SPECIMEN MEDICDM INA.UGURALE

binas fflSTORIAS ACUTAE MENTIS
alienATIONIS, FELICITER CURATAE.

«

IÏ

I,

aj/ManAvii M03ia3Hnbsp;W^

nstixx¹

1nbsp; 4'nbsp;- 'orf;

-

SPECIMEN MEDICÜM INAUGURALE,

Ï^INAS HISTORIAS ACUTAE MENTIS
^LIENATIONIS, FELICITER CLRATAE,

ANNUENTE SUIMO Pil'ÜIIJiE,

EX AÜCTOHITATE RECTORIS MAGNIFICI

GEORGII GUILIELMI VREEDE,

. ÏÜK. ROM. ET HOD. DOCT. ET PROF. ORD.,
NEC NON

AMÏI.IS3IMI SENATUS ACADEMICI COKSENSD,

ET

NODILISSIMAE FACULTATIS MEDICAE DEORETO ,

PRO GRADU DOCTORATÜS,

sbmiiisque in

MEDICINA

HONOaiIlUS ac privitefius,
IN ACADEMIA RHENO-TRAIECTINA ,

RITE ET LEGITIME CONSEQÜENDIS,

ERÜDIIORDM EXAMIKI SDBMITIIT

GERARDÜS JOSEPHUS TELJER,

e pago Bergschenhoeh.
DIE XVIII SBPTEMBRIS MDCCCXLV, HORA V.

TRAIECTI AD RHENUM,

APDD J. DE KRUIJFF.

1IDCCCXÏ.V-

■Typis K. J. Gieben.

PARENTIBUS OPTIMIS, CARISSIMIS

VIRIS CLARISSIMIS

B. F. SUERMAN,

J. L. C. SCHROEDER VAN DER KOLK

G. J. LONCO, CORN. JAN. FIL.,

IN ACADEMIA IlHENO-TRAJliCTINA

mldicinae professoribïs okdinariis ,

GRxVTO ANIMO

Igt;. 1). D,

AUCTOR.

^ mm nm mtrnrnm^M a

i gt;nbsp;mjiâo •

lt;3 « a

.normi

. Iff l

HISTORIA PRIMA.

N. O. in pago J. . . rustica robusta, plethorica,
mnupta, temperamenti cholerici, 34 annos nata, sem-
per usa bona valetudine, mansuetae et placidae in-
dohs, proba etreligiosa, sedula in negotiis, sibi man-
datis, obsequendis, cui menses sohto tempore semper
redibant, hcet parcae essent et brevis dm-ationis,
die 10 mensis Octobris A°. 1830 in caseali post
meridiem sola occupata erat, quum ecce, una ex
ejus sororibus, voce ipsius audita, nesciens quocum
tam alta voce soror loqueretiu*, ceUam festinans in-
trat, eamque solam videt. Mirans quod illa secum
tam clara voce et serio loquatur, et rogans idcirco

qnocrtm tandem occupata sermonem misceret, respon-
sum tulit adeo turbatum, diris verbis sorori insolitis
mixtum, ut plena metu discederet, ceteras sorores
advocans. Hae cum fratribus et patre eam adeunt,
quos omnes eadem ferocitate, diris eos devovens,
ad se recepit, minans, se eos e cella trusuram esse,
ni statim abeant. Haecce ejus agendi ratio, tam
aliéna SL consuBta, vita âgt;tn3lt;ntîssimâre filiae et sororis*
quae semper miti indole sedulae matris familias par-
tes egerat, (matre jam ante plures annos mortua)
omnibus gravissimum dolorem incussit. Magnus fuit
labor ei persuadere, ut cella relicta se in cubiculum
conferret et cubitum iret, cum crederent, eam fe-
bre esse correptam. Quo tamen facto, magis etiam
furor exardescebat.

Hora vespertina meum auxilium implorabatur. Ad-
venienti mibi nujitiatum est, eam jam per plures
dies mira et insolita ratione sè gessisse et in loquen-
do et in negotiis exsequendis: eam in templo etiam
abquando alta voce locutam esse et cuiquam male-
dixisse. Singulares causae, imprimis vero res num-

maria, ob quas ante aliquot dies magna ira excan-
duerat et de quibus quotidie cum exacerbatione lo-
cuta erat, ansam huic malo praebuisse videbantur.

Intromissus vidi eam assidue omnia a se repellen-
tem, vociferantem, clamantem, diris devoventem aut
subinde canentem. Facies admodum rubra erat,
vultuosa, ocuh rubri, crines soluti, saliva tenax'cir-
cum os, sudor copiosus per totam corporis superfi-
ciem^cum cahda cute et pidsu admodum accelerato,
duro, pleno. Mihi, ut eeteris, maledicebat et nulli
omnino rationi locum dabat.

Quamvis perdifficihs haecce operatio esset in tam
forti foemina, quae nunc, furore abrepta, maximis
corporis viribus uteretur, mihi contigit tamen venae
sectionem instituere, opem ferentibus quatuor ro-
bustis viris, qui virginem semistantem ad murum
continerent. Inter varia maledicta et exsecrationes,
vehementi voce prolatà, in eos praésertim, quos pu-
taret patrem pecunia fraudasse, sanguis, cum magna
vi e largo vulnere exsiliens, in vasculum excipieba-
tur ad uncias 14 vel 16, multa spuma obductus.

Insuper 5 vel 6 unciae, ut opinor, extra vasculum in
solum efFusae erant, nam vel cum maxima virium
intentione ejus motus satis impediri non poterant,
clamantis terribili voce, nos sibi vitam eripere veile,
quo factum est, ut satis magna sanguinis copia ex-
cipi non posset.

Dum effluebat sanguis, vehemens ejus furor ali-
quantum minuebatur et ipsa significabat, se velle in
sede collocari, et sic ejus brachio fasciam circrmi-
dare poteram, quamvis non sine magno labore.

Minutus quidem erat furor, assidue tamen lo-
quebatur, nec capax erat rationis. In lectum deducta
tranquille decumbebat. Vultus minus ruber, calor
in toto corpore imminutus, pulsus non tam durus
et, frequentiam quod attinet, magis erat moderatus.

Fruct. tamarind, une. i.

Fol. seimae al. dr. iii.

Mannae cal. une. i.

Coq. et inf. c. aq. ad Col. une. vii.

d. s. o. h. T vase.

Subinde sinapismi ad pedes.

11°. Per totam noctem vociferata erat, sine ul-
lo sano sensu omnia proferens et prae ceteris loquens
de latronibus et homicidis. Bis tantum de potione
sumserat, deinceps vero omnia negarat praeter aquam
fiigidam. Qui alium ei potum offerre vellet, mox
eum veneficum nomlnabat, dicens se veneno inter-
fici nolle.

Faciei color adhuc ruber erat, octdi valde efferati
et splendentes, minus tamen rubri quam heri. Pa-
pilla non praeter naturam erat mutata, pulsus frequens,
minus durus, cutis minus cahda, magis sicca. Uri-
nam sponte miserat. Alvus clausa.

Ollam gr. xv tart. pot. stib. in aquae frigidae
uncüs xxiv soluta continentem prope lectum poni
jubebam, ut inde subinde biberet; ad suras magna
vesicantia apphcabam.

Non diu, postquam abieram, ahquantum aquae
bibit, at dIris verbis mox exclamare coepit, aquam
venenum continere et in bibendo perseverare nolens,
ollam in lectum effudit, alta voce damans. Ad

eam vocatus aliam ollam simili potu. repletam ap-
ponendam jussi. jivi u.nbsp;i...

Vesperi aquam fere .omnem biberat: plus quam
x i gr. , ut opmor, tart. emet. sumserat. lt;■ -Etiam nunc
assidue loquebatur, ita : ut vox rauca et aspera esset.
Pulsus frequens, minus durus. Enixe me rogabant
circumstantes, ut aliquid darem, quo somnum cape-
ret, hac enim ratione nullo modo quemquam eam
tractare posse. Promisi somniferum, dummodo .cu-
rarent, lUt mediçamentum,i,stuneretur ideoque prae-
scnp^i: ./^jj,.nbsp;luni.

'1 Jnbsp;i üv . nfiitü gt;;jii;.k Ci/;: ,'rJWit üifiülu

UI. croton. tigl. gt. iij.
'.^^.•^ '■ti or.'ll]!! „nbsp;.. .nbsp;. .1

oyr. violar. une. ij.
m. d. s. quam saepissime coch. sumendum.

12°. Hanc noctem valde furibunda peregerat. Cum
vi syrupum capere earn, coegerant,« bibere vero no-
luerat; sordibus misere se inquinaverat.

Cum matutino tempore ahquantum sedatus esset

furor, eam sordibus purgare nec gt;ausi erant nec po-
tuerant, quam ob causam in / sordibus iisque non
paucis-remanserat.nbsp;■■ mnbsp;gt;

Statim plurium foeminarum ope sordes eluandas
etfäegfam in aliud idque amplius cubiculum et in ali-
üm lectum i traiisferendam s curavi. Nunc furor erat
Bédatuâ'et quamquam ad ■ quaestiones non rite et sana
mente''respondens, tamen magis sui conscia videba-
tur. Os siccumi 'lingua, J quantum videre potui,
alba, ' 'sordida, 'color faciei minus ruber, magis flavus ;
pulsus ferei ut beri,quot;' àlJtamen ''ädbuc mollior.^«'Vesi-
cantia suris apposita'^'ne vel ruborem» excitaverant',
cum moX i assidua inquietudine et corporis motu de-
cidissent. Nova igitur applicavi et, tibialibus indu-
tis, firmavi, sinapismos ad pedes applicandos cura-
vi. Pro usu intèmo XV gran.'tart.'pot.-stib. cum aqua
dabantur, quae hoc ipso die mmefet.

Vesperi in eadem erat^^conditione, subinde tamen
minus fhriosa.nbsp;• '

^ Ol. croton. tigl. gtt. ij.

Syr. violar. unc. ij.
m. d. s. data occasione sumendum cochl.

13quot;. Praegresso furore nocturne, qui novam venae
«ectionem necessariam reddiderat, matutino tempore
in statum nlagis quietum redierat. Sudor nunc erat
copiosus, delirium mite. Pulsus multo moUior et
minus frequens. Dimidiam syrupi partem sumserat
et tantum aquae ut 12 ad 14 gr. tart. pot. stib. eam
sumsisse putem. Nulla tamen alvus secuta erat.
Libenter clysma ei applicandum curassem, nisi per-
suasum müii fuisset, in hoe stalu id fieri non posse.
Denuo igitur praescripsi:

^ 01. croton tigl. gtt. iii.

Syr. Rub. Idaei unc. iß.
m. d. s.

sumatur ut praecedens.

14°. Post noctem minus turbulentam, quam prae-

cedens fuerat, licet subinde adhuc exacerbationes
furiosae aegram tentaverant, jam satis tranquilla erat,
interdum quidem sui compos, plerumque tamen deli-
rans. Pulsus satis mollis erat, modice frequens,
cutis madida, facies subflava quidem, nondum tamen
omni rubore morboso privata. Alvum copiosam de-
Posuerat. — Eadem medicina.

Atque in eadem curatione quum pergerem, sensim
emendata fuit hujus aegrotantis conditio, evacuatis sub-
inde sordibus intestinalibus. Primum delirium remissio-
öes, dein veras intermissiones habuit atque hoc nomine
Igitur in hacaegra idem observare mihi contigit, quod
m plerisque aliis eo tempore morbis febrilibus decum-
bentibus. Erant scihcet febres continuae rémittentes,
quae tandem in intermittentes transibant. Exacerba-
tiones delirii, postquam pulsus ad normam redie-
rat et faciei color naturalis erat, per pulverem Do-
veri subinde mitigare potui. Obtinebant illae prae-
sertim nocturno tempore. Quum tandem periodi-
cum et quidem tertianum typum induisset delirium,
dum in intervallis praeter debilitatem, satis bene

sese habebat, sulphatem chinini administravi eo cum
eventu, ut dehrium non amplius redierit. AJiquam-
diu adhuc Infusione Valerianae usa fuit atque die
26 Novembris sauata dici potuit.

.ill .iu:^;:

.O.!'.'!-. .nbsp;l l'j' ^ J. -..jo

jLJ. J!1Tnbsp;:::L - .li'io'i^^ff

. Ij'I: X riii) ^ ' r.ns vobi;.^ .,i onp).-'

,nbsp;.lt;■ .i.'oo iK.'fV 'quot;j^oj! ■ Tii Sf/;;nbsp;■^ ;flt;jrTTquot;

ili- ''t S';lt; Jrj, 'f^Oti' -nbsp;i.v;: ■

^ :ni fnbsp;SOlr.^JXi jïl'i i

Li)«'- . rtic-'i : -nbsp;(ül' ■ öüdjji . quot; ;;. ■

ludiinbsp;- fj'.', n::;: _____ ini'. : ^

/

-■quot;-.-l ((ff'..-' ; :quot;quot;)

l.- .;. Üirr-rt n '-v.nbsp;'1 i .

■ i'^innbsp;.;. v. ■ inii'

HISTORIi ALTEM.

Die 20° mensis Aprilis a' 1843 N. de B..., mu-
iier 57 annorum, cholerici temperamenti, tenera et
procera statura, in agro Y. . . auxilium meum im-
ploravit. Foemina proba victuque sohria semper
tranquille et bono animo vitam egerat; nunc vero per
aliquod tempus magis soUicita fuerat et distracta;
raro morbo laboraverat. Praecedenti die subito risus
involuntarius exorsus erat cum saitu cantuque comi-
tatus. Nocte adveniente exarserat gradatim hoc phae-
nomenon, saepius in fororem mutatum. Per totam
noctem in eadem faerat agitatione, quae nondum

sedata erat, cum ad eam venirem : canebat misera

2

-la-
per vices aut diris devovebat aut ridebat; in lecto
manere nolebat et vix in cubiculo retineri poterat.

Turbatus ejus sermo et in agendo ferocitas examen
aegrotantis valde difficile reddebant; oculi erant la-
crymantes, splendentes, faciès sordide flava, non tu-
mida, totum os saliva repletum, lingua crassa, ex flavo
alba. Aegra saepe salivam spumantem circum se eji-
ciebat. Calor cutis erat modieus, cutis dura, sicca,
pulsus frequens, parvus, irregularis, venter tensus et
durus, alvus et urina nulla. Praescribebam sequen-
tem formulam:

Tart. potass, stib. gr. vi
Rob sambuc. unc. j
Aq. coct. unc. x
m. d. s.

Omni bora i vase.

Quantum potui, ei persuadere conatus sum, eam
morbo esse correptam et praecepi, ut cubitum iret,
quod ridens mibi se facturam esse promisit; ceterum
sinapismos ei ad plantas pedum applicandos curavi.

Inquietude nondum imminuta; interdum me-
quot;dicamentum sumere noluit, at vel sic tamen totum
sumserat. Assidue loquebatur omnia inepta et vesana
proferens. Urina evacuata erat rubra, nulla sedes,
«utis bumida, magisque calida quam beri, pulsus
®tiam nunc frequens et parvus.

Tart. pot. stib. gr. xij
Rob samb. une. i
Aq. coct. une. xij
m. d. s. o. b, i- v.

item

Fol. sennae al. dr. ij
Mannae cal. une. /î
Inf. c. aq. ad col. une. ijî
m. d. occasione data uno baustu sumendum.

Circumstantes admonui, ut quam maxime benigne

■ßam tractarent, nec ei repugnarent vel obloqueren-

^nr, et inprimis curarent, ne sibi laedere posset

2*

Cum assidue lecto surgere vellet, praeeepi, ut lecto
eam continerent, et quantum fieri posset, rite stra-
gulis tectam.

22°. Valde inquiéta fuerat nocte proxima, imo vero
furibunda, ita ut manus ei vinxissent. Mihi ad se
venienti sermone turbato et exsecrationibus utens
narrabat, familiam se necare velle.

Caput erat calidum, vultus rubicundiori colore of-
fusum, sudor copiosus, urina rubra, nulla sedes.

Me prae sente nunc, ut beri, magis erat tranquilla,
et cum manus ei fortiter essent ligatae, vincula sol-
vebam, poUicitus, si tranquillam se gereret, fore ut
in posterum non amplius vinciretur.

Licet circumstantes vererentur, ne in pejus inci-
deret manibus solutis, valde tranquilla manebat et
mecum, etsi sermone turbato et interdum cum exse-
crationibus, de suo statu confabulabatur. Observa-
bam, eam in manuum musculis vim habere maximam.
Mihi roganti libenter obsequebatur manusque vin-
ciendas porrigebat, et deficients veste idoneo cum
longis manicis, fasciarum ope manus colligavi.

Quamquam non satis compos mentis, mihi tamen
pollicehatur, se tranquillam fore et medicamenta sum-
turam esse. Priora medicamina, quamvis non tempore
praescripto, omnia sumserat. Nec vomitus tamen nec
sedes erat secuta, sed sudor fuerat copiosus; pulsus
etiam nunc frequens, non vero tam parvus.

ï^ Fol. Senn. al. unc. ß
Mannae cal. unc. i
Inf. in. aq. ad col. unc. x
add.

Tart. pot. stib. gr. xv
m. d. s. O. h. ^ V.

insuper caput interdum lavetur cum aqua gelida et
sinapismi ad plantas pedum appbcentur.

23°. Heri ad vesperam valde conquesta erat de do-
lore in abdomine, vociferans diabolum in ventre esse;
tum vero crassas faeces deposuerat, noctem aeque
inquiéta peregerat. Vidtus minus ruber; actiones
aegrotantis valde inquietae, sed minus furiosae ; pul-

sus minus frequens, aliquantum plenior et mollior,
cutis calida et humida, hngua valde sordida, os spu-
manti saliva repletum, quam libentissime cuique cir-
cumstanti in os ridens ejidehat, urina ruhro colore
tincta.

Eadem praescripsi medicamenta ut heri, et pro
potu aquam cum lacté, vel infusum theae vel a-
quam frigidam, utut vellet.

24°. Ter alvum deposuerat, faeces nempe fuscas,
maie olentes, pulposas, partim in vasculo partim in
lecto, frequens etiam nausea adfuerat, sine vomitu
tamen. Per totam noctem irrequieta fuerat, sed mi-
nus ftu-ibunda; urina etiam nunc ruhro colore tincta,
videbatur sedimentum depositura esse. Cum nunc
magis placidam se gereret, brachiorum vincula la-
xabam, poUicens, eam non amplius vmctum iri, si
quiesceret.

Mehus quam antea ad mea dicta animum attendere
videbatm-; inter plura inania verba magis distincte
etiam ad quaestiones respondebat; nunc etiam mihi
roganti liuguam monstrabat, quod antea non facile-

faciebat; cutis minus bumida, Hngua minus crassa,
pulsus fere ut heri, aliquantum nioUior.

Iteret. medicam.
d. s. ut heri.

Quum jam magis sitiret, et aquam frigidam prae
ceteris potibus praeferret, ei non repugnabam, ut
plerumque aegrotantibus aquam desiderantibus, mo-
rem gerere consuevi.

25° Noctem valde irrequieta peregerat , et cum
denuo furiosam se gessisset, iterum erat vincta: bis
alvum copiose deposuerat, faeces erant nigrae, pul-
posae, urina antea rubra, nunc crassa et alba erat.
Sudor copiosus, pulsus plenior, molUor et rarior; ce-
tera symptomata ut heri.

Potionem fere totam sumserat, subinde tamen
magno cum labore. Ad tempus matutinum furor
fuerat diminutus; nunc quidem multa loquebatur,
plura autem suppressa voce secum referens et ma-
jorem ostendens propensionem in delirium mite.

^ Fol. sennae al. unc. j?.
Fruct. tamarind, dr. vi.
Mannae cal. unc. i.
Inf. in aq. ad col. unc. x.
adde

Extr. gramin. unc. jS.
m. d. s. ut supra.

Quatuor diebus sequentibus in eodem fere statu
aegra manebat, per vices quieta et agitata erat,
major irrequies per noctem. Eadem medicaments
assidue sumebantur, quorum ope ter vel quater de
die deponebat faeces crassas, argillaceas, modica co-
pia. Quamvis magno cum labore pro magna parte
tamen ad praescriptum tempus medicamenta ad-
ministrabantur. Lotiönes ex aqua gelida in magna
inquietudine bonum effectum praestabant et aegro-
tanti erant acceptae. Nullo cibo utebatur, aqua fri-
gida unicus erat potus.

30quot; Noctem valde quieta peregerat, interdum pla-

cide dormiverat, saepe secum locuta fuerat. Sub di-
liiculum copiosam alvum deposuerat, faeces fuscas,
tenaces, in quibus duo magni vermes. Satis compos
^lentis aegram se sentiebat, nec tamen sciebat, qua-
bracliia ita ligata essent. Ei dicebam hoc ejus
^onnaodi causa factum, quod in morbi fervore bra-
'^bia nimis movisset. Hoc response valde erat con-
^enta, pro magna cura gratias mihi agebat, manum
Qieam vehementer premens, dum diceret, se sentire
quot;magnam in capite debilitatem, nec posse loqui neve
cogitatione uti: saepe etiam confuse loquebatur, quod
tarnen ipsa sciebat; ocuU efferati, sed minus splen-
•ientes, vultus paUidus, flavus, cutis calore normali,
pulsus adhuc amplius 60 in minuta, moUior magis-
qie regularis, venter multo minus tensus, lingua hu-
minus crassa magisque pura.
Vincuhs eam hberavi, et ut quid nutrimenti ca-
peret, praescripsi lac aqua mixtum cum pane bis
cocto. Sinapismos sustuh, quod de dolore pedum
querebatur. Pro usu interno:

Extr. gramin.

„ cichorei aa une. (Î
Aq. coctae une. viij

m. d. s.
omni hora duo cochl.

1° Maii. Hanc noctem magis irrequieta perege-
rat, non quidem furiosa, sed valde loquax, plura ser-
mone turhato referens ante sibi facta visorum, quae
tamen nunquam acciderant. Sedes perparca fuerat
sordium crassiorum, lingua aliquantum magis sordida.

FoL sennae al. une. jî
Inf. c. aq. ad col. une. viij
adde

Tart. pot. stib. gr. ij
Sacch. alb. une. (î
m. d. s. o. 2 h. 2 coch.

Ter alvum copiose deposuerat: sordes crassas, ni-
gras, quibus se admodum levatam esse dicebat. Multo

meliori statu se ipsam sentiebat, magis perspicue lo-
quebatur et articulate; nunc quieta in lecto decumbe-
bat et saepius placide dormiebat. Pidsus prorsus
normalis, mollis absque debilitate. Nunc quoque cum
verbi divini ministro loqui volebat, quem etiam agnos-
cebat, antea vero, ut ceteros, devovebat.

Nutrimentum: jusculum ex carne vitulino; potus:
aqua cum lacte.

E^ Fol. sennae alex. dr. ij
Inf. c. aq. ad col. unc. vij
adde

Extr. gramin. unc. i
m. d. s. o. 2 b. 2 cocb.

Eodem modo curatione procedente, quotidie bis
vel ter sordes nigras, male olentes evacuabat. Pede-
tentim sensus redibant, alternis vero noctibus valde
irrequieta erat; cui inquietudini bono cum successu
opponebatur i gr. Extr. Hyosciam. nigr. cum ^ gr.
pulv. r. ipecac, et saccb. alb.

10° Maji. Multo meliori erat conditione, sed de-
bilem se sentiebat ; nullus ciborum appetitus. Sedes
nunc non amplius erant crassae nec fuscae; urina
crassa cum multo sedimento. Praescripsi nutrimen-
tum magis roborans, etiam vinum aqua mixtum et

R Cort. Peruv. fuse.

Ead. valerian, s. aa unc. ß
Coq. et. inf. c. aq. ad. col. unc. x.
adde

Saccb. alb. unc. ß
Aetb. snlpb. aie. scr. ij
m. d. s. o. 2. b. cocb.

R Extr. aloës aq.

pulv. rad. Ebei aa scr. ij
Sapon. med. dr. ß
Ol. mentb. pip. gt. ij

m. f. pill. gr. iij in pulvere glyzyrr.
d. s. ter de die duas pillulas.

Hoc modo curatione continuata, sensim conva-
luit, ita ut 28° mensis Maji animi corporisque vires
optime recuperasset. Solitis occupationibus domes-
ticis fungebatur, tranquillo et quieto fruebatur animo
et deinceps bona mansit valetudine.

EPICRISIS.

Binas tradidi historias acutae mentis alienationis.
Quam denominationem non ita accipiant Lectores,
ac si mentem ipsam aegrotare posse eredam, eo
nempe sensu, quo corporis morbos intelligere sole-
mus. Etenim per mentis alienationes sive morbos
mentales, ut a multis appellantur, intelligimus afFec-
tiones cerebri vel idiopathicas vel sympathicas, quibus
actio mentis magis minusve impeditur. Cerebrum
enim organon dici meretur^ cujus ope rerum exter-
narum cognitio cum mente communicatur et mens
in hac teilure agere potest.

Acutam mentis alienationem diximus, quoniam in

utroque casu decursus morbi acutus fuit. Erunt
fortasse, qui contendant, mentis alienationem in utro-
ITie casu symptomaticam fuisse, sequelam nempe ne-
cessariam gravis in corpore morbi, meque igitur
ßiorbum illum, non vero symptoma ejus inscribere
debuisse. Iis autem respondeo, talem reprebensionem
'^on in me tantum valere, sed in omnes auctores de
ßiorbis mentabbus, qui nomina desumant a ratione,
^iia mentis functio a norma recedit, non vero a morbo,
corporis illam alienationem producente. Praeterea
®on eadem, puto, conditio morbosa mentis alienatio-
in utroque casu subfuit. Praeferenda igitur mihi
'^debatur inscriptie, qtiae utrique historiae accom-
«lodata esset.

Si jam quaeritur, quid in conditione morbosa utri-
usque aegrotantis praeter formam symptomatis prae-
^'Pm, id est, mentis alienationis, aequale fuerit, illud
gravem cerebri irritationem habere non dubito. Di-

versa vero- mihi videtur fuisse hujus irritationis origo,
neque eadem omni morbi tempore ipsius indoles. In
prima aegrotante morbi origo partim a plethora re-
petenda videbatur, erat enim constitutionis valde ple-
thoricae femina, et fluxus ejus menstruus admodum
pareus, partim, et hoc quidem praesertim, ab animi
pathematibus. His enim illo tempore saepius exposita
fuerat in colloquiis de seditione Belgarum, quae nu-
per acciderat. Alia insuper de causa rem numma-
riam spectante ante breve tempus ira vehementer
excanduerat. Num sordes gastricae etiam aliquid
contulerint ad morbum producendum, affirmare non
audeo. Aggravaverunt fortasse effectum reliquarum
causarum, inprimis animi patbematum.

Quod ad indolem attinet irritationis cerebri in
prima aegrotante, hanc inflammatoriam fuisse, tum
e feminae constitutione, tum e pulsuum frequentia,
fortitudine et duritie, e facieiet oculorum rubore in-
signi atque e calore totius corporis, inprimis capi-
tis adaucto, tum denique e curationis antiphlogisticae
eventu salutari, jure effici posse credo. Verum est.

symptomata ilia ex sola sanguinis congestione et ir-
ritatione systematis nervosi gravissima explicari posse.
Non verisimile tamen mihi videtur, inflammationem
hic ahfuisse. Et quoniam observationes recentiorum
praesertim auctorum et in his etiam CI. SCHEOEDER
VAN DER KOLK docueruut, inflammationem piae me-
ningis in superiori et anteriori cerebri superficie
propter irritationem substantiae corticahs, quam pro-
ducit, mentis alienationem provocare, talem inflam-
mationem in aegra, cujus in prima historia mentio
facta est, adfuisse puto.

Hujus autem morbi ortum ita mihi propono, ut
primum ex animi perturbationibus gravioribus et re-
petitis irritatio cerebri nervosa facta sit, cui dein ac-
cesserit congestio et tandem inflammatio. Symptoma-
tum ortus et progressie hanc sententiam probare vi-
dentur. Jam aliquamdiu enim insolitam morum
alienationem in femina ista observaverant cognati,
antequam aliquid manifeste morbosi ipsis appareret.
Tum vero furor subito excanduit et manifeste aderant

incitatae sanguinis circulationis et congestionis cere-

3

bralis, nec non, ut videtur saltem, inflammationis
symptomata. Morbi decrementum talo fuit, ut pri-
mum inflammatio et congestio , dein irritatie nervosa
abierit. Scilicet postquam circulatio ad normam re-
ducta erat et congestionis cerebralis symptomata
evanuerant, delirium tamen, interdum etiam furorj
perstitit adhuc. Primum autem remissiones, dein
veras intermissiones habuit et typum tertianum in-
duit. Quo induto, per Sulphatem Chinini subla-
tum fuit. Genius epidemicus hic influxum habuisse
potest.

Sive admittatur, tantum irritationem cerebri ad-
fuisse cum congestione sanguinis vehementi eo tem-
pore, quo auxilium meum imploratum fuit, sive ve-
ram etiam inflammationem, nemo, credo, mirabitur,
me largam instituisse venae sectionem et remedium
purgans fortius administravisse. Sanguinis enim et
copiam imminuere et impetum a capite avocare,
consihum medendi erat, cum e morbi symptomatibus,
tum ex aegrotantis constitutione petitum. Huic autem
indicationi optime satisfleri poterat per venae sectio-

nem largam atque per revellentia tum pedibus, tum
cauab mtestinali admota. Hoe igitur consibo sina-
pismos pedibus affigi curavi atque infuso - decoctum
de fructibus Tamarindorum, Manna et Follis sennae
praescripsi. Hanc potionem vero quum recusaret
aegrota, Tartarum Emeticum praescripsi satis magna
dosi atque, increscente furore, ut fortius in intestina
revellerem, oleum crotonis, tum ab aliis, tum vero
praesertim ab abeeceombio in pbrenitide maxime
commendatum.

Quod ad Tartarum Emeticum attinet, quem inter
Francicos gendeintjs et lallemandüs pluresque
alii in morbis -cerebri et meningum inflammatoriis
impense laudant, hunc auctore praesertim Cl. scheoe-
dee van dee kolk, in maniacis meae curae com-
missis saepissime adhibui et semper fere cum opti-
mo effectu. Qua ratione in ejusmodi aegris agat,
sive directe temperando orgasmum vasorum et ere-
thismum nerveum, sive indirecte, vicaria irritatione
in membrana mucosa et musculari intestinali produ-

cenda, certo statui non potest. Prior vero explica-

3*

tio commendabilior videtur, quia maximae saepe
doses manifesto effectu in membranas illas carent.
Quamquam fuerunt medici, qui ad drachmam et
majorem etiam dosin Tartarum Emeticum de die
dari posse contenderint, ego tamen nunquam plus
quam viginti vel viginti quatuor grana exhibeo,
metu, ne venenatos edat effectus. Non metuendum
esse vomitum, et hic casus et plures alii me docu-
erunt. Cerebro tam vehementer irritato, multum
imminuta esse videtur ventriculi sensibilitas.

Sublata per curam expositam morbi vehementia,
apto praesertim regimine omnia avertere conatus
sum, quae exacerbationem producere'vel naturam in
opere sanationis, quam ab ipsa sperabam, turbare
posset. Pulvis Doveri subinde sedantem effectum
habere videbatur. Tandem autem propter periodicum
delirii reditum Sulphatem Chinini exhibui, fehcissimo
cum eventu. Debilitato per horrendam illam irrita-
tionem systemati nervoso Infiisio Valerianae multum
profuit, dum alvo non respondente, leniora purgan-
tia praescribebantur. Atque sic plenariam femina

iUa recuperavit sanitatem, nunc etiam, id est, post
quindecim annos superstitem.

Muiier, cujus morbum in altera historia descrip-
simus , gravi etiam laborabat cerebri irritatione
quippe quam delirium illud perpetuum summaque
corporis agitatio manifeste denotabant. Meningitis
vero in hoe casu non adesse mihi videbatur. Nul-
lus enim rubor vel faciei erat vel oculorum nec ca-
put praeter modum calebat. Pulsus quidem frequens
erat, sed parvus et irregularis. Hic pulsus quidem
per se nihil probat pro absentia inflammationis me-
ningum vel cerebri, nam in plurimis phreniticis re-
centiores medici talem pulsum invenerunt. At vero
sine gravibus congestionis signis statum nervosum
potius mihi indicare videbatur sine inflammatione.

Num autem irritatie illa cerebri, quae tam vehe-
mens producebat delirium, idiopathica erat, causis,
externis excitata, an vero sympathica, conditionibus

morbosis in aliis corporis partibus haerentibus tribu-
enda? Animi pathemata in hoc casu non praegres-
sa erant. Pridie cursu per quatuor horas continuas
corpus suum, vitae sedentariae adsuetum, valde de-
fatigaverat. Incitata per cursum ilium sanguinis cir-
culatio, fortasse etiam refrigerium corpore sudante
domi susceptum, aliis gravioribus causis faventlbus^
tanquam ultima causa occasionalis agere et Insnltum
lUum gravem producere potuit. Sine gravioribus
vero potentils nocentlbus tantos effectus a tall causa
mihi fingere non poteram. Interim omnibus quae
observari possent, bene observatis, nisi certa, saltem
probabiHs diagnosis haberi posse mihi videbatur. Fa-
des nimirum sordide flavescente colore tincta erat,
lingua flavo sedimento obsessa, abdomen tumidum et
valde tensum erat. Semper haec mulier laborabat
alvi constipatione et ex quo menstruus fluxus cessa-
verat, saepius molestias haemorrhoidales passa erat.
Odontalgia, cardialgia, flatulentia, cordis palpitatl-
onibus saepius corripiebatur. Ex his igitur omnibus,
simul considerata aetate provectiore et vivendi ra-

tione sedentaria, non dnbitavi conclndere cerebri af-
fectionem in boc casu esse sympatbicam, causam
vero primariam baerere in pletbora venös a abdomi-
nali et infarctibus intestinorum.

Prognosis eo quidem sensu minus infausta dici
poterat, quam in priori casu, quod nempe ipsius
cerebri affectio, propter absentem inflammationem,
minus periculosa videbatur. At vero, quae nondum
aderat, facile oriri poterat inflammatio. Insuper in
aetate hujus aegrotantis provectiore, si gravior ac-
cederet congestio, facile apoplexia produci poterat
vel etiam mors subitanea ex viribus cerebri summa
incitatione exhaustis. Itaque et ob has causas et ob
vehementiam symptomatum graves in abdomine tur-
bas indicantem, infaustissima mihi erat prognosis,
nec minus certe ego, quam cognati bujus mulieris,
gaudium percepi ex felici et inexspectato curationis
successu.

Sanguinis detractio in hoc casu, me quidem ju-
dice , non iudicata vel potius contraindicata erat. Ce-
rebri enim vel meningum inflammatio non adesse

M —

videbatur, neque, quum prima vice ad aegrotantem
accederem, congestionis symptomata observabantur.
Serius quidem major fuit sanguinis ad caput impe-
tus, quem scilicet rubieundior faciei color denotabat..
Attamen non tantus erat, ut depletionem requireret.
Depletio verosimiliter nocuisset. Tollere irritationem
cerebri non potuisset, quoniam causa ejus praecipua
in infarctibus abdominalibus posita esse videbatur.
Naturae vero vires, quibus indigebat, ut arte adjuta
potentias nocentes ex abdomine repelleret, praeter
necessitatem imminuisset atque universum organis-
mum debilitando promovisset periculum paralyseos
subitaneae, quae in seniori illa femina vehementem
erethismum facile excipere potuisset.

Si irritatie cerebri idiopathica fuisset, narcotica,
inprimis opium, convenisset. Ab hoc remedio vel
solo exhibit© vel in pulvere Doveri in irritatione ce-
rebri, recente praesertim, si nulla adessent conges-
tionis signa, miros effectus saepe observare mihi Hcuit.
Sic v. c. memini puerperam teneram, quae ante
quatuor dies pepererat, in vicinitate muheris, cujus

historiam narravi, habitantem. Haec puerpera, quam
certiorem fecerant de misera vicinae conditione, gra-
viter inde commota e somno nocturno evigilans sur-
gebat et foras exire volebat, ut maritum quaereret,
quem credebat clanculum se reliquisse. Non sine
magno labore lecto contenta in vehemens et furibun-
dum quidem incidebat delirium, ita ut, matutino
tempore arcessitus, eam invenirem genibus innixam,
bracbiis denudatis, capillis passis, turbato sermone
utentem, maritum inprimis, quem admodum ama-
bat, devoventem. Mammae, pridie turgidae, jam
collapsae erant. Lochia cessaverant. Pulsus fre-
quens erat, parvus et contractus, facies pallida, cutis
sicca et frigida. In hac rerum conditione praeter ap-
tum regimen praescripsi duos scrupulos Pulveris Do-
veri , cujus omni hora decem granis uteretur. Effec-
tus salutaris fuit. Furore sensim imminuto, in su-
dorem incidit copiosum et in somnum placidum. Se-
quenti die compos mentis erat, sed loquax et agi-
tata. Aliquis redierat lochiorum fluxus; urina, quae
pridie pallida erat, jam magis colorata, mammae

vero flaccidae. Perrexi in administratione ejusdem
remedii, dosi licet minori, eo cum eventu, ut intra
paucos dies, restitutis lochiis et intégra mammarum
functione, sanitatem recuperaverit.

Quoniam vero irritatio cerebri in muliere, de qua
agimus, non erat idiopathica, indicationi causali
satisfaciendum erat. Haec autem requirebat remé-
dia alvum ducere valentia simulque plethorae venosae
abdominali accommodata. Tartarus Emeticus huic
scopo respondere posse eoque magis in hoe casu in-
dicatus mihi videbatur, quoniam etiam in primario
erethismo cerebri egregie sedantem vnrtutem possi-
det. Quia magni momenti est remedia dehrantibus
ita dare , ut vel placeant vel gustu non percipian-
tur, in hoe casu gratum sumsi vehiculum ; in priori,
ne quid perciperet aegra, in sola aqua solvi Tar-
tarum Emeticum.

Quum autem alvus per hoc remedium non satis
moveretur, fortiora cathartica simul propinare debui.
Evacuatio sordium multarum, crassarum, profunde
coloratarum et pessime olentiixm, ut in historia morbi

retulimus, quemadmodum linguam emendavit et ab-
dominis conditionem externam, sic etiam mentis ac-
tionem sensim sensimque bberiorem reddidit et tan-
dem corporis et mentis integritatem, si debilitatem
excipias, restituit. Hanc autem debibtatem per cor-
ticem Peruvianum et Valerianam penitus tollere mibi
contigit, dum usque ad finem curationis alvi ratio-
nem babui et diaetam resolventem commendavi.

THESES.

I.

Caloris animalis fons praecipuus in novis , quae in cor-
pore vivente obtinent, connubiis positus esse videtur.

II.

Color sanguinis ruber non ferro producitur.

III.

Saliva digestioni prodest.

IV.

Aëris constitutio in patria nostra magis ad chronicus ,
quam ad acutos morbos disponit.

V.

Ut sanitas, sic morbus etiam est conditio naturalis.

VI.

Erperientia probat, naturam suos habere a recto tra-
mite recessus atque errores, neque raro artis esse, natu-
ram regere, juvare aut cohibere.nbsp;susiNeAR.

VII.

In diaeta et omni regimine vitae princeps cernitur Artis
auxilium.

VIII.

Acutorum morborum non omnino tutae sunt praedictio-
nes , neque mortis, neque sanitatis.nbsp;hippocr.

IX.

Brown dicit »opinm est excitans mehercule; Sydenham
dixit »opiumestmehercule sedans.quot; Ambo veritatem dixerunt.

X.

Opium, optimum antispasmodicum, plerumque nocet in
spasmo, aegrotantem plethoricum corripiente. Hic igitur
venae sectio saepe praeferenda usni opii.

XI.

Qui iu omni febre typhoïdea eandem medendi methodum
sequuntur, male agunt.

XII.

In angina, dolores citra evidentem caussam cessare , aut
ad caput, pulmones, praecordia aliasve partes trangferri,
pernisiosum plane est.nbsp;hippocr.

XIII.

Mania non est animi morbus, sed cerebri affeetio vel
idiopathica vel sympathiea, animi functiones turbans.

XIV.

Die psychische Indication (in hysteria euranda) ist von
solcher Wichtigkeit, dass ohne sie die übrigen misslingen.

romberg.

XV.

In retentione urinae nunquam catheterem argenteum
applicare licet, si quoddam tempus in vesica manere debet.

XVI.

Plethora abdominalis saepissime causa est abortus, vel
partus praematuri.

XVII

Placenta nec cito semper post infantem natum extrahi,
nec naturae viribus semper relinqui debet.

XVIII.

Etiamsi post exitum placentae uterus ita contractus sit,
ut quasi globulam durum «entire nobis videamur, non
semper tamen sine metu haemorrliagiae esse possumus.

XIX.

In applicanda fascia, abdomen comprimente , post par-
tum et apud puerperas, maxima cura ct prudentia adhi-
benda est.

,nbsp;«ttißa maiuAuL tóaq -isqjua» oiw aoa iArtosWa

gt; .istii^ iöpfliia, lacjma« aodhi/ asiolcn osa

imx

,1«. 8ni9lt;rrtWïp.;iUi »jriala. .»sJasbfilq rinatjm.-teHi'i«sßiJä;i
«o«j »sufljcafek - »kfffa- arriJs« joimrl»-nbsp;äsap ia

î .aimtnMoq ^«g» ««j^eifnumsBif uiam aajg nDmö -aa^oiss

• \III

-isf Hixi QîîdiwrohqMWO nsHsoM« ymo?^nbsp;al 4

-i4lgt;o'iîJnsfcoacf jte, .ff»«- Bouxjsfli: ütëtóqiaoq .feKjs.!» mat

. . KH.

quot;«««m»,: