicis commissi munera mandabat, concessa ei facultate
Senatorem ad hoc nominandi ; idem fere specimina anni 1820 conti-
nebant; quod postea mutatum, ne praeses hoc modo ab ipso judicio se
semper abstineret.

Haec inqulsitio fieri debet eodem modo, quo in causis
ordinariis fit; judex igitur hac in re etiam tit II et III
Cod. Qu. Crim. sequi debet, at sunt nonnulla, quae latiori
egent disputatione.

Primo loco statim iucertitudo, quomodo agendum cum testi-
bus, qui in praevia inquisitione testimonia dent, necesse est,
in remotiori patriae regione habita:itibus; an art 72 et 73
Cod. Qu. Crim. adhibere beeret?

Katio dubitandi est duplex. In causis ordinariis enim in-
ter tribunal, penes quod res peragltur, et delictum aut au-
ctorem allqua adest locorum connexitas ; hi igitur, qui testi-
monium dicere debent, fere semper in iisdem locis aderunt;
régula itaque est: testes audit judex commissus a tribunali de
causa cognoscente et art 72 et 73 solummodo exceptioni
locum dant Contrarium verum saepe obtinebit in causa coram
S. S. peragenda, nam testes omnes facile in remotis provin-
ciis habitare possunt, ita ut exceptio regulae locum ca-
piat.

Altera dubitandi ratio in eo est posita, quod causa ad
S. S. defertur ob majorem prudentiam et accuratiorem ju-
ris notitiam, quas in hoc collegio jure quis quaeret, et
eaedem qualitates adhiberi debent in praevia inquisitione,
quae tamen in judice inferiori fortasse non eodem gradu
aderunt.

Animadvertendum contra impensas révéra horribiles fieri
debere, si omnibus testibus fortasse ex remotissimis patriae
regionibus iter Hagam-Comitis est faciendum, et judicem
commissum magnam vim exercere, si modo bene et di-
stincte exponit quaestiones 1), quae ut fiant, necessarium

Î) Cf. art. 73 cit. al. i. f.

ducit, et praeterea eum semper uti posse facultate, quam
concedunt art. 74 et 75 Cod. Qu. Crim. 1).

Supra jam mentionem fecimus art. 77. Si modo adest
judex commissus, nullum videtur dubium, quin hac facul-
tate uti possit in causis ordinariis, sed non ita facile res
dimittitur, si sermo est de ejusmodi delicto, ut necessarius
sit ordinum consensus. An 2) in hoe casu judex commissus
aut omnino S. S. ipse, requirente Ministeiüo Publico, de-
cretum appreliensionis emittere potest?

Si de jure nostro ex Cod. Qu. Crim. quaeritur, non
magna est difficultas; ordinum enim acta satis aperte osten-
dunt, quaenam fuerit legislatoris voluntas, immo si ne in
flagranti delicto quidem haec facultas est concessa, quomodo
ea frui potest judicium in casu multo minoris momenti. Ratio
tamen movens, i. e. verba L. J. art. 175 worden zij nim-
mer in regten betrokken, mihi non optima esse videtur 3).

liationes vero, quae talem praeviam apprehensionem
prohibent, non adsunt in art. 93 quam arctissime cum art
77 conjuncto, quod animadvertisse sufficiat.

His exceptis, inquisitie praevia coram S. S. perficienda
nullis propriis locum dat difficultatibus, et idem dicendum
de ea, quae fit in casu flagrantis delicti, de qua agit art.
317, ubi tamen, ut jam diximus, observandum eam fieri
Hon posse, quando ordinum consensus requiritur 4).

') Quomodo etiam fieret inquisitio illa in, v. c. legatnm apud ei-
teros, delinquentem aut colonii praefectum.

2) Cf. de hac quaestione de Bosch Kemper ad art. 325, qui eam etiam
oegandam esse censet.

Cf. de Bosch Kemper I. 1., et Voorduin, Geschiedenis etc. ad hunc
locum p. 389—392. Vid. etiam litterae elucidatiouis causa {memori
»an toelichting) specimini anni 1836 adjunctae et responsa ad animad-
versiones sectionum ejusdem anni.

Vellern tamen exemplum flagrantis delicti in munere gerendo commissi.

In art. 318-325 Cod. Qu. Crim. agitur de ordinum con-
sensu, quomodo rogandus, quomodo concedendus sit; non-
nulla praemittamus de vi, quae ei tribuenda est.

Hunc consensum plane tuendi gratia esse institutum unus-
quisque videt. Estne, ne summis honoribiis conspicui ob
nimiam fortasse L. J. observantiam odiosi persecutione poe-
nali gravarentur? Imprimis quod attinet ad ordines ipsos,
quam maximi est momenti eos non quotidie jubentibus, qui
rebus publicis praesunt, a Ministerio Publico in jus vo-
cari posse; efficaciter tamen ut huic rei provisum esset,
hoc privilegio etiam in deHctis ordinariis frui deberent 1),
sed haec causa non eodem gradu adest in administris,
provinciarum praesidibus et status-conciliariis, qui si Eegi
displicent, amoveri possunt 2). An fortasse igitur alia
esset ratio, ob quam hic consensus requireretur?

Supra inter causas, quae ad summum extraordinarium
judicium insti tuendum permoverant, quaestionum, quae ei
deferuntur, gravitatem retulimus; summi est momenti, eos,
qui aliquo munere publico funguntur, non quotidie perse-
cutione poenali gravari posse, imprimis si haec fieret ob deli-
ctum in munere gerendo commissum; hoc modo etiam oriuntur
quaestiones de variorum institutorum ambitu, et totius societa-

1)nbsp;Ejusmodi Privilegium concessum in Charta Franc, anni 1814 art.
34 et 52, quin etiam in civilibus, art. 51, et Napoleontica lege anni
1815 art. 14 et 15. Hue etiam pertinet const. Eat. anni 1798 art.
74—82. Cf. Thorbecke, Aanteekening V. II, p. 178. Etiam in An-
glia parlementi soeii hoc privilegio gaudent, cujus rei primum exem-
plum videtur fuisse .John Ferrers anno 1548. Cf. Hallam, op. laud. I.
p. 196, et primum in lege sancitum est hoc privilegium anno 1604,
eod. p. 222.

2)nbsp;Cf. V. Hogendorp, Bijdragen VIII, p. 343. Quod ibi dubitanter de
de status-conciliariis dicit vir Ampi., hodie consuetudine est firmatum ;
vid. etiam oratio in ordinum conventu habita a Viro Amp. Op den
Hoof, quae legenda apud Voorduin, Geschiedenis, ad h. !.

tis status ratio est habenda; videndum non mode, an perse-
cutio justa, sed etiam, an optanda sit; inde sunt, qui accu-
sationem ob ejusmodi delictum variis difficultatibus circumde-
flerint 1), et quamvis nostratibus non necessarium visum sit
UI omni bujus generis causa harum rerum rationem haberi,
tamen, quod ad primaries attinet, buic rei accuratius pre-
quot;^idendum esse censuerunt, et inde mihi explicandus videtur
'ordinum ille consensus.

Characterismus igituf hujus consensus plane est politicus;
solummodo spectat jura politica et ohligationes populum inter
«i summum Principem et societatis statum 2).

Hisce praemissis, patet, quid ab ordinibus, consensu ro-
gato, considerandum. Primo loco quaestionem sibi penere
debent, utrum factum in judicium deductum revera con-
stituerit legis laesienem, necne , et postea considerandum,
Hum fortasse melius esset nullam actionem institui. Hi-
storia enim nobis affert multa exempla persecutionum po-
Hticarum, quae pessimas habuerunt sequelas; tempera esse
possunt ea, ut leges plane exsequi summae esset stultitiae,
et omnino earum laesie in reipublicae commodum nonnum-
quam requiri potest. Haec omnia a S. S. aut nulle modo
aut nisi pro parte ponderari possunt, at optime eorum
rationem babebunt ordines populi, qui ita per delegates
juris laesienem, si forte adest, cemprobat

Haec sunt, quae ab ordbiibus consideranda videntur;
quaestio autem facti, i. e. quaestio , an revera accusatiis cem-

1) Cf. Const. Franc, anni 1799 art. 75; cf. etiam hujus legis abro-
gationem ferens deer. reg. quod exstat in diario publico {Staatsblad)
anni 1816 no. 11, ubi notanda verba: Door en sedert de aanneming der
Grondicef.

-) Cf. hac de re, infra hujus capitis pars altera ad cod. poen;
art. 115.

misent factum, cujus accusatur, plane relinquenda vide-
tur judici, et quia hac in re nulla est notio politica, et
quia in hoc processus statu apte dijudicari nequit; quo-
modo enim ordines hanc rem rite tenerent, praevia in-
quisitione nondum instituta ? 1).

Ex his etiam patet in rogatione procuratoris regü distinc-
te definitum esse oportere, ad quamnam rem in judicium
deducendam consensus requiratur; nam hoc non modo ex

verbis sequitur met overleggitig.....bescheiden (art. 318) sed

praeterea quomodo ordines judicare possent, utrum leges
revera laesae fuerint, necne, boc non bene descripto? quam-
quam animadvertendum in legis formula, quae in art. 328
legitur, solummodo de actione instituenda sermonem esse, et
nullam facti ipsius fieri mentionem 2).

Sed non modo procurator factum debet definire, sed S. S.
etiam an accusatio idem contineat quod petitio, inquirere
debet, ne hoc modo totum consensus institutum dejiciatur ;
cavere etiam debet, ne ordines factis in consensus ro-
gatione enumeratis alia addant, nam hoc modo sibi assu-
meront jus accusandi, quod ex jure nostro positivo iis plane
denegandum.

Ordines, rogatione tali a procuratore regio accepta, tri-
plici modo agere possunt ; possunt enim vel consentire, vel

1)nbsp;Apud ordines Francicos, quatenus ibi consensus requirilur, rem
eodem modo esse ordinatam videri potest ex Cliassan, Traité des délits
et contraventions de la parole, de Vécriture et de la presse, vol. I, p. 61
qui tamen revera ordines quaestionem facti dijudicasse dicit in causa
C'ormenin; contrariam sententiam emittit A . Cl. Thorbecke, 1.1. 11, p. 181.

2)nbsp;Ilanc ob causam etiam formula illa, qualis initio erat concepta,

continebat verba: ter zake van het misdrijf van......in de voordragt

van den Procureur Generaal bij den ƒ/. i?. breeder omschreven. Vid. Voor-
duin , p. 398 et, ea mutata ut nunc legitur, sectio tertia addenda esse
jussit : ter zake van. eod. p. 402.

Proliibere, vel rem non ad se pertinere pronuntiare, et hoe
postremum rursus duplicem oh causam , aut ob personam ,
aut ob factum. Si ob factum, res statim ad S. S. deferri
potest, qui fortasse cum procuratore ejusdem erit opiniouis,
et se sententiam ferre non posse nisi consentientibus ordini-
l^us iudicabit ; quo casu rei nullo modo finis imponi, et
reus neque condemnationem neque liberationem obtinere
potest. Idem dicendum, si ordines rem ratione personae
répudiant, quo casu ordinariis judiciis aliter sentientibus, aut
S. S. causam sibi vindicante , idem obtinebit.

Quisnam contra erit status ordinum eorum consensum
fequiri existimantium, et S. S. hoc non necessarium du-
cente , et causam peragente, aut etiam ad ordinarium tri-
lgt;unal dimittente ? aut ipsius S. S. eam ab ordinario judice
distrahentis et sibi vindicantis (v. c. vi art. 109 K. J.), or-
dinibus consensum non requiri opinantibus.

Haec sunt exempla dissensionis inter S. S. et ord. con-
quot;^entum, quae non modo, quominus res exitum babeat,
ißipediunt, sed etiam aestumationem primis in civitate col-
legiis tribuendam quam maxime subvertunt. Dolendum om-
Uino, quod nulluni remedium adest, quod adhiberi possit, impri-
mis si cogitamus, quam facile ejusmodi dissensionibus locum
dare possint verba in het uitoefenen hunner functien.

Quaenam verum est borum verborum vis?

Characterismus hujus consensus plane est politicus; spectat
jura politica et obligationes populum inter et summum Frin-
lt;^ipem.

Haec verba 1) rursus hoc loco adducimus, cum inde

') Objici quidem potest hanc legis fund, explicationem nihil esse
nisi petitionem principii; supra fortasse probabile esse factum, talem
vim consensui ordinum esse tribuendam, sed hoe nullo modo ex lege

3»

intelligcrc liceat, quaenam delicta lex fundamentalis signi-
flcare voluerit, vei'bis utens: in het uito^enen hunner func-
tien. AnuQn enim, haec si est consensus illius ^as, de-
licta, ad quae persequenda necessarius est, dici possunt.ea,
quae jura politica et obligationes populum inter et summum
Principem spectant, i. e. quae his juribus laesionem affermit,
aut in non explendis bis obligationibus constant 1)?

Ai-t. 321 Cod. Qu. Crim. de rei translatione ab inferiori
ad superius concilium agit, et animadvertendum in legis
prima rogatione non modo omnium ad rem pertinentium
actorum, prout nunc, sed etiam relationis a sectione centrali
prolatae communicationem jussam fuisse, quae mutatio utrum
probanda sit, necne, in utramque partem disputari potest.

Art. 325-33Ç Cod. Qu. Crim. rursus omnes causas spec-
tant, quae S- S. submittuntur; nulla igitur in his art. ex-
plicandis ordinum consensus ratio est habenda.

ipsa effici, et inde nds eo uti non posse ad ipsa L. J. verba eipli-
canda. Respondeo vero :

10. Talem vim consensu! illi tribuendam esse in ipsa lege expressum
esse nequit; immo infantiam artis legum seribend^rum osteuderet, si
ejusmodi principia theoretica totidem verbis in iis exponerentur (exem-
plo sunt hominis et civis jurium expositiones primis Francicis et Ba-
tavis constitutionibus praemissae); debent ea igitur per ratiocinationem
deduci, saltem si nulla eertiora adsunt testimonia, quod apud nos di-
cendum ; cf. V. Hogendorp, 1. 1. p. 343: Ik heb deze ophelderingen
twijfelachtig voorgedragen, omdat ik mij nooit een even klaar denkbeeld van
deze beschikking der Grondwet heb kunnen maken, als van hare andere be-
schikkingen.

20. Quamquam bic explicandi modus fortasse defendi non potest, si
sermo est de satis distinctis verbis, non video, cur non adhiberi pos-
sit in casu, qualis est noster, ubi verba legis ita sunt generalia, ut
prorsus nihil dicant; cf. Vir Cl. Thorbecke, 1. I. p. 188: Misdrijven
in het uitoefenen hunner functien, dat is eene niet zeer duidelijke uitdrukking.

1) Cf. plura hac de re infra in parte secunda ad art.'Cod. Poen. 115.
Aliam tuetur sententiam V. Amp. de Bosch Kemper, qui in het uitoefe-
nen etc. intelUgit de delictis in Cod. Poen. awftfsmisrfii?»«! dictis ; l.l p. 226.

S. S. judicans de procuratoris generalis rogatione, ut judex
committatur ad praeviam inquisitlonem specialem instituen-
dam, locum tenet tribunalis secundum art. 83 eod. convo-
cati. Omnia igitur, quae iu art. 84 85 et 86 de concilii
•ieliberatorii {raadkamer) officiis dicuntur, ab eo peragi de-
bent.

Inquisitione illa peracta, causa S. S. in concilio delibe-
fatorio submittitur, qui tamen potius Curiae Provinciali
secundum tit. IV Cod. Qu. Crim. convocatae assimilandus
quam tribunali, quale in art. 144 institutum; unde ea se-
quitur anomalia, buic extraordinariae jurisdictilt;mi subjeetum,
proprio ita dicti criminis accusatum , uno inquisitioiiis gradu
carere, quo ordinarius accusatus fruitur; eo enim, qui per-
ficitur a tribunali, inquisitione praevia peracta, secundum
art. 120 Cod. Qu. Crim.

Privilegium, quo accusatus ex art. 327 fruitur, nulla
materiae liabita ratione, pro parte idem liabet fundamen-
tum, quod illud, de quo in art. 315 sermo est.

Jus accusandi soli procuratori generali competere aui-
luadvertisse sufficiat; ordinibus enim hoc nusquam conces-
sum, quamquam non assentimur iis, qui ordines ne facilitate
quidem querelam immittendi gaudere censent. Ordines enim
eodem modo quo alia collegia publica, ut res publica salva
nianeat, curare debent, nullamque inveni legem, quae eos
bac obligatione liberet. Quod autem attinet ad objectionem
eorum consensum in hoc casu ridiculum fore, tenendum,
quomodo supra duplicem vim huic consensui inesse defen-
damus, et animadvertendum ipsis ordinibus nullam esse po-
testatem veri investigandi; id igitur alii magistratui esse de-
uiandandum. Praeterea quomodo bene jusjurandirai obser-
quot;^■are possunt: Ik ziveer dat ik de Grondwet......handha-

ven......of toestemmen dat daarvan afgeweken worde, si, ne

querelam immittant, proliibetur 1)?

Quomodo verum procurator generalis hoe jure uti debet?
Non defuerunt in ordinibus, qui, ut omnis quaecunque querela
eum cogeret ad actionem instituendam, vellent, sc. omnis quae
talis esset, ut ordinum consensus desideraretur 2). Quomodo
vero ejusmodi systema locum habere possit, non video; unde
etiam vehementer improbatum a Justitiae administro. Quid-
quid sit, cum nihil ad hoc officium definiendum in legibus
nostris sit dictum, quod ad bas attinet causas, iisdem prae-
ceptis regi M. P., quae in causis quotidianis observare de-
beat , dicendum, et ipsum dijudicare, utrum locus sit actioni
instituendae (xoanneer daartoe termen zijn, art. 30 Cod. Qu.
Crim).

Ministerium igitur publicum etiam in bis causis subjectus
est art. 5 K. J.; quomodo verum totum institutum ita ali-
quam vim retineat, videant ii, qui contraria conciliare
possint, et art. 12 Ii. J. cum art. 184 L. J. non pugnare
contendant 3).

Una nobis superest quaestio, quam tractemus. Potestne P.
G. a. persecutione desistcre consensu ordinum jam inipetrato ?

In ordinum conventu multi quidem fuerunt, qui M. P.
ad actionem porsequendam cogi consensu censerent, et spe-

1)nbsp;Tenendum etiam judicium quoddam jubere posse rem aliquam
a M. P. invesligari et sibi submitti ; cf. art. 109 R. .J. art. 31 et 82 ,
Cod. Qu. Crim. Sitne judicio ita causam sibi vindicanti aüqua cum
ordinibus querelam immittentibus similitude?

2)nbsp;Ita inlelligenda videntur, quae Ordinibus adscriptus Barllielt ray
in ordinum conventu d. 20 m. Mart, anni 1830 locutus. Cf. A oorduin,
1. 1. p. 387, 388.

3)nbsp;Vilt;I. infra ad art. 80. Cod. Poen.

ciiiieii anni 1829 art. 4 lioc totidem verbis praescri^jsit.
Lex vero, quemadmodum bodie viget, nihil hac de re lo-
quitur; quaenam vis mutationi illi, qua haec obligatio si-
lentio est praetermissa , tribuenda? Ministerium Publicum
iisdem regi praeceptis in bis causis, supra defendimus , et
lioc si verum, ab actione desistere potest, donee judicii
Cognition! rem submiserit, quod in nostra positione nondum
factum. Tandem animadvertendum ordinum consensum, si
quaestio nostra neganda, habiturum esse effectum ejus ori-
gini plane contrarium ; tuendi enim gratia institutus eo du-
ceret, ut quis accusaretur, qui sine eo nulla persecutione
gravatus esset.

Quae tamen , quaestione nostra affirmata, ei-unt ordinum
partes? An credi potest lex voluisse, ut tam absurda eo-
rum fieri posset positio? annon in hac hypothesi plane M. P.
subjecti essent?

Hoc loco disputationi nostrae de jurisdictione extraordir^a-
ria, quod ad instituta judiciaria attinet, finem imponere
possumus. Ejus originem et ambitum descripsimus, et quae
de inquirendi modo in legibus nostris statuta, explicare co-
nati sumus. Liceat tamen adlmc puucis verbis de ea agere ,
primaria bujus rei vitia significemus , et, si licet , remedia
afferamus.

Gravibus omnino laborat haec legum nostrarum pars vi-
tiis, et nullo modo finem suum assecutus esse dici potest le-
gislator. Quid enim sibi proposuit? an jura populi aut
principis ex L. J. profluentia peculiari sanctione circumdare
Voluit ? sed talem constituit procedendi modum , ut princi-
pium actionem jioenalem institui posse, non facile effectum
sit habiturum; an contra ita difficilem reddidit inqnisitionem
poenalem, ut reorum securitati provideret? sed etiam in
liac hypothesi multum abest , ut consiUum suum assecutus

sit legislator. Fatendum quidem liaec vitia pro parte ex
ipsa L. I. originem ducere, et, nisi hac lege mutata, evitari
non potuisse, sed ulterius progredior, et ea Cod. Qu. Crim.
magnopere esse aucta contendo. Ut dilucide hoc ostenda-
tur , animadvertamus :

1. Jurisdictio extraordinaria nimis multas causas sibi sub-
jectas babet.

Jurisdictio extraordinaria numquam est privilegium, et hoc
magnum ex ea nascitur ineommodum, quod accusatus om-
ni ad superiorem judicem provocatione caret ; hanc difficul-
tatem evitari quidem non posse lubenter fateor, sed inde in-
cumbit legislatori obligatio eam quam arctissimis limitibus
circumscribendi. An hoc fecit? longa officialium in art. 92
Ii. J. einimeratorum series contrarium ostendere videtur.
An inetus, ne reus illicitam vim in inferiorem judicem
exerceret, ad extraordinariam duxit jurisdiction-em? sed quot
personae S. S. subjiciantur , qui nullo modo tantam vim
exercere possint, supra ostendimus. An hoc institutum ori-
ginem debet sententiae illustrioribus fungentes muneribus
etiam illustriorem agnoscere debere judicem? at quam veri-
tati contraria, quam totius regiminis indoli incongrua sit haec
opinio , jam demonstratum. Sitne causa quaerenda in eo,
quod delicta in munere gerendo a primariis magistratibus
commissa majoribus locum daut difficultatibus , et ideo supe-
riorem habere debent judicem ? cur in Iiac hypothesi com-
munia delicta eidem subjicere foro? et praeterea, an haec
causa vim suam retinet in omnibus, qui in art. 92 no. 2
nominantur? lioc enim de camerae rationum sociis et de rei
monetali praefectis dici non potest; magno-officialium etiam
nientio h. 1. facta cum tota aulae regiae constitutione pugnat.

Non praeter necessitatem extendi jurisdictionem extraordi-
nariam quam maximi est momenti ob dispositionem, qua

etiam delinquendi socii S. S. forum sequuntur. Non tamcii
ideo legislatorem reprehendere volo ; ob causae coiinexitatem
einm divisio fieri nequit, et, si unquam, sententiae judiciariao
inter se pugnantes evitandae in iis causis, quae prae ceteris
animadversionem publicam ad se vertunt; sed eo majore cura
cavendum, ne bujus instituti fines praeter modum extendantur.

2. Dispositiones legales, quae ordinum consensum vi art.
175 L. J. impetrandum spectant, ut fere num quam actio
contra administrum constitui possit, efficiunt; optimum prae-
bent munimentum ei, qui sententiam judiciariam evitare
Vult, et contra ad virum bonestum defendendum adversus
mjustas praesumtiones non sufficiunt.

Magnum liujus rei vitium est, quod concilia légiféra liunc
consensum separatim, non in unum conventum conjuncta,
dare debent. Accusandi enim officium procurator! gene-
rali relictum esse, id L. J. imputandum, et hac in re le-
gislator ordinarius nihil mutare poterat; ne vero nimis fa-
cile procurator hoc officio fungatur, provisum est art. 5
R. J. et art. 12 eod., quamquam silentio non praetereunda
h. 1. vis, quam ad horum art. efFectum minuendum, fortasse
tollendum, art. 109 R. J. habet.

Ponamus vero ordinum consensum esse rogatum, saepe
fiet fortasse, ut jam concilium inferius eam denegandam
esse censeat, sed imprimis hoc de superior! dicendum. Mo-
dus enim, quo socii ejus nominantur, hanc necessariam ha-
bebit sequelam, et praeterea metuendum, ne accusatus forte
bujus rei rationem habuerit in novis sociis nominandis. Ne-
cessario inde sequitur fore, ut populus numquam hoc con-
cilium justum judicem esse credat, sed id semper his, qui
rebus praesint, favere. Administer vero honestus, nullius
delicti conscius, et qui a judicio sine ullo dubio, coram toto
populo, et unicuique 'accusationis et defensionis argumenta

comparancli copia data, absolutiis esset, sed qui ob unam
alteramve causam concilii inferioris majorem munerum sibi
oppositum videt, boc modo verisimiliter a concilio supe-
riori contra omnem persecutionem obtegetur, sed contra po-
puli rumores nullum ei aderit praesidium, et incertitude
quaedam apud multos manebit, annon potius ob generalem
erga Eegimen animum, qui in concilio adesse credatur,
quam ex mera justitia consensus sit denegatus.

Haec omnia pro maxima parte evitari potuissent, lege
constituente de bocce ordinum consensu, in uno conventu
ambo concilia esse actura. Neque hoc contra L. J. pug-
nasset. Ubi enim hoc est prohibitum? Quae modum de-
liberandi spectant, praecepta in L. J. tradita ex rerum na-
tura ad ordinarias res pertinent; argumentum vero a
contrario, quod ex art. 105 deducunt, non est admittendum;
semper istiusmodi argumentum periculosum; et h. 1. falsum
videtur.

3. Inquirendi modus in tit. XIV Cod. Qu. Crim. consti-
tutus eo laborat vitio, quod varii inquisitionis gradus ab
ejusdem collegii sociis, et saepe ab iisdem personis perfi-
ciuntur.

Hoc Vitium, quod jam in ordinariis adest causis, multo
majorem vim habet in iis, quae S. S. sunt subjectae. , Non
modo enim, ut in illis, inquisitie, de qua agit. Tit. IV Cod.
Qu. Crim. et publica causae pertractatio ab eodem perfîciun-
tur cellegio, sed praeterea quae in illis a tribunalibus pera-
genda sunt, etiam in bis S. S. incumbunt. Jam in decre-
tum ad inquisitionem instituendam (reyts-ingang) emittendo
sententiam suam quodammodo fert judex, qui postea con-
demnare aut abselvere debet. Anemaliam praeterea in eo
constantem, quod in his causis criminis accusatus uno inqui-
sitionis gradu caret, jam animadvertimus.

Ilaec vitia hanc juris nostri partem consideranti impri-
mis ohveniunt ; quaestionem, an probanda sit L. J. quod
hanc jurisdictionem S. S. detulerit, infra tractabimus; suf-
ficiat b. 1. animadvertisse, eos, qui hoc improbent, non modo
incommoda, quae huic instituto inhaereant, significare, et
evitare debere, sed etiam esse cavendum, ne alia fortasse
majora inde oriantur.

Hoc loco finem imponamus inquisitioni nostrae de insti-
tutis judiciariis nostris, quatenus jurisdictionem extraordina-
riam spectant. ïranseundum nunc est ad Cod. Poen., ut,
quatenus hic delictorum imprimis ab iis, qui S. S. submissi
sunt magistratus, committendorum rationem babeat, inqui-
ramus.

PARS ALTERA.

I)e lege poenali, extraordinariae jurisdictionis ratione habita.

Quemadmodum in hujus cap. parte priori vidimus de in-
stitutis nosti-is judiciariis nostrum argumentum spectantibus ,
in hac videndum est de lege poenali, quatenus hue perti-
net , et inquirendum, quaedam delicta a magistratibus S. S.
forum sequentibus in munere gerendo committi possint , et
quamnam eorum rationem babeat lex poenalis.

Raro , quid dico ! fere numquam, borum delictorum men-
tio facta, et si forte ejusmodi delictum memoratum, muta-
tus rerum ordo , hodierni regiminis forma ab ejus, quod co-
dicem, quo utimur, condidit, natura plane diversa tantam
exercent vim, ut merito quaeri possit, annon melius fuisset,
Si omnino silentio praeteritum esset.

Alio modo igitur in hac parte progrediendum videtur; si

4

enim adhuc in explicandis legibus jam constitutis versati
sumus, nunc potius nobis incumbit ostendere, quinam hia-
tus in Cod. Poen. adsint, et quomodo remedium afFerri
possit; qua in re optima methodus videtur adhibendo, quae
historia et diversarum legislationum poenalium comparatio
nos docent, singulis Cod. Poen. art. ea adnotare , ad quae
animadvertenda ansam nobis praebent.

Adnotatio nostra initium ducit ab art. 80 Cod. Poen.,
ubi videmus poenam statui in magistratum ea, quae rati-
one muneris fidei ejus sunt commissa, et foedus ineundum
aut expeditionem militarem faciendam spectant, cum hosti-
bus aut cum peregrina potestate communicantem. Legitur
art. ille in ea Cod. sectione, quae agit de „ criminibus et
delictis contra externam reipublicae securitatemquot;, et inde in-
telligere licet, cur arcanorum solis cum hostibus et peregri-
nis communicationis mentionem faciat; sed quomodo factum,
ut non omnium sed solummodo eorum, quae foedus aut
expeditionem spectant, divulgatio puniatur? ut solus is ma-
gistratus , qui dolo malo hoe perpetraverit, non etiam ille, qui
culpa et negligentia deliquerit? Multum igitur abest, ut
art. 80 omnibus numeris sit absolutus, nam arcanorum di-
vulgationem saepe externae reipublicae securitati damnum
afferre posse, quin ejus applicationi locus sit, unusquisque
videt 1).

Animadvertendum vero hoc delictum divulgationis arca-

1) Accuratius specimen Cod. Poeu. Bat. anni 1842. Art. enim 13
no. 8 tit. I, poenam statuit in arcana cum hostibus communicantera
magistratum, art. 16 no. 2 eod. in cum, qui idem erga peregrinam ,
non hostilem, potestatem hoc perpetravit, art. tandem 20 no. 3 in magi-
gistratum ea divulgantem, nulla ratione ejus habita, cui divulgatio fit.
Qui art. 20, cum poenam imponat coi-rectoriam, dolum malum non
requirit, ut patet ex art. 4 leg. d. 10 m. Jun. anni 1840 St. B. no. 20;
sed arcana illa divulgata , ut etiam in cod. anni 1810, foedus aut expe-

îiorum ratione muneris magistratui commlssorum variam
induere posse vestem ; ex iis, quae supra jam dicta sunt, id
nonnunquam ad perduellionum genus pertinere patet; po-
test etiam fieri, ut corruptio locum habeat, et nonnumquam
ad injuriarum speciem pertinebit 1), quibus casibus regulae
de delictorum concursu vim suam retinent; boc loco vero
de solo divulgandi delicto per se constante agimus. Prae-
terea , ut accurate id delictum definiamus, distinguendum ,
utrum reticendi obligatio ex ipsa rerum natura sequatur ,
an speciali injunctione delinquenti imposita sit, et tandem
tenendum divulgationem perpetrari posse dolo malo et etiam
culpa aut negligentia, quorum omnium rationem babere de-
bet legislator 2).

Inter eos, qui S. S. forum sequuntur , imprimis b. 1. in
censum veniunt ordinibus adscripti et judices.

Ordinum Generalium concilium superius populum a con-
Ventibus suis arcet; non tamen inde sequitur obligatio, ut
ita dicam, moralis ea, quae ibi peraguntur, non divulgandi;

ditionem militarcm spectare debent, et nullibi de speciali hoe delicto
in eo specimine agitur.

1)nbsp;Cf. Ilenke, lïandbuch des Criminalrerlds mui der Criminalpolitiek,

vol. Ill, p. 511.

2)nbsp;Cf. Crimineel Wetboek voor het Koningrijk Holland, art. 317: Ambte-
naren , die........de hun opgelegde, of wegens den aard der zake

Kennelijk vereischte geheimhouding verbreken; quamquam utrumque ea-
dem poena punit. Idem Cod. eod. muïctam aut a muneris remotionem
statuit contra magistratum, qui sine doio sed per culpam, impruden-
tiam aut negligentiam deliquit; vid. etiam spec. an. 1827 ord. propo-
situm, art. 469.

Cod. Bavarus distinguit, utrum sibi ipsi, an alii emolumentum af-
ferre voluerit delinquens, et etiam utrum aliquis ex divulgatione dam-
num passus sit, necne. Cf. Ilcnke, 1. 1. p. 514.

Hujus delicti etiam mentionem facit Cod. Braz. art. 164 in sectione
de magistratuum factis culposis agente, in iis vero, quae de dolosis
agunt, nihil hac de re invenitur.

(lebet adesse quaedaiu specialis injunctio, jusjuraiidum aut
mandatum.

Quod attinet ad consilium inferius, L. J. art. 109 uni-
cuique ad ejus conventus liberum esse aditum jubet, con-
cessa tamen facultate valvas claudendL

Decretum deliberandi modum ordinans (Reglement van orde)
art. 56-60 principium art. 109 L. J. accuratius definivit, et
etiam art. 59 1) agit de obligatione non divulgandi ea, quae
in conventu secreto sunt peracta; viderunt enim ordinibus
adscripti banc non semper ex rebus ibi pertractatis sequi,
quod locum dedit dispositioni , quae eam sociis totidem
verbis imponi jubet.

Hoc igitur requiri videtur, ut deliquisse dici possit or-
dinibus adscriptus; res in conventu secreto pertractata, et
eam non divulgandi obligatio sociis ab ipso concilio impo-
sita esse debet.

Quae de ordinibus adscriptis diximus, etiam pertinent ad
grapbiarios; hoc ex ipsa re sequitur, et praeterea totidem
verbis constitutum 2).

Nunc nobis agendum est de judicibus divulgaiitibus, quae
ratione muneris cum iis sunt commuuicata. xirt. enim 28
li. J. eos jubet silentio premere sententias in conventlbus
deliberandi causa institutis (raadkamer) emissas; non tamen,
ut de ordinibus dicendum, omni sanctione poenali caret
haec injunctio. Hierarchia, quae in potestate judicatrice ob-
tinet, locum dedit art. 12 et 14 E.J. 3), quorum posterior

1)nbsp;Art. 50: De Kamer met gesloten deuren raadplegende, kan, op vooi--
stel van den Voorzitter of van één der Leden omtrent het aldaar behandelde
de geheimhoitding opleggen.

2)nbsp;Cf. deer. cit. art. 60 et Graphiarii mandatum d. 25 m. Nov. anni
1842 , art. 16 et 21.

3)nbsp;Art. 12 R. J. Elk raadsheer, regter of griffier, die tot eene rorrertio-
neele straf mngt zijn veroordeeld, kan, op requisitoir van den procureur ge-

collegiorum praesidibus facultatem socios reprebendendi et
admonendi concedit, et prior S. S. potestatem tribuit, postu-
lante procuratore generali, judicem quemcunque dimittendi,
qui se male contra bonos mores gesserit, aut etiam munus
suum neglexerit.

Hae duae dispositiones quodammodo biatum replent legis
poenalis. An tamen sufficiunt? an efFectum capere possunt?

Dubitare licet.

Jam animadvertimus divulgationem istam dolo malo fieri
posse. Hic si adest, nullam video rationem, cur delinquens
non vera poena puniatur; qui primarium in civitate munus
gerens in ipso gerendo delinquit, dignus, qui poena afficia-
tur, et non sufficit in hac hypothesi dejectio, de qua agit
art. 12, quae potius ordinis causa quam poenae instar locum
habet, quae non a judice vindictam publicam excercente,
sed a superiori in inferiorem animadvertente pronuntiatur.

Haec S. S. enim facultas est loco potestatis, qua fruitur
Regimen officialem quemcunque male se gereutem a munere
removendi, quae, cum adversus judiciorum socios eam non
babeat, concessa S. S., qui per sententiam judiciariam re-
motionem pronuntiare debet, ut art. 184 al. 3 L. J. satis-
fiat; prout igitur alii magistratus in munere male se geren-

neraol, door den hoogen raad worden ontzet, na in zijne belangen te zijn
gehoord.

Gelijke ontzetting kan op dezelfde wijze worden gevorderd en uitgesproken
wegens wangedrag, onzedelijklieid of merkelijke achtelooslieid.

Indien een ambtenaar etc.

Art. 14 11. J. Be presidenten van den hoogen raad, van de hoven en regt-
banken, hebben ambtshalve, of ter requisitie van het oigt;enbaar ministerie, de
bevoegdheid om aan elk raadsheer en regier in hunne kollegien, welke de
vaardigheid van hun karakter of hunne ambtsbezigheden mogten verwaarloozen,
de noodige waarsrhuwing te geven. Cf. etiam deer. ordincm interniun tri-
biinalium con.«tituens {regiment op de inwendige tUenst) art.

tes aut a superiori repreliendi et dimltti, aut judiclis tradi
possunt, ita etiam judiciarii a judice poena affici, aut se-
cundum art. 12 cit. dimitti possunt.

Quis tamen istis casibus erit, ut ita dicam, modus pro-
cedendi? quomodo causae dejectionis probari poterunt? u-
trum hac in re judex solam suam opinionem sequi potest,
an obstrictus est praeceptis Cod. Qu. Crim. 1) de delictorum
probatione?

Mirandum, quod neque in lege de E. J., neque in de-
creto ordinem internum tribunalium constituente {Reglement
op de inicendige dienst) quidquam de sociorum, qui in bis
causis adesse debet, numero, invenitur 2). Cum nihil hac
de re constitutum sit, ad art. 12 applicandum totum colle-
gium requiri dicendum videtur.

Eeticentiae obligatio, quae ex ipsa rerum natura sequitur,
aut, ut loquitur Cod. Batavus an. 1808 de loegens den aard
der zake kennelijk vereischte geheimhouding incumbit imprimis
judicibus commissis et M. P. exercentibus, ne intempestiva
divulgatione moneantur suspecti ad ipsorum securitati pro-
videndum.

Hujusmodi divulgatione b. f. commissa, sufHcere videntur
art. 12 et 14 cit., quod attinet ad judices commissos. Po-
testas vero, qua praeditus est S. S. ratione judicum, ratione
Ministerii Publici concessa est Eegi art. 12 al. 3 E. J. 3),

1)nbsp;Probationis i)raecepta enim, quae in eivilibus locum habent, huic
argumento adaptari non possunt. Cf. not. sq.

2)nbsp;Hoc jam animadversum in sectionibus concilii inferioris specimen
legis ad mutandum art. 12 R. J. anno 1842 propositum deliberantibus.
Constitutum in illo specimine ad talem destitutionem pronuntiandam
decemsocios sententiam ferre debere, et S. S. sequi modum procedendi
in causis civilibus primo loco ei subjectis praescriptum. Hoc specimen,
ut notum, nunquam vim legis obtinuit.

3)nbsp;Art. 12 al. 3 R. J. Indien een ambtenaar van het openbaar ministerie

cum repreliendendi et admonendl facultas, de qua agit art.
14 cit., penes superiora est collegia 1).

Rex aut potius Justitiae administer hac('potestate gaudeat,
quatenus M. P. apud tribunalia proprie ita dicta spectat;
quomodo vero talis non limitata dimittendi potestas consen-
tanea esse possit L. J. praeceptis, quae procuratores gene-
rales eorumque locum tenentes ad vitam nominari jubent,
ii ostendant, qui contraria conciliare possunt.

Summae vero Curiae Militaris 2) socii etiam non divul-
gandi obligatione tenentur, sed eos nulla sanctione poenali
adstringi dicendum; art. enim 12 et 14 cit. ad eos pertinere
non facile defendi potest.

Ostendimus, quod attinet ad ordines generales et judices,
necessarian! esse sanctionem poenalem ad firmandam obli-
gationein reticentiae; fere omnes magistratus boc modo de-
linquere possunt, ita ut specialis eorum enumeratio nullius
esset utilitatis; inter eos, qui S. S. judicem agnoscunt, prae-
ter jam memoratos mentionem faciamus status-conciliariorum,
qui secundum 3) art. 16 mand. ad hoc obstringi possunt.
Neque praetereundi h. 1. sunt legati et administer, qui re-
lationibus cum exteris praeëst 4). Arcana, vero, quae ab

zich in een der gevallen van dit artikel mogt bevinden, zal deszelfs ontzetting,
nadat de hooge raad daaromtrent zal zijn gehoord, door den Koning kunnen
gedaan worden.

1)nbsp;Cf. art. 72 et 108 R. J.

2)nbsp;Cf. Provisioneele Instructie voor het Hoog Militair Geregtshof an. 1814
art. 22, 90 et 106.

3)nbsp;Cf. Voorloopige Instructie d. 6 m. Apr. an. 1814 art. 16. De geheim-
houding omtrent eenig voorval of punt van deliberatie zal aan de leden, op
den eed aan ons gedaan opgelegd worden, zoo dikwijls de Secretaris van
Slaat, Vicepresident, zulks raadzaam zal oordeelen, of de meerderheid der
leden zelve zulks vorderen zal.

4)nbsp;Imprimis tcmporibus Keipublicaenostrae (luerebaiitur, (juod,quae

iis (livulgari possunt, fere semper ad ea pertinebunt, quae
spectat art. 80 Cod. Poen.

Ilaec erant, quae de arcanorum divulgatione animadver-
tenda habebam, et nullum omnino dubium videtur esse,
quin in sect. Cod. Poen. de delictis a magistratibus in munere
gerendo committendis agente desideretur dispositio contra
boc delictum poenam statuens, et distinguens, utrum specialiter
magistratus ad silentium obstrictus sit, an haec obligatio ex
rerum natura profluat, et praeterea transgressus b. f. com-
missi rationem habens necne, prout in Cod. systemate dolus
requiratur, aut culpa sufficiat.nbsp;lt;

Cum jam fusius de art. 12 al. 2 R. J. egerimus, non-
nulla de hac lege h. 1. addamus.

Supra jam animadvertimus banc S. S. facultatem locum
esse ejus qua, quod ad alios magistratus attinet, fruitur Re-
gimen, eos, si male se gesserint, a munere removens. Ra-
tio legis proprie in ad vitam aut certe ad certum tempus
nominatione posita, et ideo transferenda videtur haec lex
ad alios magistratus, qui ad vitam aut ad certum tempus
nominari solent.

Inter eos, qui S. S. agnoscunt, hue pertinent Ordinibus
Generalibus imprimis concilio superiori adscripti , collegii
generalis ad rationes accipiendas socii, rei monetali prae-
fecti, et, quum bos spectare non videatur art. 12 R. J.,
qui in Curia Militari sedent.

Hagae-Comilis deliberarentiir, ita celeriter divulgareiUur. Non vero hoe
mirum ; animadvertendum enim, quot personae haruni rerum participes
essent. Divulgatio vero quam saepe fieret, intelligere licet ex sex per-
sonis d. 2 m. Mart. anni 1729 ex hac causa condemnatis, inter quas
tres erant ordinum Graphiarii, qui jam per plures annos hac ex re lucrum
ceperant. Cf. Sententien v. d. Hove v. Holland tegens Jan v. Amelonse,
Mr. Mc. Fromer Willem v. Wessem etc. H. C. An. 1729.

Hi «nines enim ad vitam constituti hac in re licentiam
ad negligenter se gerendos videre possunt; praeterea, quae
ab iis perficiuntur, quum non singulorum sociorum, sed to-
tius collegii fiant nomine, non singulis sociis, sed toti col-
legio honorem aut dedecus afferunt, quod ad majore cura
res peragendum nullo modo impulit. Cavere debet lex, ne hoc
fiat, et quo pauciores numero sunt horum collegiorum so-
cii , eo majore cura huic rei providendum, et imprimis et-
iam hoc necessarium videtur , quod attinet ad ea collegia ,
quorum conventus non publice habentur.

Quum ordines generales satis multi sint numero, ut alter
alteram contineat, et Curiae Militaris socii rerum gesta-
rum opinionem publicam, i. e. totum populum, judicem ac-
cipiant (quamquam, quum ejusmodi lex', quam desideramus ,
in judices civiles adsit , non video, cur non judex militaris
ea obstringendus sit), ejusmodi lex, quod ad eos attinet,
non summae videtur esse necessitatis, sed imprimis spectare
debet concilii generalis ad rationes accipiendas socios et rei
monetali praefectos. Haec collegia enim ex septem aut ex
ti-ibus constant sociis; quae ab iis peraguntur, nonnisi pro
minima parte in lucem prodeunt; facillime igitur, ut unus-
quisque intelligit, pravae consuetudines , pigritia, inertia 1),
aliaque socios a rite officiis fungendo abstrahentia invadere
possunt, contra quae praecepta, qualia adsunt in art. 12
al. et 14 R. J., optime adhiberi possunt.

Portasse, immo verisimibter, adsunt, qui hoc improbent ;
concedatur admonendi facultas collegiorum illorum praesidi-

1) Uuc traheie possumus veiba V. Cl. Thorbecke Op. I. I. p. 233:
'Hebbelijkheden, r.adeelig aan de publieke zaak, die alom insluipen, waar
'ene rereenigin'j van deièlfde personen steeds dezelfde acr.lt;;degerMden be-
fanden.

bus, qualis in art. 14 R. J. judiciorum praesidibus est tri-
buta ; quod vero attinet ad art. 12 eod. tenendum collegio-
rum socios, ad quos eum transferre vis, ad vitam nominari
jubere L. J. Idem quidem de judicibus statuitur, sed sta-
tim additur eos a munere removed posse per sententiam
judiciariam , quod neque de camerae rationum sociis neque
de rei monetab praepositis dicitur; hi igitur ad vitam nomi-
nati removeri non possunt ; unius inclusio , alterius exclu-

...... Haec et multa ejusmodi afFerri possunt;

annon vero magis speciosa, quam vera sunt ?

Quaenam fuit mens L. J. auctorum hos officiales ad vi-
tam nominandos esse constituentium? Sine dubio ut mu-
nere rite fungi possent sine metu, ne Rex aut administer,
quorum voluntati se opposuissent, eos a munere destitueront;
an tamen eorum fuerit mens, quemcunque semel ad hoc
munus nominatum eo semper gaudere debere? an credi
possunt voluisse, ut demens aut semper aegrotans primaria
in civitate munera gereret ? „Minime sine dubioquot; quis
dicat „ haec numquam eorum fuerit voluntas, quid autem
statuere voluerint, nihil ad rem facit; solummodo videndum,
quid revera statuerint, et hoc verum hos officiales ad vitam
nominari jussisse L. J. conditores; eorum menti magis fuis-
set consentaneum, si quid de modo , quo a munere desti-
tutio fieret, constitutum; sed hoe non factum, igitur nulló
modo a munere removeri possuntquot;.

Non bic est locus, quo de quaestione, utrum potius verba
an mens legis sequenda, agamus; liceat tamen animadvertere,
quo magis peculiaria lex constituât, eo accuratius verbis
esse haerendum, quo contra generaliora, eo latiorem cam-
pum analogiae et interpretationi esse relictum, et quaenam
lex generaliora définit quam lex fundamentalis? in quanam
igitur lege interpretanda magis analogia desideratur?

Haec efficiunt 1), ut disposition! L. J. hbs officiales (con-
cilii generalis ad rat. acc. socios et rei monetali praefectos)
ad vitam esse nominandos liane vim tribuam : Ad vitam
quidam nominantur; ob certas vero rationes in lege prae-
via accurate definitas a munere removeri possunt ; sed lex
praeterea remotionem illam ejusmodi formis circumdare de-
bet , ut nullus inde sit metus, ne hac facultate destituendi
abutatur potestas exsecutrix, ad quam continendam perpetua
horum officialium dignitas constituta.

Hanc esse mentem L. J. etiam permulti ordinum gene-
ralium collegio inferiori adscripti censuerunt 2). Patet hoe
ex lege d. 5 m. oct. an. 1841 art. 3 al. 2 et 3 3), ibi

1)nbsp;Cf. Carré: Les lois de rorganisation et de la competence etc. I. p. 27
ubi de ipsa quaestione, an judex destitui possit, disserens auctor his
utitur verbis. Or un principe, une règle générale supposent toutes les ex-
ceptions, toutes les restrictions ou modifications fondées sur la raison et la
justice, et sans lesquelles son application illimitée entraînerait des abus gra-
ves et des contradictions les plus choquantes.

2)nbsp;Contrariam vero sententiam emittit V. Cl. Thorbecke. Aanteekening
II, p. 243. Cf. etiam p. 202.

3)nbsp;ff'et, houdende Instructie voor de Algemeene Rekenkamer (Stb. 1841
no. 40) art. 3 al. 2. Bij wangedrag, onzedelijkheid of merkelijke achteloos-
heid , zoo ook in geval van ongeschiktheid door ouderdom, zwakte of aan-
houdende ziels- of Ugchaamsziekten van een Lid der algemeene rekenkamer,
Zal het collegie daarvan kennis geven aan de Tweede Kamer der Staten Gene-
raal , ten einde naar bevind van zaken, ter vervanging van zoodanig Lid,
eene voordragt aan den Koning te doen.

Overigens worden de bepalingen, die, ten aanzien der Leden van de Reg-
terlijke magt, vervat zijn in de art. 11 en 13 van de wet op de Regt. Org.,
en hjit Beleid der Justitie, ook op de Leden van de Algemeene Rekenkamer
toepasselijk verklaard.

Digna, quae animadvertatur, dispositio Cod. Poen. Braz. art. IGG :
L'Employé public qui sera convaincu de débauche publique et scandaleuse,
du défaut de jouer des jeux prohibés, ou d'ivrognerie répétée, ou d'avoir quelque
inaptitude notoire, ou de negligence habituelle dans l'accomplissement de ses
fonctions.

Peines. La perte de l'emploi avec inhabilité à en occuper aucun autre.

enim camerae rationum socios a munere removeri posse vi-
demus. Hoe fit per sententiam judiciariam (al. 3 cit.), si
poena infamiam secum traliente plectitur socius; a quo vero
destitui eum oportet , si fit remotio ob alin. 2 cit? videtur
hoc fieri debere a Rege 1), cui etiam concedenda facultas
dijucandi, an locus sit remotioni; bac enim facultate gaudent
ordines , igitur et Rex ea gaudeat.

Hoe modo L. J. praecepto satisfactum videtur; ordines
generales et Rex in unam convenire debent sententiam, ut
locus sit art. 3 cit. Remotio quidem fieri potest, sed tali-
bus circumdata est formis , ut nullo modo quis ea abuti
possit.

Hactenus de camerae rationum sociis; lex vero, quae con-
cilium rei monetali praepositum constituit, caret ejusmodi
dispositione, quamobrem, buic rei ut pro videatur, quam
maxime desiderandum 2).

Art. 12 cit. al. 3 agit de M. P. exercentibus, et eos,
audito S. S., destitui posse a Rege constituit; loquitur haec
lex de omnibus hoc munus gerentibus, igitur etiam de iis,
qui secundum art. 184 L. J. ad vitam nominantur. An
tamen art. ille ejusmodi destitutionem permittit? Supra duo
postulavimus, ut fieri posset, quin L. J. contraria esset, et

jusqu'à re qu'il fasse constater, qu'il s'est complètement ammdé (eversioiic
Kouclier). De eodem argumeiito cf. orationes In concilio inferiori ha-
bitae de legis specimine ad mutandum art. 12 U. J. Staatscourant
d. 15 sqq. m. Dec an. 1842.

1)nbsp;Cf. litterae elucidandi causa specimini legis ad mutandum art. 12
R. .1. adjunctae.

2)nbsp;Hucitsque de rei monetali praefectis quasi ad vltam constitutis
locuti sumus. Animadvertendum tamen, nallam adesse legem, qua hoc
praeceptum, Nominationis vero modus, et muneris natura faciunt, ut
perpetuam eorum esse dignitatem credamus.

quidem: rationes praevia lege definitas et formas, quitus ca-
veretur, ne quis hac dimittendi facultate abuteretur. Ratio-
nes quidem definitae sunt, sed formarum constitutione pror-
sus caremus.

Unusquisque enim necessitudinem inter art. 12 R. J. et
art. 5 eod. 1) videt. Bevoegde mögt 2), de quo loquitur art. ille,
est Justitiae administer, unde hanc absurditatem in lege ha-
bemus: magistratus M. P. exercentes, ad vitam nominati.
He a Regimine destitui possint, ei obtemperare debent, nisi
jure destituantur.

Kon hic est locus, quo de natura M. P. disputemus, aut
agamus de quaestioneS), utrum revera necesse sit, bos ma-
gistratus a Rege destitui posse, necne; etiam iis, qui L. J.
judices non nisi per sententiam judiciariam destitui posse
jubentem de M. P. non agere contendant 4), concedere volo,
sed inde solummodo sequeretur legi ordinariae majorem li-
bertatem esse relictam, non destituendi facultatem penes so-
lum Regimen esse debere 5).

1) Art. 5 R. J. De ambtenaren bij het openbaar ministerie zijn verpUgt de
hevelen na te honien, welke hun in hunne ambtsbetrekking door de daartoe
bevoegde magt, van wege den Koning, zullen tvorden gegeven.

•2) Cr. de Piiito, Handleiding tot de ivet op de Regt. Org. enz. et etiam
Memorie van toelichting supra cit.: Door de algemeenheid der ^coorden wan-
gedrag, onzedelijkheid of merkelijke achteloosheid, lijdt het dan ook
geene twijfel, dat onder dezelve met betrekking tot de ambtenaren van het
O. M. ook begrepen is de nietnaleving van iederen ambtspligt, hetzij
met opzet, hetzij ten gevolge van merkelijk verzuim gepleegd.

3)nbsp;Ilaec afferri possent, si de jure constituendo ageretur, sed nullius
h. 1. sunt momenti. Lex Imp. enim hoc necessarium duxisse non vi-
detur.

4)nbsp;Cf. tamen relatio generalis a sectione centrali prolata d. 9 m. Dec.
an. 1842 {Algemeen verslag der centrale afdeeling).

5)nbsp;Hujus sententiae videntur fuisse litterae eluc. causa adj. {memorie
van toelichting) cit.

Sed audïendum esse antea S. S. quis dIcat. Audlendus
est quidem, sed ejus sententia nullam habet vim, nisi qua-
tenus ea uti velit Regimen; fuerunt in concilio inferiori
anno 1842, qui omnino removendi jus penes Regem manera
probarent, sed, ut eo solummodo uti posset S. S. rogante,
vellentl). Hoe modo si res ordinata, S. S. sententia effi-
cax esset; nunc vero nullam habet vim, nisi quam ei tri-
buere velit Regimen.

Praeterea tamen, si hac facultate abuteretur Regimen,
inde actionem contra Justitiae administrum institui posse vi
art. 75 L. J. fatendum 2); metuo vero, ne remedium pe-
jores habeat sequelas, quam malum, cui medendum; et
praeterea sitne timendum, ne dispositie ista art. 5 totum
ab administris rationum reddendarum institutum e vertat?
quid enim ? nonne hoe modo removeri poterit procurator ge-
neralis, quoties ex art. 75 L. J. actionem instituere volet ?

Videtur igitur art. 12 E. J. al. 3 Regimini facultatem
tribuere, quae L. J., ne pejora dicam, non satisfacit; quid
vero, si art. 184 al. 3 3) ita intelligendus, ut sub voce regier
etiam M. P. exercentes comprehendendi, et haecce alin.
omnes spectat, qui in initio hujus art. enumerantur? An in
hac positione ullum dubium, quin art. 12 R. J. contra art.
184 L. J. pugnet? 4)

1)nbsp;Cf. Relatio praevia {voorloopig verslag) de lege saepius jam memo-
rata no. 9.

2)nbsp;Cf. Orationes an. 1842 in concilio inferiori emissae imprimis
a \. Amp. V. Golstein et Luyben.

3)nbsp;Art. 184 L. J. al. 3. Geen regter mag gedurende den bepaalden tijd
Zijner bediening van zijnen post worden ontslagen, dan op eigen verzoek of bij
regterlijk vonnis. Vir Amp. de Bosch Kemper, Op. I. I, p. 168 locutio-
nem Leden van den Hoogen Raad etiam de procuratore gnerali intelligen-
dam esse censet; cui quaestioni cum nostra omnino adest quaedam
similitudo.

Cf. Vir Cl. Thorbecke Op. laud, ad art. 184.

Tandem paucis agendum de Curiae Militaris sociis. Hos
enim spectare non videtur art. 12 R. J.; quemadmodum verum
accusati S. S. judicem agnoscunt, suntne quoque in ejus-
öiodi causis ei submittendi?

Mentio etiam facienda ordinum graphiariorum, itemque
®orum, qui apud cameram rationum et rei monetali praepo-
®itos sunt ab actis. An hi ad vitam nominantur? an art. 3

d. 5 m. Oct. an 1841 etiam ad secretarium illius collegii
pertinet ?

Ex iis, quae jam diximus, patet dispositionem, qualis
est in art. 3 cit., etiam desiderari in lege concilium rei mon.
praepositum constituente ; art. 12 al. 2 E. J. extendendum
esse, ut senectus, asgritudo non intermittens, aliaque justam
remotionis causam praebeant; eumdem contra art. al. 3,
quamquam eodem modo extendendus, omnino mutandum;
praeterea art. 12 E. J. ita mutatum ad Judices militares
esse trahendum, et tandem ejusdem generis dispositiones
desiderari de secretariis collegiorum, quae supra memora^d-
mus.

Art. 103-107 Cod. Poen., an. 1832 in Francia abrogati,
poenas statuunt in eos, qui crimina contra externam et in-
temam civitatis securitatem celant. Negari non potest mul-
tas et adeo graves rationes contra tam generalem disposi-
tionem militare, et eheu civitas! cujus cives istis commina-
tionibus egeant, ut patriae securitati provideant. Legenti-
büs vero in art. 13 Cod. Qu. Crim. quamcunque auctorita-
tem publicam, vi muneris de delicto quodam commisso cer-
tiorem factam, teneri id cum M. P. communicari, et in
art. 14 eod. idem constitutum esse de privatis, quatenus de-
lictum commissum, sive contra quietem aut securitatem pu-
blicam, sive contra alicujus personam aut bona, et in art.
39 eod. cuicunque official! injungi ut flagrantis delicti su-

spectum apprehendat, non potest non in mentem venire,
utrimT sanctio poenalis requiratur necne, quo casu disposi-
tiones art. 103-107, quum sola crimina politica spectent,
non modo non abroganda, sed omnino extendenda sunt 1).

Quod attinet ad magistratus, sufficere possunt, aut po-
testas disciplinaris, quam superiores in inferiores habent,
aut art. 12 et 14 R. J. imprimis illis mutationibus, quas
necessarias esse supra ostendimus, adductis; si vero specia-
li carent sanctione poenali, bi art. Cod. Qu. Crim. plane
sunt otiosi, quatenus privates spectant, et nihil continent
nisi obligationis moralis impositionem ; ridicula adeo fit
dispositio art. 14 eod. al. 2).

Aut igitur in lege poenali poena constituenda contra eos,
qui art. 13 et 14 cit. non obtempérant, aut bi art. e lege
sunt recidendi 3).

Transeundum nunc est ad art. 114 Cod. Poen. Lorsqu'un
fonctionnaire public, un agent ou un préposé du gouvernement
aura ordonné ou fait quelque acte arbitraire, et attentatoire

1)nbsp;Cf. de hocce arg. .1. L. Kiinigswarter, Gesrhledfmndig Orerzigl der
Wetgeving van de voornaamste Volken omtrent het straffen der nietaangiften
van Staatsmisdaden in coll. Ned. Jaarb. T. no. 2.

Hic auctor vero de solis criminibus politicls agit, sed ceterorum tamen
facit mentionem: Ilierviit volgt, dat xvij dus niet alleen bij misdaden onmid-
delijk tegen den Staat gerigt, maar bij alle {ten minste zv-aardere) misdaden
den burger verpligt willen hebben daarvan aangi fte te doen, hetzij---- Om-
nino ei assentlmus hoe factum delictum esse sui generis , nullamque ei
cum crimine celato inesse necessitudinem, statuenti.

2)nbsp;Art. 14 al. De vorenstaande bepaling is niet toepasselijk op de perso-
nen bij het tweede en derde lid van art. 65 vermeld. Personae in art. 65
nominatae sunt cognati et affines in lin. reet., fratres, sorores et afTmes
eodem gradu, e latere cognati gradu tertio et quarto, conjux, et ii,
quorum fidei ratione status arcana sunt commissa. Cf. etiam art. 378
Cod. Poen.

3)nbsp;Cf. tamen de Bosch Kemper, I, p. 122 , 123.

Ö5

^oit à la liberté individuelle, soit aux droits civiques d'un ou
de plusieurs citoyens, soit à la Charte, il sera condamné à la
peine de la degradation civique. Hic art. non distinguit,
utrum libertatis juris laesio facta sit a magistratu, nullo mo-
do appreliendendi facultatem liabente, an abusus sit facultate,
qua revera praeditus sit, delinquens. De posterioribus solis
nobis est agendum.

Facultas aliquem in carcerem excipi jubendi inter eos,
qui S. S. forum sequuntur, concessa est.

1. lis Curiarum Provincialium et Senatus supremi sociis,
qui judicis commissi locum tenent vi art. 257, 258 , 82 et
325 Cod. Qu. Crim.

Ex poena 1), quam liicce art. statuit, luce clarius patet do-
lüm malum requiri, ut applicari possit; aurea vero libertas
öiulto majoris pretii res est, quam quae solummodo contra
dolum non etiam contra culpam magistratuum defenderetur.

Facultas aliquem in carcerem immittendi, art. 77 Cod.
Qu. Crim. judicibus commissis concessa, verbis ita latam
significationem accipientibus est descripta, ut facillime culpa
liac in re delinqui possit, et tamen, nisi adbibeantur art.
12 et 14 E. J., nullum remedium contra hanc culpam adest;
si unquam, sine dubio hoc loco opus est lege contra magi-
stratum negligenter muneris fines transgredientem poenam
comminante 2).

Negligenda tamen non est vis, quam hac in re exercet
praescriptum, apprehensionem requiri debere a M. P. 3).

') Cf. Chauveau et Faustin: Théorie du Code Penal, ed. Brux. H, p. 29.
-) Neque in speeimine Batavo an. 1842 hujus rei ratio habita ; tit.
®nim IX art. 7, ubi hac de re agitur, poena est aut infamiae aut car-
ceris.

3) De significatione verbórum op requisitoir in art. 77 cf. de Bosch
K.emper, I, p. 370.

2.nbsp;Ipsis curiis et S. S. in concilio cleliberatorio et vi art,
309 Cod. Qu. Crim. Hi vero nullo modo tenentur ad
rationes reddendas decisionum suarum.

3.nbsp;Art. 310 1) Cod. Qu. Crim. banc facultatem non-
nullis tribuit magistratibus et collegiis, inter quos etiam
enumerantur provinciarum praesides. Non vero necesse vi-
detur contra hujus facultatis abusum lege poenali caveri.

An haec facultas etiam ordinum generalium concilio in-
feriori tribuenda ? Sunt enim potestas publica ab ipsa L. J.
constituta; publice deliberare debent, annon eodem jure
ejusmodi legum praesidium sibi poscant ?

Animadvertendum tamen banc facultatem non tam neces-
sariam esse ordinibus quam aliis illis collegiis. Ordines de-
legati v. c. saepe dimittuntur, ut quaedam inspiciant, v. c.
lex de expropriatione bis nonnullas partes mandat; politiae
judiciariae magistratus, ut aliud afferam exemplum, varia
legis praecepta exsequi debent in casu flagrantis delicti, quae,
prout res fert, domi privatorum aut in campis vel in via
publica locum habent, unde nemo facile removeri potest;
ordines generales contra conveniunt in conclave ad hoc in-
stitutum, unde facile perturbatores excludi possunt 2); sed
hoc etiam de judicibus dicendum, qui tamen vi art. 305 hac
facultate gaudent.

1)nbsp;Art. 310 Cod. Qu. Crim. Indien de commissarissen des Konings in
de provinciën, de leden der provinciale en gedeputeerde staten, de hoofden
en leden van de gemeentebesturen, mitsgaders de ambtenaren van administra-
tieve of regterlijke policie, in het openbaar eenige ambtsverrigtingen waarne-
men , oefenen zij insgelijks het toezigt uit bij art. 305 vermeld.

Zij kunnen de daders tot geene gevangenisstraf veroordeelen, doch zoo
daartoe gronden zijn, dezelve doen vatten en proces-verbaal doen opma-
ken, hetwelk aan den bevoegden ambtenaar van het openbaar ministerie wordt
toegezonden.

2)nbsp;Cf. deer. del. mod. ord. art. 110.

J

4. Cuicunque auctoritati politîcae vi art. 167 L.. J. Mi-
randum sine dubio, quod in nostra L. J. art. servatum vide-
mus, qui libertati civiura maxiinas laesiones inferre potest,
sed fatendum eam dum adest vim babere; et legi incumbit, ne
auctoritas politica ea abutatur, cavere. Hoc duplici modo
faciendum; poenae enim statuendae in hanc facultatem sine
necessitate adhibentem, et ipse ejus exercendae modus talibus
circumdandus formis, quae, quominus judice ignorante adhi^
beatur, impediant.

Posteriori parti provnsum art. 422 Cod. Qu. Crim., quo
Unusquisque, cui~ civis, boc modo apprehensus, traditus est,
jubetur hujus rei certiorem facere, et Curiam Provincialem,
et tribunal, quod nisi faciat, poenam subibit contra de-
tentionem non legitimam statutam, qui tamen art. 422 ad-
huc sanctione poenali caret.

Secundo loco leges desiderantur contra art. 167 L. J.
sine necessitate adhibentem. Qui vero sunt, qui dicuntur
uuctoritas politica ? Utrum hue pertinent omnes potestatem
exsecutricem excercentes 1), an soli administri et fortasse
provinciarum praesides ? si prius verum, quam celerrime to-
tas art. e lege recidatur; quod ad posteriorem attinet quae-
stionem vid. ad art. 115.

Ce'terae dispositiones art. 114, quod ad nostrum attinet
argumentum, solos administros et provinciarum praesides
spectant; transire igitur liceat ad art. 115, qui nobis ad
de his uberius disputandum ansam praebet.

1) Videtur haec fuissc sententia spec. an. 1842 auctorum in tit. IX
art. 7 loquentium ambtenaar van het politiek geiag. Leges Francicae
an. 1817 et 1820 eandem quidem praebebant facultatem, sed duorum
aut trium administrorum requirebant subscriptioiiem. De Anglia cf.
''»ir W. Blackstone, Comntentaries on the law of England IV.

Art. 315 Cod. Po(^n. agit de administris in jus vocandis
ob actus arbitrarios in art. praec. nominates. Hunc art.
etiam hodie vim suam habere non est, quod multis verbis
probemus 1) ; an vero sufficiat ad tuendum praeceptum L. J.
art. 75 2)? Hoc omnino negandum videtur, quod ex ex-
plicatione singulorum art. 75 verborum evidentius sequetur.

Art. 75 solummodo ea spectat, quae administri quasi
tales (als zoodanig) faciunt; quid vero volunt verba ista als
zoodanig f Idem videntur significare, quod in art. 175 in
het uitoefenen hunner functien; ad actionem igitur vi art. 75
instituendam semper ordinum consensu opus est.

•Quaenam vero delicta in munere gerendo perpetrata esse
dicantur, supra ostendere conati sumus 3). Sententiam emi-
simus ea significari, quae jura et obligationes politicas po-
pulum inter et summum Principem spectent; ad haec igi-
tur trahenda sunt verba als zoodanig.

Ita V. c. administer, qui furtum aut homicidium committit,
sine dubio puniri potest, hoc verum ab eo quasi tali esse per-
petratum nemo contendit ; difficilior tamen jam fit quaestio ,
si V. c. aliquem ad homicidium committendum coëgerit com-
minationibus, quae ex statu administri vim nanciscantur,
aut pecuniam publicam, quae ejus curae sit commissa, ab-
stulerit, nondum tamen in hac hypothesi delictum in mu-
nere gerendo perpetratum videtur; sed aliam prorsus vestem

1)nbsp;Dubitanter hae de re loquuntur Chauveau et Faustin Op. I. II.
p. 37; tenenda tamen est vis, quam h. 1. exercent art. 1 et 4 deer. d.
11 m. Dec. an. 1813.

2)nbsp;Art. 75 L. J. De Hoofden der MinistenSle Departementen zijn verant-
woordelijk voor alle daden door hen als zoodanig verrigt, of tot welker daar-
stelling of uitvoering zij zullen hebben medegewerkt, waardoor de Grondwet
nf de wetten mogten geschonden of niet opgevolgd zijn.

3)nbsp;Cf. Supra p. 41.

induit quaestio, administro, ut inimicum facilius et tutius
occidat, facultatem art. 167 adhibente, aut, in altero no-
stro exemplo, ob in proprias res impenses reditus publicos
non perfici curante, ad quae perficienda concessa erant
vectigalia illa, aut etiam ad hoc alia tributa non concessa
instituente 1).

Eodem modo administer, qui Principis auctoritatem ar-
ctioribus limitibus circumscribere conatur, aut regiminis for-
mam mutare volens hoc consilio Eegi persuadit, ut talia
decernat, quae populi animum moveant, ejusmodi aliaque
committit, in munere gerendo, ut loquitur art. 175, aut quasi
talis, ut dicitur in art. 75, delinquit; si contra idem eodem
consilio multitudinem armatam convocet, nullo modo aucto-
ritate ministeriali abutens (quamquam hoc rarius evenit),
id crimen dicendum videtur a privato commissum, in quo
puniendo nuUi ordinum interventioni sit locus.

In omnibus his exemplis praeter delictum, ut ita dicam,
ministeriale aliud adest commune, sed tenendum illud etiam
solum adesse posse.

1) Arctioribus limitibus hanc materiam circumscribit Benjamin Con-
stant in opusc. de la responsabiliU des Ministres. Ille enim, ut iisdem
utamur exemplis, (ratione quidem nostri juris publici habita) admi-
nistrum art. 167 L. F. abutentem legi poenali obnoxium (responsabi-
lem) esse crederet, quippe qui facultate légitima modo non legitimo
abuteretur; et contra illum, qui tributa non concessa percipijusserit,
cum ad hoc nullum jus, nullam potestatem haberet, puniendum qui-
dem, sed tanquam privatum institutis publicis vim afferentem, in ju-
dicium esse deducendum censeret, non tanquam administrum respon-
sabilem esse; cf. Op. cit. cap. I. Mohl contra in opere saepius jam cit.
p. 136 hanc B. C. sententiam impugnans, omnes pacti fundamentalis
laesiones ab administro, sive quasi tali. sive tanquam privato perpc-
tratas, persecutioni coram extraordinario judicio locum dare conten-
dit; quae Mohlii sententia, quod ad theoriam attinet, fortasse bona,
cum nostro jure positivo nullo modo convenit. Cf. etiam v. Rolleek
Aretini opus 1. absolvens ill, p. 212.

Non vero necesse, ut laesa jura aut obligationes sem-
per ex L. J. ipsa profluant, boc enim contrarium esset vo-
cabulis waardoor de Grondwet of de wetten mogten geschon'

den.....et revera dicendum, quum bae leges aut ex L.

J. originem ducant, aut certe earum auctores a L. J. ad
hoc sint instituti, earum laesiones ipsius pacti fundamentalis
laesionem constituere 1).

Hae laesiones verum tam agendo quam omittendo fieri
posse videntur 2). Dicat fortasse quis in art. 75 vocem da-
den solas spectare actiones et omissiones excludere, et re-
vera fatendum propriam illius vocabuli significationem banc
tueri sententiam, quod praeterea confirmatur vocibus daar-
etelling, uitvoering, medegewerkt, (iuslG. omnes positivam habent vim.

Ad quamnam vero absurditatem hoc modo ducamur,
nemo non videt; ita v. c. administer, qui tempore pacis
foedus, quo pars ditionis patriae peregrinis tradatur, sub-
Bcribit, quin ordinum ratihabitionem rogaverit, non esset
puniendus, quamquam manifestum art. 57 L. J. esse vio-
latum. An hoc ferri potest? annon, si haec explicatio vera,
lex fit absurda ? an ita anxie verbis haerendum ?

Non credo et dico: Quoties oratio ambigua est, potius
ita explicanda, ut effectum babeat. Oratio enim ambigua
est; vocibus, daden— daar stelling .... uitvoering____mede-
gewerkt, bis omnibus oppono sequentia haec geschonden of
niet opgevolgd zijn; horum enim alterum ad actionis, alterum
ad omissionis delicta trahenda.

1)nbsp;Mohl p. 110 sqq. distinctioncm quandam introducit inter leges
et statuta, quae quamquam non 1,. .1. pars, perinde tamen ac si ejus
pars essent, del'endi debent, et eas, quae hue non pertinent. Priorum
ut aequum, extraordinario, posteriorum ordinario judicio submittit
laesiones. Annon tamen haec distinctio subtilior, quae applicari possit.

2)nbsp;Cf. Thorbecke ad h. 1.

Quae enim, si vox daden non etiam spectat omissionis de-
licta, est vis verborum niet opvolgen et quomodo, qui
arctiorem defendunt explicationem, difficultates inde profluen-
tes évitant 2) ?

Cum igitur semper naturali verborum significationi vis
sit facienda, potius ita legem intelligamus, ut effectum ba-
beat, quam ita, ut prorsus absurda fiat 3).

Fatendum tamen, quemadmodum bodie apud nos res
ordinata, admmistrum non facile ob omissionis delictum m
judicium vocari posse ; leges enim, proprie ita dictae, non
nisi rarissime administrum , cui eam explendi munus est
mandatum, désignant, quippe quae non ab administre, sed
a solo Eegis cancellatui praeposito subscribantur 4). An-
non tamen lex de administris in jus vocandis, cujus ratio-
nem babet art. 77 L. J., jubere potest in futurum leges
etiam ab administro esse subscribendas, cui subscriptioni
non ea vis tribuenda esset, ut legem cum L. J. convenire
affirmaret, sed ut pateret, cuinam administro ejus explendae
cura esset commissa 5).

1)nbsp;In novo Cod. Poen. Bat. I. tit. I. art. 1 dicitur quoque Misdrijf
bestaat in het doen of laten. In voce misdrijf tamen, ut in bedrijven, ut in
daden positiva adest vis.

2)nbsp;Cf. Thorbecke ad h. 1.

3)nbsp;Cf. liac de re Molil p. 153 sqq. et Rotteck, 1. ). Leges etiam fund.,
quae ut v. c. Franc. an. 1799 administros, quod leges non perfeeerint,
accusari posse constituunt, idem defendunt principium (const. an. 1799

art. 72 : Les ministres sont responsables 1«......2» de I'inexecution des

lois et des régiemens d'administration publique ,3»...... ).

Accusationes etiam anno 1386 contra M. de la Pôle Cancellarium et
1640 contra Finchium institutae hue pertinent. Cf. Mohl, p. 607 sqq.
p. 642 sqq. et etiam Regtsgeleerd Bijblad an. 1843, p. 84.

4)nbsp;Cf. quae supra in hujus cap. parte priori p. 22 sqq. de hoc offi-
ciali animadvertimus.

5)nbsp;Recte enim V. Cl. Thorbecke : de overeenstemming der wet met de

Praeterea non modo ipsius administri aetiones sed etiam,
quae ab aliis sunt peractae, ab eo vero non sunt impe-
ditae, locum dare possunt actioni, ut ita dicam Ministeriali,
I.e. vi art. 75 L. J. institutae. Hoc vero non ita intelligen-
dum esse, ut omnium rationes reddere debeat, sed solum-
modo earum, quarum gnarus factus sit administer, unus-
quisque videt; quatenus ignorantia excusationi esse possit,
lex accuratius definire debet 1).

Quisnam vero culpae gradus requiritur, ad actionem ex
art. 75 instituendam? Lex Imp. bujus rei nullam facit men-
tionem, unde legislatori hac in re maxima relicta est hber-

tas.

^ Apud eas gentes, quae universe magistratus ob negligen-
tlam in jus vocari posse constituerunt, nullum videtur du-
bium, quin hoc etiam de administris dicendum, et hoc im-
primis de nostratibus verum, qui in novo Cod. Poen. in
delictis, proprie ita dictis, etiam a privatis committendis so-
lam culpam sine dolo sufficere statuerunt 2). Quomodo prae-
terea culpa et negligentia ferri possent in eo, qui summis
rebus praepositus, cardo est, circa quem omnia vertunt 3)V
^ Multo verum diffieilior est quaestio, an etiam intelligen-
tiae error locum det persecutioni ex art. 75 L. J. Admi-

pirTl.nbsp;kont niet te

pendele,nbsp;®nbsp;inter administras et inferiores

pendet et a rationum illis reddendarum, quae his ineumbit, obliga-

n nquot;nbsp;quot;a dieam, administrativem, pir-

tinens, non est hujus loci.

J! Z^' tnbsp;boek van het Wet-

boek van Strafregt, St. B. 1840 no. 20

3) Cf. freekbl,,nbsp;^^^^^nbsp;^^^nbsp;^^^^nbsp;^^ ^^

sentent ' 'quot;I

sententia probatur in Regtsgeleerd Bijblad, 1. 1.

lister, qui, omnibus rite perpensia, ita agit, ut lex sibi pos-
tere videtur, in judicium poenale vocaretur, et poena affice-
retur, ob delictum in eo solo constans, quod ordines genera-
lis et S. S. legibus aliam tribuunt interpretationem? An-
non hoc omni justitiae moralis praecepto contrarium? et
tamen.

Arete cohaeret baec quaestio cum altera illa notissima,
nostris diebus saepe agitata, quae per totum jus publicum
quam maximam habet vim. Habentne judices facultatem,
aut potius subeuntne obligationem dijudicandi, an et quate-
nus conveniant leges (haec vox et leges proprie ita dictas ,
®t decreta regia, et statuta provincialia et municipiorum,
immo et, quae ab ad aggeres curandos institutis collegiis
promulgantur, comprehendit) cum legibus, vel fundamenta-
libus, vel aliis 1).

Kon hicce est locus, quo de industria hanc quaestionem
'tractemus, sed animadvertendum, nisi judicia hanc obliga-
tionem subeant, nullum superesse remedium contra eas L.
J- laesiones, quae ab administro b. f. perficiantur, nisi hac
cautione adhibita.

De quaestione, an hanc obligationem subeant judices ,
®git inter alios J. D. Meijer in opusculo: Over eenen pro-
'quot;isioneelen Hoogen Raad an. 1842 rursus edito, imp. p. 63-

Miratur quis fortasse, quod de statutis provincialibus, municipio-
rum et aliorum collegiorum in textu enumeratorum administrum res-
Poiidere debere statuamus. Statuta vero provincialia a Rege, i. e. sub-
®ciibente administro, probari debent (art. 144 et 147 L. F.), et cetera
««m ordinibus communicanda, (art. 153 eod.) et a provinciae praeside
administrum transmittenda, qui, ut Rex iis vim deneget, curare de-
5 quod nisi faciant administer aut praeses, res ipsorum est pericuio.
^onjungenda tamen cum bis sunt, quae infra de necess^tudine inter
®'i'ninistrorum et provinciarum praesidum rationum reddendarum obli-
Sationcra animadvertimus.

'76. Animadvertendum tamen art. 75 et 7G L. J., qui,
ut art. 175 effectum liaLeat, efficiunt, anno demum 184Ü
in nostram legem Imp. esse introductos, qui ait. in hac
quaestione non levem habent vim. Sine dubio fatendum
potestati judicatrici esse mandatum curare pactum populum
inter et Principem incolume servari, et ideo banc potestatem
eodem gradu, quo ceteras, ■ esse debere. An tamen non
drfendi potest, hanc curam, quod ad nostram attinet quae-
stionem, pertinere ad illam potestatem judicatricem extra-
ordhiariam (ut saepe locuti sumus) ex S. S. et ordinibus
generalibus constantem, quue art 175 L. J. est introducta?
quidquid sit; non facile quis potestatem dijudicandi, utrum
lex aut decretum regium cum L. J. conveniat, necne, ju-
dici concedens evitabit potestatem judicatricem supra alias
potestates extollere, quam objectionem refutare conatus qui-
dem est Meijer 1. 1. p. 71, an recte necne judicent alii.

I^:Uusdem sententiae est V Amp. v. Sonsbeeck in opere
Over de zelfstandigheid en oncfhanhelijJcheid der regterlijke
rnagt. Institutis tribus potestatibus, aequali potestate prae-
ditis, addito principio omnem auctoritatem e civium volun-
tate proficisci, inde sequi contendit, singulas potestates,
quae ab aliis perficiantur, an rerum statui conveniant, in-
quirere posse. Annoutamen ex eo , quod aequali auctoritate
praeditae sint diversae potestates, potius deducendum esset,
aliam aliarum actus probare, et quatenus penes eam sit,
tueri debere? secundum sententiam enim a Y. Amp. emis-
sam fieri posset, ut potestas légiféra legem quamdam fer-
ret, judicia eam, quippe quae cum L. J. pugnaret, appb-
care nollent, et praeterea potestas exsecutrix, haec senten-
tia judiclalis, quippe quae legi contraria, quominus elFectum

baberet, impediret. An lioc modo saluti publicae igt;rovisum
•esset?

Quod ad jus poenale attinet,, hanc quaestionem etiam at-
tingit V. Cons, de Bosch Kemper, in Op. saepius jam cit. I,
p. 15 sqq. Facultatem illam, quod ad leges proprie ita di-
ctas attinet, penes judicem non esse judicat; quod verum
attinet ad décréta regia et statuta legislatoria supra enume-
rata, eum illa frui contendit, et quidem, quia concilia mu-
nicipalia aliquid statuere quidem possunt (art. 153 L. J.),
sed non habent facultatem haec statuta sanctione poenali
firmandi; ad poenam imponendam enim opus est lege (art. 1
Cod. Qu. Crim.), quo consiKo lata est lex d. 6 m. Mart.
an. 1818. Si igitur quis ad poenam quamcunque condem-.
natur, quod contra statutum municipale peccavit, condem-
natur vi illius legis, quae vero poenas contra statuta mu-
nicipalia transgredientes quidem statuit, sed solummodo si
secundum art. 153 L. J, sunt confecta {overeenkomstig en op
den voet van het 155 (nunc art. 153) artikel der Grondioet).

Hactenus de Bosch Kemper; secundum ejus sententiam
igitur potestas judicialis proprie hac facultate non gaudet,
sed eam consecuta est lege an. 1818. Nihil dicemus de
difficultate tantam vim in re tam magni momenti soli ver
borum formulae tribuendi, sed: aut habent hanc facultatem
ex lege nostra fundamental! judicia, aut eam non habent;
b! prius verum, nulla distinctio facienda inter leges proprie
ita dictas et inferiora statuta (lex fundamentalis enim non
distinguit), si posterior contra sententia probanda, statuta
proviicialia et municipiorum ct décréta regia per se vim
habent, a judice applicanda sunt, et actus legislatorius, istiim
facultatem judiciis tribuens, contrarius esset juribus ex
art. 72, 144 et 153 L. J. Regi, ordinibus provincialibus et
wiunicipio-rum collegiis competentibus. Legi an. 1818 Ii. 1
tanta vis tribui non potest.

Quaenam vero est vis sententiae judicialis? Posita vide

tur fictioue: Fraetor jas dicit, quamvis summa sü inju^
ria; haec fictio ita in rerum natura est, ut L. J. ejus
nullam faciat mentionem, annon tamen aliam fictionem prae-
terea eodem jure adesse potest defendi? eam dico leyislaio-
rem facere Ugem. Haec si adest, potestas judicatrix leges,
potestas exsecutrix sententias judiciales tuebuntur, et, ut vim
habeant, curabunt. Ke vero hoc modo, quam maxima di-
versitas actuum leglslatoriorum inter se pugnantium oriatur,
curare debet Bex, cui omnes abrogandi est facultas (art.
147 et 153 L. J.); ne etiam hoc modo auctoritate sua abu-
tatur potestas exsecutrix, et pacto fundamentali ne laesio
afferatur, curare debet potestas illa judicialis extraordinaria
ex art. 175 L. J. originem ducens, cui ad hoc curandum
facultas adesse videtur. Decreta enim regia subscribere de-
bet administer, ordinum provincialium edicta Regis approba-
tione egent, quae ut fiat, requiritur administri subscriptio,
statuta municipiorum cum ordinum collegio communicari de-
bent, eaque a provinciae praeside ad administres dimittun-
tur, aut non dimittuntur; in priori hypothesi res administri
est pericuio, contra quem, si statutum non abrogat, quam-
quam cum L. J. pugnet, persecutio poenalis institui potest;
in posteriori contra ipse praeses periculum suscipit , et
in utraque causa pertinebit ad S. S. et ordinum generalium
consensus necessarius erit. Quod verum ad ipsas leges at-
tinet, dicendum idem munimentum, ne contra L. J. pugnent,
adesse quidem, sed nullam habere vim, nam ordines non
facile consentient ad actionem poenalem instituendam ob
actum legislatorlum, cujus ipsi participes fuerint. An ta-
men necesse est, ut provideatur, ne lex (proprie ita dicta)

contra L. J pugnet? Potestne hoc ordinum religioni relin-
qui ?

Hoc modo omnia inter se cohaerent, singulae potestates

auctorltatis suae fines non transeunt; omnes inter se pares
sunt, et nulla supra alias extollitur.

Sed ad argumentum nostrum redeamus; an conatus et
societas delinquendi in delictis ab administris, quasi talibus,
commissis punienda? Administri enim ob rerum naturam fere
numquam facta concreta committent, contra quae lex poe-
nam statuit, sed inferiores ea perficere jubebunt; jubendo
igitur actu non legitime jam perpetratum videtur delictum
ministeriale; conatus igitur ejusmodi delictum constaret in
buadendo aut aliis administris, aut ipsi Kegi, ut viam ini-
rent cum legum indole pugnantem, quin tamen iis persua-

sum esset.

Hanc significationem si verbo conaiws tribuimus, contra eum
nullam poenam statu.endam censemus.

Idem dicendum de societate, quatenus haec non in ipso
delinquendi actu, sed in suadendo , ut delinquatur, con-
stat. Duobus enim administris idem decretum subsignan-
tibus, singuli sine dubio tenentur, sed altere in administre-
rum concilie alteri persuadente, ut decreto ciiidam nomen
apponat, is solus in judicium vocandus videtur, qui revera
contra leges egerit, i. e. qui neminis subscriptione decreto
vim dederit.

Eatio in promptu. Quod ad cenatum enim attinet, (eo
sensu, quem h. 1. huic veci tribuimus) per eum nulla juris
laesie locum habet, pactum fundamentale incolume serva-
tum, et corpus delicti, ut ita dicam, nullum adest, nisi
consilium quoddam, fortasse b. f. emissum.

Xecessario igitur, ne totum boc institutum corruat, non
requiritur etiam contra delinquendi conatum poenam statui.
Ke igitur praeter necessitatem ejus fines extendamus; jam
nimis multa non satis accurate definita attingit.

Idem fere ad delinquendi societatem pertinet; laesionem

juris ipso, qui subscripsit, luit; cur praeterea in hanc litem
alius traheretur? fortasse vir honestus, ad administrationem
aptissimus.

Animadvertendum praeterea, ne quis istiusmodi legem
societati periculosam fore credat, hunc conatum et hanc so-
cietatem omnino legi poenali obnoxia esse, simulac cmn
abo quocunque delicto communi cohaereant 1).

Quam periculosum sit ob istiusmodi conatum actionem
mstitui posse, nos docet historia Anglica; cum enim an. 1667
accusatio inferretur contra Magno-Cancellarium Oarendon,
ea praeter alia etiam hoc continebat: eum Eegi suasisse,
ut dissoluto parlemento vi perpetui exercitus regnaret 2).

Paucis mensibus enim ante, cum classis Batava, ducibus
de Ruijter et v. Gent, naves Anglicas combureret, et ex-
peditionem illam faceret, quae tandem hello maritimo illi
finem imposuit, Clarendon in concüio deliberante, an parle-
mentum convocaretur, opinionem emiserat id non esse fa-
ciendum, sed Regem propria auctoritate colligere debere
exercitum, ad quem sustinendum eae provinciae, in quibus
collocaretnr, annonas, et ceterae pecuniam conferrent, quae
cum tributis compensaretur 3).

His verbis cum accusatione collatis, patet, quantopere par-
tium studium ea mutaverit; de ceteris contra eum allatis
nihil dicimus, Clarendon defendere nolumus, sed solum-
modo ideo hujus rei mentionem facimus, ut pateat, quo

1)nbsp;Cf. quae infra de neeessitudine ordinariam inter legislationem noe
nalem et hanc diccmus.

2)nbsp;Cf. .Mohl, p. G54 sqq. et Hallam II, p. 271 : That the earl of Claren-
douhath nes,ogt;,ed a standing army to be raised, and to govern Ihe KinoJol
thereby, and advised the King to dissolve this present pJan.1nbsp;'

ducat midi consilii causa sine idlo facto concreto actionis
instituendae facultas 1).

Tandem animadvertendum laesionem juris necessario
requiri; quod contra commodo s. civitatis, s. privatorum no-
cuerit, id sufficere non videtur 2).

Jam satis accurate, quod delictum constituere potest, ex-
positum; in lege igitur, quam confici jubet art. 77 L. J.,
ad delicta ministerialia trahendae videntur omnes L. J.
et ceterarum legum laesiones, quae jura et obligationes po-
pulum inter et Principem spectant, sive agendo sive omit-
tendo, dolo malo, culpa et per ignorantiam fortasse etiam
per intelligentiae errorem, ab administris commissae, aut
non impeditae, quae praeterea ab ipso accusato debent esse
perpetratae, et juris laesionem constituere.

Quaenam vero illius legis debet esse forma ? An singu-
lorum casuum, qui in definitione nostra comprebenduntur,
enumerationem continere debet 3)?

Sine dubio optandum esset, ut talis enumeratio fieri posset,
et quia contra administrum accusatio semper animos prae-
ter modum perturbabit, partiumque studium facile excitabit,
quod etiam in judices vim suam exercebit, et etiam quia,

1)nbsp;Mohl Op. 1. p. 158 et IGO, tam ob perpetrata quam ob inehoata
üt actio 5n.stitui possit, vult ; itemque contra nudum consilium poenam
esse statuendam censet. Quod verum ad conatum attinet, illo loco ali-
am huic verbo tribuit signiflcationem.

2)nbsp;Cf. Mohl, p. 150 sqq.; qui ne ob damnum ex pigritia aut igno-
rantia oriens quidem actionem instituendam esse censet, p. 152 not.;
nihil verum impedit, quominus in hac positione iisdem teneatur ad-
mh,ister legibus, quibus et alii officiales tenentur, qui in munere geren-
do negligenter se gerunt.

3)nbsp;Cf. de hac quaestione Mohl, p. 127 sqq., Benj. Constant in opus-
culo cit. {Cours de pol. const, p. 86 sqq.), v. Rolleek {Aretin. Op. 1.)
p. 217.

cum in civitate nostra, ut in plerisque ci^ ium libertatem
et securitatem legibus fundamentalibus firmantibus, quam
accuratissima delictorum enumeratio et singularum notarum
descriptie requiratur, nulla adest ratio, ob quam administer
non etiam praesidio hocce fruatur. Fatendum tamen ejus-
modi euumerationem non facüe lege sanciri posse; an quis
enim omnes modes, quibus jura populi aut Principis laesio-
ne affici possint, quibus leges negligantur, aut emittantur,
enumeraret? Kecte omnino V. Cl. Thorbecke 1): Hoe meer
bijzondere vormen van ministerieel misdrijf de wet optelde, des
te onvollediger zoude zij wezen 2).

Cur praeterea imprimis desideratur accurata illa singulo-
rum delictorum eorumque notarum- descriptie? Imprimis
idee, ut etiam poena accurate definiatur, quod tamen non
facile in delictis ministerialibus fiet. Videmus enim, quam
diversi culpae gradus adesse possint, quam ob rem hac in re
quam maxima latitude judici concedenda videtur 3).

Ilaec omnia eo ducunt, ut cum primariis hac de re au-
ctoribus legem de administris in jus vOcandis nonnisi gene-
ralem totius rei ambitus descriptionem continere debere sta-
tuamus; ne vero hoc modo nimis severa fiat haec lex, tribus
modis previdendum; sc. poenarum, quas statuit, natura,
formarum, quibus circumdatur inquisitie, praesidio, et im-
primis judici, quod sententiam ferre debet, constitutione.
^ Antea vero quam de his agamus, videndum, an etiam alii
sint officiales huic legi subjiciendi.

Pnmo loco in censum veniunt ordinibus generalibus ad-

1)nbsp;Aanteekening arl h. !.

2)nbsp;Benj. Constant, p. 87: Si chacune de ces manUres de nuire à l'état devait
être indiquée par une loi, le code de la responsabilité deviendrait un traité
flhistotre et de politique, et encore ses dispositions n'attaindraient, que le passé.

Cf. Mohl, B. Constant v. llotteck , 1. 1.

scripti 1); an hi, quod ad rationes reddendas attinet, hue
referendi? Quaestione per se solam spectata, nullius juris
positivi ratione habita, in utramque partem disputari potest.

Ordines generalesquot; dicat quis, „ libere munus gerant, ne-
cesse est ; nullum mandatum ab electoribus accipiunt, ideo
nullam aliam agendi normam habent, nisi rectae rationis
praecepta, juncto jurejurando, quod in munere adeundo ju-
rarunt ; ordines praeterea saepe, ut officiis suis bene fungan-
tur, iis, qui rebus praesunt , se opponere debent , odium
et inimicitias potentium in se excitabunt, liberi igitur esse
debent ab omni metu, ne, quod in munere gerendo peragant,
in judicium contra se adducatur; haec omnia in admi-
nistris non adsunt, et praeterea hi in jus vocantur ob po-
testatem male adhibitam, quod in ordinibus secus; singuli
enim socii nullam habent potestatem, quae pertinet ad to-
tum concilium.quot; Sunt etiam, qui in iis civitatibus, in qui-
tus Eex concilium legislatorium dissolvendi habet faculta-
tem , ejusmodi rationum reddendarum obligationem, quod
ad ordines attinet, non requiri censeant, quum dissolvendi
facultate Eex concilium potestatis limites transgrediens coer-
cere possit 2).

Quod ad contrariam attinet sententiam, negari non po-
test pactum fundamentale tam ab ordinibus quam ab admi-
nistris violari posse ; idque etiam contra populi insidias
tnendum esse; ne hoc modo ordines impediantur, quomi-

1) Cf., quae supra p. 11 not. 2 adnotavimus, et Mohl et Aretin ibi
laud.

-) Hujus sententiae est v. Rotteek 1. 1. Neque negari potest admini -:
®istrorum in jus vocandorum instituto facile careri posse, si populo
®os removendi concessa esset facultas, quae cum, quod ad ordines at-
penes Regem sit, ejusmodi praesidium non ita necessarium vi-

«letur.

G

nus libéré suffragium ferant, caveri potest formis, quibus
inquisitio circumdanda; nullum, fatendum quidem, peculiare
mandatum acceperunt, sed non ideo omni norma carent;
habent enim Legem Imp., quam sequantur, eamque si lae-
sione afficiunt, munere non bene funguntur.

Praeterea quod attinet ad concilii legislatorii dissolutio-
nem, haec facultas valet fortasse ad socios obnoxios remo-
vendos, non ad puniendos, et quaenam ejus est utilitas,
populo cum delegatis removen dis eandem probante opinionem?

Utr^que sententia igitur defendi potest; neque jus no-
strum difßcultates removit. Sint quidem conciliorum socii
ob ea, quae in munere gerendo perpetraverint, legi poe-
nali obnoxii, et nonnulli ex iis accusentur. Opus erit ip-
sius concilii consensu, et nunc alterutrum locum habebit;
aut major numerus accusati sententiam probabit, quo casu
consensus denegabitur, aut is concedetuf quidem, et actio
instituetur, sed quamnam utüitatem hoe afïeret ? nullam
enim vim soeius accusandus exercebit, semper majores nu-
méros sibi oppositos videbit. Si igitur in nostro jure or-
dines in judicium vocari possunt, hoc nou facile efFectum
habebit institutum, nisi non sit necessarium.

Negari tamen contra nequit, si etiam hoc praesidio caret
potestas exsecutrix, cum et etiam ordinum concilia dissol-
vendi careat facultate, eam se ipsam defendere fere non
posse 1).

Praeter ordines nominandi hic sunt status-conciliarii ;
an hi ad rationes reddendas obstringi possunt? Quod ad
concilium status attinet ordinarium, de quo loquuntur art.

1) Cf. de hac quaestione Groen v. Prinsteren, Bijdragen tot Herziening
der Chmdwet an. 1840 p. 106.

70 sqq. L. J., negandum videtur. Quaenam enim est ejus
oUigationis vis? sine dubio, ut adsit cautio, ne potestas
publice concessa male adhibeatur, et hic si est ejus finis,
ad eos magistratus, qui nullam exercent potestatem, perti-
Uere non potest. Si igitur conciliarii status ea teneantur»
hoc ex alia causa repetendum, quae nulla esse potest, nisi
ut detsrreantur persecutionis metu ab emittendo opiniones
cum L. J. pugnantes.

Ne vero hoc faciant, jam obstricti sunt jurejurando: cau-
sae ad id negligendum, quae in administris locum habent,
in status-conciliariis non adsunt; praeterea Eege concilii
opinionem sequente, administer tenetur, et contra, si hoc
factum non est, speciem induit res conatus, qualem in admini-
stris puniendum non esse supra ostendimus; conciliariorum
igitur rationes reddendi obligatio inutilis esset, et omnino
toultis nominibus similis dehnquendi inter administros socie-
tati, cujus in lege nullam rationem esse habendam conten-
dimus.

An vero idem dicendum de concilio status, de quo ser-

Û10 est in art'. 48 Leg. Imp.?

Si enim, aut ad successionem regia stirps deficiat, aut
üege minore desit, qui ejus munere fungatur; si quoque,
liege ob qualemcunque causam non apto ad regnandum,
princeps Arausiacus nondum habeat annum 18 completum,
auctoritatem regiam excercet concilium status adjiinctis ad-
administris 1).

Quinam sunt anctoritatis buic collegio concessae fines?
lidem ejus sunt fines, qui sunt verae regiae potestatis, pau-
cis solummodo exceptis; in successore enim aut interrege

') Cf. art. 4,5, 48, 26 et 43 L. J.

nominanJo, et in tutelae aut curae Regis providendo, ut et

in conventum constituendo Ordines soli agunt, nullo modo

concdio interveniente. Quaecunque sit harum exceptionum

causa, sive L. J. auctorum negligentiae imputandae sintl),

sive haec eorum fuerit voluntas, animadvertendum eas

m lis ipsis casibus adesse, qui auctoritati concilii finem im-
ponunt 2).

Hisce exceptis iidem sunt auctoritatis concilii et verae
regiae potestatis fines. An ejus rationes reddere debent?
an ideo m judicium vocari possunt? quaenam est hujus obli-
gationis vis in administres?

Regis imrnunitas personale est privilegium, quod adesse non

potest, nisi, qui eo fruitur, in opinione publica praestantia qua-
dam, ut ita dicam, divina sit circumdatus; praeterea in bonuin
publicum mstitutum, ut conatus ad Regem dejiciendum, si
non prorsus eos excludat, tamen quam difficillimos reddaf
horum neutrum in concilio adest, quod igitur si immuni-
tate gauderet, aliis ratlonibus hoc Institutum niti deberet.
Hae vero non adsunt; quae enim, ut de ordinibus dubite-
mus, efficiunt, maxima pro parte in concilio status regiam
exercente potestatem desunt.

Dicendum igitur videtnr status-conciliarios rationes red-

Secuti enim videntur specimen legis Imp. a. V. Amp. v. Hogen-
dorp conscnptum, ratione non habita mutationis, quam auctorital
regiae ad interim concilio status deiatio introdux;r:t ; c. ToZTe

J) Non tamen inde dedueendum, hoc voluisse legislatorem, nam in
hac hypothesi ne ordines convocare quidem concilio re.in'quenlm
uisset, et praeterea haec causa „on explicat exceptionem,\
tutelae et curae Regis providendo locum habet; hujus rei en m eo„cquot;
hum tute particeps esse potest; ceterum exemplum istiusmodi coi el'i
auctontatem regiam exercentis praebuit anno 1810 administrorum Lu-
dovic, Napoleontis concilium; cf. decret. abdicationis.

dere debere potestatis, quam vi art. 45 et aliomm L. J.
exercent, et, boc modo si res constituta, intelligitur, quid
velit L. J. ad eos accusandos consensum ordinum desiderans.
Eaedem enim rationes, quae huic instituto in administrorum
causis locum dederunt, etiam in his adsunt. Administer e. g.
decretum regium subscripsit cum L. J. plane pugnans, sed
tamen ideo nulla actio instituetur , nam ordines actum non
legitimum ob temporum difficultates aliamve qualemcunque
ob causam probabunt, adestne hoc eodem modo in status-
conciliario, actum non legitimum qui decreverit? 1) Aut,
ut aliud afferamus exemplum, judicia inter et potestatem ex-
secutricem dissensus oritur de hujus ambitu ; administer vero
hujus rei causa in judicium deductus accusari nequit, nisi
consentientibus ordinibus; tabs enim Iis ut decisionem acci-
piat, L. J. et judiciatricis potestatis et populi delegatorum
in unum convenientes sententias desiderat. Annon hoc ea-
dem vi in concilii status socio adest?

Eationes reddentibus conciliariis, quid dicendum de eadem
obligatione administris incumbente? Posset enim quis de-
fendere, quum Eegis immunitas cessarit, hos etiam non
amplius in judicium deducendos esse, quum horum obli-
gatio ex bac immunitate originem duxerit, et fatendum eam
revera, auctoritatem regiam exercentibus conciliariis, qui
in judicium vocari possunt, non ejusdem esse necessitatis;
sed animadvertendum banc administrorum obligationem prop-
ter Eegis immunitatem necessariam quidem fieri, non vero
inde originem ducere; eam enim non esse Actionem, quae

1) Cf. quae supra p. 37 sqq. de vi ordinum consensui tribnenda ani-
madvertimus ; ostendimus enim ibi liac in re haec duo inquirere de-
bere ordines, an actus, ob quem consensus rogatur, non sit legitimus,
et an fortasse ob temporum difficultates excusari possit.

administris onus culpae regiae imponat, sed niliü aliud nisi
obligationem unicuique incumbentem propriorum actuum
rationes reddendi, quae obligatio in persona solius Eegis
exceptionem patiatur 1). Ex eo igitur, quod in nostra hy-
pothesi auetoritas regia penes concilium status est, solum-
modo sequeretur, rationes politicae si hoc suaderent, ad-
mmistros illa obligatione liberari posse, quemadmodum de
ordinibus defendi potest; hae vero rationes an adsunt?
Contrarmm potius dicendum, nam tempora, quibus conci-
lium auctoritatem regiam exercet, non fore perquieta co-
gitari potest, et quo magis illi officiales, qui pro parte Ee-
gis funguntur munere 2), et praeterea omni ministeriali
potestete sunt praediti, ad rationes reddendas sunt obstricti,
eo minus metuendum, ne incerto rerum statu abutantur.

Art. 135 Leg. Imp. sic audit: De Koning stelt in alle pro-
vinciën commissarisssn aan onder zulke benaming, als hij goed-
vindt, en op zoodanige instructiën, als hij tot de rigtige uü-
voertng der vletten, tot de waarneming van het belang van den
lande en van de provincie noodig oordeelt

Deze commissarissen zitten voor in de vergadering der sta-
ten en m die der gedeputeerde staten volgens art 151 te be-
noemen.

Zij doen hij hunne aanstelling den eed van getrouwheid
aan de Grondwet.

Hoe art. instituuntur, munusque describitur eorum, qui
m art. 175 L. J. commissarissen van den Koning in de pro-
vinciën dicuntur, ad quos ob delictum in munere gerendo

1)nbsp;Idem respondendum iis, qui in administros animadvertendum non

esse ob ea, quae Regis eipulsioni ansam praebuerint, contendunt- ef.

Mohl p. 214-216; idem allatum in Franeia ad defendendos Caroä X
administros; eod. p. 709.

2)nbsp;Ipsius enim concilii participes sunt, art. 4.5 L. .1.

commissum persequendos opus etiam est ordinum consensu.

Quae est muneris iis commissi natura? quaenam rationes
iis reddendae? An lex, qualem in administros necessariam
esse ostendimus, etiam in hos requiritur? De his quaestio-

nibus nunc agendum.

Duplex eorum munus, cujus primae lineae in singulis
art. 135 partibus descriptae; in provinciis locum tenent Re-
gis, et quatenus potestati exsecutrici praeëst, et quatenus
potestatis legiferae est particeps. Quod ad priorem partem
pertinet, sequi debent mandatum, quod Rex iis dedit; in
posteriori contra ratio iis est habenda statutorum secundum
art. 150 ab ordinibus provincialibus, probante Rege, confi-
ciendorum; hoc ex ipsa rerum natura jam sequitur, nam
quomodo quis cogitare potest legem voluisse, ut ordines
ipsi haec statuta conficerent, et tamen multa, quam maximi
fortasse momenti, peragerentur modo, in quo constituendo
nullam auctoritatem exercuissent 1). Praeterea aliud argu-
mentum ipse verborum contextus praebet, mandatum enim

statuendi facultatem spectant verba : als hij..... quae trahi

non possunt ad alia in alin. seq. dicta 2).

Hoc vero discrimen non observavit mandatum d. 15 m.
Dec. an. 1820, quod in tit. H agit de obligationibus Gu-
bernatorum ea, quae specialiter iis sunt demandata, spe-
ctantibus, et in tit. HI de iis, quae proprie ordinum prae-
sidi incumbunt.

1)nbsp;Exemplo est art. 41 mandati {Instructie voor de Gouverneurs in de
Provinciën), qui praesidibus facultatem concedit ex propria auctoritate
alicui rei, proprie ad ordines pertinent!, providendi, si modo magna
celeritate opus est. Utilitatem, immo necessitatem, ejusmodi dispositi-
onis non negamus, sed ab ipsis ordinibus, non a Rege ea constituta

esse deberet.

2)nbsp;Cf. Thorbecke, 1. 1. H- P- 57.

Sunt igitur Gubernatores primo loco potestatis exsecutricis in
provinciisvicarii, quod administri legibus executioni mandandis
per totum faciunt regnum, perficiunt Gubernatores in singu-
lis provinciis. Multas tamen hujus rei esse exceptiones te-
nendum, ita V. c. quae religionem spectant aut curam pau-
per um , ahaque a L. J. ipsis ordinibus provincialibus de-
mandantur, quae deinde Eegi facultatem concedit etiam
aha us rebnquendil); praeterea ob rerum naturam, quae
cum exteris spectant communicationem, non facile ad Gu-
bernatores pertinent; sed hae et abae exceptiones non im-
pedmnt, quominus generaliter dici possint Gubernatores
potestatis exsecutricis vicarii.

Eos eodem modo, quo alios officiales, rationes reddere
debere potestatis iis demandatae per se patet, sed sequenda
ns sunt, quae a superioribus accipiunt mandata, ita ut
nullo modo ad rationes reddendas obstringuntur eorum,
quae destincte jubentibus administris peregerint (art. 114
al. 2 servato); in eo igitur Gubernatorum status dif-
fert ab eorum, qui partibus regiminis generalis sunt prae-
positi, quod bi nunquam superioris jussa invocare possunt,
cum lioc illis licet.

Ceteroquin rationes reddere debent provinciarum praesi-
des de legum exsecutione, quatenus haec iis est commissa 2),
1- e fere omnium 2), et praeterea mandatum hanc obligatio-

1)nbsp;Art. 143 L. J. Haec enim art. ilHus videtur esse significatio nt

ZZL17 rT''quot;quot;nbsp;-'p- ^

^^^orbece

2)nbsp;A t. 15 al.1 Mand. d. 15 m. Dee. an. 1S20: Mn de gouverneurs is
gt;n net algemeen opgedragen, ket toezigt op äe riglige uitvoenn, van alleTeUen
reglementen en verordeningen, die op Hoog gezag zyn of verder zulZZ dl

ZlTTcolnbsp;inaeHtne Jn Z

alle by de Grondwet gemaahte bepalingen.

nem extendit quoque ad omnia qualiacunque etiam ad illa,
quae proprie ad ipsos ord. prov. 1) pertinent; tandem hic
trahenda actuum provincialium et municipahum cum supe-
rioribus legibus (lato sensu) convenientia. Actus ordinum
enim duplicis sunt generis; aut prorsus sunt legislatorii
(art. 144 L. J.), aut ad exsecutionem pertinent (art. 143
L. J.); prioris generis actus a rege probari debent, ho-
rumque igitur rationes ab ipso administro reddendae; po-
sterioris contra generis qui sunt, per se vim habent, quos
exsequendi proprio pericuio, aut ad tempus iis vim dene-
gandi et cum Rege communicandi, qui de iis statuat, obli-
gationem art. 27 mand. imponit Gubernatoribus, quod
eodem modo art. 28 de municipiorum statutis constitutum.

Iiis de duobus capitibus Gubernatores rationes reddere
debent, ceterae enim, quae in tit. II mand. leguntur, di-
spositiones, aut ad haec duo referri possunt 2), aut prorsus
continent non nisi ejusmodi praecepta, quae superiores sem-
per inferioribtis mandantS), aut eas iis concedunt faculta-
tes, quae, ut munus bene gerant, necessariae 4). Obliga-

1) Art. 16 eod. eos non modo curare, quae iis specialiter sint commissa ,
'ed etiam ea, quae ad ordines proprie pertineant, jubet. Utitur hic art. lo-
luendi forma : alleen en persoonlijk verantwoordelijk ; quomodo vero Gu-
bernator solus rationes reddere potest eorum, quae ab ordinibus pera-
genda sunt ? Hoc si ei ineumbit, etiam rem suo pericuio , nulla ordi-
num statutorum ratione habita, peragendi ei concedi debet facultas ;
quot;um hoc vero cum art. 143 L. J. consentaneum esset. Quod ad pra-
*am exsecutionem attinet, art. 147 L. J.j. art.27 Mand. fortasse sufficit,
''sd hi art. nullam habent vim, si non modo non prava exsecutio
omnino nulla adest. Cf. V. Cl. Thorbecke 1. 1. p. 88.

Art. 21 , 22, 23, 25, 29, 33, 34 eod., qui art. iis, ut omnes
lt;moscunque officiales bene munus gerere curent, praescribunt, aut eos
tempus a munere removendi facultatem concedunt et alia ejus
modi.

Art. 24 eod.

*) Art. 17, 18, 19, 20, 29 al. 3, 30, 32 eod.

G*

tiones etiam, quae ils tanquam ordinum, sive provincialium,

sive delegatorum, praesidibus incumbuiit, non ejus sunt

naturae , ut sanctiones poenales contra earum transgressus
requirantur 1).

Gubernatoribus igitur eadem, quae administris rationum
reddendi obligatio incumbit; illa non magis quam baec ac-
carate definiri potest, necesse igitur videtur legem poena-
lem, quam m administros constituendam esse ostendimus

etiam ad bos extendi, ea tamen mutatione introducta, ui

quot;-ocarx possit art. 114 Cod. Poen. al. 2. Utraque impri-
mis cum variorum institutorum ambitu cobaeret, et cum po-
pull et Principis juribus et obligationibus ex pact« funda-
mentab profluentibus quam arctissime est coiijuncta, in
utraque tandem quam facülime excusationes 2) e pol-'tico
rerum statu orientes axîesse possunt, quae tamen ejus sunt
naturae, ut earum aestimatio non apte ad judicem demande-
tur, bis omnibus rite perpensis, inter se collatis, et cum
quot;s quae supra de ordinum consensui tribuenda vi ani-
madvertimus, conjunctis, patet, quid voluerit L. J. hunc con-
sensum ad provinciae praesidem in jus vocandum desiderans.

Hi sunt magistratus, contra quos lex poenalis ita inde-
finita, non singulorum delictorum, eorumque notarum enu-
merationem, sed totius ambitus generalem descriptionem
contmens, statuenda; ne vero hoc modo nimis severa fiat
lex, niniis durus horum officialium status, tripliei modo pro-
videndum esse supra jam animadvertimus, sc. poenarum mo-
deratione, formarum praesidio et ipsius judicii constitutione

I) Cf. tamen quae infra ad art. 145 et 146, et art 171 r.a p
de ordinum gen. praeside animadvertimus.nbsp;'

C£ mand. arl. 29 et 30,

Formae, quibus utendum, descriptae sunt In Cod. Qu.
Crim.; supra jam de iis egimus, et sententiam nostram pro-
tulimus 1).

Judicium , quod de hisce causis cognoscat, definitum est
ab ipsa L. J.; non magnam ideo vim in hoc exercere po-
test legislator ordinarius, sed videamus paucis verbis de
quaestione, utram nostrum institutum, quo extraordinaria ju-
risdictio ordinario delata sit judici, probandum an vitupe-
randum sit.

Non facile, nisi fallor, aderit quis,]qui ad concilium ordinum
superius hanc jurisdictionem pertinere debere defendat, ne-
que aliud quoddam collegium politicum hoc loco in censurti
Venire videtur; optio igitur Legi Imp. tantum erat inter
judices ordinaries et proprium ad hoc institutum collegium.'
Posterius aut ex solis magistratibus judiciariis, aut ex
solis viris politicis constare debet, aut utrumque elementum
conjunctum erit, aut tandem ejus socii, non quia unum al-
terumve munus gerant, ad id nominandi, sed libera op-
tione e toto populo eligendi erunt. Ex solis magistratibus
judiciariis collegio constante, eadem ei inhaerebunt in-
commoda, quae ordinarium judicium minus aptum ut sit,
efficiunt; ex solis viris politicis id compositum esse debere
nemo defendet; utroque elemento conjuncto sine dubio in-
commoda, quae singulis separatim inhaerent, evitari pote-
runt, sed alia inde nascuntur. Quinam enim erunt viri
politici ? an concilii superioris socii ? sed hi in accusatione
prolatorum factorum fere semper quodammodo participes
t'uerint; an concilii status socii ? sed praeter quod- eadem
animadversio etiam in hos facienda, horum status non est

Cf. suigt;ra p. 45 sf|q.

talis, ut liberi sententiam proferre possint; praeterea quo-
modo, et a quo designaretur, quinam horum conciliorum
socii ad hoc nominarentur; ab administris ? a concilio in-
feriori ? an sors hac in re difficultatem removeret ? Idem
rogandum^ de judicio extraordinario per liberam e toto po-
pulo electionem constituendo.

Semper peculiari ad hoc instituto collegio hoc inest in-
commodum, quod collegium, quasi tale, nullo modo aesti-
matione civium gaudere potest; sufficere enim non videtur
singulos socios ea frui. Primarium praeterea vitium ordi-
nario judicio his de causis sententiam ferenti inhaerens,
sc. non satis accurata rerum politicarum scientia , apud nos
minoris fit momenti, ob ordinum cons.ensum impetrandum,
et alterum illud incommodum judicem ordinarium non esse
aptum ad sententiam ferendam secundum legem ita in de-
finitam, qualem in his causis necessariam esse ostendimus;
annon hoc incommodum in omnibus adest extraordinarii
collegii sociis in eo elementum judiciarium constituentibus ?
Non video igitur, cur [non haec provincia demandaretur
S. S. 1)?

Nunc agendum de poenarum constitutione; quaenam vero
poenae contra administrorum aliorumque, de quibus h. I.
sermo est, magistratuum delicta, ut ea descripsimus, constitui
possint, et a totius systematis poenarum natura, et a neces-
situdine inter hanc et ordinariam legem poenalem pendet.

Delictum enim ministeriale saepe cum alio ordinario, quod
e^am a quovis magistratu aut privato committi potest, cohaere-
bit; itav. c. non legitimorum vectigahum perceptio saepe concus-
sionis speciem praeseferet, et administer cum patriae hostibus

1) Cf. omnino de tola hac quaestione Mohl Op. 1, p. 270 416.

machiiians saepe auctoritate sua hoc consiHo abutetur (v. c.
non coUigi curahit exercitum, aut pecuniam pubHcam ad
belhnn gerendum concessum in ahum finem adhibebit); an
jam vero administer communia ista delicta committens puni-
etur vi legis de iis in jus vocandis? sunt ne potius poenae
communes contra proditionem aut concussionem applicandae ?

Quantopere ab hujus quaestionis solutione pendeat, poe-
narum vi illius legis imponendarum definitie, nemo non vi-
det; si enim omnia delicta ab administris commissa, quae
spectat lex de iis in jus vocandis, vi ejusdem legis punienda
sunt, etiam quam gravissimae poenae in hac lege constitu-
endae; si contra juxta eam ceterae leges poenales vigorem
retinent, poenae multo mitiores jam sufficient, nam ordina-

riae in graviora delicta manent.

Magnopere hac in re differunt theoretici; alii omnia
delicta vi legis contra administres conficiendae puniri juben-
tes, peenas gravissimas constituunt 1); alii non nisi mitiores
probant 2), qui tamen ut commune delictum puniatur, ac-
cusatum, jam semel cendemnatum, ad ordinaria dimittunt
judicia. In priori vero hypothesi terribilis fieri videtur po-
testas judicii extraordinarii; maxima licentia in delicto con-
stituendo utens, praeterea peenas quam gravissimas imponere
posset, et haec omnia faciendi ei esset copia sine ulla pro-
vocatione? Licet quidem quam optime constitutum sit judi-
cium illud, omniaque contineat utilia ad remevendum me-
tum, ne hac stupenda potestate abutatur, tamen abusus ce-
gitari quidem potest, et non ita rejiciendum videtur auxilium,
quod ex poenarum moderatiene ducere licet.

gt;) Cf. B. Constant Op. cit. p. Ill sqq., qui tamen Charlacl^ancicae
praeceptis tenebatur, et Mohl p. 545-567.
2) Cf. V. Rottock 1. I. Ill, p. 219-221.

Alte-a igito sententia p,aefe,end. videt„ „„„ „y „j.
..or« poena., vi legis denbsp;i„ vocandis,

pon, posse; non ve„„ ideo con,„,„ne delic.nm ad „rdina-
: 'rfP-O loco „00

» L J et praeterea adsnnt p„li.i„ae rationes contra hoe

NoMs d. re cogitantibns optin.e difBcul.as renaoveri
pe.se vdetnr W „»de: generaliter se,„endae videntur™
gnlae. ,„a, „ostra legislatio de plurinn, delicto™™ conenrsu

Administer enim, qni, „t servemn. e,empl„m, ,„o jam
us. ..mus, patriam tostibns prodere volui^ cjpi e pleequot;

poter.. V, art 77 Cod. Poen., e. ad hoe non semper ordLl

consensus necessarius erit, sed si corpn, delicti, ant .»turn,
aut pro parte, constat e. iis, lt;,„ib„s leges laesae aut omis
- s.„t ut ecus üat art 75 L. J., „rfi..^

impetrandus erit.nbsp;v^uuseubus

Hoc xnodo si res constituitur, contra maleficia ministeria-

lia, quae et grave delictum constituunt, ea adest poena

qua etiam pr.ata aut, prout res est, minores magistratus

tenentur, sed jam vero maleficium quoque delicti notas, qua-

ks m lege descriptae sunt, referre debet, quae contra si

uon adsmt, locus est potestati indefinitae judicii; neque hoc

modo irntum fit praescriptum legis, quod ordinum consen-
sum requint.

Haec si est necessitudo inter legem, quae, ut art 75 L. J.

fflMt. § 129.nbsp;Konigr.

■effectum capiat, necessaria videtur, et ordinariam legem poe-
nalem, satis mites poenae in illius legis transgressiones jam
sufficient; hae vero nunc sunt definiendae.

Jam statim distinguendum, utrum intelligentiae error lo-
cum det persecutioni poenali vi art. 75 L. Imp. instituendae,
necne. Si posterior vera sententia, sufficere videntur hae
duae poenae, admonitio publice in administrum facta, et a
öiunere remotio, quae tamen remotio nullas alias sequelas
légitimas habere debet 1).

In priori contra hypothesi optime adhiberi posse videtur
facti, quod locum accusationi dedIt, publica vituperatio, quin
tamen haec administrum ulla macula afficlat.

Quomodo haec vituperatio et admonitio pronuntiari debe-
ant, lex definiat; magna vero solemnitate opus esse animad-
Vertlsse sufficiat.

Has vero poenas, ut aequum videtur, applicandi judicio
plenissima debet esse facultas.

Hoc loco huic de administris in jus vocandls disquisitloni
finem imponere posse videmur; quaestiones solvere conati
sumus quam maximi momenti, et nostris temporibus in pa-
tria nostra saepe agitatas; multa, lubenter fatemur, mmus apte
ordinata sunt, sed metuendum, ne omnis hujus rei consti-

1) Cf. V, Rotteck, 1. I. p. 220, repreheusionem, tcmporariam mune-
•quot;is interdictionem, remotionem, et, si necessaria, modi cam carceris
Poenam proponens; temporariam interdictionem verum minus aptam
Poenam esse censemus; tempore enim praeterlapso condemnatus suo
jure rursus munus adit, sed praeter judicem semper sententiam ferel
Opinio publica, cujus sententiae ratio liabenda erit; haec si admini-
®tro est inimica, Rex coactus erit eum dimittere, quae res speciem
Prae se ferret sententiam judicialem corrigendi, quod et in ipsius
administri commodum, et in judicii honorem evitandum; remotio con-
'•'a non impedit, quominus Rex rursus administrum ad honores no-
•öinet, si hoc opinioni, quam diii, non adversatur.

tuendae modus propriîs laboret difficultatibus ; explicare ten-
tavimus vim, quae ordinum consensui tribuenda est, ho-
rumque cum S. S. conjunctionis naturam, et dikcidiora red-
dere, quae supra de iis animadvertimus; an recte necne,
judicent abi.

Inter magistratus, quos lex de Ee Judiciali jurisdictioni
S. S. submittit, conspicui sunt coloniarum praesides; rerum,
quamm rationes reddendi obligatio iis incumbit, diversitas,
et snmhtudo, inde inter administros et eos oriens, nos mo-
vent ad b. 1. de iis agendum. In muneris iis commissi na-
turam inquiramus, necessitudinem eos inter et Principem,
adjuncto coloniarum administro, definiamus, ut inde, quasnam
rationes reddere debeant, describere conemur, et tandem
quomodo, et quatenus a lege poenali bujus rei ratio sit
babenda, animadvertamus.

Art. 1 edict. an. 1836 promulgati ad regimen Indiae
Neerlandicae ordinandum 1) sic audit: Het hoogste gezag
zn Nederlanclsch Indie wordt van wege en in naam des Ko-
nings uitgeoefend door den Gouverneur Generaal, of dengeen,
roelke hem, op den voet van dit reglement, tijdelijk mogt
vervangen. Een ieder die zich aldaar hevindt. van wat
rang of staat hetzij, moet den Gouverneur Generaal, of ver-
vangende Gouverneur Generaal, erkennen als des Konings
vertegenwoordiger, m denzdven ah zoodanig eerbiedigen en
gehoorzamen.

Hic art. optime muneris, quod gerit coloniarum prae-
fectus, naturam significat ; Eegis tenet locum, et nomine
Eegis summum imperium exercit. Inde sequitur.

1nbsp;«^ol'^^-^tione Bijvoegsel op Het St. B. a„.

lö36. p. 5/0 sqq.

1. Gubernator Generalis numquam majore potestate frui
potest, quam quae ipsi Eegi conipetit; limites igitur, quibus
üex potestatem suam, quod ad colonias attinet, cireumscri-
ptam videt, etiam in G. G. potestate adsunt. Eegis vero
potestas originem ducit ex L. J.; videmus ibi in art. 59 eum
Solum summa regnandi potestate in coloniis esse praeditum.
Kon bicce est locus, quo de hujus art. vi disputemus; utrum
locutio bij uitsluiting het opperheatuur hebben intelligenda sit,
perinde ac si potestatem fere non limitatam contulerit, an
contra ea nihil contineat, nisi inanem formulam, magnilo-
quentem, ut fatendum, sed revera Eegis in coloniis imperium
iisdem limitibus definientem, quibus in metropoli sit descri-
ptum.

Quidquid sit, hoc constat, quatenus L. J. praecepta
in coloniis vim habeant, Eegem iis etiam in his regen-
dis teneri; iis igitur quoque tenentur, qui in coloniis
ejus tenent locum i. e. Gubernatores Generales. Cum igitur
officiales illi lege fundamental! teneantur, mirandum videtur,
quod nulla hujus rei in jurejurando mentio facta 1).

1) Art. 30 edic. cit. {Reglement op 't beleid der regeering in Nederlandseh
^ndie): Ik zweer, dat ik om de hooge waardigheid van G. G. over Neder-
^quot;ndsch Indie, welke ik nu aanvaard, te bekomen aan niemand, ivie hij
quot;quot;k zij, eenige geschenken of beloften gegeven of gedaan heb, noch geven of
^oen zal.

Dat ik in de uitoefening van die waardigheid, en in die van opperbevelheb-
^'r over de zee- en landmagt aldaar, aan Z. M. den Koning der Nederlanden,
gehotiw en getrouw zal zijn.

Dat ik de hooge souvereine regten des Konings en de waardigheid van
'^Koningrijk zal bewaren en bevestigen, dat ik het welzijn, de welvaart en de
^^oei van Ned. Ind. zal voorstaan en behartigen, zonder aanzien van itersoow
quot;«t ik in het uitoefenen mijner ambtspligten, zoo min aan bedreigingen, als
beloften, door wie ook gedaan, zal gehoorzamen.

■Dat ik het reglement op het beleid der regeering en de verdere algemeene
quot;f bijzondere instructi?n en berelen, mij door of van wege den Koning gegeven,

2. Kegîs acta, décréta, cetera per se vim secundum L. ,T.
non 'lialreiît; necessaria est, ut valeant, administri, qui ad
rationes reddendas in jus vocari possit, subscriptio; haec
régula in art. 76 L. J. totidem verbis legenda nullam pa-
titur exceptionem, et etiam in iis decretis, quae colonias
spectant, valet; ut haec igitur vim habeant, ejusmodi sub-
scripfo requiritur; inde sequitur antea quam G. G. art. 114
Cod. Poen. al. 2 invocare possit cxcusationis gratia, ea sub-
scnptione opus esse , et ubicunque in edicto memorato {Rè-
glement enz.) sermo sit de Eegis jussis 1) , hoc intelligendum
esse de iis, quae subscripsit administer èi parti regiminis
generalis, quae colonias spectat, praepositus.

Het hoogste gezag.......moordt.....^dtgeoefend door den

Gouverneur Generaal ait art. 4 cit. Summum imperium {hoog-
ste gezag) comprehendit omnes regiminis pattes. Guberna-
tor Generalis loco est Eegis, et quemadmodum in patria
nostra omnes illae partes, singulae suum habentes praeposi-
tum, m Eegem confiuunt, ita etiam in Coloniis omnibus
praeest G. G., ratione tamen habita difFerentiae inter Eelt;.em
immunitate fruentem et Legatum, cui rationes reddende.

Gubernatori Generali igitur quae incumbit, rationes red-
deiidi obligatio omnes diversas regiminis partes comprehen-
dit, et quae in patria inter plures administros divisa est,
tota huic uni incumbit. Ex bis jam patet, si verum, quod
supra jam animadvertimus, legem de administris in jus vo-
candis, secundum art 77 L. J. conficiendam, omnes sin^^u-

zal naurkomen, en voorts alles doen, wal een goed en getrouw opperbevelheb
ter schuldig is en behoort Ie doen.

1) Cf. impr. an. 15 eod. De G. G. is gehouden de bevelen, hem door
den Koning of uit naam des Konlngs toegezonden na te komen. Cf. praete-
rea art. IG, 18, 19, 23 aliique.

los modos, quibus administri delinquere possint, enumerare,
®t singulorum delictorum notas referre non posse, et ideo
generalem totius rei ambitus descriptionem sufficere, hoc
öiulto magis dicendum esse de lege de eodem argumenta,
quod ad coloniis praepositos attinet, ferenda.

Hoc etiam dilucidius fit varia G. G. officia accuratius re-
censenti, eorumque naturam cum peculiari ejus statu con-
ferenti; in art. 15 v. c. edic. cit. ei împonitm- obligatio ex-
secutioni mandandi ea, quae a Eege aut nomine Regis ju-
bentur; quam diversi vero momenti haec esse possunt, ita
ut alterius prorsus oniissia ne animadvertatur quidem, altera
contra in exsequendo quam minimum vitium gravissimas ba-
beat sequelas, et toti coloniae, toti omnino patriae damnum
afferat! quomodo horum omnium rationem habebit lex poe-
Jialis? quomodo varias classes, earumque species definiet ?

Ahud non minus aptum exemplum nobis affert art. 24 1)
edic. cit. Facultate apprebendendi aut removendi personas
in colonia degentes eum abuti posse unusquisque intelligit; quam
■Varies vero casus distinguere deberet lex, quae singulorum
Baodorum, quibus in hoc art. exsequendo delinqui posset,,
euumerationem facere tentare vellet.

Lex igitur, quae in coloniis praepositos. in munere ge-
bende delinquentes poenas statuere debet, ejusdem generis

') 4rt. 24. De G. G. heeft de mögt om personen, hem gevaarlek voor di
'Apenbare rust of veiligheid voorkomende, bij schriftelijken en eigenhandig on
^erteekenden last, in verzekerde bewaring te doen nemen.

De G. G. heeft almede de magt, om dezulken of andere ingezetenen, wier
Verblijf in Nederlandsch Indie door hem gevaarlijk geoordeeld loordt, van daar
verwijderen, daarbij zooveel mogelijk zorg dragende, dat aan dezelve een
behoorlijke tijd, tot het in orde stellen hunner zaken worde gelaten; van het
«fsoo genomen besluit, en de beweegreden tot hetzelve, wordt aan het Depan.
t^ment van Koloniën dadelijk kennis gegeven.

IT

generalem definitionem ejusmodi delictorum contineat,
quam supra de administris disserentes necessariam esse
ostendimus; quae ibi de vaxiis cuJpae gi'adibus diximus,
etiam hic valeant.

Nulla enim ratio nobis est habenda culpae graduum de-
finitionis, quam nonnumquam in deer. coloniarum regimen
ordinantibus invenimus; ita v. c. art. 15 1) al 1 deer d
14 m. Sept. an. 1815 regimen in colonia, quae Suriname
dicitur, constituentis {Reglement op het beleid van de regee-
ring, het justitiewezen, den landbouw en seheepvaart in Su-
rname) de culpae gradu aliquid statuit.

Hic art. enim G. G. concedit facultatem eos incolas ex
coloma expellendi, quos ejus saluti periculosos fore credat,
«t, ut ejusmodi expulsionis certius fiat regimen metropoleos'
praecipiens bis verbis concludit: als zijnde de G. G daar-
voor verantwoordelijk, doch zonder ooit in regten te kunnen
worden aangesproken, dan wanneer het blicken mogt, dat daarin
gehandeld was uit volstreku willekeur, bijzondere vijandschap
cf opzettelijke onregtvaardigheid.

His verbis tanquam norma acceptis, G. G. numquam in
jus vocan posset, nisi dolo malo delinquens.

Quemadmodum art. 15 agit de incobs, qui jam in co-
lonia degent, removendis, art. 20 et 21 eod., quid juris
sit de advenis, statuunt, nullam vero rationum reddenda-
rum mentionem faciunt. Quid ex hoc silentio sequitur?
an reddendae non sunt? an iteranda est dispositio art. 15

nnbsp;»«rfs.,. Panaecun ym,

P. 192. AiamaUvertendum tamen hoe hodie non amplius ~

cum jam saepxus aha promulgata si„t, quae exstant in: GouverneZnU-

m ernn äe Kolonie Suriname uitgegeven seäert 1816 ...nbsp;l

heuende en. et hujus coliectionis pars sequens inde ah an. 1835 u

cit. ? His quaestionibus non facile respondebitur, sed nullius
sunt momenti, quum bae et omnes ejusmodi dispositionea
nullam vim habeant; G. G. enim in judicium vocari nequit
nisi vi legis, i. e. actus legislatorii a Eege et ordinibus
confectl; Eex solus vero dispositionibus de G. G. rationes
reddendi obligatione edicto inserendis ordines ad eas ser-
vandas cogéré, aut S. S. normam agendi praescribere nequit.
Adhuc ea lege caremus; quatenus vero ordinariae leges
poenales vim habeant in delicta, a coloniis praepositis in
munere gerendo commissa, ordinariae de culpa regulae ob-
servandae sunt, nulla edictorum a Eege solo emissorum ra-
tione habita, et eodem modo peculiarem hac de re legem
ferentes ordines plenissimam habebunt facultatem de culpa
Btatuendi, ut aequum videbitur.

Dispositio igitur art. 15 cit. et omnes ejusdem generis
plane sunt inanes; non valent enim tanquam praeceptum,
quod ordines in lege hac de ferenda sequantur, neque ju-
dices in legibus jam promulgatls exsequendis iis obstringun-
tur 1).

1) Adhuc igitur vivimus in eodem statu, -de quo querebatiir J. D.
Meijer. Ovei- eeneii provis. II. R. p. 36: Ilet is ter mijne kennisse, dat in
eene der voornaamste steden het onderzoek eener zaak, die zich als misdaad
voordeed, onvervolot heeft moeten blijven, omdat een Gouverneur-Géneraal eener
volkplanting daarin betrokken was, en de ambtenaren, met dit onderzoek be-
last zich zonder wettig gezag bevindende, hun opperhoofd hebben bevraagd,
die, bij gebreke eener bevoegde regtbank, hun niet heeft kunnen opgeven, hoe-
danig zij te handelen hadden. Het is ter mijner kennisse, dat iemand bij het
Hooge Bestuur klagten tegen eenen anderen Gouverneur-Generaal eener volk-
planting heeft ingebragt, en verzocht, dat dezelve, ter zake van misbruik van
magt en eigendunkelijke kwelzucht, zoude worden te regt gesteld. Ik beu
er verre van daan, deze ambtenaren aan die misdaden schuldig te houden,-
maar zij konden het zijn. Welke regtbank zal over die beschuldigingen oor-
deeten? Quamvis enim querela, quod nullum adsit judiciuin, hodie
Vroferri non possit, tamen non inde magnum obveniet lucrum,
'luamdiu nulla aderit lex.

Non potest non potestas G. G. quodammodo omnibus li-
imtîbus carere; ea possunt esse tempora, ut leges anxie ex-
Heqm summae esset stultitiae, hoc locum habere posse etiam
m patria nostra supra jam animadvertimus, et ideo pro parte
m administris persequendis ordinum consensus desideratur 1).
Hujus rei etiam rationem babuit edictum cit. art. 109 G
G. facultatem concédons ipsum edictum, summa cogente
necessitate, violandi, quod vero faciet G. G. suo periculo:
op zijne verantiooordelijkheid.

Mirandum, quod nulla ejusmodi dispositio in edicto In-
diae, ut ita dicam, orientalis regimen constituente inve-
nitur; haec enim a metropoli magis dissita, majore igitur
tempore opus, ut accipiantur Regis jussa, praeterea multo
extensior est, quod etiam, ut dispositio, qualis in art. 109
cit. adest, magis sit necessaria, efficit.

Debet igitur G. G. adesse facultas transgrediendi fines
quibus auctoritas ejus est circumscripta; haec formarum aut
ipsarum legum violatio fortasse persecutioni poenali ansam
praebebit, sed nunc remedium afferendum, ne G. G qui
jure hanc facultatem adhibuerit, ob istiusmodi lecum'vio.
lationem gravetur 2).

Quodammodo hoc de omnibus magistratibus etiam infimis
dicendum, sed quod ad hos attinet, jus gratiae Eegi com-
petens, satis erit efficax, si vero de supremis magistratibus

'! t:nbsp;''nbsp;animadvertimus.

^n sUpteUjk moet worden arktervolgd, eckter in zeer buitengewoone ge^
vallen, wanneer er geen t^d zoude zijn op een voorstel tot buitengewoone mL
regelen de goedkeuring des Konings af te wachten, de G. G. n.t concurrentie

In , \ ? -zodanige buitengewoone prc^
maatregelen kunnen nenien, als Uj naar omstandigheden len Lttc

der Kolome zal oordeelcn te behooren, enz.

sermo est, non sufficit poenam evitarî, condemnatio enim
iis jam nimis molesta et patriae fortasse damnosa esset, sed,
ïicet, si verbis quis baereat, peccaverint, ob temporum ne-
cessitatem non modo omni poena, sed adeo inquisitione

iiberandi sunt.

Hoc, ut jam animadvertimus, in patria faciunt ordines
Crenerales consensum denegantes; administri boc praesidio
fruuntur et coloniarum praefecti, quibus multo magis eo est
opus, eo non fruerentur?

Ne quis dicat, ejusmodi munimentnm non desiderari, quia
G. G. non facile accusatur, nisi jubente Rege, qui, omni-
bus rite perpensis, accusationem inferri vetatur. At pri-
mum affirmare non audeo Regimen semper ejus fore opi-
nionis, et praeterea fortasse boc ipsum, quo peccaverit G.
G., eum ocliosum reddidit; Regis jussa v. c. non exsecu-
tus, aut quia ei damnosa videbantur, aut quia mutata tem-
pora alia poscebant, aut fortasse quia cum nostra L. J. pu-
gnabant; an, boc, imprimis postremum, locum si babet,
Regimen semper cum G. G. faciet ?

Debet igitur adesse collegium quoddam, judicii instar,
quod accusato G. G. dijudicet, an talis excusationis justa
adsit causa, ita efficax, ut, quamquam, quorum accusatur,
delicta revera ab eo commissa sint, tamen nulli persecu-
tioni obnoxius esse debeat. Manet tamen difficultas, cui
collegio baec potestas mandanda.

An ipse S. S ? Hanc ad rem dijudicandam accurata sta-
tus rerum politici scientia opus est, non modo jus publi-
cum et variorum institutorum fines et ambitum accurate
tenere oportet bunc judicem, sed omnes, ut ita dicam, cir-
cumstantias optime scire debet.

Ne, quod ad patriam attineat, barum rerum satis gnaros
fore S. S. adscriptos credidit legislator, et ideo, certe pro-

r«rte de his Judicium ad ordines transtulit; senatui supremo

Igitur haec provincia demandanda non est, nam colonia-

nnn ei profecto multo magis imperfecta adest notitia quam
ipsnis patriae.

An ordinibus generaHbus? Hi hoc munere in administrum
quidem funguntur, et ad hoc aptissimi sunt; non vero inde
concludendum iis omnia, quae colonias spectant, in promptu
esse, status politici enim patriae gnari esse possunt, et ta-
men coloniarum conditionem non satis habere perspectam;
patriae statum ipsi viderunt, rerum peractarum fortasse mul-
ÜS nominibus ipsi participes fuerunt, unusquisque, ut sibi
placet, inquisitionem instituere potest; verbo, re patriam
.^poctante, adest ordinibus interna ilia rerum cognitio, quae
ex qnotidiana consuetudine profluit; haec omnia coloniarum
ratione secus; quod ad has attinet, non per se habent re-
quisitam scientiam, et non facile eam sibi comparabunt 1)
Cum Igitur neque S. S. neque ordines generales ad hoc
smt apti, inter collegia Batava, quae hoc loco in censum
veniunt, nullum superest nisi concilium status; quominus
tamen huic talis potestas demandetur, impediunt eaedem ra-
tiones, quae in ordinibus adsunt, et praeterea variae diffi-
cultates ex bujus collegii constitutione originem ducentes.

In ipsa metropoli igitur nullum adest corpus politicum,
quod adhiberi possit, quamobrem ad ipsa collegia Indica
refugiendum, beet celeritatis causa optandum esset, ut totus
processus m ipsa patria perageretm-.

Quod ad Indiam Orientalem attinet, duo collegia in
censum venire possunt, sc. concilium Indicum {Raad van

J] Negari tamen non potest horum „,uUa etiam animadverti posse

Indie) et curia suprema {Hoog Geregtshof van Nederlandsch
Indie), contra utrumque vero variae animadversiones inferri
possunt.

Curia suprema enim, ad justitiam distribuendam instituta,-
magis ex Jurisconsultis, quam ex viris politicis constabit;
politica igitur notitia, quae ut in patria penes S. S. esset,
metuerunt L. J. conditores, verisimilitur etiam carebit.

Concilii Indici contra munus accurate investiganti multa
argumenta se obtrudunt, ne hoe ea ornetur potestate, pro-
hibentia; politicam rerum scientiam sine dubio tenebit, sed
saepissime factorum, ex quibus accusatio profluit, particeps
fuerit, et ideo ad ea dijudicanda non satis liberum erit. Con-
cilium Indicum enim audiendum 1) est a G. G. de omni-
bus rebus quotidianam administrationem spectantibus, sive
igitur concilium has res approbaverit, sive eas reprehende-
rit, semper ejus opinio suspecta erit.

Ideo curia suprema praeferenda videtur, nisi fortasse ex
pluribus magistratibus superioribus, qui in coloniis adsunt,
aptum collegium componere liceat.

Animadvertendum praeterea omnes rationes, quae, ut haec
provincia S. S. non sit tribuenda ratione patriae nostrae, ef-
ficiunt, non adesse quoque in curia suprema Indica. Juris-
dictionis enim illa divisio inter S. S. et ordines, pro parte,
ne nimia fiat S. S. potestas, pro parte, quia duplex deside-
ratur judex, pro parte etiam, quia accuratiori politlces scien-
tia opus est, quam quae penes Senatum verisimlliter inve-
niatur, introducta est. Harum trium causarum solummodo
tertia vim suam retinet, si sermo est de G. G.; praeterea
fieri potest, ut jam de istiusmodi quaestionibus senten-

») Cf. art. 11 edic. cit.

tia a curia suprema sit ferenda in accusatos concilii Indici
socios 1).

Non modo verum delicta in munere gerendo a. G. G.
commissa, sed etiam communia S. S. sunt cognitionis ; gau-
deamus, quod non facile ob commune delictum actio poe-
nalis in G. G. instituetur, nam variae sunt difficultates,
quae solvi sine legum laesione non possunt. Quomodo co-
geretur G. G. sistere in judicio in patria nostra? an praevia
apprehensio permissa? saltem in India 2)?

Sed nîajor difficultas oritur ex legis dispositionibus de te-
stibus audiendis. Ut enim testimonia legitimam constituant
probationem, in ipso judicio verbis édita esse debent 3) •
quando igitur delictum in India commissum per testes pro-
bandum est, bis testibus iter in patriam faciendum erit,
aut eorum testimoniis coram Judice Indico editis eam so-
lummodo vim tribuere poterit judex, ut causa fiat diluci-
dior, non vero ut probationem constituant. Fit jam pul-

cberrinms et quam minime fallax probandi modus fere inu-
tilis !

Eadem difficultas, fatendum quidem, etiam adesse potest
m delictis in munere gerendo commissis persequendis, sed
fere semper in bis causis per scripta probatio fieri poterit,
et praeterea harum causarum gravitas .efficit, ut jure ma-
jores impensas secum trahant.

Eadem difficultas revera adest in omni quacunque perse-

1)nbsp;Cf. art. 43 eod.

2)nbsp;Cf. art. 42 eod.: De G. G. kan in geen geval in Indie geregtelijk rvor
den aangesproken of eenige procedures, van wat aard ook, aLr^en lZ

j Art. 183 Cod. Qu. Cnm,: Hierna zullen de getuigen hunne verklarin-
ten mondehng afleggen, vid. etiam art. 175 eod.nbsp;^«Aiann

cutTone delicti extra regnum commissi, qua in re, quod ad no-
strum argumentum attinet, legatorum ad exteros ratio est
habenda.

Hi enim jure gentium immunitate apud populum, ad quem
missi sunt, fruuntur; omne igitur delictum sive ordinarium,
sive in munere gerendo, ab iis commissum coram patriis ju-
diciis persequendum.

Codex Qu. Crim. nostrorum tribunalium competentiam,
quod attinet ad delicta foris perpetrata, définit art. 8 et 9.
Inde patet non omnia qualiacunque apud nos puniri posse,
unde quaestio oritur, an bi art. etiam in legatum accusatum
servandi.

Lex b. 1. absolute loquitur, nullamque facit distinctionem ;
tenendum vero ideo nonnulla delicta foris commissa nostris
judiciis non submitti, quia non satis magni videantur mo-
menti, ut praeter persecutionem, cui obnoxii sin-t delinquen-
tes coram peregrinis judiciis, etiam nostrae leges borum
rationem . baberent. Hoc vero in legatis secus; cum enim
hi nulli peregrinae jurisdictioni sint submissi, patriis legibus
soluti omnia delicta in art. 8 et 9 cit. non nominata im
impune committere possent.

Animadvertendum praeterea eos immunitatis privilegio
gaudere, quia finguntur patriam numquam reliquisse, et,
quidquid igitur ab iis committitur, domi commissum vide-
tur; situe haec fictio ulterius protrahenda, ita ut delicta fo^
ris commissa tanquam domi perpetrata habenda sint?

Haec erant, quae nobis dicenda videbantur, de delictis
extra regnum commissis a personis S. S. forum sequentibus.
Kerum similitudo nos sensim paullatimque duxit ad haec iis
apponenda, quae de G. G. animadvertenda erant, quamvis
ea inter et argumentitm art. 115 Cod. Poen. nulla sit ne-

cessituclo. Huic excursui igitur fine imposito, etiam h. 1.
concludere posse videmur annotationem nostram ad art. 115.

Art. 119 Cod. Poen. de magistratibus agit, qui modo le-
gitimo certiores facti de in carcerem injectione injusta qua-
dam banc querelam neglexerint. Variae sunt legis nostrae
dispositiones, quibus, ne quis sine justa causa aut modo
non legitimo in carcerem excipiatur, caveatur; buc quoque
spectant art. 421 et 426 Cod. Qu. Crim., qui in Cod. Poen.
sanctionem babere debent 1); quod ad art. 421 attinet,
fortasse art. 14 R. J. sufficiet, sed lex necessaria videtur,'
quae art. 426 poenam adjungat. Debet enim actor publi-
cus, bujus rei certior factus, in locum, ubi captivus in carce-
rem injectus est, proficisci et eum liberare; art. 119 Cod. Poen.
prout nunc legitur, non sufficere unusquisque videt, nam'
aliud est re/mer ou négliger de déferer, ut loquitur Cod. Poen.,
aliud in vrijheid doen stellen , ut legimus in Cod. Qu. Crim. 2).
Mirandum quod in Cod. specimine an. 1842 Imjus differen-
tiae nulla ratio habita, nam art. 119 ibi rursus adest in
tit. IX art. 9, ubi habemus: welke weigert om van eene tcil-
lekeurige gevangenneming of gevangenhouding van eenen inge-
zetenen te doen blijken.

1)nbsp;Art. 421 Cod. Qu. Crim. De hooge raad, de proimeiale haver, en de

arrondissements-regthanken z^n verpligt o™ de gevangenissen van tijd tot tm

door commissarissen uit hun midden te doen bezigtlgen, ten einde voorde na-
koming van dezen en den volgenden titel te zorgen.

Dezelfde verpligting mst op den procureur-generaal en de officieren van jus-
titie bij die kollegien.

2)nbsp;Art. 426. Deze ambtenaren zyn verpligt, hetzij van ambtswege, hetzij
op daarvan bekomen berigt, zich terstond naar de plaats te begeven, en den
gevangen gehouden persoon in vrijheid te doen stellen, of zoo er eene wettiae
reden van aanhouding gegeven u-ordt, clenzelven dadelijk voor den bevoegden
regter te doen brengen.nbsp;■'

Zij zullen van dat alles een behoorlijk proces verbaal opmaken.

Inter art. 114 Cod. Poen. et art. 121 ea adest differen-
tia, ut ille poenam statuat in magistratus aliquem appre-

hendentes, qui appreliendendi facultate aut praediti non sunt,

aut quidem praediti ea sine justa causa utuntur, etliic con-
tra eos spectet, qui hac facultate omnino fruuntur ratione
materiae, sed ratione personarum, in quas adhibenda, ea

uti non possunt.

Hunc art. ita esse mutandum ut art. 175 L. J. praesi-
dium sanctionem habeat poenalem, unusquisque intelligit.

Praeterea poena statuenda in curiis et tribunalibus ad-
scriptos, qui personas in art. 92 nquot;. 2 E. J. enumeratas
apprehendi jusserint. Hie art. etiam animadvertere debet m
tribunalia, quae, art. 65 no. 3 E. J. nulla ratione habita,
magistratus judiciaries suae submiserint jurisdictioni.

An ratio habenda immunitatis eorum, qui Stirpe regia

sunt orti?

Quid dicendum de alierum populorum legatis apud nos
degentibus?

Jure gentium legati nonnullis fruuntur privilegiis; inter
haec praecipuum est jus, quod dicunt, exterriteriahtatis, quo
finguntur numquam patriam suam relinquisse, unde quoque
eos numquam peregrinis judiciis submitti posse sequitur; sit-
ne tamen hujus rei in lege mentio facienda?

Codex Qu. Crim. delicta investigandi obligationem magi-
stratibus judiciariis imponit, et modum, quo agendum est,
iis praescribit; exceptienem igitur, ita ut alio aut prorsus nul-
lo modo iis sit agendum, lege niti oportet; quum nisi hoc
fiat, magistratus, istiusmodi casuum nullam habentes ratio-
nem, legem sequerentur ordinariam.

Saepe satis gravis discordia inter populos orta ex injurns
legatis illatis; operae pretium igitur hanc rem accuratius de-
finiri, et immo legem poenalem ei providere magnae potest

m

esse utilitatis ad difficultates, quae fartasse ex legatornm
sanctitate violata nascerentur, tolleiidas 1).

Art. 127-131 Cod. Poen. materiam tractant apud nos Msce
temporibus quam maxime agitatam; jucundum sane esset
uberms de ea disputare, quatenus controversias dictas con-
flicten patiatur jus nostrum publicum, et quomodo eae in-
stituendae et dirimendae sint; jucundum sane esset diversas
auctorum hac de re sententias exponere et inter se et cum
ahorum populorum legibus conferre, sed majoris est ambi-
tus haec res, quam quae obiter tangatur, et ne eam fun-

ditus tractemns, proHbent hujus disquisitionis fines et ar-
gumentum.

Nostri solummodo est inquirere, quatenus hi art. adhuc
apud nos vim habeant, utrum in nostra legislatione poenali,
ut hodie exstat nostrum jus publicum, servandi, an abro-
gandi, aut etiam quomodo mutandi sint.

Art. 127 no. 1 poenam statuit in magistratus judiciaries,
se potestati legiferae immiscentes. Hujus dispositionis origo
deducenda ex metu, ne judices sensim paullatimque pote-
statem Gallicorum parlementorum 2) renovarent, qui metus
certe hisce temporibus et apud nos prorsus inanis. Quomodo
enim judices leges promulgarent ? Si forte hoc fieret, sine
dubio omnem vim iis abnegaret S. S. et si praeter omnem

gt;) Probanda videtur ad horum immunitatem tuendam dispositio cod
JJraz. : VxoUr l'immunité des ambassadeurs ou des ministres étrangers.
Peine. La prison de deux à seize mois.,- cf. art. 75 eod
Art. hic legitur in eo cap., quod agit de criminibus contra securi-
tatem pohticam imperii, et imprimis spectat privatos, sed praeterea
necessaria videtur lex, quae totidem verbis poenam statuit in magis-
tratum hanc immunitatem laedentem. Cf. etiam Crim. Wetb. van het

Aoningryk Holland art. 92 et Ch. Martens: Causes célébrés du Droit des
gens.

') Cf. Chauveau et Faustin ad h. I.

spem contrarium obtineret, metucnclum, ue etiam leges poe-
nam contra collegas statuentes exsecutioni mandare nollent?
In hac hypothesi, non legibus poenalibus, sed vi publica
opus est.

Kon igitur servemus dispositionem, cui applicandae veri-
similiter nunquam locus erit, et quae, si umquam effectum
habere posset, nullius esset utilitatis.

Art. 127 no. 2 spectat judiciales magistratus, qui se po-
testati administrativae immiscuerint : soit en faisant des regle-
ment sur ces matières, soit en defendant d'executer les ordres
émanés de Vadministration ut ibi legitur; est haec dispositio
corollarium al. 1 hujus art.; quemadmodum enim illa po-
testatem legiferam, ita haec exsecutricem contra judicatri-
cem défendit. Illam vero inutilem esse jam vidimus; idem

de hac dicendum.

Eadem al. praeterea mentionem facit judicum, qui magi-
stratum ob ea, quae in munere gerendo perpetraverit, in
jus vocarunt, cui loco adjungendus art. 129. Spectant hi
art. const, anni 1799 art. 75, ne magistratus ob ab iis,
quasi talibus, peracta in jus vocarentur, prohibentem, nisi
consentiente Eegimine; qui cum art. 75 apud nos obroga-
tus 1), etiam art. 127 et 129, utpote eum sanctione poenali

firmantibus, nullus amplius est locus.

Tandem art. 127 i. f. loquitur de veris conflictibus, quo-
cum loco conjungendus art. 128.

Art. 127 audit: le conflU, qui leur aurait été notifié. Haec
vox notifié sine dubio intelligi debet, modo legÜvmo, quod
etiam dicendum de voce formellement in art. 128. Antequam
igitur delictum hocce adesse possit, necesse est, ut contro-

1) Cf. Siaatsh. an. 181C no. 11.

versia modo legitimo sit elicita, quod cum apud nos fieri
non possit, etiam Iii Cod. Poen. art. pro non scriptis ha-
bendi 1).

Art. 130 et 131 tandem potestates legiferam et judiciariam
contra administrativam defendunt; pro parte jam mutatio,
quae in conflictihus facta, etiam eos mutavit; ne vero se
immisceant potestati legiferae officiales administrativ!, pro-
vinciarum praesides impedire debent, de quibus supra jam
egimus.

Tota igitur sectio Cod. Poen. inscripta: Empiétements des
autorités administratives et judiciaires apud nos, his tempori-
bus, servato de conflictihus jure nostro hodierno, omni vi
caret.

Hisce peractis transeamus. Cod. Poen. ordinem sequentes,
ad leges poenam statuentes contra falsae monetae crimen ,
et inquiramus, quatenus eae sufficiant contra rei monetali
praefectos.

I) De his controversiis lata est les d. 16 m. Jun. an. 1816 (Slaatsb.
no. 27), quae eas non abrogavit, sed vi leg. fund, abrogatas esse dicit ;
pro parte rursus institutae decreto regio d. 16 m. Jul. au. 1820 eod.
no. 16, novam vim nactae sunt decr. d. 5 m. Oct. an. 1822 eod.
no. 44, quo decreto abrogato, nulla, quomodo in iis agendum, for-
marum praescriptio adest.

Decretum anni 1822 totidem verbis art. 127 et 128 Cod. Poen. ap-
plicandos esse constituit, quam in rem magnopere invehit A. D. Meijer
summi J. D. Meijeri frater in Leerstellingen over de regterlijkemagt,p.l20^

Tenendum tamen hos art. nunquam fuisse abrogates, sed semper
viguisse, aliis ex causis tantum eorum applicationi non amplius locus
erat, quibus remotis, rursus omnem suam auctoritatem récupérant.
Decr. igitur an. 1822 eos non rursus introduxit, nam hoc sine dubio
contra legem d. 6. m. Mart. an. 1818 pugnasset. Alia est quaestio utrum
Regi adesset jus decernendi decreti illius, necne, utrum modus con-
troversiam denuntiandi potestatem inter exseeutricem et judicatricem
esset legitimus necne, sed his affirmatis locus est art 127 et 128 Cod.
Poen.

Art.. 132-138 Cod. Poen. poenam comminantur m eos»
qui falsam monetam cuditnt aut emittunt, sed nullam insti-
tuunt differentiam inter privatos hoc crimen committentes,
et eos qui quodammodo rei monetali praesunt; quam vero se-
veriori poena hi sint afficiendi, non est, quod midtis ver-
bis ostendamus. Ulis enim multae obviae sunt difficiütates,
quae ab his facile evitari possunt, ne de majore probitate
loquar, quam in tam illustribus officialibus adesse jure quis
credat.

Non mirandum igitur, quod plures leges poenales 1) hac
in re a Cod. nostro differunt, quod graviorem poenam con-
tra monetae praepositos (in aliis legibus ad alios gradus haec
exceptio est prolata) constituerunt; in patria etiam nostra
hujus differentiae ratio habita, nam in lege d. 29 m. Apr.
an. 1836 2) poena mortis servata est contra rei monetab prae-
fectos et opifices cujuscunque gradus. Quaeri tamen potest,
an haec sanctio etiam valeat contra eos, quibus nomen
est legitimum: Raden en Generaalmeesters der munt-, bi enim
proprie non aunt muntmeesters, quod nomen alium significat
ministrum, et ex locutione: anderen die eenig bestuur over
's rijks munt hebben, voci muntmeesters postposita dubitare li-
cet, annon potius inferiores, quam superiores haec verba

spectent.

1)nbsp;Cf edict an. 1628. Specimen an. 1827 art. 417 distinguit: mnnf-
mcestcn of die eenig bestuur over 'slands muut hebben, et art. 418 legimus:
muntmeesters of die eenig voornaam bestuur hebben; eadem distinctio, ut
saepius, invenitur in Cod. d. 31 m. Dec. an. 1808 art. 297 et 301.
Cf. etiam Cod. Neap. art. 263 al. 3.

2)nbsp;Art 6. Met de doodstraf bij art. 132 van het gemelde wetboek (Cod.
Poen an 1810) bedreigd zullen alleen gestraft worden, de muntmeesters of
anderen die eenig bestuur over 's rijks munt hebben, ook iverklieden bij de
munt, wanneer deze zich nullen hebben schuldig gemaakt, aan het namaken
of doen namaken van de muntspecien bij art. 2 dezer wet vermeld.

O

Non tamen ita stricte interpretandnm esse censeo; praete-
rea loquendi formula art. 6 verlsimiliter originem dncit ex
Cod. anni 1808 art. 297, quod si verum, illius temporis col-
legiorum monetalium constitutio in art. 6 interpretando vim
suam habere debet 1).

Lex anni 1816 staatsbl. no. 50 systema monetale Bata-
vum constituens nummorum introduxit divisionem in le-
gales et mercatorios {stand- of negotie-penningen) et probi-
buit, ne nonnulli prioris generis, nisi jubente Eegimine,
cuderentur; ne ejusmodi nummi in privatorum commodum
cudantur, curare debent rei monetali praefecti 2); quid tamen
juris, si ipsi, ut commodum inde capiant, hos nummos, ju-
stum tamen valorem habentes, non jubente Eegimine cudi
jubent?

De falso monetae crimine hoe loco sermo esse non po-
test ; sit quidem quaestio, utrum privatus, jure monetae non
fruens, justi valoris nummos conficiens hoe crimen perpe-
traverit necne 3), sed numquam nummi justi valoris et in
moneta publica cusi falsi dici possunt.

Art. 27 leg. constituentis collegium E. M. praefectorum
an. 1819 4), ne hujus collegii socii metallorum, nummorum
et aliarum ejusmodi rerum commercium faciant, prohibet,
qui art. sanctionem suam quodammodo habet in art. 175
Cod. Poen., qui in nostra quaestione igitur applicari potest;
sed idem art. invocandus in praefectum, qui in proprium
commodum cudi jubet nummos, qui omnino postulantibus

1)nbsp;Jam edict. an. 1589 loquebatur muntmeesters, waerdeins....., unde

posteriorum legum locutio defluxisse videtur.

2)nbsp;Cf. h. leg. art. 1 et 11.

3)nbsp;Cf. Deer. a. 1838 Staatsb. no. 29 art. 21.

Cf. quoque de eod. arg. lex an. 1814 Staatsb. no, 78 art. 38.

pnvatîs confici possunt Quemadmodum hodie igitur haec
materia est ordinata, nihil diflfert, utrum nummi, quos sihi
cudi curet R. M. praefectus, a privatis, an a solo Regmnne

confici possint.

Art. 18 1. cit. sic audit. De beslissing in de Icwesüën
over het allooi, essai, en wat dies meer is, van gouden en
zilveren werben en speeiën, hetzij deze kwestiën op de kan-
toren, hetzij bij de visitaiiën, hetzij in dm loop der regts-
gedingen, door of tegen 's rijks ambtenaren gevoerd, voorko-
men, behoort uitsluitend aan het kollegie van Raden en Ge-
neraahneesteren der munt 1). An in hujusmodi deasione
falsum locum dat art 146 Cod. Poen. ? hue etiam pertmet
art 13 eod., qui huic collegio falsos nummos inspiciendi,
et de iis referendi obligatio imponit. Hoe vero eo majoris
est momenti, quod collegii relatio fundamentum est actioms.

Art 145 et 146 Cod. Poen. de falso in instrumentis pu-
blicis 'a magistratibus commisse agunt Inter magistratus,
qui S. S. forum sequuntur, imprimis b. 1. in censum venmnt
judiciorum graphiarii, praeterea ordinum graphiarii v. c. m
notulis describendis, et qui concilio status, camerae ratio-
num et K. M. praefectis sunt ab actis.

Non tamen bisce causis pectiharis quaedam difficultas in-
est quae ex muneris natura non ex ipsa causa oritur.

iubitare tamen licet, an art 145 et 146 dispositiones
satis late pateant; an v. c. S. S. socius, ut de causa qua-
dam referat, secundum art. 399 Cod. Qu. Crim. delectus,
falsam relationem emittens his art. obnoxius esset ?

Eadem quaestio interponi potest de ordinum concilii mfe-

1) Cf hujus art inlerpretationem, ut ita dicam, authenticam in
decr. reg. d. 12 m. Maji an. 1826 StaaUi. no. 41. Vide etiam leg.

an. 1814 art. 29.

rioris relatoribus a sectionibus nominandis 1) , de horuin secti-
onuin praesidibus, et imprimis de sectionis, quae de petitioni-
bus referat (commissie tot de verzoekschriften), sociis 2).

Quid dicendum de ordinum praeside suffragiorum nume-
rum adultérante, aut de suöragiorum collectoribus hac in
re fraudulenter versantibus ? Si scriptim haec suffragia emissa
sunt, fortasse quis ob argument! similitudinem locum esse
posse art. Ill 3) Cod. Poen. crederet, sed, hoc art. cum
aliis ejusdem sectionis collato, patet hanc sententiam defendi
non posse, in tota enim hac Cod. Poen. parte sermo est de
populo delegates eligente, non vero de his suffragium fe-
rentibus.

Quod ad falsum in legibus promulgandis attinet, hanc
quaestionem supra jam attigimus ; leges et regia décréta ,
ut diario publico inserantur, authentica esse affirmat can-
cellatui praepositus, qua in re si fraus admissa, illi soli im-
putari posse videtur; an contra hunc art. 145 et 146 vim
haberent ?

Jam pervenit nostra disputatie ad eam Cod. sectionem,
quae proprie de delictis in munere gerendo a magistratibus
commissis agit; primum nobis obvenit art. 173 poenam sta-
tuons in eos, qui instrumenta, ratione muneris eorum fidei
commissa, fraudulenter auferunt.

Fere omnes magistratus hocce delictum committere pos-

1)nbsp;Cf. deer. del. mod. ord. art. G2, 71. 74, 99 sqq.

2)nbsp;Cf. art. 9 et 45 eod.

3)nbsp;Art. 111. Tout Htoijen qui, étant chargé, dans un scrutin, du dé-
pouillement des billets contenant les suffrages des citoijens, sera surpHs falsifi-
ant ces billets, ou en soustrayant de la masse ou y en ajoutant, ou inscrivant
sur les billets des votants non lettrés, des noms autres que ceux, qui lui au-
raient été déclarés sera puni de al peine du carcan.

sunt, ideo singulorum casuum enumerationem ne quis quae-
rat. Paucis tantum agendum de quaestione, an hic art
pertinet ad ordines generales, aut potius ad eorum praesides.

Quae anno 1823 apud ordinum concilium Inferius facta
sunt 1), nos ad hanc quaestionem ducunt; si enim haec
dolo non negllgentlae imputanda fuissent, num art. 173 lo-
cus fulsset ?

Tenendum, quae ab administris cum ordinibus communi-
cantur, per concilii praesidem fieri, ita ut v. c. legis spe-
cimen huic mittatur, et ab eo cum concilio communicetur ;
ejusmodi speclminis mutationes etiam per praesidem ad con-
cilium pervenlunt, quod saepe per epistolam fit, haeque
mutationes ab administro authentico apud ordinum graphia-
rium deposito adscribuntur. Ejusmodi litterae administri,
mutationem In legem quamdam pecunlariam Introductam esse
ordines certiores facturae, ut amissae essent, factum. Hi
hujus mutationis prorsus ignari specimen, ut initio rogatum
erat, deliberarunt, idque probarunt; authentlcum vero mu-
tatum secundum L. J. praecepta ad concilium superius mis-
sum, cujus socii mutatum specimen probarunt, ad Eegemque
miserunt, qui legem promulgavit.

Ob istlusmodi litterarum amissionem lex ab ordinibus pro-
bata, quam non dellberaverant, eaque fuit promulgata, quin
cum iis fulsset communicata; et percepta sunt tributa, qui-
bus ordines fortasse consensum denegassent.

Regia munificentia intercessit, neque uUum erat dubium,
hac in re de dolo non esse cogltandum 2); an vero, hic si
adfulsset, art. 173 applicari potuisset?

1)nbsp;Cf. V. llogendorp, Bijdragen JX, p. 163-202 et 250-271.

2)nbsp;Cf. ordinum praesidis oratio liac de re apud v. llogendorp, 1. 1.

Non dicetur ordinum praeses annnmerari posse iis magi-
stratibus , qui in art. illo nominantur, neque ipsum factum
convenit cum illo, in quod poena ibi statuitur; instrumen-
torum enim suppressie punitur, et in nostra positione solum-
modo de reticentia 1) eorum, quae in instrumentis dicuntur,
sermo est; ratio legis art. 173 est damnum, quod ex illa
suppressione pati possent instrumentorum domini, quod in
nostro casu adesse nequit.

Non facile igitur art. 173 contra praesidem legum roga-
tiones vel alia ejusmodi cum ordinibus non communicantem
invocari potest. Estne tamen non satis magni momenti
res, ut lex poenalis ei provideat?

Hoc etiam quaeri potest de altero illo praesidis officio con-
cilii décréta exsecutioni mandandi, ex edicto enim del. mod.
ordin. etiam boc praesidi incumbit 2). Quid juris esset in
praesidem banc muneris partem negligentem, praecipue in
ea dolose versantem; lex v. c. in concilio rogatur et pro-
batur, quam Eegimini minime jucundam esse seit praeses,
qua ex causa is eam ad concilium superius non transmit-
tit 3).

Cum ordinum praeside eodem gradu ponendus videtur
sectionis, quae de petitionibus référât, institutae socius, qui
petitionem quamdam reticet. Hujus prorsus causa illius po-
sitioni similis.

Legis poenalis proprie est poenam statuere in ea facta,
quae ob unam alteramve causam societati periculosa sunt;
nonnumquam Vero ulterius protrabitur, et poenam statuit in

1)nbsp;Ceteroquin enim art. 254 locus fuisset.

2)nbsp;Cf. art. 9 hujus ed.

3)nbsp;Hujus rei etiam accusatus fuit canceliarius Finch, Vera tamen accusa-
tionis causa fuitpars conspicua, quam in persequendo Hampden habuerat.

ejusmodi actus, qui natura sua nullo modo his sunt annu-
merandi, sed tamen auctoris positione aut alia ex causa hue
referendi.

Ita V. c. provinciae praeses frumentorum faciens commer-
cium nihil peragit, quod per se poena dignum videtur ;me-
tuebat vero legislator, ne ad proprium curandum commodum
monopolium institueret, unde originem duxerunt art 175 et

176 Cod. Poen. 1).

Horum art. prior, magistratus ne participes fiant nonnul-

larum rerum, inter quas et eorum munus aliqua sit neces-
situdo, prohihet, quum posterior nonnullis magistratibus
nominatim enumeratis certas quasdam commercii species in-
terdicit.

Inter magistratus, qui S. S. forum sequuntur, h. 1. in
censum veniunt provinciarum praesides, coloniis praepositi,
camei-ae rationum socii, rei monetali praefecti, et quodam-
modo magistratus judiciales.

Art. 13 niand. provinciarum praesides participes nonnul-
larum rerum fieri vetat; quatenus eae eorum administrationi
aut curae sint commissae, aut quatenus eorum solutio aut
rationum redditio iis sit mandata, nullum dubium art. 175
Cod. Poen. applicari posse, sed quaestio, num quoque huic
art. locus sit in iis causis, in quibus hae conditiones non
adsunt. Negandum videtur, nam in hac positione una de-
licti nota deest; ratio enimlegis est metus, ne magistratus pro-
prium commodum saluti publicae praeferens obligationem
rem pene peragi curandi negligat, cui metui nullus est lo-

1) Hujus rei vestigia jam in jure Romano occurrunt. Habemus enim
ibi exemplum proconsulum, quibus provincialem uxorem ducere non
licebat.

eus liac obligatione ei non incumbente; in bis igitur causis
art. 13 mancl. omni sanctione poenali caret 1).

Difficilior est quaestio, an poena in art. 176 Cocl. Poen.
contra praefectos utriusque gradus {préfets et sous-préfets)
statuta apud nos provinciarum praesidibus imponi possit.

Haec quaestio quodammodo in toto jure nostro poenali
adest, et aderit, ubicunque, jure publico mutato, eaedem
leges poenales contra delicta publica aut a magistratibus com-
missa servantur.

Art. 4 dec. d. 11 m. Dec. an. 1813 2) in bac quaestione
invocandus videtiir; regulam posuit generalem, quae in Cod.
Poen. dicantur de auctoritatibus publice constitutis Gallicis,
transferenda esse ad auctoritates Batavas. Ideo nullam fa-
cimus difficultatem, quae v. c. legantur in art. 121 Cod.
Poen. de primariorum magistratuum apprebensione, transfe-
renda esse ad officiales in art. 175 L. J. enumeratos. An
tamen bic art. 4 ita protrahendus, ut ab omni parte aucto-
ritates Batavae similes babeantur iis Francicis, quibuscum
quodammodo conveniant. Praesidum enim munus omnino
multis nominibus simile est ei, quod gerunt praefecti, sed
in non paucis ab eo differt, et profecto non omnia, quae
ad illos pertinent, etiam ad bos pertinere dici possimt; boc
etiam de jure poenali dicendum et proprie distinctio facien-

1) Art. 13 mand. De Gouverneurs mogen, dirertelijl; of indirertelijh, geen
deel nemen in eenige voor rekening van het rijk, of van eene publieke admini-
stratie, binnen Imnne provincie gedane of te doene leverantie, aanbesteding of
aanneming.

-) Art. 4 decr. d. 11 m. Dec. an. 1813 sic audit: Alle bepalingen in
het voorzeide Wetboek (Cod. an. 1810) ten aanzien van het Fransche Rijk,
deszelfs Gouvernemeut en de Fransche geconstitueerde Magten voorkomende,
zullen voortaan toepasselijk zijn op den staat der Vereenigde ISederlanden, het
daarin gevestigd gouvernement en de Nederlandsche geconstitueerde magten.

da, inter legis in praefcctos dispositiones ea, quae et hodie
in praesidibus adsunt, spectantes, et eas, de quibus hoc did
nequit, ita ut priores etiam bis temporibus in praesides va-
leant, posteriores contra nullam retineant vim, aut ad eum
transferantur magistratum, qui hanc muneris partem exerceat.
An tamen haec distinctio revera fieri potest ? Negari vero
non potest ob majorem auctoritatem ordinibus provincialibus
commissam, et imprimis ob art. 145 Leg. Imp., eam ipsam
muneris praefecti partem, qua ad frumentorum commer-
cium faciendmn abuti posset, magnopere in praeside esse

mutatam.

Edictum Indiae Neerlandicae regimen constituens art. 9
multas res enumerat, a quibus abstinere jubetur Guberna-
tor Generalis; quatenus art. 175 applicationi locus est,
sanctio hujus praecepti adest; sed multae in art. 9 emime-
rantur, quas art. 175 non spectare videtur; quod ad has
attinet, nulla lex in Gubernatorem Generalem adest.

Art. 7 1. an. 1841, concilium generale ad rationes acci-
piendas ordinans, sociis hujus concilii quoque nonnullarum
rerum communionem interdicit, et, ut sine ullo dubio art.
175 locus esset, totidem verbis additum : op straffe daarop

hij het wetboek van strafregt gesteld.

Supra paucis verbis jam de R. M. praepositis egimus.
et diximus ibi art. 175 in eos invocandum esse in proprium
commodum in moneta cudi nummos jubentes, hoc vero non
tam ob art. 27 ibi cit. dicendum, quam ob ipsum art. 175;
cura enim numinorum cudendorum iis est commissa, et ideo
ejusmodi commercii participes esse non possunt. An ve^o
art. illa 27 sanctionem plenam habet ui nostro art. 175 ?
Probibitioncm continet, ne metallorum aut nummonmi com-
mercium a Eei Monetali praefectis fiat; art. contra 175 ut
locus sit, necesse est ren; curae aut admhiistrationi praepo-

sîtorum esse commissam, hoc verum de metallorum com-
mercium dici nequit.

Tandem dicendum de magistratibus judiciariis, qui rerum,
de quibus iis sententia ferenda erit, participes fiunt. Ani-
madvertendum art. 175 ad eos trahendum non esse; quod
non ideo est dicendum, quia, quod fortasse quis credat, de-
nominatio fonctionnaire public alt;i eos non pertinet, sed quia
altera hujus delicti nota, rei administratie aut cura iis de-
est. Avoir ^administration ou la surveillance , être chargé dJordon-
nancer le paiement ou de faire la liquidcAion non dici potest de
judicibus, qui in causa, cujus participes sunt, sunt laturi sen-
tentiam, sed tenendum judicem, qui dolo malo hoc delictum
committit, non facile art. 183 Cod. Poen. esse evitaturum.

Quod ad emptionem attinet, art. 1504 1) Cod. civ. omnem
conventionem, contra suam dispositionem peccantem, nullam
esse jubens, junc. art. 12 et 14 E. J., ut legem poenalem
hujus rei rationem habere minus sit necessarium, efficit. Sed
hic art. solam spectat emptionem, et de aliis obligationibus
tacet lex.

Praeterea, ne judex in propria causa sententiam ferat,
provident etiam art. 30 et 31 Cod. de modo proc. et art
351 Cod. Qu. Crim.

Art 30 enim recusationis causas enumerans sub no. 1
etiam affert, si proprium commodum cum re cohaereat, et
art. 31 judici, qui causam accusationis sibi adesse seit, eam
cum collegio communicandi obligationem imponit

1) Art. 1504. Regtei-s, leden van het openbaar ministerie, griffiers, advo-
caten ,........ mogen duor overdragt geene eigenaars worden van regten en

regtsvorderingen, waarover gedingen aanhangig zijn bij de regtbank, onder
welker regtsgebied sy hunne bediening uitoefenen, op straffe van nietigheid, en
vergoeding tm kosten, schaden en interessen.

Hic art. 31 nullam sanctionem poenalem habet nisi in
art. 12 et 14 E. J-r sed si dolo malo ei non satisfecit ju-
dex, fortasse ex art. 183 1) puniendus erit.

Quod attinet ad art. 351 Cod. Qu. Crim., sub no. 2'

eadem recusationis causa emimeratur, sed nusquam obligatio,
qualis est in Cod. de modo proc., ei imponitur, si vero dolo
malo in ejusmodi causa sententiam tulerit, idem remedium,.

SC. art. 183, adest.

Videtur igitur ob hunc art. Cod. Poen., j- art. 12 et 14
E. J., in lege poenali dispositions poenam statuente in ma-
gistratus judiciaries, in causis cum proprio commodo cohae-
rentibus sententiam ferentes, careri posse.

Haec erant, ad quae animadvertenda art. 175 nobis an-
sam praebebat; transeundum nunc est ad art. 177 sqq,
contra corruptionis crimen poenam statuentes.

Hoe crimen, omnibus magistratibus commune^ ab omni-
bus quoque, qui S. S. forum sequuntur, committi potest,
ideo non singulorum in annotatione nostra ad hunc art. ra-
tionem habebimus, sed solorum ordinum generalium, quum
peculiaria quaedam de iis animadvertenda sint.

Amor patriae, scientiae copia, diligentia omnino necessa-
ria in magistratu sunt, sed ante omnia honestas requiritur;
hoe verum de omni quocunque munus quoddam publicum
gerente, sed numquam verius quam de ordinibus adscripto;
non enim hic parti alicui salutis publicae providere debet,
sed tota ejus cognitioni submittitur, non singulorum civium
curat commodum, sed omnium, non unius fidem fallit, sed
totius universitatis, si honeste se non gerit; omnino dici po-

J) Art. 183 Cod. Poen. Tout juge ou administrateur, qui se sera décida
par faveur pour une partie, ou par inimitié contra elle, sera coupable de for-
faiture et puni de la dégradation civique.

test, si honestas deest, omnes ceteras virtutes eo solmnmodo
fieri periculosiores, quo majore adsint gradu.

Mirandum igitur non est, quod fuerunt legislatores, qui
gravissimas poenas contra populi delegatum corruptum sta-
tuerunt 1), sed potius quod fuerunt, qui non modo nullam
peculiarem liorum mentionem fecerunt, sed adeo eos plane
silentio praetermiserunt.

Hoc de Cod. an. 1810 dicendum, ordinibus generalibus enim
adscripti numquam sub locutione fonctionnaire imUic de
Vordre administratief ou judiciaire (ut legitur iu art. 177)
comprebendi possunt, et quum nulla alia lex adsit contra
cos corruptos poenam statuons, dicendum de iis legem pror-
sus tacere 2).

Muneris est ordinum in Regiminis acta accurate inqui-
rere et, quae sibi qualemcunque ob causam improbanda
videantur, consensum denegare; non mirum igitur Re,lt;nmini
praepositos saepe conatos esse ordinibus adscriptos sibi con-
ciliare, ut facilius ad fines suas pervenirent, quod imprimis
per honores et miinera fiebat.

Anglia ordinum instituti, ut nunc viget, patria plura bu-
jus rei exempla praebuit 3); buic vitio remedium esse af-

1)nbsp;Cf. Cod. an. 1791 , Scct. V, Ut. 1, Part. II, art. 9 : Tout membre
lie la legislature, qui sera convaincu d'avoir, moyennant argent, présens ou
promesses, trafiqué de son opinion, sera puni de mort.

2)nbsp;An Idem dicendum de spec. Cod. an. 1842 ordinibus rogato ?
quaestio ad hoc redit an ordinibus adscriptus ambtenaar dici possit;
quod cum quotidiana loquendi formula pugnat, quamquam fortasse
per definitionis huju.s vocabuli in eodem illo specimine prolatae gene-
ralitatem affirmari possit: loaar in dit icethoek gehandeld icordt van misda-
den van ambtenaren, worden als ambtenaren beschouwd, alle op openbaar
gezag aangestelde personen......cf. art. 1 tit. IX.

3)nbsp;Faniosus hanc ob rem fuit Vir celeberrimus R. Walpole. Cf. Hal-
lam III, p. 190-192 et Brougham: Eminent statesmen of the time of Géorgc
III. Memorandus quoqnc h. 1. Lord JVorth.

ferendum, et delictum non modo puniendum esse, sed quan-
tum fieri posset, quominus committatur, impedienduni luce
clarius est. Hoc effieere studuerunt in Anglia, regnante
Guilielmo HI, statuendo, ne quis qualecunque munus te-
nens parlementi socius esset 1); quod postea saepius muta-
tum locum dedit statuto, quod parlemento adscriptum mu-
nus quoddam adeuntem non nisi vi novae electionis hono-
res suos retinere posse juhet. Idem hodie apud Belgos
locum habet, qui hac in re Gallos secuti sunt 2), quos hoc
principium duxisse quoque videtur in constitutione an. 1791 3)
plerosque magistratus e delegatorum conventu excludentes;
pro parte etiam hoc de nostra L. J. dicendum 4).

Quantopere optandum esset, ut nidli magistratus ordini-
bus adscripti essent, nemo non videt: metuendum vero, ne
hoc modo electorum optio nimis angustis limitibus circum-
scribatur, quamobrem potius probandum videtur institutum,
quod ordinibus adscriptum novum munus adeuntem novae
election! submittendum esse jubet; hoc enim remedium, li-
cet non omni ex parte sufficiat, tamen optimum esse vi-
detur.

Istiusmodi dispositio vero delictum jam commissum non
punit : ut hoc fiat opus lege poenali. Neque ea ullam ha-
bet vim in corruptionem proprie ita dictam, i. e. pecunia
aut aliis rebus datis aut promissis, quae etiam a privatis
institui potest, cui imprimis ansam praebere potest pars,
quam habet ordinum concilium inferius in S. S. aut alio-
rum collegiorum sociis aut in suo praeside nominandis, vel

1) Cf. Hallam, 1. 1. p. 137-142 et Thorbecke, ^antfefeninj ad art. 94.
-) Cf. Chart, an. 1830. art. 69 et Const. Belg. art. 36.
3) Cf. hujus const, tit. Ill, Cap. I, Sect. Ill, art. 4.
Hue enim pertinere videtur dispositio art. 83 i. f.

etiam jus utrique concilio competens graphiarium eligendi,
Fortasse quis credat in hoc casu locum esse posse art. 113 1)
Cod. Poen., hoc verum ita non esse, non est quod multis
verbis probemus 2).

Specimen an. 1842 in art. 29 tit. 9 distinguit, utrum
corruptio ad rem licitam, an ad illicitam consequendam in-
stituta sit, illam que ad delicta, banc vero ad crimina re-
fert; haec distinctio si servatur, in ordines fere semper mi-
tior poena irroganda; in ordinum enim socium corruptionis
is erit finis, ut v. c. huic sententiae potius quam illi fa-
veat, aut etiam ut suffragium suum in graphiario nomi-
nando in favorem Maevii potius quam Titii emittat; quod
non nisi rarissime factum illicitum constituet.

Inde sequitur, specimine illo ordinum corruptorum ra-
tione inspecte, fere semper ut poena correctoria imponatur,
fore. An vero haec poena sufficit? Non hic est locus, quo
quaestionem, utrum poenae infamiam secum trahentes pro-
bandae sint necne, dijudicemus, sed animadvertere liceat,
hac distinctione servata, poenas infamiae in ea delicta esse
statuendas, quibus non, ut ita dicam, légitima, sed mo-
ralis infamia inest 3).

1) Art. 113 sic audit: Tout citoyen, qui aura, dans les élections acheta
ou vendu un suffrage à un prix quelconque, sera puni d'interdiction des droits
de citogen et de toute fonction ou d'emploi public pendant cinq ans au itioins
et dix ans au plus.

Cf., lt;iuae[supra ad art. 145 et 146 Cod. Poen. diximus. Hoc etiam
patet ex poena in art. 113 constituta. Jurium enim civicorum inter-
dictio aptissima est poena in Iiis juribus abutentem.

3) Antiquitus magistratus non modo munus adeuntes se nulla dona
aceepisse aut douasse, vel accepturos aut donaturos esse jurabant, sed
certis temporibus hoc jusjurandum iterabant. Hoc etiam praescriptum
in mand. Curiae Milit. art. 21. Cf. etiam edictum an. 1715 et Lex
Imp. an. 1814 ait. 62.

Haec sunt, quae de ordinibus adscrlptis corruptis anim-
advertenda videntur. Quod ad ceteros magistratus S. S.
jurisdictioni subjectos attinet, nullae videntur adesse pecu-
liares difficultates, quae ex muneris natura, quarum tantum no-
bis ratio est babenda, non ex ipsa causa profluunt. Hoc
unum verum animadvertendum, art. 179 Cod. Poen. priva-
tum corruptorem eadem afficere poena, qua magistratum
corruptum; an hoc probandum? an idem est delictum pri-
vati proprium commodum persequentis, et magistratus fideirr

publicam fallentis.

Art. 183 Cod. Poen. poenam statuit in judicem, qui se
in sententia ferenda odio aut favore duci passus est. Hunc
art. satis esse utilem, ut biatui art. 175 provideatur, ex
iis, quae ibi dicta sunt, intelligere licet; hanc dispositionem
vero pericolosam esse posse, et fortasse judicem integrum
nonnumquam accusationi cuidam esse exposituram negari
non potest, sed in commodum societatis judicem ita mune-
ris gravitatis immemorem poena afficiendum esse constat 1).

An igitur hic art. servandus est? In utramque partem
disputari posse videtur, sed nemo, quod accuratior desidere-
tur descriptie, aegre feret, ita ut ad ejus appllcatienem factis
externis opus esse totidem verbis in lege dicatur 2). An
fortasse probandum esset eum restringiii ad eos casus, in
quibus justa adest recusationis causa, qua in re tamen dif-
ferentiae ratio est habenda, quae est inter judicem civilem

gt;) Egregie hac de re Chauveau et Faustin 1. 1. p. 198; Le crime d«
juge est flagrant ; il trahit sa conscience, il stihstitue les passions de l'homme
à l'impassibilité dti magistrat, il exploite ses fonctions au profit de ses hai-
nes ; il spolie, il ruine, il deshonore, il tue, en voilant ses violences et ses
égarements du masque de la justice.

2) Cf. Chauveau et Faustin 1. 1, hoc etiam de art. 183 probantes.

et poenalem; hic enim recusari a reo potest, et ipse rogare,
lit a causa ahstinere sibi liccat, cum contra illi obligatio im-
posita recusationis causas, quas adesse sciât, cum sociis com-
municandi 1).

Ilaec nobis de hac Cod. Poen. parte observanda, nam
ceteris legis dispositionibus de delictis contra rempublicam
admissis, ratione nostri argumenti, nullae peculiares inesse
videntur difficultates. Quae vero in delicta contra privatos
admissa animadvertunt, inter eas et nostrum propositum fere
nulla est necessitudo; tantum agendum videtur de delicto,
de quo agunt art. 367 sqq. Cod. Poen., qui locus, nostrae
disputationis postremus, ad eos omnino pertinent, qui quam
maximi sunt momenti.

Art. 367 2) Cod. Poen. enim agit de injuriarum aut con-
tumeliarum auctoribus, sed in abn. exceptionem introducit,
ne persecutione vi hujus art. instituta gravarentur, qui mu-
nere coacti scripserunt vel dixerunt, quae privatos hujus
art. dispositionibus subjicerent. His quoque, qui S. S. sequun-
tur forum, annumerantur quibus, saepe hujus al. praesidio
opus esse potest, et imprimis h. 1. in censum veniunt ordi-
nibus adscripti.

Hi enim, ut bene munere suo fungantur, quae vitupe-
randa sunt , significare, populi vota et desideria proferre
debent ; eorum, qui rebus praesunt, actus reprebendendi
incumbit iis officium, qua in re fortasse multa iis proferenda
potestati exsecutrici praepositis fortasse odiosa; ut hoc tuti

1)nbsp;Hue pertinet art. 24 mand. Curiae Militaris.

2)nbsp;Hanc Codicis partem vero an. 1829 et 1830 mutatam esse memo-
rasse sufficit; illae mutationes enim in nostrum argumentum et in quae-
stiones, quas li. 1. tractamus, nullam habent vim.

facere possint, nullam inde persecutionem metuentes, con-
cessa iis sunt nonnulla privilégia, alia aliis temporibus, sed
quae semper eorum securitatem spectant 1).

Primarlum inter haec privileglum est sanctitas iis conce-
denda ob ea, quae in munere gerendo dlxerunt vel scrl-
pserunt. An tamen nulli huic privüegio termini sunt?

Hoc dicendum non videtur: nam ordinibus adscriptus mu-
neris fines transgrediens, idque adbibens, ut privatis odiis
et inhnicitiis satisfaclat, aut praeter necessitatem in rebus
praepositos invehens, Eegi fortasse ipsi non parcens, annon
eodem jure, qtto privati idem committentes delictum, in jus
vocari potest? et-haec omnino magna videtur esse diffi-
cultas, quomodo de privilegii abusu cavendum sit, quin
tamen injustis persocutionibus ansa praebeatur.

Angli banc difficultatem solverunt de ejusmodi causis ju-
risdictionem ipsis conclliis ordinum rellnquendo; at haec col-
legia 2) ad hoe non sunt aptisslma, et sine dubio ejusmodi

ï) Hue pertinet v. c. Privilegium eos, nisi concilii sociis consentien-
tibus, in carcerem deduci non posse. Cf., quas supra p. 38 not. 1 de
Vi ordinum çonsensui tribuenda disserentes adduximus. Const. Franc.,
et quae ibi de hoc privilegio in Anglia diximus. Anglorum parlemen-
tum etiam ejusmodi privilegiis gaudere, unicuique notum; Elizabetha
tarnen régnante, nondum bene definita erant, nam saepe eo tempore
socios in carcerem esse injectos, cum aliquas res délibérassent, quas Ré-
sina ad Be solam pertinere crederet, videmus. Cf. Hallam passim et imp.
Cap. V et XVI. Privilegiorum doctrinam nondum luisse certam inde
«tiam patet, quod tanquam favores a Rege petebantur, quod tamen
solius honoris causa fieri plenissimis verbis significatum in litteri»
quibusdam ad Jacobum I missis: That their making request, at their be-
sinning of a parliament, to enjoy the privilege , is only an act of manners,
ind does not weaken their right. Cf. Hallam, Cap. VI, p. 224.

2) Nimis enim facile odio moveri possunt haec eollegia, quibus ju-
risdictio quaedam concedi possit. Anglorum parlementum hujus rei
exemplum praebuit in causa contra Floyd, qui ob levissimum delictum
poena quam maxime ignominiosa est affectus. Haec parlement! juris-

9

et legiferae et judicatricis potestatum in his collegiis con-
junctio cum nostris institutis hodiernis nullo modo convenit,
quamobrem hic difficultatis solvendae modus apud nos nullius
est utilitatis.

Ut verum accusatio contra ordinibus adscriptum inferri
possit, quin Privilegium ad rite munere fungendum neces-
sarium violetur, auxilium ferre videtur lex Imp. Constituto
enim, ut actio ideo instituatur, necessarium fore ordinum
ipsorum consensum, commoda, quae ex instituto Anglico pro-
fluunt, supra enumerata servantur, incommoda, quae ei
inhaerent, vitantur, et omnia inter se cum nostra L. J. con-
veniunt : An vero vi art. 175 L. J. consensus jam in
ejusmodi causa requiratur, dubitari potest; neque video
quamnam vim in banc rem haberet alterum concilium, cujus
socius non est delinquens , consentiens.

Paulo accuratius tamen de diversis hujusmodi, ab ordi-
nibus adscripto commissi, delicti speclmlnlbus agendum.

Possunt enim verba obnoxia simpliclter esse edicta; hic est

dictio co est autta, ut omnes sibi subjecerit, qui s. ipsum concilium s.
singulos socios contumelia affecissent; quam vero eadem instituta apud
diversas gentes aliam habent descriptionem? Parlementum Anglicum jus
dicit in propria causa; concilium contra Eatavum ne accusationem
quidem inferre posse videtur, et nullo fruitur legum praesidio èontra
cujuscunque generis accusationes, quae qnotidie et in diariis publicis
et in libellis adversus id proferuntur, nisi eo, quod, ei M. P. contra
omnia cujuscunque generis delicta «ustodiente profluit. Annon hujus
rei legislator^ ratio esset hab enda ? Essetne etiam h. 1. ut supra quoque
de art. 310 Cod. Qu. Crim. animadvertimus, conciliis legiferis auxilium
ferendum ? Primnm exemplum parlement! in socios nimis vehementer
aut irreverenter locutos jus dicentis, ex historia notum, est anni 1547,
quamquam verisimile hoc Privilegium antea non incognitum fuissei
Antiquissimum jurisdictionis ad concilii honorem defendendum exerci-
tae exemplum est anni 1543, quo ad poenam carceris condemnati
plures olficiales, qui ad socium Ferrers in carcerem conjiciendum au-
xilium tulerant. Cf. Hallam I, p. 199 et 196.

d

casus communis, quae nullis ampliórlBus locum datobserva-
tionibus, sed praeterea possunt esse typis mandata. Semel
dictis, quae vituperanda, significatis, quae significanda erant
munere suo functus est delegatus, typis ea mandandi nulla
ei incumbit obligatio; si vero pronuntiata sunt in conventu
publico, non video, cur non publice dicta per prelum,
quantum fieri posset, divulgare liceret; et omnino Lex, quae,
conventus ordinum publici ut sint, vult, sibi ipsi esset con-
traria, si solam viam eos revera publicos fieri, i. e. cum
toto populo communicari ibi peracta, probiberet.

Quaesitum, an etiam ea, quae, ut in concilio pronuntia-
rentur, composita, non verO prommtiata sunt, et postea ty-
pis mandata sunt, hue pertineant 1). Haec quaestio neganda
mihi videtur; nam hoc modo nimis lata via ad totius insti-
tuti abusum adesset; sibi imputare debet auctou, quod ea
non pronuntiaverit, typis ea mandare quidem potest, sed
hoc suo facit periculo. Exceptio tamen facienda, quod at-
tinet ad ea, quae, ipso jubente concilio', publicata sunt ; ho-
rum enim non auctor, sed concilium totum rationes red-
dere debet.

Hactenus de publicatione eorum, quae in munere gerendo
quis dixerit, si publice sunt pronuntiata; si contra, in con-
ventu non publico, puta in concilio superiori, sunt ©m-fesa,
xnutari videtur quaestio. Per prelum enim divulgatio ad
munus proprie non pertinet, sed ut conventus revera pu-
blici dici possint, necessaria videtur; et hoc-secus in con-
Tentibus secretis, rerum igitur ibi peractarum per prelum
divulgatio ad ordmaria hujus generis delicta pertinet 2).

1)nbsp;Cf. Chassan, Tram des délits-etc. I, Cap. IV, § 2. Multas ejusmodi
orationes edidit de Chateaubriand, quae tamen numquam sunt pronun-
tiatae ; cf. Discours politiques passim.

2)nbsp;Hue pertinebat causa historiae patriae studiosis saüs nota, aa-

1.32

Hic tamen exceptio faciéiida in farorem eornm, quarum
divulgationem jusserit concilium ipsum.

Non vero videtur ejusmodi legis praesidium ad ordinum
tantum concilia generalium pertinere, sed etiam ad aliae jusdem
generis traliendum. Ita et ord. prov. hue pertinent; an
etiam, magistratus judiciarii? His enim quoque saepe incum-
bit eloqui, quae aliis odiosa esse possunt; M. P. excercentes-
nonnumquam (non modo in ipsum accusatum, sed etiam in
alios,- talia emittere debent, quae eos ignominia afBcere possint;.

nis 1778-1782 inter Ordines Transislanos et virum nobilissimum J, D.
V. d. Capellen agitata. Hic enim origine Gelrus, adjuvante Guilielmo V, in
Trans-islanorum nobilium ordinem aceeptus, quum saepe jam in rebus
minoris momenti vehementer a collegis dissensisset, tandem an. 1778
sententiam emisit, de Servitute, nomine Drostendiensten cognita, non
légitima, immo juri naturali contraria et expressa lege abrogata. Ora-
tioncm praeterea, in qua hanc sententiam defendebat, typis mandavit,
quod tantopere excitavit collegas equestri collegio adscriptos, ut eum et
ordinibus et hoe collegio excluserint, donee injuriarum actio, ob im-
moderate in illa oratione dicta 5 contrü. €11112 instituenda, ad jfincm perquot;
ducta esset. Cf. hac de re : Jhr. J. D. y. d. Capellen etc. Regent, et De-
ductie voor de Heeren van de Ridderschap van Overijssel, quorum posterior
ad defendendos Nobiles conscriptus, prior vero Cappeleno favet.
Imprimis quaestio erat de exclusione via facti, quam facultatem sibi
competere contendebant ordines; quidquid sit, hacc res'ad historiam
pertinet, sed liceat nobis eam hodiernis temporibus adaptare, et ro-
gare, an hodie ordinibus haec facultas competat, quisnam hodie sit
status ordinibus adscripti, quamdiu sub reatu sit. His de rebus enim
lex nihil définit, et etiam decr. del. m. ord. hoc loco nullum nobis fert
auxilium, et omnino difficultatem facere posset ordinibus adscriptus,
ad quem persequendum concilii consensus rogaretur, ipse sulfragium
ferre volens. Excludendi jus ordinibus adesse defendi posse non vi-
detur ; argumenta enim, quae ex Anglico concilio hac facultate fruente
duci possent, hoc loco nullam habent vim, cum cohaereat haec potestas
cum tota hujus concilii jurisdictione, quae a nostris institutis plane
aliéna. Cf. Art. 21 edict. Reglement op de zamenstelling der provinäale
staten. Exclusus etiam fuit Onno Zwier v. Haren. Hanc poenam verum
collegium judiciale an. 1799 pronuntiavit in Virum Nob. G. W. v. Zuy-
len T. Nievelt.

judex qui causa cognoscere debet,! solus, accuraite teiief^
quae inter accusationem et ignominiose dicta fuerit' neces-:
situdo, solus igitur bene dijudicare potest, an revera ad ac-gt;
cusationem probandam necessaria essent illa. Haec ad de-
fendendam sententiam, etiam in ejusmodi causis, ut actio
injuriarum institui possit, collegii, penes quod factum in ju-
dicium- deducendum perpetratum, consensum, requirendum
esse, militant. Varias tamen adesse rationes, quae, rit hoc
minus sit probandum, officiant, .negari non potest: quarum-
primaria est: M. P. exercentes numquam id tribunal, cujus
participes sunt, judicem agnoscunt, sed semper superioris
forum sequuntur, actio igitur ad superius inferenda esset
judicium, quod tamen eam pertractare non posset, nisi in-
ferioris impetrato consensu; praeterea in bis causis quaestio
facti i. e. quaestio, utrum revera dixerit in judicium deducta
accusatus necne, sola ullius est momenti, et; haec quaestio
ab inferiori judicio prorsus dijudicaretur in consensu dand®
aut denegando, unde, superiöris' his in rebus nulla esset pars
nisi legum applicatio.

Haec et alia eo ducunt, ut ejusmodi consensum ad M. P.
in jus vocandum requiri non magnopére probemus; an me«
lius tamen videtur regulam magistratus judiciaries superiores
semper tribunalis forum sequi, exceptionem pati et injuria-
rum actiones, ob ea , quae in judicio sunt dicta, institutas
persequendas esse penes id collegium, coram quo emfesa
sint? quidquid sit, principia, quae supra de ordinibus , quae
quasi tales dixerint, typis mandantibus proposuimus , etiam-in;
his servanda videntur.

Art. 367 Cod. Poen. al. igitur vim suam habet in qua-
lescunque officiales; quod ad nonnullos tamen attinet, spe-
ciali legum praesidio opus est; inter hos primo loco sunt
ordinibus adscripti , quorum securitati satis provisum esse

videtur instituto, collegii, cujus sunt socii, consensu opus
esse ad actionem instituendam; quae in conventu publico
dicta sunt, ea etiam typis mandandi sociis est facultas; non
verum: idem dicendum de iis, quae dicta sunt in conventu
non pubbco, horum per prelum divulgatio ad ordinaria,
quae spectat art. 367, delicta pertinet; et nulla ratio ha-
benda eorum, quae ut in conventu edicerentur, conscripta,
non vero pronuntiata , in lucem prodeunt. Eadem cautio
etiam ad alios magistratus , si ea egent, transferri potest,
sed, quod attinet ad M. P. gerentes, hic difficultatem sol-
vendi modus non aptissimus videtur.

Hic jam videtur disputationi nostrae finis imponi posse ;
expositis, quae in legibus nostris de Jurisdictione, vi art.
175 et 176 L. J. et art. 92 E. J., S. S. competente, jam
constituta sunt, praeterea vires periclitati sumus in ea, quae
adlmc nondum propriis legibus gaudent; in lege poenali
hodierna quinam adsint hiatus, ostendere conati, nonnum-
quam etiam remedium afferre ausi sumus, multas et quidem
gravissimas juris publici quaestiones attingentes. Multa co-
piosius et accuratius (dici potuissent ;. fortasse nostro statui
politico nostratiumque indoli magis convenienter multa
constitui possunt; lector vero, si quem habeat hic libeUus,
perr avias. regiones iter nobis fuisse intelligat.

TANTUM.

'■.'-) OM.,; -T

, - t. . :nbsp;^ : JM.'; ■

Characterismus consensus Ordinum Generalium,:'de quo
sermo est art. 175 Leg. Imp., plane est politicus; spectat jura
politica et obligationes populum inter et Principem, et societatis
statum.

n.

■,' ,, ;t;'P4oi',-l mnlfi'uiii
Ordinum Generalium consensus non est loco decreti ju-
dicis. ad actionemIinstituendam. ' ' ' ^'quot;fi-nbsp;-r

ni.

Merito nostra Lex Imp. accusationes in administres pro-
latas Senatus Supremi cognitioni subjecit. ,,nbsp;;.:»

IV.

A Curiae Militaris sententiis ad Senatum supremum pro-
vocationem fieri posse Lex Imp. requirere 'videtur. Jquot;

ISß
V.

Senatui Supremo dijudicandi est facultas, an indicia, qui-
tus sententia, a qua provocatum, nititur, conveniant cum
art. 442 Cod. Qu. Crim. praecepto.

'.VI-

In novo Cod. Poen. Batavo servanda videtur distinctio
delictorum in misdaden, wanbedrijven et overtredingen.

VII.

Art. 56 Cod. Poen. non pertinet ad eum, qui ante annum
vi,art. 67 eod. poena infamiam secum nontrahente affe-

.nr.';'-nbsp;'lUv'

VIII.

Testamentum holographum, vigente lege Francica con-
.scriptum, et postoannum demum, de quo loquitur art. 49
Leg. Trans., apud tabellionem modo legitimo depositum, vim
habet.

IX.

Probibitio art. 411 Cod. civ. ad parentes ob alias causas
a tutela remotos non trabenda videtur.

X.

Emphyteusis in perpetuum constitui potest.

137
XI.

Dispositio art. 140 Cod. civ. non semper obtinet.

XII.

Liberatio, quae fit vi art. 377 no. 2 Cod. civ., etiam lo-
cum babet, matrimonio per divortium dlssoluto, et nullis ex
eo liberis superstitibus.

XIII.

Traditio Symbolica Jure Romano nulla est.

XIV.

Altero baerede baereditatem vendente, altero eam répudi-
ante, pars repudiata ad emptorem transit.

XV.

Lex ult. D. de cond. causa data, cum Leg. 5 § 1 D. de
praescriptis verbis, conciliari potest.

XVI.

Minus recte de Pinto: Handleiding tot bet Wetboek van
Koophandel I p. 6. Bij het Wetboek van Koophandel worden
alleen vastgesteld die exceptionnele wetsbepalingen, welke uitslui-
tend eigen zijn aan koophandel en kooplieden.

Acceptans ad solvendum non tenetur, si transsantis sub-
scriptie est falsa.

XVIII.

Acceptatie sub conditiene non semper est inutilis.

XIX.

Probanda est art. 36 al. 2 Cod. Mere, dispositie; impro-
bandum contra, quod in art. 37 al. 3 eod. est constitutum.

XX.

Leges mercium invectionem probibentes ad tempus utiles
esse possunt; in iis abrogandis quam maxima prudentia opus
est.

m.:. ...............

^ . .^^..•'J^.nbsp;......„.

'JipdèïMR'«^ «fc Jè V^làn^f SSRÄ,nbsp;Imps»-.

ir. AiHnbsp;so^. ««t v-iiüjïtótcteai

^ i'^'iiess^ri;^ ^tt jibnbsp;îflNîàiaaftnbsp;vjms

a»

Ä y»

ii. irnbsp;I f ^nbsp;^ 'quot;-î *