DISPUTATIO

I N A 'O G XJ R

D E

MEDICA

ALIS,

PICA,

Q^V A M
PRiESIDE TRI.UNO DEO

Ex auBoritate fiMagnißci Reports,

D. JOHANNIS van MUYDEN,

Tur. Utr. Doa. , ejufdemque Facultatis in Inclyta Academia
Ultrajeâina Profeflbris Ordinai-ii,
N E C N O N

ylmplijßmi Senate uicademici confenfit , amp; 2VoiMißmx

Facultatis MEDIC^yE Decreto y
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in MEDICINA honoribus, amp; Privilegiis
ritè, ac légitimé confequendis.
Publico examini fuhjicit
HENRICUS BETTEN, Embdâ Frlf. Orient.
Ad diemil. Maji, loco horisque folitü.

TRAJECTI AD RHENUM,

Ex Officinâ Francisci Halma, Academic
Typographi , cb loc Lxxxvn.

archiatro opt.max.

P A T R I iE.

CU RAT O RIB us,
U T E T

OMNIBUS SUIS FAUTORIBUS;

Hafce Thefes inaugurales animo
grato atque fitbmijfo

OfFert amp; infcribit

HENRICUS BETTEN,

Auctor.

DISPUTATIO MEDICA
INAVGVRALI S,

D E

PI CA.

THESIS I.

Ateria elabaranda ventllationique publi-
cs fubmittenda , legibus Academif fa-
tisficiendi causa,PICA occurrit, quam
impraefentiarum, pro temporis anguftiä,
ingeniique tenuitate cxplicare fert ani-
mus. Si autem forte in hac explanatio-
ne l Communi Medicorum opinione
quodammodo decedamus, pace illorum
id fieri volumus , cum nulla prorfus

lu neri volumus , cum nuna prorius
neceffitas in aliorum verba jurare : (pro libertäre unicuique
concefla) nos cogat: Tu Deus tantum annue coeptis!

I I.

Omiffis iisquxdeetymologiâhuj US afiPeétus S. nominis qu3£-
ftione dici poflent, reââ ad rem ipfam, veluti majoris momen-
ti pergimus : ut autem in morbi noftri debitam cognitionem
perveniamus ejus brevem delineationem proponere placet , PI-

A anbsp;CAM

CAM itaque in hunc modum defcribimus : Omdßt apfctitus
Ar dem certorem aliment or um, aliquando etiam abfurdorum , ut
fantvenenay calx, ßßuUtabaca, creta, teßa, terra, arena, cef-
pites, anguilU-viventes, pili , corium pmridam , animalium ßer-
tora, crtfda hominum carnes, imb proprii mariti See.

I I I.

Qua vero caufa fpecialishujus phaenomeni, amp;cui rei in cor-

pore exiftenti fit adfcribenda, an fermento ventriculi, amp; quo-
modo difpoiito, an peculiari texture ventriculi, aut nervorum,
an vitio fpirituum animalium , an vero foli menti, variae fe-
runtur fententias.

I V.

Sunt non nulli Medici, qui in PIC A appetitum decipi vo-
luDt à pravis amp; vitiofaequalitatishumoribus, qui ventricu i oci-
ficio impaâi ilium ad abfurda talia ftJmulant ; hinc attraftâ per
fstum in utro accrefcentem hac amurca , MALACIAM con-
fici putant , quaz gravidas fecundo amp; tertio à conceptu menie
juxta illosinvaderefolet, mira profedo uniusfermentiefficacia Î
fed hanc c^luviem hue ufque vires fuas extendere , fequentia
non permittunt: temporis etiam definitoslimites non adeo uni-
verfa es eflè, apud iplos obfervatores eft in confeflo.

V.

Ahi hic excogitant, nefcio quam . Israt(trlt;eh^ic\t3Xtm, di-
centes : providam hancce matrem déficientes in fanguine ehgere
particulas; fi itaque acidae vel falfx defintappetifimilia; fin ve-
ro terreftres deficiant, lutofa, arenofa, aliaque defiderari. Sed
parum cohaerentisnexus ratio, hoe ut credamus, vetat. Alii ab
utro , vel hamoroidHmélirHElione , vel plane ab occulta qualitate
deducunt.

V I.

Nos, ut ex hoc labyrinto commoduspateatexitus, praefup-
ponimus : nihil laetitiâ menti effe gratius ^ fed quoniam à prin-
cipio conjunâionis cum corpore , vix aliam quam per fenfus
accepit, fummis viribus (nulla ratione caufarum amp; durationis ut
plurimumhabita) illi laetitisv.elificatur,amp; non nunquam ad viliora
prono nimis judicio fedufla fenfuum cuftodia ad fordidum cor-
poris

Poris fervitiumdetinemr; crefcente de,nde cum xm^ augetur

Lui corporis delicarè habendi hbido amp; pro vam corpons d^-
poßione, temperic , educatmc . confiwo amp; éjeBu , mifera/««
qucmque trahit -volaptas.

V I

Sic mens non nullorum hominum titillationibus, prxcipue
linguç nervis induâis, ita abripitur , amp; imperio fuo privatur,
ut corpus fuum regat ipfum principem, dum guftuiadeoinfer-
vit anima, ut fe beatitudine fruiautumet, ubi titillationes iftas
in Lingu® nervis ab alimentorum aut abfurdorum particulis anim-
advertit : quare ei totis viribus incumbit, ut illa acquirat, qu^

grata titillatione nervös afficiunt.

V I I- L

Hifce prsmiffis, nihil amplius obftabit, quo minus debilia-
ris animae vehementes paffiones in hoc

fert.mcum PICA promifcuenon omntbushomin.bus, fed US
prœcipue contingat, quiobfequuntur tanquam beltias cupidlta-
tibus fuis, amp; quibus mentis nullum eft imperium in propriasca-
gitationes , quibus volupe amp; praecipuum exercitiüm eft, dig-
nofcere omnium faporumdiffcrentias, quaeaccidunt nervisfecun-
dum variarum particularem magnitudines, motus , amp; figuras.

Hinc magis delicatus fceminarunt fexus cuticulam praecipue
curans, amp; p'alato ftudens, huic morbo praeviris obnoxius inve-
nitur : nam anima in hoc fexu non videtur (faltem m plurimis)
fufficientem perfedionis gradum attigiffe , ut poffit delicns re-
fiftere, fed facilius de throno fuo detrudi patitur, Gravidi s au-
tem hoc non nunquam evenit, quia perfuafum habent fibi tcnr-
pore geftationis nihil non per lafciviam licere , fe etiam tunc
temporis totius Rei œconomicae, amp; ipfius patrisfamilias caput
effe • quarum infuper memoriae femper obvervaturillud Tyran-
ni Qmd Ithty licet. Imo funt non nulls , quae pulchrum
effe' du^-unt, fe pofTe excogitare alimenta comparatu difficihora.
ne dicamus impoffibilia, maritofque fibi m omnibusdebere ob-
fequi. Interim hxc defiderata fi ipfis denegentur, continua ca-
ptations eorum imagines altius imprimuntcerebro , eaquecon-

^nbsp;A 5

tinue menti ofFerunt, qua propter protinus in ilk earum la-,
buntür libidines , amp;eafibij«ngi, perditè defiderant. Quanta
profeâo praejudicii vis, quod mentem ratione minus utentem
adeo excaecat, utnefapor quidem errorem detegere valeat/Vir-
ginibus quibufdam à confuetudine oritur , quae tx frumento
crudoyarmà, terra, creta y amp; fimilibus manducatis purchitu-
dinem fibi pollicentur.

X.

Sequitur porro, dum in dbis capiendis, nulla nutrimenti amp;
fanitatis, at genu maxima habeatur ratio, ut ei litando, ia^a
jam fundamenta firmius ftabiliantur, indifferenter enim 'amp;avi
de. quicquid defideratum fuerit, ingurgitando, multa ventri-
cuh aciei non fatisfolubilia, fimul in fanguinem prorepunt. Quid

mirum, quod fanguis crudiori hoe fucco prsegnans, vix prae-
ter cralfiorum fpirituum décimas pendere poUit, qui fuo pon-
dere amp; mole, dum cerebri nervorumque tubulos comprimunt
amp; majori molimine perterebrant, hanccupediisinhiandi volunta-
tis pertinaciam, non modo alere, fed amp; augere funt aptiffimi.

X I.

Attamen non negamus ifl;a abfurda fine natabili fanitatis dam-
no per aliquot tempus poffe affumi, cum fc. obfïruftiones inde
ortae fiunt tantum intra partes non ita acuti fenfus, neque pu-
blic® ahcui amp; notabili aftioni deftinatas. Secundo , fi occur-

rant fermento fatisforti, quod illa aptare valet fanguini, cujus-
que fermentationes illis fubigendis fufScientes funtj ubi autem
haec aliter fe habeant.quae inde non oriuntur fymptomata? dolo-
res enim varii, oris exfpnitionis,anxietates, cardialgia,mufia,vo.
mitus Sc fimilia: th. prxcedeate diâa. Cafus infuper magis fu-
nefti ex aliorum obfervationibus peti polfunt.

X I I.

Hïreditarius hic quoque poteft effe affedus; quoties à ma-
tré gravida cum fœtu communicatur. Si igitur alicujus tam
pertinaciter expetiti, compos fada fuerit mater, nafcitur in illa
lœtitiE paffio, cui mox refpondet commotio inßntis, ad quem
cum quaedamiftius rei effluvia, per vifcerum poros, velcraifio-
res particulae ope fanguinisperveniant, conneditur'illarum mo-

tus.

tus, quem in tenellocorpore excitant, cum Istâ iftâ perception

ne. aux deinceps per totam vitam infeparabihter fe mvicem co-
mitantur. nifi arsl vel defickmmemoria illa d.sjunxer.t : quo-
tiefcunque igitur poftea id objeâum occurnt, ut caufa Istiti»

exoptatur.nbsp;^ ^ ^

Ex hoc fonte etiam deduci poffunt ftigmata rerum appetlta-
rum fœtui cum deformatione aut defsdatione corporis impreffa?
ubi enim mater tempore geftationis ardenti appetitu circa objc-
(Sum aliquod verfatur, notiffimum eft certa veftigia hujus ideae
certâ fpirituum modificatione cerebro communicari t qui dum
eam, per totum corpus fluentes, acadtenellum fœtumpervenien-
tes, retinent; imaginem ejusillimembrofoetus imprimunt, eu-
jus'analogam partem proprii corporis tetigit mater, quo vehe-
ment! paflione aut appetitus aut alicujusterroris ag'Wbatur. Nam

illâradiatione fpirituum animalium non folum repr^fentabatur fi-

gura rei defideratae, fed fpeciatim illms membn, quod tuit ma-
nu matris taftum : unde quoque fpiritus ad fimile membrum
in fœtu diriguntur, cujus membrl fibras teneras fuç modifica-
tioni obfequi faciunt fpiritus, eafque ita difponunt, ut illae po-
ftea adfpicientibus defiderats rei figuram aliquatenus reprsfen-
tent, amp; per vitae difcurfum circumgerant.

XIV.nbsp;î

Deduââ hue ufque causâ, efFeâuque hujus morbi, ad dta-
gnofm eft deveniendum, qux ex ipfis querelis patientis mnotef-
cit; fed cum faepe animum fus imbecillitatis pudeat, turtivis
ejus confiiiis detegitur ; nullam enim f«pius anims quietens
PICA, nifi faturata, permitcU. ^

Quantum ^i^rognofm, caret qu'idem hic affedus per fe omni
nrsfetaneo periculo, fed eft chronicus curatuque difficilis , amp;
fi Liorilicentiâ foveatur, plurima, amp; )am citata mala corpori mi-
Lr t eô periculofior, quomag.s appetantur ab urda; nam
cl i'lla in chylum converti nequeant, fermentum plane obtun-
Zt cruditls, cbfiruBonescmchymius, hjdrofcm, chlorp
ZpLm panunt, amp; fic cum tempore fyrma innumerorum alio^

rum morborum pr^ foribus efle debet : item gravidis eft peri-
culofior, quia fi ipfis denegetur quod cupiunt, metus eft ut
noxam inde fentiat fœtus, amp; fi concedatur, damnum patiatur
fanitas. Poteft prœterea, fi valide vehemens fit, abortui anfam
prxbere.

XVI.

Tota autem Curatio in eo confiftit, ut mens fana reddatur
corpori fano idcirco animus masrore profligatusfolidisrationi-
bus eft erigendus, amp; ad virtutis ftudiaeflexcitandus, quando-
que corripiendus, additâ feriâ feverâque admonitione: indeco-
rum efle homini, mentem particulâ divins aurs prsditam fuis
fubjicere afi^edibus, iifque fervire. Gravidis oftendendum erit
quam abfurdum fit, amp; à mente aîienum, quod ab ipfis defide-
ratur ; nec uon demonftrandum, quot mala inde exfurgere va-
kant amp;c ipfiamp;fœtui. Virgines autem formofitatem amantes do-
cere debemus, earum judicium efle falfiffimum, imo deformi-
tatem jam fimul cum ftatu funefto imminere, Quod commo-
dius fieri poteft ab illis, quibus reverentiam aliquam debent.
Removenda fimul funt illa omnia, quorum defiderio tenentur,
Ut fic omnis de iis cogitandi occafio prasripiatur.

X V I L

Quatenus opem fuatnfic adfertfanguinislpirituscraflior, de-
bet ille fubtilior reddi per (ales volatiles, veluti fal. armen, fu-

lig. C. C. fuccin. fang, human, urin. oflium, crau. human:
cornium, dentium amp;c. aut olea quasvis ft. calida amp; aromatica,
tlt ol. menth. rorifinarin. majoran. thym. cort. aurant. limon.

macis, origan, amp;c. aut quod dignitate amp; prxftantiâ omnibus
antecellit fal. volatile fimul oleofum amp; aromaticum, ut fal vola-
tile oleofum Cl. D.Sylv. nec non Celeberr. viri dcMa'ets, amp; D.
D. Margraef^ amp;r le Mort trium in Academia Lugduno-Batavl
ftcultaais Chemicae, qua publicè, qua privatim Dodorum; in-
ter castera hsc mixtura non inutilis erit:
Ç1. Aq. menth.

majoran.

rorifmarin. aa. §iij.

•vitaz Mathiol. aut carminativ.

Dom.Sylv.nbsp;Cina-

INAUGURALIS. lt;,

Cinamom. aa.
Salis cujufcunque volat. olcof, 3ij.
Antimon, diaph. sj.

Ol. macis vel nuçis mofchat. ft.gt, tx.
Syr. menth. vel majoran. fij.
M.

Décoda etiam multo oleo, amp; fale volatiligaudentia in hunc ß-
milemvc modum prasfcribi pofTunt:
ç:. Rafur. lign. guajac.
cort. ejufdem
faffafr. aa. gß.
Rad. angelic. chin. Zalfaparil. aa.
liquirit.

Herb, majoran. rorifmarin. menth. crifp.aa. mi5.
Fl. lavendul. aurant. limon- aa. Pj.
Sem. card. min. anis aa. 3'ß.
Baccar. laur. inniper. aa. 3j.
Fiat infufio calida per Horas decern, velduodecim, in vino Gal-
ileo generofo, coquantur more chemico amp; poftea in MB. ex
Cucurbita alembico fuo munitâ deftillentur :
Çi. Colatur Ib. v.
add.

Sal. volat. oleof. 5ij.

abfinth. §if5.
Aq. carminativ. Dom. Sylv. fiß.
Syr. majoran. §ij.
M. F. Apozema.

XVIII.

Si collefta aliqua in ventriculo faburra, qux debitara medi-
camentorum diftributionem impediat, prius apta, vomitu ex-

pellipoterit, e.g.

Ç1. Tart. Emet. Mynficht. gr. n;ß.
Sach. perl. 3ß.
M. F. pulvis fubtiliflquot;.
Çi. Mercur. vitas gr. iij.
vel K. Vitr. Antimon, gr. iij.

Bnbsp;aut

aut çt. Croc, mctall. gr. iy.
Detur ufui in cochl. vin. aut
aq. cinamom.

Gravidisautem hscce non funt propinanda, ne abortus onatur.

XIX.nbsp;,

Ventriculus denique corroborandus amp; quidem hoc modo:
Herb, abfinth. roman.
Nucis mofchat. aa. Siij.
Menth, puleg. aa. 5!].
spie, indic. Sj.
Spec. Hier, fimpl. 3].
Elix. propriet. Parac. 3i).
Syr. menthae. q. f.
M. F. conditum.
vel Aq vit. Mathiol.Jiiij.
Sp. falls armon. sj-
Elix. propriet. Parac. sij.
Ol. macis gt. vj.
M.

X X.

Detrahat interim continué ^ger pro viribus cogjtationes J

ilUsabfurdis, que antea ipfi placuere; quod (

ftudio ) mediantibus honeftis exercitns fiet. Plura hic proterre
temporis brevitas, pagellarumque paucitas vetant, fed vela con-
trahens, Deoque -pro conceffis viribus gratias agens huic difpu-
tationi impono

F J N E M

corollaria.

I.

Appetim oritur ex confuetudine.

' I I.

Spiritus animales craß amp; acres tranfeuntes tabulas cerebri gt; ejus
fibrillas Imcinando excitant trißitiam, qua dicitur ßne manifeßa
causa, quia Anima accurate locum determinare nequit,

III.

Probabile eß hominem naßi ex animait vivo latente in femine virili.

IV.

Temftu partus eß incertum.

V.

Reprahendendus itaque tumVlpianus , qui poß decimum menfem edi-
tum, nullum ad legitimam hareditatem admißa tum alii, qui,
ß forte contingat fix to menfe nafii inptntem , appHgnant pudici-
tiam honeßarum virginum amp; viduarum , renunciant iis repu-
dium, quas firmiter credunt, ante primum mariti congrelfam ex
alio comepiße.

V I.

Filius potefi nafci illasa virginitate materna.

V I L

Rarißme eß puerpera, qua infamem laBare nequeat,

VIII.

Confctemiam er^ogravant, qua abfquegravi causa infantes nutri-
ctbus lafcivis, fape numero meretricibui tradunt, cum laileenim
mores nutricum hauriunt.

Camphora non exftinguit venerem.

X.

Chromantia nihil certi pradicit.

XL

Gingiva fanguinea non femper funt fcorhuti fignum.

X I I.

Omnes morbi funt curabiles.

FINIS.

oxgt; s n 003

D.D. HENRICUM BETTEN,

Cum Pro Gradu Doftoratus , fun^mifque Honoribus ^
Privilegiis rite confequendis, jfpecimen exhiberet publicum.

T qui tranfiluit praepropero pede
Saltus, aut vigili mente reconditas
Artis prendere tentavit amabilis
-Voces multiplices; dicere poftea
Explorata ftudet devia nefcio:
Quem caelat tamen artis celebres locos,
Ut praeftet reliquis optimus artifex.

Sic author medicus, quem referunt Deum,
Cui rerum patet ordo ac feries gravis.
Morbos haud referavit penitus fuis
Omnes, quos manus expelleret optima,
Ne mens plura fibi confecret effera.
At tu numine Divum fatus, explicas
Quod pauci poterunt, nempe Dus modô
(Res eft mira) Melaciç expofitas probè
Caufas, quoque modo hanc arceat artifex.
Quid mirum protinus quod tibi Paeonum
Adfit laeta cohors. Dolorem quod beet,
Ardens cingere Lauris Doaum caput.

A L I U D.

I Medico tant A efifacmdia, quanta Poè'ta,
, Haud dubie effeBus gignet uterque pares,
î Artis Pötonia efi, amp; carminis author Apollo y
Jufie munificumy quis neget ejfe Deuml
At Vates fotuit faltus de feàe movere,

Vmfimilem in Picam Candide BETTEN habes-

Conterraneo amp; Amico fuo intima cecinit
E. EVERS. S. S. Th. Stud-