DISPUTATIO JURIDICA

INA'OGVRALIS,
D E

Donationibus Inter Virum amp; Uxorem ,

Q^V A M
FAVENTE DEO TER OPT. MAX.

Ex auäoritate CHagnifici ReBoris,

D. JOHANNIS van MUYDEN,

JUTi Utr, D0(3:. , ejufdemque Facultatis in Inclyta Academia
Ultrajedina Profeflbris Ordinarii,
NEC NON

^AmfUJJïmi iSemm Academici confenßt , amp; Nobilijßm*

Facttkatis JURlDICi^ Decreto ,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in UTROQUE JURE honoribus, amp; Privilegiis
ritè, ac legitime confequendis.
Eruditorum examini fubjicit ,

David BAUTE, MEDIO B. zeland^

Ad diem 2,4. Juny hora locoque folitis.

TRAJECTI ad RHENUM,

Ex Officina Francisci Halma, Academie
Typographi, cb bc Lxxxvn.

iijjimo ^onjulttjjmo
F I RO,

D. FRANCISCO

baute,

Curix Provincialis ut amp; Feu-
dalis Flandri^e Graphiario,
Reipub. Medioburgenfis Ele-

étori amp;c. Parenti meo fuo in

sternum filiali amore profe-
quendo/

Hanc Difputationem Inaugu-
ralem ea, qua par efl animl
obfervantta confecrat.

DAVID BAUTE,

Aiiót.

DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVKALI S,

D n

Donationibus Inter Virum

ôc Uxorem.

THESIS I.

Onatio, dit Paulus, diöa eft a don o
quail doni datio §. i. f. de mort.
cauf. do», definitur quod fit liberalitas
nullo jure cogente fada /. 29. ff. dedon.
Dividitur in propriam vcl impropriam,
inter cujus improprif donationis fpe-
cies nobis hic occurrit ea qux fit in-
ter virum amp; uxorem quam pro viri-
bus hoc loco enucleare animus eft.

I I.

Priufquam autem rem ipfam aggredimur,quot; pauca de cjusori-
cine amp; ratione prsmittemus : de origme no^s conftat effe
fe ------- t ----------- quot;Asnbsp;eam

earn vetuftifTimam : tradit enim Ulpianus fuifle moribus Ro-
manis receptum, ne inter virum amp; uxorem donationes vale-
rent l.x.ff.h.t. quod recäe putamus referendum effe ad In-
ftituta amp; leges qux ante duodecim tabulas fuerunt : eaque
prohibitio perpetuo valuit ac ftridiflime fervata fuit : id autem
vel ex eo conj ici poteft , quod oratione Imperatoris Antoni-
tamp;TfT'^nbsp;aliquantum mitigaretur'/.32.§.

I I I.

Rationes Jnterdiéli plurima: traduntur qu2E omnes fummâ
nituntur «quitate amp; juftitia, quarum-plurimae habentur in ora-
tione Antonini Augufti, quae ita fonatj Majores nopt inter
mm dr uxorem AtnAtionts frohibuermt, amorem honeflnm folü mi-
mis aßimantes , famlt;t etiam cenjunBorum confulentes, ne (on-
cordia pretio conciliari videretur, neve melior in paupertatem in-
ctderet, deterior ditior fieret. Atque hoe modo eveniret ut ve-
nalicia effent matrimonia /. 2. §. i.nbsp;quam rationem ver-

fibus elegantiffime complexus eft in epiftola ad Vidum Fabium
magnus Hofpitalius,

Idcirco leges uxorem interque marttum
Dona vêtant, ne ßt venalis gratia leBi,
Deteriorque bonü meliorem pellat avitis.

Alias infuper rationes invcnimus, ne mutuato fciÜcet amore in-
vicem fpoliarentur, donationibus non temperantes profufa er-
ga fe facilitate /. \.ff.h.t. nec eflet eis ftudium liberos potius
cducandi l.i.ff.h.t.

I V.

His itaque praemifEs de perfonis ad quas hoc interdidum

fpedaî

fpeßat videatnus: hs funt qus jufto matrimonio junftx funt
/ 2 (i I ff ht fub quo nomine fponlus vel Iponla haud con-
tinetur Hl. li.U lt;55-1-nbsp;d^^onmt. mpt. Quaeri-

tur de fponfo amp; 'po^^â de prsefenti: vetior videtur opinio quod
cum hse perfonae Jure Civili fe habeant ut conjuges illam pro-
hibitionem [ure Civili ad iftas fpedare l.66.f.h.t. Si injuftum
fuerit matrimonium ipfo jure quidem donatio valet /.5.§. i»
ff.h.t. fed refcinditur Ly.C.h.t. Concubins tamen donari po-
teft l. 3. §. I. /.S8./. h.t. Lil. ff. de don. Excipiuntur focaris
militum, ne fidis adulationibus fpoliarentur /. i. C.h.t»

V.

Non tantum inter conjuges ipfos prohibits donatïones d«Y

rea^. fedetiam inter focerum amp; gcncrum velnbsp;gt; jd

contra indire^x /.j^. ^.16. ff h.t. frater quoque fratns uxo-
ri donate nequit l.^.^.z. quod ita intelligendum fi uterque fra-
ter in Patris fit poteftate Z.?. §. 5./.fc.?. uti nec frater fororis
marito L^. ^.6. ff.h.t. de bonis autem caftrenfibus frater do-
nare poteft, cum ea pleno jure ad eum pertineant pr. I. qttib.
non eß fermiffum. Quod fi pater filiofam. concédât ut dona-
ret, tarnen matri donare non poterit, quia per fihum pater do-
nare intelligeretur : Quod fi filius fit privignus uxori patris id
eft novercae donare non poteft : fi de pecuho caftrenfi doner,
dubium non eft quin donatio valeat, cum pleniffimum jus in
eo filius habeat tanquam fi pater familias effet Li.§.^.amp;l.z.
ad feu conf. maccA. I.7. j,. ß'-Jt Aon. /. Î, i.A.ff.h.t. aliter oblt;
tinet fi vitricus Sc privignus fibi invicem dederint 1.60. ff-, h. t.
cum filius non acquirat matri atque ideo mater viro donalfe in-
telligi non poteft : fervus quoque fub hoc interdido contine-
tur cui domini uxori vel domins marito dare vetitum /.j. §. 3.

i%.ff. h. t. quia hoc modo dominus vel domina per fervum

donare videretur.

VI. Ra-

V I.

Rationes quare his perfonis jam metftoratis donâre interdica-
tur, diverfae funt, his enim fi donate permitteretur via reperti
effet qua vir uxori vel uxor viro contra legum interdira do-
naret : efficit id ratio poteftatis, qua iftse perfonç fic conjun-
pntur viro vel uxori, ut per earum perfonarum donationeni al-
ter ditior alter pauperior fieret fi donatio concederetur; ubi au-
tem hocjus patns poteftatis non vertitur, donatio valet /. 3.S. 2.
amp;7.t.h.t. poteftatem hic confideramus ratione bonorum amp; fuc
cefhonis quas illms poteftatis amp; fuitatis jure nititur, unde libnquot;
P^^^^^'î^o'^ammodo domini exiftimantur §.2. Infi, debar.
VMl.amp;df.Lxi.ff.delib.amp;fofih. amp;ftatimpoft mortem paren-
tis quafi continuatur dominium d. I. ir. Acquifitionis igitur
JUS amp; fpes confideratur quae ex illo jure patris poteftatis pen-
det propter quod jus eveniret admifTa inter eas perfonas dona-
tione ut minor hsreditas ad alterum ex conjugibus perveniret
atque Ita fieret pauperior.nbsp;• ^ ' 0 r -----

V I I.

Casterum fola donatio inter conjuges èft prohibita /. 7. § g.
amp;1. I. 5. §. 5. I- 58-/. h. 1.1.16. §. uk.f. de alim.^cibar. leer.
nili per alios contradus fraus fieret huic interdido veluti ptr
h«umcmptionis,venditionis,focietatis, aut alterius contradus
onerofi titulum. Liz. §.24. ^25. /.jj./. h.t. l.z%. ff. decon
mh. empt.évegt;,d. unde fi fimplex inter conjuges donatio fa-
da fit, ipfo jure nulla eftj nectranfit rei donatae dominium / 5.
§. id. /. 18. ^ 20. ff. h. t. poteftque donans eam exftantem vin-
dicare /. 5Ö. f. h. t. nifi donatarius malit rei œftimationem red-
dere prïftita cautione de evidione fimpli diEi^ I. 36. confum-
tam condicere poteft quatenus acdpiens inde locupletior fadus
«ft /.5. §.»/?. 1.50. fin. f.h.t. l.d. C.h.t. Lio.C.demr dot
an autem locupletior fadus fit fpedandum tempus litis conte-'

ftatg

flats /. J.ff. h. t. fi dolo poffidere defiit, potefl agi ad exhiben-
dum l. 37. ff. h. t, quo'i fi ^^ donata pecunia res alias compara-
verit has ipfas utiliter poteft vindicare donans , iifque contentus
efle tenetur, ß minoris valeant -, fin pluris, non plus repetit
quam donavit abfqué ufuris /.7.§. 5. ^4./. 28.§.5.^ 4./. 5.
i./.jj.f.^.f.

VIII.

Quamvis autem rei donatae proprietärem non acquirat dona-
tarius.poffeffio tamen qu^fadi eft ad eum transfertur L i. §.4.
ff.de acq. velam.pof pofleflio vero juris non tranfit l. 46./. h.
t. ideoque hic titulus poflidendi eft injuftus quo refpeâu con-
jux pro pofleflbre poflidere dicitur /. i6.ff.de acq. vel amit. pof.
nec poteft ufucapere /. i. §. l.ff-pro don. quatenus vero donans
non fit pauperior nec donatarius locupletior , donatio valet
ideoque donatarius ex re donata fruftus induftriales fuos facit
/. 45. ff. de ufitr. alia eft ratio in frudibus naturalibus quos fi
conjux donaret omnino pauperior fieret. Si res aliéna donata fit
amp;verus dominus confenferit ftatim donatarius acquirit domi-
nium î alioquin ufucapio donatario procedit i.Z'^.ff.h.t.Li.ff.
fro don.

I X.

Valet tamen donatio multis cafibus veluti fi per mortem do-

nantis fuerit confirmara, licet un^ oa-C-ag;/» pereont i. 14.
ff.h.t. 1.9.^.1. de res dub. fed requiritur fi quin gentos au-
reos excefferit donatio ut aftis fit infinuâta vel teftamento con-
firmata, cïtcroquin tantum ufque ad quingentos aureos valet
/.Z5.C. h.t. Si autem donans revocaverit, ceflquot;at non tantum
donatio fed omnes fundus naturales revertuntur ad donantem,
induftriales vero apud donatarium permanent l.^'^.ff.de nfar. l.
i^.^.i.ff.h.t.l.ij.ff.h.t.

X. Si

X.

_ Si ipfe donans in eadem voluntate deceflerlt, nec fuam dona-
tionem retraiäaverit, hxres nullo modo repetere poteft l. 32.
^z.ff.h.t. nifiprobaverit defunftum p3snituifre/.52.S.4.;f.)E;.f|
quo cafo fuprema voluntas five poenitentia fpeftanda eft, quae
permanfitm ultimum Vits exitumj nec refert fola amp; conftans
Jmperfuentanfspiusvanata l. ^z.^.i.f.h.t. quae psnitentia
diverfiscafibus prsfumitur, veluti fi res donata per legatum
vel fideicommilfum alteri fit relida vel akeri donata vel venditai
quia funt veri alienandi modi 1.12, C.h.t. Si rem donatam pig.
non dederit donans, poenitentia praefumitur /. 32. 5. h. t.
ciuod mutatum per noveü. C. r. §. x. fi matrimon^m mala
gratia dillolutum nec reftauratum fit /. 52.§. lo.f.è.«. aut ubi
donans donatarium occidit arg. l. 5. /. 9. ex de his pn m indignh
hsc poenitentia fi non probari poflit, amp; donatio quantitatem le-
gitimam excedensaöis fuerit infinuata, adeo firma eft ut ad illud
tempus firmitas referatur quo donatio faöa efl. Sin vero aftis
non infinuata fed teftamento tantum confirmata fuerit ex eo

tempore vim habet cx quo eadem donatio confirmata eft /.
C. h.t.nbsp;' -

X 1.

Donatio haecfafla in conjugem amp; non revocata valet, five rei
tradit,one five verbisabfque traditione fit fada, quapropter qu
hxm donanti exiftit, poteft compelli poft mortem ejus ad rem
donatam tradendom ex lóz.C. i.l.H.f.h.t. nec refert na-
turaliter an civihter mortuus fit, veluti deportatus quo cafu
hoe faltem prodeft, ut fi publicentur deportati bona, fifcus ta-
men nihil ex bonis conjugi donatis confequatur , quamvis do-
nator poft deportationem res donatas repetere poffit /. 13. § i ff
h.t. quod fi donans vel donatarius fervus faéèus fit al'icujus
vati, donatio perempta ac exftinda eft /. 32.nbsp;fecus

obti-

obtinet fi fervüs psns fallus fit donans l.i^. C. h.t. quod fi
donans ab hoftibus captus. amp; in fervitutem dedudus fit illa
captivitas non penmit illam donationem fadara conjugi, fed po-
tius confirmât l.ult. C.h.i. captivitas enim illa perinde habenda
per fiaionem legis Corneliaeacfi in civitate eo tempore quo capie-
Ltur mortuus effet. Ita quoque obtinet fi donator moriatur
in civitate eo tempore quo uxor donataria in fervitute apud ho-
lles erat, fi uxor jam mortuomarito redeat incivitatem, pofl li-
minio donatio convalefcit /. uit. C. h. t. quid fi uxor pofllimi-
nio non revertatur ? dicendum efl: fine dubio donationem in-
firmât! : fi uterque conjux apud hofl:es deceflerit , fpeftari de-
bet tempus captivitatis quo videlicet in hofl:ium potefl:atem in-
ciderunt, perinde eft ac fi eodem tempore uterque deceffiflet in
civitate, amp; liber ; quod fi alter apud hofles deceffit, alter rediit, is
videtur fupervixiffe qui rediit /. 32. §. h. f-

X I I.

Plurlbusmodis valet donatio inter virumamp;uxorem, veluti fi
divortii caufa fada fit donatio /. ii.§. ult. cum dmb.Ui. feqq. l.
6o.i.x.L6i.amp;6z.f.h.t. ubi tamen dus requiruntur condi-
tiones , una eft ut fub ipfo divortii tempore fiat donatio, nam
fi multo ante, amp; excogltatione quandoque futuri divortu fiat,
nullius momenti erit l.iz.f.h.t. altera eft ut divortium bona
gratia fiat diBa lege 60. amp; 61. f. h. t. Valet etiam mortis caufa
donatio. l.9.iȧn. 1.10. f. h.t. quia donationis eventus excrevit
in hoc tempus, quo vir amp; uxor cflfc deiînunt I. 10. ff. h. t. ita
tamen ut morte fecuta reducatur ad id tempus quo interpofita
fuit I AO.ff.de mort. caus. don. quae donatio etiam fi fine ulla fu-
foicionepcensfaftafit, tamen pœna capitali poftea fecuta eva-
.CrW I 7 ff.mort.CAufdon- valet quoque donatio exilu I.

ßnbsp;XIII. Qu2-

gt;o DISPUTATIO JURIDICA

I

X 11 r.

Quœritur de mutuis five rcciprocis donationibus j amp; puto
fi uterque res donatas confervavit , donationem valere, quatel
nus eft xqualis, fi uterque confumfit, nihil alterum ab altero
repetere poffe , quod fi alter confervavit, alter confumfit, dicen-

poteft , ejus inquam qui fibi donatum confumfit. Secus obti-
net fi divortmm fecutum fit, de quo cafu 7. §. z./. zi. S.
i.f.h.t. intelligend».nbsp;y . .y.

XIV.

Donatio fepuituras caufa fubfiftit, quia hac ratione non fit
pauperior donans nec locupletior donatarius /. 5 § î ff. h t
quod favore religionis quoque receptum, nam fi uxor quiquot; nul^

SnHo r'.nbsp;habeant neque

pater folyendo fit , mantus m quantum facere poteft funerarf!

con venin poteft ne _ injuria ejus videretur quondam uxc^^m

ejus infepultamrelinqui./.z8./^.w/^gt;,«;,./^„. valetetiam e^

quE ob incendmm donatio fada : ut fi vir uxori cujus œdes

incendio confumts funt ad refedionem earum pecuniam don,

f.h. t. CUJUS except,onis rationem exiftimo duplicem , una et
ne propter ruinas urbis afpeftus deformetur , altera eft mïcr7
tioms amp; pietatis caufa qu^ donatio cujuf^unqu quaSl
fuent,non opus habet infinuatione, fed donatarius pS S
r^ c'Yrjnbsp;confumptam elfe /. 3I

X V.

Ut religionis, fie libert^tis^ maximus favor eft ob quem a

regulis

regulis juris fœpiflîme deccditur, ita ut manumiffionis caufa ma-
ritus fcrvum mulieri conftante matrimonio donare poffit L.zi.
C.h. t. L 7. in frincip.nbsp;8. dquot; 9- /• 8. dr 9'ff-h.t. /• 63.

Jol.mfttrint. Ted muiier cui fervus manumittendi caufa donatus
efl; , ut poft certum tempus manumittat antea manumittendo
nihil agit : vel fi ita donatus fit ut intra annum manumittatur,
deinde nonmanumiferit, intra annum poftea manumittendo nihil
agit l.j.^.ç. f.h.t. fi ante manumiffionem maritus vel uxor mo-
ritur aut divortium intercelTerit, donatio refolvitur l^-f-h.t.
Ineflc enim conditio videtur ut conftante matrimonio manu-
mittatur.

XVI.

Valent quoque aliis cafibus, veluti inter Principemamp; Augiî-
ftam l. aö. C. h. t. item es qus adipifcendae dignitatis gratia ab
uxore in maritum collats funt vel honoris caufa donationes ï,
40. équot; 41.1. vel quae ad proceffus ludorumve caufu donatç
lunt /.41. ^ ^z.ff.h.t. denique fi maritus uxori munera nata-
litia dederitnbsp;quae omnia cafus comprehendunt

fingulares j quorum longiorem catalogum rationibus fulcire,
ab inftituto noftro alicnum eft ; ne ultM inodum excrefcat dif-
pu tatio.

FINIS.

A N-

a n n e x a.

I.

TPIdejuJfor in majorem fummam acceptus quam de-
* bitor principalis omnino non tenetur, ne quidem
in concurrentem fummam.

II.

Filius familias non poteji renuttcîare Senatus Çon-
Julto ^Jïï-acedoniano.

I I I.

Tericulum rei venditts ^ nondum tradita pertinet
ad emtorem.

I V.

Venditor quamvis rei tradenda facultatem haheat,
tamen non tenetur pracife rem tradere , fed li-
beratur praftando id quod intereft.