Q^'^ A M
FAVENTE DEO TER OPT. MAX.
Ex auöïoritate CHagnißci ReBoris,
Jur. Utr. Doa. , ejufdemque Facultatis in Inclyta Academia
Ultrajeftina Profefforis Ordinarii,
NEC NON
AmfUJßmi Senattts u4caiiemici conjenß* , NobiliJJlmit
Factthatis JXJRIDIC^ Decreto ,
pro GRADU DOCTORATUS,
Summifque in UTROQUE JURE honoribus, amp; Privilegiis
rite, ac légitimé confequendis.
t r TT v. ^fil^iicät difquifttiom ßtbjicit
DISPUT
/
WILHELMUS VAN B R E E , Boemelä-Gelrus.
Ad dtemii.Ju,^ hora locoquefolitis.
Ex Officina Francisci Halma, Academic
Typographi, ch bc Lxxxvii.
TIRO per quam reverendo 3 omnique
honore digno,
parentis loco dilef^iiffimo , centurioni ftrenuiffimo amp;c.
apud Delphenfes Mercatori vigilantiffimo , Patruo plurimum
honorando.
milkum Duci fortiffimo, avunculo plurimum colendo.
fignifero nobiliffimo, affini mihi pcrdikao.
Civitatis Boemelienfts Scabino digniflimo , amp;c.
SatrapiK ditionis , quae vulgo vocatur tie amp;oose t^^ïïpamp;eyt ban
POUDROYEN, amp;c.
}{anc Vififttatmem InaugtiraUm ea qm par
eft mimi ohfervmm confecrat
WILHELMUS VAN BREE,
Auüor,
-ocr page 3-Vmmorefolito poft filenniter habita turnten,
tamina tum examina Juris Candidati , qui
■ jamcurfu fuo oftatamfiudiorum met am con-
tigijfe exiftimant, atque jam rude donari,
Doßorumqfie numero inferi, ipforumque ho-
nores privilegiaque rite ac legitime confequi eu»
piant, foleant prias profeiluum fuorum exhi-
berefpecimen, qtiodnovijjtmum coronidü loc9
■--conßjlit in difputatione proprio marte confcri-
benda , eaque publica cenfura crißque exponenda : ita quoque , ne à.
communi lege recederem, me aäurum conflit ui, eumque in finem ex
quadriga materia rum mihi ab amplifßwa facultate Juridica prafiripta
felegi materiam de ^ppellacionibui , mlt;tteriam {ß qux in jme ßt ele-
gans) elegantijßmam-, quam, cum utrifjue judiciis tum civilibus tum
criminalibus communis ßt , ^ ultimo loco in omni jmisdiäione in-
terponi fileat, Imf er. nofler Juflinimm totamfibi, quafi a fe excogi-
tatam, afcribit in confirmât. Digeft.;§.;8. amp; 1.2, §. 8. c. de Veter. jur.
enucleand. jidmodum fcilicet necejfarium fuit multu remediis fubve-
»ire fubditis adverfus iniquam fententiam magiflratuum, ne premere-
tur innocentia, ^ tandem gravaminibus ad imolerabilem injuriam per-
duElü accideret pajfim contemptm ^ omnium rerum confufio -, hocque
eo magU, cum femper abfervetur aqualü quadam inter Magiflratm Qf
fubditos relatio, qua fuadet ut Magiflratus reäa ^ honefla pracipiant,
quibus tum humiliter obfequi incumbit fubditis. Itaque vi hujus rela-
tionu cum multa fint iatroduEla aduerßu fubditorum contumaciam
Co'ercendi remedia , vicijfim certe oportebat fubditos tueri adverfus Ma~
giflratuum infolentiam , cum nullum ßt hominum qenus , quod non
egeat competente medela. Primum igitur adverfus iniquam fenteniiam re-
medium eß Jppellatio, quam jamjam ß non pro materia dignitate, fal-
tem ingenii noftri tenuitate expUcare eft animus , initium faäurus ab
Etymologia vocis Jppellationis variifqtte verbi appellare ßgnificatü,
Deus dummodo conmina adjuvet mftra, qmd faäurum fpero , ^
fubmijß rogo.
a 1
DISPUTATIO JURIDICA
1 N AV G V K A h I S ,
D E
Ppellatio ita dida eft ab appellando, quod
verbum generale eft amp; varia in jure fignifi-
cat : Appellare aliquando fignificat blanda
oratione alterius pudicitiam attentate /. 15.
§. 10. f. de injur, uti virginem appellate di-
cimus, cujus pudicitia attentatur , d.i. §.
15. fic appellate debitorem eleganter amp;pro-
prie pro eo quod crebrius dicitur interpel-
lare, id eft ab eo id quod debet repofcere.
Eo fenfu loquitur Julianus in l.i6.infin.ff.defidejnff. Item appel-
late debitorem quoque dénotât depunciare in judicio vel extra ju-
dicium ut folvat. Senec.Ub.'y.deheneficiis. Faenerator quofdam de-
bitores non appellat , quos feit dccoxiffc. Sic Martial, lib. 7. ad
Baccharam, epigram. 91.
Appellat rtgida triflis me -voce fecnndtu :
Audis Jed nefcts, Bacchara quid fit optii.
Cic. in epifi. ad Attic. Tulliola tibi diem dat, fponforem appellat.
Id eft, te judicio convenit ex promiffione, amp; me ut fidejuflbrem
in jus vocat. Hac fignificatione verbo Appello utitur Paulus in /.
i^.f.dejiidic. ubi ita dicit : Qui prior appellat, prior agit. Id eft,
fi duo fe invicem crcditores dicant , ille qui prior in jus vocavit,
amp; litem inftituit , prior auditur agendo , fi modo aâiones aeque
principales fint. Auth. Et confequenter C. de [entent. Eodem ferè
fenfu accipitur in edicSo Praetoris quod extat in l. i. f ex qmb;
eaufi major, ubi Magiftratum appellate defignat ipfum adiré agen-
lt;]i câufa. Late dénotât querelam .jniquitatis fententix. /, 17./I de
mimr
-ocr page 5-mmy. Denique appellare in jure eft ab inferioris judicis fententia.
tanquam injufta, ad fupenorem proyocare, obtinendi jurisfuigra-
tia /. i. ff.iie Appell, dr tot. tit. C. eod. qus fignificat.io proprie crit
hujus loci.
Appellationem ipfam hoc fenfu acceptam cum Cnjac. in pamif.
ad h. t. ita definio , quod ßt querela mn acqptiefcentis fententia
inferioris Judicis. Appellatur quidem etiam ä nominatione ad ho-
norem munufve publicum. /. i.C.de Tempor, appell. l.i.f. de Fac. amp;
excuf.mun. ab indidione gravioris tributi. N. uS.c.y. fed inpri-
mis ä fententia.
CAPUT SECUNDUM.
UT materiae hujus commodior fît doârina, per capita eam ex-
plicabo, amp; primo de perfonis, quibus appellare licet, vide-
bo, earum enim eft prior caufa, Ut ait JCtUS in I. ^ ff. quiteß.
fac. poß. I. \ fin. pr.ff.dejur. codicill. Appellandi itaque reme-
dium, ut generaliter dicam, conceditur i.Omnibus, qui funt
in judicio condcmnati vel gravati. /. i. pr. ff. de Appell. équot; I. lo. C.
eod. aut qui triftem fententiam paffi funt, ut loquitur JCtus in
l.i'y.ff. de Appcll. five unus five plures fuerint. tot. tit. C.ßunw
ex plurib. ita quidem ut unius appellatio producat reliquis confor-
tibus omnibus, /. i. 2. C.ßunus ex plurib. appell. quamvis à con-
trario unius condemnatio non obfitreliquis. l.^. ^.z.ff.de Appell.
Ut autem appellatio unius alteri prodeffe poffit, requiritur i.ut
una fententia fint condemnati' 1.10. pr.ff. de Appell dr i^. eod. 2.ut
una omnium fir caufa appcllationis deftnfionis. I. xo.^.fin.ff'.dt
Appell. 3. ut reliqui confortes fententiam non agnoverint. I. 6.
ff. eod.
Secundo loco, conceditur appellatio non tantum illis, qui fuo
nomine, fed amp; illis, qui alterius nomine condemnati funt, velu-
ti negotiorum geftori, Tutori, amp; Curatori. l.z^.pr.ff.deAppell.
Procurator! l.\%.eod. qui litipvit, amp; adverfam fententiamretulit,
etiamfi non habeat fpeciale ad id mandatum, cum generale ad lites
illi fufficiat : Non tenetur tamen appellationem profequi, fecun-
dum communcm opinioncm, nifi fit conftitutus generaliter ad
A 5
agcn-
-ocr page 6-agendum, petendum, defèndendum , cum videatur i^d ipfi man-
datum, amp; teneatur ad ea quae mandate includuntur: led non ideo
prohibetur dominus ipfe appellate à fententia contra procuratorem
fuum lata, atque interpofitam ab eo appellationem profequi /.p.
C. de Appell.nbsp;nr.
5. Provocate etiam polfunt illt, quorum intereft fententiam re-
fcindi amp; revocari. l.^. §.z. amp; ^.f.de Appell, l. 5. §. i. amp; ^.f.eod.
ut dominus cujus procurator eft condemnatus d.l.^. §. 5.
4. Similiter non folum condemnatus amp; iniqua Judicis condem-
natione gravatus appellat, verum etiam alius cujus intereft fenten-
tiam latam non elfe 1.10. C.de Jppdl. ficfiemptordepmprietatevi-
aus eft, eoceffante, venditor! licet appellate, nam ejus caula agi-
tur, cum emptori polTit elTe regreffus contra venditorem; amp;è
contra fi venditor egerit, amp; viftus fit, non eft emptori denegan-
da appellandi facultas, cum ejus interfit. /.4. §.5./. de Appell. Fi-
dejulfor appellate poteft, fi reus principalis, pro quo interceilit,
condemnatus fit. Item cohares, alio cohaerede vifto. /. -^.f.eod.
LegatariividoHaerede inftituto reflè appellant.nbsp;fub eft
enim horum interefle. Specttlat.de Appellat.^.i.K.19. Appellatex
eadem caufa dominus pro fervo, qui ad beftias datur l.i^.eod.
idem obtinet in creditore, ut à fententia contra debitorem lata ap-
pelle! : in muliere appellante à fententia contra maritum in caufa
fuas dotis.
5. QuidampolTunt provocate à fententia lata contra alium , qui-
tus id mandatum five cxpreffe. 1.1. f.de appell.recip. fivetacitè,
veluti ratione conjundionis fanguinis, fic appellat Pater pro filio
condemnato, amp; contra, l.zi. C.deProcur.jmBal.zi.^.z.ff'.de
appell. Frater pro fratre, maritus pro uxore, conjunftuspro con-
jundo, cumhujufmodiperfonaecenfeanturhabere mandatum. /.35.
pr.ff.de procurât.
quot;STldimus perfonas, quibus appellate conceditur, quibus autem
\ illud remedium denegetur, à contrario difpiciamus, cum fe-
cundum Dialedicos Oppofitorum eadem fit fcientia.
Perfo-
-ocr page 7-Perfonae litigantes, qu2 appellate non poflunt, funt. i. hI,
qui palt;äo prscedenti appellationis auxiho renunciarunt, amp; ante
fententiam profèflïfuere, fe a judice non appellaturos. /. i. §.
a lt;\Mib. Afpelt- »on licet I. ult.^ §. uit. C.deTemp.Jppell. quod ve-
rum in caufis civilibus, nonincrirainalibus: iis prsfertim ex qui-
bus poena mors eft, aut corporis aliqua coërcitio, quoniam nemo
efl: dominus membrorum fuorum. l.i^.f.dtlege Acjuil. 2. Qui
legitimè cdido pcremptorio citatus non comparuit, amp; fic ob contu-
maciam efl: condemnatus. /..i. C.quor. appell.mnrecip. l. 25. §.
^.f.deappelL l.i^. C.dejudic. cum non habeat quod con-
queratur, qui fuo vitio in judicio eftfuperatus; quodad eum re-
fert, qui ä judicio receflit, amp; vere contumaciter abefl:. /. 73. §.»/?.
ff.dejudic. non etiam ad eum, qui quoquo modo perfeverans in
judicio aliquid facererecufat, qualis patitur poenam hujufmodi con-
tumaciae accommodatam, qua defensä auditur l. 15. C. äe judic,
3. Apertè facinorofi , qui ob grave deliftum condemnati funt,
quales funt infignes latrones, feditionum concitatores, Duces fa-
öionum, quos ftatim puniri publica pofcit utilitas, 1.16. f. de Ap-
pellat. l. 6. §. 9. ff. de injuß. rupt- irrit. lefi.
4.nbsp;Appellandi licentiam non habent Raptöres Virginum. l.m.
fin.pr. C. de Rapt. Virgin, nec debitores fifcales. /. 18, C. de Appellat.
/. 4. ^ uit. C. quor. appell. non recip.
5.nbsp;Qui ex jure-jurando delato condemnatus efl:. l. i2.§.t. 3.C.
de reb. credit, quia jusjurandum efl: fpecies transaólionis. l.i. ff.de
jur.jurand. Transadio autem non retradatur propter bonum pu-
blicum, cujus intereft fopiri lites finitas, non refufcitari, quo fa-
cit A 5. §. a.^.atjW.jW. «bi dictur. iure jurando praeftito ni-
hil amplius quaeri, quam an juratum fit.
6.nbsp;Qui fententiamapprobarunt. l.-y.C.deRejudic. Hucetiam
referendi funt Homicide,_ Venefici, Malefici, adulteri amp;quima-
nifeftam violentiam commiferunt, modo de fuo deliao fint con.r
vidi, amp; quidem fponte propria voce non tormentorum metu fce-
lus fint confefli. l. 2. C. quor. appell. nonrecip. quia confeflus quo-
dammodo fua fententia eftdamnatus. /. i.ff.deconfejf. quod ftatim
puniri propter arrocitatem, publicè interfit. /, 16. ff, de AppelL
ffdeVS.
C Ä-
-ocr page 8-CAPUT CLU A R T U M.
7 Idimus perfonas litigantes, quae appellare polfunt, amp; quçnon
V polfunt, poftulat hic ordo, ut excutiamus perfonas, à qui.
bus appellare non fit concelTum. Appellari autem licet ab omni
judice vel magiftratu inferiori, quiinjuftè pronunciavit, /. i.§. l-ff'dc
Appell, nifi fpecialibus legibus excipiatur. Sic i. Non datur ap-
pellatio à fummo Principe, ratio eft quod fit de fubftantia appel-
lationis, ut fiat de minore ad majorem, per quem fentenda mino-
ris corrigatur : quis autem major Principe in terris inveniri poteft,
ad quem eatur, cum ipfe fit qui provocetur. quod confirmât di-
âum Ulpiani in /.».§. I. f. a qmb.appcll. »onlie. ubi ita inquit :
Et quidem ftultum eft illud admonere à Principe appéllare fas non
elfe, cum ipfe fit qui provocetur.
2. Non appellatur à Senatu Romano ad Principem, idque O-
ratione D. Hadrianiefledum. 1.1. §.i.ff.aquib.appell.non lie. qms,
jus condendç legis habet l.^.f.äelegib.l.z.deflumin. amp; Principem
repraefentat. 'l.i. pr. C.ad.l.jul. majeß. 3. Non licet appellare à
fententia praefedi praetorio, l.un. §. 1. ff.de offic.prxfea. prat. l.ij.
ff. de minor, idque propter ejus dignitatem, cum enim vice facra
judicet abfurdum vifum appellatione interpofita, deiniquitate fen-
tentiae ab eo prolatç queri d.d. II. Per fupplicatlonem tamen fen-
tentia pr^fedi prsEtoriorefcinditur. Imic. C. de [entent.prafeü.pra-
tor. Hujus loco habentur hodie fuprema concilia. 4. Neque à
Proceribus facri palatii. /. 54. 37. §. ƒ«• C. de Appell.
5' Nec à judice à Principe delegato cum claufula Appellatione
remota, feu de ab eo non appeJlando. Li. à quib. appell. non lie.
quam claufulam multi duntaxat in caufis civilibus obtinere putant,
non in criminalibus : defenfionem enim, cujus fpecies eft Appel-
latio, juris naturalis effe, atque idcirco ne à Principe quidem au-
ferri poffe. 6. Non ab eo, à quo litigantes fe non appellaturos
profeffi funt. /. i. §. l.ff.aqmb.appell.mnlic.
Nec ab arbitro compromillano. l.ij.^.i.jf. de recept, arbttr.
l. 32'. lä^.ff.eod. cujus fententia dicitur arbitrium. /. 19. §. i. ff.de
recept, arbitr. interdum compromiffum. l.i.dri.eod. in praxi vo-
catur laudum. Quae tamen non alias obligat hodie quam fi exprefle
' quot;nbsp;■nbsp;..........vel
llï '
ru
I
II
vel tacitè per lapfum decern dierum fit comprobata. /.^.C.dere-
cept.arbitr. ubi partiimputandum, quod mtra ifl;os dies non con-
tradixerit.
•^Uaftandae nobis erunt hoe capite caufae, in quibus appellatio
J fiat. Interponitur itaque appellatio in omnibus caufis , majo-
ribus amp; minoribus, nifi fpecialiter prohibitum fit, de quibus fta-
tim. Neque enim judicem oportet injuriam fibi fieri exiftimare,
eo quod litigator , etiam in caufis minoribus , ad provocationis
auxilium convolaverit. L 20. C. de Appell, quo pertinet ratio Julia-
ni antecefforis ad N. Juftin. 6lt;). quamvis res, de qua agitur , mi-
nima videatur, tamen non Juftitiaeratio ex quantitate, fed ex fuis
regulis aeftimari debet, nam amp; quod aliis, inquit, viliffimumefle
videtur , hoe aliis pretiofiflïmum eft. Tam civilibus. d. l. lO.C,
quam criminalibus. l. S. ff de Appell. 1.12.^ i^.C. eod. amp; quidem
in criminalibus pro reo , qui ducitur ad fupplicium , quilibet ex
populo admittitur, etiam invito amp; volente perire, facitquediffer-
ri fupplicium , vult enim ratio humanitatis omnem provocantem
audiri , amp; ubi de hominis vita amp; falute agitur, diligentius judi-
ciorum caufam examinari, cum fieri poffit, ut per errorem , gra-
tiam, vel inimicitias cognitoris, juftitia opprimatur. 1.6 ff.de Ap-
pell.l. zp. C.eod. Quod autem hic de criminalibus dico, proprium
eft juris Romani : In Germania vix admittuntur appellationes ,
Utique in Camera non recipiuntur, ut notât Bacchov.adWefemhec.
pAratitl. tit. ffquot;. de Appell. /Vitm. 7. Hoc caCix excepta externorun»
appellatio non admittitur.
Vidimus amp; in quibus caufis pcrmifla fit appellatio , examinemus
à contrario in quibus negotiis ea fit prohibira.
Vetita itaque eft Appellatio in caufis fequentibus : i. Si caufa
intra legitimam fit appellandi quantitatem N 25.c. 5. 2. In qui-
bus fententia vido non eft admodum prsjudicialis, quales funt
Bnbsp;caufae
-ocr page 10-caufx teftamenti aperiendi. Luit, f.deappell.recip. l. 6. C. quor. ap~
pelUt. 5. a fententia lata in caufis momentanes five fummariae
pofleffionis. d. I. 6. E. Gr. de Spolio , quia fpoliatus ante omnia
eft reftituendus. t. C. unde 'ui. l.i.C. »bi de pof. agi oport. l. un. C.fi ds
moment.pof.fueritappell.Mynfing.ö. Obftrvat. 15. Gail.i.Objervat.j.
4. In omnibus caufis, quç nec dilationem nec moram patiuntur,
fed in quibus celeris requiritur executio. /. ult. pr.f.deappel.recip,
velnon l. ult. C. quor. appellat. Ex. Gr. alimentorum, refeflionis
jedificiorum , amp;c. Moribus in his quoque appcllari poteft , quas
moram non patiuntur , fententia tamen non obftante appellatione
mandatur executioni. Rebuff, traüap. de appellat, artic. 7. Glef. z.
num. zo. conf. inftrnci. Cur.Holland, artic. 21 i. 5. Praeterea appel-
lari nequit ab executorc fententiœ.. l.^.pr.jf. de Appellat, nifi mo-
dum judicati excedens partem gravet. /. ^ C.quor. appell. non recipt.
Et quemadmodum in civilibus non poteft ab executione appellari,
ita nec in criminalibus à poena légitima, ne dum ab ejus executio-
ne. /.nbsp;de f^. S. ratio , quia appellatio querelam iniquae fen-
tentiç Judicis continet: Pœnae autem non ex arbitrio judicantium
proficifcuntur, fed legum autoritati refervantur. l. r. §.4.^. ad S-Cium
Turpill. Unde à poena appellare nihil aliud foret, quam arguerele-
gis iniquitatem; fed id procul dubio accipiendum de pcenis publi-
corum criminum, qus olim certae amp; legibus définit® erant: Ho-
die vero , cum tam publica quam privata crimina extra ordinem
vindicentur , rede dixeris, etiam à poena provocationem elfe , fi
in ea infligenda Judex modum excellent. Cujac. .obfervat.n,.
€. Nec appellari poteft, fi quid decernatur ex perpetuo ediâo. L
nlt,^ ff. de appell. recip. 7. Nec in caufa pignorum, quo minus
ca vendere liceat. ^.i.ibid. 8. Et ultimo non admittitur pro-
Vocatio poft binam appellationem inftitutam , feu tres fententias
conformitcr iatas. l. un. C. ne lie. in un. ead. catif, tert. appell. Ratio-
eft, tum ut fit aliquis litium finis, tum quod fit praefumptio pra
tribus diverforum Judicum fententiis, quibus ideo acquiefcen-
dum. Quod tamen in camera imperiali ob vitandas fraudes non
attenditur. Mypfing.i.Obfervat..i^.
inauguralis.
CAPUT SEPTIMUM.
M Ateria Appellationis, ex qua vel à qua potius appellationes
procedunt, funt fententif definitivae, etiamfi in lite interve-
oerit Principis refctiptum, amp; fecundum illud fententia dida fit. /.
a. C deappellat. Nam quamvis à refcripto non appelletur , poteft
tamen à refcripto obreptitio , amp; ejus executione provocari, amp; à
fententia quae fecuta eft Principis refcriptum. /. 54. C. de appell Li^
i.ff.eod. idque per quam ufïtatum eft hodie , cum non de rc-
refcripto Principis, fed de Confultoris mendacio amp; improbitate
appellans queratur. Do»el. lib. 28. comm.c. 6. Eae autem fententias
definitive debent elle validae, nam à nullis amp; invalidis cum ipfo
jure corruant, fruftra appellatur, fed citra appellationem de integro
lis agi poteft.nbsp;ff.de appellat. Igitur ut fciamus , quç
fententiç dicantur ipfo jure nullae , in genere pro fundamento te-
nendum eft, quod omnis illa fententia dicatur ipfo jure nulla, quç
non obtinet rei judicatae autoritatem, adeoque ncc appellationis
remedio indiget, quam rem , ut clarior fiat, aliquibus exemplis
illuftrabo : fie i. nullius eft momenti fententia , fi probetur lata
contra rem antea judicatam. /. i.C. quand.prevoc. non efl necef. 2. Si
Judex erraverit in calculo. 1.1. §. i.jf-qult;t/entent, fin. appell.rejcind.
i. un. C. der/ror. calcul. 3. Si judicaverit contra leges aut conftitu-
tiones. /. t p.ff. de afipell. ^ /. i. §. i.ffquot;. qua fem. fin. appell, refcind.
4. Si quis ex edido peremptorio , tanquam contumax fit con-
demnatus , quod neque propofitum eft , neque ad ejus notitiam
pervcnit. l.x.^.s.cod. -j. si conJemnatus fit, qui tcmporc lafae
fententiaî in rebus humanis elfe defiit. /. 2.§. \.tod. ubi nihil facit,
quod ab altero mortuus defendatur in /. 74. §. 2. de Judic. cum
mors fuperveniens extinguat litem refpedu mortui. /. un. fi pend,
appell. mors interv. 6. Si fententia Judicis contineat prsceptum
impoffibile, feu naturâ feu lege, lfin.quxfient.ßn. appell cum im-
polfibilium nulla fit obligatio. /. i^.ff.deR.J. 7. Si ab incom-
petente Judice lata fit. 1.1.^ tot. tit. C. fia non comp. Jud. jud. efie
die. vel contra Procuratorem abfque mandato. l. 24. C. de procurât.
8. Si ordo amp; proceffus Judiciarius non fit obfervatus atque ita
B 2nbsp;contra
-ocr page 12-contra folitum judiciorum ordinem. / 4. C.defettt. dr i»:erloc. orm.
Jiidic. 9. Si fententia lata fit per fordes amp; turpitudinem /. 7. C.
quini.prov.non eßnecef. Vel ex falfis allegationiijus amp; teftimoniis.
/. 2. C./» ex ƒ«/ƒ. inßr. l. i^.f.de Rejfidic. 10. Vel abfque condem-
natione certa. /. pen. dr ult. C. de [ent. quafin.cert. quan.it.proer.
Ab his fimilibufque fententiis utpote nullis provocare non efl:
necelfecum fine appellatione dicantur refcmdi, impropriè quidem,
nam quod nullum efi:, refcindi non eft neceffe. /. 5. /. demj-ft.
rupr. irrit. teft. Et ad 50. annos impugnari piopofita nullitatis
quxftione poffunt, ut interprétés volunt per /. tp. f. de Appdl.
Caeterum hodie , qui de nullitate fententije queri vuu , appeiiare
debet.
CAPUT OCTAVUM.
UT Appellatio reéiè interponatur, dixi requiri , ut fen-
tenti® fint definitivae amp; validas , nam ab interlocutoriis
regulariter non appellatur. /. z.fin. f. de appel, recip. l 7. C. quor.
appell. nifi vim definitivaE habeant.nbsp;pr.ff deminor. l.^. ff.qui
fatifd.cog. aut damnum irreparabile contineant, quod per definiti-
vam corrigi nequeat, ut quia perfonae cohaeret, veluti fi judex de
reo incarcerando,3ut equuleo imponendo interlocutus fit. l.z. ff,
de appell. recip. l. 56. C. de Appell. Talis fuit appellatio Pauli, appeK
lantis ab interlocutione Fefti. qua is Paulum Hierofolymam mit-
tendum cenfebat; quo fi remiffa cognitio fuiffet, certum erat Pau-
lo fuccumbendum effe. ABor. xxv. comm. 9. Sifeqq. Schip. Gentil.
I. de Jurifd. c.lt;). Sed hsc jure civili ita obtinent : Pontifices au^
tem adeo jus âppellationum ampliarunt, ut ex eorum decretalibus
epiftolis ab interlocutoria fententia indiftinâè, amp; quovisgravamine
provocare liceat. cap.iz. extrade Appell. amp; c. 5. eod.injexro. quia
fatius eft ftatim gravamini occurrere illudque auferre, quam pofi:
Isfam caufam remedium quaererc. Verum ConcilioTridentino ad-
mittente fecundum normam Juris Civilis appellationem ab ea dnn-
taxat interlocutorio fententia, quae vim habet definitiv®, vel cu-
jus gravamen per aopelljtionem à definitiva reparari nequit. ßff-z^.
de Reformat. C, 10. id emendatum eft.
Ap-
-ocr page 13-Appellare fecundo loco licet non tantum à fententia judicis, fed
etiam munere delato. l.^.-j.l.ixamp;z^. C.de Appell Tutehtamen
praeter caetera munera hoc fpeciale habet, quod non lit appellandum
à datione, fed demum tempore rejeftae excufationis. /. i. §. 1. er
f. efuand. appell. In omnibus muneribus hoc commune eft, quod fi
quis ab iis appellet amp; juftas caufas non habeat, periculum medii
temporis pertineat ad appellantem. /. i.jf.fi Tut. vel Curat. Magt-
flrat. creat. appell. quod fi appellans moriatur ante caufam appella-
tam aftam, fucceflbres ejus caufas appellationis praeter periculum
racdii temporis neceffe habent reddere. /. i ff. eod.
Vlfa materiâ , ad formam appellationis erit pergendum. ad quam
fpeftat Ordo amp; tempus, de quibus fingulatim. Igitur de ordine
appellandi hoc, de tempore vero, fequenti capites me traftabitur.
Circa ordinem duo obfervari Legislatores voluere. i. Ut Appella-
tio fiat ab inferiori judice ad fuperiorem, quia fuperioris eftcorri-
gere errorem inferioris, non è converfo. Et fuadet ratio, cum
emendatio prioris fententiae requirat majorem audoritatem, unde
non valet appellatio à fuperiori ad inferiorem aut aequalem, cujus
refpeäu non tenet, quia par in parem non habet imperium. N. 23.
de Appell. 2. Ne Appellatio fiat per faltum, reliais
Judicibus intermediis, fed gradatim ad proxime fuperiorem. l. 21.
pr.amp;^.i.ff.deAppell, excipè nifi proximè fuperior fit inhabilis,
vel lufpe6tus ratione, favoris, odii, conjunäionis, amicitiscum
altera parte, vel juflitiam denegcr.nbsp;a^^J. 1. Ohßruat. 119. df
Ji^pßng. I Obfervat. 6j. Nam caeteroquin fi per faltum facla fit,re-
mittitur ad Judicem immediatum d.l.zi.pr.amp;^.i. attamen taliter
faâa noninutilishabetur, cum proximus Judex cognofcerepoffit,
quafi ad eum appellatum ^uiflet. l.i.^.i.deAppell, fic appellari pof-
fe à judice delegato ad delegantem, aut eum qui dedit Judicem,
ejufvefuccefTorem, refpon^um eft in l. i.ff. qms aquo, quod acd-
pe de delegato ad caufam fpecialem j nam cui univerfitas caufarum
Lmmiffa, ab eo ad delegantem mimmè provocatur, fed ad eum,
qui, fi delegans fententiam tuliiT t, appellaretur. d. l. §.fi». ra-
^nbsp;B 3nbsp;lio
-ocr page 14-tio diverfîtatis haec eft, quia hoc cafu idem eft tribunal delegati 8c
delegantis, ab eodemautemadeundem non appellatur. c.^.tieAf'
fel.wfexto. iilo vero cafu non eft idem tribunal. Eadem eft ratio,
quare ab eo cui mandata eft jurifdiâio, non appelletur ad eum qui
mandavit, fed qui à mandanteappellaretur: quia Judex habet no-
tionem propriam, mandatarius exercet jurifdidionem alienam, amp;
per omnia mandantem repraefentat. /.,.§. i.f.deoffic. ejus cm mand.
eß jurifd. Excipiendus tamen eftLegatus proconfulis. à quo Pro-
conful appellatur. Li.jf.quisaqm nam ctfi jurifdidionem Procon-
ful ei mandaverit, tamen proprium aliquid, amp; fuo jure Legatus
habet, l.^. pr.ff.de offic.ejis^'C. l.i^. ff.deoffic.proconf
Aliter fe res habet jure Pontificio, quo etiam immediatè omif-
fis intermediis appellatur fummus Pontifex, c.j. extra de Appellat.
Ratio differentia eft, quod fecundum Jus Canonicum Pontifex
cumulativè tantum communicant fuam jurifdiftionem cum infe-
rioribus, ut etiam in prima inftantia coram eo lis inchoari poffit,
cum fit omnium Chriftianorum judex etiam in prima inftantia;
Princeps vero privativè, ex hac ratione , ne multitudine negotio-
rum obruatur in frequentibus pro Republica occupationibus. /.jz.
pr. C. de Appell. amp; ne inferiorum judicum autoritas in contemptum
abeat.
CAPUT DECIMUM.
Ad Formam, uti prscedenti capite dixi, quoque fpcdat tem-
pus appellationis, nimirum quando amp; intra qus tempora ap-
pclJandum fit, amp; quidem ante fententiam non appellari fupra dixi,
I, pen C. quer, appell. non recip. l.z.de appell. recip.
Tempora porro Appellationum quatuor diftinguuntur : aliud
enim eft tempus interponends appellationis, aliud petendorum apo-
■ftolorum, aliud appellationis introducends,- aliud appellationis
profequendae : quae tempora vulgo perhibentur fatalia Appellatio-
nis , quia his elapfis provocatio quafi in fata decellit atque exftin-
âa eft. De fingulis igitur hifcc temporibus hoc capite qusedam
à me dicentur. Primo itaque loco (e offert Tempus interponen-
lt;332 appellationis, quod olim in propria caufa eratbiduum, in alie-
ns
m triduum. l, j.^. lU amp; n-f-quanä.appell. in qua 1. docccur,
qux propria caufa fit, quse aliéna: fed jure novo, fublata illa bidui
amp; tridui antiqua diftindione, five caufa fit propriafive aliéna, eft
deccndium. Aquot;, i^.c. I. unde defumpta efl: Auth hodie C de Appel.
Quod tempus currit de momento in momentum à tempore réci-
tât® fententiae. /. i.§. -^.f. quand, appell. àcd.N'.i^.- utique fi fen-
tentia lata fuerit in praefentem litigatorem, fi adverfus abfentem la-
ta fit, demum ex tempore fcientiae. Li.^.ult.ffijHagt;td. appell. Spa-
tie autem decern dierum efHuxo appellari non pofle à gravamina
adeo verum eft , ut licet quis fortèmiles fit, in cujus gratiam ce-
teroquin multa funtindufta privilégia, kzo.^.i.ff/deAppell, quia-
poft illud tempus elapfum fententia in rem judicatam tranfiifle di-
citur, ideoque nec amplius appellationibus impugnari poteft.
Auth.hodteC.dt AppelUt. nifi gravamen fit continuum,, veluti in-
carceratio . millio in poHeffionem amp; fimilia. In his enim tam diu»
appellari fine ulla temporis circumfcriptione poteft, quoad grava-
men durât. Jafoft. in I. i^.C. de Procurât, n. 5.16.C. deepifc.attd.
Secundo, ut Appellatio interpofita effedum fortiatur, incum-
bit appellanti petere litteras dimiflbrias five libellos dimiflbrios à
judice à quo ad judicem ad quem, qui vulgo Apoftoli dicuntur
à graîco nomine ^ tb ^ç-éM«»', quod mitrere fignificat. l.m^
ff.deLibel.Smtff. 1.106. ff der. S. atque hos ita defcribo, quod
fint litterae, quibus caula à judice, à quo appellatum eft, remit-
titur ad judiccm , qui de appellatione cogniturus eft, teftands
appellationis caufa. Eae petendae funt, non fimpliciter, fed ut in-
quit Marcianus inftantcr amp; faepius. /. »«. §. i.ff. deLibel.dimif. qua-
re petitio ita concipi folet ; Wto domine ;udcx , inftanter, in-
ftantius amp; inftantiflîmè. Olim intra quintum diem Paul. lib.
fentent.tit.^^. Hodie intra triglntadies, qui curruntftatim à tem-
pore lat$ fententiae- /. 24. C. de Appellat, alias appellatio deferta ha=
bebitur, nifi juftum impedimentum poffitprobare appelkns, qua-
rt non petierit. Quod fi per judicem fteterit quo minus dentur,nihil
oberit appellanti. I a j.ff. quand, appelland. dummodo de fua di-
ligentia intra triginta dies fuerit proteftatus, l.un. ^.»It.ff.deLikL.
dtmif. nifi judex intra idèm illud tempus refutatoriisapoftolis cau-
fam oftenderit, quamobrem libellos dimiflbrios non putarit dan»
dos. l.pettiamp;fiu.deappeü.rec^pi,-nbsp;Isert:©.
if
Tertio, Tempus appellationis introducends efl: illud, intra
quod appellatio impetrata efl; infinuanda ifl:i judici, ad quem ea fa-
fta eft, quod quidem tempus Jure Civili varium eft conftitutum
pro locorum intervallo , de quo vide l.z. ^r uit. C.detemp.appell.
JV.Sz.c.ó. ita tamen ut ultimus dies femper fit fatalis.
Quarto, Tempus profequends appellationis eft annus, quan-
doque cx jufta caufa biennium, fi appellans in mora non fuerit.
l.^.^.^.C.detemp.appell.amp;Anth eicjuiappellat. C.eod alioquin bien-
nii curfu fententiam in fuo robore durare Juftinianus ait. A^.95.
quod biennii tempus non currit, interim dum in arbitros com-
promiflum eft. ibidem, quod tempus currit à tempore interpofitae
appellationis, l.z. C.eod. intra quod tempus, nifi profequa-
tur appellans jus fuum, tanquam appellatione defertâ , (ëntentia man-
datur executioni. l.%.l.\'?,.C. de Appellat, fi tamen fatoamp;cafu im-
peditus fuerit, ne intra tempus legitimum exequeretur appellatio-
nem, ci fuccurrendum eft. I's. C.eod.
In genere notsndum eft, faralia Appellationis à judice / z.jf,
de Re judtc. vel partium confenfu prorogari poffe. Nimirum ini-
tio litis pacifci licet, ne qui viöus appellaverit fatalia appellationis
obfervet. Olim ita pacifci non licuit, hodie mihi videtur licere
exjuftlniani conftitutione. l. ult.^.ult.C. de temp. appell. N.9l.c.ii
qnae fententia ( quamvis communis DD. fchola neget) mihi vi-
detur aequa, quia in appellati commodum tempus eft certum da-
tum, quilibet autem poteft jus pro (eintrodudum remittere. l.pe».
C.depaB. quin imo fi fit permifl'um ipfi appellationi renunciare,
antequam fententia fuerit lata, /. i.§. T^.jf.a.cjmb.appell. multo ma-
gis licet negligere teropus, in qua re nihil eft iniquitatis.
BOno ordine hoc capite fequitur modus in appellando ob-
fervandus, qui prxcipuus in eo confiftit, quod appellatio fiat
vel viva voce, ilico nempe incontinent!, ji'dice adhuc pro tri-
bunali fedente, ut fi reus dicat, Appello. l.z-ff.deAppell. I. 14.C.
eod. vel ex intervallo intra decendium, quod tempus appellation!
eft praeftitum, quo cafu fit in fcriptis (non vero viva voce) per
iibellum appellatorium.nbsp;de appell. Obfcrvandum
autem eft ex l.i.^-ult.f.eod. Libellos appellatonos ita efle conci-
piendos ut habeant fcriptum, amp; à quo dati funt, hoe eft, qui
appellet, quia tantum appellant illi, quorum nomina libellis com-
prehenfa funt /. 5. §.i. 1.10. §. 3 .f. de Appell. 1. Adverfus quem ap-
pelletur, quod tamen noneftnecelfarium, fi appellatio fiat contra
plures. l.i-pr.amp;^.x. jf.de Appell. 5. amp; à qua fententia, non tamen
necefle eft exprimere, à qua parte fententiae appelletur. /. 13. eod.
SUadet hic bona methodus ut de Appellationis fine impraefentia-
rum paucula dicam : nimirum fuit ea inventa , non ut malitia ap-
pellantis defenderetur, vans enim funt pœnae Jure Civili conftitu-
tae in eum , qui per calumniam amp; citra probabilegravamen à fenten-
tia bené lata temerè appellat, malamque litem appellatione fuapro-
fequitur, quae interdum aut graviores aut mitiores funt pro qualita-
te fadi, ut videre licet ex /. 5 fin. C. ejaor. appell. non recip. l. 6. §.4.
C. de Appellat. l.i^.C.eodi Verum ad prçfidium innocentiae, cum
ratio communis oftendat oppreffos aut iniquitaie aut infcitiâ judi-
cis eflie auxilio dignioris magiftratus fublevandos: quod amp; confir-
mât diftum Ulpiani in /. i .ff. de Appell. feite ita dicentis : Appellandi
ftfas quam ßt frequens quantque neceffarius, nemo efl qui nef dat : quip-
pe cum iniquitatem judicamium vel imperitiam corrigat. Per appella-
tionem enim fententia in inferiori judicio lata infirmatur amp; refcin-
ditur, quandoque autem, fi bene lata, confirmatur. l. 32. §. ^.C.de
appellat. Nec efl, quod quis dicat hic Ulpianum fibi non conrtare in
verbis d. l i. fubfequentibus, quae ita fe habent : Licet nonnmcpuam
hene lat as jent ent ias in pejus reformet, neque enim utique me'ins pro-
nundaty qui noviffmw fententiam laturus efl. Cum verum fît , fae-
pe etiam nullam juftam fubeffe provocandi caufam , ideoque ap-
pellationis ulum ad fruftrationes amp; moratorias di'ationes transferri,
amp; non tam refugium oppreflorum, quam diffugium amp; pr.vfidlum
calumniantium effici ; fed id fit proh dolor ! nonvitiorei, fed ex
depravatione abutentium. Atque haec ita breviter de appellationis
caufa finali ordinis fervandi gratia hoc capite notafle fufficiat. Se-
quitur ut de ejus interpofitae dicamus effe^is.
A ppellationis itaque ïegittmae interpofitae plures amp; varii funt efFe-
/*dus, amp; primus quidem effeâus eft, quod judex, à quo ap-
pellatur, earn recipere cogatur. /. 24. C. de appelkt.l. penult, ff. de ap-
pell. recip. nifi ejus beneficium vel ex perfona appellantis, vel ex
caufa ceffet, de quibus jam fupra à meaâum vide. Quod fi alio-
quin temerè amp; extra cafus jure exceptos appellationem refpuar,
muldatur de Jure Codicis poena triginta aureorum. l.iX, C.de
Appell.és]\xxe. Noviffimo judex appelationem non redpiens,dam-
num litis fuftinet , amp; prœterea muldatuï decem libris auri. IST.
2. Per appellationem prior fententia fufpenditur, ita ut non pof-
fit execution! mmàiYi.l.C.^. i ff.dehisquinot.infam.l. 52.§.?. C.^/t
appell. l. 32. C.deTranfaB. imo appellatio non fufpendit fed exftinguit
fententiam habita ratione {latusprasfêntis: appellatione enim inter-
pofita, non majorem vim habet fententia, quam fîomnimodo lata
non effet: quia pendente ea nihil efîinnovandum l^. C.de Appell.
Rurfus fufpendit fententiam, fi ad eventum rcfpiciamus , incertum
enim an judex appellationis fententiam fît confirmaturus nec ne.
J. Appellatio reducit totam caufam ad tempus litis contefïatse.
1.1^. C. de Procurât, quare in caufa appellationis reftè proponuntur
eas exceptiones, quae poft litem conteftatam opponi poflunt ; ut
peremptorias, non etiam hae , quae ante earn proponi neceffe eft,
Ut funt dilatoriae. d.l.ii-l.^. C.deedend.
4.nbsp;Appellatione interpofira, refîituenda eft pecunia ex caufa ju-
dicati foluta. /. 11 .ff. de Appell.
5.nbsp;Inter alios interpofitx appellationis effedus infignis hic eft,
quod five appellatio recipfatur five non, medio tempore nihil in-
novetur,. id eft attentetur, nec'ut dictum, fententia execution!
mandetur, fed integer ftatus fervetur, qualis fuit in prima inftan-
tia, ad cujus principium res reducitur. Recepta autem appellatione
tam diu nihil erit innovandum, fed omnia in priftino ftatu relin-
quenda, quo erant tempore appellationis, quoad de Appellatione
erit pronunciatum. I.un. ffquot;. nihilinnov.appel interp. Nam, ut I'o-
quuntur, per appellaiionem judicia quo q[uafi manusconftringun-
tar^
-ocr page 19-tur, nc quid amplius in caufa attentare poffit : quod fi attenta,
attentata officio Judicis, ad quem provocatum eft, ante omniaamp;
fummariè revocantur. dgt; I. unie. Maximè fi poft inhibitionem fint
attentata , cujus ratio confiftit in contemptu inferioris erga fupe-
riorem. Inhibitionem voco litteras compulforiales, quibus Judex
ad quem, admiffa appellatione, mandateiaquo, ut ad fe afta cau-
Çs tranfmittat, prohibetque nein eademulteriuspocedat, vel quid
attenter. I. i. C.deedend. 1.19. C. de Appell, quod fi quid ante in-
hibitionem , praefertim cum de interlocutoria eft appellatum, (quia
haec non impedit Judiccm à quo procedere ulterius nifi demum
poft inhibitionem Judicis fuperioris, fed definitiva ante inhibitio-
nem impedit) innovetur, ufitatum eft id principsli fententia, in
caufa appellationis lata refcindi ac revocari.
CsEterum nihil novari pendente appellatione patitur in mukis
exceptionem. ut fi appellatio fit frivola,- fi talis cui non deferen-
dum : fi caufa fit notoria iniqux appellationis : nifi tamen fupe-
rior ob caufam alkgatam cognofcere cceperit amp; inhibuerit. c. Ro-
mMA ^.fi mtem. extra de Appell, fi fufpeftus fit appellans defugâ,
aut timeatur dilapidatio fruäuum , aut rei deftruftio , de quibus
fmï\ibufc{üe \iâeituT SpecuUt.äe Appellat. II.
Excipiuntur etiam qusdam caufae , qux pendente appellatione
executioni mandari pofltiret : ut fi quis ob plurima crimina con-
demnatus , ob leviora appellavit. /. upi. fin. ff. nihil novari. ne minor
caufa praeftet impedimentum majori amp;c.
CAPUT DECIMUM-OJJARTUM.
REftant mihi ultimo loco examinandi modi quibus Appenatio
exftinguatur. Evanefcit nimirum appellatio, fi pendente appel-
latione deceflêrit Appellator fine Herede , utpote altera'parte liti-
gatorum exftinda : Sin heredem reliquerit, is tamen ad eam pro-
fequendam regulariter cogi nequit , cum régula Juris habeat, ne-
minem invitum cogi agere. t. tit.C.ut nemomvit. amp; liberum uni-
cuique fit liti inchoatae renunciare ; fibi enim tantum praejudicat
renuntians, cui nulla ratio permittit eam ex pcenitentia in-ftaurare-
UA.C.de paB. njü appellati vei cujus, alterius interfit, quo cafu
^ ^ - - ' -nbsp;*nbsp;Hares
Hœres caufas appellationis reddere neceflê haber. Sic quoque Tutor
caufam pupilli profequi debet, amp; perinde Tutor (j interpofitaap-
pellatione deceflerit , Heres ejus debet eam profequi. /.«».§. i./.
Jfpendent, appell. morsi»terv. Quod (i moriatur pendente appellatio-
ne is (ontra quem appellatum eft, Heres ejus refpondere debet./.«/?.
C.eod. Si vero res, de qua agebatur . pendente appellatione inte-
rieru, d.ftmguendum eft, ut G morafadafit, appellatio fit pera-
genda, quia mora nocet morofo. Si mora fada non fit, lis Lita
habetur, exceptis acceflbriis, utfervomortuo manettantumdifcep.
tatio refpedu peculii. Lpe». C.eod. fruftuum. partus. L 16. f.de
Rei Vindicat.nbsp;Atque hïC quidem de nobili appellationis ma-
teria pro modo noftri inftituti hac difputatione dixifle fuffiicat.
Reftarrt, ut paucuJa de fupplicatione . utpote appellationi admo-
dum affini, nec non de Revifione, qus hodie in locumfupplica-
tionis fucceffit, dixiflem, fed cum ea magis Praxin fpedentquara
quidem Theoriam , amp; ne opus in immenfum accrefcat, dehisim-
prïfentiarum agere non eft animus : quapropterhic difputationiî
meaî vela contraho opufque dimitto.
î. D ESie mea opinione olim Imperator Henricm V. pro Lotario con-
A V tra Axj)nem judicavit, qmd mer um imperium refideat in
Principe tanquam in fonte, ^ nudum exercitium tantum ßt penes
Magiftratum.
Pater non poteß prehihere divißonem hareditatis in teßamento fuo.
5. Non licet k perfeila emptione recedere (üb dijpendio arrharum.
4.nbsp;Periculum rei vendita nondum tradit* jpetlat emptorem.
5.nbsp;Venditor non tenetur précise rem venditam trädere , fed poteß
fi liberare praßando interejfe.
6.nbsp;Qui credit ad refeäionem navis, non habet tacitam hjpotheeam.